ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
1.ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΚΑΤ’ ΕΞΟΥΣΙΟΔΟΤΗΣΗ ΠΡΑΞΗΣ
Οι μπαταρίες αποτελούν έναν από τους βασικότερους παράγοντες που διευκολύνουν τη βιώσιμη ανάπτυξη, την πράσινη κινητικότητα, την καθαρή ενέργεια και την κλιματική ουδετερότητα. Ο κανονισμός σχετικά με τις μπαταρίες και τα απόβλητα μπαταριών 1 (στο εξής: κανονισμός) θεσπίζει εναρμονισμένο κανονιστικό πλαίσιο το οποίο καλύπτει ολόκληρο τον κύκλο ζωής των μπαταριών που διατίθενται στην αγορά της Ένωσης. Για να διευκολυνθεί η διαχείριση των αποβλήτων, ο ευρωπαϊκός κατάλογος αποβλήτων 2 , όπως τροποποιήθηκε τελευταία 3 το 2014, παρέχει κοινή ορολογία για την ταξινόμηση των αποβλήτων σε ολόκληρη την ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των επικίνδυνων αποβλήτων.
Σύμφωνα με την αιτιολογική σκέψη 116 του κανονισμού, η Επιτροπή θα πρέπει να αναθεωρήσει τον κατάλογο αυτόν, ώστε να ληφθούν υπόψη τα νέα είδη χημικής σύστασης των μπαταριών και οι ταχέως εξελισσόμενες διαδικασίες κατασκευής και ανακύκλωσης. Στόχος είναι να βελτιωθεί ο εντοπισμός, η παρακολούθηση και η ιχνηλασιμότητα των διαφόρων ροών αποβλήτων και να εξασφαλιστεί βεβαιότητα σχετικά με τον χαρακτηρισμό τους ως επικίνδυνων/μη επικίνδυνων αποβλήτων, προκειμένου να καθίσταται δυνατή η ορθή διαλογή και η υποβολή στοιχείων για τα εν λόγω απόβλητα μπαταριών. Ομοίως, η ανακοίνωση σχετικά με τις κρίσιμες πρώτες ύλες 4 προβλέπει στοχευμένη τροποποίηση του καταλόγου αποβλήτων το 2024, ώστε να ληφθούν υπόψη η εμφάνιση νέων ειδών χημικής σύστασης μπαταριών (ιδίως όσον αφορά τις μπαταρίες με βάση το λίθιο και το νικέλιο), οι εξελισσόμενες διαδικασίες κατασκευής και ανακύκλωσης, καθώς και η ορθή διαλογή, ανακύκλωση και υποβολή εκθέσεων για τα απόβλητα μπαταριών στο πλαίσιο του νέου κανονισμού για τις μπαταρίες. Η τροποποίηση αποσκοπεί επίσης στην ενίσχυση της προστασίας του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας με τη διασφάλιση της ορθής διαχείρισης των αποβλήτων που συνδέονται με τις μπαταρίες. Γενικότερα, αυτό θα πρέπει επίσης να εξεταστεί στο πλαίσιο μιας αξιακής αλυσίδας ανακύκλωσης που λειτουργεί αποτελεσματικά και συμβάλλει στην εφαρμογή των κανόνων για τις αποδόσεις ανακύκλωσης των αποβλήτων μπαταριών και για το ανακυκλωμένο περιεχόμενο στις νέες μπαταρίες.
Μεταξύ άλλων νέων κωδικών, εισήχθησαν και νέοι κωδικοί επικίνδυνων αποβλήτων για τον προσδιορισμό των ενδιάμεσων κλασμάτων από την επεξεργασία αποβλήτων μπαταριών, τα οποία αναφέρονται συνήθως ως «μαύρες μάζες». Η ταξινόμηση των εν λόγω αποβλήτων ως επικίνδυνων υποστηρίζεται από επικαιροποιημένες πληροφορίες σχετικά με τη σύνθεση και την ταξινόμηση των συστατικών σύμφωνα με τον κανονισμό για την ταξινόμηση, την επισήμανση και τη συσκευασία (CLP) 5 , ο οποίος θέτει σε εφαρμογή το Παγκόσμια Εναρμονισμένο Σύστημα στην ΕΕ.
Η ταξινόμηση των ροών αποβλήτων που συνδέονται με τις μπαταρίες επηρεάζει τον βαθμό στον οποίο υπόκεινται στους ισχύοντες κανόνες για τις μεταφορές αποβλήτων σύμφωνα με τον κανονισμό για τις μεταφορές αποβλήτων. Οι εν λόγω κανόνες έχουν θεσπιστεί με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας.
Εκτός από την εισαγωγή κωδικών αποβλήτων για νέα απόβλητα που συνδέονται με τις μπαταρίες στον κατάλογο αποβλήτων, η τροποποίηση αντικαθιστά τον ισχύοντα κωδικό μη επικίνδυνων αποβλήτων για τις αλκαλικές μπαταρίες με νέο κωδικό αποβλήτων, σύμφωνα με τον οποίο όλες οι αλκαλικές μπαταρίες ταξινομούνται ως επικίνδυνα απόβλητα. Η ταξινόμηση των αλκαλικών μπαταριών, η οποία βασίστηκε αρχικά σε αξιολόγηση που πραγματοποιήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1990, προσαρμόστηκε στην τεχνική και επιστημονική πρόοδο λαμβανομένης υπόψη της συγκέντρωσης των σχετικών ουσιών στις μπαταρίες και την ταξινόμησή τους ως επικίνδυνων σύμφωνα με τον κανονισμό CLP.
Τα απόβλητα μπαταριών με βάση το λίθιο συνεπάγονται ειδικές προκλήσεις για τη μεταφορά και την επεξεργασία, λόγω κινδύνου έκρηξης και πυρκαγιάς, ιδίως στα αστικά απόβλητα. Για την πιο ασφαλή και αποτελεσματική διαχείριση των αποβλήτων μπαταριών με βάση το λίθιο, στο υποκεφάλαιο 20 01 του καταλόγου αποβλήτων εισάγεται ένας νέος ειδικός κωδικός επικίνδυνων αποβλήτων για μπαταρίες με βάση το λίθιο, ο οποίος καλύπτει τα χωριστά συλλεγόμενα κλάσματα αστικών αποβλήτων. Ο κωδικός αυτός θα πρέπει να χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις στις οποίες πραγματοποιείται χωριστή συλλογή αποβλήτων μπαταριών με βάση το λίθιο, ως εναλλακτική λύση αντί του κωδικού επικίνδυνων αποβλήτων που ισχύει για τα επικίνδυνα απόβλητα μπαταριών αστικής προέλευσης, είτε υποβάλλονται σε διαλογή είτε όχι.
2.ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΙΣ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ
Πρόκειται για τεχνική πράξη, η οποία δεν απαιτείται να υποστηριχθεί από εκτίμηση επιπτώσεων ή ανοικτή δημόσια διαβούλευση, ιδίως λόγω του τεχνικού χαρακτήρα του μέτρου και της σαφούς ταξινόμησης επικινδυνότητας των αποβλήτων. Το τελευταίο ήταν το αποτέλεσμα της εφαρμογής από την εφαρμογή των θεσπισθέντων κανόνων για την ταξινόμηση των χημικών ουσιών και των αποβλήτων. Ειδικότερα, η προτεινόμενη ταξινόμηση των αποβλήτων ως επικίνδυνων ή μη επικίνδυνων βασίζεται σε επικαιροποιημένες πληροφορίες σχετικά με τη σύνθεση και την ταξινόμηση των συστατικών σύμφωνα με τους κανόνες ταξινόμησης της ΕΕ που προβλέπονται στον κανονισμό CLP και στο παράρτημα III της οδηγίας 2008/98/ΕΚ 6 (οδηγία-πλαίσιο για τα απόβλητα).
Η κατ’ εξουσιοδότηση πράξη βασίζεται σε έκθεση του Κοινού Κέντρου Ερευνών (JRC) της Επιτροπής 7 , η οποία εκπονήθηκε με τη συμβολή των ενδιαφερόμενων μερών, η οποία περιλάμβανε, μεταξύ άλλων, διαβούλευση με την ομάδα εμπειρογνωμόνων για τα απόβλητα, η οποία διεξήχθη στις 31 Μαρτίου 2023, εργαστήριο που πραγματοποιήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 2023, και ειδική διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη. Στη συνέχεια, η κατ’ εξουσιοδότηση πράξη συζητήθηκε στις 8 Μαΐου 2024 στην ομάδα εμπειρογνωμόνων για τα απόβλητα, στη σύνθεση της οποίας περιλαμβάνονταν εκπρόσωποι των κρατών μελών, των επιχειρήσεων και της κοινωνίας των πολιτών, και ελήφθησαν γραπτές παρατηρήσεις έως τις 8 Ιουνίου 2024. Στις 20 Σεπτεμβρίου 2024 τα κράτη μέλη ενημερώθηκαν για τον τρόπο με τον οποίο ελήφθησαν υπόψη οι παρατηρήσεις τους κατά τη συνεδρίαση της επιτροπής για την προσαρμογή στην επιστημονική και τεχνική πρόοδο και την εφαρμογή των οδηγιών για τα απόβλητα, η οποία συστάθηκε βάσει του άρθρου 39 της οδηγίας-πλαισίου για τα απόβλητα.
Το σχέδιο κατ’ εξουσιοδότηση πράξης δημοσιεύτηκε για δημόσιες παρατηρήσεις στη διαδικτυακή πύλη για τη βελτίωση της νομοθεσίας από τις 11 Οκτωβρίου έως τις 8 Νοεμβρίου 2024. Κοινοποιήθηκε στην Επιτροπή Τεχνικών Εμποδίων στις Συναλλαγές, του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, στις 15 Οκτωβρίου 2024.
3.ΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤ’ ΕΞΟΥΣΙΟΔΟΤΗΣΗ ΠΡΑΞΗΣ
Η κατ’ εξουσιοδότηση πράξη εκδίδεται σύμφωνα με το άρθρο 7 παράγραφος 1 της οδηγίας-πλαισίου για τα απόβλητα, το οποίο εξουσιοδοτεί την Επιτροπή να εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις σύμφωνα με το άρθρο 38α της οδηγίας, προκειμένου να τη συμπληρώνει με την επανεξέταση του καταλόγου αποβλήτων που καταρτίστηκε δυνάμει της οδηγίας.
ΚΑΤ’ ΕΞΟΥΣΙΟΔΟΤΗΣΗ ΑΠΟΦΑΣΗ (ΕΕ) …/... ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ
της 5.3.2025
για την τροποποίηση της απόφασης 2000/532/ΕΚ όσον αφορά την επικαιροποίηση του καταλόγου αποβλήτων σε σχέση με απόβλητα που συνδέονται με τις μπαταρίες
(Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)
Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ,