(1)

Ο παρών κανονισμός καθορίζει ένα δημοσιονομικό κονδύλιο για το πρόγραμμα Ψηφιακή Ευρώπη («πρόγραμμα») της περιόδου 2021-2027, το οποίο θα αποτελέσει το βασικό ποσό αναφοράς, κατά την έννοια του σημείου 18 της διοργανικής συμφωνίας της 16ης Δεκεμβρίου 2020 μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη δημοσιονομική πειθαρχία σχετικά με τη συνεργασία σε δημοσιονομικά θέματα και τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση, καθώς και για τους νέους ίδιους πόρους, συμπεριλαμβανομένου ενός χάρτη πορείας προς την εισαγωγή νέων ίδιων πόρων (4), για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο κατά την ετήσια διαδικασία του προϋπολογισμού.

(2)

Το πρόγραμμα θα πρέπει να θεσπιστεί για περίοδο επτά ετών ώστε η διάρκειά του να αντιστοιχεί στη διάρκεια του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου που ορίζεται στον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) 2020/2093 του Συμβουλίου (5) («ΠΔΠ 2021-2027»).

(3)

Ο κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (6) («δημοσιονομικός κανονισμός») εφαρμόζεται στο πρόγραμμα. Ο δημοσιονομικός κανονισμός θεσπίζει κανόνες για την εκτέλεση του προϋπολογισμού της Ένωσης, μεταξύ των οποίων κανόνες για τις επιχορηγήσεις, τα βραβεία, τις προμήθειες, την έμμεση διαχείριση, τα χρηματοδοτικά μέσα, τις εγγυήσεις από τον προϋπολογισμό, τη χρηματοδοτική συνδρομή και την αμοιβή εξωτερικών εμπειρογνωμόνων.

(4)

Σύμφωνα με το άρθρο 193 παράγραφος 2 του δημοσιονομικού κανονισμού, μπορεί να χορηγηθεί επιχορήγηση για ενέργεια που έχει ήδη αρχίσει, υπό την προϋπόθεση ότι ο αιτών μπορεί να αποδείξει την ανάγκη έναρξης της ενέργειας πριν από την υπογραφή της συμφωνίας επιχορήγησης. Ωστόσο, οι δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν πριν από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης επιχορήγησης δεν είναι επιλέξιμες, εκτός από δεόντως αιτιολογημένες εξαιρετικές περιπτώσεις. Προκειμένου να αποφευχθεί οποιαδήποτε διαταραχή της ενωσιακής στήριξης που θα μπορούσε να είναι επιζήμια για τα συμφέροντα της Ένωσης, θα πρέπει να είναι δυνατόν να προβλέπεται στην απόφαση χρηματοδότησης, για περιορισμένο χρονικό διάστημα στην αρχή του ΠΔΠ 2021-2027, και μόνο σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, η επιλεξιμότητα των δραστηριοτήτων και των υποκείμενων δαπανών από την αρχή του οικονομικού έτους 2021, ακόμη και αν αυτές υλοποιήθηκαν και πραγματοποιήθηκαν πριν από την υποβολή της αίτησης επιχορήγησης.

(5)

Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 883/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (7) και τους κανονισμούς (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 2988/95 (8), (Ευρατόμ, ΕΚ) αριθ. 2185/96 (9) και (ΕΕ) 2017/1939 (10) του Συμβουλίου, τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης πρέπει να προστατεύονται μέσω αναλογικών μέτρων, συμπεριλαμβανομένων μέτρων σχετικά με την πρόληψη, τον εντοπισμό, τη διόρθωση και τη διερεύνηση παρατυπιών, μεταξύ των οποίων απάτες, την ανάκτηση των απολεσθέντων, αχρεωστήτως καταβληθέντων ή μη ορθώς χρησιμοποιηθέντων κονδυλίων και, όταν χρειάζεται, την επιβολή διοικητικών κυρώσεων. Ειδικότερα, σύμφωνα με τους κανονισμούς (Ευρατόμ, ΕΚ) αριθ. 2185/96 και (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 883/2013, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) έχει την εξουσία να διενεργεί διοικητικές έρευνες, μεταξύ των οποίων και επιτόπιους ελέγχους και εξακριβώσεις, με στόχο να διαπιστωθεί αν υπήρξε απάτη, διαφθορά ή οποιαδήποτε άλλη παράνομη δραστηριότητα σε βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης. Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έχει την εξουσία, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1939, να διερευνά και να διώκει αξιόποινες πράξεις που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης, κατά τα οριζόμενα στην οδηγία (ΕΕ) 2017/1371 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (11).

Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, κάθε πρόσωπο ή οντότητα που είναι αποδέκτης κονδυλίων της Ένωσης υποχρεούται να συνεργάζεται πλήρως για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, να παρέχει τα αναγκαία δικαιώματα και πρόσβαση στην Επιτροπή, στην OLAF, στο Ελεγκτικό Συνέδριο και, όσον αφορά τα κράτη μέλη που συμμετέχουν στην ενισχυμένη συνεργασία σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1939, στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και να διασφαλίζει ότι κάθε τρίτος που συμμετέχει στην εκτέλεση κονδυλίων της Ένωσης παρέχει ισοδύναμα δικαιώματα.

(6)

Σύμφωνα με την απόφαση 2013/755/EE του Συμβουλίου (12), πρόσωπα και οντότητες που είναι εγκατεστημένα σε υπερπόντιες χώρες και εδάφη θα πρέπει να είναι επιλέξιμα για χρηματοδότηση με την επιφύλαξη των κανόνων και στόχων του προγράμματος και των ενδεχόμενων ρυθμίσεων που εφαρμόζονται στο κράτος μέλος με το οποίο είναι συνδεδεμένη η υπερπόντια χώρα ή το έδαφος. Η αποτελεσματικότητα της συμμετοχής τους στο πρόγραμμα θα πρέπει να παρακολουθείται και να αξιολογείται τακτικά από την Επιτροπή.

(7)

Σύμφωνα με τα σημεία 22 και 23 της διοργανικής συμφωνίας της 13ης Απριλίου 2016 για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου (13), το πρόγραμμα θα πρέπει να αξιολογείται με βάση πληροφορίες που θα συλλέγονται σύμφωνα με ειδικές απαιτήσεις παρακολούθησης, που ανταποκρίνονται σε υφιστάμενες ανάγκες και συμμορφώνονται με τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (14), ενώ παράλληλα θα αποφεύγεται ο διοικητικός φόρτος, ιδίως για τα κράτη μέλη, και η υπερβολική ρύθμιση, και με συνεκτίμηση των υφιστάμενων πλαισίων μέτρησης και συγκριτικής αξιολόγησης στον ψηφιακό τομέα. Οι εν λόγω απαιτήσεις θα πρέπει, αν χρειάζεται, να περιλαμβάνουν μετρήσιμους ποσοτικούς και ποιοτικούς δείκτες ως βάση για την αξιολόγηση των επιπτώσεων που θα έχει το πρόγραμμα στην πράξη.

(8)

Το πρόγραμμα θα πρέπει να εξασφαλίζει στο έπακρο τη διαφάνεια και τη λογοδοσία των καινοτόμων χρηματοδοτικών μέσων και μηχανισμών που σχετίζονται με τον προϋπολογισμό της Ένωσης, όσον αφορά τη συμβολή τους στην επίτευξη των στόχων της Ένωσης σε σχέση τόσο με τις αρχικές προσδοκίες όσο και με τα τελικά αποτελέσματα.

(9)

Η ψηφιακή σύνοδος κορυφής του Τάλιν τον Σεπτέμβριο του 2017 και τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 19ης Οκτωβρίου 2017 επεσήμαναν την ανάγκη να επενδύσει η Ένωση στην ψηφιοποίηση των οικονομιών της και στη γεφύρωση του χάσματος δεξιοτήτων ώστε να διατηρηθούν και να εμπλουτισθούν η ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα και καινοτομία, η ποιότητα της ζωής και ο κοινωνικός ιστός. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός προσφέρει τεράστιες ευκαιρίες για καινοτομία, ανάπτυξη και απασχόληση, θα συμβάλει στην παγκόσμια ανταγωνιστικότητά μας και θα ενισχύσει τη δημιουργική και πολιτιστική πολυμορφία. Η αξιοποίηση των εν λόγω ευκαιριών απαιτεί συλλογική αντιμετώπιση ορισμένων εκ των προκλήσεων που θέτει ο ψηφιακός μετασχηματισμός και επανεξέταση των πολιτικών που επηρεάζονται από τον ψηφιακό μετασχηματισμό.

(10)

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κατέληξε ιδίως στο συμπέρασμα ότι η Ένωση θα πρέπει να αντιμετωπίσει επειγόντως τις αναδυόμενες τάσεις συμπεριλαμβανομένων ζητημάτων όπως η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) και οι τεχνολογίες κατανεμημένου καθολικού (π.χ. αλυσίδες συστοιχιών - «blockchain»), με παράλληλη εξασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας των δεδομένων, σε πλήρη συμμόρφωση με τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/679, καθώς και των ψηφιακών δικαιωμάτων, των θεμελιωδών δικαιωμάτων και των δεοντολογικών προτύπων. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε την Επιτροπή να εισηγηθεί μια ευρωπαϊκή προσέγγιση για την ΤΝ μέχρι τις αρχές του 2018 και της ζήτησε να προτείνει τις απαραίτητες πρωτοβουλίες για την ενίσχυση των όρων πλαισίωσης, ώστε να μπορέσει η Ένωση να διερευνήσει νέες αγορές μέσα από ριζοσπαστικές καινοτομίες βάσει κινδύνου και να επιβεβαιώσει εκ νέου τον ηγετικό ρόλο της βιομηχανίας της.

(11)

Η οικοδόμηση μιας ισχυρής ευρωπαϊκής ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας θα ενισχυθεί από την ορθή εφαρμογή του μηχανισμού Συνδέοντας την Ευρώπη που θεσπίστηκε με κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και του ευρωπαϊκού κώδικα ηλεκτρονικών επικοινωνιών που θεσπίστηκε με την οδηγία (ΕΕ) 2018/1972 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (15).

(12)

Στην ανακοίνωσή της, της 14ης Φεβρουαρίου 2018, με τίτλο «Ένα νέο, σύγχρονο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο για μια Ευρωπαϊκή Ένωση που θα υλοποιεί αποτελεσματικά τις προτεραιότητές της μετά το 2020», η Επιτροπή λαμβάνοντας υπόψη τις επιλογές για το νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο, περιγράφει ένα πρόγραμμα για τους ψηφιακούς μετασχηματισμούς της Ευρώπης, προκειμένου να επιτευχθεί μεγάλη πρόοδος προς την έξυπνη ανάπτυξη σε τομείς όπως οι υψηλής ποιότητας υποδομές δεδομένων, η συνδεσιμότητα και η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο. Το πρόγραμμα επιδιώκει να εξασφαλίσει την ηγετική θέση της Ευρώπης στον τομέα της υπερυπολογιστικής, του διαδικτύου επόμενης γενιάς, της ΤΝ, της ρομποτικής και των μαζικών δεδομένων. Θα ενισχύσει την ανταγωνιστική θέση της βιομηχανίας και των επιχειρήσεων στην Ευρώπη σε ολόκληρη την ψηφιοποιημένη οικονομία και θα έχει σημαντικό αντίκτυπο στη γεφύρωση και την κάλυψη του χάσματος δεξιοτήτων σε ολόκληρη την Ένωση, ώστε οι πολίτες να έχουν τις αναγκαίες δεξιότητες και γνώσεις για να ανταπεξέλθουν στον ψηφιακό μετασχηματισμό.

(13)

Η ανακοίνωση της Επιτροπής της 25ης Απριλίου 2018, με τίτλο «Προς έναν κοινό ευρωπαϊκό χώρο δεδομένων», αφορά τα νέα μέτρα που πρέπει να ληφθούν ως βασικό βήμα προς έναν κοινό χώρο δεδομένων στην Ένωση, έναν ψηφιακό χώρο απρόσκοπτης πρόσβασης σε κλίμακα που θα επιτρέψει την ανάπτυξη και την καινοτομία νέων προϊόντων και υπηρεσιών βασιζόμενων σε δεδομένα.

(14)

Οι γενικοί στόχοι του προγράμματος θα πρέπει να είναι η υποστήριξη του ψηφιακού μετασχηματισμού της βιομηχανίας και η προώθηση της καλύτερης εκμετάλλευσης του βιομηχανικού δυναμικού των πολιτικών καινοτομίας, έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης προς όφελος των πολιτών και των επιχειρήσεων σε ολόκληρη την Ένωση, συμπεριλαμβανομένων των εξόχως απόκεντρων περιφερειών της και των οικονομικά μειονεκτουσών περιφερειών της. Το πρόγραμμα θα πρέπει να διαρθρωθεί γύρω από πέντε ειδικούς στόχους που θα αντικατοπτρίζουν βασικούς τομείς πολιτικής, και συγκεκριμένα: Υπολογιστική Υψηλών Επιδόσεων· Τεχνητή Νοημοσύνη· Κυβερνοασφάλεια και Εμπιστοσύνη· Προηγμένες Ψηφιακές Δεξιότητες· και Εκδίπλωση και βέλτιστη χρήση των ψηφιακών δυνατοτήτων και Διαλειτουργικότητα. Για όλους αυτούς τους βασικούς τομείς πολιτικής, το πρόγραμμα θα πρέπει επίσης να στοχεύει στην καλύτερη ευθυγράμμιση των πολιτικών της Ένωσης, των πολιτικών των κρατών μελών και των περιφερειακών πολιτικών, καθώς και στη συγκέντρωση ιδιωτικών και βιομηχανικών πόρων, προκειμένου να αυξηθούν οι επενδύσεις και να αναπτυχθούν ισχυρότερες συνέργειες. Επιπλέον, το πρόγραμμα θα πρέπει να ενισχύει την ανταγωνιστικότητα της Ένωσης και την ανθεκτικότητα της οικονομίας της.

(15)

Οι πέντε ειδικοί στόχοι είναι διακριτοί αλλά αλληλεξαρτώμενοι. Για παράδειγμα, η ΤΝ χρειάζεται την κυβερνοασφάλεια για να είναι αξιόπιστη, οι ικανότητες υπολογιστικής υψηλών επιδόσεων (ΥΥΕ) είναι καθοριστικές για τη στήριξη της μάθησης στο πλαίσιο της ΤΝ, ενώ και οι τρεις δυνατότητες απαιτούν προηγμένες ψηφιακές δεξιότητες. Παρόλο που οι επιμέρους δράσεις στο πλαίσιο του παρόντος προγράμματος μπορεί να αφορούν έναν μόνο ειδικό στόχο, οι στόχοι δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζονται μεμονωμένα αλλά περισσότερο ως στοιχεία που σχηματίζουν τον πυρήνα μιας συνεκτικής δέσμης.

(16)

Είναι ανάγκη να υποστηριχθούν οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) που προτίθενται να αξιοποιήσουν τον ψηφιακό μετασχηματισμό στις παραγωγικές διαδικασίες τους. Αυτή η υποστήριξη θα επέτρεπε στις ΜΜΕ να συνεισφέρουν στην ανάπτυξη της ευρωπαϊκής οικονομίας μέσω της αποδοτικής χρήσης των πόρων.

(17)

Θα πρέπει να ανατεθεί κεντρικός ρόλος για την εκτέλεση του προγράμματος στους ευρωπαϊκούς κόμβους ψηφιακής καινοτομίας, οι οποίοι θα πρέπει να ενθαρρύνουν την ευρεία υιοθέτηση προηγμένων ψηφιακών τεχνολογιών από τη βιομηχανία, ιδίως από τις ΜΜΕ και τις λοιπές οντότητες που απασχολούν έως 3 000 άτομα (εταιρείες μεσαίας κεφαλαιοποίησης), από δημόσιους οργανισμούς και από την ακαδημαϊκή κοινότητα. Για να γίνει σαφέστερη η διάκριση μεταξύ των κόμβων ψηφιακής καινοτομίας που πληρούν τα κριτήρια επιλεξιμότητας του παρόντος προγράμματος και των κόμβων ψηφιακής καινοτομίας που έχουν συσταθεί σε συνέχεια της ανακοίνωσης της Επιτροπής της 19ης Απριλίου 2016 με τίτλο «Ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας - Αποκομίζοντας πλήρως τα οφέλη μιας Ψηφιακής ενιαίας αγοράς» και χρηματοδοτούνται από άλλες πηγές, οι κόμβοι που χρηματοδοτούνται από το πρόγραμμα θα πρέπει να αποκαλούνται ευρωπαϊκοί κόμβοι ψηφιακής καινοτομίας. Οι ευρωπαϊκοί κόμβοι ψηφιακής καινοτομίας θα πρέπει να χρησιμεύουν ως σημεία πρόσβασης στις πλέον σύγχρονες ψηφιακές δυνατότητες, συμπεριλαμβανομένης της ΥΥΕ, της ΤΝ, της κυβερνοασφάλειας, καθώς και άλλων υφιστάμενων καινοτόμων τεχνολογιών όπως οι βασικές τεχνολογίες γενικής εφαρμογής, που είναι επίσης διαθέσιμες σε κατασκευαστικά εργαστήρια (fablab) ή αστικά εργαστήρια (citylab). Οι ευρωπαϊκοί κόμβοι ψηφιακής καινοτομίας θα πρέπει να δρουν ως σημεία ενιαίας εισόδου για την πρόσβαση σε δοκιμασμένες και επικυρωμένες τεχνολογίες και θα πρέπει να προωθούν την ανοιχτή καινοτομία. Θα πρέπει επίσης να παρέχουν υποστήριξη στον τομέα των προηγμένων ψηφιακών δεξιοτήτων, για παράδειγμα σε συντονισμό με εκπαιδευτικούς φορείς για την παροχή βραχυπρόθεσμων προγραμμάτων κατάρτισης για εργαζόμενους και περιόδους πρακτικής άσκησης για σπουδαστές. Το δίκτυο ευρωπαϊκών κόμβων ψηφιακής καινοτομίας θα πρέπει να εξασφαλίζει ευρεία γεωγραφική κάλυψη σε όλη την Ευρώπη και θα πρέπει να συνεισφέρει στη συμμετοχή των εξόχως απόκεντρων περιοχών στην ψηφιακή ενιαία αγορά.

(18)

Κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους του προγράμματος, θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα αρχικό δίκτυο ευρωπαϊκών κόμβων ψηφιακής καινοτομίας μέσω ανοικτής και ανταγωνιστικής διαδικασίας μεταξύ οντοτήτων που ορίζονται από τα κράτη μέλη. Προς τον σκοπό αυτό, τα κράτη μέλη θα πρέπει να είναι ελεύθερα να προτείνουν υποψηφιότητες σύμφωνα με τις εθνικές τους διαδικασίες και τις εθνικές διοικητικές και θεσμικές τους δομές. Η Επιτροπή θα πρέπει να λαμβάνει ιδιαιτέρως υπόψη τη γνώμη κάθε κράτους μέλους πριν από την επιλογή ευρωπαϊκού κόμβου ψηφιακής καινοτομίας στην επικράτεια του εν λόγω κράτους μέλους. Οι οντότητες που ήδη επιτελούν λειτουργίες κόμβου ψηφιακής καινοτομίας στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας για την ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας μπορούν να οριστούν υποψήφιες από τα κράτη μέλη ως αποτέλεσμα ανοιχτής και ανταγωνιστικής διαδικασίας. Η Επιτροπή θα πρέπει να μπορεί να περιλαμβάνει ανεξάρτητους εξωτερικούς εμπειρογνώμονες στη διαδικασία επιλογής. Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα πρέπει να αποφεύγουν την περιττή επικάλυψη αρμοδιοτήτων και λειτουργιών σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να υπάρχει επαρκής ευελιξία κατά τον προσδιορισμό των κόμβων και τον καθορισμό των δραστηριοτήτων και της σύνθεσής τους. Με στόχο την ευρεία γεωγραφική κάλυψη σε όλη την Ευρώπη, καθώς και την ισορροπημένη κάλυψη τεχνολογιών και κλάδων, είναι δυνατή η περαιτέρω διεύρυνση του δικτύου μέσω μεταγενέστερης ανοικτής και ανταγωνιστικής διαδικασίας.

(19)

Οι ευρωπαϊκοί κόμβοι ψηφιακής καινοτομίας θα πρέπει να αναπτύσσουν κατάλληλες συνέργειες με σχετικές δράσεις που χρηματοδοτούνται από το «Ορίζων Ευρώπη» - το πρόγραμμα-πλαίσιο έρευνας και καινοτομίας που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/695 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (16) (Ορίζων Ευρώπη) ή άλλα προγράμματα έρευνας και καινοτομίας, με το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας (EIT), που θεσπίστηκε με κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, ιδίως τις κοινότητες ψηφιακής γνώσης και καινοτομίας (KIC), καθώς επίσης με καθιερωμένα δίκτυα όπως το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Επιχειρήσεων ή ο συμβουλευτικός κόμβος InvestEU που θεσπίσθηκε σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/523 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (17).

(20)

Οι ευρωπαϊκοί κόμβοι ψηφιακής καινοτομίας θα πρέπει να λειτουργούν ως διαμεσολαβητές ανάμεσα στη βιομηχανία, τις επιχειρήσεις και τις δημόσιες διοικήσεις που χρειάζονται νέες τεχνολογικές λύσεις και τις επιχειρήσεις, ιδιαίτερα τις νεοφυείς επιχειρήσεις και τις ΜΜΕ, που προσφέρουν λύσεις προς άμεση διάθεση στην αγορά.

(21)

Μια κοινοπραξία νομικών οντοτήτων μπορεί να επιλεγεί ως ευρωπαϊκός κόμβος ψηφιακής καινοτομίας σύμφωνα με το άρθρο 197 παράγραφος 2 στοιχείο γ) του δημοσιονομικού κανονισμού που επιτρέπει σε οντότητες οι οποίες δεν διαθέτουν νομική προσωπικότητα δυνάμει του εφαρμοστέου εθνικού δικαίου να συμμετέχουν σε προσκλήσεις υποβολής προτάσεων υπό τον όρο ότι οι εκπρόσωποί τους έχουν την ικανότητα να αναλαμβάνουν νομικές υποχρεώσεις για λογαριασμό των εν λόγω οντοτήτων και ότι οι εν λόγω οντότητες παρέχουν εγγυήσεις για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης ισοδύναμες με εκείνες που παρέχουν τα νομικά πρόσωπα.

(22)

Οι ευρωπαϊκοί κόμβοι ψηφιακής καινοτομίας θα πρέπει να μπορούν να λαμβάνουν συνεισφορές από κράτη μέλη και συμμετέχουσες τρίτες χώρες συμπεριλαμβανομένων των δημόσιων αρχών εντός των κρατών μελών και των εν λόγω τρίτων χωρών, συνεισφορές από διεθνείς φορείς ή ιδρύματα, και συνεισφορές από ιδιωτικό τομέα, ιδίως από μέλη, μετόχους ή εταίρους των ευρωπαϊκών κόμβων ψηφιακής καινοτομίας. Οι ευρωπαϊκοί κόμβοι ψηφιακής καινοτομίας θα πρέπει επίσης να μπορούν να εισπράττουν έσοδα που παράγονται από τα ίδια περιουσιακά στοιχεία και τις δραστηριότητες των ευρωπαϊκών κόμβων ψηφιακής καινοτομίας, κληροδοτήματα, δωρεές, συνεισφορές από ιδιώτες και χρηματοδότηση από το πρόγραμμα και άλλα προγράμματα της Ένωσης, μεταξύ άλλων με τη μορφή επιχορηγήσεων.

(23)

Το πρόγραμμα θα πρέπει να εκτελείται μέσω έργων που ενισχύουν τις βασικές ψηφιακές δυνατότητες και διευρύνουν τη χρήση τους. Η εκτέλεση αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει συγχρηματοδότηση με τα κράτη μέλη και, όταν χρειάζεται, τον ιδιωτικό τομέα. Το ποσοστό συγχρηματοδότησης θα πρέπει να ορίζεται στο πρόγραμμα εργασίας. Κατά παρέκκλιση από τον γενικό κανόνα, η ενωσιακή χρηματοδότηση θα πρέπει να μπορεί να καλύπτει ως και το 100 % των επιλέξιμων δαπανών. Η χρηματοδότηση αυτή θα πρέπει ιδίως να απαιτεί την επίτευξη κρίσιμης μάζας στις προμήθειες, ώστε να αποκτάται καλύτερη σχέση ποιότητας-τιμής και να εξασφαλίζεται ότι οι προμηθευτές στην Ευρώπη παραμένουν στην πρώτη γραμμή της τεχνολογικής προόδου.

(24)

Για τους στόχους πολιτικής του προγράμματος θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν επίσης χρηματοδοτικά μέσα και εγγυήσεις από τον προϋπολογισμό δυνάμει του προγράμματος InvestEU που θεσπίσθηκε με τον κανονισμό (EE) 2021/523.

(25)

Οι δράσεις του προγράμματος θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για την περαιτέρω βελτίωση των ψηφιακών δυνατοτήτων της Ένωσης και για την αντιμετώπιση δυσλειτουργιών της αγοράς ή μη βέλτιστων επενδυτικών καταστάσεων κατά τρόπο αναλογικό, χωρίς επικάλυψη ή παραγκωνισμό της ιδιωτικής χρηματοδότησης, και θα πρέπει να έχουν σαφή ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία.

(26)

Για να επιτευχθεί η μέγιστη ευελιξία καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος και να αναπτυχθούν συνέργειες μεταξύ των συνιστωσών του προγράμματος, καθένας από τους ειδικούς στόχους θα πρέπει να μπορεί να υλοποιηθεί με οποιοδήποτε από τα μέσα που είναι διαθέσιμα στο πλαίσιο του δημοσιονομικού κανονισμού. Όπου η χρηματοδότηση από την Ένωση θα πρέπει να συνδυαστεί με άλλες πηγές χρηματοδότησης ή όπου η εκτέλεση απαιτεί τη δημιουργία δομών υπό κοινή διαχείριση, οι μηχανισμοί εκτέλεσης που πρέπει να χρησιμοποιούνται είναι η άμεση διαχείριση και η έμμεση διαχείριση. Επιπλέον, για να ανταποκριθεί ιδίως σε νέες εξελίξεις και ανάγκες, όπως οι νέες τεχνολογίες, η Επιτροπή επέτρεψε να προτείνεται παρέκκλιση από τα ενδεικτικά ποσά που καθορίζονται στον παρόντα κανονισμό, στο πλαίσιο της ετήσιας διαδικασίας του προϋπολογισμού και σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό.

(27)

Προκειμένου να εξασφαλιστεί η αποδοτική κατανομή κονδυλίων από τον προϋπολογισμό της Ένωσης, είναι αναγκαίο να εξασφαλιστεί η ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία όλων των δράσεων και δραστηριοτήτων που υλοποιούνται με το πρόγραμμα και η συμπληρωματικότητά τους με τις δραστηριότητες των κρατών μελών, θα πρέπει δε να επιδιώκονται η συνοχή, η συμπληρωματικότητα και οι συνέργειες με χρηματοδοτικά προγράμματα που υποστηρίζουν τομείς πολιτικής οι οποίοι συνδέονται στενά μεταξύ τους. Μολονότι τα σχετικά προγράμματα εργασίας παρέχουν ένα εργαλείο που εξασφαλίζει τη συνέπεια για τις δράσεις υπό άμεση ή έμμεση διαχείριση, θα πρέπει να υπάρχει συνεργασία ανάμεσα στην Επιτροπή και στις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών, ώστε να εξασφαλίζουν τη συνέπεια και τη συμπληρωματικότητα μεταξύ των πόρων υπό άμεση ή έμμεση διαχείριση και των πόρων που τελούν υπό επιμερισμένη διαχείριση, και παράλληλα να συμμορφώνονται με τις εφαρμοστέες διατάξεις κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση κοινών διατάξεων σχετικά με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+, το Ταμείο Συνοχής, το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας και τους χρηματοδοτικούς κανόνες για αυτά και για το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης, το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας και το μέσο οικονομικής υποστήριξης για τη διαχείριση των συνόρων και των θεωρήσεων («κανονισμός περί κοινών διατάξεων για το 2021-2027»).

(28)

Οι δυνατότητες YYE και η συναφής επεξεργασία δεδομένων στην Ένωση θα πρέπει να διασφαλίζουν την ευρύτερη χρήση της ΥΥΕ από τη βιομηχανία και, γενικότερα, σε τομείς δημόσιου συμφέροντος, προκειμένου να αξιοποιηθούν οι μοναδικές ευκαιρίες που προσφέρουν οι υπερυπολογιστές στην κοινωνία όσον αφορά την υγεία, το περιβάλλον και την ασφάλεια, καθώς και την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας, ιδίως των ΜΜΕ. Η απόκτηση υπερυπολογιστών παγκόσμιας κλάσης θα θωράκιζε το σύστημα εφοδιασμού της Ένωσης και θα συνέβαλε στην εκδίπλωση υπηρεσιών για την προσομοίωση, την απεικόνιση και την κατασκευή πρωτοτύπων, εξασφαλίζοντας παράλληλα ότι τα συστήματα ΥΥΕ συνάδουν με τις αξίες και τις αρχές της Ένωσης.

(29)

Η υποστήριξη για την παρέμβαση της Ένωσης στον τομέα της ΥΥΕ εκφράστηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Επιπλέον, στο διάστημα μεταξύ 2017 και 2018, 22 κράτη μέλη υπέγραψαν την Ευρωπαϊκή δήλωση ΥΥΕ, μια διακυβερνητική συμφωνία με την οποία δεσμεύονται να συνεργαστούν με την Επιτροπή για τη δημιουργία και την εκδίπλωση υποδομών ΥΥΕ και δεδομένων αιχμής στην Ευρώπη, οι οποίες θα είναι διαθέσιμες για επιστημονικές κοινότητες και για δημόσιους και ιδιωτικούς εταίρους σε ολόκληρη την Ένωση.

(30)

Όπως επισημαίνεται στην εκτίμηση επιπτώσεων που συνοδεύει την πρόταση της Επιτροπής για κανονισμό του Συμβουλίου σχετικά με τη σύσταση της κοινής επιχείρησης για την ευρωπαϊκή υπολογιστική υψηλών επιδόσεων, προκειμένου να επιτευχθεί ο ειδικός στόχος «Υπολογιστική Υψηλών Επιδόσεων», η κοινή επιχείρηση κρίνεται ως το πλέον κατάλληλο μέσο εκτέλεσης, ιδίως για να συντονίζει τις ενωσιακές και εθνικές στρατηγικές και επενδύσεις σε υποδομές ΥΥΕ, καθώς και στην έρευνα και ανάπτυξη, να συγκεντρώνει πόρους από δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς και να διαφυλάσσει τα οικονομικά και στρατηγικά συμφέροντα της Ένωσης. Επιπλέον, τα εθνικά κέντρα ικανοτήτων υπολογιστικής υψηλών επιδόσεων κατά την έννοια του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1488 του Συμβουλίου (18) παρέχουν υπηρεσίες ΥΥΕ στη βιομηχανία, συμπεριλαμβανομένων των ΜΜΕ και των νεοφυών επιχειρήσεων, στην ακαδημαϊκή κοινότητα και στις δημόσιες διοικήσεις.

(31)

Η ανάπτυξη δυνατοτήτων που σχετίζονται με την ΤΝ αποτελεί βασική κινητήρια δύναμη για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της βιομηχανίας, των υπηρεσιών και του δημόσιου τομέα. Ολοένα και περισσότερα αυτόνομα ρομπότ χρησιμοποιούνται σε εργοστάσια, εφαρμογές βαθέων υδάτων, σπίτια, πόλεις και νοσοκομεία. Οι εμπορικές πλατφόρμες ΤΝ έχουν προχωρήσει από τις δοκιμές σε πραγματικές εφαρμογές στους τομείς της υγείας και του περιβάλλοντος. Όλοι οι μεγάλοι κατασκευαστές αυτοκινήτων αναπτύσσουν αυτοοδηγούμενα αυτοκίνητα και οι τεχνικές μηχανομάθησης βρίσκονται στον πυρήνα όλων των κύριων διαδικτυακών πλατφορμών και εφαρμογών μαζικών δεδομένων. Είναι απαραίτητο για την Ευρώπη να ενώσει τις δυνάμεις της σε όλα τα επίπεδα προκειμένου να είναι ανταγωνιστική διεθνώς. Τα κράτη μέλη έχουν αναγνωρίσει το γεγονός αυτό μέσω συγκεκριμένων δεσμεύσεων συνεργασίας στο πλαίσιο συντονισμένου σχεδίου δράσης.

(32)

Οι βιβλιοθήκες αλγορίθμων δύνανται να καλύπτουν μεγάλο εύρος αλγορίθμων, μεταξύ άλλων απλές λύσεις όπως αλγόριθμους ταξινόμησης, αλγόριθμους νευρωνικών δικτύων και αλγόριθμους σχεδιασμού ή λογικής. Δύνανται επίσης να καλύπτουν πιο πολύπλοκες λύσεις, όπως αλγόριθμους αναγνώρισης ομιλίας, αλγόριθμους πλοήγησης ενσωματωμένους σε αυτόνομες συσκευές, όπως μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones) ή σε αυτόνομα αυτοκίνητα και αλγόριθμους ΤΝ ενσωματωμένους σε ρομπότ, οι οποίοι τους επιτρέπουν να αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον τους και να προσαρμόζονται σε αυτό. Οι βιβλιοθήκες αλγορίθμων θα πρέπει να είναι εύκολα προσβάσιμες από όλους με βάση δίκαιους και εύλογους όρους που δεν εισάγουν διακρίσεις.

(33)

Στο ψήφισμά του της 1ης Ιουνίου 2017 σχετικά με την ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επεσήμανε τον αντίκτυπο των γλωσσικών φραγμών στη βιομηχανία και στην ψηφιοποίηση της βιομηχανίας. Σε αυτό το πλαίσιο, η ανάπτυξη γλωσσικών τεχνολογιών μεγάλης κλίμακας που βασίζονται σε ΤΝ, όπως η αυτόματη μετάφραση, η αναγνώριση ομιλίας, η ανάλυση κειμένων μέσω μαζικών δεδομένων, τα συστήματα διαλόγου και απάντησης ερωτήσεων, είναι ουσιώδης για τη διατήρηση της γλωσσικής πολυμορφίας, την εξασφάλιση της συμμετοχικότητας και τη δυνατότητα επικοινωνίας μεταξύ ανθρώπων και μεταξύ ανθρώπων και μηχανών.

(34)

Τα προϊόντα και οι υπηρεσίες που βασίζονται στην ΤΝ θα πρέπει να είναι φιλικά προς τον χρήστη, θα πρέπει να είναι σύννομα εξ ορισμού και θα πρέπει να παρέχουν στους καταναλωτές περισσότερες επιλογές και περισσότερες πληροφορίες, ιδιαίτερα όσον αφορά την ποιότητα των προϊόντων και των υπηρεσιών.

(35)

Για να αναπτυχθεί η ΤΝ, συμπεριλαμβανομένων των γλωσσικών τεχνολογιών, είναι μείζονος σημασίας να υπάρχουν διαθέσιμα μεγάλης κλίμακας σύνολα δεδομένων και εγκαταστάσεις δοκιμών και πειραματισμού.

(36)

Στο ψήφισμά του σχετικά με την ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπογράμμισε τη σημασία μιας κοινής ευρωπαϊκής προσέγγισης για την κυβερνοασφάλεια και αναγνώρισε την ανάγκη ευαισθητοποίησης. Χαρακτήρισε την κυβερνοανθεκτικότητα ως βασική ευθύνη των ηγετικών στελεχών των επιχειρήσεων και των ευρωπαίων και εθνικών υπευθύνων χάραξης πολιτικής για τη βιομηχανική ασφάλεια, όπως και την εφαρμογή της ασφάλειας και της ιδιωτικότητας εκ σχεδιασμού και εξ ορισμού.

(37)

Η κυβερνοασφάλεια αποτελεί πρόκληση για ολόκληρη την Ένωση, η οποία δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με εθνικές πρωτοβουλίες. Οι δυνατότητες της Ευρώπης όσον αφορά την κυβερνοασφάλεια θα πρέπει να ενισχυθούν, ώστε να εφοδιαστεί η Ευρώπη με τις απαραίτητες δυνατότητες για την προστασία των πολιτών, των δημόσιων διοικήσεων και των επιχειρήσεων από τις κυβερνοαπειλές. Επιπλέον, οι καταναλωτές θα πρέπει να προστατεύονται όταν χρησιμοποιούν συνδεδεμένα προϊόντα που μπορούν να παραβιαστούν και να θέσουν σε κίνδυνο την ασφάλειά τους. Η προστασία αυτή θα πρέπει να επιτευχθεί από κοινού με τα κράτη μέλη και τον ιδιωτικό τομέα με την ανάπτυξη έργων που ενισχύουν τις δυνατότητες της Ευρώπης στον τομέα της κυβερνοασφάλειας, με την εξασφάλιση του συντονισμού μεταξύ των εν λόγω έργων και με την εξασφάλιση της ευρείας εκδίπλωσης των πλέον σύγχρονων λύσεων στον τομέα της κυβερνοασφάλειας σε ολόκληρη την οικονομία συμπεριλαμβανομένων έργων, υπηρεσιών, δεξιοτήτων και εφαρμογών διπλής χρήσεως, καθώς και με τη συγκέντρωση δεξιοτήτων στο πεδίο αυτό, για να εξασφαλιστεί κρίσιμη μάζα και αριστεία.

(38)

Τον Σεπτέμβριο του 2017 η Επιτροπή υπέβαλε δέσμη πρωτοβουλιών με την οποία παρουσίασε μια ολοκληρωμένη ενωσιακή προσέγγιση στον τομέα της κυβερνοασφάλειας, με στόχο να ενισχυθούν οι δυνατότητες της Ευρώπης για την αντιμετώπιση κυβερνοεπιθέσεων και κυβερνοαπειλών και για την ενίσχυση των τεχνολογικών και βιομηχανικών δυνατοτήτων στο συγκεκριμένο πεδίο. Η εν λόγω δέσμη περιλαμβάνει τον κανονισμό (ΕΕ) 2019/881 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (19).

(39)

Η εμπιστοσύνη αποτελεί προαπαιτούμενο για τη λειτουργία της ψηφιακής ενιαίας αγοράς. Οι τεχνολογίες για την κυβερνοασφάλεια, όπως οι ψηφιακές ταυτότητες, η κρυπτογραφία και η ανίχνευση εισβολών, και η εφαρμογή τους σε τομείς όπως τα χρηματοοικονομικά, η βιομηχανία 4.0, η ενέργεια, οι μεταφορές, η υγειονομική περίθαλψη και η ηλεκτρονική διακυβέρνηση, είναι απαραίτητες για να διαφυλαχθεί η ασφάλεια των ηλεκτρονικών δραστηριοτήτων και των διαδικτυακών συναλλαγών και η εμπιστοσύνη των πολιτών, των δημόσιων διοικήσεων και των επιχειρήσεων σε αυτές.

(40)

Στα συμπεράσματά του της 19ης Οκτωβρίου 2017, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τόνισε ότι, για να οικοδομηθεί επιτυχώς μια Ψηφιακή Ευρώπη, η Ένωση χρειάζεται αγορές εργασίας, εκπαιδευτικά συστήματα και συστήματα κατάρτισης κατάλληλα για την ψηφιακή εποχή και ότι υπάρχει ανάγκη για επενδύσεις σε ψηφιακές δεξιότητες, ώστε να δοθούν σε όλους τους Ευρωπαίους οι σχετικές δυνατότητες και τα μέσα.

(41)

Στα συμπεράσματά του της 14ης Δεκεμβρίου 2017, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε τα κράτη μέλη, το Συμβούλιο και την Επιτροπή να προωθήσουν την ατζέντα της κοινωνικής διάσκεψης κορυφής του Γκέτεμποργκ του Νοεμβρίου του 2017, συμπεριλαμβανομένου του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, καθώς και της υλοποίησης του νέου ευρωπαϊκού θεματολογίου δεξιοτήτων. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζήτησε επίσης από την Επιτροπή, το Συμβούλιο και τα κράτη μέλη να εξετάσουν πιθανά μέτρα για να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις στο πεδίο των δεξιοτήτων που συνδέονται με την ψηφιοποίηση, την κυβερνοασφάλεια, τον γραμματισμό στα μέσα επικοινωνίας και την ΤΝ, καθώς και για να αντιμετωπισθεί η ανάγκη για μια χωρίς αποκλεισμούς προσέγγιση της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, βασιζόμενη στη διά βίου μάθηση και καθοδηγούμενη από την καινοτομία. Σε απάντηση, η Επιτροπή υπέβαλε στις 17 Ιανουαρίου 2018 μια πρώτη δέσμη μέτρων, η οποία αφορά τις βασικές ικανότητες, τις ψηφιακές δεξιότητες, τις κοινές αξίες και την ενταξιακή εκπαίδευση. Τον Μάιο του 2018 υποβλήθηκε δεύτερη δέσμη μέτρων, η οποία προχωρά τις εργασίες προς τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού χώρου εκπαίδευσης μέχρι το 2025 και τονίζει επίσης την καθοριστική σημασία των ψηφιακών δεξιοτήτων. Ο γραμματισμός στα μέσα επικοινωνίας περιλαμβάνει ζωτικές ικανότητες (γνώσεις, δεξιότητες και νοοτροπίες) που επιτρέπουν στους πολίτες να αλληλεπιδρούν αποτελεσματικά με τα μέσα επικοινωνίας και άλλους παρόχους πληροφοριών και να αναπτύσσουν κριτική σκέψη και δεξιότητες διά βίου μάθησης για την κοινωνικοποίηση και την ανάδειξή τους σε ενεργούς πολίτες.

(42)

Δεδομένης της ανάγκης για ολιστική προσέγγιση, το πρόγραμμα θα πρέπει να λαμβάνει επίσης υπόψη την ένταξη, τα προσόντα, την κατάρτιση και την εξειδίκευση τα οποία, επιπλέον των προηγμένων ψηφιακών ικανοτήτων, έχουν καθοριστική σημασία για τη δημιουργία προστιθέμενης αξίας στην κοινωνία της γνώσης.

(43)

Στο ψήφισμά του για την ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δήλωσε ότι η εκπαίδευση, η κατάρτιση και η διά βίου μάθηση είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της κοινωνικής συνοχής σε μια ψηφιακή κοινωνία. Επιπλέον, ζήτησε να ενσωματωθεί η διάσταση της ισόρροπης εκπροσώπησης των φύλων σε όλες τις ψηφιακές πρωτοβουλίες, τονίζοντας την ανάγκη να αντιμετωπιστεί το χάσμα μεταξύ των φύλων στον τομέα της τεχνολογίας των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ), καθώς αυτό είναι ουσιώδες για τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και ευημερία της Ευρώπης.

(44)

Οι προηγμένες ψηφιακές τεχνολογίες που υποστηρίζονται από το πρόγραμμα, όπως η ΥΥΕ, η κυβερνοασφάλεια και η ΤΝ, είναι πλέον αρκετά ώριμες για να περάσουν από το ερευνητικό στάδιο στην εκδίπλωση, την εφαρμογή και την κλιμάκωσή τους σε επίπεδο Ένωσης. Με τον ίδιο τρόπου που η εκδίπλωση αυτών των τεχνολογιών απαιτεί ενωσιακή δράση, το ίδιο ισχύει και για τη διάσταση των προηγμένων ψηφιακών δεξιοτήτων. Οι ευκαιρίες κατάρτισης σε προηγμένες ψηφιακές δεξιότητες, συμπεριλαμβανομένων των ικανοτήτων προστασίας δεδομένων, πρέπει να κλιμακωθούν, να αυξηθούν και να καταστούν προσιτές σε ολόκληρη την Ένωση. Σε διαφορετική περίπτωση, θα μπορούσε να παρεμποδιστεί η ομαλή εκδίπλωση προηγμένων ψηφιακών τεχνολογιών και θα μπορούσε να πληγεί η συνολική ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της Ένωσης. Οι δράσεις που στηρίζονται από το πρόγραμμα είναι συμπληρωματικές με τις δράσεις που στηρίζονται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο Plus (ΕΚΤ+), το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και το πρόγραμμα Erasmus+, έκαστο των οποίων θεσπίσθηκε με κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Οι εν λόγω δράσεις θα απευθύνονται στο ενωσιακό εργατικό δυναμικό του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, ιδίως στους επαγγελματίες του τομέα των ΤΠΕ και άλλους σχετικούς επαγγελματίες, καθώς και στους σπουδαστές, εκπαιδευόμενους και εκπαιδευτές. Η έννοια «εργατικό δυναμικό» αναφέρεται στον οικονομικά ενεργό πληθυσμό και περιλαμβάνει τόσο τους εν ενεργεία μισθωτούς και αυτοαπασχολούμενους όσο και τους ανέργους.

(45)

Ο εκσυγχρονισμός των δημόσιων διοικήσεων και υπηρεσιών με τη χρήση ψηφιακών μέσων έχει ζωτική σημασία για τη μείωση του διοικητικού φόρτου για τις επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των ΜΜΕ, και τους πολίτες γενικά, καθιστώντας τις επαφές τους με τις δημόσιες αρχές ταχύτερες, βολικότερες και λιγότερο δαπανηρές, καθώς και αυξάνοντας την αποτελεσματικότητα, τη διαφάνεια και την ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχονται στους πολίτες και τις επιχειρήσεις με παράλληλη αύξηση της αποδοτικότητας των δημόσιων δαπανών. Δεδομένου ότι ορισμένες υπηρεσίες κοινής ωφέλειας έχουν ήδη ενωσιακή διάσταση, η στήριξη που παρέχεται για την υλοποίηση και εκδίπλωσή τους σε επίπεδο Ένωσης πρέπει να εξασφαλίζει τη δυνατότητα των πολιτών και των επιχειρήσεων να έχουν πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας ψηφιακές υπηρεσίες σε όλη την Ένωση, όπου είναι δυνατόν πολυγλωσσικές. Επιπλέον, η στήριξη της Ένωσης σε αυτόν τον τομέα αναμένεται να ενθαρρύνει την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα.

(46)

Η ψηφιοποίηση μπορεί να διευκολύνει και να βελτιώσει την απρόσκοπτη προσβασιμότητα για όλους, περιλαμβανομένων των ηλικιωμένων, των ατόμων με μειωμένη κινητικότητα ή με αναπηρίες, και των ατόμων που ζουν σε απομακρυσμένες ή αγροτικές περιοχές.

(47)

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός των τομέων δημόσιου συμφέροντος, όπως η υγειονομική περίθαλψη, η κινητικότητα, η δικαιοσύνη, η γεωσκόπηση ή η παρακολούθηση του περιβάλλοντος, η ασφάλεια, η μείωση των ανθρακούχων εκπομπών, η ενεργειακή υποδομή, η εκπαίδευση και η κατάρτιση καθώς και ο πολιτισμός απαιτούν τη συνέχιση και επέκταση των υποδομών ψηφιακών υπηρεσιών, οι οποίες καθιστούν δυνατή την ασφαλή διασυνοριακή ανταλλαγή δεδομένων και προωθούν την εθνική ανάπτυξη. Ο συντονισμός των εν λόγω υποδομών ψηφιακών υπηρεσιών βάσει του παρόντος κανονισμού ενδέχεται να πραγματώνει με τον καλύτερο τρόπο το δυναμικό αξιοποίησης των συνεργειών.

(48)

Η εκδίπλωση των αναγκαίων ψηφιακών τεχνολογιών, ιδίως όσων εντάσσονται στους ειδικούς στόχους «Υπολογιστική Υψηλών Επιδόσεων», «Τεχνητή νοημοσύνη» και «Κυβερνοασφάλεια και εμπιστοσύνη», έχει καίρια σημασία για την αξιοποίηση των οφελών του ψηφιακού μετασχηματισμού και μπορεί να συμπληρωθεί από άλλες τεχνολογίες αιχμής και του μέλλοντος, όπως τις τεχνολογίες κατανεμημένου καθολικού (π.χ. τεχνολογία αλυσίδας συστοιχιών «blockchain»).

(49)

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός θα πρέπει να επιτρέπει στους πολίτες της Ένωσης να προσπελάζουν, να χρησιμοποιούν και να διαχειρίζονται τα προσωπικά τους δεδομένα με ασφάλεια σε διασυνοριακό επίπεδο, ανεξάρτητα από τη γεωγραφική θέση τους ή τη θέση των δεδομένων.

(50)

Στη δήλωση του Τάλιν για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση της 6ης Οκτωβρίου 2017, οι υπουργοί συντονισμού και πολιτικής ηλεκτρονικής διακυβέρνησης από τα κράτη μέλη και τις χώρες που είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η ψηφιακή πρόοδος μετασχηματίζει τις κοινωνίες και τις οικονομίες μας στον πυρήνα τους, δοκιμάζοντας την αποτελεσματικότητα των προηγουμένως αναπτυγμένων πολιτικών σε ένα ευρύ φάσμα τομέων, καθώς και τον ρόλο και τη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης συνολικά και ότι είναι καθήκον τους να προβλέψουν και να διαχειριστούν αυτές τις προκλήσεις για να ανταποκριθούν στις ανάγκες και τις προσδοκίες των πολιτών και των επιχειρήσεων.

(51)

Ο εκσυγχρονισμός των ευρωπαϊκών δημόσιων διοικήσεων αποτελεί μία από τις βασικές προτεραιότητες για την επιτυχή υλοποίηση της ψηφιακής ενιαίας αγοράς. Η ενδιάμεση αξιολόγηση της εν λόγω στρατηγικής υπογράμμισε την ανάγκη να ενισχυθεί ο μετασχηματισμός των δημόσιων διοικήσεων και να εξασφαλιστεί η εύκολη, αξιόπιστη και απρόσκοπτη πρόσβαση των πολιτών στις δημόσιες υπηρεσίες.

(52)

Η ετήσια επισκόπηση της ανάπτυξης που δημοσίευσε η Επιτροπή το 2017 καταδεικνύει ότι η ποιότητα των ευρωπαϊκών δημόσιων διοικήσεων έχει άμεσο αντίκτυπο στο οικονομικό περιβάλλον και έχει, συνεπώς, καίρια σημασία για την τόνωση της παραγωγικότητας, της ανταγωνιστικότητας, της οικονομικής συνεργασίας, της βιώσιμης ανάπτυξης, της απασχόλησης και της δημιουργίας θέσεων εργασίας υψηλής ποιότητας. Ειδικότερα, η αποδοτική και διαφανής δημόσια διοίκηση και τα αποτελεσματικά δικαστικά συστήματα είναι απαραίτητα για τη στήριξη της οικονομικής ανάπτυξης και την παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας σε πολίτες και επιχειρήσεις.

(53)

Η διαλειτουργικότητα των ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών αφορά όλα τα επίπεδα της διοίκησης: ενωσιακό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό. Εκτός από την άρση των εμποδίων για μια λειτουργούσα εσωτερική αγορά, η διαλειτουργικότητα διευκολύνει τη διασυνοριακή συνεργασία, την προώθηση ευρωπαϊκών προτύπων και την επιτυχή εφαρμογή πολιτικών και προσφέρει μεγάλες δυνατότητες αποφυγής διασυνοριακών ηλεκτρονικών εμποδίων, διασφαλίζοντας περαιτέρω την εμφάνιση νέων και την εμπέδωση αναπτυσσόμενων κοινών δημόσιων υπηρεσιών σε επίπεδο Ένωσης. Προκειμένου να εξαλειφθεί ο κατακερματισμός των ευρωπαϊκών δημόσιων υπηρεσιών και να υποστηριχθούν οι θεμελιώδεις ελευθερίες και η επιχειρησιακή αμοιβαία αναγνώριση στην Ένωση, θα πρέπει να προωθηθεί μια ολιστική διατομεακή και διασυνοριακή προσέγγιση της διαλειτουργικότητας με τον τρόπο που είναι πιο αποτελεσματικός και ανταποκρίνεται περισσότερο στους τελικούς χρήστες. Μία τέτοια προσέγγιση σημαίνει ότι η διαλειτουργικότητα πρέπει να νοείται με την ευρεία έννοια, η οποία εκτείνεται στα τεχνικά και τα νομικά στρώματα και καλύπτει σχετικά στοιχεία πολιτικής. Συνεπώς, το εύρος των δραστηριοτήτων θα ξεπερνά τον συνήθη κύκλο ζωής των λύσεων, ώστε να καλύπτονται όλα τα στοιχεία παρέμβασης που υποστηρίζουν τις απαραίτητες συνθήκες-πλαίσιο για τη διαρκή διαλειτουργικότητα συνολικά. Το πρόγραμμα θα πρέπει επίσης να διευκολύνει τη γόνιμη αλληλεπίδραση μεταξύ των διαφορετικών εθνικών πρωτοβουλιών, οδηγώντας έτσι στην ανάπτυξη μιας ψηφιακής κοινωνίας.

(54)

Το πρόγραμμα θα πρέπει να ενθαρρύνει τις λύσεις ανοικτού κώδικα, ώστε να καθίσταται δυνατή η περαιτέρω χρήση, να ενισχύεται η εμπιστοσύνη και να εξασφαλίζεται η διαφάνεια. Μία τέτοια προσέγγιση θα έχει θετικό αντίκτυπο στη βιωσιμότητα των χρηματοδοτούμενων έργων.

(55)

Ο προϋπολογισμός που διατέθηκε για ειδικές δράσεις που αφορούν την υλοποίηση του πλαισίου διαλειτουργικότητας και τη διαλειτουργικότητα των αναπτυγμένων λύσεων αναμένεται να ανέλθει σε 194 εκατομμύρια EUR.

(56)

Το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας τόνιζε ότι είναι σημαντικό να αποδεσμευτούν επαρκείς δημόσιοι και ιδιωτικοί οικονομικοί πόροι για την ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας.

(57)

Στις 19 Απριλίου 2016 η Επιτροπή ενέκρινε την πρωτοβουλία για την ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, προκειμένου να εξασφαλίσει ότι «κάθε βιομηχανία στην Ευρώπη, μεγάλη ή μικρή, όπου και αν βρίσκεται και ανεξαρτήτως κλάδου, μπορεί να επωφεληθεί πλήρως από τις ψηφιακές καινοτομίες». Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για τις ΜΜΕ στους τομείς του πολιτισμού και της δημιουργίας.

(58)

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή εξέφρασε την ικανοποίησή της για την ανακοίνωση της Επιτροπής για την ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και τη χαρακτήρισε, μαζί με τα συνοδευτικά έγγραφα, ως «το πρώτο βήμα σε ένα τεράστιο ευρωπαϊκό πρόγραμμα εργασίας που θα εκτελεστεί με στενή αμοιβαία συνεργασία μεταξύ όλων των ενδιαφερόμενων δημόσιων και ιδιωτικών φορέων».

(59)

Η επίτευξη των επιδιωκόμενων στόχων ενδέχεται να απαιτήσει την εκμετάλλευση του δυναμικού συμπληρωματικών τεχνολογιών στους τομείς της δικτύωσης και της πληροφορικής, όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής για την ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, που αναγνωρίζει τη «διαθεσιμότητα δικτύωσης και υποδομών υπολογιστικού νέφους παγκόσμιας κλάσης» ως ουσιώδες συστατικό της ψηφιοποίησης της βιομηχανίας.

(60)

Παρέχοντας ένα ενιαίο σύνολο κανόνων άμεσα εφαρμοστέων στις έννομες τάξεις των κρατών μελών, ο κανονισμός (ΕΕ) 2016/679 εγγυάται την ελεύθερη ροή δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα μεταξύ των κρατών μελών και ενισχύει την εμπιστοσύνη και την ασφάλεια των ατόμων, δύο απαραίτητα στοιχεία για μια πραγματική ψηφιακή ενιαία αγορά. Όλες οι δράσεις που αναλαμβάνονται στο πλαίσιο του προγράμματος, που αφορούν την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, θα πρέπει επομένως να συμβάλουν στην ήπια εφαρμογή του εν λόγω κανονισμού, για παράδειγμα στον τομέα της ΤΝ και της τεχνολογίας κατανεμημένου καθολικού (π.χ. αλυσίδα συστοιχιών «blockchain»). Οι εν λόγω δράσεις θα πρέπει να στηρίζουν την ανάπτυξη ψηφιακών τεχνολογιών που συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις για εκ σχεδιασμού και εξ ορισμού προστασία των δεδομένων.

(61)

Το πρόγραμμα θα πρέπει να εκτελεστεί με τρόπο που εξασφαλίζει τον πλήρη σεβασμό του ενωσιακού και διεθνούς πλαισίου προστασίας και επιβολής της διανοητικής ιδιοκτησίας. Η αποτελεσματική προστασία της διανοητικής ιδιοκτησίας διαδραματίζει βασικό ρόλο στην καινοτομία και επομένως είναι απαραίτητη για την αποτελεσματική εκτέλεση του προγράμματος.

(62)

Τρίτες χώρες που είναι μέλη του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου μπορούν να συμμετέχουν σε ενωσιακά προγράμματα στο πλαίσιο της συνεργασίας που εγκαθιδρύεται δυνάμει της συμφωνίας για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (20), η οποία προβλέπει την υλοποίηση των προγραμμάτων με βάση απόφαση που λαμβάνεται βάσει της εν λόγω συμφωνίας. Τρίτες χώρες μπορούν επίσης να συμμετάσχουν βάσει άλλων νομικών μέσων. Τα μέσα αυτά θα πρέπει να μπορούν να προβλέπουν μερική σύνδεση, δηλαδή σύνδεση με περιορισμένο αριθμό ειδικών στόχων που επιδιώκονται στο πλαίσιο του προγράμματος. Στον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να εισαχθεί ειδική διάταξη που θα υποχρεώνει τρίτες χώρες να παρέχουν στον αρμόδιο διατάκτη, στην OLAF και στο Ελεγκτικό Συνέδριο τα αναγκαία δικαιώματα και πρόσβαση, ώστε να ασκούν πλήρως τις αντίστοιχες αρμοδιότητές τους.

(63)

Οι φορείς που έχουν επιφορτιστεί με την εκτέλεση του προγράμματος θα πρέπει να συμμορφώνονται με τις διατάξεις που ισχύουν για τα θεσμικά όργανα της Ένωσης και με την εθνική νομοθεσία σχετικά με τον χειρισμό πληροφοριών, ιδίως ευαίσθητων μη διαβαθμισμένων πληροφοριών και διαβαθμισμένων πληροφοριών της ΕΕ. Για τον ειδικό στόχο «Κυβερνοασφάλεια και Εμπιστοσύνη», μπορεί για λόγους ασφαλείας να απαιτείται ο αποκλεισμός ελεγχόμενων από τρίτες χώρες νομικών οντοτήτων από προσκλήσεις υποβολής προτάσεων και προσκλήσεις υποβολής προσφορών στο πλαίσιο του παρόντος προγράμματος. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, μπορεί επίσης να απαιτούνται παρόμοιοι αποκλεισμοί για τους ειδικούς στόχους «Υπολογιστική Υψηλών Επιδόσεων» και «Τεχνητή Νοημοσύνη». Οι λόγοι ασφαλείας που επιβάλλουν τους αποκλεισμούς θα πρέπει να είναι αναλογικοί και δεόντως αιτιολογημένοι σε σχέση με τους κινδύνους που θα μπορούσε να δημιουργήσει η συμμετοχή αυτών των οντοτήτων.

(64)

Αντικατοπτρίζοντας τη σημασία που έχει η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής σύμφωνα με τις δεσμεύσεις της Ένωσης για την εφαρμογή της συμφωνίας του Παρισιού, που εγκρίθηκε βάσει της σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την αλλαγή του κλίματος (21) και των στόχων αειφόρου ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, το πρόγραμμα προορίζεται να συμβάλει στην ενσωμάτωση των δράσεων για το κλίμα και στην επίτευξη του στόχου να διατεθεί συνολικά τουλάχιστον το 30 % των δαπανών του προϋπολογισμού της Ένωσης για την υποστήριξη κλιματικών στόχων, καθώς και να συμβάλει στην επίτευξη της συνολικής φιλοδοξίας να διατεθεί το 7,5 % των ετήσιων δαπανών στο πλαίσιο του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου σε στόχους βιοποικιλότητας κατά το έτος 2024 και το 10 % το 2026 και το 2027 λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τις υφιστάμενες αλληλεπικαλύψεις μεταξύ των στόχων για το κλίμα και των στόχων για τη βιοποικιλότητα. Θα πρέπει να προσδιοριστούν σχετικές δράσεις κατά την προετοιμασία και εκτέλεση του προγράμματος και θα πρέπει να επανεκτιμηθούν στο πλαίσιο των σχετικών διαδικασιών αξιολόγησης και επανεξέτασης.

(65)

Δεδομένου ότι το πρόγραμμα είναι νέο, είναι χρήσιμο να παρασχεθεί, σε παράρτημα, τεχνική περιγραφή του πεδίου δράσεων του προγράμματος. Η εν λόγω τεχνική περιγραφή που περιλαμβάνεται στο παράρτημα αυτό θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη από την Επιτροπή κατά την κατάρτιση των προγραμμάτων εργασίας, ενώ τα προγράμματα εργασίας θα πρέπει να συνάδουν με τους ειδικούς στόχους που τίθενται με τον παρόντα κανονισμό.

(66)

Τα προγράμματα εργασίας θα πρέπει να εγκρίνονται καταρχήν ως πολυετή προγράμματα εργασίας, κατά κανόνα ανά διετία, ή, εφόσον δικαιολογείται από τις ανάγκες που συνδέονται με την εκτέλεση του προγράμματος, ως ετήσια προγράμματα εργασίας. Οι μορφές χρηματοδότησης της Ένωσης και οι μέθοδοι εκτέλεσης του προγράμματος θα πρέπει να επιλέγονται με βάση την ικανότητά τους να επιτύχουν τους ειδικούς στόχους των δράσεων και να αποφέρουν αποτελέσματα, λαμβανομένων υπόψη, ειδικότερα, του κόστους των ελέγχων, του διοικητικού φόρτου και του αναμενόμενου κινδύνου μη συμμόρφωσης. Στο πλαίσιο αυτής της επιλογής θα πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο χρήσης κατ’ αποκοπή ποσών, ενιαίων συντελεστών και μοναδιαίου κόστους, καθώς και χρηματοδότησης που δεν σχετίζεται με τις δαπάνες, όπως αναφέρεται στο άρθρο 125 παράγραφος 1 του δημοσιονομικού κανονισμού.

(67)

Θα πρέπει να ανατεθεί στην Επιτροπή η εξουσία έκδοσης πράξεων σύμφωνα με το άρθρο 290 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) για την τροποποίηση του παραρτήματος I του παρόντος κανονισμού ώστε να αποτυπώνονται οι τεχνολογικές αλλαγές και οι εξελίξεις στην αγορά, όσον αφορά δράσεις που καθορίζονται στο εν λόγω παράρτημα με τρόπο που να συνάδει με τους στόχους του παρόντος κανονισμού και για την τροποποίηση του παραρτήματος II όσον αφορά τους μετρήσιμους δείκτες, όταν κρίνεται αναγκαίο, καθώς και για τη συμπλήρωση του παρόντος κανονισμού με διατάξεις σχετικά με τη θέσπιση πλαισίου παρακολούθησης και αξιολόγησης. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό η Επιτροπή να διεξάγει, κατά τις προπαρασκευαστικές της εργασίες, τις κατάλληλες διαβουλεύσεις, μεταξύ άλλων σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων, οι οποίες να πραγματοποιούνται σύμφωνα με τις αρχές που ορίζονται στη διοργανική συμφωνία της 13ης Απριλίου 2016 για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου. Πιο συγκεκριμένα, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ίση συμμετοχή στην προετοιμασία των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο λαμβάνουν όλα τα έγγραφα κατά τον ίδιο χρόνο με τους εμπειρογνώμονες των κρατών μελών, και οι εμπειρογνώμονές τους έχουν συστηματικά πρόσβαση στις συνεδριάσεις των ομάδων εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής που ασχολούνται με την προετοιμασία κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων.

(68)

Προκειμένου να εξασφαλισθούν ενιαίες προϋποθέσεις για την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού, θα πρέπει να ανατεθούν εκτελεστικές αρμοδιότητες στην Επιτροπή όσον αφορά την επιλογή των οντοτήτων που σχηματίζουν τους αρχικούς και τους πρόσθετους ευρωπαϊκούς κόμβους ψηφιακής καινοτομίας και την έγκριση των προγραμμάτων εργασίας για τους ειδικούς στόχους 2, 4 και 5 και για ενδεχόμενες άλλες δράσεις υπό άμεση διαχείριση για τους ειδικούς στόχους 1 και 3 ώστε οι στόχοι του προγράμματος να επιτευχθούν σύμφωνα με τις προτεραιότητες της Ένωσης και των κρατών μελών, με παράλληλη εξασφάλιση της συνέπειας, της διαφάνειας και της συνέχειας της κοινής δράσης της Ένωσης και των κρατών μελών. Οι εν λόγω εκτελεστικές αρμοδιότητες θα πρέπει να ασκούνται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (22). Για τις δράσεις υπό έμμεση διαχείριση, τα προγράμματα εργασίας εγκρίνονται σύμφωνα με τους κανόνες των διοικητικών συμβουλίων των φορέων που έχουν επιφορτιστεί με την εκτέλεση του προγράμματος.

(69)

Ο παρών κανονισμός σέβεται τα θεμελιώδη δικαιώματα και τηρεί τις αρχές που αναγνωρίζονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης («Χάρτης»), ιδίως εκείνες σχετικά με την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, την ελευθερία έκφρασης και πληροφόρησης, την επιχειρηματική ελευθερία, την απαγόρευση των διακρίσεων, την προστασία της υγείας, την προστασία του καταναλωτή και το δικαίωμα πραγματικής προσφυγής και αμερόληπτου δικαστηρίου. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εφαρμόζουν τις διατάξεις του παρόντος κανονισμού κατά τρόπο συνεπή προς τα εν λόγω δικαιώματα και αρχές.

(70)

Οι οριζόντιοι δημοσιονομικοί κανόνες που εγκρίθηκαν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο βάσει του άρθρου 322 ΣΛΕΕ έχουν εφαρμογή στον παρόντα κανονισμό. Οι εν λόγω κανόνες θεσπίζονται στον δημοσιονομικό κανονισμό και καθορίζουν ιδίως τη διαδικασία κατάρτισης και εκτέλεσης του προϋπολογισμού της Ένωσης μέσω επιχορηγήσεων, βραβείων, προμηθειών και έμμεσης διαχείρισης προβλέπουν δε ελέγχους της ευθύνης των οικονομικών φορέων. Οι κανόνες που θεσπίζονται βάσει του άρθρου 322 ΣΛΕΕ περιλαμβάνουν επίσης γενικό καθεστώς αιρεσιμότητας για την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης.

(71)

Δεδομένου ότι οι στόχοι του παρόντος κανονισμού, δηλαδή η στήριξη και η επίσπευση του ψηφιακού μετασχηματισμού της ευρωπαϊκής οικονομίας, βιομηχανίας και κοινωνίας, να φτάσουν τα οφέλη του στους πολίτες, τις δημόσιες διοικήσεις και τις επιχειρήσεις σε ολόκληρη την Ένωση και η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης στην παγκόσμια ψηφιακή οικονομία, συμβάλλοντας παράλληλα στη γεφύρωση του ψηφιακού χάσματος σε ολόκληρη την Ένωση και ενισχύοντας τη στρατηγική αυτονομία της Ένωσης, δεν μπορούν να επιτευχθούν ικανοποιητικά από τα κράτη μέλη, μπορούν όμως, εξαιτίας της κλίμακας ή των επιπτώσεών τους, να επιτευχθούν καλύτερα σε επίπεδο Ένωσης, η Ένωση δύναται να λάβει μέτρα σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας του άρθρου 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας του ιδίου άρθρου, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα αναγκαία για την επίτευξη των στόχων αυτών.

(72)

Προκειμένου να διασφαλιστεί η συνέχεια στην παροχή στήριξης στον σχετικό τομέα πολιτικής και να καταστεί δυνατή η υλοποίηση από την αρχή του ΠΔΠ για το 2021-2027, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να τεθεί σε ισχύ επειγόντως και θα πρέπει να εφαρμοστεί με αναδρομική ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2021.

(73)

Η απόφαση (ΕΕ) 2015/2240 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (23) θα πρέπει επομένως να καταργηθεί,