(1)

Η Ένωση βασίζεται στις αξίες του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητες, οι οποίες κατοχυρώνονται στο άρθρο 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ). Όπως υπενθυμίζεται στο άρθρο 2 ΣΕΕ, οι αξίες αυτές είναι κοινές στα κράτη μέλη εντός κοινωνίας που χαρακτηρίζεται από τον πλουραλισμό, την απαγόρευση των διακρίσεων, την ανοχή, τη δικαιοσύνη, την αλληλεγγύη και την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών.

(2)

Στα συμπεράσματά του της 21ης Ιουλίου 2020, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δήλωσε ότι τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης προστατεύονται σύμφωνα με τις γενικές αρχές που κατοχυρώνονται στις Συνθήκες, ιδίως τις αξίες που ορίζονται στο άρθρο 2 ΣΕΕ. Υπογράμμισε επίσης τη σημασία της προστασίας των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης και τη σημασία του σεβασμού στο κράτος δικαίου.

(3)

Το κράτος δικαίου απαιτεί όλες οι δημόσιες εξουσίες να ενεργούν εντός των ορίων που θέτει ο νόμος, σύμφωνα με τις αξίες της δημοκρατίας και του σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως ορίζονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης («ο χάρτης») και σε άλλα ισχύοντα μέσα, και υπό τον έλεγχο ανεξάρτητων και αμερόληπτων δικαστηρίων. Ειδικότερα, απαιτεί να τηρούνται οι αρχές της νομιμότητας (3), συμπεριλαμβανομένης της διαφανούς, υπεύθυνης, δημοκρατικής και πλουραλιστικής νομοθετικής διαδικασίας, της ασφάλειας δικαίου (4), της απαγόρευσης της αυθαιρεσίας της εκτελεστικής εξουσίας (5), της αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας και πρόσβασης σε ανεξάρτητα και αμερόληπτα δικαστήρια (6) και του χωρισμού των εξουσιών (7) (8).

(4)

Τα κριτήρια προσχώρησης που καθορίστηκαν το 1993 από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κοπεγχάγης και ενισχύθηκαν το 1995 από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Μαδρίτης, αποτελούν τους βασικούς όρους που πρέπει μια υποψήφια χώρα να πληροί για να γίνει κράτος μέλος. Τα εν λόγω κριτήρια κατοχυρώνονται πλέον στο άρθρο 49 ΣΕΕ.

(5)

Μόλις μια υποψήφια χώρα γίνει κράτος μέλος, εντάσσεται σε ένα νομικό μόρφωμα που εδράζεται στη θεμελιώδη παραδοχή ότι κάθε κράτος μέλος αποδέχεται από κοινού με τα λοιπά κράτη μέλη, και αναγνωρίζει ότι τα εν λόγω κράτη αποδέχονται από κοινού με αυτό, μια σειρά κοινών αξιών επί των οποίων στηρίζεται η Ένωση, όπως διευκρινίζει το άρθρο 2 ΣΕΕ. Η παραδοχή αυτή συνεπάγεται και δικαιολογεί την ύπαρξη αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ των κρατών μελών ως προς την αναγνώριση των εν λόγω αξιών και, επομένως, ως προς την τήρηση του δικαίου της Ένωσης που υλοποιεί τις αξίες αυτές (9). Οι νόμοι και οι πρακτικές των κρατών μελών θα πρέπει να εξακολουθήσουν να συμμορφώνονται προς τις κοινές αξίες στις οποίες εδράζεται η Ένωση.

(6)

Παρόλο που δεν υπάρχει ιεράρχηση των αξιών της Ένωσης, ο σεβασμός του κράτους δικαίου έχει ζωτική σημασία για την προστασία των άλλων θεμελιωδών αξιών στις οποίες εδράζεται η Ένωση, όπως η ελευθερία, η δημοκρατία, η ισότητα και ο σεβασμός των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Ο σεβασμός του κράτους δικαίου είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τον σεβασμό της δημοκρατίας και των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Δεν μπορεί να υπάρξει δημοκρατία και σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων χωρίς σεβασμό του κράτους δικαίου και αντιστρόφως.

(7)

Όταν τα κράτη μέλη εκτελούν τον προϋπολογισμό της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων των πόρων που διατίθενται με το Μέσο Ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο θεσπίστηκε δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2020/2094 του Συμβουλίου (10), και με δάνεια και άλλα μέσα υπό την εγγύηση του προϋπολογισμού της Ένωσης, και ανεξάρτητα από τη μέθοδο εκτέλεσης που χρησιμοποιούν, ο σεβασμός του κράτους δικαίου αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη συμμόρφωση με τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης που κατοχυρώνονται στο άρθρο 317 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ).

(8)

Τα κράτη μέλη μπορούν να διασφαλίσουν τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση μόνο αν οι δημόσιες αρχές ενεργούν σύμφωνα με τον νόμο, αν οι περιπτώσεις απάτης, συμπεριλαμβανομένης της φορολογικής απάτης, φοροδιαφυγής, διαφθοράς, σύγκρουσης συμφερόντων ή άλλων παραβάσεων του νόμου διώκονται αποτελεσματικά από τις ανακριτικές και εισαγγελικές αρχές και αν οι αυθαίρετες ή παράνομες αποφάσεις των δημόσιων αρχών, συμπεριλαμβανομένων των αρχών επιβολής του νόμου, είναι δυνατόν να υπόκεινται σε αποτελεσματικό δικαστικό έλεγχο από ανεξάρτητα δικαστήρια και από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

(9)

Η ανεξαρτησία και η αμεροληψία του δικαστικού συστήματος θα πρέπει πάντα να διασφαλίζονται, οι δε ανακριτικές και εισαγγελικές υπηρεσίες θα πρέπει να είναι σε θέση να εκτελούν προσηκόντως τα καθήκοντά τους. Θα πρέπει να διαθέτουν επαρκείς οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους και διαδικασίες ώστε να ενεργούν αποτελεσματικά και με πλήρη σεβασμό του δικαιώματος αμερόληπτου δικαστηρίου, συμπεριλαμβανομένου του σεβασμού των δικαιωμάτων υπεράσπισης. Οι τελεσίδικες αποφάσεις θα πρέπει να τυγχάνουν αποτελεσματικής εκτέλεσης. Οι προϋποθέσεις αυτές απαιτούνται ως ελάχιστη εγγύηση έναντι παράνομων και αυθαίρετων αποφάσεων δημόσιων αρχών που θα μπορούσαν να βλάψουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης.

(10)

Η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης προϋποθέτει, ιδίως, ότι το οικείο δικαστικό όργανο είναι σε θέση να ασκεί τα δικαστικά του καθήκοντα, τόσο στο πλαίσιο των σχετικών κανόνων όσο και στην πράξη, με πλήρη αυτονομία, χωρίς να υπόκειται σε οποιαδήποτε ιεραρχική σχέση ή σχέση υπαγωγής έναντι οποιουδήποτε φορέα και χωρίς να λαμβάνει εντολές ή οδηγίες οποιασδήποτε προέλευσης, και ότι, ως εκ τούτου, προστατεύεται από εξωτερικές παρεμβάσεις ή πιέσεις οι οποίες θα μπορούσαν να θίξουν την ανεξάρτητη κρίση των μελών του και να επηρεάσουν τις αποφάσεις τους. Οι εγγυήσεις ανεξαρτησίας και αμεροληψίας απαιτούν την ύπαρξη κανόνων, ιδίως όσον αφορά τη σύνθεση του οργάνου και τον διορισμό, τη διάρκεια της θητείας καθώς και τους λόγους εξαίρεσης ή παύσης των μελών του, ώστε οι πολίτες να μην έχουν καμία εύλογη αμφιβολία ως προς τη στεγανότητα του εν λόγω οργάνου έναντι εξωτερικών παραγόντων και ως προς την ουδετερότητά του έναντι των αντιμαχόμενων συμφερόντων.

(11)

Ο σεβασμός στο κράτος δικαίου είναι όχι μόνο απαραίτητος για τους πολίτες της Ένωσης, αλλά και για τις επιχειρηματικές πρωτοβουλίες, την καινοτομία, τις επενδύσεις την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή και την εύρυθμη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, οι οποίες ευδοκιμούν περισσότερο όπου υπάρχει σταθερό νομικό και θεσμικό πλαίσιο.

(12)

Το άρθρο 19 ΣΕΕ, το οποίο συγκεκριμενοποιεί την αξία του κράτους δικαίου που ορίζεται στο άρθρο 2 ΣΕΕ, επιβάλλει στα κράτη μέλη την υποχρέωση να παρέχουν αποτελεσματική δικαστική προστασία στους τομείς που διέπονται από το δίκαιο της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που σχετίζονται με την εκτέλεση του προϋπολογισμού της Ένωσης. Αυτή καθαυτήν η ύπαρξη αποτελεσματικού δικαστικού ελέγχου με σκοπό τη διασφάλιση της τήρησης των διατάξεων του δικαίου της Ένωσης είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένη με την ύπαρξη κράτους δικαίου και απαιτεί ανεξάρτητα δικαστήρια (11). Η διαφύλαξη της ανεξαρτησίας των δικαστηρίων έχει πρωταρχική σημασία, όπως επιβεβαιώνεται με το άρθρο 47 δεύτερο εδάφιο του Χάρτη (12). Αυτό ισχύει, ιδίως, για τον δικαστικό έλεγχο της νομιμότητας πράξεων, συμβάσεων ή άλλων αποφάσεων που συνεπάγονται δαπάνες ή οφειλές για το Δημόσιο, μεταξύ άλλων, στο πλαίσιο διαδικασιών για τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων, των οποίων δύνανται επίσης να επιλαμβάνονται τα δικαστήρια.

(13)

Συνεπώς, υπάρχει σαφής σύνδεση μεταξύ του σεβασμού του κράτους δικαίου και της αποτελεσματικής εκτέλεσης του προϋπολογισμού της Ένωσης σύμφωνα με τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης.

(14)

Η Ένωση έχει αναπτύξει ποικίλα μέσα και διαδικασίες που προάγουν το κράτος δικαίου και την εφαρμογή του, όπως η χρηματοδοτική στήριξη για οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, ο ευρωπαϊκός μηχανισμός για το κράτος δικαίου και ο πίνακας αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης, και προβλέπει τη δυνατότητα αποτελεσματικής αντίδρασης των θεσμικών οργάνων της Ένωσης σε παραβιάσεις του κράτους δικαίου μέσω των διαδικασιών επί παραβάσει και της προβλεπόμενης στο άρθρο 7 ΣΕΕ διαδικασίας. Ο μηχανισμός που προβλέπεται στον παρόντα κανονισμό συμπληρώνει τα μέσα αυτά προστατεύοντας τον προϋπολογισμό της Ένωσης από παραβιάσεις των αρχών του κράτους δικαίου που θίγουν τη χρηστή δημοσιονομική διαχείρισή του ή την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης.

(15)

Τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης μπορούν να πληγούν σοβαρά από παραβιάσεις των αρχών του κράτους δικαίου, ιδίως εκείνες που επηρεάζουν την εύρυθμη λειτουργία των δημόσιων αρχών και τον αποτελεσματικό δικαστικό έλεγχο. Αυτό ισχύει για μεμονωμένες παραβιάσεις των αρχών του κράτους δικαίου και έτι μάλλον για παραβιάσεις που είναι διαδεδομένες ή οφείλονται σε επαναλαμβανόμενες πρακτικές ή παραλείψεις των δημόσιων αρχών ή σε γενικά μέτρα που λαμβάνονται από τις εν λόγω αρχές.

(16)

Ο προσδιορισμός των παραβιάσεων των αρχών του κράτους δικαίου απαιτεί ενδελεχή ποιοτική αξιολόγηση από την Επιτροπή. Η αξιολόγηση αυτή θα πρέπει να είναι αντικειμενική, αμερόληπτη και δίκαιη και να λαμβάνει υπόψη τις σχετικές πληροφορίες από διαθέσιμες πηγές και αναγνωρισμένους θεσμικούς φορείς, μεταξύ των οποίων οι αποφάσεις του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι εκθέσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου, η ετήσια έκθεση της Επιτροπής για το κράτος δικαίου και ο πίνακας αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης, οι εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) και της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (EPPO), και τα συμπεράσματα και οι συστάσεις συναφών διεθνών οργανισμών και δικτύων, συμπεριλαμβανομένων των οργάνων του Συμβουλίου της Ευρώπης όπως η ομάδα κρατών του Συμβουλίου της Ευρώπης κατά της διαφθοράς (GRECO) και η Επιτροπή της Βενετίας, ιδίως του καταλόγου ελέγχου της για το κράτος δικαίου, καθώς και το Ευρωπαϊκό Δίκτυο των Ανωτάτων Δικαστηρίων και το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Δικαστικών Συμβουλίων. Η Επιτροπή μπορεί να συμβουλεύεται τον Οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα Θεμελιώδη Δικαιώματα και την Επιτροπή της Βενετίας εάν είναι απαραίτητο με σκοπό την προετοιμασία μιας ενδελεχούς ποιοτικής αξιολόγησης.

(17)

Τα μέτρα δυνάμει του παρόντος κανονισμού είναι αναγκαία ιδίως σε περιπτώσεις όπου άλλες διαδικασίες που προβλέπονται στην ενωσιακή νομοθεσία δεν θα επέτρεπαν την αποτελεσματικότερη προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης. Η δημοσιονομική νομοθεσία της Ένωσης και οι εφαρμοστέοι τομεακοί και δημοσιονομικοί κανόνες προβλέπουν διάφορες δυνατότητες για την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης, μεταξύ άλλων διακοπές, αναστολές ή δημοσιονομικές διορθώσεις που συνδέονται με παρατυπίες ή σοβαρές ελλείψεις των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου. Θα πρέπει να καθοριστούν τα μέτρα που πρέπει να θεσπίζονται για την περίπτωση παραβιάσεων των αρχών του κράτους δικαίου καθώς και η διαδικασία που πρέπει να ακολουθείται για τη θέσπισή τους. Στα μέτρα αυτά θα πρέπει να περιλαμβάνονται η αναστολή πληρωμών και δεσμεύσεων, η αναστολή της εκταμίευσης δόσεων ή η πρόωρη αποπληρωμή δανείων, η μείωση της χρηματοδότησης στο πλαίσιο υφιστάμενων δεσμεύσεων και η απαγόρευση της ανάληψης νέων δεσμεύσεων έναντι αποδεκτών ή της σύναψης νέων συμφωνιών για δάνεια ή άλλα μέσα υπό την εγγύηση του προϋπολογισμού της Ένωσης.

(18)

Κατά τον προσδιορισμό των προς θέσπιση μέτρων, θα πρέπει να εφαρμόζεται η αρχή της αναλογικότητας, λαμβανομένων ιδίως υπόψη της σοβαρότητας της κατάστασης, του χρόνου που έχει παρέλθει από την έναρξη της σχετικής πρακτικής, της διάρκειας και της επανάληψής της, της πρόθεσης, του βαθμού συνεργασίας του οικείου κράτους μέλους για τον τερματισμό των παραβιάσεων των αρχών του κράτους δικαίου, καθώς και των επιπτώσεων της υγειούς οικονομικής διαχείρισης επί του προϋπολογισμού της Ένωσης ή επί των οικονομικών της συμφερόντων.

(19)

Σε περίπτωση παραβιάσεων των αρχών του κράτους δικαίου είναι απαραίτητο να διασφαλίζονται δεόντως τα νόμιμα συμφέροντα των τελικών αποδεκτών και των δικαιούχων όταν θεσπίζονται μέτρα. Κατά την εξέταση της θέσπισης μέτρων, η Επιτροπή θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τον δυνητικό αντίκτυπό τους στους τελικούς αποδέκτες και στους δικαιούχους. Λαμβάνοντας υπόψη ότι, στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης, οι πληρωμές από την Επιτροπή προς τα κράτη μέλη είναι νομικά ανεξάρτητες από τις πληρωμές των εθνικών αρχών προς τους δικαιούχους, δεν θα πρέπει να θεωρείται ότι τα κατάλληλα μέτρα που θεσπίζονται δυνάμει του παρόντος κανονισμού επηρεάζουν τη διαθεσιμότητα χρηματοδότησης των πληρωμών προς δικαιούχους σύμφωνα με τις προθεσμίες πληρωμής που καθορίζονται στους εφαρμοστέους τομεακούς και δημοσιονομικούς κανόνες. Οι αποφάσεις που εκδίδονται δυνάμει του παρόντος κανονισμού και οι υποχρεώσεις έναντι των τελικών αποδεκτών ή των δικαιούχων που καθορίζονται στον παρόντα κανονισμό αποτελούν μέρος του εφαρμοστέου δικαίου της Ένωσης όσον αφορά την υλοποίηση της χρηματοδότησης στο πλαίσιο επιμερισμένης διαχείρισης. Τα κράτη μέλη που αφορούν τα μέτρα θα πρέπει να υποβάλλουν τακτικά εκθέσεις στην Επιτροπή σχετικά με τη συμμόρφωση προς τις υποχρεώσεις τους έναντι των τελικών αποδεκτών ή των δικαιούχων. Η υποβολή εκθέσεων σχετικά με τη συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις πληρωμής προς τους δικαιούχους που καθορίζονται στους εφαρμοστέους τομεακούς και δημοσιονομικούς κανόνες θα πρέπει να επιτρέπει στην Επιτροπή να επαληθεύει ότι οι αποφάσεις που θεσπίζονται δυνάμει του παρόντος κανονισμού δεν επηρεάζουν με κανέναν τρόπο, άμεσα ή έμμεσα, τις πληρωμές που πρέπει να πραγματοποιούνται σύμφωνα με τους εφαρμοστέους τομεακούς και δημοσιονομικούς κανόνες.

Για να ενισχυθεί η προστασία των τελικών αποδεκτών ή των δικαιούχων, η Επιτροπή θα πρέπει να παρέχει πληροφορίες και καθοδήγηση μέσω ιστότοπου ή διαδικτυακής πύλης, μαζί με τα κατάλληλα εργαλεία για την ενημέρωση της Επιτροπής σχετικά με τυχόν παράβαση της νομικής υποχρέωσης των κρατικών φορέων και των κρατών μελών να εξακολουθούν να πραγματοποιούν πληρωμές μετά τη θέσπιση μέτρων βάσει του παρόντος κανονισμού. Η Επιτροπή θα πρέπει να παρακολουθεί τις πληροφορίες αυτές για να εξακριβώνει αν έχουν τηρηθεί οι ισχύοντες κανόνες, ιδίως το [άρθρο 63, το άρθρο 68 παράγραφος 1 στοιχείο β) και το άρθρο 98] του κανονισμού (ΕΕ) …/... του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της …, για τη θέσπιση κοινών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο Plus, το Ταμείο Συνοχής και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θαλάσσιας και Αλιείας και τους αντιστοίχους χρηματοδοτικούς κανόνες και για το Ταμείο Ασύλου και Μετανάστευσης, το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας και το μέσο διαχείρισης συνόρων και θεωρήσεων (13). Όταν είναι αναγκαίο, προκειμένου να διασφαλίζεται ότι κάθε ποσό που οφείλεται από κυβερνητικούς φορείς ή κράτη μέλη καταβάλλεται πράγματι στους τελικούς αποδέκτες ή στους δικαιούχους, η Επιτροπή θα πρέπει να ανακτά τις καταβληθείσες πληρωμές ή, κατά περίπτωση, να προβαίνει σε δημοσιονομική διόρθωση μειώνοντας τη στήριξη της Ένωσης προς ένα πρόγραμμα σύμφωνα με τους εφαρμοστέους τομεακούς και δημοσιονομικούς κανόνες.

(20)

Προκειμένου να εξασφαλιστεί η ενιαία εφαρμογή του παρόντος κανονισμού και δεδομένης της σημασίας των δημοσιονομικών επιπτώσεων των μέτρων που επιβάλλονται δυνάμει του παρόντος κανονισμού, θα πρέπει να ανατεθούν εκτελεστικές αρμοδιότητες στο Συμβούλιο, το οποίο θα πρέπει να ενεργεί κατόπιν πρότασης της Επιτροπής.

(21)

Προτού η Επιτροπή προτείνει τη θέσπιση οποιουδήποτε μέτρου δυνάμει του παρόντος κανονισμού, θα πρέπει να γνωστοποιεί στο οικείο κράτος μέλος τους λόγους για τους οποίους θεωρεί ότι ενδέχεται να υπάρχουν παραβιάσεις των αρχών το κράτος δικαίου στο εν λόγω κράτος μέλος. Η Επιτροπή θα πρέπει να ενημερώνει χωρίς καθυστέρηση το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για κάθε τέτοια κοινοποίηση και για το περιεχόμενό της. Το οικείο κράτος μέλος θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να υποβάλει τις παρατηρήσεις του. Η Επιτροπή θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις παρατηρήσεις αυτές.

(22)

Κατά τον καθορισμό προθεσμιών σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό για το οικείο κράτος μέλος, η Επιτροπή θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη, ιδίως, τον όγκο των πληροφοριών που παρέχονται και ζητούνται, την πολυπλοκότητα των συναφών πραγματικών περιστατικών και της αξιολόγησής τους, καθώς και τη διοικητική ικανότητα του εν λόγω κράτους μέλους.

(23)

Όταν η Επιτροπή κρίνει, αφού αναλύσει τις παρατηρήσεις του οικείου κράτους μέλους, ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις για τη θέσπιση μέτρων, θα πρέπει να υποβάλει στο Συμβούλιο πρόταση για τη θέσπιση κατάλληλων μέτρων. Το Συμβούλιο θα πρέπει να αποφασίσει βάσει της πρότασης της Επιτροπής για τη θέσπιση κατάλληλων μέτρων με εκτελεστική απόφαση εντός προθεσμίας ενός μηνός, η οποία μπορεί κατ’ εξαίρεση να παραταθεί έως δύο επιπλέον μήνες κατ’ ανώτατο όριο. Προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι το Συμβούλιο θα λάβει την απόφαση εντός της προθεσμίας αυτής, θα πρέπει η Επιτροπή να κάνει την πλέον ενδεδειγμένη χρήση των δικαιωμάτων της δυνάμει του άρθρου 237 ΣΛΕΕ και του εσωτερικού κανονισμού του Συμβουλίου (14).

(24)

Μετά τη θέσπιση τυχόν μέτρων δυνάμει του παρόντος κανονισμού, η Επιτροπή θα πρέπει να παρακολουθεί τακτικά την κατάσταση στο οικείο κράτος μέλος. Η Επιτροπή θα πρέπει να επαναξιολογεί την κατάσταση όταν το οικείο κράτος μέλος θεσπίζει νέα διορθωτικά μέτρα ή, σε κάθε περίπτωση, μετά από μέγιστη περίοδο ενός έτους από τη θέσπιση των μέτρων.

(25)

Το Συμβούλιο, ενεργώντας κατόπιν πρότασης της Επιτροπής, θα πρέπει να αίρει τα μέτρα τα οποία έχουν ανασταλτικό αποτέλεσμα, αν η κατάσταση που οδήγησε στην επιβολή των εν λόγω μέτρων έχει επανορθωθεί επαρκώς.

(26)

Η διαδικασία για τη θέσπιση και την άρση των μέτρων θα πρέπει να τηρεί τις αρχές της αντικειμενικότητας, της απαγόρευσης των διακρίσεων και της ίσης μεταχείρισης των κρατών μελών και να διεξάγεται αμερόληπτα και τεκμηριωμένα. Εάν, κατ’ εξαίρεση, το οικείο κράτος μέλος θεωρεί ότι υφίστανται σοβαρές παραβιάσεις των ανωτέρω αρχών, μπορεί να ζητήσει από τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να παραπέμψει το θέμα στο επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Σε τέτοιες εξαιρετικές περιστάσεις, δεν θα πρέπει να λαμβάνεται καμία απόφαση σχετικά με τα μέτρα μέχρις ότου το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συζητήσει το θέμα. Κατά κανόνα, η διαδικασία αυτή περατώνεται εντός τριών μηνών από την υποβολή της πρότασης της Επιτροπής στο Συμβούλιο.

(27)

Η Επιτροπή θα πρέπει να τηρεί ενήμερο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για οποιαδήποτε μέτρα προτείνονται, θεσπίζονται και αίρονται σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό.

(28)

Η Επιτροπή θα πρέπει να υποβάλλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο σχετικά με την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού. Κατά την υποβολή έκθεσης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, εκτός από την αποτελεσματικότητα των θεσπισθέντων μέτρων, η Επιτροπή θα πρέπει να εξετάζει και τη συνολική αποτελεσματικότητα της διαδικασίας που καθορίζεται στον παρόντα κανονισμό και τη συμπληρωματικότητα της παρούσας πράξης με άλλες πράξεις.

(29)

Ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να θίγει την αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας ή τις υποχρεώσεις των κρατών μελών τα οποία δεν συμμετέχουν στην ενισχυμένη συνεργασία που συστάθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1939 του Συμβουλίου (15),

(1)

Λαμβανομένης υπόψη της ανάγκης για επαρκή δυνατότητα πρόβλεψης στο πλαίσιο της προετοιμασίας και της εκτέλεσης μεσοπρόθεσμων επενδύσεων, η διάρκεια του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ) θα πρέπει να ορίζεται στα επτά έτη, με έναρξη από την 1η Ιανουαρίου 2021.

(2)

Οι οικονομικές επιπτώσεις της κρίσης λόγω της COVID-19 απαιτούν από την Ένωση να παράσχει ένα μακροπρόθεσμο δημοσιονομικό πλαίσιο που θα προετοιμάσει το έδαφος για μια δίκαιη και χωρίς αποκλεισμούς μετάβαση σε ένα πράσινο και ψηφιακό μέλλον, στηρίζοντας την πιο μακροπρόθεσμη στρατηγική αυτονομία της Ένωσης και καθιστώντας την ανθεκτική σε κλυδωνισμούς στο μέλλον.

(3)

Τα ετήσια ανώτατα όρια των πιστώσεων για αναλήψεις υποχρεώσεων ανά κατηγορία δαπανών και τα ετήσια ανώτατα όρια των πιστώσεων για πληρωμές που καθορίζονται από τον παρόντα κανονισμό οφείλουν να τηρούν τα ισχύοντα ανώτατα όρια για τις αναλήψεις υποχρεώσεων και τους ίδιους πόρους, που ορίζονται με βάση την ισχύουσα απόφαση του Συμβουλίου για το σύστημα των ιδίων πόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης που εκδόθηκε σύμφωνα με το άρθρο 311 τρίτο εδάφιο της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) («απόφαση για τους ίδιους πόρους»).

(4)

Όπου είναι απαραίτητο να παρασχεθούν οι εγγυήσεις που προέρχονται από τον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης για χρηματοδοτική συνδρομή σε κράτη μέλη η οποία έχει εγκριθεί σύμφωνα με το άρθρο 220 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (2) («δημοσιονομικός κανονισμός»), το αναγκαίο ποσό θα πρέπει να παρασχεθεί πέραν των ανώτατων ορίων των πιστώσεων για αναλήψεις υποχρεώσεων και των πιστώσεων για πληρωμές του ΠΔΠ, αφού τηρηθεί το ανώτατο όριο των ιδίων πόρων.

(5)

Το ΠΔΠ δεν θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις γραμμές του προϋπολογισμού που χρηματοδοτούνται με έσοδα για ειδικό προορισμό κατά την έννοια του δημοσιονομικού κανονισμού.

(6)

Το ΠΔΠ θα πρέπει να καθοριστεί σε τιμές του 2018. Θα πρέπει επίσης να καθοριστούν οι κανόνες για τις ετήσιες τεχνικές προσαρμογές του ΠΔΠ, προκειμένου να υπολογιστούν εκ νέου τα ανώτατα όρια και τα διαθέσιμα περιθώρια.

(7)

Θα πρέπει να καθοριστούν κανόνες για άλλες περιπτώσεις που ενδέχεται να απαιτούν προσαρμογή του ΠΔΠ. Οι εν λόγω προσαρμογές μπορεί να αφορούν την καθυστερημένη έγκριση νέων κανόνων ή προγραμμάτων στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης, μέτρα που συνδέονται με τη χρηστή οικονομική διακυβέρνηση ή μέτρα που εγκρίνονται δυνάμει του κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου περί γενικού καθεστώτος αιρεσιμότητας για την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης. Θα πρέπει επίσης να καθοριστούν κανόνες σχετικά με μηχανισμό για ειδική προσαρμογή προγραμμάτων.

(8)

Θα πρέπει να επιδειχθεί ιδιαίτερη ευελιξία στον μέγιστο δυνατό βαθμό, προκειμένου η Ένωση να μπορεί να εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της σύμφωνα με το άρθρο 323 ΣΛΕΕ.

(9)

Τα ακόλουθα θεματικά ειδικά μέσα είναι απαραίτητα για να μπορεί η Ένωση να αντιδρά σε συγκεκριμένες απρόβλεπτες καταστάσεις ή συνέπειες και για να καθίσταται έτσι δυνατή η ομαλή διεξαγωγή της διαδικασίας του προϋπολογισμού: το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση, το Αποθεματικό Αλληλεγγύης και Επείγουσας Βοήθειας και το Αποθεματικό Προσαρμογής στο Brexit. Το Αποθεματικό Αλληλεγγύης και Επείγουσας Βοήθειας δεν προορίζεται να αντιμετωπίζει τις συνέπειες των κρίσεων που είναι σχετικές με την αγορά και οι οποίες πλήττουν τη γεωργική παραγωγή ή διανομή.

(10)

Τα ακόλουθα μη θεματικά ειδικά μέσα είναι αναγκαία για την περαιτέρω ενίσχυση της ευελιξίας: το Ενιαίο Μέσο Περιθωρίου και ο Μηχανισμός Ευελιξίας. Το Ενιαίο Μέσο Περιθωρίου θα πρέπει να επιτρέπει τη μεταφορά περιθωρίων που παραμένουν διαθέσιμα κάτω από τα ανώτατα όρια για πιστώσεις για αναλήψεις υποχρεώσεων και για πληρωμές αντίστοιχα μεταξύ των οικονομικών ετών και, για πιστώσεις για αναλήψεις υποχρεώσεων, μεταξύ τομέων του ΠΔΠ, χωρίς να σημειώνεται υπέρβαση των συνολικών ποσών των ανώτατων ορίων του ΠΔΠ για πιστώσεις για αναλήψεις υποχρεώσεων και πιστώσεις για πληρωμές για ολόκληρη την περίοδο του ΠΔΠ. Ο Μηχανισμός Ευελιξίας θα πρέπει να επιτρέπει τη χρηματοδότηση συγκεκριμένων απρόβλεπτων δαπανών για ένα δεδομένο οικονομικό έτος.

(11)

Θα πρέπει να προβλεφθούν ειδικές διατάξεις για τη δυνατότητα εγγραφής πιστώσεων για αναλήψεις υποχρεώσεων και των αντίστοιχων πιστώσεων για πληρωμές στον προϋπολογισμό πέραν των ανώτατων ορίων που καθορίζονται στο ΠΔΠ όπου είναι απαραίτητο να χρησιμοποιηθούν ειδικά μέσα.

(12)

Είναι αναγκαίο να προβλέπεται αναθεώρηση του ΠΔΠ σε περίπτωση αναθεώρησης των Συνθηκών με επιπτώσεις στον προϋπολογισμό, επανένωσης της Κύπρου ή διεύρυνσης της Ένωσης, λαμβανομένων επίσης υπόψη των όρων εκτέλεσης του προϋπολογισμού.

(13)

Ο παρών κανονισμός ενδέχεται επίσης να χρειαστεί να αναθεωρηθεί σε περίπτωση απρόβλεπτων καταστάσεων που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν εντός των ορίων που καθορίζονται στο ΠΔΠ. Συνεπώς, είναι απαραίτητη η πρόβλεψη της αναθεώρησης του ΠΔΠ σε αυτές τις περιπτώσεις.

(14)

Ακόμη, απαιτούνται ειδικοί κανόνες για την αντιμετώπιση έργων μεγάλης κλίμακας των οποίων η διάρκεια ζωής εκτείνεται πολύ πέραν της περιόδου που ορίζεται στο ΠΔΠ. Είναι αναγκαίος ο καθορισμός μέγιστων ποσών για τις συνεισφορές από τον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης στα εν λόγω έργα, ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν επηρεάζουν άλλα έργα που χρηματοδοτούνται από τον εν λόγω προϋπολογισμό.

(15)

Είναι αναγκαίο να καθοριστούν γενικοί κανόνες για τη διοργανική συνεργασία κατά τη διαδικασία του προϋπολογισμού, με παράλληλο σεβασμό των αρμοδιοτήτων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής («θεσμικά όργανα») επί του προϋπολογισμού, όπως ορίζονται στις Συνθήκες, καθώς και των απαιτήσεων περί διαφάνειας.

(16)

Η Επιτροπή θα πρέπει να υποβάλει πρόταση για νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο πριν από την 1η Ιουλίου 2025, ώστε να μπορέσουν τα θεσμικά όργανα να το εγκρίνουν πολύ πριν από την έναρξη του επόμενου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου. Σύμφωνα με το άρθρο 312 παράγραφος 4 της ΣΛΕΕ, τα ανώτατα όρια που αντιστοιχούν στο τελευταίο οικονομικό έτος του ΠΔΠ που προσδιορίζονται στον παρόντα κανονισμό πρέπει να συνεχίσουν να εφαρμόζονται σε περίπτωση που δεν εγκριθεί νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο πριν από τη λήξη του ΠΔΠ που καθορίζεται στον παρόντα κανονισμό,

(1)

Για να περιοριστεί η διασπορά της νόσου COVID-19, η οποία στις 11 Μαρτίου 2020 κηρύχθηκε πανδημία από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, τα κράτη μέλη θέσπισαν μια σειρά μέτρων άνευ προηγουμένου.

(2)

Τα άνευ προηγουμένου μέτρα, τα οποία ελήφθησαν ως απάντηση στην εξαιρετική κατάσταση που προκλήθηκε από τη νόσο COVID-19, η οποία εκφεύγει του ελέγχου των κρατών μελών, προκάλεσαν σημαντικές διαταραχές στην οικονομική δραστηριότητα που αντανακλώνται σε απότομη πτώση του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος και σε σημαντικό αντίκτυπο στην απασχόληση, τις κοινωνικές συνθήκες, τη φτώχεια και τις ανισότητες. Ειδικότερα, τα μέτρα αυτά έχουν διαταράξει τις αλυσίδες εφοδιασμού και την παραγωγή και προκάλεσαν απουσίες από τον χώρο εργασίας. Επιπλέον, η παροχή πολλών υπηρεσιών έχει καταστεί πολύ δύσκολη ή αδύνατη. Ταυτόχρονα, η καταναλωτική ζήτηση έχει μειωθεί. Πολλές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν έλλειψη ρευστότητας και η φερεγγυότητά τους κινδυνεύει, ενώ οι χρηματοπιστωτικές αγορές είναι πολύ ασταθείς. Σημαντικοί τομείς όπως τα ταξίδια και ο τουρισμός πλήττονται ιδιαίτερα. Γενικότερα, τα μέτρα αυτά έχουν ήδη οδηγήσει ή θα οδηγήσουν σε σοβαρή επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης πολλών επιχειρήσεων στην Ένωση.

(3)

Η κρίση που προκλήθηκε από τη νόσο COVID-19 εξαπλώθηκε γρήγορα στην Ένωση και σε τρίτες χώρες. Για το 2020 προβλέπεται απότομη συρρίκνωση της ανάπτυξης στην Ένωση. Οι κίνδυνοι όσον αφορά την ανάκαμψη είναι πολύ άνισοι στα διάφορα κράτη μέλη, αυξάνοντας την απόκλιση μεταξύ των εθνικών οικονομιών. Η διαφορετική δημοσιονομική ικανότητα των κρατών μελών να παρέχουν οικονομική στήριξη όπου χρειάζεται περισσότερο για την ανάκαμψη και η απόκλιση μεταξύ των μέτρων των κρατών μελών θέτουν σε κίνδυνο την ενιαία αγορά καθώς και την κοινωνική και εδαφική συνοχή.

(4)

Χρειάζεται μια ολοκληρωμένη δέσμη μέτρων για την ευρωπαϊκή ανάκαμψη. Η εν λόγω δέσμη μέτρων απαιτεί σημαντικά ποσά δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων προκειμένου να τεθεί σταθερά η Ένωση σε πορεία βιώσιμης και ανθεκτικής ανάκαμψης, να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας υψηλής ποιότητας, να στηριχθεί η κοινωνική ενσωμάτωση και να αποκατασταθεί η άμεση ζημία που προκλήθηκε από την κρίση της νόσου COVID-19, με παράλληλη υποστήριξη των πράσινων και ψηφιακών προτεραιοτήτων της Ένωσης.

(5)

Η έκτακτη κατάσταση που προκλήθηκε από τη νόσο COVID-19, η οποία εκφεύγει του ελέγχου των κρατών μελών, απαιτεί συνεκτική και ενιαία προσέγγιση σε επίπεδο Ένωσης. Για να προληφθεί η περαιτέρω επιδείνωση της οικονομίας, της απασχόλησης και της κοινωνικής συνοχής και να δοθεί ώθηση στη βιώσιμη και ανθεκτική ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας, θα πρέπει να τεθεί σε εφαρμογή ένα έκτακτο και συντονισμένο πρόγραμμα οικονομικής και κοινωνικής στήριξης, σε πνεύμα αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών, ιδίως προς εκείνα τα κράτη μέλη που έχουν πληγεί πιο σοβαρά.

(6)

Δεδομένου ότι ο παρών κανονισμός αποτελεί έκτακτη απάντηση στις προσωρινές πλην όμως ακραίες περιστάσεις, η παρεχόμενη στήριξη θα πρέπει να είναι διαθέσιμη μόνο για τους σκοπούς της αντιμετώπισης των δυσμενών οικονομικών συνεπειών της κρίσης της νόσου COVID-19 ή της κάλυψης άμεσων χρηματοδοτικών αναγκών, προκειμένου να αποφευχθεί νέα κρίση της νόσου COVID-19.

(7)

Η στήριξη στο πλαίσιο του μέσου που θεσπίζεται με τον παρόντα κανονισμό (το «Μέσο») θα πρέπει να επικεντρώνεται ιδίως σε μέτρα για την αποκατάσταση των αγορών εργασίας και της κοινωνικής προστασίας καθώς και των συστημάτων υγείας, για την αναζωογόνηση των αναπτυξιακών δυνατοτήτων για βιώσιμη ανάπτυξη και απασχόληση με στόχο την ενίσχυση της συνοχής μεταξύ των κρατών μελών και τη στήριξη της μετάβασής τους σε πράσινη και ψηφιακή οικονομία, τη στήριξη των επιχειρήσεων που πλήττονται από τις επιπτώσεις της κρίσης της νόσου COVID-19, ιδίως των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, καθώς και στήριξη για επενδύσεις σε δραστηριότητες ουσιαστικές για την ενίσχυση της βιώσιμης ανάπτυξης στην Ένωση συμπεριλαμβανομένων των άμεσων χρηματοοικονομικών επενδύσεων σε επιχειρήσεις, μέτρα για την έρευνα και την καινοτομία ως απάντηση στην κρίση της νόσου COVID-19, για την ανάπτυξη ικανοτήτων σε επίπεδο Ένωσης για την ενίσχυση της ετοιμότητας αντιμετώπισης μελλοντικών κρίσεων, για τη διατήρηση των προσπαθειών για τη διασφάλιση μιας δίκαιης μετάβασης σε μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία και στήριξη της γεωργίας και της ανάπτυξης στις αγροτικές περιοχές για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κρίσης της νόσου COVID-19.

(8)

Για να εξασφαλιστεί βιώσιμη και ανθεκτική ανάκαμψη σε ολόκληρη την Ένωση και να διευκολυνθεί η υλοποίηση της οικονομικής στήριξης, θα χρησιμοποιηθούν οι καθιερωμένοι μηχανισμοί δαπανών μέσω προγραμμάτων της Ένωσης στο πλαίσιο του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου. Η στήριξη στο πλαίσιο των προγραμμάτων αυτών παρέχεται με τη μορφή μη επιστρεπτέων ενισχύσεων, δανείων και σχηματισμού προβλέψεων για εγγυήσεις από τον προϋπολογισμό. Η κατανομή των χρηματοδοτικών πόρων θα πρέπει να αντικατοπτρίζει τον βαθμό στον οποίο τα εν λόγω προγράμματα είναι σε θέση να συμβάλουν στην επίτευξη των στόχων του Μέσου. Προκειμένου να χρηματοδοτηθούν στο πλαίσιο του Μέσου, τα εν λόγω προγράμματα θα πρέπει να συμμορφώνονται αυστηρά προς τους στόχους που καθορίζονται σε αυτό και οι οποίοι συνδέονται με τη στήριξη της ανάκαμψης μετά την κρίση της νόσου COVID-19.

(9)

Δεδομένης της φύσης των προς χρηματοδότηση μέτρων, ένα μέρος των διαθέσιμων ποσών στο πλαίσιο του Μέσου θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για δάνεια σε κράτη μέλη, ενώ το άλλο μέρος των ποσών θα πρέπει να αποτελέσει εξωτερικό έσοδο για τον σκοπό του άρθρου 21 παράγραφος 5 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (1) («δημοσιονομικός κανονισμός») και θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για μη επιστρεπτέα στήριξη, στήριξη στο πλαίσιο χρηματοοικονομικών μέσων ή σχηματισμό προβλέψεων για εγγυήσεις από τον προϋπολογισμό και συναφείς δαπάνες από την Ένωση. Προς τον σκοπό αυτό, ως μέρος των αναγκαίων μέτρων βάσει του παρόντος κανονισμού, είναι σκόπιμο το άρθρο 21 παράγραφος 5 του δημοσιονομικού κανονισμού να προβλέπει, στο πλαίσιο του παρόντος κανονισμού, ως βασικής πράξης, τη χρησιμοποίηση μέρους των εσόδων που προβλέπονται στην έκτακτη και προσωρινή εξουσιοδότηση, σύμφωνα με την απόφαση του Συμβουλίου για το σύστημα των ιδίων πόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και για την κατάργηση της απόφασης 2014/335/ΕΕ, Ευρατόμ του Συμβουλίου (2) («απόφαση για τους ιδίους πόρους»).

(10)

Παρότι το άρθρο 12 παράγραφος 4 στοιχείο γ) και το άρθρο 14 παράγραφος 3 του δημοσιονομικού κανονισμού εφαρμόζονται σε πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων και σε πιστώσεις πληρωμών που διατίθενται σε σχέση με τα εξωτερικά έσοδα για ειδικό προορισμό δυνάμει του παρόντος κανονισμού, λαμβανομένων υπόψη των προθεσμιών που έχουν τεθεί για τα διάφορα είδη στήριξης, οι πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων που προκύπτουν από τα εν λόγω εξωτερικά έσοδα για ειδικό προορισμό δεν θα πρέπει να μεταφέρονται αυτομάτως πέραν των αντίστοιχων καταληκτικών ημερομηνιών, εκτός από τις πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων που είναι αναγκαίες για την τεχνική και διοικητική βοήθεια για την εφαρμογή των μέτρων που καθορίζονται στο Μέσο.

(11)

Οι πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων για μη επιστρεπτέα στήριξη θα πρέπει να διατίθενται αυτόματα μέχρι το επιτρεπόμενο ποσό. Η διαχείριση της ρευστότητας θα πρέπει να γίνεται με αποτελεσματικό τρόπο, ώστε να αντλούνται πόροι μόνο όταν πρέπει να τηρηθούν οι νομικές δεσμεύσεις μέσω αντίστοιχων πιστώσεων πληρωμών.

(12)

Δεδομένης της σημασίας της χρήσης των ποσών κατά τα πρώτα έτη εφαρμογής του Μέσου, είναι σκόπιμο να επανεξεταστεί η επιτευχθείσα πρόοδος στην εφαρμογή του Μέσου και στη χρήση της στήριξης που παρέχεται σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό. Για τον σκοπό αυτόν, η Επιτροπή θα πρέπει να συντάξει έκθεση έως τις 31 Οκτωβρίου 2022.

(13)

Το άρθρο 135 παράγραφος 2 της συμφωνίας για την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας και της Βόρειας Ιρλανδίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας (3) (η «συμφωνία αποχώρησης») προβλέπει ότι οι τροποποιήσεις της απόφασης 2014/335/ΕΕ, Ευρατόμ που θεσπίζονται την ημερομηνία έναρξης ισχύος της συμφωνίας αποχώρησης ή μεταγενέστερα δεν εφαρμόζονται στο Ηνωμένο Βασίλειο στον βαθμό που οι εν λόγω τροποποιήσεις επηρεάζουν τις οικονομικές υποχρεώσεις του Ηνωμένου Βασιλείου. Η στήριξη δυνάμει του παρόντος κανονισμού και η αντίστοιχη αύξηση του ανώτατου ορίου των ιδίων πόρων της Ένωσης θα έχουν αντίκτυπο στις οικονομικές υποχρεώσεις του Ηνωμένου Βασιλείου. Το άρθρο 143 παράγραφος 1 της συμφωνίας αποχώρησης περιορίζει την υποχρέωση του Ηνωμένου Βασιλείου να καλύψει το μερίδιό του επί των ενδεχόμενων χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων της Ένωσης σε εκείνες τις ενδεχόμενες χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις που απορρέουν από χρηματοοικονομικές πράξεις που αποφασίστηκαν από την Ένωση πριν από την ημερομηνία έναρξης ισχύος της συμφωνίας αποχώρησης. Κάθε ενδεχόμενη χρηματοοικονομική υποχρέωση της Ένωσης που προκύπτει από στήριξη δυνάμει του παρόντος κανονισμού είναι μεταγενέστερη της ημερομηνίας έναρξης ισχύος της συμφωνίας. Ως εκ τούτου, ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να ισχύει για το Ηνωμένο Βασίλειο και στο Ηνωμένο Βασίλειο,

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

Ταυτόχρονα με την υποβολή της πρότασής της για απόφαση κινητοποίησης του Ευρωπαϊκού Ταμείου Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση, η Επιτροπή υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο πρόταση μεταφοράς πιστώσεων στις αντίστοιχες γραμμές του προϋπολογισμού.

Οι μεταφορές πιστώσεων που αφορούν το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση πραγματοποιούνται σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό.

10.

Η απόφαση κινητοποίησης ποσών δυνάμει του άρθρου 9 παράγραφος 1 στοιχείο α) του κανονισμού ΠΔΠ λαμβάνεται από κοινού από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο κατόπιν πρότασης της Επιτροπής σύμφωνα με τη σχετική βασική πράξη.

Προτού προβεί σε οποιαδήποτε πρόταση σχετικά με τη μεταφορά πιστώσεων από το Αποθεματικό Αλληλεγγύης και Επείγουσας Βοήθειας για συνδρομή δυνάμει του άρθρου 9 παράγραφος 1 στοιχείο β) του κανονισμού ΠΔΠ, η Επιτροπή εξετάζει τις δυνατότητες ανακατανομής πιστώσεων.

11.

Οι μεταφορές που αφορούν το Αποθεματικό Προσαρμογής στο Brexit πραγματοποιούνται σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό.

12.

Τα εν λόγω ποσά μπορούν να κινητοποιούνται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και από το Συμβούλιο στο πλαίσιο της διαδικασίας του προϋπολογισμού που προβλέπεται στο άρθρο 314 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ).

13.

Η εν λόγω πρόταση προσδιορίζει τις ανάγκες που πρέπει να καλυφθούν και το ποσό. Τέτοια πρόταση μπορεί να υποβληθεί σε συνάρτηση με σχέδιο προϋπολογισμού ή σχέδιο διορθωτικού προϋπολογισμού.

Ο Μηχανισμός Ευελιξίας μπορεί να κινητοποιείται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και από το Συμβούλιο στο πλαίσιο της διαδικασίας του προϋπολογισμού που προβλέπεται στο άρθρο 314 ΣΛΕΕ.

14.

15.

16.

Οι αποτελεσματικές μεθοδολογίες που αναφέρονται στο πρώτο εδάφιο στοιχεία δ) και ε) θα περιλαμβάνουν, στο μέτρο του δυνατού, αναφορά στη συνεισφορά του προϋπολογισμού της Ένωσης στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, η οποία περιλαμβάνει την αρχή του «μη βλάπτειν».

Η αποτελεσματική μεθοδολογία που αναφέρεται στο πρώτο εδάφιο στοιχείο δ) θα είναι διαφανής, ολοκληρωμένη, προσανατολισμένη στα αποτελέσματα και βασισμένη στις επιδόσεις, θα περιλαμβάνει δε ετήσια διαβούλευση της Επιτροπής με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο και θα προσδιορίζει τα κατάλληλα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται όταν η πρόοδος προς την επίτευξη των ισχυόντων στόχων κρίνεται ανεπαρκής.

Καμία από τις μεθοδολογίες που αναφέρονται στο παρόν σημείο δεν θα πρέπει να συνεπάγεται υπερβολικό διοικητικό φόρτο για τους φορείς των έργων ή για τους δικαιούχους.

17.

18.

Το εν λόγω ποσό αποτελεί, για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, το ποσό προνομιακής αναφοράς κατά την ετήσια διαδικασία του προϋπολογισμού.

Όσον αφορά τα προγράμματα που αναφέρονται στο παράρτημα II του κανονισμού ΠΔΠ, το ποσό προνομιακής αναφοράς προσαυξάνεται αυτομάτως κατά τα πρόσθετα κονδύλια που αναφέρονται στο άρθρο 5 παράγραφος 1 του κανονισμού ΠΔΠ.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, καθώς και η Επιτροπή όταν καταρτίζει το σχέδιο προϋπολογισμού, αναλαμβάνουν τη δέσμευση να μην αποκλίνουν από το εν λόγω ποσό καθ’ όλη τη διάρκεια του σχετικού προγράμματος κατά ποσοστό μεγαλύτερο του 15 %, εκτός εάν προκύψουν νέες, αντικειμενικές και μακροχρόνιες περιστάσεις που αποτελούν αντικείμενο ρητής και επακριβούς αιτιολόγησης, στην οποία λαμβάνονται υπόψη τα αποτελέσματα που απορρέουν από την εφαρμογή του προγράμματος, ιδίως βάσει αξιολογήσεων. Οποιαδήποτε αύξηση προκύπτει από αυτήν τη μεταβολή παραμένει κάτω από το υφιστάμενο ανώτατο όριο για τον σχετικό τομέα, με την επιφύλαξη της κινητοποίησης μέσων που αναφέρονται στον κανονισμό ΠΔΠ και στην παρούσα συμφωνία.

Το τέταρτο εδάφιο δεν εφαρμόζεται στα πρόσθετα κονδύλια που αναφέρονται στο τρίτο εδάφιο.

Το παρόν σημείο δεν εφαρμόζεται στις πιστώσεις συνοχής οι οποίες εγκρίνονται σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία, καταλογίζονται εκ των προτέρων ανά κράτος μέλος και περιλαμβάνουν χρηματοδοτικό κονδύλιο για ολόκληρη τη διάρκεια του προγράμματος, ούτε στα έργα μεγάλης κλίμακας που αναφέρονται στο άρθρο 18 του κανονισμού ΠΔΠ.

19.

Σε περίπτωση που το Συμβούλιο προτίθεται να συμπεριλάβει ποσό δημοσιονομικής αναφοράς, το εν λόγω ποσό έχει χαρακτήρα ενδεικτικό της βούλησης του νομοθέτη και δεν θίγει τις αρμοδιότητες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σε θέματα προϋπολογισμού, όπως αυτές ορίζονται στη ΣΛΕΕ. Σχετική διάταξη περιλαμβάνεται σε κάθε νομικά δεσμευτική πράξη της Ένωσης που περιέχει τέτοιο ποσό δημοσιονομικής αναφοράς.

20.

Η Επιτροπή αναλαμβάνει την υποχρέωση να ενημερώνει τακτικά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την προετοιμασία και την πορεία των διαπραγματεύσεων για τις αλιευτικές συμφωνίες, συμπεριλαμβανομένων των δημοσιονομικών επιπτώσεων των εν λόγω συμφωνιών.

Στο πλαίσιο της νομοθετικής διαδικασίας σχετικά με τις αλιευτικές συμφωνίες, τα θεσμικά όργανα καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια, ώστε όλες οι διαδικασίες να εκτελούνται το ταχύτερο δυνατό.

Τα ποσά που προβλέπονται στον προϋπολογισμό για νέες αλιευτικές συμφωνίες ή για την ανανέωση αλιευτικών συμφωνιών που τίθενται σε ισχύ μετά την 1η Ιανουαρίου του σχετικού οικονομικού έτους εγγράφονται στο αποθεματικό.

Εάν οι πιστώσεις σχετικά με τις αλιευτικές συμφωνίες, συμπεριλαμβανομένου του αποθεματικού, αποδειχθούν ανεπαρκείς, η Επιτροπή παρέχει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο τις αναγκαίες πληροφορίες για τα αίτια της κατάστασης και για τα μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν σύμφωνα με τις ισχύουσες διαδικασίες. Εφόσον απαιτείται, η Επιτροπή προτείνει τα κατάλληλα μέτρα.

Η Επιτροπή υποβάλλει ανά τρίμηνο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με την εφαρμογή των ισχυουσών αλιευτικών συμφωνιών, καθώς και δημοσιονομική πρόβλεψη για το υπόλοιπο έτος.

21.

22.

23.

Το συνολικό ποσό των επιχειρησιακών δαπανών ΚΕΠΠΑ κατανέμεται μεταξύ των άρθρων του κεφαλαίου ΚΕΠΠΑ του προϋπολογισμού, όπως προτείνεται στο τρίτο εδάφιο. Κάθε άρθρο καλύπτει δράσεις που έχουν ήδη εγκριθεί, δράσεις οι οποίες έχουν προβλεφθεί αλλά δεν έχουν ακόμη εγκριθεί, καθώς και ποσά για μελλοντικές – δηλαδή απρόβλεπτες – δράσεις που πρόκειται να εγκρίνει το Συμβούλιο κατά τη διάρκεια του εκάστοτε οικονομικού έτους.

Εντός του κεφαλαίου ΚΕΠΠΑ του προϋπολογισμού, τα άρθρα στα οποία εγγράφονται οι δράσεις ΚΕΠΠΑ θα μπορούσαν να έχουν ως εξής:

Δεδομένου ότι, σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, η Επιτροπή έχει την εξουσία να προβαίνει αυτόνομα σε μεταφορές πιστώσεων μεταξύ των άρθρων του κεφαλαίου ΚΕΠΠΑ του προϋπολογισμού, εξασφαλίζεται αντίστοιχα η ευελιξία που θεωρείται αναγκαία για την ταχεία εφαρμογή των δράσεων ΚΕΠΠΑ. Στην περίπτωση κατά την οποία το ποσό του κεφαλαίου ΚΕΠΠΑ του προϋπολογισμού κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους δεν επαρκεί για την κάλυψη των αναγκαίων δαπανών, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο επιδιώκουν την εξεύρεση επείγουσας λύσης, κατόπιν προτάσεως της Επιτροπής.

24.

Η Επιτροπή καλείται να συμμετέχει σε αυτές τις διαβουλεύσεις.

Αν το Συμβούλιο εκδώσει απόφαση στον τομέα της ΚΕΠΠΑ η οποία συνεπάγεται δαπάνες, ο Ύπατος Εκπρόσωπος διαβιβάζει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αμέσως, και σε κάθε περίπτωση το αργότερο εντός πέντε εργάσιμων ημερών, εκτίμηση περί του προβλεπομένου κόστους («δημοσιονομικό δελτίο»), ειδικότερα όσον αφορά τις δαπάνες που αφορούν το χρονοδιάγραμμα, το απασχολούμενο προσωπικό, τη χρήση χώρων και άλλων υποδομών, τα μέσα μεταφοράς, τις ανάγκες κατάρτισης και τις ρυθμίσεις ασφαλείας.

Η Επιτροπή ενημερώνει ανά τρίμηνο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με την υλοποίηση των δράσεων ΚΕΠΠΑ και τις δημοσιονομικές προβλέψεις για το υπόλοιπο του οικονομικού έτους.

25.

26.

Η Επιτροπή θα πρέπει να εξετάσει τρόπους διασταύρωσης παραπομπών του δημοσιονομικού προγραμματισμού με το νομοθετικό της πρόγραμμα ώστε να παρέχει πιο ακριβείς και αξιόπιστες προβλέψεις. Για κάθε νομοθετική πρόταση, η Επιτροπή θα πρέπει να επισημαίνει αν η πρόταση περιλαμβάνεται στον προγραμματισμό που κοινοποιείται μαζί με την υποβολή του σχεδίου προϋπολογισμού ή μετά την τελική έγκριση του προϋπολογισμού. Η Επιτροπή θα πρέπει να ενημερώνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ιδίως για:

Εφόσον είναι απαραίτητο, η Επιτροπή θα πρέπει να αναφέρει τον αναπρογραμματισμό που συνεπάγονται οι νέες νομοθετικές προτάσεις.

27.

Εφαρμόζονται τα ακόλουθα διαδικαστικά στάδια:

Η ίδια διαδικασία εφαρμόζεται σε κάθε τροποποίηση νομικής πράξης που αφορά οργανισμό, η οποία θα επηρέαζε τους πόρους του εν λόγω οργανισμού.

Σε περίπτωση που τα καθήκοντα ενός οργανισμού μεταβληθούν ουσιαστικά χωρίς τροποποίηση της νομικής πράξης σύστασης του εν λόγω οργανισμού, η Επιτροπή ενημερώνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο μέσω αναθεωρημένου δημοσιονομικού δελτίου, ούτως ώστε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να μπορέσουν να καταλήξουν εγκαίρως σε συμφωνία σχετικά με τη χρηματοδότηση του οργανισμού.

28.

29.

30.

31.

32.

33.