19.6.2018   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 156/1

(1)

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στα συμπεράσματά του της 23ης-24ης Οκτωβρίου 2014 σχετικά με το πλαίσιο πολιτικής για το κλίμα και την ενέργεια έως το 2030 ενέκρινε δεσμευτικό στόχο για μείωση κατά τουλάχιστον 40 % των εγχώριων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στο σύνολο της οικονομίας έως το 2030 σε σύγκριση με το 1990, και ο εν λόγω στόχος επιβεβαιώθηκε στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 17ης-18ης Μαρτίου 2016.

(2)

Τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 23ης-24ης Οκτωβρίου 2014 ανέφεραν ότι ο στόχος για μείωση των εκπομπών κατά τουλάχιστον 40 % θα έπρεπε να επιτευχθεί συλλογικά από την Ένωση με τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο, με μειώσεις στο σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών της Ευρωπαϊκής Ένωσης («ΣΕΔΕ της ΕΕ»), που προβλέπεται στην οδηγία 2003/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4), και στους τομείς εκτός ΣΕΔΕ, που θα ανέρχονται, αντίστοιχα, σε 43 % και 30 % έως το 2030 σε σύγκριση με το 2005, και με κατανομή των προσπαθειών βάσει του σχετικού κατά κεφαλήν ΑΕΠ.

(3)

Ο παρών κανονισμός αποτελεί μέρος της υλοποίησης των δεσμεύσεων της Ένωσης βάσει της συμφωνίας του Παρισιού (5) στο πλαίσιο της σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (United Nations Framework Convention on Climate Change - «UNFCCC»). Η συμφωνία του Παρισιού συνάφθηκε, εξ ονόματος της Ένωσης, στις 5 Οκτωβρίου 2016 με την απόφαση (ΕΕ) 2016/1841 του Συμβουλίου (6). Η δέσμευση της Ένωσης για μειώσεις των εκπομπών στο σύνολο της οικονομίας ορίστηκε στην εθνικά καθορισμένη πρόθεση συνεισφοράς που υποβλήθηκε ενόψει της συμφωνίας του Παρισιού από την Ένωση και τα κράτη μέλη της στη Γραμματεία της UNFCCC στις 6 Μαρτίου 2015. Η συμφωνία του Παρισιού τέθηκε σε ισχύ στις 4 Νοεμβρίου 2016. Η Ένωση οφείλει να συνεχίσει να μειώνει τις εκπομπές της αερίων θερμοκηπίου και να αυξάνει τις απορροφήσεις σύμφωνα με τη συμφωνία του Παρισιού.

(4)

Η συμφωνία του Παρισιού, μεταξύ άλλων, θέτει ένα μακροπρόθεσμο στόχο σύμφωνο με την επιδίωξη να συγκρατηθεί η αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας σαφώς κάτω των 2 βαθμών Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα και να συνεχιστούν οι προσπάθειες ώστε να διατηρηθεί στον 1,5 βαθμό Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα. Τα δάση, οι γεωργικές εκτάσεις και οι υγροβιότοποι θα διαδραματίσουν καίριο ρόλο στην επίτευξη αυτού του στόχου. Στη συμφωνία του Παρισιού, τα συμβαλλόμενα μέρη αναγνωρίζουν επίσης ως θεμελιώδη προτεραιότητα τη διασφάλιση της επισιτιστικής ασφάλειας και την εξάλειψη της πείνας, στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης και των προσπαθειών να εξαλειφθεί η φτώχεια, καθώς και τον ιδιαίτερα ευάλωτο χαρακτήρα των συστημάτων παραγωγής τροφίμων έναντι των δυσμενών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, προωθώντας έτσι την ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή και την ανάπτυξη με χαμηλές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, με τρόπο που δεν απειλεί την παραγωγή τροφίμων. Προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της συμφωνίας του Παρισιού, τα μέρη θα πρέπει να αυξήσουν τις συλλογικές τους προσπάθειες. Τα μέρη θα πρέπει να καταρτίσουν, να κοινοποιήσουν και να διατηρήσουν διαδοχικές εθνικά καθορισμένες συνεισφορές. Η συμφωνία του Παρισιού αντικαθιστά την προσέγγιση που υιοθετήθηκε στο πλαίσιο του πρωτοκόλλου του Κιότο του 1997, του οποίου η ισχύς θα εκπνεύσει το 2020. Η συμφωνία του Παρισιού απαιτεί επίσης την ισορροπία μεταξύ των ανθρωπογενών εκπομπών από πηγές και των απορροφήσεων από καταβόθρες αερίων θερμοκηπίου κατά το δεύτερο μισό του τρέχοντος αιώνα και καλεί τα Μέρη να λάβουν μέτρα για τη διατήρηση και την ενίσχυση, κατά περίπτωση, των καταβοθρών και των δεξαμενών αερίων θερμοκηπίου, συμπεριλαμβανομένων των δασών.

(5)

Ο τομέας της χρήσης γης, της αλλαγής χρήσης γης και της δασοπονίας (land use, land use change and forestry - «LULUCF») έχει τις δυνατότητες να παράσχει μακροπρόθεσμα κλιματικά οφέλη και, κατ’ αυτόν τον τρόπο, να συμβάλει στην επίτευξη του στόχου της Ένωσης για μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, καθώς και των μακροπρόθεσμων κλιματικών στόχων της συμφωνίας του Παρισιού. Ο τομέας LULUCF παρέχει επίσης βιοϋλικά που μπορούν να υποκαταστήσουν υλικά υψηλής έντασης ορυκτών ή άνθρακα και, ως εκ τούτου, παίζει σημαντικό ρόλο στη μετάβαση σε μια οικονομία με χαμηλές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου. Δεδομένου ότι οι απορροφήσεις μέσω του τομέα LULUCF είναι αναστρέψιμες, θα πρέπει να θεωρούνται χωριστός πυλώνας στο πλαίσιο της ενωσιακής πολιτικής για το κλίμα.

(6)

Τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 23ης-24ης Οκτωβρίου 2014 ανέφεραν ότι θα πρέπει να αναγνωριστούν οι πολλαπλοί στόχοι του τομέα της γεωργίας και της χρήσης γης, όπου η δυνατότητα μετριασμού είναι χαμηλότερη, καθώς και η ανάγκη διασφάλισης της συνοχής μεταξύ των στόχων της Ένωσης για την επισιτιστική ασφάλεια και την κλιματική αλλαγή. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε την Επιτροπή να εξετάσει ποια είναι τα βέλτιστα μέσα για την ενθάρρυνση της βιώσιμης εντατικοποίησης της παραγωγής τροφίμων, με ταυτόχρονη βελτιστοποίηση της συμβολής του τομέα στη μείωση και τη δέσμευση των αερίων θερμοκηπίου, μεταξύ άλλων μέσω της δημιουργίας νέων δασών, και να καθορίσει μια πολιτική σχετικά με τον τρόπο συμπερίληψης του τομέα LULUCF στο πλαίσιο μετριασμού των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου έως το 2030, αμέσως μόλις το επιτρέψουν οι τεχνικές συνθήκες και οπωσδήποτε πριν από το 2020.

(7)

Οι πρακτικές βιώσιμης διαχείρισης στον τομέα LULUCF μπορούν να συμβάλουν ποικιλοτρόπως στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, ιδίως μέσω της μείωσης των εκπομπών και της διατήρησης και ενίσχυσης των καταβοθρών και των αποθεμάτων άνθρακα. Για την αποτελεσματικότητα των μέτρων που στοχεύουν στην αύξηση της δέσμευσης του άνθρακα, είναι πολύ σημαντική η μακροπρόθεσμη σταθερότητα και προσαρμοστικότητα των δεξαμενών άνθρακα. Επιπλέον, οι πρακτικές βιώσιμης διαχείρισης μπορούν να διατηρούν την παραγωγικότητα, την αναπαραγωγική ικανότητα και τη ζωτικότητα του τομέα LULUCF και, ως εκ τούτου, προωθούν την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη, μειώνοντας παράλληλα το αποτύπωμα άνθρακα και το οικολογικό αποτύπωμα του εν λόγω τομέα.

(8)

Η ανάπτυξη βιώσιμων και καινοτόμων πρακτικών και τεχνολογιών, συμπεριλαμβανομένης της αγροοικολογίας και της αγροδασοπονίας, μπορεί να ενισχύσει τον ρόλο του τομέα LULUCF όσον αφορά τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή σε αυτή, καθώς και να αυξήσει την παραγωγικότητα και την ανθεκτικότητα του εν λόγω τομέα. Καθώς ο τομέας LULUCF χαρακτηρίζεται από μεγάλα χρονικά διαστήματα για τις αποδόσεις, οι μακροπρόθεσμες στρατηγικές είναι σημαντικές ώστε να ενισχυθεί η χρηματοδότηση της έρευνας για την ανάπτυξη βιώσιμων και καινοτόμων πρακτικών και τεχνολογιών και τις σχετικές επενδύσεις. Οι επενδύσεις σε προληπτικές δράσεις, όπως οι πρακτικές βιώσιμης διαχείρισης, μπορούν να μειώσουν τους κίνδυνους που συνδέονται με φυσικές διαταραχές.

(9)

Στα συμπεράσματά του της 22ας-23ης Ιουνίου 2017, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επιβεβαίωσε την πλήρη δέσμευση της Ένωσης και των κρατών μελών της στο θεματολόγιο του 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη, το οποίο στοχεύει μεταξύ άλλων στη διασφάλιση της βιώσιμης διαχείρισης των δασών.

(10)

Η δράση για τη μείωση της αποψίλωσης και της υποβάθμισης των δασών και την προαγωγή της βιώσιμης διαχείρισης των δασών στις αναπτυσσόμενες χώρες είναι σημαντική. Στο πλαίσιο αυτό, στα συμπεράσματά του της 21ης Οκτωβρίου 2009 και της 14ης Οκτωβρίου 2010, το Συμβούλιο υπενθύμισε τους στόχους της Ένωσης για τη μείωση της συνολικής αποψίλωσης των τροπικών δασών κατά τουλάχιστον 50 % έως το 2020 σε σύγκριση με τα σημερινά επίπεδα, καθώς και για παύση της απώλειας της παγκόσμιας δασικής κάλυψης μέχρι το 2030 το αργότερο.

(11)

Η απόφαση αριθ. 529/2013/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (7) θέτει κανόνες λογιστικής καταγραφής για τις εκπομπές και τις απορροφήσεις από τον τομέα LULUCF, και έχει έτσι συμβάλει στην ανάπτυξη πολιτικών που οδήγησαν στην ένταξη του τομέα LULUCF στη δέσμευση της Ένωσης για μείωση των εκπομπών. Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να βασίζεται στους υφιστάμενους κανόνες λογιστικής καταγραφής, επικαιροποιώντας και βελτιώνοντάς τους για την περίοδο από το 2021 έως το 2030. Θα πρέπει να ορίζει τις υποχρεώσεις των κρατών μελών όσον αφορά την εφαρμογή των εν λόγω κανόνων λογιστικής καταγραφής και θα πρέπει επίσης να απαιτεί από τα κράτη μέλη να μεριμνούν ώστε ο τομέας LULUCF στο σύνολό του να μην παράγει καθαρές εκπομπές και να συνεισφέρει στον στόχο της ενίσχυσης των καταβοθρών σε βάθος χρόνου. Δεν θα πρέπει να θεσπίζει υποχρεώσεις λογιστικής καταγραφής ή υποβολής εκθέσεων από ιδιωτικούς φορείς, συμπεριλαμβανομένων των αγροτών και των δασοκόμων.

(12)

Ο τομέας LULUCF, συμπεριλαμβανομένων των γεωργικών εκτάσεων, έχει άμεσο και σημαντικό αντίκτυπο στη βιοποικιλότητα και τις υπηρεσίες οικοσυστημάτων. Για τον λόγο αυτό, σημαντικός στόχος των πολιτικών που επηρεάζουν τον τομέα αυτό είναι να εξασφαλίζεται η συνοχή τους με τους στόχους της στρατηγικής της Ένωσης για τη βιοποικιλότητα. Θα πρέπει να γίνουν ενέργειες για την υλοποίηση και τη στήριξη δραστηριοτήτων στον τομέα αυτό όσον αφορά τόσο τον μετριασμό όσο και την προσαρμογή. Θα πρέπει επίσης να εξασφαλιστεί η συνοχή μεταξύ της κοινής γεωργικής πολιτικής και του παρόντος κανονισμού. Όλοι οι τομείς χρειάζεται να συνεισφέρουν στον βαθμό που τους αναλογεί σε ό,τι αφορά τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

(13)

Οι υγροβιότοποι είναι αποτελεσματικά οικοσυστήματα για την αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα. Συνεπώς η προστασία και η αποκατάσταση των υγροβιότοπων θα μπορούσε να μειώσει τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου στον τομέα LULUCF. Η βελτίωση των κατευθυντήριων γραμμών της διακυβερνητικής επιτροπής για την κλιματική αλλαγή (Intergovernmental Panel on Climate Change - «IPCC») του 2006 για τους υγροβιότοπους θα πρέπει να ληφθεί υπόψη στο πλαίσιο αυτό.

(14)

Προκειμένου να εξασφαλιστεί η συμβολή του τομέα LULUCF στην επίτευξη του στόχου της Ένωσης για μείωση κατά τουλάχιστον 40 % των εκπομπών και του μακροπρόθεσμου στόχου της συμφωνίας του Παρισιού, είναι απαραίτητο ένα άρτιο λογιστικό σύστημα. Για να αποκτηθούν επακριβείς λογαριασμοί εκπομπών και απορροφήσεων σύμφωνα με τις εθνικές απογραφές αερίων του θερμοκηπίου της ΙΡCC του 2006 (κατευθυντήριες γραμμές της IPCC), θα πρέπει να αξιοποιούνται οι τιμές που αναφέρονται σε ετήσια βάση σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 525/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (8) για τις κατηγορίες χρήσης γης και τη μετατροπή μεταξύ κατηγοριών χρήσης γης, ώστε να εξορθολογιστούν οι προσεγγίσεις που χρησιμοποιούνται βάσει της UNFCCC και του πρωτοκόλλου του Κιότο. Εκτάσεις που μετατρέπονται σε άλλη κατηγορία χρήσης γης θα πρέπει να θεωρούνται ότι βρίσκονται σε διαδικασία μετάβασης προς την εν λόγω κατηγορία για προκαθορισμένη περίοδο 20 ετών που αναφέρεται στις κατευθυντήριες γραμμές της IPCC. Τα κράτη μέλη θα πρέπει μόνο να μπορούν να παρεκκλίνουν από την εν λόγω προκαθορισμένη τιμή για δασωμένες εκτάσεις και μόνο σε περιορισμένες περιπτώσεις οι οποίες δικαιολογούνται βάσει των κατευθυντήριων γραμμών της IPCC. Οι αλλαγές στις κατευθυντήριες γραμμές της IPCC, όπως εγκρίθηκαν από τη διάσκεψη των μερών της UNFCCC ή τη διάσκεψη των μερών συνερχόμενη ως Συνεδρίαση των μερών της συμφωνίας του Παρισιού, θα πρέπει να αποτυπώνονται, κατά περίπτωση, στις απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων βάσει του παρόντος κανονισμού.

(15)

Οι διεθνώς συμφωνηθείσες κατευθυντήριες γραμμές της IPCC αναφέρουν ότι οι εκπομπές από την καύση βιομάζας δύνανται να καταγράφονται λογιστικά ως μηδενικές στον τομέα της ενέργειας, με την προϋπόθεση ότι οι εκπομπές αυτές αντιστοιχούν στον τομέα LULUCF. Στην Ένωση, οι εκπομπές από την καύση βιομάζας λογίζονται επί του παρόντος ως μηδενικές σύμφωνα με το άρθρο 38 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 601/2012 της Επιτροπής (9) και τις διατάξεις που ορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 525/2013· ως εκ τούτου, η συνοχή με τις κατευθυντήριες γραμμές της IPCC θα διασφαλιζόταν μόνο αν οι εν λόγω εκπομπές αποτυπώνονταν με ακρίβεια στον παρόντα κανονισμό.

(16)

Οι εκπομπές και οι απορροφήσεις από τις δασικές εκτάσεις εξαρτώνται από ορισμένες φυσικές συνθήκες, τα δυναμικά χαρακτηριστικά των δασών που σχετίζονται με την ηλικία τους, καθώς και τις παρελθούσες και σημερινές πρακτικές διαχείρισης οι οποίες διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των κρατών μελών. Η χρήση έτους βάσης δεν θα καθιστούσε δυνατό τον συνυπολογισμό των παραγόντων αυτών, καθώς και των επακόλουθων κυκλικών επιπτώσεών τους στις εκπομπές και τις απορροφήσεις ή των διαχρονικών τους διακυμάνσεων. Αντιθέτως, οι σχετικοί λογιστικοί κανόνες θα πρέπει να προβλέπουν τη χρήση επιπέδων αναφοράς, ώστε να εξαιρούνται οι επιδράσεις φυσικών και ειδικών ανά χώρα χαρακτηριστικών. Τα επίπεδα αναφοράς δασικών εκτάσεων θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη την τυχόν μη ισορροπημένη ηλικιακή διάρθρωση των δασών και δεν θα πρέπει να περιορίζουν αδικαιολόγητα την ένταση της διαχείρισης των δασών στο μέλλον ώστε οι καταβόθρες άνθρακα να μπορούν να διατηρηθούν ή να ενισχυθούν σε βάθος χρόνου. Δεδομένης της ιδιαίτερης ιστορικής κατάστασης της Κροατίας, το επίπεδο αναφοράς των δασικών της εκτάσεων θα μπορούσε επίσης να λαμβάνει υπόψη την κατοχή του εδάφους της και τις περιστάσεις κατά τον πόλεμο και μετά τη λήξη του που επηρέασαν τη διαχείριση των δασών στη διάρκεια της περιόδου αναφοράς. Οι σχετικοί λογιστικοί κανόνες λαμβάνουν υπόψη τις αρχές βιώσιμης διαχείρισης των δασών όπως έχουν εγκριθεί στην υπουργική διάσκεψη για την προστασία των δασών στην Ευρώπη («Forest Europe»).

(17)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποβάλλουν στην Επιτροπή εθνικά σχέδια λογιστικής καταγραφής δασικών εκτάσεων, περιλαμβάνοντας επίπεδα αναφοράς δασικών εκτάσεων. Ενόψει της απουσίας διεθνούς επανεξέτασης βάσει της UNFCCC ή του πρωτοκόλλου του Κιότο, θα πρέπει να καθιερωθεί διαδικασία επανεξέτασης ώστε να διασφαλίζεται η διαφάνεια και η βελτίωση της ποιότητας των λογιστικών καταγραφών στην κατηγορία της διαχειριζόμενης δασικής έκτασης.

(18)

Όταν η Επιτροπή αξιολογεί τα εθνικά σχέδια λογιστικής καταγραφής δασικών εκτάσεων, συμπεριλαμβανομένων των προτεινόμενων σε αυτά επιπέδων αναφοράς δασικών εκτάσεων, θα πρέπει να αξιοποιεί τις καλές πρακτικές και την εμπειρία από τις επανεξετάσεις των εμπειρογνωμόνων δυνάμει της UNFCCC, μεταξύ άλλων όσον αφορά τη συμμετοχή εμπειρογνωμόνων από τα κράτη μέλη. Η Επιτροπή θα πρέπει να διασφαλίζει ότι εμπειρογνώμονες από τα κράτη μέλη συμμετέχουν στην τεχνική αξιολόγηση του κατά πόσον τα προτεινόμενα επίπεδα αναφοράς δασικών εκτάσεων έχουν καθοριστεί σύμφωνα με τα κριτήρια και τις απαιτήσεις του παρόντος κανονισμού. Τα αποτελέσματα της τεχνικής αξιολόγησης θα πρέπει να διαβιβάζονται προς ενημέρωση στη μόνιμη δασική επιτροπή που έχει συσταθεί με την απόφαση 89/367/ΕΟΚ του Συμβουλίου (10). Η Επιτροπή θα πρέπει επίσης να διαβουλεύεται με τα ενδιαφερόμενα μέρη και την κοινωνία των πολιτών. Τα εθνικά σχέδια λογιστικής καταγραφής δασικών εκτάσεων θα πρέπει να δημοσιοποιούνται σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία.

(19)

Η αυξημένη βιώσιμη χρήση προϊόντων υλοτομίας μπορεί να περιορίσει σημαντικά τις εκπομπές με το αποτέλεσμα της υποκατάστασης και να αυξήσει τις απορροφήσεις τους. Οι λογιστικοί κανόνες θα πρέπει να εξασφαλίζουν ότι τα κράτη μέλη θα καταγράφουν επακριβώς και με διαφάνεια στους λογαριασμούς τους για τις LULUCF τις αλλαγές στη δεξαμενή άνθρακα προϊόντων υλοτομίας τη στιγμή που συμβαίνουν τέτοιες αλλαγές, ώστε να αναγνωρίζουν και να παρέχουν κίνητρα για ενισχυμένη χρήση προϊόντων υλοτομίας με μακρά διάρκεια ζωής. Η Επιτροπή θα πρέπει να παρέχει καθοδήγηση σχετικά με τη μεθοδολογία που σχετίζεται με τη λογιστική καταγραφή των προϊόντων υλοτομίας.

(20)

Φυσικές διαταραχές, όπως οι δασικές πυρκαγιές, η προσβολή από έντομα και ασθένειες, τα ακραία καιρικά φαινόμενα και οι γεωλογικές διαταραχές, που ξεφεύγουν από τον έλεγχο ενός κράτους μέλους και δεν επηρεάζονται ουσιωδώς από αυτό, μπορούν να οδηγήσουν σε προσωρινές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου στον τομέα LULUCF ή να αναστρέψουν προγενέστερες απορροφήσεις. Δεδομένου ότι η αναστροφή αυτή μπορεί επίσης να είναι αποτέλεσμα διαχειριστικών αποφάσεων, όπως οι αποφάσεις υλοτόμησης ή δενδροφύτευσης, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να εξασφαλίζει ότι οι ανθρωπογενείς αναστροφές απορροφήσεων καταγράφονται πάντοτε με ακρίβεια στους λογαριασμούς για τις LULUCF. Επιπλέον, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να παρέχει στα κράτη μέλη περιορισμένη δυνατότητα εξαίρεσης από τους λογαριασμούς τους για τις LULUCF των εκπομπών που οφείλονται σε διαταραχές οι οποίες ξεφεύγουν από τον έλεγχό τους. Ωστόσο, ο τρόπος εφαρμογής των σχετικών διατάξεων από τα κράτη μέλη δεν θα πρέπει να συνεπάγεται αδικαιολόγητο υποκαταλογισμό.

(21)

Ανάλογα με τις εθνικές προτιμήσεις, τα κράτη μέλη θα πρέπει να είναι σε θέση να επιλέγουν κατάλληλες εθνικές πολιτικές για την επίτευξη των δεσμεύσεών τους στον τομέα LULUCF, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας εξισορρόπησης των εκπομπών από μια κατηγορία γης με τις απορροφήσεις από κάποια άλλη κατηγορία γης. Θα πρέπει επίσης να είναι σε θέση να σωρεύουν τις καθαρές απορροφήσεις τους εντός της περιόδου από το 2021 έως το 2030. Οι μεταφορές προς άλλα κράτη μέλη θα πρέπει να εξακολουθήσουν να παρέχονται ως επιπλέον δυνατότητα, και τα κράτη μέλη θα πρέπει να είναι σε θέση να χρησιμοποιούν τα ετήσια δικαιώματα εκπομπών που καθορίζονται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/842 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (11) ώστε να υπάρχει συμμόρφωση με τον παρόντα κανονισμό. Η χρήση της ευελιξίας που ορίζεται στον παρόντα κανονισμό δεν θα θέτει σε κίνδυνο το συνολικό επίπεδο φιλοδοξιών των στόχων της Ένωσης για μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου.

(22)

Τα διαχειριζόμενα με βιώσιμο τρόπο δάση είναι κανονικά καταβόθρες που συμβάλλουν στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής. Κατά την περίοδο αναφοράς από το 2000 έως το 2009, ο αναφερόμενος μέσος όρος απορροφήσεων από καταβόθρες από τις δασικές εκτάσεις ήταν 372 εκατομμύρια τόνοι ισοδυνάμου CO2 ετησίως για το σύνολο της Ένωσης. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι καταβόθρες και οι δεξαμενές, συμπεριλαμβανομένων των δασών, διατηρούνται και βελτιώνονται, κατά περίπτωση, με σκοπό την επίτευξη του στόχου της συμφωνίας του Παρισιού και την επίτευξη των φιλόδοξων στόχων της Ένωσης για μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου έως το 2050.

(23)

Οι απορροφήσεις από διαχειριζόμενες δασικές εκτάσεις θα πρέπει να καταγράφονται σε σχέση με μακρόπνοο επίπεδο αναφοράς δασικών εκτάσεων. Η πρόβλεψη για μελλοντικές απορροφήσεις από καταβόθρες θα πρέπει να στηρίζεται σε προεκβολή των πρακτικών διαχείρισης των δασών και της έντασης ως προς μια περίοδο αναφοράς. Τυχόν μείωση καταβόθρας σε σχέση με το επίπεδο αναφοράς θα πρέπει να καταγράφεται λογιστικά ως εκπομπές. Τυχόν ειδικές εθνικές συνθήκες και πρακτικές, όπως υλοτομία χαμηλότερης έντασης της συνήθους ή δάση που γηράσκουν κατά τη διάρκεια της περιόδου αναφοράς, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη.

(24)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διαθέτουν ορισμένη ευελιξία για προσωρινή αύξηση της έντασης της υλοτομίας σύμφωνα με πρακτικές βιώσιμης διαχείρισης των δασών που συμβαδίζουν με τον στόχο που καθορίζεται στη συμφωνία του Παρισιού, με την προϋπόθεση ότι εντός της Ένωσης οι συνολικές εκπομπές δεν υπερβαίνουν τις συνολικές απορροφήσεις στον τομέα LULUCF. Στο πλαίσιο αυτής της ευελιξίας, σε κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να χορηγείται ένα βασικό ποσό αντιστάθμισης υπολογιζόμενο βάσει συντελεστή, εκφρασμένου ως ποσοστού των αναφερόμενων από κάθε κράτος μέλος καταβοθρών για την περίοδο από το 2000 έως το 2009, για να αντισταθμίζονται οι καταγεγραμμένες εκπομπές από τις διαχειριζόμενες δασικές εκτάσεις. Θα πρέπει να διασφαλίζεται ότι τα κράτη μέλη μπορούν να λαμβάνουν αντιστάθμιση μόνο μέχρι το επίπεδο όπου τα δάση τους δεν αποτελούν πλέον καταβόθρες.

(25)

Τα κράτη μέλη με πολύ υψηλή δασική κάλυψη σε σύγκριση με τον μέσο όρο της Ένωσης και ιδίως τα μικρότερα κράτη μέλη με πολύ υψηλή δασική κάλυψη εξαρτώνται περισσότερο σε σχέση με άλλα κράτη μέλη από τις διαχειριζόμενες δασικές εκτάσεις για να εξισορροπούν τις εκπομπές σε άλλες κατηγορίες λογιστικής καταγραφής εκτάσεων και, ως εκ τούτου, θα επηρεάζονταν σε μεγαλύτερο βαθμό και θα είχαν περιορισμένες δυνατότητες για την αύξηση της δασικής τους κάλυψης. Ο συντελεστής αντιστάθμισης θα πρέπει, επομένως, να αυξηθεί βάσει της δασικής κάλυψης και έκτασης, ούτως ώστε στα κράτη μέλη με πολύ μικρή εδαφική έκταση και πολύ υψηλή δασική κάλυψη σε σύγκριση με τον μέσο όρο της Ένωσης να χορηγηθεί το υψηλότερο ποσοστό του συντελεστή αντιστάθμισης για την περίοδο αναφοράς.

(26)

Στα συμπεράσματά του της 9ης Μαρτίου 2012, το Συμβούλιο αναγνώρισε τις ιδιαιτερότητες των πλούσιων σε δάση χωρών. Οι εν λόγω ιδιαιτερότητες αφορούν ιδίως τις περιορισμένες δυνατότητες εξισορρόπησης των εκπομπών και των απορροφήσεων. Δεδομένου ότι είναι το πιο πλούσιο σε δάση κράτος μέλος και λαμβανομένων υπόψη των ιδιαίτερων γεωγραφικών χαρακτηριστικών της, η Φινλανδία αντιμετωπίζει ιδιαίτερες δυσκολίες εν προκειμένω. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να χορηγηθεί στη Φινλανδία περιορισμένη πρόσθετη αντιστάθμιση.

(27)

Για να παρακολουθείται η πρόοδος των κρατών μελών ως προς την υλοποίηση της ανειλημμένης τους δέσμευσης βάσει του παρόντος κανονισμού και για να εξασφαλίζεται ότι οι πληροφορίες σχετικά με τις εκπομπές και τις απορροφήσεις είναι διαφανείς, ακριβείς, συνεπείς, πλήρεις και συγκρίσιμες, τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποβάλλουν στην Επιτροπή τις σχετικές απογραφές αερίων θερμοκηπίου σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 525/2013, και οι έλεγχοι συμμόρφωσης βάσει του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις εν λόγω απογραφές. Αν ένα κράτος μέλος προτίθεται να εφαρμόσει στις διαχειριζόμενες δασικές εκτάσεις την ευελιξία που ορίζεται στον παρόντα κανονισμό, θα πρέπει να συμπεριλάβει στην έκθεση συμμόρφωσης το ποσό της αντιστάθμισης που σκοπεύει να χρησιμοποιήσει.

(28)

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος θα πρέπει να επικουρεί την Επιτροπή, κατά περίπτωση, σύμφωνα με το οικείο ετήσιο πρόγραμμα εργασίας του Οργανισμού, με το σύστημα της ετήσιας υποβολής εκθέσεων για τις εκπομπές και τις απορροφήσεις αερίων θερμοκηπίου, την αξιολόγηση των πληροφοριών σχετικά με τις εφαρμοζόμενες πολιτικές και μέτρα, καθώς και τις εθνικές προβλέψεις, την αξιολόγηση των προγραμματισμένων πρόσθετων πολιτικών και μέτρων, και τους ελέγχους συμμόρφωσης που διενεργούνται από την Επιτροπή στο πλαίσιο του παρόντος κανονισμού.

(29)

Προκειμένου να προβλεφθεί η κατάλληλη λογιστική καταγραφή των συναλλαγών στο πλαίσιο του παρόντος κανονισμού, συμπεριλαμβανομένης της χρησιμοποίησης της ευελιξίας και της παρακολούθησης της συμμόρφωσης, καθώς και να προαχθεί η ενισχυμένη χρήση προϊόντων ξυλείας με μακρά διάρκεια ζωής, θα πρέπει να ανατεθεί στην Επιτροπή η εξουσία έκδοσης πράξεων σύμφωνα με το άρθρο 290 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προς την τεχνική προσαρμογή ορισμών, συμπεριλαμβανομένων των ελάχιστων τιμών για τον ορισμό των δασών, καταλόγων των αερίων θερμοκηπίου και των δεξαμενών άνθρακα, που καθορίζουν τα επίπεδα αναφοράς δασικών εκτάσεων των κρατών μελών για τις περιόδους 2021-2025 και 2026-2030, αντίστοιχα, της προσθήκης νέων κατηγοριών προϊόντων υλοτομίας, της αναθεώρησης της μεθοδολογίας και των απαιτήσεων παροχής πληροφοριών σχετικά με τις φυσικές διαταραχές, ώστε να αποτυπώνονται οι αλλαγές στις κατευθυντήριες γραμμές της IPCC, και της λογιστικής καταγραφής των συναλλαγών μέσω του ενωσιακού μητρώου. Οι αναγκαίες διατάξεις που αφορούν τη λογιστική καταγραφή των συναλλαγών θα πρέπει να περιέχονται σε μία μόνο πράξη που να συνδυάζει τις λογιστικές διατάξεις σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 525/2013, τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/842, τον παρόντα κανονισμό και την οδηγία 2003/87/ΕΚ. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό η Επιτροπή να διεξάγει, κατά τις προπαρασκευαστικές της εργασίες, τις κατάλληλες διαβουλεύσεις, μεταξύ άλλων σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων, οι οποίες να πραγματοποιούνται σύμφωνα με τις αρχές που ορίζονται στη διοργανική συμφωνία της 13ης Απριλίου 2016 για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου (12). Πιο συγκεκριμένα, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ίση συμμετοχή στην προετοιμασία των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο λαμβάνουν όλα τα έγγραφα κατά τον ίδιο χρόνο με τους εμπειρογνώμονες των κρατών μελών, και οι εμπειρογνώμονές τους έχουν συστηματικά πρόσβαση στις συνεδριάσεις των ομάδων εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής που ασχολούνται με την προετοιμασία κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων.

(30)

Στο πλαίσιο της τακτικής υποβολής εκθέσεων δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 525/2013, η Επιτροπή θα πρέπει επίσης να αξιολογήσει τα αποτελέσματα του διαλόγου διευκόλυνσης του 2018 υπό την UNFCCC («διάλογος Talanoa»). Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να επανεξεταστεί το 2024 και στη συνέχεια ανά πενταετία, προκειμένου να αξιολογείται η συνολική λειτουργία του. Η επανεξέταση θα πρέπει να βασιστεί στα αποτελέσματα του διαλόγου Talanoa και της παγκόσμιας απογραφής στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού. Το πλαίσιο για την περίοδο μετά το 2030 θα πρέπει να είναι σύμφωνο με τους μακροπρόθεσμους στόχους και τις δεσμεύσεις που αναλήφθηκαν στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού.

(31)

Για να διασφαλιστεί η αποτελεσματική, διαφανής και οικονομικά αποδοτική υποβολή εκθέσεων και επαλήθευση των εκπομπών και των απορροφήσεων αερίων θερμοκηπίου, καθώς και κάθε άλλης πληροφορίας που απαιτείται για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης προς τις δεσμεύσεις των κρατών μελών, θα πρέπει να προστεθούν στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 525/2013 απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων.

(32)

Προκειμένου να διευκολυνθεί η συλλογή δεδομένων και η βελτίωση της μεθοδολογίας, η χρήση των εκτάσεων γης θα πρέπει να καταγράφεται και να αναφέρεται με τη χρήση γεωγραφικής ιχνηλάτησης κάθε χερσαίας περιοχής, σε αντιστοιχία με τα εθνικά και τα ενωσιακά συστήματα συλλογής δεδομένων. Για τη συλλογή των απαιτούμενων δεδομένων, θα πρέπει να αξιοποιούνται κατά τον βέλτιστο δυνατό τρόπο τα υφιστάμενα προγράμματα και έρευνες της Ένωσης και των κρατών μελών της, μεταξύ άλλων η στατιστική έρευνα του πλαισίου χρήσης/κάλυψης γης (Land Use/Cover Area frame Survey - «LUCAS»), το ευρωπαϊκό πρόγραμμα παρακολούθησης της γης Copernicus και το ευρωπαϊκό δορυφορικό σύστημα πλοήγησης Galileo. Η διαχείριση των δεδομένων, συμπεριλαμβανομένης της ανταλλαγής δεδομένων για την υποβολή εκθέσεων, την επαναχρησιμοποίηση και τη διάδοση, θα πρέπει να συμμορφώνεται προς τις απαιτήσεις που προβλέπονται στην οδηγία 2007/2/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (13).

(33)

Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 525/2013 θα πρέπει να τροποποιηθεί αναλόγως.

(34)

Η απόφαση αριθ. 529/2013/ΕΕ θα πρέπει να εξακολουθήσει να ισχύει για τις υποχρεώσεις λογιστικής καταγραφής και τις υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων για τη λογιστική περίοδο από την 1η Ιανουαρίου 2013 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2020. Για τις λογιστικές περιόδους από 1ης Ιανουαρίου 2021, θα πρέπει να εφαρμόζεται ο παρών κανονισμός.

(35)

Η απόφαση αριθ. 529/2013/ΕΕ θα πρέπει να τροποποιηθεί αναλόγως.

(36)

Δεδομένου ότι οι στόχοι του παρόντος κανονισμού, ιδίως ο καθορισμός των δεσμεύσεων των κρατών μελών στον τομέα LULUCF οι οποίες συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων της συμφωνίας του Παρισιού και του στόχου της Ένωσης για μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου για την περίοδο από το 2021 έως το 2030, δεν μπορούν να επιτευχθούν επαρκώς από τα κράτη μέλη, μπορούν, όμως, λόγω της κλίμακας και των αποτελεσμάτων τους, να επιτευχθούν καλύτερα σε επίπεδο Ένωσης, η Ένωση δύναται να λάβει μέτρα σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, η οποία διατυπώνεται στο άρθρο 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, όπως ορίζεται στο εν λόγω άρθρο, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα απαιτούμενα για την επίτευξη των εν λόγω στόχων,

α)

Κατά την περίοδο από το 2021 έως το 2025 και από το 2026 έως το 2030:

i)   «δασωμένες εκτάσεις»: εκτάσεις γης που είχαν δηλωθεί ως καλλιεργήσιμες εκτάσεις, χορτολιβαδικές εκτάσεις, υγροβιότοποι, οικισμοί ή εκτάσεις άλλης χρήσης, και έχουν μετατραπεί σε δασικές εκτάσεις,

ii)   «αποψιλωμένες εκτάσεις»: εκτάσεις γης που είχαν δηλωθεί ως δασικές εκτάσεις και έχουν μετατραπεί σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις, χορτολιβαδικές εκτάσεις, υγροβιότοπους, οικισμούς ή εκτάσεις άλλης χρήσης,

iii)   «διαχειριζόμενες καλλιεργήσιμες εκτάσεις»:

iv)   «διαχειριζόμενες χορτολιβαδικές εκτάσεις»:

v)   «διαχειριζόμενες δασικές εκτάσεις»: εκτάσεις γης που είχαν δηλωθεί ως δασικές εκτάσεις και παραμένουν δασικές εκτάσεις.

β)

Από το 2026: «διαχειριζόμενοι υγροβιότοποι»: εκτάσεις γης που είχαν δηλωθεί ως:

α)

υγροβιότοποι που παραμένουν υγροβιότοποι,

β)

οικισμοί ή άλλες εκτάσεις που έχουν μετατραπεί σε υγροβιότοπους ή

γ)

υγροβιότοποι που έχουν μετατραπεί σε οικισμούς ή άλλες εκτάσεις.

α)

χαρτί·

β)

ξυλόφυλλα·

γ)

πριστή ξυλεία.

α)

υποβάλλει στην Επιτροπή πληροφορίες σχετικά με το βασικό επίπεδο για τις κατηγορίες λογιστικής καταγραφής γης που αναφέρονται στην παράγραφο 1 και σχετικά με τα δεδομένα και τις μεθοδολογίες που χρησιμοποιούνται σύμφωνα με το παράρτημα VI και

β)

εξαιρεί από τη λογιστική καταγραφή έως το 2030 όλες τις επακόλουθες απορροφήσεις για τις εκτάσεις που επλήγησαν από φυσικές διαταραχές.

α)

τη γενική ευελιξία που ορίζεται στο άρθρο 12 και

β)

προκειμένου να συμμορφωθούν με τη δέσμευση του άρθρου 4, την ευελιξία σχετικά με διαχειριζόμενες δασικές εκτάσεις που ορίζεται στο άρθρο 13.

α)

το κράτος μέλος έχει περιλάβει, στη στρατηγική που έχει υποβάλει σύμφωνα με το άρθρο 4 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 525/2013, εν εξελίξει ή σχεδιαζόμενα συγκεκριμένα μέτρα που διασφαλίζουν τη διατήρηση ή βελτίωση, κατά περίπτωση, δασικών καταβοθρών και δεξαμενών και

β)

οι συνολικές εκπομπές εντός της Ένωσης να μην υπερβαίνουν τις συνολικές απορροφήσεις στις κατηγορίες λογιστικής καταγραφής γης που αναφέρονται στο άρθρο 2 του παρόντος κανονισμού για την περίοδο κατά την οποία το κράτος μέλος προτίθεται να κάνει χρήση της αντιστάθμισης. Κατά την αξιολόγηση του κατά πόσον οι συνολικές εκπομπές εντός της Ένωσης υπερβαίνουν τις συνολικές απορροφήσεις, η Επιτροπή διασφαλίζει ότι αποφεύγεται από τα κράτη μέλη η διπλή καταγραφή, ιδίως κατά την άσκηση των δυνατοτήτων ευελιξίας που ορίζονται στον παρόντα κανονισμό και τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/842.

α)

για καταβόθρες που καταγράφονται λογιστικά ως εκπομπές σε σχέση με το επίπεδο αναφοράς των δασικών εκτάσεών του και

β)

έως το μέγιστο ποσό αντιστάθμισης για το εν λόγω κράτος μέλος που ορίζεται στο παράρτημα VII για την περίοδο από το 2021 έως το 2030.

1)

Στο άρθρο 7, η παράγραφος 1 τροποποιείται ως εξής:

2)

Στο άρθρο 13 παράγραφος 1 στοιχείο γ), προστίθεται το ακόλουθο σημείο:

3)

Στο άρθρο 14 παράγραφος 1, παρεμβάλλεται το ακόλουθο στοιχείο:

4)

Παρεμβάλλεται το ακόλουθο παράρτημα:

1)

Στο άρθρο 3 παράγραφος 2, το πρώτο εδάφιο διαγράφεται.

2)

Στο άρθρο 6, η παράγραφος 4 διαγράφεται.

19.6.2018   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 156/26

(1)

Στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 23ης-24ης Οκτωβρίου 2014 σχετικά με το πλαίσιο πολιτικής για το κλίμα και την ενέργεια έως το 2030 εγκρίθηκε δεσμευτικός στόχος μείωσης κατά τουλάχιστον 40 %, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990, των εγχώριων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου έως το 2030 για το σύνολο της οικονομίας και ο εν λόγω στόχος επαληθεύτηκε στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 17ης-18ης Μαρτίου 2016.

(2)

Στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 23ης-24ης Οκτωβρίου 2014 προβλεπόταν ότι ο στόχος μείωσης των εκπομπών κατά τουλάχιστον 40 % θα πρέπει να επιτευχθεί συλλογικά από την Ένωση με τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο, με τις μειώσεις στους τομείς του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης («ΣΕΔΕ της ΕΕ») που προβλέπονται από την οδηγία 2003/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4) και τους τομείς εκτός ΣΕΔΕ να ανέρχονται σε 43 % και 30 % αντίστοιχα έως το 2030, σε σύγκριση με το 2005. Όλοι οι τομείς της οικονομίας θα πρέπει να συμβάλλουν στην επίτευξη των εν λόγω μειώσεων των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να συμμετέχουν στην προσπάθεια αυτή, με μια δίκαιη και αλληλέγγυα κατανομή. Η μεθοδολογία για τον καθορισμό των εθνικών στόχων μείωσης των εκπομπών για τους τομείς εκτός ΣΕΔΕ, με όλα τα στοιχεία που εφαρμόζονται στην απόφαση αριθ. 406/2009/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (5), θα πρέπει να συνεχιστεί έως το 2030, με τις προσπάθειες να κατανέμονται βάσει του σχετικού κατά κεφαλήν ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕγχΠ). Όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να συμβάλουν στη συνολική ενωσιακή μείωση το 2030 με τους στόχους τους να κυμαίνονται από 0 % έως – 40 % σε σύγκριση με το 2005. Οι εθνικοί στόχοι στο πλαίσιο της ομάδας των κρατών μελών με κατά κεφαλήν ΑΕγχΠ άνω του μέσου όρου της Ένωσης θα πρέπει να προσαρμόζονται σχετικά, ώστε να αντικατοπτρίζουν την οικονομική αποδοτικότητα κατά τρόπο δίκαιο και ισορροπημένο. Η επίτευξη αυτών των μειώσεων των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου αναμένεται να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα και την καινοτομία στην ενωσιακή οικονομία και ιδίως να προαγάγει βελτιώσεις, κυρίως στους τομείς των κτιρίων, της γεωργίας, της διαχείρισης των αποβλήτων και των μεταφορών, στον βαθμό που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού.

(3)

Ο παρών κανονισμός αποτελεί μέρος της εφαρμογής της συνεισφοράς της Ένωσης στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Παρισιού (6) που εγκρίθηκε στο πλαίσιο της σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για τις κλιματικές μεταβολές («UNFCCC»). Η Συμφωνία του Παρισιού συνήφθη, εξ ονόματος της Ένωσης, στις 5 Οκτωβρίου 2016 με την απόφαση (ΕΕ) 2016/1841 του Συμβουλίου (7). H δέσμευση της Ένωσης για μειώσεις των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στο σύνολο της οικονομίας εκτέθηκε στην εθνικά καθορισμένη πρόθεση συνεισφοράς που υποβλήθηκε ενόψει της συμφωνίας του Παρισιού από την Ένωση και τα κράτη μέλη της στη Γραμματεία της UNFCCC στις 6 Μαρτίου 2015. Η συμφωνία του Παρισιού τέθηκε σε ισχύ στις 4 Νοεμβρίου 2016 και αντικαθιστά την προσέγγιση που υιοθετήθηκε στο πλαίσιο του πρωτοκόλλου του Κιότο του 1997, του οποίου η ισχύς θα εκπνεύσει το 2020.

(4)

Η συμφωνία του Παρισιού, μεταξύ άλλων, θέτει έναν μακροπρόθεσμο στόχο σύμφωνο με τον σκοπό να συγκρατηθεί η αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας σαφώς κάτω των 2 βαθμών Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα και να συνεχιστούν οι προσπάθειες ώστε να διατηρηθεί στον 1,5 βαθμό Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα. Τονίζει, επίσης, τη σημασία της προσαρμογής στις δυσμενείς επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και του να καταστούν οι χρηματοδοτικές ροές συμβατές με την επίτευξη χαμηλών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και την κλιματικά ανθεκτική ανάπτυξη. Η συμφωνία του Παρισιού απαιτεί, επίσης, την ισορροπία μεταξύ των ανθρωπογενών εκπομπών από πηγές και των απορροφήσεων από καταβόθρες των αερίων θερμοκηπίου κατά το δεύτερο ήμισυ του τρέχοντος αιώνα και καλεί τα μέρη να αναλάβουν δράση για τη διατήρηση και την ενίσχυση, κατά περίπτωση, των καταβοθρών και των ταμιευτήρων αερίων του θερμοκηπίου, συμπεριλαμβανομένων των δασών.

(5)

Στα συμπεράσματά του της 29ης-30ής Οκτωβρίου 2009, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υποστήριξε τον στόχο της Ένωσης για μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 80-95 % έως το 2050 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990, στο πλαίσιο των αναγκαίων μειώσεων που πρέπει να επιφέρουν οι ανεπτυγμένες χώρες ως ομάδα σύμφωνα με τη διακυβερνητική επιτροπή για την κλιματική αλλαγή (IPCC).

(6)

Οι εθνικά καθορισμένες συνεισφορές των μερών της συμφωνίας του Παρισιού θα αντικατοπτρίζουν την υψηλότερη δυνατή φιλοδοξία και θα αντιπροσωπεύουν μια διαχρονική εξέλιξη. Επιπλέον, τα μέρη της συμφωνίας του Παρισιού θα πρέπει να προσπαθούν να διαμορφώνουν και να κοινοποιούν μακροπρόθεσμες στρατηγικές ανάπτυξης με χαμηλές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, λαμβάνοντας υπόψη τους στόχους της συμφωνίας του Παρισιού. Το Συμβούλιο, στα συμπεράσματά του της 13ης Οκτωβρίου 2017, αναγνωρίζει τη σημασία των μακροπρόθεσμων στόχων και των πενταετών κύκλων επανεξέτασης στην υλοποίηση της Συμφωνίας του Παρισιού και υπογραμμίζει τη σημασία των μακροπρόθεσμων στρατηγικών ανάπτυξης με χαμηλές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου ως εργαλεία πολιτικής για τη χάραξη αξιόπιστης πορείας και τις μακροπρόθεσμες αλλαγές πολιτικής που απαιτούνται για την επίτευξη των στόχων της συμφωνίας του Παρισιού.

(7)

Η μετάβαση σε καθαρή ενέργεια απαιτεί αλλαγές στην επενδυτική συμπεριφορά και παροχή κινήτρων σε ολόκληρο το φάσμα πολιτικής. Αποτελεί βασική προτεραιότητα της Ένωσης να δημιουργήσει μια ανθεκτική Ενεργειακή Ένωση που θα παρέχει ασφαλή, αειφόρο, ανταγωνιστική και οικονομικά προσιτή ενέργεια στους πολίτες της. Για να επιτευχθεί τούτο, απαιτείται η συνέχιση των φιλόδοξων κλιματικών δράσεων με τον παρόντα κανονισμό και η πρόοδος όσον αφορά τις άλλες πτυχές της Ενεργειακής Ένωσης, όπως ορίζονται στην ανακοίνωση της Επιτροπής της 25ης Φεβρουαρίου 2015 με τίτλο «Στρατηγική-πλαίσιο για μια ανθεκτική Ενεργειακή Ένωση με μακρόπνοη πολιτική για την κλιματική αλλαγή».

(8)

Μια σειρά ενωσιακών μέτρων ενισχύουν τη δυνατότητα των κρατών μελών να εκπληρώσουν τις κλιματικές υποχρεώσεις και έχουν ζωτική σημασία για την επίτευξη των απαραίτητων μειώσεων των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στους τομείς που καλύπτονται από τον παρόντα κανονισμό. Στα μέτρα αυτά περιλαμβάνεται η νομοθεσία για τα φθοριούχα αέρια θερμοκηπίου και τις μειώσεις των εκπομπών CO2 από οδικά οχήματα, ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ενεργειακή απόδοση και κυκλική οικονομία, καθώς και χρηματοδοτικά μέσα της Ένωσης για τις επενδύσεις που συνδέονται με το κλίμα.

(9)

Στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 19ης-20ής Μαρτίου 2015 σημειώνεται ότι η Ένωση έχει αναλάβει τη δέσμευση να οικοδομήσει μια Ενεργειακή Ένωση που θα περιλαμβάνει μακρόπνοη πολιτική για το κλίμα με βάση τη στρατηγική-πλαίσιο της Επιτροπής, οι πέντε διαστάσεις της οποίας είναι στενά αλληλένδετες και αλληλοενισχυόμενες. Η συγκράτηση της ενεργειακής ζήτησης συνιστά μια εκ των πέντε διαστάσεων της στρατηγικής για την Ενεργειακή Ένωση. Η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Μπορεί, επίσης, να είναι προς όφελος του περιβάλλοντος και της υγείας, να οδηγήσει στη βελτίωση της ενεργειακής ασφάλειας και τη μείωση του κόστους της ενέργειας για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, να συμβάλει στην άμβλυνση της ενεργειακής ένδειας και να οδηγήσει στην αύξηση των θέσεων εργασίας και της οικονομικής δραστηριότητας στο σύνολο της οικονομίας. Τα μέτρα που συμβάλλουν στη μεγαλύτερη αξιοποίηση των τεχνολογιών εξοικονόμησης ενέργειας στους τομείς των κτιρίων, της βιομηχανίας και των μεταφορών θα μπορούσε να αποτελέσουν οικονομικά αποδοτικό τρόπο που θα βοηθήσει τα κράτη μέλη να επιτύχουν τους στόχους τους βάσει του παρόντος κανονισμού.

(10)

Η εξάπλωση και η ανάπτυξη βιώσιμων και καινοτόμων πρακτικών και τεχνολογιών μπορεί να ενισχύσει το ρόλο του γεωργικού τομέα σε σχέση με τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή σε αυτήν, ιδίως μέσω της μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και της διατήρησης και ενίσχυσης των καταβοθρών και αποθεμάτων άνθρακα. Προκειμένου να μειωθεί το αποτύπωμα άνθρακα και το οικολογικό αποτύπωμα του γεωργικού τομέα, με παράλληλη διατήρηση της παραγωγικότητας, της ικανότητας αναγέννησης και της ζωτικότητάς του, είναι σημαντικό να ενισχυθεί η δράση για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή σε αυτήν, καθώς και η χρηματοδότηση της έρευνας για την ανάπτυξη βιώσιμων και καινοτόμων πρακτικών και τεχνολογιών και οι επενδύσεις σε αυτές.

(11)

Ο γεωργικός τομέας έχει άμεσο και σημαντικό αντίκτυπο στη βιοποικιλότητα και τα οικοσυστήματα. Για τον λόγο αυτό, είναι σημαντικό να διασφαλιστεί η συνοχή μεταξύ του στόχου του παρόντος κανονισμού και άλλων ενωσιακών πολιτικών και στόχων, όπως είναι η κοινή γεωργική πολιτική και οι στόχοι που σχετίζονται με τη στρατηγική για τη βιοποικιλότητα, τη δασική στρατηγική και τη στρατηγική για την κυκλική οικονομία.

(12)

Ο τομέας των μεταφορών αντιπροσωπεύει σχεδόν το ένα τέταρτο των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου της Ένωσης. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να μειωθούν οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και οι κίνδυνοι που συνδέονται με την εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα στον τομέα των μεταφορών, μέσω μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης και μετά το 2020 για την προώθηση της μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και της ενεργειακής απόδοσης στις μεταφορές, για τις ηλεκτρικές μετακινήσεις, για τη μετάβαση σε περισσότερο βιώσιμους τρόπους μεταφοράς, καθώς και για βιώσιμες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στις μεταφορές. Η μετάβαση προς την κινητικότητα χαμηλών εκπομπών στο πλαίσιο της ευρύτερης μετάβασης σε ασφαλή και αειφόρο οικονομία χαμηλές εκπομπές άνθρακα μπορεί να διευκολυνθεί μέσω της θέσπισης ευνοϊκών όρων και ισχυρών κινήτρων, καθώς και μακροπρόθεσμων στρατηγικών που να είναι σε θέση να ενισχύσουν τις επενδύσεις.

(13)

Οι επιπτώσεις των ενωσιακών και εθνικών πολιτικών και μέτρων για την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να αξιολογούνται σύμφωνα με τις υποχρεώσεις παρακολούθησης και αναφοράς βάσει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 525/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (8).

(14)

Με την επιφύλαξη των εξουσιών της αρμόδιας για τον προϋπολογισμό αρχής, η μεθοδολογία για την ενσωμάτωση, που υλοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2014-2020, θα πρέπει, κατά περίπτωση, να συνεχιστεί και να βελτιωθεί, με σκοπό να ανταποκριθεί στις προκλήσεις και τις επενδυτικές ανάγκες σχετικά με τη δράση για το κλίμα από το 2021 και εξής. Η χρηματοδότηση της Ένωσης θα πρέπει να συνάδει με τους στόχους της Ένωσης για το πλαίσιο πολιτικής για το κλίμα και την ενέργεια του 2030 και τους μακροπρόθεσμους στόχους που διατυπώνονται στη Συμφωνία του Παρισιού, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η αποτελεσματικότητα των δημόσιων δαπανών. Η Επιτροπή θα πρέπει να εκπονήσει έκθεση σχετικά με τον αντίκτυπο της ενωσιακής χρηματοδότησης που χορηγείται από τον προϋπολογισμό της Ένωσης ή, άλλως, σύμφωνα με το δίκαιο της Ένωσης σχετικά με τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου στους τομείς που καλύπτονται από τον παρόντα κανονισμό ή την οδηγία 2003/87/ΕΚ.

(15)

Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να καλύπτει τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου από τις κατηγορίες ενέργειας, βιομηχανικών διεργασιών και χρήσης προϊόντων, γεωργίας και αποβλήτων της IPCC, όπως προσδιορίζονται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 525/2013, εξαιρουμένων των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από τις δραστηριότητες που απαριθμούνται στο παράρτημα I της οδηγίας 2003/87/ΕΚ.

(16)

Τα δεδομένα που αναφέρονται επί του παρόντος στους εθνικούς καταλόγους απογραφής των αερίων θερμοκηπίου καθώς και στα μητρώα, τόσο στα εθνικά όσο και στο ενωσιακό, δεν επαρκούν ώστε να προσδιοριστούν, σε επίπεδο κράτους μέλους, οι εκπομπές CO2 της πολιτικής αεροπορίας σε εθνικό επίπεδο, οι οποίες δεν καλύπτονται από την οδηγία 2003/87/ΕΚ. Με τη θέσπιση των υποχρεώσεων υποβολής εκθέσεων, η Ένωση δεν θα πρέπει να επιβάλει στα κράτη μέλη ή στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) επιβαρύνσεις δυσανάλογες προς τους επιδιωκόμενους στόχους. Οι εκπομπές CO2 από πτήσεις οι οποίες δεν καλύπτονται από την οδηγία 2003/87/ΕΚ αντιπροσωπεύουν πολύ μικρό μέρος των συνολικών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και η καθιέρωση συστήματος υποβολής εκθέσεων για τις εκπομπές αυτές θα απέβαινε υπερβολικά επαχθής, λαμβανομένων υπόψη των υφιστάμενων απαιτήσεων για τον ευρύτερο τομέα δυνάμει της οδηγίας 2003/87/ΕΚ. Συνεπώς, οι εκπομπές CO2 από την κατηγορία πηγών «1.A.3.A πολιτική αεροπορία» της IPCC θα πρέπει να θεωρούνται μηδενικές για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού.

(17)

Η μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου σε κάθε κράτος μέλος έως το 2030 θα πρέπει να καθορίζεται σε σχέση με το επίπεδο των αναθεωρημένων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου του 2005 του σχετικού κράτους μέλους που καλύπτονται από τον παρόντα κανονισμό, εξαιρουμένων των εξακριβωμένων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από εγκαταστάσεις που λειτουργούσαν το 2005 και που συμπεριλήφθηκαν στο ΣΕΔΕ της ΕΕ μετά το 2005. Τα ετήσια δικαιώματα εκπομπών από την περίοδο 2021 έως 2030 θα πρέπει να καθορίζονται με βάση τα στοιχεία που υποβάλλονται από τα κράτη μέλη και εξετάζονται από την Επιτροπή.

(18)

Η προσέγγιση των ετήσιων δεσμευτικών εθνικών ορίων που έχει επιλεγεί με την απόφαση αριθ. 406/2009/ΕΚ θα πρέπει να συνεχιστεί από το 2021 έως το 2030. Οι κανόνες για τον καθορισμό των ετήσιων δικαιωμάτων εκπομπής κάθε κράτους μέλους, όπως προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό, θα πρέπει να ακολουθούν την ίδια μεθοδολογία όπως και για τα κράτη μέλη με αρνητικά όρια που απορρέουν από την εν λόγω απόφαση, αλλά με την έναρξη της πορείας υπολογισμού στα πέντε δωδεκατημόρια της απόστασης από το 2019 έως το 2020 ή το 2020 για τον μέσο όρο των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά την περίοδο 2016-2018 και με τη λήξη της πορείας αυτής να αποτελεί το όριο για το 2030 για κάθε κράτος μέλος. Προκειμένου να εξασφαλισθούν κατάλληλες συνεισφορές στον ενωσιακό στόχο μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου για την περίοδο από το 2021 έως το 2030, η ημερομηνία έναρξης της πορείας υπολογισμού θα πρέπει να προσδιορίζεται για κάθε κράτος μέλος ανάλογα με το ποιο χρονικό σημείο οδηγεί σε χαμηλότερο δικαίωμα. Προσαρμογή των ετήσιων δικαιωμάτων εκπομπής για το 2021 θα πρέπει να προβλέπεται για τα κράτη μέλη τόσο με θετικό όριο δυνάμει της απόφασης αριθ. 406/2009/ΕΚ, όσο και με αύξηση των ετήσιων δικαιωμάτων εκπομπής μεταξύ 2017 και 2020 που καθορίζεται σύμφωνα με την απόφαση 2013/162/ΕΕ της Επιτροπής (9) και την εκτελεστική απόφαση 2013/634/ΕΕ της Επιτροπής (10), ώστε να αντικατοπτρίζεται η χωρητικότητα για την αύξηση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά τα εν λόγω έτη.

Θα πρέπει να παρέχεται μια πρόσθετη αναπροσαρμογή για ορισμένα κράτη μέλη σε αναγνώριση της έκτακτης κατάστασής τους βάσει της οποίας διαθέτουν αφενός ένα θετικό όριο δυνάμει της απόφασης αριθ. 406/2009/ΕΚ και, αφετέρου, είτε τις χαμηλότερες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου ανά κάτοικο, σύμφωνα με την εν λόγω απόφαση, ή το χαμηλότερο ποσοστό εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τομείς που δεν καλύπτονται από την εν λόγω απόφαση σε σύγκριση με τις συνολικές τους εκπομπές αερίων θερμοκηπίου. Η εν λόγω πρόσθετη προσαρμογή θα πρέπει να καλύπτει μόνο μέρος των μειώσεων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου που απαιτούνται κατά την περίοδο από το 2021 έως το 2029, για να διατηρηθούν τα κίνητρα για πρόσθετες μειώσεις εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και για να μην επηρεάζουν την επίτευξη του στόχου του 2030, λαμβάνοντας υπόψη τη χρήση των λοιπών προσαρμογών και των δυνατοτήτων ευελιξίας που καθορίζονται στον παρόντα κανονισμό.

(19)

Προκειμένου να διασφαλισθούν ενιαίες προϋποθέσεις για την εκτέλεση των διατάξεων του παρόντος κανονισμού σχετικά με τον καθορισμό των ετήσιων δικαιωμάτων εκπομπής για τα κράτη μέλη, θα πρέπει να ανατεθούν στην Επιτροπή εκτελεστικές αρμοδιότητες. Οι εν λόγω αρμοδιότητες θα πρέπει να ασκούνται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (11).

(20)

Στα συμπεράσματά του της 23ης-24ης Οκτωβρίου 2014, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επεσήμανε ότι η διαθεσιμότητα και χρήση των υφιστάμενων μέσων ευελιξίας εντός των εκτός ΣΕΔΕ τομέων θα πρέπει να ενισχυθεί σημαντικά, προκειμένου να εξασφαλιστεί η οικονομική αποδοτικότητα των συλλογικών προσπαθειών της Ένωσης και η σύγκλιση των κατά κεφαλήν εκπομπών αερίων θερμοκηπίου έως το 2030. Ως μέσο για την ενίσχυση της συνολικής οικονομικής αποδοτικότητας των συνολικών μειώσεων, τα κράτη μέλη θα πρέπει να είναι σε θέση να αποταμιεύουν και να δανείζονται μέρος των ετήσιων δικαιωμάτων εκπομπής τους. Θα πρέπει επίσης να είναι σε θέση να μεταφέρουν μέρος των ετήσιων δικαιωμάτων εκπομπής τους σε άλλα κράτη μέλη. Θα πρέπει να εξασφαλίζεται η διαφάνεια των μεταφορών αυτών και θα πρέπει να γίνονται με τρόπο που εξυπηρετεί αμφότερα τα κράτη μέλη, περιλαμβανομένων της διενέργειας πλειστηριασμού, της χρήσεως μεσαζόντων της αγοράς που δρουν βάσει πρακτορείου ή μέσω διμερών διευθετήσεων. Κάθε τέτοια μεταφορά θα μπορούσε να είναι αποτέλεσμα έργου ή προγράμματος για τη μείωση των αερίων θερμοκηπίου που υλοποιείται στο κράτος μέλος της πώλησης και που χρηματοδοτείται από το κράτος μέλος που επωφελείται. Επιπλέον, τα κράτη μέλη θα πρέπει να είναι σε θέση να ενθαρρύνουν τη δημιουργία συμπράξεων δημόσιου-ιδιωτικού τομέα για έργα δυνάμει του άρθρου 24α παράγραφος 1 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ.

(21)

Θα πρέπει να δημιουργηθεί νέα μορφή εφάπαξ ευελιξίας για να διευκολυνθεί η επίτευξη των στόχων για τα κράτη μέλη με εθνικούς στόχους μείωσης πολύ πάνω τόσο από το μέσο όρο της Ένωσης, όσο και από το οικονομικά αποδοτικό δυναμικό μείωσής τους, καθώς και για τα κράτη μέλη που δεν κατένειμαν δωρεάν τυχόν δικαιώματα του ΣΕΔΕ της ΕΕ σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις το 2013. Για να διαφυλαχθεί ο σκοπός του αποθεματικού για τη σταθερότητα της αγοράς, το οποίο θεσπίστηκε με την απόφαση (ΕΕ) 2015/1814 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (12) για την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών ανισορροπιών προσφοράς και ζήτησης στο ΣΕΔΕ της ΕΕ, τα δικαιώματα ΣΕΔΕ της ΕΕ που λήφθηκαν υπόψη για την εφάπαξ ευελιξία θα πρέπει να θεωρηθούν ως δικαιώματα ΣΕΔΕ της ΕΕ σε κυκλοφορία κατά τον προσδιορισμό του συνολικού αριθμού των δικαιωμάτων ΣΕΔΕ της ΕΕ σε κυκλοφορία κατά τη διάρκεια ενός δεδομένου έτους. Η Επιτροπή θα πρέπει να κρίνει, κατά την πρώτη της επανεξέταση στο πλαίσιο της εν λόγω απόφασης, εάν θα εξακολουθήσει να υπολογίζει ότι τα εν λόγω δικαιώματα ΣΕΔΕ της ΕΕ βρίσκονται σε κυκλοφορία.

(22)

Ο κανονισμός (ΕΕ) 2018/841 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (13) θεσπίζει λογιστικούς κανόνες για τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και τις απορροφήσεις από δραστηριότητες χρήσης γης, αλλαγής χρήσης γης και δασοπονίας («land use, land-use change and forestry - LULUCF»). Δραστηριότητες που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του εν λόγω κανονισμού δεν θα πρέπει να καλύπτονται από τον παρόντα κανονισμό. Εντούτοις, ενώ το περιβαλλοντικό αποτέλεσμα βάσει του παρόντος κανονισμού όσον αφορά τις μειώσεις που γίνονται στα επίπεδα των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου επηρεάζεται από τη συνεκτίμηση μιας ποσότητας έως το άθροισμα των συνολικών καθαρών απορροφήσεων και των συνολικών καθαρών εκπομπών από δασωμένες εκτάσεις, αποδασωμένες εκτάσεις, διαχειριζόμενες καλλιεργήσιμες εκτάσεις, διαχειριζόμενες χορτολιβαδικές εκτάσεις και, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, διαχειριζόμενες δασικές εκτάσεις, καθώς και, όπου ορίζεται ως υποχρεωτικό στον κανονισμό (ΕΕ) 2018/841 , διαχειριζόμενους υγροτόπους, όπως ορίζονται στον εν λόγω κανονισμό, θα πρέπει να περιληφθεί στον παρόντα κανονισμό, ως επιπλέον δυνατότητα των κρατών μελών προκειμένου να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους, όπου χρειάζεται, ευελιξία των LULUCF για μέγιστη ποσότητα 280 εκατομμυρίων τόνων ισοδυνάμου CO2 των εν λόγω απορροφήσεων, κατανεμημένης μεταξύ των κρατών μελών. Το εν λόγω συνολικό ποσό και η κατανομή του μεταξύ των κρατών μελών θα πρέπει να συνιστούν αναγνώριση του χαμηλότερου δυναμικού μετριασμού του γεωργικού τομέα και του τομέα χρήσης γης, καθώς και της κατάλληλης συμβολής του εν λόγω τομέα στον μετριασμό και τη δέσμευση των αερίων θερμοκηπίου. Επιπλέον, η οικειοθελής διαγραφής ετήσιων δικαιωμάτων εκπομπής βάσει του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να καθιστά δυνατή τη συνεκτίμηση των εν λόγω ποσών κατά την αξιολόγηση της συμμόρφωσης των κρατών μελών προς τις απαιτήσεις του κανονισμού (EU) 2018/841 .

(23)

Στις 30 Νοεμβρίου 2016, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη διακυβέρνηση της Ενεργειακής Ένωσης («πρόταση διακυβέρνησης»), η οποία απαιτεί από τα κράτη μέλη να καταρτίσουν ολοκληρωμένα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα στο πλαίσιο του στρατηγικού σχεδιασμού της πολιτικής για την ενέργεια και το κλίμα και για τις πέντε βασικές διαστάσεις της Ενεργειακής Ένωσης. Σύμφωνα με την πρόταση διακυβέρνησης, τα εθνικά σχέδια που θα καλύπτουν την περίοδο από το 2021 έως το 2030 καλούνται να διαδραματίσουν θεμελιώδη ρόλο για τον σχεδιασμό των κρατών μελών της συμμόρφωσής τους με τον παρόντα κανονισμό και τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/841 . Για τον σκοπό αυτό, τα κράτη μέλη οφείλουν να καθορίσουν τις πολιτικές και τα μέτρα για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που απορρέουν από τον παρόντα κανονισμό και τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/841 , με προοπτικές για τον μακροπρόθεσμο στόχο για την επίτευξη ισορροπίας μεταξύ εκπομπών και απορροφήσεων αερίων θερμοκηπίου με βάση τη συμφωνία του Παρισιού. Τα εν λόγω σχέδια οφείλουν, επίσης, να προβαίνουν σε εκτίμηση των επιπτώσεων των προγραμματισμένων πολιτικών και μέτρων για την επίτευξη των στόχων. Σύμφωνα με την πρόταση διακυβέρνησης, η Επιτροπή θα πρέπει να μπορεί να υποδείξει στις συστάσεις της σχετικά με το σχέδιο εθνικών σχεδίων την καταλληλότητα του επιπέδου φιλοδοξίας και της επακόλουθης εφαρμογής των πολιτικών και των μέτρων. Η πιθανή χρήση της ευελιξίας των LULUCF για τη συμμόρφωση με τον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να ληφθεί υπόψη κατά την κατάρτιση των εν λόγω σχεδίων.

(24)

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος αποσκοπεί στην υποστήριξη της αειφόρου ανάπτυξης και τη συμβολή στην επίτευξη σημαντικής και μετρήσιμης βελτίωσης της κατάστασης του περιβάλλοντος, παρέχοντας στους πολιτικούς ιθύνοντες, στους δημόσιους φορείς και στο κοινό επίκαιρες, στοχευμένες, πρόσφορες και αξιόπιστες πληροφορίες. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος θα πρέπει να επικουρεί την Επιτροπή, κατά περίπτωση, σύμφωνα με το ετήσιο πρόγραμμα εργασίας του Οργανισμού.

(25)

Τυχόν αναπροσαρμογές στην κάλυψη, όπως καθορίζεται στα άρθρα 11, 24, 24α και 27 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, θα πρέπει να αντισταθμίζονται από αντίστοιχη αναπροσαρμογή της μέγιστης ποσότητας των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου που καλύπτονται από τον παρόντα κανονισμό. Ως εκ τούτου, όταν τα κράτη μέλη περιλαμβάνουν πρόσθετες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου από εγκαταστάσεις οι οποίες προηγουμένως καλύπτονταν από την οδηγία 2003/87/ΕΚ στις δεσμεύσεις τους δυνάμει του παρόντος κανονισμού, τα εν λόγω κράτη μέλη θα πρέπει να εφαρμόζουν πρόσθετες πολιτικές και μέτρα στους τομείς που καλύπτονται από τον παρόντα κανονισμό προκειμένου να μειωθούν οι εν λόγω εκπομπές αερίων θερμοκηπίου.

(26)

Σε αναγνώριση των προηγούμενων προσπαθειών που καταβλήθηκαν από το 2013 από τα κράτη μέλη που είχαν κατά κεφαλήν ΑΕγχΠ κάτω από τον μέσο όρο της Ένωσης το 2013, είναι σκόπιμο να καθοριστεί ένα περιορισμένο αποθεματικό ασφάλειας ειδικού σκοπού που να αντιστοιχεί, κατ’ ανώτατο όριο, σε 105 εκατομμύρια τόνους ισοδυνάμου CO2, διατηρώντας παράλληλα την περιβαλλοντική ακεραιότητα του παρόντος κανονισμού, καθώς και τα κίνητρα για δράσεις των κρατών μελών πέραν των ελάχιστων εισφορών βάσει του παρόντος κανονισμού. Το απόθεμα ασφάλειας θα πρέπει να είναι επωφελές για τα κράτη μέλη των οποίων το κατά κεφαλήν ΑΕγχΠ ήταν κάτω του μέσου όρου της Ένωσης για το έτος 2013, των οποίων οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου παραμένουν κάτω από τα οικεία ετήσια δικαιώματα εκπομπής από το 2013 έως το 2020 και τα οποία έχουν προβλήματα να επιτύχουν τον στόχο τους των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου για το 2030, παρά τη χρήση άλλων δυνατοτήτων ευελιξίας που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό. Ένα αποθεματικό ασφάλειας αυτού του μεγέθους θα κάλυπτε σημαντικό μέρος των προβλεπόμενων ομαδικών ελλειμμάτων των επιλέξιμων κρατών μελών για την περίοδο 2021 έως 2030, χωρίς πρόσθετες πολιτικές, διατηρώντας παράλληλα τα κίνητρα για συμπληρωματικές ενέργειες. Το αποθεματικό ασφάλειας θα πρέπει να είναι διαθέσιμο στα κράτη μέλη το 2032, υπό ορισμένους όρους και υπό την προϋπόθεση ότι η χρήση του δεν υπονομεύει την επίτευξη του στόχου μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου της Ένωσης της τάξης του 30 % για το έτος 2030 στους τομείς που καλύπτονται από τον παρόντα κανονισμό.

(27)

Προκειμένου να αποτυπώνονται οι εξελίξεις στο πλαίσιο του κανονισμού (ΕΕ) 2018/841 , καθώς και να διασφαλιστεί η ακριβής λογιστική καταγραφή στο πλαίσιο του παρόντος κανονισμού, θα πρέπει να ανατεθεί στην Επιτροπή η εξουσία να εκδίδει πράξεις σύμφωνα με το άρθρο 290 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με το δικαίωμα χρήσης των λογιστικών κατηγοριών εκτάσεων των διαχειριζόμενων δασικών εκτάσεων και των διαχειριζόμενων υγροτόπων δυνάμει της ευελιξίας των LULUCF και σχετικά με τη λογιστική καταγραφή των συναλλαγών βάσει του παρόντος κανονισμού, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης των δυνατοτήτων ευελιξίας, της εφαρμογής ελέγχων συμμόρφωσης και της ακριβούς λειτουργίας του αποθεματικού ασφάλειας, μέσω του μητρώου που θεσπίστηκε δυνάμει του άρθρου 10 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 525/2013 («ενωσιακό μητρώο»). Οι πληροφορίες όσον αφορά τη λογιστική καταγραφή βάσει του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να είναι προσιτές στο κοινό. Οι αναγκαίες διατάξεις για τη λογιστική καταγραφή των συναλλαγών θα πρέπει να περιέχονται σε μία μόνο πράξη, η οποία θα συνδυάζει τις λογιστικές διατάξεις σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 525/2013, τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/841 , τον παρόντα κανονισμό και την οδηγία 2003/87/ΕΚ. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό η Επιτροπή να διεξαγάγει κατά τις προπαρασκευαστικές της εργασίες κατάλληλες διαβουλεύσεις, μεταξύ άλλων σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων, και οι εν λόγω διαβουλεύσεις να πραγματοποιηθούν σύμφωνα με τις αρχές που ορίζονται στη διοργανική συμφωνία της 13ης Απριλίου 2016 για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου (14). Ειδικότερα, προκειμένου να εξασφαλιστεί ισότιμη συμμετοχή στην κατάρτιση των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο λαμβάνουν όλα τα έγγραφα ταυτόχρονα με τους εμπειρογνώμονες των κρατών μελών και οι εμπειρογνώμονες των εν λόγω οργάνων έχουν συστηματική πρόσβαση στις συνεδριάσεις των ομάδων εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής που ασχολούνται με την προετοιμασία των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων.

(28)

Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να επανεξεταστεί το 2024 και στη συνέχεια ανά πενταετία, προκειμένου να αξιολογείται η συνολική λειτουργικότητά του, ειδικότερα όσον αφορά την ανάγκη για αυξημένη αυστηρότητα των πολιτικών και των μέτρων της Ένωσης. Η επανεξέταση θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη, μεταξύ άλλων, αναδυόμενες εθνικές περιστάσεις και να επικαιροποιείται βάσει των αποτελεσμάτων του διαλόγου διευκόλυνσης του 2018 υπό την αιγίδα της UNFCCC («διάλογος Ταλανόα») και της παγκόσμιας απογραφής της συμφωνίας του Παρισιού. Στο πλαίσιο της επανεξέτασης, θα πρέπει επίσης να εκτιμηθεί η ισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης ετήσιων δικαιωμάτων εκπομπής, ώστε να διασφαλισθεί η επάρκεια των υποχρεώσεων που θεσπίζονται από τον παρόντα κανονισμό. Επιπλέον, στο πλαίσιο της τακτικής υποβολής εκθέσεων δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 525/2013, η Επιτροπή θα πρέπει, μέχρι τις 31 Οκτωβρίου 2019, να αξιολογήσει τα αποτελέσματα του διαλόγου Ταλανόα. Η αναθεώρηση για την περίοδο πέραν του 2030 θα πρέπει να ευθυγραμμισθεί με τους μακροπρόθεσμους στόχους και τις δεσμεύσεις στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Παρισιού και, προς τον σκοπό αυτό, να αντανακλά τη διαχρονική πρόοδο.

(29)

Προκειμένου να διασφαλιστεί η αποδοτική, διαφανής και οικονομικά αποτελεσματική υποβολή εκθέσεων και επαλήθευση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και άλλων πληροφοριών που απαιτούνται για την αξιολόγηση της προόδου ως προς τα ετήσια δικαιώματα εκπομπών των κρατών μελών, οι απαιτήσεις για την υποβολή ετήσιων εκθέσεων και αξιολόγησης δυνάμει του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να ενσωματώνονται στα σχετικά άρθρα του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 525/2013. Ο εν λόγω κανονισμός θα πρέπει, επίσης, να διασφαλίζει ότι η πρόοδος των κρατών μελών κατά την πραγματοποίηση των μειώσεων των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου εξακολουθεί να αξιολογείται σε ετήσια βάση, λαμβάνοντας υπόψη την πρόοδο σε πολιτικές και μέτρα της Ένωσης και πληροφορίες από τα κράτη μέλη. Κάθε δύο χρόνια, η αξιολόγηση θα πρέπει να περιλαμβάνει την προβλεπόμενη πρόοδο της Ένωσης προς την επίτευξη των στόχων αυτής και των κρατών μελών για μείωση προς την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους. Ωστόσο, η εφαρμογή εκπτώσεων θα πρέπει να εξετάζεται μόνο σε πενταετή διαστήματα, έτσι ώστε να μπορεί να συνυπολογιστεί η ενδεχόμενη συνεισφορά από δασωμένες εκτάσεις, αποδασωμένες εκτάσεις, διαχειριζόμενες καλλιεργήσιμες εκτάσεις και διαχειριζόμενες χορτολιβαδικές εκτάσεις που παρέχεται κατ’ εφαρμογή του κανονισμού (ΕΕ) 2018/841 . Αυτό ισχύει με την επιφύλαξη του καθήκοντος της Επιτροπής να εξασφαλίζει τη συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις των κρατών μελών που απορρέουν από τον παρόντα κανονισμό ή της εξουσίας της Επιτροπής να κινήσει διαδικασία επί παραβάσει για τον σκοπό αυτό.

(30)

Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 525/2013 θα πρέπει να τροποποιηθεί αναλόγως.

(31)

Δεδομένου ότι οι στόχοι του παρόντος κανονισμού, ιδίως ο καθορισμός υποχρεώσεων των κρατών μελών σχετικά με τις ελάχιστες συνεισφορές τους για την περίοδο από το 2021 έως το 2030 στην επίτευξη του στόχου της Ένωσης για μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και στη συμβολή στην επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού, δεν μπορούν να επιτευχθούν επαρκώς από τα κράτη μέλη, μπορούν όμως, λόγω της κλίμακας και των αποτελεσμάτων τους, να επιτευχθούν καλύτερα στο επίπεδο Ένωσης, η Ένωση δύναται να λάβει μέτρα σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, όπως ορίζεται στο άρθρο 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, όπως ορίζεται στο εν λόγω άρθρο, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα απαιτούμενα για την επίτευξη των εν λόγω στόχων.

(32)

Ο παρών κανονισμός δεν θίγει τυχόν αυστηρότερους εθνικούς στόχους των κρατών μελών,

α)

όσον αφορά το 2021, να αποταμιεύσει αυτό το πλεονάζον μέρος των ετήσιων δικαιωμάτων εκπομπής του για τα επόμενα έτη έως το 2030, και

β)

όσον αφορά τα έτη 2022 έως 2029, να αποταμιεύσει αυτό το πλεονάζον μέρος των ετήσιων δικαιωμάτων εκπομπής του μέχρι επιπέδου 30 % των ετήσιων δικαιωμάτων εκπομπής του μέχρι το εν λόγω έτος για τα επόμενα έτη έως το 2030.

α)

η σωρευτική ποσότητα που λαμβάνεται υπόψη για το εν λόγω κράτος μέλος για όλα τα έτη της περιόδου από το 2021 έως το 2030 δεν υπερβαίνει το μέγιστο ποσό των συνολικών καθαρών απορροφήσεων που καθορίζεται στο παράρτημα III του παρόντος κανονισμού για το εν λόγω κράτος μέλος,

β)

η εν λόγω ποσότητα είναι μεγαλύτερη από τις απαιτήσεις του εν λόγω κράτους μέλους, σύμφωνα με το άρθρο 4 του κανονισμού (ΕΕ) 2018/841 ,

γ)

το κράτος μέλος δεν έχει αποκτήσει από άλλα κράτη μέλη περισσότερες καθαρές απορροφήσεις σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/841 από όσες έχει μεταβιβάσει,

δ)

το κράτος μέλος έχει συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις του κανονισμού (ΕΕ) 2018/841 και

ε)

το κράτος μέλος έχει υποβάλει περιγραφή της προβλεπόμενης χρήσης της ευελιξίας που είναι διαθέσιμη στο πλαίσιο της παρούσας παραγράφου σύμφωνα με το άρθρο 7 παράγραφος 1 δεύτερο εδάφιο του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 525/2013.

α)

να αποτυπώνεται η συνεισφορά της λογιστικής κατηγορίας εκτάσεων των διαχειριζόμενων δασικών εκτάσεων, με παράλληλο σεβασμό του μέγιστου ποσού των συνολικών καθαρών απορροφήσεων για κάθε κράτος μέλος που αναφέρονται στο παράρτημα III του παρόντος κανονισμού, όταν οι κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις που καθορίζουν τα επίπεδα αναφοράς για τα δάση εκδίδονται σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 8 ή 9 του κανονισμού (ΕΕ) 2018/841 και

β)

να αποτυπώνεται η συνεισφορά της λογιστικής κατηγορίας εκτάσεων των διαχειριζόμενων δασικών εκτάσεων, με παράλληλο σεβασμό του μέγιστου ποσού των συνολικών καθαρών απορροφήσεων για κάθε κράτος μέλος που αναφέρονται στο παράρτημα III του παρόντος κανονισμού, όταν όλα τα κράτη μέλη οφείλουν να προσμετρούν την κατηγορία αυτή σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/841 .

α)

επιπρόσθετες δράσεις που εκτελεί το κράτος μέλος, ώστε να εκπληρώνει τις ειδικές υποχρεώσεις του δυνάμει του άρθρου 4 του παρόντος κανονισμού, μέσω εσωτερικών πολιτικών και μέτρων, καθώς και με την υλοποίηση ενωσιακής δράσης,

β)

αυστηρό χρονοδιάγραμμα προς υλοποίηση των εν λόγω δράσεων, το οποίο επιτρέπει την αποτίμηση της ετήσιας προόδου όσον αφορά την υλοποίηση.

α)

προσθήκη στην ποσότητα εκπομπών αερίων θερμοκηπίου του κράτους μέλους το επόμενο έτος ίση με την ποσότητα σε τόνους ισοδύναμου CO2 των πλεοναζουσών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, πολλαπλασιαζόμενη επί τον συντελεστή 1,08 σύμφωνα με τα μέτρα που θεσπίζονται σύμφωνα με το άρθρο 12, και

β)

στο κράτος μέλος απαγορεύεται προσωρινά να μεταβιβάζει μέρος των ετήσιων δικαιωμάτων εκπομπής σε άλλο κράτος μέλος, έως ότου αυτό συμμορφωθεί με το άρθρο 4.

α)

τις προσαρμογές του αριθμού των δικαιωμάτων ΣΕΔΕ της ΕΕ που εκχωρούνται δυνάμει του άρθρου 11 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ οι οποίες προέκυψαν από μεταβολή της κάλυψης των πηγών βάσει της εν λόγω οδηγίας, σύμφωνα με τις αποφάσεις της Επιτροπής που εκδόθηκαν δυνάμει της εν λόγω οδηγίας σχετικά με την τελική έγκριση των εθνικών σχεδίων κατανομής για την περίοδο 2008 έως 2012,

β)

τις προσαρμογές προς τον αριθμό των δικαιωμάτων ΣΕΔΕ της ΕΕ ή πιστώσεων, αντιστοίχως, που πραγματοποιούνται σύμφωνα με τα άρθρα 24 και 24α της οδηγίας 2003/87/ΕΚ όσον αφορά στη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου σε ένα κράτος μέλος και

γ)

τις προσαρμογές προς τον αριθμό των δικαιωμάτων ΣΕΔΕ της ΕΕ που σχετίζονται με τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου από εγκαταστάσεις που εξαιρούνται από το ΣΕΔΕ της ΕΕ σύμφωνα με το άρθρο 27 της οδηγίας 2003/87/ΕΚ, για το χρονικό διάστημα που εξαιρούνται.

α)

το κατά κεφαλήν ΑΕγχΠ του σε τιμές αγοράς το 2013, όπως δημοσιεύθηκε από τη Eurostat τον Απρίλιο του 2016, ήταν χαμηλότερο από τον μέσο όρο της Ένωσης,

β)

οι σωρευτικές εκπομπές του αερίων θερμοκηπίου για τα έτη από το 2013 έως το 2020 στους τομείς που καλύπτει ο παρών κανονισμός είναι χαμηλότερες από τα σωρευτικά ετήσια δικαιώματα εκπομπής του για τα έτη από το 2013 έως το 2020 και

γ)

οι εκπομπές του αερίων θερμοκηπίου υπερβαίνουν τα ετήσια δικαιώματα εκπομπής του την περίοδο από το 2026 έως το 2030, εντούτοις έχει:

α)

τα ετήσια δικαιώματα εκπομπής,

β)

τις δυνατότητες ευελιξίας που ασκούνται δυνάμει των άρθρων 5, 6 και 7,

γ)

τους ελέγχους της συμμόρφωσης σύμφωνα με το άρθρο 9,

δ)

τις προσαρμογές δυνάμει του άρθρου 10 και

ε)

το αποθεματικό ασφάλειας δυνάμει του άρθρου 11.

1)

Στο άρθρο 7, η παράγραφος 1 τροποποιείται ως εξής:

2)

Στο άρθρο 13 παράγραφος 1 στοιχείο γ), προστίθεται το ακόλουθο σημείο:

3)

Στο άρθρο 14 παράγραφος 1, προστίθεται το ακόλουθο στοιχείο:

4)

Στο άρθρο 21 παράγραφος 1, προστίθεται το ακόλουθο στοιχείο:

19.6.2018   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 156/43

(1)

Η οδηγία (ΕΕ) 2015/849 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4) αποτελεί το βασικό νομικό μέσο για την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Ένωσης για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας. Η εν λόγω οδηγία, η οποία είχε προθεσμία μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο έως τις 26 Ιουνίου 2017, καθορίζει ένα αποτελεσματικό και ολοκληρωμένο νομικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση της συγκέντρωσης χρημάτων ή περιουσιακών στοιχείων για τρομοκρατικούς σκοπούς, απαιτώντας από τα κράτη μέλη να εντοπίζουν, να αντιλαμβάνονται και να μετριάζουν τους κινδύνους σχετικά με τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.

(2)

Οι πρόσφατες τρομοκρατικές επιθέσεις αποκάλυψαν τις αναδυόμενες νέες τάσεις, ιδίως όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο οι τρομοκρατικές ομάδες χρηματοδοτούν και διεξάγουν τις δραστηριότητές τους. Ορισμένες σύγχρονες υπηρεσίες τεχνολογίας καθίστανται όλο και πιο δημοφιλείς ως εναλλακτικά χρηματοπιστωτικά συστήματα ενώ παραμένουν εκτός του πεδίου εφαρμογής της νομοθεσίας της Ένωσης ή επωφελούνται από εξαιρέσεις από νομικές απαιτήσεις που ίσως δεν δικαιολογούνται πλέον. Προκειμένου να συμβαδίσουμε με τις εξελισσόμενες τάσεις, θα πρέπει να ληφθούν περαιτέρω μέτρα για την αύξηση της διαφάνειας των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών, των εταιρικών και άλλων νομικών οντοτήτων καθώς και των εμπιστευμάτων και νομικών μορφωμάτων που έχουν δομή ή λειτουργίες παρεμφερείς με τα εμπιστεύματα («παρεμφερή νομικά μορφώματα»), με στόχο τη βελτίωση του υφιστάμενου προληπτικού πλαισίου και την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Σημειωτέον ότι τα μέτρα που θα ληφθούν θα πρέπει να είναι ανάλογα με τους κινδύνους.

(3)

Οι εκθέσεις των Ηνωμένων Εθνών, της Interpol και της Ευρωπόλ κάνουν λόγο για την ολοένα και αυξανόμενη σύγκλιση οργανωμένου εγκλήματος και τρομοκρατίας. H σχέση μεταξύ του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας και οι δεσμοί μεταξύ των εγκληματικών και των τρομοκρατικών ομάδων συνιστούν όλο και μεγαλύτερη απειλή για την ασφάλεια της Ένωσης. Η πρόληψη της χρήσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή για τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα κάθε στρατηγικής για την αντιμετώπιση αυτής της απειλής.

(4)

Αν και έχουν επέλθει σημαντικές βελτιώσεις στην υιοθέτηση και την εφαρμογή των προτύπων της Ειδικής Ομάδας Χρηματοοικονομικής Δράσης (FATF) και στην υποστήριξη του έργου του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης σχετικά με τη διαφάνεια από τα κράτη μέλη κατά τα τελευταία έτη, είναι σαφής η ανάγκη να αυξηθεί η συνολική διαφάνεια του οικονομικού και χρηματοπιστωτικού περιβάλλοντος της Ένωσης. Η πρόληψη της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας μπορεί να είναι αποτελεσματική μόνο αν το περιβάλλον είναι εχθρικό για τους εγκληματίες που αναζητούν καταφύγιο για τα οικονομικά τους μέσω αδιαφανών δομών. Η ακεραιότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Ένωσης εξαρτάται από τη διαφάνεια εταιρικών σχημάτων και άλλων νομικών οντοτήτων, εμπιστευμάτων και παρεμφερών νομικών μορφωμάτων. Η παρούσα οδηγία έχει στόχο όχι μόνο να εντοπίζει και να διερευνά τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, αλλά και να την αποτρέψει στο μέλλον. Η ενίσχυση της διαφάνειας θα μπορούσε να αποτελέσει ισχυρό αποτρεπτικό παράγοντα.

(5)

Ενώ θα πρέπει να επιδιώκονται οι στόχοι της οδηγίας (ΕΕ) 2015/849 και τυχόν τροποποιήσεις της θα πρέπει να συνάδουν με τις εν εξελίξει δράσεις της Ένωσης στον τομέα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, οι τροποποιήσεις αυτές θα πρέπει να γίνονται λαμβάνοντας δεόντως υπόψη το θεμελιώδες δικαίωμα στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, καθώς και την τήρηση και την εφαρμογή της αρχής της αναλογικότητας. Η ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών με τίτλο «Το ευρωπαϊκό θεματολόγιο για την ασφάλεια» υπέδειξε την ανάγκη λήψης μέτρων για την αντιμετώπιση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας με πιο αποτελεσματικό και ολοκληρωμένο τρόπο, τονίζοντας ότι η διείσδυση στις χρηματοπιστωτικές αγορές επιτρέπει τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας. Τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 17ης-18ης Δεκεμβρίου 2015 τόνισαν επίσης την ανάγκη να αναληφθεί γρήγορα περαιτέρω δράση κατά της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας σε όλους τους τομείς.

(6)

Η ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο με τίτλο «Σχέδιο δράσης για την ενίσχυση του αγώνα κατά της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας» υπογραμμίζει την ανάγκη προσαρμογής στις νέες απειλές και τροποποίησης της οδηγίας (ΕΕ) 2015/849 αναλόγως.

(7)

Τα μέτρα της Ένωσης θα πρέπει επίσης να αντανακλούν με ακρίβεια τις εξελίξεις και τις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί σε διεθνές επίπεδο. Συνεπώς, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών (ΣΑΗΕ) 2195 (2014) σχετικά με απειλές κατά της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας, καθώς και οι αποφάσεις 2199 (2015) και 2253 (2015) του ΣΑΗΕ σχετικά με απειλές κατά της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας που προκαλούνται από τρομοκρατικές πράξεις. Οι εν λόγω αποφάσεις του ΣΑΗΕ αφορούν αντιστοίχως τους δεσμούς μεταξύ τρομοκρατίας και διεθνούς οργανωμένου εγκλήματος, την παρεμπόδιση των τρομοκρατικών ομάδων να αποκτήσουν πρόσβαση σε διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, και την επέκταση του πλαισίου κυρώσεων ώστε να συμπεριληφθεί το Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και του Λεβάντε.

(8)

Οι πάροχοι υπηρεσιών ανταλλαγής μεταξύ εικονικών νομισμάτων και παραστατικών νομισμάτων (δηλαδή κερμάτων και χαρτονομισμάτων τα οποία αναγνωρίζονται ως νόμιμο χρήμα, και ηλεκτρονικού χρήματος μιας χώρας που γίνεται δεκτό στις συναλλαγές στη χώρα έκδοσής του), καθώς και οι πάροχοι υπηρεσιών θεματοφυλακής ψηφιακών πορτοφολιών δεν έχουν υποχρέωση κατά την ενωσιακή νομοθεσία να εντοπίζουν την ύποπτη δραστηριότητα. Συνεπώς, οι τρομοκρατικές ομάδες είναι πιθανώς σε θέση να μεταφέρουν χρήματα στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της Ένωσης ή εντός δικτύων εικονικών νομισμάτων, συγκαλύπτοντας μεταφορές ή επωφελούμενες από έναν ορισμένο βαθμό ανωνυμίας στις εν λόγω πλατφόρμες. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να επεκταθεί το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας (ΕΕ) 2015/849 ούτως ώστε να περιλαμβάνει παρόχους υπηρεσιών ανταλλαγής μεταξύ εικονικών και παραστατικών νομισμάτων, καθώς και παρόχους υπηρεσιών θεματοφυλακής ψηφιακών πορτοφολιών. Για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (ΚΞΧ/ΧΤ), οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να μπορούν, μέσω υπόχρεων οντοτήτων, να παρακολουθούν τη χρήση των εικονικών νομισμάτων. Μια τέτοια παρακολούθηση θα παρείχε ισορροπημένη και αναλογική προσέγγιση, διασφαλίζοντας την τεχνολογική πρόοδο και τον υψηλό βαθμό διαφάνειας που έχει επιτευχθεί στον τομέα της εναλλακτικής χρηματοδότησης και της κοινωνικής επιχειρηματικότητας.

(9)

Η ανωνυμία των εικονικών νομισμάτων καθιστά δυνατή τη δυνητική αθέμιτη χρήση τους για εγκληματικούς σκοπούς. Η συμπερίληψη παρόχων που ασχολούνται με υπηρεσίες ανταλλαγής μεταξύ εικονικών νομισμάτων και παραστατικών νομισμάτων και παρόχων υπηρεσιών θεματοφυλακής πορτοφολιών δεν θα αντιμετωπίσει εξολοκλήρου το ζήτημα της ανωνυμίας που συνδέεται με συναλλαγές σε εικονικά νομίσματα, από τη στιγμή που μεγάλο μέρος του περιβάλλοντος εικονικών νομισμάτων θα παραμείνει ανώνυμο διότι οι χρήστες μπορούν επίσης να συναλλάσσονται χωρίς τους εν λόγω παρόχους. Για την καταπολέμηση των κινδύνων που σχετίζονται με την ανωνυμία, οι εθνικές Μονάδες Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών (ΜΧΠ) θα πρέπει να μπορούν να αποκτούν πληροφορίες που θα τους δίνουν τη δυνατότητα να συσχετίζουν τις διευθύνσεις του εικονικού νομίσματος με την ταυτότητα του ιδιοκτήτη του. Επιπροσθέτως, θα πρέπει να αξιολογηθεί περαιτέρω η δυνατότητα να επιτρέπεται στους χρήστες να δηλώνουν οι ίδιοι τα στοιχεία τους στις αρμόδιες αρχές σε εθελοντική βάση.

(10)

Τα εικονικά νομίσματα δεν θα πρέπει να συγχέονται με το ηλεκτρονικό χρήμα όπως ορίζεται στο άρθρο 2 σημείο 2) της οδηγίας 2009/110/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (5), με την ευρύτερη έννοια των «χρηματικών ποσών» κατά το άρθρο 4 σημείο 25) της οδηγίας (ΕΕ) 2015/2366 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (6), ούτε με νομισματική αξία αποθηκευμένη σε μέσα που εξαιρούνται όπως προσδιορίζονται στο άρθρο 3 στοιχεία ια) και ιβ) της οδηγίας (ΕΕ) 2015/2366, ούτε με νομίσματα ηλεκτρονικών παιχνιδιών, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν αποκλειστικά μέσα στο περιβάλλον των συγκεκριμένων παιχνιδιών. Παρόλο που τα εικονικά νομίσματα μπορούν να χρησιμοποιούνται συχνά ως μέσο πληρωμής, και θα μπορούσαν επίσης να χρησιμοποιηθούν και για άλλους διαφορετικούς σκοπούς και να βρουν ευρύτερες εφαρμογές όπως ως μέσα ανταλλαγής, επενδυτικοί σκοποί, προϊόντα αποθήκευσης αξίας ή χρήσεις σε διαδικτυακά καζίνα. Στόχος της παρούσας οδηγίας είναι να καλύψει όλες τις δυνητικές χρήσεις των εικονικών νομισμάτων.

(11)

Τα τοπικά νομίσματα, γνωστά επίσης ως συμπληρωματικά νομίσματα, που χρησιμοποιούνται σε πολύ περιορισμένα δίκτυα, όπως πόλεις ή περιφέρειες, και μεταξύ μικρού αριθμού χρηστών δεν θα πρέπει να θεωρούνται εικονικά νομίσματα.

(12)

Οι επιχειρηματικές σχέσεις ή συναλλαγές σε τρίτες χώρες υψηλού κινδύνου θα πρέπει να περιορίζονται όταν εντοπίζονται σημαντικές αδυναμίες στο καθεστώς ΚΞΧ/ΧΤ των οικείων τρίτων χωρών, εκτός εάν εφαρμόζονται κατάλληλα πρόσθετα μέτρα ελαχιστοποίησης του κινδύνου ή αντίμετρα. Όταν πρόκειται για τέτοιες περιπτώσεις υψηλού κινδύνου, και για τέτοιες επιχειρηματικές σχέσεις ή δοσοληψίες, τα κράτη μέλη θα πρέπει να απαιτούν από τις υπόχρεες οντότητες να εφαρμόζουν ενισχυμένα μέτρα δέουσας επιμέλειας ως προς τον πελάτη για τη διαχείριση και τον μετριασμό αυτών των κινδύνων. Ως εκ τούτου, κάθε κράτος μέλος καθορίζει σε εθνικό επίπεδο το είδος των ενισχυμένων μέτρων δέουσας επιμέλειας που πρέπει να ληφθούν όσον αφορά τις τρίτες χώρες υψηλού κινδύνου. Αυτές οι διαφορετικές προσεγγίσεις μεταξύ των κρατών μελών δημιουργούν αδύνατα σημεία σχετικά με τη διαχείριση των επιχειρηματικών σχέσεων με τρίτες χώρες υψηλού κινδύνου που προσδιορίζονται από την Επιτροπή. Είναι σημαντικό να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα του καταλόγου των τρίτων χωρών υψηλού κινδύνου που καταρτίστηκε από την Επιτροπή, μέσω παροχής εναρμονισμένης αντιμετώπισης αυτών των χωρών σε επίπεδο Ένωσης. Αυτή η εναρμονισμένη προσέγγιση θα πρέπει να επικεντρωθεί κυρίως σε ενισχυμένα μέτρα δέουσας επιμέλειας ως προς τον πελάτη, όπου τέτοια μέτρα δεν επιβάλλονται ήδη από την εθνική νομοθεσία. Σύμφωνα με τις διεθνείς υποχρεώσεις, θα πρέπει να επιτραπεί στα κράτη μέλη να ζητούν από τις υπόχρεες οντότητες να εφαρμόζουν όπου χρειάζεται πρόσθετα μέτρα μετριασμού συμπληρωματικά προς τα ενισχυμένα μέτρα δέουσας επιμέλειας ως προς τον πελάτη, σύμφωνα με μια προσέγγιση που θα βασίζεται στην επικινδυνότητα και λαμβάνοντας υπόψη τις ειδικές περιστάσεις των επιχειρηματικών σχέσεων ή συναλλαγών. Διεθνείς οργανισμοί και φορείς καθορισμού προτύπων με αρμοδιότητα στον τομέα της πρόληψης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της καταπολέμησης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας μπορεί να κάνουν έκκληση για την εφαρμογή κατάλληλων μέτρων αντιμετώπισης για την προστασία του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος από τους συνεχείς και ουσιαστικούς κινδύνους που ενέχει η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας που προέρχονται από ορισμένες χώρες. Επιπλέον, τα κράτη μέλη θα πρέπει να ζητούν από τις υπόχρεες οντότητες να εφαρμόζουν πρόσθετα μέτρα μετριασμού σχετικά με τρίτες χώρες υψηλού κινδύνου που εντοπίζονται από την Επιτροπή, λαμβάνοντας υπόψη εκκλήσεις για αντίμετρα και συστάσεις, όπως εκείνες που εκφράζονται από τη FATF, και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από διεθνείς συμφωνίες.

(13)

Δεδομένης της εξελισσόμενης φύσης των απειλών και των ευπαθειών που σχετίζονται με τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, η Ένωση θα πρέπει να υιοθετήσει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση σχετικά με τη συμμόρφωση των εθνικών καθεστώτων ΚΞΧ/ΧΤ με τις απαιτήσεις σε επίπεδο Ένωσης, λαμβάνοντας υπόψη την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των εν λόγω εθνικών καθεστώτων. Για τον σκοπό της παρακολούθησης της ορθής μεταφοράς των απαιτήσεων της Ένωσης στα εθνικά καθεστώτα ΚΞΧ/ΧΤ, της αποτελεσματικής εφαρμογής των απαιτήσεων αυτών και της ικανότητας των εν λόγω καθεστώτων να επιτύχουν ένα αποτελεσματικό προληπτικό πλαίσιο, η Επιτροπή θα πρέπει να βασίσει την αξιολόγησή της στα εθνικά καθεστώτα ΚΞΧ/ΧΤ, με την επιφύλαξη των αξιολογήσεων που διεξάγονται από διεθνείς οργανισμούς και φορείς καθορισμού προτύπων με αρμοδιότητα στον τομέα της πρόληψης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της καταπολέμησης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, όπως η FATF ή η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων για την αξιολόγηση μέτρων για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

(14)

Οι προπληρωμένες κάρτες γενικής χρήσης έχουν νόμιμες χρήσεις και αποτελούν μέσο που συμβάλλει στην κοινωνική και χρηματοοικονομική ένταξη. Ωστόσο, οι ανώνυμες προπληρωμένες κάρτες είναι εύκολο να χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση τρομοκρατικών επιθέσεων και της εφοδιαστικής των τρομοκρατών. Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο να στερηθούν οι τρομοκράτες αυτό το μέσο χρηματοδότησης των επιχειρήσεών τους, μέσω περαιτέρω μείωσης των ορίων και των μέγιστων ποσών κάτω από τα οποία οι υπόχρεες οντότητες επιτρέπεται να μην εφαρμόζουν ορισμένα μέτρα δέουσας επιμέλειας προς τον πελάτη τα οποία προβλέπονται από την οδηγία (ΕΕ) 2015/849. Ως εκ τούτου, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τις ανάγκες των καταναλωτών στη χρήση προπληρωμένων μέσων γενικής χρήσης και χωρίς να εμποδίζεται η χρήση των εν λόγω μέσων για την προώθηση της κοινωνικής και χρηματοοικονομικής ένταξης, είναι σημαντικό να μειωθούν τα υφιστάμενα όρια για τις ανώνυμες προπληρωμένες κάρτες γενικής χρήσης και να εντοπίζεται ο πελάτης στις περιπτώσεις πράξεων πληρωμής εξ αποστάσεως, όταν το ποσό συναλλαγής υπερβαίνει τα 50 EUR.

(15)

Ενώ η χρήση των ανώνυμων προπληρωμένων καρτών που εκδίδονται στην Ένωση περιορίζεται ουσιαστικά μόνον στην επικράτεια της Ένωσης, αυτό δεν συμβαίνει πάντα με παρόμοιες κάρτες που εκδίδονται σε τρίτες χώρες. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι οι ανώνυμες προπληρωμένες κάρτες που εκδίδονται εκτός της Ένωσης μπορούν να χρησιμοποιούνται στην Ένωση μόνον εφόσον μπορεί να θεωρηθεί ότι συμμορφώνονται με απαιτήσεις ισοδύναμες με εκείνες που ορίζονται στο δίκαιο της Ένωσης. Ο εν λόγω κανόνας θα πρέπει να τεθεί σε ισχύ σε πλήρη συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις της Ένωσης όσον αφορά το διεθνές εμπόριο, ιδίως τις διατάξεις της Γενικής Συμφωνίας για τις Συναλλαγές στον Τομέα των Υπηρεσιών.

(16)

Οι ΜΧΠ διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον προσδιορισμό των χρηματοπιστωτικών πράξεων των τρομοκρατικών δικτύων, ιδίως των διασυνοριακών, και στον εντοπισμό των χρηματοδοτών τους. Οι οικονομικές πληροφορίες μπορούν να αποδειχθούν καίριας σημασίας στην προσπάθεια να έρθουν στο φως οι μέθοδοι διευκόλυνσης των τρομοκρατικών πράξεων και τα δίκτυα και τα σχέδια των τρομοκρατικών οργανώσεων. Λόγω της έλλειψης περιοριστικών διεθνών προτύπων, οι ΜΧΠ διατηρούν σημαντικές διαφορές όσον αφορά τις λειτουργίες, τις αρμοδιότητες και τις εξουσίες τους. Τα κράτη μέλη οφείλουν να καταβάλουν προσπάθειες προκειμένου να εξασφαλίσουν μια πιο αποτελεσματική και συντονισμένη προσέγγιση για τη διεξαγωγή οικονομικών ερευνών σχετικά με την τρομοκρατία, συμπεριλαμβανομένων των ερευνών που σχετίζονται με αθέμιτη χρήση εικονικών νομισμάτων. Ωστόσο, οι τρέχουσες διαφορές δεν θα πρέπει να επηρεάζουν τη δραστηριότητα μιας ΜΧΠ, ιδίως την ικανότητά της να αναπτύσσει προληπτικές αναλύσεις για την υποστήριξη όλων των αρχών που είναι επιφορτισμένες με δραστηριότητες παροχής πληροφοριών, ερευνητικές και δικαστικές δραστηριότητες, καθώς και με τη διεθνή συνεργασία. Κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, οι ΜΧΠ θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες και να μπορούν να τις ανταλλάσσουν χωρίς εμπόδια, μεταξύ άλλων μέσω της κατάλληλης συνεργασίας με τις αρχές επιβολής του νόμου. Σε όλες τις περιπτώσεις όπου υπάρχει υποψία εγκληματικότητας και, ειδικότερα, σε υποθέσεις που αφορούν τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, οι πληροφορίες θα πρέπει να ρέουν άμεσα και γρήγορα, χωρίς αδικαιολόγητες καθυστερήσεις. Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο να ενισχυθεί περαιτέρω η αποτελεσματικότητα και η αποδοτικότητα των ΜΧΠ, μέσω αποσαφήνισης των εξουσιών και της συνεργασίας μεταξύ των ΜΧΠ.

(17)

Οι ΜΧΠ θα πρέπει να είναι σε θέση να λαμβάνουν από οποιαδήποτε υπόχρεη οντότητα όλες τις απαραίτητες πληροφορίες σχετικά με τις λειτουργίες της. Η απρόσκοπτη πρόσβασή τους στις πληροφορίες είναι απαραίτητη για να εξασφαλιστεί ότι οι ροές χρήματος μπορούν να εντοπιστούν σωστά και τα παράνομα δίκτυα και οι ροές να ανιχνεύονται σε πρώιμο στάδιο. Η ανάγκη των ΜΧΠ να λάβουν πρόσθετες πληροφορίες από υπόχρεες οντότητες βάσει υποψίας για νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή για χρηματοδότηση της τρομοκρατίας μπορεί να προκληθεί από προηγούμενη έκθεση για ύποπτες συναλλαγές που αναφέρεται στη ΜΧΠ, αλλά μπορεί επίσης να προκληθεί και από άλλα μέσα, όπως ανάλυση της ίδιας της ΜΧΠ, πληροφορίες που παρέχονται από τις αρμόδιες αρχές ή πληροφορίες που διατηρούνται από άλλη ΜΧΠ. Ως εκ τούτου, οι ΜΧΠ θα πρέπει να μπορούν στο πλαίσιο της άσκησης των καθηκόντων τους να λαμβάνουν πληροφορίες από οποιαδήποτε υπόχρεη οντότητα, ακόμη και χωρίς να συνταχθεί προηγούμενη έκθεση από την επιμέρους υπόχρεη οντότητα. Τούτο δεν περιλαμβάνει την υποβολή αδιακρίτως αιτήσεων παροχής πληροφοριών προς τις υπόχρεες οντότητες στο πλαίσιο της ανάλυσης της ΜΧΠ, αλλά μόνο αιτήσεις πληροφοριών που βασίζονται σε επαρκώς καθορισμένες προϋποθέσεις. Μια ΜΧΠ θα πρέπει επίσης να μπορεί να αποκτήσει τις εν λόγω πληροφορίες βάσει αιτήματος που υποβάλλεται από άλλη ΜΧΠ της Ένωσης και να ανταλλάσσει τις πληροφορίες με την αιτούσα ΜΧΠ.

(18)

Αποστολή των ΜΧΠ είναι να συγκεντρώνουν και να αναλύουν τις πληροφορίες που λαμβάνουν, προκειμένου να διαπιστώνουν σχέσεις μεταξύ ύποπτων συναλλαγών και συναφών εγκληματικών δραστηριοτήτων, ώστε να προλαμβάνεται και να καταπολεμείται η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και η χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, και επίσης να διαδίδουν τα αποτελέσματα των αναλύσεών τους και κάθε άλλη συμπληρωματική σχετική πληροφορία στις αρμόδιες αρχές όταν υπάρχουν υπόνοιες για νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, συναφή βασικά αδικήματα ή χρηματοδότηση της τρομοκρατίας. Μια ΜΧΠ δεν θα πρέπει να αποφεύγει ή να αρνείται την ανταλλαγή πληροφοριών με άλλη ΜΧΠ, αυτεπάγγελτα ή κατόπιν αιτήματος, για λόγους όπως η έλλειψη εντοπισμού συναφών βασικών αδικημάτων, τα χαρακτηριστικά των εθνικών ποινικών νόμων και οι διαφορές μεταξύ των ορισμών των συναφών βασικών αδικημάτων ή η έλλειψη αναφοράς σε συγκεκριμένα συναφή βασικά αδικήματα. Παρομοίως, μια ΜΧΠ θα πρέπει να χορηγεί την προηγούμενη συγκατάθεσή της σε άλλη ΜΧΠ για να διαβιβάσει τις πληροφορίες στις αρμόδιες αρχές, ανεξάρτητα από τον τύπο των ενδεχόμενων συναφών βασικών αδικημάτων, προκειμένου να καταστεί δυνατό να διενεργηθεί αποτελεσματικά η λειτουργία της διάδοσης. Οι ΜΧΠ έχουν αναφέρει δυσκολίες στην ανταλλαγή πληροφοριών λόγω διαφορών στον κατά το εθνικό δίκαιο ορισμό μερικών βασικών αδικημάτων, όπως τα φορολογικά, που δεν έχουν εναρμονισθεί από την ενωσιακή νομοθεσία. Οι διαφορές αυτές δεν θα πρέπει να παρεμποδίζουν την αμοιβαία ανταλλαγή, τη διάδοση στις αρμόδιες αρχές, καθώς και τη χρήση των εν λόγω πληροφοριών κατά την έννοια της παρούσας οδηγίας. Οι ΜΧΠ θα πρέπει να εξασφαλίζουν ταχέως, εποικοδομητικά και αποτελεσματικά την ευρύτερη δυνατή διεθνή συνεργασία με ΜΧΠ τρίτων χωρών σε σχέση με νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, συναφή βασικά αδικήματα και χρηματοδότηση της τρομοκρατίας σύμφωνα με τις συστάσεις της FATF και τις αρχές της ομάδας Egmont για ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των μονάδων χρηματοοικονομικών πληροφοριών.

(19)

Οι πληροφορίες προληπτικού χαρακτήρα που αφορούν τα πιστωτικά ιδρύματα και τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, όπως οι σχετιζόμενες με την καταλληλότητα και την αξιοπιστία των διευθυντών και των μετόχων, τους μηχανισμούς εσωτερικού ελέγχου, τη διοίκηση ή τη συμμόρφωση και τη διαχείριση κινδύνου, είναι συχνά απαραίτητες για την επαρκή εποπτεία ΚΞΧ/ΧΤ αυτών των ιδρυμάτων. Παρομοίως, οι πληροφορίες ΚΞΧ/ΧΤ είναι επίσης σημαντικές για την προληπτική εποπτεία αυτών των ιδρυμάτων. Συνεπώς, η ανταλλαγή εμπιστευτικών πληροφοριών και η συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων αρχών ΚΞΧ/ΧΤ για την εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων και χρηματοπιστωτικών οργανισμών και των φορέων προληπτικής εποπτείας δεν θα πρέπει να εμποδίζεται από την ανασφάλεια δικαίου που μπορεί να προκύψει ως αποτέλεσμα της έλλειψης σαφών διατάξεων σε αυτόν τον τομέα. Η αποσαφήνιση του νομικού πλαισίου είναι ακόμη πιο σημαντική καθώς η προληπτική εποπτεία έχει, σε ορισμένες περιπτώσεις, ανατεθεί σε επόπτες που δεν ανήκουν στον τομέα ΚΞΧ/ΧΤ, όπως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ).

(20)

Η καθυστερημένη πρόσβαση στις πληροφορίες από ΜΧΠ και άλλες αρμόδιες αρχές σχετικά με την ταυτότητα των κατόχων τραπεζικών λογαριασμών και λογαριασμών πληρωμών και θυρίδων ασφαλείας, ειδικά ανώνυμων, δυσχεραίνει την ανίχνευση των μεταφορών χρηματικών ποσών που αφορούν την τρομοκρατία. Τα εθνικά δεδομένα που επιτρέπουν την εξακρίβωση των τραπεζικών λογαριασμών και των λογαριασμών πληρωμών και των θυρίδων ασφαλείας που ανήκουν σε ένα άτομο είναι κατακερματισμένα και, ως εκ τούτου, δεν είναι προσβάσιμα εγκαίρως στις ΜΧΠ και τις άλλες αρμόδιες αρχές. Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο να ιδρυθούν κεντρικοί αυτοματοποιημένοι μηχανισμοί, όπως μητρώο ή σύστημα ανάκτησης δεδομένων, σε όλα τα κράτη μέλη ως αποτελεσματικό μέσο για την απόκτηση έγκαιρης πρόσβασης στις πληροφορίες σχετικά με την ταυτότητα των κατόχων τραπεζικών λογαριασμών και λογαριασμών πληρωμών και των κατόχων θυρίδων ασφαλείας, των πληρεξουσίων και των πραγματικών δικαιούχων τους. Κατά την εφαρμογή των διατάξεων για την πρόσβαση, είναι σκόπιμο να χρησιμοποιούνται προϋπάρχοντες μηχανισμοί υπό τον όρο ότι οι εθνικές ΜΧΠ μπορούν να έχουν πρόσβαση άμεσα και χωρίς παρεμβολές στα δεδομένα που ζητούν. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξετάσουν την τροφοδότηση στον εν λόγω μηχανισμό άλλων πληροφοριών που κρίνονται αναγκαίες και αναλογικές για τον αποτελεσματικότερο μετριασμό των κινδύνων σχετικά με τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας. Θα πρέπει να εξασφαλίζεται η απόλυτη εμπιστευτικότητα σχετικά με τις έρευνες αυτές και τις αιτήσεις για συναφείς πληροφορίες από τις ΜΧΠ και τις αρμόδιες αρχές πλην των αρχών που είναι αρμόδιες για την άσκηση ποινικής δίωξης.

(21)

Για να γίνει σεβαστή η ιδιωτική ζωή και να προστατευτούν τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, τα ελάχιστα δεδομένα που είναι απαραίτητα για τη διενέργεια ερευνών για ΚΞΧ/ΧΤ θα πρέπει να αποθηκεύονται σε κεντρικούς αυτοματοποιημένους μηχανισμούς για λογαριασμούς τραπεζών και πληρωμών, όπως μητρώα ή συστήματα ανάκτησης δεδομένων. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να καθορίσουν ποια δεδομένα είναι χρήσιμο και αναλογικό να συγκεντρώνουν, λαμβάνοντας υπόψη τα ισχύοντα συστήματα και τις νομικές παραδόσεις ώστε να καθίσταται δυνατή η ουσιαστική ταυτοποίηση των πραγματικών δικαιούχων. Κατά τη μεταφορά των διατάξεων σχετικά με αυτούς τους μηχανισμούς στο εθνικό δίκαιο, τα κράτη μέλη θα πρέπει να ορίζουν περιόδους διατήρησης ισοδύναμες προς την περίοδο για τη διατήρηση των εγγράφων και των πληροφοριών που αποκτούν στο πλαίσιο εφαρμογής των μέτρων δέουσας επιμέλειας. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να παρατείνουν την περίοδο διατήρησης σε γενική βάση μέσω της νομοθεσίας, χωρίς να απαιτούνται αποφάσεις ανά περίπτωση. Το διάστημα επιπρόσθετης διατήρησης δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τα πέντε επιπρόσθετα χρόνια. Αυτό το διάστημα δεν θα πρέπει να εμποδίζει το εθνικό δίκαιο να θεσπίζει άλλες απαιτήσεις διατήρησης δεδομένων επιτρέποντας κατά περίπτωση αποφάσεις προκειμένου να διευκολύνονται οι ποινικές ή διοικητικές διαδικασίες. Η πρόσβαση στους μηχανισμούς αυτούς θα πρέπει να βασίζεται στην αρχή «ανάγκη γνώσης».

(22)

Η ακριβής εξακρίβωση και ο έλεγχος των δεδομένων των φυσικών και νομικών προσώπων είναι απαραίτητα για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Οι τελευταίες τεχνικές εξελίξεις στην ψηφιοποίηση των συναλλαγών και των πληρωμών επιτρέπουν την ασφαλή απομακρυσμένη ή ηλεκτρονική εξακρίβωση. Τα εν λόγω μέσα εξακρίβωσης, όπως ορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 910/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (7) θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, ιδίως σε σχέση με τα κοινοποιηθέντα ηλεκτρονικά συστήματα εξακρίβωσης και τους τρόπους εξασφάλισης διασυνοριακής νομικής αναγνώρισης, τα οποία προσφέρουν υψηλού επιπέδου ασφαλή εργαλεία και παρέχουν ένα σημείο αναφοράς βάσει του οποίου μπορεί να ελεγχθεί η αξιολόγηση των μεθόδων εξακρίβωσης που έχουν συσταθεί σε εθνικό επίπεδο. Επιπλέον, μπορεί να λαμβάνονται υπόψη άλλες ασφαλείς διαδικασίες απομακρυσμένης ή ηλεκτρονικής εξακρίβωσης, που έχουν ρυθμιστεί, αναγνωριστεί, εγκριθεί ή γίνονται δεκτές σε εθνικό επίπεδο από την αρμόδια εθνική αρχή. Όπου αρμόζει, στη διαδικασία εξακρίβωσης θα πρέπει επίσης να λαμβάνονται υπόψη η αναγνώριση ηλεκτρονικών εγγράφων και οι υπηρεσίες εμπιστοσύνης όπως εκτίθενται στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 910/2014. Η αρχή της τεχνολογικής ουδετερότητας θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στην εφαρμογή της παρούσας οδηγίας.

(23)

Για τον προσδιορισμό των πολιτικώς εκτεθειμένων προσώπων στην Ένωση, θα πρέπει να εκδοθούν από τα κράτη μέλη κατάλογοι που προσδιορίζουν τα ειδικά καθήκοντα που, σύμφωνα με τις εθνικές νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις, θεωρούνται σημαντικό δημόσιο λειτούργημα. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ζητούν από κάθε διεθνή οργανισμό διαπιστευμένο στην επικράτειά τους να δημιουργήσει και να διατηρεί ενήμερο ένα κατάλογο σημαντικών δημοσίων λειτουργημάτων στους κόλπους του.

(24)

Η προσέγγιση για την αναθεώρηση των υφιστάμενων πελατών στο σημερινό πλαίσιο βασίζεται στον κίνδυνο. Ωστόσο, δεδομένου του υψηλότερου κινδύνου της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και των συναφών βασικών αδικημάτων, τα οποία συνδέονται με ορισμένες ενδιάμεσες δομές, η εν λόγω προσέγγιση ενδέχεται να μην επιτρέπει την έγκαιρη ανίχνευση και εκτίμηση των κινδύνων. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι παρακολουθούνται επίσης σε τακτική βάση ορισμένες σαφώς προσδιορισμένες κατηγορίες υφιστάμενων πελατών.

(25)

Τα κράτη μέλη επί του παρόντος απαιτείται να εξασφαλίζουν ότι οι εταιρικές και άλλες νομικές οντότητες που έχουν συσταθεί εντός της επικράτειάς τους αποκτούν και διατηρούν επαρκείς, ακριβείς και επίκαιρες πληροφορίες για τον πραγματικό δικαιούχο τους. Η ανάγκη για ακριβείς και επικαιροποιημένες πληροφορίες σχετικά με τον πραγματικό δικαιούχο αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τον εντοπισμό των εγκληματιών, οι οποίοι διαφορετικά θα μπορούσαν να αποκρύπτουν την ταυτότητά τους πίσω από μια εταιρική δομή. Το παγκόσμια διασυνδεδεμένο χρηματοπιστωτικό σύστημα καθιστά δυνατή την απόκρυψη και τη μεταφορά κεφαλαίων σε όλο τον κόσμο, και τα άτομα που νομιμοποιούν έσοδα από παράνομες δραστηριότητες, οι χρηματοδότες της τρομοκρατίας, καθώς και άλλοι εγκληματίες κάνουν όλο και περισσότερο χρήση της εν λόγω δυνατότητας.

(26)

Θα πρέπει να αποσαφηνιστεί ο συγκεκριμένος παράγοντας που καθορίζει ποιο κράτος μέλος είναι αρμόδιο για την παρακολούθηση και την καταγραφή πληροφοριών σχετικά με τον πραγματικό δικαιούχο εμπιστευμάτων και παρεμφερών νομικών μορφωμάτων. Λόγω των διαφορών στα νομικά συστήματα των κρατών μελών, ορισμένα εμπιστεύματα και παρεμφερή νομικά μορφώματα δεν παρακολουθούνται και δεν είναι καταχωρισμένα πουθενά στην Ένωση. Οι πληροφορίες σχετικά με τον πραγματικό δικαιούχο εμπιστευμάτων και παρεμφερών νομικών μορφωμάτων θα πρέπει να καταχωρίζονται εκεί όπου είναι εγκατεστημένοι ή διαμένουν οι εμπιστευματοδόχοι των εμπιστευμάτων και τα πρόσωπα που κατέχουν ισοδύναμες θέσεις σε παρεμφερή νομικά μορφώματα. Για να διασφαλιστεί η αποτελεσματική παρακολούθηση και καταχώριση πληροφοριών σχετικά με τον πραγματικό δικαιούχο των εμπιστευμάτων και παρεμφερών νομικών μορφωμάτων, είναι επίσης απαραίτητη η συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών. Η διασύνδεση των μητρώων των κρατών μελών που αφορούν τους πραγματικούς δικαιούχους των εμπιστευμάτων και παρεμφερών νομικών μορφωμάτων θα καθιστούσε τις πληροφορίες αυτές προσιτές, και επίσης θα διασφάλιζε ότι αποφεύγεται η πολλαπλή καταχώριση των ίδιων εμπιστευμάτων και παρεμφερών νομικών μορφωμάτων εντός της Ένωσης.

(27)

Οι κανόνες που ισχύουν για εμπιστεύματα και παρεμφερή νομικά μορφώματα όσον αφορά την πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τον πραγματικό δικαιούχο θα πρέπει να είναι συγκρίσιμες με τους αντίστοιχους κανόνες που ισχύουν για τις εταιρικές και άλλες νομικές οντότητες. Λαμβάνοντας υπόψη το ευρύ φάσμα των τύπων εμπιστευμάτων που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στην Ένωση καθώς και την ακόμη μεγαλύτερη ποικιλία παρεμφερών νομικών μορφωμάτων, η απόφαση σχετικά με το αν ένα εμπίστευμα ή παρεμφερές νομικό μόρφωμα είναι συγκρίσιμο ή όχι με εταιρικές και άλλες νομικές οντότητες θα πρέπει να λαμβάνεται από τα κράτη μέλη. Η εθνική νομοθεσία που μεταφέρει τις εν λόγω διατάξεις στο εθνικό δίκαιο θα πρέπει να αποσκοπεί στην αποτροπή της χρησιμοποίησης εμπιστευμάτων ή παρεμφερών νομικών μορφωμάτων για νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, χρηματοδότηση της τρομοκρατίας ή συναφή βασικά αδικήματα.

(28)

Λαμβάνοντας υπόψη τα διαφορετικά χαρακτηριστικά των εμπιστευμάτων και των παρεμφερών νομικών μορφωμάτων, τα κράτη μέλη θα πρέπει να είναι σε θέση, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο και σύμφωνα με τους κανόνες για την προστασία των δεδομένων, να προσδιορίζουν το επίπεδο διαφάνειας όσον αφορά τα εμπιστεύματα και τα παρεμφερή νομικά μορφώματα που δεν είναι συγκρίσιμα με τις εταιρικές και άλλες νομικές οντότητες. Οι σχετικοί κίνδυνοι νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας μπορούν να διαφέρουν, βάσει των χαρακτηριστικών του τύπου του εμπιστεύματος ή του παρεμφερούς νομικού μορφώματος, και η κατανόηση των κινδύνων αυτών μπορεί να εξελίσσεται με την πάροδο του χρόνου, για παράδειγμα ως αποτέλεσμα των εθνικών και υπερεθνικών εκτιμήσεων κινδύνου. Για το λόγο αυτό, τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν ευρύτερη πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τον πραγματικό δικαιούχο εμπιστευμάτων και παρεμφερών νομικών μορφωμάτων, εφόσον η πρόσβαση αυτή αποτελεί απαραίτητο και αναλογικό μέτρο για τον θεμιτό στόχο της πρόληψης της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή για χρηματοδότηση της τρομοκρατίας. Κατά τον καθορισμό του επιπέδου διαφάνειας των πληροφοριών σχετικά με τον πραγματικό δικαιούχο αυτών των εμπιστευμάτων ή παρεμφερών νομικών μορφωμάτων, τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν δεόντως υπόψη την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων των φυσικών προσώπων, ιδίως του δικαιώματος στην ιδιωτικότητα και την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Η πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τον πραγματικό δικαιούχο εμπιστευμάτων και παρεμφερών νομικών μορφωμάτων θα πρέπει να παραχωρείται σε οποιοδήποτε πρόσωπο μπορεί να αποδείξει ότι έχει έννομο συμφέρον. Η πρόσβαση θα πρέπει επίσης να παρέχεται σε κάθε πρόσωπο που υποβάλλει έγγραφη αίτηση που αφορά εμπίστευμα ή παρεμφερές νομικό μόρφωμα το οποίο κατέχει ή έχει στην κυριότητά του ελέγχουσα συμμετοχή σε οποιαδήποτε εταιρική ή άλλη νομική οντότητα έχει συσταθεί εκτός της Ένωσης, μέσω άμεσης ή έμμεσης κυριότητας, μεταξύ άλλων μέσω μετοχών στον κομιστή ή μέσω ελέγχου με άλλα μέσα. Τα κριτήρια και οι προϋποθέσεις χορήγησης πρόσβασης σε αιτήσεις παροχής πληροφοριών σχετικά με τον πραγματικό δικαιούχο εμπιστευμάτων και παρεμφερών νομικών μορφωμάτων θα πρέπει να είναι αρκούντως σαφή και σύμφωνα με τους στόχους της παρούσας οδηγίας. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να απορρίψουν γραπτή αίτηση, εάν έχουν βάσιμους λόγους να υποπτεύονται ότι η γραπτή αίτηση δεν είναι σύμφωνη με τους στόχους της παρούσας οδηγίας.

(29)

Για να διασφαλιστεί ασφάλεια δικαίου και ισότιμοι όροι ανταγωνισμού, είναι σημαντικό να καθορίζεται σαφώς ποια νομικά μορφώματα εγκατεστημένα σε ολόκληρη την Ένωση θα πρέπει να θεωρηθούν παρεμφερή με εμπιστεύματα ως εκ των καθηκόντων ή της δομής τους. Ως εκ τούτου, κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να υποχρεούται να προσδιορίζει τα εμπιστεύματα, εφόσον αναγνωρίζονται από το εθνικό δίκαιο, και τα παρεμφερή νομικά μορφώματα που μπορούν να συσταθούν σύμφωνα με το εθνικό νομικό πλαίσιο ή έθιμο και που έχουν δομή ή λειτουργία παρεμφερή με τα εμπιστεύματα, όπως τη δυνατότητα διαχωρισμού ή αποσύνδεσης μεταξύ της νόμιμης και της πραγματικής κυριότητας των περιουσιακών στοιχείων. Στη συνέχεια, τα κράτη μέλη θα πρέπει να κοινοποιούν στην Επιτροπή τις κατηγορίες, την περιγραφή των χαρακτηριστικών, τα ονόματα και, όπου αρμόζει, τη νομική βάση αυτών των εμπιστευμάτων και παρεμφερών νομικών μορφωμάτων ενόψει της δημοσίευσής τους στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ώστε να καθίσταται δυνατή η ταυτοποίησή τους από άλλα κράτη μέλη. Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι τα εμπιστεύματα και τα παρεμφερή νομικά μορφώματα ενδέχεται να έχουν διαφορετικά νομικά χαρακτηριστικά σε ολόκληρη την Ένωση. Όταν τα χαρακτηριστικά του εμπιστεύματος ή του παρεμφερούς νομικού μορφώματος είναι συγκρίσιμα στη δομή ή τις λειτουργίες με τα χαρακτηριστικά εταιρικών και άλλων νομικών οντοτήτων, η πρόσβαση του κοινού σε πληροφορίες σχετικά με τον πραγματικό δικαιούχο θα συνέβαλλε στην καταπολέμηση της κατάχρησης των εμπιστευμάτων και των παρεμφερών νομικών μορφωμάτων, με τον ίδιο τρόπο που η πρόσβαση του κοινού μπορεί να συμβάλει στην πρόληψη της αθέμιτης χρήσης εταιρικών και άλλων νομικών οντοτήτων για σκοπούς νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

(30)

Η δημόσια πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικές με τον πραγματικό δικαιούχο επιτρέπει μεγαλύτερο έλεγχο των πληροφοριών από την κοινωνία των πολιτών, συμπεριλαμβανομένου του Τύπου και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, και συμβάλλει στη διατήρηση της εμπιστοσύνης στην ακεραιότητα των επιχειρηματικών συναλλαγών και του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Μπορεί να συμβάλει στην καταπολέμηση της κατάχρησης των εταιρικών και άλλων νομικών οντοτήτων και νομικών μορφωμάτων για σκοπούς νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, τόσο βοηθώντας τις έρευνες όσο και μέσω αποτελεσμάτων που συνδέονται με τη φήμη, δεδομένου ότι οποιοσδήποτε θα μπορούσε να συνάψει συναλλαγές γνωρίζει την ταυτότητα των πραγματικών δικαιούχων. Διευκολύνει επίσης την έγκαιρη και αποτελεσματική διάθεση πληροφοριών στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, καθώς και στις αρχές, συμπεριλαμβανομένων των αρχών τρίτων χωρών, οι οποίες συμμετέχουν στην καταπολέμηση αυτών των αδικημάτων. Η πρόσβαση στις πληροφορίες αυτές θα βοηθούσε επίσης τις έρευνες σχετικά με νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, συναφή βασικά αδικήματα και χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.

(31)

Η εμπιστοσύνη στις χρηματοπιστωτικές αγορές από τους επενδυτές και το ευρύ κοινό εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ύπαρξη ακριβούς καθεστώτος γνωστοποίησης που παρέχει διαφάνεια στις δομές του πραγματικού δικαιούχου και του ελέγχου των εταιρειών. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τα συστήματα εταιρικής διακυβέρνησης που χαρακτηρίζονται από συγκεντρωμένη ιδιοκτησία, όπως εκείνη στην Ένωση. Αφενός, οι μεγάλοι επενδυτές με σημαντικά δικαιώματα ψήφου και ταμειακών ροών ενδέχεται να ενθαρρύνουν τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και απόδοση της επιχείρησης. Αφετέρου, ωστόσο, οι ελέγχοντες πραγματικοί δικαιούχοι με μεγάλες ομάδες ψηφοφορίας ενδέχεται να έχουν κίνητρα για να εκτρέπουν τα εταιρικά περιουσιακά στοιχεία και ευκαιρίες για προσωπικό όφελος σε βάρος των επενδυτών μειοψηφίας. Η δυνητική ενίσχυση της εμπιστοσύνης στις χρηματοπιστωτικές αγορές θα πρέπει να θεωρείται θετική παρενέργεια και όχι σκοπός της αύξησης της διαφάνειας, ο οποίος είναι η δημιουργία ενός περιβάλλοντος λιγότερο πιθανού να χρησιμοποιηθεί για τους σκοπούς της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

(32)

Η εμπιστοσύνη στις χρηματοπιστωτικές αγορές από τους επενδυτές και το ευρύ κοινό εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ύπαρξη ακριβούς καθεστώτος γνωστοποίησης που παρέχει διαφάνεια όσον αφορά τον πραγματικό δικαιούχο και τις δομές ελέγχου των εταιρικών και άλλων νομικών οντοτήτων και ορισμένων τύπων εμπιστευμάτων και παρεμφερών νομικών μορφωμάτων. Ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη θα πρέπει να επιτρέπουν την πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τον πραγματικό δικαιούχο με αρκετά συνεκτικό και συντονισμένο τρόπο, θεσπίζοντας σαφείς κανόνες για την πρόσβαση του κοινού, ούτως ώστε οι τρίτοι να είναι σε θέση να εξακριβώνουν, σε όλη την Ένωση, ποιοι είναι οι πραγματικοί δικαιούχοι εταιρικών και άλλων νομικών οντοτήτων καθώς και ορισμένων τύπων εμπιστευμάτων και παρεμφερών νομικών μορφωμάτων.

(33)

Ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη θα πρέπει να επιτρέπουν την πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τον πραγματικό δικαιούχο, όσον αφορά εταιρικές και άλλες νομικές οντότητες, με αρκετά συνεκτικό και συντονισμένο τρόπο, μέσω των κεντρικών μητρώων στα οποία ορίζονται οι πληροφορίες σχετικά με τον πραγματικό δικαιούχο, θεσπίζοντας σαφή κανόνα για τη δημόσια πρόσβαση, ούτως ώστε οι τρίτοι να είναι σε θέση να εξακριβώνουν, σε όλη την Ένωση, ποιοι είναι οι πραγματικοί δικαιούχοι εταιρικών και νομικών οντοτήτων. Είναι σημαντικό επίσης να θεσπιστεί ένα συνεκτικό νομικό πλαίσιο που να εξασφαλίζει καλύτερη πρόσβαση στις πληροφορίες σχετικά με τον πραγματικό δικαιούχο εμπιστευμάτων και παρεμφερών νομικών μορφωμάτων, από τη στιγμή που έχουν καταχωριστεί εντός της Ένωσης. Οι κανόνες που ισχύουν για εμπιστεύματα και παρεμφερή νομικά μορφώματα όσον αφορά την πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τον πραγματικό δικαιούχο θα πρέπει να είναι συγκρίσιμοι με τους αντίστοιχους κανόνες που ισχύουν για τις εταιρικές και άλλες νομικές οντότητες.

(34)

Σε όλες τις περιπτώσεις, τόσο όσον αφορά τις εταιρικές και άλλες νομικές οντότητες, καθώς και τα εμπιστεύματα και παρεμφερή νομικά μορφώματα, θα πρέπει να αναζητηθεί δίκαιη ισορροπία μεταξύ αφενός του γενικού δημόσιου συμφέροντος για την πρόληψη της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και αφετέρου των θεμελιωδών δικαιωμάτων των υποκειμένων των δεδομένων. Το σύνολο των δεδομένων που πρέπει να τίθενται στη διάθεση του κοινού θα πρέπει να περιορίζεται, να ορίζεται σαφώς και αναλυτικά και να είναι γενικού χαρακτήρα, ούτως ώστε να ελαχιστοποιείται η δυνητική βλάβη των πραγματικών δικαιούχων. Ταυτόχρονα, οι πληροφορίες που καθίστανται προσβάσιμες στο κοινό δεν θα πρέπει να διαφέρουν σημαντικά από τα δεδομένα που συλλέγονται επί του παρόντος. Για να περιοριστεί η παρέμβαση στο δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής ζωής τους, γενικά, και στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα τους, ειδικότερα, οι εν λόγω πληροφορίες θα πρέπει να αφορούν ουσιαστικά την κατάσταση των πραγματικών δικαιούχων των εταιρικών και άλλων νομικών οντοτήτων και των εμπιστευμάτων και παρεμφερών νομικών μορφωμάτων και θα πρέπει να αφορούν αυστηρά τη σφαίρα της οικονομικής δραστηριότητας στην οποία λειτουργούν οι πραγματικοί δικαιούχοι. Αν ένα ανώτατο διοικητικό στέλεχος έχει ταυτοποιηθεί ως ο πραγματικός δικαιούχος εκ μόνου του γεγονότος ότι κατέχει αυτή τη θέση και όχι μέσω ιδιοκτησιακού δικαιώματος που κατέχει ή ελέγχου που ασκεί με άλλα μέσα, τούτο θα πρέπει να εμφαίνεται σαφώς στα μητρώα. Όσον αφορά τις πληροφορίες για τον πραγματικό δικαιούχο, τα κράτη μέλη μπορούν να προβλέψουν ότι οι πληροφορίες αυτές θα περιλαμβάνονται στο κεντρικό μητρώο, ιδίως για πραγματικούς δικαιούχους που δεν είναι υπήκοοι. Προκειμένου να διευκολύνουν τις διαδικασίες καταχώρισης και δεδομένου ότι η μεγάλη πλειονότητα των πραγματικών δικαιούχων θα είναι υπήκοοι του κράτους διατήρησης του κεντρικού μητρώου, τα κράτη μέλη μπορούν να θεωρούν ότι ένας πραγματικός δικαιούχος είναι της δικής τους ιθαγένειας εφόσον δεν έχει γίνει εγγραφή για το αντίθετο.

(35)

Ο ενισχυμένος δημόσιος έλεγχος θα συμβάλει στην πρόληψη της κατάχρησης των νομικών οντοτήτων και των νομικών μορφωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της φοροαποφυγής. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό οι πληροφορίες για τον πραγματικό δικαιούχο να παραμένουν διαθέσιμες μέσω των εθνικών μητρώων και μέσω του συστήματος διασύνδεσης των μητρώων για τουλάχιστον πέντε έτη από τότε που οι λόγοι εγγραφής των πληροφοριών αυτών, όσον αφορά το εμπίστευμα ή ένα παρεμφερές νομικό μόρφωμα, έπαυσαν να υφίστανται. Ωστόσο, τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν να παρέχουν βάσει του νόμου την επεξεργασία των πληροφοριών για τον πραγματικό δικαιούχο, συμπεριλαμβανομένων των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα για άλλους σκοπούς, αν η εν λόγω επεξεργασία ανταποκρίνεται σε σκοπό δημοσίου συμφέροντος και αποτελεί απαραίτητο και αναλογικό μέτρο σε μια δημοκρατική κοινωνία για τον νόμιμο επιδιωκόμενο στόχο.

(36)

Επιπλέον, με τον στόχο της εξασφάλισης αναλογικής και ισορροπημένης προσέγγισης και της εγγύησης των δικαιωμάτων στην ιδιωτική ζωή και της προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν να εισάγουν εξαιρέσεις από τη γνωστοποίηση μέσω των μητρώων πληροφοριών σχετικά με τον πραγματικό δικαιούχο και την πρόσβαση σε αυτές, σε εξαιρετικές περιστάσεις, όταν οι πληροφορίες αυτές θα εξέθεταν τον πραγματικό δικαιούχο σε δυσανάλογο κίνδυνο εξαπάτησης, απαγωγής, εκβιασμού, εκβίασης, παρενόχλησης, βίας ή εκφοβισμού. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να έχουν τη δυνατότητα να απαιτούν επιγραμμική εγγραφή, προκειμένου να προσδιορίζουν κάθε πρόσωπο που ζητεί πληροφορίες από το μητρώο, καθώς και την καταβολή τέλους για την πρόσβαση στις πληροφορίες του μητρώου.

(37)

Η διασύνδεση των κεντρικών μητρώων των κρατών μελών που περιέχουν πληροφορίες σχετικά με τον πραγματικό δικαιούχο μέσω της ευρωπαϊκής κεντρικής πλατφόρμας που συστάθηκε με την οδηγία (ΕΕ) 2017/1132 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (8), απαιτεί τον συντονισμό εθνικών συστημάτων με ποικίλα τεχνικά χαρακτηριστικά. Αυτό συνεπάγεται την έγκριση τεχνικών μέτρων και προδιαγραφών που πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις διαφορές μεταξύ μητρώων. Προκειμένου να διασφαλισθούν ενιαίοι όροι εφαρμογής της παρούσας οδηγίας, θα πρέπει να ανατεθούν εκτελεστικές αρμοδιότητες στην Επιτροπή για τη διευθέτηση τέτοιων τεχνικών και επιχειρησιακών ζητημάτων. Οι αρμοδιότητες αυτές θα πρέπει να ασκούνται σύμφωνα με τη διαδικασία εξέτασης του άρθρου 5 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (9). Σε κάθε περίπτωση, η συμμετοχή των κρατών μελών στη λειτουργία του όλου συστήματος θα πρέπει να εξασφαλίζεται με τακτικό διάλογο μεταξύ της Επιτροπής και των αντιπροσώπων των κρατών μελών σχετικά με τα θέματα που αφορούν τη λειτουργία του συστήματος και σχετικά με τη μελλοντική του ανάπτυξη.

(38)

Ο κανονισμός (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (10), εφαρμόζεται στην επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα σύμφωνα με την παρούσα οδηγία. Κατά συνέπεια, τα φυσικά πρόσωπα των οποίων τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα διατηρούνται στα εθνικά μητρώα που τους ταυτοποιούν ως πραγματικούς δικαιούχους θα πρέπει να ενημερώνονται αναλόγως. Επιπλέον, θα πρέπει να διατίθενται μόνον δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που είναι επικαιροποιημένα και αντιστοιχούν όντως στους πραγματικούς δικαιούχους και οι δικαιούχοι θα πρέπει να ενημερώνονται σχετικά με τα δικαιώματά τους εντός του τρέχοντος ενωσιακού νομικού πλαισίου προστασίας των δεδομένων, όπως ορίζεται στον κανονισμό (ΕΕ) 2016/679 και την οδηγία (ΕΕ) 2016/680 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (11), και τις ισχύουσες διαδικασίες άσκησης των εν λόγω δικαιωμάτων. Επιπλέον, προκειμένου να αποφευχθεί η κατάχρηση των πληροφοριών που περιέχονται στα μητρώα και να εξισορροπηθούν τα δικαιώματα των πραγματικών δικαιούχων, τα κράτη μέλη μπορεί να θεωρήσουν σκόπιμο να θέτουν στη διάθεση του πραγματικού δικαιούχου τις πληροφορίες σχετικά με τον αιτούντα μαζί με τη νομική βάση της αίτησης.

(39)

Σε περιπτώσεις που η αναφορά αποκλίσεων από τις ΜΧΠ και τις αρμόδιες αρχές θα έθετε σε κίνδυνο διεξαγόμενη έρευνα, οι ΜΧΠ ή οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να καθυστερούν την αναφορά της απόκλισης μέχρι τη στιγμή κατά την οποία οι λόγοι της μη αναφοράς παύουν να υφίστανται. Επιπλέον, οι ΜΧΠ και οι αρμόδιες αρχές δεν θα πρέπει να γνωστοποιούν αποκλίσεις όταν κάτι τέτοιο θα ήταν αντίθετο προς κάθε διάταξη εμπιστευτικότητας του εθνικού δικαίου ή θα συνιστούσε αδίκημα πληροφόρησης.

(40)

Η παρούσα οδηγία ισχύει υπό την επιφύλαξη της προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που τυγχάνουν επεξεργασίας από τις αρμόδιες αρχές σύμφωνα με την οδηγία (ΕΕ) 2016/680.

(41)

Η πρόσβαση στις πληροφορίες και ο ορισμός του έννομου συμφέροντος θα πρέπει να διέπονται από το δίκαιο του κράτους μέλους στο οποίο είναι εγκατεστημένος ή διαμένει ο εμπιστευματοδόχος ή το πρόσωπο που κατέχει ισοδύναμη θέση σε παρεμφερές νομικό μόρφωμα. Όταν ο εμπιστευματοδόχος ενός εμπιστεύματος ή παρεμφερούς νομικού μορφώματος δεν είναι εγκατεστημένος ούτε διαμένει σε κράτος μέλος, η πρόσβαση στις πληροφορίες και ο ορισμός του έννομου συμφέροντος θα πρέπει να διέπονται από το δίκαιο του κράτους μέλους στο οποίο είναι καταχωρισμένες οι πληροφορίες σχετικά με τον πραγματικό δικαιούχο του εμπιστεύματος ή του παρεμφερούς νομικού μορφώματος σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας οδηγίας.

(42)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ορίζουν το έννομο συμφέρον, τόσο ως γενική έννοια όσο και ως κριτήριο για την πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τον πραγματικό δικαιούχο στο εθνικό τους δίκαιο. Ειδικότερα, οι ορισμοί αυτοί δεν θα πρέπει να περιορίζουν την έννοια του έννομου συμφέροντος σε υποθέσεις εκκρεμών διοικητικών ή νομικών διαδικασιών, και θα πρέπει να επιτρέπουν να λαμβάνεται υπόψη η προληπτική δράση στον τομέα της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, της καταπολέμησης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και των συναφών βασικών αδικημάτων, η οποία αναλαμβάνεται από μη κυβερνητικές οργανώσεις και ερευνητικούς δημοσιογράφους, κατά περίπτωση. Μόλις γίνει η διασύνδεση των μητρώων πραγματικών δικαιούχων των κρατών μελών, θα πρέπει να χορηγείται πρόσβαση τόσο εθνική όσο και διασυνοριακή στο μητρώο κάθε κράτους μέλους βάσει του ορισμού του έννομου συμφέροντος του κράτους μέλους όπου κατεγράφη η πληροφορία σχετικά με τον πραγματικό δικαιούχο του εμπιστεύματος ή του παρεμφερούς νομικού μορφώματος βάσει της παρούσας οδηγίας, δυνάμει απόφασης που λαμβάνεται από τις αρμόδιες αρχές του εν λόγω κράτους μέλους. Σε σχέση με τα μητρώα πραγματικών δικαιούχων των κρατών μελών, τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν επίσης τη δυνατότητα θέσπισης μηχανισμών προσφυγής κατά αποφάσεων που χορηγούν ή αρνούνται την πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τον πραγματικό δικαιούχο. Για να εξασφαλισθεί η συνεκτική και αποτελεσματική καταχώριση και ανταλλαγή πληροφοριών, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι αρχές τους που είναι επιφορτισμένες με το μητρώο που δημιουργείται για να δίνει πληροφορίες για τον πραγματικό δικαιούχο εμπιστευμάτων και άλλων παρεμφερών νομικών μορφωμάτων συνεργάζονται με τους ομολόγους τους σε άλλα κράτη μέλη, ανταλλάσσοντας πληροφορίες σχετικά με εμπιστεύματα και παρεμφερή νομικά μορφώματα που διέπονται από το δίκαιο ενός κράτους μέλους ενώ η διοίκησή τους γίνεται σε άλλο κράτος μέλος.

(43)

Οι διασυνοριακές σχέσεις ανταπόκρισης με ίδρυμα πελάτη της τρίτης χώρας χαρακτηρίζονται από τον διαρκή, επαναληπτικό χαρακτήρα τους. Ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη, όταν απαιτούν τη λήψη μέτρων αυξημένης δέουσας επιμέλειας σε αυτό το ιδιαίτερο πλαίσιο, θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη ότι οι σχέσεις ανταπόκρισης δεν περιλαμβάνουν εφάπαξ συναλλαγές ή την απλή ανταλλαγή δυνατοτήτων αποστολής μηνυμάτων. Επιπλέον, αναγνωρίζοντας ότι όλες οι διασυνοριακές υπηρεσίες τραπεζικής ανταπόκρισης δεν παρουσιάζουν το ίδιο επίπεδο κινδύνων νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, η ένταση των μέτρων που καθορίζονται στην παρούσα οδηγία μπορεί να διέπεται από την εφαρμογή των αρχών της προσέγγισης με βάση τον κίνδυνο και δεν προδικάζει το επίπεδο του κινδύνου νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας που παρουσιάζεται από το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα ανταπόκρισης.

(44)

Είναι σημαντικό να εξασφαλιστεί ότι οι κανόνες για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας εφαρμόζονται σωστά από την υπόχρεη οντότητα. Σ’ αυτό το πλαίσιο, τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενισχύσουν τον ρόλο των δημόσιων αρχών που ενεργούν ως αρμόδιες αρχές με καθορισμένες αρμοδιότητες για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, συμπεριλαμβανομένων των ΜΧΠ, των αρχών που ασκούν καθήκοντα διερεύνησης ή δίωξης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, των συναφών βασικών αδικημάτων και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, της ανεύρεσης και κατάσχεσης ή δέσμευσης και δήμευσης του προϊόντος εγκληματικών δραστηριοτήτων, των αρχών που λαμβάνουν εκθέσεις σχετικά με τη διασυνοριακή μεταφορά νομισμάτων και διαπραγματεύσιμων τίτλων στον κομιστή και των αρχών που έχουν εποπτικές αρμοδιότητες ή αρμοδιότητες παρακολούθησης που αποσκοπούν στη διασφάλιση της συμμόρφωσης από τις υπόχρεες οντότητες. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενισχύσουν τον ρόλο άλλων σχετικών αρχών συμπεριλαμβανομένων των αρχών κατά της διαφθοράς και των φορολογικών αρχών.

(45)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν την αποτελεσματική και αμερόληπτη εποπτεία όλων των υπόχρεων οντοτήτων, κατά προτίμηση από δημόσιες αρχές μέσω χωριστής και ανεξάρτητης εθνικής ρυθμιστικής ή εποπτικής αρχής.

(46)

Οι εγκληματίες διακινούν παράνομες προσόδους μέσω πολυάριθμων χρηματοπιστωτικών διαμεσολαβητών για να μην ανακαλυφθούν. Συνεπώς είναι σημαντικό να επιτρέπεται στα πιστωτικά ιδρύματα και στους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς να ανταλλάσσουν πληροφορίες, όχι μόνο μεταξύ μελών ομίλων, αλλά και με άλλα πιστωτικά ιδρύματα και χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, εφόσον διασφαλίζεται η προστασία των δεδομένων όπως ορίζεται στην εθνική νομοθεσία.

(47)

Οι αρμόδιες αρχές που εποπτεύουν τις υπόχρεες οντότητες για τη συμμόρφωσή τους με την παρούσα οδηγία θα πρέπει να μπορούν να συνεργάζονται και να ανταλλάσσουν εμπιστευτικές πληροφορίες, ανεξάρτητα από τον αντίστοιχο χαρακτήρα ή την κατάστασή τους. Προς τούτο, οι εν λόγω αρμόδιες αρχές θα πρέπει να έχουν επαρκή νομική βάση για την ανταλλαγή εμπιστευτικών πληροφοριών, η δε συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων εποπτικών αρχών ΚΞΧ/ΧΤ και των φορέων προληπτικής εποπτείας δεν θα πρέπει να εμποδίζεται ακουσίως από την ανασφάλεια δικαίου που μπορεί να οφείλεται στην έλλειψη σαφών διατάξεων σε αυτόν τον τομέα. Η εποπτεία της αποτελεσματικής εφαρμογής της πολιτικής του ομίλου σχετικά με την ΚΞΧ/ΧΤ θα πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τις αρχές και τις λεπτομέρειες εφαρμογής της ενοποιημένης εποπτείας όπως ορίζεται στη σχετική ευρωπαϊκή τομεακή νομοθεσία.

(48)

Η ανταλλαγή πληροφοριών και η παροχή συνδρομής μεταξύ αρμόδιων αρχών των κρατών μελών είναι κεφαλαιώδης για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας. Τα κράτη μέλη δεν θα πρέπει να απαγορεύουν ή να θέτουν παράλογους ή υπερβολικά περιοριστικούς όρους σε αυτή την ανταλλαγή πληροφοριών και την παροχή συνδρομής.

(49)

Σύμφωνα με την κοινή πολιτική δήλωση, της 28ης Σεπτεμβρίου 2011, των κρατών μελών και της Επιτροπής σχετικά με τα επεξηγηματικά έγγραφα (12), τα κράτη μέλη δεσμεύτηκαν να επισυνάπτουν στην κοινοποίηση των εθνικών μέτρων μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο, όταν δικαιολογείται, και ένα ή περισσότερα έγγραφα που διευκρινίζουν τον δεσμό ανάμεσα στα στοιχεία μιας οδηγίας και στα αντίστοιχα τμήματα των εθνικών πράξεων μεταφοράς. Όσον αφορά την παρούσα οδηγία, ο νομοθέτης θεωρεί τη διαβίβαση αυτών των εγγράφων δικαιολογημένη.

(50)

Δεδομένου ότι ο στόχος της παρούσας οδηγίας, ήτοι η προστασία του χρηματοπιστωτικού συστήματος μέσω της πρόληψης, του εντοπισμού και της διερεύνησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, δεν μπορεί να επιτευχθεί επαρκώς από τα κράτη μέλη, επειδή μεμονωμένα μέτρα που λαμβάνονται από τα κράτη μέλη για την προστασία των χρηματοπιστωτικών τους συστημάτων μπορεί να μη συνάδουν με τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και με τους κανόνες του κράτους δικαίου και της δημόσιας τάξης της Ένωσης, μπορεί όμως εξαιτίας της κλίμακας και των αποτελεσμάτων της δράσης, να επιτευχθεί καλύτερα σε επίπεδο Ένωσης, η Ένωση δύναται να λάβει μέτρα σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας του άρθρου 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, όπως διατυπώνεται στο ίδιο άρθρο, η παρούσα οδηγία δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη του στόχου αυτού.

(51)

Η παρούσα οδηγία σέβεται τα θεμελιώδη δικαιώματα και τηρεί τις αρχές που αναγνωρίζονται στον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ο «Χάρτης»), και ιδίως το δικαίωμα στον σεβασμό της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής (άρθρο 7 του Χάρτη), το δικαίωμα στην προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα (άρθρο 8 του Χάρτη) και την επιχειρηματική ελευθερία (άρθρο 16 του Χάρτη).

(52)

Κατά την εκπόνηση έκθεσης αξιολόγησης της εφαρμογής της παρούσας οδηγίας, η Επιτροπή θα πρέπει να αποδίδει τη δέουσα προσοχή στον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων και των αρχών που αναγνωρίζονται από τον Χάρτη.

(53)

Δεδομένης της ανάγκης να εφαρμοστούν επειγόντως μέτρα που λαμβάνονται με σκοπό την ενίσχυση του καθεστώτος της Ένωσης που έχει καθιερωθεί για την πρόληψη της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και έχοντας υπόψη τις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί από τα κράτη μέλη για τη γρήγορη μεταφορά της οδηγίας (ΕΕ) 2015/849 στο εθνικό δίκαιο, οι τροποποιήσεις στην οδηγία (ΕΕ) 2015/849 θα πρέπει να μεταφερθούν στο εθνικό δίκαιο έως τις 10 Ιανουαρίου 2020. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να συγκροτήσουν μητρώα πραγματικών δικαιούχων για εταιρικές και άλλες νομικές οντότητες έως τις 10 Ιανουαρίου 2020 και για τα εμπιστεύματα και παρεμφερή νομικά μορφώματα έως τις 10 Μαρτίου 2020. Τα κεντρικά μητρώα θα πρέπει να διασυνδέονται μέσω της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Πλατφόρμας έως τις 10 Μαρτίου 2021. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να δημιουργήσουν κεντρικούς αυτόματους μηχανισμούς που θα επιτρέπουν την ταυτοποίηση των κατόχων τραπεζικών λογαριασμών, λογαριασμών πληρωμών και θυρίδων ασφαλείας έως τις 10 Σεπτεμβρίου 2020.

(54)

Ζητήθηκε, σύμφωνα με το άρθρο 28 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 45/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (13), η γνώμη του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων, ο οποίος γνωμοδότησε στις 2 Φεβρουαρίου 2017 (14),

(55)

Συνεπώς, η οδηγία (ΕΕ) 2015/849 θα πρέπει να τροποποιηθεί αναλόγως,

1)

Το άρθρο 2 παράγραφος 1 σημείο 3) τροποποιείται ως εξής:

2)

Το άρθρο 3 τροποποιείται ως εξής:

3)

Το άρθρο 6 τροποποιείται ως εξής:

4)

Το άρθρο 7 τροποποιείται ως εξής:

5)

Το άρθρο 9 τροποποιείται ως εξής:

6)

Στο άρθρο 10, η παράγραφος 1 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«1.   Τα κράτη μέλη απαγορεύουν στα πιστωτικά ιδρύματα και τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς να τηρούν ανώνυμους λογαριασμούς, ανώνυμα βιβλιάρια καταθέσεων ή ανώνυμες θυρίδες ασφαλείας. Τα κράτη μέλη απαιτούν σε κάθε περίπτωση οι κάτοχοι και οι δικαιούχοι υφιστάμενων ανώνυμων λογαριασμών, ανώνυμων βιβλιαρίων καταθέσεων ή ανώνυμων θυρίδων ασφαλείας να υπαχθούν σε μέτρα δέουσας επιμέλειας ως προς τον πελάτη έως τις 10 Ιανουαρίου 2019 και οπωσδήποτε πριν χρησιμοποιηθούν καθ’ οιονδήποτε τρόπο οι λογαριασμοί, τα βιβλιάρια καταθέσεων ή οι θυρίδες ασφαλείας.».

7)

Το άρθρο 12 τροποποιείται ως εξής:

8)

Το άρθρο 13 παράγραφος 1 τροποποιείται ως εξής:

9)

Το άρθρο 14 τροποποιείται ως εξής:

10)

Το άρθρο 18 τροποποιείται ως εξής:

11)

Παρεμβάλλεται το ακόλουθο άρθρο 18α:

«Άρθρο 18α

1.   Όσον αφορά τις επιχειρηματικές σχέσεις ή τις συναλλαγές με τρίτες χώρες υψηλού κινδύνου που χαρακτηρίζονται έτσι σύμφωνα με το άρθρο 9 παράγραφος 2, τα κράτη μέλη απαιτούν από τις υπόχρεες οντότητες να εφαρμόζουν τα ακόλουθα ενισχυμένα μέτρα δέουσας επιμέλειας ως προς τον πελάτη:

Τα κράτη μέλη μπορούν να απαιτούν από τις υπόχρεες οντότητες να εξασφαλίζουν, κατά περίπτωση, η πρώτη πληρωμή να πραγματοποιείται μέσω λογαριασμού στο όνομα του πελάτη σε πιστωτικό ίδρυμα που υπάγεται σε πρότυπα δέουσας επιμέλειας ως προς τον πελάτη τα οποία δεν είναι λιγότερο αυστηρά από εκείνα που ορίζονται στην παρούσα οδηγία.

2.   Εκτός από τα μέτρα που προβλέπονται στην παράγραφο 1 και σύμφωνα με τις διεθνείς υποχρεώσεις της Ένωσης, τα κράτη μέλη απαιτούν από υπόχρεες οντότητες να εφαρμόζουν, όπου αρμόζει, ένα ή περισσότερα πρόσθετα μέτρα μετριασμού σε πρόσωπα και νομικές οντότητες που εκτελούν συναλλαγές με τρίτες χώρες υψηλού κινδύνου που χαρακτηρίζονται έτσι σύμφωνα με το άρθρο 9 παράγραφος 2. Τα μέτρα αυτά συνίστανται σε ένα ή σε όλα από τα παρακάτω:

3.   Εκτός από τα μέτρα που προβλέπονται στην παράγραφο 1, τα κράτη μέλη εφαρμόζουν, όπου αρμόζει, ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα μέτρα σχετικά με με τρίτες χώρες υψηλού κινδύνου που χαρακτηρίζονται έτσι σύμφωνα με το άρθρο 9 παράγραφος 2, σε συμμόρφωση με τις διεθνείς υποχρεώσεις της Ένωσης:

4.   Κατά τη θέση σε ισχύ ή εφαρμογή των μέτρων που προβλέπονται στις παραγράφους 2 και 3, τα κράτη μέλη λαμβάνουν υπόψη, κατά περίπτωση, τις σχετικές εκτιμήσεις, αξιολογήσεις ή εκθέσεις που συντάσσουν διεθνείς οργανισμοί και φορείς καθορισμού προτύπων με αρμοδιότητες στον τομέα της πρόληψης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της καταπολέμησης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας σχετικά με τους κινδύνους που αντιπροσωπεύουν συγκεκριμένες τρίτες χώρες.

5.   Τα κράτη μέλη κοινοποιούν στην Επιτροπή τα μέτρα που προβλέπονται στις παραγράφους 2 και 3 πριν από τη θέση τους σε ισχύ ή την εφαρμογή τους.».

12)

Στο άρθρο 19, το εισαγωγικό μέρος αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«Όσον αφορά τις διασυνοριακές σχέσεις ανταπόκρισης που αφορούν εκτέλεση πληρωμών με ίδρυμα πελάτη από τρίτη χώρα, τα κράτη μέλη, εκτός από τα μέτρα δέουσας επιμέλειας ως προς τον πελάτη που προβλέπονται στο άρθρο 13, απαιτούν από τα πιστωτικά τους ιδρύματα και τους χρηματοπιστωτικούς τους οργανισμούς όταν συνάπτουν επιχειρηματική σχέση:».

13)

Παρεμβάλλεται το ακόλουθο άρθρο:

«Άρθρο 20α

1.   Κάθε κράτος μέλος εκδίδει και τηρεί ενήμερο κατάλογο που προσδιορίζει τα ακριβή καθήκοντα τα οποία, σύμφωνα με τις εθνικές νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις θεωρούνται σημαντικό δημόσιο λειτούργημα για τους σκοπούς του άρθρου 3 παράγραφος 9. Τα κράτη μέλη ζητούν από όλους τους διεθνείς οργανισμούς που είναι διαπιστευμένοι στην επικράτειά τους να εκδίδουν και να τηρούν ενήμερο κατάλογο των σημαντικών δημόσιων λειτουργημάτων του κάθε διεθνούς οργανισμού για τους σκοπούς του άρθρου 3 παράγραφος 9. Οι κατάλογοι αυτοί διαβιβάζονται στην Επιτροπή και δύνανται να δημοσιοποιούνται.

2.   Η Επιτροπή καταρτίζει και τηρεί ενήμερο τον κατάλογο των ακριβών καθηκόντων τα οποία θεωρούνται σημαντικό δημόσιο λειτούργημα σε επίπεδο θεσμικών οργάνων και οργανισμών της Ένωσης. Ο εν λόγω κατάλογος περιλαμβάνει επίσης τυχόν καθήκοντα που ενδέχεται να ανατεθούν σε αντιπροσώπους τρίτων χωρών και διεθνών οργανισμών διαπιστευμένων στο επίπεδο της Ένωσης.

3.   Η Επιτροπή καταρτίζει, με βάση τους καταλόγους που προβλέπονται στις παραγράφους 1 και 2 του παρόντος άρθρου, ενιαίο κατάλογο όλων των σημαντικών δημόσιων λειτουργημάτων για τους σκοπούς του άρθρου 3 παράγραφος 9. Ο ενιαίος αυτός κατάλογος δημοσιοποιείται.

4.   Τα δημόσια λειτουργήματα που περιλαμβάνονται στον κατάλογο που αναφέρεται στην παράγραφο 3 του παρόντος άρθρου υποβάλλονται σε επεξεργασία σύμφωνα με τους όρους του άρθρου 41 παράγραφος 2.».

14)

Στο άρθρο 27, η παράγραφος 2 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«2.   Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι οι υπόχρεες οντότητες στις οποίες απευθύνεται ο πελάτης λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα για να διασφαλίσουν ότι κατάλληλα αντίγραφα των δεδομένων εξακρίβωσης και ελέγχου της ταυτότητας, συμπεριλαμβανομένων, πληροφοριών που αποκτώνται με μέσα ηλεκτρονικής ταυτοποίησης εφόσον είναι διαθέσιμα, σχετικών υπηρεσιών εμπιστοσύνης, όπως ορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 910/2014, ή οποιασδήποτε άλλης ασφαλούς, εξ αποστάσεως ή ηλεκτρονικής, διαδικασίας ταυτοποίησης που ρυθμίζεται, αναγνωρίζεται, εγκρίνεται ή γίνεται δεκτή από τις σχετικές εθνικές αρχές.».

15)

Το άρθρο 30 τροποποιείται ως εξής:

16)

Το άρθρο 31 τροποποιείται ως εξής:

17)

Παρεμβάλλεται το ακόλουθο άρθρο:

«Άρθρο 31α

Εκτελεστικές πράξεις

Όπου χρειάζεται, επιπρόσθετα στις εκτελεστικές πράξεις που εκδίδονται από την Επιτροπή σύμφωνα με το άρθρο 24 της οδηγίας (ΕΕ) 2017/1132 και σύμφωνα με το πεδίο εφαρμογής των άρθρων 30 και 31 της παρούσας οδηγίας, η Επιτροπή θεσπίζει, με εκτελεστικές πράξεις, τις τεχνικές προδιαγραφές και τις διαδικασίες που απαιτούνται για τη διασύνδεση των κεντρικών μητρώων των κρατών μελών, όπως αναφέρεται στο άρθρο 30 παράγραφος 10 και στο άρθρο 31 παράγραφος 9, όσον αφορά:

Οι εν λόγω εκτελεστικές πράξεις εκδίδονται σύμφωνα με τη διαδικασία εξέτασης στην οποία παραπέμπει το άρθρο 64α παράγραφος 2.

Στις εκτελεστικές πράξεις της, η Επιτροπή επιδιώκει να επαναχρησιμοποιεί ήδη δοκιμασμένη τεχνολογία και υφιστάμενες πρακτικές. Η Επιτροπή διασφαλίζει ότι τα συστήματα που θα αναπτυχθούν δεν συνεπάγονται δαπάνες πέρα από τον βαθμό που είναι απολύτως αναγκαίος για την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας. Οι εκτελεστικές πράξεις της Επιτροπής χαρακτηρίζονται από διαφάνεια και ανταλλαγή εμπειριών και πληροφοριών μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών.».

18)

Στο άρθρο 32 προστίθεται η ακόλουθη παράγραφος:

«9.   Με την επιφύλαξη του άρθρου 34 παράγραφος 2, στο πλαίσιο των καθηκόντων της, κάθε ΜΧΠ δύναται να ζητεί, να λαμβάνει και να χρησιμοποιεί πληροφορίες από κάθε υπόχρεη οντότητα για τους σκοπούς που ορίζονται στην παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου, ακόμη και αν δεν έχει υποβληθεί προηγούμενη έκθεση, σύμφωνα με το άρθρο 33 παράγραφος 1 στοιχείο α) ή το άρθρο 34 παράγραφος 1.».

19)

Παρεμβάλλεται το ακόλουθο άρθρο:

«Άρθρο 32α

1.   Τα κράτη μέλη εφαρμόζουν κεντρικούς αυτοματοποιημένους μηχανισμούς, όπως κεντρικά μητρώα ή κεντρικά συστήματα ηλεκτρονικής ανάκτησης δεδομένων, που επιτρέπουν την εξακρίβωση, εγκαίρως, οποιωνδήποτε φυσικών ή νομικών προσώπων που κατέχουν ή ελέγχουν λογαριασμούς πληρωμής, τραπεζικούς λογαριασμούς προσδιοριζόμενους από αριθμό ΙΒΑΝ, όπως ορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 260/2012 του ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (*7), και θυρίδες ασφαλείας που τηρούνται από πιστωτικό ίδρυμα εντός της επικράτειάς τους. Τα κράτη μέλη κοινοποιούν στην Επιτροπή τα χαρακτηριστικά των εν λόγω εθνικών μηχανισμών.

2.   Τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι οι πληροφορίες που διατηρούνται στους κεντρικούς μηχανισμούς που αναφέρονται στην παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου είναι άμεσα προσβάσιμες, απευθείας και χωρίς παρεμβολές, στις εθνικές ΜΧΠ. Οι πληροφορίες είναι επίσης προσβάσιμες στις εθνικές αρμόδιες αρχές για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους βάσει της παρούσας οδηγίας. Τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι κάθε ΜΧΠ δύναται να παρέχει εγκαίρως, σύμφωνα με το άρθρο 53, σε οποιεσδήποτε άλλες ΜΧΠ πληροφορίες που διατηρούνται στους κεντρικούς μηχανισμούς που αναφέρονται στην παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου.

3.   Οι ακόλουθες πληροφορίες είναι προσβάσιμες και έχουν δυνατότητα αναζήτησης μέσω των κεντρικών μηχανισμών που αναφέρονται στην παράγραφο 1:

—   για τον κάτοχο λογαριασμού πελάτη και κάθε πρόσωπο που σκοπεύει να ενεργήσει για λογαριασμό του πελάτη: το ονοματεπώνυμο, συμπληρωμένο είτε με τα άλλα στοιχεία αναγνώρισης που απαιτούνται σύμφωνα με τις εθνικές διατάξεις για τη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο του άρθρου 13 παράγραφος 1 στοιχείο α) είτε με ένα μοναδικό αριθμό αναγνώρισης·

—   για τον πραγματικό δικαιούχο του κατόχου λογαριασμού πελάτη: το ονοματεπώνυμο, συμπληρωμένο είτε με τα άλλα στοιχεία αναγνώρισης που απαιτούνται σύμφωνα με τις εθνικές διατάξεις για τη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο του άρθρου 13 παράγραφος 1 στοιχείο β) είτε με ένα μοναδικό αριθμό αναγνώρισης·

—   για τον τραπεζικό λογαριασμό ή τον λογαριασμό πληρωμών: ο αριθμός IBAN και η ημερομηνία ανοίγματος και κλεισίματος του λογαριασμού.»·

—   για τη θυρίδα ασφαλείας: το ονοματεπώνυμο του μισθωτή, συμπληρωμένο είτε με τα άλλα στοιχεία αναγνώρισης που απαιτούνται σύμφωνα με τις εθνικές διατάξεις για τη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο του άρθρου 13 παράγραφος 1 στοιχείο β) ή ένας ενιαίος αριθμός αναγνώρισης και η διάρκεια της περιόδου μίσθωσης.

4.   Τα κράτη μέλη μπορεί να εξετάσουν το ενδεχόμενο να απαιτήσουν να είναι προσβάσιμες και αναζητήσιμες μέσω των κεντρικών μηχανισμών και άλλες πληροφορίες που θεωρούνται ζωτικής σημασίας για τις ΜΧΠ και τις αρμόδιες αρχές για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους βάσει της παρούσας οδηγίας.

5.   Έως τις 26 Ιουνίου 2020, η Επιτροπή υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο έκθεση στην οποία αξιολογεί τους όρους και τις τεχνικές προδιαγραφές και διαδικασίες για την ασφαλή και αποτελεσματική διασύνδεση των κεντρικών αυτοματοποιημένων μηχανισμών. Κατά περίπτωση, η εν λόγω έκθεση συνοδεύεται από νομοθετική πρόταση.

(*7)  Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 260/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Μαρτίου 2012, για την καθιέρωση τεχνικών απαιτήσεων και επιχειρηματικών κανόνων για τις μεταφορές πίστωσης και τις άμεσες χρεώσεις σε ευρώ και την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 924/2009 (ΕΕ L 94 της 30.3.2012, σ. 22).»."

20)

Παρεμβάλλεται το ακόλουθο άρθρο:

«Άρθρο 32β

1.   Τα κράτη μέλη παρέχουν στις ΜΧΠ και τις αρμόδιες αρχές πρόσβαση σε πληροφορίες που επιτρέπουν την έγκαιρη εξακρίβωση οποιωνδήποτε φυσικών ή νομικών προσώπων κατέχουν ακίνητη περιουσία, μεταξύ άλλων μέσω μητρώων ή ηλεκτρονικών συστημάτων ανάκτησης δεδομένων, όπου είναι διαθέσιμα τέτοια μητρώα ή συστήματα.

2.   Έως τις 31 Δεκεμβρίου 2020, η Επιτροπή υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο έκθεση στην οποία αξιολογεί την αναγκαιότητα και την αναλογικότητα της εναρμόνισης των πληροφοριών που περιλαμβάνονται στα μητρώα και αξιολογεί την ανάγκη για διασύνδεση αυτών των μητρώων. Κατά περίπτωση, η εν λόγω έκθεση συνοδεύεται από νομοθετική πρόταση.».

21)

Στο άρθρο 33 παράγραφος 1, το στοιχείο β) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

22)

Στο άρθρο 34, προστίθεται η ακόλουθη παράγραφος:

«3.   Οι αυτορρυθμιζόμενοι φορείς που ορίζονται από τα κράτη μέλη δημοσιεύουν ετήσια έκθεση η οποία περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με:

23)

Το άρθρο 38 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«Άρθρο 38

1.   Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε τα πρόσωπα, συμπεριλαμβανομένων των εργαζομένων και των αντιπροσώπων της υπόχρεης οντότητας, τα οποία αναφέρουν υπόνοιες για νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή για χρηματοδότηση της τρομοκρατίας εσωτερικά ή στη ΜΧΠ, να τυγχάνουν νομικής προστασίας από την έκθεσή τους σε απειλές, αντίποινα ή εχθρικές ενέργειες, ιδίως δε από εργασιακές ενέργειες που είναι δυσμενείς ή που εισάγουν διακρίσεις.

2.   Τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι τα άτομα που εκτίθενται σε απειλές, αντίποινα ή εχθρικές ενέργειες ή εργασιακές ενέργειες που είναι δυσμενείς ή που εισάγουν διακρίσεις εκ του λόγου ότι έχουν αναφέρει υπόνοιες για νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή χρηματοδότηση της τρομοκρατίας είτε εσωτερικά ή στη ΜΧΠ, μπορούν να υποβάλλουν καταγγελία κατά τρόπο ασφαλή στις αντίστοιχες αρμόδιες αρχές. Χωρίς να θίγεται ο εμπιστευτικός χαρακτήρας των πληροφοριών που συγκεντρώνονται από τη ΜΧΠ, τα κράτη μέλη διασφαλίζουν επίσης ότι τα άτομα αυτά έχουν το δικαίωμα πραγματικής προσφυγής για την προάσπιση των δικαιωμάτων τους βάσει της παρούσας παραγράφου.».

24)

Στο άρθρο 39, η παράγραφος 3 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«3.   Η απαγόρευση της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου δεν εμποδίζει τη γνωστοποίηση μεταξύ πιστωτικών ιδρυμάτων και χρηματοπιστωτικών οργανισμών από τα κράτη μέλη, υπό τον όρο να ανήκουν στον ίδιο όμιλο, ή μεταξύ των εν λόγω οντοτήτων και των υποκαταστημάτων τους και των θυγατρικών που ευρίσκονται σε τρίτες χώρες, των οποίων την κυριότητα έχουν κατά πλειοψηφία, εφόσον τα εν λόγω υποκαταστήματα και οι εν λόγω θυγατρικές συμμορφώνονται πλήρως προς τις πολιτικές και τις διαδικασίες που ισχύουν σε επίπεδο ομίλου, συμπεριλαμβανομένων των διαδικασιών για την ανταλλαγή πληροφοριών εντός του ομίλου, σύμφωνα με το άρθρο 45, και εφόσον οι εν λόγω πολιτικές και διαδικασίες ομίλου πληρούν τις απαιτήσεις που ορίζονται στην παρούσα οδηγία.».

25)

Στο άρθρο 40, η παράγραφος 1 τροποποιείται ως εξής:

26)

Το άρθρο 43 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«Άρθρο 43

Η επεξεργασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα βάσει της παρούσας οδηγίας με σκοπό την πρόληψη της νομιμοποίησης εσόδων και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας όπως αναφέρονται στο άρθρο 1 θεωρείται ζήτημα δημόσιου συμφέροντος σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (*8).

(*8)  Κανονισμός (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Απριλίου 2016, για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών και την κατάργηση της οδηγίας 95/46/ΕΚ (γενικός κανονισμός για την προστασία δεδομένων) (ΕΕ L 119 της 4.5.2016, σ. 1).»."

27)

Το άρθρο 44 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«Άρθρο 44

1.   Για τους σκοπούς της συμβολής στην προετοιμασία των εκτιμήσεων των κινδύνων, σύμφωνα με το άρθρο 7, τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι είναι σε θέση να επανεξετάζουν την αποτελεσματικότητα των συστημάτων τους όσον αφορά την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, με την τήρηση ολοκληρωμένων στατιστικών για θέματα που αφορούν την αποτελεσματικότητα των συστημάτων αυτών.

2.   Οι στατιστικές που αναφέρονται στην παράγραφο 1 περιλαμβάνουν:

3.   Τα κράτη μέλη μεριμνούν για τη δημοσίευση ενοποιημένης επισκόπησης των στατιστικών στοιχείων τους σε ετήσια βάση.

4.   Τα κράτη μέλη διαβιβάζουν σε ετήσια βάση στην Επιτροπή τις στατιστικές που αναφέρονται στην παράγραφο 2. H Επιτροπή δημοσιεύει ετήσια έκθεση στην οποία συνοψίζονται και εξηγούνται οι στατιστικές που αναφέρονται στην παράγραφο 2, η οποία διατίθεται στον ιστότοπό της.».

28)

Στο άρθρο 45, η παράγραφος 4 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«4.   Τα κράτη μέλη και οι ΕΕΑ αλληλοενημερώνονται σχετικά με τις περιπτώσεις στις οποίες το δίκαιο μιας τρίτης χώρας δεν επιτρέπει την εφαρμογή των πολιτικών και διαδικασιών που απαιτούνται βάσει της παραγράφου 1. Σε αυτές τις περιπτώσεις, μπορεί να αναληφθεί συντονισμένη δράση προκειμένου να επιτευχθεί λύση. Όταν εκτιμούν ποιες τρίτες χώρες δεν επιτρέπουν την εφαρμογή των πολιτικών και διαδικασιών που απαιτούνται βάσει της παραγράφου 1, τα κράτη μέλη και οι ΕΕΑ λαμβάνουν υπόψη τυχόν νομικούς περιορισμούς που μπορεί να παρεμποδίζουν την ορθή εφαρμογή αυτών των πολιτικών και διαδικασιών, μεταξύ των οποίων το απόρρητο, η προστασία των δεδομένων και άλλοι περιορισμοί που περιορίζουν την ανταλλαγή των πληροφοριών που μπορεί να είναι χρήσιμες γι’ αυτόν τον σκοπό.».

29)

Στο άρθρο 47, η παράγραφος 1 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«1.   Τα κράτη μέλη προβλέπουν ότι οι πάροχοι υπηρεσιών ανταλλαγής μεταξύ των εικονικών νομισμάτων και παραστατικών νομισμάτων και οι πάροχοι υπηρεσιών θεματοφυλακής ψηφιακών πορτοφολιών έχουν εγγραφεί σε μητρώο, ότι τα ανταλλακτήρια συναλλάγματος και οι υπηρεσίες ρευστοποίησης επιταγών, καθώς και οι φορείς παροχής υπηρεσιών σε εμπιστεύματα και σε επιχειρήσεις έχουν λάβει άδεια ή έχουν εγγραφεί σε μητρώο, και οι πάροχοι υπηρεσιών τυχερών παιχνιδιών υπόκεινται σε ρυθμίσεις.».

30)

Το άρθρο 48 τροποποιείται ως εξής:

31)

Το άρθρο 49 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«Άρθρο 49

Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε οι ιθύνοντες, οι ΜΧΠ, οι εποπτικές αρχές και άλλες αρμόδιες αρχές, που συμμετέχουν στην ΚΞΧ/ΧΤ, καθώς και οι φορολογικές αρχές και οι αρχές επιβολής του νόμου όταν ενεργούν εντός του πεδίου της παρούσας οδηγίας, να διαθέτουν αποτελεσματικούς μηχανισμούς που να τους επιτρέπουν να συνεργάζονται και να συντονίζονται σε εθνικό επίπεδο όσον αφορά την ανάπτυξη και την εφαρμογή πολιτικών και δραστηριοτήτων για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, μεταξύ άλλων, με σκοπό την εκπλήρωση της υποχρέωσής τους δυνάμει του άρθρου 7.».

32)

Στο κεφάλαιο VI τμήμα 3, παρεμβάλλεται το ακόλουθο υποτμήμα:

«Υποτμήμα ΙΙα

Συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων αρχών των κρατών μελών

Άρθρο 50α

Τα κράτη μέλη δεν απαγορεύουν ή θέτουν παράλογους ή υπερβολικά περιοριστικούς όρους στην ανταλλαγή πληροφοριών ή τη συνδρομή μεταξύ αρμόδιων αρχών για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας. Ειδικότερα, τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι οι αρμόδιες αρχές δεν απορρίπτουν αίτημα για συνδρομή με την αιτιολόγηση ότι:

33)

Το άρθρο 53 τροποποιείται ως εξής:

34)

Στο άρθρο 54, προστίθεται το εξής εδάφιο:

«Τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι οι ΜΧΠ ορίζουν τουλάχιστον έναν υπεύθυνο ή σημείο επικοινωνίας που λαμβάνει αιτήματα παροχής πληροφοριών από ΜΧΠ σε άλλα κράτη μέλη.».

35)

Στο άρθρο 55, η παράγραφος 2 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«2.   Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι η προηγούμενη συγκατάθεση της ερωτώμενης ΜΧΠ για τη διάδοση των πληροφοριών στις αρμόδιες αρχές παρέχεται αμελλητί και στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό, ανεξάρτητα από τον τύπο των συναφών βασικών αδικημάτων. Η ερωτώμενη ΜΧΠ δεν αρνείται να δώσει τη συγκατάθεσή της για τη διάδοση των πληροφοριών, εκτός εάν αυτό δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής των διατάξεών της για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας ή θα μπορούσε να παρακωλύσει τη διενέργεια ποινικής έρευνας ή διαφορετικά δεν θα συμμορφωνόταν με θεμελιώδεις αρχές του εθνικού δικαίου του εν λόγω κράτους μέλους. Οποιαδήποτε τέτοια άρνηση συγκατάθεσης επεξηγείται δεόντως. Οι εν λόγω εξαιρέσεις προσδιορίζονται κατά τρόπο ώστε να προλαμβάνονται η κατάχρηση και οι αδικαιολόγητοι περιορισμοί της διάδοσης πληροφοριών προς τις αρμόδιες αρχές.».

36)

Το άρθρο 57 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«Άρθρο 57

Οι διαφορές μεταξύ των κατά το εθνικό δίκαιο ορισμών των βασικών αδικημάτων όπως αναφέρονται στο άρθρο 3 παράγραφος 4 δεν εμποδίζουν την ικανότητα των ΜΧΠ να παρέχουν συνδρομή σε άλλη ΜΧΠ και δεν περιορίζουν την ανταλλαγή, τη διάδοση και τη χρήση πληροφοριών σύμφωνα με τα άρθρα 53, 54 και 55.».

37)

Στο κεφάλαιο VI τμήμα 3, προστίθεται το ακόλουθο υποτμήμα:

«Υποτμήμα IIΙα

Συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων αρχών που εποπτεύουν πιστωτικά ιδρύματα και χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς και άλλων αρχών που δεσμεύονται από επαγγελματικό απόρρητο

Άρθρο 57α

1.   Τα κράτη μέλη απαιτούν όλα τα πρόσωπα που εργάζονται ή έχουν εργαστεί στις αρμόδιες αρχές που εποπτεύουν πιστωτικά ιδρύματα και χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς αναφορικά με τη συμμόρφωση προς την παρούσα οδηγία, και οι ελεγκτές ή οι εμπειρογνώμονες που ενεργούν για λογαριασμό αυτών των αρμόδιων αρχών, να δεσμεύονται από την υποχρέωση τήρησης του επαγγελματικού απορρήτου.

Με την επιφύλαξη των ποινικών ερευνών και διαδικασιών, οι εμπιστευτικές πληροφορίες που λαμβάνουν τα πρόσωπα που αναφέρονται στο πρώτο εδάφιο κατά την άσκηση των καθηκόντων τους δυνάμει της παρούσας οδηγίας μπορούν να γνωστοποιούνται μόνο με συνοπτική ή συγκεντρωτική μορφή, με τέτοιο τρόπο ώστε να μην μπορεί να προσδιοριστεί η ταυτότητα μεμονωμένων πιστωτικών ιδρυμάτων και χρηματοπιστωτικών οργανισμών.

2.   Η παράγραφος 1 δεν εμποδίζει την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ:

Έως τις 10 Ιανουαρίου 2019, οι αρμόδιες αρχές που εποπτεύουν πιστωτικά ιδρύματα και χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς σύμφωνα με την παρούσα οδηγία και την ΕΚΤ, ενεργώντας σύμφωνα με το άρθρο 27 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1024/2013 και το άρθρο 56 παράγραφος 1 στοιχείο ζ) της οδηγίας 2013/36/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (*10), καταλήγουν, με τη στήριξη των Ευρωπαϊκών Εποπτικών Αρχών, σε συμφωνία σχετικά με τους πρακτικούς όρους της ανταλλαγής πληροφοριών.

3.   Οι αρμόδιες αρχές που εποπτεύουν πιστωτικά ιδρύματα και χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς και λαμβάνουν εμπιστευτικές πληροφορίες όπως αναφέρεται στην παράγραφο 1, χρησιμοποιούν τις πληροφορίες αυτές μόνο στις ακόλουθες περιπτώσεις:

4.   Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι οι αρμόδιες αρχές που εποπτεύουν πιστωτικά ιδρύματα και χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς συνεργάζονται μεταξύ τους για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό, ανεξάρτητα από την αντίστοιχη φύση τους ή το αντίστοιχο καθεστώς τους. Αυτή η συνεργασία περιλαμβάνει επίσης τη δυνατότητα διενέργειας, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της ερωτώμενης αρμόδιας αρχής, ερευνών για λογαριασμό αιτούσας αρμόδιας αρχής, και την επακόλουθη ανταλλαγή των πληροφοριών που λαμβάνονται μέσω αυτών των ερευνών.

5.   Τα κράτη μέλη δύνανται να επιτρέπουν στις εθνικές αρμόδιες αρχές τους που εποπτεύουν πιστωτικά ιδρύματα και χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς να συνάπτουν συμφωνίες συνεργασίας που προβλέπουν συνεργασία και ανταλλαγές εμπιστευτικών πληροφοριών με τις αρμόδιες αρχές τρίτων χωρών που αποτελούν ομολόγους των εν λόγω εθνικών αρμόδιων αρχών. Οι εν λόγω συμφωνίες συνεργασίας συνάπτονται με βάση την αμοιβαιότητα και μόνο εφόσον οι πληροφορίες που παρέχονται καλύπτονται από απαιτήσεις επαγγελματικού απορρήτου τουλάχιστον ισοδύναμες με αυτές που αναφέρονται στην παράγραφο 1. Οι εμπιστευτικές πληροφορίες που γίνονται αντικείμενο ανταλλαγής σύμφωνα με αυτές τις συμφωνίες συνεργασίας χρησιμοποιούνται για τον σκοπό της εκτέλεσης των εποπτικών καθηκόντων των εν λόγω αρχών.

Όταν η πληροφορία που γίνεται αντικείμενο ανταλλαγής προέρχεται από άλλο κράτος μέλος, γνωστοποιείται μόνο έπειτα από ρητή συμφωνία της αρμόδιας αρχής που τη γνωστοποίησε και, κατά περίπτωση, μόνο για τους σκοπούς για τους οποίους έδωσε τη συγκατάθεσή της η αρχή αυτή.

Άρθρο 57β

1.   Κατά παρέκκλιση από το άρθρο 57α παράγραφοι 1 και 3, και με την επιφύλαξη του άρθρου 34 παράγραφος 2, τα κράτη μέλη μπορούν να επιτρέπουν την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ αρμόδιων αρχών στο ίδιο κράτος μέλος ή σε διαφορετικά κράτη μέλη, μεταξύ των αρμόδιων αρχών και των αρχών στις οποίες έχει ανατεθεί η εποπτεία οντοτήτων του χρηματοπιστωτικού τομέα και φυσικών ή νομικών προσώπων που ενεργούν κατά την άσκηση των επαγγελματικών δραστηριοτήτων τους, όπως αναφέρεται στο άρθρο 2 παράγραφος 1 σημείο 3) και των αρχών που κατά νόμον ευθύνονται για την εποπτεία των χρηματοπιστωτικών αγορών κατά την άσκηση των αντίστοιχων εποπτικών καθηκόντων τους.

Οι πληροφορίες που λαμβάνονται υπόκεινται σε κάθε περίπτωση σε απαιτήσεις επαγγελματικού απορρήτου τουλάχιστον ισοδύναμες με εκείνες που αναφέρονται στο άρθρο 57α παράγραφος 1.

2.   Κατά παρέκκλιση από το άρθρο 57α παράγραφοι 1 και 3, τα κράτη μέλη μπορούν να επιτρέπουν, δυνάμει διατάξεων που προβλέπονται στο εθνικό δίκαιο, τη γνωστοποίηση ορισμένων πληροφοριών σε άλλες εθνικές αρχές που είναι κατά νόμον αρμόδιες επί θεμάτων εποπτείας των χρηματοπιστωτικών αγορών, ή έχουν καθορισμένες αρμοδιότητες στο πεδίο της διερεύνησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, των συναφών βασικών αδικημάτων και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

Ωστόσο, οι εμπιστευτικές πληροφορίες που ανταλλάσσονται σύμφωνα με την παρούσα παράγραφο χρησιμοποιούνται μόνο για τον σκοπό της εκτέλεσης των νόμιμων καθηκόντων των οικείων αρχών. Τα πρόσωπα που έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες αυτές υπόκεινται σε απαιτήσεις επαγγελματικού απορρήτου τουλάχιστον ισοδύναμες με εκείνες που αναφέρονται στο άρθρο 57α παράγραφος 1.

3.   Τα κράτη μέλη μπορούν να επιτρέπουν τη γνωστοποίηση ορισμένων πληροφοριών για την εποπτεία πιστωτικών ιδρυμάτων, όσον αφορά τη συμμόρφωση προς την παρούσα οδηγία, προς κοινοβουλευτικές εξεταστικές επιτροπές, εθνικά ελεγκτικά συνέδρια και άλλες οντότητες των κρατών μελών που αναλαμβάνουν τη διενέργεια ερευνών, υπό τις εξής προϋποθέσεις:

(*9)  Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1024/2013 του Συμβουλίου, της 15ης Οκτωβρίου 2013, για την ανάθεση ειδικών καθηκόντων στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σχετικά με τις πολιτικές που αφορούν την προληπτική εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων (ΕΕ L 287 της 29.10.2013, σ. 63)."

(*10)  Οδηγία 2013/36/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Ιουνίου 2013 σχετικά με την πρόσβαση στη δραστηριότητα πιστωτικών ιδρυμάτων και την προληπτική εποπτεία πιστωτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων επενδύσεων, για την τροποποίηση της οδηγίας 2002/87/ΕΚ και για την κατάργηση των οδηγιών 2006/48/ΕΚ και 2006/49/ΕΚ (ΕΕ L 176 της 27.6.2013, σ. 338).»."

38)

Στο άρθρο 58 παράγραφος 2, προστίθεται το ακόλουθο εδάφιο:

«Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν περαιτέρω ότι, όταν οι αρμόδιες αρχές τους εντοπίζουν παραβάσεις που υπόκεινται σε ποινικές κυρώσεις, ενημερώνουν εγκαίρως τις αρχές επιβολής του νόμου.».

39)

Το άρθρο 61 τροποποιείται ως εξής:

40)

παρεμβάλλεται το ακόλουθο άρθρο:

«Άρθρο 64α

1.   Η Επιτροπή επικουρείται από την επιτροπή για την πρόληψη της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας («επιτροπή») όπως αναφέρεται στο άρθρο 23 του κανονισμού (ΕΕ) 2015/847 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (*11). Πρόκειται για επιτροπή κατά την έννοια του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 182/2011 (*12).

2.   Οσάκις γίνεται αναφορά στην παρούσα παράγραφο, εφαρμόζεται το άρθρο 5 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 182/2011.

(*11)  Κανονισμός (ΕΕ) 2015/847 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Μαΐου 2015, περί στοιχείων που συνοδεύουν τις μεταφορές χρηματικών ποσών και περί κατάργησης του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1781/2006 (ΕΕ L 141 της 5.6.2015, σ. 1)."

(*12)  Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Φεβρουαρίου 2011, για τη θέσπιση κανόνων και γενικών αρχών σχετικά με τους τρόπους ελέγχου από τα κράτη μέλη της άσκησης των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων από την Επιτροπή (ΕΕ L 55 της 28.2.2011, σ. 13).»."

41)

Το άρθρο 65 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«Άρθρο 65

1.   Έως τις 11 Ιανουαρίου 2022, και εν συνεχεία ανά τριετία, η Επιτροπή εκπονεί έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας και την υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο.

Η έκθεση αυτή περιλαμβάνει ειδικότερα:

Η πρώτη έκθεση που θα δημοσιευτεί έως τις 11 Ιανουαρίου 2022, συνοδεύεται, αν είναι απαραίτητο, από κατάλληλες νομοθετικές προτάσεις, συμπεριλαμβανομένων, κατά περίπτωση, αυτών που αφορούν τα εικονικά νομίσματα, εξουσιοδοτήσεις για τη σύσταση και τη διατήρηση κεντρικής βάσης δεδομένων με σκοπό την καταχώριση των ταυτοτήτων των χρηστών και των διευθύνσεων πορτοφολιού που είναι προσβάσιμες από τις ΜΧΠ, καθώς και φόρμες για τη δήλωση των στοιχείων από τους ίδιους τους χρήστες εικονικών νομισμάτων και για τη βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ των υπηρεσιών ανάκτησης περιουσιακών στοιχείων των κρατών μελών και μια βάσει κινδύνου εφαρμογή των μέτρων που αναφέρονται στο άρθρο 20 στοιχείο β).

2.   Έως την 1η Ιουνίου 2019, η Επιτροπή αξιολογεί το πλαίσιο για τη συνεργασία των ΜΧΠ με τρίτες χώρες, τα εμπόδια και τις ευκαιρίες ενίσχυσης της συνεργασίας μεταξύ των ΜΧΠ της Ένωσης, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγεται η δυνατότητα δημιουργίας ενός μηχανισμού συντονισμού και στήριξης.

3.   Η Επιτροπή υποβάλλει αν χρειαστεί έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο προκειμένου να εκτιμηθεί η ανάγκη και η αναλογικότητα της μείωσης του ποσοστού για τον προσδιορισμό των πραγματικών δικαιούχων νομικών οντοτήτων, με βάση οποιαδήποτε σύσταση εκδοθεί στο πλαίσιο αυτό από διεθνείς οργανισμούς και φορείς καθορισμού προτύπων με αρμοδιότητα στον τομέα της πρόληψης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της καταπολέμησης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, ως αποτέλεσμα νέας εκτιμήσεως, και υποβάλει νομοθετική πρόταση, εφόσον είναι σκόπιμο.».

42)

Στο άρθρο 67, η παράγραφος 1 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«1.   Τα κράτη μέλη θέτουν σε ισχύ τις νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις που απαιτούνται για τη συμμόρφωση προς την παρούσα οδηγία έως την 26η Ιουνίου 2017.

Τα κράτη μέλη εφαρμόζουν το άρθρο 12 παράγραφος 3 από τις 10 Ιουλίου 2020.

Τα κράτη μέλη συγκροτούν τα κεντρικά μητρώα πραγματικών δικαιούχων που αναφέρονται στα άρθρα 30 και 31 έως τις 10 Ιανουαρίου 2020 και τα μητρώα του άρθρου άρθρο 31 έως τις 10 Μαρτίου 2020 και τους κεντρικούς αυτόματους μηχανισμούς που αναφέρονται στο άρθρο 32α έως τις 10 Σεπτεμβρίου 2020.

Η Επιτροπή εξασφαλίζει τη διασύνδεση των μητρώων που αναφέρεται στα άρθρα 30 και 31 σε συνεργασία με τα κράτη μέλη έως τις 10 Μαρτίου 2021.

Τα κράτη μέλη κοινοποιούν αμέσως στην Επιτροπή το κείμενο των μέτρων που αναφέρονται στην παρούσα παράγραφο.

Όταν τα κράτη μέλη θεσπίζουν τις εν λόγω διατάξεις, αυτές περιέχουν παραπομπή στην παρούσα οδηγία ή συνοδεύονται από παρόμοια παραπομπή κατά την επίσημη δημοσίευσή τους. Ο τρόπος της παραπομπής αυτής καθορίζεται από τα κράτη μέλη.».

43)

Στο παράρτημα II σημείο 3), το εισαγωγικό μέρος αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

44)

Το παράρτημα III τροποποιείται ως εξής:

«iv)

αρχών αρμόδιων για την εποπτεία των υπόχρεων οντοτήτων που απαριθμούνται στο άρθρο 2 παράγραφος 1 σημεία 1) και 2) της οδηγίας (ΕΕ) 2015/849 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (*13) αναφορικά με τη συμμόρφωση προς αυτήν την οδηγία·

«ζ)

αρχών αρμόδιων για την εποπτεία των υπόχρεων οντοτήτων που αναφέρονται στο άρθρο 2 παράγραφος 1 σημεία 1) και 2) της οδηγίας (ΕΕ) 2015/849 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (*14) αναφορικά με τη συμμόρφωση προς αυτήν την οδηγία.

19.6.2018   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 156/75

(1)

Η Ένωση έχει δεσμευθεί να αναπτύξει ένα βιώσιμο, ανταγωνιστικό, ασφαλές και απαλλαγμένο από ανθρακούχες εκπομπές ενεργειακό σύστημα. Η Ενεργειακή Ένωση και το πλαίσιο πολιτικής για την ενέργεια και το κλίμα με ορίζοντα το 2030 θεσπίζουν φιλόδοξες δεσμεύσεις της Ένωσης για περαιτέρω μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 40 % έως το 2030, σε σύγκριση με το 1990, αύξηση του ποσοστού ανανεώσιμης ενέργειας που καταναλώνεται, εξοικονόμηση ενέργειας που αντιστοιχεί στο επίπεδο των φιλοδοξιών της Ένωσης, και βελτίωση της ενεργειακής ασφάλειας, της ανταγωνιστικότητας και της βιωσιμότητας της Ευρώπης.

(2)

Προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί, η αναθεώρηση των νομοθετικών πράξεων για την ενεργειακή απόδοση της Ένωσης που πραγματοποιήθηκε το 2016 συνδυάζει επαναξιολόγηση του στόχου της Ένωσης για την ενεργειακή απόδοση με ορίζοντα το 2030, όπως ζητήθηκε από τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου το 2014, την επανεξέταση των βασικών διατάξεων της οδηγίας 2012/27/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4) και της οδηγίας 2010/31/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (5), και ενίσχυση του χρηματοδοτικού πλαισίου, συμπεριλαμβανομένων των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων (ΕΔΕΤ) και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ), πράγμα που, τελικά, θα συμβάλει στη βελτίωση των οικονομικών όρων των επενδύσεων στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης στην αγορά.

(3)

Η οδηγία 2010/31/ΕΕ απαίτησε από την Επιτροπή να επανεξετάσει την εν λόγω οδηγία, έως την 1η Ιανουαρίου 2017, βάσει της εμπειρίας που έχει αποκτηθεί και της προόδου που έχει σημειωθεί κατά την εφαρμογή της εν λόγω οδηγίας και, εφόσον απαιτείται, να υποβάλλει σχετικές προτάσεις.

(4)

Στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την εν λόγω επανεξέταση, η Επιτροπή προχώρησε σε μια σειρά ενεργειών προκειμένου να συγκεντρώσει στοιχεία για τον τρόπο εφαρμογής της οδηγίας 2010/31/ΕΕ στα κράτη μέλη, εστιάζοντας στις πτυχές που υπήρξαν επιτυχείς, αλλά και σε εκείνες που θα μπορούσαν να βελτιωθούν.

(5)

Το αποτέλεσμα της επανεξέτασης και της εκτίμησης επιπτώσεων της Επιτροπής έδειξε ότι απαιτούνται ορισμένες τροποποιήσεις προκειμένου να ενισχυθούν οι ισχύουσες διατάξεις της οδηγίας 2010/31/ΕΕ και να απλουστευθούν ορισμένες πτυχές.

(6)

Η Ένωση έχει δεσμευτεί να αναπτύξει ένα βιώσιμο, ανταγωνιστικό, ασφαλές και απαλλαγμένο από ανθρακούχες εκπομπές ενεργειακό σύστημα, έως το 2050. Για να επιτύχουν τον εν λόγω στόχο, τα κράτη μέλη και οι επενδυτές χρειάζονται μέτρα τα οποία να στοχεύουν στην επίτευξη του μακροπρόθεσμου στόχου για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και την απαλλαγή έως το 2050 του κτιριακού δυναμικού από ανθρακούχες εκπομπές, οι οποίες ευθύνονται για περίπου 36 % του συνόλου των εκπομπών CO2 της Ένωσης. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να επιδιώξουν μια οικονομικά αποδοτική ισορροπία μεταξύ της απαλλαγής του ενεργειακού εφοδιασμού από ανθρακούχες εκπομπές και της μείωσης της τελικής κατανάλωσης ενέργειας. Προς τούτο, τα κράτη μέλη και οι επενδυτές χρειάζονται ένα ξεκάθαρο όραμα για να κατευθύνουν τις πολιτικές τους και τις επενδυτικές αποφάσεις τους, το οποίο περιλαμβάνει ενδεικτικά εθνικά ορόσημα και ενέργειες σε σχέση με την ενεργειακή απόδοση, ώστε να επιτευχθούν οι βραχυπρόθεσμοι (2030), οι μεσοπρόθεσμοι (2040), και οι μακροπρόθεσμοι (2050) στόχοι. Έχοντας υπόψη τους εν λόγω στόχους και λαμβάνοντας υπόψη τις συνολικές φιλοδοξίες της Ένωσης σχετικά με την ενεργειακή απόδοση, είναι σημαντικό τα κράτη μέλη να προσδιορίσουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα των μακροπρόθεσμων στρατηγικών τους ανακαίνισης και να παρακολουθούν τις εξελίξεις με τη θέσπιση εγχώριων δεικτών προόδου, σύμφωνα με τις εθνικές συνθήκες και εξελίξεις.

(7)

Η συμφωνία του Παρισιού του 2015 για την κλιματική αλλαγή, η οποία εγκρίθηκε μετά την 21η διάσκεψη των μερών της σύμβασης πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (COP 21), ενισχύει τις προσπάθειες της Ένωσης για απαλλαγή του κτιριακού δυναμικού της από ανθρακούχες εκπομπές. Λαμβάνοντας υπόψη ότι περίπου το 50 % της τελικής κατανάλωσης ενέργειας της Ένωσης χρησιμοποιείται για θέρμανση και ψύξη, και, από αυτό, το 80 % χρησιμοποιείται σε κτίρια, η επίτευξη των στόχων της Ένωσης για την ενέργεια και το κλίμα συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με τις προσπάθειες της Ένωσης να ανακαινίσει το κτιριακό της δυναμικό δίνοντας προτεραιότητα στην ενεργειακή απόδοση, χρησιμοποιώντας την αρχή της «προτεραιότητας στην ενεργειακή απόδοση» και εξετάζοντας τις δυνατότητες ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

(8)

Οι διατάξεις σχετικά με τις μακροπρόθεσμες στρατηγικές ανακαίνισης που προβλέπονται στην οδηγία 2012/27/ΕΕ θα πρέπει να μεταφερθούν στην οδηγία 2010/31/ΕΕ, όπου εντάσσονται αποτελεσματικότερα. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν να χρησιμοποιούν τις μακροπρόθεσμες στρατηγικές τους ανακαίνισης προκειμένου να αντιμετωπίσουν το ζήτημα της πυρασφάλειας και τους κινδύνους που συνδέονται με την έντονη σεισμική δραστηριότητα που επηρεάζουν τόσο τις ανακαινίσεις για βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης όσο και τη διάρκεια ζωής των κτιρίων.

(9)

Προκειμένου να επιτευχθεί ένα κτιριακό δυναμικό με υψηλή ενεργειακή απόδοση, απαλλαγμένο από εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, και να εξασφαλιστεί ότι οι μακροπρόθεσμες στρατηγικές ανακαίνισης θα επιφέρουν την απαιτούμενη πρόοδο στη μετατροπή των υφιστάμενων κτιρίων σε κτίρια με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας, ιδιαίτερα με αύξηση των ριζικών ανακαινίσεων, τα κράτη μέλη θα πρέπει να παρέχουν σαφείς κατευθυντήριες γραμμές, να περιγράφουν στοχευμένες δράσεις με μετρήσιμα αποτελέσματα καθώς και να προωθούν την ίση πρόσβαση στη χρηματοδότηση, μεταξύ άλλων για τα τμήματα του εθνικού κτιριακού δυναμικού που παρουσιάζουν τις χειρότερες επιδόσεις, για τους καταναλωτές που βρίσκονται σε ενεργειακή ένδεια, για τις κοινωνικές κατοικίες και για τα νοικοκυριά που αντιμετωπίζουν διλήμματα λόγω αντικρουόμενων κινήτρων, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη το προσιτό κόστος. Για να στηριχτούν περαιτέρω οι αναγκαίες βελτιώσεις του εθνικού δυναμικού ενοικιαζόμενων κτιρίων τους, τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξετάσουν τη δυνατότητα θέσπισης ή συνέχισης της εφαρμογής απαιτήσεων για συγκεκριμένο επίπεδο ενεργειακής απόδοσης για τα μισθωμένα ακίνητα, σύμφωνα με το πρότυπο των πιστοποιητικών ενεργειακής απόδοσης.

(10)

Σύμφωνα με την εκτίμηση επιπτώσεων της Επιτροπής, χρειάζεται ετήσιος μέσος όρος ανακαινίσεων 3 %, προκειμένου να υλοποιηθούν με οικονομικά αποδοτικό τρόπο οι φιλοδοξίες της Ένωσης για ενεργειακή απόδοση. Εκτιμώντας ότι κάθε αύξηση κατά 1 % της ενεργειακής εξοικονόμησης μειώνει κατά 2,6 % τις εισαγωγές αερίου, σαφείς στόχοι για την ανακαίνιση του υφιστάμενου κτιριακού δυναμικού είναι εξαιρετικά σημαντικοί. Ως εκ τούτου, οι προσπάθειες για αύξηση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων θα συμβάλουν δραστικά στην ενεργειακή ανεξαρτησία της Ένωσης και θα προσφέρουν, επιπλέον, σημαντικές δυνατότητες για τη δημιουργία θέσεων εργασίας στην Ένωση, ιδίως στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Στο πλαίσιο αυτό, τα κράτη μέλη θα πρέπει να λάβουν υπόψη την ανάγκη σαφούς σύνδεσης μεταξύ των μακροπρόθεσμων στρατηγικών ανακαίνισης και συναφών πρωτοβουλιών για την προώθηση της ανάπτυξης δεξιοτήτων και της κατάρτισης στους τομείς των κατασκευών και της ενεργειακής απόδοσης.

(11)

Θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η ανάγκη για άμβλυνση της ενεργειακής πενίας, σύμφωνα με τα κριτήρια που ορίζονται από τα κράτη μέλη. Κατά την περιγραφή των εθνικών τους δράσεων για περιορισμό της ενεργειακής πενίας στο πλαίσιο των στρατηγικών τους ανακαίνισης, τα κράτη μέλη έχουν το δικαίωμα να προσδιορίζουν τι εννοούν ως κατάλληλες δράσεις.

(12)

Τα κράτη μέλη, στο πλαίσιο των μακροπρόθεσμων στρατηγικών τους ανακαίνισης και κατά τον σχεδιασμό δράσεων και μέτρων, θα μπορούσαν να χρησιμοποιούν έννοιες όπως «σημείο ενεργοποίησης», ήτοι μια κατάλληλη στιγμή στη διάρκεια του κύκλου ζωής ενός κτιρίου, για παράδειγμα από την άποψη της σχέσης κόστους - αποδοτικότητας ή από την άποψη της παρενόχλησης, για την πραγματοποίηση ανακαινίσεων με στόχο τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης.

(13)

Οι κατευθυντήριες γραμμές της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας του 2009 ορίζουν ότι, όσον αφορά την ποιότητα του αέρα εσωτερικού χώρου, τα κτίρια με καλύτερη απόδοση παρέχουν υψηλότερα επίπεδα άνεσης και ευεξίας για τους ενοίκους τους και βελτιώνουν την υγεία. Οι θερμικές γέφυρες, η ανεπαρκής μόνωση και οι απρόβλεπτοι δίοδοι αέρα μπορούν να έχουν ως αποτέλεσμα θερμοκρασίες επιφάνειας κάτω του σημείου δρόσου και υγρασία. Έχει επομένως σημασία να εξασφαλίζεται πλήρης και ομοιογενής μόνωση του κτιρίου, συμπεριλαμβανομένων των μπαλκονιών, των παραθύρων, των στεγών, των τοίχων, των θυρών και των δαπέδων, και να αποδίδεται ιδιαίτερη προσοχή ώστε η θερμοκρασία οποιασδήποτε εσωτερικής επιφάνειας του κτιρίου να μην πέφτει κάτω από τη θερμοκρασία του σημείου δρόσου.

(14)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποστηρίζουν τις αναβαθμίσεις της ενεργειακής απόδοσης υφιστάμενων κτιρίων που συμβάλλουν στη δημιουργία υγιεινού περιβάλλοντος εσωτερικών χώρων, μεταξύ άλλων με την αφαίρεση του αμιάντου και άλλων επιβλαβών ουσιών, την αποφυγή της παράνομης αφαίρεσης επιβλαβών ουσιών και τη διευκόλυνση της συμμόρφωσης προς τις υπάρχουσες νομοθετικές πράξεις όπως οι οδηγίες 2009/148/ΕΚ (6) και (ΕΕ) 2016/2284 (7) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου.

(15)

Είναι σημαντικό να εξασφαλιστεί ότι τα μέτρα για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων δεν εστιάζουν μόνο στο κέλυφος του κτιρίου, αλλά καλύπτουν όλα τα συναφή στοιχεία και τεχνικά συστήματα του κτιρίου, όπως τα παθητικά στοιχεία που συμμετέχουν σε παθητικές τεχνικές με στόχο τη μείωση των ενεργειακών αναγκών για θέρμανση ή ψύξη και της χρήσης ενέργειας για φωτισμό και για εξαερισμό, βελτιώνοντας με τον τρόπο αυτό τη θερμική και οπτική άνεση.

(16)

Οι χρηματοπιστωτικοί μηχανισμοί, τα κίνητρα και η κινητοποίηση των χρηματοπιστωτικών οργανισμών για ανακαινίσεις σχετιζόμενες με την ενεργειακή απόδοση κτιρίων θα πρέπει να διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στις μακροπρόθεσμες εθνικές στρατηγικές και να προάγονται δραστήρια από τα κράτη μέλη. Τα μέτρα αυτά θα πρέπει να περιλαμβάνουν την ενθάρρυνση ενυπόθηκων δανείων για πιστοποιημένες ενεργειακές ανακαινίσεις κτιρίων, την προώθηση επενδύσεων για τις δημόσιες αρχές σε ενεργειακά αποδοτικό κτιριακό δυναμικό, για παράδειγμα μέσω συμπράξεων δημοσίου-ιδιωτικού τομέα ή προαιρετικών συμβάσεων ενεργειακής απόδοσης, τη μείωση του διαφαινόμενου κινδύνου των επενδύσεων, την παροχή προσβάσιμων και διαφανών συμβουλευτικών εργαλείων όπως υπηρεσίες μιας στάσης που παρέχουν ολοκληρωμένες υπηρεσίες ανακαινίσεων στον ενεργειακό τομέα, καθώς και την εφαρμογή άλλων μέτρων και πρωτοβουλιών όπως αυτά που αναφέρονται στην πρωτοβουλία της Επιτροπής «Έξυπνη χρηματοδότηση για έξυπνα κτίρια».

(17)

Λύσεις που βασίζονται στη φύση, όπως η ορθά σχεδιασμένη δενδροφύτευση, οι «πράσινες» σκεπές και οι «πράσινοι» τοίχοι που παρέχουν μόνωση και σκίαση σε κτίρια, συμβάλλουν στη μείωση της ζήτησης ενέργειας περιορίζοντας την ανάγκη για θέρμανση και ψύξη και βελτιώνοντας την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων.

(18)

Θα πρέπει να ενθαρρύνεται η έρευνα και η πειραματική εφαρμογή νέων λύσεων για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των ιστορικών κτιρίων και χώρων, και να διασφαλίζεται παράλληλα η προστασία και η διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς.

(19)

Για τα νέα κτίρια και τα κτίρια που υφίστανται ανακαινίσεις μεγάλης κλίμακας, τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενθαρρύνουν την εγκατάσταση εναλλακτικών συστημάτων υψηλής απόδοσης, εφόσον αυτό είναι τεχνικά, λειτουργικά και οικονομικά εφικτό, αντιμετωπίζοντας παράλληλα τα ζητήματα των υγιεινών κλιματικών συνθηκών εσωτερικού χώρου, της πυρασφάλειας και των κινδύνων που συνδέονται με την έντονη σεισμική δραστηριότητα, σύμφωνα με τους εγχώριους κανόνες ασφαλείας.

(20)

Για την επίτευξη των στόχων της πολιτικής ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων, η διαφάνεια των πιστοποιητικών ενεργειακής απόδοσης θα πρέπει να βελτιωθεί με τη διασφάλιση ότι όλες οι απαραίτητες παράμετροι για τους υπολογισμούς, τόσο για την πιστοποίηση όσο και για τις ελάχιστες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης, καθορίζονται και εφαρμόζονται με συνέπεια. Για παράδειγμα, τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν κατάλληλα μέτρα ώστε να εξασφαλίζεται ότι η απόδοση των τεχνικών συστημάτων κτιρίων που έχουν εγκατασταθεί, αντικατασταθεί, ή αναβαθμιστεί, όπως αυτά για θέρμανση χώρου, κλιματισμό ή παραγωγή ζεστού νερού, τεκμηριώνεται ενόψει της πιστοποίησης του κτιρίου και του ελέγχου της συμμόρφωσης.

(21)

Η εγκατάσταση στα υπάρχοντα κτίρια συσκευών αυτορρύθμισης για την αυτόνομη ρύθμιση της θερμοκρασίας σε κάθε δωμάτιο ή, όπου αυτό δικαιολογείται, σε καθορισμένη θερμαινόμενη ζώνη της κτιριακής μονάδας θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη όταν είναι οικονομικά βιώσιμη, για παράδειγμα όταν το κόστος είναι χαμηλότερο του 10 % του συνολικού κόστους των αντικαθιστώμενων μονάδων παραγωγής θερμότητας.

(22)

Η καινοτομία και οι νέες τεχνολογίες παρέχουν στα κτίρια τη δυνατότητα να συμβάλουν στη συνολική απαλλαγή της οικονομίας από ανθρακούχες εκπομπές, μεταξύ άλλων στον τομέα των μεταφορών. Για παράδειγμα, τα κτίρια μπορούν να αξιοποιηθούν για την ανάπτυξη της αναγκαίας υποδομής για την έξυπνη φόρτιση των ηλεκτροκίνητων οχημάτων και παρέχουν επίσης στα κράτη μέλη μια βάση, εάν το επιλέξουν, να χρησιμοποιούν μπαταρίες αυτοκινήτου ως πηγή ενέργειας.

(23)

Σε συνδυασμό με αυξημένο μερίδιο παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, τα ηλεκτρικά οχήματα παράγουν χαμηλότερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και έχουν ως αποτέλεσμα καλύτερη ποιότητα του αέρα. Τα ηλεκτρικά οχήματα αποτελούν σημαντική συνιστώσα της μετάβασης σε καθαρή ενέργεια, η οποία βασίζεται σε μέτρα ενεργειακής απόδοσης, εναλλακτικά καύσιμα, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και καινοτόμες λύσεις για τη διαχείριση της ενεργειακής ευελιξίας. Οι οικοδομικοί κώδικες, μπορούν να αξιοποιηθούν αποτελεσματικά για τη θέσπιση στοχευμένων απαιτήσεων που στηρίζουν την ανάπτυξη υποδομών επαναφόρτισης στους χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων σε κτίρια που προορίζονται για κατοικίες και για άλλες χρήσεις. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να προβλέψουν μέτρα για την απλούστευση της εγκατάστασης υποδομών επαναφόρτισης με σκοπό την αντιμετώπιση εμποδίων, όπως τα διαφορετικά κίνητρα και τα διοικητικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν μεμονωμένοι ιδιοκτήτες όταν επιθυμούν να εγκαταστήσουν ένα σημείο επαναφόρτισης στον δικό τους χώρο στάθμευσης.

(24)

Η υποδομή αγωγών καλωδίωσης επιτρέπει την ταχεία ανάπτυξη σημείων επαναφόρτισης εάν και όπου χρειάζονται. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξασφαλίσουν την ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης με ισορροπημένο και οικονομικά αποδοτικό τρόπο. Ειδικότερα, κάθε σημαντική ανακαίνιση που αφορά ηλεκτρικές υποδομές θα πρέπει να συνοδεύεται από την ανάπτυξη κατάλληλων υποδομών καλωδίωσης. Κατά τη θέσπιση απαιτήσεων για την ηλεκτροκίνηση στην εθνική νομοθεσία, τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν δεόντως υπόψη τις πιθανές διαφορετικές συνθήκες, όπως η κυριότητα των κτιρίων και των παρακείμενων χώρων στάθμευσης, οι δημόσιοι χώροι στάθμευσης που βρίσκονται υπό τη διαχείριση ιδιωτικών φορέων και τα κτίρια που προορίζονται συγχρόνως για κατοικίες και για άλλες χρήσεις.

(25)

Μια άμεσα διαθέσιμη υποδομή θα μειώσει το κόστος της εγκατάστασης σημείων επαναφόρτισης για τους μεμονωμένους ιδιοκτήτες και θα εξασφαλίσει στους χρήστες ηλεκτρικών οχημάτων πρόσβαση σε σημεία επαναφόρτισης. Η θέσπιση απαιτήσεων για την ηλεκτροκίνηση σε επίπεδο Ένωσης όσον αφορά τον εκ των προτέρων εξοπλισμό των χώρων στάθμευσης και την εγκατάσταση σημείων φόρτισης αποτελεί αποτελεσματικό τρόπο για την προώθηση των ηλεκτρικών οχημάτων στο εγγύς μέλλον, ενώ παράλληλα καθιστά δυνατή την περαιτέρω ανάπτυξη με μειωμένο κόστος μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.

(26)

Όταν τα κράτη μέλη θεσπίζουν τις απαιτήσεις τους για την εγκατάσταση ελάχιστου αριθμού σημείων επαναφόρτισης για κτίρια που δεν προορίζονται για κατοικία με πάνω από 20 θέσεις στάθμευσης, οι οποίες θα ισχύσουν από το 2025, θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές συνθήκες, καθώς και τις πιθανές διαφοροποιημένες ανάγκες και ιδιαιτερότητες ανάλογα με την περιοχή, την τυπολογία των κτιρίων, την εξυπηρέτηση από τα μέσα μαζικής μεταφοράς και άλλα συναφή κριτήρια, ώστε να διασφαλιστεί αναλογική και κατάλληλη εγκατάσταση σημείων επαναφόρτισης.

(27)

Ωστόσο, ορισμένες γεωγραφικές περιοχές με συγκεκριμένες αδυναμίες μπορεί να αντιμετωπίζουν ιδιαίτερες δυσκολίες στην εκπλήρωση των απαιτήσεων σε θέματα ηλεκτροκίνησης. Αυτό θα μπορούσε να αφορά τις εξόχως απόκεντρες περιοχές κατά την έννοια του άρθρου 349 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), λόγω του απομακρυσμένου και νησιωτικού τους χαρακτήρα, της μικρής έκτασης, της δύσκολης μορφολογίας και κλίματος, καθώς και τα απομονωμένα μικροσυστήματα, το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας των οποίων ενδέχεται να πρέπει να εξελιχθεί ώστε να καλυφθεί η περαιτέρω ηλεκτροκίνηση των τοπικών μεταφορών. Στις περιπτώσεις αυτές, τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να μην εφαρμόζουν της απαιτήσεις όσον αφορά την ηλεκτροκίνηση. Παρά την εν λόγω παρέκκλιση, η ηλεκτροκίνηση των μεταφορών μπορεί να αποτελέσει ισχυρό εργαλείο για την αντιμετώπιση προβλημάτων ποιότητας του αέρα ή ασφάλειας εφοδιασμού που αντιμετωπίζουν συχνά οι εν λόγω περιοχές και τα εν λόγω μικροσυστήματα.

(28)

Κατά την εφαρμογή των απαιτήσεων όσον αφορά τις υποδομές ηλεκτροκίνησης που προβλέπονται στις τροποποιήσεις της οδηγίας 2010/31/ΕΕ, όπως ορίζονται στην παρούσα οδηγία, τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξετάσουν την ανάγκη για ολιστικό και συνεκτικό αστικό σχεδιασμό, καθώς και την προαγωγή εναλλακτικών, ασφαλών και βιώσιμων τρόπων μεταφοράς και της υποκείμενης υποδομής, για παράδειγμα μέσω ειδικής υποδομής στάθμευσης για ηλεκτρικά ποδήλατα και για τα οχήματα ατόμων μειωμένης κινητικότητας.

(29)

Τα προγράμματα δράσης της ψηφιακής ενιαίας αγοράς και της Ενεργειακής Ένωσης θα πρέπει να εναρμονιστούν και να εξυπηρετούν κοινούς σκοπούς. Η ψηφιοποίηση του ενεργειακού συστήματος μεταβάλλει με ταχείς ρυθμούς το τοπίο στον τομέα της ενέργειας, από την ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έως τα ευφυή δίκτυα και τα έτοιμα για έξυπνες εφαρμογές κτίρια («smart ready»). Προκειμένου να ψηφιοποιηθεί ο κτιριακός τομέας, οι στόχοι συνδεσιμότητας και οι φιλοδοξίες της Ένωσης για την ανάπτυξη δικτύων επικοινωνιών υψηλής χωρητικότητας έχουν σημασία για την ανάπτυξη έξυπνων κατοικιών και καλά διασυνδεδεμένων κοινοτήτων. Θα πρέπει να παρασχεθούν στοχευμένα κίνητρα για την προώθηση συστημάτων έτοιμων για έξυπνες εφαρμογές και ψηφιακών λύσεων στο δομημένο περιβάλλον. Η εξέλιξη αυτή προσφέρει νέες ευκαιρίες για εξοικονόμηση ενέργειας, δεδομένου ότι παρέχει στους καταναλωτές πιο ακριβείς πληροφορίες για τα καταναλωτικά τους πρότυπα και επιτρέπει στον διαχειριστή του συστήματος να διαχειρίζεται αποδοτικότερα το δίκτυο.

(30)

Ο δείκτης ευφυούς ετοιμότητας των κτιρίων θα πρέπει να χρησιμοποιείται για να μετρά την ικανότητα των κτιρίων να χρησιμοποιούν τεχνολογίες των πληροφοριών και των επικοινωνιών και ηλεκτρονικά συστήματα προκειμένου να προσαρμόζουν τη λειτουργία των κτιρίων στις ανάγκες των ενοίκων και του δικτύου και να βελτιώνουν την ενεργειακή απόδοση και τις συνολικές επιδόσεις των κτιρίων. Ο δείκτης ευφυούς ετοιμότητας των κτιρίων θα πρέπει να αυξήσει την ευαισθητοποίηση των ιδιοκτητών και των ενοίκων ως προς την αξία του αυτοματισμού κτιρίων και της ηλεκτρονικής παρακολούθησης των τεχνικών συστημάτων κτιρίων, και να εμπνεύσει εμπιστοσύνη στους ενοίκους σχετικά με την πραγματική εξοικονόμηση χάρη στις νέες αυτές ενισχυμένες λειτουργίες. Η χρήση του συστήματος αξιολόγησης της ευφυούς ετοιμότητας των κτιρίων θα πρέπει να είναι προαιρετική για τα κράτη μέλη.

(31)

Προκειμένου να προσαρμοστεί η οδηγία 2010/31/ΕΕ στην τεχνολογική πρόοδο, θα πρέπει να ανατεθεί στην Επιτροπή η εξουσία έκδοσης πράξεων, σύμφωνα με το άρθρο 290 ΣΛΕΕ, ώστε να συμπληρώσει την εν λόγω οδηγία θεσπίζοντας τον ορισμό του «δείκτη ευφυούς ετοιμότητας» των κτιρίων και μεθοδολογία σύμφωνα με την οποία πρέπει να υπολογίζεται. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να πραγματοποιεί η Επιτροπή κατάλληλες διαβουλεύσεις κατά τις προπαρασκευαστικές εργασίες της, μεταξύ άλλων σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων, και οι εν λόγω διαβουλεύσεις να διεξάγονται σύμφωνα με τις αρχές που προβλέπονται στη διοργανική συμφωνία της 13ης Απριλίου 2016 για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου (8). Ειδικότερα, προκειμένου να εξασφαλιστεί ισότιμη συμμετοχή στην κατάρτιση των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο λαμβάνουν όλα τα έγγραφα ταυτόχρονα με τους εμπειρογνώμονες των κρατών μελών, και οι εμπειρογνώμονές τους έχουν συστηματική πρόσβαση στις συνεδριάσεις των ομάδων εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής που ασχολούνται με την κατάρτιση των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων.

(32)

Προκειμένου να διασφαλιστούν ομοιόμορφες συνθήκες για την εφαρμογή της οδηγίας 2010/31/ΕΕ, όπως τροποποιείται με την παρούσα οδηγία, θα πρέπει να ανατεθούν στην Επιτροπή εκτελεστικές αρμοδιότητες σχετικά με τις λεπτομέρειες για την εφαρμογή ενός προαιρετικού κοινού συστήματος της Ένωσης για την αξιολόγηση της ευφυούς ετοιμότητας των κτιρίων. Οι εν λόγω αρμοδιότητες θα πρέπει να ασκούνται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (9).

(33)

Προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι τα χρηματοπιστωτικά μέτρα που αφορούν την ενεργειακή απόδοση χρησιμοποιούνται κατά τον βέλτιστο τρόπο στην ανακαίνιση κτιρίων, θα πρέπει να συνδέονται με την ποιότητα των εργασιών ανακαίνισης, λαμβάνοντας υπόψη την επιδιωκόμενη ή επιτευχθείσα εξοικονόμηση ενέργειας. Τα εν λόγω μέτρα θα πρέπει ως εκ τούτου να συνδέονται με την απόδοση του εξοπλισμού ή των υλικών που χρησιμοποιούνται για την ανακαίνιση, με το επίπεδο πιστοποίησης ή προσόντων του εγκαταστάτη, με ενεργειακό έλεγχο ή με τη βελτίωση που έχει επιτευχθεί ως αποτέλεσμα της ανακαίνισης, η οποία θα πρέπει να αξιολογείται συγκρίνοντας τα πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης που εκδίδονται πριν και μετά από την ανακαίνιση, χρησιμοποιώντας πρότυπες τιμές ή άλλη διαφανή και αναλογική μέθοδο.

(34)

Τα υφιστάμενα ανεξάρτητα συστήματα ελέγχου που προορίζονται για τα πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον έλεγχο της συμμόρφωσης και θα πρέπει να ενισχυθούν προκειμένου να εξασφαλιστεί η καλή τους ποιότητα. Όταν τα ανεξάρτητα συστήματα ελέγχου για τα πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης συμπληρώνονται από προαιρετική βάση δεδομένων, επιπλέον των απαιτήσεων της οδηγίας 2010/31/ΕΕ όπως τροποποιείται με την παρούσα οδηγία, η βάση αυτή μπορεί να χρησιμοποιείται για τον έλεγχο της συμμόρφωσης και την παραγωγή στατιστικών σχετικά με το περιφερειακό ή εθνικό δυναμικό κτιρίων. Χρειάζονται δεδομένα υψηλής ποιότητας για το κτιριακό δυναμικό και αυτό θα μπορούσε εν μέρει να επιτευχθεί μέσω των βάσεων δεδομένων που πλέον σχεδόν όλα τα κράτη μέλη αναπτύσσουν και διαχειρίζονται στο πλαίσιο των πιστοποιητικών ενεργειακής απόδοσης.

(35)

Σύμφωνα με την αξιολόγηση των επιπτώσεων της Επιτροπής, οι διατάξεις που αφορούν τις επιθεωρήσεις των συστημάτων θέρμανσης και κλιματισμού αποδείχθηκαν ανεπαρκείς διότι δεν διασφαλίζουν επαρκώς την αρχική και διαρκή απόδοση των εν λόγω τεχνικών συστημάτων. Ακόμα και φθηνές τεχνικές λύσεις ενεργειακής απόδοσης με σύντομη περίοδο απόσβεσης, όπως η υδραυλική εξισορρόπηση του συστήματος θέρμανσης και η εγκατάσταση ή αντικατάσταση των θερμοστατικών βαλβίδων ελέγχου, δεν αξιοποιούνται επαρκώς. Οι διατάξεις σχετικά με τις επιθεωρήσεις θα πρέπει να τροποποιηθούν ώστε να εξασφαλίζεται καλύτερο αποτέλεσμα. Οι τροποποιήσεις αυτές θα πρέπει να εστιάσουν τις επιθεωρήσεις στα συστήματα κεντρικής θέρμανσης και στα συστήματα κλιματισμού συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων εκείνων που συνδυάζονται με συστήματα εξαερισμού. Οι εν λόγω τροποποιήσεις θα πρέπει να εξαιρούν τα μικρά συστήματα θέρμανσης όπως οι ηλεκτρικοί θερμαντήρες και οι θερμάστρες ξύλου όταν αυτά δεν υπερβαίνουν τα ελάχιστα όρια για τη διενέργεια επιθεώρησης σύμφωνα με την οδηγία 2010/31/ΕΕ όπως τροποποιείται με την παρούσα οδηγία.

(36)

Κατά την εκτέλεση των επιθεωρήσεων και προκειμένου να επιτευχθούν στην πράξη οι επιδιωκόμενες βελτιώσεις ενεργειακής απόδοσης κτιρίου, στόχος θα πρέπει να είναι η βελτίωση της πραγματικής ενεργειακής απόδοσης των συστημάτων θέρμανσης, των συστημάτων κλιματισμού και των συστημάτων εξαερισμού υπό κανονικές συνθήκες χρήσης. Η πραγματική απόδοση των συστημάτων αυτών καθορίζεται από την ενέργεια που χρησιμοποιείται στο πλαίσιο δυναμικά μεταβαλλόμενων τυπικών ή μέσων συνθηκών λειτουργίας. Οι συνθήκες αυτές απαιτούν ως επί το πλείστον μέρος μόνον της ονομαστικής ικανότητας παραγωγής και συνεπώς οι επιθεωρήσεις των συστημάτων θέρμανσης, των συστημάτων κλιματισμού και των συστημάτων εξαερισμού θα πρέπει να περιλαμβάνουν αξιολόγηση των σχετικών ικανοτήτων του εξοπλισμού για βελτίωση της απόδοσης του συστήματος υπό μεταβαλλόμενες συνθήκες, όπως υπό συνθήκες μερικής λειτουργίας.

(37)

Έχει αποδειχθεί ότι ο αυτοματισμός των κτιρίων και η ηλεκτρονική παρακολούθηση των τεχνικών συστημάτων κτιρίων μπορούν να υποκαταστήσουν αποτελεσματικά τους ελέγχους, ιδίως για τα μεγάλα συστήματα, και προσφέρει μεγάλες δυνατότητες για οικονομικά αποδοτική και σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας τόσο για τους καταναλωτές όσο και για τις επιχειρήσεις. Η εγκατάσταση τέτοιου εξοπλισμού θα πρέπει να θεωρείται η πλέον οικονομικά αποδοτική εναλλακτική λύση έναντι των ελέγχων σε μεγάλα μη προοριζόμενα για κατοικία κτίρια ή σε πολυκατοικίες επαρκούς μεγέθους ώστε να διασφαλίζεται η απόσβεση του εξοπλισμού σε λιγότερο από τρία έτη, δεδομένου ότι καθιστά δυνατή τη λήψη δράσης βάσει των παρεχόμενων πληροφοριών, εξασφαλίζοντας διαχρονικά εξοικονομήσεις ενέργειας. Για τις εγκαταστάσεις μικρής κλίμακας, η τεκμηρίωση των επιδόσεων του συστήματος από τους εγκαταστάτες θα πρέπει να επιτρέπει την επαλήθευση της συμμόρφωσης με τις ελάχιστες προβλεπόμενες απαιτήσεις για όλα τα τεχνικά συστήματα του κτιρίου.

(38)

Η τρέχουσα δυνατότητα που διαθέτουν τα κράτη μέλη να επιλέγουν μέτρα που βασίζονται στην παροχή συμβουλών ως εναλλακτική της επιθεώρησης των συστημάτων θέρμανσης, των συστημάτων κλιματισμού, των συστημάτων συνδυασμού θέρμανσης και εξαερισμού και των συστημάτων συνδυασμού κλιματισμού και εξαερισμού θα διατηρηθεί εφόσον, σε έκθεση που υποβάλλεται στην Επιτροπή, τεκμηριώνεται ότι το συνολικό αποτέλεσμά τους είναι ισοδύναμο με το αποτέλεσμα επιθεώρησης πριν από την εφαρμογή των εν λόγω μέτρων.

(39)

Η διεξαγωγή τακτικών επιθεωρήσεων των συστημάτων θέρμανσης και των συστημάτων κλιματισμού δυνάμει της οδηγίας 2010/31/ΕΕ απαίτησε σημαντικές διοικητικές και χρηματοοικονομικές επενδύσεις από τα κράτη μέλη και τον ιδιωτικό τομέα, ιδίως όσον αφορά την κατάρτιση και τη διαπίστευση των εμπειρογνωμόνων, τη διασφάλιση και τον έλεγχο της ποιότητας καθώς και το κόστος των επιθεωρήσεων. Τα κράτη μέλη που έχουν θεσπίσει τα αναγκαία μέτρα για την καθιέρωση τακτικών επιθεωρήσεων και έχουν εφαρμόσει αποτελεσματικά συστήματα ελέγχου, μπορεί να κρίνουν σκόπιμο να συνεχίσουν να εφαρμόζουν τα εν λόγω συστήματα, μεταξύ άλλων και για μικρότερα συστήματα θέρμανσης και συστήματα κλιματισμού. Στις περιπτώσεις αυτές, τα κράτη μέλη δεν θα πρέπει να υποχρεούνται να κοινοποιούν τις εν λόγω αυστηρότερες απαιτήσεις στην Επιτροπή.

(40)

Με την επιφύλαξη του δικαιώματος επιλογής των κρατών μελών όσον αφορά την εφαρμογή των προτύπων σχετικά με την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων που έχουν εκπονηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης (CEN) στο πλαίσιο της εντολής M/480 της Επιτροπής, η αναγνώριση και η προαγωγή τους από όλα τα κράτη μέλη θα είχε θετικό αντίκτυπο στην εφαρμογή της οδηγίας 2010/31/ΕΕ όπως τροποποιείται με την παρούσα οδηγία.

(41)

Η σύσταση (ΕΕ) 2016/1318 της Επιτροπής (10) σχετικά με την προώθηση των κτιρίων με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο η εφαρμογή της οδηγίας 2010/31/ΕΕ θα μπορούσε να διασφαλίσει ταυτόχρονα τη μετατροπή του κτιριακού αποθέματος και τη μεταστροφή προς πιο βιώσιμο ενεργειακό εφοδιασμό, υποστηρίζοντας έτσι και τη στρατηγική για θέρμανση και ψύξη. Προκειμένου να διασφαλιστεί η κατάλληλη εφαρμογή, θα πρέπει να επικαιροποιηθεί το γενικό πλαίσιο για τον υπολογισμό της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και θα πρέπει να προωθηθεί η βελτίωση της απόδοσης του κελύφους των κτιρίων, με την υποστήριξη των εργασιών του CEN, στο πλαίσιο της εντολής M/480 της Επιτροπής. Τα κράτη μέλη μπορούν να επιλέγουν να συμπληρώνουν τα ανωτέρω παρέχοντας επιπρόσθετους αριθμητικούς δείκτες, για παράδειγμα σχετικά με τη χρήση ενέργειας του συνόλου του κτιρίου ή τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.

(42)

Η παρούσα οδηγία δεν θα πρέπει να εμποδίζει τα κράτη μέλη να θεσπίζουν πιο φιλόδοξες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης για τα κτίρια και για τα δομικά στοιχεία τους, εφόσον οι εν λόγω απαιτήσεις είναι συμβατές με το ενωσιακό δίκαιο. Το γεγονός ότι οι απαιτήσεις αυτές μπορούν, σε ορισμένες περιπτώσεις, να περιορίζουν την εγκατάσταση ή χρήση προϊόντων που υπόκεινται σε άλλη εφαρμοστέα ενωσιακή νομοθεσία εναρμόνισης συνάδει προς τους στόχους των οδηγιών 2010/31/ΕΕ και 2012/27/ΕΕ, υπό τον όρο ότι οι εν λόγω απαιτήσεις δεν αποτελούν αδικαιολόγητο φραγμό για το εμπόριο.

(43)

Δεδομένου ότι ο στόχος της παρούσας οδηγίας, δηλαδή η μείωση της απαιτούμενης ενέργειας για την κάλυψη της ενεργειακής ζήτησης που συνδέεται με την τυπική χρήση των κτιρίων, δεν μπορεί να επιτευχθεί επαρκώς από τα κράτη μέλη, μπορεί όμως εξαιτίας της εγγυημένης συνοχής κοινών στόχων, κοινής αντίληψης και κοινής πολιτικής βούλησης, να επιτευχθεί καλύτερα σε επίπεδο Ένωσης, η Ένωση δύναται να λάβει μέτρα, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας του άρθρου 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, όπως διατυπώνεται στο ίδιο άρθρο, η παρούσα οδηγία δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη του εν λόγω στόχου.

(44)

Η παρούσα οδηγία σέβεται πλήρως τις εθνικές ιδιαιτερότητες και διαφορές των κρατών μελών και τις αρμοδιότητές τους σύμφωνα με το άρθρο 194 παράγραφος 2 ΣΛΕΕ. Επιπλέον, σκοπός της παρούσας οδηγίας είναι η δυνατότητα ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών προκειμένου να διευκολυνθεί η μετάβαση σε κτιριακό δυναμικό υψηλής ενεργειακής απόδοσης στην Ένωση.

(45)

Σύμφωνα με την κοινή πολιτική δήλωση των κρατών μελών και της Επιτροπής της 28ης Σεπτεμβρίου 2011 σχετικά με τα επεξηγηματικά έγγραφα (11), τα κράτη μέλη ανέλαβαν να συνοδεύουν, σε αιτιολογημένες περιπτώσεις, την κοινοποίηση των μέτρων μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο με ένα ή περισσότερα έγγραφα στα οποία θα επεξηγείται η σχέση μεταξύ των συστατικών στοιχείων μιας οδηγίας και των αντίστοιχων μερών των νομοθετικών πράξεων μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο. Όσον αφορά την παρούσα οδηγία, ο νομοθέτης θεωρεί ότι η διαβίβαση τέτοιων εγγράφων είναι αιτιολογημένη.

(46)

Επομένως, οι οδηγίες 2010/31/ΕΕ και 2012/27/ΕΕ θα πρέπει να τροποποιηθούν αναλόγως,

1)

Το άρθρο 2 τροποποιείται ως εξής:

2)

Παρεμβάλλεται το ακόλουθο άρθρο:

«Άρθρο 2α

Μακροπρόθεσμη στρατηγική ανακαίνισης

1.   Κάθε κράτος μέλος θεσπίζει μακροπρόθεσμη στρατηγική ανακαίνισης του εθνικού δυναμικού κτιρίων, δημόσιων και ιδιωτικών, που προορίζονται για κατοικίες ή για άλλες χρήσεις και τη μετατροπή του σε υψηλής ενεργειακής απόδοσης και απαλλαγμένο από ανθρακούχες εκπομπές κτιριακό δυναμικό έως το 2050, διευκολύνοντας την οικονομικά αποδοτική μετατροπή υφιστάμενων κτιρίων σε κτίρια με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας. Κάθε μακροπρόθεσμη στρατηγική ανακαίνισης υποβάλλεται σύμφωνα με τις ισχύουσες υποχρεώσεις σχεδιασμού και αναφοράς και περιλαμβάνει τα εξής:

2.   Στις μακροπρόθεσμες εθνικές στρατηγικές του ανακαίνισης, κάθε κράτος μέλος παρουσιάζει χάρτη πορείας με μέτρα και μετρήσιμους εθνικούς δείκτες προόδου, ενόψει του μακροπρόθεσμου στόχου του 2050 για μείωση των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου στην Ένωση κατά 80-95 % σε σχέση με το 1990, προκειμένου να διασφαλιστεί εθνικό κτιριακό δυναμικό υψηλής ενεργειακής απόδοσης και απαλλαγμένο από ανθρακούχες εκπομπές και προκειμένου να διευκολυνθεί η οικονομικά αποδοτική μετατροπή υφιστάμενων κτιρίων σε κτίρια με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας. Ο χάρτης πορείας περιλαμβάνει ενδεικτικά ορόσημα για το 2030, το 2040 και το 2050, και προσδιορίζει με ποιόν τρόπο τα ορόσημα αυτά συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων ενεργειακής απόδοσης της Ένωσης σύμφωνα με την οδηγία 2012/27/ΕΕ.

3.   Προκειμένου να στηρίξουν την κινητοποίηση επενδύσεων για τις ανακαινίσεις που είναι απαραίτητες για την επίτευξη των στόχων της παραγράφου 1, τα κράτη μέλη διευκολύνουν την πρόσβαση στους κατάλληλους μηχανισμούς που επιτρέπουν:

4.   Η Επιτροπή συλλέγει και δημοσιοποιεί, τουλάχιστον στις δημόσιες αρχές, βέλτιστες πρακτικές σχετικά με επιτυχημένα δημόσια και ιδιωτικά συστήματα χρηματοδότησης για ενεργειακές ανακαινίσεις, καθώς και πληροφορίες σχετικά με συστήματα για την ομαδοποίηση έργων ενεργειακής ανακαίνισης μικρής κλίμακας. Η Επιτροπή εντοπίζει και δημοσιοποιεί βέλτιστες πρακτικές όσον αφορά τα χρηματοδοτικά κίνητρα για την ανακαίνιση από την άποψη του καταναλωτή λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορές οικονομικής αποδοτικότητας μεταξύ των κρατών μελών.

5.   Προκειμένου να στηρίξει την ανάπτυξη της μακροπρόθεσμης στρατηγικής του όσον αφορά τις ανακαινίσεις, κάθε κράτος μέλος διεξάγει δημόσια διαβούλευση σχετικά με την εν λόγω στρατηγική προτού την υποβάλλει στην Επιτροπή. Κάθε κράτος μέλος επισυνάπτει περίληψη των αποτελεσμάτων της δημόσιας διαβούλευσης ως παράρτημα στη μακροπρόθεσμη εθνική στρατηγική ανακαίνισης.

Κάθε κράτος μέλος καθορίζει τις πρακτικές λεπτομέρειες όσον αφορά τις διαβουλεύσεις με όλους ανεξαιρέτως τους ενδιαφερόμενους κατά τη διάρκεια της εφαρμογής της μακροπρόθεσμης εθνικής του πολιτικής ανακαινίσεων.

6.   Κάθε κράτος μέλος επισυνάπτει σε παράρτημα της μακροπρόθεσμης στρατηγικής ανακαίνισης τις λεπτομέρειες της εφαρμογής της πλέον πρόσφατης εθνικής του μακροπρόθεσμης στρατηγικής ανακαίνισης, συμπεριλαμβανομένων των σχεδιαζόμενων πολιτικών και δράσεων.

7.   Κάθε κράτος μέλος μπορεί να χρησιμοποιεί τη μακροπρόθεσμη στρατηγική του ανακαίνισης προκειμένου να αντιμετωπίσει το ζήτημα της πυρασφάλειας και τους κινδύνους που συνδέονται με την έντονη σεισμική δραστηριότητα ή πυρκαγιές και επηρεάζουν τόσο τις ενεργειακές ανακαινίσεις όσο και τη διάρκεια ζωής των κτιρίων.».

3)

Το άρθρο 6 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«Άρθρο 6

Νέα κτίρια

1.   Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε τα νέα κτίρια να πληρούν τις ελάχιστες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης που καθορίζονται σύμφωνα με το άρθρο 4.

2.   Τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι, πριν από την έναρξη της κατασκευής νέων κτιρίων, έχει ληφθεί υπόψη η τεχνική, περιβαλλοντική και οικονομική σκοπιμότητα εγκατάστασης εναλλακτικών συστημάτων υψηλής απόδοσης, εφόσον είναι διαθέσιμα.».

4)

Στο άρθρο 7, το πέμπτο εδάφιο αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«Όσον αφορά τα κτίρια που υφίστανται ανακαίνιση μεγάλης κλίμακας, τα κράτη μέλη ενθαρρύνουν τα εναλλακτικά συστήματα υψηλής απόδοσης, στον βαθμό που αυτό είναι τεχνικά, λειτουργικά και οικονομικά εφικτό, και αντιμετωπίζουν τα ζητήματα της δημιουργίας υγιεινών κλιματικών συνθηκών εσωτερικού χώρου, της πυρασφάλειας και των κινδύνων που συνδέονται με την έντονη σεισμική δραστηριότητα.».

5)

Το άρθρο 8 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«Άρθρο 8

Τεχνικά συστήματα κτιρίων, ηλεκτροκίνηση και δείκτης ευφυούς ετοιμότητας των κτιρίων

1.   Τα κράτη μέλη θεσπίζουν, προκειμένου να βελτιστοποιηθεί η ενεργειακή χρήση των τεχνικών συστημάτων κτιρίων, συστημικές απαιτήσεις όσον αφορά τη συνολική ενεργειακή απόδοση, την ορθή εγκατάσταση και τη σωστή διαστασιολόγηση, ρύθμιση και έλεγχο των τεχνικών συστημάτων κτιρίων που εγκαθίστανται σε υφιστάμενα κτίρια. Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να εφαρμόζουν αυτές τις απαιτήσεις όσον αφορά τα συστήματα και σε νέα κτίρια.

Οι απαιτήσεις όσον αφορά τα συστήματα καθορίζονται για νέα, τεχνικά συστήματα κτιρίων ή συστήματα με τα οποία αντικαθίστανται ή αναβαθμίζονται τα υφιστάμενα και εφαρμόζονται στον βαθμό που αυτό είναι τεχνικά, λειτουργικά και οικονομικά εφικτό.

Τα κράτη μέλη απαιτούν από τα νέα κτίρια, εφόσον αυτό είναι τεχνικά και οικονομικά εφικτό, να είναι εξοπλισμένα με συστήματα αυτορρύθμισης για την αυτόνομη ρύθμιση της θερμοκρασίας σε κάθε δωμάτιο ή, όπου αυτό δικαιολογείται, σε καθορισμένη θερμαινόμενη ζώνη της κτιριακής μονάδας. Στα υπάρχοντα κτίρια, η εγκατάσταση τέτοιων συσκευών αυτορρύθμισης απαιτείται όταν αντικαθίσταται η μονάδα παραγωγής θερμότητας, εφόσον αυτό είναι τεχνικά και οικονομικά εφικτό.

2.   Όσον αφορά τα νέα μη προοριζόμενα για κατοικία κτίρια καθώς και τα μη προοριζόμενα για κατοικία κτίρια που υφίστανται ανακαίνιση μεγάλης κλίμακας με περισσότερους από δέκα χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων, τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν την εγκατάσταση τουλάχιστον ενός σημείου επαναφόρτισης κατά την έννοια της οδηγίας 2014/94/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (*3) καθώς και υποδομή καλωδίωσης, δηλαδή αγωγούς διέλευσης ηλεκτρικών καλωδίων, για τουλάχιστον έναν χώρο στάθμευσης ανά πέντε, προκειμένου να καταστεί δυνατή σε μεταγενέστερο στάδιο η εγκατάσταση σημείων επαναφόρτισης για ηλεκτρικά οχήματα όταν:

Η Επιτροπή υποβάλλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο έως την 1η Ιανουαρίου 2023 σχετικά με τη δυνητική συμβολή της πολιτικής ακινήτων της Ένωσης στην προώθηση της ηλεκτροκίνησης και προτείνει σχετικά μέτρα κατά περίπτωση.

3.   Τα κράτη μέλη καθορίζουν τις απαιτήσεις για την εγκατάσταση ενός ελάχιστου αριθμού σημείων επαναφόρτισης σε όλα τα κτίρια που δεν προορίζονται για κατοικία και διαθέτουν περισσότερες από είκοσι θέσεις στάθμευσης έως την 1η Ιανουαρίου 2025.

4.   Τα κράτη μέλη μπορούν να αποφασίσουν να μην καθορίσουν ή να μην εφαρμόσουν τις απαιτήσεις που αναφέρονται στις παραγράφους 2 και 3 σε κτίρια που ανήκουν και χρησιμοποιούνται από μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, όπως ορίζεται στον τίτλο I του παραρτήματος της σύστασης 2003/361/ΕΚ της Επιτροπής (*4).

5.   Όσον αφορά τα νέα κτίρια κατοικιών καθώς και τα κτίρια κατοικιών που υφίστανται ανακαίνιση μεγάλης κλίμακας, με περισσότερους από δέκα χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων, τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν την εγκατάσταση υποδομής καλωδίωσης, δηλαδή αγωγούς διέλευσης ηλεκτρικών καλωδίων, για κάθε θέση στάθμευσης προκειμένου να καταστεί δυνατή σε μεταγενέστερο στάδιο η εγκατάσταση σημείων επαναφόρτισης για ηλεκτρικά οχήματα, όταν:

6.   Τα κράτη μέλη μπορούν να αποφασίσουν να μην εφαρμόσουν τις παραγράφους 2, 3 και 5 σε συγκεκριμένες κατηγορίες κτιρίων όταν:

7.   Τα κράτη μέλη προβλέπουν μέτρα για την απλοποίηση της εγκατάστασης σημείων επαναφόρτισης σε νέα και υφιστάμενα κτίρια κατοικιών ή κτίρια για άλλες χρήσεις και αντιμετωπίζουν πιθανά ρυθμιστικά εμπόδια, μεταξύ άλλων με διαδικασίες έκδοσης αδειών και έγκρισης, χωρίς να θίγεται η νομοθεσία περί ιδιοκτησίας και περί μισθώσεως των κρατών μελών.

8.   Τα κράτη μέλη λαμβάνουν υπόψη την ανάγκη συνεκτικών πολιτικών για τα κτίρια, τους τομείς της ήπιας και πράσινης κινητικότητας και του πολεοδομικού σχεδιασμού.

9.   Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε, όταν εγκαθίσταται, αντικαθίσταται ή αναβαθμίζεται τεχνικό σύστημα κτιρίου, να αξιολογείται η συνολική ενεργειακή απόδοση του μεταβαλλόμενου τμήματος και, όπου ενδείκνυται, του συνολικού συστήματος. Τα αποτελέσματα τεκμηριώνονται και διαβιβάζονται στον ιδιοκτήτη του κτιρίου, ώστε να παραμένουν διαθέσιμα και να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για επαλήθευση της συμμόρφωσης με τις ελάχιστες απαιτήσεις που καθορίζονται σύμφωνα με την παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου και για την έκδοση πιστοποιητικών ενεργειακής απόδοσης. Με την επιφύλαξη του άρθρου 12, τα κράτη μέλη αποφασίζουν εάν απαιτούν ή όχι την έκδοση νέου πιστοποιητικού ενεργειακής απόδοσης.

10.   Η Επιτροπή εκδίδει, έως τις 31 Δεκεμβρίου 2019, κατ’ εξουσιοδότηση πράξη σύμφωνα με το άρθρο 23, για τη συμπλήρωση της παρούσας οδηγίας με τη θέσπιση προαιρετικού κοινού συστήματος της Ένωσης για την αξιολόγηση της ευφυούς ετοιμότητας των κτιρίων. Η αξιολόγηση θα βασίζεται σε εκτίμηση του κτιρίου ή της κτιριακής μονάδας όσον αφορά την ικανότητα προσαρμογής της λειτουργίας του στις ανάγκες των ενοίκων και του δικτύου, και τη δυνατότητα βελτίωσης της ενεργειακής του απόδοσης και των συνολικών επιδόσεων.

Σύμφωνα με το παράρτημα Ια, το προαιρετικό κοινό σύστημα της Ένωσης για την αξιολόγηση της ευφυούς ετοιμότητας των κτιρίων:

11.   Η Επιτροπή, έως τις 31 Δεκεμβρίου 2019, και αφού συμβουλευθεί τα ενδιαφερόμενα μέρη, εκδίδει εκτελεστική πράξη διευκρινίζοντας τις τεχνικές λεπτομέρειες για την αποτελεσματική υλοποίηση του συστήματος που αναφέρεται στην παράγραφο 10 του παρόντος άρθρου, συμπεριλαμβανομένου χρονοδιαγράμματος για μη δεσμευτική δοκιμαστική εφαρμογή σε εθνικό επίπεδο, και αποσαφηνίζει τη συμπληρωματική σχέση του συστήματος προς τα πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης που αναφέρονται στο άρθρο 11.

Η εκτελεστική πράξη αυτή εγκρίνεται σύμφωνα με τη διαδικασία εξέτασης που προβλέπεται στο άρθρο 26 παράγραφος 3.

(*3)  Οδηγία 2014/94/EE του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 22ας Οκτωβρίου 2014, για την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων (ΕΕ L 307 της 28.10.2014, σ. 1)."

(*4)  Σύσταση της Επιτροπής, της 6ης Μαΐου 2003, σχετικά με τον ορισμό των πολύ μικρών, των μικρών και των μεσαίων επιχειρήσεων (ΕΕ L 124 της 20.5.2003, σ. 36).»."

6)

Το άρθρο 10 παράγραφος 6 τροποποιείται ως εξής:

«6.   Τα κράτη μέλη συνδέουν τα οικονομικά τους μέτρα για βελτιώσεις της ενεργειακής απόδοσης κατά την ανακαίνιση κτιρίων με τις στοχευόμενες ή επιτυγχανόμενες εξοικονομήσεις ενέργειας, όπως προσδιορίζονται σύμφωνα με ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω κριτήρια:

6α.   Οι βάσεις δεδομένων για τα πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης επιτρέπουν τη συλλογή δεδομένων σχετικά με τη μετρηθείσα ή υπολογιζόμενη κατανάλωση ενέργειας συγκεκριμένων κτιρίων, συμπεριλαμβανομένων τουλάχιστον των δημόσιων κτιρίων για τα οποία, όπως αναφέρεται στο άρθρο 13, έχει εκδοθεί πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης σύμφωνα με το άρθρο 12.

6β.   Διατίθενται τουλάχιστον συγκεντρωτικά και ανώνυμα δεδομένα, σύμφωνα με τις ενωσιακές και τις εθνικές απαιτήσεις προστασίας των δεδομένων, για στατιστικούς και ερευνητικούς σκοπούς, καθώς και στον ιδιοκτήτη του κτιρίου.».

7)

Τα άρθρα 14 και 15 αντικαθίστανται από το ακόλουθο κείμενο:

«Άρθρο 14

Επιθεώρηση συστημάτων θέρμανσης

1.   Τα κράτη μέλη θεσπίζουν τα αναγκαία μέτρα για την καθιέρωση τακτικών επιθεωρήσεων των προσβάσιμων τμημάτων των συστημάτων θέρμανσης χώρου ή των συστημάτων συνδυασμού θέρμανσης και εξαερισμού χώρου ωφέλιμης ονομαστικής ισχύος άνω των 70 kW, όπως η μονάδα παραγωγής θερμότητας, το σύστημα ελέγχου και η αντλία ή οι αντλίες κυκλοφορίας που χρησιμοποιούνται για τη θέρμανση κτιρίων. Η επιθεώρηση περιλαμβάνει αξιολόγηση του βαθμού απόδοσης και του μεγέθους της μονάδας παραγωγής θερμότητας σε σύγκριση με τις θερμαντικές ανάγκες του κτιρίου και λαμβάνει υπόψη, ενδεχομένως, τις δυνατότητες του συστήματος θέρμανσης ή του συστήματος συνδυασμού θέρμανσης και εξαερισμού χώρου να βελτιστοποιήσει την απόδοσή του σε τυπικές ή μέσες συνθήκες λειτουργίας.

Εφόσον δεν έχουν γίνει αλλαγές στο σύστημα θέρμανσης ή στο σύστημα συνδυασμού θέρμανσης και εξαερισμού χώρου ή στις απαιτήσεις θέρμανσης του κτιρίου μετά από επιθεώρηση δυνάμει της παρούσας παραγράφου, τα κράτη μέλη μπορούν να επιλέξουν να μην ζητούν να επαναληφθεί η αξιολόγηση του μεγέθους της μονάδας παραγωγής θερμότητας.

2.   Τα τεχνικά συστήματα κτιρίων που καλύπτονται ρητά από συμφωνηθέν κριτήριο ενεργειακής απόδοσης ή συμβατική ρύθμιση που προσδιορίζει συμφωνηθέν επίπεδο βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης, όπως οι συμβάσεις ενεργειακής απόδοσης ή των οποίων τη λειτουργία έχει αναλάβει φορέας εκμετάλλευσης ή διαχειριστής δικτύου και τα οποία, ως εκ τούτου, υπόκεινται σε μέτρα παρακολούθησης της απόδοσης ως προς το σύστημα, εξαιρούνται από τις απαιτήσεις της παραγράφου 1, με την προϋπόθεση ότι ο συνολικός αντίκτυπος αυτής της προσέγγισης είναι ισοδύναμος με τον αντίκτυπο της παραγράφου 1.

3.   Εναλλακτικά προς τις διατάξεις της παραγράφου 1 και υπό τον όρο ότι ο συνολικός αντίκτυπος είναι ισοδύναμος με τον αντίκτυπο της παραγράφου 1, τα κράτη μέλη μπορούν να επιλέξουν να λάβουν μέτρα για να εξασφαλίσουν την παροχή συμβουλών στους χρήστες σχετικά με την αντικατάσταση των μονάδων παραγωγής θερμότητας, άλλες τροποποιήσεις του συστήματος θέρμανσης ή του συστήματος συνδυασμού θέρμανσης και εξαερισμού χώρου και εναλλακτικές λύσεις για την αξιολόγηση της απόδοσης και του ενδεδειγμένου μεγέθους των εν λόγω συστημάτων.

Προτού εφαρμόσει τα εναλλακτικά μέτρα που αναφέρονται στο πρώτο εδάφιο της παρούσας παραγράφου, κάθε κράτος μέλος τεκμηριώνει, υποβάλλοντας έκθεση στην Επιτροπή, την ισοδυναμία του αντικτύπου αυτών των μέτρων με τον αντίκτυπο των μέτρων που αναφέρονται στην παράγραφο 1.

Η εν λόγω έκθεση υποβάλλεται σύμφωνα με τις ισχύουσες υποχρεώσεις σχεδιασμού και αναφοράς.

4.   Τα κράτη μέλη καθορίζουν τις απαιτήσεις προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι, εφόσον είναι τεχνικά και οικονομικά εφικτό, τα μη προοριζόμενα για κατοικία κτίρια με συστήματα θέρμανσης ή συστήματα συνδυασμού θέρμανσης και εξαερισμού χώρου ωφέλιμης ονομαστικής ισχύος άνω των 290 kW, θα έχουν εξοπλιστεί έως το 2025 με συστήματα αυτοματισμού και ελέγχου.

Τα συστήματα αυτοματισμού και ελέγχου κτιρίων επιτρέπουν:

5.   Τα κράτη μέλη μπορούν να καθορίζουν απαιτήσεις προκειμένου να εξασφαλίζεται ότι τα προοριζόμενα για κατοικία κτίρια είναι εξοπλισμένα με:

6.   Τα κτίρια που συμμορφώνονται με την παράγραφο 4 ή 5, εξαιρούνται από τις απαιτήσεις της παραγράφου 1.

Άρθρο 15

Επιθεώρηση συστημάτων κλιματισμού

1.   Τα κράτη μέλη θεσπίζουν τα αναγκαία μέτρα για την καθιέρωση τακτικών επιθεωρήσεων των προσβάσιμων τμημάτων συστημάτων κλιματισμού, ή συστημάτων συνδυασμού κλιματισμού και εξαερισμού, ωφέλιμης ονομαστικής ισχύος άνω των 70 kW. Η επιθεώρηση περιλαμβάνει αξιολόγηση του βαθμού απόδοσης και του μεγέθους του συστήματος κλιματισμού σε σύγκριση με τις ανάγκες ψύξης του κτιρίου και λαμβάνει υπόψη, ενδεχομένως, τις δυνατότητες του συστήματος κλιματισμού ή του συστήματος συνδυασμού κλιματισμού και εξαερισμού να βελτιστοποιήσει την απόδοσή του υπό τυπικές ή μέσες συνθήκες λειτουργίας.

Εφόσον δεν έχουν γίνει αλλαγές στο σύστημα κλιματισμού ή στο σύστημα συνδυασμού κλιματισμού κα εξαερισμού ή στις απαιτήσεις ψύξης του κτιρίου μετά από επιθεώρηση η οποία διεξάγεται δυνάμει της παρούσας παραγράφου, τα κράτη μέλη μπορούν να επιλέξουν να μην ζητούν να επαναληφθεί η αξιολόγηση του μεγέθους του συστήματος κλιματισμού.