ISSN 1977-0669

doi:10.3000/19770669.L_2013.174.ell

Επίσημη Εφημερίδα

της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 174

European flag  

Έκδοση στην ελληνική γλώσσα

Νομοθεσία

56ό έτος
26 Ιουνίου 2013


Περιεχόμενα

 

I   Νομοθετικές πράξεις

Σελίδα

 

 

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ

 

*

Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 549/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 21ης Μαΐου 2013, για το ευρωπαϊκό σύστημα εθνικών και περιφερειακών λογαριασμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ( 1 )

1

 


 

(1)   Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ

EL

Οι πράξεις των οποίων οι τίτλοι έχουν τυπωθεί με λευκά στοιχεία αποτελούν πράξεις τρεχούσης διαχειρίσεως που έχουν θεσπισθεί στο πλαίσιο της γεωργικής πολιτικής και είναι γενικά περιορισμένης χρονικής ισχύος.

Οι τίτλοι όλων των υπολοίπων πράξεων έχουν τυπωθεί με μαύρα στοιχεία και επισημαίνονται με αστερίσκο.


I Νομοθετικές πράξεις

ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ

26.6.2013   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 174/1


ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΕ) αριθ. 549/2013 ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

της 21ης Μαΐου 2013

για το ευρωπαϊκό σύστημα εθνικών και περιφερειακών λογαριασμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης

(Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)

ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 338 παράγραφος 1,

Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,

Κατόπιν διαβιβάσεως του σχεδίου νομοθετικής πράξης στα εθνικά κοινοβούλια,

Έχοντας υπόψη τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (1),

Αποφασίζοντας σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία (2),

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1)

Η χάραξη πολιτικής στην Ένωση και η παρακολούθηση των οικονομιών των κρατών μελών και της οικονομικής και νομισματικής ένωσης (ΟΝΕ) απαιτούν συγκρίσιμες, επίκαιρες και αξιόπιστες πληροφορίες για τη δομή της οικονομίας και την εξέλιξη της οικονομικής κατάστασης κάθε κράτους μέλους ή περιφέρειας.

(2)

Η Επιτροπή θα πρέπει να συμβάλει στην παρακολούθηση των οικονομιών των κρατών μελών και της ΟΝΕ και, συγκεκριμένα, να υποβάλει τακτικά έκθεση στο Συμβούλιο για την επιτελούμενη στα κράτη μέλη πρόοδο όσον αφορά την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους σχετικά με την ΟΝΕ.

(3)

Οι πολίτες της Ένωσης χρειάζονται οικονομικούς λογαριασμούς ως βασικό εργαλείο για την ανάλυση της οικονομικής κατάστασης ενός κράτους μέλους ή μιας περιφέρειας. Για λόγους συγκρισιμότητας, οι λογαριασμοί αυτοί θα πρέπει να καταρτίζονται βάσει ενός ενιαίου συνόλου αρχών που να μην επιδέχονται διαφορετικές ερμηνείες. Οι πληροφορίες που παρέχονται θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο ακριβείς, πλήρεις και έγκαιρες, προκειμένου να εξασφαλιστεί η μέγιστη διαφάνεια σε όλους τους τομείς.

(4)

Η Επιτροπή θα πρέπει να χρησιμοποιεί συγκεντρωτικά μεγέθη των εθνικών και περιφερειακών λογαριασμών για διοικητικούς σκοπούς της Ένωσης και, ιδίως, για δημοσιονομικούς υπολογισμούς.

(5)

Το 1970, δημοσιεύθηκε διοικητικό έγγραφο υπό τον τίτλο «Ευρωπαϊκό Σύστημα Ολοκληρωμένων Οικονομικών Λογαριασμών (ΕΣΟΛ)», το οποίο κάλυπτε τον ρυθμιζόμενο από τον παρόντα κανονισμό τομέα. Το έγγραφο αυτό εκπονήθηκε με αποκλειστική φροντίδα και ευθύνη της Στατιστικής Υπηρεσίας των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και ήταν απόρροια πολυετούς συνεργασίας της εν λόγω υπηρεσίας με τις στατιστικές υπηρεσίες των κρατών μελών που αποσκοπούσε στη διαμόρφωση συστήματος τήρησης των εθνικών λογαριασμών ανταποκρινόμενου στις ανάγκες της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Αποτέλεσε δε την κοινοτική εκδοχή του συστήματος εθνικών λογαριασμών των Ηνωμένων Εθνών, το οποίο και χρησιμοποιόταν μέχρι τότε στις Κοινότητες. Προς ενημέρωση των στοιχείων του πρώτου εκείνου κειμένου, δημοσιεύθηκε το 1979 (3) μια δεύτερη έκδοση του εγγράφου.

(6)

Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2223/96 του Συμβουλίου, της 25ης Ιουνίου 1996, περί του ευρωπαϊκού συστήματος εθνικών και περιφερειακών λογαριασμών της Κοινότητας (4), θέσπισε σύστημα εθνικών λογαριασμών που ανταποκρινόταν στις απαιτήσεις της οικονομικής, κοινωνικής και περιφερειακής πολιτικής της Κοινότητας. Το σύστημα αυτό ήταν, σε γενικές γραμμές, σύμφωνο με το τότε νέο σύστημα εθνικών λογαριασμών, το οποίο είχε θεσπίσει η Επιτροπή Στατιστικής των Ηνωμένων Εθνών τον Φεβρουάριο του 1993 (ΣΕΛ 1993), ώστε τα αποτελέσματα σε όλα τα κράτη μέλη των Ηνωμένων Εθνών να είναι διεθνώς συγκρίσιμα.

(7)

Το ΣΕΛ 1993 επικαιροποιήθηκε με τη μορφή ενός νέου συστήματος εθνικών λογαριασμών (2008 ΣΕΛ) που θέσπισε η Επιτροπή Στατιστικής των Ηνωμένων Εθνών τον Φεβρουάριο του 2009 με σκοπό τη μεγαλύτερη εναρμόνιση των εθνικών λογαριασμών με το νέο οικονομικό περιβάλλον, τις εξελίξεις της μεθοδολογικής έρευνας και τις ανάγκες των χρηστών.

(8)

Το ευρωπαϊκό σύστημα λογαριασμών (ΕΣΛ 95), το οποίο θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2223/96, είναι αναγκαίο να αναθεωρηθεί για να συνεκτιμηθούν οι εξελίξεις στο ΣΕΛ, ώστε το αναθεωρημένο ευρωπαϊκό σύστημα λογαριασμών, όπως θεσπίζεται στον παρόντα κανονισμό, να αποτελεί εκδοχή του 2008 ΣΕΛ προσαρμοσμένη στις δομές των οικονομιών των κρατών μελών και τα στοιχεία της Ένωσης να είναι συγκρίσιμα με αυτά που συλλέγονται από τους κυριότερους διεθνείς εταίρους της.

(9)

Για τον σκοπό της δημιουργίας περιβαλλοντικών οικονομικών λογαριασμών ως δορυφορικών λογαριασμών στο πλαίσιο του αναθεωρημένου ευρωπαϊκού συστήματος λογαριασμών, ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 691/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 6ης Ιουλίου 2011, σχετικά με τους ευρωπαϊκούς περιβαλλοντικούς οικονομικούς λογαριασμούς (5), θέσπισε κοινό πλαίσιο για τη συλλογή, την κατάρτιση, τη διαβίβαση και την αξιολόγηση ευρωπαϊκών περιβαλλοντικών οικονομικών λογαριασμών.

(10)

Στην περίπτωση των περιβαλλοντικών και κοινωνικών λογαριασμών, θα πρέπει επίσης να ληφθεί πλήρως υπόψη η ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο της 20ής Αυγούστου 2009 με τίτλο το «ΑΕΠ και πέρα από αυτό — Η μέτρηση της προόδου σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμο». Είναι αναγκαίο να αναληφθούν ενεργά μεθοδολογικές μελέτες και δοκιμές στοιχείων, ιδίως όσον αφορά ζητήματα σχετικά με το «ΑΕΠ και πέρα από αυτό» και τη στρατηγική «Ευρώπη 2020», με σκοπό την ανάπτυξη μιας συνολικότερης προσέγγισης για τη μέτρηση της ευημερίας και της προόδου, ώστε να υποστηριχτεί η προώθηση της έξυπνης, βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να αντιμετωπιστούν τα ζητήματα των περιβαλλοντικών εξωτερικοτήτων και των κοινωνικών ανισοτήτων. Θα πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη το ζήτημα των μεταβολών στην παραγωγικότητα. Κατά τον τρόπο αυτό, θα πρέπει να είναι δυνατόν να υποβληθούν στοιχεία προς συμπλήρωση του ΑΕΠ το συντομότερο δυνατόν. Η Επιτροπή θα πρέπει να υποβάλει το 2013 στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο τη συνέχεια της ανακοίνωσης με τίτλο το «ΑΕΠ και πέρα από αυτό» και, εάν χρειαστεί, νομοθετικές προτάσεις το 2014. Τα στοιχεία σχετικά με τους εθνικούς και περιφερειακούς λογαριασμούς θα πρέπει να θεωρούνται ως ένα μέσο για την επίτευξη αυτών των στόχων.

(11)

Θα πρέπει να διερευνηθεί η δυνατότητα χρησιμοποίησης νέων, αυτοματοποιημένων μεθόδων συλλογής στοιχείων σε πραγματικό χρόνο.

(12)

Το αναθεωρημένο ευρωπαϊκό σύστημα λογαριασμών που έχει συσταθεί με βάση τον παρόντα κανονισμό (ΕΣΛ 2010) περιλαμβάνει μια μεθοδολογία και ένα πρόγραμμα διαβίβασης στο οποίο καθορίζονται οι λογαριασμοί και οι πίνακες που πρέπει να υποβάλλονται από όλα τα κράτη μέλη σε καθορισμένες προθεσμίες. Η Επιτροπή θα πρέπει να διαθέτει αυτούς τους λογαριασμούς και τους πίνακες στους χρήστες, σε συγκεκριμένες ημερομηνίες και, εάν συντρέχει περίπτωση, σύμφωνα με προαναγγελθέν χρονοδιάγραμμα δημοσίευσης, ιδίως όσον αφορά την παρακολούθηση της οικονομικής σύγκλισης και την επίτευξη στενού συντονισμού των οικονομικών πολιτικών των κρατών μελών.

(13)

Θα πρέπει να υιοθετείται μια προσέγγιση κατά τη δημοσίευση στοιχείων που θα έχει ως γνώμονα τις ανάγκες του χρήστη, ούτως ώστε να παρέχονται προσβάσιμες και χρήσιμες πληροφορίες στους πολίτες και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς της Ένωσης.

(14)

Το ΕΣΛ 2010 προορίζεται να αντικαταστήσει σταδιακά όλα τα υπόλοιπα συστήματα και να χρησιμεύσει ως πλαίσιο αναφοράς για κοινά πρότυπα, ορισμούς, ονοματολογίες και λογιστικούς κανόνες για την κατάρτιση των λογαριασμών των κρατών μελών για τους σκοπούς της Ένωσης, ώστε να παρέχονται συγκρίσιμα αποτελέσματα μεταξύ των κρατών μελών.

(15)

Σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1059/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Μαΐου 2003, για τη θέσπιση μιας κοινής ονοματολογίας των εδαφικών στατιστικών μονάδων (NUTS) (6), όλες οι στατιστικές των κρατών μελών που διαβιβάζονται στην Επιτροπή και οι οποίες ταξινομούνται ανά εδαφικές μονάδες θα πρέπει να χρησιμοποιούν την ονοματολογία NUTS. Συνεπώς, προκειμένου να καταρτίζονται συγκρίσιμες περιφερειακές στατιστικές, οι εδαφικές μονάδες θα πρέπει να καθορίζονται σύμφωνα με την ονοματολογία NUTS.

(16)

Η διαβίβαση στοιχείων από τα κράτη μέλη, περιλαμβανομένης της διαβίβασης εμπιστευτικών δεδομένων, διέπεται από τους κανόνες που περιλαμβάνονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 223/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Μαρτίου 2009, σχετικά με τις ευρωπαϊκές στατιστικές (7). Συνεπώς, τα μέτρα που λαμβάνονται σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό θα πρέπει, επίσης, να εγγυώνται την προστασία των εμπιστευτικών δεδομένων και να αποτρέπουν τον κίνδυνο μη εξουσιοδοτημένης κοινοποίησης ή χρησιμοποίησης για μη στατιστικούς σκοπούς ευρωπαϊκών στατιστικών κατά την παραγωγή και διάδοσή τους.

(17)

Δημιουργήθηκε ειδική ομάδα που ανέλαβε να εξετάσει περαιτέρω το ζήτημα της αντιμετώπισης των έμμεσα μετρούμενων υπηρεσιών χρηματοοικονομικής διαμεσολάβησης (ΥΧΔΜΕ) στους εθνικούς λογαριασμούς, συμπεριλαμβανομένης της εξέτασης προσαρμοσμένης στον κίνδυνο μεθόδου που να αποκλείει τον κίνδυνο από τον υπολογισμό των ΥΧΔΜΕ, ώστε να αντανακλά το αναμενόμενο μελλοντικό κόστος του αναλαμβανόμενου κινδύνου. Λαμβανομένων υπόψη των πορισμάτων της ειδικής ομάδας, ενδέχεται να χρειαστεί τροποποίηση της μεθοδολογίας για τον υπολογισμό και την κατανομή των ΥΧΔΜΕ, με κατ’ εξουσιοδότηση πράξη, ώστε να παρέχονται βελτιωμένα αποτελέσματα.

(18)

Οι δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης αποτελούν επένδυση και θα πρέπει να καταγράφονται ως δημιουργία ακαθάριστου πάγιου κεφαλαίου. Ωστόσο, είναι αναγκαίο να καθοριστεί, με κατ’ εξουσιοδότηση πράξη, ο μορφότυπος των στοιχείων των δαπανών έρευνας και ανάπτυξης που θα καταγράφονται ως δημιουργία ακαθάριστου πάγιου κεφαλαίου, αφού επιτευχθεί ικανοποιητικός βαθμός εμπιστοσύνης ως προς την αξιοπιστία και συγκρισιμότητα των στοιχείων, μέσω μιας δοκιμαστικής διαδικασίας που θα βασίζεται στην κατάρτιση συμπληρωματικών πινάκων.

(19)

Η οδηγία 2011/85/ΕΕ του Συμβουλίου, της 8ης Νοεμβρίου 2011, σχετικά με τις απαιτήσεις για τα δημοσιονομικά πλαίσια των κρατών μελών (8), απαιτεί τη δημοσίευση σχετικών πληροφοριών για τις ενδεχόμενες υποχρεώσεις οι οποίες είναι πιθανό να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στους προϋπολογισμούς του δημοσίου, συμπεριλαμβανομένων των κρατικών εγγυήσεων, των μη εξυπηρετούμενων δανείων και των υποχρεώσεων που απορρέουν από τη λειτουργία των δημόσιων επιχειρήσεων, όπως και για την έκτασή τους. Οι εν λόγω απατήσεις καθιστούν αναγκαία την επιπρόσθετη δημοσίευση σε σχέση με όσα προβλέπονται δυνάμει του παρόντος κανονισμού.

(20)

Τον Ιούνιο του 2012, η Επιτροπή (Eurostat) συνέστησε ειδική ομάδα για την παρακολούθηση των συνεπειών της οδηγίας 2011/85/ΕΕ σχετικά με τη συλλογή και τη διάδοση δημοσιονομικών στοιχείων, η οποία εστιάστηκε στην εφαρμογή των απαιτήσεων που σχετίζονται με τις ενδεχόμενες υποχρεώσεις και άλλες συναφείς πληροφορίες και οι οποίες είναι πιθανόν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στους προϋπολογισμούς του δημοσίου, συμπεριλαμβανομένων των κρατικών εγγυήσεων, των υποχρεώσεων δημόσιων επιχειρήσεων, των συμπράξεων μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, των μη εξυπηρετούμενων δανείων και της κρατικής συμμετοχής σε επιχειρησιακά κεφάλαια. Η πλήρης εφαρμογή των εργασιών της εν λόγω ειδικής ομάδας θα συμβάλει στην ορθή ανάλυση των υποκείμενων οικονομικών σχέσεων που απορρέουν από συμβάσεις σύμπραξης δημόσιου-ιδιωτικού τομέα, περιλαμβανομένων των κινδύνων κατάρτισης, διάθεσης και ζήτησης κατά περίπτωση, καθώς και του εντοπισμού των έμμεσων χρεών από εκτός ισολογισμού υποχρεώσεις στο πλαίσιο συμπράξεων δημόσιου-ιδιωτικού τομέα, προωθώντας κατά τον τρόπο αυτό αυξημένη διαφάνεια και αξιόπιστες στατιστικές του χρέους.

(21)

Η Επιτροπή Οικονομικής Πολιτικής (ΕΟΠ) που συστάθηκε με την απόφαση 74/122/ΕΟΚ του Συμβουλίου (9) διεξήγαγε εργασίες σχετικά με τη βιωσιμότητα των συντάξεων και των μεταρρυθμίσεων για τις συντάξεις. Οι εργασίες των στατιστικολόγων αφενός και των εμπειρογνωμόνων σε θέματα γήρανσης του πληθυσμού που συνεργάζονται υπό την αιγίδα της ΕΟΠ αφετέρου θα πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο στενού συντονισμού σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, όσον αφορά τις μακροοικονομικές υποθέσεις και άλλες αναλογιστικές παραμέτρους, προκειμένου να εξασφαλιστούν η συνοχή και η συγκρισιμότητα των αποτελεσμάτων μεταξύ των κρατών καθώς και η αποτελεσματική κοινοποίηση προς τους χρήστες και τους λοιπούς ενδιαφερομένους στοιχείων και πληροφοριών σχετικών με τις συντάξεις. Θα πρέπει επίσης να αποσαφηνιστεί ότι τα θεμελιωμένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα στο πλαίσιο της κοινωνικής ασφάλισης δεν συνιστούν δείκτη μέτρησης της βιωσιμότητας των δημόσιων οικονομικών.

(22)

Τα στοιχεία και οι πληροφορίες για τις ενδεχόμενες υποχρεώσεις των κρατών μελών παρέχονται στο πλαίσιο των εργασιών που σχετίζονται με τη διαδικασία πολυμερούς εποπτείας του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης. Έως τον Ιούλιο του 2018, η Επιτροπή θα πρέπει να δημοσιεύσει έκθεση στην οποία θα εκτιμάται η ανάγκη να καθίστανται τα εν λόγω στοιχεία διαθέσιμα στο πλαίσιο του ΕΣΛ 2010.

(23)

Είναι σκόπιμο να υπογραμμιστεί η σημασία των περιφερειακών λογαριασμών των κρατών μελών όσον αφορά τις περιφερειακές, οικονομικές και κοινωνικές πολιτικές της Ένωσης για τη συνοχή καθώς και της ανάλυσης της οικονομικής αλληλεξάρτησης. Επιπλέον, αναγνωρίζεται η ανάγκη ενίσχυσης της διαφάνειας των λογαριασμών σε περιφερειακό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένων των κρατικών λογαριασμών. Η Επιτροπή (Eurostat) θα πρέπει να αποδίδει ιδιαίτερη προσοχή στα δημοσιονομικά στοιχεία των περιφερειών στην περίπτωση των κρατών μελών που έχουν αυτόνομες περιφέρειες ή κυβερνήσεις.

(24)

Προκειμένου να τροποποιηθεί το παράρτημα Α του παρόντος κανονισμού με σκοπό την εναρμονισμένη ερμηνεία ή τη διεθνή συγκρισιμότητά του, θα πρέπει να ανατεθεί στην Επιτροπή η εξουσία να εκδίδει πράξεις, σύμφωνα με το άρθρο 290 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διεξαγάγει η Επιτροπή τις κατάλληλες διαβουλεύσεις κατά τις προπαρασκευαστικές της εργασίες, όπως και με την επιτροπή του ευρωπαϊκού στατιστικού συστήματος, που συστάθηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 223/2009. Επιπλέον, σύμφωνα με τα άρθρα 127 παράγραφος 4 και 282 παράγραφος 5 της ΣΛΕΕ, είναι σημαντικό να διεξαγάγει η Επιτροπή στο πλαίσιο των προπαρασκευαστικών της εργασιών, κατά περίπτωση, διαβουλεύσεις με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στους τομείς των αρμοδιοτήτων της. Κατά την προετοιμασία και τη σύνταξη κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων, η Επιτροπή θα πρέπει να διασφαλίζει την ταυτόχρονη, έγκαιρη και δέουσα διαβίβαση των σχετικών εγγράφων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.

(25)

Η πλειοψηφία των στατιστικών συγκεντρωτικών μεγεθών που χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο της οικονομικής διακυβέρνησης της Ένωσης, ιδίως σε ό,τι αφορά τις διαδικασίες υπερβολικού ελλείμματος και μακροοικονομικών ανισορροπιών, καθορίζονται με παραπομπή στο ΕΣΛ. Κατά την παροχή στοιχείων και εκθέσεων στο πλαίσιο αυτών των διαδικασιών, η Επιτροπή θα πρέπει να υποβάλει κατάλληλες πληροφορίες σχετικά με τον αντίκτυπο στα σχετικά συγκεντρωτικά μεγέθη των μεθοδολογικών αλλαγών του ΕΣΛ 2010 που θεσπίστηκε με κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος κανονισμού.

(26)

Η Επιτροπή θα διενεργήσει πριν από τα τέλη Μαΐου του 2013 αξιολόγηση για το κατά πόσον έχει επιτευχθεί επαρκές επίπεδο ποιότητας των δεδομένων για την έρευνα και την ανάπτυξη τόσο στις τρέχουσες τιμές όσο και σε όγκο για τους σκοπούς των εθνικών λογαριασμών, σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη, προκειμένου να εξασφαλιστούν η αξιοπιστία και η συγκρισιμότητα των δεδομένων έρευνας και ανάπτυξης του ΕΣΛ.

(27)

Δεδομένου ότι η εφαρμογή του παρόντος κανονισμού θα απαιτήσει σημαντικές προσαρμογές στα εθνικά στατιστικά συστήματα, η Επιτροπή θα χορηγήσει παρεκκλίσεις στα κράτη μέλη. Εν προκειμένω, το πρόγραμμα διαβίβασης στοιχείων των εθνικών λογαριασμών θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις θεμελιώδεις αλλαγές πολιτικού και στατιστικού χαρακτήρα που πραγματοποιήθηκαν σε ορισμένα κράτη μέλη κατά τη διάρκεια των περιόδων αναφοράς του προγράμματος. Οι παρεκκλίσεις που χορηγούνται από την Επιτροπή θα πρέπει να έχουν προσωρινό χαρακτήρα και να υπόκεινται σε αναθεώρηση. Η Επιτροπή θα πρέπει να παράσχει στήριξη στα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη στο πλαίσιο των προσπαθειών τους να εξασφαλίσουν τις απαιτούμενες προσαρμογές των στατιστικών τους συστημάτων ώστε οι εν λόγω παρεκκλίσεις να μπορούν να τερματιστούν το συντομότερο δυνατόν.

(28)

Η επίσπευση των προθεσμιών διαβίβασης μπορεί να συνεπάγεται σημαντική πρόσθετη πίεση και περαιτέρω έξοδα για τους παρέχοντες στοιχεία και τις εθνικές στατιστικές υπηρεσίες της Ένωσης, με κίνδυνο την υποβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων στοιχείων. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να επιδιωχθεί ισορροπία μεταξύ των ενδεχόμενων πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων κατά τον καθορισμό των προθεσμιών διαβίβασης στοιχείων.

(29)

Για να εξασφαλιστούν ενιαίοι όροι υλοποίησης του παρόντος κανονισμού, οι εκτελεστικές αρμοδιότητες θα πρέπει να ανατεθούν στην Επιτροπή. Οι εν λόγω αρμοδιότητες θα πρέπει να ασκούνται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Φεβρουαρίου 2011, για τη θέσπιση κανόνων και γενικών αρχών σχετικά με τους τρόπους ελέγχου από τα κράτη μέλη της άσκησης των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων από την Επιτροπή (10).

(30)

Δεδομένου ότι ο στόχος του παρόντος κανονισμού, και συγκεκριμένα η θέσπιση αναθεωρημένου ευρωπαϊκού συστήματος λογαριασμών, δεν μπορεί να επιτευχθεί επαρκώς από τα κράτη μέλη και μπορεί ως εκ τούτου να επιτευχθεί καλύτερα σε επίπεδο Ένωσης, η Ένωση δύναται να θεσπίσει μέτρα σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας όπως προβλέπεται στο άρθρο 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, που προβλέπεται στο ίδιο άρθρο, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη του στόχου αυτού.

(31)

Ζητήθηκε η γνώμη της επιτροπής του ευρωπαϊκού στατιστικού συστήματος.

(32)

Ζητήθηκε η γνώμη της επιτροπής στατιστικών για θέματα νομισματικά, χρηματοπιστωτικά και ισοζυγίου πληρωμών, που συνεστήθη με την απόφαση 2006/856/ΕΚ του Συμβουλίου, της 13ης Νοεμβρίου 2006, για τη σύσταση επιτροπής στατιστικών για θέματα νομισματικά, χρηματοπιστωτικά και ισοζυγίου πληρωμών (11), και της επιτροπής ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος (επιτροπή ΑΕΕ), που συνεστήθη με τον κανονισμό (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1287/2003 του Συμβουλίου, της 15ης Ιουλίου 2003, για την εναρμόνιση του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος σε τιμές αγοράς (κανονισμóς ΑΕΕ) (12),

ΕΞΕΔΩΣΑΝ ΤΟΝ ΠΑΡΟΝΤΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ:

Άρθρο 1

Αντικείμενο

1.   Ο παρών κανονισμός θεσπίζει το Ευρωπαϊκό Σύστημα Λογαριασμών 2010 («ΕΣΛ 2010» ή «ΕΣΛ»).

2.   Το ΕΣΛ 2010 προβλέπει:

α)

μεθοδολογία (παράρτημα Α) σχετικά με κοινά πρότυπα, ορισμούς, ονοματολογίες και λογιστικούς κανόνες, που θα χρησιμοποιούνται για την κατάρτιση συγκρίσιμων λογαριασμών και πινάκων για τις ανάγκες της Ένωσης, καθώς και τη λήψη αποτελεσμάτων όπως απαιτείται στο άρθρο 3·

β)

πρόγραμμα (παράρτημα Β) που ορίζει τις προθεσμίες εντός των οποίων τα κράτη μέλη διαβιβάζουν στην Επιτροπή (Eurostat) τους λογαριασμούς και τους πίνακες που πρέπει να καταρτίζονται σύμφωνα με τη μεθοδολογία που αναφέρεται στο στοιχείο α).

3.   Με την επιφύλαξη των άρθρων 5 και 10, ο παρών κανονισμός ισχύει για όλες τις πράξεις της Ένωσης στις οποίες γίνεται μνεία του ΕΣΛ ή των ορισμών του.

4.   Ο παρών κανονισμός δεν υποχρεώνει κανένα κράτος μέλος να χρησιμοποιεί το ΕΣΛ 2010 για να καταρτίζει λογαριασμούς για δικές του ανάγκες.

Άρθρο 2

Μεθοδολογία

1.   Η μεθοδολογία του ΕΣΛ 2010 που αναφέρεται στο άρθρο 1 παράγραφος 2 στοιχείο α) καθορίζεται στο παράρτημα Α.

2.   Η Επιτροπή εξουσιοδοτείται να εκδίδει πράξεις κατ’ εξουσιοδότηση σύμφωνα με το άρθρο 7, σχετικά με τροποποιήσεις της μεθοδολογίας του ΕΣΛ 2010 προκειμένου να αποσαφηνίζει και βελτιώνει το περιεχόμενό του για τον σκοπό διασφάλισης εναρμονισμένης ερμηνείας ή διασφάλισης διεθνούς συγκρισιμότητας, εφόσον δεν αλλάζουν τις βασικές του έννοιες, δεν απαιτούν συμπληρωματικούς πόρους για μονάδες παραγωγής εντός του ευρωπαϊκού στατιστικού συστήματος για την εφαρμογή τους και δεν προκαλούν αλλαγή των ιδίων πόρων.

3.   Σε περίπτωση αμφιβολίας σχετικά με την ορθή εφαρμογή των λογιστικών κανόνων του ΕΣΛ 2010, το οικείο κράτος μέλος ζητεί διευκρίνιση από την Επιτροπή (Eurostat). Η Επιτροπή (Eurostat) ενεργεί ταχέως, εξετάζοντας το θέμα και κοινοποιώντας τη γνώμη της για τη διευκρίνιση που ζητήθηκε στο συγκεκριμένο κράτος μέλος και σε όλα τα υπόλοιπα κράτη μέλη.

4.   Τα κράτη μέλη εκτελούν τον υπολογισμό και την κατανομή των έμμεσα μετρούμενων υπηρεσιών χρηματοοικονομικής διαμεσολάβησης (ΥΧΔΜΕ) στους εθνικούς λογαριασμούς σύμφωνα με τη μεθοδολογία που περιγράφεται στο παράρτημα Α. Η Επιτροπή εξουσιοδοτείται να εκδίδει πριν 17 Σεπτεμβρίου 2013 κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις, σύμφωνα με το άρθρο 7 στο οποίο ορίζεται αναθεωρημένη μεθοδολογία για τον υπολογισμό και την κατανομή των ΥΧΔΜΕ. Κατά την άσκηση των εξουσιών της σύμφωνα με την παρούσα παράγραφο, η Επιτροπή μεριμνά ώστε οι εν λόγω κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις να μην επιβάλλουν σημαντική πρόσθετη διοικητική επιβάρυνση στα κράτη μέλη ή στις αντίστοιχες μονάδες.

5.   Οι δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης καταγράφονται από τα κράτη μέλη ως δημιουργία ακαθάριστου πάγιου κεφαλαίου. Η Επιτροπή εξουσιοδοτείται να εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις σύμφωνα με το άρθρο 7 προκειμένου να εξασφαλίζονται η αξιοπιστία και η συγκρισιμότητα των δεδομένων του ΕΣΛ 2010 των κρατών μελών όσον αφορά την έρευνα και την ανάπτυξη. Κατά την άσκηση των εξουσιών της σύμφωνα με την παρούσα παράγραφο, η Επιτροπή μεριμνά ώστε οι εν λόγω κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις να μην επιβάλλουν σημαντική πρόσθετη διοικητική επιβάρυνση στα κράτη μέλη ή στις αντίστοιχες μονάδες.

Άρθρο 3

Διαβίβαση δεδομένων στην Επιτροπή

1.   Τα κράτη μέλη διαβιβάζουν στην Επιτροπή (Eurostat) τους λογαριασμούς και τους πίνακες που εκτίθενται στο παράρτημα Β εντός των προθεσμιών που ορίζονται εκεί για κάθε πίνακα.

2.   Τα κράτη μέλη διαβιβάζουν στην Επιτροπή τα δεδομένα και τα μεταδεδομένα που απαιτούνται από τον παρόντα κανονισμό σύμφωνα με καθορισμένα πρότυπα ανταλλαγής και άλλες πρακτικές ρυθμίσεις.

Τα δεδομένα διαβιβάζονται ή τηλεφορτώνονται ηλεκτρονικά σε ενιαίο σημείο εισόδου στοιχείων για την Επιτροπή. Τα πρότυπα ανταλλαγής και λοιπές πρακτικές λεπτομέρειες για τη διαβίβαση δεδομένων καθορίζονται από την Επιτροπή μέσω εκτελεστικών πράξεων. Οι εν λόγω εκτελεστικές πράξεις εκδίδονται σύμφωνα με τη διαδικασία εξέτασης που αναφέρεται στο άρθρο 8 παράγραφος 2.

Άρθρο 4

Αξιολόγηση ποιότητας

1.   Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, εφαρμόζονται για τη διαβίβαση των δεδομένων τα κριτήρια ποιότητας που ορίζονται στο άρθρο 12 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 223/2009 σύμφωνα με το άρθρο 3 του παρόντος κανονισμού.

2.   Τα κράτη μέλη υποβάλλουν στην Επιτροπή (Eurostat) έκθεση για την ποιότητα των στοιχείων που διαβιβάζονται σύμφωνα με το άρθρο 3.

3.   Κατά την εφαρμογή των κριτηρίων ποιότητας που αναφέρονται στην παράγραφο 1 για τα στοιχεία που καλύπτει ο παρών κανονισμός, οι λεπτομέρειες, η δομή, η περιοδικότητα και οι δείκτες αξιολόγησης των εκθέσεων ποιότητας καθορίζονται από την Επιτροπή μέσω εκτελεστικών πράξεων. Οι εν λόγω εκτελεστικές πράξεις εκδίδονται σύμφωνα με τη διαδικασία εξέτασης στην οποία παραπέμπει το άρθρο 8 παράγραφος 2.

4.   Η Επιτροπή (Eurostat) αξιολογεί την ποιότητα των διαβιβαζόμενων στοιχείων.

Άρθρο 5

Ημερομηνία έναρξης εφαρμογής και πρώτης διαβίβασης των δεδομένων

1.   Το ΕΣΛ 2010 εφαρμόζεται για πρώτη φορά σε στοιχεία που καταρτίζονται σύμφωνα με το παράρτημα Β και διαβιβάζονται από την 1η Σεπτεμβρίου 2014.

2.   Τα στοιχεία διαβιβάζονται στην Επιτροπή (Eurostat) σύμφωνα με τις καθοριζόμενες στο παράρτημα Β προθεσμίες.

3.   Σύμφωνα με την παράγραφο 1, έως την πρώτη διαβίβαση των στοιχείων σύμφωνα με το ΕΣΛ 2010, τα κράτη μέλη συνεχίζουν να αποστέλλουν στην Επιτροπή (Eurostat) τους λογαριασμούς και τους πίνακες που καταρτίζονται κατ’ εφαρμογή του ΕΣΛ 95.

4.   Με την επιφύλαξη του άρθρου 19 του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1150/2000 του Συμβουλίου, της 22ας Μαΐου 2000, για την εφαρμογή της απόφασης 2007/436/ΕΚ, Ευρατόμ για το σύστημα των ιδίων πόρων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (13), η Επιτροπή και το οικείο κράτος μέλος ελέγχουν την ορθή εφαρμογή του παρόντος κανονισμού και υποβάλλουν τα σχετικά πορίσματα στην προβλεπόμενη στο άρθρο 8 παράγραφος 1 του παρόντος κανονισμού επιτροπή.

Άρθρο 6

Παρεκκλίσεις

1.   Στον βαθμό που ένα εθνικό στατιστικό σύστημα χρειάζεται σημαντικές προσαρμογές για την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού, η Επιτροπή χορηγεί στα κράτη μέλη προσωρινές παρεκκλίσεις μέσω εκτελεστικών πράξεων. Οι εν λόγω παρεκκλίσεις λήγουν το αργότερο έως την 1η Ιανουαρίου 2020. Οι εν λόγω εκτελεστικές πράξεις εκδίδονται σύμφωνα με τη διαδικασία εξέτασης στην οποία παραπέμπει το άρθρο 8 παράγραφος 2.

2.   Η Επιτροπή χορηγεί παρέκκλιση δυνάμει της παραγράφου 1 μόνο για όσο διάστημα είναι απαραίτητο ώστε το οικείο κράτος μέλος να είναι σε θέση να προσαρμόσει το στατιστικό του σύστημα. Το ποσοστό του ΑΕΠ ενός κράτους μέλους εντός της Ένωσης ή εντός της ζώνης του ευρώ δεν δικαιολογεί τη χορήγηση παρέκκλισης. Εφόσον συντρέχει περίπτωση, η Επιτροπή παρέχει στήριξη στα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη στο πλαίσιο των προσπαθειών τους να διασφαλίσουν τις απαιτούμενες προσαρμογές των στατιστικών τους συστημάτων.

3.   Για τους σκοπούς των παραγράφων 1 και 2, το οικείο κράτος μέλος υποβάλλει δεόντως αιτιολογημένη αίτηση στην Επιτροπή το αργότερο 17 Οκτωβρίου 2013.

Η Επιτροπή, αφού διαβουλευτεί με την επιτροπή του ευρωπαϊκού στατιστικού συστήματος, υποβάλλει, το αργότερο την 1η Ιουλίου 2018, έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με την εφαρμογή των παρεκκλίσεων που χορηγούνται ώστε να εξακριβωθεί εάν είναι ακόμη δικαιολογημένες.

Άρθρο 7

Άσκηση της εξουσιοδότησης

1.   Η Επιτροπή εξουσιοδοτείται να εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις υπό τους όρους του παρόντος άρθρου.

2.   Ανατίθενται στην Επιτροπή η εξουσία έκδοσης κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων που αναφέρονται στο άρθρο 2 παράγραφοι 2 και 5 για περίοδο πέντε ετών από 16 Ιουλίου 2013. Η προβλεπόμενη στο άρθρο 2 παράγραφος 4 εξουσία έκδοσης κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων ανατίθεται στην Επιτροπή για περίοδο δύο μηνών από την 16 Ιουλίου 2013. Η Επιτροπή καταρτίζει έκθεση σχετικά με τις εξουσίες που της έχουν ανατεθεί το αργότερο εννέα μήνες πριν από τη λήξη της περιόδου των πέντε ετών. Η εξουσιοδότηση ανανεώνεται σιωπηρά για περιόδους ίδιας διάρκειας, εκτός αν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ή το Συμβούλιο προβάλλουν αντιρρήσεις το αργότερο εντός τριών μηνών πριν από τη λήξη κάθε περιόδου.

3.   Η εξουσιοδότηση που προβλέπεται στο άρθρο 2 παράγραφοι 2, 4 και 5 μπορεί να ανακληθεί οποιαδήποτε στιγμή από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ή το Συμβούλιο.

Η απόφαση ανάκλησης τερματίζει την εξουσιοδότηση που καθορίζεται στην εν λόγω απόφαση. Τίθεται εν ισχύι την επομένη της δημοσίευσης της απόφασης στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή σε μεταγενέστερη ημερομηνία που καθορίζεται στην απόφαση. Δεν θίγει το κύρος τυχόν κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων που έχουν ήδη τεθεί σε ισχύ.

4.   Η Επιτροπή, μόλις εγκρίνει μια πράξη κατ’ εξουσιοδότηση, την κοινοποιεί ταυτοχρόνως στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.

5.   Η κατ’ εξουσιοδότηση πράξη η οποία θεσπίζεται δυνάμει του άρθρου 2 παράγραφοι 2, 4 και 5, τίθεται σε ισχύ μόνον εφόσον δεν διατυπωθούν αντιρρήσεις είτε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είτε από το Συμβούλιο εντός προθεσμίας τριών μηνών από την κοινοποίηση της πράξης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ή εάν, πριν από την παρέλευση της προθεσμίας αυτής, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο ενημερώσουν αμφότερα την Επιτροπή ότι δεν προτίθενται να προβάλουν αντιρρήσεις. Με πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ή του Συμβουλίου, η προθεσμία αυτή παρατείνεται κατά τρεις μήνες.

Άρθρο 8

Επιτροπή

1.   Η Επιτροπή επικουρείται από την επιτροπή του ευρωπαϊκού στατιστικού συστήματος που θεσπίσθηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 223/2009. Η εν λόγω επιτροπή αποτελεί επιτροπή κατά την έννοια του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 182/2011.

2.   Οσάκις γίνεται αναφορά στην παρούσα παράγραφο, εφαρμόζεται το άρθρο 5 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 182/2011.

Άρθρο 9

Συνεργασία με άλλες επιτροπές

1.   Για όλα τα θέματα που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της επιτροπής στατιστικών για θέματα νομισματικά, χρηματοπιστωτικά και ισοζυγίου πληρωμών που θεσπίσθηκε με την απόφαση 2006/856/ΕΚ, η Επιτροπή ζητεί τη γνώμη της εν λόγω επιτροπής σύμφωνα με το άρθρο 2 της απόφασης αυτής.

2.   Η Επιτροπή κοινοποιεί στην επιτροπή Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος («επιτροπή ΑΕΕ») που θεσπίσθηκε με τον κανονισμό (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1287/2003 κάθε αναγκαία για την εκτέλεση των καθηκόντων της επιτροπής ΑΕΕ πληροφορία που αφορά την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού.

Άρθρο 10

Μεταβατικές διατάξεις

1.   Για τους σκοπούς του προϋπολογισμού και των ιδίων πόρων, το ευρωπαϊκό σύστημα λογαριασμών, κατά την έννοια του άρθρου 1 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1287/2003 και των συναφών του νομικών πράξεων, και ιδίως του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1150/2000 και του κανονισμού (ΕΟΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1553/89 του Συμβουλίου, της 29ης Μαΐου 1989, για το ομοιόμορφο οριστικό καθεστώς είσπραξης των ιδίων πόρων που προέρχονται από το φόρο επί της προστιθέμενης αξίας (14), εξακολουθεί να είναι το ΕΣΛ 95 όσο παραμένει σε ισχύ η απόφαση 2007/436/ΕΚ, Ευρατόμ του Συμβουλίου, της 7ης Ιουνίου 2007, για το σύστημα των ιδίων πόρων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (15).

2.   Για τους σκοπούς του καθορισμού των ιδίων πόρων που βασίζονται στον ΦΠΑ, και κατ’ εξαίρεση από την παράγραφο 1, τα κράτη μέλη μπορούν να χρησιμοποιούν στοιχεία που βασίζονται στο ΕΣΛ 2010, όσο παραμένει σε ισχύ η απόφαση 2007/436/ΕΚ, Ευρατόμ εάν δεν είναι διαθέσιμα τα απαιτούμενα αναλυτικά στοιχεία του ΕΣΛ 95.

Άρθρο 11

Αναφορά έμμεσων υποχρεώσεων

Έως το 2014, η Επιτροπή υποβάλλει έκθεση προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο η οποία περιέχει πληροφορίες για τις ΣΔΙΤ και άλλες έμμεσες υποχρεώσεις, συμπεριλαμβανομένων των ενδεχόμενων υποχρεώσεων, εκτός της δημόσιας διοίκησης.

Έως το 2018, η Επιτροπή υποβάλλει μια ακόμη έκθεση προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο στην οποία εκτιμάται σε ποιο βαθμό οι πληροφορίες περί υποχρεώσεων που δημοσιεύονται από την Επιτροπή (Eurostat) αντιπροσωπεύουν το σύνολο των έμμεσων υποχρεώσεων, συμπεριλαμβανομένων των ενδεχόμενων υποχρεώσεων, εκτός της δημόσιας διοίκησης.

Άρθρο 12

Επανεξέταση

Έως την 1η Ιουλίου 2018 και στη συνέχεια ανά πενταετία, η Επιτροπή υποβάλλει έκθεση σχετικά με την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.

Οι εκθέσεις αυτές αξιολογούν, μεταξύ άλλων:

α)

την ποιότητα των δεδομένων για τους εθνικούς και περιφερειακούς λογαριασμούς,

β)

την αποτελεσματικότητα του παρόντος κανονισμού και της διαδικασίας παρακολούθησης που εφαρμόζεται στο ΕΣΛ 2010, και

γ)

την πρόοδο ως προς τις ενδεχόμενες υποχρεώσεις και τη διαθεσιμότητα των στοιχείων του ΕΣΛ 2010.

Άρθρο 13

Έναρξη ισχύος

Ο παρών κανονισμός αρχίζει να ισχύει την εικοστή ημέρα από τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο παρών κανονισμός είναι δεσμευτικός ως προς όλα τα μέρη του και ισχύει άμεσα σε κάθε κράτος μέλος.

Στρασβούργο, 21 Μαΐου 2013.

Για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Ο Πρόεδρος

M. SCHULZ

Για το Συμβούλιο

Η Πρόεδρος

L. CREIGHTON


(1)  ΕΕ C 203 της 9.7.2011, σ. 3.

(2)  Θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 13ης Μαρτίου 2013 (δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα) και απόφαση του Συμβουλίου της 22ας Απριλίου 2013.

(3)  Επιτροπή (Eurostat): «Ευρωπαϊκό Σύστημα Ολοκληρωμένων Οικονομικών Λογαριασμών (ΕΣΟΛ)», δεύτερη έκδοση, Στατιστική Υπηρεσία των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, Λουξεμβούργο, 1979.

(4)  ΕΕ L 310 της 30.11.1996, σ. 1.

(5)  ΕΕ L 192 της 22.7.2011, σ. 1.

(6)  ΕΕ L 154 της 21.6.2003, σ. 1.

(7)  ΕΕ L 87 της 31.3.2009, σ. 164.

(8)  ΕΕ L 306 της 23.11.2011, σ. 41.

(9)  Απόφαση 74/122/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 18ης Φεβρουαρίου 1974, περί συστάσεως Επιτροπής Οικονομικής Πολιτικής (ΕΕ L 63 της 5.3.1974, σ. 21).

(10)  ΕΕ L 55 της 28.2.2011, σ. 13.

(11)  ΕΕ L 332 της 30.11.2006, σ. 21.

(12)  ΕΕ L 181 της 19.7.2003, σ. 1.

(13)  ΕΕ L 130 της 31.5.2000, σ. 1.

(14)  ΕΕ L 155 της 7.6.1989, σ. 9.

(15)  ΕΕ L 163 της 23.6.2007, σ. 17.


ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ A

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ 33
ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ 33
Παγκοσμιοποίηση 35
ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΣΛ 2010 35
Πλαίσιο για ανάλυση και πολιτική 35
Χαρακτηριστικά των εννοιών του ΕΣΛ 2010 37
Ταξινόμηση κατά τομέα 40
Δορυφορικοί λογαριασμοί 41
Το ΕΣΛ 2010 και το ΣΕΛ 2008 43
ΤΟ ΕΣΛ 2010 ΚΑΙ ΤΟ ΕΣΟΛ 95 43
ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΕΣΛ 2010 ΩΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 44
Οι στατιστικές μονάδες και η ομαδοποίησή τους 44
Θεσμικές μονάδες και τομείς 45
Τοπικές μονάδες οικονομικής δραστηριότητας (ΜΟΔ) και κλάδοι οικονομικής δραστηριότητας 45
Μονάδες μόνιμοι κάτοικοι και μη μόνιμοι κάτοικοι· συνολική οικονομία και αλλοδαπή 45
Οι ροές και τα αποθέματα 46
Ροές 46
Συναλλαγές 46
Ιδιότητες των συναλλαγών 46
Αλληλεπιδράσεις και συναλλαγές εντός των μονάδων 46
Χρηματικές έναντι μη χρηματικών συναλλαγών 46
Συναλλαγές με και χωρίς αντιστάθμισμα 47
Αναδιάρθρωση συναλλαγών 47
Αναδρομολόγηση 47
Επιμερισμός 47
Προσδιορισμός του κύριου μέρους μιας συναλλαγής 47
Οριακές περιπτώσεις 48
Λοιπές μεταβολές περιουσιακών στοιχείων 48
Λοιπές μεταβολές του όγκου περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων 48
Κέρδη και ζημίες διακράτησης 48
Αποθέματα 48
Το σύστημα λογαριασμών και τα συγκεντρωτικά μεγέθη 49
Λογιστικοί κανόνες 49
Ορολογία για τις δύο πλευρές των λογαριασμών 49
Διπλογραφία/τετραπλογραφία 49
Αποτίμηση 49
Ειδικές αποτιμήσεις σχετικά με τα προϊόντα 50
Αποτίμηση σε σταθερές τιμές 50
Χρόνος καταγραφής 50
Ενοποίηση και εκκαθαριστικός συμψηφισμός 50
Ενοποίηση 50
Εκκαθαριστικός συμψηφισμός 51
Λογαριασμοί, εξισωτικά μεγέθη και συγκεντρωτικά μεγέθη 51
Ακολουθία λογαριασμών 51
Ο λογαριασμός αγαθών και υπηρεσιών 51
Ο λογαριασμός της αλλοδαπής 51
Εξισωτικά μεγέθη 52
Συγκεντρωτικά μεγέθη 54
ΑΕγχΠ: ένα βασικό συγκεντρωτικό μέγεθος 54
Το πλαίσιο εισροών-εκροών 54
Πίνακες προσφοράς και χρήσεων 55
Συμμετρικοί πίνακες εισροών-εκροών 55

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

ΜΟΝΑΔΕΣ ΚΑΙ ΟΜΑΔΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΜΟΝΑΔΩΝ 56
ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ 56
ΟΙ ΘΕΣΜΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ 58
Κεντρικά γραφεία και εταιρείες χαρτοφυλακίου (ή εταιρείες συμμετοχών) 59
Όμιλοι εταιρειών 59
Οντότητες ειδικού σκοπού 60
Θυγατρικοί χρηματοοικονομικοί οργανισμοί 60
Τεχνητές θυγατρικές 60
Μονάδες ειδικού σκοπού της γενικής κυβέρνησης 61
ΘΕΣΜΙΚΟΙ ΤΟΜΕΙΣ 61
Μη χρηματοοικονομικές εταιρείες (S.11) 65
Δημόσιες μη χρηματοοικονομικές εταιρείες (S.11001) 66
Ημεδαπές ιδιωτικές μη χρηματοοικονομικές εταιρείες (S.11002) 66
Μη χρηματοοικονομικές εταιρείες που ελέγχονται από την αλλοδαπή (S.11003) 66
Χρηματοοικονομικές εταιρείες (S.12) 67
Ενδιάμεσοι χρηματοοικονομικοί οργανισμοί 67
Επικουρικοί χρηματοοικονομικοί οργανισμοί και φορείς 68
Χρηματοοικονομικές εταιρείες πλην των ενδιάμεσων χρηματοοικονομικών οργανισμών και των επικουρικών χρηματοοικονομικών οργανισμών και φορέων 68
Θεσμικές μονάδες που περιλαμβάνονται στον τομέα των χρηματοοικονομικών εταιρειών 68
Υποτομείς χρηματοοικονομικών εταιρειών 68
Συνδυασμός υποτομέων χρηματοοικονομικών εταιρειών 69
Υποδιαίρεση υποτομέων χρηματοοικονομικών εταιρειών σε δημόσιες, ημεδαπές ιδιωτικές και χρηματοοικονομικές εταιρείες και χρηματοοικονομικές εταιρείες που ελέγχονται από την αλλοδαπή 69
Κεντρική τράπεζα (S.121) 70
Εταιρείες που δέχονται καταθέσεις, εκτός από την κεντρική τράπεζα (S.122) 70
Εταιρείες διαχείρισης διαθεσίμων (S.123) 71
Εταιρείες επενδύσεων χαρτοφυλακίου, πλην των εταιρειών διαχείρισης διαθεσίμων (S.124) 71
Λοιποί ενδιάμεσοι χρηματοοικονομικοί οργανισμοί, εκτός από τις ασφαλιστικές εταιρείες και τα συνταξιοδοτικά ταμεία (S.125) 72
Χρηματοοικονομικές εταιρείες ειδικού σκοπού που ασχολούνται με συναλλαγές τιτλοποίησης (ΧΡΕΣ) 72
Χρηματιστές που ενεργούν συναλλαγές επί χρεογράφων και παράγωγων μέσων, χρηματοοικονομικές εταιρείες που ασχολούνται με τη χορήγηση δανείων και εξειδικευμένες χρηματοοικονομικές εταιρείες 72
Επικουρικοί χρηματοοικονομικοί οργανισμοί και φορείς (S.126) 73
Θυγατρικοί χρηματοοικονομικοί οργανισμοί και δανειστές χρημάτων (S.127) 73
Ασφαλιστικές εταιρείες (S.128) 74
Συνταξιοδοτικά ταμεία (S.129) 75
Γενική κυβέρνηση (S.13) 76
Κεντρική κυβέρνηση (πλην οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης) (S.1311) 76
Κυβέρνηση ομόσπονδου κράτους (πλην οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης) (S.1312) 76
Τοπική αυτοδιοίκηση (πλην οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης) (S.1313) 77
Οργανισμοί κοινωνικής ασφάλισης (S.1314) 77
Νοικοκυριά (S.14) 77
Εργοδότες (περιλαμβανομένων των αυτοαπασχολουμένων) (S.141 και S.142) 78
Μισθωτοί (S.143) 78
Αποδέκτες εισοδημάτων περιουσίας (S.1441) 78
Αποδέκτες συντάξεων (S.1442) 78
Αποδέκτες άλλων μεταβιβάσεων εισοδήματος (S.1443) 78
Μη κερδοσκοπικά ιδρύματα που εξυπηρετούν νοικοκυριά (S.15) 79
Αλλοδαπή (S.2) 79
Ταξινόμηση των παραγωγικών μονάδων κατά τομείς σύμφωνα με τις κύριες τυποποιημένες νομικές μορφές ιδιοκτησίας 80
ΤΟΠΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΚΛΑΔΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ 82
Η τοπική μονάδα οικονομικής δραστηριότητας 82
Κλάδοι οικονομικής δραστηριότητας 83
Ταξινόμηση κλάδων οικονομικής δραστηριότητας 83
ΜΟΝΑΔΕΣ ΟΜΟΙΟΓΕΝΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΟΜΟΙΟΓΕΝΕΙΣ ΚΛΑΔΟΙ 83
Η μονάδα ομοιογενούς παραγωγής 83
Ο ομοιογενής κλάδος 83

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΜΗ ΠΑΡΑΧΘΕΝΤΩΝ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 84
ΓΕΝΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ 84
ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗ 85
Κύριες, δευτερεύουσες και βοηθητικές δραστηριότητες 86
Παραγωγή (P.1) 87
Θεσμικές μονάδες: διάκριση μεταξύ εμπορεύσιμης παραγωγής, παραγωγής για ιδία τελική χρήση και μη εμπορεύσιμης παραγωγής 89
Χρόνος καταγραφής και αποτίμησης της παραγωγής 92
Προϊόντα γεωργίας, δασοκομίας και αλιείας (τομέας Α) 93
Μεταποιημένα προϊόντα (τομέας Γ)· Κατασκευαστικές εργασίες (τομέας ΣΤ) 93
Υπηρεσίες χονδρικού και λιανικού εμπορίου· υπηρεσίες επισκευής μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσικλετών (τομέας Ζ) 93
Μεταφορά και αποθήκευση (τομέας Η) 94
Υπηρεσίες διαμονής και υπηρεσίες εστίασης (τομέας Ι) 95
Χρηματοοικονομικές και ασφαλιστικές υπηρεσίες (τομέας ΙΑ): παραγωγή της κεντρικής τράπεζας 95
Χρηματοοικονομικές και ασφαλιστικές υπηρεσίες (τομέας ΙΑ): χρηματοοικονομικές υπηρεσίες γενικά 95
Χρηματοοικονομικές υπηρεσίες που παρέχονται έναντι άμεσης πληρωμής 95
Χρηματοοικονομικές υπηρεσίες που πληρώνονται μέσω χρέωσης τόκων 96
Χρηματοοικονομικές υπηρεσίες που αποτελούνται από την απόκτηση και τη διάθεση χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων στις χρηματοοικονομικές αγορές 96
Χρηματοοικονομικές υπηρεσίες που παρέχονται στο πλαίσιο ασφαλιστικών και συνταξιοδοτικών συστημάτων, των οποίων η δραστηριότητα χρηματοδοτείται μέσω χρέωσης ασφαλιστικών εισφορών και από την εισοδηματική απόδοση των αποταμιεύσεων 96
Υπηρεσίες διαχείρισης ακίνητης περιουσίας (τομέας ΙΒ) 98
Επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές υπηρεσίες (τομέας ΙΓ)· Διοικητικές υπηρεσίες και υπηρεσίες υποστήριξης (τομέας ΙΔ) 98
Υπηρεσίες δημόσιας διοίκησης και άμυνας, υπηρεσίες υποχρεωτικής κοινωνικής ασφάλισης (τομέας ΙΕ) 99
Εκπαιδευτικές υπηρεσίες (τομέας ΙΣΤ)· Υπηρεσίες σχετικές με την ανθρώπινη υγεία και την κοινωνική μέριμνα (τομέας ΙΖ) 99
Υπηρεσίες σχετικές με τις τέχνες, τη διασκέδαση και την ψυχαγωγία (τομέας ΙΗ)· Άλλες υπηρεσίες (τομέας ΙΘ) 99
Ιδιωτικά νοικοκυριά ως εργοδότες (τομέας Κ) 99
ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ ΑΝΑΛΩΣΗ (P.2) 99
Χρόνος καταγραφής και αποτίμησης της ενδιάμεσης ανάλωσης 101
ΤΕΛΙΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ (P.3, P.4) 101
Τελική καταναλωτική δαπάνη (P.3) 101
Πραγματική τελική κατανάλωση (P.4) 103
Χρόνος καταγραφής και αποτίμησης της τελικής καταναλωτικής δαπάνης 105
Χρόνος καταγραφής και αποτίμησης της πραγματικής τελικής κατανάλωσης 106
ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟΣ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ (P.5) 106
Ακαθάριστος σχηματισμός πάγιου κεφαλαίου (P.51ζ) 106
Χρόνος καταγραφής και αποτίμησης του ακαθάριστου σχηματισμού πάγιου κεφαλαίου 109
Ανάλωση πάγιου κεφαλαίου (Ρ.51γ) 110
Μεταβολές αποθεμάτων (P.52) 110
Χρόνος καταγραφής και αποτίμησης των μεταβολών αποθεμάτων 111
Αποκτήσεις μείον διαθέσεις τιμαλφών (P.53) 112
ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΚΑΙ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΑΓΑΘΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ (P.6 ΚΑΙ P.7) 113
Εξαγωγές και εισαγωγές αγαθών (P.61 και P.71) 113
Εξαγωγές και εισαγωγές υπηρεσιών (P.62 και P.72) 115
ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΥΠΑΡΧΟΝΤΩΝ ΑΓΑΘΩΝ 118
ΑΠΟΚΤΗΣΕΙΣ ΜΕΙΟΝ ΔΙΑΘΕΣΕΙΣ ΜΗ ΠΑΡΑΧΘΕΝΤΩΝ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ (ΝΡ) 119

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

ΔΙΑΝΕΜΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ 121
ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (D.1) 121
Μισθοί και ημερομίσθια (D.11) 121
Μισθοί και ημερομίσθια σε χρήμα 121
Μισθοί και ημερομίσθια σε είδος 122
Εργοδοτικές κοινωνικές εισφορές (D.12) 123
Πραγματικές εργοδοτικές κοινωνικές εισφορές (D.121) 123
Τεκμαρτές εργοδοτικές κοινωνικές εισφορές (D.122) 124
ΦΟΡΟΙ ΕΠΙ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ (D.2) 126
Φόροι επί προϊόντων (D.21) 126
Φόροι τύπου φόρου προστιθεμένης αξίας (ΦΠΑ) (D.211) 126
Φόροι και δασμοί επί εισαγωγών εκτός από τον ΦΠΑ (D.212) 127
Φόροι επί προϊόντων, εκτός από ΦΠΑ και φόρους επί εισαγωγών (D.214) 127
Λοιποί φόροι επί της παραγωγής (D.29) 128
Φόροι επί της παραγωγής και των εισαγωγών που καταβάλλονται στα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης 128
Φόροι επί της παραγωγής και των εισαγωγών: χρόνος καταγραφής και ποσά προς καταγραφή 129
ΕΠΙΔΟΤΗΣΕΙΣ (D.3) 129
Επιδοτήσεις προϊόντων (D.31) 130
Επιδοτήσεις εισαγωγών (D.311) 130
Λοιπές επιδοτήσεις προϊόντων (D.319) 130
Λοιπές επιδοτήσεις παραγωγής (D.39) 131
ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ (D.4) 132
Τόκοι (D.41) 133
Τόκοι καταθέσεων και δανείων 133
Τόκοι χρεογράφων 133
Τόκοι συναλλαγματικών και παρόμοιων βραχυπρόθεσμων μέσων 133
Τόκοι ομολόγων και ομολογιών χρέους 133
Ανταλλαγές επιτοκίων (swaps) και συμφωνίες προθεσμιακής ανταλλαγής επιτοκίων 134
Τόκοι χρηματοδοτικών μισθώσεων 134
Λοιποί τόκοι 134
Χρόνος καταγραφής 134
Διανεμόμενο εισόδημα εταιρειών (D.42) 135
Μερίσματα (D.421) 135
Αναλήψεις από το εισόδημα οιονεί εταιρειών (D.422) 136
Επανεπενδυόμενα κέρδη από ξένες άμεσες επενδύσεις (D.43) 137
Λοιπά εισοδήματα από επενδύσεις (D.44) 137
Εισόδημα από επενδύσεις αποδοτέο στους κατόχους ασφαλιστήριων συμβολαίων (D.441) 137
Εισόδημα από επενδύσεις πληρωτέο σε δικαιούχους συντάξεων (D.442) 138
Εισόδημα από επενδύσεις αποδοτέο σε μετόχους εταιρειών συλλογικών επενδύσεων χαρτοφυλακίου (D.443) 138
Πρόσοδος (D.45) 139
Γαιοπρόσοδος 139
Πρόσοδος από περιουσιακά στοιχεία του υπεδάφους 139
ΤΡΕΧΟΝΤΕΣ ΦΟΡΟΙ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ, ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ Κ.ΛΠ. (D.5) 139
Φόροι εισοδήματος (D.51) 139
Λοιποί τρέχοντες φόροι (D.59) 140
ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΙΣΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΟΧΕΣ (D.6) 141
Καθαρές κοινωνικές εισφορές (D.61) 143
Πραγματικές εργοδοτικές κοινωνικές εισφορές (D.611) 143
Τεκμαρτές εργοδοτικές κοινωνικές εισφορές (D.612) 144
Πραγματικές κοινωνικές εισφορές νοικοκυριών (D.613) 145
Συμπληρώματα κοινωνικών εισφορών νοικοκυριών (D.614) 145
Κοινωνικές παροχές εκτός από κοινωνικές μεταβιβάσεις σε είδος (D.62) 146
Παροχές κοινωνικής ασφάλισης σε χρήμα (D.621) 146
Λοιπές παροχές κοινωνικής ασφάλισης (D.622) 146
Παροχές κοινωνικής πρόνοιας σε χρήμα (D.623) 146
Κοινωνικές μεταβιβάσεις σε είδος (D.63) 147
Κοινωνικές μεταβιβάσεις σε είδος — μη εμπορεύσιμη παραγωγή της γενικής κυβέρνησης και των ΜΚΙΕΝ (D.631) 147
Κοινωνικές μεταβιβάσεις σε είδος — αγορασμένη εμπορεύσιμη παραγωγή της γενικής κυβέρνησης και των ΜΚΙΕΝ (D.632) 147
ΛΟΙΠΕΣ ΤΡΕΧΟΥΣΕΣ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΕΙΣ (D.7) 148
Καθαρά ασφάλιστρα για ασφαλίσεις κατά ζημιών (D.71) 148
Απαιτήσεις από ασφαλίσεις κατά ζημιών (D.72) 149
Τρέχουσες μεταβιβάσεις στο εσωτερικό της γενικής κυβέρνησης (D.73) 150
Τρέχουσα διεθνής συνεργασία (D.74) 150
Διάφορες τρέχουσες μεταβιβάσεις (D.75) 151
Τρέχουσες μεταβιβάσεις προς MKIEN (D.751) 151
Τρέχουσες μεταβιβάσεις μεταξύ νοικοκυριών (D.752) 151
Διάφορες άλλες τρέχουσες μεταβιβάσεις (D.759) 151
Πρόστιμα και κυρώσεις 151
Λαχεία και τυχερά παιχνίδια 152
Πληρωμές αποζημιώσεων 152
Ίδιοι πόροι της ΕΕ που βασίζονται στον ΦΠΑ και στο Ακαθάριστο Εθνικό Εισόδημα (ΑΕΕ) (D.76) 153
ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ (D.8) 153
ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΕΣ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΕΙΣ (D.9) 154
Φόροι κεφαλαίου (D.91) 154
Επιχορηγήσεις επενδύσεων (D.92) 155
Λοιπές κεφαλαιακές μεταβιβάσεις (D.99) 156
ΜΕΤΟΧΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΡΟΑΙΡΕΣΗΣ ΠΟΥ ΧΟΡΗΓΟΥΝΤΑΙ ΣΕ ΜΙΣΘΩΤΟΥΣ (ΧΜΔ) 157

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5

ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ 159
ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ 159
Χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία, χρηματοοικονομικές απαιτήσεις και υποχρεώσεις 159
Υπό αίρεση περιουσιακά στοιχεία και υπό αίρεση υποχρεώσεις 159
Κατηγορίες χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων 160
Ισολογισμοί, χρηματοοικονομικός λογαριασμός και λοιπές ροές 161
Αποτίμηση 161
Καθαρή και ακαθάριστη καταγραφή 162
Ενοποίηση 162
Εκκαθαριστικός συμψηφισμός 162
Λογιστικοί κανόνες για τις χρηματοοικονομικές συναλλαγές 163
Χρηματοοικονομική συναλλαγή της οποίας η αντισταθμιστική συναλλαγή είναι τρέχουσα ή κεφαλαιακή μεταβίβαση 163
Χρηματοοικονομική συναλλαγή της οποίας η αντισταθμιστική συναλλαγή είναι εισόδημα περιουσίας 164
Χρόνος καταγραφής 164
Χρηματοοικονομικός λογαριασμός «από ποιον σε ποιον» 165
ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ ΑΝΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 166
Νομισματικός χρυσός και ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα (F.1) 166
Νομισματικός χρυσός (F.11) 166
Ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα (ΕΤΔ) (F.12) 167
Μετρητά και καταθέσεις (F.2) 168
Μετρητά (F.21) 168
Καταθέσεις (F.22 και F.29) 168
Μεταβιβάσιμες καταθέσεις (F.22) 168
Λοιπές καταθέσεις (F.29) 169
Χρεόγραφα (F.3) 169
Κύρια χαρακτηριστικά των χρεογράφων 170
Ταξινόμηση κατά αρχική ληκτότητα και νόμισμα 170
Ταξινόμηση κατά είδος επιτοκίου 170
Χρεόγραφα σταθερού επιτοκίου 171
Χρεόγραφα μεταβλητού επιτοκίου 171
Χρεόγραφα μεικτού επιτοκίου 171
Ιδιωτικές τοποθετήσεις 172
Τιτλοποίηση 172
Καλυμμένα ομόλογα 172
Δάνεια (F.4) 173
Κύρια χαρακτηριστικά των δανείων 173
Ταξινόμηση των δανείων κατά αρχική ληκτότητα, νόμισμα και σκοπό δανεισμού 173
Διάκριση μεταξύ δανειακών συναλλαγών και συναλλαγών σε καταθέσεις 173
Διάκριση μεταξύ δανειακών συναλλαγών και συναλλαγών σε χρεόγραφα 173
Διάκριση μεταξύ δανειακών συναλλαγών, εμπορικών πιστώσεων και εμπορικών γραμματίων 174
Δανεισμός αξιογράφων και συμφωνίες επαναγοράς 174
Χρηματοδοτικές μισθώσεις 175
Λοιπά είδη δανείων 175
Χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία που εξαιρούνται από την κατηγορία των δανείων 175
Συμμετοχικοί τίτλοι και μετοχές ή μερίδια εταιρειών επενδύσεων χαρτοφυλακίου (F.5) 176
Συμμετοχικοί τίτλοι (F.51) 176
Πιστοποιητικά κατάθεσης αξιογράφων 176
Εισηγμένες μετοχές (F.511) 176
Μη εισηγμένες μετοχές (F.512) 176
Αρχική δημόσια προσφορά, εγγραφή και διαγραφή από το χρηματιστήριο και επαναγορά μετοχών 177
Χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία που εξαιρούνται από τους μετοχικούς τίτλους 177
Λοιπές συμμετοχές σε κεφάλαιο (F.519) 177
Αποτίμηση των συναλλαγών σε συμμετοχικούς τίτλους 178
Μετοχές ή μερίδια εταιρειών επενδύσεων χαρτοφυλακίου (F.52) 178
Μετοχές ή μερίδια εταιρειών διαχείρισης διαθεσίμων (F.521) 178
Μετοχές/μερίδια εταιρειών επενδύσεων χαρτοφυλακίου πλην των εταιρειών διαχείρισης διαθεσίμων (F.522) 179
Αποτίμηση των συναλλαγών σε μετοχές ή μερίδια εταιρειών επενδύσεων χαρτοφυλακίου 179
Ασφαλιστικά συστήματα, συνταξιοδοτικά συστήματα και συστήματα τυποποιημένων εγγυήσεων (F.6) 179
Τεχνικά αποθεματικά ασφαλίσεων κατά ζημιών (F.61) 179
Δικαιώματα ασφαλίσεων ζωής και προσόδων (F.62) 179
Συνταξιοδοτικά δικαιώματα (F.63) 180
Υπό αίρεση συνταξιοδοτικά δικαιώματα 180
Απαιτήσεις συνταξιοδοτικών ταμείων από διευθυντές συνταξιοδοτικών συστημάτων (F.64) 180
Δικαιώματα μη συνταξιοδοτικών παροχών (F.65) 181
Προβλέψεις για καταπτώσεις τυποποιημένων εγγυήσεων (F.66) 181
Τυποποιημένες εγγυήσεις και εφάπαξ εγγυήσεις 181
Χρηματοοικονομικά παράγωγα και μετοχικά δικαιώματα προαίρεσης που χορηγούνται σε μισθωτούς (F.7) 182
Χρηματοοικονομικά παράγωγα (F.71) 182
Δικαιώματα προαίρεσης (options) 182
Προθεσμιακά συμβόλαια (forwards) 182
Δικαιώματα προαίρεσης έναντι προθεσμιακών συμβολαίων 183
Συμφωνίες ανταλλαγής (swaps) 183
Προθεσμιακές συμβάσεις επιτοκίων (FRA) 183
Πιστωτικά παράγωγα 183
Συμβόλαια ανταλλαγής κινδύνου πιστωτικής αθέτησης 184
Χρηματοοικονομικά μέσα που δεν περιλαμβάνονται στα χρηματοοικονομικά παράγωγα 184
Μετοχικά δικαιώματα προαίρεσης που χορηγούνται σε μισθωτούς (F.72) 184
Αποτίμηση συναλλαγών σε χρηματοοικονομικά παράγωγα και σε μετοχικά δικαιώματα προαίρεσης που χορηγούνται σε μισθωτούς 185
Λοιποί εισπρακτέοι/πληρωτέοι λογαριασμοί (F.8) 185
Εμπορικές πιστώσεις και προκαταβολές (F.81) 186
Λοιποί εισπρακτέοι/πληρωτέοι λογαριασμοί, εκτός από εμπορικές πιστώσεις και προκαταβολές (F.89) 186

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 5.1 —

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ 187
Ταξινόμηση των χρηματοοικονομικών συναλλαγών κατά κατηγορία 187
Ταξινόμηση των χρηματοοικονομικών συναλλαγών κατά διαπραγματευσιμότητα 188
Δομημένα αξιόγραφα 189
Ταξινόμηση των χρηματοοικονομικών συναλλαγών κατά είδος εισοδήματος 189
Ταξινόμηση των χρηματοοικονομικών συναλλαγών κατά είδος επιτοκίου 189
Ταξινόμηση των χρηματοοικονομικών συναλλαγών κατά ληκτότητα 190
Βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη ληκτότητα 190
Αρχική ληκτότητα και εναπομένουσα ληκτότητα 190
Ταξινόμηση των χρηματοοικονομικών συναλλαγών κατά νόμισμα 190
Συνολικά μεγέθη χρήματος 190

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6

ΛΟΙΠΕΣ ΡΟΕΣ 191
ΕΙΣΑΓΩΓΗ 191
ΛΟΙΠΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΤΩΝ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ 191
Λοιπές μεταβολές του όγκου περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων (Κ.1 έως Κ.6) 191
Οικονομική εμφάνιση περιουσιακών στοιχείων (K.1) 191
Οικονομική εξαφάνιση μη παραχθέντων περιουσιακών στοιχείων (K.2) 192
Ζημίες λόγω μεγάλων καταστροφών (K.3) 192
Κατασχέσεις χωρίς αποζημίωση (K.4) 193
Λοιπές μεταβολές του όγκου που δεν ταξινομούνται αλλού (K.5) 193
Μεταβολές ταξινόμησης (K.6) 194
Μεταβολές ταξινόμησης κατά τομείς και μεταβολές της δομής των θεσμικών μονάδων (K.61) 194
Μεταβολές ταξινόμησης των περιουσιακών στοιχείων και των υποχρεώσεων (K.62) 194
Ονομαστικά κέρδη και ζημίες διακράτησης (K.7) 195
Ουδέτερα κέρδη και ζημίες διακράτησης (K.71) 196
Πραγματικά κέρδη και ζημίες διακράτησης (K.72) 196
Κέρδη και ζημίες διακράτησης κατά είδος χρηματοοικονομικού περιουσιακού στοιχείου και υποχρέωσης 197
Νομισματικός χρυσός και ΕΤΔ (AF.1) 197
Μετρητά και καταθέσεις (ΑF.2) 197
Χρεόγραφα (AF.3) 197
Δάνεια (AF.4) 198
Συμμετοχικοί τίτλοι και μετοχές/μερίδια εταιρειών επενδύσεων χαρτοφυλακίου (AF.5) 198
Ασφαλιστικά συστήματα, συνταξιοδοτικά συστήματα και συστήματα τυποποιημένων εγγυήσεων (AF.6) 198
Χρηματοοικονομικά παράγωγα και μετοχικά δικαιώματα προαίρεσης που χορηγούνται σε μισθωτούς (AF.7) 198
Λοιποί εισπρακτέοι/πληρωτέοι λογαριασμοί (AF.8) 198
Περιουσιακά στοιχεία εκφρασμένα σε ξένο νόμισμα 199

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7

ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΙ 200
ΕΙΔΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ 201
Ορισμός ενός περιουσιακού στοιχείου 201
ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΩΝ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ 201
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ 201
Παραχθέντα μη χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία (AN.1) 201
Μη παραχθέντα μη χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία (AN.2) 202
Χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία και υποχρεώσεις (AF) 202
ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΕΓΓΡΑΦΩΝ ΤΟΥ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ 205
Γενικές αρχές αποτίμησης 205
ΜΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ (AN) 206
Παραχθέντα μη χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία (AN.1) 206
Πάγια περιουσιακά στοιχεία (ΑΝ.11) 206
Προϊόντα πνευματικής ιδιοκτησίας (AN.117) 206
Κόστος μεταβίβασης της κυριότητας μη παραχθέντων περιουσιακών στοιχείων (AN.116) 207
Αποθέματα (ΑΝ.12) 207
Τιμαλφή (ΑΝ.13) 207
Μη παραχθέντα μη χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία (AN.2) 207
Φυσικοί πόροι (AN.21) 207
Γη (ΑΝ.211) 207
Ορυκτοί και ενεργειακοί πόροι (AN.212) 207
Λοιπά φυσικά περιουσιακά στοιχεία (AN.213, AN.214 και AN.215) 207
Συμβάσεις, μισθώσεις και άδειες (AN.22) 208
Αγορές μείον πωλήσεις υπεραξίας (goodwill) και περιουσιακών στοιχείων εμπορικής φύσης (AN.23) 208
ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ (AF) 208
Νομισματικός χρυσός και ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα (ΕΤΔ) (AF.1) 208
Μετρητά και καταθέσεις (AF.2) 208
Χρεόγραφα (AF.3) 208
Δάνεια (AF.4) 209
Συμμετοχικοί τίτλοι και μετοχές/μερίδια εταιρειών επενδύσεων χαρτοφυλακίου (AF.5) 209
Ασφαλιστικά συστήματα, συνταξιοδοτικά συστήματα και συστήματα τυποποιημένων εγγυήσεων (AF.6) 210
Χρηματοοικονομικά παράγωγα και μετοχικά δικαιώματα προαίρεσης που χορηγούνται σε μισθωτούς (AF.7) 210
Λοιποί εισπρακτέοι/πληρωτέοι λογαριασμοί (AF.8) 210
ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΙ 210
ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 211
Διαρκή καταναλωτικά αγαθά (AN.m) 211
Ξένες άμεσες επενδύσεις (AF.m1) 211
Μη εξυπηρετούμενα δάνεια (AF.m2) 211
Καταγραφή μη εξυπηρετούμενων δανείων 212

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 7.1

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΚΑΘΕ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 213

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 7.2

ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟ ΑΝΟΙΓΜΑΤΟΣ ΕΩΣ ΤΟΝ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟ ΚΛΕΙΣΙΜΑΤΟΣ 222

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8

Η ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ 226
ΕΙΣΑΓΩΓΗ 226
Ακολουθία λογαριασμών 226
ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ 230
Τρέχοντες λογαριασμοί 230
Λογαριασμός παραγωγής (I) 230
Λογαριασμοί διανομής και χρήσης εισοδήματος (II) 232
Λογαριασμοί πρωτογενούς διανομής εισοδήματος (II.1) 232
Λογαριασμός δημιουργίας εισοδήματος (II.1.1) 232
Λογαριασμός διανομής πρωτογενούς εισοδήματος (II.1.2) 236
Λογαριασμός επιχειρηματικού εισοδήματος (II.1.2.1) 242
Λογαριασμός διανομής λοιπού πρωτογενούς εισοδήματος (II.1.2.2) 242
Λογαριασμός δευτερογενούς διανομής εισοδήματος (II.2) 249
Λογαριασμός αναδιανομής εισοδήματος σε είδος (II.3) 249
Λογαριασμός χρήσης εισοδήματος (II.4) 256
Λογαριασμός χρήσης διαθέσιμου εισοδήματος (II.4.1) 256
Λογαριασμός χρήσης προσαρμοσμένου διαθέσιμου εισοδήματος (II.4.2) 256
Λογαριασμοί συσσώρευσης (III) 259
Λογαριασμός κεφαλαίου (III.1) 259
Λογαριασμός μεταβολής της καθαρής θέσης λόγω αποταμίευσης και κεφαλαιακών μεταβιβάσεων (III.1.1) 259
Λογαριασμός απόκτησης μη χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων (III.1.2) 259
Χρηματοοικονομικός λογαριασμός (III.2) 259
Λογαριασμός λοιπών μεταβολών περιουσιακών στοιχείων (III.3) 268
Λογαριασμός λοιπών μεταβολών του όγκου των περιουσιακών στοιχείων (III.3.1) 268
Λογαριασμός αναπροσαρμογής (II.3.2) 268
Λογαριασμός ουδέτερων κερδών και ζημιών κτήσης (III.3.2.1) 268
Λογαριασμός πραγματικών κερδών και ζημιών κτήσης (III.3.2.2) 268
Ισολογισμοί (IV) 282
Ισολογισμός ανοίγματος (IV.1) 282
Μεταβολές του ισολογισμού (IV.2) 282
Ισολογισμός κλεισίματος (IV.3) 282
ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΤΗΣ ΑΛΛΟΔΑΠΗΣ (V) 290
Τρέχοντες λογαριασμοί 290
Εξωτερικός λογαριασμός αγαθών και υπηρεσιών (V.I) 290
Εξωτερικός λογαριασμός πρωτογενών εισοδημάτων και τρεχουσών μεταβιβάσεων (V.ΙΙ) 290
Εξωτερικοί λογαριασμοί συσσώρευσης (V.ΙΙΙ) 290
Λογαριασμός κεφαλαίου (V.III.1) 290
Χρηματοοικονομικός λογαριασμός (V.III.2) 291
Λογαριασμός λοιπών μεταβολών των περιουσιακών στοιχείων (V.III.3) 291
Ισολογισμοί (V.IV) 291
ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΑΓΑΘΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ (0) 303
ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΟΙ/ ΕΝΙΑΙΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ 303
ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ 315
Ακαθάριστο εγχώριο προϊόν σε αγοραίες τιμές (ΑΕγχΠ) 315
Λειτουργικό πλεόνασμα του συνόλου της οικονομίας 315
Μεικτό εισόδημα του συνόλου της οικονομίας 315
Επιχειρηματικό εισόδημα του συνόλου της οικονομίας 315
Εθνικό εισόδημα (σε αγοραίες τιμές) 315
Εθνικό διαθέσιμο εισόδημα 315
Αποταμίευση 316
Τρέχον εξωτερικό ισοζύγιο 316
Καθαρή χορήγηση (+) / λήψη (–) δανείων του συνόλου της οικονομίας 316
Καθαρή θέση του συνόλου της οικονομίας 316
Δαπάνες και έσοδα της γενικής κυβέρνησης 316

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9

ΠΙΝΑΚΕΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΧΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΙΣΡΟΩΝ-ΕΚΡΟΩΝ 318
ΕΙΣΑΓΩΓΗ 318
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ 322
ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ 322
ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΑΝΑΛΥΣΗΣ 323
ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΤΕΡΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΠΙΝΑΚΩΝ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΧΡΗΣΕΩΝ 323
Ταξινομήσεις 323
Αρχές αποτίμησης 325
Εμπορικά και μεταφορικά περιθώρια 326
Φόροι μείον επιδοτήσεις παραγωγής και εισαγωγών 328
Άλλες βασικές έννοιες 330
Συμπληρωματικές πληροφορίες 331
ΠΗΓΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΚΑΙ ΙΣΟΣΚΕΛΙΣΗ 331
ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΕΚΤΑΣΕΙΣ 332

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10

ΜΕΓΕΘΗ ΤΙΜΩΝ ΚΑΙ ΟΓΚΟΥ 335
ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ ΤΙΜΩΝ ΚΑΙ ΟΓΚΟΥ ΣΤΟΥΣ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥΣ 336
Το ολοκληρωμένο σύστημα δεικτών τιμών και όγκου 336
Άλλοι δείκτες τιμής και όγκου 337
ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ ΤΙΜΗΣ ΚΑΙ ΟΓΚΟΥ 337
Ορισμός των τιμών και των όγκων των εμπορεύσιμων προϊόντων 337
Ποιότητα, τιμή και ομοιογενή προϊόντα 338
Τιμές και όγκος 339
Νέα προϊόντα 340
Αρχές για τις μη εμπορεύσιμες υπηρεσίες 341
Αρχές για την προστιθέμενη αξία και το ΑΕγχΠ 342
ΕΙΔΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΑΡΧΩΝ 343
Φόροι και επιδοτήσεις προϊόντων και εισαγωγών 343
Λοιποί φόροι και επιδοτήσεις της παραγωγής 344
Ανάλωση πάγιου κεφαλαίου 344
Εισόδημα εξαρτημένης εργασίας 344
Αποθέματα παραχθέντων παγίων περιουσιακών στοιχείων και απογραφές 344
ΜΕΓΕΘΗ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ 345
ΔΕΙΚΤΕΣ ΤΙΜΗΣ ΚΑΙ ΟΓΚΟΥ ΓΙΑ ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ ΑΝΑ ΧΩΡΑ 346

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11

ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΙΣΡΟΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 347
ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ 347
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΝΕΡΓΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ 348
ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ 348
Μισθωτοί 349
Αυτοαπασχολούμενοι 349
Απασχόληση και μόνιμη κατοικία 350
ΑΝΕΡΓΙΑ 351
ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 351
Θέσεις εργασίας και μόνιμη κατοικία 352
ΜΗ ΚΑΤΑΓΕΓΡΑΜΜΕΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 352
ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΔΕΔΟΥΛΕΥΜΕΝΩΝ ΩΡΩΝ 352
Προσδιορισμός των πραγματικά δεδουλευμένων ωρών 352
ΙΣΟΔΥΝΑΜΟ ΠΛΗΡΟΥΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ 354
ΕΙΣΡΟΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΙΣΘΩΤΩΝ ΣΕ ΣΤΑΘΕΡΕΣ ΑΜΟΙΒΕΣ 354
ΜΕΓΕΘΗ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ 354

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12

ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟΙ ΕΘΝΙΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ 355
ΕΙΣΑΓΩΓΗ 355
ΕΙΔΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ 356
Χρόνος καταγραφής 356
Εργασίες σε εξέλιξη 356
Δραστηριότητες που εκτελούνται σε συγκεκριμένες περιόδους του έτους 357
Χαμηλής συχνότητας πληρωμές 357
Ταχείες (Flash) εκτιμήσεις 357
Ισοσκελισμός και συγκριτική προσαρμογή 357
Ισοσκελισμός 358
Συνέπεια ανάμεσα στους τριμηνιαίους και τους ετήσιους λογαριασμούς — συγκριτική προσαρμογή 358
Μετρήσεις των μεταβολών τιμών και όγκου με αλυσωτούς δείκτες 358
Εποχικές και ημερολογιακές προσαρμογές 359
Ακολουθία κατάρτισης εποχικά προσαρμοσμένων αλυσωτών μετρήσεων όγκου 360

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ 361
ΕΙΣΑΓΩΓΗ 361
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ 362
ΜΟΝΑΔΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ 362
Θεσμικές μονάδες 362
Τοπικές μονάδες οικονομικής δραστηριότητας και περιφερειακές παραγωγικές δραστηριότητες κατά κλάδο 363
ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΟΠΟΙΗΣΗΣ 363
ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 365
Ακαθάριστη προστιθέμενη αξία και ακαθάριστο εγχώριο προϊόν κατά περιφέρεια 365
Η κατανομή των υπηρεσιών χρηματοοικονομικής διαμεσολάβησης που μετρώνται έμμεσα σε κλάδους χρήστες 365
Απασχόληση 365
Εισόδημα εξαρτημένης εργασίας 365
Μετάβαση από την περιφερειακή ακαθάριστη προστιθέμενη αξία (ΑΠΑ) στο περιφερειακό ΑΕγχΠ 365
Ρυθμοί μεταβολής του όγκου της περιφερειακής ΑΠΑ 366
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ 366

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗΣ ΠΟΥ ΜΕΤΡΩΝΤΑΙ ΕΜΜΕΣΑ (ΥΧΔΜΕ) 369
Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΩΝ ΥΧΔΜΕ ΚΑΙ Ο ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ ΤΟΥΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΜΕΩΝ-ΧΡΗΣΤΩΝ ΣΤΑ ΚΥΡΙΑ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ 369
ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΥΧΔΜΕ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ S.122 ΚΑΙ S.125 370
Απαιτούμενα στατιστικά δεδομένα 370
Επιτόκια αναφοράς 370
Εσωτερικό επιτόκιο αναφοράς 371
Εξωτερικά ποσοστά αναφοράς 371
Λεπτομερής υπολογισμός των ΥΧΔΜΕ κατά θεσμικό τομέα 371
Διάκριση μεταξύ ενδιάμεσης ανάλωσης και τελικής κατανάλωσης των ΥΧΔΜΕ που απευθύνονται σε νοικοκυριά 372
ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΥΧΔΜΕ 373
ΥΧΔΜΕ ΑΠΟ ΠΛΕΥΡΑ ΟΓΚΟΥ 373
ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΥΧΔΜΕ ΑΝΑ ΚΛΑΔΟ 374
Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ 374

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15

ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ, ΜΙΣΘΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΔΕΙΕΣ 375
ΕΙΣΑΓΩΓΗ 375
Η ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΜΙΣΘΩΣΗΣ, ΜΙΣΘΩΣΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗΣ ΜΙΣΘΩΣΗΣ 375
Λειτουργικές μισθώσεις 377
Χρηματοοικονομικές μισθώσεις 377
Μίσθωση εκμετάλλευσης πόρων 378
Άδειες χρήσης φυσικών πόρων 379
Άδειες άσκησης ειδικών δραστηριοτήτων 380
Συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα 382
Συμβάσεις παραχώρησης υπηρεσιών 382
Εμπορεύσιμες λειτουργικές μισθώσεις (AN.221) 382
Αποκλειστικά δικαιώματα σε μελλοντικά αγαθά και υπηρεσίες (AN.224) 382

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16

ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ 383
ΕΙΣΑΓΩΓΗ 383
Πρωτασφάλιση 383
Αντασφάλιση 384
Οι δραστηριοποιούμενες μονάδες 385
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΡΩΤΑΣΦΑΛΙΣΗΣ 385
Δεδουλευμένα ασφάλιστρα 385
Συμπληρωματικά ασφάλιστρα 386
Προσαρμοσμένες θεμελιωθείσες απαιτήσεις και οφειλόμενες παροχές 386
Προσαρμοσμένες θεμελιωθείσες απαιτήσεις από ασφαλίσεις κατά ζημιών 386
Οφειλόμενες παροχές ασφαλίσεων ζωής 387
Τεχνικά ασφαλιστικά αποθεματικά 387
Προσδιορισμός της ασφαλιστικής παραγωγής 388
Ασφάλιση κατά ζημιών 388
Ασφάλιση ζωής 389
Αντασφάλιση 389
ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΠΟΥ ΣΥΝΔΕΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΙΣ ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΖΗΜΙΩΝ 389
Κατανομή της ασφαλιστικής παραγωγής μεταξύ των χρηστών 389
Ασφαλιστικές υπηρεσίες που παρέχονται προς και από την αλλοδαπή 389
Οι λογιστικές εγγραφές 390
ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΖΩΗΣ 392
ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΠΟΥ ΣΥΝΔΕΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΤΑΣΦΑΛΙΣΗ 394
ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΠΟΥ ΣΥΝΔΕΟΝΤΑΙ ΜΕ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΥΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ 395
ΠΡΟΣΟΔΟΙ 395
ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΑΠΟ ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΚΑΤΑ ΖΗΜΙΩΝ 396
Αντιμετώπιση προσαρμοσμένων απαιτήσεων 396
Αντιμετώπιση ζημιών από μεγάλες καταστροφές 396

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 17

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ 397
ΕΙΣΑΓΩΓΗ 397
Συστήματα κοινωνικής ασφάλισης, κοινωνική πρόνοια και ατομικά ασφαλιστήρια συμβόλαια 397
Κοινωνικές παροχές 398
Κοινωνικές παροχές της γενικής κυβέρνησης 399
Κοινωνικές παροχές που παρέχονται από άλλες θεσμικές μονάδες 399
Συντάξεις και άλλες μορφές παροχών 399
ΠΑΡΟΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΕΚΤΟΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΩΝ 399
Μη συνταξιοδοτικά δημόσια συστήματα κοινωνικής ασφάλισης 399
Άλλα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης που συνδέονται με την απασχόληση 400
Καταγραφή των αποθεματικών και των ροών ανά είδος μη συνταξιοδοτικού συστήματος κοινωνικής ασφάλισης 400
Δημόσια συστήματα κοινωνικής ασφάλισης 400
Άλλα μη συνταξιοδοτικά συστήματα κοινωνικής ασφάλισης που συνδέονται με την απασχόληση 400
ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ 401
Είδη συνταξιοδοτικών συστημάτων 401
Συνταξιοδοτικά συστήματα κοινωνικής ασφάλισης 402
Άλλα συνταξιοδοτικά συστήματα που συνδέονται με την απασχόληση 402
Συστήματα καθορισμένων εισφορών 403
Συστήματα καθορισμένων παροχών 403
Πλασματικά συστήματα καθορισμένων εισφορών και υβριδικά συστήματα 403
Συστήματα καθορισμένων παροχών σε σύγκριση με συστήματα καθορισμένων εισφορών 403
Διαχειριστής συνταξιοδοτικού συστήματος, διευθυντής συνταξιοδοτικού συστήματος, συνταξιοδοτικά ταμεία και συνταξιοδοτικό σύστημα πολλαπλών εργοδοτών 404
Καταγραφή των αποθεματικών και των ροών ανά είδος συνταξιοδοτικού συστήματος κοινωνικής ασφάλισης 405
Συναλλαγές συνταξιοδοτικών συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης 405
Συναλλαγές άλλων συνταξιοδοτικών συστημάτων που συνδέονται με την απασχόληση 406
Συναλλαγές συνταξιοδοτικών συστημάτων καθορισμένων εισφορών 406
Άλλες ροές που σχετίζονται με τα συνταξιοδοτικά συστήματα καθορισμένων εισφορών 408
Συναλλαγές συνταξιοδοτικών συστημάτων καθορισμένων παροχών 409
ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΓΙΑ ΚΕΚΤΗΜΕΝΑ ΣΕ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ 412
Σχεδιασμός του συμπληρωματικού πίνακα 412
Οι στήλες του πίνακα 414
Οι σειρές του πίνακα 415
Ισολογισμοί ανοίγματος και κλεισίματος 416
Μεταβολές συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων λόγω συναλλαγών 416
Μεταβολές στα συνταξιοδοτικά δικαιώματα λόγω άλλων οικονομικών ροών 418
Σχετικοί δείκτες 419
Αναλογιστικές παραδοχές 420
Δικαιώματα που έχουν ήδη θεμελιωθεί σε μια συγκεκριμένη ημερομηνία 420
Προεξοφλητικό επιτόκιο 420
Αύξηση μισθών 420
Δημογραφικές παραδοχές 421

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 18

ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΤΗΣ ΑΛΛΟΔΑΠΗΣ 422
ΕΙΣΑΓΩΓΗ 422
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ 423
Μόνιμη κατοικία 423
ΘΕΣΜΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ 423
ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ, ΩΣ ΟΡΟΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥΣ ΤΟΥ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ ΠΛΗΡΩΜΩΝ 423
ΠΛΑΣΜΑΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΜΟΝΙΜΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ 424
ΠΟΛΥΕΔΑΦΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ 424
ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ 424
ΟΙ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΤΟΥ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ ΠΛΗΡΩΜΩΝ 425
ΕΞΙΣΩΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ ΣΤΟΥΣ ΤΡΕΧΟΝΤΕΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥΣ ΤΩΝ ΔΙΕΘΝΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ 425
ΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΤΟΥ ΤΟΜΕΑ «ΑΛΛΟΔΑΠΗ» ΚΑΙ Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥΣ ΤΟΥ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ ΠΛΗΡΩΜΩΝ 426
Εξωτερικός λογαριασμός αγαθών και υπηρεσιών 426
Αποτίμηση 429
Αγαθά για μεταποίηση 429
Διαμεσολαβητικό εμπόριο 430
Αγαθά που αποτελούν αντικείμενο διαμεσολαβητικού εμπορίου 430
Εισαγωγές και εξαγωγές ΥΧΔΜΕ 431
Ο εξωτερικός λογαριασμός πρωτογενούς και δευτερογενούς εισοδήματος 432
Ο λογαριασμός πρωτογενούς εισοδήματος 433
Εισόδημα από άμεσες επενδύσεις 433
Ο λογαριασμός δευτερογενούς εισοδήματος (τρέχουσες μεταβιβάσεις) στο BP 6 433
Ο εξωτερικός λογαριασμός κεφαλαίου 434
Εξωτερικός χρηματοοικονομικός λογαριασμός και διεθνής επενδυτική θέση (ΔΕΘ) 435
ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΜΕΑ «ΑΛΛΟΔΑΠΗ» 437

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 19

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ 439
ΕΙΣΑΓΩΓΗ 439
ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΣΤΟΥΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥΣ 439
Μετατροπή στοιχείων που εκφράζονται σε διάφορα νομίσματα 440
Ευρωπαϊκά όργανα 440
Ο λογαριασμός της αλλοδαπής 441
Ισοσκέλιση των συναλλαγών 442
Μεγέθη τιμών και όγκου 442
Ισολογισμοί 442
Πίνακες «Από ποιον σε ποιον» 442

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ —

ΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ 443
Πόροι 443
Χρήσεις 444
Ενοποίηση 444

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 20

ΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ 445
ΕΙΣΑΓΩΓΗ 445
ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ 445
Προσδιορισμός των μονάδων της γενικής κυβέρνησης 445
Μονάδες της γενικής κυβέρνησης 445
ΜΚΙ που κατατάσσονται στον τομέα της γενικής κυβέρνησης 446
Άλλες μονάδες της γενικής κυβέρνησης 446
Δημόσιος έλεγχος 447
Οριοθέτηση του εμπορικού/μη εμπορικού χαρακτήρα 447
Έννοια των οικονομικά σημαντικών τιμών 447
Τα κριτήρια του αγοραστή της παραγωγής ενός δημόσιου παραγωγού 448
Η παραγωγή πωλείται πρωταρχικά σε εταιρείες και νοικοκυριά 448
Η παραγωγή πωλείται μόνο σε φορείς της κεντρικής κυβέρνησης 448
Η παραγωγή πωλείται σε φορείς της κεντρικής κυβέρνησης και σε άλλους 448
Η δοκιμασία «εμπορικού/μη εμπορικού χαρακτήρα» 448
Η χρηματοοικονομική διαμεσολάβηση και τα όρια του τομέα της γενικής κυβέρνησης 449
Οριακές περιπτώσεις 449
Δημόσια κεντρικά γραφεία 449
Συνταξιοδοτικά ταμεία 449
Οιονεί εταιρείες 449
Οργανισμοί αναδιάρθρωσης 450
Οργανισμοί ιδιωτικοποίησης 450
Οργανισμοί απορρόφησης απαξιωμένων περιουσιακών στοιχείων 450
Οντότητες ειδικού σκοπού 451
Κοινές επιχειρήσεις 451
Οργανισμοί ρύθμισης της αγοράς 451
Υπερεθνικές αρχές 452
Οι υποτομείς του τομέα της γενικής κυβέρνησης 452
Κεντρική κυβέρνηση 452
Κυβέρνηση ομόσπονδου κράτους 452
Τοπική αυτοδιοίκηση 453
Οργανισμοί κοινωνικής ασφάλισης 453
ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ 453
Πλαίσιο 453
Έσοδα 455
Φόροι και κοινωνικές εισφορές 455
Πωλήσεις 455
Λοιπά έσοδα 458
Δαπάνες 458
Εισόδημα εξαρτημένης εργασίας και ενδιάμεση ανάλωση 458
Δαπάνη κοινωνικών παροχών 459
Τόκοι 459
Λοιπές τρέχουσες δαπάνες 459
Κεφαλαιουχικές δαπάνες 459
Διασύνδεση με την τελική καταναλωτική δαπάνη του τομέα της γενικής κυβέρνησης (P.3) 460
Δαπάνες της γενικής κυβέρνησης ανά λειτουργία (COFOG) 460
Εξισωτικά μεγέθη 461
Η καθαρή ικανότητα χρηματοδότησης / καθαρή ανάγκη χρηματοδότησης (B.9) 461
Μεταβολές της καθαρής θέσης λόγω αποταμίευσης και κεφαλαιακών μεταβιβάσεων (B.101) 461
Χρηματοδότηση 461
Συναλλαγές επί περιουσιακών στοιχείων 462
Συναλλαγές επί υποχρεώσεων 463
Άλλες οικονομικές ροές 463
Λογαριασμός αναπροσαρμογής 463
Λογαριασμός λοιπών μεταβολών του όγκου των περιουσιακών στοιχείων 464
Ισολογισμοί 464
Ενοποίηση 465
ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ 466
Φορολογικά έσοδα 466
Χαρακτήρας των φορολογικών εσόδων 466
Εκπτώσεις φόρου 467
Ποσά προς καταγραφή 467
Μη εισπράξιμα ποσά 467
Χρόνος καταγραφής 467
Καταγραφή σε δεδουλευμένη βάση 467
Καταγραφή των φόρων σε δεδουλευμένη βάση 467
Τόκοι 468
Ομόλογα υπό το άρτιο και ομόλογα χωρίς τοκομερίδιο 469
Αξιόγραφα συνδεδεμένα με δείκτη (δεικτοποιημένα) 469
Χρηματοοικονομικά παράγωγα 469
Δικαστικές αποφάσεις 469
Στρατιωτικές δαπάνες 469
Σχέσεις της γενικής κυβέρνησης με τις δημόσιες επιχειρήσεις 470
Μετοχικές επενδύσεις σε δημόσιες επιχειρήσεις και διανομή των κερδών τους 470
Μετοχική επένδυση 470
Εισφορές κεφαλαίου 470
Επιδοτήσεις και εισφορές κεφαλαίου 470
Κανόνες που ισχύουν σε ειδικές περιπτώσεις 471
Δημοσιονομικές πράξεις 471
Διανομές δημόσιων επιχειρήσεων 471
Μερίσματα και ανάληψη κεφαλαίου 471
Φόροι και ανάληψη μετοχικού κεφαλαίου 472
Ιδιωτικοποίηση και κρατικοποίηση 472
Ιδιωτικοποίηση 472
Έμμεσες ιδιωτικοποιήσεις 472
Κρατικοποίηση 472
Συναλλαγές με την κεντρική τράπεζα 473
Αναδιαρθρώσεις, συγχωνεύσεις και αναταξινομήσεις 473
Πράξεις σχετικές με το χρέος 473
Αναδοχή χρέους, ακύρωση χρέους και διαγραφή χρέους 473
Αναδοχή και ακύρωση χρέους 473
Αναδοχή χρέους συνεπαγόμενη μεταβίβαση μη χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων 474
Διαγραφή ή μείωση χρέους 474
Άλλες μορφές αναδιάρθρωσης χρέους 475
Εξαγορά χρέους υπεράνω της αγοραίας αξίας του 475
Διασώσεις εταιρειών 475
Εγγυήσεις χρέους (δανειακές εγγυήσεις) 476
Εγγυήσεις τύπου παραγώγων 476
Τυποποιημένες εγγυήσεις 477
Μεμονωμένες εγγυήσεις 477
Τιτλοποίηση 477
Ορισμός 477
Κριτήρια για την αναγνώριση πώλησης 477
Καταγραφή ροών 478
Άλλα ζητήματα 478
Συνταξιοδοτικές υποχρεώσεις 478
Πληρωμές ποσών κατ’ αποκοπήν 478
Συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) 479
Πεδίο εφαρμογής των ΣΔΙΤ 479
Οικονομική κυριότητα και απόδοση του περιουσιακού στοιχείου 479
Λογιστικά ζητήματα 480
Συναλλαγές με διεθνείς και υπερεθνικούς οργανισμούς 481
Αναπτυξιακή βοήθεια 482
Ο ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΤΟΜΕΑΣ 483
Έλεγχος από τον δημόσιο τομέα 483
Κεντρικές τράπεζες 484
Δημόσιες οιονεί εταιρείες 485
Οντότητες ειδικού σκοπού και μη μόνιμοι κάτοικοι 485
Κοινές επιχειρήσεις 485

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 21

ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ ΜΕΤΑΞΥ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ 486
ΟΡΙΣΜΕΝΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΤΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 486
Χρόνος καταγραφής 486
Λογιστική διπλογραφίας και τετραπλογραφίας 486
Αποτίμηση 486
Λογαριασμός αποτελεσμάτων και ισολογισμός 487
ΕΘΝΙΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΚΑΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ: ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ 487
Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΤΟΥΣ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥΣ: ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΩΝ ΜΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ 488
Εννοιολογικές προσαρμογές 488
Προσαρμογές για την επίτευξη συνοχής με τους λογαριασμούς άλλων τομέων 488
Παραδείγματα προσαρμογών για λόγους πληρότητας 488
ΕΙΔΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ 488
Κέρδη/ζημίες κτήσης 488
Παγκοσμιοποίηση 489
Συγχωνεύσεις και εξαγορές 489

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 22

ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ 490
ΕΙΣΑΓΩΓΗ 490
Λειτουργικές ταξινομήσεις 493
ΚΥΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ 496
Λειτουργικοί δορυφορικοί λογαριασμοί 496
Ειδικοί τομεακοί λογαριασμοί 499
Ένταξη μη νομισματικών στοιχείων 503
Πρόσθετες λεπτομέρειες και συμπληρωματικές έννοιες 503
Διαφορετικές βασικές έννοιες 504
Χρήση μοντέλων και ένταξη πειραματικών αποτελεσμάτων 504
Σχεδιασμός και κατάρτιση δορυφορικών λογαριασμών 505
ΕΝΝΕΑ ΕΙΔΙΚΟΙ ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ 506
Γεωργικοί λογαριασμοί 507
Περιβαλλοντικοί λογαριασμοί 507
Λογαριασμοί του τομέα της υγείας 518
Λογαριασμοί παραγωγής νοικοκυριών 520
Λογαριασμοί εργασίας και ΜΚΛ 523
Λογαριασμοί παραγωγικότητας και ανάπτυξης 525
Λογαριασμοί έρευνας και ανάπτυξης 526
Λογαριασμοί κοινωνικής προστασίας 528
Δορυφορικοί λογαριασμοί τουρισμού 531

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 23

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΕΙΣ 533
ΕΙΣΑΓΩΓΗ 533
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΘΕΣΜΙΚΩΝ ΤΟΜΕΩΝ (S) 533
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ ΚΑΙ ΛΟΙΠΩΝ ΡΟΩΝ 535
Συναλλαγές προϊόντων (Ρ) 535
Συναλλαγές μη παραχθέντων μη χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων (Κωδικοί NP) 536
Διανεμητικές συναλλαγές (D) 537
Τρέχουσες μεταβιβάσεις σε χρήμα και είδος (D.5-D.8) 538
Συναλλαγές χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων (F) 539
Άλλες μεταβολές περιουσιακών στοιχείων (K) 541
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΕΞΙΣΩΤΙΚΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ ΚΑΙ ΚΑΘΑΡΗΣ ΘΕΣΗΣ (B) 541
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΩΝ ΤΟΥ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ (L) 542
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ (A) 542
Μη χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία (ΑΝ) 542
Χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία (AF) 544
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 545
Μη εξυπηρετούμενα δάνεια 545
Υπηρεσίες κεφαλαίου 546
Πίνακας για τις συντάξεις 546
Διαρκή καταναλωτικά αγαθά 548
Ξένες άμεσες επενδύσεις 548
Εξαρτώμενες θέσεις 548
Μετρητά και καταθέσεις 549
Ταξινόμηση των χρεογράφων με βάση την ημερομηνία λήξης τους 549
Εισηγμένα και μη εισηγμένα χρεόγραφα 549
Μακροπρόθεσμα δάνεια που λήγουν σε διάστημα μικρότερο του ενός έτους και μακροπρόθεσμα δάνεια που εξασφαλίζονται με υποθήκη 549
Μετοχές εισηγμένων και μη εισηγμένων εταιρειών επενδύσεων χαρτοφυλακίου 550
Καθυστερούμενοι τόκοι και καθυστερούμενες αποπληρωμές 550
Προσωπικά και συνολικά εμβάσματα 550
ΟΜΑΔΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΚΛΑΔΩΝ (A) ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ (P) 550
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ (COFOG) 565
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟΝ ΣΚΟΠΟ (COICOP) 568
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΚΑΤΑ ΣΚΟΠΟ ΤΩΝ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΩΝ ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΕΞΥΠΗΡΕΤΟΥΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΑ (COPNI) 570
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟΝ ΣΚΟΠΟ (COPP) 571

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 24

ΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ 573

Πίνακας 24.1

Λογαριασμός 0: Λογαριασμός αγαθών και υπηρεσιών 573

Πίνακας 24.2

Πλήρης ακολουθία λογαριασμών για το σύνολο της οικονομίας 573

Πίνακας 24.3

Πλήρης ακολουθία λογαριασμών για μη χρηματοοικονομικές εταιρείες 593

Πίνακας 24.4

Πλήρης ακολουθία λογαριασμών για χρηματοοικονομικές εταιρείες 607

Πίνακας 24.5

Πλήρης ακολουθία λογαριασμών για τη γενική κυβέρνηση 622

Πίνακας 24.6

Πλήρης ακολουθία λογαριασμών για τα νοικοκυριά 638

Πίνακας 24.7

Πλήρης ακολουθία λογαριασμών για μη κερδοσκοπικά ιδρύματα που εξυπηρετούν νοικοκυριά 654

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ

ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

1.01

Το ευρωπαϊκό σύστημα εθνικών και περιφερειακών λογαριασμών (εφεξής «το ΕΣΛ 2010» ή «το ΕΣΛ») είναι ένα διεθνώς συμβατό λογιστικό πλαίσιο για τη συστηματική και λεπτομερή περιγραφή μιας συνολικής οικονομίας (δηλ. περιφέρειας, χώρας ή ομάδας χωρών), των συνιστωσών της και των σχέσεών της με άλλες συνολικές οικονομίες.

1.02

Το προγενέστερο του ΕΣΛ 2010, το ευρωπαϊκό σύστημα εθνικών και περιφερειακών λογαριασμών (το ΕΣΟΛ 95) δημοσιεύτηκε το 1996 (1). Η μεθοδολογία του ΕΣΛ 2010 όπως περιγράφεται στο παρόν Παράρτημα έχει την ίδια διάρθρωση με το ΕΣΟΛ 95 όσον αφορά τα πρώτα δεκατρία κεφάλαια, αλλά, στη συνέχεια, έχει ένδεκα νέα κεφάλαια που εξετάζουν πτυχές της συστήματος οι οποίες αντικατοπτρίζουν τις εξελίξεις στη μέτρηση των σύγχρονων οικονομιών ή στη χρήση του ΕΣΟΛ 95 στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ).

1.03

Το παρόν εγχειρίδιο διαρθρώνεται ως εξής: Το κεφάλαιο 1 καλύπτει τα βασικά χαρακτηριστικά του συστήματος από πλευράς όρων και εννοιών, καθορίζει τις αρχές του ΕΣΛ και περιγράφει τις θεμελιώδεις στατιστικές μονάδες και τις ομαδοποιήσεις τους. Δίνει μια γενική εικόνα της ακολουθίας λογαριασμών και περιγράφει συνοπτικά τα βασικά συγκεντρωτικά μεγέθη και τον ρόλο των πινάκων προσφοράς και χρήσεων και του πλαισίου εισροών–εκροών. Το κεφάλαιο 2 περιγράφει τις θεσμικές μονάδες που χρησιμοποιούνται στη μέτρηση της οικονομίας και τον τρόπο με τον οποίο οι εν λόγω μονάδες ταξινομούνται σε τομείς και σε άλλες ομάδες, έτσι ώστε να μπορούν να γίνονται αναλύσεις. Το κεφάλαιο 3 περιγράφει όλες τις συναλλαγές που αφορούν τα προϊόντα (αγαθά και υπηρεσίες), καθώς και τα μη παραχθέντα περιουσιακά στοιχεία, στο σύστημα. Το κεφάλαιο 4 περιγράφει όλες τις οικονομικές συναλλαγές οι οποίες διανέμουν και αναδιανέμουν το εισόδημα και τον πλούτο στην οικονομία. Το κεφάλαιο 5 περιγράφει τις χρηματοοικονομικές συναλλαγές που γίνονται στην οικονομία. Το κεφάλαιο 6 περιγράφει τις μεταβολές που μπορεί να επέλθουν στην αξία των περιουσιακών στοιχείων μέσω μη οικονομικών γεγονότων ή λόγω μεταβολών των τιμών. Το κεφάλαιο 7 περιγράφει τους ισολογισμούς και το σύστημα ταξινόμησης των περιουσιακών στοιχείων και των υποχρεώσεων. Το κεφάλαιο 8 περιγράφει την ακολουθία των λογαριασμών και τα εξισωτικά μεγέθη κάθε λογαριασμού. Το κεφάλαιο 9 περιγράφει τους πίνακες προσφοράς και χρήσεων και τον ρόλο τους στον συνδυασμό των μεγεθών του εισοδήματος, της παραγωγής και των δαπανών στην οικονομία. Επίσης περιγράφει τους πίνακες εισροών–εκροών που μπορούν να προκύψουν από τους πίνακες προσφοράς και χρήσεων. Το κεφάλαιο 10 περιγράφει την εννοιολογική βάση για τα μεγέθη τιμών και όγκου που σχετίζονται με τις ονομαστικές αξίες που βρίσκονται στους λογαριασμούς. Το κεφάλαιο 11 περιγράφει τα μεγέθη του πληθυσμού και της αγοράς εργασίας τα οποία μπορούν να χρησιμοποιούνται με τα μεγέθη των εθνικών λογαριασμών στην οικονομική ανάλυση. Το κεφάλαιο 12 περιγράφει εν συντομία τους τριμηνιαίους εθνικούς λογαριασμούς και εξηγεί τη διαφορά έμφασης των εν λόγω λογαριασμών σε σχέση με τους ετήσιους λογαριασμούς.

1.04

Το κεφάλαιο 13 περιγράφει τους σκοπούς, τις έννοιες και τα ζητήματα κατάρτισης ενός συνόλου περιφερειακών λογαριασμών. Το κεφάλαιο 14 καλύπτει τη μέτρηση των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών που παρέχονται από ενδιάμεσους χρηματοοικονομικούς οργανισμούς και χρηματοδοτούνται μέσω της καθαρής είσπραξης τόκων· το εν λόγω κεφάλαιο αποτελεί καρπό πολυετών προσπαθειών έρευνας και ανάπτυξης που κατέβαλαν τα κράτη μέλη προκειμένου να διαθέτουν ένα μέγεθος μέτρησης το οποίο να είναι σταθερό και εναρμονισμένο σε όλα τα κράτη μέλη. Το κεφάλαιο 15 σχετικά με τις συμβάσεις, τις μισθώσεις και τις άδειες είναι απαραίτητο για την περιγραφή ενός τομέα με αυξανόμενη σημασία στους εθνικούς λογαριασμούς. Τα κεφάλαια 16 και 17 σχετικά με τις ασφαλίσεις, την κοινωνική ασφάλιση και τις συντάξεις περιγράφουν τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται οι εν λόγω ρυθμίσεις στους εθνικούς λογαριασμούς, καθώς τα ζητήματα αναδιανομής παρουσιάζουν όλο και μεγαλύτερο ενδιαφέρον λόγω της πληθυσμιακής γήρανσης. Το κεφάλαιο 18 καλύπτει τους λογαριασμούς της αλλοδαπής, που είναι το ισοδύναμο, στους εθνικούς λογαριασμούς, των λογαριασμών του συστήματος μέτρησης του ισοζυγίου πληρωμών. Το κεφάλαιο 19 σχετικά με τους ευρωπαϊκούς λογαριασμούς είναι επίσης νέο και καλύπτει πτυχές των εθνικών λογαριασμών στις οποίες οι ευρωπαϊκές θεσμικές και εμπορικές ρυθμίσεις δημιουργούν ζητήματα που απαιτούν εναρμονισμένη προσέγγιση. Το κεφάλαιο 20 περιγράφει τους λογαριασμούς της γενικής κυβέρνησης, ενός τομέα ιδιαίτερου ενδιαφέροντος, καθώς τα ζητήματα δημοσιονομικής σύνεσης εκ μέρους των κρατών μελών εξακολουθούν να έχουν ουσιαστική σημασία για την εφαρμογή της οικονομικής πολιτικής στην ΕΕ. Το κεφάλαιο 21 περιγράφει τη σχέση μεταξύ επιχειρηματικών και εθνικών λογαριασμών· πρόκειται για τομέα αυξανόμενου ενδιαφέροντος, αφού οι πολυεθνικές εταιρείες αντιπροσωπεύουν ένα συνεχώς αυξανόμενο μερίδιο του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕγχΠ) όλων των χωρών. Το κεφάλαιο 22 περιγράφει τη σχέση των δορυφορικών λογαριασμών με τους κύριους εθνικούς λογαριασμούς. Τα κεφάλαια 23 και 24 εξυπηρετούν σκοπούς αναφοράς· το κεφάλαιο 23 παραθέτει τις ταξινομήσεις που χρησιμοποιούνται για τους τομείς, τις δραστηριότητες και τα προϊόντα στο ΕΣΛ 2010, ενώ το κεφάλαιο 24 παραθέτει την πλήρη ακολουθία λογαριασμών για κάθε τομέα.

1.05

Η διάρθρωση του ΕΣΛ 2010 είναι συμβατή με τις παγκόσμιες κατευθυντήριες γραμμές για τους εθνικούς λογαριασμούς που περιγράφονται στο System of National Accounts (Σύστημα εθνικών λογαριασμών) 2008 (SNA 2008), εκτός από συγκεκριμένες διαφορές στην παρουσίαση και τον υψηλότερο βαθμό ακρίβειας σε ορισμένες έννοιες του ΕΣΛ 2010 οι οποίες χρησιμοποιούνται για ειδικούς σκοπούς της ΕΕ Οι εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές καταρτίστηκαν από κοινού από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), τη Στατιστική Υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Eurostat), τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) και τη Διεθνή Τράπεζα. Το ΕΣΛ 2010 επικεντρώνεται στις συνθήκες και τις ανάγκες δεδομένων της ΕΕ. Όπως το SNA 2008, το ΕΣΛ 2010 είναι εναρμονισμένο με τις έννοιες και τις ταξινομήσεις που χρησιμοποιούνται σε πολλές άλλες κοινωνικές και οικονομικές στατιστικές (για παράδειγμα, στατιστικές για την απασχόληση, στατιστικές για τη βιομηχανική παραγωγή και στατιστικές για το εξωτερικό εμπόριο). Συνεπώς, το ΕΣΛ 2010 χρησιμεύει ως το κεντρικό πλαίσιο αναφοράς για τις κοινωνικές και οικονομικές στατιστικές της ΕΕ και των κρατών μελών της.

1.06

Το πλαίσιο του ΕΣΛ αποτελείται από δύο βασικά σύνολα πινάκων:

α)

τους λογαριασμούς των θεσμικών τομέων·

β)

το πλαίσιο εισροών–εκροών και τους λογαριασμούς κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας.

1.07

Οι τομεακοί λογαριασμοί παρέχουν, κατά θεσμικό τομέα, μια συστηματική περιγραφή των διαφόρων σταδίων της οικονομικής διεργασίας: παραγωγή, δημιουργία εισοδήματος, διανομή εισοδήματος, αναδιανομή εισοδήματος, χρήση εισοδήματος και χρηματοοικονομική και μη χρηματοοικονομική συσσώρευση. Οι τομεακοί λογαριασμοί περιλαμβάνουν επίσης ισολογισμούς, οι οποίοι περιγράφουν τα αποθέματα περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων και την καθαρή θέση κατά την αρχή και το τέλος της λογιστικής περιόδου.

1.08

Το πλαίσιο εισροών–εκροών, μέσω των πινάκων προσφοράς και χρήσεων, περιγράφει με περισσότερη λεπτομέρεια την παραγωγική διεργασία (διάρθρωση κόστους, δημιουργούμενο εισόδημα και απασχόληση) και τις ροές αγαθών και υπηρεσιών (παραγωγή, εισαγωγές, εξαγωγές, τελική κατανάλωση, ενδιάμεση ανάλωση και σχηματισμό κεφαλαίου κατά ομάδα προϊόντων). Σε αυτό το πλαίσιο αντικατοπτρίζονται δύο σημαντικές λογιστικές ταυτότητες: ότι το άθροισμα των εσόδων που δημιουργούνται σε έναν κλάδο οικονομικής δραστηριότητας ισούται με την προστιθέμενη αξία που παράγεται από τον εν λόγω κλάδο· και, ότι για οποιοδήποτε προϊόν ή ομάδα προϊόντων η προσφορά είναι ίση με τη ζήτηση.

1.09

Το ΕΣΛ 2010 περιλαμβάνει έννοιες σχετικές με τον πληθυσμό και την απασχόληση. Τέτοιες έννοιες αφορούν τους τομεακούς λογαριασμούς, τους λογαριασμούς κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας και το πλαίσιο προσφοράς και χρήσεων.

1.10

Το ΕΣΛ 2010 δεν περιορίζεται στους ετήσιους εθνικούς λογαριασμούς, αλλά εφαρμόζεται και για τους τριμηνιαίους λογαριασμούς καθώς και για τους λογαριασμούς που αναφέρονται σε μικρότερες ή μεγαλύτερες περιόδους. Εφαρμόζεται επίσης στους περιφερειακούς λογαριασμούς.

1.11

Το ΕΣΛ 2010 συνυπάρχει με το SNA 2008 λόγω των χρήσεων των μεγεθών των εθνικών λογαριασμών στην ΕΕ. Τα κράτη μέλη είναι υπεύθυνα για την κατάρτιση και την παρουσίαση των εθνικών λογαριασμών τους, έτσι ώστε να περιγράφεται η οικονομική κατάσταση των χωρών τους. Τα κράτη μέλη καταρτίζουν επίσης ένα σύνολο λογαριασμών οι οποίοι υποβάλλονται στην Επιτροπή (Eurostat) στο πλαίσιο ενός κανονιστικού προγράμματος διαβίβασης στοιχείων τα οποία χρησιμοποιούνται σε βασικούς τομείς της κοινωνικής, οικονομικής και δημοσιονομικής πολιτικής της Ένωσης. Τα στοιχεία αυτά χρησιμοποιούνται, π.χ., για τον καθορισμό των χρηματικών συνεισφορών των κρατών μελών στον προϋπολογισμό της ΕΕ μέσω του «τέταρτου πόρου», για την ενίσχυση των περιφερειών της ΕΕ μέσω του προγράμματος για τα διαρθρωτικά ταμεία και για την παρακολούθηση των οικονομικών επιδόσεων των κρατών μελών στο πλαίσιο της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος και του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης.

1.12

Για να κατανέμονται οι εισφορές και οι παροχές σύμφωνα με μεγέθη που καταρτίζονται και παρουσιάζονται με αυστηρά συνεκτικό τρόπο, οι οικονομικές στατιστικές που χρησιμοποιούνται γι’ αυτούς τους σκοπούς πρέπει να καταρτίζονται σύμφωνα με τις ίδιες έννοιες και τους ίδιους κανόνες. Το ΕΣΛ 2010 είναι ένας κανονισμός ο οποίος καθορίζει τους κανόνες, τις συμβάσεις, τους ορισμούς και τις ταξινομήσεις που πρέπει να εφαρμόζονται από τα κράτη μέλη κατά την παραγωγή των εθνικών λογαριασμών που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα διαβίβασης στοιχείων, όπως ορίζεται στο παράρτημα Β του παρόντος κανονισμού.

1.13

Λόγω των πολύ μεγάλων χρηματικών ποσών που διακυβεύονται στο σύστημα εισφορών και παροχών το οποίο διαχειρίζεται η ΕΕ, έχει πολύ μεγάλη σημασία το σύστημα μέτρησης να εφαρμόζεται με συνέπεια σε κάθε κράτος μέλος. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να υιοθετηθεί μια επιφυλακτική προσέγγιση για τις εκτιμήσεις που δεν μπορούν να παρατηρηθούν άμεσα στην αγορά, αποφεύγοντας τη χρήση διαδικασιών βασιζόμενων σε μοντέλα για την εκτίμηση των μεγεθών στους εθνικούς λογαριασμούς.

1.14

Οι έννοιες του ΕΣΛ 2010 είναι σε πολλές περιπτώσεις ειδικότερες και ακριβέστερες από τις έννοιες του SNA 2008, πράγμα που αποσκοπεί στη διασφάλιση της μεγαλύτερης δυνατής συνεκτικότητας μεταξύ των μεγεθών των κρατών μελών τα οποία προκύπτουν από τους εθνικούς λογαριασμούς. Η θεμελιώδης αυτή απαίτηση για αξιόπιστες και συνεκτικές εκτιμήσεις είχε ως αποτέλεσμα τον προσδιορισμό ενός βασικού συνόλου εθνικών λογαριασμών στην ΕΕ. Όταν το επίπεδο συνεκτικότητας των μετρήσεων μεταξύ των κρατών μελών είναι ανεπαρκές, οι εν λόγω εκτιμήσεις περιλαμβάνονται γενικά στους λεγόμενους «μη βασικούς λογαριασμούς», οι οποίοι καλύπτουν τους συμπληρωματικούς πίνακες και τους δορυφορικούς λογαριασμούς.

1.15

Παράδειγμα τομέα όπου θεωρήθηκε αναγκαίος ο επιφυλακτικός σχεδιασμός του ΕΣΛ 2010 αποτελεί ο τομέας των συνταξιοδοτικών υποχρεώσεων. Το επιχείρημα της μέτρησης των εν λόγω υποχρεώσεων με σκοπό την ενίσχυση των οικονομικών αναλύσεων είναι ισχυρό, αλλά η θεμελιώδης για την ΕΕ απαίτηση να παράγονται λογαριασμοί που να είναι συνεκτικοί τόσο διαχρονικά όσο και διαχωρικά επέβαλε την υιοθέτηση επιφυλακτικής προσέγγισης.

Παγκοσμιοποίηση

1.16

Η αυξανόμενη παγκοσμιοποίηση της οικονομίας ενίσχυσε τις διεθνείς εμπορικές συναλλαγές σε όλες τις μορφές τους και κατέστησε δυσχερέστερη για τις διάφορες χώρες την καταγραφή των εγχώριων οικονομικών τους δραστηριοτήτων στους εθνικούς λογαριασμούς τους. Η παγκοσμιοποίηση είναι η δυναμική και πολυδιάστατη διαδικασία με την οποία οι εθνικοί πόροι αποκτούν μεγαλύτερη διεθνή κινητικότητα, ενώ οι εθνικές οικονομίες αποκτούν όλο και μεγαλύτερη αλληλεξάρτηση. Το στοιχείο της παγκοσμιοποίησης που εν δυνάμει προκαλεί τα περισσότερα προβλήματα μετρήσεων για τους εθνικούς λογαριασμούς είναι το αυξανόμενο ποσοστό των διεθνών συναλλαγών που πραγματοποιούνται από πολυεθνικές εταιρείες, όπου οι διασυνοριακές συναλλαγές γίνονται μεταξύ μητρικών, θυγατρικών και συνδεδεμένων εταιρειών. Υπάρχουν, όμως, και άλλες προκλήσεις, μερικές από τις οποίες παρατίθενται στον παρακάτω λεπτομερέστερο κατάλογο:

(1)

τιμολόγηση μεταβιβάσεων μεταξύ συνδεδεμένων εταιρειών (αποτίμηση εισαγωγών και εξαγωγών)·

(2)

αύξηση των συμφωνιών υπεργολαβίας για τη μεταποίηση πρώτων υλών (tolling agreements), όπου πραγματοποιείται εμπορία αγαθών από χώρα σε χώρα χωρίς αλλαγή κυριότητας (αγαθά προς μεταποίηση), και αύξηση του διαμεσολαβητικού εμπορίου·

(3)

διεθνές εμπόριο μέσω του διαδικτύου, τόσο για τις εταιρείες όσο και για τα νοικοκυριά·

(4)

εμπορία και χρήση περιουσιακών στοιχείων πνευματικής ιδιοκτησίας σε ολόκληρο τον κόσμο·

(5)

εργαζόμενοι στην αλλοδαπή που μεταβιβάζουν σημαντικά ποσά στην οικογένειά τους στην επικράτεια της χώρας καταγωγής τους (εμβάσματα εργαζομένων ως μέρος προσωπικών μεταφορών χρημάτων)·

(6)

πολυεθνικές εταιρείες που ασκούν τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες πέρα από τα εθνικά σύνορα, ώστε να μεγιστοποιήσουν την αποδοτικότητα της παραγωγής και να ελαχιστοποιήσουν τη συνολική φορολογική τους επιβάρυνση. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε τεχνητές εταιρικές δομές που ενδέχεται να μην αντικατοπτρίζουν την οικονομική πραγματικότητα·

(7)

χρήση υπεράκτιων χρηματοοικονομικών φορέων (οντότητες ειδικού σκοπού και άλλες μορφές) για τη χρηματοδότηση παγκόσμιων δραστηριοτήτων·

(8)

επανεξαγωγές αγαθών και, στην ΕΕ, μεταφορά αγαθών μεταξύ κρατών μελών μετά την είσοδό τους στην Ένωση (οιονεί μεταφορά)·

(9)

αύξηση των ξένων άμεσων επενδύσεων και ανάγκη προσδιορισμού και κατανομής των ροών άμεσων επενδύσεων.

1.17

Όλες αυτές οι όλο και πιο συνηθισμένες πτυχές της παγκοσμιοποίησης καθιστούν την καταγραφή και την ακριβή μέτρηση των διασυνοριακών ροών μια όλο και μεγαλύτερη πρόκληση για τους εθνικούς στατιστικούς υπαλλήλους. Ακόμη και με ένα ολοκληρωμένο και αξιόπιστο σύστημα συλλογής και μέτρησης για τις καταχωρίσεις του τομέα της αλλοδαπής (και, συνεπώς, και για τους διεθνείς λογαριασμούς του ισοζυγίου πληρωμών), η παγκοσμιοποίηση θα αυξήσει την ανάγκη καταβολής πρόσθετων προσπαθειών, ώστε να διατηρηθεί η ποιότητα των εθνικών λογαριασμών για όλες τις οικονομίες και τις ομαδοποιήσεις οικονομιών.

ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΣΛ 2010

Πλαίσιο για ανάλυση και πολιτική

1.18

Το πλαίσιο του ΕΣΛ μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανάλυση και αξιολόγηση των εξής:

α)

Διάρθρωση μιας συνολικής οικονομίας. Παραδείγματα χρησιμοποιούμενων μεγεθών είναι τα ακόλουθα:

(1)

προστιθέμενη αξία και απασχόληση κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας·

(2)

προστιθέμενη αξία και απασχόληση κατά περιφέρεια·

(3)

διανεμόμενο εισόδημα κατά τομέα·

(4)

εισαγωγές και εξαγωγές κατά ομάδα προϊόντων·

(5)

τελική καταναλωτική δαπάνη κατά λειτουργική θέση και κατά ομάδα προϊόντων·

(6)

σχηματισμός πάγιου κεφαλαίου και απόθεμα πάγιου κεφαλαίου κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας·

(7)

σύνθεση των αποθεμάτων και των ροών των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων κατά είδος στοιχείου και κατά τομέα.

β)

Συγκεκριμένα τμήματα ή πτυχές μιας οικονομίας. Παραδείγματα αποτελούν τα ακόλουθα:

(1)

τραπεζικό σύστημα και χρηματοοικονομικός τομέας στην εθνική οικονομία·

(2)

ρόλος της γενικής κυβέρνησης και της χρηματοοικονομικής της θέσης·

(3)

οικονομία μιας συγκεκριμένης περιφέρειας (σε σύγκριση με την οικονομία του συνόλου της χώρας)·

(4)

αποταμίευση των νοικοκυριών και επίπεδα χρέους.

γ)

Διαχρονική ανάπτυξη μιας οικονομίας. Παραδείγματα αποτελούν τα ακόλουθα:

(1)

ανάλυση των ποσοστών αύξησης του ΑΕγχΠ·

(2)

ανάλυση του πληθωρισμού·

(3)

ανάλυση των εποχικών χαρακτηριστικών των δαπανών των νοικοκυριών με βάση τους τριμηνιαίους λογαριασμούς·

(4)

ανάλυση της μεταβολής της σημασίας συγκεκριμένων χρηματοοικονομικών μέσων διαχρονικά, π.χ. αυξανόμενη σημασία των χρηματοοικονομικών παραγώγων·

(5)

σύγκριση των βιομηχανικών δομών της εθνικής οικονομίας σε μακροχρόνια βάση.

δ)

Συνολική οικονομία σε σχέση με άλλες οικονομίες. Παραδείγματα αποτελούν τα ακόλουθα:

(1)

σύγκριση των ρόλων και του μεγέθους της γενικής κυβέρνησης στα κράτη μέλη της ΕΕ·

(2)

ανάλυση των αλληλεξαρτήσεων μεταξύ των οικονομιών της ΕΕ·

(3)

ανάλυση της σύνθεσης και του προορισμού των εξαγωγών της ΕΕ·

(4)

σύγκριση των ποσοστών αύξησης του ΑΕγχΠ ή του κατά κεφαλήν διαθέσιμου εισοδήματος στην ΕΕ και σε άλλες ανεπτυγμένες οικονομίες.

1.19

Για την ΕΕ και τα κράτη μέλη της, τα στοιχεία που λαμβάνονται με βάση το πλαίσιο ΕΣΛ διαδραματίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση και παρακολούθηση της κοινωνικής και οικονομικής πολιτικής τους.

Στα ακόλουθα παραδείγματα παρατίθενται χρήσεις του πλαισίου ΕΣΛ:

α)

παρακολούθηση και καθοδήγηση της χάραξης μακροοικονομικών και νομισματικών πολιτικών στην ευρωζώνη, και καθορισμός κριτηρίων σύγκλισης για την οικονομική και νομισματική ένωση (ΟΝΕ) υπό τη μορφή στοιχείων των εθνικών λογαριασμών (π.χ. ποσοστά αύξησης του ΑΕγχΠ)·

β)

καθορισμός κριτηρίων για τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος: μέτρηση του δημόσιου ελλείμματος και του δημόσιου χρέους·

γ)

παροχή χρηματοοικονομικής στήριξης σε περιφέρειες της ΕΕ: για την κατανομή των χορηγούμενων κεφαλαίων στις περιφέρειες χρησιμοποιούνται στατιστικές των περιφερειακών λογαριασμών·

δ)

καθορισμός των ιδίων πόρων του προϋπολογισμού της ΕΕ. Αυτοί εξαρτώνται από τα στοιχεία των εθνικών λογαριασμών με τρεις τρόπους:

(1)

οι συνολικοί πόροι της ΕΕ καθορίζονται ως εκατοστιαίο ποσοστό του αθροίσματος των ακαθάριστων εθνικών εισοδημάτων (ΑΕΕ) των κρατών μελών·

(2)

ο τρίτος ίδιος πόρος της ΕΕ είναι ο ίδιος πόρος ΦΠΑ. Οι συνεισφορές από τα κράτη μέλη για τον πόρο αυτόν καθορίζονται σε μεγάλο βαθμό από τα στοιχεία των εθνικών λογαριασμών, επειδή τα εν λόγω στοιχεία χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό του μέσου ποσοστού ΦΠΑ·

(3)

τα σχετικά μεγέθη της συνεισφοράς του κάθε κράτους μέλους για τον τέταρτο ίδιο πόρο της ΕΕ βασίζονται σε εκτιμήσεις του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματός τους. Οι εν λόγω εκτιμήσεις αποτελούν τη βάση για την πλειονότητα των πληρωμών των κρατών μελών.

Χαρακτηριστικά των εννοιών του ΕΣΛ 2010

1.20

Για να εξασφαλιστεί ισορροπία μεταξύ των αναγκών για στοιχεία και των δυνατοτήτων συλλογής στοιχείων, οι έννοιες του ΕΣΛ 2010 έχουν διάφορα σημαντικά χαρακτηριστικά. Τα χαρακτηριστικά είναι ότι οι λογαριασμοί είναι:

α)

διεθνώς συμβατοί·

β)

εναρμονισμένοι με άλλα κοινωνικά και οικονομικά στατιστικά συστήματα·

γ)

συνεπείς·

δ)

λειτουργικοί, δηλ. μετρήσιμοι στην πράξη·

ε)

διαφορετικοί από τις περισσότερες διοικητικές έννοιες·

στ)

παγιωμένοι και σταθεροί για μεγάλη χρονική περίοδο·

ζ)

εστιασμένοι στην περιγραφή της οικονομικής διεργασίας με νομισματικούς και εύκολα παρατηρήσιμους όρους·

η)

εφαρμόσιμοι σε διάφορες καταστάσεις και για διάφορους σκοπούς.

1.21

Οι έννοιες του ΕΣΛ 2010 είναι διεθνώς συμβατές γιατί:

α)

οι έννοιες του ΕΣΛ 2010 είναι συμβατές με τις έννοιες των παγκόσμιων κατευθυντήριων γραμμών για τους εθνικούς λογαριασμούς, δηλ. με τις έννοιες του SNA 2008·

β)

για τα κράτη μέλη, το ΕΣΛ 2010 αποτελεί το πρότυπο για την υποβολή στοιχείων σχετικών με τους εθνικούς λογαριασμούς σε όλους τους διεθνείς οργανισμούς·

γ)

η διεθνής συμβατότητα των εννοιών έχει ουσιαστική σημασία κατά τη σύγκριση στατιστικών διαφόρων χωρών.

1.22

Οι έννοιες του ΕΣΛ 2010 είναι εναρμονισμένες με τις έννοιες άλλων κοινωνικών και οικονομικών στατιστικών διότι το ΕΣΛ 2010 χρησιμοποιεί έννοιες και ταξινομήσεις (π.χ. Στατιστική ταξινόμηση των οικονομικών δραστηριοτήτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση «NACE αναθ. 2» (2)) οι οποίες χρησιμοποιούνται και για άλλες κοινωνικές και οικονομικές στατιστικές των κρατών μελών, π.χ. στις στατιστικές για τη βιομηχανική παραγωγή, στις στατιστικές για το εξωτερικό εμπόριο και στις στατιστικές για την απασχόληση· οι εννοιολογικές διαφορές είναι πλέον ελάχιστες. Επιπλέον, οι έννοιες και ταξινομήσεις του ΕΣΛ 2010 είναι εναρμονισμένες με τις αντίστοιχες του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.

Η εναρμόνιση αυτή με τις κοινωνικές και οικονομικές στατιστικές βοηθά στη σύνδεση με τα εν λόγω στοιχεία και στη σύγκριση μ’ αυτά, έτσι ώστε να μπορεί να διασφαλιστεί η ποιότητα των στοιχείων των εθνικών λογαριασμών. Επιπλέον, οι πληροφορίες που περιέχονται στις συγκεκριμένες στατιστικές μπορούν να συσχετιστούν καλύτερα με τις γενικές στατιστικές σχετικά με την εθνική οικονομία.

1.23

Οι κοινές έννοιες που χρησιμοποιούνται σε όλο το πλαίσιο της εθνικής λογιστικής και στα άλλα συστήματα κοινωνικών και οικονομικών στατιστικών επιτρέπουν τη δημιουργία συνεκτικών μεγεθών. Έτσι, μπορούν π.χ. να υπολογιστούν τα ακόλουθα:

α)

στοιχεία για την παραγωγικότητα, όπως η προστιθέμενη αξία ανά δεδουλευμένη ώρα (για τα στοιχεία αυτά απαιτείται συνέπεια μεταξύ των εννοιών της προστιθεμένης αξίας και των δεδουλευμένων ωρών)·

β)

εθνικό διαθέσιμο εισόδημα κατά κεφαλήν (εδώ απαιτείται συνέπεια μεταξύ των εννοιών του εθνικού διαθέσιμου εισοδήματος και των μεγεθών πληθυσμού)·

γ)

σχηματισμός πάγιου κεφαλαίου ως εκατοστιαίο ποσοστό του αποθέματος πάγιου κεφαλαίου (εδώ απαιτείται συνέπεια μεταξύ των ορισμών αυτών των ροών και αποθεμάτων)·

δ)

δημόσιο έλλειμμα και δημόσιο χρέος ως εκατοστιαία ποσοστά του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (για τα στοιχεία αυτά απαιτείται συνέπεια μεταξύ των εννοιών του δημόσιου ελλείμματος, του δημόσιου χρέους και του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος).

Χάρη σ’ αυτή την εσωτερική συνέπεια των εννοιών μπορούν επίσης να γίνονται ορισμένες εκτιμήσεις βάσει υπολοίπων, π.χ. η αποταμίευση μπορεί να εκτιμάται ως η διαφορά μεταξύ του διαθέσιμου εισοδήματος και της τελικής καταναλωτικής δαπάνης.

1.24

Οι έννοιες που χρησιμοποιούνται στο ΕΣΛ 2010 εφαρμόζονται με τρόπο που διευκολύνει τη συλλογή των στοιχείων και τις μετρήσεις. Ο λειτουργικός χαρακτήρας εκφράζεται με πολλούς τρόπους στις οδηγίες κατάρτισης των λογαριασμών:

α)

ορισμένες δραστηριότητες ή στοιχεία περιγράφονται μόνο όταν έχουν σημαντικό μέγεθος. Για παράδειγμα: η παραγωγή αγαθών από νοικοκυριά όπως η ύφανση ενδυμάτων και η κατασκευή κεραμικών δεν καταγράφονται ως παραγωγή, επειδή η εν λόγω παραγωγή είναι ασήμαντη για τις χώρες της ΕΕ.

β)

ορισμένες έννοιες συνοδεύονται από οδηγίες σχετικά με τον τρόπο εκτίμησής τους. Για παράδειγμα, στον ορισμό της ανάλωσης πάγιου κεφαλαίου γίνεται αναφορά στη γραμμική απόσβεση. Για την εκτίμηση του αποθέματος πάγιου κεφαλαίου, πρέπει να εφαρμόζεται η μέθοδος διαρκούς απογραφής όταν δεν υπάρχουν άμεσες πληροφορίες σχετικά με το απόθεμα πάγιων περιουσιακών στοιχείων. Άλλο παράδειγμα είναι η αποτίμηση της παραγωγής για ίδιο λογαριασμό: καταρχήν, θα πρέπει να γίνεται σε βασικές τιμές, αλλά, αν χρειάζεται, ως προσέγγιση των βασικών τιμών μπορεί να χρησιμοποιηθεί το άθροισμα των διαφόρων στοιχείων του κόστους.

γ)

έχουν υιοθετηθεί ορισμένες συμβάσεις. Για παράδειγμα, κατά σύμβαση, οι συλλογικές υπηρεσίες που παρέχονται από φορείς της γενικής κυβέρνησης ταξινομούνται όλες ως τελική καταναλωτική δαπάνη.

1.25

Ωστόσο, τα στοιχεία που χρειάζονται για τις στατιστικές σχετικά με τους εθνικούς λογαριασμούς ενδέχεται να μην μπορούν να συλλεγούν άμεσα, αφού οι έννοιες στις οποίες βασίζονται τα εν λόγω στοιχεία διαφέρουν συνήθως από τις έννοιες στις οποίες βασίζονται οι πηγές των διοικητικών στοιχείων. Χαρακτηριστικά παραδείγματα διοικητικών πηγών είναι οι επιχειρηματικοί λογαριασμοί, τα στοιχεία για διάφορα είδη φόρων (ΦΠΑ, ατομικός φόρος εισοδήματος, εισαγωγικοί δασμοί κ.λπ.), στοιχεία κοινωνικών ασφαλίσεων και στοιχεία από εποπτικά όργανα τραπεζών και ασφαλιστικών εταιρειών. Αυτά τα διοικητικά στοιχεία χρησιμεύουν συχνά ως εισροές για την κατάρτιση των εθνικών λογαριασμών. Γενικά, τα εν λόγω στοιχεία τροποποιούνται, ώστε να συμμορφωθούν με το ΕΣΛ.

Οι έννοιες του ΕΣΛ διαφέρουν συνήθως από τις αντίστοιχες διοικητικές έννοιες κατά τα εξής:

α)

οι διοικητικές έννοιες διαφέρουν από χώρα σε χώρα. Κατά συνέπεια, με τη χρήση διοικητικών εννοιών δεν μπορεί να επιτευχθεί διεθνής συμβατότητα·

β)

οι διοικητικές έννοιες μεταβάλλονται διαχρονικά. Κατά συνέπεια, με τη χρήση διοικητικών εννοιών δεν μπορεί να επιτευχθεί διαχρονική συγκρισιμότητα·

γ)

οι έννοιες στις οποίες βασίζονται οι πηγές διοικητικών στοιχείων δεν είναι συνήθως συνεπείς μεταξύ των διαφόρων διοικητικών συστημάτων. Ωστόσο, η σύνδεση και η σύγκριση στοιχείων, που έχει ουσιαστική σημασία για την κατάρτιση των στοιχείων των εθνικών λογαριασμών, είναι δυνατή μόνο με ένα συνεπές σύνολο εννοιών·

δ)

οι διοικητικές έννοιες δεν είναι γενικά οι βέλτιστες για την πραγματοποίηση οικονομικών αναλύσεων και για την αξιολόγηση της οικονομικής πολιτικής.

1.26

Εντούτοις, οι πηγές διοικητικών στοιχείων καλύπτουν πολύ ικανοποιητικά τις ανάγκες στοιχείων των εθνικών λογαριασμών και λοιπών στατιστικών, επειδή:

α)

έννοιες και ταξινομήσεις που έχουν αρχικά δημιουργηθεί για στατιστικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται και για διοικητικούς σκοπούς, π.χ. ταξινόμηση των δαπανών της γενικής κυβέρνησης κατά είδος·

β)

οι πηγές διοικητικών στοιχείων μπορεί να λαμβάνουν ρητά υπόψη τις (ξεχωριστές) ανάγκες στοιχείων των στατιστικών· αυτό ισχύει, για παράδειγμα, στο σύστημα Intrastat για την παροχή πληροφοριών σχετικά με τις παραδόσεις αγαθών μεταξύ κρατών μελών.

1.27

Οι κύριες έννοιες του ΕΣΛ είναι παγιωμένες και σταθερές για μεγάλο χρονικό διάστημα, επειδή:

α)

έχουν εγκριθεί ως διεθνές πρότυπο για πολλά χρόνια·

β)

στις διαδοχικές διεθνείς κατευθυντήριες γραμμές για τους εθνικούς λογαριασμούς πολύ λίγες από τις βασικές έννοιες αλλάζουν.

Αυτή η εννοιολογική συνέχεια μειώνει την ανάγκη επανυπολογισμού των χρονολογικών σειρών. Επιπλέον, περιορίζει την έκθεση των εννοιών σε εθνικές και διεθνείς πολιτικές πιέσεις. Για τους λόγους αυτούς, τα στοιχεία των εθνικών λογαριασμών έχουν χρησιμεύσει ως αντικειμενική βάση δεδομένων για την οικονομική πολιτική και την οικονομική ανάλυση.

1.28

Οι έννοιες του ΕΣΛ 2010 είναι εστιασμένες στην περιγραφή της οικονομικής διεργασίας με νομισματικούς και εύκολα παρατηρήσιμους όρους. Τα αποθέματα και οι ροές που δεν είναι εύκολα παρατηρήσιμα σε νομισματικούς όρους ή που δεν έχουν σαφές νομισματικό αντίστοιχο δεν καταγράφονται στο ΕΣΛ.

Η αρχή αυτή δεν εφαρμόζεται αυστηρά, επειδή θα πρέπει επίσης να λαμβάνονται υπόψη οι απαιτήσεις για συνέπεια και οι ανάγκες των χρηστών. Για παράδειγμα, απαιτείται για λόγους συνέπειας να καταγράφεται ως παραγωγή η αξία των συλλογικών υπηρεσιών που παράγονται από τη γενική κυβέρνηση, επειδή η καταβολή εισοδήματος εξαρτημένης εργασίας και η αγορά κάθε είδους αγαθών και υπηρεσιών από φορείς της γενικής κυβέρνησης είναι εύκολα παρατηρήσιμα σε νομισματικούς όρους. Επιπλέον, για σκοπούς οικονομικής ανάλυσης και πολιτικής, η περιγραφή των συλλογικών υπηρεσιών της γενικής κυβέρνησης σε σχέση με την υπόλοιπη εθνική οικονομία αυξάνει τη χρησιμότητα των εθνικών λογαριασμών ως συνόλου.

1.29

Το πεδίο εφαρμογής των εννοιών του ΕΣΛ μπορεί να αναδειχθεί με την εξέταση ορισμένων σημαντικών οριακών περιπτώσεων.

Τα παρακάτω καταγράφονται εντός του ορίου παραγωγής του ΕΣΛ (βλ. σημεία 3.07 έως 3.09):

α)

παραγωγή ατομικών και συλλογικών υπηρεσιών από τη γενική κυβέρνηση·

β)

παραγωγή υπηρεσιών στέγασης για ίδιο λογαριασμό από ιδιοκατοίκηση·

γ)

παραγωγή αγαθών για ιδία τελική κατανάλωση, π.χ. γεωργικών προϊόντων·

δ)

κατασκευή για ίδιο λογαριασμό, περιλαμβανομένης της κατασκευής από νοικοκυριά·

ε)

παραγωγή υπηρεσιών από αμειβόμενο οικιακό προσωπικό·

στ)

εκτροφή ιχθύων σε ιχθυοτροφεία·

ζ)

παραγωγή απαγορευμένη διά νόμου, εφόσον όλες οι μονάδες που εμπλέκονται στη συναλλαγή συμμετέχουν εθελοντικά·

η)

παραγωγή τα έσοδα της οποίας δεν δηλώνονται όλα στις φορολογικές αρχές, π.χ. λαθραία παραγωγή υφασμάτων.

1.30

Τα παρακάτω δεν εμπίπτουν στο όριο παραγωγής του ΕΣΛ και δεν καταγράφονται στο ΕΣΛ:

α)

οικιακές και προσωπικές υπηρεσίες που παράγονται και αναλώνονται μέσα στο ίδιο νοικοκυριό, π.χ. καθαρισμός, παρασκευή γευμάτων ή φροντίδα ασθενών ή ηλικιωμένων·

β)

εθελοντικές υπηρεσίες που δεν έχουν ως αποτέλεσμα την παραγωγή αγαθών, π.χ. φροντίδα και καθαρισμός χωρίς αμοιβή·

γ)

φυσική αναπαραγωγή ιχθύων στην ανοικτή θάλασσα.

1.31

Το ΕΣΛ καταγράφει όλες τις εκροές που προέρχονται από παραγωγή η οποία πραγματοποιείται εντός του ορίου παραγωγής. Εντούτοις, οι εκροές (παραγωγή) των βοηθητικών δραστηριοτήτων δεν καταγράφονται. Όλες οι εισροές που αναλώνονται από μια βοηθητική δραστηριότητα αντιμετωπίζονται ως εισροές στη δραστηριότητα που υποστηρίζει. Αν μια επιχείρηση που πραγματοποιεί μόνο βοηθητικές δραστηριότητες είναι στατιστικά παρατηρήσιμη, με την έννοια ότι υπάρχουν άμεσα διαθέσιμοι ξεχωριστοί λογαριασμοί για την παραγωγή που πραγματοποιεί, ή αν βρίσκεται σε τόπο γεωγραφικά διαφορετικό από τις επιχειρήσεις που εξυπηρετεί, πρέπει να καταγραφεί ως ξεχωριστή μονάδα και να ταξινομηθεί στον κλάδο που αντιστοιχεί στην κύρια δραστηριότητά της, τόσο στους εθνικούς όσο και στους περιφερειακούς λογαριασμούς. Αν δεν υπάρχουν διαθέσιμα κατάλληλα βασικά στοιχεία, η παραγωγή της βοηθητικής δραστηριότητας μπορεί να εκτιμηθεί ως το άθροισμα των στοιχείων του κόστους.

1.32

Αν οι δραστηριότητες θεωρούνται παραγωγή και οι εκροές τους καταγράφονται, τότε καταγράφονται επίσης και το αντίστοιχο εισόδημα, η αντίστοιχη απασχόληση, η αντίστοιχη τελική κατανάλωση κ.λπ. Για παράδειγμα, αν η παραγωγή υπηρεσιών στέγασης για ίδιο λογαριασμό λόγω ιδιοκατοίκησης καταγράφεται ως παραγωγή, καταγράφονται επίσης το εισόδημα και η τελική καταναλωτική δαπάνη που δημιουργούνται από την εν λόγω παραγωγή για τους συγκεκριμένους ιδιοκατοικούντες. Δεδομένου ότι εξ ορισμού δεν υπάρχει εισροή εργασίας για την παραγωγή των υπηρεσιών στέγασης λόγω ιδιοκατοίκησης, δεν καταγράφεται απασχόληση. Έτσι, διατηρείται η συνεκτικότητα με το σύστημα των στατιστικών εργασίας, όπου δεν καταγράφεται απασχόληση για ιδιοκτησία κατοικιών. Το αντίστροφο ισχύει όταν οι δραστηριότητες δεν καταγράφονται ως παραγωγή: οι οικιακές υπηρεσίες που παράγονται και αναλώνονται μέσα στο ίδιο νοικοκυριό δεν δημιουργούν εισόδημα και τελική καταναλωτική δαπάνη και, επομένως, δεν υπάρχει απασχόληση.

1.33

Το ΕΣΛ προβλέπει επίσης ορισμένες συμβάσεις, που αφορούν:

α)

αποτίμηση της παραγωγής των φορέων της γενικής κυβέρνησης·

β)

αποτίμηση της παραγωγής των ασφαλιστικών υπηρεσιών και των υπηρεσιών χρηματοοικονομικής διαμεσολάβησης που μετρούνται έμμεσα·

γ)

καταγραφή όλων των συλλογικών υπηρεσιών που παρέχονται από τη γενική κυβέρνηση ως τελική καταναλωτική δαπάνη και όχι ως ενδιάμεση ανάλωση.

Ταξινόμηση κατά τομέα

1.34

Οι τομεακοί λογαριασμοί δημιουργούνται με την κατανομή των μονάδων σε τομείς, πράγμα που επιτρέπει να παρουσιάζονται οι συναλλαγές και τα εξισωτικά μεγέθη των λογαριασμών κατά τομέα. Η παρουσίαση κατά τομέα αποκαλύπτει πολλά βασικά μεγέθη για σκοπούς οικονομικής και δημοσιονομικής πολιτικής. Οι κύριοι τομείς είναι τα νοικοκυριά, η γενική κυβέρνηση, οι εταιρείες (χρηματοοικονομικές και μη χρηματοοικονομικές), τα μη κερδοσκοπικά ιδρύματα που εξυπηρετούν νοικοκυριά (ΜΚΙΕΝ) και η αλλοδαπή.

Η διάκριση μεταξύ δραστηριοτήτων παραγωγής εμπορεύσιμων προϊόντων και δραστηριοτήτων παραγωγής μη εμπορεύσιμων προϊόντων είναι σημαντική. Μια οντότητα ελεγχόμενη από τη γενική κυβέρνηση, η οποία εμφανίζεται ως εταιρεία παραγωγής εμπορεύσιμων προϊόντων, ταξινομείται στον τομέα των εταιρειών, έξω από τον τομέα της γενικής κυβέρνησης. Συνεπώς, τα επίπεδα του ελλείμματος και του χρέους της εταιρείας δεν συνυπολογίζονται στο έλλειμμα και το χρέος της γενικής κυβέρνησης.

1.35

Είναι σημαντικό να καθοριστούν σαφή και ολοκληρωμένα κριτήρια για την κατανομή των οντοτήτων σε τομείς.

Ο δημόσιος τομέας αποτελείται στην οικονομία από όλες τις θεσμικές μονάδες μόνιμους κατοίκους που ελέγχονται από τη γενική κυβέρνηση. Ο ιδιωτικός τομέας αποτελείται από όλες τις υπόλοιπες μονάδες μόνιμους κατοίκους.

Στον πίνακα 1.1 παρατίθενται τα κριτήρια που χρησιμοποιούνται για τη διάκριση μεταξύ του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, και, στον δημόσιο τομέα, για τη διάκριση μεταξύ του τομέα της γενικής κυβέρνησης και του τομέα των δημόσιων επιχειρήσεων, ενώ, στον ιδιωτικό τομέα, για τη διάκριση μεταξύ του τομέα των ΜΚΙΕΝ και του τομέα των ιδιωτικών επιχειρήσεων.

Πίνακας 1.1

Κριτήρια

Έλεγχος από τη γενική κυβέρνηση

(δημόσιος τομέας)

Έλεγχος από τον ιδιωτικό τομέα

(ιδιωτικός τομέας)

Μη εμπορεύσιμη παραγωγή

Γενική κυβέρνηση

ΜΚΙΕΝ

Εμπορεύσιμη παραγωγή

Δημόσιες επιχειρήσεις

Ιδιωτικές επιχειρήσεις

1.36

Ως έλεγχος ορίζεται η ικανότητα καθορισμού της γενικής πολιτικής ή προγράμματος μιας θεσμικής μονάδας. Περαιτέρω λεπτομέρειες ως προς τον ορισμό του ελέγχου δίνονται στις παραγράφους 2.35 έως 2.39.

1.37

Ο διαχωρισμός μεταξύ δραστηριοτήτων παραγωγής εμπορεύσιμων προϊόντων και δραστηριοτήτων παραγωγής μη εμπορεύσιμων προϊόντων και, συνεπώς, για τις οντότητες του δημόσιου τομέα, η κατάταξή τους στον τομέα της γενικής κυβέρνησης ή στον τομέα των δημοσίων επιχειρήσεων αποφασίζεται με βάση τον ακόλουθο κανόνα:

Μια δραστηριότητα θεωρείται δραστηριότητα παραγωγής εμπορεύσιμων προϊόντων όταν τα αντίστοιχα αγαθά και υπηρεσίες αποτελούν αντικείμενο εμπορίας υπό τους ακόλουθους όρους:

(1)

οι πωλητές ενεργούν με σκοπό τη μεγιστοποίηση των κερδών τους σε μακροπρόθεσμη βάση, πωλώντας αγαθά και υπηρεσίες ελεύθερα στην αγορά σε οποιονδήποτε είναι διατεθειμένος να πληρώσει τη ζητούμενη τιμή·

(2)

οι αγοραστές ενεργούν με σκοπό τη μεγιστοποίηση του οφέλους τους, δεδομένων των περιορισμένων πόρων τους, αγοράζοντας προϊόντα τα οποία ικανοποιούν καλύτερα τις ανάγκες τους στην προσφερόμενη τιμή·

(3)

υπάρχουν αποτελεσματικές αγορές, όπου οι πολίτες και οι αγοραστές έχουν πρόσβαση στην αγορά και πληροφορίες σχετικά μ’ αυτή. Μια αγορά μπορεί να λειτουργεί αποτελεσματικά ακόμη και αν δεν πληρούνται απόλυτα οι εν λόγω όροι.

1.38

Το επίπεδο λεπτομέρειας του εννοιολογικού πλαισίου του ΕΣΛ παρέχει δυνατότητες ευελιξίας: ορισμένες έννοιες δεν εμφανίζονται ρητά στο ΕΣΛ, μπορούν όμως εύκολα να παραχθούν απ’ αυτό. Παράδειγμα αποτελεί η δημιουργία νέων τομέων με αναδιάταξη των υποτομέων που ορίζονται στο ΕΣΛ.

1.39

Η ευελιξία εκφράζεται επίσης με τη δυνατότητα εισαγωγής πρόσθετων κριτηρίων που δεν έρχονται σε σύγκρουση με τη λογική του συστήματος. Για παράδειγμα, τα κριτήρια αυτά μπορούν να επιτρέψουν την κατάρτιση λογαριασμών για υποτομείς, με βάση το μέγεθος της απασχόλησης για τις παραγωγικές μονάδες ή το μέγεθος του εισοδήματος για τα νοικοκυριά. Για την απασχόληση, μπορεί να εισαχθεί η επιμέρους ταξινόμηση κατά επίπεδο εκπαίδευσης, ηλικία και φύλο.

Δορυφορικοί λογαριασμοί

1.40

Για ορισμένες ανάγκες στοιχείων θα πρέπει να καταρτίζονται ξεχωριστοί δορυφορικοί λογαριασμοί.

Παραδείγματα αποτελούν τα ακόλουθα:

α)

Μήτρες Κοινωνικής Λογιστικής (ΜΚΛ)·

β)

ρόλος του τουρισμού στην εθνική οικονομία·

γ)

ανάλυση του κόστους και της χρηματοδότησης της υγειονομικής περίθαλψης·

δ)

έρευνα και ανάπτυξη που αναγνωρίζονται ως σχηματισμός κεφαλαίου πνευματικής ιδιοκτησίας·

ε)

αναγνώριση του ανθρώπινου δυναμικού ως περιουσιακού στοιχείου στην εθνική οικονομία·

στ)

ανάλυση του εισοδήματος και των δαπανών των νοικοκυριών με βάση έννοιες με μικροοικονομικό προσανατολισμό για το εισόδημα και τις δαπάνες·

ζ)

αλληλεπίδραση μεταξύ του περιβάλλοντος και της οικονομίας·

η)

παραγωγή στο εσωτερικό των νοικοκυριών·

θ)

ανάλυση των μεταβολών της ευημερίας·

ι)

ανάλυση των διαφορών μεταξύ των στοιχείων των εθνικών λογαριασμών και των στοιχείων των επιχειρηματικών λογαριασμών και της επίδρασής τους στις χρηματιστηριακές και τις συναλλαγματικές αγορές·

ια)

εκτίμηση των φορολογικών εισόδων.

1.41

Οι δορυφορικοί λογαριασμοί μπορούν να εξυπηρετήσουν τέτοιες ανάγκες στοιχείων με τους ακόλουθους τρόπους:

α)

παρουσίαση περισσότερων λεπτομερειών, όπου απαιτούνται, και εξάλειψη περιττών λεπτομερειών·

β)

διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής του λογιστικού πλαισίου με την προσθήκη μη νομισματικών πληροφοριών, π.χ. σχετικά με τη ρύπανση και τα περιβαλλοντικά περιουσιακά στοιχεία·

γ)

αλλαγή ορισμένων βασικών εννοιών, π.χ. με τη διεύρυνση της έννοιας του σχηματισμού κεφαλαίου μέσω της συνεκτίμησης των δαπανών για την εκπαίδευση.

1.42

Η μήτρα κοινωνικής λογιστικής (ΜΚΛ) είναι μια παρουσίαση με τη μορφή μητρών που εξετάζει τις διασυνδέσεις μεταξύ των πινάκων προσφοράς και χρήσεων και των τομεακών λογαριασμών. Μια ΜΚΛ παρέχει πρόσθετες πληροφορίες σχετικά με το επίπεδο και τη σύνθεση της απασχόλησης, μέσω της υποδιαίρεσης του εισοδήματος εξαρτημένης εργασίας κατά είδος απασχολουμένου. Αυτή η υποδιαίρεση εφαρμόζεται τόσο στη χρήση της εργασίας κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας, όπως εμφανίζεται στους πίνακες χρήσεων, όσο και στην προσφορά εργασίας κατά κοινωνικοοικονομική υποομάδα, όπως εμφανίζεται στον λογαριασμό διανομής πρωτογενούς εισοδήματος των υποτομέων του τομέα των νοικοκυριών. Έτσι, παρουσιάζεται με συστηματικό τρόπο η προσφορά και η χρήση διαφόρων κατηγοριών υπηρεσιών εργασίας.

1.43

Στους δορυφορικούς λογαριασμούς πρέπει να διατηρούνται όλες οι βασικές έννοιες και ταξινομήσεις του κεντρικού πλαισίου του ΕΣΛ 2010. Αλλαγές στις έννοιες θα πρέπει να γίνονται μόνο όταν αυτός είναι ο σκοπός του δορυφορικού λογαριασμού. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ο δορυφορικός λογαριασμός θα πρέπει επίσης να περιέχει έναν πίνακα που θα δείχνει τη διασύνδεση μεταξύ των κύριων συγκεντρωτικών μεγεθών του δορυφορικού λογαριασμού και των αντίστοιχων του κεντρικού πλαισίου. Έτσι, το κεντρικό πλαίσιο διατηρεί τον ρόλο του ως πλαισίου αναφοράς, ενώ ταυτόχρονα ικανοποιούνται πιο εξειδικευμένες ανάγκες.

1.44

Γενικά, το κεντρικό πλαίσιο δεν περιλαμβάνει μεγέθη αποθεμάτων και ροών που δεν είναι άμεσα παρατηρήσιμα σε νομισματικούς όρους (ή χωρίς σαφές νομισματικό αντίστοιχο). Λόγω της φύσης τους, η ανάλυση αυτών των αποθεμάτων και ροών καλύπτεται συνήθως ικανοποιητικά με την κατάρτιση στατιστικών σε μη νομισματικούς όρους, π.χ.:

α)

η παραγωγή στο εσωτερικό των νοικοκυριών μπορεί να περιγραφεί με βάση τις ώρες που διατίθενται για τις εναλλακτικές χρήσεις·

β)

η εκπαίδευση μπορεί να περιγραφεί με βάση το είδος εκπαίδευσης, τον αριθμό μαθητών, τον μέσο αριθμό ετών εκπαίδευσης πριν από την απόκτηση του πτυχίου κ.λπ.·

γ)

οι συνέπειες της ρύπανσης μπορούν να περιγραφούν με βάση τις μεταβολές του αριθμού των ζωντανών ειδών, της υγείας των δέντρων ενός δάσους, του όγκου απορριμμάτων, των ποσοστών μονοξειδίου του άνθρακα και των επιπέδων ακτινοβολίας κ.λπ.

1.45

Οι δορυφορικοί λογαριασμοί παρέχουν τη δυνατότητα διασύνδεσης αυτών των μη νομισματικού χαρακτήρα στατιστικών με τους εθνικούς λογαριασμούς στο κεντρικό πλαίσιο. Η χρήση των ταξινομήσεων που χρησιμοποιούνται στο κεντρικό πλαίσιο για τις εν λόγω μη νομισματικές στατιστικές επιτρέπει να γίνεται η διασύνδεση, π.χ. ταξινόμηση κατά είδος νοικοκυριού ή ταξινόμηση κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας. Έτσι, καταρτίζεται ένα συνεπές διευρυμένο πλαίσιο. Το πλαίσιο αυτό μπορεί κατόπιν να χρησιμεύσει ως βάση δεδομένων για την ανάλυση και την αξιολόγηση των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των μεταβλητών του κεντρικού πλαισίου και των μεταβλητών του διευρυμένου τμήματος.

1.46

Το κεντρικό πλαίσιο και τα κύρια συγκεντρωτικά μεγέθη του δεν περιγράφουν τις μεταβολές της ευημερίας. Μπορούν να καταρτιστούν διευρυμένοι λογαριασμοί που να περιλαμβάνουν επίσης τις τεκμαρτές νομισματικές αξίες των ακόλουθων, π.χ., στοιχείων:

α)

οικιακές και προσωπικές υπηρεσίες που παράγονται και αναλώνονται μέσα στο ίδιο νοικοκυριό·

β)

μεταβολές του ελεύθερου χρόνου·

γ)

θετικά και αρνητικά στοιχεία της ζωής σε αστικές περιοχές·

δ)

ανισότητες στη διανομή του εισοδήματος μεταξύ των ατόμων.

1.47

Οι διευρυμένοι λογαριασμοί μπορούν επίσης να αναταξινομήσουν την τελική δαπάνη για αναγκαία κακά (π.χ. άμυνα) ως ενδιάμεση ανάλωση, δηλ. κατανάλωση που δεν συμβάλλει στην ευημερία. Επίσης, οι ζημιές από πλημμύρες και άλλες φυσικές καταστροφές μπορούν να ταξινομηθούν ως ενδιάμεση ανάλωση, δηλ. ως μείωση της (απόλυτης) ευημερίας. Έτσι, μπορεί κάποιος να επιχειρήσει την κατασκευή ενός πολύ πρόχειρου και πολύ ατελούς δείκτη των μεταβολών της ευημερίας. Ωστόσο, η ευημερία έχει πολλές διαστάσεις, οι περισσότερες από τις οποίες δύσκολα μπορούν να εκφραστούν σε νομισματικούς όρους. Επομένως, μια καλύτερη λύση για τη μέτρηση της ευημερίας είναι η χρήση, για κάθε διάσταση, ξεχωριστών δεικτών και μονάδων μέτρησης. Οι δείκτες αυτοί μπορεί να είναι, για παράδειγμα, η παιδική θνησιμότητα, το προσδόκιμο ζωής, το ποσοστό γραμματισμού των ενηλίκων και το εθνικό κατά κεφαλήν εισόδημα. Οι δείκτες αυτοί θα μπορούσαν να ενσωματωθούν σε έναν δορυφορικό λογαριασμό.

1.48

Για να επιτευχθεί ένα συνεπές, διεθνώς συμβατό πλαίσιο, δεν χρησιμοποιούνται στο ΕΣΛ διοικητικές έννοιες. Πάντως, για διάφορους σκοπούς στο εσωτερικό μιας χώρας, η συγκέντρωση στοιχείων με βάση διοικητικές έννοιες μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμη. Για παράδειγμα, για την εκτίμηση των φορολογικών εσόδων απαιτούνται στατιστικές του φορολογητέου εισοδήματος. Οι στατιστικές αυτές μπορούν να παραχθούν με ορισμένες τροποποιήσεις των στατιστικών των εθνικών λογαριασμών.

1.49

Παρόμοια προσέγγιση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για έννοιες που χρησιμοποιούνται στην εθνική οικονομική πολιτική, π.χ. για τα ακόλουθα:

α)

την έννοια του πληθωρισμού, που χρησιμοποιείται για την αύξηση των συντάξεων, των παροχών ανεργίας ή του εισοδήματος εξαρτημένης εργασίας των δημοσίων υπαλλήλων·

β)

τις έννοιες των φόρων, των κοινωνικών εισφορών, της γενικής κυβέρνησης και του συλλογικού τομέα, που χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό του βέλτιστου μεγέθους του συλλογικού τομέα·

γ)

την έννοια των «στρατηγικών» τομέων/κλάδων, που χρησιμοποιείται στην εθνική οικονομική πολιτική ή στην οικονομική πολιτική της ΕΕ·

δ)

την έννοια των «επιχειρηματικών επενδύσεων», που χρησιμοποιείται στην εθνική οικονομική πολιτική·

ε)

πίνακα που παρουσιάζει πλήρη καταχώριση των συντάξεων.

Οι δορυφορικοί λογαριασμοί ή συμπληρωματικοί πίνακες μπορούν να καλύψουν τέτοιες ανάγκες στοιχείων.

Το ΕΣΛ 2010 και το SNA 2008

1.50

Το ΕΣΛ 2010 βασίζεται στις έννοιες του SNA 2008, το οποίο παρέχει κατευθυντήριες γραμμές για τους εθνικούς λογαριασμούς για όλες τις χώρες του κόσμου. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένες διαφορές μεταξύ του ΕΣΛ 2010 και του SNA 2008:

α)

διαφορές παρουσίασης:

(1)

στο ΕΣΛ 2010 υπάρχουν ξεχωριστά κεφάλαια για τις συναλλαγές προϊόντων, τις διανεμητικές συναλλαγές και τις χρηματοοικονομικές συναλλαγές. Αντίθετα, στο SNA 2008 οι συναλλαγές αυτές παρουσιάζονται σε κεφάλαια διαμορφωμένα κατά λογαριασμό, π.χ. κεφάλαια για τον λογαριασμό παραγωγής, τον λογαριασμό διανομής πρωτογενούς εισοδήματος, τον λογαριασμό κεφαλαίου και τον λογαριασμό της αλλοδαπής·

(2)

το ΕΣΛ 2010 περιγράφει μια έννοια παρέχοντας έναν ορισμό και έναν κατάλογο του τι περιλαμβάνεται και τι εξαιρείται. Το SNA 2008 περιγράφει συνήθως τις έννοιες πιο γενικά και εξηγεί το σκεπτικό των συνθηκών (δηλ. των κατά σύμβαση κανόνων) που χρησιμοποιούνται·

β)

οι έννοιες του ΕΣΛ 2010 είναι, σε πολλές περιπτώσεις, πιο εξειδικευμένες και πιο ακριβείς από τις αντίστοιχες του SNA 2008, π.χ.:

(1)

το SNA 2008 δεν περιλαμβάνει ειδικά κριτήρια για την κατηγοριοποίηση της παραγωγής σε εμπορεύσιμη, για ιδία τελική χρήση και μη εμπορεύσιμη. Ως εκ τούτου, το ΕΣΛ εισήγαγε λεπτομερέστερες διατάξεις, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί μια ομοιόμορφη προσέγγιση·

(2)

το ΕΣΛ 2010 υποθέτει ότι διάφορα είδη παραγωγής αγαθών από νοικοκυριά, όπως η ύφανση και η κατασκευή επίπλων, δεν είναι σημαντικά στα κράτη μέλη και, επομένως, δεν χρειάζεται να καταγράφονται·

(3)

το ΕΣΛ 2010 κάνει αναφορά σε θεσμικές ρυθμίσεις σε επίπεδο ΕΕ, όπως το σύστημα Intrastat για την καταγραφή των εντός της ΕΕ ροών των αγαθών και των συνεισφορών των κρατών μελών στην ΕΕ·

(4)

το ΕΣΛ 2010 περιέχει ειδικές ταξινομήσεις για την ΕΕ, π.χ. την ταξινόμηση των προϊόντων ανά δραστηριότητα (CPA) (3) για τα προϊόντα και τη NACE αναθ. 2 για τους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας (και οι δύο είναι εναρμονισμένες με τις αντίστοιχες ταξινομήσεις των Ηνωμένων Εθνών)·

(5)

το ΕΣΛ 2010 περιέχει μια πρόσθετη ταξινόμηση για όλες τις εξωτερικές συναλλαγές: αυτές διαιρούνται σε συναλλαγές μεταξύ μόνιμων κατοίκων της ΕΕ και σε συναλλαγές με μόνιμους κατοίκους χωρών οι οποίες δεν είναι μέλη της ΕΕ·

(6)

το ΕΣΛ 2010 περιέχει μια αναδιάταξη των υποτομέων του SNA 2008 για τον τομέα των χρηματοοικονομικών εταιρειών, έτσι ώστε να ικανοποιηθούν οι ανάγκες της Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ένωσης. Το ΕΣΛ 2010 μπορεί να είναι πιο εξειδικευμένο από το SNA 2008, γιατί το ΕΣΛ 2010 ισχύει πρωτίστως για τα κράτη μέλη. Για τις ανάγκες δεδομένων της Ένωσης, το ΕΣΛ θα πρέπει επίσης να είναι πιο εξειδικευμένο.

Το ΕΣΛ 2010 και το ΕΣΟΛ 95

1.51

Το ΕΣΛ 2010 διαφέρει από το ΕΣΟΛ 95 τόσο από άποψη πεδίου εφαρμογής όσο και από άποψη εννοιών. Οι περισσότερες από τις διαφορές αυτές αντιστοιχούν στις διαφορές μεταξύ του SNA 1993 και του SNA 2008. Οι κύριες διάφορες είναι οι ακόλουθες:

α)

η αναγνώριση της έρευνας και ανάπτυξης ως σχηματισμού κεφαλαίου που οδηγεί σε περιουσιακά στοιχεία πνευματικής ιδιοκτησίας. Η μεταβολή αυτή πρέπει να καταγράφεται σε δορυφορικό λογαριασμό και να περιλαμβάνεται στους βασικούς λογαριασμούς, αν η αξιοπιστία και η εναρμόνιση των σχετικών μετρήσεων μεταξύ των κρατών μελών είναι επαρκείς·

β)

οι δαπάνες για οπλικά συστήματα που εντάσσονται στον γενικό ορισμό των περιουσιακών στοιχείων έχουν ταξινομηθεί ως σχηματισμός πάγιου κεφαλαίου και όχι ως ενδιάμεση ανάλωση·

γ)

εισήχθη η αναλυτική έννοια των υπηρεσιών κεφαλαίου για την εμπορεύσιμη παραγωγή, έτσι ώστε μπορεί να καταρτιστεί ένας συμπληρωματικός πίνακας ο οποίος θα τις εμφανίζει ως συνιστώσα της προστιθέμενης αξίας·

δ)

το όριο των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων επεκτάθηκε, ώστε να διευρυνθεί η κάλυψη των συμβάσεων που αφορούν χρηματοοικονομικά παράγωγα·

ε)

νέοι κανόνες για την καταγραφή των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων. Καθιερώθηκε ένας συμπληρωματικός πίνακας στους λογαριασμούς, έτσι ώστε να καταστεί δυνατή η καταγραφή εκτιμήσεων για όλες τις υποχρεώσεις των συνταξιοδοτικών συστημάτων, κεφαλαιοποιητικών ή διανεμητικών. Όλες οι πληροφορίες που απαιτούνται για μια πλήρη ανάλυση παρέχονται σ’ αυτόν τον πίνακα, ο οποίος παρουσιάζει τις υποχρεώσεις και τις σχετικές ροές για όλα τα ιδιωτικά και δημόσια συνταξιοδοτικά συστήματα, κεφαλαιοποιητικά ή διανεμητικά, συμπεριλαμβανομένων των δημόσιων συνταξιοδοτικών συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης·

στ)

η εφαρμογή των κανόνων που διέπουν την αλλαγή της κυριότητας αγαθών έχει γίνει ενιαία, πράγμα που συνεπάγεται αλλαγές στην καταγραφή του διαμεσολαβητικού εμπορίου και των αγαθών που αποστέλλονται για μεταποίηση, τόσο στην αλλοδαπή όσο και στην εγχώρια οικονομία. Ως εκ τούτου, τα αγαθά που αποστέλλονται για μεταποίηση στην αλλοδαπή καταγράφονται σε καθαρή βάση, σε αντίθεση με το ΣΕΛ 1993 και το ΕΣΟΛ 95, όπου η εν λόγω καταγραφή γινόταν σε ακαθάριστη βάση. Η αλλαγή αυτή έχει σημαντικές συνέπειες για την καταγραφή των εν λόγω δραστηριοτήτων στο πλαίσιο προσφοράς και χρήσης·

ζ)

Δίνεται μεγαλύτερη καθοδήγηση σχετικά με τις χρηματοοικονομικές εταιρείες, γενικά, και τις οντότητες ειδικού σκοπού (ΟΕΣ), ειδικότερα. Η αντιμετώπιση των ελεγχόμενων από τη γενική κυβέρνηση ΟΕΣ που δραστηριοποιούνται στην αλλοδαπή άλλαξε, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί ότι οι υποχρεώσεις που αναλαμβάνονται από τις ΟΕΣ εμφανίζονται στους λογαριασμούς της γενικής κυβέρνησης·

η)

Αποσαφηνίστηκε η αντιμετώπιση των υπερβολικών μερισμάτων που πληρώνονται από τις δημόσιες επιχειρήσεις, ήτοι πρέπει να αντιμετωπίζονται ως κατ’ εξαίρεση πληρωμές και αναλήψεις από το μετοχικό κεφάλαιο·

θ)

Ορίστηκαν οι αρχές για την αντιμετώπιση των συμπράξεων μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και αναλύθηκε η αντιμετώπιση των οργανισμών αναδιάρθρωσης·

ι)

Αποσαφηνίστηκαν οι συναλλαγές μεταξύ γενικής κυβέρνησης και δημόσιων επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένων των συναλλαγών που γίνονται με μέσα τιτλοποίησης, έτσι ώστε να βελτιωθεί η καταγραφή στοιχείων που θα μπορούσαν να επηρεάσουν σημαντικά το δημόσιο χρέος·

ια)

Αποσαφηνίστηκε η αντιμετώπιση των εγγυήσεων δανείων και υιοθετήθηκε νέα αντιμετώπιση για τις τυποποιημένες εγγυήσεις δανείων, όπως οι εγγυήσεις εξαγωγικών πιστώσεων και οι εγγυήσεις φοιτητικών δανείων. Η νέα αντιμετώπιση προβλέπει ότι, σε συνάρτηση με την πιθανή χρήση (κατάπτωση) των εγγυήσεων, πρέπει να αναγνωριστούν στους λογαριασμούς ένα χρηματοοικονομικό περιουσιακό στοιχείο και μια χρηματοοικονομική υποχρέωση.

1.52

Οι διαφορές του ΕΣΛ 2010 σε σχέση με το ΕΣΟΛ 95 δεν περιορίζονται σε εννοιολογικές αλλαγές. Υπάρχουν σημαντικές διαφορές στο πεδίο εφαρμογής, με νέα κεφάλαια για τους δορυφορικούς λογαριασμούς, τους λογαριασμούς της γενικής κυβέρνησης και τους λογαριασμούς της αλλοδαπής. Υπάρχουν επίσης σημαντικές επεκτάσεις στα κεφάλαια τα σχετικά με τους τριμηνιαίους λογαριασμούς και τους περιφερειακούς λογαριασμούς.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΕΣΛ 2010 ΩΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

1.53

Τα κύρια χαρακτηριστικά του συστήματος είναι τα ακόλουθα:

α)

οι στατιστικές μονάδες και η ομαδοποίησή τους·

β)

οι ροές και τα αποθέματα·

γ)

το σύστημα λογαριασμών και τα συγκεντρωτικά μεγέθη·

δ)

το πλαίσιο εισροών-εκροών.

Οι στατιστικές μονάδες και η ομαδοποίησή τους

1.54

Το σύστημα ΕΣΛ 2010 χρησιμοποιεί δύο είδη μονάδων και δύο αντίστοιχους τρόπους υποδιαίρεσης της οικονομίας, που διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους και εξυπηρετούν ξεχωριστούς αναλυτικούς σκοπούς.

1.55

Ο πρώτος σκοπός, της περιγραφής του εισοδήματος, της δαπάνης και των χρηματοοικονομικών ροών, καθώς και των ισολογισμών, επιτυγχάνεται με την ομαδοποίηση των θεσμικών μονάδων σε τομείς με βάση τις κύριες λειτουργίες τους, τη συμπεριφορά τους και τους στόχους τους.

1.56

Ο δεύτερος σκοπός, της περιγραφής των παραγωγικών διεργασιών και της ανάλυσης των εισροών-εκροών, επιτυγχάνεται από το σύστημα με την ομαδοποίηση των τοπικών μονάδων οικονομικής δραστηριότητας (τοπικές ΜΟΔ) σε κλάδους με βάση το είδος δραστηριότητάς τους. Μια δραστηριότητα χαρακτηρίζεται από μια εισροή προϊόντων, μια παραγωγική διεργασία και μια εκροή προϊόντων.

Θεσμικές μονάδες και τομείς

1.57

Οι θεσμικές μονάδες είναι οικονομικές οντότητες που μπορούν να κατέχουν αγαθά και περιουσιακά στοιχεία, να αναλαμβάνουν υποχρεώσεις και να επιδίδονται σε οικονομικές δραστηριότητες και συναλλαγές με άλλες μονάδες. Για τους σκοπούς του συστήματος ΕΣΛ 2010, οι θεσμικές μονάδες ομαδοποιούνται σε πέντε αλληλοαποκλειόμενους εγχώριους θεσμικούς τομείς:

α)

μη χρηματοοικονομικές εταιρείες·

β)

χρηματοοικονομικές εταιρείες·

γ)

γενική κυβέρνηση·

δ)

νοικοκυριά·

ε)

μη κερδοσκοπικά ιδρύματα που εξυπηρετούν νοικοκυριά.

Οι πέντε αυτοί τομείς απαρτίζουν τη συνολική εγχώρια οικονομία. Επίσης, ο κάθε τομέας υποδιαιρείται σε υποτομείς. Το σύστημα ΕΣΛ 2010 επιτρέπει την κατάρτιση ενός πλήρους συνόλου λογαριασμών ροών και ισολογισμών για κάθε τομέα και κάθε υποτομέα, καθώς και για τη συνολική οικονομία. Οι μονάδες μη μόνιμοι κάτοικοι μπορούν να αλληλεπιδρούν μ’ αυτούς τους πέντε εγχώριους τομείς. Επιπλέον, παρουσιάζονται οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ των πέντε εγχώριων τομέων και ενός έκτου θεσμικού τομέα: του τομέα της αλλοδαπής.

Τοπικές μονάδες οικονομικής δραστηριότητας (ΜΟΔ) και κλάδοι οικονομικής δραστηριότητας

1.58

Όταν θεσμικές μονάδες ασκούν περισσότερες από μία δραστηριότητες, διαχωρίζονται με βάση το είδος της δραστηριότητας. Η έννοια της τοπικής ΜΟΔ επιτρέπει την πραγματοποίηση της εν λόγω παρουσίασης.

Μια τοπική ΜΟΔ περιλαμβάνει όλα τα μέρη μιας θεσμικής μονάδας, υπό την ιδιότητά της ως παραγωγού, που βρίσκονται στην ίδια ή σε γειτονικές τοποθεσίες και που συμβάλλουν στην άσκηση μιας δραστηριότητας σε επίπεδο τάξης (τετραψήφιο) της NACE αναθ. 2.

1.59

Για κάθε δευτερεύουσα δραστηριότητα καταγράφονται τοπικές ΜΟΔ· ωστόσο, αν δεν είναι διαθέσιμα τα λογιστικά έγγραφα που είναι αναγκαία για την ξεχωριστή περιγραφή των εν λόγω δραστηριοτήτων, μια τοπική ΜΟΔ θα συνδυάζει πολλές δευτερεύουσες δραστηριότητες. Η ομάδα όλων των τοπικών ΜΟΔ που επιδίδονται στο ίδιο ή σε παρόμοιο είδος δραστηριότητας αποτελεί έναν κλάδο οικονομικής δραστηριότητας.

Μια θεσμική μονάδα περιλαμβάνει μία ή περισσότερες τοπικές ΜΟΔ· μια τοπική ΜΟΔ ανήκει σε μία και μόνο μία θεσμική μονάδα.

1.60

Για την ανάλυση της παραγωγικής διεργασίας χρησιμοποιείται μια αναλυτική μονάδα παραγωγής. Η μονάδα αυτή είναι παρατηρήσιμη μόνο όταν μια τοπική ΜΟΔ παράγει ένα είδος προϊόντος, χωρίς δευτερεύουσες δραστηριότητες. Η εν λόγω μονάδα είναι γνωστή ως μονάδα ομοιογενούς παραγωγής. Οι ομαδοποιήσεις των μονάδων αυτών απαρτίζουν ομοιογενείς κλάδους.

Μονάδες μόνιμοι κάτοικοι και μη μόνιμοι κάτοικοι· συνολική οικονομία και αλλοδαπή

1.61

Η συνολική οικονομία ορίζεται με βάση τις μονάδες μόνιμους κατοίκους. Μια μονάδα θεωρείται μόνιμος κάτοικος μιας χώρας όταν έχει ένα κέντρο κυρίαρχου οικονομικού συμφέροντος στην οικονομική επικράτεια της χώρας αυτής, δηλαδή όταν επιδίδεται για μεγάλη χρονική περίοδο (τουλάχιστον ένα έτος) σε οικονομικές δραστηριότητες στην εν λόγω επικράτεια. Οι θεσμικοί τομείς που αναφέρονται στο σημείο 1.57 είναι ομάδες θεσμικών μονάδων μόνιμων κατοίκων.

1.62

Ορισμένες μονάδες μόνιμοι κάτοικοι πραγματοποιούν συναλλαγές με μονάδες μη μόνιμους κατοίκους (δηλαδή με μονάδες που είναι μόνιμοι κάτοικοι άλλων οικονομιών). Οι συναλλαγές αυτές είναι οι εξωτερικές συναλλαγές της οικονομίας και ομαδοποιούνται στον λογαριασμό της αλλοδαπής. Έτσι, η αλλοδαπή διαδραματίζει ρόλο παρόμοιο με τον ρόλο ενός θεσμικού τομέα, μολονότι οι μονάδες μη μόνιμοι κάτοικοι περιλαμβάνονται μόνο αν πραγματοποιούν συναλλαγές με θεσμικές μονάδες μόνιμους κατοίκους.

1.63

Οι πλασματικές μονάδες μόνιμοι κάτοικοι, που αντιμετωπίζονται από το σύστημα ΕΣΛ 2010 ως θεσμικές μονάδες, ορίζονται ως εξής:

α)

τμήματα μονάδων μη μόνιμων κατοίκων που έχουν κέντρο κυρίαρχου οικονομικού συμφέροντος (συνήθως, που πραγματοποιούν οικονομικές συναλλαγές τουλάχιστον για ένα έτος) στην οικονομική επικράτεια της χώρας·

β)

μονάδες μη μόνιμοι κάτοικοι με την ιδιότητά τους ως ιδιοκτητών γης ή κτιρίων στην οικονομική επικράτεια της χώρας, αλλά μόνο εφόσον πρόκειται για συναλλαγές που αφορούν αυτή τη γη ή τα εν λόγω κτίρια.

Οι ροές και τα αποθέματα

1.64

Καταγράφονται δύο βασικά είδη πληροφοριών: οι ροές και τα αποθέματα.

Οι ροές αφορούν ενέργειες και αποτελέσματα γεγονότων που συμβαίνουν μέσα σε μια δεδομένη χρονική περίοδο, ενώ τα αποθέματα αφορούν θέσεις σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή.

Ροές

1.65

Οι ροές αντανακλούν τη δημιουργία, τον μετασχηματισμό, την ανταλλαγή, τη μεταβίβαση ή την εξαφάνιση οικονομικής αξίας. Συνεπάγονται μεταβολές της αξίας των περιουσιακών στοιχείων ή υποχρεώσεων μιας θεσμικής μονάδας. Οι οικονομικές ροές είναι δύο ειδών: συναλλαγές και λοιπές μεταβολές περιουσιακών στοιχείων.

Οι συναλλαγές εμφανίζονται σε όλους τους λογαριασμούς και σε όλους τους πίνακες όπου εμφανίζονται ροές, με εξαίρεση τον λογαριασμό λοιπών μεταβολών του όγκου περιουσιακών στοιχείων και τον λογαριασμό αναπροσαρμογής. Οι λοιπές μεταβολές των περιουσιακών στοιχείων εμφανίζονται μόνο σ’ αυτούς τους δύο λογαριασμούς.

Οι στοιχειώδεις συναλλαγές και λοιπές ροές ομαδοποιούνται σε έναν σχετικά μικρό αριθμό κατηγοριών, ανάλογα με τη φύση τους.

Συναλλαγές

1.66

Η συναλλαγή είναι οικονομική ροή που προκύπτει είτε από την αλληλεπίδραση μεταξύ θεσμικών μονάδων οι οποίες ενεργούν με κοινή συμφωνία είτε από ενέργεια στο εσωτερικό μιας θεσμικής μονάδας η οποία (ενέργεια) είναι χρήσιμο να αντιμετωπίζεται ως συναλλαγή, επειδή η μονάδα λειτουργεί υπό δύο διαφορετικές ιδιότητες. Οι συναλλαγές διαιρούνται σε τέσσερις κύριες ομάδες:

α)

Συναλλαγές προϊόντων: που περιγράφουν την καταγωγή (εγχώρια παραγωγή ή εισαγωγές) και τη χρήση (ενδιάμεση ανάλωση, τελική κατανάλωση, σχηματισμός κεφαλαίου —που καλύπτει την ανάλωση πάγιου κεφαλαίου— ή εξαγωγές) των προϊόντων·

β)

Διανεμητικές συναλλαγές: που περιγράφουν τον τρόπο με τον οποίο η προστιθέμενη αξία που δημιουργείται από την παραγωγή κατανέμεται στην εργασία, το κεφάλαιο και τη γενική κυβέρνηση, καθώς και την αναδιανομή του εισοδήματος και του πλούτου (φόροι εισοδήματος και περιουσίας και λοιπές μεταβιβάσεις)·

γ)

Χρηματοοικονομικές συναλλαγές: που περιγράφουν την καθαρή απόκτηση χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων ή την καθαρή ανάληψη υποχρεώσεων για κάθε είδος χρηματοοικονομικού μέσου. Οι συναλλαγές αυτές πραγματοποιούνται τόσο ως αντίστοιχα μη χρηματοοικονομικών συναλλαγών όσο και ως συναλλαγές που αφορούν μόνο χρηματοοικονομικά μέσα·

δ)

Συναλλαγές που δεν περιλαμβάνονται στις τρεις ανωτέρω ομάδες: αποκτήσεις μείον διαθέσεις μη παραχθέντων μη χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων

Ιδιότητες των συναλλαγών

Αλληλεπιδράσεις και συναλλαγές εντός των μονάδων

1.67

Οι περισσότερες συναλλαγές είναι αλληλεπιδράσεις μεταξύ δύο ή περισσοτέρων θεσμικών μονάδων. Ωστόσο, το σύστημα ΕΣΛ 2010 καταγράφει ως συναλλαγές και ορισμένες ενέργειες που γίνονται εντός των θεσμικών μονάδων. Ο σκοπός της καταγραφής αυτών των εντός των μονάδων συναλλαγών είναι η παροχή μιας πιο χρήσιμης, από αναλυτική άποψη, εικόνας της παραγωγής, των τελικών χρήσεων και του κόστους.

1.68

Η ανάλωση πάγιου κεφαλαίου, που καταγράφεται ως κόστος στο σύστημα ΕΣΛ 2010, είναι μια σημαντική συναλλαγή στο εσωτερικό μονάδας. Οι περισσότερες από τις άλλες συναλλαγές στο εσωτερικό μονάδων είναι συναλλαγές προϊόντων, που κατά κανόνα καταγράφονται όταν θεσμικές μονάδες που λειτουργούν τόσο ως παραγωγοί όσο και ως τελικοί καταναλωτές επιλέγουν να αναλώσουν μέρος του προϊόντος που έχουν παραγάγει οι ίδιες. Αυτό συμβαίνει συχνά στην περίπτωση των νοικοκυριών και της γενικής κυβέρνησης.

1.69

Καταγράφεται όλη η παραγωγή για ίδιο λογαριασμό που χρησιμοποιείται για τελικές χρήσεις μέσα στην ίδια θεσμική μονάδα. Η παραγωγή για ίδιο λογαριασμό που χρησιμοποιείται για ενδιάμεση ανάλωση μέσα στην ίδια θεσμική μονάδα καταγράφεται μόνο όταν η παραγωγή και η ενδιάμεση ανάλωση πραγματοποιούνται σε διαφορετικές τοπικές ΜΟΔ στο εσωτερικό της ίδιας θεσμικής μονάδας. Το προϊόν που παράγεται και χρησιμοποιείται ως ενδιάμεση ανάλωση στο εσωτερικό της ίδιας τοπικής ΜΟΔ δεν καταγράφεται.

Χρηματικές έναντι μη χρηματικών συναλλαγών

1.70

Οι συναλλαγές είναι χρηματικές συναλλαγές, όταν οι εμπλεκόμενες μονάδες καταβάλλουν ή εισπράττουν πληρωμές ή αναλαμβάνουν υποχρεώσεις ή αποκτούν περιουσιακά στοιχεία, εκφρασμένα σε νομισματικές μονάδες.

Οι συναλλαγές που δεν περιλαμβάνουν την ανταλλαγή μετρητών ή περιουσιακών στοιχείων ή υποχρεώσεων εκφρασμένων σε νομισματικές μονάδες είναι μη χρηματικές συναλλαγές. Οι συναλλαγές στο εσωτερικό των μονάδων είναι μη χρηματικές συναλλαγές. Μη χρηματικές συναλλαγές όπου εμπλέκονται περισσότερες από μία θεσμικές μονάδες εμφανίζονται στις συναλλαγές προϊόντων [ανταλλαγή προϊόντων (αντιπραγματισμός)], τις διανεμητικές συναλλαγές (αμοιβή σε είδος, μεταβιβάσεις σε είδος κ.λπ.) και τις λοιπές συναλλαγές (ανταλλαγή μη παραχθέντων μη χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων). Το σύστημα ΕΣΛ 2010 καταγράφει όλες τις συναλλαγές σε νομισματικούς όρους. Επομένως, οι αξίες που θα πρέπει να καταγράφονται για τις μη χρηματικές συναλλαγές πρέπει να μετρούνται έμμεσα ή να εκτιμώνται με άλλους τρόπους.

Συναλλαγές με και χωρίς αντιστάθμισμα

1.71

Οι συναλλαγές στις οποίες συμμετέχουν περισσότερες από μία μονάδες είναι δύο ειδών. Μπορεί να είναι «κάτι για κάτι», δηλαδή συναλλαγές με κάποιο αντιστάθμισμα, ή μπορεί να είναι «κάτι για τίποτα», δηλαδή συναλλαγές χωρίς αντιστάθμισμα. Οι πρώτες είναι ανταλλαγές μεταξύ θεσμικών μονάδων, δηλ. παροχή αγαθών, υπηρεσιών ή περιουσιακών στοιχείων έναντι κάποιου αντισταθμίσματος, π.χ. χρήματος. Οι δεύτερες είναι πληρωμές σε χρήμα ή σε είδος από μια θεσμική μονάδα προς άλλη χωρίς αντιστάθμισμα. Συναλλαγές με αντιστάθμισμα απαντούν και στις τέσσερις ομάδες συναλλαγών, ενώ οι συναλλαγές χωρίς αντιστάθμισμα είναι κυρίως διανεμητικές συναλλαγές, για παράδειγμα, φόροι, παροχές κοινωνικής πρόνοιας ή δωρεές. Οι εν λόγω συναλλαγές χωρίς αντιστάθμισμα ονομάζονται μεταβιβάσεις.

Αναδιάρθρωση συναλλαγών

1.72

Οι συναλλαγές καταγράφονται με τον ίδιο τρόπο όπως εμφανίζονται στις εμπλεκόμενες θεσμικές μονάδες. Ωστόσο, ορισμένες συναλλαγές αναδιαρθρώνονται έτσι ώστε να εμφανιστούν σαφέστερα οι υποκείμενες οικονομικές σχέσεις. Η αναδιάρθρωση των συναλλαγών μπορεί να γίνει με τρεις τρόπους: αναδρομολόγηση, επιμερισμό και προσδιορισμό του κύριου μέρους μιας συναλλαγής.

Αναδρομολόγηση

1.73

Μια συναλλαγή που εμφανίζεται για τις εμπλεκόμενες μονάδες σαν να πραγματοποιείται απευθείας μεταξύ των μονάδων Α και Γ μπορεί να καταγραφεί στους λογαριασμούς σαν να πραγματοποιείται έμμεσα μέσω μιας τρίτης μονάδας Β. Έτσι, η μία συναλλαγή μεταξύ των Α και Γ καταγράφεται ως δύο συναλλαγές: μία μεταξύ Α και Β και μία μεταξύ Β και Γ. Στην περίπτωση αυτή, η συναλλαγή υφίσταται αναδρομολόγηση.

1.74

Παράδειγμα αναδρομολόγησης είναι ο τρόπος που καταγράφονται στους λογαριασμούς οι εργοδοτικές κοινωνικές εισφορές που καταβάλλονται απευθείας από τους εργοδότες στους οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης. Το σύστημα καταγράφει αυτές τις πληρωμές ως δύο συναλλαγές: οι εργοδότες καταβάλλουν τις εργοδοτικές κοινωνικές εισφορές στους εργαζομένους τους και οι εργαζόμενοι καταβάλλουν τις ίδιες εισφορές στους οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης. Όπως συμβαίνει με κάθε αναδρομολόγηση, ο σκοπός είναι να αναδειχθεί η οικονομική ουσία που βρίσκεται πίσω από τη συναλλαγή, που, στην προκειμένη περίπτωση, είναι η παρουσίαση των εργοδοτικών κοινωνικών εισφορών ως εισφορών που καταβάλλονται υπέρ των εργαζομένων.

1.75

Ένας άλλος τύπος αναδρομολόγησης είναι να καταγράφονται οι συναλλαγές σαν να πραγματοποιούνται μεταξύ δύο ή περισσότερων θεσμικών μονάδων, μολονότι, σύμφωνα με τα εμπλεκόμενα μέρη, δεν πραγματοποιείται καμία συναλλαγή. Σχετικό παράδειγμα είναι η αντιμετώπιση του εισοδήματος περιουσίας ορισμένων ασφαλιστικών ταμείων, το οποίο παρακρατείται από τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις. Το σύστημα καταγράφει αυτό το εισόδημα περιουσίας σαν να καταβάλλεται από τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις στους κατόχους ασφαλιστήριων συμβολαίων, οι οποίοι, με τη σειρά τους, επιστρέφουν το ίδιο ποσό στις ασφαλιστικές επιχειρήσεις ως συμπληρωματικά ασφάλιστρα.

Επιμερισμός

1.76

Όταν μια συναλλαγή που εμφανίζεται για τα εμπλεκόμενα μέρη ως μία μόνο συναλλαγή καταγράφεται ως δύο ή περισσότερες συναλλαγές που ταξινομούνται διαφορετικά, η συναλλαγή υφίσταται επιμερισμό. Ο επιμερισμός δεν σημαίνει την εμπλοκή πρόσθετων μονάδων στις συναλλαγές.

1.77

Η πληρωμή ασφαλίστρων για ασφαλίσεις κατά ζημιών είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση επιμερισμένης συναλλαγής. Μολονότι οι κάτοχοι ασφαλιστήριων συμβολαίων και οι ασφαλιστές θεωρούν τις πληρωμές αυτές ως μία συναλλαγή, το σύστημα ΕΣΛ 2010 τις διαιρεί σε δύο διαφορετικές συναλλαγές: πληρωμές για την παροχή υπηρεσιών ασφάλισης κατά ζημιών και καθαρά ασφάλιστρα για ασφαλίσεις κατά ζημιών. Η καταγραφή της πώλησης ενός προϊόντος ως πώλησης του προϊόντος και πώλησης ενός εμπορικού περιθωρίου είναι άλλο ένα παράδειγμα επιμερισμού.

Προσδιορισμός του κύριου μέρους μιας συναλλαγής

1.78

Όταν μια μονάδα πραγματοποιεί μια συναλλαγή για λογαριασμό άλλης μονάδας (της κύριας) και χρηματοδοτείται απ’ αυτή τη μονάδα, η συναλλαγή καταγράφεται αποκλειστικά στους λογαριασμούς του κύριου μέρους. Κατά κανόνα, δεν θα πρέπει κανείς να παρακάμπτει αυτή την αρχή προσπαθώντας, για παράδειγμα, να καταχωρίζει φόρους ή επιδοτήσεις στους τελικούς πληρωτές ή στους τελικούς δικαιούχους με βάση την υιοθέτηση παραδοχών.

Σχετικό παράδειγμα είναι η είσπραξη φόρων από μια μονάδα της γενικής κυβέρνησης για λογαριασμό άλλης. Ο φόρος καταχωρίζεται στη μονάδα γενικής κυβέρνησης η οποία:

α)

ασκεί την εξουσία επιβολής του φόρου (είτε ως κύρια μονάδα είτε με εξουσιοδότηση της κύριας μονάδας) και

β)

έχει την τελική διακριτική ευχέρεια να καθορίσει και να διαφοροποιήσει τον συντελεστή του φόρου.

Οριακές περιπτώσεις

1.79

Σύμφωνα με τον ορισμό της συναλλαγής, οποιαδήποτε αλληλεπίδραση μεταξύ θεσμικών μονάδων πρέπει να γίνεται με κοινή συμφωνία. Όταν πραγματοποιείται μια συναλλαγή με κοινή συμφωνία, εννοείται ότι οι θεσμικές μονάδες γνωρίζουν γι’ αυτήν και συγκατατίθενται. Οι πληρωμές φόρων, των προστίμων και κυρώσεων γίνονται με κοινή συμφωνία υπό την έννοια ότι ο υπόχρεος είναι πολίτης που υπόκειται στη νομοθεσία της χώρας. Ωστόσο, η κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων χωρίς αποζημίωση δεν θεωρείται συναλλαγή, ακόμη και αν επιβάλλεται από τον νόμο.

Οι παράνομες οικονομικές ενέργειες θεωρούνται συναλλαγές όταν όλες οι εμπλεκόμενες μονάδες ενεργούν κατόπιν κοινής συμφωνίας. Έτσι, οι αγορές, οι πωλήσεις ή οι ανταλλαγές παράνομων ναρκωτικών ή κλοπιμαίων είναι συναλλαγές, ενώ η κλοπή δεν είναι.

Λοιπές μεταβολές περιουσιακών στοιχείων

1.80

Οι λοιπές μεταβολές περιουσιακών στοιχείων καταγράφουν τις μεταβολές που δεν είναι αποτέλεσμα συναλλαγών. Πρόκειται:

α)

είτε για λοιπές μεταβολές του όγκου περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων· or

β)

είτε για κέρδη και ζημίες διακράτησης.

Λοιπές μεταβολές του όγκου περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων

1.81

Οι λοιπές μεταβολές του όγκου περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων καταγράφουν τις μεταβολές που υποδιαιρούνται σε τρεις βασικές κατηγορίες:

α)

κανονική εμφάνιση και εξαφάνιση περιουσιακών στοιχείων με τρόπους διαφορετικούς από τις συναλλαγές·

β)

μεταβολές στα περιουσιακά στοιχεία και τις υποχρεώσεις λόγω εξαιρετικών, μη αναμενόμενων γεγονότων μη οικονομικού χαρακτήρα·

γ)

μεταβολές ταξινόμησης και δομής.

1.82

Παραδείγματα μεταβολών της κατηγορίας που αναφέρεται στο σημείο α) της παραγράφου 1.81 είναι η ανακάλυψη ή η εξάντληση πόρων του υπεδάφους και η φυσική αύξηση μη καλλιεργούμενων βιολογικών πόρων. Παραδείγματα μεταβολών της κατηγορίας που αναφέρεται στο σημείο β) της παραγράφου 1.81 είναι οι απώλειες περιουσιακών στοιχείων λόγω φυσικών καταστροφών, πολέμου ή σοβαρών εγκληματικών ενεργειών. Η μονομερής ακύρωση χρέους και η κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων χωρίς αποζημίωση ανήκουν επίσης στην κατηγορία β). Παράδειγμα μεταβολών της κατηγορίας που αναφέρεται στο σημείο γ) της παραγράφου 1.81 είναι η αναταξινόμηση μιας θεσμικής μονάδας από έναν τομέα σε άλλον.

Κέρδη και ζημίες διακράτησης

1.83

Τα κέρδη και οι ζημίες διακράτησης είναι αποτέλεσμα μεταβολών των τιμών των περιουσιακών στοιχείων. Αφορούν όλα τα είδη χρηματοοικονομικών και μη χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων, καθώς και τις υποχρεώσεις. Τα κέρδη και οι ζημίες διακράτησης προκύπτουν για τους κατόχους περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων αποκλειστικά ως αποτέλεσμα της διακράτησης των περιουσιακών στοιχείων ή των υποχρεώσεων για κάποιο χρονικό διάστημα, χωρίς να τα μετασχηματίζουν με οποιονδήποτε τρόπο.

1.84

Τα κέρδη και οι ζημίες διακράτησης που μετρούνται με βάση τις τρέχουσες αγοραίες τιμές καλούνται ονομαστικά κέρδη και ζημίες διακράτησης. Αυτά μπορούν να αναλυθούν σε ουδέτερα κέρδη και ζημίες διακράτησης, που αντανακλούν τις μεταβολές του γενικού επιπέδου τιμών, και σε πραγματικά κέρδη και ζημίες διακράτησης, που αντανακλούν μεταβολές των τιμών των περιουσιακών στοιχείων πάνω από τη μεταβολή του γενικού επιπέδου τιμών.

Αποθέματα

1.85

Τα αποθέματα είναι τα περιουσιακά στοιχεία και οι υποχρεώσεις που κατέχει κάποιος σε μια χρονική στιγμή. Τα αποθέματα καταγράφονται στην αρχή και στο τέλος κάθε λογιστικής περιόδου. Οι λογαριασμοί που παρουσιάζουν τα αποθέματα καλούνται ισολογισμοί.

1.86

Καταγράφονται επίσης αποθέματα για τον πληθυσμό και την απασχόληση. Εντούτοις, τα αποθέματα αυτά καταγράφονται ως μέσες τιμές για όλη τη λογιστική περίοδο. Καταγράφονται αποθέματα για όλα τα περιουσιακά στοιχεία που εμπίπτουν στα όρια του συστήματος· δηλ. για χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία και υποχρεώσεις και για μη χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία, τόσο παραχθέντα όσο και μη παραχθέντα. Ωστόσο, η κάλυψη περιορίζεται στα περιουσιακά στοιχεία που χρησιμοποιούνται στην οικονομική δραστηριότητα και που υπόκεινται σε δικαιώματα κυριότητας.

1.87

Έτσι, δεν καταγράφονται αποθέματα για περιουσιακά στοιχεία όπως το ανθρώπινο δυναμικό και οι φυσικοί πόροι που δεν ανήκουν σε κανέναν.

Μέσα στα όριά του, το σύστημα ΕΣΛ 2010 καταγράφει διεξοδικά το σύνολο και των ροών και των αποθεμάτων. Αυτό σημαίνει ότι όλες οι μεταβολές αποθεμάτων μπορούν να εξηγηθούν πλήρως με τις καταγραφείσες ροές.

Το σύστημα λογαριασμών και τα συγκεντρωτικά μεγέθη

Λογιστικοί κανόνες

1.88

Ο λογαριασμός καταγράφει τις μεταβολές της αξίας μιας μονάδας η ενός τομέα σε ανάλογα με τη φύση των οικονομικών ροών που εμφανίζονται στον λογαριασμό. Πρόκειται για πίνακα με δύο στήλες. Οι τρέχοντες λογαριασμοί είναι εκείνοι που παρουσιάζουν την παραγωγή, τη δημιουργία και την κατανομή του εισοδήματος, τη διανομή και την αναδιανομή του εισοδήματος, καθώς και τη χρήση του. Οι λογαριασμοί συσσώρευσης είναι οι λογαριασμοί κεφαλαίου και οι χρηματοοικονομικοί λογαριασμοί, καθώς και οι λοιποί λογαριασμοί μεταβολών του όγκου.

Ορολογία για τις δύο πλευρές των λογαριασμών

1.89

Το σύστημα ΕΣΛ 2010 χρησιμοποιεί τον όρο «πόροι» για τη δεξιά πλευρά των τρεχόντων λογαριασμών, όπου εμφανίζονται οι συναλλαγές που αυξάνουν την οικονομική αξία μιας μονάδας ή ενός τομέα. Η αριστερή πλευρά των λογαριασμών δείχνει τις «χρήσεις», δηλαδή τις συναλλαγές που μειώνουν την οικονομική αξία. Η δεξιά πλευρά των λογαριασμών συσσώρευσης καλείται «μεταβολές των υποχρεώσεων και της καθαρής θέσης», ενώ η αριστερή πλευρά καλείται «μεταβολές περιουσιακών στοιχείων». Οι ισολογισμοί εμφανίζονται με τις «υποχρεώσεις και την καθαρή θέση» (που είναι η διαφορά μεταξύ περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων) στη δεξιά πλευρά και τα «περιουσιακά στοιχεία» στην αριστερή. Η σύγκριση δύο διαδοχικών ισολογισμών δείχνει τις μεταβολές των υποχρεώσεων και της καθαρής θέσης καθώς και τις μεταβολές των περιουσιακών στοιχείων.

1.90

Στο ΕΣΛ γίνεται διάκριση μεταξύ νομικής κυριότητας και οικονομικής κυριότητας. Το κριτήριο για την καταγραφή της μεταβίβασης αγαθών από μια μονάδα σε άλλη είναι ότι η οικονομική κυριότητα περνά από τη μία στην άλλη. Ο νόμιμος κύριος είναι η μονάδα που δικαιούται, βάσει του νόμου, να απολαμβάνει τα οφέλη που απορρέουν από την κατοχή του αγαθού. Ωστόσο, ο νόμιμος κύριος μπορεί να συμβληθεί με άλλη μονάδα ώστε η εν λόγω μονάδα να αποδεχθεί τους κινδύνους και τα οφέλη από τη χρήση των αγαθών στην παραγωγή, έναντι συμφωνηθείσας πληρωμής. Πρόκειται για συμφωνία χρηματοδοτικής μίσθωσης, στο πλαίσιο της οποίας οι πληρωμές αντικατοπτρίζουν μόνο τη διάθεση του περιουσιακού στοιχείου από τον εκμισθωτή στον μισθωτή. Για παράδειγμα, όταν μια τράπεζα έχει τη νομική κυριότητα ενός αεροσκάφους, αλλά συνάπτει σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης με αεροπορική εταιρεία για τη λειτουργία του αεροσκάφους, τότε η αεροπορική εταιρεία φέρεται ως ιδιοκτήτρια του αεροσκάφους όσον αφορά τις συναλλαγές στους λογαριασμούς. Παράλληλα, καθώς η αεροπορική εταιρία εμφανίζεται ότι αγοράζει το αεροσκάφος, τεκμαίρεται δάνειο από την τράπεζα προς την αεροπορική εταιρεία, το οποίο αντικατοπτρίζει τα οφειλόμενα στο μέλλον ποσά για τη χρήση του αεροσκάφους.

Διπλογραφία/τετραπλογραφία

1.91

Για μια μονάδα ή έναν τομέα, οι εθνικοί λογαριασμοί βασίζονται στην αρχή της διπλογραφίας. Κάθε συναλλαγή πρέπει να καταγράφεται δύο φορές, μία φορά ως πόρος (ή ως μεταβολή υποχρεώσεων) και μία φορά ως χρήση (ή ως μεταβολή περιουσιακών στοιχείων). Το σύνολο των συναλλαγών που καταγράφονται ως πόροι ή μεταβολές υποχρεώσεων και το σύνολο των συναλλαγών που καταγράφονται ως χρήσεις ή μεταβολές περιουσιακών στοιχείων πρέπει να ισούνται μεταξύ τους, πράγμα που επιτρέπει τον έλεγχο της συνέπειας των λογαριασμών.

1.92

Οι εθνικοί λογαριασμοί —με όλες τις μονάδες και όλους τους τομείς— βασίζονται στην αρχή της τετραπλογραφίας, δεδομένου ότι οι περισσότερες συναλλαγές αφορούν δύο θεσμικές μονάδες. Κάθε συναλλαγή πρέπει να καταγράφεται δύο φορές από τα δύο μέρη που υπεισέρχονται στη συναλλαγή. Για παράδειγμα, μια κοινωνική παροχή σε χρήμα που καταβάλλεται από μονάδα της γενικής κυβέρνησης σε νοικοκυριό καταγράφεται στους λογαριασμούς της γενικής κυβέρνησης ως χρήση στο πλαίσιο των μεταβιβάσεων και ως αρνητική απόκτηση περιουσιακών στοιχείων στο πλαίσιο των μετρητών και των καταθέσεων· στους λογαριασμούς του τομέα των νοικοκυριών καταγράφεται ως πόρος στις μεταβιβάσεις και ως απόκτηση περιουσιακών στοιχείων στα μετρητά και τις καταθέσεις.

1.93

Οι συναλλαγές στο εσωτερικό της ίδιας μονάδας (όπως η ανάλωση προϊόντος από την ίδια μονάδα που το παρήγαγε) απαιτούν μόνο δύο εγγραφές, οι αξίες των οποίων πρέπει να υπολογίζονται κατ’ εκτίμηση.

Αποτίμηση

1.94

Με εξαίρεση ορισμένες μεταβλητές που αφορούν τον πληθυσμό και την εργασία, το σύστημα ΕΣΛ 2010 εμφανίζει όλες τις ροές και όλα τα αποθέματα σε νομισματικούς όρους. Οι ροές και τα αποθέματα μετρούνται σύμφωνα με την ανταλλακτική αξία τους, δηλ. την αξία με την οποία οι ροές και τα αποθέματα ανταλλάσσονται ή θα μπορούσαν να ανταλλαγούν με χρήματα. Έτσι, οι αγοραίες τιμές είναι το βασικό στοιχείο αναφοράς του ΕΣΛ για την αποτίμηση.

1.95

Στην περίπτωση των χρηματικών συναλλαγών και των χρηματικών διαθεσίμων και χρηματικών υποχρεώσεων, οι απαιτούμενες αξίες είναι άμεσα διαθέσιμες. Στις περισσότερες άλλες περιπτώσεις η προτιμώμενη μέθοδος αποτίμησης είναι η αναφορά σε αγοραίες τιμές για ανάλογα αγαθά, υπηρεσίες ή περιουσιακά στοιχεία. Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται π.χ. για τις ανταλλαγές σε είδος (αντιπραγματισμός) και για τις υπηρεσίες στέγασης λόγω ιδιοκατοίκησης. Όταν δεν είναι διαθέσιμες αγοραίες τιμές για ανάλογα προϊόντα, π.χ. στην περίπτωση μη εμπορεύσιμων υπηρεσιών που παράγονται από τη γενική κυβέρνηση, γίνεται αποτίμηση με βάση το συνολικό κόστος παραγωγής. Αν δεν υπάρχει αγοραία τιμή στην οποία να γίνει αναφορά, οι ροές και τα αποθέματα μπορούν να αποτιμώνται με βάση την προεξοφλημένη παρούσα αξία των προσδοκώμενων μελλοντικών προσόδων. Η τελευταία αυτή μέθοδος πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο ως τελευταία λύση.

1.96

Τα αποθέματα αποτιμώνται σε τρέχουσες τιμές κατά τη χρονική στιγμή στην οποία αναφέρεται ο ισολογισμός και όχι τη στιγμή παραγωγής ή απόκτησης των αγαθών ή των περιουσιακών στοιχείων που απαρτίζουν τα αποθέματα. Είναι απαραίτητη η αποτίμηση των αποθεμάτων με βάση την κατ’ εκτίμηση τρέχουσα αξία απόκτησης ή το τρέχον κόστος παραγωγής.

Ειδικές αποτιμήσεις σχετικά με τα προϊόντα

1.97

Ως αποτέλεσμα του κόστους μεταφοράς, των εμπορικών περιθωρίων και των φόρων μείον τις επιδοτήσεις επί των προϊόντων, ο παραγωγός και ο χρήστης ενός δεδομένου προϊόντος συνήθως βλέπουν διαφορετικά την αξία του. Για να συμβαδίζει όσο το δυνατόν περισσότερο με τις απόψεις των δύο μερών της συναλλαγής, το σύστημα ΕΣΛ 2010 καταγράφει όλες τις χρήσεις σε τιμές αγοραστή, που περιλαμβάνουν το κόστος μεταφοράς, τα εμπορικά περιθώρια και τους φόρους μείον τις επιδοτήσεις επί των προϊόντων, ενώ η παραγωγή καταγράφεται σε βασικές τιμές, που δεν περιλαμβάνουν τα ανωτέρω στοιχεία.

1.98

Οι εισαγωγές και οι εξαγωγές προϊόντων καταγράφονται με βάση την αξία τους στα σύνορα. Οι συνολικές εισαγωγές και εξαγωγές αποτιμώνται στα τελωνειακά σύνορα του εξαγωγέα ή ελεύθερα στο πλοίο (FOB). Οι αλλοδαπές υπηρεσίες μεταφορών και ασφάλισης μεταξύ των συνόρων του εισαγωγέα και του εξαγωγέα δεν περιλαμβάνονται στην αξία των εμπορευμάτων, αλλά καταγράφονται στις υπηρεσίες. Επειδή μπορεί να μην είναι δυνατή η διάθεση των αξιών FOB για λεπτομερείς αναλύσεις των προϊόντων, οι πίνακες που περιέχουν πληροφορίες για το εξωτερικό εμπόριο παρουσιάζουν τις εισαγωγές αποτιμημένες στα τελωνειακά σύνορα του εισαγωγέα (αξία CIF). Όλες οι υπηρεσίες μεταφορών και ασφάλισης μέχρι τα σύνορα του εισαγωγέα περιλαμβάνονται στην αξία των εισαγόμενων αγαθών. Αν οι υπηρεσίες αυτές αφορούν εγχώριες υπηρεσίες, στην παρουσίαση αυτή γίνεται μια συνολική προσαρμογή FOB/CIF.

Αποτίμηση σε σταθερές τιμές

1.99

Η αποτίμηση σε σταθερές τιμές σημαίνει την αποτίμηση των ροών και των αποθεμάτων σε μια λογιστική περίοδο με βάση τις τιμές μιας προηγούμενης περιόδου. Ο σκοπός της αποτίμησης σε σταθερές τιμές είναι η ανάλυση των διαχρονικών μεταβολών των αξιών των ροών και των αποθεμάτων σε μεταβολές της τιμής και μεταβολές του όγκου. Οι ροές και τα αποθέματα σε σταθερές τιμές εκφράζονται με βάση τον όγκο.

1.100

Πολλές ροές και αποθέματα, π.χ. το εισόδημα, δεν έχουν δικές τους διαστάσεις τιμής και ποσότητας. Ωστόσο, η αγοραστική δύναμη αυτών των μεταβλητών μπορεί να προσδιοριστεί με τον αποπληθωρισμό των τρεχουσών αξιών με βάση έναν κατάλληλο δείκτη τιμών, π.χ. τον δείκτη τιμών για τελικές εθνικές χρήσεις, με εξαίρεση τις μεταβολές σε αποθέματα. Οι αποπληθωρισμένες ροές και αποθέματα εκφράζονται επίσης σε πραγματικούς όρους. Παράδειγμα αποτελεί το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα.

Χρόνος καταγραφής

1.101

Οι ροές καταγράφονται σε δεδουλευμένη βάση: δηλαδή όταν δημιουργείται, μετασχηματίζεται ή εξαφανίζεται η οικονομική αξία, ή όταν εμφανίζονται, μετασχηματίζονται ή διαγράφονται απαιτήσεις και υποχρεώσεις.

1.102

Το προϊόν καταγράφεται όταν παράγεται και όχι όταν το πληρώνει ο αγοραστής. Η πώληση ενός περιουσιακού στοιχείου καταγράφεται όταν αλλάζει κυριότητα το περιουσιακό στοιχείο και όχι όταν πραγματοποιείται η αντίστοιχη πληρωμή. Οι τόκοι καταγράφονται κατά τη λογιστική περίοδο την οποία αφορούν, ασχέτως του αν πραγματικά πληρώνονται ή όχι κατά την περίοδο αυτή. Η καταγραφή σε δεδουλευμένη βάση εφαρμόζεται σε όλες τις ροές, τόσο νομισματικές όσο και μη νομισματικές, καθώς και στο εσωτερικό μιας μονάδας ή μεταξύ μονάδων.

1.103

Ενδέχεται να κριθεί αναγκαία η ελαστική εφαρμογή αυτής της προσέγγισης για τους φόρους και τις λοιπές ροές που αφορούν τη γενική κυβέρνηση, που συχνά καταγράφονται στους λογαριασμούς της γενικής κυβέρνησης σε ταμειακή βάση. Ενδέχεται να είναι δύσκολο να γίνει ακριβής μετατροπή αυτών των ροών από ταμειακή σε δεδουλευμένη βάση και, ως εκ τούτου, μπορεί να χρησιμοποιείται μια προσεγγιστική μέθοδος.

1.104

Κατά παρέκκλιση από τη γενική αρχή που διέπει την καταγραφή των φόρων και των κοινωνικών εισφορών, οι πληρωτέοι στη γενική κυβέρνηση φόροι και κοινωνικές εισφορές μπορούν να καταγράφονται είτε χωρίς το τμήμα που δεν προβλέπεται να εισπραχθεί είτε με το τμήμα αυτό. Αν το εν λόγω τμήμα περιλαμβάνεται, θα πρέπει να εξουδετερώνεται στην ίδια λογιστική περίοδο με κάποια κεφαλαιακή μεταβίβαση από τη γενική κυβέρνηση προς τους σχετικούς τομείς.

1.105

Οι ροές πρέπει να καταγράφονται στην ίδια χρονική στιγμή για όλες τις εμπλεκόμενες θεσμικές μονάδες και σε όλους τους λογαριασμούς. Οι θεσμικές μονάδες δεν εφαρμόζουν πάντα τους ίδιους λογιστικούς κανόνες. Ακόμη και αν τους εφαρμόζουν, ενδέχεται να εμφανιστούν διαφορές στην καταγραφή για πρακτικούς λόγους, όπως η καθυστέρηση στην επικοινωνία. Κατά συνέπεια, οι συναλλαγές μπορεί να καταγράφονται σε διαφορετικούς χρόνους από τους σχετικούς συναλλασσομένους. Αυτές οι αναντιστοιχίες πρέπει να εξαλείφονται με προσαρμογές.

Ενοποίηση και εκκαθαριστικός συμψηφισμός

Ενοποίηση

1.106

Η ενοποίηση αφορά την εξάλειψη, τόσο από τις χρήσεις όσο και από τους πόρους, των συναλλαγών που πραγματοποιούνται μεταξύ μονάδων, όταν οι μονάδες αυτές ομαδοποιούνται, και την εξάλειψη των αντίστοιχων χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων. Αυτό συμβαίνει συνήθως όταν συνδυάζονται οι λογαριασμοί των υποτομέων της γενικής κυβέρνησης.

1.107

Για λόγους αρχής, οι ροές και τα αποθέματα μεταξύ μονάδων που απαρτίζουν υποτομείς ή τομείς, δεν πρέπει να ενοποιούνται.

1.108

Ωστόσο, μπορούν να καταρτιστούν ενοποιημένοι λογαριασμοί για συμπληρωματικές παρουσιάσεις και αναλύσεις. Οι πληροφορίες για τις συναλλαγές αυτών των (υπο)τομέων με άλλους τομείς και η αντίστοιχη «εξωτερική» χρηματοοικονομική θέση μπορεί να έχουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον από τα συνολικά ακαθάριστα στοιχεία.

1.109

Επιπλέον, οι λογαριασμοί και οι πίνακες που παρουσιάζουν τη σχέση πιστωτή/οφειλέτη παρέχουν αναλυτική εικόνα της χρηματοδότησης της οικονομίας και θεωρούνται πολύ χρήσιμοι για την κατανόηση των διαύλων μέσω των οποίων τα χρηματοοικονομικά πλεονάσματα κινούνται από τους τελικούς δανειστές προς τους τελικούς δανειζόμενους.

Εκκαθαριστικός συμψηφισμός

1.110

Οι επιμέρους μονάδες ή τομείς μπορεί να έχουν το ίδιο είδος συναλλαγής τόσο ως χρήση όσο και ως πόρο (π.χ. πληρώνουν αλλά και εισπράττουν τόκους) και το ίδιο είδος χρηματοοικονομικού μέσου τόσο ως περιουσιακό στοιχείο όσο και ως υποχρέωση. Η προσέγγιση στο ΕΣΛ είναι η καταγραφή των μεγεθών ως ακαθάριστων, με εξαίρεση τον εκκαθαριστικό συμψηφισμό που ενυπάρχει στις ίδιες τις ταξινομήσεις.

1.111

Ο εκκαθαριστικός συμψηφισμός περιλαμβάνεται σιωπηρά σε διάφορες κατηγορίες συναλλαγών, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα τις «μεταβολές αποθεμάτων», που υπογραμμίζει τον αναλυτικά σημαντικό χαρακτήρα του συνολικού σχηματισμού κεφαλαίου σε σχέση με την παρακολούθηση των καθημερινών προσθηκών και αφαιρέσεων. Επίσης, με ελάχιστες εξαιρέσεις, ο χρηματοοικονομικός λογαριασμός και οι λογαριασμοί λοιπόν μεταβολών των περιουσιακών στοιχείων καταγράφουν τις αυξήσεις των περιουσιακών στοιχείων και των υποχρεώσεων ως καθαρές, εμφανίζοντας τις τελικές συνέπειες αυτών των ειδών των ροών στο τέλος της λογιστικής περιόδου.

Λογαριασμοί, εξισωτικά μεγέθη και συγκεντρωτικά μεγέθη

1.112

Για τις μονάδες ή τις ομάδες μονάδων, διαφορετικοί λογαριασμοί καταγράφουν συναλλαγές οι οποίες συνδέονται με μια πτυχή της οικονομικής ζωής (π.χ. την παραγωγή). Στον λογαριασμό της παραγωγής, οι συναλλαγές δεν θα παρουσιάζουν ισορροπία (δηλαδή δεν θα είναι ισοσκελισμένες) μεταξύ των χρήσεων και των πόρων χωρίς την εισαγωγή ενός εξισωτικού μεγέθους. Ομοίως, μεταξύ του συνόλου των περιουσιακών στοιχείων και του συνόλου των υποχρεώσεων μιας θεσμικής μονάδας ή τομέα πρέπει να εισάγεται ένα εξισωτικό μέγεθος (καθαρή θέση). Τα εξισωτικά μεγέθη είναι από τη φύση τους χρήσιμα μεγέθη μέτρησης των οικονομικών επιδόσεων. Όταν αθροίζονται για το σύνολο της οικονομίας, αποτελούν σημαντικά συγκεντρωτικά μεγέθη.

Ακολουθία λογαριασμών

1.113

Το σύστημα ΕΣΛ 2010 βασίζεται σε μια ακολουθία αλληλένδετων λογαριασμών. Η πλήρης ακολουθία λογαριασμών γα τις θεσμικές μονάδες και τους τομείς αποτελείται από τρέχοντες λογαριασμούς, λογαριασμούς συσσώρευσης και ισολογισμούς.

1.114

Οι τρέχοντες λογαριασμοί αφορούν την παραγωγή, τη δημιουργία, διανομή και αναδιανομή εισοδήματος και τη χρήση αυτού του εισοδήματος με τη μορφή τελικής κατανάλωσης. Οι λογαριασμοί συσσώρευσης καλύπτουν τις μεταβολές των περιουσιακών στοιχείων και των υποχρεώσεων και τις μεταβολές της καθαρής θέσης (που είναι η διαφορά, για κάθε θεσμική μονάδα ή ομάδα μονάδων, μεταξύ των περιουσιακών στοιχείων και των υποχρεώσεων). Οι ισολογισμοί παρουσιάζουν τα αποθέματα των περιουσιακών στοιχείων και των υποχρεώσεων και την καθαρή θέση.

1.115

Η ακολουθία λογαριασμών για τις τοπικές ΜΟΔ και τους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας περιορίζεται στους πρώτους τρέχοντες λογαριασμούς: λογαριασμό παραγωγής και λογαριασμό δημιουργίας εισοδήματος, όπου εξισωτικό μέγεθος είναι το λειτουργικό πλεόνασμα.

Ο λογαριασμός αγαθών και υπηρεσιών

1.116

Ο λογαριασμός αγαθών και υπηρεσιών εμφανίζει, για την οικονομία ως σύνολο ή για ομάδες προϊόντων, τους συνολικούς πόρους (παραγωγή και εισαγωγές) και τις συνολικές χρήσεις αγαθών και υπηρεσιών (ενδιάμεση ανάλωση, τελική κατανάλωση, μεταβολές αποθεμάτων, ακαθάριστο σχηματισμό πάγιου κεφαλαίου, αποκτήσεις μείον διαθέσεις τιμαλφών, και εξαγωγές). Ο λογαριασμός αυτός δεν είναι λογαριασμός κατά την έννοια των υπόλοιπων λογαριασμών της ακολουθίας και δεν δημιουργεί εξισωτικό μέγεθος που μεταβιβάζεται στον επόμενο λογαριασμό της ακολουθίας. Πρόκειται μάλλον για παρουσίαση, σε μορφή πίνακα, μιας λογιστικής ταυτότητας, σύμφωνα με την οποία η προσφορά είναι ίση με τη ζήτηση για όλα τα προϊόντα και τις ομάδες προϊόντων στην οικονομία.

Ο λογαριασμός της αλλοδαπής

1.117

Ο λογαριασμός της αλλοδαπής καλύπτει τις συναλλαγές μεταξύ θεσμικών μονάδων μόνιμων κατοίκων και μη μόνιμων κατοίκων και τα σχετικά αποθέματα περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων.

Δεδομένου ότι στη λογιστική δομή η αλλοδαπή διαδραματίζει ρόλο παρόμοιο με τον ρόλο θεσμικού τομέα, ο λογαριασμός της αλλοδαπής καταρτίζεται από την άποψη της αλλοδαπής. Ένας πόρος της αλλοδαπής είναι χρήση για το σύνολο της οικονομίας και αντιστρόφως. Αν ένα εξισωτικό μέγεθος είναι θετικό, αυτό σημαίνει πλεόνασμα για την αλλοδαπή και έλλειμμα για το σύνολο της οικονομίας, και αντιστρόφως αν το εξισωτικό μέγεθος είναι αρνητικό.

Ο λογαριασμός της αλλοδαπής διαφέρει από τους υπόλοιπους τομεακούς λογαριασμούς κατά το ότι δεν εμφανίζει όλες τις λογιστικές συναλλαγές που πραγματοποιούνται στην αλλοδαπή, αλλά μόνο εκείνες που έχουν αντίστοιχη συναλλαγή στην εγχώρια οικονομία η οποία μετριέται.

Εξισωτικά μεγέθη

1.118

Ένα εξισωτικό μέγεθος προκύπτει με την αφαίρεση της συνολικής αξίας των εγγραφών της μιας πλευράς ενός λογαριασμού από τη συνολική αξία της άλλης πλευράς.

Τα εξισωτικά μεγέθη ενσωματώνουν πολλές πληροφορίες και περιλαμβάνουν ορισμένες από τις πιο σημαντικές εγγραφές των λογαριασμών, όπως φαίνεται από τα ακόλουθα παραδείγματα εξισωτικών μεγεθών: προστιθέμενη αξία, λειτουργικό πλεόνασμα, διαθέσιμο εισόδημα, αποταμίευση, καθαρή ικανότητα χρηματοδότησης / καθαρή ανάγκη χρηματοδότησης.

Το ακόλουθο διάγραμμα παρουσιάζει την ακολουθία λογαριασμών υπό μορφή ροών (όλα τα εξισωτικά μεγέθη επισημαίνονται με έντονα στοιχεία).

Διάγραμμα της ακολουθίας λογαριασμών