ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I

Διαστάσεις και ρυμουλκησιμες μάζες

1.   ΟΡΙΣΜΟΙ

1.1.   Ως «μήκος» νοείται:

—

η απόσταση μεταξύ των κατακόρυφων επιπέδων που είναι κάθετα προς το μέσο διαμήκες επίπεδο του ελκυστήρα και διέρχονται από τις ακρότατες θέσεις των ακρότατων σημείων αυτού. Δεν λαμβάνονται υπόψη εν προκειμένω: — τα κάτοπτρα οδήγησης, — οι χειροστρόφαλοι (μανιβέλες) εκκίνησης, — οι πρόσθιοι ή πλάγιοι φανοί θέσης.

1.2.   Ως «πλάτος» νοείται:

—

η απόσταση μεταξύ των κατακόρυφων επιπέδων που είναι παράλληλα με το μέσο διαμήκες επίπεδο του ελκυστήρα και διέρχονται από τα ακρότατα σημεία του ελκυστήρα. Δεν λαμβάνονται υπόψη εν προκειμένω: — τα κάτοπτρα οδήγησης, — οι δείκτες πορείας, — οι πρόσθιοι, οπίσθιοι και πλάγιοι φανοί θέσης και οι φανοί στάθμευσης, — οι τυχόν παραμορφώσεις των ελαστικών που οφείλονται στο βάρος του ελκυστήρα, — τα τυχόν κινητά τμήματα, όπως ανακλινόμενες βαθμίδες και ελαστικοί λασποπροφυλακτήρες.

1.3.   Ως «ύψος» νοείται:

—	η κατακόρυφη απόσταση μεταξύ εδάφους και του σημείου του ελκυστήρα που είναι πιο απομακρυσμένο από το έδαφος, εξαιρουμένης της κεραίας. Προκειμένου να προσδιορισθεί αυτό το ύψος, ο ελκυστήρας πρέπει να φέρει καινουργή ελαστικά, της μεγαλύτερης ακτίνας που συνιστά ο κατασκευαστής.

1.4.   Ως «ρυμουλκήσιμη μάζα» νοείται:

—

η μάζα που μπορεί να έλξει ένας τύπος ελκυστήρα. Η μάζα αυτή μπορεί να απαρτίζεται π.χ. από ένα ή περισσότερα ρυμουλκούμενα οχήματα ή γεωργικά ή δασικά εργαλεία. Διακρίνεται η τεχνικώς αποδεκτή ρυμουλκήσιμη μάζα, που δηλώνεται από τον κατασκευαστή, από την επιτρεπτή ρυμουλκήσιμη μάζα που ορίζεται στο σημείο 2.2 του παρόντος.

1.5.   Ως «μηχανισμός ρυμούλκησης» νοείται:

το εγκατεστημένο στον ελκυστήρα τμήμα του μηχανικού συνδέσμου μεταξύ ελκυστήρα και ρυμουλκούμενου.

1.6.   Ως«μάζα του ελκυστήρα άφορτου και έτοιμου προς λειτουργία»(mt) νοείται:

η μάζα που ορίζεται στο σημείο 2.1.1. του παραρτήματος I της οδηγίας 2003/37/EK.

1.7.   Ως «τεχνικά επιτρεπόμενη ρυμουλκήσιμη μάζα», νοείται:

—	η ρυμουλκούμενη μάζα μη υποκείμενη σε πέδηση,

—	η ρυμουλκούμενη μάζα με ανεξάρτητη πέδηση (όπως ορίζεται στο σημείο 1.12 του παραρτήματος I της οδηγίας 76/432/ΕΟΚ (1) του Συμβουλίου),

—	η ρυμουλκούμενη μάζα υπό πέδηση αδρανείας (όπως ορίζεται στο σημείο 1.14 του παραρτήματος I της οδηγίας 76/432/ΕΟΚ του Συμβουλίου),

—	η ρυμουλκούμενη μάζα υπό πέδηση με υδραυλικό σύστημα ή αερόφρενα· η πέδηση αυτή μπορεί να είναι συνεχής, ημισυνεχής ή ανεξάρτητη, υποβοηθούμενη (κατά τους αντίστοιχους ορισμούς των σημείων 1.9, 1.10 και 1.11 του παραρτήματος I της οδηγίας 76/432/ΕΟΚ).

2.   ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ

2.1.   Διαστάσεις

Οι μέγιστες διαστάσεις ενός ελκυστήρα είναι οι ακόλουθες:

2.1.1.   μήκος: 12 m,

2.1.2.   πλάτος: 2,55 m (χωρίς να λαμβάνεται υπόψη τυχόν διόγκωση του τμήματος των ελαστικών που βρίσκεται σε επαφή με το έδαφος),

2.1.3.   ύψος: 4 m.

2.1.4.   Προκειμένου να γίνουν μετρήσεις για την επαλήθευση των διαστάσεων που αναφέρονται στο σημείο 2.1 ο ελκυστήρας πρέπει:

—	να είναι άφορτος και έτοιμος προς λειτουργία, όπως ορίζεται στο σημείο 1.6,

—	να βρίσκεται σε επίπεδη οριζόντια επιφάνεια,

—	να είναι σταθμευμένος χωρίς να λειτουργεί ο κινητήρας,

—	να φέρει καινουργή ελαστικά με την κανονική πίεση που συνιστάται από τον κατασκευαστή,

—	να έχει θύρες και παράθυρα κλειστά,

—	να έχει τους κατευθυντήριους τροχούς σε θέση κατ' ευθείαν εμπρός,

—	να μη συνδέεται με κανένα γεωργικό ή δασικό εργαλείο.

2.2.   Επιτρεπόμενη ρυμουλκήσιμη μάζα

Η επιτρεπόμενη ρυμουλκήσιμη μάζα δεν πρέπει να υπερβαίνει:

2.2.1.1.   την τεχνικώς αποδεκτή ρυμουλκήσιμη μάζα όπως ορίζεται στο σημείο 1.7, την οποία αναφέρει ο κατασκευαστής,

2.2.1.2.   τη ρυμουλκήσιμη μάζα που ορίζεται για το σύστημα ρυμούλκησης στην έγκριση τύπου.

2.2.2.   Σε περίπτωση που ένα κράτος μέλος εφαρμόζει τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 2, η (οι) ρυμουλκήσιμη(ες) μάζα(ες) πρέπει να αναφέρονται στην άδεια κυκλοφορίας του ελκυστήρα.

---

(1)  Οδηγία του Συμβουλίου, της 6ης Απριλίου 1976, περί προσεγγίσεως των νομοθεσιών των κρατών μελών των αναφερομένων στην πέδηση των γεωργικών ή δασικών ελκυστήρων με τροχούς (ΕΕ L 122 της 8.5.1976, σ. 1).

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II

Ρυθμιστής ταχύτητας, προστασία των κινητηρίων στοιχειών, των προεξεχόντων τμημάτων και των τροχών

1.   ΡΥΘΜΙΣΤΗ Σ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ

1.1.   Αν ο κατασκευαστής έχει προβλέψει εξαρχής ρυθμιστή ταχύτητας, αυτός πρέπει να έχει σχεδιασθεί και τοποθετηθεί έτσι ώστε ο ελκυστήρας να πληροί τους όρους της οδηγίας 2009/60/ΕΚ (1), σχετικά με τη μέγιστη εκ κατασκευής ταχύτητα.

2.   ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΚΙΝΗΤΗΡΙΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ, ΤΩΝ ΠΡΟΕΞΕΧΟΝΤΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΡΟΧΩΝ

2.1.   Γενικές προδιαγραφές

2.1.1.   Τα κινητήρια στοιχεία, τα προεξέχοντα τμήματα και οι τροχοί των ελκυστήρων πρέπει να έχουν σχεδιασθεί και τοποθετηθεί και να προστατεύονται κατά τέτοιο τρόπο ώστε να αποφεύγονται τα ατυχήματα ατόμων, υπό κανονικές συνθήκες χρήσης.

2.1.2.   Θεωρείται ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις του σημείου 2.1.1 εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις του σημείου 2.3. Επιτρέπεται η χρήση άλλων λύσεων από εκείνες που περιγράφονται στο σημείο 2.3, εφόσον ο κατασκευαστής αποδείξει ότι το αποτέλεσμά τους είναι τουλάχιστον ισοδύναμο εκείνου των προδιαγραφών του σημείου 2.3.

2.1.3.   Οι προστατευτικές διατάξεις πρέπει να είναι σταθερά συνδεδεμένες με τον ελκυστήρα. Αυτό σημαίνει ότι η αφαίρεσή τους πρέπει να είναι δυνατή μόνο με εργαλεία.

2.1.4.   Καλύπτρες, καλύμματα ή θυρίδες το τυχαίο κλείσιμο των οποίων θα μπορούσε να προκαλέσει τραυματισμό, πρέπει να κατασκευάζονται με τρόπο που να αποκλείει τέτοιο ατύχημα (π.χ. με τη βοήθεια διατάξεων ασφαλείας ή με κατάλληλη τοποθέτηση ή σχεδίαση).

2.1.5.   Επιτρέπεται η ασφάλιση περισσότερων του ενός επικίνδυνων σημείων με κοινή προστατευτική διάταξη. Πρέπει όμως να τοποθετούνται συμπληρωματικές προστατευτικές διατάξεις όταν κάτω από την ανωτέρω κοινή διάταξη ευρίσκονται μηχανισμοί ρύθμισης, συντήρησης ή εξάλειψης παρασίτων, οι οποίοι μπορούν να ενεργοποιούνται μόνο εφόσον λειτουργεί ο κινητήρας.

2.1.6.   Τα προστατευτικά στοιχεία (π.χ. ελατηριωτή ασφάλεια ή ασφάλεια με πτερύγια)

—	για την ασφάλιση των συνδετικών στοιχείων που αποσυνδέονται εύκολα (π.χ. πείροι διχαλωτών αγκίστρων έλξης) και τα στοιχεία

—	των προστατευτικών διατάξεων που μπορούν να ανοιχθούν χωρίς εργαλεία (π.χ. κάλυμμα της μηχανής)

πρέπει να είναι σταθερά στερεωμένα στο σχετικό συνδετικό στοιχείο του ελκυστήρα ή στη σχετική προστατευτική διάταξη.

2.2.   Ορισμοί

Ως «προστατευτική διάταξη» νοείται μια διάταξη που εξασφαλίζει την προστασία των επικινδύνων τμημάτων. Οι προστατευτικές διατάξεις, κατά την έννοια της παρούσας οδηγίας, περιλαμβάνουν τους θώρακες, τα καλύμματα και τους προφυλακτήρες.

2.2.1.1.   Ως «θώρακας» νοείται η προστατευτική διάταξη που τοποθετείται ακριβώς μπροστά από το επικίνδυνο τμήμα και η οποία, μόνη της ή σε συνδυασμό με άλλα τμήματα της μηχανής, εμποδίζει την επαφή με το επικίνδυνο τμήμα από όλες τις πλευρές.

2.2.1.2.   Ως «κάλυμμα» νοείται η προστατευτική διάταξη που τοποθετείται ακριβώς μπροστά από το επικίνδυνο τμήμα, εμποδίζοντας την επαφή με το επικίνδυνο τμήμα στην καλυμμένη πλευρά.

2.2.1.3.   Ως «προφυλακτήρας» νοείται η προστατευτική διάταξη η οποία, με τη βοήθεια κιγκλιδώματος, πλέγματος ή αντίστοιχου μέσου, παρέχει την αναγκαία απόσταση ασφαλείας, κατά τρόπον ώστε να μην είναι προσιτό το επικίνδυνο τμήμα.

Ως «επικίνδυνο τμήμα» νοείται κάθε σημείο το οποίο, λόγω της διάταξης ή του σχεδιασμού των σταθερών ή κινητών τμημάτων ενός ελκυστήρα, ενέχει κίνδυνο τραυματισμού. Ειδικότερα, τα επικίνδυνα τμήματα περιλαμβάνουν: τα σημεία σύνθλιψης, διάτμησης, κοπής, διάτρησης, έμπηξης, εμπλοκής και τα σημεία εισαγωγής και αρπαγής.

2.2.2.1.   Ως «σημείο σύνθλιψης» νοείται κάθε επικίνδυνο σημείο στο οποίο μετακινούνται τμήματα σε σχέση τα μεν με τα δε ή σε σχέση με σταθερά τμήματα, κατά τρόπον ώστε να δημιουργείται ενδεχομένως κίνδυνος σύνθλιψης για τα άτομα ή για ορισμένα μέρη του σώματός τους.

2.2.2.2.   Ως «σημείο διάτμησης» νοείται κάθε επικίνδυνο σημείο στο οποίο κινούνται τμήματα κατά μήκος των μεν με τα δε, ή κατά μήκος άλλων τμημάτων, κατά τρόπον ώστε να δημιουργείται κίνδυνος σύνθλιψης ή διάτμησης για άτομα ή ορισμένα μέρη του σώματός τους.

2.2.2.3.   Ως «σημείο κοπής, διάτρησης ή έμπηξης» νοείται κάθε επικίνδυνο σημείο όπου τμήματα, κινητά ή σταθερά, κοφτερά, μυτερά ή αμβλέα μπορούν να τραυματίσουν άτομα ή ορισμένα μέρη του σώματός τους.

2.2.2.4.   Ως «σημείο εμπλοκής» νοείται κάθε επικίνδυνο σημείο όπου προεξέχουσες αιχμηρές ακμές, οδόντες, περόνες, κοχλίες και περικόχλια, λιπαντήρες, άξονες, δακτύλιοι αξόνων και άλλα μέρη μετακινούνται κατά τρόπον ώστε να υπάρχει κίνδυνος να αρπάξουν και να παρασύρουν άτομα ή ορισμένα μέρη του σώματος ή του ρουχισμού τους.

2.2.2.5.   Ως «σημείο εισαγωγής και σημείο αρπαγής» νοείται κάθε επικίνδυνο σημείο όπου τα τμήματα, κατά τη μετακίνησή τους, μικραίνουν το άνοιγμα στο οποίο μπορούν να παρασυρθούν άτομα, ορισμένα μέρη του σώματός τους ή του ρουχισμού τους.

2.2.3.   Ως «εφικτή απόσταση» νοείται η μέγιστη απόσταση στην οποία μπορούν να φθάσουν τα άτομα ή ορισμένα μέρη του σώματος τους προς τα πάνω, προς τα κάτω, προς τα μέσα, από πάνω, γύρω και διά μέσου, χωρίς τη βοήθεια άλλου αντικειμένου (σχήμα 1).

2.2.4.   Ως «απόσταση ασφαλείας» νοείται η απόσταση που αντιστοιχεί στην εφικτή απόσταση ή στις σωματικές διαστάσεις συν ένα περιθώριο ασφαλείας (σχήμα 1).

2.2.5.   Ως «σύστημα χειρισμού» νοείται οποιοδήποτε σύστημα του οποίου η άμεση ενεργοποίηση επιτρέπει τη μεταβολή της κατάστασης ή της λειτουργίας του ελκυστήρα ή του εξοπλισμού που είναι συνδεδεμένος με τον ελκυστήρα.

2.2.6.   Ως «κανονική λειτουργία» νοείται η χρήση του ελκυστήρα για το σκοπό που προορίζεται από τον κατασκευαστή και η οδήγησή του από χειριστή ο οποίος είναι εξοικειωμένος με τα χαρακτηριστικά του ελκυστήρα και συμμορφώνεται με τις οδηγίες για τη λειτουργία, τη συντήρηση και τις ασφαλείς πρακτικές, όπως ορίζονται από τον κατασκευαστή στο εγχειρίδιο του χειριστή και από σημάνσεις πάνω στον ελκυστήρα.

2.2.7.   Ως «ακούσια επαφή από αβλεψία» νοείται η μη ηθελημένη επαφή μεταξύ ενός ατόμου και ενός επικίνδυνου σημείου η οποία οφείλεται σε ενέργεια του εν λόγω ατόμου κατά τη διάρκεια της κανονικής λειτουργίας και συντήρησης του ελκυστήρα.

2.3.   Αποστάσεις ασφαλείας για να αποφεύγεται η επαφή με τα επικίνδυνα τμήματα

2.3.1.   Η απόσταση ασφαλείας μετράται από τα προσιτά σημεία για τη θέση σε κίνηση, τη συντήρηση και την επιθεώρηση του ελκυστήρα, καθώς και από την επιφάνεια του εδάφους. Ως «συντήρηση και επιθεώρηση του ελκυστήρα» νοούνται αποκλειστικά οι εργασίες που εκτελούνται κανονικά από τον ίδιο τον οδηγό σύμφωνα με τις οδηγίες χρήσης. Ως βάση για τον προσδιορισμό των αποστάσεων ασφαλείας λαμβάνεται ότι ο ελκυστήρας βρίσκεται στην κατάσταση για την οποία έχει σχεδιασθεί και ότι δεν χρησιμοποιείται κανένα εργαλείο για να καταστεί προσιτό το επικίνδυνο σημείο.

Οι αποστάσεις ασφαλείας περιγράφονται στα σημεία 2.3.2.1 έως 2.3.2.5. Σε ορισμένα ειδικά σημεία ή όσον αφορά ορισμένα ειδικά στοιχεία, το πρέπον επίπεδο ασφαλείας επιτυγχάνεται εφόσον ο ελκυστήρας πληροί τις προϋποθέσεις των σημείων 2.3.2.6 έως 2.3.2.14.

Προστασία των επικίνδυνων σημείων

2.3.2.1.   Εφικτή απόσταση προς τα πάνω

Η απόσταση ασφαλείας προς τα πάνω είναι 2 500 mm (βλέπε σχήμα 1) για άτομα σε ορθία στάση.

2.3.2.2.   Εφικτή απόσταση προς τα κάτω και πάνω από ακμή

Η απόσταση ασφαλείας πάνω από ακμή προκύπτει από:

a	=	απόσταση από την επιφάνεια του εδάφους μέχρι το επικίνδυνο τμήμα
b	=	ύψος της ακμής ή της προστατευτικής διάταξης
c	=	οριζόντια απόσταση μεταξύ επικινδύνου τμήματος και ακμής (βλέπε σχήμα 2).

Για την εφικτή απόσταση προς τα κάτω και πάνω από ακμή, πρέπει να τηρούνται οι αποστάσεις ασφαλείας που αναφέρονται στον πίνακα 1.

Πινακας 1

(mm)
a: Απόσταση επικινδύνου τμήματος από το έδαφος	Διαφορά ύψους ακμής και διάταξης προστασίας b
	2 400	2 200	2 000	1 800	1 600	1 400	1 200	1 000
	Οριζόντια απόσταση c από το επικίνδυνο τμήμα
2 400	—	100	100	100	100	100	100	100
2 200	—	250	350	400	500	500	600	600
2 000	—	—	350	500	600	700	900	1 100
1 800	—	—	—	600	900	900	1 000	1 100
1 600	—	—	—	500	900	900	1 000	1 300
1 400	—	—	—	100	800	900	1 000	1 300
1 200	—	—	—	—	500	900	1 000	1 400
1 000	—	—	—	—	300	900	1 000	1 400
800	—	—	—	—	—	600	900	1 300
600	—	—	—	—	—	—	500	1 200
400	—	—	—	—	—	—	300	1 200
200	—	—	—	—	—	—	200	1 100

2.3.2.3.   Εφικτή απόσταση γύρω

Οι αποστάσεις ασφαλείας που αναφέρονται στον παρακάτω πίνακα 2 πρέπει τουλάχιστον να τηρούνται αν το σχετικό μέρος του σώματος δεν πρέπει να φθάσει ένα επικίνδυνο τμήμα. Για την τήρηση των αποστάσεων ασφαλείας, γίνεται δεκτό ότι η κυρία άρθρωση του αντίστοιχου μέρους του σώματος στηρίζεται σταθερά πάνω στην ακμή. Οι αποστάσεις ασφαλείας θεωρούνται ότι έχουν τηρηθεί μόνον εφόσον διαπιστώνεται ότι το μέρος αυτό του σώματος δεν μπορεί να προχωρήσει ή να διεισδύσει βαθύτερα.

Πίνακας 2

Μέρος του σώματος	Απόσταση ασφαλείας r	Εικόνα
Χέρι Από την πρώτη φάλαγγα των δακτύλων μέχρι του άκρου των	≥ 120
Χέρι Από τον καρπό μέχρι του άκρου των δακτύλων	≥ 230

Μέρος	Απόσταση ασφαλείας r	Εικόνα
Βραχίονας Από τον αγκώνα μέχρι του άκρου των δακτύλων	≥ 550
Βραχίονας Από τον ώμο μέχρι του άκρου των δακτύλων	≥ 850

2.3.2.4.   Διείσδυση και προσέγγιση

Αν υπάρχει δυνατότητα διείσδυσης στο εσωτερικό ή διά μέσου ενός ανοίγματος μέχρι τα επικίνδυνα τμήματα, πρέπει τουλάχιστον να τηρούνται οι αποστάσεις ασφαλείας που αναφέρονται στους πίνακες 3 και 4.

Δεν θεωρούνται παράγοντες κινδύνου τα κινητά τμήματα που βρίσκονται απέναντι σε άλλα κινητά τμήματα ή δίπλα σε ακίνητα τμήματα εφόσον η μεταξύ τους απόσταση δεν υπερβαίνει τα 8 mm.

Πίνακας 3

Αποστάσεις ασφαλείας για επιμήκη και παράλληλα ανοίγματα, σε χιλιοστά

a είναι η μικρότερη διάσταση του ανοίγματος

b είναι η απόσταση ασφαλείας από το σημείο κινδύνου

Ακροδάκτυλο	Δάκτυλο		Χέρι έως βάση του αντίχειρα	Βραχίονας	—
4 < a ≤ 8	8 < a ≤ 12	12 < a ≤ 20	20 < a ≤ 30	30 < a ≤ 135 maxi	> 135
b ≥ 15	b ≥ 80	b ≥ 120	b ≥ 200	b ≥ 850	—

Πινακασ 4

Αποστάσεις ασφαλείας για τετράγωνα ή κυκλικά ανοίγματα

a είναι το άνοιγμα/διάμετρος ή μήκος της πλευράς

b είναι η απόσταση ασφαλείας από το σημείο κινδύνου

Ακροδάκτυλο	Δάκτυλο		Χέρι έως βάση του αντίχειρα	Βραχίονας	—
4 < a ≤ 8	8 < a ≤ 12	12 < a ≤ 25	25 < a ≤ 40	40 < a ≤ 250 max.	250
b ≥ 15	b ≥ 80	b ≥ 120	b ≥ 200	b ≥ 850	—

2.3.2.5.   Αποστάσεις ασφαλείας στα σημεία σύνθλιψης

Ένα σημείο σύνθλιψης δεν θεωρείται ως επικίνδυνο για το εμφαινόμενο μέρος του σώματος, αν οι αποστάσεις ασφαλείας δεν είναι κατώτερες των αναγραφομένων στον πίνακα 5 και εφόσον εξασφαλίζεται ότι το παρακείμενο και ευρύτερο μέρος του σώματος δεν μπορεί να διεισδύσει σε αυτό.

Πινακασ 5

Μέλος	Σώμα	Κνήμη	Πόδι	Βραχίονας	Χέρι, άρθρωση, γροθιά	Δάκτυλο
Απόσταση ασφαλείας	500	180	120		100	25
Εικόνα

2.3.2.6.   Όργανα χειρισμού

Το διάστημα μεταξύ δύο ποδομοχλών και τα ανοίγματα από τα οποία διέρχονται τα όργανα χειρισμού δεν θεωρούνται ως σημεία σύνθλιψης ή διάτμησης.

2.3.2.7.   Οπίσθια ζεύξη τριών σημείων

2.3.2.7.1.   Πίσω από ένα επίπεδο που διέρχεται διά του μέσου επιπέδου των σημείων άρθρωσης των ανυψωτικών ράβδων της ζεύξης τριών σημείων, πρέπει να τηρείται ένα ελάχιστο περιθώριο ασφαλείας 25 mm μεταξύ των κινητών τμημάτων, για κάθε θέση της διαδρομής της ανυψωτικής διάταξης — χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα άνω και κάτω ακρότατα σημεία 0,1 n — όπως και απόσταση 25 mm ή ελάχιστη γωνία 30o για τα τμήματα που δημιουργούν διάτμηση και που προκαλούν γωνιακή μεταβολή (βλέπε σχήμα 3). Η διαδρομή n′ μειούμενη κατά 0,1 n προς τα πάνω και προς τα κάτω ορίζεται ως εξής (βλέπε σχήμα 4). Όταν οι κάτω βραχίονες τίθενται σε κίνηση απευθείας από τον ανυψωτικό μηχανισμό, το επίπεδο αναφοράς ορίζεται από κατακόρυφο εγκάρσιο επίπεδο συμμετρίας των εν λόγω βραχιόνων.

2.3.2.7.2.   Για τη διαδρομή η που διανύει η υδραυλική ανυψωτική διάταξη η κάτω θέση Α του σημείου έλξης του κάτω βραχίονα ορίζεται από τη διάσταση «14» σύμφωνα με το πρότυπο ISO 730, μέρος 1 του Δεκεμβρίου 1994 και η άνω θέση Β ορίζεται από τη μέγιστη υδραυλική διαδρομή. Η διαδρομή n′ αντιστοιχεί στη διαδρομή n μειωμένη κατά 0,1 n προς τα άνω και προς τα κάτω και αποτελεί την κατακόρυφη απόσταση μεταξύ των σημείων Α′ και Β′.

2.3.2.7.3.   Γύρω από το περίγραμμα των ανυψωτικών ράβδων πρέπει επίσης να διατηρείται στο εσωτερικό της διαδρομής n′, ένα ελάχιστο περιθώριο ασφαλείας 25 mm σε σχέση με τα παρακείμενα τμήματα.

2.3.2.7.4.   Αν για την έλξη τριών σημείων χρησιμοποιούνται διατάξεις ζεύξης που δεν χρειάζονται την παρουσία χειριστή μεταξύ του ελκυστήρα και του μεταφερομένου εργαλείου (π.χ. σε περίπτωση ταχέος συνδέσμου) δεν εφαρμόζονται οι προδιαγραφές του σημείου 2.3.2.7.3.

2.3.2.7.5.   Στο εγχειρίδιο χρήσης πρέπει να επισημαίνονται τα επικίνδυνα τμήματα που βρίσκονται μπρος από το επίπεδο που ορίζεται στην πρώτη φράση του σημείου 2.3.2.7.1.

2.3.2.8.   Εμπρόσθια έλξη τριών σημείων

2.3.2.8.1.   Σε κάθε θέση της διαδρομής n την οποία διανύει η διάταξη υδραυλικής ανύψωσης — εξαιρουμένης της άνω και κάτω ακραίας περιοχής 0,1 n — πρέπει να διατηρείται ανάμεσα στα κινούμενα τμήματα απόσταση ασφαλείας τουλάχιστον 25 mm. Εάν πρόκειται για διατεμνόμενα τμήματα με μεταβλητή γωνία πρέπει να διατηρείται ελαχίστη γωνία 30o ή απόσταση ασφαλείας 25 mm. Η διαδρομή n′ μειωμένη προς τα άνω και κάτω κατά 0,1 n, ορίζεται ως εξής (βλέπε επίσης σχήμα 4).

2.3.2.8.2.   Για τη διαδρομή n που διανύει η υδραυλική διάταξη ανύψωσης, η μεν κατώτερη ακραία θέση Α του σημείου ζεύξης του κάτω βραχίονα ορίζεται από τη διάσταση «14», σύμφωνα με το πρότυπο ISO 8759 μέρος 2, του Μαρτίου 1998 η δε ανώτερη ακραία θέση Β ορίζεται από τη μεγίστη υδραυλική διαδρομή. Η διαδρομή n′ ισούται με τη διαδρομή n μειωμένη κατά 0,1 n προς τα άνω και προς τα κάτω και αποτελεί την κατακόρυφη απόσταση μεταξύ των σημείων Α′ και Β′.

2.3.2.8.3.   Εάν για τους κάτω βραχίονες της εμπρόσθιας έλξης τριών σημείων χρησιμοποιούνται ζευκτικές διατάξεις που δεν απαιτούν την παρουσία χειριστή μεταξύ του ελκυστήρα και του φερόμενου εργαλείου (π.χ. σε περίπτωση ταχέος συνδέσμου σύζευξης), οι απαιτήσεις που επιβάλλει το σημείο 2.3.2.8.1 δεν ισχύουν σε κύκλο ακτίνας 250 mm γύρω από τα σημεία συναρμογής των κάτω βραχιόνων στον ελκυστήρα. Γύρω όμως από το περίγραμμα των ανυψωτικών βραχιόνων ή ανυψωτικών κυλίνδρων πρέπει να διατηρείται οπωσδήποτε στο εσωτερικό της οριζόμενης διαδρομής n′, απόσταση ασφαλείας τουλάχιστον 25 mm από τα παρακείμενα τμήματα.

2.3.2.9.   Κάθισμα οδηγού και περιβάλλον

Σε καθιστή θέση, κάθε σημείο σύνθλιψης ή διάτμησης πρέπει να βρίσκεται εκτός της ακτίνας των χεριών ή των ποδιών του οδηγού. Η προϋπόθεση αυτή θεωρείται ότι πληρούται εφόσον τηρούνται οι παρακάτω όροι:

2.3.2.9.1.   Με το κάθισμα του οδηγού να βρίσκεται στη μεσαία θέση ρύθμισης τόσο κατά τη διαμήκη όσο και κατά την κατακόρυφη έννοια, το όριο της εφικτής απόστασης από τον οδηγό διαιρείται σε ζώνη Α και σε ζώνη Β. Το κέντρο των σφαιρικών αυτών ζωνών βρίσκεται 60 mm εμπρός και 580 mm άνω του σημείου αναφοράς του καθίσματος (βλέπε σχήμα 5). Η ζώνη Α αποτελείται από σφαίρα ακτίνας 550 mm, ενώ η ζώνη Β κείται ανάμεσα σε αυτή τη σφαίρα και σε σφαίρα ακτίνας 1 000 mm.

2.3.2.9.2.   Κοντά στα σημεία σύνθλιψης και διάτμησης πρέπει να τηρείται περιθώριο ασφαλείας 120 mm στη ζώνη Α και 25 mm στη ζώνη Β, ή στην περίπτωση μερών σε διάτμηση που προκαλούν γωνιακή μεταβολή, να τηρείται γωνία τουλάχιστον 30o.

2.3.2.9.3.   Στη ζώνη Α πρέπει να λαμβάνονται υπόψη μόνον τα σημεία σύνθλιψης και διάτμησης που δημιουργούνται από μέρη που κινούνται από εξωτερική πηγή ενέργειας.

2.3.2.9.4.   Αν ένα επικίνδυνο τμήμα οφείλεται στην παρουσία κατασκευαστικών στοιχείων κοντά στο κάθισμα, πρέπει να υπάρχει περιθώριο ασφαλείας τουλάχιστον 25 mm μεταξύ του κατασκευαστικού στοιχείου και του καθίσματος. Δεν υπάρχει επικίνδυνο τμήμα μεταξύ του ερεισινώτου του καθίσματος και των παρακείμενων κατασκευαστικών στοιχείων, που βρίσκονται πίσω από το ερεισίνωτο του καθίσματος, αν τα παρακείμενα κατασκευαστικά στοιχεία είναι λεία, ενώ το ερεισίνωτο του καθίσματος είναι στρογγυλεμένο στην παρακείμενη ζώνη και δεν εμφανίζει οξείες ακμές.

2.3.2.10.   Θέση συνοδού (αν προβλέπεται)

2.3.2.10.1.   Αν υπάρχουν τμήματα που δημιουργούν κίνδυνο για τα πόδια πρέπει να προβλεφθούν διατάξεις προστασίας σε ημισφαιρική ακτίνα 800 mm από το πρόσθιο άκρο του μαξιλαριού του καθίσματος και προς τα κάτω.

2.3.2.10.2.   Στο εσωτερικό μιας σφαίρας της οποίας το κέντρο βρίσκεται σε απόσταση 670 mm άνωθεν του κέντρου του πρόσθιου άκρου του καθίσματος του συνοδού, πρέπει να προστατεύονται όλα τα επικίνδυνα τμήματα που βρίσκονται στο εσωτερικό των ζωνών Α και Β όπως αναφέρεται στο σημείο 2.3.2.9 (βλέπε σχήμα 6).

Ελκυστήρες με μικρό μετατρόχιο (ελκυστήρες με μετατρόχιο όπως αυτό ορίζεται στο άρθρο 1, δεύτερη περίπτωση της οδηγίας 87/402/ΕΟΚ του Συμβουλίου (2)).

2.3.2.11.1.   Δεν εφαρμόζονται οι προδιαγραφές του σημείου 2.3.2.9 στη ζώνη που βρίσκεται κάτωθεν ενός επιπέδου με κλίση 45o προς τα πίσω, εγκαρσίου προς την κατεύθυνση πορείας, και διερχομένου από σημείο ευρισκόμενο σε απόσταση 240 mm πίσω από το σημείο αναφοράς του καθίσματος (βλέπε σχήμα 7). Αν υπάρχουν επικίνδυνα σημεία σε αυτήν τη ζώνη πρέπει να τοποθετηθούν στον ελκυστήρα προειδοποιητικές ενδείξεις.

2.3.2.11.2.   Όσον αφορά την πρόσβαση στο κάθισμα του οδηγού, εφαρμόζονται οι παράγραφοι 1 και 2 του τμήματος II του παραρτήματος I της οδηγίας 80/720/ΕΟΚ (3).

2.3.2.11.3.   Όσον αφορά τα συστήματα χειρισμού, εφαρμόζεται το τμήμα I.6 του παραρτήματος I της οδηγίας 80/720/ΕΟΚ.

2.3.2.11.4.   Εμπρός από ένα επίπεδο αναφοράς κάθετο προς το διαμήκη άξονα του οχήματος και διερχόμενο από το μέσο της ελεύθερης θέσης των ποδοπλήκτρων (συμπλέκτη ή/και πέδης), πρέπει να εξασφαλίζεται προστασία από τα υπέρθερμα τμήματα της εξάτμισης μέχρι απόσταση 300 mm στο άνω μέρος (700 mm πάνω από το επίπεδο επαφής του ελαστικού με το έδαφος) και μέχρι 150 mm στο κάτω μέρος (βλέπε σχήμα 8). Πλευρικά, το τμήμα που πρέπει να προστατεύεται ορίζεται από την εξωτερική επιφάνεια του ελκυστήρα και του συστήματος της εξάτμισης.

Τα υπέρθερμα τμήματα της εξάτμισης που διέρχονται κάτω από τον αναβαθμό ανόδου του ελκυστήρα, πρέπει, στην κάθετη προέκτασή τους, να είναι καλυμμένα ή να διαθέτουν άλλη θερμική προστασία.

2.3.2.12.   Διατάξη και επισήμανση των εύκαμπτων σωλήνων του υδραυλικού συστήματος

2.3.2.12.1.   Οι εύκαμπτοι σωλήνες του υδραυλικού συστήματος πρέπει να είναι τοποθετημένοι με τρόπο ώστε να αποφεύγεται κάθε κίνδυνος μηχανικής και θερμικής ζημιάς.

2.3.2.12.2.   Οι εύκαμπτοι σωλήνες του υδραυλικού συστήματος πρέπει να αναγνωρίζονται σαφώς και να διαθέτουν ανεξίτηλη και ευκρινή επισήμανση με τα εξής στοιχεία:

—	το σήμα του κατασκευαστή του σωλήνα,

—	την ημερομηνία κατασκευής (έτος και μήνας),

—	την ανώτατη επιτρεπόμενη δυναμική υπερπίεση λειτουργίας.

2.3.2.12.3.   Οι εύκαμπτοι σωλήνες του υδραυλικού συστήματος που βρίσκονται κοντά στη θέση του οδηγού ή του συνοδού πρέπει να είναι τοποθετημένοι και να ασφαλίζονται με τρόπο ώστε να μην προκαλείται κίνδυνος για κανέναν σε περίπτωση βλάβης.

2.3.2.13.   Διεύθυνση και ταλαντευόμενος άξονας

Τα τμήματα που μετακινούνται σε σχέση τα μεν προς τα δε ή σε σχέση με σταθερά τμήματα πρέπει να προστατεύονται αν βρίσκονται στο εσωτερικό της ζώνης που ορίζεται στα σημεία 2.3.2.9 έως 2.3.2.10.

Όταν ο ελκυστήρας είναι εφοδιασμένος με αρθρωτό σύστημα διεύθυνσης πρέπει, στην περιοχή συνάρθρωσης, να τοποθετούνται, και στις δύο πλευρές του οχήματος, ανεξίτηλες ή αμετακίνητες και ευκρινείς προειδοποιητικές ενδείξεις με εικόνες ή κείμενο, ότι η παραμονή στη μη προστατευόμενη περιοχή συνάρθρωσης απαγορεύεται. Ανάλογες ενδείξεις πρέπει να συμπεριλαμβάνονται στις οδηγίες χρήσης του οχήματος.

2.3.2.14.   Ακάλυπτοι άξονες μετάδοσης τοποθετημένοι στον ελκυστήρα

Οι ακάλυπτοι άξονες μετάδοσης (π.χ. για την κίνηση των 4 κινητηρίων τροχών) που μπορούν να περιστραφούν μόνον όταν ο ελκυστήρας βρίσκεται εν κινήσει πρέπει να προστατεύονται εφόσον βρίσκονται στο εσωτερικό της ζώνης που ορίζεται στα σημεία 2.3.2.9 και 2.3.2.10.

2.3.2.15.   Ελεύθερες ζώνες γύρω από τους κινητήριους τροχούς

2.3.2.15.1.   Οι ελεύθερες ζώνες των προφυλακτήρων των τροχών πρέπει να πληρούν τις παρακάτω προϋποθέσεις.

2.3.2.15.2.   Ως «ελεύθερη ζώνη» νοείται ο χώρος που πρέπει να παραμένει ελεύθερος γύρω από το ελαστικό του κινητήριου τροχού σε σχέση με τα παρακείμενα τμήματα του οχήματος.

Η ελεύθερη ζώνη των κινητήριων τροχών, όταν χρησιμοποιούνται τα μεγαλύτερα ελαστικά, πρέπει να αντιστοιχεί στις διαστάσεις που αναφέρονται στο παρακάτω σχήμα 9 και στον πίνακα 6.

Πίνακας 6

Κανονικό μετατρόχιο		Μικρό μετατρόχιο
a	h	a	h
mm	mm	mm	mm
40	60	15	30

Επιτρέπεται να υπάρχει ελεύθερη ζώνη μικρότερη από εκείνη που εμφανίζεται στο σχήμα 9 και στον πίνακα 6, επιπλέον των ζωνών που αναφέρονται στα σημεία 2.3.2.9 και 2.3.2.10, καθώς και στην περίπτωση των ελκυστήρων με μικρό μετατρόχιο, στην περίπτωση που οι προφυλακτήρες των τροχών χρησιμεύουν και για την απόξεση της κολλημένης λάσπης.

2.3.2.16.   Θερμές επιφάνειες

Οι θερμές επιφάνειες με τις οποίες είναι δυνατόν να έλθει σε επαφή ο χειριστής κατά τη διάρκεια της κανονικής λειτουργίας του ελκυστήρα πρέπει να καλύπτονται ή να μονώνονται. Η απαίτηση αυτή ισχύει για τις θερμές επιφάνειες που βρίσκονται κοντά στα σκαλοπάτια, τα κιγκλιδώματα, τις χειρολαβές και τα ενσωματωμένα (σταθερά) εξαρτήματα του ελκυστήρα που χρησιμοποιούνται ως μέσα πρόσβασης στο θάλαμο οδήγησης και τα οποία μπορούν να αγγιχτούν ακούσια.

2.3.2.17.   Κάλυψη των ακροδεκτών των συσσωρευτών

Οι μη γειωμένοι ακροδέκτες πρέπει να προστατεύονται από ακούσιο βραχυκύκλωμα.

2.4.   Μέθοδος προσδιορισμού του σημείου αναφοράς του καθίσματος

2.4.1.   Γενικά

Η μέθοδος και η συσκευή που χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό του σημείου αναφοράς κάθε τύπου επενδεδυμένου καθίσματος περιγράφονται κατωτέρω.

2.4.2.   Ορισμοί

Σημείο αναφοράς καθίσματος (SIP):

σημείο που βρίσκεται στο κεντρικό κατακόρυφο διάμηκες επίπεδο της συσκευής προσδιορισμού του sip η οποία απεικονίζεται στο σχήμα 10 και η οποία τοποθετείται πάνω στο κάθισμα του οδηγού σύμφωνα με τα σημεία 2.4.4 και 2.4.6.

Το σημείο αναφοράς του καθίσματος ορίζεται σε σχέση με το όχημα και δεν μετακινείται ανάλογα με τις ρυθμίσεις ή/και τις ταλαντεύσεις του καθίσματος.

2.4.3.   Συσκευή προσδιορισμού του σημείου αναφοράς του καθίσματος (SIP)

Η συσκευή προσδιορισμού του sip πρέπει να είναι όμοια με την απεικονιζομένη στο σχήμα 10. Η μάζα της συσκευής πρέπει να ισούται με 6 ± 1 kg. Το κάτω μέρος της συσκευής πρέπει να είναι επίπεδο και λείο.

2.4.4.   Ρύθμιση του καθίσματος για τον προσδιορισμό του σημείου αναφοράς (SIP)

Όταν το κάθισμα και το σύστημα ανάρτησής του είναι ρυθμιζόμενα, το κάθισμα πρέπει να ρυθμίζεται ως εξής πριν από τον προσδιορισμό του σημείου αναφοράς:

α)	όλες οι ρυθμίσεις — πρόσθια/οπίσθια θέση, ύψος και κλίση — πρέπει να βρίσκονται στο μέσο της διαδρομής. Αν δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα, πρέπει να χρησιμοποιείται η ρύθμιση προς τα πάνω και προς τα πίσω που πλησιάζει περισσότερο στη μεσαία θέση·

β)

τα ρυθμιζόμενα συστήματα ανάρτησης πρέπει να ρυθμίζονται κατά τρόπον ώστε το σύστημα να βρίσκεται στο μέσο της ταλάντωσής του με τη συσκευή προσδιορισμού στη θέση της και φορτισμένη. Το σύστημα ανάρτησης μπορεί να σταθεροποιείται μηχανικά στη θέση αυτή κατά τον προσδιορισμό του σημείου αναφοράς (SIP)·

γ)	η μη ρυθμιζόμενη ανάρτηση σταθεροποιείται στην κατακόρυφη θέση που επιτυγχάνεται όταν η συσκευή προσδιορισμού είναι στη θέση της και φορτισμένη·

δ)	αν οι προαναφερόμενες ρυθμίσεις είναι αντίθετες προς τις ρητές οδηγίες του κατασκευαστή, οι οδηγίες αυτές πρέπει να τηρούνται ώστε να επιτευχθεί η συνιστώμενη ρύθμιση για οδηγό βάρους 75 kg.

Σημείωση: Ένας οδηγός βάρους 75 kg ισοδυναμεί περίπου προς τη συσκευή προσδιορισμού τοποθετημένη πάνω στο κάθισμα και φορτισμένη με μάζα 65 kg.

2.4.5.   Προσδιορισμός των τριών αξόνων αναφοράς x′, y′ και z′ για το SIP

Οι συντεταγμένες καθορίζονται ως εξής:

α)	στη μια πλευρά του στηρίγματος του καθίσματος εντοπίζεται η οπή στερέωσης που βρίσκεται στην πιο οπίσθια θέση·

β)	αν ο άξονας αυτής της οπής είναι παράλληλος προς τον άξονα άρθρωσης που ορίζεται στη συσκευή, τότε αυτός λαμβάνεται ως άξονας y′ (με κατεύθυνση από αριστερά προς τα δεξιά σε σχέση με καθισμένο οδηγό — βλέπε σχήμα 11)·

γ)

αν ο άξονας αυτής της οπής είναι παράλληλος προς το κατακόρυφο επίπεδο που διέρχεται από την διάμεση γραμμή του καθίσματος, τότε λαμβάνεται ως άξονας y′ η παράλληλος προς τον προαναφερόμενο άξονα άρθρωσης, η οποία διέρχεται από το σημείο τομής μεταξύ του επιπέδου του στηρίγματος του καθίσματος και του άξονα της προαναφερόμενης οπής (βλέπε σχήμα 12)·

δ)	σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, ο άξονας y′ καθορίζεται ανάλογα με τα δεδομένα του εξεταζομένου καθίσματος·

ε)	οι άξονες x′ και z′ ορίζονται ως τομές του οριζόντιου και κατακόρυφου επιπέδου που διέρχονται από τον άξονα y′ με το κατακόρυφο επίπεδο που διέρχεται από την διάμεση γραμμή του καθίσματος. Οι άξονες x′ και z′ πρέπει να έχουν κατεύθυνση προς τα εμπρός και προς τα πάνω (βλέπε σχήματα 11 και 12).

2.4.6.   Μέθοδος προσδιορισμού του σημείου αναφοράς του καθίσματος (SIP)

Το σημείο αναφοράς του καθίσματος (SIP) προσδιορίζεται με τη συσκευή που απεικονίζεται στο σχήμα 10 με την ακόλουθη διαδικασία:

α)	το κάθισμα καλύπτεται με ένα κομμάτι υφάσματος για να διευκολυνθεί η ορθή τοποθέτηση της συσκευής·

β)	η συσκευή (χωρίς πρόσθετη μάζα) τοποθετείται στο μαξιλάρι του καθίσματος έτσι ώστε να εφάπτεται στο ερεισίνωτο·

γ)	στη συνέχεια η συσκευή φορτίζεται ώστε το συνολικό βάρος της να φθάσει από 6 ± 1 kg στα 26 ± 1 kg. Το κέντρο της κατακόρυφης δύναμης πρέπει να βρίσκεται περίπου 40 mm εμπρός από την ένδειξη του σημείου αναφοράς του καθίσματος στο οριζόντιο τμήμα της συσκευής (βλέπε σχήμα 10)·

δ)	στη συσκευή εφαρμόζεται δύο φορές οριζόντια δύναμη 100 Ν περίπου στο σημείο αναφοράς του καθίσματος όπως δείχνει το σχήμα 10·

ε)	προστίθενται και άλλα βάρη έτσι ώστε η συνολική μάζα της συσκευής να φθάσει από 26 ± 1 kg σε 65 ± 1 kg. Το κέντρο της κατακόρυφης δύναμης των προστιθέμενων μαζών πρέπει να βρίσκεται 40 mm εμπρός από την ένδειξη του σημείου αναφοράς του καθίσματος στο οριζόντιο τμήμα της συσκευής (βλέπε σχήμα 10)·

στ)

στις δύο πλευρές του καθίσματος, σε δύο κατακόρυφα επίπεδα που βρίσκονται σε ίση απόσταση από τη διαμήκη διάμεση γραμμή του καθίσματος, μετρώνται με ακρίβεια ±1 mm, όπως ορίζονται στο σημείο 2.4.5, οι συντεταγμένες των τομών των εν λόγω επιπέδων τον άξονα του σημείου αναφοράς του καθίσματος που προσδιορίζεται από τη συσκευή. Ως συντεταγμένες sip καταγράφονται οι αριθμητικοί μέσοι όροι των εξαγομένων μετρήσεων των δύο επιπέδων·

ζ)	οι συνθήκες που προκύπτουν από τη μέθοδο προσδιορισμού και αποκλίνουν από τη διαδικασία που περιγράφεται στο παρόν παράρτημα ή που ενδέχεται να αποτελέσουν πηγή σφαλμάτων, πρέπει να καταγράφονται όπως και τα αίτιά τους.

---

(1)  Οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Ιουλίου 2009, σχετικά με τη μέγιστη εκ κατασκευής ταχύτητα και με τις εξέδρες φορτώσεως των γεωργικών ή δασικών ελκυστήρων με τροχούς (κωδικοποιημένη έκδοση) (ΕΕ L 198 της 30.7.2009, σ. 15).

(2)  ΕΕ L 220 της 8.8.1978, σ. 1.

(3)  ΕΕ L 194 της 28.7.1980, σ. 1.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III-Α

Αλεξήνεμα και άλλοι υαλοπίνακες Προδιαγραφές εξοπλισμού, ορισμοί, αίτηση επικύρωσης, επικύρωση, σήματα, γενικές προδιαγραφές, δοκιμές και πιστότητα της παραγωγής

1.   ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ

Οι γεωργικοί ή δασικοί ελκυστήρες μπορούν, κατά την κρίση των κατασκευαστών τους να είναι εξοπλισμένοι:

1.1.1.   είτε με αλεξήνεμα (παρμπρίζ) και με υαλοπίνακες εκτός των αλεξηνέμων σύμφωνους με τις προδιαγραφές του παρόντος παραρτήματος·

1.1.2.   είτε με αλεξήνεμα σύμφωνα με τις προδιαγραφές που εφαρμόζονται στους υαλοπίνακες εκτός των αλεξηνέμων του παρόντος παραρτήματος, πλην εκείνων που υπάγονται στις διατάξεις της παραγράφου 9.1.4.2 του παραρτήματος III-Γ της παρούσας οδηγίας (υαλοπίνακες των οποίων ο συντελεστής κανονικής μετάδοσης του φωτός μπορεί να είναι κατώτερος από 70 %)·

1.1.3.   επιτρέπεται η χρήση άκαμπτων πλαστικών υαλοπινάκων για εφαρμογές πλην των αλεξηνέμων, όπως έχει εγκριθεί η χρήση αυτή στην οδηγία 92/22/ΕΟΚ του Συμβουλίου (1) ή στον κανονισμό αριθ. 43 της UN/ECE, παράρτημα 14.

2.   ΟΡΙΣΜΟΙ

Κατά την έννοια της παρούσας οδηγίας:

2.1.   Ως «υαλοπίνακας από ύαλο σκληρυμένη διά βαφής» νοείται υαλοπίνακας που αποτελείται από ένα μόνο φύλλο υάλου που έχει υποστεί ειδική επεξεργασία με σκοπό να αυξηθεί η μηχανική αντοχή του και να ελέγχεται ο θρυμματισμός του κατά τη θραύση.

Ως «υαλοπίνακας από ύαλο από συγκολλημένα φύλλα», νοείται υαλοπίνακας που αποτελείται από τουλάχιστον δύο φύλλα υάλου που συγκρατούνται μεταξύ τους με ένα ή περισσότερα ενδιάμεσα φύλλα πλαστικού. Η εν λόγω ύαλος ονομάζεται:

2.2.1.   «κοινή», όταν κανένα από τα φύλλα που την απαρτίζουν δεν έχει υποστεί επεξεργασία, ή

2.2.2.   «κατεργασμένη», όταν τουλάχιστον ένα από τα φύλλα που την απαρτίζουν έχει υποστεί ειδική επεξεργασία με σκοπό να αυξηθεί η μηχανική αντοχή της και να ελέγχεται ο θρυμματισμός κατά τη θραύση.

2.3.   Ως «υαλοπίνακας ασφαλείας με πλαστική επικάλυψη» νοείται υαλοπίνακας ως αυτός που ορίζεται στα σημεία 2.1 ή 2.2 επενδεδυμένος στην εσωτερική του επιφάνεια με στρώμα πλαστικής ύλης.

2.4.   Ως «υαλοπίνακας ασφαλείας από πλαστική ύαλο» νοείται υαλοπίνακας από ύαλο από συγκολλημένα φύλλα, με ένα φύλλο υάλου και ένα ή περισσότερα επάλληλα φύλλα πλαστικού εκ των οποίων ένα λειτουργεί ως ενδιάμεσο στρώμα. Το(τα) φύλλο(α) πλαστικού βρίσκεται(ονται) στην εσωτερική όψη του υαλοπίνακα όταν αυτός συναρμόζεται στον ελκυστήρα.

Ως «συγκρότημα αλεξήνεμων» νοείται συγκρότημα αποτελούμενο από αλεξήνεμα διαφορετικού σχήματος και διαφορετικών διαστάσεων που εξετάζονται ως προς τις μηχανικές ιδιότητες, τον τρόπο θρυμμάτισης και τη συμπεριφορά τους κατά τις δοκιμές αντοχής στις συνθήκες του περιβάλλοντος.

2.5.1.   Ως «επίπεδο αλεξήνεμο» νοείται αλεξήνεμο που δεν εμφανίζει ονομαστική καμπυλότητα εκφραζόμενη με ύψος τμήματος (βέλος) μεγαλύτερο από 10 mm ανά μέτρο μήκους.

2.5.2.   Ως «κυρτό αλεξήνεμο» νοείται αλεξήνεμο με ονομαστική κυρτότητα εκφραζόμενη με ύψος τμήματος (βέλος) μεγαλύτερο από 10 mm ανά μέτρο μήκους.

2.6.   Ως «διπλό παράθυρο» νοείται σύνολο αποτελούμενο από δύο υαλοπίνακες που τοποθετούνται χωριστά στο ίδιο άνοιγμα του ελκυστήρα.

Ως «διπλός υαλοπίνακας» νοείται σύνολο αποτελούμενο από δύο υαλοπίνακες που έχουν συναρμολογηθεί μόνιμα στο εργοστάσιο και διαχωρίζονται από ομοιόμορφο διάκενο.

2.7.1.   Ως «συμμετρικός διπλός υαλοπίνακας» νοείται διπλός υαλοπίνακας που οποίου οι υαλοπίνακες που τον συνιστούν είναι του αυτού τύπου (ύαλος σκληρυμένη διά βαφής, ύαλος από συγκολλημένα φύλλα κλπ.) με τα ίδια κύρια και δευτερεύοντα χαρακτηριστικά.

2.7.2.   Ως «ασύμμετρος διπλός υαλοπίνακας» νοείται διπλός υαλοπίνακας του οποίου οι δύο υαλοπίνακες που τον συνιστούν είναι διαφορετικού τύπου (ύαλος η οποία έχει υποστεί βαφή, ύαλος από συγκολλημένα φύλλα κλπ.) με διαφορετικά κύρια ή και δευτερεύοντα χαρακτηριστικά.

2.8.   Ως «κύριο χαρακτηριστικό» νοείται χαρακτηριστικό που μεταβάλλει αισθητά τις οπτικές ή και μηχανικές ιδιότητες ενός υαλοπίνακα σε σχέση με τη λειτουργία που πρέπει να επιτελεί ο εν λόγω υαλοπίνακας στον ελκυστήρα. Ο όρος αυτός περιλαμβάνει επίσης την εμπορική επωνυμία ή το βιομηχανικό σήμα.

2.9.   Ως «δευτερεύον χαρακτηριστικό» νοείται χαρακτηριστικό δυνάμενο να μεταβάλει τις οπτικές ή και μηχανικές ιδιότητες ενός υαλοπίνακα κατά τρόπο σημαντικό για τη λειτουργία την οποία προορίζεται ο εν λόγω υαλοπίνακας στον ελκυστήρα. Η σημασία της μεταβολής υπολογίζεται με βάση τους δείκτες δυσκολίας.

2.10.   Ως «δείκτης δυσκολίας» νοείται μια κατάταξη δύο βαθμών που ισχύει για τις παρατηρούμενες στην πράξη διακυμάνσεις για κάθε δευτερεύον χαρακτηριστικό. Η μετάβαση από το δείκτη 1 στο δείκτη 2 υποδηλοί την ανάγκη εκτέλεσης συμπληρωματικών δοκιμών.

2.11.   Ως «ανεπτυγμένη επιφάνεια αλεξηνέμου» νοείται η επιφάνεια του ελάχιστου ορθογωνίου τεμαχίου υάλου από το οποίο μπορεί να κατασκευαστεί αλεξήνεμο.

Ως «γωνία κλίσης ενός αλεξήνεμου» νοείται η γωνία που σχηματίζεται από την κατακόρυφο και την ευθεία που ενώνουν το άνω και το κάτω άκρο του αλεξήνεμου. Οι εν λόγω ευθείες λαμβάνονται στο κατακόρυφο επίπεδο που περιέχει το διαμήκη άξονα του ελκυστήρα.

2.12.1.   Η μέτρηση της γωνίας κλίσης γίνεται με τον ελκυστήρα άφορτο και ακίνητο επί του εδάφους.

2.12.2.   Οι ελκυστήρες που είναι εφοδιασμένοι με σύστημα ανάρτησης υδροπνευματικό, υδραυλικό ή πεπιεσμένου αέρα, ή με σύστημα αυτόματης ρύθμισης της απόστασης από το έδαφος αναλόγως του φορτίου, δοκιμάζονται υπό τις κανονικές συνθήκες λειτουργίας που ορίζει ο κατασκευαστής.

2.13.   Ως «ύψος τμήματος, h» (βέλος τομέα) νοείται η μέγιστη απόσταση που χωρίζει την εσωτερική επιφάνεια του υαλοπίνακα από επίπεδο που διέρχεται από τα άκρα του. Η απόσταση αυτή μετράται με κατεύθυνση σχεδόν κάθετη προς τον υαλοπίνακα (βλέπε παράρτημα III-ΙΔ σχήμα 1).

Ως «τύπος υαλοπίνακα» νοούνται οι υαλοπίνακες που ορίζονται στα σημεία 2.1 έως 2.4, οι οποίοι δεν εμφανίζουν ουσιαστικές διαφορές κυρίως όσον αφορά τα κύρια και δευτερεύοντα χαρακτηριστικά τους που αναφέρονται στα παραρτήματα III-Δ έως III-ΙΒ.

2.14.1.   Αν και η τροποποίηση των κύριων χαρακτηριστικών συνεπάγεται ότι πρόκειται για νέο τύπο προϊόντος, σε ορισμένες περιπτώσεις η τροποποίηση του σχήματος και των διαστάσεων δεν συνεπάγεται κατ' ανάγκη υποχρέωση εκτέλεσης πλήρους σειράς δοκιμών. Για ορισμένες από τις δοκιμές που προσδιορίζονται σε ειδικά παραρτήματα, οι υαλοπίνακες μπορούν να ομαδοποιηθούν εφόσον είναι σαφές ότι διαθέτουν ανάλογα κύρια χαρακτηριστικά.

2.14.2.   Υαλοπίνακες οι οποίοι εμφανίζουν διαφορές μόνον από πλευράς δευτερευόντων χαρακτηριστικών τους, θεωρούνται ότι ανήκουν στον ίδιο τύπο. Ωστόσο, ορισμένες δοκιμές μπορούν να γίνουν σε δείγματα υαλοπινάκων, εφόσον η διεξαγωγή των δοκιμών αυτών προβλέπεται ρητώς στους όρους δοκιμής.

2.15.   Ως «καμπυλότητα r» νοείται η κατά προσέγγιση τιμή της μικρότερης ακτίνας του τόξου του αλεξήνεμου που μετράται στην πλέον καμπύλη ζώνη.

3.   ΑΙΤΗΣΗ ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΤΥΠΟΥ

3.1.   Η αίτηση έγκρισης τύπου ΕΚ για έναν τύπο υαλοπίνακα υποβάλλεται από τον κατασκευαστή των υαλοπινάκων ασφαλείας ή τον εντολοδόχο του, δεόντως αναγνωρισμένο στο κράτος όπου κατατίθεται η αίτηση. Για κάθε τύπο υαλοπίνακα η αίτηση μπορεί να υποβληθεί μόνο σε ένα κράτος μέλος.

Για κάθε τύπο κρυστάλλου ασφαλείας, η αίτηση συνοδεύεται από τα ακόλουθα έγγραφα εις τριπλούν και από τις ακόλουθες ενδείξεις:

τεχνική περιγραφή που περιλαμβάνει όλα τα κύρια και δευτερεύοντα χαρακτηριστικά, και

3.2.1.1.   για υαλοπίνακες εκτός αλεξηνέμων, σχέδια διαστάσεων Α4 ή διπλωμένα σε αυτές τις διαστάσεις που αναφέρουν:

—	τη μέγιστη επιφάνεια,

—	τη μικρότερη γωνία μεταξύ δύο παρακείμενων πλευρών του υαλοπίνακα,

—	εάν χρειάζεται, το μεγαλύτερο ύψος του τμήματος (βέλους)·

για τα αλεξήνεμα:

3.2.1.2.1.   κατάλογο των τύπων αλεξήνεμου για τους οποίους ζητείται η επικύρωση, ο οποίος αναφέρει την επωνυμία των κατασκευαστών των ελκυστήρων,

σχέδια σε κλίμακα 1 προς 10 καθώς και διαγράμματα των αλεξηνέμων και της τοποθέτησής τους στον ελκυστήρα, αρκετά λεπτομερή ώστε να δείχνουν:

3.2.1.2.2.1.   τη θέση του αλεξήνεμου σε σχέση με το σημείο αναφοράς όπως ορίζεται στο σημείο 1.2 του παραρτήματος Ι της οδηγίας 2008/2/ΕΚ (2),

3.2.1.2.2.2.   τη γωνία κλίσης του αλεξήνεμου,

3.2.1.2.2.3.   τη θέση και τις διαστάσεις της ζώνης στην οποία διενεργείται ο έλεγχος των οπτικών ιδιοτήτων και, κατά περίπτωση, την επιφάνεια η οποία έχει υποστεί διαφορική βαφή,

3.2.1.2.2.4.   την ανεπτυγμένη επιφάνεια του αλεξήνεμου,

3.2.1.2.2.5.   το μέγιστο ύψος του τμήματος (βέλους) του αλεξήνεμου,

3.2.1.2.2.6.   την καμπυλότητα του αλεξήνεμου (αποκλειστικά για λόγους ομαδοποίησης)·

3.2.1.3.   για τους διπλούς υαλοπίνακες, σχέδια σχήματος το πολύ Α 4 ή διπλωμένα σε αυτές τις διαστάσεις που αναφέρουν επί πλέον των αναφερομένων στο σημείο 3.2.1.1 στοιχείων:

—	τον τύπο κάθε συστατικού του υαλοπίνακα,

—	το είδος της σφράγισης (οργανική, ύαλος-ύαλος ή ύαλος-μέταλλο),

—	το ονομαστικό πάχος του διάκενου μεταξύ των δύο υαλοπινάκων.

3.3.   Εξάλλου, ο αιτών υποχρεούται να προσκομίσει επαρκή αριθμό δοκιμίων και δειγμάτων ετοίμων υαλοπινάκων των εξεταζόμενων τύπων. Ο αριθμός αυτός ορίζεται ενδεχομένως από κοινού με την τεχνική υπηρεσία που είναι αρμόδια για τη διεξαγωγή των δοκιμών.

3.4.   Η αρμόδια αρχή εξακριβώνει ότι υφίστανται ικανοποιητικά μέτρα για τον αποτελεσματικό έλεγχο της πιστότητας της παραγωγής πριν χορηγήσει την έγκριση τύπου.

4.   ΣΗΜΑΤΑ

4.1.   Όλοι οι υαλοπίνακες ασφαλείας, περιλαμβανομένων των δειγμάτων και των δοκιμίων που υποβάλλονται προς έγκριση τύπου, πρέπει να φέρουν το βιομηχανικό ή το εμπορικό σήμα του κατασκευαστή. Το σήμα πρέπει να είναι ευανάγνωστο και ανεξίτηλο.

5.   ΕΓΚΡΙΣΗ ΤΥΠΟΥ

5.1.   Όταν τα προσκομισθέντα για έγκριση τύπου δείγματα πληρούν τις προϋποθέσεις των κατωτέρω σημείων 5 έως 7, χορηγείται έγκριση τύπου για τον αντίστοιχο τύπο υαλοπινάκων ασφαλείας.

5.2.   Όπως ορίζεται στα παραρτήματα III-Ε, III-Ζ, III-ΙΑ και III-ΙΒ, χορηγείται αριθμός έγκρισης τύπου για κάθε τύπο ή, στην περίπτωση των αλεξήνεμων, για κάθε ομάδα για την οποία χορηγείται η έγκριση τύπου. Τα δύο πρώτα ψηφία (προς το παρόν 00 για την οδηγία 89/173/ΕΟΚ υπό την αρχική της μορφή) υποδηλούν τη σειρά των τροποποιήσεων που αντιστοιχούν στις πλέον πρόσφατες μείζονες τεχνικές μεταβολές οι οποίες επενήχθησαν στην οδηγία 89/173/ΕΟΚ, όπως αντικαταστάθηκε από την παρούσα οδηγία, κατά την ημερομηνία χορήγησης της έγκρισης τύπου. Το ίδιο κράτος μέλος δεν μπορεί να χορηγήσει τον αριθμό αυτό σε άλλο τύπο ή ομάδα υαλοπινάκων ασφαλείας.

Η έγκριση τύπου του υαλοπίνακα, η επέκταση ή άρνηση της έγκρισης τύπου ενός υαλοπίνακα ασφαλείας κατ' εφαρμογή της παρούσας οδηγίας, γνωστοποιείται στα κράτη μέλη με δελτίο ανακοίνωσης σύμφωνα με το υπόδειγμα του παραρτήματος III-Β της παρούσας οδηγίας και των προσαρτημάτων του.

5.3.1.   Όσον αφορά τα αλεξήνεμα, το δελτίο ανακοίνωσης της έγκρισης τύπου ΕΚ συνοδεύεται από έγγραφο που περιέχει κατάλογο των τύπων αλεξήνεμων που περιλαμβάνονται στην ομάδα στην οποία χορηγείται έγκριση τύπου, καθώς και τα χαρακτηριστικά της ομάδας σύμφωνα με το συμπληρωματικό προσάρτημα 8 του παραρτήματος III-Β.

Σε κάθε υαλοπίνακα ασφαλείας και κάθε διπλό υαλοπίνακα που είναι σύμφωνα προς εγκεκριμένο τύπο υαλοπίνακα κατ' εφαρμογή της παρούσας οδηγίας, τοποθετείται σε εμφανές σημείο, εκτός του προβλεπόμενου στο σημείο 4.1 σήματος, σήμα έγκρισης τύπου ΕΚ. Επίσης μπορεί να τοποθετηθεί οποιοδήποτε ειδικό σήμα έγκρισης τύπου που χορηγείται για κάθε υαλοπίνακα ενός διπλού υαλοπίνακα.

Το εν λόγω σήμα έγκρισης τύπου αποτελείται:

5.4.1.   από ορθογώνιο το οποίο περιέχει το μικρό γράμμα «e» ακολουθούμενο από τον διακριτικό αριθμό της χώρας που χορήγησε την επικύρωση (3),

5.4.2.   τον αριθμό έγκρισης τύπου, δεξιά του ορθογωνίου που προβλέπεται στο σημείο 5.4.1.

Τα ακόλουθα συμπληρωματικά σύμβολα τοποθετούνται πλησίον του προαναφερόμενου σήματος έγκρισης τύπου:

5.5.1.   αν πρόκειται για αλεξήνεμο:

I	:	αν πρόκειται για ύαλο σκληρυμένη διά βαφής (I/Ρ αν φέρει επένδυση) (4),
II	:	αν πρόκειται για κοινή ύαλο από συγκολλημένα φύλλα (II/Ρ αν φέρει επένδυση) (4),
III	:	αν πρόκειται για κατεργασμένη ύαλο από συγκολλημένα φύλλα (III/Ρ αν φέρει επένδυση) (4),
IV	:	αν πρόκειται για πλαστική ύαλο·

V

:

αν πρόκειται για υαλοπίνακα πλην των αλεξηνέμων που εμπίπτει στις διατάξεις του σημείου 9.1.4.2 του παραρτήματος III-Γ·

VI

:

αν πρόκειται για διπλό υαλοπίνακα,

T

:

αν πρόκειται για αλεξήνεμο ανταποκρινόμενο στις προδιαγραφές που ισχύουν για τους πλην των αλεξηνέμων υαλοπίνακες, εκτός από εκείνες που εμπίπτουν στις διατάξεις του σημείου 9.1.4.2 του παραρτήματος III-Γ (υαλοπίνακες των οποίων ο συντελεστής κανονικής μετάδοσης του φωτός μπορεί να είναι κατώτερος του 70 %). Στην περίπτωση πάντως των αλεξηνέμων που ανταποκρίνονται στις προδιαγραφές που ισχύουν για τους (πλην αλεξηνέμων) υαλοπίνακες από συγκολλημένα φύλλα, το σύμβολο αυτό δεν μπορεί να επιτεθεί αν δεν εκτελεστεί η δοκιμή συμπεριφοράς στην πρόσκρουση της κεφαλής επί επιπέδου δοκιμίου, όπως ορίζεται στο σημείο 3.3.2 του παραρτήματος III-Γ, με ύψος πτώσεως μεταξύ 4,0 m + 25/ –0 mm.

5.6.   Το σήμα έγκρισης τύπου ΕΚ και το σύμβολο πρέπει να είναι ευανάγνωστα και ανεξίτηλα.

5.7.   Στο προσάρτημα του παρόντος παραρτήματος περιλαμβάνονται παραδείγματα σημάτων έγκρισης τύπου.

6.   ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ

6.1.   Όλα τα είδη υάλου και μάλιστα εκείνα που προορίζονται για την κατασκευή αλεξηνέμων πρέπει να είναι ποιότητας που να περιορίζει στο ελάχιστο τον κίνδυνο σωματικής βλάβης σε περίπτωση θραύσης. Η ύαλος πρέπει να εμφανίζει ικανοποιητική αντοχή στις καταπονήσεις που θα προκύψουν ενδεχομένως στη διάρκεια συμβάντων επερχομένων υπό κανονικές συνθήκες κυκλοφορίας, καθώς και στους ατμοσφαιρικούς και θερμικούς παράγοντες, στις χημικές ουσίες, στην καύση και την τριβή.

6.2.   Οι υαλοπίνακες ασφαλείας πρέπει επίσης να είναι επαρκώς διαφανείς, να μην προκαλούν αισθητή παραμόρφωση των αντικειμένων όπως φαίνονται διά μέσου του αλεξηνέμου ή οποιαδήποτε σύγχυση των χρωμάτων που χρησιμοποιούνται για την οδική σήμανση. Σε περίπτωση θραύσης του αλεξηνέμου, ο οδηγός πρέπει να μπορεί να διακρίνει αρκετά την οδό ώστε να πεδήσει και να σταματήσει τον ελκυστήρα με απόλυτη ασφάλεια.

7.   ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ

Όλοι οι τύποι υαλοπινάκων ασφαλείας ανάλογα με την κατηγορία στην οποία ανήκουν, πρέπει να πληρούν τις ακόλουθες ειδικές προδιαγραφές:

7.1.   όσον αφορά τα αλεξήνεμα από ύαλο σκληρυμένη διά βαφής, τις απαιτήσεις του παραρτήματος III-Δ,

7.2.   όσον αφορά τους υαλοπίνακες που έχουν υποστεί ομοιόμορφη βαφή, εκτός των αλεξηνέμων, τις απαιτήσεις του παραρτήματος III-Δ,

7.3.   όσον αφορά τα αλεξήνεμα από κοινή ύαλο από συγκολλημένα φύλλα, τις απαιτήσεις του παραρτήματος III-ΣΤ,

7.4.   όσον αφορά τους υαλοπίνακες από κοινή ύαλο από συγκολλημένα φύλλα, πλην των αλεξηνέμων, τις απαιτήσεις του παραρτήματος III-Ζ,

7.5.   όσον αφορά τα αλεξήνεμα από κατεργασμένη ύαλο από συγκολλημένα φύλλα, τις απαιτήσεις του παραρτήματος III-Η,

7.6.   εκτός των προαναφερομένων προδιαγραφών, οι υαλοπίνακες ασφαλείας που είναι επενδεδυμένοι με πλαστικό, τις απαιτήσεις του παραρτήματος III-Θ,

7.7.   όσον αφορά τα αλεξήνεμα από πλαστική ύαλο, τις απαιτήσεις του παραρτήματος III-I,

7.8.   όσον αφορά τους υαλοπίνακες από πλαστική ύαλο, πλην των αλεξηνέμων, τις απαιτήσεις του παραρτήματος III-IΑ,

7.9.   όσον αφορά τους διπλούς υαλοπίνακες, τις απαιτήσεις του παραρτήματος III-IΒ.

8.   ΔΟΚΙΜΕΣ

Η παρούσα οδηγία προβλέπει τις ακόλουθες δοκιμές:

8.1.1.   Δοκιμή θρυμματισμού

Η δοκιμή αυτή έχει σκοπό:

8.1.1.1.   να εξακριβώσει ότι τα θραύσματα και τεμάχια που προκύπτουν από τη θραύση του υαλοπίνακα είναι τέτοια ώστε να περιορίζεται στο ελάχιστο ο κίνδυνος τραυματισμού, και

8.1.1.2.   όταν πρόκειται για αλεξήνεμο, να ελέγξει την παραμένουσα ορατότητα μετά τη θραύση.

8.1.2.   Δοκιμή μηχανικής αντοχής

8.1.2.1.   Δοκιμή κρούσης σφαιριδίου

Πρόκειται για δύο δοκιμές, η πρώτη με σφαιρίδιο 227 g, η δε άλλη με σφαιρίδιο 2 260 g.

8.1.2.1.1.   Δοκιμή με το σφαιρίδιο 227 g. Η δοκιμή αυτή έχει σκοπό να εκτιμήσει την πρόσφυση του ενδιάμεσου στρώματος των υαλοπινάκων από συγκολλημένα φύλλα και τη μηχανική αντοχή των υαλοπινάκων που έχουν υποστεί ομοιόμορφη βαφή.

8.1.2.1.2.   Δοκιμή με σφαιρίδιο 2 260 g. Η δοκιμή αυτή έχει σκοπό να εκτιμήσει την αντοχή του υαλοπίνακα από συγκολλημένα φύλλα στην εισχώρηση του σφαιριδίου.

8.1.2.2.   Δοκιμή συμπεριφοράς στην πρόσκρουση της κεφαλής

Η δοκιμή αυτή έχει σκοπό να εξακριβώσει την πιστότητα του υαλοπίνακα στις απαιτήσεις όσον αφορά τον περιορισμό των τραυματισμών σε περίπτωση πρόσκρουσης της κεφαλής πάνω στο αλεξήνεμο, τους υαλοπίνακες από συγκολλημένα φύλλα και τους υαλοπίνακες από πλαστική ύαλο, καθώς και τις μονάδες με διπλά υαλοστάσια που χρησιμοποιούνται ως πλάγια τζάμια.

8.1.3.   Δοκιμή αντοχής στους περιβαλλοντικούς παράγοντες

8.1.3.1.   Δοκιμή τριβής

Η δοκιμή αυτή έχει σκοπό να διαπιστώσει αν η αντοχή στην τριβή ενός υαλοπίνακα ασφαλείας υπερβαίνει μια ορισμένη τιμή.

8.1.3.2.   Δοκιμή αντοχής στις υψηλές θερμοκρασίες

Η δοκιμή αυτή έχει σκοπό να εξακριβώσει ότι, σε περίπτωση παρατεταμένης έκθεσης σε υψηλές θερμοκρασίες, δεν εμφανίζεται φυσαλλίδα ή άλλο ελάττωμα στο ενδιάμεσο στρώμα των υαλοπινάκων από συγκολλημένα φύλλα και από πλαστική ύαλο.

8.1.3.3.   Δοκιμή αντοχής στην ακτινοβολία

Η δοκιμή αυτή έχει σκοπό να εξακριβώσει αν η μετάδοση του φωτός στους υαλοπίνακες από συγκολλημένα φύλλα, πλαστική ύαλο και ύαλο με πλαστική επικάλυψη, μειώνεται σημαντικά μετά από παρατεταμένη έκθεση σε ακτινοβολία ή αν ο υαλοπίνακας υφίσταται σημαντικό αποχρωματισμό.

8.1.3.4.   Δοκιμή αντοχής στην υγρασία

Η δοκιμή αυτή έχει σκοπό να εξακριβώσει αν οι υαλοπίνακες από συγκολλημένα φύλλα, από πλαστική ύαλο και από ύαλο με πλαστική επικάλυψη, αντέχουν σε παρατεταμένη έκθεση στην ατμοσφαιρική υγρασία χωρίς να υποστούν σημαντικές αλλοιώσεις.

8.1.3.5.   Δοκιμή αντοχής στις μεταβολές της θερμοκρασίας

Η δοκιμή αυτή έχει σκοπό να εξακριβώσει αν το(τα) πλαστικό(ά) υλικό(ά) που χρησιμοποιούνται σε υαλοπίνακες ασφαλείας όπως ορίζονται στα σημεία 2.3 και 2.4 παραπάνω αντέχει(ουν) σε παρατεταμένη έκθεση σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες χωρίς να υποστούν σημαντικές αλλοιώσεις.

8.1.4.   Οπτικές ιδιότητες

8.1.4.1.   Δοκιμή μετάδοσης του φωτός

Η δοκιμή αυτή έχει σκοπό να εξακριβώσει αν η κανονική μετάδοση τους φωτός στους υαλοπίνακες ασφαλείας υπερβαίνει μια ορισμένη τιμή.

8.1.4.2.   Δοκιμή οπτικής παραμόρφωσης

Η δοκιμή αυτή έχει σκοπό να εξακριβώσει ότι η παραμόρφωση των αντικειμένων όπως φαίνονται μέσα από το αλεξήνεμο δεν είναι τόσο μεγάλη ώστε να ενοχλεί τον οδηγό.

8.1.4.3.   Δοκιμή διαχωρισμού του δευτερογενούς ειδώλου

Η δοκιμή αυτή έχει σκοπό να εξακριβώσει ότι η γωνία διαχωρισμού του δευτερογενούς και του πρωτογενούς ειδώλου δεν υπερβαίνει μια ορισμένη τιμή.

8.1.4.4.   Δοκιμή αναγνώρισης των χρωμάτων

Η δοκιμή αυτή έχει σκοπό να εξακριβώσει ότι δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος σύγχυσης των χρωμάτων όπως φαίνονται μέσα από το αλεξήνεμο.

8.1.5.   Δοκιμή αντοχής στη φωτιά

Η δοκιμή αυτή έχει σκοπό να εξακριβώσει ότι η εσωτερική όψη υαλοπίνακος ασφαλείας, όπως ορίζεται στα σημεία 2.3 και 2.4, έχει επαρκώς χαμηλό βαθμό καύσης.

8.1.6.   Δοκιμή αντοχής στις χημικές ουσίες

Η δοκιμή αυτή έχει σκοπό να εξακριβώσει αν η εσωτερική όψη υαλοπίνακα ασφαλείας, όπως ορίζεται στα σημεία 2.3 και 2.4, αντέχουν στην έκθεση σε χημικές ουσίες, που ενδέχεται να βρίσκονται ή να χρησιμοποιούνται στο όχημα (π.χ. προϊόντα καθαρισμού) χωρίς να υποστεί αλλοίωση.

8.2.   Δοκιμές που πρέπει να εκτελεσθούν για τις κατηγορίες υαλοπινάκων που ορίζονται στα σημεία 2.1 έως 2.4 της παρούσας οδηγίας

8.2.1.   Οι υαλοπίνακες ασφαλείας υποβάλλονται στις δοκιμές που απαριθμούνται στον ακόλουθο πίνακα:

	Αλεξήνεμα							Λοιποί υαλοπίνακες
	Ύαλος η οποίο έχει υποστεί βαφή		Κοινή ύαλος από συγκολλημένα φύλλα		Κατεργασμένη ύαλος από συγκολλημένα φύλλα		Πλαστική ύαλος	Ύαλος η οποία έχει υποστεί βαφή	Ύαλος από συγκολλημένα φύλλα	Πλαστική ύαλος
	I	I/P	II	II/P	III	III/P	IV
Θρυμματισμός	Α4/2	Α4/2	—	—	Α8/4	Α8/4	—	Α5/2	—	—
Μηχανική αντοχή:
σφαιρίδιο 227 g	—	—	Α6/4.3.	Α6/4.3.	Α6/4.3.	Α6/4.3.	Α6/4.3.	Α5/3.1.	Α7/4	Α7/4
σφαιρίδιο 2 260 g	—	—	Α6/4.2.	Α6/4.2.	Α6/4.2.	Α6/4.2.	—	—	—	—
Συμπεριφορά στην πρόσκρουση της κεφαλής (5)	Α4/3	Α4/3	Α6/3	Α6/3	Α6/3	Α6/3	Α10/3	—	Α7/3 (7)	Α11/3 (7)
Εκ τριβής:
εξωτερική όψη	—	—	Α6/5.1.	Α6/5.1.	Α6/5.1.	Α6/5.1.	Α6/5.1.	—	Α6/5.1.	Α6/5.1.
εσωτερική όψη	—	Α9/2	—	Α9/2	—	Α9/2	Α9/2	Α9/2 (6)	Α9/2 (6)	Α9/2
Υψηλή θερμοκρασία	—	—	Α3/5	Α3/5	Α3/5	Α3/5	Α3/5	—	Α3/5	Α3/5
Ακτινοβολία	—	Α3/4	Α3/6	Α3/6	Α3/6	Α3/6	Α3/6	—	Α3/6	Α3/4
Υγρασία	—	Α3/7	Α3/7	Α3/7	Α3/7	Α3/7	Α3/7	Α3/7 (6)	Α3/7	Α3/7
Μετάδοση του φωτός	Α3/9.1.	Α3/9.1.	Α3/9.1.	Α3/9.1.	Α3/9.1.	Α3/9.1.	Α3/9.1.	Α3/9.1.	Α3/9.1.	Α3/9.1.
Οπτική παραμόρφωση	Α3/9.2.	Α3/9.2.	Α3/9.2.	Α3/9.2.	Α3/9.2.	Α3/9.2.	Α3/9.2.	—	—	—
Δευτερογενές είδωλο	Α3/9.3.	Α3/9.3.	Α3/9.3.	Α3/9.3.	Α3/9.3.	Α3/9.3.	Α3/9.3.	—	—	—
Αναγνώριση των χρωμάτων	Α3/9.4.	Α3/9.4.	Α3/9.4.	Α3/9.4.	Α3/9.4.	Α3/9.4.	Α3/9.4.	—	—	—
Αντοχή στις μεταβολές της θερμοκρασίας	—	Α3/8	—	Α3/8	—	Α3/8	Α3/8	Α3/8 (6)	Α3/8 (6)	Α3/8
Αντοχή στη φωτιά	—	Α3/10	—	Α3/10	—	Α3/10	Α3/10	Α3/10 (6)	Α3/10 (6)	Α3/10
Αντοχή στις χημικές ουσίες	—	Α3/11	—	Α3/11	—	Α3/11	Α3/11	Α3/11 (6)	Α3/11 (6)	Α3/11
ΣΗΜ: Στοιχεία όπως IΑ /3 παραπέμπουν στο σημείο 3 του παραρτήματος III-IΑ όπου περιέχεται η περιγραφή της αντίστοιχης δοκιμής και οι απαιτήσεις αποδοχής του υλικού.

8.2.2.   Χορηγείται έγκριση τύπου για υαλοπίνακα ασφαλείας εφόσον πληροί όλες τις προϋποθέσεις που ορίζονται στις σχετικές διατάξεις που αναφέρονται στον παραπάνω πίνακα.

9.   ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ Ή ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΕΝΟΣ ΤΥΠΟΥ ΥΑΛΟΠΙΝΑΚΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

Κάθε τροποποίηση ενός τύπου υαλοπίνακα ασφαλείας ή, αν πρόκειται για αλεξήνεμο, κάθε προσθήκη αλεξήνεμου σε μια ομάδα, γνωστοποιείται στη διοικητική υπηρεσία που χορήγησε την έγκριση τύπου γι' αυτόν τον τύπο υαλοπίνακα. Η υπηρεσία αυτή δύναται τότε:

9.1.1.   είτε να θεωρήσει ότι οι τροποποιήσεις δεν πρόκειται να έχουν αισθητά αρνητική επίδραση και, αν πρόκειται για αλεξήνεμο, ότι ο νέος τύπος θα ενταχθεί στην ομάδα αλεξήνεμων για την οποία έχει χορηγηθεί η έγκριση τύπου, και ότι, εν πάση περιπτώσει, ο υαλοπίνακας ασφαλείας εξακολουθεί να πληροί τις προδιαγραφές,

9.1.2.   είτε να ζητήσει νέο πρακτικό από την τεχνική υπηρεσία που είναι αρμόδια για τις δοκιμές.

9.2.   Γνωστοποίηση

9.2.1.   Η επιβεβαίωση ή άρνηση της έγκρισης τύπου (ή της επέκτασής της) γνωστοποιείται στα κράτη μέλη, σύμφωνα με τη διαδικασία που διαλαμβάνεται στο σημείο 5.3.

9.2.2.   Η αρμόδια αρχή που χορήγησε επέκταση της έγκρισης τύπου τοποθετεί σε κάθε γνωστοποίηση της έγκρισης τύπου αύξοντα αριθμό.

10.   ΠΙΣΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

10.1.   Ο εγκεκριμένος υαλοπίνακας ασφαλείας, κατ' εφαρμογή του παρόντος παραρτήματος και των παραρτημάτων που ακολουθούν, πρέπει να κατασκευάζεται με τρόπο ώστε να ανταποκρίνεται στον εγκεκριμένο τύπο και να πληροί τις προδιαγραφές των σημείων 6, 7 και 8.

10.2.   Πρέπει να διενεργείται μόνιμος έλεγχος της παραγωγής, προκειμένου να εξακριβώνεται η τήρηση των προδιαγραφών του σημείου 10.1.

Ο κάτοχος έγκρισης τύπου πρέπει ειδικότερα:

10.3.1.   να μεριμνά για την εφαρμογή των διαδικασιών ποιοτικού ελέγχου των προϊόντων,

10.3.2.   να έχει πρόσβαση στον αναγκαίο εξοπλισμό για τον έλεγχο της πιστότητας προς κάθε επικυρωμένο τύπο,

10.3.3.   να καταχωρεί τα στοιχείο που αφορούν τα αποτελέσματα των δοκιμών και τα προσαρτώμενα έγγραφα (8) που πρέπει να είναι διαθέσιμα για ορισμένη περίοδο που καθορίζεται σε συμφωνία με τη διοικητική υπηρεσία,

10.3.4.   να αναλύει τα αποτελέσματα κάθε τύπου δοκιμής, προκειμένου να ελέγχεται και να διαπιστώνεται η σταθερότητα των χαρακτηριστικών του προϊόντος λαμβανομένων υπόψη των επιτρεπόμενων αποκλίσεων κατά τη βιομηχανική παραγωγή,

10.3.5.   να βεβαιωθεί τουλάχιστον ότι για κάθε τύπο προϊόντος έχουν διενεργηθεί οι δοκιμές που επιτάσσει το παράρτημα III-IΕ της παρούσας οδηγίας,

10.3.6.   να φροντίσει ώστε κάθε λήψη δείγματος ή δοκιμίου που αποκαλύπτει τη μη πιστότητα για τον εξεταζόμενο τύπο δοκιμής να ακολουθείται από νέα δειγματοληψία και νέα δοκιμή.

Λαμβάνονται όλα τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να αποκατασταθεί η πιστότητα της αντίστοιχης παραγωγής.

Η αρμόδια αρχή μπορεί ανά πάσα στιγμή να επαληθεύει τις μεθόδους ελέγχου της πιστότητας που εφαρμόζονται για κάθε μονάδα παραγωγής (βλέπε σημείο 1.3 του παραρτήματος III-IΕ).

10.4.1.   Στη διάρκεια κάθε ελέγχου, τα βιβλία των δοκιμών και της παρακολούθησης της παραγωγής πρέπει να κοινοποιούνται στον επιθεωρητή.

10.4.2.   Ο εν λόγω επιθεωρητής μπορεί να επιλέγει στην τύχη τα δείγματα που θα δοκιμασθούν στο εργαστήριο του κατασκευαστή. Ο ελάχιστος αριθμός δειγμάτων καθορίζεται ανάλογα με τα αποτελέσματα των ιδίων ελέγχων του κατασκευαστή.

10.4.3.   Όταν το επίπεδο ποιότητας δεν φαίνεται ικανοποιητικό ή όταν εμφανίζεται ανάγκη επαλήθευσης της εγκυρότητας των δοκιμών που έγιναν κατ' εφαρμογή του σημείου 10.4.2, ο επιθεωρητής μπορεί να λάβει δείγματα που αποστέλλονται στην τεχνική υπηρεσία η οποία διενήργησε τις δοκιμές επικύρωσης.

10.4.4.   Η αρμόδια αρχή μπορεί να διενεργεί όλους τους ελέγχους που επιτάσσει η παρούσα οδηγία.

10.4.5.   Κανονικά, οι αρμόδιες αρχές επιτρέπουν δύο επιθεωρήσεις ετησίως. Αν προκύψουν αρνητικά αποτελέσματα στη διάρκεια της μιας από τις δύο αυτές επιθεωρήσεις, η αρμόδια αρχή φροντίζει να ληφθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου η πιστότητα της παραγωγής να αποκατασταθεί το ταχύτερο δυνατόν.

11.   ΚΥΡΩΣΕΙΣ ΛΟΓΩ ΜΗ ΠΙΣΤΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

11.1.   Η έγκριση τύπου που χορηγείται για τύπο υαλοπινάκων ασφαλείας, κατ' εφαρμογή της παρούσας οδηγίας, δύναται να ανακληθεί αν δεν τηρείται η προϋπόθεση του σημείου 10.1.

11.2.   Σε περίπτωση ανάκλησης της προηγουμένης χορηγηθείσας έγκρισης τύπου από κράτος μέλος, αυτό ενημερώνει αμέσως τα άλλα κράτη μέλη με αντίγραφο του δελτίου ανακοίνωσης της έγκρισης τύπου το οποίο στο τέλος φέρει, με παχείς χαρακτήρες, ημερομηνία και υπογραφή, την ένδειξη «ΑΝΑΚΛΗΘΕΙΣΑ ΕΓΚΡΙΣΗ ΤΥΠΟΥ».

12.   ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΠΑΥΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

Εάν ο κάτοχος έγκρισης τύπου παύσει ολοσχερώς την κατασκευή ενός τύπου υαλοπινάκων ασφαλείας που εμπίπτει στο πεδίο της παρούσας οδηγίας, το γνωστοποιεί στην αρχή που χορήγησε την έγκριση τύπου η οποία ενημερώνει τα άλλα κράτη μέλη με αντίγραφο του δελτίου ανακοίνωσης της έγκρισης τύπου σύμφωνο προς το υπόδειγμα του παραρτήματος III-Β.

13.   ΕΠΩΝΥΜΙΑ ΚΑΙ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΦΟΡΤΙΣΜΕΝΕΣ ΜΕ ΤΙΣ ΔΟΚΙΜΕΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΤΥΠΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

Κάθε κράτος μέλος ανακοινώνει στα άλλα κράτη μέλη και την Επιτροπή την επωνυμία και τη διεύθυνση των τεχνικών υπηρεσιών που είναι επιφορτισμένες με τις δοκιμές έγκρισης τύπου και των διοικητικών υπηρεσιών που χορηγούν την έγκριση τύπου ΕΚ και στις οποίες πρέπει να αποστέλλονται τα δελτία ανακοίνωσης της έγκρισης τύπου ή της άρνησης ή της ανάκλησης της έγκρισης τύπου που εκδίδονται στα άλλα κράτη μέλη.

---

(1)  ΕΕ L 129 της 14.5.1992, σ. 11.

(2)  Οδηγία 2008/2/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Ιανουαρίου 2008, σχετικά με το οπτικό πεδίο και τους υαλοκαθαριστήρες των γεωργικών ή δασικών ελκυστήρων με τροχούς (κωδικοποιημένη έκδοση) (ΕΕ L 24 της 29.1.2008, σ. 30).

(3)  1 για τη Γερμανία, 2 για τη Γαλλία, 3 για την Ιταλία, 4 για τις Κάτω Χώρες, 5 για τη Σουηδία, 6 για το Βέλγιο, 7 για την Ουγγαρία, 8 για την Τσεχική Δημοκρατία, 9 για την Ισπανία, 11 για το Ηνωμένο Βασίλειο, 12 για την Αυστρία, 13 για το Λουξεμβούργο, 17 για τη Φινλανδία, 18 για τη Δανία, 19 για τη Ρουμανία, 20 για την Πολωνία, 21 για την Πορτογαλία, 23 για την Ελλάδα, 24 για την Ιρλανδία, 26 για τη Σλοβενία, 27 για τη Σλοβακία, 29 για την Εσθονία, 32 για τη Λετονία, 34 για τη Βουλγαρία, 36 για τη Λιθουανία, 49 για την Κύπρο και 50 για τη Μάλτα.

(4)  Σύμφωνα με τον ορισμό του σημείου 2.3.

(5)  Η δοκιμή αυτή πρέπει να εκτελείται επίσης και στους διπλούς υαλοπίνακες σύμφωνα με το παράρτημα III-ΙΒ σημείο 3.

(6)  Εφόσον φέρει εσωτερική επένδυση από πλαστικό.

(7)  Η δοκιμή αυτή πρέπει να εκτελείται με ύψος πτώσεως 4 m + 25/ –0 mm αντί 1,5 m + 25/ –0 mm όταν οι υαλοπίνακες χρησιμοποιούνται ως αλεξήνεμα σε ελκυστήρες.

ΣΗΜ: Στοιχεία όπως IΑ /3 παραπέμπουν στο σημείο 3 του παραρτήματος III-IΑ όπου περιέχεται η περιγραφή της αντίστοιχης δοκιμής και οι απαιτήσεις αποδοχής του υλικού.

(8)  Τα αποτελέσματα της δοκιμής θρυμματισμού καταχωρούνται έστω και αν δεν απαιτείται φωτογραφία.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III-Β

[Μέγιστο σχήμα: Α 4 (210 x 297 mm)]

Γνωστοποίηση

—	έγκρισης τύπου ΕΚ

—	άρνησης έγκρισης τύπου

—	επέκταση της έγκρισης τύπου

—	ανάκλησης της έγκρισης (1) τύπου υαλοπινάκων ασφαλείας κατ’ εφαρμογή της οδηγίας …/…/ΕΚ

Αριθμός έγκρισης τύπου ΕΚ: … Επέκταση αριθ.: …

1.   Κλάση του υαλοπίνακα ασφαλείας:

…

2.   Περιγραφή του υαλοπίνακα: βλ. συμπλ. παράρτημα 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 (1) και, στην περίπτωση αλεξήνεμου, τον κατάλογο σύμφωνα με το προσάρτημα 8:

…

…

3.   Βιομηχανικό ή εμπορικό σήμα:

…

4.   Ονοματεπώνυμο και διεύθυνση του κατασκευαστή:

…

…

5.   Ονοματεπώνυμο και διεύθυνση του εντολοδόχου του κατασκευαστή (εφόσον χρειάζεται):

…

6.   Προσκομίστηκε για έγκριση τύπου ΕΚ στις:

…

7.   Τεχνική υπηρεσία επιφορτισμένη με τις δοκιμές έγκρισης τύπου:

…

8.   Ημερομηνία του πρακτικού δοκιμής:

…

9.   Αριθμός του πρακτικού δοκιμής:

…

10.   Η έγκριση τύπου χορηγήθηκε/δεν χορηγήθηκε/επεκτάθηκε/ανακλήθηκε (1):

…

11.   Αιτιολογία της επέκτασης της έγκρισης τύπου:

…

…

…

12.   Παρατηρήσεις:

…

…

…

13.   Τόπος: …

14.   Ημερομηνία: …

15.   Υπογραφή: …

16.   Επισυνάπτεται κατάλογος των εγγράφων που αποτελούν τον φάκελο της έγκρισης τύπου ο οποίος έχει κατατεθεί στη διοικητική υπηρεσία που χορήγησε την έγκριση και ο οποίος διατίθεται κατόπιν αιτήσεως.

---

(1)  Διαγράψτε τις περιττές ενδείξεις.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III-Γ

Γενικές συνθήκες δοκιμής

1.   ΔΟΚΙΜΕΣ ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΟΥ

1.1.   Ο προς δοκιμή υαλοπίνακας δεν πρέπει να είναι στερεωμένος με άκαμπτο τρόπο. Μπορεί ωστόσο να εφαρμοστεί πάνω σε πανομοιότυπο υαλοπίνακα με τη βοήθεια κολλητικής ταινίας που επικολλάται σε όλη την περίμετρό του.

1.2.   Για να επιτευχθεί θρυμματισμός χρησιμοποιείται σφυρί, μάζας 75 g περίπου, ή άλλο σύστημα που έχει ισοδύναμα αποτελέσματα. Η ακτίνα καμπυλότητας της αιχμής είναι 0,2 ±0,05 mm.

1.3.   Γίνεται δοκιμή σε κάθε οριζόμενο σημείο κρούσης.

1.4.   Η εξέταση των θραυσμάτων πραγματοποιείται σύμφωνα με τα αποτυπώματα σε φωτογραφικό χάρτη επαφής (κοντάκτ). Η έκθεση αρχίζει το αργότερο 10 δευτερόλεπτα μετά την κρούση και ολοκληρώνεται το αργότερο 3 λεπτά μετά την κρούση. Λαμβάνονται υπόψη μόνο οι πιο σκοτεινές γραμμές που αντιστοιχούν στην αρχική θραύση. Το εργαστήριο πρέπει να κρατήσει τις φωτογραφικές αναπαραστάσεις των επιτευχθέντα θρυμματισμών.

2.   ΔΟΚΙΜΕΣ ΚΡΟΥΣΗΣ ΣΦΑΙΡΙΔΙΟΥ

2.1.   Δοκιμή με το σφαιρίδιο των 227 g

2.1.1.   Συσκευές

2.1.1.1.   Σφαιρίδιο από βαμμένο χάλυβα, μάζας 227 ± 2 g και διαμέτρου περίπου 38 mm.

2.1.1.2.   Σύστημα που επιτρέπει την ελεύθερη πτώση του σφαιριδίου από ύψος που πρέπει να καθορίζεται, ή σύστημα που προσδίδει στο σφαιρίδιο ταχύτητα ανάλογη εκείνης που θα αποκτούσε κατά την ελεύθερη πτώση του. Σε περίπτωση που θα χρησιμοποιηθεί σύστημα εκτόξευσης του σφαιριδίου, η ανοχή ως προς την ταχύτητα πρέπει να είναι ±1 % της ταχύτητας που ισοδυναμεί με την ταχύτητα της ελεύθερης πτώσης.

2.1.1.3.   Υποστήριγμα ως το απεικονιζόμενο στο σχήμα 1, αποτελούμενο από δύο χαλύβδινα πλαίσια, με μηχανικώς λειασμένα περιθώρια πλάτους 15 mm, τα οποία εφαρμόζονται το ένα πάνω στο άλλο και είναι εφοδιασμένα με παρεμβάσματα από ελαστικό πάχους 3 mm περίπου, πλάτους 15 mm και σκληρότητας 50 IRHD.

Το κάτω πλαίσιο στηρίζεται σε κιβώτιο από χάλυβα ύψους περίπου 150 mm. Ο υπό δοκιμή υαλοπίνακας συγκρατείται στη θέση του από το άνω πλαίσιο, μάζας 3 kg περίπου. Το υποστήριγμα συγκολλάται σε χαλύβδινη πλάκα πάχους 12 mm περίπου, που στηρίζεται πάνω στο έδαφος με παρεμβολή μιας πλάκας από ελαστικό, πάχους 3 mm περίπου και σκληρότητας 50 IRHD.

2.1.2.   Συνθήκες δοκιμής

—	Θερμοκρασία: 20 ± 5 oC

—	Πίεση: μεταξύ 860 και 1 060 mbar

—	Σχετική υγρασία: 60 % ± 20 %.

2.1.3.   Δοκίμιο

Το δοκίμιο πρέπει να είναι επίπεδο, τετράγωνου οχήματος, πλευράς 300 + 10 mm/– 0.

2.1.4.   Διαδικασία δοκιμής

Ακριβώς κατά την έναρξη της δοκιμής, το δοκίμιο εκτίθεται στην οριζόμενη θερμοκρασία επί τουλάχιστον 4 ώρες.

Το δοκίμιο τοποθετείται πάνω στο υποστήριγμα (2.1.1.3). Το επίπεδο του δοκιμίου πρέπει να είναι κάθετο προς την κατεύθυνση πρόσπτωσης της σφαίρας με ανοχή μικρότερη των 3°.

Η θέση του σημείου κρούσης πρέπει να βρίσκεται σε μέγιστη απόσταση 25 mm από το γεωμετρικό κέντρο του δοκιμίου, αν το ύψος πτώσης δεν υπερβαίνει τα 6 m, ή σε μέγιστη απόσταση 50 mm από το κέντρο του δοκιμίου σε περίπτωση που το ύψος πτώσης υπερβαίνει τα 6 m. Το σφαιρίδιο πρέπει να προσκρούσει στην όψη του δοκιμίου που αντιστοιχεί στην εξωτερική επιφάνεια του υαλοπίνακα ασφαλείας όταν τοποθετείται επί του οχήματος. Το σφαιρίδιο μπορεί να προσκρούσει μόνο μία φορά.

2.2.   Δοκιμή με το σφαιρίδιο των 2 260 g

2.2.1.   Συσκευές

2.2.1.1.   Σφαιρίδιο από βαμμένο χάλυβα, μάζας 2 260 ± 20 g και διαμέτρου περίπου 82 mm.

2.2.1.2.   Σύστημα που επιτρέπει την ελεύθερη πτώση του σφαιριδίου από ύψος που πρέπει να καθορίζεται ή σύστημα που προσδίδει στο σφαιρίδιο ταχύτητα ανάλογη εκείνης που θα αποκτούσε κατά την ελεύθερη πτώση του. Σε περίπτωση που θα χρησιμοποιηθεί σύστημα εκτόξευσης του σφαιριδίου, η ανοχή ως προς την ταχύτητα πρέπει να είναι ±1 % της ταχύτητας που ισοδυναμεί με την ταχύτητα της ελεύθερης πτώσης.

2.2.1.3.   Υποστήριγμα ως το απεικονιζόμενο στο σχήμα 1 και όμοιο με εκείνο που περιγράφεται στο σημείο 2.1.1.3.

2.2.2.   Συνθήκες δοκιμής

—	Θερμοκρασία: 20 ± 5 oC,

—	Πίεση: μεταξύ 860 και 1 060 mbar,

—	Σχετική υγρασία: 60 % ± 20 %.

2.2.3.   Δοκίμιο

Το δοκίμιο πρέπει να είναι επίπεδο, τετράγωνου οχήματος, πλευράς 300 + 10 mm/– 0, ή να έχει αποκοπεί από το πλέον επίπεδο μέρος αλεξήνεμου ή άλλου καμπύλου υαλοπίνακα ασφαλείας.

Είναι δυνατό η δοκιμή να πραγματοποιηθεί στο σύνολο του αλεξήνεμου ή άλλου καμπύλου υαλοπίνακα ασφαλείας. Στην περίπτωση αυτή πρέπει να εξασφαλισθεί καλή επαφή μεταξύ του υαλοπίνακα ασφαλείας και του υποστηρίγματος.

2.2.4.   Διαδικασία δοκιμής

Ακριβώς κατά την έναρξη της δοκιμής, το δοκίμιο εκτίθεται στην οριζόμενη θερμοκρασία επί τουλάχιστον 4 ώρες.

Το δοκίμιο τοποθετείται πάνω στο υποστήριγμα (2.1.1.3). Το επίπεδο του δοκιμίου πρέπει να είναι κάθετο προς την κατεύθυνση πρόσπτωσης τους σφαιριδίου με ανοχή μικρότερη των 3°. Εφόσον πρόκειται για πλαστική ύαλο, το δοκίμιο πρέπει να συγκρατείται επί του υποστηρίγματος με σύσφιξη μέσω κατάλληλου συστήματος.

Η θέση του σημείου κρούσης πρέπει να βρίσκεται σε μέγιστη απόσταση 25 mm από το γεωμετρικό κέντρο του δοκιμίου.

Το σφαιρίδιο πρέπει να προσκρούσει στην όψη του δοκιμίου που αντιστοιχεί στην εσωτερική επιφάνεια του υαλοπίνακα ασφαλείας όταν τοποθετείται επί του οχήματος. Το σφαιρίδιο μπορεί να προσκρούσει μόνο μία φορά.

3.   ΔΟΚΙΜΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΚΡΟΥΣΗ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΗΣ

3.1.   Συσκευές

3.1.1.   Ομοίωμα κεφαλής, σφαιρικού ή ημισφαιρικού σχήματος, από σκληρό αντικολλητό ξύλο (κόντρα-πλακέ) καλυμμένο με μη μόνιμο κάλυμμα από πίλημα (τσόχα) και εφοδιασμένο ή όχι με ξύλινη διαδοκίδα. Μεταξύ του σφαιρικού τμήματος και της διαδοκίδας υπάρχει ένα ενδιάμεσο τεμάχιο που αντιστοιχεί στο λαιμό και, από την άλλη πλευρά της διαδοκίδας, στέλεχος συναρμολόγησης.

Οι διαστάσεις αναφέρονται στο σχήμα 2.

Η ολική μάζα της συσκευής πρέπει να είναι 10 ±0,2 kg.

3.1.2.   Σύστημα που επιτρέπει την ελεύθερη πτώση του ομοιώματος της κεφαλής από ύψος, που πρέπει να καθορίζεται, ή σύστημα που προσδίδει στο ομοίωμα της κεφαλής ταχύτητα ανάλογη της ταχύτητας που μπορούσε να αποκτήσει με ελεύθερη πτώση.

Σε περίπτωση χρησιμοποίησης συστήματος που εκτοξεύει το ομοίωμα της κεφαλής, η ανοχή ως προς την ταχύτητα πρέπει να είναι ± 1 % της ταχύτητας που ισοδυναμεί στην ταχύτητα σε ελεύθερη πτώση.

3.1.3.   Υποστήριγμα ως το απεικονιζόμενο στο σχήμα 3 για τις δοκιμές με επίπεδα δοκίμια. Το υποστήριγμα αποτελείται από δύο πλαίσια από χάλυβα, με μηχανικά λειασμένα περιθώρια πλάτους 50 mm, τα οποία εφαρμόζονται το ένα πάνω στο άλλο και είναι εφοδιασμένα με παρεμβύσματα από ελαστικό πάχους 3 mm πλάτους 15 ± 1 mm και σκληρότητας 70 IRHD.

Το άνω πλαίσιο στερεώνεται πάνω στο κάτω πλαίσιο με τουλάχιστον οκτώ κοχλίες.

3.2.   Συνθήκες δοκιμής

3.2.1.   Θερμοκρασία: 20° ± 5 °C

3.2.2.   Πίεση: μεταξύ 860 και 1 060 mbar,

3.2.3.   Σχετική υγρασία: 60 % ± 20 %.

3.3.   Διαδικασία δοκιμής

3.3.1.   Δοκιμή σε επίπεδο δοκίμιο

Το επίπεδο δοκίμιο μήκους 1 100 mm + 5/– 2 mm και πλάτους 500 mm + 5/– 2 mm, διατηρείται σε σταθερή θερμοκρασία 20 °C ± 5 °C τουλάχιστον επί 4 ώρες, ακριβώς πριν από τη δοκιμή. Το δοκίμιο στερεώνεται στα πλαίσια υποστήριξης (3.1.3) και οι κοχλίες σφίγγονται με τρόπο ώστε η μετατόπιση του δοκιμίου να μην υπερβαίνει τα 2 mm στη διάρκεια της δοκιμής. Το επίπεδο του δοκιμίου πρέπει να είναι αισθητώς κάθετο προς την κατεύθυνση πρόσπτωσης του ομοιώματος της κεφαλής. Η θέση του σημείου κρούσης πρέπει να βρίσκεται σε μέγιστη απόσταση 40 mm από το γεωμετρικό κέντρο του δοκιμίου. Η κεφαλή πρέπει να προσκρούσει πάνω στην όψη του δοκιμίου που αντιστοιχεί στην εσωτερική επιφάνεια του υαλοπίνακα ασφαλείας όταν τοποθετείται στον ελκυστήρα. Η κεφαλή πρέπει να χτυπήσει μόνο μία φορά.

Μετά από 12 δοκιμές πρέπει να αντικατασταθεί η επιφάνεια κρούσης του καλύμματος από πίλημα (τσόχα).

3.3.2.   Δοκιμές σε πλήρες αλεξήνεμο (χρησιμοποιείται μόνο για ύψος πτώσης μικρότερο ή ίσο με 1,5 m)

Το αλεξήνεμο τοποθετείται ελεύθερα πάνω σε υποστήριγμα παρεμβάλλοντας ταινία από ελαστικό, σκληρότητας 70 IRHD και πάχους 3 mm περίπου. Το πλάτος επαφής σε όλη την περίμετρο είναι περίπου 15 mm. Το υποστήριγμα πρέπει να αποτελείται από ένα σταθερό στοιχείο που αντιστοιχεί στο σχήμα του αλεξήνεμου, έτσι ώστε το ομοίωμα της κεφαλής να προσκρούει επί της εσωτερικής όψης. Εν ανάγκη, το αλεξήνεμο στερεώνεται επί του στηρίγματος με σύσφιγξη μέσω καταλλήλου συστήματος. Το υποστήριγμα πρέπει να στηρίζεται σε σταθερή βάση με την παρεμβολή φύλλου από ελαστικό σκληρότητας 70 IRHD και πάχους 3 mm περίπου.

Η επιφάνεια του αλεξήνεμου πρέπει να είναι αισθητώς κάθετη προς την κατεύθυνση πρόσπτωσης του ομοιώματος της κεφαλής.

Η θέση του σημείου κρούσης πρέπει να βρίσκεται σε μέγιστη απόσταση 40 mm από το γεωμετρικό κέντρο του αλεξήνεμου. Η κεφαλή πρέπει να προσκρούει πάνω στην όψη του αλεξήνεμου που αντιστοιχεί στην εσωτερική επιφάνεια του υαλοπίνακα ασφαλείας όταν τοποθετείται πάνω στον ελκυστήρα. Η κεφαλή πρέπει να χτυπήσει μόνο μια φορά.

Μετά από 12 δοκιμές πρέπει να αντικατασταθεί η επιφάνεια κρούσης του καλύμματος από πίλημα (τσόχα).

4.   ΔΟΚΙΜΗ ΑΝΤΟΧΗΣ ΣΤΗ ΦΘΟΡΑ ΑΠΟ ΤΡΙΒΗ

4.1.   Συσκευές

4.1.1.   Σύστημα εκτριβής (1) που απεικονίζεται σχηματικά στο σχήμα 4 και αποτελείται από τα ακόλουθα στοιχεία:

—	οριζόντιο περιστρεφόμενο δίσκο με σταθερό κέντρο, φορά περιστροφής αντίθετη προς τη φορά των δεικτών του ρολογιού και ταχύτητα 65 έως 75 στροφές/min,

—	δύο ερματισμένοι παράλληλοι βραχίονες. Κάθε βραχίονας φέρει ειδικό λειαντικό τροχίσκο που περιστρέφεται ελεύθερα επί οριζοντίου άξονα με ένσφαιρο τριβέα. Κάθε τροχίσκος εφάπτεται στο δοκίμιο πιεζόμενο από μάζα 500 g.

Ο περιστρεφόμενος δίσκος του συστήματος πρέπει να περιστρέφεται σταθερά εντός επιπέδου (η απόκλιση σε σχέση με το επίπεδο αυτό δεν πρέπει να υπερβαίνει ±0,05 mm σε απόσταση 1,6 mm από την περιφέρεια του δίσκου). Οι τροχίσκοι έχουν συναρμολογηθεί κατά τρόπον ώστε όταν έρχονται σε επαφή με το περιστρεφόμενο δοκίμιο, να περιστρέφονται με αντίθετη φορά η μια προς την άλλη, ασκώντας έτσι πίεση και τριβή κατά μήκος καμπύλων γραμμών επί στεφάνης 30 cm2 περίπου, δύο φορές κάθε σε κάθε περιστροφή του δοκιμίου.

4.1.2.   Λειαντικοί τροχίσκοι (2), διαμέτρου 45 έως 50 mm και πάχους 12,5 mm. Αποτελούνται από ειδικό λειαντικό υλικό, λεπτά κονιορτοποιημένο και ενσωματωμένο σε μάζα ελαστικού μέσης σκληρότητας. Οι τροχίσκοι πρέπει να έχουν σκληρότητα 72 ± 5 IRHD, μετρούμενη σε τέσσερα σημεία σε ίση απόσταση μεταξύ τους επί της μέσης γραμμής της επιφανείας τριβής, ενώ η πίεση εφαρμόζεται καθέτως κατά μήκος της μιας διαμέτρου του τροχίσκου. Οι αναγνώσεις τρέπει να γίνονται 10 s μετά την εφαρμογή της πίεσης.

Οι τροχίσκοι πρέπει να δοκιμαστούν πολύ αργά σε επίπεδο φύλλο υάλου ώστε να έχουν απόλυτα επίπεδη επιφάνεια.

4.1.3.   Φωτεινή πηγή, που αποτελείται από ένα λαμπτήρα πυράκτωσης του οποίου το νήμα περιέχεται εντός παραλληλεπιπέδου 1,5 mm × 1,5 mm × 3 mm. Η τάση που εφαρμόζεται στο νήμα του λαμπτήρα πρέπει να είναι τέτοια ώστε η θερμοκρασία του χρώματος να είναι 2 856 ± 50 Κ. Η τάση αυτή πρέπει να σταθεροποιηθεί στα ± 1/1 000. Η συσκευή μέτρησης που χρησιμοποιείται για τον έλεγχο της τάσης πρέπει να έχει τη απαιτούμενη ακρίβεια γι' αυτήν την εφαρμογή.

4.1.4.   Οπτικό σύστημα αποτελούμενο από φακό εστιακής απόστασης f, ίσης προς 500 mm τουλάχιστον, διορθωμένο για τις χρωματικές αλλοιώσεις. Το πλήρες άνοιγμα του φακού δεν πρέπει να υπερβαίνει f/20. Η απόσταση μεταξύ του φακού και φωτεινής πηγής πρέπει να ρυθμίζεται με τρόπο ώστε να δημιουργείται αισθητά παράλληλη φωτεινή δέσμη. Χρησιμοποιείται διάφραγμα για τον περιορισμό της διαμέτρου της φωτεινής δέσμης σε 7 ± 1 mm. Το διάφραγμα αυτό πρέπει να τοποθετηθεί σε απόσταση 100 ± 50 mm από το φακό, στην αντίθετη πλευρά της φωτεινής πηγής.

4.1.5.   Συσκευή μέτρησης του διάχυτου φωτός (βλέπε σχήμα 5), που αποτελείται από ένα φωτοηλεκτρικό κύτταρο με σφαίρα ολοκλήρωσης διαμέτρου 200 έως 250 mm. Η σφαίρα πρέπει να είναι εξοπλισμένη με ανοίγματα εισόδου και εξόδου φωτός. Το άνοιγμα εισόδου είναι κυκλικό και η διάμετρός του τουλάχιστον διπλάσια εκείνης της φωτεινής δέσμης. Το άνοιγμα εξόδου της σφαίρας φέρει είτε παγίδα φωτός είτε πρότυπη διάταξη ανάκλασης σύμφωνα με την περιγραφόμενη στο σημείο 4.4.3 διαδικασία. Η παγίδα φωτός πρέπει να απορροφά όλο το φως όταν δεν έχει τοποθετηθεί δοκίμιο στην πορεία της φωτεινής δέσμης.

Ο άξονας της φωτεινής δέσμης πρέπει να διέρχεται από το κέντρο των ανοιγμάτων εισόδου και εξόδου. Η διάμετρος του ανοίγματος εξόδου β) πρέπει να ισούται προς 2a · tg 4° όπου α η διάμετρος της σφαίρας.

Το φωτοηλεκτρικό κύτταρο τοποθετείται κατά τρόπον ώστε να μην επηρεάζεται από το φως που προέρχεται απευθείας από το άνοιγμα εισόδου ή την πρότυπη διάταξη ανάκλασης.

Οι εσωτερικές επιφάνειες της σφαίρας ολοκλήρωσης και της πρότυπης διάταξης ανάκλασης πρέπει να εμφανίζουν ουσιαστικά πανομοιότυπους συντελεστές ανάκλασης, να είναι αδιαφανείς και μη εκλεκτικές. Το σήμα εξόδου του φωτοηλεκτρικού κύτταρου πρέπει να είναι γραμμικό κατά ± 2 % στη χρησιμοποιούμενη κλίμακα εντάσεων φωτός.

Η κατασκευή της συσκευής πρέπει να είναι τέτοια ώστε να μην προκαλείται καμία παρέκκλιση της βελόνας του γαλβανόμετρου όταν δεν φωτίζεται η σφαίρα. Όλες οι συσκευές πρέπει να ελέγχονται τακτικά με τη βοήθεια βαθμονομημένων προτύπων μείωσης της ορατότητας. Όταν γίνονται μετρήσεις για τη μείωση της ορατότητας με διαφορετικές συσκευές και μεθόδους από τις συσκευές και τις μεθόδους που περιγράφονται ανωτέρω, τα αποτελέσματα διορθώνονται εφόσον υπάρχει ανάγκη προκειμένου να συμφωνήσουν με αποτελέσματα που προέκυψαν από τη συσκευή μέτρησης που περιγράφεται ανωτέρω.

4.2.   Συνθήκες δοκιμής

4.2.1.   Θερμοκρασία: 20 ± 5 °C

4.2.2.   Πίεση: μεταξύ 860 και 1 060 mbar

4.2.3.   Σχετική υγρασία: 60 ± 20 %.

4.3.   Δοκίμια

Τα δοκίμια πρέπει να είναι επίπεδα, τετράγωνου σχήματος, με πλευρά 10 mm και όψεις επίπεδες και παράλληλες, με κεντρική οπή στερέωσης διαμέτρου 6,4 + 0,2/– 0 mm, εφόσον χρειάζεται.

4.4.   Διαδικασία δοκιμής

Η δοκιμή πραγματοποιείται στην επιφάνεια του δοκιμίου που αντιστοιχεί στην εξωτερική όψη του υαλοπίνακα από ύαλο από συγκολλημένα φύλλα όταν έχει τοποθετηθεί στον ελκυστήρα και επίσης στην εσωτερική όψη όταν ο υαλοπίνακας είναι πλαστικός.

4.4.1.   Ακριβώς πριν και μετά τη δοκιμή τα δοκίμια καθαρίζονται ως εξής:

α)	καθαρισμός με κομμάτι λινού υφάσματος και καθαρό νερό της βρύσης·

β)	ξέβγαλμα με αποσταγμένο ή αφαλατωμένο νερό·

γ)	στέγνωμα σε ρεύμα οξυγόνου ή αζώτου

δ)	απομάκρυνση κάθε δυνατού ίχνους νερού χρησιμοποιώντας ένα κομμάτι υγρού λινού υφάσματος, με μαλακά κτυπήματα. Εφόσον χρειάζεται, στεγνώνεται πιέζοντας ελαφρά ανάμεσα σε δύο κομμάτια λινού υφάσματος.

Πρέπει να αποφεύγεται η χρήση υπερήχων. Μετά τον καθαρισμό, ο χειρισμός των δοκιμίων γίνεται μόνο από τα άκρα τους και προστατεύονται από οποιαδήποτε αλλοίωση ή μόλυνση της επιφανείας τους.

4.4.2.   Τα δοκίμια προετοιμάζονται επί 48 ώρες τουλάχιστον σε θερμοκρασία 20 ± 5 °C και σχετική υγρασία 60 ± 20 %.

4.4.3.   Το δοκίμιο τοποθετείται έτσι ώστε να εφάπτεται του ανοίγματος εισόδου της σφαίρας ολοκλήρωσης. Η γωνία που σχηματίζουν η κάθετος επί της επιφανείας του και ο άξονας της φωτεινής δέσμης δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 8°.

Γίνονται κατόπιν οι ακόλουθες τέσσερις αναγνώσεις:

Ανάγνωση	Με δοκίμιο	Με παγίδα φωτός	Με πρότυπη διάταξη ανάκλασης	Ποσότητα
T1	Όχι	Όχι	Ναι	Προσπίπτον φως
T2	Ναι	Όχι	Ναι	Ολικό φως που μεταδίδει το δοκίμιο
T3	Όχι	Ναι	Όχι	Φως που διαχέεται διά της συσκευής
T4	Ναι	Ναι	Όχι	Φως που διαχέεται διά της συσκευής και του δοκιμίου

Επαναλαμβάνονται οι αναγνώσεις Τ1, Τ2, Τ3 και Τ4 με άλλες δεδομένες θέσεις του δοκιμίου ώστε να επιβεβαιωθεί η ομοιομορφία τους.

Υπολογίζεται ο συντελεστής ολικής μετάδοσης Τt = T2/Τ1

Υπολογίζεται ο συντελεστής ολικής μετάδοσης Td, με τη βοήθεια του τύπου:

Td = (T4 – T3(T2/T1))/T1

Υπολογίζεται το ποσοστό μείωσης της ορατότητας ή του φωτός ή και των δύο λόγω διάχυσης, με τη βοήθεια του τύπου:

(Td/Tt) · 100 %

Η μείωση της αρχικής ορατότητας του δοκιμίου μετράται τουλάχιστον σε τέσσερα σημεία που βρίσκονται σε ίση απόσταση μεταξύ τους στην περιοχή που δεν έχει υποστεί εκτριβή, σύμφωνο με τον παραπάνω τύπο. Υπολογίζεται ο μέσος όρος των αποτελεσμάτων που προέκυψαν για κάθε δοκίμιο. Αντί των τεσσάρων μετρήσεων, ο μέσος όρος μπορεί να υπολογισθεί περιστρέφοντας το δοκίμιο σταθερά με ταχύτητα 3 στροφών ή παραπάνω.

Για κάθε υαλοπίνακα ασφαλείας πραγματοποιούνται τρεις δοκιμές με το ίδιο φορτίο. Η μείωση της ορατότητας χρησιμοποιείται ως μέτρηση της επακόλουθης φθοράς εκ τριβής, μετά την υποβολή του δοκιμίου στη δοκιμή φθοράς εκτριβής.

Το διαχεόμενο φως από την επιφάνεια που υπέστη φθορά εκτριβής, μετράται σε τέσσερα τουλάχιστον σημεία σε ίση απόσταση μεταξύ τους κατά μήκος αυτής της επιφανείας, σύμφωνα με τον παραπάνω τύπο. Υπολογίζεται ο μέσος όρος των αποτελεσμάτων που προέκυψαν για κάθε δοκίμιο. Αντί των τεσσάρων μετρήσεων ο μέσος όρος μπορεί να υπολογισθεί περιστρέφοντας σταθερά το δοκίμιο με ταχύτητα 3 στροφών ή παραπάνω.

4.5.   Η δοκιμή φθοράς εκτριβής πραγματοποιείται μόνον εφόσον κριθεί αναγκαία από το εργαστήριο που έχει αναλάβει τη δοκιμή, με βάση τις πληροφορίες που διαθέτει. Με εξαίρεση τα υλικά από πλαστική ύαλο, σε περίπτωση, παραδείγματος χάρη, μεταβολής του πάχους του ενδιαμέσου στρώματος ή του υλικού, δεν απαιτούνται, κατά κανόνα, άλλες δοκιμές.

4.6.   Δείκτες δυσκολίας των δευτερευόντων χαρακτηριστικών

Τα δευτερεύοντα χαρακτηριστικά δεν λαμβάνονται υπόψη.

5.   ΔΟΚΙΜΗ ΑΝΤΟΧΗΣ ΣΕ ΥΨΗΛΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ

5.1.   Διαδικασία δοκιμής

Τρία δείγματα ή τρία δοκίμια τετράγωνα, διαστάσεων τουλάχιστον 300 × 300 mm, που έχει λάβει το εργαστήριο από τρία αλεξήνεμα ή τρεις υαλοπίνακες πλην αλεξηνέμων, κατά περίπτωση, η μία πλευρά των οποίων αντιστοιχεί στο άνω άκρο του υαλοστασίου, θερμαίνονται σε θερμοκρασία μέχρι 100 °C.

Η θερμοκρασία αυτή διατηρείται επί δύο ώρες και κατόπιν τα δείγματα αφήνονται να κρυώσουν στη θερμοκρασία περιβάλλοντος. Αν ο υαλοπίνακας ασφαλείας έχει δύο εξωτερικές επιφάνειες από ανόργανο υλικό, η δοκιμή μπορεί να γίνει βυθίζοντας το δείγμα κατακόρυφα σε νερό που βράζει για δεδομένη χρονική περίοδο, αποφεύγοντας οποιοδήποτε ανεπιθύμητο θερμικό σοκ. Αν τα δείγματα προέρχονται από αλεξήνεμο, το ένα άκρο τους πρέπει να αντιστοιχεί στο τμήμα του άκρου του αλεξηνέμου.

5.2.   Δείκτες δυσκολίας των δευτερευόντων χαρακτηριστικών

	Άχρωμο	Χρωματισμένο
Χρώμα του ενδιαμέσου στρώματος	1	2

Τα άλλα δευτερεύοντα χαρακτηριστικά δεν λαμβάνονται υπόψη.

5.3.   Ερμηνεία των αποτελεσμάτων

5.3.1.   Η δοκιμή αντοχής στις υψηλές θερμοκρασίες θεωρείται ότι έχει θετικό αποτέλεσμα αν δεν εμφανίζεται φυσαλλίδα ή άλλο ελάττωμα σε απόσταση άνω των 15 mm από μη κομμένο άκρο ή 25 mm από κομμένο άκρο του δοκιμίου ή του δείγματος ή άνω των 10 mm από κάθε ρωγμή που μπορεί να προκύψει στη διάρκεια της δοκιμής.

Σειρά δοκιμίων ή δειγμάτων που προσκομίζονται για επικύρωση θεωρείται ως ικανοποιητική από την άποψη της δοκιμής αντοχής στις υψηλές θερμοκρασίες εφόσον πληρούται μία από τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

5.3.2.1.   Όλες οι δοκιμές δίνουν θετικό αποτέλεσμα.

5.3.2.2.   Μια δοκιμή είχε αρνητικό αποτέλεσμα. Νέα σειρά δοκιμών που πραγματοποιήθηκε σε νέα σειρά δοκιμίων ή δειγμάτων δίνει θετικά αποτελέσματα.

6.   ΔΟΚΙΜΗ ΑΝΤΟΧΗΣ ΣΤΗΝ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ

6.1.   Μέθοδος δοκιμής

6.1.1.   Συσκευές

6.1.1.1.   Πηγή ακτινοβολίας που αποτελείται από λαμπτήρα ατμών υδραργύρου μέσης πίεσης, που αποτελείται από λυχνία χαλαζίτου που δεν παράγει όζον και της οποίας ο άξονας είναι κατακόρυφος. Οι ονομαστικές διαστάσεις του λαμπτήρα είναι: μήκος 360 mm και διάμετρος 9,5 mm. Το μήκος του τόξου είναι 300 ± 4 mm. Η ισχύς τροφοδοσίας του λαμπτήρα είναι 750 ± 50 W.

Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί άλλη πηγή ακτινοβολίας που παράγει το ίδιο αποτέλεσμα με τον προαναφερόμενο λαμπτήρα. Για να εξακριβωθεί ότι τα αποτελέσματα μιας άλλης πηγής ακτινοβολίας είναι ίδια, πρέπει να γίνει σύγκριση, μετρώντας την ποσότητα ενέργειας που εκπέμπεται σε ζώνη μήκους κύματος 300 έως 450 nm. Όλα τα άλλα μήκη κύματος εξουδετερώνονται με τη βοήθεια κατάλληλων φίλτρων. Η νέα πηγή ακτινοβολίας πρέπει βεβαίως να χρησιμοποιηθεί με αυτά τα φίλτρα.

Σε περίπτωση υαλοπινάκων ασφαλείας για τους οποίους δεν υπάρχει ικανοποιητική συσχέτιση ανάμεσα σε αυτή τη δοκιμή και στις συνθήκες χρήσης, πρέπει να γίνει αναθεώρηση των συνθηκών δοκιμής.

6.1.1.2.   Μετασχηματιστής τροφοδοσίας και συμπυκνωτής, ικανοί να παρέχουν στο λαμπτήρα (6.1.1.1) κορυφή τάσης εκκίνησης τουλάχιστον 1 100 V και τάση λειτουργίας 500 ± 50 V.

6.1.1.3.   Σύστημα υποστήριξης και περιστροφής των δειγμάτων με ταχύτητα 1 έως 5 στροφές/min γύρω από την πηγή ακτινοβολίας που βρίσκεται σε κεντρική θέση, ώστε να εξασφαλίζεται ομοιόμορφη έκθεση.

6.1.2.   Δοκίμια

6.1.2.1.   Το μέγεθος των δοκιμίων πρέπει να είναι 76 mm × 300 mm.

6.1.2.2.   Τα δοκίμια λαμβάνονται από το εργαστήριο από το άνω τμήμα των υαλοστασίων κατά τρόπον ώστε:

—	για τους υαλοπίνακες πλην των αλεξηνέμων, το άνω άκρο των δοκιμίων να συμπίπτει με το άνω άκρο των υαλοπινάκων,

—	για τα αλεξήνεμα, το άνω άκρο των δοκιμίων να συμπίπτει με το άνω όριο της ζώνης στην οποία η ομαλή μετάδοση ελέγχεται και προσδιορίζεται σύμφωνα με το σημείο 9.1.2.2 του παρόντος παραρτήματος.

6.1.3.   Διαδικασία δοκιμής

Ελέγχεται ο συντελεστής κανονικής μετάδοσης του φωτός διαμέσου τριών δειγμάτων πριν από την έκθεση, σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται στα σημεία 9.1.1 έως 9.1.2 του παρόντος παραρτήματος. Ένα τμήμα κάθε δείγματος προστατεύεται από την ακτινοβολία και κατόπιν το δείγμα τοποθετείται στο λαμπτήρα δοκιμής με τον διαμήκη άξονα παράλληλο προς τον άξονα της λάμπας σε απόσταση 230 mm από αυτόν. Η θερμοκρασία των δειγμάτων πρέπει να διατηρείται στους 45 ± 5 °C για όλη τη διάρκεια της δοκιμής. Η όψη κάθε δείγματος που αντιστοιχεί στην εξωτερική επιφάνεια του υαλοπίνακα του ελκυστήρα τοποθετείται μπροστά στο λαμπτήρα. Για τον τύπο που ορίζεται στο σημείο 6.1.1.1 ο χρόνος έκθεσης είναι 100 ώρες.

Μετά την έκθεση, μετράται εκ νέου ο συντελεστής κανονικής μετάδοσης του φωτός στην εκτεθειμένη επιφάνεια κάθε δείγματος.

6.1.4.   Κάθε δοκίμιο ή δείγμα (3 συνολικά) υποβάλλεται, σύμφωνα με την παραπάνω διαδικασία, σε ακτινοβολία, έτσι ώστε η ακτινοβολία σε κάθε σημείο του δοκιμίου ή του δείγματος να έχει επί του ενδιάμεσου στρώματος το ίδιο αποτέλεσμα που θα είχε η έκθεση σε ηλιακή ακτινοβολία 1 400 W/m2 επί 100 ώρες.

6.2.   Δείκτες δυσκολίας των δευτερευόντων χαρακτηριστικών

	Άχρωμη	Χρωματισμένη
Χρώμα υάλου	2	1
Χρώμα του ενδιαμέσου στρώματος	1	2

Τα άλλα δευτερεύοντα χαρακτηριστικά δεν λαμβάνονται υπόψη.

6.3.   Ερμηνεία των αποτελεσμάτων

Η δοκιμή αντοχής στην ακτινοβολία θεωρείται ότι έχει θετικό αποτέλεσμα εφόσον πληρούνται οι ακόλουθες προϋποθέσεις:

ο συνολικός συντελεστής μετάδοσης του φωτός, όπου η μετάδοση μετράται σύμφωνα με τα σημεία 9.1.1 και 9.1.2 του παρόντος παραρτήματος, δεν είναι κατώτερος του 95 % της αρχικής τιμής προ της ακτινοβολίας και πάντως όχι κατώτερος:

6.3.1.1.1.   του 70 % για υαλοπίνακες πλην των αλεξηνέμων που πρέπει να ικανοποιούν τις προδιαγραφές σχετικά με το οπτικό πεδίο του οδηγού προς όλες τις κατευθύνσεις,

6.3.1.1.2.   του 75 % για τα αλεξήνεμα στη ζώνη όπου ελέγχεται η κανονική μετάδοση, όπως ορίζεται στο σημείο 9.1.2.2 κατωτέρω.

6.3.1.2.   Μπορεί, ωστόσο, να εμφανισθεί ελαφρός χρωματισμός όταν εξετάζεται το δείγμα σε σχέση με λευκή επιφάνεια μετά την ακτινοβολία, αλλά δεν πρέπει να εμφανισθεί κανένα άλλο ελάττωμα.

Σειρά δοκιμίων ή δειγμάτων που προσκομίζονται για επικύρωση θεωρείται ως ικανοποιητική από την άποψη της δοκιμής αντοχής στην ακτινοβολία εφόσον πληρούται μια από τις παρακάτω προϋποθέσεις:

6.3.2.1.   όλες οι δοκιμές δίνουν θετικό αποτέλεσμα,

6.3.2.2.   μια από τις δοκιμές δίνει αρνητικό αποτέλεσμα. Νέα σειρά δοκιμών που πραγματοποιούνται σε νέα σειρά δοκιμίων ή δειγμάτων δίνει θετικά αποτελέσματα.

7.   ΔΟΚΙΜΗ ΑΝΤΟΧΗΣ ΣΤΗΝ ΥΓΡΑΣΙΑ

7.1.   Διαδικασία δοκιμής

Τρία τετράγωνα δείγματα ή δοκίμια, διαστάσεων τουλάχιστον 300 mm × 300 mm, διατηρούνται σε κατακόρυφη θέση επί δύο εβδομάδες σε κλειστό χώρο όπου η θερμοκρασία διατηρείται σε 50 ± 2 °C και η σχετική υγρασία σε 95 ± 4 % (3).

Τα δοκίμια ετοιμάζονται κατά τρόπον ώστε:

—	τουλάχιστον το ένα άκρο των δοκιμίων να συμπίπτει με ένα αρχικό άκρο του υαλοπίνακα,

—	αν δοκιμάζονται ταυτόχρονα πολλά δοκίμια, πρέπει να προβλεφθεί κατάλληλη απόσταση μεταξύ τους. Πρέπει να ληφθούν προφυλάξεις ώστε οι υδρατμοί που συμπυκνώνονται στα τοιχώματα ή την οροφή τους χώρου δοκιμής να μην πέφτουν πάνω στα δείγματα.

7.2.   Δείκτες δυσκολίας των δευτερευόντων χαρακτηριστικών

	Άχρωμο	Χρωματισμένο
Χρώμα του ενδιαμέσου στρώματος	1	2

Τα άλλα δευτερεύοντα χαρακτηριστικά δεν λαμβάνονται υπόψη.

7.3.   Ερμηνεία των αποτελεσμάτων

7.3.1.   Ο υαλοπίνακας ασφαλείας θεωρείται ικανοποιητικός από την άποψη της αντοχής στην υγρασία αν δεν παρατηρείται σημαντική αλλοίωση σε απόσταση άνω των 10 mm από τα μη κομμένα άκρα και 15 mm από τα κομμένα άκρα, μετά παραμονή δύο ωρών σε θερμοκρασία περιβάλλοντος για τους υαλοπίνακες από κοινή ή κατεργασμένη ύαλο από συγκολλημένα φύλλα και μετά παραμονή 48 ωρών σε θερμοκρασία περιβάλλοντος για τους υαλοπίνακες που φέρουν πλαστική επικάλυψη και την πλαστική ύαλο.

Σειρά δοκιμίων και δειγμάτων που προσκομίζεται για επικύρωση θεωρείται ως ικανοποιητική από την άποψη της δοκιμής αντοχής στην υγρασία εφόσον πληρούται μία από τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

7.3.2.1.   όλες οι δοκιμές δίνουν θετικό αποτέλεσμα,

7.3.2.2.   μία από τις δοκιμές έδωσε αρνητικό αποτέλεσμα, αλλά νέα σειρά δοκιμών που πραγματοποιούνται σε νέα σειρά δειγμάτων δίνει θετικά αποτελέσματα.

8.   ΔΟΚΙΜΗ ΑΝΤΟΧΗΣ ΣΤΙΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ

8.1.   Μέθοδος δοκιμής

Δύο δοκίμια 300 × 300 mm τοποθετούνται σε κλειστό χώρο με θερμοκρασία – 40 °C ± 5 °C επί έξι ώρες. Κατόπιν τοποθετούνται σε ανοιχτό χώρο, σε θερμοκρασία 23 °C ± 2 °C επί μία ώρα ή έως ότου επιτευχθεί θερμοκρασία ισορροπίας στα δοκίμια. Τοποθετούνται κατόπιν σε ρεύμα αέρος, σε θερμοκρασία 72 °C ± 2 °C επί τρεις ώρες. Αφού τοποθετηθούν και πάλι σε ανοιχτό χώρο θερμοκρασίας 23 °C ± 2 °C και ψυχθούν ώσπου να φθάσουν σ' αυτήν την θερμοκρασία, τα δοκίμια εξετάζονται.

8.2.   Δείκτης δυσκολίας των δευτερευόντων χαρακτηριστικών

	Άχρωμο	Χρωματισμένο
Χρώμα του ενδιάμεσου στρώματος της επικάλυψης από πλαστικό υλικό	1	2

Τα άλλα δευτερεύοντα χαρακτηριστικά δεν λαμβάνονται υπόψη.

8.3.   Ερμηνεία των αποτελεσμάτων

Η δοκιμη αντοχης στις μεταβολες της θερμοκρασιας θεωρειται ότι έχει δωσει θετικο αποτελεσμα αν τα δοκιμια δεν εμφανιζουν ρωγμες, αδιαφανεις περιοχες, αποφολιδωση ή άλλη εμφανη αλλοιωση.

9.   ΟΠΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ

9.1.   Δοκιμή μετάδοσης του φωτός

9.1.1.   Συσκευές

9.1.1.1.   Φωτεινή πηγή αποτελούμενη από λαμπτήρα πυράκτωσης του οποίου το νήμα περιέχεται σε παραλληλεπίπεδο διαστάσεων 1,5 mm × 1,5 mm × 3 mm. Η τάση που εφαρμόζεται στο νήμα πρέπει να είναι τέτοια ώστε η θερμοκρασία χρώματος να είναι 2 856 ± 50 Κ. Η τάση αυτή σταθεροποιείται στο ± 1/1 000. Η συσκευή μέτρησης που χρησιμοποιείται για τον έλεγχο αυτής της τάσης πρέπει να διαθέτει την απαιτούμενη ακρίβεια γι' αυτή την εφαρμογή.

9.1.1.2.   Οπτικό σύστημα αποτελούμενο από φακό εστιακής απόστασης f, που ισούται τουλάχιστον με 500 mm διορθωμένο για τυχόν χρωματικές αλλοιώσεις. Το πλήρες άνοιγμα του φακού δεν πρέπει να υπερβαίνει τα f/20. Η απόσταση μεταξύ φακού και φωτεινής πηγής ρυθμίζεται κατά τρόπον ώστε να δημιουργείται μια ουσιαστικά παράλληλη φωτεινή δέσμη.

Χρησιμοποιείται διάφραγμα για να περιοριστεί η διάμετρος της φωτεινής δέσμης σε 7 ± 1 mm. Το διάφραγμα αυτό τοποθετείται σε απόσταση 100 ± 50 mm από το φακό, στην αντίθετη πλευρά της φωτεινής πηγής. Το σημείο μέτρησης λαμβάνεται στο κέντρο της φωτεινής δέσμης.

9.1.1.3.   Συσκευή μέτρησης. Ο δέκτης πρέπει να εμφανίζει σχετική φασματική ευαισθησία που αντιστοιχεί στη σχετική φασματική φωτεινή απόδοση της Commission Internationale de l'Éclairage (CIE, Διεθνής Επιτροπή Φωτισμού) για τη φωτοπτική όραση. Η ευαίσθητη επιφάνεια του δέκτη πρέπει να καλυφθεί από υλικό διάχυσης και να ισούται τουλάχιστον με το διπλάσιο της διατομής της παράλληλης φωτεινής δέσμης που εκπέμπει το οπτικό σύστημα. Αν χρησιμοποιείται σφαίρα ολοκλήρωσης, το άνοιγμα της σφαίρας πρέπει να ισούται τουλάχιστον με το διπλάσιο της διατομής της παράλληλης φωτεινής δέσμης. Το σύνολο δέκτης-συσκευή μέτρησης πρέπει να έχει γραμμικότητα μεγαλύτερη από 2 % στο ωφέλιμο τμήμα της κλίμακας. Ο δέκτης πρέπει να τοποθετηθεί ακριβώς στον άξονα της φωτεινής δέσμης.

9.1.2.   Διαδικασία δοκιμής

Η ευαισθησία του συστήματος μέτρησης πρέπει να ρυθμιστεί έτσι ώστε η συσκευή μέτρησης της απόκρισης του δέκτη να δείχνει 100 υποδιαιρέσεις όταν ο υαλοπίνακας ασφαλείας δεν έχει τοποθετηθεί στην πορεία της δέσμης. Όταν δεν δέχεται φως ο δέκτης, η συσκευή πρέπει να δείχνει 0.

Ο υαλοπίνακας ασφαλείας πρέπει να απέχει από το δέκτη απόσταση περίπου πενταπλάσια της διαμέτρου του δέκτη. Ο υαλοπίνακας ασφαλείας τοποθετείται μεταξύ του διαφράγματος και του δέκτη. Ο προσανατολισμός του πρέπει να ρυθμιστεί κατά τρόπον ώστε η γωνία πρόσπτωσης της φωτεινής δέσμης να ισούται με 0° ± 5°. Ο συντελεστής μετάδοσης του κανονικού φωτός μετράται στον υαλοπίνακα ασφαλείας. Για κάθε μετρούμενο σημείο αναγιγνώσκεται ο αριθμός των υποδιαιρέσεων n στη συσκευή μέτρησης. Ο συντελεστής κανονικής μετάδοσης του κανονικού φωτός τr ισούται με n/100.

9.1.2.1.   Στην περίπτωση των αλεξηνέμων, μπορούν να εφαρμοστούν δύο μέθοδοι δοκιμής που χρησιμοποιούν είτε δείγμα που έχει ληφθεί από το επίπεδο τμήμα του αλεξηνέμου είτε τετράγωνο τεμάχιο ειδικά παρασκευασθέν που εμφανίζει τα ίδια χαρακτηριστικά, από πλευράς υλικού και πάχους, με το αλεξήνεμο. Οι μετρήσεις γίνονται καθέτως προς τον υαλοπίνακα.

9.1.2.2.   Η δοκιμή πραγματοποιείται στη ζώνη I που προβλέπεται στο σημείο 9.2.5.2 του παρόντος παραρτήματος.

9.1.2.3.   Για τους ελκυστήρες για τους οποίους δεν είναι δυνατό να προσδιοριστεί η ζώνη I όπως αυτή προβλέπεται στο σημείο 9.2.5.2, η δοκιμή γίνεται στη ζώνη I′ που προβλέπεται στο σημείο 9.2.5.3.

9.1.3.   Δείκτες δυσκολίες των δευτερευόντων χαρακτηριστικών

	Άχρωμη	Χρωματισμένη
Χρώμα της υάλου	1	2
Χρώμα του ενδιαμέσου στρώματος (στην περίπτωση αλεξηνέμων από ύαλο από συγκολλημένα φύλλα)	1	2
	Δεν περιλαμβάνεται	Περιλαμβάνεται
Ταινία σκιάς ή/και σκίασης	1	2

Τα άλλα δευτερεύοντα χαρακτηριστικά δεν λαμβάνονται υπόψη.

9.1.4.   Ερμηνεία των αποτελεσμάτων

9.1.4.1.   Η κανονική μετάδοση που μετράται σύμφωνα με το σημείο 9.1.2 δεν πρέπει στην περίπτωση του αλεξήνεμου να είναι κατώτερη από 75 % και, στην περίπτωση άλλων υαλοπινάκων πλην των αλεξηνέμων, κατώτερη από 70 %.

9.1.4.2.   Στην περίπτωση υαλοπινάκων που βρίσκονται σε σημεία που δεν έχουν ζωτική σημασία για την ορατότητα του οδηγού (γυάλινη οροφή, π.χ.), ο συντελεστής κανονικής μετάδοσης του φωτός μέσω του υαλοπίνακα μπορεί να είναι κατώτερος του 70 %. Οι υαλοπίνακες με συντελεστή κανονικής μετάδοσης του φωτός κάτω του 70 % επισημαίνονται με ειδικό σύμβολο.

9.2.   Δοκιμή οπτικής παραμόρφωσης

9.2.1.   Πεδίο εφαρμογής

Η προβλεπόμενη μέθοδος είναι μέθοδος προβολής επιτρέπουσα την εκτίμηση της οπτικής παραμόρφωσης ενός υαλοπίνακα ασφαλείας.

9.2.1.1.   Ορισμοί

9.2.1.1.1.   Οπτική απόκλιση: η γωνία της φαινομενικής κατεύθυνσης σε σχέση με την πραγματική κατεύθυνση ενός σημείου όπως φαίνεται μέσα από τον υαλοπίνακα ασφαλείας. Η τιμή αυτής της γωνίας είναι συνάρτηση της γωνίας πρόσπτωσης της οπτικής ακτίνας, του πάχους και της κλίσης του υαλοπίνακα και της ακτίνας καμπυλότητας στο σημείο πρόσπτωσης.

9.2.1.1.2.   Οπτική παραμόρφωση κατά την κατεύθυνση MM′: η αλγεβρική διαφορά της γωνιακής απόκλισης Δα μετρούμενη μεταξύ δύο σημείων, Μ και Μ′ της επιφάνειας του υαλοπίνακα, που βρίσκονται σε τέτοια απόσταση ώστε οι προβολές τους σε επίπεδο κάθετο προς τη διεύθυνση παρατήρησης να έχουν σταθερή απόσταση Δx (βλέπε σχήμα 6).

Απόκλιση αντίθετη προς τη φορά των δεικτών του ρολογιού θεωρείται ως θετική και απόκλιση κατά τη φορά των δεικτών του ρολογιού θεωρείται ως αρνητική.

9.2.1.1.3.   Οπτική παραμόρφωση σε σημείο Μ: μεγίστη οπτική παραμόρφωση προς όλες τις κατευθύνσεις MM′ από το σημείο Μ.

9.2.1.2.   Συσκευές

Η μέθοδος αυτή στηρίζεται στην προβολή, επί οθόνης, ενός κατάλληλου στόχου διά μέσου του υπό δοκιμή υαλοπίνακα ασφαλείας. Η μεταβολή του σχήματος της προβαλλόμενης εικόνας λόγω της παρεμβολής του υαλοπίνακα στη διαδρομή της φωτεινής δέσμης, δίνει ένα μέτρο της οπτικής παραμόρφωσης. Η συσκευή αποτελείται από τα ακόλουθα στοιχεία, διατεταγμένα με τον τρόπο που απεικονίζεται στο σχήμα 9.

Σημειώσεις:	Δα = α1 – α2,	οπτική παραμόρφωση στην κατεύθυνση MM′
	Δx = MC,	απόσταση μεταξύ δύο ευθειών παραλλήλων προς την κατεύθυνση παρατήρησης, και οι οποίες διέρχονται από τα σημεία Μ και Μ′.

9.2.1.2.1.   Προβολέας καλής ποιότητας, με σημειακή φωτεινή πηγή υψηλής έντασης, που εμφανίζει π.χ. τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

—	εστιακή απόσταση 90 mm τουλάχιστον,

—	άνοιγμα 1/2,5 περίπου,

—	λυχνία αλογόνου-χαλαζία των 150 W (σε περίπτωση που δεν χρησιμοποιείται φίλτρο),

—	λυχνία αλογόνου-χαλαζία των 250 W (όταν χρησιμοποιείται πράσινο φίλτρο).

Το σύστημα προβολής απεικονίζεται σχηματικά στο σχήμα 7. Σε απόσταση 10 mm περίπου από το φακό της συσκευής τοποθετείται διάφραγμα διαμέτρου 8 mm.

9.2.1.2.2.   Διαφάνειες (στόχοι) αποτελούμενες, π.χ., από ένα δίκτυο ανοιχτόχρωμων κύκλων σε σκούρο φόντο (βλέπε σχήμα 8). Οι διαφάνειες πρέπει να είναι υψηλής ποιότητας, με καλή αντίθεση (κοντράστ) ώστε να επιτρέπουν μετρήσεις με πιθανότητα σφάλματος κάτω του 5 %. Όταν δεν υπάρχει ο υαλοπίνακας δοκιμής, οι διαστάσεις των κύκλων πρέπει να είναι τέτοιες ώστε, όταν προβάλλονται, να σχηματίζουν στην οθόνη ένα δίκτυο κύκλων διαμέτρου (R1 + R2/R1) Δx, όπου Δx = 4 mm (βλέπε σχήματα 6 και 9).

9.2.1.2.3.   Υποστήριγμα κατά προτίμηση τύπου που επιτρέπει κάθετες και οριζόντιες σαρώσεις, καθώς και περιστροφή του υαλοπίνακα ασφαλείας.

9.2.1.2.4.   Πρότυπο ελέγχου (καλίμπρα) για τη μέτρηση των μεταβολών των διαστάσεων όταν απαιτείται μια γρήγορη εκτίμηση. Στο σχήμα 10 παρουσιάζεται ένα κατάλληλο σχήμα.

9.2.1.3.   Διαδικασία δοκιμής

9.2.1.3.1.   Γενικά

Ο υαλοπίνακας ασφαλείας προσαρμόζεται στο υποστήριγμα (9.2.1.2.3) με την καθορισμένη γωνία κλίσης. Η διαφάνεια δοκιμής προβάλλεται διά μέσου της προς εξέταση επιφανείας. Ο υαλοπίνακας στρέφεται ή μετακινείται, οριζοντίως ή καθέτως, προκειμένου να εξετασθεί όλη η καθορισμένη επιφάνεια.

9.2.1.3.2.   Εκτίμηση με βάση το πρότυπο ελέγχου

Στις περιπτώσεις όπου αρκεί μια γρήγορη εκτίμηση, με ακρίβεια που δεν μπορεί να είναι καλύτερη από 20 %, η τιμή Α (βλέπε σχήμα 10) υπολογίζεται βάσει της οριακής τιμής ΔαL, για τη μεταβολή της απόκλισης και της τιμής R2, ως η απόσταση μεταξύ του υαλοπίνακα ασφαλείας και της οθόνης προβολής:

Α = 0,145 ΔαL · R2

Η σχέση μεταξύ της μεταβολής της διαμέτρου της προβαλλόμενης εικόνας, Δd, και της μεταβολής της γωνιακής απόκλισης, Δα, δίνεται από τον τύπο:

Δd = 0,29 Δα · R2

όπου:

Δd	εκφράζεται σε mm,
A	εκφράζεται σε mm,
ΔαL	εκφράζεται σε πρώτα λεπτά τόξου,
Δα	εκφράζεται σε πρώτα λεπτά τόξου,
R2	εκφράζεται σε m.

9.2.1.3.3.   Μέτρηση με φωτοηλεκτρικό σύστημα

Όταν απαιτείται ακριβής μέτρηση, με ακρίβεια καλύτερη από το 10 % της οριακής τιμής, η τιμή Δd μετράται στον άξονα προβολής, η δε τιμή του πλάτους του φωτεινού σημείου καθορίζεται στο σημείο όπου η φωτεινότητα είναι ίση προς το 0,5 της μέγιστης φωτεινότητας της φωτεινής κηλίδας (σποτ).

9.2.1.4.   Διατύπωση των αποτελεσμάτων

Η οπτική παραμόρφωση των υαλοπινάκων ασφαλείας υπολογίζεται με τη μέτρηση του Δd σε κάθε σημείο της επιφανείας και προς όλες τις κατευθύνσεις, προκειμένου να προσδιορισθεί το Δd max.

9.2.1.5.   Άλλη μέθοδος

Εξάλλου, επιτρέπεται η χρήση της μεθόδου προβολής ραβδώσεων (strioscopie) ως παραλλαγή των μεθόδων προβολής, υπό τον όρο ότι θα διατηρηθεί η ακρίβεια των μετρήσεων που αναφέρεται στα σημεία 9.2.1.3.2 και 9.2.1.3.3.

9.2.1.6.   Η απόσταση Δx πρέπει να είναι 4 mm.

9.2.1.7.   Το αλεξήνεμο πρέπει να συναρμολογηθεί με γωνία κλίσης αντίστοιχη εκείνης του ελκυστήρα.

9.2.1.8.   Ο άξονας προβολής στο οριζόντιο επίπεδο πρέπει να διατηρηθεί σε θέση ουσιαστικά κάθετη προς το ίχνος του αλεξήνεμου πάνω σε αυτό το επίπεδο.

Οι μετρήσεις πρέπει να γίνουν στη ζώνη I όπως αυτή προβλέπεται στο σημείο 9.2.5.2 του παρόντος παραρτήματος:

9.2.2.1.   Για τους ελκυστήρες στους οποίους δεν είναι δυνατό να καθορισθεί η ζώνη I όπως προβλέπεται στην παράγραφο 9.2.5.2, οι μετρήσεις πρέπει να γίνουν στη ζώνη I που ορίζεται στην παράγραφο 9.2.5.3.

9.2.2.2.   Τύπος ελκυστήρα

Η δοκιμή επαναλαμβάνεται όταν το αλεξήνεμο πρέπει να συναρμολογηθεί σε τύπο οχήματος με οπτικό πεδίο στο πρόσθιο μέρος διαφορετικό εκείνου του τύπου ελκυστήρα για τον οποίο επικυρώθηκε ήδη το αλεξήνεμο.

9.2.3.   Δείκτες δυσκολίας των δευτερευόντων χαρακτηριστικών

9.2.3.1.   Φύση του υλικού

Στιλβωμένο κρύσταλλο	Ύαλος επίπλευσης (float)	Κοινή ύαλος
1	1	2

9.2.3.2.   Άλλα δευτερεύοντα χαρακτηριστικά

Τα άλλα δευτερεύοντα χαρακτηριστικά δεν λαμβάνονται υπόψη.

9.2.4.   Αριθμός δειγμάτων

Σε δοκιμή υποβάλλονται τέσσερα δείγματα.

9.2.5.   Καθορισμός της οπτικής ζώνης των αλεξήνεμων των ελκυστήρων

Η οπτική ζώνη καθορίζεται με αφετηρία:

9.2.5.1.1.   το σημείο «αναφοράς» όπως ορίζεται στο σημείο 1.2 του παραρτήματος Ι της οδηγίας 2008/2/ΕΚ. Το σημείο αυτό υποδεικνύεται παρακάτω με το σύμβολο Ο·

9.2.5.1.2.   μια ευθεία OQ, η οποία είναι η οριζόντια ευθεία που διέρχεται από το σημείο αναφοράς καθέτως στο διάμεσο διάμηκες επίπεδο του οχήματος.

9.2.5.2.   Ζώνη I — η ζώνη του αλεξήνεμου που οριοθετείται από την τομή του αλεξήνεμου με τα ακόλουθα τέσσερα επίπεδα:

P1	—	κατακόρυφο επίπεδο του σημείου αναφοράς και το οποίο σχηματίζει γωνία 15° προς τα αριστερά, του διαμέσου διαμήκους επιπέδου του σχήματος,
P2	—	κατακόρυφο επίπεδο συμμετρικό του P1 ως προς το διάμεσο διάμηκες επίπεδο. Αν είναι αδύνατο να καθοριστούν τα όρια της ζώνης όπως περιγράφεται παραπάνω (π.χ. όταν δεν υφίσταται διάμεσο διάμηκες επίπεδο συμμετρίας), ως P2 λαμβάνεται το συμμετρικό του P1 επίπεδο ως προς το διάμηκες επίπεδο του οχήματος, το διερχόμενο από το σημείο αναφοράς,
P3	—	επίπεδο που περιέχει την ευθεία OQ και το οποίο σχηματίζει γωνία 10° πάνω από το οριζόντιο επίπεδο,
P4	—	επίπεδο που περιέχει την ευθεία OQ και το οποίο σχηματίζει γωνία 8° κάτω από το οριζόντιο επίπεδο.

9.2.5.3.   Για τους ελκυστήρες για τους οποίους δεν είναι δυνατό να προσδιοριστεί η ζώνη I όπως προβλέπεται στο σημείο 9.2.5.2 του παρόντος παραρτήματος, η ζώνη I αποτελείται από το σύνολο της επιφανείας του αλεξήνεμου.

9.2.6.   Ερμηνεία των αποτελεσμάτων

Ένας τύπος αλεξηνέμου θεωρείται ως ικανοποιητικός όσον αφορά την οπτική παραμόρφωση, όταν στα τέσσερα δείγματα που δοκιμάζονται η οπτική παραμόρφωση δεν υπερβαίνει μέγιστη τιμή 2′ του τόξου, στη ζώνη I ή στη ζώνη I′:

9.2.6.1.   Καμία μέτρηση δεν γίνεται σε περιφερειακή ζώνη πλάτους 100 mm.

9.2.6.2.   Σε περίπτωση αλεξηνέμου που αποτελείται από δύο τμήματα, καμία μέτρηση δεν γίνεται εντός ζώνης 35 mm από την άκρη του υαλοπίνακα που μπορεί να βρίσκεται δίπλα στη διαχωριστική κολώνα.

9.3.   Δοκιμή διαχωρισμού του δευτερογενούς ειδώλου

9.3.1.   Πεδίο εφαρμογής

Γίνονται δεκτές δύο μέθοδοι δοκιμής:

—	μέθοδος δοκιμής με στόχο,

—	μέθοδος δοκιμής με διόπτρα ευθυγράμμισης.

Αυτές οι μέθοδοι δοκιμής μπορούν να χρησιμοποιηθούν, εφόσον υπάρχει ανάγκη, για δοκιμές επικύρωσης, ποιοτικού ελέγχου, ή αξιολόγησης του προϊόντος.

9.3.1.1.   Δοκιμή με στόχο

9.3.1.1.1.   Συσκευές

Η μέθοδος αυτή στηρίζεται στην εξέταση ενός φωτισμένου στόχου διά μέσου του υαλοπίνακα ασφαλείας. Ο στόχος μπορεί να σχεδιασθεί κατά τρόπον ώστε η δοκιμή να μπορεί να γίνει βάσει μιας απλής μεθόδου «περνάει-δεν περνάει».

Κατά προτίμηση, ο στόχος πρέπει να ανήκει σε έναν από τους ακόλουθους τύπους:

α)	φωτισμένος δακτυλοειδής στόχος, του οποίου η εξωτερική διάμετρος D υποτείνει γωνίας ή λεπτών σε σημείο ευρισκόμενο σε απόσταση x μέτρων (σχήμα 11 α)

β)	στόχος «στεφάνη και φωτεινή κηλίδα (σποτ)» φωτισμένος, του οποίου οι διαστάσεις είναι τέτοιες ώστε η απόσταση από σημείο ευρισκόμενο στο άκρο της κηλίδας στο πλησιέστερο σημείο στο εσωτερικό της στεφάνης D, να υποτείνει γωνίας η λεπτών, σε σημείο ευρισκόμενο σε απόσταση x μέτρων (σχήμα 11 β).

όπου:

η	η οριακή τιμή διαχωρισμού του δευτερογενούς ειδώλου,
x	η απόσταση μεταξύ του υαλοπίνακα ασφαλείας και του στόχου (όχι μικρότερη από 7 m),
D	προκύπτει από τον τύπο:

D = x · εφ η

Ο φωτισμένος στόχος αποτελείται από κιβώτιο φωτός, διαστάσεων 300 mm × 300 mm × 150 mm περίπου, του οποίου το πρόσθιο τμήμα μπορεί εύκολα να κατασκευασθεί από ύαλο καλυμμένη με μαύρο χαρτί αδιαφανές ή μαύρο ματ χρώμα. Το κιβώτιο πρέπει να φωτίζεται από κατάλληλη φωτεινή πηγή. Το εσωτερικό του κιβωτίου πρέπει να καλυφθεί με στρώμα λευκού ματ χρώματος. Μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν και άλλα είδη στόχων όπως αυτός που απεικονίζεται στο σχήμα 14. Επίσης είναι δυνατόν να αντικατασταθεί ο στόχος από σύστημα προβολής και να εξετασθούν οι προκύπτουσες εικόνες πάνω σε οθόνη.

9.3.1.1.2.   Διαδικασία δοκιμής

Ο υαλοπίνακας ασφαλείας προσαρμόζεται, με την καθορισμένη γωνία κλίσης, σε κατάλληλο υποστήριγμα κατά τρόπον ώστε η παρατήρηση να γίνεται στο οριζόντιο επίπεδο που διέρχεται από το κέντρο του στόχου.

Το κιβώτιο φωτός παρατηρείται σε σκοτεινό ή ημισκοτεινό χώρο. Πρέπει να εξετασθεί κάθε τμήμα του υαλοπίνακα ασφαλείας προκειμένου να διαπιστωθεί η παρουσία οποιουδήποτε δευτερογενούς ειδώλου που έχει σχέση με το φωτισμένο στόχο. Ο υαλοπίνακας ασφαλείας στρέφεται κατά τρόπον ώστε να διατηρείται η ορθή κατεύθυνση παρατήρησης. Για την εξέταση αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί τηλεσκόπιο.

9.3.1.1.3.   Διατύπωση των αποτελεσμάτων

Προσδιορίζεται κατά πόσον:

—	με τη χρήση του στόχου α) (βλέπε σχήμα 11 α), διαχωρίζονται το πρωτογενές και δευτερογενές είδωλο του κύκλου, δηλαδή αν υπάρχει υπέρβαση της οριακής τιμής η, ή

—	με τη χρήση του στόχου β) (βλέπε σχήμα 11 β), το δευτερογενές είδωλο της φωτεινής κηλίδας περνά από το σημείο επαφής με την εσωτερική περιφέρεια του κύκλου, δηλαδή αν υπάρχει υπέρβαση της οριακής τιμής η.

9.3.1.2.   Δοκιμή με τη διόπτρα ευθυγράμμισης

Εφόσον υπάρχει ανάγκη, εφαρμόζεται η διαδικασία που περιγράφεται σ' αυτό το σημείο.

9.3.1.2.1.   Συσκευές

Οι συσκευές περιλαμβάνουν μια διόπτρα ευθυγράμμισης και ένα τηλεσκόπιο, σύμφωνα με τη διάταξη που απεικονίζεται στο σχήμα 13. Ωστόσο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί οποιοδήποτε άλλο ισοδύναμο οπτικό σύστημα.

9.3.1.2.2.   Διαδικασία δοκιμής

Η διόπτρα ευθυγράμμισης σχηματίζει στο άπειρο το είδωλο ενός συστήματος με πολικές συντεταγμένες και φωτεινό σημείο στο κέντρο (βλέπε σχήμα 14). Στο εστιακό επίπεδο του τηλεσκοπίου παρατήρησης, επί του οπτικού άξονα, τοποθετείται μικρό αδιαφανές σημείο, διαμέτρου ελαφρά μεγαλύτερης εκείνης του προβαλλομένου φωτεινού σημείου, αποκρύπτοντας έτσι το φωτεινό σημείο.

Όταν μεταξύ τηλεσκοπίου και διόπτρας τοποθετείται δοκίμιο που εμφανίζει δευτερογενές είδωλο, ένα δεύτερο φωτεινό σημείο, μικρότερης έντασης, είναι ορατό σε κάποια απόσταση στο κέντρο του συστήματος των πολικών συντεταγμένων. Θεωρείται ότι ο διαχωρισμός του δευτερογενούς ειδώλου αντιστοιχεί στην απόσταση μεταξύ των δύο φωτεινών σημείων που παρατηρούνται μέσω του τηλεσκοπίου (βλέπε σχήμα 14). (Η απόσταση μεταξύ του σκοτεινού και του φωτεινού σημείου στο κέντρο του συστήματος των πολικών συντεταγμένων αντιπροσωπεύει την οπτική απόκλιση.)

9.3.1.2.3.   Διατύπωση των αποτελεσμάτων

Εξετάζεται πρώτα ο υαλοπίνακας ασφαλείας με τη βοήθεια απλής μεθόδου προκειμένου να προσδιορισθεί η περιοχή που δημιουργεί το πιο σημαντικό δευτερογενές είδωλο. Εξετάζεται κατόπιν η περιοχή αυτή με τη βοήθεια του τηλεσκοπίου, υπό κατάλληλη γωνία πρόσπτωσης. Μετράται κατόπιν ο μέγιστος διαχωρισμός του δευτερογενούς ειδώλου.

9.3.1.3.   Η κατεύθυνση παρατήρησης στο οριζόντιο επίπεδο πρέπει να διατηρείται περίπου κάθετη προς το ίχνος του αλεξηνέμου σε αυτό το επίπεδο.

Οι μετρήσεις πρέπει να γίνουν ανάλογα με τις κατηγορίες των ελκυστήρων στις ζώνες που ορίζονται στο σημείο 9.2.2.

9.3.2.1.   Τύπος ελκυστήρα

Η δοκιμή επαναλαμβάνεται αν το αλεξήνεμο πρόκειται να τοποθετηθεί σε ελκυστήρα του οποίου το οπτικό πεδίο στο πρόσθιο μέρος διαφέρει εκείνου του τύπου ελκυστήρα για τον οποίο έχει ήδη επικυρωθεί το αλεξήνεμο.

9.3.3.   Δείκτες δυσκολίας των δευτερευόντων χαρακτηριστικών

9.3.3.1.   Φύση του υλικού

Στιλβωμένο κρύσταλλο	Ύαλος επίπλευσης (float)	Κοινή ύαλος
1	1	2

9.3.3.2.   Άλλα δευτερεύοντα χαρακτηριστικά

Τα άλλα δευτερεύοντα χαρακτηριστικά δεν λαμβάνονται υπόψη.

9.3.4.   Αριθμός δειγμάτων

Υποβάλλονται σε δοκιμή τέσσερα δείγματα.

9.3.5.   Ερμηνεία των αποτελεσμάτων

Της τύπος αλεξηνέμου θεωρείται ικανοποιητικός όσον αφορά το διαχωρισμό του δευτερογενούς ειδώλου αν, στα τέσσερα δείγματα που υποβάλλονται σε δοκιμή, ο διαχωρισμός του πρωτογενούς και του δευτερογενούς ειδώλου δεν υπερβαίνει μια μέγιστη τιμή 15′.

9.3.5.1.   Καμία μέτρηση δεν γίνεται σε περιφερειακή ζώνη πλάτους 100 mm.

9.3.5.2.   Σε περίπτωση αλεξηνέμου που αποτελείται από δύο τμήματα, καμία μέτρηση δεν γίνεται εντός ζώνης 35 mm από την άκρη του υαλοπίνακα που μπορεί να βρίσκεται δίπλα στη διαχωριστική κολώνα.

9.4.   Αναγνώριση των χρωμάτων

Εφόσον ένα αλεξήνεμο είναι χρωματισμένο της ζώνες που ορίζονται στα σημεία 9.2.5.2 ή 9.2.5.3, εξακριβώνεται επί τεσσάρων αλεξηνέμων αν είναι δυνατό να αναγνωρισθούν τα ακόλουθα χρώματα:

—

Λευκό

—	Επιλεκτικό κίτρινο

—

Ερυθρό

—

Πράσινο

—	Κυανό (μπλέ)

—	Κίτρινο ηλέκτρου

10.   ΔΟΚΙΜΗ ΑΝΤΟΧΗΣ ΣΤΗ ΦΩΤΙΑ

10.1.   Αντικείμενο και πεδίο εφαρμογής

Η μέθοδος αυτή επιτρέπει τον καθορισμό της ταχύτητας οριζόντιας καύσης των υλικών που χρησιμοποιούνται στο θάλαμο οδήγησης των ελκυστήρων μετά την έκθεσή της στη δράση μιας μικρής φλόγας. Η μέθοδος αυτή επιτρέπει τον έλεγχο των υλικών και στοιχείων εσωτερικής επένδυσης των ελκυστήρων μεμονωμένα ή σε συνδυασμό, μέχρι πάχους 15 mm. Χρησιμοποιείται για να εξακριβωθεί η ομοιομορφία των παρτίδων των υλικών αυτών από την άποψη των χαρακτηριστικών καύσης. Λόγω των πολλών διαφορών που υπάρχουν μεταξύ των πραγματικών συνθηκών της καθημερινής ζωής και των ειδικών συνθηκών δοκιμής που προβλέπει αυτή η μέθοδος (εφαρμογή και κατεύθυνση στο εσωτερικό του ελκυστήρα, συνθήκες χρήσης, πηγή φλόγας, κλπ.) αυτή δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι προσαρμοσμένη της απαιτήσεις αξιολόγησης όλων των χαρακτηριστικών καύσης σε πραγματικό ελκυστήρα.

10.2.   Ορισμοί

10.2.1.   Ταχύτητα καύσης: πηλίκον της καυθείσας απόστασης που μετράται με τη μέθοδο αυτή, διά του χρόνου που χρειάζεται η φλόγα για να διατρέξει την απόσταση αυτή.

Εκφράζεται σε mm/min.

10.2.2.   Σύνθετο υλικό: υλικό που αποτελείται από της στρώσεις ομοειδών ή διαφορετικών υλικών που συσσωματώνονται με περίτηξη, κόλλημα, επένδυση, συγκόλληση, κλπ. Όταν η συναρμολόγηση δεν είναι συνεχής [π.χ. ραφές, σημεία συγκόλλησης υψηλής συχνότητας, γύρωση (πριτσίνωμα), κλπ.] και επιτρέπει τη λήψη μεμονωμένων δειγμάτων σύμφωνα με το σημείο 10.5, τα υλικά δεν θεωρούνται σύνθετα.

10.2.3.   Εκτεθειμένη όψη: η όψη που είναι στραμμένη της το θάλαμο οδήγησης όταν το υλικό προσαρμόζεται στον ελκυστήρα.

10.3.   Αρχή

Το δείγμα τοποθετείται σε οριζόντια θέση σε υποστήριγμα σχήματος U και εκτίθεται στην επίδραση συγκεκριμένης φλόγας επί 15 s, σε θάλαμο καύσης· η φλόγα επενεργεί στο ελεύθερο άκρο του δείγματος. Η δοκιμή επιτρέπει να εξακριβωθεί αν θα σβήσει η φλόγα και πότε, καθώς και το χρόνο που χρειάζεται η φλόγα για να διατρέξει μια μετρούμενη απόσταση.

10.4.   Συσκευές

10.4.1.   Θάλαμος καύσης (σχήμα 15) κατά προτίμηση από ανοξείδωτο χάλυβα, με της διαστάσεις που αναφέρονται στο σχήμα 16. Η πρόσθια όψη αυτού του θαλάμου διαθέτει ένα παράθυρο παρατηρήσεων από άκαυστο υλικό, που μπορεί να καλύπτει ολόκληρη την πρόσθια όψη του θαλάμου και να χρησιμεύει ως άνοιγμα πρόσβασης στο εσωτερικό.

Στην κάτω όψη του θαλάμου υπάρχουν οπές αερισμού, ενώ στο άνω τμήμα υπάρχει σχισμή εξαερισμού σε όλη την περίμετρο.

Ο θάλαμος στηρίζεται πάνω σε τέσσερα πόδια ύψους 10 mm. Στη μια πλευρά του ο θάλαμος μπορεί να φέρει άνοιγμα για την τοποθέτηση του υποστηρίγματος με το δείγμα και από την άλλη πλευρά υπάρχει άνοιγμα για την είσοδο του σωλήνα καύσιμου αερίου. Το τηκόμενο υλικό περισυλλέγεται σε λεκάνη (βλέπε σχήμα 17), τοποθετημένη στον πυθμένα του θαλάμου, ανάμεσα της οπές αερισμού, χωρίς να της καλύπτει.

10.4.2.   Υποστήριγμα δείγματος, αποτελούμενο από δύο πλάκες μετάλλου σε σχήμα U, ή πλαίσιο από υλικό ανθεκτικό στη διάβρωση. Οι διαστάσεις δίδονται στο σχήμα 18.

Στην κάτω πλάκα υπάρχουν μικρές προεξοχές και αντίστοιχες οπές στην άνω πλάκα για την ασφαλή στερέωση του δείγματος.

Οι προεξοχές χρησιμεύουν της ως αφετηρίες για τη μέτρηση της αρχής και του τέλους της απόστασης καύσης.

Πρέπει να προβλεφθεί υποστήριγμα αποτελούμενο από θερμοανθεκτικά σύρματα διαμέτρου 0,25 mm, που τείνονται καθέτως της το επίπεδο συμμετρίας της κάτω πλάκας του υποστηρίγματος του δείγματος σε διαστήματα 25 mm (βλέπε σχήμα 19).

Το κάτω μέρος του δείγματος πρέπει να βρίσκεται σε απόσταση 178 mm πάνω από την πλάκα της βάσης. Η απόσταση μεταξύ του άκρου του υποστηρίγματος του δείγματος και του τοιχώματος του θαλάμου πρέπει να είναι 22 mm. Η απόσταση μεταξύ των μακρών πλευρών του υποστηρίγματος του δείγματος και των παρειών του θαλάμου πρέπει να είναι 50 mm (της οι διαστάσεις μετρούνται στο εσωτερικό) (βλέπε σχήματα 15 και 16).

10.4.3.   Καυστήρας αερίου. Η μικρή πηγή φλόγας αποτελείται από λύχνο Bunsen, εσωτερικής διαμέτρου 9,5 mm, που τοποθετείται στο θάλαμο καύσης έτσι ώστε το κέντρο του ακροφυσίου να βρίσκεται 19 mm κάτω από το κέντρο του κάτω άκρου της την ανοιχτή πλευρά του δείγματος (βλέπε σχήμα 16).

10.4.4.   Αέριο δοκιμής. Το αέριο με το οποίο τροφοδοτείται το ακροφύσιο πρέπει να έχει θερμογόνο ισχύ περίπου 38 MJ/m3 (π.χ. φυσικό αέριο).

10.4.5.   Μεταλλική χτένα, μήκους τουλάχιστον 110 mm με επτά ή οκτώ δόντια με στρογγυλευμένη μύτη ανά 25 mm.

10.4.6.   Χρονόμετρο, με ακρίβεια 0,5 s.

10.4.7.   Καπνοθάλαμος. Ο θάλαμος καύσης μπορεί να τοποθετηθεί μέσα σε καπνοθάλαμο εργαστηρίου με την προϋπόθεση ότι ο εσωτερικός όγκος θα είναι τουλάχιστον 20 φορές και όχι πάνω από 110 φορές μεγαλύτερος από τον όγκο του θαλάμου καύσης και ότι καμία από της διαστάσεις του (ύψος, πλάτος ή βάθος) δεν θα είναι μεγαλύτερη από 2,5 φορές μιας από της δύο.

Πριν από τη δοκιμή, μετράται η κατακόρυφη ταχύτητα του αέρα στον καπνοθάλαμο σε απόσταση 100 mm εμπρός και πίσω από τη ζώνη που έχει προβλεφθεί για το θάλαμο καύσης. Πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 0,10 και 0,30 m/s, ώστε να μην ενοχλείται ενδεχομένως ο χειριστής από τα προϊόντα της καύσης. Είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί καπνοθάλαμος φυσικού αερισμού με κατάλληλη ταχύτητα του αέρα.

10.5.   Δείγμα

10.5.1.   Σχήμα και διαστάσεις

Το σχήμα και οι διαστάσεις του δείγματος δίδονται στο σχήμα 20. Το πάχος του δείγματος αντιστοιχεί στο πάχος του δοκιμαζομένου προϊόντος, αλλά δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 13 mm. Όταν το επιτρέπει το δείγμα, η διατομή του πρέπει να είναι σταθερή καθ' όλο το μήκος. Όταν το σχήμα και οι διαστάσεις της προϊόντος δεν επιτρέπουν τη λήψη της δείγματος δεδομένων διαστάσεων, πρέπει να τηρηθούν οι ακόλουθες ελάχιστες διαστάσεις:

α)	για δείγματα πλάτους μεταξύ 3 και 60 mm, το μήκος πρέπει να είναι 356 mm. Στην περίπτωση αυτή, το υλικό δοκιμάζεται κατά την έννοια του πλάτους του προϊόντος·

β)	για τα δείγματα πλάτους μεταξύ 60 και 100 mm, το μήκος πρέπει να είναι τουλάχιστον 138 mm. Στην περίπτωση αυτή, η πιθανή απόσταση καύσης αντιστοιχεί στο μήκος του δείγματος, η δε μέτρηση αρχίζει από την πρώτη αφετηρία·

γ)	τα δείγματα που έχουν πλάτος κάτω από 60 mm και μήκος κάτω από 356 mm, της και τα δείγματα πλάτους μεταξύ 60 και 100 mm, αλλά μήκους κάτω των 138 mm, καθώς και τα δείγματα πλάτους κάτω των 3 mm, δεν μπορούν να δοκιμασθούν με την παρούσα μέθοδο.

10.5.2.   Δειγματοληψία

Από το εξεταζόμενο υλικό θα ληφθούν τουλάχιστον πέντε δείγματα. Στα υλικά με διαφορετική ταχύτητα καύσης ανάλογα με την κατεύθυνση αυτού του υλικού (πράγμα που προσδιορίζεται με προκαταρκτικές δοκιμές), τα πέντε (ή παραπάνω) δείγματα πρέπει να ληφθούν και να τοποθετηθούν στη συσκευή δοκιμών, έτσι ώστε να είναι δυνατή η μέτρηση της μεγαλύτερης ταχύτητας καύσης. Όταν το υλικό προσφέρεται ήδη κομμένο σε καθορισμένο πλάτος, πρέπει να κοπεί τεμάχιο μήκους τουλάχιστον 500 mm σε όλο το πλάτος. Τα δείγματα πρέπει να λαμβάνονται από το τεμάχιο σε απόσταση τουλάχιστον ίση της 100 mm από το άκρο του υλικού και σε ίσες αποστάσεις μεταξύ της.

Τα δείγματα λαμβάνονται με τον ίδιο τρόπο στα έτοιμα προϊόντα όταν το επιτρέπει το σχήμα του προϊόντος. Όταν το πάχος του προϊόντος υπερβαίνει τα 13 mm, πρέπει να μειωθεί στα 13 mm με μηχανική επεξεργασία στην αντίθετη πλευρά εκείνης που βλέπει της τον θάλαμο οδήγησης.

Τα σύνθετα υλικά (βλέπε σημείο 10.2.2) πρέπει να δοκιμάζονται ως ομοιογενές τεμάχιο.

Όταν υπάρχουν πολλά στρώματα διαφορετικών υλικών που δεν θεωρούνται ως σύνθετα, κάθε στρώμα που περιλαμβάνεται σε ζώνη βάθους 13 mm από την επιφάνεια που είναι στραμμένη της το θάλαμο οδήγησης, πρέπει να δοκιμασθεί χωριστά.

10.5.3.   Προπαρασκευή

Τα δείγματα πρέπει να παραμείνουν για 24 ώρες κατ' ελάχιστο όριο και 7 ημέρες κατ' ανώτατο όριο σε θερμοκρασία 23 ± 2 °C με σχετική υγρασία 50 ± 5 % και να διατηρηθούν της συνθήκες αυτές μέχρι τη στιγμή της δοκιμής.

10.6.   Διαδικασία δοκιμής

10.6.1.   Τα δείγματα με επιφάνεια χνουδωτή ή καπιτονέ τοποθετούνται σε επίπεδη επιφάνεια και χτενίζονται δυο φορές αντίθετα της το πέλος της με τη χτένα (σημείο 10.4.5).

10.6.2.   Το δείγμα τοποθετείται στο υποστήριγμα (σημείο 10.4.2) με τρόπο ώστε η εκτεθειμένη πλευρά να είναι στραμμένη της τα κάτω, της την κατεύθυνση της φλόγας.

10.6.3.   Η φλόγα του αερίου ρυθμίζεται σε ύψος 30 mm με τη βοήθεια του σημείου αναφοράς που έχει σημειωθεί στο θάλαμο. Το στόμιο εισαγωγής αέρα του ακροφυσίου είναι κλειστό. Η φλόγα πρέπει να καύσει για 1 λεπτό τουλάχιστον πριν από την έναρξη των δοκιμών, ώστε να σταθεροποιηθεί.

10.6.4.   Το υποστήριγμα δείγματος προωθείται στο θάλαμο καύσης έτσι ώστε το άκρο του δείγματος να εκτεθεί στη φλόγα και 15 s αργότερα διακόπτεται η παροχή αερίου.

10.6.5.   Η μέτρηση του χρόνου καύσης αρχίζει τη στιγμή που το τμήμα που προσβάλλεται από τη φλόγα βρίσκεται πέρα από την πρώτη αφετηρία μέτρησης. Παρατηρείται η μετάδοση της φλόγας στην πλευρά που καίγεται πιο γρήγορα (άνω ή κάτω πλευρά).

10.6.6.   Η μέτρηση του χρόνου καύσης λήγει όταν η φλόγα φθάσει στο τελευταίο σημείο αναφοράς μετρήσεων ή όταν η φλόγα σβήσει προτού φθάσει σε αυτό το σημείο. Όταν δεν φθάσει η φλόγα στο τελευταίο αυτό σημείο αναφοράς μετρήσεων, η απόσταση καύσης μετράται μέχρι του σημείου όπου έσβησε η φλόγα. Η απόσταση καύσης αντιστοιχεί στο τμήμα του δείγματος που υπέστη καταστροφή στην επιφάνεια ή το εσωτερικό του από την καύση.

10.6.7.   Όταν το δείγμα δεν ανάψει, ή δεν συνεχίσει να καίγεται μετά το σβήσιμο της φλόγας, ή ακόμη όταν η φλόγα σβήσει προτού φθάσει στην πρώτη αφετηρία μέτρησης, έτσι ώστε να μην είναι δυνατό να μετρηθεί η διάρκεια της καύσης, στην έκθεση της δοκιμής σημειώνεται ότι η ταχύτητα καύσης είναι 0 mm/min.

10.6.8.   Στη διάρκεια σειράς δοκιμών ή επαναλαμβανομένων δοκιμών, ο θάλαμος καύσης και η συσκευή μεταφοράς του δείγματος πρέπει να έχουν μέγιστη θερμοκρασία 30 °C πριν από την έναρξη της δοκιμής.

10.7.   Υπολογισμοί

Η ταχύτητα καύσης Β, σε mm/min υπολογίζεται με τον τύπο:

Β = (s/t) × 60

όπου:

s	είναι το μήκος της απόστασης καύσης σε χιλιοστόμετρα και
t	είναι η διάρκεια της καύσης, σε δευτερόλεπτα, για την απόσταση s.

10.8.   Δείκτες δυσκολίας των δευτερευόντων χαρακτηριστικών

Δεν λαμβάνεται υπόψη κανένα δευτερεύον χαρακτηριστικό.

10.9.   Ερμηνεία των αποτελεσμάτων

Οι υαλοπίνακες ασφαλείας με πλαστική επένδυση (σημείο 2.3) ή από πλαστική ύαλο (σημείο 2.4) θεωρούνται ως ικανοποιητικοί από την άποψη της αντοχής στη φωτιά αν η ταχύτητα καύσης δεν υπερβαίνει τα 250 mm/min.

11.   ΔΟΚΙΜΗ ΑΝΤΟΧΗΣ ΣΤΙΣ ΧΗΜΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ

11.1.   Χημικές ουσίες που θα χρησιμοποιηθούν

11.1.1.   Μαλακό σαπωνοδιάλυμα: 1 % κατά βάρος ελαϊκού καλίου σε απιονισμένο νερό.

11.1.2.   Προϊόν καθαρισμού υαλοπινάκων: υδατικό διάλυμα ισοπροπανόλης και διπροπυλενογλυκολομο-νομεθυλαιθέρα σε συγκέντρωση 5 % έως 10 % κατά βάρος και υδροξειδίου του αμμωνίου σε συγκέντρωση 1 % έως 5 % κατά βάρος.

11.1.3.   Μετουσιωμένο αναραίωτο οινόπνευμα: 1 όγκος μεθυλικής αλκοόλης σε 10 όγκους αιθυλικής αλκοόλης.

11.1.4.   Βενζίνη αναφοράς: μείγμα 50 % τολουενίου, 30 % 2,2,4-τριμεθυλοπεντανίου, 15 % 2,2,4-τριμεθυλ-1-πεντανίου και 5 % αιθυλικής αλκοόλης (τα ποσοστά νοούνται κατ' όγκο).

11.1.5.   Κηροζίνη αναφοράς: μείγμα ίσων όγκων n-οκτανίου και n-δεκανίου.

11.2.   Μέθοδος δοκιμής

Δύο δοκίμια 180 × 25 mm2 δοκιμάζονται με κάθε μία από τις χημικές ουσίες που προβλέπονται στο σημείο 11.1, χρησιμοποιώντας ένα νέο δείγμα για κάθε δοκιμή και για κάθε προϊόν. Μετά από κάθε δοκιμή, τα δοκίμια καθαρίζονται σύμφωνα με τις υποδείξεις του κατασκευαστή και κατόπιν προπαρασκευάζονται επί 48 ώρες σε θερμοκρασία 23 °C ± 2 °C και σχετική υγρασία 50 % ± 5 %. Οι εν λόγω συνθήκες διατηρούνται και κατά τις δοκιμές. Τα δοκίμια εμβαπτίζονται πλήρως στο υγρό της δοκιμής και διατηρούνται εντός αυτού επί 1 λεπτό. Κατόπιν ανασύρονται και στεγνώνονται αμέσως με καθαρό ράκος από απορροφητικό βαμβάκι.

11.3.   Δείκτες δυσκολίας των δευτερευόντων χαρακτηριστικών

	Άχρωμο	Χρωματισμένο
Χρωματισμός του ενδιαμέσου στρώματος ή της πλαστικής επικάλυψης	1	2

Τα άλλα δευτερεύοντα χαρακτηριστικά δεν λαμβάνονται υπόψη.

11.4.   Ερμηνεία των αποτελεσμάτων

11.4.1.   Η δοκιμή της αντοχής στις χημικές ουσίες θεωρείται θετική αν το δοκίμιο δεν εμφανίζει μαλάκυνση, κολλώδη σημεία, επιφανειακές ρωγμές ή αισθητή απώλεια διαφάνειας.

Σειρά δειγμάτων που προσκομίζονται για επικύρωση θεωρείται ως ικανοποιητική όσον αφορά την αντοχή στις χημικές ουσίες, εφόσον πληρούται μία από τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

11.4.2.1.   όλες οι δοκιμές έδωσαν θετικό αποτέλεσμα,

11.4.2.2.   μία δοκιμή έδωσε αρνητικό αποτέλεσμα, αλλά νέα σειρά δοκιμών που διενεργούνται επί νέας σειράς δοκιμίων έδωσε θετικό αποτέλεσμα.

---

(1)  Σύστημα αυτού του τύπου κατασκευάζεται από την Teledyne Taber (ΗΠΑ).

(2)  Τροχίσκοι αυτού του τύπου κατασκευάζονται από την Teledyne Taber (ΗΠΑ).

(3)  Αυτές οι συνθήκες δοκιμής αποκλείουν κάθε συμπύκνωση υδρατμών στα δοκίμια.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III-Δ

Αλεξήνεμο από βαμμένη ύαλο

1.   ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ

Αλεξήνεμα από βαμμένη ύαλο θεωρούνται ότι ανήκουν σε διαφορετικούς τύπους αν διαφέρουν τουλάχιστον κατά ένα από τα ακόλουθα κύρια ή δευτερεύοντα χαρακτηριστικά.

1.1.   Τα κύρια χαρακτηριστικά είναι τα ακόλουθα:

1.1.1.   το βιομηχανικό ή το εμπορικό σήμα,

το σχήμα και οι διαστάσεις.

Τα αλεξήνεμα από βαμμένη ύαλο κατατάσσονται σε δύο ομάδες όσον αφορά τις δοκιμές θρυμματισμού και μηχανικών χαρακτηριστικών:

1.1.2.1.   τα επίπεδα αλεξήνεμα,

1.1.2.2.   τα κυρτά αλεξήνεμα.

1.1.3.   Η κατηγορία πάχους, η οποία προσδιορίζεται με βάση το ονομαστικό πάχος «e», με επιτρεπόμενη κατασκευαστική ανοχή ±0,2 mm:

Κατηγορία I:		e ≤ 4,5 mm
Κατηγορία II:	4,5 mm <	e ≤ 5,5 mm
Κατηγορία III:	5,5 mm <	e ≤ 6,5 mm
Κατηγορία IV:	6,5 mm <	e

1.2.   Τα δευτερεύοντα χαρακτηριστικά είναι τα ακόλουθα:

1.2.1.   η φύση του υλικού [στιλβωμένο κρύσταλλο, ύαλος επίπλευσης (float), κοινή ύαλος],

1.2.2.   ο χρωματισμός της υάλου (άχρωμη, έγχρωμη),

1.2.3.   η παρουσία ή η απουσία αγωγών,

1.2.4.   η παρουσία ή η απουσία ταινιών σκίασης.

2.   ΔΟΚΙΜΗ ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΟΥ

2.1.   Δείκτης δυσκολίας των δευτερευόντων χαρακτηριστικών

2.1.1.   Λαμβάνεται υπόψη μόνον η φύση του υλικού.

2.1.2.   Η ύαλος επίπλευσης (float) και η κοινή ύαλος θεωρούνται ότι εμφανίζουν τον αυτό δείκτη δυσκολίας.

2.1.3.   Οι δοκιμές θρυμματισμού πρέπει να επαναληφθούν σε περίπτωση αλλαγής από τη στιλβωμένη στην ύαλο επίπλευσης (float) ή στην κοινή ύαλο και αντιστρόφως.

2.1.4.   Οι δοκιμές πρέπει να επαναληφθούν εάν έχουν χρησιμοποιηθεί άλλες ταινίες σκίασης εκτός των ταινιών από βαφή.

2.2.   Αριθμός δοκιμίων

Δοκιμάζονται έξι δοκίμια από τη σειρά των δοκιμίων με την μικρότερη ανεπτυγμένη επιφάνεια και έξι από τη σειρά εκείνων με την μεγαλύτερη· τα δοκίμια επιλέγονται σύμφωνα με τις διατάξεις του παραρτήματος III-I.

2.3.   Διάφορες ζώνες της υάλου

Τα αλεξήνεμα από βαμμένη ύαλο περιλαμβάνουν δύο κύριες ζώνες FI και FII· μπορούν επίσης να περιλαμβάνουν και μια ενδιάμεση ζώνη FIII.

Οι ζώνες αυτές ορίζονται ως εξής:

2.3.1.   Ζώνη FI: περιφερειακή ζώνη λεπτού θρυμματισμού, πλάτους τουλάχιστον 7 cm κατά μήκος όλου του άκρου του αλεξήνεμου· η ζώνη αυτή περιλαμβάνει εξωτερική λωρίδα πλάτους 2 cm η οποία δεν λαμβάνεται υπόψη κατά την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων των δοκιμών.

Ζώνη FII: ζώνη ορατότητας μεταβλητού θρυμματισμού, η οποία περιλαμβάνει πάντοτε ορθογώνιο τμήμα τουλάχιστον 20 cm ύψους και 50 cm μήκους.

2.3.2.1.   Το κέντρο του ορθογωνίου βρίσκεται εντός κύκλου ακτίνας 10 cm με κέντρο την προβολή του σημείου αναφοράς.

2.3.2.2.   Για τους ελκυστήρες για τους οποίους δεν είναι δυνατόν να καθοριστεί το σημείο αναφοράς η θέση της ζώνης ορατότητας πρέπει να αναγράφεται στα πρακτικά της δοκιμής.

2.3.2.3.   Το ύψος του προαναφερόμενου ορθογωνίου μπορεί να μειωθεί σε 15 cm για τα αλεξήνεμα ύψους μικρότερου των 44 cm.

2.3.3.   Ζώνη FIII: ενδιάμεση ζώνη πλάτους μέχρι 5 cm μεταξύ των ζωνών FI και FII.

2.4.   Μέθοδος δοκιμής

Η χρησιμοποιούμενη μέθοδος είναι εκείνη που περιγράφεται στο σημείο 1 του παραρτήματος III-Γ.

2.5.   Σημεία κρούσης (βλέπε παράρτημα III-ΙΔ, σχήμα 2)

2.5.1.   Τα σημεία κρούσης επιλέγονται ως εξής:

Σημείο 1: στο κεντρικό τμήμα της ζώνης FII, σε μέρος που υποβάλλεται σε ισχυρή ή ασθενή τάση,

Σημείο 2: στη ζώνη FIII, όσο το δυνατό πιο κοντά στο κατακόρυφο επίπεδο συμμετρίας της ζώνης FII,

Σημεία 3 και 3′: σε απόσταση 3 cm από τα άκρα, επί μιας διαμέσου του δοκιμίου· εάν υπάρχει ίχνος λαβίδας, ένα από τα σημεία θραύσης πρέπει να βρίσκεται πλησίον του άκρου που φέρει τα ίχνη της λαβίδας, το δε άλλο κοντά στο απέναντι άκρο,

Σημείο 4: στη θέση όπου παρουσιάζεται η μικρότερη ακτίνα καμπυλότητας επί της διαμέσου με το μεγαλύτερο μήκος,

Σημείο 5: σε απόσταση 3 cm από το άκρο του δοκιμίου, στο σημείο της μικρότερης ακτίνας καμπυλότητας της περιμέτρου είτε αριστερά είτε δεξιά.

2.5.2.   Διενεργείται μια δοκιμή σε καθένα από τα σημεία 1, 2, 3, 3′, 4 και 5.

2.6.   Ερμηνεία των αποτελεσμάτων

Μια δοκιμή θεωρείται ότι έχει δώσει ικανοποιητικό αποτέλεσμα αν ο θρυμματισμός γίνεται σύμφωνα με όλες τις προϋποθέσεις που αναφέρονται κατωτέρω στα σημεία 2.6.1.1, 2.6.1.2 και 2.6.1.3.

2.6.1.1.   Ζώνη FI

2.6.1.1.1.   Τα θραύσματα που περιέχονται μέσα σε τετράγωνο 5 cm × 5 cm δεν είναι λιγότερα από 40 ή περισσότερα από 350 εκτός αν, στην περίπτωση αριθμού θραυσμάτων μικρότερου του 40, τα θραύσματα που περιέχονται σε τετράγωνο πλευράς 10 cm, το οποίο περιλαμβάνει το τετράγωνο πλευράς 5 cm, δεν είναι λιγότερα από 160.

2.6.1.1.2.   Για τις ανάγκες του παραπάνω υπολογισμού, τα θραύσματα που εκτείνονται εκατέρωθεν μιας πλευράς του τετραγώνου μετρούνται μισά.

2.6.1.1.3.   Ο θρυμματισμός δεν ελέγχεται σε λωρίδα πλάτους 2 cm σε όλη την περίμετρο των δοκιμίων που αντιστοιχεί στη ζώνη στερέωσης του υαλοπίνακα, ούτε σε ακτίνα 7,5 cm γύρω από το σημείο κρούσης.

2.6.1.1.4.   Επιτρέπεται να υπάρχουν τρία το πολύ θραύσματα με επιφάνεια άνω των 3 cm2, όχι όμως περισσότερα από ένα μέσα σ' έναν και τον αυτό κύκλο διαμέτρου 10 cm.

2.6.1.1.5.   Επιτρέπεται να υπάρχουν και επιμήκη θραύσματα, υπό τον όρο ότι δεν έχουν οξύακμα άκρα και ότι το μήκος τους (εκτός αν έχουν εφαρμογή οι διατάξεις του σημείου 2.6.2.2) δεν υπερβαίνει τα 7,5 cm. Αν τα θραύσματα αυτά φτάνουν ως το άκρο του υαλοπίνακα, δεν πρέπει να σχηματίζουν με αυτό γωνία άνω των 45o.

2.6.1.2.   Ζώνη FII

2.6.1.2.1.   Η απομένουσα μετά το θρυμματισμό ορατότητα μετράται εντός της ορθογώνιας ζώνης που ορίζεται στο σημείο 2.3.2. Στο ορθογώνιο αυτό, η συνολική επιφάνεια των θραυσμάτων άνω των 2 cm2 πρέπει να αντιπροσωπεύει τουλάχιστον το 15 % της επιφάνειάς του. Πάντως, προκειμένου περί αλεξηνέμου ύψους κάτω των 44 cm ή με γωνία τοποθέτησης μικρότερη από 15o σε σχέση προς την κατακόρυφο, το ποσοστό ορατότητας πρέπει να είναι τουλάχιστον το 10 % της επιφάνειας του αντίστοιχου ορθογωνίου.

2.6.1.2.2.   Κανένα θραύσμα δεν μπορεί να έχει επιφάνεια άνω των 16 cm2, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στο σημείο 2.6.2.2.

2.6.1.2.3.   Σε ακτίνα 10 cm γύρω από το σημείο κρούσης αλλά μόνο στο τμήμα του κύκλου που περιλαμβάνεται μέσα στη ζώνη FII, επιτρέπεται να υπάρχουν τρία θραύσματα με επιφάνεια άνω των 16 cm2 αλλά κάτω των 25 cm2.

Τα θραύσματα πρέπει να έχουν κανονικό σχήμα και να μην παρουσιάζουν τις αιχμές που περιγράφονται στο σημείο 2.6.1.2.4.1. Πάντως επιτρέπεται η παρουσία μέχρι 10 μη κανονικών θραυσμάτων μέσα σε τυχόν ορθογώνιο διαστάσεων 50 × 20 cm, και μέχρι 25 σε ολόκληρη την επιφάνεια του αλεξηνέμου.

Κανένα από τα θραύσματα αυτά δεν πρέπει να παρουσιάζει αιχμή μήκους άνω των 35 mm μετρούμενη σύμφωνα με το σημείο 2.6.1.2.4.1.

2.6.1.2.4.1.   Ένα θραύσμα θεωρείται ως μη κανονικό εφόσον δεν μπορεί να εγγραφεί μέσα σε κύκλο διαμέτρου 40 mm αν περιλαμβάνει τουλάχιστον μία αιχμή μήκους άνω των 15 mm μετρούμενη μεταξύ του άκρου της και τομής πλάτους ίσου προς το πάχος του υαλοπίνακα, και αν παρουσιάζει μία ή περισσότερες αιχμές με γωνία κορυφής κάτω των 40o.

2.6.1.2.5.   Επιτρέπεται, κατ' εξαίρεση, η παρουσία στη ζώνη FII θραυσμάτων επιμήκους σχήματος, με την προϋπόθεση ότι το μήκος τους δεν υπερβαίνει τα 10 cm, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στο σημείο 2.6.2.2.

2.6.1.3.   Ζώνη FIII

Τα χαρακτηριστικά του θρυμματισμού στη ζώνη αυτή πρέπει να βρίσκονται μεταξύ εκείνων που επιτρέπονται για τον θρυμματισμό στις δύο παρακείμενες ζώνες (FI και FII).

Αλεξήνεμο που προσκομίζεται για επικύρωση θεωρείται ικανοποιητικό από πλευράς θρυμματισμού εφόσον πληρούται τουλάχιστον μία από τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

2.6.2.1.   όλες οι δοκιμές που πραγματοποιήθηκαν με τα σημεία κρούσης που ορίζονται στο σημείο 2.5.1 έδωσαν θετικά αποτελέσματα,

2.6.2.2.   μία από τις δοκιμές που πραγματοποιήθηκαν με τα σημεία κρούσης που ορίζονται στο σημείο 2.5.1 έδωσε αρνητικό αποτέλεσμα όσον αφορά αποκλίσεις μη υπερβαίνουσες τα ακόλουθα όρια:

Ζώνη FI: το πολύ πέντε θραύσματα μήκους μεταξύ 7,5 και 15 cm.

Ζώνη FII: το πολύ τρία θραύσματα επιφάνειας μεταξύ 16 και 20 cm2, ευρισκόμενα εκτός κύκλου ακτίνας 10 cm με κέντρο το σημείο κρούσης.

Ζώνη FIII: το πολύ τέσσερα θραύσματα μήκους μεταξύ 10 και 17,5 cm

και επαναλαμβάνεται επί νέου δοκιμίου συμφώνου προς τις προδιαγραφές του σημείου 2.6.1 ή εμφανίζοντος αποκλίσεις εντός των παραπάνω ορίων,

2.6.2.3.   δύο δοκιμές μεταξύ εκείνων που πραγματοποιήθηκαν με τα σημεία κρούσης που ορίζονται στο σημείο 2.5.1, έδωσαν αρνητικό αποτέλεσμα όσον αφορά αποκλίσεις εντός των ορίων του σημείου 2.6.2.2. Ωστόσο, νέα σειρά δοκιμών που διενεργήθηκε επί νέας σειράς δοκιμίων είναι σύμφωνη προς τις προδιαγραφές του σημείου 2.6.1, ή δεν υπάρχουν άνω των δύο δοκιμίων της νέας σειράς που εμφανίζουν αποκλίσεις εντός των εξειδικευμένων στο ανωτέρω σημείο 2.6.2.2 ορίων.

2.6.3.   Εφόσον διαπιστωθούν οι προαναφερθείσες αποκλίσεις πρέπει να καταχωρηθούν στα πρακτικά, στα οποία επισυνάπτονται φωτογραφίες των εν λόγω τμημάτων του αλεξήνεμου.

3.   ΔΟΚΙΜΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΚΡΟΥΣΗ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΗΣ

3.1.   Δείκτες δυσκολίας των δευτερευόντων χαρακτηριστικών

Κανένα δευτερεύον χαρακτηριστικό δεν λαμβάνεται υπόψη.

3.2.   Αριθμός δοκιμίων

3.2.1.   Για κάθε ομάδα αλεξηνέμων από ύαλο που έχει υποστεί βαφή, υποβάλλονται σε δοκιμή τέσσερα δοκίμια τα οποία έχουν κατά προσέγγιση τη μικρότερη ανεπτυγμένη επιφάνεια και τέσσερα δοκίμια τα οποία έχουν κατά προσέγγιση τη μεγαλύτερη ανεπτυγμένη επιφάνεια· τα οκτώ δοκίμια είναι του ίδιου τύπου με εκείνα που επιλέγονται για τις δοκιμές θρυμματισμού (βλέπε σημείο 2.2)

3.2.2.   Αντί για τα ως άνω δοκίμια, το εργαστήριο που εκτελεί τις δοκιμές μπορεί, εφόσον το κρίνει σκόπιμο, να δοκιμάσει, για κάθε κατηγορία πάχους του αλεξηνέμου, έξι δοκίμια διαστάσεων (1 100 mm × 500 mm) + 5/ – 2 mm.

3.3.   Μέθοδος δοκιμής

3.3.1.   Η χρησιμοποιούμενη μέθοδος είναι εκείνη που περιγράφεται στο σημείο 3 του παραρτήματος III-Γ.

3.3.2.   Το ύψος πτώσης είναι 1,50 m + 0/ – 5 mm.

3.4.   Ερμηνεία των αποτελεσμάτων

3.4.1.   Η δοκιμή θεωρείται ότι έχει δώσει ικανοποιητικό αποτέλεσμα αν θραυσθεί το αλεξήνεμο ή το δοκίμιο.

Σειρά δοκιμίων που προσκομίζεται για επικύρωση θεωρείται ως ικανοποιητική όσον αφορά τη συμπεριφορά στην πρόσκρουση της κεφαλής, εφόσον πληρούται τουλάχιστον μία από τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

3.4.2.1.   όλες οι δοκιμές έδωσαν θετικό αποτέλεσμα,

3.4.2.2.   μια δοκιμή έδωσε αρνητικό αποτέλεσμα αλλά μια νέα σειρά δοκιμών επί νέας σειράς δοκιμίων έδωσε θετικά αποτελέσματα.

4.   ΟΠΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ

Οι προδιαγραφές του σημείου 9 του παραρτήματος III-Γ που αφορούν τις οπτικές ιδιότητες ισχύουν για όλους τους τύπους αλεξηνέμων.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III-Ε

Υαλοπίνακες από ύαλο ομοιόμορφης βαφης πλην των αλεξηνέμων (1)

1.   ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ

Υαλοπίνακες από ύαλο η οποία έχει υποστεί ομοιόμορφη βαφή θεωρούνται ότι ανήκουν σε διαφορετικούς τύπους αν διαφέρουν τουλάχιστον ως προς τα ακόλουθα κύρια ή δευτερεύοντα χαρακτηριστικά:

1.1.   Τα κύρια χαρακτηριστικά είναι τα ακόλουθα:

1.1.1.   το εμπορικό σήμα ή ονομασία,

1.1.2.   η φύση της βαφής (θερμική ή χημική),

η κατηγορία του σχήματος: διακρίνονται δύο κατηγορίες:

1.1.3.1.   επίπεδοι υαλοπίνακες,

1.1.3.2.   επίπεδοι και κυρτοί υαλοπίνακες,

1.1.4.   η κατηγορία πάχους στην οποία περιλαμβάνεται το ονομαστικό πάχος «e», με επιτρεπόμενη κατασκευαστική ανοχή ±0,2 mm:

— Κατηγορία I:		e ≤ 3,5 mm
— Κατηγορία II:	3,5 <	e ≤ 4,5 mm
— Κατηγορία III:	4,5 <	e ≤ 6,5 mm
— Κατηγορία IV:	6,5 <	e

1.2.   Τα δευτερεύοντα χαρακτηριστικά είναι τα ακόλουθα:

1.2.1.   η φύση του υλικού στιλβωμένο κρύσταλλο, ύαλος επίπλευσης (float), κοινή ύαλος·,

1.2.2.   ο χρωματισμός (άχρωμη, έγχρωμη),

1.2.3.   η παρουσία ή απουσία αγωγών.

2.   ΔΟΚΙΜΗ ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΟΥ

2.1.   Δείκτης δυσκολίας των δευτερευόντων χαρακτηριστικών

Υλικό	Δείκτης δυσκολίας
Στιλβωμένο κρύσταλλο	2
Ύαλος επίπλευσης (float)	1
Κοινή ύαλος	1

Τα άλλα δευτερεύοντα χαρακτηριστικά δεν λαμβάνονται υπόψη.

2.2.   Επιλογή των δοκιμίων

Για τις δοκιμές επιλέγονται δοκίμια κάθε κατηγορίας σχήματος, κάθε κατηγορίας πάχους, των οποίων η παραγωγή είναι δύσκολη με βάση τα ακόλουθα κριτήρια:

Για τους επίπεδους υαλοπίνακες παρέχονται δύο σειρές δοκιμίων που αντιστοιχούν:

2.2.1.1.1.   στη μεγαλύτερη επιφάνεια,

2.2.1.1.2.   στη μικρότερη γωνία μεταξύ δύο παρακειμένων πλευρών.

Για τους επίπεδους και κυρτούς υαλοπίνακες παρέχονται τρεις σειρές δοκιμίων που αντιστοιχούν:

2.2.1.2.1.   στη μεγαλύτερη ανεπτυγμένη επιφάνεια,

2.2.1.2.2.   στη μικρότερη γωνία μεταξύ δύο παρακειμένων πλευρών,

2.2.1.2.3.   στο μεγαλύτερο βέλος τομέα.

2.2.2.   Οι δοκιμές που διενεργούνται σε δοκίμια που αντιστοιχούν στη μεγαλύτερη επιφάνεια «S», θεωρούνται ότι ισχύουν για κάθε άλλη επιφάνεια μικρότερη της S + 5 %.

2.2.3.   Αν τα υποβληθέντα δοκίμια έχουν γωνία γ μικρότερη των 30o, οι δοκιμές θεωρούνται ότι ισχύουν για όλους τους κατασκευαζόμενους υαλοπίνακες με γωνία μεγαλύτερη της γ – 5o.

Αν τα υποβληθέντα δοκίμια έχουν γωνία μεγαλύτερη των 30o, οι δοκιμές θεωρούνται ότι ισχύουν για όλους τους κατασκευαζόμενους υαλοπίνακες με γωνία μεγαλύτερη ή ίση προς 30o.

2.2.4.   Αν το ύψος h του τμήματος των υποβληθέντων δοκιμίων είναι μεγαλύτερο των 100 mm, οι δοκιμές θεωρούνται ότι ισχύουν για όλους τους κατασκευαζόμενους υαλοπίνακες με ύψος τμήματος μικρότερο του h + 30 mm.

Αν το ύψος του τμήματος των υποβληθέντων δοκιμίων είναι μικρότερο ή ίσο προς 100 mm, οι δοκιμές θεωρούνται ότι ισχύουν για όλους τους κατασκευαζόμενους υαλοπίνακες με ύψος τμήματος μικρότερο ή ίσο προς 100 mm.

2.3.   Αριθμός δοκιμίων ανά σειρά

Ο αριθμός των δοκιμίων που περιλαμβάνονται σε κάθε ομάδα είναι ο ακόλουθος, ανάλογα με την κατηγορία σχήματος που ορίζεται παραπάνω στο σημείο 1.1.3.

Τύπος και υαλοπίνακας	Αριθμός δειγμάτων
Επίπεδος (2 σειρές)	4
Επίπεδος ή κυρτός (3 σειρές)	5

2.4.   Μέθοδος δοκιμής

2.4.1.   Η χρησιμοποιούμενη μέθοδος είναι αυτή που περιγράφεται στο σημείο 1 του παραρτήματος III-Γ.

2.5.   Σημείο κρούσης (βλέπε παράρτημα III Ν, σχήμα 3)

2.5.1.   Για τους επίπεδους και τους κυρτούς υαλοπίνακες, τα σημεία κρούσης που απεικονίζονται αντίστοιχα στα σχήματα 3α), 3β) και 3γ) του παραρτήματος III Ν είναι τα ακόλουθα:

σημείο 1: 3 cm από το άκρο του υαλοπίνακα στο τμήμα με τη μικρότερη ακτίνα καμπυλότητας της περιμέτρου,

σημείο 2: 3 cm από το άκρο επί μιας διαμέσου· επιλέγεται η πλευρά του υαλοπίνακα που φέρει ενδεχομένως τα ίχνη των λαβίδων,

σημείο 3: στο γεωμετρικό κέντρο του υαλοπίνακα,

σημείο 4: μόνο για τους κυρτούς υαλοπίνακες· το σημείο αυτό επιλέγεται επί της διαμέσου με το μεγαλύτερο μήκος στο τμήμα του υαλοπίνακα με τη μικρότερη ακτίνα καμπυλότητας.

2.5.2.   Διενεργείται μία μόνο δοκιμή σε κάθε προσδιοριζόμενο σημείο κρούσης.

2.6.   Ερμηνεία των αποτελεσμάτων

Μια δοκιμή θεωρείται ότι έχει δώσει ικανοποιητικό αποτέλεσμα αν ο θρυμματισμός πληροί τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

2.6.1.1.   Ο αριθμός των θραυσμάτων σε κάθε τετράγωνο 5 cm × 5 cm δεν είναι κάτω των 40 ούτε άνω των 400, ή των 450 στην περίπτωση υαλοστασίων των οποίων το πάχος δεν υπερβαίνει τα 3,5 mm.

2.6.1.2.   Για τις ανάγκες του παραπάνω υπολογισμού, τα θραύσματα που εκτείνονται εκατέρωθεν μιας πλευράς του τετραγώνου, μετρούνται μισά.

2.6.1.3.   Ο θρυμματισμός δεν ελέγχεται σε λωρίδα πλάτους 2 cm σε όλη την περίμετρο των δοκιμίων που αντιστοιχεί στη ζώνη στερέωσης του υαλοπίνακα ούτε σε ακτίνα 7,5 cm γύρω από το σημείο κρούσης.

2.6.1.4.   Τα θραύσματα των οποίων η επιφάνεια υπερβαίνει τα 3 cm2 δεν γίνονται δεκτά, εκτός αν βρίσκονται στα τμήματα που ορίζονται στο σημείο 2.6.1.3.

2.6.1.5.   Μερικά επιμήκη θραύσματα γίνονται δεκτά υπό τον όρο ότι:

—	τα άκρα τους δεν είναι οξύακμα,

—	σε περίπτωση που τα επιμήκη αυτά θραύσματα φθάνουν μέχρι το ένα άκρο του υαλοπίνακα, δεν πρέπει να σχηματίζουν με αυτό γωνία μεγαλύτερη των 45o

και εάν, εκτός από την περίπτωση του σημείου 2.6.2.2 κατωτέρω, το μήκος τους δεν υπερβαίνει τα 7,5 cm.

Σειρά δοκιμίων που προσκομίζεται για έκριση τύπου θεωρείται ικανοποιητική από πλευράς θρυμματισμού εφόσον πληρούται τουλάχιστον μία από τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

2.6.2.1.   όλες οι δοκιμές που πραγματοποιήθηκαν με τα σημεία κρούσης που ορίζονται στο σημείο 2.5.1 έδωσαν θετικό αποτέλεσμα,

2.6.2.2.   μία από τις δοκιμές που πραγματοποιήθηκαν με τα σημεία κρούσης που ορίζονται στο σημείο 2.5.1 έδωσε αρνητικό αποτέλεσμα όσον αφορά αποκλίσεις μη υπερβαίνουσες τα ακόλουθα όρια:

—	5 θραύσματα κατ' ανώτατο όριο, μήκους μεταξύ 6 και 7,5 cm,

—	4 θραύσματα κατ' ανώτατο όριο, μήκους μεταξύ 7,5 και 10 cm,

και επαναλαμβάνεται επί νέου δοκιμίου συμφώνου προς τις προδιαγραφές του σημείου 2.6.1 ή εμφανίζοντος αποκλίσεις εντός των παραπάνω ορίων.

2.6.2.3.   Δύο δοκιμές μεταξύ εκείνων που πραγματοποιήθηκαν με τα σημεία κρούσης που ορίζονται στο σημείο 2.5.1, έδωσαν αρνητικό αποτέλεσμα όσον αφορά αποκλίσεις εντός των ορίων του σημείου 2.6.2.2. Ωστόσο, μια νέα σειρά δοκιμών που διενεργήθηκε επί νέας σειράς δοκιμίων είναι σύμφωνη με τις προδιαγραφές του σημείου 2.6.1 ή δεν υπάρχουν άνω των δύο δοκιμίων της νέας σειράς που εμφανίζουν αποκλίσεις εντός των εξειδικευμένων στο ανωτέρω σημείο 2.6.2.2 ορίων.

2.6.3.   Εφόσον διαπιστωθούν οι προαναφερθείσες αποκλίσεις πρέπει να καταχωρηθούν στα πρακτικά, στα οποία επισυνάπτονται φωτογραφίες των εν λόγω τμημάτων του αλεξήνεμου.

3.   ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΑΝΤΟΧΗ

3.1.   Δοκιμή κρούσης σφαίρας 227 g

3.1.1.   Δείκτες δυσκολίας των δευτερευόντων χαρακτηριστικών

Υλικό	Δείκτης δυσκολίας	Χρώμα	Δείκτης δυσκολίας
Στιλβωμένο κρύσταλλο	2	Άχρωμο	1
Ύαλος επίπλευσης (float)	1	Έγχρωμο	2
Κοινή ύαλος	1

Το άλλο δευτερεύον χαρακτηριστικό (παρουσία ή απουσία αγωγών) δεν λαμβάνεται υπόψη.

3.1.2.   Αριθμός δοκιμίων

Έξι δοκίμια υποβάλλονται σε δοκιμή για κάθε κατηγορία πάχους που ορίζεται στο σημείο 1.1.4 παραπάνω.

3.1.3.   Μέθοδος δοκιμής

3.1.3.1.   Η χρησιμοποιουμένη μέθοδος είναι αυτή που περιγράφεται στο σημείο 2.1 του παραρτήματος III-Γ.

3.1.3.2.   Το ύψος πτώσης (του κάτω τμήματος της σφαίρας επί της άνω επιφανείας του δοκιμίου) αναφέρεται στον ακόλουθο πίνακα, ως συνάρτηση του πάχους του υαλοπίνακα:

Ονομαστικό πάχος υαλοπίνακα (e)	Ύψος πτώσης
e ≤ 3,5 mm	2,0 m + 5 / – 0 mm
3,5 mm < e	2,5 m + 5 / – 0 mm

3.1.4.   Ερμηνεία των αποτελεσμάτων

3.1.4.1.   Η δοκιμή κρούσης σφαίρας θεωρείται ότι έχει δώσει ικανοποιητικό αποτέλεσμα αν δεν θραυσθεί το δοκίμιο.

Σειρά δοκιμίων που προσκομίζεται για έγκριση τύπου θεωρείται ως ικανοποιητική όσον αφορά τη μηχανική αντοχή, εφόσον πληρούται τουλάχιστον μία από τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

3.1.4.2.1.   μία δοκιμή το πολύ έδωσε αρνητικό αποτέλεσμα,

3.1.4.2.2.   όταν δύο δοκιμές έδωσαν αρνητικά αποτελέσματα, νέα σειρά δοκιμών που πραγματοποιούνται σε νέα σειρά έξι δοκιμίων δίνει θετικά αποτελέσματα.

4.   ΟΠΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ

4.1.   Μετάδοση του φωτός

Οι προδιαγραφές του σημείου 9.1 του παραρτήματος III-Γ που αφορούν τον συντελεστή κανονικής μετάδοσης του φωτός ισχύουν για τους υαλοπίνακες ή τα τμήματα υαλοπινάκων από ύαλο ομοιόμορφης βαφής που βρίσκονται σε θέσεις μεγάλης σημασίας για την ορατότητα του οδηγού.

---

(1)  Ο τύπος αυτός υαλοπίνακα μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για αλεξήνεμα ελκυστήρων.