Πρόταση για ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με τη θέσπιση κοινοτικού προγράμματος δράσης για την προαγωγή μη κυβερνητικών οργανισμών που αναπτύσσουν πρωτίστως δραστηριότητες στον τομέα της περιβαλλοντικής προστασίας

(υποβληθείσα από την Επιτροπή)

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

1. Η πρόκληση μιας διακυβέρνησης νέου τύπου

Στην ανακοίνωση της Επιτροπής για τους στόχους στρατηγικού χαρακτήρα κατά την περίοδο 2000-2005 με τίτλο "Η διαμόρφωση της νέας Ευρώπης", η Επιτροπή έθεσε ως στόχο την προαγωγή νέων μορφών διακυβέρνησης σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτό σημαίνει εν συντομία να δοθεί στον πολίτη μεγαλύτερη δυνατότητα παρέμβασης στον τρόπο διαχείρισης της Ευρώπης και τη διαμόρφωση νέων μορφών εταιρικής σχέσης μεταξύ των επιμέρους επιπέδων διακυβέρνησης στην Ευρώπη προκειμένου να καταστεί δυνατή η διαφανέστερη και αποτελεσματικότερη λειτουργία των θεσμικών οργάνων. Στην ανακοίνωση, η Επιτροπή αναγνωρίζει επίσης ότι οι ευρωπαίοι πολίτες έχουν περιορισμένη σχέση με τις δομές που διοικούν τη ζωή τους. Οι μη κυβερνητικοί οργανισμοί (ΜΚΟ) μπορούν να διαδραματίσουν ρόλο, συνεχώς αυξανόμενης βαρύτητας, προκειμένου να καλυφθεί το κενό αυτό και να δοθεί η δυνατότητα στα κοινοτικά θεσμικά όργανα να έρθουν σε επαφή με του ευρωπαίους πολίτες.

Οι ευρωπαϊκοί ΜΚΟ που ασχολούνται με το περιβάλλον έχουν ήδη αποδείξει μέσω της διάρθρωσης των μελών τους και των δραστηριοτήτων που αναπτύσσουν ότι διαθέτουν το δυναμικό και τις ικανότητες για να αναλάβουν ανάλογο ρόλο - π.χ. ασκώντας πίεση υπέρ της μεγαλύτερης διαφάνειας και της εντονότερης συμμετοχής των πολιτών στη διαδικασία διαμόρφωσης των επιμέρους πολιτικών. Εν γένει, οι ευρωπαϊκοί ΜΚΟ που ασχολούνται με το περιβάλλον θεωρείται ότι ασκούν επιρροή στους εξής τομείς:

1. Οι πολίτες στο κέντρο: Ιδού ένας πολύ σημαντικός, και συγκεκριμένος τρόπος υλοποίησης της "αρχής της συμμετοχής του κοινού" στις εργασίες των κοινοτικών θεσμικών οργάνων μέσω των μη κυβερνητικών οργανισμών (ως εκπροσώπων της "κοινωνίας των πολιτών"). Χάρη στις επαφές τους με το ευρύτερο κοινό στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο, οι ΜΚΟ θεωρείται ότι γνωρίζουν σε βάθος τους προβληματισμούς και τις απόψεις του "μέσου ανθρώπου" και ως εκ τούτου, δύνανται να τις προάγουν και να τις γνωστοποιήσουν στην Επιτροπή.

2. Εταίροι του διαλόγου: Οι ευρωπαϊκοί ΜΚΟ που ασχολούνται με το περιβάλλον συμμετέχουν σε ομάδες ειδημόνων, σε προπαρασκευαστικές και εκτελεστικές επιτροπές των θεσμικών οργάνων της Κοινότητας, παρέχοντας σοβαρά στοιχεία για τις πολιτικές, τα προγράμματα και τις πρωτοβουλίες των Κοινοτήτων.

3. Εμπειρογνωμοσύνη/τεχνογνωσία: Πολλοί ευρωπαϊκοί ΜΚΟ που ασχολούνται με το περιβάλλον εκτελούν προηγμένο ερευνητικό έργο στους αντίστοιχους τομείς των δραστηριοτήτων τους που οδηγεί σε σημαντικά συμπεράσματα και εκθέσεις, συμπεριλαμβανομένης και της διατύπωσης προτάσεων για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προβλημάτων, που κοινοποιούν, στο πλαίσιο των διαφωτιστικών δραστηριοτήτων τους, στα κοινοτικά θεσμικά όργανα.

4. Ισοζύγιο: Οι ευρωπαϊκοί ΜΚΟ που ασχολούνται με το περιβάλλον εξισορροπούν τα συμφέροντα άλλων παραγόντων που αναπτύσσουν δραστηριότητες στον τομέα του περιβάλλοντος (βιομηχανία/εταιρείες, συνδικαλιστικοί φορείς, ομάδες καταναλωτών, μεταξύ άλλων).

5. Αντιπροσωπευτικότητα: Πολλοί από τους ευρωπαϊκούς ΜΚΟ που ασχολούνται με το περιβάλλον βασίζονται σε "μέλη βάσης" και ως εκ τούτου εκπροσωπούν ευρύ φάσμα επιμέρους απόψεων και ενδιαφερόντων στον τομέα του περιβάλλοντος.

6. Πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα: Πολλοί από τους ευρωπαϊκούς ΜΚΟ που ασχολούνται με το περιβάλλον διαθέτουν εκτεταμένα δίκτυα οργανισμών μελών και βρίσκονται, εξ ορισμού, πλησιέστερα προς τους πολίτες. Έμμεσα συμβάλλουν στη διεύρυνση του "ακροατηρίου" της περιβαλλοντικής πολιτικής της Κοινότητας με θετικά αποτελέσματα που δεν θα μπορούσε να επιτύχει μόνη της η Επιτροπή.

7. Επαγρύπνηση: Οι ευρωπαϊκοί ΜΚΟ που ασχολούνται με το περιβάλλον συμβάλλουν επίσης στην "παρακολούθηση" της τήρησης της νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και της αντίστοιχης εφαρμογής της - ενώ παράλληλα "αστυνομεύουν" τα κοινοτικά θεσμικά όργανα, υπενθυμίζοντάς τους τα καθήκοντα και τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει.

Εφαρμόζεται ήδη πρόγραμμα δράσης για την προαγωγή των ευρωπαϊκών ΜΚΟ που ασχολούνται με το περιβάλλον προκειμένου να εξασφαλιστεί η χρηματοοικονομική ενίσχυσή τους κατά τη διεκπεραίωση των ως άνω καθηκόντων. Το πρόγραμμα, το οποίο βασίζεται στην απόφαση του Συμβουλίου 97/872/EK [1], καλύπτει την περίοδο από 1 Ιανουαρίου 1998 έως 31 Δεκεμβρίου 2001. Γενικό στόχο του εν λόγω προγράμματος αποτελεί η προαγωγή των δραστηριοτήτων των κυβερνητικών οργανισμών (και ιδίως όσων εξ αυτών καλύπτουν τους προαναφερθέντες ρόλους), που αναπτύσσουν πρωτίστως δραστηριότητες στον τομέα της περιβαλλοντικής προστασίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο συμβάλλοντας στην ανάπτυξη και την εφαρμογή της περιβαλλοντικής πολιτικής και νομοθεσίας της Κοινότητας.

[1] ΕΕ L 354, 30.12.1997, σ. 25.

2. Μειονεκτήματα της εφαρμογής της απόφαση του Συμβουλίου 97/872/EK

Σύμφωνα με το άρθρο 12 της απόφασης του Συμβουλίου 97/872/EK, η Επιτροπή καλείται να αξιολογήσει την υλοποίηση του προγράμματος αυτού κατά τα πρώτα τρία έτη και να κοινοποιήσει τα ευρήματα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Βάσει της έκθεσης αυτής, επιβάλλεται να αποφασιστεί κατά πόσον πρέπει να συνεχιστεί το πρόγραμμα. Η Επιτροπή εκπόνησε ανάλογη έκθεση [2] βάσει της διαδικασίας διαβούλευσης τόσο με τους σημερινούς όσο και με τους παρελθόντες δικαιούχους του προγράμματος και τη Γενική Διεύθυνση που ήταν υπεύθυνη για το συντονισμό (Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος), λαμβάνοντας επίσης υπόψη τα αποτελέσματα της εξωτερικής αξιολόγησης της γραμμής του προϋπολογισμού B4-3060 [3], βάσει της οποίας επιτυγχάνεται η χρηματοδότηση του προγράμματος.

[2] Έκθεση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με θέμα την πείρα που συγκεντρώθηκε κατά την εφαρμογή της απόφασης του Συμβουλίου 97/872/EK της 16ης Δεκεμβρίου 1997, σχετικά με ένα πρόγραμμα δράσης για την προαγωγή των ευρωπαϊκών μη κυβερνητικών οργανισμών που αναπτύσσουν πρωτίστως δραστηριότητες στον τομέα της περιβαλλοντικής προστασίας, COM (2001) 337 τελικό.

[3] Κατά το 1995 κατόπιν πρωτοβουλίας των Επιτρόπων Anita Gradin (Χρηματοοικονομικός έλεγχος και πρόληψη της απάτης) και Erkki Liikanen (Προϋπολογισμός και διοίκηση), αναλήφθηκε μια πρωτοβουλία γενικού χαρακτήρα με τον τίτλο SEM 2000 (Χρηστή και αποτελεσματική διαχείριση) προκειμένου να μεταβληθεί το χρηματοοικονομικό και διοικητικό ήθος του θεσμικού οργάνου. Η SEM 2000 εφαρμόστηκε σε όλες τις υπηρεσίες της Επιτροπής. Η αξιολόγηση της γραμμής B4-3060 αποτελεί συστατικό στοιχείο του προγράμματος της ΓΔ Περιβάλλοντος στο πλαίσιο της ως άνω διαδικασίας.

Τόσο τα αποτελέσματα της διαδικασίας διαβούλευσης των ΜΚΟ με την Επιτροπή όσο και η εξωτερική αξιολόγηση της γραμμής προϋπολογισμού B4-3060, αποκαλύπτουν εντονότατη υποστήριξη για την ανανέωση/αναθεώρηση του παρόντος προγράμματος δράσης. Παράλληλα εντοπίζονται και ορισμένες αδυναμίες.

Προβληματισμοί έχουν διατυπωθεί σχετικά με την ισορροπημένη γεωγραφική κατανομή των οργανισμών που επιλέγονται για χρηματοδότηση βάσει του μέσου αυτού, υπογραμμίζοντας το γεγονός ότι η πλειοψηφία των δικαιούχων κατά την περίοδο 1998-2000 είχε έδρα στη Δυτική Ευρώπη. Διατυπώθηκε το αίτημα να εξισορροπηθεί περισσότερο η κατανομή των κεφαλαίων σε περιφερειακό επίπεδο προκειμένου να εξασφαλιστεί η υλοποίηση των κοινοτικών πολιτικών σε όλες τις περιφέρειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ανάλογη εξισορρόπηση θα μπορούσε επίσης να επιτευχθεί μεταξύ της παραγωγής των μικρών και των μεγάλων ΜΚΟ, των γενικού χαρακτήρα και των εξειδικευμένων ΜΚΟ (δεδομένου ότι ορισμένοι εξ αυτών επικεντρώνονται αποκλειστικά σε έναν - ή σε περιορισμένο αριθμό - πολιτικών τομέων), κ.λπ.

Τόσο οι ΜΚΟ όσο και η Επιτροπή τόνισαν τις δυσκίνητες διαδικασίες ελέγχου σε όλα τα στάδια της υλοποίησης του προγράμματος - συμπεριλαμβανομένων των διαδικασιών επιλογής, παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων - ως μία από τις κύριες αδυναμίες του παρόντος προγράμματος. Το πρόγραμμα αποδείχθηκε να είναι ιδιαζόντως απαιτητικό όσον αφορά τους ανθρώπινους πόρους τόσο για την Επιτροπή όσο και τους δικαιούχους.

Οι δυσκίνητες διαδικασίες ελέγχου είχαν ως αποτέλεσμα τις καθυστερημένες πληρωμές προς τους ΜΚΟ, που ενίοτε προκάλεσαν σοβαρότατο πρόβλημα ρευστότητας για ορισμένους από τους δικαιούχους, που υποχρεώθηκαν να ζητήσουν τραπεζικά δάνεια εν αναμονή της καταβολής των προβλεπόμενων δόσεων εκ μέρους της Επιτροπής.

Οι καθυστερημένες πληρωμές οφείλονται εν μέρει στην καθυστέρηση της δημοσίευσης της πρόσκλησης υποβολής προτάσεων και την καθυστερημένη λήψη απόφασης εκ μέρους της Επιτροπής (31 Μαΐου) όσον αφορά τους προς χρηματοδότηση οργανισμούς (άρθρο 7 της απόφασης του Συμβουλίου).

Το παρόν μέσο αποκάλυψε επίσης ορισμένες αδυναμίες όσον αφορά τη χρηματοοικονομική διαχείριση του προγράμματος. Οι δικαιούχοι είχαν τη δυνατότητα, έως ένα ορισμένο σημείο, να μεταφέρουν μέρος του προϋπολογισμού τους σε άλλους εταίρους τους, που επωμίστηκαν δραστηριότητες και έργα εξ ονόματος των δικαιούχων. Μολονότι η Επιτροπή ενθάρρυνε τη συνεργασία μεταξύ επιμέρους παραγόντων που ανέπτυσσαν δραστηριότητες στο πλαίσιο του προγράμματος αυτού - και προτίθεται να εξακολουθήσει προς αυτή την κατεύθυνση, η συνεργασία αυτή θα πρέπει να ρυθμίζεται από συμβάσεις, τιμολόγια και λογιστική χρέωση των πραγματικών δαπανών σε λογαριασμούς του δικαιούχου και του εταίρου για μεγαλύτερη διαφάνεια και ευχερέστερο καταλογισμό κατά την εκπόνηση των εκθέσεων.

Τα κριτήρια επιλογής βάσει του προγράμματος δράσης οδήγησαν επίσης σε πολλά ερωτήματα - τόσο εντός της Επιτροπής όσο και μεταξύ των κυβερνητικών οργανισμών. Τι σημαίνει για παράδειγμα ένα "διαρκές πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα σε ευρωπαϊκό επίπεδο", ή "μια συμβολή στην πολυεθνική προσέγγιση" και πως τα μεγέθη αυτά καθίστανται μετρίσιμα; Η ανυπαρξία αξιόπιστου συστήματος δεικτών είχε ως αποτέλεσμα να εφαρμοστούν υποκειμενικές διαδικασίες επιλογής, παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων, που περιέπλεξαν το έργο της ομάδας αξιολόγησης της Επιτροπής και περιόρισαν τις δυνατότητες των υποψηφίων να αξιολογήσουν τις πιθανότητες επιτυχίας τους.

Επιπλέον προτάθηκε ότι επιβάλλεται να ερμηνευθεί ή να διορθωθεί η επικρατούσα κατάσταση, δεδομένου ότι σήμερα οι δικαιούχοι παραμένουν οι ίδιοι κάθε χρόνο σε ποσοστό που υπερβαίνει το 80% (κατά το 2000, επί των 18 οργανισμών του καταλόγου των δικαιούχων υπήρχαν μόλις τρεις νέες συμμετοχές).

Η αξιολόγηση του προγράμματος αποκάλυψε επίσης την ανάγκη για ένα σταθερό σύστημα ελέγχου - ιδίως εφόσον καθιερωθεί απλοποιημένο σύστημα χρηματοδότησης προκειμένου να ελαφρυνθεί ο διοικητικός φόρτος και η επιβάρυνση σε ανθρώπινους πόρους των ΜΚΟ και της Επιτροπής λόγω της σημερινής διάρθρωσης και να εξασφαλιστεί η ορθή αξιοποίηση της συμβολής της Επιτροπής.

3. Κύρια χαρακτηριστικά της πρότασης της απόφασης

Το πλαίσιο συνεργασίας και συνεχούς χρηματοδότησης των ΜΚΟ που ασχολούνται με το περιβάλλον ώστε να διευκολυνθεί η συμμετοχή τους στη διαδικασία διαλόγου καθορίζεται στην πρόταση σχετικά με το έκτο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον (6οΠΔΠ) [4]. Η στρατηγική προσέγγιση που υιοθετεί το 6οΠΔΠ αναγνωρίζει την ανάγκη να εκχωρηθούν εξουσίες στους πολίτες και τα προτεινόμενα περιλαμβάνουν εκτεταμένο διάλογο ευρέου φάσματος με τους ενδιαφερομένους στον τομέα της διαμόρφωσης της πολιτικής για το περιβάλλον. Το πρόγραμμα προβλέπει επίσης τη συνεργασία με τους περιβαλλοντικούς ΜΚΟ στις συνδεδεμένες χώρες προκειμένου να επιτευχθεί μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση σε αυτές.

[4] Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Συμβούλιο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή Περιφερειών για το 6ο πρόγραμμα δράσης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας σχετικά με το περιβάλλον με τίτλο 'Περιβάλλον 2010: Το μέλλον μας, οι επιλογές μας', COM (2001) 31 τελικό.

Για την επιτυχή συμμετοχή στις διαβουλεύσεις και τις δημόσιες ακροάσεις, η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι είναι απαραίτητο οι ΜΚΟ να διαθέτουν ανάλογη επαγγελματική πείρα όπως συμβαίνει ήδη με ορισμένους εξ αυτών που ασχολούνται με το περιβάλλον. Εντούτοις προκειμένου να ενισχυθεί το συνολικό δυναμικό της Κοινότητας των ευρωπαϊκών ΜΚΟ που ασχολούνται με το περιβάλλον, η Επιτροπή θα πρέπει να είναι σε θέση να παράσχει επιδοτήσεις βάσει ενός νέου προγράμματος δράσης για την προαγωγή όσων εξ αυτών ασχολούνται με το περιβάλλον.

Δεδομένου ότι οι ΜΚΟ καλούνται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο, όχι μόνο στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής διακυβέρνησης νέου τύπου, αλλά και κατά τη διαδικασία ολοκλήρωσης (ήτοι της ένταξης της προστασίας του περιβάλλοντος και της αειφόρου ανάπτυξης σε όλους του πολιτικούς τομείς της Ευρωπαϊκής Ένωσης) καθώς και στο όλο εγχείρημα της διεύρυνσης, η πρόταση για τη νέα απόφαση θα πρέπει να απηχεί το σενάριο αυτό.

Ως εκ τούτου, το προτεινόμενο γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής του προγράμματος δράσης θα πρέπει να επανεξεταστεί λαμβάνοντας υπόψη τη διαδικασία διεύρυνσης και τις συντελούμενες μεταβολές στην Ευρώπη (για παράδειγμα στα Βαλκάνια). Σε πολλές από τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, το περιβαλλοντικό κίνημα διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο κατά τις μεταβολές στην περίοδο 1989-1990. Όντως, ο πρωταγωνιστικός ρόλος της "κοινωνίας των πολιτών" έχει ήδη αναγνωριστεί όσον αφορά τη διαδικασία του εκδημοκρατισμού ενώ παράλληλα αναγνωρίζεται ότι η σημασία των ΜΚΟ που ασχολούνται με το περιβάλλον στις συνδεδεμένες χώρες για την αποδοχή εκ μέρους του κοινού του περιβαλλοντικού "κεκτημένου" και της εφαρμογής του, κατά κανέναν τρόπο δεν πρέπει να θεωρηθεί ότι υπερεκτιμάται. Οι μεταβολές στα Βαλκάνια - μολονότι πολύ θετικές - αποκάλυψαν την έντονη ανάγκη άμεσης ενίσχυσης των οργανισμών και των πρωτοβουλιών των πολιτών προκειμένου να στηριχθεί η δημοκρατία και να επιτευχθεί ένα από περιβαλλοντική σκοπιά αειφόρο μέλλον.

Η πρόταση για το αναθεωρημένο πρόγραμμα θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη το συγκεκριμένο σενάριο μεταβολής, τις αδυναμίες που αποκαλύφθηκαν κατά τις διαβουλεύσεις των ΜΚΟ με την Επιτροπή, που πραγματοποιήθηκαν κατά το θέρος του 2000, και τα αποτελέσματα της αξιολόγησης της γραμμής του προϋπολογισμού B4-3060. Τα κύρια χαρακτηριστικά του προγράμματος αυτού επιβάλλεται να καλύπτουν:

- Διατάξεις προαγωγής της συστηματικής συμμετοχής των ευρωπαϊκών ΜΚΟ που ασχολούνται με το περιβάλλον στη διαδικασία διαμόρφωσης και εφαρμογής της περιβαλλοντικής πολιτικής της Κοινότητας, εξασφαλίζοντας την αντίστοιχη εκπροσώπηση στις συνεδριάσεις και τις δημόσιες ακροάσεις που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο των διαβουλεύσεων με τους ενδιαφερομένους.

- Διεύρυνση της περιόδου που καλύπτει το πρόγραμμα από 4 σε 5 χρόνια (προκειμένου να εξασφαλιστεί η συνέχεια, η ευθυγράμμιση με το υφιστάμενο προϋπολογισμό καθώς και άλλες μείζονες πολιτικές συμφωνίες που έχουν ήδη επιτευχθεί εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης).

- Ενωρίτερη δημοσίευση της πρόσκλησης υποβολής προτάσεων και ενωρίτερη λήψη της απόφασης εκ μέρους της Επιτροπής προκειμένου να ευθυγραμμιστεί το δημοσιονομικό προς το ημερολογιακό έτος.

- Διευρυμένο γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής λαμβάνοντας υπόψη τη διαδικασία διεύρυνσης και τη διαδικασία σταθεροποίησης και ανάπτυξης δεσμών με τη Νοτιοανατολική Ευρώπη [5].

[5] COM (1999) 235 τελικό.

- Ένα απλοποιημένο σύστημα επιλογής, παρακολούθησης και αξιολόγησης βάσει δεικτών που να διαμορφώνονται συναρτήσει των αποτελεσμάτων/επιπτώσεων ώστε να επιτραπεί η πλήρης αξιοποίηση των περιορισμένων πόρων ανθρώπινου δυναμικού, η τήρηση των απαιτήσεων περί χρηστής χρηματοοικονομικής διαχείρισης και η ανάγκη για αντικειμενικότερες διαδικασίες.

- Καθιέρωση κριτηρίων επιλογής (συναρτήσει αποτελσμάτων/επιπτώσεων), ευχερούς κατανόησης και μέτρησης που να λαμβάνουν δεόντως υπόψη την ανάγκη καλύτερης εξισορρόπησης μεταξύ επιμέρους γεωγραφικών περιφερειών, μικρών και μεγάλων ΜΚΟ, ειδικευμένων και γενικού χαρακτήρα, κ.λπ..

- Καθιέρωση ενός προγράμματος χρηματοδότησης, συναρτήσει των εξακριβωμένων δαπανών των δικαιούχων προκειμένου να αυξηθεί η διαφάνεια και ο καταλογισμός κατά την εκπόνηση εκθέσεων.

- Καθιέρωση σταθερού προγράμματος ελέγχου προκειμένου να εξασφαλιστεί η χρηστή διαχείριση του χρήματος των φορολογουμένων.

Το νέο πρόγραμμα δράσης για την προαγωγή των ευρωπαϊκών ΜΚΟ που ασχολούνται με το περιβάλλον θα πρέπει να τεθεί σε εφαρμογή από 1ης Ιανουαρίου 2002 (ή το ταχύτερο δυνατό μετά από την έγκρισή του) με ενδιάμεση αξιολόγηση στις 31 Δεκεμβρίου 2004. Ο προβλεπόμενος προϋπολογισμός για την ως άνω πενταετή περίοδο ανέρχεται σε 32 εκατομ ευρώ. Αυστηρό σύστημα επιλογής, παρακολούθησης και υποβολής εκθέσεων θα τεθεί σε εφαρμογή με συγκεκριμένους και εύχρηστους δείκτες. Περιλαμβάνονται επίσης μηχανισμοί για την καταπολέμηση της απάτης.

Δεδομένου ότι η μέθοδος που εξετάζεται για τον υπολογισμό των επιδοτήσεων βάσει του νέου προγράμματος θα διαφέρει από την παραδοσιακή βασική χρηματοδότηση, οι κατευθυντήριες γραμμές συνοψίζονται στο παράρτημα της παρούσας πρότασης.

Λόγω των πολυαρίθμων τροπολογιών που έχουν προταθεί για την απόφαση του Συμβουλίου 97/872/EΚ, θεωρήθηκε σκόπιμο, προκειμένου να επιτευχθεί μεγαλύτερη διαφάνεια, να προτιμηθεί η αντικατάσταση και όχι η τροποποίηση του κειμένου αυτού. Τοιουτοτρόπως οι ενδιαφερόμενοι, και ιδίως το ευρύ κοινό καλούνται να κατανοήσουν, μία, σαφή και συνεπή νομοθετική πράξη, αντί να προτείνονται αποσπασματικές μεταβολές της ήδη υφιστάμενης απόφασης.

2001/0139 (COD)

Πρόταση για ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με τη θέσπιση κοινοτικού προγράμματος δράσης για την προαγωγή μη κυβερνητικών οργανισμών που αναπτύσσουν πρωτίστως δραστηριότητες στον τομέα της περιβαλλοντικής προστασίας

ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη:

τη συνθήκη ίδρυσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ιδίως το άρθρο 175 παράγραφος 1,

την πρόταση της Επιτροπής [6],

[6] ΕΕ C , , σ. .

τη γνώμη της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής [7],

[7] ΕΕ C , , σ. .

τη γνώμη της Επιτροπής των Περιφερειών [8],

[8] ΕΕ C , , σ. .

Σύμφωνα με τη διαδικασία που ορίζεται στο άρθρο 251 της συνθήκης [9],

[9] ΕΕ C , , σ. .

Εκτιμώντας τα εξής:

(1) Η συνθήκη προβλέπει την ανάπτυξη και την εφαρμογή κοινοτικής πολιτικής περιβάλλοντος και καθορίζει αντίστοιχους στόχους και αρχές που κατευθύνουν την πολιτική αυτή.

(2) [Η πρόταση για ένα έκτο πρόγραμμα δράσης σχετικά με το περιβάλλον] [10] αναγνωρίζει την ανάγκη να εκχωρηθούν εξουσίες στους πολίτες, τα αντιστοίχως προτεινόμενα μέτρα περιλαμβάνουν τον εκτεταμένο και ευρέος φάσματος διάλογο με τους ενδιαφερομένους στον τομέα της διαμόρφωσης της περιβαλλοντικής πολιτικής. Προκειμένου να εξασφαλιστεί η συμμετοχή τους στο διάλογο αυτό η πρόταση για το έκτο πρόγραμμα δράσης σχετικά με το περιβάλλον προβλέπει τη συνεχή χρηματοδότηση των μη κυβερνητικών οργανισμών (ΜΚΟ).

[10] COM (2001) 31 τελικό.

(3) Το πρόγραμμα δράσης που καθιερώθηκε με την απόφαση του Συμβουλίου 97/872/ΕΚ της 16ης Δεκεμβρίου 1997 σχετικά με κοινοτικό πρόγραμμα δράσης για την υποστήριξη ΜΚΟ που αναπτύσσουν δραστηριότητα και ιδίως στον τομέα της προστασίας του περιβάλλοντος [11] λήγει στις 31 Δεκεμβρίου 2001. Η απόφαση αυτή θα πρέπει κατά συνέπεια να ανακληθεί. Το πρόγραμμα αξιολογήθηκε από την Επιτροπή και τους προηγούμενους δικαιούχους αποκαλύπτοντας έντονη υποστήριξη για την ανανέωση/αναθεώρησή του.

[11] ΕΕ L 354, 30.12.1997.

(4) Οι ΜΚΟ που αναπτύσσουν δραστηριότητες στον τομέα της προστασίας του περιβάλλοντος έχουν ήδη αποδείξει ότι δύνανται να συμβάλουν στην περιβαλλοντική πολιτική της Κοινότητας ως ορίζει το άρθρο 174 της συνθήκης, μέσω της ενεργούς συμμετοχής σε συγκεκριμένα μέτρα και δραστηριότητες για την προστασία του περιβάλλοντος με στόχο να αυξηθεί η γενική ευαισθητοποίησης έναντι της ανάγκης για προστασία του περιβάλλοντος.

(5) Οι ΜΚΟ είναι καθοριστικής σημασίας για το συντονισμό και τη διοχέτευση προς την Επιτροπή πληροφοριών και απόψεων όσον αφορά τις νέες και τις διαφαινόμενες προοπτικές, όπως για παράδειγμα σχετικά με την προστασία της φύσης και τα διαμεθοριακά περιβαλλοντικά προβλήματα, τα οποία είναι αδύνατον να αντιμετωπισθούν, ή συμβαίνει να μην αντιμετωπίζονται πλήρως σε επίπεδο κράτους μέλους ή σε άλλο κατώτερο επίπεδο. Μέσω των επαφών με το ευρύτερο κοινό στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο, οι ΜΚΟ θεωρούνται άριστοι γνώστες των προβληματισμών και των απόψεων του "μέσου ανθρώπου" και ως εκ τούτου δύνανται να προωθήσουν τις απόψεις αυτές και να τις γνωστοποιήσουν στην Επιτροπή.

(6) Οι ΜΚΟ που ασχολούνται με το περιβάλλον συμμετέχουν σε ομάδες εμπειρογνωμόνων, σε προπαρασκευαστικές και εκτελεστικές επιτροπές των θεσμικών οργάνων της Κοινότητας, προσφέροντας σημαντικά στοιχεία στις πολιτικές, τα προγράμματα και τις πρωτοβουλίες της Κοινότητας και αποτελώντας το απαραίτητο εξισορροπητικό αντίβαρο προς τα συμφέροντα άλλων παραγόντων που αναπτύσσουν δραστηριότητα στον τομέα του περιβάλλοντος, συμπεριλαμβανομένης της βιομηχανίας και των επιχειρήσεων, των συνδικαλιστικών φορέων και των ομάδων των καταναλωτών.

(7) Επιβάλλεται να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια για την προαγωγή των ΜΚΟ που διαθέτουν το απαραίτητο δυναμικό για την τόνωση των ανταλλαγών απόψεων σχετικά με τις προοπτικές, τα προβλήματα και τις πιθανές λύσεις για τα περιβαλλοντικά προβλήματα κοινοτικών διαστάσεων, με τη συμμετοχή ενδιαφερομένων σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Προς τούτο επιδιώκεται συνεργασία αποκλειστικά και μόνο με τους ΜΚΟ που αναπτύσσουν δραστηριότητες σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η διάρθρωση και οι δραστηριότητες τους θα πρέπει να καλύπτουν τουλάχιστον τρεις ευρωπαϊκές χώρες.

(8) Η γεωγραφική διεύρυνση του προγράμματος είναι απαραίτητη προκειμένου να περιληφθούν οι ΜΚΟ των συνδεδεμένων χωρών δεδομένης της σημασίας τους όσον αφορά την εξασφάλιση της αποδοχής εκ μέρους του κοινού του περιβαλλοντικού "κεκτημένου", της ενισχυμένης εφαρμογής του και της περαιτέρω προώθησης της όλης διαδικασίας εκδημοκρατισμού. Οι μεταβολές στα Βαλκάνια αποκάλυψαν επίσης την τεράστια ανάγκη άμεσης υποστήριξης των οργανισμών και των πρωτοβουλιών των πολιτών προκειμένου να στηριχθεί η δημοκρατία και να οικοδομηθεί ένα αειφόρο από περιβαλλοντική σκοπιά μέλλον.

(9) Βάσει της ήδη κτηθείσας πείρας από τα πρώτα τρία έτη της εφαρμογής της απόφασης αυτής, επιβάλλεται να πραγματοποιηθεί αξιολόγηση της επιχειρησιακής λειτουργίας του προγράμματος προκειμένου να αποφασισθεί κατά πόσο κρίνεται σκόπιμο να συνεχιστεί.

(10) Η παρούσα απόφαση καθιερώνει χρηματοοικονομικό πλαίσιο για τη συνολική διάρκεια του προγράμματος που αποτελεί το κύριο σημείο αναφοράς για την Αρχή του Προϋπολογισμού, κατά την έννοια του σημείου 33 της διοργανικής συμφωνίας της 6ης Μαΐου 1999 μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής όσον αφορά τη δημοσιονομική πειθαρχία και τη βελτίωση της δημοσιονομικής διαδικασίας [12].

[12] ΕΕ C 172, 18.6.1999, σ. 1.

ΑΠΟΦΑΣΙΖΟΥΝ:

Άρθρο 1

1. Καθιερώνεται κοινοτικό πρόγραμμα δράσης για την προαγωγή των ΜΚΟ που ασχολούνται με το περιβάλλον (ΜΚΟ).

2. Γενικό στόχο του παρόντος προγράμματος αποτελεί η προαγωγή των ΜΚΟ, που αναπτύσσουν πρωτίστως δραστηριότητες στον τομέα της περιβαλλοντικής προστασίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο οι οποίοι συμβάλλουν, ή έχουν την ικανότητα να συμβάλουν, στην ανάπτυξη και την υλοποίηση της κοινοτικής πολιτικής και νομοθεσίας σχετικά με το περιβάλλον σε όλες τις περιφέρειες της Ευρώπης. Παράλληλα το πρόγραμμα προάγει τη συστηματική συμμετοχή των ΜΚΟ σε όλα τα στάδια των διεργασιών για τη διαμόρφωση περιβαλλοντικής πολιτικής σε επίπεδο Κοινότητας, εξασφαλίζοντας τη συμμετοχή τους στις συνεδριάσεις και τις δημόσιες ακροάσεις που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο της διαδικασίας διαβούλευσης με τους ενδιαφερομένους.

Άρθρο 2

Για τη χορήγηση επιδότησης, ο μη κυβερνητικός οργανισμός επιβάλλεται να διαθέτει τα κάτωθι χαρακτηριστικά:

α) να είναι ανεξάρτητο και μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικό πρόσωπο ο οποίος αναπτύσσει πρωτίστως δραστηριότητες στον τομέα της προστασίας του περιβάλλοντος, αποσκοπώντας στην πραγμάτωση περιβαλλοντικών στόχων κοινωφελούς χαρακτήρα.

β) να αναπτύσσει δραστηριότητες σε ευρωπαϊκό επίπεδο και η διάρθρωσή του (μέλη) και οι δραστηριότητες να καλύπτουν τουλάχιστον τρεις ευρωπαϊκές χώρες.

γ) να ανταποκρίνονται οι δραστηριότητές του στις αρχές επί των οποίων στηρίζεται [η πρόταση για το έκτο πρόγραμμα δράσης σχετικά με το περιβάλλον] και να ευθυγραμμίζονται με τους τομείς προτεραιότητας που συνοψίζονται στο μέρος 1 του παραρτήματος της παρούσας απόφασης.

δ) να έχει νομική υπόσταση τουλάχιστον εδώ και δύο χρόνια και να διαθέτει για τα δύο προηγούμενα χρόνια κατάσταση λογαριασμών πιστοποιημένη από επίσημο ελεγκτή.

Άρθρο 3

Στο πρόγραμμα δύνανται να συμμετάσχουν οι ΜΚΟ που εδράζονται:

α) στα κράτη μέλη.

β) στις συνδεδεμένες χώρες [13] σύμφωνα με τους όρους που καθορίζουν οι συμφωνίες για την Ευρώπη, τα επιπρόσθεντα αντίστοιχα πρωτόκολλα και οι αποφάσεις των αντιστοίχων συμβουλίων σύνδεσης.

[13] Βουλγαρία, Δημοκρατία της Τσεχίας, Εσθονία, Ουγγαρία, Λετονία, Λιθουανία, Πολωνία, Ρουμανία, Δημοκρατία της Σλοβακίας και Σλοβενία.

γ) στην Κύπρο, τη Μάλτα και την Τουρκία, σύμφωνα με όρους και διαδικασίες που θα καθορισθούν με τις χώρες αυτές.

δ) στις βαλκανικές χώρες που συμμετέχουν στη διαδικασία σταθεροποίησης και σύνδεσης με τις χώρες της Νοτιανατολικής Ευρώπης [14] σύμφωνα με τους όρους και τις διαδικασίες που θα διαμορφωθούν με τις χώρες αυτές.

[14] Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, Αλβανία, Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας, Βοσνία-Ερζεγοβίνη και Κροατία.

Άρθρο 4

1. Η Επιτροπή δημοσιεύει πρόσκληση υποβολής προτάσεων στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων το αργότερο έως τις 30 Σεπτεμβρίου εκάστου έτους, για επιδοτήσεις κατά το επόμενο ημερολογιακό έτος.

2. Οι προσκλήσεις υποβολής προτάσεων επιβάλλεται να καθορίζουν τα κριτήρια επιλεξιμότητας, επιλογής και ανάθεσης καθώς και τις διαδικασίες εφαρμογής, αξιολόγησης και έγκρισης.

3. Μετά από την αξιολόγηση των προτάσεων, η Επιτροπή αποφασίζει ποιοι οργανισμοί χρηματοδοτούνται κατά το επόμενο έτος, έως τις 31 Δεκεμβρίου εκάστου έτους, εκτός εάν καθυστερήσει η έγκριση του κοινοτικού προϋπολογισμού. Βάσει της απόφασης διαμορφώνεται συμφωνία μεταξύ της Επιτροπής και του δικαιούχου για τον οποίο καθορισμό του ποσού επιδότησης, των τακτικών διαδικασιώνς πληρωμής, των μετρών ελέγχου και παρακολούθησης και των στόχων που επιδιώκονται με την επιδότηση.

Άρθρο 5

Η διαδικασία επιλογής επιδότησης εκτελείται στα εξής τέσσερα στάδια:

α) απόρριψη αιτήσεων, που δεν ανταποκρίνονται στις τεχνικές ή διοικητικές απαιτήσεις υποβολής αιτήσεων χρηματοδότησης στο πλαίσιο του παρόντος προγράμματος. Δεν είναι επιλέξιμες στο πλαίσιο του παρόντος προγράμματος οι αιτήσεις που δεν είναι πλήρεις ή δεν είναι επαρκώς λεπτομερείς ή ακόμα οι αιτήσεις που δεν έχουν συμπληρωθεί σύμφωνα με τις οδηγίες που περιλαμβάνει το δελτίο αίτησης ή οι αιτήσεις που έχουν υποβληθεί μετά την εκπνοή της επισήμως ανακοινωθείσας προθεσμίας.

β) απόρριψη αιτήσεων που δεν ανταποκρίνονται στα κριτήρια επιλεξιμότητας των άρθρων 2 και 3.

γ) η συγκριτική αξιολόγηση των υπολοίπων επιλέξιμων αιτήσεων βασίζεται στα κάτωθι κριτήρια που διευκρινίζονται περαιτέρω στο σημείο 2 του παραρτήματος:

(i) βαθμός στον οποίο η σχετική αίτηση και ειδικότερα το προτεινόμενο πρόγραμμα εργασίας ανταποκρίνονται στους στόχους του προγράμματος όπως περιγράφονται στο άρθρο 1.

(ii) ποιότητα διαχείρισης και προϊόντων.

(iii) εμβέλεια, αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα.

Έκαστος των επιλεγέντων υποψηφίων βαθμολογείται συγκριτικά προς τους υπολοίπους.

δ) καθορισμός δέσμης των υποψηφιοτήτων που συμμετάσχουν στη διαδικασία επιδότησης επιλέγοντας αποκλειστικά και μόνο όσες έχουν συγκεντρώσει βαθμολογία υψηλότερη των συγκεκριμένων βάσεων που καθορίζει η Επιτροπή.

Άρθρο 6

1. Η επιδότηση δεν υπερβαίνει το 70% των μέσων ελεγμένων ετησίων επιλέξιμων δαπανών του υποψηφίου κατά την προηγούμενη διετία, στην περίπτωση των ΜΚΟ που βρίσκονται στην Κοινότητα, ή το 80% στην περίπτωση των ΜΚΟ με έδρα στις συνδεδεμένες χώρες και στα Βαλκάνια, είτε το 80% των επιλέξιμων δαπανών του υποψηφίου για το τρέχον έτος.

Το ποσό καθορίζεται ετησίως σύμφωνα με συγκεκριμένο σύστημα στάθμισης που λαμβάνει υπόψη τις βαθμολογίες που διαμορφώνονται κατά την αξιολόγηση που περιγράφεται στο άρθρο 5 και το σχετικό μέγεθος των ΜΚΟ ως περιγράφεται στο μέρος 3 του παραρτήματος.

2. Οι δικαιούχοι του προγράμματος δύνανται να χρησιμοποιήσουν την επιδότηση για την κάλυψη επιλεξίμων δαπανών του οργανισμού, ως κρίνουν ενδεδειγμένο κατά το έτος επιδότησης. Όλες οι δαπάνες που αναλαμβάνει ο δικαιούχος κατά το έτος επιδότησης θεωρούνται επιλέξιμες, εξαιρουμένων των αναφερόμενων στο σημείο 4 του παραρτήματος.

3. Το ποσό της επιδότησης δεν οριστικοποιείται πριν την αποδοχή εκ μέρους της Επιτροπής της ελεγμένης δημοσιονομικής κατάστασης.

Η τελική πληρωμή μειώνεται αντιστοίχως εφόσον το σύνολο των κοινοτικών επιδοτήσεων υπερβαίνει το 80% των ελεγμένων επιλέξιμων δαπανών του δικαιούχου για το έτος αυτό.

4. Επιπλέον, εάν από την ελεγμένη δημοσιονομική κατάσταση για το έτος επιδότησης προκύπτει ότι τα συνολικά έσοδα του δικαιούχου, εκτός των προβλεπόμενων για μη επιλέξιμες δαπάνες, υπερβαίνουν τις επιλέξιμες δαπάνες, η τελική πληρωμή μειώνεται ή, εφόσον κριθεί απαραίτητο, ανακτάται αντίστοιχο ποσό. Σύμφωνα με το άρθρο 256 της συνθήκης οι εντολές επιστροφών είναι εκτελεστέες.

5. Προκειμένου να εξασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα των επιδοτήσεων που χορηγούνται σε ΜΚΟ που ασχολούνται με το περιβάλλον, η Επιτροπή λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να εξακριβώσει ότι ο εκάστοτε επιλεγόμενος οργανισμός εξακολουθεί να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις που έχουν θεσπιστεί για τη χορήγηση επιδότησης καθόλη τη διάρκεια του έτους επιδότησης. Εφαρμόζεται σύστημα για την υποβολή προτάσεων ώστε να παρακολουθούνται οι επιδράσεις των δικαιούχων κατά το έτος επιδότησης καθώς και πρόγραμμα εκ των υστέρων αξιολόγησης των επιδόσεών τους.

Άρθρο 7

1. Το παρόν πρόγραμμα αρχίζει την 1η Ιανουαρίου 2002 και περατώνεται στις 31 Δεκεμβρίου 2006.

2. Το ποσό χρηματοοικονομικής αναφοράς για την υλοποίηση του παρόντος προγράμματος κατά την περίοδο 2002 έως 2006 ανέρχεται σε 32 εκατομ. ευρώ.

3. Οι ετησίως διατιθέμενες πιστώσεις εγκρίνονται από την Αρχή του Προϋπολογισμού εντός των ορίων που καθορίζουν οι δημοσιονομικές προοπτικές.

Άρθρο 8

1. Η Επιτροπή ενημερώνει σχετικά εκ των προτέρων το δικαιούχο για οιοδήποτε επιτόπιο έλεγχο, εκτός των περιπτώσεων που θεωρείται πιθανή η απάτη και/ή η δόλια χρήση. Η Επιτροπή δύναται να εκτελεί επιτόπιους ελέγχους και επιθεωρήσεις στο πλαίσιο του ως άνω προγράμματος σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚΑΕ, ΕΚ) αριθ. 2185/96 του Συμβουλίου, της 11ης Νοεμβρίου 1996. Επιπλέον, οι έρευνες που διεξάγονται από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία για την Πάταξη της Απάτης (OLAF) διέπονται από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1073/1999 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου.

2. Ο δικαιούχος της επιδότησης διαθέτει στην Επιτροπή όλα τα απαραίτητα έγγραφα τεκμηρίωσης, συμπεριλαμβανομένης της ελεγμένης χρηματοοικονομικής δήλωσης όσον αφορά τα έξοδα που πραγματοποιήθηκαν κατά το έτος επιδότησης για πενταετή περίοδο μετά από την εκτέλεση της τελευταίας πληρωμής.

Άρθρο 9

1. Σε περίπτωση που δεν επιτευχθούν τα αναμενόμενα αποτελέσματα, και εφόσον ανάλογο συμπέρασμα προκύπτει από τις υποχρεωτικού χαρακτήρα εκθέσεις, ενδέχεται ο αντίστοιχος οργανισμός να κριθεί μη επιλέξιμος για χρηματοδότηση βάσει του προγράμματος κατά το επόμενο έτος.

2. Εφόσον ΜΚΟ καταστεί αντικείμενο εντολής επιστροφής λόγω εσκεμμένων παρατυπιών, παρατυπιών λόγω αμέλειας ή απάτης, εξαιρείται αυτομάτως από κάθε περαιτέρω χρηματοδότηση κατά τα επόμενα έτη του προγράμματος.

3. Σε περίπτωση που η Επιτροπή διαπιστώσει παρατυπίες, διαχειριστικές ατασθαλίες ή απάτη εν σχέσει προς την επιδότηση, μέσω λογιστικών ή επιτόπιων ελέγχων, ο δικαιούχος μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο ενός ή περισσοτέρων των κάτωθι διοικητικών μέτρων και κυρώσεων, ανάλογα με τη σοβαρότητα της περίπτωσης:

- ακύρωση της συμφωνίας επιδότησης.

- επιβολή προστίμου έως 50% του ποσού της εντολής επιστροφής.

- εξαίρεση από το πρόγραμμα και άλλες δυνατότητες κοινοτικής χρηματοδότησης.

- εξαίρεση από τους αντιστοίχους μηχανισμούς διαλόγου της Επιτροπής.

Άρθρο 10

Κατάλογος των δικαιούχων που χρηματοδοτούνται βάσει του παρόντος προγράμματος, καθώς και των αντιστοίχως διατιθέμενων ποσών δημοσιεύονται ετησίως στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.

Άρθρο 11

Το αργότερο έως τις 31 Δεκεμβρίου 2004, η Επιτροπή υποβάλλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με την υλοποίηση των στόχων του παρόντος προγράμματος κατά την πρώτη τριετία και, εφόσον είναι απαραίτητο, διατυπώνει προτάσεις για τυχόν προσαρμογές που είναι απαραίτητες προκειμένου να συνεχιστεί ή να μη συνεχιστεί το πρόγραμμα. Η έκθεση αυτή βασίζεται στις εκθέσεις σχετικά με τις επιδόσεις των δικαιούχων και αξιολογεί, ιδίως, κατά πόσο συμβάλλουν ουσιαστικά στους στόχους που αναφέρονται στο άρθρο 1 και το παράρτημα.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, σύμφωνα με τη συνθήκη, αποφαίνονται σχετικά με τη συνέχεια του προγράμματος από 1ης Ιανουαρίου 2007. Πριν καταθέσει αντίστοιχες προτάσεις η Επιτροπή εκτελεί εξωτερική αξιολόγηση των αποτελεσμάτων του προγράμματος.

Άρθρο 12

Η απόφαση αυτή τίθεται σε ισχύ την ημέρα μετά από τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.

Βρυξέλλες,

Για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Για το Συμβούλιο

H Πρόεδρος Ο Πρόεδρος

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

1. ΤΟΜΕΙΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΚΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΗΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Δεδομένης της σημασίας της αειφόρου ανάπτυξης και προκειμένου να διασφαλιστεί η ποιότητα διαβίωσης και η υγεία των ευρωπαίων πολιτών, το προτεινόμενο πρόγραμμα έχει ως στόχο επιλεγμένα θέματα υψηλής προτεραιότητας που ανήκουν στις κάτωθι κύριες κατηγορίες

- Περιορισμός της αλλαγής του κλίματος

- Φύση και βιοποικιλότητα - η προστασία ενός μοναδικού πόρου

- Υγεία και περιβάλλον

- Εξασφάλιση της αειφόρου διαχείρισης των φυσικών πόρων και των αποβλήτων

Εφόσον εγκριθεί Έκτο Πρόγραμμα Δράσης για το Περιβάλλον θα αποτελέσει αντικείμενο επισκόπησης το 2005 και θα αναθεωρηθεί και θα ενημερωθεί, εφόσον κριθεί αυτό απαραίτητο, προκειμένου να ληφθούν υπόψη τυχόν νέες εξελίξεις και πληροφορίες.

Επιπλέον των προαναφερθέντων τομέων, αποτελεί επίσης προτεραιότητα η εφαρμογή και η τήρηση της κοινοτικής νομοθεσίας για το περιβάλλον.

2. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ

Οι υποψήφιοι που επέτυχαν στα πρώτα δύο στάδια που αναφέρονται στο άρθρο 5 αξιολογούνται βάσει των κάτωθι κριτηρίων.

- Βαθμός στον οποίο η αίτηση ανταποκρίνεται στους στόχους του προγράμματος. Μεταξύ των αξιολογούμενων χαρακτηριστικών του αιτούντος, συμπεριλαμβανομένου του προτεινόμενου προγράμματος εργασίας, συγκαταλέγονται:

- Η πολιτική σχέση (συγκριτικά προς την πρόταση για το έκτο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον, τη νέα ευρωπαϊκή διακυβέρνηση, την αειφόρο ανάπτυξη, τη διεύρυνση, τη διαδικασία σταθεροποίησης και σύνδεσης με τις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, την ανάπτυξη της Ευρωμεσογειακής συνεργασίας, την ολοκλήρωση, τις ίσες ευκαιρίες για τα φύλα).

- Η σχέση, το μέγεθος και το δυναμικό της επίπτωσης της συμμετοχής του οργανισμού στη διαμόρφωση και την εφαρμογή της κοινοτικής πολιτικής για το περιβάλλον.

- Η αντιπροσωπευτικότητα όσον αφορά την έκφραση του προβληματισμού του κοινού σε όλες τις περιφέρειες της Ευρώπης και όσον αφορά την τροφοδοσία των ιδεών αυτών και των αντιστοίχων προτάσεων για την επίλυση των περιβαλλοντικών προβλημάτων.

- Η σχέση με την ευαισθητοποίηση όσον αφορά τα θέματα περιβάλλοντος και τις δραστηριότητες βελτίωσης των γνώσεων τόσο εν γένει όσο και ως προς τις πολιτικές της Κοινότητας στον τομέα του περιβάλλοντος.

Για έκαστο των ως άνω χαρακτηριστικών εξετάζονται οι δυνατότητες του υποψηφίου να ανταποκριθεί στις ανάγκες που απορρέουν από το ρόλο που καλούνται να επωμιστούν οι ΜΚΟ σύμφωνα με τα σημεία 5 έως 7 του προοιμίου.

- Διαχείριση και ποιότητα προϊόντων. Μεταξύ των προς αξιολόγηση χαρακτηριστικών συγκαταλέγονται:

- Η οργανωτική δομή και η καταλληλότητα σε ό,τι αφορά το προσωπικό και τη διαχείριση των ανθρωπίνων πόρων.

- Η εσωτερική διαδικασία λήψης αποφάσεων, οι σχέσεις με τα άλλα μέλη.

- Η στρατηγική προσέγγιση, ο προσανατολισμός των στόχων, και η πρακτική προγραμματισμού.

- Η διοίκηση, ο δημοσιονομικός έλεγχος και η χρηματοοικονομική διαχείριση.

- Οι τακτικές συντάξεις εκθέσεων (εσωτερικές και εσωτερικές)

- Η αυτοαξιολόγηση και η ποιότητα ελέγχου, η αναδραστική αξιοποίηση της πείρας (μάθηση).

- Η τεχνική/επιστημονική ικανότητα.

- Εμβέλεια, αποδοτικότητα, αποτελεσματικότητα. Μεταξύ των χαρακτηριστικών που θα πρέπει να αξιολογηθούν συμπεριλαμβάνονται:

- Το κατά πόσον είναι γενικότερα εμφανής ο οργανισμός αυτός και οι δραστηριότητές του.

- Οι εξωτερικές σχέσεις (με άλλους παράγοντες στο περιβάλλον, όπως οι τοπικές και περιφερειακές αρχές, η βιομηχανία και οι επιχειρήσεις, οι ενώσεις των καταναλωτών, οι συνδικαλιστικοί φορείς και άλλοι ΜΚΟ, κ.λπ.).

- Η δημόσια αξιολόγηση του οργανισμού (συμπεριλαμβανομένων των μέσων μαζικής ενημέρωσης).

3. ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΔΟΤΗΣΗΣ

Η επιδότηση υπολογίζεται συναρτήσει των συνολικώς προβλεπόμενων επιλέξιμων δαπανών του αιτούντος για το έτος επιδότησης, λαμβάνοντας ρητώς υπόψη τις μέσες ελεγμένες δαπάνες κατά τα προηγούμενα δύο έτη:

(1) Όταν όλες οι άλλες οι παράμετροι έχουν την ίδια τιμή, οι μεγαλύτερης κλίμακας ΜΚΟ (όπως αυτό υπολογίζεται από τις μέσες ετήσιες δαπάνες τους που έχουν πιστοποιηθεί κατά τα τελευταία δύο έτη και τις συνολικώς προβλεπόμενες επιλέξιμες δαπάνες για το έτος επιδότησης) λαμβάνουν υψηλότερα ποσά απ'ό,τι οι μικρότεροι. Ωστόσο όσο μεγαλύτερος είναι ο μη κυβερνητικός οργανισμός τόσο σχετικά μικρότερο θα είναι το αντίστοιχο πλεονέκτημα.

(2) Όταν όλες οι άλλες παράμετροι έχουν την ίδια τιμή, οι ΜΚΟ των οποίων η συγκριτική βαθμολογία είναι υψηλότερη λαμβάνουν μεγαλύτερα ποσά συγκριτικά πάντοτε προς τους χαμηλότερης βαθμολογίας υποψηφίους.

(3) Όταν ένας μη κυβερνητικός οργανισμός έχει ζητήσει συγκεκριμένο ποσό, για κανέναν λόγο δεν επιτρέπεται η χορήγηση επιδότησης υψηλότερης του ποσού αυτού.

4. Μη επιλεξιμεσ δαπανεσ

Οι πληρωμές που πραγματοποιούνται από τον δικαιούχο και τα συμβόλαια που ανατίθενται σε τρίτους, συμπεριλαμβανομένων των στοιχείων των κάτωθι κατηγοριών:

- Εγκληματικές/παράνομες δραστηριότητες

- Ιδιωτικό κόστος/χρήση

- Ψυχαγωγία, φιλοξενία, περιττά ή αδικαιολόγητα έξοδα

- Δαπάνες σαφώς εκτός του συμπεφωνημένου προγράμματος εργασίας του δικαιούχου για το έτος επιδότησης

- Εξόφληση χρεών, οφειλόμενων τόκων, μεταφερομένων ελλειμμάτων

- Δαπάνες σχετικές με το χρησιμοποιούμενο κεφάλαιο, επενδύσεις [15] ή αποθεματικά για την ενίσχυση των περιουσιακών στοιχείων του δικαιούχου

[15] Η Επιτροπή θα λάβει υπόψη αποκλειστικά και μόνο το τμήμα της απόσβεσης εκάστου στοιχείου κατά τη διάρκεια της συμφωνίας.

- Συμβολές σε είδος

ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ

Τομέας(-είς) πολιτικής: Περιβάλλον

Δραστηριότητα(-ες): Περιβαλλοντικά προγράμματα

Ονομασία της δράσης: "Πρόταση για απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη θέσπιση κοινοτικού προγράμματος δράσης για την προαγωγή ΜΚΟ που αναπτύσσουν πρωτίστως δραστηριότητες στον τομέα της περιβαλλοντικής προστασίας"

1. ΓΡΑΜΜΗ(-ΕΣ) ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ + ΟΝΟΜΑΣΙΑ(-ΕΣ)

B4-3060 και B7-811

2. ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ

2.1. Συνολικό κονδύλιο δράσης (Μέρος B): 32 εκατομ. EUR σε ΠΑΥ

2.2. Περίοδος υλοποίησης:

2002 - 2006

2.3. Συνολική πολυετής εκτίμηση των δαπανών:

α) Χρονοδιάγραμμα των πιστώσεων αναλήψεων υποχρεώσεων/των πιστώσεων πληρωμών (δημοσιονομική παρέμβαση) (πρβλ. σημείο 6.1.1)

σε εκατομ. EUR (μέχρι τρίτου δεκαδικού)

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

β) Συνολικές δημοσιονομικές επιπτώσεις των ανθρώπινων πόρων και των άλλων δαπανών διοικητικής λειτουργίας (πρβλ. σημεία 7.2 και 7.3)

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

2.4. Συμβατότητα με το δημοσιονομικό προγραμματισμό και τις δημοσιονομικές προοπτικές

Πρόταση συμβατή με τον ισχύοντα δημοσιονομικό προγραμματισμό

2.5. Δημοσιονομικές επιπτώσεις επί των εσόδων [16]:

[16] Για περαιτέρω πληροφορίες βλέπε το χωριστό έγγραφο γενικών κατευθύνσεων.

Ουδεμία δημοσιονομική επίπτωση (αφορά τεχνικές πτυχές της εφαρμογής ενός μέτρου)

3. ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

4. ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ

Άρθρο 175 παράγραφος 1 της συνθήκης ίδρυσης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας

5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ

5.1. Αναγκαιότητα κοινωνικής παρέμβασης [17]

[17] Για περαιτέρω πληροφορίες βλέπε το χωριστό έγγραφο γενικών κατευθύνσεων.

5.1.1. Επιδιωκόμενοι στόχοι

Γενικό στόχο του προγράμματος αποτελεί η προαγωγή των ΜΚΟ που αναπτύσσουν κυρίως δραστηριότητες στον τομέα της περιβαλλοντικής προστασίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο και οι οποίοι συμβάλλουν, ή έχουν τη δυνατότητα να συμβάλουν στην ανάπτυξη και την εφαρμογή της περιβαλλοντικής πολιτικής και νομοθεσίας της Κοινότητας και για τους οποίους έχει διαπιστωθεί η δυνατότητα ή το δυναμικό να εκπροσωπήσουν και να εξασφαλίσουν τη συμμετοχή των πολιτών στη διαδικασία αυτή συμβάλλοντας κατά συνέπεια στη διεύρυνση της δημοκρατίας, της διαφάνειας και της αίσθησης επαφής με την περιβαλλοντική νομοθεσία και πολιτική της Κοινότητας.

5.1.2. Μέτρα σχετικά με την εκ των προτέρων (ex ante) αξιολόγηση

Αξιολόγηση του προηγουμένου προγράμματος ενόψει της πιθανής ανανέωσής του εκτελέστηκε κατά το 2000 από την PLANISTAT Α.Ε. Η αξιολόγηση αυτή περιλάμβανε λογική ανάλυση πλαισίου για τη διεύρυνση πιθανών δυνατοτήτων διατύπωσης νέου σκεπτικού για το συγκεκριμένο πρόγραμμα. Από την ανάλυση προέκυψε η ανάγκη απλοποίησης των διαδικασιών με παράλληλη επικέντρωση στους κύριους στόχους του προγράμματος.

5.1.3. Μέτρα μετά την εκ των υστέρων (ex post) αξιολόγηση

Η αξιολόγηση εκ μέρους της PLANISTAT επιβεβαίωσε την ανάγκη για ανανέωση του προγράμματος.

5.2. Σχεδιαζόμενες δράσεις και λεπτομέρειες υλοποίησης της δημοσιονομικής παρέμβασης

5.2.1. Πληθυσμός στόχος

Περίπου 50 ευρωπαϊκοί ΜΚΟ που ασχολούνται με το περιβάλλον

5.2.2. Συγκεκριμένοι στόχοι που έχουν τεθεί για την περίοδο προγραμματισμού:

1. Η προαγωγή της συστηματικής συμμετοχής των ευρωπαϊκών ΜΚΟ που ασχολούνται με το περιβάλλον σε όλα τα στάδια της διαδικασίας διαμόρφωσης της περιβαλλοντικής πολιτικής της Κοινότητας προκειμένου να ληφθούν δεόντως υπόψη οι προβληματισμοί και οι απόψεις των πολιτών όσον αφορά τα περιβαλλοντικά προβλήματα καθώς και οι αντιστοίχως διατυπούμενες προτάσεις για την επίλυσή τους.

2. Προς τούτου η Επιτροπή θα εξασφαλίσει την αντίστοιχη εκπροσώπηση της κοινότητας των ευρωπαϊκών ΜΚΟ που ασχολούνται με το περιβάλλον στις συναντήσεις και τις δημόσιες ακροάσεις των ενδιαφερομένων.

3. Για την επιτυχή συμμετοχή στις συνεδριάσεις και τις δημόσιες ακροάσεις που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο των διαβουλεύσεων, η Επιτροπή αναγνωρίζει την ανάγκη των ΜΚΟ να διαθέτουν το κατάλληλο επαγγελματικό υπόβαθρο. Ορισμένοι ΜΚΟ που ασχολούνται με το περιβάλλον διαθέτουν ήδη ανάλογο υπόβαθρο, αλλά προκειμένου να ενισχυθεί η συνολική δυνατότητα της κοινότητας των ευρωπαϊκών ΜΚΟ που ασχολούνται με το περιβάλλον, η Επιτροπή ενδέχεται να παράσχει αντίστοιχη επιδότηση.

5.2.3. Μέτρα που επιβάλλεται να ληφθούν για την εφαρμογή της δράσης:

Ετήσια πρόσκληση υποβολής προτάσεων

5.2.4. Τα προϊόντα της δράσης θα συμβάλουν:

Στην έκφραση του προβληματισμού των πολιτών, την εκπροσώπηση στις συναντήσεις και τις δημόσιες ακροάσεις διαβούλευσης με τους ενδιαφερομένους.

5.2.5. Αναμενόμενες επιπτώσεις/επιδράσεις όσον αφορά την αντιμετώπιση των αναγκών και προβλημάτων:

Ενίσχυση της συνολικής ικανότητας της κοινότητας των ευρωπαϊκών ΜΚΟ που ασχολούνται με το περιβάλλον.

5.2.6. Δημοσιονομική παρέμβαση:

Η επιδότηση υπολογίζεται συναρτήσει των συνολικώς προβλεπόμενων επιλέξιμων δαπανών του αιτούντος για το έτος επιδότησης, λαμβάνοντας ρητώς υπόψη τις ελεγμένες μέσες δαπάνες του για τα προηγούμενα δύο έτη και χορηγείται ετησίως. Το ποσό καθορίζεται σύμφωνα με συγκεκριμένο σύστημα στάθμισης το οποίο εκπονεί η Επιτροπή και λαμβάνει υπόψη τα αποτελέσματα της αξιολόγησης που περιγράφεται στο άρθρο 4. Σε περίπτωση που ο οργανισμός αιτήσει συγκεκριμένο ποσό, η επιδότηση ουδέποτε υπερβαίνει το ως άνω ποσό.

5.3. Λεπτομέρειες υλοποίησης

Άμεση διαχείριση

6. ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

6.1. Συνολικές δημοσιονομικές επιπτώσεις στο Μέρος B (για ολόκληρη την περίοδο προγραμματισμού)

6.1.1. Δημοσιονομική παρέμβαση

ΠΑΥ σε εκατομ. EUR (μέχρι τρίτου δεκαδικού)

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

6.2. Υπολογισμός του κόστους ανά σχεδιαζόμενο μέτρο στο Μέρος Β (για ολόκληρη την περίοδο προγραμματισμού) [18]

[18] Για περαιτέρω πληροφορίες βλέπε το χωριστό έγγραφο γενικών κατευθύνσεων.

Προϋποτίθεται ότι κατά μέσο όρο η ετήσια επιδότηση για τους ΜΚΟ των κρατών μελών θα ανέλθει περίπου σε 200.000 EUR αρχής γενομένης με 20 περίπου δικαιούχους κατά το πρώτο έτος και με 30 δικαιούχους κατά το τελευταίο έτος. Οι ΜΚΟ από τις συνδεδεμένες χώρες ενδέχεται να αρχίσουν με χρηματοοικονομική ενίσχυση 100.000 EUR για 9 δικαιούχους και να καταλήξουν σε 10 με 20 δικαιούχους κατά το τελευταίο έτος.

ΠΑΥ σε εκατομ. EUR (μέχρι τρίτου δεκαδικού)

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

7. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ

7.1. Επιπτώσεις στους ανθρώπινους πόρους

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

7.2. Συνολικές δημοσιονομικές επιπτώσεις των ανθρώπινων πόρων

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Τα ποσά αντιστοιχούν στις συνολικές δαπάνες για 12 μήνες.

7.3. Άλλες δαπάνες διοικητικής λειτουργίας που απορρέουν από τη δράση

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Τα ποσά αντιστοιχούν στις συνολικές δαπάνες για 12 μήνες.

I. Ετήσιο σύνολο (7.2 + 7.3)

II. Διάρκεια της δράσης

III. Συνολικό κόστος της δράσης (I x II) // 355 000

1 775 000

8. ΕΠΑΚΟΛΟΥΘΑ ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

8.1. Επακόλουθα μέτρα

Προκειμένου να εξασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα της επιδότησης που χορηγείται στους περιβαλλοντικούς ΜΚΟ, η Επιτροπή θα λάβει τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου:

- Να διαπιστώσει κατά πόσο ένας επιλεγόμενος οργανισμός εξακολουθεί να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις για τη χορήγηση επιδότησης κατά το έτος επιδότησης.

- Να παρακολουθήσει την επίδοση καθιερώνοντας εκθέσεις, δις ετησίως, βάσει εγκεκριμένων δεικτών που θα προταθούν από το δικαιούχο ο οποίος καλείται εν προκειμένω να αυτοαξιολογηθεί. Η πρώτη έκθεση υποβάλλεται περί τα τέλη Ιουνίου, καλύπτοντας το πρώτο πεντάμηνο της περιόδου επιδότησης (από τον Ιανουάριο μέχρι το Μάιο). Η δεύτερη έκθεση υποβάλλεται περί τα τέλη Ιανουαρίου Ν+1, καλύπτοντας την περίοδο από τον Ιούνιο μέχρι τον Δεκέμβριο.

- Η Επιτροπή θα βασιστεί σε εξωτερική εμπειρογνωμοσύνη προκειμένου να υποστηρίξει τα καθήκοντα παρακολούθησης και αξιολόγησης των επιδόσεων, ιδίως παρέχοντας συστηματικό πρόγραμμα εξακρίβωσης των αυτοαξιολογήσεων των ΜΚΟ και σχετικού αποδεικτικού υλικού.

8.2. Λεπτομέρειες πραγματοποίησης και περιοδικότητα της προβλεπόμενης αξιολόγησης

Κατά την προπαρασκευή της έκθεσης που θα υποβληθεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο στις 31 Δεκεμβρίου 2004, η Επιτροπή θα εξετάσει τις εκθέσεις παρακολούθησης των επιδόσεων των δικαιούχων και βάσει της ως άνω ανάλυσης θα επιχειρήσει σύνθεση των επιτευχθέντων αποτελεσμάτων.

Μια εξωτερική ενδιάμεση αξιολόγηση με στόχο την ενδεχόμενη ανανέωση του προγράμματος θα εκτελεστεί το αργότερο το 2005, ώστε να είναι διαθέσιμα τα αντίστοιχα ευρήματα για την προπαρασκευή οιωνδήποτε προτάσεων σχετιζομένων με το μέλλον του προγράμματος.

9. ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΤΗΣ

Η Επιτροπή θα εξασφαλίσει τη συνέπεια, τη συνοχή και τη συμπληρωματικότητα μεταξύ της επιδότησης που χορηγείται στο πλαίσιο του παρόντος προγράμματος και άλλων επιδοτήσεων εκ μέρους των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Επιτροπή σε καμία περίπτωση δεν θα καταβάλει για την ίδια δραστηριότητα ενισχύσεις δις και θα μεριμνήσει για τη δημιουργία μηχανισμού που να εγγυάται ότι το φαινόμενο αυτό δεν θα παρατηρηθεί.

Προκειμένου να προβλεφθούν, και κατά περίπτωση, να αναληφθούν δράσεις για την αντιμετώπιση παρατυπιών, διαχειριστικών ατασθαλειών ή απάτης όσον αφορά τις επιδοτήσεις που χορηγούνται βάσει του παρόντος προγράμματος, η Επιτροπή εκτελεί εσωτερικούς ελέγχους του 20% όλων των επιτυχόντων ετησίως. Τοιουτοτρόπως εξασφαλίζεται ότι οι περισσότεροι ΜΚΟ, που επιλέγονται εκ νέου για χρηματοδότηση, θα υφίστανται λογιστικό έλεγχο, ή θα ενδέχεται ανά πάσα στιγμή να υποστούν ανάλογο έλεγχο - σε κάποια φάση του προγράμματος (2002-2006).

Προκειμένου να υπερασπιστεί τα οικονομικά συμφέροντα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων έναντι απάτης ή άλλων παρατυπιών, η Επιτροπή δύναται επίσης να πραγματοποιεί επιτόπιους ελέγχους και επιθεωρήσεις στο πλαίσιο του προγράμματος σύμφωνα με τον κανονισμό (Eυρατόμ, ΕΚ) αριθ. 2185/96 του Συμβουλίου, της 11ης Νοεμβρίου 1996. Επιπλέον, οι έρευνες που διεξάγονται από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία για την Πάταξη της Απάτης (OLAF) διέπονται από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1073/1999 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου.

Σε περίπτωση που δεν επιτευχθούν τα αναμενόμενα αποτελέσματα, και εφόσον ανάλογο συμπέρασμα προκύπτει από τις υποχρεωτικού χαρακτήρα εκθέσεις, ενδέχεται ο αντίστοιχος οργανισμός να κριθεί μη επιλέξιμος για χρηματοδότηση βάσει του προγράμματος κατά το επόμενο έτος.

Σε περίπτωση που η Επιτροπή διαπιστώσει παρατυπίες, διαχειριστικές ατασθαλίες ή απάτη εν σχέσει προς την επιδότηση, μέσω λογιστικών ή επιτόπιων ελέγχων, ο δικαιούχος μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο ενός ή περισσοτέρων των κάτωθι διοικητικών μέτρων και κυρώσεων, ανάλογα με τη σοβαρότητα της περίπτωσης:

- ακύρωση της συμφωνίας επιδότησης.

- επιβολή προστίμου έως 50% του ποσού της εντολής επιστροφής.

- εξαίρεση από το πρόγραμμα και άλλες δυνατότητες κοινοτικής χρηματοδότησης.

- εξαίρεση από τους αντιστοίχους μηχανισμούς διαλόγου της Επιτροπής.

Eφόσον ΜΚΟ καταστεί αντικείμενο εντολής επιστροφής λόγω εσκεμμένων παρατυπιών, παρατυπιών λόγω αμέλειας ή απάτης, εξαιρείται αυτομάτως από κάθε περαιτέρω χρηματοδότηση κατά τα επόμενα έτη του προγράμματος.

Εφόσον από τις εκθέσεις (που προβλέπονται ανωτέρω στο σημείο 8.1) προκύπτει φθίνουσα τάση όσον αφορά τις επιδόσεις του οργανισμού σε σχέση με τα κριτήρια βάσει των οποίων επελέγη (ως αυτά περιγράφονται στο άρθρο 5 και στο σημείο 2 του παραρτήματος), η Επιτροπή ενδέχεται να μειώσει τη χρηματοοικονομική ενίσχυση κατά το επόμενο έτος - εφόσον βέβαια ο οργανισμός υποβάλλει εκ νέου αίτηση.

Ανάλογη μείωση θα σημειώνεται επίσης κατά τη φάση της συγκριτικής αξιολόγησης του επομένου έτους, δεδομένου ότι τα αποτελέσματα που συνοψίζει η έκθεση αποτελούν συστατικό στοιχείο της διαδικασίας αυτής. Εφόσον οι εκθέσεις πιστοποιούν χαμηλή ή φθίνουσα επίδοση μειώνεται αντίστοιχα και η συνολική βαθμολογία αξιολόγησης εκ μέρους των εμπειρογνωμόνων κατά την επόμενη φάση συγκριτικής αξιολόγησης (εφόσον ο οργανισμός επανυποβάλλει έκθεση).