1.   Ιστορικό

Ο κανονισμός για το ευρωπαϊκό περιβάλλον ναυτιλιακής ενιαίας θυρίδας (EMSWe) (1) βασίζεται στο υφιστάμενο δίκτυο εθνικών ναυτιλιακών ενιαίων θυρίδων (ΕΝΕΘ) και θεσπίζει ένα κοινό διαλειτουργικό περιβάλλον για την υποβολή πληροφοριών από τα πλοία στην ξηρά κατά τη διάρκεια ελλιμενισμού. Ο κανονισμός εξουσιοδοτεί την Επιτροπή να καθορίσει ένα τυποποιημένο σύνολο δεδομένων που θα καλύπτει όλες τις υποχρεώσεις υποβολής δηλώσεων και να αναπτύξει και να συντηρεί κοινές διεπαφές και υπηρεσίες για τις ΕΝΕΘ. Θα εφαρμόζεται από τις 15 Αυγούστου 2025. Το εν λόγω πολυετές σχέδιο εφαρμογής επικαιροποιείται κάθε χρόνο σύμφωνα με το άρθρο 19 του κανονισμού EMSWe, μετά από κατάλληλες διαβουλεύσεις με εμπειρογνώμονες των κρατών μελών. Η πρώτη έκδοση του εγγράφου αυτού εκδόθηκε από την Επιτροπή το 2021 (2) και στη συνέχεια επικαιροποιήθηκε το 2023 (3).

2.   Αρχιτεκτονική τεχνολογίας πληροφοριών του EMSWe

Το EMSWe είναι ένα αποκεντρωμένο περιβάλλον που βασίζεται σε ένα δίκτυο ΕΝΕΘ. Κάθε μία από τις εν λόγω ΕΝΕΘ παρέχει: i) ένα εναρμονισμένο δομοστοιχείο διεπαφής υποβολής δηλώσεων (ΔΔΥΔ) για την επικοινωνία μεταξύ συστημάτων· και ii) γραφική διεπαφή χρήστη (ΓΔΧ) για τη γνωστοποίηση από χρήστη σε σύστημα των υποχρεώσεων υποβολής δηλώσεων από διασαφιστές. Το περιβάλλον συμπληρώνεται από κοινές υπηρεσίες όπως: i) σύστημα διαχείρισης μητρώου χρηστών και πρόσβασης (URAM) του EMSWe ii) κοινές βάσεις δεδομένων· και iii) κοινή υπηρεσία απεύθυνσης (KYA).

Αρχιτεκτονική υψηλού επιπέδου του EMSWe γύρω από μία ΕΝΕΘ

Στο ανωτέρω σχήμα παρουσιάζεται η υψηλού επιπέδου αρχιτεκτονική του EMSWe από τη σκοπιά ενός κράτους μέλους, συμπεριλαμβανομένων των αλληλεπιδράσεων της ΕΝΕΘ με διασαφιστές, παρόχους υπηρεσιών δεδομένων και τα συστήματα των αρχών των κρατών μελών.

Τα συστατικά στοιχεία παρατίθενται παρακάτω:

Στοιχείο	Περιγραφή	Άρθρα
1	ΕΝΕΘ	Άρθρο 2 σημείο 3
2	ΓΔΧ	Άρθρο 2 σημείο 9, άρθρο 6 παράγραφος 4
3	ΔΔΥΔ	Άρθρο 2 σημείο 4, άρθρο 6 παράγραφος 1
4	URAM	Άρθρο 12 παράγραφοι 1, 2, 3
5	KYA	Άρθρο 2 σημείο 10
6	Βάση δεδομένων πλοίων EMSWe (ESD)	Άρθρο 14
7	Κοινή βάση δεδομένων θέσης	Άρθρο 15
8	Κοινή βάση δεδομένων Hazmat	Άρθρο 16
9	Κοινή βάση δεδομένων για την υγειονομική κατάσταση στα πλοία	Άρθρο 17
10	SafeSeaNet (εθνικό SafeSeaNet και κεντρικό SafeSeaNet)	Άρθρο 8 παράγραφος 4

3.   Θέσπιση παράγωγου δικαίου

Μέχρι στιγμής, η Επιτροπή έχει εκδώσει τις ακόλουθες παράγωγες πράξεις:

—	τον κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμό (ΕΕ) 2023/205 (4) για τη δημιουργία του συνόλου δεδομένων του EMSWe·

—	τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) 2023/204 (5), ο οποίος περιέχει το πρώτο σύνολο προδιαγραφών και κανόνων για τις εναρμονισμένες πτυχές των ΕΝΕΘ και για τρεις κοινές βάσεις δεδομένων στο πλαίσιο του EMSWe (6)·

—	τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) 2023/2790 (7) για τον καθορισμό των προδιαγραφών του ΔΔΥΔ και του συστήματος URAM.

Οι τρεις αυτές πράξεις παράγωγου δικαίου επρόκειτο να εκδοθούν έως τις 15 Αυγούστου 2021. Ωστόσο, λόγω διαφόρων παραγόντων, όπως η πανδημία της COVID-19 και η αυξημένη τεχνική πολυπλοκότητα που απαιτούν εκτενείς διαβουλεύσεις με εμπειρογνώμονες των κρατών μελών, η προθεσμία αυτή αποδείχθηκε υπερβολικά φιλόδοξη. Ως εκ τούτου, η τελευταία πράξη εκδόθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2023. Εντούτοις, για να επιταχυνθεί η εφαρμογή του κανονισμού EMSWe, η Επιτροπή, με τη συνδρομή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια στη Θάλασσα (EMSA) και σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη και τον κλάδο, άρχισε να προετοιμάζει τις κύριες κοινές συνιστώσες (ΔΔΥΔ και URAM) και τον οδηγό υλοποίησης μηνυμάτων (ΟΥΜ) πριν από τη θέσπιση του παράγωγου δικαίου που αναφέρεται ανωτέρω (βλ. κεφάλαιο 5 για λεπτομέρειες).

Ο προγραμματισμός για άλλες πράξεις παράγωγου δικαίου έχει ως εξής:

—	επικαιροποίηση του συνόλου δεδομένων του EMSWe (8) (έχει προγραμματιστεί για το 2024)·

—	καθορισμός των προδιαγραφών της KYA (έχει προγραμματιστεί για το 2025)·

—	καθορισμός των προδιαγραφών της κοινής βάσης δεδομένων για την υγειονομική κατάσταση στα πλοία (έχει προγραμματιστεί για το 2025)·

—	κατάρτιση καταλόγου των σχετικών πληροφοριών που πρέπει να επαναχρησιμοποιούνται και να διατίθενται για επόμενο ελλιμενισμό (θα αποφασιστεί) (9).

4.   Στρατηγική για τη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών

Για να διασφαλιστεί ότι θα ζητηθεί η γνώμη των εμπειρογνωμόνων των κρατών μελών και της επιχειρηματικής κοινότητας με διαφανή τρόπο και εγκαίρως, το 2023 η Επιτροπή συγκρότησε ομάδα εμπειρογνωμόνων, την ευρωπαϊκή ομάδα συντονισμού του ευρωπαϊκού περιβάλλοντος ναυτιλιακής ενιαίας θυρίδας (ECG). Τα μέλη της ECG είναι οι εθνικοί συντονιστές για το EMSWe, όπως ορίζεται στο άρθρο 18 του κανονισμού EMSWe. Οι κύριες ενώσεις του κλάδου προσκαλούνται επίσης ως παρατηρητές στην ομάδα. Η εν λόγω ομάδα εμπειρογνωμόνων συνεδριάζει τακτικά και παρέχει στην Επιτροπή τη δυνατότητα να παρακολουθεί τις εξελίξεις και να συζητά την πρόοδο. Παρέχει επίσης στα κράτη μέλη ένα φόρουμ για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών.

Δεδομένου ότι ο κανονισμός EMSWe καλύπτει διάφορες τελωνειακές διατυπώσεις εισόδου-εξόδου, η Επιτροπή διαβουλεύεται επίσης συχνά με τις ομάδες τελωνειακών εμπειρογνωμόνων, όπως την ομάδα ηλεκτρονικού συντονισμού τελωνείων και/ή την ομάδα τελωνειακών επιχειρήσεων (τις οποίες διαχειρίζεται η ΓΔ TAXUD). Η Επιτροπή διαβουλεύεται με τις εν λόγω ομάδες τελωνειακών εμπειρογνωμόνων μέσω κοινών συνεδριάσεων.

Για να διασφαλιστεί η συνεχής διασύνδεση και διαλειτουργικότητα μεταξύ του EMSWe και του συστήματος ανταλλαγής ναυτιλιακών πληροφοριών της Ένωσης (SafeSeaNet), η Επιτροπή ενημερώνει επίσης τη διευθύνουσα ομάδα υψηλού επιπέδου για τη διακυβέρνηση του ψηφιακού συστήματος και των υπηρεσιών στον τομέα της ναυτιλίας (HLSG), η οποία είναι αρμόδια για κάθε αλλαγή στο σύστημα SafeSeaNet.

5.   Χρονοδιάγραμμα για την ανάπτυξη και τη δοκιμή κοινών συστατικών στοιχείων και υπηρεσιών

Δομοστοιχείο διεπαφής υποβολής δηλώσεων (ΔΔΥΔ)

Μετά τη δημοσίευση της έκδοσης 1.0 τον Αύγουστο του 2022, η επικαιροποιημένη έκδοση 3.0 του ΔΔΥΔ δημοσιοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2023. Αυτή η επικαιροποιημένη έκδοση 3.0 περιλάμβανε πρόσθετες λειτουργικές δυνατότητες και διασφαλίζει τη συμμόρφωση με τις προδιαγραφές του ΔΔΥΔ που προβλέπονται στον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) 2023/2790. Όλα τα έγγραφα που απαιτούνται για την ενσωμάτωση στην οικεία ΕΝΕΘ έχουν τεθεί στη διάθεση των κρατών μελών. Τα κράτη μέλη, με την υποστήριξη της Επιτροπής, θα πρέπει πρώτα να διενεργήσουν δοκιμές συμμόρφωσης για να βεβαιωθούν ότι το ΔΔΥΔ έχει ενσωματωθεί ορθά στην ΕΝΕΘ. Στη συνέχεια, θα πρέπει να διενεργήσουν δοκιμές και να διασφαλίσουν την αναγκαία ενσωμάτωση από κοινού με άλλες ενδιαφερόμενες αρχές. Στη συνέχεια, μαζί με τα οικεία ενδιαφερόμενα μέρη του κλάδου, θα πρέπει να δοκιμάσουν τις συνδέσεις και τις διαδικασίες ολόκληρης της ΕΝΕΘ.

Για να συμπληρώσει τη λειτουργία του ΔΔΥΔ, ο EMSA —σε στενή συνεργασία με την Επιτροπή, τον ναυτιλιακό κλάδο και τα κράτη μέλη— ανέπτυξε και έθεσε στη διάθεση των κρατών μελών τον Δεκέμβριο του 2023 έναν ΟΥΜ. Ο ΟΥΜ περιγράφει τα μηνύματα (διατυπώσεις και απαντήσεις) που πρέπει να ανταλλάσσονται μεταξύ των αποστολέων και των ΕΝΕΘ μέσω του ΔΔΥΔ, όπως απαιτείται από το άρθρο 2 του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 2023/2790. Έκτοτε, ο EMSA έχει βελτιώσει περαιτέρω τον ΟΥΜ και αναπτύσσει την τεχνική αναπαράσταση των διατυπώσεων και απαντήσεων του ΟΥΜ [αρχεία ορισμού σχήματος XML - (XSD)]. Αναμένεται ότι η Επιτροπή, σε συνεργασία με τον EMSA, θα δημοσιεύσει επίσης τον ΟΥΜ με τις τεχνικές προδιαγραφές μηνυμάτων προς χρήση από τον κλάδο στο τέλος του τρίτου τριμήνου του 2024 και θα τη συντηρεί σε τακτική βάση.

Σύστημα διαχείρισης μητρώου χρηστών και πρόσβασης (ΔΜΧΠ) του EMSWe

Μαζί με το ΔΔΥΔ, τον Δεκέμβριο του 2023 η Επιτροπή δημιούργησε και κατέστησε διαθέσιμο ένα κοινό σύστημα διαχείρισης μητρώου χρηστών και πρόσβασης (URAM), για να διευκολύνει την επαλήθευση της ταυτότητας των αποστολέων (διασαφιστών και παρόχων υπηρεσιών δεδομένων) που συνδέονται με το ΔΔΥΔ ενός κράτους μέλους. Οι κεντρικές υπηρεσίες του URAM έχουν καταστεί διαθέσιμες σε περιβάλλον δοκιμών συμμόρφωσης ώστε τα κράτη μέλη να διενεργούν δοκιμές ενσωμάτωσης για τις συνδέσεις και τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των οικείων υπηρεσιών του ΔΔΥΔ και του URAM. Τα κράτη μέλη θα διαχειρίζονται την επαλήθευση ταυτότητας στην οικεία γραφική διεπαφή χρήστη (GUI) σύμφωνα με τους κανόνες που ορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 910/2014 σχετικά με την ηλεκτρονική ταυτοποίηση και τις υπηρεσίες εμπιστοσύνης για τις ηλεκτρονικές συναλλαγές στην εσωτερική αγορά (κανονισμός eIDAS) (10).

Κοινή υπηρεσία απεύθυνσης (KYA)

Οι προδιαγραφές για την ΚΥΑ που απαιτούνται σύμφωνα με το άρθρο 13 παράγραφος 2 του κανονισμού EMSWe έχουν προγραμματιστεί να εγκριθούν ενδεικτικά έως το τέλος του 2024. Η ανάπτυξη αυτής της υπηρεσίας αναμένεται να αρχίσει μετά την πλήρη υλοποίηση του ΔΔΥΔ.

Βάσεις δεδομένων

Η βάση δεδομένων πλοίων EMSWe, η κοινή βάση δεδομένων θέσης και η κοινή βάση δεδομένων Hazmat βρίσκονται επί του παρόντος στο στάδιο της ανάπτυξης από τον EMSA, όπως έχει προγραμματιστεί. Ο οδηγός διεπαφής συστημάτων (SIG) —οδηγός και για τις τρεις αυτές βάσεις δεδομένων— οριστικοποιήθηκε από τον EMSA και δημοσιοποιήθηκε τον Μάιο του 2024 (11). Η ανάπτυξη των βάσεων δεδομένων αναμένεται να ολοκληρωθεί στο τέλος του τρίτου τριμήνου του 2024, όταν ο EMSA θα είναι έτοιμος να διενεργήσει δοκιμές θέσης σε λειτουργία από κοινού με τα κράτη μέλη.

Όσον αφορά τη βάση δεδομένων για την υγειονομική κατάσταση στα πλοία, η εφαρμογή της βρίσκεται ακόμη στο στάδιο του προγραμματισμού και οι εργασίες για την κατάρτιση των προδιαγραφών της θα αρχίσουν ενδεικτικά το 2025. Μόλις καταστεί διαθέσιμη, η εν λόγω βάση δεδομένων θα χρησιμοποιείται από τις αρμόδιες υγειονομικές αρχές των κρατών μελών για να ανταλλάσσουν δεδομένα μεταξύ τους στο γραφείο υποστήριξης (back office) της ΕΝΕΘ.

Λεπτομερές χρονοδιάγραμμα

Κοινά συστατικά στοιχεία και υπηρεσίες

Κατάσταση

Γραμμή βάσης

2024

2025

2026

3ο τρίμηνο

4ο τρίμηνο

1ο τρίμηνο

2ο τρίμηνο

3ο τρίμηνο

4ο τρίμηνο

1ο τρίμηνο

2ο τρίμηνο

3ο τρίμηνο

4ο τρίμηνο

ΔΔΥΔ

Έκδοση 2.0 του ΔΔΥΔ με επικύρωση αποστολέα

ολοκληρώθηκε

Έκδοση 3.0 του ΔΔΥΔ με επικύρωση συντακτικής δομής (12)

ολοκληρώθηκε

Έκδοση 3.1 του ΔΔΥΔ με ενισχυμένη σημασιολογική επικύρωση

X

Έκδοση 1.0 του ΟΥΜ και σχήματα μηνυμάτων

X

(*1)Ενσωμάτωση και δοκιμές από τα κράτη μέλη

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

URAM

Κεντρική υπηρεσία επαλήθευσης ταυτότητας

ολοκληρώθηκε

Κεντρικό μητρώο

ολοκληρώθηκε

(*1)Ενσωμάτωση στο ΔΔΥΔ των κρατών μελών (13)

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

KYA

Δημιουργία κεντρικών κόμβων

X

X

(*1)Ενσωμάτωση και δοκιμές από τα κράτη μέλη

X

X

X

X

X

X

X

X

Βάση δεδομένων πλοίων EMSWe (ESD)

Σύνολο δεδομένων αναφοράς και SIG

ολοκληρώθηκε

Ανάπτυξη κεντρικής βάσης δεδομένων

X

(*1)Ενσωμάτωση στα συστήματα των κρατών μελών

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

Δοκιμές θέσης σε λειτουργία

X

X

X

X

X

X

X

X

X

Κοινή βάση δεδομένων θέσης

Σύνολο δεδομένων αναφοράς και SIG

ολοκληρώθηκε

Ανάπτυξη κεντρικής βάσης δεδομένων

X

(*1)Ενσωμάτωση στα συστήματα των κρατών μελών

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

Δοκιμές θέσης σε λειτουργία

X

X

X

X

X

X

X

X

X

Κοινή βάση δεδομένων Hazmat

Σύνολο δεδομένων αναφοράς και SIG

ολοκληρώθηκε

Ανάπτυξη κεντρικής βάσης δεδομένων

X

(*1)Ενσωμάτωση στα συστήματα των κρατών μελών

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

Δοκιμές θέσης σε λειτουργία

X

X

X

X

X

X

X

X

X

6.   Εφαρμογή του παρόντος κανονισμού

Οι εργασίες της Επιτροπής προχώρησαν σύμφωνα με την επικαιροποίηση του πολυετούς σχεδίου εφαρμογής του 2023  (14), ιδίως σε τρεις τομείς: i) έκδοση των προδιαγραφών του ΔΔΥΔ και του URAM· ii) δημοσίευση της έκδοσης 3.0 του ΔΔΥΔ· και iii) διαθεσιμότητα των υπηρεσιών του URAM, γεγονός που θα διευκολύνει την έναρξη της εφαρμογής σε εθνικό επίπεδο.

Από την πλευρά της Επιτροπής, οι δοκιμές των κοινών συνιστωσών και των κεντρικών υπηρεσιών (εξαιρουμένης επί του παρόντος της κοινής βάσης δεδομένων για την υγειονομική κατάσταση στα πλοία και της ΚΥΑ) με τα συστήματα των κρατών μελών είναι διαθέσιμες από το δεύτερο εξάμηνο του 2024 και θα διεξαχθούν ανάλογα με τη διαθεσιμότητα και την ετοιμότητα των κρατών μελών.

Από την πλευρά των κρατών μελών, ενώ ορισμένα κράτη μέλη ξεκίνησαν σταδιακά τις δραστηριότητες εφαρμογής που βρίσκονται υπό την ευθύνη τους, άλλα σημειώνουν βραδύτερη πρόοδο από ό,τι είχε αρχικά προγραμματιστεί, λαμβανομένων επίσης υπόψη των καθυστερήσεων που περιγράφονται ανωτέρω. Αναμένεται ότι η εφαρμογή δεν θα συγχρονιστεί μεταξύ των κρατών μελών και θα πραγματοποιηθεί ενδεικτικά για περίοδο έως 18 μηνών από την ημερομηνία εφαρμογής του κανονισμού EMSWe που ορίστηκε για τις 15 Αυγούστου 2025. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί την εφαρμογή του κανονισμού χρησιμοποιώντας μελέτες και σε στενή συνεργασία με τους εθνικούς συντονιστές. Η Επιτροπή θα υποστηρίξει επίσης τα κράτη μέλη σε τεχνικό και επιχειρηματικό επίπεδο, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι κοινές συνιστώσες και οι κεντρικές υπηρεσίες σε όλες τις πολυεθνικές τράπεζες θα ενσωματωθούν και θα δοκιμαστούν σωστά και άμεσα.

---

(1)   ΕΕ L 198 της 25.7.2019, σ. 64.

(2)   ΕΕ C 299 της 27.7.2021, σ. 3.

(3)   ΕΕ C, C/2023/100 της 6.10.2023.

(4)   ΕΕ L 33 της 3.2.2023, σ. 24.

(5)   ΕΕ L 33 της 3.2.2023, σ. 1.

(6)  Τα υποδείγματα λογιστικών φύλλων που αναφέρονται στο παράρτημα I του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 2023/204 αναπτύσσονται από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια στη Θάλασσα (EMSA) και θα καταστούν διαθέσιμα ενδεικτικά έως το τρίτο τρίμηνο του 2024.

(7)   ΕΕ L, 2023/2790 της 18.12.2023.

(8)  Η Επιτροπή επικαιροποιεί τακτικά το σύνολο δεδομένων του EMSWe σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 3 με την τεχνική βοήθεια του EMSA.

(9)  Ο EMSA θα διενεργήσει μελέτη σκοπιμότητας για τον εντοπισμό στοιχείων δεδομένων για πιθανή επαναχρησιμοποίηση, λαμβάνοντας υπόψη τυχόν περιορισμούς και προϋποθέσεις που επιβάλλονται από την υποκείμενη νομοθεσία και τους κανόνες για την προστασία των προσωπικών και εμπορικά ευαίσθητων δεδομένων. Αφού καθοριστούν τα δεδομένα αυτά, το SafeSeaNet, οι μηχανισμοί ανταλλαγής δεδομένων και οι διεπαφές του (συμπεριλαμβανομένων των αναγκαίων μέτρων ασφάλειας και τεκμηρίωσης) ενδέχεται να χρειαστεί να αναβαθμιστούν ώστε να καταστεί δυνατή η ευρύτερη επαναχρησιμοποίηση και ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ των ΕΝΕΘ.

(10)   ΕΕ L 257 της 28.8.2014, σ. 73.

(11)   http://emswe-db-sig.emsa.europa.eu/.

(*1)  Οι δραστηριότητες ενσωμάτωσης και δοκιμών συμμόρφωσης των κοινών συνιστωσών και των κεντρικών υπηρεσιών εξαρτώνται από τη διαθεσιμότητα και τον εθνικό σχεδιασμό κάθε κράτους μέλους.

(12)  Ανάπτυξη του ΔΔΥΔ σε συμμόρφωση με τις προδιαγραφές του ΔΔΥΔ.

(13)  Οι κεντρικές υπηρεσίες του URAM θα είναι διαθέσιμες στις δοκιμές αποδοχής κατά τη διάρκεια της ενσωμάτωσης στο ΔΔΥΔ των κρατών μελών. Μετά τις δοκιμές, οι υπηρεσίες του URAM θα είναι διαθέσιμες στο περιβάλλον παραγωγής.

(14)   ΕΕ C, C/2023/100 της 6.10.2023.