23.5.2018   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 176/1

—

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με θέμα «Ετήσια επισκόπηση της ανάπτυξης για το 2018» (ΕΕΑ) (1) και την έναρξη του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου του 2018,

—

έχοντας υπόψη το ψήφισμά της, της 11ης Οκτωβρίου 2017, με θέμα το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο του 2017 και ενόψει της Ετήσιας επισκόπησης της ανάπτυξης για το 2018 (ΕΕΑ),

—

έχοντας υπόψη το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 26ης Οκτωβρίου 2017 σχετικά με τις οικονομικές πολιτικές της ζώνης του ευρώ (2)·

1.

θεωρεί ότι παρά τη σχετική μακροοικονομική ανάκαμψη της οικονομίας της ΕΕ εξακολουθεί να μην υπάρχει περιθώριο εφησυχασμού, δεδομένου ότι τα ποσοστά ανεργίας εξακολουθούν να είναι υπερβολικά υψηλά σε πολλές περιφέρειες της Ευρώπης, ιδίως μεταξύ των νέων, καθώς πολλά σωρευτικά έτη ανεπαρκούς επένδυσης επιβαρύνουν σημαντικά την ανταγωνιστικότητα και τη συνοχή της ΕΕ·

2.

συμμερίζεται την άποψη της Επιτροπής ότι η έλλειψη ανταγωνιστικότητας και συνοχής της ΕΕ καθώς και οι τραπεζικές αδυναμίες απαιτούν την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών ελλείψεων της οικονομικής και νομισματικής ένωσης πριν από οποιαδήποτε περαιτέρω κρίση, όπως περιγράφεται στη γνωμοδότηση της ΕτΠ με τίτλο «Εμβάθυνση της οικονομικής και νομισματικής ένωσης έως το 2025» (3)·

3.

εκφράζει την ικανοποίησή της για τη σημασία που αποδίδει η ΕΕΑ στον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων·

4.

επικροτεί το έντονο ενδιαφέρον της ΕΕΑ στη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη και εκφράζει, συνεπώς, τη λύπη της για το ότι δεν ευθυγραμμίζει τις βραχυπρόθεσμες -κατευθυντήριες γραμμές με τους μακροπρόθεσμους στόχους της ΕΕ για βιώσιμη ανάπτυξη και απασχόληση. Οι συστάσεις ανά χώρα θα πρέπει να λαμβάνουν καλύτερα υπόψη τους στόχους της Ατζέντας 2030 του ΟΗΕ για τη βιώσιμη ανάπτυξη.

5.

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η ΕΕΑ δεν αναφέρεται στον ρόλο των τοπικών και περιφερειακών αρχών όσον αφορά τις επενδύσεις· υπενθυμίζει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές είναι υπεύθυνες για περισσότερες από τις μισές δημόσιες επενδύσεις στην ΕΕ· προτρέπει τα κράτη μέλη να εξαλείψουν τα υφιστάμενα εμπόδια που παρεμποδίζουν τις ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο· εκφράζει τη λύπη της που η ΕΕΑ του 2018 δεν συνεχίζει να αναλύει τα εμπόδια στις επενδύσεις μετά την αρχική ώθηση της ΕΕΑ του 2016·

6.

είναι πεπεισμένη ότι, προκειμένου το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο να καταστεί πιο αποτελεσματικό και να αυξηθεί η οικείωσή του σε τοπικό επίπεδο, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η διαρθρωμένη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών ως εταίρων στο Εξάμηνο, δεδομένης της πραγματικής κατανομής των εξουσιών και των αρμοδιοτήτων στα διάφορα επίπεδα διακυβέρνησης των κρατών μελών της ΕΕ. Η ΕτΠ, επομένως, επαναλαμβάνει την έκκλησή της για τη θέσπιση κώδικα δεοντολογίας όσον αφορά τη συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο (4) και καλεί την Επιτροπή να συμμετάσχει ενεργά στην προώθηση ενός τέτοιου κώδικα· συνιστά, επίσης, η επόμενη ΕΕΑ να περιλαμβάνει ειδικό κεφάλαιο για την κατάσταση των περιφερειών και να εξετάζει τον ρόλο των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, και ζητεί τα κράτη μέλη να πράξουν το ίδιο στα εθνικά μεταρρυθμιστικά τους προγράμματα·

7.

συνιστά στα κράτη μέλη να μεριμνήσουν για την άμεση ενεργό συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών φορέων στα εθνικά τους προγράμματα μεταρρυθμίσεων, καθώς επίσης και στη διαδικασία του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, χωρίς να παραβλέπεται ότι η μη τήρηση στόχων, που αποτελεί ευθύνη του κράτους, δεν πρέπει να αποβαίνει εις βάρος των περιφερειών·

8.

θεωρεί ότι στις συστάσεις ανά χώρα (ΣΑΧ) θα πρέπει να δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στα ζητήματα που συνδέονται με τη δημογραφική αλλαγή, καθώς η τελευταία καθίσταται ολοένα και σημαντικότερη παράμετρος της εδαφικής και κοινωνικής συνοχής·

9.

τονίζει ότι τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ) είναι και πρέπει να παραμείνουν το βασικό εργαλείο της ΕΕ για την επίτευξη των στόχων της Συνθήκης σχετικά με την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή· ο απαιτούμενος προγραμματισμός στα επιχειρησιακά προγράμματα εδραιώθηκε ως ένα εργαλείο απαραίτητο για την αξιολόγηση της οικονομικής κατάστασης των περιφερειών και της ανάγκης για μεταρρυθμίσεις·

10.

επίσης, αντιτίθεται στην ιδέα της υπαγωγής της πολιτικής συνοχής στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, δεδομένου ότι η πολιτική συνοχής διαθέτει ιδία νομιμότητα η οποία κατοχυρώνεται στις Συνθήκες της ΕΕ. Επιπλέον, εάν πρόθεση είναι να γίνει η σχέση αυτή πιο αποτελεσματική με την ενσωμάτωση της πολιτικής συνοχής στα εθνικά προγράμματα μεταρρυθμίσεων, αυτά θα πρέπει, ξεκινώντας από το ενωσιακό επίπεδο, να διαμορφωθούν εκ νέου έτσι ώστε να διατηρηθεί η εδαφική διάσταση και η αποκεντρωμένη προσέγγιση που βασίζεται στην εταιρική σχέση (5)·

11.

δηλώνει ότι, πέρα από την ανάγκη ενίσχυσης της διοικητικής ικανότητας, απαιτείται η διενέργεια μιας γνήσιας απλούστευσης των ρυθμίσεων που βαρύνουν τα ΕΔΕΤ, οι οποίες επηρεάζουν δυσμενώς την εν λόγω διοικητική ικανότητα, καθώς και τα επίπεδα αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας των δομών ανθρώπινου δυναμικού που είναι επιφορτισμένες με τη διαχείριση των εν λόγω ταμείων·

12.

επικροτεί τις επιδόσεις του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ) ως προς το ύψος των επενδύσεων που ενεργοποιήθηκαν· εξακολουθεί όμως να ανησυχεί για την αβέβαιη προσθετικότητα και τη μη ισορροπημένη γεωγραφική κάλυψη του ΕΤΣΕ· τονίζει ότι, όπως προκύπτει από πρόσφατη μελέτη που προώθησε η ΕτΠ (6), η έλλειψη διοικητικής ικανότητας, η έλλειψη χρηματοδότησης για μακροπρόθεσμες επενδύσεις και οι επαχθείς ρυθμίσεις εξακολουθούν να εμποδίζουν τη χρήση του ΕΤΣΕ από τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές·

13.

σημειώνει την πρωτοβουλία της Επιτροπής για τη θέσπιση, σε συνεργασία με τον όμιλο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ), ειδικής πρωτοβουλίας, μεταξύ άλλων μέσω συμβουλευτικής υποστήριξης από τον Ευρωπαϊκό Κόμβο Επενδυτικών Συμβουλών, για τις εξόχως απόκεντρες περιφέρειες, προκειμένου να ενισχυθεί η πρόσβασή τους στο ΕΤΣΕ·

14.

υπενθυμίζει ότι η ΕτΠ έχει υποστηρίξει πρωτοβουλίες προς την κατεύθυνση της περαιτέρω ελευθέρωσης των συναλλαγών, αλλά επιμένει ότι οποιασδήποτε νέας πρωτοβουλίας πρέπει υποχρεωτικά να προηγούνται εκτιμήσεις αντικτύπου, έγκαιρος εντοπισμός και ποσοτικοποίηση ενδεχόμενων ασύμμετρων επιπτώσεων στις ευρωπαϊκές περιφέρειες, ώστε να καταστεί δυνατή η ταχεία αντίδραση της δημόσιας πολιτικής. Ζητεί επίσης τα μέσα εμπορικής άμυνας της ΕΕ να καταστούν ένα ταχύ και αποτελεσματικό εργαλείο για την αντιμετώπιση των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών·

15.

συμφωνεί ότι το μέλλον της ευρωπαϊκής βιομηχανίας εξαρτάται από την ικανότητά της να επενδύει σε ποιοτική παραγωγή και σε νέες τεχνολογίες, και να αντιμετωπίζει τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες της ψηφιοποίησης και της εξάλειψης του άνθρακα, καθώς και ότι πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις επενδύσεις για την τεχνολογική ενίσχυση των ΜΜΕ και την εξειδίκευση των εργαζομένων· καλεί την Επιτροπή να χρησιμοποιήσει την ανακοίνωση για τη στρατηγική βιομηχανικής πολιτικής ως βάση ανάπτυξης ενός πιο φιλόδοξου και ολιστικού οράματος για την ευρωπαϊκή βιομηχανία με μεσοπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα και ισχυρή εδαφική διάσταση λαμβάνοντας υπόψη τον κεντρικό ρόλο των περιφερειακών οικοσυστημάτων στον βιομηχανικό εκσυγχρονισμό·

16.

τονίζει ότι, για να είναι συμβατές με την αρχή της επικουρικότητας προκειμένου να παρέχουν ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία από πλευράς ανταγωνιστικότητας, οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που εξετάζονται στην ΕΕΑ θα πρέπει να επικεντρώνονται σε τομείς πολιτικής που έχουν σχέση με την ΕΕ στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της·

17.

τονίζει τη σημασία της στήριξης των περιφερειών και των πόλεων με την ενίσχυση και τη διασύνδεση των επιχειρηματικών οικοσυστημάτων τους, ώστε να βοηθηθούν οι ΜΜΕ να ενσωματωθούν καλύτερα στις διαπεριφερειακές, ευρωπαϊκές και παγκόσμιες αλυσίδες αξίας· ως εκ τούτου, συμφωνεί με τους στόχους της Επιτροπής για την προώθηση της διασυνοριακής πρόσβασης και συνεργασίας μεταξύ των ΜΜΕ κατά μήκος της αλυσίδας αξίας· τούτο είναι ιδιαιτέρως αναγκαίο στις περιφέρειες με μόνιμα γεωγραφικά μειονεκτήματα που δυσχεραίνουν τις δυνατότητες των επιχειρήσεων για έξοδο στη διεθνή αγορά·

18.

υπενθυμίζει τη σημασία ενός φιλικού προς τις επιχειρήσεις διοικητικού και ρυθμιστικού περιβάλλοντος προκειμένου να διευκολυνθεί η πρόσβαση των επιχειρήσεων και, ιδίως, των αναπτυσσόμενων επιχειρήσεων, στη χρηματοδότηση και στην άντληση κεφαλαίων σε διασυνοριακό επίπεδο και στην πλήρη αξιοποίηση του δυναμικού της ευρωπαϊκής αγοράς επιχειρηματικών κεφαλαίων·

19.

τονίζει ότι η έλλειψη διοικητικής ικανότητας πολλών δημόσιων υπηρεσιών σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο, αποτελεί εμπόδιο στην υλοποίηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και στις μακροπρόθεσμες επενδύσεις που απαιτούνται για τη γεφύρωση του επενδυτικού κενού· επαναλαμβάνει ότι η Επιτροπή πρέπει να εκδώσει ένα ενιαίο στρατηγικό έγγραφο για τον συντονισμό όλων των ροών τεχνικής βοήθειας η οποία χρηματοδοτείται από την ΕΕ για την ανάπτυξη ικανοτήτων, συμπεριλαμβανομένου του προγράμματος στήριξης διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων·

20.

επαναλαμβάνει το αίτημά της να εξαιρεθούν οι επενδύσεις των τοπικών και των περιφερειακών αρχών από τα ΕΔΕΤ σε όλες τις χώρες της ΕΕ από τον υπολογισμό των ανώτατων ορίων του ελλείμματος και του χρέους που ορίζει το σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΣΣΑ)· αντιτίθεται στις μακροοικονομικές προϋποθέσεις που θα ισοδυναμούσαν με τιμωρία των περιφερειών και των πόλεων για πολιτικές επιλογές που δεν μπορούν να ελέγξουν·

21.

υποστηρίζει την ανάγκη να εξασφαλιστούν υγιή δημόσια οικονομικά και να μειωθούν τα υψηλά επίπεδα δημόσιου χρέους προς το συμφέρον των επόμενων γενεών· τονίζει ότι θα πρέπει να βελτιωθεί η σύνθεση των δημοσίων εξόδων, βάσει των αρχών του ΟΟΣΑ για την υλοποίηση αποτελεσματικών δημοσίων επενδύσεων σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης· δεσμεύεται να συμβάλει στην παρακολούθηση της εφαρμογής αυτών των κανόνων· καλεί την Επιτροπή να αναλάβει δράση για την προώθηση της δημοσιονομικής αποκέντρωσης στην ΕΕ, η οποία, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, θα βοηθούσε στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των δημοσίων δαπανών (7)·

22.

συμφωνεί ότι απαιτείται αποτελεσματική χρήση των διαθέσιμων σε επίπεδο ΕΕ μέσων, συγκεκριμένα των ΕΔΕΤ και της πολιτικής για τη συνοχή, δεδομένου ότι θεωρεί αναγκαίο να βελτιωθεί η λειτουργία του πλαισίου επιδόσεων και να αποτραπεί η υπερβολική δυσκαμψία που το χαρακτηρίζει·

23.

τονίζει ότι μεγάλος μέρος των δημοσίων συμβάσεων προκηρύσσεται από τοπικές και περιφερειακές αρχές και ότι οι προσπάθειες, οι οποίες αποσκοπούν στη βελτίωση της διοικητικής ικανότητας χειρισμού της δέσμης των δημοσίων συμβάσεων (8), θα πρέπει συνεπώς να στρέφονται κυρίως προς τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές·

24.

επισημαίνει ότι, σε πρόσφατη κοινή έρευνα του ΟΟΣΑ και της ΕτΠ σχετικά με τη χρηματοδότηση, τη διαχείριση και τις ρυθμιστικές προκλήσεις στο πλαίσιο των επενδύσεων υποδομής, των δήμων και των περιφερειών της ΕΕ (9), το 66 % των ερωτηθέντων δήλωσε ότι υπάρχουν εμπόδια λόγω της πολυπλοκότητας των οδηγιών της ΕΕ για τις δημόσιες συμβάσεις και το 61 % θεωρεί εμπόδιο το πιθανό κόστος και την απώλεια χρόνου που συνεπάγεται η δικαστική διαμάχη σχετικά με τις διαδικασίες ανάθεσης συμβάσεων·

25.

προτρέπει τα κράτη μέλη να λάβουν μέτρα για τη μείωση της φορολογικά μεροληπτικής μεταχείρισης του χρέους και την καταπολέμηση του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού· τονίζει ότι οι συνεχιζόμενες εργασίες για μια κοινή ενοποιημένη βάση φορολογίας εταιρειών (ΚΕΒΦΕ), τα νομικά δεσμευτικά μέτρα κατά της κατάχρησης και η αυξημένη φορολογική διαφάνεια είναι ζωτικής σημασίας· χαιρετίζει τις προσπάθειες της Επιτροπής να θεσπίσει κανόνες που θα επιτρέπουν τη φορολόγηση των κερδών που παράγουν πολυεθνικές μέσω της ψηφιακής οικονομίας·

26.

επικροτεί την έκκληση για μεγαλύτερη έμφαση στη σύνθεση και στην αποτελεσματικότητα των δημοσίων δαπανών που συνδέονται με την άμυνα· τονίζει ότι οι δαπάνες αυτές πρέπει να συμβάλουν στην υπέρβαση του σημερινού κατακερματισμού της αμυντικής βιομηχανίας της ΕΕ, ενθαρρύνοντας επίσης τον εξορθολογισμό και τη διασυνοριακή συνεργασία μεταξύ εταιρειών κάθε μεγέθους·

27.

σημειώνει ότι το 76 % των ειδικών ανά χώρα συστάσεων για το 2017 αφορούν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, οι οποίες μπορεί να έχουν διαφορετικές εδαφικές επιπτώσεις και οι οποίες, με βάση την τρέχουσα κατανομή των εξουσιών μεταξύ των διαφόρων επιπέδων διακυβέρνησης, μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο σε σύμπραξη με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές·

28.

εκφράζει την ικανοποίησή της για τη δήλωση στην ΕΕΑ 2018 ότι ισχυρότεροι και πιο αποτελεσματικοί δημόσιοι θεσμοί είναι καθοριστικής σημασίας για την οικοδόμηση ανθεκτικών οικονομικών δομών που να ευνοούν τις επενδύσεις και την ανάπτυξη, και ότι στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα διανεμητικά αποτελέσματα για τις περιφέρειες·

29.

αναθέτει στον Πρόεδρό της να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στη βουλγαρική Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ και στον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

23.5.2018   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 176/5

—

έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της 6ης Δεκεμβρίου 2017 για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1303/2013 περί καθορισμού κοινών διατάξεων (1)·

—

έχοντας υπόψη:

1.

παρατηρεί ότι η προώθηση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής αποτελεί στόχο για όλες τις πολιτικές της ΕΕ (άρθρο 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση) και συγχρόνως μια πραγματική πολιτική που κατοχυρώνεται στη συνθήκη (άρθρα 174 — 177)·

2.

επισημαίνει ότι η πολιτική συνοχής —όπως ορίζεται στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση— δεν προβλέπει την υποχρεωτική χρηματοδότηση των γενικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στα κράτη μέλη·

3.

τονίζει ότι, για να εξασφαλιστεί η συμμόρφωση με την αρχή της επικουρικότητας, πρέπει να οριστούν η έννοια και το πεδίο εφαρμογής των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που δικαιούνται ενωσιακή χρηματοδότηση. Η ΕτΠ επισημαίνει τη σημασία των ενεργειών αυτών με βάση την ανάλυση της ενωσιακής προστιθέμενης αξίας, καθότι στο άρθρο 2α του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1466/97 του Συμβουλίου του Ιουλίου 1997 (στο οποία αναφέρεται η παρούσα πρόταση) παρατίθεται ένας ακατάλληλα ευρύς ορισμός της έννοιας των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων·

4.

διαφωνεί με το σκεπτικό της συμμόρφωσης με την αρχή της επικουρικότητας, καθότι ο σκοπός της πολιτικής συνοχής —όπως εφαρμόζεται στα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ), το γενικό νομικό πλαίσιο των οποίων ορίζεται με τον κανονισμό περί κοινών διατάξεων— δεν έγκειται στην υποστήριξη των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στα κράτη μέλη, αλλά στη «μείωση των διαφορών μεταξύ των επιπέδων ανάπτυξης των διαφόρων περιοχών και [στη] μείωση της καθυστέρησης των πλέον μειονεκτικών περιοχών»·

5.

σημειώνει με ανησυχία ότι η πρόταση να υφίσταται το πρόγραμμα στήριξης διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων άμεση διαχείριση, αντί να καθοριστούν απαιτήσεις συγχρηματοδότησης για τις δαπάνες αυτές, εμμέσως συνεπάγεται εκ νέου εθνικοποίηση της πολιτικής συνοχής, παραβιάζοντας τις αρχές της συγχρηματοδότησης και της επιμερισμένης διαχείρισης στην οποία αυτή βασίζεται. Οι εν λόγω αρχές είναι ζωτικής σημασίας για την ενθάρρυνση της αποδοχής της, για την εφαρμογή της χρηστής διακυβέρνησης και για τον πολλαπλασιασμό της αποτελεσματικότητας της πολιτικής συνοχής·

6.

υπογραμμίζει ότι η αρχή της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, η οποία είναι νομικά κατοχυρωμένη στο άρθρο 5 του κανονισμού περί κοινών διατάξεων, απαιτεί «συντονισμένη δράση, ιδίως μεταξύ των διαφόρων επιπέδων διακυβέρνησης, η οποία πραγματοποιείται σύμφωνα με τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, και στο πλαίσιο της εταιρικής σχέσης, συμπεριλαμβανομένης της επιχειρησιακής και θεσμικής συνεργασίας, όσον αφορά την προετοιμασία και την εφαρμογή του συμφώνου εταιρικής σχέσης και των προγραμμάτων». Επομένως, η διάθεση πόρων από τα ΕΔΕΤ για τη χρηματοδότηση εθνικών μεταρρυθμίσεων θα απαιτούσε τη συντονισμένη δράση των διαφόρων διοικητικών επιπέδων, στοιχείο το οποίο δεν προβλέπεται στην πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής·

7.

σημειώνει με ανησυχία ότι η θέσπιση συστήματος ταμειακών διαθεσίμων για μεταρρυθμίσεις, όπως αυτό που προτείνεται σήμερα, θα αντίκειτο στις αρχές της εταιρικής σχέσης και της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης και δεν θα συνέβαλλε στην προαγωγή της αποδοχής των ενωσιακού χαρακτήρα των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων σε τοπική και σε περιφερειακή κλίμακα, δεδομένου του γεγονότος ότι οι περισσότερες από αυτές προϋποθέτουν τη συμμετοχή της τοπικής και της περιφερειακής αυτοδιοίκησης·

8.

διαπιστώνει αντίφαση μεταξύ της χρήσης των πόρων των ΕΔΕΤ για τη χρηματοδότηση γενικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στα κράτη μέλη και την υποχρέωση της θεματικής συγκέντρωσης, όπως ορίζεται στο άρθρο 18 του κανονισμού περί κοινών διατάξεων·

9.

εκφράζει την ανησυχία της για το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει την τροποποίηση του κανονισμού περί κοινών διατάξεων και τη χρήση του αποθεματικού επίδοσης των ΕΔΕΤ για τη χρηματοδότηση ενός μέσου υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων, το οποίο ακόμη δεν έχει ούτε προταθεί ούτε παρουσιαστεί λεπτομερώς·

10.

υπογραμμίζει ότι ο σκοπός του αποθεματικού επίδοσης στα ΕΔΕΤ —όπως περιγράφεται στα άρθρα 20-22— έγκειται μόνο στην υποστήριξη προγραμμάτων και προτεραιοτήτων των οποίων τα ορόσημα έχουν επιτευχθεί, καθώς και στην παροχή κινήτρων επιτυχούς διαχείρισης και εφαρμογής. Εκφράζει την ανησυχία ότι η προτεινόμενη μείωση αυτών των κινήτρων θα αποθαρρύνει τις εν προκειμένω επιτυχημένες περιφέρειες και διαχειριστικές αρχές και, άρα, διαφωνεί με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να χρησιμοποιηθεί μέρος αυτού του αποθεματικού επίδοσης —ακόμη και προαιρετικά— για άλλους σκοπούς· Εάν η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εγκριθεί από το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, πρέπει να καθοριστεί με σαφήνεια η προαιρετική εφαρμογή της, έτσι ώστε να επαφίεται στη διακριτική ευχέρεια των τοπικών και των περιφερειακών αρχών η τροποποίηση του σημερινού σχεδιασμού των προγραμμάτων ΕΔΕΤ·

11.

θεωρεί ότι οι ρήτρες προαιρετικής συμμετοχής και η εθελοντική συμμετοχή σε ένα σύστημα της ΕΕ δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως επιχείρημα υπέρ του ισχυρισμού ότι η πρόταση δεν έχει σχέση με την επικουρικότητα, εφόσον το σύστημα αυτό περιλαμβάνει ενωσιακή χρηματοδότηση για την επίτευξη στόχων που τίθενται στις Συνθήκες και έχουν σημασία για όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Πράγματι, οποιαδήποτε ενωσιακή χρηματοδότηση πρέπει να χορηγείται με σκοπό την επίτευξη των στόχων που τίθενται στις Συνθήκες της ΕΕ και έχουν νομική βάση που συνδέεται άμεσα με τους στόχους που καλείται να εκπληρώσει·

12.

εκφράζει την ανησυχία της ότι μια αλλαγή στον κανονισμό περί καθορισμού κοινών διατάξεων σε αυτό το στάδιο υλοποίησης της τρέχουσας περιόδου προγραμματισμού —πραγματοποιείται πριν από την προβλεπόμενη για το 2019 επανεξέταση των επιδόσεων (άρθρο 21)— μπορεί να οδηγήσει σε νομική αβεβαιότητα και περαιτέρω καθυστερήσεις στην εκτέλεση των σημερινών προγραμμάτων των ΕΔΕΤ·

13.

εκφράζει επίσης την ανησυχία της για τη χρονική στιγμή της εμφάνισης του νέου μέσου υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων, καθότι τα αποτελέσματα της προτεινόμενης πιλοτικής φάσης δεν είναι δυνατό να συμπεριληφθούν σε πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετική με το νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο που θα υποβληθεί εντός του Μαΐου 2018. Εάν η πιλοτική μορφή δεν έχει ακόμη προταθεί και εγκριθεί από τους νομοθέτες —και δεδομένου ότι προβλέπεται να ξεκινήσει εντός του 2018—, η συλλογή στοιχείων όσον αφορά τις επιδόσεις της και αποτελεσμάτων πριν από τον Μάιο του 2018 προβάλλει εξαιρετικά δύσκολη. Επομένως, καμία πρόταση μέσου υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων ενόψει της περιόδου μετά το έτος 2020 δεν θα βασίζεται στην πείρα που έχει αποκομισθεί·

14.

επισημαίνει ότι η αρχή χρήσης των ΕΔΕΤ για τη χρηματοδότηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων άσχετων με τους στόχους της πολιτικής συνοχής προβλέπεται ήδη στο Πρόγραμμα Στήριξης Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων, ενώ το χρηματοδοτικό κονδύλιο αυτού του προγράμματος εκπίπτει από την τεχνική βοήθεια του ΕΤΠΑ και επιτρέπεται στα κράτη μέλη να εισπράττουν πρόσθετες εισφορές από πόρους τεχνικής βοήθειας των επιχειρησιακών προγραμμάτων. Υπογραμμίζει δε ότι αυτό το ανησυχητικό προηγούμενο ενισχύεται λόγω της δέσμης μέτρων για την ΟΝΕ με συνέπεια να αμφισβητούνται θεμελιώδεις αρχές της πολιτικής συνοχής·

15.

ως εκ τούτου, απορρίπτει την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την τροποποίηση του κανονισμού περί κοινών διατάξεων με σκοπό τη χρήση του αποθεματικού επίδοσης για την υποστήριξη των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στα κράτη μέλη. Η ΕτΠ δηλώνει έτοιμη να κάνει πλήρη χρήση του δικαιώματός της να προσβάλει τη νομοθετική πράξη ενώπιον του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δυνάμει του άρθρου 8 του πρωτοκόλλου υπ’ αριθ. 2 με θέμα την εφαρμογή των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας·

16.

αναφορικά με το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο και την περίοδο προγραμματισμού μετά το 2020, είναι διατεθειμένη να εξετάσει λεπτομερώς τη σχέση μεταξύ της πολιτικής συνοχής, των ενωσιακού χαρακτήρα διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Η εν λόγω σχέση θα πρέπει να αποτελεί μέρος μιας σφαιρικής ενωσιακής στρατηγικής με θέμα την οικονομική, κοινωνική και βιώσιμη διοίκηση ως συνέχεια της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Η ΕτΠ πιστεύει ότι η πλήρης συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών σε όλα τα στάδια μιας τέτοιας στρατηγικής αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση, όπως ορίζεται και στον Κώδικα δεοντολογίας της ΕτΠ·

17.

αναθέτει στον Πρόεδρό της να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στη βουλγαρική Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ και στον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

23.5.2018   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 176/8

—

έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής, της 20ής Δεκεμβρίου 2017, προς το Συμβούλιο να εκδώσει απόφαση σύμφωνα με το άρθρο 7 παράγραφος 1 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση,

—

έχοντας υπόψη το ψήφισμά της, της 23ης Μαρτίου 2017, με θέμα το κράτος δικαίου στην ΕΕ από τοπική και περιφερειακή σκοπιά,

—

έχοντας υπόψη τη γνωμοδότησή της, της 12ης Φεβρουαρίου 2015, με θέμα τον ρόλο των αυτοδιοικητικών αρχών στην πολυεπίπεδη προστασία του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση,

—

έχοντας υπόψη το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της 15ης Νοεμβρίου 2017, με την κατάσταση του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας στην Πολωνία,

—

έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση της Επιτροπής της Βενετίας, η οποία εγκρίθηκε κατά την 113η σύνοδο ολομέλειάς της στις 8-9 Δεκεμβρίου 2017, σχετικά με το σχέδιο νόμου για την τροποποίηση του νόμου περί του Εθνικού Δικαστικού Συμβουλίου, το σχέδιο νόμου για την τροποποίηση του νόμου περί του Ανωτάτου Δικαστηρίου που πρότεινε ο πρόεδρος της Πολωνίας και τον νόμο περί της οργάνωσης των τακτικών δικαστηρίων,

1.

επαναλαμβάνει την προσήλωσή της στην κοινή δέσμη θεμελιωδών αξιών στις οποίες εδράζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση, που συμπεριλαμβάνουν τον σεβασμό της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου, όπως ορίζεται στο Άρθρο 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ), στον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ και στην Ευρωπαϊκή σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ)·

2.

εκτιμά ότι οι εν λόγω αξίες αποτελούν τη βάση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ των κρατών μελών, μεταξύ των κρατών μελών και των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, καθώς και μεταξύ όλων των επιπέδων διακυβέρνησης·

3.

τονίζει ότι οι περισσότερες αρχές που διέπουν το κράτος δικαίου —νομιμότητα, σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων, ισότητα έναντι του νόμου, ελευθερία έκφρασης και ελευθερία του συνέρχεσθαι, διαφάνεια, λογοδοσία, διάκριση των εξουσιών, δημοκρατική και πλουραλιστική διαδικασία για την έκδοση των νόμων, ασφάλεια δικαίου, απαγόρευση της αυθαιρεσίας των εκτελεστικών εξουσιών, ανεξαρτησία και αμεροληψία των δικαστηρίων και αποτελεσματικός δικαστικός έλεγχος— έχουν απευθείας και άμεση σημασία για τη λειτουργία των τοπικών και περιφερειακών αρχών και αποτελούν βασική προϋπόθεση για την ενεργό συμμετοχή τους στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης·

4.

υποστηρίζει, ως εκ τούτου, την πρόταση της Επιτροπής, της 20ής Δεκεμβρίου 2017, προς το Συμβούλιο να εκδώσει απόφαση σύμφωνα με το άρθρο 7 παράγραφος 1 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία βασίζεται στην εκτίμηση ότι υφίσταται σαφής κίνδυνος σοβαρής παραβίασης του κράτους δικαίου στην Πολωνία·

5.

αναμένει από την πολωνική κυβέρνηση και την Επιτροπή να επιδοθούν σε εποικοδομητικό διάλογο σχετικά με τον τρόπο διευθέτησης της κατάστασης πριν από τις 20 Μαρτίου 2018, ιδίως προς αποφυγή επιζήμιων δευτερογενών επιπτώσεων στη διαδικασία λήψης αποφάσεων της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων επίσης των προτάσεων που θα υποβληθούν από την Επιτροπή για την περίοδο προγραμματισμού μετά το 2020·

6.

απορρίπτει οιαδήποτε εκ των υστέρων πολιτική αιρεσιμότητα, η οποία θα μπορούσε να θέσει τις τοπικές και περιφερειακές αρχές υπό την ομηρία των πολιτικών που εφαρμόζουν οι εθνικές κυβερνήσεις, με πιθανό επακόλουθο την αναστολή της χρηματοδότησης της ΕΕ προς τους δήμους και τις περιφέρειες. Η πολιτική συνοχής δεν πρέπει να υπόκειται σε όρους αιρεσιμότητας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι οποίοι εκφεύγουν εντελώς της επιρροής των τοπικών και περιφερειακών αρχών και των λοιπών δικαιούχων. Εντούτοις, η ΕτΠ εφιστά την προσοχή στις ισχύουσες διατάξεις των συμφωνιών εταιρικής σχέσης που επιτρέπουν την αναστολή της χρηματοδότησης σε περίπτωση παραβίασης του κράτους δικαίου από τις τοπικές και περιφερειακές αρχές· εκφράζει δε την ανησυχία της ως προς τη συμμόρφωση των δυνητικών όρων πολιτικής αιρεσιμότητας για την πρόσβαση των δήμων και των περιφερειών στην ενωσιακή χρηματοδότηση με την αρχή της αναλογικότητας·

7.

τονίζει επίσης ότι η έναρξη διαδικασίας επί παραβάσει ενώπιον του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά κράτους μέλους μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να αποφασίσει το Δικαστήριο την επιβολή προστίμων εις βάρος της κεντρικής κυβέρνησης·

8.

αναθέτει στον Πρόεδρό της να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στη Βουλγαρική Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ και στον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

23.5.2018   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 176/10

1.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξασφαλίσει ένα προβλέψιμο και σταθερό πλαίσιο υποστήριξης των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) μετά το 2020, δημιουργώντας ένα ανανεωμένο και ενισχυμένο διάδοχο πρόγραμμα του προγράμματος για την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και τις ΜΜΕ (COSME), λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες των διαφόρων τύπων ΜΜΕ σε διάφορες περιοχές της ΕΕ·

2.

επισημαίνει ότι σε πολλές περιοχές της ΕΕ οι επιχειρήσεις και οι χρηματοπιστωτικοί διαμεσολαβητές δεν γνωρίζουν καλά τα χρηματοπιστωτικά μέσα που διατίθενται βάσει του προγράμματος COSME και, άρα, εισηγείται τη λήψη μέτρων για την παροχή καλύτερης ενημέρωσης και διάδοση των πληροφοριών όσον αφορά τα διαθέσιμα μέσα με αποδέκτη όλες τις περιοχές της ΕΕ·

3.

σημειώνει την ανάγκη να διατεθούν αρκετά μέσα για τη διευκόλυνση της χρηματοδότησης όσο το δυνατόν περισσότερων μικρών επιχειρήσεων ανά την ΕΕ. Είναι της άποψης ότι η προαγωγή συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα μεταξύ των χρηματοπιστωτικών διαμεσολαβητών και των τοπικών και περιφερειακών παραγόντων με σκοπό την από κοινού χρήση ειδικών χρηματοπιστωτικών μέσων (συμπληρωματικών προς τα υπάρχοντα χρηματοπιστωτικά μέσα εγγυητικών και ιδίων κεφαλαίων) θα συμβάλει στην εκπλήρωση του μακροπρόθεσμου στόχου της δημιουργίας ανάπτυξης και απασχόλησης·

4.

επιδοκιμάζει την πρωτοβουλία του δικτύου Enterprise Europe Network (Ευρωπαϊκό επιχειρηματικό δίκτυο) και τάσσεται σαφώς υπέρ της συνέχισης, της επέκτασης και της αναβάθμισής του στο πλαίσιο ενός διάδοχου προγράμματος του COSME. Επισημαίνει ότι το Ευρωπαϊκό επιχειρηματικό δίκτυο δεν έχει επεκταθεί και προβληθεί αρκετά σε ορισμένες χώρες, αγροτικές και απόκεντρες περιφέρειες ή σε αραιοκατοικημένες περιοχές. Συνεπώς, προτείνει τη διεύρυνση των σημείων επαφής του εν λόγω δικτύου, έτσι ώστε να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή γεωγραφική κάλυψη·

5.

προτείνει, στο διάδοχο πρόγραμμα του COSME, να επιδιωχθούν κατά προτεραιότητα στόχοι, όπως η προαγωγή της επιχειρηματικότητας σε διάφορους τομείς και στα διάφορα είδη περιοχών (συμπεριλαμβανομένων των λιγότερο ανεπτυγμένων και των απομακρυσμένων περιφερειών και των προαστιακών περιοχών), καθώς και η ενίσχυση των περιφερειακών επιχειρηματικών οικοσυστημάτων με την υποστήριξη της χαρτογράφησής τους και τη σύνδεση των πιο προηγμένων περιφερειών με τις υστερούσες·

6.

θεωρεί ότι πρέπει να ενισχυθούν η διαφάνεια και οι συνέργειες μεταξύ των διαφόρων ενωσιακών μέσων υποστήριξης των ΜΜΕ κατά την επόμενη περίοδο προγραμματισμού. Επομένως, προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να καθορίσει σαφώς τη λειτουργία και το πεδίο εφαρμογής κάθε μέσου υποστήριξης των ΜΜΕ και των επιχειρηματιών για να αποφευχθεί η εμφάνιση παράλληλων δομών και για να επιτευχθεί η εύκολη πρόσβαση των δικαιούχων και των χρηματοπιστωτικών διαμεσολαβητών σε πληροφορίες σχετικές με όλο το φάσμα των διαθέσιμων μέσων·

7.

δεδομένου ότι η αναμενόμενη ζήτηση για τον μηχανισμό εγγύησης δανείων υπό το πρόγραμμα COSME είναι τόσο μεγάλη που ακόμη και οι προβλεπόμενες αυξήσεις των σχετικών κονδυλίων βάσει του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ) 2.0 ενδέχεται να μην επαρκούν, θα ήταν σκόπιμο να εξεταστεί το ενδεχόμενο διάθεσης πρόσθετων πόρων στο COSME (1)·

8.

θεωρεί ότι πρέπει να αναθεωρηθεί η «Ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εφαρμογή των άρθρων 87 και 88 της Συνθήκης ΕΚ στις κρατικές ενισχύσεις με τη μορφή εγγυήσεων». Το σημερινό επίπεδο των ελάχιστων ασφαλίστρων που ορίζει η ανακοίνωση είναι πράγματι πολύ υψηλό σε σύγκριση με τα τρέχοντα επιτόκια για δάνεια·

9.

προτείνει τα χρηματοδοτικά μέσα που παρέχουν μερική προστασία από τον πιστωτικό κίνδυνο στο πλαίσιο του μηχανισμού εγγύησης δανείων του προγράμματος COSME να παρέχουν έως και 80 % προστασία από τον πιστωτικό κίνδυνο. Χωρίς την εγγύηση, οι ΜΜΕ δεν θα επιδιώκουν την ανάληψη έργων, με αποτέλεσμα μη βέλτιστες επενδυτικές συνθήκες. Οι εγγυήσεις είναι σχεδιασμένες έτσι ώστε να ανταποκρίνονται επαρκώς στα επιχειρηματικά μοντέλα των ΜΜΕ, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να αναπτυχθούν σε μακροπρόθεσμη, βιώσιμη βάση·

10.

πιστεύει ότι πρέπει να διασαφηνιστεί ότι η χρηματοδότηση βάσει του προγράμματος COSME είναι δυνατόν να συνδυάζεται με άλλους πόρους της ΕΕ·

11.

πιστεύει ότι το όριο των 150 000 ευρώ δανειζόμενου ποσού, πέραν του οποίου πρέπει να ελέγχεται μήπως οι ΜΜΕ δεν δικαιούνται χρηματοδότηση βάσει του προγράμματος «Ορίζοντας 2020», πρέπει να αυξηθεί στα 500 000 ευρώ. Παράλληλα, θα πρέπει να μειωθεί η ελάχιστη διάρκεια ενός έτους των δανείων, ενώ η μέγιστη διάρκειά τους θα πρέπει να μπορεί να υπερβαίνει τα 10 έτη·

12.

αναγνωρίζει, όσον αφορά τους επιχειρηματίες των αναπτυσσόμενων κλάδων που χρειάζονται κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου αλλά επιθυμούν να διατηρήσουν τον έλεγχο των εταιρειών τους, ότι έχει επισημανθεί ότι οι «επιχειρηματικοί άγγελοι» δεν μπορούν να αποτελέσουν λύση και ότι, συνεπώς, θα πρέπει να μελετηθεί η ενίσχυση άλλων μορφών χρηματοδότησης του επιχειρηματικού κινδύνου, όπως η ενδιάμεση χρηματοδότηση (mezzanine financing)·

13.

πιστεύει ότι η στήριξη που προσφέρει το πρόγραμμα COSME στους ιδιωτικούς χρηματοπιστωτικούς διαμεσολαβητές μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων (ΕΤΕ) θα μπορούσε να συμπληρωθεί με στήριξη από περιφερειακά ταμεία χρηματοοικονομικών επενδύσεων, διαχειριζόμενα από περιφερειακές αρχές ή υπηρεσίες περιφερειακής ανάπτυξης. Πολλές περιφέρειες μαζί θα μπορούσαν ενώνουν τις δυνάμεις τους και να συγκροτούν κοινά ταμεία επενδύσεων·

14.

θεωρεί ότι ο αποτελεσματικός συντονισμός μεταξύ των τοπικών, περιφερειακών, εθνικών και ενωσιακών προγραμμάτων όσον αφορά το επιχειρηματικό περιβάλλον και η ύπαρξη ενιαίων κανόνων για το επιχειρηματικό περιβάλλον ανά τα κράτη μέλη είναι αναγκαία στοιχεία για να υποστηριχθεί το εν λόγω περιβάλλον·

15.

φρονεί ότι πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στα μέτρα που λαμβάνουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές για την προαγωγή του επιχειρηματικού πνεύματος και των νεοφυών ΜΜΕ, καθώς και ότι πρέπει να ληφθούν μέτρα για την ενίσχυση του ρόλου των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην υποστήριξη του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και την ανάπτυξη συμπράξεων δημόσιου-ιδιωτικού τομέα·

16.

τονίζει ότι οι ΜΜΕ, οι νεοφυείς (start-ups) και οι επεκτεινόμενες (scale-ups) επιχειρήσεις αποτελούν τους βασικούς κινητήρες της Ευρώπης για τη δημιουργία ανάπτυξης και θέσεων εργασίας και ότι προσφέρουν σταθερή εργασία σε τοπική κλίμακα, ενισχύοντας με αυτόν τον τρόπο τον κοινωνικό και οικονομικό ιστό της περιοχής τους·

17.

τονίζει την ανάγκη ενίσχυσης των ευρωπαϊκών επιχειρηματικών οικοσυστημάτων με την παροχή ειδικής υποστήριξης των ΜΜΕ, των νεοφυών και των επεκτεινόμενων επιχειρήσεων ως μέρος μιας συνεπούς, αποδοτικής και προσανατολισμένης στα αποτελέσματα ενωσιακής πολιτικής για τις ΜΜΕ·

18.

επισημαίνει ότι πρέπει το υποστηρικτικό αυτό πλαίσιο να συμπληρωθεί από έναν μηχανισμό για τη διασφάλιση της εμπέδωσης των αρχών της πολυεπίπεδης και πολυπαραγοντικής διακυβέρνησης σε όλο το φάσμα της ενωσιακής πολιτικής για τις ΜΜΕ. Επομένως, επαναλαμβάνει την προτροπή που διατύπωσε στη γνωμοδότησή της με τίτλο «Έξυπνη νομοθεσία για τις ΜΜΕ» (2), να συμμετέχουν επίσημα και συστηματικά οι τοπικοί και περιφερειακοί εκπρόσωποι των ΜΜΕ στο Δίκτυο Εκπροσώπων ΜΜΕ, το οποίο λειτουργεί ως κύριο μέσο άσκησης της ενωσιακής πολιτικής για τις ΜΜΕ·

19.

υπογραμμίζει ότι το σημαντικότερο κομμάτι του προϋπολογισμού του προγράμματος COSME προορίζεται για τη διευκόλυνση της χρηματοδότησης των ΜΜΕ. Πιστεύει δε ότι στο μελλοντικό πρόγραμμα υποστήριξης των ΜΜΕ πρέπει να εξακολουθεί να επιδιώκεται κατά προτεραιότητα η γεφύρωση του χάσματος χρηματοδότησης των ΜΜΕ·

20.

ζητεί, ωστόσο, να ληφθεί ιδιαίτερη μέριμνα έτσι ώστε στο πρόγραμμα που θα διαδεχθεί το COSME να ικανοποιούνται οι ανάγκες χρηματοδότησης όλου του φάσματος των ΜΜΕ στις διάφορες περιοχές της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των παραδοσιακών ΜΜΕ, των αυτοαπασχολούμενων επιχειρηματιών, των πολύ μικρών επιχειρήσεων καθώς και των νεοφυών επιχειρήσεων υψηλής ανάπτυξης και των επεκτεινόμενων (scale-ups) επιχειρήσεων·

21.

θεωρεί ότι στο διάδοχο πρόγραμμα του COSME αφενός θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το ισχύον πλαίσιο μετά την κρίση, όπου η δημιουργία θέσεων εργασίας εξακολουθεί να υστερεί σε σχέση με την ανάκαμψη του ΑΕγχΠ, και αφετέρου θα πρέπει να δίνεται έμφαση στην υποστήριξη της δημιουργίας θέσεων εργασίας στις ΜΜΕ και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις·

22.

επισημαίνει την ανάγκη να διατεθούν επαρκείς πόροι για να διευκολύνεται η χρηματοδότηση ενός όσο το δυνατόν ευρύτερου φάσματος επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές, συμπεριλαμβανομένων των παραδοσιακών ΜΜΕ, των πολύ μικρών επιχειρήσεων, των συνεταιρισμών και των επιχειρήσεων κοινωνικής οικονομίας στις διάφορες φάσεις της επιχειρηματικής ανάπτυξης·

23.

παρατηρεί ότι πολλοί εν δυνάμει επιχειρηματίες δεν είναι επαρκώς ενημερωμένοι ή δεν έχουν τα βασικά επιχειρηματικά προσόντα για να στήσουν τη δική τους επιχείρηση και, άρα, εισηγείται τη συνδρομή τους μέσω υποστηρικτικών προσφορών για τα πρώτα τους βήματα με την ειδικά προσαρμοσμένη εκπαίδευσή τους πριν από το ξεκίνημα της επιχείρησής τους·

24.

επαναλαμβάνει την πρόταση που είχε διατυπώσει και στη γνωμοδότηση της με θέμα «Έξυπνη νομοθεσία για τις ΜΜΕ» (3), να δημιουργηθεί ένα ευρωπαϊκό σύστημα «Take One», στο οποίο θα ενθαρρύνεται —με χρηματοδότηση ενδεχομένως μέσω του προγράμματος COSME— η πρόσληψη ενός πρώτου εργαζόμενου σε μια ατομική ή πολύ μικρή επιχείρηση μέσω χρηματοδοτικών κινήτρων και ελαστικών κανόνων·

25.

παρατηρεί ότι ο μηχανισμός εγγύησης δανείων εξακολουθεί να αποτελεί ουσιαστικό μέσο διευκόλυνσης της χρηματοδότησης των ΜΜΕ. Ζητεί δε το εγγυητικό μέσο στο διάδοχο πρόγραμμα του COSME να έχει ικανούς πόρους για την κάλυψη των αναγκών των ΜΜΕ. Φρονεί ότι ένα τέτοιο μέσο δεν πρέπει να λειτουργεί περιοριστικά, αλλά αντιθέτως να είναι ανοικτό σε διάφορους τύπους επιχειρήσεων. Θεωρεί ότι η ενίσχυση θεσμικών οργάνων παροχής εγγυήσεων και η συμπερίληψή τους στην αλυσίδα της δανειοδότησης μπορούν να διευκολύνουν τη χρηματοδότηση των ΜΜΕ και, άρα, προτείνει την προσθήκη των εν λόγω οργάνων στον σχεδιασμό και την εφαρμογή αυτών των εγγυητικών μέσων στο διάδοχο πρόγραμμα του COSME·

26.

επισημαίνει ότι τα κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου και άλλες μορφές χρηματοδότησης υψηλού κινδύνου συνήθως επενδύονται στις μεγάλες αστικές και μητροπολιτικές περιοχές και ότι ο περιορισμένος αριθμός χρηματοπιστωτικών διαμεσολαβητών που λειτουργούν σήμερα στο πλαίσιο του μηχανισμού κεφαλαιακής συμμετοχής για την ανάπτυξη (Equity Facility for Growth) του COSME και η περιορισμένη εστίασή τους ανά τομέα ενδέχεται να λειτουργούν ανασταλτικά για τη χρηματοδότηση όσων επιχειρήσεων βρίσκονται στο στάδιο της εκκίνησης ή της ανάπτυξης·

27.

ως εκ τούτου, προτείνει να εξεταστεί πώς η σημερινή —καθαρά βασισμένη στη ζήτηση— προσέγγιση θα μπορούσε να συμπληρωθεί με ένα μέσο χορήγησης επιχειρηματικών κεφαλαίων βάσει της επιμερισμένης διαχείρισης των πόρων, ενδεχομένως με τη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών, αναπτυξιακών οργανισμών και τραπεζών ως μέρος του διάδοχου προγράμματος του COSME, έτσι ώστε να διασφαλιστεί η πιο ισορροπημένη διαθεσιμότητα επιχειρηματικών κεφαλαίων ανά την ΕΕ·

28.

πιστεύει ότι εναλλακτικές μορφές χρηματοδότησης όπως η πληθοχρηματοδότηση, οι συμμετοχικές επενδύσεις ή τα δάνεια μεταξύ ιδιωτών μπορούν να αποτελέσουν χρήσιμα μέσα διευκόλυνσης της χρηματοδότησης και υποστήριξης των καινοτόμων επιχειρήσεων. Προτείνει δε, στο διάδοχο πρόγραμμα του COSME, να δημιουργηθεί ένα σαφές πλαίσιο χρήσης των χρηματοπιστωτικών μέσων μέσω της εναλλακτικής χρηματοδότησης·

29.

προτείνει τη συγκρότηση μιας ομάδας ειδημόνων εναλλακτικής χρηματοδότησης, με τη συμμετοχή επαγγελματιών του κλάδου από το περιφερειακό και το τοπικό επίπεδο, οι οποίοι θα προσφέρουν έμπνευση και καθοδήγηση για τη δημιουργία ενός τέτοιου πλαισίου και οι οποίοι θα μεριμνήσουν έτσι ώστε αυτό να ανταποκρίνεται στις διάφορες ανάγκες των επιχειρηματιών, των νεοφυών και των επεκτεινόμενων επιχειρήσεων στα διάφορα τοπικά και περιφερειακά επιχειρηματικά οικοσυστήματα·

30.

είναι της άποψης ότι ενωσιακής κλίμακας μέτρα υπέρ της διεθνοποίησης των ευρωπαϊκών ΜΜΕ μπορούν και πρέπει να προσφέρουν πρόσθετα οφέλη σε όσες ΜΜΕ επιθυμούν να επεκτείνονται και εκτός συνόρων. Επισημαίνει ότι τα μέτρα αυτά πρέπει να είναι συμπληρωματικά προς τις πρωτοβουλίες τοπικής, περιφερειακής και εθνικής κλίμακας προς αποφυγή επικαλύψεων και για τη δημιουργία μιας ευρείας όσο και συνεπούς δέσμης μέτρων·

31.

εν προκειμένω, επιδοκιμάζει το Ευρωπαϊκό επιχειρηματικό δίκτυο, μια πρωτοβουλία που συγχρηματοδοτείται βάσει του προγράμματος COSME, και χάρη στην οποία παρέχονται στις ΜΜΕ της ΕΕ συμβουλευτικές υπηρεσίες σε θέματα επέκτασης πέραν των εθνικών και των ενωσιακών συνόρων, καθώς και σε θέματα διευκόλυνσης της καινοτομίας και της ανάπτυξης, συμπεριλαμβανομένης της άντλησης χρηματοδότησης. Εξάλλου, υποστηρίζει σθεναρά τη συνέχιση, την επέκταση και αναβάθμιση της, στο διάδοχο πρόγραμμα του COSME, ενόψει και της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ·

32.

τονίζει την ισχυρή τοπική και περιφερειακή διάσταση των σημείων επαφής του Ευρωπαϊκού επιχειρηματικού δικτύου, σημείων που συνθέτουν σε μεγάλο βαθμό η περιφερειακή ανάπτυξη, σύλλογοι επιχειρήσεων και οργανισμοί καινοτομίας, περιφερειακά εμπορικά και βιομηχανικά επιμελητήρια, συνεργατικοί σχηματισμοί και πανεπιστήμια, που είναι βαθιά ριζωμένα στην τοπική πραγματικότητα και βρίσκονται σε στενή επαφή με τις τοπικές ΜΜΕ·

33.

σημειώνει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές καλούνται να βοηθήσουν σε μεγάλο βαθμό τις ΜΜΕ της περιοχής τους να αντεπεξέλθουν στον ανταγωνισμό, να διεισδύσουν στις ξένες αγορές και να βρίσκουν νέους συνεταίρους στην ΕΕ και πέραν αυτής·

34.

επισημαίνει ότι στο διάδοχο πρόγραμμα του COSME θα πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα έτσι ώστε το Ευρωπαϊκό επιχειρηματικό δίκτυο να εξακολουθεί να είναι έντονα συνδεδεμένο με τα τοπικά και περιφερειακά επιχειρηματικά οικοσυστήματα και ότι θα υπάρχει στενή συνεργασία με τους τοπικούς και περιφερειακούς συναρμοδίους, συμπεριλαμβανομένων των τοπικών και περιφερειακών αρχών·

35.

εξαίρει τη σύλληψη και τα αποτελέσματα του προγράμματος Erasmus για νέους επιχειρηματίες που χρηματοδοτήθηκε από το ισχύον πρόγραμμα COSME και συνιστά τη συνέχισή του στο πλαίσιο του διάδοχου προγράμματος·

36.

προτείνει, εκτός από τους συμβούλους επέκτασης επιχειρήσεων που προβλέπονται στην «Πρωτοβουλία για τις νεοφυείς και τις αναπτυσσόμενες νέες επιχειρήσεις» ως μέρος των υπηρεσιών του Ευρωπαϊκού επιχειρηματικού δικτύου, να υπάρχει και ένα δίκτυο περιφερειακών και τοπικών υπεύθυνων προώθησης επέκτασης επιχειρήσεων, το οποίο θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση για την ανάπτυξη διαπεριφερειακών συμπράξεων επέκτασης επιχειρήσεων, μέσω της παροχής υπηρεσιών εξεύρεσης (συν)εταίρων και της προώθησης της διαπεριφερειακής συνεργασίας και των διασυνοριακών επενδύσεων·

37.

θεωρεί ότι πρέπει να ενισχυθεί η παροχή στο Ευρωπαϊκό επιχειρηματικό δίκτυο συμβουλευτικών υπηρεσιών και ενημέρωσης σε θέματα συμμετοχής σε δημόσιες συμβάσεις και ευκαιριών επιχειρηματικών μεταφορών σε άλλες χώρες·

38.

υπογραμμίζει την ανάγκη να εξασφαλιστεί επαρκής στήριξη για τις ΜΜΕ στο επόμενο ΠΔΠ μετά το 2020, με την ενίσχυση της συμπληρωματικότητας και την αποφυγή επικαλύψεων μεταξύ των διαφόρων χρηματοδοτικών μέσων για τις ΜΜΕ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την ΕΤΕπ/ΕΤαΕ·

39.

επισημαίνει ότι τα οικονομικά μέσα που έχουν διατεθεί στο πρόγραμμα COSME, και τα οποία αντιστοιχούν σε λιγότερο από το 0,3 % του προϋπολογισμού της ΕΕ, δεν αντανακλούν τη ζωτική σημασία των ΜΜΕ και των επιχειρηματιών στην επίτευξη οικονομικής ανάπτυξης και απασχόλησης. Ωστόσο, αναγνωρίζει ότι υπάρχουν κονδύλια υπέρ της διευκόλυνσης της χρηματοδότησης των ΜΜΕ και σε άλλα ενωσιακά προγράμματα·

40.

δεδομένου του όχι ευκαταφρόνητου προϋπολογισμού που διατίθεται για την υποστήριξη των ΜΜΕ βάσει του ισχύοντος τρίτου θεματικού στόχου 3 των ΕΔΕΤ (Ανταγωνιστικότητα των ΜΜΕ), σημειώνει την ανάγκη καλύτερου συντονισμού μεταξύ των μέσων αυτών και, ως εκ τούτου, προτείνει να συγκροτηθεί μια συντονιστική ομάδα για τις ΜΜΕ, με τη συμμετοχή τόσο των συναρμόδιων υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσο και της ΕτΠ με την ιδιότητα του θεσμικού εκπροσώπου των τοπικών και περιφερειακών αρχών σε επίπεδο ΕΕ·

41.

εισηγείται την καθιέρωση ενιαίων σημείων επαφής που θα παρέχουν ενημέρωση και πρόσβαση σε όλα τα συναφή μέσα που διατίθενται στα διάφορα ταμεία και προγράμματα της ΕΕ προς όλες τις ΜΜΕ και τους επιχειρηματίες. Πιστεύει δε ότι ένα διευρυμένο και αναβαθμισμένο Ευρωπαϊκό επιχειρηματικό δίκτυο θα μπορούσε να επιτελεί επιτόπου αυτή τη λειτουργία·

42.

προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να απλοποιήσει τόσο τη χρήση χρηματοπιστωτικών μέσων από μεμονωμένα προγράμματα όσο και τον συνδυασμό του COSME ή του διάδοχου προγράμματός του με πόρους από άλλα ταμεία και προγράμματα. Τέλος, επαναλαμβάνει την ανησυχία που είχε εκφράσει και στη γνωμοδότηση «Έξυπνη νομοθεσία για τις ΜΜΕ» (4) ως προς τη δυσλειτουργία που θα προκύψει εξαιτίας των αναντίστοιχων απαιτήσεων και των αντιφατικών ορισμών ανά τις ενωσιακές τομεακές πολιτικές.

23.5.2018   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 176/15

1.

υπενθυμίζει ότι οι εξόχως απόκεντρες περιφέρειες (ΕΑΠ), οι οποίες αποτελούνται από οκτώ νήσους και αρχιπέλαγα στην Καραϊβική, στον Ινδικό ωκεανό και στον Ατλαντικό ωκεανό και μία απομονωμένη περιοχή στον Αμαζόνιο, περιλαμβάνουν έξι γαλλικές υπερπόντιες κοινότητες (Γουιάνα, Γουαδελούπη, Μαρτινίκα, Μαγιότ, Ρεϊνιόν και Άγιος Μαρτίνος), δύο πορτογαλικές αυτόνομες περιφέρειες (Αζόρες και Μαδέρα) και μία ισπανική αυτόνομη κοινότητα (Κανάριοι Νήσοι)· οι ΕΑΠ χαρακτηρίζονται όλες από τους ειδικούς περιορισμούς που αναφέρονται στο άρθρο 349 ΣΛΕΕ, των οποίων ο διαρκής χαρακτήρας και ο συνδυασμός δυσχεραίνουν την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξή τους·

2.

αναγνωρίζει τον απαράμιλλο πλούτο των οικοσυστημάτων τους, τις υψηλές δυνατότητες που εμφανίζουν όσον αφορά την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και δραστηριοτήτων θαλάσσιας και ναυτιλιακής έρευνας, περιβαλλοντικών, αεροδιαστημικών, αστρονομικών, ηφαιστειολογικών, ωκεανογραφικών, γεωργικών δραστηριοτήτων και δραστηριοτήτων βιώσιμου τουρισμού, καθώς και την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά τους·

3.

υπογραμμίζει ότι, παρά τις προκλήσεις τις οποίες αντιμετωπίζουν οι εν λόγω περιφέρειες, απώτατα σύνορα της Ευρώπης, εμφανίζουν δυνατότητες επιχειρηματικής ανάπτυξης σε τομείς όπως η γαλάζια, η πράσινη, η λευκή και η αργυρή οικονομία καθώς και η μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία, οι οποίες διαμορφώνουν με τη σειρά τους υψηλές δυνατότητες οικονομικής ανάπτυξης και αύξησης της απασχόλησης·

4.

επικροτεί την ανανεωμένη δέσμευση της ΕΕ έναντι των ΕΑΠ της και αναγνωρίζει την προσπάθεια της Επιτροπής να συνεκτιμήσει τις προτάσεις των ΕΑΠ στο κοινό μνημόνιο για τις εξόχως απόκεντρες περιοχές με τίτλο «Για μια νέα ώθηση στην εφαρμογή του άρθρου 349 της ΣΛΕΕ»· η εν λόγω στήριξη, ιδιαίτερα σημαντική σε μια κρίσιμη συγκυρία για την ΕΕ, επαναβεβαιώνει την προσήλωση των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων στην καλύτερη συνεκτίμηση της πραγματικότητας των ΕΑΠ·

5.

υπενθυμίζει ότι η νέα ανακοίνωση σχετικά με τις ΕΑΠ εντάσσεται στον προβληματισμό της ΕΕ σχετικά με το μέλλον της και τον σχεδιασμό της επόμενης περιόδου προγραμματισμού και ότι απορρέει από την απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης του Δεκεμβρίου 2015, με την οποία αποσαφηνίζεται οριστικά το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 349 ΣΛΕΕ ως αυτοτελούς και επαρκούς νομικής βάσης για τις εξόχως απόκεντρες περιφέρειες·

6.

εκτιμά ότι η νέα ανακοίνωση πρέπει να παρέχει τη δυνατότητα αντιμετώπισης της πρόκλησης της συστηματικής εφαρμογής του άρθρου 349 ΣΛΕΕ, συνδυάζοντας στον ίδιο προσανατολισμό τρεις στόχους: ισότητα ευκαιριών, ανταγωνιστικότητα και εξωτερική προβολή· πρόκειται για τρεις άρρηκτα συνδεδεμένες διαστάσεις οι οποίες αποτελούν δείκτες κάθε φιλόδοξης δημόσιας πολιτικής για τις ΕΑΠ, η οποία διαθέτει μέσα διασφάλισης της ισότητας των δικαιωμάτων των πολιτών τους·

7.

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι στη νέα ανακοίνωση δεν εξετάζονται θεμελιώδους σημασίας θέματα για τις εξόχως απόκεντρες περιφέρειες, όπως ο αντίκτυπος της πολιτικής συνοχής, συγκεκριμένες προσαρμογές σε κοινωνικά θέματα και σε θέματα σχετικά με την απασχόληση, την πολιτική μεταφορών ή το μέλλον των ειδικών φορολογικών και τελωνειακών καθεστώτων των ΕΑΠ που είναι ουσιώδους σημασίας για την ανάπτυξή τους·

8.

εκφράζει την ικανοποίησή της για την υιοθέτηση μιας ρητής προσέγγισης της αρχής της επικουρικότητας, αλλά εκφράζει τη λύπη της για τη σύγχυση όσον αφορά τόσο τα διάφορα εμπλεκόμενα επίπεδα αρμοδιότητας όσο και την άγνοια σχετικά με τις δράσεις που διεξάγονται επί του παρόντος από το καθένα.

9.

εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η Επιτροπή αποφάσισε να ενισχύσει την εταιρική σχέση της με τις ΕΑΠ, ώστε αυτές να μπορέσουν να αναπτύξουν στο μέγιστο βαθμό τις δυνατότητές τους και να επωφεληθούν πλήρως της προσχώρησης στην ΕΕ, λαμβάνοντας υπόψη τους προβληματισμούς και τις απόψεις τους μέσω μόνιμου διαλόγου. Μια ισχυρότερη εταιρική σχέση μεταξύ των ΕΑΠ, των κρατών τους, των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων, της ΕΤΕπ και των φορέων του ιδιωτικού τομέα αποτελεί ουσιαστική διάσταση· υπό την έννοια αυτή, τα διετή φόρουμ σχετικά με τις εξόχως απόκεντρες περιφέρειες απέδειξαν την αποτελεσματικότητά τους παρέχοντας ένα βήμα σε όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς, είναι δε απαραίτητο να διατηρηθούν·

10.

εφιστά την προσοχή στη δηλωθείσα ανάγκη διενέργειας εκ των προτέρων εκτιμήσεων επιπτώσεων των νομοθετικών προτάσεων για τις ΕΑΠ με σκοπό τον σχεδιασμό προσαρμοσμένων μέτρων· ευελπιστεί ότι, με τη νέα αυτή ώθηση, αυτό θα αναγνωριστεί αποτελεσματικά·

11.

λαμβάνει, επίσης, γνώση του ψηφίσματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Ιουλίου 2017, σχετικά με την προώθηση της συνοχής και της ανάπτυξης στις ΕΑΠ της ΕΕ: εφαρμογή του άρθρου 349 της ΣΛΕΕ, καθώς και των συνεισφορών των τριών αντίστοιχων κρατών·

12.

επαναλαμβάνει την έκκλησή της για την ενίσχυση της κοινωνικής διάστασης της ΕΕ και ευελπιστεί ότι ο ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων θα αντιμετωπίσει τα προβλήματα που βιώνουν περιοχές όπως οι ΕΑΠ, όπως ποσοστά ανεργίας που καταλέγονται στα υψηλότερα στην ΕΕ (ιδίως στους νέους), αύξηση της ανισότητας και υψηλοί δείκτες κοινωνικού αποκλεισμού, τα οποία επιβεβαιώνουν τις δυσκολίες εξεύρεσης απασχόλησης και προκαλούν σημαντική κοινωνική δυσαρέσκεια, όπως κατέδειξαν οι διαμαρτυρίες στη Γουιάνα·

13.

διαπιστώνει ότι η κρίση είχε σημαντικές αρνητικές συνέπειες στις ΕΑΠ, τοποθετώντας τες στις περισσότερο πληγείσες περιοχές της ΕΕ λόγω των διαρθρωτικών χαρακτηριστικών τους: ευάλωτη οικονομία, υψηλά ποσοστά ανεργίας και υψηλό ποσοστό του ενεργού πληθυσμού με χαμηλό επίπεδο προσόντων·

14.

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι, παρά την ενσωμάτωση κοινωνικού άξονα στη στρατηγική του 2012, η Επιτροπή δεν προσέδωσε σε αυτόν περιεχόμενο με προτάσεις προσαρμογής ή συγκεκριμένες δράσεις ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες των ΕΑΠ, ώστε να καταστεί εφικτή η ιδιαίτερη μεταχείρισή τους στα ευρωπαϊκά προγράμματα·

15.

επικροτεί το γεγονός ότι η Επιτροπή δεσμεύεται να αξιολογεί εάν δικαιολογείται ειδικό κονδύλιο στο πλαίσιο του ΕΚΤ για τις ΕΑΠ· η ιδιαιτερότητά τους, η οποία αναγνωρίζεται στο άρθρο 349 ΣΛΕΕ, αιτιολογεί ευρέως ένα τέτοιο κονδύλιο. Για τον λόγο αυτό, υποστηρίζει το αίτημα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και των ΕΑΠ για τη συμπερίληψή του στην επόμενη ρυθμιστική πρόταση του ΕΚΤ·

16.

εκφράζει την ικανοποίησή της για την προορατικότητα των ΕΑΠ όσον αφορά τη σύσταση του δικτύου απασχόλησης ΕΑΠ, με σκοπό την επεξεργασία προτάσεων και σχεδίων για την κάλυψη των ελλείψεων της ευρωπαϊκής δράσης στον συγκεκριμένο τομέα·

17.

συμφωνεί ότι, παρά την πρόοδο που σημειώθηκε με την πάροδο του χρόνου, οι ΕΑΠ εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σοβαρές προκλήσεις οι οποίες εντείνονται από την κλιματική αλλαγή, την παγκοσμιοποίηση και τις κυκλικές κρίσεις της παγκόσμιας οικονομίας, και υποστηρίζει την εκτίμηση της Επιτροπής ότι υφίσταται σαφής ανάγκη ενίσχυσης των προσπαθειών ώστε οι ΕΑΠ να μπορέσουν να αξιοποιήσουν πλήρως τα οφέλη της προσχώρησής τους στην ΕΕ·

18.

ζητεί να ληφθούν υπόψη οι συνέπειες της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ σε περιφερειακό επίπεδο στο πλαίσιο της ελεύθερης κυκλοφορίας προσώπων, αγαθών και υπηρεσιών, δεδομένου ότι αυτό επηρεάζει αισθητά τις περιφέρειες, ιδίως τις ΕΑΠ, καθώς έχουν υψηλό βαθμό αμοιβαίων σχέσεων με το Ηνωμένο Βασίλειο και συνεργασίας με τα συνδεδεμένα εδάφη του σε τομείς όπως ο τουρισμός ή τα παραδοσιακά προϊόντα·

19.

διαπιστώνει ότι ορισμένες ΕΑΠ κατέγραψαν και καταγράφουν υψηλή παράτυπη μετανάστευση, ιδίως ασυνόδευτων ανηλίκων, η οποία δημιουργεί σημαντικά προβλήματα διαχείρισης·

20.

υπενθυμίζει ότι οι ΕΑΠ αποτελούν εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης στις περιοχές τους και επισημαίνει ότι οι διαφορές τους με τις γειτονικές χώρες ως προς την ανάπτυξη ευνοούν τις μεταναστευτικές ροές.

21.

υπενθυμίζει ότι οι ΕΑΠ διαθέτουν ένα σύνολο χαρακτηριστικών που τις καθιστούν ιδιαίτερα ευάλωτες στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένες σε φυσικά φαινόμενα, τα οποία έχουν καταστεί πιο συχνά και πιο ακραία, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τις καταστροφικές συνέπειες του κυκλώνα Ίρμα στις ΕΑΠ της Καραϊβικής, και ιδίως στον Άγιο Μαρτίνο·

22.

επικροτεί τις προτάσεις της Επιτροπής τόσο για την ενίσχυση της διάστασης ΕΑΠ στο πρόγραμμα LIFE όσο και για την εκπόνηση αξιολόγησης της δραστηριοποίησης του Ταμείου Αλληλεγγύης της ΕΕ στις εν λόγω περιοχές και ευελπιστεί ότι στην αξιολόγηση θα αναφερθούν οι δυσκολίες πρόσβασης στο εν λόγω Ταμείο·

23.

επιβεβαιώνει ότι η γαλάζια οικονομία εμφανίζει μεγάλες δυνατότητες για την οικονομική ανάπτυξη και την απασχόληση στην ΕΕ, ιδίως για τις ΕΑΠ, δεδομένου ότι αυτές ενισχύουν την ευρωπαϊκή ναυτιλιακή διάσταση και διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη διεθνή διακυβέρνηση των ωκεανών·

24.

εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η νέα ανακοίνωση αναγνωρίζει ότι η ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ιδίως της θαλάσσιας, παραμένει ανεπαρκής, και ζητεί να δοθεί η απαραίτητη στήριξη για την ενίσχυσή τους, εκτιμώντας ότι οι ΕΑΠ μπορούν εύλογα να διαδραματίσουν ηγετικό ρόλο στον συγκεκριμένο τομέα·

25.

επικροτεί την έκκληση προς τα κράτη μέλη να περιλάβουν στις εθνικές νομοθεσίες τους τις ιδιαιτερότητες των ΕΑΠ, έτσι ώστε να διευκολυνθεί η ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και να βελτιωθεί η ενεργειακή απόδοση·

26.

στηρίζει την πρωτοβουλία της ΕΕ υπέρ της καθαρής ενέργειας για τα νησιά και καλεί τις ΕΑΠ, των οποίων τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας είναι πλήρως απομονωμένα, να διαδραματίσουν ενεργό ρόλο στην πρωτοβουλία μέσω του ενεργειακού δικτύου ΕΑΠ·

27.

στο πλαίσιο αυτό, ζητεί από την Επιτροπή να προτείνει ένα νέο ειδικό μέσο για την αντιστάθμιση του πρόσθετου κόστους που συνδέεται με την παραγωγή και την αποθήκευση καθαρής ενέργειας·

28.

επισημαίνει ότι οι ΕΑΠ διαθέτουν σπάνια βιοποικιλότητα η οποία αντιπροσωπεύει σχεδόν το 80 % της ευρωπαϊκής βιοποικιλότητας, και καταλέγονται στις 34 τοποθεσίες με καίρια σημασία για την οικολογική ισορροπία του πλανήτη·

29.

επικροτεί τη δέσμευση των ΕΑΠ στην κυκλική οικονομία και υπενθυμίζει ότι η μετάβαση προς αυτήν απαιτεί σημαντικές επενδύσεις, ιδίως για την ευαισθητοποίηση του πληθυσμού, τις υποδομές και τις δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας·

30.

εκφράζει την ικανοποίησή της, αφενός, για την αναγγελία σχετικά με την προτεινόμενη προσθήκη στο πρόγραμμα LIFE 2018-2020 κεφαλαίου αφιερωμένου στη διαχείριση των αποβλήτων στις ΕΑΠ και τη σχετική στήριξη ώστε να καταστούν οι ΕΑΠ εργαστήρια δοκιμής πιλοτικών σχεδίων κυκλικής οικονομίας και, αφετέρου, για την πρόθεση θέσπισης διατάξεων με σκοπό τη διευκόλυνση της μεταφοράς αποβλήτων στις γειτονικές χώρες για την επεξεργασία τους·

31.

υπενθυμίζει στην Επιτροπή την αναγκαιότητα προσαρμογής των ισχυόντων κριτηρίων επιλογής του προγράμματος LIFE+ στην πραγματικότητα των ΕΑΠ κατά την επόμενη περίοδο προγραμματισμού·

32.

λαμβάνει γνώση της πρόθεσης της Επιτροπής να παρέχει βοήθεια για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, τη βιώσιμη χρήση των υπηρεσιών οικοσυστήματος και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή με ένα μελλοντικό ειδικό πρόγραμμα που θα εφαρμόζεται σε όλες τις ΕΑΠ· συνιστά να παρέχει το πρόγραμμα αυτό τη δυνατότητα χρηματοδότησης έργων σε όλες τις ΕΑΠ και την άμεση διαχείριση από την Επιτροπή σε συνεργασία με τις περιφέρειες·

33.

εκτιμά ότι οι οικονομικές και κοινωνικές προσαρμογές που αναλαμβάνουν οι ΕΑΠ πρέπει να στηρίζονται και μελλοντικά από την οικονομική αλληλεγγύη της ΕΕ και να υπάρχει σχετική πρόβλεψη στο σχεδιασμό της νέας ευρωπαϊκής στρατηγικής μετά το 2020·

34.

υπενθυμίζει ότι ο ευρωπαϊκός όμιλος εδαφικής συνεργασίας (ΕΟΕΣ) μπορεί να είναι κατάλληλο μέσο για την προώθηση των ευκαιριών και των δραστηριοτήτων συνεργασίας των πιο απομακρυσμένων περιοχών, όπως είναι οι ΕΑΠ·

35.

στηρίζει την πρωτοβουλία για τη διευκόλυνση της πρόσβασης των ΕΑΠ στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ), μέσω ενιαίου σημείου πρόσβασης στον ευρωπαϊκό κόμβο επενδυτικών συμβουλών της ΕΤΕπ·

36.

ζητεί από την Επιτροπή να τηρεί συνεπή στάση όσον αφορά τις κρατικές ενισχύσεις για τις ΕΑΠ και να λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητές τους σε όλες τις κατευθυντήριες γραμμές, σε στενή σύνδεση με τις λοιπές ευρωπαϊκές πολιτικές·

37.

εκτιμά ότι η ποικιλία της πολιτιστικής κληρονομιάς των ΕΑΠ και οι πολιτιστικοί και δημιουργικοί τομείς τους μπορούν να έχουν σημαντικό οικονομικό αντίκτυπο στην απασχόληση και διαθέτουν μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης, οι οποίες πλήττονται από το πρόσθετο κόστος που συνδέεται με την απομακρυσμένη τοποθεσία και περιορίζει την κυκλοφορία έργων και καλλιτεχνών· ζητεί, επομένως, από την Επιτροπή να περιλάβει στο επόμενο πρόγραμμα για τον πολιτισμό έναν άξονα κινητικότητας σε ευρωπαϊκό επίπεδο με ειδικά μέτρα για τις ΕΑΠ·

38.

αναγνωρίζει ότι οι ΕΑΠ επωφελούνται του μέγιστου ποσού ενισχύσεων που προορίζονται για την κινητικότητα στα προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης και εκτιμά ότι η τακτική αυτή πρέπει να διατηρηθεί στο μέλλον· χαιρετίζει επίσης το ενδεχόμενο επέκτασής της σε τρίτες χώρες·

39.

θεωρεί πρόοδο τη δημιουργία ενός μέσου που παρακολουθεί την πρόοδο των ΕΑΠ στη βαθμιαία ενσωμάτωσή τους στην ενιαία αγορά καθώς και την αναγγελία ότι θα ληφθούν υπόψη οι ιδιαίτερες ανάγκες των επιχειρήσεων των ΕΑΠ στις νέες στρατηγικές του προγράμματος COSME για τη στήριξη της διεθνοποίησής τους·

40.

επισημαίνει ότι η γεωργία συνιστά ζωτικής σημασίας τομέα για την οικονομία, το περιβάλλον, τη χωροταξία και την απασχόληση στις ΕΑΠ, όπως αναγνωρίζει η ΕΕ με την καθιέρωση ειδικής μεταχείρισης μέσω του καθεστώτος POSEI και την πρόβλεψη συγκεκριμένων παρεκκλίσεων στην ΚΓΠ, και τάσσεται υπέρ της διατήρησής τους·

41.

εκτιμά ότι η αυξανόμενη ελευθέρωση της ευρωπαϊκής και διεθνούς γεωργικής αγοράς προϊόντων που συμπίπτουν με τις παραγωγές των ΕΑΠ υπονομεύει σταδιακά την ανταγωνιστικότητά τους· εκτιμά αναγκαίο να προβλεφθεί αύξηση της χρηματοδότησης του καθεστώτος POSEI, τόσο για διαρθρωτικούς λόγους, όσο και για την αντιμετώπιση των εξαιρετικών αυτών καταστάσεων·

42.

υπενθυμίζει στην Επιτροπή ότι πρέπει να περιλαμβάνει στις εμπορικές συμφωνίες που διαπραγματεύεται με τρίτες χώρες ή με διεθνείς οργανισμούς ειδικό κεφάλαιο για κάθε θέμα που εμφανίζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις ΕΑΠ, όπως προβλέπεται στον κανονισμό αριθ. 228/2013, της 13ης Μαρτίου 2013, και εφιστά την προσοχή στην αναγκαιότητα συστηματικής συμπερίληψης ρητρών εξαίρεσης ευαίσθητων προϊόντων στις εν λόγω συμφωνίες·

43.

κρίνει απαραίτητη, στο πλαίσιο των διμερών συμφωνιών που συνάπτονται με τις χώρες της Λατινικής Αμερικής σε σχέση με τις εισαγωγές μπανάνας, τη διεύρυνση του μηχανισμού σταθεροποίησης μετά το 2020, την αυτοματοποίηση της λειτουργίας του και την αξιολόγηση της εφαρμογής της απόκρισης αυτής σε άλλες συμφωνίες και προϊόντα·

44.

επικροτεί την πρόταση της Επιτροπής να εξεταστεί η δυνατότητα να επιτραπούν κρατικές ενισχύσεις για τη ναυπήγηση νέων σκαφών στις ΕΑΠ, με σεβασμό της βιωσιμότητας των πόρων, και θεωρεί απαραίτητη τη θέσπιση μέτρων στήριξης ώστε να επιτραπεί η χρηματοδότηση σκαφών παραδοσιακής και ερασιτεχνικής αλιείας στις ΕΑΠ, σύμφωνα με το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 27ης Απριλίου 2017·

45.

υπενθυμίζει ότι ο τομέας της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας διαθέτει μεγάλο δυναμικό για ανάπτυξη και απασχόληση στις ΕΑΠ, το οποίο δεν υποστηρίζεται επαρκώς, και ότι η εκ του σύνεγγυς διαχείρισή του έχει άμεσο θετικό αντίκτυπο στη βιωσιμότητα των πόρων·

46.

χαιρετίζει την απόφαση της Επιτροπής να διερευνήσει συγκεκριμένα μέτρα, και ιδίως ένα καθεστώς αντιστάθμισης για τις ΕΑΠ, στο πλαίσιο των νέων προγραμμάτων· επίσης, εφιστά την προσοχή στο αίτημα των περιφερειών για την επαναφορά του αυτόνομου προγράμματος αντιστάθμισης του πρόσθετου κόστους, υποστηριζόμενου από ρύθμιση, προϋπολογισμό και ειδική διαχείριση, με σκοπό τη στήριξη της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας στις ΕΑΠ·

47.

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι στη νέα ανακοίνωση δεν εξετάζεται η πολιτική για τη συνοχή η οποία αναγνωρίζεται, ωστόσο, ως κύριος παράγοντας οικονομικής ανάπτυξης και δημιουργίας θέσεων απασχόλησης· ευελπιστεί ότι η Επιτροπή θα λάβει δεόντως υπόψη τις εξόχως απόκεντρες περιφέρειες κατά την ανανέωση της πολιτικής για τη συνοχή·

48.

επαναλαμβάνει τη στήριξή της σε μια πολιτική για τη συνοχή μετά το 2020, ενισχυμένη, απλουστευμένη και επικεντρωμένη στον πρωταρχικό στόχο της: τη διασφάλιση της ισορροπίας και της ισότητας ευκαιριών σε όλα τα εδάφη της ΕΕ· για το σκοπό αυτό, η ειδική μεταχείριση των εξόχως αποκεντρωμένων περιφερειών στην εν λόγω πολιτική πρέπει να διατηρηθεί·

49.

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η ειδική πρόσθετη χρηματοδότηση του ΕΤΠΑ, απαραίτητη για τις ΕΑΠ, δεν αναπτύχθηκε επαρκώς από την Επιτροπή, και υποστηρίζει τη διατήρηση και την ενίσχυσή της, δεδομένου ότι σκοπός της είναι η αντιμετώπιση των μόνιμων διαρθρωτικών μειονεκτημάτων που περιορίζουν την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη των ΕΑΠ·

50.

υπενθυμίζει τη θέση της ότι τα χρηματοδοτικά μέσα δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τις επιχορηγήσεις, δεδομένου ότι αυτές είναι θεμελιώδους σημασίας για τη σύγκλιση των ΕΑΠ στους κόλπους της ΕΕ· σε κάθε περίπτωση, τα εν λόγω μέσα δεν πρέπει να είναι υποχρεωτικά, αλλά να συνιστούν απλώς εναλλακτική δυνατότητα·

51.

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η Επιτροπή δεν προτείνει πειστικές λύσεις ούτε υποβάλλει μελλοντικές προτάσεις για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ΕΑΠ στα προγράμματα ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας και, για τον λόγο αυτό, κρίνει αναγκαία τη συνολική επανεξέτασή τους·

52.

τονίζει εκ νέου τη χρησιμότητα των στρατηγικών έξυπνης εξειδίκευσης και εκφράζει την ικανοποίησή της για την πρόσφατη δυναμική δικτύωσης των εν λόγω στρατηγικών μεταξύ των ΕΑΠ·

53.

εκφράζει την ικανοποίησή της για την πρόθεση της Επιτροπής να μετατρέψει τις ΕΑΠ σε χώρους πειραματισμού, πλατφόρμες μεταφοράς τεχνολογίας και τόπους δοκιμής καινοτόμων λύσεων στους τομείς της αριστείας·

54.

υποστηρίζει την πρωτοβουλία της Επιτροπής στο πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020» για τις ΕΑΠ και επισημαίνει ότι θα παρακολουθεί με προσοχή τα μέτρα υλοποίησης της πρωτοβουλίας στις εν λόγω περιφέρειες στο πλαίσιο του μελλοντικού προγράμματος έρευνας της ΕΕ μετά το 2020·

55.

εφιστά την προσοχή στη στρατηγική σημασία της προσβασιμότητας (μεταφορές, ενέργεια και τηλεπικοινωνίες) για τις ΕΑΠ, η οποία είναι καίρια, αφενός, για την ενδογενή ανάπτυξη των εν λόγω απομακρυσμένων και απομονωμένων από την ευρωπαϊκή ήπειρο περιφερειών και, αφετέρου, για τη διασφάλιση της ίσης μεταχείρισης των πολιτών τους·

56.

επικροτεί την πρωτοβουλία δρομολόγησης μελέτης για τον καθορισμό και την καλύτερη ποσοτικοποίηση των αναγκών συνδεσιμότητας των ΕΑΠ, η οποία θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη όλα τα νομικά και οικονομικά μέσα που εξυπηρετούν τον σκοπό αυτό·

57.

υπογραμμίζει τόσο τη σημασία των περιφερειών της ΕΕ όπως οι ΕΑΠ οι οποίες αντιμετωπίζουν γεωγραφικές και δημογραφικές προκλήσεις, όσο και τις εξειδικευμένες ανάγκες τους. Καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προσδώσει ιδιαίτερη προσοχή στον αντίκτυπο στις ΕΑΠ από τις ενωσιακές πολιτικές και προγράμματα στον τομέα της κινητικότητας και να δημοσιεύσει σχετική Πράσινη Βίβλο (1)·

58.

υπενθυμίζει ότι, στις ΕΑΠ, οι αερολιμένες και οι λιμένες είναι τα μόνα σημεία εισόδου και εξόδου και ότι ο κοινωνικός τους ρόλος είναι σημαντικός· εκφράζει την ικανοποίησή της τόσο για τη δυνατότητα χρηματοδότησης σχετικών επενδύσεων, σε αιτιολογημένες περιπτώσεις, όσο και για τη δυνατότητα χορήγησης λειτουργικών ενισχύσεων·

59.

καλεί την Επιτροπή να εξετάσει, κατά την αναθεώρηση των προτεραιοτήτων του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών (ΔΕΔ-Μ), τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να προσδιοριστούν και να συνεκτιμηθούν οι ιδιαίτερες ανάγκες των ΕΑΠ, ιδίως στις θαλάσσιες αρτηρίες, με τη διευκόλυνση έργων που βελτιώνουν τις συνδέσεις είτε με τα κράτη τους, είτε μεταξύ ΕΑΠ και γειτονικών εδαφών στις αντίστοιχες γεωγραφικές περιοχές τους·

60.

επισημαίνει ότι, για να ενισχυθεί η ελκυστικότητα των εξόχως απόκεντρων περιφερειών και να βελτιωθεί η ικανότητα επιρροής τους στις αντίστοιχες γεωγραφικές ζώνες, είναι απαραίτητη η ενσωμάτωση της γεωγραφικής πραγματικότητας της περιοχής τους σε όλες τις πολιτικές της ΕΕ, ώστε να επιτυγχάνεται συνοχή μεταξύ της εσωτερικής και της εξωτερικής τους διάστασης·

61.

αναγνωρίζει ότι ΕΑΠ διαθέτουν αναμφισβήτητες δυνατότητες που δεν αξιοποιούνται επαρκώς· συνεπώς, μπορούν να εξελιχθούν σε οικονομική κινητήρια δύναμη των αντίστοιχων γειτονικών γεωγραφικών περιοχών τους, καθώς και σε αποτελεσματικό μέσο επιρροής της ΕΕ στον κόσμο, ιδίως ως προς την αναπτυξιακή της πολιτική·

62.

θα παρακολουθεί με προσοχή την ιδέα που προτάθηκε να εξεταστεί το ενδεχόμενο προσανατολισμού των νέων επενδύσεων της ΕΕ σε σχέδια προτεραιότητας ευρύτερης κλίμακας στις γεωγραφικές λεκάνες των ΕΑΠ καθώς και το ενδεχόμενο κατάρτισης κοινών προγραμμάτων μεταξύ των ΕΑΠ και των γειτονικών χωρών τους·

63.

εκφράζει τη λύπη της διότι η Επιτροπή δεν έχει δρομολογήσει ένα φιλόδοξο και συνεκτικό στρατηγικό πλαίσιο προκειμένου να διευκολυνθεί η διεθνοποίηση των οικονομιών των εν λόγω περιφερειών·

64.

εκφράζει την ικανοποίησή της διότι αναγνωρίζεται η σημασία της διενέργειας «εκτιμήσεων εδαφικών επιπτώσεων» για την κατάρτιση και την εξέταση των νέων νομοθετικών προτάσεων και των διεθνών εμπορικών συμφωνιών· εκτιμά ότι οι αρχές και οι εμπειρογνώμονες των ΕΑΠ πρέπει να συμμετέχουν συστηματικά στην εκτίμηση των ενδεχόμενων εδαφικών επιπτώσεων των ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών·

65.

εφιστά την προσοχή στις δυσκολίες επίτευξης συνεργιών μεταξύ του ΕΤΠΑ και του ΕΤΑ και συμφωνεί ότι είναι σημαντικό να καταστεί εφικτή η ανάδειξη διαρθρωτικών σχεδίων συνεργασίας με πραγματική προστιθέμενη αξία·

66.

εκτιμά ότι ο στόχος της καλύτερης συνεκτίμησης των ΕΑΠ στις ευρωπαϊκές πολιτικές και πρωτοβουλίες παραμένει πρόκληση, η οποία πρέπει να προσαρμοστεί στις προκλήσεις της ευρωπαϊκής οικοδόμησης·

67.

διαπιστώνει την πρωταρχική σημασία της συστηματικής και διεξοδικής εφαρμογής του άρθρου 349 ΣΛΕΕ από τα αρχικά στάδια της διαδικασίας λήψης αποφάσεων, προκειμένου να διασφαλιστεί μια υλοποίηση προσαρμοσμένη στην πραγματικότητα των εξόχως απόκεντρων περιφερειών·

68.

θα παρακολουθεί με προσοχή την εφαρμογή της νέας ανακοίνωσης και την υλοποίηση των μελλοντικών προτάσεων που περιέχονται σε αυτήν.

23.5.2018   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 176/21

1.

συμμετέχει πλήρως στη συζήτηση που ξεκίνησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με τη Λευκή Βίβλο για το μέλλον της Ευρώπης: Σκέψεις και σενάρια για την ΕΕ, και λαμβάνει υπόψη τις προτάσεις που διατύπωσε ο πρόεδρος κ. Juncker κατά τη διάρκεια της συζήτησης για την Κατάσταση της Ένωσης τον Σεπτέμβριο του 2017·

2.

υπενθυμίζει ότι τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα θεωρούνται πάντα απόμακρα ή τεχνοκρατικά και ότι οι Ευρωπαίοι πολίτες δεν αντιλαμβάνονται πάντοτε τα οφέλη των βασικών ευρωπαϊκών αποφάσεων στην καθημερινή τους ζωή·

3.

υπενθυμίζει ότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο οι τοπικοί αιρετοί εκπρόσωποι, σε σημαντικές προτάσεις, απολαύουν περισσότερο της εμπιστοσύνης των πολιτών τους σε σχέση με την πλειονότητα των εθνικών φορέων χάραξης πολιτικής·

4.

σημειώνει ότι, στο πλαίσιο των σημερινών γεωπολιτικών κρίσεων, της αύξησης του κινδύνου τρομοκρατίας και της διαπραγμάτευσης του «Brexit», οι Ευρωπαίοι πολίτες πιστεύουν ότι το ευρωπαϊκό επίπεδο αποτελεί ολοένα και περισσότερο το ενδεδειγμένο επίπεδο για δημόσια δράση προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι μεγάλες κοινές προκλήσεις·

5.

υπογραμμίζει ότι η κύρια πρόκληση εντοπίζεται όχι μόνο στην προώθηση των τεχνικών γνώσεων σχετικά με την ΕΕ και τα θεσμικά της όργανα, αλλά και στην καλλιέργεια ενός ανοιχτού πνεύματος συνεργασίας και ανταλλαγών στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης· πνεύμα το οποίο θα θεμελιώνεται στις αρχές της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου, του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της αρχής της αλληλεγγύης. Αυτό το ευρωπαϊκό πνεύμα αποτελεί τη βασική συνιστώσα για την εξασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, ως μέσο διαφύλαξης της ειρήνης και οικοδόμησης ενός βιώσιμου και δίκαιου μέλλοντος για όλους τους πολίτες·

6.

επισημαίνει την επιτυχία του προγράμματος Erasmus+, πραγματικής βιτρίνας των ευρωπαϊκών πολιτικών, το οποίο το 2017 συμπληρώνει 30 χρόνια λειτουργίας. Το πρόγραμμα αυτό έδωσε τη δυνατότητα σε περισσότερους από 5 εκατομμύρια Ευρωπαίους να ταξιδέψουν στο εξωτερικό, διευρυνόμενο και επεκτεινόμενο σε διαφορετικά ακροατήρια: φοιτητές, σπουδαστές, μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, μαθητευόμενους, εκπαιδευτικούς και εκπαιδευτές, νέους πτυχιούχους, άτομα που αναζητούν εργασία, εθελοντές, και επαγγελματίες από τον χώρο του εθελοντισμού και του αθλητισμού·

7.

χαιρετίζει την έναρξη του προγράμματος Erasmus για μαθητευόμενους με πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου·

8.

αναγνωρίζει ότι επιταχύνεται η εξέλιξη των τεχνολογιών και των τρόπων ζωής και ότι οι απαντήσεις των δημόσιων αρχών πρέπει να λαμβάνουν περισσότερο υπόψη την ανθρώπινη διάσταση αυτής της εξέλιξης·

9.

υπενθυμίζει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές της Ευρώπης αντιμετωπίζουν προκλήσεις (οικονομική και δημοσιονομική κρίση, κλιματική αλλαγή, δημογραφική εξέλιξη, περιβαλλοντικά προβλήματα κ.λπ.) οι οποίες απαιτούν ολοκληρωμένα μέτρα και στρατηγικές·

10.

τονίζει ότι η πολυεπίπεδη διακυβέρνηση, η τοπική αυτοδιοίκηση και οι μεταρρυθμίσεις με στόχο την αποκέντρωση ενισχύουν τον ρόλο των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην εφαρμογή των πολιτικών της ΕΕ και ότι είναι ουσιαστικής σημασίας η υποστήριξη αυτών των φορέων στην ανάπτυξη δεξιοτήτων και ικανοτήτων σε αυτούς τους τομείς·

11.

επιμένει ότι όλα τα πρόσωπα που συμμετέχουν στην εφαρμογή ολοκληρωμένων αναπτυξιακών πολιτικών πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να αποκτούν τις γενικές και πολυτομεακές δεξιότητες και γνώσεις που απαιτούνται ώστε να συμβάλουν στην ανάπτυξη των τοπικών και περιφερειακών αρχών·

12.

επισημαίνει ότι, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, στα περισσότερα κράτη μέλη οι τοπικές και περιφερειακές αρχές είναι άμεσα υπεύθυνες για τον σχεδιασμό των δημόσιων υπηρεσιών και τη διάθεσή τους. Στόχος τους, επίσης, είναι να διασφαλίζουν ότι οι υπηρεσίες αυτές λειτουργούν αποτελεσματικά, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τις ευκαιρίες που προσφέρουν οι ευρωπαϊκές δημόσιες πολιτικές·

13.

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι, σε μια χρονική στιγμή κατά την οποία η ΕΕ διέρχεται μια περίοδο μεγάλων αναταραχών, οι περιορισμοί του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου δεν παρέχουν πάντοτε τη δυνατότητα αντίδρασης ώστε να μπορεί η Ευρωπαϊκή Ένωση να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τις νέες κρίσεις ή τις νέες προκλήσεις·

14.

καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνουν μέτρα προκειμένου το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο να καταστεί περισσότερο σύμφωνο με τις μείζονες προκλήσεις της εποχής μας και να μπορέσει να ανταποκριθεί άμεσα στους νέους προβληματισμούς·

15.

τονίζει ότι οι διαπεριφερειακές και διασυνοριακές ανταλλαγές ενισχύουν τους δεσμούς μεταξύ των διαφόρων προγραμμάτων και μέσων σε ευρωπαϊκό, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο με στόχο την προώθηση της καινοτομίας, της ανάπτυξης και της απασχόλησης·

16.

αναγνωρίζει ότι οι απαντήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης διαμορφώνονται επί του παρόντος από κανονισμούς που δεν προσαρμόζονται στις γενικές εξελίξεις και στις ειδικές καταστάσεις και για τον λόγο αυτό η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ιδίως με τη Λευκή Βίβλο για το μέλλον της Ευρώπης, προτείνει να εξελιχθούν οι στρατηγικές, οι πολιτικές και οι δράσεις της ΕΕ·

17.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να λαμβάνει περισσότερο υπόψη το ανθρώπινο κεφάλαιο κατά την προετοιμασία του μελλοντικού πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου, προκειμένου να ανταποκριθεί καλύτερα στις ανάγκες των πολιτών και στις νέες προκλήσεις του αιώνα αυτού·

18.

καλεί τις επικείμενες προεδρίες του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης να λάβουν επίσης καλύτερα υπόψη το ανθρώπινο κεφάλαιο κατά τον καθορισμό του προγράμματός τους·

19.

θεωρεί τις 91 000 τοπικές και περιφερειακές αρχές και, ως εκ τούτου, τους εκατοντάδες χιλιάδες αιρετούς εκπροσώπους στην Ευρωπαϊκή Ένωση ουσιαστικό σύνδεσμο ανάμεσα στην Ευρώπη και τους πολίτες της. Η ανάπτυξη των γνώσεων και δεξιοτήτων τους στον τομέα της ευρωπαϊκής πολιτικής και η δημιουργία επαφών με τους αιρετούς εκπροσώπους σε διαφορετικά κράτη μέλη (χώρες του προγράμματος) και χώρες του προγράμματος εκτός ΕΕ (1) είναι βασικά στοιχεία για την ανάπτυξη του ανθρώπινου κεφαλαίου και την εκπλήρωση των στόχων της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης·

20.

σημειώνει ότι οι τοπικοί και περιφερειακοί αιρετοί εκπρόσωποι δεν λαμβάνουν πάντοτε πριν από την εκλογή τους την απαραίτητη κατάρτιση για την άσκηση των καθηκόντων τους και ότι τα προγράμματα συνεχούς επιμόρφωσης αποτελούν χρήσιμα μέσα για την αποτελεσματική άσκηση της θητείας τους· τονίζει ότι αυτή η επιμόρφωση δεν αποσκοπεί απλώς στη μετάδοση των απαραίτητων τεχνικών γνώσεων, αλλά συμβάλλει και στην κατανόηση, από πλευράς εκπροσώπων, των αιτιών και του πνεύματος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, ούτως ώστε να είναι σε θέση να προβάλουν στους ψηφοφόρους τους το γιατί και το πώς το ευρωπαϊκό εγχείρημα μπορεί να τους αποφέρει οφέλη·

21.

πιστεύει ότι οι αποφάσεις αιρετών εκπροσώπων των τοπικών και των περιφερειακών αρχών συνδέονται στενά με τις ευρωπαϊκές διατάξεις:

22.

θεωρεί ότι τα διδάγματα που αντλήθηκαν από την αξιολόγηση της προπαρασκευαστικής δράσης, τη χρήση του χρηματοδοτικού μηχανισμού για την αυτοδιοίκηση και τα προγράμματα ανταλλαγών μεταξύ ομοτίμων αποτελούν πηγή πληροφοριών προς αξιοποίηση προκειμένου να βελτιωθεί η εμπειρία μάθησης και ανταλλαγών·

23.

εκφράζει την επιθυμία να προωθηθούν οι ανταλλαγές βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των τοπικών και περιφερειακών αρχών, μεταξύ άλλων μέσω της χρήσης του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων, του προγράμματος «Ορίζοντας 2020» και της πολιτικής συνοχής καθώς και του συνδυασμού τους· υπογραμμίζει ότι το πρόγραμμα Erasmus για τους τοπικούς και περιφερειακούς αιρετούς εκπροσώπους θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να συνδράμει τις λιγότερο ανεπτυγμένες οικονομικά περιφέρειες στην ενίσχυση της διοικητικής τους ικανότητας·

24.

ζητεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διασφαλίσει ότι για την αποτελεσματική χρήση των κονδυλίων της ΕΕ και τη διαπεριφερειακή συνεργασία σε επίπεδο ΕΕ λαμβάνεται υπόψη η ανάγκη ενημέρωσης, υποστήριξης και κατάρτισης των τοπικών και περιφερειακών αιρετών αντιπροσώπων της ΕΕ·

25.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συμβουλευθεί ή να λάβει υπόψη εκείνες τις νεοφανείς πρωτοβουλίες που εμφανίζονται με πρόταση των ενώσεων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, με στόχο τη βελτίωση των υφισταμένων κοινοτικών πολιτικών ή τη δρομολόγηση νέων πρωτοβουλιών ευρωπαϊκής εμβέλειας·

26.

θεωρεί ότι τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα έχουν μερίδιο ευθύνης στη βασική κατάρτιση των αιρετών εκπροσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης με στόχο καλύτερη αντίληψη περί πνεύματος ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, καθώς και καλύτερη γνώση των πολιτικών. Επίσης, πιστεύει ότι οι ευρωπαϊκές δομές δεν μπορούν να παραμείνουν σιωπηλές απέναντι σε αυτή την έκκληση των τοπικών αιρετών αντιπροσώπων, ιδίως ενόψει των ευρωεκλογών·

27.

εκφράζει εκ νέου την υποστήριξή της στη Λευκή Βίβλο του 2009 για την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση, για τη δημιουργία ενός «Erasmus για τους τοπικούς και περιφερειακούς αιρετούς εκπροσώπους», την επιθυμία της να συνεργαστεί με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή προκειμένου να παράσχει τον εννοιολογικό και επιχειρησιακό σχεδιασμό αυτού του προγράμματος, καθώς και την υποστήριξή της για την εφαρμογή προγραμμάτων κατάρτισης και ανταλλαγής εμπειριών και ορθών πρακτικών για τους αιρετούς εκπροσώπους των τοπικών και των περιφερειακών αρχών·

28.

υπενθυμίζει ότι ένα πιλοτικό σχέδιο τέθηκε σε εφαρμογή το 2012/2013 και σημείωσε μεγάλη επιτυχία με πάνω από 1 000 υποψηφιότητες για 100 θέσεις·

29.

θεωρεί ότι το πιλοτικό αυτό σχέδιο μπορεί να χρησιμεύσει ως βάση για τη δρομολόγηση του προγράμματος, εξασφαλίζοντας ότι η συνιστώσα της κατάρτισης θα ενισχυθεί προκειμένου να προωθηθεί η καλύτερη γνώση των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων και της λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χρησιμοποιώντας παραδείγματα πρακτικών περιπτώσεων και ανταλλαγών με άλλους τοπικούς αιρετούς εκπροσώπους, βοηθώντας τους κατ’ αυτόν τον τρόπο να γνωρίσουν από πρώτο χέρι το πνεύμα της ευρωπαϊκής συνεργασίας με στόχο να μοιραστούν την εμπειρία αυτή με τους συμπολίτες τους. Θα μπορούσαν επίσης να αναπτυχθούν ηλεκτρονικά εργαλεία κατάρτισης για την καλύτερη προετοιμασία των δυνατοτήτων κινητικότητας που προβλέπονται στο πλαίσιο του προγράμματος·

30.

επιμένει στην πτυχή της κινητικότητας που πρέπει να διαφυλαχθεί, εφόσον διάφορες μελέτες κατέδειξαν την αποτελεσματικότητα της μεταφοράς γνώσης μέσω της μάθησης από ομότιμους. Αυτές οι πολυμερείς ανταλλαγές μεταξύ των τοπικών αιρετών εκπροσώπων αποτελούν πραγματική ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία όσον αφορά τη διμερή συνεργασία·

31.

θεωρεί ότι αυτό το πρόγραμμα κατάρτισης των αιρετών εκπροσώπων θα μπορούσε επίσης να βασιστεί — όχι αποκλειστικά — στο δίκτυο των ευρωπαϊκών πανεπιστημίων και των ευρωπαϊκών «μεγάλων σχολών» (grandes écoles), και ότι αυτό συμβαδίζει με τη συμμετοχή χώρων μνήμης που συνέβαλαν στη διαμόρφωση του ευρωπαϊκού πολιτισμού και πνεύματος·

32.

ελπίζει με το πέρας αυτής της βασικής κατάρτισης, οι τοπικοί και οι περιφερειακοί αιρετοί εκπρόσωποι θα μπορέσουν να αρχίσουν να συνεργάζονται μεταξύ τους για το ίδιο θέμα σε διάφορα κράτη μέλη, με στόχο:

33.

πιστεύει ότι αυτό θα μπορούσε επίσης να ενισχύσει το ευρωπαϊκό πνεύμα των τοπικών και των περιφερειακών ηγετών και θα ενθαρρύνει την ανάδυση μιας ευρωπαϊκής συνείδησης στις τοπικές και περιφερειακές διοικήσεις.

34.

θεωρεί ότι ένα τέτοιο σύστημα θα πρέπει να δοκιμαστεί και να τροποποιηθεί από τα διδάγματα που θα αντληθούν από το πιλοτικό σχέδιο κατά τα έτη 2018, 2019 και 2020, προκειμένου να ενταχθεί στη νέα περίοδο προγραμματισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σε διαφορετική ενδεχομένως νομική βάση εάν κριθεί απαραίτητο, με τη δημιουργία ενός προγράμματος Erasmus για τους αιρετούς εκπροσώπους της τοπικής αυτοδιοίκησης ή Erasmus για τους τοπικούς και τους περιφερειακούς φορείς·

35.

υπογραμμίζει ότι το πρόγραμμα θα πρέπει να είναι σχεδιασμένο κατά τρόπο ώστε να μπορούν να συμμετέχουν σε αυτό πολιτικοί τόσο πλήρους όσο και μερικής απασχόλησης, καθώς και όσοι κατέχουν διευθυντικές θέσεις περισσότερο τεχνικού χαρακτήρα, και επισημαίνει ότι θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα για την εξεύρεση της ορθής ισορροπίας μεταξύ γυναικών και ανδρών, καθώς και εδαφική ισορροπία, διασφαλίζοντας τη συμμετοχή εκπροσώπων τοπικών και περιφερειακών αρχών κάθε μεγέθους και πληθυσμού.

36.

ζητεί από την Επιτροπή να προτείνει μία ή περισσότερες πειραματικές μεθόδους με έντονο αποτέλεσμα μόχλευσης, αντλώντας διδάγματα από το πιλοτικό σχέδιο του 2012 για τη βελτίωση του νέου προγράμματος και για την αύξηση συνεπώς της γνώσης και της εμπειρίας των τοπικών αιρετών εκπροσώπων όσον αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις πολιτικές της·

37.

εκτιμά ότι το κόστος μπορεί να κατανεμηθεί μεταξύ των προϋπολογισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των κοινοτήτων προέλευσης των αιρετών εκπροσώπων και, κατά περίπτωση, των φορέων κατάρτισης που λαμβάνουν δημόσια χρηματοδότηση σε ορισμένα κράτη μέλη·

38.

καλεί τα κράτη μέλη να στηρίξουν αυτήν την πρωτοβουλία που θα ωφελήσει τους πολίτες τους, κυρίως με την καλύτερη γνώση των πολιτικών, της καθημερινότητας των τοπικών αρχών σε άλλα κράτη μέλη και των ευρωπαϊκών πόρων, καθώς και της συγκεκριμένης εφαρμογής τους, και επίσης να συμβάλουν στην καλλιέργεια σταθερότητας και αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ των κρατών μελών·

39.

προτείνει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να υποστηρίξει, όπως έπραξε το 2012, το πρόγραμμα Erasmus για τους τοπικούς και περιφερειακούς αιρετούς εκπροσώπους, μέσω διαφόρων δράσεων (εκθέσεις, συνέδρια κ.λπ.) και, ιδίως, προτείνοντας, το 2018, ένα πιλοτικό πρόγραμμα στο πλαίσιο της διαδικασίας του προϋπολογισμού για το 2019·

40.

τονίζει ότι η δημιουργία προγράμματος Erasmus για τους αιρετούς εκπροσώπους της τοπικής αυτοδιοίκησης θα πρέπει να είναι δυνατή μόνο μέσω της διάθεσης πρόσθετων χρηματοδοτικών πόρων, χωρίς κατά κανένα τρόπο να επιβαρυνθεί ο προϋπολογισμός του προγράμματος Erasmus +·

41.

θα συμμετάσχει πλήρως στη δημιουργία ενός τέτοιου προγράμματος συμβάλλοντας στην κατάρτιση του φακέλου υποψηφιότητας των συμμετεχόντων αιρετών εκπροσώπων, διαδίδοντας την πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, φιλοξενώντας μια ενότητα κατά τη διάρκεια της ευρωπαϊκής εβδομάδας των Δήμων και των Περιφερειών και συμβάλλοντας στον καθορισμό ενός ή περισσότερων ενοτήτων ηλεκτρονικής κατάρτισης·

42.

ζητεί την άμεση συγκρότηση μιας ομάδας εργασίας, αποτελούμενη από εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Επιτροπής των Περιφερειών, για την εκπόνηση και την προετοιμασία του προγράμματος αυτού.

23.5.2018   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 176/25

1.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι η βιοποικιλότητα, το δίκτυο «Natura 2000» και η προστασία των ειδών συνιστούν ευρωπαϊκό ζήτημα κοινού ενδιαφέροντος που αφορά το σύνολο των κρατών μελών, των περιφερειών και των τοπικών αρχών και θεωρεί, ως εκ τούτου, πολύ σημαντικό να συνεχιστεί και να αναπτυχθεί περαιτέρω η τρέχουσα πρακτική, σύμφωνα με την οποία τα κράτη μέλη και οι πρωτοβάθμιοι και δευτεροβάθμιοι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ), εφαρμόζουν συντονισμένα και εναρμονισμένα μέτρα για την επίτευξη των ταχθέντων στόχων και την αποκόμιση κοινών ωφελειών, σύμφωνα με τις αρχές της αλληλεγγύης και της επικουρικότητας·

2.

επαναλαμβάνει τη θέση που είχε εκφράσει ιδίως στην προηγούμενη γνωμοδότησή της, που είχε καταρτιστεί κατά τον έλεγχο καταλληλότητας των οδηγιών για τη φύση —με την οποία συμφωνούσε και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο—, ότι δηλαδή δεν χρειάζεται να αναθεωρηθούν οι οδηγίες για τη φύση, αλλά μάλλον να δοθεί έμφαση στην ορθή εφαρμογή τους, σύμφωνα με τις τελευταίες τεχνολογικές και επιστημονικές εξελίξεις, σε όλες τις περιφέρειες και τα κράτη μέλη της ΕΕ, μέσω της αξιοποίησης της ευελιξίας που παρέχουν οι οδηγίες για την αντιμετώπιση ειδικών τοπικών ζητημάτων που αφορούν αντιπαραθέσεις μεταξύ συγκεκριμένων ειδών και της ανθρώπινης δραστηριότητας. Αναλαμβάνει συνεπώς τη δέσμευση να συμβάλλει στο «Σχέδιο δράσης για τη φύση, τον άνθρωπο και την οικονομία», μεριμνώντας ότι θα καταβληθούν επαρκείς προσπάθειες και για την προώθηση της συνύπαρξης με τα είδη που λέγεται ότι προκαλούν αντιπαραθέσεις στο πλαίσιο των σχετικών δράσεων σε ευρωπαϊκό, εθνικό, περιφερειακό και σε τοπικό επίπεδο επίσης·

3.

τονίζει ότι οι οδηγίες έχουν κεφαλαιώδη σημασία, δεδομένου ότι το δίκτυο «Natura 2000» και ο αποτελεσματικός συντονισμός της πολιτικής περί προστασίας του περιβάλλοντος έχουν συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στην εναρμόνιση των στόχων της βιοποικιλότητας μεταξύ των κρατών μελών, στοιχείο που αποδεικνύει σαφώς την προστιθέμενη αξία της ΕΕ·

4.

υπενθυμίζει την ευθύνη των κρατών μελών να αναζητούν κατάλληλες λύσεις εντός της επικράτειάς τους και στο πλαίσιο και το πνεύμα των οδηγιών όσον αφορά το συνυπολογισμό των ειδικών συνθηκών στις διάφορες περιοχές, τα επιμέρους είδη και προβλήματα, με τη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών και όλων των υπόλοιπων συναρμοδίων στη διαδικασία·

5.

υπενθυμίζει ότι πολλά από τα προβλήματα που συνδέονται με τη συνύπαρξη μεταξύ των ανθρώπων και των ειδών που προκαλούν αντιπαραθέσεις οφείλονται στις πιέσεις που ασκούνται εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας στα ενδιαιτήματα πολλών ειδών και της, συχνά, ακατάλληλης και μη πολιτισμένης συμπεριφοράς των ανθρώπων απέναντι στα συγκεκριμένα ζώα, η οποία εκτείνεται από τις χωροκατακτητικές δραστηριότητες σε προστατευόμενες περιοχές μέχρι την αθέμιτη εκμετάλλευση για κυνηγετικούς ή τουριστικούς σκοπούς, ή ακόμη και την ακατάλληλη διαχείριση απορριμμάτων, ενέργειες οι οποίες εξαναγκάζουν, για παράδειγμα, μεγάλα σαρκοφάγα να εισβάλλουν σε ανθρώπινους οικισμούς. Υπογραμμίζει, συνεπώς, την ανάγκη να υιοθετηθεί μια ολιστική προσέγγιση απέναντι στη βιοποικιλότητα, καθώς και την ανάγκη να βρεθούν λύσεις στα συγκεκριμένα προβλήματα στο πλαίσιο των τοπικών κοινοτήτων, παράμετρος η οποία, με τη σειρά της, απαιτεί τη στενή συνεργασία μεταξύ όλων των επιπέδων δημόσιας διοίκησης και των τοπικών συναρμοδίων·

6.

ευελπιστεί ότι, κατά την προετοιμασία του προσεχούς πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου, θα προβλεφθούν επαρκείς πόροι για την εξασφάλιση χρηματοδότησης της προστασίας, της πρόληψης (συμπεριλαμβανομένης της ευαισθητοποίησης και της περιβαλλοντικής αγωγής των πολιτών), των αντισταθμιστικών μέτρων, της έρευνας και άλλων ειδικών πρωτοβουλιών για την προαγωγή της ανάπτυξης σε διάφορα πεδία δράσης, καθώς και στο πλαίσιο όλων των σχετικών ταμείων της ΕΕ·

7.

επαναλαμβάνει ότι η βελτίωση της κατάστασης της βιοποικιλότητας είναι προς το συμφέρον όλων των επιπέδων αυτοδιοίκησης της ΕΕ και, ως εκ τούτου, εξακολουθεί να απαιτείται η ανάπτυξη συντονισμένων ενεργειών·

8.

εφιστά την προσοχή στην ποσοτική και ποιοτική βελτίωση της βιοποικιλότητας σε πολλές περιφέρειες, και στη συνακόλουθη αύξηση της πιθανότητας αλληλεπίδρασης με τις ανθρώπινες κοινότητες. Στην περίπτωση ορισμένων ειδών που προκαλούν αντιπαραθέσεις, αυτές οι επαφές ενδέχεται να συνοδεύονται από σημαντικούς κινδύνους για τους ανθρώπους και τις οικονομικές δραστηριότητες, εφόσον οι τοπικές κοινότητες δεν έχουν προετοιμαστεί δεόντως ή δεν τους έχει προταθεί καμία λύση για τη διαχείριση των προβλημάτων αυτών που να είναι κατάλληλη, ρεαλιστική, αναλογική και προσαρμοσμένη στις κατά τόπους ιδιαιτερότητες·

9.

όσον αφορά τον ορισμό ως ειδών που προκαλούν αντιπαραθέσεις όσων —λόγω της βιολογίας και της ηθολογίας τους— ανταγωνίζονται στη χρήση των πόρων και του χώρου τον άνθρωπο, ζητεί να υπάρχει η δυνατότητα λήψης νέων μέτρων, με βάση επιστημονικά δεδομένα, κατά την εξεύρεση των κατάλληλων μεθόδων εφαρμογής των οδηγιών και διαφόρων άλλων τύπων μέτρων·

10.

όσον αφορά τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και την εφαρμογή των οδηγιών, κρίνει αναγκαίο να προβλεφθούν πιστώσεις για πολυτομεακή και σφαιρική έρευνα, στα πλαίσια της οποίας οι κοινωνικές επιστήμες θα μπορούσαν να έχουν ιδιαίτερη σημασία παράλληλα με αυτή των φυσικών επιστημών που αφορούν τον συγκεκριμένο τομέα·

11.

τονίζει ότι οι ΟΤΑ έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην προστασία του περιβάλλοντος και τη διαφύλαξη της βιοποικιλότητας σε ό,τι αφορά τρεις ζωτικές πτυχές: κατ’ αρχάς επειδή είναι εκείνες κυρίως που δίνουν το έναυσμα για τις επενδύσεις που πραγματοποιούνται με πόρους των κρατών μελών και των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων (ΕΔΕΤ)· κατά δεύτερον, επειδή είναι οι αρμόδιες δημόσιες αρχές για τη χορήγηση αδειών στους τομείς της γεωργίας και του πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού, και συνεπώς είναι σε θέση να επηρεάζουν σημαντικά τη χρήση γης και, κατ’ επέκταση, να δίνουν προτεραιότητα στις περιβαλλοντικές πτυχές· κατά τρίτον, οι ΟΤΑ αποτελούν τον εγγύτερο φορέα στους τοπικούς πληθυσμούς και επιτελούν μία ζωτική λειτουργία καθότι τους παρέχουν πληροφορίες, κίνητρα και υποστήριξη σε ό,τι αφορά την προστασία των ενδιαιτημάτων και των ειδών που προκαλούν αντιπαραθέσεις·

12.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συνεχίσει και να εντατικοποιήσει τις προσπάθειες που καταβάλλει στον τομέα της μεταφοράς γνώσεων για την υποστήριξη λύσεων, σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, ως προς τη συνύπαρξη με τα είδη που προκαλούν αντιπαραθέσεις, καθώς επίσης και την μετατροπή πιθανών προβλημάτων σε ευκαιρίες, όπου υπάρχει τέτοια δυνατότητα· αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει την προώθηση βέλτιστων πρακτικών σχετικά με τα καταλληλότερα πρότυπα για τη διαχείριση των περιοχών «Natura 2000» και των προστατευόμενων ειδών. Οι μη κυβερνητικές οργανώσεις και άλλοι συναρμόδιοι, ως φορείς μετάδοσης πρακτικών γνώσεων τις οποίες αποκτούν από τα διάφορα συναφή έργα που υλοποιούν ανά την Ευρώπη, θα πρέπει να θεωρούνται υπολογίσιμοι εταίροι στο πεδίο της μεταφοράς γνώσεων·

13.

εκφράζει την ανησυχία της για το γεγονός ότι σε πολλά κράτη μέλη παρατηρείται αντίδραση των τοπικών κοινοτήτων στην επάνοδο, την παρουσία και την εξάπλωση ειδών που προκαλούν αντιπαραθέσεις. Πράγματι, η εξεύρεση ακατάλληλων λύσεων σε συγκεκριμένες αντιπαραθέσεις, καθώς και ορισμένες λύσεις ατυχείς, ασύμβατες ή μη συνοδευόμενες από σωστή ενημέρωση του κοινού, ενδέχεται να προκαλέσουν απόρριψη της περιβαλλοντικής πολιτικής, με αποτέλεσμα —ιδίως σε ορισμένες περιοχές όπου το ζήτημα αφορά μεγάλους θηρευτές— την ανάπτυξη της παράνομης θήρας, της τοποθέτησης παγίδων και των δηλητηριάσεων, μία εξέλιξη απολύτως κατακριτέα, η οποία όμως δεν μπορεί να αποτραπεί με την προσφυγή αποκλειστικά στην απαγόρευση και στις κυρώσεις·

14.

διαπιστώνει ότι, σε πολλά κράτη μέλη, εφαρμόζονται εξαιρετικές τοπικές και περιφερειακές πρακτικές συνύπαρξης με είδη που προκαλούν αντιπαραθέσεις, συγκεκριμένα δε με μεγάλα σαρκοφάγα ζώα, και εκτιμά ότι, γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, είναι σημαντικό να δοθεί έμφαση στην ανάγκη ανάπτυξης τοπικών και περιφερειακών έργων που θα εμπνέονται από τα παραδείγματα αυτά. Υπογραμμίζει ότι, πέρα από αυτές τις τοπικές, περιφερειακές ή εθνικές δημόσιες ή ιδιωτικές πρωτοβουλίες, τα έργα του προγράμματος LIFE αποτελούν παραδείγματα εφαρμογής βέλτιστων πρακτικών και η συνέχισή τους είναι ζωτικής σημασίας·

15.

ευελπιστεί ότι, κατά τον σχεδιασμό του προσεχούς πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου, θα δοθεί πολύ μεγαλύτερη προσοχή σε μέτρα που σχετίζονται με τα προστατευόμενα είδη, την κοινή μας ευρωπαϊκή κληρονομιά και ειδικότερα με τις επενδύσεις και τις πρωτοβουλίες που αναλαμβάνονται ως προς τα μεγάλα σαρκοφάγα ζώα και τα ζώα που προκαλούν αντιπαραθέσεις —προσπάθειες ουσιαστικές, αποτελεσματικές, με παράλληλη μέριμνα για τα συμφέροντα των κοινοτήτων— στο πλαίσιο της συνέχισης του προγράμματος «Ορίζοντας 2020», καθώς και του μηχανισμού που θα διαδεχθεί τα ΕΔΕΤ·

16.

διαβεβαιώνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την αμέριστη υποστήριξή της προκειμένου να δημιουργηθούν ειδικές πλατφόρμες για τις βιογεωγραφικές περιοχές, τονίζει δε ότι, για να λειτουργούν αυτές σωστά, αναγκαία είναι η άμεση συμμετοχή των ΟΤΑ·

17.

τονίζει ότι, κατά τις διαδικασίες επιλογής των μελετών, απαιτείται να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στις διεργασίες έρευνας και ανάπτυξης οι οποίες προάγουν τους στόχους που συνδέονται με τη βιοποικιλότητα, τους οικονομικούς και κοινωνικούς στόχους και τους σχετικούς με τη διαχείριση της άγριας πανίδας, και οι οποίες μπορούν να τύχουν ταχείας και συγκεκριμένης εφαρμογής·

18.

όσον αφορά την εφαρμογή σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο των διεργασιών έρευνας και ανάπτυξης, κρίνει αναγκαίο να αποτραπεί η εμφάνιση ανισοτήτων, όπως, για παράδειγμα, η μικρότερη αναλογικά παρουσία —όσον αφορά την πρόσβαση σε ερευνητικές πιστώσεις— των περιφερειών και των τοπικών κοινοτήτων όπου βρίσκονται περιοχές υψηλής φυσικής αξίας και σημαντικοί βιότοποι, αλλά οι οποίες είναι λιγότερο ανεπτυγμένες·

19.

επιθυμεί να διευκρινίσει ότι τα διάφορα πειραματικά έργα που σχετίζονται με τη βιοποικιλότητα έχουν συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στη μεταφορά γνώσεων μεταξύ των κρατών μελών και ότι, σε πολλές περιπτώσεις, επέδρασαν θετικά, υπό την έννοια ότι διευκόλυναν τις τοπικές κοινότητες να κατανοήσουν καλύτερα και να ενστερνιστούν τους διάφορους στόχους και, συνακόλουθα, να συνεργάζονται αποτελεσματικά με τις δημόσιες αρχές και τις μη κυβερνητικές οργανώσεις στην προστασία των πολύτιμων και απειλούμενων ειδών·

20.

υπογραμμίζει, εντούτοις, ότι πολύ συχνά, οι πρωτοβουλίες αυτές δεν αποκτούν μόνιμο χαρακτήρα, δηλαδή είναι ειδικού σκοπού και προσωρινές. Επομένως, θεωρεί ότι, στη διαδικασία επιλογής έργων, πρέπει να εισαχθεί το κριτήριο της συνεκτίμησης της πρακτικής εποπτείας έργων που προηγουμένως θα έχει εκτελέσει η εκάστοτε οργάνωση ή τα μέλη της, κάτι το οποίο αναμένεται να ευνοήσει την αποτελεσματική χρήση των ενωσιακών πόρων·

21.

θεωρεί ότι είναι αναγκαίο να ληφθούν περαιτέρω μέτρα για την ενθάρρυνση στις τοπικές κοινότητες θετικών εξωγενών επιδράσεων —που τόσο συχνά αναφέρονται σε σχέση με τη βιοποικιλότητα και τους μεγάλους θηρευτές. Σε πολλές περιπτώσεις, οι δυνατότητες αυτές αξιοποιούνται ακόμη ελλιπώς ή οι συνθήκες αξιοποίησής τους, ιδίως η αναγκαία ειδημοσύνη και συνδρομή, δεν επαρκούν·

22.

κρίνει μη ικανοποιητική την προσέγγιση που έχει ακολουθηθεί μέχρι σήμερα σε ορισμένες περιοχές όσον αφορά τα μεγάλα σαρκοφάγα ζώα, καθότι αυτά —λόγω της συμπεριφοράς, των φυσικών και οικολογικών χαρακτηριστικών και του ενστίκτου τους— δύνανται να προκαλέσουν σημαντικές βλάβες στην ανθρώπινη υγεία, ή ακόμη και θανάσιμους τραυματισμούς και παράλληλα θέτουν σε μεγάλο κίνδυνο την υγεία και την καλή μεταχείριση των εκτρεφόμενων ζώων. Ως εκ τούτου, πρέπει να βελτιωθεί η διαχείριση των αντιπαραθέσεων που σχετίζονται με τα μεγάλα σαρκοφάγα, μέσω της πλήρους αξιοποίησης των συναφών εμπειριών από ερευνητικά, αναπτυξιακά και λοιπά σχετικά έργα, με σκοπό τον περιορισμό των συνεπειών και των κινδύνων, για τους ανθρώπους και τα εκτρεφόμενα ζώα·

23.

εκτιμά ότι ένα μεγάλο σαρκοφάγο πρέπει, κατ’ αντιστοιχία προς το επίπεδο προστασίας του, να προστατεύεται εκτός των κατοικημένων περιοχών, είτε διαβιοί εντός είτε εκτός μιας προστατευόμενης ζώνης βάσει του σχετικού δικτύου «Natura 2000». Ωστόσο, πιστεύει ότι, εάν ένα μεγάλο σαρκοφάγο ζώο εισέρχεται, όχι περιστασιακά αλλά τακτικά, σε μια κατοικημένη περιοχή, πρόκειται για μια συνήθεια, η οποία αφ’ ενός αποτελεί κίνδυνο για τους ανθρώπους (ιδίως για τα παιδιά, τους ηλικιωμένους και τα άτομα μειωμένης κινητικότητας), και αφ’ ετέρου δεν μπορεί να θεωρείται φυσιολογική για το μεμονωμένο ζώο του συγκεκριμένου είδους που προκαλεί αντιπαραθέσεις. Σε αυτές τις περιπτώσεις, θα ήταν σκόπιμο να αναλαμβάνονται όλες οι απαραίτητες ενέργειες για την ελαχιστοποίηση του κινδύνου, καθώς και να λαμβάνονται όλα τα άλλα αναγκαία μέτρα, σύμφωνα με τα σχετικά προγράμματα διαχείρισης, όπου αυτά υπάρχουν. Ο στόχος είναι να υπάρχουν παντού προγράμματα διαχείρισης που θα ρυθμίζουν τόσο την προστασία των ζώων όσο και ενδεχόμενες αντιπαραθέσεις με αυτά. Σε κάθε περίπτωση, τα μέτρα κατά μεμονωμένων ζώων που προκαλούν αντιπαραθέσεις πρέπει να εξακολουθήσουν να αποτελούν την εξαίρεση και να μην να επηρεάζουν το μέλλον και τη βιωσιμότητα του πληθυσμού του είδους·

24.

εκφράζει τη βαθύτατη λύπη της για το γεγονός ότι, επί του παρόντος, οι γεωργοί και οι κτηνοτρόφοι δεν συμμετέχουν στις δραστηριότητες της «Πλατφόρμας της ΕΕ για τη συνύπαρξη ανθρώπων και μεγάλων σαρκοφάγων» και ότι, κατά συνέπεια, τα ειδικά συμφέροντα αυτής της ομάδας συναρμοδίων δεν μπορούν να εκπροσωπηθούν απευθείας στο πλαίσιο της συνεργασίας που έχει θεσπίσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ως εκ τούτου, καλεί τους συναρμοδίους να επιδείξουν προθυμία για την εξεύρεση συναίνεσης σχετικά με το ζήτημα, ώστε να δημιουργηθούν από κοινού, το ταχύτερο δυνατό, οι αναγκαίες προϋποθέσεις για τον συνυπολογισμό των συμφερόντων όλων των συναρμοδίων εντός της πλατφόρμας·

25.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι η ποιότητα και η έκταση των ενδιαιτημάτων των μεγάλων θηρευτών δείχνει μεν σε αρκετές περιφέρειες σημάδια βελτίωσης, αλλά παράλληλα —λόγω γεωργικών και οικονομικών παραγόντων— παρακμάζουν ενίοτε ορισμένες παραδοσιακές μορφές γεωργίας. Διευκρινίζει ότι, ιδίως οι ορεινοί βοσκότοποι και λειμώνες και πολλοί άλλοι οικότοποι, συμπεριλαμβανομένων των ζωνών προστασίας της ορνιθοπανίδας και των φυτοκοινοτήτων, σιγά σιγά εξαφανίζονται παράλληλα με την εξάλειψη των απαραίτητων για την ύπαρξή τους ανθρώπινων δραστηριοτήτων·

26.

εκτιμά ότι είναι απαραίτητο —όσον αφορά τους οικοτόπους και τα είδη γεωργίας που συνδέονται με αυτούς— να παρέχονται νέα —και εύκολα αξιοποιήσιμα— κίνητρα προς τους αγρότες, όχι μόνο στις περιοχές που βρίσκονται σε άμεση επαφή με το δίκτυο «Natura 2000», αλλά επίσης και στις γειτονικές περιοχές, δεδομένου ότι οι εν λόγω μορφές γεωργίας (ιδίως οι παραδοσιακές), στην πλειονότητά τους εκτατικές, και στις οποίες συνεκτιμώνται οι ιδιαιτερότητες κάθε τόπου, συντείνουν σημαντικά στη βελτίωση της βιοποικιλότητας και στη βιώσιμη ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών. Καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει τέτοια κίνητρα και δυνητικές μεθόδους προσαρμογής στην επικείμενη αξιολόγηση του αντικτύπου της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής στη βιοποικιλότητα·

27.

αναγνωρίζει ότι οι ΟΤΑ θα μπορούσαν να λάβουν περισσότερα και πιο αποτελεσματικά μέτρα για την επίτευξη των συναφών με τη βιοποικιλότητα στόχων. Εντούτοις, πιστεύει ότι είναι σκόπιμο να ενισχυθεί η συνεργασία και ο συντονισμός με τα κράτη μέλη και την ΕΕ ώστε να αξιοποιηθούν όλες οι δυνατότητες που προσφέρει η ενεργός συμμετοχή των ΟΤΑ, που σημαίνει ότι θα πρέπει να υπάρξει το κατάλληλο προς τούτο πλαίσιο·

28.

ζητεί τα κράτη μέλη, και πρωτίστως οι ΟΤΑ, να τύχουν τεχνικής συνδρομής από τους οργανισμούς της ΕΕ για την υλοποίηση των δικών τους προγραμμάτων που συγχρηματοδοτούνται με εθνικά και/ή ενωσιακά κονδύλια·

29.

θεωρεί απαραίτητο να εξασφαλιστεί η άμεση εκπροσώπηση των κυνηγών, των θηροφυλάκων και των δασοκαλλιεργητών, καθώς και των κτηνοτρόφων, στις επικοινωνιακές ενέργειες σχετικά με τη βιοποικιλότητα και στις διαδικασίες κατάρτισης των σχεδίων δράσης, δεδομένου ότι, για πολλά πολύτιμα ή προστατευόμενα είδη, εκείνοι ακριβώς είναι που συμβάλλουν σημαντικά στη δημιουργία και διαφύλαξη της υφιστάμενης —θεωρούμενης φυσικής— κατάστασης, καθώς μεριμνούν για τα αποθέματα ρυθμίζοντας τους πληθυσμούς, οργανώνοντας και διαρθρώνοντας τα δάση και αξιοποιώντας τις αναγκαίες υποδομές·

30.

καλεί τα κράτη μέλη να εφαρμόζουν τις εξαιρέσεις και παρεκκλίσεις που προβλέπονται στην περιβαλλοντική οδηγία για ορισμένα είδη που ενδέχεται να προκαλούν αντιπαραθέσεις, με την αναγκαία ταχύτητα και ευελιξία και με το δέοντα συνυπολογισμό της κατάστασης σε περιφερειακή ή τοπική κλίμακα και, όπου απαιτείται, σε συνεργασία με τα γειτονικά κράτη μέλη/περιφέρειες. Επίσης, θεωρεί ότι τα εθνικά και περιφερειακά έργα που αφορούν τους μεγάλους θηρευτές και τα είδη που προκαλούν αντιπαραθέσεις πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες, τις παραδόσεις και τη φυσική και πολιτιστική κληρονομιά του κάθε τόπου·

31.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι οι μηχανισμοί ενισχύσεων που συνδέονται με τις περιοχές «Natura 2000» διαφέρουν σημαντικά από το ένα κράτος μέλος στο άλλο και επισημαίνει ότι σε ορισμένα κράτη μέλη αποφασίστηκε, στα πλαίσια της εφαρμογής της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής, να μην καθιερωθούν αυτές οι ενισχύσεις παρότι σε αυτά διαβιοί σημαντικός αριθμός μεγάλων θηρευτών. Εν προκειμένω, κρίνει σκόπιμη τη λήψη μέτρων ήδη από την παρούσα περίοδο προγραμματισμού·

32.

προτείνει, κατά την ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό των υποδομών μεταφορών (κυρίως δε των οδικών και σιδηροδρομικών), να αποδοθεί ιδιαίτερη σημασία στη διασύνδεση των ενδιαιτημάτων και των διαδρόμων που ακολουθούν τα μεγάλα σαρκοφάγα ζώα. Δεδομένου του αυξανόμενου κατακερματισμού των ενδιαιτημάτων, λόγω του ιδιαίτερου σχεδιασμού του ευρωπαϊκού τοπίου και των περιφράξεών του, οι μεγάλοι θηρευτές συχνά εξαναγκάζονται, είτε ως μεμονωμένα ζώα είτε ως ομάδες, να διασχίζουν περιοχές που εκμεταλλεύεται ο άνθρωπος ή περιοχές στις οποίες κατοικούν άνθρωποι, προκειμένου να μεταναστεύσουν μεταξύ των επιμέρους τμημάτων των ενδιαιτημάτων τους. Αυτή η κατάσταση χρήζει ιδιαίτερης προσοχής στο επίπεδο του χωροταξικού σχεδιασμού και κατά τον σχεδιασμό της διαχείρισης των προστατευόμενων ζωνών και των γειτονικών τους περιοχών·

33.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προσαρμόσει με πιο αποτελεσματικό τρόπο τα χρηματοδοτικά προγράμματα για την αντιμετώπιση των θεμάτων που σχετίζονται με τη βιοποικιλότητα και τη διαχείριση των οικοσυστημάτων, συμπεριλαμβανομένων των ενδιαιτημάτων των μεγάλων σαρκοφάγων, προκειμένου να εξασφαλιστούν η ανάπτυξη των υποδομών και του ανθρώπινου δυναμικού που απαιτούνται για τη διαχείριση των αντιπαραθέσεων μεταξύ της ανθρώπινης δραστηριότητας και ορισμένων ειδών, καθώς και η παροχή ταχείας και χωρίς επιπλοκές αποζημίωσης ή πληρωμής για όλες τις ζημίες που προκαλούνται από μεγάλους θηρευτές·

34.

συμφωνεί ότι είναι εφικτό να εφαρμοστεί με επιτυχία το υπόδειγμα της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης στον τομέα της προστασίας του περιβάλλοντος και ιδίως στη βελτίωση της βιοποικιλότητας. Συνεπώς, θεωρεί ότι πρέπει να ληφθούν νέα και συντονισμένα μέτρα και στον τομέα αυτό·

35.

προκειμένου να προωθηθεί η όσο το δυνατόν ευρύτερη και πιο συνειδητή ενεργός συμμετοχή των ΟΤΑ, προτείνει να διοργανώσει συνέδριο το 2019, από κοινού με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με θέμα την κατάλληλη συνύπαρξη με τα είδη που προκαλούν αντιπαραθέσεις, ιδίως δε με τους μεγάλους θηρευτές, κατά τρόπο ασφαλή και χρήσιμο για τις κοινότητες. Αυτό θα επέτρεπε να αξιολογηθεί ο αντίκτυπος της παρούσας γνωμοδότησης πρωτοβουλίας, καθώς και η λειτουργία των σχετικών πλατφορμών στις ευρωπαϊκές και βιογεωγραφικές περιοχές, και να αναπτυχθεί πολιτικός και επιστημονικός προβληματισμός σχετικά με τα συγκεκριμένα μέτρα για την περίοδο μετά το 2021·

36.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να λάβει τα απαραίτητα μέτρα ώστε οι ΟΤΑ, οι οργανώσεις τους και οι εκπρόσωποί τους να εκπροσωπούνται άμεσα και να μπορούν να συμμετέχουν ουσιαστικά και αποτελεσματικά στην οργάνωση των πλατφορμών και των μηχανισμών συνεργασίας που αφορούν τα είδη που προκαλούν αντιπαραθέσεις, καθώς και στην εκπόνηση των σχετικών πολιτικών. Ζητά να δημοσιεύει η Επιτροπή συστάσεις και κατευθυντήριες γραμμές προς τον σκοπό αυτόν, ώστε να βοηθά και τα κράτη μέλη στην ανταλλαγή ορθών πρακτικών·

37.

πιστεύει ότι θα ήταν χρήσιμο οι ΟΤΑ των περιοχών που επηρεάζονται από τους μεγάλους θηρευτές να καθιερώσουν, ήδη από την τρέχουσα περίοδο προγραμματισμού, μια συνεργασία κατά το πρότυπο των ευρωπαϊκών ομίλων εδαφικής συνεργασίας (ΕΟΕΣ) —είτε σε βάση μακροπεριφέρειας ή βιογεωγραφικής περιοχής είτε υπό μορφή δομής ανοιχτής σε όλα τα εδάφη της Ευρωπαϊκής Ένωσης—, για την αντιμετώπιση των κοινών ή παρεμφερών προβλημάτων και την πιο αποτελεσματική και συντονισμένη δράση.

23.5.2018   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 176/29

1.

επικροτεί την προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ενδιάμεση επανεξέταση της προόδου στην εφαρμογή της στρατηγικής για την ψηφιακή ενιαία αγορά, την οποία κρίνει ιδιαίτερα χρήσιμη για την καταγραφή τόσο της προόδου που έχει σημειωθεί όσο και των απαιτούμενων μέτρων για την υλοποίηση των δεσμεύσεων και για τον εντοπισμό των τομέων στους οποίους απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες και νέες δράσεις·

2.

επιβεβαιώνει τη σπουδαιότητα των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, καθώς και του ρόλου που διαδραματίζουν στην υλοποίηση των συστάσεων της στρατηγικής για την ψηφιακή ενιαία αγορά, καθότι αποτελούν την κινητήρια δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο και είναι σε θέση να παράγουν, να αξιοποιούν και να διαχειρίζονται μεγάλο αριθμό προϊόντων και υπηρεσιών ψηφιακής πληροφορίας·

3.

υπενθυμίζει τη στήριξη που δόθηκε για την ανάπτυξη των ηλεκτρονικών επικοινωνιών στην εσωτερική αγορά με σκοπό να προαχθεί η δυναμική και βιώσιμη ανάπτυξη σε όλους τους τομείς της οικονομίας και, για αυτόν το σκοπό, επισημαίνει το ζωτικό ρόλο και τις δυνατότητες των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στην ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας·

4.

επισημαίνει το σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές στην παροχή ψηφιακών υπηρεσιών στους πολίτες και στη δημιουργία και τη διαχείριση ψηφιακών υποδομών, συχνά στο πλαίσιο διασυνοριακής ή διαπεριφερειακής συνεργασίας. Αυτές οι υπηρεσίες απαιτούν την άμεση λήψη μέτρων προκειμένου να επιτευχθούν ισορροπημένες αλλαγές στην άρση των εμποδίων που τίθενται στις διασυνοριακές διαδικτυακές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων των διαφορών στις νομοθεσίες των κρατών μελών όσον αφορά την οργάνωση και τη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης, τις συμβάσεις και τα δικαιώματα του δημιουργού (1)·

5.

συνιστά τη θέσπιση προϋποθέσεων που διευκολύνουν τη σύνδεση όλων των περιοχών σε ευρυζωνικές και υπερυψηλών ταχυτήτων ευρυζωνικές υπηρεσίες οι οποίες θα καταστούν μακροπρόθεσμα αποτελεσματικές σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον, και καλεί την Επιτροπή, στο πλαίσιο της υλοποίησης της ψηφιακής ενιαίας αγοράς, να παρουσιάζει, επίσης σε τακτική βάση, την πρόοδο που καταγράφεται όσον αφορά τη γεφύρωση του ψηφιακού χάσματος, ιδίως σε περιφερειακό και σε τοπικό επίπεδο (2)·

6.

υπογραμμίζει τη σπουδαιότητα της κάλυψης όλων των πτυχών που συνδέονται με τη διαλειτουργικότητα και την ψηφιακή ταυτοποίηση, την ψηφιακή υπογραφή, την ηλεκτρονική διαχείριση εγγράφων καθώς και με άλλες μείζονες συνιστώσες της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης (e-governance), με πρότυπο τα όσα εφαρμόζονται σε κράτη/περιφέρειες που έχουν πραγματοποιήσει σημαντικές προόδους στον τομέα αυτόν, εξασφαλίζοντας την ασφάλεια και την εμπιστοσύνη πολιτών και επιχειρήσεων·

7.

τονίζει ότι η ψηφιοποίηση αποτελεί ευκαιρία για την επίτευξη οικονομικής ανάπτυξης και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, ιδίως σε απομακρυσμένες περιφέρειες και σε περιφέρειες με δημογραφικές προκλήσεις·

8.

στηρίζει τον εκσυγχρονισμό του νομικού πλαισίου για τα δικαιώματα του δημιουργού ενόψει της ψηφιακής επανάστασης και των αλλαγών στη συμπεριφορά των καταναλωτών και υπογραμμίζει τον καίριο ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν και τις δυνατότητες που μπορούν να παρέχουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές στην εναρμόνιση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας·

9.

επιβεβαιώνει τη σημασία των επενδύσεων στην έρευνα ΤΠΕ, προκειμένου να εξασφαλιστεί η μεγέθυνση και η ανάπτυξη νέων επιχειρήσεων και επισημαίνει ότι, με τη η χρήση των ΤΠΕ στην καινοτομία, θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν βασικές κοινωνικό-οικονομικές προκλήσεις (3)·

10.

προτείνει να εξεταστεί η εφαρμογή ενός συστήματος φορολογίας των διασυνοριακών διαδικτυακών πωλήσεων, βασισμένου στην ισότητα και την αντικειμενικότητα, σύστημα το οποίο θα εναρμονίσει το επίπεδο φόρου που καταβάλλουν οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο πεδίο του ηλεκτρονικού εμπορίου σε ολόκληρη την ΕΕ, με αποτέλεσμα την τόνωση της εμπορικής δραστηριότητας των επιχειρήσεων, ιδίως των ΜΜΕ·

11.

τονίζει ότι η νέα στρατηγική για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο που έχει δρομολογήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να συμβάλει στη βελτιωμένη πρόληψη, ανίχνευση και αντιμετώπιση συμβάντων στον κυβερνοχώρο, στη βελτιωμένη ανταλλαγή πληροφοριών και στον μεγαλύτερο συντονισμό μεταξύ των κρατών μελών και της Επιτροπής για την καταπολέμηση των συμβάντων μεγάλης κλίμακας στον κυβερνοχώρο. Προς τούτο, θα απαιτηθεί εντατική συνεργασία στο πλαίσιο εταιρικών σχέσεων με τη συμμετοχή των κρατών μελών, των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, του ιδιωτικού τομέα και της κοινωνίας των πολιτών (4)·

12.

ενθαρρύνει την ανάπτυξη προτύπων, μέσων και μηχανισμών που εγγυώνται την ασφάλεια των δικτύων και των συστημάτων πληροφοριών τα οποία να συμβαδίζουν με την ταχεία εξέλιξη των απειλών του κυβερνοχώρου, προκειμένου να διασφαλιστεί υψηλό επίπεδο προστασίας σε όλα τα κράτη μέλη·

13.

τονίζει ότι τα τρωτά σημεία σε επίπεδο ασφαλείας, όσον αφορά την αποθήκευση και την πρόσβαση σε δεδομένα, και η αύξηση του αριθμού των κυβερνοεπιθέσεων σε σημαντικές αστικές υποδομές και συστήματα διαχείρισης πόλεων απαιτούν μια ευρύτερη δέσμη συστημικών και συντονισμένων παρεμβάσεων που θα περιλαμβάνουν τον μετριασμό και την πρόληψη, και θα διασφαλίζουν τη θέσπιση, μέσω πρωτοβουλιών καθοδηγούμενων από την αγορά καθώς και μέσω κανονισμών και δράσεων επιβολής καθοδηγούμενων από την κεντρική διοίκηση. Πρέπει να αναπτυχθούν προγράμματα προηγμένης κατάρτισης σε θέματα ασφάλειας και να εφαρμοστούν επίσης σε επίπεδο τοπικών και περιφερειακών αρχών, συμπεριλαμβανομένων των αρχών που δραστηριοποιούνται στους τομείς των ηλεκτρονικών συμβάσεων προμηθειών, της ανάπτυξης και της καθημερινής λειτουργίας τεχνολογιών που σχετίζονται με τις έξυπνες πόλεις·

14.

διαπιστώνει ότι η επίτευξη των στόχων της ψηφιακής ενιαίας αγοράς προϋποθέτει την προστασία των αξιών, της κοινωνίας και των εθνικών οικονομιών από τις αρνητικές επιπτώσεις των επιθέσεων στον κυβερνοχώρο, καθώς και το σεβασμό προς τις θεμελιώδεις αξίες, όπως η ελευθερία έκφρασης, το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή και η προώθηση της ανοιχτής, ελεύθερης και διαφανούς χρήσης των τεχνολογιών του κυβερνοχώρου·

15.

συνειδητοποιεί τον κίνδυνο που προκαλούν τα διασυνοριακά συμβάντα στον κυβερνοχώρο, τα οποία, επί του παρόντος, εξελίσσονται ανησυχητικά λόγω της συχνότητάς τους και του επιπέδου κινδύνου που ενέχουν. Δεδομένου ότι οι απειλές αυτές στα συστήματα δικτύων και πληροφοριών μπορούν να παρεμποδίσουν την άσκηση των οικονομικών δραστηριοτήτων και να προκαλέσουν σημαντικές οικονομικές ζημίες, υπονομεύοντας την εμπιστοσύνη των χρηστών και προκαλώντας σημαντικές ζημιές στην οικονομία της ΕΕ, η ΕΟΚΕ απευθύνει έκκληση για ενίσχυση της συνεργασίας και του συντονισμού μεταξύ των κρατών μελών, ιδίως όσον αφορά τη διαχείριση διασυνοριακών και εκτεταμένης κλίμακας συμβάντων ασφάλειας στον κυβερνοχώρο·

16.

είναι πεπεισμένη ότι η εμπιστοσύνη των χρηστών στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες πρέπει να τονωθεί, και να διασφαλιστεί ότι αυτοί θα ενημερώνονται σχετικά με τα δικαιώματά τους και θα προστατεύονται κατά τη διάρκεια της δραστηριότητάς τους στο επιγραμμικό περιβάλλον, ενώ, συγχρόνως, θα εξασφαλίζεται η προστασία των δικαιωμάτων του δημιουργού και της πνευματικής ιδιοκτησίας·

17.

συμφωνεί με τη θέσπιση ενός οργανισμού της ΕΕ για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο με πλήρη λειτουργική ικανότητα και με ένα σταθερό λειτουργικό πλαίσιο στο οποίο θα ρυθμίζονται οι συναφείς αρμοδιότητες για ολόκληρο τον κύκλο ζωής σε θέματα ασφάλειας στον κυβερνοχώρο καθώς και η πρόληψη, ο εντοπισμός και η επίλυση των περιστατικών στον κυβερνοχώρο, όποτε αυτά ανακύπτουν·

18.

υποστηρίζει την πρόταση για τη διοικητική τήρηση και την τεχνική διαχείριση ενός ευρωπαϊκού πλαισίου παγκόσμιας πιστοποίησης για την ασφάλεια στον τομέα των ΤΠΕ, το οποίο να θεμελιώνεται στα υφιστάμενα συστήματα πιστοποίησης και να αναγνωρίζεται σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ·

19.

συνιστά τη συνέχιση των δράσεων για την καταπολέμηση των επιθέσεων στον κυβερνοχώρο, μέσα σε ένα ενδεδειγμένο νομικό πλαίσιο, με την εφαρμογή μέτρων ασφαλείας για τη βελτίωση της προστασίας των κρίσιμων υποδομών, ούτως ώστε οι πολίτες και οι επιχειρήσεις να απολαμβάνουν ένα ασφαλές και αξιόπιστο ψηφιακό περιβάλλον, με ταυτόχρονο σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων και των λοιπών θεμελιωδών αξιών της ΕΕ·

20.

τονίζει τον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν οι διαδικτυακές πλατφόρμες στη διευκόλυνση των συζητήσεων θεμάτων κοινού ενδιαφέροντος σχετικά με την εγκατάσταση, τη συντήρηση και την ανάπτυξη των ευρυζωνικών δικτύων υψηλής ταχύτητας σε όλες τις περιφέρειες και τα εδάφη της ΕΕ·

21.

επικροτεί την εξαγγελία της Επιτροπής ότι θα ενισχύσει τη δημιουργία «Κόμβων Ψηφιακής Καινοτομίας» και απευθύνει έκκληση προς την Επιτροπή να επιδιώξει γεωγραφική ισορροπία κατά την κατανομή των πόρων (5)·

22.

παρατηρεί ότι είναι αναγκαία η κατασκευή ευρυζωνικών δικτύων, ως λύση για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των τρεχουσών οικονομικών και κοινωνικών προκλήσεων και την ένταξη σε μια κοινωνία της γνώσης·

23.

Επισημαίνει ότι η χρήση του διαδικτύου και των διαθέσιμων υπηρεσιών αποτελεί παράγοντα που συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη και την απασχόληση, στην κοινωνική ισότητα και την ισότιμη πρόσβαση στην πληροφόρηση. Η πρόσβαση στο διαδίκτυο μπορεί να θεωρηθεί ως γνήσιο δικαίωμα του πολίτη και ως δείκτης της ποιότητας διαβίωσης·

24.

παρατηρεί την αυξανόμενη επιρροή των διαδικτυακών πλατφορμών (μηχανές αναζήτησης, μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καταστήματα εφαρμογών κλπ.) στη διαδικτυακή οικονομία·

25.

συνιστά την ανάπτυξη δικτύων με αποτελεσματικό και βιώσιμο τρόπο. Η δημιουργία ενός δικτύου υψηλής ταχύτητας με ένα καλό επίπεδο κάλυψης απαιτεί εκτεταμένες και μακροπρόθεσμες επενδύσεις στις υποδομές, ενώ, ταυτοχρόνως, οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να παρέχουν τα κατάλληλα εργαλεία για να διευκολυνθεί η πρόσβαση των ιδιωτικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στις αγροτικές περιοχές·

26.

προτείνει να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στην αποτελεσματικότερη κατανομή του ραδιοφάσματος και στην τόνωση των ιδιωτικών επενδύσεων οι οποίες θα πρέπει να συμπληρώνονται από δημόσιες επενδύσεις έτσι ώστε να πληρούνται οι στόχοι στον τομέα των συστημάτων ηλεκτρονικών επικοινωνιών, αποτρέποντας, παράλληλα, τη μονοπώληση των δικτύων·

27.

κρίνει αναγκαίο να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη των καταναλωτών και των επιχειρήσεων στη χρήση των ηλεκτρονικών υπηρεσιών μέσω διαρκούς ενημέρωσης σχετικά με τα δικαιώματά τους και με τη διασφάλιση επαρκούς επιπέδου ασφαλείας κατά τις διαδικτυακές τους δραστηριότητες, ενώ ενθαρρύνει τον προσδιορισμό αποτελεσματικών μέτρων για την άμεση απομάκρυνση του παράνομου περιεχομένου στο οποίο εκτίθενται·

28.

τονίζει ότι υπάρχει ανάγκη για μια συντονισμένη αντίδραση εκ μέρους των κρατών μελών, των τοπικών και των περιφερειακών αρχών –οι οποίες είναι πολύ συχνά αρμόδιες για τα σχολεία και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα– και άλλων ενδιαφερόμενων φορέων, ούτως ώστε να εντατικοποιηθούν οι προσπάθειες για ενίσχυση του επιπέδου των ψηφιακών δεξιοτήτων, καθώς και για την πρόληψη του αποκλεισμού των πολιτών από την κοινωνία και από την οικονομία που στηρίζεται στις ΤΠΕ. Υπογραμμίζει την τεράστια σημασία των ψηφιακών δεξιοτήτων και προσόντων των πολιτών, καθώς και των εργαζομένων και όσων αναζητούν εργασία, για την ευρεία υλοποίηση της ψηφιοποίησης στην οικονομία και την κοινωνία (6) και εκφράζει ανησυχίες σχετικά με τις συνεχιζόμενες ελλείψεις που έχουν εντοπιστεί από την Επιτροπή όσον αφορά τις ψηφιακές δεξιότητες·

29.

σημειώνει ότι η διαρκώς μεταβαλλόμενη οικονομία, σε διαδικασία ψηφιοποίησης, δημιουργεί νέες ευκαιρίες ώστε οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές να αξιοποιήσουν στο μέγιστο το δυναμικό ανάπτυξης της ψηφιακής οικονομίας. Προς αυτό, απαιτούνται σημαντικές επενδύσεις σε υποδομές και τεχνολογίες ΤΠΕ, ιδίως στα πεδία του υπολογιστικού νέφους και των μαζικών δεδομένων, καθώς και στους τομείς της έρευνας και της καινοτομίας με στόχο την τόνωση της ανταγωνιστικότητας της βιομηχανίας, αλλά και τη βελτίωση των δημόσιων υπηρεσιών και των δεξιοτήτων, όπως και την πρόληψη των αποκλεισμών. Επιδοκιμάζει, σε αυτό το πλαίσιο, την πρωτοβουλία της Επιτροπής να υποβάλει έως την άνοιξη του 2018 —σε συνέχεια της ανακοίνωσής της, της 21ης Σεπτεμβρίου 2017, σχετικά με μια δίκαιη και αποτελεσματική φορολόγηση της ψηφιακής οικονομίας— πρόταση οδηγίας για τον καθορισμό των κανόνων φορολόγησης των κερδών της ψηφιακής οικονομίας στο επίπεδο της ΕΕ (7)·

30.

χαιρετίζει την προώθηση της δωρεάν σύνδεσης στο διαδίκτυο για τους χρήστες από τις τοπικές κοινότητες μέσω της πρωτοβουλίας WIFI4EU η οποία θα ενθαρρύνει τη συμμετοχή ιδιωτών επενδυτών στην ανάπτυξη υποδομών ψηφιακών δικτύων·

31.

στηρίζει την πρωτοβουλία Wifi4EU και επιδιώκει, αφενός, να διασφαλίσει ότι οι τοπικές κοινότητες είναι ενήμερες και, αφετέρου, να πληροφορήσει το κοινό για τα δυνητικά οφέλη της πρωτοβουλίας, έτσι ώστε, κατά τη δημοσίευση της πρώτης πρόσκλησης υποβολής προτάσεων, όσο το δυνατόν περισσότερες επιλέξιμες ευρωπαϊκές δημόσιες αρχές να είναι ήδη προετοιμασμένες να υποβάλουν αίτηση για πρόσβαση στις διαθέσιμες πιστώσεις·

32.

υπογραμμίζει το σημαντικό ρόλο που θα διαδραματίσει η βελτίωση της ποιότητας των ευρυζωνικών συνδέσεων στην ανάπτυξη των δικτύων 5G (καθοριστική παράμετρος για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της οικονομίας και της κοινωνίας), καθώς και στην ανάπτυξη καινοτόμων και ανταγωνιστικών ψηφιακών υπηρεσιών, παράγοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο μακροπρόθεσμα κοινωνικοοικονομικά οφέλη, ανάπτυξη και θέσεις εργασίας, και προάγοντας τη συνοχή. Επαναλαμβάνει το αίτημά της προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ολοκληρώσει το συντομότερο δυνατόν την τυποποίηση των προτύπων 5G, δεδομένου ότι τα πρότυπα είναι κεφαλαιώδους σημασίας για την ανταγωνιστικότητα και τη διαλειτουργικότητα των δικτύων τηλεπικοινωνιών·

33.

επισημαίνει τα προβλήματα πρόσβασης σε διασυνοριακές υπηρεσίες τα οποία αντιμετωπίζουν οι καταναλωτές που επιθυμούν να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες κράτους διαφορετικού από το κράτος στο οποίο διαμένουν·

34.

υπογραμμίζει τα θετικά αποτελέσματα που θα έχει η διασυνοριακή φορητότητα των ηλεκτρονικών υπηρεσιών, καθώς οι χρήστες που ταξιδεύουν σε άλλα κράτη μέλη θα μπορούν να έχουν πρόσβαση στο διαδικτυακό περιεχόμενο στο οποίο είναι συνδρομητές στο κράτος διαμονής τους·

35.

ζητά να καταβληθούν μεγαλύτερες προσπάθειες για τη διευκόλυνση της πρόσβασης όλων των ευρωπαίων πολιτών στις διαδικτυακές υπηρεσίες που είναι διαθέσιμες σε άλλα κράτη μέλη, έτσι ώστε να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα του γεωγραφικού αποκλεισμού, και προκρίνει να καταργηθούν οι αβάσιμες διακρίσεις σε βάρος καταναλωτών από διαφορετικά κράτη μέλη·

36.

τάσσεται υπέρ της απαγόρευσης του αποκλεισμού πρόσβασης σε δικτυακούς τόπους και σε άλλες επιγραμμικές διεπαφές, ανάλογα με τον τόπο κατοικίας του πελάτη, καθώς και της ανακατεύθυνσης των πελατών από μια εθνική έκδοση σε μια άλλη, δεδομένου ότι τόσο οι καταναλωτές όσο και οι επιχειρήσεις, ως τελικοί χρήστες αγαθών ή υπηρεσιών, θίγονται από τέτοιου είδους πρακτικές. Η ανακατεύθυνση του πελάτη πρέπει να πραγματοποιείται μόνον με τη συγκατάθεσή του και οι επιχειρήσεις οφείλουν να προσφέρουν στους πελάτες τους τη δυνατότητα συνεχούς εύκολης πρόσβασης στην επιγραμμική διεπαφή που ο πελάτης χρησιμοποιούσε πριν από την δικτυακή ανακατεύθυνση·

37.

σημειώνει την ανισορροπία που υφίσταται στην παρούσα φάση μεταξύ των συμφερόντων των δημιουργών ψηφιακού περιεχομένου και των καταναλωτών, και θεωρεί αναγκαίο τον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας σχετικά με τα δικαιώματα του δημιουργού και τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας·

38.

διαπιστώνει ότι οι εξελίξεις της ψηφιοποίησης, όπως οι υπηρεσίες υπολογιστικού νέφους ή η συνεχής ροή (streaming), συνοδεύονται από τεράστιες προκλήσεις, ιδίως στον τομέα των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας (8)·

39.

ενθαρρύνει την αυξημένη χρήση των εφαρμογών υπολογιστικού νέφους, προκειμένου να εξασφαλίζεται η πρόσβαση σε υποδομές ευρωπαϊκών ή παγκόσμιων δεδομένων, οι οποίες είναι ζωτικής σημασίας για την άσκηση ορισμένων δραστηριοτήτων σε διάφορους τομείς. Η πρόσβαση σε υποδομές δεδομένων θα πρέπει να πραγματοποιείται με δεδομένο ένα υψηλό επίπεδο ασφάλειας, φορητότητας των δεδομένων και διαλειτουργικότητας·

40.

υπογραμμίζει τη μεγάλη ευθύνη που φέρουν οι ανεξάρτητες αρχές προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα·

41.

θεωρεί απαραίτητη την προσαρμογή της στρατηγικής για την προστασία προσωπικών δεδομένων στις διαρκώς μεταβαλλόμενες ανάγκες του κυβερνοχώρου, λόγω των προεκτάσεών της σε πολλούς τομείς όπως στη δικαιοσύνη, την οικονομία, τις επικοινωνίες, την εκπαίδευση, την υγεία, τη διοίκηση και την προστασία του καταναλωτή·

42.

εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η Επιτροπή παρέχει περιθώριο ελιγμών στα κράτη μέλη όσον αφορά την εφαρμογή των εξαιρέσεων στη χρήση προστατευόμενων έργων για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Με τον τρόπο αυτό, γίνονται σεβαστές οι εθνικές, περιφερειακές και τοπικές ιδιαιτερότητες καθώς και η επακόλουθη παρουσία συγκεκριμένων τύπων αδειών που προέρχονται από διαφορετικές κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες (9)·

43.

υποστηρίζει ότι, σε μακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα, είναι θεμιτή μια εναρμόνιση των κανονιστικών πλαισίων για τις αμοιβές συγγραφέων, δημιουργών και καλλιτεχνών (10)·

44.

θεωρεί ότι οι πόλεις και οι περιφέρειες μπορούν να διαδραματίσουν καίριο ρόλο στη δημιουργία βάσεων δεδομένων με δημοσίως διαθέσιμες πληροφορίες, την παροχή δεδομένων για την ασφάλεια, την ανάπτυξη των αναγκαίων ψηφιακών δεξιοτήτων, τη διασφάλιση και διευκόλυνση της χρηματοδότησης ευρυζωνικών δικτύων και τη δημιουργία ενός κατάλληλου περιβάλλοντος για τη διαπεριφερειακή και τη διασυνοριακή ανταλλαγή διαδικτυακών υπηρεσιών, έτσι ώστε να στηρίζεται ουσιαστικά η ανάπτυξη υπηρεσιών υψηλού επιπέδου σε μια οικονομία βασιζόμενη στα δεδομένα·

45.

σημειώνει ότι η ΕτΠ, σε παλαιότερες γνωμοδοτήσεις της, έχει υπογραμμίσει επανειλημμένα τη συμβολή που μπορούν να προσφέρουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές σε όλα τα στάδια συλλογής δεδομένων και παροχής υπηρεσιών σε πολίτες και επιχειρήσεις. Αυτό παρατηρείται και στην πράξη καθώς στην Ευρώπη αφθονούν τα παραδείγματα του δυναμικού που διαμορφώνεται από τη συνεργασία περιφερειών, εθνικών αρχών και ερευνητικών κέντρων στον χώρο της ενιαίας ψηφιακής αγοράς·

46.

τονίζει το σημαντικό ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές στη στήριξη της εναρμόνισης των δεδομένων και στο αναπτυξιακό δυναμικό της ψηφιακής οικονομίας, και ζητεί να συνυπολογίζονται σε κάθε ενέργεια που αναλαμβάνεται σε εθνικό ή σε ενωσιακό επίπεδο·

47.

σημειώνει ότι μετά την ψήφο των πολιτών του Ηνωμένου Βασιλείου υπέρ της αποχώρησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι επιχειρήσεις διανύουν περίοδο αβεβαιότητας σχετικά με τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες το Ηνωμένο Βασίλειο θα αποχωρήσει από την ΕΕ. Το καίριο ερώτημα των επιχειρήσεων που παρέχουν διαδικτυακά αγαθά ή υπηρεσίες, ιδίως ψηφιακό περιεχόμενο, αφορά τον τρόπο με τον οποίο θα ισχύει στο Ηνωμένο Βασίλειο η πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ψηφιακή ενιαία αγορά·

48.

υποστηρίζει ότι, στην περίπτωση όπου το Ηνωμένο Βασίλειο αποδεχτεί την ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων και των υπηρεσιών, η ψηφιακή ενιαία αγορά θα ισχύει για το Ηνωμένο Βασίλειο και μετά τη διετία της διαπραγμάτευσης του Brexit.

23.5.2018   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 176/34

1.

αξιολογεί θετικά τα μέτρα που έλαβε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την έναρξη ευρείας συζήτησης σχετικά με το μέλλον της Ευρώπης. Το έγγραφο προβληματισμού για το μέλλον των οικονομικών της ΕΕ επισημαίνει τις βασικές προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει η ΕΕ μετά το 2020, καθώς και τις υποχρεώσεις που πρέπει να εκπληρώσει· προβλέπει την επίδραση των πέντε σεναρίων, τα οποία περιγράφονται στη Λευκή βίβλο, στη διάρθρωση των επόμενων πολυετών δημοσιονομικών πλαισίων (ΠΔΠ) και περιγράφει τις δυνατότητες, τις μεταρρυθμιστικές επιλογές και τους κινδύνους για τον μελλοντικό προϋπολογισμό της ΕΕ·

2.

επισημαίνει ότι ο προϋπολογισμός της ΕΕ βρίσκεται ενώπιον μακροπρόθεσμων προκλήσεων ενώ το τρέχον επίπεδο χρηματοδότησης είναι ανεπαρκές· ως εκ τούτου, απαιτείται η ουσιαστική αναθεώρηση των πολυετών δημοσιονομικών πλαισίων. Η μελλοντική προοπτική του προϋπολογισμού πρέπει να ανταποκρίνεται στις νέες φιλοδοξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίες μετά το 2020 θα χρειάζονται χρηματοδότηση από διάφορες πηγές, ενώ ταυτόχρονα οι δαπάνες της ΕΕ θα πρέπει να συνεχίσουν να διασφαλίζουν μεγαλύτερη ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία·

3.

πιστεύει ότι, στην ανάλυση που γίνεται στο έγγραφο προβληματισμού καταδεικνύεται με σαφήνεια η ανάγκη να αλλάξουν οι κανόνες διακυβέρνησης που εφαρμόζονται στο ΠΔΠ και στο σύστημα χρηματοδότησης της ΕΕ. Η σημερινή κατάσταση –όπου η ευρωπαϊκή οικονομία διανύει τροχιά ανάκαμψης και στο πλαίσιο της οποίας η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ θα πρέπει να οδηγήσει στη λήξη των συστημάτων επιστροφών — αποτελεί πρωτοφανή ευκαιρία, εδώ και περισσότερα από 30 χρόνια, για μια ριζική μεταρρύθμιση του συστήματος χρηματοδότησης της ΕΕ·

4.

υπογραμμίζει τη σημασία των πολυετών δημοσιονομικών πλαισίων τα οποία θα πρέπει να συνεχίσουν να είναι προσανατολισμένα στις επενδύσεις και να υποστηρίζουν τους κοινούς στόχους και πολιτικές της ΕΕ· Ως εκ τούτου, δεν προκύπτει ανάγκη ούτε για ειδικά μέσα χωριστά από το ΠΔΠ ούτε για την πρόβλεψη χωριστών προϋπολογισμών για τις χώρες της ευρωζώνης και τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ·

5.

υπενθυμίζει ότι η οικονομική κρίση κατέδειξε τους περιορισμούς στον προϋπολογισμό της ΕΕ, ο οποίος αποτελεί μεν μόνο το 1 % του ΑΕΕ της ΕΕ, αλλά μέσω αυτού υλοποιούνται οριζόντια ζητήματα που υπερβαίνουν τις δυνατότητες παρέμβασης των κρατών μελών. Το ισχύον ΠΔΠ είναι σημαντικό για την επίτευξη της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής, την υποστήριξη των έργων στον τομέα της έρευνας και της ανάπτυξης, των υποδομών μεταφορών και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, δεν είναι όμως αρκετά ευέλικτο έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες και τις νέες προκλήσεις, οι οποίες οδήγησαν στην αναγκαστική χρήση του ανώτατου ορίου οικονομικών πόρων στον τρέχοντα προϋπολογισμό·

6.

διαπιστώνει επίσης ότι η προσέγγιση του «καθαρού υπολοίπου», στην οποία παραβλέπονται οι αποδόσεις των επενδύσεων για την ιδιωτική οικονομία, και οι παρατεταμένες διαπραγματεύσεις στο πλαίσιο της ετήσιας διαδικασίας του προϋπολογισμού για κάθε δαπανώμενο ευρώ δεν αναδεικνύουν την πραγματική ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία και παρεμποδίζουν την εφαρμογή περισσότερο φιλόδοξων πολιτικών και προγραμμάτων. Επιπλέον, τόσο το επίπεδο των δαπανών όσο και το ισχύον σύστημα ιδίων πόρων αποδείχθηκαν μη βέλτιστα. Καλεί το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να αποφασίζει με ειδική πλειοψηφία όταν εκδίδει τον κανονισμό για τη θέσπιση του ΠΔΠ, όπως ορίζεται στο άρθρο 312 παράγραφος 2 περίπτωση 2 της ΣΛΕΕ·

7.

εφιστά εκ νέου την προσοχή στις μεταβαλλόμενες ανάγκες της ΕΕ και τις σημαντικές προκλήσεις για τον προϋπολογισμό της ΕΕ μετά το 2020 στους ακόλουθους τομείς: 1) κοινωνική δικαιοσύνη και φτώχεια 2) πρόσβαση των κατοίκων σε δημόσιες υπηρεσίες, στέγαση και εκπαίδευση 3) ανταγωνιστικότητα και καινοτομία 4) δημιουργία θέσεων εργασίας, 5) δημογραφικές μεταβολές, μετανάστευση και ασφάλεια των πολιτών 6) κοινή αμυντική πολιτική 7) κλιματική αλλαγή 8) οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή 9) γεωργία και ασφάλεια τροφίμων 10) υποδομές και κινητικότητα 11) ενέργεια 12) αντίκτυπος της παγκοσμιοποίησης 13) αειφόρος ανάπτυξη 14) ιδιαίτερες επιπτώσεις που μπορεί να προξενήσει σε ορισμένες περιοχές η απομάκρυνση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ 15) ψηφιοποίηση. Κατά συνέπεια, το ΠΔΠ πρέπει να εστιάσει στη διασφάλιση των μέσων προκειμένου να ξεπεραστούν τα εν λόγω προβλήματα και να προκύψει απτή ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία για τους πολίτες της ΕΕ·

8.

σημειώνει με ανησυχία ότι οι περικοπές στον προϋπολογισμό της ΕΕ (σχετιζόμενες μεταξύ άλλων με το Brexit) χωρίς να αυξηθούν τα κεφάλαια από ίδιους πόρους θα έχουν αποτέλεσμα να αυξηθεί η επιβάρυνση των κρατών μελών μέσω των συνεισφορών ή θα επιφέρουν αναπόφευκτα περιορισμούς στην προαγωγή των υποστηριζόμενων πολιτικών·

9.

τονίζει τη σημασία της χρήσης του προϋπολογισμού της ΕΕ με πιο αποτελεσματικό τρόπο μέσω της επέκτασης της αρχής της εταιρικής σχέσης σε όλες τις πτυχές του προϋπολογισμού και του εξορθολογισμού των ταμείων και των αντίστοιχων κανόνων τους.

10.

ζητεί συνεπώς τα μελλοντικά κοινά δημοσιονομικά πλαίσια να είναι μεγαλύτερης κλίμακας έτσι ώστε η ΕΕ να μπορεί να αναλάβει την ευθύνη για την επίτευξη των στόχων των Συνθηκών, των νέων πολιτικών προτεραιοτήτων, καθώς και τα καθηκόντων που απορρέουν από αυτές. Τούτο δεν πρέπει να περιορίσει σε κανένα κράτος μέλος ή περιφέρεια την κοινή γεωργική πολιτική ή την πολιτική συνοχής, το μερίδιο των οποίων —δεδομένης της κλίμακας και του δομικού χαρακτήρα των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η ΕΕ— πρέπει τουλάχιστον να διατηρηθεί ως έχει στον προϋπολογισμό της ΕΕ·

11.

επισημαίνει ότι η κλίμακα των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η ΕΕ και οι δυναμικές διεργασίες στο περιβάλλον της έχουν αποτέλεσμα ο προϋπολογισμός της ΕΕ να πρέπει να είναι περισσότερο λειτουργικός και ευέλικτος από ποτέ και να ανταποκρίνεται καλύτερα στις νέες τάσεις και αλλαγές στις κατευθύνσεις της πολιτικής. Αυτή η αρχή πρέπει να αφορά τόσο τα δυσμενή φαινόμενα όσο και τις προκύπτουσες αναπτυξιακές ευκαιρίες. Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο να υιοθετηθεί ένας πιο απλουστευμένος, διαφανής, δίκαιος και συμβατός με τις δημοκρατικές αρχές προϋπολογισμός της ΕΕ, σύμφωνα με τις συστάσεις της ομάδας υψηλού επιπέδου, όσον αφορά τους ίδιους πόρους·

12.

επισημαίνει ότι ο μελλοντικός προϋπολογισμός της ΕΕ πρέπει να λαμβάνει υπόψη τον ιδιαίτερο χαρακτήρα των περιοχών υπό το πρίσμα των υφιστάμενων δυνατοτήτων και των ελλειμμάτων τους στην ανάπτυξη, καθώς και λαμβανομένων υπόψη των γεωγραφικών και δημογραφικών προκλήσεων που αντιμετωπίζουν. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ που θα καταρτιστεί σε αυτή τη βάση θα επιτρέπει την ανάληψη περισσότερων ευθυνών ως προς τις δεσμεύσεις και τα αποτελέσματα των μέτρων που εφαρμόζονται σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Εν προκειμένω, επισημαίνει την ιδιαίτερη σημασία της επιμερισμένης διαχείρισης ως μέσου διασφάλισης της συνεκτικής τοπικής ανάπτυξης, καθότι συνδέει τις ενωσιακές πολιτικές με την επιτόπια εφαρμογή τους·

13.

σημειώνει με ανησυχία ότι στο έγγραφο προβληματισμού — το οποίο πραγματεύεται ζητήματα που θα έχουν καίρια σημασία για τη μορφή της Ευρώπης κατά τα προσεχή έτη— δεν τονίζεται ο ρόλος των τοπικών και περιφερειακών αρχών, ειδικά στις περιπτώσεις εκείνες που οι αρμοδιότητες στους τομείς που περιγράφονται στο σημείο 7 είναι της αποκλειστικής τους ευθύνης·

14.

υπενθυμίζει ότι η ειδική αναφορά στην προώθηση και την προστασία των περιφερειακών και τοπικών αρχών στη Συνθήκη της Λισαβόνας πρέπει να τεθεί πλήρως σε εφαρμογή με σεβασμό στην αρχή της επικουρικότητας και διασφαλίζοντας ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές μπορούν — ιδίως μέσω της ΕτΠ- να συμμετέχουν στην ευρωπαϊκή νομοθετική διαδικασία, συνεκτιμώντας το γεγονός ότι, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, είναι οι τελικοί αποδέκτες των πολιτικών και των προγραμμάτων της ΕΕ, ενώ, συγχρόνως, διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην εφαρμογή της ενωσιακής νομοθεσίας. Επιπλέον, μέσω του προϋπολογισμού της ΕΕ θα πρέπει να κατοχυρώνεται η συμμόρφωση με την αρχή της επικουρικότητας, έτσι ώστε να αντικατοπτρίζει επαρκώς τον επιμερισμό αρμοδιοτήτων μεταξύ ενωσιακού, εθνικού και τοπικού επιπέδου·

15.

επαναλαμβάνει την υποστήριξή της στην επταετή περίοδο προγραμματισμού που αναφέρεται στη γνωμοδότηση για το μέλλον της πολιτικής συνοχής. Ωστόσο, η ΕτΠ αναγνωρίζει επίσης τα πλεονεκτήματα μιας μακρύτερης περιόδου προγραμματισμού 10 ετών (5 + 5) με υποχρεωτική, πλήρη ενδιάμεση αναθεώρηση. Προτείνει, ως εκ τούτου, να υποστηριχθεί για τελευταία φορά μια επταετής περίοδος προγραμματισμού πριν από την προσαρμογή της στον εκλογικό κύκλο. Τα σενάρια αυτά θα είχαν ως αποτέλεσμα την επαρκή σταθερότητα και προβλεψιμότητα, καθώς και την καλύτερη εκπλήρωση των απαιτήσεων στρατηγικού προγραμματισμού. Επιπλέον, χάρη σε μια πλήρη ενδιάμεση επανεξέταση, τα αποτελέσματα των πρώτων ετών εφαρμογής θα μπορούσαν να είναι ήδη διαθέσιμα και να τεθούν σε εφαρμογή για να καταστεί η χρήση του προϋπολογισμού της ΕΕ πιο αξιόπιστη και ακριβής. Θα πρέπει, επίσης, να μπορεί να εφαρμόζεται ένα κριτήριο δημοσιονομικής ευελιξίας που να επιτρέπει τη λήψη μέτρων σε περιπτώσεις σοβαρών κρίσεων ή αλλαγής προτεραιοτήτων

16.

χαιρετίζει το σαφές και φιλόδοξο χρονοδιάγραμμα των διαδικαστικών εργασιών για την έγκριση του νέου ΠΔΠ που πρότειναν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο επιτρέπει τη σύναψη συμφωνίας με το Συμβούλιο πριν από τις ευρωεκλογές του 2019. Ωστόσο, η ΕτΠ εκφράζει την μεγάλη ανησυχία της για την πρόταση του Συμβουλίου να εγκριθεί η τελική συμφωνία για το μελλοντικό ΠΔΠ μόνο μετά την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ. Προειδοποιεί δε ότι η υπερβολική παράταση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων για το ΠΔΠ θα προκαλέσει σημαντικές καθυστερήσεις στην έγκριση της μελλοντικής νομοθετικής δέσμης και θα καταστήσει αδύνατη την έγκαιρη εφαρμογή της.

17.

επισημαίνει ότι στο χρονοδιάγραμμα δεν προβλέπεται ακόμη πλαίσιο διάδοχης στρατηγικής της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Ως προς τούτο, ζητεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να επισπεύσει τις εργασίες για τη χάραξη μιας στρατηγικής στην οποία θα πρέπει να τίθενται φιλόδοξοι μεν, αλλά και ρεαλιστικοί στρατηγικοί στόχοι· στόχοι που θα πρέπει να εκπληρωθούν για την καλύτερη προσαρμογή των μελλοντικών ενωσιακών και εθνικών πολιτικών με τη βοήθεια των διαθέσιμων μέσων και χρηματοδοτικών πόρων·

18.

επισημαίνει ότι οι τυχόν «μεταβατικές διατάξεις», αν και επιτρέπονται βάσει του δημοσιονομικού κανονισμού για το ΠΔΠ, θα οδηγήσουν σε σοβαρά νομικά και λειτουργικά προβλήματα στην αρχή του επόμενου ΠΔΠ, γεγονός που θα έχει επιζήμια αποτελέσματα στα επιχειρησιακά προγράμματα και στους δικαιούχους τους, πρωτίστως στις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές. Η ΕτΠ δηλώνει έτοιμη να υποστηρίξει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο και να τους παράσχει τη συμβολή της στις διαπραγματεύσεις για το ΠΔΠ·

19.

χαιρετίζει την προτεινόμενη έννοια της ευρωπαϊκής προστιθέμενης αξίας όσον αφορά τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη Συνθήκη, οι οποίες πρέπει να αποτελούν το πλαίσιο αναφοράς στη συζήτηση για το ΠΔΠ·

20.

θεωρεί σωστά τα προτεινόμενα κριτήρια για την παροχή δημόσιων αγαθών σε ευρωπαϊκή κλίμακα, τις οικονομίες κλίμακας και το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα, όπως και την εδραίωση των κοινών ευρωπαϊκών αξιών και την ενίσχυση της ενιαίας αγοράς. Αυτός ο ορισμός της ευρωπαϊκής προστιθέμενης αξίας δημιουργεί την πεποίθηση ότι θα διατηρηθούν οι αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας για τις δράσεις που λαμβάνονται σε επίπεδο ΕΕ. Έχει ιδιαίτερη σημασία το γεγονός ότι μία από τις προϋποθέσεις για τη συνολική βελτίωση της ανταγωνιστικής θέσης της ΕΕ είναι η μείωση των αναπτυξιακών ανισοτήτων μεταξύ τόσο των χωρών της ΕΕ όσο και στο εσωτερικό τους. Από την άποψη αυτή, πρέπει να υπογραμμιστεί η σημασία της πολιτικής συνοχής στην παραγωγή ευρωπαϊκής προστιθέμενης αξίας μέσω της πραγματοποίησης διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, της ενίσχυσης της διοικητικής ικανότητας σε όλα τα επίπεδα δημόσιας διοίκησης («δευτερογενή αποτελέσματα») και της παροχής άμεσης υποστήριξης π.χ. μέσω της πρωτοβουλίας «Λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές»·

21.

χαιρετίζει την έκκληση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να επικεντρωθεί το ΠΔΠ σε προτεραιότητες που μπορούν να κάνουν πραγματική διαφορά στη ζωή των πολιτών και να συμβάλουν στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στην προστιθέμενη αξία της ΕΕ. Για τον σκοπό αυτό, ο προϋπολογισμός της ΕΕ θα πρέπει επίσης να αντικατοπτρίζει καλύτερα τον διάλογο με τους πολίτες, ιδίως μέσω των δύο πολιτικών συνελεύσεων με δημοκρατικά εκλεγμένα μέλη: του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών. Επιπλέον, θα πρέπει να δημιουργηθούν περισσότερες συνέργειες με τα εθνικά, περιφερειακά και τοπικά κοινοβούλια·

22.

στο πλαίσιο αυτό υποστηρίζει επίσης την έκκληση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για περαιτέρω ανάπτυξη των μεθόδων αξιολόγησης, καθορίζοντας για παράδειγμα τους κατάλληλους δείκτες απόδοσης ή λαμβάνοντας υπόψη την επίδραση των μεμονωμένων πολιτικών στις περιφέρειες με τη χρήση των υφιστάμενων μέσων της πολιτικής συνοχής (π.χ. η Πλατφόρμα ανοικτών δεδομένων για τα ΕΔΕΤ). Συν τοις άλλοις, οι αποφάσεις που αφορούν τις υποστηριζόμενες πολιτικές πρέπει να βασίζονται στην ποιοτική και πολιτική αξιολόγηση των προτεραιοτήτων της ΕΕ και δεν γίνεται να περιορίζονται σε μια καθαρά ποσοτική ανάλυση·

23.

τονίζει ότι υπάρχει κίνδυνος να ληφθούν αποφάσεις που δεν θα προάγουν μέτρα με μεγάλη προστιθέμενη αξία για την Ευρώπη αλλά εκείνα που θα αφορούν τις εθνικές πτυχές —δηλαδή τα καθαρά υπόλοιπα ή την προστασία συγκεκριμένων δημοσιονομικών ορίων—, οι οποίες επηρεάζονται από ισχυρά πολιτικά συμφέροντα. Προτρέπει το Συμβούλιο να αποφύγει τη διεξαγωγή διαπραγματεύσεων για το ΠΔΠ βάσει υπολογισμών των «καθαρών υπολοίπων», δεδομένου του γεγονότος ότι, κατ’ αρχάς τα έμμεσα οφέλη (π.χ. το σχέδιο δράσης της ΕΕ για την ανάπτυξη των ξένων εταιρειών) δεν μπορούν να ληφθούν υπόψη σε αυτούς τους υπολογισμούς και, κατά δεύτερο, αυτοί οι υπολογισμοί αντιβαίνουν στο ευρωπαϊκό πνεύμα συνοχής και αλληλεγγύης·

24.

πιστεύει ότι υπάρχει ανάγκη ριζικής μεταρρύθμισης ώστε να εξαλειφθούν οι αναποτελεσματικοί κανόνες και τα μέσα και να αναβαθμιστούν τα αποδοτικότερα από αυτά. Επαναλαμβάνει ότι η πολυπλοκότητα της δομής του προϋπολογισμού, ιδίως των μηχανισμών επιστροφών και διορθώσεων, καθιστά πιο ασαφή τη δράση της ΕΕ και κλονίζει περαιτέρω την εμπιστοσύνη των πολιτών στα θεσμικά όργανα της ΕΕ. Ζητεί συνεπώς να καταργηθούν οι μηχανισμοί αυτοί, έτσι ώστε να καταστεί δυνατή η εξακρίβωση του πραγματικού κόστους και των οφελών της ΕΕ· εν προκειμένω, η ΕτΠ επισημαίνει την ανάγκη ευρύτερης μέτρησης των συλλογικών οφελών από τις πολιτικές της ΕΕ, των οικονομικών συνεργειών, των διασυνοριακών επιπτώσεων και των θετικών εξωτερικών επιδράσεων·

25.

ζητεί την εναρμόνιση και την ενίσχυση της διαφάνειας του ΠΔΠ. Επισημαίνει δε ότι η δημιουργία δορυφορικών μέσων δεν αποτελεί τη σωστή λύση. Ως εκ τούτου, εξακολουθεί να πιστεύει ότι τα ειδικά μέσα πρέπει να συμπεριληφθούν στη δομή του ΠΔΠ (π.χ. Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση) και ότι πρέπει να υπάρξει η συνέργεια μέσω ενός ενιαίου ρυθμιστικού πλαισίου.

26.

επισημαίνει ότι το μέγεθος του τρέχοντος προϋπολογισμού της ΕΕ δεν είναι αρκετό για να καταστεί δυνατός ο σταθεροποιητικός του αντίκτυπος και, ως εκ τούτου, υπάρχει ανάγκη στήριξης του ΠΔΠ της ΕΕ μετά το 2020 από ιδίους πόρους. Επαναλαμβάνει την έκκλησή της για νέες πηγές ιδίων πόρων με τη μορφή δέσμης που θα συνδυάζει διάφορους φόρους (ευρωπαϊκός φόρος εισοδήματος εταιρειών [ECIT/European Corporate Income Tax], ΚΕΒΦΕ, ΦΧΣ, κρατικά έσοδα από τη νομισματοκοπή, φορολογία των κερδών της ψηφιακής οικονομίας, μεταρρυθμισμένος ΦΠΑ)·

27.

καλεί το Συμβούλιο και την Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ να μεγιστοποιήσουν τις προσπάθειές τους προκειμένου να πείσουν τα κράτη μέλη να μεταρρυθμίσουν ριζικά τους ιδίους πόρους της ΕΕ. Τα συμπεράσματα από την έκθεση της Ομάδας υψηλού επιπέδου για τους ίδιους πόρους αποτελούν εξαιρετική βάση για την επιχειρηματολογία αυτή·

28.

καλεί τα κράτη μέλη να εξετάσουν το ενδεχόμενο αύξησης των συνεισφορών στον προϋπολογισμό της ΕΕ με κριτήριο το επίπεδο των εισοδημάτων τους που υπολογίζεται βάσει του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματος (ΑΕΕ)·

29.

προειδοποιεί ότι ο καθορισμός του επιπέδου δαπανών στο 1 % του ΑΕΕ της ΕΕ μετά την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ θα έχει αποτέλεσμα την ετήσια μείωση του προϋπολογισμού της ΕΕ κατά περισσότερο από 23 δισ. ευρώ· Επομένως, προτείνει να οριστεί ο επόμενος προϋπολογισμός τουλάχιστον στο 1,3 % του ΑΕΕ της ΕΕ, υποστηρίζοντας έτσι τη σχετική πρόταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου·

30.

ζητεί την απλούστευση της δομής του ΠΔΠ. Οι κύριοι τομείς χρηματοδότησης πρέπει να αντικατοπτρίζουν τις προτεραιότητες που θα υποστηριχθούν και ταυτόχρονα να αναγνωρίζονται εύκολα από τους πολίτες (π.χ. πολιτική συνοχής, ΚΓΠ)·

31.

ζητεί να διασφαλιστεί στο μελλοντικό ΠΔΠ η ισορροπία μεταξύ της απαραίτητης ευελιξίας και της σταθερότητας της χρηματοδότησης των στρατηγικής σημασίας για την ΕΕ πεδίων δράσης. Εν προκειμένω, είναι αναγκαίο να θεσπιστεί ένας κατάλληλος μηχανισμός δημιουργίας αποθεματικών, χάρη στον οποίο θα αποτρέπεται η αδικαιολόγητη συσσώρευση χρηματοδοτικών μέσων και ταυτόχρονα θα καθορίζονται σαφή κριτήρια για τη διάθεσή του. Επομένως, η ΕτΠ προτείνει τη δημιουργία αποθεματικού αντιμετώπισης κρίσεων για καταστάσεις κατά τις οποίες ανακύπτει μια απρόβλεπτη κρίση ή μια νέα υποχρέωση, μη προγραμματισμένου αποθεματικού και την ενίσχυση των υφιστάμενων ειδικών μέσων ευελιξίας·

32.

υπογραμμίζει την ανάγκη να διασφαλιστεί η συνεκτικότητα μεταξύ των ενωσιακών μέσων, έτσι ώστε να συμβάλλουν στο σύνολο τους στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ και να διευκολύνουν την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων στα κράτη μέλη·

33.

ζητεί όλα τα εισπραττόμενα πρόστιμα που επιβάλλονται στον τομέα της πολιτικής ανταγωνισμού να ενσωματωθούν στον προϋπολογισμό της ΕΕ ως έσοδα με ειδικό προορισμό·

34.

τονίζει την ανάγκη να ενισχυθεί η συμπληρωματικότητα και να μειωθεί η αλληλοεπικάλυψη των υφιστάμενων χρηματοδοτικών μέσων της ΕΕ για λόγους περαιτέρω αύξησης της αποτελεσματικότητας στον μελλοντικό προϋπολογισμό της ΕΕ. Αυτή η ενοποίηση θα αυξήσει επίσης την κρίσιμη μάζα των χρηματοδοτικών μέσων και θα συμβάλει στην πιο αδιάτρητη και ευκολότερη πρόσβαση στα εν λόγω κεφάλαια·

35.

εξακολουθεί να πιστεύει ότι ο μελλοντικός προϋπολογισμός πρέπει να επικεντρώνεται στα αποτελέσματα. Όσον αφορά τη σύνδεση των ενωσιακών πόρων με το συντονισμό της οικονομικής πολιτικής στην ΕΕ, η ΕτΠ αντιτίθεται στην ιδέα της απλής υπαγωγής της πολιτικής συνοχής στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο —αντί της εναρμόνισής της—, δεδομένου ότι η πολιτική συνοχής διαθέτει ιδία νομιμότητα η οποία κατοχυρώνεται από τις Συνθήκες της ΕΕ. Επιπλέον, εάν πρόθεση είναι να γίνει η σχέση αυτή πιο αποτελεσματική με την ενσωμάτωση της πολιτικής συνοχής στα εθνικά προγράμματα μεταρρυθμίσεων, αυτά θα πρέπει, ξεκινώντας από το ενωσιακό επίπεδο, να διαμορφωθούν εκ νέου έτσι ώστε να διατηρηθεί η εδαφική διάσταση και η αποκεντρωμένη προσέγγιση που βασίζεται στην εταιρική σχέση (1)· Η ΕτΠ είναι εξάλλου πεπεισμένη ότι, προκειμένου το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο να καταστεί πιο αποτελεσματικό και να ενισχυθεί η οικειοποίησή του σε τοπικό επίπεδο, η διαρθρωμένη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο ως εταίρων —δεδομένης της πραγματικής κατανομής των εξουσιών και των αρμοδιοτήτων στα διάφορα επίπεδα διακυβέρνησης των κρατών μελών της ΕΕ— αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση (2)·

36.

προτείνει περαιτέρω στήριξη στην τοπικά προσανατολισμένη προσέγγιση των πολιτικών της ΕΕ, με την ενίσχυση του τοπικού και περιφερειακού επιπέδου καθώς και των διαπεριφερειακών λειτουργικών περιοχών ως βασικών εκφραστών της υλοποίησης των στόχων της ΕΕ για τους πολίτες·

37.

ως εκ τούτου, επαναλαμβάνει την έκκλησή της να διατηρηθεί η πολιτική συνοχής ως προτεραιότητα στη διάρθρωση του μελλοντικού προϋπολογισμού για όλες τις περιφέρειες της ΕΕ και υποστηρίζει σθεναρά τη «Συμμαχία συνοχής» (#Cohesion Alliance). Θεωρεί ότι οι τρεις διαστάσεις της συνοχής (οικονομική, κοινωνική και εδαφική) έχουν ιδιαίτερη σημασία για την ισχυρότερη οικονομική σύγκλιση στην ΕΕ, καθότι μέσω αυτών εξασφαλίζεται πιο ολοκληρωμένη και κοινωνικά ευαίσθητη Ευρώπη και επιτρέπεται σε όλες τις περιφέρειες της ΕΕ να επωφεληθούν από την ενιαία αγορά. Η μεγαλύτερη συνοχή και η εδαφική ανθεκτικότητα αποτελούν βασικούς παράγοντες που καθορίζουν την ανταγωνιστική θέση της ΕΕ σε παγκόσμια κλίμακα·

38.

πιστεύει ότι ο νέος προϋπολογισμός πρέπει να επικεντρωθεί περισσότερο στην αναζήτηση και τη δημιουργία βιώσιμων πλεονεκτημάτων και στην καλύτερη αξιοποίηση των αναπτυξιακών δυνατοτήτων και πόρων. Υπό το πρίσμα αυτό, η πολιτική συνοχής είναι σε θέση να εγγυηθεί πραγματικά και μετρήσιμα αποτελέσματα σε επίπεδο ΕΕ και σε χαμηλότερα επίπεδα. Ως εκ τούτου, η συμβολή της, ως πολιτική που παράγει ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία, πρέπει να διατηρηθεί τουλάχιστον στον γενικό προϋπολογισμό της ΕΕ·

39.

εφιστά την προσοχή στην ανάγκη διατήρησης επαρκών χρηματοδοτικών πόρων και στήριξης της εσωτερικής ανάπτυξης όλων των περιοχών στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής. Ταυτόχρονα, επισημαίνει την ανάγκη η πολιτική αυτή να γίνει πιο ελαστική για τις τοπικές και περιφερειακές αρχές που συμμετέχουν άμεσα και έμμεσα στη χρησιμοποίηση του 75 % του προϋπολογισμού της ΕΕ·

40.

ζητεί να διατηρηθεί η σημερινή μορφή επιμερισμένης διαχείρισης των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών και επενδυτικών ταμείων, η οποία εγγυάται την αποτελεσματικότητά τους και τη δυνατότητα συνεχούς διαλόγου καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου προγραμματισμού· υπογραμμίζει, υπό αυτό το πρίσμα, την ξεχωριστή σημασία του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ), στο πλαίσιο των ΕΔΕΤ, για την υλοποίηση του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων και την αντιμετώπιση των κοινωνικών ανισοτήτων στην ΕΕ· ζητεί επίσης το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση (ΕΤΠΠ) να καταστεί αναπόσπαστο μέρος των μελλοντικών ΕΔΕΤ·

41.

ζητεί να διατηρηθούν τα κατάλληλα κονδύλια για τον μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη», τα προγράμματα COSME, LIFE, «Ορίζοντας 2020», το πρόγραμμα Erasmus+ και την πρωτοβουλία για την απασχόληση των νέων·

42.

επισημαίνει την αυξανόμενη ανάγκη να χρησιμοποιηθούν περισσότερο τα προγράμματα τοπικής συνεργασίας (διασυνοριακή, διακρατική και διαπεριφερειακή συνεργασία) και οι μακροπεριφερειακές στρατηγικές για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας, της απασχόλησης και της κοινωνικής ένταξης. Επιπλέον, τα εν λόγω προγράμματα παράγουν υψηλή προστιθέμενη αξία όσον αφορά τη δημιουργία μιας κοινής ευρωπαϊκής ταυτότητας.

43.

σημειώνει την ανάγκη αύξησης των δαπανών έρευνας και καινοτομίας, οι οποίες έχουν ιδιαίτερα μεγάλη επίδραση στην οικονομική ανάπτυξη, την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ·

44.

επαναλαμβάνει την έκκληση να εξασφαλιστεί δίκαιη, ισορροπημένη και αλληλέγγυα γεωργική πολιτική (3) που θα διαθέτει επαρκώς υψηλό προϋπολογισμό ώστε να μπορεί να εξυπηρετεί τους αγρότες, τις περιφέρειες, τους καταναλωτές και τους πολίτες. Η ΕτΠ συνιστά τη ρύθμιση των γεωργικών αγορών για την αποφυγή δαπανηρών τομεακών κρίσεων και τον καθορισμό ανωτάτων ορίων στις άμεσες ενισχύσεις ανά γεωργική εκμετάλλευση, πράγμα το οποίο θα συμβάλει στην εξοικονόμηση πόρων στο πλαίσιο του πρώτου πυλώνα της ΚΓΠ· απορρίπτει οποιαδήποτε ιδέα για την καθιέρωση συγχρηματοδότησης στις άμεσες ενισχύσεις από τα κράτη μέλη. Η επανεθνικοποίηση της ΚΓΠ θα θέσει σε μειονεκτική θέση τη γεωργία σε πολλά κράτη μέλη της ΕΕ· τάσσεται υπέρ της ενίσχυσης του δεύτερου πυλώνα προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι αγροτικές περιοχές θα μπορούν να εφαρμόζουν κατάλληλα αναπτυξιακά μέτρα, και συνιστά επίσης ενίσχυση των δυνατοτήτων, ούτως ώστε τα κράτη μέλη να μπορούν να μεταφέρουν πιστώσεις από τον πρώτο στον δεύτερο πυλώνα·

45.

θεωρεί ότι, πέρα από την ενιαία Κοινή Γεωργική Πολιτική, η συνεκτίμηση της αγροτικής διάστασης σε όλες τις ευρωπαϊκές πολιτικές είναι ζωτικής σημασίας, σε πλήρη συμφωνία με την εφαρμογή του στόχου της εδαφικής συνοχής της ΕΕ. Πράγματι, όπως προκύπτει από τη μελέτη της ΕτΠ με θέμα τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό που διατίθεται στις αγροτικές περιοχές, οι ανάγκες των αγροτικών περιοχών υπερβαίνουν κατά πολύ τις δυνατότητες της ΚΓΠ όσον αφορά την πολιτική αγροτικής ανάπτυξης. Ως εκ τούτου, η καλύτερη συνεκτίμηση της αγροτικής διάστασης στην επόμενη γενιά των διαρθρωτικών ταμείων είναι αναγκαία και θα πρέπει να βασιστεί στην υιοθέτηση ενός ευρωπαϊκού «αγροτικού θεματολογίου»·

46.

επαναλαμβάνει το αίτημά της για έναν μηχανισμό δημοσιονομικής ικανότητας που, αφενός, θα δημιουργεί κίνητρα για την υλοποίηση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στα κράτη μέλη —το πεδίο εφαρμογής των οποίων θα πρέπει να καθοριστεί σύμφωνα με την ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία τους— και, αφετέρου, θα παρέχει την προσωρινή ικανότητα απορρόφησης των ασύμμετρων οικονομικών κραδασμών. Πρέπει να έχει συμπληρωματικό χαρακτήρα ως προς τα μέσα της πολιτικής συνοχής και να συνδέεται στενά με την τήρηση του ευρύτερου ρυθμιστικού πλαισίου της ΕΕ και με την επίτευξη βημάτων προόδου όσον αφορά τη σύγκλιση, χωρίς να αφαιρεί κονδύλια από την καθεαυτό πολιτική συνοχής· εξακολουθεί να πιστεύει ότι ο μηχανισμός δημοσιονομικής ικανότητας πρέπει να υπόκειται σε κοινές αποφάσεις —με πλήρη συμμετοχή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου— και να εφαρμόζεται στο επίπεδο της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης και ότι, σύμφωνα με την αρχή της εθελοντικής συμμετοχής, θα πρέπει στα κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ να παρέχεται πρόσβαση σε αυτόν·

47.

υπενθυμίζει επίσης ότι διαφωνεί με το ενδεχόμενο να λάβει η δημοσιονομική ικανότητα της ευρωζώνης τη μορφή ενός κονδυλίου του προϋπολογισμού της ευρωζώνης εντός του προϋπολογισμού της ΕΕ εφόσον το ανώτατο όριο των ιδίων πόρων παραμένει στο σημερινό επίπεδο του 1,23 % του ΑΕΕ της ΕΕ, δεδομένου ότι η πρόταση αυτή είτε συνεπάγεται ανεπαρκείς πόρους όσον αφορά τη δημοσιονομική ικανότητα για την άσκηση μιας λειτουργίας σταθεροποίησης είτε αφήνει να πλανάται ο κίνδυνος φαινομένων παραγκωνισμού («crowding out») σχετικά με τη χρηματοδότηση πολιτικών της ΕΕ, όπως τα ΕΔΕΤ·

48.

υπενθυμίζει το αίτημά της να χρησιμοποιηθούν συμπληρωματικοί δείκτες στο ΑΕγχΠ για τη διαμόρφωση μιας νέας γενιάς ΕΔΕΤ κατά την επόμενη πολυετή δημοσιονομική περίοδο, ώστε να δίνεται η δυνατότητα προσαρμογής του ποσοστού συγχρηματοδότησης ανά κατηγορία περιφέρειας προς την πραγματική δαπάνη που οφείλεται, όταν χρηματοδοτούνται οι συγχρηματοδοτούμενες πράξεις ή, κατά περίπτωση, να διασφαλίζεται ότι στο πλαίσιο προγραμματισμού επιτρέπεται η χρηματοδότηση δραστηριοτήτων σε περιοχές που βρίσκονται σε πιο ανεπτυγμένες περιφέρειες και αντιμετωπίζουν σημαντικούς εδαφικούς και κοινωνικο-δημογραφικούς περιορισμούς. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση, βάσει πρόσθετων εναρμονισμένων και συνεκτικών κριτηρίων, στις δημογραφικές προκλήσεις που εντοπίζονται σε περιφερειακό και σε τοπικό επίπεδο, στις επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης καθώς και σε περαιτέρω ειδικές προκλήσεις (λόγου χάρη κοινωνικές, περιβαλλοντικές, γεωγραφικές και φυσικές) κατά την κατανομή των κονδυλίων της ΕΕ·

49.

πιστεύει ότι η οικονομική ανάπτυξη δεν μπορεί να συμβαδίζει με την ανισότητα και τον κοινωνικό αποκλεισμό και υπενθυμίζει ότι, στο άρθρο 9 της ΣΛΕΕ, η ΕΕ καλείται να συνοδεύει όλες τις πολιτικές και τις δραστηριότητές της με επαρκή κοινωνική προστασία·

50.

υπενθυμίζει ότι η διάσταση του φύλου απέχει πολύ από την ενσωμάτωσή της σε όλους τους τομείς πολιτικής. Καλεί, επομένως, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εφαρμόσει μια μεθοδολογία για τη συνεκτίμηση της διάστασης του φύλου στον προϋπολογισμό σε όλα τα μέρη του ΠΔΠ·

51.

πιστεύει ότι πρέπει να προσεχθεί περισσότερο η αναπτυξιακή βοήθεια και ειδικότερα το ζήτημα του παγκόσμιου προβλήματος της «κρίσης προσφύγων και μεταναστών»·

52.

επαναλαμβάνει την αντίθεσή της στα μελλοντικά σενάρια ανάπτυξης («Συνεχίζουμε κανονικά», «Κάνουμε από κοινού λιγότερα», «Κάποιοι κάνουν περισσότερα» και «Ριζικός ανασχεδιασμός») που θα μειώσουν ή θα εξαλείψουν πλήρως τις μακροπρόθεσμες κύριες επενδυτικές πολιτικές, δηλαδή την πολιτική συνοχής και την ΚΓΠ. Υπάρχει πραγματική ανάγκη να αποφευχθεί η Ευρώπη των πολλαπλών κατευθύνσεων και να διενεργηθεί εκ των προτέρων αξιολόγηση του εδαφικού αντίκτυπου των διαφόρων σεναρίων·

53.

επισημαίνει ότι τα περισσότερα σενάρια εστιάζουν στην αύξηση του ΑΕγχΠ και όχι στη διασφάλιση της εδαφικής, οικονομικής και κοινωνικής συνοχής. Αυτό θα μπορούσε να έχει αρνητικές συνέπειες για το μέλλον της ΕΕ·

54.

επισημαίνει ότι η καλύτερη από τις προτεινόμενες επιλογές είναι το σενάριο 5 («Κάνουμε μαζί πολύ περισσότερα»), το οποίο είναι το πλέον ελκυστικό για τους πολίτες των πόλεων και των περιφερειών. Θα χρειαστεί να ληφθούν μέτρα προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι όλα τα κράτη μέλη θα συμφωνήσουν να αυξηθεί δραστικά ο προϋπολογισμός και οι νέοι ίδιοι πόροι της ΕΕ·

55.

τονίζει ότι το ΠΔΠ για την περίοδο μετά το 2020 πρέπει να είναι και μακρόπνοο και ευέλικτο, ώστε να μπορεί να διατηρήσει τη στρατηγική του εστίαση και την ασφάλεια προγραμματισμού για τις περιφερειακές και τοπικές αρχές, καθώς και να μπορεί να ανταποκρίνεται στις ενδεχόμενες κρίσεις χωρίς να χρειάζεται η δημιουργία ειδικών πόρων εκτός ΠΔΠ·

56.

επαναλαμβάνει την έκκλησή της για εφαρμογή των αρχών της εταιρικής σχέσης, της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης και της επικουρικότητας σε όλους τους τομείς της πολιτικής και ενθαρρύνει τη συνεργασία όλων των τομέων της κοινωνίας ώστε να οικοδομηθεί μία πιο δημοκρατική ΕΕ, που θα απολαύει της εμπιστοσύνης όλων των πολιτών της.

23.5.2018   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 176/40

1.

υπογραμμίζει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές επηρεάζονται άμεσα από την υλοποίηση εργαλείων της πολιτικής συνοχής, όπως οι ολοκληρωμένες εδαφικές επενδύσεις (ΟΕΕ), δεδομένου του γεγονότος ότι αφενός αποτελούν τους κύριους δικαιούχους της εν λόγω πολιτικής και, αφετέρου, συμμετέχουν άμεσα στη διαχείριση της εφαρμογής της στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης. Αρκετά χρόνια μετά την εισαγωγή του εργαλείου των ΟΕΕ στην περίοδο προγραμματισμού 2014-2020 και λαμβανομένης υπόψη του εκτεταμένου δυναμικού της για τη δημιουργία συνεργειών στον τομέα των επενδύσεων κατά τη χρήση των ΕΔΕΤ, η ΕτΠ παρουσιάζει μια γνωμοδότηση πρωτοβουλίας σχετικά με αυτό το θέμα. Η ΕτΠ φρονεί ότι η πείρα που έχουν αποκτήσει μέχρι σήμερα οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές από την εφαρμογή αυτού του μέσου, τόσο όσον αφορά τα επιτυχημένα παραδείγματα όσο και τις προκλήσεις που έχουν αντιμετωπίσει, θα πρέπει να αξιοποιηθεί πλήρως και να συνεκτιμηθεί εν όψει του νομοθετικού πλαισίου για την περίοδο μετά το 2020.

2.

τονίζει ότι η πολιτική συνοχής της ΕΕ πρέπει να προσαρμοστεί στις πραγματικές συνθήκες και απαιτήσεις της εκάστοτε περιοχής, προκειμένου να συμβάλει αποτελεσματικότερα στην επίτευξη των στόχων της ΕΕ και στη δημιουργία ευρωπαϊκής προστιθέμενης αξίας, στη βελτίωση των κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών και των απαιτήσεων για όλους τους πολίτες της ΕΕ, καθώς και στην εξάλειψη των ανισοτήτων. Επομένως, δεν πρέπει μόνο να αντιμετωπίζει με βιώσιμο και στοχοθετημένο τρόπο τα προβλήματα μιας περιφέρειας, αλλά και να αξιοποιεί στο έπακρο τις δυνατότητες και τις ιδιαιτερότητές της. Το σημαντικότερο είναι ότι πρέπει να δίδει προτεραιότητα στην περιφερειακή πολιτική και ανάπτυξη, και ειδικότερα στις ανάγκες της περιφέρειας σε αντιπαραβολή με τις ανάγκες των επιμέρους τομέων. Η σημερινή πολύπλοκη μορφή της την απομακρύνει από τον πραγματικό, αρχικό της στόχο. Η περιεκτικότητα και η πολυπλοκότητά της καθίστανται θεμελιώδες εμπόδιο που παρακωλύει την αποτελεσματική και ευέλικτη εφαρμογή της πολιτικής για τη συνοχή σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο·

3.

επισημαίνει ότι, εάν πραγματικά επιθυμούμε να καταστήσουμε αποτελεσματικότερη την πολιτική συνοχής, μεταξύ άλλων όσον αφορά τη συνέργεια, και να επιτύχουμε τη βέλτιστη αξιοποίηση του δυναμικού της εκάστοτε περιφέρειας, το σύστημα σχεδιασμού των αναγκών των ΕΔΕΤ πρέπει να τροποποιηθεί σημαντικά, έτσι ώστε -όταν το ζητούμενο είναι η επίτευξη των μελλοντικών στόχων της ΕΕ και η δημιουργία ευρωπαϊκής προστιθέμενης αξίας- να υπερισχύει μια τοπική και περιφερειακή προσέγγιση βασισμένη στις τοπικές συνθήκες («τοποκεντρική προσέγγιση») έναντι μιας εθνικής προσέγγισης και διαφόρων κοινών εθνικών προτεραιοτήτων·

4.

ζητεί να χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά στο πλαίσιο της πολιτικής για τη συνοχή στοιχεία της αρχής της επικουρικότητας και της επιμερισμένης διαχείρισης. Βάσει των αρχών αυτών, η ΕΕ θα πρέπει να περιορίζεται στον καθορισμό γενικών στόχων (αυτών που επιθυμεί να επιτύχει η ΕΕ στο σύνολό της), αλλά ο τρόπος επίτευξης των εν λόγω στόχων θα πρέπει να καθορίζεται σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο ανάλογα με τις ιδιαίτερες συνθήκες και τις δυνατότητες της εκάστοτε περιοχής, οι οποίες αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου·

5.

παρατηρεί ότι η ενίσχυση της τοποκεντρικής προσέγγισης συνεπάγεται πιο τακτική επικοινωνία με τις υπηρεσίες της Επιτροπής, και ιδίως με τη ΓΔ Regio και τις ελεγκτικές αρχές, διότι θα πρέπει να επικοινωνούν απευθείας όχι μόνο με τους εθνικούς φορείς αλλά και με τα τοπικά και τα περιφερειακά όργανα. Περιορίζει επίσης τη δυνατότητα καθιέρωσης μοντέλων γενικής χρήσης τα οποία -παρότι καθιστούν τη διαχείριση και την εποπτεία απλούστερες και φθηνότερες- απομακρύνουν, ωστόσο, σημαντικά την πολιτική συνοχής από τους δικαιούχους της. Ωστόσο, η εφαρμογή ολοκληρωμένων εδαφικών προσεγγίσεων με βάση την ενεργό συμμετοχή των πολιτών της ΕΕ θα έχει σαφή αντίκτυπο όσον αφορά τη δημιουργία ευρωπαϊκής προστιθέμενης αξίας για τους εν λόγω πολίτες, γεγονός το οποίο πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα τόσο για την Επιτροπή όσο και για όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τα κράτη μέλη·

6.

επισημαίνει ότι, εάν επιθυμούμε να οικοδομήσουμε μια ΕΕ για τους πολίτες, πρέπει να αντλούμε τις πολιτικές μας από τους οικισμούς, ανεξαρτήτως του μεγέθους τους, δηλαδή από τις τοπικές κοινότητες και από τις περιφέρειες, εφόσον οι οικισμοί αυτοί εκπληρώνουν έναν θεμελιώδη και μοναδικό ρόλο για τους πολίτες όσον αφορά την ποιότητα της ζωής τους, το περιβάλλον, την εκπαίδευση, την απασχόληση, τις κοινωνικές υπηρεσίες και την υγεία, τον πολιτισμό και ούτω καθεξής. Καθώς βρίσκονται πλησιέστερα στους πολίτες, αντιλαμβάνονται καλύτερα τα αιτήματα των πολιτών και είναι σε θέση να έχουν μεγαλύτερη επίγνωση των μεταβολών στις κοινωνικές και τις δημογραφικές δομές. Δημιουργούν τις προϋποθέσεις για την ποιότητα ζωής των κατοίκων, λαμβάνοντας υπόψη τα συμφέροντα και τις προτεραιότητές τους και δημιουργώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο αδιαμφισβήτητη ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία·

7.

ως εκ τούτου, τονίζει ότι η περιφερειακή πολιτική και η περιφερειακή διάσταση της πολιτικής συνοχής δεν έχουν απλώς άμεσο και απτό αντίκτυπο στους πολίτες, καθιστώντας την ίδια την ΕΕ σημαντικότερη για τους πολίτες της, αποδεικνύοντας τα πραγματικά οφέλη της για τη ζωή τους και συμβάλλοντας στην εξάλειψη των οικονομικών και μη οικονομικών ανισοτήτων, αλλά, πρωτίστως, δημιουργούν τις βασικές προϋποθέσεις για την εφαρμογή άλλων πολιτικών της ΕΕ. Ως εκ τούτου, η ΕτΠ κρίνει απαραίτητο η ίδια η εφαρμογή της περιφερειακής πολιτικής συνοχής να θεωρείται αδιαμφισβήτητη ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία, όπως π.χ. η στήριξη της επιστήμης και της έρευνας θεωρείται από μόνη της ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία. Ως αποτέλεσμα αυτού, κατά την εφαρμογή της περιφερειακής πολιτικής συνοχής δεν θα πρέπει να απαιτείται απόδειξη της ευρωπαϊκής προστιθέμενης αξίας για μεμονωμένους τύπους δραστηριοτήτων ή ακόμη και για επιμέρους έργα αλλά, αντιθέτως, θα πρέπει να εξετάζεται η συνολική συμβολή της, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τις οριζόντιες όσο και τις κάθετες συνέργειες·

8.

επισημαίνει ότι, προκειμένου να βελτιωθεί η αντίληψη των πολιτών σχετικά με την πολιτική συνοχής και για την ίδια την ΕΕ, τα έργα που υλοποιούνται στο πλαίσιο της εν λόγω πολιτικής θα πρέπει να είναι όσα αποφέρουν στους πολίτες πραγματικά οφέλη τα οποία και αντανακλούν τις απαιτήσεις τους. Επομένως, θα πρέπει να θεσπιστεί περιφερειακή πολιτική συνοχής για όλες τις μορφές οικισμών, από τις κοινότητες ως και τις περιφέρειες, συμπεριλαμβανομένων των εξόχως απόκεντρων περιφερειών, θα πρέπει δε να λαμβάνεται υπόψη η επιτόπια κατάσταση αλλά και οι δυνατότητες και οι ανάγκες του εκάστοτε οικισμού όσον αφορά τον χρόνο, τις συνθήκες και την τοποθεσία. Συνεπώς, θα πρέπει να υιοθετηθεί μια προσέγγιση από τη βάση προς την κορυφή και να αξιοποιηθεί στο μέγιστο το δυναμικό μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης και αμοιβαίων συνεργειών. Το τοπικό και το περιφερειακό επίπεδο και οι λειτουργικές περιοχές που εκτείνονται σε πολλά διοικητικά ή στατιστικά πεδία θα πρέπει να διαδραματίσουν βασικό ρόλο στη διαδικασία επίτευξης συνεργειών και ολοκλήρωσης (λαμβάνοντας υπόψη τους λογικούς δεσμούς με τις γειτονικές περιφέρειες και τα συμφέροντα ή τις απαιτήσεις των χαμηλότερων εδαφικών μονάδων), καθώς συνδυάζουν σαφή σχεδιασμό και στρατηγικές με γνώση των τοπικών συνθηκών·

9.

τονίζει ότι υπάρχει αδιαμφισβήτητη ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία από την άποψη των πολιτών της ΕΕ, η οποία αφορά τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στους οικισμούς και στην ΕΕ στο σύνολό της. Η βελτίωση της ποιότητας ζωής στους οικισμούς αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχή εφαρμογή όλων των άλλων πολιτικών της ΕΕ. Η εν λόγω ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία μπορεί να εξεταστεί σε περιορισμένο μόνο βαθμό με μια τομεακή προσέγγιση, πολύ αποτελεσματικά όμως με περιφερειακές οριζόντιες προτεραιότητες, όπως η ποιότητα ζωής στους οικισμούς (δηλαδή η τοπική και η περιφερειακή κινητικότητα, ιδίως η κινητικότητα του εργατικού δυναμικού, η απασχόληση και η απασχολησιμότητα, οι κοινωνικές και οι πολιτιστικές υπηρεσίες, η ένταξη και η ενσωμάτωση, η ασφάλεια κλπ.) και στις έξυπνες κοινότητες, η αξιοποίηση των τοπικών οικονομικών και μη οικονομικών δυνατοτήτων και ούτω καθεξής. Η εφαρμογή τομεακών προτεραιοτήτων για την αντιμετώπιση των σημαντικότερων προτεραιοτήτων από τη σκοπιά των πολιτών μπορεί να παραγάγει περιορισμένα μόνο αποτελέσματα (και όντως έτσι γίνεται), επειδή δεν είναι προσαρμοσμένες στις τοπικές συνθήκες, συχνά εγείρουν δε (σε πολλές περιπτώσεις δικαιολογημένες) αμφιβολίες μεταξύ των πολιτών όσον αφορά τα οφέλη όχι μόνο για τους ίδιους, αλλά και για την ΕΕ στο σύνολό της. Για τον λόγο αυτό και προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα θέματα που αντιπροσωπεύουν απτή ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία για τους πολίτες της ΕΕ, μόνο μια ολοκληρωμένη εδαφική προσέγγιση που θα βασίζεται στις τοπικές συνθήκες μπορεί να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά, και όχι μια τομεακή ή μια εθνική προσέγγιση·

10.

υπενθυμίζει ότι η 7η Έκθεση για τη Συνοχή, που δημοσιεύθηκε το 2017, καταδεικνύει αύξηση των υποπεριφερειακών ανισοτήτων, ακόμη και στο εσωτερικό των πλουσιότερων περιφερειών. Μπροστά στην πρόκληση της διόρθωσης αυτών των υποπεριφερειακών ανισοτήτων, οι ΟΕΕ είναι ένα εργαλείο που δεν χρησιμοποιείται επαρκώς. Η εμπειρία της περιόδου 2014-2020 καταδεικνύει ότι οι ολοκληρωμένες εδαφικές επενδύσεις (ΟΕΕ) και τα μέσα τοπικής ανάπτυξης με πρωτοβουλία των τοπικών φορέων μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να συνδράμουν τις αστικές ή τις αγροτικές περιοχές που αντιμετωπίζουν τις μεγαλύτερες δυσκολίες. Πράγματι, σε ορισμένες ευρωπαϊκές περιφέρειες, η χρήση των ΟΕΕ και η κατανομή των κονδυλίων του ΕΤΠΑ βασίζονται στους δείκτες ανεργίας και οικονομικής δραστηριότητας. Οι περιοχές που αντιμετωπίζουν τις μεγαλύτερες δυσχέρειες έχουν λάβει περισσότερα κονδύλια από τις πλέον ευημερούσες περιοχές. Η λογική αυτή της εδαφικής δικαιοσύνης είναι θεμελιώδους σημασίας για να εξασφαλιστεί ότι καμιά περιοχή δεν θα παρουσιάσει υστέρηση σε σχέση με τα παγκόσμια επίπεδα ανάπτυξης·

11.

επικροτεί την έκθεση με τίτλο «Integrated territorial and urban strategies: how are ESIF adding value in 2014-2020?» [«Ολοκληρωμένες εδαφικές και αστικές στρατηγικές: με ποιον τρόπο προσφέρουν τα ΕΔΕΤ προστιθέμενη αξία στην περίοδο 2014-2020;]»  (1), η οποία δημοσιεύτηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Δεκέμβριο του 2017 και συμφωνεί με τα συμπεράσματα που περιέχονται σε αυτήν. Στην προαναφερόμενη έκθεση, η ΕτΠ επιθυμεί να υπογραμμίσει ιδιαίτερα τα ακόλουθα σημεία, τα οποία αντιστοιχούν στη μέχρι σήμερα εμπειρία των τοπικών και των περιφερειακών αρχών:

12.

υποστηρίζει ότι οι ολοκληρωμένες εδαφικές επενδύσεις (ΟΕΕ) φαίνεται να αποτελούν ένα άκρως αποτελεσματικό εργαλείο για την εφαρμογή μιας τοποκεντρικής προσέγγισης και χρησιμοποιούνται ήδη σε πολλά κράτη μέλη κατά την τρέχουσα περίοδο προγραμματισμού σε διάφορες περιστάσεις και υπό διάφορες μορφές, για παράδειγμα, από τις περιφερειακές ολοκληρωμένες εδαφικές επενδύσεις έως τους αστικούς οικισμούς (ΟΕΕ για την αστική ανάπτυξη, σύμφωνα με το άρθρο 7 του κανονισμού ΕΤΠΑ), τις δράσεις τοπικής ανάπτυξης με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων (ΤΑΠΤΚ) και άλλα ολοκληρωμένα εδαφικά εργαλεία·

13.

εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι, κατά την προετοιμασία για την τρέχουσα περίοδο προγραμματισμού, δημοσιεύθηκαν αρκετά πρώτης τάξεως έγγραφα στα οποία επισημάνθηκε η σκοπιμότητα υιοθέτησης μιας ολοκληρωμένης εδαφικής προσέγγισης βασισμένης στις τοπικές συνθήκες οι οποίες αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου, με στόχο τα κονδύλια της ΕΕ να καταστούν πιο αποδοτικά και περισσότερο εστιασμένα στα αποτελέσματα των έργων. Στα έγγραφα αυτά προτείνονται οι αρχές που χρειάζεται πραγματικά να διέπουν την προσέγγιση και την εφαρμογή. Δυστυχώς, όμως, οι εν λόγω αρχές δεν εφαρμόζονται πάντοτε συστηματικά και, κατά την τρέχουσα περίοδο προγραμματισμού, έχει επικρατήσει μια εθνική και εξαιρετικά τομεακή προσέγγιση, η οποία μπορεί μεν να συνεπάγεται λιγότερο διοικητικό φόρτο για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εντούτοις δεν επιτυγχάνει το απαιτούμενο αποτέλεσμα σε συγκεκριμένες περιφέρειες και για συγκεκριμένους πολίτες της ΕΕ, όπως προκύπτει σαφώς από τις πρόσφατες συζητήσεις σχετικά με την κατάσταση της πολιτικής για τη συνοχή·

14.

θεωρεί ότι το σημαντικότερο από τα προαναφερθέντα έγγραφα είναι η «Ατζέντα για μια μεταρρύθμιση της πολιτικής συνοχής — Μια εδαφική προσέγγιση για την αντιμετώπιση των προκλήσεων και προσδοκιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης», έγγραφο το οποίο είναι γνωστό ως έκθεση Barca και δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο του 2009. Στο έγγραφο αυτό, η ολοκληρωμένη εδαφική και η τοποκεντρική προσέγγιση προβάλλονται ως ο ακρογωνιαίος λίθος της αναζωογόνησης της πολιτικής για τη συνοχή και συνιστάται «μια τοποκεντρική αναπτυξιακή στρατηγική επικεντρωμένη σε βασικούς στόχους, τόσο οικονομικούς όσο και κοινωνικούς».

15.

επιδοκιμάζει το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΓΔ Regio) έχει επίσης καταρτίσει ένα ιδιαίτερα αξιόλογο έγγραφο σε συνεργασία με εμπειρογνώμονες, με τίτλο «Scenarios for Integrated Territorial Investment» (Σενάρια για ολοκληρωμένες εδαφικές επενδύσεις), το οποίο δημοσιεύθηκε τον Ιανουάριο του 2015 και προβάλλει τέσσερα σενάρια για την υλοποίηση ολοκληρωμένων εδαφικών επενδύσεων σε συνάρτηση με τις ποικίλες συνθήκες και τα χαρακτηριστικά της εκάστοτε περιοχής. Οι προτάσεις που διατυπώνονται σε αυτό έχουν εφαρμοστεί μόνο σε περιορισμένο βαθμό κατά την τρέχουσα περίοδο προγραμματισμού, ιδίως λόγω της καθυστερημένης δημοσίευσής τους (δηλ. μόλις το 2015). Το έγγραφο αυτό θα ήταν σκόπιμο να χρησιμεύσει ως αφετηρία για τις συζητήσεις σχετικά με το μέλλον των ΟΕΕ·

16.

χαιρετίζει το γεγονός ότι 20 κράτη μέλη συμμετείχαν οικειοθελώς στην υλοποίηση ΟΕΕ κατά την τρέχουσα περίοδο προγραμματισμού. Δυστυχώς, ορισμένες χώρες χρησιμοποίησαν τις ΟΕΕ μόνον όσον αφορά την εφαρμογή του άρθρου 7 του κανονισμού ΕΤΠΑ, το οποίο ορίζει ότι τουλάχιστον το 5 % των εθνικών κονδυλίων του ΕΤΠΑ στο πλαίσιο του στόχου «Επενδύσεις στην ανάπτυξη και την απασχόληση» πρέπει να προορίζεται για ολοκληρωμένες στρατηγικές αστικής ανάπτυξης, χωρίς να λαμβάνουν δεόντως υπόψη τις πραγματικές ανάγκες σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο. Ένας σημαντικός αριθμός κρατών μελών χρησιμοποίησε το εν λόγω εργαλείο και ευρύτερα («θεματικές ΟΕΕ» βάσει του άρθρου 36 του κανονισμού περί κοινών διατάξεων [ΚΚΔ])· Αυτό το σημαντικό δυναμικό για την υλοποίηση ολοκληρωμένων επενδύσεων θα μπορούσε να βελτιστοποιηθεί μελλοντικά με βάση τα υφιστάμενα παραδείγματα ορθής πρακτικής και με την περαιτέρω προσαρμογή του εργαλείου των ΟΕΕ στις ποικίλες τοπικές και περιφερειακές ανάγκες, καθώς και με την εφαρμογή των συστάσεων που διατυπώνονται στην παρούσα γνωμοδότηση·

17.

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι υπήρξε σημαντική καθυστέρηση στην εφαρμογή των ολοκληρωμένων εδαφικών προσεγγίσεων και για το ότι δεν κατέστη ακόμη δυνατό το συγκεκριμένο εργαλείο να δημιουργήσει όλες τις συνέργειες που θα μπορούσε και θα έπρεπε να παραγάγει. Ωστόσο, το στοιχείο αυτό δεν μπορεί ούτε και πρέπει να επεκταθεί και να τροφοδοτήσει την άποψη ότι η εφαρμογή της πολιτικής συνοχής της ΕΕ μέσω των ολοκληρωμένων εδαφικών επενδύσεων δεν είναι αποτελεσματική. Αντιθέτως, με δεδομένες τις επιπλοκές και την έλλειψη σαφήνειας, και μόνον το γεγονός ότι το εν λόγω εργαλείο τέθηκε σε εφαρμογή —χάρη στις μεγάλες προσπάθειες του προσωπικού όλων των ενδιαφερομένων— και αποδίδει αποτελέσματα με πραγματική θετική επίδραση για την εκάστοτε περιοχή και τους πολίτες της, αποτελεί απόδειξη των δυνατοτήτων του. Επιπλέον, η ΕτΠ προβάλλει την προστιθέμενη αξία των ολοκληρωμένων εδαφικών προσεγγίσεων στις περιπτώσεις όπου λειτούργησαν ως μοχλός για την οικοδόμηση ικανοτήτων σε συγκεκριμένα πεδία, διευκολύνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την υιοθέτηση μιας ολοκληρωμένης εδαφικής προσέγγισης και την εφαρμογή της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, παράμετροι οι οποίες δεν υπήρχαν προηγουμένως.

Όπως προέκυψε από το εργαστήριο σχετικά με την πορεία υλοποίησης της αειφόρου αστικής ανάπτυξης και των ΟΕΕ, το οποίο πραγματοποιήθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών το 2017 (2), οι κύριες δυσκολίες όσον αφορά τη δρομολόγηση των ΟΕΕ κατά την τρέχουσα περίοδο προγραμματισμού είναι οι εξής:

Το εργαστήριο επισήμανε επίσης τις θετικές πτυχές, ιδίως τους σταθερούς πόρους για την εφαρμογή των στρατηγικών, καθώς και τη δημιουργία συνεργειών μεταξύ έργων και, πάνω απ’ όλα, την αντιμετώπιση ζητημάτων με βάση τις τοπικές συνθήκες και δυνατότητες, δηλαδή την πραγματική εφαρμογή μιας τοποκεντρικής προσέγγισης·

18.

θεωρεί ότι, προκειμένου να διερευνηθεί η βέλτιστη διαδικασία υλοποίησης των ΟΕΕ μετά το 2020, θα πρέπει να αξιοποιηθεί η εμπειρία που αποκτήθηκε από την έως τώρα υλοποίησή τους. Ωστόσο, για την επόμενη περίοδο προγραμματισμού, δεν αρκεί απλώς να τροποποιηθεί το ισχύον εθελοντικό σύστημα υλοποίησης των ΟΕΕ. Οι υφιστάμενες εμπειρίες θα πρέπει να αντιμετωπιστούν απλώς και μόνο ως αποτελέσματα της δοκιμής πειραματικών σχεδίων, τα οποία θα ήταν σκόπιμο να χρησιμοποιηθούν ως βάση για την έμπρακτη μετατροπή της πολιτικής της ΕΕ για τη συνοχή σε μια πολιτική βασισμένη στην περιφερειακή ανάπτυξη, καθώς και σε μια ολοκληρωμένη εδαφική και τοποκεντρική προσέγγιση, η οποία θα είναι πραγματικά σε θέση να αξιοποιεί στο έπακρο τις δυνατότητες της εδαφικής επικράτειας και να διευθετεί τα προβλήματα και τις προκλήσεις που τίθενται από οικονομική και κοινωνική άποψη, προς όφελος τόσο των πολιτών της ΕΕ όσο και της ΕΕ στο σύνολό της·

19.

προτείνει το έγγραφο με τίτλο «Σενάρια για ολοκληρωμένες εδαφικές επενδύσεις» να αποτελέσει τη βάση για την επόμενη περίοδο προγραμματισμού και να εφαρμοστεί στον μέγιστο δυνατό βαθμό. Η προσέγγιση των ΟΕΕ θα πρέπει να αξιοποιηθεί ακόμη περισσότερο και πέραν των αστικών περιοχών, όπου συνήθως χρησιμοποιείται σήμερα, και θα πρέπει να εφαρμοστεί ευρύτερα για τις λειτουργικές και αγροτικές περιοχές οι οποίες καθορίζονται με διάφορους τρόπους βάσει των εκάστοτε τοπικών συνθηκών, σύμφωνα με τα τέσσερα σενάρια που σκιαγραφούνται στο εν λόγω έγγραφο. Η εφαρμογή του μέσου των ολοκληρωμένων εδαφικών επενδύσεων στις λειτουργικές περιοχές έχει μεγάλη σημασία καθώς η παροχή στοχευμένης στήριξης σε αυτές τις περιφέρειες, με βάση μια στρατηγική από τη βάση προς την κορυφή, μπορεί να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική και αποδοτική για τη δημιουργία συνεργειών μεταξύ ενδογενών πόρων και εξωτερικής βοήθειας. Θα πρέπει να είναι υποχρεωτικό για όλα τα κράτη μέλη να καταστήσουν δυνατή την εφαρμογή του εργαλείου των ολοκληρωμένων εδαφικών επενδύσεων κατά την επόμενη περίοδο προγραμματισμού, ούτως ώστε οι ΟΕΕ να αναπτύξουν πλήρως το δυναμικό τους και να αποτελέσουν το βασικό εργαλείο για την εφαρμογή της πολιτικής περιφερειακής συνοχής της ΕΕ, με βάση, σε κάθε περίπτωση, την αρχή της σύμπραξης και με τη διασφάλιση ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές συμμετέχουν πλήρως στη χάραξη, την ανάπτυξη, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση της προτεινόμενης στρατηγικής·

20.

προτείνει, επίσης, οι λειτουργικές περιοχές που σχηματίζουν ένα λογικό σύνολο —και οι οποίες δεν θα πρέπει να υπερβαίνουν σε μέγεθος τις περιφέρειες NUTS III— να αποτελέσουν το σημείο εκκίνησης κατά τον σχεδιασμό γενικών ολοκληρωμένων στρατηγικών, εκτός και εάν υπάρχουν λογικοί δεσμοί στην εκάστοτε περιοχή που δημιουργούν μια διαφορετική λειτουργική οντότητα εντός της οποίας θα μπορεί να εφαρμόζεται πιο αποτελεσματικά η στρατηγική. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι αρχές NUTS III ή της παρεμφερούς περιφέρειας θα πρέπει να είναι και το μοναδικό όργανο διαχείρισης για την εφαρμογή της στρατηγικής ΟΕΕ ούτε ότι θα πρέπει να χαράσσεται μόνο μία ολοκληρωμένη στρατηγική στην εν λόγω περιοχή. Αντιθέτως, η ΕτΠ θεωρεί σκόπιμη τη δημιουργία, ανάλογα με τις τοπικές και τις λειτουργικές συνθήκες και τους λογικούς δεσμούς, επιμέρους ολοκληρωμένων στρατηγικών εδαφικών επενδύσεων για τους διαφορετικούς τύπους περιοχών ως μέρος του προαναφερθέντος λειτουργικού συνόλου. Εντούτοις, τα αποτελέσματα και οι επιδράσεις τους πρέπει να εναρμονίζονται σε αυτό το επίπεδο. Η εναρμόνιση αυτή πρέπει επίσης να επιτρέπει τη δημιουργία θεματικών λογικών δεσμών με τις γειτονικές περιφέρειες και να συνοδεύεται από τη συνεκτίμηση των συμφερόντων ή των απαιτήσεων των χαμηλότερων εδαφικών μονάδων. Ωστόσο, η εφαρμογή και η διαχείριση των στρατηγικών θα πρέπει να πραγματοποιούνται κατά τρόπο ώστε να μεγιστοποιείται το αποτέλεσμα, πάνω απ’ όλα δε να διενεργούνται σε εθελοντική βάση και να σέβονται τις τοπικές συνθήκες και περιστάσεις·

21.

συνιστά θερμά τη συγκέντρωση όλων των πόρων που προορίζονται για τις ολοκληρωμένες εδαφικές επενδύσεις σε ένα πολυταμειακό επιχειρησιακό πρόγραμμα, εάν είναι δυνατόν, ούτως ώστε καθεμία από τις ΟΕΕ να αντιστοιχεί πάντοτε σε ένα και μόνο επιχειρησιακό πρόγραμμα — δηλαδή, οι επιμέρους φορείς που υλοποιούν τις ΟΕΕ θα πρέπει να επικοινωνούν με μία μόνο διαχειριστική αρχή του επιχειρησιακού προγράμματος. Ουσιαστικά, η προστιθέμενη αξία των ΟΕΕ είναι πολύ μεγαλύτερη όταν αυτές χρηματοδοτούνται από πολλές πηγές. Μια κοινή δέσμη κανόνων, η οποία θα ενοποιεί τις επενδύσεις από το ΕΤΠΑ, το ΕΚΤ, το Ταμείο Συνοχής και τις πτυχές του ΕΓΤΑΑ που αφορούν την αγροτική ανάπτυξη εν γένει, θα ήταν ο πλέον αποτελεσματικός τρόπος υλοποίησης των στόχων της πολιτικής για τη συνοχή. Εάν δεν προκριθεί η ιδέα της σύνδεσης των ΟΕΕ με ένα ενιαίο επιχειρησιακό πρόγραμμα κατά την επόμενη περίοδο προγραμματισμού, θα χρειαστεί να αποφευχθεί η δημιουργία πολύπλοκων συνδέσεων με επιμέρους τομεακά επιχειρησιακά προγράμματα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών τάσσεται υπέρ των πολυταμειακών προγραμμάτων που εφαρμόζονται σε περιφερειακό επίπεδο. Το επιχειρησιακό πρόγραμμα, του οποίου μέρος είναι και οι ΟΕΕ, θα πρέπει να χρηματοδοτείται από διάφορα ταμεία. Για να επιτευχθούν σημαντικότερες συνέργειες, θα πρέπει ωστόσο να υπάρχει επίσης η δυνατότητα, με τη βοήθεια των ΟΕΕ, να αναπτύσσονται —όπου κρίνεται σκόπιμο— λειτουργικοί δεσμοί με τα άλλα επιχειρησιακά προγράμματα και άλλα μέσα, όπως το πρόγραμμα «Ορίζων» και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ). Οι φορείς υλοποίησης των ΟΕΕ σε όλα τα επίπεδα θα πρέπει να διαθέτουν τη μέγιστη δυνατή ευελιξία όσον αφορά την επίτευξη των στόχων. Η δυνατότητα καθορισμού ενός επικεφαλής ταμείου για τεχνική βοήθεια θα μπορούσε επίσης να διευκολύνει την εφαρμογή στην πράξη των μέσων που χρηματοδοτούνται από διάφορα ταμεία·

22.

φρονεί ότι, κατά την εφαρμογή μιας ΟΕΕ, θα πρέπει να συνυπολογίζονται δείκτες παραγωγικότητας και επιδόσεων κατάλληλα προσαρμοσμένοι για τον απώτατο σκοπό της συγκεκριμένης ολοκληρωμένης εδαφικής επένδυσης. Η ύπαρξη ειδικών δεικτών για αυτό το μέσο προγραμματισμού είναι αναγκαία και, κατά συνέπεια, κατά τη χάραξη των επιχειρησιακών προγραμμάτων, οι περιφερειακές αρχές πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να υποβάλλουν δικούς τους δείκτες, οι οποίοι θα αξιολογούνται από τις υπηρεσίες της Επιτροπής προκειμένου να βρεθεί ένας συνδυασμός μεταξύ των προτεινόμενων δράσεων, των δεικτών μέτρησης και των στόχων της εκάστοτε ΟΕΕ. Επίσης, πρέπει να δοθεί προσοχή στα νομικά ζητήματα (βλ. καθεστώς δημόσιων ενισχύσεων) που εγείρει ενίοτε η θετική διάκριση υπέρ του αντικειμενικού και υποκειμενικού πεδίου της ΟΕΕ, όπως π.χ. οι όροι που καθορίζονται στην ανοικτή και ανταγωνιστική πρόσκληση υποβολής προτάσεων·

23.

συνιστά περαιτέρω ο ορισμός των περιοχών ΟΕΕ, οι διατάξεις εφαρμογής τους, οι στόχοι και οι δημοσιονομικές πιστώσεις τους να καθορίζονται σαφώς εκ των προτέρων στις συμφωνίες εταιρικής σχέσης (ή σε παρόμοια έγγραφα που καθορίζουν τις σχέσεις μεταξύ των κρατών μελών και της ΕΕ κατά τη μελλοντική περίοδο προγραμματισμού) και στα επιχειρησιακά αντίστοιχα προγράμματα (μέρος των οποίων πρέπει απαραιτήτως να είναι). Παράλληλα, κατά την έγκριση του αντίστοιχου επιχειρησιακού προγράμματος, κάθε φορέας που υλοποιεί μια ΟΕΕ θα πρέπει να διαπραγματεύεται και να εγκρίνει, από κοινού με τη διαχειριστική αρχή του εν λόγω επιχειρησιακού προγράμματος, μια συμφωνία με την Επιτροπή (άμεση τριμερής συμφωνία μεταξύ των φορέων που υλοποιούν την ΟΕΕ, της διαχειριστικής αρχής του επιχειρησιακού προγράμματος και της Επιτροπής), η οποία είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχημένη υλοποίηση. Στη συγκεκριμένη συμφωνία θα πρέπει να προσδιορίζονται οι μέθοδοι υλοποίησης και να διαμορφώνονται δείκτες εστιασμένοι στην πραγματική επίδραση της στρατηγικής ΟΕΕ στην εν λόγω περιοχή. Στα δε κράτη όπου η αρχή της εταιρικής σχέσης δεν έχει παγιωθεί δεόντως και παραμένει παντελώς υποτυπώδης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να βοηθήσει στη δημιουργία σχέσεων που θα βασίζονται σε πραγματική εταιρική σχέση, ιδίως όταν πρόκειται για την υλοποίηση των ΟΕΕ·

24.

επισημαίνει ότι, σύμφωνα με την εμπειρία που αποκτήθηκε από την μέχρι στιγμής υλοποίηση όχι μόνο των ΟΕΕ αλλά και από την εφαρμογή του ΕΤΣΕ σε περιφερειακό επίπεδο, εκτιμάται, σε γενικές γραμμές, ότι -προκειμένου να διασφαλιστούν η σταθερότητα και οι συνακόλουθες επιδράσεις- η διαχείριση και η χρηματοδότηση των ΟΕΕ πρέπει να πραγματοποιούνται απαραιτήτως βάσει συνολικής επιχορήγησης, με επακριβή προσδιορισμό των στόχων, των δεικτών, των πόρων και της ευθύνης υλοποίησής τους. Ωστόσο, η συνολική αυτή επιχορήγηση δεν πρέπει να θεωρείται ως πηγή κεφαλαίων που μπορεί να χρησιμοποιείται κατά βούληση, αλλά οφείλει να συνδέεται σαφώς με την επίτευξη των στόχων και των δεικτών που καθορίζονται ξεχωριστά για κάθε στρατηγική ΟΕΕ στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης του σχετικού επιχειρησιακού προγράμματος. Το ολοκληρωμένο πρόγραμμα ενισχύσεων πρέπει να εγγυάται την προβλεψιμότητα και την ασφάλεια των πόρων για την εφαρμογή των στρατηγικών ΟΕΕ και με τον τρόπο αυτό να επιτρέπει έναν ευέλικτο συνδυασμό του εν λόγω χρηματοδοτικού πόρου με άλλα ευρωπαϊκά και εθνικά εργαλεία (π.χ. ΕΤΣΕ και Ορίζοντας) και με τους ίδιους πόρους. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται η υιοθέτηση μιας πραγματικής στρατηγικής προσέγγισης στο πλαίσιο της εφαρμογής ολοκληρωμένων εδαφικών επενδύσεων και η επίτευξη της μέγιστης δυνατής ενσωμάτωσης των πόρων και των μέγιστων συνεργειών στο εσωτερικό των υποπεριφερειών, καθώς και σε διάφορες περιοχές εντός μιας περιφέρειας·

25.

θεωρεί ότι η εφαρμογή μιας ΟΕΕ πρέπει να οδηγεί στη βελτίωση της οικονομικής διαχείρισης των επιχειρησιακών προγραμμάτων· Η συμπληρωματικότητα δεν συνεπάγεται μεγαλύτερη χρηματοδότηση για την έναρξη εφαρμογής του εν λόγω μέσου προγραμματισμού. Θα πρέπει να προτιμάται η παροχή κινήτρων από την επιβολή κυρώσεων, ώστε να βελτιωθούν οι προϋποθέσεις από άποψη ποσοστού συγχρηματοδότησης για την κάλυψη του επενδυτικού κόστους που συνδέεται άμεσα με τον στόχο της ΟΕΕ·

26.

συνιστά, επίσης, οι φορείς υλοποίησης οι οποίοι εφαρμόζουν ΟΕΕ να εξαρτώνται αποκλειστικά από τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές σε διαφορετικά επίπεδα, τις ενώσεις δήμων και τα συμβούλια εδαφικής ανάπτυξης που δημιουργήθηκαν βάσει νομοθετικών διατάξεων, τις ευρωπεριφέρειες και τα διαπεριφερειακά όργανα εδαφικής συνεργασίας, δεδομένου του ότι αυτοί είναι οι μόνοι φορείς που μπορούν να εγγυηθούν την υλοποίηση των καθορισμένων στρατηγικών. Επίσης, χρειάζονται να τους παρασχεθεί η μέγιστη δυνατή ευελιξία τόσο σχετικά με την επιλογή των δραστηριοτήτων και των παρεμβάσεων που απαιτούνται για την επίτευξη των στόχων όσο και σχετικά με την έκταση και την προβλεπόμενη χρήση της στήριξης προκειμένου να είναι σε θέση να συνδυάζουν δεόντως τους ίδιους πόρους τους με τους πόρους της ΕΕ, των κρατών μελών και του ιδιωτικού τομέα για την επίτευξη της βέλτιστης συνεργικής επίδρασης στο πλαίσιο της στρατηγικής. Θα ήταν επίσης σκόπιμο, κατά την υλοποίηση της στρατηγικής, να δοθεί στις εν λόγω αρχές η δυνατότητα να τροποποιούν την έκταση και την προβλεπόμενη χρήση της στήριξης, σε συνάρτηση με τις μεταβαλλόμενες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες της εκάστοτε περιοχής, με μέλημα την αποτελεσματικότερη δυνατή επίτευξη των στόχων και τη δημιουργία όσο το δυνατόν υψηλότερης ευρωπαϊκής προστιθέμενης αξίας. Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλείται να δημιουργήσει ασφάλεια δικαίου θεσπίζοντας σαφείς κανόνες σχετικά με ζητήματα ευθύνης κατά τη χρήση των ΟΕΕ·

27.

θεωρεί ότι έχει καίρια σημασία να ξεπεραστεί η απλή ομαδοποίηση έργων που συγχρηματοδοτούνται από διάφορα ταμεία και να επιδιωχθεί μια πραγματική στρατηγική πρόσφορης ολοκληρωμένης διαχείρισης. Υπό αυτή την έννοια, επισημαίνει ότι, για να εξασφαλιστεί μεγαλύτερη αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα των ΟΕΕ, κρίνεται αναγκαία μεγαλύτερη στήριξη και παροχή πρακτικών κατευθύνσεων για την καλύτερη κατανόηση του εργαλείου, καθώς και καλύτερη χάραξη και εφαρμογή των στρατηγικών, προκειμένου να αξιοποιείται στο έπακρο το δυναμικό του μέσου αυτού. Προς τον σκοπό αυτόν, συνιστά να σταθμιστεί το ενδεχόμενο θέσπισης μιας ειδικής δομής μόνιμης στήριξης για τις περιφέρειες που ενδιαφέρονται να κάνουν χρήση του μέσου αυτού, να προβλεφθούν δράσεις ενημέρωσης και παροχής συμβουλών, και να προωθηθεί η ανταλλαγή ορθών πρακτικών·

28.

επισημαίνει εν κατακλείδι ότι οι προετοιμασίες για την εφαρμογή του εργαλείου ΟΕΕ για την περίοδο προγραμματισμού μετά το 2020 πρέπει να ξεκινήσουν αμέσως μετά τη δημοσίευση των μελλοντικών νομοθετικών προτάσεων για τα ΕΔΕΤ μετά το 2020, έτσι ώστε να καταρτιστούν και να συζητηθούν λεπτομερώς επιμέρους στρατηγικές ΟΕΕ με τους πολίτες και άλλους ενδιαφερόμενους πριν από τις πρώτες συζητήσεις επί των επιχειρησιακών προγραμμάτων με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι μια προσέγγιση από τη βάση προς την κορυφή είναι πολύ πιο συμμετοχική και πιο περίπλοκη και απαιτεί πολύ περισσότερο χρόνο για τις διαπραγματεύσεις παρά μια προσέγγιση από την κορυφή προς τη βάση. Η εφαρμογή του εργαλείου ΟΕΕ θα πρέπει να ενσωματωθεί στο σχέδιο νομοθετικών προτάσεων σχετικά με τα ΕΔΕΤ για την περίοδο μετά το 2020 και σε σχέδια προϋπολογισμού, τα οποία θα αποτελέσουν το θεμέλιο της μελλοντικής πολιτικής συνοχής.

23.5.2018   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 176/46

1.

χαιρετίζει την ανακοίνωση και το συνοδευτικό έγγραφο με τίτλο Πλαίσιο δράσης — Πρωτοβουλία για τη βιώσιμη ανάπτυξη της γαλάζιας οικονομίας στη δυτική Μεσόγειο, τα οποία υιοθέτησε στις 19 Απριλίου 2017 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή·

2.

υποστηρίζει τα προτεινόμενα μέτρα για τη διασφάλιση ενός ασφαλούς, προστατευμένου και καθαρού θαλάσσιου χώρου, την καλύτερη διακυβέρνηση της θάλασσας και τη βιώσιμη διαχείριση των ωκεανών·

3.

υπενθυμίζει και υποστηρίζει πλήρως την υπουργική δήλωση της Ένωσης για τη Μεσόγειο σχετικά με τη γαλάζια οικονομία με την οποία οι συμμετέχουσες χώρες κλήθηκαν και ενθαρρύνθηκαν να διερευνήσουν την προστιθέμενη αξία και τη σκοπιμότητα ανάπτυξης κατάλληλων θαλάσσιων στρατηγικών σε υποπεριφερειακό επίπεδο, καθώς και να αξιοποιήσουν τις εμπειρίες που έχουν αντληθεί από τον Διάλογο 5+5. Τον Οκτώβριο του 2016, οι υπουργοί Εξωτερικών της Αλγερίας, της Γαλλίας, της Ισπανίας, της Ιταλίας, της Λιβύης, της Μάλτας, του Μαρόκου, της Μαυριτανίας, της Πορτογαλίας και της Τυνησίας ενθάρρυναν τη διεξαγωγή περαιτέρω εργασιών με σκοπό την ανάληψη πρωτοβουλίας για τη βιώσιμη ανάπτυξη της γαλάζιας οικονομίας, από κοινού με τη Γραμματεία της Ένωσης για τη Μεσόγειο (1)·

4.

σημειώνει ότι η προτεινόμενη πρωτοβουλία αναγνωρίζει το γεγονός ότι, μέχρι στιγμής, η συνεργασία μεταξύ των δύο ακτών παραμένει περιορισμένη και υποστηρίζει ότι υπάρχει περιθώριο βελτίωσης·

5.

αναγνωρίζει ότι η περιοχή προσφέρει σημαντικές οικονομικές ευκαιρίες και είναι γνωστή για τους πολυσύχναστους λιμένες της και τους πολυάριθμους τουρίστες που την επισκέπτονται λόγω της πολιτιστικής της κληρονομιάς, δυναμικό που μπορεί να αξιοποιηθεί περαιτέρω με βιώσιμο τρόπο·

6.

αναγνωρίζει ότι η Μεσόγειος Θάλασσα βρίσκεται σε στρατηγική θέση, ευρισκόμενη γεωγραφικά στο σημείο επαφής τριών μεγάλων ηπείρων, δηλαδή της Ευρώπης, της Αφρικής και της Ασίας. Η Μεσόγειος Θάλασσα υπήρξε πάντοτε κόμβος πολιτισμού και εμπορίου μεταξύ των γειτονικών χωρών και πέραν αυτών·

7.

αναγνωρίζει ότι η λεκάνη είναι γνωστή για τη βιοποικιλότητά της και τις πολυάριθμες θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές·

8.

υπενθυμίζει, μεταξύ άλλων, τις προηγούμενες γνωμοδοτήσεις της με θέμα την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Προς μια ενοποιημένη θαλάσσια πολιτική» (2), τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό και την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών (3), και την «Καλύτερη προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος» καθώς και τη γνωμοδότησή της με θέμα «Ένα νέο στάδιο για την ευρωπαϊκή πολιτική γαλάζιας ανάπτυξης» (4)·

9.

ανησυχεί για το γεγονός ότι η περιοχή της Μεσογείου επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από την κλιματική αλλαγή (5)·

10.

αναγνωρίζει ότι η περιοχή συνδέεται επίσης με υψηλή ανεργία των νέων, πολιτική αστάθεια, καθώς και με σοβαρά ζητήματα μετανάστευσης, παράγοντες που, στο σύνολό τους, επηρεάζουν αρνητικά τις οικονομικές προοπτικές της περιοχής·

11.

ενώ υποστηρίζει το γεγονός ότι η πρωτοβουλία επικεντρώνεται κατά κύριο λόγο στην υπολεκάνη της δυτικής Μεσογείου, επισημαίνει ότι αυτό δεν αποκλείει κατά κανένα τρόπο τη δυνατότητα επέκτασης του πεδίου δράσης και των στόχων της σε άλλες υπολεκάνες της Μεσογείου·

12.

σημειώνει ότι, παρότι υπάρχει πραγματική πολιτική βούληση για την επίλυση των προκλήσεων στον τομέα του περιβάλλοντος, της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας, στην περιοχή εξακολουθούν να απουσιάζουν η κατάλληλη ευαισθητοποίηση, η διάδοση και η διατομεακή χάραξη μιας τεκμηριωμένης πολιτικής. Επίσης, συνεχίζουν να παρατηρούνται πολλές ελλείψεις στην εφαρμογή και την επιβολή, ιδίως σε εθνικό και σε τοπικό επίπεδο (6)·

13.

τονίζει ότι η περιοχή υφίσταται συνεχώς ανθρωπιστικές προκλήσεις λόγω της εισροής παράτυπων μεταναστών που διέρχονται από την Αφρική και τη Μέση Ανατολή προς τις χώρες της νότιας Ευρώπης, παράμετρος που επηρεάζει άμεσα τις παραμεθόριες θαλάσσιες περιοχές·

14.

διαπιστώνει ότι η θαλάσσια κυκλοφορία αποτελεί επίσης πρόκληση σε ορισμένες περιοχές της λεκάνης, γεγονός το οποίο δεν μπορεί να αγνοηθεί, λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρωτοβουλία —πάντα με κριτήρια τον σεβασμό προς το περιβάλλον, τη βιοποικιλότητα, την αειφορία και την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής— αποσκοπεί στην προώθηση της οικονομικής δραστηριότητας, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση της θαλάσσιας κυκλοφορίας·

15.

σημειώνει ότι η περιοχή της δυτικής Μεσογείου πλήττεται από υψηλά ποσοστά ανεργίας των νέων, ενώ ταυτόχρονα πολυάριθμοι κλάδοι της βιομηχανίας δυσκολεύονται να βρουν εργαζομένους με τα απαιτούμενα προσόντα και δεξιότητες·

16.

επικροτεί την αναφορά που κάνει η Επιτροπή για μια προσέγγιση από τη βάση προς την κορυφή, καθότι είναι η καταλληλότερη για την ενθάρρυνση της συμμετοχής των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στις δράσεις που προβλέπονται στην υπό εξέταση πρωτοβουλία·

17.

θεωρεί ότι, εάν δεν ληφθούν αποτελεσματικά μέτρα ασφαλείας και προστασίας και δεν εφαρμοσθούν δεόντως στην περιοχή, η γαλάζια οικονομία δεν μπορεί να λειτουργήσει κατά τρόπο βιώσιμο και αποτελεσματικό. Συνεπώς, συνιστά στις περιφερειακές αρχές των δύο ακτών να καταβάλουν προσπάθειες να συνεργαστούν και να βελτιώσουν αποτελεσματικά την υφιστάμενη κατάσταση·

18.

εκφράζει την ανησυχία της για το γεγονός ότι, μέχρι σήμερα, «η συνεργασία μεταξύ των ακτοφυλακών των δύο ακτών παραμένει περιορισμένη και η άμεση αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης πρέπει να βελτιωθεί περαιτέρω» (7) και συμφωνεί με τις ενέργειες που αποσκοπούν στην προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των ακτοφυλακών στις δύο ακτές, ιδίως με την αντιμετώπιση των υφιστάμενων ελλείψεων δεξιοτήτων στον τομέα της ασφάλειας στη θάλασσα, θεωρεί δε αξιέπαινη την ανταλλαγή γνώσεων και δεδομένων, ιδίως όσον αφορά τη θαλάσσια κυκλοφορία·

19.

συμφωνεί με τις ενέργειες που ενθαρρύνουν τους εταίρους να εντείνουν τις προσπάθειές τους για τη βελτίωση της υφιστάμενης ικανότητάς τους να αντιμετωπίζουν λαθραίες και παράνομες ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως η λαθραία διακίνηση μεταναστών και η παράνομη αλιεία και να καταπολεμούν τη θαλάσσια ρύπανση εντός της θαλάσσιας λεκάνης,, καθώς και την ανάπτυξη εργαλείων σε μια προσπάθεια να βελτιωθεί η ανταπόκριση στη θαλάσσια ρύπανση. Εκφράζει την ανησυχία της για το γεγονός ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές οικονομίες ενδέχεται να μην είναι σε θέση να εξοπλιστούν κατάλληλα από οικονομικής σκοπιάς όσον αφορά την ανάπτυξη ικανοτήτων·

20.

υπενθυμίζει και υποστηρίζει πλήρως τα πρόσφατα συμπεράσματα του Συμβουλίου (8) για τη διεθνή διακυβέρνηση των ωκεανών, τα οποία προάγουν μια πιο συνεκτική προσέγγιση μεταξύ των περιφερειών·

21.

συμφωνεί ότι μια έξυπνη και ανθεκτική γαλάζια οικονομία μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την υιοθέτηση μιας νοοτροπίας συνεχούς καινοτομίας και ανταλλαγής γνώσεων και με την προώθηση βιώσιμης ανταγωνιστικότητας και οικονομικών δραστηριοτήτων. Η περιοχή της Μεσογείου είναι ιδιαίτερα γνωστή για τον ακμάζοντα τομέα του θαλάσσιου τουρισμού, ο οποίος πρέπει να διατηρηθεί μέσω στρατηγικών καινοτομίας και διαφοροποίησης, με ιδιαίτερη έμφαση στην παράκτια, ηπειρωτική και υποθαλάσσια πολιτιστική και αρχαιολογική κληρονομιά·

22.

συμφωνεί με τη σύσταση οι ενδιαφερόμενοι φορείς των νότιων ακτών να κληθούν να συμμετάσχουν στην πρωτοβουλία BLUEMED και θεωρεί ότι η πρωτοβουλία BLUEMED αποτελεί σημαντικό εργαλείο που προωθεί ουσιαστικά κοινές δράσεις για την έρευνα και την καινοτομία. Ζητεί τον συντονισμό των δραστηριοτήτων θαλάσσιας και ναυτιλιακής έρευνας και καινοτομίας και τη δημιουργία συνεργειών μεταξύ περιφερειακών, εθνικών και κοινοτικών επενδύσεων, αποφεύγοντας τις αλληλεπικαλύψεις και μειώνοντας τον κατακερματισμό·

23.

υποστηρίζει την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και καινοτόμων βιομηχανιών βιολογικής βάσης, ιδίως εάν οι προσπάθειες αυτές επικεντρώνονται κυρίως στην ανάπτυξη βιώσιμων προϊόντων, και ενθαρρύνει την ανάπτυξη τεχνολογιών και εξατομικευμένων λύσεων για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής· Αυτό ισχύει ιδίως στον τομέα των θαλάσσιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και των πλωτών ανεμογεννητριών, τεχνολογία η οποία θεωρείται η πλέον ενδεδειγμένη για την περιοχή της Μεσογείου·

24.

υποστηρίζει τη δημιουργία εθνικών και περιφερειακών συνεργατικών σχηματισμών στον τομέα της θάλασσας, προκειμένου να δημιουργηθούν οι ιδανικές πλατφόρμες για την άνθηση της οικονομίας μέσω της ανάπτυξης καινοτόμων λύσεων. Θεωρεί ότι οι συνεργατικοί σχηματισμοί ενισχύουν και προωθούν τη συνεργασία, την ανταλλαγή γνώσεων και την επιχειρηματικότητα των μικρών, μεσαίων και πολύ μικρών επιχειρήσεων·

25.

επαναλαμβάνει (9) την έκκλησή της για τη δημιουργία μιας κοινότητας γνώσης και καινοτομίας (ΚΓΚ) για τη γαλάζια οικονομία, ως επιπλέον μέτρο για την ανάπτυξη δεξιοτήτων και τη μεταφορά ιδεών από τη θαλάσσια έρευνα στον ιδιωτικό τομέα· σε αυτό το πλαίσιο, θα μπορούσε επίσης να προσδώσει προστιθέμενη αξία το εικονικό κέντρο γνώσεων (10), ένα εργαλείο ανταλλαγής γνώσης για τη στήριξη της ανάπτυξης της γαλάζιας οικονομίας που θα μπορούσε να οριστεί ως «μονοαπευθυντική θυρίδα/διαδικτυακή πλατφόρμα για την ενοποίηση και την ανταλλαγή γενικών, τεχνικών και τομεακών δεδομένων σχετικά με θαλάσσια και ναυτιλιακά θέματα στη Μεσόγειο»·

26.

υπενθυμίζει την πρόταση δημιουργίας περιφερειακών ή διαπεριφερειακών πλατφορμών γαλάζιας οικονομίας που διατυπώνεται στη γνωμοδότηση CdR 6622/2016. Υπογραμμίζει ότι πολλές περιοχές της Μεσογείου θα μπορούσαν να είναι υποψήφιες για τη δημιουργία τέτοιων πλατφορμών, οι οποίες θα αποτελούν ένα σύστημα εντοπισμού των έργων, υποστήριξης της υλοποίησής τους και κινητοποίησης των χρηματοδοτικών μέσων σε τοπικό, σε εθνικό και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, θα καθοδηγούνται από τις περιφέρειες και τα επιλεγμένα έργα τους θα χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του σχεδίου Juncker 2.0·

27.

ζητεί τα διαπεριφερειακά, εθνικά και διασυνοριακά σχέδια, που συνάδουν με το στρατηγικό πλαίσιο της πρωτοβουλίας και τις στρατηγικές έξυπνης εξειδίκευσης (RIS3/Smart Specialisation Strategies), να μπορούν να χρηματοδοτούνται μέσω της από κοινού αξιοποίησης των περιφερειακών, εθνικών και ενωσιακών πόρων σε ένα απλοποιημένο πλαίσιο και να απολαύουν κοινοτικής πριμοδότησης χωρίς να χρειάζονται νέες προσκλήσεις υποβολής προτάσεων·

28.

υπογραμμίζει ότι η επιχειρηματικότητα στη γαλάζια οικονομία δεν εξαντλείται στις δραστηριότητες στη Μεσόγειο. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να προβλεφθεί κατάλληλη υποστήριξη των επιχειρήσεων που συνδέονται με τη γαλάζια οικονομία και δραστηριοποιούνται στη στεριά, όπως οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας ιχθύων, η ναυπηγική βιομηχανία, η χερσαία αιολική ενέργεια και οι φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις·

29.

υπογραμμίζει ότι τα κενά που υπάρχουν στον τομέα της εκπαίδευσης και των δεξιοτήτων πρέπει να αντιμετωπιστούν χωρίς άλλη καθυστέρηση. Η οικονομική ανάπτυξη και η εκπαίδευση συμβαδίζουν και, ως εκ τούτου, οι εταίροι θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη και τις δύο αυτές κοινωνικοοικονομικές πτυχές, προκειμένου να διασφαλιστεί η επιτυχία της πρωτοβουλίας αυτής. Η ενίσχυση της ευαισθητοποίησης για τα ναυτιλιακά επαγγέλματα έχει ζωτική σημασία προκειμένου να προσελκυστούν οι πολίτες να διερευνήσουν ευκαιρίες στους τομείς της ναυτιλίας και της θάλασσας, καθώς και για να μετριαστεί η ανισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης εργασίας που χαρακτηρίζει τον τομέα και να μειωθεί ο δείκτης ανεργίας. Στην περιοχή της Μεσογείου, ειδικότερα, παρατηρείται το παράδοξο της αδυναμίας των ναυτιλιακών επιχειρήσεων από αναδυόμενους και παραδοσιακούς κλάδους να προσλάβουν εξειδικευμένο προσωπικό, μολονότι ο δείκτης ανεργίας των νέων που καταγράφεται είναι από τους υψηλότερους στην Ευρώπη·

30.

συμφωνεί με τα μοντέλα που υποστηρίζουν την ανάπτυξη και τη χρήση πηγών καθαρής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της καινοτομίας όσον αφορά την ωκεάνια ενέργεια και την αειφόρο χρήση της ενέργειας, για την αφαλάτωση του θαλασσινού νερού, βάσει μεθόδων ελαχιστοποίησης των επιπτώσεών της στον θαλάσσιο βυθό. Επιπλέον, στηρίζει τις προτάσεις για την προώθηση της ενεργειακής απόδοσης και της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή στις παράκτιες πόλεις, της πράσινης ναυτιλίας και των λιμενικών υποδομών για εναλλακτικά καύσιμα και της ανάπτυξης νέων τουριστικών προϊόντων και υπηρεσιών, καθώς και για την ανάπτυξη κοινών τεχνικών προτύπων για τη βιώσιμη θαλάσσια υδατοκαλλιέργεια σε όλες τις χώρες (11). Θα πρέπει να επισημανθεί ότι, παρά το γεγονός ότι οι εν λόγω δράσεις είναι ουσιαστικά θετικές όσον αφορά τους στόχους και τους σκοπούς τους, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι μικρές οικονομίες ή όσες αντιμετωπίζουν δυσκολίες·

31.

αναγνωρίζει ότι οι παράκτιες και θαλάσσιες περιοχές υπήρξαν εδώ και καιρό πολύ ανταγωνιστικές και πολύπλευρες, με αποτέλεσμα να προκύπτουν ζητήματα όσον αφορά την κατανομή του χώρου και τους λιγοστούς πόρους. Οι περιβαλλοντικές ανησυχίες που κυριαρχούν στη σημερινή μας ζωή, ως αποτέλεσμα των αυξανόμενων πιέσεων επί των φυσικών πόρων, εγείρουν την ανάγκη αυξημένων γνώσεων. Αναμφισβήτητα, μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για την προώθηση της χρήσης κοινών πόρων θα οδηγήσει στην ανάπτυξη νέων ευκαιριών·

32.

ενθαρρύνει πρότυπα ανάπτυξης που θα βασίζονται στη μείωση των εκπομπών, της κατανάλωσης και του κόστους της ενέργειας, πέραν της ενίσχυσης της ευελιξίας και της αξιοπιστίας. Προς τούτο, καθοριστική σημασία θα έχει η ανάπτυξη της ενέργειας από απόβλητα βιογενούς και βιολογικής προέλευσης και από υπολείμματα·

33.

αναγνωρίζει και υποστηρίζει πλήρως τη σημασία του αποτελεσματικού θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού όσον αφορά τις ανθρώπινες δραστηριότητες στις θάλασσες, με αποτέλεσμα συντονισμένες προσπάθειες και περιορισμό των πιθανών συγκρούσεων μεταξύ δραστηριοτήτων·

34.

τονίζει και υποστηρίζει τις δράσεις που υπογραμμίζουν τη σημασία των θαλάσσιων επιστημονικών δεδομένων και γνώσεων ως έναν από τους πυλώνες για μια ανθεκτική και καινοτόμο οικονομία, ενώ, παράλληλα, αναγνωρίζει τη σημασία της επικαιροποίησης των υφιστάμενων δεδομένων σε σχέση με τα περιβαλλοντικά φαινόμενα και την κλιματική αλλαγή και της διάθεσής τους στη διεθνή επιστημονική κοινότητα και τις δημόσιες αρχές·

35.

συμφωνεί πλήρως με τις ενέργειες που αποσκοπούν στην προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των βιοτόπων από κάθε είδους ρύπανση, ενώ, ταυτόχρονα, προσδιορίζονται προληπτικά περιοχές διατήρησης όπως οι θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές. Οι εκστρατείες ευαισθητοποίησης αποτελούν αναμφίβολα μια κίνηση προς τη σωστή κατεύθυνση·

36.

υποστηρίζει τον περιφερειακό συντονισμό και τη συνεργασία μέσω της εφαρμογής της ενδιάμεσης στρατηγικής (2017-2020) της Γενικής Επιτροπής Αλιείας για τη Μεσόγειο με αντικείμενο τη βιωσιμότητα της αλιείας στη Μεσόγειο και τον Εύξεινο Πόντο. Με τον τρόπο αυτό θα διασφαλιστεί επίσης η συνεπέστερη εφαρμογή της κοινής αλιευτικής πολιτικής σε επίπεδο υπολεκάνης (12)·

37.

συμφωνεί πλήρως με τη δράση για την προώθηση της ανάπτυξης των κλάδων της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας μικρής κλίμακας και τη διάδοση βέλτιστων πρακτικών, προκειμένου να ενισχυθούν οι κλάδοι της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας, με παράλληλη διασφάλιση της συλλογής κατάλληλων περιφερειακών δεδομένων και επιστημονικών αξιολογήσεων και με πλήρη σεβασμό προς το Διεθνές Δίκαιο·

38.

υποστηρίζει τη σύσταση της επιχειρησιακής ομάδας WestMED από κοινού με την Ένωση για τη Μεσόγειο, η οποία θα συγκροτείται από εθνικά σημεία επαφής και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και θα εγγυάται τη συμμετοχή των περιφερειακών και των τοπικών αρχών·

39.

αναγνωρίζει τη διαθεσιμότητα διαφόρων πηγών χρηματοδότησης, κυρίως μέσω χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ που υποστηρίζουν διάφορες πρωτοβουλίες, ανάλογα με τη φύση του υποβληθέντος έργου, το πεδίο εφαρμογής και τις προτεραιότητές του·

40.

ενθαρρύνει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών, την οικοδόμηση ικανοτήτων και τη διασυνοριακή συνεργασία μεταξύ των ΤΠΑ από όλες τις πλευρές της Μεσογείου·

41.

συνιστά σε όλα τα μέρη να προωθήσουν την ανταλλαγή γνώσεων και εμπειρογνωσίας όσον αφορά την πολιτική σε επίπεδο ΤΠΑ, διευκολύνοντας την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των πόρων και σε σχέση με τις κοινές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η περιοχή της WestMED·

42.

συνιστά την προώθηση οικονομικά βιώσιμων έργων σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο και τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε κεφάλαια·

43.

υπογραμμίζει την ανάγκη προώθησης προγραμμάτων εκπαίδευσης και επιμόρφωσης, καθώς και μέτρων που αποσκοπούν στη μείωση της ανεργίας των νέων σε συνεργασία με τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές, ευνοώντας την εργασιακή κινητικότητα μεταξύ των τομέων της γαλάζιας οικονομίας. Επισημαίνει σχετικά τον ρόλο που διαδραματίζουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές στην πρόβλεψη των αναγκών δεξιοτήτων και την αντιστοίχισή τους με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν επίγνωση αυτής της αποστολής και να παρέχουν στις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές τα κατάλληλα μέσα για τη διευκόλυνση της μετάβασης των νέων από τη μαθητεία στην ενεργό επαγγελματική ζωή.

23.5.2018   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 176/51

1.

υπογραμμίζει τη σημασία της πολιτικής συνοχής της ΕΕ για την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή της Ένωσης. Αν και το ένα τρίτο του προϋπολογισμού της ΕΕ διατίθεται για την επίτευξη του στόχου αυτού, όπως καθορίζεται στα άρθρα 174-178 της ΣΛΕΕ, η πολιτική δεν έχει ακόμη επιτύχει το πλήρες δυναμικό της. Η απλούστευση των ταμείων πρέπει να αποτελέσει μέρος της αναθεώρησης και βελτίωσης της πολιτικής συνοχής για το μέλλον της Ευρώπης·

2.

χαιρετίζει τον εποικοδομητικό χαρακτήρα των συστάσεων της Ομάδας υψηλού επιπέδου (ΟΥΕ) όσον αφορά την απλούστευση των ΕΔΕΤ για την περίοδο μετά το 2020 και τη σαφή δήλωση ότι η απλούστευση είναι καθήκον όλων των φορέων που συμμετέχουν στην υλοποίηση και διαχείριση των ταμείων (της Επιτροπής, των συννομοθετών, των κρατών μελών και των περιφερειακών και των τοπικών αρχών)·

3.

εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι πολλές από τις συστάσεις της ΟΥΕ για την περίοδο μετά το 2020 συνάδουν με τις θέσεις που εξέφρασε στο παρελθόν η ΕτΠ (1). Η ΕτΠ επαναλαμβάνει επίσης ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές επηρεάζονται άμεσα από την εφαρμογή της πολιτικής συνοχής ως κύριοι δικαιούχοι, αλλά και σε πολλές περιπτώσεις ως αρμόδια αρχή η οποία συμμετέχει άμεσα στη διαχείριση της εφαρμογής της εν λόγω πολιτικής·

4.

επισημαίνει ότι, παρά τον μεγάλο αριθμό θετικών προτάσεων στα συμπεράσματα και τις συστάσεις της ΟΥΕ για την απλούστευση, ουδόλως μπορεί να υποστηριχθεί ότι η εφαρμογή αυτών των προτάσεων θα συμβάλει στην ολοκλήρωση της διαδικασίας απλούστευσης. Εξακολουθεί να υπάρχει μια σειρά τομέων καθοριστικής σημασίας, καθώς και δευτερεύοντα προβλήματα που δεν καλύπτονται ή καλύπτονται μόνο εν μέρει στα συμπεράσματα της ΟΥΕ. Για τον λόγο αυτό, η ΕτΠ παραπέμπει εν προκειμένω στη γνωμοδότησή της του Οκτωβρίου 2016 με θέμα «Απλούστευση των ΕΔΕΤ από τη σκοπιά των τοπικών και περιφερειακών αρχών» όπου εξετάζει λεπτομερώς αυτήν την προβληματική·

5.

επαναλαμβάνει την έκκλησή της για ένα νέο εδαφικό όραμα με το οποίο θα επικαιροποιηθεί η Ευρωπαϊκή Προοπτική Χωροταξικής Ανάπτυξης του 1999. Μέσω μιας προσέγγισης με τοπική διάσταση, η εν λόγω στρατηγική θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στην περίοδο προγραμματισμού μετά το 2020 συμβάλλοντας στην επιτόπου υλοποίηση των κονδυλίων της ΕΕ·

6.

υπογραμμίζει τη σημασία της αξιοποίησης της εμπειρίας και της ικανότητας που έχουν αναπτυχθεί έως τώρα και τη σημασία της διευκόλυνσης της υλοποίησης του μοντέλου επιμερισμένης διαχείρισης μετά το 2020 με την εφαρμογή της αρχής της εταιρικής σχέσης. Η αρχή της εταιρικής σχέσης, όπως κωδικοποιείται στον Ευρωπαϊκό Κώδικα Δεοντολογίας για την Εταιρική Σχέση, εξακολουθεί να αποτελεί βασικό μέσο για τη διασφάλιση της συμμετοχής όλων των εταίρων σε όλα τα στάδια προγραμματισμού, συμπεριλαμβανομένης της τοπικής και της περιφερειακής διοίκησης. Το σύστημα υλοποίησης πρέπει επίσης να βασίζεται στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης μεταξύ όλων των εμπλεκομένων φορέων (αρχές σε ευρωπαϊκό, εθνικό, τοπικό και περιφερειακό επίπεδο)·

7.

ζητεί ένα νέο Κοινό Στρατηγικό Πλαίσιο που θα καλύπτει όλες τις πολιτικές και τα ταμεία της ΕΕ με εδαφική διάσταση και υποστηρίζει τον στόχο των κοινών οριζόντιων κανόνων για τη διευκόλυνση της αλληλεπίδρασης μεταξύ των ΕΔΕΤ («ενιαίο εγχειρίδιο κανόνων»). Υπογραμμίζει ότι ένα πλαίσιο που καλύπτει μόνο τα ΕΔΕΤ, αλλά όχι άλλα ταμεία με εδαφική διάσταση, όπως συμβαίνει σήμερα, δυσχεραίνει την υλοποίηση για τους τελικούς χρήστες, και αυτό σημαίνει ότι το πλαίσιο δεν είναι τόσο χρήσιμο όσο θα μπορούσε να είναι. Η χρηματοδότηση που κατανέμεται σε περιορισμένο κατάλογο τομέων πολιτικής πρέπει να επιλέγεται από κοινό ευρωπαϊκό κατάλογο επιλογών, ο οποίος μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με την περιφέρεια με βάση τις αναπτυξιακές ανάγκες της περιφέρειας και τους στόχους της ΕΕ·

8.

συμφωνεί με την ανάγκη να εξασφαλιστούν ίσοι όροι ανταγωνισμού μεταξύ των ΕΔΕΤ και των κεντρικά διαχειριζόμενων ταμείων. Η ΕτΠ υποστηρίζει ρητά την ανάγκη να εξεταστεί η σκοπιμότητα μιας τυποποιημένης εξαίρεσης από τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων για μέρος ή ολόκληρη τη χρηματοδότηση των ΕΔΕΤ, υπενθυμίζοντας τα προηγούμενα συμπεράσματά της κυρίως σχετικά με την αναλογικότητα·

9.

υποστηρίζει τον στόχο της ευρύτερης εφαρμογής της αρχής της διαφοροποίησης για λόγους μείωσης της διοικητικής επιβάρυνσης, αποτελεσματικότερων δαπανών και προώθησης της προσέγγισης με τοπική διάσταση·

10.

ζητεί λύσεις περισσότερο προσαρμοσμένες σε συγκεκριμένα προγράμματα, λαμβάνοντας υπόψη τις ικανότητες των θεσμικών οργάνων εντός και εκτός του συστήματος υλοποίησης των ΕΔΕΤ, τους τύπους υποστήριξης που παρέχονται, καθώς και άλλους παράγοντες·

11.

προτείνει την εντατικοποίηση του διαλόγου μεταξύ της Επιτροπής, των κρατών μελών και των πόλεων και των περιφερειών σχετικά με τον αποτελεσματικό σχεδιασμό και τη λήψη εύχρηστων μέτρων απλούστευσης για την επόμενη γενιά ΕΔΕΤ πέραν του 2020·

12.

ζητεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο τη χρήση εκτιμήσεων εδαφικού αντικτύπου ως μέσου για τη μέτρηση των οφελών από την απλούστευση των ΕΔΕΤ·

13.

επιβεβαιώνει την ισχυρή υποστήριξή της προς την ανάλυση που εκπόνησε η ΟΥΕ όσον αφορά τα σημαντικά οφέλη του μοντέλου επιμερισμένης διαχείρισης ως προς την αποτελεσματική υλοποίηση της πολιτικής συνοχής με την ενθάρρυνση της οικειοποίησης από τις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές και τη διασφάλιση της αναγνώρισης περιφερειακών ιδιαιτεροτήτων και την προσέγγιση με γνώμονα την τοπική διάσταση. Το μοντέλο επιμερισμένης διαχείρισης έχει επίσης θετικό αντίκτυπο σε άλλους τομείς πολιτικής πέραν των ΕΔΕΤ, συμπεριλαμβανομένων θετικών δευτερογενών επιδράσεων που θα ενισχύσουν τη χρηστή διακυβέρνηση και θα αυξήσουν τη συμμετοχή των πολιτών σε δημοκρατικές διαδικασίες·

14.

υποστηρίζει τον στόχο της διασφάλισης αποτελεσματικής χρήσης των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας προκειμένου να καταστεί δυνατή και να υποστηριχθεί μια γνήσια πολυεπίπεδη διακυβέρνηση στο πλαίσιο αυτό, η οποία απαιτεί κατάλληλες εξουσίες τόσο για τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές όσο και για την Επιτροπή και τα κράτη μέλη υπό τη μορφή μιας γνήσιας εταιρικής σχέσης·

15.

υπογραμμίζει ότι πρέπει να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη στην ικανότητα των δικαιούχων, των περιφερειακών και των εθνικών διοικήσεων να διαχειρίζονται και να χρησιμοποιούν τα ταμεία με υγιή και αποδοτικό τρόπο. Η επιμερισμένη διαχείριση φέρνει την Ευρώπη εγγύτερα στους πολίτες της και συνδέει τις τοπικές ανάγκες με τους ευρωπαϊκούς στόχους·

16.

υπογραμμίζει ότι η επιτυχία του συστήματος επιμερισμένης διαχείρισης εξαρτάται εν μέρει από την πλήρη οικειοποίηση της αρχής της εταιρικής σχέσης από όλες τις πλευρές· η ΕτΠ υποστηρίζει πλήρως τις προτάσεις της ΟΥΕ για τον ουσιαστικό χαρακτήρα της αποτελεσματικής χρήσης της εταιρικής σχέσης, η οποία πρέπει να ενισχυθεί μετά το 2020·

17.

θεωρεί ότι απαιτείται μία ευρύτερη προσέγγιση της εταιρικής σχέσης, η οποία θα πρέπει να ενσωματώνεται στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο — το ευρωπαϊκό πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης. Επαναλαμβάνει την έκκλησή της για την καθιέρωση κώδικα δεοντολογίας σε σχέση με τη συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο (2). Καλεί επίσης την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μεριμνήσει έτσι ώστε οι αρχές του Κώδικα δεοντολογίας για την εταιρική σχέση στο πλαίσιο των ΕΔΕΤ να αποτελούν νομικά δεσμευτικό μέρος των κανονισμών για την περίοδο μετά το 2020, έτσι ώστε να παρέχεται νομική σαφήνεια ως προς το καθεστώς τους. Ζητεί επίσης πιο επίσημες δεσμεύσεις εφαρμογής από τα ενδιαφερόμενα μέρη·

18.

υπογραμμίζει τη διαπίστωση της ΟΥΕ ότι η τάση να θεωρείται η πολιτική συνοχής υπεύθυνη για την υλοποίηση πολλών άλλων στόχων πολιτικής της ΕΕ είναι προβληματική και οδηγεί στο να καθίστανται οι διαχειριστικές αρχές εκ των πραγμάτων εκτελεστές ενός αυξανόμενου αριθμού άλλων πολιτικών της ΕΕ·

19.

υποστηρίζει την πρόταση της ΟΥΕ για την αναθεώρηση του ρόλου του συστήματος διαχείρισης και ελέγχου των ΕΔΕΤ όσον αφορά την επιβολή κανόνων που διέπουν ταμεία εκτός των ΕΔΕΤ·

20.

υποστηρίζει την έμφαση που αποδίδει η ΟΥΕ στον αμοιβαία συμπληρωματικό χαρακτήρα καθενός από τα επιμέρους ΕΔΕΤ, τα οποία μπορούν μόνον από κοινού να επιτύχουν τον στόχο της πολιτικής συνοχής που κατοχυρώνεται στις Συνθήκες·

21.

υπογραμμίζει ότι είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι τα υφιστάμενα ΕΔΕΤ (ΕΤΠΑ, ΕΚΤ, ΕΓΤΑΑ, Ταμείο Συνοχής, Ταμείο Αλιείας) συνεχίζουν να συνεργάζονται ενόσω κάθε επιμέρους ΕΔΕΤ συμβάλλει στην αποστολή των άλλων ταμείων και ότι συντονίζονται μέσω κοινών κανόνων και διατάξεων μετά το 2020·

22.

ζητεί την ανάπτυξη ενός νέου κοινού στρατηγικού πλαισίου που να καλύπτει όλες τις πολιτικές και τα ταμεία της ΕΕ με εδαφική διάσταση. Το πλαίσιο αυτό θα διασφαλίζει στρατηγική συνοχή, συνέργειες και ίση μεταχείριση των χρηματοδοτικών μέσων και θα αποτρέπει τον διοικητικό πλεονασμό·

23.

επαναλαμβάνει τη σύστασή της ότι θα πρέπει να εφαρμόζονται ταυτόσημοι κανόνες στα διάφορα ΕΔΕΤ και υπογραμμίζει ότι όλοι οι οριζόντιοι όροι θα πρέπει να καθορίζονται αποκλειστικά σε ένα γενικό σύνολο κανόνων, ενώ οι ειδικοί ανά ταμείο κανονισμοί θα πρέπει να περιορίζονται στους κανόνες σχετικά με το περιεχόμενο και την υποβολή εκθέσεων του προγράμματος·

24.

εκφράζει την ικανοποίησή της για τη σύσταση της ΟΥΕ σχετικά με την ενδεχόμενη πρόβλεψη ξεχωριστού κανονισμού για τη διαχείριση των ΕΔΕΤ («ενιαίο εγχειρίδιο κανόνων»), σημειώνοντας επίσης την προτεινόμενη δυνατότητα εφαρμογής σε όλες τις περιόδους χρηματοδότησης προς βελτίωση της κανονιστικής ασφάλειας και σταθερότητας·

25.

υποστηρίζει την ανάγκη να διευκολυνθούν περαιτέρω τα προγράμματα πολλαπλών ταμείων και οι ολοκληρωμένες προσεγγίσεις (όπως οι Ολοκληρωμένες Εδαφικές Επενδύσεις) υπό το πρίσμα των δυσκολιών εφαρμογής που συναντώνται με τις υφιστάμενες διατάξεις του κανονισμού περί κοινών διατάξεων (ΚΚΔ). Παραπέμπει, στο πλαίσιο αυτό, στη γνωμοδότησή της σχετικά με τις ολοκληρωμένες εδαφικές επενδύσεις (3), στην οποία περιγράφονται τα επιτεύγματά τους σε τοπικό επίπεδο όταν αυτές χρησιμοποιούνται στο έπακρο·

26.

επιδοκιμάζει την αναγνώριση της ανάγκης εξισορρόπησης μιας βελτιωμένης ευθυγράμμισης των ευρωπαϊκών κανόνων χρηματοδότησης και της ανάγκης να δοθεί μεγαλύτερο περιθώριο για ευθυγράμμιση με τους εθνικούς κανόνες, η οποία επισημάνθηκε στη γνωμοδότηση της ΕτΠ σχετικά με την απλούστευση των ΕΔΕΤ·

27.

δηλώνει ότι τα κονδύλια της ΕΕ θα πρέπει να παρέχονται μέσω των υφιστάμενων εθνικών διοικητικών μηχανισμών. Οι εθνικοί κανόνες και συστήματα (συμπεριλαμβανομένων των εθνικών ελεγκτικών αρχών και των εθνικών αρχών προστασίας του ανταγωνισμού) πρέπει να χρησιμοποιούνται όσο το δυνατόν περισσότερο, διότι οι απλούστεροι κανόνες είναι αυτοί που είναι λίγοι σε αριθμό και, κατά προτίμηση, οι ίδιοι με όσους εφαρμόζονται στα κράτη μέλη·

28.

επιβεβαιώνει την υποστήριξη του πρωταρχικού στόχου που περιγράφεται από την ΟΥΕ σχετικά με τη διασφάλιση ίσης μεταχείρισης και ισότιμων όρων ανταγωνισμού για τα προγράμματα ΕΔΕΤ και τα κεντρικά διαχειριζόμενα ταμεία·

29.

υποστηρίζει την άποψη που εξέφρασε η ΟΥΕ ότι η σημερινή διαφοροποίηση στη μεταχείριση των ΕΔΕΤ σε σχέση με τις κρατικές ενισχύσεις και τις δημόσιες συμβάσεις δεν αποτελεί εγγενές στοιχείο του τρόπου επιμερισμένης διαχείρισης. Κατευθυντήρια αρχή οφείλει να είναι το γεγονός ότι τα έργα που χρηματοδοτούνται από τα ΕΔΕΤ δεν πρέπει να τυγχάνουν πιο περιοριστικής μεταχείρισης σε σχέση με παρόμοια έργα υπό την κεντρική διαχείριση της ΕΕ·

30.

υπογραμμίζει ότι πρέπει, ενόψει της περιόδου μετά το 2020, να δοθεί νέα ώθηση στις συνέργειες μεταξύ των ΕΔΕΤ και των κεντρικά διαχειριζόμενων προγραμμάτων ως μέρος και της διαπεριφερειακής συνεργασίας. Η ΕτΠ υπογραμμίζει την ευεργετική επίδραση της ουσιαστικής απλοποίησης και μεγαλύτερης ελαστικότητας τη διαχείρισης των ΕΔΕΤ, με την εφαρμογή στρατηγικών έξυπνης εξειδίκευσης. Εν προκειμένω θα μπορούσε να διευκολυνθεί η διαπεριφερειακή συνεργασία με μέτρα όπως η χρήση απλουστευμένων μεθόδων αιτιολογήσεων βασισμένων στα αποτελέσματα ή η χρήση του κόστους ανά μονάδα, όπως επισημαίνεται και στη γνωμοδότηση της ΕτΠ με τίτλο «Στρατηγικές έξυπνης εξειδίκευσης (RIS3): αντίκτυπος στις περιφέρειες και στη διαπεριφερειακή συνεργασία» (4)·

31.

υπογραμμίζει την ανάγκη ευθυγράμμισης των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων και δημόσιων συμβάσεων για τα ΕΔΕΤ με τους κανόνες που ισχύουν για τα κεντρικά διαχειριζόμενα προγράμματα. Η ΕτΠ επαναλαμβάνει το αίτημά της για αξιολόγηση της σκοπιμότητας εξαίρεσης μέρους ή όλων των δαπανών των ΕΔΕΤ από τις διαδικασίες κρατικών ενισχύσεων μετά το 2020. Στο πλαίσιο αυτό, η ΕτΠ διαπιστώνει με ικανοποίηση ότι οι συστάσεις της σχετικά με την ανάγκη κοινών ορισμών για τη σύγκριση και τον συνδυασμό κονδυλίων ελήφθησαν υπόψη από την ΟΥΕ·

32.

εκφράζει την ικανοποίησή της για την έμφαση που δίνει η ΟΥΕ στο ζωτικής σημασίας θέμα να διασφαλιστεί ότι οι νομοθετικές προτάσεις της Επιτροπής σχετικά με το πλαίσιο των ΕΔΕΤ για την περίοδο μετά το 2020 —συμπεριλαμβανομένης της σαφούς και ενιαίας ερμηνείας τους— θα υποβληθούν και θα συμφωνηθούν τουλάχιστον έξι μήνες πριν από την έναρξη της νέας περιόδου προγραμματισμού, υπενθυμίζοντας τις σημαντικές λειτουργικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές, αλλά και τα διδάγματα που πρέπει να αντληθούν από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, λόγω των καθυστερήσεων που σημειώθηκαν κατά την έναρξη της τρέχουσας περιόδου προγραμματισμού. Οι προτάσεις για τα ΕΔΕΤ πρέπει να υποβληθούν επισήμως το συντομότερο δυνατό·

33.

συνιστά, όσον αφορά τη μελλοντική διαμόρφωση των συμφωνιών εταιρικής σχέσης, να επανεξεταστεί η ανάγκη και ο σκοπός της συμφωνίας εταιρικής σχέσης ή ενός ισοδύναμου εγγράφου σε εθνικό επίπεδο και ζητεί οι εν λόγω συμφωνίες να επικεντρώνονται στο μέλλον στη συνολική στρατηγική (αποφεύγοντας τις επικαλύψεις μεταξύ προγραμμάτων), στους γενικούς εκ των προτέρων όρους καθώς και σε όσους συνδέονται με τις ειδικές ανά χώρα συστάσεις (οι οποίοι συνιστούν εθνική αρμοδιότητα), αλλά και στον ορισμό της θεματικής συγκέντρωσης και του ρόλου των φορέων συντονισμού σε εθνικό επίπεδο, όπου πρόκειται να διαδραματίσουν ρόλο στην εφαρμογή σε ένα δεδομένο κράτος μέλος·

34.

ζητεί τον εξορθολογισμό των εγγράφων στρατηγικού προγραμματισμού μετά το 2020, επισημαίνοντας ότι πολλές από τις συγκεκριμένες συστάσεις που διατυπώνονται στη γνωμοδότησή της σχετικά με τα αποτελέσματα των διαπραγματεύσεων για τις συμφωνίες εταιρικής σχέσης και τα επιχειρησιακά προγράμματα υιοθετήθηκαν στις συστάσεις για την περίοδο μετά το 2020. Η ΕτΠ υποστηρίζει κυρίως την έκκληση της ΟΥΕ για μεγαλύτερη ευελιξία στον προγραμματισμό, ώστε να καταστεί δυνατή η ταχύτερη προσαρμογή των επιχειρησιακών προγραμμάτων·

35.

προτείνει ότι θα πρέπει να είναι δυνατή, χωρίς προηγούμενη έγκριση της Επιτροπής, η μεταφορά μέρους της κατανομής μεταξύ των αξόνων προτεραιότητας (π.χ. 10 %, όπως προβλέπεται στο τέλος της περιόδου προγραμματισμού 2007-2013)·

36.

επιβεβαιώνει τη σημασία της αρχής της θεματικής συγκέντρωσης για τον συνεκτικό και στρατηγικό προγραμματισμό, επισημαίνοντας ότι ένα συνολικό συνεκτικό σύστημα θεματικής συγκέντρωσης για την περίοδο μετά το 2020 θα πρέπει επίσης να επιτρέπει την αποτελεσματική εφαρμογή ολοκληρωμένων λύσεων σε περιφερειακό ή σε τοπικό επίπεδο· οι εταίροι, συμπεριλαμβανομένων των τοπικών αρχών, πρέπει να εκφράζουν τη γνώμη τους στο στάδιο του προγραμματισμού, μεταξύ άλλων όσον αφορά τα ολοκληρωμένα εργαλεία που χρησιμοποιούνται για την εφαρμογή των στρατηγικών με στόχο τη βιώσιμη αστική και εδαφική ανάπτυξη·

37.

υποστηρίζει την έμφαση που δίδεται στην ενίσχυση των αρμοδιοτήτων των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στο πλαίσιο αυτό και τονίζει την ανάγκη εναρμόνισης της αρχής της θεματικής συγκέντρωσης με ένα ευνοϊκό πλαίσιο για ολοκληρωμένες λύσεις σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο. Η σύνδεση της θεματικής συγκέντρωσης με την εστίαση της πολιτικής συνοχής στα αποτελέσματα, καθώς και η ανάγκη να διασφαλιστεί ότι η πολιτική συνοχής μπορεί να προσφέρει ολοκληρωμένες, ευέλικτες και διαφοροποιημένες λύσεις μετά το 2020, έχει ήδη εξεταστεί στη γνωμοδότηση της ΕτΠ για το μέλλον της πολιτικής συνοχής μετά το 2020, η οποία ζητούσε επίσης τη διεξαγωγή έγκαιρου διαλόγου συνεργασίας μεταξύ των αρχών που είναι αρμόδιες για την εφαρμογή περιφερειακών πολιτικών και των υπεύθυνων τομεακών πολιτικών, πριν από την έναρξη της επόμενης περιόδου χρηματοδότησης, προκειμένου να ενισχυθεί η εδαφική προσέγγιση σύμφωνα με την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση·

38.

επικροτεί τον στόχο που θέτει η ΟΥΕ όσον αφορά τον εξορθολογισμό της κοινής δέσμης δεικτών για την περίοδο μετά το 2020 και τονίζει την ανάγκη εναρμόνισης της ορολογίας και των ορισμών, που θα επιτρέπει την αξιολόγηση και σύγκριση των επιδόσεων στα διάφορα ταμεία·

39.

υπογραμμίζει τις προτάσεις της σχετικά με τη λήψη ειδικών μέτρων για τη διευκόλυνση της μετάβασης στην επόμενη περίοδο προγραμματισμού και την παροχή μεγαλύτερης ασφάλειας στις διαχειριστικές αρχές. Η ΕτΠ υποστηρίζει τη σύσταση της ΟΥΕ να επανεξεταστεί η ανάγκη ύπαρξης διορισμού για την περίοδο μετά το 2020 και ζητεί, τον εξορθολογισμό, τουλάχιστον, της διαδικασίας για να εξασφαλιστεί ότι οι υφιστάμενοι διορισμοί που μεταφέρονται στην επόμενη περίοδο προγραμματισμού·

40.

χαιρετίζει τη γενική αρχή ενίσχυσης της διαφοροποίησης για την περίοδο μετά το 2020, η οποία, παρέχοντας τη δυνατότητα καλύτερα προσαρμοσμένης και αποτελεσματικότερης ανάπτυξης των ΕΔΕΤ, ενδέχεται να είναι ζωτικής σημασίας για το πιθανό σενάριο μετά το 2020 το οποίο προβλέπει συνολικά μειωμένους δημοσιονομικούς πόρους, μεταξύ άλλων σε συνέχεια της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ. Η διαφοροποιημένη προσέγγιση, η οποία βασίζεται στην αρχή της επικουρικότητας, δεν συνεπάγεται απαραιτήτως προσπάθεια προσδιορισμού κάθε λεπτομέρειας του συστήματος υλοποίησης του κανονισμού σε επίπεδο ΕΕ, πρέπει όμως να βασίζεται στην εμπιστοσύνη όλων των εμπλεκόμενων φορέων, εφαρμόζοντας, συγκεκριμένα, την αρχή της εταιρικής σχέσης·

41.

υπογραμμίζει η αυστριακή κυβέρνηση συμμερίζεται και ανταλλάσσει παρόμοιες ιδέες και, ενδεχομένως, αυτές θα αποτελέσουν σημαντικό στοιχείο της προσεχούς Αυστριακής Προεδρίας της ΕΕ κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2018. Ως εκ τούτου, η ΕτΠ προτείνει να προσκληθεί η Αυστριακή Προεδρία της ΕΕ για έγκαιρη συνεργασία με την ΕτΠ με στόχο την περαιτέρω ανάπτυξη των εν λόγω ιδεών·

42.

υπογραμμίζει τη σημασία της διασφάλισης της πλήρους συμμετοχής των τοπικών και των περιφερειακών αρχών ως ισότιμων εταίρων στο πλαίσιο αυτό και σε όλα τα στάδια της διαδικασίας προηγούμενων διαπραγματεύσεων. Ολοένα και ζωτικότερη σημασία αποκτά η ενίσχυση της εφαρμογής της προσέγγισης με τοπική διάσταση μέσω της αποτελεσματικότερης προσαρμογής των ταμείων στις ποικίλες ανάγκες των εδαφών σε ολόκληρη την Ένωση και του εφοδιασμού των περιφερειών με τα μέσα που απαιτούνται για ταχύτερη αντίδραση σε απρόβλεπτα ζητήματα ή σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης·

43.

συνιστά τη μετάβαση προς μια περισσότερο διαφοροποιημένη προσέγγιση στους τομείς των λογιστικών και άλλων ελέγχων, καθώς και της υποβολής εκθέσεων, επιτρέποντας μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στους εθνικούς κανόνες και περισσότερη ευελιξία για την προσαρμογή των υφιστάμενων εθνικών ελέγχων και διαδικασιών·

44.

επισημαίνει το μήνυμα της ΕτΠ ότι ο διαφοροποιημένος έλεγχος θα μπορούσε να διευκολυνθεί και να υποστηριχθεί μέσω συμβάσεων εμπιστοσύνης μεταξύ των ευρωπαϊκών και των εθνικών ελεγκτικών και διαχειριστικών αρχών. Επί του παρόντος, το θεμελιώδες πρόβλημα συνίσταται στο γεγονός ότι, ως αντίδραση στα προβλήματα εφαρμογής του παρελθόντος, έχει αναπτυχθεί μια νοοτροπία αποστροφής του κινδύνου, ο δε φόβος των κυρώσεων κατισχύει της πραγματικής νοοτροπίας βελτίωσης·

45.

επαναλαμβάνει τη θέση της ΕτΠ σχετικά με το αποδεκτό ποσοστό σφάλματος (επίπεδο σημαντικότητας), λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι η εμπειρία καταδεικνύει ότι το εν λόγω επίπεδο δεν είναι κατάλληλο στο πλαίσιο των έργων της πολιτικής συνοχής. Η ΕτΠ θεωρεί ότι, δεδομένου ότι τα διεθνή πρότυπα ελέγχου δεν επιβάλλουν ποσοτικό κανόνα, θα πρέπει να είναι δυνατό να αυξηθεί το όριο αυτό σε 5 %. Το σημερινό αυστηρό σύστημα ελέγχου, το οποίο καθιστά περισσότερο ορατό κάθε σφάλμα, δημιουργεί την παραπλανητική αντίληψη ότι το μοντέλο επιμερισμένης διαχείρισης είναι πιο επιρρεπές σε σφάλματα·

46.

εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι επιδιώκεται και η εφαρμογή της αρχής της διαφοροποιημένης προσέγγισης, αφού προηγουμένως ζητηθεί η εκ των προτέρων κατά περίπτωση αξιολόγηση των συνδυασμένων υλοποιήσεων ΕΔΕΤ-ΕΤΣΕ. Μια τέτοιου είδους προσέγγιση εξασφαλίζει τη δυνατότητα να μειωθεί σημαντικά ο διοικητικός φόρτος και να ληφθούν καλύτερα υπόψη οι ιδιαιτερότητες του πλαισίου εφαρμογής στις εν λόγω περιφέρειες και, συνεπώς, να διευκολυνθεί η προσέγγιση με τοπική διάσταση και να ενθαρρυνθούν οι προσαρμοσμένες επενδύσεις·

47.

προτείνει την καθιέρωση ενιαίας θυρίδας σε εθνικό/περιφερειακό επίπεδο ώστε να βοηθούνται οι δικαιούχοι στο να χειρίζονται μαζί κονδύλια ΕΔΕΤ και μη ΕΔΕΤ·

48.

υποστηρίζει την αναγνώριση εκ μέρους της ΟΥΕ της ιδιαιτερότητας της ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας (ΕΕΣ) και τη σύστασή της να διατηρηθεί μετά το 2020 το σημερινό χωριστό ρυθμιστικό πλαίσιο για τα προγράμματα Interreg·

49.

επιβεβαιώνει την υποστήριξη της ΕτΠ για τη θέσπιση ειδικού κανονισμού σχετικά με τις διατάξεις εφαρμογής συγκεκριμένα της ΕΕΣ, υπογραμμίζοντας ότι, λόγω της τρέχουσας νομικής και κανονιστικής πολυπλοκότητας, ο νομικός υπερθεματισμός αποτελεί πράγματι σημαντικό εμπόδιο για την αποτελεσματική εφαρμογή της ΕΕΣ·

50.

ζητεί την αποφυγή καθορισμού εκ των προτέρων όρων σε αυτόν τον τομέα, λόγω του πολυμερούς χαρακτήρα των προγραμμάτων ΕΕΣ·

51.

αναδεικνύει την ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία που θα προκύψει από την ενίσχυση της εδαφικής συνεργασίας και την αναφορά στα πρόσφατα ευρήματα σχετικά με τις μεσοπρόθεσμες έως μακροπρόθεσμες συνέπειες όσον αφορά τόσο τη συνολική οικονομική ανάπτυξη όσο και την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή σε περίπτωση που τυχόν μειωθεί η εν λόγω συνεργασία αντί να αυξηθεί στο μέλλον·

52.

υπογραμμίζει τον ουσιαστικό ρόλο και την ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία της διασυνοριακής συνεργασίας για την υπέρβαση των επιπτώσεων διαχωρισμού των συνόρων και την άρση των υφιστάμενων εμποδίων που επηρεάζουν τη ζωή των ανθρώπων που ζουν σε παραμεθόριες περιοχές. Η ΕτΠ επιβεβαιώνει εκ νέου τον σημαντικό ρόλο των διαπροσωπικών σχεδίων στην οικοδόμηση αμοιβαίας εμπιστοσύνης και προτείνει στο πλαίσιο αυτό τα «κονδύλια μικρών έργων» να συμπεριληφθούν νομίμως στα μελλοντικά προγράμματα διασυνοριακής συνεργασίας, ώστε να καταστούν λόγω της απλότητας και της αποκεντρωμένης διαχείρισής τους, προσβάσιμα σε δικαιούχους χαμηλότερου επιπέδου·

53.

χαιρετίζει την πρόταση για απαλλαγή των προγραμμάτων ΕΕΣ από τις απαιτήσεις κοινοποίησης κρατικών ενισχύσεων. Η ΕτΠ έχει τονίσει στο παρελθόν ότι η προσπάθεια που απαιτείται για τη συμμόρφωση με τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων για τα προγράμματα ΕΕΣ είναι κατά κανόνα δυσανάλογη σε σχέση με τον κίνδυνο στρέβλωσης του ανταγωνισμού. Έχει επίσης επιστήσει την προσοχή στις δυσκολίες σχετικά με τους περιορισμούς στα ποσοστά συγχρηματοδότησης και τα καθεστώτα ευθύνης (δεδομένου ότι τα προγράμματα αυτά αφορούν περισσότερα από ένα κράτη μέλη) και έχει υπογραμμίσει την εγγενή αντίφαση μεταξύ της λογικής της συνεργασίας και της λογικής του ανταγωνισμού, ζητώντας, συγχρόνως, η ΕΕΣ να τεθεί εξολοκλήρου εκτός του πεδίου εφαρμογής των κρατικών ενισχύσεων, όπως συμβαίνει ήδη για τα προγράμματα συνεργασίας που διαχειρίζεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (π.χ. «Ορίζοντας 2020»).

23.5.2018   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 176/57