15.4.2014   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 114/1

—

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με το πρόγραμμα εργασίας της για το 2014 (1),

—

έχοντας υπόψη το ψήφισμα που εξέδωσε στις 4 Ιουλίου 2013 με θέμα «Προτεραιότητες της Επιτροπής των Περιφερειών για το 2014 ενόψει του προγράμματος εργασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής» (2),

—

έχοντας υπόψη το Πρωτόκολλο συνεργασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με την Επιτροπή των Περιφερειών που υπεγράφη στις 16 Φεβρουαρίου 2012,

1.

θεωρεί ότι οι κύριες προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι η επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης, η εξασφάλιση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής, η δημιουργία θέσεων εργασίας και η τόνωση της εμπιστοσύνης των πολιτών στο ευρωπαϊκό σχέδιο·

2.

ζητά να βελτιωθεί ο συντονισμός των οικονομικών και κοινωνικών πολιτικών για να μπορέσει να αντιμετωπιστεί το χάσμα ανταγωνισμού μεταξύ των διαφόρων κρατών μελών· τονίζει εκ νέου ότι επείγει να αντιμετωπιστεί το ζήτημα της ανεργίας των νέων και να αμβλυνθούν οι υπάρχουσες γεωγραφικές ανισότητες μεταξύ των περιφερειών της ΕΕ, ώστε να αποφευχθεί η περαιτέρω διαρροή ανθρώπινου κεφαλαίου·

3.

ζητά, επίσης, να διεξαχθεί το 2014 διεξοδική ενδιάμεση επανεξέταση της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», έτσι ώστε αυτή να περιλαμβάνει: α) μια εδαφική διάσταση η οποία να επιτρέπει τον καθορισμό υποεθνικών στόχων ανάλογα με τις εκάστοτε περιφερειακές συνθήκες· β) δομές διακυβέρνησης που να προβλέπουν τη συμμετοχή των περιφερειακών και τοπικών αρχών στον καθορισμό των στόχων και στην εφαρμογή της στρατηγικής· γ) επαρκείς χρηματοδοτικούς πόρους για την πραγματοποίηση μακροπρόθεσμων επενδύσεων, οι οποίοι δεν θα πρέπει να θυσιαστούν στον βωμό στόχων δημοσιονομικής εξυγίανσης·

4.

τονίζει την καθοριστική σημασία της δημοκρατικής διαδικασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατά το έτος εκλογών 2014, προτίθεται δε να αναπτύξει τη συμβολή της στον τρέχοντα διάλογο για το μέλλον της Ένωσης, με σκοπό να ενισχυθεί ο ρόλος των περιφερειακών και των τοπικών αρχών στη διαδικασία ολοκλήρωσης· η ΕτΠ θα προωθήσει, συνεπώς, κάθε συζήτηση σχετικά με την αναθεώρηση των Συνθηκών, διοργανώνοντας πολιτικές συζητήσεις και προβάλλοντας περισσότερο την αρχή της επικουρικότητας και την έννοια της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, οι οποίες αποτελούν σημαντικά εργαλεία για την επίτευξη αυτών των στόχων·

5.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι η αρχή της επικουρικότητας αποτελεί αναγνωρισμένο μέσο διασφάλισης της λήψης αποφάσεων στο εγγύτερο δυνατό προς τους πολίτες επίπεδο, να αναδείξει περισσότερο στις νομοθετικές της προτάσεις την προστιθέμενη αξία της δράσης σε επίπεδο ΕΕ, τονίζει δε τη μελλοντική συμβολή της στην παρακολούθηση, υπό το πρίσμα της επικουρικότητας, των Ενωσιακών πρωτοβουλιών που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής για το 2014 και οι οποίες έχουν τοπική ή περιφερειακή διάσταση•

6.

επιδοκιμάζει το γεγονός ότι η Επιτροπή θα εστιάσει τις προσπάθειές της σε θέματα αποτελεσματικότητας και υλοποίησης, δεσμεύεται δε να συμβάλει στην ενίσχυση της εδαφικής διάστασης της εκτίμησης του αντίκτυπου·

7.

τονίζει ότι ο συντονισμός των οικονομικών πολιτικών πρέπει να ενισχυθεί και, κατά συνέπεια, φρονεί ότι οι περιφερειακές και οι τοπικές αρχές θα πρέπει να συμμετάσχουν στη διαδικασία του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, στο επίπεδο των κρατών μελών, και ζητά επίσης να προβλεφθεί η συμμετοχή της στο επίπεδο των Οργάνων της ΕΕ·

8.

επιδοκιμάζει το γεγονός ότι αναγνωρίζεται η ανάγκη ενίσχυσης της κοινωνικής διάστασης της ΟΝΕ, ιδίως μέσω της πρότασης της Επιτροπής να καταρτιστεί ένας πίνακας αποτελεσμάτων που να εμπεριέχει τους βασικούς κοινωνικούς δείκτες και δείκτες απασχόλησης, και ο οποίος να συμπεριληφθεί στη Διαδικασία Μακροοικονομικών Ανισορροπιών (ΔΜΑ)· αναμένει ότι η Επιτροπή θα ασχοληθεί περαιτέρω με το ζήτημα της ποιότητας των δημοσίων δαπανών·

9.

αναμένει τις προτάσεις της Επιτροπής που είναι επιτακτικά αναγκαίες για τη δημιουργία της Τραπεζικής Ένωσης, μέσω μιας μεταρρύθμισης του ευρωπαϊκού τραπεζικού τομέα, η οποία με τη σειρά της θα έχει ως στόχο τη βελτίωση της εταιρικής διακυβέρνησης, την αποτελεσματική εξυγίανση και ανάκαμψη των τραπεζών, την ενίσχυση των τραπεζικών κεφαλαίων, την εστίαση στην παροχή πιστώσεων προς την πραγματική οικονομία, και θα έχει ως αποτέλεσμα τον υποχρεωτικό διαχωρισμό των δραστηριοτήτων λιανικής και επενδυτικής φύσεως των τραπεζών·

10.

υποστηρίζει όλες τις προσπάθειες για την ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης, λαμβάνοντας υπόψη την τοπική και την περιφερειακή της διάσταση καθώς και τον βασικό ρόλο που διαδραματίζουν οι περιφερειακές τράπεζες, οι οποίες χορηγούν κεφάλαια σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις και σε σχέδια δημοσίων επενδύσεων·

11.

συμφωνεί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι τα ποσοστά ανεργίας, ιδιαίτερα αυτό των νέων, παραμένουν σε μη βιώσιμα, από οικονομική και κοινωνική άποψη, επίπεδα· η Επιτροπή των Περιφερειών καλεί την Επιτροπή να συμπεριλάβει και να λάβει υπόψη τις βέλτιστες πρακτικές των περιφερειακών και τοπικών αρχών στις προτάσεις της για την τόνωση της απασχόλησης των νέων· χαιρετίζει τη βασική προτεραιότητα της καταπολέμησης της ανεργίας των νέων, η οποία αποτελεί πραγματική απειλή για το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο· τονίζει τη σημασία της Εγγύησης για τους Νέους, ως μέτρου εγγύησης ίσων ευκαιριών για τους νέους στην αγορά εργασίας·

12.

επιδοκιμάζει το γεγονός ότι η Επιτροπή ανακοίνωσε ότι θα παρουσιάσει δέσμη μέτρων για την κινητικότητα του εργατικού δυναμικού, η οποία θα εστιάζει στη βελτίωση του συντονισμού των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης σε όλα τα κράτη μέλη, αλλά εκτιμά ότι προϋπόθεση είναι η επίλυση του προβλήματος της εφαρμογής της οδηγίας 96/71/ΕΚ σχετικά με την απόσπαση εργαζομένων (3). Αυτό μπορεί να συνεπάγεται την επανεξέταση μέτρων για την καταπολέμηση της απάτης, π.χ. την αναστολή της αναγνώρισης του εντύπου Α1. Επίσης, αναμένει ότι η μελλοντική δέσμη θα περιέχει νομοθετική πρόταση σχετικά με την ενημέρωση των εργαζομένων και τη διαβούλευση με αυτούς αναφορικά με την πρόβλεψη και τη διαχείριση της αναδιάρθρωσης, και ότι θα παρουσιάσει προτάσεις για τη βελτίωση του συντονισμού των διαδικασιών αναγνώρισης προσόντων·

13.

υποστηρίζει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις προσπάθειές του να αναθεωρηθεί το σύστημα της Τρόικας, ώστε να διασφαλιστεί η άσκηση δημοκρατικού ελέγχου και η υποχρέωση λογοδοσίας της·

14.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν τα νέα προγράμματα ΠΔΠ για την αντιμετώπιση των δημογραφικών προκλήσεων και τον καλύτερο συνδυασμό επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής·

15.

επικροτεί τις προσπάθειες εκσυγχρονισμού της πολιτικής κρατικών ενισχύσεων, έτσι ώστε αυτή να ανταποκρίνεται καλύτερα στη στρατηγική «Ευρώπη 2020» και να περιοριστεί η γραφειοκρατία, λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι πρωταρχικός στόχος πρέπει να είναι η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των λιγότερο ανεπτυγμένων περιφερειών σε ό,τι αφορά τη βιομηχανία, τις επιχειρήσεις και το υψηλό επίπεδο ανεργίας· επαναλαμβάνει, ωστόσο, το αίτημά της προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ζητηθεί επισήμως η γνώμη της για τα νέα σχέδια κατευθυντήριων γραμμών της ΕΕ σχετικά με τους κανόνες της ΕΕ περί κρατικών ενισχύσεων, ιδιαίτερα δε για τα υπό κατάρτιση σχέδια που αφορούν υποδομές·

16.

επικροτεί την προβλεπόμενη Ευρωπαϊκή Πράξη για την Προσβασιμότητα και τονίζει ότι η δυνατότητα πρόσβασης σε αγαθά και υπηρεσίες αποτελεί καίριο παράγοντα για την ποιότητα ζωής των ατόμων με αναπηρία·

17.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσει διεξοδικά και να προωθήσει τη συμμετοχή των περιφερειακών και των τοπικών αρχών στο στάδιο της ολοκλήρωσης των συμφωνιών εταιρικής σχέσης και στα αντίστοιχα λειτουργικά προγράμματα, σύμφωνα με την εφαρμογή των κανονισμών και του κώδικα δεοντολογίας, ζητά δε να της υποβληθεί έκθεση για το θέμα τον Φεβρουάριο του 2014 –οι συμφωνίες εταιρικής σχέσης πρέπει να καταστούν το κεντρικό στοιχείο της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης στα πλαίσια της εφαρμογής της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» ή οποιασδήποτε άλλης στρατηγικής της ΕΕ για την ανάπτυξη και την απασχόληση·

18.

επισημαίνει ότι έχουν αυξηθεί οι διάφορες ασυντόνιστες πρωτοβουλίες της ΕΕ που επηρεάζουν την πολιτική αστικής ανάπτυξης· ζητά να καταρτιστεί Λευκή Βίβλος σχετικά με ένα ολοκληρωμένο θεματολόγιο για τις αστικές περιοχές στην ΕΕ και δηλώνει την πρόθεσή της να λάβει μέρος στη σχετική διαδικασία·

19.

δεσμεύεται αφενός μεν να παρακολουθήσει στενά την εφαρμογή μέτρων που συνδέονται με τον πυλώνα της αγροτικής ανάπτυξης της αναθεωρημένης κοινής γεωργικής πολιτικής, ιδίως όσον αφορά τη διαφοροποίηση και τον εκσυγχρονισμό των οικονομικών δραστηριοτήτων στις αγροτικές περιοχές, αφετέρου δε να υποστηρίξει τη στενή συνεργασία μεταξύ αγροτικών και αστικών δήμων, μέσω εδαφικών λειτουργικών εταιρικών σχέσεων·

20.

καλεί με έμφαση τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να προβούν σε ανάλυση της ανάπτυξης κάθε νέας μακροπεριφερειακής στρατηγικής, σε συνάρτηση με τις κοινές προκλήσεις και τις ευκαιρίες στις αναφερόμενες γεωγραφικές περιοχές και την προστιθέμενη αξία τους για την ΕΕ· τονίζει τη σημασία που έχει η απλοποίηση των σημερινών δομών διακυβέρνησης και η ενίσχυση της αρχής της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης·

21.

επαναλαμβάνει την έκκλησή της για μεταρρύθμιση του συστήματος ιδίων πόρων, που προβλέπεται από τη Συνθήκη και μπορεί να αποτελέσει έναν τρόπο μείωσης των άμεσων συνεισφορών των κρατών μελών στον προϋπολογισμό της ΕΕ, αύξησης της διαφάνειας και εξασφάλισης της δημοσιονομικής βιωσιμότητας της ΕΕ. Ως εκ τούτου, αναμένει να δοθεί η απαραίτητη εντολή στην ομάδα υψηλού επιπέδου «Ίδιοι πόροι», προκειμένου να παρουσιάσει προτάσεις μεταρρυθμίσεων ενόψει της ενδιάμεσης αξιολόγησης του ΠΔΠ·

22.

δεσμεύεται να εκπονήσει γνωμοδότηση σχετικά με την εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ, στην οποία θα εξετάσει, σε οριζόντιο επίπεδο, τις δαπάνες της ΕΕ από την οπτική γωνία των περιφερειακών και των τοπικών αρχών·

23.

επισημαίνει την έλλειψη ολοκληρωμένης εικόνας των διαθέσιμων δημοσιονομικών μέσων για την ενίσχυση της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και επαναλαμβάνει ότι η συνέργεια των προϋπολογισμού της ΕΕ με τους προϋπολογισμούς του εθνικού και του υποεθνικού επιπέδου των κρατών μελών έχει καθοριστική σημασία για την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί, ενώ εκφράζει ανησυχίες όσον αφορά τις επιπτώσεις της κρίσης στη διαθεσιμότητα δημοσιονομικών πόρων για μακροπρόθεσμες επενδύσεις, ζητά δε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διερευνήσει τη διάσταση αυτή στο πλαίσιο της ενδιάμεσης επανεξέτασης της στρατηγικής «Ευρώπη 2020»·

24.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναθεωρήσει την οδηγία 2004/18/ΕΚ «περί συντονισμού των διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών», έτσι ώστε η «τοπική παραγωγή» να μπορεί να αποτελεί σταθερό κριτήριο επιλογής στις προσκλήσεις υποβολής προσφορών για την προμήθεια τροφίμων, π.χ. σε σχολεία, οίκους νοσηλείας και δημόσιες εγκαταστάσεις (4)·

25.

ζητά να εξετάζεται προσεκτικά ο εδαφικός αντίκτυπος όλων των προτάσεων κατάργησης μηχανισμών ρύθμισης της αγοράς στον τομέα της γεωργίας, συμπεριλαμβανομένων των διμερών εμπορικών συμφωνιών και των συμφωνιών σύνδεσης, και να ελέγχεται κατά πόσον οι εν λόγω προτάσεις αντιβαίνουν, ενδεχομένως, προς τον στόχο της εδαφικής συνοχής που κατοχυρώνεται στη Συνθήκη της Λισαβόνας·

26.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παρακολουθεί τη συμμετοχή των περιφερειακών και τοπικών αρχών στις πλατφόρμες διαχείρισης των διαδρόμων προτεραιότητας του Βασικού Δικτύου Μεταφορών, και να στηρίξει τη συμμετοχή τους στην προετοιμασία έργων με αντίκτυπο στην επικράτειά τους ή με διασυνοριακή διάσταση·

27.

θα συμμετάσχει ενεργά στις πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που σχετίζονται με τον τομέα των μεταφορών και οι οποίες προωθούν τη χρήση αποδοτικών διατροπικών δικτύων και συμβάλλουν στην πραγμάτωση του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Σιδηροδρομικού Χώρου και του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού·

28.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει ένα νέο, φιλόδοξο πλαίσιο για το κλίμα και την ενέργεια κατά την περίοδο έως το 2030, το οποίο να περιλαμβάνει νομικά δεσμευτικούς στόχους για τα αέρια του θερμοκηπίου, την αποδοτικότητα των ενεργειακών πόρων και τις πηγές ανανεώσιμης ενέργειας·

29.

ζητά να θεσπιστούν σταθερά νομοθετικά πλαίσια της ΕΕ όσον αφορά την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για θέματα περιβάλλοντος και προστασίας του εδάφους·

30.

αναμένει ότι με την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αποδοτικότητα των πόρων και τα απόβλητα δεν θα οριστούν μόνον δείκτες αποδοτικότητας των πόρων, αλλά και στόχοι σε σχέση με αυτούς τους δείκτες·

31.

ζητά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διασφαλίσει ότι κατά την αναθεώρηση, το 2014, της νομοθεσίας για τα απόβλητα και των σημερινών στόχων σχετικά με την πρόληψη, την επαναχρησιμοποίηση, την ανακύκλωση, την ανάκτηση και την εκτροπή σε χώρους υγειονομικής ταφής των αποβλήτων, στα πλαίσια της πρωτοβουλίας της για την αποδοτικότητα των πόρων και τα απόβλητα, θα ληφθεί δεόντως υπόψη η διερευνητική γνωμοδότηση που εξέδωσε η ΕτΠ κατόπιν αιτήσεως της Ευρωπαϊκής Επιτροπής· η εν λόγω αναθεώρηση θα πρέπει να ανταποκρίνεται στους «προσδοκώμενους στόχους» που εκτίθενται στον Χάρτη πορείας για την αποδοτικότητα των πόρων, ο οποίος διανοίγει τον δρόμο προς μια οικονομία βασιζόμενη στην επαναχρησιμοποίηση και στην ανακύκλωση των αποβλήτων· ζητά, στο πλαίσιο της αναθεώρησης του 2014, να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στα πλαστικά απόβλητα και να ληφθεί δεόντως υπόψη η σχετική γνωμοδότηση της ΕτΠ·

32.

αναμένει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προτείνει ένα φιλόδοξο πρόγραμμα για την υλοποίηση μιας πλήρως ολοκληρωμένης και ανταγωνιστικής αγοράς ενέργειας· ζητά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προωθήσει μέτρα που διευκολύνουν τη διάδοση της μικροπαραγωγής ενέργειας και την ένταξή της στα δίκτυα διανομής, καθώς και να μεριμνήσει, στο πλαίσιο της σχετικής διαδικασίας, ώστε οι καταναλωτές στην αγορά λιανικής να μπορούν να κάνουν πλήρη χρήση οικονομικά προσιτής ενέργειας και οι επενδύσεις υπέρ της βιώσιμης ενέργειας στο περιφερειακό και στο τοπικό επίπεδο να διευκολύνονται χάρη στην ύπαρξη, στον τομέα της ενέργειας, σύγχρονων κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις· μετά από αίτημα της Ελληνικής προεδρίας, θα διατυπώσει προτάσεις για μία στρατηγική της ΕΕ σχετικά με την οικονομικά προσιτή ενέργεια για όλους·

33.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ελέγχει, στον ενεργειακό τομέα, κατά πόσο το εθνικό ρυθμιστικό πλαίσιο παραμένει σταθερό και ευθυγραμμισμένο με τους στόχους που καθορίζει η στρατηγική «Ευρώπη 2020»·

34.

προσβλέπει στις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τη θέσπιση του απαραίτητου νομοθετικού πλαισίου για το σχιστολιθικό φυσικό αέριο και το συμπαγές αέριο, ώστε να κατοχυρωθεί η ασφάλεια και η βιωσιμότητα της αναζήτησης μη συμβατικών υδρογονανθράκων στην Ευρωπαϊκή Ένωση·

35.

αναμένει με ενδιαφέρον την πρωτοβουλία της Επιτροπής «Έρευνα και καινοτομία ως νέες πηγές ανάπτυξης» και την ανάλυσή της σχετικά με τους τρόπους με τους οποίους η οικονομία της καινοτομίας προωθεί την ανταγωνιστικότητα και παρέχει μία τεκμηριωμένη βάση για τον προσδιορισμό των επενδύσεων προτεραιότητας που θα συγχρηματοδοτηθούν από το πρόγραμμα «Ορίζων 2020»·

36.

θα εξακολουθήσει να συμμετέχει ενεργά στην Πλατφόρμα Έξυπνης Εξειδίκευσης και στα συναφή σχέδια στις περιφέρειες, θα παρακολουθήσει δε την επόμενη φάση σχεδιασμού και εφαρμογής στρατηγικών έξυπνης εξειδίκευσης στις περιφέρειες·

37.

επιδοκιμάζει το γεγονός ότι δίνεται έμφαση στην ψηφιακή οικονομία, την ψηφιακή καινοτομία και τις ψηφιακές υπηρεσίες, ζητά δε από το Συμβούλιο και την Επιτροπή: να προωθήσουν το σχετικό θεματολόγιο προκειμένου να δοθούν κίνητρα στον συγκεκριμένο τομέα, να μεριμνήσουν για την ολοκλήρωση της ψηφιακής ενιαίας αγοράς έως το 2015 και να δρομολογήσουν μέτρα για τη βελτίωση των δεξιοτήτων και τον περιορισμό του ψηφιακού χάσματος μεταξύ των διαφόρων περιφερειών των κρατών μελών· αναλαμβάνει τη δέσμευση να προωθήσει τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο στους τομείς της παροχής υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, ηλεκτρονικής υγείας, ηλεκτρονικής τιμολόγησης και ηλεκτρονικών δημόσιων συμβάσεων·

38.

θεωρεί εξαιρετικά σημαντικό να ληφθούν μέτρα ώστε το μελλοντικό πρόγραμμα «Erasmus+» να παρέχει επαρκή στήριξη και ίσες ευκαιρίες σε όλες τις ομάδες-στόχους προηγούμενων προγραμμάτων και να συνεχίσει να προβλέπει την παρακολούθηση των πτυχών της κατανομής των χρηματοδοτικών πόρων και της διαχείρισης του προγράμματος· θα υποστηρίξει τα τυχόν επιπλέον μέτρα που θα ληφθούν για την προώθηση της απασχολησιμότητας των νέων, όπως η πρόταση για ένα Ποιοτικό Πλαίσιο Περιόδων Πρακτικής Άσκησης και οι πρωτοβουλίες για τον εκσυγχρονισμό των πολιτικών για τα σχολεία και τα επαγγέλματα στον χώρο της εκπαίδευσης· αναμένει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλει προτάσεις για τη θέσπιση ενός πραγματικού Ευρωπαϊκού Χώρου Δεξιοτήτων και Επαγγελματικών Προσόντων·

39.

επαναλαμβάνει το αίτημά της να εκδοθεί ανακοίνωση για έναν βιώσιμο και ανταγωνιστικό πολιτιστικό τουρισμό στην ΕΕ, καθώς θεωρεί ότι ένα σαφές στρατηγικό πλαίσιο στον συγκεκριμένο τομέα θα μπορούσε να αποδειχθεί ιδιαίτερα ωφέλιμο για την ανάπτυξη των τοπικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων, την προβολή και διατήρηση της πολυποίκιλης κληρονομιάς της Ευρώπης και την περαιτέρω ένταξη των Ευρωπαίων πολιτών·

40.

προσβλέπει στην απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην πρώτη σειρά επιτυχών πρωτοβουλιών πολιτών και επαναλαμβάνει την πρόθεσή της να συνδράμει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην αξιολόγησή τους και να συμμετάσχει στις δημόσιες ακροάσεις που θα διοργανώσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο·

41.

αναμένει τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τις οποίες θα δοθεί συνέχεια στο πρόγραμμα της Στοκχόλμης, θα διατυπώσει δε, από την πλευρά της, τις προσδοκίες της από τη μελλοντική διαμόρφωση του Χώρου Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης·

42.

ζητά να χαραχθούν ολοκληρωμένες ενωσιακές πολιτικές για την αντιμετώπιση της μετανάστευσης, της κινητικότητας και του ασύλου, που να βασίζονται στον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών του ατόμου και να είναι σε θέση να προστατεύουν τα σύνορα της ΕΕ, να εντείνουν τις προσπάθειες καταπολέμησης της εμπορίας ανθρώπων και της παράνομης μετανάστευσης, να ενισχύουν τη συνεργασία με τις τρίτες χώρες προέλευσης και διέλευσης και να καλλιεργούν ένα γνήσιο πνεύμα αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, καθώς και μεταξύ των περιφερειακών και τοπικών αρχών· ζητά, ειδικότερα, να αναθεωρηθεί ο κανονισμός του Δουβλίνου ΙΙ, για να εξασφαλιστεί η δίκαιη ανακατανομή των αιτούντων άσυλο σε όλα τα κράτη μέλη· το ίδιο σκεπτικό θα πρέπει επίσης να ισχύσει και στην περίπτωση της προγραμματισθείσας στρατηγικής της ΕΕ για την ασφάλεια στη θάλασσα·

43.

προτίθεται να συμβάλει στον καθορισμό δράσεων προτεραιότητας, όπως της ζητήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ώστε να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή στρατηγική για τη μετανάστευση και να διευκολυνθεί η ένταξη των μεταναστών· θεωρεί, σχετικά, ότι η διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, ιδιαίτερα στη Μεσόγειο, θα πρέπει να αναπτυχθεί κατά τρόπο ολοκληρωμένο, ώστε να μπορέσουν να προωθηθούν βιώσιμες λύσεις στις οποίες θα συμμετέχουν, όχι μόνον οι περιφερειακές και τοπικές αρχές, αλλά και όλοι οι ενδιαφερόμενοι φορείς, κυρίως δε τα κράτη μέλη της ΕΕ και τρίτες χώρες·

44.

θα συνεχίσει τις προσπάθειες ενδυνάμωσης των περιφερειακών και τοπικών αρχών υποψήφιων και δυνάμει υποψήφιων για ένταξη χωρών που βρίσκονται στο στάδιο της διαδικασίας προσχώρησης· εφιστά την προσοχή των αρμοδίων στο έργο της Ευρωμεσογειακής Περιφερειακής και Τοπικής Συνέλευσης (ARLEM) και της διάσκεψης των περιφερειακών και τοπικών αρχών της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης (ΕΤΠLEAP) και στις ευκαιρίες που αυτές παρέχουν, δεδομένου ότι ενισχύουν τη δημοκρατία, αναπτύσσοντας σχέσεις οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνεργασίας με τις γειτονικές χώρες της Ευρώπης·

45.

επιδοκιμάζει το γεγονός ότι η Επιτροπή επαναλαμβάνει τη δέσμευσή της να υποστηρίξει τη διαδικασία εκδημοκρατισμού στις χώρες εταίρους της Μεσογείου και υπενθυμίζει ότι για να είναι η διαδικασία μετάβασης επιτυχής, είναι απαραίτητο όλα τα επίπεδα να έχουν την πεποίθηση ότι το θέμα τους αφορά· είναι έτοιμη να υποστηρίξει κάθε προσπάθεια αποκέντρωσης, ως μέσο διαμόρφωσης και θέσης σε εφαρμογή δημόσιων πολιτικών περιφερειακού και τοπικού επιπέδου, με σκοπό την αύξηση της οικονομικής μεγέθυνσης και της εδαφικής συνοχής·

46.

χαιρετίζει την πρόταση και την πρόσφατη απόφαση να ανακηρυχθεί το 2015 ευρωπαϊκό έτος Ανάπτυξης, προκειμένου να εξασφαλιστεί η παρακολούθηση της υλοποίησης των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας και να δρομολογηθεί το νέο διεθνές θεματολόγιο για τη βιώσιμη ανάπτυξη· επαναλαμβάνει ότι είναι απαραίτητο οι περιφερειακές και οι τοπικές αρχές να συμμετάσχουν πλήρως στην εφαρμογή τόσο του θεματολογίου της μετά το 2015 περιόδου όσο και του ευρωπαϊκού έτους Ανάπτυξης το 2105· διατυπώνει, συνεπώς, εκ νέου το αίτημά της να προβλεφθεί επαρκής δημοσιονομική στήριξη για τις πρωτοβουλίες των περιφερειακών και τοπικών αρχών.

15.4.2014   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 114/6

1.

υπενθυμίζει ότι, ανεξαρτήτως των μεθόδων αναγνώρισης της εθνικής ιθαγένειας, η ευρωπαϊκή ιθαγένεια δεν αποτελεί μόνο ένα στοιχείο που επιτρέπει στις διάφορες εθνικές ταυτότητες να συμβιώνουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση με τη συμμετοχή των πολιτών στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, αλλά συμβάλλει και στην ενίσχυση της οικοδόμησης της ευρωπαϊκής δημοκρατίας·

2.

υπογραμμίζει ότι η ελεύθερη κυκλοφορία αποτελεί ακρογωνιαία λίθο για την περαιτέρω οικονομική και πολιτική ανάπτυξη της ΕΕ, δημιουργεί επαγγελματικές και εκπαιδευτικές ευκαιρίες για τους πολίτες της ΕΕ και ενισχύει τις σχέσεις μεταξύ των Ευρωπαίων, αποτελώντας συνεπώς βασικό στοιχείο της ιθαγένειας της Ένωσης·

3.

τονίζει την ανάγκη επικέντρωσης στην οικονομική διάσταση, προκειμένου να εξασφαλιστεί μία οικονομικά ισχυρή Ευρώπη, η οποία θα είναι ικανή να ενισχύσει την κοινωνική διάσταση της ιθαγένειας της ΕΕ, δεδομένης της ολοένα εντεινόμενης κρίσης χρέους και αύξησης της ανεργίας που αγγίζει όλο και περισσότερους ευρωπαίους πολίτες, και ιδιαίτερα τους νέους·

4.

λαμβάνει υπόψη τη δηλωμένη εκ μέρους των ευρωπαίων πολιτών απόσταση που αισθάνονται από τη λήψη αποφάσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο και επαναλαμβάνει ότι οι αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται όσο το δυνατό πιο ανοιχτά και εγγύτερα στους πολίτες·

5.

έχει επίγνωση του γεγονότος ότι οι περιφερειακοί και τοπικοί φορείς, λόγω της εγγύτητάς τους προς τους πολίτες, είναι οι πλέον κατάλληλοι για να προωθήσουν την καλύτερη κατανόηση της ιθαγένειας της ΕΕ, καθώς και για να προβάλουν περισσότερο την εν λόγω ιθαγένεια και τα απτά οφέλη που αυτή συνεπάγεται για τα μεμονωμένα άτομα·

6.

υπογραμμίζει ότι τη στιγμή που εμβαθύνει η Οικονομική και Νομισματική Ένωση και ταυτόχρονα γίνονται συζητήσεις για την ενίσχυση της πολιτικής ένωσης μέσω της δυνατότητας αναθεώρησης των συνθηκών, είναι απαραίτητο η βαθύτερη ολοκλήρωση να συμβαδίζει με μεγαλύτερη δημοκρατική νομιμοποίηση·

7.

αναγνωρίζει ότι ένας θεμελιώδης και ιδιαίτερα συμβολικός σταθμός στην οικοδόμηση μιας ευρωπαϊκής ταυτότητας και μιας ευρωπαϊκής δημοκρατίας ήταν η θέσπιση της «ευρωπαϊκής ιθαγένειας» με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, η οποία αναγνωρίσθηκε σε όλους τους πολίτες ενός κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και, με τη θέσπιση της Συνθήκης του Άμστερνταμ, θεωρήθηκε ως συμπληρωματική της εθνικής ιθαγένειας·

8.

τονίζει επίσης οι νέες ρυθμίσεις που εισήγαγε η Συνθήκη της Λισαβόνας, σηματοδότησαν την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ιθαγένειας, η οποία προστίθεται (δεν συμπληρώνει απλώς) και δεν υποκαθιστά την εθνική ιθαγένεια. Η ευρωπαϊκή ιθαγένεια δεν νοείται ως έκφραση προϋφιστάμενων δεσμών που συνέχουν το πολιτικό σώμα, αλλά ως ένα κανονιστικό πλαίσιο που μετατρέπει την ελευθερία μετακίνησης από το ένα κράτος στο άλλο σε θεμέλιο δικαιωμάτων και όχι αποκλεισμού·

9.

επισημαίνει ότι, δύο δεκαετίες μετά τον καθορισμό των δικαιωμάτων των πολιτών της ΕΕ από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, αυτά τα δικαιώματα δεν συνιστούν πάντα την καθημερινή πραγματικότητα των πολιτών. Το γεγονός αυτό έχει επιβεβαιωθεί από πολίτες της ΕΕ σε ευρεία δημόσια διαβούλευση σχετικά με την Ευρωπαϊκή ιθαγένεια, όπου 12 000 πολίτες της ΕΕ παρείχαν παραδείγματα γραφειοκρατικών εμποδίων που ακόμη αντιμετωπίζουν κατά την άσκηση π.χ. του δικαιώματος ελεύθερης μετακίνησης (1). Οι έρευνες του Ευρωβαρομέτρου σχετικά με τα δικαιώματα του πολίτη (2) και τα εκλογικά δικαιώματα (3), μια σειρά άμεσων διαλόγων των πολιτών με εθνικούς και ευρωπαίους πολιτικούς και μια σειρά ερωτημάτων του κοινού σχετικά με τα Ευρωπαϊκά δικαιώματα που λαμβάνονται μέσω της υπηρεσίας πληροφοριών «Europe Direct», επιβεβαιώνουν ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα στον τομέα αυτόν·

10.

υπογραμμίζει ότι τα δικαιώματα στα οποία αναφέρεται η έκθεση είναι δικαιώματα που χορηγούνται από τις Συνθήκες της ΕΕ στους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά πολλά από τα εν λόγω δικαιώματα αποτελούν θεμελιώδη δικαιώματα που ισχύουν και για τους υπηκόους τρίτων χωρών·

11.

σημειώνει ότι η σχέση της ευρωπαϊκής ιθαγένειας με την ιθαγένεια των κρατών-μελών παραμένει διφορούμενη. Αφενός, εξαρτάται άμεσα από την ιθαγένεια των κρατών-μελών που αποτελεί μοναδική προϋπόθεση κτήσης της ιθαγένειας της ΕΕ, όπως ορίζεται από το εκάστοτε εθνικό δίκαιο. Αυτή η πτυχή της ιθαγένειας της ΕΕ περιορίζει το ρόλο της σε μια συμπληρωματική πηγή δικαιωμάτων σε σχέση με την ιθαγένεια των κρατών-μελών. Ταυτόχρονα όμως η ιθαγένεια της ΕΕ αποσυνδέει την έννοια της ιθαγένειας από το εθνικό κράτος, μετατοπίζει το βάρος από την ένταξη του ατόμου σε μία πολιτική κοινότητα στη διαμονή του, στην ισότιμη κατοχύρωση ατομικών, πολιτικών, κοινωνικών δικαιωμάτων και στην ελεύθερη μετακίνησή του ως ευρωπαίου πολίτη·

12.

υπογραμμίζει ότι η απόκτηση ιθαγένειας, κράτους μέλους –και μέσω αυτής της ιθαγένειας της ΕΕ– μπορεί να αποτελέσει βασικό μηχανισμό ενσωμάτωσης των υπηκόων τρίτων χωρών στις ευρωπαϊκές κοινωνίες και, ως τέτοια, πρέπει να είναι επαρκώς προσβάσιμη σε μετανάστες που είναι επί μακρόν νομίμως εγκατεστημένοι στην ΕΕ. Η απόδοση ιθαγένειας σε αυτούς τους μετανάστες αποτελεί βασικό εργαλείο ενσωμάτωσης στις ευρωπαϊκές κοινωνίες·

13.

υπενθυμίζει ότι, ήδη από τη γνωμοδότηση 2010 για την ιθαγένεια της ΕΕ, η Επιτροπή καλούσε την ΕΕ να καταστήσει πιο δημοκρατικές και διαφανείς τις πολιτικές της και τα όργανα λήψης αποφάσεων. Είχε ζητήσει επίσης τη θέσπιση μηχανισμών ικανών να ενισχύσουν έναν αμφίδρομο πολιτικό διάλογο και να εφαρμόσουν στην πράξη την αρχή της συμμετοχικής δημοκρατίας·

14.

αναγνωρίζει ότι η Επιτροπή κάνει απολογισμό των έως τώρα πεπραγμένων και καταβάλλει προσπάθειες να τηρήσει τις υποσχέσεις της για την προώθηση της ιθαγένειας της ΕΕ προτείνοντας μέτρα σε 12 θεματικές·

15.

επισημαίνει ωστόσο ότι η έκθεση καταθέτει προτάσεις που αφορούν κατά κύριο λόγο την οικονομική διάσταση της ΕΕ και μόνο δευτερευόντως την πολιτική ή την κοινωνική διάσταση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Για παράδειγμα, δεν περιέχει συγκεκριμένες και απτές προτάσεις για την ενίσχυση των δικαιωμάτων των ασθενών ή τη διασυνοριακή παροχή υπηρεσιών υγείας, την ενίσχυση της πολυπολιτισμικότητας, την προώθηση μιας πιο «κοινωνικής Ευρώπης» (π.χ. καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού) ή τη σταδιακή οικοδόμηση μιας ευρωπαϊκής ταυτότητας·

16.

επισημαίνει ότι οι δράσεις που ανακοινώθηκαν με την έκθεση είναι εκ πρώτης όψης συμβατές με τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας. Είναι όμως επιβεβλημένο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αιτιολογήσει με εμπεριστατωμένο τρόπο κάθε μεμονωμένη δράση κατά τη χρονική στιγμή που θα την προτείνει με επίσημο τρόπο, καθώς κάποιες μεμονωμένες προτάσεις ενδεχομένως χρήζουν προσεκτικότερης εξέτασης (π.χ. έκδοση προαιρετικών ενιαίων ευρωπαϊκών εγγράφων). Επίσης, τα σκοπούμενα μέτρα δεν θα πρέπει να μεταφράζονται σε υπέρμετρο διοικητικό και οικονομικό βάρος για τις εμπλεκόμενες εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές·

17.

υπογραμμίζει ότι, ενόψει των επικείμενων Ευρωεκλογών του 2014, η έκθεση πρέπει να τύχει ανάγνωσης και υπό το πρίσμα της πρόσφατης ανακοίνωσης και της σχετικής σύστασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (4). Τα έγγραφα αυτά στοχεύουν στην ενδυνάμωση των δημοκρατικών διαδικασιών και της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας εντός της ΕΕ μέσω της ενίσχυσης της συμμετοχής στις Ευρωεκλογές·

18.

υπενθυμίζει ότι η ΕτΠ συμμετείχε σημαντικά στην προπαρασκευή της έκθεσης και ότι η τελευταία έλαβε υπόψη της τα αποτελέσματα και τις προτάσεις μιας μελέτης, που διενεργήθηκε για λογαριασμό της ΕτΠ, για το ρόλο των τοπικών και των περιφερειακών αρχών ως προς την προώθηση της ιθαγένειας της Ένωσης και των δικαιωμάτων των ευρωπαίων πολιτών (5).

19.

προτείνει τη λήψη μέτρων ικανών να διασφαλίσουν την κατάρτιση και την εκπαίδευση σχετικά με την ιθαγένεια, την απόκτηση δυνατότητας συνειδητής και ελεύθερης άσκησης των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων των πολιτών, την ενδυνάμωση της κοινωνικής διάστασης της ιθαγένειας ενόψει της προϊούσας οικονομικής κρίσης καθώς και την υπέρβαση των επιμέρους φραγμών που περιορίζουν την άσκηση του δικαιώματος της ελεύθερης μετακίνησης εκ μέρους των ευρωπαίων πολιτών·

20.

τονίζει τη μεγάλη σημασία που έχει η δημιουργία ενός πραγματικού χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης στην υπηρεσία των πολιτών, σε έναν κόσμο με αυξανόμενη κινητικότητα (6) και επισημαίνει ότι η εξασφάλιση της ομαλής άσκησης του δικαιώματος ελεύθερης κυκλοφορίας και εγκατάστασης από τους πολίτες της ΕΕ είναι εξαιρετικά σημαντική, διότι από τα δικαιώματα που χορηγεί η Συνθήκη ΕΕ αυτό είναι το δικαίωμα που αξιολογούν ως σημαντικότερο οι πολίτες και αυτό θεωρούν ως το σημαντικότερο επίτευγμα της ολοκλήρωσης της ΕΕ. Στο πλαίσιο αυτό, δεν αρκεί μόνο να θεσπίζονται δικαιώματα, αλλά είναι απαραίτητο να διασφαλίζεται και ότι όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης συνεργάζονται ώστε να εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη άσκησή τους από τους κατόχους τους·

21.

υπενθυμίζει ότι ένα σημαντικό συμπέρασμα της Έκθεσης 2010 είναι ότι η δυσχέρεια που αντιμετωπίζουν οι πολίτες στην ΕΕ για την άσκηση των δικαιωμάτων τους δεν οφείλεται τόσο στο νομοθετικό έλλειμμα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όσο σε παράγοντες εθνικής ενσωμάτωσης και εφαρμογής της νομοθεσίας αυτής. Ενόψει των ανωτέρω, κρίνει ότι η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν δίνει ιδιαίτερη προσοχή στη συμβολή που μπορούν να έχουν οι περιφερειακοί και τοπικοί φορείς στην αποτελεσματικότητα και την ποιότητα της ευρωπαϊκής ιθαγένειας·

22.

επισημαίνει ότι οι περιφερειακοί και τοπικοί φορείς θα κληθούν να διαδραματίσουν κεντρικό ρόλο στις συμμετοχικές διαδικασίες που πρόκειται να υιοθετηθούν με στόχο την υλοποίηση μιας πραγματικής προσέγγισης από τα κάτω προς τα πάνω, παρέχοντας στους πολίτες τη δυνατότητα να συμβάλουν ουσιαστικά στη χάραξη των πολιτικών της ΕΕ ως απτή έκφραση των δικαιωμάτων τους·

23.

τονίζει τη δυνατότητα των τοπικών και περιφερειακών αρχών να συμβάλλουν στη διαχείριση των προβλημάτων που αφορούν την κυκλοφορία και τη διαμονή των ευρωπαίων πολιτών, καθώς και σε ζητήματα υποδοχής μεταναστών, και αναγνωρίζει τη δυνατότητα της αυτοδιοίκησης να προσεγγίζει ομάδες που συχνά εμφανίζουν χαμηλότερο βαθμό συμμετοχής στην πολιτική διαδικασία, όπως είναι οι νέοι και οι μετανάστες·

24.

επικροτεί την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να αντιμετωπίσει το έλλειμμα ενημέρωσης των λειτουργών σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο σχετικά με τα δικαιώματα των ευρωπαίων πολιτών, έλλειμμα που συχνά οδηγεί σε λάθος πληροφόρηση των ενδιαφερομένων και δυσκολεύει την άσκηση των εν λόγω δικαιωμάτων, με τη διαμόρφωση ενός εργαλείου διαδικτυακής κατάρτισης για την τοπική αυτοδιοίκηση. Μιας και τα μέλη της ΕτΠ είναι σε θέση να γνωρίζουν τις ανάγκες και τις δυνατότητες των λειτουργών της αυτοδιοίκησης στις περιοχές από όπου προέρχονται, η Επιτροπή των Περιφερειών είναι έτοιμη να συνεργαστεί ενεργά με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη διαμόρφωση και την προώθηση αυτού του εργαλείου στα Κράτη Μέλη·

25.

καλωσορίζει τις νέες πρωτοβουλίες της Επιτροπής για την άρση των εμποδίων στην άσκηση των δικαιωμάτων που απορρέουν από την ιθαγένεια της Ένωσης, επισημαίνοντας ταυτόχρονα ότι στα Κράτη Μέλη εξακολουθεί να υφίσταται μια απόσταση μεταξύ των ισχυόντων νομικών κανόνων και της καθημερινής πραγματικότητας των πολιτών, ιδίως στις διασυνοριακές καταστάσεις, και αυτό πρέπει να τύχει μεγαλύτερης προσοχής·

26.

είναι της γνώμης ότι η ενίσχυση της ευρωπαϊκής ιθαγένειας μπορεί να στηριχθεί στην ενίσχυση της ενεργού συμμετοχής των πολιτών στη ζωή των τοπικών κοινοτήτων και ειδικότερα της συμμετοχής των νέων, οι οποίοι παρουσιάζουν μεγαλύτερη κινητικότητα στον ευρωπαϊκό χώρο·

27.

θεωρεί απαραίτητο να ενισχυθούν, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι πρωτοβουλίες προς όφελος της κοινωνικής ιθαγένειας, δεδομένου ότι η πρόσβαση στα κοινωνικά δικαιώματα συνδέεται σε κάποιες περιπτώσεις με απαιτήσεις και κριτήρια κρατών-μελών που ευνοούν διάφορες μορφές διακρίσεων, σε αντιδιαστολή προς την αρχή της ισότητας και της ίσης μεταχείρισης που προβλέπει το ευρωπαϊκό δίκαιο·

28.

αναγνωρίζει πως η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περιλαμβάνει κάποια μέτρα ενδυνάμωσης της κοινωνικής ιθαγένειας, όπως για παράδειγμα το θετικό μετρό θέσπισης ενός ποιοτικού πλαισίου για τις πρακτικές ασκήσεις, τα οποία ωστόσο μόνο ως ενδεικτικά θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε ότι έχουν νόημα·

29.

υποστηρίζει σταθερά την αποτελεσματική ενδυνάμωση του δικαιώματος στη μετακίνηση, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την κινητικότητα των νέων, δεδομένης της συνεχώς αυξανόμενης ανεργίας στα κράτη-μέλη·

30.

επισημαίνει ότι υπάρχουν ακόμα μέτρα να ληφθούν σε αυτή την κατεύθυνση. Επί παραδείγματι, σύμφωνα με τα ευρήματα του ειδικού ευρωβαρόμετρου, (8) οι μισοί μόνο συμμετέχοντες γνώριζαν για την ύπαρξη και το εύρος αρμοδιοτήτων του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή, ενώ μικρή ήταν και η ενημέρωσή τους για το δικαίωμα αναφοράς στο Ευρωκοινοβούλιο (9)·

31.

προτείνει επί του προκειμένου, οι τοπικές και περιφερειακές αρχές να διοργανώσουν συγκεκριμένες και αποδοτικές δράσεις ευαισθητοποίησης των ευρωπαίων πολιτών σχετικά με τον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή και το δικαίωμα αναφοράς στο Ευρωκοινοβούλιο, με την υποστήριξη των οικείων ευρωπαϊκών πόρων·

32.

σημειώνει ότι το ποσοστό συμμετοχής στην ευρωεκλογές παρουσιάζει συνεχή μείωση από το 1979, φτάνοντας στο 43% το 2009, (10) γεγονός που ενισχύει τη διαπίστωση ότι οι ευρωπαίοι πολίτες αισθάνονται ότι η γνώμη τους δεν εισακούγεται στη λήψη αποφάσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο (68% εκφράζουν αυτή την ανησυχία σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο)·

33.

επισημαίνει τις καλές πρακτικές (11), σύμφωνα με τις οποίες οι τοπικές και περιφερειακές αρχές μπορούν, με την υποστήριξη των οικείων ευρωπαϊκών πόρων, να διοργανώσουν ενημερωτικά προγράμματα και εκστρατείες σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο για την ενημέρωση των κατοίκων των περιοχών τους σχετικά το δικαίωμά τους να ψηφίσουν αλλά και να θέσουν υποψηφιότητα στις ευρωεκλογές. Επίσης, καταλυτικό ρόλο μπορούν να διαδραματίσουν στην πληροφόρηση και ευαισθητοποίηση ιδιαίτερα των μαθητών και φοιτητών, προετοιμάζοντάς τους για την ενεργό άσκηση των εκλογικών τους δικαιωμάτων·

34.

υπογραμμίζει την ανάγκη να ενισχυθούν περαιτέρω τα πολιτικά δικαιώματα πολιτών τρίτων χωρών και ενθαρρύνει τα Κράτη Μέλη να μην εφαρμόζουν υπερβολικά περιοριστικές ρυθμίσεις για την πρόσβαση υπηκόων τρίτων χωρών στην ιθαγένειά τους. Παλαιότερες γνωμοδοτήσεις της ΕτΠ αφενός έχουν αναγνωρίσει την προσδοκία μεταναστών που διαμένουν νόμιμα στα Κράτη Μέλη να αποκτήσουν την ιθαγένεια της Ένωσης, αφετέρου έχουν αποφανθεί ότι η συμμετοχή των νομίμων μεταναστών στο πολιτικό γίγνεσθαι είναι ένας πολύ ισχυρός παράγοντας που διευκολύνει την ένταξή τους στις τοπικές κοινωνίες·

35.

καλεί όλα ανεξαιρέτως τα Κράτη Μέλη να διευκολύνουν τους πολίτες τους να ασκούν τα δικαιώματα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι στις εθνικές εκλογές, ανεξαρτήτως του αν διαμένουν ή βρίσκονται επί του εθνικού εδάφους. Η άσκηση του δικαιώματος μετακίνησης εντός της ΕΕ δεν πρέπει να έχει ως συνέπεια την αποξένωση από τα πολιτικά δικαιώματα·

36.

κρίνει πλέον ώριμες οι συνθήκες να ξεκινήσει ή να συνεχιστεί ο διάλογος για την επέκταση του δικαιώματος ψήφου για τους πολίτες της ΕΕ και στις περιφερειακές και στις εθνικές εκλογές του κράτους της διαμονής τους, με την επιφύλαξη πάντως της εθνικής κυριαρχίας του κάθε Κράτους Μέλους (jus domicili)·

37.

επισημαίνει τη δυναμική που μπορεί να προσδώσει η έννοια της Ευρωπαϊκής ιθαγένειας στη διαδικασία διεύρυνσης της ΕΕ. Η διεύρυνση δεν είναι μόνο μια διαδικασία οικονομικής και νομοθετικής προσαρμογής προς το ευρωπαϊκό κεκτημένο, αλλά περιλαμβάνει και την ανάγκη πολιτικών παρεμβάσεων στις χώρες της διεύρυνσης με στόχο την ενίσχυση των δημοκρατικών δομών και του κράτους του δικαίου. Η προοπτική της ευρωπαϊκής ιθαγένειας μπορεί να προσδώσει μια απτή σημασία στα μέτρα αυτά·

38.

υπενθυμίζει εκ νέου ότι απαιτείται να προαχθούν παρεμβάσεις διοικητικής απλοποίησης σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο με στόχο την πραγματική άσκηση των δικαιωμάτων της ευρωπαϊκής ιθαγένειας, και ειδικότερα του δικαιώματος της ελεύθερης κυκλοφορίας, και να εξαλειφθούν οι αποτρεπτικές πρακτικές ή άλλες υφιστάμενες μορφές διακρίσεων που συνεπάγονται διαφορετική αντιμετώπιση των Ευρωπαίων πολιτών, ιδίως όσον αφορά τη χορήγηση του δικαιώματος διαμονής· με βάση τον προσδιορισμό των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν, οι τοπικοί και περιφερειακοί φορείς θα πρέπει να είναι σε θέση να παρέχουν ενδεδειγμένες λύσεις·

39.

αναγνωρίζει ότι οι δράσεις που εξαγγέλλει η επιτροπή κάνουν κάποια θετικά βήματα σε αυτή την κατεύθυνση. Δεδομένου ότι ένας τομέας των δράσεων εμπλέκει ενεργά την τοπική αυτοδιοίκηση, (12) απαιτείται τόσο μελέτη εκτίμησης επιπτώσεων όσο και πρόβλεψη χρηματοδότησης από τα ευρωπαϊκά ταμεία·

40.

χαιρετίζει τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την προώθηση της ευχερέστερης αναγνώρισης των πιστοποιητικών τεχνικού ελέγχου αυτοκινήτων διασυνοριακά εντός της ΕΕ, καθώς και για την προτεινόμενη εναρμόνιση των απαιτήσεων όσον αφορά τους τεχνικούς ελέγχους σε μηχανοκίνητα οχήματα, οι οποίες θα πρέπει να εφαρμοστούν το συντομότερο δυνατόν, ούτως ώστε να εξασφαλιστεί ότι οι πολίτες θα μπορούν να ασκούν ευκολότερα το δικαίωμά τους για ελεύθερη κυκλοφορία, στο οποίο περιλαμβάνεται και η μεταφορά της άδειας κυκλοφορίας οχήματος μεταξύ χωρών·

41.

προτείνει την ενίσχυση των πρωτοβουλιών συνεργασίας που προωθούν την ενημέρωση των πολιτών σχετικά με το δικαίωμα στην ελεύθερη μετακίνηση, όπως η αδελφοποίηση πόλεων και οι διασυνοριακές πρωτοβουλίες συνεργασίας κ.λπ.·

42.

επαναλαμβάνει (13) ότι, ενόψει των ευρωεκλογών του 2014, είναι πολύ σημαντικό να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση όλων των πολιτών της Ένωσης όσον αφορά τα δικαιώματά τους, και ιδιαίτερα τα εκλογικά τους δικαιώματα στο Κράτος Μέλος διαμονής τους, και να διευκολυνθεί η άσκηση αυτών των δικαιωμάτων·

43.

τονίζει ενόψει του νέου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2014-2020 τη σημαντική ώθηση που μπορούν να παράσχουν τα προγράμματα «Θεμελιώδη δικαιώματα και ιθαγένεια» και «Ευρώπη για τους πολίτες» στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής ιθαγένειας και στη στήριξη δραστηριοτήτων για την προώθηση της γνώσης και της εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και των ευρωπαϊκών πολιτικών στα Κράτη Μέλη·

44.

διεκδικεί απλούστερη και αποτελεσματικότερη προσέγγιση στη χρηματοδότηση των συναφών με την ευρωπαϊκή ιθαγένεια προγραμμάτων, με ακριβέστερο προσδιορισμό προτεραιοτήτων που να συνάδουν με τις πολιτικές επιλογές, και με προσοχή στη διάδοση των αποτελεσμάτων των έργων, ώστε να ενισχυθεί η απήχησή τους για να επιτευχθούν οι στρατηγικοί και οι πολιτικοί στόχοι. Για να γίνει κάτι τέτοιο πραγματικότητα είναι απαραίτητη η συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στον προγραμματισμό των σχετικών δράσεων, ιδίως όσον αφορά την κατάρτιση και την ανάπτυξη των ετησίων προγραμμάτων εργασιών.

15.4.2014   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 114/11

1.

επισημαίνει ότι, στο πλαίσιο της ευρείας διαδικασίας εκσυγχρονισμού της νομοθεσίας για τις κρατικές ενισχύσεις που δρομολογήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2012 (1), οι αεροπορικές μεταφορές ήταν ένας από τους πρώτους κλάδους στον οποίο αναγνωρίστηκε η ανάγκη αναθεώρησης του νομοθετικού πλαισίου που διέπει τη δημόσια χρηματοδότηση όσον αφορά τις ενισχύσεις για τη δημιουργία υποδομών και για τη λειτουργία αερολιμένων, καθώς και τις ενισχύσεις σε αεροπορικές εταιρείες για την έναρξη νέων γραμμών (2)·

2.

υπενθυμίζει ότι το 1994 (3) η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εισήγαγε τους πρώτους κανόνες σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις στον τομέα της πολιτικής αεροπορίας, έπειτα από την ελευθέρωση του τομέα των αεροπορικών μεταφορών. Κατόπιν της σταδιακής ελευθέρωσής του, ο εν λόγω τομέας κατέστη πολύ πιο ανταγωνιστικός, με αποτέλεσμα να καταστεί αναγκαία μια ρυθμιστική παρέμβαση για την επί ίσοις όροις άσκηση του ανταγωνισμού εκ μέρους όλων των ενδιαφερομένων φορέων του εν λόγω τομέα·

3.

τονίζει ότι το 2005 (4), η παγίωση της ελευθέρωσης των αεροπορικών μεταφορών, σε συνδυασμό με την ταχεία εξέλιξη του εν λόγω τομέα κατά τα επόμενα έτη, επέφερε την επαναστατική εμφάνιση στην αγορά του νέου επιχειρηματικού μοντέλου των αεροπορικών εταιρειών χαμηλού κόστους που βασίζεται στη χρήση αερολιμένων μικρών διαστάσεων. Το φαινόμενο αυτό κατέστησε αναγκαία την επικαιροποίηση του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου με νέες κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τη δημόσια χρηματοδότηση των αερολιμένων και των αεροπορικών εταιρειών που λειτουργούν σε περιφερειακούς αερολιμένες·

4.

διαπιστώνει ότι, σε διάστημα μόλις οκτώ ετών, οι εξελίξεις στην ευρωπαϊκή αγορά προκάλεσαν τη ριζική μεταβολή του όγκου της εναέριας κυκλοφορίας, ιδίως λόγω της εκθετικής αύξησης της ισχύος που απέκτησαν στην αγορά οι αεροπορικές εταιρείες χαμηλού κόστους, των οποίων το επιχειρηματικό μοντέλο στηρίζεται κατά κύριο λόγο σε μικρούς αποκεντρωμένους περιφερειακούς αερολιμένες, κατ’ αντιδιαστολή προς τους παραδοσιακούς εθνικούς αερολιμένες και τους μεγάλους κομβικούς αερολιμένες·

5.

συμφωνεί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσον αφορά την επιτακτική ανάγκη παρέμβασης στο νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τις κρατικές ενισχύσεις για τη στήριξη του αερολιμενικού τομέα, κατά τρόπο συνεπή προς την επιδίωξη του προγράμματος εκσυγχρονισμού το οποίο αποσκοπεί να προσφέρει στα κράτη μέλη μια –επικαιροποιημένη, σύγχρονη και αποτελεσματική– δέσμη κανόνων για την προστασία του ανταγωνισμού και της ενιαίας αγοράς κατά την περίοδο 2014-2020· εν προκειμένω, υπενθυμίζει τις συστάσεις που διατύπωσε ήδη στη γνωμοδότησή της με θέμα «Εκσυγχρονισμός των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις» (5)·

6.

χαιρετίζει τη δημόσια διαβούλευση που δρομολόγησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή –σε μια πρώτη φάση στις 6 Ιουνίου 2011 και, κατά την παρούσα δεύτερη φάση, στις 3 Ιουλίου 2013– με σκοπό να συγκεντρώσει τη συμβολή όλων των ενδιαφερομένων όσον αφορά την αναθεώρηση του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου και τις προτεινόμενες νέες κατευθυντήριες γραμμές· επικροτεί την προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία αποσκοπεί στην καθιέρωση δίκαιων όρων ανταγωνισμού μεταξύ των διαφόρων φορέων που δραστηριοποιούνται στον τομέα των αεροπορικών μεταφορών της Ευρώπης, ανεξάρτητα από το επιχειρηματικό τους μοντέλο, με μέλημα τη διασφάλιση της επιτυχίας και της ανταγωνιστικότητας του συγκεκριμένου τομέα·

7.

εκφράζει, ωστόσο, τη λύπη της για το γεγονός ότι το ευρωπαϊκό δίκαιο στον τομέα του ανταγωνισμού, ο οποίος εμπίπτει στην αποκλειστική αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σε συνδυασμό με την υπερβολική πληθώρα μη δεσμευτικών διατάξεων (soft law), εμποδίζουν τις τοπικές και περιφερειακές αρχές να έχουν ουσιαστική συμβολή σε ορισμένους βασικούς τομείς της περιφερειακής και τοπικής ανάπτυξης, όπως είναι οι περιφερειακοί αερολιμένες και οι πολιτικές για τη στήριξη της περιφερειακής ανάπτυξης·

8.

εφιστά την προσοχή της Επιτροπής στις ετερογενείς καταστάσεις που επικρατούν στους αερολιμένες στην ευρωπαϊκή επικράτεια και, ειδικότερα, στις εξόχως απόκεντρες περιοχές, οι αερολιμένες των οποίων, εξαιτίας της απομόνωσης και της μεγάλης απόστασης από το κέντρο και ανεξάρτητα από τον επιβεβαιωμένο αριθμό επιβατών, δεν μπορούν να είναι βιώσιμοι ή να ανταγωνίζονται άλλους κοινοτικούς αερολιμένες, πολλώ δε μάλλον να αποτελέσουν απειλή για άλλα μεταφορικά μέσα, είτε οδικά, είτε σιδηροδρομικά•

9.

υπενθυμίζει ότι, στους εν λόγω τομείς, οι περιφερειακές και τοπικές αρχές πρωτοστατούν στις πολιτικές για την ανάπτυξη και την οικονομική μεγέθυνση της εδαφικής επικράτειας –μεταξύ άλλων και με τη βοήθεια κρατικών ενισχύσεων– και διαθέτουν εμπεριστατωμένη γνώση των τοπικών οικονομιών χάρη στην εγγύτητά τους προς τους οικονομικούς και κοινωνικούς φορείς, τους οποίους η ευρωπαϊκή νομοθεσία δεν μπορεί να αγνοήσει εάν πραγματικά επιθυμεί να τεθεί στην υπηρεσία των εδαφικών περιοχών και της συνοχής τους στην ενιαία αγορά, καθώς και να εξασφαλίσει την εδαφική συνοχή σε όλη την έκταση της ΕΕ·

10.

υπενθυμίζει όσα έχει ήδη αναφέρει στη γνωμοδότησή της με θέμα «Κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις περιφερειακού χαρακτήρα κατά την περίοδο 2014-2020 (6)» και, ως εκ τούτου, ευελπιστεί ότι όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει κανόνες σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις, θα πρέπει να συμβουλεύεται εκ των προτέρων και συστηματικά την Επιτροπή των Περιφερειών (ΕτΠ) (7), με σκοπό την απόκτηση όλων των στοιχείων που είναι απαραίτητα για μια εκτίμηση επιπτώσεων σύμφωνη προς την αρχή της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης (8)·

11.

συντάσσεται με την άποψη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (9), προκειμένου να υπενθυμίσει στην Επιτροπή τον καθοριστικό ρόλο των περιφερειακών αερολιμένων για το σύνολο των ευρωπαϊκών αεροπορικών μεταφορών: πράγματι, το 2010, το 60 % περίπου των αερολιμένων της ΕΕ εξυπηρέτησαν λιγότερους από ένα εκατομμύριο επιβάτες· ελπίζει, συνεπώς, ότι ο εν λόγω καθοριστικός ρόλος θα συνεκτιμηθεί και στις νέες κατευθυντήριες γραμμές·

12.

τονίζει εκ νέου τη σημασία των περιφερειακών αερολιμένων για την προώθηση της τοπικής ανάπτυξης και τη βελτίωση της προσβασιμότητας, συμβάλλοντας έτσι στην επίτευξη των στόχων της εδαφικής συνοχής, της οικονομικής μεγέθυνσης των εδαφικών περιοχών και της απασχόλησης. Η προσβασιμότητα (π.χ. μέσω κατάλληλων αεροπορικών συνδέσεων) είναι ζωτικής σημασίας προκειμένου να παρασχεθεί στις πιο αραιοκατοικημένες περιοχές της ΕΕ και τις εξόχως απόκεντρες περιφέρειες, λόγω της αποκλειστικής εξάρτησής τους από τις αερομεταφορές, η δυνατότητα να διαδραματίσουν ενεργό ρόλο στην ενιαία αγορά·

13.

θεωρεί ότι ο ρόλος αυτός είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτος και στρατηγικός, ιδίως κατά την παρούσα ιστορική συγκυρία κατά την οποία η ΕΕ πασχίζει να εξέλθει από την οικονομική κρίση. Η σημερινή κρίση, ήδη από τις απαρχές της το 2008, κατέστησε πράγματι αναγκαία μια ισχυρή και εύστοχη παρέμβαση με αντικυκλική χροιά στην οικονομία, εκ μέρους των ευρωπαϊκών και εθνικών δημοσίων αρχών, πράγμα το οποίο αναγνωρίστηκε και αιτιολογήθηκε και από την ίδια την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία προέβη σε εκτεταμένη χρήση της παρέκκλισης από το άρθρο 107, παράγραφος 3 στοιχείο β), της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (10). Σε περίοδο οικονομικής δυσπραγίας, είναι συνεπώς ιδιαίτερα σημαντικό να ενθαρρυνθεί και να βελτιωθεί η προσβασιμότητα σε όλα τα τμήματα της αγοράς·

14.

υπενθυμίζει εξάλλου, λαμβανομένης υπόψη της ανακοίνωσης της Επιτροπής σχετικά με την πολιτική της ΕΕ για τους αερολιμένες, τη σημασία των περιφερειακών αερολιμένων (11) χάρη στους οποίους καθίσταται δυνατή η αισθητή μείωση της κυκλοφοριακής συμφόρησης στους μεγάλους κεντρικούς αερολιμένες –η οποία αποδεικνύεται εξαιρετικά επιβλαβής τόσο για τον τοπικό πληθυσμό όσο και για το περιβάλλον– και συγχρόνως διευκολύνεται ο τουρισμός στην ΕΕ και μεγιστοποιείται η πρόσβαση των ΜΜΕ στις αγορές δια της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητάς τους (12)·

15.

θεωρεί, κατά συνέπεια, ότι η βιωσιμότητα και η αποτελεσματικότητα των ενωσιακών αεροπορικών μεταφορών εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την ύπαρξη κατάλληλου δικτύου υποδομών, απαρτιζόμενου από μικρούς αερολιμένες·

16.

συμμερίζεται τις ανησυχίες που εκφράζονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (13) σχετικά με τις αυξανόμενες ανάγκες υποδομών, οι οποίες θα προκύψουν στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και θα απαιτήσουν σύγχρονες, ενδεδειγμένες και ευπροσάρμοστες υποδομές δικτύων στους τομείς της ενέργειας, των ΤΠΕ και των μεταφορών, ικανές να υποστηρίξουν τη μετάβαση της Ευρώπης προς μια βασισμένη στη γνώση, άκρως ανταγωνιστική οικονομία, με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα·

17.

συμμερίζεται επίσης την άποψη ότι, αφενός, η αγορά δεν είναι πάντοτε σε θέση να προσφέρει τις υποδομές που χρειάζεται η Ευρώπη και, αφετέρου, ότι, χωρίς δημόσια παρέμβαση, πολλές από τις επενδύσεις που απαιτούνται για την επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» είτε δεν θα μπορούσαν να υλοποιηθούν είτε θα έπρεπε να αναβληθούν για μετά το έτος 2020·

18.

επιδοκιμάζει την έκκληση της Επιτροπής για την αύξηση των επενδύσεων στον τομέα των υποδομών της ΕΕ, οι ανάγκες του οποίου εκτιμάται ότι υπερβαίνουν το 1,5 τρισεκατομμύριο ευρώ κατά την περίοδο 2010-2020 για την κάλυψη της υφιστάμενης ζήτησης στον τομέα των μεταφορών, τονίζοντας συγχρόνως την ύπαρξη ισχυρού συσχετισμού μεταξύ γεωγραφικής προσβασιμότητας και οικονομικής μεγέθυνσης των εδαφικών περιοχών·

19.

λαμβάνει υπό σημείωση τις αρχές που απορρέουν από τη νομολογία του Δικαστηρίου στην υπόθεση Leipzig/Halle (14), αλλά επισημαίνει το πραγματικό πλαίσιο από το οποίο εκπορεύονται οι εν λόγω αρχές. Ως εκ τούτου, καλεί την Επιτροπή να συνεκτιμήσει στις κατευθυντήριες γραμμές της το ευρύ φάσμα δημοσίων παρεμβάσεων που αποσκοπούν στη στήριξη των υποδομών. Κάποιο στοιχείο συμμετοχής του Δημοσίου, επιπροσθέτως των ιδιωτικών κεφαλαίων, είναι συχνά ουσιώδες για την εξασφάλιση της επιτυχίας των μεγαλύτερων έργων υποδομής όπως οι αερολιμένες, είτε η τελική τους χρήση είναι εμπορικού χαρακτήρα είτε όχι·

20.

επισημαίνει ότι ο απόλυτος αριθμός των επιβατών αποτελεί μόνο κατά κανόνα κατάλληλο κριτήριο για την εκτίμηση της εν δυνάμει οικονομικής βιωσιμότητας του αερολιμένα ως εγκατάστασης υποδομής και για μια κατηγοριοποίηση. Υποστηρίζει, συνεπώς, έναν πιο ευέλικτο σχεδιασμό των κανόνων συμβατότητας σε αυτό το σημείο, ο οποίος να εξακολουθεί να επιτρέπει την εξέταση των ιδιαιτεροτήτων κάθε συγκεκριμένης περίπτωσης·

21.

αιτείται επίσης να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι –κατά την παρούσα συγκυρία εξόδου από την κρίση– θα ήταν ακόμη σκοπιμότερη η κατά προτεραιότητα αξιολόγηση των θετικών αποτελεσμάτων της δημόσιας χρηματοδότησης των υποδομών, από την άποψη της συνοχής, της ανάπτυξης και της απασχόλησης, καθώς και η δέουσα συνεκτίμηση των κανόνων ανταγωνισμού κατά τη διαδικασία αξιολόγησης·

22.

λαμβάνει υπό σημείωση την αρχή του επενδυτή σε οικονομία αγοράς που χρησιμοποιείται ως κριτήριο από την Επιτροπή, αλλά εκφράζει την ανησυχία της για τις επιπτώσεις που συνεπάγεται η εφαρμογή της εν λόγω αρχής στον τομέα των υποδομών, όπου ο ρόλος του Κράτους είναι ιστορικά και θεσμικά αναντικατάστατος. Υπό το πρίσμα του όγκου των απαιτούμενων επενδύσεων και της αδυναμίας πλήρους μετακύλισης του επενδυτικού κόστους στους χρήστες των υποδομών, οι περισσότερες από τις επενδύσεις σε υποδομές δεν είναι, κατά κανόνα, βιώσιμες για έναν ιδιώτη επενδυτή. Το σκεπτικό, σύμφωνα με το οποίο το Κράτος μπορεί να εξομοιωθεί με έναν ιδιώτη επενδυτή και να παραβλέψει οποιαδήποτε συλλογιστική κοινωνικού, περιφερειακού ή τομεακού χαρακτήρα, είναι μη ρεαλιστικό και αποβαίνει εις βάρος του δημοσίου συμφέροντος σε περίπτωση που εφαρμοστεί στις παρεμβάσεις για τη δημιουργία υποδομών στην εδαφική επικράτεια, οι οποίες αποτελούν ζωτική συνιστώσα της αποστολής του Δημοσίου·

23.

καλεί την Επιτροπή να λάβει υπόψη της ότι οι δημόσιες παρεμβάσεις για τη στήριξη της κατασκευής και της επέκτασης υποδομών (15) και εκείνες που έχουν ως στόχο τη διόρθωση του ελλείμματος πρόσβασης των κατοίκων μιας περιοχής συνίστανται συχνά σε αμιγώς γενικά μέτρα οικονομικής πολιτικής τα οποία δεν μπορούν, κατά συνέπεια, να θεωρηθούν ως κρατικές ενισχύσεις αλλά ως κοινωφελή μέτρα. Ως εκ τούτου, προτρέπει σθεναρά την Επιτροπή να συνεχίσει τον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας για τις κρατικές ενισχύσεις, συνεκτιμώντας τις θεμελιώδεις αρχές στις οποίες εδράζεται η πολιτική του Δημοσίου και η θεσμική αποστολή του Κράτους. Υπενθυμίζει δε ότι οι αερολιμένες, όπως το οδικό και το σιδηροδρομικό δίκτυο, εξυπηρετούν επίσης το καθήκον παροχής δημόσιων υποδομών·

24.

απευθύνει έκκληση στην Επιτροπή να συνεχίσει τη διαδικασία εκσυγχρονισμού με μέλημα την πραγματική απλοποίηση και να επικεντρώσει τις προσπάθειές της στις περιπτώσεις και στα περιστατικά ακραίων στρεβλώσεων του ανταγωνισμού που συνιστούν απτή απειλή για την ακεραιότητα της εσωτερικής αγοράς·

25.

συμφωνεί ότι χρειάζονται κανόνες με σκοπό τη διασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο για όλες τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα των αεροπορικών μεταφορών, ελαχιστοποιώντας τις στρεβλωτικές δημόσιες παρεμβάσεις στις σχετικές αγορές και αποτρέποντας τους αγώνες δρόμου για επιδοτήσεις (subsidy races) μεταξύ των κρατών μελών·

26.

εκτιμά, ωστόσο, ότι οι προσπάθειες της Επιτροπής απαιτείται να επικεντρωθούν στους μεγάλους αερολιμένες και ότι οι παρεμβάσεις για τη στήριξη των μικρών αερολιμένων με μέση ετήσια επιβατική κίνηση χαμηλότερη των 300 000 επιβατών πρέπει να εκπίπτουν του πεδίου εφαρμογής των κρατικών ενισχύσεων διότι αφ’ ενός μεν δεν είναι σε θέση να επηρεάσουν τις εμπορικές συναλλαγές μεταξύ των κρατών μελών, αφ’ ετέρου δε τα αεροδρόμια αυτά δεν διαθέτουν τις υποδομές που απαιτούνται για να καλύπτουν το λειτουργικό κόστος και τις ανάγκες τους σε κεφάλαιο. Υπογραμμίζει ότι η Επιτροπή έχει ήδη αναγνωρίσει την καταλληλότητα του ορίου των 300 000 επιβατών στην Απόφαση που εξέδωσε την 20ή Δεκεμβρίου 2011 για την εφαρμογή του άρθρου 106 παράγραφος 2 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις κρατικές ενισχύσεις υπό μορφή αντιστάθμισης για την παροχή δημόσιας υπηρεσίας που χορηγούνται σε ορισμένες επιχειρήσεις επιφορτισμένες με τη διαχείριση υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος. Εντούτοις, στην απόφαση αυτή η Επιτροπή περιορίζει τη χορήγηση τέτοιων ενισχύσεων στις αεροπορικές συνδέσεις με νησιά ή λιμένες και ορίζεται ένα κατώτερο όριο για τις σχετικές με τα αεροδρόμια υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος. Επομένως, η ΕτΠ ζητά από την Επιτροπή να ορίζει με συνεπέστερο και απλούστερο τρόπο τα όρια στις διάφορες νομικές βάσεις και να τροποποιήσει αναλόγως την πρότασή της για τις νέες κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ και συγκεκριμένα τα σημεία 80(1) και 80(2) (κατάταξη αεροδρομίων) και 92 (ύψος ενισχύσεων). Στα εν λόγω σημεία πρέπει να προβλεφθεί η δημιουργία μιας κατηγορίας αεροδρομίων που εξυπηρετούν λιγότερους από 300 000 επιβάτες όπως στο άρθρο 2 παράγραφος 1 στοιχείο ε) της Απόφασης της 20ής Δεκεμβρίου 2011·

27.

εκφράζει την ικανοποίησή της για την προσοχή που αποφάσισε να επιδείξει η Επιτροπή στην κατηγορία των αερολιμένων ιδιαίτερα περιορισμένες δυνατότητες εξυπηρέτησης επιβατών ετησίως, αναγνωρίζοντας τη ότι οι αερολιμένες αυτοί, και γενικότερα οι αερολιμένες που εξυπηρετούν λιγότερους από 5 εκατομμύρια επιβάτες ετησίως, συχνά δεν δύνανται να καλύψουν, από διαρθρωτική άποψη, το κεφαλαιουχικό και το λειτουργικό κόστος τους, εάν δεν λάβουν καμιάς μορφής κρατική ενίσχυση. Συγχρόνως, όμως, εκφράζει τη λύπη της για τη μη επίδειξη της ίδιας ή ανάλογης προσοχής στο πλαίσιο των κριτηρίων συμβατότητας των ενισχύσεων προς τους εν λόγω αερολιμένες (16)·

28.

επισημαίνει, ειδικότερα, ότι αυτοί οι αερολιμένες έχουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

—

μικρό αριθμός επιβατών,

—

έλλειψη προσβασιμότητας στην περιοχή όπου βρίσκονται οι αερολιμένες, λόγω μεγάλης απόστασης από το κέντρο, τοπογραφικών χαρακτηριστικών ή ανεπαρκών υποδομών για εναλλακτικές ανταποκρίσεις με τις γύρω περιοχές,

—

περιορισμένη ζώνη επιρροής των αερολιμένων αυτών και συνακόλουθες λιγοστές αναπτυξιακές προοπτικές.

29.

υπογραμμίζει ότι, στις περισσότερες περιπτώσεις, πρόκειται για μικρούς αερολιμένες με ελάχιστες ή ανύπαρκτες δυνατότητες υποκατάστασης —ως προς τις δυνατότητες μεταφοράς — από εναλλακτικούς αερολιμένες ή άλλα μέσα δημόσιων συγκοινωνιών: οποιαδήποτε ενδεχόμενη κατανομή επιβατών από τους πρώτους προς τους δεύτερους αερολιμένες δεν θα επηρέαζε καθόλου τον όγκο της κίνησης στους δεύτερους·

30.

θεωρεί, επομένως, ότι η χρηματοδότηση αυτών των αερολιμένων δεν συνιστά κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 107, παράγραφος 1, της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης διότι δεν είναι σε θέση να νοθεύσει τον ανταγωνισμό και να επηρεάσει τις εμπορικές συναλλαγές μεταξύ των κρατών μελών και άρα δεν θα πρέπει να συμπεριληφθεί στο πεδίο εφαρμογής των νέων κατευθυντηρίων γραμμών·

31.

προτείνει (17)η μεταβατική περίοδος διάρκειας έως 10 ετών, κατά την οποία η Επιτροπή θα θεωρεί αποδεκτές τις κρατικές ενισχύσεις που προορίζονται για τη λειτουργία των αερολιμένων, να ισχύσει μόνο για αερολιμένες με ετήσια κίνηση άνω του 1 εκατομμυρίου επιβατών. Η προτεινόμενη απαγόρευση δεν θα πρέπει να έχει ως αποτέλεσμα το κλείσιμο πολυάριθμων μικρότερων αερολιμένων· προτείνει, επιπλέον, η κατηγορία των αερολιμένων με επιβατική κίνηση χαμηλότερη του 1 εκατομμυρίου επιβατών να μετονομαστεί, στον πίνακα που περιλαμβάνει τη μέγιστη ένταση της επενδυτικής ενίσχυσης, σε αερολιμένες των οποίων η ετήσια επιβατική κίνηση κυμαίνεται μεταξύ 300 000 και 1 εκατομμυρίου επιβατών·

32.

συμφωνεί με την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να αποφύγει τον πολλαπλασιασμό των μη κερδοφόρων αερολιμένων και να αποτρέψει τη δημιουργία πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας, αλλά εκτιμά ότι –ενόσω απουσιάζουν οι νομικές προϋποθέσεις για την αναγωγή των χρηματοδοτήσεων σε κρατικές ενισχύσεις, όπως και στην περίπτωση των μικρών αερολιμένων τοπικής εμβέλειας– οι εν λόγω συστάσεις δεν θα πρέπει να υπόκεινται στη νομοθεσία για τις κρατικές ενισχύσεις, η οποία αποσκοπεί στη διαφύλαξη της ανταγωνιστικής ισορροπίας μεταξύ των κρατών μελών με μέλημα την ακεραιότητα της ενιαίας αγοράς, και όχι στην αξιολόγηση της ποιότητας των επιλογών στις οποίες προβαίνουν οι κυβερνήσεις όσον αφορά τις δημόσιες δαπάνες τους·

33.

επισημαίνει ότι η Επιτροπή θεωρεί την κατασκευή και τη λειτουργία αερολιμένων ως ειδική περίπτωση, κατά την οποία μπορεί να επιτραπεί η παροχή αντιστάθμισης για την ανάληψη υποχρεώσεων δημόσιας υπηρεσίας, αλλά εκτιμά ότι το πεδίο εφαρμογής είναι υπερβολικά περιορισμένο·

34.

κρίνει θεμιτό να συνεκτιμηθεί η προοπτική της συντήρησης των αερολιμένων ακόμη και εκτός των περιοχών οι οποίες, χωρίς τους εν λόγω αερολιμένες, θα αποκόπτονταν ως έναν βαθμό από την υπόλοιπη επικράτεια της ΕΕ, με συνακόλουθες δυσμενείς επιπτώσεις για την κοινωνική και οικονομική τους ανάπτυξη·

35.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι, κατ’ αρχήν, ο καθορισμός μιας υπηρεσίας γενικού οικονομικού συμφέροντος εμπίπτει στην αρμοδιότητα των κρατών μελών και των περιφερειακών και τοπικών αρχών τους και, επομένως, η Επιτροπή μπορεί να προβεί σε σχετική επαλήθευση μόνον σε περίπτωση πρόδηλων σφαλμάτων·

36.

είναι της γνώμης ότι η κατασκευή και η λειτουργία αερολιμένων εκπληρώνει μια αποστολή δημοσίου συμφέροντος, κυρίως στις περιπτώσεις κατά τις οποίες βελτιώνει την επικρατούσα κατάσταση σε περιφέρειες που μειονεκτούν από πλευράς υποδομών εξασφαλίζοντάς τους προοπτικές οικονομικής ανάπτυξης•

37.

θεωρεί απαραίτητο να εφαρμοστεί μια πολιτική συνεργασίας μεταξύ των ευρωπαϊκών παραμεθόριων περιοχών από την άποψη του συντονισμού ή/και της δημιουργίας περιφερειακών αερολιμένων που περιλαμβάνει περιοχές που υπερβαίνουν τα όρια ενός κράτους·

38.

διαπιστώνει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει το γεγονός ότι η παροχή λειτουργικών ενισχύσεων στους μικρούς περιφερειακούς αερολιμένες συναρτάται σε μεγάλο βαθμό με την αδυναμία τους να καλύψουν το λειτουργικό κόστος τους. Επιπλέον, η Επιτροπή θεωρεί εφικτό, εντός διαστήματος δέκα ετών κατ’ ανώτατο όριο, να στραφούν οι εν λόγω αερολιμένες προς μορφές διαχείρισης περισσότερο προσανατολισμένες στην αγορά που καθιστούν δυνατή την ανάκτηση επαρκών πόρων για την κάλυψη του λειτουργικού κόστους τους·

39.

διατηρεί σοβαρές αμφιβολίες ως προς τη δυνατότητα υλοποίησης της στροφής αυτής πριν από την επίτευξη όγκου εναέριας κυκλοφορίας άνω του ενός εκατομμυρίου επιβατών ετησίως, και όχι μόνο κατά το διάστημα των δέκα ετών που προβλέπεται από την Επιτροπή, λόγω των χαρακτηριστικών της αγοράς των μικρών περιφερειακών αερολιμένων·

40.

επιδοκιμάζει κατ’ αρχήν την προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που προσανατολίζεται στην αγορά, με την κατανομή των δημοσίων πόρων σε μοντέλα αποτελεσματικών αερολιμένων αποφεύγοντας τον πολλαπλασιασμό των αναποτελεσματικών αερολιμένων, καθώς και με την προστασία του ανταγωνισμού μεταξύ αερολιμένων και αεροπορικών εταιρειών·

41.

θεωρεί, εντούτοις, μη ενδεδειγμένη τη μέθοδο με την οποία η Επιτροπή προτίθεται να επιδιώξει την υλοποίηση των συγκεκριμένων στόχων διότι παραβλέπει το γεγονός ότι η δυναμική της αγοράς ποικίλλει σημαντικά ανάλογα με την επιβατική κίνηση και τα χαρακτηριστικά των αερολιμένων και, επομένως, το γεγονός ότι οι εταιρείες που διαχειρίζονται τους αερολιμένες δραστηριοποιούνται μόνον φαινομενικά στην ίδια αγορά·

42.

υπογραμμίζει ότι — όπως επεσήμανε το Διεθνές Συμβούλιο Αερολιμένων (ACI) (18) σε πρόσφατη ανάλυσή του — το 80 % των δαπανών ενός αερολιμένα είναι πάγιες δαπάνες, ανεξάρτητες από την επιβατική κίνηση, οι οποίες μπορούν να αποδοθούν τόσο στις υποδομές όσο και στο λειτουργικό κόστος που προκύπτει σε μεγάλο βαθμό από τις απαιτήσεις ασφαλείας: το γεγονός αυτό καθιστά το κόστος ανά επιβάτη ενός μικρού αερολιμένα πολύ υψηλότερο από εκείνο ενός μεγάλου αερολιμένα, ο οποίος έχει αντιθέτως τη δυνατότητα να κατανείμει το πάγιο κόστος του σε μεγάλο αριθμό των επιβατών, και δυσχεραίνει σημαντικά την επίτευξη του σημείου ισοσκέλισης κερδών-ζημιών («break even»)·

43.

τονίζει επίσης ότι οι μικροί αερολιμένες χαρακτηρίζονται από διαρθρωτικά ανταγωνιστικά μειονεκτήματα που εμποδίζουν την αντιστάθμιση των πάγιων δαπανών τους είτε με τα εμπορικά έσοδά τους –τα οποία συνδέονται στενά με τον αριθμό των διερχόμενων επιβατών– είτε με την αύξηση των αερολιμενικών τελών που επιβάλλονται στις αεροπορικές εταιρείες –η οποία θα είχε ως αποτέλεσμα να καταστεί ακόμη λιγότερο ελκυστική η ενδιάμεση στάση σε αυτούς τους αερολιμένες που πλήττονται ήδη από περιορισμό της ζώνης επιρροής τους και ανεπαρκείς συνδέσεις και θα ωθούσε, συνεπώς, τις αεροπορικές εταιρείες να στραφούν προς τους μεγαλύτερους αερολιμένες·

44.

επισημαίνει εξάλλου ότι πολυάριθμοι μικροί αερολιμένες, με ετήσια επιβατική κίνηση κυμαινόμενη μεταξύ 300 000 και 1 εκατομμυρίου επιβατών, τείνουν να διατηρούν τις μικρές διαστάσεις τους λόγω των δυσμενών χαρακτηριστικών των εδαφικών περιοχών στις οποίες βρίσκονται (νησιωτική, ορεινή ή απόκεντρη τοποθεσία, έλλειψη υποδομών, ανεπαρκής διατροπική σύνδεση ...). Εντούτοις, οι εν λόγω αερολιμένες αντιπροσωπεύουν σημαντικό ποσοστό ανερχόμενο σε 20 % (19) του κύριου και πρωταρχικού δικτύου ΔΕΔ-Μ και διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο για το μέλλον των διευρωπαϊκών δικτύων και για την επίτευξη των στόχων όσον αφορά την ικανότητα σύνδεσης στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020»·

45.

υπογραμμίζει ότι πρόσφατες αναλύσεις (20) κατέδειξαν ότι, έναντι συνολικού όγκου ζημιών που υπέστησαν οι αερολιμένες με επιβατική κίνηση χαμηλότερη του 1 εκατομμυρίου επιβατών ανερχόμενου σε περίπου 445 εκατομμύρια ευρώ ετησίως, η συμβολή των εν λόγω αερολιμένων στην αύξηση του ΑΕγχΠ την ΕΕ υπολογίζεται σε 16,15 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως και περιλαμβάνει γύρω στις 265 000 θέσεις εργασίας·

46.

εκτιμά, συνεπώς, ότι οι νέες κατευθυντήριες γραμμές δεν θα πρέπει να απαγορεύουν τη χορήγηση ενισχύσεων για τη λειτουργία των αερολιμένων με επιβατική κίνηση άνω του 1 εκατομμυρίου επιβατών ετησίως, καθώς και των αερολιμένων των εξόχως απόκεντρων περιοχών, ακόμη και μετά από περίοδο δέκα ετών κατ’ ανώτατο όριο: οι ενισχύσεις αυτές αποτελούν το μοναδικό μέσο μετριασμού των στρεβλώσεων που προκύπτουν από τα προαναφερθέντα διαρθρωτικά μειονεκτήματα και δικαιολογούνται πλήρως από τις θετικές εξωτερικές επιδράσεις τους·

47.

προτρέπει την Επιτροπή να αναγνωρίσει ότι τα πλεονεκτήματα που απορρέουν από τη δημόσια στήριξη των μικρών περιφερειακών αερολιμένων για τους πολίτες της Ένωσης προέχουν έναντι των αμιγώς χρηματοπιστωτικών και οικονομικών παραμέτρων·

48.

υπενθυμίζει στην Επιτροπή τις θετικές εξωτερικές επιδράσεις ενός ευρέος και διαφοροποιημένου φάσματος μικρών περιφερειακών αερολιμένων: βελτίωση της κινητικότητας όχι μόνο σε εθνική αλλά και, κυρίως, σε διευρωπαϊκή κλίμακα, χάρη στις αυξημένες ανταγωνιστικές πιέσεις που ασκούνται στις τιμές των αεροπορικών εισιτηρίων και στη μείωση του κόστους, καθώς και εδραίωση της κοινωνικής, πολιτιστικής και εδαφικής συνοχής της Ένωσης·

49.

συμμερίζεται την ανάγκη επαγρύπνησης έτσι ώστε οι κρατικές ενισχύσεις προς τους μικρούς αερολιμένες να μην καταλήγουν σε διασταυρούμενες επιδοτήσεις προς δικαιούχους διαφορετικούς από τις αερολιμενικές υποδομές·

50.

προτείνει να θεωρείται η λήξη της μεταβατικής περιόδου ως «ενδιάμεση επανεξέταση» η οποία δεν αποκλείει τη δυνατότητα συνέχισης των λειτουργικών ενισχύσεων ακόμη και μετά την πάροδο της μεταβατικής περιόδου, εφόσον εξακολουθούν να μην πληρούνται οι απαιτούμενες προϋποθέσεις· προτείνει επίσης, όπως προβλέπεται για τις επενδυτικές ενισχύσεις, να υπάρχει δυνατότητα διαφοροποίησης των λειτουργικών ενισχύσεων κατ’ αναλογία προς την επιβατική κίνηση του εκάστοτε αερολιμένα και, ενδεχομένως, προς την αποτελεσματικότητα της διαχείρισής τους, δυνατότητα η οποία δεν μπορεί και δεν πρέπει να εξαρτάται αυστηρά από ετήσιο ποσοστό ανερχόμενο σε 10 % για όλους αδιακρίτως τους αερολιμένες·

51.

είναι της γνώμης ότι το μέγιστο διάστημα των 24 μηνών που προβλέπεται για την προώθηση νέων δρομολογίων πρέπει να νοείται επίσης ως μη συνεχόμενο, δεδομένου ότι το επιχειρηματικό μοντέλο των εποχιακών πτήσεων, οι οποίες σχετίζονται συχνά με τον τουρισμό, είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο στους μικρούς περιφερειακούς αερολιμένες·

52.

εκφράζει την ανησυχία της πως τα άκαμπτα και εξαρτημένα από το μέγεθος ποσοστά χρηματοδότησης που προτείνει η Επιτροπή δεν ανταποκρίνονται στις ιδιαιτερότητες των διαφορετικών περιπτώσεων, και κατά συνέπεια καλεί την Επιτροπή να βασιστεί στη μέχρι τούδε πρακτική των αποφάσεών της και να επιτρέψει την ευέλικτη χορήγηση ενισχύσεων όταν ένας αερολιμένας εξυπηρετεί έναν κοινό στόχο (ιδίως συγκοινωνιακή διασύνδεση ή περιφερειακή ανάπτυξη), επιτρέπει προσδοκίες μακροπρόθεσμης κερδοφορίας με τη συνεκτίμηση των κυκλοφοριακών προγνώσεων και με βάση συγκεκριμένο επιχειρηματικό σχέδιο, και εγγυάται άνευ διακρίσεων πρόσβαση σε επιβάτες και αερομεταφορείς· θεωρεί επίσης ανεπαρκή την πρόταση να εξαρτώνται οι κρατικές επενδυτικές ενισχύσεις προς τους εν λόγω αερολιμένες, των οποίων η μέγιστη επιτρεπόμενη ένταση ανέρχεται σε 25 %, από την επιστροφή της ενίσχυσης σε περίπτωση επιτυχίας της πραγματοποιηθείσας επένδυσης· προτείνει η ένταση της τάξεως του 25 % να μην προσλαμβάνει αποκλειστικά και μόνο τη μορφή επιστρεπτέας προκαταβολής

53.

επισημαίνει τα πορίσματα των τομεακών αναλύσεων (21), από τα οποία προκύπτει ότι οι αερολιμένες είναι σε θέση να επιτύχουν ανταγωνιστικές οικονομίες κλίμακας μόνον όταν φθάσουν το όριο των 5 εκατομμυρίων επιβατών ετησίως: όπως αναγνωρίζεται και από την ίδια την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι αερολιμένες με ετήσια επιβατική κίνηση κυμαινόμενη μεταξύ 3 και 5 εκατομμυρίων επιβατών δεν κατορθώνουν πάντοτε να καλύψουν το σύνολο των δαπανών τους·

54.

αιτείται την υποστήριξη σχεδίων για τη μετατροπή των υφιστάμενων αερολιμενικών υποδομών στα περιφερειακά κέντρα, συντονισμένων με την ανάπτυξη της περιφερειακής διατροπικότητας των μεταφορών. Επίσης, συμφωνεί ότι πρέπει η ΕΕ να παρέμβει εσπευσμένα —όπως τονίζεται στη Λευκή βίβλο «Χάρτης πορείας για έναν Ενιαίο Ευρωπαϊκό Χώρο Μεταφορών» του 2011 (22)— υπέρ της διασύνδεσης πολλαπλών μέσων μεταφοράς (και δη της διατροπικότητας των σιδηροδρόμων). Καλεί δε την Επιτροπή να προβεί στον εκσυγχρονισμό των κρατικών ενισχύσεων, έτσι ώστε οι νέοι κανόνες να διευκολύνουν τις διορθωτικές κρατικές παρεμβάσεις σε περιπτώσεις επικίνδυνων ελλείψεων στις υποδομές και κατακερματισμού του τρόπου λειτουργίας των αερομεταφορών, θεωρώντας τις αναπόσπαστο μέρος μιας κρατικής πολιτικής που προάγει την κινητικότητα των πολιτών της ΕΕ·

55.

υπενθυμίζει τον ζωτικό ρόλο που διαδραματίζουν οι αεροπορικές μεταφορές στην ευρωπαϊκή οικονομία τόσο για τους πολίτες όσο και για τις επιχειρήσεις στην ΕΕ, δημιουργώντας περισσότερες από 5 εκατομμύρια θέσεις εργασίας και συμβάλλοντας στο ΑΕγχΠ της ΕΕ με 365 δισεκατομμύρια ευρώ, ήτοι ποσοστό 2,4 % του ΑΕγχΠ, με συνακόλουθη καθοριστική συμβολή στην οικονομική μεγέθυνση, στην απασχόληση, στον τουρισμό, στις διαπροσωπικές επαφές, καθώς και στην περιφερειακή και κοινωνική συνοχή της Ένωσης· ως εκ τούτου, οι αεροπορικές μεταφορές εξακολουθούν να αποτελούν τομέα μείζονος σημασίας για τη διασύνδεση της Ευρώπης με τον υπόλοιπο κόσμο·

56.

συμφωνεί με την ανάγκη αποτροπής της στρέβλωσης του ανταγωνισμού εξαιτίας αθέμιτων πρακτικών τόσο εντός όσο και εκτός της επικράτειας της ΕΕ. Καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι οι προσπάθειες για την υλοποίηση της εσωτερικής αγοράς δεν θα αποδειχθούν τροχοπέδη για την ικανότητα ανταπόκρισης της Ένωσης στις προκλήσεις του παγκόσμιου ανταγωνισμού από χώρες που συγκαταλέγονται επί του παρόντος μεταξύ των κυριότερων ανταγωνιστών της, έναντι των οποίων η ίδια η Επιτροπή έχει διαπιστώσει μια ανησυχητική και αυξανόμενη απώλεια ανταγωνιστικότητας του τομέα των αεροπορικών μεταφορών (23)·

57.

εκτιμά ότι ο ανταγωνισμός για νέα δρομολόγια δεν περιορίζεται στην Ευρώπη, αλλά έχει παγκόσμια εμβέλεια. Εφόσον το ζητούμενο είναι να καταστούν ή να παραμείνουν οι απόκεντρες περιφέρειες οικονομικά ανταγωνιστικές, κρίνεται αναγκαία η παροχή στήριξης για τη βελτίωση της ικανότητας σύνδεσης, προκειμένου να επιμεριστεί ο εγγενής κίνδυνος της εγκαινίασης νέων δρομολογίων. Οι εν λόγω συνδέσεις με περιοχές εκτός της ΕΕ καθίστανται ολοένα και πιο σημαντικές τόσο για τη διατήρηση και την ανάπτυξη των ανταποκρίσεων με τις υφιστάμενες και τις νεοεμφανιζόμενες αγορές όσο και για τα άμεσα οικονομικά οφέλη που αυτές δύνανται να αποφέρουν και θα πρέπει, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, να μπορούν επίσης να τύχουν ενίσχυσης·

58.

επισημαίνει ότι το αυστηρό σύστημα ελέγχου των κρατικών ενισχύσεων της Ένωσης είναι μοναδικό στον κόσμο, καθώς και ότι η ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών αεροπορικών μεταφορών σε παγκόσμιο επίπεδο δεν μπορεί να αγνοήσει τη μαζική δημόσια χρηματοδότηση που εξακολουθεί να παρέχεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ασία και τη Μέση Ανατολή στις αερολιμενικές υποδομές και στις αεροπορικές εταιρείες, θέτοντας την Ένωση σε κατάσταση επισφαλούς ανταγωνιστικού μειονεκτήματος: ο εκσυγχρονισμός δεν μπορεί να παραβλέψει αυτό το σενάριο και η Ένωση δεν έχει πλέον τη δυνατότητα να επιμείνει σε μια περιοριστική προσέγγιση, ιδίως όσον αφορά τις κρατικές ενισχύσεις σε υποδομές, η οποία απειλεί να υπονομεύσει περαιτέρω την ανταγωνιστικότητα τόσο του τομέα των ευρωπαϊκών αεροπορικών μεταφορών όσο και του συνόλου της οικονομίας της ΕΕ.

15.4.2014   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 114/18

1.

εκφράζει την ικανοποίησή της για την έκθεση της Επιτροπής της 27ης Ιουνίου 2013 καθώς και για τις αξιολογήσεις των δύο υφιστάμενων μακροπεριφερειακών στρατηγικών (για τη Βαλτική Θάλασσα και για τον Δούναβη). Η ΕτΠ επικροτεί επίσης τη διευκρίνιση της έννοιας της μακροπεριφερειακής στρατηγικής καθώς και τις προτεινόμενες μελλοντικές δράσεις τόσο για τις υφιστάμενες μακροπεριφερειακές στρατηγικές και το σχέδιο δράσης για τη θαλάσσια περιοχή του Ατλαντικού όσο και για την υπό προετοιμασία μακροπεριφερειακή στρατηγική Αδριατικής-Ιονίου, τη μακροπεριφερειακή στρατηγική των Άλπεων καθώς και για άλλες πιθανές μελλοντικές στρατηγικές·

2.

εκφράζει την ικανοποίησή της για τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 22ας Οκτωβρίου 2013 σχετικά με την προστιθέμενη αξία των μακροπεριφερειακών στρατηγικών, στα οποία υπογραμμίζεται ο σημαντικός ρόλος που έχουν επιτελέσει οι υφιστάμενες μακροπεριφέρειες και συνιστάται στην Επιτροπή και στα κράτη μέλη να προσαρμόσουν, όπου ενδείκνυται, τις βέλτιστες πρακτικές της μακροπεριφερειακής προσέγγισης, ώστε να χρησιμοποιηθούν και σε πεδία συνεργασίας μικρότερης κλίμακας και έντασης·

3.

συμφωνεί με την Επιτροπή ότι οι προσεγγίσεις της μακροπεριφερειακής στρατηγικής και της στρατηγικής για τις θαλάσσιες λεκάνες ανταποκρίνονται σε παρόμοιες προσδοκίες, αφού πράγματι διέπονται από την ίδια φιλοσοφία, επιδιώκουν τους ίδιους στόχους, εφαρμόζουν το ίδιο φάσμα δράσεων στις περιοχές που καλύπτουν και υπάγονται στο ίδιο ευρωπαϊκό πολιτικό πλαίσιο. Και οι δύο τύποι στρατηγικής επιτρέπουν την πολυτομεακή συνεργασία και την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση. Η Επιτροπή των Περιφερειών καλεί της Επιτροπή να εξετάσει το είδος των αμοιβαίων ευκαιριών μάθησης που παρέχει η μελλοντική εφαρμογή των δύο προσεγγίσεων·

4.

εκφράζει την ικανοποίησή της για τον συγχρονισμό της έκθεσης της Επιτροπής με τη νέα περίοδο προγραμματισμού 2014-2020 και υπενθυμίζει ότι η ΕτΠ, στη γνωμοδότησή της με τίτλο «Στρατηγική για την περιοχή της Μάγχης και της Βόρειας Θάλασσας» (CdR 99/2010 fin.) είχε ζητήσει ήδη την έκδοση Πράσινης Βίβλου στην οποία η Επιτροπή να εξετάζει και να προσδιορίζει λεπτομερέστερα τον ρόλο και τη λειτουργία των μακροπεριφερειών·

5.

υπενθυμίζει ότι, η Επιτροπή των Περιφερειών υποστηρίζει τη χάραξη και την υλοποίηση των μακροπεριφερειακών στρατηγικών και υπογραμμίζει την πολιτική και στρατηγική σημασία των στρατηγικών των περιοχών της Βαλτικής Θάλασσας και του Δούναβη για την προώθηση της συνεργασίας τόσο στο εσωτερικό της ΕΕ όσο και με τις τρίτες χώρες. Οι στρατηγικές αυτές είναι πρωτοπόροι τόσο για την εφαρμογή νέων μορφών συνεργασίας όσο και για την προώθηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης·

6.

αναφέρει επίσης ότι ζωτικής σημασίας για τη μακροπεριφερειακή στρατηγική είναι η μέσω της συνεργασίας επίτευξη συνεργιών κατά την αναζήτηση λύσεων σε κοινά γεωγραφικά προβλήματα της περιοχής και η αξιοποίηση των δυνατοτήτων της περιοχής. Καθοριστικής σημασίας είναι επίσης ο αποτελεσματικός συντονισμός των υφιστάμενων πόρων καθώς και η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των υφιστάμενων θεσμικών οργάνων, ιδιαίτερα όσον αφορά τον ρόλο που έχει ανατεθεί στις περιφερειακές και στις τοπικές αρχές, χωρίς την προσθήκη νέων βαθμίδων διοίκησης·

7.

υπογραμμίζει τη σημασία της προστιθέμενης αξίας της χάραξης και της εφαρμογής των μακροπεριφερειακών στρατηγικών της ΕΕ και θεωρεί σημαντικό που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παραμένει βασικός παράγοντας συντονισμού μεταξύ των κρατών μελών σε ό,τι αφορά τη συνεργασία για τη χάραξη και την εφαρμογή των μακροπεριφερειακών στρατηγικών·

8.

θεωρεί σημαντική την πρόταση της Επιτροπής τα σχετικά με τις μακροπεριφερειακές στρατηγικές θέματα να εξετάζονται τακτικά από τα αρμόδια τομεακά συμβούλια. Οι ρόλοι του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Επιτροπής είναι καθοριστικής σημασίας για την έγκριση και την προώθηση της στρατηγικής·

9.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να υποστηρίξουν την ανάπτυξη καινοτόμων προσεγγίσεων διακυβέρνησης και να συμπεριλάβουν τις περιφέρειες, τους δήμους και τις ευρωπαϊκές δομές, όπως οι ΕΟΕΣ και άλλα μέσα τοπικής συνεργασίας (π.χ. κοινότητες εργασίας), σε μια πραγματική διαδικασία συναπόφασης, ιδίως στον σχεδιασμό και την υλοποίηση των μακροπεριφερειακών στρατηγικών. Η Επιτροπή των Περιφερειών τονίζει ότι η προστιθέμενη αξία που παράγεται από τους ΕΟΕΣ και τα άλλα μέσα τοπικής συνεργασίας θα μπορούσε να αυξηθεί ακόμη περισσότερο με τη συμμετοχή του στις μακροπεριφερειακές στρατηγικές.

10.

θεωρεί σημαντικό που ενισχύεται και διευρύνεται η συνεργασία μεταξύ των τοπικών και των περιφερειακών αρχών καλύπτοντας διάφορους τομείς της ενωσιακής πολιτικής και επεκτείνεται σε διάφορους τομείς. Οι μακροπεριφερειακές στρατηγικές πρέπει να λειτουργούν σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και ενωσιακό επίπεδο ως εργαλεία συνεργασίας για την επίτευξη των στόχων αυτών·

11.

επισημαίνει τις βασικές παρατηρήσεις στην έκθεση της Επιτροπής σχετικά με το έργο της στρατηγικής που έχει υλοποιηθεί μέχρι σήμερα στις μακροπεριφέρειες: η στρατηγική προσέγγιση έχει ενισχύσει την εκμετάλλευση των υφιστάμενων πόρων για την υλοποίηση των κοινών στόχων, έχει προωθήσει την διεπιστημονική προσέγγιση, για παράδειγμα, σε μεγάλης κλίμακας περιβαλλοντικά θέματα και σε ό,τι αφορά την προώθηση της ανταγωνιστικότητας των περιφερειών και έχει ενισχύσει τη συνεργασία μεταξύ των συμμετεχουσών χωρών και μεταξύ των διαφόρων εθνικών φορέων·

12.

σημειώνει ότι με βάση την έκθεση η προσέγγιση της μακροπεριφερειακής στρατηγικής προσέδωσε σαφή προστιθέμενη αξία στην κοινωνική, οικονομική και εδαφική συνοχή της Ευρώπης·

13.

επισημαίνει ότι οι υφιστάμενες μακροπεριφερειακές στρατηγικές έχουν προβάλει πλήρως και ποικιλοτρόπως τις προτεραιότητες που απαιτούν στενή συνεργασία. Στην αναθεωρημένη στρατηγική για την περιοχή της Βαλτικής υπάρχουν συνολικά 17 τομείς προτεραιότητας και πέντε οριζόντιες δράσεις και στην στρατηγική για την περιοχή του Δούναβη υπάρχουν 11 τομείς προτεραιότητας. Τα θέματα καλύπτουν ευρέως τις ανάγκες συνεργασίας στους τομείς των μεταφορών, του περιβάλλοντος, της οικονομίας και των οικονομικών δραστηριοτήτων, της γνώσης αλλά και του πολιτισμού και της ευημερίας. Στο σχέδιο δράσης της στρατηγικής για την περιοχή της Βαλτικής αναφέρονται πάνω από 100 εμβληματικές πρωτοβουλίες και στη στρατηγική για την περιοχή του Δούναβη εξετάζονται πάνω από 400 σχέδια συνεργασίας εκ των οποίων τα 150 βρίσκονται στο στάδιο της υλοποίησης·

14.

θεωρεί σημαντικό το γεγονός ότι η εφαρμογή των μακροπεριφερειακών στρατηγικών παρέχει την ευκαιρία εκ νέου αξιολόγησης των επιλεγμένων προτεραιοτήτων, εφόσον υπάρχουν σημαντικές αλλαγές στο λειτουργικό περιβάλλον, ή προκαλούνται με οποιονδήποτε τρόπο από την εμπειρία. Αυτό θα εξασφαλίσει την αποτελεσματική κατανομή των πόρων στην υλοποίηση της στρατηγικής·

15.

επισημαίνει ότι οι μακροπεριφερειακές στρατηγικές πρέπει να επικεντρώνονται σε σαφώς ορισμένους και ρεαλιστικούς στόχους με μακροπεριφερειακές πτυχές. Οι στόχοι αυτοί θα λειτουργούν ως βάση για τη συνεχή παρακολούθηση και αξιολόγηση με τη συμμετοχή όλων των άμεσα ενδιαφερομένων·

16.

τονίζει ότι η συνεργασία κατά την υλοποίηση έργων διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στη δημιουργία πραγματικής προστιθέμενης αξίας των μακροπεριφερειακών στρατηγικών. Στην πράξη πρέπει, περισσότερο από προηγουμένως, να δοθεί προσοχή στο πώς μπορεί να ξεκινήσει ένα νέο και καινοτόμο έργο, το οποίο να ανταποκρίνεται στους στόχους της μακροπεριφερειακής στρατηγικής. Προς το παρόν τα έργα συνεργασίας καθορίζονται πρωτίστως από τους κανόνες των μέσων χρηματοδότησης ενώ η καινοτομία παραμένει στο περιθώριο. Μια τέτοια προσέγγιση δεν υποστηρίζει με τον καλύτερο τρόπο την υλοποίηση των μακροπεριφερειακών στρατηγικών. Στη συνέχεια απαιτείται ευελιξία τόσο στα επιμέρους χρηματοπιστωτικά μέσα όσο και μεταξύ τους καθώς και η δυνατότητα καλύτερης προσαρμογής σε διάφορα χρηματοδοτικά όργανα. Παράλληλα επιδιώκεται η απλοποίηση των κανόνων που διέπουν τα χρηματοοικονομικά μέσα. Στο πλαίσιο αυτό, τονίζει την ιδιαίτερη σημασία του προγράμματος INTERREG B, με το οποίο θα πρέπει να υλοποιηθούν προγράμματα συνεργασίας στις μακροπεριφέρειες την περίοδο 2014-2020·

17.

επισημαίνει ότι στο μέλλον πρέπει να προωθηθεί ένα περισσότερο στρατηγικό σχέδιο εργασίας, που να συνδέει την στρατηγική Ευρώπη 2020 και τις γενικές κατευθύνσεις του προγραμματισμού της ΕΕ για την περίοδο 2014-2020 με τις εθνικές και περιφερειακές στρατηγικές και προγράμματα. Στα έργα στήριξης της εφαρμογής των μακροπεριφερειακών στρατηγικών είναι σημαντικό να καταστεί δυνατή η (διατομεακή) συνεργασία σε όλους τους τομείς και τους τομείς προτεραιότητας καθώς και επαρκής ευελιξία και ικανότητα ανταπόκρισης στις αναδυόμενες νέες ευκαιρίες και προκλήσεις·

18.

υπογραμμίζει την ανάγκη να προωθηθούν νέες μορφές συνεργασίας και νέες πρωτοβουλίες για έργα, και με την ευκαιρία αυτή αναφέρει ως παράδειγμα, τη σημασία των αποκαλούμενων κεφαλαίων εκκίνησης για την ανάπτυξη νέων συνεργασιών. Κατά την πρώτη εφαρμογή της πρωτοβουλίας διευκόλυνσης για κεφάλαια εκκίνησης στο πλαίσιο της στρατηγικής της Βαλτικής χρηματοδοτήθηκαν συνολικά 14 προπαρασκευαστικά σχέδια για την ανάπτυξη σχεδίων συνεργασίας προκειμένου να υποστηριχθεί η εφαρμογή της στρατηγικής. Επίσης, στο πλαίσιο της στρατηγικής για την περιοχή του Δούναβη έχουν υποστηριχθεί επιτυχώς αντίστοιχα σχέδια·

19.

παροτρύνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη που συμμετέχουν σε μακροπεριφερειακή στρατηγική να εξετάσουν από κοινού, κατά τον προγραμματισμό του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2014-2020 της ΕΕ, τον καλύτερο τρόπο για να υποστηρίξουν την προώθηση της ένταξης των δραστηριοτήτων που αφορούν διεθνή έργα στο πλαίσιο του εθνικού και του περιφερειακού προγραμματισμού. Τα κράτη μέλη θα πρέπει, βάσει των κατευθύνσεων που θα παράσχει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, να καταδεικνύουν σαφώς τη σχέση μεταξύ των διαφόρων προγραμμάτων χρηματοδότησης της ΕΕ και της εφαρμογής των μακροπεριφερειακών στρατηγικών, και, όπου είναι δυνατόν, να εντοπίζουν εθνικά χρηματοδοτικά μέσα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για το σκοπό αυτό·

20.

υπογραμμίζει την μεγάλη σημασία της συνεργασίας μεταξύ των συντονιστών των τομέων προτεραιότητας και των οριζόντιων δράσεων, τόσο στη στρατηγική για την περιοχή της Βαλτικής όσο και στη στρατηγική για την περιοχή του Δούναβη, και της συνεργασίας σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, για τη δημιουργία χαρτοφυλακίων νέων έργων που συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων των μακροπεριφερειακών στρατηγικών. Ενδείκνυται επίσης να εξασφαλιστούν σε αυτούς τους φορείς κατάλληλες συνθήκες λειτουργίας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και όλοι οι σχετικοί φορείς καλούνται να διερευνούν όλες τις δυνατότητες που υπάρχουν για την εξασφάλιση της απλής και αξιόπιστης χρηματοδοτικής στήριξης των συντονιστών σημείων προτεραιότητας και των υπεύθυνων για τα οριζόντια μέτρα·

21.

επισημαίνει ότι, μολονότι η Επιτροπή έχει αποσαφηνίσει, τόσο για τη στρατηγική της Βαλτικής όσο και για τη στρατηγική του Δούναβη, τις δομές διακυβέρνησης και έχει καθορίσει τα καθήκοντα και τις ευθύνες των διαφόρων φορέων (εθνικών σημείων επαφής, των συντονιστών των τομέων προτεραιότητας, των επικεφαλής οριζόντιων δράσεων και των επικεφαλής εμβληματικών έργων), η διακυβέρνηση εξακολουθεί να θεωρείται προβληματική σύμφωνα με την έρευνα που πραγματοποίησε. Η Επιτροπή των Περιφερειών καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εξετάσουν τρόπους για την απλοποίηση των υφιστάμενων δομών διακυβέρνησης. Ο ρόλος των τοπικών και περιφερειακών αρχών πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω·

22.

επισημαίνει ότι οι πληροφορίες σχετικά με τους στόχους των μακροπεριφερειακών στρατηγικών και της συνεχούς συνεργασίας στο ευρύτερο δυνατό φάσμα των ενδιαφερόμενων φορέων είναι σημαντική για την αύξηση της ευαισθητοποίησης της ευρωπαϊκής συνεργασίας και την προώθηση ευρείας δέσμευσης για την υλοποίηση των στρατηγικών. Η Επιτροπή των Περιφερειών θεωρεί σημαντικό να χαραχθούν κατευθυντήριες γραμμές τόσο σε μακροπεριφερειακό όσο και σε εθνικό επίπεδο για την υποστήριξη της επικοινωνίας και των δραστηριοτήτων των φορέων. Θα πρέπει να αξιοποιηθούν οι δυνατότητες που παρέχουν οι ψηφιακές πλατφόρμες πληροφοριών για την ανταλλαγή των εμπειριών και των βέλτιστων πρακτικών που εντοπίζονται κατά τη διάρκεια έργων·

23.

τονίζει ότι είναι βασική προϋπόθεση οι σε υψηλό πολιτικό επίπεδο φορείς να δείξουν σαφή δέσμευση και να αναλάβουν ρόλο καθοδήγησης προκειμένου να υπάρξει πρόοδος στην εφαρμογή της στρατηγικής σε όλες τις συμμετέχουσες χώρες. Η δέσμευση πρέπει να αναλαμβάνεται σε επίπεδο κρατών μελών ούτως ώστε να παρέχεται η καλύτερη δυνατή υποστήριξη στις τοπικές και περιφερειακές προσπάθειες για την εφαρμογή της στρατηγικής·

24.

επικροτεί το γεγονός ότι η ενίσχυση της καθοδήγησης στις υφιστάμενες στρατηγικές θα επανεξεταστεί ξεχωριστά στο πλαίσιο των ετήσιων φόρουμ στρατηγικής του 2014·

25.

επισημαίνει επίσης ότι στις προηγούμενες γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής των Περιφερειών σχετικά με την αναθεωρημένη στρατηγική στην Περιοχή της Βαλτικής (2012), με τη στρατηγική στην περιοχή του Δούναβη (2011) και με την εδαφική συνεργασία στη λεκάνη της Μεσογείου μέσω της μακροπεριφέρειας Αδριατικής-Ιονίου (2011), καθώς και για τη στρατηγική στη Βόρειο Θάλασσα και στην περιοχή της Μάγχης (2010) υπογραμμίστηκε η σημασία της αρχής της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης για την υλοποίηση των μακροπεριφερειακών στρατηγικών. Για την επίτευξη και την υλοποίηση των στόχων της στρατηγικής είναι σημαντικό να συμμετέχουν σε σταθερή και μόνιμη βάση όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη·

26.

επικροτεί την πρόταση της Επιτροπής να συμπεριλάβει τα δημόσια και άλλα θεσμικά φόρουμ της ΕΕ στη διακυβέρνηση των στρατηγικών και συνιστά να προβλεφθεί ο τρόπος με τον οποίο θα μπορούσαν στο πλαίσιο αυτό να χρησιμοποιηθούν οι εν λόγω οργανισμοί. Διάφοροι οργανισμοί και πλατφόρμες συνεργασίας μπορούν να λειτουργήσουν ακόμη πιο αποτελεσματικά ως εργαλεία δέσμευσης των διαφόρων φορέων στην εφαρμογή των μακροπεριφερειακών στρατηγικών. Η ΕτΠ είναι έτοιμη από την πλευρά της να συνεργαστεί σε διάφορα φόρουμ εμπειρογνωμόνων·

27.

επισημαίνει ότι το ένα τρίτο των ερωτηθέντων στην έρευνα που διεξήγαγε η Επιτροπή για την αξιολόγηση δήλωσε ότι η αρχή της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης δεν λαμβάνεται πλήρως υπόψη στους πολιτικούς προσανατολισμούς του κράτους μέλους ή στις αποφάσεις υλοποίησης του έργου. Η ΕτΠ θεωρεί ότι θα πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην ενίσχυση των αρχών της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, ιδίως κατά την εφαρμογή της στρατηγικής. Αυτό προϋποθέτει την ανάληψη δράσης ιδίως από τα κράτη μέλη που συμμετέχουν στη στρατηγική σε συνεργασία με την Επιτροπή·

28.

προτείνει ότι η δυνατότητα συμμετοχής, όχι μόνο των τοπικών και περιφερειακών φορέων, αλλά και της κοινωνίας των πολιτών στην εφαρμογή των μακροπεριφερειακών στρατηγικών θα πρέπει να ενισχυθεί σύμφωνα με τις αρχές της εταιρικής σχέσης και της διαφάνειας. Οι τακτικές διαβουλεύσεις των τοπικών αρχών και της κοινωνίας των πολιτών θα πρέπει να εισαχθούν σε όλα τα επίπεδα της διακυβέρνησης κατά την εφαρμογή των μακροπεριφερειακών στρατηγικών·

29.

προτείνει οι θετικές εμπειρίες των υφιστάμενων στρατηγικών της Βαλτικής και του Δούναβη να ληφθούν υπόψη στη στρατηγική Αδριατικής-Ιονίου της ΕΕ και συνιστά εν προκειμένω στενότερη συνεργασία μεταξύ των διαφόρων μακροπεριφερειακών στρατηγικών·

30.

υπενθυμίζει τη γνωμοδότησή της που υιοθετήθηκε ομόφωνα και φέρει τον τίτλο «Στρατηγική για την περιοχή της Μάγχης και της Βόρειας Θάλασσας» (CdR 99/2010 fin.), στην οποία, υπό το φώς των σοβαρών προκλήσεων που υφίστανται σε αυτό τον χώρο, υποστηρίζει σθεναρά την ανάπτυξη μιας μακροπεριφερειακής στρατηγικής για την περιοχή αυτή, και εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η Επιτροπή δεν εξέδωσε ακόμη την εξαγγελθείσα ανακοίνωσή της για την εφαρμογή της ολοκληρωμένης θαλάσσιας πολιτικής στη διευρυμένη περιοχή της Βόρειας Θάλασσας·

31.

ομοίως επιδοκιμάζει την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των στρατηγικών για τις θαλάσσιες λεκάνες και τη σύγκρισή της με τις εμπειρίες από τις ήδη υπάρχουσες μακροπεριφερειακές στρατηγικές, πριν από την εκπόνηση άλλων στρατηγικών για τις θαλάσσιες λεκάνες·

32.

επαναλαμβάνει τις απόψεις που εκφράζονται σε προηγούμενες γνωμοδοτήσεις της ΕτΠ σχετικά με το πώς οι διάφοροι φορείς μπορούν να συμβάλλουν πραγματικά στην επιτυχή υλοποίηση των μακροπεριφερειακών στρατηγικών: πρέπει να υπάρχει διαφάνεια στη λήψη αποφάσεων, πλήρης ανταλλαγή πληροφοριών, καθώς και ανάπτυξη ενός κοινού τρόπου λειτουργίας σε όλα τα επίπεδα·

33.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο να υποστηρίξουν τις μελλοντικές μακροπεριφερειακές στρατηγικές και τα συναφή σχέδια δράσης, σε στενή συνεργασία με όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς. Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι καινοτόμες προσεγγίσεις διακυβέρνησης που παρέχουν στις τοπικές και περιφερειακές αρχές έναν πραγματικό ρόλο συναπόφασης όσον αφορά τον σχεδιασμό και την εφαρμογή των στρατηγικών·

34.

τονίζει ότι οι μακροπεριφερειακές στρατηγικές θα πρέπει να εξακολουθήσουν να επικεντρώνονται στις περιφερειακές προκλήσεις που τα επιμέρους κράτη μέλη αδυνατούν ή δυσκολεύονται πολύ να αντιμετωπίσουν στο έδαφός τους, ή που είναι τόσο ιδιαίτερες στη συγκεκριμένη μακροπεριφέρεια που απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή σε ένα ευρύτερο πλαίσιο πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επομένως, οι μακροπεριφερειακές στρατηγικές δεν πρέπει να αποβλέπουν μόνο στα κοινά συμφέροντα της περιφέρειας, αλλά να περιλαμβάνουν και ειδικές στρατηγικές με στόχο την αντιμετώπιση συγκεκριμένων περιφερειακών αναγκών. Μία βασική προϋπόθεση για συνεργασία είναι η αποτελεσματική λειτουργία των μεταφορών στο εσωτερικό της μακροπεριφέρειας και η ΕτΠ πιστεύει ότι αυτό θα πρέπει να ληφθεί υπόψη κατά την ανάπτυξη νέων στρατηγικών. Ένα άλλο θέμα ζωτικής σημασίας για το μέλλον πολλών περιοχών της Ευρώπης είναι το δημογραφικό, το οποίο δημιουργεί ειδικά προβλήματα σε ορισμένες γεωγραφικές μακροπεριφέρειες·

35.

συμμερίζεται την άποψη της Επιτροπής σύμφωνα με την οποία για την αποτελεσματικότητα της συνεργασίας και της περιφερειακής ολοκλήρωσης πρέπει να αναζητηθούν οι κατάλληλοι τρόποι και να συνεχιστεί η στήριξη ήδη υφιστάμενων τρόπων συνεργασίας που έχουν αποδειχθεί χρήσιμοι και αποτελεσματικοί, εκ των οποίων η μακροπεριφερειακή στρατηγική είναι μια επιλογή μεταξύ πολλών·

36.

παροτρύνει τα κράτη μέλη να αξιολογούν την ανάπτυξη των νέων μακροπεριφερειακών στρατηγικών ανάλογα με τις κοινές προκλήσεις και τις δυνατότητες της συγκεκριμένης γεωγραφικής περιοχής, λαμβάνοντας υπόψη τις αρχές της κοινωνικής, οικονομικής και εδαφικής συνοχής και αποδίδοντας ιδιαίτερη προσοχή, ως εκ τούτου, στις αγροτικές περιοχές, στις ζώνες όπου συντελείται βιομηχανική μετάβαση και στις περιοχές που πλήττονται από σοβαρά και μόνιμα φυσικά ή δημογραφικά προβλήματα, όπως οι υπερβόρειες περιοχές που είναι ιδιαίτερα αραιοκατοικημένες και οι νησιωτικές, διασυνοριακές και ορεινές περιοχές. Κατά τον καθορισμό των στόχων μιας στρατηγικής, το τοπικό και το περιφερειακό επίπεδο θα πρέπει να συμμετέχουν σε πρώιμο στάδιο στις συζητήσεις, όπως έγινε για παράδειγμα κατά την ανάπτυξη της στρατηγικής για τη Βαλτική Θάλασσα. Δεν πρέπει, επίσης, να λησμονηθεί και η συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών σε αυτή τη διαδικασία. Η γνώση των τοπικών και των περιφερειακών αρχών και της κοινωνίας των πολιτών όσον αφορά τις ανάγκες και τις δυνατότητες της περιοχής αλλά και τα υφιστάμενα τοπικά δίκτυα συνεργασίας παρέχουν μια σταθερή βάση για τη χάραξη και την υλοποίηση της στρατηγικής·

37.

επισημαίνει ότι το Συμβούλιο έλαβε υπόψη τις απόψεις που εξέφρασε η Επιτροπή των Περιφερειών στη γνωμοδότησή της σχετικά με την αναθεωρημένη στρατηγική της ΕΕ για την περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας (CdR1272/2012 fin), όταν συνιστούσε να συνεχιστεί η δράση προκειμένου να αξιοποιηθεί στο έπακρο η Βόρεια Διάσταση και οι εταιρικές της σχέσεις κατά την εφαρμογή της στρατηγικής για τη Βαλτική Θάλασσα. Η στρατηγική για την περιοχή του Δούναβη είναι καθοριστικής σημασίας για την προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των 14 χωρών, τόσο κρατών μελών της ΕΕ όσο και τρίτων χωρών·

38.

τονίζει ότι οι μακροπεριφερειακές στρατηγικές θα πρέπει να ενισχύσουν τη θέση της ΕΕ και της μακροπεριφέρειας καθώς και την αλληλεπίδρασή τους σε σχέση με περιοχές εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αν και αποτελούν στρατηγικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πολλοί από τους στόχους τους είναι αδύνατο να επιτευχθούν χωρίς τη συνεργασία και τη σύγκλιση με τις προτεραιότητες των τρίτων χωρών εταίρων. Η συνεργασία με περιοχές εκτός της ΕΕ είναι ζωτικής σημασίας τόσο για τη στρατηγική της Βαλτικής Θάλασσας όσο και για τη στρατηγική του Δούναβη, όχι μόνο για την ενίσχυση της οικονομικής ανταγωνιστικότητας και της συνοχής της μακροπεριφέρειας, αλλά και για την ανάπτυξη των εξωτερικών σχέσεων της ΕΕ. Βάσει της ίδιας οπτικής, η εξωτερική προβολή προς τις τρίτες χώρες —και οι συνέπειες που έχει τόσο για την πολιτική γειτονίας όσο και για τη διεύρυνση— μπορεί να αποτελέσει εξ αρχής βασικό στοιχείο της επιτυχίας των μελλοντικών μακροπεριφερειακών στρατηγικών·

39.

επιθυμεί να επισημάνει ότι με βάση τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα της στρατηγικής, δεν είναι δυνατόν να εξαχθούν συμπεράσματα όσον αφορά την αποτελεσματικότητα της προσέγγισης σε σχέση με επίτευξη των οριζόντιων και ολοκληρωμένων στόχων της ΕΕ·

40.

επισημαίνει ότι αρχές του 2014 ξεκινά μια νέα περίοδος χρηματοδότησης της ΕΕ που παρέχει πολλές δυνατότητες για πιο αποτελεσματικό και αποδοτικό έργο της στρατηγικής. Η Επιτροπή των Περιφερειών ζητεί εν προκειμένω από τα κράτη μέλη και τις αρχές χρηματοδότησης να έχουν ως στόχο τη συνεργασία, τόσο σε επίπεδο ΕΕ, όσο και σε επίπεδο εθνικής ανάπτυξης·

41.

συνιστά στην Επιτροπή να συνεχίσει να παρακολουθεί συστηματικά την εφαρμογή τόσο των μακροπεριφερειακών στρατηγικών, όσο και των στρατηγικών για τις θαλάσσιες λεκάνες, και να αξιολογεί την προστιθέμενη αξία τους για την Ευρώπη στο σύνολό της και όχι μόνο από τη σκοπιά των επιμέρους μακροπεριφερειακών στρατηγικών.

15.4.2014   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 114/23

1.

θεωρεί ότι η χαλυβουργία διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνολικά και συνιστά στρατηγικό κλάδο εξαιρετικής σημασίας με άμεσο αντίκτυπο στην οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική ανάπτυξη όλων των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

2.

είναι της γνώμης ότι η μελλοντική εξέλιξη της ευρωπαϊκής χαλυβουργίας θα επηρεάσει άμεσα την περιφερειακή και τοπική ανάπτυξη, καθώς και ότι η ύπαρξη ανταγωνιστικής και βιώσιμης χαλυβουργίας συνιστά τόσο προϋπόθεση όσο και παράμετρο της οικονομικής ανάκαμψης πολλών περιοχών της Ευρώπης·

3.

θεωρεί απαραίτητη την εφαρμογή μίας πολιτικής για την υποστήριξη μιας αυτόνομης ευρωπαϊκής χαλυβουργίας, προκειμένου να εξασφαλιστεί μακροπρόθεσμα η ασφάλεια εφοδιασμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για να διατηρήσει την αυτονομία της, η βιομηχανία χάλυβα πρέπει να αποδείξει ότι είναι ικανή να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις του μέλλοντος μέσω της καινοτομίας και της προστασίας του περιβάλλοντος. Μία ενδεχόμενη ενίσχυση από την ΕΕ θα πρέπει να χρησιμεύει αποκλειστικά για τη μεγαλύτερη ώθηση της διαδικασίας μεταλλαγής, την οποία θα πρέπει να φέρει μόνη της σε πέρας η βιομηχανία χάλυβα·

4.

επισημαίνει τη δύσκολη οικονομική συγκυρία που φέρνει την Ευρωπαϊκή Ένωση, -η οποία διαθέτει συνολική ετήσια παραγωγική ικανότητα 217 τόνων χάλυβα και πραγματική παραγωγή της τάξης του 11% της παγκόσμιας παραγωγής- αντιμέτωπη με το διεθνές πρόβλημα της πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας και της φθίνουσας ζήτησης της αγοράς·

5.

σχετικά με τη διαπίστωση ότι η ζήτηση χάλυβα «εξαρτάται από την οικονομική και δημοσιονομική κατάσταση ορισμένων βασικών κλάδων παραγωγής που χρησιμοποιούν χάλυβα, όπως οι τομείς των κατασκευών και της αυτοκινητοβιομηχανίας», (1) παραπέμπει στις γνωμοδοτήσεις της για τη βιομηχανική πολιτική (2) και στη γνωμοδότηση με θέμα «CARS 2020: Σχέδιο δράσης για μια ανταγωνιστική και βιώσιμη αυτοκινητοβιομηχανία στην Ευρώπη» (3)·

6.

θεωρεί ότι ο κατασκευαστικός κλάδος είναι πράγματι ένας από τους βασικούς τομείς χρήσης χάλυβα, εκτιμά δε ότι ό,τι σχετίζεται με τις βιώσιμες οικοδομές και την ενεργειακή απόδοση, πρέπει να έχει προτεραιότητα στον εν λόγω τομέα, ιδιαίτερα όσον αφορά την «ανακαίνιση του δημόσιου κτιριακού αποθέματος», που θα μπορούσε να βασίζεται στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα κοινωνικής κατοικίας το οποίο έχει ζητήσει επανειλημμένα τόσο η ΕτΠ όσο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο·

7.

υπενθυμίζει ότι κατά τα τελευταία χρόνια, και μετά από μία αισθητή επιβράδυνση της βιομηχανικής δραστηριότητας, πολλές από τις περίπου 500 εγκαταστάσεις παραγωγής που βρίσκονται σε 23 κράτη μέλη, αντιμετώπισαν σημαντική πτώση της παραγωγής ενώ ορισμένες έκλεισαν οριστικά με αποτέλεσμα να απολεσθούν σχεδόν 40 000 θέσεις εργασίας·

8.

επισημαίνει ότι αυτή η δύσκολη οικονομική κατάσταση επέδρασε αρνητικά στην οικονομική και κοινωνική συνοχή στις θιγόμενες περιοχές·

9.

αναγνωρίζει ότι απαιτείται μία ευρωπαϊκή στρατηγική για τον σχεδιασμό του μέλλοντος της βιομηχανίας χάλυβα συνολικά·

10.

θεωρεί απολύτως απαραίτητη την άμεση συνεργασία με τις περιφερειακές και τις τοπικές αρχές στη διαδικασία, με σεβασμό των τοπικών ιδιαιτεροτήτων και δυνατοτήτων τους, καθότι είναι περισσότερο σε θέση να εκτιμήσουν τις οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις, την ανάγκη πραγματοποίησης και τη βιωσιμότητα περαιτέρω επενδύσεων τόσο για τη δημιουργία ή τη διασφάλιση θέσεων εργασίας, όσο και για την εξεύρεση πιθανών πόρων για τέτοιες επενδύσεις· παράλληλα, γνωρίζουν καλύτερα τα προβλήματα σχετικά με την αξιολόγηση του περιβαλλοντικού αντίκτυπου·

11.

πιστεύει ότι οι προσπάθειες για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ πρέπει να βασίζονται στις αρχές της διαφάνειας και των κατάλληλων βασικών προϋποθέσεων για τις επιχειρήσεις. Η ευρωπαϊκή βιομηχανία χαλυβουργίας μπορεί να διακριθεί έναντι των ανταγωνιστών της με τις δεξιότητες που διαθέτει, τις δυνατότητες καινοτομίας και την ποιότητά της·

12.

τάσσεται υπέρ μίας δραστήριας βιομηχανικής πολιτικής με στόχο την ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας της σιδηρουργίας της ΕΕ, και, όπου αυτό είναι δυνατόν, την προστασία ή και τον πολλαπλασιασμό των υφιστάμενων θέσεων εργασίας, ενδεχομένως μέσω της αναβάθμισης της μεταποίησης και της ανακύκλωσης, προκειμένου ο κλάδος να μην απολέσει τις μεταλλουργικές γνώσεις και δεξιότητες που έχουν αποκτήσει οι εργαζόμενοι εδώ και πολλές δεκαετίες·

13.

ζητεί, συνεπώς, τη θέσπιση πρωτοκόλλων συνεχούς επαγγελματικής κατάρτισης για το εργατικό δυναμικό που απασχολείται σε εγκαταστάσεις που τελούν υπό αναδιάρθρωση, ώστε να μπορούν να αναπτύξουν τις επαγγελματικές τους δεξιότητες σε επαγγέλματα στον τομέα της σιδηρουργίας·

14.

ζητεί να ληφθούν επιπλέον συμπληρωματικά μέτρα για τον επαγγελματικό αναπροσανατολισμό των εργαζομένων που πλήττονται από το κλείσιμο ή την αναδιάρθρωση εγκαταστάσεων, με τη διεύρυνση των δυνατοτήτων χρήσης των Διαρθρωτικών Ταμείων μέσω της αναθεώρησης του Ευρωπαϊκού Ταμείου Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση (FEM), και με την προσφορά εξατομικευμένων προγραμμάτων, προσαρμοσμένων στις τοπικές ιδιαιτερότητες, διατηρώντας και προβάλλοντας τις δεξιότητες που διαθέτουν οι εργαζόμενοι στον κλάδο αυτό·

15.

ζητεί να δημιουργηθεί ένα σύστημα οικονομικής βοήθειας για τις περιοχές που πλήττονται από την αναδιάρθρωση ή το κλείσιμο εγκαταστάσεων παραγωγής, το οποίο θα στηρίζεται στην επανεκπαίδευση των εργαζομένων, και στην διαφοροποίηση της οικονομίας και θα χρηματοδοτείται από δημόσιους και ιδιωτικούς οικονομικούς φορείς·

16.

αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στην συντονισμένη προσέγγιση όλων των επιπέδων διακυβέρνησης κατά τον σχεδιασμό και την εφαρμογή των μέτρων αναδιάρθρωσης που αφορούν τον τομέα του χάλυβα·

17.

εκφράζει την ικανοποίησή της όσον αφορά τη σύσταση ομάδας υψηλού επιπέδου ευρωπαϊκής κλίμακας, αλλά λυπάται που οι συνεδριάσεις της ομάδας αυτής θα πραγματοποιούνται μόνον μία φορά ετησίως. Προτείνει να συμμετάσχουν στην ομάδα αυτή ένας εκπρόσωπος της Επιτροπής των Περιφερειών, καθώς και εκπρόσωποι των περιφερειακών και των τοπικών αρχών, ώστε να προαχθεί η συνεργασία και η ανταλλαγή πληροφοριών και βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών στα κράτη μέλη·

18.

εκτιμά, επίσης, ότι είναι απαραίτητο να προβλεφθεί η αξιολόγηση του σχεδίου δράσης εντός 12 μηνών από την υιοθέτησή του·

19.

συνιστά να καθιερωθεί ένας ενισχυμένος κοινωνικός διάλογος προκειμένου να ξεπεραστεί η κρίση και να συμμετέχουν άμεσα και στενά οι κοινωνικοί εταίροι στη βιομηχανική πολιτική, γενικότερα, και στην πολιτική υπέρ της βιομηχανίας χάλυβα, ειδικότερα.

20.

σημειώνει ότι προϋπόθεση για τη βιώσιμη ανάπτυξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι η ύπαρξη ολοκληρωμένου βιομηχανικού μοντέλου, βασιζόμενου στην καινοτομία και σε ουσιαστικές επενδύσεις στις νέες τεχνολογίες·

21.

σημειώνει ότι η ευρωπαϊκή βιομηχανία χάλυβα πρέπει να προσφέρει καινοτόμα, ποιοτικά προϊόντα που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της αγοράς και να της επιτρέψουν να διαφοροποιηθεί με αυτόν τον τρόπο από τους ανταγωνιστές της. Ωστόσο, αυτή η προσέγγιση συνεπάγεται σημαντικές επενδύσεις σε αυτού του τύπου προϊόντα ή σε πολυδάπανες μετατροπές και στην έρευνα και ανάπτυξη (Ε&Α)·

22.

θεωρεί πως οι ενισχύσεις για την καινοτομία πρέπει να επεκταθούν σε όλες τις δραστηριότητες που σχετίζονται με τη σιδηρουργία· συνεπώς, στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων 2020» πρέπει να εφαρμοστούν οι χρηματοδοτικοί μηχανισμοί της ΕΤΕπ για την ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα της έρευνας, της ανάπτυξης και της καινοτομίας μεταξύ των επιχειρήσεων σιδηρουργίας και των περιφερειών όπου εδρεύουν, με στόχο την ενίσχυση και τη βιωσιμότητα της οικονομικής δραστηριότητας·

23.

επαναλαμβάνει την πρότασή της να πραγματοποιηθούν επενδύσεις στην επαγγελματική ειδίκευση και κατάρτιση, προκειμένου να τονωθεί η διαφοροποίηση, η εξειδίκευση και η καινοτομία στον κλάδο της σιδηρουργίας, ώστε να καταστεί ανταγωνιστικότερος στο μέλλον·

24.

στηρίζει τις προσπάθειες της Επιτροπής για την προώθηση μέτρων υπέρ της ανάπτυξης δεξιοτήτων καθώς και μέτρα που εστιάζουν στην απασχόληση των νέων στον τομέα του χάλυβα· λυπάται, ωστόσο, που η Επιτροπή δεν προτείνει στην ανακοίνωσή της κανένα μέτρο για την προώθηση της μεταφοράς δεξιοτήτων εντός της επιχείρησης·

25.

εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι το πρόγραμμα δράσης δίνει έμφαση στην προώθηση της καινοτομίας και της ανάπτυξης τεχνολογιών πιο καθαρών και πιο οικονομικών από άποψη χρήσης πόρων και ενέργειας, ώστε να μειωθεί το κόστος και να τηρούνται οι διατάξεις των ευρωπαϊκών πολιτικών στον τομέα του κλίματος με ορίζονται το 2030·

26.

παροτρύνει την Επιτροπή να προαγάγει κατά προτεραιότητα σε ευρωπαϊκό επίπεδο την παραγωγή χάλυβα σε ηλεκτρικές καμίνους βολταϊκών τόξων που προκαλούν σαφώς μείωση των εκπομπών CO2 σε σύγκριση με την πρωτογενή παραγωγή χάλυβα από μεταλλεύματα·

27.

επαναλαμβάνει την υποστήριξή της στην προσέγγιση προς μία πιο οικολογική βιομηχανία που να δίνει έμφαση στην ανακύκλωση των υλικών και στον έλεγχο της κατανάλωσης ενέργειας·

28.

τονίζει σε αυτό το πλαίσιο ότι ο χάλυβας συνιστά σε μεγάλο βαθμό ανακυκλώσιμο υλικό, καθώς και το γεγονός ότι η παραγωγή χάλυβα από παλαιοσίδηρο (σκράπ) αντί από ακατέργαστες πρώτες ύλες επιτρέπει τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας κατά 70% και τη χρήση πρώτων υλών κατά 90%·

29.

επαναλαμβάνει ότι στηρίζει τις επενδύσεις στην καινοτομία και στη βελτίωση των όρων πρόσβασης στις αγορές, στο κεφάλαιο, σε ανθρώπινο δυναμικό και σε δεξιότητες, παράγοντες που αποτελούν τον πυλώνα μιας ισχυρότερης βιομηχανικής πολιτικής·

30.

προτρέπει την Επιτροπή να συνεχίσει την αξιολόγηση των υποχρεώσεων που επιβάλλει στη βιομηχανία χάλυβα όσον αφορά τις κανονιστικές ρυθμίσεις και να αξιολογήσει τις επιπτώσεις τους στην ανταγωνιστικότητα·

31.

στηρίζει τις προσπάθειες της Επιτροπής για την έναρξη προβληματισμού σχετικά με τη μείωση του κόστους παραγωγής στην ευρωπαϊκή βιομηχανία χάλυβα· οι διαβουλεύσεις θα πρέπει να προσανατολίζονται προς την καινοτομία, την ενεργειακή απόδοση και την προστασία του περιβάλλοντος·

32.

εμμένει ιδιαίτερα στην άποψη ότι είναι αναγκαίο να επιτραπεί στις βιομηχανίες με εντατική χρήση ηλεκτρικής ενέργειας να συνάπτουν μακροχρόνιες συμβάσεις εφοδιασμού, που να καλύπτουν τουλάχιστον μία δεκαετία και να περιέχουν σαφώς τεκμηριωμένες ρήτρες οι οποίες να εξασφαλίζουν τη συνέχεια του εφοδιασμού εντός ενός βιώσιμου συμβατικού πλαισίου, τον έλεγχο του κόστους και κατ’επέκταση την ανταγωνιστικότητα του κλάδου·

33.

εκτιμά ότι απαιτείται ενίσχυση των δικτύων των εμπορευματικών μεταφορών, καθώς συνιστούν καίριο στοιχείο για την ανάπτυξη των περιφερειών, ιδίως στην περίπτωση των απόκεντρων και παραμεθόριων περιφερειών·

34.

εκφράζει την ικανοποίησή της σχετικά με την πρόταση της Επιτροπής να υποστηριχθεί η ζήτηση χάλυβα που παράγεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τόσο εντός όσο και εκτός των συνόρων της, ιδιαίτερα μέσω δράσεων με στόχο την αύξηση της ζήτησης στον τομέα της κατασκευής αυτοκινήτων και των βιώσιμων προϊόντων κατασκευών·

35.

προτρέπει την Επιτροπή να προαγάγει τη διαφοροποίηση της βιομηχανίας χάλυβα, ώστε να μειωθεί η εξάρτηση από τη ζήτηση και να ελαχιστοποιηθούν οι κίνδυνοι που συνεπάγεται·

36.

στηρίζει τις προσπάθειες που καταβάλλονται για τη θέσπιση ευρωπαϊκών κανόνων βιώσιμης παραγωγής δομικού χάλυβα και για την καθιέρωση ποιοτικής πιστοποίησης («SustSteel») ικανής να συμβάλει στην ανάπτυξη της προστιθέμενης αξίας και της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών προϊόντων·

37.

τονίζει ότι είναι σημαντικό να προασπίζονται τα ευρωπαϊκά πρότυπα στον τομέα της κοινωνικής και περιβαλλοντικής πολιτικής, της πολιτικής για την προστασία του κλίματος, την ασφάλεια στους χώρους εργασίας και τις συνθήκες εργασίας, προς όφελος της κοινωνικής και οικονομικής συνοχής στην Ευρωπαϊκή Ένωση και της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων στην παγκόσμια αγορά·

38.

στηρίζει τις προσπάθειες της Επιτροπής για την αντιμετώπιση, από κοινού με τις τρίτες χώρες, των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών και για την προάσπιση, μεταξύ άλλων, της ίσης μεταχείρισης·

39.

θεωρεί ότι η εξασφάλιση ενός ελεύθερου και ανοιχτού εμπορίου χάλυβα και χαλυβουργικών προϊόντων είναι μακροπρόθεσμα σημαντική για τον τομέα αυτόν και διαπιστώνει ότι, παρά τις προσπάθειες της Επιτροπής για την ελευθέρωση των διεθνών συναλλαγών στα πλαίσια του ΠΟΕ, σύμφωνα με εκτιμήσεις των βιομηχάνων, περίπου το 65% της παγκόσμιας αγοράς χάλυβα αντιμετωπίζει πολυάριθμα εμπόδια λόγω προστατευτισμού·

40.

συμμερίζεται την άποψη της Επιτροπής ότι οι διαπραγματεύσεις για τη σύναψη διμερών εμπορικών συμφωνιών, και ιδιαίτερα οι διαπραγματεύσεις για τις συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών (ALE), μπορούν να αποτελέσουν βασικό μέσο καθιέρωσης ισότιμων όρων για τις επιχειρήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

41.

καλεί την Επιτροπή να στηριχτεί στην αρχή της αμοιβαιότητας όσον αφορά τους κανόνες, στα πλαίσια των διαπραγματεύσεων για τη σύναψη συμφωνιών, είτε σε διμερές επίπεδο, είτε σε επίπεδο ΠΟΕ·

42.

προτρέπει την Επιτροπή να μην διστάσει να εφαρμόσει, με την ενδεδειγμένη αυστηρότητα και αποφασιστικότητα, μέτρα κατά των αθέμιτων εμπορικών πολιτικών τρίτων χωρών και να εκσυγχρονίσει σταδιακά τα μέσα που διαθέτει όσον αφορά την εμπορική άμυνα·

43.

καλεί την Επιτροπή να εξετάσει ενδελεχώς αν το σύστημα «Surveillance 2» εγγυάται τουλάχιστον στον ίδιο βαθμό όπως και το προηγούμενο σύστημα εποπτείας και ελέγχου των εισαγωγών ορισμένων προϊόντων χάλυβα, (ΕΕ) αριθ. 1241/2009, όσον αφορά αθέμιτες πρακτικές επιδοτήσεων και ντάμπινγκ·

44.

εκφράζει συγχρόνως την ανησυχία της ως προς το χρονικό διάστημα –δύο έτη κατά μέσο όρο– που χρειάζεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να θεσπίσει μέτρα καταπολέμησης του ντάμπινγκ, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες χρειάζονται μόλις έξι μήνες, και την καλεί να καταβάλει προσπάθειες, ούτως ώστε να μπορεί να ενεργεί με μεγαλύτερη ταχύτητα·

45.

στηρίζει τη βούληση της Επιτροπής να καταβάλει κάθε προσπάθεια για την εξασφάλιση της ελεύθερης πρόσβασης στις πρωτογενείς και δευτερογενείς αγορές πρώτων υλών, και ιδιαίτερα στις αγορές σιδήρου, οπτάνθρακα και ανακυκλώσιμων υλικών και θεωρεί ότι η πρόσβαση σε αυτές τις αγορές συνιστά αναγκαία προϋπόθεση για την εξασφάλιση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας χάλυβα σε παγκόσμιο επίπεδο·

46.

κρίνει ότι η αυξημένη παραγωγικότητα, το καλό επενδυτικό κλίμα και οι δράσεις καινοτομίας αποτελούν σημαντικές προϋποθέσεις για την ανάπτυξη και την μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της χαλυβουργίας στην ΕΕ– επίσης, η αύξηση της ενεργειακής αποδοτικότητας αποτελεί κατάλληλο τρόπο μείωσης των ενεργειακών δαπανών, πράγμα που μπορεί να συμβάλλει στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας·

47.

θεωρεί πως η Ανακοίνωση της Επιτροπής δεν αναφέρεται στο εφοδιαστικό κόστος, ιδίως όσον αφορά τις θαλάσσιες μεταφορές, την προμήθεια πρώτων υλών, την ασφάλεια του εφοδιασμού και την οικονομική ανάπτυξη που συνδέεται με την ανάπτυξη των λιμένων·

48.

επιδοκιμάζει την πρόθεση της Επιτροπής να βελτιώσει τους γενικότερους όρους ανάπτυξης του δυναμικού της βιομηχανίας της ΕΕ, όπως η ασφάλεια εφοδιασμού σε ενέργεια και οι ανταγωνιστικές τιμές ενέργειας καθώς και η προώθηση μιας λιτότερης σε χρήση πόρων και καθαρότερης σε εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα παραγωγής·

49.

στηρίζει κάθε πρωτοβουλία που αποσκοπεί στην εξασφάλιση της παρακολούθησης και του ελέγχου των αγορών πρώτων υλών, συμπεριλαμβανομένων των αγορών παλαιοσιδήρου, για την καταπολέμηση των παράνομων εξαγωγών παλαιοσιδήρου·

50.

προτρέπει την Επιτροπή να μην παραμελήσει την ανάλυση της σχέσης κόστους-οφέλους των μέτρων που προτείνει για την ευρωπαϊκή βιομηχανία χάλυβα και να μεριμνήσει ώστε τα μέτρα αυτά να μην αντίκεινται σε άλλες ευρωπαϊκές πολιτικές, ιδιαίτερα στην πολιτική για την προστασία του περιβάλλοντος και του κλίματος και στην πολιτική για τη βιώσιμη ανάπτυξη·

51.

φρονεί ότι τα μέτρα που προτείνονται στο σχέδιο δράσης για μία ανταγωνιστική και βιώσιμη βιομηχανία χάλυβα στην Ευρώπη δεν αποτελούν αυτοσκοπό, αλλά ότι πρέπει οπωσδήποτε να συνοδεύονται και από προσπάθειες της ίδιας της βιομηχανίας, όσον αφορά τις επενδύσεις και τη δημιουργία θέσεων εργασίας στις ευρωπαϊκές εγκαταστάσεις παραγωγής·

52.

σημειώνει ότι το σχέδιο δράσης, με την παρούσα μορφή του, δεν αντιβαίνει στις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, στον βαθμό που συνάδει με το άρθρο 173 της ΣΛΕΕ, σύμφωνα με το οποίο, η ΕΕ διαθέτει αρμοδιότητες όσον αφορά τη στήριξη της βιομηχανικής πολιτικής·

53.

προτρέπει την Επιτροπή να αξιοποιήσει, σύμφωνα με το άρθρο 173 της ΣΛΕΕ, τις δυνατότητες που προσφέρει η Συνθήκη της Λισαβόνας όσον αφορά τη βιομηχανική πολιτική, ιδιαίτερα αναλαμβάνοντας κάθε χρήσιμη πρωτοβουλία για την προαγωγή του συντονισμού μεταξύ των κρατών μελών σχετικά με τη βιομηχανική πολιτική, καθιερώνοντας κατευθυντήριες γραμμές και δείκτες, διοργανώνοντας την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και προετοιμάζοντας τα μέσα που είναι απαραίτητα για την εποπτεία και την περιοδική αξιολόγηση.

15.4.2014   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 114/27

1.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι ο αριθμός των ατόμων με αναπηρία στην ΕΕ υπολογίζεται σε 80 εκατομμύρια περίπου, δηλαδή στο 15% σχεδόν του πληθυσμού. Τα άτομα με μειωμένη κινητικότητα αποτελούν, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, περισσότερο από το 40% του πληθυσμού·

2.

υπογραμμίζει ότι, λόγω του αυξημένου κινδύνου αναπηρίας των ηλικιωμένων και λόγω της γενικής αύξησης των χρόνιων παθήσεων, ο αριθμός των ατόμων με αναπηρία ενδέχεται να αυξηθεί. Οι ευρωπαϊκές περιφέρειες θα πρέπει, κατά συνέπεια, να αντιμετωπίσουν νέες προκλήσεις στο μέλλον·

3.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι δεν υφίσταται κοινός ορισμός της αναπηρίας στην ΕΕ και ότι οι νομικοί ορισμοί της έννοιας έχουν αποτελέσει το αντικείμενο πολυάριθμων συζητήσεων και σημειολογικών ερμηνειών. Η αναπηρία αποτελεί σύνθετο φαινόμενο και πολυσχιδές βίωμα, αποτέλεσμα αλληλεπίδρασης μεταξύ των σωματικών και πνευματικών χαρακτηριστικών του ατόμου και της κατάστασης της κοινωνίας στην οποία διαβιοί. Γι’ αυτόν τον λόγο κρίνεται σκόπιμο να καθιερωθεί η έννοια του «ατόμου με αναπηρία»·

4.

διαπιστώνει την έλλειψη γνώσεων και την ύπαρξη εσφαλμένων εντυπώσεων όσον αφορά τις πραγματικές επιπτώσεις της αναπηρίας και υπογραμμίζει την ανάγκη να τονιστούν οι «ικανότητες» που θα μπορούσαν να ληφθούν υπόψη στο πλαίσιο των αθλητικών επιδόσεων·

5.

αναγνωρίζει την αξία και τη σημασία της σωματικής άσκησης και του αθλητισμού για τα άτομα με αναπηρία, καθώς και την πραγματική τους συμβολή στην επίτευξη των στρατηγικών στόχων της ΕΕ, ιδίως εκείνων της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Επισημαίνεται ότι τα τελευταία χρόνια έχει προοδεύσει όλως ιδιαιτέρως ο προσαρμοσμένος στα άτομα με αναπηρία αθλητισμός και τα ειδικά αθλήματα για τα άτομα αυτά. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι οι Παραολυμπιακοί αγώνες του Λονδίνου το 2012, όπου τα μέσα επικοινωνίας κινητοποιήθηκαν πολύ δραστήρια για την κάλυψη και την προώθηση του παραολυμπιακού κινήματος·

6.

εφιστά την προσοχή στην αδιαμφισβήτητη αξία του αθλητισμού για τη συνολική ευημερία του ατόμου, στις θετικές επιδράσεις του όσον αφορά τις δυνατότητες αποκατάστασης και επανένταξης των ατόμων με ειδικές ανάγκες και στο γεγονός ότι η δυνατότητα άσκησης αθλητικών δραστηριοτήτων αποτελεί για τα άτομα με αναπηρίες, πρωτίστως, ένα θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα·

7.

επισημαίνει ότι ο «αθλητισμός για τα άτομα με αναπηρία» καλύπτει ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, από τον αθλητισμό υψηλού επιπέδου έως την ψυχαγωγική αθλητική δραστηριότητα, και από την προσαρμοσμένη φυσική αγωγή έως τις διαδικασίες επανεκπαίδευσης μέσω του αθλητισμού, φάσμα η πολυμορφία του οποίου ανταγωνίζεται, αν δεν υπερβαίνει, την πολυμορφία των ορισμών της έννοιας «αθλητισμός». Για αυτό, μεταξύ άλλων, υφίστανται διαφορετικοί ορισμοί στις διαφορετικές περιφέρειες της Ευρώπης. Στον χώρο της σωματικής άσκησης και του αθλητισμού, υπάρχουν πολλές διαφοροποιήσεις, ανάλογα με το κατά πόσο η σωματική άσκηση έχει στόχους άθλησης, ψυχαγωγίας, υγείας κ.λπ. Σε κάθε περίπτωση, τον προσανατολισμό τον επιλέγει ο αθλούμενος, με τη διαφορά ότι, κατά γενικό κανόνα, η άθληση συμβάλλει στη βελτίωση της υγείας, σωματικής και ψυχικής, και τούτο σε κάθε είδους άτομα·

8.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι οι διαφορετικοί όροι και έννοιες που σχετίζονται με τον τομέα ή χρησιμοποιούνται από τους αρμόδιους φορείς αποτελούν αντικείμενο πολυάριθμων συζητήσεων. Στο παρόν πλαίσιο, ο χρησιμοποιούμενος όρος είναι ο «αθλητισμός για τα άτομα με αναπηρία», προκειμένου η προσέγγιση να βασίζεται στο άτομο, έχοντας ταυτόχρονα γενικό πεδίο εφαρμογής·

9.

επαναλαμβάνει ότι η αρχή της επικουρικότητας και της αυτονομίας των αθλητικών αρχών, συμπεριλαμβανομένων των ανεξάρτητων αθλητικών οργανώσεων, πρέπει να γίνεται πλήρως σεβαστή. Οι συστάσεις της παρούσας γνωμοδότησης έχουν ως στόχο να διαδραματίσουν καταλυτικό ρόλο στην ενίσχυση του αντικτύπου των δράσεων των κρατών μελών και των τοπικών και περιφερειακών αρχών, καθώς και να οδηγήσουν σε αλλαγή αντιλήψεων που θα δίνει έμφαση στις ικανότητες των ατόμων με αναπηρία στην ευρύτερη κοινότητα·

10.

εκφράζει την ικανοποίησή της και τη στήριξή της στις αναφορές των πολιτικών της ΕΕ στην αναγνώριση του αθλητισμού για τα άτομα με αναπηρία, και ειδικότερα στην ευρωπαϊκή στρατηγική 2010-2020 για τα άτομα με αναπηρία (1), την ανακοίνωση της Επιτροπής με θέμα «Η ευρωπαϊκή διάσταση του αθλητισμού» (2) και τη Λευκή Βίβλο για τον αθλητισμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (3)·

11.

εκφράζει, ωστόσο, τη λύπη της για το γεγονός ότι στην αρχική πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το πρόγραμμα ERASMUS+, το νέο πρόγραμμα της Ένωσης για την εκπαίδευση, την κατάρτιση, τη νεολαία και τον αθλητισμό την περίοδο 2014-2020, δεν γίνεται καμία αναφορά στα άτομα με αναπηρία. Απευθύνει, συνεπώς, έκκληση για την ενσωμάτωση στο νέο πρόγραμμα — το οποίο βρίσκεται ακόμα στο στάδιο της διαπραγμάτευσης — σαφούς αναφοράς στην ανάγκη προαγωγής βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης, μέσω της διευκόλυνσης της πρόσβασης ατόμων με αναπηρία σε αθλητικές δραστηριότητες·

12.

συμφωνεί ότι οι εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές, στο πλαίσιο των εκάστοτε αρμοδιοτήτων και των δημοσιονομικών δυνατοτήτων τους, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του αθλητισμού για άτομα με αναπηρία, ιδίως όσον αφορά την προώθηση και τις επενδύσεις σε αθλητικές υποδομές και μακροπρόθεσμες αθλητικές δραστηριότητες· υπογραμμίζει επίσης ότι πρέπει να εξασφαλιστούν κονδύλια για έργα στις περιφέρειες όπου οι υποδομές των σχολείων και των άλλων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων δεν έχουν αναπτυχθεί επαρκώς και δεν υπάρχουν ή είναι περιορισμένες άλλες δυνατότητες για τα παιδιά με αναπηρία να συμμετάσχουν σε αθλητικές δραστηριότητες·

13.

φρονεί, όσον αφορά τη χρήση δημόσιων υποδομών, πως οι δημόσιοι φορείς θα πρέπει να συνεκτιμούν κατάλληλα τις πτυχές του αθλητισμού για άτομα με αναπηρία, ώστε να λαμβάνεται υπόψη το αίτημα για ισότιμους όρους διαβίωσης των ατόμων αυτών. Η εξάλειψη όλων των εμποδίων συνιστά σημαντικό στοιχείο, από αυτήν την άποψη·

14.

επιβεβαιώνει τον ιδιαίτερο ρόλο των φορέων του αθλητισμού για τα άτομα με αναπηρία στην αξιοποίηση της ικανότητας του αθλητισμού να ευνοεί την κοινωνική ένταξη, την άρση του κοινωνικού αποκλεισμού και την ισότητα ευκαιριών·

15.

επισημαίνει ότι, σε πολυάριθμες περιπτώσεις, ο αθλητισμός για άτομα με αναπηρία δεν αναφέρεται συγκεκριμένα, παρά μόνο στο πλαίσιο μιας κοινωνίας χωρίς αποκλεισμούς. Ζητεί να αναγνωριστούν ευρέως οι διαφορετικές πτυχές του αθλητισμού για τα άτομα με αναπηρία, οι οποίες ενδέχεται να αφορούν τον αθλητισμό υψηλού επιπέδου, τον ψυχαγωγικό αθλητισμό, τη φυσική αγωγή, τις δυνατότητες εκπαίδευσης και κατάρτισης μέσω του αθλητισμού, την προσαρμοσμένη σωματική δραστηριότητα, την επανεκπαίδευση μέσω του αθλητισμού ή τις ειδικές αθλητικές δραστηριότητες θεραπευτικού χαρακτήρα·

16.

ζητεί μεγαλύτερη συμμετοχή των εκπροσώπων του τομέα σε όλες τις δραστηριότητες ανάπτυξης και αξιολόγησης του μαζικού αθλητισμού που υποστηρίζονται από τα ευρωπαϊκά όργανα. Θα πρέπει να προβλεφθεί η διάθεση ειδικών κονδυλίων για να καταστεί εφικτή αυτή η συμμετοχή, όπως και η ειδική κατάρτιση των επαγγελματιών που δραστηριοποιούνται στον χώρο του αθλητισμού·

17.

ζητεί την κατάρτιση λεπτομερούς στρατηγικού εγγράφου βασιζόμενου στις υφιστάμενες πολιτικές αλλά με επίκεντρο τον αθλητισμό για άτομα με αναπηρία προκειμένου να καθοριστούν προτεραιότητες μεταξύ των κυρίων ζητημάτων που αφορούν συγκεκριμένα αυτόν τον τομέα·

18.

επισημαίνει ότι, παρά την αυξανόμενη πολιτική σκοπιμότητα της συμμετοχής των ατόμων με αναπηρία σε αθλητικές δραστηριότητες, οι δείκτες συμμετοχής σε αυτές παραμένουν σε υπερβολικά χαμηλά επίπεδα. Αυτό οφείλεται, μεταξύ άλλων, στους περιορισμούς της πρόσβασης σε αθλητικές υποδομές προσαρμοσμένες στις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία·

19.

σημειώνει ότι, πέραν των σωματικών και κοινωνικοοικονομικών φραγμών και των φραγμών επικοινωνίας, την αθλητική άσκηση επηρεάζουν επίσης ορισμένοι πολιτιστικοί φραγμοί και ψυχολογικοί παράγοντες, όπως η στάση των οργανωτών και των φορέων δραστηριοτήτων μαζικού αθλητισμού απέναντι στην αναπηρία. Η στάση αυτή οφείλεται στην έλλειψη γνώσεων και πόρων για την αντιμετώπιση μιας διαφορετικής κατάστασης· πρέπει, επομένως, να διεξαχθούν εκστρατείες ενημέρωσης και κατάρτισης που να διευκολύνουν την αποδοχή των ατόμων με αναπηρία στις αθλητικές δραστηριότητες. Συνιστάται η λήψη κάθε μέτρου για τη βελτίωση της πρόσβασης σε αθλητικές δραστηριότητες μετά από δέουσα διαβούλευση των φορέων του τομέα, καθότι διαφορετικές ομάδες του πληθυσμού μπορεί να χρειάζονται διαφορετική υποστήριξη·

20.

τονίζει πως η βελτίωση της προσβασιμότητας, όσον αφορά την προσαρμογή των διόδων φυσικής πρόσβασης στις αθλητικές εγκαταστάσεις και τη βελτίωση της επικοινωνίας, αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την αύξηση των δεικτών συμμετοχής σε αθλητικές δραστηριότητες·

21.

ζητεί τη διοργάνωση συντονισμένων εκστρατειών ευαισθητοποίησης για τις υφιστάμενες δυνατότητες αθλητικής άσκησης. Αυτές οι εκστρατείες θα μπορούσαν μεν να δρομολογηθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο, πρέπει ωστόσο να απευθύνονται στο περιφερειακό και στο τοπικό επίπεδο, όπου προτείνεται η συγκεκριμένη προσφορά. Είναι σημαντικό να απευθύνονται στα ίδια τα άτομα με αναπηρία και να τα ενημερώνουν. Ιδανικό θα ήταν αυτές οι εκστρατείες να διοργανώνονται με την υποστήριξη των οργανισμών που προωθούν τον μαζικό αθλητισμό, των εθνικών αθλητικών ομοσπονδιών και των ομοσπονδιών αθλητισμού για άτομα με αναπηρία, καθώς και των οργανώσεων (ιδίως των Ενώσεων) ατόμων με αναπηρία· επιπλέον, είναι σημαντικό να διοργανωθούν εκστρατείες ενημέρωσης, όχι μόνο για τα άτομα με αναπηρία αλλά και για το ευρύ κοινό, προκειμένου αυτό να κατανοήσει, να αποδεχθεί και να εντάξει τα άτομα με αναπηρία και να μάθει πώς μπορεί να βοηθήσει τους συνανθρώπους του με αναπηρία. Πρέπει να ενισχυθεί στον μέγιστο βαθμό η αυτονομία των ατόμων με αναπηρία, τα οποία πρέπει να ενθαρρύνονται και να υποστηρίζονται να προάγουν και να οργανώνουν τέτοιες δράσεις·

22.

υπογραμμίζει ότι ενδέχεται να είναι απαραίτητο οι εκστρατείες να απευθύνονται μεμονωμένα στις διαφορετικές ομάδες-στόχους και να λαμβάνουν υπόψη τις επιμέρους ικανότητές τους, τις ηλικιακές τους κατηγορίες και την κοινωνική τους κατάσταση· ιδιαίτερη σημασία έχει η ευαισθητοποίηση και η στήριξη των νέων. Σημαντικό επίσης είναι να γίνεται σεβαστή η διάρθρωση του αθλητισμού που ισχύει στο εκάστοτε κράτος μέλος, καθώς και οι τοπικές και περιφερειακές ιδιαιτερότητες. Θα ήταν σκόπιμη η στήριξη της παροχής ενημέρωσης που να είναι ποιοτική, προσβάσιμη και τακτικά προσαρμοσμένη στα νέα δεδομένα, προκειμένου οι διάφορες ομάδες στόχοι να μπορούν να ενημερώνονται συνεχώς σχετικά με τις προσφερόμενες αθλητικές δραστηριότητες στις οποίες μπορούν να έχουν πρόσβαση. Η ενίσχυση και η υποστήριξη της ανάπτυξης ενός οργανωμένου κινήματος πολιτών στον τομέα αυτό μπορεί να διευκολύνει τη διάδοση αυτού του είδους πληροφοριών και την πρόσβαση σε αυτές τις δραστηριότητες·

23.

φρονεί πως είναι απαραίτητη η ύπαρξη σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο ενός δικτύου μεταφορών κατάλληλα προσαρμοσμένου ώστε να μπορούν τα άτομα με αναπηρία να μεταβαίνουν στις αθλητικές εγκαταστάσεις, είτε για ερασιτεχνικό αθλητισμό είτε για αθλητισμό υψηλών επιδόσεων·

24.

επισημαίνει ότι οι γονείς διαδραματίζουν μείζονα ρόλο στην ενθάρρυνση των νέων να συμμετάσχουν σε αθλητικές δραστηριότητες και ότι οι εθελοντές αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του τομέα. Υπάρχει, επομένως, ανάγκη ευαισθητοποίησης σχετικά με τη σημασία της εθελοντικής εργασίας, και έπειτα πρέπει να προβλεφθεί η δημιουργία βημάτων προσέλκυσης και κατάρτισης των εθελοντών, καθώς και μέτρα για την αναγνώριση και την ανταμοιβή της συνεισφοράς τους·

25.

προτείνει να δημιουργηθεί πλατφόρμα ενημέρωσης σχετικά με τις αθλητικές εγκαταστάσεις στην ΕΕ, σε συνδυασμό με μια δημόσια ιστοσελίδα, όπου τα άτομα με αναπηρία θα μπορούν να βρίσκουν πληροφορίες σχετικά με τις αθλητικές υποδομές, τις τεχνικές δυνατότητες κλπ. που υπάρχουν στην περιοχή/περιφέρεια κατοικίας τους·

26.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι ορισμένες ομάδες του πληθυσμού βρίσκονται αντιμέτωπες με διπλά ή τριπλά διακριτική μεταχείριση όταν αντιμετωπίζουν όχι μία, αλλά πολλαπλές αναπηρίες, είτε, επίσης, όταν έχουν μεταναστευτική προέλευση ή είναι μέλη μειονοτήτων ή είναι θύματα κοινωνικού αποκλεισμού που σχετίζεται με την ομοφοβία ή το φύλο. Είναι σημαντική η εγγύηση στήριξης και ίσων ευκαιριών για όλους όσον αφορά την πρόσβαση σε αθλητικές δραστηριότητες·

27.

επισημαίνει ότι ο αθλητισμός για τα άτομα με αναπηρία δεν πρέπει να παραμένει στο περιθώριο του συστήματος μαζικού αθλητισμού και ότι η γενίκευσή του, μέσω του επιμερισμού της ευθύνης οργάνωσής του με μεγάλα αθλητικά σωματεία, αποτελεί ήδη πολιτικό στόχο προτεραιότητας. Κρίνεται συνεπώς σκόπιμο να ληφθεί μέριμνα ώστε η συμμετοχή χωρίς αποκλεισμούς ατόμων με αναπηρία σε αθλητικές δραστηριότητεςνα αυξάνεται και να μπορέσουν να υιοθετηθούν παράλληλα διαφορετικά οργανωτικά πρότυπα, λύσεις και διαρθρώσεις σύμφωνα με τις πραγματικές ικανότητες του κάθε ατόμου με αναπηρία και με στόχο τη συμμετοχή στην άθληση·

28.

τονίζει πως πρέπει να ενθαρρυνθεί η άθληση των ατόμων με αναπηρία εντός της αθλητικής ομοσπονδίας του αντίστοιχου αθλήματος σε συνεργασία και με σεβασμό προς τον ρόλο όσων αθλητικών ομοσπονδιών ασχολούνται κυρίως με άτομα με αναπηρία και των οποίων η ζωτικής σημασίας δράση στην υπηρεσία των ατόμων αυτών πρέπει να ενισχυθεί·

29.

επισημαίνει πως οι αθλητικές ομοσπονδίες θα έπρεπε να ενθαρρύνουν τη συμμετοχή στις συνελεύσεις τους, με συμβουλευτική ψήφο, των αθλητικών σωματείων που δεν είναι μέλη τους, αλλά έχουν ως αντικείμενο την άσκηση του ιδίου αθλήματος από άτομα με αναπηρία·

30.

διαπιστώνει, βάσει καταγεγραμμένων παραδειγμάτων, ότι η προσέγγιση συνδυασμού του τουρισμού με τον αθλητισμό και την αναψυχή για όλους αποτελεί καλό εργαλείο για την πρώτη επαφή με τον αθλητισμό των ατόμων με αναπηρία στο πλαίσιο της αύξησης των δεικτών αθλητικής άσκησης και της ευαισθητοποίησης του κοινού ως προς τις ικανότητές τους.

31.

φρονεί ότι, ως τουριστική αθλητική διαφήμιση, θα πρέπει να προσφέρεται αξιόπιστη και ενημερωμένη πληροφόρηση σχετικά με την ύπαρξη αθλητικών δραστηριοτήτων κατάλληλων για άτομα με αναπηρία, καθώς και μεταφορικών μέσων και αθλητικών εγκαταστάσεων προσβάσιμων στα άτομα αυτά·

32.

αναγνωρίζει ότι η κατάλληλη ανάπτυξη του αθλητισμού για άτομα με αναπηρία απαιτεί επαγγελματίες με ικανό επίπεδο εκπαίδευσης και κατάρτισης·

33.

εκτιμά ότι ακόμη και αν τα άτομα με αναπηρία δεν υφίστανται στιγματισμό, συχνά αποτελούν αντικείμενο αποκλεισμού καθώς πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν πώς να τα υποδεχθούν και να τα εντάξουν στις αθλητικές δραστηριότητες και εγκαταστάσεις. Ζητεί συντονισμένη ενημέρωση, μέσω πρωτοβουλιών εκπαίδευσης και κατάρτισης, που δεν θα απευθύνεται μόνο στα άτομα τα οποία έχουν άμεση σχέση με τη διοργάνωση αθλητικών δραστηριοτήτων, αλλά και σε ευρύτερη κλίμακα, στο ευρύ κοινό, π.χ. μέσω της χρήσης εύκολα προσβάσιμων διαδικτυακών εργαλείων κατάρτισης. Προς τούτο, κρίνεται σκόπιμη η ταυτόχρονη ενίσχυση της ευαισθητοποίησης ως προς τα δικαιώματα, τις ανάγκες και τις ικανότητες των ατόμων με αναπηρία·

34.

υπογραμμίζει ότι όλοι οι μαθητές πρέπει να έχουν πρόσβαση στη φυσική και αθλητική αγωγή, και ότι η αναπηρία δεν πρέπει να αποτελεί φραγμό στην ένταξη στα αθλητικά σχολικά προγράμματα. Συχνά, οι νέοι γνωρίζουν τις αθλητικές δραστηριότητες και αγαπούν τον αθλητισμό μέσα από τα μαθήματα φυσικής αγωγής στο σχολείο, το ίδιο δε ισχύει για τους νέους με αναπηρία. Παράλληλα, το αθλητικό περιβάλλον στο σχολείο παρέχει την ευκαιρία εκπαίδευσης των νέων χωρίς αναπηρία και ευαισθητοποίησής τους ως προς τις ικανότητες των συμμαθητών τους. Σε αυτό το πλαίσιο, κρίνεται σκόπιμο να ενθαρρυνθεί ειδικότερα η υλοποίηση «αθλητικών προγραμμάτων προσβάσιμων σε όλους». Η ιδέα της αντίστροφης ένταξης, δηλαδή της ένταξης αθλητών χωρίς αναπηρία στον αθλητισμό για άτομα με αναπηρία, αποτελεί καλό παράδειγμα που επιτρέπει την αλλαγή των αντιλήψεων ως προς τις ικανότητες των άλλων αθλητών. Ομοίως, πρωτοβουλίες «από κοινού αθλητισμού» πρέπει να στηριχθούν και να αναπτυχθούν. Προς τούτο, έχει ζωτική σημασία η ειδική εκπαίδευση και κατάρτιση των διδασκόντων των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, ιδίως δε των εκπαιδευτών φυσικής αγωγής, καθώς και το να δοθεί στους γονείς παιδιών με αναπηρία πρόσβαση σε πληροφόρηση σχετικά με τις διαθέσιμες αθλητικές δραστηριότητες·

35.

διαπιστώνει ότι οι γνώσεις και δεξιότητες των γυμναστών συχνά δεν αξιοποιούνται ελλείψει ανταλλαγών και συντονισμού μεταξύ του αθλητισμού για άτομα με αναπηρία και των φορέων του μαζικού αθλητισμού. Προτείνεται η υλοποίηση συνεργατικών πρωτοβουλιών κατάρτισης μεταξύ αυτών των οργανώσεων, με τη στήριξη των φορέων κατάρτισης και των κρατικών αρχών·

36.

συνιστά μεγαλύτερη συμμετοχή των εκπροσώπων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στις διαδικασίες προσαρμογής για τη μείωση του αποκλεισμού των ατόμων με αναπηρία. Η δράση αυτή θα πρέπει να αποσκοπεί σε αλλαγές στην κατάρτιση των μελλοντικών καθηγητών φυσικής αγωγής, ώστε να μπορούν να κατανοούν καλύτερα τις διαφορές της υγείας των ατόμων που έχουν υπό την ευθύνη τους·

37.

φρονεί ότι πρέπει να βελτιωθεί η εικόνα του αθλητισμού για άτομα με αναπηρία. Να προωθηθεί ο αθλητισμός υψηλού επιπέδου των αθλητών με αναπηρία που επιτυγχάνουν τις υψηλότερες επιδόσεις. Να τους αναγνωριστεί το ίδιο καθεστώς με τους αθλητές υψηλού επιπέδου χωρίς αναπηρία. Είναι γενικά αποδεκτό ότι η ευαισθητοποίηση ως προς τις επιδόσεις των αθλητών με αναπηρία στο πλαίσιο του αθλητισμού υψηλού επιπέδου θα οδηγήσει στην αλλαγή αυτής της εικόνας. Για αυτόν το σκοπό, έχει μεγάλη σημασία η στρατηγική επικοινωνίας για τους Παραολυμπιακούς αγώνες και τις αθλητικές εκδηλώσεις υψηλού επιπέδου για τα άτομα με αναπηρία·

38.

αναγνωρίζει ότι ο αθλητισμός για άτομα με αναπηρία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στον εθελοντισμό. Αναγνωρίζει επίσης ότι πρέπει να συνεχιστεί η προώθηση ποιοτικής κατάρτισης για αυτούς τους εθελοντές. Αυτή η κατάρτιση πρέπει να προσαρμοστεί στις ανάγκες των ενδιαφερόντων όσον αφορά ορισμένες πτυχές. Επίσης, η διαχείριση των εθελοντών είναι ολοένα σημαντικότερη. Οι οργανώσεις που ασχολούνται με τον αθλητισμό για άτομα με αναπηρία πρέπει να βελτιώσουν τη λειτουργία τους μέσω εργαλείων διαχείρισης ανθρωπίνων πόρων και ανάπτυξης της ποιότητας. Εάν επιθυμούμε να βελτιωθεί η ποιότητα της μέριμνας για τα άτομα με αναπηρία, πρέπει να φροντίσουμε για την κατάρτιση ειδικευμένων επαγγελματιών, οι οποίοι είναι ακόμα πιο απαραίτητοι όταν πρόκειται για ειδικές ομάδες. Η ζητούμενη κατεύθυνση πρέπει να είναι ο επαγγελματισμός·

39.

διαπιστώνει με λύπη ότι συχνά υποτιμάται το δυναμικό των ατόμων με αναπηρία. Υπογραμμίζει ότι η αθλητική δραστηριότητα ενισχύει την προσωπική ανέλιξη των ατόμων με αναπηρία, γεγονός που συμβάλλει ουσιαστικά στην επιτυχή ένταξή τους παρατηρεί ότι στην Ευρώπη το δυναμικό του ανθρωπίνου κεφαλαίου παραμένει αναξιοποίητο, ιδίως λόγω της συχνής υποτίμησης του δυναμικού των ατόμων με αναπηρία. Υπογραμμίζει ότι ο αθλητισμός εκ φύσεως καλλιεργεί στα άτομα με αναπηρία ικανότητες κατάλληλες για την αγορά εργασίας·

40.

επικροτεί τις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ όσον αφορά τη διπλή σταδιοδρομία των αθλητών (4) οι οποίες υπογραμμίζουν ότι «η ισότιμη εφαρμογή μέτρων προς όφελος της διπλής σταδιοδρομίας για όλους τους αθλητές θα αποτελέσει σημαντική πρόοδο για τον αθλητισμό εν γένει και τον αθλητισμό για άτομα με αναπηρία ειδικότερα». Επίσης, η ΕτΠ συμμερίζεται πλήρως την άποψη που εκφράζεται στις κατευθυντήριες γραμμές ότι, καθώς οι αθλητικές οργανώσεις γενικού χαρακτήρα ενσωματώνουν πολλά αθλήματα για άτομα με αναπηρία, υπάρχει ανάγκη «να δοθεί ειδική προσοχή σε αυτήν την ομάδα, προκειμένου να διασφαλιστεί ισότιμη μεταχείριση και να αναπτυχθούν ειδικά συστήματα όταν δεν είναι δυνατή η χρήση των συστημάτων που απευθύνονται σε αθλητές χωρίς αναπηρία»·

41.

υπογραμμίζει ότι ο τομέας πρέπει να προσπαθήσει άμεσα να ανεξαρτητοποιήσει τους νεότερους αθλητές του και να τους συνδράμει στην προσωπική τους ανάπτυξη. Προς τούτο, θα ήταν σκόπιμη η στήριξη ειδικών εκπαιδευτικών δράσεων για τους νέους αθλητές κατά τις αθλητικές εκδηλώσεις·

42.

αναγνωρίζει την αξία του αθλητισμού στην προώθηση και την εκπαίδευση σχετικά με την υγεία και τονίζει την ειδική σχέση μεταξύ των προσαρμοσμένων σωματικών δραστηριοτήτων και της επανένταξης των ατόμων με αναπηρία στο βαθμό που διακυβεύεται η σωματική και πνευματική τους υγεία·

43.

υποστηρίζει τις εργασίες της ομάδας εμπειρογνωμόνων «Αθλητισμός, υγεία και συμμετοχή» της ΕΕ, στην οποία ανατέθηκε από το Συμβούλιο να προτείνει μέτρα για την προώθηση της σωματικής άσκησης για τη βελτίωση της υγείας και τη συμμετοχή σε τοπικές αθλητικές δραστηριότητες, καθώς και να εντοπίσει τα σχετικά μέτρα έως τα μέσα του 2013. Η ΕτΠ και εμμένει στην ανάγκη η σωματική δραστηριότητα και ο αθλητισμός να αναγνωριστούν και να στηριχθούν ρητά ως θεραπευτικά εργαλεία για τα άτομα με αναπηρία·

44.

λαμβάνει γνώση των αποτελεσμάτων των εργασιών της ομάδας εμπειρογνωμόνων «Καταπολέμηση της φαρμακοδιέγερσης» της ΕΕ, στην οποία ανατέθηκε από το Συμβούλιο η εκπόνηση σχεδίου παρατηρήσεων της ΕΕ για την αναθεώρηση του Κώδικα του Παγκόσμιου Οργανισμού κατά της Φαρμακοδιέγερσης (WADA) και τη σημασία της «καλής διακυβέρνησης» στον αθλητισμό. Η ΕτΠ συνιστά τη μεγαλύτερη συμμετοχή των ενδιαφερομένων φορέων από το παραολυμπιακό κίνημα·

45.

εκτιμά ότι όλα τα εργαλεία χρηματοδότησης του νέου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου θα πρέπει να περιλαμβάνουν το ζήτημα της προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρίες·

46.

λαμβάνει υπό σημείωση την γραμμή προϋπολογισμού για τον αθλητισμό η οποία προτείνεται στο πρόγραμμα Erasmus+, που βρίσκεται ακόμα υπό διαπραγμάτευση. Ωστόσο, προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναφερθεί ειδικά στον αθλητισμό για άτομα με αναπηρία στον οδηγό προς τους δικαιούχους του προγράμματος Erasmus+, καθώς και να αναγνωρίσει ότι ο αθλητισμός για αυτή την ομάδα αποτελεί προτεραιότητα στο πλαίσιο της δράσης για τον αθλητισμό του εν λόγω προγράμματος·

47.

προτείνει στην Επιτροπή να ενθαρρύνει ειδικές δράσεις για προγράμματα προώθησης του αθλητισμού για άτομα με αναπηρία σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο·

48.

εκτιμά ότι ο τομέας χαρακτηρίζεται από κατακερματισμό μεταξύ διαφορετικών μέσων της ΕΕ με παρόμοιους στόχους. Η καλύτερη εναρμόνιση, συνοδευόμενη από δεσμεύσεις μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης, τουλάχιστον όσον αφορά τους κύριους εκπροσώπους το τομέα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, θα ήταν ιδιαίτερα επωφελής·

49.

ενθαρρύνει τη χρήση των Διαρθρωτικών Ταμείων για την ανάπτυξη αθλητικών υποδομών προσβάσιμων και ανοιχτών σε όλους σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο· Έχει επίσης θεμελιώδη σημασία να χρηματοδοτηθεί η έρευνα για τεχνολογίες στον τομέα του αθλητισμού για άτομα με αναπηρία μέσω του προγράμματος «Ορίζοντας 2020». Οι επενδύσεις σε έρευνα και καινοτομία έχουν καίρια σημασία, ιδίως μέσω των πανεπιστημίων και των επιχειρήσεων του κλάδου. Πολλοί επαγγελματίες, άλλωστε, στρέφουν σήμερα το ενδιαφέρον τους ως προς το θέμα της διδακτορικής τους διατριβής στο πεδίο αυτό. Πρέπει δε να δοθεί έμφαση στην άθληση ως θεραπευτικό εργαλείο (π.χ. η ιπποθεραπεία)·

50.

καλεί τα όργανα της ΕΕ να συνεχίσουν να στηρίζουν μακροπρόθεσμα τις ανοιχτές σε όλους, και ιδίως στους νέους με αναπηρία, αθλητικές εκδηλώσεις·

51.

εκτιμά πως οι τοπικές και περιφερειακές αρχές διαδραματίζουν θεμελιώδη ρόλο στην ανάπτυξη της ευρωπαϊκής διάστασης του αθλητισμού για άτομα με αναπηρία, στον βαθμό που τους το επιτρέπουν οι θεσμικές τους αρμοδιότητες·

52.

επισημαίνει την ανάγκη ενίσχυσης της συμμετοχής των τοπικών και περιφερειακών αρχών στη βάση ενός από κοινού διαμορφωμένου προγράμματος με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Συμβούλιο και τις εθνικές αρμόδιες για τον αθλητισμό, τα άτομα με αναπηρία και τις σχετικές αθλητικές δραστηριότητες αρχές, με στόχο την ένταξη στις αθλητικές δραστηριότητες εν γένει. Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές δύνανται να προσεγγίσουν την ΕΕ με το τοπικό επίπεδο, προκειμένου να δημιουργηθούν σύνδεσμοι με τις πρωτοβουλίες των συλλόγων, των σχολείων ή των γονέων·

53.

αναγνωρίζει ότι υφίστανται, ιδίως σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, εμπειρία και διαρθρωμένες συνεργίες για την προώθηση της ανάπτυξης του αθλητισμού και της αθλητικής δραστηριότητας για άτομα με αναπηρία. Ζητεί την ανταλλαγή αυτών των ορθών πρακτικών και επισημαίνει ότι η ίδια είναι σε θέση να τις διαδώσει με την ανάλογη στήριξη από τα ευρωπαϊκά όργανα και τους ενδιαφερόμενους φορείς. Η μετάφραση του υφιστάμενου υλικού αποτελεί μείζονα πρόκληση και θα πρέπει να ενθαρρυνθεί. Θα ήταν σκόπιμο να προβλεφθεί σύστημα ανταμοιβής για «αξιοσημείωτες πρακτικές»·

54.

στηρίζει το σύστημα των περιφερειακών αρμοδίων φορέων για την ανάπτυξη του αθλητισμού για άτομα με αναπηρία. Αυτοί θα μπορούσαν να ηγούνται της ανταλλαγής και της υλοποίησης ορθών πρακτικών, μεταξύ άλλων και με τη χρήση των εργαλείων της πληροφορικής, και να αποτελούν τον σύνδεσμο μεταξύ ευρωπαϊκών πολιτικών και περιφερειακής πραγματικότητας. Η προώθηση και ανάπτυξη ευρωπαϊκών προγραμμάτων για την ανταλλαγή ορθών πρακτικών θα προσφέρει την ευκαιρία να εφαρμοστούν επιτυχείς λύσεις για κοινά προβλήματα, καθώς και να γίνουν γνωστές οι ανάγκες άλλων περιφερειών και χωρών·

55.

λαμβάνει γνώση των πρώτων πρωτοβουλιών προώθησης «Ευρωπαϊκής εβδομάδας αθλητισμού» και τονίζει την ανάγκη να προβλεφθούν σε αυτό το πλαίσιο αθλήματα που να απευθύνονται συγκεκριμένα στα άτομα με αναπηρία και να εντάσσονται σε δραστηριότητες μαζικού αθλητισμού. Τονίζει δε την ανάγκη εξέτασης του ενδεχόμενου θέσπισης ετήσιας «Ευρωπαϊκής ημέρας αθλητισμού για άτομα με αναπηρία»·

56.

διαπιστώνει την έλλειψη συγκρίσιμων περιφερειακών δεδομένων στον τομέα και ζητεί την καθιέρωση διαδικασιών συλλογής αξιόπιστων δεδομένων. Προς τούτο, θα ήταν σκόπιμο, π.χ. να ζητηθεί ειδική έρευνα από το Ευρωβαρόμετρο σχετικά με τον αθλητισμό για άτομα με αναπηρία ή τουλάχιστον να συμπεριληφθούν πιο ειδικές σχετικές ερωτήσεις στις μελλοντικές έρευνες του Ευρωβαρομέτρου για τον αθλητισμό ή την αναπηρία·

57.

ενθαρρύνει θερμά τη δημιουργία ευρωπαϊκής ομάδας εμπειρογνωμόνων επί του θέματος, η οποία θα αναγνωρίζει τη διαφορετική αποστολή του τομέα και θα βασίζεται σε συνεισφορές από ευρύ φάσμα σχετικών φορέων. Αυτή η ομάδα εμπειρογνωμόνων θα μπορούσε να αναλάβει τις ακόλουθες δράσεις:

15.4.2014   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 114/33

1.

επιδοκιμάζει την αναθεώρηση των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας, καθώς και την πρόσφατη δημόσια διαβούλευση που διενήργησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο αυτής της αναθεώρησης·

2.

υπογραμμίζει ότι είναι σημαντικό η αναθεώρηση αυτή να ενταχθεί στο πλαίσιο (i) της μεταρρύθμισης της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), (ii) των διαπραγματεύσεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ), των λοιπών Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων (ΕΔΕΤ), καθώς και άλλων συναφών χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας, και (iii) του ευρύτερου θεματολογίου της ΓΔ Ανταγωνισμού για τον εκσυγχρονισμό των κρατικών ενισχύσεων·

3.

εκφράζει την ισχυρή υποστήριξή της στους γενικούς στόχους της μεταρρύθμισης της ΚΑΠ για στροφή προς τη βιώσιμη αλιεία και χαιρετίζει την πολιτική συμφωνία που επιτεύχθηκε σχετικά με αυτό το θέμα κατά την ιρλανδική Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ·

4.

επαναλαμβάνει ότι η μεταρρύθμιση των κανονισμών περί κρατικών ενισχύσεων στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας πρέπει να εφαρμοστεί με γνώμονα τη στήριξη και την πιο απρόσκοπτη υλοποίηση της μεταρρύθμισης της ΚΑΠ ως θεμελιώδους, βασικής αρχής· ομοίως, με τις διαπραγματεύσεις για το ΕΤΘΑ, θα πρέπει να εξασφαλιστεί ότι το Ταμείο αυτό αξιοποιείται για την επίτευξη των στόχων της ΚΑΠ·

5.

τονίζει με έμφαση ότι η βιωσιμότητα του τομέα της αλιείας συνεπάγεται τη μακροπρόθεσμη αποδοτικότητα και βιωσιμότητα των αλιευτικών αποθεμάτων στα ύδατα της ΕΕ και το οικονομικοκοινωνικό μέλλον των αλιευτικών κοινοτήτων σε ολόκληρη την ΕΕ, διαμορφώνοντας μια ισορροπία για την ανάπτυξη και των δύο πτυχών·

6.

εφιστά την προσοχή στο παράδοξο που αντιμετωπίζει η ΕΕ: από τη μια πλευρά διαπιστώνεται μεγάλη εξάρτηση από τις εισαγωγές αλιευτικών προϊόντων και προϊόντων υδατοκαλλιέργειας (περίπου το 60% της συνολικής κατανάλωσης) για να καλυφθούν η ζήτηση και οι προσδοκίες των ευρωπαίων καταναλωτών και, από την άλλη πλευρά, υπάρχει πραγματική ανάγκη να επανευρεθεί και τηρηθεί η μέγιστη βιώσιμη απόδοση (ΜΒΑ) των αλιευτικών αποθεμάτων της ΕΕ για να εξασφαλιστεί η διαθεσιμότητά τους για τις μελλοντικές γενιές. Στο πλαίσιο αυτό, υπενθυμίζεται ότι οι δραστηριότητες υδατοκαλλιέργειας συμβάλλουν στον εφοδιασμό με ένα ισοδύναμο προϊόν στον τομέα της θαλάσσιας αλιείας, και μάλιστα με βιώσιμο τρόπο και χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η διατήρηση των αλιευτικών πόρων· άλλωστε η υδατοκαλλιέργεια παρέχει υψηλά επίπεδα απασχόλησης και αποτελεί έτσι ένα πραγματικό δίχτυ κοινωνικής ασφάλειας σε περιόδους κρίσης·

7.

υπογραμμίζει τη σημασία της αποτελεσματικής στοχοθέτησης των ενισχύσεων έτσι ώστε οι μικρής κλίμακας αλιευτικοί στόλοι –οι οποίοι αποτελούν την πλειονότητα του συνολικού αλιευτικού στόλου της ΕΕ σε πλήθος σκαφών– να λαμβάνουν μέρος των κονδυλίων της ΚΑΠ και του ΕΤΘΑ ανάλογο με την αριθμητική τους παρουσία, εφόσον λειτουργούν βάσει βιώσιμων αλιευτικών πρακτικών·

8.

υπογραμμίζει ότι, για να επιτευχθεί η πιο αειφόρος χρήση των δημόσιων επιδοτήσεων στον τομέα της αλιείας, απαιτείται ισχυρή πολιτική βούληση και δράση σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης στην ΕΕ, όπως διαπιστώνεται από την αποτυχία των μεταρρυθμίσεων της ΚΑΠ το 2002 να υλοποιήσουν τους περιβαλλοντικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς στόχους που είχαν τεθεί και δεδομένου ότι μόνον το 22% των αλιευτικών αποθεμάτων βρίσκεται στη μέγιστη βιώσιμη απόδοση, το 35% υφίσταται υπερεκμετάλλευση και το 43% βρίσκεται εκτός ασφαλών βιολογικών ορίων (πηγή: μελέτη του Ινστιτούτου Ευρωπαϊκής Πολιτικής Περιβάλλοντος (ΙΕΠΠ) το 2011 για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο)·

9.

επισημαίνει ότι στην Ειδική Έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου αριθ. 12/2011 δηλώνεται ότι η πλεονάζουσα ικανότητα του αλιευτικού στόλου εξακολουθεί να αποτελεί μία από τις αιτίες της αποτυχίας της ΚΑΠ σε ό,τι αφορά τη διασφάλιση μιας βιώσιμης αλιευτικής δραστηριότητας·

10.

αναγνωρίζει ότι, για την επίτευξη του στόχου της βιωσιμότητας, απαιτούνται διαρθρωτικές αλλαγές και διαφοροποίηση στον τομέα της αλιείας, υπογραμμίζει δε ότι οι κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων και τα σχετικά μέτρα πρέπει να διευκολύνουν αυτές τις αλλαγές και να εστιαστούν ιδίως στην υποστήριξη της ανάπτυξης της ενδοχώριας οικονομίας (μεταποιητική βιομηχανία, αειφόρος υδατοκαλλιέργεια, τοπικές αγορές αλιείας, νέα προϊόντα, τοπικές αλυσίδες εφοδιασμού, κλπ.), των νέων και βιώσιμων μορφών αλιείας στις θάλασσες και τους ωκεανούς της Ευρώπης (επισημαίνοντας ιδίως τον ρόλο των στόλων παράκτιας αλιείας μικρής κλίμακας και παραδοσιακής αλιείας, αλλά προσδίδοντας επίσης προσοχή στη βελτίωση της επιλεκτικότητας, της ενεργειακής απόδοσης κλπ. από άλλα τμήματα του στόλου που συμβάλλουν στην παροχή των προϊόντων αλιείας στην ΕΕ, ειδικά εάν προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση), καθώς και των ευρύτερων κλάδων της θάλασσας και της υδατοκαλλιέργειας· οι κρατικές ενισχύσεις δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για την προώθηση μη βιώσιμων αλιευτικών πρακτικών·

11.

αναγνωρίζει την αξία και τη σημασία του αλιευτικού κλάδου για την ΕΕ, ενώ, ταυτόχρονα, σημειώνει την υψηλή συγκέντρωση απασχόλησης σε ορισμένα εδάφη και περιοχές της Ευρώπης όπως επίσης και τον αντίκτυπο που έχουν οι αναδιαρθρώσεις του τομέα της αλιείας στις κοινότητες των περιοχών αυτών·

12.

κατανοεί ότι οι πιέσεις που ασκούνται στις αγροτικές, στις παράκτιες και τις αλιευτικές κοινότητες είναι ιδιαίτερα έντονες στο πλαίσιο της τρέχουσας κοινωνικοοικονομικής κρίσης που διέρχεται η Ευρώπη, γεγονός που σημαίνει ότι η στοχευμένη στήριξη σε τοπικό επίπεδο είναι ζωτική για τη μακροπρόθεσμη ευημερία και βιωσιμότητα αυτών των κοινοτήτων·

13.

σημειώνει ότι ο τομέας της αλιείας, όπως και πολλοί άλλοι τομείς, λαμβάνει επιδοτήσεις και ότι αυτό συνιστά σημαντική πρόκληση — από άποψη υπερβολικής εξάρτησης από τη δημόσια χρηματοδότηση — αλλά, συγχρόνως, και μια ευκαιρία, καθότι παρέχει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στα κράτη μέλη και στις τοπικές και περιφερειακές κοινότητες τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν τους δημόσιους πόρους προκειμένου να δρομολογήσουν μείζονες μεταρρυθμίσεις στον κλάδο·

14.

επαναβεβαιώνει την ανάγκη να αξιοποιηθούν όσο το δυνατόν αποτελεσματικότερα όλοι οι διαθέσιμοι πόροι και ζητεί να δοθεί μεγάλη προτεραιότητα στην προετοιμασία των Συμφωνιών Εταιρικής Σχέσης και των μελλοντικών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων ούτως ώστε τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ) να στηρίξουν τις παράκτιες και τις αλιευτικές κοινότητες, με βάση ένα αναθεωρημένο ρυθμιστικό πλαίσιο για τις κρατικές ενισχύσεις, το οποίο να είναι ευαίσθητο και να ανταποκρίνεται στις οικονομικές ανάγκες αυτών των κοινοτήτων·

15.

ζητεί να υπάρξει ευελιξία στη χρήση των ΕΔΕΤ έτσι ώστε οι πόροι να διοχετεύονται στις αγροτικές, στις παράκτιες και τις αλιευτικές κοινότητες, καλεί δε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναλάβει σαφή δέσμευση όσον αφορά την αναθεώρηση των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων έτσι ώστε οι κανόνες αυτοί να διευκολύνουν παρά να παρεμποδίσουν την υλοποίηση του προαναφερόμενου στόχου·

16.

υποστηρίζει ότι οι πόροι αυτοί, αν διοχετευτούν αποτελεσματικά και αποδοτικά, μπορούν να προσφέρουν τη δυνατότητα μετασχηματισμού των κλάδων της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ και να προωθήσουν την ανάπτυξη ενός αειφόρου τομέα αλιείας και υδατοκαλλιέργειας, ανταποκρινόμενοι ταυτόχρονα στις ευρύτερες προσδοκίες της Στρατηγικής Γαλάζιας Ανάπτυξης για ενίσχυση της θαλάσσιας οικονομίας και της οικονομίας του κλάδου της υδατοκαλλιέργειας καθώς και των δεσμών τους με τη χερσαία οικονομία· παράλληλα, ενισχύεται η αξία των προϊόντων αλιείας με την ανάπτυξη της εγχώριας οικονομίας, των τοπικών αγορών και των καινοτόμων προϊόντων αλλά και η ευαισθητοποίηση των καταναλωτών (ιδίως όσον αφορά πτυχές όπως η βραχεία αλυσίδα εφοδιασμού, η εποχικότητα και τα χαρακτηριστικά του προϊόντος, κλπ.)·

17.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα κράτη μέλη και άλλες δημόσιες αρχές σε ολόκληρη την Ευρώπη να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία και να αξιοποιήσουν την περίοδο 2014-2020 για την προώθηση ουσιαστικών αλλαγών·

18.

υπογραμμίζει ότι οι κανόνες de minimis (ενισχύσεις ήσσονος σημασίας) και οι κανονισμοί απαλλαγής κατά κατηγορία δεν παρουσιάζουν την πλήρη εικόνα των επιδοτήσεων που διατίθενται στον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας, δεδομένου ότι τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα να εφαρμόσουν «κοινοποιηθέντα» καθεστώτα ενισχύσεων (για τα οποία απαιτείται προέγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή)·

19.

επισημαίνει ότι ο τομέας της αλιείας επωφελείται επίσης από φορολογικές απαλλαγές στα καύσιμα, γεγονός που συνεπάγεται άμεσο όφελος σε ό,τι αφορά το λειτουργικό κόστος των αλιευτικών σκαφών, το οποίο εκτιμάται σε 1,5 δις ευρώ ετησίως στην ΕΕ· συγχρόνως, οι ενισχύσεις ήσσονος σημασίας (de minimis) επιτρέπουν τη χορήγηση επιδοτήσεων για τα καύσιμα των σκαφών·

20.

εφιστά την προσοχή σε μια μελέτη που εκπονήθηκε το 2009 για λογαριασμό της Γενικής Διεύθυνση Θαλάσσιας Πολιτικής και Αλιείας, όπου εκτιμάται ότι είναι διαθέσιμα περίπου 718 εκατομμύρια ευρώ δυνάμει του κανονισμού για τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας (de minimis), μολονότι είναι δύσκολο να υπάρξει πρόσβαση σε πραγματικά αριθμητικά στοιχεία λόγω έλλειψης αποτελεσματικής παρακολούθησης σε επίπεδο ΕΕ· επίσης, εκτιμάται ότι διατίθενται στον αλιευτικό τομέα επιπλέον 8 εκατομμύρια ευρώ ετησίως βάσει του κανονισμού απαλλαγής κατά κατηγορία·

21.

σημειώνει ότι στη μελέτη του 2009 που εκπονήθηκε για τη ΓΔ Θαλάσσιας Πολιτικής και Αλιείας αναδεικνύεται επίσης μια σειρά κινδύνων σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού για τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας (de minimis), όπως: (i) οι δυνητικές αρνητικές επιπτώσεις στη χρήση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Αλιείας (ΕΤΑ) σε κράτη μέλη όπου δόθηκε προτεραιότητα στις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας (de minimis), (ii) ο ενδεχόμενος στρεβλωτικός αντίκτυπος της μεταβλητότητας που εφαρμόζουν διάφορα κράτη μέλη στη χρήση των de minimis ενισχύσεων και (iii) ο κίνδυνος οι de minimis ενισχύσεις να χρησιμοποιηθούν για να διατηρηθεί η λειτουργία των αλιευτικών σκαφών, αντίθετα προς τους ευρύτερους μεταρρυθμιστικούς στόχους με τους οποίους επιδιώκεται η μείωση του μεγέθους και της κλίμακας του αλιευτικού στόλου·

22.

επιδοκιμάζει τη διαφάνεια που προσδίδει στις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας (de minimis) η συμπερίληψη των σχετικών δεδομένων στις ετήσιες εκθέσεις των κρατών μελών ως σημαντικού παράγοντα για τη διασφάλιση της διαφάνειας του συστήματος·

23.

αναγνωρίζει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να εξισορροπήσει τις προσπάθειες που καταβάλλει για μείωση της γραφειοκρατίας και να κωδικοποιήσει τις απαιτήσεις παρακολούθησης, εξασφαλίζοντας συγχρόνως επαρκή διαφάνεια και έλεγχο, και επαναλαμβάνει ότι οι γενικοί στόχοι των μεταρρυθμίσεων της ΚΑΠ δικαιολογούν επαρκώς την ανάγκη για στενή και διαφανή παρακολούθηση της χρήσης των κρατικών ενισχύσεων στον συγκεκριμένο τομέα

24.

αναγνωρίζει ότι, επί του παρόντος, ζητείται να αυξηθούν τα όρια των ενισχύσεων ήσσονος σημασίας (30 000 ευρώ σε μία επιχείρηση για περίοδο τριών οικονομικών ετών), ούτως ώστε να δοθεί στις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές μεγαλύτερη ευελιξία στη στήριξη των παρεμβάσεων στο τοπικό επίπεδο, οι οποίες θεωρούνται εξαιρετικά σημαντικές, δεδομένης της υψηλής συγκέντρωσης αλιευτικών δραστηριοτήτων σε ορισμένες περιφέρειες και κοινότητες. Επίσης, αντιλαμβάνεται ότι κάθε αναθεώρηση του ορίου των υφιστάμενων ενισχύσεων ήσσονος σημασίας πρέπει να λαμβάνει υπόψη την ανάγκη επίδειξης σεβασμού στον ανταγωνισμό και την ενιαία αγορά·

25.

θεωρεί, ωστόσο, ότι, με την αύξηση των ορίων de minimis, υπάρχει κίνδυνος να επεκταθούν τα περιθώρια στήριξης των μη βιώσιμων αλιευτικών πρακτικών, γεγονός που μπορεί να υπονομεύσει τον συνολικό στόχο των μεταρρυθμίσεων της ΚΑΠ για επίτευξη βιώσιμης αλιείας σε ολόκληρη την ΕΕ· είναι όμως δυνατόν να αποφευχθεί ο κίνδυνος σε συγκεκριμένες περιπτώσεις και σε εθνικό επίπεδο όταν η έλλειψη βιωσιμότητας προκαλείται από αίτια άσχετα με τον κλάδο της αλιείας ή της υδατοκαλλιέργειας·

26.

καλεί, συνεπώς, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην εκτίμηση αντικτύπου που θα εκπονήσει για τους αναθεωρημένους κανονισμούς και στο πλαίσιο της αξιολόγησης των απαντήσεων που θα ληφθούν κατά τη διαβούλευση, να προβεί σε λεπτομερή ανάλυση του δυνητικού αντικτύπου (στην υλοποίηση των ευρύτερων μεταρρυθμίσεων της ΚΑΠ) (i) της διατήρησης των υφιστάμενων ορίων de minimis για τον αλιευτικό τομέα, (ii) της αύξησης των ορίων de minimis και (iii) της μείωσης ή της πλήρους κατάργησης των ορίων de minimis·

27.

υποστηρίζει ότι στην προτεινόμενη εκτίμηση αντικτύπου θα πρέπει επίσης να εξεταστεί ο ρόλος που διαδραματίζουν τα μέτρα των ενισχύσεων de minimis στο πλαίσιο της ευρύτερης δέσμης δημοσίων παρεμβάσεων στον αλιευτικό τομέα, ιδίως όσον αφορά τον τρόπο αντιμετώπισης των «κενών» στη χορήγηση κονδυλίων που δεν μπορούν να καλυφθούν από το νέο ΕΤΘΑ, τον γενικό κανονισμό απαλλαγής κατά κατηγορία για τον τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας και τα κοινοποιηθέντα καθεστώτα ενισχύσεων που εφαρμόζονται στον συγκεκριμένο τομέα·

28.

υπογραμμίζει την ανάγκη αποτελεσματικότερης χρήσης του Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ) κατά την περίοδο 2014-2020 σε σύγκριση με την έως σήμερα χρήση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Αλιείας (ΕΤΑ), λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι το ΕΤΘΑ αποτελεί μείζονα χρηματοδοτικό μηχανισμό μέσω του οποίου οι πιστώσεις μπορούν να διοχετευθούν στους τομείς της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας για την υλοποίηση των συνολικών στόχων των μεταρρυθμίσεων της ΚΑΠ·

29.

θεωρεί σκόπιμο να διερευνηθεί η δυνατότητα αφαίρεσης της χρηματοδοτικής στήριξης που διοχετεύεται στη μεταποίηση και την εμπορική προώθηση των προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας από τους τομεακούς κανονισμούς de minimis και απαλλαγής κατά κατηγορία και συμπερίληψής της στους γενικούς κανονισμούς de minimis και απαλλαγής κατά κατηγορία·

30.

πιστεύει ότι μια τέτοια μετατόπιση εντάσσεται στη λογική του στόχου που θέτει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ανάπτυξη ενός πιο εμπορευματοποιημένου τομέα αλιείας και υδατοκαλλιέργειας που να εστιάζεται στις επιχειρήσεις, και την αναζήτηση τρόπων ενίσχυσης της προστιθέμενης αξίας των αλιευτικών προϊόντων και ανάπτυξης αλυσίδων εφοδιασμού, της ευρύτερης εγχώρια οικονομία, καθώς και νέων, καινοτόμων προσεγγίσεων·

31.

επισημαίνει ότι η μετατόπιση της χρηματοδοτικής στήριξης που διατίθεται για τις εγχώριες δραστηριότητες του τομέα μεταποίησης της βιώσιμης αλιείας και υδατοκαλλιέργειας στον γενικό κανονισμό de minimis θα επιτρέψει να εφαρμοστούν σε τέτοιου είδους δράσεις υψηλότερα όρια παρέμβασης από εκείνα που προβλέπει ο ισχύων κανονισμός (επί του παρόντος 200 000 ευρώ) και, με αυτόν τον τρόπο, να υπερκεραστούν τα εμπόδια για επενδύσεις στην εγχώρια οικονομία, συμβάλλοντας παράλληλα στην εκπλήρωση του επιδιωκόμενου στόχου της μεγιστοποίησης της δυνητικής «προστιθέμενης αξίας» των αλιευτικών προϊόντων για τις τοπικές αλιευτικές κοινότητες·

32.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συνυπολογίσει αυτή την παράμετρο στην αναθεώρηση των κανονισμών περί κρατικών ενισχύσεων στους τομείς της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας και, ειδικότερα, να αξιολογήσει τα δυνητικά οικονομικά οφέλη που θα μπορούσε να αποφέρει μια τέτοια προσέγγιση στην εγχώρια οικονομία και στις αλιευτικές κοινότητες· συγχρόνως, κρίνεται σκόπιμο να εκτιμήσει η Επιτροπή τον βαθμό στον οποίο μια τέτοια μεταβολή θα μπορούσε να οδηγήσει σε «ακούσιες συνέπειες», για παράδειγμα σε επέκταση των μη βιώσιμων αλιευτικών πρακτικών·

33.

προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να επανεξετάσει τον κατάλογο των μέτρων ενίσχυσης που περιέχονται στον κανονισμό απαλλαγής κατά κατηγορία έτσι ώστε αυτά να συνάδουν με τη μεταρρύθμιση της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής και να μην υπάρχουν περιθώρια στήριξης μη βιώσιμων αλιευτικών πρακτικών ούτε μέσω των κανονισμών περί κρατικών ενισχύσεων, αλλά ούτε μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ)·

34.

υπογραμμίζει το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού απαλλαγής κατά κατηγορία, ο οποίος προωθεί τη στήριξη μιας σειράς υδατοπεριβαλλοντικών μέτρων και μέτρων διαφύλαξης, συνιστά δε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διατηρήσει και να επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής αυτού του κανονισμού, ούτως ώστε να ενθαρρυνθούν οι επενδύσεις που στοχεύουν στην προστασία, στη διαφύλαξη και στη βελτίωση του θαλάσσιου και υδρόβιου περιβάλλοντος, συμπεριλαμβανομένης της στήριξης της θαλάσσιας έρευνας και της έρευνας στον τομέα της υδατοκαλλιέργειας, της συλλογής δεδομένων και της στήριξης του κλάδου σε συγκεκριμένες περιπτώσεις και σε εθνικό επίπεδο όταν η έλλειψη βιωσιμότητας προκαλείται από αίτια άσχετα με τον κλάδο της αλιείας ή της υδατοκαλλιέργειας, κλπ·

35.

καλεί τα κράτη μέλη, τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές, καθώς και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς να αξιοποιήσουν δημιουργικά τις δυνατότητες που παρέχουν οι υπό εξέταση κανονισμοί (και το ΕΤΘΑ), ώστε να εξασφαλιστεί η βέλτιστη εφαρμογή των μέτρων που ενισχύουν τη βιωσιμότητα του αλιευτικού τομέα, της υδατοκαλλιέργειας, του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των παράκτιων κοινοτήτων·

15.4.2014   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 114/37

1.

επικροτεί την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τις στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές για τη βιώσιμη ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ, τονίζοντας ότι θα πρέπει να θεωρείται στρατηγικής σημασίας η παραγωγή από υδατοκαλλιέργειες (όπως και οι άλλες παραγωγές του πρωτογενούς τομέα) προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι μελλοντικές προκλήσεις στους τομείς των τροφίμων, των φυσικών πόρων και της περιφερειακής ανάπτυξης·

2.

επαναλαμβάνει τη σημασία της γαλάζιας ανάπτυξης και την απόλυτη ανάγκη μιας στρατηγικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο υπέρ της βιώσιμης ανάπτυξης της υδατοκαλλιέργειας, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της απασχόλησης και της αύξησης της παραγωγικότητας του τομέα, σύμφωνα με την στρατηγική «Ευρώπη 2020» για την ανάκαμψη της οικονομίας στην ΕΕ·

3.

ζητεί βασικός στόχος των κατευθυντήριων γραμμών να είναι η μείωση της παράνομης, λαθραίας και άναρχης αλιείας μέσω μιας προσέγγισης πολυεπίπεδης διακυβέρνησης·

4.

υπενθυμίζει ότι έχει υποστηρίξει το θέμα της υδατοκαλλιέργειας σε μια σειρά από προγενέστερες γνωμοδοτήσεις της, ζητώντας η πολιτική αυτή να αναγνωρίζεται ως αυτούσια πολιτική, να χρηματοδοτείται και να προωθείται επαρκώς, ώστε να καταστεί μια ισχυρή εναλλακτική λύση στην παραδοσιακή αλιεία –για τον λόγο αυτό, η ΕτΠ θα πρέπει να αναγνωριστεί ως βασικός εταίρος στην προώθηση αυτής της πολιτικής·

5.

εφιστά την προσοχή στις εκτιμήσεις του FAO σύμφωνα με τις οποίες σήμερα το 47% του συνόλου των ιχθύων που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση προέρχεται από την υδατοκαλλιέργεια και εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η παραγωγή της ευρωπαϊκής υδατοκαλλιέργειας αντιπροσωπεύει μόνο το 2,3% σε όγκο και το 4% όσον αφορά την αξία σε παγκόσμια κλίμακα (1)·

6.

εκφράζει την έντονη ενησυχία της για το γεγονός ότι η Ευρώπη, η οποία κατείχε ηγετική θέση στην παραγωγή εκτρεφόμενων ιχθύων, χρειάζεται τώρα να εισάγει πάνω από το 60% των προϊόντων υδατοκαλλιέργειας, ενώ είναι απόλυτα ικανή να παράγει την τροφή αυτή στο έδαφος της Ένωσης, παρέχοντας θέσεις εργασίας στους πολίτες της και τηρώντας τα υψηλότερα πρότυπα·

7.

αναγνωρίζει την ανάγκη ανάπτυξης του δυναμικού της υδατοκαλλιέργειας ώστε αυτός ο στάσιμος τομέας να εξελιχθεί σε ένα ανθηρό κλάδο της οικονομίας·

8.

εκφράζει την ικανοποίησή της διότι έχει αναγνωριστεί η ανάγκη να μειωθεί η διαφορά μεταξύ του επιπέδου κατανάλωσης των προϊόντων της θάλασσας στην ΕΕ και του όγκου των αλιευμάτων που προέρχονται από αλιευτικές δραστηριότητες στην ΕΕ, καθώς επίσης και ο ρόλος που πρέπει να διαδραματίζει ο τομέας της υδατοκαλλιέργειας για την επίτευξη αυτού του στόχου·

9.

τονίζει ότι η βιωσιμότητα της ανάπτυξης έχει καταστεί, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, απαραίτητη προϋπόθεση κάθε είδους κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης και πρέπει να τύχει πολιτικής δέσμευσης και χορήγησης πόρων σε όλους τους τομείς·

10.

πιστεύει ότι η βιώσιμη ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας είναι στρατηγικής σημασίας, δεδομένου του άμεσου ενδιαφέροντος όλων των περιφερειών και των τοπικών κοινοτήτων (ακόμη και μη θαλάσσιων) και της αλληλεξάρτησης των πολιτικών για το περιβάλλον, της ποιότητας των υδάτων (θαλάσσιων και εσωτερικών) και της οικονομικής επίδοσης του τομέα·

11.

υπενθυμίζει ότι η ευρωπαϊκή υδατοκαλλιέργεια δεν συνιστά ομοιογενή τομέα, αλλά χαρακτηρίζεται από ένα ετερογενές σύνολο τεχνικών εκτροφής, μεταξύ των οποίων συστήματα κλειστού και ανοικτού κυκλώματος, εκτατικά ή εντατικά, ότι πραγματοποιείται στην ξηρά, σε λίμνες, έλη, κοιλάδες και λεκάνες, είτε κοντά στην ακτή είτε σε ανοικτή θάλασσα, και καλύπτει την εκτροφή ιχθύων γλυκού και θαλασσινού νερού και οστρακοειδών, εκτεινόμενη από τα κρύα νερά της Σκανδιναβίας έως τις θερμές θάλασσες της νότιας Ευρώπης. Αλλά ανεξάρτητα από τις διαφορές αυτές, η ευρωπαϊκή υδατοκαλλιέργεια πρέπει να υποστηριχθεί προκειμένου να καταστεί ένας ανταγωνιστικός οικονομικός τομέας υψηλής αξίας, καθώς και πηγή απασχόλησης, τεχνογνωσίας και υπερηφάνειας σε τοπικό επίπεδο·

12.

αναγνωρίζει την ανάγκη μιας εκστρατείας επικοινωνίας που να αξιοποιεί αυτόν τον πλούτο και την ποικιλομορφία και προτείνει μεγαλύτερη διαφάνεια ακόμη και στη σήμανση των προϊόντων της υδατοκαλλιέργειας, ώστε να καθίσταται δυνατή η διάκριση των προϊόντων που προέρχονται από εντατική εκτροφή από τα προϊόντα που προέρχονται από εκτροφές που σέβονται περισσότερο τις φυσικές συνθήκες (π.χ. κλωβοί ανοιχτής θαλάσσης κλπ.)·

13.

εκτιμά ότι η ΕΕ πρέπει να αναλάβει ρόλο καθοδήγησης στην ανάπτυξη οικολογικών και βιώσιμων μεθόδων ιχθυοκαλλιέργειας, ανοίγοντας το δρόμο για την «γαλάζια επανάσταση» μέσω της χρήσης τεχνολογιών και καινοτόμων συστημάτων παραγωγής, εκτροφής, επώασης και αλίευσης που έχουν αναπτυχθεί στο εσωτερικό της Ένωσης·

14.

συμμερίζεται την ανησυχία όσον αφορά την στασιμότητα της υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ, η οποία εξακολουθεί να μην επωφελείται επαρκώς από το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που αντιπροσωπεύει η υψηλή ποιότητα και η ασφάλεια των ευρωπαϊκών προϊόντων ιχθυοκαλλιέργειας·

15.

συνιστά να διατηρήσει η ΕΕ στο μέγιστο επίπεδο τους ελέγχους εγγύησης ακόμη και των εισαγόμενων προϊόντων υδατοκαλλιέργειας, τα οποία συχνά αποτελούν την πρώτη ύλη για περαιτέρω επεξεργασία από τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και να εξασφαλίσει ένα τυποποιημένο πλαίσιο υγιεινών και υγειονομικών, εργασιακών και περιβαλλοντικών όρων τόσο για τα εισαγόμενα προϊόντα όσο και για τα προϊόντα «Made in the EU»·

16.

εφιστά την προσοχή στις θετικές οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις που μπορεί να προκύψουν από τη συνεχιζόμενη στον χρόνο ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας (και των παραγωγικών κλάδων που συνδέονται με αυτήν), δεδομένης της δυνατότητας ικανοποίησης του αυξανόμενου ποσοστού της εγχώριας ζήτησης, που σήμερα καλύπτεται από εισαγωγές, και της προώθησης των διαδικασιών αύξησης των θέσεων εργασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση·

17.

επικροτεί τη δέσμευση που δείχνει η Επιτροπή όσον αφορά την προώθηση μιας διαδικασίας εθελοντικής συνεργασίας, με τη συμμετοχή των κρατών μελών, κατά την εκπόνηση των πολυετών εθνικών στρατηγικών σχεδίων· συνιστά, όμως, η κατάρτιση δεικτών για τη μέτρηση της προόδου να μην οδηγήσει σε πρόσθετη γραφειοκρατική επιβάρυνση για τις επιχειρήσεις και τις τοπικές αρχές·

18.

εκφράζει τη λύπη της για την απουσία αναφοράς στο ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης της υδατοκαλλιέργειας, προωθώντας, για παράδειγμα, τη γνώση για τα προϊόντα υδατοκαλλιέργειας με προγράμματα ενημέρωσης στα σχολεία και παροτρύνοντας την κατανάλωση τοπικών και εποχιακών προϊόντων (βραχεία αλυσίδα)·

19.

συνιστά να ενισχυθεί η συμβολή των περιφερειών, οι οποίες σε ορισμένα κράτη μέλη έχουν αρμοδιότητα στον τομέα της οικονομικής ανάπτυξης, στο πλαίσιο του προτεινόμενου γνωμοδοτικού συμβουλίου υδατοκαλλιέργειας·

20.

συμφωνεί με τη σπουδαιότητα που μπορεί να έχει, για τη βιώσιμη ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας, η τήρηση της ενωσιακής νομοθεσίας για το περιβάλλον, τη δημόσια υγεία, την προστασία των καταναλωτών και την περιβαλλοντική αειφορία, βάσει της οποίας πρέπει να σχεδιάζονται και να τίθενται οι κοινοί στόχοι των πολυετών εθνικών στρατηγικών σχεδίων·

21.

συμφωνεί επίσης με την ανάγκη να διευκολυνθεί στο μέγιστο η εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας σχετικά με το περιβάλλον χωρίς την επιβολή άσκοπων επιβαρύνσεων στους φορείς της αλυσίδας εφοδιασμού· εν προκειμένω μπορεί να είναι καθοριστικής σημασίας η τεχνογνωσία των ίδιων των παραγωγών, των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στο πλαίσιο του γνωμοδοτικού συμβουλίου υδατοκαλλιέργειας·

22.

τονίζει τη σημασία που είχαν οι διαβουλεύσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη και ελπίζει οι εν λόγω διαβουλεύσεις να μπορούν να επαναληφθούν μέχρι τα τέλη του 2017, με την ευκαιρία της προβλεπόμενης ενδιάμεσης επανεξέτασης των εθνικών σχεδίων·

23.

συμμερίζεται τις προτεραιότητες που έχει θέσει η Επιτροπή όσον αφορά τις προκλήσεις και τις αντίστοιχες κατευθυντήριες γραμμές, με επίκεντρο την ανάγκη για: α) μείωση των διοικητικών δαπανών· β) διευκόλυνση της πρόσβασης στο χώρο και στα ύδατα· γ) ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του τομέα· και δ) εξασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού μέσω της αξιοποίησης των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων που παρέχει η υδατοκαλλιέργεια της ΕΕ·

24.

υπενθυμίζει ότι πάνω από το 90% των δραστηριοτήτων υδατοκαλλιέργειας πραγματοποιούνται από μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, τα συνολικά έσοδα των οποίων, καθώς και η βιώσιμη ανάπτυξή τους, εξαρτώνται από τη διαφάνεια, από αποτελεσματικές διοικητικές διαδικασίες και από την προβλεψιμότητα. Χωρίς σαφές πλαίσιο οι οικονομικοί φορείς αδυνατούν πράγματι να κάνουν συνειδητές επιλογές προκειμένου να επενδύσουν και να επεκτείνουν τις επιχειρήσεις τους, να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας και να αυξήσουν την παραγωγή·

25.

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι τα εμπόδια για τη δημιουργία νέων εγκαταστάσεων υδατοκαλλιέργειας, που είχαν ήδη επισημανθεί στην ανακοίνωση του 2002 και στη σχετική γνωμοδότηση της ΕτΠ, όχι μόνο εξακολουθούν να υπάρχουν, αλλά εμποδίζουν ακόμη περισσότερο την πρόσβαση σε αυτήν την εμπορική δραστηριότητα. Η αποτρεπτική μέση διάρκεια των 2-3 ετών της διαδικασίας που απαιτείται για τη δημιουργία μιας νέας επιχείρησης υδατοκαλλιέργειας (σε σύγκριση με τους μόλις 6 μήνες που απαιτούνται στη Νορβηγία, κορυφαίο παραγωγό της Ευρώπης στον τομέα αυτό) αποθαρρύνει πολλούς εν δυνάμει επιχειρηματίες και θέτει το σύνολο της ΕΕ σε μειονεκτική θέση έναντι των ανταγωνιστών της σε παγκόσμια κλίμακα. Μια νομοθεσία που να μειώνει τη μέση διάρκεια και τις διαφορές μεταξύ των διαφόρων κρατών μελών κρίνεται ολοένα και περισσότερο αναγκαία·

26.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να λάβει υπόψη της τη μέγιστη βιώσιμη απόδοση κατά την εκπόνηση των στρατηγικών κατευθυντήριων γραμμών της·

27.

συμφωνεί με την πρόταση να συνεργάζεται η Επιτροπή, στη βάση των στοιχείων που έχουν συλλέξει τα κράτη μέλη, με τις αρμόδιες αρχές προκειμένου να εντοπίσει τις βέλτιστες πρακτικές και να επιτύχει περιθώρια βελτίωσης όσον αφορά την διοικητική αποτελεσματικότητα· επιπλέον· εξάλλου, η προσέγγιση αυτή θα πρέπει να εφαρμοστεί και στις διαδικασίες που αφορούν την παροχή των κοινοτικών συνεισφορών σε επιχειρήσεις υδατοκαλλιέργειας·

28.

υπενθυμίζει ότι στην Ευρώπη, η έκδοση αδειών για τα ιχθυοτροφεία και τη στήριξη των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων υδατοκαλλιέργειας που δραστηριοποιούνται στον τομέα είναι συχνά αρμοδιότητα των τοπικών και των περιφερειακών αρχών. Λόγω των αυστηρών περιβαλλοντικών νόμων, της πίεσης των περιβαλλοντικών ΜΚΟ και της τουριστικής βιομηχανίας, αφενός, και της οικονομικής παρακμής της παραδοσιακής αλιείας και της αυξανόμενης ανεργίας, αφετέρου, οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές μόνο οφέλη θα μπορούσαν από σαφείς κατευθυντήριες γραμμές για τη βιώσιμη ανάπτυξη της ευρωπαϊκής υδατοκαλλιέργειας·

29.

επισημαίνει ότι, ακόμη και όσον αφορά την προώθηση των ορθών διοικητικών πρακτικών, οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές μπορούν να συμβάλουν σημαντικά παρέχοντας τις πληροφορίες που κατέχουν και τις οποίες τα κράτη μέλη καλούνται να συλλέξουν έως το τέλος του 2013·

30.

επισημαίνει ότι η υδατοκαλλιέργεια τείνει να εμφανίζεται ολοένα και πιο ευάλωτη από την αλιεία όσον αφορά τη ρύπανση και ότι είναι σημαντικό να ενθαρρυνθούν τα κράτη μέλη να προβλέψουν «χάρτες κινδύνων» και «χάρτες αντικτύπου» με αντικείμενο τις εσωτερικές περιοχές, τα χωρικά ύδατα και την παράκτια ζώνη· αυτοί οι χάρτες θα μπορούσαν να διαβιβάζονται στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Ασφάλειας της Ναυσιπλοΐας και θα πρέπει να περιλαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με τις υποδομές και τις λειτουργίες χρήσης που έχουν πιθανόν επιπτώσεις στην ποιότητα των υδάτων, με τα σε εξέλιξη μέτρα άμβλυνσης, με τις εκστρατείες παρακολούθησης, με τα νέα μεγάλα έργα κλπ.·

31.

αναγνωρίζει ότι ο τομέας της υδατοκαλλιέργειας θα ωφεληθεί από τον συντονισμένο χωροταξικό σχεδιασμό, που είναι απαραίτητος και στον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών προκειμένου να μειωθούν οι συγκρούσεις μεταξύ λειτουργικών χρήσεων που επικαλύπτονται και να αυξηθεί η βιωσιμότητά τους, να μειωθεί η αβεβαιότητα, να διευκολυνθούν οι επενδύσεις και να επιταχυνθεί η ανάπτυξη επιχειρήσεων υδατοκαλλιέργειας·

32.

συνιστά να αξιοποιηθεί στο έπακρο η δυνατότητα συμμετοχής των CAG (παράκτιων ομάδων δράσης) στη φάση του χωροταξικού σχεδιασμού. Πράγματι, οι ομάδες αυτές καθιστούν δυνατή τη συμμετοχή της περιφέρειας στον προγραμματισμό και στη διαχείριση των πόρων, ενεργώντας ως εκπρόσωποι ενός μεγάλου αριθμού τοπικών φορέων·

33.

τονίζει τη σημασία της συνεργασίας υδατοκαλλιέργειας και αλιείας, η ανάπτυξη των οποίων βάσει συνεργιών οδηγεί σε ευεργετικά αποτελέσματα για τις επιχειρήσεις, τις παράκτιες και τις νησιωτικές κοινότητες, δεδομένου ότι οι μονάδες επεξεργασίας που εγκαταλείπουν την αλιεία θα μπορούσαν να απορροφηθούν από έναν αναπτυσσόμενο τομέα υδατοκαλλιέργειας –επίσης εάν η συνεργασία μεταξύ της υδατοκαλλιέργειας, της μεταποίησης και της εμπορικής δραστηριότητας, αναπτυχθεί με συντονισμό, μπορεί να δημιουργήσει προστιθέμενη αξία για τα προϊόντα υδατοκαλλιέργειας·

34.

καλεί την Επιτροπή να ζητήσει από τα κράτη μέλη, κατά την εκπόνηση των πολυετών εθνικών στρατηγικών σχεδίων, να μελετούν σε βάθος τις επιπτώσεις που υφίστανται οι επιχειρήσεις υδατοκαλλιέργειας που δραστηριοποιούνται στην παράκτια ζώνη, όσον αφορά τα κριτήρια για την άμβλυνση των επιπτώσεων και τα αντισταθμιστικά μέτρα από τα οποία μπορούν να επωφεληθούν·

35.

συμφωνεί ότι έχει σημασία η αναγνώριση των πλέον κατάλληλων περιοχών για υδατοκαλλιέργεια γλυκών υδάτων, ελπίζοντας ότι μεταξύ των εθνικών ορθών πρακτικών που πρέπει να εντοπιστούν από τα κράτη μέλη θα υπάρχουν και ορισμένες με αντικείμενο την υδατοκαλλιέργεια γλυκών υδάτων·

36.

συμφωνεί με τη δυνατότητα μείωσης του διοικητικού φόρτου για τους επιχειρηματίες με την αξιολόγηση, κατά τη διαδικασία του χωροταξικού σχεδιασμού, του θέματος των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των επιχειρήσεων υδατοκαλλιέργειας·

37.

επιθυμεί, στο εσωτερικό των στρατηγικών κατευθυντήριων γραμμών, να υπάρχει αναφορά στη σημασία της αξιοποίησης των υφάλμυρων υδάτων (κοιλάδες και λιμνοθάλασσες), στο πλαίσιο του συντονισμένου χωροταξικού σχεδιασμού της παράκτιας ζώνης, τα οποία μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην κοινωνικοοικονομική κατάσταση, σε περίοδο κρίσης, καθώς και στην αύξηση της παραγωγής προϊόντων υδατοκαλλιέργειας της ΕΕ·

38.

συμφωνεί ότι ενδεχομένως θα υπάρξουν θετικές επιπτώσεις για τις επιχειρήσεις υδατοκαλλιέργειας από μια αποτελεσματικότερη οργάνωση της αγοράς και από πιο δομημένες οργανώσεις παραγωγών·

39.

καλεί την Επιτροπή να συνεχίσει την άμεση διαβούλευση με τις οργανώσεις παραγωγών που δραστηριοποιούνται στον τομέα της υδατοκαλλιέργειας με στόχο τον εντοπισμό των κυριότερων εμποδίων στην ανάπτυξη που αντιμετωπίζουν οι εν λόγω οργανώσεις, καθώς και των ενδεχόμενων μηχανισμών επίλυσης·

40.

αναγνωρίζει ότι τα σχέδια παραγωγής και εμπορίας, που καταρτίζουν οι οργανώσεις παραγωγών, αποτελούν βασικά εργαλεία για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων υδατοκαλλιέργειας (από κοινού με τις τομεακές συμφωνίες, τις διεπαγγελματικές συμφωνίες και τις πολιτικές για το σήμα), καθώς και για την παροχή ικανοποιητικών απαντήσεων στις αυξανόμενες προσδοκίες των καταναλωτών σχετικά με την ποιότητα και την ποικιλία των τροφίμων·

41.

υπογραμμίζει τον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές και οι υπηρεσίες τους (που επιδίδονται στην έρευνα και τις δοκιμές) τόσο για την προώθηση της αγοραστραφούς έρευνας, της καινοτομίας και της μεταφοράς γνώσης, όσο και για την παροχή συνδρομής στα κράτη μέλη για την ενίσχυση και την υλοποίηση συνεργιών μεταξύ των διαφόρων εθνικών ερευνητικών προγραμμάτων·

42.

παροτρύνει την Επιτροπή να επιστήσει ιδιαιτέρως την προσοχή στο σοβαρότατο πρόβλημα που αποτελεί για την εκτατική υδατοκαλλιέργεια και τη βιοποικιλότητα η απειλή των ιχθυοβόρων πτηνών και άλλων ιχθυοβόρων ειδών (π.χ. ευρωπαϊκή βίδρα), και να αξιολογήσει την αποτελεσματικότητα των διατάξεων παρέκκλισης των οποίων ενδεχομένως κάνουν χρήση τα κράτη μέλη βάσει της οδηγίας για τη διατήρηση των πτηνών και των οικοτόπων τους· υποστηρίζει, επιπροσθέτως, ότι θα πρέπει επίσης να εξετάζεται άμεσα αν η αυστηρή προστασία των ιχθυοβόρων και άλλων «προβληματικών ειδών» σε συγκεκριμένες περιοχές εξακολουθεί να είναι απολύτως συμβατή με το κοινοτικό δίκαιο, προκειμένου να είναι σε θέση εύκολα να δικαιολογήσει, βάσει των τροποποιημένων ταξινομήσεων, τις αναγκαίες παρεκκλίσεις στα κράτη μέλη·

43.

επικροτεί την υποστήριξη και ανάπτυξη προγραμμάτων εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης προσαρμοσμένων στις ανάγκες της αγοράς της υδατοκαλλιέργειας, εκ μέρους των κρατών μελών και των περιφερειακών και των τοπικών αρχών, που θα πρέπει να κληθούν να παράσχουν στοιχεία για την τρέχουσα προσφορά και για τις επιδιωκόμενες γραμμές ανάπτυξης·

44.

θεωρεί ότι, όσον αφορά τη μεταφορά γνώσεων, βέλτιστων πρακτικών και καινοτομιών, η Επιτροπή μπορεί να δράσει είτε προβαίνοντας στη δημιουργία του προβλεπόμενου ευρωπαϊκού παρατηρητηρίου των αγορών, είτε ενθαρρύνοντας τα κράτη μέλη να κατευθύνουν τα μελλοντικά επιχειρησιακά προγράμματα προς μια ευρύτερη υποστήριξη των επιχειρήσεων υδατοκαλλιέργειας (κυρίως των συλλογικών επιχειρήσεων) που υλοποιούν σχέδια μεταφοράς γνώσης και καινοτομίας·

45.

έχει επίγνωση της ανάγκης των καταναλωτών να ενημερώνονται με ακρίβεια για την ποιότητα όλων των προϊόντων υδατοκαλλιέργειας, ευρωπαϊκής και μη· η σωστή ενημέρωση ενισχύει την ανταγωνιστικότητα του κλάδου·

46.

κρίνει σκόπιμο, όσον αφορά την σήμανση και τα προαιρετικά συστήματα πιστοποίησης, τα πολυετή εθνικά στρατηγικά σχέδια να παρέχουν ένα ενημερωμένο πλαίσιο και μια συνολική εκτίμηση των τελευταίων εξελίξεων, καθώς και να προωθούν την ομοιομορφία σε επίπεδο ΕΕ·

47.

ελπίζει ότι, στο πλαίσιο των στρατηγικών κατευθυντήριων γραμμών για τη βιώσιμη ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ, θα τονιστεί ο ρόλος των οργανώσεων παραγωγών (ΟΠ) και των ομάδων παράκτιας δράσης (GAC) για την ολοκληρωμένη προώθηση των προϊόντων υδατοκαλλιέργειας και των περιοχών όπου πραγματοποιούνται οι εν λόγω παραγωγές, δεδομένου ότι οι περιφέρειες μπορούν να συμβάλουν με απτό τρόπο στην επίτευξη των στόχων αυτών·

48.

εκτιμά ότι, όσον αφορά την ιχνηλασιμότητα των προϊόντων και τις βραχείες αλυσίδες εφοδιασμού τροφίμων, τα κράτη μέλη και οι περιφέρειες θα πρέπει να αξιολογήσουν τις θετικές εμπειρίες από τον γεωργικό τομέα και να ενθαρρύνουν την εφαρμογή τους στις επιχειρήσεις υδατοκαλλιέργειας, προκειμένου να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητά τους·

49.

πιστεύει ότι τα τοπικά σχέδια διαχείρισης της αλιείας πρέπει να εξετάζονται και από πλευράς συνεργιών με τον τομέα της υδατοκαλλιέργειας, δεδομένου ότι σε αυτά αντιμετωπίζονται θέματα όπως οι περιοχές αναπαραγωγής, η εποχικότητα της παραγωγής, ο ανεφοδιασμός των αγορών, οι μονάδες επεξεργασίας που εγκαταλείπουν τον τομέα της αλιείας κλπ.·

50.

υπογραμμίζει πόσο σημαντικό είναι να επιστηθεί η προσοχή στη συμβολή της ζήτησης βιολογικών προϊόντων, που είναι σε συνεχή αύξηση, στην ανάπτυξη του κλάδου·

51.

συμφωνεί με την κατανομή των στόχων (κράτη μέλη· Επιτροπή· γνωμοδοτικό συμβούλιο υδατοκαλλιέργειας)· όσον αφορά τον στόχο για τα κράτη μέλη, θεωρεί ότι ενδείκνυται να συμπεριληφθεί και η αξιοποίηση τοπικών συμπράξεων δημόσιου/ιδιωτικού τομέα που δημιουργούν τις ομάδες παράκτιας δράσης, φορείς που μπορούν να συμβάλουν στη βιώσιμη ανάπτυξη του κλάδου της υδατοκαλλιέργειας·

52.

εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η Επιτροπή έλαβε υπόψη τη σύσταση της ΕτΠ (που διατύπωσε στη γνωμοδότηση CdR20/2003) όσον αφορά τη σύσταση ειδικής συμβουλευτικής επιτροπής για την υδατοκαλλιέργεια με καθήκον την παροχή αντικειμενικών στοιχείων στους υπεύθυνους λήψεως αποφάσεων. Υπενθυμίζει επίσης ότι η ΕτΠ «προσφέρεται να αποτελέσει φόρουμ διάδοσης και εγγυητή της συμμετοχής και της ενημέρωσης του κοινού σε σχετικά με την υδατοκαλλιέργεια ζητήματα, για να συμβάλει [...] στη βελτίωση της διακυβέρνησης του κλάδου της υδατοκαλλιέργειας» (2).

15.4.2014   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 114/42

1.

επισημαίνει ότι η Συνθήκη της Λισσαβώνας προβλέπει την ενίσχυση του ρόλου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην πολιτική για τη μετανάστευση των υπηκόων τρίτων χωρών, με στόχο την αποτελεσματική διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, τη δίκαιη μεταχείριση των υπηκόων τρίτων χωρών που διαμένουν νόμιμα στα κράτη μέλη και την πρόληψη της παράνομης μετανάστευσης και της εμπορίας ανθρώπων. Προς τούτο, η Συνθήκη προβλέπει ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο θα λαμβάνουν μέτρα, μεταξύ άλλων, σχετικά με τις προϋποθέσεις εισόδου, διαμονής και ελεύθερης κυκλοφορίας εντός της Ε.Ε., καθώς και θα θέτουν τις προδιαγραφές κανόνες για τη χορήγηση από τα Κράτη Μέλη θεωρήσεων και αδειών διαμονής μακράς διαρκείας, συμπεριλαμβανομένων των μέτρων που αποσκοπούν στην επανένωση οικογενειών. Ως προς την ένταξη των υπηκόων τρίτων χωρών, η Συνθήκη ορίζει ρητά ότι η ΕΕ δύναται να θεσπίσει μέτρα στήριξης της δράσης των κρατών μελών, αλλά δεν επιδιώκεται η εναρμόνιση των νομοθετικών και των κανονιστικών διατάξεων των Κρατών Μελών·

2.

διαπιστώνει ότι τα κράτη μέλη παραμένουν υπεύθυνα για τον καθορισμό του αριθμού των μεταναστών που δέχονται από τρίτες χώρες για σκοπούς εργασίας. H ένταξη των μεταναστών εμπίπτει στα περισσότερα Κράτη Μέλη κατά κύριο λόγο στις αρμοδιότητες των εθνικών αρχών. Οι περιφερειακές και τοπικές αρχές είναι, όμως, αυτές που αναλαμβάνουν, κατά κύριο λόγο, να εφαρμόζουν τις πολιτικές ένταξης σε τομείς όπως η εκπαίδευση, η υγεία, η στέγαση και η αγορά εργασίας·

3.

υπενθυμίζει ότι το Πρόγραμμα της Στοκχόλμης, καθορίζοντας τις προτεραιότητες της Ένωσης στους τομείς της δικαιοσύνης, ελευθερίας και ασφάλειας για την περίοδο 2010-2014, αναγνωρίζει τη θετική συμβολή που δύναται να έχει η καλή διαχείριση των μεταναστευτικών ροών στην οικοδόμηση δίκαιης κοινωνίας χωρίς αποκλεισμούς και ανταγωνιστικής οικονομίας και τονίζει τη σημασία της αποτελεσματικής κοινωνικής, οικονομικής και πολιτιστικής ένταξης των νόμιμων μεταναστών για την εγγύηση των οφελών από τη μετανάστευση, τόσο για τους μετανάστες όσο και για τις κοινωνίες υποδοχής·

4.

υπενθυμίζει ότι η ανανεωμένη «Ευρωπαϊκή Ατζέντα για την Ένταξη» των υπηκόων τρίτων χωρών εκτιμά ότι η μετανάστευση συμβάλλει θετικά στην ανάπτυξη της Ε.Ε. και προτείνει μέτρα για την καλύτερη ένταξη των μεταναστών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αντιλαμβάνεται την ένταξη ως μια εξελισσόμενη διαδικασία που αποτελεί κοινή ευθύνη των διάφορων επιπέδων εξουσίας και που χρειάζεται διαρκείς προσπάθειες, προσαρμοσμένες στις εξελίξεις και συνεχή συνεργασία μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων·

5.

εκτιμά ότι μία από τις προκλήσεις, που αντιμετωπίζει η Ευρώπη στις μέρες μας, είναι η δημογραφική γήρανση, που σε συνδυασμό με την πρόσφατη παγκόσμια οικονομική κρίση, οδηγεί σε έλλειψη εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού και έχει ως άμεση συνέπεια τη μείωση του ευρωπαϊκού οικονομικού δυναμισμού, της ανταγωνιστικής ικανότητας, της δημιουργικότητας και της καινοτομίας. Στο πλαίσιο αυτό, η εισδοχή υπηκόων τρίτων χωρών με σκοπούς την έρευνα, τις σπουδές, την πρακτική άσκηση, την εθελοντική υπηρεσία, τη συμμετοχή σε προγράμματα ανταλλαγής και την απασχόληση ως εσωτερικών βοηθών (au pair) συμβάλλει στην αντιμετώπιση της ανάγκης σε ανθρώπινο κεφάλαιο·

6.

επισημαίνει ότι οι ευρωπαϊκές χώρες αντιμετωπίζουν ελλείψεις εργατικού δυναμικού και κενές θέσεις σε ορισμένους τομείς που δεν μπορούν να καλυφθούν από δεόντως εξειδικευμένο εγχώριο ή προερχόμενο από την ΕΕ εργατικό δυναμικό, ιδίως σε συγκεκριμένους τομείς, όπως για παράδειγμα στην υγεία, στην επιστήμη και στην τεχνολογία·

7.

υπενθυμίζει ότι η ενδυνάμωση του ανθρώπινου δυναμικού έχει καθοριστεί ως σαφής πολιτικός στόχος της στρατηγικής ''Ευρώπη 2020'' για μία έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη της Ε.Ε.·

8.

διαπιστώνει ότι η οδηγία 2005/71/ΕΚ προβλέπει μια ταχεία διαδικασία για την εισδοχή ερευνητών οι οποίοι είναι υπήκοοι τρίτων χωρών που έχουν υπογράψει σύμβαση υποδοχής με εγκεκριμένο ερευνητικό οργανισμό από Κράτος Μέλος. Με τη σύμβαση υποδοχής επιβεβαιώνεται ότι υπάρχει έγκυρο ερευνητικό σχέδιο και ότι ο ερευνητής διαθέτει τις επιστημονικές δεξιότητες για να το ολοκληρώσει, καθώς και επαρκείς πόρους και ασφάλιση υγείας. Επιπλέον, παρέχεται η δυνατότητα στους ερευνητές να διαμένουν σε άλλο κράτος μέλος στο πλαίσιο του ερευνητικού σχεδίου τους και να διδάσκουν σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία·

9.

διαπιστώνει ότι η οδηγία 2004/114/ΕΚ θεσπίζει υποχρεωτικές διατάξεις για την εισδοχή σπουδαστών από τρίτες χώρες. Η εφαρμογή της οδηγίας σε μαθητές, εθελοντές και άμισθους ασκούμενους επαφίεται στη διακριτική ευχέρεια των Κρατών Μελών. Εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις, οι σπουδαστές δικαιούνται άδειας διαμονής, έχουν ορισμένα δικαιώματα όσον αφορά την απασχόλησή τους, και μπορούν να μετακινούνται μεταξύ διαφορετικών Κρατών Μελών για τις σπουδές τους·

10.

διαπιστώνει ότι δεν υφίσταται οδηγία για την εισδοχή των έμμισθων ασκουμένων και των εσωτερικών βοηθών (au pair) και ότι όλα τα Κράτη Μέλη δεν διαθέτουν ένα ενιαίο ή συναφές νομικό πλαίσιο που να διέπει την εργασία τους. Επιπλέον, η μεγάλη πλειοψηφία των Κρατών Μελών δεν έχει υιοθετήσει τη «Συμφωνία για τους κατ' οίκον απασχολούμενους» της Διεθνούς Οργάνωσης για την Εργασία (I.L.O.), που θα τεθεί σε ισχύ τον Σεπτέμβριο του 2013·

11.

επισημαίνει ότι η παρούσα γνωμοδότηση βασίζεται στο πλαίσιο που έθεσαν παλαιότερες γνωμοδοτήσεις της ΕτΠ και έχει ως στόχο να παράσχει την άποψη της ΕτΠ αναφορικά με τον τρόπο ρύθμισης της εισόδου και διαμονής υπηκόων τρίτων χωρών στην ευρωπαϊκή επικράτεια με σκοπό την έρευνα, τις σπουδές, την ανταλλαγή μαθητών, την έμμισθη και άμισθη πρακτική, την εθελοντική υπηρεσία και την απασχόληση ως εσωτερικών βοηθών (au pair). Επίσης, η γνωμοδότηση περιλαμβάνει προτάσεις που αποβλέπουν στην ενεργότερη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών, καθώς και στην αποτελεσματική εφαρμογή της οδηγίας·

12.

εκτιμά ότι οι πολιτικές για την εισδοχή υπηκόων τρίτων χωρών πρέπει να είναι σε αρμονία με τις θεμελιώδεις ευρωπαϊκές αξίες, όπως ο σεβασμός των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και της πολυμορφίας, η καταπολέμηση των διακρίσεων, η προαγωγή της ισότητας ευκαιριών και της ανεκτικότητας. Επιπλέον, πρέπει να συνάδουν με τις βασικές πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη συνοχή, την απασχόληση, την ανάπτυξη, τις εξωτερικές σχέσεις, καθώς και για την ελευθερία, ασφάλεια και δικαιοσύνη·

13.

θεωρεί ότι η εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης προσδιορίζει σημαντικά την ποιότητα των δημοκρατικών συστημάτων και αποτελεί βασική κατάκτηση και αναπόσπαστο στοιχείο του πολιτισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

14.

εκτιμά ότι η μέθοδος της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης είναι η καταλληλότερη για την επίτευξη βέλτιστων αποτελεσμάτων στην είσοδο και διαμονή υπηκόων τρίτων χωρών. Μια τέτοια προσέγγιση θα πρέπει να είναι σύμφωνη με την αρχή της επικουρικότητας που διέπει τη συνεργασία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των Κρατών Μελών και των περιφερειακών και τοπικών αρχών·

15.

πιστεύει ότι για την επίτευξη συγκεκριμένων αποτελεσμάτων, κάθε πρωτοβουλία στον τομέα της μετανάστευσης πρέπει να βασίζεται σε στρατηγικές, στόχους και κοινές δεσμεύσεις με τις τρίτες χώρες. Οι προσπάθειες να καταστεί η Ένωση ελκυστική και πιο προσιτή στους υπηκόους τρίτων χωρών πρέπει να γίνονται υπό το πρίσμα του διαλόγου της Ε.Ε. με τις τρίτες χώρες και σύμφωνα με τους στόχους της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής εξωτερικής μετανάστευσης της ΕΕ, όπως ορίζονται στην ανανεωμένη σφαιρική προσέγγιση της μετανάστευσης και της κινητικότητας (GAMM)·

16.

εκτιμά ότι πρέπει να αντιμετωπιστούν οι αδυναμίες του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου, προκειμένου να ενθαρρυνθεί η κινητικότητα των ερευνητών και των σπουδαστών από τρίτες χώρες προς την Ε.Ε.. Η αύξηση της μεταναστευτικής ροής ανθρώπινου δυναμικού υψηλών δεξιοτήτων από τρίτες χώρες θα συνδράμει στην κάλυψη των αναγκών της Ένωσης·

17.

υποστηρίζει την πρόταση οδηγίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (COM (2013) 151) αναφορικά με τη βελτίωση του νομικού πλαισίου που εφαρμόζεται στους υπηκόους τρίτων χωρών οι οποίοι επιθυμούν να μεταβούν και να διαμείνουν προσωρινά στην ΕΕ, για διάστημα άνω των τριών μηνών, για σκοπούς έρευνας και σπουδών και για να αποκτήσουν πείρα ή/και να συμμετάσχουν σε διάφορες δραστηριότητες για να βελτιώσουν τις δεξιότητες και τις ικανότητές τους, μεταξύ άλλων, ως ερευνητές, σπουδαστές, εθελοντές, άμισθοι ή έμμισθοι ασκούμενοι ή εσωτερικοί βοηθοί (au pair)·

18.

υποστηρίζει την προσπάθεια που καταβάλλει η Ε.Ε. για να παραμείνει ένας βασικός πόλος έλξης σπουδαστών και ερευνητών. Η Ένωση διατηρεί ένα σημαντικό δυναμικό αναφορικά με τις δεξιότητες και την υποδομή που είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη των διεθνών κέντρων αριστείας σε διάφορους ερευνητικούς τομείς και επιστημονικούς κλάδους. Ωστόσο, αν η Ε.Ε. θέλει να παραμείνει ανταγωνιστική σε διεθνές επίπεδο, θα πρέπει τα Κράτη Μέλη να αναπτύξουν την οικονομική και επιστημονική συνεργασία τους και παράλληλα, να υιοθετήσουν κοινά προγράμματα και στόχους. Επιπλέον, λαμβάνοντας υπόψη ότι άλλες περιοχές του πλανήτη γίνονται ολοένα και πιο ελκυστικές για τους σπουδαστές, ερευνητές και εργαζόμενους μετανάστες με υψηλά προσόντα, θα πρέπει η Ε.Ε. να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά και άμεσα τις αδυναμίες που εντοπίσθηκαν στην προσέλκυση των συγκεκριμένων ομάδων στην Ευρώπη·

19.

εκτιμά ότι η μορφή της οδηγίας είναι το κατάλληλο νομοθετικό μέσο για την αντιμετώπιση των αδυναμιών του υφιστάμενου καθεστώτος, καθώς και για την εξασφάλιση ενός συνεκτικού νομικού πλαισίου. Η οδηγία επιτρέπει τη θέσπιση κοινών δεσμευτικών κανόνων αναφορικά με τους όρους εισδοχής, τις διαδικασίες και τις εγκρίσεις, αλλά συγχρόνως παρέχει στα Κράτη Μέλη το απαραίτητο περιθώριο ευελιξίας στην εφαρμογή της·

20.

εκφράζει την λύπη της για το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν κάνει ευθέως λόγο για την υιοθέτηση ενός μοντέλου «από κάτω προς τα πάνω» και ότι η «αξιολόγηση επιπτώσεων» που πραγματοποίησε δεν έχει λάβει υπόψη τις ειδικές επιπτώσεις που επιφέρει η πολιτική εισόδου και διαμονής υπηκόων τρίτων χωρών σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο·

21.

χαιρετίζει τη δημιουργία ενός κοινού πλαισίου για όλες τις εξεταζόμενες κατηγορίες υπηκόων τρίτων χωρών. Ένα αποτελεσματικό σύστημα για την προσέλκυση ταλαντούχων μεταναστών, είναι αναγκαίο να βασίζεται σε κοινές και απλοποιημένες προϋποθέσεις και απαιτήσεις εισδοχής·

22.

αναγνωρίζει την ανάγκη να δημιουργηθεί ένα διαφανές και συντονισμένο νομοθετικό πλαίσιο αναφορικά με τις συνθήκες εισόδου και διαμονής των υπηκόων τρίτων χωρών, προκειμένου να καταστεί η Ένωση πιο ελκυστική και πιο προσιτή στους υπηκόους τρίτων χωρών. Η νομοθεσία της Ε.Ε. πρέπει να καλύπτει τις προϋποθέσεις εισόδου και διαμονής, τις θεωρήσεις και τις άδειες διαμονής μακράς διαρκείας, τα δικαιώματα των υπηκόων τρίτων χωρών που διαμένουν νόμιμα σε μία χώρα της Ε.Ε., καθώς και τις προϋποθέσεις που ρυθμίζουν την κινητικότητά τους στο εσωτερικό της Ε.Ε.·

23.

εκφράζει την ικανοποίησή της για την εφαρμογή των κοινών διατάξεων της οδηγίας στους έμμισθους ασκούμενους και τους εσωτερικούς άμισθους βοηθούς (au pair) και εκτιμά ότι η εξασφάλιση νομικού καθεστώτος στις δύο ομάδες θα παράσχει τις απαραίτητες εγγυήσεις για την δίκαιη μεταχείριση των εν λόγω υπηκόων τρίτων χωρών·

24.

υποστηρίζει τη θέσπιση διαδικαστικών εγγυήσεων αναφορικά με τη χορήγηση ή μη άδειας (άρθρο 29)·

25.

κρίνει θετική τη θέσπιση διατάξεων που ενισχύουν την κινητικότητα εντός της Ένωσης για όλες τις ομάδες, ενώ εισάγονται ευνοϊκότεροι κανόνες για τους δικαιούχους των ευρωπαϊκών προγραμμάτων κινητικότητας, όπως το Erasmus Mundus και το Marie Curie (άρθρο 29)·

26.

συμφωνεί με την απλοποίηση των διαδικασιών για τη λήψη της άδειας παραμονής και κρίνει θετική την υποχρέωση παροχής πληροφόρησης από μέρους των Κρατών Μελών σχετικά με τις προϋποθέσεις εισόδου και διαμονής (άρθρο 30)·

27.

συμφωνεί με την εισαγωγή της αρχής της αναλογικότητας στην επιβολή του τέλους για τη διεκπεραίωση των αιτήσεων (άρθρο 31)·

28.

εκφράζει την ικανοποίησή της για την αναγνώριση ίσης μεταχείρισης σε όλες τις ομάδες, σε σχέση με τους υπηκόους του κράτους υποδοχής, ως προς την πρόσβαση στα αγαθά και τις υπηρεσίες, με εξαίρεση τις διαδικασίες για την απόκτηση στέγης (άρθρο 21 παρ. 2)·

29.

υποστηρίζει τις διατάξεις που παρέχουν το δικαίωμα στους σπουδαστές να εργάζονται τουλάχιστον 20 ώρες ανά εβδομάδα στη χώρα υποδοχής, δίνουν πρόσβαση στην αγορά εργασίας στα μέλη της οικογένειας των ερευνητών, ενώ μετά την ολοκλήρωση των σπουδών τους θα επιτρέπεται να παραμένουν στο Κράτος Μέλος, για μέγιστη συνολική περίοδο 12 μηνών, προκειμένου να αναζητήσουν εργασία·

30.

συμφωνεί με τις διατάξεις (άρθρα 32 και 33) που αποβλέπουν στη συλλογή των αναγκαίων στατιστικών στοιχείων, ώστε να καταγραφεί ο όγκος των υπηκόων τρίτων χωρών που θα λάβουν άδειες εισδοχής με βάση τη νέα οδηγία·

31.

θεωρεί σημαντικό ότι δεν εφαρμόζονται στους ερευνητές οι περιορισμοί που τίθενται από την Οδηγία 2011/98/ΕΚ για την Ενιαία Άδεια σχετικά με την κοινωνική ασφάλιση·

32.

εκτιμά ότι χρειάζεται μία ολοκληρωμένη προσέγγιση για την επίτευξη των στόχων της οδηγίας, που έχει ως απώτερο σκοπό την ανάπτυξη μιας ανταγωνιστικής ευρωπαϊκής οικονομίας σε ένα διεθνές περιβάλλον. Οι προσπάθειες που στοχεύουν στην προσέλκυση ανθρώπινου δυναμικού από τρίτες χώρες δεν πρέπει να περιορίζονται μόνο στις συνθήκες εισόδου και διαμονής των υπηκόων τρίτων χωρών, αλλά παράλληλα, να υποστηρίζουν τα απαραίτητα μέτρα για την ένταξή τους στις τοπικές κοινωνίες, που μπορούν να εκτείνονται σε μεγάλο φάσμα πολιτικών, όπως για παράδειγμα την εκπαίδευση, την απασχόληση, τη δημόσια υγεία, την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή·

33.

ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να θεσπίσουν ενδεδειγμένο νομικό πλαίσιο για τη διασφάλιση της ισότιμης μεταχείρισης των έμμισθων ασκουμένων και των εσωτερικών βοηθών (au pair) και τα προτρέπει να υιοθετήσουν τη «Συμφωνία για τους κατ' οίκον απασχολούμενους» της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας·

34.

εκτιμά ότι η εφαρμογή της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης αποτελεί ουσιαστική προϋπόθεση για την επιτυχή ρύθμιση του καθεστώτος εισόδου και παραμονής στην ευρωπαϊκή επικράτεια των υπηκόων τρίτων χωρών. Η ΕτΠ εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι είναι αναγκαίο, για την αποτελεσματική εφαρμογή της πολιτικής προσέλκυσης ταλαντούχων μεταναστών, οι τοπικές και περιφερειακές αρχές να συμμετέχουν ενεργά στην προαγωγή της κινητικότητας των ομάδων που εξετάζονται στην πρόταση οδηγίας. Ο καθορισμός των συνθηκών εισόδου και διαμονής υπηκόων τρίτων χωρών στην Ε.Ε. και κατά συνέπεια η υποδοχή και η ένταξη αυτών στο εσωτερικό των Κρατών Μελών αποτελεί ένα σημαντικό τομέα δράσης και ενδιαφέροντος για τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές. Οι περιφερειακοί φορείς διαδραματίζουν αποφασιστικό ρόλο στη δημιουργία των κατάλληλων προϋποθέσεων υπό τις οποίες οι υπήκοοι τρίτων χωρών μπορούν να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες και υπηρεσίες που αφορούν στην εκπαίδευση, στην υγειονομική περίθαλψη, στην απασχόληση, στη στέγαση και άλλες υπηρεσίες δημοσίου χαρακτήρα·

35.

πιστεύει ότι μια συνεπής ευρωπαϊκή προσέγγιση πρέπει να συνοδεύεται με την αντίστοιχη ανάλυση κόστους, προκειμένου να ληφθεί υπόψη το οικονομικό κόστος και το διοικητικό βάρος που ενδέχεται να έχει η εφαρμογή των νέων διατάξεων για τα Κράτη Μέλη, τις περιφερειακές και τις τοπικές αρχές. Η ΕτΠ υπενθυμίζει ότι οι περιφερειακές και τοπικές αρχές αποτελούν το συνδετικό κρίκο που επιτρέπει στους μετανάστες να αναπτύξουν μια ισχυρή και εποικοδομητική σχέση με την κοινωνία υποδοχής. Ο ρόλος αυτός ενδέχεται να επιφέρει πρόσθετες δαπάνες στις περιφέρειες και τους δήμους που συχνά καλούνται να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της ένταξης, πράγμα ιδιαίτερα δύσκολο αλλά ακόμα πιο αναγκαίο σε εποχή οικονομικής ύφεσης και μεγάλης δημοσιονομικής λιτότητας.

15.4.2014   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 114/48

1.

θεωρεί ότι το Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (εφεξής «το Ταμείο») συνιστά το κυριότερο εργαλείο που διαθέτει η Ένωση για την αντιμετώπιση μεγάλων καταστροφών στα κράτη μέλη, ή στις χώρες που είναι υποψήφιες για ένταξη, αποδεικνύοντας με αυτόν τον τρόπο την αλληλεγγύη της με τις χώρες, τις περιφέρειες ή τους δήμους που πλήττονται (σύμφωνα με το άρθρο 222 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης)·

2.

διαπιστώνει ότι το Ταμείο εκπληρώνει, σε γενικές γραμμές, ικανοποιητικά τους στόχους του, αλλά εκτιμά ότι η λειτουργία του θα μπορούσε να βελτιωθεί, κυρίως με την απλοποίηση των διοικητικών διαδικασιών που απαιτούνται για την έγκριση των ενισχύσεων του Ταμείου, ώστε να συντομευτεί αισθητά ο χρόνος που παρέρχεται από την στιγμή της καταστροφής έως την χορήγηση της ενίσχυσης. Επίσης θα πρέπει να καταστούν σαφέστεροι οι κανόνες λειτουργίας του Ταμείου ώστε να επιτυγχάνεται πιο εύστοχη και άμεση ανταπόκριση στις ανάγκες των πληττόμενων περιοχών·

3.

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η μέγιστη ετήσια χρηματοδότηση του Ταμείου που προτείνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνεχώς από το 2002 παραμένει αμετάβλητη στο ποσό των 500 εκατ. ευρώ (σε τιμές 2011), με συνέπεια να τίθεται σε κίνδυνο η βοήθεια σε όλες τις μεγάλες καταστροφές, δεδομένου ότι τέτοιες καταστροφές τείνουν να παρουσιάζονται ολοένα συχνότερα·

4.

κρίνει ότι τόσο ο ισχύων κανονισμός όσο και οι προτεινόμενες τροποποιήσεις συνάδουν με τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας·

5.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι οι μεγάλες φυσικές καταστροφές έχουν ολέθριες συνέπειες κυρίως για τους δήμους και τις περιφέρειες που πλήττουν. Συχνά προκαλούνται σοβαρές ζημιές στις βασικές υποδομές και στον φυσικό και πολιτιστικό πλούτο·

6.

υπενθυμίζει ότι κατά κανόνα οι κατεστραμμένες υποδομές ανήκουν στις τοπικές και περιφερειακές αρχές, οι οποίες ευθύνονται συνεπώς και για την αποκατάστασή τους. Επίσης, οι αρχές αυτές αναλαμβάνουν τη διάσωση, την προσωρινή στέγαση των πληγέντων ατόμων στις περιοχές που εκκενώθηκαν καθώς και τον καθαρισμό της πληγείσας περιοχής·

7.

θεωρεί, συνεπώς, ότι, αν και κύριοι παραλήπτες των ενισχύσεων του Ταμείου είναι τα κράτη μέλη ή οι υποψήφιες για ένταξη χώρες, τα κονδύλια του Ταμείου χρησιμεύουν σε τελική ανάλυση για τη χρηματοδότηση των μέτρων αποκατάστασης σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο·

8.

υπογραμμίζει ότι για τις περιφερειακές και τις τοπικές αρχές το κυριότερο είναι η ταχύτητα παρέμβασης του Ταμείου και η δυνατότητα να επικεντρώνονται οι διαθέσιμοι πόροι κατά εύστοχο τρόπο ώστε οι πραγματικές ανάγκες να αντιμετωπίζονται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο·

9.

εκτιμά συνεπώς πολύ θετικά τις προτάσεις της Επιτροπής, διότι συμβάλλουν ώστε η βοήθεια του Ταμείου να παρέχεται ταχύτερα και με πιο εύστοχο τρόπο και διατυπώνει ορισμένες σημαντικές συστάσεις κυρίως όσον αφορά τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές·

10.

εφιστά την προσοχή στην ανάγκη να ληφθεί υπόψη η ιδιαίτερη κατάσταση των εξόχως απόκεντρων περιφερειών, οι οποίες είναι πιο ευάλωτες απέναντι στα ακραία καιρικά φαινόμενα·

11.

εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι αποσαφηνίζεται το πεδίο παρέμβασης του Ταμείου, γεγονός που συμβάλει στην εξάλειψη της υφιστάμενης νομικής ασάφειας και στην αποφυγή της υποβολής αιτήσεων που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις·

12.

επιδοκιμάζει τις προσπάθειες της Επιτροπής για την απλοποίηση του ορισμού της «περιφερειακής καταστροφής», εισάγοντας ένα σαφές κριτήριο με βάση το ΑεγχΠ. Ο νέος αυτός ορισμός θα διευκολύνει την αξιολόγηση των αιτήσεων από την Επιτροπή και θα συμβάλει στη βελτίωση της διαφάνειας και της αποτελεσματικότητας του Ταμείου. Οι ενδεχόμενοι δικαιούχοι θα μπορούν να κρίνουν ευκολότερα, πριν υποβάλλουν αίτηση, αν δικαιούνται ενισχύσεις για την συγκεκριμένη καταστροφή·

13.

προτείνει να οριστεί το κριτήριο για τον χαρακτηρισμό μίας καταστροφής ως «περιφερειακή φυσική καταστροφή» στο 1,0 % του ΑΕγχΠ της περιφέρειας όσον αφορά τις περιφέρειες του επιπέδου NUTS 2. Κατά τη γνώμη της ΕτΠ, το κριτήριο αυτό θα αποδείκνυε καλύτερα την βούληση να παρέχεται σε περίπτωση περιφερειακής φυσικής καταστροφής λίγο ως πολύ το ίδιο ύψος ενισχύσεων·

14.

εκτιμά πως οι δείκτες που προτείνονται πρέπει να υφίστανται προσαρμογή σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών που συντελούνται σε κάποιο από τα νησιά των αρχιπελαγικών περιοχών, επιπέδου NUTS 2, προκειμένου να αποφευχθεί το ενδεχόμενο η αποκλειστικά περιφερειακή αξιολόγηση να μην καταστήσει δυνατή τη χρήση του εν λόγω ταμείου σε αυτές τις περιπτώσεις·

15.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι ολοένα συχνότερα οι καταστροφές πλήττουν περιοχές που διαφέρουν σημαντικά από τις περιοχές του επιπέδου NUTS 2 (σε ορισμένα κράτη μέλη οι περιοχές αυτές ορίζονται μόνον με καθαρά διοικητικά κριτήρια), και ότι συχνά υπερβαίνουν τα σύνορα πολλών περιοχών που οριοθετούνται με βάση αυτό το κριτήριο· συνεπώς, δεν θα ήταν αντικειμενικό να καθορίζεται το περιφερειακό κριτήριο μόνο με βάση τα όρια των περιοχών του επιπέδου NUTS 2·

16.

προτείνει να εισαχθεί ένα κριτήριο για τις περιφερειακές καταστροφές σε επίπεδο NUTS 3, σε περίπτωση που διάφορες περιφέρειες του επιπέδου NUTS 3 οι οποίες γειτνιάζουν άμεσα και πλήττονται από μία καταστροφή, καλύπτουν συνολικά έκταση που αντιστοιχεί στο μέγεθος του επιπέδου NUTS 2 (τουλάχιστον 800 000 κατοίκους). Σε αυτήν την περίπτωση, το ποσοστό του ΑΕγχΠ που προκύπτει θα υπολογίζεται με βάση τον μέσο σταθμισμένο όρο των αξιών των διαφόρων περιφερειών του επιπέδου NUTS 3·

17.

επισημαίνει ότι δεδομένου ότι πολλές καταστροφές έχουν διασυνοριακό χαρακτήρα, η παρέμβαση της ΕΕ σε αυτές τις περιπτώσεις θα είχε σημαντική πρόσθετη αξία και θα απεύθυνε σαφές θετικό μήνυμα στους πολίτες·

18.

προτείνει να χρησιμοποιηθεί για τον ορισμό της έννοιας της «μείζονος διασυνοριακής φυσικής καταστροφής» το κριτήριο του επιπέδου NUTS 3 που προαναφέρθηκε, με βάση το οποίο, γειτονικές περιφέρειες του επιπέδου NUTS 3 θα μπορούσαν να ανήκουν σε διάφορα κράτη μέλη·

19.

εκφράζει την ικανοποίησή της όσον αφορά τη δυνατότητα χρησιμοποίησης των πόρων του Ταμείου όχι μόνον για «επείγουσες» δράσεις αλλά και για τις δράσεις που συνδέονται άμεσα με την καταστροφή αλλά για τις οποίες ενδέχεται να απαιτείται περισσότερος χρόνος εφαρμογής·

20.

επισημαίνει ότι μετά από καταστροφές, υπάρχει σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο πραγματική ανάγκη για αποκατάσταση της λειτουργίας των υποδομών, κατά τρόπο που να τις καθιστά πιο ανθεκτικές σε μελλοντικές καταστροφές. Σε ορισμένες περιπτώσεις ίσως μάλιστα να χρειάζεται η μετατόπιση αυτών των υποδομών προς πιο κατάλληλη τοποθεσία·

21.

συνιστά να διευκρινιστούν οι επιλέξιμες δράσεις για ενισχύσεις του Ταμείου και να συμπεριληφθεί η δυνατότητα χρηματοδότησης όχι μόνον της αποκατάστασης των υποδομών αλλά και της προσαρμογής της επαναλειτουργίας τους ώστε να καταστούν πιο ανθεκτικές για επόμενες φυσικές καταστροφές. Προτείνει επίσης να προστεθεί στις επιλέξιμες δράσεις για ενισχύσεις και η μετατόπιση υποδομών που βρίσκονται σε τοποθεσία που απειλείται από μελλοντικές φυσικές καταστροφές·

22.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι η παροχή εξωτερικής τεχνικής υποστήριξης είναι για ορισμένες τοπικές και περιφερειακές αρχές απολύτως αναγκαία για την αντιμετώπιση μιας καταστροφής και για την αποτελεσματική οργάνωση όλων των δράσεων που αφορούν την αποκατάσταση των πληττόμενων περιοχών·

23.

προτείνει να συμπεριληφθούν οι δαπάνες για την εξωτερική τεχνική υποστήριξη στις επιλέξιμες δαπάνες για χρηματοδότηση από το Ταμείο εφόσον δεν υπερβαίνουν το 2% του ανώτατου ορίου χρηματοδότησης που χορηγεί το Ταμείο·

24.

παρατηρεί ότι οι αρμόδιες αρχές χρειάζονται πάρα πολύ χρόνο για την προσεκτική προετοιμασία της αίτησης και ιδιαίτερα για την αξιολόγηση των ζημιών και την συγκέντρωση όλων των αποδεικτικών στοιχείων για την υποστήριξη της αίτησης, και αυτό τη στιγμή που πρέπει να οργανώσουν επειγόντως όλα τα απαραίτητα μέτρα για την αντιμετώπιση των συνεπειών της καταστροφής. Η δυσκολία αυτή αποδεικνύεται ακόμη μεγαλύτερη σε περίπτωση σταδιακά εξελισσόμενης φυσικής καταστροφής, όπως η ξηρασία ή φαινόμενα όπως οι πλημμύρες που ενίοτε διαρκούν πολλές εβδομάδες ή ακόμη και μήνες και οι ζημίες μπορούν να εκτιμηθούν μόνον μετά την υποχώρηση των υδάτων. Επομένως και η σοβαρότητα της καταστροφής δεν μπορεί να διαπιστωθεί παρά μόνον μεταγενέστερα·

25.

επιδοκιμάζει, συνεπώς την πρόταση της Επιτροπής να λάβει υπόψη την ιδιαιτερότητα των σταδιακά εξελισσόμενων φυσικών καταστροφών·

26.

εφιστά επίσης την προσοχή στο γεγονός ότι όσον αφορά άλλες μορφές φυσικών καταστροφών, η πρόταση διατηρεί τις ισχύουσες διατάξεις και ότι δεν προσφέρει λύση όσον αφορά τις δυσκολίες σχετικά με την προετοιμασία της αίτησης σε περίπτωση πλημμυρών μεγάλης διάρκειας·

27.

προτείνει για τον λόγο αυτόν να προβλεφθεί σε περίπτωση πλημμυρών μεγάλης διάρκειας η δυνατότητα υποβολής της αίτησης εντός έξι εβδομάδων από τη στιγμή που λήγει η απειλή φυσικής καταστροφής (για παράδειγμα από τη στιγμή που αίρεται η κατάσταση έκτακτης ανάγκης από τις αρχές του κράτους μέλους ή της περιφέρειας, κλπ.)·

28.

συμφωνεί με την άποψη της Επιτροπής σύμφωνα με την οποία έχει καθοριστική σημασία η υιοθέτηση μέτρων πρόληψης φυσικών καταστροφών και πρέπει να επιδιώκεται η συνεχής βελτίωσή τους·

29.

εκφράζει τον φόβο μήπως η υποχρέωση συμπερίληψης στην αίτηση και πληροφοριών σχετικά με την πρόληψη των κινδύνων καταστροφών προκαλέσει πρόσθετη διοικητική επιβάρυνση για τον αιτούντα, με αποτέλεσμα να καθυστερήσει η επεξεργασία και η εξέταση των αιτήσεων, γεγονός που θα ήταν αντίθετο με τον αρχικό στόχο που είναι η απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών για την έγκριση ενισχύσεων του Ταμείου·

30.

προτείνει να απαιτείται από τον αιτούντα, κατά το στάδιο διεκπεραίωσης της αίτησης, μόνον μία σύντομη περιγραφή της εφαρμογής της νομοθεσίας της Ένωσης (παράγραφος 1 στοιχείο ε) και να καταργηθεί η υποχρέωση άλλων σχετικών συμπληρωματικών πληροφοριών (παράγραφος 1 στοιχείο στ), διότι οι πληροφορίες αυτές πρέπει να περιλαμβάνονται στην έκθεση σχετικά με την χρησιμοποίηση των ενισχύσεων του Ταμείου·

31.

επιδοκιμάζει την πρόταση της Επιτροπής να καθιερωθεί η δυνατότητα προκαταβολής, ώστε να μπορεί το Ταμείο να αντιδρά ταχύτερα. Ωστόσο, προτείνει να μην ενταχθεί το σύστημα των προκαταβολών στο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο και στα συγκεκριμένα διαρθρωτικά ταμεία που προτείνονται·

32.

χαιρετίζει την πρόθεση της Επιτροπής να επιταχύνει την διοικητική διαδικασία έγκρισης των ενισχύσεων του Ταμείου, ώστε οι πληγείσες περιοχές να λαμβάνουν ταχύτερα τις ενισχύσεις. Εφιστά ωστόσο την προσοχή στο γεγονός ότι η πραγματική προθεσμία που διατίθεται για τη χρήση των ενισχύσεων του Ταμείου είναι πολύ πιο σύντομη·

33.

εισηγείται την παράταση στους 24 μήνες της προθεσμίας για τη χρήση των ενισχύσεων του Ταμείου, κυρίως επειδή η επισκευή των βασικών υποδομών και η εκ νέου παροχή των βασικών υπηρεσιών μπορεί να αποβεί χρονοβόρος επειδή απαιτείται η συγκέντρωση των απαραίτητων εγγράφων και η τήρησης των κανόνων σχετικά με τις δημόσιες αγορές προμηθειών·

34.

Οι ευρωπαϊκοί οργανισμοί και οι εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές έχουν επισημάνει πολλάκις την ανάγκη μέγιστης αξιοποίησης της απλοποίησης της διοίκησης προκειμένου να επιτραπεί ο προσανατολισμός με γνώμονα τις επιδόσεις (1). Αυτή η απλοποίηση είναι ακόμα πιο σημαντική στην περίπτωση του Ταμείου αλληλεγγύης, το οποίο δραστηριοποιείται σε καταστάσεις ιδιαίτερα έκτακτης ανάγκης και στις επιλέξιμες δαπάνες του οποίου περιλαμβάνονται δαπάνες για την αντιμετώπιση προσωπικών άμεσων αναγκών. Προς τούτο θα ήταν σκόπιμο να επιτραπεί η χρήση κόστους ανά μονάδα όσον αφορά τις δαπάνες για την αντιμετώπιση των αναγκών του πληγέντος πληθυσμού που δεν συνίστανται στην αποκατάσταση των υποδομών.

15.4.2014   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 114/57

1.

επιδοκιμάζει, δεδομένου ότι σήμερα 3 εκατομμύρια άνθρωποι είναι, άμεσα ή έμμεσα, εργαζόμενοι σε λιμένες της ΕΕ και καθώς προβλέπεται ο όγκος των εμπορευμάτων που θα διακινούνται από αυτούς να αυξηθεί κατά 50%, έως το 2030, το γεγονός ότι η Επιτροπή διαμορφώνει τη δέσμη μέτρων της για τους λιμένες σύμφωνα με τις ακόλουθες προτεραιότητες:

2.

αμφιβάλλει, ωστόσο, για το κατά πόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθετεί μια ολιστική προσέγγιση ως προς τη λιμενική πολιτική, αν ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι, στη «δέσμη μέτρων για τους λιμένες», δεν γίνεται καμία αναφορά ούτε στη στρατηγική «Ευρώπη 2020» ούτε στην πρωτοβουλία «Γαλάζια Ζώνη», ενώ απουσιάζει οποιαδήποτε αναφορά στην αναθεώρηση των εξαιρετικά σημαντικών για τους λιμένες κανονισμών σχετικά με τα όρια περιεκτικότητας σε θείο των καυσίμων που χρησιμοποιούνται στις θαλάσσιες μεταφορές και δεν υπάρχει συγχρονισμός με την αναθεώρηση των κατευθυντηρίων γραμμών περί κρατικών ενισχύσεων που εφαρμόζονται στον λιμενικό τομέα·

3.

σημειώνει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προέβη στην πολιτικά γενναία επιλογή της υποβολής σχεδίου κανονισμού του οποίου ορισμένες νομοθετικές παράμετροι –όπως η πρόταση οδηγίας για τις συμβάσεις παραχώρησης, το σχέδιο κανονισμού ΔΕΔ-Μ ή το σχέδιο κανονισμού για την πρόσβαση των προϊόντων και υπηρεσιών τρίτων χωρών προϊόντα στην εσωτερική αγορά της Ένωσης στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων (COM [2012] 124 final) — δεν έχουν ακόμη εγκριθεί και, ως εκ τούτου, παραμένουν «κινούμενοι στόχοι»·

4.

αναγνωρίζει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε πραγματοποιήσει, από το 2011, μία σειρά εντατικών διαβουλεύσεων με τα ενδιαφερόμενα μέρη· εκφράζει, ωστόσο, τη λύπη της, διότι ούτε η Επιτροπή των Περιφερειών ούτε οι ενώσεις που εκπροσωπούν τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές έλαβαν άμεσα μέρος σε αυτές· εκφράζει, επίσης, την απογοήτευσή της για το γεγονός ότι, παρά το πρόσφατο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής για την εκτίμηση του εδαφικού αντικτύπου (1), τα έγγραφα αναφοράς δεν περιλαμβάνουν ρητή αναφορά στην εδαφική διάσταση· αυτό δε είναι ακόμη πιο λυπηρό εάν ληφθούν υπόψη οι προκλήσεις που τίθενται στην ευρωπαϊκή λιμενική πολιτική σε συνάρτηση με την εδαφική συνοχή — οι προκλήσεις αυτές επιτείνονται σήμερα εξαιτίας του φαινομένου των μεταφορών με εμπορευματοκιβώτια και της απειλής συμφορήσεων στην ενδοχώρα των μεγαλύτερων λιμένων·

5.

τονίζει την ανάγκη να ληφθεί υπόψη η ποικιλομορφία των λιμένων της ΕΕ, που οφείλεται στις γεωγραφικές θέσεις και στα διάφορα είδη οικονομικών δραστηριοτήτων των επιμέρους εθνικών λιμένων, καθώς και στα ποικίλα κανονιστικά καθεστώτα και πλαίσια πολιτικής που εφαρμόζονται σε αυτούς· υπενθυμίζει στο πλαίσιο αυτό ότι, σύμφωνα με την απόφαση αριθ. 661/2010/ΕΕ περί των προσανατολισμών της Ένωσης για την ανάπτυξη του ευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών (άρθρο 12 παράγραφος 2) η δέσμη μέτρων για τους λιμένες θα ισχύσει για τους θαλάσσιους λιμένες που αντιστοιχούν σε μια από τις κατηγορίες Α, Β ή Γ, οι οποίες ορίζονται ως εξής:

6.

επικροτεί το ότι οι κοινωνικοί εταίροι του λιμενικού τομέα έχουν συγκροτήσει μια Επιτροπή Κοινωνικού Διαλόγου σε επίπεδο ΕΕ και υπενθυμίζει τη σπουδαιότητα της ενθάρρυνσης του κοινωνικού διαλόγου σε εθνικό και σε τοπικό επίπεδο ως μέσου βελτίωσης των όρων διαβίωσης και εργασίας, καθώς και ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας του λιμενικού τομέα·

7.

συμφωνεί με την επιχειρηματολογία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ως προς την επιλογή της νομικής βάσης (άρθρο 100 [2] της ΣΛΕΕ) και ως προς την συμμόρφωση με την αρχή της επικουρικότητας, όπως αυτή εκτίθεται στην αιτιολογική έκθεση του σχεδίου κανονισμού (σημείο 3.3.)· όσον αφορά, ωστόσο, την αρχή της αναλογικότητας, η Επιτροπή των Περιφερειών δεν έχει πεισθεί ως προς την καταλληλότητα της επιλογής κανονισμού αντί οδηγίας, όπως συνέβη στην περίπτωση των προηγούμενων προτάσεων που υπέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή της συναφούς νομοθεσίας (ιδίως για τις συμβάσεις παραχώρησης). Θα ήταν αντιφατικό να επιλεγεί ένα νομικό μέσο το οποίο είναι άμεσα δεσμευτικό ως προς όλα τα μέρη του, όπως είναι ο κανονισμός, ενώ συγχρόνως αναγνωρίζεται ο καίριος ρόλος των κρατών μελών, των περιφερειακών και των τοπικών δημόσιων αρχών στην ανάπτυξη των λιμενικών υποδομών. Εξάλλου, η επιλογή μιας οδηγίας θα ήταν καταλληλότερη λαμβανομένης υπόψη της ευρείας ποικιλομορφίας των λιμένων στην ΕΕ·

8.

τονίζει ότι από το 2000 η ΕΕ έχει διαθέσει περίπου 6,2 δισ. ευρώ, μέσω των διαρθρωτικών ταμείων και του ταμείου συνοχής, για τη συγχρηματοδότηση της κατασκευής υποδομών θαλάσσιων λιμένων· επιπλέον, μεταξύ 2007 και 2012, το 4% των κονδυλίων που διατέθηκαν για τις ΔΕΔ-Μ (ύψους 244,6 δισ. ευρώ) διοχετεύθηκαν σε λιμένες·

9.

εφιστά την προσοχή στην ειδική έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου αριθ. 4/2012 σχετικά με την αποτελεσματικότητα της χρησιμοποίησης των διαρθρωτικών ταμείων και του ταμείου συνοχής για τη συγχρηματοδότηση υποδομών μεταφορών σε θαλάσσιους λιμένες (2). εξαίρει τη σύσταση του Ελεγκτικού Συνεδρίου «να θέσει ως προϋπόθεση για τη χορήγηση ενίσχυσης από το Ταμείο Συνοχής κατά την προσεχή περίοδο την ύπαρξη μιας ολοκληρωμένης μακροπρόθεσμης στρατηγικής για την ανάπτυξη των λιμενικών εγκαταστάσεων (βάσει εκτίμησης των αναγκών) για το σύνολο των λιμένων της οικείας περιφέρειας»·

10.

επικροτεί το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (3) αναγνωρίζει ότι οι κρατικές ενισχύσεις για τις υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος (ΥΓΟΣ), συμπεριλαμβανομένων των συνεισφορών από το ΕΤΠΑ, δεν θα συμπεριληφθούν στον υπολογισμό των ανωτάτων ορίων έντασης των περιφερειακών ενισχύσεων, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις που καθορίζονται στην Απόφαση της 20ής Δεκεμβρίου 2011 (4)·

11.

υπενθυμίζει τη σημασία της αποσαφήνισης της ορθής εφαρμογής του καθεστώτος κρατικών ενισχύσεων στα έργα υποδομής, δεδομένων των προβλημάτων που συνδέονται με την ερμηνεία της απόφασης του Δικαστηρίου της 24ης Μαρτίου 2011 σχετικά με τις συνεκδικασθείσες υποθέσεις Freistaat Sachsen και Land Sachsen-Anhalt (T-443/08) και Mitteldeutsche Flughafen AG και Flughafen Leipzig-Halle GmbH (T- 455/08) κατά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία οδήγησε σε σημαντικές καθυστερήσεις στην εκ των προτέρων επαλήθευση περίπου 200 έργων υποδομής που χρηματοδοτούνται από τα διαρθρωτικά ταμεία·

12.

εκφράζει την απογοήτευσή της για το ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν συμπεριέλαβε απευθείας στη δέσμη μέτρων για τους λιμένες προτάσεις για να διευκρινιστεί η έννοια της ενίσχυσης όσον αφορά τη χρηματοδότηση υποδομών και στον λιμενικό τομέα (Δράση 5)· Αντ' αυτού, στις 3 Ιουλίου 2013, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απέστειλε αποκλειστικά προς τις μόνιμες αντιπροσωπείες όλων των κρατών μελών ερωτηματολόγιο σχετικά με τη λειτουργία και τη φορολόγηση των λιμένων· ζητεί, κατά συνέπεια, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υιοθετήσει μια πιο περιεκτική προσέγγιση κατά τους προσεχείς μήνες και να προωθήσει τη συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών μέσω της ΕτΠ στην αναθεώρηση των εφαρμοστέων κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων στον τομέα των υποδομών γενικά και, ειδικότερα, στον λιμενικό τομέα, κυρίως δε κατά την ενδεχόμενη θέσπιση κανονισμών απαλλαγής κατά κατηγορία στον τομέα των λιμενικών εγκαταστάσεων έως τα τέλη του 2013·

13.

συνιστά την εξαίρεση των υπηρεσιών βυθοκόρησης, πρόσδεσης, πλοήγησης πλοίων και ρυμούλκησης από το πεδίο εφαρμογής του προτεινόμενου κανονισμού, καθότι αυτές οι υπηρεσίες ανταποκρίνονται σε στόχους γενικού συμφέροντος, όπως ασφάλεια και προστασία του περιβάλλοντος. Καλεί την Επιτροπή να άρει τις αντιφάσεις στις υπάρχουσες κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής αποβλήτων και να διασαφηνίσει τους σχετικούς περιορισμούς. Οι προϋποθέσεις και οι απαιτήσεις για τις λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής αποβλήτων ρυθμίζονται ήδη από την οδηγία 2000/59. Ειδικότερα, οι διατάξεις του άρθρου 8 είναι αντίθετες με την ελεύθερη πρόσβαση στην αγορά για όλους τους παρόχους υπηρεσιών διαχείρισης αποβλήτων. Εφόσον ο φορέας εκμετάλλευσης λιμένος επιλέγει μεμονωμένες λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής και τις ενσωματώνει στο σύστημα επιβολής τελών που προβλέπεται στην οδηγία, ισχύουν οι κανόνες υποβολής προσφορών της οδηγίας 2004/17·

14.

εκφράζει τη λύπη για το ότι στο άρθρο 2 («ορισμοί») δεν περιέχεται ορισμός της «αρμόδιας αρχής», η οποία όμως διαδραματίζει αξιοσημείωτο ρόλο στα άρθρα 8 και 9·

15.

εκφράζει τη λύπη της για την ανεπαρκή αναγνώριση του ρόλου των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στην εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας ή στη θέσπιση ελάχιστων απαιτήσεων για την παροχή λιμενικών υπηρεσιών (Άρθρο 4.2 δ· άρθρο 4.4· άρθρο 6.4)·

16.

θεωρεί σκόπιμη την επέκταση των υποχρεώσεων παροχής δημόσιας υπηρεσίας που περιλαμβάνει το άρθρο 8, προκειμένου κυρίως να συμπεριληφθούν κριτήρια που συνδέονται με την εδαφική συνοχή, όπως η δυνατότητα πρόσβασης σε απομακρυσμένες ή νησιωτικές και εξόχως απόκεντρες περιοχές·

17.

ερωτά για ποιο λόγο, στο πλαίσιο της διαδικασίας περιορισμού του αριθμού των παρόχων λιμενικής υπηρεσίας –όπως ορίζεται στο άρθρο 7–, η Επιτροπή προβλέπει, στο άρθρο 10, μόνον τη δυνατότητα και όχι την υποχρέωση να χορηγούνται στα μέλη του προσωπικού που απασχολούσε προηγουμένως ο επίσημος φορέας λιμενικών υπηρεσιών τα δικαιώματα τα οποία θα κατείχαν εάν είχε γίνει μεταβίβαση κατά την έννοια της οδηγίας 2001/23/ΕΚ·

18.

διερωτάται, όσον αφορά τις προϋποθέσεις που περιλαμβάνονται στο άρθρο 12, μήπως ο βαθμός λεπτομέρειας των πληροφοριών που πρέπει να παρέχουν οι λιμενικές αρχές σχετικά με τη ληφθείσα δημόσια χρηματοδότηση και η υποχρέωση να τηρούν χωριστούς λογαριασμούς είναι δυσανάλογες απαιτήσεις, κυρίως εάν ληφθούν υπόψη οι πολύ διαφορετικές διαρθρώσεις του κόστους ανάλογα με την γεωγραφική θέση των επιμέρους λιμένων·

19.

ζητεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διευκρινίσει περαιτέρω τί νοείται –στο άρθρο 14, εδάφιο 5– ως «κοινές αρχές χρέωσης», δεδομένου ότι οποιαδήποτε παραχώρηση αρμοδιοτήτων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την έκδοση κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο σαφής·

20.

αμφισβητεί την προστιθέμενη αξία της σύστασης μιας ανεξάρτητης εποπτικής αρχής που προτείνεται να έχει την ευθύνη της παρακολούθησης και της εποπτείας της εφαρμογής του κανονισμού (αιτιολογική σκέψη 27 και άρθρο 17). Επιπλέον παρόμοια αρχή ενδέχεται να προκαλέσει πρόσθετη διοικητική επιβάρυνση κατά τον σχεδιασμό της ανάπτυξης των λιμένων και να έχει επιπτώσεις για τον προϋπολογισμό των κρατών μελών·

21.

ομοίως, διερωτάται για ποιο λόγο είναι απαραίτητη η συνεργασία μεταξύ των ανεξάρτητων εποπτικών αρχών είναι απαραίτητη (άρθρο 18) για τη διευκόλυνση της ομοιόμορφης εφαρμογής ενός κανονισμού ο οποίος έχει εξ ορισμού άμεση εφαρμογή.

—

Η πλοήγηση πλοίων, η ρυμούλκηση και η πρόσδεση συνιστούν λιμενικές υπηρεσίες γενικού συμφέροντος (στόχο αποτελεί η εγγύηση της ασφάλειας των θαλάσσιων μεταφορών και η προστασία του περιβάλλοντος), οι οποίες ρυθμίζονται αυστηρά από τα κράτη μέλη και δεν μπορούν να υπόκεινται σε μια προσέγγιση της αγοράς.

—

Η ένταξη των υπηρεσιών βυθοκόρησης στον κανονισμό αποτελεί παρέμβαση στην κυριότητα των λιμένων, διότι οι λιμένες δεν υποχρεούνται πλέον να συντηρούν οι ίδιοι τις πλωτές οδούς και τη λιμενολεκάνη τους με δικά τους μέσα. Επιπλέον, η βυθοκόρηση στους λιμένες είναι συγκρίσιμη με τα έργα συντήρησης στις αποβάθρες και τους υδατοφράκτες, αλλά όχι με άλλες λιμενικές υπηρεσίες που σχετίζονται άμεσα με κάθε ελλιμενισμό και τιμολογούνται χωριστά για κάθε πλοίο.

—

Προτείνεται να επεκταθεί η υποχρέωση παροχής δημόσιας υπηρεσίας και να συμπεριληφθούν τα κριτήρια της εδαφικής συνοχής, όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση της υπό εξέταση πρότασης κανονισμού (στο τέλος του σημείου 1.4). Επιπλέον, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα κριτήρια για την ασφαλή λειτουργία των λιμένων και την προστασία του περιβάλλοντος, τα οποία είναι ιδιαίτερα σημαντικά αλλά δαπανηρά.

—

Δεδομένου ότι ο διαχειριστικός φορέας του λιμένα μπορεί να είναι ιδιωτικός οργανισμός και να δέχεται δημόσια χρηματοδότηση, η δυνατότητα που προβλέπεται στο άρθρο 8 παράγραφος 3, σύμφωνα με την οποία, ο διαχειριστικός φορέας του λιμένα δύναται να είναι η αρμόδια αρχή για τον καθορισμό των υποχρεώσεων παροχής δημόσιας υπηρεσίας, θα πρέπει να περιοριστεί στους δημόσιους διαχειριστικούς φορείς.

15.4.2014   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 114/73

1.

χαιρετίζει την ανακοίνωση της Επιτροπής, ως απτή απόδειξη της δέσμευσης της ΕΕ να προωθήσει την ένταξη των κοινοτήτων Ρομά (1) και, μέσω των εθνικών στρατηγικών ένταξης, να καταπολεμήσει τις διακρίσεις που υφίστανται συχνά·,