12.11.2013   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 327/1

1.1

Σκοπός της παρούσας διερευνητικής γνωμοδότησης της ΕΟΚΕ είναι να αποσαφηνίσει την ειδική συμβολή των δημόσιων επιχειρήσεων στην ανταγωνιστικότητα της ΕΕ. Επίσης, θα διευκρινίσει τα ειδικά διακυβεύματα που υφίστανται όσον αφορά τις πολιτικές και τα όργανα της ΕΕ.

1.2

Η γνωμοδότηση αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο των Συνθηκών, οι οποίες παρέχουν ευρεία διακριτική ευχέρεια στα κράτη μέλη όσον αφορά τον ορισμό, την οργάνωση και τη χρηματοδότηση των υπηρεσιών γενικού συμφέροντος. Επίσης σύμφωνα με τις Συνθήκες, τα κράτη μέλη διαθέτουν αρμοδιότητες ως προς την επιλογή και το νομικό καθεστώς (ιδιωτικό, δημόσιο, ή σύμπραξη δημόσιου/ιδιωτικού τομέα) των επιχειρήσεων στις οποίες έχουν αναθέσει την εκτέλεση της δημόσιας αποστολής τους (1).

1.3

Κάθε δημόσια αρχή μπορεί κατά περίπτωση να αποφασίζει αν θα χρησιμοποιήσει μία δημόσια επιχείρηση ως μέσο δράσης, με κριτήριο την ανάλυση ενός τομέα, τους στόχους και τις αποστολές που έχουν καθοριστεί, ή τους μακροπρόθεσμους στόχους που πρέπει να επιδιωχθούν.

1.4

Σύμφωνα με την οδηγία 80/723/EOK της Επιτροπής, της 25ης Ιουνίου 1980, για την διαφάνεια των οικονομικών σχέσεων μεταξύ των κρατών μελών και των δημοσίων επιχειρήσεων, ως «δημόσια επιχείρηση» νοείται: "κάθε επιχείρηση στην οποία οι αρχές μπορούν να ασκούν άμεσα ή έμμεσα αποφασιστική επιρροή λόγω κυριότητας ή χρηματοοικονομικής συμμετοχής τους σε αυτήν ή δυνάμει των κανόνων που την διέπουν.

Η καθοριστική αυτή επιρροή εκ μέρους των δημοσίων αρχών τεκμαίρεται όταν οι εν λόγω αρχές, έμμεσα ή άμεσα:

1.5

Όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν κατά το παρελθόν δημιουργήσει δημόσιες επιχειρήσεις, είτε άμεσα, είτε μετατρέποντας ιδιωτικές επιχειρήσεις σε κρατικές ή δημοτικές. Το έπραξαν για πολλούς και διάφορους λόγους, όπως:

1.6

Η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας, της αποδοτικότητας και, ενδεχομένως, της ανάγκης μεταρρύθμισης των δημόσιων επιχειρήσεων, δεν μπορεί να περιορίζεται στους συνηθισμένους δείκτες κερδοφορίας της οικονομικής δραστηριότητας αλλά θα πρέπει να περιλαμβάνει το σύνολο των στόχων και των αποστολών που τους έχουν αναθέσει οι δημόσιες αρχές.

1.7

Σύμφωνα με έναν επίσημο ευρωπαϊκό ορισμό, ανταγωνιστικότητα είναι «η ικανότητα βελτίωσης με βιώσιμο τρόπο του επιπέδου ζωής των κατοίκων και η παροχή απασχόλησης και κοινωνικής συνοχής υψηλού επιπέδου».

1.8

Κάθε χρόνο, η Ένωση χάνει ολοένα περισσότερο έδαφος όσον αφορά την παραγωγικότητα. Η επιβράδυνση αυτή σημαίνει πτώση της ανταγωνιστικότητας. Αποκαλυπτικές ενδείξεις αυτής της πτώσης είναι μεταξύ άλλων η ανεπάρκεια όσον αφορά την καινοτομία, η έλλειψη επενδύσεων στις υποδομές και στις τεχνολογίες αλλά και στο ανθρώπινο δυναμικό.

1.9

Η ανταγωνιστικότητα και ελκυστικότητα της Ένωσης εξαρτώνται συνεπώς από τις επενδύσεις στις υποδομές, στην εκπαίδευση και στην επαγγελματική κατάρτιση, στην έρευνα και στην ανάπτυξη, στην υγεία και στην κοινωνική προστασία, στην προστασία του περιβάλλοντος, κλπ, - τομείς στους οποίους οι κρατικές αρχές μπορούν μεταξύ άλλων να χρησιμοποιήσουν και τις δημόσιες επιχειρήσεις ως μέσο παρέμβασης.

1.10

Ωστόσο, οι περιφερειακές ή τοπικές αρχές δεν είναι εξ ορισμού ενάρετες και οι δημόσιες επιχειρήσεις παρουσιάζουν συχνά αδυναμίες που μπορεί να οφείλονται:

1.11

Η αρμόδια δημόσια αρχή μπορεί να χρησιμοποιήσει μία δημόσια επιχείρηση στα πλαίσια μίας αμυντικής ή επιθετικής στρατηγικής:

1.12

Αυτό σημαίνει ότι η δημόσια αρχή ανταποκρίνεται στις ευθύνες της όσον αφορά τον ορισμό στρατηγικών προσανατολισμών, παρέχοντας συγχρόνως στη διοίκηση της επιχείρησης ευρεία περιθώρια ελιγμών όσον αφορά τη διαχείριση. Κάθε δημόσια αρχή οφείλει ωστόσο να μεριμνά για τη διεξαγωγή πραγματικού ελέγχου και την ύπαρξη ουσιαστικής ρύθμισης, κάτι που προϋποθέτει την επινόηση ενός τρόπου διαχείρισης των δημόσιων επιχειρήσεων που να στηρίζεται στη συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων μερών αλλά και των εκπροσώπων των εργαζομένων των επιχειρήσεων αυτών.

1.13

Όσον αφορά τις υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος, τα κράτη μέλη παρέχουν τις υπηρεσίες αυτές μέσω των δημόσιων επιχειρήσεών τους, οι οποίες αναπτύσσουν δραστηριότητες βιομηχανικού και εμπορικού χαρακτήρα, με αποτέλεσμα να ανταγωνίζονται συχνά τις δραστηριότητες άλλων επιχειρήσεων.

1.14

Μεταξύ των δημόσιων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε ένα ελευθερωμένο και ανταγωνιστικό περιβάλλον αξίζει να αναφερθούν πρώτα απ' όλα οι βιομηχανίες δικτύου (ηλεκτρισμός, φυσικό αέριο, ηλεκτρονικές επικοινωνίες, μεταφορές, ταχυδρομεία), των οποίων η προσβασιμότητα και η συνεχής προσφορά εφοδιασμού καλής ποιότητας και σε προσιτές τιμές είναι απολύτως απαραίτητα στοιχεία όχι μόνον για τους πολίτες αλλά και για μεγάλο μέρος των ιδιωτικών επιχειρήσεων. Συνεπώς, έχουν θεμελιώδη σημασία για την εθνική οικονομία και την ανταγωνιστικότητα ενός κράτους μέλους σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό ισχύει στον ίδιο βαθμό και για άλλους τομείς όπως ο οπτικοακουστικός τομέας, το τομέας της στέγασης, της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, ή της κοινωνικής πρόνοιας, στους οποίους, οι αδυναμίες τις αγοράς δεν επιτρέπουν, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, σε όλους τους πολίτες να ασκούν τα δικαιώματά τους.

2.1

Στην αίτησή της για κατάρτιση γνωμοδότησης, η μελλοντική Προεδρία της Λιθουανίας ζήτησε ειδικότερα να δοθεί έμφαση στη βελτίωση των επιδόσεων των δημόσιων επιχειρήσεων και στη σημασία τους για την εθνική ανταγωνιστικότητα. Ζητεί μια ανάλυση της τρέχουσας κατάστασης και των ορθών (ή εσφαλμένων) πρακτικών, η οποία απουσιάζει σε επίπεδο ΕΕ, όπως επίσης απουσιάζει μια διαρθρωτική μεταρρύθμιση σχετικά με την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας αυτού του είδους των επιχειρήσεων κατά τον συντονισμό της οικονομικής πολιτικής και των επιπτώσεών της στην εσωτερική αγορά.

2.2

Παρά το γεγονός ότι η νομοθεσία της ΕΕ εφαρμόζεται μόνο σε ορισμένους συγκεκριμένους τομείς των δραστηριοτήτων των δημοσίων επιχειρήσεων (στις κρατικές ενισχύσεις και στις υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος), η μελλοντική Προεδρία της Λιθουανίας προτείνει, όσον αφορά τη μεταρρύθμιση των δημοσίων επιχειρήσεων, να περιοριστούν οι προσπάθειες ενωσιακού επιπέδου στην προώθηση μη νομοθετικών μέτρων και στον μη καθορισμό στόχων σχετικά με το νέο νομοθετικό πλαίσιο. Η ιδιωτικοποίηση των δημοσίων επιχειρήσεων απαιτείται επίσης να εξακολουθήσει να εμπίπτει στην αποκλειστική αρμοδιότητα των κρατών μελών.

2.3

Τέλος, η μελλοντική Προεδρία της Λιθουανίας διαπιστώνει με λύπη ότι μέχρι στιγμής, στο πλαίσιο των υφιστάμενων ή των προβλεπόμενων πρωτοβουλιών και εγγράφων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δεν έχει πραγματοποιηθεί καμία γενική συζήτηση όσον αφορά τη μεταρρύθμιση των δημοσίων επιχειρήσεων, τη διαχείρισή τους, τη βελτίωση της αποτελεσματικότητάς τους, καθώς και τη συμβολή τους στην ανταγωνιστικότητα και στην υλοποίηση των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Η Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχουν έως τώρα εστιάσει το ενδιαφέρον τους αποκλειστικά και μόνο στις εξής δύο πτυχές: στην τήρηση των κανόνων που διέπουν τις κρατικές ενισχύσεις και των κανόνων που σχετίζονται με την παροχή υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος.

3.1

Η ΕΟΚΕ δεν μπορεί παρά να στηρίξει το αίτημα της μελλοντικής Προεδρίας της Λιθουανίας που έχει ως στόχο την ανάλυση της τρέχουσας κατάστασης και των ορθών (ή εσφαλμένων) πρακτικών, καθώς και μία διαρθρωτική μεταρρύθμιση σχετικά με την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας αυτού του είδους των επιχειρήσεων κατά τον συντονισμό της οικονομικής πολιτικής και των επιπτώσεών της στην εσωτερική αγορά.

3.2

Οι Συνθήκες προβλέπουν την ενισχυμένη υποχρέωση της ΕΕ και των κρατών μελών να μεριμνούν για την εύρυθμη λειτουργία των υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος, μεταξύ άλλων, αναπτύσσοντας μια προοδευτική δυναμική για την αξιολόγηση των επιδόσεων αυτών των υπηρεσιών. Όσο δεν έχει επιτευχθεί ο στόχος αυτός, η αξιολόγηση των επιδόσεων δεν θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες των πολιτών και της οικονομίας σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.

3.3

Η αξιολόγηση αυτή θα πρέπει να συμβάλει στην αύξηση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας των υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος και στην προσαρμογή τους στην εξέλιξη των αναγκών των πολιτών και των επιχειρήσεων. Επίσης θα προσφέρει στις δημόσιες αρχές τα στοιχεία που θα τους επιτρέψουν να προβούν στις πιο ενδεδειγμένες επιλογές. Επιπλέον θα διαδραματίσει ουσιώδη ρόλο στην επίτευξη αρμονικής ισορροπίας μεταξύ της αγοράς και του κοινού συμφέροντος, όπως και μεταξύ των οικονομικών, των κοινωνικών και των περιβαλλοντικών στόχων.

3.4

Στη γνωμοδότησή της με θέμα Μια ανεξάρτητη αξιολόγηση των υπηρεσιών κοινής ωφελείας  (2) η ΕΟΚΕ είχε διατυπώσει συγκεκριμένες προτάσεις για τον ακριβή καθορισμό σε ενωσιακό επίπεδο των τρόπων ανταλλαγής, αντιπαραβολής, σύγκρισης και συντονισμού Εναπόκειται, συνεπώς, στην ΕΕ να προωθήσει τη δυναμική της ανεξάρτητης αξιολόγησης, με σεβασμό της αρχής της επικουρικότητας και των αρχών που διατυπώνονται στο προσαρτημένο στις Συνθήκες πρωτόκολλο, καθορίζοντας –σε διάλογο με τους εκπροσώπους των ενδιαφερόμενων φορέων– μία εναρμονισμένη σε ευρωπαϊκό επίπεδο μεθοδολογία αξιολόγησης βάσει κοινών δεικτών, καθώς και τα μέσα για τη λειτουργία της.

3.5

Προβληματιζόμενη για τον τρόπο με τον οποίο οι δημόσιες επιχειρήσεις θα μπορούσαν να συμβάλουν στην οικονομική ανάκαμψη και στην ανταγωνιστικότητα της Ένωσης, η ΕΟΚΕ έχει ασχοληθεί σε διάφορες γνωμοδοτήσεις της με το θέμα των υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος στην ΕΕ.

3.6

Από τον Οκτώβριο 2001 υπάρχει το καταστατικό της ευρωπαϊκής εταιρείας. Το καταστατικό εφαρμόζεται από τις 8 Οκτωβρίου 2004 και προσφέρει στις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε πολλά κράτη μέλη τη δυνατότητα να ιδρύουν μία ενιαία επιχείρηση ενωσιακού δικαίου και να εφαρμόζουν τους ίδιους κανόνες: ένα ενιαίο σύστημα διαχείρισης και δημοσίευσης των οικονομικών πληροφοριών Οι εταιρείες που υιοθετούν αυτό το καθεστώς αποφεύγουν με αυτόν τον τρόπο την υποχρεωτική υπαγωγή τους στην νομοθεσία κάθε κράτους μέλους στο οποίο έχουν υποκατάστημα, περιορίζοντας συγχρόνως τα διοικητικά τους έξοδα.

3.7

Σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να εξεταστεί και η εφαρμογή ενός «καταστατικού ευρωπαϊκής δημόσιας επιχείρησης», ένα θέμα που έθιξε και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2001 σε σχέση με το πρόγραμμα Galileo (3), το οποίο σήμερα πλέον είναι «de facto ευρωπαϊκή δημόσια επιχείρηση»

3.8

Θα μπορούσαν να ληφθούν ιδιαίτερα υπόψη οι ευρωπαϊκές δημόσιες επιχειρήσεις των μεγάλων διευρωπαϊκών δικτύων υποδομών, οι οποίες, σύμφωνα με τις Συνθήκες, υπάγονται στην κοινή πολιτική στον τομέα της ενέργειας και των μεταφορών, και συνεργάζονται με τις εθνικές ή τοπικές επιχειρήσεις σε αυτούς τους τομείς, ώστε να υλοποιηθούν οι νέες διατάξεις και αρμοδιότητες που περιέχονται στη Συνθήκη της Λισαβόνας, ιδιαίτερα όσον αφορά την πολιτική της Ένωσης στον τομέα της ενέργειας (άρθρο 194 της ΣΛΕΕ)

3.9

Στη γνωμοδότησή της με θέμα την Πράσινη Βίβλο «Προς ένα ασφαλές, αειφόρο και ανταγωνιστικό ευρωπαϊκό δίκτυο ενέργειας» (4), η ΕΟΚΕ είχε ζητήσει τη διενέργεια μελετών σχετικά με τη σκοπιμότητα και τη δυνατότητα υλοποίησης μιας ευρωπαϊκής ΥΚΩ ενέργειας στην υπηρεσία των πολιτών, με κοινή προσέγγιση σε θέματα τιμών, φορολόγησης, οικονομικών κανόνων, ασφαλείας, οικονομικής ανάπτυξης, προστασίας του περιβάλλοντος.·

3.10

Σε αυτήν την Πράσινη Βίβλο, η Επιτροπή τάσσεται επίσης υπέρ ενός ενιαίου ευρωπαϊκού διαχειριστή συστημάτων μεταφοράς φυσικού αερίου με την προοδευτική ανάθεση σε μια ανεξάρτητη εταιρεία της διαχείρισης ενός ενοποιημένου δικτύου μεταφοράς φυσικού αερίου σε όλη την ΕΕ.

3.11

Παρόμοιες υπηρεσίες ευρωπαϊκού επιπέδου, ανεξάρτητα από το καθεστώς του φορέα που τις παρέχει (δημόσιο, ιδιωτικό ή σύμπραξη ιδιωτικού/δημόσιου τομέα) θα προσφέρουν ενδεχομένως πρόσθετη αξία σε τομείς που έχουν ιδιαίτερη σημασία τόσο σε πολυεθνικό όσο και σε διασυνοριακό επίπεδο, όπως η ασφάλεια του εφοδιασμού σε ενέργεια, η διασφάλιση των υδάτινων πόρων, η διαφύλαξη της βιοποικιλότητας, η διατήρηση της ποιότητας του αέρα, η εσωτερική και εξωτερική ασφάλεια, στο βαθμό που οι υπηρεσίες αυτές μπορούν να προσφερθούν αποτελεσματικότερα σε ευρωπαϊκό απ' ό,τι σε εθνικό ή τοπικό επίπεδο.

3.12

Εν προκειμένω η ΕΟΚΕ τάσσεται υπέρ των συμπράξεων δημόσιου (Ένωσης και κρατών μελών) και ιδιωτικού τομέα ώστε να αυξηθεί η ασφάλεια εφοδιασμού ενέργειας και να επιτευχθεί μια ολοκληρωμένη διαχείριση των διασυνδεδεμένων δικτύων ενέργειας (φυσικό αέριο, ηλεκτρισμός, πετρέλαιο). Συνιστά, μάλιστα την ανάπτυξη δικτύου αιολικής ενέργειας ανοικτής θάλασσας και στη σύνδεση των αιολικών πάρκων με το επίγειο δίκτυο, πράγμα που θα μείωνε αισθητά το κόστος εκμετάλλευσης και κεφαλαίου και θα ενθάρρυνε περισσότερο τις επενδύσεις σε νέα δίκτυα (5).

3.13

Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων κάθε κράτους μέλους, για παράδειγμα όσον αφορά το ενεργειακό μείγμα, τα κοινωνικά και κοινωνιακά ζητήματα που θέτει η διαχείριση και η χρήση των φυσικών πόρων, η πυρηνική ενέργεια, η αλλαγή του κλίματος και η αειφόρος διαχείριση, η ασφάλεια, υπερβαίνουν τα παραδοσιακά σύνορα των κρατών και δεν βρίσκουν ικανοποιητική απάντηση παρά μόνο σε μια ευρωπαϊκή θεώρηση του γενικού συμφέροντος και των κατάλληλων υπηρεσιών.

3.14

Επίσης θα μπορούσε να τεθεί και το ζήτημα της οικονομικής δραστηριότητας των ευρωπαϊκών εκτελεστικών οργανισμών.

3.15

Επί του παρόντος υπάρχουν έξη (6) τέτοιοι οργανισμοί που συγκεντρώνουν για την περίοδο 2007-2013 προγράμματα που αντιστοιχούν σε 28 δισεκατομμύρια ευρώ. Η πλειονότητα των προγραμμάτων αυτών αφορά τομείς στους οποίους η ΕΕ έχει την αποστολή να στηρίζει τα κράτη μέλη.

3.16

Από τη μία πλευρά, οι εκτελεστικοί οργανισμοί θα μπορούσαν να ερμηνευτούν ως μία μορφή ανάθεσης ορισμένων αρμοδιοτήτων της Επιτροπής σε υπεργολαβία και να διερωτηθεί κανείς σε ποιο βαθμό είναι πράγματι ανεξάρτητοι. Από την άλλη πλευρά η αποστολή και οι αρμοδιότητες των οργανισμών αυτών συνεπάγονται την άμεση παρέμβασή τους στην οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα. Τίθεται επομένως το ερώτημα αν απέχουμε πράγματι τόσο πολύ από τον ευρύ ορισμό που θέσπισε το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά την οικονομική και την επιχειρηματική δραστηριότητα.

12.11.2013   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 327/5

1.1

Η ΕΟΚΕ επικροτεί τις προσπάθειες που καταβάλλουν οι κυβερνήσεις της Σερβίας την τελευταία δεκαετία προκειμένου να μεταρρυθμίσουν την οικονομία και τους θεσμούς της χώρας. Εκτιμά ότι η διαδικασία ένταξης της Σερβίας στην ΕΕ αποτελεί μια ευκαιρία για την εδραίωση και την αποτελεσματική εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που έχουν αναληφθεί. Υπογραμμίζει τη σημασία της συμμετοχής της κοινωνίας πολιτών στη διαδικασία ευθυγράμμισης της νομοθεσίας της Σερβίας με το κοινοτικό κεκτημένο. Καλεί την κυβέρνηση της Σερβίας και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να εντείνουν την υποστήριξή τους στις οργανώσεις της κοινωνίας πολιτών (ΟΚΠ) και να επιδιώξουν τη στενή συνεργασία μαζί τους στο πλαίσιο των επικείμενων βημάτων προς την ένταξη στην ΕΕ.

1.2

Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει την απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να ξεκινήσει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με τη Σερβία το αργότερο τον Ιανουάριο του 2014. Η ΕΟΚΕ συγχαίρει το Βελιγράδι και την Πρίστινα για την υπογραφή της πρώτης συμφωνίας επί των αρχών που διέπουν την εξομάλυνση των σχέσεων (Βρυξέλλες, 19 Απριλίου 2013) και του Σχεδίου εφαρμογής της που υιοθετήθηκε το Μάιο. Καλεί πλέον τις δύο πλευρές να τηρήσουν τη συμφωνία, με τη βοήθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι οι ΟΚΠ πρέπει να συμμετέχουν στη φάση της υλοποίησης, δεδομένου ότι μπορούν να συμβάλουν αποφασιστικά στην προσπάθεια συμφιλίωσης.

1.3

Η ΕΟΚΕ ενθαρρύνει τις δημόσιες αρχές της Σερβίας να προβούν σε περισσότερες δημόσιες ακροάσεις και διαβουλεύσεις με τις ΟΚΠ στα δύο πρώτα στάδια της διαμόρφωσης των πολιτικών και στη φάση της υλοποίησης. Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει τη σημασία της συμμετοχής των ΟΚΠ σε βασικούς τομείς της διαδικασίας μεταρρύθμισης, όπως το κράτος δικαίου, η περιφερειακή συνεργασία και η συμφιλίωση, η κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη, το περιβάλλον, η γεωργία, τα δικαιώματα των μειονοτήτων και η καταπολέμηση των διακρίσεων.

1.4

Η ΕΟΚΕ συνιστά στην κυβέρνηση να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στην καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος. Επιμένει επίσης ότι η κυβέρνηση πρέπει να αναγνωρίσει ως αναγκαία και να εγγυηθεί την ασφάλεια των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δραστήριων στελεχών ΟΚΠ που συμμετέχουν στην προσπάθεια καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος.

1.5

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι, μολονότι έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στην προώθηση μιας κοινωνίας χωρίς αποκλεισμούς, υπάρχουν ακόμη πολλά που πρέπει να γίνουν για την οικοδόμηση μιας κοινωνίας στην οποία όλοι είναι ίσοι, ανεξαρτήτως φύλου, σεξουαλικού προσανατολισμού, καταγωγής ή θρησκείας. Η ΕΟΚΕ ζητά από την κυβέρνηση να ξεκινήσει χωρίς καθυστέρηση την εφαρμογή της Στρατηγικής κατά των διακρίσεων που υιοθετήθηκε τον Ιούνιο του 2013. Η ΕΟΚΕ συνιστά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συνεργαστεί στενά με τις ΟΚΠ και να χρησιμοποιήσει τις ετήσιες εκθέσεις προόδου που καταρτίζει για την παρακολούθηση της εφαρμογής της στρατηγικής.

1.6

Η ΕΟΚΕ επικροτεί τη συμπερίληψη του Γραφείου Συνεργασίας με την Κοινωνία Πολιτών (OCCS) στην ομάδα εμπειρογνωμόνων του Πρωθυπουργού στον συντονιστικό φορέα της ένταξης στην ΕΕ. Η ΕΟΚΕ επικροτεί επίσης τη συμμετοχή των ΟΚΠ, συμπεριλαμβανομένων των εκπροσώπων των κοινωνικών εταίρων, στο Συμβούλιο του Πρωθυπουργού για την ένταξη στην ΕΕ. Αυτή είναι μια καλή πρακτική που θα πρέπει να αξιοποιηθεί με την εξέταση της συμμετοχής των ΟΚΠ, συμπεριλαμβανομένων εκπροσώπων των κοινωνικών εταίρων, στη μελλοντική ομάδα διαπραγματεύσεων για την ένταξη της Σερβίας. Θα πρέπει, ωστόσο, να διασφαλιστούν συχνές και εκτενείς διαβουλεύσεις με τις ΟΚΠ, προκειμένου να εντοπιστούν οι βασικές κοινές απόψεις και συστάσεις. Είναι σημαντικό εμπειρογνώμονες από τις ΟΚΠ να καλούνται να συμμετάσχουν σε μια σειρά υποομάδων εμπειρογνωμόνων στους κόλπους αυτής της ομάδας εμπειρογνωμόνων του συντονιστικού φορέα.

1.7

Η ΕΟΚΕ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να χρησιμοποιήσει τον Μηχανισμό Προενταξιακής Βοήθειας (ΜΠΒ II) προκειμένου να παράσχει μεγαλύτερη στήριξη για την ανάπτυξη των ικανοτήτων των ΟΚΠ (συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών εταίρων) και να επικεντρωθεί στην αύξηση της στήριξης για συνεργασίες, όχι μόνο μεταξύ των ΟΚΠ, αλλά και μεταξύ των ΜΚΟ και των δημόσιων αρχών. Οι πόροι που διατίθενται στο πλαίσιο του Μηχανισμού Χρηματοδότησης της Κοινωνίας Πολιτών θα πρέπει να αυξηθούν και να εστιάσουν σε περισσότερα έργα που πραγματοποιούνται και από τους κοινωνικούς εταίρους. Η ενίσχυση των ικανοτήτων των ΟΚΠ, ώστε να συμμετάσχουν αποτελεσματικά στη διαδικασία ένταξης στην ΕΕ, πρέπει να διατηρηθεί ως προτεραιότητα, με την προώθηση απλοποιημένων διαδικασιών επιλογής και υλοποίησης των έργων, τη χρήση θεσμικών επιχορηγήσεων και την επανεπιχορήγηση. Σκόπιμη δεν είναι μόνο η οικονομική υποστήριξη, αλλά και η στήριξη μηχανισμών για τη βελτίωση του διαλόγου μεταξύ της κοινωνίας πολιτών και των δημόσιων αρχών.

1.8

Η ΕΟΚΕ καλεί την αντιπροσωπεία της ΕΕ στη Σερβία να συνεχίσει να επιτρέπει την επανεπιχορήγηση μικρότερων ΟΚΠ από μεγαλύτερες, στο πλαίσιο της προσπάθειας για τη διάθεση αυτών των κονδυλίων στην ευρύτερη κοινότητα ΟΚΠ.

1.9

Η αύξηση της διαφάνειας των δημοσίων δαπανών πρέπει να διατηρηθεί ως κεντρική δράση στη στρατηγική για την ανάπτυξη της κοινωνίας πολιτών, ενώ πρέπει να βελτιωθούν οι μηχανισμοί σχεδιασμού και εκταμίευσης πόρων για τη συγχρηματοδότηση έργων της ΕΕ που υλοποιούνται από ΟΚΠ, η δε συγχρηματοδότηση πρέπει να αυξηθεί.

1.10

Η ΕΟΚΕ καλεί τη σερβική κυβέρνηση να εντείνει τις προσπάθειες για την εφαρμογή ενός θεσμικού και νομοθετικού πλαισίου που ευνοεί την ανάπτυξη της κοινωνίας πολιτών και προάγει τη βιωσιμότητά της. Η ΕΟΚΕ συνιστά να εξεταστεί η καθιέρωση ενός «νόμου περί ποσοστού» που θα επιτρέπει στους πολίτες να διαθέσουν ένα μερίδιο του φόρου εισοδήματός τους στις ΟΚΠ για την προαγωγή της ατομικής φιλανθρωπίας (με βάση το υφιστάμενο πρότυπο σε χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης), καθώς και την καθιέρωση φορολογικών κινήτρων για την ατομική και την εταιρική φιλανθρωπία.

1.11

Η ΕΟΚΕ συνιστά να επανεξεταστεί ο νόμος περί δημοσίων συμβάσεων που ψηφίστηκε πρόσφατα, επειδή έχει δημιουργήσει εμπόδια για τις ΟΚΠ, όταν διεκδικούν δημόσιες συμβάσεις. Ο νόμος θεσπίζει υποχρεωτικές οικονομικές εγγυήσεις, τις οποίες οι ΟΚΠ δεν μπορούν να παράσχουν. Αυτό μπορεί να τις εμποδίσει να συμμετάσχουν σε δημόσιους διαγωνισμούς, όχι μόνο στον τομέα των κοινωνικών υπηρεσιών, αλλά και στους τομείς της υγείας και της εκπαίδευσης.

1.12

Η ΕΟΚΕ καλεί την κυβέρνηση της Σερβίας να χαράξει μια ολοκληρωμένη στρατηγική για την καταπολέμηση και τον περιορισμό της παραοικονομίας. Αυτό θα βελτιώσει την οικονομική κατάσταση της χώρας, θα συμβάλει στην πρόληψη του αθέμιτου ανταγωνισμού και, συνεπώς, θα δημιουργήσει ένα καλύτερο οικονομικό περιβάλλον, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα καλύτερο σεβασμό των κοινωνικών δικαιωμάτων των εργαζομένων. Θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στους θεσμούς και στην προαγωγή της έννοιας του κράτους δικαίου.

1.13

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει τη σημασία του κοινωνικού διαλόγου και καλεί όλους τους ενδιαφερόμενους να κάνουν την καλύτερη δυνατή χρήση των υφιστάμενων θεσμών, ιδιαιτέρως της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (ΟΚΕ). Καλεί την κυβέρνηση να προωθήσει περαιτέρω την ΟΚΕ και να ζητά περισσότερο συστηματικά τη γνώμη της για όλες τις πολιτικές που σχετίζονται με τα έννομα συμφέροντα των εργοδοτών και των εργαζομένων. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι ο κοινωνικός διάλογος θα πρέπει να είναι τακτικό και διαρθρωτικό χαρακτήρα και όχι ad hoc, και ότι θα πρέπει επίσης να είναι πιο αποδοτικός και εστιασμένος στην επίτευξη αποτελεσμάτων.

1.14

Η ΕΟΚΕ ζητά να συμπεριληφθεί η προώθηση του κοινωνικού διαλόγου στις βασικές προτεραιότητες των θεσμικών οργάνων της ΕΕ όσον αφορά τη Σερβία και πιστεύει, συνεπώς, ότι πρέπει να αντανακλάται σε όλα τα κοινοτικά προγράμματα στα οποία έχει πρόσβαση η χώρα. Αυτό θα απαιτήσει μεγαλύτερη συμμετοχή της ΟΚΕ, η οποία θα πρέπει επίσης να συμμετέχει επισήμως και να εκφέρει την άποψή της σε κάθε στάδιο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, αλλά και να συμμετέχει στην παρακολούθηση της εφαρμογής της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης ΕΕ-Σερβίας. Η ΟΚΕ θα πρέπει επίσης να είναι σε θέση να θέτει τις παρατηρήσεις και τις απόψεις της υπόψη των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, όταν αυτά αξιολογούν την πρόοδο της Σερβίας προς την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

1.15

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι ο κοινωνικός διάλογος θα πρέπει να ενθαρρυνθεί περαιτέρω σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, με βάση τις περιφερειακές δομές της ΟΚΕ. Θα πρέπει επίσης να αναπτυχθεί περισσότερο συστηματικά σε τομεακό επίπεδο, ιδίως στον ιδιωτικό τομέα. Η υπογραφή –και εκτέλεση– όσο το δυνατό περισσότερων τομεακών συλλογικών συμβάσεων θα σταθεροποιήσει τις εργασιακές σχέσεις στη Σερβία. Πρέπει να τονίζονται συνεχώς στις τοπικές και τις εθνικές αρχές τα πλεονεκτήματα και η σημασία του κοινωνικού διαλόγου.

1.16

Η ΕΟΚΕ σημειώνει τη σύσταση τριμερούς ομάδας εργασίας για την αναθεώρηση της εργατικής νομοθεσίας, συμπεριλαμβανομένων των νόμων για τις απεργίες, την καταχώριση των συνδικαλιστικών οργανώσεων και της νομοθεσίας σχετικά με την αντιπροσωπευτικότητα των κοινωνικών εταίρων. Η ΕΟΚΕ καλεί την Διεθνή Οργάνωση Εργασίας (ΔΟΕ) και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποστηρίξουν τις εργασίες αυτές, προκειμένου η σερβική νομοθεσία και πρακτική να συμφωνούν απόλυτα με τα διεθνή και τα ευρωπαϊκά πρότυπα.

1.17

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η ενίσχυση της ικανότητας των κοινωνικών εταίρων να συμμετάσχουν ενεργά στον κοινωνικό διάλογο πρέπει να συμπεριληφθεί στις προτεραιότητες των ενωσιακών προγραμμάτων βοήθειας. Χρειάζεται βοήθεια για να αναπτύξουν την ικανότητά τους να συμμετέχουν αποτελεσματικά στις προσπάθειες που αφορούν όλα τα οικονομικά, κοινωνικά και νομικά θέματα, συμπεριλαμβανομένων των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Θα πρέπει να ενισχυθούν οι οργανωτικές δομές, η εσωτερική επικοινωνία και η ικανότητά τους να εξυπηρετούν τα μέλη τους.

1.18

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι συνεχίζονται οι παραβιάσεις των θεμελιωδών δικαιωμάτων των εργαζομένων στη Σερβία και ότι οι μηχανισμοί για την πρόληψη και την τιμωρία των παραβιάσεων δεν είναι αρκετά αποτελεσματικοί. Η ΕΟΚΕ καλεί τη σερβική κυβέρνηση να επανεξετάσει τη λειτουργία του Οργανισμού για την Ειρηνική Διευθέτηση Εργατικών Διαφορών. Προτείνει να εξεταστεί η δυνατότητα θέσπισης ειδικών δικαστηρίων για τις εργατικές διαφορές. Επιπλέον, καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συμπεριλάβει στις ετήσιες εκθέσεις της ένα κεφάλαιο για τα συνδικαλιστικά δικαιώματα και τα θεμελιώδη δικαιώματα των εργαζομένων, σε στενή συνεργασία με τις εθνικές και ευρωπαϊκές συνδικαλιστικές οργανώσεις και τη ΔΟΕ.

1.19

Οι Σέρβες επιχειρηματίες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο σε ολόκληρη την περιοχή των Βαλκανίων και διαθέτουν αποτελεσματικά δίκτυα. Διαμορφώνεται πλέον μια συνεκτική περιφερειακή προσέγγιση για την περαιτέρω ανάπτυξη της γυναικείας επιχειρηματικότητας σε τοπικό επίπεδο. Η ΕΟΚΕ συνιστά να αυξηθεί η υποστήριξη σε ευρωπαϊκό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο προκειμένου να επιταχυνθούν τα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη. Επιπλέον, πρέπει να αναγνωριστεί ότι η υποστήριξη της γυναικείας επιχειρηματικότητας στη Σερβία αποτελεί οικονομική και κοινωνική επιταγή.

1.20

Η ΕΟΚΕ συνιστά τη σύσταση Μικτής Συμβουλευτικής Επιτροπής (ΜΣΕ) της Κοινωνίας Πολιτών μεταξύ της ΕΟΚΕ και των ΟΚΠ της Σερβίας. Αυτό το κοινό σώμα της κοινωνίας πολιτών πρέπει να ιδρυθεί όταν θα έχουν αρχίσει επισήμως οι διαπραγματεύσεις για την ένταξη της Σερβίας στην ΕΕ. Η ΜΣΕ θα επιτρέψει στις ΟΚΠ και από τις δύο πλευρές να επιδιώξουν ένα περιεκτικότερο διάλογο και να συνεισφέρουν τις εισηγήσεις τους στις πολιτικές αρχές για τα κεφάλαια των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.

2.1

Την τελευταία δεκαετία, η Σερβία έχει καταβάλει τεράστια προσπάθεια για τη μεταρρύθμιση των θεσμών, του νομικού πλαισίου και των οικονομικών κανόνων της, με σκοπό τη συμμόρφωση αυτών με τα διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα και την προώθηση μιας ανοικτής και αποτελεσματικής οικονομίας της αγοράς.

2.2

Το 2008, η υπογραφή της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης (ΣΣΣ) μεταξύ Σερβίας και ΕΕ εξέφρασε με σαφήνεια την επιλογή της σερβικής κυβέρνησης υπέρ της ένταξης στην ΕΕ και έδωσε νέα ώθηση στη διαδικασία μεταρρύθμισης. Το 2010, τέθηκε σε ισχύ μια ενδιάμεση συμφωνία για το εμπόριο και τα συναφή με το εμπόριο θέματα (μέρος της ΣΣΣ).

2.3

Η νέα κυβέρνηση, η οποία ανέλαβε τα καθήκοντά της το 2012, επιβεβαίωσε τη δέσμευση της Σερβίας για ένταξη στην ΕΕ. Έχει λάβει πρακτικά μέτρα για να συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις που έχουν αναληφθεί μέχρι σήμερα, με ιδιαίτερη έμφαση στην καταπολέμηση της διαφθοράς, την εδραίωση του κράτους δικαίου, την προστασία των δικαιωμάτων των μειονοτήτων και την οικονομική ανάκαμψη. Έχει επίσης κάνει προσπάθειες για τη βελτίωση της περιφερειακής συνεργασίας

2.4

Τον Δεκέμβριο του 2012, το Συμβούλιο ζήτησε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συντάξει μέχρι την άνοιξη του 2013 έκθεση αξιολόγησης της προόδου που έχει σημειώσει το Βελιγράδι στο πλαίσιο του διαλόγου με την Πρίστινα και των μεταρρυθμίσεων με προσανατολισμό την ΕΕ. Με βάση την έκθεση αυτή, η οποία καταλήγει σε θετική σύσταση, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφάσισε στις 28 Ιουνίου ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις για να ξεκινήσουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με τη Σερβία.

2.5

Στις 19 Απριλίου 2013, το Βελιγράδι και η Πρίστινα συμφώνησαν τελικά σχετικά με το μέλλον του σερβοκρατούμενου βόρειου μέρους του Κοσσυφοπεδίου στον δέκατο γύρο των συνομιλιών υπό την ηγεσία της ΕΕ, υπογράφοντας την Πρώτη συμφωνία επί των αρχών που διέπουν την εξομάλυνση των σχέσεων. Το Μάιο, οι δύο πλευρές υιοθέτησαν Σχέδιο εφαρμογής. Οι δύο πλευρές σύστησαν με τη βοήθεια της ΕΕ επιτροπή, η οποία θα αναλάβει την εφαρμογή της συμφωνίας.

3.1

Η Σερβία εξακολουθεί να είναι μια χώρα σε μετάβαση. Υπήρξαν κάποιες ιδιωτικοποιήσεις, αλλά ένα μεγάλο μέρος της οικονομίας εξακολουθεί να αποτελείται από δημόσιες επιχειρήσεις, συχνά σε απόλυτη ανάγκη αναδιάρθρωσης. Η ανεργία έχει αυξηθεί σημαντικά (24 % του εργατικού δυναμικού το 2012). Οι νέοι προσπαθούν να μεταναστεύσουν. Ο πληθυσμός γηράσκει. Ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού εξακολουθεί να εργάζεται στον τομέα της γεωργίας και ζει σε αγροτικές περιοχές, όπου η έλλειψη επενδύσεων εμποδίζει την αποτελεσματική ανάπτυξη. Η άτυπη οικονομία είναι ευρέως διαδεδομένη, υπονομεύοντας την οικονομία στο σύνολό της, αποδυναμώνοντας τον κρατικό προϋπολογισμό και εγκαταλείποντας τους εργαζόμενους χωρίς καμία κοινωνική προστασία. Η διαφθορά, η οποία μερικές φορές συνδέεται με το οργανωμένο έγκλημα, δυσχεραίνει όχι μόνο την οικονομική ανάπτυξη, αλλά και την εδραίωση των θεσμών. Εξάλλου, χρειάζεται άμεση μεταρρύθμιση της δικαστικής εξουσίας, προκειμένου να εξασφαλιστεί ο πραγματικός σεβασμός των δικαιωμάτων των ατόμων και των οργανώσεων.

3.2

Η ΕΟΚΕ τόνισε τα διάφορα προβλήματα στη γνωμοδότησή της Οι σχέσεις ΕΕ-Σερβίας: ο ρόλος της κοινωνίας πολιτών (29 Μαΐου 2008), αλλά υπογράμμισε και τις προσπάθειες που καταβάλλονται από τις δημόσιες αρχές προκειμένου να υλοποιηθούν οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις. Έχουν εισαχθεί πολλές νέες ρυθμίσεις· έχουν συσταθεί νέοι θεσμοί, ιδίως για την οργάνωση του διαλόγου με τους κοινωνικούς εταίρους και άλλες ΟΚΠ, και τα δικαιώματα των μειονοτήτων αναγνωρίζονται πλέον επίσημα. Παρά το γεγονός ότι αυτή η διαδικασία δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, το κύριο πρόβλημα είναι η έμπρακτη υλοποίηση όλων αυτών των θεσμικών και νομικών αλλαγών.

3.3

Η Σερβία έχει επικυρώσει 77 συνθήκες και συμβάσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης (ΣτΕ), συμπεριλαμβανομένων ορισμένων βασικών, όπως οι συμβάσεις για την προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών, την προστασία των εθνικών μειονοτήτων, την πρόληψη των βασανιστηρίων, την προστασία των παιδιών, την καταπολέμηση της διαφθοράς, καθώς και ο Ευρωπαϊκός Κοινωνικός Χάρτης. Οκτώ επιπλέον συμβάσεις έχουν υπογραφεί, αλλά δεν έχουν ακόμη επικυρωθεί, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας. Σε διεθνές επίπεδο, η Σερβία έχει επικυρώσει 75 συμβάσεις της ΔΟΕ (73 είναι ήδη σε ισχύ).

3.4

Όπως τόνισε ο Επίτροπος του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (1), πολλές από αυτές τις συμβάσεις εξακολουθούν να απαιτούν περαιτέρω δράση για τη σωστή εφαρμογή τους. Ο Επίτροπος του Συμβουλίου της Ευρώπης τόνισε το πρόβλημα των αγνοουμένων και των προσώπων που εκτοπίστηκαν βίαια κατά τη διάρκεια του πολέμου, τις ανεξέλεγκτες διακρίσεις κατά των Ρομά, τη βία κατά των γυναικών και την ευρέως διαδεδομένη ομοφυλοφοβία.

3.5

Παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση υιοθέτησε μια στρατηγική για τα ΜΜΕ τον Οκτώβριο του 2011, η βία και οι απειλές κατά των δημοσιογράφων εξακολουθούν να υπάρχουν. Υπάρχει επίσης οικονομική και πολιτική παρέμβαση στα μέσα ενημέρωσης, η οποία απειλεί την ανεξαρτησία τους και την ικανότητα των δημοσιογράφων να κάνουν τη δουλειά τους. Επιπλέον, οι συνδικαλιστές εξακολουθούν να υφίστανται παρενοχλήσεις ή να απολύονται επειδή είναι μέλη συνδικαλιστικής οργάνωσης.

3.6

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η περαιτέρω εδραίωση της διαδικασίας μεταρρύθμισης, η μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος και η εφαρμογή των πολιτικών, κοινωνικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν σαφώς προτεραιότητα στην περίπτωση της Σερβίας. Οι σχέσεις της ΕΕ με τη Σερβία θα πρέπει να επικεντρωθούν σαφώς σε αυτές τις πτυχές. Αυτό είναι επίσης ένα βασικό ζήτημα για τις ΟΚΠ· γι' αυτό και η ενεργός συμμετοχή τους θα πρέπει να ενθαρρυνθεί με όλα τα μέσα.

4.1

Η ελευθερία του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι είναι συνταγματικά κατοχυρωμένο και γενικά σεβαστό δικαίωμα. Ωστόσο, η ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι κινδυνεύει από την αύξηση των απειλών εκ μέρους βίαιων εθνικιστικών ομάδων.

4.2

Η σερβική κοινωνία πολιτών βασίζεται κατά κύριο λόγο στις πόλεις και εκπροσωπείται άνισα σε περιφερειακό επίπεδο. Στις αγροτικές περιοχές η εμβέλειά της είναι πολύ περιορισμένη και το δυναμικό της δεν είναι καλά ανεπτυγμένο. Χρειάζεται περαιτέρω υποστήριξη για την ενθάρρυνση εθελοντικών κινημάτων, την ανάπτυξη ικανοτήτων και την υποστήριξη της δικτύωσης των ΟΚΠ στις αγροτικές περιοχές και/ή στις μικρές πόλεις.

4.3

Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στη γεωργία, την ανάπτυξη των αγροτικών ομάδων συμφερόντων, καθώς και στη συμμετοχή των αγροτών στον κοινωνικό διάλογο. Η γεωργία εξακολουθεί να διαδραματίζει καίριο ρόλο στη Σερβία - περίπου το ένα τέταρτο του ενεργού πληθυσμού απασχολείται στον τομέα αυτό, ο οποίος έχει και καθοριστική σημασία για την οικονομία της χώρας. Η γεωργία και η αγροτική πολιτική θα έχουν μεγάλη σημασία για τη μελλοντική διαδικασία ένταξης στην ΕΕ. Παράλληλα, η εναρμόνιση με τη νομοθεσία της ΕΕ θα αποτελέσει μια ιδιαίτερη πρόκληση για τον γεωργικό τομέα της Σερβίας.

4.4

Οι καλά οργανωμένες και δομημένες ομάδες συμφερόντων όχι μόνο θα μπορούσαν να συμβάλουν στην προώθηση των γεωργικών συμφερόντων, αλλά πάνω απ' όλα θα μπορούσαν να παράσχουν χρήσιμη υποστήριξη για την επικείμενη διαδικασία ένταξης, οπωσδήποτε όσον αφορά τη χάραξη και την εφαρμογή ειδικών προγραμμάτων στήριξης της γεωργίας, των αγροτικών περιοχών και των ανθρώπων που ζουν σε αυτές.

4.5

Υπάρχουν πολλές ενεργοί συνεργασίες και συμμαχίες μεταξύ των ΟΚΠ, αλλά οι πόροι και η υποστήριξή τους δεν επαρκούν για να μπορέσουν να αυξήσουν τη δραστηριότητα και την επιρροή τους. Όσον αφορά τις εταιρικές σχέσεις μεταξύ ΜΚΟ και δημόσιων αρχών, οι καθιερωμένοι μηχανισμοί SECO (2) και KOCD (3) είναι δυνητικά πρότυπα καλών πρακτικών, εφόσον λαμβάνεται υπόψη η συμβολή τους και χαίρουν συνεχούς και συστηματικής χρηματοδότησης και υποστήριξης.

4.6

Τα πιο σημαντικά εμπόδια για τη βιωσιμότητα των ΟΚΠ είναι η κρατική υποστήριξη, η οποία ούτε είναι επαρκής ούτε χορηγείται με βάση σαφώς προσδιορισμένες προτεραιότητες, η υπανάπτυκτη χορηγία των επιχειρήσεων, η έλλειψη ατομικών προσφορών, η απόσυρση των διεθνών χορηγών, η υπανάπτυκτη συνεργασία με τις τοπικές αρχές και η περιορισμένη λογοδοσία των πολιτικών ιθυνόντων εν γένει. Χρειάζονται προσπάθειες και στήριξη για την ανάπτυξη πυρήνων υποστήριξης των ΟΚΠ. Μια περιορισμένη βάση μελών εμποδίζει την προβολή και την αναγνώριση των ΟΚΠ, ενώ η δημόσια χρηματοδότηση εξακολουθεί να μην ρυθμίζεται σωστά σε όλα τα επίπεδα. Η ικανότητα των ΟΚΠ να επηρεάσουν την κοινωνική και πολιτική ατζέντα είναι γενικά περιορισμένη, με εξαίρεση μια δωδεκάδα ισχυρών ΟΚΠ, οι περισσότερες των οποίων έχουν την έδρα τους στο Βελιγράδι.

4.7

Η ΕΟΚΕ επικροτεί τις προσπάθειες για τη βελτίωση του νομικού πλαισίου των οργανώσεων και ιδρυμάτων, συμπεριλαμβανομένου του νόμου περί ενώσεων (Οκτώβριος 2009), του νόμου περί σύστασης αρχικού κεφαλαίου και ιδρυμάτων (Νοέμβριος 2010), του νόμου περί εθελοντισμού (Μάιος 2010) και τις απλοποιημένες λογιστικές διαδικασίες για μικρές ενώσεις και ιδρύματα (δεν έχουν ακόμη εγκριθεί). Ωστόσο, υπάρχουν και άλλοι σημαντικοί νόμοι που έχουν υιοθετηθεί αλλά δεν έχουν ακόμη εφαρμοστεί, όπως ο νόμος περί κοινωνικής πρόνοιας (2011). Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την ανάπτυξη ενός πλαισίου, όπως προβλέπεται από τον νόμο, το οποίο θα μπορούσε να εξασφαλίσει τη δίκαιη πρόσβαση των ΟΚΠ σε δημόσιους πόρους που προορίζονται για την υποστήριξη της παροχής κοινωνικών υπηρεσιών.

4.8

Η ΕΟΚΕ επικροτεί τις αλλαγές που έγιναν στο άρθρο 41 του Εσωτερικού Κανονισμού της Κυβέρνησης σχετικά με τις δημόσιες ακροάσεις, ο οποίος καθορίζει τα κριτήρια για τις υποχρεωτικές δημόσιες ακροάσεις, καθιστώντας τους κανόνα και όχι εξαίρεση, και προβλέποντας εύλογες προθεσμίες για την διάρκειά τους. Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει την ανάγκη να διασφαλιστεί ότι ο μηχανισμός εφαρμόζεται σωστά. Πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην αύξηση της ευαισθητοποίησης των δημόσιων αρχών ως προς τα οφέλη της συνεργασίας με τις ΟΚΠ, τόσο στα αρχικά στάδια του σχεδιασμού των δημόσιων πολιτικών όσο και αργότερα, κατά την εφαρμογή τους. Επιπλέον, θα πρέπει να εξεταστούν διαδικασίες σχετικά με τον διορισμό εκπροσώπων των ΟΚΠ σε διάφορους δημόσιους οργανισμούς σε εθνικό και τοπικό επίπεδο, λαμβάνοντας υπόψη ορισμένες βέλτιστες πρακτικές στις γειτονικές χώρες και τις προτάσεις των ίδιων των ΟΚΠ.

4.9

Το Γραφείο Συνεργασίας με την Κοινωνία Πολιτών (OCCS) άρχισε να λειτουργεί το 2011. Το Επιχειρησιακό Σχέδιο για την περίοδο 2013-2014 περιλαμβάνει τους βασικούς επιδιωκόμενους στόχους, που είναι οι εξής:

4.10

Η ΕΟΚΕ επικροτεί τις προσπάθειες του OCCS για περισσότερο διαφανή χρηματοδότηση των ΟΚΠ από τον κρατικό προϋπολογισμό, με την έκδοση Ετήσιας συνοπτικής έκθεσης σχετικά με τα κεφάλαια που διατίθενται για τις ενώσεις και άλλες οργανώσεις της κοινωνίας πολιτών από τον κρατικό προϋπολογισμό της Δημοκρατίας της Σερβίας. Θα πρέπει όμως να δοθούν περισσότερες εξουσίες στο OCCS, προκειμένου να αυξηθεί το ποσοστό ανταπόκρισης των κυβερνητικών φορέων σε όλα τα επίπεδα, ώστε να διασφαλιστεί η πληρότητα και η ετήσια δημοσίευση των δεδομένων. Η ΕΟΚΕ επικροτεί την υποστήριξη που παρέχεται από την αντιπροσωπεία της ΕΕ στο OCCS, μέσω του τριετούς προγράμματος τεχνικής βοήθειας που ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2012 (4).

4.11

Στοιχεία του 2011 αποκαλύπτουν ότι ήταν ελάχιστοι οι χρηματοδοτικοί πόροι που διατέθηκαν και εκταμιεύτηκαν πραγματικά για τη συγχρηματοδότηση προγραμμάτων/έργων, ακόμη και όταν η υποστήριξη των χορηγών ήταν εξασφαλισμένη, και αυτό παρά το γεγονός ότι η χρηματοδότηση είναι άκρως απαραίτητη για τις ΟΚΠ.

5.1

Ο κοινωνικός διάλογος είναι απαραίτητος για την οικονομική ανάπτυξη και τη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής που χρειάζεται η Σερβία. Το 2008 υπεγράφη μια Γενική Συλλογική Σύμβαση. Τον Απρίλιο του 2011, η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΟΚΕ) της Δημοκρατίας της Σερβίας υιοθέτησε μια νέα κοινωνική και οικονομική συμφωνία, την οποία υπέγραψαν οι ηγέτες των κοινωνικών εταίρων και ο Πρωθυπουργός και η οποία περιελάμβανε σημαντικές δεσμεύσεις των μερών. Η συμφωνία επιβεβαίωνε ότι ο κοινωνικός διάλογος αποτελεί προϋπόθεση για την επίτευξη των κοινών αναπτυξιακών στόχων, την επιτυχή αντιμετώπιση των προβλημάτων που συνδέονται με την οικονομική κρίση και την εξασφάλιση της οικονομικής και κοινωνικής προόδου της Σερβίας. Το 2012, υπεγράφη συμφωνία με την ΟΚΕ σχετικά με τον κατώτατο μισθό. Σε τομεακό επίπεδο, υπεγράφησαν τέσσερις συλλογικές συμβάσεις το 2011 και το 2012 στους κλάδους της γεωργίας, των κατασκευών, των χημικών και της μεταλλουργίας. Ο Υπουργός Εργασίας επεξέτεινε αυτές τις συλλογικές συμβάσεις σε όλους τους κρατικούς εργοδοτικούς φορείς. Οι συλλογικές συμβάσεις ισχύουν και για το μεγαλύτερο μέρος του δημόσιου τομέα, και καλύπτουν τους εργαζόμενους στην υγεία, την τοπική και εθνική διοίκηση, τον πολιτισμό, την εκπαίδευση και τα σώματα ασφαλείας.

5.2

Η ΟΚΕ κατοχυρώθηκε νομικά το 2005 και αποτελεί τη θεσμική βάση για τις τριμερείς διαπραγματεύσεις. Επιπλέον, υπάρχουν τώρα 18 Οικονομικές και Κοινωνικές Επιτροπές σε τοπικό επίπεδο, παρόλο που, κυρίως λόγω της έλλειψης των δεσμεύσεων από τις περιφερειακές αρχές, λιγότερες από τις μισές είναι σε πλήρη λειτουργία. Η ΟΚΕ έχει ακόμα να αντιμετωπίσει μια σειρά από προβλήματα που εμποδίζουν τις δραστηριότητές της, σημαντικότερο των οποίων είναι η έλλειψη οικονομικών και ανθρώπινων πόρων. Έχει, ωστόσο, καταφέρει να δημιουργήσει μόνιμες ομάδες εργασίας για τα οικονομικά θέματα, τη νομοθεσία, τις συλλογικές συμβάσεις και την υγεία και ασφάλεια στην εργασία. Οι εκπρόσωποι των κοινωνικών εταίρων συμμετέχουν τακτικά στις συνεδριάσεις της ΟΚΕ, σε αντίθεση με την κυβέρνηση, η οποία συχνά εκπροσωπείται από υπαλλήλους. Η συμμετοχή τους έχει αυξηθεί από τότε που επανιδρύθηκε το Συμβούλιο, τον Σεπτέμβριο του 2012. Ακόμη και ο Πρωθυπουργός είναι πλέον μέλος της ΟΚΕ, η οποία όμως εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προβλήματα με την οργάνωση των συνόδων της.

5.3

Ωστόσο, παρότι ο κοινωνικός διάλογος έχει καταφέρει να παραγάγει αποτελέσματα, πρέπει ακόμη να εδραιωθεί και να επεκταθεί. Οι κοινωνικοί εταίροι είναι αδύναμοι, ιδιαίτερα στον ιδιωτικό τομέα. Οι συλλογικές συμβάσεις που υπέγραψαν δεν εφαρμόζονται κατ' ανάγκη, ενώ υπάρχουν τεράστια θέματα που απλώς δεν καλύπτονται από τον κοινωνικό διάλογο. Σε εθνικό επίπεδο, η ΟΚΕ δεν έχει συστηματικά διαβουλεύσεις για όλα τα θέματα που εμπίπτουν στην αρμοδιότητά της ή η διαβούλευση είναι καθαρά τυπική και οι συστάσεις που προκύπτουν από αυτήν αγνοούνται πολύ συχνά από την κυβέρνηση. Μια θετική εξαίρεση είναι το Υπουργείο Εργασίας, το οποίο ζητά για όλα τα νομοσχέδια και τις στρατηγικές τη γνώμη της ΟΚΕ. Επιπλέον, πρότεινε πρόσφατα να δημιουργηθεί μια τριμερής ομάδα εργασίας που θα αναλάβει να συντάξει τις προτάσεις τροποποίησης του εργατικού δικαίου. Υπήρξαν επίσης βελτιώσεις στη νομοθεσία σχετικά με την εκπαίδευση, και το Υπουργείο Παιδείας και Επιστημών ζήτησε για τρία νομοσχέδια τη γνώμη της ΟΚΕ. Παρά αυτές τις μάλλον θετικές ενδείξεις, η ΟΚΕ συνεχίζει να αγνοείται σε μεγάλο βαθμό, σε ό,τι αφορά τις γενικές οικονομικές πολιτικές και τα μέτρα τα οποία, ωστόσο, έχουν άμεσο αντίκτυπο στις δραστηριότητες των επιχειρήσεων και των εργαζομένων.

5.4

Το 2005 ιδρύθηκε ένας Οργανισμός για την Ειρηνική Επίλυση Εργατικών Διαφορών (ατομικών και συλλογικών). Εστιάζεται κυρίως σε μεμονωμένες περιπτώσεις, στις οποίες ένας διαιτητής μπορεί να λάβει δεσμευτική απόφαση, και έχει τα ίδια νομικά μέσα όπως ένα δικαστήριο. Ωστόσο, στην πράξη, φαίνεται ότι ο Οργανισμός δεν έχει επιτύχει να καθιερωθεί ως εναλλακτική λύση και ότι οι περισσότερες διαφορές συνεχίζουν να υποβάλλονται στα δικαστήρια, τα οποία πάσχουν από διαβόητο φόρτο εργασίας. Στην περίπτωση διακανονισμού συλλογικών διαφορών, ο Οργανισμός αναλαμβάνει ρόλο μεσολαβητή και, επομένως, δεν μπορεί να αναγκάσει τις αντίπαλες πλευρές να δεχθούν μια ρύθμιση, αλλά επιχειρεί να τις πείσει να αποδεχθούν εθελουσίως μια ειρηνική διευθέτηση.

5.5

Το 2013, προβλέπεται ότι η κυβέρνηση θα υπογράψει ένα «Πρόγραμμα αξιοπρεπούς απασχόλησης» με τη ΔΟΕ. Το πρόγραμμα αυτό αναμένεται ότι θα βοηθήσει στην επανεξέταση των διαφόρων πτυχών της κοινωνικής νομοθεσίας και των διαδικασιών για την πλήρη προσαρμογή τους στα διεθνή πρότυπα, καθώς και στην ανάπτυξη ικανοτήτων των κοινωνικών εταίρων, προκειμένου να συμβάλουν αποτελεσματικά στον κοινωνικό διάλογο, με την βοήθεια χρηματοδοτικής στήριξης και προγραμμάτων από την ΕΕ.

5.6

Είναι ζωτικής σημασίας οι κοινωνικοί εταίροι να ενσωματωθούν καλύτερα στην οικονομική και την κοινωνική πολιτική, καθώς και στην πολιτική απασχόλησης της κυβέρνησης, κυρίως ενόψει των διαπραγματεύσεων για την ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Θα πρέπει επίσης να συμμετάσχουν στις προετοιμασίες για την επιλεξιμότητα της Σερβίας για το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και άλλα ταμεία της ΕΕ. Μόνο τότε θα μπορέσουν οι κοινωνικοί εταίροι στη Σερβία να εκπληρώσουν αποτελεσματικά το μελλοντικό τους ρόλο στα βήματα συμμετοχικής δημοκρατίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

6.1

Η Σερβική Ένωση Εργοδοτών (ΣΕΕ) είναι η κύρια ομάδα που εκπροσωπεί τα συμφέροντα των εργοδοτών σε εθνική κλίμακα. Εκπροσωπεί τους επιχειρηματίες της Σερβίας στην ΟΚΕ. Ωστόσο, το γεγονός ότι οι περισσότερες από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη Σερβία, καθώς και άλλες οργανώσεις όπως η Ένωση των Μικρών και Μεσαίων Επιχειρηματιών (ASME), δεν είναι μέλη της ΟΚΕ, αποδυναμώνει τη νομιμοποίησή της ως μετόχου στον κοινωνικό διάλογο.

6.2

Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο της Σερβίας, η μεγαλύτερη ένωση επιχειρηματιών, δεν είχε συμπεριληφθεί στις εργασίες της ΟΚΕ στο παρελθόν, λόγω του συστήματος υποχρεωτικής συμμετοχής των μελών. Ωστόσο, την 1η Ιανουαρίου 2013, υιοθετήθηκε στη Σερβία το σύστημα εθελούσιας συμμετοχής και το επιμελητήριο είναι αποφασισμένο να συμβάλει στον κοινωνικό διάλογο, ιδιαίτερα στους τομείς της επαγγελματικής κατάρτισης, της προώθησης του διεθνούς εμπορίου και της περιφερειακής ανάπτυξης. Υποστηρίζει την ενίσχυση της θέσης της Σερβικής Ένωσης Εργοδοτών στην ΟΚΕ, υπό τον όρο ότι θα είναι σε θέση να εκφράσει το ευρύτερο φάσμα των εργοδοτικών συμφερόντων μέσω μιας αποτελεσματικής διαδικασίας διαβούλευσης με τη συμμετοχή όλων των ενώσεων των εργοδοτών.

6.3

Λόγω του υψηλού ποσοστού ανεργίας, οι εργοδότες θα πρέπει να είναι σε θέση να ασκούν μεγαλύτερη επιρροή στην ανάπτυξη ενός καλού επιχειρηματικού περιβάλλοντος, το οποίο θα πρέπει να ενθαρρύνει την επιχειρηματικότητα και την ταχύτερη δημιουργία νέων επιχειρήσεων, ιδίως μικρών και μεσαίων, που συνιστούν μία από τις σημαντικότερες πηγές νέων θέσεων εργασίας στην Ευρώπη. Σημαντικά εμπόδια για ένα καλύτερο επιχειρηματικό κλίμα είναι η έλλειψη διαφάνειας και ο απρόβλεπτος χαρακτήρας του νομοθετικού πλαισίου, το μη ελκυστικό φορολογικό σύστημα, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων παρα-φορολογικών επιβαρύνσεων, η πρόσβαση σε χρηματοδότηση, οι διαδικασίες καταχώρισης των επιχειρήσεων, οι διοικητικές διαδικασίες που σχετίζονται με το εξωτερικό εμπόριο κλπ. Η συνολική εκτίμηση της επιχειρηματικής κοινότητας στη Σερβία είναι ότι δεν συμμετέχει επαρκώς στη νομοθετική διαδικασία και την αξιολόγηση του αντικτύπου της, ιδίως όσον αφορά τις συνέπειες για τις ΜΜΕ.

6.4

Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις είναι κατακερματισμένες και αδύναμες. Πολλές από αυτές είναι μέλη μίας από τις δύο μεγαλύτερες συνομοσπονδίες της Σερβίας: της Συνομοσπονδίας Αυτόνομων Συνδικάτων της Σερβίας (SSSS) και της Συνδικαλιστικής Συνομοσπονδίας «Ανεξαρτησία» («Nezavisnost»). Υπάρχουν επίσης δύο άλλες συνομοσπονδίες, η Ένωση Ελεύθερων και Ανεξάρτητων Συνδικάτων της Σερβίας (ASN) και η Συνομοσπονδία Ελεύθερων Συνδικάτων (KSSS), που ισχυρίζονται ότι έχουν αντιπροσωπευτικό χαρακτήρα. Αυτός ο ισχυρισμός πρέπει να εξεταστεί με βάση ένα νέο νόμο περί αντιπροσωπευτικότητας ο οποίος τελεί υπό συζήτηση. Επιπλέον, σύμφωνα με το Υπουργείο Εργασίας, υπάρχουν περίπου 2 000 συνδικαλιστικές οργανώσεις σε επιχειρήσεις που δεν είναι μέλη μιας εθνικής συνομοσπονδίας. Όλες οι ενδιαφερόμενες οργανώσεις των εργαζομένων πρέπει να συμμετέχουν πιο ενεργά στην κοινωνική εταιρική διαδικασία λήψης αποφάσεων εκ μέρους των εργαζομένων. Ο ρόλος των συνδικάτων στη Σερβία είναι απαραίτητος για την ενίσχυση του κοινωνικού διαλόγου.

6.5

Οι δυσκολίες της μετάβασης και της οικονομικής κρίσης επέτειναν τον κατακερματισμό και την αποδυνάμωση των συνδικαλιστικών οργανώσεων. Η επίπονη διαδικασία καταχώρισης για τις συνδικαλιστικές οργανώσεις, η αντιπολίτευση και η παρενόχληση, μερικές φορές, εκ μέρους διευθυντικών στελεχών που δεν είναι έτοιμοι να δεχτούν τον κοινωνικό διάλογο σε επίπεδο επιχείρησης, όλα αυτά εμποδίζουν την φυσιολογική ανάπτυξη της εκπροσώπησης των εργαζομένων και υπονομεύουν τον κοινωνικό διάλογο. Ωστόσο, η αποτελεσματική συνεργασία που έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια μεταξύ των δύο αντιπροσωπευτικών συνομοσπονδιών SSSS και Nezavisnost θα πρέπει, στο πλαίσιο αυτό, να επικροτηθεί.

12.11.2013   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 327/11

1.1

Ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία μιας στρατηγικής που θα επιτρέψει στην Ευρώπη να επανέλθει στην τροχιά της βιώσιμης ανάπτυξης είναι η εξασφάλιση επαρκούς μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης με λογικό κόστος. Το συμβουλευτικό έγγραφο της Επιτροπής για το θέμα αυτό είναι ευπρόσδεκτο και επίκαιρο.

1.2

Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει το γεγονός ότι η Πράσινη Βίβλος εστιάζει στις παραγωγικές επενδύσεις και στη δημιουργία υλικών και άυλων κεφαλαίων με μακρά διάρκεια ζωής, αλλά προτρέπει την Επιτροπή να δώσει μεγαλύτερη προσοχή στην ανάγκη χρηματοδότησης περισσότερων «κοινωνικά χρήσιμων» επενδύσεων.

1.3

Εάν οι τράπεζες διαδραματίζουν, όπως φαίνεται πιθανό, λιγότερο σημαντικό ρόλο στο μέλλον ως φορείς παροχής μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης, τότε ενδέχεται να προκύψουν ευκαιρίες για άλλους ενδιάμεσους φορείς, όπως οι εθνικές και οι πολυμερείς τράπεζες ανάπτυξης, οι θεσμικοί επενδυτές, τα κρατικά επενδυτικά ταμεία και, κυρίως, οι αγορές ομολόγων. Ωστόσο, είναι σημαντικό να μην εμποδίζονται οι τράπεζες από το να εκπληρώνουν τον ρόλο τους ως κύριοι φορείς παροχής μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης. Επίσης, πρέπει να θεσπιστεί το κατάλληλο νομικό πλαίσιο για να παραμείνουν οι ροές κεφαλαίων στον ρυθμιζόμενο τομέα.

1.4

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρόσφατη αύξηση κεφαλαίου της ΕΤΕπ, καθώς αυτό θα ενισχύσει την ικανότητά της να κινητοποιεί πρόσθετους ιδιωτικούς επενδυτικούς πόρους και να διαδραματίζει ισχυρότερο αντικυκλικό ρόλο στη χρηματοδότηση επενδύσεων και στην διάθεση πιστώσεων στις ΜμΕ. Μολονότι μία εισφορά κεφαλαίου 10 δισεκατομμυρίων ευρώ είναι όντως σημαντική, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι δεν επαρκεί για την κάλυψη των τρεχουσών αναγκών.

1.5

Αντίστοιχα, η εισαγωγή των ομολόγων έργων στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», μολονότι σε πιλοτική φάση, αποτελεί επίσης θετική εξέλιξη. Τα ομόλογα έργων αναπτύχθηκαν από κοινού από την Επιτροπή και την ΕΤΕπ. Θα πρέπει, επίσης, να εξεταστούν άλλες παρόμοιες κοινοπραξίες με κρατικά επενδυτικά ταμεία.

1.6

Εάν πρωτοβουλίες όπως τα ομόλογα έργων επιτύχουν την επέκταση της αγοράς ομολόγων, τότε θα πρέπει να προβλεφθεί η ενίσχυσή τους μόλις η πιλοτική φάση ολοκληρωθεί και αξιολογηθεί.

1.7

Η Πράσινη Βίβλος εξετάζει το ρόλο των αποταμιεύσεων στη διασφάλιση μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης των επενδύσεων. Ενώ ορισμένα κράτη μέλη έχουν προωθήσει ειδικά προγράμματα αποταμίευσης για την κινητοποίηση μακροπρόθεσμων αποταμιεύσεων με σκοπό την πραγματοποίηση ευρύτερων κοινωνικών επενδύσεων, είναι ίσως σκόπιμο να εξεταστεί η περίπτωση της δημιουργίας ενός μέσου αποταμίευσης σε επίπεδο ΕΕ ή ευρωζώνης που, π.χ., να προσφέρει αυξημένο επιτόκιο.

1.8

Ορισμένα κράτη μέλη έχουν σημειώσει σχετική επιτυχία στην παροχή κινήτρων για αποταμιεύσεις που συνδέονται με τις συντάξεις και για άλλου είδους αποταμιεύσεις, μέσω μιας έξυπνης χρήσης του φορολογικού συστήματος. Οι πολίτες έχουν την τάση να ορρωδούν ενώπιον της προοπτικής της πληρωμής φόρου επί του εισοδήματος από εργασία και, στη συνέχεια, επιπλέον φόρων, από το ήδη φορολογηθέν εισόδημα, επί των μακροπρόθεσμων αποταμιεύσεων. Στο πλαίσιο των κοινωνικά υπεύθυνων επενδύσεων, πρέπει να είναι δυνατός ο σχεδιασμός και η προώθηση στην αγορά κατάλληλων προϊόντων προσωπικής αποταμίευσης με χαμηλή ή μηδενική φορολόγηση με τα ενδεδειγμένα ετήσια όρια, ούτως ώστε να ενθαρρύνεται ο ακόμη πιο μακροπρόθεσμος οικονομικός σχεδιασμός.

1.9

Η υιοθέτηση βραχυπρόθεσμης προσέγγισης στο χρηματοπιστωτικό σύστημα έχει αποτελέσει μείζον εμπόδιο στην εξασφάλιση επαρκών μακροπρόθεσμων επενδύσεων, συνδέεται δε στενά με την εταιρική διακυβέρνηση. Η αλλαγή των κινήτρων με σκοπό την επίτευξη μακροπρόθεσμης απόδοσης δεν είναι εύκολο έργο. Η ΕΟΚΕ επικροτεί την υπόδειξη της Επιτροπής να παραχωρηθούν αυξημένα δικαιώματα ψήφου και μερίσματα στους μακροπρόθεσμους επενδυτές, καθώς και τις τροποποιήσεις στην οδηγία για τα δικαιώματα των μετόχων. Θα μπορούσε, συν τοις άλλοις, να εξεταστεί το ενδεχόμενο μιας συντονισμένης χρήσης φοροαπαλλαγών επί των κερδών κεφαλαίου με σκοπό την ενθάρρυνση μιας πιο μακροπρόθεσμης συμμετοχής στο μετοχικό κεφάλαιο εκ μέρους των διαχειριστών κεφαλαίων.

1.10

Όσον αφορά τα επιχειρηματικά κεφάλαια, η Πράσινη Βίβλος περιέχει μερικές ενδιαφέρουσες προτάσεις. Η ΕΟΚΕ έχει ήδη προτείνει ο ρόλος της ΕΤαΕ να επεκταθεί πέραν της παροχής δανείων, ώστε να συμπεριλάβει και την χρηματοδότηση κεφαλαίων επιχειρηματικού κινδύνου. Αυτή ήταν, εξάλλου, η πρόθεση των δημιουργών της ΕΤαΕ, την εποχή της ίδρυσής της, το 1994. Εάν η ΕΤαΕ, όπως η ΕΤΕπ, προέβαινε σε επαρκή ανασύσταση του κεφαλαίου της, τότε θα μπορούσε να αποβεί ένας από τους κύριους φορείς χρηματοδότησης επιχειρηματικών κεφαλαίων για τις ΜμΕ.

1.11

Τέλος, δεδομένου ότι οι εθνικές και οι περιφερειακές κυβερνήσεις έχουν ήδη κινητοποιηθεί προκειμένου να εξασφαλίσουν την επιβίωση και την μακροπρόθεσμη ανάπτυξη των ΜμΕ μέσω των οργανισμών τους περιφερειακής ανάπτυξης, θα ήταν σκόπιμο οι εν λόγω οργανισμοί να αναλάβουν έναν ρόλο στη λειτουργία των χώρων συναλλαγών των ΜμΕ. Ο ρόλος αυτός θα μπορούσε να εκτείνεται από την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας των πελατών ΜμΕ έως την παροχή περιορισμένων εγγυήσεων σε θεσμικούς επενδυτές.

1.12

Η ΕΟΚΕ επιθυμεί να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στις κοινωνικά υπεύθυνες επενδύσεις και προτείνει τη σύσταση ενός παρατηρητηρίου για την παρακολούθηση των μακροπρόθεσμων επενδυτικών όρων.

2.1

Το κύριο κίνητρο που ώθησε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προβεί στη σύνταξη αυτής της Πράσινης Βίβλου είναι η ανάγκη να επανέλθει η Ευρώπη στην τροχιά της έξυπνης, βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης. Η Ευρώπη αντιμετωπίζει σημαντικές μακροπρόθεσμες και μεγάλης κλίμακας επενδυτικές ανάγκες που πρέπει να καλυφθούν για να υπάρξει βιώσιμη ανάπτυξη. Αυτό, ωστόσο, παρεμποδίζεται σοβαρά, αφενός, από την τρέχουσα απροθυμία ανάληψης κινδύνων εκ μέρους τόσο των νοικοκυριών όσο και των επιχειρήσεων και, αφετέρου, από την ανάγκη δημοσιονομικής εξυγίανσης στην οποία οφείλουν να προβούν πολλές κυβερνήσεις κρατών μελών, τα οποία, συνδυαζόμενα, περιορίζουν την εξασφάλιση των απαιτούμενων μακροπρόθεσμων χρηματοδοτήσεων για επενδύσεις.

2.2

Οι υφιστάμενες ελλείψεις στα παραδοσιακά κανάλια χρηματοπιστωτικής διαμεσολάβησης αποτελούν πηγή προβλημάτων. Οι τράπεζες συνιστούσαν ανέκαθεν την κύρια πηγή χρηματοδότησης των επενδύσεων στην ΕΕ, πολλές ωστόσο από αυτές ασχολούνται πλέον κατά κύριο λόγο με διαδικασίες απομόχλευσης και, συνεπώς, δεν είναι σε θέση να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τον κανονικό τους ρόλο. Η Πράσινη Βίβλος υπερβαίνει την τρέχουσα κρίση, αναζητώντας λύσεις για την εξασφάλιση των αναγκαίων μακροπρόθεσμων χρηματοδοτήσεων για επενδύσεις.

2.3

Η Επιτροπή επικεντρώνεται, στο έγγραφό της, στις παραγωγικές επενδύσεις, καθώς και στη δημιουργία υλικών και άυλων κεφαλαίων με μακρά διάρκεια ζωής, που έχουν την τάση να έχουν λιγότερες κυκλικές διακυμάνσεις από ό, τι το κεφάλαιο με μικρότερη διάρκεια ζωής. Η Επιτροπή ορίζει τη μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση ως τον τρόπο με τον οποίο το χρηματοπιστωτικό σύστημα χρηματοδοτεί τις επενδύσεις έργων με μεγάλη διάρκεια ζωής.

2.4

Η Ευρώπη υιοθέτησε ένα πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων του χρηματοπιστωτικού τομέα, με σκοπό την εξασφάλιση μεγαλύτερης σταθερότητας και εμπιστοσύνης στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Η σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την ενθάρρυνση των μακροπρόθεσμων επενδύσεων, αλλά όχι επαρκή προϋπόθεση. Η Επιτροπή προσδιορίζει μια σειρά από άλλους τομείς στους οποίους πρέπει να αναληφθεί δράση, όπως:

3.1.1

Οι εμπορικές τράπεζες. Η ανάλυση της Επιτροπής σχετικά με τις προκλήσεις που τίθενται για τη διασφάλιση επαρκών μακροπρόθεσμων χρηματοδοτήσεων στην Ευρώπη είναι κατά βάση ορθή. Η παραδοσιακή υπεροχή των τραπεζών ως κύριων προμηθευτών μακροπρόθεσμων χρηματοδοτήσεων δεν είναι πλέον η ίδια και οι τράπεζες ενδέχεται να διαδραματίζουν λιγότερο σημαντικό ρόλο στο μέλλον. Η δυνητική ασυνέπεια μεταξύ ορισμένων νέων τραπεζικών ρυθμίσεων και των στόχων της Πράσινης Βίβλου που συνδέονται με την τόνωση των μακροπρόθεσμων επενδύσεων δεν εξετάζεται. Η Πράσινη Βίβλος απλώς επισημαίνει ότι τα αποτελέσματα των πρόσφατων, και πιθανόν και των μελλοντικών, οικονομικών μεταρρυθμίσεων ενδέχεται να περιορίσουν το επίπεδο των δραστηριοτήτων των τραπεζών της αλυσίδας διαμεσολάβησης. Πρέπει να επιδιωχθεί μία καλύτερη ισορροπία μεταξύ, αφενός, των απαιτήσεων προληπτικής εποπτείας που προβλέπονται από το κανονιστικό πλαίσιο «Βασιλεία ΙΙΙ» και, αφετέρου, των κινήτρων που παρέχονται στις τράπεζες προκειμένου να συνεχίσουν να παρέχουν μακροπρόθεσμες χρηματοδοτήσεις για επενδύσεις. Ούτως ή άλλως, κατά πάσα πιθανότητα θα προκύψουν ευκαιρίες και για άλλους τύπους διαμεσολαβητών –όπως οι εθνικές και οι πολυμερείς τράπεζες ανάπτυξης, οι θεσμικοί επενδυτές– και θα αυξηθεί η χρήση των αγορών ομολόγων και των κρατικών ταμείων.

3.1.2

Εθνικές και πολυμερείς τράπεζες ανάπτυξης. Τα ιδρύματα αυτά διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον καταμερισμό των κινδύνων με ιδιώτες επενδυτές και επιχειρηματίες με σκοπό την ανάπτυξη σημαντικών έργων και, συνεπώς, προλαμβάνουν τις αποτυχίες της αγοράς. Διαδραματίζουν, επίσης, αντικυκλικό ρόλο, μέσω των μακροπρόθεσμων στρατηγικών δράσεών τους. Η ΕΤΕπ και η ΕΤΑΕ έχουν διαδραματίσει ολοένα πιο σημαντικούς ρόλους στον καταμερισμό των κινδύνων, και η πρόσφατη αύξηση κεφαλαίου της ΕΤΕπ –μολονότι ανεπαρκής, κατά τη γνώμη της ΕΟΚΕ– θα ενισχύσει αναμφίβολα την ικανότητά της να κινητοποιεί πρόσθετες ιδιωτικές χρηματοδοτήσεις επενδύσεων. Η ΕΟΚΕ ενθαρρύνει την ΕΤΕπ να κάνει περισσότερα για την προώθηση μεγάλων διασυνοριακών έργων υποδομής, που αντιμετωπίζουν ιδιαίτερες δυσκολίες χρηματοδότησης.

3.1.3

Η ΕΟΚΕ επιδοκιμάζει τη δημιουργία των ομολόγων έργων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» που βρίσκονται σήμερα σε πιλοτικό στάδιο στο πλαίσιο μιας σειράς επενδυτικών έργων υποδομής ΣΔΙΤ στους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών και των υποδομών ΤΠΕ (1). Η Επιτροπή αναφέρεται ακροθιγώς στο δυνητικό ρόλο των κρατικών επενδυτικών ταμείων στη χρηματοδότηση μακροπρόθεσμων επενδύσεων. Όπως και στην περίπτωση των ομολόγων έργων που αναπτύχθηκαν από κοινού από την Επιτροπή και την ΕΤΕπ, θα ήταν ίσως σκόπιμο να αναπτυχθεί μια παρόμοια κοινή πρωτοβουλία με κρατικά επενδυτικά κεφάλαια, πράγμα που θα οδηγήσει σε αύξηση του διαθέσιμου αποθέματος μακροπρόθεσμων χρηματοδοτικών πόρων.

3.1.4

Όσον αφορά το θέμα των θεσμικών επενδυτών, η Πράσινη Βίβλος επισημαίνει το ενδεχόμενο σύγκρουσης μεταξύ, αφενός, της ανάγκης αποτελεσματικής ρύθμισης των κινδύνων στους οποίους εκτίθενται τα στοιχεία του ενεργητικού των ασφαλιστικών επιχειρήσεων και, αφετέρου, της ανάγκης να παρέχονται κίνητρα στις ίδιες επιχειρήσεις προκειμένου να χρηματοδοτούν μακροπρόθεσμες επενδύσεις. Οι συζητήσεις μεταξύ της Επιτροπής και των ευρωπαϊκών ασφαλιστικών αρχών ως προς το θέμα αυτό βρίσκονται σε εξέλιξη. Η Επιτροπή προτίθεται να υποβάλει προτάσεις σχετικά με τα μακροπρόθεσμα κεφάλαια επενδύσεων (ΜΕΚ), με σκοπό την ενθάρρυνση της δημιουργίας μιας σειράς μηχανισμών για τον καταμερισμό των κινδύνων χάρη στη συμμετοχή διαφορετικών τύπων θεσμικών επενδυτών. Η πρόταση αυτή παρουσιάζει πολλά πλεονεκτήματα. Τα συνταξιοδοτικά ταμεία θα μπορούσαν να αναλάβουν έναν πιο εξέχοντα ρόλο στον τομέα των μακροπρόθεσμων επενδύσεων, αλλά στην πορεία προσκόπτουν σε μια σειρά θεσμικών, ρυθμιστικών και πολιτικών εμποδίων. Συγκεκριμένα, ανησυχούν ότι οι υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής προσπαθούν να τους επιβάλουν τη χρηματοδότηση ορισμένων τύπων έργων που δεν είναι προς το συμφέρον των μελών τους. Θα πρέπει, συνεπώς, να ζητείται η γνώμη των συνταξιοδοτικών ταμείων σχετικά με το πώς θα μπορούσαν να ελαχιστοποιηθούν ή και να αρθούν αυτά τα εμπόδια. Η δημιουργία μιας τραπεζικής ένωσης θα μπορούσε να αποδειχθεί χρήσιμη στο πλαίσιο αυτό.

3.1.4.1

Στο πλαίσιο των προσπαθειών ενίσχυσης της συμμετοχής των θεσμικών επενδυτών στην παροχή μακροπρόθεσμων χρηματοδοτήσεων, η παροχή κινήτρων στις επιχειρήσεις στο πλαίσιο της φορολόγησης του εταιρικού εισοδήματός τους θα μπορούσε να διαδραματίσει επίσης κάποιο ρόλο. Για παράδειγμα, ένα σύστημα μειούμενων φοροαπαλλαγών σε συνάρτηση με μεγάλες επενδύσεις έργων υποδομής θα μπορούσε να συμβάλει στην αύξηση της συμμετοχής των θεσμικών επενδυτών σε αυτά.

3.2.1

Η Πράσινη Βίβλος τονίζει ότι, για να μπορέσουν να διευρυνθούν και να εμβαθυνθούν οι δυνατότητες εξασφάλισης μακροπρόθεσμων χρηματοδοτήσεων, ορισμένες από τις ευρωπαϊκές αγορές κεφαλαίων θα πρέπει να αναπτυχθούν και να ωριμάσουν. Οι αγορές ομολόγων στην ΕΕ είναι λιγότερο ανεπτυγμένες από ό,τι στις ΗΠΑ, θεωρούνται δε απρόσιτες για τις περισσότερες εταιρείες μεσαίας κεφαλαιοποίησης (mid-caps) και τις ΜμΕ. Ακόμη και η προώθηση των ομολόγων έργων χαιρετίστηκε με επιφύλαξη από τους οίκους αξιολόγησης, πράγμα που επιβεβαιώνει τις μεγάλες προσπάθειες που πρέπει ακόμη να καταβληθούν για να μπορέσει να αναπτυχθεί η αγορά ομολόγων. Αν πρωτοβουλίες όπως τα ομόλογα έργων –που έχουν το δυναμικό να αποδεσμεύσουν έως και 4,6 δισ. ευρώ για νέα έργα υποδομής– επιτύχουν την επέκταση της αγοράς ομολόγων, τότε θα πρέπει να προβλεφθεί η ενίσχυσή τους, μόλις η πιλοτική φάση ολοκληρωθεί και αξιολογηθεί.

3.3.1

Οι παράγοντες που επηρεάζουν την μακροπρόθεσμη αποταμίευση και χρηματοδότηση αναλύονται εκτενώς. Από την πλευρά της προσφοράς, ενώ ορισμένα κράτη μέλη έχουν καταβάλει προσπάθειες για να αυξηθεί η προσφορά μακροπρόθεσμων αποταμιεύσεων, χρειάζεται να γίνουν πολύ περισσότερα. Η Πράσινη Βίβλος προτείνει, ως μία λύση, τη δημιουργία μέσων ευρείας αποταμίευσης με σκοπό την κινητοποίηση πιο μακροπρόθεσμων αποταμιεύσεων για την επίτευξη ευρύτερων κοινωνικών στόχων. Αυτή η ιδέα μπορεί να αποδειχθεί ότι παρουσιάζει πλεονεκτήματα στο πλαίσιο των υπό επέκταση διασυνοριακών υποδομών. Ενδέχεται, επίσης, να οδηγήσει σε μεγαλύτερη κινητικότητα του εργατικού δυναμικού και σε βελτιωμένο συνταξιοδοτικό προγραμματισμό σε όλη την έκταση της ενιαίας αγοράς. Πιθανόν να χρειαστεί να προτείνονται νέα προϊόντα αποταμίευσης με υψηλά ή κλιμακούμενα επιτόκια, ως κίνητρο για μακροπρόθεσμες αποταμιεύσεις.

3.3.2

Φορολογία. Η σχέση μεταξύ φορολογίας, μακροπρόθεσμων αποταμιεύσεων και μακροπρόθεσμων επενδύσεων εξετάζεται διεξοδικά. Η επιβολή εταιρικών φόρων στις επενδύσεις τείνει να έχει ως αποτέλεσμα να ευνοείται η χρηματοδότηση με τη σύναψη χρέους έναντι αυτής με ίδια κεφάλαια. Κατά την αναζήτηση των κατάλληλων μεταρρυθμίσεων που θα ενθαρρύνουν την ευρύτερη χρήση ιδίων κεφαλαίων στις μακροπρόθεσμες επενδύσεις, αξίζει πιθανόν να εξεταστεί το ενδεχόμενο υιοθέτησης ενός συστήματος μειούμενων απαλλαγών. Τέτοια συστήματα χρησιμοποιούνται ευρέως στη φορολόγηση των κεφαλαιακών κερδών και θα μπορούσαν να ρυθμιστούν κατά τέτοιο τρόπο ώστε να αντισταθμίζουν μέρος των σημερινών φορολογικών πλεονεκτημάτων της χρηματοδότησης του χρέους.

3.3.3

Όσον αφορά τις μακροπρόθεσμες αποταμιεύσεις και το φορολογικό σύστημα, η Επιτροπή υπενθυμίζει τη σημασία να υπάρχουν διαθέσιμες σταθερές και επαρκείς αποταμιεύσεις και τα απαραίτητα κίνητρα που θα τις εξασφαλίζουν. Ορισμένα κράτη μέλη έχουν σημειώσει σχετική επιτυχία στην παροχή κινήτρων για αποταμιεύσεις που συνδέονται με τις συντάξεις και για άλλου είδους αποταμιεύσεις, μέσω μιας έξυπνης χρήσης του φορολογικού συστήματος. Οι πολίτες έχουν την τάση να ορρωδούν ενώπιον της προοπτικής της πληρωμής φόρου επί του εισοδήματος από εργασία και, στη συνέχεια, επιπλέον φόρων, από το ήδη φορολογηθέν εισόδημα, επί των μακροπρόθεσμων αποταμιεύσεων. Στο πλαίσιο των κοινωνικά υπεύθυνων επενδύσεων, πρέπει να είναι δυνατός ο σχεδιασμός και η προώθηση στην αγορά κατάλληλων προϊόντων προσωπικής αποταμίευσης με χαμηλή ή μηδενική φορολόγηση με τα ενδεδειγμένα ετήσια όρια, ούτως ώστε να ενθαρρύνεται ο ακόμη πιο μακροπρόθεσμος οικονομικός σχεδιασμός.

3.3.4

Η χρήση, ωστόσο, φορολογικών κινήτρων για την επίτευξη των επιθυμητών μακροπρόθεσμων επενδυτικών αποτελεσμάτων παρουσιάζει και ορισμένα μειονεκτήματα. Υπάρχουν σοβαρά ζητήματα προς επίλυση, όπως οι απώλειες αποτελεσματικότητας και οι κίνδυνοι αρμπιτράζ. Εντούτοις, η χρήση φορολογικών κινήτρων στο πλαίσιο μιας συνεπούς και ισχυρής προοπτικής μακροπρόθεσμου σχεδιασμού είναι απαραίτητη για την ενθάρρυνση και την επίτευξη των επιθυμητών επιπέδων επενδύσεων.

3.3.5

Εταιρική διακυβέρνηση. Η βραχυπρόθεσμη προσέγγιση συνδέεται στενά με την εξασφάλιση μακροπρόθεσμων επενδύσεων και σχετίζεται άμεσα με την εταιρική διακυβέρνηση. Μέχρι σήμερα, πολλά από τα κίνητρα που παρέχονταν στους διαχειριστές κεφαλαίων, τους τραπεζίτες επενδύσεων και τα στελέχη επιχειρήσεων είχαν την τάση να έχουν βραχυπρόθεσμο χαρακτήρα. Η αλλαγή των κινήτρων με σκοπό την επίτευξη μακροπρόθεσμης απόδοσης δεν θα είναι εύκολο έργο. Η Πράσινη Βίβλος περιέχει μια σειρά από ενδιαφέρουσες σχετικές προτάσεις, όπως η παραχώρηση ενισχυμένων δικαιωμάτων ψήφου και μερισμάτων στους μακροπρόθεσμους επενδυτές και τροποποιήσεις στην οδηγία για τα δικαιώματα των μετόχων. Ίσως μια πιο προορατική χρήση φοροαπαλλαγών επί των κερδών κεφαλαίου να αποτελεί έναν τρόπο ενθάρρυνσης της μακροπρόθεσμης συμμετοχής στο μετοχικό κεφάλαιο των διαχειριστών κεφαλαίων.

3.4.1

Η Πράσινη Βίβλος επισημαίνει τις ολοένα μεγαλύτερες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι ΜμΕ σε πολλά κράτη μέλη προκειμένου να έχουν πρόσβαση στους χρηματοδοτικούς πόρους που απαιτούνται προκειμένου να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν. Ανεξάρτητα από τις επιπτώσεις της απομόχλευσης του τραπεζικού τομέα, οι ΜμΕ αντιμετωπίζουν ένα κατακερματισμένο και αρκετά αποσπασματικό σύνολο εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης. Οι τοπικές τράπεζες έχουν, σε μεγάλο βαθμό, απολέσει ή περιορίσει τους δεσμούς τους με το τοπικό περιβάλλον τους. Οι σχέσεις τραπεζών-ΜμΕ έχουν αποδυναμωθεί και πρέπει να οικοδομηθούν εκ νέου ή να ενισχυθούν. Έχουν αναληφθεί πολλές πρωτοβουλίες για την εξασφάλιση μη τραπεζικών πηγών χρηματοδότησης για τις ΜμΕ, όπως: πρόσβαση σε ορισμένα ταμεία επιχειρηματικών κεφαλαίων, χρήση τίτλων με εγγυήσεις ενεργητικού (2), χρηματοδοτήσεις της αλυσίδας εφοδιασμού και συμμετοχική χρηματοδότηση. Πρέπει, ωστόσο, να γίνουν πολύ περισσότερα. Ο ασφαλιστικός κλάδος και τα συνταξιοδοτικά ταμεία επιθυμούν να αναλάβουν έναν πιο σημαντικό ρόλο, αλλά απαιτούνται τα κατάλληλα κίνητρα, και είναι αυτά που θα πρέπει τώρα να εξετάσει η Επιτροπή. Στο μέλλον, κατά την εφαρμογή μέτρων υπέρ των ΜΜΕ που θα διευκολύνουν την πρόσβασή τους σε πιο μακροχρόνιες χρηματοδοτήσεις, θα πρέπει να εξασφαλίζεται ότι οι ΜΜΕ πράγματι επωφελούνται από τα μέτρα αυτά όπως σχεδιάστηκε αρχικά, χωρίς στρεβλώσεις εκ μέρους των τραπεζών ή άλλα πρόσθετα εμπόδια, εφόσον τα μέτρα υλοποιούνται μέσω τραπεζικών διαύλων.

3.4.2

Τα επιχειρηματικά κεφάλαια. Η Επιτροπή προτείνει μία προσέγγιση του τύπου «αμοιβαία κεφάλαια που επενδύουν σε άλλα αμοιβαία κεφάλαια» («funds of funds»), με σκοπό τη δημιουργία μιας κρίσιμης μάζας χρηματοδότησης που να βασίζεται σε επιχειρηματικά κεφάλαια. Επιπλέον, το προτεινόμενο ταμείο εγγυήσεων για τους θεσμικούς επενδυτές ενδέχεται να οδηγήσει σε επέκταση της αγοράς. Η ΕΟΚΕ έχει ήδη προτείνει ο ρόλος της ΕΤαΕ να επεκταθεί πέραν της παροχής δανείων, ώστε να συμπεριλάβει την παροχή κεφαλαίων επιχειρηματικού κινδύνου (3). Αυτή ήταν, εξάλλου, η πρόθεση των δημιουργών της ΕΤαΕ, την εποχή της ίδρυσής της, το 1994. Εάν η ΕΤαΕ, όπως η ΕΤΕπ, προέβαινε σε επαρκή ανασύσταση του κεφαλαίου της, τότε θα μπορούσε να αποβεί ένας από τους κύριους φορείς χρηματοδότησης επιχειρηματικών κεφαλαίων για τις ΜμΕ.

3.4.2.1

Για να μπορέσει να αυξηθεί η διαθεσιμότητα επιχειρηματικών κεφαλαίων για τις ΜμΕ, θα πρέπει, ταυτόχρονα, να επεκταθούν οι υφιστάμενες πλατφόρμες διαπραγμάτευσης για τη χρηματοδότηση των ΜμΕ με ίδια κεφάλαια ή να δημιουργηθούν νέες. Η Πράσινη Βίβλος περιλαμβάνει μια σειρά από σχετικές χρήσιμες προτάσεις. Δεδομένου ότι οι εθνικές και οι περιφερειακές κυβερνήσεις έχουν ήδη κινητοποιηθεί προκειμένου να εξασφαλίσουν την επιβίωση και την μακροπρόθεσμη ανάπτυξη των ΜμΕ μέσω των οργανισμών τους περιφερειακής ανάπτυξης, θα ήταν σκόπιμο οι εν λόγω οργανισμοί να αναλάβουν έναν ρόλο στη λειτουργία των χώρων συναλλαγών των ΜμΕ. Ο ρόλος αυτός θα μπορούσε να εκτείνεται από την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας των πελατών ΜμΕ έως την παροχή περιορισμένων εγγυήσεων σε θεσμικούς επενδυτές.

3.4.3

Η ΕΟΚΕ θα επιθυμούσε η Πράσινη Βίβλος να παρέχει μεγαλύτερη στήριξη στις επενδύσεις στα κοινωνικά υπεύθυνα ταμεία, μέσω της θέσπισης των κατάλληλων φορολογικών και δημοσιονομικών ρυθμίσεων, καθώς και μέσω των ίδιων των δημοσίων συμβάσεων. Από αυτή την άποψη, θα ήταν ίσως σκόπιμη η σύσταση ενός Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις. Το όργανο αυτό, στο οποίο θα πρέπει να συμμετέχει ενεργά η οργανωμένη κοινωνία των πολιτών, θα μπορούσε να παρακολουθεί τις εξελίξεις τόσο στον τομέα της προσφοράς όσο και στον τομέα της ζήτησης μακροπρόθεσμων επενδύσεων και να μεριμνά ώστε να είναι διαθέσιμες επαρκείς πληροφορίες ως προς τις ορθές αποφάσεις που λαμβάνουν οι διάφοροι οικονομικοί παράγοντες σχετικά με τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις.

12.11.2013   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 327/15

1.1

Η ΕΟΚΕ θεωρεί απαραίτητη μια κοινή προσέγγιση της διαχείρισης των τελωνειακών κινδύνων και της ασφάλειας της αλυσίδας εφοδιασμού ώστε να εξασφαλισθεί η ενιαία και χωρίς διακρίσεις εφαρμογή των ευρωπαϊκών κανονισμών, από όλες τις ενδιαφερόμενες αρχές, σε όλη την επικράτεια της Τελωνειακής Ένωσης (ΤΕ), η οποία αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με το άρθρο 3 της ΣΛΕΕ.

1.2

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει σθεναρά τις προτάσεις της Επιτροπής, οι οποίες σκοπό έχουν να εξασφαλίσουν μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα στη διαχείριση των κινδύνων και την κυκλοφορία των εμπορευμάτων στα σύνορα της ΕΕ, μέσω μιας κοινής στρατηγικής, με ενδεδειγμένα ηλεκτρονικά συστήματα για τη διαχείριση των κινδύνων σε ενωσιακό επίπεδο.

1.3

Η ΕΟΚΕ εκφράζει ιδιαίτερη ανησυχία για το γεγονός ότι η ΤΕ – που ξεκίνησε με τη Συνθήκη της Ρώμης το 1957 και υλοποιήθηκε το 1968 ως μια κοινή πολιτική για τη διασφάλιση ενός ενιαίου χώρου συναλλαγών στον οποίο οι άνθρωποι και τα εμπορεύματα κυκλοφορούν ελεύθερα και με το σύστημα της «ενιαίας θυρίδας» για τις τελωνειακές πρακτικές όλων των εμπορικών φορέων χωρίς διακρίσεις μεταχείρισης σε ολόκληρη την ΕΕ - εξακολουθεί να παρουσιάζει διαφορετικές κατευθύνσεις και εφαρμογές, οι οποίες εμποδίζουν την αποτελεσματική και αποδοτική διαχείριση των τελωνειακών κινδύνων, γεγονός που επιβραδύνει τις εμπορικές ροές και την ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών στην ΕΕ.

1.4

Η ΕΟΚΕ θεωρεί αναγκαία τη βελτίωση της ικανότητας των τελωνείων, σε οποιοδήποτε σημείο της Ευρώπης, προκειμένου να διασφαλιστεί ένα υψηλό επίπεδο διαχείρισης των κινδύνων σε ολόκληρη την ΤΕ όσον αφορά την ενιαία εφαρμογή των ορισμών, των ταξινομήσεων, τη συλλογή και τη διαβίβαση δεδομένων στην ενωσιακή τράπεζα, σύμφωνα με κοινά και ενιαία κριτήρια τα οποία να επαληθεύονται με ένα μοναδικό σύστημα ασφάλειας-ποιότητας και να παρακολουθούνται με την επιβολή κυρώσεων στους παραβάτες.

1.5

Η ΕΟΚΕ συνιστά την ανάπτυξη κοινών τεχνικών και κανονιστικών προτύπων για την ομοιογενή εφαρμογή ποιοτικής διαχείρισης των κινδύνων, σε όλα τα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης, μέσω προσπαθειών που θα καταβληθούν σε επίπεδο Ένωσης ώστε να διασφαλιστεί κατάρτιση υψηλού επιπέδου στους επαγγελματίες του κλάδου, που θα λαμβάνει υπόψη τις διαφορετικές δεσμεύσεις των πολλαπλών εθνικών πραγματικοτήτων.

1.6

Η ΕΟΚΕ επιμένει να εξασφαλιστεί πλήρης διαλειτουργικότητα μεταξύ των διαφόρων βάσεων δεδομένων που υπάρχουν στο ευρωπαϊκό σύστημα εποπτείας της αγοράς, στη βάση κοινής στρατηγικής και ισχυρής στήριξης των κοινοτικών προγραμμάτων για την ανάπτυξη της τεχνολογίας, η οποία να εξασφαλίζει την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των διαφόρων αρχών, σε διάφορα επίπεδα, σε πραγματικό χρόνο, καθώς και για την ενίσχυση της καταπολέμησης πιθανών κινδύνων ντάμπιγκ στον υγειονομικό, περιβαλλοντικό και κοινωνικό τομέα.

1.7

Η ΕΟΚΕ ζητά την ενίσχυση των δράσεων της ΕΕ για την ανάπτυξη ειδικευμένων ανθρώπινων πόρων και την ενίσχυση της ικανότητας διαχείρισης, ακόμη και με παρεμβάσεις επανεξισορρόπησης των ανισοτήτων ελέγχου των φορτίων ακόμη και μέσω της δημιουργίας ενός κοινού πυρήνα τελωνειακών δυνάμεων, που να εγγυάται, κατόπιν αιτήσεως, την άμεση παρέμβαση για την αντιμετώπιση δύσκολων καταστάσεων.

1.8

Σύμφωνα με την ΕΟΚΕ είναι απαραίτητο να ενισχυθεί η συνεργασία μεταξύ των τελωνειακών αρχών, των μεταφορέων και των Εξουσιοδοτημένων Οικονομικών φορέων (ΕΟΦ), με την ενίσχυση του καθεστώτος και των οφελών τους ώστε να εξασφαλιστεί η βέλτιστη συνεργασία όσον αφορά τη διαχείριση των κινδύνων με τη διαβίβαση των δεδομένων σε μια ενιαία βάση, χωρίς περιττές γραφειοκρατικές επικαλύψεις.

1.9

Η ΕΟΚΕ ζητά την εφαρμογή αναθεωρημένου συστήματος διακυβέρνησης, που να περιλαμβάνει όλες τις εθνικές και κοινοτικές αρχές, τους οργανισμούς και τα ευρωπαϊκά συστήματα προειδοποίησης και ενημέρωσης προκειμένου να εξασφαλιστεί μια πιο διαρθρωμένη και συστηματική συνεργασία μεταξύ των τελωνείων και των άλλων αρχών που δραστηριοποιούνται στην εσωτερική αγορά.

1.10

Η ΕΟΚΕ ζητά η εφαρμογή της δέσμης δράσεων που ορίζονται στο πολυετές σχέδιο για την εποπτεία της αγοράς να εφαρμοστεί κατά τρόπο συνεκτικό και συντονισμένο για να αποφευχθεί η επικάλυψη των ελέγχων, η ποικιλομορφία των κριτηρίων που χρησιμοποιούνται, ο πολλαπλασιασμός αιτήσεων για τα ίδια δεδομένα, οι διαφορετικές απόψεις μεταξύ των διαφόρων ελεγκτικών αρχών και εποπτείας της αγοράς, και οι ελλείψεις διαλειτουργικότητας.

2.1

Η Τελωνειακή Ένωση είναι αποκλειστική αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με το άρθρο 3 της ΣΛΕΕ.

2.2

Ήδη από το 2004 η ΕΟΚΕ είχε επισημάνει την ανάγκη «αλλαγής πορείας στη στρατηγική προσέγγιση των πολιτικών για τις τελωνειακές υπηρεσίες, με την επιπλέον έμφαση που ορθώς αποδίδεται τελευταία στις προκλήσεις της εφαρμογής των κοινών τελωνειακών πολιτικών σε μια σειρά από εξωτερικά σύνορα που θα προκύψουν με τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σημειώνει, επίσης, την αλλαγή περιβάλλοντος που είναι απόρροια των αυξημένων ανησυχιών —ιδιαιτέρως σε σχέση με την εμπειρία των Ηνωμένων Πολιτειών— σχετικά με τις διαδικασίες για την προστασία της ασφάλειας των πολιτών της Ένωσης» (1).

2.3

Λόγω των σοβαρών προβλημάτων λειτουργίας που αντιμετωπίζει η Τελωνειακή Ένωση όσον αφορά τις αποκλίσεις στην εφαρμογή της κοινοτικής νομοθεσίας, οι οποίες ενδέχεται να θέσουν σε κίνδυνο τη συνολική αποτελεσματικότητα με την αναποτελεσματικότητα, τη σπατάλη και την έλλειψη συντονισμού μεταξύ των αναγκών και των διαθέσιμων πόρων, η ΕΟΚΕ έχει επισημάνει ότι πρέπει «να επιδιωχθεί η εφαρμογή μιας ενιαίας τελωνειακής πολιτικής, η οποία να βασίζεται σε εναρμονισμένες, διαφανείς, απλοποιημένες και προσαρμοσμένες στα τελευταία δεδομένα διαδικασίες, που να είναι σε θέση να συμβάλει στην ενίσχυση, σε παγκόσμια κλίμακα, της οικονομικής ανταγωνιστικότητας της ΕΕ» (2).

2.4

Η ΤΕ αποτελεί το επιχειρησιακό σκέλος πολλών μέτρων εμπορικής πολιτικής της ΕΕ και εφαρμόζει πολλές διεθνείς συμφωνίες σε σχέση με τις εμπορικές ροές της ΕΕ, αναπτύσσοντας – μέσω των διοικήσεων των κρατών μελών – σημαντικές οριζόντιες διαδικασίες διαχείρισης των δεδομένων, διαχείρισης των εμπορικών φορέων και «διαχείρισης κινδύνου, στην οποία να περιλαμβάνεται ο εντοπισμός, η εκτίμηση, η ανάλυση και η άμβλυνση αναρίθμητων διαφορετικών ειδών και επιπέδων κινδύνων που συνδέονται με το διεθνές εμπόριο αγαθών» (3).

2.5

Η υιοθέτηση μιας κοινής προσέγγισης για την ολοκληρωμένη διαχείριση του κινδύνου, στα σημεία εισόδου και εξόδου, αποσκοπεί στην επίτευξη των στόχων:

3.1

Όπως αναφέρεται στην έκθεση της Επιτροπής (τέλη του 2012) για την κατάσταση της Τελωνειακής Ένωσης «τα τελωνεία είναι οι μόνες δημόσιες αρχές που έχουν πλήρη επισκόπηση και την συνολική ευθύνη του ελέγχου όλων των εμπορευμάτων που διέρχονται τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, τα οποία, μόλις τεθούν σε ελεύθερη κυκλοφορία από τα τελωνεία σε κάποιο σημείο στην ΕΕ, μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα οπουδήποτε στην τελωνειακή επικράτεια της ΕΕ» (4).

3.2

Χάρη σε αυτή την ενιαία θέση, οι τελωνειακές αρχές της ΕΕ έχουν την κύρια ευθύνη για την εποπτεία του διεθνούς εμπορίου της Κοινότητας και συμβάλλουν στην εφαρμογή των εξωτερικών πτυχών της εσωτερικής αγοράς, της κοινής εμπορικής πολιτικής και των άλλων πολιτικών που συνδέονται με το εμπόριο και την ασφάλεια ολόκληρης της αλυσίδας εφοδιασμού.

3.3

Η ΕΟΚΕ έχει επισημάνει ότι «μία αποτελεσματική τελωνειακή ένωση αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση της διαδικασίας ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, προκειμένου να διασφαλιστεί η ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων με τη μέγιστη δυνατή προστασία των καταναλωτών και του περιβάλλοντος και με την αποτελεσματική καταπολέμηση της απάτης και της παραποίησης προϊόντων κατά τρόπο ενιαίο σε όλη την έκταση της Ένωσης» (5) και έχει ζητήσει την εφαρμογή μιας ενιαίας τελωνειακής πολιτικής, η οποία να βασίζεται σε εναρμονισμένες, διαφανείς, απλοποιημένες και προσαρμοσμένες στα τελευταία δεδομένα διαδικασίες.

3.4

Αν και βασίζεται στη νομοθεσία και σε μια κοινή πολιτική, η επιχειρησιακή λειτουργία της Τελωνειακής Ένωσης είναι πολύπλοκη και εξακολουθεί να υλοποιείται από 27 διαφορετικές διοικήσεις στην ΕΕ, μέσω ενός συνδυασμού ανθρώπινων, τεχνικών και οικονομικών παραγόντων σε διάφορα επίπεδα, τόσο για την εφαρμογή των διαδικασιών εκτελωνισμού και ελέγχου, όσο και για τη διαχείριση και την επεξεργασία των δεδομένων, των οικονομικών φορέων, της διαχείρισης των διαφορετικών επιπέδων κινδύνου που συνδέονται με το διεθνές εμπόριο αγαθών και την ασφάλεια της αλυσίδας εφοδιασμού.

3.5

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει την ανάγκη να διασφαλιστεί ότι τα κράτη μέλη δεν θα εγκλωβιστούν σε έναν κλοιό, όταν θα πρόκειται για την εφαρμογή της τελωνειακής νομοθεσίας, ώστε να μπορούν να συνεχίσουν να λαμβάνουν υπόψη τον όγκο των σχετικών εμπορικών ροών. Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΟΚΕ σημειώνει ότι τα κράτη μέλη έχουν αυξήσει τους μηχανισμούς διευκόλυνσης των συναλλαγών: αποϋλοποίηση των διατυπώσεων, απλοποίηση των διαδικασιών, εφαρμογή του καθεστώτος του εξουσιοδοτημένου φορέα.

3.6

Κάθε εναρμόνιση θα πρέπει να βασίζεται στις «βέλτιστες πρακτικές» και όχι σε ένα ευρωπαϊκό μέσο επίπεδο.

3.7

Για να επιτευχθεί ο εξορθολογισμός του κόστους, ο προσανατολισμός των εργασιών στην επιδίωξη αποτελεσμάτων, συμπεριλαμβανομένων και των εσόδων από την άποψη της οικονομικής πτυχής, και να σημειωθεί πραγματική πρόοδος, η ΕΟΚΕ κρίνει ότι είναι σκόπιμο οι έλεγχοι να επικεντρώνονται όχι τόσο στις ατομικές συναλλαγές όσο σε μια «συστημική προσέγγιση» (systems-based approach) που να βασίζεται στην εκτίμηση των κινδύνων.

4.1

Σε ένα περιβάλλον όπου σημειώνεται συνεχής αύξηση των εμπορικών ροών, εμφανίζονται ολοένα και πιο περίπλοκα νέα μοντέλα και με ολοένα γρηγορότερους ρυθμούς, η επιχειρησιακή λειτουργία της Τελωνειακής Ένωσης υφίσταται αυξανόμενες πιέσεις, με ταχεία αύξηση των εργασιών που πρέπει να εκτελεστούν και των προσδοκιών των ενδιαφερόμενων μερών. Ο εκσυγχρονισμός των επιχειρησιακών λειτουργιών, σε ένα ηλεκτρονικό τελωνειακό περιβάλλον, προϋποθέτει:

4.2

Για την επίτευξη αποτελεσματικών κοινών στρατηγικών όσον αφορά την ανάλυση, τον έλεγχο και τη διαχείριση των κινδύνων, απαιτείται αλλαγή νοοτροπίας σε όλες τις σχετικές κυβερνητικές υπηρεσίες, επιδιώκοντας κοινούς στρατηγικούς στόχους και μεθοδολογίες, μέσα σε ένα πλαίσιο από κοινού διαχείρισης των κινδύνων με άλλους φορείς και διεθνείς εταίρους, ιδίως όσον αφορά την ασφάλεια, την υγεία και το περιβάλλον.

4.3

Ειδικότερα, για μια αποτελεσματική διαχείριση των κινδύνων, απαιτείται στενότερη συνεργασία μεταξύ των τελωνείων και των αρχών εποπτείας της αγοράς, σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο, χωρίς την οποία η ανάπτυξη κοινών κριτηρίων κινδύνου και ειδικών προφίλ κινδύνου θα εμποδιστεί σοβαρά.

4.4

Η εισαγωγή μιας κοινής προσέγγισης για τη διαχείριση των κινδύνων, στα σημεία εισόδου και εξόδου, πρέπει να λαμβάνει υπόψη το γεγονός ότι, επί του παρόντος, περισσότερες από 60 νομοθετικές πράξεις (6) αναθέτουν την ευθύνη ελέγχου στα τελωνεία, ενώ στις αρχές εποπτείας ανατίθεται μια αλυσίδα αλληλεξαρτώμενων διεργασιών, που ξεκινούν από τις επιθεωρήσεις έως τη δειγματοληψία, τις εργαστηριακές δοκιμές, την ερμηνεία των αποτελεσμάτων, την εκτίμηση των κινδύνων, τα διορθωτικά μέτρα και τις κυρώσεις που αποσκοπούν στη βελτίωση της ασφάλειας των προϊόντων που κυκλοφορούν στην αγορά, όπως προβλέπεται από την Πράξη για την Ενιαία Αγορά Ι (7) και II (8).

4.5

Οι μέθοδοι αξιολόγησης των κινδύνων θα πρέπει να συμβάλλουν στην εξεύρεση μιας κοινής συστημικής πλατφόρμας - ακόμα και μέσω των ομάδων διοικητικής συνεργασίας - μεταξύ των τελωνειακών αρχών και των αρχών εποπτείας της αγοράς σε διάφορα επίπεδα, καθώς στην αξιοποίηση της εμπειρίας που έχει αποκτηθεί από τις διάφορες βάσεις δεδομένων, που λειτουργούν σε διαφορετικά περιβάλλοντα.

4.6

Οι τελωνειακές αρχές και οι αρχές εποπτείας της αγοράς θα πρέπει να συγκεντρώνουν πόρους και εμπειρογνωμοσύνη ώστε να εφαρμόζουν «μεθόδους φιλικές προς τις ΜΜΕ» (9) και με την εφαρμογή των κατευθυντήριων γραμμών, από αμφότερες τις προαναφερθείσες αρχές, να ενισχυθεί ο συντονισμός και η συνεργασία, η ανταλλαγή πληροφοριών και κοινών δραστηριοτήτων, προκειμένου να υπάρχει στοχευμένη διαχείριση αποστολών που παρουσιάζουν υψηλό κίνδυνο ασφάλειας.

5.1

Ο ρόλος της εταιρικής σχέσης τελωνείων-εμπορικών φορέων-μεταφορέων είναι καθοριστικής σημασίας για τη διασφάλιση της ακεραιότητας της αλυσίδας εφοδιασμού, προς όφελος των πολιτών, των επιχειρήσεων και της δημόσιας διοίκησης.

5.2

Αυτή η εταιρική σχέση θα πρέπει να βασίζεται σε υγιείς μηχανισμούς αμοιβαίας εμπιστοσύνης, με:

5.3

Ήδη στη σύμβαση του Κιότο για την απλούστευση των τελωνειακών ελέγχων (αναδιατύπωση) του Παγκόσμιου Οργανισμού Τελωνείων (ΠΟΤ) (10), προβλέπεται ο περιορισμός των ελέγχων παρέμβασης, όπως και στις διαπραγματεύσεις του ΠΟΕ για τη διευκόλυνση του εμπορίου (11), παρά τους πειρασμούς ενίσχυσης των συστηματικών ελέγχων ιδιαίτερα μετά τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου 2001.

5.4

Πρέπει να αντιμετωπιστεί ο κατακερματισμός των ροών πληροφοριών και να ξεπεραστούν οι δυσκολίες που αφορούν τις διαφορές μεταξύ των ικανοτήτων διαχείρισης των κινδύνων μεταξύ των κρατών μελών, ώστε να εξασφαλιστεί ένα ομοιόμορφο επίπεδο διαχείρισης και ηλεκτρονικής ανάλυσης των κινδύνων: βάση παραμένει η ανάπτυξη μιας κοινής ευρωπαϊκής κουλτούρας για τη διαχείριση των κινδύνων και της ασφάλειας εφοδιασμού.

6.1

Τα πολυετή προγράμματα Ε & Α της ΕΕ - ιδίως το έβδομο πρόγραμμα πλαίσιο, αλλά και τα προγράμματα IDABC (12) και ISA (13) για τη διαλειτουργικότητα των δημόσιων διοικήσεων - έχουν παράσχει βάσεις για την ανάπτυξη διαφόρων κοινών σχεδίων στον τομέα της διαχείρισης των κινδύνων, με νέα εργαλεία ικανά να αποφεύγουν διαδικασίες και εθνικές δεσπόζουσες θέσεις στις υποδομές και στις εφαρμογές της πληροφορικής που διαφέρουν σημαντικά από το ένα κράτος μέλος στο άλλο.

6.2

Είναι σημαντικό να συντονιστούν σε επίπεδο ΕΕ οι προσπάθειες της καινοτομίας και της Ε & Α, όσον αφορά τη διαχείριση των κινδύνων και της ασφάλειας της αλυσίδας εφοδιασμού, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ταχεία διάδοση και η εμπορία των τεχνολογιών. Ειδικότερα, τα έργα επίδειξης "proof-of-concept" και οι πιλοτικές γραμμές κατασκευής είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για τη διάδοση των τεχνολογιών σε βιομηχανική κλίμακα. Οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα μπορεί να χρηματοδοτήσουν αυτές τις πρωτοβουλίες μέσω των διαρθρωτικών ταμείων ή στο πλαίσιο του προγράμματος Ορίζοντας 2020, καθώς και μέσω άλλων προγραμμάτων.

7.1

Η ΕΟΚΕ, προσφάτως, υπογράμμισε την ανάγκη «να ενισχυθεί η συνεργασία μεταξύ των τελωνειακών διοικήσεων, των αρχών εποπτείας της αγοράς, των υπηρεσιών της Επιτροπής και των ευρωπαϊκών υπηρεσιών, για τον αποτελεσματικότερο έλεγχο της ποιότητας των αγαθών που διασχίζουν τα σύνορα της ΕΕ» (14), και τόνισε την ανάγκη για την παροχή κατάλληλης κοινής κατάρτισης και ενημέρωσης.

7.2

Σύμφωνα με την Επιτροπή, «σε επίπεδο ΕΕ, απαιτείται καλύτερος συνδυασμός των δυνατοτήτων και των πόρων των κρατών μελών ώστε να είναι πιο αποτελεσματικές οι προσπάθειες της ΕΕ για τη διαχείριση κινδύνων σε όλα τα σημεία των εξωτερικών συνόρων» ακόμη και με την «ανάπτυξη σε πραγματικό χρόνο ενός ηλεκτρονικού οργάνου εκτίμησης των κινδύνων», ενισχύοντας τις ικανότητες σε επίπεδο Ένωσης.

7.3

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι το θέμα της συνεργασίας και του συντονισμού στον τομέα της διαχείρισης κινδύνων είναι ένα από τα κομβικά σημεία της πρότασης της Επιτροπής, όχι μόνο στο επίπεδο της συστηματικής συνεργασίας των αρχών των κρατών μελών, αλλά και στο επίπεδο της ίδιας της Ένωσης μεταξύ των διαφόρων Γενικών Διευθύνσεων και των διαφόρων οργανισμών που λειτουργούν.

8.1

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρωτοβουλία της Επιτροπής να διασφαλίσει την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα της διαχείρισης των κινδύνων και την κυκλοφορία των εμπορευμάτων στα σύνορα της ΕΕ, μέσα από μια κοινή στρατηγική σε διάφορα επίπεδα, για να προσδιορίσει το είδος και τον βαθμό του κινδύνου καθώς και το φάσμα των πιθανών απαντήσεων, σε ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο συντονισμού μεταξύ των διαφόρων φορέων, βάσει μιας ενιαίας προσέγγισης και προκαθορισμένων κοινών κριτηρίων.

8.2

Η ΕΟΚΕ είναι πεπεισμένη για την ανάγκη συγκέντρωσης της διαδικασίας του ηλεκτρονικού εκτελωνισμού, παρέχοντας στην Επιτροπή κατάλληλα συστήματα πληροφορικής για τη διαχείριση των κινδύνων σε επίπεδο Ένωσης, στη βάση ενός δικτύου διαλειτουργικών βάσεων δεδομένων και με συστηματική χρήση τυποποιημένων μεθόδων εργασίας, που να προστατεύουν τους εργαζόμενους, τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις από κινδύνους στον υγειονομικό, περιβαλλοντικό και κοινωνικό τομέα.

8.3

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι είναι καθοριστικής σημασίας η αύξηση της ικανότητας των τελωνείων, έτσι ώστε σε οποιοδήποτε σημείο του ευρωπαϊκού εδάφους να εξασφαλίζεται ισοδύναμο επίπεδο διαχείρισης κινδύνων, σύμφωνα με κοινά κριτήρια των οποίων η εφαρμογή να ελέγχεται από ένα ενιαίο σύστημα διασφάλισης της ποιότητας και η εποπτεία τους με ποινές στους παραβάτες.

8.4

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι το θέμα αυτό θα πρέπει κανονικά να συμπεριληφθεί στο πολυετές σχέδιο δράσης για την εποπτεία της αγοράς, το οποίο ορίζει 20 συγκεκριμένες δράσεις  (15), που πρέπει να επιτευχθούν έως το 2015, με ιδιαίτερη αναφορά:

8.5

Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι η διαχείριση των τελωνειακών ελέγχων και η διαχείριση της εποπτείας της αγοράς δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν χωριστά και ότι ο ορισμός μιας κοινής προσέγγισης σε ευρωπαϊκό επίπεδο θα πρέπει να αναζητηθούν από κοινού, σε συνδυασμό με την πλήρη διαλειτουργικότητα των εργαλείων ανάλυσης, συλλογής και επεξεργασίας των δεδομένων του δικτύου, από τις διάφορες ενδιαφερόμενες αρχές.

8.6

Η ΕΟΚΕ τάσσεται υπέρ ενός συστήματος υποστήριξης της ενίσχυσης των ικανοτήτων όσον αφορά τη διαχείριση των κινδύνων στα κράτη μέλη, για τη διασφάλιση των προτύπων ποιότητας σύμφωνα με ένα ενωσιακό μηχανισμό επαλήθευσης, ελέγχου και παρακολούθησης, καθώς και κυρώσεων, αλλά και με μεγαλύτερη προσπάθεια της Ένωσης όσον αφορά την κατάρτιση και το υψηλό επίπεδο επαγγελματισμού που απαιτείται ειδικά εκεί όπου η δέσμευση και το κόστος είναι υψηλότερο, όπως στα σύνορα του χώρου Σένγκεν.

8.7

Εν προκειμένω η ΕΟΚΕ ζητεί την ενίσχυση των δράσεων της ΕΕ για την ανάπτυξη ειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού και την ενίσχυση των ικανοτήτων διαχείρισης, ακόμη και μέσω της δημιουργίας ενός κοινού πυρήνα τελωνειακών δυνάμεων, που να εγγυάται την άμεση παρέμβαση για την αντιμετώπιση δύσκολων καταστάσεων.

8.8

Προκειμένου να εξασφαλιστούν σαφείς και συνεκτικοί κοινοί κανόνες σε ολόκληρη την ενιαία αγορά, με τα ίδια επίπεδα ασφάλειας, η ΕΟΚΕ ζητεί στενότερη συνεργασία και ανταλλαγή πληροφοριών - σύμφωνα με υψηλά κοινά πρότυπα - μεταξύ των τελωνειακών αρχών, των αρχών εποπτείας της αγοράς, των υπηρεσιών της Επιτροπής και των οργανισμών της ΕΕ, με στόχο τον καλύτερο έλεγχο της ποιότητας των αγαθών που διασχίζουν τα σύνορα.

8.9

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου όσον αφορά την πρόοδο σχετικά με τη στρατηγική για την εξέλιξη της τελωνειακής ένωσης (16) σχετικά με τη βελτίωση της διακυβέρνησης της τελωνειακής ένωσης, την ικανότητα της τελωνειακής ένωσης να αποτιμά τον αντίκτυπό της, την προώθηση της ομοιόμορφης εφαρμογής της τελωνειακής νομοθεσίας, τη βελτίωση της συνεργασίας με άλλους οργανισμούς και κυρίως την ανάγκη «να υιοθετηθεί μια πιο ολοκληρωτική προσέγγιση της διεθνούς αλυσίδας εφοδιασμού», με τη διευκόλυνση των συναλλαγών και να «προσφέρει πραγματικά και απτά οφέλη στους εγκεκριμένους οικονομικούς φορείς».

12.11.2013   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 327/20

1.1

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) επικροτεί την ολιστική προσέγγιση του υπό εξέταση σχεδίου δράσης και έχει ήδη εκφέρει γνώμη σχετικά με πολλές από τις 11 προτεινόμενες δράσεις, η εφαρμογή των οποίων απαιτεί ωστόσο χρόνο και υποστήριξη, ακόμη και οικονομικής φύσεως.

1.2

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι ορισμένες από τις προτεινόμενες ενέργειες ενδέχεται να παραμείνουν ανεφάρμοστες ή να μην υλοποιηθούν πλήρως διότι δεν συνεκτιμούν επαρκώς τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στον εν λόγω τομέα, ιδίως στις χώρες που πλήττονται περισσότερο από τα μέτρα λιτότητας.

1.3

Κατά την υλοποίηση του σχεδίου δράσης, συνιστάται η συνεκτίμηση και η προβολή της ποικιλομορφίας που συχνά εκδηλώνεται με τη μορφή ΜΜΕ και πολύ μικρών επιχειρήσεων.

1.4

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρόταση σχετικά με τη σύσταση μόνιμης ομάδας για την ανταγωνιστικότητα στο λιανικό εμπόριο και προσβλέπει στη συμμετοχή των ευρωπαίων κοινωνικών εταίρων, καθώς και των εκπροσώπων των οργανώσεων καταναλωτών και των ΜΜΕ, στη εν λόγω ομάδα.

1.5

Η ΕΟΚΕ συνιστά να καταστούν οι σημαντικές και ακριβείς παρεχόμενες πληροφορίες όχι μόνο διαθέσιμες, αλλά και καθ' όλα προσιτές στους καταναλωτές, βάσει συνθετικού και ευχερώς κατανοητού τρόπου παρουσίασης (και όχι τεχνικής ή νομικής φύσεως).

1.6

Κρίνεται ενδεδειγμένο να ενθαρρυνθούν τα κράτη μέλη να προσδιορίσουν ποιες μορφές λιανικού εμπορίου μπορούν να συμπεριληφθούν στις υπηρεσίες γενικού οικονομικού ενδιαφέροντος (κοινωνικού και πολιτισμικού), σύμφωνα με όσα ορίζονται στην οδηγία για τις υπηρεσίες.

1.7

Η ΕΟΚΕ ζητά να παρακινηθούν οι επιχειρήσεις να επιδιώξουν την ενοποίηση της διαδικτυακής και της συμβατικής μορφής του λιανικού εμπορίου, οι οποίες επί του παρόντος εναλλάσσονται ακόμη μεταξύ τους σε πολυάριθμες περιπτώσεις, και να μεριμνήσουν επίσης για την υπερνίκηση των προβλημάτων που σχετίζονται με τα ωράρια και τις ημέρες λειτουργίας (ανοίγματος/κλεισίματος) των καταστημάτων.

1.8

Η υπερβολική συγκέντρωση του διανεμητικού εμπορίου δημιουργεί μια σειρά προβλημάτων, συμπεριλαμβανομένης της αντικειμενικής δυσκολίας διασφάλισης συνθηκών πραγματικού ανταγωνισμού.

1.9

Η ΕΟΚΕ προτείνει - όπως έχει ήδη προτείνει σε άλλη γνωμοδότησή της (1) - να αντιμετωπιστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο ο καταχρηστικός καθορισμός των τιμών μεταβίβασης (transfer pricing), που διαμορφώνει τις τιμές των συναλλαγών εντός του ιδίου εταιρικού ομίλου, βάσει παραμέτρων αξιολόγησης που συναρτώνται με τις φορολογικές απαιτήσεις του ενδιαφερόμενου ομίλου και όχι με τις φυσιολογικές συνθήκες που επικρατούν στην αγορά.

1.10

Η ΕΟΚΕ συνιστά να επιδιωχθεί η βιωσιμότητα του εμπορίου και η μείωση των αποβλήτων με την προώθηση, μεταξύ άλλων, της διάδοσης του συστήματος πώλησης ασυσκεύαστων προϊόντων που περιορίζει τις ρυπαίνουσες συσκευασίες.

1.11

Η Επιτροπή οφείλει να συνεχίσει να προάγει ενεργά τις καινοτομίες και τις αλλαγές με όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή της, δεδομένου ότι ο ανταγωνισμός αποτελεί προϋπόθεση αλλαγής αλλά όχι παράγοντα ενεργοποίησής της.

1.12

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ουσιώδη τον συσχετισμό μεταξύ των απαιτούμενων επαγγελματικών ικανοτήτων και των δεξιοτήτων των εργαζομένων και εκτιμά ότι η συμμετοχή των επιχειρήσεων δεν είναι δυνατόν να περιορίζεται μόνο στο περιεχόμενο της κατάρτισης, αλλά θα πρέπει επίσης να εκτείνεται σε στοχευμένες επενδύσεις.

1.13

Συνεκτιμώντας την εμπειρία του European Skills Council for commerce (Ευρωπαϊκό συμβούλιο εμπορικών δεξιοτήτων), η ΕΟΚΕ προτρέπει τα κράτη μέλη να συγκροτήσουν διμερείς οργανισμούς μεταξύ των κοινωνικών εταίρων, με μέλημα την προαγωγή της επαγγελματικής κατάρτισης (αντιστοίχιση δεξιοτήτων, προγράμματα κατάρτισης, χρηματοδότηση, καταγραφή των εκπαιδευτικών αναγκών, υλοποίηση δράσεων και ανατροφοδότηση στοιχείων στον τομέα της κατάρτισης).

1.14

Η ΕΟΚΕ τάσσεται υπέρ της πρωτοβουλίας της Επιτροπής για την έναρξη διαλόγου με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη προκειμένου να προβλεφθούν αποτελεσματικά μέτρα εστιασμένα στην καταπολέμηση της άτυπης οικονομίας και της αδήλωτης εργασίας στο επίπεδο της ΕΕ· προσβλέπει επίσης στην επίδειξη ισχυρής πολιτικής βούλησης εκ μέρους των κρατών μελών η οποία θα μπορούσε να συντονίζεται από την Επιτροπή μέσω μιας ενισχυμένης εταιρικής σχέσης.

2.1

Στο υπό εξέταση σχέδιο δράσης, και ενόψει της υλοποίησης μιας εσωτερικής αγοράς διανεμητικού εμπορίου ως τμήματος της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», προτείνεται ένας χάρτης πορείας ο οποίος περιλαμβάνει 5 βασικές προτεραιότητες και 11 συγκεκριμένες δράσεις που θα πρέπει να εφαρμοστούν έως το 2014. Η Επιτροπή θα αναλάβει την παρακολούθησή τους και το 2015 θα υποβάλει έκθεση σχετικά με την πρόοδό τους.

2.2

Ο τομέας του διανεμητικού εμπορίου στην ΕΕ διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην τόνωση της ανάπτυξης, στη δημιουργία θέσεων εργασίας και στην προώθηση καινοτόμων και πιο βιώσιμων καταναλωτικών προτύπων. Ο εν λόγω τομέας αντιπροσωπεύει το 11 % του ΑΕΠ και σχεδόν το 15 % της απασχόλησης, δηλαδή περίπου 36 εκατομμύρια εργαζόμενους σε περισσότερες από 6 εκατομμύρια επιχειρήσεις, και καλύπτει ειδικότερα το 29 % του συνόλου των επιχειρήσεων της ΕΕ, εκ των οποίων ένα πολύ υψηλό ποσοστό αντιστοιχεί σε ΜΜΕ και σε πολύ μικρές επιχειρήσεις.

2.3

Στο σχέδιο δράσης καταδεικνύεται ότι το διανεμητικό εμπόριο συνδέεται διαρκώς περισσότερο με άλλους τομείς της οικονομίας και ότι η διάκριση μεταξύ τους καθίσταται ολοένα και πιο δυσδιάκριτη. Επισημαίνεται ότι παρεμβάλλονται διάφορα εμπόδια που παρακωλύουν τη δημιουργία μιας αποτελεσματικής, ανταγωνιστικής και ολοκληρωμένης εσωτερικής αγοράς· ως εκ τούτου, κρίνεται αναγκαία η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της παραγωγικότητας του εν λόγω τομέα, καθώς και η ενίσχυση των οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών επιδόσεών του, με παράλληλη συνεκτίμηση τόσο της γενικής ποικιλομορφίας όσο και της ιδιαίτερης κατάστασης των ΜΜΕ και των πολύ μικρών επιχειρήσεων.

2.4

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι, παρά τη διαδικασία εκσυγχρονισμού του εν λόγω τομέα κατά τη διάρκεια της τελευταίας εικοσαετίας, πολλές εμπορικές ΜΜΕ πνέουν επί του παρόντος τα λοίσθια, όχι μόνο για λόγους που σχετίζονται με την αύξηση του ανταγωνισμού μέσω των τιμών και με την άσκηση πιέσεων στα περιθώρια κέρδους, αλλά και επειδή η οικονομική κρίση προκάλεσε σημαντική συρρίκνωση της κατανάλωσης και απροθυμία για την πραγματοποίηση αγορών.

2.5

Η οικονομική κρίση, η άνοδος των τιμών των πρώτων υλών, η γήρανση του πληθυσμού, η ανάγκη μεγαλύτερης βιωσιμότητας και τεχνολογικής καινοτομίας (π.χ. ηλεκτρονικές πληρωμές, αυτοσάρωση/self-scanning κ.λπ.) διαφοροποιούν ριζικά τις διαδικασίες και τα επιχειρηματικά μοντέλα τόσο στις μεγάλες οργανωμένες αλυσίδες λιανικής όσο και στις ΜΜΕ.

2.6

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρόταση σχετικά με τη σύσταση μόνιμης ομάδας για την ανταγωνιστικότητα στο λιανικό εμπόριο (με τη συμμετοχή των κρατών μελών, των ενδιαφερομένων μερών, των ΜΜΕ) η οποία έχει ως στόχο να τεθούν τα προβλήματα του εν λόγω τομέα στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής πολιτικής συζήτησης, να διανοιχθούν αναπτυξιακές οδοί, να παρακολουθείται η επιτευχθείσα πρόοδος και να διατυπώνονται συστάσεις. Η ΕΟΚΕ ζητεί οι ευρωπαίοι κοινωνικοί εταίροι του συγκεκριμένου τομέα (UNI-Europa Εμπορίου και Eurocommerce), οι οποίοι εγκαινίασαν εποικοδομητικό κοινωνικό διάλογο ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ’80, να συμμετάσχουν στην προαναφερθείσα ομάδα, από κοινού με εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών και κυρίως των οργανώσεων καταναλωτών και των ΜΜΕ.

2.7

Η ΕΟΚΕ προτρέπει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προωθήσουν και να ενθαρρύνουν όλες τις δίκαιες και ισορροπημένες μορφές συνεργασίας και εμπορικών ενώσεων τόσο μεταξύ ανεξάρτητων εμπορικών επιχειρήσεων όσο και μεταξύ μεγάλων εταιρειών διανομής και ανεξάρτητων επιχειρήσεων βάσει συμβάσεων με σαφείς και ισόρροπες εγγυήσεις.

3.1

Τα δικαιώματα καθίστανται υπαρκτά μόνον εφόσον ασκούνται, υπό την προϋπόθεση ότι είναι βεβαίως γνωστά. Η πληροφόρηση δεν είναι ισοδύναμη με τη γνώση, η οποία αποτελεί το πρώτιστο δικαίωμα των καταναλωτών προκειμένου να μπορούν να προσανατολίζουν ελεύθερα την κατανάλωσή τους στην επιδίωξη ατομικής ευημερίας, καθώς και προσωπικής και συλλογικής εξυπηρέτησης. Σήμερα, πολλές αποφάσεις για την πραγματοποίηση αγορών συνοδεύονται από έναν αντικειμενικά μεγάλο όγκο διαθέσιμων πληροφοριών.

3.2

Επί του παρόντος, ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα του εν λόγω τομέα συνίσταται στις πρακτικές εμπορίας (marketing) των μεγάλων αλυσίδων λιανικής που εστιάζονται σχεδόν αποκλειστικά στην τιμή πώλησης στους καταναλωτές (τιμή καταναλωτή) και αδιαφορούν για τη σχέση ποιότητας-τιμής. Σε πολλά κράτη μέλη, οι πρακτικές αυτές έχουν ως αποτέλεσμα την επιδείνωση της ποιότητας των τροφίμων, μεταξύ άλλων και λόγω της αντικατάστασης των φυσικών συστατικών με διάφορα υποκατάστατα. Το φαινόμενο αυτό περιορίζει τις δυνατότητες επιλογής των καταναλωτών, οι οποίοι συχνά θα ήταν πρόθυμοι να πληρώσουν περισσότερα χρήματα για ένα ποιοτικό προϊόν, το οποίο όμως δεν κατορθώνουν να βρουν διότι δεν τους προσφέρεται.

3.3

Η γνώση των χαρακτηριστικών των προϊόντων παρέχει στους πολίτες τη δυνατότητα να λαμβάνουν περισσότερο συνειδητές αγοραστικές αποφάσεις, προσανατολίζοντας έτσι την προσφορά προς την ποιότητα, τη διαφοροποίηση και την εξυπηρέτηση. Ωστόσο, η διαθεσιμότητα περισσότερων πληροφοριών δεν ισοδυναμεί με καλύτερη ενημέρωση· συχνά μάλιστα συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο: όταν οι καταναλωτές τίθενται ενώπιον πληθώρας πληροφοριών επιλέγουν πολλές φορές να μην τις διαβάσουν, τόσο ελλείψει χρόνου όσο και λόγω του εξαιρετικά τεχνικού και δυσνόητου χρησιμοποιούμενου λεξιλογίου.

3.4

Εκτός από την ανάπτυξη κατευθυντηρίων γραμμών ορθής πρακτικής και κωδίκων δεοντολογίας (1η δράση) (2), η Επιτροπή θα πρέπει να προβλέψει αποτελεσματικά και δεσμευτικά μέσα προκειμένου οι παραγωγοί και οι διανομείς να καθιστούν εύκολα αναγνωρίσιμα από τους καταναλωτές όλα τα χαρακτηριστικά των προϊόντων, των υπηρεσιών και τις τιμών τους που είναι μείζονος σημασίας για άλλους κοινωνικούς, περιβαλλοντικούς, εδαφικούς και οικονομικούς σκοπούς. Επιπλέον, όλες οι απαιτούμενες πληροφορίες θα πρέπει να παρέχονται με σύντομες και ευχερώς κατανοητές ανακοινώσεις. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, οι καταναλωτές μπορούν να αποφασίζουν ελεύθερα εάν επιθυμούν να προτιμήσουν το ένα ή το άλλο από τα χαρακτηριστικά αυτά και να μην βασίζονται μόνο στις παραμέτρους της εμπορίας (marketing).

3.5

Το σύστημα της προσφοράς παρέχει μεν πληθώρα χρήσιμων γνώσεων στους καταναλωτές για να πραγματοποιήσουν τις επιλογές τους, αλλά επικεντρώνεται ως επί το πλείστον στις παραμέτρους που σχετίζονται με την αγορά και τη χρήση ενός προϊόντος κατά το πρώτο διάστημα, δίδοντας ιδιαίτερη έμφαση στην αρχική ικανοποίηση και παραμελώντας την υπόλοιπη διάρκεια ζωής του προϊόντος (τον βαθμό ανακύκλωσης της συσκευασίας, τη συνολική διάρκεια των επιδόσεων, τη διαθεσιμότητα τεχνικής υποστήριξης και ανταλλακτικών, την αξία του προϊόντος κατά τη στιγμή της μεταπώλησής του ως μεταχειρισμένου, την παροχή υπηρεσιών μετά την πώληση).

3.6

Εκτός από το να προτείνει ευρωπαϊκές μεθοδολογίες μέτρησης και δημοσιοποίησης των συνολικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων των προϊόντων και των οργανισμών (2η δράση) (3), η Επιτροπή θα ήταν σκόπιμο να επιδιώξει τη συμπλήρωση των γνώσεων στις οποίες οι καταναλωτές βασίζουν τις αγοραστικές τους αποφάσεις (4). Επομένως, κατά την υλοποίηση της δράσης αυτής θα πρέπει να προσδιορίζονται σαφώς τα εξής:

3.7

Κατά συνέπεια, η ΕΟΚΕ προτείνει την αποτελεσματική και ρεαλιστική εφαρμογή της εν λόγω δράσης με στόχο τη βελτίωση της προστασίας τόσο των καταναλωτών όσο και των επιχειρήσεων, ιδίως των ΜΜΕ, προκειμένου να έχουν τη δυνατότητα να την εφαρμόσουν στην πράξη.

4.1

Στην οδηγία για τις υπηρεσίες απαγορεύεται μεν η τήρηση ορισμένων απαιτήσεων, αλλά διευκρινίζεται ότι «η απαγόρευση αυτή δεν αφορά απαιτήσεις προγραμματισμού οι οποίες δεν επιδιώκουν οικονομικούς στόχους, αλλά εξυπηρετούν επιτακτικούς λόγους που συνδέονται με το δημόσιο συμφέρον», ενώ μάλιστα η εν λόγω οδηγία «δεν θίγει την ελευθερία των κρατών μελών να ορίζουν, σύμφωνα με το κοινοτικό δίκαιο, ποιες υπηρεσίες θεωρούν γενικού οικονομικού ενδιαφέροντος». Μεταξύ των «επιτακτικών λόγων που συνδέονται με το δημόσιο συμφέρον» στην οδηγία επισημαίνεται ρητά «η διατήρηση της εθνικής, ιστορικής και καλλιτεχνικής κληρονομιάς, οι στόχοι κοινωνικής πολιτικής και οι στόχοι πολιτιστικής πολιτικής».

4.2

Υπάρχουν μορφές λιανικού εμπορίου οι οποίες αποτελούν χαρακτηριστικές εκφάνσεις του πολιτισμού και του τρόπου ζωής των κατοίκων μιας περιοχής. Οι μορφές αυτές –και μόνον αυτές– πρέπει να είναι σε θέση να αναπτύσσουν ανταγωνισμό με ομοειδείς επιχειρήσεις στο πλαίσιο ενός συστήματος εστιασμένου στη συνεχή βελτίωση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας προς όφελος των καταναλωτών. Η έκθεση των εν λόγω επιχειρήσεων στον κίνδυνο κατάχρησης εξουσίας εκ μέρους μεγάλων οργανώσεων θα ευνοούσε μεν βραχυπρόθεσμα την τήρηση των αρχών της ελεύθερης αγοράς, αλλά συγχρόνως θα αφάνιζε μια πολιτισμική κληρονομιά και έναν τρόπο ζωής των οποίων η αναβίωση είναι δύσκολη, επιφέροντας παράλληλα την οικονομική αποδυνάμωση των ενδιαφερόμενων κοινοτήτων και περιοχών.

4.3

Ο ανταγωνισμός ώθησε τις επιχειρήσεις λιανικής πώλησης να βελτιώσουν την ποιότητα των υπηρεσιών τους και την αποδοτικότητα της παραγωγής τους. Κρίνεται μείζονος σημασίας να προβεί η Επιτροπή σε διάκριση μεταξύ υγιούς ανταγωνισμού ανάμεσα σε ομοειδείς επιχειρήσεις, ο οποίος ευνοεί την επιδίωξη συνεχούς βελτίωσης της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας προς όφελος των καταναλωτών, και άλλων μορφών οικονομικού-εμπορικού ανταγωνισμού μεταξύ επιχειρήσεων.

4.4

Επομένως, η ύπαρξη συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων του εν λόγω τομέα σε μια δεδομένη περιοχή θεωρείται σημαντική ανεξαρτήτως του μεγέθους τους, όχι υπό το πρίσμα της αντιπαλότητας, αλλά ως κίνητρο ευγενούς άμιλλας για τη δημιουργία ενός ενάρετου κύκλου· αυτό συνεπάγεται καλύτερη εξυπηρέτηση, ευρύτερο φάσμα επιλογών, πιο άνετες εγκαταστάσεις, καλύτερες τιμές, ενδυνάμωση της ταυτότητας της τοπικής κοινότητας.

4.5

Απαιτείται να αναγνωριστεί ότι οι περιπτώσεις κατά τις οποίες μια μεγάλη αλυσίδα διανομής κατορθώνει να παραγκωνίσει τα παραδοσιακά εμπορικά καταστήματα χάρη στην οικονομική της δύναμη αποτελούν επιζήμιο φαινόμενο που καταφέρει πλήγμα στην πολιτισμική κληρονομιά και στον τρόπο ζωής, καθώς και στον τοπικό και περιφερειακό οικονομικό και κοινωνικό ιστό που χαρακτηρίζουν μια δεδομένη εδαφική περιοχή και τοπική κοινότητα, η αξία των οποίων υπερβαίνει κατά πολύ τα πλεονεκτήματα της απλής παροχής διευκολύνσεων στους καταναλωτές από πλευράς επιλογών και τιμών.

4.6

Όσον αφορά τις δράσεις 3 και 4, η Επιτροπή πρέπει –σύμφωνα με τα οριζόμενα στην οδηγία για τις υπηρεσίες– να ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να αξιολογήσουν εάν υπάρχουν μορφές λιανικού εμπορίου οι οποίες μπορούν να συμβάλουν στην επίτευξη των εν λόγω στόχων κοινωνικής και πολιτισμικής πολιτικής και –εφόσον πράγματι ισχύει κάτι τέτοιο– να διευκρινίσουν ποιες είναι οι μορφές αυτές. Επομένως, η Επιτροπή οφείλει να προωθήσει τη συμπερίληψη του τοπικής κλίμακας παραδοσιακού και ανεξάρτητου λιανικού εμπορίου στις υπηρεσίες γενικού οικονομικού ενδιαφέροντος, όπου αυτό αποτελεί έκφανση μιας δεδομένης εδαφικής περιοχής και αντικατοπτρίζει τα χαρακτηριστικά της γνωρίσματα. Θα πρέπει ωστόσο, εύλογα, να αποφευχθεί η συγκεκαλυμμένη προβολή κατεστημένων τοπικών συμφερόντων ως υπηρεσιών γενικού οικονομικού ενδιαφέροντος για συλλογικό όφελος, όπως το περιβάλλον και ο αστικός σχεδιασμός. Προς το σκοπό αυτό, η Επιτροπή απαιτείται να αποσαφηνίσει τις αποδεκτές ως υπηρεσίες γενικού οικονομικού ενδιαφέροντος σε μια εδαφική περιοχή, ενδεχομένως καλώντας την εκάστοτε περιφέρεια/εδαφική περιοχή να διαβαθμίσει η ίδια, κατά σειρά προτεραιότητας, τις τρεις υπηρεσίες γενικού οικονομικού ενδιαφέροντος οι οποίες θα πρέπει να συνεκτιμούνται σε περιπτώσεις νέων εμπορικών εγκαταστάσεων.

4.7

Το διαδικτυακό λιανικό εμπόριο δεν μπορεί να υποκαταστήσει το αντίστοιχο συμβατικό εμπόριο, αλλά τα δύο αυτά μοντέλα απαιτείται να επιτύχουν κάποια μορφή ενοποίησης, δεδομένου κυρίως ότι το λιανικό εμπόριο επιτελεί μια ζωτική κοινωνική λειτουργία η οποία δεν περιορίζεται στην απλή παροχή αγαθών και υπηρεσιών με το χαμηλότερο δυνατό κόστος.

4.8

Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να προωθήσει, σε συνεννόηση με τα κράτη μέλη και σε συνεργασία με τις οργανώσεις των ΜΜΕ, την επιμόρφωση εντός των ΜΜΕ σχετικά με την ενοποίηση των διαφόρων μορφών πώλησης που λειτουργούν συμπληρωματικά προς τη συμβατική μορφή πώλησης.

4.9

Οι αναπτυξιακές δυνατότητες του διαδικτυακού εμπορίου δεν είναι προβλέψιμες διότι εξαρτώνται από τον τρόπο ρύθμισης του εν λόγω εμπορίου από τις αγορές και τα θεσμικά ιδρύματα. Η Επιτροπή θα πρέπει να προωθήσει και να διευκολύνει κάθε ενέργεια η οποία αποσκοπεί στην προβολή υπηρεσιών άσχετων προς την πώληση, δηλαδή υπηρεσιών που δεν σχετίζονται άμεσα με την πραγματοποίηση μιας συγκεκριμένης αγοράς στο πλαίσιο του συμβατικού λιανικού εμπορίου.

4.10

Σήμερα, τα καταστήματα παρέχουν στους πελάτες τους πολυάριθμες δωρεάν υπηρεσίες (όπως π.χ. η έκθεση των προϊόντων στις βιτρίνες τους – window shopping), το κόστος των οποίων καλύπτεται από το περιθώριο κέρδους κατά την πώληση. Γι’ αυτό το λόγο, οι παραγωγοί συχνά αποθαρρύνουν τις διαδικτυακές αγορές, υποχρεώνοντας τους πελάτες να προβαίνουν σε αγορές τους από τα καταστήματα. Ωστόσο, πλέον όλο και περισσότεροι καταναλωτές χρησιμοποιούν μια μικτή διαδικασία αγοράς, τόσο μέσω του Διαδικτύου (δυνατότητα σύγκρισης των προϊόντων και των τιμών) όσο και από τα καταστήματα (δυνατότητα να αγγίξουν και να δοκιμάσουν τα διάφορα προϊόντα). Η ΕΟΚΕ συνιστά να υπερνικηθεί αυτή η ανταγωνιστική προσέγγιση μεταξύ του Διαδικτύου και των καταστημάτων και να προαχθεί η ενοποίηση και η βελτίωση των υπηρεσιών που παρέχονται στα παραδοσιακά καταστήματα, δεδομένου ότι οι συμβατικές αγορές ευνοούν την ανάπτυξη πραγματικών κοινωνικών σχέσεων που δεν μπορούν να μετατραπούν σε ψηφιακές σχέσεις. Επομένως, το ζητούμενο είναι η ενοποίηση και όχι η υποκατάσταση.

4.11

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι υφίστανται διαφορετικές νομοθεσίες στα κράτη μέλη όσον αφορά το άνοιγμα/κλείσιμο των καταστημάτων και τη λειτουργία τους τις Κυριακές και τις νυχτερινές ώρες. Επιπλέον, οι εν λόγω νομοθεσίες αποτελούν αντικείμενο αντιπαραθέσεων στο εσωτερικό πολυάριθμων κρατών σχετικά με τον ανταγωνισμό μεταξύ ανεξάρτητων επιχειρήσεων λιανικής πώλησης, ΜΜΕ και πολύ μικρών επιχειρήσεων, καθώς και σχετικά με τις επιπτώσεις για το προσωπικό. Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να συνεχίσει να επιδιώκει την υπερκέραση του συγκεκριμένου εμποδίου που παρακωλύει την υλοποίηση της ενιαίας αγοράς και του ευρωπαϊκού κοινωνικού προτύπου, μεταξύ άλλων μέσω της ενοποίησης του διαδικτυακού και του συμβατικού εμπορίου.

5.1

Η ΕΟΚΕ είναι της γνώμης ότι ο τομέας του λιανικού εμπορίου είναι ένας από τους πιο συγκεντρωτικούς τομείς. Πράγματι, σε κάθε κράτος μέλος, η αγορά ελέγχεται από τρεις έως πέντε επιχειρήσεις οι οποίες είναι συχνά πολυεθνικές· το γεγονός αυτό δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα από πλευράς ανταγωνισμού διότι ο εν λόγω τομέας έχει καταστεί υπερβολικά ισχυρός σε σχέση με τους εξαιρετικά πιο πολυάριθμους προμηθευτές.

6.1

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την 6η δράση η οποία έχει ως στόχο να υποστηριχθούν οι λιανοπωλητές προκειμένου «να υλοποιήσουν δράσεις για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων» (6) και χαιρετίζει την απόφαση σχετικά με την έκδοση ανακοίνωσης για τα βιώσιμα τρόφιμα εντός του 2013.

6.2

Η ΕΟΚΕ τάσσεται υπέρ της 7ης δράσης της Επιτροπής, η οποία αποσκοπεί στο «να καταστούν οι αλυσίδες εφοδιασμού πιο φιλικές προς το περιβάλλον και πιο βιώσιμες», προάγοντας κάθε πρακτική που συμβάλλει στον περιορισμό της ενεργειακής κατανάλωσης και των ρυπογόνων υλικών. Όσον αφορά τα ρυπογόνα υλικά, μια από τις πρακτικές που η ΕΟΚΕ θεωρεί σκόπιμο να προαχθούν συνίσταται σε ένα μοντέλο διανομής των προϊόντων ευρείας κατανάλωσης βασισμένο στα ασυσκεύαστα (χύμα) προϊόντα, ως εναλλακτική λύση έναντι των συσκευασμένων προϊόντων. Για την αποτελεσματική εφαρμογή αυτής της δράσης που έχει ως στόχο τη μείωση του όγκου των απορριπτόμενων προς διάθεση συσκευασιών, η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να πραγματοποιήσει διαβούλευση με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη.

6.3

Επί του παρόντος, η πρακτική αυτή χρησιμοποιείται σε περιορισμένες περιπτώσεις και για ελάχιστα προϊόντα, αλλά οι δυνατότητες επέκτασής της είναι σημαντικές:

6.4

Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται επί του παρόντος σε περιορισμένη κλίμακα, όπως παραδείγματος χάρη για την πώληση νωπού γάλακτος, αλλά υπάρχουν και ορισμένες περιπτώσεις κατά τις οποίες η διάθεση ασυσκεύαστων προϊόντων πραγματοποιείται σε μαζική κλίμακα, όπως συμβαίνει παραδείγματος χάρη στην περίπτωση των καυσίμων. Το προϊόν αυτό καθ’ εαυτό δεν είναι βεβαίως οικολογικό, αλλά η πώλησή του δεν παράγει ούτε ένα γραμμάριο πλαστικών αποβλήτων και δεν ευνοεί την παραμικρή σπατάλη.

6.5

Η εφαρμογή αυτής της μεθόδου προϋποθέτει τη διαφοροποίηση της διάρθρωσης των σημείων πώλησης, τα οποία θα πρέπει να εφοδιαστούν με σωληνώσεις τροφοδοσίας από τις αποθήκες έως τα ράφια τους ή, τουλάχιστον, με συστήματα επανατροφοδότησης των αυτόματων μηχανημάτων πώλησης. Εν πάση περιπτώσει, τα ράφια θα πάψουν να αποτελούν ένα στατικό και μη διαφοροποιήσιμο εξάρτημα.

6.6

Για την έμπρακτη διάδοση αυτής της διαφορετικής μεθόδου θα απαιτηθεί η προώθησή της από τις μεγάλες εταιρείες διανομής, οι οποίες διανέμουν τα περισσότερα καταναλωτικά προϊόντα, δεδομένου ότι αυτές διαθέτουν τις ικανότητες και τους πόρους που χρειάζονται για την εγκαινίαση της εν λόγω διαδικασίας εκτεταμένης διαφοροποίησης. Σε αυτό το πλαίσιο, οι ΜΜΕ θα πρέπει επίσης να διαδραματίσουν πρωταγωνιστικό ρόλο.

6.7

Η Επιτροπή θα μπορούσε να συμβάλει την πραγμάτωση αυτής της αλλαγής διακηρύττοντας τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές αξίες που προασπίζει και χρησιμοποιώντας όλα τα μέσα – ακόμη και οικονομικής και δημοσιονομικής φύσεως– που έχει στη διάθεσή της για την προαγωγή και τη διευκόλυνση συγκεκριμένων πρωτοβουλιών και ενεργειών.

7.1

Η ανάκαμψη της πραγματικής οικονομίας περνά επίσης μέσα από την καινοτομία (8η δράση) που θα κατορθώσει να αναπτύξει ο εν λόγω τομέας και, επομένως, κρίνεται σημαντικό να αποκτήσουν οι ΜΜΕ καλύτερη και ευκολότερη πρόσβαση σε τραπεζικά δάνεια για να δρομολογήσουν ενδεδειγμένα έργα και καινοτόμες δραστηριότητες.

7.2

Σε αντίθεση με ό,τι έχει συμβεί στις ΗΠΑ, είναι ζωτικής σημασίας να συνδυάζονται οι επενδύσεις των επιχειρήσεων στην καινοτομία με την προστασία των εργαζομένων και την ποιότητα της απασχόλησης.

7.3

Η Επιτροπή φαίνεται να αναμένει ότι οι αλλαγές αυτές θα προκύψουν από την «τόνωση της ανταγωνιστικότητας στον τομέα του λιανικού εμπορίου», η προώθηση της οποίας δείχνει να είναι το μοναδικό αντικείμενο των δράσεων που προτείνονται στην ανακοίνωση. Εντούτοις, παρότι η απουσία ανταγωνισμού παρεμποδίζει την αλλαγή, ο ανταγωνισμός αυτός καθ’ εαυτός δεν αποτελεί εγγύηση αλλαγής.

7.4

Η Επιτροπή, επισημαίνοντας ότι οι εμπορικές επιχειρήσεις αποτελούν «πολλαπλασιαστές καινοτομίας», αναγνωρίζει ότι οι ΜΜΕ που δραστηριοποιούνται στον τομέα του λιανικού εμπορίου –δεδομένου ότι διατηρούν πιο άμεση επαφή με τους καταναλωτές– αντιλαμβάνονται καλύτερα για τις νέες απαιτήσεις και, κατά συνέπεια, –δεδομένου επίσης ότι διαθέτουν μεγαλύτερη ευελιξία από τις μεγάλες εταιρείες– είναι περισσότερο σε θέση να προσαρμόσουν την προσφορά στη μεταβαλλόμενη και ποικιλόμορφη ζήτηση.

7.5

Ωστόσο, ορισμένες αλλαγές του εφαρμοζόμενου συστήματος ή μοντέλου επιβάλλουν την επίδειξη ικανότητας σχεδιασμού και –ακόμη σημαντικότερο– διαπραγματευτικής ισχύος οι οποίες καθιστούν τις μεγάλες εταιρείες αναπόδραστο παράγοντα. Η Επιτροπή οφείλει να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια προκειμένου να συμπεριληφθούν στις διαδικασίες υλοποίησης καινοτομιών και αλλαγών το σύνολο των επιχειρήσεων, μικρών, μεσαίων και μεγάλων διαστάσεων.

7.6

Η ΕΟΚΕ επικροτεί τη δημιουργία ειδικής βάσης δεδομένων, η οποία θα περιλαμβάνει όλους τους ενωσιακούς και εγχώριους κανόνες που διέπουν την επισήμανση των τροφίμων (9η δράση) (7).

7.7

Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει τη βούληση της Επιτροπής να «λάβει μέτρα ώστε να διασφαλιστεί καλύτερη ενοποίηση της αγοράς για πληρωμές με κάρτες, μέσω διαδικτύου και μέσω κινητής τηλεφωνίας» (10η δράση) (8) και προσβλέπει στην επιτάχυνση της διάδοσης των εν λόγω μέτρων.

8.1

Η αντιστοίχιση των δεξιοτήτων είναι αναγκαία για την ποιοτική ανάπτυξη της απασχόλησης (9) στον εν λόγω τομέα, ο οποίος αποτελεί συχνά την κυριότερη ευκαιρία ένταξης ή επανένταξης στην αγορά εργασίας, αλλά δεν γίνεται συχνά και παντού αντιληπτή ως ελκυστική και ενδιαφέρουσα παράμετρος στην οποία αξίζει κανείς να επενδύσει για την επαγγελματική του ζωή.

8.2

Για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της παραγωγικότητας του λιανικού εμπορίου θεωρείται ουσιώδης ο στενότερος συσχετισμός μεταξύ των απαιτούμενων επαγγελματικών ικανοτήτων και των δεξιοτήτων των εργαζομένων (11η δράση), οι οποίες θα πρέπει να συμπεριληφθούν στις συνθήκες που συντελούν στη βελτίωση των επαγγελματικών επιδόσεών τους, σε συνάρτηση επίσης και με την αύξηση των χρησιμοποιούμενων επιπέδων αυτοματοποίησης.

8.3

Η Επιτροπή προτίθεται να ενισχύσει τη συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους για τη βελτίωση των πολιτικών κατάρτισης και επανειδίκευσης στο πλαίσιο, μεταξύ άλλων, και ενός συμβουλίου τομεακών δεξιοτήτων της ΕΕ.

8.4

Παρά τις σχετικές δράσεις υποστήριξης της τεχνολογικής καινοτομίας, η παραγωγικότητα του εν λόγω τομέα παραμένει σχετικά χαμηλή και οι ΜΜΕ δυσκολεύονται να επενδύσουν στις νέες τεχνολογίες, στην καινοτομία και στην επαγγελματική κατάρτιση των εργαζομένων τους.

8.5

Ωστόσο, το σχέδιο δράσης δεν μπορεί να παραβλέψει το γεγονός ότι, εντός της εσωτερικής αγοράς, ο εν λόγω τομέας αντιμετωπίζει προβλήματα λόγω «κοινωνικού ντάμπινγκ» και αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ των εμπορικών επιχειρήσεων, ανεξαρτήτως του μεγέθους τους, επειδή τα συστήματα εργασιακών σχέσεων και συλλογικών διαπραγματεύσεων διαφέρουν από χώρα σε χώρα, πράγμα το οποίο ευνοεί τη διαμόρφωση διαφορετικών αναπτυξιακών προτύπων και διαφοροποιημένων επενδυτικών πολιτικών.

8.6

Η πραγματοποιούμενη ανάλυση κρίνεται περιοριστική διότι αναφέρεται αποκλειστικά και μόνο στην αντιστοίχιση των απαιτούμενων επαγγελματικών ικανοτήτων και των διαθέσιμων δεξιοτήτων των εργαζομένων, χωρίς παράλληλη συνεκτίμηση των προβλημάτων στα οποία προσκρούει επί του παρόντος η ουσιαστική υλοποίηση μιας ολοκληρωμένης και ανταγωνιστικής ευρωπαϊκής εσωτερικής αγοράς στον εν λόγω τομέα όσον αφορά ειδικότερα τις εργασιακές συνθήκες, την οργάνωση της εργασίας, τις χαμηλές αμοιβές, την ευελιξία, την επισφαλή απασχόληση και την εκτεταμένη παρουσία ψευδοαυτοαπασχολούμενων.

8.7

Στην ανακοίνωση προτείνεται η πραγματοποίηση επενδύσεων στον τομέα της κατάρτισης, υπ’ ευθύνη των κυβερνήσεων, των μεμονωμένων ατόμων και του εκπαιδευτικού συστήματος, και ανατίθεται στις επιχειρήσεις σημαντικός ρόλος κατά την ανάπτυξη νέων προγραμμάτων σπουδών, κατάρτισης και πρακτικής άσκησης. Η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η συμμετοχή των επιχειρήσεων δεν θα πρέπει να περιορίζεται μόνο στον προσδιορισμό των εκπαιδευτικών αναγκών αλλά να προβλέπει συγχρόνως την προενεργό συμμετοχή τους μέσω στοχευμένων επενδύσεων για την απόκτηση των απαιτούμενων δεξιοτήτων (10).

8.8

Οι εν λόγω –αλληλένδετες μεταξύ τους– δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις θα βοηθήσουν όχι μόνο τους νέους για την είσοδό τους στην αγορά εργασίας, αλλά και τις κατηγορίες που αντιμετωπίζουν τις μεγαλύτερες δυσκολίες επανένταξης (όπως είναι οι μακροχρόνια άνεργοι, οι ηλικιωμένοι εργαζόμενοι, οι μετανάστες και τα άτομα με ειδικές ανάγκες). Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να επιδειχθεί στην απασχόληση των γυναικών που είναι περισσότερο εκτεθειμένες στον κίνδυνο απομάκρυνσής τους από την εργασία λόγω διαδικασιών αναδιοργάνωσης και δυσκολεύονται σημαντικά να επιτύχουν την εξισορρόπηση της προσωπικής και της επαγγελματικής τους ζωής.

8.9

Η αντιστοίχιση των δεξιοτήτων και η ενίσχυση τόσο των συμπράξεων μεταξύ σχολείων και επιχειρήσεων όσο και της κατάρτισης που εστιάζεται στη μαθητεία δεν πρόκειται να αποφέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα ως προς την κινητικότητα των εργαζομένων και τη μεγιστοποίηση της παραγωγικότητας στον εν λόγω τομέα εάν δεν συνοδευθεί συγχρόνως από την πανευρωπαϊκή αναγνώριση των τίτλων σπουδών, των περιόδων πρακτικής άσκησης και μαθητείας, καθώς και των αποκτηθεισών δεξιοτήτων.

8.10

Παρά τις προσπάθειες που καταβάλλονται σε εθνικό επίπεδο, η αδήλωτη εργασία εξακολουθεί να αποτελεί σοβαρό πρόβλημα που ωθεί τις επιχειρήσεις σε αθέμιτο ανταγωνισμό μεταξύ τους όσον αφορά το κόστος εργασίας. Οι εργαζόμενοι που εμπίπτουν στην άτυπη οικονομία αποκλείονται όχι μόνο από την κάλυψη της παροχής υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης και κοινωνικής ασφάλισης, αλλά και από τη δυνατότητα πρόσβασης σε προγράμματα κατάρτισης και πρακτικής άσκησης με προφανείς αρνητικές επιπτώσεις από πλευράς ευκαιριών για την απόκτηση δεξιοτήτων και επαγγελματικών ικανοτήτων.

8.11

Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρωτοβουλία της Επιτροπής για την έναρξη διαλόγου με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη προκειμένου να αξιολογηθεί ο αντίκτυπος της άτυπης οικονομίας στις συνθήκες εργασίας και να προβλεφθούν αποτελεσματικά μέτρα εστιασμένα στην καταπολέμησή της στο επίπεδο της ΕΕ. Η ΕΟΚΕ είναι της γνώμης ότι η πρωτοβουλία αυτή μπορεί να αποδειχθεί πολύ πιο αποτελεσματική εάν τα κράτη μέλη επιδείξουν ισχυρή πολιτική βούληση προς το σκοπό αυτό και η Επιτροπή αναλάβει το συντονισμό της μέσω μιας ενισχυμένης εταιρικής σχέσης.

8.12

Η ΕΟΚΕ θεωρεί κεφαλαιώδους σημασίας να αποτελούν τα μέτρα σχετικά με τον τρόπο καταπολέμησης της αδήλωτης εργασίας αντικείμενο συνεχούς διαλόγου μεταξύ των κοινωνικών εταίρων του εν λόγω τομέα στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού κοινωνικού διαλόγου (11).

12.11.2013   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 327/26

1.1

Η ΕΟΚΕ λαμβάνει γνώση της Πράσινης Βίβλου που εξέδωσε Ευρωπαϊκή Επιτροπής και που αποτελεί το αντικείμενο της παρούσας γνωμοδότησης. Φρονεί δε ότι αντανακλά μια θετική και σημαντική στροφή ως προς τον τρόπο με τον οποίο η Επιτροπή προσεγγίζει το ζήτημα των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών (ΑθΕΠ).

1.2

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η χρήση αθέμιτων εμπορικών πρακτικών δεν είναι μόνον «άδικη» ή «ανήθικη», αλλά και αντίθετη προς τις θεμελιώδεις αρχές του δικαίου καθώς και από την άποψη της προσφοράς και ζήτησης. Δεδομένου, μάλιστα, ότι ισοδυναμεί, στην πραγματικότητα, με κατάχρηση σημαντικής ισχυρότερης θέσης στην αγορά, η ΕΟΚΕ συνιστά τη χρήση του όρου «καταχρηστικές εμπορικές πρακτικές», η οποία χρησιμοποιείται συστηματικά στη γαλλική και στην αγγλική γλώσσα.

1.3

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι οι σημερινές διαστάσεις των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών είναι αποτέλεσμα κυρίως των συγχωνεύσεων και των εξαγορών που έχουν λάβει χώρα τις τελευταίες δεκαετίες.

1.4

Κατά την ΕΟΚΕ, τα μέχρι σήμερα αποτελέσματα του Φόρουμ υψηλού επιπέδου για τη βελτίωση της λειτουργίας της αλυσίδας εφοδιασμού είναι ασαφής και οι προσεγγίσεις που προτείνονται δεν επαρκούν για την επίλυση του προβλήματος των αθέμιτων πρακτικών. Συνεπώς, η ΕΟΚΕ προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει περαιτέρω πρωτοβουλίες.

1.5

Μολονότι η ΕΟΚΕ δεν έχει καμία αμφιβολία ότι αθέμιτες πρακτικές ενδέχεται να προκύψουν σε οποιοδήποτε είδος συμβατικής σχέσης, είναι πεπεισμένη ότι τα πράγματα είναι ιδιαίτερα σοβαρά όταν πρόκειται για συναλλαγές, αφενός, μεταξύ σούπερ μάρκετ και, αφετέρου, ΜμΕ των κλάδων γεωργίας και τροφίμων. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, υπάρχουν μορφές και βαθμοί κατάχρησης που δεν παρουσιάζονται σε άλλους τομείς.

1.6

Η ΕΟΚΕ εκφράζει ιδιαίτερη ικανοποίηση που η Επιτροπή αμφισβητεί ρητά, στην Πράσινη Βίβλο, την ύπαρξη πραγματικής συμβατικής ελευθερίας στις περιπτώσεις όπου οι σχέσεις είναι πολύ άνισες, συμφωνώντας, κατά συνέπεια, με την άποψη της ΕΟΚΕ.

1.7

Η ΕΟΚΕ διαπιστώνει ότι η Πράσινη Βίβλος της Επιτροπής αποτυπώνει πολύ καλά την ουσία και τους βασικούς τύπους αθέμιτων εμπορικών πρακτικών. Ωστόσο, πιστεύει ακράδαντα ότι η Επιτροπή θα πρέπει να παράσχει ενιαίο ορισμό των ΑθΕΠ, παρόμοιο με αυτόν που παρατίθεται στην οδηγία 2005/29/ΕΚ, δεδομένου ότι οι πρακτικές για τις οποίες γίνεται λόγος στην Πράσινη Βίβλο παρουσιάζουν κάποιες ομοιότητες με τις «παραπλανητικές πρακτικές μάρκετινγκ» (1).

1.8

Οι ΑθΕΠ έχουν μεγαλύτερη σημασία όταν επικρατεί «κλίμα φόβου», δηλαδή όταν το ασθενέστερο συμβαλλόμενο μέρος φοβάται μην χάσει την πελατεία του ισχυρότερου μέρους. Αυτό συμβαίνει, μεταξύ άλλων, όταν οι μεγάλοι λιανοπωλητές ασκούν μεγάλη πίεση στους προμηθευτές τους και/ή μετακυλύουν υψηλές τιμές στους άλλους λιανοπωλητές, και κατά συνέπεια στους καταναλωτές.

1.9

Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, οι συνέπειες των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών δεν περιορίζονται στις διεπιχειρησιακές συναλλαγές, ούτε επηρεάζουν αποκλειστικά τα ασθενέστερα συμβαλλόμενα μέρη. Θύματα είναι και οι καταναλωτές, όπως και τα εθνικά οικονομικά συμφέροντα –γεγονός που επισημαίνεται ανεπαρκώς στην Πράσινη Βίβλο.

1.10

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι οι νόμοι που αρκετά κράτη μέλη έχουν θεσπίσει για τον περιορισμό των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών αντανακλούν το γεγονός ότι η σημερινή κατάσταση είναι απαράδεκτη. Μολονότι οι νόμοι αυτοί δεν έφεραν, για διάφορους λόγους, ικανοποιητικά αποτελέσματα, θα ήταν λάθος να ισχυριστούμε ότι δεν έχει επιτευχθεί τίποτε. Μία επιτυχία, π.χ., είναι η μεγαλύτερη διαφάνεια κατά την κατανομή των οφελών, καθώς και η κατάργηση των πλέον προκλητικών περιπτώσεων εξωφρενικών πρακτικών.

1.11

Η ΕΟΚΕ, μολονότι δεν έχει κανένα λόγο να πιστεύει ότι η υιοθέτηση αυτών των νόμων από τα κράτη μέλη είναι επιζήμια για την ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων στην ΕΕ, θεωρεί ότι δεν αποκλείεται να προκύψουν περιορισμοί. Κανένας, εντούτοις, από αυτούς τους νόμους δεν έχει προστατευτικό χαρακτήρα, οι δε νόμοι εφαρμόζονται εξίσου τόσο στις εγχώριες επιχειρήσεις όσο και σε εκείνες των άλλων κρατών μελών.

1.12

Η ΕΟΚΕ συνιστά οποιοσδήποτε περαιτέρω προβληματισμός ως προς το πώς θα πρέπει να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα των ΑθΕΠ να έχει ως αφετηρία την απουσία συμβατικής ελευθερίας που χαρακτηρίζει ορισμένες σχέσεις.

1.13

Η ΕΟΚΕ συνιστά οποιεσδήποτε προτάσεις διατυπωθούν στο μέλλον για τη ρύθμιση άνισων εμπορικών σχέσεων να λάβουν υπόψη τον «παράγοντα φόβου». Θα πρέπει να διασφαλισθεί η απαραίτητη ισορροπία μεταξύ των συμβαλλομένων μερών ούτως ώστε να υιοθετούν θεμιτή στάση στις μεταξύ τους σχέσεις. Για το λόγο αυτό, κύριος στόχος του κανονισμού για τις ΑθΕΠ δεν πρέπει να είναι η προστασία μόνο του ασθενέστερου συμβαλλομένου, αλλά και του εθνικού οικονομικού συμφέροντος. Με τον τρόπο αυτό, οι θιγόμενοι προμηθευτές τροφίμων, π.χ., δεν θα χρειάζεται να λαμβάνουν ενεργά μέρος σε τυχόν διοικητικές και δικαστικές διαδικασίες.

1.14

Η ΕΟΚΕ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει νομοθεσία που να απαγορεύει τις ΑθΕΠ. Οι σχετικές εργασίες θα πρέπει να βασιστούν σε έναν ενδεικτικό κατάλογο με τις πιο χαρακτηριστικές πρακτικές αυτού του είδους τις οποίες χρησιμοποιεί το ισχυρότερο συμβαλλόμενο μέρος και οι οποίες έχουν σχεδιαστεί για να μεταφέρουν τις δικές του συνήθεις δαπάνες και τους αντίστοιχους κινδύνους στο ασθενέστερο μέρος.

1.15

Η ΕΟΚΕ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συνεργαστεί με τις εθνικές αρχές ανταγωνισμού για την χάραξη –με βάση την πραγματική εμπειρία των τελευταίων δεκαετιών– μιας ριζικής αναθεώρησης των σημερινών, εμφανώς παρωχημένων, κανόνων ανταγωνισμού, ώστε να εξασφαλιστεί ένας θεμιτός ανταγωνισμός που θα στηρίζεται και στη δίκαιη ανταλλαγή ουσιαστικών πληροφοριών στον κλάδο αυτό προκειμένου να λαμβάνονται υπόψη όλες οι δεσπόζουσες θέσεις.

2.1

Η Πράσινη Βίβλος προβαίνει σε διάκριση μεταξύ, αφενός, αλυσίδων εφοδιασμού/διανομής τροφίμων και, αφετέρου, αλυσίδων εφοδιασμού/διανομής μη τροφίμων, διάκριση απολύτως δικαιολογημένη, δεδομένου ότι οι πρώτες έχουν τα δικά τους ξεχωριστά χαρακτηριστικά σε σχέση με τις άλλες.

2.2

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, διάφορες εταιρείες που ανήκουν σε αλυσίδες εφοδιασμού/διανομής προέβησαν, μεταξύ τους, σε ουσιαστική ενοποίηση, πράγμα που είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία διαρθρώσεων που, στην πραγματικότητα, είναι ολιγοπώλια. Όσον αφορά, πιο συγκεκριμένα, τις αλυσίδες εφοδιασμού/διανομής τροφίμων, αυτό ισχύει ιδιαίτερα στον τομέα λιανικής πώλησης, κάπως λιγότερο στη βιομηχανία επεξεργασίας τροφίμων και ακόμη λιγότερο στην πρωτογενή παραγωγή γεωργικών προϊόντων. Αυτό έχει προκαλέσει μεγάλες ανισορροπίες στην αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων, δεδομένου ότι τα ολιγοπώλια έχουν τεράστια διαπραγματευτική δύναμη έναντι των εμπορικών εταίρων τους, οι οποίοι είναι πολύ περισσότερο κατακερματισμένοι.

2.3

Η ΕΟΚΕ είναι πεπεισμένη ότι οι διαρθρωτικές ανισορροπίες που έχουν προκύψει έχουν οδηγήσει, σε ορισμένες περιπτώσεις, στη χρήση ΑθΕΠ, οι δε πρακτικές αυτές συχνά όχι μόνον είναι αντίθετες προς την αμεροληψία, την εντιμότητα και την ηθική, αλλά και παραβιάζουν θεμελιώδεις αρχές του δικαίου.

2.4

Η Πράσινη Βίβλος σφάλλει όταν αναφέρει ότι το ζήτημα των ΑθΕΠ συζητήθηκε για πρώτη φορά σε ευρωπαϊκό επίπεδο μόλις το 2009. Αυτό είναι το έτος κατά το οποίο συμπεριελήφθη για πρώτη φορά στην επίσημη ατζέντα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ήδη από το 2005, ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή είχε εκδώσει μια σημαντική γνωμοδότηση (2) η οποία –σε μια εποχή στην οποία το ζήτημα των ΑθΕΠ ήταν ακόμη ταμπού– τόνιζε και επέκρινε ορισμένες αρνητικές πτυχές της συμπεριφοράς των αλυσίδων λιανικής πώλησης. Πρέπει επίσης να γίνει μνεία του σημαντικού ρόλου που διαδραμάτισε η Γραπτή δήλωση σχετικά με τη διερεύνηση και την αντιμετώπιση της κατάχρησης εξουσίας μεγάλων σουπερμάρκετ που αναπτύσσουν δραστηριότητες στην Ευρωπαϊκή Ένωση  (3), με την οποία ζητείται απευθείας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να λάβει τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να διορθωθεί η κατάσταση.

2.5

Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, τα μέχρι τώρα αποτελέσματα του Φόρουμ υψηλού επιπέδου για τη βελτίωση της λειτουργίας της αλυσίδας εφοδιασμού είναι κάπως αβέβαια, δεδομένου ότι το προτεινόμενο πλαίσιο εφαρμογής ορθών πρακτικών δεν επέτυχε να οδηγήσει σε σύμπτωση απόψεων ως προς την αντιμετώπιση των ΑθΕΠ, γεγονός για το οποίο τρεις ευρωπαίοι Επίτροποι, μεταξύ άλλων, εξέφρασαν τη λύπη τους (4).

2.6

Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ανταγωνισμού (ΕΔΑ) επιβεβαιώνει ότι η χρήση ΑθΕΠ είναι μια πραγματικότητα, ειδικά στον τομέα των τροφίμων. Αυτό είναι σύμφωνο με την πεποίθηση της ΕΟΚΕ ότι η κατάχρηση της ισχυρότερης οικονομικής θέσης των σούπερ μάρκετ έναντι των ΜμΕ παραγωγής και επεξεργασίας τροφίμων είναι σοβαρότερη, σε τάξεις μεγέθους, από τις περιπτώσεις κατάχρησης που παρατηρούνται σε άλλες συμβατικές σχέσεις. Το γεγονός ότι επί σειρά ετών διαμαρτύρονται μόνον οι προμηθευτές τροφίμων που διοχετεύουν τα προϊόντα τους σε μεγάλες αλυσίδες λιανικής πώλησης και κανένας άλλος, είναι μια επιπλέον απόδειξη ότι αυτό αληθεύει.

2.7

Η ΕΟΚΕ λαμβάνει υπόψη τη δήλωση της Επιτροπής ότι οι ΑθΕΠ είναι επιβλαβείς για αυτήν καθεαυτή την οικονομία της ΕΕ και όχι μόνον για τις διεπιχειρησιακές συμβατικές σχέσεις.

3.1.1

Μέχρι στιγμής, δεν έχει τεθεί επισήμως υπό αμφισβήτηση η ύπαρξη συμβατικής ελευθερίας στις εμπορικές σχέσεις –ούτε καν μεταξύ σούπερ μάρκετ και ΜμΕ παραγωγής τροφίμων. Μέχρι πρόσφατα, η διασφάλιση της ελευθερίας αυτής αποτελούσε ένα από τα κύρια επιχειρήματα –όχι μόνον των σούπερ μάρκετ, αλλά και των δημόσιων αρχών– κατά της ρύθμισης των ΑθΕΠ, η οποία, υποτίθεται, θα περιόριζε αυτήν την ελευθερία. Η ΕΟΚΕ θεωρεί πολύ σημαντικό το γεγονός ότι στην Πράσινη Βίβλο η θέση αυτή εγκαταλείπεται και αναγνωρίζεται πλέον ρητά ότι δεν υφίσταται πραγματική συμβατική ελευθερία όταν υπάρχει έντονη ανισότητα στην οικονομική ισχύ των δύο αντισυμβαλλομένων μερών.

3.1.2

Κατά την ΕΟΚΕ, η αναγνώριση ότι δεν υφίσταται συμβατική ελευθερία αποτελεί βασική προϋπόθεση για την αποτελεσματική αναζήτηση ολοκληρωμένων λύσεων για τα προβλήματα που οφείλονται στις ανισορροπίες που εντοπίζονται στο δίκτυο προμήθειας/διανομής, κυρίως δε στην περίπτωση των τροφίμων.

3.1.3

Σε αυτήν την ενότητα της Πράσινης Βίβλου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποδίδει πολύ καλά την ουσία και τα κύρια είδη ΑθΕΠ. Στις σχέσεις, ιδίως, μεταξύ σούπερ μάρκετ και προμηθευτών τροφίμων, το ασθενέστερο συμβαλλόμενο μέρος δεν έχει καμία πραγματική εναλλακτική λύση, δεδομένου ότι οι μεγάλοι πελάτες είναι πολύ λίγοι στην αγορά και, το πιο σημαντικό, αντιμετωπίζουν όλοι τους προμηθευτές κατά πολύ παρόμοιο τρόπο.

3.1.4

Πολλά παραδείγματα ΑθΕΠ που αναφέρονται στην Πράσινη Βίβλο αποκαλύπτουν ότι ορισμένοι αγοραστές δεν διστάζουν να χρησιμοποιήσουν οποιοδήποτε μέσο προκειμένου να εξασφαλίσουν πρόσθετα και εντελώς αδικαιολόγητα οφέλη σε βάρος του άλλου μέρους. Μια ιδιαίτερη μορφή τέτοιας πρακτικής είναι η πληρωμή για εικονικές ή μη ζητηθείσες υπηρεσίες που δεν έχουν καμία αξία για το άλλο μέρος.

3.1.5

Οι απαντήσεις της ΕΟΚΕ στις ερωτήσεις που τίθενται σε αυτήν την ενότητα της Πράσινης Βίβλου είναι οι εξής:

3.2.1

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βασίζεται, στην ενότητα αυτή, σε πληροφορίες που προέρχονται από μια σειρά εθνικών αρχών ανταγωνισμού. Εκτός από τα στοιχεία που αναφέρθηκαν ήδη, η ΕΟΚΕ συνιστά ιδιαίτερα τη συνεργασία με τις γαλλικές και τις τσεχικές αρχές, οι οποίες έχουν άμεση εμπειρία στον συγκεκριμένο τομέα, χάρη στην εφαρμογή εθνικών νομοθεσιών περί ΑθΕΠ. Κατά τη διεξαγωγή των επιθεωρήσεών τους, οι αντιμονοπωλιακές αρχές έχουν το δικαίωμα να εξετάζουν λογιστικά έγγραφα (συμβάσεις, τιμολόγια, εκκαθαριστικά τραπεζικών λογαριασμών κλπ) που μπορούν να αποδείξουν άμεσα τη χρήση ΑθΕΠ.

3.2.2

Τα παραδείγματα αυτά, που παρέχονται από το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ισπανικές και ιρλανδικές αρχές ανταγωνισμού, καταδεικνύουν ότι είναι άστοχο πολλές από τις πρακτικές που χρησιμοποιούνται να χαρακτηρίζονται απλώς «μη δεοντολογικές», διότι υπερβαίνουν ολοφάνερα τα όρια της νομιμότητας (ιδίως όταν συνυπάρχουν φαινόμενα «παρενόχλησης και εκφοβισμού»).

3.3.1

Η χρήση ΑθΕΠ εκ μέρους του ισχυρότερου συμβαλλόμενου μέρους εις βάρος του αδύναμου μέρους έχει αναμφίβολα δυσμενείς επιπτώσεις, με λογικό επακόλουθο την κατάπνιξη των επενδύσεων και της καινοτομίας στο επίπεδο της παραγωγής. Από την άλλη, ο αντίκτυπός τους στους καταναλωτές επισημαίνεται, κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, ανεπαρκώς, διότι στην συγκεκριμένη περίπτωση η χρήση ΑθΕΠ μεταφράζεται σε κάτι πολύ περισσότερο από απλή παρεμπόδιση της καινοτομίας. Εξάλλου, η ενότητα αυτή αποσιωπά πλήρως την απειλή που οι ΑθΕΠ συνιστούν για τα εθνικά οικονομικά συμφέροντα, στα οποία γίνεται κάποια νύξη σε προγενέστερο σημείο της Πράσινης Βίβλου. Η απειλή αυτή είναι πιο εμφανής στις χώρες της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης όπου τα σούπερ μάρκετ βρίσκονται εξ ολοκλήρου στα χέρια επιχειρήσεων άλλων κρατών μελών. Δεδομένου ότι οι εγχώριοι παραγωγοί τους –η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων είναι ΜμΕ– δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν σε όρους που συχνά είναι ληστρικοί, το σύνολο του αγροδιατροφικού τομέα αυτής της περιοχής καταρρέει, και χώρες που παραδοσιακά ήταν αυτάρκεις στον τομέα της παραγωγής ειδών διατροφής, έχουν πλέον χάσει, σε μεγάλο βαθμό, την επισιτιστική τους ασφάλεια. Αποτέλεσμα είναι η εγχώρια παραγωγή να αντικαθίσταται με εισαγωγές συχνά πολύ αμφίβολης ποιότητας.

3.3.2

Οι απαντήσεις της ΕΟΚΕ στις ερωτήσεις που τίθενται σε αυτήν την ενότητα της Πράσινης Βίβλου είναι οι εξής:

4.1

Η ανάλυση των υφιστάμενων νομικών πλαισίων σε επίπεδο κρατών μελών και σε επίπεδο ΕΕ μας οδηγεί σε δύο συμπεράσματα. Αφενός, η χρήση ΑθΕΠ από ορισμένους ισχυρούς οικονομικούς παράγοντες είναι πλέον ευρέως γνωστή και αποτελεί αδιαμφισβήτητο γεγονός· αφετέρου, οι αρμόδιες αρχές αρκετών κρατών μελών έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η σημερινή κατάσταση πρέπει να ρυθμιστεί.

4.2

Η έκταση που έχει λάβει σήμερα η χρήση ΑθΕΠ –ιδίως στις συναλλαγές μεταξύ μεγάλων αλυσίδων λιανικού εμπορίου και παραγωγών τροφίμων– καταδεικνύει κυρίως ότι η νομοθεσία περί ανταγωνισμού είναι απαρχαιωμένη. Ορισμένες μορφές ΑθΕΠ επιβεβαιώνουν τη σοβαρή στρέβλωση του ανταγωνιστικού περιβάλλοντος και την ύπαρξη πραγματικών περιπτώσεων κατάχρησης της δεσπόζουσας θέσης, τις οποίες η ισχύουσα νομοθεσία περί μονοπωλίων αδυνατεί να αντιμετωπίσει.

4.3

Εκτός από την αναθεώρηση της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού, η ΕΟΚΕ θεωρεί απολύτως θεμιτή την απαγόρευση, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, της χρήσης ορισμένων αναγνωρισμένων ΑθΕΠ, γεγονός που θα οδηγήσει στην αναγκαία εναρμόνιση του σημερινού κατακερματισμένου νομικού περιβάλλοντος. Ωστόσο, θα πρέπει να υπάρχει μια λογική σχέση μεταξύ ρύθμισης των ΑθΕΠ και αναθεώρησης της νομοθεσίας περί μονοπωλίων, ώστε να διασφαλιστεί ότι θα τιμωρούνται μόνον οι αναμενόμενοι εμπνευστές συμβάσεων που περιλαμβάνουν ΑθΕΠ, δηλ. τα συμβαλλόμενα μέρη με δεσπόζουσα θέση.

4.4

Για να είναι αποτελεσματική, η εναρμονισμένη νομοθεσία θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη την «απειλή της διαγραφής» και, κατ’ επέκταση, την αδυναμία των ασθενέστερων συμβαλλομένων μερών, ιδίως των ΜμΕ που είναι προμηθευτές σούπερ μάρκετ, να διαμαρτυρηθούν· θα πρέπει να σχεδιαστεί κατά τρόπο που να επιτύχει περισσότερα από την απλή αντιμετώπιση των προβλημάτων που προκύπτουν στις διεπιχειρησιακές σχέσεις.

4.5

Οι απαντήσεις της ΕΟΚΕ στις ερωτήσεις που τίθενται σε αυτήν την ενότητα της Πράσινης Βίβλου είναι οι εξής:

5.1.1

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την άποψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι οι μηχανισμοί που υφίστανται σήμερα σε εθνικό επίπεδο για την αντιμετώπιση των ΑθΕΠ είναι γενικά ανεπαρκείς. Αυτό συμβαίνει κυρίως διότι δεν επιτυγχάνουν να λάβουν υπόψη ένα κλίμα φόβου που δημιουργούν η απουσία πραγματικής συμβατικής ελευθερίας και η απειλή της διαγραφής από τον κατάλογο. Μέχρι σήμερα, τα προβλήματα αυτά μπόρεσε να επιλύσει μόνον η Γαλλία, στην οποία η εποπτική αρχή έχει τη δυνατότητα να ενεργεί με βάση ανεπίσημες πληροφορίες και με δική της πρωτοβουλία. Η κατάργηση των ΑθΕΠ εξαρτάται, επίσης, από την προστασία των εθνικών οικονομικών συμφερόντων, και όχι από την προστασία του ασθενέστερου συμβαλλομένου μέρους.

5.1.2

Αν και ορισμένα κράτη μέλη διαθέτουν νόμους για την καταπολέμηση της χρήσης ΑθΕΠ, άλλα κράτη δεν διαθέτουν τέτοια νομοθεσία. Επιπλέον, υπάρχουν αρκετά σημαντικές διαφορές μεταξύ των μεμονωμένων νομοθεσιών. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι αυτά τα δύο γεγονότα συνιστούν εμπόδιο για τις διασυνοριακές εμπορικές συναλλαγές (ερώτηση 16).

5.1.3

Κατά την ΕΟΚΕ, η μόνη λογική κοινή προσέγγιση για την αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων των διαφορών στην εφαρμοστέα νομοθεσία είναι η υιοθέτηση μέτρων εναρμόνισης της νομοθεσίας με σκοπό την καταπολέμηση των ΑθΕΠ (ερώτηση 17).

5.2.1

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με τον ισχυρισμό της Επιτροπής ότι δεν υφίσταται σήμερα, στο επίπεδο της ΕΕ, ειδικός μηχανισμός καταπολέμησης των ΑθΕΠ. Έχει, επίσης, την πεποίθηση ότι για να εκλείψει ο «παράγοντας φόβος», είναι αναγκαίο να ανατεθεί στις αρμόδιες εθνικές αρχές η εξουσία να ενεργούν με δική τους πρωτοβουλία, να δέχονται ανώνυμες ή ανεπίσημες καταγγελίες και να επιβάλλουν κυρώσεις (ερώτηση 18).

6.1

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί ότι χρήση ΑθΕΠ γίνεται σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων και μη τροφίμων, αλλά είναι πεπεισμένη –με βάση όσα ελέχθησαν πιο πάνω– ότι η κατάσταση είναι χείριστη στις σχέσεις μεταξύ σούπερ μάρκετ και ΜμΕ παραγωγής.

6.2

Όσον αφορά το ζήτημα της διαγραφής από τον κατάλογο, δεν είναι διόλου σαφές πώς υπολογίζονται τα δικαιώματα εγγραφής που ο υποψήφιος προμηθευτής οφείλει να καταβάλλει. Στην συντριπτική, όμως, πλειονότητα των περιπτώσεων, ακόμα και η καταβολή αυτών των τελών –προκαταρκτική και απαραίτητη προϋπόθεση για την διεξαγωγή κάθε μορφής εμπορικής συναλλαγής– δεν παρέχει καμία εγγύηση στον προμηθευτή ότι ο αγοραστής θα αγοράσει πράγματι τα εν λόγω εμπορεύματα και δεν θα προβεί σε αδικαιολόγητη διαγραφή του.

6.3

Οι εκπτώσεις που παρέχουν οι προμηθευτές αποτελούν σύνηθες στοιχείο της τρέχουσας πρακτικής των μεγάλων αλυσίδων λιανικής πώλησης. Η ΕΟΚΕ θεωρεί, αν μη τι άλλο, αμφίβολο το γενικό όφελός τους. Από τη μία πλευρά, οι εκπτώσεις των προμηθευτών αποτελούν σύμβολο της κακοποίησης στην οποία μπορεί να προβεί ο κάτοχος μιας δεσπόζουσας θέσης, δεδομένου ότι οι εν λόγω εκπτώσεις κρύβουν συχνά εικονικές ή μη ζητηθείσες υπηρεσίες· από την άλλη, οι εκπτώσεις αυτές ευθύνονται για σημαντική έλλειψη διαφάνειας στην κατανομή των οφελών. Εξαιτίας των εκπτώσεων αυτών, οι προμηθευτές (αλλά και οι εξωτερικοί παρατηρητές) δυσκολεύονται ιδιαίτερα να διαπιστώσουν τι ποσά πραγματικά έλαβαν για τα αγαθά που παρέδωσαν. Στην πραγματικότητα, η παραγγελία για την προμήθεια αγαθών εξαρτάται από την αποδοχή των υπηρεσιών που προσφέρονται από τον αγοραστή. Κατά την ΕΟΚΕ, το κόστος των πραγματικών και αιτιολογημένων υπηρεσιών που ο αγοραστής παρέχει στον προμηθευτή θα πρέπει να περιλαμβάνονται στην τιμή αγοράς των τροφίμων.

6.4

Οι απαντήσεις της ΕΟΚΕ στις ερωτήσεις που τίθενται σε αυτήν την ενότητα της Πράσινης Βίβλου είναι οι εξής:

12.11.2013   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 327/33

1.1

Η ΕΟΚΕ στηρίζει τον στόχο της Επιτροπής να θέσει σε προτεραιότητα την έξυπνη νομοθεσία. Η κανονιστική ρύθμιση συνιστά αναγκαιότητα, αλλά απαιτείται ο άρτιος σχεδιασμός της προκειμένου να επιτυγχάνονται οι στόχοι της πολιτικής της ΕΕ με ελάχιστο κόστος. Η ΕΟΚΕ επικροτεί τις προσπάθειες που έχει καταβάλει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά την πορεία των ετών για να προωθήσει τον σχεδιασμό και την εφαρμογή καλύτερων ρυθμιστικών εργαλείων, περιλαμβανομένων των εκτιμήσεων αντικτύπου και της συμμετοχής των ενδιαφερόμενων μερών.

1.2

Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ:

2.1

Τον Νοέμβριο του 2011, η Επιτροπή εξέδωσε έκθεση με τίτλο «Ελαχιστοποίηση του κανονιστικού φόρτου για τις ΜΜΕ – Προσαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ στις ανάγκες των πολύ μικρών επιχειρήσεων» (1) στην οποία προσδιορίζονται μέτρα που αφορούν ειδικά τις ΜμΕ. Η έκθεση αυτή στηριζόταν στην αρχή της απόδοσης προτεραιότητας στις μικρές επιχειρήσεις (Think Small First) που περιλαμβάνεται στη νομοθετική πράξη για τις μικρές επιχειρήσεις (Μια «Small Business Act» για την Ευρώπη (2)- SBA), σύμφωνα με την οποία απαιτείται η συνεκτίμηση των επιπτώσεων στις ΜμΕ κατά την εκπόνηση νομοθεσίας, καθώς και η απλούστευση του ρυθμιστικού περιβάλλοντος. Η Επιτροπή εξέφρασε τη βούλησή της να αντιμετωπίσει τις επαχθείς κανονιστικές ρυθμίσεις για τις ΜμΕ μέσω ενός προγράμματος βελτίωσης της καταλληλότητας και της αποδοτικότητας του κανονιστικού πλαισίου (REFIT) (3), το οποίο ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2012.

2.2

Η ανακοίνωση της Επιτροπής στο εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο με θέμα «Έξυπνη νομοθεσία - Ανταπόκριση στις ανάγκες των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (4)», η οποία εγκρίθηκε στις 7 Μαρτίου 2013, προβαίνει σε απολογισμό όλων των μέτρων που υλοποίησε η Επιτροπή από το 2011 όσον αφορά ζητήματα που σχετίζονται με την επιβάρυνση των ΜμΕ.

Η έκθεση εξετάζει την πρόοδο που επιτεύχθηκε:

3.1.1

Η ΕΟΚΕ ανέκαθεν υποστήριζε και ενθάρρυνε πρωτοβουλίες για βελτιωμένη νομοθεσία, όπως επισημαίνεται σαφώς σε διάφορες γνωμοδοτήσεις της (5). Αναγνωρίζει ότι, ενώ η έξυπνη νομοθεσία είναι απαραίτητη για όλες τις επιχειρήσεις, ο αντίκτυπος της γραφειοκρατίας στις πολύ μικρές και τις μικρές επιχειρήσεις είναι δυσανάλογος. Ως εκ τούτου, κατά τη θέσπιση νέας νομοθεσίας και καθ’ όλη τη διαδικασία λήψης αποφάσεων, η εφαρμογή της αρχής της προτεραιότητας στις μικρές επιχειρήσεις πρέπει να αποτελέσει κατεύθυνση προτεραιότητας.

3.1.2

Οι ΜμΕ διαφέρουν ως προς το μέγεθός τους, τον τομέα δραστηριότητας, τους στόχους, τη χρηματοδότηση, τη διαχείριση, τη γεωγραφία και το νομικό καθεστώς (6). Συνεπώς, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις εν λόγω διαφορές κατά την εκπόνηση νομοθεσίας για αυτές. Πρέπει να λαμβάνουν υπόψη ότι, παρόλο που οι μεμονωμένες νομοθετικές ρυθμίσεις ενδέχεται να μην φαίνονται ιδιαιτέρως επαχθείς, η συσσώρευση, μεταξύ άλλων, κανόνων και νομοθετικών πράξεων αποθαρρύνει μια πολύ μικρή ή μικρή επιχείρηση να αναπτύξει νέες ιδέες, να επεκτείνει υφιστάμενες αγορές ή να απασχολήσει περισσότερα άτομα.

3.1.3

Κατά συνέπεια, πολλές ΜμΕ, και ιδίως οι πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις, εκλαμβάνουν τη νομοθεσία ως έναν τρόπο άσκησης πίεσης στην επιχειρηματική ανάπτυξη και όχι ως έναν τρόπο διευκόλυνσης της μεγέθυνσης. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η εξυπνότερη νομοθεσία σε επίπεδο ΕΕ θα προσφέρει βοήθεια μόνον εάν η εν λόγω νομοθεσία προσδιορίζει με σαφήνεια τις επιχειρήσεις που επιδιώκει να βοηθήσει καθώς και τις εξαιρέσεις, εφόσον υπάρχουν, οι οποίες παρέχονται στις εν λόγω επιχειρήσεις ή τις οποίες οι επιχειρήσεις μπορούν να διεκδικήσουν. Ως εκ τούτου, η ΕΟΚΕ παροτρύνει την Επιτροπή να εφαρμόσει πλήρως τη δοκιμή ΜμΕ καθ’ όλη τη διαδικασία εκτιμήσεων αντικτύπου που πραγματοποιείται στις διάφορες ΓΔ. Η ΕΟΚΕ είναι της άποψης ότι η δοκιμή ΜμΕ πρέπει να περιλαμβάνει το δυνητικό κόστος και τα οφέλη των προτάσεων όσον αφορά το μέγεθος της επιχείρησης, διαχωρίζοντας σαφώς μεταξύ πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. Αν η δοκιμή ΜμΕ δεν διεξαχθεί σωστά, τότε θα ληφθεί αρνητική γνώμη από την επιτροπή εκτίμησης αντικτύπου.

3.2.1

Συνεπώς, η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει τον ρόλο των ΕΑ (7) ως βασικών στοιχείων για τη χάραξη πολιτικής για τις ΜμΕ σε επίπεδο ΕΕ. Η ΕΟΚΕ εμμένει στην άποψη ότι η Επιτροπή πρέπει να καταρτίζει στιβαρές ΕΑ που να ανταποκρίνονται στον σκοπό και τη λογική τους. Η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει στην Επιτροπή ότι πρέπει να τηρούνται οι αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας. Οι εκτιμήσεις αντικτύπου πρέπει επίσης να εστιάζονται στην ανάλυση κόστους. Τα αυξημένα κόστη τα οποία συνεπάγεται η νομοθεσία για τις επιχειρήσεις καθιστούν ορισμένες δραστηριότητες οικονομικά ασύμφορες, οι οποίες, εάν εξέλειπαν οι νομοθετικές πράξεις, θα μπορούσαν να αποβούν κερδοφόρες. Κατά συνέπεια, ορισμένες εταιρείες που βρίσκονται στα πρόθυρα κλεισίματος αναγκάζονται να εγκαταλείψουν την αγορά, περιορίζοντας κατά τον τρόπο αυτόν το δυναμικό οικονομικής δραστηριότητας του ιδιωτικού τομέα. Η ΕΟΚΕ ζητεί από την Επιτροπή την έκδοση πιστοποιημένης από ανεξάρτητο φορέα ετήσιας δήλωσης του συνολικού καθαρού κόστους των κανονιστικών προτάσεων για τις επιχειρήσεις. Η δήλωση αυτή πρέπει επίσης να αναφέρει βασικές αλλαγές στις προτάσεις πολιτικής που θεσπίζονται ως αποτέλεσμα των ΕΑ.

3.2.2

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει ότι, παρόλο που οι ΕΑ αποτελούν τεχνικά έγγραφα, η έκταση και η γλώσσα τους μπορεί να τις καταστήσει δυσνόητες, ειδικά στην περίπτωση που οι μικρές επιχειρήσεις επιθυμούν να συμβάλουν σε αυτές. Η ΕΟΚΕ προτείνει να καταστούν περισσότερο φιλικές προς τον χρήστη (8), βασιζόμενες σε ένα τυποποιημένο πρότυπο και συμπεριλαμβάνοντας μια σαφή συνοπτική παρουσίαση που θα επισημαίνει τα βασικά ζητήματα που αυτά πραγματεύονται και θα εστιάζεται σε κάθε υποομάδα ΜΜΕ.

3.2.3

Η ΕΟΚΕ ζητεί τη διενέργεια ανεξάρτητου και διαφανούς ελέγχου των σχεδίων εκτιμήσεων αντικτύπου από τα ενδιαφερόμενα μέρη, περιλαμβανομένων των οργανώσεων επιχειρήσεων που εκπροσωπούν πολύ μικρές/μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, προκειμένου να διασφαλίζεται ότι είναι υψηλής ποιότητας και έχουν σχεδιαστεί σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές (9).

3.2.4

Οι εκτιμήσεις αντικτύπου πρέπει να κρίνουν εις βάθος τον τρόπο και τον βαθμό στον οποίο πρέπει να χρησιμοποιηθούν ειδικά μέτρα και πρότυπα (όπως εξαιρέσεις, απλουστεύσεις κ.λπ.) με σκοπό τη μείωση του κανονιστικού φόρτου για τις ΜμΕ. Η ΕΟΚΕ επικροτεί την αυξημένη εφαρμογή της δοκιμής ΜμΕ, αλλά υπενθυμίζει την ανάγκη να ελέγχεται λεπτομερώς και μεμονωμένα ο αντίκτυπος της νομοθεσίας στις τρεις διαφορετικές υποομάδες και στη συνέχεια να εξετάζεται το πεδίο εφαρμογής όσον αφορά την εξαίρεση των πολύ μικρών επιχειρήσεων από νέες νομοθετικές πράξεις ή τη θέσπιση λιγότερο επιβαρυντικών καθεστώτων.

3.2.5

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι κατά την ολοκλήρωση της διαδικασίας εκτίμησης αντικτύπου η Επιτροπή φαίνεται να απομακρύνεται από τα σχέδιά της όσον αφορά την εφαρμογή γενικής εξαίρεσης των πολύ μικρών επιχειρήσεων από κανόνες της ΕΕ. Η ΕΟΚΕ επικροτεί την εν λόγω κίνηση και υπογραμμίζει το γεγονός ότι η έξυπνη νομοθεσία πρέπει να διαφοροποιείται ανάλογα με το είδος και το μέγεθος της επιχείρησης και να μην είναι υπερβολικά περίπλοκη. Εφόσον πληρούνται οι παραπάνω παράμετροι, είναι εύκολο για τους ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις αναπτύσσοντας κατάλληλες εσωτερικές διαδικασίες που θα πληρούν τους στόχους της έξυπνης νομοθεσίας.

3.2.6

Οι πολύ μικρές και οι μικρές επιχειρήσεις αναγνωρίζουν ότι βρίσκονται πιο κοντά στους πελάτες τους συγκριτικά με τις μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις. Επίσης, αναγνωρίζουν ότι αυξάνεται η ζήτηση των πελατών για χρήση τοπικών επιχειρήσεων που λειτουργούν δεοντολογικά και φροντίζουν το τοπικό περιβάλλον. Η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει στην Επιτροπή ότι, κατά συνέπεια, είναι ουσιαστικής σημασίας οι εταιρείες να τηρούν τα πρότυπα και τους κανονισμούς που διέπουν την ποιότητα των επιχειρήσεων, τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους, εφόσον επιθυμούν να είναι επιτυχημένες και να παραμένουν ανταγωνιστικές σε διάφορες αγορές. Για παράδειγμα, η εξαίρεση των πολύ μικρών επιχειρήσεων από τους κανονισμούς περί προστασίας των καταναλωτών και του περιβάλλοντος ενδέχεται τελικά να αποβεί εις βάρος των εν λόγω επιχειρήσεων (10).

3.2.7

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι οι μελέτες αντικτύπου –πέραν των παρατηρήσεων που διατυπώνονται ανωτέρω– πρέπει να έχουν επίσης ως σκοπό την ακριβή μέτρηση των αλυσιδωτών επιπτώσεων που θα μπορούσε να προκαλέσει ένα μέτρο με το οποίο επιδιώκεται η μείωση της διοικητικής επιβάρυνσης μέσω της τροποποίησης της νομοθεσίας για τις ΜμΕ. Πράγματι, ενδέχεται να προκληθούν παράπλευρες επιπτώσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να μεταβάλουν τις κοινωνικές ισορροπίες, καθώς και τις σχέσεις με τη δημόσια διοίκηση (αδήλωτη εργασία, γνώση των φορολογικών στοιχείων, κοινωνικές εισφορές, χαρακτηρισμός και φύση της σύμβασης εργασίας, κλπ.).

Κάθε έξυπνη νομοθεσία υπέρ των ΜμΕ πρέπει, εξ ορισμού, να εμποδίζει ή τουλάχιστον να περιορίζει στο ελάχιστο τις αρνητικές επιπτώσεις που προκαλεί. Για τον σκοπό αυτόν, η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει στην Επιτροπή ότι η έξυπνη νομοθεσία δεν πρέπει ούτε να υπονομεύει τα δικαιώματα των εργαζομένων (11) ούτε να μειώνει το βασικό επίπεδο προστασίας τους, ιδίως όσον αφορά την υγεία και την ασφάλεια στον χώρο εργασίας.

3.3.1

Η ΕΟΚΕ επικροτεί τη δημιουργία ενός ετήσιου πίνακα αποτελεσμάτων των ΜμΕ που θα καθιστά δυνατή την παρακολούθηση ειδικών μέτρων καθ’ όλη τη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Η ΕΟΚΕ περιμένει να δει την εφαρμογή και τα αποτελέσματά του.

3.3.2

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να παρακολουθεί διαρκώς τον πίνακα αποτελεσμάτων των ΜμΕ μέσω κεντρικής συντονιστικής υπηρεσίας σε στενή συνεργασία με διάφορα θεσμικά και άλλα όργανα της ΕΕ. Τα κράτη μέλη και οι οργανώσεις των ΜμΕ καλούνται επίσης να συμμετέχουν στην εν λόγω διαδικασία.

3.4.1

Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει το γεγονός ότι δημοσιεύονται, στο πλαίσιο προγραμματισμένων προπαρασκευαστικών και συμβουλευτικών εργασιών, χάρτες πορείας οι οποίοι ενημερώνουν τα ενδιαφερόμενα μέρη σχετικά με τις ενδεχόμενες πρωτοβουλίες της Επιτροπής. Οι διαβουλεύσεις με ενδιαφερόμενα μέρη πρέπει να προβάλλονται ευρέως ώστε οι ενδιαφερόμενοι να μπορούν να ανταποκρίνονται εγκαίρως. Ωστόσο, δεν πρέπει να βασίζονται στην ποσότητα αλλά στην ποιότητα και να στηρίζονται σε εμπειρικά αποδεικτικά στοιχεία που θα προκύπτουν από συνεντεύξεις με πραγματικούς επιχειρηματίες, εργαζόμενους και με οργανώσεις επιχειρήσεων, από επισκέψεις σε πολύ μικρές ή μικρές επιχειρήσεις ή από την παρατήρησή τους. Η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει στην Επιτροπή ότι οι χάρτες πορείας πρέπει πάντα να περιλαμβάνουν μια πρώτη στοιχειώδη εκτίμηση του αναμενόμενου κόστους προκειμένου να παρέχεται η δυνατότητα στα ενδιαφερόμενα μέρη να προβαίνουν σε ποιοτικό έλεγχο των πιθανών επιπτώσεων. Η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει στην Επιτροπή ότι η ολοκληρωμένη διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη είναι ζωτικής σημασίας για τη συλλογή στοιχείων υψηλής ποιότητας, καθώς και για την κατάρτιση προτάσεων για έξυπνη νομοθεσία.

3.4.2

Μετά την ολοκλήρωση της διαβούλευσης, πολλές ενώσεις επιχειρήσεων και τα μέλη τους αναρωτιούνται εάν οι προσπάθειές τους να συνεισφέρουν στον εντοπισμό πιθανών προβλημάτων και λύσεων απέφεραν καρπούς. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει ότι ορισμένοι εξ αυτών, ακολουθώντας επίσημη διαδικασία, συμμετέχουν στην ΕΕΑ ως εξωτερικοί εμπειρογνώμονες για να παρέχουν πρόσθετο έλεγχο των προτάσεων της Επιτροπής με σκοπό να διασφαλίζεται ότι οι διάφορες έννοιες που διακυβεύονται γίνονται επαρκώς αντιληπτές.

3.4.3

Η ΕΟΚΕ διαπίστωσε αύξηση του αριθμού των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων που εγκρίθηκαν από νομοθέτες τα τελευταία χρόνια. Πολλές από τις αποφάσεις που λήφθηκαν με κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις έχουν σημαντικό αντίκτυπο στις ΜμΕ. Συνεπώς, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι το εύρος της διαβούλευσης θα πρέπει επίσης να επεκταθεί ώστε να καλύπτει ορισμένες καίριας σημασίας κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις οι οποίες ενδέχεται να έχουν σημαντικές οικονομικές, περιβαλλοντικές ή/και κοινωνικές επιπτώσεις σε έναν συγκεκριμένο τομέα ή σε βασικά ενδιαφερόμενα μέρη.

3.4.4

Η ΕΟΚΕ ζητεί τη διεξαγωγή γνήσιου και δομημένου «διαλόγου για τις ΜμΕ» μεταξύ διαφόρων μερών κατά την εκπόνηση νομοθεσίας. Η εν λόγω εταιρική σχέση πρέπει να εξασφαλίζει τη συμμετοχή όλων των ΜμΕ και των οργανώσεών τους, ιδίως των ενώσεων πολύ μικρών επιχειρήσεων, προστατεύοντας την εφαρμογή της αρχής της απόδοσης προτεραιότητας στις μικρές επιχειρήσεις (Think Small First) και της αρχής «μόνο μια φορά» (only once) που αναφέρονται στην SBA (12) με σκοπό να προωθηθούν οι στόχοι της απόδοσης.

3.4.5

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει, καταρχήν, το δίκτυο Enterprise Europe Network (EEN). Εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι δεν έχει αξιοποιηθεί ακόμα το δυναμικό του διότι πολλές ευρωπαϊκές ΜμΕ φαίνεται να μην γνωρίζουν την ύπαρξή του. Οι υπηρεσίες που προσφέρονται από το δίκτυο EEN πρέπει να βασίζονται σε πραγματικές απαιτήσεις και ανάγκες των ΜμΕ με τη στενή συνεργασία οργανώσεων των ΜμΕ.

Η ΕΟΚΕ είναι της άποψης ότι οι οργανώσεις υποδοχής του Enterprise Europe Network θα πρέπει να υποστηριχθούν προκειμένου να διαθέσουν περισσότερους πόρους για τις ανάγκες των ΜμΕ, όταν αυτές έρχονται σε επαφή με τη δημόσια διοίκηση. Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι αυτή η υποστήριξη θα πρέπει να εστιάσει ιδίως στις μικρότερες επιχειρήσεις, η άποψη των οποίων θα πρέπει να ζητείται από το τοπικό κέντρο του δικτύου Enterprise Europe Network όταν αντιμετωπίζουν ρυθμιστικά προβλήματα. Προκειμένου να εφαρμοστεί στην πράξη η αρχή της απόδοσης προτεραιότητας στις μικρές επιχειρήσεις, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τα αποτελέσματα διαπροσωπικών συναντήσεων και οι απόψεις των οργανώσεων ΜμΕ από όλες τις υπηρεσίες της Επιτροπής.

3.4.6

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την παράταση της θητείας της ομάδας ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου για τον διοικητικό φόρτο (HLGAB) (13) (ομάδα Stoiber). Η ΕΟΚΕ θα επιθυμούσε ιδιαιτέρως να δοθεί στην ομάδα ένας νέος βασικός ρόλος ώστε να επικουρεί την Επιτροπή κατά την εκπόνηση, παρακολούθηση και εφαρμογή πολιτικών σχετικά με τις πολύ μικρές και τις μικρές επιχειρήσεις σε στενή συνεργασία με τις οργανώσεις ΜμΕ και τις συνδικαλιστικές οργανώσεις.

3.4.7

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει τα αποτελέσματα της διαδικασίας διαβούλευσης ΤΟΡ 10 σχετικά με τα πλέον επαχθή παραδείγματα γραφειοκρατίας που επηρεάζουν τις ΜμΕ (14). Καλεί την Επιτροπή να ανταποκριθεί στα πορίσματα της διαβούλευσης αυτής το ταχύτερο δυνατό δημοσιεύοντας συγκεκριμένες προτάσεις για απλούστευση.

3.5.1

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει τον έλεγχο καταλληλότητας του κανονιστικού πλαισίου για τη χάραξη πολιτικής για ΜμΕ (15) (το επονομαζόμενο «πρόγραμμα REFIT»). Η ΕΟΚΕ αναμένει τα αποτελέσματα των πιλοτικών εκτιμήσεων (16), και ενθαρρύνει την Επιτροπή να ξεκινήσει περαιτέρω ελέγχους καταλληλότητας στο πλαίσιο του προγράμματός της για το 2012 σε βασικούς τομείς τους οποίους θεωρεί ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη και την απασχόληση. Η Επιτροπή καλείται να δημοσιεύει στην ιστοσελίδα της όλους τους ελέγχους καταλληλότητας που έχουν διενεργηθεί ή σχεδιάζεται να διενεργηθούν.

3.5.2

Η ΕΟΚΕ προτείνει επίσης έναν ολοκληρωμένο έλεγχο καταλληλότητας της νομοθεσίας της ΕΕ με την οποία βρίσκονται αντιμέτωπες οι επιχειρήσεις κατά τις εμπορικές δραστηριότητές τους πέραν των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ. Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι ο κανονιστικός φόρτος της εν λόγω νομοθεσίας είναι υψηλός και ότι ένας τέτοιος έλεγχος θα συνέβαλλε σημαντικά στα θεματολόγια της ΕΕ για την έξυπνη νομοθεσία, την ανάπτυξη και το εμπόριο.

3.5.3

Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να αξιοποιήσει το πρόγραμμα REFIT ώστε να εντοπίσει και να προτείνει την απόσυρση, το ταχύτερο δυνατό, υφιστάμενων νομοθετικών πράξεων και προτάσεων που εκκρεμούν και οι οποίες δεν είναι πλέον χρήσιμες, καθώς και να επιδιώξει την ενοποίηση της υφιστάμενης νομοθεσίας στο πλαίσιο των προσπαθειών της για απλούστευση. Προτείνεται όλοι οι στόχοι μείωσης να είναι μετρήσιμοι και να αποσκοπούν στην επίτευξη απτής, θετικής αλλαγής για τις επιχειρήσεις.

3.5.4

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι πρέπει να βελτιωθεί η επιλογή νομικών μέσων, περιλαμβανομένων των μηχανισμών αυτορρύθμισης και συρρύθμισης (17).

3.6.1

Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι η έξυπνη νομοθεσία αποτελεί κοινή ευθύνη όλων των εμπλεκομένων στη χάραξη πολιτικής της ΕΕ είτε σε ευρωπαϊκό επίπεδο είτε σε επίπεδο κρατών μελών.

3.6.2

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο:

3.6.3

Σε επίπεδο κρατών μελών:

12.11.2013   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 327/38

1.1

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει πόσο σημαντικό είναι για την Ευρώπη να διαθέτει αυτόνομο σύστημα επιτήρησης του διαστήματος για την προστασία της διαστημικής της υποδομής και την προστασία των διαστημικών δραστηριοτήτων και επικροτεί την πρωτοβουλία της Επιτροπής η οποία θέτει, για πρώτη φορά, το θέμα και προτείνει λύσεις σε αυτόν τον τομέα προκειμένου να ξεκινήσει μια διαδικασία συνεργασίας και ολοκλήρωσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

1.2

Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την ιδέα της Επιτροπής να της υποβάλουν προς έγκριση τα κράτη μέλη επιχειρησιακές προτάσεις, στις οποίες να είναι προφανές το ευρωπαϊκό ενδιαφέρον για την ποιότητα και την ποσότητα των παρεχόμενων πληροφοριών και να μοιραστούν τη γνώση καθώς και τις μεθοδολογίες και τις δυνατότητες ανάλυσης δεδομένων.

1.3

Η ΕΟΚΕ γνωρίζει ότι η εξεύρεση κοινών λύσεων μεταξύ των κρατών μελών είναι δυσχερής και θεωρεί την πρόταση της Επιτροπής ως ένα πρώτο και σημαντικό βήμα προς πιο φιλόδοξους στόχους συνεργασίας. Η παρουσία ισχυρών στρατιωτικών συμφερόντων σε αυτό το πρόγραμμα, καθιστά πολύ δύσκολη τη δημιουργία κοινής υποδομής, την υλοποίηση της οποίας η ΕΟΚΕ επιθυμεί το συντομότερο δυνατό, αρχής γενομένης από αυτή την πρωτοβουλία. Είναι ωστόσο θετικό το γεγονός να τεθούν οι βάσεις αυτής της συνεργασίας μεταξύ πολιτικού και στρατιωτικού τομέα, οι οποίες θα πρέπει να είναι κοινές με τον ΕΟΔ, τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας και την αρμόδια διεύθυνση του Συμβουλίου που είναι επιφορτισμένη με το σχεδιασμό και τη διαχείριση των κρίσεων.

1.4

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι οι χρηματοδοτήσεις που προβλέπονται για τη δραστηριότητα του SST (πρόγραμμα επιτήρησης και παρακολούθησης του διαστήματος), σε αυτά τα 7 χρόνια λειτουργίας της υπηρεσίας πρέπει να χρησιμοποιηθούν κατά προτεραιότητα για την οικοδόμηση του πρώτου πυρήνα ενός ανεξάρτητου ευρωπαϊκού δυναμικού, στον οποίο να μεταφερθεί μέρος του υφιστάμενου δυναμικού που υπάρχει στις υπηρεσίες άμυνας των κρατών μελών. Αυτό θα πρέπει να επιτευχθεί με τη χρήση των οπτικών τηλεσκοπίων που χρησιμοποιούνται ήδη στην Ευρώπη (Κανάριοι Νήσοι) και με την κατασκευή ενός τουλάχιστον ευρωπαϊκού ραντάρ της ίδιας κατηγορίας με αυτά που υπάρχουν στις δομές άμυνας. Με αυτόν τον τρόπο, θα υπάρχει η αίσθηση μιας βιώσιμης επένδυσης όπου νέες δεξιότητες και ικανότητες μεταφέρονται σε πολιτικό περιβάλλον για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ευρωπαίων πολιτών.

1.5

Κατά την περίοδο των 7 ετών που προβλέπεται για την εφαρμογή του προγράμματος αυτού, η ΕΟΚΕ θεωρεί απαραίτητο να καθοριστεί με συγκεκριμένες προβλέψεις το επίπεδο των υπηρεσιών που αναμένουν οι εθνικοί εταίροι, όσον αφορά την ποσότητα των δεδομένων που πρέπει να παρέχονται, την τυπολογία, τη συχνότητα, την ποιότητα, τη διαθεσιμότητα, έτσι ώστε να υπάρχουν τα απαραίτητα εργαλεία για την αξιολόγηση της υπηρεσίας, όπως συμβαίνει με τα ερευνητικά προγράμματα του έβδομου προγράμματος πλαισίου, όπου οι παράμετροι αυτές είναι σαφείς και συμφωνημένες.

1.6

Η ΕΟΚΕ συνιστά να διατηρηθούν ανοικτά τα κριτήρια πρόσβασης στο πρόγραμμα και να διευκρινιστεί το κείμενο στο άρθρο 7 1) στοιχείο α). Είναι ζωτικής σημασίας να συμμετέχουν στο πρόγραμμα όχι μόνο οι χώρες που διαθέτουν ήδη μια ανεξάρτητη ικανότητα (π.χ. Γαλλία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο), αλλά και όλες όσες έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν εμπειρογνωμοσύνη για την επεξεργασία των δεομένων. Το προτεινόμενο κείμενο θα πρέπει να αναθεωρηθεί.

1.7

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι το σύνολο των δραστηριοτήτων παρακολούθησης, γνωστό ως Space Situational Awareness (Γνώση της Κατάστασης στο Διάστημα), περιλαμβάνει, πέρα από την Space Surveillance and Tracking (επιτήρηση και παρακολούθηση του διαστήματος), το Space Weather (σχετικά με την ηλιακή μαγνητική δραστηριότητα) και την παρακολούθηση των Near Earth Objects (ΝΕΟ).

1.8

Ειδικότερα, αναγνωρίζεται ότι οι κίνδυνοι που δημιουργούνται από την ηλιακή διαστημική υποδομή είναι τουλάχιστον ίσοι, αν όχι πολύ υψηλότεροι, όταν εξετάζονται τα αποτελέσματα ιδιαίτερα έντονων γεγονότων. Η ΕΟΚΕ πιστεύει ότι οι δύο πτυχές, όπως προβλεπόταν αρχικά στον ορισμό της SSA, θα πρέπει να παρακολουθούνται παράλληλα και ως εκ τούτου καλεί την Επιτροπή να καθορίσει ένα συνολικό και ολοκληρωμένο πλαίσιο των πολλαπλών πτυχών άμυνας της διαστημικής υποδομής, ιδίως με τον ΕΟΔ που έχει ήδη ενεργά δεσμευτεί σε ένα πρόγραμμα για την προστασία από την ηλιακή ακτινοβολία. Στα συμπεράσματά της Διάσκεψης για το Διάστημα και την Ασφάλεια, που έλαβε χώρα στη Μαδρίτη στις 10 και 11 Μαρτίου 2011 (που αναφέρονται στην εκτίμηση των επιπτώσεων) αναφέρεται σαφώς η ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα αυτό μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων μερών, ιδίως της ΕΕ, του ΕΟΔ και των κρατών μελών.

1.9

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί με την πρόταση της Επιτροπής να ενισχυθεί η συνεργασία με τις ΗΠΑ και με άλλα κράτη που ενδιαφέρονται για ένα κοινό σχέδιο προστασίας της διαστημικής υποδομής που να αποφεύγει επικίνδυνες συγκρούσεις και μερικές φορές καταστροφικές ακόμη και με μικροσκοπικά υλικά που μπορεί να θέσουν εκτός λειτουργίας έναν ακριβό δορυφόρο και απαραίτητο στις ανθρώπινες δραστηριότητες.

2.1

Η υπό εξέταση ανακοίνωση προτείνει τη θέσπιση ενός νέου ευρωπαϊκού προγράμματος επιτήρησης του διαστήματος και παρακολούθησης των αντικειμένων σε τροχιά γύρω από τη Γη, που ονομάζεται SST (επιτήρηση και παρακολούθηση του διαστήματος-Space Surveillance and Tracking).

2.2

Το πρόγραμμα θεσπίστηκε ως απάντηση στην ανάγκη προστασίας των ευρωπαϊκών διαστημικών υποδομών, ιδιαίτερα όσων εντάσσονται στα προγράμματα Galileo και Copernicus / GMES, αλλά και στις ευρωπαϊκές διαστημικές δραστηριότητες, από τους κινδύνους σύγκρουσης με διαστημικά υπολείμματα.

2.3

Στην ανακοίνωση καθορίζεται επίσης το νομικό πλαίσιο του προγράμματος καθώς και το πρόγραμμα χρηματοδότησης για την περίοδο 2014-2020.

2.4

Η ανακοίνωση συνοδεύεται από έκθεση (1), στην οποία συζητούνται συγκεκριμένα πέντε σχέδια χρηματοδότησης και διαχείρισης του προγράμματος, με αναφορά στα χαρακτηριστικά, το κόστος και τα οφέλη.

2.5

Πριν από αυτό καθ' εαυτό το νομοθετικό κείμενο υπάρχει έκθεση που αποσαφηνίζει το περιεχόμενό του.

2.6

Η ενδεικτική συνολική συνεισφορά της Ένωσης στην εφαρμογή του προγράμματος στήριξης ανέρχεται σε 70 εκατομμύρια ευρώ για το διάστημα 2014-2020.

2.7

Το κόστος αυτό θα καλύψει τη συμμετοχή στη λειτουργία των αισθητήρων, που κατέχουν ήδη τα κράτη μέλη που συμμετέχουν, συνήθως των στρατιωτικών εγκαταστάσεων τους, καθώς και μιας υπηρεσίας ειδοποίησης, με βάση τα στοιχεία που διαβιβάζουν τα συμμετέχοντα κράτη μέλη, και την οποία παρέχει το Δορυφορικό Κέντρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΚΕΕ).

2.8

Η συμμετοχή στο πρόγραμμα είναι προαιρετική και προβλέπει για τα συμμετέχοντα κράτη να διαθέτουν αισθητήρες (τηλεσκόπια, ραντάρ) που ήδη να λειτουργούν καθώς και τα απαραίτητα τεχνικά μέσα και προσωπικό ή τις κατάλληλες δεξιότητες που απαιτούνται στον τομέα της επεξεργασίας των δεδομένων.

2.9

Σύμφωνα με την αξιολόγηση αντικτύπου που επισυνάπτεται στην πρόταση, το κόστος που αφορά περιπτώσεις που σχετίζονται με συγκρούσεις υπολειμμάτων με δορυφόρους που λειτουργούν στην Ευρώπη, θα είναι 140 εκατομμύρια ευρώ ετησίως, με εκτιμώμενη αύξηση μέχρι και 210 εκατ. ευρώ λόγω της αναμενόμενης αύξησης κατά 50 % των υπηρεσιών της δορυφορικής βιομηχανίας τα επόμενα χρόνια Οι αριθμοί αυτοί αντιπροσωπεύουν μια πολύ συντηρητική εκτίμηση και δεν περιλαμβάνουν την απώλεια "επί τόπου", δηλαδή την οικονομική ζημία που προκαλείται από την αρπαγή των που βασίζονται σε δορυφορικά δεδομένα.

2.10

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι σχεδόν όλες αυτές οι απώλειες δεν προκύπτουν τόσο από τη φυσική απώλεια των δορυφόρων, όσο από τη μείωση της επιχειρησιακής τους ζωής λόγω ελιγμών για την αποφυγή συγκρούσεων.

2.11

Αν και διάφορα κράτη μέλη διαθέτουν σήμερα τη δική τους υπηρεσία επιτήρησης, η Επιτροπή θεωρεί ότι η συμμετοχή της ΕΕ είναι απαραίτητη για τη συγκέντρωση των επενδύσεων που απαιτούνται για τη χρηματοδότηση συγκεκριμένων διαστημικών προγραμμάτων, την εφαρμογή ρυθμίσεων διακυβέρνησης, τη διαμόρφωση πολιτικής σχετικά με τα δεδομένα και τη διασφάλιση ότι οι υφιστάμενες και μελλοντικές ικανότητες θα συνδυάζονται με συντονισμένο και αποτελεσματικό τρόπο.

2.12

Μέχρι σήμερα, το αμερικανικό Space Surveillance Network (SSN), το οποίο διαχειρίζεται το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ, αποτελεί σημείο αναφοράς για όλες τις υπηρεσίες προειδοποίησης. Σε αυτό πλαίσιο αυτό κρίνεται ανεπαρκής η συνεργασία μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ που βασίζεται στη δωρεάν διαθεσιμότητα των στοιχείων προέλευσης ΗΠΑ, καθώς δεν είναι επαρκώς ακριβή και αποτελούν εντούτοις αντικείμενο διαχείρισης την οποία η ΕΕ δεν μπορεί να ελέγξει.

2.13

Για τον λόγο αυτό η δημιουργία αυτής της υπηρεσίας συνάδει με τη στρατηγική της μη εξάρτησης της Ευρώπης σε τομείς που θεωρούνται κρίσιμοι, ειδικότερα δε όσον αφορά την πρόσβαση στο διάστημα.

2.14

Στην Ευρώπη εκτιμάται σήμερα ότι το 65 % των αισθητήρων για δορυφόρους σε χαμηλή τροχιά (LEO) αποτελούν εν όλω ή εν μέρει, αντικείμενο διαχείρισης από ιδρύματα που σχετίζονται με την άμυνα (2).

2.15

Εκτιμάται ότι ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ΕΟΔ) δεν είναι η αρμόδια υπηρεσία για την εφαρμογή ενός τέτοιου προγράμματος εφόσον δεν έχει τον εξοπλισμό να επεξεργαστεί εμπιστευτικά δεδομένα όπως αυτά που προκύπτουν από τους αισθητήρες τους οποίους διαχειρίζονται στρατιωτικές δομές.

2.16

Η Ευρωπαϊκή Αρχή που θα πρέπει να ασχοληθεί με τις επιχειρησιακές λειτουργίες της υπηρεσίας που έχει οριστεί για το συντονισμό, θα μπορούσε να είναι το Δορυφορικό Κέντρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΚΕΕ), ένας οργανισμός της ΕΕ που ιδρύθηκε βάσει της κοινής δράσης του Συμβουλίου, της 20ης Ιουλίου 2001, που παρέχει υπηρεσίες πληροφόρησης με γεωχωρικές εικόνες και προϊόντα με ποικίλα επίπεδα διαβάθμισης σε πολιτικούς και στρατιωτικούς χρήστες. Το ΔΚΕΕ θα μπορούσε να διευκολύνει την παροχή υπηρεσιών SST και να συμμετάσχει (σε συνεργασία με τα συμμετέχοντα κράτη μέλη) στην ίδρυση και λειτουργία του συστήματος SST που αποτελεί έναν από τους στόχους του προγράμματος υποστήριξης του SST. Προς το παρόν, όμως, το καταστατικό του κέντρου δεν προβλέπει καμιά παρέμβαση στον τομέα της SST.

2.17

Αναμένεται ότι για τη διαχείριση του προγράμματος θα χρειαστεί ένα σχέδιο στελέχωσης 50 ατόμων (συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπινων πόρων που διατίθενται από τα συμμετέχοντα κράτη μέλη, το ΔΚΕΕ και την Επιτροπή).

3.1

Η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η πρόταση δεν προβλέπει τη δημιουργία εργαλείων και δεξιοτήτων επαρκών σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τη συλλογή και ανάλυση των δεδομένων, έτσι ώστε στο τέλος της περιόδου των 5 ετών της χρηματοδότησης του εν λόγω προγράμματος, η Ευρώπη να βρεθεί στην ίδια κατάσταση με πριν από 5 χρόνια, και θα πρέπει ως εκ τούτου να ανανεώσει προφανώς αυτή τη σύμβαση για να επιτύχει τη συνέχεια της παροχής δεδομένων από τις δομές άμυνας των συμμετεχόντων κρατών μελών.

3.2

Όσον αφορά την προτεινόμενη χρηματοδότηση των 70 εκατομμυρίων ευρώ, δεν καθορίζονται οι απαιτήσεις διαθεσιμότητας, ποιότητας και επικαιρότητας των δεδομένων που θα πρέπει να παρέχουν οι εθνικές δομές. Συνεπώς, είναι δύσκολο να καθοριστούν τα κριτήρια αξιολόγησης της παρεχόμενης υπηρεσίας. Τούτο θα είναι δυνατό μόνον όταν η Επιτροπή θα έχει εκδώσει εκτελεστικές πράξεις που θα πρέπει να έχουν συνταχθεί.

3.3

Τα κράτη μέλη θεωρούν ότι ο ΕΟΔ δεν παρέχει επαρκείς εγγυήσεις για την επεξεργασία ευαίσθητων δεδομένων, οπότε ο αρμόδιος Οργανισμός για τον σκοπό αυτό θα είναι το ΔΚΕΕ. Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι στο επίπεδο των επιμέρους κρατών, οι χώρες που διαθέτουν υπηρεσία παρακολούθησης και επιτήρησης (όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία, η Γερμανία) το επιτυγχάνουν μέσα από μια συνεργασία οργανισμών διαστήματος και άμυνας, πράγμα που δείχνει ότι στην πράξη το μοντέλο της συνεργασίας μεταξύ των οργανισμών διαστήματος και άμυνας είναι όντως αποτελεσματικό. Δεν είναι σαφής ωστόσο ο λόγος αποκλεισμού του ΕΟΔ από μια υπηρεσία αυτού του είδους, πόσο μάλλον που ο ΕΟΔ συμμετέχει ήδη στην παγκόσμια υπηρεσία έγκαιρης προειδοποίησης και διαχείρισης καταστροφών, δηλαδή στον Διεθνή Χάρτη «Διάστημα και μείζονες καταστροφές».

3.4

Το πρόγραμμα SST αποτελεί ένα από τα τρία στοιχεία του προπαρασκευαστικού προγράμματος Γνώση της Κατάστασης στο Διάστημα (SSA), που ξεκίνησε σε προλειτουργικό στάδιο το 2009 ο ΕΟΔ, τα άλλα δύο είναι το Space Weather και το Near-Earth Objects.

3.5

Το προπαρασκευαστικό πρόγραμμα SSA του ΕΟΔ χρηματοδοτήθηκε με προϋπολογισμό 55 εκατομμύριων ευρώ. Δεν είναι σαφής η σχέση μεταξύ των δύο αυτών προγραμμάτων. Δεν είναι κυρίως κατανοητός ο τρόπος με τον οποίο προβλέπεται να συνδυαστεί αυτή η υπηρεσία SST με την ανάλογη υπηρεσία που δημιουργεί και διαχειρίζεται προειδοποιήσεις σχετικά με τους κινδύνους που απορρέουν από την ηλιακή δραστηριότητα.

3.6

Ενδείκνυται να συγκριθεί η σοβαρότητα των ζημιών που προκλήθηκαν από συγκρούσεις με υπολείμματα με τις ζημίες που προκαλεί η ηλιακή γεωμαγνητική δραστηριότητα. Σύμφωνα με μια μελέτη της αμερικανικής NOAA (3), οι οικονομικές απώλειες που οφείλονται στην επίδραση των ηλιακών καταιγίδων στις δορυφορικές υποδομές είναι τεράστιες. Το 2003, η έντονη ηλιακή δραστηριότητα κατέστρεψε τον ADEOS-2, έναν ιαπωνικό δορυφόρο 640 αξίας εκατομμυρίων δολαρίων. Το 1997, μια μαγνητική καταιγίδα προκάλεσε την απώλεια του δορυφόρου τηλεπικοινωνιών Telstar, αξίας 270 εκατομμυρίων δολαρίων ενώ το 1989 μια μαγνητική καταιγίδα προκάλεσε εννέα ώρες συσκότισης στον Καναδά, με ζημιές που υπολογίστηκαν σε 6 δισεκατομμύρια δολάρια.

3.7

Εκτιμάται ότι μια ηλιακή «υπερκαταιγίδα» (solar superstorm), όπως αυτή που συνέβη το 1859, θα μπορούσε να προκαλέσει σήμερα, μόνο στους δορυφόρους που βρίσκονται σε γεωστατική τροχιά, ζημίες 30 δις δολαρίων, ενώ οι ζημίες στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας θα αύξαναν το κόστος αυτό σε 1-2 τρις δολάρια, και θα απαιτούντο 4 έως 10 έτη για την πλήρη αποκατάσταση της λειτουργίας τους (4).

3.8

Το επίπεδο του κινδύνου που απορρέει από την ηλιακή δραστηριότητα είναι τουλάχιστον ίσο με εκείνο που προκύπτει από τα υπολείμματα. Επομένως, θα πρέπει να αντιμετωπίζονται από κοινού όπως εξάλλου προβλέπεται από τη Διάσκεψη της Μαδρίτης του Μαρτίου του 2011. Ωστόσο, στην ανακοίνωση δεν διευκρινίζεται ποιος θα εφαρμόσει μια επιχειρησιακή υπηρεσία σχετικά με την προειδοποίηση για κινδύνους από την ηλιακή δραστηριότητα.

3.9

Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι η πρόταση θα έπρεπε να λάβει υπόψη την προστασία των ευρωπαϊκών διαστημικών υποδομών, συμπεριλαμβανομένης και μιας συμπληρωματικής δραστηριότητας με στόχο την παρακολούθηση του Space Weather, καθώς και, τους χρόνους υλοποίησης και την ολοκλήρωση, εάν υπάρχει, των δύο συστημάτων.

4.1

Το άρθρο 5.2 δεν προβλέπει την κατασκευή νέων εγκαταστάσεων, αλλά μόνο την επαναχρησιμοποίηση των υφιστάμενων εγκαταστάσεων στα κράτη μέλη. Ωστόσο, στο κεφάλαιο 2 του Memorandum, αναφέρεται ρητά ότι οι υφιστάμενες εγκαταστάσεις δεν είναι επαρκείς. Δεν είναι συνεπώς καθόλου σαφές το είδος του συστήματος που επιδιώκεται να υλοποιηθεί λεπτομερώς, ακόμη και σε σχέση με τις 5 επιλογές που απαριθμούνται στην συνημμένη έκθεση (Εκτίμηση Επιπτώσεων).

4.2

Τα τεχνικά χαρακτηριστικά του συστήματος αυτού δεν ορίζονται ρητά. Περιγράφονται οι στόχοι, αλλά η σχετική συζήτηση μεταξύ των κρατών αναβάλλεται προκειμένου να καθοριστεί από τι θα πρέπει να αποτελείται.

4.3

Σχέση μεταξύ στρατιωτικής και πολιτικής χρήσης. Το σύστημα είναι δομημένο ως ένα πολιτικό σύστημα. Οι περισσότερες από τις πληροφορίες, όμως, είναι στρατιωτικής προέλευσης. Δεν υπάρχουν ρητές απαιτήσεις ή πρωτόκολλα που να αναγκάζουν τη στρατιωτική πλευρά να παρέχει αυτές τις πληροφορίες στην πολιτική πλευρά. Ακόμη και στο παρόν έγγραφο, αναβάλλεται για το μέλλον η επισήμανση του προβλήματος.

4.4

Σχέση κρατών μελών/ΕΕ. Η πρόταση αναφέρει ότι όλοι οι αισθητήρες είναι και πρέπει να παραμείνουν αρμοδιότητα των επιμέρους κρατών μελών. Δεν φαίνεται να υπάρχουν ρητές απαιτήσεις που να εγγυώνται ένα ελάχιστο επίπεδο ροής δεδομένων και πληροφοριών.

4.5

Ορισμός της υπηρεσίας. Δεν είναι σαφής στην πρόταση. Επομένως, δεν είναι δυνατό να εκτιμηθεί κατά πόσον είναι επαρκής για τα σχέδια που έχουν καταρτιστεί για το πρόγραμμα.

4.6

Στο ψήφισμά του, της 26ης Σεπτεμβρίου 2008, «Για την προώθηση της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Πολιτικής», το Συμβούλιο προβάλλει την απαίτηση «να αναπτυχθεί δυνατότητα που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες των ευρωπαίων χρηστών για συνολική καταγραφή της κατάστασης του διαστημικού περιβάλλοντος».

4.7

Είναι σημαντικό να διατηρηθεί η ανάπτυξη τόσο του προγράμματος SST όσο και των υφιστάμενων προγραμμάτων SSA.

4.8

Οι «Δείκτες αποτελεσμάτων και επιπτώσεων» στην παράγραφο 1.4.4 συνιστούν μάλλον ταυτολογία, και δεν συμβάλλουν, από λειτουργικής πλευράς, στην επακόλουθη αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του προγράμματος.

4.9

Πέρα από τον ορισμό της διακυβέρνησης, το επιχειρησιακό μοντέλο του συστήματος δεν είναι σαφώς καθορισμένο.

Η συμμετοχή των κρατών μελών δεν είναι υποχρεωτική. Ποια είναι η ελάχιστη βάση προκειμένου να μπορεί να λειτουργεί η υπηρεσία;

12.11.2013   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 327/42

1.1

Δεδομένης της αναμφισβήτητης οικονομικής αξίας των σημάτων και της θετικής τους επίδρασης επί της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς, το ισχύον ρυθμιστικό πλαίσιο υπερεθνικής προστασίας αποδεικνύεται σαφώς ανεπαρκές. Εντούτοις, η πρόταση οδηγίας συνιστά πρόοδο σε σύγκριση με την υφιστάμενη κατάσταση, η οποία εμφανίζει αποκλίσεις ανάμεσα στην ενωσιακή νομοθεσία περί σημάτων και τις αντίστοιχες εθνικές.

1.2

Κατά συνέπεια, η ΕΟΚΕ τάσσεται υπέρ της ενίσχυσης της προστασίας των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας που διέπουν τη νόμιμη χρήση ενός εμπορικού σήματος, μέσω της μεγαλύτερης δυνατής προώθησης της κοινοτικής καταχώρισης των σημάτων, και καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποστηρίξει τον ρόλο του Γραφείου Εναρμόνισης στο πλαίσιο της Εσωτερικής Αγοράς (ΓΕΕΑ) όσον αφορά την εποπτεία της τήρησης των εν λόγω δικαιωμάτων.

1.3

Επί του προκειμένου, το δίκαιο της Ένωσης παρέχει στον δικαιούχο ενός σήματος αφενός την αποκλειστική του χρήση με κερδοσκοπικό σκοπό («ius utendi») και, αφετέρου, τη δυνατότητα να εμποδίζει την πρόκληση ζημίας στην εκμετάλλευσή του λόγω δράσεων τρίτων που συνίστανται σε απομίμηση ή σε αθέμιτη οικειοποίηση διακριτικών σημείων του («ius prohibendi»). Η ΕΟΚΕ ζητά να υιοθετηθούν προληπτικά μέτρα και μέτρα αποκατάστασης για την αντιμετώπιση της πειρατείας, η οποία επιφέρει απώλεια της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων.

1.4

Όμως, η ισχύουσα νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) δεν θεσπίζει με ακρίβεια τους όρους υπό τους οποίους ο δικαιούχος ενός σήματος μπορεί να κινήσει τις κατάλληλες ενέργειες ώστε να εμποδίσει τις προαναφερόμενες δράσεις.

1.5

Γενικά, η όλη διαδικασία εναρμόνισης θα πρέπει να καταλήξει, εντός των προσεχών ετών, σε ενοποίηση του δικαίου περί σημάτων, με την υιοθέτηση Κώδικα Σημάτων της Ένωσης, στον οποίο θα θεσπίζεται, μεταξύ άλλων, η δημιουργία ευέλικτης, ενιαίας και οικονομικής διαδικασίας που θα παρέχει στους ενδιαφερόμενους τη δυνατότητα να επιλέγουν οικειοθελώς την εθελοντική καταχώριση του εμπορικού σήματος, ώστε να τεθεί τέρμα στη νομοθετική ανομοιογένεια που παρατηρείται σήμερα.

1.6

Η ΕΟΚΕ οφείλει να αναλάβει ενεργό ρόλο κατά τη νομοθετική διαδικασία της υιοθέτησης όλων των πράξεων περί διανοητικής ιδιοκτησίας· εκφράζει, συνεπώς, τη λύπη της για το γεγονός ότι δεν της υπεβλήθη για διαβούλευση η πρόταση τροποποίησης του κανονισμού για το κοινοτικό σήμα.

1.7

Η ΕΟΚΕ ευελπιστεί ότι, στο μέλλον, θα υπάρχει καθεστώς που θα εγγυάται στις επιχειρήσεις και στους καταναλωτές ενιαία προστασία των σημάτων.

2.1

Σε διεθνές επίπεδο, το δίκαιο περί σημάτων διέπεται από τη Σύμβαση των Παρισίων για την προστασία της βιομηχανικής ιδιοκτησίας, η οποία υπεγράφη στο Παρίσι, στις 20 Μαρτίου 1883, αναθεωρήθηκε για τελευταία φορά στη Στοκχόλμη, στις 14 Ιουλίου 1967 και τροποποιήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 1979 (1) (εφεξής «Σύμβαση των Παρισίων»).

2.2

Δυνάμει του άρθρου 19 της Σύμβασης των Παρισίων, τα κράτη στα οποία εφαρμόζεται η εν λόγω Σύμβαση διατηρούν το δικαίωμα να προβαίνουν μεταξύ τους σε χωριστές ειδικές συμφωνίες για την προστασία της βιομηχανικής ιδιοκτησίας.

2.3

Η διάταξη αυτή χρησίμευσε ως βάση για την υιοθέτηση του Διακανονισμού της Νίκαιας για τη διεθνή ταξινόμηση προϊόντων και υπηρεσιών με σκοπό την καταχώριση σημάτων, ο οποίος υιοθετήθηκε στη διπλωματική διάσκεψη της Νίκαιας στις 15 Ιουνίου 1957, αναθεωρήθηκε εσχάτως στη Γενεύη στις 13 Μαΐου 1977 και τροποποιήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 1979 (2). Η ταξινόμηση της Νίκαιας αναθεωρείται ανά πενταετία από επιτροπή εμπειρογνωμόνων.

2.4

Σύμφωνα με τη βάση δεδομένων της Παγκόσμιας Οργάνωσης Διανοητικής Ιδιοκτησίας, από τα κράτη μέλη της Ένωσης, μόνον η Κυπριακή Δημοκρατία και η Δημοκρατία της Μάλτας δεν είναι μέρη του Διακανονισμού της Νίκαιας, όμως και οι δύο χρησιμοποιούν την ταξινόμηση της Νίκαιας.

2.5

Η προστασία των σημάτων είναι κυρίως εδαφική. Αυτό οφείλεται στο ότι το σήμα συνιστά δικαίωμα ιδιοκτησίας που προστατεύει ένα σημείο εντός συγκεκριμένων εδαφικών ορίων.

2.5.1

Σε επίπεδο πρωτογενούς δικαίου της Ένωσης, η προστασία της διανοητικής ιδιοκτησίας προβλέπεται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 17 παράγραφος 2.

2.5.2

Επίσης, στο άρθρο 118 της ΣΛΕΕ θεσπίζεται ότι «στο πλαίσιο της εγκαθίδρυσης και της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, αποφασίζοντας σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία, θεσπίζουν μέτρα για τη δημιουργία ευρωπαϊκών τίτλων, ώστε να εξασφαλισθεί ενιαία προστασία των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας στο εσωτερικό της Ένωσης, και για τη δημιουργία κεντρικών καθεστώτων έγκρισης, συντονισμού και ελέγχου στο επίπεδο της Ένωσης».

2.6

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση συνυπάρχει προστασία των εθνικών και των κοινοτικών σημάτων. Ο δικαιούχος εθνικού σήματος μπορεί να ασκεί τα δικαιώματα που απορρέουν από το εν λόγω σήμα στην επικράτεια του κράτους μέλους σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία του οποίου προστατεύεται το σήμα. Ο δικαιούχος κοινοτικού σήματος μπορεί να πράττει το ίδιο στην επικράτεια των είκοσι οκτώ κρατών μελών, δεδομένου ότι το σήμα αυτό παράγει αποτελέσματα σε ολόκληρο αυτό το έδαφος.

2.7

Οι νομοθεσίες των κρατών μελών περί σημάτων έχουν εναρμονισθεί εν μέρει βάσει της οδηγίας 89/104/ΕΟΚ, της 21ης Δεκεμβρίου 1988, η οποία κωδικοποιήθηκε, αργότερα, ως οδηγία 2008/95/ΕΚ.

2.8

Παράλληλα, και σε συσχετισμό με τα εθνικά συστήματα εμπορικών σημάτων, βάσει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 40/94, της 20ής Δεκεμβρίου 1993, για το κοινοτικό σήμα, ο οποίος κωδικοποιήθηκε ως κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 207/2009, θεσπίστηκε ενιαίο σύστημα καταχώρισης των ενιαίων δικαιωμάτων, που παράγει ισοδύναμα αποτελέσματα σε ολόκληρη την ΕΕ. Ιδρύθηκε δε το Γραφείο Εναρμόνισης στο Πλαίσιο της Εσωτερικής Αγοράς (ΓΕΕΑ), στο οποίο ανατέθηκε η καταχώριση και η διαχείριση των κοινοτικών σημάτων.

2.9

Κατά τα τελευταία χρόνια, η Επιτροπή προέβη σε δημόσιες διαβουλεύσεις σχετικά με τη διανοητική ιδιοκτησία, στις οποίες η ΕΟΚΕ συμμετείχε, και το 2011 ανήγγειλε την αναθεώρηση του συστήματος σημάτων της Ευρώπης με στόχο τον εκσυγχρονισμό του, τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε εθνικό επίπεδο, ώστε να καταστεί πιο αποτελεσματικό, αποδοτικό και συνεπές στο σύνολό του.

2.10

Στο ψήφισμά του, της 25ης Σεπτεμβρίου 2008, για ένα συνολικό ευρωπαϊκό σχέδιο για την καταπολέμηση της παραποίησης/απομίμησης και της πειρατείας, το Συμβούλιο ζήτησε την αναθεώρηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1383/2003 του Συμβουλίου, της 22ας Ιουλίου 2003, για την παρέμβαση των τελωνειακών αρχών έναντι εμπορευμάτων που είναι ύποπτα ότι παραβιάζουν ορισμένα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και για τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται έναντι των εμπορευμάτων που διαπιστώνεται ότι παραβιάζουν παρόμοια δικαιώματα (3). Η ΕΟΚΕ ελπίζει να εισαχθούν βελτιώσεις στο νομικό πλαίσιο ώστε να ενισχυθεί η προστασία των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας εκ μέρους των τελωνειακών αρχών και να επιτευχθεί η δέουσα ασφάλεια δικαίου.

2.11

Το ευρωπαϊκό σύστημα περί σημάτων στηρίζεται στην αρχή της συνύπαρξης και της συμπληρωματικότητας μεταξύ του συστήματος της Ένωσης και των εθνικών συστημάτων προστασίας των εμπορικών σημάτων.

2.12

Ο κανονισμός περί ευρωπαϊκών σημάτων θεσπίζει ένα συνολικό σύστημα, στο οποίο εξετάζονται όλες οι πτυχές του ουσιαστικού και του διαδικαστικού δικαίου. Αντιθέτως, η οδηγία περιορίζεται στην προσέγγιση ορισμένων μόνο διατάξεων ουσιαστικού δικαίου, γι’ αυτό και η πρόταση επιχειρεί να είναι κατ’ ουσία παρεμφερείς οι κανόνες ουσιαστικού δικαίου και να είναι συμβατές μεταξύ τους τουλάχιστον οι κυριότερες διαδικαστικές διατάξεις.

2.13

Στόχος της πρότασης είναι η προώθηση της καινοτομίας και της οικονομικής ανάπτυξης, και προς τούτο επιδιώκεται να καταστούν τα συστήματα περί εμπορικών σημάτων ολόκληρης της ΕΕ πιο ευπρόσιτα και αποδοτικότερα για τις επιχειρήσεις, χάρη στη μείωση του κόστους και της πολυπλοκότητας και στην αύξηση της ταχύτητας, της προβλεψιμότητας και της ασφάλειας δικαίου.

2.14

Η υπό εξέταση πρωτοβουλία αναδιατύπωσης επιδιώκει τους εξής συγκεκριμένους στόχους:

2.15

Με την πρόταση οδηγίας, αφενός, εκσυγχρονίζονται και βελτιώνονται οι ισχύουσες διατάξεις όσον αφορά:

2.16

Αφετέρου, επιδιώκεται η επίτευξη μεγαλύτερης προσέγγισης του ουσιαστικού δικαίου, μέσω: της προστασίας των γεωγραφικών και παραδοσιακών ενδείξεων· της προστασίας των σημάτων με φήμη· της προβολής των σημάτων ως αντικειμένων κυριότητας, δεδομένου ότι μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο μεταβίβασης εμπράγματων δικαιωμάτων, καθώς και της ρύθμισης των συλλογικών σημάτων.

2.17

Όσον αφορά την εναρμόνιση των κυριότερων διαδικαστικών κανόνων, αυτή καλύπτει: τον χαρακτηρισμό και την ταξινόμηση προϊόντων και υπηρεσιών· την αυτεπάγγελτη εξέταση· τα τέλη· τη διαδικασία ανακοπής· τη μη χρήση ως μέσο άμυνας σε διαδικασία ανακοπής· τη διαδικασία για την κήρυξη έκπτωσης ή ακυρότητας και τη μη χρήση ως μέσο άμυνας σε διαδικασία κήρυξης ακυρότητας.

2.18

Με την πρόταση επιδιώκεται επίσης η διευκόλυνση της συνεργασίας μεταξύ των υπηρεσιών: ως συμπλήρωμα του νομοθετικού πλαισίου για τη συνεργασία, που προτείνεται στο πλαίσιο της αναθεώρησης του κανονισμού, το άρθρο 52 παρέχει τη νομική βάση προκειμένου να διευκολυνθεί η συνεργασία μεταξύ του ΓΕΕΑ και των υπηρεσιών διανοητικής ιδιοκτησίας των κρατών μελών.

3.1

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για την πρόταση οδηγίας που υποβάλλει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς εκτιμά ότι είναι ιδιαίτερα ευπρόσδεκτη σε ένα παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από υψηλή ανταγωνιστικότητα, καθώς και από οικονομική επιβράδυνση στην Ευρώπη.

3.1.1

Τα σήματα συμβάλλουν, αφενός, στη δημιουργία επιχειρηματικής αξίας και στην κατάκτηση τακτικών πελατών και, αφετέρου, στην προστασία των καταναλωτών.

3.1.2

Η τελευταία αυτή πτυχή αποκτά ιδιαίτερη σημασία, για διάφορους λόγους:

3.2

Η προτεινόμενη οδηγία θα βελτιώσει σημαντικότατα το ισχύον νομικό πλαίσιο της νομοθεσίας των κρατών μελών από τρεις απόψεις:

3.3

Επίσης, υπό το φως των οικονομικών, εμπορικών και νομικών εξελίξεων, εισάγονται σημαντικές καινοτομίες, όπως ο ορισμός του σήματος, που επιτρέπει την ταυτοποίηση με βάση άλλα μέσα πέραν των γραφικών, επιτρέποντας έτσι την ακριβέστερη ταυτοποίηση του σήματος, καθώς παρέχεται η δυνατότητα καταχώρισης υλικού το οποίο μπορεί να παρίσταται με τεχνολογικά μέσα που προσφέρουν ικανοποιητικές εγγυήσεις.

3.4

Κρίνεται θετική η προσπάθεια επίτευξης μεγαλύτερης προσέγγισης του ουσιαστικού δικαίου, όπως λ.χ. η συμπερίληψη της προστασίας των γεωγραφικών και των παραδοσιακών ενδείξεων, η προστασία των σημάτων με φήμη και η αντιμετώπιση του σήματος ως αντικειμένου κυριότητας, όσον αφορά τη μεταβίβαση και καθοριστικές πτυχές της εμπορικής εκμετάλλευσης. Η εισαγωγή στην πρόταση οδηγίας των εννοιών του συλλογικού σήματος και του σήματος εγγύησης έχει μεγάλη σημασία, τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τους καταναλωτές.

3.5

Τέλος, η ΕΟΚΕ χαιρετίζει ιδιαιτέρως την εναρμόνιση των κυριότερων διαδικαστικών κανόνων, δεδομένου ότι θεσπίζονται κοινοί κανόνες για τον χαρακτηρισμό και την ταξινόμηση προϊόντων και υπηρεσιών, σύμφωνα με τις αρχές που έχουν οριστεί από το Δικαστήριο, καθώς επίσης και η αυτεπάγγελτη εξέταση και οι διαδικασίες ανακοπής και έκπτωσης ή ακυρότητας.

3.6

Ακόμη, η ΕΟΚΕ κρίνει θετικό το γεγονός ότι δόθηκε μεγάλη δημοσιότητα στη διαδικασία κατάρτισης της πρότασης οδηγίας και υπήρξε μεγάλη συμμετοχή των ενδιαφερομένων μερίδων της κοινωνίας πολιτών.

3.7

Ωστόσο, πρέπει να διατυπωθεί κάποια ένσταση όσον αφορά το αντικείμενο και το περιεχόμενο της υπό εξέταση πρότασης, με την επιφύλαξη των όσων προβλέπονται στην πρόταση τροποποίησης του ισχύοντος κανονισμού (ΕΚ) αριθ 207/2009 —με τον οποίο είχε θεσπιστεί αυτόνομο σύστημα καταχώρισης ενιαίων δικαιωμάτων—, πρόταση που, μαζί με την υπό εξέταση πρόταση οδηγίας, αποτελεί ενιαία νομοθετική δέσμη.

3.8

Από αυτή την άποψη, η ΕΟΚΕ εκφράζει την έκπληξή της για το γεγονός ότι η πρόταση COM(2013) 161 final της 27.03.2013, που αφορά την τροποποίηση του προαναφερόμενου κανονισμού για το κοινοτικό σήμα, δεν της υπεβλήθη για γνωμοδότηση.

3.9

Δεδομένου ότι πρόκειται για πράξη με άμεση επίδραση επί της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς (άρθρο 118 ΣΛΕΕ) και η οποία επηρεάζει το επίπεδο προστασίας των καταναλωτών (άρθρο 169 ΣΛΕΕ), η συνεπής και εντασσόμενη στο νοηματικό της πλαίσιο ερμηνεία των διατάξεων των Συνθηκών, οι οποίες αναθέτουν ρητά στην ΕΟΚΕ συμβουλευτική αρμοδιότητα στα πεδία αυτά, συνηγορεί υπέρ της υποχρεωτικής συμμετοχής της ΕΟΚΕ στη νομοθετική διαδικασία για την υιοθέτηση της εν λόγω πράξης.

3.10

Επί του προκειμένου, το δίκαιο της Ένωσης παρέχει στον δικαιούχο ενός σήματος αφενός την αποκλειστική του χρήση με κερδοσκοπικό σκοπό («ius utendi») και, αφετέρου, τη δυνατότητα να εμποδίζει την πρόκληση ζημίας στην εκμετάλλευσή του λόγω δράσεων τρίτων που συνίστανται σε απομίμηση ή σε αθέμιτη οικειοποίηση διακριτικών σημείων του («ius prohibendi»), σύμφωνα με το άρθρο 9 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 207/2009.

3.11

Ωστόσο, η ισχύουσα ενωσιακή νομοθεσία δεν θεσπίζει επακριβώς τους όρους υπό τους οποίους ο δικαιούχος ενός σήματος μπορεί να κινήσει τις κατάλληλες ενέργειες ώστε να εμποδίσει τις προαναφερόμενες δράσεις.

3.11.1

Με την πρόταση οδηγίας, διευρύνεται σημαντικά το φάσμα των προϋποθέσεων που επιτρέπουν στον δικαιούχο του σήματος να απαγορεύει τη χρήση του από τρίτους (άρθρο 10), θεσπίζεται μάλιστα μία νέα σχετική πρόβλεψη: η παραβίαση των δικαιωμάτων του δικαιούχου με τη χρήση της παρουσίασης, της συσκευασίας ή άλλων μέσων (άρθρο 11), ή ακόμη η αθέμιτη χρήση του σήματος από ειδικό πληρεξούσιο ή αντιπρόσωπο του δικαιούχου (άρθρο 13). Εντούτοις, ο επακριβής προσδιορισμός της εμβέλειας του δικαιώματος επαφίεται στην κρίση του αρμόδιου δικαστή, στην περίπτωση που ο ενδιαφερόμενος θα κινήσει δικαστική δίωξη.

3.11.2

Επομένως, η εκτίμηση της εκάστοτε δικαστικής αρχής θα είναι εκείνη που θα ορίσει εάν υφίσταται ή όχι κίνδυνος σύγχυσης ή αθέμιτη οικειοποίηση του προστατευόμενου σήματος εκ μέρους τρίτου και, στην περίπτωση όπου υφίσταται, θα ορίσει επίσης την αποκατάσταση που αναλογεί στον δικαιούχο, σε συνάρτηση με την αγωγή που θα έχει ασκηθεί.

3.11.3

Κατά συνέπεια, η προτεινόμενη οδηγία δεν προσφέρει ενιαία προστασία των δικαιωμάτων εκμετάλλευσης στον δικαιούχο του σήματος, ούτε και των δικαιωμάτων των καταναλωτών, εφόσον αυτοί μπορούν να θιγούν από την αθέμιτη ή δόλια χρήση εμπορικού σήματος.

3.12

Η συμπληρωματικότητα του υπερεθνικού συστήματος και των εθνικών συστημάτων προστασίας των δικαιωμάτων του δικαιούχου ενός σήματος αποτελεί, συνεπώς, έναν σαφή κίνδυνο για την όσο το δυνατόν αποτελεσματικότερη και ταχύτερη εξασφάλιση της προστασίας αυτής, που αποτελεί στόχο της πρότασης οδηγίας.

3.12.1

Για παράδειγμα, δεν εξασφαλίζεται ότι θα υπερκερασθούν οι εσωτερικές αποκλίσεις που προέρχονται από την πλημμελή μεταφορά των διατάξεων της οδηγίας 2004/48/ΕΚ (σχετικά με την επιβολή των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας) που αφορούν τα μέτρα με τα οποία εξασφαλίζεται:

3.12.2

Η έλλειψη αυτή ασφάλειας δικαίου επιδεινώνεται ακόμη περισσότερο σε περιπτώσεις όπου η παραβίαση των δικαιωμάτων του δικαιούχου του σήματος έχει τελεσθεί σε πλέον του ενός κράτη μέλη.

3.13

Πολύ περισσότερο δε, εφόσον στην ίδια την πρόταση οδηγίας προβλέπονται στοιχεία που καθιστούν ακόμη πιο περίπλοκη την προστασία αυτή.

3.13.1

Για παράδειγμα, στο άρθρο 4 (λόγοι απαραδέκτου ή ακυρότητας) παράγραφος 3, προβλέπεται ότι «ένα σήμα είναι δυνατόν να κηρυχθεί άκυρο, εάν η αίτηση για την καταχώριση του σήματος έγινε κακόπιστα από τον καταθέτη» και ότι «κάθε κράτος μέλος μπορεί επίσης να προβλέπει ότι το εν λόγω σήμα δεν γίνεται δεκτό προς καταχώριση».

3.14

Δεδομένου ότι, σύμφωνα με το ΓΕΕΑ, η απουσία πρόθεσης χρήσης δεν θεωρείται ότι εντάσσεται στην έννοια της «κακής πίστης», ποια αρχή θα θεσπίσει ενιαία κριτήρια ώστε οι αρμόδιοι αξιολογητές να μπορούν να σταθμίσουν την ύπαρξη άλλων αιτίων που να τεκμηριώνουν την κακόπιστη ενέργεια;

3.15

Αυτό το νομικό κενό φαίνεται παράδοξο εάν συγκριθεί με την νέα διάταξη του άρθρου 10 παράγραφος 5 της πρότασης οδηγίας, βάσει της οποίας ο δικαιούχος καταχωρισμένου σήματος δικαιούται να εμποδίζει τρίτους να εισάγουν προϊόντα προερχόμενα από εδάφη εκτός της τελωνειακής ένωσης, ακόμη κι εάν δεν έχουν τεθεί σε ελεύθερη κυκλοφορία εντός της τελωνειακής ένωσης. Κατά συνέπεια, η πρόταση δεν ακολουθεί εδώ την ισχύουσα νομολογία του Δικαστηρίου σχετικά με τα προϊόντα υπό διαμετακόμιση (υποθέσεις C-446/09 και C-495/09, Philips/Nokia) και καθιστά άκυρη την όποια εικασία ή απόδειξη περί καλής πίστης με την οποία θα μπορούσαν να ενεργούν οι εν λόγω τρίτοι (4).

3.16

Από την άλλη πλευρά, η πρόληψη και καταστολή αυτού του είδους των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών θα ενισχυόταν σαφώς εάν θεσπιζόταν στην πρόταση οδηγίας μια ειδική νομική βάση που να επιτρέπει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εντείνει τη δράση της μέσω της συνεργασίας με τις αρχές των τρίτων χωρών των οποίων οι επιχειρήσεις αναπτύσσουν κατά τρόπο γενικευμένο και συστηματικό τέτοιες πρακτικές.

3.17

Ανεπαρκής κρίνεται επίσης η πρόβλεψη του άρθρου 45 παράγραφος 1 της πρότασης οδηγίας, όπου προβλέπεται, γενικά, ότι τα κράτη μέλη «προβλέπουν αποτελεσματική και ταχεία διοικητική διαδικασία ενώπιον των υπηρεσιών τους για την άσκηση ανακοπής κατά της αίτησης καταχώρισης ενός σήματος, βάσει των λόγων που προβλέπονται στο άρθρο 5». Θα έπρεπε να διασαφηνίζεται περαιτέρω η φύση της διαδικασίας αυτής, καθώς επίσης και να οριοθετείται νομικά η εύλογη προθεσμία εντός της οποίας οφείλουν να ενεργούν οι αρμόδιες εθνικές αρχές, για λόγους συνέπειας με τις διατάξεις του άρθρου 41 παράγραφος 1 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ (δικαίωμα χρηστής διοίκησης).

3.18

Ομοίως, για λόγους αποτελεσματικότητας και προβλεψιμότητας που είναι σύμφυτοι με την έννοια της υπερεθνικής προστασίας των δικαιούχων δικαιωμάτων σήματος, απαιτείται αναθεώρηση του περιεχομένου και άλλων διατάξεων της πρότασης οδηγίας, όπως το άρθρο 44 και το άρθρο 52. Όσον αφορά το πρώτο εξ αυτών —όπου θεσπίζεται καταβολή (απροσδιόριστου) πρόσθετου τέλους για εκάστη κλάση προϊόντων και υπηρεσιών πέραν της πρώτης κλάσης, που θα πρέπει να συμπεριλαμβάνεται στο αρχικό τέλος καταχώρισης— θα έπρεπε να ορίζεται μέγιστος συντελεστής για τα τέλη αυτά.

3.19

Επίσης, ως προς το άρθρο 52, όπου προβλέπεται η συνεργασία των κρατών μελών και του ΓΕΕΑ «προκειμένου να προωθηθεί η σύγκλιση των πρακτικών και των εργαλείων και να επιτευχθούν συνεκτικά αποτελέσματα κατά την εξέταση και την καταχώριση των σημάτων», θα έπρεπε να θεσπίζεται ειδική διάταξη —δυνάμει του άρθρου 291 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ— που να αναθέτει στην Επιτροπή εκτελεστικές αρμοδιότητες για την υιοθέτηση δεσμευτικού «κώδικα δεοντολογίας».

3.20

Η διοικητική συνεργασία μεταξύ ΓΕΕΑ και εθνικών αρμόδιων υπηρεσιών πρέπει να θεωρείται ζήτημα κοινού ενδιαφέροντος, όπως ορίζεται στο άρθρο 197 της ΣΛΕΕ. Θα ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρον, επί του προκειμένου, να διευκολυνθεί η ανταλλαγή πληροφοριών και δημόσιων λειτουργών, καθώς επίσης και να στηριχθούν προγράμματα κατάρτισης, χάρη στη θέσπιση των κατάλληλων δημοσιονομικών πιστώσεων με δημόσια χρηματοδότηση.

3.21

Γενικά, η όλη διαδικασία εναρμόνισης θα πρέπει να καταλήξει, εντός των προσεχών ετών, σε ενοποίηση του δικαίου περί σημάτων, με την υιοθέτηση Κώδικα Σημάτων της Ένωσης, στον οποίο θα θεσπίζεται, μεταξύ άλλων, η δημιουργία ευέλικτης, ενιαίας και οικονομικής διαδικασίας που θα παρέχει στους ενδιαφερόμενους τη δυνατότητα να επιλέγουν οικειοθελώς την εθελοντική καταχώριση του εμπορικού σήματος.

12.11.2013   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 327/47

1.1

Η ΕΟΚΕ χαιρετίζει τις προτάσεις της Επιτροπής σχετικά με την τροποποίηση των λογιστικών οδηγιών, τόσο σε θέματα δημοσίευσης μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών όσο και σε θέματα εκπροσώπησης της πολυμορφίας εντός των διοικητικών οργάνων. Οι περιορισμένες αυτές τροποποιήσεις συμβάλλουν στη βελτίωση του πλαισίου διοίκησης των επιχειρήσεων της ΕΕ (1).

1.2

Η ΕΟΚΕ συνιστά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο να λάβουν υπόψη την ισορροπία που επιτυγχάνεται με τις τροποποιήσεις αυτές, καθώς αυξάνουν τη διαφάνεια σε θέματα περιβαλλοντικά, κοινωνικά, κοινωνιακά και διοίκησης (ΠΚΔ). Η πρόταση της Επιτροπής συνιστά έναν ευέλικτο μηχανισμό, κατάλληλο για τη βελτίωση της ενημέρωσης των μετόχων, των επενδυτών, του εργατικού δυναμικού και των λοιπών ενδιαφερομένων μερών. Η πρόταση αυτή απευθύνεται αποκλειστικά στις μεγάλες εταιρείες, ώστε να αποτραπεί η επιβολή πρόσθετων απαιτήσεων σε μικρότερες επιχειρήσεις.

2.1

Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει ότι ο ισορροπημένος συνδυασμός των ακόλουθων στοιχείων προσφέρει τη δυνατότητα πληροφόρησης της γενικής συνέλευσης των μετόχων σχετικά με θέματα μη χρηματοοικονομικά και ενημέρωσης των ενδιαφερομένων μερών των μεγάλων εταιρειών. Το σύνολο αυτό ανταποκρίνεται στους προβαλλόμενους στόχους διαφάνειας και συνέπειας.

2.2

Με δεδομένη την ισορροπία αυτή, η ΕΟΚΕ εκτιμά ότι η πρόταση οδηγίας για την τροποποίηση των λογιστικών οδηγιών έρχεται την κατάλληλη στιγμή:

2.3

Η ΕΟΚΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για τις νέες προοπτικές που διανοίγουν οι τροποποιήσεις των λογιστικών οδηγιών, δεδομένου ότι:

2.4

Η ΕΟΚΕ εφιστά την προσοχή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου στις ακόλουθες συστάσεις:

2.5

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την προτεινόμενη τροποποίηση της τέταρτης οδηγίας, όσον αφορά την υποχρέωση πληροφόρησης σχετικά με την πολιτική πολυμορφίας που εφαρμόζει η επιχείρηση στα διοικητικά της όργανα.

2.6

Τονίζει ότι αυτό δεν αφορά αποκλειστικά τα διοικητικά ή τα εποπτικά συμβούλια. Η πολιτική της πολυμορφίας θα ήταν ενδεχομένως σκόπιμο να επεκταθεί και στις διάφορες επιτροπές των συμβουλίων αυτών, ιδίως δε στην επιτροπή λογιστικού ελέγχου.

2.7

Υπενθυμίζει ότι, στα περισσότερα κράτη μέλη, οι φιλοδοξίες ως προς τη θέση των γυναικών στα συμβούλια δεν έχουν επιτευχθεί (5).

2.8

Εκτιμά ότι είναι σκόπιμο να συμπεριληφθεί στα κριτήρια πολυμορφίας η συμμετοχή έμμισθων διοικητικών στελεχών προερχόμενων από τους εργαζομένους —ειδικότερα δε από το ευρωπαϊκό συμβούλιο εργαζομένων— και εξουσιοδοτημένων από τις συνδικαλιστικές οργανώσεις.

2.9

Τέλος, η ΕΟΚΕ συνιστά στην Επιτροπή να πλαισιώσει την αναθεώρηση αυτή με μία διάταξη μη υποβάθμισης των υφιστάμενων εθνικών νομοθεσιών και να προβεί σε μια αξιολόγηση του αντικτύπου αυτών των τροποποιήσεων των λογιστικών οδηγιών στις πρακτικές υποβολής εκθέσεων και μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών των επιχειρήσεων, πέντε έτη μετά την έναρξη ισχύος της οδηγίας.

3.1

Η υπό εξέταση πρόταση τροποποίησης των λογιστικών οδηγιών αποτελεί συνέχεια των προσπαθειών που έχουν καταβληθεί μετά την πράσινη βίβλο του 2001 για την εταιρική κοινωνική ευθύνη (6), που συμπληρώθηκε με την ανακοίνωση του 2006 (7), ενώ ανταποκρίνεται στις δεσμεύσεις που είχαν αναγγελθεί στο σχέδιο δράσης της ανακοίνωσης του 2011 (8). Η τροποποίηση αυτή καθίσταται απαραίτητη ύστερα από τα αποτελέσματα της μελέτης αντικτύπου που αποδεικνύουν την περιορισμένη αποτελεσματικότητα των μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών που δημοσιεύονται από τις επιχειρήσεις, ενώ εμπλουτίστηκε ευρέως από τις παρεμβάσεις της δημόσιας διαβούλευσης. Η ποιότητα των πληροφοριών είναι άνιση. Εξάλλου, ο αριθμός των επιχειρήσεων δεν είναι αρκετός.

3.2

Η αύξηση της διαφάνειας των επιχειρήσεων σε κοινωνικά και περιβαλλοντικά θέματα είχε αναγγελθεί τον Απρίλιο του 2011, στην ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την Πράξη για την Ενιαία αγορά.

3.3

Το 2005, ήδη από τη γνωμοδότησή της για τους μηχανισμούς μέτρησης και πληροφόρησης (9), η ΕΟΚΕ είχε λάβει υπόψη την τέταρτη οδηγία σχετικά με τους ετήσιους λογαριασμούς, η οποία περιλαμβάνει διάταξη σχετικά με τις μη χρηματοοικονομικές πληροφορίες, που παρέχει τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις να δημοσιοποιούν ορισμένες πληροφορίες σχετικά με κοινωνικές και περιβαλλοντικές πτυχές των δραστηριοτήτων τους. Το 2012, η ΕΟΚΕ υποστήριξε τον στόχο της Επιτροπής να αυξήσει την πολυμορφία στα διοικητικά και τα εποπτικά συμβούλια. Στη γνωμοδότηση του 2012 (10) σχετικά με την εταιρική κοινωνική ευθύνη, η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει τη θέση της υπέρ της υποχρεωτικής μη χρηματοοικονομικής έκθεσης.

3.4

Το Ηνωμένο Βασίλειο υπήρξε το πρώτο κράτος μέλος που εισήγαγε στη διοίκηση των επιχειρήσεων, ήδη από το 1992, έναν κώδικα (τον λεγόμενο κώδικα Cadbury) (11), που εισάγει την αρχή «συμμόρφωση ή αιτιολόγηση». Η αρχή αυτή, με διάφορες παραλλαγές, υιοθετήθηκε και από άλλες χώρες, κυρίως τη Γερμανία και τη Δανία. Η μέθοδος είναι ευέλικτη και επιτρέπει, σε ορισμένους ευαίσθητους τομείς, την άσκηση δικαιώματος επιφύλαξης σχετικά με πληροφορίες όπως η καταπολέμηση της διαφθοράς, η αποτελεσματικότητα της οποίας μπορεί να απαιτεί κάποια εχεμύθεια, ή ακόμη και το απόρρητο.

3.5

Πολλά κράτη μέλη, μεταξύ των οποίων η Γαλλία, οι Κάτω Χώρες, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Σουηδία και η Ισπανία έχουν υιοθετήσει εντός της τελευταίας δεκαετίας νομοθεσίες με στόχο τη διαμόρφωση εθνικού πλαισίου λογοδοσίας, με την προοπτική της εναρμόνισης των ευρωπαϊκών προτύπων.

3.6

Κατά την ιρλανδική Προεδρία, επετεύχθη ευρωπαϊκή συμφωνία σχετικά με τη διαφάνεια της εξορυκτικής βιομηχανίας, με την οποία αναθεωρείται η λογιστική οδηγία. Στο εξής, η οδηγία επιβάλλει διαφάνεια (ανά κράτος και ανά έργο) για το σύνολο των χρηματοοικονομικών ροών που καταβάλλονται από τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις του εξορυκτικού και του δασικού κλάδου με αποδέκτη τα κράτη στα οποία δραστηριοποιούνται.

3.7

Στο ψήφισμα του Φεβρουαρίου του 2013 (12), το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναγνωρίζει ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό οι επιχειρήσεις να δημοσιοποιούν πληροφορίες περί βιωσιμότητας, όπως κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες, προκειμένου να εντοπισθούν οι κίνδυνοι για την βιωσιμότητα και να τονωθεί η εμπιστοσύνη των επενδυτών και των καταναλωτών. Το ΕΚ ζητά από την Επιτροπή να υποβάλει πρόταση σχετικά με τη δημοσίευση μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών από τις επιχειρήσεις.

3.8

Σε ένα περιβάλλον κρίσης, όπου η κοινή γνώμη των χωρών της Ευρώπης απαιτεί από τις επιχειρήσεις περισσότερη δεοντολογία, οι πρακτικές κοινωνικής ευθύνης των επιχειρήσεων αναγνωρίζονται ως παράγων που μπορεί να συντελέσει στην εμπορική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην αναπτυξιακή της πολιτική, καθώς και στην υλοποίηση της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Ευνοεί τον κοινωνικό διάλογο και τον διάλογο της κοινωνίας πολιτών (κοινωνιακό διάλογο). Αναμένεται επίσης να συμβάλει στην καλύτερη κατανόηση της πραγματικότητας που επικρατεί στο σύνολο της αλυσίδας υπεργολαβίας. Γεγονότα όπως η κατάρρευση του κτιρίου Rana Plaza στο Μπανγκλαντές υπενθυμίζουν την ανάγκη να δοθεί σημασία στην ευθύνη του εντολοδότη.

12.11.2013   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 327/52

1.1

Οι πολίτες βρίσκονται στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Στην έκθεση της ΕΕ για την ιθαγένεια υπογραμμίζεται ότι αυτή παρέχει στους πολίτες νέα δικαιώματα και νέες ευκαιρίες. Η εν λόγω έκθεση εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι το δικαίωμα που οι πολίτες, οι οποίοι ζουν στα κράτη μέλη της ΕΕ, συνδέουν στενότερα με την ιθαγένεια της ΕΕ είναι η ελεύθερη κυκλοφορία και διαβίωση στο εσωτερικό της ΕΕ: η δυνατότητα μετακίνησης μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ για μικρότερα ή μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα, για λόγους εργασίας, σπουδών και κατάρτισης, η δυνατότητα να ταξιδεύουν για επαγγελματικούς λόγους ή για να κάνουν διασυνοριακές αγορές (1).

1.2

Στην έκθεση του 2013 για την ιθαγένεια της ΕΕ παρουσιάζονται δώδεκα νέες δράσεις στους ακόλουθους έξι τομείς με στόχο την περαιτέρω άρση των εμποδίων που στερούν από τους πολίτες την απόλαυση των ενωσιακών δικαιωμάτων τους, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος ελεύθερης κυκλοφορίας μεταξύ των συνόρων της ΕΕ. Στους τομείς αυτούς συμπεριλαμβάνονται οι εξής (2):

1.3

Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ) επικροτεί την πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου που παρουσιάζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την προώθηση της κυκλοφορίας των πολιτών και των επιχειρήσεων μέσω της απλούστευσης της αποδοχής ορισμένων δημοσίων εγγράφων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1024/2012: COM(2013) 228 final — 2013/119 (COD).

1.4

Η παρούσα πρόταση συνάδει με την έκθεση για την ιθαγένεια της ΕΕ, καθότι εισάγει μέτρα, τα οποία θα διευκολύνουν τη δυνατότητα των πολιτών της ΕΕ να απολαύουν πράγματι, κατά το ουσιώδες μέρος τους, τα δικαιώματα που συναρτώνται προς την ιδιότητα του πολίτη της Ένωσης.

1.5

Μολονότι η Συνθήκη της Λισαβόνας και ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ ενίσχυσαν τα δικαιώματα των πολιτών της ΕΕ, όπως αυτά καθορίζονται στη Συνθήκη του Μάαστριχτ, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος ελεύθερης κυκλοφορίας και διαμονής εντός της ΕΕ, οι διοικητικές διαδικασίες που επιτρέπουν τη χρήση αυτού του δικαιώματος δεν έχουν μεταρρυθμιστεί αναλόγως. Πράγματι, η προσκόμιση της επισημείωσης – μια διοικητική διατύπωση που βασίζεται στη Σύμβαση επισημείωσης της Χάγης του 1961 και προορίζεται να διευκολύνει τη διασυνοριακή κυκλοφορία σε έναν κόσμο απαλλαγμένο από την τεχνολογία - δεν αντανακλά το γεγονός ότι στην ΕΕ δεν υπάρχουν σύνορα και, ως εκ τούτου, δυσχεραίνει παρά διευκολύνει την άσκηση του δικαιώματος ιθαγένειας της ΕΕ όσον αφορά την ελεύθερη ενδοενωσιακή κυκλοφορία.

1.6

Η απλούστευση των ακόλουθων δημοσίων εγγράφων στην ΕΕ, όπως παρατίθεται στην πρόταση της Επιτροπής, συνιστά ένα σημαντικό μέτρο, το οποίο θα οδηγήσει στη θέσπιση ενός συνεκτικότερου νομικού πλαισίου, διευκολύνοντας το δικαίωμα της κυκλοφορίας εντός της ΕΕ:

Η απλούστευση αυτών των δημοσίων εγγράφων αδιαμφισβήτητα θα διευκολύνει την προώθηση της ελεύθερης κυκλοφορίας των πολιτών και των επιχειρήσεων, δεδομένου ότι θα ενισχύσει περαιτέρω το εμπόριο στην εσωτερική αγορά, διευκολύνοντας, παράλληλα, την απόκτηση αυτού του είδους των εγγράφων από τους πολίτες κάθε κράτους μέλους.

1.7

Η εισαγωγή ενός απλοποιημένου πλαισίου για την αποδοχή ορισμένων δημοσίων εγγράφων μέχρι το επίπεδο της τοπικής δημόσιας διοίκησης συνιστά ένα αξιόλογο μέσο πολιτικής καθότι, παράλληλα:

1.8

Η ΕΟΚΕ εκφράζει τη δυσαρέσκειά της για το γεγονός ότι οι μεταρρυθμίσεις που εισάγονται χάρη στην παρούσα πρόταση και προορίζονται να διευκολύνουν τους πολίτες και τις επιχειρήσεις στην άσκηση του δικαιώματός τους στην ελεύθερη κυκλοφορία εντός της ΕΕ παρουσιάζεται 20 χρόνια μετά τη θέσπιση της ιθαγένειας της ΕΕ και 42 χρόνια μετά τη Σύμβαση της Χάγης. Πράγματι, η ΕΕ δεν εξελίχθηκε παράλληλα με την τεχνολογική πρόοδο, η οποία θα μπορούσε να είχε αξιοποιηθεί για να μειωθούν ή να καταργηθούν τα εμπόδια που επιβαρύνουν τους πολίτες και τις επιχειρήσεις στην άσκηση του δικαιώματος ελεύθερης κυκλοφορίας. Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι το σύστημα πληροφόρησης της εσωτερικής αγοράς αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο, το οποίο θα πρέπει να αξιοποιηθεί πιο εντατικά, ούτως ώστε να εξασφαλιστεί στους πολίτες της ΕΕ η δυνατότητά τους να ασκούν τα θεμελιώδη τους δικαιώματα.

1.9

Συνεπώς, η ΕΟΚΕ, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η σύσταση πολιτικής που παρουσιάζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως:

1.10

Η ΕΟΚΕ συνιστά:

2.1

Στο πρόγραμμα της Στοκχόλμης του 2009 - «Μια ανοικτή και ασφαλής Ευρώπη που εξυπηρετεί και προστατεύει τους πολίτες» (6), υπογραμμίζεται η σημασία του να καταστεί αποτελεσματική η ιθαγένεια της Ένωσης και να τεθούν οι πολίτες στο επίκεντρο των πολιτικών της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης. Στο συναφές Σχέδιο Δράσης (7) επιβεβαιώνεται αυτή η αποστολή και επισημαίνεται ότι η ικανοποιητική λειτουργία του ευρωπαϊκού δικαστικού χώρου «θα πρέπει να τεθεί στην υπηρεσία των πολιτών και των επιχειρήσεων, ώστε να στηρίξει την οικονομική δραστηριότητα της ενιαίας αγοράς (…)». Ανταποκρινόμενη σε αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιβεβαίωσε τη δέσμευσή της για τη διευκόλυνση της ελεύθερης κυκλοφορίας των δημοσίων εγγράφων στην ΕΕ στην έκθεση του 2010 για την ιθαγένεια και τον Δεκέμβριο του 2010 παρουσίασε στο κοινό ένα συγκεκριμένο όραμα στο πλαίσιο της Πράσινης Βίβλου με τον τίτλο «Λιγότερα διοικητικά διαβήματα για τους πολίτες: προώθηση της ελεύθερης κυκλοφορίας των δημοσίων εγγράφων και της αναγνώρισης των εννόμων αποτελεσμάτων των πιστοποιητικών προσωπικής κατάστασης» (8).

2.2

Παράλληλα, υποβλήθηκε η Πράξη για την Ενιαία Αγορά (9) με στόχο την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των πολιτών στην εσωτερική τους αγορά και τη μεγιστοποίηση του δυναμικού της ως πραγματικής κινητήριας δύναμης για τη μεγέθυνση της οικονομίας της Ένωσης. Αυτό συνεπάγεται, μεταξύ άλλων, την κατάργηση των δυσανάλογων εμποδίων που δυσχεραίνουν την πλήρη απόλαυση των ελευθεριών της εσωτερικής αγοράς από τους πολίτες και επιχειρήσεις της Ένωσης. Η προώθηση της κινητικότητας των πολιτών και των επιχειρήσεων πέραν των συνόρων της ΕΕ αποτελεί επίσης έναν από τους βασικούς ακρογωνιαίους λίθους της Πράξης ΙΙ για την Ενιαία Αγορά (10).

2.3

Το σχέδιο δράσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το ευρωπαϊκό εταιρικό δίκαιο και την εταιρική διακυβέρνηση (11) επικεντρώνεται στην υποστήριξη των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, ιδίως όσον αφορά την ενίσχυση της ασφάλειας δικαίου για τις διασυνοριακές συναλλαγές τους. Το Ψηφιακό Θεματολόγιο για την Ευρώπη (12) αναφέρεται στην προτεινόμενη νομοθεσία σχετικά με την ηλεκτρονική ταυτοποίηση και την ηλεκτρονική υπογραφή (13), η οποία συμπεριλαμβάνει τη θέσπιση ενός κοινού ρυθμιστικού πλαισίου για τις διοικητικές διευκολύνσεις που αφορούν την ηλεκτρονική ταυτοποίηση των πολιτών και των επιχειρήσεων.

2.4

Στο πρόσφατο Πρόγραμμα Δράσης για την Επιχειρηματικότητα 2020 (14), υπογραμμίζεται ότι η μείωση του υπέρμετρου κανονιστικού φόρτου παραμένει στην κορυφή του πολιτικού προγράμματος της Επιτροπής. Το Πρόγραμμα Δράσης ζητά την εξάλειψη ή τον περιορισμό της γραφειοκρατίας, όπου είναι δυνατόν, για όλες τις επιχειρήσεις και ιδίως για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις. Κατά συνέπεια, η μείωση της γραφειοκρατίας, με την απλοποίηση των διαδικασιών για τη διασυνοριακή χρήση και αποδοχή των δημοσίων εγγράφων μεταξύ των κρατών μελών, καθώς και η εναρμόνιση των σχετικών κανόνων ενισχύουν όλες τις δράσεις που στοχεύουν στη μετάβαση προς τη δημιουργία της Ευρώπης των πολιτών και μιας εύρυθμης ενιαίας αγοράς για τις επιχειρήσεις της ΕΕ.

2.5

Στην έκθεση για την ιθαγένεια της ΕΕ υπογραμμίζεται ότι αυτή παρέχει στους πολίτες της ΕΕ νέα δικαιώματα και νέες ευκαιρίες. Η εν λόγω έκθεση εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι το δικαίωμα που οι πολίτες, οι οποίοι ζουν στα κράτη μέλη της ΕΕ, συνδέουν στενότερα με την ιθαγένεια της ΕΕ είναι η ελεύθερη κυκλοφορία και διαβίωση στο εσωτερικό της ΕΕ: η δυνατότητα μετακίνησης μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ για μικρότερα ή μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα, για λόγους εργασίας, σπουδών και κατάρτισης, η δυνατότητα να ταξιδεύουν για επαγγελματικούς λόγους ή για να κάνουν διασυνοριακές αγορές. Στην έκθεση του 2013 για την ιθαγένεια της ΕΕ παρουσιάζονται δώδεκα νέες δράσεις στους ακόλουθους έξι τομείς με στόχο την περαιτέρω άρση των εμποδίων που στερούν από τους πολίτες την απόλαυση των ενωσιακών δικαιωμάτων τους, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος ελεύθερης κυκλοφορίας μεταξύ των συνόρων της ΕΕ. Στους τομείς αυτούς συμπεριλαμβάνονται οι εξής (15):

2.6

Μολονότι η Συνθήκη της Λισαβόνας και ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ ενίσχυσαν τα δικαιώματα των πολιτών της ΕΕ, όπως αυτά καθορίζονται από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος ελεύθερης κυκλοφορίας και διαμονής εντός της ΕΕ, οι διοικητικές διαδικασίες που επιτρέπουν τη χρήση αυτού του δικαιώματος δεν έχουν μεταρρυθμιστεί αναλόγως. Πράγματι, στην ΕΕ, εξακολουθεί να υφίσταται ένα κατακερματισμένο νομικό πλαίσιο, δεδομένου ότι τα κράτη μέλη εξακολουθούν να εφαρμόζουν διοικητικές διατυπώσεις όπως, λόγου χάρη, η προσκόμιση της επισημείωσης για την επικύρωση αντιγράφων και μεταφράσεων – μια διοικητική διατύπωση που βασίζεται στη Σύμβαση επισημείωσης της Χάγης του 1961 και προορίζεται να διευκολύνει τη διασυνοριακή κυκλοφορία. Αυτή η διοικητική απαίτηση δεν αντανακλά το γεγονός ότι στην ΕΕ δεν υπάρχουν σύνορα και, ως εκ τούτου, δυσχεραίνει παρά διευκολύνει την άσκηση του δικαιώματος ιθαγένειας της ΕΕ όσον αφορά την ελεύθερη ενδοενωσιακή κυκλοφορία.

2.7

Σήμερα, λόγου χάρη, οι πολίτες που εγκαθίστανται σε ένα κράτος μέλος, οφείλουν να αφιερώσουν πολύ χρόνο και πολλά χρήματα για να αποδείξουν τη γνησιότητα των δημοσίων εγγράφων του κράτους μέλους καταγωγής τους. Η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει ότι οι επιχειρήσεις και οι πολίτες θα επωφεληθούν αδιαμφισβήτητα από ένα πλαίσιο συνεκτικών, διαφανών και ενισχυμένων κανόνων που διέπουν ορισμένα δημόσια έγγραφα, τα οποία έχουν ζωτική σημασία για την κυκλοφορία αγαθών, υπηρεσιών και προσώπων στο εσωτερικό της ΕΕ και στην ενιαία αγορά.

2.8

Η ΕΕ δεν εξελίχθηκε παράλληλα με την τεχνολογική πρόοδο, η οποία θα μπορούσε να είχε αξιοποιηθεί για να μειωθούν ή να καταργηθούν τα εμπόδια που επιβαρύνουν τους πολίτες και τις επιχειρήσεις στην άσκηση του δικαιώματος ελεύθερης κυκλοφορίας. Η ΕΟΚΕ γνωρίζει ότι το σύστημα πληροφόρησης της εσωτερικής αγοράς «IMI», μια διαδικτυακή εφαρμογή η οποία εξασφαλίζει στις εθνικές, τις περιφερειακές και τις τοπικές αρχές τη δυνατότητα να επικοινωνούν γρήγορα και εύκολα με τους ομολόγους τους στο εξωτερικό, συνιστά μια ενδεδειγμένη πλατφόρμα ΤΠΕ, η οποία θα διευκολύνει τη διοικητική συνεργασία, μόλις τεθεί σε εφαρμογή η παρούσα πρόταση. Το σύστημα πληροφόρησης της εσωτερικής αγοράς «IMI» θα λειτουργήσει επίσης ως ένα σημαντικό αποθετήριο υποδειγμάτων εθνικών δημοσίων εγγράφων που χρησιμοποιούνται συχνά εντός της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της μετάφρασής τους σε όλες τις επίσημες γλώσσες της Ένωσης, ούτως ώστε να παρασχεθεί υποστήριξη στις αρμόδιες αρχές που δεν διαθέτουν επαρκή γλωσσική εμπειρογνωσία για να αξιολογούν την ορθότητα ή την ποιότητα των μεταφράσεων των δημοσίων εγγράφων που τους προσκομίζονται (16).

2.9

Η ΕΟΚΕ εκφράζει τη δυσαρέσκειά της για το γεγονός ότι οι μεταρρυθμίσεις που εισάγονται χάρη στην παρούσα πρόταση και προορίζονται να διευκολύνουν τους πολίτες και τις επιχειρήσεις στην άσκηση του δικαιώματός τους στην ελεύθερη κυκλοφορία εντός της ΕΕ παρουσιάζεται 20 χρόνια μετά τη δρομολόγηση της ιθαγένειας της ΕΕ και 42 χρόνια μετά τη Σύμβαση της Χάγης.

3.1.1

Η ΕΟΚΕ συμφωνεί ότι ο ορισμός της έννοιας «δημόσια έγγραφα» που περιέχεται στο άρθρο 3 παράγραφος 1 της υπό εξέταση πρότασης καλύπτει τα σημαντικά δημόσια έγγραφα που συνδέονται με τα θεμελιώδη δικαιώματα τα οποία εγγυάται η Ευρωπαϊκή Ένωση για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις της.

3.1.2

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ωστόσο, ότι τα δημόσια έγγραφα που προσδιορίζονται στην παρούσα πρόταση θα πρέπει όντως να αποτελέσουν τα πρώτα μιας σειράς δημοσίων εγγράφων, τα οποία θα πρέπει να υποβληθούν σε διαδικασία απλούστευσης, με στόχο την ενίσχυση της ενδοενωσιακής κινητικότητας, των διασυνοριακών δραστηριοτήτων και της βελτίωσης της λειτουργίας της ενιαίας αγοράς της ΕΕ.

3.1.3

Η ΕΟΚΕ τονίζει ότι οι μελλοντικές δράσεις απλούστευσης όσον αφορά τα δημόσια έγγραφα θα πρέπει να εστιάζονται σε σημαντικά δημόσια έγγραφα, όπως αυτά που σχετίζονται με την ενδοενωσιακή κινητικότητα των εργαζομένων (θεμελιώδες στοιχείο για την ανάπτυξη των διασυνοριακών επιχειρήσεων και του διασυνοριακού εμπορίου) ή αφορούν ευάλωτα άτομα, για παράδειγμα τα άτομα με αναπηρίες, στο βαθμό που αυτά τα δημόσια έγγραφα δεν συνυπολογίζονται σε άλλες οδηγίες της ΕΕ. Σε αυτά τα δημόσια έγγραφα μπορούν, για παράδειγμα, να συμπεριλαμβάνονται εθνικά πιστοποιητικά επικύρωσης της εκπαίδευσης ή δημόσια έγγραφα σχετικά με την κοινωνική ασφάλιση.

3.2.1

Η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει ότι οι απαιτήσεις της υπό εξέταση πρότασης σχετικά με την παρουσίαση της επισημείωσης αντανακλούν τις διεθνείς διαδικασίες και, ως εκ τούτου, δεν αντικατοπτρίζουν τις εξελίξεις στην ενιαία αγορά της ΕΕ. Σήμερα, 12,5 περίπου εκατομμύρια πολίτες της ΕΕ ζουν σε άλλο κράτος μέλος από το κράτος μέλος καταγωγής τους, ενώ περισσότερες από 380 χιλιάδες πολύ μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις της ΕΕ που εφαρμόζουν διασυνοριακές πρακτικές υπεργολαβίας έρχονται διαρκώς αντιμέτωπες με τη γραφειοκρατία και τις περιττές διοικητικές απαιτήσεις κατά την εγκατάστασή τους από το ένα κράτος μέλος στο άλλο ή στις διασυνοριακές τους δραστηριότητες. Αυτή η κατάσταση δεν αντανακλά μια ΕΕ δίχως σύνορα.

3.2.2

Συνεπώς, η ΕΟΚΕ συμφωνεί με τον στόχο που τίθεται στην παρούσα πρόταση κανονισμού σχετικά με την απαλλαγή των δημοσίων εγγράφων, όπως αυτά ορίζονται στο άρθρο 3 παράγραφος 1, από οποιεσδήποτε νομοθετικές και διοικητικές απαιτήσεις που ισχύουν στα διάφορα κράτη μέλη. Η ΕΟΚΕ φρονεί ότι αυτό αποτελεί το πρώτο στάδιο ενός διαρκούς προγράμματος απλούστευσης των δημοσίων εγγράφων.

3.2.3

Η ΕΟΚΕ συμμερίζεται την άποψη ότι πρέπει να θεσπιστούν διατάξεις, ούτως ώστε να εξασφαλιστεί το αναγκαίο επίπεδο επαλήθευσης της γνησιότητας των εγγράφων, σε περίπτωση εύλογης αμφιβολίας. Επίσης, η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει ότι θα υπάρξουν περιπτώσεις όπου θα απαιτηθεί ο διοικητικός συντονισμός μεταξύ των κρατών μελών προκειμένου να διασφαλιστεί η γνησιότητα ενός δημοσίου εγγράφου ή του επικυρωμένου αντιγράφου του.

3.2.4

Η ΕΟΚΕ επικροτεί σθεναρά την αρχή σύμφωνα με την οποία ένας πολίτης ή μια επιχείρηση θα πρέπει να έχει τον μέγιστο βαθμό βεβαιότητας ως προς την έκταση στην οποία όλα τα δημόσια έγγραφα που προσκομίζονται εξαιρούνται από κάθε μορφή επικύρωσης ή παρόμοιας διατύπωσης. Αυτή η βεβαιότητα θα επιτρέψει στον πολίτη ή στην επιχείρηση να προγραμματίσει εκ των προτέρων τις δραστηριότητές του/της, εξασφαλίζοντας κατ' αυτόν τον τρόπο ότι επιτυγχάνονται πράγματι τα απτά και τα έμμεσα οφέλη που προσδιορίζονται στην αξιολόγηση αντικτύπου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (17).

3.2.5

Η ΕΟΚΕ επισημαίνει ότι, στο πλαίσιο του ισχύοντος συστήματος, το 99 % του συνόλου των 1,4 περίπου εκατομμυρίων επισημειώσεων που προσκομίζονται για ενδοενωσιακές δραστηριότητες δεν συνεπάγεται προβλήματα. Συνεπώς, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η επιλογή πολιτικής που παρουσιάζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με τη διοικητική συνεργασία (η οποία βασίζεται στο σύστημα πληροφόρησης της εσωτερικής αγοράς σε περιπτώσεις εύλογης αμφιβολίας σχετικά με τη γνησιότητα δημοσίων εγγράφων που παρουσιάζονται με τη μορφή πολύγλωσσων εντύπων) αναμένεται να βελτιώσει τα αποτελέσματα.

3.2.6

Η ΕΟΚΕ συνιστά ο ορισμός της «εύλογης αμφιβολίας», όπως παρουσιάζεται στην παρούσα πρόταση της Επιτροπής, να καταστεί μονοσήμαντος ούτως ώστε να εξαλειφθεί η αβεβαιότητα. Εν προκειμένω, η ΕΟΚΕ προτείνει την ακόλουθη τροποποίηση: