12.5.2012

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 137/1

Γνωμοδότηση του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων επί της πρότασης της Επιτροπής για την έκδοση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση της οδηγίας 2005/36/ΕΚ σχετικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων και του κανονισμού […] σχετικά με τη διοικητική συνεργασία μέσω του συστήματος πληροφόρησης της εσωτερικής αγοράς

2012/C 137/01

Ο ΕΥΡΩΠΑΙΟΣ ΕΠΟΠΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ,

Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 16,

Έχοντας υπόψη τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως τα άρθρα 7 και 8,

Έχοντας υπόψη την οδηγία 95/46/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Οκτωβρίου 1995, για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών (1),

Έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 45/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Δεκεμβρίου 2000, σχετικά με την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από τα όργανα και τους οργανισμούς της Κοινότητας και σχετικά με την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών (2),

Έχοντας υπόψη την αίτηση γνωμοδότησης σύμφωνα με το άρθρο 28 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 45/2001,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΑΚΟΛΟΥΘΗ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ:

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

1.1. Διαβούλευση με τον ΕΕΠΔ

Στις 19 Δεκεμβρίου 2011, η Επιτροπή εξέδωσε πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση της οδηγίας 2005/36/ΕΚ σχετικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων και του κανονισμού […] σχετικά με τη διοικητική συνεργασία μέσω του συστήματος πληροφόρησης της εσωτερικής αγοράς (3). Η πρόταση διαβιβάστηκε αυθημερόν στον ΕΕΠΔ για διαβούλευση.

2.	Ο ΕΕΠΔ είχε την ευκαιρία να διατυπώσει άτυπα σχόλια επί της πρότασης πριν από την έγκρισή της, πολλά δε εξ αυτών ελήφθησαν υπόψη κατά την κατάρτιση του τελικού κειμένου της πρότασης. Ως εκ τούτου, ενισχύθηκε σημαντικά το εγγυητικό πλαίσιο των διατάξεων της πρότασης περί προστασίας δεδομένων.

3.	Ο ΕΕΠΔ εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε επισήμως τη γνώμη του, καθώς και για την πρόταση να περιληφθεί στο προοίμιο της πράξεως που τελεί υπό έγκριση αναφορά στην παρούσα γνωμοδότηση.

1.2. Στόχοι και πεδίο εφαρμογής της πρότασης

Στόχος της πρότασης είναι ο εκσυγχρονισμός και η τροποποίηση του ισχύοντος κειμένου της οδηγίας 2005/36/ΕΚ (στο εξής: «οδηγία περί επαγγελματικών προσόντων»). Για την επίτευξη του σκοπού αυτού, η Επιτροπή προτείνει επίσης όπως οι αναφορές σε διατάξεις της αναθεωρηθήσας οδηγίας περί επαγγελματικών προσόντων τροποποιηθούν στα αντίστοιχα σημεία του κανονισμού […] σχετικά με τη διοικητική συνεργασία μέσω του συστήματος πληροφόρησης της εσωτερικής αγοράς (στο εξής: «κανονισμός ΙΜΙ») (4).

1.3. Συνάφεια με την προστασία δεδομένων

Υπό το πρίσμα της προστασίας δεδομένων, οι δύο κύριες πτυχές της πρότασης είναι i) η θέσπιση συστήματος προειδοποίησης (άρθρο 56α) και ii) η θέσπιση, σε εθελοντική βάση, ευρωπαϊκής επαγγελματικής ταυτότητας (άρθρα 4α, 4β, 4γ, 4δ και 4ε) (5). Σε αμφότερες τις περιπτώσεις η επεξεργασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα προβλέπεται ότι θα πραγματοποιείται μέσω του συστήματος πληροφόρησης της εσωτερικής αγοράς («IMI»).

Ειδοποιήσεις εκδίδονται, καταρχήν, μετά τη λήψη απόφασης από αρμόδια αρχή ή δικαστήριο κράτους μέλους με την οποία ορισμένο άτομο απαγορεύεται να ασκεί τις επαγγελματικές του/της δραστηριότητες εντός της επικράτειας του κράτους μέλους (6). Ειδοποιήσεις μπορούν να εκδίδονται για οποιονδήποτε επαγγελματία υπάγεται στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας περί επαγγελματικών προσόντων, περιλαμβανομένων των επαγγελματιών που δεν έχουν ακόμη υποβάλει αίτηση χορήγησης ευρωπαϊκής επαγγελματικής ταυτότητας. Μετά την έκδοσή τους, οι ειδοποιήσεις αποθηκεύονται στο IMI, ενώ όλα τα κράτη μέλη και η Επιτροπή έχουν πρόσβαση σε αυτές.

Η θέσπιση της ευρωπαϊκής επαγγελματικής ταυτότητας συνεπάγεται τη δημιουργία και αποθήκευση ενός αρχείου πληροφοριών IMI το οποίο αφορά όσους επαγγελματίες αιτούνται την έκδοση ευρωπαϊκής επαγγελματικής ταυτότητας (στο εξής: «αρχείο ΙΜΙ»). Οι πληροφορίες που περιέχονται στο αρχείο ΙΜΙ είναι προσβάσιμες από τον επαγγελματία, καθώς και από το κράτος μέλος υποδοχής και το κράτος μέλος καταγωγής. Ο επαγγελματίας έχει το δικαίωμα να ζητήσει οποτεδήποτε τη διαγραφή, τον αποκλεισμό ή τη διόρθωση των πληροφοριών που τον αφορούν στο αρχείο ΙΜΙ.

Τα δεδομένα της ειδοποίησης, καθώς και ορισμένα δεδομένα του αρχείου ΙΜΙ, περιλαμβάνουν πληροφορίες σχετικές με ποινικά αδικήματα ή διοικητικές κυρώσεις. Ως εκ της φύσεώς τους, τα δεδομένα αυτά υπάγονται στο καθεστώς αυξημένης προστασίας που προβλέπουν οι διατάξεις του άρθρου 8 παράγραφος 5 της οδηγίας 95/46/ΕΚ και του άρθρου 10 παράγραφος 5 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 45/2001. Το σύστημα προειδοποίησης ενδέχεται να επηρεάσει δυσμενώς το δικαίωμα προστασίας των δεδομένων μεγάλου αριθμού ατόμων από διάφορες επαγγελματικές ομάδες σε όλα τα κράτη μέλη, περιλαμβανομένων των ιατρών, είτε εξασκούν ή σκοπεύουν να εξασκήσουν τις δραστηριότητές τους εκτός των χωρών καταγωγής τους είτε όχι.

9.	Περαιτέρω, η πρόταση εγείρει επίσης σημαντικά ζητήματα σχετικά με τη μελλοντική εξέλιξη του συστήματος προειδοποίησης και τη λειτουργία του ΙΜΙ ως «αποθετηρίου πληροφοριών» στο μέλλον. Πρόκειται για οριζόντιο ζήτημα, το οποίο σχετίζεται με μορφές διοικητικής συνεργασίας σε άλλους τομείς πολιτικής.

2. ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

2.1. Γενικές παρατηρήσεις

10.

Ο ΕΕΠΔ εκφράζει την ικανοποίησή του για τις προσπάθειες που κατέβαλαν οι συντάκτες της πρότασης προκειμένου να αντιμετωπίσουν τα ζητήματα προστασίας δεδομένων. Ο ΕΕΠΔ εκφράζει επίσης την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι για την προώθηση της διοικητικής συνεργασίας προτείνεται η χρήση ενός ήδη υφιστάμενου συστήματος πληροφοριών, του ΙΜΙ, το οποίο ήδη παρέχει, σε πρακτικό επίπεδο, αρκετές εγγυήσεις όσον αφορά την προστασία δεδομένων. Εντούτοις, σημαντικές εστίες ανησυχίας παραμένουν ενεργές, ιδίως όσον αφορά το σύστημα προειδοποίησης.

11.

Για την αντιμετώπιση αυτών των ανησυχιών, ο ΕΕΠΔ προτείνει να καθορισθούν ρητά οι συγκεκριμένες περιπτώσεις για τις οποίες θα είναι δυνατή η αποστολή ειδοποιήσεων, να προσδιορισθεί με μεγαλύτερη σαφήνεια ο τύπος των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που μπορούν να περιληφθούν στις ειδοποιήσεις και να περιορισθεί η επεξεργασία δεδομένων στον ελάχιστο αναγκαίο βαθμό, λαμβάνοντας υπόψη τις αρχές τις αναλογικότητας και της στάθμισης δικαιωμάτων και συμφερόντων. Ειδικότερα, η πρόταση πρέπει:

—	να ορίζει ρητά ότι η αποστολή ειδοποιήσεων επιτρέπεται μόνον μετά την έκδοση απόφασης αρμόδιας αρχής ή δικαστηρίου κράτους μέλους που απαγορεύει σε ορισμένο άτομο να ασκεί τις επαγγελματικές του/της δραστηριότητες εντός της επικράτειάς του,

—	να ορίζει ότι η ειδοποίηση δεν πρέπει να διαλαμβάνει σχετικά με τις περιστάσεις και τους λόγους που προκάλεσαν την απαγόρευση,

—	να προσδιορίζει και να περιορίζει στο ελάχιστο αναγκαίο την περίοδο διατήρησης των ειδοποιήσεων,

—	να διασφαλίζει ότι οι ειδοποιήσεις αποστέλλονται μόνον στις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών και ότι οι εν λόγω αρχές θα τηρούν την αρχή της εμπιστευτικότητας των πληροφοριών της εκάστοτε ληφθείσας ειδοποίησης και δεν θα τις διανέμουν ούτε θα τις δημοσιοποιούν περαιτέρω.

2.2. Ειδοποιήσεις

Τα συστήματα προειδοποίησης που προτείνει η Επιτροπή

12.

Το άρθρο 56α καθιερώνει δύο συστήματα προειδοποίησης που διαφοροποιούνται σε κάποιο βαθμό μεταξύ τους και αφορούν δύο διαφορετικές κατηγορίες επαγγελματιών.

—

Το άρθρο 56α παράγραφος 1 καθιερώνει σύστημα προειδοποίησης που αφορά γενικούς και ειδικούς γιατρούς, νοσοκόμους, οδοντίατρους, κτηνίατρους, μαίες, φαρμακοποιούς και ορισμένα ακόμη επαγγέλματα. Οι ειδοποιήσεις αφορούν την «ταυτότητα ενός επαγγελματία» στον οποίο έχει «απαγορευτεί» από τις εθνικές αρχές ή τα δικαστήρια η άσκηση, ακόμα και προσωρινά, των επαγγελματικών του δραστηριοτήτων στην επικράτεια του εκδίδοντος την ειδοποίηση κράτους μέλους. Ειδοποιήσεις μπορούν να αποστέλλουν οι αρμόδιες αρχές κάθε κράτους μέλους, ο δε χειρισμός τους επαφίεται στις αρμόδιες αρχές όλων των άλλων κρατών μελών, καθώς και στην Επιτροπή.

—

Το άρθρο 56α παράγραφος 2 καθιερώνει ένα συμπληρωματικό σύστημα προειδοποίησης για όσα επαγγέλματα δεν καλύπτονται από το σύστημα προειδοποίησης που θεσπίζει το άρθρο 56α παράγραφος 1 [ή από το ήδη ισχύον σύστημα προειδοποίησης που καθιέρωσε η οδηγία 2006/123/ΕΚ (7)]. Το συγκεκριμένο σύστημα προβλέπει την αποστολή ειδοποιήσεων «από τη στιγμή που περιέρχονται σε γνώση του (εκδίδοντος την ειδοποίηση κράτους) τυχόν συμπεριφορές, συγκεκριμένες πράξεις ή περιστάσεις που σχετίζονται με την εν λόγω δραστηριότητα και που θα μπορούσαν να προκαλέσουν σοβαρή ζημία στην υγεία ή την ασφάλεια των προσώπων ή του περιβάλλοντος σε άλλο κράτος μέλος». Οι ειδοποιήσεις έχουν αποδέκτες «τα υπόλοιπα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη και την Επιτροπή». Η πρόταση ορίζει περαιτέρω ότι «Οι εν λόγω πληροφορίες δεν υπερβαίνουν τις πληροφορίες που είναι απολύτως απαραίτητες για τον προσδιορισμό του σχετικού επαγγελματία και περιλαμβάνουν μια παραπομπή στην απόφαση της αρμόδιας αρχής που του/της απαγορεύει να ασκεί τις επαγγελματικές δραστηριότητες».

Γενικές παρατηρήσεις

13.

Ο ΕΕΠΔ επισημαίνει ότι καθιερώνεται ένα περιορισμένο σύστημα προειδοποίησης σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τη διαβίβαση, μεταξύ των ενδιαφερόμενων αρμόδιων αρχών, πληροφοριών οι οποίες αφορούν επαγγελματίες που με απόφαση της αρμόδιας αρχής απαγορεύεται να εξακολουθήσουν να εξασκούν το επάγγελμά τους σε συγκεκριμένο κράτος μέλος για λόγους μείζονος δημοσίου συμφέροντος, όπως είναι οι περιπτώσεις επαγγελμάτων ζωτικής σημασίας για την ανθρώπινη ζωή, υγεία και ασφάλεια (καθώς και για την καλή μεταχείριση των ζώων), ή άλλων επαγγελμάτων που η απαγόρευση της άσκησής τους δικαιολογείται από την ανάγκη αποτροπής κινδύνου σοβαρής βλάβης για την υγεία, την ασφάλεια ή το περιβάλλον.

14.	Εξάλλου, ο ΕΕΠΔ φρονεί ότι τα συστήματα προειδοποίησης πρέπει να εξακολουθήσουν να συμμορφώνονται προς την αρχή της αναλογικότητας.

15.

Συναφώς, ο ΕΕΠΔ εκφράζει την ικανοποίησή του για τις βελτιώσεις που επήλθαν στο κείμενο της πρότασης επί τη βάσει των δικών του άτυπων σχολίων. Οι βελτιώσεις αυτές — παρότι χρήζουν περαιτέρω διευκρινίσεων — φαίνεται ότι στοχεύουν στον περιορισμό των ειδοποιήσεων σε επαγγελματίες στους οποίους η αρμόδια αρχή έχει με απόφασή της επιβάλει απαγόρευση άσκησης του επαγγέλματός τους. Παράλληλα, φαίνεται ότι αποκλείουν το ενδεχόμενο αποστολής ειδοποιήσεων που βασίζονται σε απλές υποψίες ή σε καταγγελίες εναντίον κάποιου επαγγελματία και οι οποίες δεν ερείδονται σε σαφή αποδεικτικά στοιχεία ούτε έχουν προκαλέσει την έκδοση επίσημης απόφασης της αρμόδιας διοικητικής ή δικαστικής αρχής που να απαγορεύει την άσκηση των επαγγελματικών δραστηριοτήτων του εκάστοτε εμπλεκόμενου ιδιώτη. Η σχετική πρόβλεψη ενδέχεται να συμβάλει στην ενίσχυση της ασφάλειας δικαίου και στον σεβασμό του τεκμηρίου της αθωότητας.

16.

Πέραν της σύστασης που ζητά να διασαφηνισθούν περαιτέρω οι όροι έκδοσης και το περιεχόμενο των ειδοποιήσεων, οι κύριες εναπομένουσες ανησυχίες του ΕΕΠΔ συνδέονται με τις περιόδους διατήρησης. Οι διατάξεις περί ακρίβειας και ενημέρωσης των ειδοποιήσεων χρήζουν επίσης περαιτέρω βελτιώσεων. Τέλος, η οδηγία πρέπει να ορίζει ρητά τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την τήρηση της αρχής της εμπιστευτικότητας.

Περίοδοι διατήρησης

17.

Μία από τις κύριες παραμένουσες εστίες ανησυχίας του ΕΕΠΔ για το σύστημα προειδοποίησης σχετίζεται με την ίδια τη φύση του συστήματος. Παραμένει αδιευκρίνιστο το αν οι προβλεπόμενες από το πρωτόκολλο ειδοποιήσεις:

—	θα παραμείνουν στο ΙΜΙ για σύντομη μόνο χρονική περίοδο, εν είδει προειδοποιήσεως, σηματοδοτώντας μια κατάσταση ανάγκης που χρήζει άμεσης δράσης, ή

—

το σύστημα προειδοποίησης θα μετεξελιχθεί σε βάση δεδομένων στην οποία θα αποθηκεύονται τα στοιχεία των ειδοποιήσεων για μακρές χρονικές περιόδους, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί, παρά τις αντίθετες προθέσεις και τους διακηρυγμένους σκοπούς των εισηγητών του συστήματος, μια πανευρωπαϊκή μαύρη λίστα επαγγελματιών, περιλαμβανομένων γιατρών, με βάση την οποία οι εν λόγω επαγγελματίες θα υπόκεινται σε τακτικούς ελέγχους από τις αρμόδιες αρχές.

18.

Όπως επισημαίνεται στη γνωμοδότηση του ΕΕΠΔ επί της πρότασης IMI (8), «Η χρήση της επείγουσας ειδοποίησης ως εργαλείου επικοινωνίας για την ενημέρωση των αρμόδιων αρχών περί συγκεκριμένων παραβάσεων ή υποψιών διαφέρει αρκετά από την αποθήκευση της ειδοποίησης αυτής σε βάση δεδομένων για παρατεταμένο ή αόριστο χρονικό διάστημα».

19.

Ο ΕΕΠΔ εκφράζει την ανησυχία του για το γεγονός ότι το προτεινόμενο άρθρο 56α παράγραφος 5 επιτρέπει στην Επιτροπή να καθορίσει — μέσω της έκδοσης πράξεων κατ’ εξουσιοδότηση — τον χρόνο διατήρησης των ειδοποιήσεων στο IMI. Ο ΕΕΠΔ συνιστά όπως οι εν λόγω ζωτικής σημασίας διατάξεις προσδιορίσουν τη φύση του προτεινόμενου συστήματος προειδοποίησης και, ως εκ τούτου, όπως καταστούν ουσιώδη στοιχεία αυτού που θα θεσπίζονται στο ίδιο το κείμενο της προτεινόμενης οδηγίας.

20.

Υπό το πρίσμα της προστασίας δεδομένων, θα ήταν προτιμότερη η διαγραφή όλων των ειδοποιήσεων που εισάγονται στο σύστημα μετά την πάροδο μιας προκαθορισμένης, εύλογης σύντομης περιόδου, η οποία θα αρχίζει κατά τον χρόνο αποστολής της ειδοποίησης. Η διάρκεια της εν λόγω περιόδου πρέπει να είναι επαρκής (π.χ., έξι μήνες) ώστε οι αρμόδιες αρχές που λαμβάνουν την ειδοποίηση να μπορούν να υποβάλουν διευκρινιστικές ερωτήσεις μέσω του ΙΜΙ και να αποφασίζουν αν θα λάβουν συγκεκριμένα μέτρα στο πλαίσιο άσκησης των αρμοδιοτήτων τους επί τη βάσει των ληφθεισών πληροφοριών. Εντούτοις, η διάρκεια αυτής της περιόδου δεν πρέπει να υπερβαίνει την απολύτως αναγκαία για την επίτευξη του συγκεκριμένου σκοπού.

21.

Εναλλακτικώς, σε περίπτωση που η ανάγκη για μακροχρόνια διατήρηση της ειδοποίησης αιτιολογείται πλήρως, ο ΕΕΠΔ συνιστά όπως στην πρόταση περιληφθεί μια ελάχιστη ρητή απαίτηση που θα επιβάλλει στην εκδίδουσα αρχή να διαγράφει την ειδοποίηση αμέσως μετά τη λήξη της ισχύος της απαγόρευσης η οποία επέβαλε την έκδοσή της (για παράδειγμα, συνεπεία άσκησης έφεσης ή της παρόδου του χρονικού διαστήματος για το οποίο ίσχυε η απαγόρευση). Πρέπει να αποφεύγεται το ενδεχόμενο έκδοσης ειδοποιήσεων που, χωρίς να χρειάζεται, ισχύουν επ’ αόριστον, ενίοτε ακόμη και μετά τη συνταξιοδότηση ή τον θάνατο του εμπλεκόμενου επαγγελματία.

Περιεχόμενο των ειδοποιήσεων που εκδίδονται βάσει του άρθρου 56α παράγραφος 1

22.

Ο ΕΕΠΔ εκφράζει την ικανοποίησή του για τις διευκρινίσεις που ήδη περιλήφθηκαν στο σχέδιο της πρότασης όσον αφορά το περιεχόμενο των ειδοποιήσεων. Εντούτοις, χρειάζονται περαιτέρω διευκρινίσεις προκειμένου να αρθεί κάθε ασάφεια ως προς το περιεχόμενο των ειδοποιήσεων που εκδίδονται βάσει του άρθρου 56α παράγραφος 1 και να καταστεί σαφές ότι αυτές περιορίζονται στην αναγραφή i) των στοιχείων ταυτότητας που απαιτούνται για την ταυτοποίηση του εμπλεκόμενου επαγγελματία, ii) της τυχόν απαγόρευσης άσκησης της επαγγελματικής του/της δραστηριότητας, iii) του προσωρινού (εφόσον εκκρεμεί η εκδίκαση σχετικής έφεσης) ή οριστικού χαρακτήρα της επιβληθείσας απαγόρευσης, iv) της χρονικής διάρκειας της απαγόρευσης και v) της επωνυμίας της αρμόδιας αρχής που εξέδωσε την απόφαση (καθώς και της χώρας στην οποία εκδόθηκε η εν λόγω απόφαση).

23.

Ο ΕΕΠΔ συνιστά επίσης όπως η πρόταση διευκρινίζει ρητά ότι οι ειδοποιήσεις δεν πρέπει να περιέχουν συγκεκριμένες πληροφορίες όσον αφορά τις περιστάσεις και τους λόγους της απαγόρευσης. Συναφώς, ο ΕΕΠΔ επισημαίνει ότι διευκρινιστικές ερωτήσεις μπορούν να υποβάλλονται μέσω της συνήθους διαδικασίας διμερούς ανταλλαγής πληροφοριών, εφόσον η διαβίβαση πρόσθετων πληροφοριών κριθεί απαραίτητη. Το IMI μπορεί ακόμη να χρησιμοποιηθεί για τη διαβίβαση, στους υπεύθυνους χειρισμού μιας υπόθεσης, πρόσθετων γενικών πληροφοριών που αφορούν εθνικές διαδικασίες, ούτως ώστε να μπορέσουν να κατανοήσουν πληροφορίες βασιζόμενες στις εθνικές διαδικασίες μιας άλλης χώρας.

Όροι αποστολής και περιεχόμενο των ειδοποιήσεων που εκδίδονται βάσει του άρθρου 56α παράγραφος 2

24.

Για να ενισχυθεί η ασφάλεια δικαίου, είναι ζωτικής σημασίας να αποσαφηνισθούν πλήρως οι όροι υπό τους οποίους είναι δυνατή η αποστολή ειδοποιήσεων βάσει του άρθρου 56α παράγραφος 2. Η υπάρχουσα διατύπωση περιέχει τη φράση «από τη στιγμή που περιέρχονται σε γνώση του τυχόν συμπεριφορές, συγκεκριμένες πράξεις ή περιστάσεις που σχετίζονται με την εν λόγω δραστηριότητα και που θα μπορούσαν να προκαλέσουν σοβαρή ζημία στην υγεία ή την ασφάλεια των προσώπων ή του περιβάλλοντος σε άλλο κράτος μέλος». Οι σχετικές διατάξεις, αφεαυτές, δεν είναι επαρκώς σαφείς και παρέχουν στους εκάστοτε υπεύθυνους χειρισμού μιας υπόθεσης ευρεία διακριτική ευχέρεια ως προς τη σκοπιμότητα της αποστολής ειδοποίησης.

25.

Δεν στερείται σημασίας το γεγονός ότι από τη λέξη «γνώση» δεν καθίσταται σαφές αν για την αποστολή μιας ειδοποίησης αρκεί να συντρέχει εύλογη υποψία τέλεσης κάποιου αδικήματος ή άλλου γεγονότος ή αν τα γεγονότα επί των οποίων πρόκειται να εκδοθεί η ειδοποίηση πρέπει να έχουν διερευνηθεί και τεκμηριωθεί πλήρως στο πλαίσιο ορισμένης διοικητικής διαδικασίας.

26.

Η αναθεωρημένη έκδοση της πρότασης αναφέρεται σε παραπομπή στην απόφαση αρμόδιας αρχής που απαγορεύει στον επαγγελματία να ασκεί τις επαγγελματικές του δραστηριότητες. Η πρόνοια αυτή συνιστά ουσιώδη βελτίωση σε σύγκριση με τα προηγούμενα σχέδια και — σύμφωνα με την ερμηνεία που της αποδίδει ο ΕΕΠΔ — φαίνεται να υποδηλώνει ότι αναγκαία προϋπόθεση για την αποστολή ειδοποίησης είναι να έχει ήδη τεθεί σε εφαρμογή η απαγόρευση της άσκησης της επαγγελματικής δραστηριότητας του εμπλεκόμενου επαγγελματία βάσει απόφασης της αρμόδιας αρχής.

27.

Εντούτοις, το κείμενο χρήζει περαιτέρω βελτίωσης, υπό την έννοια ότι πρέπει να διευκρινίζεται ρητά ότι η έκδοση ειδοποίησης πρέπει να ερείδεται σε προηγούμενη απόφαση της αρμόδιας δικαστικής ή διοικητικής αρχής που να απαγορεύει στον επαγγελματία να συνεχίζει να ασκεί την επαγγελματική του/της δραστηριότητα. Μια τέτοια πρόνοια θα συμβάλει καθοριστικά στην ασφάλεια δικαίου και θα αποτρέψει κάθε πιθανή παρερμηνεία.

28.

Πρέπει επίσης να διευκρινισθεί, όπως συμβαίνει στο άρθρο 56α παράγραφος 1, ότι το περιεχόμενο των ειδοποιήσεων πρέπει ρητώς να περιορίζεται στην αναγραφή i) των στοιχείων ταυτότητας που απαιτούνται για την ταυτοποίηση του εμπλεκόμενου επαγγελματία, ii) της τυχόν απαγόρευσης άσκησης της επαγγελματικής του/της δραστηριότητας, iii) του προσωρινού (εφόσον εκκρεμεί η εκδίκαση σχετικής έφεσης) ή οριστικού χαρακτήρα της επιβληθείσας απαγόρευσης, iv) της χρονικής διάρκειας της απαγόρευσης και v) της επωνυμίας της αρμόδιας αρχής που εξέδωσε την απόφαση (καθώς και της χώρας στην οποία εκδόθηκε η εν λόγω απόφαση).

Αποδέκτες των ειδοποιήσεων του άρθρου 56α παράγραφος 2

29.

Το άρθρο 56α παράγραφος 2 ορίζει ότι οι ειδοποιήσεις διαβιβάζονται στα «υπόλοιπα ενδιαφερόμενα κράτη και την Επιτροπή». Ο ΕΕΠΔ συνιστά όπως το κείμενο τροποποιηθεί εις τρόπον ώστε να ορίζει ότι οι ειδοποιήσεις διαβιβάζονται στις «αρμόδιες αρχές των υπόλοιπων ενδιαφερόμενων κρατών και στην Επιτροπή». Η φράση «αρμόδιες αρχές» ήδη χρησιμοποιείται στο άρθρο 56α παράγραφος 1 σε σχέση με τις ειδοποιήσεις που εκδίδονται βάσει της εν λόγω παραγράφου (9).

Ακρίβεια και ενημερώσεις

30.

Ο ΕΕΠΔ συνιστά επίσης όπως η πρόταση ρητώς απαιτεί την περιοδική ενημέρωση των ειδοποιήσεων από την αρμόδια για τη μεταφόρτωσή τους αρχή, καθώς και την έγκαιρη διόρθωση και απόσυρση ειδοποιήσεων των οποίων οι πληροφορίες δεν είναι πλέον ακριβείς ή χρήζουν ενημέρωσης. Κρίνεται επίσης σκόπιμο να αναγράφεται στις πληροφορίες της ειδοποίησης το γεγονός ότι ο επαγγελματίας έχει ασκήσει έφεση κατά της «ειδοποίησης» βάσει του άρθρου 56α παράγραφος 4, ή ότι έχει ζητήσει τη διόρθωση, τον αποκλεισμό ή τη διαγραφή της ειδοποίησης (για παράδειγμα, μέσω της αποστολής ενημερωμένης έκδοσης της ειδοποίησης) (10).

Εμπιστευτικότητα, περαιτέρω διάδοση και δημοσίευση των ειδοποιήσεων

31.

Ο ΕΕΠΔ γνωρίζει ότι οι νόμοι και οι πρακτικές των κρατών μελών ποικίλλουν ως προς το ζήτημα της διαβίβασης πληροφοριών που αφορούν πειθαρχικά μέτρα ή ποινικές κυρώσεις σε βάρος γιατρών ή άλλων επαγγελματιών μεταξύ αρμόδιων αρχών, άλλων ενδιαφερόμενων οργανισμών (όπως νοσοκομείων) και του ευρέος κοινού. Λίγες είναι οι χώρες στις οποίες δημοσιεύονται στο Διαδίκτυο μαύρες λίστες που αφορούν συγκεκριμένα επαγγέλματα ώστε ο καθένας να μπορεί να τις συμβουλεύεται. Άλλες χώρες υιοθετούν διαφορετική προσέγγιση και επιτρέπουν στο κοινό την πρόσβαση σε λευκές λίστες, δηλαδή σε καταλόγους επαγγελματιών που διαθέτουν άδεια άσκησης της επαγγελματικής τους δραστηριότητας.

32.

Στον βαθμό που τόσο αποκλίνουσες μεταξύ τους πρακτικές και εθνικές νομοθεσίες συνυπάρχουν, ο ΕΕΠΔ συνιστά όπως η οδηγία θεσπίσει υποχρέωση εμπιστευτικότητας όλων των αρμόδιων αρχών όσον αφορά τα δεδομένα των ειδοποιήσεων που λαμβάνουν από άλλα κράτη μέλη, εκτός εάν τα δεδομένα δημοσιοποιήθηκαν σύμφωνα με τη νομοθεσία του αποστέλλοντος κράτους μέλους.

2.3. Ευρωπαϊκή επαγγελματική ταυτότητα

33.	Ο ΕΕΠΔ εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι η Επιτροπή έλαβε υπόψη τα άτυπα σχόλιά του και βελτίωσε το εγγυητικό πλαίσιο που θεσπίζει το άρθρο 4α της πρότασης σχετικά με τη σαφήνεια, την ασφάλεια δικαίου και την προστασία των δεδομένων.

34.

Οι εναπομένουσες ανησυχίες του ΕΕΠΔ σχετίζονται με το άρθρο 4ε παράγραφος 1 της πρότασης, το οποίο διαλαμβάνει ότι «Οι αρμόδιες αρχές του κράτους μέλους καταγωγής και του κράτους μέλους υποδοχής ενημερώνουν εγκαίρως το αντίστοιχο αρχείο ΙΜΙ με πληροφορίες που αφορούν πειθαρχικές ποινές ή ποινικές καταδίκες ή οποιεσδήποτε άλλες ειδικές περιστάσεις που ενδέχεται να έχουν συνέπειες στην άσκηση των δραστηριοτήτων του κατόχου της ευρωπαϊκής επαγγελματικής ταυτότητας δυνάμει της παρούσας οδηγίας».

35.

Το άρθρο 4ε παράγραφος 1 συμπληρώνει τις ισχύουσες διατάξεις του άρθρου 56 παράγραφος 2, το οποίο ήδη επιτρέπει τις διμερείς ανταλλαγές υπό τις ίδιες προϋποθέσεις. Συγκεκριμένα, το ισχύον άρθρο 56 παράγραφος 2 ορίζει ότι «Οι αρμόδιες αρχές των κρατών μελών υποδοχής και καταγωγής ανταλλάσσουν πληροφορίες σχετικά με τυχόν επιβληθείσες πειθαρχικές ποινές ή ποινικές κυρώσεις ή τυχόν άλλες σοβαρές, ειδικές περιστάσεις που ενδέχεται να έχουν επιπτώσεις στην άσκηση δραστηριοτήτων δυνάμει της παρούσας οδηγίας».

36.	Ο ΕΕΠΔ εκφράζει τρεις κυρίως προβληματισμούς σχετικά με τις εν λόγω διατάξεις:

Όροι που διέπουν τη διαδικασία ενημέρωσης του αρχείου ΙΜΙ βάσει του άρθρου 4ε παράγραφος 1 και περιεχόμενο των ενημερώσεων

37.

Πρώτον, οι διατάξεις αυτές παρέχουν στους εκάστοτε υπεύθυνους χειρισμού μιας υπόθεσης ευρεία διακριτική ευχέρεια κατά τη λήψη της απόφασης σχετικά με την ενημέρωση του αρχείου IMI. Οι ίδιοι λόγοι που εκτέθηκαν αναλυτικά κατά τον σχολιασμό της ασάφειας των όρων υπό τους οποίους είναι δυνατή η αποστολή ειδοποιήσεων βάσει του άρθρου 56α παράγραφος 2 καθιστούν και στην προκείμενη περίπτωση επιθυμητή την περαιτέρω διασαφήνιση του κειμένου της διάταξης. Ο ΕΕΠΔ εκφράζει την ελπίδα ότι στο κείμενο της διάταξης θα προστεθεί τουλάχιστον η απαίτηση όπως οι εν λόγω ενημερώσεις επιχειρούνται «χωρίς να θίγεται το τεκμήριο της αθωότητας» (11). Μια πιο ικανοποιητική λύση θα ήταν η απαίτηση από την οδηγία (όπως συμβαίνει στην περίπτωση των ειδοποιήσεων του άρθρου 56α παράγραφος 2 που εξετάσθηκε ανωτέρω) όπως οι ενημερώσεις ερείδονται σε προηγούμενη απόφαση αρμόδιας δικαστικής ή διοικητικής αρχής που απαγορεύει στον εμπλεκόμενο επαγγελματία να εξακολουθήσει να εξασκεί την επαγγελματική του/της δραστηριότητα. Μια τέτοια πρόνοια θα συμβάλει καθοριστικά στην ασφάλεια δικαίου και θα αποτρέψει κάθε πιθανή παρερμηνεία.

38.

Πρέπει επίσης να διευκρινισθεί, όπως συμβαίνει στην περίπτωση των ειδοποιήσεων του άρθρου 56α, ότι το περιεχόμενο της ενημέρωσης πρέπει να περιορίζεται i) στην τυχόν απαγόρευση άσκησης της επαγγελματικής δραστηριότητας συγκεκριμένου/ης επαγγελματία, ii) στον προσωρινό (εφόσον εκκρεμεί διαδικασία εφέσεως) ή οριστικό χαρακτήρα της απαγόρευσης, iii) στη χρονική διάρκεια της απαγόρευσης και iv) στην επωνυμία της αρμόδιας αρχής που εξέδωσε την απόφαση (καθώς και της χώρας στην οποία εκδόθηκε η εν λόγω απόφαση). Πρέπει να αποφεύγεται η παροχή πρόσθετων στοιχείων, όπως της τυχόν ποινικής καταδίκης ή του πειθαρχικού μέτρου που προκάλεσε την απαγόρευση ή των τυχόν τελεσθέντων αδικημάτων. Εφόσον μια ενδιαφερόμενη αρχή επιθυμεί να λάβει γνώση τέτοιων στοιχείων στο πλαίσιο συγκεκριμένης υπόθεσης, μπορεί πάντοτε να ζητήσει πρόσθετες πληροφορίες στο πλαίσιο της διμερούς ανταλλαγής πληροφοριών (μέσω IMI αλλά εκτός του αρχείου IMI).

Περίοδοι διατήρησης

39.

Δεύτερον, αντίθετα με τις διμερείς ανταλλαγές πληροφοριών, οι οποίες πραγματοποιούνται βάσει του ισχύοντος άρθρου 56 παράγραφος 2 και διατηρούνται στο σύστημα ΙΜΙ επί έξι μόνο μήνες μετά την περάτωση μιας υπόθεσης, το αρχείο ΙΜΙ σχεδιάστηκε για να διατηρηθεί στο ΙΜΙ για δυνητικώς μεγαλύτερη χρονική περίοδο. Επομένως, πρέπει να θεσπισθούν κατάλληλες διατάξεις που θα διασφαλίζουν ότι οποιεσδήποτε αναφορές σε επιβληθέντα πειθαρχικά μέτρα ή ποινικές κυρώσεις ή άλλες σοβαρές περιστάσεις θα διαγράφονται έγκαιρα από το αρχείο ΙΜΙ, όταν πλέον η πρόσβαση στις πληροφορίες αυτές δεν θα είναι απαραίτητη.

40.

Η προτεινόμενη αναφορά περί διαγραφής των πληροφοριών «που δεν είναι πλέον απαραίτητες» είναι εποικοδομητική, πλην όμως — κατά την άποψη του ΕΕΠΔ — δεν αρκεί για τη διασφάλιση της αναγκαίας συνέπειας και ασφάλειας δικαίου. Ως εκ τούτου, ο ΕΕΠΔ προτείνει όπως η πρόταση ορίζει μια αρκούντως σύντομη περίοδο διατήρησης των πληροφοριών που διαβιβάζονται. Για τους λόγους που εκτέθηκαν αναλυτικά ανωτέρω, στο πλαίσιο εξέτασης των περιόδων διατήρησης των ειδοποιήσεων, είναι προτιμότερη η διατήρηση αυτών των πληροφοριών στο ΙΜΙ μόνο για το χρονικό διάστημα που απαιτείται προκειμένου η αρχή η οποία λαμβάνει τις πληροφορίες να λάβει τα κατάλληλα μέτρα (για παράδειγμα, περίοδος έξι μηνών προκειμένου να ληφθούν μέτρα έρευνας ή επιβολής).

41.

Εναλλακτικώς, σε περίπτωση που οι νομοθέτες επιλέξουν τη «μακροχρόνια» διατήρηση της απαγόρευσης στο αρχείο ΙΜΙ, ο ΕΕΠΔ συνιστά όπως η πρόταση περιλάβει την ελάχιστη ρητή απαίτηση προς την εκδίδουσα την ειδοποίηση αρχή να διαγράψει κάθε αναφορά στην απαγόρευση μόλις αυτή παύσει να ισχύει (για παράδειγμα, συνεπεία άσκησης έφεσης ή παρόδου του χρονικού διαστήματος για το οποίο ίσχυε η απαγόρευση).

2.4. Μελλοντικές εξελίξεις

42.

Μακροπρόθεσμα, εφόσον στο μέλλον γενικευθεί η χρήση των επαγγελματικών ταυτοτήτων και του IMI (αυτό μπορεί να συμβεί για ορισμένα ή και για όλα τα ρυθμιζόμενα επαγγέλματα που υπάγονται στο σύστημα προειδοποίησης), ο ΕΕΠΔ συνιστά όπως η Επιτροπή επανεξετάσει την αναγκαιότητα των συστημάτων προειδοποίησης του άρθρου 56α και τη δυνατότητα αντικατάστασής τους από ένα πιο περιορισμένο και, ως εκ τούτου, λιγότερο επεμβατικό από τη σκοπιά της προστασίας δεδομένων σύστημα. Κατά τον χρόνο αυτόν, μπορεί να εξετασθεί, για παράδειγμα, το ενδεχόμενο να μη αποστέλλονται ειδοποιήσεις σε όλα τα κράτη μέλη αλλά η διαβίβαση των πληροφοριών να περιορισθεί μεταξύ των αρμόδιων αρχών των κρατών μελών καταγωγής και υποδοχής που έχουν πρόσβαση στην επαγγελματική ταυτότητα και στο αρχείο ΙΜΙ του εμπλεκόμενου επαγγελματία.

2.5. Διαβούλευση του ΕΕΠΔ και των εθνικών αρχών προστασίας δεδομένων σχετικά με τις πράξεις κατ’ εξουσιοδότηση

43.

Εν κατακλείδι, ο ΕΕΠΔ συνιστά όπως ληφθεί πρόνοια ώστε ο ίδιος και η Ομάδα Εργασίας του Άρθρου 29, στην οποία εκπροσωπούνται επίσης οι εθνικές αρχές προστασίας δεδομένων, να συμμετάσχουν στη διαβούλευση που θα προηγηθεί της θέσπισης των εκτελεστικών πράξεων περί των οποίων διαλαμβάνει το άρθρο 56α παράγραφος 5 καθώς και κάθε άλλης εκτελεστικής πράξης που θεσπίζεται βάσει του άρθρου 58 και δύναται να έχει αντίκτυπο στην προστασία δεδομένων. Οιασδήποτε τέτοιας διαβούλευσης πρέπει να προηγηθεί η εκπόνηση μελέτης αντικτύπου στην προστασία δεδομένων (12).

3. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

44.

45.	Εξάλλου, ο ΕΕΠΔ φρονεί ότι τα συστήματα προειδοποίησης πρέπει να εξακολουθήσουν να συμμορφώνονται προς την αρχή της αναλογικότητας.

46.

Ο ΕΕΠΔ συνιστά ειδικότερα τα εξής:

—

να καθορισθούν ρητά οι συγκεκριμένες περιπτώσεις για τις οποίες θα είναι δυνατή η αποστολή ειδοποιήσεων, να προσδιορισθούν με μεγαλύτερη σαφήνεια τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που μπορούν να περιληφθούν στις ειδοποιήσεις και να περιορισθεί η επεξεργασία δεδομένων στον ελάχιστο αναγκαίο βαθμό, λαμβάνοντας υπόψη τις αρχές τις αναλογικότητας και της στάθμισης δικαιωμάτων και συμφερόντων,

—	υπό το πρίσμα αυτό, η πρόταση πρέπει να ορίζει ρητά ότι η αποστολή ειδοποιήσεων επιτρέπεται μόνον μετά την έκδοση απόφασης αρμόδιας αρχής ή δικαστηρίου κράτους μέλους που απαγορεύει σε ορισμένο άτομο να ασκεί τις επαγγελματικές του/της δραστηριότητες εντός της επικράτειάς του,

—	να ορίζει ότι η ειδοποίηση δεν πρέπει να διαλαμβάνει σχετικά με τις περιστάσεις και τους λόγους που προκάλεσαν την απαγόρευση,

—	να προσδιορίζει και να περιορίζει στο ελάχιστο αναγκαίο την περίοδο διατήρησης των ειδοποιήσεων,

—

να διασφαλίζει ότι οι ειδοποιήσεις αποστέλλονται μόνον στις αρμόδιες αρχές των κρατών μελών και ότι οι εν λόγω αρχές θα τηρούν την αρχή της εμπιστευτικότητας των πληροφοριών της εκάστοτε ληφθείσας ειδοποίησης και δεν θα τις διανέμουν ούτε θα τις δημοσιοποιούν περαιτέρω, εκτός εάν τα δεδομένα δημοσιοποιήθηκαν σύμφωνα με τη νομοθεσία του αποστέλλοντος κράτους.

47.

Σε ό,τι αφορά στην ευρωπαϊκή επαγγελματική ταυτότητα και στο σχετικό με αυτήν «αρχείο ΙΜΙ», ο ΕΕΠΔ συνιστά όπως διασαφηνισθούν περαιτέρω οι όροι υπό τους οποίους καθίσταται υποχρεωτική η καταχώριση πληροφοριών σχετικών με πειθαρχικά μέτρα ή ποινικές κυρώσεις ή άλλες σοβαρές ειδικές περιστάσεις στο αρχείο, καθώς και το περιεχόμενο των πληροφοριών που καταχωρίζονται. Συνιστά επίσης τον σαφή περιορισμό των περιόδων διατήρησης.

48.

Μακροπρόθεσμα, εφόσον στο μέλλον γενικευθεί η χρήση των επαγγελματικών καρτών και του ΙΜΙ, ο ΕΕΠΔ συνιστά όπως η Επιτροπή επανεξετάσει την αναγκαιότητα των συστημάτων προειδοποίησης του άρθρου 56α και τη δυνατότητα αντικατάστασής τους από ένα πιο περιορισμένο και, ως εκ τούτου, λιγότερο επεμβατικό από τη σκοπιά της προστασίας δεδομένων σύστημα.

49.

Εν κατακλείδι, ο ΕΕΠΔ συνιστά όπως ληφθεί πρόνοια ώστε ο ίδιος και η Ομάδα Εργασίας του Άρθρου 29, στην οποία εκπροσωπούνται επίσης οι εθνικές αρχές προστασίας δεδομένων, να συμμετάσχουν στη διαβούλευση που θα προηγηθεί της θέσπισης των εκτελεστικών πράξεων περί των οποίων διαλαμβάνει το άρθρο 56α παράγραφος 5 καθώς και κάθε άλλης εκτελεστικής πράξης που θεσπίζεται βάσει του άρθρου 58 και δύναται να έχει αντίκτυπο στην προστασία δεδομένων. Οιασδήποτε τέτοιας διαβούλευσης πρέπει να προηγείται εκπόνηση μελέτης αντικτύπου στην προστασία δεδομένων.

Βρυξέλλες, 8 Μαρτίου 2012.

Giovanni BUTTARELLI

Αναπληρωτής Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων

(1) ΕΕ L 281 της 23.11.1995, σ. 31.

(2) ΕΕ L 8 της 12.1.2001, σ. 1.

(3) COM(2011) 883 τελικό.

(4) Ο κανονισμός ΙΜΙ δεν έχει ακόμη εγκριθεί. Τον Νοέμβριο 2011 ο ΕΕΠΔ εξέδωσε γνωμοδότηση επί της πρότασης της Επιτροπής. Βλ. http://www.edps.europa.eu/EDPSWEB/webdav/site/mySite/shared/Documents/Consultation/Opinions/2011/11-11-22_IMI_Opinion_EN.pdf

(5) Εκτός εάν ορίζεται διαφορετικά, οι παραπομπές σε άρθρα της παρούσας πρότασης αναφέρονται σε διατάξεις της οδηγίας περί επαγγελματικών προσόντων, όπως αυτές προτάθηκαν από την Επιτροπή.

(6) Πρέπει να διευκρινισθεί περαιτέρω ότι το άρθρο 56α παράγραφος 2 καταλαμβάνει πέραν πάσης αμφιβολίας τόσο τις ειδοποιήσεις του άρθρου 56α παράγραφος 1, το οποίο εφαρμόζεται στους επαγγελματίες του τομέα της υγείας, όσο και τις ειδοποιήσεις του άρθρου 56α παράγραφος 2, το οποίο δεν εφαρμόζεται στους επαγγελματίες της υγείας. Βλ. παραγράφους 24-27 της παρούσας γνωμοδότησης.

(7) Οδηγία 2006/123/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 12ης Δεκεμβρίου 2006 σχετικά με τις υπηρεσίες στην εσωτερική αγορά (ΕΕ L 376 της 27.12.2006, σ. 36).

(8) Βλ. παραγράφους 57-59.

(9) Παρεμπιπτόντως, ο ΕΕΠΔ εκφράζει την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι –σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει στην περίπτωση των ειδοποιήσεων του άρθρου 56α παράγραφος 1 — η συγκεκριμένη διάταξη αναφέρεται σε «ενδιαφερόμενα κράτη μέλη» και όχι σε «όλα τα κράτη μέλη».

(10) Ο ΕΕΠΔ επισημαίνει ότι ο περιορισμός του περιεχομένου της ειδοποίησης στις ελάχιστες απαιτούμενες πληροφορίες και στα κατεξοχήν πραγματολογικά και αντικειμενικά στοιχεία — όπως αν έχει ληφθεί από την αρμόδια διοικητική ή δικαστική αρχή ορισμένου τύπου απόφαση (π.χ., προσωρινή απαγόρευση άσκησης δραστηριοτήτων) — θα μειώσει επίσης των αριθμό των αιτημάτων για διόρθωση, αποκλεισμό ή διαγραφή ειδοποιήσεων, καθόσον δεν είναι εύκολη η αμφισβήτηση της ακρίβειας τέτοιων δεδομένων.

(11) Παρόμοιες αναφορές στο τεκμήριο της αθωότητας έχουν ήδη περιληφθεί στο άρθρο 10 παράγραφος 4 της οδηγίας 2011/24/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 9ης Μαρτίου 2011, περί εφαρμογής των δικαιωμάτων των ασθενών στο πλαίσιο της διασυνοριακής υγειονομικής περίθαλψης (ΕΕ L 88 της 4.4.2011, σ. 45).

(12) Βλ. επίσης γνωμοδότηση του ΕΕΠΔ επί της πρότασης κανονισμού για το ΙΜΙ, παράγραφοι 29-32.

12.5.2012

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 137/7

ΓΝΩΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ

της 2ας Μαρτίου 2012

Σχετικά με πρόταση για κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση προγράμματος ανταλλαγών, συνδρομής και κατάρτισης για την προστασία του ευρώ από την παραχάραξη και την κιβδηλεία (πρόγραμμα «Pericles 2020»)

(CON/2012/17)

2012/C 137/02

Εισαγωγή και νομική βάση

Στις 26 Ιανουαρίου 2012, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έλαβε αίτημα του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη διατύπωση γνώμης σχετικά με πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση προγράμματος ανταλλαγών, συνδρομής και κατάρτισης για την προστασία του ευρώ από την παραχάραξη και την κιβδηλεία (πρόγραμμα «Pericles 2020») (1) (εφεξής «προτεινόμενος κανονισμός»). Στις 6 Φεβρουαρίου 2012, η ΕΚΤ έλαβε δεύτερο αίτημα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη διατύπωση γνώμης σχετικά με τον ίδιο προτεινόμενο κανονισμό.

Η αρμοδιότητα της ΕΚΤ για τη διατύπωση γνώμης βασίζεται στα άρθρα 133, 127 παράγραφος 4 και 282 παράγραφος 5 της συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η παρούσα γνώμη εκδόθηκε από το διοικητικό συμβούλιο, σύμφωνα με το άρθρο 17.5 πρώτη πρόταση του εσωτερικού κανονισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

1. Γενικές παρατηρήσεις

1.1.

Το πρόγραμμα Pericles είναι πρόγραμμα ανταλλαγών, συνδρομής και κατάρτισης για την προστασία του ευρώ από την παραχάραξη και την κιβδηλεία και τη συναφή απάτη. Ο προτεινόμενος κανονισμός θα αντικαταστήσει τη νομική βάση του προγράμματος Pericles που θα λήξει στο τέλος του 2013 (2), επεκτείνοντάς το μέχρι το τέλος του 2020. Η ΕΚΤ επαναλαμβάνει την άποψή της ότι το πρόγραμμα Pericles αποτελεί χρήσιμη συμβολή στις δραστηριότητες που αναπτύσσουν η ΕΚΤ, η Europol και οι εθνικές αρχές στο πλαίσιο της καταπολέμησης της παραχάραξης του ευρώ (3). Η ΕΚΤ είναι πεπεισμένη ότι το πρόγραμμα «Pericles 2020» θα εξακολουθήσει να συμβάλλει στην διαφύλαξη της ακεραιότητας των τραπεζογραμματίων ευρώ, συμπεριλαμβανομένων των τραπεζογραμματίων ευρώ δεύτερης σειράς.

1.2.

Η ΕΚΤ υπογραμμίζει την ενεργή συμμετοχή της στον αγώνα για την καταπολέμηση της παραχάραξης και της κιβδηλείας των τραπεζογραμματίων ευρώ. Συγκεκριμένα, η ΕΚΤ εκπονεί σχέδια τραπεζογραμματίων και αναπτύσσει προηγμένα τεχνικά χαρακτηριστικά για τα τραπεζογραμμάτια ευρώ, ούτως ώστε τόσο το κοινό όσο και οι ειδικοί να είναι σε θέση να διακρίνουν τα γνήσια τραπεζογραμμάτια από τα πλαστά. Αποτελεί κοινή πρακτική η αναβάθμιση των τραπεζογραμματίων αφότου αυτά έχουν κυκλοφορήσει για λίγα χρόνια, ώστε να διατηρείται μια απόσταση ασφαλείας από τους παραχαράκτες. Το Ευρωσύστημα λαμβάνει επίσης το εν λόγω προληπτικό μέτρο και πρόκειται να ξεκινήσει συντόμως την παραγωγή της δεύτερης σειράς τραπεζογραμματίων ευρώ. Επιπλέον, η ΕΚΤ αναλύει νέες τύπους παραχάραξης στο οικείο κέντρο ανάλυσης πλαστών τραπεζογραμματίων (ΚΑΠΤ) και χρησιμοποιεί τη γνώση που αποκτά, με σκοπό την παροχή καλύτερων συμβουλών προς τις αρχές επιβολής του νόμου. Το ΚΑΠΤ συντονίζει τη διάδοση όλων των γνωστών τεχνικών και στατιστικών δεδομένων σχετικά με τα πλαστά ευρώ σε κάθε ενδιαφερόμενο.

2. Ειδικές παρατηρήσεις

2.1.

Η δεύτερη παράγραφος του άρθρου 4 του προτεινόμενου κανονισμού θεσπίζει μέθοδο αξιολόγησης του ειδικού στόχου του προγράμματος «Pericles 2020». Από την άποψη αυτή, τα αποτελέσματα δεν εξαρτώνται μόνο από την αποτελεσματική δράση κατά το πρόγραμμα «Pericles 2020», αλλά επίσης από έναν αριθμό εξωτερικών παραγόντων, που περιλαμβάνουν έναν αριθμό περιπτώσεων παραχάραξης και κιβδηλείας που κυκλοφορούν, τη διαθεσιμότητα των ανθρώπινων, οικονομικών και τεχνικών πόρων στις οικονομικές, τεχνικές, διωκτικές και δικαστικές αρχές και την εφαρμογή των λοιπών προγραμμάτων κατάρτισης που διοργανώνονται για τις εν λόγω αρχές. Αντιστοίχως, το πρόγραμμα πρέπει να αξιολογείται έναντι όλων των πτυχών που επηρεάζουν την παραχάραξη και κιβδηλεία και την απάτη σε σχέση με το ευρώ. Επομένως, η ΕΚΤ συνιστά την πλήρη συμμετοχή της ΕΚΤ και της Europol στην αξιολόγηση του προγράμματος «Pericles 2020» όπως προβλέπεται στο άρθρο 12 παράγραφοι 3 και 4 του προτεινόμενου κανονισμού.

2.2.

Σύμφωνα με το πρόγραμμα «Pericles 2020», οι προτάσεις που παρουσιάζουν τα συμμετέχοντα κράτη μέλη μπορούν να περιλαμβάνουν συμμετέχοντες από τρίτες χώρες, αν η παρουσία τους είναι σημαντική για την προστασία του ευρώ. Ενώ αναγνωρίζονται τα οφέλη αναφορικά με την αποτροπή παγκοσμίως της παραχάραξης και της κιβδηλείας και της απάτης σε σχέση με το ευρώ με την συμμετοχή τρίτων χωρών στο πρόγραμμα «Pericles 2020», η συμμετοχή των τρίτων χωρών πρέπει να κινείται στο πλαίσιο της λογικής και της αναλογικότητας.

2.3.

Η ΕΚΤ σημειώνει ότι το άρθρο 8 παράγραφος 2 στοιχεία α) και γ) και το άρθρο 10 παράγραφος 3 του προτεινόμενου κανονισμού αναφέρονται στη χρήση μέσων ανίχνευσης και προβλέπουν επιχορηγήσεις για τη χρηματοδότηση της αγοράς εξοπλισμού. Η ΕΚΤ συμφωνεί με την πρόταση να γίνονται επιχορηγήσεις για την απόκτηση γενικού εργαστηριακού εξοπλισμού, λ.χ. μικροσκοπίων, αναγνωστών υπέρυθρης ακτινοβολίας, παχυμέτρων, πυκνομέτρων, μικρομέτρων, αναγνωστών αγωγιμότητας και μαγνητισμού, που συμβάλλουν στην ερευνητική διαδικασία και δεν έχουν σχεδιαστεί ή διατεθεί στο εμπόριο ειδικά ως εξοπλισμός ανίχνευσης της παραχάραξης και της κιβδηλείας. Η ΕΚΤ θεωρεί ότι τα μόνα αξιόπιστα μηχανήματα και συσκευές ανίχνευσης της παραχάραξης και της κιβδηλείας είναι εκείνα που περιλαμβάνονται σε κατάλογο στον δικτυακό της τόπο και έχουν αποδώσει ικανοποιητικά σε δοκιμές που περιλαμβάνουν μια παρτίδα τρεχόντων τύπων παραχάραξης και κιβδηλείας και γνησίων τραπεζογραμματίων με χαρακτηριστικά μιας σειράς τύπων φθορών. Τα εν λόγω μηχανήματα και συσκευές ωστόσο στοχεύουν στην επαγγελματική βιομηχανία επεξεργασίας μετρητών και βρίσκονται γενικά εκτός του πεδίου εφαρμογής των εξειδικευμένων αρχών καταστολής της παραχάραξης ως της ομάδας στόχου του άρθρου 8 παράγραφος 4 στοιχείο γ) του προτεινόμενου κανονισμού (4). Επομένως, η ΕΚΤ έχει την γνώμη ότι δεν είναι σκόπιμο να εξετάσει τη χρηματοδότηση της αγοράς ανιχνευτών παραχάραξης με τα κεφάλαια του προγράμματος «Pericles 2020» ή τη χρήση ανιχνευτών παραχάραξης από ειδικευμένες αρχές καταστολής της παραχάραξης.

2.4.

Θα ήταν λυσιτελής για την Επιτροπή, η από κοινού εξέταση από την ΕΚΤ και την Europol των πρωτοβουλιών που πρόκειται να χρηματοδοτηθούν βάσει του προγράμματος «Pericles 2020» (5), ώστε να αποφεύγονται οι επαναλήψεις και οι αλληλοεπικαλύψεις μεταξύ του προγράμματος «Pericles 2020» και άλλων συναφών προγραμμάτων και δραστηριοτήτων, καθώς και η διασφάλιση της διαμόρφωσης μιας κοινής στρατηγικής κατά της παραχάραξης και κιβδηλείας του ευρώ. Επομένως η αιτιολογική σκέψη 7 και το άρθρο 11 του προτεινόμενου κανονισμού πρέπει να τροποποιηθούν ώστε να προβλέπουν: α) την έγκαιρη διαβούλευση των βασικών συμμετεχόντων μερών από την Επιτροπή σχετικά με το ετήσιο πρόγραμμα εργασίας· και β) την λήψη της συναίνεσης της ΕΚΤ και της Europol για το ετήσιο πρόγραμμα εργασίας για το σκοπό της έκδοσής του (6). Από την άποψη αυτή πρέπει να παραχωρηθεί στην ΕΚΤ και την Europol επαρκής χρόνος για την εξέταση του σχεδίου του ετησίου προγράμματος εργασίας και την υποβολή των απόψεών τους πριν από τη συζήτησή του στο πλαίσιο της προβλεπόμενης συμβουλευτικής επιτροπής.

2.5.

Η ΕΚΤ επικροτεί το άρθρο 12 παράγραφος 1 του προτεινόμενου κανονισμού που απαιτεί από την Επιτροπή να εφαρμόσει το πρόγραμμα «Pericles 2020» σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, μέσω διαβουλεύσεων σε διάφορα στάδια εφαρμογής, λαμβάνοντας υπόψη τα συναφή μέτρα που λαμβάνουν άλλοι αρμόδιοι φορείς, ιδίως η ΕΚΤ και η Europol. Ενώ το άρθρο 12 παράγραφος 1 του προτεινόμενου κανονισμού διασφαλίζει ένα ικανοποιητικό επίπεδο συνεργασίας σε επίπεδο Ένωσης καθώς και συνοχή μεταξύ του προγράμματος «Pericles 2020» και άλλων συναφών προγραμμάτων και δραστηριοτήτων, η ΕΚΤ συνιστά στην Επιτροπή να επιτρέπει επαρκή χρόνο για την εξοικείωση με την τεκμηρίωση αναφορικά με το ετήσιο πρόγραμμα εργασίας πριν να διαβουλευτεί με την ΕΚΤ και την Europol σχετικά με αυτό στο πλαίσιο της προβλεπόμενης συμβουλευτικής επιτροπής.

2.6.	Η ΕΚΤ συνιστά την τροποποίηση του προτεινόμενου άρθρου 12 παράγραφοι 3 και 4 ώστε να επιτρέπεται η συμμετοχή της ΕΚΤ και της Europol στην αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του προγράμματος «Pericles 2020» και της πιθανής του ανανέωσης, τροποποίησης ή αναστολής.

Φρανκφούρτη, 2 Μαρτίου 2012.

Ο Πρόεδρος της ΕΚΤ

Mario DRAGHI

(1) COM(2011) 913 τελικό.

(2) Αρχικά, το πρόγραμμα Pericles θεσπίστηκε από την απόφαση του Συμβουλίου 2001/923/ΕΚ της 17ης Δεκεμβρίου 2001 για τη θέσπιση προγράμματος δράσης στον τομέα των ανταλλαγών, της συνδρομής και της κατάρτισης για την προστασία του ευρώ από την παραχάραξη και την κιβδηλεία (πρόγραμμα «Pericles») (ΕΕ L 339 της 21.12.2001, σ. 50). Η απόφαση 2001/923/ΕΚ επεκτάθηκε σε κράτη μέλη εκτός ζώνης του ευρώ με την απόφαση του Συμβουλίου 2001/924/ΕΚ της 17ης Δεκεμβρίου 2001 για την επέκταση των αποτελεσμάτων της απόφασης για τη θέσπιση προγράμματος δράσης στον τομέα των ανταλλαγών, της συνδρομής και της κατάρτισης για την προστασία του ευρώ από την παραχάραξη και την κιβδηλεία (πρόγραμμα «Pericles») σε εκείνα τα κράτη μέλη τα οποία δεν έχουν υιοθετήσει το ευρώ ως ενιαίο νόμισμα (ΕΕ L 339 της 21.12.2001, σ. 55). Μεταγενέστερες τροποποιήσεις στην απόφαση του Συμβουλίου 2001/923/ΕΚ επέκτειναν το πεδίο εφαρμογής και τη διάρκεια του προγράμματος Pericles μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2013.

(3) Βλ. παράγραφο 1 της γνώμης της ΕΚΤ CON/2006/35 της 5ης Ιουλίου 2006 κατόπιν αιτήματος του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναφορικά με δύο προτάσεις απόφασης του Συμβουλίου σχετικά με το πρόγραμμα δράσης στον τομέα των ανταλλαγών, της συνδρομής και της κατάρτισης για την προστασία του ευρώ από την παραχάραξη και την κιβδηλεία (πρόγραμμα «Pericles») (ΕΕ C 163 της 14.7.2006, σ. 7). Όλες οι γνώμες της ΕΚΤ δημοσιεύονται στον δικτυακό τόπο της ΕΚΤ http://www.ecb.europa.eu

(4) Επιπλέον, σύμφωνα με την εκτίμηση των επιπτώσεων (SEC(2011) 1615 τελικό), είναι σαφές ότι η δυνατότητα χρηματοδότησης της αγοράς εξοπλισμού αναφέρεται στους αρμόδιους εθνικούς (τρίτων χωρών) οργανισμούς καταπολέμησης της παραχάραξης και της κιβδηλείας με στόχο την προστασία του ευρώ από την παραχάραξη και την κιβδηλεία, εστιάζοντας ιδιαιτέρως στους ειδικευμένους οργανισμούς που λειτουργούν σε ευαίσθητες τρίτες χώρες με διαφορετικές προτεραιότητες από την καταπολέμηση της παραχάραξης και της κιβδηλείας του ευρώ.

(5) Βλ. παράγραφο 8 της γνώμης της ΕΚΤ CON/2005/22 της 21ης Ιουνίου 2005 κατόπιν αιτήματος του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με δύο προτάσεις αποφάσεων του Συμβουλίου όσον αφορά το πρόγραμμα δράσης στον τομέα των ανταλλαγών, της συνδρομής και της κατάρτισης για την προστασία του ευρώ από την παραχάραξη και την κιβδηλεία (πρόγραμμα «Pericles») (ΕΕ C 161 της 1.7.2005, σ. 11), και παράγραφο 2.2. της γνώμης της ΕΚΤ CON/2006/35 της 5ης Ιουλίου 2006 κατόπιν αιτήματος του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναφορικά με δύο προτάσεις απόφασης του Συμβουλίου σχετικά με το πρόγραμμα δράσης στον τομέα των ανταλλαγών, της συνδρομής και της κατάρτισης για την προστασία του ευρώ από την παραχάραξη και την κιβδηλεία (πρόγραμμα «Pericles») (ΕΕ C 163 της 14.7.2006, σ. 7).

(6) Βλ. παράγραφο 8 της γνώμης CON/2005/22.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Προτάσεις διατύπωσης

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροποποιήσεις που προτείνει η ΕΚΤ (1)

Τροποποίηση 1

Αιτιολογική σκέψη 7 του προτεινόμενου κανονισμού

«7)

Πρέπει να διασφαλιστεί ότι το παρόν πρόγραμμα δράσης της Ένωσης είναι συνεπές και συμπληρωματικό προς άλλα προγράμματα και δραστηριότητες. Η Επιτροπή οφείλει να διεξάγει όλες τις αναγκαίες διαβουλεύσεις για την αξιολόγηση των αναγκών σε σχέση με την προστασία του ευρώ με τα βασικά εμπλεκόμενα μέρη (ιδίως με τις οριζόμενες από τα κράτη μέλη αρμόδιες αρχές, με την ΕΚΤ και την Europol), στο πλαίσιο της προβλεπόμενης από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1338/2001 συμβουλευτικής επιτροπής, ιδίως όσον αφορά τις ανταλλαγές, τη συνδρομή και την κατάρτιση για τον σκοπό της εφαρμογής του παρόντος προγράμματος.»

«7)

Πρέπει να διασφαλιστεί ότι το παρόν πρόγραμμα δράσης της Ένωσης είναι συνεπές και συμπληρωματικό προς άλλα προγράμματα και δραστηριότητες. Εντός εύλογου χρόνου πριν από την έκδοση του ετήσιου προγράμματος εργασίαςη Επιτροπή οφείλει να διεξάγει όλες τις αναγκαίες διαβουλεύσεις για την αξιολόγηση των αναγκών σε σχέση με την προστασία του ευρώ με τα βασικά εμπλεκόμενα μέρη. Iδίως, η Επιτροπή πρέπει να διαβουλεύεται με τις οριζόμενες από τα κράτη μέλη αρμόδιες αρχές, και να επιδιώκει την συναίνεση της ΕΚΤ και της Europol για το ετήσιο πρόγραμμα εργασίας) στο πλαίσιο της προβλεπόμενης από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1338/2001, συμβουλευτικής επιτροπής, ιδίως όσον αφορά τις ανταλλαγές, τη συνδρομή και την κατάρτιση για τον σκοπό της εφαρμογής του παρόντος προγράμματος.»

Αιτιολογία

Η Επιτροπή, η ΕΚΤ και η Europol θα ωφεληθούν αν εξετάζουν από κοινού τις πρωτοβουλίες που πρόκειται να χρηματοδοτηθούν βάσει του προγράμματος «Pericles 2020» στο πλαίσιο του ετήσιου προγράμματος εργασίας. Η εν λόγω κοινή εξέταση θα συμβάλει στην αποφυγή των επαναλήψεων και των αλληλοεπικαλύψεων μεταξύ του προγράμματος «Pericles 2020» και των άλλων συναφών προγραμμάτων και δραστηριοτήτων που ενθαρρύνονται από την ΕΚΤ, την Europol και τις αρμόδιες εθνικές αρχές. Επιπροσθέτως, η παρούσα προσέγγιση θα εξασφαλίσει τη διαμόρφωση μιας κοινής στρατηγικής κατά της παραχάραξης και κιβδηλείας και της απάτης σχετικά με το ευρώ. Επομένως, η ΕΚΤ συνιστά την τροποποίηση της αιτιολογικής σκέψης 7 του προτεινόμενου κανονισμού ώστε να προβλέπει: α) την έγκαιρη διαβούλευση των εμπλεκόμενων βασικών μερών με την Επιτροπή σχετικά με το ετήσιο πρόγραμμα εργασίας· και β) την λήψη της συναίνεσης της ΕΚΤ και της Europol σχετικά με το ετήσιο πρόγραμμα εργασίας για το σκοπό της έκδοσής του.

Τροποποίηση 2

Άρθρο 11 του προτεινόμενου κανονισμού

«Άρθρο 11

Ετήσιο πρόγραμμα εργασίας

Η Επιτροπή εκδίδει ετήσια προγράμματα εργασίας για την εφαρμογή του Προγράμματος, στα οποία προσδιορίζονται οι επιδιωκόμενοι στόχοι, τα αναμενόμενα αποτελέσματα, η μέθοδος εφαρμογής και το συνολικό ποσό τους. Περιέχουν επίσης συνοπτική περιγραφή των προς χρηματοδότηση δράσεων, ενδεικτικό ποσό που διατίθεται για κάθε δράση και ενδεικτικό χρονοδιάγραμμα εφαρμογής. […]»

«Άρθρο 11

Ετήσιο πρόγραμμα εργασίας

Η Επιτροπή εκδίδει ετήσια προγράμματα εργασίας , μετά από την έγκαιρη διαβούλευση των βασικών εμπλεκόμενων μερών επί των σχεδίων ετησίων προγραμμάτων εργασίας και μετά από την λήψη της συναίνεσης της ΕΚΤ και της Europol. Τα ετήσια προγράμματα εργασίας προσδιορίζουντους επιδιωκόμενους στόχους, τα αναμενόμενα αποτελέσματα, τη μέθοδο εφαρμογής και το συνολικό ποσό τους. Περιέχουν επίσης συνοπτική περιγραφή των προς χρηματοδότηση δράσεων, ενδεικτικό ποσό που διατίθεται για κάθε δράση και ενδεικτικό χρονοδιάγραμμα εφαρμογής. […]»

Αιτιολογία

Η Επιτροπή, η ΕΚΤ και η Europol θα ωφεληθούν αν εξετάζουν από κοινού τις πρωτοβουλίες που πρόκειται να χρηματοδοτηθούν βάσει του προγράμματος «Pericles 2020». Η εν λόγω κοινή εξέταση θα συμβάλει στην αποφυγή των επαναλήψεων και των αλληλοεπικαλύψεων μεταξύ του προγράμματος «Pericles 2020» και των άλλων συναφών προγραμμάτων και δραστηριοτήτων που ενθαρρύνονται από την ΕΚΤ, την Europol και τις αρμόδιες εθνικές αρχές. Επιπροσθέτως, η παρούσα προσέγγιση θα εξασφαλίσει τη διαμόρφωση μιας κοινής στρατηγικής κατά της παραχάραξης και κιβδηλείας και της απάτης σχετικά με το ευρώ. Επομένως, η ΕΚΤ συνιστά την τροποποίηση του άρθρου 11 του προτεινόμενου κανονισμού ώστε να προβλέπει: α) την έγκαιρη διαβούλευση των εμπλεκόμενων βασικών μερών με την Επιτροπή σχετικά με το ετήσιο πρόγραμμα εργασίας· και β) την λήψη της συναίνεσης της ΕΚΤ και της Europol σχετικά με το ετήσιο πρόγραμμα εργασίας για το σκοπό της έκδοσής του.

Τροποποίηση 3

Άρθρο 12 παράγραφος 3 του προτεινόμενου κανονισμού

«3) Η Επιτροπή πραγματοποιεί αξιολόγηση του Προγράμματος. Το αργότερο έως τις 31 Δεκεμβρίου 2017 […].»

«3) Η Επιτροπή πραγματοποιεί αξιολόγηση του Προγράμματος. Η Επιτροπή θα δημοσιοποιεί σχέδιο έκθεσης αξιολόγησης στις οριζόμενες από τα κράτη μέλη αρμόδιες εθνικές αρχές και θα επιδιώκει τη συναίνεση της ΕΚΤ και της Europol επί του περιεχομένου της έκθεσης αξιολόγησης στο πλαίσιο της προβλεπόμενης από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1338/2001 συμβουλευτικής επιτροπής. Το αργότερο έως τις 31 Δεκεμβρίου 2017 […].»

Αιτιολογία

Η αποτελεσματικότητα του προγράμματος «Pericles 2020» πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα ώστε να μπορέσει να επιτύχει τους γενικούς και τους ειδικούς του στόχους. Η ΕΚΤ θεωρεί ότι είναι ουσιώδης ο κατάλληλος συντονισμός του προγράμματος «Pericles 2020» με τα υπάρχοντα προγράμματα της Ένωσης και τα εθνικά. Από την άποψη αυτή, η ΕΚΤ θεωρεί ότι αναφορικά με την έκθεση αξιολόγησης πρέπει να προηγείται διαβούλευση και συναίνεση μεταξύ όλων των βασικών μερών στο πλαίσιο της προβλεπόμενης από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1338/2001 συμβουλευτικής επιτροπής. Για το σκοπό αυτό, η ΕΚΤ προβαίνει στην παραπάνω πρόταση διατύπωσης, η οποία επίσης ενδυναμώνει τον ρόλο της ΕΚΤ και της Europol στην αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας του προγράμματος «Pericles 2020» καθώς και της ενδεχόμενης ανανέωσης, τροποποίησης ή αναστολής του.

Τροποποίηση 4

Άρθρο 12 παράγραφος 4 του προτεινόμενου κανονισμού

«4) Επιπλέον, έως τις 31 Δεκεμβρίου 2021, η Επιτροπή υποβάλλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με την επίτευξη των στόχων του Προγράμματος.»

«4) Επιπλέον, η Επιτροπή θα δημοσιοποιεί σχέδιο έκθεσης για την επίτευξη των στόχων του Προγράμματος στις οριζόμενες από τα κράτη μέλη αρμόδιες εθνικές αρχές και θα επιδιώκει τη συναίνεση της ΕΚΤ και της Europol σχετικά με την έκθεση αξιολόγησης στο πλαίσιο της προβλεπόμενης από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1338/2001 συμβουλευτικής επιτροπής. Έως τις 31 Δεκεμβρίου 2021, η Επιτροπή υποβάλλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με την επίτευξη των στόχων του Προγράμματος.»

Αιτιολογία

Η επιτυχής εφαρμογή της μεθόδου αξιολόγησης σχετικά με την επίτευξη των ειδικών στόχων του προγράμματος «Pericles 2020» απαιτεί ευρύ πεδίο εξειδίκευσης, γνώσεων και πληροφόρησης. Το συμπέρασμα αυτό βρίσκεται σε ακολουθία με το άρθρο 4, το οποίο περιέχει μια ευρεία ποικιλία αποτελεσμάτων σύμφωνα με τα οποία θα αξιολογείται η επιτυχία των εν λόγω στόχων. Από την άποψη αυτή, τα αποτελέσματα δεν εξαρτώνται μόνο από την αποτελεσματική δράση σύμφωνα με το πρόγραμμα «Pericles 2020», αλλά επίσης από έναν αριθμό εξωτερικών παραγόντων, που περιλαμβάνουν τον αριθμό των περιπτώσεων παραχάραξης και κιβδηλείας που κυκλοφορούν, τη διαθεσιμότητα επαρκών ανθρώπινων, οικονομικών και τεχνικών πόρων στις οικονομικές, τεχνικές, διωκτικές και δικαστικές αρχές καθώς και την εφαρμογή άλλων προγραμμάτων κατάρτισης που διοργανώνονται από τις εν λόγω αρχές. Αντιστοίχως, το πρόγραμμα «Pericles 2020» πρέπει να αξιολογείται σύμφωνα με όλες τις πτυχές που επηρεάζουν την παραχάραξη και κιβδηλεία και απάτη σχετικά με το ευρώ. Επομένως, η ΕΚΤ, η Europol και οι αρμόδιες εθνικές αρχές, όλες εκ των οποίων έχουν αποκτήσει σημαντική συναφή εξειδίκευση και πληροφόρηση, πρέπει να συμμετέχουν πλήρως στην αξιολόγηση της επίτευξης των στόχων του προγράμματος «Pericles 2020». Επιπλέον, πρέπει να επιδιώκεται η συναίνεση της ΕΚΤ και της Europol για την τελική έκθεση αξιολόγησης.

(1) Οι έντονοι χαρακτήρες στο κυρίως κείμενο αφορούν τα σημεία των οποίων την προσθήκη προτείνει η ΕΚΤ. Η χρήση διαγράμμισης στο κυρίως κείμενο αφορά τα σημεία των οποίων τη διαγραφή προτείνει η ΕΚΤ.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΡΟΕΡΧΟΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΤΑ ΘΕΣΜΙΚΑ ΚΑΙ ΛΟΙΠΑ ΟΡΓΑΝΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ

12.5.2012

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 137/19

ΚΡΑΤΙΚΈΣ ΕΝΙΣΧΫΣΕΙΣ — ΛΟΥΞΕΜΒΟΫΡΓΟ

Κρατική ενίσχυση SA.34440 (12/C) — Πώληση της Dexia BIL

Πρόσκληση για υποβολή παρατηρήσεων σύμφωνα με το άρθρο 108 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ

(Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)

2012/C 137/09

Με επιστολή της 3ης Απριλίου 2012, που αναδημοσιεύεται στην αυθεντική γλώσσα του κειμένου της επιστολής στις σελίδες που ακολουθούν την παρούσα περίληψη, η Επιτροπή κοινοποίησε στο Λουξεμβούργο την απόφασή της να κινήσει τη διαδικασία του άρθρου 108 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ σχετικά με το προαναφερθέν μέτρο.

Τα ενδιαφερόμενα μέρη καλούνται να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά με το μέτρο για το οποίο η Επιτροπή κινεί τη διαδικασία, εντός ενός μηνός από την ημερομηνία δημοσίευσης της παρούσας περίληψης και της επιστολής που ακολουθεί, στην ακόλουθη διεύθυνση:

European Commission

Directorate-General for Competition

State aid Registry

Office: J70 03/225

1049 Bruxelles/Brussel

BELGIQUE/BELGIË

Φαξ +32 22961242

Οι παρατηρήσεις αυτές θα κοινοποιηθούν στο Λουξεμβούργο. Το απόρρητο της ταυτότητας του ενδιαφερόμενου μέρους που υποβάλλει τις παρατηρήσεις μπορεί να ζητηθεί γραπτώς, με μνεία των σχετικών λόγων.

ΣΥΝΟΨΗ

I. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Με απόφαση της 19ης Νοεμβρίου 2008, η Επιτροπή αποφάσισε να μην διατυπώσει αντιρρήσεις σχετικά με την πράξη ενίσχυσης ρευστότητας και εγγύησης των ομολόγων του ομίλου Dexia. Η ενίσχυση εγκρίθηκε ως ενίσχυση συμβιβάσιμη με την κοινή αγορά δυνάμει του άρθρου 87 παράγραφος 3 στοιχείο β) της Συνθήκης ΕΚ.

Ένα σχέδιο αναδιάρθρωσης του ομίλου Dexia κοινοποιήθηκε στην Επιτροπή, στις 16 Φεβρουαρίου 2009 από τη Γαλλία, στις 17 Φεβρουαρίου 2009 από το Λουξεμβούργο και στις 18 Φεβρουαρίου 2009 από το Βέλγιο. Με απόφαση της 13ης Μαρτίου 2009, η Επιτροπή αποφάσισε να κινήσει την επίσημη διαδικασία έρευνας βάσει των όρων που προβλέπονται στο άρθρο 108 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ σχετικά με όλα τα μέτρα που λήφθηκαν υπέρ του ομίλου Dexia.

3.	Με απόφαση της 26ης Φεβρουαρίου 2010, η Επιτροπή ενέκρινε το σχέδιο αναδιάρθρωσης του ομίλου Dexia.

Στις 12 Οκτωβρίου 2011, οι βελγικές αρχές κοινοποίησαν στην Επιτροπή συμπληρωματικό μέτρο που συνίστατο στην αγορά του 100 % των μετοχών της Dexia Bank Belgium (DBB) από τη Dexia SA. Με απόφαση της 17ης Οκτωβρίου 2011, η Επιτροπή αποφάσισε να εγκρίνει προσωρινά και για έξι μήνες την αγορά από το βελγικό κράτος της DBB που ανήκε στην Dexia SA και να κινήσει επίσημη διαδικασία έρευνας για το μέτρο αυτό.

Στις 14 Δεκεμβρίου 2011, οι γαλλικές, βελγικές και λουξεμβουργιανές αρχές κοινοποίησαν στην Επιτροπή επιπρόσθετο μέτρο υπέρ του ομίλου Dexia το οποίο συνίστατο σε προσωρινή εγγύηση αναχρηματοδότησης. Με απόφαση της 21ης Δεκεμβρίου 2011, η Επιτροπή αποφάσισε να εγκρίνει προσωρινά και για έξι μήνες την προσωρινή εγγύηση αναχρηματοδότησης και να κινήσει επίσημη διαδικασία έρευνας για το μέτρο αυτό.

6.	Στις 23 Μαρτίου 2012, οι αρχές του Λουξεμβούργου κοινοποίησαν στην Επιτροπή την πώληση της Dexia BIL από μέρους του ομίλου Dexia. Η απόφαση για την κίνηση της διαδικασίας που προβλέπει το άρθρο 108 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ αφορά την πώληση της Dexia BIL.

II. ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ

Η Dexia BIL ανήκει στον όμιλο Dexia. Η Dexia δημιουργήθηκε το 1996 από τη συγχώνευση της γαλλικής Crédit Local με τη βελγική Crédit Communal. Ο όμιλος Dexia είναι οργανωμένος γύρω από μια μητρική εταιρεία χαρτοφυλακίου (Dexia SA) και τρεις επιχειρηματικές θυγατρικές οντότητες που βρίσκονται στη Γαλλία (DCL), στο Βέλγιο (DBB) και στο Λουξεμβούργο (Dexia BIL). Η Dexia BIL είναι η τρίτη μεγαλύτερη τράπεζα του Λουξεμβούργου από απόψεως καταθέσεων και πιστώσεων που χορηγούνται σε κατοίκους και είχε ισολογισμό ύψους 41 δισεκατ. EUR στα τέλη Ιουνίου 2011. Η Dexia BIL δραστηριοποιείται κυρίως σε τραπεζικές υπηρεσίες λιανικής, παροχή πιστώσεων σε ιδιωτικούς και εμπορικούς πελάτες και σε υπηρεσίες ιδιωτικής τραπεζικής.

Με την επέλευση της χρηματοπιστωτικής κρίσης, η Dexia έλαβε διάφορες κρατικές ενισχύσεις από τη Γαλλία, το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο, αρχής γενομένης τον Σεπτέμβριο του 2008. Με την απόφαση της 26ης Φεβρουαρίου 2010 σχετικά με το σχέδιο αναδιάρθρωσης της Dexia SA, η Επιτροπή ενέκρινε την ενίσχυση που χορηγήθηκε στη Dexia SA υπό τον όρο της τήρησης από τα οικεία κράτη μέλη και την Dexia όλων των δεσμεύσεων και προϋποθέσεων που περιλαμβάνονται στην εν λόγω απόφαση.

Μολονότι η εφαρμογή της εγκριθείσας αναδιάρθρωσης επέτρεπε στη Dexia να ενισχύσει τη σταθερότητα της χρηματοδότησής της και να μειώσει το μέγεθός της, τα μη στρατηγικά περιουσιακά της στοιχεία και τη μόχλευσή της, η εφαρμογή του σχεδίου παρουσίασε καθυστερήσεις και οι ανισορροπίες ρευστότητας της Dexia συνέχισαν να αυξάνονται από το καλοκαίρι του 2011. Παρόλο που η Dexia BIL δεν υπήρξε ποτέ η πηγή των δυσχερειών που αντιμετώπιζε ο όμιλος Dexia, επλήγη από δευτερογενείς συνέπειες και αντιμετώπισε σημαντικές εκροές καταθέσεων τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο του 2011. Η κατάσταση της Dexia BIL σταθεροποιήθηκε μετά την ανακοίνωση της πώλησης της Dexia BIL στις 6 Οκτωβρίου 2011.

10.

Σύμφωνα με τις αρχές του Λουξεμβούργου, η πώληση της Dexia BIL είχε ήδη προβλεφθεί από την Dexia από το 2009 και η Dexia είχε προσεγγίσει διμερώς αρκετούς ιδιωτικούς φορείς από το 2009 έως το καλοκαίρι του 2011. Ωστόσο, οι συζητήσεις αυτές δεν κατέληξαν σε συγκεκριμένες προσφορές αγοράς. Τέλος, στις 6 Οκτωβρίου 2011, η Dexia ανακοίνωσε ότι είχε αρχίσει αποκλειστικές διαπραγματεύσεις με τον ιδιώτη επενδυτή «Precision Capital», ενώ το Λουξεμβούργο διατηρούσε συμμετοχή μειοψηφίας. Στις 20 Δεκεμβρίου 2011 υπεγράφη μνημόνιο συμφωνίας (ΜΣ) για την πώληση της Dexia BIL στην τιμή των 730 εκατ. EUR, με το οποίο η Precision Capital αποκτούσε συμμετοχή 90 %, ενώ το υπόλοιπο 10 % περιερχόταν στην κατοχή του κράτους του Λουξεμβούργου. Η συμμετοχή του κράτους του Λουξεμβούργου αποκτήθηκε με τους ίδιους όρους όπως και η συμμετοχή της Precision Capital.

11.

Ορισμένες δραστηριότητες και συμμετοχές εξαιρέθηκαν από τη συναλλαγή, με αποτέλεσμα οι πωληθείσες δραστηριότητες να περιορίζονται κυρίως στις δραστηριότητες λιανικής και ιδιωτικής τραπεζικής της Dexia BIL (εφεξής οι «πωληθείσες δραστηριότητες»). Ειδικότερα, εξαιρέθηκαν οι εξής δραστηριότητες: RBC Dexia, Dexia Asset Management (διαχείριση περιουσιακών στοιχείων), το λεγόμενο «legacy portfolio» (κληροδοτημένο χαρτοφυλάκιο), Parfipar, Dexia LDG, Popular Banca Privada, ενώ η Dexia BIL διατήρησε τις εισπράξεις από τις δραστηριότητες που εξαιρέθηκαν. Στις 10 Δεκεμβρίου 2011 ολοκληρώθηκε γνωμοδότηση τρίτου μέρους για το εύλογο της τιμής πώλησης της Dexia BIL πριν την υπογραφή του ΜΣ. Προβλέπεται επίσης να παύσει η χρηματοδότηση που παρέχεται από την Dexia BIL στον όμιλο Dexia.

12.

Σε αυτό το στάδιο, το ΜΣ περιλαμβάνει ρήτρα (εφεξής «ρήτρα 3.3.5.») που ορίζει ότι εάν, μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2017, η Dexia ή οποιαδήποτε εταιρεία του ομίλου Dexia, στο πλαίσιο μελλοντικών πωλήσεων, εκχωρήσεων ή συγκεντρώσεων άλλων θυγατρικών, λάβει κρατική εγγύηση σε σχέση με την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που υπέχει για την αποζημίωση των αγοραστών σε σχέση με τις συναλλαγές αυτές, και στο βαθμό που αυτοί οι αγοραστές είναι ιδιωτικές οντότητες, η Dexia θα διασφαλίσει τη χορήγηση εγγύησης με παρόμοιους όρους (mutatis mutandis) από τον ίδιο εγγυητή (ή από άλλο εγγυητή με εξίσου υψηλή πιστοληπτική διαβάθμιση) προς τον αγοραστή της Dexia BIL, δηλαδή την Precision Capital. Ωστόσο, οι αρχές του Λουξεμβούργου δήλωσαν ότι προβλεπόταν η διαγραφή αυτής της ρήτρας.

III. ΕΚΤΙΜΗΣΗ

13.	Λαμβάνοντας υπόψη ότι η συναλλαγή δεν αποτέλεσε αντικείμενο ανοικτής, διαφανούς και άνευ διακρίσεων προσφοράς, η Επιτροπή πρέπει να ελέγξει προσεκτικά εάν η τιμή των δραστηριοτήτων που πωλήθηκαν αντιπροσωπεύει εύλογη αγοραία τιμή.

14.

Η Επιτροπή παρατηρεί ότι η κατά 10 % συμμετοχή του κράτους του Λουξεμβούργου υπόκειται στους ίδιους όρους και προϋποθέσεις όπως και η κατά 90 % συμμετοχή της Precision Capital stake. Συνεπώς, λαμβάνοντας υπόψη ότι η συμμετοχή του Λουξεμβούργου υπόκειται στους ίδιους όρους και προϋποθέσεις όπως και η συμμετοχή της Precision Capital, η Επιτροπή έχει τη γνώμη ότι το κράτος του Λουξεμβούργου παρενέβη ως ιδιώτης επενδυτής και μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο συμπληρωματικής ενίσχυσης σε σχέση με την κατά 10 % συμμετοχή του στις πωληθείσες δραστηριότητες της Dexia BIL.

15.

Η αγορά της Dexia BIL αποτέλεσε αντικείμενο γνωμοδότηση τρίτου μέρους για το εύλογο των όρων της συναλλαγής και η τιμή πώλησης περιλαμβάνεται στο φάσμα που αναφέρεται στην εν λόγω γνωμοδότηση. Ωστόσο, η γνωμοδότηση για το εύλογο των όρων της συναλλαγής είχε ολοκληρωθεί κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων και πριν την υπογραφή του ΜΣ. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή δεν μπορεί στο παρόν στάδιο να καταλήξει σε συμπέρασμα για το αν η γνωμοδότηση αυτή λαμβάνει δεόντως υπόψη όλα τα στοιχεία της συναλλαγής, και ιδίως την αποτίμηση των εξαιρεθέντων δραστηριοτήτων και τη διακράτηση των εισπράξεων από την πώλησή τους και τα αποτελέσματα της ρήτρας 3.3.5 στην περίπτωση που αυτή δεν μπορέσει να διαγραφεί.

16.	Στην περίπτωση που η ρήτρα 3.3.5 δεν διαγραφεί, η Επιτροπή θα πρέπει να εξετάσει εάν περιέχεται ενδεχομένως κρατική ενίσχυση σε αυτήν τη ρήτρα και εάν αυτή αποτυπώνεται ορθά στην τιμή της συναλλαγής.

Κατά συνέπεια, η Επιτροπή δεν είναι σε θέση στο παρόν στάδιο να αποκλείσει ότι οι πωληθείσες δραστηριότητες της Dexia BIL και οι σχετικοί όροι συναλλαγής δεν περιέχουν στοιχείο κρατικής ενίσχυσης κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ, υπέρ των δραστηριοτήτων της Dexia BIL που πωλήθηκαν και της Precision Capital ως αγοραστή της Dexia BIL, στην περίπτωση που η τιμή πώλησης είναι πολύ χαμηλή σε σχέση με την αγοραία τιμή.

ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗΣ

«J'ai l'honneur de vous informer que, au vu des informations qui lui ont été communiquées sur le cas cité en objet, la Commission européenne a décidé d'ouvrir une procédure, conformément à l'article 108, paragraphe 2, du Traité sur le fonctionnement de l'Union européenne ("TFUE") sur la mesure notifiée.

1. PROCÉDURE

(1)

Par décision du 19 novembre 2008 (1), la Commission a décidé de ne pas soulever d'objections aux mesures d'urgence concernant une opération de soutien de liquidité ("liquidity assistance" ci-après "l'opération LA") et une garantie sur certains éléments de passif de Dexia (2). La Commission a considéré que ces mesures étaient compatibles avec le marché intérieur sur la base de l'article 107, paragraphe 3, alinéa b), TFUE en tant qu’aide au sauvetage d'une entreprise en difficulté et a autorisé ces mesures pour une période de six mois à compter du 3 octobre 2008, en précisant qu’au-delà de cette période, la Commission devrait réévaluer l’aide en tant que mesure structurelle.

(2)	La Belgique, la France et le Luxembourg (ci-après "les États membres concernés") ont notifié à la Commission un premier plan de restructuration de Dexia respectivement les 16, 17 et 18 février 2009.

(3)	Par décision du 13 mars 2009, la Commission a décidé d'ouvrir la procédure prévue à l’article 108, paragraphe 2, TFUE pour l’ensemble des aides accordées à Dexia (3).

(4)

Par décision du 30 octobre 2009 (4), la Commission a autorisé la prolongation de la garantie jusqu'au 28 février 2010 ou jusqu'à la date de la décision de la Commission statuant sur la compatibilité des mesures d'aides et le plan de restructuration de Dexia, si la restructuration intervient avant le 28 février 2010. La Commission a précisé dans sa décision du 30 octobre 2009 que les mesures proposées dans le plan de restructuration initial ne permettaient pas, à ce stade, de statuer sur la compatibilité des aides.

(5)	Le 9 février 2010, les États membres concernés ont transmis à la Commission des informations sur des mesures additionnelles envisagées afin de compléter le plan de restructuration initial notifié en février 2009.

(6)	Par décision du 26 février 2010 (5), la Commission a autorisé le plan de restructuration de Dexia et la conversion des aides d'urgence en aides à la restructuration, sous condition du respect de tous les engagements et conditions de ladite décision.

La procédure postérieure à la décision du 26 février 2010

(7)	Depuis l'été 2011, Dexia a rencontré des difficultés supplémentaires et les États membres concernés ont envisagé des mesures d'aide additionnelles.

(8)

Par décision du 17 octobre 2011 (6), la Commission a décidé d'ouvrir une procédure formelle d'investigation sur la mesure de vente par Dexia et de rachat par l'État belge de Dexia Banque Belgique (ci-après "DBB"). Cette mesure concerne le rachat par l'État belge de DBB et ses filiales, à l'exception de Dexia Asset Management. Toutefois, dans un souci de préservation de la stabilité financière, la Commission a décidé d'autoriser temporairement la mesure. Celle-ci est donc autorisée pour six mois à compter de la date de la décision ou, si la Belgique soumet un plan de restructuration dans les six mois à compter de la date de la décision, jusqu'à ce que la Commission adopte une décision finale sur la mesure.

(9)

Le 18 octobre 2011, les États membres concernés ont informé la Commission d'un ensemble de nouvelles mesures potentielles en vue d'un nouveau plan de restructuration ou de démantèlement de Dexia. Dans le cadre de cet ensemble de nouvelles mesures, la Belgique a notifié à la Commission, le 21 octobre 2011, une mesure de recours pour DBB à l'"Emergency Liquidity Assistance" (ci-après "ELA") pourvue d'une garantie de l'État belge. Cette mesure permet à DBB d'octroyer des financements à Dexia Crédit Local SA (ci-après "DCL").

(10)

Le 14 décembre 2011, la France, la Belgique et le Luxembourg ont également notifié à la Commission, dans le cadre de cet ensemble de nouvelles mesures, un projet de garantie temporaire des États membres concernés sur le refinancement de Dexia SA, de DCL et/ou de leurs filiales. Par décision du 21 décembre 2011 (ci-après "la décision d'ouverture sur les aides supplémentaires à la restructuration de Dexia") (7), dans un souci de préservation de la stabilité financière, la Commission a décidé d'autoriser temporairement jusqu'au 31 mai 2012 la garantie temporaire de refinancement.

(11)

Toutefois, dans cette décision, la Commission a ouvert une procédure formelle sur l'ensemble des mesures supplémentaires à la restructuration de Dexia depuis l'adoption de la décision conditionnelle (dont la garantie temporaire de refinancement) et a demandé aux États membres concernés que lui soit notifié, dans un délai de trois mois, un plan de restructuration de Dexia, ou à défaut de viabilité de Dexia, un plan de liquidation de Dexia.

Procédure relative à la vente de Dexia Banque Internationale à Luxembourg

(12)

Le 6 octobre 2011, Dexia SA a annoncé, dans un communiqué de presse (8), être entré en négociation exclusive avec un groupement d’investisseurs internationaux auquel participera l’État du Luxembourg, en vue d'une cession de Dexia Banque Internationale à Luxembourg (ci-après "Dexia BIL"). Le Conseil d’Administration du groupe Dexia se prononcerait sur le contenu d’une offre éventuelle à l’issue de la période d’exclusivité.

(13)

Le 18 décembre 2011, la Commission a été informée qu'un protocole d'accord contraignant, portant sur la vente de la participation de 99,906 % dans Dexia BIL détenue par Dexia, était sur le point d'être conclu. À travers ce protocole d'accord, Precision Capital SA, un groupe d'investisseurs du Qatar, acquerra 90 % de la participation, les 10 % restants étant acquis par le Luxembourg. Certains actifs de Dexia BIL sont exclus du périmètre de cette vente.

(14)

La vente de Dexia BIL ne faisait pas partie des mesures approuvées par la Commission dans le cadre du plan de restructuration de Dexia approuvé le 26 février 2010. Elle n'a pas non plus été inclue dans la portée de la procédure d'investigation ouverte par la décision de la Commission du 21 décembre 2011, concernant les mesures de restructuration notifiées à la Commission postérieurement à cette date.

(15)

Cette mesure avait déjà été portée à la connaissance de la Commission avant le 21 décembre 2011. La vente de Dexia BIL sera donc analysée par la Commission séparément de la restructuration de Dexia SA non seulement en raison de la nécessité d'apporter de la sécurité juridique dans les plus brefs délais, mais aussi et surtout en raison de l'indépendance de cette cession de la restructuration du groupe au vu des mesures d'aide approuvées temporairement en 2011, vu que cette mesure avait déjà été projetée depuis 2009 selon les informations reçues par la Commission et que Dexia BIL sera séparé juridiquement et économiquement de Dexia SA.

(16)	Le Luxembourg a notifié à la Commission le 23 mars 2012 la vente de Dexia BIL comme mesure additionnelle au plan de restructuration. Cette mesure fait l'objet de la présente décision.

2. DESCRIPTION

2.1. Description de Dexia BIL et du groupe Dexia

(17)

Dexia BIL fait partie du groupe Dexia. Née de la fusion en 1996 du Crédit Local de France et du Crédit communal de Belgique, Dexia est spécialisée dans les prêts aux collectivités locales mais compte également quelques 5,5 millions de clients privés, principalement en Belgique, au Luxembourg et en Turquie. Dexia était organisée autour d'une maison mère holding (Dexia SA) et de trois filiales opérationnelles situées en France (DCL), en Belgique (DBB) et au Luxembourg (Dexia BIL). Par une décision en date du 17 octobre 2011, la Commission a autorisé le rachat de DBB par l'État belge. Le bilan consolidé du groupe s'élevait, avant le rachat de DBB, à 518 milliards d'euros au 30 juin 2011.

Figure 1

Structure de Dexia SA au 31 décembre 2010

(18)

Les parts des principaux actionnaires de Dexia SA sont les suivantes:

Nom du souscripteur	% détenu au 31 décembre 2010
Caisse des Dépôts et consignations	17,61 %
Holding Communal	14,14 %
Arco Group	13,81 %
Gouvernement fédéral belge	5,73 %
Gouvernement français	5,73 %
Ethias	5,04 %
CNP Assurances	2,96 %
Région flamande	2,87 %
Région wallonne	2,01 %
Salariés	1,07 %
Région Bruxelles-Capitale	0,86 %
Autres	28,17 %

Dexia BIL

(19)

Dexia BIL est une des plus grandes banques commerciales du Luxembourg présentant une taille bilantaire de 41 milliards d'euros au 30 juin 2011. Dexia BIL opère non seulement au Luxembourg, mais également dans d'autres pays comme la Suisse, le Royaume-Uni, certains pays d'Asie et du Moyen Orient, et ce, soit directement, soit à travers certaines de ses filiales. Dexia BIL détient également un important portefeuille de titres "legacy" d'une valeur de marché estimée au 30 septembre 2011 à environ [5 – 10] (9) milliards d'euros.

(20)	Dexia BIL est une des grandes banques à réseau de guichets au Luxembourg et est un acteur essentiel de l'économie locale aussi bien comme banque dépositaire des résidents personnes physiques et des entreprises que comme fournisseur de crédits de consommation, immobiliers et aux entreprises.

(21)

Selon les tableaux fournis par la Commission de surveillance du secteur financier ("CSSF"), autorité de surveillance du secteur financier luxembourgeois, Dexia BIL représente pour [10 – 15] % des résidents personnes physiques et pour [15 – 20] % des PMEs résidentes la banque de référence, la plaçant à chaque fois en troisième position sur le marché luxembourgeois. Les parts de marché de Dexia BIL dans le système bancaire luxembourgeois est d'environ [10 – 15] % en volume des dépôts, [10 – 15] % en volume des prêts et [5 – 10] % des actifs sous gestion dans le domaine de la banque privée.

2.2. Les difficultés de Dexia

(22)	Les difficultés rencontrées par Dexia pendant la crise financière de l'automne 2008 ont été décrites dans la décision du 26 février 2010. Les difficultés plus récentes auxquelles Dexia a été confrontée peuvent être résumées comme suit.

(23)

Tout d'abord, l'aggravation de la crise des dettes souveraines, à laquelle sont confrontées de nombreuses banques européennes, a conduit à une méfiance de plus en plus grande de la part des investisseurs envers des contreparties bancaires, ne permettant plus à ces dernières de lever du financement dans des volumes et des conditions satisfaisantes.

(24)

En outre, étant particulièrement surexposée au risque souverain et para-souverain, Dexia a fait l'objet d'une méfiance accrue des investisseurs. En effet, Dexia présente à ses actifs de nombreux prêts et/ou obligations de pays et/ou de collectivités locales et régionales dans des pays perçus à risque par le marché.

(25)

De plus, la crise actuelle est intervenue alors même que Dexia n'a pas eu le temps de finaliser la mise en œuvre de son plan de restructuration, qui aurait affiché un profil de risque de liquidité nettement plus renforcé. Dexia présentant un profil de liquidité encore particulièrement vulnérable et le marché connaissant particulièrement la vulnérabilité de Dexia, Dexia a peut-être davantage que d'autres banques fait l'objet d'une méfiance accrue.

(26)

Les besoins de financement de Dexia ont particulièrement augmenté du fait des éléments suivants:

i)	la forte baisse des taux d'intérêt durant l'été 2011 a augmenté d'au moins [5 – 20] milliards d'euros le besoin d'apport de "collateral" pour faire face aux appels de marge liés à la variation de la valeur de marché du portefeuille d'instruments dérivés de taux utilisés en couverture du bilan;

ii)	de nombreuses émissions obligataires (en particulier les émissions garanties par les États précédemment émises par Dexia) sont arrivées à échéance à un moment où les conditions de marché pour refinancer ces obligations n'étaient pas optimales;

iii)	la forte baisse de valeur de marché et pour certains, la baisse de qualité crédit, des actifs que Dexia utilise à titre de sûretés pour obtenir du financement

iv)	la perte de confiance d'une grande partie des investisseurs, suite, entre autres, à l'annonce de pertes importances du deuxième trimestre 2011 (de près de 4 milliards d'euros) et de dégradations de certaines agences de notation;

v)	les difficultés de Dexia ont également conduit à des retraits massifs de dépôts de clients en Belgique et au Luxembourg en octobre 2011.

(27)

Vu l'incapacité pour Dexia de se refinancer sur les marchés et […], Dexia a dû dans un premier temps recourir à une nouvelle mesure d'ELA de la part de la Banque nationale de Belgique et de la Banque de France respectivement. C'est dans ces circonstances que les États membres concernés ont octroyé la garantie temporaire de refinancement en faveur de Dexia.

Dexia BIL

(28)

Malgré que Dexia BIL n'a pas été à l'origine des problèmes du groupe Dexia, […] elle a fait face à une forte réduction de ses dépôts, et ce, en particulier entre le 30 septembre 2011 et le 10 octobre 2011, période durant laquelle les dépôts ont baissé de [1 – 5] milliards d'euros (passant de [5 – 15] milliards d'euros à [5 – 15] milliards d'euros). Les pertes de dépôts se sont ensuite stabilisées suite à l'annonce d'une série de mesures visant à démanteler le groupe Dexia et à sécuriser certaines filiales du groupe (dont Dexia BIL). En particulier, Dexia avait annoncé le 6 octobre 2011 être entré en discussion avec un groupe d'investisseurs et le Luxembourg en vue de leur vendre Dexia BIL. Après avoir connu un plancher de [5 – 15] milliards d'euros le 22 novembre 2011, Dexia BIL a depuis lors pu afficher une légère progression de ses dépôts à [5 – 15] milliards d'euros le 14 décembre 2011.

2.3. La nouvelle mesure notifiée: la cession de Dexia BIL

(29)	Le Luxembourg a notifié, le 23 mars 2012, la cession de Dexia BIL. La clôture de la vente est soumise à l'accord préalable de la Commission.

(30)

La mesure de cession de Dexia BIL notifiée à la Commission n'a pas fait objet de procédure d'appel d'offres formelle. Selon les autorités luxembourgeoises, la cession de Dexia BIL était apparemment envisagée depuis longtemps par Dexia qui a contacté à cet effet une série d'opérateurs entre 2009 et 2011, notamment […]. Les discussions menées ont été plus ou moins avancées, mais aucun de ces opérateurs n'a soumis un projet d'acquisition concret pour Dexia BIL.

(31)

Finalement les contacts avec Precision Capital ont abouti à l'entrée en négociation exclusive annoncé le 6 octobre 2011. Un protocole d'accord contraignant, portant sur la vente de la participation de 99,906 % dans Dexia BIL détenue par Dexia, a été conclu à travers un Mémorandum of Understanding le 20 décembre 2011 (ci-après "MoU"). À travers ce protocole d'accord, Precision Capital acquerra 90 % de la participation de la cession, les 10 % restants étant acquis par le Luxembourg aux mêmes termes et conditions que Precision Capital. La mesure notifiée se base sur ce MoU.

(32)

Certains actifs de Dexia BIL sont exclus du périmètre de cette vente et de fait, la cession ne se porte que sur une partie de Dexia BIL, à savoir les activités retail et banque privée (ci-après "les parties cédées"). Plus précisément sont exclus du périmètre de la vente: la participation de 51 % détenue par Dexia BIL dans Dexia Asset Management, la participation de 50 % détenue par Dexia BIL dans RBC Dexia Investor Services Limited (ci-après "RBCD"), la participation de 40 % dans Popular Banca Privada, le portefeuille de titres "legacy" de Dexia BIL (ainsi que certains produits dérivés y associés), les participations de Dexia BIL dans Dexia LDG Banque et Parfipar. Les activités susmentionnées seront transférées à Dexia avant la clôture de la transaction avec une clause de récupération du produit net des cessions par Dexia BIL. De plus, le MoU prévoit comme condition préalable à la vente l'élimination de tous les prêts et emprunts non sécurisés auprès d'entités du groupe Dexia et l'élimination de nombreux prêts et emprunts sécurisés auprès d'entités du groupe Dexia. Au 10 février 2012 ce financement octroyé aux autres entités du groupe était d'environ [0 – 5] milliards d'euros dont moins de [500 – 800] millions de financements sécurisés. L'exclusion de tous ces actifs permettra de réduire les actifs totaux de Dexia BIL d'environ 16,9 milliards d'euros par rapport à ces actifs totaux de 41 milliards d'euros au 30 juin 2011 (soit une réduction des actifs totaux de 40 % et des actifs pondérés par les risques de 50 %). À ce stade, la Commisison ne dispose pas d'évaluations précises des activités exclues de la cession.

(33)	La mesure notifiée stipule qu'au moment de la clôture de la vente, Dexia BIL sera pourvue d'un ratio Common Equity Tier 1 de 9 %.

(34)

Le prix de vente est fixé à 730 millions d'euros basé sur un ratio de Common Equity Tier 1 de 9 % au moment de la clôture. En cas d'excès de capital au moment de la clôture par rapport aux 9 % de Common Equity Tier 1, le prix de vente sera ajusté euro pour euro en fonction de l'excès de capital disponible à la clôture.

(35)

À ce stade, la mesure notifiée comprend une clause qui prévoit que si Dexia ou une entité du groupe Dexia obtient une garantie en faveur d'un acquéreur de la part d'un État pour ses obligations d'indemnisation sous des garanties contractuelles spécifiques à cette cession envers cet acquéreur, et dans la mesure où l'acquéreur en question est une entité privée (non contrôlée directement ou indirectement par des entités publiques), Dexia s'engage à faire en sorte qu'une garantie similaire soit octroyée par le même garant (ou un garant alternatif ayant le même rating) à des conditions similaires et pour des obligations contractuelles similaires envers les acquéreurs sous les contrats de cession. Cette obligation s'applique jusqu'au 1er janvier 2017 (ci-après "clause 3.3.5"). Or, les autorités luxembourgeoises ont informé la Commission que Precision Capital et l'État luxembourgeois envisagent de supprimer cette clause 3.3.5.

(36)

La mesure notifiée comprend également une clause de garantie par Dexia sur les litiges concernant les conséquences dommageables pour Dexia BIL (et ses filiales) de litiges actuels ou futurs en relation avec […], dans la mesure où celles-ci dépasseraient le montant de la provision enregistrée dans les comptes de Dexia BIL pour ces litiges, à savoir un montant de [50 – 150] millions d'euros (ci-après "clause […]").

(37)

Au préalable de la finalisation du MoU, des scénarios d'avant-projet de cession de Dexia BIL ont été soumis à une évaluation d'équité de prix par un Tiers (10). Cette évaluation du 10 décembre 2011 s'est faite selon trois méthodes différentes (11) et conclut à une valeur de prix comprise dans une fourchette entre [600 – 700] et [800 – 900] millions d'euros. Les scénarios analysés ont été établis au courant des négociations et avant la fixation des conditions exactes du MoU du 20 décembre 2011 faisant objet de la présente notification. En particulier, cette évaluation du 10 décembre 2011 ne fournit pas d'informations sur l'évaluation des activités exclues de la cession et si celles-ci sont adéquatement prises en compte dans le prix de la cession.

3. OBSERVATIONS DU LUXEMBOURG

(38)	Le Luxembourg considère que ce projet représente une solution privée de marché. Les mesures projetées dans le cadre de ce projet ne constituent donc pas une aide d'État selon le Luxembourg.

(39)	Le Luxembourg observe que le projet de cession de Dexia BIL a été annoncé officiellement le 6 octobre 2011, soit avant la date de l'annonce des garanties octroyées par les trois États membres (Belgique, Luxembourg, France) à Dexia SA et DCL pour un montant de 45 milliards d'euros.

(40)

Le Luxembourg souligne que Dexia BIL est une des grandes banques à réseau de guichets au Luxembourg et est un acteur essentiel de l'économie locale aussi bien comme banque dépositaire des résidents personnes physiques et des entreprises que comme fournisseur de crédits de consommation, immobiliers et aux entreprises. Dexia BIL joue un rôle systémique pour l'économie luxembourgeoise (12) et une défaillance de cette banque (voire même seulement des incertitudes sur son sort) aurait des effets extrêmement graves sur la stabilité du système financier du Luxembourg et de l'économie luxembourgeoise en général. Vu la taille du pays, ces effets seraient d'ailleurs également ressentis dans les pays limitrophes.

(41)

C'est en raison du caractère systémique de Dexia BIL que l'État luxembourgeois, qui a mis en contact Dexia avec l'acquéreur privé potentiel Precision Capital, prendra une participation minoritaire dans Dexia BIL qui lui donnera la possibilité d'être représenté au conseil d'administration de Dexia BIL. Selon les autorités luxembourgeoises, il n'y a aucun avantage découlant de la reprise par l'État luxembourgeois d'une part de 10 % de Dexia BIL, car elle a lieu dans des conditions de marché, le prix payé et les conditions étant les mêmes que pour Precision Capital.

(42)

Le Luxembourg observe aussi que la cession de Dexia BIL était envisagée depuis longtemps par Dexia qui a contacté à cet effet une série d'opérateurs entre 2009 et 2011, notamment […]. Les discussions menées ont été plus ou moins avancées, mais aucun de ces opérateurs n'a manifesté d'intérêt pour Dexia BIL. Si les autorités luxembourgeoises reconnaissent que le processus n'a pas constitué un appel d'offres formel, elles observent qu'il est peu probable qu'un appel d'offres formel aurait abouti à un résultat différent. Un tel appel d'offres n'a pas pu être organisé dans un délai raccourci dicté par l'érosion accélérée de dépôts de Dexia BIL fin septembre 2011 en raison des rumeurs sur les difficultés du groupe Dexia et de la dégradation de la note de Dexia par Moody's le 3 octobre 2011, qui se sont ajoutées aux rumeurs entourant le système bancaire européen et à la crise de la dette souveraine et aux difficultés de la zone euro. Cette urgence a mené à l'annonce de la cession projetée de Dexia BIL et de l'entrée en négociations avec Precision Capital le 6 octobre 2011. Entre cette date et l'ouverture de négociations exclusives (13), aucune autre manifestation d'intérêts ou offre sérieuse n'a été reçue, malgré […] manifestations d'autres investisseurs potentiels (14).

(43)

Selon les autorités luxembourgeoises, un processus d'appel d'offres informel, organisé dans un délai raccourci et selon des procédures particulières imposées par les circonstances, pourrait être considéré comme un processus ouvert, transparent et non discriminatoire qui garantit la formation d'un prix de marché. Les autorités luxembourgeoises observent aussi qu'une évaluation d'équité du prix en date du 10 décembre 2011 conclut que le prix paraît équitable dans le contexte actuel des marchés et que la Commission aurait déjà accepté que la valorisation d'une entreprise puisse être conforme à un prix de marché sur la base d'une évaluation d'équité du prix réalisée par un expert indépendant.

(44)	Les autorités luxembourgeoises estiment également que Dexia BIL n'est pas une entité garantie et ne bénéficie pas de la garantie temporaire autorisée à titre provisoire par la Commission le 21 décembre 2011.

(45)

Enfin, les autorités luxembourgeoises argumentent que la sortie de Dexia BIL du groupe devrait se faire sans autres contraintes, le groupe Dexia — comprenant Dexia et ses filiales — étant seul identifié comme bénéficiaire des décisions de la Commission du 26 février 2010 et du 21 décembre 2011. Dexia BIL ne rentre pas dans le plan de restructuration ou de liquidation du groupe Dexia et sa cession ne contient aucun élément d'aide selon les autorités luxembourgeoises.

(46)

Par ailleurs, les autorités luxembourgeoises observent que Dexia BIL aura une position de liquidité forte après cession, elle se concentrera sur une activité de banque de détail et de banque privée et aura en grande partie coupé les liens avec le groupe Dexia résiduel à travers l'extraction du portefeuille "legacy" et de Dexia LDG et de la cession des participations dans RBCD et Dexia Asset Management. De même il est prévu de mettre fin au financement intragroupe fourni par Dexia BIL au groupe Dexia.

(47)	Quant à la garantie Madoff en relation avec certains litiges, les autorités luxembourgeoises considèrent qu'il s'agit d'une pratique du marché et qu'elle ne contient aucun élément d'aide.

(48)	Concernant la clause 3.3.5, le Luxembourg informe qu'il est envisagé de supprimer cette clause.

(49)	Le Luxembourg demande également que Dexia BIL ne soit plus assujettie aux conditions et engagements de la décision du 26 février 2010, ni au nouveau plan de restructuration ou de liquidation de Dexia à élaborer dans le cadre de la décision du 21 décembre 2011.

4. APPRÉCIATION

4.1. Existence de l'aide

(50)

L'article 107, paragraphe 1, TFUE prévoit que, sauf dérogations prévues par les traités, sont incompatibles avec le marché intérieur, dans la mesure où elles affectent les échanges entre États membres, les aides accordées par les États ou au moyen de ressources d'État sous quelque forme que ce soit qui faussent ou qui menacent de fausser la concurrence en favorisant certaines entreprises ou certaines productions.

(51)	La Commission note que le processus de cession de Dexia BIL ne s'est pas déroulé de façon ouverte, transparente et non discriminatoire. Le processus de cession a été limité à des négociations bilatérales avec un certain nombre d'acquéreurs potentiels sans procédure d'appel d'offre.

(52)

La Commission note que le Luxembourg a transmis une évaluation d'équité de prix de la transaction par un Tiers du 10 décembre 2011. Cette évaluation s'est faite selon trois méthodes différentes et conclut à une valeur de prix comprise dans une fourchette entre 674 et 864 millions d'euros. Le prix de cession prévu de 730 millions d'euros se situe donc dans cette fourchette. Or l'évaluation d'équité a été établie sur base des négociations en cours au 10 décembre 2011 et donc avant la signature du MoU. La Commission ne peut donc pas exclure que l'évaluation d'équité ne corresponde pas exactement aux conditions de la mesure notifiée y compris la clause de récupération du produit net des cessions par Dexia BIL. En outre, la Commission ne dispose pas de toutes les informations nécessaires sur les évaluations des activités exclues de la cession, en particulier le portefeuille "legacy", afin de s'assurer que le prix de la cession les reflète adéquatement.

(53)

La Commission ne peut donc pas conclure à ce stade que les conditions de la cession de Dexia BIL, dans le cadre des effets combinés de l'absence de procédure d'appel d'offre ouverte et du manque d'informations précises sur la évaluation adéquate de la transaction eu égard en particulier aux activités exclues de la cession et la clause potentielle 3.3.5, aient mené à la cession au prix de marché.

Transmission potentielle des anciennes aides reçues par Dexia groupe y compris ses filiales

(54)

Dans sa décision du 26 février 2010, la Commission a déjà établi que les aides reçues par Dexia SA sous forme de capital, de garanties de financement, d'ELA assortie d'une garantie d'État et de soutien aux actifs dépréciés (mesure FSA) étaient constitutives d'aides d'État (Belgique, Luxembourg, France). L'ensemble de ces mesures a également bénéficié à toutes les entités du groupe Dexia, y compris Dexia BIL. Ainsi Dexia BIL, en tant que partie du groupe Dexia, a déjà bénéficié de l'aide reçue dans le passé par le groupe Dexia et continue à en bénéficier.

(55)

Ainsi il est possible qu'une partie des aides dont Dexia a bénéficié soit transmise à l'acquéreur des parties cédées de Dexia BIL, dans le cas où le prix payé pour les activités acquises serait trop bas et ne refléterait pas adéquatement leur valeur de marché, i.e. le prix de marché. Une acquisition au prix de marché permettrait d'assurer que l'acquéreur paye adéquatement pour les aides dont cette partie de Dexia BIL a bénéficié en tant qu'entité du groupe Dexia et que le prix de la transaction de cession de Dexia BIL ne contient donc pas d'éléments d'aide.

Autres aides potentielles

(56)

La Commission note que l'État luxembourgeois participe dans la cession de Dexia BIL en tant qu'acquéreur d'une participation de 10 %, sous les mêmes conditions que Precision Capital. Malgré le fait que cette participation se fait aux mêmes conditions que celle de Precision Capital, il est évident que la participation du Luxembourg implique des ressources d'État. Or, vu que le Luxembourg participe aux mêmes conditions que Precision Capital, la Commission estime qu'a priori le Luxembourg agit comme un investisseur privé, ce qui exclut une aide en relation avec la participation de 10 % du Luxembourg.

(57)

La Commission note que Precision Capital et l'État luxembourgeois envisagent de supprimer la clause 3.3.5. Dans le cas où cette clause ne serait finalement pas supprimée, la Commission devra prendre en compte l'aide potentielle inclue dans cette clause. La Commission a par ailleurs des doutes que la valeur de cette clause ait été adéquatement prise en compte lors de l'évaluation d'équité de prix. La Commission note que par cette clause Dexia s'engagerait à obtenir à posteriori des garanties d'État en faveur de l'acquéreur de Dexia BIL. Ainsi, une activation de cette clause ferait potentiellement appel à des ressources d'État sous forme de garanties. De plus, la présence même de cette clause serait de nature à octroyer des bénéfices à l'acquéreur de Dexia BIL.

(58)

À ce stade, la Commission ne peut donc pas exclure que le prix de la transaction de cession de Dexia BIL ne contienne des éléments d'aide. La cession pourrait mener à un transfert d'aides reçues dans le passé par Dexia et pourrait en inclure de nouvelles. Les aides potentielles seraient sélectives car elles bénéficieraient uniquement Dexia BIL et à l'acquéreur Precision Capital.

(59)	Dexia BIL est active au niveau européen et donc clairement en concurrence avec d'autres acteurs de marché étrangers. La Commission considère donc que l'aide potentielle de la mesure puisse affecter les échanges entre États membres et fausser ou menacer de fausser la concurrence.

(60)	Pour les raisons ci-dessus, la Commission n'est à ce stade pas en mesure d'exclure que la mesure notifiée ne contienne potentiellement des éléments d'aide. La Commission invite donc les autorités luxembourgeoises et les parties intéressées à commenter ce point.

4.2. Bénéficiaires de l'aide

(61)	La Commission considère que, dans le cas où la mesure notifiée contiendrait des éléments d'aide, Dexia BIL ainsi que l'acquéreur Precision Capital pourraient potentiellement en bénéficier.

(62)	Il ne peut être exclu que l'acquéreur bénéficie directement d'aide, dans le cas où le prix payé serait plus bas qu'un prix de marché.

(63)	En outre, la mesure permet la sortie de Dexia BIL du groupe Dexia et contribue donc à enrayer Dexia BIL des effets de contagion des problèmes dont le groupe Dexia est l'objet.

(64)	En conclusion, les bénéficiaires potentiels de l'aide sont les parties cédées de Dexia BIL ainsi que l'acquéreur Precision Capital. La Commission invite donc les autorités luxembourgeoises et les parties intéressées à commenter ce point.

4.3. Base légale

Aide potentielle à Dexia BIL et à l'acquéreur

(65)

L'article 107, paragraphe 3, alinéa (b), TFUE donne pouvoir à la Commission de déterminer qu'une aide est compatible avec le marché intérieur lorsqu'elle a pour but de remédier à une perturbation grave de l'économie d'un État membre. À cet égard, la Commission note que les mesures liées à la cession de Dexia BIL permettent de remédier à une perturbation grave de l'économie luxembourgeoise, ce qui est confirmé par le courrier de la CSSF du 28 octobre 2011.

(66)

En effet, eu égard: i) à l'importance systémique que représente Dexia BIL pour le marché luxembourgeois du financement des ménages et des entreprises; et ii) aux difficultés rencontrées par Dexia BIL en raison d'une fuite substantielle de dépôts de la clientèle, les mesures apparaissent de nature à remédier à une perturbation grave de l'économie luxembourgeoise.

(67)	Par conséquent, dans l'hypothèse où elle serait constitutive d'aide d'État, la mesure devait être appréciée au regard de l'article 107, paragraphe 3, sous b), TFUE.

4.4. Compatibilité avec l'article 107, paragraphe 3, alinéa b), TFEU de l'aide potentielle à Dexia BIL

(68)

Dans le cas où la mesure notifiée contiendrait des éléments d'aides d'État en faveur des parties cédées de Dexia BIL, sa compatibilité avec les conditions posées par la Commission dans sa Communication sur le retour à la viabilité et l'appréciation des mesures de restructuration prises dans le secteur financier dans le contexte de la crise actuelle, conformément aux règles relatives aux aides d'État (15) (la Communication sur les Restructurations) devrait être analysée:

—	restauration de la viabilité à long terme;

—	contribution propre du bénéficiaire;

—	limites aux distorsions de concurrence.

4.4.1. Restauration de la viabilité à long terme des entités continuant l'activité

(69)

Il apparaît que la mesure de cession de Dexia BIL contribue à restaurer la viabilité à long terme de Dexia BIL. Dans l'immédiat, la sortie hors du groupe Dexia permet d'enrayer Dexia BIL de la contagion des problèmes de défiance dont le groupe Dexia est l'objet. La cession permet de préserver la franchise de Dexia BIL et contribue à arrêter les retraits de dépôts ce qui a un effet positif sur la liquidité de Dexia SA. À cet égard, la Commission note que l'annonce en date du 6 octobre 2011 du projet de vente de Dexia BIL a permis d'enrayer la fuite de dépôts. La Commission note également l'absence de financement par Dexia BIL au groupe Dexia après cession. Au 10 février 2012 ce financement octroyé aux autres entités du groupe était d'environ [0 – 5] milliards d'euros dont moins de [500 – 800] millions de financements sécurisés.

(70)

De par le périmètre de la cession excluant certaines activités dont notamment le portefeuille "legacy", Dexia BIL se concentrera à l'avenir sur une activité de banque de détail et de banque privée ainsi que les services aux entreprises, sur le marché luxembourgeois et international, en construisant sur son expertise et sa franchise existante et confirmée dans ces domaines.

(71)

De plus, le périmètre d'exclusion permet de réduire les actifs pondérés de Dexia BIL de 50 %. Suite au périmètre d'exclusion, Dexia BIL aura coupé en grande partie les liens existants avec le groupe Dexia. En particulier, l'extraction du portefeuille legacy permet d'immuniser Dexia BIL de pertes potentiellement importantes susceptibles d'être occasionnées par ce portefeuille.

(72)

Dexia BIL sera dès le départ adéquatement capitalisée avec un ratio Common Equity Tier 1 de 9 % à la clôture de la vente et selon les projections transmises par Dexia le 16 décembre 2011, ce ratio atteindrait un niveau de [15 – 25] % en 2016. En termes de produit bancaire net, les évaluations réalisées dans le cadre de l'équité du prix prévoient une augmentation annuelle moyenne de [0 – 10] % pour les années pour les 5 prochaines années.

(73)	La Commission peut donc conclure que la mesure permet la viabilité des parties cédées de Dexia BIL.

4.4.2. Contribution propre

(74)

La Commission ne peut à ce stade pas conclure que le prix de vente au regard des effets combinés de l'absence de procédure d'appel d'offre ouverte et du manque d'informations précises sur la évaluation adéquate de la transaction en particulier des activités exclues de la cession et la récupération par Dexia BIL de leur produit net de cession ne contienne aucun élément d'aide d'État.

(75)

Dans le cas où la clause 3.3.5 ne serait finalement pas supprimée, la Commission ne peut, à ce stade, pas non plus conclure à une contribution propre adéquate. Selon cette clause, Dexia s'engagerait à obtenir à posteriori des garanties d'État en faveur de l'acquéreur de Dexia BIL. En effet, si l'octroi des garanties prévues à la clause 3.3.5 se ferait au moyen de ressources de l'État, tout en ne pas répondant a priori aux conditions de nécessité de l'aide potentielle et d'une limitation au minimum nécessaire. Sous cette clause Dexia BIL n'est pas tenue de démontrer la nécessité d'une telle aide potentielle dont la mise en œuvre serait déclenchée par le seul octroi d'une telle aide à un concurrent potentiel. La Commission a par conséquent des doutes sur la prise en compte dans le prix de vente de la difficulté de mettre en œuvre la clause 3.3.5 au regard de la compatibilité de l'aide potentielle prévue à la clause 3.3.5 avec le marché intérieur.

(76)	La Commission n'est donc pas en mesure de déterminer à ce stade si, dans le cas où la transaction contiendrait des éléments d'aide, le prix de cession ainsi que les conditions assorties (notamment la garantie à posteriori) permettrait d'assurer une contribution propre satisfaisante.

4.4.3. Mesures visant à corriger les distorsions de concurrence

(77)

Selon la Communication sur les Restructurations (point 30) (16), la nature et la forme des mesures limitant les distorsions de concurrence dépendent du montant des aides, des conditions et circonstances dans lesquelles elles ont été octroyées, ainsi que des caractéristiques du marché ou des marchés sur lesquels le bénéficiaire est actif.

(78)	Dans le cas où la mesure notifiée contiendrait des aides additionnelles, il faudrait des mesures additionnelles pour limiter les distorsions de concurrence.

5. CONCLUSION

(79)	Comme indiqué précédemment, la Commission n'est pas en mesure d'exclure qu'il y ait de l'aide ou s'il y a aide d'accepter, lors d'un premier examen, la compatibilité de la cession des parties cédées de Dexia BIL avec le marché intérieur.

(80)	En regard de ces éléments, la Commission doit donc poursuivre ses investigations sur la mesure de cession de Dexia BIL et ouvre une procédure formelle d'investigation, conformément à l'article 108, paragraphe 2, TFUE.

(81)

La Commission invite donc les parties intéressées à lui communiquer leurs observations quant à l'existence et la compatibilité de l'aide éventuellement contenus dans la cession de Dexia BIL, en particulier sur les éléments relatifs:

—	au prix de vente au regard des effets combinés de l'absence de procédure d'appel d'offre ouverte et du manque d'informations précises sur la évaluation adéquate de la transaction en particulier des activités exclues de la cession et la récupération par Dexia BIL de leur produit net de cession;

—	à la clause 3.3.5 du MoU, si cette clause est maintenue.

(82)

Compte tenu des considérations qui précèdent, la Commission invite le Luxembourg, dans le cadre de la procédure de l'article 108, paragraphe 2, TFUE, à présenter leurs observations et à fournir toute information utile pour l’évaluation de cette mesure et de ces aides dans un délai d’un mois à compter de la date de réception de la présente. Elle invite vos autorités à transmettre immédiatement une copie de cette lettre aux bénéficiaires potentiels de l’aide.

DÉCISION

En conformité avec l'article 108, paragraphe 2, TFUE, la Commission a décidé d'ouvrir une procédure formelle d'investigation sur la mesure de cession de Dexia BIL. La Commission a des doutes sur l'absence d'élément d'aide dans la cession envisagée et sur la compatibilité de ces éléments d'aide potentiels avec le marché intérieur. La Commission a décidé d'ouvrir une procédure formelle d'investigation en particulier sur les éléments relatifs:

—	au prix de vente au regard des effets combinés de l'absence de procédure d'appel d'offre ouverte et du manque d'informations précises sur la évaluation adéquate de la transaction en particulier des activités exclues de la cession et la récupération par Dexia BIL de leur produit net de cession;

—	à la clause 3.3.5 du MoU, si cette clause est maintenue.

Le Luxembourg est invité à présenter ses observations et à transmettre à la Commission toutes les informations nécessaires pour l'analyse de la mesure et sa compatibilité éventuelle.

Par la présente, la Commission avise le Luxembourg qu’elle informera les intéressés par la publication de la présente lettre et d'un résumé de celle-ci au Journal officiel de l’Union européenne. Elle informera également les intéressés dans les pays de l’AELE signataires de l’accord EEE par la publication d’une communication dans le supplément EEE du Journal officiel, ainsi que l’autorité de surveillance de l’AELE en leur envoyant une copie de la présente. Tous les intéressés susmentionnés seront invités à présenter leurs observations dans un délai d’un mois à compter de la date de cette publication.»

(1) JO C(2008) 7388 final.

(2) Dans la présente décision, "Dexia" désigne Dexia SA et l'ensemble de ses filiales. En est donc exclue, depuis le rachat de Dexia Banque Belgique par l'État belge, Dexia Banque Belgique et ses filiales.

(3) JO C 181 du 4.8.2009, p. 42.

(4) JO C 305 du 16.12.2009, p. 3.

(5) JO C 274 du 19.10.2010 p. 54.

(6) JO C 38 du 11.2.2012, p. 12.

(7) Décision non encore publiée au Journal Officiel.

Décision publiée sur le site internet de la DG Concurrence à l'adresse suivante: http://ec.europa.eu/competition/state_aid/cases/243124/243124_1306879_116_2.pdf

(8) Voir ce communiqué sur le site internet du groupe Dexia à l'adresse suivante: http://www.dexia.com/FR/Journaliste/communiques_de_presse/Pages/Entree-en-negociation-exclusive-pour-la-cession-de-Dexia-Banque-Internationale-a-Luxembourg.aspx

(9) Information confidentielle […].

(10) "Équité du prix de cession de BIL à Precision Capital/Eléments préliminaires en l'état actuel des négociations" du 10 décembre 2011

(11) (i) La méthode d'actualisation des "cash flows to equity" sur la base des flux distribuables aux actionnaires sous réserve de la satisfaction des ratios réglementaires core tier 1. (ii) La méthode du "price to book ratio", sur base de l'excès de rentabilité par rapport au coût du capital. (iii) La méthode des comparables boursiers.

(12) La BIL, avec ses près de 40 agences dans le Grand-Duché, est en troisième position sur le marché luxembourgeois, détenant environ [5 – 15] % des dépôts, [5 – 15] % des prêts et environ [5 – 15] % des actifs sous gestion dans le domaine de la banque privée.

(13) Si le conseil d'administration a entériné des négociations exclusives avec Precision le 9 et 10 octobre 2011, la période d'exclusivité formelle n'a commencé que le 23 octobre 2011 avec la signature d'une Letter of intent.

(14) […]

(15) JO C 195 du 19.8.2009, p. 9.

(16) JO C 195 du 19.8.2009, p. 9.

		ISSN 1977-0901 doi:10.3000/19770901.C_2012.137.ell
Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης		C 137

Έκδοση στην ελληνική γλώσσα	Ανακοινώσεις και Πληροφορίες	55ό έτος 12 Μαΐου 2012

Ανακοίνωση αριθ	Περιεχόμενα	Σελίδα
	I Ψηφίσματα, συστάσεις και γνωμοδοτήσεις
	ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΕΙΣ
	Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων
2012/C 137/01	Γνωμοδότηση του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων επί της πρότασης της Επιτροπής για την έκδοση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση της οδηγίας 2005/36/ΕΚ σχετικά με την αναγνώριση των επαγγελματικών προσόντων και του κανονισμού […] σχετικά με τη διοικητική συνεργασία μέσω του συστήματος πληροφόρησης της εσωτερικής αγοράς	1

	III Προπαρασκευαστικές πράξεις
	ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ
	Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα
2012/C 137/02	Γνωμη τησ ευρωπαϊκησ κεντρικησ τραπεζασ, της 2ας Μαρτίου 2012, Σχετικά με πρόταση για κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση προγράμματος ανταλλαγών, συνδρομής και κατάρτισης για την προστασία του ευρώ από την παραχάραξη και την κιβδηλεία (πρόγραμμα Pericles 2020) (CON/2012/17)	7

	IV Πληροφορίες
	ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΡΟΕΡΧΟΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΤΑ ΘΕΣΜΙΚΑ ΚΑΙ ΛΟΙΠΑ ΟΡΓΑΝΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
	Συμβούλιο
2012/C 137/03	Οι ακόλουθες πληροφορίες κοινοποιούνται στους Abdelkarim Hussein Mohamed AL NASSER, Ibrahim Salih Mohammed AL-YACOUB, Hasan IZZ-AL-DIN (άλλως GARBAYA, Ahmed, άλλως SA-ID, άλλως SALWWAN, Samir), Khalid Shaikh MOHAMMED, (άλλως ALI, Salem, άλλως BIN KHALID, Fahd Bin Adballah, άλλως HENIN, Ashraf Refaat Nabith, άλλως WADOOD, Khalid Adbul), Gama’a al-Islamiyya (άλλως Al-Gama’a al-Islamiyya) Ισλαμική Ομάδα [Islamic Group — (IG)], Ίδρυμα Αρωγής και Ανάπτυξης Αγίων Τόπων (Holy Land Foundation for Relief and Development), Εθνικό Απελευθερωτικό Στρατό [National Liberation Army (Ejército de Liberación Nacional)], Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης [Popular Front for the Liberation of Palestine (PFLP)], Λαϊκό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης — Γενική Διοίκηση [Popular Front for the Liberation of Palestine-General Command, (άλλως PFLP-General Command)], Επαναστατικές Ένοπλες Δυνάμεις της Κολομβίας [Revolutionary Armed Forces of Colombia (FARC)], Φωτεινό Μονοπάτι [Shining Path (SL) (Sendero Luminoso)] που περιλαμβάνονται στον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1375/2011 του Συμβουλίου	12

	Ευρωπαϊκή Επιτροπή
2012/C 137/04	Ισοτιμίες του ευρώ	14

	Ελεγκτικό Συνέδριο
2012/C 137/05	Ειδική έκθεση αριθ. 5/2012 Κοινό σύστημα πληροφόρησης εξωτερικών σχέσεων (CRIS)	15

	ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΡΟΕΡΧΟΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ
2012/C 137/06	Πληροφορίες που διαβιβάζουν τα κράτη μέλη όσον αφορά την απαγόρευση αλιείας	16

2012/C 137/07	Πληροφορίες που διαβιβάζουν τα κράτη μέλη όσον αφορά την απαγόρευση αλιείας	17

2012/C 137/08	Πληροφορίες που διαβιβάζουν τα κράτη μέλη όσον αφορά την απαγόρευση αλιείας	18

	Νομισματική μονάδα	Ισοτιμία
USD	δολάριο ΗΠΑ	1,2944
JPY	ιαπωνικό γιεν	103,48
DKK	δανική κορόνα	7,4334
GBP	λίρα στερλίνα	0,80330
SEK	σουηδική κορόνα	8,9840
CHF	ελβετικό φράγκο	1,2012
ISK	ισλανδική κορόνα
NOK	νορβηγική κορόνα	7,5815
BGN	βουλγαρικό λεβ	1,9558
CZK	τσεχική κορόνα	25,253
HUF	ουγγρικό φιορίνι	289,90
LTL	λιθουανικό λίτας	3,4528
LVL	λεττονικό λατ	0,6978
PLN	πολωνικό ζλότι	4,2434
RON	ρουμανικό λέι	4,4378
TRY	τουρκική λίρα	2,3135
AUD	αυστραλιανό δολάριο	1,2877
CAD	καναδικό δολάριο	1,2997
HKD	δολάριο Χονγκ Κονγκ	10,0506
NZD	νεοζηλανδικό δολάριο	1,6476
SGD	δολάριο Σιγκαπούρης	1,6194
KRW	νοτιοκορεατικό γουόν	1 485,25
ZAR	νοτιοαφρικανικό ραντ	10,4786
CNY	κινεζικό γιουάν	8,1681
HRK	κροατικό κούνα	7,5027
IDR	ινδονησιακή ρουπία	11 893,41
MYR	μαλαισιανό ρίγκιτ	3,9750
PHP	πέσο Φιλιππινών	55,043
RUB	ρωσικό ρούβλι	39,0134
THB	ταϊλανδικό μπατ	40,346
BRL	ρεάλ Βραζιλίας	2,5305
MXN	μεξικανικό πέσο	17,5015
INR	ινδική ρουπία	69,4250

	V Γνωστοποιήσεις
	ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ
	Ευρωπαϊκή Επιτροπή
2012/C 137/09	Κρατικές ενισχύσεις — Λουξεμβούργο — Κρατική ενίσχυση SA.34440 (12/C) — Πώληση της Dexia BIL — Πρόσκληση για υποβολή παρατηρήσεων σύμφωνα με το άρθρο 108 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ ( 1 )	19


	(1) Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ

Ημερομηνία και ώρα απαγόρευσης	23.3.2012
Διάρκεια	23.3.2012-31.12.2012
Κράτος μέλος	Πορτογαλία
Απόθεμα ή ομάδα αποθεμάτων	MAC/8C3411
Είδος	Σκουμπρί (Scomber scombrus)
Ζώνη	VIIIc, IX και Χ· ενωσιακά ύδατα της CECAF 34.1.1
Τύπος(ι) αλιευτικών σκαφών	—
Αριθμός αναφοράς	—

Ημερομηνία και ώρα απαγόρευσης	18.1.2012
Διάρκεια	18.1.2012-31.12.2012
Κράτος μέλος	Γαλλία
Απόθεμα ή ομάδα αποθεμάτων	ANF/8C3411
Είδος	Πεσκαντρίτσες (Lophiidae)
Ζώνη	VIIIc, IX και Χ· ενωσιακά ύδατα της CECAF 34.1.1
Τύπος(ι) αλιευτικών σκαφών	—
Αριθμός αναφοράς	—

Ημερομηνία και ώρα απαγόρευσης	9.3.2012
Διάρκεια	9.3.2012-31.12.2012
Κράτος μέλος	Σουηδία
Απόθεμα ή ομάδα αποθεμάτων	PRA/04-N.
Είδος	Γαρίδα της Αρκτικής (Pandalus borealis)
Ζώνη	Νορβηγικά ύδατα νοτίως των 62° Β
Τύπος(ι) αλιευτικών σκαφών	—
Αριθμός αναφοράς	—