20.5.2005   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 121/1

1-6

7-14

7-13

14

15-34

15-25

15-18

19-25

26-34

26-29

30-32

33-34

35-48

35-40

41-44

45-48

45-47

48

49-61

49-53

49

50-53

54-61

54-57

58-61

62-65

62

63

64-65

I-IΙ

1.

Στόχος του προτεινόμενου κανονισμού είναι να καθιερώσει, με ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2007, ένα νομικό πλαίσιο για τη χρηματοδότηση των δύο «πυλώνων» (δαπάνες για τις αγορές και στήριξη του εισοδήματος· αγροτική ανάπτυξη) της κοινής γεωργικής πολιτικής (ΚΓΠ). Η πρόταση στηρίζεται στις υπάρχουσες διατάξεις σχετικά με την ΚΓΠ (2). Δεν εισάγει μεταβολές στην ουσία της ΚΓΠ ούτε καθορίζει τα ποσά που πρέπει να δαπανηθούν για την ΚΓΠ.

2.

Το Συνέδριο εξέτασε εάν η πρόταση ενδέχεται να βελτιώσει τη δημοσιονομική διαχείριση της ΚΓΠ, λαμβάνοντας υπόψη τη γνωμοδότησή του του Απριλίου 2004 σχετικά με το πρότυπο του ενιαίου ελέγχου (γνωμοδότηση αριθ. 2/2004) (3).

3.

Δυνάμει του εν λόγω προτύπου, η Επιτροπή είναι υπεύθυνη για την προώθηση βελτιώσεων στα συστήματα εσωτερικού ελέγχου, καθώς και για τη διασφάλιση ότι αυτά λειτουργούν αποτελεσματικά. Τα συστήματα εσωτερικού ελέγχου θα βασίζονται σε λογικό πλαίσιο χρησιμοποιώντας κοινές αρχές και πρότυπα. Το Συνέδριο υπογράμμισε ότι το κόστος των ελέγχων πρέπει να είναι ανάλογο με τα οφέλη που αποφέρουν. Εντούτοις, ορισμένα στοιχεία που η γνωμοδότηση του Συνεδρίου σχετικά με το πρότυπο του ενιαίου ελέγχου χαρακτήρισε ως αναγκαία για μια αποτελεσματική και αποδοτική αλυσίδα λογοδοσίας και δημοσιονομικού ελέγχου απαιτούν περαιτέρω διευκρίνιση (βλέπε σημεία 20, 21, 23 και 24).

4.

Τα σημεία (7 έως 61) κατωτέρω πραγματεύονται τέσσερα κύρια θέματα του σχεδίου κανονισμού:

—

ενοποίηση των γεωργικών δαπανών και διαχωρισμός των δύο πυλώνων (άρθρα 2-5 του σχεδίου κανονισμού),

—

διαχείριση και έλεγχος (άρθρα 6-8, 10, 11, 12-17, 22-31, 36, 37 του σχεδίου κανονισμού),

—

δημοσιονομική πειθαρχία (άρθρα 12-21 του σχεδίου κανονισμού),

—

αντιμετώπιση των παρατυπιών (άρθρα 9, 32-35 του σχεδίου κανονισμού).

5.

Σε αρκετά σημεία (άρθρα 7, 8, 9, 13, 15, 16, 18, 19, 26, 30, 39, 42, 45 και 48) το σχέδιο κανονισμού αφήνει να διευθετηθούν σημαντικά ζητήματα μέσω της διαδικασίας επιτροπολογίας στο παράγωγο δίκαιο, γεγονός για το οποίο το Συνέδριο σαφώς δεν είναι σε θέση να διατυπώσει σχόλια επί του παρόντος. Το Συνέδριο σημειώνει ότι η αποτελεσματικότητα ορισμένων πτυχών του προτεινόμενου συστήματος θα εξαρτηθεί από την ποιότητα και το περιεχόμενο του εν λόγω παραγώγου δικαίου. Ιδιαίτερα, στο σχέδιο κανονισμού παραμένουν ασαφείς οι ακριβείς οικονομικές υποχρεώσεις της Επιτροπής και των κρατών μελών.

6.

Ορισμένες από τις προτεινόμενες μεταβολές του σχεδίου κανονισμού δεν συμβαδίζουν με ορισμένες από τις διατάξεις του δημοσιονομικού κανονισμού (4). Θα πρέπει η Επιτροπή να εξετάσει εάν είναι αναγκαίο να τροποποιηθεί ο δημοσιονομικός κανονισμός.

7.

Για πολλά έτη η κοινή γεωργική πολιτική εφαρμοζόταν μέσω ενός «Ταμείου», του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Προσανατολισμού και Εγγυήσεων. Το εν λόγω Ταμείο έχει δύο τμήματα, το Τμήμα Προσανατολισμού και το Τμήμα Εγγυήσεων, τα οποία διέπουν διαφορετικοί κανόνες. [Αυτοί περιλαμβάνονται επί του παρόντος στους κανονισμούς (ΕΚ) αριθ. 1257/1999 και (ΕΚ) αριθ. 1258/1999 του Συμβουλίου (5)].

8.

Το Τμήμα Εγγυήσεων

—

χρηματοδοτεί όλες τις δαπάνες στήριξης των γεωργικών αγορών και στήριξης του εισοδήματος και

—

συγχρηματοδοτεί (με τα κράτη μέλη) ορισμένα μέτρα αγροτικής ανάπτυξης.

9.

Τα μέτρα αγροτικής ανάπτυξης που συγχρηματοδοτούνται από το Τμήμα Εγγυήσεων είναι τα ακόλουθα:

α)

ενισχύσεις για πρόωρη συνταξιοδότηση·

β)

επιδοτήσεις στους παραγωγούς στις μειονεκτικές περιοχές καθώς και στις περιοχές που υπόκεινται σε περιβαλλοντικούς περιορισμούς·

γ)

στήριξη για την τήρηση προτύπων (στον τομέα του περιβάλλοντος, της δημόσιας υγείας κ.λπ.)·

δ)

γεωργοπεριβαλλοντικές ενισχύσεις, καθώς και ενισχύσεις σχετικά με την ευεξία των ζώων·

ε)

στήριξη για την ποιότητα των τροφίμων·

στ)

δάσωση (6) και

ζ)

στήριξη για όλα τα «λοιπά μέτρα αγροτικής ανάπτυξης» στις περιοχές που δεν καλύπτονται από το στόχο 1 των διαρθρωτικών ταμείων:

10.

Το Τμήμα Προσανατολισμού συγχρηματοδοτεί όλα τα «λοιπά μέτρα αγροτικής ανάπτυξης» που περιλαμβάνονται στο στοιχείο ζ) του προηγούμενου σημείου στις περιοχές που καλύπτονται από το στόχο 1. Επίσης, συγχρηματοδοτεί την κοινοτική πρωτοβουλία «Leader +» (8).

11.

Οι εν λόγω ρυθμίσεις παρουσιάζονται σχηματικά στο διάγραμμα 1.

12.

Έτσι, επί του παρόντος, το εάν ένα μέτρο αγροτικής ανάπτυξης χρηματοδοτείται από το Τμήμα Εγγυήσεων ή από το Τμήμα Προσανατολισμού του ΕΓΤΠΕ εξαρτάται τόσο από το είδος του μέτρου όσο και από τη γεωγραφική θέση του. Παραδείγματος χάρη: ο εκσυγχρονισμός ενός σφαγείου σε μια περιοχή του στόχου 1 θα συγχρηματοδοτηθεί από το Τμήμα Προσανατολισμού, ενώ το ίδιο σχέδιο εκτός του στόχου 1 θα συγχρηματοδοτηθεί από το Τμήμα Εγγυήσεων· η δάσωση γεωργικής γης θα συγχρηματοδοτηθεί από το Τμήμα Εγγυήσεων σε ολόκληρη την Κοινότητα, ενώ οι επενδύσεις στη συντήρηση και βελτίωση των δασικών πόρων θα συγχρηματοδοτηθούν από το Τμήμα Προσανατολισμού στις περιοχές του στόχου 1.

13.

Η Επιτροπή προτείνει να αντικατασταθούν τα Τμήματα Προσανατολισμού και Εγγυήσεων του υπάρχοντος ΕΓΤΠΕ από δύο Ταμεία, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ) και το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ). Στο ΕΓΤΕ θα περιλαμβάνονται οι δαπάνες στήριξης των γεωργικών αγορών και η στήριξη του εισοδήματος για τους αγρότες, όπως αναφέρεται στο σημείο 8, πρώτο εδάφιο ανωτέρω (9). Το σύνολο των δαπανών αγροτικής ανάπτυξης, ανεξάρτητα από το είδος τους και τη γεωγραφική τους θέση, θα συγχρηματοδοτείται από το ΕΓΤΑΑ.

14.

Η προτεινόμενη ενοποίηση του συνόλου των δαπανών αγροτικής ανάπτυξης εντός ενός ενιαίου δημοσιονομικού πλαισίου σημαίνει ότι θα καταστεί δυνατό να ταυτοποιείται το σύνολο των δαπανών για συγκεκριμένα μέτρα αγροτικής ανάπτυξης, καθώς και το σύνολο των δαπανών για την αγροτική ανάπτυξη (10). Αυτό αποτελεί ευπρόσδεκτη αύξηση της διαφάνειας (11).

15.

Η πρόταση δεν εισάγει σημαντικές μεταβολές στη διαχείριση και τον έλεγχο των δαπανών για τις αγορές. Όπως συμβαίνει και επί του παρόντος, το σύνολο σχεδόν των δαπανών θα εκτελούνται από τους οργανισμούς πληρωμών των κρατών μελών.

16.

Για την πλειονότητα των δαπανών, η διαδικασία θα εξακολουθήσει να έχει ως εξής:

α)

οι γεωργοί υποβάλλουν αιτήσεις στους οργανισμούς πληρωμών κατά το έτος που προηγείται του έτους της πληρωμής, βάσει των εκτάσεων που καλλιεργήθηκαν, του αριθμού των επιλέξιμων ζώων που κατείχαν κατά τη διάρκεια συγκεκριμένης υποχρεωτικής περιόδου διατήρησης κ.λπ.·

β)

οι οργανισμοί πληρωμών υποβάλλουν τις εν λόγω αιτήσεις σε διοικητικούς ελέγχους και, δειγματοληπτικά, σε επιτόπιους ελέγχους, κυρίως μέσω του ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης και ελέγχου (ΟΣΔΕ)·

γ)

κάθε οργανισμός πληρωμών καταβάλλει την ενίσχυση στους αιτούντες και δηλώνει τις πραγματοποιηθείσες δαπάνες σε μηνιαία βάση στην Επιτροπή, η οποία αποδίδει τα σχετικά ποσά στον οργανισμό πληρωμών («μηνιαίες πληρωμές»)·

δ)

οι λογαριασμοί και οι πληρωμές του οργανισμού πληρωμών εξετάζονται από ανεξάρτητο ελεγκτή (οργανισμό πιστοποίησης), ο οποίος καταρτίζει έκθεση προς την Επιτροπή το Φεβρουάριο του έτους που έπεται του σχετικού οικονομικού έτους·

ε)

έως τις 30 Απριλίου του έτους που έπεται του σχετικού οικονομικού έτους, η Επιτροπή πρέπει να λάβει απόφαση (δημοσιονομικής ή λογιστικής εκκαθάρισης) με την οποία είτε αποδέχεται τους εν λόγω λογαριασμούς και εκθέσεις ελέγχου είτε ζητεί πρόσθετες εργασίες ή πληροφορίες·

στ)

η Επιτροπή μπορεί τότε να εξετάσει τις πληρωμές που πραγματοποίησαν οι οργανισμοί πληρωμών και, εάν ήταν παράτυπες ή οι χρηματοοικονομικοί έλεγχοι παρουσίαζαν αδυναμίες, μπορεί να αποφασίσει ότι ορισμένες δαπάνες πρέπει να βαρύνουν τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη χωρίς να καταλογιστούν στον κοινοτικό προϋπολογισμό (η Επιτροπή «απορρίπτει τη χρηματοδότηση» τέτοιου είδους δαπανών μέσω των «αποφάσεων συμφ��νίας»). Όταν η Επιτροπή απορρίπτει τη χρηματοδότηση δαπανών μειώνει αναλόγως τις πληρωμές της προς τους οργανισμούς πληρωμών.

17.

Οι δαπάνες στο πλαίσιο του ΕΓΤΕ, όπως και στο πλαίσιο του υπάρχοντος Τμήματος Εγγυήσεων, θα χρηματοδοτούνται από μη διαχωριζόμενες πιστώσεις, ήτοι δεν θα πραγματοποιείται διάκριση μεταξύ πιστώσεων ανάληψης υποχρεώσεων και πιστώσεων πληρωμών.

18.

Ωστόσο, το σχέδιο κανονισμού εισάγει ορισμένα νέα στοιχεία ή/και μεταβολές:

—

στα κράτη μέλη όπου υπάρχουν περισσότεροι του ενός οργανισμοί πληρωμών ήδη απαιτείται η ύπαρξη οργανισμού συντονισμού, ο οποίος συγκεντρώνει τις πληροφορίες που τίθενται στη διάθεση της Επιτροπής, διασφαλίζει την παροχή τους σε συνεκτική βάση και προωθεί την εναρμονισμένη εφαρμογή των κοινοτικών κανόνων. Το άρθρο 6 παράγραφος 3 του σχεδίου κανονισμού καθιερώνει την ανάγκη να αποτελούν οι οργανισμοί συντονισμού το αντικείμενο ειδικής διαπίστευσης από τα κράτη μέλη·

—

το άρθρο 8 παράγραφος 1 στοιχείο γ) του σχεδίου κανονισμού καθιερώνει την ανάγκη για τον υπεύθυνο κάθε οργανισμού πληρωμών να υπογράφει και να αποστέλλει στην Επιτροπή ετησίως μια «δήλωση αξιοπιστίας»·

—

το άρθρο 31 παράγραφος 4 στοιχείο α) του σχεδίου κανονισμού επιτρέπει στην Επιτροπή, στο πλαίσιο της διαδικασίας εκκαθάρισης των λογαριασμών που συνοψίστηκε στο σημείο 16 στοιχείο στ) ανωτέρω, να απορρίψει τη χρηματοδότηση δαπανών του ΕΓΤΕ που πραγματοποιήθηκαν έως 36 μήνες πριν από την έγγραφη ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των ελέγχων στο ενδιαφερόμενο κράτος μέλος από την Επιτροπή («κανόνας των 36 μηνών»). Επί του παρόντος, η περίοδος αυτή είναι 24μηνη.

19.

Η ισχύουσα διαδικασία πληρωμής για το ΕΓΤΠΕ - Εγγυήσεις έχει δοκιμαστεί. Στο παρελθόν, η Επιτροπή δεν πρότεινε συνήθως μεταβολές σε τομείς που λειτουργούσαν κατά λογικά ικανοποιητικό τρόπο.

20.

Η θέσπιση απαίτησης ειδικής διαπίστευσης (διαφορετικής από τη διαπίστευση των οργανισμών πληρωμών) για τους «οργανισμούς συντονισμού» θα μπορούσε να ενισχύσει την αλυσίδα λογοδοσίας για τις δαπάνες της ΚΓΠ (βλέπε γνωμοδότηση αριθ. 2/2004 σχετικά με το πρότυπο του ενιαίου ελέγχου, σημεία I, II και IV). Εντούτοις, αυτό θα εξαρτηθεί από την ποιότητα και το περιεχόμενο των κανόνων σχετικά με την ειδική διαπίστευση που θα παράσχει η Επιτροπή στα κράτη μέλη, καθώς και από τον τρόπο με τον οποίο τα κράτη μέλη θα τους εφαρμόζουν.

21.

Η θέσπιση μιας «δήλωσης αξιοπιστίας» που υπογράφει ο υπεύθυνος κάθε οργανισμού πληρωμών θα μπορούσε να βελτιώσει το ισχύον σύστημα ελέγχων προς την κατεύθυνση του προτύπου του ενιαίου ελέγχου. Εντούτοις, η πρόταση δεν αναφέρει το στόχο, το περιεχόμενο και την εμβέλεια της δήλωσης. Το περιεχόμενό της θα πρέπει να ακολουθεί κατά πόδας την αντίστοιχη δήλωση η οποία απαιτείται συνήθως στο πλαίσιο των υποχρεώσεων εταιρικής διακυβέρνησης των εταιρειών που είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο, παραδείγματος χάρη. Αυτό συνεπάγεται ότι ο υπεύθυνος του οργανισμού πρέπει να εξηγεί την ευθύνη του σχετικά με τους λογαριασμούς, να διεξάγει ετήσια εξέταση της αποτελεσματικότητας του συστήματος εσωτερικού ελέγχου και να καταρτίζει σχετική έκθεση. Η εξέταση αυτή θα πρέπει να καλύπτει το σύνολο των ελέγχων, συμπεριλαμβανόμενων του δημοσιονομικού ελέγχου, του επιχειρησιακού ελέγχου και του ελέγχου συμφωνίας, καθώς και της διαχείρισης του κινδύνου. Η εν λόγω δήλωση δεν μπορεί να αντικαταστήσει το έργο των οργανισμών πιστοποίησης. Ούτε η ΓΔ AGRI ούτε ο οργανισμός πιστοποίησης πρέπει να βασίζονται σε μια τέτοια δήλωση χωρίς πρόσθετα αποδεικτικά στοιχεία προς επίρρωσή της. Σε ένα συγκεκριμένο σημείο, η προτεινόμενη ορολογία μπορεί να δημιουργήσει σύγχυση με τη δήλωση αξιοπιστίας που απαιτείται από το Ελεγκτικό Συνέδριο και με τη δήλωση αξιοπιστίας που απαιτείται από τους γενικούς διευθυντές της Επιτροπής. Θα πρέπει να επιλεγεί εναλλακτικός όρος.

22.

Το Συνέδριο αποφάνθηκε υπέρ του «κανόνα των 36 μηνών» στη γνωμοδότησή του αριθ. 9/2002 (12). Η τροποποίηση αυτή θα μειώσει τον κίνδυνο να μην επιβάλλονται κυρώσεις για τις αδυναμίες που εντοπίζονται στα συστήματα των κρατών μελών απλώς και μόνο διότι η Επιτροπή δεν ήταν σε θέση να καλύψει όλους τους τομείς δαπανών στο πλαίσιο ενός διετούς κύκλου. Η Επιτροπή θα πρέπει να λάβει υπόψη αυστηρά τους 36 μήνες ως όριο, και θα πρέπει να προσπαθήσει να αποφεύγονται κατά το δυνατόν καθυστερήσεις στην εκκαθάριση των λογαριασμών και τον οριστικό καταλογισμό των δαπανών στον προϋπολογισμό.

23.

Οι ισχύουσες ρυθμίσεις σχετικά με το ΕΓΤΠΕ - Εγγυήσεις επιδέχονται σημαντικές βελτιώσεις, οι οποίες δεν περιλαμβάνονται στην πρόταση της Επιτροπής. Οι οργανισμοί πιστοποίησης, οι οποίοι ελέγχουν τους λογαριασμούς των οργανισμών πληρωμών και τη λειτουργία των διαδικασιών εσωτερικού ελέγχου τους, περιορίζουν το έργο τους στην επιβεβαίωση της ύπαρξης ελέγχων που στοχεύουν στη διασφάλιση της συμφωνίας των πληρωμών, και δεν διενεργούν πάντοτε επαρκείς δειγματοληπτικούς ελέγχους συμφωνίας προκειμένου να επιβεβαιώσουν την αποτελεσματική λειτουργία των εν λόγω ελέγχων, ούτε πραγματοποιούν επαρκείς εργασίες σε επίπεδο δικαιούχου των πληρωμών της ΚΓΠ προκειμένου να επιβεβαιώσουν ότι οι πληρωμές είναι νόμιμες και κανονικές.

24.

Το Συνέδριο εμμένει στην άποψή του [η οποία διατυπώθηκε στη γνωμοδότησή του αριθ. 10/98 (13)] ότι η πιστοποίηση των οργανισμών πληρωμών από οργανισμούς πιστοποίησης πρέπει να βασίζεται στα διεθνώς παραδεκτά ελεγκτικά πρότυπα. Θα πρέπει να εισαχθεί στο άρθρο 7 του σχεδίου κανονισμού μια αναφορά στα διεθνώς παραδεκτά ελεγκτικά πρότυπα (14). Η πιστοποίηση θα πρέπει να καλύπτει τη νομιμότητα και κανονικότητα των δαπανών σε επίπεδο δικαιούχου και θα πρέπει να πραγματοποιούνται δοκιμές των βασικών ελέγχων του οργανισμού πληρωμών. Κατά τον καθορισμό του πόσο εντατικοί θα είναι οι εν λόγω έλεγχοι, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη το σχετικό κόστος και ωφέλεια. Η κάλυψη αυτή θα αντιστοιχεί σε ισχυρότερη και σαφέστερη αλυσίδα λογοδοσίας για τις δαπάνες της ΚΓΠ. Θα παράσχει αυξημένη βεβαιότητα στην Επιτροπή και θα είναι συνεκτική με την έννοια του προτύπου του ενιαίου ελέγχου (βλέπε γνωμοδότηση αριθ. 2/2004, σημείο 42). Θα ήταν χρήσιμο να καθοριστούν οι μετατροπές προκειμένου να επεκταθεί η εμβέλεια του έργου των οργανισμών πιστοποίησης είτε στο άρθρο 7 είτε στο άρθρο 8 παράγραφος 1 στοιχείο γ) σημείο iii) του σχεδίου κανονισμού.

25.

Το Συνέδριο σημειώνει ότι τα κράτη μέλη θα παραμείνουν επιφορτισμένα με την ευθύνη της διαπίστευσης των οργανισμών πληρωμών στο πλαίσιο της ΚΓΠ. Στην ειδική έκθεσή του αριθ. 2/2004 (15) σχετικά με το SAPARD (οι χρηματοδοτικοί μηχανισμοί του εν λόγω προγράμματος είναι από πολλές απόψεις όμοιοι με αυτούς της ΚΓΠ), το Συνέδριο χαιρέτισε το ρόλο της Επιτροπής ως προς την παροχή διαπίστευσης: η προγενέστερη έγκριση των συστημάτων βάσει των ελέγχων τόσο των χωρών SAPARD όσο και της Επιτροπής διασφάλισαν ότι υπήρχε ένα καλά καθορισμένο σύστημα με βασικούς ελέγχους, τουλάχιστον στα χαρτιά, πριν από οποιαδήποτε δαπάνη κεφαλαίων. Το Συνέδριο θεώρησε ότι αυτό αποτελούσε ορθή πρακτική.

26.

Το προτεινόμενο πλαίσιο διαχείρισης και ελέγχου για το ΕΓΤΑΑ βασίζεται εν μέρει στο πλαίσιο των διαρθρωτικών ταμείων και εν μέρει στο πλαίσιο του ΕΓΤΠΕ-Εγγυήσεις· επίσης, παρέχει ενιαία σειρά δημοσιονομικών κανόνων, καθώς και κοινό σύστημα ελέγχου για το σύνολο των δαπανών αγροτικής ανάπτυξης.

27.

Όπως εξηγήθηκε στα σημεία 8 έως 13 ανωτέρω και στο διάγραμμα 1, το νέο ΕΓΤΑΑ θα συγκεντρώσει όλες τις δαπάνες αγροτικής ανάπτυξης:

—

δαπάνες εγγυήσεων: πιστώσεις πληρωμών ύψους 4,8 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2004, που καταβάλλονται μέσω μη διαχωριζόμενων πιστώσεων (βλέπε σημείο 17 ανωτέρω)·

—

δαπάνες προσανατολισμού: πιστώσεις πληρωμών ύψους 2,9 δισεκατομμυρίων ευρώ το 2004, που καταβάλλονται μέσω διαχωριζόμενων πιστώσεων (16).

28.

Η Επιτροπή προτείνει να χρηματοδοτείται στο μέλλον το σύνολο των εν λόγω δαπανών από μία κατηγορία δαπανών με διαχωριζόμενες πιστώσεις. Οι επιπτώσεις των εν λόγω μεταβολών είναι οι εξής:

—

οι δαπάνες αγροτικής ανάπτυξης δεν θα εκτελούνται πλέον στο πλαίσιο διαφορετικών συστημάτων προγραμματισμού, εφαρμογής και ελέγχου·

—

τα «συνοδευτικά μέτρα» (μέρος Α στο διάγραμμα 1), στα οποία αντιστοιχεί το μεγαλύτερο τμήμα των δαπανών αγροτικής ανάπτυξης και των λοιπών δαπανών αγροτικής ανάπτυξης και τα οποία επί του παρόντος χρηματοδοτούνται από το Τμήμα Εγγυήσεων του ΕΓΤΠΕ (μέρος Β στο διάγραμμα 1), δεν θα αντιμετωπίζονται με τον τρόπο που συνοψίστηκε στο σημείο 16 ανωτέρω.

29.

Η προτεινόμενη διαδικασία για την πλειονότητα των δαπανών θα είναι η εξής:

—

μόλις εγκριθεί το πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης ενός κράτους μέλους, η Επιτροπή καταβάλλει στους αρμόδιους οργανισμούς πληρωμών το 7 % της συνεισφοράς του ΕΓΤΑΑ στο σχετικό πρόγραμμα,

—

το εν λόγω 7 % αντιστοιχεί σε προπληρωμή (η οποία πρέπει να επιστραφεί στην Επιτροπή εάν δεν υποβληθεί αίτηση πληρωμής για το πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης εντός 24 μηνών),

—

διαβιβάζεται τριμηνιαία έκθεση στην Επιτροπή σχετικά με τις δαπάνες,

—

για κάθε πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης, η Επιτροπή πραγματοποιεί ενδιάμεσες πληρωμές στον διαπιστευμένο οργανισμό πληρωμών βάσει των αιτήσεων ενδιάμεσης πληρωμής, «κατά το δυνατόν τρεις φορές ετησίως»,

—

αφού λάβει την τελική έκθεση εφαρμογής, η Επιτροπή καταβάλλει το υπόλοιπο,

—

το συνολικό ποσό της προχρηματοδότησης εκκαθαρίζεται μόλις κλείσει το πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης (διαδικασία η οποία ενδέχεται να διαρκέσει αρκετά έτη),

30.

Υπάρχουν έγκυρα επιχειρήματα υπέρ της χρήσης των διαχωριζόμενων πιστώσεων για τη χρηματοδότηση δαπανών από τον κοινοτικό προϋπολογισμό, όταν πληρούνται δύο προϋποθέσεις:

—

οι σχετικές δαπάνες είναι πράγματι πολυετείς (με την έννοια ότι ένα σχέδιο πρέπει να προγραμματίζεται και να εκτελείται κατά τη διάρκεια πολυετούς περιόδου),

—

το δημοσιονομικό πλαίσιο να είναι πράγματι πολυετές, συμπεριλαμβανόμενων των πιστώσεων ανάληψης υποχρεώσεων που καλύπτουν το συνολικό κόστος της νομικής υποχρέωσης που ανελήφθη κατά τη διάρκεια του τρέχοντος οικονομικού έτους.

31.

Οι δαπάνες αγροτικής ανάπτυξης περιλαμβάνουν ένα φάσμα μέτρων με διαφορετικά χαρακτηριστικά. Ορισμένα από αυτά στηρίζουν τις πολυετείς επενδυτικές δαπάνες. Το μεγαλύτερο τμήμα περιλαμβάνει πολυετείς συμβατικές υποχρεώσεις με ετήσιες πληρωμές και συστήματα ελέγχου που συχνά ομοιάζουν με τις πληρωμές και τα συστήματα ελέγχου του «πρώτου πυλώνα» της ΚΓΠ.

32.

Ως προς το δημοσιονομικό πλαίσιο, μολονότι η Επιτροπή προτείνει τη χρήση διαχωριζόμενων πιστώσεων για το ΕΓΤΑΑ, δεν προτείνει ένα πραγματικά πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο. Μια γνήσια πολυετής προσέγγιση θα ήταν να καταγράφεται μια ανάληψη υποχρέωσης που να καλύπτει το συνολικό κόστος των νομικών υποχρεώσεων που ανελήφθησαν κατά τη διάρκεια του τρέχοντος οικονομικού έτους. Αντ’ αυτού, η Επιτροπή προτείνει (άρθρο 23 του σχεδίου κανονισμού) να αναλαμβάνεται μια υποχρέωση για το συνολικό ποσό που αναμένεται να εκταμιευθεί σε ένα συγκεκριμένο κράτος μέλος σε συγκεκριμένο έτος, ήτοι να υπάρχουν ετήσιες δόσεις αναλήψεων υποχρεώσεων. Όπως υποστήριξε το Συνέδριο στη γνωμοδότησή του αριθ. 2/2001 (17), η διαδικασία αυτή αντιβαίνει στη θεωρία και την ορθή πρακτική της χρήσης των διαχωριζόμενων πιστώσεων (18).

33.

Ο δημοσιονομικός κανονισμός προβλέπει δύο είδη πιστώσεων του προϋπολογισμού:

—

διαχωριζόμενες πιστώσεις (που περιλαμβάνουν τις πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων και τις πιστώσεις πληρωμών), οι οποίες χρη��ιμοποιούνται για τη χρηματοδότηση πολυετών δαπανών και

—

μη διαχωριζόμενες πιστώσεις, οι οποίες διασφαλίζουν την ανάληψη και την πληρωμή των ετήσιων δαπανών.

34.

Ανάλογα με τη φύση των δαπανών θα πρέπει να επιλεγεί ο κατάλληλος τύπος πίστωσης για τις δαπάνες του ΕΓΤΑΑ. Δεδομένου ότι οι δαπάνες του ΕΓΤΑΑ είναι διαφόρων ειδών, είναι σημαντικό η Επιτροπή να εφαρμόζει τις αρχές που αναφέρονται στο σημείο 30 ορθά και με συνέπεια, καθώς και τα σχετικά συστήματα διαχείρισης και ελέγχου να χαρακτηρίζονται από διαφάνεια και αποτελεσματικότητα. Εντούτοις, η πρόταση της Επιτροπής για ετήσιες δόσεις αναλήψεων υποχρεώσεων του προϋπολογισμού, οι οποίες αντιβαίνουν στον ουσιαστικό σκοπό των διαχωριζόμενων πιστώσεων και ενός προϋπολογισμού ανάληψης υποχρεώσεων, είναι ανάρμοστη.

35.

Οι κανόνες της δημοσιονομικής πειθαρχίας στοχεύουν στη διασφάλιση της τήρησης των δημοσιονομικών προοπτικών.

36.

Οι ισχύουσες νομικές απαιτήσεις ως προς τη δημοσιονομική πειθαρχία καθορίζονται με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2040/2000 του Συμβουλίου (19). Για κάθε οικονομικό έτος η «γεωργική κατευθυντήρια γραμμή» αποτελεί το ανώτατο όριο των γεωργικών δαπανών, το οποίο πρέπει να καθορίζεται από την Επιτροπή όταν αυτή υποβάλλει το προσχέδιο προϋπολογισμού. Η γεωργική κατευθυντήρια γραμμή καλύπτει τον υποτομέα 1.α (δαπάνες της ΚΓΠ) και 1.β (αγροτική ανάπτυξη και συνοδευτικά μέτρα) της δημοσιονομικής προοπτικής, καθώς και τμήμα του τομέα 7, ήτοι τις προενταξιακές ενισχύσεις για τη γεωργία.

37.

Οι ισχύουσες δημοσιονομικές προοπτικές καλύπτουν την περίοδο 2000-2006. Καθορίζονται στη διοργανική συμφωνία της 6ης Μαΐου 1999 μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής. Είναι σύμφωνες με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Βερολίνου της 24ης και 25ης Μαρτίου 1999 (20).

38.

Το Συνέδριο σημειώνει ότι υπάρχει κάποια πολυπλοκότητα στις προγραμματιζόμενες ρυθμίσεις για τον έλεγχο των δαπανών της ΚΓΠ έπειτα από το 2006. Αφενός, η Επιτροπή έχει προτείνει να διαιρεθούν οι κοινοτικές δαπάνες σε πέντε νέους τομείς στην επόμενη δημοσιονομική προοπτική, αντί των οκτώ υπαρχόντων τομέων. Ο τομέας 2 της δημοσιονομικής προοπτικής 2007-2013 ονομάζεται «Διατήρηση και διαχείριση των φυσικών πόρων». Καλύπτει τους δύο πυλώνες της ΚΓΠ, καθώς και τις δαπάνες σχετικά με την πολιτική αλιείας και το περιβάλλον. Ο υποτομέας «Γεωργία - Δαπάνες σχετικά με τις αγορές και άμεσες ενισχύσεις» του τομέα αριθ. 2 περιλαμβάνει το περιεχόμενο του τρέχοντος υποτομέα 1.α.

39.

Αφετέρου, καθορίστηκαν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο των Βρυξελλών της 24ης και 25ης Οκτωβρίου 2002 ανώτατα όρια (έως το 2013) για τον πρώτο πυλώνα της ΚΓΠ. Κατόπιν της συμφωνίας στις Βρυξέλλες, το ποσό των δαπανών σχετικά με τις αγορές και των άμεσων ενισχύσεων πρόκειται να σταθεροποιηθεί έως το 2013 βάσει του ανώτατου ορίου για τον υποτομέα 1.α που προβλεπόταν για την ΕΕ των 15 το 2006, συν το ποσό των αντίστοιχων δαπανών για τα 10 νέα κράτη μέλη. Έτσι, η συνολική δαπάνη για τις δαπάνες σχετικά με τις αγορές και τις άμεσες ενισχύσεις σε ονομαστική αξία για κάθε έτος της περιόδου 2007-2013 δεν θα υπερβεί το ποσό για το 2006, με αύξηση 1 % ετησίως.

40.

Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1782/2003 του Συμβουλίου, ο οποίος αναφέρει τα αποτελέσματα της μεταρρύθμισης της ΚΓΠ που συμφωνήθηκε τον Ιούνιο του 2003, περιλαμβάνει επίσης διατάξεις σχετικά με τη δημοσιονομική πειθαρχία. Το άρθρο 11 προβλέπει ότι, αρχής γενομένης από τον προϋπολογισμό του 2007, το Συμβούλιο θα αποφασίσει αναπροσαρμογή των άμεσων ενισχύσεων βάσει πρότασης της Επιτροπής, όταν προβλέπεται ότι θα υπάρξει υπέρβαση, σε ένα δεδομένο οικονομικό έτος, των ποσών που προβλέπονται στην ισχύοντα υποτομέα 1.α της δημοσιονομικής προοπτικής. Οι αναπροσαρμογές πρέπει να καθορίζονται το αργότερο στις 30 Ιουνίου του ημερολογιακού έτους βάσει του οποίου εφαρμόζονται.

41.

Οι ρυθμίσεις σχετικά με τη δημοσιονομική πειθαρχία που προβλέπονται στο σχέδιο κανονισμού αναπαράγουν και, από ορισμένες απόψεις, συμπληρώνουν ορισμένες από τις διατάξεις της ισχύουσας δημοσιονομικής πειθαρχίας των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 2040/2000 και (ΕΚ) αριθ. 1782/2003 του Συμβουλίου. Ωστόσο, δεν φαίνεται να υπάρχει πρόθεση διατήρησης της γεωργικής κατευθυντήριας γραμμής.

42.

Τα άρθρα 18 παράγραφος 1, 19 και 20 του σχεδίου κανονισμού αναπαράγουν κατ’ ουσίαν τις διατάξεις του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2040/2000 του Συμβουλίου οι οποίες αφορούν:

—

νομοθετικά μέσα με επίδραση στις δαπάνες της ΚΓΠ [άρθρο 5 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2040/2000 του Συμβουλίου],

—

δράσεις που η Επιτροπή πρέπει να αναλάβει σε διάφορες φάσεις της διαδικασίας του προϋπολογισμού, εάν υπάρχει κίνδυνος υπέρβασης των δαπανών της ΚΓΠ [άρθρο 6 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2040/2000 του Συμβουλίου],

—

το σύστημα «έγκαιρης προειδοποίησης» για τις δαπάνες της ΚΓΠ.

43.

Το άρθρο 18 παράγραφος 4 του σχεδίου κανονισμού προβλέπει ότι η Επιτροπή αναπροσαρμόζει τις άμεσες ενισχύσεις (σημείο 40 ανωτέρω), εάν το Συμβούλιο δεν το έχει πράξει έως τις 30 Ιουνίου του εν λόγω έτους.

44.

Το άρθρο 17 παράγραφος 2 του σχεδίου κανονισμού παρέχει στην Επιτροπή τη δυνατότητα να μειώσει ή να αναστείλει τις μηνιαίες πληρωμές προς τα κράτη μέλη, όταν υπάρχει κίνδυνος υπέρβασης δημοσιονομικού ανώτατου ορίου που καθορίζεται στην κοινοτική νομοθεσία. Δυνάμει του άρθρου 19 παράγραφος 4 του σχεδίου κανονισμού, η Επιτροπή έχει το δικαίωμα να κατανέμει το διαθέσιμο υπόλοιπο του προϋπολογισμού μεταξύ κρατών μελών, εάν οι αιτήσεις επιστροφών των κρατών μελών στο τέλος του οικονομικού έτους υπερβαίνουν ή είναι πιθανό να υπερβούν το καθαρό υπόλοιπο που είναι διαθέσιμο για τις δαπάνες του ΕΓΤΕ.

45.

Το σχέδιο κανονισμού στο άρθρο 17, το άρθρο 18 παράγραφος 4 και το άρθρο 19 παράγραφος 4 επιτρέπει μια κατά τι αυστηρότερη εφαρμογή της δημοσιονομικής πειθαρχίας. Το Συνέδριο χαιρετίζει τις εν λόγω προτάσεις.

46.

Η κατάργηση της γεωργικής κατευθυντήριας γραμμής φαίνεται να μειώνει ένα στοιχείο της δημοσιονομικής πειθαρχίας: δεν θα υπάρχει συνολικό ανώτατο όριο στις γεωργικές δαπάνες. Το Συνέδριο καλεί το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο να εξετάσουν προσεκτικά τα επιχειρήματα υπέρ και κατά της διατήρησης της γεωργικής κατευθυντήριας γραμμής (21).

47.

Στο σημείο 12 της διοργανικής συμφωνίας για τη δημοσιονομική πειθαρχία και τη βελτίωση της διαδικασίας του προϋπολογισμού (22), προβλέπεται ότι «μεριμνώντας για τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση, τα όργανα φροντίζουν να αφήνουν, στο μέτρο του δυνατού, κατά τη διαδικασία του προϋπολογισμού και την έγκρισή του, επαρκή διαθέσιμα περιθώρια κάτω από τα ανώτατα όρια των διαφόρων τομέων». Κατά την άποψη του Συνεδρίου, θα ήταν χρήσιμο να περιληφθεί στο σχέδιο κανονισμού παρόμοια διάταξη.

48.

Στο σχέδιο πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2007-2013 της Επιτροπής, οι δαπάνες αγροτικής ανάπτυξης δεν παρουσιάζονται πλέον σε χωριστό υποτομέα. Το ανώτατο όριο για τους πόρους που είναι διαθέσιμοι για ανάληψη υποχρεώσεων από το ΕΓΤΑΑ καθορίζεται από το άρθρο 70 παράγραφος 1 του κανονισμού του Συμβουλίου για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης, ο οποίος βρίσκεται επί του παρόντος υπό συζήτηση (23). Το εν λόγω άρθρο αναφέρει συνολικό ποσό 88,75 δισεκατομμυρίων ευρώ σε τιμές του 2004, το οποίο πρέπει να κατανεμηθεί κατά σχεδόν ισοδύναμες δόσεις ετησίως για την περίοδο 2007 έως 2013. Τα ποσά που έχει καθορίσει η Επιτροπή ως αποτέλεσμα της διαφοροποίησης πρέπει να προστεθούν σε αυτές τις δόσεις αναλήψεων υποχρεώσεων.

49.

Τα κράτη μέλη υποχρεούνται να κοινοποιούν στην Επιτροπή τον εντοπισμό παράτυπων πληρωμών ύψους άνω των 4 000 ευρώ, οι οποίες πραγματοποιούνται στο πλαίσιο της ΚΓΠ, καθώς και να επιχειρούν την ανάκτηση τέτοιου είδους πληρωμών. Όταν η ανάκτηση δεν είναι δυνατή, τα σχετικά ποσά διαγράφονται και οι απώλειες βαρύνουν την Κοινότητα, εκτός εάν η μη ανάκτηση οφείλεται στην αμέλεια του ενδιαφερόμενου κράτους μέλους. Στην ειδική έκθεσή του αριθ. 3/2004 (24) («Ανάκτηση παράτυπων πληρωμών στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής»), το Συνέδριο έδειξε ότι στην πράξη υπάρχει ένα μη ικανοποιητικό χαμηλό ποσοστό ανάκτησης των παράτυπων πληρωμών. Επιπλέον, η διαγραφή παράτυπων πληρωμών που έχουν αναφερθεί ήταν ιδιαίτερα περιορισμένη.

50.

Η Επιτροπή προτείνει να μεταφερθούν στο ΕΓΤΕ οι κανόνες του ΕΓΤΠΕ-Εγγυήσεις, αλλά με ορισμένες σημαντικές μεταβολές.

51.

Το σχέδιο κανονισμού προτείνει, εφόσον η ανάκτηση δεν πραγματοποιηθεί εντός τεσσάρων ετών από την ημερομηνία της πρώτης διοικητικής ή δικαστικής πράξης διαπίστωσης (ή έξι ετών εάν η ανάκτηση αποτελεί το αντικείμενο προσφυγής στα εθνικά δικαστήρια), οι οικονομικές συνέπειες της έλλειψης ανάκτησης να βαρύνουν κατά 50 % το εμπλεκόμενο κράτος μέλος και κατά 50 % τον κοινοτικό προϋπολογισμό (βλέπε άρθρο 32 παράγραφος 5 του σχεδίου κανονισμού). Σε περιπτώσεις αμέλειας εκ μέρους του κράτους μέλους θα είναι δυνατό για την Επιτροπή, όπως συμβαίνει επί του παρόντος, να καταλογίζει το συνολικό ποσό στο σχετικό κράτος μέλος (βλέπε άρθρο 32 παράγραφος 4 του σχεδίου κανονισμού).

52.

Ενώ το Συνέδριο υπογραμμίζει την πρωταρχική σημασία ενός αποδοτικού και αποτελεσματικού μηχανισμού ανάκτησης ως στοιχείο του συνολικού συστήματος εσωτερικού ελέγχου (25), χαιρετίζει την εν λόγω ανακατανομή του οικονομικού βάρους της μη ανάκτησης, η οποία ενδέχεται να ενθαρρύνει την ταχύτερη επίλυση των διαδικασιών στα κράτη μέλη. Επίσης, το Συνέδριο χαιρετίζει το γεγονός ότι το σχέδιο κανονισμού:

—

διευκρινίζει την αρμοδιότητα της Επιτροπής να καταλογίζει τα προς ανάκτηση ποσά στο κράτος μέλος σε περιπτώσεις αμέλειας (26) και

—

περιλαμβάνει ένα νέο χρονικό όριο: τα κράτη μέλη πρέπει να προβαίνουν στην έναρξη κατάλληλων διοικητικών ή δικαστικών διαδικασιών για την ανάκτηση αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών εντός ενός έτους από την πρώτη διοικητική ή δικαστική πράξη διαπίστωσης σχετικά με την πληρωμή.

53.

Δυνάμει της πρότασης της Επιτροπής, τα κράτη μέλη θα εξακολουθήσουν να δύνανται να παρακρατούν το 20 % των ανακτώμενων ποσών ως κατ’ αποκοπή επιστροφή των εξόδων ανάκτησης, εκτός εάν για την παρατυπία ή την αμέλεια ευθύνεται το κράτος μέλος (βλέπε άρθρο 32 παράγραφος 2 του σχεδίου κανονισμού). Εντούτοις, κατά την άποψη του Συνεδρίου δεν θα έπρεπε να επιτρέπεται στα κράτη μέλη να παρακρατούν έξοδα ανάκτησης ύψους 20 % πριν από την εφαρμογή της διαδικασίας κατανομής του κόστους που περιγράφεται στο σημείο 51 ανωτέρω, διότι σε τέτοιες περιπτώσεις η ανάκτηση δεν έχει ακόμη πραγματοποιηθ��ί. Έτσι, η αναφορά στην «παρακράτηση που προβλέπεται στην παράγραφο 2» θα πρέπει να αφαιρεθεί από την τελευταία πρόταση του πρώτου εδαφίου του άρθρου 32 παράγραφος 5 του σχεδίου κανονισμού.

54.

Ως προς τις δαπάνες αγροτικής ανάπτυξης, η τρέχουσα κατάσταση παρουσιάζει μικτή εικόνα, αντικατοπτρίζοντας το γεγονός ότι επί του παρόντος οι δαπάνες αγροτικής ανάπτυξης υπάγονται εν μέρει στο Τμήμα Εγγυήσεων του ΕΓΤΠΕ και εν μέρει στο Τμήμα Προσανατολισμού του ΕΓΤΠΕ.

55.

Για το σύνολο των δαπανών αγροτικής ανάπτυξης που χρηματοδοτούνται από το Τμήμα Εγγυήσεων, η τρέχουσα κατάσταση έχει όπως παρουσιάστηκε στο σημείο 49 ανωτέρω.

56.

Για το τμήμα των αγροτικών δαπανών που χρηματοδοτείται από το Τμήμα Προσανατολισμού, ισχύουν οι κανόνες των διαρθρωτικών ταμείων:

—

τα κράτη μέλη πρέπει να αποστέλλουν τριμηνιαία έκθεση στην Επιτροπή σχετικά με περιπτώσεις παρατυπιών (ύψους άνω των 4 000 ευρώ) οι οποίες αποτελούν το αντικείμενο αρχικών διοικητικών ή δικαστικών ερευνών, καθώς και σχετικά με την παρακολούθηση των παρατυπιών που έχουν κοινοποιηθεί προγενέστερα,

—

κατά πρώτο λόγο, η διερεύνηση και η ανάκτηση απωλεσθέντων ποσών λόγω παρατυπίας που εντοπίστηκε εμπίπτει στην αρμοδιότητα του κράτους μέλους,

—

τα κοινοτικά κεφάλαια που καθίστανται διαθέσιμα μέσω ανάκτησης ή/και διόρθωσης μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν από το κράτος μέλος για το σχετικό πρόγραμμα πριν από το κλείσιμό του,

—

όταν ένα κράτος μέλος θεωρεί ότι κάποιο ποσό δεν μπορεί να ανακτηθεί (πλήρως), πρέπει να το κοινοποιήσει στην Επιτροπή,

—

η Επιτροπή αποφασίζει σε διαβούλευση με τις αντίστοιχες αρχές του ενδιαφερόμενου κράτους μέλους ποιον θα βαρύνουν οι οικονομικές συνέπειες.

57.

Στην πράξη, υπάρχουν παρόμοια προβλήματα με αυτά που αναφέρθηκαν για το Τμήμα Εγγυήσεων, π.χ. χαμηλό ποσοστό ανάκτησης, ακατάλληλα κριτήρια τα οποία εφαρμόζονται προκειμένου να αποφασιστεί ποιον θα βαρύνει το κόστος κ.λπ.

58.

Η Επιτροπή προτείνει να εφαρμοστούν στο σύνολο των δαπανών αγροτικής ανάπτυξης οι κανόνες των διαρθρωτικών ταμείων σχετικά με τις παρατυπίες, συμπεριλαμβανόμενης της επαναχρησιμοποίησης των ανακτηθέντων κεφαλαίων (όπως αναφέρεται στο σημείο 56 ανωτέρω).

59.

Όπως εξηγήθηκε στο σημείο 31 ανωτέρω, οι δαπάνες αγροτικής ανάπτυξης περιλαμβάνουν συχνά διαδικασίες πληρωμής και ελέγχου που προσομοιάζουν με τις διαδικασίες και τις άμεσες ενισχύσεις στο πλαίσιο του ΕΓΤΕ. Θα ήταν λογικότερο ο χειρισμός των ακυρωθέντων και ανακτηθέντων ποσών σε τέτοιες περιπτώσεις να είναι ίδιος όπως για το ΕΓΤΕ.

60.

Σχετικά με το εν λόγω Ταμείο, προτείνεται παρόμοια διάταξη με αυτή που περιγράφεται στο σημείο 51 ανωτέρω. Εντούτοις, η κατανομή του οικονομικού βάρους των μη ανακτηθέντων ποσών θα πραγματοποιείται μόλις τέσσερα έτη έπειτα από το κλείσιμο ενός προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης, γεγονός το οποίο, για δαπάνες της περιόδου 2007-2013, θα μπορούσε να επέλθει το 2019. Το απαιτούμενο χρονικό διάστημα θα είναι σχεδόν σίγουρα μεγαλύτερο από αυτό που επιτρέπει το ΕΓΤΕ. Το Συνέδριο φρονεί ότι θα ήταν ορθότερο να καθοριστεί μια συντομότερη προθεσμία.

61.

Όπως συμβαίνει και με το ΕΓΤΕ, το άρθρο 33 παράγραφος 5 του σχεδίου κανονισμού διευκρινίζει τις περιπτώσεις αμέλειας εκ μέρους του κράτους μέλους για τις οποίες η Επιτροπή ενδέχεται να καταλογίσει το σύνολο του ποσού στο ενδιαφερόμενο κράτος μέλος (27). Εντούτοις, κατά την άποψη του Συνεδρίου, το άρθρο 33 παράγραφος 5 του σχεδίου κανονισμού θα έπρεπε επίσης να θεσπίζει την ίδια δωδεκάμηνη προθεσμία για την έναρξη των κατάλληλων διοικητικών ή δικαστικών διαδικασιών όπως προβλέπεται για το ΕΓΤΕ.

62.

Το άρθρο 26 παράγραφος 6 της πρότασης κανονισμού αναφέ��ι ότι οι αιτήσεις ενδιάμεσων πληρωμών του ΕΓΤΑΑ για δαπάνες που πραγματοποιούνται από τις 16 Οκτωβρίου καταλογίζονται στον προϋπολογισμό του επόμενου έτους. Αυτό αποτελεί νέο κανόνα για τις δαπάνες που χρηματοδοτούνται επί του παρόντος από το Τμήμα Προσανατολισμού του ΕΓΤΠΕ. Έτσι, θα ευθυγραμμιστεί το οικονομικό έτος ΕΓΤΑΑ και με το οικονομικό έτος ΕΓΤΕ, όπου, όπως συμβαίνει με το ΕΓΤΠΕ-Εγγυήσεις επί του παρόντος, οι πληρωμές που πραγματοποιούν οι οργανισμοί πληρωμών έπειτα από την εν λόγω ημερομηνία επιστρέφονται από την Επιτροπή τον Ιανουάριο του επόμενου έτους. Το Συνέδριο σημειώνει ότι η Επιτροπή δεν έχει προτείνει εναρμόνιση με τα λοιπά τμήματα του γενικού προϋπολογισμού, για τα οποία το οικονομικό έτος συμπίπτει με το ημερολογιακό έτος, και θεωρεί το γεγονός αυτό λυπηρό.

63.

Το άρθρο 39 παράγραφος 1 στοιχείο α) της πρότασης κανονισμού αναφέρει ότι, όσον αφορά τα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης της περιόδου 2000-2006 που χρηματοδοτούνται από το ΕΓΤΠΕ-Εγγυήσεις, οι πληρωμές προς τους δικαιούχους παύουν το αργότερο στις 15 Οκτωβρίου 2006. Κατά παρέκκλιση [άρθρο 39 παράγραφος 1 στοιχείο γ)], οι δαπάνες για μέτρα αγροτικής ανάπτυξης έχουν πραγματοποιηθεί μεταξύ 16ης Οκτωβρίου και 31ης Δεκεμβρίου 2006 καλύπτονται από τον προϋπολογισμό του ΕΓΤΑΑ των ετών 2007-2013. Αυτό φαίνεται να σημαίνει ότι οι πληρωμές που θα οφείλονται στους δικαιούχους έπειτα το 2006 στο πλαίσιο πενταετών αναλήψεων υποχρεώσεων που έχουν πραγματοποιηθεί από το 2003 και εξής, των οποίων το ύψος ενδέχεται να είναι σημαντικό, δεν θα καταλογιστούν στον προϋπολογισμό του ΕΓΤΑΑ και, κατ’ αυτόν τον τρόπο, δεν θα συγχρηματοδοτηθούν καθόλου. Αυτό θα δημιουργήσει οικονομικά και νομικά προβλήματα στα κράτη μέλη: το άρθρο 48 φαίνεται να προβλέπει διαδικασία αντιμετώπισης τέτοιου είδους προβλημάτων.

64.

Στο άρθρο 8 παράγραφος 2 πρώτο εδάφιο του σχεδίου κανονισμού, πρέπει να προστεθεί η φράση «και του Ελεγκτικού Συνεδρίου» στην τελευταία πρόταση, έτσι ώστε το Συνέδριο να μπορεί να ασκεί τις αρμοδιότητές του.

65.

Η τελευταία πρόταση του άρθρου 33 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της αγγλικής έκδοσης του σχεδίου κανονισμού θα πρέπει να διατυπωθεί ως εξής: «and provided the funds are NOT reallocated to operations which have been the subject of a financial correction». Επιπλέον, πάντα στην αγγλική έκδοση, το άρθρο 33 παράγραφος 5 στοιχείο β) παραπέμπει στην παράγραφο 2 στοιχεία α) και γ) του ίδιου άρθρου. Η εν λόγω παραπομπή θα πρέπει να διορθωθεί σε παράγραφο 3 στοιχεία α) και γ).

I.

Το Συνέδριο:

—

χαιρετίζει την αύξηση της διαφάνειας που θα προκύψει από τη συγκέντρωση του συνόλου των δαπανών αγροτικής ανάπτυξης σε ένα κονδύλιο του προϋπολογισμού,

—

θεωρεί ότι η πρόταση της Επιτροπής ως προς τη διαχείριση του ΕΓΤΕ περιλαμβάνει ορισμένες δυνητικά χρήσιμες μεταβολές αλλά χρειάζεται περαιτέρω βελτίωση υπό το φως της γνωμοδότησης του Συνεδρίου σχετικά με το πρότυπο του ενιαίου ελέγχου,

—

σημειώνει ότι οι προτάσεις της Επιτροπής ως προς τη δημοσιονομική πειθαρχία και την αντιμετώπιση των παρατυπιών περιλαμβάνουν επίσης ορισμένες ευπρόσδεκτες μεταβολές αλλά από ορισμένες απόψεις επιδέχονται βελτίωση,

—

θεωρεί απρόσφορη την πρόταση της Επιτροπής για ετήσιες δόσεις αναλήψεων υποχρεώσεων του προϋπολογισμού στο πλαίσιο του ΕΓΤΑΑ.

II.

Οι κύριες παρατηρήσεις του Συνεδρίου σχετικά με τις λεπτομερείς διατάξεις του σχεδίου κανονισμού είναι οι εξής:

i)

Διαχείριση και έλεγχος του ΕΓΤΕ

ii)

Διαχείριση και έλεγχος του ΕΓΤΑΑ

iii)

Δημοσιονομική πειθαρχία

iv)

Παρατυπίες

20.5.2005   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 121/14

1-29

30

1.

Η πρόταση κανονισμού επιβεβαιώνει στα βασικά σημεία το πλαίσιο που εφαρμόστηκε κατά τις προηγούμενες περιόδους προγραμματισμού. Θεωρείται επίσης ότι είναι πολύ πιο απλούστερη όσον αφορά ιδίως τα χρηματοδοτικά μέσα, την επιλογή θεμάτων και γενικότερα τα συστήματα εφαρμογής, διαχείρισης και ελέγχου. Ειδικότερα, το Συνέδριο εξέτασε τις συνέπειες των μέτρων που προτείνονται στον τομέα της δημοσιονομικής διαχείρισης και ελέγχου.

2.

Το νομικό πλαίσιο της εκτέλεσης του κοινοτικού προϋπολογισμού ορίζεται από το άρθρο 274 της συνθήκης ΕΚ, σύμφωνα με το οποίο η Επιτροπή εκτελεί τον προϋπολογισμό, με δική της ευθύνη και, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, σύμφωνα με την αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης.

3.

Στο πλαίσιο των διαφόρων τρόπων εκτέλεσης του κοινοτικού προϋπολογισμού, οι διαρθρωτικές ενέργειες περιλαμβάνονται μεταξύ των τομέων των ονομαζόμενων «επιμερισμένης διαχείρισης» όπου τα «καθήκοντα εκτέλεσης του προϋπολογισμού μεταβιβάζονται στα κράτη μέλη» (9). Η διαχείριση και ο έλεγχος των διαρθρωτικών ενεργειών αφορούν όχι μόνο πολλές υπηρεσίες της Επιτροπής αλλά επίσης και εκατοντάδες διοικήσεις και οργανισμούς των κρατών μελών σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Οι ενέργειες αυτές θα μπορούσαν να αντιπροσωπεύουν στο μέλλον περίπου το ήμισυ των πιστώσεων του κοινοτικού προϋπολογισμού.

4.

Η ισχύουσα κανονιστική ρύθμιση για τις διαρθρωτικές ενέργειες [κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1260/1999] ορίζει ήδη:

5.

Στο άρθρο 12 της πρότασης κανονισμού γίνεται αναφορά στην επιμερισμένη διαχείριση με την έννοια του άρθρου 53 παράγραφος 3 του δημοσιονομικού κανονισμού. Εντούτοις, η αναφορά για την τελική ευθύνη της Επιτροπής δεν εμφαίνεται στο κείμενο της πρότασης. Έτσι, το άρθρο 12 παράγραφος 1 τελευταία πρόταση ορίζει ότι «τα κράτη μέλη και η Επιτροπή εξασφαλίζουν τη συμμόρφωση με την αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης […]»· το άρθρο 12 παράγραφος 2 περιορίζει βασικά τις αρμοδιότητες της Επιτροπής σχετικά με την εκτέλεση του προϋπολογισμού στην εξασφάλιση «για την ύπαρξη και σωστή λειτουργία των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου στα κράτη μέλη […]»· το άρθρο 69 παράγραφος 1 παρουσιάζει τα κράτη μέλη ως τα μόνα υπεύθυνα: «τα κράτη μέλη ευθύνονται για την εξασφάλιση της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης των επιχειρησιακών προγραμμάτων και της νομιμότητας και κανονικότητας των σχετικών συναλλαγών». Επιπλέον, είναι τα κράτη μέλη στα οποία ανατίθεται η γενική υποχρέωση για εγγύηση της συμμόρφωσης των παρεμβάσεων με την κοινοτική νομοθεσία [άρθρο 39 στοιχείο στ), άρθρο 59 στοιχείο α), άρθρο 60 στοιχείο β) σημείο ii) και άρθρο 66 παράγραφος 2 στοιχείο ζ)]. Το γεγονός όμως ότι τα εκτελεστικά καθήκοντα μεταβιβάζονται στα κράτη μέλη δεν θα μπορούσε να περιορίσει την τελική ευθύνη της Επιτροπής. Σε ένα πλαίσιο όπου τα κράτη μέλη είναι συγχρόνως δικαιούχα κοινοτικών κεφαλαίων και υπεύθυνα για την εφαρμογή των μέτρων, μόνο η Επιτροπή μπορεί να εξασφαλίσει μια συναφή και συνεπή εφαρμογή των κοινοτικών στόχων. Κατά συνέπεια, είναι επιτακτική ανάγκη η έννοια της τελικής ευθύνης της Επιτροπής, όπως προβλέπεται στο άρθρο 274 της συνθήκης, να αναφέρεται με σαφήνεια στα άρθρα που εξετάζουν την ευθύνη των κρατών μελών.

6.

Είναι σκόπιμο να επισημανθεί ότι αν η Επιτροπή δεν είχε την τελική ευθύνη για την εκτέλεση του προϋπολογισμού, η διαδικασία της κοινοτικής χρηματοδότησης θα έχανε πολύ από τη σημασία της, ιδίως όσον αφορά τη διαδικασία χορήγησης απαλλαγής. Οι συστάσεις, οι οποίες προέρχονται από τις αρμόδιες για τον προϋπολογισμό αρχές (άρθρο 276 παράγραφος 3 της συνθήκης ΕΚ), δεν θα είχαν στην πράξη κανένα πρακτικό αποτέλεσμα.

7.

Για να μπορέσει η Επιτροπή να αναλάβει την τελική ευθύνη της κατά την εκτέλεση του προϋπολογισμού, στην πρόταση κανονισμού θα πρέπει να ληφθούν τα ακόλουθα βασικά στοιχεία που αποτελούν τη βάση της γνωμοδότησης του Συνεδρίου αριθ. 2/2004 σχετικά με το πρότυπο του «ενιαίου ελέγχου».

8.

Στην ισχύουσα κανονιστική ρύθμιση δεν υπάρχει κανένα στοιχείο σχετικά με την εντατικότητα των ελέγχων σε επίπεδο τελικού δικαιούχου που θα πρέπει να βασίζεται σε σύγκριση μεταξύ του κόστους των ελέγχων οι οποίοι βαρύνουν τα κράτη μέλη και την Επιτροπή και του οφέλους που αποφέρουν. Το θέμα του καθορισμού ενός αποδεκτού ορίου εμπιστοσύνης και της σημαντικότητας αναφέρεται μόνο έμμεσα [άρθρο 61 παράγραφος 1 στοιχείο ε) σημείο ii) και άρθρο 61 παράγραφος 1 στοιχείο ζ)]. Θα ήταν επιθυμητό να προβλεφθούν ρητά ενδεδειγμένα κριτήρια στους κανόνες εφαρμογής που αναφέρονται στο άρθρο 58 παράγραφος 6. Θα ήταν αναγκαίο επίσης να δοθεί ο ορισμός των όρων «εύλογη διαβεβαίωση» και «εγκυρότητα της αίτησης».

9.

Η αναφορά στα «διεθνή ελεγκτικά πρότυπα» [άρθρο 61 παράγραφος 1 στοιχείο α)] δεν είναι επαρκώς ακριβής για να στηρίζονται οι διαδικασίες ελέγχου σε κοινά πρότυπα και αρχές. Θα ήταν σκόπιμο να προβλεφθεί, στο πλαίσιο των προαναφερθέντων λεπτομερών κανόνων εφαρμογής, μια εκ των προτέρων αποδοχή προτύπων, η οποία να περικλείει τόσο τον έλεγχο των συστημάτων όσο και εκείνον των ίδιων των πράξεων.

10.

Στο άρθρο 54 του δημοσιονομικού κανονισμού προβλέπεται ότι τα εκτελεστικά καθήκοντα που μεταβιβάζονται πρέπει να είναι επακριβώς καθορισμένα και πλήρως ελεγχόμενα όσον αφορά την άσκησή τους. Το άρθρο 35 παράγραφος 1 των κανόνων εφαρμογής του κανονισμού αυτού καθορίζει ότι σε περίπτωση επιμερισμένης διαχείρισης η Επιτροπή βεβαιώνεται με εκ των προτέρων εξέταση, βάσει δικαιολογητικών και επιτόπου, για την ύπαρξη, την καταλληλότητα και την ορθή λειτουργία των διαδικασιών και των συστημάτων στο πλαίσιο των οργανισμών στους οποίους αναθέτει τη διαχείριση. Η πρόταση κανονισμού αποκλίνει από τις διατάξεις αυτές ως προς το ότι πριν από την έγκριση ενός επιχειρησιακού προγράμματος από την Επιτροπή τα κράτη μέλη είναι εκείνα που πρέπει να μεριμνούν για τη συγκρότηση των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου (άρθρο 70). Με τις συνθήκες αυτές θα ήταν επιθυμητό να προβλέπεται, αν όχι μια διαδικασία έγκρισης, τουλάχιστον μια πλαισίωση, εκ μέρους της Επιτροπής, των διαδικασιών καθορισμού των οργανισμών διαχείρισης και ελέγχου σε εθνικό επίπεδο. Επιπλέον, θα ήταν εξίσου επιθυμητό να συσταθεί σε εθνικό επίπεδο ένας ενδιάμεσος οργανισμός, ο οποίος θα εξασφαλίζει το ρόλο του συνομιλητή έναντι των κοινοτικών αρχών.

11.

Μια σημαντική ενίσχυση του κοινοτικού ελέγχου θα πρέπει να αποτελεί το αναγκαίο αντιστάθμισμα ενός συστήματος στο οποίο η διαχείριση των σχεδίων υπάγεται στις εθνικές και περιφερειακές αρχές (10). Οι όροι που μόλις αναφέρθηκαν είναι σημαντικοί ακόμη περισσότερο που στο εξής οι κανόνες επιλεξιμότητας των δαπανών θα καθορίζονται κυρίως σε εθνικό επίπεδο.

12.

Ο δημοσιονομικός κανονισμός (άρθρο 60 παράγραφος 1) προβλέπει ότι ο διατάκτης αναλαμβάνει τη διασφάλιση της νομιμότητας και της κανονικότητας των δαπανών. Αναφέρει επίσης (άρθρο 53 παράγραφος 6) ότι σε περίπτωση επιμερισμένης διαχείρισης, τα κράτη μέλη εξακριβώνουν τακτικά αν οι ενέργειες που πρέπει να χρηματοδοτηθούν από τον κοινοτικό προϋπολογισμό εκτελέστηκαν ορθά, λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για την πρόληψη των παρατυπιών και της απάτης και κινούν, εφόσον συντρέχει περίπτωση, διαδικασίες δίωξης προκειμένου να ανακτήσουν τα αχρεωστήτως καταβληθέντα κονδύλια.

13.

Ως προς τις διατάξεις αυτές, με την πρόταση κανονισμού (άρθρο 69 παράγραφος 1) ανατίθεται στα κράτη μέλη η ευθύνη της νομιμότητας και της κανονικότητας των σχετικών συναλλαγών (βλέπε παράγραφο 5). Η μεταβίβαση της ευθύνης στα κράτη μέλη που απορρέει είναι εξάλλου το επακόλουθο της έγκρισης, εκ μέρους τους, των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου που προβλέπεται στο άρθρο 70.

14.

Βέβαια, σε περίπτωση που υπάρχουν αμφιβολίες για τη λειτουργία των συστημάτων ή σε περίπτωση παρατυπιών που διαπιστώθηκαν ή για τις οποίες υπάρχουν αμφιβολίες, η Επιτροπή θα μπορούσε να διακόψει την πληρωμή για διάρκεια έξι έως δώδεκα μηνών (άρθρο 89). Επίσης, προβλέπεται τα κράτη μέλη και η Επιτροπή να μπορούν να πραγματοποιούν δημοσιονομικές διορθώσεις (άρθρα 99 και 100 της πρότασης). Τα μέτρα αυτά δεν θα μπορούσαν ωστόσο να αποτελέσουν παρά μια περιορισμένη και συμπληρωματική συμβολή στην αναγκαία αυστηρότητα κατά την τρέχουσα διαχείριση. Η αποτελεσματικότητά τους σχετίζεται βασικά με τον αριθμό των διενεργηθέντων ελέγχων. Εξάλλου, επειδή η παρέμβαση των δημοσιονομικών διορθώσεων γίνεται μόνο μετά τα γεγονότα, οι διορθώσεις αυτές από μόνες τους δεν θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν όλες τις συνέπειες των πράξεων που θα είχαν εκτελεστεί εκτός των απαιτουμένων κανονιστικών όρων.

15.

Στο άρθρο 60 παράγραφος 1 του δημοσιονομικού κανονισμού αναφέρεται ότι ο διατάκτης εκτελεί τις δαπάνες σύμφωνα με τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης. Το άρθρο 27 του ίδιου αυτού κανονισμού καθορίζει τους όρους χρησιμοποίησης των κοινοτικών πιστώσεων σύμφωνα με τις αρχές της οικονομίας, της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας. Η διάταξη αυτή προβλέπει για κάθε δραστηριότητα του προϋπολογισμού τον καθορισμό ειδικών, μετρήσιμων, εφικτών, σχετικών και προσδιορισμένων χρονικά στόχων. Η Επιτροπή υποχρεούται να προβαίνει σε αξιολογήσεις εκ των προτέρων και εκ των υστέρων, τις οποίες κοινοποιεί αργότερα στις αρχές που προβαίνουν στις δαπάνες και στις νομοθετικές και δημοσιονομικές αρχές.

16.

Η πρόταση κανονισμού αναθέτει στα κράτη μέλη την ευθύνη σχετικά με τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση (άρθρο 69). Η διάταξη αυτή περιορίζεται ωστόσο να αναφέρει την ύπαρξη «επαρκούς καθοδήγησης» σχετικά με τη συγκρότηση των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι οι κοινοτικές πιστώσεις χρησιμοποιούνται «αποτελεσματικά και σωστά». Όταν πρόκειται για αποτελεσματικότητα (11) η πρόταση κανονισμού αναφέρεται σχεδόν αποκλειστικά στα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου και εμμέσως σε εκείνα που αφορούν μόνο τη νομιμότητα και κανονικότητα. Το άρθρο 59 της πρότασης περιορίζεται να αναθέτει στη διαχειριστική αρχή την ευθύνη της διαχείρισης και της υλοποίησης των προγραμμάτων «κατά αποτελεσματικό, αποδοτικό και σωστό τρόπο» και τέλος, αναφέρεται [στοιχείο ε)] στα πρότυπα ποιότητας που συμφωνήθηκαν μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών όσον αφορά τις προγενέστερες αξιολογήσεις.

17.

Όσον αφορά ειδικότερα τις αξιολογήσεις, η πρόταση κανονισμού προβλέπει ότι οι μέθοδοι και τα πρότυπα που εφαρμόζονται (άρθρο 45 παράγραφος 5) θα συμφωνηθούν μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών [άρθρο 59 εδάφιο ε)]. Η ποιότητα των προτύπων αυτών θα είναι ιδιαίτερα σημαντική στο πλαίσιο των προγενέστερων αξιολογήσεων οι οποίες ανατίθενται στα κράτη μέλη (άρθρο 46 παράγραφος 2 και άρθρο 46 παράγραφος 3) και οι οποίες μεταξύ άλλων πρέπει να επισημάνουν την κοινοτική προστιθέμενη αξία των επιχειρησιακών προγραμμάτων.

18.

Συνεπώς, είναι ιδιαίτερα σημαντικό οι λεπτομερείς κανόνες για την εφαρμογή που πρέπει να εγκριθούν από την Επιτροπή βάσει του άρθρου 58 παράγραφος 6 της πρότασης κανονισμού να παράσχουν κάθε αναγκαία διευκρίνιση προς το σκοπό αυτό.

19.

Στο άρθρο 88 της πρότασης κανονισμού αναφέρεται ότι τα δικαιολογητικά των δαπανών τηρούνται και τίθενται στη διάθεση της Επιτροπής και του Ελεγκτικού Συνεδρίου για περίοδο τουλάχιστον τριών ετών από το κλείσιμο του προγράμματος. Όσον αφορά τις συγχρηματοδοτούμενες παρεμβάσεις, για τις οποίες η επιλεξιμότητα των δαπανών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την εθνική νομοθεσία, θα ήταν επιθυμητό να προβλεφθεί ρητά ότι η προθεσμία των τριών ετών δεν προδικάζει εθνικές διατάξεις που προβλέπουν μεγαλύτερες προθεσμίες.

20.

Οι εν λόγω παρατηρήσεις εφαρμόζονται επίσης σε περίπτωση τμηματικού κλεισίματος των επιχειρησιακών προγραμμάτων (άρθρο 97). Στην ειδική αυτή περίπτωση, κατά παρέκκλιση του γενικού κανόνα (άρθρο 88), η προθεσμία τήρησης των δικαιολογητικών τρέχει από την ημερομηνία του τμηματικού κλεισίματος (άρθρο 98 παράγραφος 2). Ο έλεγχος κατά το τέλος της περιόδου προγραμματισμού του συνόλου ενός επιχειρησιακού προγράμματος θα είχε περιοριστεί σε μεγάλο βαθμό, επειδή μπορεί να μην είναι πλέον διαθέσιμα τα δικαιολογητικά έγγραφα των πράξεων που είχαν κλείσει προηγουμένως. Το Συνέδριο θεωρεί ότι ένα τέτοιο ενδεχόμενο μπορεί να οδηγήσει στην καταπάτηση των προνομίων ελέγχου του, όπως προβλέπονται από το άρθρο 248 της συνθήκης ΕΚ.

21.

Σύμφωνα με την πρόταση της Επιτροπής, κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να υποβάλλει ένα «εθνικό στρατηγικό πλαίσιο αναφοράς», το οποίο να συμβαδίζει με τις «κοινοτικές στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές για την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή» που πρέπει να θεσπίσει το Συμβούλιο (άρθρο 23). Εντούτοις, παρατηρείται ότι το «εθνικό στρατηγικό πλαίσιο αναφοράς» δεν αφορά το στόχο «Ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία».

22.

Το περιεχόμενο του «εθνικού στρατηγικού πλαισίου αναφοράς» (άρθρο 25) δεν είναι αρκετά ακριβές (ως προς τα μέτρα, την κατανομή πόρων και τα αναμενόμενα αποτελέσματα) για να υπάρχουν αναλυτικά πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τη στρατηγική εθνικής και περιφερειακής ανάπτυξης· ούτε και διευκρινίζονται «οι θεματικές και εδαφικές προτεραιότητες», οι οποίες προορίζονται να προσδιορίζουν τις δράσεις που πρέπει να χρηματοδοτηθούν. Εξάλλου, υπάρχει κίνδυνος, το πλαίσιο αυτό να περιοριστεί μόνο στους τομείς που αφορούν οι συγχρηματοδοτούμενες παρεμβάσεις. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή, η οποία καλείται να εγκρίνει τα πλαίσια, δεν θα είναι σε θέση να υπογραμμίζει τις διάφορες πτυχές των επιχειρησιακών προγραμμάτων.

23.

Τα επιχειρησιακά προγράμματα χαρακτηρίζονται επίσης από έλλειψη ακριβείας, επειδή δεν ζητείται καμία πληροφορία για τα διάφορα μέτρα που αποσκοπούν στην επίτευξη των στόχων και κατευθυντηρίων γραμμών προτεραιότητας. Το γεγονός αυτό παρεμποδίζει κάθε επιλογή μεταξύ των μέτρων. Οι συγκεκριμένοι στόχοι θα προσδιοριστούν ποσοτικά με τη χρήση περιορισμένου αριθμού δεικτών για την υλοποίηση, τα αποτελέσματα και τις επιπτώσεις. Σε σχέση με την ισχύουσα κανονιστική ρύθμιση δεν προβλέπεται πλέον η περιγραφή των λεπτομερών κανόνων διαχείρισης του επιχειρησιακού προγράμματος (άρθρο 36). Έτσι, ούτε το «εθνικό στρατηγικό πλαίσιο αναφοράς», ούτε τα επιχειρησιακά προγράμματα δεν θα αποτελούν πλέον πραγματικά μέσα διαχείρισης και παρακολούθησης για την Επιτροπή. Κατά συνέπεια, δεν είναι σαφές με ποιο τρόπο η Επιτροπή θα μπορεί να εξακριβώνει κατά πόσο ένας συντονισμός με τα επιχειρησιακά προγράμματα θα εφαρμόζεται σε εθνικό επίπεδο.

24.

Η αιτιολόγηση της διατήρησης χωριστών Ταμείων (σε σχέση με μια πιθανή συνένωση των Ταμείων, όπως αναφέρεται στο άρθρο 161 της συνθήκης ΕΚ) δεν εξετάζεται στη διευρυμένη ανάλυση των επιπτώσεων, ενώ θα άξιζε να πραγματοποιηθεί μια ανάλυση σε βάθος των πλεονεκτημάτων και των μειονεκτημάτων των διαφόρων πιθανών επιλογών. Η διευρυμένη ανάλυση επιπτώσεων παρέχει ωστόσο επιχειρήματα υπέρ της σύστασης ενός μόνου Ταμείου. Πράγματι, δηλώνεται ότι για το σημερινό στόχο 2 η σχετική θεματική διασπορά των χρηματοδοτουμένων σχεδίων, συγχρόνως με την κατάτμηση που προέκυψε από τον προσδιορισμό των ζωνών, δεν έδωσε τη δυνατότητα να εφαρμοστούν οι ενδεδειγμένες πολιτικές. Επιπλέον, δεν μπόρεσε να χρησιμοποιηθεί επαρκώς ο συντονισμός ΕΤΠΑ-ΕΚΤ στο πλαίσιο του στόχου 3. Συνεπώς, αναγνωρίζεται η ανάγκη:

25.

Η καθιέρωση της αρχής «ένα Ταμείο/ένα επιχειρησιακό πρόγραμμα» που βασίστηκε στο στόχο της απλοποίησης δεν δίνει τη δυνατότητα να ευνοηθεί η έρευνα για τον αναγκαίο συντονισμό.

26.

Είναι ιδιαίτερα δύσκολο να αιτιολογηθεί, στο πλαίσιο του στόχου «σύγκλιση», ο διαχωρισμός μεταξύ του ΕΤΠΑ και του Ταμείου Συνοχής. Τα Ταμεία αυτά βρίσκονται κατά κανόνα στα ίδια επιχειρησιακά προγράμματα και αφορούν τα ίδια θέματα (υποδομές στον τομέα μεταφορών, σχέδια/δράση στο τομέα του περιβάλλοντος). Συχνά οι δράσεις τους/σχέδια έχουν συμπληρωματικό χαρακτήρα (π.χ. το Ταμείο Συνοχής, το οποίο χρηματοδοτεί ένα τμήμα ενός αυτοκινητοδρόμου, το ΕΤΠΑ το υπόλοιπο). Η διαφορά βρίσκεται στο επίπεδο της επιλεξιμότητας των περιοχών/κρατών [λιγότερο από 75 % του μέσου κοινοτικού όρου του ΑΕγχΠ/κάτοικο αντίστοιχα (διαρθρωτικά ταμεία), λιγότερο από 90 % του μέσου κοινοτικού όρου του ΑΕΕ ανά κάτοικο (Ταμείο Συνοχής)], στο επίπεδο των ανωτάτων ορίων συνεισφοράς (άρθρο 51: 85 % για το Ταμείο Συνοχής, 75 % για το ΕΤΠΑ, μολονότι το ανώτατο ποσοστό ΕΤΠΑ μπορεί να φθάσει το 85 % σε ειδικές περιπτώσεις (άρθρο 51 παράγραφος 4 και άρθρο 52 παράγραφος 1) και στο επίπεδο προκαταβολής (άρθρο 81) που αντιπροσωπεύει το 7 % για τα διαρθρωτικά ταμεία και το 10,5 % για το Ταμείο Συνοχής. Συχνά, οι ίδιοι δημόσιοι οργανισμοί διαχειρίζονται τις δράσεις του ΕΤΠΑ και τα σχέδια του Ταμείου Συνοχής. Οι έννοιες του μεγάλου σχεδίου και του σχεδίου που αποφέρει έσοδα ισχύουν τόσο για το ΕΤΠΑ όσο και για το Ταμείο Συνοχής. Για λόγους συνέπειας, θα ήταν ενδεδειγμένο να υπάρχει μόνο ένα Ταμείο τουλάχιστον για το ΕΤΠΑ και το Ταμείο Συνοχής επειδή οι διαφορές που αναφέρθηκαν παραπάνω δεν αποτελούν σημαντικά εμπόδια.

27.

Αν γίνει αναφορά στο άρθρο 3 παράγραφος 2 της πρότασης, είναι δύσκολο να γίνει σαφής διάκριση μεταξύ των δράσεων που αναφέρονται στο στοιχείο α) και εκείνων που αναφέρονται στο στοιχείο β). Η πραγματική διαφορά φαίνεται να είναι «εδαφική» (επιλέξιμες ζώνες) και «οικονομική» (χορηγούμενη συνδρομή).

28.

Από πρακτικής πλευράς, η διάταξη του άρθρου 33 (χρηματοδότηση από ένα Ταμείο με 5 % κατ' ανώτατο όριο που μπορεί να προέλθει από ένα άλλο Ταμείο) αποτελεί πρόσθετη δυσχέρεια που προκύπτει από την ύπαρξη πολλών Ταμείων.

29.

Το Συνέδριο έχει αναφέρει στο παρελθόν (12) πολυάριθμες καθυστερήσεις που οφείλονταν στις υπηρεσίες της Επιτροπής κατά τα διάφορα στάδια προγραμματισμού και στη διενέργεια των ελέγχων. Κατά συνέπεια, είναι αναγκαίο να εφαρμοστούν διοικητικές διαρθρώσεις, καθώς και κατάλληλες διαδικασίες. Επιπλέον, θα πρέπει να καθοριστούν ακριβείς προθεσμίες σε πολλές προτεινόμενες διατάξεις (άρθρο 31 παράγραφος 5, άρθρο 32 παράγραφος 2, άρθρο 40 παράγραφος 3, άρθρο 85 παράγραφος 2, άρθρο 96 παράγραφος 1). Επίσης, είναι σκόπιμο οι αρμόδιες υπηρεσίες των διαφόρων Ταμείων να καθορίσουν κατά τον ίδιο τρόπο τη στρατηγική ελέγχου, την κατανομή των πόρων και το απαιτούμενο επίπεδο διαβεβαίωσης.

30.

Στον ακόλουθο πίνακα το Συνέδριο παρουσιάζει ειδικές παρατηρήσεις. Στο μέρος αυτό, παρατηρείται επανειλημμένως η έλλειψη διευκρινίσεων που αφορούν ορισμένες προθεσμίες ή ορισμένες χρησιμοποιούμενες εκφράσεις. Υπάρχει κίνδυνος το γεγονός αυτό να οδηγήσει σε διαφορετικές ερμηνείες και να υπονομεύσει τη νομική εμβέλεια των σχετικών διατάξεων.