ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

1.   ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές παρέχουν στα κράτη μέλη καθοδήγηση σχετικά με τον τρόπο ερμηνείας των άρθρων 8, 9 και 10 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 κατά τη μεταφορά της στο εθνικό τους δίκαιο. Επικεντρώνονται στα νέα στοιχεία της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 και, ως εκ τούτου, είναι συμπληρωματικές προς το παράρτημα της σύστασης (ΕΕ) 2019/1658, το οποίο εξακολουθεί να ισχύει.

Ωστόσο, η δεσμευτική ερμηνεία της ενωσιακής νομοθεσίας αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

2.   ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΙ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Τα άρθρα 8, 9 και 10 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 διασυνδέονται στενά μεταξύ τους, δεδομένου ότι η επίτευξη της απαιτούμενης ποσότητας σωρευτικής εξοικονόμησης ενέργειας στην τελική χρήση, όπως ορίζεται στο άρθρο 8, πρέπει να διασφαλιστεί από τα κράτη μέλη είτε με τη θέσπιση καθεστώτων επιβολής της υποχρέωσης ενεργειακής απόδοσης, σύμφωνα με το άρθρο 9, είτε με την εφαρμογή εναλλακτικών μέτρων πολιτικής, σύμφωνα με το άρθρο 10, είτε και με τα δύο.

Επιπλέον, τα άρθρα 8, 9 και 10 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 διασυνδέονται περαιτέρω με τα ακόλουθα άρθρα της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791:

—	Άρθρο 2: Ορισμός σημαντικών όρων, όπως η «ενεργειακή φτώχεια».

—	Άρθρο 4: Η εφαρμογή της υποχρέωσης εξοικονόμησης ενέργειας θα συμβάλει στην επίτευξη των εθνικών συνεισφορών των κρατών μελών στην υλοποίηση των συνολικών στόχων ενεργειακής απόδοσης για το 2030.

—

Άρθρο 24: Υποχρέωση των κρατών μελών να εφαρμόζουν μέτρα βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης και συναφή μέτρα προστασίας ή ενημέρωσης των καταναλωτών, κατά προτεραιότητα των ατόμων που πλήττονται από ενεργειακή φτώχεια, των ευάλωτων πελατών, των ατόμων σε νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος και, κατά περίπτωση, των ατόμων που ζουν σε κοινωνικές κατοικίες για τον μετριασμό της ενεργειακής φτώχειας.

—

Άρθρο 30 παράγραφος 14: Τα κράτη μέλη έχουν την ευχέρεια να ορίζουν ότι τα υπόχρεα μέρη μπορούν να υλοποιούν τις υποχρεώσεις τους που αναφέρονται στο άρθρο 8 παράγραφοι 1 και 4, συμβάλλοντας σε ετήσια βάση στο εθνικό ταμείο ενεργειακής απόδοσης με ποσό ισοδύναμο προς τις επενδύσεις που απαιτούνται για την υλοποίηση των υποχρεώσεων αυτών.

—	Παράρτημα V: Κοινές μέθοδοι και αρχές για τον υπολογισμό των επιπτώσεων των καθεστώτων επιβολής της υποχρέωσης ενεργειακής απόδοσης ή άλλων μέτρων πολιτικής δυνάμει των άρθρων 8, 9 και 10 και του άρθρου 30 παράγραφος 14.

3.   ΟΡΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ (ΕΕ) 2023/1791

Οι ορισμοί των ακόλουθων όρων που παρατίθενται στο άρθρο 2 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 είναι οι πλέον συναφείς για την ερμηνεία των άρθρων 8, 9 και 10 και του παραρτήματος V της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791:

α)	«τελική κατανάλωση ενέργειας» (άρθρο 2 σημείο 6)·

β)	«εξοικονόμηση ενέργειας» (άρθρο 2 σημείο 9)·

γ)	«υπόχρεο μέρος» (άρθρο 2 σημείο 19)·

δ)	«συμμετέχον μέρος» (άρθρο 2 σημείο 21)·

ε)	«μέτρο πολιτικής» (άρθρο 2 σημείο 23)·

στ)	«επιμέρους δράση» (άρθρο 2 σημείο 24).

Στο πλαίσιο της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791, είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι ο ορισμός της «τελικής κατανάλωσης ενέργειας» έχει αναθεωρηθεί, γεγονός που μπορεί να έχει επιπτώσεις στην εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 8, 9, 10 και του παραρτήματος V. Περισσότερες πληροφορίες παρέχονται στην ενότητα 4.2 του παρόντος παραρτήματος.

4.   ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 8 ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ (ΕΕ) 2023/1791

4.1.   Μεταβολές στο επίπεδο και στον υπολογισμό της απαιτούμενης ποσότητας σωρευτικής εξοικονόμησης ενέργειας στην τελική χρήση [άρθρο 8 παράγραφος 1 στοιχείο β) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791]

Η παρούσα ενότητα είναι συμπληρωματική προς την ενότητα 2.1 του παραρτήματος της σύστασης (ΕΕ) 2019/1658.

Το επίπεδο σωρευτικής εξοικονόμησης ενέργειας στην τελική χρήση αυξάνεται, αλλά η διαδικασία υπολογισμού παραμένει η ίδια:

—

Το πρώτο στάδιο συνίσταται στον υπολογισμό της βασικής κατανάλωσης ενέργειας ως μέσου όρου της ετήσιας τελικής κατανάλωσης ενέργειας για τα τρία έτη 2016, 2017 και 2018 [βλ. ενότητα 4.2 του παρόντος παραρτήματος σχετικά με τις επιπτώσεις των αλλαγών στον ορισμό της τελικής κατανάλωσης ενέργειας που περιλαμβάνεται στην οδηγία (ΕΕ) 2023/1791].

—

Στο δεύτερο στάδιο εφαρμόζονται ποσοστά νέας ετήσιας εξοικονόμησης στη βασική κατανάλωση ενέργειας, με τη σώρευση της εν λόγω εξοικονόμησης κατά την περίοδο επιβολής της υποχρέωσης. Η οδηγία (ΕΕ) 2023/1791 αναθεωρεί τα εν λόγω ποσοστά από το 2024, όπως διευκρινίζεται στις ενότητες 4.1.1, 4.1.2 και 4.1.3 του παρόντος παραρτήματος.

Από την περίοδο από το 2031 έως το 2040 και μετά, ενδέχεται να χρειαστεί τρίτο στάδιο, σε περίπτωση υστέρησης στην επίτευξη ή υπέρβασης της απαιτούμενης εξοικονόμησης ενέργειας κατά την προηγούμενη περίοδο (βλ. ενότητα 4.1.4).

4.1.1.   Ελάχιστα ποσοστά της νέας ετήσιας εξοικονόμησης ενέργειας

Με την οδηγία (ΕΕ) 2023/1791 αυξάνονται τα ποσοστά της νέας ετήσιας εξοικονόμησης ενέργειας που απαιτούνται από το 2024 και μετά κατά τον υπολογισμό της ποσότητας σωρευτικής εξοικονόμησης που ορίζεται για την περίοδο από το 2021 έως το 2030 στο άρθρο 8 παράγραφος 1 στοιχείο β) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791. Τα ποσοστά αυτά παρουσιάζονται στον πίνακα 1 του παρόντος παραρτήματος.

Τα κράτη μέλη μπορούν να χρησιμοποιούν άλλη προσέγγιση υπολογισμού σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 1 τέταρτο εδάφιο, με την προϋπόθεση ότι η υπολογισθείσα ποσότητα σωρευτικής εξοικονόμησης για ολόκληρη την περίοδο επιβολής της υποχρέωσης από το 2021 έως το 2030 ισοδυναμεί τουλάχιστον με την ποσότητα που υπολογίζεται με τον κατωτέρω μαθηματικό τύπο . Εάν τα κράτη μέλη αποφασίσουν να χρησιμοποιήσουν άλλη προσέγγιση υπολογισμού, αυτή πρέπει να κοινοποιηθεί στην Επιτροπή ως μέρος των επικαιροποιήσεων των ενοποιημένων εθνικών σχεδίων τους για την ενέργεια και το κλίμα, στα επακόλουθα ενοποιημένα εθνικά τους σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα ή μέσω διμερούς επικοινωνίας.

Πίνακας 1

Ελάχιστα ποσοστά της νέας ετήσιας εξοικονόμησης ενέργειας που απαιτούνται βάσει της υποχρέωσης εξοικονόμησης ενέργειας

2021	2022	2023	2024	2025	2026	2027	2028	2029	2030
0,8  %	0,8  %	0,8  %	1,3  %	1,3  %	1,5  %	1,5  %	1,9  %	1,9  %	1,9  %
Σημειώσεις: — Τα νέα ποσοστά που ισχύουν από το 2024 επισημαίνονται με έντονους χαρακτήρες. — Για την Κύπρο και τη Μάλτα ισχύουν ειδικά ποσοστά (βλ. ενότητα 4.1.2).

Πίνακας 2

Ποσοστά για τον υπολογισμό της απαιτούμενης ποσότητας σωρευτικής εξοικονόμησης ενέργειας στην τελική χρήση για την περίοδο 2021-2030

Ποσοστό της ετήσιας εξοικονόμησης που επιτεύχθηκε το: Ποσοστό της νέας ετήσιας εξοικονόμησης από δράσεις που υλοποιήθηκαν το:	2021	2022	2023	2024	2025	2026	2027	2028	2029	2030
2021	0,8  %	0,8  %	0,8  %	0,8  %	0,8  %	0,8  %	0,8  %	0,8  %	0,8  %	0,8  %
2022		0,8  %	0,8  %	0,8  %	0,8  %	0,8  %	0,8  %	0,8  %	0,8  %	0,8  %
2023			0,8  %	0,8  %	0,8  %	0,8  %	0,8  %	0,8  %	0,8  %	0,8  %
2024				1,3  %	1,3  %	1,3  %	1,3  %	1,3  %	1,3  %	1,3  %
2025					1,3  %	1,3  %	1,3  %	1,3  %	1,3  %	1,3  %
2026						1,5  %	1,5  %	1,5  %	1,5  %	1,5  %
2027							1,5  %	1,5  %	1,5  %	1,5  %
2028								1,9  %	1,9  %	1,9  %
2029									1,9  %	1,9  %
2030										1,9  %
Ισοδύναμα ποσοστά της συνολικής ετήσιας εξοικονόμησης για κάθε έτος	0,8  %	1,6  %	2,4  %	3,7  %	5,0  %	6,5  %	8,0  %	9,9  %	11,8  %	13,7  %
Σημειώσεις: — Τα αναθεωρημένα ποσοστά επισημαίνονται με έντονους χαρακτήρες (και τα εν λόγω αναθεωρημένα ποσοστά εφαρμόζονται σε επικαιροποιημένη βάση αναφοράς, βλ. ενότητα 4.2 σχετικά με τις επιπτώσεις της αλλαγής στον ορισμό της τελικής κατανάλωσης ενέργειας). — Για την Κύπρο και τη Μάλτα ισχύουν ειδικά ποσοστά (βλ. ενότητα 4.1.2). — Κάθε γραμμή αντιστοιχεί στο ελάχιστο ποσοστό της νέας ετήσιας εξοικονόμησης ενέργειας από δράσεις που πραγματοποιούνται σε ένα συγκεκριμένο έτος, με την παραδοχή ότι η εν λόγω εξοικονόμηση ενέργειας έχει κύκλο ζωής διάρκειας τουλάχιστον έως το τέλος της περιόδου. — Κάθε στήλη αντιστοιχεί στο ελάχιστο ποσοστό της ετήσιας εξοικονόμησης ενέργειας που πρέπει να επιτευχθεί σε ένα συγκεκριμένο έτος. — Στην τελευταία γραμμή παρουσιάζονται τα ισοδύναμα ποσοστά της συνολικής ετήσιας εξοικονόμησης για κάθε έτος, όταν αθροίζονται τα ποσοστά που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό της απαιτούμενης ποσότητας σωρευτικής εξοικονόμησης κατά την περίοδο 2021-2030. Πρόκειται για απλούστευση στην οποία δεν λαμβάνεται υπόψη η μεταβολή στη βάση αναφοράς από το 2024 (βλ. ενότητα 4.2.).

4.1.2.   Παρέκκλιση για την Κύπρο και τη Μάλτα

Κατά παρέκκλιση, η Μάλτα και η Κύπρος οφείλουν να επιτύχουν ελάχιστο ποσοστό της νέας ετήσιας εξοικονόμησης ύψους τουλάχιστον 0,45 % από το 2024 έως το 2030. Για τα εν λόγω δύο κράτη μέλη προβλεπόταν ήδη παρέκκλιση στην οδηγία 2012/27/ΕΕ, με ελάχιστο ποσοστό της νέας ετήσιας εξοικονόμησης 0,24 %. Το ποσοστό του 0,24 % διατηρείται μόνο για την υποπερίοδο από το 2021 έως το 2023. Η Επιτροπή συνιστά στη Μάλτα και στην Κύπρο να χρησιμοποιήσουν τον ακόλουθο μαθηματικό τύπο για την επικαιροποίηση της απαίτησης σωρευτικής εξοικονόμησης ενέργειας.

Σωρευτική εξοικονόμηση ενέργειας (2021-2030) (Μάλτα και Κύπρος)	=	0,24 % x «παλαιά» βάση αναφοράς x 27	+	0,45 % x «νέα» βάση αναφοράς x 28
Σημείωση: βλ. ενότητα 4.2 του παρόντος παραρτήματος, στην οποία εξηγείται η μεταβολή στη βάση αναφοράς από το 2024.

Η Κύπρος και η Μάλτα μπορούν να χρησιμοποιούν άλλη προσέγγιση υπολογισμού, με την προϋπόθεση ότι η υπολογισθείσα ποσότητα σωρευτικής εξοικονόμησης για ολόκληρη την περίοδο επιβολής της υποχρέωσης από το 2021 έως το 2030 ισοδυναμεί τουλάχιστον με την ποσότητα που υπολογίζεται με τον ανωτέρω μαθηματικό τύπο .

4.1.3.   Ποσοστό της νέας ετήσιας εξοικονόμησης ενέργειας μετά το 2030

Το άρθρο 8 παράγραφος 1 πέμπτο εδάφιο της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 ορίζει ότι τα κράτη μέλη πρέπει να εξακολουθούν να επιτυγχάνουν νέα ετήσια εξοικονόμηση σύμφωνα με το ποσοστό εξοικονόμησης που αναφέρεται στο άρθρο 8 παράγραφος 1 στοιχείο β) σημείο iv), δηλαδή 1,9 % για δεκαετείς περιόδους μετά το 2030. Η Επιτροπή επισημαίνει ότι η σωρευτική εξοικονόμηση ενέργειας που απαιτείται για την περίοδο από το 2031 έως το 2040 θα είναι η ίδια για όλα τα κράτη μέλη:

Σωρευτική εξοικονόμηση ενέργειας (2031-2040) = 1,9 % x βάση αναφοράς x 55 = βάση αναφοράς x 1,045

4.1.4.   Μεταφορά πιθανής υστέρησης στην επίτευξη ή υπέρβασης από την προηγούμενη περίοδο

Για τη συνεκτίμηση της εξοικονόμησης ενέργειας στο πλαίσιο περιόδου επιβολής της υποχρέωσης, πρέπει να ξεκινήσει επιμέρους δράση κατά τη διάρκεια της εν λόγω περιόδου και μπορεί να αποφέρει εξοικονόμηση ενέργειας μόνον έως το τέλος της ίδιας περιόδου επιβολής της υποχρέωσης.

Ωστόσο, το άρθρο 8 παράγραφος 13 πρώτο εδάφιο προβλέπει ότι, όταν ένα κράτος μέλος δεν έχει επιτύχει την απαιτούμενη σωρευτική εξοικονόμηση ενέργειας κατά την τελική χρήση έως το τέλος μιας περιόδου επιβολής της υποχρέωσης, οφείλει να επιτύχει την απομένουσα εξοικονόμηση ενέργειας έως το τέλος της επόμενης περιόδου επιβολής της υποχρέωσης.

Ανεξάρτητα από τυχόν νομικές συνέπειες που απορρέουν από τη μη εκπλήρωση της υποχρέωσης, η απομένουσα εξοικονόμηση ενέργειας πρέπει να προστίθεται στην ποσότητα εξοικονόμησης ενέργειας που απαιτείται κατά την επόμενη περίοδο επιβολής της υποχρέωσης. Στην περίπτωση υστέρησης στην επίτευξη για κάποια περίοδο [n-1], η ποσότητα σωρευτικής εξοικονόμησης ενέργειας που απαιτείται για την επόμενη περίοδο [n] θα πρέπει να υπολογίζεται ως εξής:

Αναπροσαρμοσμένη σωρευτική εξοικονόμηση ενέργειας (περίοδος [n])

= σωρευτική εξοικονόμηση ενέργειας (περίοδος [n]) + απομένουσα εξοικονόμηση ενέργειας (περίοδος [n-1])

Το άρθρο 8 παράγραφος 13 δεύτερο εδάφιο ορίζει ότι, όταν ένα κράτος μέλος έχει επιτύχει σωρευτική εξοικονόμηση ενέργειας κατά την τελική χρήση πάνω από το απαιτούμενο επίπεδο έως το τέλος μιας περιόδου επιβολής της υποχρέωσης, πρέπει να δικαιούται να μεταφέρει την επιλέξιμη ποσότητα που δεν υπερβαίνει το 10 % του εν λόγω πλεονάσματος στην επόμενη περίοδο επιβολής της υποχρέωσης χωρίς αύξηση της στοχευόμενης δέσμευσης. Κατά την άποψη της Επιτροπής, αυτό μπορεί να επιτευχθεί στην πράξη με την αφαίρεση του επιλέξιμου ποσού προς μεταφορά από την απαιτούμενη ποσότητα σωρευτικής εξοικονόμησης ενέργειας κατά την επόμενη περίοδο. Η ποσότητα σωρευτικής εξοικονόμησης ενέργειας που απαιτείται για την επόμενη περίοδο [n] μπορεί να υπολογιστεί ως εξής:

Αναπροσαρμοσμένη σωρευτική εξοικονόμηση ενέργειας (περίοδος [n])

= σωρευτική εξοικονόμηση ενέργειας (περίοδος [n]) – επιλέξιμο πλεόνασμα εξοικονόμησης ενέργειας (περίοδος [n-1])

4.2.   Επιπτώσεις των αλλαγών στον ορισμό της τελικής κατανάλωσης ενέργειας

Τροποποιείται ο ορισμός της τελικής κατανάλωσης ενέργειας που περιλαμβάνεται στο άρθρο 2 σημείο 6 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 [βλ. επίσης σύσταση (ΕΕ) 2023/xxx της Επιτροπής, της xxx 2023, σχετικά με τη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο του άρθρου 4 της αναδιατυπωμένης οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση]. Με τις αλλαγές αποσαφηνίζεται ότι:

—	η ενέργεια που παρέχεται στις μεταφορές περιλαμβάνει την κατανάλωση ενέργειας στις διεθνείς αεροπορικές μεταφορές·

—	το πεδίο εφαρμογής της τελικής κατανάλωσης ενέργειας περιλαμβάνει ρητά την ενέργεια που παρέχεται στη δασοκομία και στην αλιεία (οι οποίες περιλαμβάνονταν ρητά στο παρελθόν σε άλλους τομείς τελικής χρήσης)·

—

το εν λόγω πεδίο εφαρμογής εξαιρεί την ενεργειακή κατανάλωση από τα καύσιμα της διεθνούς ναυτιλίας και την ενέργεια του περιβάλλοντος (επιπλέον της εξαίρεσης των παραδόσεων στον τομέα της μετατροπής ενέργειας και στον τομέα της ενέργειας που αναφέρονται ήδη στον ορισμό του άρθρου 2 σημείο 3 της οδηγίας 2012/27/ΕΕ).

Από την εν λόγω αλλαγή του ορισμού επηρεάζεται η βασική κατανάλωση ενέργειας, δηλαδή η ετήσια τελική κατανάλωση ενέργειας, υπολογιζόμενη κατά μέσο όρο για τα έτη 2016, 2017 και 2018. Τα κράτη μέλη οφείλουν να εφαρμόζουν αυτόν τον νέο ορισμό κατά τον υπολογισμό της σωρευτικής εξοικονόμησης ενέργειας που απαιτείται για την υποπερίοδο από το 2024 έως το 2030.

Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να χρησιμοποιούνται διαφορετικές βάσεις αναφοράς για τον υπολογισμό της σωρευτικής εξοικονόμησης ενέργειας από το 2021 έως το 2023 και από το 2024 έως το 2030, όπως παρουσιάζεται στον ακόλουθο μαθηματικό τύπο:

Σωρευτική εξοικονόμηση ενέργειας (2021-2030)

=

0,8 % x βάση αναφοράς σύμφωνα με τον παλαιό ορισμό της έντασης τελικής ενέργειας (FEC) x 27

+

1,3 % x βάση αναφοράς σύμφωνα με τον νέο ορισμό της FEC x 13 + 1,5 % x βάση αναφοράς σύμφωνα με τον νέο ορισμό της FEC x 9 + 1,9 % x βάση αναφοράς σύμφωνα με τον νέο ορισμό της FEC x 6

4.3.   Απαίτηση εξέτασης και προώθησης του ρόλου των κοινοτήτων ανανεώσιμης ενέργειας και των ενεργειακών κοινοτήτων πολιτών [άρθρο 8 παράγραφος 3 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791]

Τα κράτη μέλη μπορούν να βρουν χρήσιμους πόρους σχετικά με τις ενεργειακές κοινότητες στο αποθετήριο ενεργειακών κοινοτήτων της Επιτροπής (1), καθώς και στη νέα πρωτοβουλία της Επιτροπής με τίτλο «Έργα ανακαίνισης με πρωτοβουλία των πολιτών»  (2).

4.4.   Περιχαράκωση της ενεργειακής φτώχειας [άρθρο 8 παράγραφος 3 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791]

Το άρθρο 8 παράγραφος 3 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 επιβάλλει στα κράτη μέλη την υποχρέωση να καθορίζουν και να επιτυγχάνουν μερίδιο της απαιτούμενης ποσότητας σωρευτικής εξοικονόμησης ενέργειας κατά την τελική χρήση μεταξύ συγκεκριμένων στοχευόμενων ομάδων, δηλαδή ατόμων που πλήττονται από ενεργειακή φτώχεια, ευάλωτων πελατών, ατόμων σε νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος και, κατά περίπτωση, ατόμων που ζουν σε κοινωνικές κατοικίες. Στο προσάρτημα V του παραρτήματος της σύστασης (ΕΕ) 2019/1658 παρέχονται παραδείγματα μέτρων πολιτικής που έχουν εφαρμόσει τα κράτη μέλη στο παρελθόν με στόχο τον μετριασμό της ενεργειακής φτώχειας. Περαιτέρω παραδείγματα διατίθενται επίσης στον ιστότοπο της συντονισμένης δράσης για την οδηγία για την ενεργειακή απόδοση (ΟΕΑ) (3), του συμβουλευτικού κόμβου για την ενεργειακή φτώχεια (4), καθώς και στους πόρους που έχουν αναπτυχθεί στο πλαίσιο των διαφόρων ευρωπαϊκών έργων (5) που επικεντρώνονται στον μετριασμό της ενεργειακής φτώχειας.

4.4.1.   Καθορισμός του μεριδίου της εξοικονόμησης ενέργειας στην τελική χρήση μεταξύ των στοχευόμενων ομάδων

Το μερίδιο πρέπει να είναι τουλάχιστον ίσο προς το μερίδιο που καθορίζεται με τη χρήση της προκαθορισμένης επιλογής που περιγράφεται στο σημείο 4.4.1.1 του παρόντος παραρτήματος. Σε περίπτωση που ένα κράτος μέλος δεν πληροί τις απαιτήσεις για τη χρήση της προκαθορισμένης επιλογής, το μερίδιο πρέπει να είναι τουλάχιστον ίσο προς το μερίδιο που καθορίζεται με τη χρήση της εφεδρικής επιλογής, η οποία περιγράφεται στο σημείο 4.4.1.2 του παρόντος παραρτήματος. Το εν λόγω μερίδιο εφαρμόζεται στην απαιτούμενη ποσότητα σωρευτικής εξοικονόμησης ενέργειας στην τελική χρήση που ορίζεται στο άρθρο 8 παράγραφος 1 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 (βλ. ενότητα 4.1. του παρόντος παραρτήματος).

4.4.1.1.   Προκαθορισμένη επιλογή — Χρήση του ποσοστού των νοικοκυριών που πλήττονται από ενεργειακή φτώχεια με βάση το εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα (ΕΣΕΚ)

Το μερίδιο της εξοικονόμησης ενέργειας στην τελική χρήση μεταξύ των στοχευόμενων ομάδων πρέπει να ισούται τουλάχιστον με το ποσοστό των νοικοκυριών που πλήττονται από ενεργειακή φτώχεια, όπως εκτιμάται στα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα (ΕΣΕΚ) ή στα επικαιροποιημένα ΕΣΕΚ των κρατών μελών, λαμβανομένων υπόψη των τεσσάρων δεικτών που αναφέρονται στην εφεδρική επιλογή κατωτέρω.

4.4.1.2.   Εφεδρική επιλογή — Χρήση του αριθμητικού μέσου όρου τεσσάρων στατιστικών δεικτών

Το μερίδιο της εξοικονόμησης ενέργειας στην τελική χρήση μεταξύ των στοχευόμενων ομάδων πρέπει να ισούται τουλάχιστον με τον αριθμητικό μέσο όρο των τεσσάρων δεικτών, όπως περιγράφονται στον πίνακα 3 για το έτος 2019 (βλ. στοιχεία στον πίνακα 4).

Πίνακας 3

Δείκτες που αναφέρονται στο άρθρο 8 παράγραφος 3 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 για τον καθορισμό του μεριδίου της ενεργειακής φτώχειας

Ονομασία	Στοιχεία αναφοράς της Στατιστικής Υπηρεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Eurostat)	Ορισμός της Eurostat
Δείκτης α: Αδυναμία επαρκούς θέρμανσης της κατοικίας	SILC [ilc_mdes01] (6)	% ατόμων επί του συνολικού πληθυσμού που βρίσκονται σε κατάσταση αναγκαστικής αδυναμίας επαρκούς θέρμανσης της κατοικίας (7)
Δείκτης β: Ληξιπρόθεσμες οφειλές λογαριασμών υπηρεσιών κοινής ωφελείας	SILC, [ilc_mdes07 (8)	% ατόμων επί του συνολικού πληθυσμού που βρίσκονται σε κατάσταση ληξιπρόθεσμων οφειλών λογαριασμών υπηρεσιών κοινής ωφελείας, που εκφράζει την αναγκαστική αδυναμία εμπρόθεσμης πληρωμής των οικείων λογαριασμών υπηρεσιών κοινής ωφελείας λόγω οικονομικών δυσκολιών (9)
Δείκτης γ: Συνολικός πληθυσμός που ζει σε κατοικία με μη στεγανή στέγη, υγρασία στους τοίχους, στα δάπεδα ή στα θεμέλια, ή σάπια πλαίσια παραθύρων ή δάπεδα	SILC [ilc_mdho01] (9)	% ατόμων επί του συνολικού πληθυσμού που ζει σε κατοικία είτε με μη στεγανή στέγη, ή υγρασία στους τοίχους / στα δάπεδα / στα θεμέλια, είτε με σάπια πλαίσια παραθύρων ή δάπεδα (10)
Δείκτης δ: Ποσοστό κινδύνου φτώχειας	Έρευνες SILC και ECHP [ilc_li02] (11)	Ποσοστό των ατόμων με ισοδύναμο διαθέσιμο εισόδημα (μετά τις κοινωνικές μεταβιβάσεις) κάτω από το όριο του κινδύνου φτώχειας, το οποίο ορίζεται στο 60 % του εθνικού διάμεσου ισοδύναμου διαθέσιμου εισοδήματος (12)

Τα στοιχεία για όλους τους δείκτες είναι διαθέσιμα για όλα τα κράτη μέλη το 2019. Στον πίνακα 4 παρουσιάζονται τα στοιχεία και ο αριθμητικός μέσος όρος ανά κράτος μέλος.

Πίνακας 4

Ελάχιστο μερίδιο της απαιτούμενης ποσότητας σωρευτικής εξοικονόμησης ενέργειας στην τελική χρήση που πρέπει να επιτευχθεί μεταξύ των ομάδων προτεραιότητας, με βάση τους δείκτες που παρατίθενται στο άρθρο 8 παράγραφος 3 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791

Χώρα	Δείκτης α:	Δείκτης β:	Δείκτης γ:	Δείκτης δ:	Μέσος όρος
Αυστρία	1,80  %	2,40  %	9,40  %	13,30  %	6,73  %
Βέλγιο	3,90  %	4,10  %	16,70  %	14,80  %	9,88  %
Βουλγαρία	30,10  %	27,60  %	11,60  %	22,60  %	22,98  %
Κροατία	6,60  %	14,80  %	10,20  %	18,30  %	12,48  %
Κύπρος	21,00  %	10,40  %	31,10  %	14,70  %	19,30  %
Τσεχία	2,80  %	1,80  %	7,30  %	10,10  %	5,50  %
Δανία	2,80  %	3,60  %	14,90  %	12,50  %	8,45  %
Εσθονία	2,50  %	7,20  %	13,80  %	21,70  %	11,30  %
Φινλανδία	1,80  %	7,80  %	4,10  %	11,60  %	6,33  %
Γαλλία	6,20  %	5,60  %	11,50  %	13,60  %	9,23  %
Γερμανία	2,50  %	2,20  %	12,00  %	14,80  %	7,88  %
Ελλάδα	17,90  %	32,50  %	12,50  %	17,90  %	20,20  %
Ουγγαρία	5,40  %	10,20  %	22,30  %	12,30  %	12,55  %
Ιρλανδία	4,90  %	8,90  %	12,50  %	13,10  %	9,85  %
Ιταλία	11,10  %	4,50  %	14,00  %	20,10  %	12,43  %
Λετονία	8,00  %	8,70  %	19,30  %	22,90  %	14,73  %
Λιθουανία	26,70  %	7,50  %	14,00  %	20,60  %	17,20  %
Λουξεμβούργο	2,40  %	2,40  %	15,40  %	17,50  %	9,43  %
Μάλτα	7,80  %	6,50  %	7,60  %	17,10  %	9,75  %
Κάτω Χώρες	3,00  %	1,50  %	14,70  %	13,20  %	8,10  %
Πολωνία	4,20  %	5,80  %	10,80  %	15,40  %	9,05  %
Πορτογαλία	18,90  %	4,30  %	24,40  %	17,20  %	16,20  %
Ρουμανία	9,30  %	13,70  %	9,40  %	23,80  %	14,05  %
Σλοβακία	7,80  %	8,40  %	5,70  %	11,90  %	8,45  %
Σλοβενία	2,30  %	11,20  %	20,60  %	12,00  %	11,53  %
Ισπανία	7,50  %	6,50  %	14,70  %	20,70  %	12,35  %
Σουηδία	1,90  %	2,30  %	7,00  %	17,10  %	7,08  %
Πηγή: Στοιχεία της Eurostat (βλ. συνδέσμους για κάθε δείκτη στον πίνακα 3).

4.4.2.   Ορισμός της/των στοχευόμενης/-ων ομάδας/-ων

Ο όρος «άτομα που πλήττονται από ενεργειακή φτώχεια» αφορά στον ορισμό της ενεργειακής φτώχειας που παρατίθεται στο άρθρο 2 σημείο 52 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791, ο οποίος αναφέρεται στο σχετικό εθνικό πλαίσιο. Κατά την άποψη της Επιτροπής, με τον τρόπο αυτό παρέχεται σε κάθε κράτος μέλος η δυνατότητα να υιοθετήσει τον δικό του νομικό ορισμό για τα νοικοκυριά που αντιμετωπίζουν ενεργειακή φτώχεια.

Η έννοια των «ευάλωτων πελατών» ορίζεται στο άρθρο 28 παράγραφος 1 της οδηγίας (ΕΕ) 2019/944 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (13):

Η έννοια των ευάλωτων πελατών μπορεί να περιλαμβάνει τα επίπεδα εισοδήματος, το μερίδιο των ενεργειακών δαπανών του διαθέσιμου εισοδήματος, την ενεργειακή απόδοση των κατοικιών, την κρίσιμη εξάρτηση από ηλεκτρικό εξοπλισμό για λόγους υγείας, την ηλικία ή άλλα κριτήρια.

Σύμφωνα με το ίδιο άρθρο, τα κράτη μέλη υποχρεούνται να ορίσουν την έννοια των ευάλωτων πελατών. Ο ορισμός αυτός θα πρέπει να ισχύει για τις διατάξεις του άρθρου 8 παράγραφος 3 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791.

Για τον όρο «άτομα σε νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος» δεν παρέχεται ορισμός στο ενωσιακό δίκαιο. Ωστόσο, η Επιτροπή επισημαίνει ότι ο δείκτης του ποσοστού κινδύνου φτώχειας που αναφέρεται στο άρθρο 8 παράγραφος 3 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 αφορά το όριο του 60 % του εθνικού διάμεσου ισοδύναμου διαθέσιμου εισοδήματος μετά τις κοινωνικές μεταβιβάσεις. Συνεπώς, το εν λόγω όριο θα πρέπει να χρησιμοποιείται για τον ορισμό της ομάδας των «ατόμων σε νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος» στο πλαίσιο του άρθρου 8 παράγραφος 3 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791, εκτός εάν μπορεί να δικαιολογηθεί η χρήση άλλου εθνικού ορισμού (π.χ. σε σχέση με τα κριτήρια επιλεξιμότητας για ορισμένες κοινωνικές παροχές).

Για τον όρο «κοινωνικές κατοικίες» δεν παρέχεται ορισμός στο ενωσιακό δίκαιο, αλλά στο ενημερωτικό σημείωμα πολιτικής του ΟΟΣΑ για το 2020, η έννοια ορίζεται ως οικιστικές μονάδες προς μίσθωση που παρέχονται σε τιμές χαμηλότερες των τιμών της αγοράς, είναι στοχευμένες και διατίθενται σύμφωνα με ειδικούς κανόνες, όπως διαπιστωμένες ανάγκες ή λίστες αναμονής. Ωστόσο, παρατηρούνται διαφορές μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά τον ορισμό, το μέγεθος, το πεδίο εφαρμογής, τη χρηματοδότηση, τον στοχευόμενο πληθυσμό και το είδος του παρόχου (π.χ. δημόσιες, ιδιωτικές, μη κερδοσκοπικές οντότητες ή οντότητες περιορισμένου κέρδους, συνεταιρισμοί ή συνδυασμό αυτών). Ο ορισμός των κοινωνικών κατοικιών στα κράτη μέλη έχει εξελιχθεί με την πάροδο του χρόνου, παράλληλα με τις μεταλλασσόμενες προσεγγίσεις πολιτικής στο πλαίσιο των μεταβαλλόμενων συνθηκών της αγοράς. Ορισμένα κράτη μέλη χρησιμοποιούν διαφορετική ορολογία όταν αναφέρονται στις κοινωνικές κατοικίες, όπως, για παράδειγμα, «κατοικίες χαμηλού μισθώματος» στη Γαλλία, «κοινές κατοικίες» ή «μη κερδοσκοπικές κατοικίες» στη Δανία, «προώθηση της στεγαστικής ανάπτυξης» στη Γερμανία, «κατοικίες περιορισμένου κέρδους» ή «λαϊκές κατοικίες» στην Αυστρία, «προστατευόμενες κατοικίες» στην Ισπανία, κατοικίες «κοινής ωφελείας» στη Σουηδία κ.λπ. Ανάλογα με το κράτος μέλος, ο όρος μπορεί να αναφέρεται στο νομικό καθεστώς του ιδιοκτήτη, στο καθεστώς μισθώματος, στη μέθοδο χρηματοδότησης ή στον στοχευόμενο πληθυσμό. (14) Τα κράτη μέλη τα οποία επιθυμούν να συμπεριλάβουν τα άτομα που ζουν σε κοινωνικές κατοικίες στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 8 παράγραφος 3 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 θα πρέπει να παρέχουν εθνικό ορισμό για τις κοινωνικές κατοικίες.

Τα κράτη μέλη οφείλουν να διασφαλίζουν ότι η σωρευτική εξοικονόμηση ενέργειας που καθορίζεται σύμφωνα με το σημείο 4.4.1.1 ή 4.4.1.2 του παρόντος παραρτήματος επιτυγχάνεται, κατ’ ελάχιστον, μεταξύ των στοχευόμενων ομάδων που αναφέρονται στο άρθρο 8 παράγραφος 3 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791. Η εξοικονόμηση πρέπει να επιτυγχάνεται μεταξύ των στοχευόμενων ομάδων συλλογικά, και όχι σε κάθε ομάδα χωριστά.

Στο πλαίσιο αυτό, τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες κάθε ομάδας ή υποομάδας και να προσαρμόζουν αναλόγως τα μέτρα πολιτικής. Για παράδειγμα, τα νοικοκυριά που ανήκουν στο ανώτερο τμήμα της ομάδας χαμηλού εισοδήματος και τα πλέον ευάλωτα νοικοκυριά ενδέχεται να μην αντιμετωπίζουν τις ίδιες δυσκολίες.

Όταν η εξοικονόμηση ενέργειας που αναφέρεται για τους σκοπούς του άρθρου 8 παράγραφος 3 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 προκύπτει από μέτρα πολιτικής, τα οποία δεν εστιάζουν αποκλειστικά στη στοχευόμενη ή στις στοχευόμενες ομάδες που έχουν επιλεγεί από τις ομάδες του άρθρου 8 παράγραφος 3, τα κράτη μέλη οφείλουν να εξηγούν τον τρόπο με τον οποίο υπολογίζεται και παρακολουθείται το μερίδιο της εξοικονόμησης ενέργειας που επιτυγχάνεται από τις εν λόγω στοχευόμενες ομάδες στο πλαίσιο της αναφερόμενης συνολικής εξοικονόμησης ενέργειας από τα εν λόγω μέτρα πολιτικής. Οι εξηγήσεις αυτές πρέπει να περιλαμβάνονται στην κοινοποίηση του μέτρου πολιτικής, σύμφωνα με το παράρτημα V σημείο 5 στοιχείο ζ) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791. Κατά την άποψη της Επιτροπής, είναι δυνατή η χρήση ειδικών κριτηρίων επιλεξιμότητας (π.χ. κατώτατο όριο εισοδήματος, επιλεξιμότητα για κοινωνικές παροχές, κατηγορία ενεργειακής απόδοσης της κατοικίας πριν από την παρέμβαση) για τις διατάξεις που επικεντρώνονται στον μετριασμό της ενεργειακής φτώχειας (π.χ. υψηλότερο ποσοστό επιχορήγησης, συμπληρωματικό δάνειο μηδενικού επιτοκίου). Η παρακολούθηση της εφαρμογής των εν λόγω διατάξεων καθιστά εφικτή τη διάκριση των παρεμβάσεων και της επακόλουθης εξοικονόμησης ενέργειας που μπορεί να συνυπολογιστεί για την περιχαράκωση της ενεργειακής φτώχειας. Στο πλαίσιο μιας άλλης προσέγγισης, οι οργανισμοί που βρίσκονται σε άμεση επαφή με τις ομάδες προτεραιότητας (π.χ. κοινωνικοί φορείς, τοπικές αρχές, ΜΚΟ και φιλανθρωπικές οργανώσεις) θα μπορούσαν να έχουν την εντολή να βοηθούν τα νοικοκυριά κατά την υποβολή αίτησης για την παροχή οικονομικών κινήτρων ή άλλης στήριξης. Οι εν λόγω οργανισμοί θα μπορούσαν στη συνέχεια να παρακολουθούν τις παρεμβάσεις που μπορούν να συνυπολογιστούν για την περιχαράκωση της ενεργειακής φτώχειας.

4.5.   Αποφυγή και μετριασμός των δυσμενών επιπτώσεων [άρθρο 8 παράγραφος 3 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791]

Κατά την άποψη της Επιτροπής, θα πρέπει να γίνεται διάκριση μεταξύ τουλάχιστον τριών ειδών δυσμενών επιπτώσεων που αναφέρονται στο άρθρο 8 παράγραφος 3 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791.

Το πρώτο είδος δυσμενών επιπτώσεων είναι όταν ένα μέτρο πολιτικής οδηγεί σε αύξηση των τιμών της ενέργειας [π.χ. καθεστώτα επιβολής της υποχρέωσης ενεργειακής απόδοσης (ΚΕΥΕΑ) ή φόροι ενέργειας, βλ. επίσης ενότητα 7.9.2 σχετικά με τις διανεμητικές επιπτώσεις], η οποία δεν αντισταθμίζεται από βελτιώσεις της ενεργειακής απόδοσης που μειώνουν το κόστος ενέργειας. Η κατάσταση αυτή μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ενεργειακής φτώχειας των νοικοκυριών. Οι εν λόγω δυσμενείς επιπτώσεις μπορούν να αποφευχθούν ή να μετριαστούν εάν διασφαλιστεί ότι οι ομάδες για τις οποίες οι υψηλότερες τιμές ενέργειας ενδέχεται να συνιστούν σημαντικό κίνδυνο θα επωφεληθούν από το μέτρο πολιτικής (ή από συμπληρωματικά μέτρα μετριασμού), το οποίο αντισταθμίζει τουλάχιστον τον αντίκτυπο των υψηλότερων τιμών ενέργειας. Στο πλαίσιο αυτό, το άρθρο 8 παράγραφος 3 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 επιβάλλει στα κράτη μέλη την υποχρέωση να κάνουν την καλύτερη δυνατή χρήση της δημόσιας χρηματοδότησης, συμπεριλαμβανομένων των χρηματοδοτικών διευκολύνσεων που θεσπίζονται σε επίπεδο Ένωσης, και των εσόδων από δικαιώματα του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής (ΣΕΔΕ).

Το δεύτερο είδος δυσμενών επιπτώσεων συνίσταται σε μη οικονομικές παρενέργειες που μπορούν να έχουν αντίκτυπο στις συνθήκες διαβίωσης και στην υγεία των νοικοκυριών. Για παράδειγμα, τα προγράμματα ανακαίνισης ενδέχεται να μην αντιμετωπίζουν με ορθό τρόπο τον εξαερισμό, με πιθανό αποτέλεσμα την εμφάνιση αναπνευστικών νοσημάτων. Το ενδεχόμενο αυτό μπορεί να αποφευχθεί με τη συνεκτίμηση της ποιότητας του αέρα εσωτερικών χώρων ή των περιβαλλοντικών επιπτώσεων κατά τον σχεδιασμό του μέτρου πολιτικής.

Το τρίτο είδος δυσμενών επιπτώσεων αφορά άλλες οικονομικές παρενέργειες, για παράδειγμα την αύξηση της τιμής των ενεργειακά αποδοτικών λύσεων. Το ενδεχόμενο αυτό μπορεί να καταστήσει λιγότερο προσιτές, από οικονομική άποψη, τις συγκεκριμένες λύσεις για τους τελικούς πελάτες με περιορισμένα οικονομικά μέσα. Οι εν λόγω δυσμενείς επιπτώσεις μπορούν να αποφευχθούν ή να μετριαστούν με τη θέσπιση ειδικών διατάξεων ή συμπληρωματικών μέτρων (π.χ. προαιρετική συμφωνία με εμπόρους λιανικής πώλησης ή εγκαταστάτες· ευνοϊκότεροι όροι για τις στοχευόμενες ομάδες προτεραιότητας).

Η αντίστοιχη ανάλυση και οι εξηγήσεις σχετικά με τον τρόπο εκτίμησης και αποφυγής ή μετριασμού των δυσμενών επιπτώσεων πρέπει να περιλαμβάνονται στην κοινοποίηση των μέτρων πολιτικής, όπως απαιτείται σύμφωνα με το παράρτημα V σημείο 5 στοιχείο θ) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791.

4.6.   Συμβολή του άρθρου 8 στο άρθρο 4 [άρθρο 8 παράγραφος 14 στοιχείο β) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791]

Σκοπός του άρθρου 8 παράγραφος 1 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 είναι η επίτευξη εξοικονόμησης ενέργειας επιπλέον άλλων υποχρεωτικών νομοθετικών διατάξεων της Ένωσης, όπως ορίζεται στο σημείο 2 του παραρτήματος V. Επομένως, τα κράτη μέλη οφείλουν να εξηγούν τον τρόπο με τον οποίο τα μέτρα πολιτικής που αναφέρονται στο άρθρο 8 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 επιδιώκουν την επίτευξη εξοικονόμησης ενέργειας, το δυναμικό της οποίας θα παρέμενε διαφορετικά αναξιοποίητο, και συμβάλλουν, συνεπώς, στην επίτευξη της εθνικής συνεισφοράς τους σύμφωνα με το άρθρο 4 της εν λόγω οδηγίας. Κατά την αξιολόγηση αυτή, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα ακόλουθα σημεία:

—

Οι μεταβολές στην τελική κατανάλωση ενέργειας μπορεί να οφείλονται σε διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των βελτιώσεων της ενεργειακής απόδοσης. Για τον διαχωρισμό των βελτιώσεων της ενεργειακής απόδοσης από τις διακυμάνσεις που οφείλονται σε άλλους παράγοντες (π.χ. καιρικές συνθήκες, οικονομική δραστηριότητα), είναι δυνατή η χρήση μεθόδων όπως η ανάλυση προσδιοριστικών παραγόντων.

—	Οι βελτιώσεις της ενεργειακής απόδοσης μπορούν να αφορούν την εξοικονόμηση ενέργειας του άρθρου 8 παράγραφος 1, αλλά ενδέχεται επίσης να προκύπτουν και από άλλες πολιτικές (π.χ. από άλλες νομικά δεσμευτικές πράξεις της Ένωσης) και από αποτελέσματα που δεν συνδέονται με την πολιτική.

—

Σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 1, οι βελτιώσεις της ενεργειακής απόδοσης ενδέχεται να συνεπάγονται έμμεση ανάδραση (αυξήσεις στην κατανάλωση ενεργειακών υπηρεσιών λόγω της οικονομικής ανάπτυξης που προωθείται από την αποδοτικότερη χρήση των πόρων ή λόγω απρόβλεπτων γεγονότων, όπως η κρίση της νόσου COVID-19 ή οι κλυδωνισμοί των τιμών), τα οποία δεν θα ληφθούν υπόψη στους υπολογισμούς εξοικονόμησης ενέργειας του άρθρου 8 παράγραφος 1.

—

Οι βελτιώσεις της ενεργειακής απόδοσης, σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 1 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 μεταξύ των στοχευόμενων ομάδων που παρατίθενται στο άρθρο 8 παράγραφος 3 της εν λόγω οδηγίας (βλ. ενότητα 4.4 του παρόντος παραρτήματος), είναι πιθανό να συνεπάγονται άμεση ανάδραση (δηλαδή μέρος της βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης χρησιμοποιείται για τη βελτίωση της θερμικής άνεσης σε αξιοπρεπή επίπεδα, και όχι για τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας). Ως εκ τούτου, η εξοικονόμηση ενέργειας που αναφέρεται για τους σκοπούς του άρθρου 8 παράγραφος 3 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 δεν θα επιφέρει (πλήρως) ισοδύναμες μειώσεις της κατανάλωσης ενέργειας στο πλαίσιο του άρθρου 4 της εν λόγω οδηγίας (βλ. ενότητα 7.1 του παρόντος παραρτήματος).

Η εν λόγω αξιολόγηση παρέχει στοιχεία τα οποία βοηθούν την Επιτροπή να παρακολουθεί αν τα κράτη μέλη βρίσκονται σε καλό δρόμο για την επίτευξη της εθνικής συνεισφοράς τους σύμφωνα με το άρθρο 4 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 και, αν όχι, σε ποιον βαθμό η απόκλιση μπορεί να αφορά την υστέρηση στην επίτευξη ή την υπέρβαση της εξοικονόμησης ενέργειας που αναφέρεται για τους σκοπούς του άρθρου 8 παράγραφος 1 της ίδιας οδηγίας.

Το πρώτο επίπεδο αξιολόγησης είναι η παρακολούθηση των τάσεων τελικής κατανάλωσης ενέργειας [άρθρο 4 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791] και της αναφερόμενης εξοικονόμησης ενέργειας (άρθρο 8 της εν λόγω οδηγίας), ώστε να διαπιστωθεί αν συνάδουν με τους τρέχοντες στόχους και αν βρίσκονται σε καλό δρόμο για την επίτευξή τους. Στη συνέχεια, κατά το δεύτερο επίπεδο αξιολόγησης μπορούν να εξεταστούν οι εξηγήσεις των μεταβολών ή των αποκλίσεων που παρατηρήθηκαν, για παράδειγμα, μέσω των ακόλουθων προσεγγίσεων:

—

Η αξιολόγηση της προόδου που σημειώνουν τα κράτη μέλη όσον αφορά την επίτευξη των οικείων συνεισφορών ενεργειακής απόδοσης, όπως περιγράφεται στο άρθρο 4 παράγραφος 6 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πηγή ανάλυσης για την αξιολόγηση των πολιτικών και των μέτρων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 8 της εν λόγω οδηγίας.

—

Για την εξήγηση των μεταβολών στην τελική κατανάλωση ενέργειας ή στην ενεργειακή ένταση, καθώς και των διαφορών με την αναμενόμενη τάση, είναι δυνατή η χρήση ανάλυσης προσδιοριστικών παραγόντων, οικονομετρικής ανάλυσης ή άλλων μεθόδων από την κορυφή προς τη βάση [άρθρο 4 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 σχετικά με την παρακολούθηση].

—

Μπορεί να πραγματοποιηθεί σύγκριση μεταξύ των επιτευχθέντων και των αναμενόμενων αποτελεσμάτων προκειμένου να προσδιοριστεί αν τα μέτρα πολιτικής παρουσιάζουν χαμηλές ή υπερβολικές επιδόσεις (π.χ. συμμετοχή, αριθμός δράσεων). Με τον τρόπο αυτό, εξασφαλίζεται η δυνατότητα παρακολούθησης των μέτρων πολιτικής που αναφέρονται στο άρθρο 8 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791.

—	Για τον προσδιορισμό πιθανών πηγών υπερεκτίμησης ή υποτίμησης της εξοικονόμησης ενέργειας, είναι δυνατή η διενέργεια επανεξέτασης των αποτελεσμάτων της παρακολούθησης και της επαλήθευσης.

Κατά την αξιολόγηση αυτή, θα πρέπει να δίνεται προτεραιότητα στη βελτίωση της ακρίβειας των εκτιμήσεων εξοικονόμησης, βάσει του άρθρου 8 παράγραφος 1 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791, μέσω μελετών αξιολόγησης.

Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των ανακολουθιών που διαπιστώνονται μεταξύ των τάσεων που παρακολουθούνται για τους σκοπούς των άρθρων 4 και 8 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 και/ή όσο μεγαλύτερες είναι οι αποκλίσεις που διαπιστώνονται μεταξύ των παρακολουθούμενων τάσεων και της πορείας προς την επίτευξη των στόχων της τρέχουσας περιόδου επιβολής της υποχρέωσης, τόσο πιο ενδελεχείς θα πρέπει να είναι και οι προαναφερόμενες αξιολογήσεις.

4.7.   Επιλεξιμότητα των μέτρων πολιτικής [άρθρο 8 παράγραφος 14 στοιχείο γ)]

Στο παράρτημα V σημείο 5 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 και στο παράρτημα III του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1999 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (15) παρατίθενται οι λεπτομέρειες που πρέπει να παρέχουν τα κράτη μέλη κατά την κοινοποίηση μέτρων πολιτικής σύμφωνα με το άρθρο 8 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791. Η απαιτούμενη σύντομη περιγραφή του μέτρου πολιτικής θα μπορούσε να παραπέμπει στο νομικό κείμενο ή σε άλλες επίσημες πληροφορίες που είναι διαθέσιμες στο ευρύ κοινό και παρουσιάζουν τους στόχους του μέτρου πολιτικής. Σε περίπτωση που στους επίσημους στόχους του μέτρου πολιτικής δεν γίνεται ρητή αναφορά στην επίτευξη εξοικονόμησης ενέργειας στην τελική χρήση, θα πρέπει να παρέχονται περαιτέρω αιτιολογήσεις, π.χ. με την εξήγηση του τρόπου με τον οποίο το μέτρο πολιτικής προωθεί επιλέξιμες δράσεις ενεργειακής απόδοσης βάσει του άρθρου 8 παράγραφος 1 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 ή του τρόπου με τον οποίο αποδεικνύεται η εξοικονόμηση τελικής κατανάλωσης ενέργειας. Η αιτιολόγηση θα μπορούσε επίσης να συνίσταται στην περιγραφή του σκεπτικού παρέμβασης του μέτρου πολιτικής, στοιχείο που θα διευκολύνει την απόδειξη της σημαντικότητάς του [βλ. επίσης προσάρτημα IX του παραρτήματος της σύστασης (ΕΕ) 2019/1658].

5.   ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΙΣ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 9 ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΚΑΘΕΣΤΩΤΑ ΕΠΙΒΟΛΗΣ ΤΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ (ΚΕΥΕΑ)

Καθοδήγηση σχετικά με τον σχεδιασμό, την εφαρμογή και την τεκμηρίωση των ΚΕΥΕΑ παρέχεται στην ενότητα 4.1 και στο προσάρτημα II του παραρτήματος της σύστασης (ΕΕ) 2019/1658, δεδομένου ότι οι διατάξεις αυτές έχουν παραμείνει αμετάβλητες σε σύγκριση με την οδηγία 2012/27/ΕΕ.

Οι σημαντικότερες προσθήκες ή αλλαγές στο άρθρο 9 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 (σε σύγκριση με το άρθρο 7α της οδηγίας 2012/27/ΕΕ) παρατίθενται κατωτέρω:

—	νέα παράγραφος 2 του άρθρου 9: τα κράτη μέλη έχουν το δικαίωμα να ορίσουν δημόσια αρχή επιβολής για τη διαχείριση των ΚΕΥΕΑ·

—	προσθήκη στο άρθρο 9 παράγραφος 3: στα υπόχρεα μέρη επιτρέπεται να συμπεριλαμβάνονται διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς και συστημάτων διανομής (σημείωση: οι διανομείς ενέργειας συμπεριλαμβάνονταν ήδη ως πιθανά υπόχρεα μέρη)·

—	νέες παράγραφοι 5, 6 και 7 του άρθρου 9: τα κράτη μέλη έχουν το δικαίωμα να απαιτούν από τα ΚΕΥΕΑ να επιτύχουν εξοικονόμηση ενέργειας μεταξύ των στοχευόμενων ομάδων προτεραιότητας, όπως απαιτείται βάσει του άρθρου 8 παράγραφος 3·

—

επικαιροποίηση του άρθρου 9 παράγραφος 8: οι τιμές αναφοράς για τις τιμές της κατώτερης θερμογόνου δύναμης είναι πλέον οι τιμές του παραρτήματος VI του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 2018/2066 της Επιτροπής (16) και οι τιμές αναφοράς για τους συντελεστές πρωτογενούς ενέργειας είναι οι τιμές του άρθρου 31 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791. Σε περίπτωση χρήσης άλλων συντελεστών μετατροπής, η χρήση αυτή πρέπει να αιτιολογείται·

—

νέα παράγραφος 10 του άρθρου 9: απαίτηση παροχής πληροφοριών, στο πλαίσιο των εθνικών εκθέσεων προόδου για την ενέργεια και το κλίμα (ΕΕΠΕΚ), σχετικά με τα συστήματα μέτρησης, ελέγχου και επαλήθευσης που έχουν τεθεί σε εφαρμογή, συμπεριλαμβανομένων των μεθόδων που χρησιμοποιήθηκαν, των προβλημάτων που εντοπίστηκαν και του τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίστηκαν. Σε περίπτωση που τα ΚΕΥΕΑ αναφέρονται στο πλαίσιο δέσμης μέτρων πολιτικής, βλ. ενότητα 6.1 του παρόντος παραρτήματος όσον αφορά την καθοδήγηση για την υποβολή εκθέσεων σχετικά με την εξοικονόμηση ενέργειας από τη δέσμη μέτρων πολιτικής·

—	Το άρθρο 9 παράγραφος 9 αφορά την αλληλεπίδραση μεταξύ των ΚΕΥΕΑ και του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής της ΕΕ, η οποία εξετάζεται στην ενότητα 7.6.1 του παρόντος παραρτήματος.

6.   ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΙΣ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 10 ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ

Καθοδήγηση σχετικά με τον σχεδιασμό, την εφαρμογή και την τεκμηρίωση των εναλλακτικών μέτρων παρέχεται στην ενότητα 4.2 και στο προσάρτημα III του παραρτήματος της σύστασης (ΕΕ) 2019/1658.

Η οδηγία (ΕΕ) 2023/1791 περιλαμβάνει δύο προσθήκες σε σύγκριση με το άρθρο 7β της οδηγίας 2012/27/ΕΕ.

Η πρώτη είναι η παράγραφος 3 του άρθρου 10, η οποία είναι παρόμοια με την παράγραφο 10 του άρθρου 9 για τα ΚΕΥΕΑ και επιβάλλει στα κράτη μέλη την υποχρέωση παροχής πληροφοριών, στο πλαίσιο των ενοποιημένων εθνικών εκθέσεων προόδου για την ενέργεια και το κλίμα, σχετικά με τα συστήματα μέτρησης, ελέγχου και επαλήθευσης που έχουν τεθεί σε εφαρμογή, συμπεριλαμβανομένων, ενδεικτικά, των πληροφοριών σχετικά με τις μεθόδους που χρησιμοποιήθηκαν, τα προβλήματα που εντοπίστηκαν και τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίστηκαν. Η υποχρέωση αυτή είναι συμπληρωματική προς την υφιστάμενη διάταξη του σημείου 3 στοιχείο ε) του παραρτήματος V σχετικά με τη διαφάνεια, σύμφωνα με την οποία τα κράτη μέλη υποχρεούνται να δημοσιοποιούν τα στοιχεία σχετικά με την εξοικονόμηση ενέργειας σε ετήσιες εκθέσεις.

Η δεύτερη προσθήκη είναι η παράγραφος 4 του άρθρου 10 σχετικά με την ανάγκη απόδειξης της αποτελεσματικότητας των φορολογικών μέτρων και εξετάζεται στην ενότητα που ακολουθεί.

6.1.   Μέτρηση, έλεγχος και επαλήθευση κατά την υποβολή εκθέσεων σχετικά με δέσμη μέτρων πολιτικής

Η υποβολή εκθέσεων για τους σκοπούς του άρθρου 8 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 αφορά πρωτίστως την υποβολή εκθέσεων σχετικά με τα αποτελέσματα που έχουν επιτευχθεί ανά μέτρο πολιτικής. Με τον τρόπο αυτό, διευκολύνεται η τεκμηρίωση της σημαντικότητας [σχετικά με τη σημαντικότητα, βλ. επίσης προσάρτημα IX του παραρτήματος της σύστασης (ΕΕ) 2019/1658]. Τα κράτη μέλη μπορούν να χρησιμοποιούν δέσμη μέτρων πολιτικής τα οποία στοχεύουν στον ίδιο τομέα και στα ίδια είδη επιμέρους δράσεων (π.χ. πρόγραμμα παροχής συμβουλών σε θέματα ενέργειας και σύστημα χρηματοδότησης).

Η πρώτη επιλογή για την υποβολή εκθέσεων σχετικά με την εξοικονόμηση ενέργειας από δέσμη μέτρων πολιτικής συνίσταται στην υποβολή εκθέσεων σχετικά με τη δέσμη σαν να επρόκειτο για μεμονωμένο μέτρο πολιτικής:

—

είτε με την επιλογή του κύριου μέτρου πολιτικής από τη δέσμη μέτρων πολιτικής, και την υποβολή εκθέσεων σχετικά με την εξοικονόμηση μόνο από το εν λόγω μέτρο πολιτικής: με τον τρόπο αυτό, αποφεύγεται ο κίνδυνος διπλής προσμέτρησης μεταξύ αλληλεπικαλυπτόμενων μέτρων πολιτικής, και μόνο το αναφερόμενο μέτρο πολιτικής θα πρέπει να κοινοποιείται και να τεκμηριώνεται σύμφωνα με τις απαιτήσεις του παραρτήματος V.

—

είτε με την υποβολή εκθέσεων σχετικά με τη δέσμη μέτρων πολιτικής σαν να πρόκειται για ένα μέτρο πολιτικής: στην προκειμένη περίπτωση, στην κοινοποίηση και στην τεκμηρίωση σχετικά με την εν λόγω δέσμη μέτρων πολιτικής θα πρέπει να αποσαφηνίζονται ειδικότερα ο τρόπος με τον οποίο διασφαλίζεται η σημαντικότητα, ο τρόπος με τον οποίο παρακολουθείται η υλοποίηση των επιμέρους δράσεων που προκύπτουν από τη δέσμη μέτρων πολιτικής, καθώς και ο τρόπος με τον οποίο αποφεύγεται ή διορθώνεται η διπλή προσμέτρηση της ίδιας επιμέρους δράσης.

Η δεύτερη επιλογή συνίσταται στην υποβολή χωριστών εκθέσεων για τα μέτρα πολιτικής που περιλαμβάνονται στη δέσμη μέτρων. Στη συνέχεια, κάθε μέτρο πολιτικής κοινοποιείται και τεκμηριώνεται, ενώ θα πρέπει να εξηγείται και η διαδικασία αποφυγής ή διόρθωσης της διπλής προσμέτρησης. Η διαδικασία αυτή θα μπορούσε, για παράδειγμα, να συνίσταται στα ακόλουθα:

—

χρήση κεντρικής βάσης δεδομένων, με την οποία παρακολουθούνται τα αναγνωριστικά όσον αφορά τις επιμέρους δράσεις (π.χ. διευθύνσεις ή αναγνωριστικοί αριθμοί των μετρητών ηλεκτρικής ενέργειας) για τον έλεγχο της διπλής προσμέτρησης: στην προκειμένη περίπτωση, η εξοικονόμηση ενέργειας που αναφέρεται για κάθε μέτρο πολιτικής βάσει του άρθρου 8 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 θα πρέπει να διορθώνεται, ώστε να αφαιρείται η εξοικονόμηση ενέργειας που θα συνυπολογιζόταν αρκετές φορές.

—	καθορισμός κανόνων για την κατανομή της εξοικονόμησης ενέργειας μεταξύ των αναφερόμενων μέτρων πολιτικής (π.χ. σύμφωνα με τα μερίδια της παρεχόμενης χρηματοδότησης).

Οι απαιτήσεις του παραρτήματος V της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 εφαρμόζονται στις δέσμες μέτρων πολιτικής καθώς και στα μεμονωμένα μέτρα πολιτικής.

6.2.   Φορολογικά μέτρα (που αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητα) [άρθρο 10 παράγραφος 4 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791]

Η παρούσα ενότητα είναι συμπληρωματική προς την ενότητα 4.2.8 σχετικά με τη φορολόγηση της ενέργειας ή τη φορολόγηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα του παραρτήματος της σύστασης (ΕΕ) 2019/1658.

Οι νέες απαιτήσεις που θεσπίστηκαν με το άρθρο 10 παράγραφος 4 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 όσον αφορά την απόδειξη της αποτελεσματικότητας των φορολογικών μέτρων είναι ισοδύναμες με την απαίτηση σημαντικότητας που περιλαμβάνεται στο παράρτημα V σημείο 3 στοιχείο η) της εν λόγω οδηγίας για τα ΚΕΥΕΑ και τα εναλλακτικά μέτρα, ώστε να διασφαλίζεται η ισότιμη αντιμετώπιση όλων των μέτρων πολιτικής.

Κατά την κοινοποίηση φορολογικού μέτρου για τους σκοπούς του άρθρου 8 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791, τα κράτη μέλη οφείλουν να εξηγούν τον τρόπο με τον οποίο ο σχεδιασμός και η εφαρμογή του εν λόγω φορολογικού μέτρου εξασφαλίζουν κατάλληλο μηχανισμό δράσης.

Οι πληροφορίες αυτές παρέχονται, για παράδειγμα, με την εξήγηση του τρόπου καθορισμού του φορολογικού συντελεστή, καθώς και των λόγων για τους οποίους αποφασίστηκαν οι μεταβολές με την πάροδο του χρόνου (κατά περίπτωση), εφόσον αναφέρεται εάν το σκεπτικό μιας μεταβολής είναι να προκληθεί πράγματι αλλαγή συμπεριφοράς, να μειωθεί η επιβάρυνση για τους καταναλωτές λόγω αυξήσεων των τιμών ή παρόμοιων εξωτερικών συνθηκών, με σκοπό την επίτευξη εξοικονόμησης ενέργειας. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να εξηγείται επίσης ο τρόπος με τον οποίο διασφαλίζεται ότι όλοι οι καταναλωτές έχουν τη δυνατότητα να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους, συμπεριλαμβανομένων των νοικοκυριών χαμηλού εισοδήματος ή των καταναλωτών σε κατάσταση διχασμού κινήτρων. Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί, για παράδειγμα, με την εξήγηση του τρόπου με τον οποίο τα συνοδευτικά μέτρα συμπληρώνουν το εφαρμοζόμενο φορολογικό μέτρο.

Για περαιτέρω διευκρινίσεις, βλ. επίσης ενότητα 7.9 του παρόντος παραρτήματος σχετικά με τον προσδιορισμό της εξοικονόμησης ενέργειας από φορολογικά μέτρα.

7.   ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΙΣ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ V

7.1.   Υπολογισμός της εξοικονόμησης ενέργειας για τους σκοπούς του άρθρου 8 παράγραφος 3 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 (μερίδιο της ενεργειακής φτώχειας)

Στο παράρτημα V σημείο 1 στοιχείο δ) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 διευκρινίζεται ότι, κατά τον υπολογισμό της εξοικονόμησης ενέργειας για τους σκοπούς του άρθρου 8 παράγραφος 3 της εν λόγω οδηγίας, τα κράτη μέλη μπορούν να υπολογίζουν τη συγκεκριμένη εξοικονόμηση ενέργειας βάσει εκτιμήσεων μηχανικού «που θα χρησιμοποιούν τυποποιημένες συνθήκες ή παραμέτρους για την πληρότητα και τη θερμική άνεση, όπως οι παράμετροι που ορίζονται στους εθνικούς οικοδομικούς κανονισμούς».

Οι βελτιώσεις της ενεργειακής απόδοσης σε κατοικίες όπου ζουν οι στοχευόμενες ομάδες του άρθρου 8 παράγραφος 3 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 ενδέχεται να μη συνεπάγονται τις ίδιες μειώσεις στην τελική κατανάλωση ενέργειας με τις ίδιες ενέργειες που υλοποιούνται από τα νοικοκυριά που δεν αντιμετωπίζουν ενεργειακή φτώχεια. Αυτό είναι πιθανό να ισχύει σε περιπτώσεις υλικής στέρησης (π.χ. αδυναμία επαρκούς θέρμανσης της κατοικίας) πριν από τις δράσεις ενεργειακής απόδοσης: η κατανάλωση ενέργειας πριν από τις δράσεις ενεργειακής απόδοσης μπορεί να είναι χαμηλότερη από τις εκτιμήσεις με τις συνήθεις παραδοχές, όπως χρησιμοποιούνται για παράδειγμα στα πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης. Για παράδειγμα, η θερμοκρασία εσωτερικού χώρου μπορεί να είναι χαμηλότερη από εκείνη που λαμβάνεται ως παραδοχή στους οικοδομικούς κανονισμούς· ορισμένα δωμάτια μπορεί να μη θερμαίνονται ή μπορεί να θερμαίνονται μόνο μερικές ώρες την ημέρα κ.λπ. Αυτή η χαμηλότερη κατανάλωση ενέργειας σε σύγκριση με τις συνήθεις παραδοχές ονομάζεται πρόδραση. Στις εν λόγω περιπτώσεις, είναι δυνατή η χρήση βελτιώσεων της ενεργειακής απόδοσης για την επίτευξη αξιοπρεπούς θερμικής άνεσης (π.χ. ρύθμιση του θερμοστάτη σε υψηλότερη θερμοκρασία απ’ ό,τι στο παρελθόν· θέρμανση ορισμένων δωματίων για περισσότερες ώρες την ημέρα κ.λπ.).

Αυτό το φαινόμενο της υψηλότερης ενεργειακής υπηρεσίας (εν προκειμένω της άνεσης) αντί της μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας ονομάζεται κατά γενικό κανόνα άμεση ανάδραση. Κατά τον υπολογισμό της εξοικονόμησης ενέργειας που αναφέρεται για τους σκοπούς του άρθρου 8 παράγραφος 1, θα πρέπει κανονικά να λαμβάνονται υπόψη και τα δύο φαινόμενα (πρόδρασης και ανάδρασης). Αυτό σημαίνει ότι η υπολογισθείσα εξοικονόμηση ενέργειας από δράσεις που υλοποιούνται μεταξύ των ομάδων προτεραιότητας βάσει του άρθρου 8 παράγραφος 3 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 θα μπορούσε να είναι μικρή, με συνέπεια να δημιουργείται παράδοξο σε σχέση με τον στόχο της εν λόγω διάταξης.

Στο παράρτημα V σημείο 1 στοιχείο δ) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 αναγνωρίζεται ότι, στις εν λόγω συγκεκριμένες περιπτώσεις, η ανάδραση μπορεί να αποτελεί θετικό αντίκτυπο των μέτρων πολιτικής, όταν συμβάλλει στον μετριασμό της ενεργειακής φτώχειας, διότι εξασφαλίζει στα νοικοκυριά τη δυνατότητα να επιτύχουν αξιοπρεπή θερμική άνεση, σύμφωνα με τον ορισμό της ενεργειακής φτώχειας που παρέχεται στο άρθρο 2 σημείο 52 της εν λόγω οδηγίας, ο οποίος αναφέρεται σε «βασικά επίπεδα και αξιοπρεπή πρότυπα διαβίωσης και υγείας».

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η συγκεκριμένη διάταξη επιβάλλει επίσης στα κράτη μέλη την υποχρέωση να εξηγούν «τον τρόπο με τον οποίο λαμβάνεται υπόψη η άνεση για δράσεις σε κτίρια» στις λεπτομέρειες της κοινοποίησης σχετικά με τις μεθοδολογίες υπολογισμού που χρησιμοποιήθηκαν για τα μέτρα πολιτικής που αναφέρονται για τους σκοπούς του άρθρου 8. Όταν μέρος ή το σύνολο των βελτιώσεων της ενεργειακής απόδοσης χρησιμοποιούνται για την επίτευξη του επιπέδου άνεσης που ορίζεται ως «αξιοπρεπές», τότε αυτές μπορούν να υπολογιστούν ως εξοικονόμηση ενέργειας σύμφωνα με το άρθρο 8. Το μέρος των βελτιώσεων της ενεργειακής απόδοσης που θα χρησιμοποιηθεί για την επίτευξη άνεσης πέραν των αξιοπρεπών προτύπων πρέπει να θεωρείται αποτέλεσμα της ανάδρασης και να διορθώνεται στους υπολογισμούς της εξοικονόμησης ενέργειας.

Τα αξιοπρεπή πρότυπα θερμικής άνεσης μπορούν, για παράδειγμα, να οριστούν σύμφωνα με τις παραδοχές σχετικά με τη συμπεριφορά των κατοίκων που χρησιμοποιούνται στους οικοδομικούς κανονισμούς ή σύμφωνα με τις μεθοδολογίες υπολογισμού που καθορίζονται για τα πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης που έχουν θεσπιστεί σύμφωνα με την οδηγία 2010/31/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (17).

7.2.   Απόδειξη του στόχου επίτευξης εξοικονόμησης ενέργειας στην τελική χρήση και παροχή αποδεικτικών εγγράφων που καταδεικνύουν ότι η εξοικονόμηση ενέργειας προκαλείται από μέτρο πολιτικής [παράρτημα V σημείο 2 στοιχείο α) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791]

Σύμφωνα με το παράρτημα V σημείο 2 στοιχείο α) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791, τα κράτη μέλη υποχρεούνται:

1)	να αποδεικνύουν ότι ένας από τους στόχους των μέτρων πολιτικής που αναφέρονται στο άρθρο 8 παράγραφος 1 είναι η επίτευξη εξοικονόμησης ενέργειας κατά την τελική χρήση, και

2)	να τεκμηριώνουν τα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η αναφερόμενη εξοικονόμηση ενέργειας προκαλείται από μέτρο πολιτικής.

Η διάταξη αυτή συμπληρώνει τις διατάξεις σχετικά με τη σημαντικότητα και την προσθετικότητα που περιλαμβάνονται στην οδηγία 2012/27/ΕΕ και τις διατάξεις του άρθρου 8 παράγραφος 14 στοιχείο γ) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 σχετικά με την επιλεξιμότητα των μέτρων πολιτικής (βλ. ενότητα 4.7 του παρόντος παραρτήματος). Καθοδήγηση σχετικά με τη σημαντικότητα και την προσθετικότητα παρέχεται στα προσαρτήματα IX και XI του παραρτήματος της σύστασης (ΕΕ) 2019/1658.

Στο πλαίσιο της απαίτησης τεκμηρίωσης των αποδεικτικών στοιχείων θα μπορούσαν επίσης να παρέχονται οι αναγκαίες περαιτέρω αιτιολογήσεις, εάν οι στόχοι πολιτικής δεν περιλαμβάνουν ρητά την επίτευξη εξοικονόμησης ενέργειας στην τελική χρήση. Παραδείγματα αποδεικτικών εγγράφων αποτελούν, μεταξύ άλλων, οι εξηγήσεις σχετικά με τα εξής:

—

τον τρόπο με τον οποίο σχεδιάστηκε ένα κίνητρο, προκειμένου να διασφαλιστεί η πρόκληση του επιδιωκόμενου αποτελέσματός του, και τον τρόπο με τον οποίο παρακολουθείται η χρήση του κινήτρου (π.χ. αξιολόγηση της προθυμίας πληρωμής για τον καθορισμό των κατάλληλων ποσοστών επιχορήγησης· χρήση επιγραμμικής πλατφόρμας για την καταγραφή των επωφελούμενων δράσεων από ένα κίνητρο)·

—

τον τρόπο με τον οποίο σχεδιάστηκε μια προαιρετική συμφωνία, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η δέσμευση οδηγεί στην ανάληψη δράσης (π.χ. με αρκετά ισχυρά κίνητρα και κυρώσεις· απαιτήσεις επιδόσεων για την υπέρβαση της υφιστάμενης κατάστασης), και τον τρόπο με τον οποίο παρακολουθούνται τα αποτελέσματα της προαιρετικής συμφωνίας (π.χ. μέσω ετήσιων εκθέσεων από τα συμμετέχοντα μέρη και επαληθεύσεων που διενεργούνται από τη δημόσια αρχή επιβολής ή από τρίτο μέρος)·

—

τον τρόπο με τον οποίο σχεδιάστηκε ένα μέτρο συμπεριφοράς, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι πληροφορίες οδηγούν σε αλλαγή συμπεριφοράς (π.χ. μέσω εξατομικευμένων πληροφοριών και τακτικής ανάδρασης· με τη χρήση πιλοτικών δοκιμών, προκειμένου να προσδιοριστούν οι πλέον αποτελεσματικές προσεγγίσεις), και τον τρόπο με τον οποίο αποδεικνύονται τα αποτελέσματα του μέτρου συμπεριφοράς (π.χ. με τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές)·

—	τον τρόπο με τον οποίο σχεδιάστηκε ένα φορολογικό μέτρο, προκειμένου να διασφαλιστεί το αποτέλεσμά του όσον αφορά την εξοικονόμηση ενέργειας (βλ. επίσης ενότητα 6.2 σχετικά με την απόδειξη της αποτελεσματικότητας των φορολογικών μέτρων).

7.3.   Παρεκκλίσεις [παράρτημα V σημείο 2 στοιχείο γ) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791]

7.3.1.   Άρθρο 9 της οδηγίας 2010/31/ΕΕ

Το παράρτημα V σημείο 2 στοιχείο γ της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 προβλέπει ότι η παρέκκλιση για την εξοικονόμηση που αφορά την ανακαίνιση υφιστάμενων κτιρίων (18) περιλαμβάνει την εξοικονόμηση που προκύπτει από την εφαρμογή ελάχιστων προτύπων ενεργειακής απόδοσης στα κτίρια σύμφωνα με την οδηγία 2010/31/ΕΕ, με την προϋπόθεση ότι διασφαλίζεται το κριτήριο της σημαντικότητας που αναφέρεται στο παράρτημα V σημείο 3 στοιχείο η) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791. Πρόκειται για παρέκκλιση από την αρχή της προσθετικότητας, και συγκεκριμένα προβλέπεται ότι εξοικονόμηση που προκύπτει από την εφαρμογή υποχρεωτικού ενωσιακού δικαίου δεν πρέπει να δηλώνεται ως εξοικονόμηση ενέργειας για τους σκοπούς του άρθρου 8 παράγραφος 1 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791.

Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίνεται στην αποφυγή της διπλής προσμέτρησης της εξοικονόμησης ενέργειας από την εφαρμογή των ελάχιστων προτύπων ενεργειακής απόδοσης στα κτίρια, καθώς και άλλων μέτρων πολιτικής για την στήριξη της ανακαίνισης κτιρίων, όπως τα προγράμματα επιδοτήσεων και τα ΚΕΥΕΑ. Ανακαίνιση κτιρίων που πραγματοποιείται για την εκπλήρωση εθνικών ελάχιστων προτύπων ενεργειακής απόδοσης θα μπορούσε να οδηγήσει σε εξοικονόμηση ενέργειας που μπορεί να συνυπολογιστεί για την υποχρέωση εξοικονόμησης ενέργειας ενός κράτους μέλους. Ανακαίνιση κτιρίων που πραγματοποιείται για την εκπλήρωση εθνικών ελάχιστων προτύπων ενεργειακής απόδοσης και λαμβάνει στήριξη από πρόγραμμα επιδοτήσεων θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε εξοικονόμηση ενέργειας που μπορεί να συνυπολογιστεί, αλλά θα πρέπει να αναφερθεί μόνο μία φορά, ώστε να αποφευχθεί η διπλή προσμέτρηση.

7.3.2.   Άρθρα 5 και 6 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 (διατάξεις σχετικά με τον δημόσιο τομέα)

Σύμφωνα με το παράρτημα V σημείο 2 στοιχείο γ) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791, τα κράτη μέλη επιτρέπεται να συνυπολογίζουν, για τους σκοπούς του άρθρου 8 της οδηγίας, την εξοικονόμηση ενέργειας που προκύπτει από μέτρα ενεργειακής απόδοσης στον δημόσιο τομέα σύμφωνα με τα άρθρα 5 και 6 της εν λόγω οδηγίας, με την προϋπόθεση ότι συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις του παραρτήματος V της εν λόγω οδηγίας. Για παράδειγμα, η ανακαίνιση κτιρίου του δημόσιου τομέα θα μπορούσε να αποφέρει εξοικονόμηση ενέργειας που συνυπολογίζεται για την υποχρέωση εξοικονόμησης ενέργειας ενός κράτους μέλους, ενώ συμβάλλει και στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων που υπέχει ο δημόσιος τομέας του εν λόγω κράτους μέλους.

7.4.   Κανονισμοί έκτακτης ανάγκης [παράρτημα V σημείο 2 στοιχείο δ) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791]

Με τη διάταξη του παραρτήματος V σημείο 2 στοιχείο δ) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 διευκρινίζεται ότι τα μέτρα βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης με στόχο τη μείωση της ζήτησης αερίου κατά 15 % για την περίοδο μεταξύ Αυγούστου του 2022 και Μαρτίου του 2023 (19), τα οποία παρατάθηκαν στη συνέχεια έως τον Μάρτιο του 2024 (20), καθώς και τη μείωση της ακαθάριστης κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας κατά τις ώρες αιχμής για την περίοδο μεταξύ Δεκεμβρίου του 2022 και Μαρτίου του 2023, κατά μέσο όρο τουλάχιστον 5 % ανά ώρα (21), μπορούν να συνυπολογίζονται για τις υποχρεώσεις εξοικονόμησης ενέργειας των κρατών μελών.

Η διάταξη αυτή περιορίζει την επιλεξιμότητα των μέτρων πολιτικής σε μέτρα βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης, εξαιρώντας ρητά την εξοικονόμηση ενέργειας που προκύπτει από μέτρα ελεγχόμενης διανομής ή περικοπής τα οποία δεν βελτιώνουν την ενεργειακή απόδοση. Για τους όρους «μέτρα ελεγχόμενης διανομής» και «περικοπής» δεν παρέχονται ορισμοί ούτε στην οδηγία (ΕΕ) 2023/1791 ούτε σε άλλη ενωσιακή νομοθεσία. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να θεωρούνται μέτρα τα οποία περιορίζουν προσωρινά την ποσότητα της ενέργειας που παρέχεται στους καταναλωτές, παραδείγματος χάριν επιβάλλοντας την υποχρέωση —ή παρέχοντας κίνητρα— σε βιομηχανικούς καταναλωτές να μειώσουν την οικεία κατανάλωση ενέργειας με το κλείσιμο μιας διαδικασίας παραγωγής ή ζητώντας από καταναλωτές λιανικής να αποφεύγουν την κατανάλωση ενέργειας κατά τη διάρκεια συγκεκριμένων χρονικών περιόδων. Μέτρα ελεγχόμενης διανομής ή περικοπής θα μπορούσαν επίσης να αποτελούν μέτρα τα οποία επηρεάζουν έμμεσα την κατανάλωση ενέργειας, παραδείγματος χάριν σε περίπτωση περιορισμού των ωρών ή των ημερών λειτουργίας των καταστημάτων ή των δημόσιων υπηρεσιών.

7.5.   Επιμερισμός των προσπαθειών [παράρτημα V σημείο 2 στοιχείο ε) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791]

Στο παράρτημα V σημείο 2 στοιχείο ε) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 διευκρινίζεται ότι τα μέτρα πολιτικής για την ενεργειακή απόδοση τα οποία εξοικονομούν ενέργεια και μειώνουν τις εκπομπές εντός του πεδίου εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ) 2018/842 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (22) μπορούν να αποφέρουν εξοικονόμηση ενέργειας που μπορεί να συνυπολογιστεί για την υποχρέωση εξοικονόμησης ενέργειας, με την προϋπόθεση ότι συνάδουν με τις άλλες διατάξεις του παραρτήματος V της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791. Η διευκρίνιση αυτή δεν επιφέρει μεταβολές στην επιλεξιμότητα των μέτρων πολιτικής ούτε στον υπολογισμό της εξοικονόμησης ενέργειας σε σύγκριση με την προηγούμενη οδηγία.

7.6.   Αλληλεπιδράσεις με το ΣΕΔΕ της ΕΕ [παράρτημα V σημείο 2 στοιχείο στ) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791]

7.6.1.   Διευκρίνιση σχετικά με την προσθετικότητα στο ΣΕΔΕ της ΕΕ και την εφαρμογή του σε νέους τομείς

Με τη διάταξη του παραρτήματος V σημείο 2 στοιχείο στ) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 διευκρινίζεται ότι η εξοικονόμηση ενέργειας που προκύπτει από μέτρα πολιτικής για την ενεργειακή απόδοση σε τομείς που καλύπτονται από τα συστήματα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής της ΕΕ μπορεί να συνυπολογίζεται, εφόσον συνάδει με τους κανόνες του παραρτήματος V που διέπουν τον υπολογισμό της εξοικονόμησης ενέργειας (συμπεριλαμβανομένης της εξαίρεσης των ορυκτών καυσίμων, βλ. ενότητα 7.7 του παρόντος παραρτήματος). Αυτό σημαίνει ότι είναι δυνατή η αντιμετώπιση της εξοικονόμησης ενέργειας από καύσιμα που καλύπτονται από την οδηγία (ΕΕ) 2023/959 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (23) (δηλαδή το νέο ΣΕΔΕ της ΕΕ στους τομείς των κτιρίων, των μεταφορών και της βιομηχανίας) με τον ίδιο τρόπο που αντιμετωπίζεται και η εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας στους εν λόγω τομείς, καθώς και από καύσιμα σε μεγάλες βιομηχανικές εγκαταστάσεις, τα οποία καλύπτονται από το υφιστάμενο ΣΕΔΕ της ΕΕ, και συγκεκριμένα την οδηγία 2003/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (24).

Τα συστήματα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής μπορούν να αυξήσουν την τιμή της ενέργειας, η οποία έχει με τη σειρά της αντίκτυπο στις επενδυτικές και καταναλωτικές συμπεριφορές, ο οποίος πρέπει να λαμβάνεται υπόψη για τη διασφάλιση της προσθετικότητας και της σημαντικότητας της εξοικονόμησης ενέργειας από τα μέτρα πολιτικής για την ενεργειακή απόδοση. Για παράδειγμα, στις ακόλουθες περιπτώσεις:

—

κατά τον σχεδιασμό προγραμμάτων στον βιομηχανικό τομέα, τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να καθορίζουν ελάχιστες απαιτήσεις απόσβεσης, π.χ. άνω των 3 ετών. Εάν, προκειμένου να στηριχθούν δράσεις ενεργειακής απόδοσης στον βιομηχανικό τομέα, αυξηθούν οι τιμές της ενέργειας, αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να μειωθούν αυτομάτως οι περίοδοι απόσβεσης των δράσεων ενεργειακής απόδοσης, με πιθανό αποκλεισμό ορισμένων δράσεων από την υποστήριξη πολιτικής·

—

κατά την αξιολόγηση του αντικτύπου ενός μέτρου πολιτικής που στοχεύει στη συμπεριφορά, τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να προβούν σε εκτίμηση των επιπτώσεων που έχουν οι μεταβολές των τιμών της ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων αυτών που προκύπτουν από το ΣΕΔΕ, στην κατανάλωση ενέργειας, χρησιμοποιώντας εκτιμήσεις της ελαστικότητας των τιμών. Το αποτέλεσμα αυτό θα μπορούσε στη συνέχεια να συμψηφιστεί με τις παρατηρούμενες μεταβολές στην κατανάλωση ενέργειας. Με τη χρήση τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων δοκιμών λαμβάνονται αυτομάτως υπόψη οι μεταβολές των τιμών της ενέργειας, με την παραδοχή ότι οι ίδιες τιμές ισχύουν εξίσου τόσο για τα άτομα που επηρεάζονται από το μέτρο πολιτικής όσο και για τα άτομα που δεν επηρεάζονται από αυτό. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον υπολογισμό της εξοικονόμησης ενέργειας από μέτρα συμπεριφοράς παρέχονται στο προσάρτημα VI του παραρτήματος της σύστασης (ΕΕ) 2019/1658.

Το νέο άρθρο 30ε της οδηγίας 2003/87/ΕΚ επιτρέπει στα κράτη μέλη να εξαιρούν, έως το 2030, τις ρυθμιζόμενες οντότητες από την υποχρέωση παράδοσης δικαιωμάτων στους τομείς που καλύπτονται από το νέο ΣΕΔΕ της ΕΕ, με την προϋπόθεση ότι υπόκεινται σε εθνικό φόρο άνθρακα κατά την περίοδο μεταξύ του 2027 και του 2030, με φορολογικό συντελεστή που είναι τουλάχιστον ίσος προς τη μέση τιμή εκκαθάρισης πλειστηριασμού. Σε περίπτωση που κάποιο κράτος μέλος έχει επιλέξει την παρέκκλιση αυτή, η εξοικονόμηση ενέργειας από εθνικά φορολογικά μέτρα που καλύπτονται από το ΣΕΔΕ της ΕΕ θα μπορούσε να συνυπολογιστεί μόνον εάν ο φορολογικός συντελεστής είναι υψηλότερος από τη μέση τιμή εκκαθάρισης πλειστηριασμού και μόνο για τη διαφορά μεταξύ του φορολογικού συντελεστή και της τιμής πλειστηριασμού.

Ειδικότερα:

—	Η εξοικονόμηση ενέργειας από δράσεις ενεργειακής απόδοσης σε εγκαταστάσεις του ΣΕΔΕ της ΕΕ δεν πρέπει να συνυπολογίζεται σε περίπτωση που δεν υπάρχουν εθνικά μέτρα πολιτικής, τα οποία είναι επιλέξιμα βάσει του άρθρου 8 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791.

—

Ομοίως, η εξοικονόμηση ενέργειας από δράσεις ενεργειακής απόδοσης η οποία προκαλείται από την αύξηση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας που προκύπτει από το ΣΕΔΕ της ΕΕ (και με την επέκταση της εμπορίας εκπομπών, τις αυξήσεις των τιμών άλλων τελικών ενεργειακών προϊόντων) δεν πρέπει να συνυπολογίζεται σε περίπτωση που δεν υπάρχουν εθνικά μέτρα πολιτικής.

—

Η εξοικονόμηση ενέργειας μπορεί να συνυπολογιστεί όταν υπάρχει εθνικό μέτρο πολιτικής. Για παράδειγμα, τα συστήματα λευκών πιστοποιητικών, οι προαιρετικές συμφωνίες και τα προγράμματα επιδοτήσεων θα μπορούσαν να στηρίζουν δράσεις ενεργειακής απόδοσης σε εγκαταστάσεις του ΣΕΔΕ της ΕΕ, εκτός από την περίπτωση στην οποία οι εγκαταστάσεις λαμβάνουν δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων του ΣΕΔΕ της ΕΕ και είναι υπόχρεες σύμφωνα με το άρθρο 11 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 (βλ. ενότητα 7.6.2 του παρόντος παραρτήματος).

—

Ομοίως, θα μπορούσε να συνυπολογιστεί η εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας, παραδείγματος χάριν από εθνικά μέτρα πολιτικής που στηρίζουν τη χρήση ενεργειακά αποδοτικών ηλεκτρικών συσκευών, το ίδιο και η εξοικονόμηση ενέργειας από εθνικά μέτρα πολιτικής για τα καύσιμα που καλύπτονται από την επέκταση της εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής, με την επιφύλαξη της συμμόρφωσής τους με τις διατάξεις που εξαιρούν την εξοικονόμηση ενέργειας από ορυκτά καύσιμα (βλ. ενότητα 7.7 του παρόντος παραρτήματος).

—

Η εξοικονόμηση ενέργειας από εθνικά φορολογικά μέτρα θα μπορούσε να συνυπολογιστεί, εάν δεν έχει τεθεί σε εφαρμογή η παρέκκλιση από την επέκταση του ΣΕΔΕ της ΕΕ (άρθρο 30ε της οδηγίας 2003/87/ΕΚ). Εάν έχει τεθεί σε εφαρμογή η παρέκκλιση, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί μόνο η διαφορά μεταξύ του φορολογικού συντελεστή και της μέσης τιμής πλειστηριασμού για την εκτίμηση της επιλέξιμης εξοικονόμησης ενέργειας.

—	Κατά τον σχεδιασμό των εθνικών μέτρων πολιτικής και την εκτίμηση της εξοικονόμησης ενέργειας που αποφέρουν, τα κράτη μέλη οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη τον αντίκτυπο του ΣΕΔΕ της ΕΕ στις τιμές των φορέων ενέργειας, ώστε να διασφαλίζεται η τήρηση των αρχών της προσθετικότητας και της σημαντικότητας.

Το παράρτημα V σημείο 2 στοιχείο στ) και το άρθρο 9 παράγραφος 9 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 προβλέπουν επίσης ότι, εάν μια οντότητα είναι υπόχρεο μέρος στο πλαίσιο εθνικού καθεστώτος επιβολής της υποχρέωσης ενεργειακής απόδοσης δυνάμει του άρθρου 9 της εν λόγω οδηγίας και στο πλαίσιο του ΣΕΔΕ της ΕΕ για κτίρια και οδικές μεταφορές, το σύστημα παρακολούθησης και επαλήθευσης πρέπει να διασφαλίζει ότι η τιμή ανθρακούχων εκπομπών που μετακυλίεται κατά τη διάθεση καυσίμου για κατανάλωση λαμβάνεται υπόψη κατά τον υπολογισμό και την υποβολή εκθέσεων για την εξοικονόμηση ενέργειας των μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας της οντότητας.

Με τις εν λόγω διατάξεις επισημαίνεται μια απαίτηση η οποία αφορά το ΣΕΔΕ της ΕΕ για τα κτίρια και τις οδικές μεταφορές, η οποία πρέπει να ισχύει επίσης για άλλες διατάξεις του ενωσιακού δικαίου, όπως ορίζεται στο παράρτημα V σημείο 2 στοιχείο β) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791, σύμφωνα με την οποία η εξοικονόμηση ενέργειας πρέπει να αποδεικνύεται ότι είναι συμπληρωματική εκείνης που θα είχε επιτευχθεί ούτως ή άλλως χωρίς τη δραστηριότητα των υπόχρεων, των συμμετεχόντων ή των εξουσιοδοτηθέντων μερών ή των αρμόδιων δημόσιων αρχών επιβολής.

Δεδομένου ότι τα υπόχρεα μέρη μετακυλίουν το κόστος αγοράς των δικαιωμάτων του ΣΕΔΕ της ΕΕ, οι τιμές της ενέργειας θα είναι υψηλότερες απ’ ό,τι χωρίς το ΣΕΔΕ της ΕΕ, γεγονός που έχει αντίκτυπο στη χρήση και στη ζήτηση ενέργειας. Η μετακύλιση της τιμής των ανθρακούχων εκπομπών στο πλαίσιο του ΣΕΔΕ της ΕΕ για τα κτίρια και τα καύσιμα των οδικών μεταφορών θα αυξήσει τις τιμές της ενέργειας κατά τρόπο παρόμοιο με τον τρόπο με τον οποίο μετακυλίεται η τιμή των ανθρακούχων εκπομπών στο πλαίσιο του ΣΕΔΕ της ΕΕ για τον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, γεγονός που έχει αντίκτυπο στην τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας. Το ίδιο ισχύει και για την εφαρμογή ελάχιστων φορολογικών συντελεστών βάσει της οδηγίας 2003/96/ΕΚ του Συμβουλίου (25) σε πολλαπλά καύσιμα. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, οι υψηλότερες τιμές ενέργειας που προκύπτουν από το ενωσιακό δίκαιο πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά την εξέταση της προσθετικότητας των εθνικών μέτρων πολιτικής που εξοικονομούν ενέργεια. Στην πράξη, τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξετάζουν αν η αύξηση της τιμής της ενέργειας σημαίνει ότι ορισμένες δράσεις ενεργειακής απόδοσης θα πραγματοποιούνταν χωρίς το εθνικό μέτρο. Στην περίπτωση αυτή, η σχετική εξοικονόμηση ενέργειας δεν θα μπορούσε να συνυπολογιστεί για τους σκοπούς του άρθρου 8 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791.

7.6.2.   Μη προσθετικότητα της εξοικονόμησης ενέργειας που συνδέεται με την πρόσβαση σε δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων του ΣΕΔΕ της ΕΕ

Το παράρτημα V σημείο 2 στοιχείο στ) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 προβλέπει ότι τα κράτη μέλη μπορούν να συνυπολογίζουν μόνο την εξοικονόμηση ενέργειας η οποία υπερβαίνει την υλοποίηση δράσεων που συνδέονται με τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων στο πλαίσιο της οδηγίας για το ΣΕΔΕ της ΕΕ.

Το άρθρο 10α της οδηγίας για το ΣΕΔΕ της ΕΕ ορίζει τα εξής: «Εάν μια εγκατάσταση καλύπτεται από την υποχρέωση διενέργειας ενεργειακού ελέγχου ή εφαρμογής πιστοποιημένου συστήματος ενεργειακής διαχείρισης σύμφωνα με το [άρθρο 11 της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση] και εάν οι συστάσεις της έκθεσης ελέγχου ή του πιστοποιημένου συστήματος ενεργειακής διαχείρισης δεν εφαρμόζονται, εκτός εάν ο χρόνος απόσβεσης για τις σχετικές επενδύσεις υπερβαίνει τα τρία έτη ή εκτός εάν το κόστος των εν λόγω επενδύσεων είναι δυσανάλογο, τότε το ποσό της δωρεάν κατανομής μειώνεται κατά 20 %. Η ποσότητα δωρεάν κατανομής δεν μειώνεται, αν ο διαχειριστής αποδείξει ότι έχει εφαρμόσει άλλα μέτρα που οδηγούν σε μειώσεις εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου ισοδύναμες με εκείνες που συνιστά η έκθεση ελέγχου ή το πιστοποιημένο σύστημα ενεργειακής διαχείρισης για τη συγκεκριμένη εγκατάσταση.».

Η διάταξη του παραρτήματος V σημείο 2 στοιχείο στ) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 εξαιρεί ρητά την εξοικονόμηση ενέργειας από δράσεις που θα πρέπει να υλοποιήσουν οι φορείς εκμετάλλευσης βιομηχανικών εγκαταστάσεων προκειμένου να λάβουν πλήρη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων στο πλαίσιο του ΣΕΔΕ της ΕΕ (26). Οι επηρεαζόμενες εγκαταστάσεις περιορίζονται σε εκείνες που υπόκεινται στο άρθρο 11 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791. Η επηρεαζόμενη εξοικονόμηση ενέργειας είναι εκείνη που συνιστάται στην έκθεση ελέγχου ή στο πιστοποιημένο σύστημα ενεργειακής διαχείρισης, εκτός εάν:

(1)	η περίοδος αποπληρωμής υπερβαίνει τα τρία έτη·

(2)	το κόστος επένδυσης είναι δυσανάλογο· ή

(3)	έχει εφαρμοστεί μέτρο που οδηγεί σε ισοδύναμη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, παραδείγματος χάριν η χρήση αερίων χαμηλότερης περιεκτικότητας σε άνθρακα στο πλαίσιο βιομηχανικής διαδικασίας.

Τέλος, η απόφαση σχετικά με το αν, για συγκεκριμένα μέτρα, οι περίοδοι αποπληρωμής υπερβαίνουν τα τρία έτη, το κόστος επένδυσης είναι δυσανάλογο ή έχουν επιτευχθεί ισοδύναμες μειώσεις εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, επαφίεται στη διακριτική ευχέρεια των ρυθμιστικών αρχών που είναι αρμόδιες για τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων στο πλαίσιο του ΣΕΔΕ της ΕΕ. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι ρυθμιστικές αρχές αναφέρουν μόνο την εξοικονόμηση ενέργειας που υπερβαίνει την υλοποίηση των δράσεων που απαιτούνται ώστε οι εγκαταστάσεις να λάβουν την πλήρη ποσόστωσή τους όσον αφορά τη δωρεάν κατανομή.

7.7.   Εξαίρεση των ορυκτών καυσίμων

Με το παράρτημα V σημείο 2 στοιχεία η), θ), ι) και ιγ) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 θεσπίζονται περιορισμοί όσον αφορά την επιλεξιμότητα της εξοικονόμησης ενέργειας, καθώς και των μέτρων πολιτικής που αφορούν τεχνολογίες οι οποίες χρησιμοποιούν άμεση καύση ορυκτών καυσίμων, για την υποχρέωση εξοικονόμησης ενέργειας (27).

Στο διάγραμμα 1 παρέχονται οδηγίες για την αξιολόγηση σχετικά με το αν η εξοικονόμηση ενέργειας όσον αφορά τη χρήση άμεσης καύσης ορυκτών καυσίμων μπορεί να συνυπολογιστεί για τους σκοπούς των άρθρων 8, 9 και 10 και του άρθρου 28 παράγραφος 11 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791, η οποία συνίσταται σε δύο διαδοχικές δοκιμές: αν είναι επιλέξιμο το μέτρο πολιτικής και, στη συνέχεια, αν είναι επιλέξιμη η εξοικονόμηση ενέργειας που προκύπτει από το συγκεκριμένο μέτρο πολιτικής.

Διάγραμμα 1

Επιλεξιμότητα της εξοικονόμησης ενέργειας από μέτρα πολιτικής σχετικά με τη χρήση τεχνολογιών ορυκτών καυσίμων  (28).

Στην αιτιολογική σκέψη 65 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 διευκρινίζεται ότι οι εν λόγω διατάξεις εφαρμόζονται στις περιπτώσεις στις οποίες τα κράτη μέλη υποστηρίζουν τη χρήση αποδοτικών τεχνολογιών ορυκτών καυσίμων (όπως οι λέβητες ορυκτών καυσίμων ή τα οχήματα που λειτουργούν με βενζίνη) ή την πρώιμη αντικατάσταση της εν λόγω τεχνολογίας με παρόμοια προϊόντα. Κατά την άποψη της Επιτροπής, αυτό σημαίνει τα εξής:

—

Ο περιορισμός δεν ισχύει για την έμμεση χρήση ορυκτών καυσίμων, παραδείγματος χάριν σε περίπτωση που ένα κτίριο έχει μονωθεί, δεδομένου ότι με τον τρόπο αυτό μειώνεται η χρήση ορυκτών καυσίμων, ή σε περίπτωση που η ηλεκτρική ενέργεια που χρησιμοποιείται για τη λειτουργία νέου εξοπλισμού παράγεται με τη χρήση ορυκτών καυσίμων.

—	Τα μέτρα πολιτικής που στοχεύουν σε αλλαγές συμπεριφοράς ή οργάνωσης για τη μείωση της κατανάλωσης ορυκτών καυσίμων από υφιστάμενες εγκαταστάσεις ή εξοπλισμό, όπως τα συστήματα οικολογικής οδήγησης ή η προώθηση του συνεπιβατισμού, εξακολουθούν να είναι επιλέξιμα.

—

Τα μέτρα πολιτικής που αποσκοπούν στη βελτίωση της απόδοσης υφιστάμενου εξοπλισμού είναι επιλέξιμα εάν δεν συνεπάγονται πρόσθετες κεφαλαιουχικές επενδύσεις σε εξοπλισμό. Για παράδειγμα, οι πολιτικές που προωθούν τη χρήση χαμηλότερων θερμοκρασιών ροής στον υφιστάμενο στόλο λεβήτων ορυκτών καυσίμων είναι επιλέξιμες, αλλά οι πολιτικές για τη χρηματοδότηση της αναβάθμισης κινητήρων που χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα δεν είναι επιλέξιμες.

Εάν ένα μέτρο πολιτικής ξεκίνησε πριν από την εφαρμογή των περιορισμών, μπορεί να αποφέρει εξοικονόμηση έως το τέλος της περιόδου. Για παράδειγμα, ένα πρόγραμμα επιδοτήσεων παρείχε στήριξη για την εγκατάσταση λέβητα ορυκτών καυσίμων τον Ιανουάριο του 2023. Το κράτος μέλος μπορεί να συνυπολογίσει την εξοικονόμηση ενέργειας από την εν λόγω εγκατάσταση για μέγιστο χρονικό διάστημα 8 ετών (2023-2030), εφόσον τηρούνται οι λοιπές προϋποθέσεις του παραρτήματος V.

Τα προβλεπόμενα τόσο στην παρούσα ενότητα όσο και στην οδηγία (ΕΕ) 2023/1791 δεν θίγουν τις υποχρεώσεις των κρατών μελών που απορρέουν από τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1369 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (29) σχετικά με τον καθορισμό ενός πλαισίου για την ενεργειακή σήμανση, ιδίως το άρθρο 7 παράγραφος 2, ή από τη διάταξη σχετικά με τη σταδιακή κατάργηση των κινήτρων για την εγκατάσταση λεβήτων που τροφοδοτούνται με ορυκτά καύσιμα σε κτίρια που περιλαμβάνεται στο άρθρο 15 της πρότασης αναδιατύπωσης της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (30) (πρόταση αναδιατύπωσης της ΟΕΑΚ). Εάν εγκριθεί, η εν λόγω διάταξη της πρότασης αναδιατύπωσης της ΟΕΑΚ θα πρέπει να εξεταστεί στο πλαίσιο της υποχρέωσης εξοικονόμησης ενέργειας βάσει του άρθρου 8 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791.

7.7.1.   Επιλεξιμότητα των μέτρων πολιτικής

Το παράρτημα V σημείο 2 στοιχείο η) σημείο i) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 προβλέπει ότι τα μέτρα πολιτικής «που αφορούν τη χρήση τεχνολογιών άμεσης καύσης ορυκτών καυσίμων, πρωτοεφαρμοζόμενων από την 1η Ιανουαρίου 2026 » δεν είναι επιλέξιμα. Το ίδιο θα ίσχυε ακόμη και αν ένα τέτοιο μέτρο πολιτικής απέφερε επίσης εξοικονόμηση ενέργειας από τεχνολογίες μη ορυκτών καυσίμων. Κατά την άποψη της Επιτροπής, ο όρος «πρωτοεφαρμοζόμενα» σημαίνει ότι ο περιορισμός ισχύει τόσο για νέα μέτρα πολιτικής όσο και για υφιστάμενα μέτρα πολιτικής που εισέρχονται σε νέο κύκλο εφαρμογής. Για παράδειγμα, εάν ένα πρόγραμμα επιδοτήσεων εξαρτάται από απόφαση σχετικά με τον ετήσιο προϋπολογισμό, ο περιορισμός θα ισχύει μόνο από την ημερομηνία διάθεσης νέου προϋπολογισμού, ακόμη και αν πρόκειται για ημερομηνία μεταγενέστερη της 1ης Ιανουαρίου 2026.

Το παράρτημα V σημείο 2 στοιχείο η) σημείο ii) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 προβλέπει ότι τα μέτρα πολιτικής «για την επιδότηση της χρήσης τεχνολογιών άμεσης καύσης ορυκτών καυσίμων σε οικιστικά κτίρια από την 1η Ιανουαρίου 2026 » δεν είναι επιλέξιμα. Κατά την άποψη της Επιτροπής, αυτό σημαίνει ότι, στον οικιστικό τομέα, ο περιορισμός όσον αφορά την επιλεξιμότητα εφαρμόζεται από την 1η Ιανουαρίου 2026 και μετά, ανεξάρτητα από το αν το μέτρο πολιτικής είναι «πρωτοεφαρμοζόμενο» ή όχι. Για παράδειγμα, ένα πρόγραμμα επιδοτήσεων θα καταστεί μη επιλέξιμο από την 1η Ιανουαρίου 2026, εάν τουλάχιστον μία από τις δράσεις του προωθεί την εγκατάσταση συστημάτων θέρμανσης με ορυκτά καύσιμα στον οικιστικό τομέα, ακόμη και αν δεν έχει ξεκινήσει ακόμη νέος κύκλος εφαρμογής.

7.7.2.   Συνυπολογισμός της εξοικονόμησης ενέργειας από επιλέξιμα μέτρα πολιτικής

Το παράρτημα V σημείο 2 στοιχείο θ) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 προβλέπει ότι η εξοικονόμηση ενέργειας από μέτρα πολιτικής σχετικά με τη χρήση άμεσης καύσης ορυκτών καυσίμων δεν είναι επιλέξιμη, εάν τα μέτρα πολιτικής είναι «πρωτοεφαρμοζόμενα» από την 1η Ιανουαρίου 2024. Η ημερομηνία αυτή αποτυπώνεται επίσης στο σημείο 2 στοιχείο ιγ) του παραρτήματος V. Κατά την άποψη της Επιτροπής, η διάταξη αυτή ισχύει για δράσεις που απορρέουν από «πρωτοεφαρμοζόμενα» μέτρα πολιτικής, ακόμη και αν οι μέθοδοι υπολογισμού έχουν καθοριστεί πριν από την έναρξη της νέας περιόδου εφαρμογής.

Στην περίπτωση μέτρων πολιτικής που προωθούν συνδυασμούς τεχνολογιών, το μερίδιο της εξοικονόμησης ενέργειας που σχετίζεται με την τεχνολογία καύσης ορυκτών καυσίμων δεν είναι επιλέξιμο από την 1η Ιανουαρίου 2024. Από το 2026 και μετά, ο «συνδυασμένος» χαρακτήρας (συμπεριλαμβανομένης, δηλαδή, της παροχής στήριξης για τεχνολογία άμεσης χρήσης ορυκτών καυσίμων) του μέτρου θα καθιστούσε το σύνολο του μέτρου πολιτικής μη επιλέξιμο, με αποτέλεσμα να μην ανακύπτει πλέον καμία πρόκληση όσον αφορά την προσμέτρηση.

Η εξοικονόμηση ενέργειας από τεχνολογίες άμεσης καύσης ορυκτών καυσίμων που βελτιώνουν την ενεργειακή απόδοση σε ενεργοβόρες επιχειρήσεις του βιομηχανικού τομέα καλύπτονται από ειδική παρέκκλιση που περιλαμβάνεται στο παράρτημα V σημείο 2 στοιχείο ι) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791. Αυτή η εξοικονόμηση ενέργειας είναι επιλέξιμη μόνον εάν πληροί ορισμένες προϋποθέσεις που περιγράφονται στην εν λόγω διάταξη. Η παρέκκλιση εξαρτάται από τον ενεργειακό έλεγχο που παρέχει την απόδειξη ότι δεν υπάρχει τεχνικά εφικτή εναλλακτική λύση εκτός από την άμεση χρήση ορυκτών καυσίμων σε μια συγκεκριμένη εφαρμογή του ενεργοβόρου τομέα (π.χ. λόγω της πολύ υψηλής θερμοκρασίας που απαιτείται για τις βιομηχανικές διαδικασίες). Τα αποτελέσματα του ελέγχου θα πρέπει επίσης να επιβεβαιώνουν ότι η τεχνολογία που συνδέεται με την άμεση καύση ορυκτών καυσίμων στο πλαίσιο της παρέκκλισης δεν αυξάνει την ποσότητα της ενέργειας που απαιτείται ή την παραγωγική ικανότητα μιας εγκατάστασης, δηλαδή συμμορφώνεται με την πλέον πρόσφατη σχετική ενωσιακή νομοθεσία σχετικά με τις επιδόσεις όσον αφορά τις εκπομπές και ότι δεν οδηγεί σε φαινόμενα εγκλωβισμού στην τεχνολογία, διασφαλίζοντας τη μελλοντική συμβατότητα με κλιματικά ουδέτερα εναλλακτικά καύσιμα και τεχνολογίες. Επιπλέον, με βάση το αποτέλεσμα του ελέγχου, θα πρέπει να εκπονηθεί σχέδιο εφαρμογής, το οποίο θα περιλαμβάνει όλες τις συνιστώμενες δράσεις με περίοδο απόσβεσης 5 ετών ή μικρότερη.

7.8.   Διατάξεις που υποστηρίζουν τις ηλιοθερμικές τεχνολογίες

Στο παράρτημα V σημείο 2 στοιχείο ιβ) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 διευκρινίζεται ότι «η θερμότητα που παράγεται από ηλιακές θερμικές τεχνολογίες από ηλιακή ακτινοβολία μπορεί να εξαιρεθεί από την κατανάλωση ενέργειας κατά την τελική χρήση». Η εν λόγω διάταξη συνάδει με τον τρόπο με τον οποίο λαμβάνεται υπόψη η θερμότητα του περιβάλλοντος για τις αντλίες θερμότητας, ώστε να διασφαλίζεται η ισότιμη αντιμετώπιση και των δύο τεχνολογιών, δηλαδή της ηλιοθερμικής τεχνολογίας και της τεχνολογίας των αντλιών θερμότητας.

Το ζεστό νερό που παράγεται από την ηλιοθερμική εγκατάσταση δεν μπορεί να συμβάλει στην παροχή ενέργειας στο γενικό ενεργειακό σύστημα. Συνεπώς, η ζήτηση ενέργειας σε επίπεδο ενεργειακού συστήματος μειώνεται από την ηλιοθερμική εγκατάσταση. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η θερμότητα που παράγεται από ηλιοθερμικές τεχνολογίες μπορεί να προσμετρηθεί στον υπολογισμό της εξοικονόμησης ενέργειας στην τελική χρήση που αφορά μια συγκεκριμένη τελική χρήση (π.χ. ζεστό νερό οικιακής χρήσης).

Η επιλέξιμη εξοικονόμηση ενέργειας που παρέχεται από τις ηλιοθερμικές εγκαταστάσεις περιλαμβάνει την ποσότητα ενέργειας μόνο για μια συγκεκριμένη τελική χρήση, και όχι για τη συνολική παραγωγή θερμότητας της ηλιοθερμικής εγκατάστασης.

Η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται επιτόπου από πίνακες φωτοβολταϊκών συστοιχιών δεν μπορεί να συνυπολογιστεί ως εξοικονόμηση ενέργειας στην τελική χρήση στο πλαίσιο του άρθρου 8 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791. Η διευκρίνιση που προστίθεται στο παράρτημα V σημείο 2 στοιχείο ιβ) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 αφορά ειδικά την εναρμόνιση των κανόνων για τις συσκευές που παράγουν θερμότητα (αντλίες θερμότητας και τεχνολογίες ηλιακής θερμικής ενέργειας). Δεν περιλαμβάνει περιπτώσεις ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται επιτόπου, μεταξύ άλλων διότι το άρθρο 8 παράγραφος 1 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 επικεντρώνεται στην εξοικονόμηση ενέργειας στην τελική χρήση και η ηλιακή φωτοβολταϊκή ενέργεια δεν μειώνει την κατανάλωση ενέργειας στην τελική χρήση. Η ηλιακή φωτοβολταϊκή ενέργεια αλλάζει την πηγή της ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά δεν μειώνει την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας από τις συσκευές, τον φωτισμό, τα ηλεκτρικά οχήματα ή άλλες τελικές χρήσεις.

7.9.   Προσδιορισμός της εξοικονόμησης ενέργειας από φορολογικά μέτρα

7.9.1.   Χρήση ελαστικότητας και επικαλύψεων με άλλα μέτρα πολιτικής και τη νομοθεσία της Ένωσης

Στο προσάρτημα IV του παραρτήματος της σύστασης (ΕΕ) 2019/1658 παρέχεται ήδη καθοδήγηση σχετικά με τις απαιτήσεις που προβλέπονται στο παράρτημα V σημείο 4 στοιχεία α), β) και γ) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791, όσον αφορά τον υπολογισμό της εξοικονόμησης ενέργειας από φορολογικά μέτρα. Οι εν λόγω απαιτήσεις συμπληρώθηκαν με νέες ή αναθεωρημένες απαιτήσεις στο παράρτημα V σημείο 4 στοιχεία β), δ) και στ) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791, οι οποίες εξετάζονται στην παρούσα ενότητα, καθώς και με την προσθήκη νέου σημείου 4 στοιχείο ε) του παραρτήματος V της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791, το οποίο εξετάζεται στην επόμενη ενότητα.

Οι διατάξεις του παραρτήματος V σημείο 4 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 σχετικά με τη μεθοδολογία και τη χρήση ελαστικότητας για τον υπολογισμό της εξοικονόμησης ενέργειας από φορολογικά μέτρα αναθεωρήθηκαν προκειμένου να διευκρινιστούν και να επισημανθούν τα ακόλουθα:

—

Θα πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο βραχυπρόθεσμη ελαστικότητα κατά την αξιολόγηση της εξοικονόμησης ενέργειας από φορολογικά μέτρα που μπορούν να είναι επιλέξιμα για τους σκοπούς του άρθρου 8 παράγραφος 1 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 (νέο σημείο 4 στοιχείο δ) του παραρτήματος V): δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται μακροπρόθεσμη ελαστικότητα για τον σκοπό αυτό, εκτός εάν μπορεί να αιτιολογηθεί ο τρόπος με τον οποίο έχει αποφευχθεί ή διορθωθεί η διπλή προσμέτρηση της εξοικονόμησης ενέργειας από άλλη ενωσιακή νομοθεσία και άλλα μέτρα πολιτικής που αναφέρονται στο άρθρο 8 παράγραφος 1 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 (αναθεωρημένο σημείο 4 στοιχείο β) του παραρτήματος V).

—

Η άλλη ενωσιακή νομοθεσία που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κατά την εξέταση των κινδύνων επικαλύψεων και διπλής προσμέτρησης πρέπει, σε κάθε περίπτωση, να περιλαμβάνει τη νομοθεσία που αναφέρεται στο παράρτημα V σημείο 2 στοιχείο στ) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 [δηλαδή τον κανονισμό (ΕΕ) 2019/631 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (31) και την οδηγία 2009/125/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (32)], καθώς και στο παράρτημα V σημείο 4 στοιχεία α) και στ) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 (την οδηγία 2003/96/ΕΚ και την οδηγία 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου (33) και την οδηγία (ΕΕ) 2023/959, αντίστοιχα).

—	Η βραχυπρόθεσμη ελαστικότητα που χρησιμοποιείται στους υπολογισμούς πρέπει να ισχύει για το κράτος μέλος που αναφέρει την εξοικονόμηση ενέργειας και να αιτιολογείται με συνοδευτικές μελέτες από ανεξάρτητο ινστιτούτο [αναθεωρημένο σημείο 4 στοιχείο β) του παραρτήματος V της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791].

Σκοπός των εν λόγω διατάξεων είναι να διασφαλιστεί ότι αποτρέπεται η διπλή προσμέτρηση κατά τη χρήση ελαστικότητας για την εκτίμηση της εξοικονόμησης ενέργειας. Παράδειγμα μέτρου φορολογικής πολιτικής, για το οποίο θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν τόσο βραχυπρόθεσμη όσο και μακροπρόθεσμη ελαστικότητα για την εκτίμηση της εξοικονόμησης ενέργειας, θα αποτελούσε ένα μέτρο στο οποίο έχουν ληφθεί υπόψη όλα τα αλληλεπικαλυπτόμενα μέτρα πολιτικής ή όλες οι απαιτήσεις, τόσο σε επίπεδο Ένωσης όσο και σε επίπεδο κρατών μελών. Αυτό σημαίνει ότι λαμβάνονται υπόψη, αφενός, το ελάχιστο επίπεδο φορολόγησης που απαιτείται βάσει της οδηγίας 2003/96/ΕΚ και, αφετέρου, άλλα μέτρα πολιτικής που έχουν αντίκτυπο στις επενδυτικές αποφάσεις και στην επακόλουθη εξοικονόμηση ενέργειας. Στα βασικά μέτρα πολιτικής σε επίπεδο Ένωσης περιλαμβάνονται ο οικολογικός σχεδιασμός, οι νέοι κανονισμοί για τις εκπομπές CO2 από τα οχήματα, καθώς και οι απαιτήσεις ενεργειακού ελέγχου της ΟΕΑ. Σε επίπεδο κρατών μελών, στα αλληλεπικαλυπτόμενα μέτρα πολιτικής ενδέχεται να περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, τα ΚΕΥΕΑ, τα προγράμματα επιδοτήσεων και οι προαιρετικές συμφωνίες. Όταν τα μέτρα φορολογικής πολιτικής αλληλεπικαλύπτονται με άλλα αναφερόμενα μέτρα πολιτικής που επηρεάζουν τις επενδυτικές αποφάσεις, τα κράτη μέλη θα πρέπει να χρησιμοποιούν μόνο εκτιμήσεις βραχυπρόθεσμης ελαστικότητας για τον υπολογισμό των επιπτώσεων του φορολογικού μέτρου. Εκτιμήσεις μακροπρόθεσμης ελαστικότητας θα πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνον εάν η εξοικονόμηση δεν αναφέρεται για τα αλληλεπικαλυπτόμενα εθνικά μέτρα πολιτικής. Με τον τρόπο αυτό, θα αποφεύγεται η διπλή προσμέτρηση.

Περαιτέρω καθοδήγηση σχετικά με τα σημεία αυτά που αφορούν την αξιολόγηση της εξοικονόμησης ενέργειας από φορολογικά μέτρα και τον υπολογισμό της βραχυπρόθεσμης ελαστικότητας στο πλαίσιο του άρθρου 8 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 παρέχεται στο προσάρτημα IV του παραρτήματος της σύστασης (ΕΕ) 2019/1658.

Είναι επίσης σκόπιμο να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με το παράρτημα III μέρος 3.3 στοιχείο στ) του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1999, τα κράτη μέλη οφείλουν να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με την οικεία μεθοδολογία υπολογισμού, συμπεριλαμβανομένης της ελαστικότητας των τιμών που έχει χρησιμοποιηθεί και του τρόπου με τον οποίο έχει καθοριστεί, σύμφωνα με το παράρτημα V σημείο 4 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791. Επομένως, οι νέες απαιτήσεις που επισημαίνονται στην παρούσα ενότητα του παραρτήματος πρέπει επίσης να εξετάζονται στις πληροφορίες και στις αιτιολογήσεις που παρέχονται στις κοινοποιήσεις και στις εκθέσεις των κρατών μελών.

7.9.2.   Διανεμητικές επιπτώσεις και μετριασμός τους

Το σημείο 4 του παραρτήματος V της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 συμπληρώνεται με νέο στοιχείο ε), σύμφωνα με το οποίο, τα κράτη μέλη υποχρεούνται να προσδιορίζουν τις διανεμητικές επιπτώσεις που έχουν η φορολογία και τα ισοδύναμα μέτρα στις στοχευόμενες ομάδες του άρθρου 8 παράγραφος 3 της εν λόγω οδηγίας. Επιβάλλει επίσης στα κράτη μέλη την υποχρέωση να παρουσιάζουν τα αποτελέσματα των μέτρων μετριασμού που εφαρμόζονται σύμφωνα με το άρθρο 24 παράγραφος 3 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791.

Η Επιτροπή θεωρεί ότι θα μπορούσαν να υπάρχουν διανεμητικές επιπτώσεις μεταξύ των εισοδηματικών ομάδων (επιπτώσεις κάθετης ισότητας) ή εντός των ίδιων εισοδηματικών κατηγοριών (επιπτώσεις οριζόντιας ισότητας). Η δεύτερη περίπτωση μπορεί να προκύπτει, για παράδειγμα, όταν νοικοκυριά με παρόμοιο εισόδημα έχουν διαφορετική ενεργειακή επιβάρυνση λόγω της τοποθεσίας τους (π.χ. περιοχές με παλαιότερο ή πιο πρόσφατο κτιριακό απόθεμα ή κλιματικές διαφορές).

Το παράρτημα V σημείο 4 στοιχείο ε) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 επικεντρώνεται στον κίνδυνο επιδείνωσης της ενεργειακής φτώχειας λόγω των φορολογικών μέτρων. Συνεπώς, η εκτίμηση θα πρέπει να επικεντρώνεται στις άμεσες διανεμητικές επιπτώσεις. Η εκτίμηση αυτή (ανάλυση άμεσης επίπτωσης) πραγματοποιείται συνήθως με την κατάρτιση μικροοικονομικών μοντέλων, στο πλαίσιο της οποίας εξετάζονται οι φορολογικές επιπτώσεις στο μερίδιο των ενεργειακών δαπανών έναντι είτε του εισοδήματος είτε των συνολικών δαπανών, ανάλογα με τις εισοδηματικές κατηγορίες ή τις κατηγορίες δαπανών. Οι κύριες πηγές δεδομένων για την εν λόγω εκτίμηση είναι συνήθως οι έρευνες για τον προϋπολογισμό των νοικοκυριών. Οι ποσοτικοποιημένες αρνητικές (ή θετικές) επιπτώσεις του φόρου βασίζονται στις εισοδηματικές διαστάσεις, δεδομένου ότι η αντισταθμιστική διακύμανση χρησιμοποιείται ως δείκτης και εκφράζει το ποσό κατά το οποίο θα έπρεπε να αυξηθούν/μειωθούν οι μέσες συνολικές δαπάνες των νοικοκυριών χαμηλού εισοδήματος κατά το στοχευόμενο έτος (2030), ώστε να διατηρηθεί ο δείκτης των απόλυτων δαπανών του έτους αναφοράς σε σχέση με τις συνολικές μέσες ενεργειακές δαπάνες. Ωστόσο, η θέσπιση ορισμένων μέτρων πολιτικής δεν αυξάνει κατά κανόνα τις συνολικές ενεργειακές δαπάνες για τα νοικοκυριά, αλλά εισάγει νέες επενδυτικές δαπάνες για αυτά. Κατά συνέπεια, το ποσό κατά το οποίο θα πρέπει να αυξηθεί το εισόδημα για συγκεκριμένο νοικοκυριό προκειμένου να διατηρηθεί το ίδιο επίπεδο ευημερίας θα πρέπει να υπολογίζεται μέσω της αντισταθμιστικής διακύμανσης (απώλεια ευημερίας), ενώ τα κράτη μέλη μπορούν να καταδείξουν τις αρνητικές επιπτώσεις της θέσπισης της φορολογίας χωρίς καμία οικονομική στήριξη για την κάλυψη της αυξημένης επιβάρυνσης για το εισόδημα.

Άλλη μία προαιρετική παράμετρος που αντικατοπτρίζει καλύτερα τις διανεμητικές επιπτώσεις είναι ο υπολογισμός των επιπτώσεων αυτών με βάση την κατανάλωση ενέργειας για το 1ο ή το 2ο πεμπτημόριο (ή δεκατημόριο) εισοδήματος, ή και τα δύο, δεδομένου ότι αμφότερα εκφράζονται στις στατιστικές της Ένωσης. Ο υπολογισμός αυτός απαιτεί την κατάρτιση μικροοικονομικών μοντέλων όσον αφορά την κατανομή της κατανάλωσης ενέργειας σε κάθε εισοδηματική κατηγορία, αλλά θα μπορούσε να παρέχει μεγαλύτερη ακρίβεια με την απομόνωση των φορολογικών επιπτώσεων.

Στα μέτρα μετριασμού για τις διανεμητικές επιπτώσεις των φορολογικών μέτρων περιλαμβάνονται η παροχή χρηματοδοτικής στήριξης (π.χ. μειωμένοι φορολογικοί συντελεστές, κοινωνικά τιμολόγια ή μεταβίβαση ή αποζημίωση) και στοχευμένα μέτρα πολιτικής για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης. Οι μειωμένοι φορολογικοί συντελεστές και τα κοινωνικά τιμολόγια μειώνουν τις επιπτώσεις των φορολογικών μέτρων στην εξοικονόμηση ενέργειας. Ως εκ τούτου, τα μέτρα μεταβίβασης ή αποζημίωσης συνάδουν περισσότερο με τον στόχο της εξοικονόμησης ενέργειας. Ωστόσο, εάν παρέχονται μετά την πληρωμή της ενέργειας ή απαιτούν διαδικασία υποβολής αίτησης, ενδέχεται να μην είναι εξίσου επιτυχή ως προς την κάλυψη των επηρεαζόμενων ομάδων και τον μετριασμό των διανεμητικών επιπτώσεων. Ομοίως, τα ευάλωτα νοικοκυριά με υψηλές απαιτήσεις κατανάλωσης ενέργειας ενδέχεται να μη λαμβάνουν επαρκή αποζημίωση για αναπόφευκτες πρόσθετες δαπάνες. Τα μέτρα πολιτικής για την ενεργειακή απόδοση τα οποία στοχεύουν σε νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος μειώνουν το κόστος των ενεργειακών υπηρεσιών προς όφελος των νοικοκυριών και περιορίζουν την ανάγκη για τη λήψη μέτρων μετριασμού που απαιτούν χρηματοδοτική στήριξη χωρίς βελτιώσεις στην ενεργειακή απόδοση. Σε περίπτωση που ο αριθμός των νοικοκυριών σε ομάδες προτεραιότητας που επηρεάζονται από τα φορολογικά μέτρα είναι μεγαλύτερος από τον αριθμό των νοικοκυριών που μπορούν να επωφεληθούν επαρκώς από δράσεις ριζικής βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης πριν από την έναρξη του φορολογικού μέτρου, είναι πιθανό να απαιτείται συνδυασμός μέτρων πολιτικής για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και χρηματοδοτικής στήριξης σε βραχυπρόθεσμο έως μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Σε κάθε περίπτωση, τα κράτη μέλη οφείλουν να αποδείξουν τον στόχο εξοικονόμησης ενέργειας των μέτρων μετριασμού για την εξοικονόμηση ενέργειας που πρέπει να είναι επιλέξιμα για τους σκοπούς του άρθρου 8 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791.

Για τον λόγο αυτό, σύμφωνα με το άρθρο 24 παράγραφος 3 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791, η αξιολόγηση θα πρέπει να καταδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο τα μέτρα μετριασμού συμβάλλουν στη στήριξη των στοχευόμενων ομάδων, με τους εξής τρόπους:

—	πρόβλεψη των διανεμητικών επιπτώσεων και μείωση του κινδύνου να περιέλθουν σε κατάσταση ενεργειακής φτώχειας·

—	εξασφάλιση της δυνατότητάς τους να έχουν πρόσβαση στα μέτρα για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και να ευνοούνται από αυτά.

8.   ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΕΚΘΕΣΕΩΝ

8.1.   Επικαιροποίηση των ενοποιημένων εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα

Σύμφωνα με το άρθρο 14 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1999, τα κράτη μέλη υποχρεούνται να υποβάλλουν, έως την 30ή Ιουνίου 2024 και στη συνέχεια έως την 1η Ιανουαρίου 2034 και εφεξής ανά 10 έτη, επικαιροποίηση του τελευταίου κοινοποιηθέντος ενοποιημένου εθνικού τους σχεδίου για την ενέργεια και το κλίμα. Το άρθρο 14 παράγραφος 1 επιβάλλει στα κράτη μέλη την υποχρέωση να υποβάλλουν σχέδιο επικαιροποίησης του ΕΣΕΚ πάντοτε ένα έτος πριν από την προθεσμία υποβολής που ορίζεται στο άρθρο 14 παράγραφος 2.

Επιπλέον του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1999, το άρθρο 8 παράγραφοι 10 και 11 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 επιβάλλει στα κράτη μέλη την υποχρέωση να κοινοποιούν στην Επιτροπή την ποσότητα της αναθεωρημένης απαιτούμενης εξοικονόμησης ενέργειας, σύμφωνα με τους νέους φιλόδοξους στόχους του άρθρου 8 παράγραφοι 1 και 3 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791, στα οικεία επικαιροποιημένα ΕΣΕΚ, καθώς και στις επακόλουθες επαναλήψεις των ΕΣΕΚ. Στις πληροφορίες θα πρέπει να περιλαμβάνεται ο υπολογισμός της ποσότητας της εξοικονόμησης ενέργειας που πρέπει να επιτευχθεί κατά την περίοδο από την 1η Ιανουαρίου 2021 έως την 31η Δεκεμβρίου 2030, ενώ θα πρέπει επίσης, κατά περίπτωση, να εξηγείται και ο τρόπος με τον οποίο καθορίστηκαν το ποσοστό ετήσιας εξοικονόμησης και το βασικό σενάριο υπολογισμού, καθώς και ο τρόπος με τον οποίο και ο βαθμός στον οποίο εφαρμόστηκαν οι επιλογές που αναφέρονται στο άρθρο 8 παράγραφος 8 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις επιλογές βάσει του άρθρου 8 παράγραφος 8 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 (πρώην άρθρο 7 παράγραφος 4 της οδηγίας 2012/27/ΕΕ) παρέχονται στην ενότητα 3.4 του παραρτήματος της σύστασης (ΕΕ) 2019/1658.

Σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 4 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791, τα κράτη μέλη υποχρεούνται επίσης να περιλαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με τους εφαρμοζόμενους δείκτες, τον αριθμητικό μέσο όρο του μεριδίου και το αποτέλεσμα των μέτρων πολιτικής που θεσπίζονται σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 3 της εν λόγω οδηγίας. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το σημείο αυτό παρέχονται στην ενότητα 4.4 του παρόντος παραρτήματος.

Επιπλέον, τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν επίσης υπόψη το άρθρο 8 παράγραφος 14 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 στα οικεία επικαιροποιημένα ΕΣΕΚ ή στις οικείες εθνικές εκθέσεις προόδου για την ενέργεια και το κλίμα (βλ. επίσης ενότητα 8.2 του παρόντος παραρτήματος). Σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 14 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791, τα κράτη μέλη οφείλουν να αποδεικνύουν, συμπεριλαμβάνοντας, κατά περίπτωση, αποδεικτικά στοιχεία και υπολογισμούς:

α)	πως, όταν υπάρχει επικάλυψη του αντικτύπου των μέτρων πολιτικής ή των επιμέρους δράσεων, δεν μετριέται διπλά η εξοικονόμηση ενέργειας·

β)	τον τρόπο με τον οποίο η εξοικονόμηση ενέργειας που επιτυγχάνεται συμβάλλει στην επίτευξη της εθνικής συνεισφοράς τους στην υλοποίηση των στόχων ενεργειακής απόδοσης της ΕΕ για το 2030 σύμφωνα με το άρθρο 4 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791·

γ)

ότι θεσπίζονται μέτρα πολιτικής για την εκπλήρωση της υποχρέωσής τους για εξοικονόμηση ενέργειας, σχεδιασμένα σύμφωνα με το άρθρο 8 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791, και ότι τα εν λόγω μέτρα πολιτικής είναι επιλέξιμα και κατάλληλα να διασφαλίσουν την επίτευξη της απαιτούμενης ποσότητας σωρευτικής εξοικονόμησης ενέργειας κατά την τελική χρήση έως τα τέλη κάθε περιόδου επιβολής της υποχρέωσης.

Τα στοιχεία α) και β) της παραγράφου 14 του άρθρου 8 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 συμπεριλαμβάνονταν ήδη στο άρθρο 7 παράγραφος 12 της οδηγίας 2012/27/ΕΕ. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις εν λόγω απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων παρέχονται στην ενότητα 7.9 και στο προσάρτημα XI του παραρτήματος της σύστασης (ΕΕ) 2019/1658. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων του άρθρου 8 παράγραφος 14 στοιχείο γ) της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791, βλ. ενότητα 4.7 του παρόντος παραρτήματος.

8.2.   Υποβολή εκθέσεων προόδου

Σύμφωνα με το άρθρο 17 του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1999, τα κράτη μέλη υποχρεούνται να υποβάλλουν τις οικείες εθνικές εκθέσεις προόδου για την ενέργεια και το κλίμα, οι οποίες καλύπτουν και τις πέντε διαστάσεις της Ενεργειακής Ένωσης, μία από τις οποίες είναι και η ενεργειακή απόδοση.

Στο άρθρο 21 στοιχείο β) σημείο 3 και στο παράρτημα IX μέρος 2 στοιχεία β), γ) και δ) του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1999 προσδιορίζονται οι πληροφορίες που πρέπει να περιλαμβάνονται σχετικά με την ενεργειακή απόδοση, και οι οποίες καλύπτουν την υποβολή εκθέσεων που αφορά τις υποχρεώσεις των άρθρων 8, 9 και 10 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791.

Επιπλέον του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1999, τα κράτη μέλη υποχρεούνται να περιλαμβάνουν τις πληροφορίες που περιγράφονται λεπτομερώς στο άρθρο 8 παράγραφοι 4, 10 και 14 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791, όπως επεξηγείται στην ενότητα 8.1 του παρόντος παραρτήματος. Οι απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων για τις εν λόγω διατάξεις αφορούν στην πραγματικότητα τόσο τα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα όσο και τις επακόλουθες επαναλήψεις τους, καθώς και τις εθνικές εκθέσεις προόδου για την ενέργεια και το κλίμα και τις επακόλουθες επαναλήψεις τους.

Επιπλέον, στο άρθρο 9 παράγραφος 10 και στο άρθρο 10 παράγραφος 3 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791 περιλαμβάνονται πρόσθετες απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων, και συγκεκριμένα τα κράτη μέλη υποχρεούνται να περιλαμβάνουν στις οικείες εθνικές εκθέσεις προόδου για την ενέργεια και το κλίμα πληροφορίες σχετικά με τα συστήματα μέτρησης, ελέγχου και επαλήθευσης που έχουν τεθεί σε εφαρμογή, συμπεριλαμβανομένων των μεθόδων που χρησιμοποιήθηκαν, των προβλημάτων που εντοπίστηκαν και του τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίστηκαν. Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα συστήματα μέτρησης, ελέγχου και επαλήθευσης παρέχονται στην ενότητα 6.1 του παρόντος παραρτήματος.

—	Οι πρώτες εθνικές εκθέσεις προόδου για την ενέργεια και το κλίμα έπρεπε να υποβληθούν έως τις 15 Μαρτίου 2023, και στη συνέχεια τα κράτη μέλη πρέπει να υποβάλλουν τις οικείες εκθέσεις προόδου ανά διετία.

---

(1)  Αποθετήριο ενεργειακών κοινοτήτων, https://energy-communities-repository.ec.europa.eu/index_en?prefLang=el.

(2)  Ενεργειακές κοινότητες, https://energy.ec.europa.eu/topics/markets-and-consumers/energy-communities_en?prefLang=el.

(3)   https://www.ca-eed.eu/?s=energy+poverty.

(4)  Συμβουλευτικός κόμβος για την ενεργειακή φτώχεια, https://energy-poverty.ec.europa.eu/index_en?prefLang=el.

(5)  Κατάλογος σχετικών έργων του προγράμματος «Ορίζων 2020»: https://cordis.europa.eu/search?q=contenttype%3D%27project%27%20AND%20programme%2Fcode%3D%27LC-SC3-EC-2-2018-2019-2020%27&p=1&num=10&srt=/project/contentUpdateDate:decreasing.

https://cordis.europa.eu/search?q=contenttype%3D%27project%27%20AND%20programme%2Fcode%3D%27EE-06-2016-2017%27&p=1&num=10&srt=/project/contentUpdateDate:decreasing.

Βάση δεδομένων των έργων του προγράμματος LIFE: https://webgate.ec.europa.eu/life/publicWebsite/search/get?basicSearchText=energy+poverty.

(6)   https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/ilc_mdes01/default/table?lang=en.

(7)   https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=EU_statistics_on_income_and_living_conditions_(EU- SILC)_methodology_-_economic_strain#Description.

(8)   https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/ilc_mdes07/default/table?lang=en.

(9)   https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/ilc_mdho01/default/table?lang=en.

(10)   https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=EU_statistics_on_income_and_living_conditions_(EU-SILC)_methodology_-_housing_deprivation#Description

(11)   https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/ilc_li02/default/table?lang=en.

(12)   https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Glossary:At-risk-of-poverty_rate.

(13)  Οδηγία (ΕΕ) 2019/944 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Ιουνίου 2019, σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και την τροποποίηση της οδηγίας 2012/27/ΕΕ (ΕΕ L 158 της 14.6.2019, σ. 125, ELI: http://data.europa.eu/eli/dir/2019/944/oj).

(14)  Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2013: Social Housing in the EU (Οι κοινωνικές κατοικίες στην ΕΕ), https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/note/join/2013/492469/IPOL-EMPL_NT(2013)492469_EN.pdf.

(15)  Κανονισμός (ΕΕ) 2018/1999 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2018, για τη διακυβέρνηση της Ενεργειακής Ένωσης και της Δράσης για το Κλίμα, για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 663/2009 και (ΕΚ) αριθ. 715/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, των οδηγιών 94/22/ΕΚ, 98/70/ΕΚ, 2009/31/ΕΚ, 2009/73/ΕΚ, 2010/31/ΕΕ, 2012/27/ΕΕ και 2013/30/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, των οδηγιών 2009/119/ΕΚ και (ΕΕ) 2015/652 του Συμβουλίου και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 525/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (ΕΕ L 328 της 21.12.2018, σ. 1, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2018/1999/oj).

(16)  Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2018/2066 της Επιτροπής, της 19ης Δεκεμβρίου 2018, για την παρακολούθηση και την υποβολή εκθέσεων σχετικά με τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου κατ’ εφαρμογή της οδηγίας 2003/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 601/2012 της Επιτροπής (ΕΕ L 334 της 31.12.2018, σ. 1, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg_impl/2018/2066/oj)

(17)  Οδηγία 2010/31/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 19ης Μαΐου 2010, για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (ΕΕ L 153 της 18.6.2010, σ. 13, ELI: http://data.europa.eu/eli/dir/2010/31/oj).

(18)  Βλ. την ενότητα 7.3 σχετικά με την «προσθετικότητα» στο παράρτημα της σύστασης (ΕΕ) 2019/1658.

(19)  Κανονισμός (ΕΕ) 2022/1369 του Συμβουλίου, της 5ης Αυγούστου 2022, σχετικά με συντονισμένα μέτρα μείωσης της ζήτησης αερίου (ΕΕ L 206 της 8.8.2022, σ. 1, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2022/1369/oj).

(20)  Κανονισμός (ΕΕ) 2023/706 του Συμβουλίου, της 30ής Μαρτίου 2023, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2022/1369 όσον αφορά την παράταση της περιόδου μείωσης της ζήτησης για μέτρα μείωσης της ζήτησης αερίου και την ενίσχυση των διαδικασιών υποβολής εκθέσεων για την εφαρμογή τους και των διαδικασιών παρακολούθησης της εφαρμογής τους (ΕΕ L 93 της 31.3.2023, σ. 1, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2023/706/oj).

(21)  Κανονισμός (ΕΕ) 2022/1854 του Συμβουλίου, της 6ης Οκτωβρίου 2022, σχετικά με παρέμβαση έκτακτης ανάγκης για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών ενέργειας (ΕΕ L 261I της 7.10.2022, σ. 1, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2022/1854/oj).

(22)  Κανονισμός (ΕΕ) 2018/842 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Μαΐου 2018, σχετικά με τις δεσμευτικές ετήσιες μειώσεις των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από τα κράτη μέλη από το 2021 έως το 2030, στο πλαίσιο της συμβολής στη δράση για το κλίμα για την τήρηση των δεσμεύσεων που απορρέουν από τη συμφωνία του Παρισιού και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 525/2013 (ΕΕ L 156 της 19.6.2018, σ. 26, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2018/842/oj).

(23)  Οδηγία (ΕΕ) 2023/959 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 10ης Μαΐου 2023, για την τροποποίηση της οδηγίας 2003/87/ΕΚ σχετικά με τη θέσπιση συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου εντός της Ένωσης και της απόφασης (ΕΕ) 2015/1814 σχετικά με τη θέσπιση και τη λειτουργία αποθεματικού για τη σταθερότητα της αγοράς όσον αφορά το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου της Ένωσης (ΕΕ L 130 της 16.5.2023, σ. 134, ELI: http://data.europa.eu/eli/dir/2023/959/oj).

(24)  Οδηγία 2003/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Οκτωβρίου 2003, σχετικά με τη θέσπιση συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου εντός της Ένωσης και την τροποποίηση της οδηγίας 96/61/ΕΚ του Συμβουλίου (ΕΕ L 275 της 25.10.2003, σ. 32, ELI: http://data.europa.eu/eli/dir/2003/87/oj).

(25)  Οδηγία 2003/96/ΕΚ του Συμβουλίου, της 27ης Οκτωβρίου 2003, σχετικά με την αναδιάρθρωση του κοινοτικού πλαισίου φορολογίας των ενεργειακών προϊόντων και της ηλεκτρικής ενέργειας (ΕΕ L 283 της 31.10.2003, σ. 51, ELI: http://data.europa.eu/eli/dir/2003/96/oj).

(26)  Μόνο οι συστάσεις που αφορούν τις βιομηχανικές διαδικασίες θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στο πλαίσιο του συστήματος προϋποθέσεων για τη δωρεάν κατανομή δικαιωμάτων. Περισσότερες πληροφορίες παρέχονται στο έγγραφο με τίτλο «Guidance Document n°12 on the harmonised free allocation methodology for the EU ETS — 2024 revision» (Έγγραφο καθοδήγησης αριθ. 12 σχετικά με την εναρμονισμένη μεθοδολογία δωρεάν κατανομής για το ΣΕΔΕ της ΕΕ — Αναθεώρηση του 2024): https://climate.ec.europa.eu/document/download/6bdefaa1-2aa8-4306-a4a2-4eb7d751f5ae_en?filename=12_gd12_eneff_conditionality_en.pdf.

(27)  Η πρόταση αναδιατύπωσης της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (ΟΕΑΚ) εισήγαγε γενικό περιορισμό της δημόσιας στήριξης για τις τεχνολογίες καύσης ορυκτών καυσίμων στον κτιριακό τομέα. Η τελική συμφωνία σχετικά με τις εν λόγω διατάξεις της αναδιατυπωμένης ΟΕΑΚ θα πρέπει να εξεταστεί επίσης στο πλαίσιο της υποχρέωσης εξοικονόμησης ενέργειας βάσει του άρθρου 8 της οδηγίας (ΕΕ) 2023/1791.

(28)  Στο παρόν διάγραμμα ροής υιοθετείται η παραδοχή ότι κανένα άλλο ζήτημα δεν επηρεάζει την επιλεξιμότητα της εξοικονόμησης ενέργειας.

(29)  Κανονισμός (ΕΕ) 2017/1369 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 4ης Ιουλίου 2017, σχετικά με τον καθορισμό ενός πλαισίου για την ενεργειακή σήμανση και για την κατάργηση της οδηγίας 2010/30/ΕΕ (ΕΕ L 198 της 28.7.2017, σ. 1, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2017/1369/oj).

(30)  Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων [COM(2021) 802 final].

(31)  Κανονισμός (ΕΕ) 2019/631 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Απριλίου 2019, σχετικά με τα πρότυπα επιδόσεων για τις εκπομπές CO2 από τα καινούργια επιβατικά αυτοκίνητα και από τα καινούργια ελαφρά επαγγελματικά οχήματα και με την κατάργηση των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 443/2009 και (ΕΕ) αριθ. 510/2011 (ΕΕ L 111 της 25.4.2019, σ. 13, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2019/631/oj).

(32)  Οδηγία 2009/125/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 21ης Οκτωβρίου 2009, για τη θέσπιση πλαισίου για τον καθορισμό απαιτήσεων οικολογικού σχεδιασμού όσον αφορά τα συνδεόμενα με την ενέργεια προϊόντα (ΕΕ L 285 της 31.10.2009, σ. 10, ELI: http://data.europa.eu/eli/dir/2009/125/oj).

(33)  Οδηγία 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου, της 28ης Νοεμβρίου 2006, σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας (ΕΕ L 347 της 11.12.2006, σ. 1, ELI: http://data.europa.eu/eli/dir/2006/112/oj).