ΣΥΣΤΑΣΗ (ΕΕ) 2024/1343 ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

της 13ης Μαΐου 2024

σχετικά με την επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης για έργα ανανεώσιμης ενέργειας και συναφών υποδομών

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ,

Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως το άρθρο 292,

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1)

Η ανανεώσιμη ενέργεια βρίσκεται στο επίκεντρο της μετάβασης σε καθαρές μορφές ενέργειας, η οποία είναι απαραίτητη για να επιτευχθούν οι στόχοι της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (1), να καταστεί η ενέργεια οικονομικά προσιτή και να μειωθεί η εξάρτηση της Ένωσης από τα ορυκτά καύσιμα και τις εισαγωγές ενέργειας. Αποτελεί επίσης πηγή ανάπτυξης και θέσεων εργασίας και συμβάλλει στην τεχνολογική και βιομηχανική υπεροχή της Ένωσης, ενισχύοντας τη στρατηγική αυτονομία της ΕΕ και καθιστώντας την οικονομία της Ένωσης πιο ανθεκτική. Η επιτάχυνση της ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα καταστήσει την Ένωση λιγότερο εξαρτημένη από —κυρίως εισαγόμενα— ορυκτά καύσιμα.

(2)

Η ταχεία αύξηση του μεριδίου της ανανεώσιμης ενέργειας είναι επίσης ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση του προβλήματος των υψηλών και ασταθών τιμών ενέργειας. Το μειωμένο πάγιο κόστος και το σχεδόν μηδενικό μεταβλητό κόστος της ανανεώσιμης ενέργειας σημαίνουν ότι το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές υπήρξε σταθερότερο και χαμηλότερο από το κόστος των ορυκτών καυσίμων.

(3)

Κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης, η επιτάχυνση της ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έχει αποδείξει την ικανότητά της να μειώνει τους κινδύνους για την ασφάλεια του εφοδιασμού της Ένωσης, ιδίως όσον αφορά το αέριο και την ηλεκτρική ενέργεια, και έχει συμβάλει στη μείωση των τιμών της ενέργειας για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις της Ένωσης. Όσον αφορά τις εξελίξεις της ασφάλειας του εφοδιασμού στην Ένωση, σημειώθηκε συνολική βελτίωση από το 2022. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικοί κίνδυνοι και απαιτείται περαιτέρω επιτάχυνση της ανάπτυξης της ανανεώσιμης ενέργειας προκειμένου η Ένωση να επιτύχει τους στόχους του σχεδίου REPowerEU (2).

(4)

Η κατασκευή και η λειτουργία έργων ανανεώσιμης ενέργειας υπόκεινται κανονικά σε διοικητικές εγκρίσεις και άδειες σε όλα τα κράτη μέλη. Οι διαδικασίες αδειοδότησης συμβάλλουν στην κατοχύρωση της βιωσιμότητας, της ασφάλειας και της προστασίας των έργων. Ωστόσο, η πολυπλοκότητα, η ποικιλία και συχνά η υπερβολική διάρκεια των εν λόγω διαδικασιών αποτελούν σημαντικό κώλυμα για την ταχεία και απαραίτητη ανάπτυξη της ανανεώσιμης ενέργειας και για την επίτευξη ενός πιο προσιτού οικονομικά, ασφαλούς και βιώσιμου ενωσιακού ενεργειακού συστήματος.

(5)

Οι καθυστερήσεις στην επεξεργασία των εγκρίσεων των έργων θέτουν σε κίνδυνο την έγκαιρη επίτευξη των ενεργειακών και κλιματικών στόχων, αυξάνουν δε το κόστος των έργων που απαιτούνται για τον σκοπό αυτόν. Οι καθυστερήσεις θα μπορούσαν επίσης να οδηγήσουν στην εγκατάσταση λιγότερο αποδοτικών εγκαταστάσεων ανανεώσιμης ενέργειας με την παρεμπόδιση δυναμικής καινοτομίας.

(6)

Με βάση την πείρα που αποκτήθηκε από την εφαρμογή της οδηγίας 2001/77/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (3) και της οδηγίας 2009/28/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4), η οδηγία (ΕΕ) 2018/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (5) αντιμετώπισε τα εν λόγω προβλήματα με τη θέσπιση ενισχυμένων απαιτήσεων για την οργάνωση των διαδικασιών αδειοδότησης για τους φορείς ανάπτυξης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Η οδηγία (ΕΕ) 2023/2413 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (6), με την οποία τροποποιήθηκε η οδηγία (ΕΕ) 2018/2001, ενίσχυσε περαιτέρω τις εν λόγω απαιτήσεις. Η πλήρης και ταχεία μεταφορά της οδηγίας (ΕΕ) 2023/2413 στο εθνικό δίκαιο από όλα τα κράτη μέλη θα συμβάλει σημαντικά στη συντόμευση των διοικητικών διαδικασιών και αποτελεί ζήτημα ύψιστης προτεραιότητας και επείγουσας ανάγκης. Εκτός από τις διαρθρωτικές αλλαγές που εισήγαγε η οδηγία (ΕΕ) 2023/2413, ο κανονισμός (ΕΕ) 2022/2577 του Συμβουλίου (7) εισήγαγε πρόσθετα προσωρινά, επείγοντα και στοχευμένα μέτρα που αφορούν συγκεκριμένες τεχνολογίες και είδη έργων. Η εφαρμογή ορισμένων από τα μέτρα αυτά παρατάθηκε προσωρινά με τον κανονισμό (ΕΕ) 2024/223 του Συμβουλίου (8), με τον οποίο εισήχθησαν επίσης νέα μέτρα. Τα διαθέσιμα δεδομένα υποδεικνύουν ότι σε αρκετά κράτη μέλη σημειώθηκαν διψήφιες αυξήσεις στον όγκο των αδειών που εκδίδονται για τη χερσαία αιολική ενέργεια από την έναρξη ισχύος του κανονισμού (ΕΕ) 2022/2577, καθώς και σημαντική αύξηση της ανάπτυξης ηλιακής ενέργειας (9).

(7)

Η Επιτροπή στηρίζει τα κράτη μέλη μέσω διαφόρων φόρουμ όπου ανταλλάσσονται ορθές πρακτικές με σκοπό την επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης για έργα ανανεώσιμης ενέργειας και συναφών υποδομών (10), καθώς και διά του Μέσου Τεχνικής Υποστήριξης που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/240 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (11), παρέχοντας εξατομικευμένη τεχνική εμπειρογνωσία για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που εξορθολογίζουν το πλαίσιο για τις διαδικασίες αδειοδότησης για έργα ανανεώσιμης ενέργειας. Η τεχνική υποστήριξη που παρέχεται στο πλαίσιο της εμβληματικής πρωτοβουλίας του 2023 για την επιτάχυνση της αδειοδότησης έργων ανανεώσιμης ενέργειας (12) περιλαμβάνει, για παράδειγμα, την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας, την εναρμόνιση των νομοθετικών πλαισίων και την ανταλλαγή σχετικών βέλτιστων πρακτικών.

(8)

Μολονότι υφίσταται ευρεία δημόσια στήριξη για την αυξημένη ανάπτυξη ανανεώσιμης ενέργειας, τα επιμέρους έργα δεν είναι πάντοτε αποδεκτά από τον κοινό, γεγονός που μπορεί να παρεμποδίσει την υλοποίησή τους. Προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα αυτό, οι ανάγκες και οι προοπτικές των πολιτών, των τοπικών αρχών και των κοινωνικών φορέων θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη σε όλα τα στάδια των έργων ανανεώσιμης ενέργειας, από την ανάπτυξη πολιτικής έως τον χωροταξικό σχεδιασμό και την ανάπτυξη, εγκατάσταση και λειτουργία των έργων. Ομοίως, θα πρέπει να ενθαρρύνονται οι ορθές πρακτικές που αποσκοπούν στη διασφάλιση της δίκαιης κατανομής των διαφόρων επιπτώσεων και οφελών των εγκαταστάσεων στον τοπικό πληθυσμό, σύμφωνα με τη σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με τη διασφάλιση δίκαιης μετάβασης προς την κλιματική ουδετερότητα (13).

(9)	Τα περισσότερα από τα κωλύματα που σχετίζονται με την αδειοδότηση έργων ανανεώσιμης ενέργειας και συναφών υποδομών, καθώς και ορθές πρακτικές για την αντιμετώπισή τους, έχουν εντοπιστεί σε επίπεδο κρατών μελών.

(10)

Η παρούσα σύσταση αντιμετωπίζει αυτές τις ανησυχίες και ζητεί την εξεύρεση λύσεων εντός του υφιστάμενου νομικού πλαισίου. Δεν θίγει το δίκαιο της Ένωσης, ιδίως στον τομέα της ενέργειας και του περιβάλλοντος, καθώς και στον τομέα της πρόσβασης σε πληροφορίες, της συμμετοχής του κοινού στη λήψη αποφάσεων και της πρόσβασης στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα, όπου εφαρμόζεται η σύμβαση της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη (ΟΕΕ/ΗΕ) για την πρόσβαση σε πληροφορίες, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα («σύμβαση του Aarhus»).

(11)

Δεδομένου ότι επείγει να επιταχυνθεί η ανάπτυξη έργων ανανεώσιμης ενέργειας, τα κράτη μέλη θα πρέπει να αρχίσουν το συντομότερο δυνατό να εντοπίζουν κατάλληλες χερσαίες και θαλάσσιες περιοχές και να καταρτίζουν σχέδια για ιδιαίτερα κατάλληλες περιοχές (στο εξής: περιοχές επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας), σύμφωνα με τα άρθρα 15β και 15γ της πρότασης τροποποίησης της οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001. Μαζί με την παρούσα σύσταση δημοσιεύθηκε ειδική καθοδήγηση σχετικά με τον καθορισμό περιοχών επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής SWD(2024) 333.

(12)

Ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός αποτελεί βασικό εργαλείο για τον προσδιορισμό μελλοντικών περιοχών ανάπτυξης ανανεώσιμης ενέργειας, καθώς και για τη διευκόλυνση της πολλαπλής χρήσης του θαλάσσιου χώρου, συμπεριλαμβανομένων της διατήρησης και της προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Σύμφωνα με την οδηγία 2014/89/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (14), τα κράτη μέλη όφειλαν να έχουν εγκρίνει τα εθνικά θαλάσσια χωροταξικά τους σχέδια έως τις 31 Μαρτίου 2021. Η Επιτροπή ενθαρρύνει όλα τα κράτη μέλη που έχουν θέσει εθνικούς στόχους για την υπεράκτια αιολική ενέργεια στο εθνικό τους σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα να προσδιορίσουν και να διαθέσουν σε αρχικό στάδιο τον αναγκαίο θαλάσσιο χώρο και να τον ενσωματώσουν στο οικείο θαλάσσιο χωροταξικό σχέδιο.

(13)

Τα κωλύματα που προκύπτουν από τις διαδικασίες αδειοδότησης ενδέχεται επίσης να επηρεάσουν τη μελλοντική ανάπτυξη καινοτόμων τεχνολογιών απανθρακοποίησης που απαιτούνται για την κλιματική ουδετερότητα. Η δημιουργία ρυθμιστικών δοκιμαστηρίων, δηλαδή η δοκιμή, σε πραγματικό περιβάλλον, καινοτόμων τεχνολογιών, προϊόντων, υπηρεσιών ή προσεγγίσεων που δεν συμμορφώνονται πλήρως με το υφιστάμενο νομικό και κανονιστικό πλαίσιο, θα μπορούσε να στηρίξει την καινοτομία και να διευκολύνει την επακόλουθη προσαρμογή του ρυθμιστικού περιβάλλοντος για τη συμπερίληψή τους. Επιπλέον, η εξασφάλιση επαρκούς και κατάλληλης στελέχωσης των τοπικών και περιφερειακών αρχών που συμμετέχουν στις περιβαλλοντικές εκτιμήσεις και στις διαδικασίες αδειοδότησης και η αντιμετώπιση των ελλείψεων εργατικού δυναμικού και δεξιοτήτων (15) αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για την επιτάχυνση της ανάπτυξης έργων και της ανάπτυξης ανανεώσιμης ενέργειας.

(14)

Παράλληλα με την παρούσα σύσταση, η Επιτροπή καθιστά διαθέσιμα ψηφιακώς ενοποιημένα σύνολα δεδομένων για ένα ευρύ φάσμα σχετικών ενεργειακών και περιβαλλοντικών παραγόντων μέσω του Εργαστηρίου Γεωγραφίας, Ενέργειας και Βιομηχανίας (16) (EIGL), προκειμένου να βοηθήσει τα κράτη μέλη να εντοπίσουν περιοχές επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για την ταχεία ανάπτυξη νέων έργων στον τομέα της ανανεώσιμης ενέργειας.

(15)

Προκειμένου να αντιμετωπιστεί η ανάγκη επιτάχυνσης της ανάπτυξης των αναγκαίων δικτύων για την ενσωμάτωση της ανανεώσιμης ενέργειας στο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας και, ως εκ τούτου, να αποφευχθούν περαιτέρω καθυστερήσεις στην ανάπτυξή της, η Επιτροπή υπέβαλε στις 28 Νοεμβρίου 2023 σχέδιο δράσης (17) ώστε να διασφαλιστεί ότι τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας θα λειτουργούν αποδοτικότερα και θα αναπτυχθούν περαιτέρω και ταχύτερα στην Ένωση.

(16)

Αρκετές δράσεις του εν λόγω σχεδίου επικεντρώνονται στην επιτάχυνση της υλοποίησης των δικτύων μέσω της ταχύτερης αδειοδότησης και του μακροπρόθεσμου σχεδιασμού και προβλεψιμότητας, καθώς και στην ενίσχυση της συμμετοχής των ενδιαφερόμενων μερών, με σκοπό τη συμπλήρωση των διατάξεων σχετικά με την επιτάχυνση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

(17)

Ο κανονισμός (ΕΕ) 2022/869 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (18) ορίζει ότι στα έργα κοινού ενδιαφέροντος και στα έργα αμοιβαίου ενδιαφέροντος χορηγείται το καθεστώς της ύψιστης δυνατής εθνικής σημασίας, όταν υφίσταται τέτοιο καθεστώς στο εθνικό δίκαιο, και αυτά τυγχάνουν κατάλληλης μεταχείρισης στο πλαίσιο των διαδικασιών αδειοδότησης. Όλες οι διαδικασίες επίλυσης διαφορών, οι ένδικες διαφορές, οι προσφυγές και τα ένδικα μέσα σχετικά με έργα στον ενωσιακό κατάλογο ενώπιον οποιωνδήποτε εθνικών δικαστηρίων ή τμημάτων, συμπεριλαμβανομένης της διαμεσολάβησης ή της διαιτησίας, όταν υφίστανται στο πλαίσιο του εθνικού δικαίου, αντιμετωπίζονται ως επείγουσες, στο μέτρο του δυνατού βάσει του εθνικού δικαίου.

(18)	Η παρούσα σύσταση αντικαθιστά τη σύσταση της 18ης Μαΐου 2022 (19) σχετικά με την επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης για έργα ανανεώσιμης ενέργειας και τη διευκόλυνση των συμφωνιών αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΣΥΣΤΑΣΗ:

ΟΡΙΣΜΟΙ

Για τους σκοπούς της παρούσας σύστασης, ως έργα ανανεώσιμης ενέργειας θα πρέπει να νοούνται οι μονάδες παραγωγής για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές (20), μεταξύ άλλων με τη μορφή ανανεώσιμου υδρογόνου, και τα πάγια στοιχεία που απαιτούνται για τη σύνδεσή τους με το δίκτυο και για την αποθήκευση της παραγόμενης ενέργειας. Ως συναφείς υποδομές, που αναφέρονται στην παρούσα σύσταση, θα πρέπει να νοούνται τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, αερίου και θερμότητας ή τα πάγια στοιχεία αποθήκευσης που είναι απαραίτητα για την ενσωμάτωση της ανανεώσιμης ενέργειας στο ενεργειακό σύστημα.

ΤΑΧΥΤΕΡΕΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΟΜΟΤΕΡΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι ο σχεδιασμός, η κατασκευή και η λειτουργία των έργων ανανεώσιμης ενέργειας και συναφών υποδομών πληρούν τις προϋποθέσεις για την ευνοϊκότερη διαδικασία που είναι διαθέσιμη στις οικείες διαδικασίες σχεδιασμού και αδειοδότησης. Ειδικότερα, όσον αφορά τα έργα ανάπτυξης δικτύων, τα κράτη μέλη θα πρέπει να μεριμνούν ώστε σε όλα αυτά τα έργα να αποδίδεται το καθεστώς της ύψιστης δυνατής εθνικής σημασίας, όταν το καθεστώς αυτό υφίσταται στο εθνικό δίκαιο, με όλα τα πλεονεκτήματα που απορρέουν από αυτό στο πλαίσιο διοικητικών ή δικαστικών διαδικασιών.

Με την επιφύλαξη των προθεσμιών αδειοδότησης της οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001, όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία (ΕΕ) 2023/2413, τα κράτη μέλη θα πρέπει να καθορίσουν σαφώς ορισμένες και όσο το δυνατόν συντομότερες προθεσμίες για όλα τα στάδια που απαιτούνται για τη χορήγηση αδειών κατασκευής και λειτουργίας των έργων ανανεώσιμης ενέργειας και των έργων συναφών υποδομών, προσδιορίζοντας τις περιπτώσεις στις οποίες οι εν λόγω προθεσμίες μπορούν να παραταθούν και υπό ποιες συνθήκες. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν δεσμευτικές μέγιστες προθεσμίες για όλα τα σχετικά στάδια της διαδικασίας εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, προκειμένου να διασφαλιστεί η τήρηση των προθεσμιών που ορίζονται στην οδηγία (ΕΕ) 2018/2001.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να καθορίσουν χρονοδιαγράμματα και να θεσπίσουν ειδικούς διαδικαστικούς κανόνες με σκοπό τη διασφάλιση της αποτελεσματικότητας των νομικών διαδικασιών που σχετίζονται με την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για έργα ανανεώσιμης ενέργειας και έργα συναφών υποδομών.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να δημιουργήσουν ενιαία διαδικασία υποβολής αιτήσεων για το σύνολο της διοικητικής διαδικασίας υποβολής αίτησης για άδεια και χορήγησής της για έργα ανανεώσιμης ενέργειας. Οι ταυτόχρονες αιτήσεις θα πρέπει να έχουν προτεραιότητα έναντι των διαδοχικών αιτήσεων εάν απαιτούνται διαφορετικές εγκρίσεις, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών έργων σύνδεσης στο δίκτυο.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να επιτρέπουν στους αιτούντες να επικαιροποιούν τις τεχνολογικές προδιαγραφές των έργων τους κατά το χρονικό διάστημα μεταξύ της υποβολής αίτησης για τη χορήγηση άδειας και της κατασκευής των έργων, ώστε να διευκολύνεται η υιοθέτηση καινοτόμων τεχνολογιών.

Κατά την εφαρμογή των συστάσεων των σημείων 2) έως 6), τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να λαμβάνουν υπόψη τις πρακτικές που περιγράφονται στην ενότητα 2 της καθοδήγησης που περιλαμβάνεται στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής (SWD) το οποίο συνδέεται με την παρούσα σύσταση (21).

ΔΙΕΥΚΟΛΥΝΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εφαρμόζουν απλουστευμένες διαδικασίες αδειοδότησης για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μικρής κλίμακας και τους αυτοκαταναλωτές ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, συμπεριλαμβανομένων λιγότερο επαχθών απαιτήσεων συγκατάθεσης, όπως μειωμένες πλειοψηφίες για την εγκατάσταση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε πολυκατοικίες, ή να τις αποφεύγουν εντελώς. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να μεριμνούν ώστε οι καταναλωτές που επιθυμούν να συμμετάσχουν στην αυτοκατανάλωση ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές να έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες σχετικά με τις διαδικασίες αδειοδότησης και τις απαιτήσεις συγκατάθεσης.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενθαρρύνουν τη συμμετοχή των πολιτών, μεταξύ άλλων από νοικοκυριά χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, και των ενεργειακών κοινοτήτων στον σχεδιασμό, την ανάπτυξη, την εγκατάσταση και τη λειτουργία έργων ανανεώσιμης ενέργειας και συναφών υποδομών, καθώς και να λάβουν μέτρα για να ενθαρρύνουν τη μεταβίβαση των οφελών της ενεργειακής μετάβασης στις τοπικές κοινότητες, μεταξύ άλλων μέσω της συμμετοχής σε ενεργειακές κοινότητες ή σε άλλες δομές συνιδιοκτησίας. Εν προκειμένω, τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να τηρήσουν τους πυλώνες του «συμφώνου συνεργασίας για την εξασφάλιση έγκαιρης, τακτικής και ουσιαστικής συμμετοχής των ενδιαφερόμενων μερών στην ανάπτυξη των δικτύων» που εξαγγέλθηκε στην ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με σχέδιο δράσης της ΕΕ για τα δίκτυα και να ενισχύσουν τις τρέχουσες πρακτικές συμμετοχής έναντι του κοινού, ώστε να διασφαλιστεί μια τακτική διαδικασία που θα αξιοποιεί την εμπιστοσύνη και τη συμμετοχή στην ανάπτυξη των δικτύων και θα λαμβάνει υπόψη τις επιπτώσεις στις κοινότητες και στη φύση, μεταξύ άλλων μέσω του καταμερισμού και της κατανομής των οφελών.

10.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι δημόσιες ακροάσεις ή άλλες ευκαιρίες συμμετοχής των ενδιαφερόμενων μερών διοργανώνονται τακτικά και σε πρώιμο στάδιο της διαδικασίας σχεδιασμού και προγραμματισμού, όταν μπορούν ακόμη να επηρεάσουν την τοποθεσία, τη διάταξη ή την τεχνολογία των πάγιων στοιχείων του δικτύου. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι δημόσιες ακροάσεις και άλλες πρωτοβουλίες συμμετοχής των ενδιαφερόμενων μερών είναι συμπεριληπτικές και προσβάσιμες, ώστε να επιτρέπουν στο κοινό να αλληλεπιδρά εγκαίρως με τους φορείς υλοποίησης των έργων και τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων, και να ενθαρρύνουν την ενεργό συμμετοχή σε όλα τα στάδια της ανάπτυξης, της εγκατάστασης και της λειτουργίας των έργων.

11.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εφαρμόζουν απλουστευμένες διαδικασίες αδειοδότησης και αναλογικές απαιτήσεις αδειοδότησης για τις κοινότητες ανανεώσιμης ενέργειας και τις ενεργειακές κοινότητες πολιτών, μεταξύ άλλων για τη σύνδεση κοινοτικών μονάδων με το δίκτυο, και να μειώνουν στο ελάχιστο τις διαδικασίες και τις απαιτήσεις αδειοδότησης παραγωγής και τις παρεμφερείς άδειες ή πιστοποιήσεις λειτουργίας, διασφαλίζοντας παράλληλα τη συμμόρφωση με το δίκαιο της ΕΕ.

12.

Κατά την εφαρμογή των συστάσεων των σημείων 8) έως 11), τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να λαμβάνουν υπόψη τις πρακτικές που περιγράφονται στην ενότητα 5 στοιχείο γ) και στην ενότητα 6 στοιχείο α) της καθοδήγησης που περιλαμβάνεται στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής το οποίο συνδέεται με την παρούσα σύσταση (22).

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ

13.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν τον αποτελεσματικό συντονισμό μεταξύ εθνικού, περιφερειακού και δημοτικού επιπέδου όσον αφορά τους ρόλους και τις αρμοδιότητες των αρμόδιων αρχών, καθώς και τον εξορθολογισμό της ισχύουσας νομοθεσίας, των κανονισμών και των διαδικασιών για την έγκριση έργων ανανεώσιμης ενέργειας και συναφών υποδομών.

14.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να σχεδιάσουν ενιαία σημεία επαφής για τη χορήγηση αδειών για έργα ανανεώσιμης ενέργειας και για έργα κοινού ενδιαφέροντος και έργα αμοιβαίου ενδιαφέροντος, τα οποία απαιτούνται, αντίστοιχα, από την οδηγία (ΕΕ) 2018/2001 και τον κανονισμό (ΕΕ) 2022/869, κατά τρόπο ώστε ο αριθμός των εμπλεκόμενων αρχών να περιορίζεται στις απολύτως αναγκαίες. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να μεγιστοποιήσουν την αποδοτικότητα, λαμβάνοντας υπόψη τα οφέλη από τη συγκέντρωση τεχνολογικής, περιβαλλοντικής και νομικής εμπειρογνωσίας.

15.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να μεριμνούν ώστε τα ενιαία σημεία επαφής να λειτουργούν ως μεσολαβητές για τις ανταλλαγές μεταξύ φορέων ανάπτυξης έργων και άλλων αρμόδιων αρχών, προκειμένου να διασφαλίζεται η ομοιόμορφη ερμηνεία των κανόνων αδειοδότησης και η ανάπτυξη ικανοτήτων σε όλες τις εμπλεκόμενες αρχές.

16.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να παρέχουν κίνητρα για τις ανταλλαγές μεταξύ των ενιαίων σημείων επαφής και άλλων αρμόδιων αρχών σχετικά με τις ανάγκες και τους δυνητικούς κινδύνους κατά την αδειοδότηση των έργων, αμέσως μετά την έναρξη της διαδικασίας αδειοδότησης.

17.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν, επίσης εκτός των περιοχών επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και με τις αναγκαίες διασφαλίσεις, κανόνες για τον καταλογισμό συνεπειών για τυχόν καθυστερήσεις ή μη ανάληψη δράσης από τις διοικητικές αρχές, όπως η θέσπιση σιωπηρής έγκρισης ενδιάμεσων σταδίων ελλείψει ρητής απάντησης από την αρμόδια αρχή ή τις αρμόδιες αρχές εντός των καθορισμένων προθεσμιών.

18.

Κατά την εφαρμογή των συστάσεων των σημείων 13) έως 17), τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να λαμβάνουν υπόψη τις πρακτικές που περιγράφονται στην ενότητα 3 της καθοδήγησης που περιλαμβάνεται στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής το οποίο συνδέεται με την παρούσα σύσταση (23).

ΣΑΦΕΙΣ, ΔΙΑΦΑΝΕΙΣ ΚΑΙ ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ

19.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να κοινοποιούν στους αιτούντες σαφείς, πλήρεις και διαφανείς πληροφορίες σχετικά με όλες τις απαιτήσεις και τα διαδικαστικά στάδια, συμπεριλαμβανομένων των διαδικασιών υποβολής καταγγελιών (24), κατά την έναρξη της διαδικασίας αδειοδότησης για έργα ανανεώσιμης ενέργειας και συναφών υποδομών.

20.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν πλήρως ψηφιακές διαδικασίες αδειοδότησης και συστήματα ηλεκτρονικής επικοινωνίας το συντομότερο δυνατόν και το αργότερο έως τις 21 Νοεμβρίου 2025, σύμφωνα με το άρθρο 16 παράγραφος 3 της οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001. Στο πλαίσιο αυτό, τα κράτη μέλη θα πρέπει να χρησιμοποιούν ψηφιακά εργαλεία για την παρακολούθηση και την επιβολή των καθορισμένων προθεσμιών και για την ενημέρωση των αιτούντων σχετικά με την κατάσταση της αίτησής τους. Το επιγραμμικό εγχειρίδιο διαδικασιών που πρέπει να διατίθεται στους φορείς ανάπτυξης έργων σύμφωνα με το άρθρο 16 παράγραφος 4 της οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001, μεταξύ άλλων μέσω της πύλης YourEurope (25), θα πρέπει να περιλαμβάνει σαφή διαδοχική περιγραφή των σταδίων και των δεσμευτικών προθεσμιών για κάθε στάδιο της διαδικασίας αδειοδότησης με αναφορά της μέγιστης διάρκειας κάθε παράτασης των προθεσμιών, υποδείγματα αιτήσεων, περιβαλλοντικές μελέτες και δεδομένα, καθώς και πληροφορίες σχετικά με τις επιλογές για τη συμμετοχή του κοινού και τις διοικητικές επιβαρύνσεις.

21.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να διερευνήσουν τη δυνατότητα καλύτερης χρήσης των νέων τεχνολογιών, όπως η τεχνητή νοημοσύνη και τα γεωχωρικά δεδομένα, προκειμένου να διαπιστώσουν σε ποιες περιπτώσεις η επεξεργασία πληροφοριών μπορεί να επιταχυνθεί και να αυτοματοποιηθεί και η υποβολή εκθέσεων από τους φορείς υλοποίησης έργων να αντικατασταθεί από δεδομένα που λαμβάνονται με άλλα μέσα, ώστε να μειωθεί έτσι ο φόρτος για τους φορείς υλοποίησης έργων και, παράλληλα, να επιταχυνθεί η διαδικασία αδειοδότησης.

22.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι ο χειρισμός των έργων που παρουσιάζουν σημαντικό διασυνοριακό ενδιαφέρον πραγματοποιείται σε εθνικό επίπεδο, με τη συμμετοχή τυχόν ενδιαφερόμενων τοπικών αρχών, ανάλογα με την περίπτωση.

23.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι αρχές αδειοδότησης για έργα ανανεώσιμης ενέργειας και συναφών υποδομών διεξάγουν διμερείς συζητήσεις με τους φορείς ανάπτυξης και, κατά περίπτωση, τις τοπικές αρχές σε πρώιμο στάδιο της διαδικασίας σχεδιασμού, με σκοπό την αξιολόγηση των αναγκών των έργων από πλευράς αδειοδότησης και δημόσιας διαβούλευσης, καθώς και των απαιτούμενων μέτρων μετριασμού για την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, με αποτέλεσμα, στο μέτρο του δυνατού, την κατάρτιση αναλυτικού χρονοδιαγράμματος αδειοδότησης.

24.

Κατά την εφαρμογή των συστάσεων των σημείων 19) έως 23), τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να λαμβάνουν υπόψη τις πρακτικές που περιγράφονται στην ενότητα 3 της καθοδήγησης που περιλαμβάνεται στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής το οποίο συνδέεται με την παρούσα σύσταση (26).

ΕΠΑΡΚΕΙΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΙ ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ

25.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξασφαλίσουν την επαρκή και κατάλληλη στελέχωση, με σχετικές δεξιότητες και προσόντα, των οικείων φορέων αδειοδότησης και αρχών που είναι αρμόδιες για τη διεξαγωγή των περιβαλλοντικών εκτιμήσεων. Για τον σκοπό αυτό, τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο δημιουργίας, σε στενή συνεργασία με τους κοινωνικούς εταίρους των σχετικών τομέων, εθνικών κέντρων αριστείας για θεματική κατάρτιση, καθώς και πλατφορμών ανταλλαγής μεταξύ των αρχών αδειοδότησης.

26.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξασφαλίσουν επαρκή και κατάλληλη χρηματοδότηση των αρχών αδειοδότησης και να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες ενωσιακής και εθνικής χρηματοδότησης που είναι διαθέσιμες για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων και την επανειδίκευση, ιδίως σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο· επίσης, θα πρέπει να συνεργαστούν με τις μεγάλης κλίμακας συμπράξεις δεξιοτήτων που δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο του συμφώνου δεξιοτήτων στα οικοσυστήματα χερσαίων και υπεράκτιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (27), με σκοπό τη γεφύρωση του χάσματος δεξιοτήτων του προσωπικού που εργάζεται για τις διαδικασίες αδειοδότησης και τις περιβαλλοντικές εκτιμήσεις.

27.

Κατά την εφαρμογή των συστάσεων των σημείων 25) και 26), τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να λαμβάνουν υπόψη τις πρακτικές που περιγράφονται στην ενότητα 4 της καθοδήγησης που περιλαμβάνεται στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής το οποίο συνδέεται με την παρούσα σύσταση (28).

ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΩΝ ΤΟΠΟΘΕΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΡΓΑ

28.

Για τους σκοπούς των υποχρεώσεων χαρτογράφησης που προβλέπονται στα άρθρα 15β και 15γ της οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001, τα κράτη μέλη θα πρέπει να άρουν ταχέως τους κανονιστικούς φραγμούς, να εντοπίζουν τα κενά στα δεδομένα και να διασφαλίζουν την έγκαιρη συμμετοχή των σχετικών ενδιαφερόμενων μερών με σκοπό τη διευκόλυνση της συλλογής περιβαλλοντικών δεδομένων και τη βελτίωση της δημόσιας στήριξης. Για τον σκοπό αυτό, τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να χρησιμοποιούν τα επικαιροποιημένα σύνολα δεδομένων που είναι διαθέσιμα στο Εργαστήριο Γεωγραφίας, Ενέργειας και Βιομηχανίας (29) (EIGL) και στο Σύστημα Γεωγραφικών Πληροφοριών Φωτοβολταϊκών Στοιχείων (30) (PVGIS) και να τα συμπληρώνουν περαιτέρω με σύνολα δεδομένων που είναι διαθέσιμα σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο.

29.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να περιορίζουν στο ελάχιστο αναγκαίο τις ζώνες όπου δεν είναι δυνατή η ανάπτυξη ανανεώσιμης ενέργειας («ζώνες αποκλεισμού»). Θα πρέπει να παρέχουν σαφείς και διαφανείς πληροφορίες με τεκμηριωμένη αιτιολόγηση όσον αφορά τους περιορισμούς που σχετίζονται με την απόσταση από οικιστικές και στρατιωτικές ζώνες ή ζώνες πολιτικής αεροπορίας. Οι περιορισμοί θα πρέπει να είναι τεκμηριωμένοι και σχεδιασμένοι κατά τρόπο ώστε να εκπληρώνουν τον επιδιωκόμενο σκοπό τους, μεγιστοποιώντας παράλληλα τη διαθεσιμότητα χώρου για την ανάπτυξη έργων ανανεώσιμης ενέργειας, λαμβάνοντας υπόψη λοιπούς περιορισμούς χωροταξικού σχεδιασμού.

30.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξορθολογίσουν τις απαιτήσεις περιβαλλοντικών εκτιμήσεων για τα έργα ανανεώσιμης ενέργειας και συναφών υποδομών. Για τον σκοπό αυτό, θα πρέπει να εφαρμόσουν τη διαθέσιμη τεχνική καθοδήγηση για τη συμφιλίωση της ανάπτυξης ανανεώσιμης ενέργειας και συναφών δικτύων με την περιβαλλοντική νομοθεσία της Ένωσης. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να καταστήσουν την αξιολόγηση αντικτύπου (31) υποχρεωτική και για τα έργα συναφών υποδομών, με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας της διαδικασίας εκτίμησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εφαρμόζουν κοινές ή συντονισμένες διαδικασίες για όλες τις σχετικές αξιολογήσεις που απορρέουν από το περιβαλλοντικό δίκαιο της Ένωσης.

31.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διευκολύνουν την ανταλλαγή δεδομένων από προηγούμενες περιβαλλοντικές εκτιμήσεις και από την παρακολούθηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των έργων ανανεώσιμης ενέργειας και συναφών υποδομών, μεταξύ άλλων με την ψηφιοποίηση των εν λόγω δεδομένων σε προσβάσιμη για το κοινό πύλη. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την κάλυψη των κενών γνώσεων σχετικά με την κατανομή και την κατάσταση των προστατευόμενων οικοτόπων, καθώς και την κατανομή και τις μεταναστευτικές οδούς των ειδών, ιδίως στο θαλάσσιο περιβάλλον, και να διασφαλίσουν ότι τα δεδομένα παρακολούθησης καθίστανται άμεσα διαθέσιμα στο κοινό και ιδίως στους φορείς υλοποίησης έργων.

32.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενθαρρύνουν την έγκαιρη συμμετοχή του κοινού στον καθορισμό χωροταξικών σχεδίων, στην προώθηση της πολλαπλής χρήσης των χώρων και στη διασφάλιση της διαφάνειας σχετικά με τον τόπο και τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να κατασκευαστούν ή να εγκατασταθούν έργα ανανεώσιμης ενέργειας και συναφών υποδομών, συμπεριλαμβανομένων των εγκαταστάσεων μικρής κλίμακας σε δημοτικό επίπεδο. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να επιδιώξουν τον μακροπρόθεσμο συντονισμένο και προληπτικό σχεδιασμό των δικτύων, της αποθήκευσης και των δυναμικοτήτων παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας σε όλα τα επίπεδα, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο της περιφερειακής συνεργασίας.

33.

Κατά την εφαρμογή των συστάσεων των σημείων 28) έως 32), τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να λαμβάνουν υπόψη τις πρακτικές που περιγράφονται στην ενότητα 5 της καθοδήγησης που περιλαμβάνεται στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής το οποίο συνδέεται με την παρούσα σύσταση (32).

ΕΥΚΟΛΟΤΕΡΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ

34.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εφαρμόσουν μακροπρόθεσμο σχεδιασμό του δικτύου και προληπτικές επενδύσεις που συνάδουν με τη σχεδιαζόμενη επέκταση των δυναμικοτήτων παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας, λαμβάνοντας υπόψη τη μελλοντική ζήτηση και τον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας.

35.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν απλουστευμένες διαδικασίες για την ανανέωση υφιστάμενων σταθμών ηλεκτροπαραγωγής από ανανεώσιμες πηγές, μεταξύ άλλων με την αποσαφήνιση των εφαρμοστέων περιορισμών στη χρήση γης και των απαιτήσεων απόστασης και με την έκδοση κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης, στο εθνικό πλαίσιο, της διαφοράς μεταξύ έργων ανανέωσης και νέων έργων.

36.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι φορείς εκμετάλλευσης συστημάτων:

i)	καταρτίζουν προγράμματα ανάπτυξης δικτύων που ενσωματώνουν κατάλληλα τις ανάγκες για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και εξηλεκτρισμό·

ii)	εφαρμόζουν διαφανή και ψηφιακή διαδικασία για τις αιτήσεις σύνδεσης με το δίκτυο·

iii)	παρέχουν στοιχεία σχετικά με τη διαθέσιμη δυναμικότητα του δικτύου·

iv)

βελτιστοποιούν την αξιοποίηση της δυναμικότητας του δικτύου, επιτρέποντας τη χρήση του από σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής που συνδυάζουν πολλαπλές συμπληρωματικές τεχνολογίες.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι διαχειριστές συστημάτων διανομής προβαίνουν σε τέτοιες ενέργειες, όταν αυτό δεν συμβαίνει ήδη.

37.

Μετά την έκδοση της αναδιατυπωμένης οδηγίας για την αγορά αερίου (33), τα κράτη μέλη θα πρέπει να τη μεταφέρουν ταχέως στο εθνικό δίκαιο, προκειμένου να κατοχυρωθεί η ασφάλεια δικαίου για την αναπροσαρμογή των αγωγών φυσικού αερίου ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη μεταφορά υδρογόνου, δηλώνοντας σαφώς ποιες νέες εγκρίσεις ενδέχεται να απαιτούνται και καθιστώντας δυνατή την περαιτέρω αποδοχή των ήδη υφιστάμενων εγκρίσεών τους

38.

Κατά την εφαρμογή των συστάσεων των σημείων 34) έως 37), τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να λαμβάνουν υπόψη τις πρακτικές που περιγράφονται στην ενότητα 6 της καθοδήγησης που περιλαμβάνεται στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής το οποίο συνδέεται με την παρούσα σύσταση (34).

ΚΑΙΝΟΤΟΜΑ ΕΡΓΑ

39.

Τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να θεσπίσουν ρυθμιστικά δοκιμαστήρια για τη χορήγηση στοχευμένων εξαιρέσεων από το εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό νομοθετικό ή κανονιστικό πλαίσιο για καινοτόμες τεχνολογίες, προϊόντα, υπηρεσίες ή προσεγγίσεις, ώστε να διευκολυνθεί η αδειοδότηση και να στηριχθεί κατ’ αυτόν τον τρόπο η εγκατάσταση και η συστημική ενοποίηση της ανανεώσιμης ενέργειας, των σχετικών δικτύων, της αποθήκευσης και άλλων τεχνολογιών απανθρακοποίησης, και να διευκολυνθεί η αδειοδότηση για χώρους δοκιμών νέων τεχνολογιών.

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ, ΥΠΟΒΟΛΗ ΕΚΘΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΑΝΕΞΕΤΑΣΗ

40.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να δημιουργήσουν ένα σημείο επαφής για τους φορείς ανάπτυξης έργων και την Επιτροπή, το οποίο θα είναι επιφορτισμένο με την τακτική παρακολούθηση των κύριων σημείων συμφόρησης στη διαδικασία αδειοδότησης και την επίλυση των ζητημάτων που αντιμετωπίζουν οι φορείς ανάπτυξης έργων ανανεώσιμης ενέργειας και συναφών υποδομών. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να συνεχίσουν να παρακολουθούν τις πτυχές της απασχόλησης και τις κοινωνικές και διανεμητικές πτυχές της ανάπτυξης και της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, σύμφωνα με τη σύσταση του Συμβουλίου για τη διασφάλιση δίκαιης μετάβασης προς την κλιματική ουδετερότητα (35).

41.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διενεργούν έλεγχο των οικείων διαδικασιών αδειοδότησης που ισχύουν για τα έργα ανανεώσιμης ενέργειας και συναφών υποδομών, να χαρτογραφούν τις εμπλεκόμενες διαδικασίες και αρχές, και να διεξάγουν τακτικές αξιολογήσεις με σκοπό τον καθορισμό και την εφαρμογή μέτρων για την επιτάχυνση των εν λόγω διαδικασιών.

42.

Τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να κοινοποιούν στην Επιτροπή, ιδίως στο πλαίσιο των ενοποιημένων εθνικών εκθέσεων προόδου για την ενέργεια και το κλίμα που πρέπει να υποβάλλονται σύμφωνα με το άρθρο 17 του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1999 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (36), όλες τις διαθέσιμες λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με την πορεία εφαρμογής της παρούσας σύστασης.

43.

Η Επιτροπή, λαμβάνοντας υπόψη τις πληροφορίες που υποβάλλουν τα κράτη μέλη, θα επανεξετάσει την εφαρμογή της παρούσας σύστασης όταν θα αξιολογήσει, έως τις 21 Νοεμβρίου 2025, σύμφωνα με την οδηγία (ΕΕ) 2018/2001, κατά πόσον απαιτούνται περαιτέρω μέτρα για τη στήριξη των κρατών μελών στην εφαρμογή των διαδικασιών αδειοδότησης που προβλέπονται στην εν λόγω οδηγία, μεταξύ άλλων μέσω της ανάπτυξης ενδεικτικών βασικών δεικτών επιδόσεων.

Βρυξέλλες, 13 Μαΐου 2024.

Για την Επιτροπή

Kadri SIMSON

Μέλος της Επιτροπής

(1) COM(2019) 640 final.

(2) COM(2022) 230 final.

(3) Οδηγία 2001/77/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Σεπτεμβρίου 2001, για την προαγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές στην εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας (ΕΕ L 283 της 27.10.2001, σ. 33, ELI: http://data.europa.eu/eli/dir/2001/77/oj).

(4) Οδηγία 2009/28/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Απριλίου 2009, σχετικά με την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και την τροποποίηση και τη συνακόλουθη κατάργηση των οδηγιών 2001/77/ΕΚ και 2003/30/ΕΚ (ΕΕ L 140 της 5.6.2009, σ. 16, ELI: http://data.europa.eu/eli/dir/2009/28/oj).

(5) Οδηγία (ΕΕ) 2018/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2018, για την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές (αναδιατύπωση) (ΕΕ L 328 της 21.12.2018, σ. 82, ELI: http://data.europa.eu/eli/dir/2018/2001/oj).

(6) Οδηγία (ΕΕ) 2023/2413 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Οκτωβρίου 2023, για την τροποποίηση της οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001, του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1999 και της οδηγίας 98/70/ΕΚ όσον αφορά την προώθηση της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, και την κατάργηση της οδηγίας (ΕΕ) 2015/652 του Συμβουλίου (ΕΕ L, 2023/2413, 31.10.2023, ELI: http://data.europa.eu/eli/dir/2023/2413/oj).

(7) Κανονισμός (ΕΕ) 2022/2577 του Συμβουλίου, της 22ας Δεκεμβρίου 2022, σχετικά με τη θέσπιση πλαισίου για την επιτάχυνση της ανάπτυξης ανανεώσιμης ενέργειας (ΕΕ L 335 της 29.12.2022, σ. 36, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2022/2577/oj).

(8) Κανονισμός (ΕΕ) 2024/223 του Συμβουλίου, της 22ας Δεκεμβρίου 2023, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2022/2577 σχετικά με τη θέσπιση πλαισίου για την επιτάχυνση της ανάπτυξης ανανεώσιμης ενέργειας (ΕΕ L, 2024/223, 10.1.2024, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2024/223/oj).

(9) Έκθεση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο για την επανεξέταση του κανονισμού (ΕΕ) 2022/2577 του Συμβουλίου, της 22ας Δεκεμβρίου 2022, σχετικά με τη θέσπιση πλαισίου για την επιτάχυνση της ανάπτυξης ανανεώσιμης ενέργειας [COM(2023) 764 final].

(10) Πρόκειται, μεταξύ άλλων, για την άτυπη ομάδα εμπειρογνωμόνων για την επιτάχυνση της αδειοδότησης έργων ανανεώσιμης ενέργειας, την ειδική ομάδα για την επιβολή των κανόνων της ενιαίας αγοράς, τη συντονισμένη δράση CA-RES, τις ομάδες εμπειρογνωμόνων για τις ΣΠΕ/ΕΠΕ και τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό, και τις περιφερειακές ομάδες υψηλού επιπέδου, όπως η NSEC, το BEMIP και η CESEC, καθώς και την κοινότητα πρακτικής «Συνοχή για τη μετάβαση» (C4T).

(11) Κανονισμός (ΕΕ) 2021/240 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 10ης Φεβρουαρίου 2021, για τη θέσπιση Μέσου Τεχνικής Υποστήριξης (ΕΕ L 57 της 18.2.2021, σ. 1, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2021/240/oj).

(12) https://reform-support.ec.europa.eu/accelerating-permitting-renewable-energy_el.

(13) Σύσταση του Συμβουλίου, της 16ης Ιουνίου 2022, σχετικά με τη διασφάλιση δίκαιης μετάβασης προς την κλιματική ουδετερότητα (ΕΕ C 243 της 27.6.2022, σ. 35).

(14) Οδηγία 2014/89/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Ιουλίου 2014, περί θεσπίσεως πλαισίου για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό (ΕΕ L 257 της 28.8.2014, σ. 135, ELI: http://data.europa.eu/eli/dir/2014/89/oj).

(15) Σύμφωνα με το σχέδιο δράσης της Επιτροπής για τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού και δεξιοτήτων στην ΕΕ [COM(2024) 131 final].

(16) https://energy-industry-geolab.jrc.ec.europa.eu.

(17) Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών με τίτλο «Δίκτυα, ο κρίκος που λείπει — Σχέδιο δράσης της ΕΕ για τα δίκτυα» [COM(2023) 757 final].

(18) Κανονισμός (ΕΕ) 2022/869 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Μαΐου 2022, σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές για τις διευρωπαϊκές ενεργειακές υποδομές, την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 715/2009, (ΕΕ) 2019/942 και (ΕΕ) 2019/943 και των οδηγιών 2009/73/ΕΚ και (ΕΕ) 2019/944 και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 347/2013 (ΕΕ L 152 της 3.6.2022, σ. 45, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2022/869/oj).

(19) C(2022) 3219 final.

(20) Όπως ορίζεται στο άρθρο 2 δεύτερο εδάφιο σημείο 1) της οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001.

(21) Guidance to the Member States on good practices to speed up permit-granting procedures for renewable energy and related infrastructure projects [Καθοδήγηση προς τα κράτη μέλη σχετικά με ορθές πρακτικές για την επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης για έργα ανανεώσιμης ενέργειας και συναφών υποδομών], SWD(2024) 124.

(22) SWD(2024) 124.

(23) SWD(2024) 124.

(24) Βλέπε, για παράδειγμα, την περίληψη όλων των σχετικών εθνικών κανόνων για τον χειρισμό περιβαλλοντικών καταγγελιών, η οποία παρουσιάζεται με εύχρηστο τρόπο:

https://e-justice.europa.eu/300/EL/access_to_justice_in_environmental_matters?init=true.

(25) Οι διαδικασίες αδειοδότησης καλύπτονται από το σημείο σχετικά με την έναρξη, τη λειτουργία και την παύση δραστηριότητας επιχείρησης του παραρτήματος II του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1724 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 2ας Οκτωβρίου 2018, για τη δημιουργία ενιαίας ψηφιακής θύρας με σκοπό την παροχή πρόσβασης σε πληροφορίες, σε διαδικασίες και σε υπηρεσίες υποστήριξης και επίλυσης προβλημάτων και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1024/2012 (ΕΕ L 295 της 21.11.2018, σ. 1, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2018/1724/oj).

(26) SWD(2024) 124.

(27) https://pact-for-skills.ec.europa.eu/about/industrial-ecosystems-and-partnerships/renewables_el.

(28) SWD(2024) 124.

(29) https://ec.europa.eu/energy-industry-geography-lab.

(30) https://joint-research-centre.ec.europa.eu/photovoltaic-geographical-information-system-pvgis_el.

(31) Αξιολόγηση αντικτύπου: γνωμοδότηση σχετικά με την έκταση και το επίπεδο λεπτομέρειας των περιβαλλοντικών στοιχείων που πρέπει να υποβάλλονται υπό μορφή έκθεσης εκτίμησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

(32) SWD(2024) 124.

(33) Δεν έχει εκδοθεί ακόμη. Έχει εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-9-2024-0283_EL.html), αλλά η έγκριση από το Συμβούλιο εξακολουθεί να εκκρεμεί.

(34) SWD(2024) 124.

(35) Σύσταση του Συμβουλίου, της 16ης Ιουνίου 2022, σχετικά με τη διασφάλιση δίκαιης μετάβασης προς την κλιματική ουδετερότητα.

(36) Κανονισμός (ΕΕ) 2018/1999 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2018, για τη διακυβέρνηση της Ενεργειακής Ένωσης και της Δράσης για το Κλίμα, για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 663/2009 και (ΕΚ) αριθ. 715/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, των οδηγιών 94/22/ΕΚ, 98/70/ΕΚ, 2009/31/ΕΚ, 2009/73/ΕΚ, 2010/31/ΕΕ, 2012/27/ΕΕ και 2013/30/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, των οδηγιών 2009/119/ΕΚ και (ΕΕ) 2015/652 του Συμβουλίου και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 525/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (ΕΕ L 328 της 21.12.2018, σ. 1, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2018/1999/oj).