(1)

Ο απρόκλητος και αδικαιολόγητος επιθετικός πόλεμος της Ρωσικής Ομοσπονδίας κατά της Ουκρανίας και η άνευ προηγουμένου μείωση του εφοδιασμού των κρατών μελών με φυσικό αέριο από τη Ρωσική Ομοσπονδία απειλούν την ασφάλεια του εφοδιασμού της Ένωσης και των κρατών μελών της. Ταυτόχρονα, η χρήση του εφοδιασμού με αέριο ως όπλου και η χειραγώγηση των αγορών από τη Ρωσική Ομοσπονδία μέσω σκόπιμων διαταραχών των ροών αερίου έχουν προκαλέσει ραγδαία άνοδο των τιμών της ενέργειας στην Ένωση, γεγονός που όχι μόνο θέτει σε κίνδυνο την οικονομία της Ένωσης, αλλά και πλήττει σοβαρά την ασφάλεια του εφοδιασμού.

(2)

Η κατάσταση αυτή απαιτεί ισχυρή και συντονισμένη αντίδραση από την Ένωση, για να προστατευθούν οι πολίτες και η οικονομία της από τις υπερβολικές και χειραγωγημένες τιμές της αγοράς και για να διασφαλιστούν οι ροές αερίου προς όλους τους καταναλωτές που έχουν ανάγκη σε διασυνοριακό επίπεδο, ακόμα και όταν υπάρχει έλλειψη αερίου. Για να περιοριστεί η εξάρτηση από τον εφοδιασμό με φυσικό αέριο από τη Ρωσική Ομοσπονδία και να μειωθούν οι υπερβολικές τιμές, κρίσιμης σημασίας είναι ο καλύτερος συντονισμός των αγορών αερίου από τους εξωτερικούς προμηθευτές.

(3)

Το άρθρο 122 παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) δίνει τη δυνατότητα στο Συμβούλιο να αποφασίζει, βάσει προτάσεως της Επιτροπής και με πνεύμα αλληλεγγύης μεταξύ κρατών μελών, σχετικά με τα κατάλληλα μέτρα για την αντιμετώπιση της οικονομικής κατάστασης, ιδίως εάν ανακύψουν σοβαρές δυσκολίες στον εφοδιασμό με ορισμένα προϊόντα, ιδίως στον τομέα της ενέργειας. Ο υψηλός κίνδυνος πλήρους διακοπής του εφοδιασμού με ρωσικό φυσικό αέριο και η ακραία αύξηση των τιμών της ενέργειας που υπονομεύει την οικονομία της Ένωσης συνιστούν τέτοιες σοβαρές δυσκολίες.

(4)

Η Επιτροπή, στην ανακοίνωση που εξέδωσε στις 18 Μαΐου 2022 με τίτλο «Σχέδιο REPowerEU», ανήγγειλε τη δημιουργία μιας πλατφόρμας αγοράς ενέργειας της ΕΕ σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, με σκοπό τις από κοινού αγορές αερίου, υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ) και υδρογόνου. Η εν λόγω ανακοίνωση εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 30ής και 31ης Μαΐου 2022. Στο πλαίσιο του σχεδίου REPowerEU, η Επιτροπή παρουσίασε επίσης τη στρατηγική για μια εξωτερική ενεργειακή δέσμευση της ΕΕ, στην οποία εξηγείται πώς η Ένωση στηρίζει μια παγκόσμια, καθαρή και δίκαιη ενεργειακή μετάβαση η οποία θα διασφαλίζει βιώσιμη, ασφαλή και οικονομικά προσιτή ενέργεια, μεταξύ άλλων και με τη διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού της Ένωσης, ιδίως μέσω της διαπραγμάτευσης πολιτικών δεσμεύσεων με υπάρχοντες ή νέους προμηθευτές αερίου για την αύξηση των παραδόσεων αερίου και την αντικατάσταση επομένως των παραδόσεων ρωσικού αερίου στην Ευρώπη.

(5)

Η πλατφόρμα αγοράς ενέργειας της ΕΕ μπορεί να διαδραματίσει καίριο ρόλο στην επιδίωξη αμοιβαία επωφελών εταιρικών σχέσεων οι οποίες να συμβάλλουν στην ασφάλεια του εφοδιασμού και να επιφέρουν τη μείωση των τιμών εισαγωγής αερίου που αγοράζεται από τρίτες χώρες, αξιοποιώντας πλήρως το συλλογικό βάρος της Ένωσης. Για τον σκοπό αυτόν, έχει ουσιαστική σημασία να ενισχυθούν οι διεθνείς επαφές με προμηθευτές αερίου (τόσο μέσω αγωγών όσο και με τη μορφή ΥΦΑ), καθώς και με προμηθευτές πράσινου υδρογόνου στο μέλλον. Ειδικότερα, ένας ισχυρότερος συντονισμός με τα κράτη μέλη και μεταξύ αυτών έναντι τρίτων χωρών μέσω της πλατφόρμας αγοράς ενέργειας της ΕΕ θα διασφάλιζε την αποτελεσματικότερη συλλογική βαρύτητα της Ένωσης.

(6)

Όσο η κατάσταση αναφορικά με την κατοχύρωση της ασφάλειας εφοδιασμού εξακολουθεί να παρουσιάζει σοβαρές δυσκολίες, οι από κοινού αγορές αναμένεται ότι θα συμβάλουν, στην εξασφάλιση πιο ισότιμης πρόσβασης των επιχειρήσεων από όλα τα κράτη μέλη σε νέες ή πρόσθετες πηγές αερίου και, προς όφελος των τελικών καταναλωτών, στην επίτευξη χαμηλότερων τιμών από εκείνες που θα ίσχυαν ειδάλλως για όσους αγοράζουν το αέριο μέσω του παρόχου υπηρεσιών μεμονωμένα.

(7)

Οι από κοινού αγορές θα μπορούσαν να έχουν ως αποτέλεσμα μια πιο ευνοϊκή μεταχείριση ή στήριξη του εφοδιασμού με ανανεώσιμα αέρια, όπως το βιομεθάνιο και το υδρογόνο, στον βαθμό που αυτά μπορούν να διοχετευθούν με ασφάλεια στο σύστημα αερίου, και του εφοδιασμού με αέριο το οποίο διαφορετικά θα υποβαλλόταν σε εξαερισμό ή σε καύση σε πυρσό. Ελλείψει επίσημης νομικής απαίτησης σε οποιαδήποτε οικεία δικαιοδοσία, οι επιχειρήσεις που συνάπτουν συμβάσεις δυνάμει του παρόντος κανονισμού θα είναι σε θέση να χρησιμοποιούν το πλαίσιο αναφοράς 2.0 της Σύμπραξης των τομέων πετρελαίου και φυσικού αερίου για το μεθάνιο του ΟΗΕ (UN Oil and Gas Methane Partnership 2.0 Standard), για τη μέτρηση, την υποβολή εκθέσεων και την επαλήθευση των εκπομπών μεθανίου κατά μήκος της αλυσίδας εφοδιασμού στην Ένωση.

(8)

Ο νέος μηχανισμός που θα αναπτυχθεί στο πλαίσιο του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να συνίσταται σε δύο στάδια. Στο πρώτο στάδιο, επιχειρήσεις φυσικού αερίου ή επιχειρήσεις που καταναλώνουν αέριο και που είναι εγκατεστημένες στην Ένωση θα συγκεντρώνουν τη ζήτησή τους σε αέριο μέσω παρόχου υπηρεσιών, με τον οποίο έχει συνάψει σύμβαση η Επιτροπή. Αυτό θα δίνει τη δυνατότητα στους προμηθευτές αερίου να υποβάλλουν προσφορές βάσει μεγάλων συγκεντρωτικών ποσοτήτων, αντί πολλών μικρότερων προσφορών σε αγοραστές που τους προσεγγίζουν μεμονωμένα. Στο δεύτερο στάδιο, οι επιχειρήσεις φυσικού αερίου ή οι επιχειρήσεις που καταναλώνουν αέριο που είναι εγκατεστημένες στην Ένωση θα μπορούν να συνάπτουν συμβάσεις αγοράς αερίου, μεμονωμένα ή συντονισμένα μαζί με άλλες τέτοιες επιχειρήσεις, με προμηθευτές ή παραγωγούς φυσικού αερίου που καλύπτουν τη συγκεντρωτική ζήτηση.

(9)

Όσο η κατάσταση αναφορικά με την κατοχύρωση της ασφάλειας του εφοδιασμού εξακολουθεί να παρουσιάζει σοβαρές δυσκολίες, η συγκέντρωση της ζήτησης και οι από κοινού αγορές αναμένεται ότι θα συμβάλουν, στην εξασφάλιση πιο ισότιμης πρόσβασης των επιχειρήσεων από όλα τα κράτη μέλη σε νέες ή πρόσθετες πηγές αερίου και, προς όφελος των τελικών καταναλωτών, στην επίτευξη χαμηλότερων τιμών από εκείνες που θα ίσχυαν ειδάλλως για επιχειρήσεις που αγοράζουν το αέριο μέσω του παρόχου υπηρεσιών. Μια πρώτη αναφορά στη δυνατότητα μιας περιορισμένης μορφής από κοινού αγορών αερίου για σκοπούς εξισορρόπησης περιλαμβάνεται ήδη στην πρόταση κανονισμού της Επιτροπής σχετικά με τις εσωτερικές αγορές ανανεώσιμων αερίων, φυσικού αερίου και υδρογόνου. Ωστόσο, η εν λόγω πρόταση συντάχθηκε πριν τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσικής Ομοσπονδίας κατά της Ουκρανίας. Επιπλέον, η εν λόγω πρόταση δεν περιλάμβανε λεπτομερές σχέδιο, καθώς αφορούσε μόνο τις πολύ ειδικές ανάγκες των διαχειριστών συστημάτων μεταφοράς για την εξισορρόπηση της ενέργειας. Καθώς απαιτείται άμεση και πολύ πιο ολοκληρωμένη λύση στο πρόβλημα των ελλειπουσών δομών για συντονισμένες αγορές αερίου, είναι σκόπιμο να προταθεί μια προσωρινή ταχεία λύση.

(10)

Επομένως, η συγκέντρωση της ζήτησης και οι από κοινού αγορές θα μπορούσαν να ενισχύσουν την αλληλεγγύη της Ένωσης όσον αφορά την αγορά και τη διανομή αερίου. Σε πνεύμα αλληλεγγύης, οι από κοινού αγορές αναμένεται ότι θα στηρίξουν ιδίως τις επιχειρήσεις που προηγουμένως αγόραζαν αέριο μόνο ή κυρίως από Ρώσους προμηθευτές, βοηθώντας τες να προμηθεύονται αέριο από εναλλακτικούς προμηθευτές ή παρόχους φυσικού αερίου υπό ευνοϊκούς όρους, ως αποτέλεσμα της συγκέντρωσης της ζήτησης και των από κοινού αγορών.

(11)

Η συγκέντρωση της ζήτησης και οι από κοινού αγορές αναμένεται να συμβάλουν στην πλήρωση των εγκαταστάσεων αποθήκευσης αερίου στο πλαίσιο της τρέχουσας κατάστασης έκτακτης ανάγκης, στην περίπτωση που τα περισσότερα ευρωπαϊκά αποθέματα αερίου εξαντληθούν μετά τον επικείμενο χειμώνα. Επιπλέον, τα εν λόγω μέτρα αναμένεται να συμβάλουν στην αγορά αερίου με πιο συντονισμένο τρόπο, σε πνεύμα αλληλεγγύης.

(12)

Είναι επομένως αναγκαίο να καθιερωθούν επειγόντως και σε προσωρινή βάση η συγκέντρωση της ζήτησης και οι από κοινού αγορές. Αυτό θα επιτρέψει την ταχεία καθιέρωση ενός παρόχου υπηρεσιών, ώστε να καταστεί δυνατή η συγκέντρωση της ζήτησης. Ο πάροχος υπηρεσιών που θα συνάψει σύμβαση με την Επιτροπή θα έχει μόνο μερικές βασικές λειτουργίες, ενώ η διαδικασία την οποία οργανώνει θα αποτελείται μόνο από υποχρεωτικά στοιχεία όσον αφορά τη συμμετοχή στη συγκέντρωση της ζήτησης, αλλά δεν θα περιλαμβάνει ακόμη υποχρεωτικό συντονισμό των συμβατικών όρων ή υποχρέωση υποβολής δεσμευτικών προσφορών για την αγορά αερίου μέσω της διαδικασίας αυτής.

(13)

Δεν θα πρέπει να επιβάλλεται η υποχρέωση στις επιχειρήσεις φυσικού αερίου ή τις επιχειρήσεις που καταναλώνουν αέριο να αγοράζουν αέριο μέσω του παρόχου υπηρεσιών, συνάπτοντας συμβάσεις προμήθειας αερίου ή μνημόνια συνεννόησης με τους προμηθευτές ή τους παραγωγούς αερίου που καλύπτουν τη συγκεντρωτική ζήτηση. Ωστόσο, οι επιχειρήσεις φυσικού αερίου ή οι επιχειρήσεις που καταναλώνουν αέριο παροτρύνονται θερμά να διερευνήσουν μορφές συνεργασίας οι οποίες συνάδουν με το δίκαιο περί ανταγωνισμού και να χρησιμοποιήσουν τον πάροχο υπηρεσιών ώστε να αποκομίσουν τα οφέλη της από κοινού αγοράς. Επομένως, θα μπορούσε να διαμορφωθεί ένας μηχανισμός μεταξύ του παρόχου υπηρεσιών και των συμμετεχουσών επιχειρήσεων, με τον οποίο να καθορίζονται οι κύριοι όροι υπό τους οποίους οι συμμετέχουσες επιχειρήσεις αναλαμβάνουν δέσμευση να αγοράσουν το αέριο που αντιστοιχεί στη συγκεντρωτική ζήτηση.

(14)

Είναι σημαντικό η Επιτροπή και τα κράτη μέλη να έχουν σαφή εικόνα των προβλεπόμενων και των συναφθεισών συμβάσεων προμήθειας αερίου σε ολόκληρη την Ένωση, ώστε να εκτιμήσουν κατά πόσον επιτυγχάνονται οι στόχοι της ασφάλειας του εφοδιασμού και της ενεργειακής αλληλεγγύης. Ως εκ τούτου, οι επιχειρήσεις ή οι αρχές των κρατών μελών θα πρέπει να ενημερώνουν την Επιτροπή και τα κράτη μέλη στα οποία είναι εγκατεστημένες οι εν λόγω επιχειρήσεις σχετικά με μεγάλες προγραμματισμένες αγορές αερίου άνω των 5 TWh/έτος. Αυτό θα πρέπει να ισχύει ιδίως για τις βασικές πληροφορίες που αφορούν νέες ή ανανεωμένες συμβάσεις. Η Επιτροπή θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να εκδίδει συστάσεις προς τις επιχειρήσεις φυσικού αερίου ή τις αρχές των οικείων κρατών μελών, ειδικότερα στις περιπτώσεις όπου τυχόν περαιτέρω συντονισμός θα μπορούσε να βελτιώσει τη λειτουργία των από κοινού αγορών ή όπου η προκήρυξη διαγωνισμού για την αγορά αερίου ή για σχεδιαζόμενες αγορές αερίου ενδέχεται να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ασφάλεια εφοδιασμού, στην εσωτερική αγορά ή στην ενεργειακή αλληλεγγύη. Η έκδοση σύστασης δεν θα πρέπει να εμποδίζει τις επιχειρήσεις φυσικού αερίου ή τις αρχές των οικείων κρατών μελών να προχωρήσουν εν τω μεταξύ στις διαπραγματεύσεις.

(15)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να επικουρούν την Επιτροπή κατά την εκτίμηση του κατά πόσον οι σχετικές αγορές αερίου ενισχύουν την ασφάλεια εφοδιασμού στην Ένωση και είναι συμβατές με την αρχή της ενεργειακής αλληλεγγύης. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να συγκροτηθεί ad hoc διοικητικό συμβούλιο, αποτελούμενο από εκπροσώπους των κρατών μελών και της Επιτροπής, για να συμβάλει στον συντονισμό αυτής της εκτίμησης.

(16)

Η διαδικασία συγκέντρωσης της ζήτησης για τους σκοπούς της από κοινού αγοράς θα πρέπει να πραγματοποιείται από τον κατάλληλο πάροχο υπηρεσιών. Συνεπώς, η Επιτροπή θα πρέπει να συνάψει σύμβαση με πάροχο υπηρεσιών μέσω διαδικασίας σύναψης συμβάσεων, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (1), ο οποίος να μπορεί να αναπτύξει κατάλληλο εργαλείο τεχνολογίας πληροφοριών («εργαλείο ΤΠ») και να οργανώσει τη διαδικασία συγκέντρωσης της ζήτησης. Θα μπορούσαν να εισπράττονται τέλη από τους συμμετέχοντες στην από κοινού αγορά για την κάλυψη των λειτουργικών δαπανών.

(17)

Κατά την κατανομή των δικαιωμάτων πρόσβασης στον εφοδιασμό μεταξύ των επιχειρήσεων που συγκεντρώνουν τη ζήτηση, ο πάροχος υπηρεσιών θα πρέπει να εφαρμόζει μεθόδους που δεν εισάγουν διακρίσεις μεταξύ μικρότερων και μεγαλύτερων συμμετεχόντων στη συγκέντρωση της ζήτησης και θα πρέπει να είναι δίκαιος ανεξάρτητα από τις ποσότητες αερίου που ζητούν μεμονωμένες επιχειρήσεις. Για παράδειγμα, ο πάροχος υπηρεσιών θα πρέπει να κατανέμει τα δικαιώματα πρόσβασης κατ’ αναλογία προς τις ποσότητες αερίου που δηλώνουν ότι αγοράζουν μεμονωμένες επιχειρήσεις για τον δεδομένο χρόνο παράδοσης και τον συγκεκριμένο προορισμό. Αυτό μπορεί να είναι σημαντικό σε περιπτώσεις όπου η προσφορά δεν καλύπτει επαρκώς τη ζήτηση στην αγορά της Ένωσης.

(18)

Η συγκέντρωση της ζήτησης και η αγορά φυσικού αερίου είναι πολύπλοκες διαδικασίες, οι οποίες πρέπει να λαμβάνουν υπόψη διάφορα στοιχεία, τα οποία δεν περιορίζονται στις τιμές, αλλά περιλαμβάνουν και τις ποσότητες, τα σημεία παράδοσης και άλλες παραμέτρους. Επομένως, ο πάροχος υπηρεσιών που θα επιλεγεί θα πρέπει να διαθέτει το αναγκαίο επίπεδο πείρας όσον αφορά τη διαχείριση και τη συγκέντρωση αγορών φυσικού αερίου ή συναφών υπηρεσιών στο επίπεδο της Ένωσης. Επίσης, η συγκέντρωση της ζήτησης και η αγορά φυσικού αερίου αποτελούν κρίσιμο στοιχείο για την κατοχύρωση της ασφάλειας του εφοδιασμού με αέριο και της διασφάλισης της αρχής της ενεργειακής αλληλεγγύης στην Ένωση.

(19)

Η προστασία εμπορικά ευαίσθητων πληροφοριών είναι υψίστης σημασίας όταν τέτοιες πληροφορίες τίθενται στη διάθεση της Επιτροπής, των μελών του ad hoc διοικητικού συμβουλίου ή του παρόχου υπηρεσιών που καταρτίζει ή διαχειρίζεται το εργαλείο ΤΠ για τη συγκέντρωση της ζήτησης. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θα πρέπει να εφαρμόζει αποτελεσματικά εργαλεία για την προστασία των πληροφοριών αυτών από τυχόν κινδύνους μη εξουσιοδοτημένης πρόσβασης και κυβερνοασφάλειας. Τυχόν επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα στο πλαίσιο της συγκέντρωσης της ζήτησης και των από κοινού αγορών θα πρέπει να διενεργείται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (2)και τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/1725 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (3).

(20)

Οι από κοινού αγορές θα μπορούσαν να λάβουν διάφορες μορφές. Θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν μέσω διαγωνισμών ή δημοπρασιών που διοργανώνονται από τον πάροχο υπηρεσιών, ο οποίος συγκεντρώνει τη ζήτηση των επιχειρήσεων φυσικού αερίου και των επιχειρήσεων που καταναλώνουν αέριο, ώστε να την αντιστοιχίσει ενδεχομένως με προσφορές από προμηθευτές ή παραγωγούς φυσικού αερίου, χρησιμοποιώντας εργαλείο ΤΠ.

(21)

Ένας από τους στόχους της συγκέντρωσης της ζήτησης και των από κοινού αγορών είναι να μειωθεί ο κίνδυνος περιττών αυξήσεων των τιμών που προκαλείται από τις επιχειρήσεις που υποβάλλουν προσφορές για την ίδια ποσότητα αερίου. Η εξασφάλιση ότι τα πλήρη οφέλη των από κοινού αγορών φτάνουν στους τελικούς καταναλωτές εξαρτάται τελικά από τις αποφάσεις των ίδιων των επιχειρήσεων. Οι μεγάλες επιχειρήσεις θα πρέπει να υπόκεινται σε περιορισμούς, ακόμα και αν μπορούν να πωλούν το αέριο σε υψηλότερες τιμές. Οι επιχειρήσεις που επωφελούνται από χαμηλότερες τιμές για την αγορά αερίου μέσω της από κοινού αγοράς θα πρέπει να μετακυλίουν τα εν λόγω οφέλη στους καταναλωτές. Η μετακύλιση των χαμηλότερων τιμών θα αποτελέσει σημαντική ένδειξη της επιτυχίας των από κοινού αγορών, καθώς είναι ζωτικής σημασίας για τους καταναλωτές.

(22)

Η συγκέντρωση της ζήτησης και οι από κοινού αγορές θα πρέπει να είναι ανοικτές σε επιχειρήσεις φυσικού αερίου και επιχειρήσεις που καταναλώνουν αέριο και είναι εγκατεστημένες στην Ένωση. Ειδικότερα, οι από κοινού αγορές μπορούν να είναι επίσης επωφελείς για τους βιομηχανικούς καταναλωτές που χρησιμοποιούν εντατικά το αέριο στις διαδικασίες παραγωγής τους, όπως οι παραγωγοί λιπασμάτων, χάλυβα, κεραμικών και γυαλιού, καθώς τους παρέχουν τη δυνατότητα να συγκεντρώνουν τη ζήτησή τους, να συνάπτουν συμβάσεις για φορτία αερίου και ΥΦΑ, και να διαρθρώνουν τον εφοδιασμό ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες τους. Η διαδικασία οργάνωσης των από κοινού αγορών θα πρέπει να διέπεται από διαφανείς κανόνες σχετικά με τον τρόπο συμμετοχής σε αυτήν και θα πρέπει να διασφαλίζει τον ανοικτό χαρακτήρα της.

(23)

Το άνοιγμα της συγκέντρωσης της ζήτησης και των από κοινού αγορών και για τα Δυτικά Βαλκάνια και τις τρεις συνδεδεμένες χώρες της Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης αποτελεί δεδηλωμένο πολιτικό στόχο της Ένωσης. Ως εκ τούτου, οι επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες στα συμβαλλόμενα μέρη της Ενεργειακής Κοινότητας θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν στη συγκέντρωση της ζήτησης και σε από κοινού αγορές που θεσπίζονται με τον παρόντα κανονισμό, υπό την προϋπόθεση ότι ισχύουν οι αναγκαίες ρυθμίσεις.

(24)

Είναι ανάγκη να μειωθεί η εξάρτηση της Ένωσης από το αέριο που προμηθεύεται από τη Ρωσική Ομοσπονδία. Οι επιχειρήσεις που ελέγχονται από τη Ρωσική Ομοσπονδία ή οποιοδήποτε ρωσικό φυσικό ή νομικό πρόσωπο, ή οι επιχειρήσεις κατά των οποίων εφαρμόζονται ενωσιακά περιοριστικά μέτρα που έχουν θεσπιστεί βάσει του άρθρου 215 ΣΛΕΕ, ή επιχειρήσεις που ανήκουν ή ελέγχονται από οποιοδήποτε άλλο φυσικό ή νομικό πρόσωπο, οντότητα ή φορέα που υπόκειται στα εν λόγω περιοριστικά μέτρα θα πρέπει, συνεπώς, να αποκλείονται από τη συμμετοχή σε από κοινού αγορές, καθώς και από την οργάνωση της διαδικασίας των από κοινού αγορών.

(25)

Προκειμένου να αποτραπεί το ενδεχόμενο να τεθεί σε κίνδυνο ή να διακυβευθεί ο στόχος της διαφοροποίησης από το αέριο που λαμβάνεται από τη Ρωσική Ομοσπονδία μέσω της συμμετοχής επιχειρήσεων ή άλλων φορέων που ελέγχονται από ρωσικά φυσικά ή νομικά πρόσωπα ή επιχειρήσεις εγκατεστημένες στη Ρωσική Ομοσπονδία σε συγκέντρωση της ζήτησης και σε από κοινού αγορές, θα πρέπει να αποκλειστεί η συμμετοχή και των οντοτήτων αυτών.

(26)

Επιπλέον, το φυσικό αέριο που προέρχεται από τη Ρωσική Ομοσπονδία δεν θα πρέπει να υπόκειται σε από κοινού αγορές. Για τον σκοπό αυτό, το φυσικό αέριο που εισέρχεται στα κράτη μέλη ή στα συμβαλλόμενα μέρη της Ενεργειακής Κοινότητας μέσω συγκεκριμένων σημείων εισόδου δεν θα πρέπει να υπόκειται σε από κοινού αγορές, δεδομένου ότι το φυσικό αέριο που προέρχεται από τη Ρωσική Ομοσπονδία είναι πιθανό να εισέλθει στα κράτη μέλη ή στα συμβαλλόμενα μέρη της Ενεργειακής Κοινότητας μέσω των εν λόγω σημείων εισόδου.

(27)

Οι συμμετέχοντες στην από κοινού αγορά αερίου ενδέχεται να χρειάζονται οικονομικές εγγυήσεις, σε περίπτωση που κάποια από τις επιχειρήσεις δεν είναι σε θέση να πληρώσει την τελική ποσότητα της σύμβασης. Τα κράτη μέλη ή άλλα ενδιαφερόμενα μέρη μπορούν να παρέχουν χρηματοδοτική στήριξη, συμπεριλαμβανομένων εγγυήσεων, σε συμμετέχοντες σε από κοινού αγορές. Η παροχή χρηματοδοτικής υποστήριξης θα πρέπει να πραγματοποιείται σύμφωνα με τους κανόνες της Ένωσης για τις κρατικές ενισχύσεις, στους οποίους περιλαμβάνεται το προσωρινό πλαίσιο κρατικών ενισχύσεων για την κρίση που εγκρίθηκε από την Επιτροπή στις 23 Μαρτίου 2022, όπως τροποποιήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2022, όπου αυτό αρμόζει.

(28)

Η πλήρωση των εγκαταστάσεων αποθήκευσης αερίου είναι ζωτικής σημασίας για να κατοχυρωθεί η ασφάλεια εφοδιασμού στην Ένωση. Λόγω της μείωσης του εφοδιασμού με φυσικό αέριο από τη Ρωσική Ομοσπονδία, τα κράτη μέλη ενδέχεται να αντιμετωπίσουν προκλήσεις όσον αφορά την πλήρωση των εγκαταστάσεων αποθήκευσης αερίου ώστε να κατοχυρωθεί η ασφάλεια του εφοδιασμού με αέριο για τον χειμώνα 2023/2024, όπως προβλέπεται στον κανονισμό (ΕΕ) 2022/1032 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4). Η χρήση της δυνατότητας συγκέντρωσης της ζήτησης μέσω του παρόχου υπηρεσιών θα μπορούσε να βοηθήσει τα κράτη μέλη να μειώσουν τις εν λόγω προκλήσεις. Θα μπορούσε ιδίως, εντός των ορίων του δικαίου περί ανταγωνισμού, να στηρίξει τη συντονισμένη διαχείριση της πλήρωσης και της αποθήκευσης ενόψει της επόμενης περιόδου πλήρωσης, γεγονός που θα επέτρεπε να αποφευχθούν οι υπερβολικά υψηλές τιμές που προκαλεί, μεταξύ άλλων, η ασυντόνιστη πλήρωση των εγκαταστάσεων αποθήκευσης.

(29)

Για να εξασφαλιστεί ότι οι από κοινού αγορές συμβάλουν στην πλήρωση των εγκαταστάσεων αποθήκευσης αερίου σύμφωνα με τους ενδιάμεσους στόχους που καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2022/1032, τα κράτη μέλη θα πρέπει να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα για να διασφαλίσουν ότι οι επιχειρήσεις φυσικού αερίου και οι επιχειρήσεις που καταναλώνουν αέριο οι οποίες υπάγονται στη δική τους δικαιοδοσία χρησιμοποιούν τη διαδικασία που οργανώνει ο πάροχος υπηρεσιών ως ένα δυνατό μέσο για την επίτευξη των στόχων πλήρωσης.

(30)

Ο κανονισμός (ΕΕ) 2022/1032 απαιτεί από τα κράτη μέλη να πληρώσουν τις εγκαταστάσεις τους αποθήκευσης αερίου έως το 90 % της δυναμικότητάς τους έως την 1η Νοεμβρίου 2023. Ο στόχος αυτός είναι υψηλότερος από τον στόχο για την 1η Νοεμβρίου 2022 (80 %). Οι από κοινού αγορές θα μπορούσαν να βοηθήσουν τα κράτη μέλη να επιτύχουν αυτόν τον νέο στόχο. Κατά την προσπάθειά τους αυτή, τα κράτη μέλη θα πρέπει να απαιτούν από τις εγχώριες επιχειρήσεις να χρησιμοποιούν τον πάροχο υπηρεσιών για τη συγκέντρωση της ζήτησης με επαρκώς υψηλές ποσότητες αερίου ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος να μην είναι δυνατή η πλήρωση των οικείων εγκαταστάσεων αποθήκευσης αερίου. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να απαιτούν από τις επιχειρήσεις τους να συμπεριλαμβάνουν στη διαδικασία συγκέντρωσης της ζήτησης ποσότητες που ισοδυναμούν τουλάχιστον με το 15 % της οικείας στοχευόμενης ποσότητας πλήρωσης των εγκαταστάσεων αποθήκευσης για το επόμενο έτος, που αντιστοιχεί σε περίπου 13,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα για το σύνολο της Ένωσης. Τα κράτη μέλη που δεν διαθέτουν υπόγειες εγκαταστάσεις αποθήκευσης αερίου στο έδαφός τους θα πρέπει να συμμετέχουν στη διαδικασία συγκέντρωσης της ζήτησης με ποσότητες ισοδύναμες με το 15 % της υποχρέωσης που υπέχουν για επιμερισμό των βαρών σύμφωνα με το άρθρο 6γ του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1938 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (5).

(31)

Η συγκέντρωση της ζήτησης και οι από κοινού αγορές δεν επιτάσσουν τη διαχείριση των εγκαταστάσεων αποθήκευσης φυσικού αερίου, συμπεριλαμβανομένων των στρατηγικών εγκαταστάσεων αποθήκευσης φυσικού αερίου, και δεν θίγουν τους κανονισμούς (ΕΕ) 2017/1938 και (ΕΕ) 2022/1032.

(32)

Οι επιχειρήσεις, για να χρησιμοποιήσουν αποτελεσματικά τις από κοινού αγορές και να συνάψουν συμφωνίες για αέριο με προμηθευτές που προσφέρουν αέριο στον πάροχο υπηρεσιών, θα πρέπει να είναι σε θέση να συντονίζουν τους όρους αγοράς, όπως τις ποσότητες, την τιμή του αερίου, τα σημεία παράδοσης και τις προθεσμίες, εντός των ορίων που θέτει το ενωσιακό δίκαιο. Ωστόσο, οι επιχειρήσεις που συμμετέχουν σε κοινοπραξία αγοράς αερίου θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι πληροφορίες που ανταλλάσσονται άμεσα ή έμμεσα περιορίζονται στα απολύτως αναγκαία για την επίτευξη του επιδιωκόμενου στόχου, σύμφωνα με το άρθρο 101 ΣΛΕΕ. Επιπλέον, οι διατάξεις περί διαφάνειας και διακυβέρνησης του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι συμβάσεις της κοινοπραξίας αγοράς δεν θέτουν σε κίνδυνο ούτε την ασφάλεια εφοδιασμού ούτε την ενεργειακή αλληλεγγύη, ιδίως όταν τα κράτη μέλη συμμετέχουν άμεσα ή έμμεσα στη διαδικασία αγοράς.

(33)

Παρά το γεγονός ότι μπορούν να συσταθούν περισσότερες από μία κοινοπραξίες αγοράς αερίου, η πιο αποτελεσματική επιλογή θα ήταν να συγκροτηθεί μία ενιαία κοινοπραξία αγοράς αερίου, η οποία θα περιλαμβάνει όσο το δυνατόν περισσότερες επιχειρήσεις ώστε να συγκεντρώνει τη ζήτηση μέσω του παρόχου υπηρεσιών, και θα έχει σχεδιαστεί κατά τρόπο συμβατό με το ενωσιακό δίκαιο περί ανταγωνισμού. Επιπλέον, η συνένωση δυνάμεων σε μια ενιαία κοινοπραξία αγοράς αερίου αναμένεται να προσδώσει στην Ένωση ενισχυμένη διαπραγματευτική ισχύ εντός της αγοράς και να διαμορφώσει ευνοϊκές συνθήκες που δύσκολα θα επιτυγχάνονταν από μικρότερες επιχειρήσεις ή στην περίπτωση κατακερματισμένης δράσης.

(34)

Ο σχεδιασμός και η συγκρότηση κοινοπραξιών αγοράς αερίου δυνάμει του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να συμμορφώνονται με τους ενωσιακούς κανόνες περί ανταγωνισμού, όπως εφαρμόζονται υπό το πρίσμα των τρεχουσών εξαιρετικών συνθηκών της αγοράς. Η Επιτροπή έχει δηλώσει ότι είναι έτοιμη να παράσχει καθοδήγηση στις επιχειρήσεις κατά τον σχεδιασμό μιας τέτοιας κοινοπραξίας αγοράς αερίου και να εκδώσει ταχέως απόφαση, δυνάμει του άρθρου 10 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1/2003 του Συμβουλίου (6), περί της μη εφαρμογής των άρθρων 101 και 102 ΣΛΕΕ, εάν ενσωματωθούν και τηρηθούν οι σχετικές διασφαλίσεις. Η Επιτροπή έχει επίσης δηλώσει ότι είναι έτοιμη να παράσχει άτυπες οδηγίες στον βαθμό που οι συμμετέχουσες επιχειρήσεις σε οποιαδήποτε άλλη κοινοπραξία αντιμετωπίζουν αβεβαιότητα όσον αφορά την αξιολόγηση ενός ή περισσότερων στοιχείων της συμφωνίας τους για από κοινού αγορές βάσει των ενωσιακών κανόνων περί ανταγωνισμού.

(35)

Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, τα μέτρα σχετικά με τη συγκέντρωση της ζήτησης και τις από κοινού αγορές δεν υπερβαίνουν τα αναγκαία όρια για την επίτευξη του στόχου τους, καθώς η εφαρμογή των εν λόγω μέτρων θα είναι εθελοντική, με περιορισμένη μόνο εξαίρεση όσον αφορά την υποχρεωτική συγκέντρωση της ζήτησης για τον σκοπό της πλήρωσης των εγκαταστάσεων αποθήκευσης αερίου, ενώ οι ιδιωτικές επιχειρήσεις θα παραμείνουν συμβαλλόμενα μέρη στις συμβάσεις προμήθειας αερίου που συνάπτονται στο πλαίσιο των από κοινού αγορών.

(36)

Για να βελτιστοποιηθεί η ικανότητα απορρόφησης ΥΦΑ των εγκαταστάσεων ΥΦΑ της Ένωσης και η χρήση των εγκαταστάσεων αποθήκευσης αερίου, απαιτούνται ενισχυμένες ρυθμίσεις διαφάνειας και μια οργανωμένη αγορά η οποία θα διευκολύνει το δευτερογενές εμπόριο σε δυναμικότητα αποθήκευσης αερίου και σε δυναμικότητα των εγκαταστάσεων ΥΦΑ, παρόμοιες με εκείνες που υπάρχουν για τη μεταφορά αερίου μέσω αγωγών. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε περιόδους έκτακτης ανάγκης και αλλαγών στις ροές αερίου, από το αέριο μέσω αγωγών από τη Ρωσική Ομοσπονδία σε ΥΦΑ. Η πρόταση οδηγίας της Επιτροπής σχετικά με κοινούς κανόνες για τις εσωτερικές αγορές ανανεώσιμων αερίων, φυσικού αερίου και υδρογόνου και η πρόταση κανονισμού σχετικά τις εσωτερικές αγορές ανανεώσιμων αερίων, φυσικού αερίου και υδρογόνου περιλαμβάνει διατάξεις προς τούτο. Έχει κρίσιμη σημασία να επισπευσθεί η εφαρμογή των εν λόγω διατάξεων στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της κρίσης, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν οι εγκαταστάσεις ΥΦΑ και οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης αερίου πιο αποτελεσματικά και με την αναγκαία διαφάνεια. Όσον αφορά πανευρωπαϊκές πλατφόρμες διαφάνειας, τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν τις υφιστάμενες πλατφόρμες διαφάνειας της Ένωσης για εγκαταστάσεις ΥΦΑ και εγκαταστάσεις αποθήκευσης αερίου για να εξασφαλίσουν ταχεία εφαρμογή του παρόντος κανονισμού. Όσον αφορά μια πλατφόρμα δέσμευσης δευτερογενούς δυναμικότητας, οι διαχειριστές εγκαταστάσεων ΥΦΑ και οι διαχειριστές εγκαταστάσεων αποθήκευσης αερίου θα πρέπει να είναι σε θέση να χρησιμοποιούν τις υφιστάμενες πλατφόρμες τους εμπλουτίζοντάς τις με τα αναγκαία χαρακτηριστικά.

(37)

Όσον αφορά τις μακροπρόθεσμες κρατήσεις σε δυναμικότητα μεταφοράς αερίου, οι ισχύοντες κανόνες διαχείρισης της συμφόρησης προβλέπουν διαδικασίες «χρήση ή απώλεια». Ωστόσο, οι εν λόγω διαδικασίες είναι αργές καθώς διαρκούν τουλάχιστον έξι μήνες μέχρι να εμφανίσουν αποτελέσματα και απαιτούν επαχθείς διοικητικές διαδικασίες από μέρους των εθνικών ρυθμιστικών αρχών. Συνεπώς, οι συγκεκριμένοι κανόνες θα πρέπει να ενισχυθούν και να απλουστευθούν ώστε να εξασφαλίζουν στους διαχειριστές συστημάτων αερίου τα εργαλεία που χρειάζονται για να αντιδρούν ταχέως στις αλλαγές των ροών αερίου και να αντιμετωπίζουν τις πιθανές περιπτώσεις συμφόρησης. Ειδικότερα, οι νέοι κανόνες θα μπορούσαν να επιταχύνουν την εμπορία αχρησιμοποίητης μακροπρόθεσμης δυναμικότητας, που διαφορετικά θα παρέμενε αναξιοποίητη, καθιστώντας έτσι αποδοτικότερη τη χρήση των αγωγών.

(38)

Οι διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς θα πρέπει να αναλύουν τις διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με τη χρήση του δικτύου μεταφοράς από τους χρήστες του δικτύου και να προσδιορίζουν αν υπάρχει υποχρησιμοποίηση της συμβατικής αμετάβλητης δυναμικότητας. Η υποχρησιμοποίηση αυτή θα πρέπει να οριστεί ως η κατάσταση στην οποία ένας χρήστης δικτύου έχει χρησιμοποιήσει ή προσφέρει στην αγορά κατά μέσο όρο λιγότερο από το 80 % της δεσμευμένης αμετάβλητης δυναμικότητας τις τελευταίες 30 ημέρες. Σε περίπτωση υποχρησιμοποίησης, ο διαχειριστής συστήματος μεταφοράς θα πρέπει να δημοσιεύει τη διαθέσιμη δυναμικότητα για την επόμενη μηνιαία δημοπρασία και στη συνέχεια να τη δημοπρατεί. Εναλλακτικά, οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές θα πρέπει να είναι σε θέση να αποφασίσουν να χρησιμοποιήσουν αντ’ αυτού μηχανισμό «χρήση-ή-απώλεια» αμετάβλητης δυναμικότητας για την επόμενη ημέρα. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, ο μηχανισμός θα πρέπει να εφαρμόζεται σε όλα τα σημεία διασύνδεσης, είτε παρατηρείται σε αυτά συμφόρηση είτε όχι.

(39)

Οι εταιρείες που αγοράζουν αέριο ή προσφέρονται να παραδώσουν αέριο σε προκαθορισμένους προορισμούς μέσω από κοινού αγοράς θα πρέπει να εξασφαλίζουν δυναμικότητα μεταφοράς από τα σημεία παράδοσης του αερίου έως τον προορισμό του. Οι ισχύοντες κανόνες της εσωτερικής αγοράς, συμπεριλαμβανομένων των κωδίκων δικτύου αερίου, εφαρμόζονται για να συμβάλουν στην εξασφάλιση της δυναμικότητας μεταφοράς. Οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές, οι διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς, οι διαχειριστές εγκαταστάσεων ΥΦΑ και οι διαχειριστές εγκαταστάσεων αερίου, καθώς και οι πλατφόρμες δέσμευσης, θα πρέπει να διερευνήσουν πιθανούς τρόπους βελτίωσης της χρήσης των υποδομών με οικονομικά προσιτό τρόπο, εξετάζοντας τη δυνατότητα ανάπτυξης νέων προϊόντων δυναμικότητας μεταφοράς που θα συνδέουν τα σημεία διασύνδεσης στο εσωτερικό της ΕΕ με τις εγκαταστάσεις ΥΦΑ και τις εγκαταστάσεις αποθήκευσης αερίου, με παράλληλη τήρηση των ισχυόντων κανόνων της εσωτερικής αγοράς, ιδίως του κανονισμού (ΕΕ) 2017/459 της Επιτροπής (7).

(40)

Καθώς οι έκτακτες συνθήκες κρίσης οδηγούν σε αλλαγές των προτύπων ροής στα ευρωπαϊκά δίκτυα φυσικού αερίου, με αποτέλεσμα εξαιρετικά υψηλά μισθώματα συμφόρησης σε ορισμένα σημεία διασύνδεσης στην Ένωση, θα μπορούσαν να προβλεφθούν ορισμένες δυνατότητες ευελιξίας στο διάλογο με τις αρμόδιες ρυθμιστικές αρχές των πληττόμενων κρατών μελών σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες, κατά περίπτωση δε με τη μεσολάβηση της Επιτροπής.

(41)

Η εισβολή της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην Ουκρανία έχει οδηγήσει σε σημαντικές αβεβαιότητες και διαταραχές στις ευρωπαϊκές αγορές φυσικού αερίου. Κατά συνέπεια, η αβεβαιότητα όσον αφορά τον εφοδιασμό αποτυπώνεται κατά τους τελευταίους μήνες στις εν λόγω αγορές και η αβεβαιότητα αυτή έχει οδηγήσει τη συνακόλουθη προσδοκία της αγοράς σε εξαιρετικά υψηλές και ασταθείς τιμές φυσικού αερίου. Το γεγονός αυτό με τη σειρά του έχει ασκήσει πρόσθετη πίεση στους συμμετέχοντες στην αγορά και έχει υπονομεύσει την ομαλή λειτουργία των αγορών ενέργειας της Ένωσης.

(42)

Η οδηγία 2014/65/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (8) θεσπίζει κανόνες για τη διασφάλιση της ορθής λειτουργίας των τόπων διαπραγμάτευσης, στους οποίους αποτελούν επίσης αντικείμενο διαπραγμάτευσης παράγωγα επί εμπορευμάτων του ενεργειακού τομέα. Σύμφωνα με την εν λόγω οδηγία, τα κράτη μέλη απαιτούν από μια ρυθμιζόμενη αγορά να διαθέτει μηχανισμούς που να διασφαλίζουν τη δίκαιη και εύρυθμη λειτουργία των χρηματοπιστωτικών αγορών. Ωστόσο, οι μηχανισμοί αυτοί δεν αποσκοπούν στον καθορισμό ορίου για την ενδοημερήσια εξέλιξη των τιμών και δεν απέτρεψαν τα περιστατικά εξαιρετικής αστάθειας που παρατηρήθηκαν στις αγορές παραγώγων αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας.

(43)

Δεδομένων των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι συμμετέχοντες στην αγορά στους τόπους διαπραγμάτευσης στους οποίους αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης παράγωγα επί εμπορευμάτων του ενεργειακού τομέα, καθώς και της επείγουσας ανάγκης να διασφαλιστεί ότι οι αγορές ενεργειακών παραγώγων εξακολουθούν να εκπληρώνουν τον ρόλο τους όσον αφορά την κάλυψη των αναγκών αντιστάθμισης της πραγματικής οικονομίας, είναι σκόπιμο να απαιτείται από τους τόπους διαπραγμάτευσης στους οποίους αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης παράγωγα επί εμπορευμάτων του ενεργειακού τομέα να θεσπίζουν προσωρινούς μηχανισμούς διαχείρισης της ενδοημερήσιας αστάθειας, ώστε να αντιμετωπίζουν με αποτελεσματικότερο τρόπο τις υπερβολικές διακυμάνσεις των τιμών. Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι εν λόγω μηχανισμοί εφαρμόζονται στις πλέον σχετικές συμβάσεις, θα πρέπει να εφαρμόζονται σε παράγωγα επί εμπορευμάτων του ενεργειακού τομέα, των οποίων η ημερομηνία λήξης δεν υπερβαίνει τους 12 μήνες.

(44)

Οι τόποι διαπραγμάτευσης που προσφέρουν παράγωγα επί εμπορευμάτων του ενεργειακού τομέα επιτρέπουν συχνά τη συμμετοχή διαφόρων επιχειρήσεων ενέργειας από όλα τα κράτη μέλη. Αυτές οι επιχειρήσεις ενέργειας εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τα παράγωγα που αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης στους εν λόγω τόπους διαπραγμάτευσης ώστε να εξασφαλίσουν τον κρίσιμο εφοδιασμό με αέριο και ηλεκτρική ενέργεια σε ολόκληρη την Ένωση. Συνεπώς, οι υπερβολικές διακυμάνσεις των τιμών που σημειώνονται στους τόπους διαπραγμάτευσης στους οποίους αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης παράγωγα επί εμπορευμάτων του ενεργειακού τομέα επηρεάζουν τη λειτουργία των επιχειρήσεων ενέργειας σε ολόκληρη την Ένωση, με αποτέλεσμα τελικά να επηρεάζουν αρνητικά και τους τελικούς καταναλωτές. Για τον λόγο αυτόν, σε πνεύμα αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών, θα πρέπει να υπάρχει συντονισμός όσον αφορά την υλοποίηση και την εφαρμογή του μηχανισμού διαχείρισης της ενδοημερήσιας αστάθειας προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι οι φορείς οι οποίοι είναι απαραίτητοι για την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού σε όλα τα κράτη μέλη επωφελούνται από διασφαλίσεις έναντι μεγάλων διακυμάνσεων των τιμών που έχουν αρνητικές επιπτώσεις στη συνέχιση της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας, καθώς και στους τελικούς καταναλωτές.

(45)

Οι μηχανισμοί διαχείρισης της ενδοημερήσιας αστάθειας θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι αποτρέπονται οι υπερβολικές διακυμάνσεις των τιμών εντός μιας ημέρας διαπραγμάτευσης. Οι εν λόγω μηχανισμοί θα πρέπει να βασίζεται στην αγοραία τιμή που παρατηρείται σε τακτά διαστήματα. Δεδομένων της ευρείας ποικιλίας μέσων στις αγορές ενεργειακών παραγώγων και των ιδιαιτεροτήτων των τόπων διαπραγμάτευσης που συνδέονται με τα μέσα αυτά, οι μηχανισμοί διαχείρισης της ενδοημερήσιας αστάθειας θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένοι στις ιδιαιτερότητες των εν λόγω μέσων και αγορών. Συνεπώς, οι τόποι διαπραγμάτευσης θα πρέπει να καθορίζουν τα όρια τιμών, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες κάθε σχετικού παραγώγου επί εμπορεύματος του ενεργειακού τομέα, το προφίλ ρευστότητας της αγοράς για το εν λόγω παράγωγο και το προφίλ αστάθειάς της.

(46)

Κατά τον καθορισμό της τιμής ανοίγματος με σκοπό τον καθορισμό της πρώτης τιμής αναφοράς σε μια ημέρα διαπραγμάτευσης, ο τόπος διαπραγμάτευσης θα πρέπει να βασίζεται στη μεθοδολογία που εφαρμόζει κανονικά για τον καθορισμό της τιμής στην οποία ένα συγκεκριμένο παράγωγο επί εμπορεύματος του ενεργειακού τομέα αποτελεί για πρώτη αντικείμενο διαπραγμάτευσης κατά την έναρξη της ημέρας διαπραγμάτευσης. Για τον καθορισμό της τιμής ανοίγματος έπειτα από οποιαδήποτε διακοπή της διαπραγμάτευσης που μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια της ημέρας διαπραγμάτευσης, ο τόπος διαπραγμάτευσης θα πρέπει να εφαρμόζει τη μεθοδολογία που κρίνει καταλληλότερη για τη διασφάλιση της εύρυθμης επαναλειτουργίας της διαπραγμάτευσης.

(47)

Οι τόποι διαπραγμάτευσης θα πρέπει να είναι σε θέση να εφαρμόζουν τον μηχανισμό διαχείρισης της ενδοημερήσιας αστάθειας είτε ενσωματώνοντάς τον στα υφιστάμενα μέτρα διακοπής διαπραγμάτευσης που έχουν ήδη καθιερωθεί σύμφωνα με την οδηγία 2014/65/ΕΕ είτε ως επιπρόσθετο μηχανισμό.

(48)

Προκειμένου να εξασφαλιστεί η διαφάνεια κατά τη λειτουργία του μηχανισμού διαχείρισης της ενδοημερήσιας αστάθειας που εφαρμόζουν, οι τόποι διαπραγμάτευσης θα πρέπει, χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση, να δημοσιοποιούν περιγραφή των γενικών χαρακτηριστικών του, όποτε προβαίνουν σε τροποποίησή του. Ωστόσο, για να εξασφαλιστεί η δίκαιη και ομαλή πραγματοποίηση των συναλλαγών, οι τόποι διαπραγμάτευσης δεν θα πρέπει να υποχρεούνται να δημοσιεύουν όλες τις τεχνικές παραμέτρους του μηχανισμού που εφαρμόζουν.

(49)

Σε περίπτωση που από τις πληροφορίες που συλλέγει η Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) σχετικά με την εφαρμογή του μηχανισμού διαχείρισης της αστάθειας ανά τόπο διαπραγμάτευσης στον οποίο αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης παράγωγα επί εμπορευμάτων του ενεργειακού τομέα στην Ένωση καταδειχθεί ότι απαιτείται υψηλότερη συνοχή ως προς την εφαρμογή του μηχανισμού, ώστε να διασφαλίζεται αποτελεσματικότερη διαχείριση της υπερβολικής αστάθειας των τιμών σε ολόκληρη την Ένωση, η Επιτροπή θα πρέπει να είναι σε θέση να καθορίσει ενιαίους όρους εφαρμογής του μηχανισμού διαχείρισης της ενδοημερήσιας αστάθειας, όπως τη συχνότητα ανανέωσης των ορίων τιμών ή τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται σε περίπτωση που κατά τη διαπραγμάτευση δεν τηρούνται τα εν λόγω όρια τιμών. Η Επιτροπή θα πρέπει να μπορεί να λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες κάθε παραγώγου επί εμπορεύματος του ενεργειακού τομέα, το προφίλ ρευστότητας της αγοράς για το εν λόγω παράγωγο και το προφίλ αστάθειάς της.

(50)

Προκειμένου οι τόποι διαπραγμάτευσης να έχουν αρκετό χρόνο για να εφαρμόσουν με αποτελεσματικό τρόπο τον μηχανισμό διαχείρισης της ενδοημερήσιας αστάθειας όπως ορίζεται στον παρόντα κανονισμό, θα πρέπει να παρασχεθεί στους τόπους διαπραγμάτευσης προθεσμία έως τις 31 Ιανουαρίου 2023 για τη σύσταση του εν λόγω μηχανισμού. Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι τόποι διαπραγμάτευσης είναι σε θέση να αντιμετωπίζουν ταχέως τις υπερβολικές διακυμάνσεις των τιμών, ακόμη και πριν από τη σύσταση του εν λόγω μηχανισμού, θα πρέπει να διαθέτουν έναν προκαταρκτικό μηχανισμό που μπορεί σε γενικές γραμμές να επιτύχει τον ίδιο στόχο με τον μηχανισμό διαχείρισης της ενδοημερήσιας αστάθειας.

(51)

Οι υποχρεώσεις και περιορισμοί που επιβάλλονται στους τόπους διαπραγμάτευσης και στους διαπραγματευτές με τους μηχανισμούς διαχείρισης της ενδοημερήσιας αστάθειας δεν υπερβαίνουν τα αναγκαία, ώστε να μπορούν οι εταιρείες ενέργειας να συνεχίσουν να συμμετέχουν στις αγορές αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας και να καλύπτουν τις ανάγκες αντιστάθμισής τους, συμβάλλοντας έτσι στην ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού για τους τελικούς καταναλωτές.

(52)

Προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματική εφαρμογή των μηχανισμών διαχείρισης της ενδοημερήσιας αστάθειας, οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να εποπτεύουν την εφαρμογή τους κατά τόπο διαπραγμάτευσης και να υποβάλλουν τακτικά εκθέσεις στην ESMA σχετικά με την εν λόγω εφαρμογή. Προκειμένου να διασφαλιστεί η συνεπής εφαρμογή του μηχανισμού διαχείρισης της ενδοημερήσιας αστάθειας, οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει επίσης να εξασφαλίζουν ότι οι αποκλίσεις στην εφαρμογή των εν λόγω μηχανισμών από τους τόπους διαπραγμάτευσης είναι δεόντως αιτιολογημένες.

(53)

Προκειμένου να αντιμετωπιστούν πιθανές αποκλίσεις στην εφαρμογή των μηχανισμών διαχείρισης της ενδοημερήσιας αστάθειας μεταξύ των κρατών μελών, και με βάση τις εκθέσεις που υποβάλλονται από τις αρμόδιες αρχές, η ESMA θα πρέπει να συντονίζει τη δράση των αρμόδιων αρχών των κρατών μελών και να τεκμηριώνει τυχόν αποκλίσεις που παρατηρούνται ως προς τον τρόπο εφαρμογής των μηχανισμών διαχείρισης της ενδοημερήσιας αστάθειας κατά τόπο διαπραγμάτευσης στις διάφορες δικαιοδοσίες στην Ένωση.

(54)

Δεδομένης της άνευ προηγουμένου μείωσης του εφοδιασμού με φυσικό αέριο από τη Ρωσική Ομοσπονδία και του συνεχιζόμενου κινδύνου περαιτέρω αιφνίδιων διαταραχών του εφοδιασμού, η Ένωση αντιμετωπίζει την επείγουσα ανάγκη να διαφοροποιήσει τον εφοδιασμό της με αέριο. Ωστόσο, η αγορά ΥΦΑ στην Ευρώπη βρίσκεται ακόμη σε αρχικό στάδιο ανάπτυξης και είναι δύσκολο να εκτιμηθούν με ακρίβεια οι τιμές που επικρατούν στην εν λόγω αγορά. Προκειμένου να επιτευχθεί ακριβής, αντικειμενική και αξιόπιστη εκτίμηση της τιμής για τις παραδόσεις ΥΦΑ στην Ένωση, ο Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER) που ιδρύθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2019/942 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (9) θα πρέπει να συλλέγει όλα τα δεδομένα της αγοράς ΥΦΑ που είναι αναγκαία για την κατάρτιση εκτίμησης της ημερήσιας τιμής ΥΦΑ.

(55)

Η εκτίμηση της τιμής θα πρέπει να πραγματοποιείται με βάση όλες τις συναλλαγές που αφορούν παραδόσεις ΥΦΑ στην Ένωση. Ο ACER θα πρέπει να εξουσιοδοτηθεί να συλλέγει τα εν λόγω δεδομένα της αγοράς από όλους τους συμμετέχοντες που δραστηριοποιούνται στις παραδόσεις ΥΦΑ στην Ένωση. Όλοι αυτοί οι συμμετέχοντες θα πρέπει να υποχρεούνται να υποβάλλουν το σύνολο των οικείων δεδομένων της αγοράς ΥΦΑ στον ACER όσο το δυνατόν πλησιέστερα στον πραγματικό χρόνο από τεχνολογική άποψη, είτε μετά την ολοκλήρωση μιας συναλλαγής είτε μετά την υποβολή προσφοράς αγοράς ή πώλησης για την πραγματοποίηση συναλλαγής. Η εκτίμηση της τιμής από τον ACER θα πρέπει να περιλαμβάνει το πληρέστερο σύνολο δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων των τιμών συναλλαγών και, από την 31η Μαρτίου 2023, των τιμών αγοράς και πώλησης για τις παραδόσεις ΥΦΑ στην Ένωση. Η καθημερινή δημοσίευση της εν λόγω αντικειμενικής εκτίμησης της τιμής, καθώς και του περιθωρίου που καθορίζεται σε σύγκριση με άλλες τιμές αναφοράς στην αγορά με τη μορφή δείκτη αναφοράς ΥΦΑ, ανοίγει τον δρόμο για την προαιρετική υιοθέτησή της από τους συμμετέχοντες στην αγορά ως της τιμής αναφοράς στις συμβάσεις και τις συναλλαγές τους. Μετά την κατάρτισή τους, η εκτίμηση της τιμής ΥΦΑ και ο δείκτης αναφοράς ΥΦΑ θα μπορούσαν επίσης να χρησιμοποιηθούν ως τιμή αναφοράς σε συμβάσεις παραγώγων που χρησιμοποιούνται για την αντιστάθμιση της τιμής ΥΦΑ ή της διαφοράς στην τιμή μεταξύ των τιμών ΥΦΑ και άλλων τιμών αερίου. Λόγω της επείγουσας ανάγκης εισαγωγής της εκτίμησης της τιμής ΥΦΑ, η πρώτη δημοσίευση της εν λόγω εκτίμησης θα πρέπει να πραγματοποιηθεί το αργότερο έως τις 13 Ιανουαρίου 2023.

(56)

Οι υφιστάμενες εξουσίες που έχουν ανατεθεί στον ACER με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1227/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (10) και τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1348/2014 της Επιτροπής (11) (από κοινού αναφερόμενες ως «REMIT») δεν επαρκούν για τη δημιουργία ενός πλήρους και ολοκληρωμένου συνόλου δεδομένων για όλες τις παραδόσεις ΥΦΑ στην Ένωση. Ωστόσο, ένα τέτοιο ολοκληρωμένο και πλήρες σύνολο δεδομένων είναι απαραίτητο για την εκτίμηση της ημερήσιας τιμής προκειμένου η Ένωση να διαχειριστεί, σε πνεύμα αλληλεγγύης, τις πολιτικές της όσον αφορά τη σύναψη συμβάσεων για διεθνείς εισαγωγές ΥΦΑ, ιδίως κατά τη διάρκεια της τρέχουσας κατάστασης κρίσης. Τα σχετικά δεδομένα και οι πληροφορίες σχετικά με τις συμβάσεις ΥΦΑ είναι επίσης απαραίτητα για τη διασφάλιση της παρακολούθησης της εξέλιξης των τιμών, καθώς και για τη διενέργεια ελέγχου ποιότητας δεδομένων και τη διασφάλιση της ποιότητας των δεδομένων. Το εν λόγω ad hoc μέσο θα πρέπει να επιτρέπει στον ACER να συλλέγει όλα τα δεδομένα της αγοράς που απαιτούνται για την κατάρτιση ολοκληρωμένης και αντιπροσωπευτικής εκτίμησης της τιμής των παραδόσεων ΥΦΑ στην Ένωση.

(57)

Μολονότι η κατάρτιση της εκτίμησης της ημερήσιας τιμής ΥΦΑ και του δείκτη αναφοράς ΥΦΑ σε μόνιμη βάση θα πρέπει σε μεταγενέστερο στάδιο να συμπεριληφθεί σε μια πιο ολοκληρωμένη αναθεώρηση του REMIT, η συνεχιζόμενη κατάσταση κρίσης απαιτεί την ανάληψη επείγουσας δράσης, από αυτήν τη στιγμή κιόλας, για την αντιμετώπιση της άμεσης κατάστασης σοβαρών δυσκολιών στον εφοδιασμό και στην ακριβή τιμολόγηση των παραδόσεων ΥΦΑ στην Ένωση σε προσωρινή βάση, έως ότου μπορέσει να εγκριθεί η εν λόγω αναθεώρηση του REMIT σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία.

(58)

Προκειμένου να αυξηθεί άμεσα η διαφάνεια των τιμών και η ασφάλεια του προγραμματισμού στην αγορά εισαγωγών ΥΦΑ, θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι το σχετικό σύνολο δεδομένων θα πρέπει να περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με τις τιμές και τις ποσότητες των συναλλαγών ΥΦΑ που έχουν ολοκληρωθεί, τις τιμές αγοράς και πώλησης και τον αριθμό προσφορών αγοράς και πώλησης που αφορούν παραδόσεις ΥΦΑ στην Ένωση, καθώς και σχετικά με τον μαθηματικό τύπο τιμών στη μακροπρόθεσμη σύμβαση από τον οποίο προκύπτει η τιμή, κατά περίπτωση.

(59)

Όλοι οι συμμετέχοντες στην αγορά ΥΦΑ που υπόκεινται σε υποχρέωση υποβολής εκθέσεων θα πρέπει να ορίζονται ως εκείνοι που δραστηριοποιούνται είτε στην αγορά είτε στην πώληση φορτίων ΥΦΑ που προορίζονται για παράδοση στην Ένωση. Οι εν λόγω συμμετέχοντες στην αγορά ΥΦΑ θα πρέπει να υπόκεινται στις υποχρεώσεις και τις απαγορεύσεις που ισχύουν για τους συμμετέχοντες στην αγορά σύμφωνα με το REMIT.

(60)

Ο ACER, σε συνεργασία με την Επιτροπή, θα πρέπει να έχει ευρεία εντολή να καθορίζει την ποιότητα και το ουσιαστικό περιεχόμενο των δεδομένων της αγοράς που συλλέγει για την κατάρτιση της εκτίμησης της ημερήσιας τιμής για τις παραδόσεις ΥΦΑ στην Ένωση. Θα πρέπει επίσης να διαθέτει ευρεία διακριτική ευχέρεια όσον αφορά την επιλογή του προτιμώμενου πρωτοκόλλου μεταφοράς. Για να επιτευχθεί η υψηλότερη δυνατή ποιότητα των δεδομένων της αγοράς που υποβάλλονται, ο ACER θα πρέπει να έχει την εξουσία να προσδιορίζει όλες τις παραμέτρους των δεδομένων της αγοράς που θα πρέπει να του υποβάλλονται. Αυτές οι παράμετροι θα πρέπει να περιλαμβάνουν, ενδεικτικά, τις μονάδες αναφοράς που χρησιμοποιούνται για την υποβολή των δεδομένων τιμών, τις μονάδες αναφοράς που χρησιμοποιούνται για την υποβολή των ποσοτικών δεδομένων, την ημερομηνία λήξης των συμβάσεων ή τα δεδομένα που αφορούν τις προσφορές αγοράς και πώλησης πριν από μια συναλλαγή ή στη διάρκεια αυτής, καθώς και τα πρωτόκολλα μεταφοράς που πρέπει να χρησιμοποιούνται για τη διαβίβαση των απαιτούμενων δεδομένων στον ACER.

(61)

Ο ACER θα πρέπει επίσης να καθορίσει τη μεθοδολογία που χρησιμοποιεί για την παροχή εκτίμησης της ημερήσιας τιμής ΥΦΑ και του δείκτη αναφοράς ΥΦΑ, καθώς και τη διαδικασία για την τακτική επανεξέταση της εν λόγω μεθοδολογίας.

(62)

Η εκτίμηση της τιμής που δημοσιεύεται σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να παρέχει μεγαλύτερη διαφάνεια στα κράτη μέλη και άλλους συμμετέχοντες στην αγορά όσον αφορά την επικρατούσα τιμή των εισαγωγών ΥΦΑ στην Ευρώπη. Με τη σειρά της, η μεγαλύτερη διαφάνεια των τιμών θα επιτρέψει στα κράτη μέλη και στις ιδιωτικές οντότητες που έχουν έδρα στην Ένωση να ενεργούν με πιο ενημερωμένο και συντονισμένο τρόπο όταν αγοράζουν ΥΦΑ στις παγκόσμιες αγορές και, ιδίως, όταν χρησιμοποιούν τον πάροχο υπηρεσιών. Ο μεγαλύτερος συντονισμός κατά την αγορά ΥΦΑ θα πρέπει να αποτρέπει τα κράτη μέλη να ανταγωνίζονται μεταξύ τους σε δημοπρασίες ή να υποβάλλουν προσφορές που δεν συνάδουν με την επικρατούσα αγοραία τιμή. Ως εκ τούτου, η εκτίμηση της τιμής και τα περιθώρια του δείκτη αναφοράς που δημοσιεύονται σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη μεγαλύτερης αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά την προμήθεια περιορισμένων ποσοτήτων ΥΦΑ.

(63)

Η υποχρέωση των φορέων της αγοράς να παρέχουν στον ACER πληροφορίες σχετικά με τις συναλλαγές ΥΦΑ είναι αναγκαία και αναλογική για την επίτευξη του στόχου να δοθεί στον ACER η δυνατότητα να καθορίζει δείκτη αναφοράς ΥΦΑ, ιδίως δεδομένου ότι η υποχρέωση ευθυγραμμίζεται με τις υφιστάμενες υποχρεώσεις των φορέων της αγοράς βάσει του REMIT και ο ACER θα διατηρεί εμπιστευτικές τις ευαίσθητες επιχειρηματικές πληροφορίες.

(64)

Εκτός από το μέτρο διακοπής διαπραγμάτευσης και τον δείκτη αναφοράς ΥΦΑ, είναι διαθέσιμες άλλες παρεμβάσεις, συμπεριλαμβανομένου ενός προσωρινού δυναμικού διαδρόμου τιμών, όπως ζητήθηκε στα συμπεράσματά του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 20ής και 21ης Οκτωβρίου 2022, λαμβάνοντας υπόψη τις ακόλουθες διασφαλίσεις: θα πρέπει να εφαρμόζεται στις συναλλαγές φυσικού αερίου στο εικονικό σημείο συναλλαγών Title Transfer Facility (TTF), το οποίο διαχειρίζεται η Gasunie Transport Services B.V.· άλλοι ενωσιακοί κόμβοι εμπορίας αερίου μπορούν να συνδέονται με τη διορθωμένη τιμή άμεσης παράδοσης του TTF μέσω ενός προσωρινού δυναμικού διαδρόμου τιμών· δεν θα πρέπει δε να θίγει τις εξωχρηματιστηριακές συναλλαγές αερίου, δεν θα πρέπει να θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια εφοδιασμού της Ένωσης με αέριο, θα πρέπει να εξαρτάται από την πρόοδο που σημειώνεται στην υλοποίηση του στόχου εξοικονόμησης αερίου, δεν θα πρέπει να οδηγεί σε συνολική αύξηση της κατανάλωσης αερίου, θα πρέπει να είναι σχεδιασμένος κατά τρόπο ώστε να μην εμποδίζει τις βασιζόμενες στην αγορά ροές αερίου εντός της ΕΕ, δεν θα πρέπει να επηρεάζει τη σταθερότητα και την εύρυθμη λειτουργία των αγορών ενεργειακών παραγώγων και θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις τιμές της αγοράς φυσικού αερίου στις διάφορες οργανωμένες αγορές σε ολόκληρη την Ένωση.

(65)

Ο κανονισμός (ΕΕ) 2017/1938 παρέχει ήδη τη δυνατότητα στα κράτη μέλη, σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, να δίνουν προτεραιότητα στον εφοδιασμό με αέριο ορισμένων κρίσιμων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής που λειτουργούν με αέριο, δεδομένης της σημασίας τους για την κατοχύρωση της ασφάλειας του εφοδιασμού με ηλεκτρική ενέργεια και την αποφυγή ανισορροπιών του δικτύου. Οι κρίσιμης σημασίας μονάδες ηλεκτροπαραγωγής που λειτουργούν με αέριο και οι συνδεδεμένες ποσότητες αερίου ενδέχεται να επηρεάσουν σημαντικά τις ποσότητες αερίου που είναι διαθέσιμες για αλληλεγγύη σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Στο πλαίσιο αυτό, τα κράτη μέλη θα πρέπει, κατά παρέκκλιση από το άρθρο 13 παράγραφοι 1, 3 και 8 του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1938, να μπορούν προσωρινά να ζητούν έκτακτα μέτρα αλληλεγγύης και όταν δεν είναι σε θέση να εξασφαλίσουν τις εν λόγω κρίσιμες ποσότητες αερίου που έχουν ανάγκη για να διασφαλίσουν τη συνέχιση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε κρίσιμες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής που λειτουργούν με αέριο. Για τον ίδιο λόγο, τα κράτη μέλη που παρέχουν αλληλεγγύη θα πρέπει επίσης να έχουν το δικαίωμα να διασφαλίζουν ότι ο εφοδιασμός των εξ αλληλεγγύης προστατευόμενων πελατών τους ή η παροχή άλλων βασικών υπηρεσιών, όπως η τηλεθέρμανση, και η λειτουργία των δικών τους κρίσιμων μονάδων ηλεκτροπαραγωγής που λειτουργούν με αέριο δεν τίθενται σε κίνδυνο όταν παρέχουν αλληλεγγύη σε άλλο κράτος μέλος.

(66)

Θα πρέπει να καθοριστεί μέγιστο όριο για τις κρίσιμες ποσότητες αερίου που απαιτούνται σε κάθε κράτος μέλος για τη διατήρηση της ασφάλειας του εφοδιασμού με ηλεκτρική ενέργεια, ώστε να αποφεύγονται περιττά ή καταχρηστικά αιτήματα αλληλεγγύης ή αδικαιολόγητοι περιορισμοί στην αλληλεγγύη που παρέχεται σε κράτος μέλος που έχει ανάγκη. Η μεθοδολογία που χρησιμοποιείται στις χειμερινές προβλέψεις του Ευρωπαϊκού δικτύου διαχειριστών συστημάτων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας (ΕΔΔΣΜ-ηλ) παρέχει τη βάση για τον προσδιορισμό των κρίσιμων ποσοτήτων αερίου για την ασφάλεια του εφοδιασμού με ηλεκτρική ενέργεια και για τον καθορισμό των εν λόγω ορίων. Οι κρίσιμες ποσότητες αερίου για την ασφάλεια του εφοδιασμού με ηλεκτρική ενέργεια που υπολογίζει το ΕΔΔΣΜ-ηλ αντικατοπτρίζουν τις ποσότητες αερίου που είναι απολύτως αναγκαίες για τη διασφάλιση της επάρκειας ηλεκτρικής ενέργειας σε πανευρωπαϊκό επίπεδο με τη χρήση όλων των πόρων της αγοράς, θεωρώντας πάντα το αέριο τελευταίο στην αξιολογική κατάταξη. Η μεθοδολογία του ΕΔΔΣΜ-ηλ βασίζεται σε μεγάλο δείγμα χειρότερων δυνατών σεναρίων όσον αφορά το κλίμα και τις εξαναγκασμένες διακοπές. Το γεγονός ότι η μεθοδολογία του ΕΔΔΣΜ-ηλ δεν λαμβάνει υπόψη το σύνολο της συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας δεν εμποδίζει τα κράτη μέλη να θεωρήσουν προστατευόμενες τις εγκαταστάσεις τηλεθέρμανσης των προστατευόμενων πελατών, δυνάμει του ορισμού του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1938. Όσον αφορά κράτη μέλη στα οποία η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας βασίζεται αποκλειστικά σε παραδόσεις ΥΦΑ χωρίς σημαντική δυναμικότητα αποθήκευσης, οι κρίσιμες ποσότητες αερίου για την ασφάλεια του εφοδιασμού με ηλεκτρική ενέργεια θα πρέπει να προσαρμόζονται αναλόγως. Η κρίσιμη ποσότητα αερίου για την ασφάλεια του εφοδιασμού με ηλεκτρική ενέργεια μπορεί να είναι χαμηλότερη από το ιστορικό επίπεδο αερίου που καταναλώνεται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, δεδομένου ότι επάρκεια ηλεκτρικής ενέργειας μπορεί να εξασφαλίζεται και με άλλα μέσα, μεταξύ άλλων με την παροχή αποθεμάτων μεταξύ των κρατών μελών.

(67)

Αυτό, ωστόσο, δεν αποκλείει το ενδεχόμενο οι πραγματικές ελάχιστες ποσότητες αερίου που ζητούνται από κράτος μέλος που αιτείται αλληλεγγύη ή από κράτος μέλος που παρέχει αλληλεγγύη να είναι υψηλότερες από τις τιμές που μοντελοποιούνται από το ΕΔΔΣΜ-ηλ για την αποφυγή μιας κρίσης ηλεκτρικής ενέργειας. Στις περιπτώσεις αυτές, το κράτος μέλος που ζητεί ή το κράτος μέλος που παρέχει αλληλεγγύη θα πρέπει να είναι σε θέση να υπερβεί τις μέγιστες τιμές που καθορίζονται στον παρόντα κανονισμό, εάν μπορεί να αποδείξει ότι αυτό είναι αναγκαίο για να αποφευχθεί κρίση ηλεκτρικής ενέργειας, όπως περιπτώσεις που επιβάλλουν τη χρήση εφεδρείας αποκατάστασης της συχνότητας και εναλλακτικών καυσίμων, ή κατ’ εξαίρεση περιπτώσεις που δεν ελήφθησαν υπόψη στις χειμερινές προβλέψεις του ΕΔΔΣΜ-ηλ και αφορούν ειδικότερα την υδρολογική στάθμη ή απροσδόκητες εξελίξεις. Η κρίσιμη ποσότητα αερίου για την ασφάλεια του εφοδιασμού με ηλεκτρική ενέργεια περιλαμβάνει εξ ορισμού το σύνολο του αερίου που απαιτείται για τη διασφάλιση της σταθερής παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και, ως εκ τούτου, περιλαμβάνει την ηλεκτρική ενέργεια που απαιτείται για την παραγωγή και τη μεταφορά αερίου, καθώς και για κρίσιμους τομείς υποδομών ζωτικής σημασίας και εγκαταστάσεις που έχουν καίρια σημασία για τη λειτουργία των στρατιωτικών υπηρεσιών, των υπηρεσιών εθνικής ασφάλειας και των υπηρεσιών ανθρωπιστικής βοήθειας.

(68)

Οι περιορισμοί που επιβάλλονται στους φορείς της αγοράς με την επέκταση της προστασίας αλληλεγγύης σε κρίσιμες ποσότητες αερίου είναι αναγκαίοι για να κατοχυρωθεί η ασφάλεια του εφοδιασμού με αέριο εν μέσω κατάστασης μειωμένης προσφοράς αερίου και αυξημένης ζήτησης κατά τη χειμερινή περίοδο. Οι εν λόγω περιορισμοί βασίζονται σε υφιστάμενα μέτρα που έχουν θεσπιστεί στον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1938 και στον κανονισμό (ΕΕ) 2022/1369 του Συμβουλίου (12) αντίστοιχα, και επιδιώκουν να καταστήσουν τα μέτρα αυτά πιο αποτελεσματικά υπό τις παρούσες συνθήκες.

(69)

Ο παρών κανονισμός δεν θίγει την ελευθερία των κρατών μελών να λαμβάνουν υπόψη τις δυνητικές μακροχρόνιες ζημίες σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις κατά την ιεράρχηση της ζήτησης που θα πρέπει να μειωθεί ή να περικοπεί, προκειμένου να είναι σε θέση να παρέχουν αλληλεγγύη σε άλλο κράτος μέλος.

(70)

Ορισμένοι πελάτες, περιλαμβανομένων των νοικοκυριών και των πελατών που παρέχουν βασικές κοινωνικές υπηρεσίες, είναι ιδιαιτέρως ευαίσθητοι όσον αφορά τις αρνητικές συνέπειες των διαταραχών του εφοδιασμού με αέριο. Για τον λόγο αυτόν, με τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1938 θεσπίστηκε μηχανισμός αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών για να μετριαστούν οι επιπτώσεις μιας σοβαρής κατάστασης έκτακτης ανάγκης εντός της Ένωσης και να εξασφαλιστεί η δυνατότητα διοχέτευσης αερίου σε εξ αλληλεγγύης προστατευόμενους πελάτες. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, η χρήση αερίου και από προστατευόμενους πελάτες θα μπορούσε να θεωρηθεί μη απαραίτητη. Η μείωση του εν λόγω είδους χρήσης που σαφώς υπερβαίνει τα αναγκαία δεν θα υπονόμευε την επίτευξη των στόχων που ορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1938, ιδίως δεδομένου ότι οι ποσότητες αερίου που καταναλώνονται για μη απαραίτητους σκοπούς θα μπορούσαν να βλάψουν σοβαρά άλλους ιδιωτικούς ή εμπορικούς τομείς. Ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να εξοικονομούν αέριο, μειώνοντας επίσης τη μη απαραίτητη κατανάλωση των προστατευόμενων πελατών υπό συγκεκριμένες συνθήκες, όταν η μείωση αυτή είναι υλικά εφικτή χωρίς να επηρεάζει τις απαραίτητες χρήσεις. Ωστόσο, τυχόν μέτρα μείωσης που λαμβάνονται από τα κράτη μέλη θα πρέπει να περιορίζονται αυστηρά στη μη απαραίτητη κατανάλωση και σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να μειώνουν τη βασική χρήση των προστατευόμενων πελατών ούτε να περιορίζουν την ικανότητά τους να θερμαίνουν επαρκώς τα σπίτια τους.

(71)

Τα κράτη μέλη και οι αρμόδιες αρχές τους θα πρέπει να είναι ελεύθερα να καθορίζουν τα εφαρμοστέα μέτρα μείωσης και τις δραστηριότητες που αντιστοιχούν στη μη απαραίτητη κατανάλωση, όπως η θέρμανση εξωτερικών χώρων, η θέρμανση οικιακών κολυμβητηρίων και άλλων συμπληρωματικών οικιακών εγκαταστάσεων. Έχοντας τη δυνατότητα να περιορίζουν τη μη απαραίτητη κατανάλωση, τα κράτη μέλη θα μπορούν να ενισχύσουν τις διασφαλίσεις και να εξασφαλίσουν τον εφοδιασμό με αέριο άλλων βασικών τομέων, υπηρεσιών και βιομηχανιών, ώστε να μπορέσουν να συνεχίσουν τη λειτουργία τους κατά τη διάρκεια μιας κρίσης.

(72)

Τυχόν μέτρα μείωσης της μη απαραίτητης κατανάλωσης από μέρους των προστατευόμενων πελατών θα πρέπει να είναι αναγκαία και αναλογικά, και να εφαρμόζονται ιδίως όταν κηρύσσονται καταστάσεις κρίσης δυνάμει του άρθρου 11 παράγραφος 1 και το άρθρο 12 του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1938 ή καταστάσεις επιφυλακής στην Ένωση δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2022/1369. Παρά την εφαρμογή μέτρων για τη μείωση της μη απαραίτητης κατανάλωσης, οι προστατευόμενοι πελάτες θα πρέπει να εξακολουθήσουν να απολαύουν της προστασίας έναντι αποσύνδεσης. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να διασφαλίζουν ότι τα εν λόγω μέτρα δεν περιορίζουν την προστασία που απαιτείται για τους ευάλωτους πελάτες, των οποίων η τρέχουσα κατανάλωση θα πρέπει να θεωρείται ως απαραίτητη, με την επιφύλαξη της διακοπής του εφοδιασμού για τεχνικούς λόγους.

(73)

Τα κράτη μέλη είναι ελεύθερα να αποφασίσουν εάν και πώς θα κάνουν διάκριση μεταξύ της απαραίτητης κατανάλωσης και της μη απαραίτητης κατανάλωσης των προστατευόμενων πελατών. Δεν θα πρέπει να απαιτείται από κράτος μέλος που ζητεί μέτρα αλληλεγγύης, και το οποίο αποφασίζει να μην κάνει αυτήν τη διάκριση, να αποδείξει ότι η μη απαραίτητη κατανάλωση θα μπορούσε να μειωθεί πριν από το αίτημα αλληλεγγύης. Δεν θα πρέπει να απαιτείται από κράτος μέλος που παρέχει αλληλεγγύη να κάνει διάκριση μεταξύ βασικών και μη βασικών πελατών προκειμένου να καθοριστεί η ποσότητα αερίου που διατίθεται για μέτρα αλληλεγγύης.

(74)

Σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, τα κράτη μέλη, καθώς και η Ένωση, θα πρέπει να διασφαλίζουν τη ροή αερίου εντός της εσωτερικής αγοράς. Αυτό σημαίνει ότι τα μέτρα που λαμβάνονται σε εθνικό επίπεδο δεν θα πρέπει να εγείρουν ζητήματα ασφάλειας του εφοδιασμού σε άλλο κράτος μέλος, ενώ η πρόσβαση σε διασυνοριακές υποδομές θα πρέπει να παραμένει ασφαλής και τεχνικά εφικτή ανά πάσα στιγμή. Το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο δεν προβλέπει διαδικασία για την αποτελεσματική επίλυση διαφορών μεταξύ δύο κρατών μελών σχετικά με μέτρα που επηρεάζουν αρνητικά τις διασυνοριακές ροές. Καθώς τα δίκτυα αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας της Ένωσης είναι διασυνδεδεμένα, αυτό θα μπορούσε όχι μόνο να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα όσον αφορά την ασφάλεια του εφοδιασμού, αλλά και να αποδυναμώσει την ενότητα της Ένωσης έναντι τρίτων χωρών. Ως εκ τούτου, κατά παρέκκλιση από το άρθρο 12 παράγραφος 6 του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1938, θα πρέπει να δοθεί στην Επιτροπή η εξουσία να αξιολογεί τα εθνικά μέτρα που λαμβάνονται και να παρέχει διαιτησία, εφόσον απαιτείται, εντός εύλογου χρονικού διαστήματος. Για τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή θα πρέπει να είναι σε θέση να ζητά την τροποποίηση των εν λόγω εθνικών μέτρων, σε περίπτωση που παρατηρεί απειλές για την ασφάλεια του εφοδιασμού με αέριο άλλων κρατών μελών ή της Ένωσης. Δεδομένου του εξαιρετικού χαρακτήρα της τρέχουσας ενεργειακής κρίσης, η συμμόρφωση με την απόφαση της Επιτροπής θα πρέπει να πραγματοποιηθεί χωρίς καθυστερήσεις οι οποίες θα μπορούσαν ενδεχομένως να παρεμποδίσουν τον εφοδιασμό της Ένωσης με αέριο. Ως εκ τούτου, για την περίοδο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού, οι διαδικασίες αντιπαραβολής θα πρέπει να ανασταλούν για λόγους διασφάλισης της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς.

(75)

Η αρχή της ενεργειακής αλληλεγγύης αποτελεί γενική αρχή του δικαίου της Ένωσης (13), η οποία εφαρμόζεται σε όλα τα κράτη μέλη και όχι μόνο στα γειτονικά κράτη μέλη. Επιπλέον, η αποδοτική χρήση των υφιστάμενων υποδομών, συμπεριλαμβανομένων των διασυνοριακών δυναμικοτήτων μεταφοράς και των εγκαταστάσεων ΥΦΑ, αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την κατοχύρωση της ασφάλειας του εφοδιασμού με αέριο σε πνεύμα αλληλεγγύης. Σε περιόδους διαταραχών του εφοδιασμού με αέριο σε ενωσιακό, περιφερειακό ή εθνικό, επίπεδο και σημαντικής αύξησης της χρήσης ΥΦΑ έναντι αερίου αγωγών, τα κράτη μέλη σε κατάσταση σοβαρής κρίσης θα πρέπει να μπορούν να επωφελούνται όχι μόνο από τις δυνατότητες εφοδιασμού από γειτονικούς αγωγούς, αλλά και από τον εφοδιασμό από χώρες που διαθέτουν εγκαταστάσεις ΥΦΑ. Κάποια κράτη μέλη θα πρέπει να είναι σε θέση να παρέχουν αλληλεγγύη σε άλλα κράτη μέλη, ακόμη κι αν δεν συνδέονται άμεσα μέσω αγωγού αερίου ούτε μέσω τρίτης χώρας ή άλλων κρατών μελών, υπό την προϋπόθεση ότι το κράτος μέλος που ζητεί την αλληλεγγύη έχει εξαντλήσει όλα τα βασιζόμενα στην αγορά μέτρα στο σχέδιο έκτακτης ανάγκης του, συμπεριλαμβανομένων των αγορών ΥΦΑ στην παγκόσμια αγορά. Ως εκ τούτου, είναι σκόπιμο να επεκταθεί η υποχρέωση παροχής αλληλεγγύης σε μη συνδεδεμένα κράτη μέλη με εγκαταστάσεις ΥΦΑ, ενώ κατά την επιβολή υποχρεώσεων στους φορείς εκμετάλλευσης θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι διαφορές μεταξύ αερίου αγωγών και αγορών και υποδομών ΥΦΑ, συμπεριλαμβανομένων των πλοίων και άλλων μέσων μεταφοράς ΥΦΑ, καθώς και λαμβάνοντας υπόψη την έλλειψη εξουσιών επιβολής όσον αφορά τα στοιχεία ενεργητικού ΥΦΑ, όπως τα μέσα μεταφοράς ΥΦΑ. Επίσης, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι δυνατότητες εναλλαγής μεταξύ φυσικού αερίου και ΥΦΑ σε περίπτωση που δεν υπάρχει εγκατάσταση υγροποίησης αερίου στην επικράτεια κράτους μέλους που παρέχει αλληλεγγύη.

(76)

Ένα κράτος μέλος που διαθέτει εγκαταστάσεις ΥΦΑ, όταν παρέχει αλληλεγγύη σε άλλο κράτος μέλος, δεν θα πρέπει να θεωρείται υπεύθυνο για περιστατικά συμφόρησης ή άλλα ενδεχόμενα ζητήματα που μπορεί να προκύψουν εκτός της επικράτειάς του, ή που απορρέουν από την έλλειψη εξουσιών επιβολής σε σχέση με πλοία και μέσα μεταφοράς ΥΦΑ που ανήκουν σε φορέα εκμετάλλευσης από τρίτη χώρα, όταν τέτοια περιστατικά συμφόρησης ή άλλα ζητήματα επηρεάζουν την πραγματική ροή αερίου και τελικά εμποδίζουν την αναγκαία ποσότητα αερίου να φτάσει στο κράτος μέλος που ζητεί την αλληλεγγύη. Στις περιπτώσεις που το κράτος μέλος που παρέχει αλληλεγγύη δεν διαθέτει εξουσίες επιβολής, δεν θα πρέπει να θεωρείται υπεύθυνο για τη μη ανταλλαγή φορτίου ΥΦΑ με φυσικό αέριο.

(77)

Κατ’ εφαρμογή της αρχής της ενεργειακής αλληλεγγύης, με τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1938 θεσπίστηκε μηχανισμός αλληλεγγύης που αποσκοπεί στην ενίσχυση της συνεργασίας και της εμπιστοσύνης μεταξύ των κρατών μελών σε περίπτωση σοβαρής κρίσης. Για να διευκολυνθεί η εφαρμογή του μηχανισμού αλληλεγγύης, τα κράτη μέλη καλούνται να συμφωνήσουν επί σειράς τεχνικών, νομικών και οικονομικών πτυχών των διμερών τους ρυθμίσεων, δυνάμει του άρθρου 13 παράγραφος 10 του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1938.

(78)

Παρά τη νομική υποχρέωση για συμφωνία επί διμερών ρυθμίσεων αλληλεγγύης έως την 1η Δεκεμβρίου 2018, λίγες μόνο από αυτές τις ρυθμίσεις έχουν οριστικοποιηθεί, γεγονός που θέτει σε κίνδυνο την εφαρμογή της νομικής υποχρέωσης για παροχή στήριξης αλληλεγγύης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Η πρόταση κανονισμού της Επιτροπής σχετικά με τις εσωτερικές αγορές ανανεώσιμων αερίων, φυσικού αερίου και υδρογόνου περιλάμβανε ένα πρώτο μοντέλο υποδείγματος για τις συμφωνίες αλληλεγγύης. Ωστόσο, δεδομένου ότι το εν λόγω υπόδειγμα αναπτύχθηκε πριν από την εισβολή της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην Ουκρανία, ενόψει της τρέχουσας κατάστασης της ακραίας έλλειψης αερίου και των εκτινασσόμενων τιμών, και της επείγουσας ανάγκης για προσωρινούς προκαθορισμένους κανόνες οι οποίοι θα ισχύουν ήδη από τον ερχόμενο χειμώνα, είναι σκόπιμο να δημιουργηθεί ένα προσωρινό πλαίσιο προκαθορισμένων κανόνων για την παροχή των απαιτούμενων μέτρων αλληλεγγύης, κατά παρέκκλιση από το άρθρο 13 παράγραφοι 1 και 2 του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1938, τα οποία θα είναι αποτελεσματικά και άμεσα εφαρμόσιμα, δεν θα εξαρτώνται από μακροχρόνιες διμερείς διαπραγματεύσεις και θα προσαρμόζονται στην τρέχουσα κατάσταση των υπερβολικών τιμών και των εξαιρετικά ασταθών τιμών του αερίου. Ειδικότερα, θα πρέπει να θεσπιστούν σαφέστεροι προκαθορισμένοι κανόνες για την αποζημίωση του κόστους του παρεχόμενου αερίου και, σε πνεύμα αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών, για τον περιορισμό του δυνητικού πρόσθετου κόστους που ενδέχεται να επιβάλει το κράτος μέλος που παρέχει την αλληλεγγύη. Οι κανόνες σχετικά με τα μέτρα αλληλεγγύης δυνάμει του άρθρου 13 του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1938 θα πρέπει να εξακολουθήσουν να ισχύουν, εκτός εάν ορίζεται ρητώς κάτι διαφορετικό.

(79)

Η αλληλεγγύη θα πρέπει, καταρχήν, να παρέχεται βάσει δίκαιης αποζημίωσης η οποία καταβάλλεται απευθείας από το κράτος μέλος που ζητεί αλληλεγγύη ή τις εξουσιοδοτημένες από αυτό οντότητες. Η αποζημίωση θα πρέπει να καλύπτει την τιμή του αερίου, τυχόν πραγματικό ή δυνητικό κόστος αποθήκευσης, τη διασυνοριακή μεταφορά και συναφή έξοδα. Η αποζημίωση θα πρέπει να είναι δίκαιη, τόσο για το κράτος μέλος που ζητεί αλληλεγγύη όσο και για το κράτος μέλος που παρέχει αλληλεγγύη.

(80)

Η τρέχουσα κρίση οδηγεί σε επίπεδα τιμών και σε τακτικές κορυφώσεις των τιμών που υπερβαίνουν κατά πολύ την κατάσταση πιθανής κρίσης εφοδιασμού που προβλεπόταν κατά τον χρόνο έκδοσης του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1938. Η ενδοημερήσια αστάθεια των τιμών που χαρακτηρίζει επί του παρόντος την αγορά αερίου ως αποτέλεσμα της υφιστάμενης κρίσης του αερίου θα πρέπει, επομένως, να λαμβάνεται υπόψη κατά τον καθορισμό του ποσού της αποζημίωσης για τα κράτη μέλη που παρέχουν αλληλεγγύη. Με βάση την αλληλεγγύη, και προκειμένου να αποφευχθεί η τιμολόγηση σε ακραίες συνθήκες της αγοράς, θα ήταν προβληματικό να λαμβάνεται ως βάση για την προκαθορισμένη τιμή του μέτρου αλληλεγγύης η διακυμαινόμενη ενδοημερήσια αγοραία τιμή. Η τιμή του αερίου θα πρέπει να αντικατοπτρίζει την τιμή αγοράς επόμενης ημέρας της ημέρας που προηγήθηκε του αιτήματος αλληλεγγύης στο κράτος μέλος που παρέχει αλληλεγγύη. Λαμβανομένων υπόψη των ανωτέρω, η αποζημίωση εξακολουθεί να βασίζεται στην «αγοραία τιμή», όπως ορίζεται στη σύσταση (ΕΕ) 2018/177 της Επιτροπής (14). Η μέση τιμή αγοράς επόμενης ημέρας επηρεάζεται λιγότερο από την αστάθεια και τις πολύ υψηλές τιμές άμεσης παράδοσης σε καταστάσεις κρίσης και, ως εκ τούτου, περιορίζει τυχόν στρεβλά κίνητρα.

(81)

Όπως επισημαίνεται στη σύσταση (ΕΕ) 2018/177, το κόστος των ζημιών των βιομηχανικών κλάδων λόγω περικοπών μπορεί να καλυφθεί με αποζημίωση μόνον εάν δεν περιλαμβάνεται στην τιμή αερίου που πρέπει να πληρώσει το κράτος μέλος που ζήτησε αλληλεγγύη, το δε κράτος μέλος που ζήτησε αλληλεγγύη δεν θα πρέπει να υποχρεούται να καταβάλει δύο φορές αποζημίωση για το ίδιο κόστος. Λαμβανομένων υπόψη των εξαιρετικών περιστάσεων, με τις τιμές του αερίου να έχουν φτάσει σε πρωτοφανή επίπεδα, ένα κράτος μέλος που λαμβάνει αλληλεγγύη δεν θα πρέπει να υποχρεούται αυτομάτως να καλύπτει πλήρως άλλες δαπάνες, όπως ζημίες ή δικαστικά έξοδα, που προκύπτουν στο κράτος μέλος που παρέχει αλληλεγγύη, εκτός εάν έχει συμφωνηθεί άλλη λύση στο πλαίσιο συμφωνίας αλληλεγγύης. Η εμπειρία έχει καταδείξει ότι βασικό εμπόδιο για τη σύναψη συμφωνιών αλληλεγγύης αποτελεί η υποχρέωση πλήρους ανάληψης από το λαμβάνον κράτος μέλος του οικονομικού κινδύνου για όλες τις άμεσες ή έμμεσες δαπάνες αποζημίωσης που ενδέχεται να προκύψουν από την παροχή μέτρων αλληλεγγύης. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να μετριαστεί η απεριόριστη ευθύνη που προβλέπεται στους προκαθορισμένους κανόνες για τις συμφωνίες αλληλεγγύης, ώστε να καταστεί δυνατή η σύναψη των εκκρεμών συμφωνιών το συντομότερο δυνατόν, δεδομένου ότι οι εν λόγω συμφωνίες αποτελούν ακρογωνιαίο λίθο του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1938, αντικατοπτρίζοντας την αρχή της ενεργειακής αλληλεγγύης της Ένωσης. Στον βαθμό που η αποζημίωση για τα έμμεσα κόστη δεν υπερβαίνει το 100 % της τιμής του αερίου, είναι δικαιολογημένη και δεν καλύπτεται από την τιμή του αερίου, τα εν λόγω κόστη θα πρέπει να καλύπτονται από το κράτος μέλος υποδοχής.

Ωστόσο, εάν το αιτούμενο κόστος υπερβαίνει το 100 % της τιμής του αερίου, η Επιτροπή, κατόπιν διαβούλευσης με τις σχετικές αρμόδιες αρχές, θα πρέπει να καθορίσει δίκαιη αποζημίωση κόστους και, ως εκ τούτου, να έχει τη δυνατότητα να επαληθεύσει κατά πόσον ο περιορισμός της αποζημίωσης κόστους είναι κατάλληλος. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θα πρέπει να είναι σε θέση να επιτρέπει την παροχή αποζημίωσης διαφορετικής από την οριζόμενη στον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1938 σε μεμονωμένες περιπτώσεις, λαμβάνοντας υπόψη τις ειδικές περιστάσεις της κάθε περίπτωσης, συμπεριλαμβανομένων μέτρων για την εξοικονόμηση αερίου και τη μείωση της ζήτησης αερίου, καθώς και την αρχή της ενεργειακής αλληλεγγύης. Κατά την αξιολόγηση, η Επιτροπή θα πρέπει να μεριμνά δεόντως ώστε να αποφεύγεται το υπερβολικό έμμεσο κόστος ως συνέπεια της περικοπής ή της αποσύνδεσης των πελατών αερίου.

(82)

Οι κανόνες του παρόντος κανονισμού που αφορούν την καταβολή αποζημίωσης για μέτρα αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών δεν θίγουν τις αρχές της αποζημίωσης βάσει του εθνικού συνταγματικού δικαίου.

(83)

Η σύναψη συμφωνιών αλληλεγγύης με γειτονικά κράτη μέλη, όπως απαιτείται δυνάμει του άρθρου 13 παράγραφος 10 του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1938, είναι το καταλληλότερο μέσο για την εφαρμογή της υποχρέωσης παροχής μέτρων αλληλεγγύης δυνάμει του άρθρου 13 παράγραφοι 1 και 2 του εν λόγω κανονισμού. Ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να παρεκκλίνουν από τους προκαθορισμένους κανόνες αποζημίωσης που ορίζονται στον παρόντα κανονισμό, εάν συμφωνήσουν άλλους κανόνες στο πλαίσιο συμφωνίας αλληλεγγύης. Ειδικότερα, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διατηρούν τη δυνατότητα να συνάπτουν διμερείς συμφωνίες για πρόσθετη αποζημίωση, η οποία καλύπτει άλλες δαπάνες, όπως το σύνολο των δαπανών που προκύπτουν από την υποχρέωση καταβολής αποζημίωσης στο κράτος μέλος που παρέχει αλληλεγγύη, συμπεριλαμβανομένων των ζημιών των βιομηχανικών κλάδων λόγω περικοπών. Στις διμερείς συμφωνίες αλληλεγγύης, οι δαπάνες αυτές μπορούν να περιληφθούν στην αποζημίωση, αν το εθνικό νομικό πλαίσιο προβλέπει την υποχρέωση καταβολής αποζημίωσης σε βιομηχανικούς κλάδους λόγω περικοπών, καθώς και αποζημίωση για οικονομική ζημία, επιπλέον της τιμής του αερίου.

(84)

Ως έσχατο μέτρο, ο προκαθορισμένος μηχανισμός αλληλεγγύης θα πρέπει να ενεργοποιείται από κράτος μέλος που ζητεί αλληλεγγύη μόνον όταν η αγορά αδυνατεί να προσφέρει τις απαραίτητες ποσότητες αερίου, συμπεριλαμβανομένων ποσοτήτων ΥΦΑ και εκείνων που προσφέρονται εθελοντικά από μη προστατευόμενους πελάτες, για να ικανοποιηθεί η ζήτηση από εξ αλληλεγγύης προστατευόμενους πελάτες. Δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1938, τα κράτη μέλη υποχρεούνται να έχουν εξαντλήσει όλα τα μέτρα που προβλέπονται στα οικεία σχέδια έκτακτης ανάγκης, μεταξύ των οποίων και τα μέτρα αναγκαστικών περικοπών έως το επίπεδο που απαιτείται για τους εξ αλληλεγγύης προστατευόμενους πελάτες.

(85)

Ο επείγων χαρακτήρας και οι συνέπειες μιας πιθανής ενεργοποίησης του μηχανισμού αλληλεγγύης θα πρέπει να συνεπάγονται τη στενή συνεργασία μεταξύ των εμπλεκόμενων κρατών μελών, της Επιτροπής και των αρμόδιων διαχειριστών κρίσεων, όπως ορίζονται από τα κράτη μέλη σύμφωνα με το άρθρο 10 παράγραφος 1 στοιχείο ζ) του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1938. Ως εκ τούτου, το αίτημα θα πρέπει να κοινοποιείται σε όλα τα μέρη σε εύθετο χρόνο και να περιέχει ένα ελάχιστο σύνολο στοιχείων που επιτρέπει στα κράτη μέλη που παρέχουν αλληλεγγύη να απαντούν χωρίς καθυστέρηση. Η απάντηση των παρεχόντων αλληλεγγύη κρατών μελών θα πρέπει να περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με την ποσότητα αερίου που θα μπορούσε να παραδοθεί στο κράτος μέλος που ζητεί αλληλεγγύη, συμπεριλαμβανομένων επίσης των ποσοτήτων που θα μπορούσαν να ελευθερωθούν σε περίπτωση εφαρμογής μη βασιζόμενων στην αγορά μέτρων. Τα κράτη μέλη μπορούν να συμφωνούν επί πρόσθετων τεχνικών και συντονιστικών ρυθμίσεων ώστε να διευκολύνεται η έγκαιρη ανταπόκριση σε αιτήματα αλληλεγγύης. Κατά την παροχή αλληλεγγύης, τα κράτη μέλη και οι αρμόδιες αρχές τους θα πρέπει να διασφαλίζουν την επιχειρησιακή ασφάλεια και αξιοπιστία του δικτύου.

(86)

Το κράτος μέλος που ζητεί αλληλεγγύη θα πρέπει να μπορεί να λαμβάνει αλληλεγγύη από πολλά κράτη μέλη. Ο προκαθορισμένος μηχανισμός αλληλεγγύης θα πρέπει να ενεργοποιείται μόνο εάν το κράτος μέλος που παρέχει αλληλεγγύη δεν έχει συμφωνήσει διμερή ρύθμιση με το κράτος μέλος που ζητεί αλληλεγγύη. Σε περίπτωση που υφίσταται διμερής συμφωνία μεταξύ του κράτους μέλους που ζητεί αλληλεγγύη και του κράτους μέλους που παρέχει αλληλεγγύη, η εν λόγω ρύθμιση θα πρέπει να υπερισχύει και να εφαρμόζεται μεταξύ τους.

(87)

Η Επιτροπή θα πρέπει να είναι σε θέση να παρακολουθεί την εφαρμογή του προκαθορισμένου μηχανισμού αλληλεγγύης και, εάν κριθεί αναγκαίο, να διευκολύνει την αντιστοίχιση των αιτημάτων αλληλεγγύης. Για τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή θα πρέπει να παρέχει μια διαδραστική πλατφόρμα, η οποία θα χρησιμεύει ως υπόδειγμα και θα επιτρέπει τη συνεχή υποβολή αιτημάτων αλληλεγγύης σε πραγματικό χρόνο και τη σύζευξή τους με τις αντίστοιχες διαθέσιμες ποσότητες.

(88)

Τα κράτη μέλη και τα συμβαλλόμενα μέρη της Ενεργειακής Κοινότητας μπορούν επίσης να συμφωνούν εθελοντικές ρυθμίσεις για την εφαρμογή μέτρων αλληλεγγύης.

(89)

Προκειμένου να διασφαλιστούν ενιαίες προϋποθέσεις για την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού, θα πρέπει να ανατεθούν στην Επιτροπή εκτελεστικές αρμοδιότητες. Οι εν λόγω αρμοδιότητες θα πρέπει να ασκούνται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (15).

(90)

Δεδομένου ότι ο στόχος του παρόντος κανονισμού δεν μπορεί να επιτευχθεί ικανοποιητικά από τα κράτη μέλη μπορούν όμως να επιτευχθούν καλύτερα σε επίπεδο Ένωσης, η Ένωση δύναται να λάβει μέτρα σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας του άρθρου 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, όπως διατυπώνεται στο εν λόγω άρθρο, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα αναγκαία για την επίτευξη αυτού του στόχου,

(1)

Ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσικής Ομοσπονδίας κατά της Ουκρανίας και η άνευ προηγουμένου μείωση του εφοδιασμού των κρατών μελών με φυσικό αέριο από τη Ρωσική Ομοσπονδία απειλούν την ασφάλεια εφοδιασμού της Ένωσης και των κρατών μελών της. Ταυτόχρονα, η χρήση του εφοδιασμού με αέριο ως όπλου και η χειραγώγηση των αγορών από τη Ρωσική Ομοσπονδία μέσω σκόπιμων διαταραχών των ροών αερίου έχουν προκαλέσει ραγδαία άνοδο των τιμών της ενέργειας στην Ένωση, γεγονός που όχι μόνο θέτει σε κίνδυνο την οικονομία της Ένωσης, αλλά και απειλεί σοβαρά την ασφάλεια του εφοδιασμού. Η ταχεία ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα αποτελέσει ένα μέσο άμυνας κατά των ενεργειών της Ρωσίας το οποίο μπορεί να βοηθήσει στον μετριασμό των επιπτώσεων της τρέχουσας ενεργειακής κρίσης. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στην αντιμετώπιση της χρήσης της ενέργειας ως όπλου από τη Ρωσία με την ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού της Ένωσης, τον περιορισμό της αστάθειας στην αγορά και τη μείωση των τιμών της ενέργειας.

(2)

Τους τελευταίους μήνες, οι ενέργειες της Ρωσίας έχουν επιδεινώσει περαιτέρω την κατάσταση στην αγορά, ιδίως με την αύξηση του κινδύνου πλήρους διακοπής του εφοδιασμού της Ένωσης με ρωσικό αέριο στο εγγύς μέλλον, πράγμα που έχει επηρεάσει την ασφάλεια του εφοδιασμού της Ένωσης. Το γεγονός αυτό αύξησε απότομα την αστάθεια των τιμών της ενέργειας στην Ένωση και αύξησε τις τιμές του αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας σε πρωτοφανή υψηλά επίπεδα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού προκαλώντας αύξηση των λιανικών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία αναμένεται να συνεχίσει να μετακυλίεται σταδιακά στις περισσότερες καταναλωτικές συμβάσεις και να επιβαρύνει ολοένα και περισσότερο τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Η επιδεινούμενη κατάσταση στις αγορές ενέργειας συνέβαλε σημαντικά στον γενικό πληθωρισμό στη ζώνη του ευρώ και στην επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης σε ολόκληρη την Ένωση. Ο κίνδυνος αυτός θα εξακολουθήσει να υφίσταται ανεξάρτητα από τυχόν προσωρινή μείωση των τιμών χονδρικής και θα είναι ακόμη πιο σημαντικός το επόμενο έτος, όπως αναγνωρίζεται στην πρόταση για μέτρα έκτακτης ανάγκης της Επιτροπής που συνοδεύει την Ανακοίνωση της Επιτροπής της 18ης Οκτωβρίου 2022 σχετικά με την κατάσταση έκτακτης ανάγκης στον τομέα της ενέργειας - κοινές δράσεις για την προετοιμασία, τις αγορές και την προστασία της ΕΕ. Οι ευρωπαϊκές εταιρείες ενέργειας ενδέχεται να αντιμετωπίσουν σοβαρές δυσκολίες όσον αφορά την πλήρωση των εγκαταστάσεων αποθήκευσης αερίου το επόμενο έτος καθώς είναι πολύ πιθανό ότι θα φτάσει στην Ένωση λιγότερο ή ακόμη και καθόλου αέριο αγωγών από τη Ρωσία, δεδομένης της τρέχουσας πολιτικής κατάστασης. Επιπλέον, ο στόχος για το 2023, που ορίζεται στον κανονισμό (ΕΕ) 2022/1032 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (1), για την αποθήκευση αερίου, είναι η πλήρωση του 90 % της δυναμικότητας αποθήκευσης αερίου της Ένωσης έναντι του 80 % για τον εφετινό χειμώνα. Επίσης, απρόβλεπτα γεγονότα, όπως δολιοφθορά αγωγών και άλλοι κίνδυνοι διατάραξης της ασφάλειας του εφοδιασμού, θα μπορούσαν να δημιουργήσουν πρόσθετες εντάσεις στις αγορές αερίου. Επιπλέον, οι προοπτικές για την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών βιομηχανιών τεχνολογιών ανανεώσιμης ενέργειας έχουν αποδυναμωθεί από τις πολιτικές που τέθηκαν πρόσφατα σε εφαρμογή σε άλλες περιοχές του κόσμου με σκοπό την παροχή στήριξης και την επιτάχυνση της επέκτασης ολόκληρων αλυσίδων αξίας των τεχνολογιών ανανεώσιμης ενέργειας.

(3)

Στο πλαίσιο αυτό, και προκειμένου να αντιμετωπιστεί η έκθεση των καταναλωτών και των επιχειρήσεων στην Ευρώπη σε υψηλές και ασταθείς τιμές που προκαλούν οικονομικές και κοινωνικές δυσχέρειες, να διευκολυνθεί η απαιτούμενη μείωση της ζήτησης ενέργειας με την αντικατάσταση του εφοδιασμού με φυσικό αέριο από ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές και να αυξηθεί η ασφάλεια του εφοδιασμού, η Ένωση πρέπει να λάβει περαιτέρω άμεσα και προσωρινά μέτρα για την επιτάχυνση της ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ιδίως μέσω στοχευμένων μέτρων που μπορούν να επιταχύνουν τον ρυθμό ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ένωση βραχυπρόθεσμα.

(4)

Τα εν λόγω επείγοντα μέτρα έχουν επιλεχθεί λόγω της φύσης τους και της δυνατότητάς τους να συμβάλουν στην εξεύρεση λύσεων για την αντιμετώπιση της έκτακτης ανάγκης στον τομέα της ενέργειας βραχυπρόθεσμα. Ειδικότερα, αρκετά από τα μέτρα στον παρόντα κανονισμό μπορούν να τεθούν γρήγορα σε εφαρμογή από τα κράτη μέλη, προκειμένου να εξορθολογιστεί η διαδικασία αδειοδότησης που ισχύει για τα έργα ανανεώσιμης ενέργειας, χωρίς να απαιτούνται επαχθείς αλλαγές στις εθνικές διαδικασίες και τα νομικά τους συστήματα, ώστε να διασφαλιστεί η θετική επιτάχυνση της ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας βραχυπρόθεσμα. Ορισμένα από τα μέτρα αυτά έχουν γενικό πεδίο εφαρμογής, όπως η εισαγωγή μαχητού τεκμηρίου ότι τα έργα ανανεώσιμης ενέργειας είναι υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος για τους σκοπούς της σχετικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας, ή η εισαγωγή διευκρινίσεων σχετικά με το πεδίο εφαρμογής ορισμένων περιβαλλοντικών οδηγιών, καθώς και η απλούστευση του πλαισίου αδειοδότησης για την ανανέωση των σταθμών παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, εστιάζοντας στις επιπτώσεις που προκύπτουν από τις αλλαγές ή τις επεκτάσεις σε σύγκριση με το αρχικό έργο. Άλλα μέτρα στοχεύουν σε συγκεκριμένες τεχνολογίες, όπως η σημαντικά συντομότερη και ταχύτερη αδειοδότηση για την εγκατάσταση εξοπλισμού ηλιακής ενέργειας σε υφιστάμενες δομές. Τα εν λόγω μέτρα έκτακτης ανάγκης ενδείκνυται να εφαρμοστούν το συντομότερο δυνατόν και να προσαρμόζονται ανάλογα με τις ανάγκες ώστε να αντιμετωπιστούν με ακρίβεια οι υφιστάμενες προκλήσεις.

(5)

Είναι αναγκαίο να θεσπιστούν πρόσθετα επείγοντα και στοχευμένα μέτρα για συγκεκριμένες τεχνολογίες και τύπους έργων που έχουν τις μεγαλύτερες δυνατότητες ταχείας ανάπτυξης και άμεσης επίδρασης στους στόχους της μείωσης της αστάθειας των τιμών και της μείωσης της ζήτησης φυσικού αερίου χωρίς να περιορίζεται η συνολική ζήτηση ενέργειας. Εκτός από την επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης, σε ό,τι αφορά τον εξοπλισμό ηλιακής ενέργειας σε τεχνητές δομές, ενδείκνυται να προωθηθεί και να επιταχυνθεί η εγκατάσταση ηλιακών μονάδων μικρής κλίμακας, συμπεριλαμβανομένων των αυτοκαταναλωτών ανανεώσιμης ενέργειας και των συλλογικών αυτοκαταναλωτών, όπως οι τοπικές ενεργειακές κοινότητες, δεδομένου ότι αυτές είναι οι επιλογές που έχουν το χαμηλότερο κόστος, είναι οι πλέον προσβάσιμες και έχουν τις λιγότερες περιβαλλοντικές ή άλλου είδους επιπτώσεις για την ταχεία ανάπτυξη νέων εγκαταστάσεων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Επιπλέον, τα εν λόγω έργα στηρίζουν άμεσα τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις που επιβαρύνονται με υψηλές τιμές ενέργειας και προστατεύουν τους καταναλωτές από την αστάθεια των τιμών. Η ανανέωση των σταθμών παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές αποτελεί επιλογή για την ταχεία αύξηση της παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας με τον μικρότερο αντίκτυπο στις υποδομές δικτύου και στο περιβάλλον, συμπεριλαμβανομένης της περίπτωσης των τεχνολογιών παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας, όπως η αιολική ηλεκτροπαραγωγή, για τις οποίες οι διαδικασίες αδειοδότησης είναι συνήθως μεγαλύτερες. Τέλος, οι αντλίες θερμότητας αποτελούν άμεση ανανεώσιμη εναλλακτική λύση αντί των λεβήτων φυσικού αερίου και έχουν τη δυνατότητα να μειώσουν σημαντικά τη ζήτηση φυσικού αερίου κατά την περίοδο θέρμανσης.

(6)

Λόγω της επείγουσας και έκτακτης ενεργειακής κατάστασης, τα κράτη μέλη θα πρέπει να είναι σε θέση να θεσπίζουν εξαιρέσεις από ορισμένες υποχρεώσεις αξιολόγησης που ορίζονται στην περιβαλλοντική νομοθεσία της Ένωσης για έργα ανανεώσιμης ενέργειας και για έργα αποθήκευσης ενέργειας και έργα δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας που είναι απαραίτητα για την ενσωμάτωση της ανανεώσιμης ενέργειας στο σύστημα ηλεκτροδότησης. Για τη θέσπιση των εν λόγω εξαιρέσεων, θα πρέπει να πληρούνται δύο προϋποθέσεις, ήτοι ότι το έργο βρίσκεται σε ειδική περιοχή ανανεώσιμης ενέργειας ή δικτύου και ότι η περιοχή αυτή θα πρέπει να έχει υποβληθεί σε στρατηγική εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Επιπλέον, θα πρέπει να θεσπιστούν αναλογικά μέτρα μετριασμού ή, εάν δεν είναι διαθέσιμα, αντισταθμιστικά μέτρα για τη διασφάλιση της προστασίας των ειδών.

(7)

Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να εφαρμόζεται στις διαδικασίες αδειοδότησης με ημερομηνία έναρξης εντός της περιόδου εφαρμογής του. Με δεδομένο τον στόχο του παρόντος κανονισμού, καθώς και την κατάσταση έκτακτης ανάγκης και το εξαιρετικό πλαίσιο της έκδοσής του, και λαμβανομένου ιδίως υπόψη του γεγονότος ότι η βραχυπρόθεσμη επιτάχυνση του ρυθμού ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ένωση δικαιολογεί την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού σε εκκρεμείς διαδικασίες αδειοδότησης, θα πρέπει να επιτρέπεται στα κράτη μέλη να εφαρμόζουν τον παρόντα κανονισμό, ή ορισμένες από τις διατάξεις του, σε εκκρεμείς διαδικασίες αδειοδότησης για τις οποίες δεν έχει ληφθεί τελική απόφαση από την αρμόδια αρχή, υπό την προϋπόθεση ότι κατά την εφαρμογή των εν λόγω κανόνων γίνονται δεόντως σεβαστά τα προϋπάρχοντα δικαιώματα τρίτων και οι θεμιτές προσδοκίες τους. Ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι η εφαρμογή του παρόντος κανονισμού σε εκκρεμείς διαδικασίες αδειοδότησης είναι αναλογική και προστατεύει επαρκώς τα δικαιώματα και τις θεμιτές προσδοκίες όλων των ενδιαφερόμενων μερών.

(8)

Ένα από τα προσωρινά μέτρα συνίσταται στη θέσπιση του μαχητού τεκμηρίου ότι τα έργα ανανεώσιμης ενέργειας είναι υπέρτερου δημόσιου συμφέροντος και εξυπηρετούν τη δημόσια υγεία και ασφάλεια για τους σκοπούς της σχετικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας της Ένωσης, εκτός εάν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι τα εν λόγω έργα έχουν σημαντικές δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον οι οποίες δεν μπορούν να μετριαστούν ή να αντισταθμιστούν. Οι σταθμοί παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των αντλιών θερμότητας και των εγκαταστάσεων αιολικής ενέργειας, είναι καίριας σημασίας για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και της ρύπανσης, τη μείωση των τιμών της ενέργειας, τη μείωση της εξάρτησης της Ένωσης από τα ορυκτά καύσιμα και τη διασφάλιση της ασφάλειας εφοδιασμού της Ένωσης. Η εισαγωγή τεκμηρίου ότι οι σταθμοί παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων των αντλιών θερμότητας είναι έργα υπέρτερου δημόσιου συμφέροντος και εξυπηρέτησης της δημόσιας υγείας και ασφάλειας θα καθιστούσε δυνατό τα εν λόγω έργα να επωφεληθούν, όπου απαιτείται, από την απλουστευμένη αξιολόγηση για συγκεκριμένες παρεκκλίσεις που προβλέπονται στη σχετική περιβαλλοντική νομοθεσία της Ένωσης με άμεση ισχύ. Λαμβανομένων υπόψη των εθνικών τους ιδιαιτεροτήτων, τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να περιορίζουν την εφαρμογή του τεκμηρίου αυτού σε συγκεκριμένα τμήματα της επικράτειάς τους ή σε συγκεκριμένες τεχνολογίες ή έργα. Τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα να εξετάσουν το ενδεχόμενο εφαρμογής του τεκμηρίου αυτού στη σχετική εθνική νομοθεσία τους που αφορά το τοπίο.

(9)

Τούτο αντικατοπτρίζει τον σημαντικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η ανανεώσιμη ενέργεια στην απανθρακοποίηση του ενεργειακού συστήματος της Ένωσης, προσφέροντας άμεσες λύσεις για την αντικατάσταση της ενέργειας που βασίζεται στα ορυκτά καύσιμα και αντιμετωπίζοντας την επιδεινούμενη κατάσταση στην αγορά. Προκειμένου να εξαλειφθούν τα σημεία συμφόρησης στη διαδικασία αδειοδότησης και τη λειτουργία σταθμών παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας, θα πρέπει, κατά τη διαδικασία σχεδιασμού και αδειοδότησης, να δίνεται προτεραιότητα στην κατασκευή και λειτουργία σταθμών παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας και στην ανάπτυξη της συναφούς υποδομής δικτύου κατά τη στάθμιση των έννομων συμφερόντων στη συγκεκριμένη περίπτωση, τουλάχιστον για έργα που αναγνωρίζονται ως έργα δημοσίου συμφέροντος. Όσον αφορά την προστασία των ειδών, η προτεραιότητα αυτή θα πρέπει να δίνεται μόνο σε περίπτωση και κατά τον βαθμό που, αφενός, λαμβάνονται κατάλληλα μέτρα διατήρησης των ειδών, τα οποία συμβάλλουν στη διατήρηση ή την αποκατάσταση των πληθυσμών του είδους σε ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης και, αφετέρου, διατίθενται επαρκείς οικονομικοί πόροι και εδαφικές ζώνες για τον σκοπό αυτόν.

(10)

Η ηλιακή ενέργεια αποτελεί καίρια πηγή ανανεώσιμης ενέργειας για τον τερματισμό της εξάρτησης της Ένωσης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα, επιτυγχάνοντας παράλληλα τη μετάβαση προς μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία. Η ενέργεια από φωτοβολταϊκά, που είναι μία από τις διαθέσιμες πηγές ηλεκτρικής ενέργειας με χαμηλότερο κόστος, και οι ηλιοθερμικές τεχνολογίες που παρέχουν ανανεώσιμη θέρμανση με χαμηλό κόστος ανά μονάδα θερμότητας, μπορούν να εξαπλωθούν γρήγορα και να ωφελήσουν άμεσα τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με την ανακοίνωση της Επιτροπής της 18ης Μαΐου 2022 με τίτλο «Στρατηγική της ΕΕ για την ηλιακή ενέργεια», θα υποστηριχθεί η ανάπτυξη μιας ανθεκτικής βιομηχανικής αλυσίδας αξίας της ηλιακής ενέργειας στην Ένωση, μεταξύ άλλων μέσω της ενωσιακής συμμαχίας για τον κλάδο των ηλιακών φωτοβολταϊκών που θα δρομολογηθεί στα τέλη του 2022. Η επιτάχυνση και η βελτίωση των διαδικασιών αδειοδότησης έργων ανανεώσιμης ενέργειας θα συμβάλει στη στήριξη της επέκτασης της παραγωγικής ικανότητας της Ένωσης όσον αφορά τεχνολογίες καθαρής ενέργειας. Οι τρέχουσες συνθήκες και, ιδίως, η πολύ υψηλή αστάθεια των τιμών της ενέργειας, απαιτούν άμεση δράση για τη διασφάλιση σημαντικά ταχύτερων διαδικασιών αδειοδότησης, προκειμένου να επιταχυνθεί σημαντικά ο ρυθμός εγκατάστασης εξοπλισμού ηλιακής ενέργειας σε τεχνητές δομές, οι οποίες παρουσιάζουν γενικά μικρότερη πολυπλοκότητα από τις εγκαταστάσεις επί του εδάφους και μπορούν να συμβάλουν ταχέως στον μετριασμό των επιπτώσεων της τρέχουσας ενεργειακής κρίσης, υπό την προϋπόθεση ότι θα διατηρηθούν η σταθερότητα, η αξιοπιστία και η ασφάλεια του δικτύου. Συνακόλουθα, οι εν λόγω εγκαταστάσεις θα πρέπει να επωφελούνται από συντομότερες διαδικασίες αδειοδότησης σε σύγκριση με άλλα έργα ανανεώσιμης ενέργειας.

(11)

Η μέγιστη προθεσμία για τη διαδικασία χορήγησης άδειας εγκατάστασης εξοπλισμού ηλιακής ενέργειας και τις σχετικές συντοπισμένες συνδέσεις αποθήκευσης και δικτύου σε υφιστάμενες ή μελλοντικές τεχνητές δομές που δημιουργούνται για σκοπούς διαφορετικούς από την παραγωγή ηλιακής ενέργειας θα πρέπει να είναι 3 μήνες. Θα πρέπει επίσης να θεσπιστεί ειδική παρέκκλιση από την απαίτηση διενέργειας εκτιμήσεων περιβαλλοντικών επιπτώσεων βάσει της οδηγίας 2011/92/ΕΕ (2) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τις εν λόγω εγκαταστάσεις, δεδομένου ότι δεν είναι πιθανό να εγείρουν ανησυχίες σχετικά με ανταγωνιστικές χρήσεις του χώρου ή περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Οι επενδύσεις σε μικρές αποκεντρωμένες εγκαταστάσεις ηλιακής ενέργειας με σκοπό την αυτοκατανάλωση ανανεώσιμης ενέργειας είναι ένα από τα πλέον αποδοτικά μέσα που διαθέτουν οι καταναλωτές ενέργειας για να μειώσουν τους λογαριασμούς ενέργειας και την έκθεσή τους στην αστάθεια των τιμών. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να εξαιρούν ορισμένες περιοχές ή δομές από το πεδίο εφαρμογής αυτής της συντομότερης προθεσμίας και αυτής της παρέκκλισης για συγκεκριμένους τεκμηριωμένους λόγους.

(12)

Οι εγκαταστάσεις αυτοκατανάλωσης, μεταξύ άλλων για τους εν λόγω συλλογικούς αυτοκαταναλωτές, όπως οι τοπικές ενεργειακές κοινότητες, συμβάλλουν επίσης στη μείωση της συνολικής ζήτησης φυσικού αερίου, στην αύξηση της ανθεκτικότητας του συστήματος και στην επίτευξη των στόχων της Ένωσης για την ανανεώσιμη ενέργεια. Η εγκατάσταση εξοπλισμού ηλιακής ενέργειας με ισχύ κάτω των 50 kW, συμπεριλαμβανομένων των εγκαταστάσεων των αυτοκαταναλωτών ανανεώσιμης ενέργειας, δεν είναι πιθανό να έχει σημαντικές δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον ή στο δίκτυο και δεν εγείρει ανησυχίες ως προς την ασφάλεια. Επιπλέον, οι μικρές εγκαταστάσεις δεν απαιτούν γενικά επέκταση της δυναμικότητας στο σημείο σύνδεσης με το δίκτυο. Λαμβανομένων υπόψη των άμεσων θετικών συνεπειών αυτού του είδους εγκαταστάσεων για τους καταναλωτές, καθώς και των περιορισμένων περιβαλλοντικών επιπτώσεων που ενδέχεται να προκαλέσουν, ενδείκνυται να εξορθολογιστεί περαιτέρω η εφαρμοστέα σε αυτούς διαδικασία αδειοδότησης, υπό την προϋπόθεση ότι δεν υπερβαίνουν την υφιστάμενη δυναμικότητα της σύνδεσης με το δίκτυο διανομής, με την εισαγωγή της έννοιας της σιωπηρής διοικητικής έγκρισης στις σχετικές διαδικασίες αδειοδότησης, προκειμένου να προωθηθεί και να επιταχυνθεί η ανάπτυξη των εν λόγω εγκαταστάσεων και να είναι δυνατόν να αποκομισθούν τα οφέλη τους βραχυπρόθεσμα. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να εφαρμόζουν όριο χαμηλότερο από 50 kW λόγω των εσωτερικών τους περιορισμών, υπό την προϋπόθεση ότι το όριο παραμένει υψηλότερο από 10,8 kW. Σε κάθε περίπτωση, οι σχετικές αρχές ή οντότητες μπορούν, κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αδειοδότησης ενός μηνός, να απορρίπτουν τις αιτήσεις που έλαβαν για τις εν λόγω εγκαταστάσεις για λόγους που σχετίζονται με την ασφάλεια, τη σταθερότητα και την αξιοπιστία του δικτύου μέσω δεόντως αιτιολογημένης απάντησης.

(13)

Η ανανέωση των υφιστάμενων σταθμών παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας προσφέρει σημαντικές δυνατότητες ταχείας αύξησης της ηλεκτροπαραγωγής από ανανεώσιμες πηγές, επιτρέποντας έτσι τη μείωση της κατανάλωσης αερίου. Η ανανέωση επιτρέπει τη συνεχή χρήση θέσεων με σημαντικό δυναμικό ανανεώσιμης ενέργειας, γεγονός που μειώνει την ανάγκη ορισμού νέων θέσεων για έργα ανανεώσιμης ενέργειας. Η ανανέωση μονάδας αιολικής ενέργειας με αποδοτικότερες ανεμογεννήτριες προσφέρει τη δυνατότητα είτε διατήρησης είτε αύξησης της υφιστάμενης ισχύος ενώ χρησιμοποιούνται λιγότερες, μεγαλύτερες και αποδοτικότερες ανεμογεννήτριες . Η ανανέωση διαθέτει επίσης τα πλεονεκτήματα της υφιστάμενης σύνδεσης στο δίκτυο, του πιθανώς υψηλότερου βαθμού δημόσιας αποδοχής και της γνώσης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.

(14)

Εκτιμάται ότι χερσαία αιολική ισχύς 38 GW φθάνει μεταξύ του 2021 και του 2025 στο τέλος του κανονικού επιχειρησιακού κύκλου ζωής της, ο οποίος ανέρχεται σε 20 έτη. Ο παροπλισμός της εν λόγω ισχύος αντί της ανανέωσής τηςς θα οδηγούσε σε σημαντική μείωση της τρέχουσας εγκατεστημένης ισχύος ανανεώσιμης ενέργειας, περιπλέκοντας περαιτέρω την κατάσταση στην αγορά ενέργειας. Η άμεση απλούστευση και επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης για ανανέωση είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση και την αύξηση της ισχύος ανανεώσιμης ενέργειας στην Ένωση. Προς τούτο, ο παρών κανονισμός θεσπίζει πρόσθετα μέτρα για τον περαιτέρω εξορθολογισμό της διαδικασίας αδειοδότησης που εφαρμόζεται για την ανανέωση σε έργα ανανεώσιμης ενέργειας. Ειδικότερα, η μέγιστη προθεσμία των έξι μηνών που ισχύει για την αδειοδοτική διαδικασία ανανέωσης σε έργα ανανεώσιμης ενέργειας θα πρέπει να περιλαμβάνει όλες τις σχετικές εκτιμήσεις περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Επιπλέον, όταν η ανανέωση ενός σταθμού παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας ή η αναβάθμιση μιας σχετικής υποδομής δικτύου που είναι απαραίτητη για την ενσωμάτωση της ανανεώσιμης ενέργειας στο σύστημα ηλεκτροδότησης υπόκειται σε έλεγχο διαλογής ή σε εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων, οι εν λόγω διαδικασίες θα πρέπει να περιορίζονται στην εκτίμηση των δυνητικών σημαντικών επιπτώσεων που απορρέουν από την αλλαγή ή την επέκταση σε σύγκριση με το αρχικό έργο.

(15)

Προκειμένου να προωθηθεί και να επιταχυνθεί η ανανέωση των υφιστάμενων σταθμών παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας, θα πρέπει να θεσπιστεί αμέσως απλουστευμένη διαδικασία για τις συνδέσεις με το δίκτυο στις περιπτώσεις που η ανανέωση έχει ως αποτέλεσμα περιορισμένη αύξηση της συνολικής ισχύος σε σύγκριση με το αρχικό έργο.

(16)

Κατά την ανανέωση μιας ηλιακής εγκατάστασης, μπορεί να επιτευχθεί αύξηση της απόδοσης και της ισχύος χωρίς αύξηση του καταλαμβανόμενου χώρου. Ως εκ τούτου, η ανανεωμένη εγκατάσταση δεν θα έχει διαφορετικό αντίκτυπο στο περιβάλλον από την αρχική εγκατάσταση, εφόσον ο χρησιμοποιούμενος χώρος δεν αυξάνεται κατά τη διαδικασία και τα αρχικώς απαιτηθέντα μέτρα μετριασμού των περιβαλλοντικών επιπτώσεων εξακολουθούν να τηρούνται.

(17)

Η τεχνολογία αντλιών θερμότητας είναι καίριας σημασίας για την παραγωγή ανανεώσιμης θέρμανσης και ψύξης από ενέργεια του περιβάλλοντος, μεταξύ άλλων από εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων, και γεωθερμική ενέργεια. Οι αντλίες θερμότητας παρέχουν επίσης τη δυνατότητα χρήσης τυχόν απορριπτόμενης θερμότητας και ψύξης. Η ταχεία ανάπτυξη αντλιών θερμότητας που κινητοποιεί υποχρησιμοποιούμενες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η ενέργεια του περιβάλλοντος, η γεωθερμική ενέργεια και η απορριπτόμενη θερμότητα από τον βιομηχανικό και τον τριτογενή τομέα, συμπεριλαμβανομένων των κέντρων δεδομένων, καθιστά εφικτή την αντικατάσταση των λεβήτων φυσικού αερίου και άλλων λεβήτων που βασίζονται σε ορυκτά καύσιμα με λύσεις θέρμανσης από ανανεώσιμες πηγές, με παράλληλη αύξηση της ενεργειακής απόδοσης. Τούτο θα επιταχύνει τη μείωση της χρήσης αερίου για την παροχή θέρμανσης, τόσο στα κτίρια όσο και στη βιομηχανία. Προκειμένου να επιταχυνθεί η εγκατάσταση και η χρήση αντλιών θερμότητας, ενδείκνυται να θεσπιστούν στοχευμένες, συντομότερες διαδικασίες αδειοδότησης για τις εν λόγω εγκαταστάσεις, συμπεριλαμβανομένης απλουστευμένης διαδικασίας για τη σύνδεση μικρότερων αντλιών θερμότητας στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, όταν δεν υπάρχουν ανησυχίες ως προς την ασφάλεια, δεν απαιτούνται επιπλέον εργασίες για τις συνδέσεις με το δίκτυο και δεν υπάρχει τεχνική ασυμβατότητα των κατασκευαστικών στοιχείων του συστήματος, εκτός εάν τέτοια διαδικασία δεν απαιτείται από το εθνικό δίκαιο. Χάρη στην ταχύτερη και ευκολότερη εγκατάσταση αντλιών θερμότητας, η αυξημένη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στον τομέα της θέρμανσης, ο οποίος αντιπροσωπεύει σχεδόν το ήμισυ της ενεργειακής κατανάλωσης της Ένωσης, θα συμβάλει στην ασφάλεια του εφοδιασμού και στην αντιμετώπιση τυχόν δυσκολότερης κατάστασης στην αγορά.

(18)

Κατά την εφαρμογή των προθεσμιών για την εγκατάσταση εξοπλισμού ηλιακής ενέργειας, την ανανέωση σταθμών παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και την ανάπτυξη αντλιών θερμότητας, ο χρόνος κατασκευής ή ανανέωσης των σταθμών, των συνδέσεών τους στο δίκτυο και των σχετικών αναγκαίων υποδομών δικτύου δεν θα πρέπει να προσμετράται στις εν λόγω προθεσμίες, εκτός εάν συμπίπτει με διοικητικό στάδιο της διαδικασίας αδειοδότησης. Επιπλέον, η διάρκεια των διοικητικών σταδίων που απαιτούνται για τη συμπλήρωση σημαντικών αναβαθμίσεων του δικτύου οι οποίες είναι αναγκαίες για τη διασφάλιση της σταθερότητας, της αξιοπιστίας και της ασφάλειας του δικτύου δεν θα πρέπει να προσμετράται στις προθεσμίες.

(19)

Προκειμένου να διευκολυνθεί περαιτέρω η ανάπτυξη της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, θα πρέπει να επιτραπεί στα κράτη μέλη να διατηρούν τη δυνατότητα περαιτέρω συντόμευσης των προθεσμιών της διαδικασίας αδειοδότησης.

(20)

Οι διατάξεις της Σύμβασης της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη (ΟΕΕ/ΗΕ) για την πρόσβαση σε πληροφορίες, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα («Σύμβαση του Aarhus») σχετικά με την πρόσβαση σε πληροφορίες, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα και, ιδίως, οι υποχρεώσεις των κρατών μελών σχετικά με τη συμμετοχή του κοινού και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη, εξακολουθούν να ισχύουν.

(21)

Η αρχή της ενεργειακής αλληλεγγύης αποτελεί γενική αρχή του δικαίου της Ένωσης όπως διατυπώνεται από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην απόφασή του της 15ης Ιουλίου 2021, στην υπόθεση C-848/19 P, Γερμανία κατά Πολωνίας (3) και εφαρμόζεται σε όλα τα κράτη μέλη. Κατά την εφαρμογή της αρχής της ενεργειακής αλληλεγγύης, ο παρών κανονισμός επιτρέπει τη διασυνοριακή διάχυση των αποτελεσμάτων από την ταχύτερη ανάπτυξη έργων ανανεώσιμης ενέργειας. Τα μέτρα που εκτίθενται στον παρόντα κανονισμό μέτρα αφορούν εγκαταστάσεις ανανεώσιμης ενέργειας σε όλα τα κράτη μέλη, καλύπτουν δε ευρύ φάσμα έργων, συμπεριλαμβανομένων έργων σε υφιστάμενες δομές, νέων εγκαταστάσεων εξοπλισμού ηλιακής ενέργειας και έργων ανανέωσης υφιστάμενων εγκαταστάσεων. Δεδομένου του βαθμού ολοκλήρωσης των αγορών ενέργειας της Ένωσης, οποιαδήποτε αύξηση στην ανάπτυξη ανανεώσιμης ενέργειας σε ένα κράτος μέλος αναμένεται να είναι επωφελής και για άλλα κράτη μέλη όσον αφορά την ασφάλεια του εφοδιασμού και τις χαμηλότερες τιμές. Μια τέτοια αύξηση αναμένεται να συμβάλει στη διασυνοριακή ροή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές εκεί όπου είναι περισσότερο αναγκαία και να διασφαλίσει ότι η ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές που παράγεται με χαμηλό κόστος εξάγεται σε κράτη μέλη όπου η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας είναι ακριβότερη. Επιπλέον, η νεοεγκατεστημένη ισχύς ανανεώσιμης ενέργειας στα κράτη μέλη θα έχει αντίκτυπο στη συνολική μείωση της ζήτησης αερίου σε ολόκληρη την Ένωση.

(22)

Σύμφωνα με το άρθρο 122 παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Συμβούλιο μπορεί να θεσπίζει, προτάσει της Επιτροπής και σε πνεύμα αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών, τα κατάλληλα μέτρα για την αντιμετώπιση της οικονομικής κατάστασης, ιδίως εάν ανακύψουν σοβαρές δυσκολίες στον εφοδιασμό με ορισμένα προϊόντα, ιδίως στον τομέα της ενέργειας. Υπό το πρίσμα των πρόσφατων γεγονότων και των πρόσφατων ενεργειών της Ρωσίας, ο υψηλός κίνδυνος πλήρους διακοπής του εφοδιασμού με αέριο από τη Ρωσία, σε συνδυασμό με τις αβέβαιες προοπτικές εναλλακτικών λύσεων, συνιστούν σημαντική απειλή διατάραξης του ενεργειακού εφοδιασμού, αυξάνοντας περαιτέρω τις τιμές της ενέργειας και προσθέτοντας επακόλουθη πίεση στην οικονομία της Ένωσης. Ως εκ τούτου, απαιτείται επείγουσα δράση.

(23)

Λαμβάνοντας υπόψη την κλίμακα της ενεργειακής κρίσης, το επίπεδο των κοινωνικών, οικονομικών και δημοσιονομικών επιπτώσεών της και την ανάγκη ανάληψης δράσης το συντομότερο δυνατόν, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να αρχίσει να ισχύει επειγόντως την επομένη της δημοσίευσής του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η διάρκεια ισχύος του περιορίζεται σε 18 μήνες, με ρήτρα επανεξέτασης προκειμένου η Επιτροπή να προτείνει την παράταση της ισχύος του, εάν χρειαστεί.

(24)

Δεδομένου ότι οι στόχοι του παρόντος κανονισμού δεν μπορούν να επιτευχθούν ικανοποιητικά από τα κράτη μέλη, μπορούν όμως να επιτευχθούν καλύτερα σε επίπεδο Ένωσης, η Ένωση δύναται να λάβει μέτρα, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας του άρθρου 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, όπως διατυπώνεται στο εν λόγω άρθρο, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα απαιτούμενα για την επίτευξη των στόχων αυτών,

(1)

Ο απρόκλητος και αδικαιολόγητος επιθετικός πόλεμος της Ρωσικής Ομοσπονδίας («Ρωσία») κατά της Ουκρανίας και η άνευ προηγουμένου μείωση του εφοδιασμού των κρατών μελών με φυσικό αέριο από τη Ρωσία απειλούν την ασφάλεια του εφοδιασμού της Ένωσης και των κρατών μελών. Ταυτόχρονα, η χρήση του εφοδιασμού με αέριο ως όπλου και η χειραγώγηση των αγορών από τη Ρωσία μέσω σκόπιμων διαταραχών των ροών αερίου έχουν προκαλέσει ραγδαία άνοδο των τιμών της ενέργειας στην Ένωση. Οι αλλαγές στις οδούς εφοδιασμού, με αποτέλεσμα τη συμφόρηση των ευρωπαϊκών υποδομών αερίου, η ανάγκη εξεύρεσης εναλλακτικών πηγών εφοδιασμού με αέριο και τα συστήματα διαμόρφωσης των τιμών που δεν είναι προσαρμοσμένα στην κατάσταση διαταραχής του εφοδιασμού συνετέλεσαν στην αστάθεια των τιμών και στις αυξήσεις των τιμών. Οι υψηλότερες τιμές φυσικού αερίου θέτουν σε κίνδυνο την οικονομία της Ένωσης, μέσω του συνεχιζόμενου υψηλού πληθωρισμού που προκαλείται από τις υψηλότερες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας, υπονομεύοντας την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών, καθώς και μέσω της αύξησης του κόστους παραγωγής, ιδίως στη βιομηχανία έντασης ενέργειας, και απειλούν σοβαρά την ασφάλεια του εφοδιασμού.

(2)

Το 2022, οι τιμές του φυσικού αερίου ήταν εξαιρετικά ασταθείς και, τον Αύγουστο του 2022, ορισμένοι δείκτες αναφοράς έφθασαν σε πρωτοφανή υψηλά επίπεδα. Το ασυνήθιστο επίπεδο των τιμών του φυσικού αερίου που καταγράφηκε τον Αύγουστο του 2022 ήταν αποτέλεσμα πολλαπλών παραγόντων, μεταξύ των οποίων η προβληματική ισορροπία μεταξύ προσφοράς-ζήτησης που συνδεόταν με την αναπλήρωση των εγκαταστάσεων αποθήκευσης και τη μείωση των ροών των αγωγών, οι φόβοι για περαιτέρω διαταραχές του εφοδιασμού και για χειραγώγηση της αγοράς από τη Ρωσία, καθώς και ένας μηχανισμός διαμόρφωσης των τιμών που δεν ήταν κατασκευασμένος για τέτοιες ακραίες μεταβολές της ζήτησης και της προσφοράς και ο οποίος επιδείνωσε την υπερβολική αύξηση των τιμών. Ενώ οι τιμές κατά την προηγούμενη δεκαετία κυμαίνονταν μεταξύ 5 EUR/MWh και 35 EUR/MWh, οι ευρωπαϊκές τιμές φυσικού αερίου έφθασαν σε επίπεδα κατά 1 000 % υψηλότερα των μέσων τιμών που είχαν παρατηρηθεί προηγουμένως στην Ένωση. Οι τιμές των προθεσμιακών συμβολαίων του ολλανδικού Title Transfer Facility (TTF) (χρηματιστηρίου αερίου) για το αέριο (τριμηνιαία προϊόντα) που αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης στο ICE Endex (2) ανήλθαν σε επίπεδο ελαφρώς χαμηλότερο των 350 EUR/MWh και η τιμή του αερίου επόμενης ημέρας του TTF που αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης στο ευρωπαϊκό ενεργειακό χρηματιστήριο («European Energy Exchange») ανήλθε στα 316 EUR/MWh. Οι τιμές του αερίου δεν είχαν φθάσει ποτέ κατά το παρελθόν σε επίπεδα σαν αυτά που παρατηρήθηκαν τον Αύγουστο του 2022.

(3)

Μετά τις ζημιές στον αγωγό Nord Stream 1 που πιθανόν προκλήθηκαν από πράξη δολιοφθοράς τον Σεπτέμβριο του 2022, δεν υπάρχει στο εγγύς μέλλον πιθανότητα εφοδιασμού της Ένωσης με αέριο από τη Ρωσία στα επίπεδα που επικρατούσαν πριν από τον πόλεμο. Οι Ευρωπαίοι καταναλωτές και οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις εξακολουθούν να εκτίθενται σε πρόδηλο κίνδυνο περαιτέρω πιθανών επεισοδίων οικονομικά επιζήμιων εκτινάξεων των τιμών αερίου. Η ασφάλεια του εφοδιασμού ενδέχεται να απειληθεί από απρόβλεπτα γεγονότα, όπως ατυχήματα ή δολιοφθορά σε αγωγούς, τα οποία διαταράσσουν τον εφοδιασμό της Ευρώπης με αέριο ή αυξάνουν δραματικά τη ζήτηση. Οι εντάσεις στην αγορά που προκαλούνται από τον φόβο ξαφνικής έλλειψης, είναι πιθανό να συνεχιστούν πέραν του τρέχοντος χειμώνα και κατά το επόμενο έτος, καθώς η προσαρμογή στους κλυδωνισμούς του εφοδιασμού και η δημιουργία νέων σχέσεων και υποδομών εφοδιασμού αναμένεται να συνεχιστούν για ένα ή περισσότερα έτη.

(4)

Παρότι υπάρχουν παράγωγα που σχετίζονται με άλλα εικονικά σημεία συναλλαγών, το TTF στις Κάτω Χώρες θεωρείται συνήθως ως το «τυπικό» τιμολογιακό σημείο αναφοράς για τις ευρωπαϊκές αγορές αερίου. Αυτό ισχύει λόγω της συνήθως υψηλής ρευστότητας του, η οποία οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, μεταξύ άλλων στη γεωγραφική θέση του, η οποία, στο περιβάλλον που είχε διαμορφωθεί πριν από τον πόλεμο, επέτρεπε στο TTF να λαμβάνει φυσικό αέριο από διάφορες πηγές, συμπεριλαμβανομένων σημαντικών ποσοτήτων από τη Ρωσία. Ως εκ τούτου, η τιμή TTF χρησιμοποιείται ευρέως ως τιμή αναφοράς στους μαθηματικούς τύπους τιμολόγησης των συμβάσεων προμήθειας αερίου, καθώς και ως βάση τιμών σε πράξεις αντιστάθμισης ή παραγώγων προϊόντων ανά την Ένωση, μεταξύ άλλων σε κόμβους που δεν συνδέονται άμεσα με το TTF. Σύμφωνα με στοιχεία της αγοράς, κατά τους πρώτους οκτώ μήνες του 2022 ο κόμβος TTF αντιπροσώπευε περίπου το 80 % του φυσικού αερίου που αποτελούσε αντικείμενο διαπραγμάτευσης αθροιστικά στην Ένωση και στο Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και της Βορείου Ιρλανδίας («Ηνωμένο Βασίλειο»).

(5)

Ωστόσο, οι ανατρεπτικές αλλαγές που έχουν πραγματοποιηθεί από τον Φεβρουάριο του 2022 στις αγορές ενέργειας της Ένωση επηρέασαν τη λειτουργία και την αποτελεσματικότητα των παραδοσιακών μηχανισμών διαμόρφωσης των τιμών στη χονδρική αγορά αερίου, ιδίως όσον αφορά τον δείκτη αναφοράς TTF. Ενώ κατά το παρελθόν το TTF αποτελούσε αντιπροσωπευτικό σημείο αναφοράς για τις τιμές του αερίου σε άλλες περιοχές της Ευρώπης, από τον Απρίλιο του 2022 έχει αποκλίνει από τις τιμές σε άλλους κόμβους και τόπους διαπραγμάτευσης στην Ευρώπη, καθώς και από τις εκτιμήσεις των τιμών για τις εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου («ΥΦΑ») από τους οργανισμούς αναφοράς τιμών. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι το σύστημα αερίου της βορειοδυτικής Ευρώπης παρουσιάζει ιδιαίτερους περιορισμούς από άποψη υποδομών τόσο όσον αφορά τη μεταφορά μέσω αγωγών (Δύση-Ανατολή) όσο και όσον αφορά τη δυναμικότητα επαναεριοποίησης ΥΦΑ. Οι περιορισμοί αυτοί ευθύνονται εν μέρει για τη γενική αύξηση των τιμών του αερίου από την έναρξη της κρίσης στην Ευρώπη μετά τη χρήση της ενέργειας ως όπλου από τη Ρωσία. Η αφύσικη απόκλιση μεταξύ του TTF και άλλων περιφερειακών κόμβων, η οποία εκδηλώθηκε τον Αύγουστο του 2022, δείχνει ότι, υπό τις τρέχουσες ειδικές συνθήκες της αγοράς, το TTF ενδέχεται να μην είναι αντιπροσωπευτικό σημείο αναφοράς της κατάστασης της αγοράς εκτός της βορειοδυτικής Ευρώπης, όπου οι αγορές αντιμετωπίζουν περιορισμούς όσον αφορά τις υποδομές. Κατά τη διάρκεια επεισοδίων έλλειψης στην αγορά της βορειοδυτικής Ευρώπης, άλλες περιφερειακές αγορές έξω από τη βορειοδυτική Ευρώπη ενδέχεται να βιώνουν ευνοϊκότερες συνθήκες αγοράς και, ως εκ τούτου, επηρεάζονται αδικαιολόγητα από την αναπροσαρμογή των συμβάσεων βάσει του δείκτη του TTF. Ως εκ τούτου, παρότι το TTF εξακολουθεί να επιτυγχάνει τον στόχο της εξισορρόπησης προσφοράς και ζήτησης στη βορειοδυτική Ευρώπη, απαιτείται η ανάληψη δράσης για τον περιορισμό των επιπτώσεων που μπορεί να έχουν σε άλλες περιφερειακές αγορές στην Ένωση τυχόν αφύσικα επεισόδια υπερβολικά υψηλών τιμών του TTF. Ανεπάρκειες στη διαμόρφωση των τιμών ενδέχεται να υπάρχουν, σε μικρότερο βαθμό, και σε άλλους κόμβους.

(6)

Για την αντιμετώπιση των προβλημάτων με τους υφιστάμενους μηχανισμούς διαμόρφωσης των τιμών υπάρχουν διαθέσιμα διάφορα μέτρα. Μια δυνατότητα για τις ευρωπαϊκές εταιρείες που επλήγησαν από τις πρόσφατες διαταραχές της αγοράς και τις ανεπάρκειες στο σύστημα διαμόρφωσης των τιμών είναι να προβούν σε αναδιαπραγμάτευση των υφιστάμενων συμβάσεων που βασίζονται στο TTF. Δεδομένου ότι οι τιμές αναφοράς που συνδέονται με προθεσμιακά συμβόλαια του TTF για το αέριο έχουν διαφορετική σημασία από ό,τι στο παρελθόν και δεν είναι απαραίτητα αντιπροσωπευτικές της κατάστασης της αγοράς αερίου εκτός της βορειοδυτικής Ευρώπης, ορισμένοι αγοραστές ενδέχεται να επιδιώξουν να αντιμετωπίσουν τα τρέχοντα ζητήματα με τη διαμόρφωση των τιμών και τον δείκτη αναφοράς του TTF μέσω αναδιαπραγμάτευσης με τους συμβατικούς εταίρους τους, είτε βάσει των ρητών όρων της υφιστάμενης σύμβασης είτε σύμφωνα με τις γενικές αρχές του δικαίου των συμβάσεων.

(7)

Στο ίδιο πνεύμα, οι εταιρείες εισαγωγής ή τα κράτη μέλη που ενεργούν για λογαριασμό τους μπορούν να επικοινωνήσουν με διεθνείς εταίρους προκειμένου να αναδιαπραγματευθούν υφιστάμενες συμβάσεις προμήθειας ή να συμφωνήσουν νέες συμβάσεις προμήθειας με καταλληλότερους μαθηματικούς τύπους τιμολόγησης, προσαρμοσμένους στην τρέχουσα κατάσταση αστάθειας. Οι συντονισμένες αγορές μέσω του εργαλείου ΤΠ που δημιουργήθηκε βάσει του κανονισμού (ΕΕ) 2022/2576 του Συμβουλίου (3) μπορούν να προσφέρουν ευκαιρίες μείωσης της τιμής των εισαγωγών ενέργειας, μειώνοντας με τη σειρά τους την ανάγκη παρέμβασης στην αγορά.

(8)

Περαιτέρω, η οδηγία 2014/65/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4) ήδη περιλαμβάνει ορισμένες διασφαλίσεις για τον περιορισμό επεισοδίων ακραίας αστάθειας, για παράδειγμα επιβάλλοντας στις ρυθμιζόμενες αγορές όπως αυτές ορίζονται στο άρθρο 4 παράγραφος 1 σημείο 21) της εν λόγω οδηγίας την υποχρέωση να διαθέτουν τα λεγόμενα βραχυπρόθεσμα «μέτρα διακοπής διαπραγμάτευσης», τα οποία περιορίζουν τις ακραίες αυξήσεις των τιμών για ορισμένες ώρες. Το προσωρινό ενδοημερήσιο εργαλείο για τη διαχείριση της υπερβολικής αστάθειας στις αγορές ενεργειακών παραγώγων, που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2022/2576, συμβάλλει στον περιορισμό της ακραίας αστάθειας των τιμών στις αγορές ενεργειακών παραγώγων εντός μίας ημέρας. Ωστόσο, τέτοιου είδους μηχανισμοί λειτουργούν μόνο βραχυπρόθεσμα και δεν έχουν ως σκοπό να εμποδίσουν τις τιμές της αγοράς από το να φτάσουν σε υπερβολικά επίπεδα.

(9)

Η μείωση της ζήτησης αποτελεί ένα ακόμη σημαντικό στοιχείο για την αντιμετώπιση του προβλήματος των ακραίων τιμολογιακών αιχμών. Η μείωση της ζήτησης αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας μπορεί να εξομαλύνει τις τιμές της αγοράς και, ως εκ τούτου, μπορεί να συμβάλει στον μετριασμό των προβλημάτων με τις ασυνήθιστα υψηλές τιμές αερίου. Ο παρών κανονισμός θα πρέπει, συνεπώς, σε ευθυγράμμιση με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 20ής-21ης Οκτωβρίου 2022, να διασφαλίζει ότι η ενεργοποίηση του μηχανισμού που εγκαθιδρύεται με τον παρόντα κανονισμό δεν οδηγεί σε συνολική αύξηση της κατανάλωσης αερίου.

(10)

Το καλοκαίρι του 2022, οι προσπάθειες επιδοτούμενων από το κράτος οντοτήτων να αγοράσουν αέριο για αποθήκευση χωρίς συνεκτίμηση των επιπτώσεων που θα είχαν στις τιμές οι αγορές άνευ συντονισμού συντέλεσαν στην αύξηση των δεικτών αναφοράς και ιδίως των τιμών του TTF. Επομένως, για την αποφυγή ακραίων εκτινάξεων των τιμών στο μέλλον είναι σημαντικό να υπάρχει καλύτερος συντονισμός, όπου αρμόζει, μεταξύ των κρατών μελών που χρησιμοποιούν επιδοτούμενες από το κράτος οντότητες για την αγορά φυσικού αερίου με σκοπό την πλήρωση υπόγειων εγκαταστάσεων αποθήκευσης αερίου. Η χρήση του μηχανισμού από κοινού αγορών που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2022/2576 μπορεί να έχει σημαντική συμβολή στον περιορισμό επεισοδίων υπερβολικά υψηλών τιμών αερίου εν προκειμένω.

(11)

Παρότι υπάρχουν διαθέσιμα μέτρα για την αντιμετώπιση ορισμένων από τα στοιχεία που οδηγούν στα ζητήματα με τη διαμόρφωση των τιμών στις αγορές αερίου, τα εν λόγω υπάρχοντα μέτρα δεν εγγυώνται άμεση και επαρκώς βέβαιη αντιμετώπιση των σημερινών προβλημάτων.

(12)

Ως εκ τούτου, είναι αναγκαίο να θεσπιστεί προσωρινός μηχανισμός διόρθωσης της αγοράς (ο «ΜΔΑ») για τις συναλλαγές φυσικού αερίου στις κύριες αγορές παραγώγων TTF και παραγώγων που συνδέονται με άλλα εικονικά σημεία συναλλαγών με προθεσμίες λήξης μεταξύ επόμενου μήνα και επόμενου έτους, ως μέσο για την αντιμετώπιση επεισοδίων υπερβολικά υψηλών τιμών αερίου με άμεση ισχύ.

(13)

Στα συμπεράσματα του της 20ής-21ης Οκτωβρίου 2022, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε την Επιτροπή να υποβάλει επειγόντως πρόταση για προσωρινό δυναμικό διάδρομο τιμών στις συναλλαγές φυσικού αερίου, ούτως ώστε να περιορίζονται αμέσως τα επεισόδια υπερβολικά υψηλών τιμών αερίου, λαμβάνοντας υπόψη τις διασφαλίσεις που προβλέπονται στο άρθρο 23 παράγραφος 2 της πρότασης της Επιτροπής για τον κανονισμό (ΕΕ) 2022/2576.

(14)

Οι ακόλουθες διασφαλίσεις θα πρέπει, αφενός, να ληφθούν υπόψη κατά τον σχεδιασμό του ΜΔΑ και, αφετέρου, να χρησιμοποιηθούν για να διασφαλίζεται ότι μια πιθανή ενεργοποίηση του ΜΔΑ θα τερματιστεί, αν δεν πληρούνται πλέον οι προϋποθέσεις για την ενεργοποίηση του μηχανισμού ή σε περίπτωση ακούσιων διαταραχών της αγοράς: Ο ΜΔΑ θα πρέπει να εφαρμόζεται μόνο στις συναλλαγές φυσικού αερίου στο εικονικό σημείο συναλλαγών του TTF, που διαχειρίζεται η Gasunie Transport Services B.V.· άλλοι ενωσιακοί κόμβοι εμπορίας αερίου μπορούν να συνδέονται με τη διορθωμένη τιμή άμεσης παράδοσης του TTF μέσω ενός δυναμικού διαδρόμου τιμών· θα πρέπει να μη θίγει τις εξωχρηματιστηριακές συναλλαγές αερίου· θα πρέπει να μη θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια εφοδιασμού της Ένωσης με αέριο· θα πρέπει να μην εξαρτάται από την πρόοδο που σημειώνεται στην υλοποίηση του στόχου εξοικονόμησης αερίου· θα πρέπει να μην οδηγεί σε συνολική αύξηση της κατανάλωσης αερίου· θα πρέπει να είναι σχεδιασμένος κατά τρόπο ώστε να μην εμποδίζει τις βασιζόμενες στην αγορά ροές αερίου εντός της Ένωσης· θα πρέπει να μην επηρεάζει τη σταθερότητα και την εύρυθμη λειτουργία των αγορών ενεργειακών παραγώγων· και θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις τιμές της αγοράς φυσικού αερίου στις διάφορες οργανωμένες αγορές σε ολόκληρη την Ένωση.

(15)

Ο ΜΔΑ θα πρέπει να σχεδιαστεί για να πληροί δύο βασικά κριτήρια, ειδικότερα να λειτουργεί ως αποτελεσματικό μέσο για την αντιμετώπιση επεισοδίων εξαιρετικά υψηλών τιμών αερίου και να ενεργοποιείται μόνο αν οι τιμές φθάσουν σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα σε σύγκριση με τα επίπεδα στις παγκόσμιες αγορές, προκειμένου να αποφεύγονται σημαντικές διαταραχές της αγοράς και των συμβάσεων προμήθειας, που μπορεί να έχουν ως πιθανό αποτέλεσμα σοβαρούς κινδύνους για την ασφάλεια του εφοδιασμού.

(16)

Η παρέμβαση μέσω του ΜΔΑ θα πρέπει να περιορίζεται στην αντιμετώπιση των σημαντικότερων ανεπαρκειών στη διαμόρφωση των τιμών. Η τιμή διακανονισμού στο TTF για παράγωγα επόμενου μήνα είναι μακράν ο ευρύτερα χρησιμοποιούμενος δείκτης αναφοράς στις συμβάσεις προμήθειας αερίου ανά την Ένωση, ακολουθούμενος από προθεσμίες λήξης επόμενων δύο μηνών και επόμενου έτους. Ωστόσο, οι μετατοπίσεις της διαπραγμάτευσης σε παράγωγα που συνδέονται με άλλα εικονικά σημεία συναλλαγών μπορεί να οδηγήσουν σε στρεβλώσεις στην ενωσιακή αγορά ενέργειας ή στις ενωσιακές χρηματοπιστωτικές αγορές, για παράδειγμα μέσω του αρμπιτράζ από τους συμμετέχοντες στην αγορά μεταξύ διορθωμένων και μη διορθωμένων παραγώγων, εις βάρος των καταναλωτών. Ως εκ τούτου, τα παράγωγα που συνδέονται με όλα τα εικονικά σημεία συναλλαγών στην Ένωση θα πρέπει, καταρχήν, να συμπεριληφθούν στον ΜΔΑ. Ωστόσο, η εφαρμογή του ΜΔΑ σε παράγωγα που συνδέονται με άλλα εικονικά σημεία συναλλαγών πέραν του TTF είναι πολύπλοκη και απαιτεί πρόσθετη τεχνική προετοιμασία. Δεδομένης της επείγουσας ανάγκης να θεσπιστεί ο ΜΔΑ για το σημαντικότερο παράγωγο, το παράγωγο TTF, θα πρέπει να δοθεί στην Επιτροπή η αρμοδιότητα να καθορίσει τις τεχνικές λεπτομέρειες της εφαρμογής του ΜΔΑ στα παράγωγα που συνδέονται με άλλα εικονικά σημεία συναλλαγών και την επιλογή των παραγώγων που συνδέονται με άλλα εικονικά σημεία συναλλαγών που μπορούν να εξαιρεθούν βάσει προκαθορισμένων κριτηρίων μέσω εκτελεστικής πράξης.

(17)

Η θέσπιση του ΜΔΑ θα πρέπει να στείλει ένα σαφές μήνυμα στην αγορά ότι η Ένωση δεν θα δεχθεί υπερβολικά υψηλές τιμές, οι οποίες προκύπτουν από την ατελή διαμόρφωση των τιμών. Θα πρέπει επίσης να παρέχει ασφάλεια στους παράγοντες της αγοράς όσον αφορά αξιόπιστα όρια για τη διαπραγμάτευση αερίου, και θα μπορούσε να αποφέρει σημαντική οικονομική εξοικονόμηση τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τα νοικοκυριά που δεν θα παραμείνουν εκτεθειμένα σε επεισόδια υπερβολικά υψηλών τιμών ενέργειας.

(18)

Ο ΜΔΑ θα πρέπει να εισαγάγει δυναμικό ανώτατο όριο ασφάλειας για την τιμή για παράγωγα επόμενου μήνα έως επόμενου έτους. Το δυναμικό ανώτατο όριο ασφάλειας θα πρέπει να ενεργοποιείται αν η τιμή των παραγώγων φθάσει σε ένα προκαθορισμένο επίπεδο και αν η αύξηση της τιμής δεν αντιστοιχεί σε παρόμοια αύξηση σε επίπεδο περιφερειακής ή παγκόσμιας αγοράς.

(19)

Ως εκ τούτου, ένα δυναμικό ανώτατο όριο ασφάλειας θα πρέπει να εξασφαλίζει ότι δεν γίνονται δεκτές εντολές διαπραγμάτευσης οι οποίες θα υπερβαίνουν σημαντικά τις τιμές του ΥΦΑ σε άλλες περιοχές του κόσμου. Θα πρέπει να χρησιμοποιούνται κατάλληλοι δείκτες αναφοράς για τον καθορισμό μιας τιμής αναφοράς που αντικατοπτρίζει τις παγκόσμιες τάσεις των τιμών ΥΦΑ. Η τιμή αναφοράς θα πρέπει να βασίζεται σε εκτιμήσεις των τιμών ΥΦΑ που είναι αντιπροσωπευτικές των συνθηκών της ευρωπαϊκής αγοράς, καθώς επίσης, λόγω της ιδιαίτερης σημασίας του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ασίας ως ανταγωνιστών στην παγκόσμια αγορά ΥΦΑ, σε κατάλληλο δείκτη αναφοράς για τις περιοχές του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ασίας. Σε αντίθεση με το αέριο αγωγών, το ΥΦΑ αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης παγκοσμίως. Ως εκ τούτου, οι τιμές του ΥΦΑ αντικατοπτρίζουν καλύτερα τις εξελίξεις των τιμών του αερίου σε παγκόσμιο επίπεδο και μπορούν να χρησιμεύσουν ως σημείο αναφοράς για να εκτιμηθεί αν τα επίπεδα τιμών στους ηπειρωτικούς κόμβους αποκλίνουν ασυνήθιστα από τις διεθνείς τιμές.

(20)

Το δείγμα των τιμών του ΥΦΑ που λαμβάνεται υπόψη θα πρέπει να είναι αρκετά ευρύ ώστε να είναι κατατοπιστικό ακόμη και σε περίπτωση που μια συγκεκριμένη τιμή ΥΦΑ δεν είναι διαθέσιμη σε μια δεδομένη ημέρα. Προκειμένου να δημιουργηθεί ένα αντιπροσωπευτικό καλάθι ευρωπαϊκών και διεθνών τιμών και να εξασφαλιστεί ότι οι οντότητες που παρέχουν τις πληροφορίες για τις τιμές υπόκεινται στη σχετική νομοθεσία της Ένωσης, οι εκτιμήσεις των τιμών θα πρέπει να επιλέγονται από τους οργανισμούς αναφοράς που απαριθμούνται στο μητρώο διαχειριστών και δεικτών αναφοράς που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/1011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (5). Δεδομένου ότι η έγκαιρη ενημέρωση έχει καίρια σημασία για τον δυναμικό ΜΔΑ, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη μόνο οι πληροφορίες για τις τιμές από οντότητες που παρέχουν πληροφορίες σχετικά με την ημέρα δημοσίευσης. Για να μπορέσει ο Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας που ιδρύθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2019/942 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (6) («ACER») να ασκήσει τα οικεία καθήκοντα εποπτείας της αγοράς δυνάμει του παρόντος κανονισμού και να υπολογίσει εγκαίρως την τιμή αναφοράς, πρέπει να υποχρεωθούν οι οργανισμοί αναφοράς που δημοσιεύουν εκτιμήσεις τιμών να παρέχουν εκτιμήσεις στον ACER μέχρι τις 21.00 ώρα Κεντρικής Ευρώπης, υπό την προϋπόθεση ότι είναι διαθέσιμες, προκειμένου να έχει ο ACER τη δυνατότητα να δημοσιεύσει τιμή αναφοράς πριν από το τέλος της ημέρας. Παρότι οι εν λόγω υποχρεώσεις αναφοράς αφορούν μόνο υφιστάμενα δεδομένα και δεν συνεπάγονται σημαντική πρόσθετη επιβάρυνση για τους οργανισμούς αναφοράς και είναι συχνές στη ρύθμιση της αγοράς ενέργειας και των χρηματοπιστωτικών αγορών, ο ACER θα πρέπει να διασφαλίζει την εμπιστευτική μεταχείριση των πληροφοριών που λαμβάνονται, να προστατεύει ενδεχόμενα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας που σχετίζονται με τις πληροφορίες και να χρησιμοποιεί τις εν λόγω πληροφορίες αποκλειστικά για κανονιστικούς σκοπούς. Ο ACER θα πρέπει να είναι σε θέση να εκδίδει κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τον μορφότυπο στον οποίο πρέπει να παρέχονται τα σχετικά δεδομένα.

(21)

Λόγω της υψηλής ρευστότητάς τους, ενδείκνυται να συμπεριληφθούν επίσης παράγωγα επόμενου μήνα που σχετίζονται με το National Balancing Point (NBP) του Ηνωμένου Βασιλείου. Η καθημερινή εκτίμηση των τιμών που διενεργείται από τον ACER σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2022/2576 θα πρέπει να αποτελεί μέρος του καλαθιού των εκτιμήσεων των τιμών ΥΦΑ.

(22)

Παρότι οι δείκτες αναφοράς που λαμβάνονται υπόψη για την τιμή αναφοράς αποτελούν καλό σημείο αναφοράς για τις παγκόσμιες τάσεις των τιμών του ΥΦΑ, δεν μπορούν απλώς να υποκαταστήσουν τις τιμές των παραγώγων. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι η τιμή αναφοράς αντικατοπτρίζει τις τιμές σε τοποθεσίες διαφορετικές από το TTF και σε άλλα εικονικά σημεία συναλλαγών στην Ένωση. Για παράδειγμα, δεν λαμβάνουν υπόψη το κόστος που σχετίζεται με πιθανές συμφορήσεις σε επίπεδο υποδομών που προκύπτουν κατά τη μεταφορά του αερίου από τον τερματικό σταθμό ΥΦΑ στον τόπο όπου βρίσκεται ο κόμβος TTF. Ως εκ τούτου, οι τιμές TTF είναι συνήθως υψηλότερες από τις τιμές που λαμβάνονται υπόψη για την τιμή αναφοράς. Η διαφορά ανήλθε κατά μέσο όρο σε περίπου 35 EUR/MWh την περίοδο Ιουνίου-Αυγούστου 2022. Επιπλέον, έχει καίρια σημασία για την ασφάλεια του εφοδιασμού να καθορίζεται η διορθωμένη τιμή παραγώγων TTF σε επαρκώς υψηλό επίπεδο ώστε να συνεχίζεται η προσέλκυση εισαγωγών ΥΦΑ από άλλες περιοχές του κόσμου. Ως εκ τούτου, το τίμημα ασφάλειας εφοδιασμού θα πρέπει να τίθεται στην τιμή αναφοράς για τον υπολογισμό της διορθωμένης τιμής παραγώγων TTF. Ο τύπος για το ανώτατο όριο ασφαλείας θα πρέπει να είναι πλήρως δυναμικός, με βάση ένα δυναμικά εξελισσόμενο καλάθι τιμών που θα αντικατοπτρίζει τις τιμές της παγκόσμιας αγοράς, θα πρέπει δε να λειτουργεί ως ένα ορισμένο περιθώριο ασφαλείας, ώστε να διασφαλίζεται ότι δεν διακυβεύεται η ασφάλεια του εφοδιασμού. Το δυναμικό ανώτατο όριο ασφάλειας μπορεί να παρουσιάζει καθημερινή διακύμανση ανάλογα με την εξέλιξη των παγκόσμιων τιμών που περιέχονται στο καλάθι.

(23)

Το ανώτατο όριο ασφάλειας δεν θα πρέπει να είναι στατικό. Το ανώτατο όριο ασφάλειας θα πρέπει να προσαρμόζεται με δυναμικό τρόπο και σε καθημερινή βάση. Η δημοσίευση ημερήσιας τιμής διακανονισμού επιτρέπει την εναρμόνιση του δυναμικού ανώτατου ορίου ασφάλειας με τις εξελίξεις στην αγορά ΥΦΑ, και τη διατήρηση της διαδικασίας διαμόρφωσης των τιμών στα χρηματιστήρια και τον μετριασμό των δυνητικών επιπτώσεων στην εύρυθμη λειτουργία των αγορών παραγώγων. Ο δυναμικός σχεδιασμός του ανώτατου ορίου ασφάλειας θα μειώσει επίσης τους κινδύνους για τους κεντρικούς αντισυμβαλλομένους και θα περιορίσει τον αντίκτυπο στους συμμετέχοντες σε προθεσμιακές αγορές, όπως τα εκκαθαριστικά μέλη και οι πελάτες τους. Το δυναμικό ανώτατο όριο ασφάλειας δεν θα πρέπει να διορθώνει τις τιμές της αγοράς κάτω από ένα ορισμένο όριο.

(24)

Για να αποφευχθεί οποιοσδήποτε κίνδυνος ένα δυναμικό όριο υποβολής προσφορών για την τιμή των παραγώγων επόμενου μήνα έως επόμενου έτους να οδηγήσει σε παράνομη αθέμιτη σύμπραξη μεταξύ προμηθευτών ή διαπραγματευτών φυσικού αερίου, οι ρυθμιστικές αρχές του χρηματοπιστωτικού τομέα, ο ACER και οι αρχές ανταγωνισμού θα πρέπει να παρακολουθούν ιδιαίτερα προσεκτικά τις αγορές παραγώγων αερίου και ενέργειας κατά τη περίοδο ενεργοποίησης του ΜΔΑ.

(25)

Ο ΜΔΑ θα πρέπει να έχει προσωρινό χαρακτήρα και να ενεργοποιείται μόνο για τον περιορισμό επεισοδίων εξαιρετικά υψηλών τιμών φυσικού αερίου τα οποία, συν τοις άλλοις, δεν σχετίζονται με τις τιμές σε άλλα χρηματιστήρια αερίου. Για τον σκοπό αυτό, για την ενεργοποίηση του ΜΔΑ θα πρέπει να πληρούνται σωρευτικά δύο προϋποθέσεις.

(26)

Ο ΜΔΑ θα πρέπει να ενεργοποιείται μόνο όταν οι τιμές διακανονισμού παραγώγων TTF επόμενου μήνα φθάνουν σε ένα προκαθορισμένο εξαιρετικά υψηλό επίπεδο, ώστε να εξασφαλίζεται ότι ο ΜΔΑ διορθώνει τις ανεπάρκειες της αγοράς χωρίς να επηρεάζει σημαντικά τη ζήτηση και την προσφορά και τον κανονικό καθορισμό των τιμών. Αν δεν οριστεί σε αρκούντως υψηλό επίπεδο, το ανώτατο όριο ασφάλειας θα μπορούσε να εμποδίσει τους συμμετέχοντες στην αγορά από το να αντισταθμίσουν αποτελεσματικά τους κινδύνους τους, καθώς θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τη διαμόρφωση αξιόπιστων τιμών για προϊόντα με μελλοντική ημερομηνία παράδοσης και τη λειτουργία των αγορών παραγώγων. Αν ο ΜΔΑ ενεργοποιείτο για να μειωθούν τεχνητά οι τιμές αντί για να διορθωθεί δυσλειτουργία της αγοράς, θα είχε σοβαρό αρνητικό αντίκτυπο στους συμμετέχοντες στην αγορά, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων ενέργειας, οι οποίοι μπορεί να αντιμετωπίσουν δυσκολίες στην κάλυψη των απαιτήσεων περιθωρίου και των περιορισμών ρευστότητας, με πιθανή συνέπεια την εκ μέρους τους αθέτηση υποχρεώσεων. Ορισμένοι παράγοντες της αγοράς (ιδίως μικρότερου μεγέθους) ενδέχεται να εμποδιστούν να αντισταθμίσουν τις θέσεις τους, γεγονός που θα επιδείνωνε περαιτέρω την αστάθεια στις αγορές άμεσης παράδοσης και θα είχε ως συνέπεια ενδεχομένως μεγαλύτερες εκτινάξεις των τιμών. Δεδομένων των σημαντικών όγκων υπό διαπραγμάτευση, μια τέτοια εξέλιξη θα συνιστούσε πρόδηλο κίνδυνο για την οικονομία, τον οποίο θα πρέπει να αποτρέψει ο σχεδιασμό του ΜΔΑ. Η πείρα του παρελθόντος, όπως η πρωτοφανής αύξηση των τιμών που σημειώθηκε τον Αύγουστο του 2022, θα πρέπει επομένως να χρησιμεύσει ως σημείο αναφοράς για τον καθορισμό των επιπέδων τιμών στα οποία θα μπορούσε να ενεργοποιείται ένας ΜΔΑ. Τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι, τον Αύγουστο του 2022, οι τιμές επόμενου μήνα για τα παράγωγα TTF ανήλθαν σε επίπεδα άνω των 180 EUR/MWh. Στόχος του ΜΔΑ θα πρέπει να είναι η αποφυγή ασυνήθιστα υψηλών τιμών όπως αυτές που καταγράφηκαν τον Αύγουστο του 2022.

(27)

Επιπλέον, ο ΜΔΑ θα πρέπει να ενεργοποιείται μόνο όταν οι τιμές στο TTF φθάνουν σε επίπεδα σημαντικά και ασυνήθιστα υψηλά σε σύγκριση με τις τιμές του ΥΦΑ που αντικατοπτρίζουν τις τάσεις της παγκόσμιας αγοράς. Αν οι τιμές στις παγκόσμιες αγορές αυξάνονται με τον ίδιο ρυθμό και στο ίδιο επίπεδο με τις τιμές στο TTF, η ενεργοποίηση του ΜΔΑ θα μπορούσε να εμποδίσει την αγορά προμηθειών στις παγκόσμιες αγορές, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε κινδύνους για την ασφάλεια του εφοδιασμού. Ως εκ τούτου, ο ΜΔΑ θα πρέπει να ενεργοποιείται μόνο σε περιπτώσεις στις οποίες οι τιμές στο TTF είναι σημαντικά υψηλότερες από τις τιμές στις παγκόσμιες αγορές επί μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Ομοίως, αν η διαφορά με τις τιμές του TTF μειωθεί ή μηδενιστεί, ο ΜΔΑ θα πρέπει να απενεργοποιείται, ώστε να αποφευχθεί κάθε κίνδυνος για την ασφάλεια του εφοδιασμού.

(28)

Για να εξασφαλιστεί η πλήρης συμβατότητα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2022/1369 του Συμβουλίου (7) και με τους στόχους μείωσης της ζήτησης που καθορίζονται σε αυτόν τον κανονισμό, η Επιτροπή θα πρέπει να μπορεί να αναστείλει την ενεργοποίηση του ΜΔΑ αν αυτός επηρεάζει αρνητικά την πρόοδο που έχει σημειωθεί όσον αφορά την υλοποίηση των στόχων εθελοντικής μείωσης της ζήτησης σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2022/1369, ή αν οδηγεί σε συνολική αύξηση της κατανάλωσης αερίου κατά 15 % σε έναν μήνα ή 10 % σε δύο διαδοχικούς μήνες σε σύγκριση με την αντίστοιχη μέση κατανάλωση κατά τη διάρκεια συγκρίσιμων μηνών σε προηγούμενα έτη. Για την αντιμετώπιση των περιφερειακών ή ενωσιακών διακυμάνσεων που προκαλούνται από την εποχικότητα, τις καιρικές αλλαγές και άλλους παράγοντες, όπως η κρίση της νόσου COVID-19, η κατανάλωση αερίου θα πρέπει να μετράται με γνώμονα την κατανάλωση κατά την πενταετία που προηγήθηκε της ημερομηνίας έναρξης ισχύος του παρόντος κανονισμού, σύμφωνα με την προσέγγιση του κανονισμού (ΕΕ) 2022/1369 και με βάση τα δεδομένα για την κατανάλωση αερίου και τη μείωση της ζήτησης που λαμβάνονται από τα κράτη μέλη σύμφωνα με τον εν λόγω κανονισμό. Η εξομαλυντική επίδραση στις τιμές του φυσικού αερίου που ενδέχεται να επιφέρει ο ΜΔΑ δεν θα πρέπει να οδηγήσει σε τεχνητή παροχή κινήτρων για την κατανάλωση φυσικού αερίου στην Ένωση σε βαθμό που να βλάπτει τις προσπάθειες που είναι αναγκαίες για τη μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου σύμφωνα με τους στόχους εθελοντικής και της υποχρεωτικής μείωσης της ζήτησης δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2022/1369 και τους στόχους μείωσης της ζήτησης δυνάμει του κανονισμού (EE) 2022/1854 του Συμβουλίου (8). Η Επιτροπή θα πρέπει να διασφαλίσει ότι η ενεργοποίηση του ΜΔΑ δεν επιβραδύνει την πρόοδο των κρατών μελών όσον αφορά την επίτευξη των στόχων εξοικονόμησης ενέργειας.

(29)

Ανάλογα με το επίπεδο της παρέμβασης, ο ΜΔΑ μπορεί να συνεπάγεται οικονομικούς και συμβατικούς κινδύνους, καθώς και κινδύνους για την ασφάλεια του εφοδιασμού. Το επίπεδο κινδύνου εξαρτάται από το πόσο συχνά ενεργοποιείται ο ΜΔΑ και, ως εκ τούτου, από το πόσο συχνά μπορεί να επηρεάσει την κανονική λειτουργία της αγοράς. Όσο χαμηλότερο είναι το όριο παρέμβασης, τόσο συχνότερα θα ενεργοποιείται ο ΜΔΑ και, ως εκ τούτου, τόσο πιθανότερο είναι να υλοποιηθεί ο κίνδυνος αυτός. Ως εκ τούτου, οι προϋποθέσεις ενεργοποίησης του ΜΔΑ θα πρέπει να καθοριστούν σε επίπεδο που να συνδέεται με μη φυσιολογικά και εξαιρετικά υψηλά επίπεδα της τιμής TTF επόμενου μήνα, ενώ θα πρέπει παράλληλα να διασφαλιστεί ότι ο μηχανισμός αποτελεί αποτελεσματικό μέσο για την αντιμετώπιση επεισοδίων υπερβολικά υψηλών τιμών που δεν αντικατοπτρίζουν τις διεθνείς εξελίξεις στις αγορές.

(30)

Είναι σημαντικό ο ΜΔΑ να είναι σχεδιασμένος με τρόπο που να μη μεταβάλλει τη θεμελιώδη συμβατική ισορροπία των συμβάσεων προμήθειας αερίου, αλλά να αντιμετωπίζει επεισόδια μη φυσιολογικής συμπεριφοράς της αγοράς. Αν τα γεγονότα ενεργοποίησης της παρέμβασης οριστούν σε επίπεδο στο οποίο διορθώνουν υφιστάμενα προβλήματα διαμόρφωσης των τιμών και δεν σκοπεύουν να επηρεάσουν την ισορροπία ζήτησης και προσφοράς, μπορεί να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος μεταβολής της συμβατικής ισορροπίας των υφιστάμενων συμβάσεων μέσω του ΜΔΑ ή της ενεργοποίησής του.

(31)

Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι ο ΜΔΑ έχει άμεση επίδραση, το δυναμικό όριο υποβολής προσφορών θα πρέπει να ενεργοποιείται αμέσως και αυτόματα, χωρίς να απαιτείται περαιτέρω απόφαση από τον ACER ή από την Επιτροπή.

(32)

Για να διασφαλιστεί ο έγκαιρος εντοπισμός των πιθανών προβλημάτων που προκύπτουν από την ενεργοποίηση του ΜΔΑ, η Επιτροπή θα πρέπει να αναθέσει στην Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών που συστάθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1095/2010 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (9) («ESMA») και στον ACER την έκδοση έκθεσης σχετικά με τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις του ΜΔΑ στις χρηματοπιστωτικές αγορές, στις αγορές ενέργειας και στην ασφάλεια του εφοδιασμού.

(33)

Ο ACER θα πρέπει να παρακολουθεί συνεχώς αν πληρούνται οι προϋποθέσεις για τη λειτουργία του ΜΔΑ. Ο ACER είναι η πλέον κατάλληλη αρχή για τη διενέργεια της εν λόγω παρακολούθησης, διότι διαθέτει εικόνα των αγορών αερίου σε επίπεδο Ένωσης και την αναγκαία εμπειρογνωσία για τη λειτουργία των αγορών αερίου, και έχει ήδη εξουσιοδοτηθεί να παρακολουθεί τις δραστηριότητες διαπραγμάτευσης ενεργειακών προϊόντων χονδρικής βάσει του δικαίου της Ένωσης. Ως εκ τούτου, ο ACER θα πρέπει να παρακολουθεί την εξέλιξη της τιμής διακανονισμού του TTF επόμενου μήνα και να τη συγκρίνει με την τιμή αναφοράς, η οποία καθορίζεται από τη μέση τιμή των εκτιμήσεων της τιμής του ΥΦΑ που συνδέονται με ευρωπαϊκούς κόμβους διαπραγμάτευσης, προκειμένου να επαληθεύει αν πληρούνται οι προϋποθέσεις που δικαιολογούν την ενεργοποίηση ή την απενεργοποίηση του ΜΔΑ. Μόλις πληρωθούν οι προϋποθέσεις ενεργοποίησης του ΜΔΑ, ο ACER θα πρέπει να δημοσιεύει αμέσως στον ιστότοπό του ανακοίνωση για το γεγονός ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις ενεργοποίησης του ΜΔΑ. Την επόμενη ημέρα, οι διαχειριστές της αγοράς δεν θα πρέπει να δέχονται εντολές πάνω από το δυναμικό όριο υποβολής προσφορών και οι συμμετέχοντες στην αγορά παραγώγων TTF δεν θα πρέπει να υποβάλλουν τέτοιες εντολές. Οι διαχειριστές της αγοράς και οι συμμετέχοντες στην αγορά παραγώγων TTF θα πρέπει να παρακολουθούν τον ιστότοπο του ACER όπου θα πρέπει να δημοσιεύεται η ημερήσια τιμή αναφοράς. Παρόμοιο δυναμικό όριο υποβολής προσφορών θα πρέπει να εφαρμόζεται σε παράγωγα που συνδέονται με άλλα εικονικά σημεία συναλλαγών υπό τις προϋποθέσεις που καθορίζονται στην εκτελεστική πράξη σχετικά με την εφαρμογή του ΜΔΑ στα εν λόγω παράγωγα.

(34)

Η ενεργοποίηση του ΜΔΑ μπορεί να έχει ανεπιθύμητες και απρόβλεπτες επιπτώσεις στην οικονομία, συμπεριλαμβανομένων κινδύνων για την ασφάλεια του εφοδιασμού και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Για να εξασφαλιστεί η ταχεία αντίδραση σε περίπτωση ακούσιων διαταραχών της αγοράς, θα πρέπει να δημιουργηθούν, με βάση αντικειμενικά κριτήρια, αποτελεσματικές διασφαλίσεις που θα εγγυώνται ότι ο ΜΔΑ μπορεί να ανασταλεί ανά πάσα στιγμή. Σε περίπτωση ακούσιων διαταραχών στην αγορά, με βάση τα αποτελέσματα της παρακολούθησης από τον ACER και συγκεκριμένες ενδείξεις ότι επίκειται γεγονός διόρθωσης της αγοράς, η Επιτροπή θα πρέπει να μπορεί να ζητήσει τη γνώμη της ESMA, του ACER και, κατά περίπτωση, του Ευρωπαϊκού Δικτύου Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς Αερίου («ΕΔΔΣΜ Αερίου») και της συντονιστικής ομάδας για το φυσικό αέριο που συστάθηκε δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1938 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (10) (η «ΣΟΦΑ») σχετικά με τον αντίκτυπο ενός δυνητικού γεγονότος διόρθωσης της αγοράς στην ασφάλεια του εφοδιασμού, στις ενδοενωσιακές ροές αερίου και στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, ώστε η Επιτροπή να μπορεί να αναστείλει, μέσω εκτελεστικής απόφασης, την ενεργοποίηση του ΜΔΑ από τον ACER ταχέως αν χρειαστεί.

(35)

Πέρα από μια καθημερινή επανεξέταση του αν εξακολουθούν να πληρούνται οι απαιτήσεις για το δυναμικό όριο υποβολής προσφορών, θα πρέπει να τεθούν πρόσθετες διασφαλίσεις για την αποφυγή ακούσιων διαταραχών της αγοράς.

(36)

Το δυναμικό όριο υποβολής προσφορών δεν θα πρέπει να επηρεάζει τις εξωχρηματιστηριακές συναλλαγές, καθώς η εφαρμογή του εν λόγω ορίου στις εξωχρηματιστηριακές συναλλαγές θα δημιουργούσε σοβαρά ζητήματα παρακολούθησης και ενδέχεται να προκαλέσει προβλήματα όσον αφορά την ασφάλεια του εφοδιασμού. Ωστόσο, θα πρέπει να εφαρμόζεται μηχανισμός επανεξέτασης για να αξιολογείται κατά πόσον η εξαίρεση των εξωχρηματιστηριακών συναλλαγών μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές μετατοπίσεις της διαπραγμάτευσης παραγώγων TTF σε εξωχρηματιστηριακές αγορές, θέτοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο σε κίνδυνο τη σταθερότητα των χρηματοπιστωτικών αγορών ή των αγορών ενέργειας.

(37)

Ο ΜΔΑ θα πρέπει να απενεργοποιείται αυτόματα σε περίπτωση που η λειτουργία του δεν δικαιολογείται πλέον από την κατάσταση στην αγορά φυσικού αερίου. Αν δεν προκύψουν διαταραχές της αγοράς, ο ΜΔΑ θα πρέπει να απενεργοποιείται μόνο μετά από ορισμένο χρονικό διάστημα, ώστε να αποφεύγεται η συχνή ενεργοποίηση και απενεργοποίησή του. Ως εκ τούτου, ο ΜΔΑ θα πρέπει να απενεργοποιείται αυτόματα μετά από 20 ημέρες αν το δυναμικό όριο υποβολής προσφορών ανέρχεται σε 180 EUR/MWh για ορισμένο χρονικό διάστημα. Η απενεργοποίηση του ΜΔΑ δεν θα πρέπει να απαιτεί αξιολόγηση από τον ACER ή από την Επιτροπή, αλλά θα πρέπει να πραγματοποιείται αυτόματα μόλις πληρούνται οι προϋποθέσεις.

(38)

Εάν υπάρξει σημαντική μείωση του εφοδιασμού με αέριο και σε περίπτωση που ο εφοδιασμός με αέριο δεν επαρκεί για την κάλυψη της εναπομένουσας ζήτησης αερίου, δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1938, η Επιτροπή μπορεί να κηρύξει περιφερειακή ή ενωσιακή κατάσταση έκτακτης ανάγκης κατόπιν αιτήματος κράτους μέλους που έχει κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης, και κηρύσσει περιφερειακή ή ενωσιακή κατάσταση έκτακτης ανάγκης εάν δύο ή περισσότερα κράτη μέλη έχουν κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Προκειμένου να αποφευχθούν προβλήματα ασφάλειας του εφοδιασμού λόγω της συνεχιζόμενης ενεργοποίησης του ΜΔΑ, ο ΜΔΑ θα πρέπει να απενεργοποιείται αυτόματα σε περίπτωση που η Επιτροπή έχει κηρύξει περιφερειακή ή ενωσιακή κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

(39)

Έχει καίρια σημασία ο ΜΔΑ να περιλαμβάνει ένα αποτελεσματικό μέσο για την άμεση, ανά πάσα στιγμή αναστολή του δυναμικού ανώτατου ορίου ασφάλειας με βάση αντικειμενικά κριτήρια, αν το δυναμικό ανώτατο όριο ασφάλειας προκαλεί σοβαρές διαταραχές της αγοράς, οι οποίες επηρεάζουν την ασφάλεια του εφοδιασμού και τις ενδοενωσιακές ροές αερίου.

(40)

Δεδομένου ότι είναι σημαντικό να αξιολογούνται διεξοδικά όλες οι διασφαλίσεις που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά την αξιολόγηση ενδεχόμενης αναστολής του ΜΔΑ, ο ΜΔΑ θα πρέπει να αναστέλλεται με εκτελεστική απόφαση της Επιτροπής. Κατά τη λήψη της εν λόγω απόφασης, η οποία θα πρέπει να λαμβάνεται χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση, η Επιτροπή θα πρέπει να αξιολογεί αν η εφαρμογή του δυναμικού ορίου υποβολής προσφορών θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια εφοδιασμού της Ένωσης, αν συνοδεύεται από επαρκείς προσπάθειες μείωσης της ζήτησης, αν αποτρέπει τις ενδοενωσιακές ροές αερίου που βασίζονται στην αγορά, αν επηρεάζει αρνητικά τις αγορές ενεργειακών παραγώγων, αν λαμβάνει υπόψη τις τιμές της αγοράς αερίου στις διάφορες οργανωμένες αγορές σε ολόκληρη την Ένωση ή όπου μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τις υφιστάμενες συμβάσεις προμήθειας αερίου. Στις περιπτώσεις αυτές, η Επιτροπή θα πρέπει να λαμβάνει απόφαση για την αναστολή του ΜΔΑ μέσω εκτελεστικής απόφασης. Δεδομένης της ανάγκης ταχείας αντίδρασης, η Επιτροπή δεν θα πρέπει να απαιτείται να ενεργεί σύμφωνα με τη διαδικασία επιτροπής.

(41)

Ο ΜΔΑ δεν θα πρέπει να θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια εφοδιασμού της Ένωσης με αέριο, περιορίζοντας τα μηνύματα των τιμών που είναι απαραίτητα για την προσέλκυση των απαραίτητων προμηθειών με αέριο και για τις ενδοενωσιακές ροές αερίου. Οι πάροχοι αερίου ενδέχεται δυνητικά να μη διαθέσουν προμήθειες όταν ενεργοποιείται ο ΜΔΑ, προκειμένου να μεγιστοποιήσουν τα κέρδη τους πουλώντας αμέσως μετά την απενεργοποίηση των ανώτατων ορίων ασφάλειας. Σε περίπτωση που ο ΜΔΑ οδηγήσει σε κινδύνους τέτοιου είδους για την ασφάλεια εφοδιασμού της Ένωσης με αέριο, αλλά δεν έχει κηρυχθεί περιφερειακή ή ενωσιακή κατάσταση έκτακτης ανάγκης, η Επιτροπή θα πρέπει να αναστέλλει αμέσως τον ΜΔΑ. Τα στοιχεία που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά την εκτίμηση των κινδύνων για την ασφάλεια του εφοδιασμού θα πρέπει να περιλαμβάνουν τη δυνητική σημαντική απόκλιση μίας από τις συνιστώσες της τιμής αναφοράς σε σύγκριση με την ιστορική τάση, καθώς και τη σημαντική μείωση των τριμηνιαίων εισαγωγών ΥΦΑ στην Ένωση σε σύγκριση με το ίδιο τρίμηνο του προηγούμενου έτους.

(42)

Δεδομένου ότι οι άνευ περιορισμών ενδοενωσιακές ροές αερίου αποτελούν βασικό στοιχείο της ασφάλειας του εφοδιασμού στην Ένωση, η ενεργοποίηση του ΜΔΑ θα πρέπει επίσης να αναστέλλεται εάν περιορίζει αδικαιολόγητα τις ενδοενωσιακές ροές αερίου, θέτοντας σε κίνδυνο την ασφάλεια εφοδιασμού της Ένωσης.

(43)

Ο ΜΔΑ δεν θα πρέπει να οδηγεί σε μείωση του ρόλου που διαδραματίζουν τα μηνύματα των τιμών στην εσωτερική αγορά φυσικού αερίου της Ένωσης και να αποτρέπει τις ενδοενωσιακές ροές αερίου που βασίζονται στην αγορά, δεδομένου ότι είναι σημαντικό το φυσικό αέριο να συνεχίσει να ρέει εκεί όπου είναι περισσότερο απαραίτητο.

(44)

Οι ΜΔΑ δεν θα πρέπει να θέτουν αδικαιολόγητα σε κίνδυνο τη συνέχιση της εύρυθμης λειτουργίας των αγορών ενεργειακών παραγώγων. Οι αγορές αυτές διαδραματίζουν καίριο ρόλο, καθώς παρέχουν τη δυνατότητα στους συμμετέχοντες στην αγορά να αντισταθμίζουν τις θέσεις τους ώστε να διαχειρίζονται τους κινδύνους, ιδίως όσον αφορά τη μεταβλητότητα των τιμών. Επιπλέον, οι παρεμβάσεις στις τιμές μέσω του ΜΔΑ μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές οικονομικές απώλειες για τους συμμετέχοντες στην αγορά στις αγορές παραγώγων. Δεδομένου του μεγέθους της αγοράς αερίου στην Ένωση, οι απώλειες αυτές ενδέχεται όχι μόνο να επηρεάσουν τις εξειδικευμένες αγορές παραγώγων, αλλά και να έχουν σημαντικές δευτερογενείς επιπτώσεις σε άλλες χρηματοπιστωτικές αγορές. Οι παρεμβάσεις στις τιμές θα μπορούσαν επίσης να οδηγήσουν σε επιζήμια αύξηση της απαίτησης περιθωρίου λόγω αβεβαιότητας. Μια σημαντική αύξηση των απαιτήσεων περιθωρίου θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντικές οικονομικές απώλειες και σε απώλειες ρευστότητας για τους συμμετέχοντες στην αγορά, με αποτέλεσμα την αθέτηση υποχρέωσης εκ μέρους εκκαθαριστικού μέλους ή τελικού πελάτη. Οι σχετικοί συμμετέχοντες στην αγορά θα πρέπει να ενεργούν καλόπιστα και να μην αλλάζουν αδικαιολόγητα τις διαδικασίες διαχείρισης κινδύνου που οδηγούν σε αύξηση των απαιτήσεων περιθωρίου, ιδίως εάν δεν ευθυγραμμίζονται με τις συνήθεις διαδικασίες της αγοράς. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θα πρέπει να αναστέλλει αμέσως τον ΜΔΑ αν αυτός θέτει σε κίνδυνο την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς παραγώγων, για παράδειγμα όταν οδηγεί σε σημαντική μείωση των συναλλαγών παραγώγων TTF εντός της Ένωσης ή σε σημαντική μετατόπιση των συναλλαγών παραγώγων TTF σε τόπους διαπραγμάτευσης εκτός της ΕΕ. Στο πλαίσιο αυτό, είναι σημαντικό η Επιτροπή να λαμβάνει υπόψη τη διαθέσιμη εμπειρογνωσία των αρμοδίων οργάνων της Ένωσης. Η ESMA είναι ανεξάρτητη αρχή που συμβάλλει στη διασφάλιση της σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Ένωσης, ιδίως με την προώθηση σταθερών και εύρυθμων χρηματοπιστωτικών αγορών, όπως οι αγορές παραγώγων.

Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις εκθέσεις της ESMA σχετικά με τις πτυχές αυτές. Επιπλέον, η Επιτροπή θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τυχόν συμβουλές της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας («ΕΚΤ») σχετικά με τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος σύμφωνα με το άρθρο 127 παράγραφος 4 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) και το άρθρο 25.1 του πρωτοκόλλου 4 για το καταστατικό του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, το οποίο προσαρτάται στη ΣΛΕΕ (το «πρωτόκολλο»). Δεδομένης της αστάθειας των χρηματοπιστωτικών αγορών και του δυνητικά μεγάλου αντικτύπου που μπορεί να έχουν σε αυτές ενδεχόμενες παρεμβάσεις στην αγορά, είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι η Επιτροπή έχει τη δυνατότητα να αναστέλλει γρήγορα τον ΜΔΑ. Ως εκ τούτου, η έκθεση της ESMA θα πρέπει να εκδίδεται το αργότερο εντός 48 ωρών ή, σε επείγουσες περιπτώσεις, εντός της ίδιας ημέρας μετά το αίτημα της Επιτροπής.

(45)

Ο ΜΔΑ θα πρέπει να σχεδιαστεί έτσι ώστε να αντιμετωπίζει μόνο έκτακτες αυξήσεις των τιμών αερίου που προκαλούνται από ανεπάρκειες στον μηχανισμό διαμόρφωσης των τιμών και, ως εκ τούτου, θα πρέπει να μην έχει αντίκτυπο στην εγκυρότητα των υφιστάμενων συμβάσεων προμήθειας αερίου. Ωστόσο, σε περιπτώσεις στις οποίες ο ACER ή η Επιτροπή παρατηρεί ότι η ενεργοποίηση του ΜΔΑ επηρεάζει αρνητικά τις υφιστάμενες συμβάσεις προμήθειας αερίου, η Επιτροπή θα πρέπει να αναστέλλει τον ΜΔΑ.

(46)

Ο σχεδιασμός και οι δυνατότητες αναστολής του ΜΔΑ θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη ότι οι διαπραγματευτές φυσικού αερίου μπορούν να μεταφέρουν τη διαπραγμάτευση φυσικού αερίου σε περιοχές εκτός της Ένωσης, μειώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την αποτελεσματικότητα του ΜΔΑ. Αυτό θα συνέβαινε, για παράδειγμα, αν οι διαπραγματευτές άρχιζαν να συμμετέχουν σε εξωχρηματιστηριακές συναλλαγές αερίου, οι οποίες είναι λιγότερο διαφανείς, υπόκεινται λιγότερο σε κανονιστικό έλεγχο και ενέχουν μεγαλύτερους κινδύνους αθέτησης υποχρεώσεων για τα εμπλεκόμενα μέρη. Αυτό θα συνέβαινε επίσης αν οι διαπραγματευτές, των οποίων η αντιστάθμιση κινδύνου μπορεί να περιοριστεί από τον ΜΔΑ, επιδίωκαν να συνάψουν συμβάσεις αντιστάθμισης κινδύνου σε άλλες δικαιοδοσίες, με αποτέλεσμα ο αντισυμβαλλόμενος εκκαθάρισης να πρέπει να επανεξισορροπήσει το ταμειακό υπόλοιπο που αντιστοιχεί στις θέσεις επί των παραγώγων, ώστε να αντικατοπτρίζει την τιμή διακανονισμού στην οποία έχει επιβληθεί ανώτατο όριο, ενεργοποιώντας απαιτήσεις κάλυψης περιθωρίων.

(47)

Ο ACER, η ESMA, το ΕΔΔΣΜ Αερίου και η ΣΟΦΑ θα πρέπει να επικουρούν την Επιτροπή στην παρακολούθηση του ΜΔΑ.

(48)

Κατά την εκτέλεση των καθηκόντων της δυνάμει του παρόντος κανονισμού, η Επιτροπή θα πρέπει επίσης να έχει τη δυνατότητα να διαβουλεύεται με την ΕΚΤ και να ζητεί τη συμβουλή της, σύμφωνα με τον ρόλο της ΕΚΤ δυνάμει του άρθρου 127 παράγραφος 5 της ΣΛΕΕ, ώστε να συμβάλλει στην ομαλή άσκηση των πολιτικών που αφορούν την προληπτική εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων και τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος, και σύμφωνα με το άρθρο 25.1 του πρωτοκόλλου, να παρέχει συμβουλές και να δίνει τη γνώμη της, μεταξύ άλλων, στην Επιτροπή, σχετικά με την εμβέλεια και εφαρμογή της νομοθεσίας της Ένωσης που αφορά την προληπτική εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων και τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Η διαδικασία διαβούλευσης με την ΕΚΤ θα πρέπει να οργανωθεί κατά τρόπο που να επιτρέπει την ταχεία αναστολή του ΜΔΑ, εφόσον χρειαστεί.

(49)

Δεδομένης της επείγουσας ανάγκης να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα, ιδίως όσον αφορά τον καθορισμό των τιμών των παραγώγων TTF στην Ένωση, η ταχεία εφαρμογή του ΜΔΑ είναι ζωτικής σημασίας. Η ESMA και ο ACER θα πρέπει να διενεργήσουν αξιολόγηση σχετικά με τον αντίκτυπο του ΜΔΑ («εκτίμηση επίδρασης»), προκειμένου να αναλύσουν κατά πόσον η ταχεία εφαρμογή του ΜΔΑ μπορεί να οδηγήσει σε ακούσιες αρνητικές συνέπειες για τις χρηματοπιστωτικές αγορές ή τις αγορές ενέργειας ή για την ασφάλεια του εφοδιασμού. Η εκτίμηση επίδρασης θα πρέπει να έχει υποβληθεί στην Επιτροπή έως την 1η Μαρτίου 2023. Θα πρέπει ιδίως να αναλύει τα στοιχεία που απαιτούνται για την εκτελεστική πράξη σχετικά με τις λεπτομέρειες για την επέκταση του ΜΔΑ σε παράγωγα που συνδέονται με άλλα εικονικά σημεία συναλλαγών και να επαληθεύει κατά πόσον τα βασικά στοιχεία του ΜΔΑ εξακολουθούν να είναι κατάλληλα υπό το πρίσμα των εξελίξεων στη χρηματοπιστωτική αγορά, στην αγορά ενέργειας ή στην ασφάλεια του εφοδιασμού. Η ESMA και ο ACER θα πρέπει να δημοσιεύσουν προκαταρκτική έκθεση δεδομένων σχετικά με τη θέσπιση του ΜΔΑ έως τις 23 Ιανουαρίου 2023. Λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα της εκτίμησης επίδρασης, η Επιτροπή θα πρέπει, κατά περίπτωση, να προτείνει τροποποίηση του παρόντος κανονισμού χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση, με σκοπό την προσαρμογή της επιλογής των προϊόντων που καλύπτονται από τον ΜΔΑ.

(50)

Η Επιτροπή μπορεί επίσης να προτείνει άλλες τροποποιήσεις του παρόντος κανονισμού, με βάση την εκτίμηση επίδρασης, ή μετά από γεγονός διόρθωσης της αγοράς ή απόφαση αναστολής, ή υπό το πρίσμα εξελίξεων στην αγορά και την ασφάλεια του εφοδιασμού.

(51)

Προκειμένου να διαφυλαχθεί η ορθή λειτουργία των αγορών παραγώγων, ιδίως των διαδικασιών διαχείρισης κινδύνου των κεντρικών αντισυμβαλλόμενων («CCP»), και να ελαχιστοποιηθεί η ανάγκη να ζητηθεί συμπληρωματικό περιθώριο ως ασφάλεια, τα μέρη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να αντισταθμίζουν ή να μειώνουν τις θέσεις στην αγορά παραγώγων TTF με εύρυθμο τρόπο, εφόσον το επιθυμούν. Ως εκ τούτου, το δυναμικό όριο υποβολής προσφορών δεν θα πρέπει να εφαρμόζεται σε συμβάσεις που είχαν συναφθεί πριν από την έναρξη ισχύος του παρόντος κανονισμού, ούτε σε συναλλαγές που επιτρέπουν στους συμμετέχοντες στην αγορά να αντισταθμίζουν ή να μειώνουν θέσεις που προκύπτουν από συμβάσεις παραγώγων TTF οι οποίες είχαν συναφθεί πριν από την έναρξη ισχύος του παρόντος κανονισμού.

(52)

Οι κεντρικοί αντισυμβαλλόμενοι διαδραματίζουν καίριο ρόλο στη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας των αγορών παραγώγων TTF, μετριάζοντας τον κίνδυνο αντισυμβαλλομένου. Ως εκ τούτου, είναι αναγκαίο οι δραστηριότητες των κεντρικών αντισυμβαλλομένων, ιδίως όσον αφορά τη διαχείριση αθέτησης υποχρέωσης σε θέσεις, να μην παρακωλύονται από τον ΜΔΑ. Για τον σκοπό αυτό, το δυναμικό όριο υποβολής προσφορών δεν θα πρέπει να εφαρμόζεται σε συναλλαγές που εκτελούνται στο πλαίσιο διαδικασίας διαχείρισης αθέτησης υποχρέωσης που οργανώνεται από κεντρικό αντισυμβαλλόμενο.

(53)

Ο ΜΔΑ είναι αναγκαίος και αναλογικός για την επίτευξη του στόχου της διόρθωσης των υπερβολικά υψηλών τιμών αερίου στο TTF και σε παράγωγα που συνδέονται με άλλα εικονικά σημεία συναλλαγών. Όλα τα κράτη μέλη ανησυχούν για τις έμμεσες επιπτώσεις των ραγδαίων αυξήσεων των τιμών, όπως η αύξηση των τιμών της ενέργειας και ο πληθωρισμός. Όσον αφορά τις ανεπάρκειες στο σύστημα διαμόρφωσης των τιμών, οι εν λόγω ανεπάρκειες διαδραματίζουν διαφορετικό ρόλο στα διάφορα κράτη μέλη, καθώς οι αυξήσεις των τιμών είναι πιο αντιπροσωπευτικές σε ορισμένα κράτη μέλη (π.χ. σε κράτη μέλη της Κεντρικής Ευρώπης) απ’ ό,τι σε άλλα κράτη μέλη (π.χ. κράτη μέλη της περιφέρειας ή με άλλες δυνατότητες προμήθειας). Προκειμένου να αποφευχθεί μια κατακερματισμένη δράση, η οποία θα μπορούσε να διαιρέσει την ενοποιημένη αγορά αερίου της Ένωσης, απαιτείται κοινή δράση σε πνεύμα αλληλεγγύης. Αυτό έχει επίσης ζωτική σημασία για την εγγύηση της ασφάλειας του εφοδιασμού στην Ένωση. Επιπλέον, οι κοινές διασφαλίσεις, οι οποίες ενδέχεται να είναι περισσότερο αναγκαίες στα κράτη μέλη χωρίς εναλλακτικές λύσεις εφοδιασμού από ό,τι στα κράτη μέλη με εναλλακτικές λύσεις εφοδιασμού, θα πρέπει να διασφαλίζουν μια συντονισμένη προσέγγιση ως έκφραση ενεργειακής αλληλεγγύης. Πράγματι, ενώ οι χρηματοοικονομικοί κίνδυνοι και τα αντίστοιχα οφέλη είναι πολύ διαφορετικά για τα διάφορα κράτη μέλη, ο ΜΔΑ θα πρέπει να αποτελεί έναν συμβιβασμό αλληλεγγύης, στο πλαίσιο του οποίου όλα τα κράτη μέλη συμφωνούν να συμβάλουν στη διόρθωση της αγοράς και να αποδεχθούν τα ίδια όρια στη διαμόρφωση των τιμών, παρόλο που το επίπεδο δυσλειτουργίας του μηχανισμού διαμόρφωσης των τιμών και οι οικονομικές επιπτώσεις των τιμών παραγώγων στην οικονομία διαφέρουν σε κάποια κράτη μέλη. Ως εκ τούτου, ο ΜΔΑ θα ενισχύσει την αλληλεγγύη της Ένωσης για την αποφυγή υπερβολικά υψηλών τιμών αερίου, οι οποίες, για πολλά κράτη μέλη, είναι μη βιώσιμες ακόμη και για σύντομα χρονικά διαστήματα. Ο ΜΔΑ θα συμβάλει ώστε οι επιχειρήσεις προμήθειας αερίου από όλα τα κράτη μέλη να είναι σε θέση να αγοράζουν αέριο σε λογικές τιμές με πνεύμα αλληλεγγύης.

(54)

Προκειμένου να εξασφαλισθούν ενιαίες προϋποθέσεις για την εκτέλεση του παρόντος κανονισμού, θα πρέπει να ανατεθούν στην Επιτροπή εκτελεστικές αρμοδιότητες για τον καθορισμό των τεχνικών λεπτομερειών της εφαρμογής του ΜΔΑ σε παράγωγα που συνδέονται με άλλα εικονικά σημεία συναλλαγών. Οι εν λόγω αρμοδιότητες θα πρέπει να ασκούνται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (11).

(55)

Η ασταθής και απρόβλεπτη κατάσταση της αγοράς φυσικού αερίου καθώς εισερχόμαστε στη χειμερινή περίοδο καθιστά σημαντικό να διασφαλιστεί ότι ο ΜΔΑ μπορεί να εφαρμοστεί το συντομότερο δυνατόν, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις που δικαιολογούν την ενεργοποίησή του. Συνεπώς, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να αρχίσει να ισχύει την 1η Φεβρουαρίου 2023. Το δυναμικό όριο υποβολής προσφορών θα πρέπει να εφαρμόζεται από τις 15 Φεβρουαρίου 2023. Η υποχρέωση υποβολής προκαταρκτικής έκθεσης δεδομένων από την ESMA και τον ACER θα πρέπει να εφαρμόζεται αναδρομικά από την 1η Ιανουαρίου 2023 προκειμένου να ληφθούν το συντομότερο δυνατόν οι απαιτούμενες πληροφορίες,

(1)

Σύμφωνα με το άρθρο 8α της οδηγίας 2013/36/ΕΕ, οι επιχειρήσεις επενδύσεων που πληρούν τις προϋποθέσεις οι οποίες ορίζονται στο άρθρο 4 παράγραφος 1 σημείο 1) στοιχείο β) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 575/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (2) θα πρέπει να υποβάλουν αίτηση για χορήγηση άδειας λειτουργίας πιστωτικού ιδρύματος. Οι εν λόγω επιχειρήσεις θα πρέπει να παρέχουν επαρκείς πληροφορίες στις αρμόδιες αρχές προκειμένου αυτές να είναι σε θέση να διενεργήσουν συνολική αξιολόγηση των αιτούντων πιστωτικών ιδρυμάτων.

(2)

Οι πληροφορίες που πρέπει να παρέχουν οι οντότητες στην αίτηση για χορήγηση της άδειας που αναφέρεται στο άρθρο 8α της οδηγίας 2013/36/ΕΕ θα πρέπει να καθορίζονται σε κανονισμό. Στις πληροφορίες αυτές θα πρέπει να περιλαμβάνονται τα στοιχεία ταυτοποίησης και τα ιστορικά στοιχεία του αιτούντος πιστωτικού ιδρύματος, συμπεριλαμβανομένων των υφιστάμενων αδειών, των προτεινόμενων δραστηριοτήτων, της τρέχουσας οικονομικής κατάστασης, του προγράμματος δραστηριοτήτων και του αρχικού κεφαλαίου.

(3)

Για να εξασφαλιστεί η συνέπεια και η εναρμόνιση των πληροφοριών που απαιτούνται για τα αιτούντα πιστωτικά ιδρύματα, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να παραπέμπει στον κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμό (ΕΕ) 2022/2580 της Επιτροπής (3) σχετικά με τις πληροφορίες που πρέπει να παρέχονται για τη χορήγηση άδειας λειτουργίας πιστωτικού ιδρύματος, τις απαιτήσεις που ισχύουν για τους μετόχους και τα μέλη με ειδικές συμμετοχές και τα εμπόδια που ενδέχεται να παρακωλύσουν την αποτελεσματική άσκηση των εποπτικών καθηκόντων, και θα πρέπει να αποσκοπεί στην επέκταση του πεδίου εφαρμογής του ώστε να περιλαμβάνει τις επιχειρήσεις επενδύσεων που ταξινομούνται ως πιστωτικά ιδρύματα.

(4)

Στο άρθρο 4 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 575/2013 προσδιορίζεται ένα είδος πιστωτικού ιδρύματος που αποδέχεται καταθέσεις ή άλλα επιστρεπτέα κεφάλαια από το κοινό και χορηγεί πιστώσεις για ίδιο λογαριασμό, καθώς και ένα άλλο είδος που καλύπτεται από το πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού. Διαφορετικά, τα πιστωτικά ιδρύματα των οποίων οι επιχειρηματικές δραστηριότητες περιλαμβάνουν την αποδοχή καταθέσεων ή άλλων επιστρεπτέων κεφαλαίων από το κοινό και τη χορήγηση πιστώσεων για ίδιο λογαριασμό θα πρέπει να τηρούν τις απαιτήσεις του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2022/2580.

(5)

Οι απαιτήσεις παροχής πληροφοριών που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό για τα αιτούντα πιστωτικά ιδρύματα θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες του επιχειρηματικού μοντέλου των επιχειρήσεων επενδύσεων, καθώς και τυχόν προηγούμενες άδειες που έχουν χορηγηθεί από αρμόδια αρχή.

(6)

Είναι πιθανό οι αρμόδιες αρχές να πρέπει να διευρύνουν τις απαιτούμενες πληροφορίες ώστε να είναι σε θέση να αξιολογήσουν ενδελεχώς το αιτούν πιστωτικό ίδρυμα, λαμβάνοντας υπόψη τα διάφορα επιχειρηματικά μοντέλα και νομικά πλαίσια που μπορούν να έχουν τα αιτούντα ιδρύματα. Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να παρέχει τη δυνατότητα στις αρμόδιες αρχές να απαιτούν πρόσθετες πληροφορίες από μια επιχείρηση επενδύσεων κατά την αξιολόγηση της αίτησης για χορήγηση άδειας λειτουργίας πιστωτικού ιδρύματος.

(7)

Η αρμόδια αρχή μπορεί να εξετάσει το ενδεχόμενο να μην απαιτήσει ορισμένες πληροφορίες με βάση το μέγεθος, τη φύση, την κλίμακα και την πολυπλοκότητα των δραστηριοτήτων του σχετικού αιτούντος πιστωτικού ιδρύματος, και λαμβάνοντας υπόψη την αρχή της αναλογικότητας και τον φόρτο εφαρμογής για τα ιδρύματα. Ωστόσο, αυτό δεν θα πρέπει να θέτει σε κίνδυνο τη δυνατότητα διενέργειας συνολικής αξιολόγησης της αίτησης για χορήγηση άδειας λειτουργίας πιστωτικού ιδρύματος.

(8)

Ο παρών κανονισμός βασίζεται στα σχέδια ρυθμιστικών τεχνικών προτύπων που υπέβαλε η ΕΑΤ στην Επιτροπή.

(9)

Η ΕΑΤ διενήργησε ανοικτές δημόσιες διαβουλεύσεις σχετικά με τα σχέδια ρυθμιστικών τεχνικών προτύπων στα οποία βασίζεται ο παρών κανονισμός, ανέλυσε τα ενδεχόμενα συναφή κόστη και τις ωφέλειες και ζήτησε τις συμβουλές της ομάδας τραπεζικών συμφεροντούχων που έχει συσταθεί σύμφωνα με το άρθρο 37 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1093/2010 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4),

(1)

Οι πληροφορίες που πρέπει να παρέχονται στο πλαίσιο της αίτησης για τη χορήγηση άδειας λειτουργίας πιστωτικού ιδρύματος, όπως αναφέρονται στο άρθρο 8 παράγραφος 1 της οδηγίας 2013/36/ΕΕ, θα πρέπει να είναι επαρκώς λεπτομερείς και ολοκληρωμένες, ώστε η αρμόδια αρχή να μπορεί να εκτιμήσει αν το αιτούν πιστωτικό ίδρυμα πληροί τις απαιτήσεις που καθορίζονται στα άρθρα 10 έως 14 της εν λόγω οδηγίας και στο εθνικό δίκαιο.

(2)

Οι πληροφορίες που υποβάλλονται στην αίτηση άδειας λειτουργίας πιστωτικού ιδρύματος θα πρέπει να είναι αληθείς, ακριβείς, πλήρεις και επικαιροποιημένες από τον χρόνο υποβολής της αίτησης έως τη χορήγηση της άδειας λειτουργίας και την έναρξη δραστηριοτήτων. Για τον σκοπό αυτόν, οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να ενημερώνονται για κάθε μεταβολή των πληροφοριών που παρέχονται στην αρχική αίτηση, ενώ θα πρέπει επίσης να μπορούν να διερευνήσουν αν έχουν επέλθει μεταβολές ή επικαιροποιήσεις πριν από την έναρξη των δραστηριοτήτων. Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι αρμόδιες αρχές έχουν πλήρη εικόνα του αιτούντος πιστωτικού ιδρύματος, οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να ζητούν, εφόσον κρίνεται αναγκαίο, ειδικές διευκρινίσεις ή συμπληρωματικές πληροφορίες σε σχέση με μια αίτηση για τη χορήγηση άδειας λειτουργίας πιστωτικού ιδρύματος.

(3)

Για να διασφαλίζεται η αποτελεσματικότητα και να αποφεύγεται η διπλή υποβολή, οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να μπορούν να παραιτηθούν από την απαίτηση υποβολής των πληροφοριών που έχουν ήδη στη διάθεσή τους ή από την απαίτηση υποβολής πληροφοριών που αφορούν δραστηριότητες τις οποίες το αιτούν πιστωτικό ίδρυμα δεν θα ασκήσει σε περίπτωση που λάβει άδεια λειτουργίας.

(4)

Η αίτηση για τη χορήγηση άδειας λειτουργίας πιστωτικού ιδρύματος θα πρέπει να περιγράφει το αιτούν πιστωτικό ίδρυμα και να περιέχει πληροφορίες σχετικά με κάθε προηγούμενη εμπορική δραστηριότητα του αιτούντος πιστωτικού ιδρύματος και των θυγατρικών του, καθώς και σχετικά με κάθε άδεια, έγκριση, καταχώριση ή άλλου είδους άδεια που έχει ληφθεί, εκκρεμεί προς έγκριση, έχει απορριφθεί ή έχει ανακληθεί.

(5)

Η αίτηση για τη χορήγηση άδειας λειτουργίας πιστωτικού ιδρύματος θα πρέπει να περιέχει πρόγραμμα δραστηριοτήτων στο οποίο θα περιγράφονται οι δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων που αναφέρονται στο παραρτημα I της οδηγίας 2013/36/ΕΕ, οι οποίες θα ασκούνται σε περίπτωση χορήγησης της άδειας λειτουργίας.

(6)

Προκειμένου οι αρμόδιες αρχές να μπορούν να αξιολογήσουν το συνολικό προφίλ κινδύνου ενός αιτούντος πιστωτικού ιδρύματος, να προστατεύσουν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένων ειδικότερα των καταθετών, και να διασφαλίσουν τη σταθερότητα των χρηματοοικονομικών αγορών στις οποίες θα δραστηριοποιείται το αιτούν πιστωτικό ίδρυμα, η αίτηση για τη χορήγηση άδειας λειτουργίας πιστωτικού ιδρύματος θα πρέπει να περιέχει πληροφορίες σχετικά με την επιχειρησιακή δομή, τους επιχειρηματικούς τομείς και τις αγορές-στόχους του αιτούντος πιστωτικού ιδρύματος, καθώς και της γεωγραφικής κατανομής της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Επιπλέον, τα αιτούντα πιστωτικά ιδρύματα θα πρέπει να παρέχουν στην αίτησή τους πληροφορίες σχετικά με τη συμμετοχή τους, εφόσον συμμετέχουν, σε σύστημα εγγύησης των καταθέσεων, όπως ορίζεται στο άρθρο 2 παράγραφος 1 σημείο 1 της οδηγίας 2014/49/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (2).

(7)

Προκειμένου οι αρμόδιες αρχές να μπορούν να αξιολογήσουν τη χρηματοοικονομική ευρωστία των αιτούντων πιστωτικών ιδρυμάτων, η αίτηση για τη χορήγηση άδειας λειτουργίας πιστωτικού ιδρύματος θα πρέπει να περιέχει χρηματοοικονομικές πληροφορίες σχετικά με το αιτούν πιστωτικό ίδρυμα, συμπεριλαμβανομένων, κατά περίπτωση, πληροφοριών σε ατομικό, ενοποιημένο και υποενοποιημένο επίπεδο. Για τον ίδιο λόγο, οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να προσδιορίζουν την ποιότητα, την προέλευση και τη σύνθεση του αρχικού κεφαλαίου του αιτούντος πιστωτικού ιδρύματος, καθώς και την ικανότητα συμμόρφωσης του αιτούντος πιστωτικού ιδρύματος με τις απαιτήσεις προληπτικής εποπτείας. Ως εκ τούτου, η αίτηση άδειας λειτουργίας πιστωτικού ιδρύματος θα πρέπει να περιέχει πληροφορίες σχετικά με το ύψος του κεφαλαίου που έχει αναληφθεί ή πρόκειται να αναληφθεί και τη σύνθεση των ίδιων κεφαλαίων, καθώς και αποδεικτικά στοιχεία, κατά περίπτωση, ότι το αρχικό κεφάλαιο θα καταβληθεί ολοσχερώς πριν από την έναρξη δραστηριοτήτων. Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι αρμόδιες αρχές μπορούν να αξιολογήσουν αν η δραστηριότητα που παρήγαγε το αρχικό κεφάλαιο είναι νόμιμη, η αίτηση για τη χορήγηση άδειας λειτουργίας πιστωτικού ιδρύματος θα πρέπει να περιέχει επίσης πληροφορίες σχετικά με την προέλευση του εν λόγω αρχικού κεφαλαίου.

(8)

Είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί ότι το αιτούν πιστωτικό ίδρυμα τελεί υπό υγιή και συνετή διαχείριση και άρτια διακυβέρνηση εξαρχής, σύμφωνα με τις απαιτήσεις που πρέπει να πληροί ένα πιστωτικό ίδρυμα στο πλαίσιο της συνεχούς εποπτείας. Ως εκ τούτου, οι πληροφορίες που παρέχονται στην αίτηση για τη χορήγηση άδειας λειτουργίας πιστωτικού ιδρύματος θα πρέπει να παρέχουν στις αρμόδιες αρχές τη δυνατότητα να αξιολογούν τη φήμη, την ειλικρίνεια, την ακεραιότητα, την ανεξάρτητη βούληση και την αφιέρωση χρόνου κάθε μέλους του διοικητικού οργάνου του αιτούντος πιστωτικού ιδρύματος, καθώς και τις γνώσεις, τις δεξιότητες και την εμπειρία των μελών του διοικητικού οργάνου, τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο. Επιπλέον, οι πληροφορίες που παρέχονται στην αίτηση για τη χορήγηση άδειας λειτουργίας πιστωτικού ιδρύματος θα πρέπει να παρέχουν στις αρμόδιες αρχές τη δυνατότητα να αξιολογούν, σε ειδικές περιπτώσεις στις οποίες δεν έχουν ήδη αξιολογηθεί ως μέλη του διοικητικού οργάνου, τη φήμη, την ειλικρίνεια, την ακεραιότητα, τις γνώσεις, τις δεξιότητες και την εμπειρία των επικεφαλής των τμημάτων εσωτερικού ελέγχου και του γενικού οικονομικού διευθυντή/της γενικής οικονομικής διευθύντριας. Επίσης, οι εν λόγω πληροφορίες θα πρέπει να παρέχουν στις αρμόδιες αρχές τη δυνατότητα να αξιολογούν την καταλληλότητα των επικεφαλής των τμημάτων εσωτερικού ελέγχου και του γενικού οικονομικού διευθυντή/της γενικής οικονομικής διευθύντριας —σε περίπτωση που τα εν λόγω πρόσωπα δεν συμμετέχουν στο διοικητικό όργανο— πιστωτικών ιδρυμάτων τα οποία είναι σημαντικά κατά την έννοια του άρθρου 76 παράγραφος 3 της οδηγίας 2013/36/ΕΕ, όταν τα εν λόγω πιστωτικά ιδρύματα δεν ανήκουν σε όμιλο, αποτελούν μέρος ομίλου και είναι το ενοποιημένο πιστωτικό ίδρυμα, ή ανήκουν σε όμιλο και το ενοποιημένο πιστωτικό ίδρυμα δεν είναι σημαντικό πιστωτικό ίδρυμα κατά την έννοια του άρθρου 76 παράγραφος 3 της οδηγίας 2013/36/ΕΕ.

(9)

Είναι αναγκαία η διασφάλιση της διαφάνειας της μετοχικής σύνθεσης του αιτούντος πιστωτικού ιδρύματος και η πρόληψη της κατοχής ή της πραγματικής κυριότητας ειδικών συμμετοχών σε πιστωτικά ιδρύματα από εγκληματίες και τους συνεργάτες τους. Ως εκ τούτου, οι αιτήσεις για τη χορήγηση άδειας λειτουργίας πιστωτικού ιδρύματος θα πρέπει να περιέχουν πληροφορίες σχετικά με τα πρόσωπα ή τις οντότητες που κατέχουν ή θα κατέχουν, σε περίπτωση χορήγησης της άδειας λειτουργίας του αιτούντος πιστωτικού ιδρύματος, ειδικές συμμετοχές στο εν λόγω πιστωτικό ίδρυμα. Για τον ίδιο λόγο, και σε περίπτωση που κανένα πρόσωπο ή άλλη οντότητα δεν κατέχει ούτε θα κατέχει, σε περίπτωση χορήγησης της άδειας λειτουργίας του αιτούντος πιστωτικού ιδρύματος, ειδική συμμετοχή στο πιστωτικό ίδρυμα, οι αιτήσεις για τη χορήγηση άδειας λειτουργίας πιστωτικού ιδρύματος θα πρέπει να περιέχουν πληροφορίες σχετικά με τα πρόσωπα που αποτελούν ή θα αποτελούν, σε περίπτωση χορήγησης της άδειας λειτουργίας του αιτούντος πιστωτικού ιδρύματος, τους είκοσι μεγαλύτερους μετόχους ή εταίρους, καθώς και σχετικά με κάθε πρόσωπο που διατηρεί ή θα διατηρεί, σε περίπτωση χορήγησης της άδειας λειτουργίας, στενούς δεσμούς με το πιστωτικό ίδρυμα.

(10)

Για την αξιολόγηση παρελθόντων γεγονότων που συνδέονται με το αιτούν πιστωτικό ίδρυμα και για την αξιολόγηση της καταλληλότητας των μετόχων και των εταίρων του, καθώς και των μελών του διοικητικού οργάνου, το αιτούν πιστωτικό ίδρυμα θα πρέπει να παρέχει στις αρμόδιες αρχές όλες τις πληροφορίες σχετικά με παρελθούσες καταδίκες και εκκρεμείς ποινικές έρευνες, αστικές και διοικητικές υποθέσεις και άλλες δικαστικές προσφυγές του αιτούντος πιστωτικού ιδρύματος, των μετόχων και των εταίρων του, καθώς και των μελών του διοικητικού οργάνου.

(11)

Οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να μπορούν να αξιολογήσουν αν υπάρχουν εμπόδια που θα μπορούσαν να παρακωλύσουν την ουσιαστική άσκηση των εποπτικών καθηκόντων τους, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις σχετικές πληροφορίες, περιστάσεις ή καταστάσεις, καθώς και τα χαρακτηριστικά που σχετίζονται με τη γεωγραφική παρουσία, τη δομή του ομίλου και τις εποπτικές ρυθμίσεις που ορίζονται στην οδηγία 2013/36/ΕΕ.

(12)

Ο παρών κανονισμός βασίζεται στα σχέδια ρυθμιστικών τεχνικών προτύπων που υπέβαλε η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (ΕΑΤ) στην Επιτροπή.

(13)

Η ΕΑΤ διενήργησε ανοικτές δημόσιες διαβουλεύσεις σχετικά με τα σχέδια ρυθμιστικών τεχνικών προτύπων στα οποία βασίζεται ο παρών κανονισμός, ανέλυσε τα ενδεχόμενα συναφή κόστη και τις ωφέλειες και ζήτησε τη συμβουλή της ομάδας τραπεζικών συμφεροντούχων που συστάθηκε σύμφωνα με το άρθρο 37 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1093/2010 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (3).

(14)

Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να εφαρμόζεται από την ΧΧ.ΧΧ.ΧΧΧΧ, προκειμένου να δοθεί στις αρμόδιες αρχές και στα αιτούντα πιστωτικά ιδρύματα επαρκής χρόνος για να συμμορφωθούν με τις απαιτήσεις που θεσπίζονται στον παρόντα κανονισμό,