(1)

Στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1371/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (3) πρόκειται να επέλθουν ορισμένες τροποποιήσεις, προκειμένου να ενισχυθεί η προστασία των επιβατών και να ενθαρρυνθεί η αύξηση των σιδηροδρομικών ταξιδιών, λαμβάνοντας δεόντως υπόψη ιδίως τα άρθρα 11, 12 και 14 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Λαμβανομένων υπόψη των εν λόγω τροποποιήσεων και για λόγους σαφήνειας, ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1371/2007 θα πρέπει, συνεπώς, να αναδιατυπωθεί.

(2)

Στο πλαίσιο της κοινής πολιτικής μεταφορών, είναι σημαντικό να διασφαλίζονται τα δικαιώματα των επιβατών σιδηροδρομικών μεταφορών και να βελτιωθούν η ποιότητα και η αποτελεσματικότητα των σιδηροδρομικών επιβατικών υπηρεσιών, ώστε να προωθηθεί η αύξηση του μεριδίου των σιδηροδρομικών μεταφορών σε σχέση με τους άλλους τρόπους μεταφοράς.

(3)

Παρά τη σημαντική πρόοδο που έχει σημειωθεί στην Ένωση ως προς την προστασία των καταναλωτών, χρειάζεται, ακόμη, να υπάρξει περαιτέρω βελτίωση της προστασίας των δικαιωμάτων των επιβατών των σιδηροδρομικών μεταφορών.

(4)

Ειδικότερα, δεδομένου ότι ο επιβάτης σιδηροδρομικών μεταφορών είναι το ασθενέστερο μέρος της σύμβασης μεταφοράς, θα πρέπει να διαφυλάσσονται τα δικαιώματα των επιβατών σιδηροδρομικών μεταφορών.

(5)

Η χορήγηση των ίδιων δικαιωμάτων στους επιβάτες διεθνών και εσωτερικών σιδηροδρομικών μεταφορών επιδιώκει να βελτιώσει το επίπεδο προστασίας των καταναλωτών στην Ένωση, να εξασφαλίσει ισότιμους όρους ανταγωνισμού για τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις και να διασφαλίσει ενιαίο επίπεδο δικαιωμάτων των επιβατών. Οι επιβάτες θα πρέπει να λαμβάνουν όσο το δυνατόν ακριβέστερες πληροφορίες σχετικά με τα δικαιώματά τους. Δεδομένου ότι ορισμένες σύγχρονες μορφές εισιτηρίων δεν επιτρέπουν τη φυσική εκτύπωση πληροφοριών επί αυτών, θα πρέπει να είναι δυνατή η παροχή των πληροφοριών που απαιτούνται από τον παρόντα κανονισμό με άλλα μέσα.

(6)

Οι σιδηροδρομικές υπηρεσίες που προσφέρονται αυστηρά για ιστορική ή τουριστική χρήση συνήθως δεν εξυπηρετούν τακτικές ανάγκες μεταφοράς. Οι υπηρεσίες αυτές είναι συνήθως απομονωμένες από το υπόλοιπο σιδηροδρομικό σύστημα της Ένωσης και χρησιμοποιούν τεχνολογία που ενδέχεται να περιορίζει την προσβασιμότητά τους. Με την εξαίρεση ορισμένων διατάξεων που θα πρέπει να εφαρμόζονται σε όλες τις σιδηροδρομικές επιβατικές υπηρεσίες σε ολόκληρη την Ένωση, τα κράτη μέλη θα πρέπει να μπορούν να χορηγούν εξαιρέσεις από την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος κανονισμού για τις σιδηροδρομικές υπηρεσίες που προσφέρονται αυστηρά για ιστορική ή τουριστική χρήση.

(7)

Οι αστικές, προαστιακές και περιφερειακές σιδηροδρομικές επιβατικές υπηρεσίες είναι διαφορετικού χαρακτήρα από τις υπεραστικές σιδηροδρομικές επιβατικές υπηρεσίες. Θα πρέπει, επομένως, να επιτραπεί στα κράτη μέλη να εξαιρούν τις υπηρεσίες αυτές από ορισμένες διατάξεις του παρόντος κανονισμού για τα δικαιώματα των επιβατών. Οι εν λόγω εξαιρέσεις δεν θα πρέπει ωστόσο να εφαρμόζονται σε βασικούς κανόνες, ιδίως στις διατάξεις που σχετίζονται με τους ισότιμους όρους των συμβάσεων μεταφοράς, το δικαίωμα στην αγορά εισιτηρίων για σιδηροδρομικές μετακινήσεις χωρίς υπέρμετρη δυσκολία, την ευθύνη των σιδηροδρομικών επιχειρήσεων έναντι των επιβατών και σχετικά με τις αποσκευές τους, την απαίτηση επαρκούς ασφάλισης των σιδηροδρομικών επιχειρήσεων και την απαίτηση λήψης κατάλληλων μέτρων ώστε να διασφαλίζεται η προσωπική ασφάλεια των επιβατών στους σιδηροδρομικούς σταθμούς και εντός των αμαξοστοιχιών. Οι περιφερειακές υπηρεσίες είναι πιο ενσωματωμένες στο υπόλοιπο σιδηροδρομικό σύστημα της Ένωσης και τα σχετικά ταξίδια είναι μεγαλύτερα. Για τις περιφερειακές σιδηροδρομικές επιβατικές υπηρεσίες, οι πιθανές εξαιρέσεις θα πρέπει, επομένως, να περιοριστούν ακόμη περισσότερο. Όσον αφορά τις περιφερειακές σιδηροδρομικές επιβατικές υπηρεσίες, οι εξαιρέσεις από τις διατάξεις του παρόντος κανονισμού που διευκολύνουν τη χρήση των σιδηροδρομικών υπηρεσιών από άτομα με αναπηρία ή άτομα με μειωμένη κινητικότητα θα πρέπει να καταργηθούν πλήρως και δεν θα πρέπει να εφαρμόζονται εξαιρέσεις όσον αφορά τις διατάξεις του παρόντος κανονισμού που προωθούν τη χρήση ποδηλάτων. Επιπλέον, η δυνατότητα εξαίρεσης των περιφερειακών υπηρεσιών από ορισμένες υποχρεώσεις όσον αφορά την παροχή ενιαίων εισιτηρίων και την επαναδρομολόγηση θα πρέπει να είναι χρονικά περιορισμένη.

(8)

Στους στόχους του παρόντος κανονισμού συγκαταλέγεται η βελτίωση των σιδηροδρομικών επιβατικών υπηρεσιών εντός της Ένωσης. Συνεπώς, τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να χορηγούν εξαιρέσεις για υπηρεσίες σε περιοχές όπου σημαντικό μέρος του δρομολογίου μιας υπηρεσίας εκτελείται εκτός της Ένωσης.

(9)

Επιπλέον, για να καταστεί δυνατή η ομαλή μετάβαση από το πλαίσιο που θεσπίστηκε δυνάμει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1371/2007 στο πλαίσιο του παρόντος κανονισμού, οι προηγούμενες εθνικές εξαιρέσεις θα πρέπει να καταργηθούν σταδιακά, ώστε να διασφαλιστεί η απαραίτητη ασφάλεια δικαίου και η απαραίτητη συνέχεια. Τα κράτη μέλη τα οποία διαθέτουν σήμερα εξαιρέσεις δυνάμει του άρθρου 2 παράγραφος 4 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1371/2007 θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να εξαιρούν τις εσωτερικές σιδηροδρομικές επιβατικές υπηρεσίες μόνο από τις διατάξεις του παρόντος κανονισμού που απαιτούν σημαντική προσαρμογή και, σε κάθε περίπτωση, μόνο για περιορισμένο χρονικό διάστημα. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να έχουν τη δυνατότητα, για μεταβατική περίοδο, να χορηγούν εξαίρεση από την υποχρέωση διανομής πληροφοριών σχετικά με την κυκλοφορία και ταξιδιωτικών πληροφοριών μεταξύ των φορέων εκμετάλλευσης, αλλά μόνον όταν δεν είναι τεχνικά εφικτό για τον διαχειριστή υποδομής να παρέχει δεδομένα πραγματικού χρόνου σε καμία σιδηροδρομική επιχείρηση, πωλητή εισιτηρίων, ταξιδιωτικό πράκτορα ή διαχειριστή σταθμού. Μία αξιολόγηση του τι είναι τεχνικά εφικτό θα πρέπει να πραγματοποιείται τουλάχιστον ανά διετία.

(10)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενημερώνουν την Επιτροπή όταν εξαιρούν τις σιδηροδρομικές επιβατικές υπηρεσίες από την εφαρμογή ορισμένων διατάξεων του παρόντος κανονισμού. Κατά την παροχή της ενημέρωσης αυτής, τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξηγούν τους λόγους για τη χορήγηση των εν λόγω εξαιρέσεων και τα μέτρα που έχουν ληφθεί ή προβλέπεται να ληφθούν για τη συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις βάσει του παρόντος κανονισμού όταν λήξουν οι σχετικές εξαιρέσεις.

(11)

Εάν υπάρχουν περισσότεροι του ενός υπεύθυνοι σταθμού, τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να ορίσουν τον υπεύθυνο φορέα για τις αρμοδιότητες που αναφέρονται στον παρόντα κανονισμό.

(12)

Η πρόσβαση σε ταξιδιωτικές πληροφορίες πραγματικού χρόνου, συμπεριλαμβανομένων των πληροφοριών περί τιμολογίων, καθιστά τα σιδηροδρομικά ταξίδια πιο προσιτά στους νέους πελάτες και τους παρέχει τη δυνατότητα επιλογής από ένα ευρύτερο φάσμα ταξιδιωτικών δυνατοτήτων και τιμολογίων. Οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις θα πρέπει να παρέχουν σε άλλες σιδηροδρομικές επιχειρήσεις, πωλητές εισιτηρίων και ταξιδιωτικούς πράκτορες που πωλούν τις υπηρεσίες τους πρόσβαση σε αυτές τις ταξιδιωτικές πληροφορίες και να τους παρέχουν τη δυνατότητα πραγματοποίησης και ακύρωσης κρατήσεων με σκοπό τη διευκόλυνση των σιδηροδρομικών ταξιδιών. Οι διαχειριστές υποδομής θα πρέπει να διανέμουν δεδομένα πραγματικού χρόνου σχετικά με την άφιξη και την αναχώρηση αμαξοστοιχιών στις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις και τους υπεύθυνους σταθμού, καθώς και στους πωλητές εισιτηρίων και τους ταξιδιωτικούς πράκτορες, με σκοπό τη διευκόλυνση των σιδηροδρομικών ταξιδιών.

(13)

Λεπτομερέστερες απαιτήσεις για την παροχή ταξιδιωτικών πληροφοριών καθορίζονται στις τεχνικές προδιαγραφές διαλειτουργικότητας που αναφέρονται στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 454/2011 της Επιτροπής (4).

(14)

Η ενίσχυση των δικαιωμάτων των επιβατών σιδηροδρομικών μεταφορών θα πρέπει να εδράζεται στο υφιστάμενο διεθνές δίκαιο που περιλαμβάνεται στο προσάρτημα Α – «Ενιαίοι κανόνες σχετικά με τη σύμβαση διεθνούς σιδηροδρομικής μεταφοράς επιβατών και αποσκευών (CIV)» της σύμβασης για τις διεθνείς σιδηροδρομικές μεταφορές (COTIF), της 9ης Μαΐου 1980, όπως τροποποιήθηκε με το πρωτόκολλο για την τροποποίηση της σύμβασης για τις διεθνείς σιδηροδρομικές μεταφορές, της 3ης Ιουνίου 1999 (πρωτόκολλο του 1999). Ωστόσο, είναι σκόπιμο να διευρυνθεί το πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού και να παρέχεται προστασία όχι μόνο στους επιβάτες των διεθνών, αλλά και των εσωτερικών σιδηροδρομικών μεταφορών. Στις 23 Φεβρουαρίου 2013, η Ένωση προσχώρησε στην COTIF.

(15)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να απαγορεύουν τις διακρίσεις βάσει της ιθαγένειας του επιβάτη ή της έδρας της σιδηροδρομικής επιχείρησης εντός της Ένωσης του πωλητή εισιτηρίων ή του ταξιδιωτικού πράκτορα. Ωστόσο, τα κοινωνικά τιμολόγια και η ενθάρρυνση της ευρύτερης χρήσης των δημόσιων μεταφορών δεν θα πρέπει να απαγορεύονται, εφόσον τα εν λόγω μέτρα είναι αναλογικά και ανεξάρτητα της ιθαγένειας του εκάστοτε επιβάτη. Οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις, οι πωλητές εισιτηρίων και οι ταξιδιωτικοί πράκτορες είναι ελεύθεροι να καθορίζουν τις εμπορικές τους πρακτικές, συμπεριλαμβανομένων της χρήσης ειδικών προσφορών και της προώθησης ορισμένων διαύλων πώλησης. Καθώς αυξάνονται οι επιγραμμικές πλατφόρμες πώλησης εισιτηρίων επιβατικών μεταφορών, τα κράτη μέλη θα πρέπει να μεριμνούν ιδιαίτερα ώστε να διασφαλίζεται ότι δεν εισάγονται διακρίσεις κατά τη διαδικασία πρόσβασης σε επιγραμμικές διεπαφές ή κατά την αγορά εισιτηρίων. Επιπλέον, ανεξαρτήτως του τρόπου αγοράς ορισμένου είδους εισιτηρίου, το επίπεδο προστασίας του επιβάτη θα πρέπει να είναι το ίδιο.

(16)

Η αυξανόμενη δημοτικότητα της ποδηλασίας σε ολόκληρη την Ένωση επηρεάζει συνολικά την κινητικότητα και τον τουρισμό. Η αύξηση της συνδυαστικής χρήσης σιδηροδρόμων και ποδηλάτου στην κατανομή του μεριδίου των τρόπων μεταφοράς μειώνει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των μεταφορών. Συνεπώς, οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις θα πρέπει να διευκολύνουν όσο το δυνατόν περισσότερο τον συνδυασμό μετακίνησης με ποδήλατο και τρένο. Ειδικότερα, όταν αγοράζουν νέο τροχαίο υλικό ή προβαίνουν σε σημαντική αναβάθμιση του υφιστάμενου τροχαίου υλικού, θα πρέπει να παρέχουν επαρκή αριθμό θέσεων για ποδήλατα, εκτός εάν η αγορά ή η αναβάθμιση αφορά άμαξες-εστιατόρια, κλινάμαξες ή κλινοθέσια οχήματα. Για να αποφευχθούν αρνητικές επιπτώσεις στις επιδόσεις ασφάλειας του υφιστάμενου τροχαίου υλικού, η εν λόγω υποχρέωση θα πρέπει να εφαρμόζεται μόνο σε περιπτώσεις σημαντικής αναβάθμισης όπου απαιτείται νέα έγκριση οχήματος για τη διάθεση στην αγορά.

(17)

Ο επαρκής αριθμός θέσεων για ποδήλατα σε μια σύνθεση αμαξοστοιχίας θα πρέπει να καθορίζεται λαμβανομένων υπόψη του μεγέθους της σύνθεσης της αμαξοστοιχίας, του είδους της υπηρεσίας και της ζήτησης για μεταφορά ποδηλάτων. Οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να καταρτίζουν σχέδια με συγκεκριμένους αριθμούς θέσεων για ποδήλατα για τις υπηρεσίες τους, κατόπιν διαβούλευσης με το κοινό. Όταν οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις επιλέγουν να μην καταρτίζουν σχέδια, θα πρέπει να εφαρμόζεται ο προβλεπόμενος από τον νόμο αριθμός. Ο εν λόγω προβλεπόμενος από τον νόμο αριθμός θα πρέπει επίσης να λειτουργεί ως καθοδήγηση από τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις όταν καθορίζουν τα σχέδιά τους. Ένας αριθμός μικρότερος από τον προβλεπόμενο από τον νόμο αριθμό θα πρέπει να θεωρείται επαρκής μόνον όταν δικαιολογείται από ειδικές περιστάσεις, όπως η εκτέλεση σιδηροδρομικών δρομολογίων κατά τη χειμερινή περίοδο, όπου είναι σαφές ότι η ζήτηση για τη μεταφορά ποδηλάτων είναι μηδενική ή χαμηλή. Επιπλέον, σε ορισμένα κράτη μέλη η ζήτηση για τη μεταφορά ποδηλάτων είναι ιδιαίτερα υψηλή όσον αφορά ορισμένα είδη υπηρεσιών. Ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να καθορίζουν για ορισμένα είδη υπηρεσιών τον ελάχιστο επαρκή αριθμό θέσεων για ποδήλατα. Οι αριθμοί αυτοί θα πρέπει να υπερισχύουν των συγκεκριμένων αριθμών όπως αναφέρονται σε οποιαδήποτε σχέδια των σιδηροδρομικών επιχειρήσεων. Αυτό δεν θα πρέπει να εμποδίζει την ελεύθερη κυκλοφορία σιδηροδρομικού τροχαίου υλικού εντός της Ένωσης. Οι επιβάτες θα πρέπει να ενημερώνονται για τον χώρο που διατίθεται για ποδήλατα.

(18)

Τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις όσον αφορά τη μεταφορά ποδηλάτων σε αμαξοστοιχίες θα πρέπει να εφαρμόζονται σε ποδήλατα που μπορούν αμέσως να χρησιμοποιηθούν πριν και μετά το σιδηροδρομικό ταξίδι. Η μεταφορά ποδηλάτων σε συσκευασίες και σάκους, κατά περίπτωση, καλύπτεται από τις διατάξεις του παρόντος κανονισμού σχετικά με τις αποσκευές.

(19)

Τα δικαιώματα των επιβατών των σιδηροδρομικών μεταφορών σε σιδηροδρομικές υπηρεσίες περιλαμβάνουν τη λήψη πληροφοριών σχετικά με την υπηρεσία, τόσο πριν από το ταξίδι όσο και κατά τη διάρκειά του. Οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις, οι πωλητές εισιτηρίων και οι ταξιδιωτικοί πράκτορες θα πρέπει να παρέχουν γενικές πληροφορίες σχετικά με τη σιδηροδρομική υπηρεσία πριν το ταξίδι. Οι εν λόγω πληροφορίες θα πρέπει να παρέχονται σε προσβάσιμες μορφές για τα άτομα με αναπηρία ή τα άτομα με μειωμένη κινητικότητα. Οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις και, κατά περίπτωση, οι πωλητές εισιτηρίων και οι ταξιδιωτικοί πράκτορες θα πρέπει να παρέχουν στον επιβάτη, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, επιπλέον πληροφορίες που απαιτούνται από τον παρόντα κανονισμό. Όταν ο υπεύθυνος σταθμού διαθέτει τέτοιες πληροφορίες, θα πρέπει επίσης να τις παρέχει στους επιβάτες.

(20)

Το μέγεθος των πωλητών εισιτηρίων ποικίλλει σημαντικά από πολύ μικρές σε μεγάλες επιχειρήσεις και ορισμένοι πωλητές εισιτηρίων προσφέρουν τις υπηρεσίες τους μόνο απογραμμικά ή μόνο επιγραμμικά. Η υποχρέωση παροχής ταξιδιωτικών πληροφοριών στους επιβάτες θα πρέπει ως εκ τούτου να είναι ανάλογη προς τα διαφορετικά μεγέθη και, επομένως, τις διαφορετικές ικανότητες των πωλητών εισιτηρίων.

(21)

Ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να εμποδίζει τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις, τους ταξιδιωτικούς πράκτορες ή τους πωλητές εισιτηρίων να προσφέρουν στους επιβάτες ευνοϊκότερους όρους από εκείνους που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό. Ωστόσο, ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να έχει ως αποτέλεσμα η σιδηροδρομική επιχείρηση να δεσμεύεται από ευνοϊκότερους συμβατικούς όρους που προσφέρει ο ταξιδιωτικός πράκτορας ή ο πωλητής εισιτηρίων, εκτός εάν αυτό προβλέπεται διαφορετικά σε συμφωνία μεταξύ της σιδηροδρομικής επιχείρησης και του ταξιδιωτικού πράκτορα ή του πωλητή εισιτηρίων.

(22)

Τα ενιαία εισιτήρια επιτρέπουν στους επιβάτες να ταξιδεύουν χωρίς διακοπή και, συνεπώς, θα πρέπει να καταβληθεί κάθε εύλογη προσπάθεια με σκοπό την προσφορά τέτοιων εισιτηρίων για αστικές, προαστιακές και περιφερειακές σιδηροδρομικές επιβατικές υπηρεσίες, είτε διεθνείς είτε εσωτερικές, συμπεριλαμβανομένων των σιδηροδρομικών επιβατικών υπηρεσιών που εξαιρούνται δυνάμει του παρόντος κανονισμού. Θα πρέπει να υπάρχει δυνατότητα, προκειμένου να καθοριστεί η συνολική καθυστέρηση για την οποία διατίθεται αποζημίωση, εξαίρεσης της διάρκειας των καθυστερήσεων που σημειώνονται κατά τη διάρκεια των τμημάτων του ταξιδιού που αφορούν σιδηροδρομικές υπηρεσίες που εξαιρούνται δυνάμει του παρόντος κανονισμού.

(23)

Όσον αφορά τα δρομολόγια που εκτελούνται από την ίδια σιδηροδρομική επιχείρηση, η μεταφορά επιβατών σιδηροδρομικών μεταφορών από ένα δρομολόγιο σε άλλο θα πρέπει να διευκολύνεται από την εισαγωγή υποχρέωσης παροχής ενιαίων εισιτηρίων, δεδομένου ότι δεν απαιτούνται εμπορικές συμφωνίες μεταξύ σιδηροδρομικών επιχειρήσεων. Η απαίτηση παροχής ενιαίων εισιτηρίων θα πρέπει επίσης να εφαρμόζεται στις υπηρεσίες τα δρομολόγια των οποίων εκτελούνται από σιδηροδρομικές επιχειρήσεις που ανήκουν στον ίδιο ιδιοκτήτη ή οι οποίες είναι θυγατρικές που ανήκουν εξ ολοκλήρου σε μια από τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις που παρέχουν σιδηροδρομικές υπηρεσίες που περιλαμβάνονται στο ταξίδι. Η σιδηροδρομική επιχείρηση θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να προσδιορίζει στο ενιαίο εισιτήριο την ώρα αναχώρησης κάθε σιδηροδρομικής υπηρεσίας, συμπεριλαμβανομένων των περιφερειακών υπηρεσιών, για την οποία ισχύει το ενιαίο εισιτήριο.

(24)

Οι επιβάτες θα πρέπει να ενημερώνονται με σαφήνεια για το αν τα εισιτήρια που πωλούνται από σιδηροδρομική επιχείρηση στο πλαίσιο ενιαίας εμπορικής συναλλαγής αποτελούν ενιαίο εισιτήριο. Όταν οι επιβάτες δεν ενημερώνονται σωστά, η σιδηροδρομική επιχείρηση θα πρέπει να φέρει ευθύνη ωσάν να επρόκειτο για ενιαίο εισιτήριο.

(25)

Θα πρέπει να προωθηθεί η προσφορά ενιαίων εισιτηρίων. Ωστόσο, οι ορθές πληροφορίες σχετικά με τη σιδηροδρομική υπηρεσία είναι ουσιαστικής σημασίας και όταν οι επιβάτες αγοράζουν εισιτήρια από πωλητή εισιτηρίων ή ταξιδιωτικό πράκτορα. Όταν οι πωλητές εισιτηρίων ή οι ταξιδιωτικοί πράκτορες πωλούν χωριστά εισιτήρια ως δέσμη, θα πρέπει να ενημερώνουν σαφώς τον επιβάτη ότι τα εν λόγω εισιτήρια δεν προσφέρουν το ίδιο επίπεδο προστασίας με τα ενιαία εισιτήρια και ότι τα εν λόγω εισιτήρια δεν έχουν εκδοθεί ως ενιαία εισιτήρια από τη σιδηροδρομική επιχείρηση ή τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις που παρέχουν την υπηρεσία. Όταν οι πωλητές εισιτηρίων ή οι ταξιδιωτικοί πράκτορες δεν συμμορφώνονται με την απαίτηση αυτή, η ευθύνη τους θα πρέπει να εκτείνεται πέραν της επιστροφής της αξίας των εισιτηρίων.

(26)

Κατά την προσφορά ενιαίων εισιτηρίων, είναι σημαντικό οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις να λαμβάνουν υπόψη ρεαλιστικούς και εφαρμόσιμους ελάχιστους χρόνους ανταπόκρισης κατά την αρχική κράτηση, καθώς και τυχόν σχετικούς παράγοντες όπως το μέγεθος και η τοποθεσία των αντίστοιχων σταθμών και αποβαθρών.

(27)

Με βάση τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες και για να παρέχονται στα άτομα με αναπηρία και τα άτομα με μειωμένη κινητικότητα δυνατότητες σιδηροδρομικής μετακίνησης συγκρίσιμες με εκείνες των άλλων πολιτών, θα πρέπει να θεσπιστούν κανόνες για την απαγόρευση των διακρίσεων και την παροχή συνδρομής κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους. Τα άτομα με αναπηρία και τα άτομα με μειωμένη κινητικότητα έχουν τα ίδια δικαιώματα ελεύθερης κυκλοφορίας και ίσης μεταχείρισης με όλους τους άλλους πολίτες. Μεταξύ άλλων, ειδική προσοχή θα πρέπει να δίνεται στην παροχή πληροφοριών σε άτομα με αναπηρία και σε άτομα με μειωμένη κινητικότητα σχετικά με την προσβασιμότητα των σιδηροδρομικών υπηρεσιών, τις συνθήκες πρόσβασης στο τροχαίο υλικό και τις διευκολύνσεις επί της αμαξοστοιχίας. Για την καλύτερη ενημέρωση των επιβατών με αισθητηριακές ανεπάρκειες σχετικά με καθυστερήσεις, θα πρέπει να χρησιμοποιούνται οπτικοακουστικά συστήματα, κατά περίπτωση. Τα άτομα με αναπηρία θα πρέπει να μπορούν να αγοράζουν εισιτήρια επί της αμαξοστοιχίας χωρίς επιπλέον επιβάρυνση, όταν δεν υπάρχουν προσβάσιμα μέσα για την αγορά εισιτηρίου πριν από την επιβίβαση στην αμαξοστοιχία. Ωστόσο, θα πρέπει να υπάρχει δυνατότητα περιορισμού του εν λόγω δικαιώματος σε περιπτώσεις που σχετίζονται με την ασφάλεια ή την υποχρεωτική κράτηση αμαξοστοιχίας. Το προσωπικό θα πρέπει να είναι κατάλληλα εκπαιδευμένο για να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία και των ατόμων με μειωμένη κινητικότητα, ιδίως κατά την παροχή συνδρομής. Για να διασφαλιστούν ισότιμες συνθήκες μετακίνησης, θα πρέπει στα άτομα αυτά να παρέχεται συνδρομή στους σταθμούς και επί της αμαξοστοιχίας ή, ελλείψει εκπαιδευμένου προσωπικού συνοδείας επί της αμαξοστοιχίας και στον σταθμό, να καταβάλλεται κάθε εύλογη προσπάθεια για την παροχή πρόσβασης στις σιδηροδρομικές μετακινήσεις.

(28)

Οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις και οι υπεύθυνοι σταθμού θα πρέπει να συνεργάζονται ενεργά με τις οργανώσεις που εκπροσωπούν τα άτομα με αναπηρία με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας της προσβασιμότητας των υπηρεσιών μεταφοράς.

(29)

Για να διευκολυνθεί η πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία και των ατόμων με μειωμένη κινητικότητα στις σιδηροδρομικές επιβατικές υπηρεσίες, τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να απαιτήσουν από τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις και τους υπευθύνους σταθμού να δημιουργήσουν εθνικά ενιαία σημεία επαφής για τον συντονισμό των πληροφοριών και της συνδρομής.

(30)

Προκειμένου να διασφαλίζεται η παροχή συνδρομής σε άτομα με αναπηρία και άτομα με μειωμένη κινητικότητα, για πρακτικούς λόγους είναι αναγκαίο να κοινοποιείται εκ των προτέρων στην σιδηροδρομική επιχείρηση, στον υπεύθυνο σταθμού, στον πωλητή εισιτηρίων ή στον ταξιδιωτικό πράκτορα η ανάγκη συνδρομής. Μολονότι ο παρών κανονισμός καθορίζει κοινή μέγιστη χρονική περίοδο για τις εν λόγω εκ των προτέρων κοινοποιήσεις, οι εθελοντικές ρυθμίσεις που προβλέπουν συντομότερες περιόδους συμβάλλουν θετικά στο βαθμό που βελτιώνουν την κινητικότητα των ατόμων με αναπηρία και των ατόμων με μειωμένη κινητικότητα. Για να εξασφαλιστεί η ευρύτερη δυνατή διανομή των πληροφοριών σχετικά με τις εν λόγω μειωμένες χρονικές περιόδους, είναι σημαντικό η Επιτροπή να συμπεριλάβει στην έκθεσή της σχετικά με την εφαρμογή και τα αποτελέσματα του παρόντος κανονισμού πληροφορίες για την ανάπτυξη ρυθμίσεων μειωμένης εκ των προτέρων κοινοποίησης και τη σχετική διάδοση των πληροφοριών.

(31)

Οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις και οι υπεύθυνοι σταθμού θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία και των ατόμων με μειωμένη κινητικότητα, τηρώντας την οδηγία (ΕΕ) 2019/882 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (5) και τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1300/2014 της Επιτροπής (6). Όταν ο παρών κανονισμός παραπέμπει σε διατάξεις της οδηγίας (ΕΕ) 2019/882, οι εν λόγω διατάξεις θα πρέπει να εφαρμόζονται από τα κράτη μέλη από τις 28 Ιουνίου 2025 και σύμφωνα με τα μεταβατικά μέτρα που καθορίζονται στο άρθρο 32 της εν λόγω οδηγίας. Όσον αφορά τις σιδηροδρομικές επιβατικές υπηρεσίες, το πεδίο εφαρμογής των εν λόγω διατάξεων καθορίζεται στο άρθρο 2 παράγραφος 2 στοιχείο γ) της εν λόγω οδηγίας.

(32)

Ορισμένα ζώα εκπαιδεύονται για να βοηθούν άτομα με αναπηρία προκειμένου να τους δίνεται η δυνατότητα για ανεξάρτητη κινητικότητα. Για τον σκοπό αυτό, τα ζώα αυτά είναι ουσιώδες να μπορούν να επιβιβάζονται στις αμαξοστοιχίες. Ο παρών κανονισμός θεσπίζει κοινά δικαιώματα και υποχρεώσεις όσον αφορά τους σκύλους οδηγούς. Ωστόσο, τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να διεξάγουν δοκιμές χρησιμοποιώντας άλλα ζώα για την υποβοήθηση της κινητικότητας και να επιτρέπουν την επιβίβασή τους σε αμαξοστοιχίες στις εσωτερικές σιδηροδρομικές υπηρεσίες τους. Είναι σημαντικό να παρακολουθεί η Επιτροπή τις εξελίξεις σχετικά με το θέμα αυτό ενόψει μελλοντικών εργασιών σχετικά με τα ζώα για την υποβοήθηση της κινητικότητας.

(33)

Είναι σκόπιμο ο παρών κανονισμός να καθιερώσει σύστημα αποζημίωσης των επιβατών σε περίπτωση καθυστέρησης, μεταξύ άλλων όταν η καθυστέρηση οφείλεται σε ματαίωση δρομολογίου ή σε απώλεια ανταπόκρισης. Σε περίπτωση καθυστέρησης σιδηροδρομικής επιβατικής υπηρεσίας, οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις θα πρέπει να παρέχουν στους επιβάτες αποζημίωση βασιζόμενη σε ποσοστό του αντιτίμου του εισιτηρίου.

(34)

Οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις θα πρέπει να υποχρεούνται να ασφαλίζονται ή να διαθέτουν κατάλληλες εγγυήσεις για την ευθύνη τους έναντι επιβατών σιδηροδρομικών μεταφορών σε περίπτωση δυστυχήματος.

(35)

Τα ενισχυμένα δικαιώματα αποζημίωσης και παροχής συνδρομής σε περίπτωση καθυστέρησης, απώλειας ανταπόκρισης ή ματαίωσης δρομολογίου αναμένεται να δημιουργήσουν μεγαλύτερα κίνητρα για την αγορά σιδηροδρομικών επιβατικών υπηρεσιών, προς όφελος των επιβατών.

(36)

Σε περίπτωση καθυστέρησης, θα πρέπει να παρέχονται στους επιβάτες οι επιλογές συνέχισης της μεταφοράς τους ή επαναδρομολόγησης υπό συγκρίσιμες συνθήκες μεταφοράς. Εν τοιαύτη περιπτώσει, οι ανάγκες των ατόμων με αναπηρία και των ατόμων με μειωμένη κινητικότητα θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη.

(37)

Ωστόσο, οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις δεν θα πρέπει να υποχρεούνται να καταβάλουν αποζημίωση, εάν μπορούν να αποδείξουν ότι η καθυστέρηση προκλήθηκε από εξαιρετικές περιστάσεις, όπως ακραίες καιρικές συνθήκες ή μεγάλες φυσικές καταστροφές που έθεσαν σε κίνδυνο την ασφαλή λειτουργία της υπηρεσίας. Τυχόν τέτοιο γεγονός θα πρέπει να έχει τον χαρακτήρα έκτακτης φυσικής καταστροφής, σε αντιδιαστολή με τις φυσιολογικές εποχικές καιρικές συνθήκες, όπως οι φθινοπωρινές καταιγίδες ή οι συχνές πλημμύρες σε πόλεις λόγω παλίρροιας ή τήξης του χιονιού. Επιπλέον, οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις δεν θα πρέπει να υποχρεούνται να καταβάλουν αποζημίωση εάν μπορούν να αποδείξουν ότι η καθυστέρηση προκλήθηκε από σημαντική κρίση στον τομέα της δημόσιας υγείας, όπως μία πανδημία. Επιπλέον, όταν η καθυστέρηση προκαλείται από τον επιβάτη ή από ορισμένες πράξεις τρίτων, οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις δεν θα πρέπει να υποχρεούνται να παρέχουν αποζημίωση για την καθυστέρηση. Οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις θα πρέπει να αποδείξουν ότι δεν μπορούσαν ούτε να προβλέψουν ούτε να αποφύγουν τέτοια γεγονότα, ούτε θα μπορούσαν να αποτρέψουν την καθυστέρηση, ακόμη και εάν είχαν λάβει όλα τα εύλογα μέτρα, συμπεριλαμβανομένων των κατάλληλων προληπτικών μέτρων συντήρησης του τροχαίου υλικού τους. Οι απεργίες του προσωπικού της σιδηροδρομικής επιχείρησης και πράξεις ή παραλείψεις από άλλους φορείς εκμετάλλευσης σιδηροδρόμων που χρησιμοποιούν την ίδια υποδομή, τον διαχειριστή υποδομής ή τον υπεύθυνο σταθμού, δεν θα πρέπει να επηρεάζουν την ευθύνη για καθυστερήσεις. Οι περιστάσεις υπό τις οποίες οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις δεν υποχρεούνται να καταβάλουν αποζημίωση θα πρέπει να είναι αντικειμενικά αιτιολογημένες. Όταν διατίθεται στις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις ανακοίνωση ή έγγραφο του διαχειριστή σιδηροδρομικής υποδομής, δημόσιας αρχής ή άλλου φορέα ανεξάρτητου από τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις, στο οποίο επισημαίνονται οι περιστάσεις στις οποίες η σιδηροδρομική επιχείρηση βασίζεται προκειμένου να εξαιρεθεί από την υποχρέωση καταβολής αποζημίωσης, οι εν λόγω κοινοποιήσεις ή έγγραφα θα πρέπει να τίθενται υπόψη των επιβατών και, κατά περίπτωση, των σχετικών αρχών.

(38)

Οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις θα πρέπει να ενθαρρυνθούν ώστε να απλουστεύσουν τη διαδικασία αίτησης αποζημίωσης ή επιστροφής χρημάτων για τους επιβάτες. Συγκεκριμένα, τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να απαιτούν από τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις να δέχονται αιτήσεις που υποβάλλονται με ορισμένα μέσα επικοινωνίας, όπως σε διαδικτυακούς τόπους ή με τη χρήση κινητών εφαρμογών, υπό την προϋπόθεση ότι οι εν λόγω απαιτήσεις δεν εισάγουν διακρίσεις.

(39)

Για τη διευκόλυνση των επιβατών κατά την υποβολή αιτήματος επιστροφής χρημάτων ή αποζημίωσης σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό, θα πρέπει να καταρτιστούν έντυπα που θα ισχύουν σε ολόκληρη την Ένωση για τα εν λόγω αιτήματα. Οι επιβάτες θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να υποβάλλουν τα αιτήματά τους χρησιμοποιώντας τέτοιο έντυπο.

(40)

Σε συνεργασία με τους διαχειριστές υποδομής και τους υπευθύνους σταθμού, οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις θα πρέπει να καταρτίζουν σχέδια έκτακτης ανάγκης προκειμένου να ελαχιστοποιούνται οι επιπτώσεις μεγάλων διακοπών, παρέχοντας στους καθηλωμένους επιβάτες κατάλληλη ενημέρωση και φροντίδα.

(41)

Είναι επίσης σκόπιμο να απαλλάσσονται τα θύματα δυστυχήματος και τα συντηρούμενα από αυτά άτομα από βραχυπρόθεσμα οικονομικά ζητήματα κατά το χρονικό διάστημα αμέσως μετά το δυστύχημα.

(42)

Είναι προς το συμφέρον των επιβατών σιδηροδρομικών μεταφορών να λαμβάνονται επαρκή μέτρα, σε συμφωνία με τις δημόσιες αρχές, ώστε να διασφαλίζεται η προσωπική τους ασφάλεια τόσο στους σταθμούς όσο και επί των αμαξοστοιχιών.

(43)

Οι επιβάτες σιδηροδρομικών μεταφορών θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα υποβολής καταγγελίας σε κάθε εμπλεκόμενη σιδηροδρομική επιχείρηση, στους υπευθύνους ορισμένων σταθμών ή, κατά περίπτωση, στους πωλητές εισιτηρίων και τους ταξιδιωτικούς πράκτορες όσον αφορά τα αντίστοιχα πεδία αρμοδιοτήτων τους σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που θεσπίζει ο παρών κανονισμός. Οι επιβάτες σιδηροδρομικών μεταφορών θα πρέπει να έχουν δικαίωμα να λάβουν απάντηση εντός εύλογου χρονικού διαστήματος.

(44)

Για την αποτελεσματική διεκπεραίωση των καταγγελιών, οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις και οι υπεύθυνοι σταθμού θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να δημιουργούν κοινούς μηχανισμούς εξυπηρέτησης πελατών και διεκπεραίωσης καταγγελιών. Οι πληροφορίες σχετικά με τις διαδικασίες διεκπεραίωσης καταγγελιών θα πρέπει να είναι διαθέσιμες στο κοινό και εύκολα προσβάσιμες σε όλους τους επιβάτες.

(45)

Ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να θίγει τα δικαιώματα των επιβατών να υποβάλλουν καταγγελία σε εθνικό φορέα ή να ζητούν έννομη προστασία μέσω εθνικών διαδικασιών.

(46)

Οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις και οι υπεύθυνοι σταθμού θα πρέπει να καθορίζουν, να διαχειρίζονται και να παρακολουθούν πρότυπα ποιότητας των σιδηροδρομικών επιβατικών υπηρεσιών. Οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις θα πρέπει επίσης να δημοσιοποιούν πληροφορίες σχετικά με τις επιδόσεις τους όσον αφορά την ποιότητα των υπηρεσιών.

(47)

Προκειμένου να διατηρηθεί ένα υψηλό επίπεδο προστασίας των καταναλωτών στις σιδηροδρομικές μεταφορές, τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποχρεούνται να ορίσουν εθνικούς φορείς επιβολής οι οποίοι θα παρακολουθούν στενά την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού και θα τον επιβάλλουν σε εθνική κλίμακα. Οι εν λόγω φορείς θα πρέπει να είναι σε θέση να λαμβάνουν ποικίλα μέτρα επιβολής. Οι επιβάτες θα πρέπει να είναι σε θέση να υποβάλλουν καταγγελία στους εν λόγω φορείς για εικαζόμενες παραβάσεις του κανονισμού. Για την ικανοποιητική διεκπεραίωση των καταγγελιών αυτών, οι φορείς θα πρέπει επίσης να συνεργάζονται με τους εθνικούς φορείς επιβολής άλλων κρατών μελών.

(48)

Τα κράτη μέλη τα οποία δεν διαθέτουν σιδηροδρομικό δίκτυο και δεν έχουν άμεση προοπτική να αποκτήσουν θα επιβαρύνονταν με δυσανάλογο και περιττό φόρτο, εάν υπόκειντο στις υποχρεώσεις επιβολής σχετικά με τους υπευθύνους σταθμού και τους διαχειριστές υποδομής που προβλέπει ο παρών κανονισμός. Το ίδιο ισχύει για τις υποχρεώσεις επιβολής σχετικά με τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις για όσο διάστημα ένα κράτος μέλος δεν έχει χορηγήσει άδεια σε καμία σιδηροδρομική επιχείρηση. Επομένως, αυτά τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξαιρεθούν από τις εν λόγω υποχρεώσεις.

(49)

Η επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα θα πρέπει να πραγματοποιείται σύμφωνα με το δίκαιο της Ένωσης για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, και ιδίως σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (7).

(50)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν κυρώσεις για παραβιάσεις του παρόντος κανονισμού και να διασφαλίζουν την εφαρμογή τους. Οι κυρώσεις, οι οποίες μπορεί να περιλαμβάνουν την καταβολή αποζημίωσης στο ενδιαφερόμενο πρόσωπο, θα πρέπει να είναι αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές.

(51)

Δεδομένου ότι οι στόχοι του παρόντος κανονισμού, δηλαδή η ανάπτυξη των σιδηροδρόμων της Ένωσης και η ενίσχυση των δικαιωμάτων των επιβατών σιδηροδρομικών μεταφορών, δεν μπορούν να επιτευχθούν επαρκώς από τα κράτη μέλη και μπορούν συνεπώς να επιτευχθούν καλύτερα στο επίπεδο της Ένωσης, η Ένωση μπορεί να λάβει μέτρα σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας του άρθρου 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας του ιδίου άρθρου, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα απαιτούμενα για την επίτευξη των στόχων αυτών.

(52)

Για να διασφαλιστεί υψηλό επίπεδο προστασίας των επιβατών, η εξουσία έκδοσης πράξεων σύμφωνα με το άρθρο 290 ΣΛΕΕ θα πρέπει να ανατεθεί στην Επιτροπή για να τροποποιεί το παράρτημα I όσον αφορά τους ενιαίους κανόνες της CIV και να προσαρμόζει το ελάχιστο ποσό της προκαταβολής σε περίπτωση θανάτου επιβάτη υπό το πρίσμα των αλλαγών του εναρμονισμένου δείκτη τιμών καταναλωτή σε όλη την ΕΕ. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό η Επιτροπή να διεξάγει, κατά τις προπαρασκευαστικές της εργασίες, τις κατάλληλες διαβουλεύσεις, μεταξύ άλλων σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων, οι οποίες να πραγματοποιούνται σύμφωνα με τις αρχές που ορίζονται στη διοργανική συμφωνία της 13ης Απριλίου 2016 για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου (8). Πιο συγκεκριμένα, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ίση συμμετοχή στην προετοιμασία των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο λαμβάνουν όλα τα έγγραφα κατά τον ίδιο χρόνο με τους εμπειρογνώμονες των κρατών μελών, και οι εμπειρογνώμονές τους έχουν συστηματικά πρόσβαση στις συνεδριάσεις των ομάδων εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής που ασχολούνται με την προετοιμασία κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων.

(53)

Προκειμένου να εξασφαλισθούν ενιαίες προϋποθέσεις για την εκτέλεση του παρόντος κανονισμού, θα πρέπει να ανατεθούν στην Επιτροπή εκτελεστικές αρμοδιότητες. Οι εν λόγω αρμοδιότητες θα πρέπει να ασκούνται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (9).

(54)

Στον παρόντα κανονισμό γίνονται σεβαστά τα θεμελιώδη δικαιώματα και τηρούνται οι αρχές που αναγνωρίζονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως στα άρθρα 21, 26, 38 και 47 τα οποία αφορούν, αντίστοιχα, την απαγόρευση κάθε μορφής διακρίσεων, την ένταξη των ατόμων με αναπηρία, τη διασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας των καταναλωτών και το δικαίωμα πραγματικής προσφυγής και αμερόληπτου δικαστηρίου. Τα δικαστήρια των κρατών μελών οφείλουν να εφαρμόζουν τον παρόντα κανονισμό κατά τρόπο που συνάδει με τα εν λόγω δικαιώματα και αρχές,

(1)

Η περιβαλλοντική, κλιματική και σχετική ενεργειακή νομοθεσία και πολιτική της Ένωσης έχουν επιφέρει ουσιαστικές βελτιώσεις στην κατάσταση του περιβάλλοντος. Εξακολουθούν ωστόσο να υφίστανται μεγάλες περιβαλλοντικές και κλιματικές προκλήσεις, οι οποίες, εάν δεν αντιμετωπιστούν, θα έχουν σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις για την Ένωση και την ευημερία των πολιτών της.

(2)

Το Πρόγραμμα για το Περιβάλλον και τη Δράση για το Κλίμα (LIFE), που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1293/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4), για την περίοδο 2014 έως 2020, αποτελεί το τελευταίο από μια σειρά προγραμμάτων της Ένωσης από το 1992 που υποστηρίζουν την υλοποίηση των προτεραιοτήτων στην περιβαλλοντική και κλιματική νομοθεσία και πολιτική. Το LIFE αξιολογήθηκε θετικά σε μια πρόσφατη ενδιάμεση αξιολόγηση, καθώς προδιαγράφεται αποτελεσματικό, αποδοτικό και χρήσιμο. Το πρόγραμμα LIFE για την περίοδο 2014–2020 θα πρέπει, συνεπώς, να συνεχιστεί με ορισμένες τροποποιήσεις που υποδείχθηκαν κατά την ενδιάμεση αξιολόγηση και τις μεταγενέστερες αξιολογήσεις. Ως εκ τούτου, το Πρόγραμμα για το Περιβάλλον και τη Δράση για το Κλίμα (LIFE) («πρόγραμμα LIFE») θα πρέπει να θεσπιστεί για περίοδο επτά ετών, ώστε η διάρκειά του να ευθυγραμμιστεί με τη διάρκεια του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου που καθορίζεται στον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) 2020/2093 του Συμβουλίου (5).

(3)

Κατά την επιδίωξη των σκοπών και των στόχων που θέτουν η περιβαλλοντική, κλιματική και σχετική ενεργειακή νομοθεσία, πολιτική και σχέδια, ιδίως των σκοπών που παρουσιάζονται στην ανακοίνωση της Επιτροπής της 11ης Δεκεμβρίου 2019 σχετικά με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία («Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία»), καθώς και οι διεθνείς δεσμεύσεις της Ένωσης, το πρόγραμμα LIFE θα πρέπει να συμβάλει σε μία δίκαιη μετάβαση προς μια οικονομία βιώσιμη, κυκλική, ενεργειακά αποδοτική, βασισμένη στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, κλιματικά ουδέτερη και ανθεκτική στην αλλαγή του κλίματος, και στην προστασία και τη βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος, συμπεριλαμβανομένων του αέρα, των υδάτων και του εδάφους, όπως και στην προστασία και τη βελτίωση της υγείας, καθώς και στην ανάσχεση και αντιστροφή της απώλειας βιοποικιλότητας, μεταξύ άλλων με την υποστήριξη της εφαρμογής και της διαχείρισης του δικτύου Natura 2000 και την αντιμετώπιση της υποβάθμισης των οικοσυστημάτων, είτε μέσω άμεσων παρεμβάσεων στα κράτη μέλη είτε μέσω της υποστήριξης της ενσωμάτωσης των εν λόγω σκοπών σε άλλες πολιτικές. Το πρόγραμμα LIFE θα πρέπει επίσης να στηρίξει την εφαρμογή των προγραμμάτων γενικών δράσεων που εγκρίνονται σύμφωνα με το άρθρο 192 παράγραφος 3 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), όπως το 7ο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον (6) και κάθε επόμενο ενωσιακό πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον.

(4)

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δεσμευτεί να αναπτύξει μια ολοκληρωμένη απάντηση στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης της ατζέντας του 2030 των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, όπου επισημαίνεται η εγγενής σχέση μεταξύ της διαχείρισης των φυσικών πόρων, ώστε να διασφαλίζονται η μακροπρόθεσμη διαθεσιμότητά τους, και οι οικοσυστημικές υπηρεσίες και η σύνδεση και των δύο με την ανθρώπινη υγεία και τη βιώσιμη και χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς οικονομική ανάπτυξη. Σε αυτό το πνεύμα, το πρόγραμμα LIFE θα πρέπει να αποτυπώνει την αρχή της αλληλεγγύης και παράλληλα να συμβάλλει ουσιαστικά στην οικονομική ανάπτυξη και στην κοινωνική συνοχή.

(5)

Με σκοπό την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης, στον ορισμό και την εφαρμογή όλων των πολιτικών και δράσεων της Ένωσης θα πρέπει να ενσωματωθούν απαιτήσεις για την προστασία του περιβάλλοντος και του κλίματος. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να προωθηθούν οι συνέργειες και η συμπληρωματικότητα με άλλα χρηματοδοτικά προγράμματα της Ένωσης, μεταξύ άλλων με τη διευκόλυνση της χρηματοδότησης δράσεων που συμπληρώνουν στρατηγικά ολοκληρωμένα έργα και στρατηγικά έργα για τη φύση και προωθούν την υιοθέτηση και αναπαραγωγή λύσεων που αναπτύσσονται στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE. Απαιτείται συντονισμός για την αποφυγή διπλής χρηματοδότησης. Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα πρέπει να πράξουν τα δέοντα για την αποτροπή διοικητικών επικαλύψεων και διοικητικού φόρτου για τους δικαιούχους έργων, τα οποία προκύπτουν λόγω των υποχρεώσεων υποβολής εκθέσεων που απορρέουν από διάφορα χρηματοδοτικά μέσα.

(6)

Το πρόγραμμα LIFE θα πρέπει να συμβάλει στη βιώσιμη ανάπτυξη και στην επίτευξη των στόχων και σκοπών της περιβαλλοντικής, κλιματικής και σχετικής ενεργειακής νομοθεσίας, στρατηγικών, σχεδίων και διεθνών δεσμεύσεων της Ένωσης, ιδίως σε ό,τι αφορά την ατζέντα του 2030 των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, τη σύμβαση για τη βιολογική ποικιλότητα (7) και τη συμφωνία του Παρισιού που εγκρίθηκε στο πλαίσιο της σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (8) («συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή»), καθώς και, μεταξύ άλλων, τη Σύμβαση της Οικονομικής Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Ευρώπη (ΟΕΕ/ΗΕ) για την πρόσβαση σε πληροφορίες, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα (9) («Σύμβαση του Aarhus»), τη Σύμβαση της ΟΕΕ/ΗΕ σχετικά με τη διαμεθοριακή ρύπανση της ατμόσφαιρας σε μεγάλη απόσταση, τη Σύμβαση της Βασιλείας, του ΟΗΕ, για τον έλεγχο των διασυνοριακών κινήσεων επικίνδυνων αποβλήτων και της επεξεργασίας τους, τη Σύμβαση του Ρότερνταμ, του ΟΗΕ, περί διαδικασίας συναίνεσης μετά από ενημέρωση για ορισμένα επικίνδυνα χημικά προϊόντα και προϊόντα φυτοπροστασίας στο διεθνές εμπόριο και τη Σύμβαση της Στοκχόλμης, του ΟΗΕ, για τους έμμονους οργανικούς ρύπους.

(7)

Η Ένωση αποδίδει μεγάλη σημασία στη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των αποτελεσμάτων των έργων που χρηματοδοτούνται από το πρόγραμμα LIFE και στην ικανότητα διασφάλισης και διατήρησης των εν λόγω αποτελεσμάτων μετά την υλοποίηση των έργων, μεταξύ άλλων με τη συνέχιση ή με την αναπαραγωγή ή τη μεταφορά των αποτελεσμάτων.

(8)

Η συμμόρφωση με τις δεσμεύσεις της Ένωσης στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή επιβάλλει τον μετασχηματισμό της Ένωσης σε μια κοινωνία βιώσιμη, κυκλική, ενεργειακά αποδοτική, βασισμένη στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, κλιματικά ουδέτερη και ανθεκτική στην κλιματική αλλαγή. Ο μετασχηματισμός αυτός με τη σειρά του απαιτεί δράση που θα στοχεύει ιδιαίτερα τους τομείς που συμβάλλουν περισσότερο στα σημερινά επίπεδα εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και ρύπανσης, θα προάγει την ενεργειακή απόδοση και τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και θα συμβάλλει στην εφαρμογή του πλαισίου πολιτικής για την ενέργεια και το κλίμα έως το 2030 και των ενοποιημένων εθνικών σχεδίων των κρατών μελών για την ενέργεια και το κλίμα, καθώς και στην υλοποίηση της μακροπρόθεσμης στρατηγικής της Ένωσης για το κλίμα και την ενέργεια, σύμφωνα με τους μακροπρόθεσμους στόχους της συμφωνίας του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή. Το πρόγραμμα LIFE θα πρέπει να περιλαμβάνει επίσης μέτρα που συμβάλλουν στην υλοποίηση της πολιτικής της Ένωσης για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, προκειμένου να περιοριστεί η τρωτότητα από τις δυσμενείς επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

(9)

Τα έργα στο πλαίσιο του νέου υποπρογράμματος «Μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας» του προγράμματος LIFE θα πρέπει να εστιάζουν στην οικοδόμηση δυναμικού και στη διάδοση γνώσεων, δεξιοτήτων, καινοτόμων τεχνικών, μεθόδων και λύσεων για την επίτευξη των στόχων της νομοθεσίας και της πολιτικής της Ένωσης σχετικά με τη μετάβαση προς ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και προς την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης. Τέτοιες δράσεις οικοδόμησης δυναμικού και διάδοσης είναι, κατά κανόνα, δράσεις συντονισμού και στήριξης με υψηλή προστιθέμενη αξία σε επίπεδο Ένωσης, οι οποίες αποσκοπούν στην άρση των φραγμών της αγοράς που παρεμποδίζουν την κοινωνικοοικονομική μετάβαση προς τη βιώσιμη ενέργεια, και εμπλέκουν κυρίως οντότητες μικρού και μεσαίου μεγέθους, καθώς και διάφορους παράγοντες, μεταξύ των οποίων τοπικές και περιφερειακές δημόσιες αρχές και μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί. Οι δράσεις αυτές αποφέρουν πολλαπλά παράλληλα οφέλη, όπως η αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας, η βελτίωση της ποιότητας του αέρα των εσωτερικών χώρων, η μείωση των τοπικών ρύπων χάρη στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και την αύξηση της διανεμόμενης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και η συμβολή στην επίτευξη θετικών οικονομικών αποτελεσμάτων σε τοπικό επίπεδο, καθώς και μιας ανάπτυξης χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς.

(10)

Προκειμένου να ενισχυθούν ο μετριασμός της κλιματικής αλλαγής και οι διεθνείς δεσμεύσεις της Ένωσης όσον αφορά την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές, είναι ανάγκη να επιταχυνθεί ο μετασχηματισμός του ενεργειακού τομέα. Οι δράσεις οικοδόμησης δυναμικού που υποστηρίζουν την ενεργειακή απόδοση και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, που έως το 2020 χρηματοδοτούνταν από το πρόγραμμα Ορίζων 2020 (10), θα πρέπει να ενσωματωθούν στο νέο υποπρόγραμμα για τη «μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας» του προγράμματος LIFE, καθώς ο σκοπός τους δεν είναι η χρηματοδότηση της αριστείας και η παραγωγή καινοτομίας, αλλά η υποστήριξη της υιοθέτησης ήδη διαθέσιμων τεχνολογιών για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ενεργειακή απόδοση, οι οποίες θα συμβάλουν στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής. Το πρόγραμμα LIFE θα πρέπει να εξασφαλίζει τη συμμετοχή όλων των συμφεροντούχων και των τομέων που εμπλέκονται στη μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας. Η συμπερίληψη αυτών των δράσεων οικοδόμησης δυναμικού στο πρόγραμμα LIFE προσφέρει πλούσιες δυνατότητες συνέργειας μεταξύ των υποπρογραμμάτων και αυξάνει τη συνολική συνοχή της ενωσιακής χρηματοδότησης. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να συλλεχθούν και να δημοσιοποιηθούν δεδομένα σχετικά με τη διείσδυση των υφιστάμενων λύσεων έρευνας και καινοτομίας στα έργα του προγράμματος LIFE, μεταξύ άλλων από το πρόγραμμα Ορίζων Ευρώπη που θεσπίστηκε βάσει του κανονισμού (ΕΕ) 2021/695του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (11) («πρόγραμμα Ορίζων Ευρώπη») και τα πρόδρομα αυτού προγράμματα.

(11)

Στην εκτίμηση επιπτώσεων που συνοδεύει την πρόταση της Επιτροπής για την οδηγία (ΕΕ) 2018/2002 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (12), η οποία τροποποίησε την οδηγία 2012/27/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (13), υπολογίζεται ότι η επίτευξη των ενεργειακών στόχων της Ένωσης για το 2030 θα απαιτήσει πρόσθετες επενδύσεις ύψους 177 δισεκατομμυρίων EUR ετησίως κατά την περίοδο 2021 έως 2030. Τα μεγαλύτερα κενά αφορούν την επένδυση στη μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τα κτίρια προκειμένου να αυξηθεί η ενεργειακή απόδοση και η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μικρής κλίμακας, όπου απαιτείται διοχέτευση κεφαλαίων σε έργα με ισχυρά κατανεμημένο χαρακτήρα. Ένας από τους σκοπούς του υποπρογράμματος για τη «μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας», που καλύπτει την ενεργειακή απόδοση και την ταχεία ανάπτυξη των ανανεώσιμων μορφών ενέργειας, είναι η οικοδόμηση δυναμικού για την ανάπτυξη και τη συσσώρευση τέτοιων έργων, ώστε να υποστηριχθεί η απορρόφηση κεφαλαίων από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία και να δράσει ως καταλυτικός παράγοντας για τις επενδύσεις στις ανανεώσιμες μορφές ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση, μεταξύ άλλων με τη χρήση των χρηματοδοτικών μέσων που παρέχει ο κανονισμός (ΕΕ) 2021/523 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (14).

(12)

Το πρόγραμμα LIFE είναι το μόνο πρόγραμμα που καλύπτει συγκεκριμένα την ανάληψη δράσης για το περιβάλλον και το κλίμα και διαδραματίζει, ως εκ τούτου, καθοριστικό ρόλο στην υποστήριξη της εφαρμογής της νομοθεσίας και των πολιτικών της Ένωσης σε αυτούς τους τομείς.

(13)

Οι συνέργειες με το πρόγραμμα Ορίζων Ευρώπη αναμένεται να διευκολύνουν την αναγνώριση και τον προσδιορισμό των αναγκών σε έρευνα και τεχνολογία όσον αφορά την αντιμετώπιση των προκλήσεων στους τομείς του περιβάλλοντος, του κλίματος και της ενέργειας στην Ένωση κατά τη διαδικασία του στρατηγικού σχεδιασμού της έρευνας και καινοτομίας του προγράμματος Ορίζων Ευρώπη. Το πρόγραμμα LIFE θα πρέπει να συνεχίσει να λειτουργεί ως καταλύτης για την εφαρμογή της περιβαλλοντικής, κλιματικής και σχετικής ενεργειακής νομοθεσίας και πολιτικής της Ένωσης, μεταξύ άλλων με την υιοθέτηση και την εφαρμογή των αποτελεσμάτων έρευνας και καινοτομίας του προγράμματος Ορίζων Ευρώπη και βοηθώντας στην εφαρμογή τους σε ευρύτερη κλίμακα, εάν αυτό μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση ζητημάτων σχετικών με το περιβάλλον, το κλίμα ή την ενεργειακή μετάβαση. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας του προγράμματος Ορίζων Ευρώπη μπορεί να προσφέρει υποστήριξη στην κλιμάκωση και την εμπορευματοποίηση επαναστατικών νέων ιδεών που θα μπορούσαν να προκύψουν από την υλοποίηση έργων του προγράμματος LIFE. Ομοίως, θα πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψη οι συνέργειες με το Ταμείο Καινοτομίας στο πλαίσιο του Συστήματος Εμπορίας Εκπομπών, που θεσπίστηκε δυνάμει της οδηγίας 2003/87/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (15).

(14)

Δράση η οποία έχει λάβει ενίσχυση από το πρόγραμμα LIFE θα πρέπει να μπορεί να λάβει ενίσχυση και από άλλα ενωσιακά προγράμματα, υπό τον όρο ότι οι ενισχύσεις αυτές δεν καλύπτουν τις ίδιες δαπάνες. Οι δράσεις που λαμβάνουν σωρευτική χρηματοδότηση από διαφορετικά ενωσιακά προγράμματα θα πρέπει να ελέγχονται μόνο μία φορά και με τέτοιο τρόπο ώστε να καλύπτονται όλα τα εμπλεκόμενα προγράμματα της Ένωσης και οι αντίστοιχοι ισχύοντες σε αυτά κανόνες.

(15)

Η ανακοίνωση της Επιτροπής της 3ης Φεβρουαρίου 2017 σχετικά με την Επισκόπηση της Περιβαλλοντικής Εφαρμογής: Κοινές προκλήσεις και πώς να συνδυαστούν οι προσπάθειες με σκοπό να επιτευχθούν καλύτερα αποτελέσματα (EIR) υποδεικνύει ότι χρειάζεται ακόμα σημαντική πρόοδος ώστε να επιταχυνθεί η υλοποίηση του περιβαλλοντικού κεκτημένου της Ένωσης και να ενισχυθεί η ενσωμάτωση περιβαλλοντικών και κλιματικών σκοπών σε άλλες πολιτικές. Κατά συνέπεια, το πρόγραμμα LIFE θα πρέπει να λειτουργήσει ως καταλύτης για την αντιμετώπιση οριζόντιων, συστημικών προκλήσεων, καθώς και των βασικών αιτίων των ανεπαρκειών στην υλοποίηση που προσδιορίζονται στην EIR, και για να επιτελεστεί η απαιτούμενη πρόοδος μέσω της ανάπτυξης, δοκιμής και αναπαραγωγής νέων προσεγγίσεων, μέσω της υποστήριξης της ανάπτυξης, παρακολούθησης και επανεξέτασης πολιτικών, μέσω της βελτίωσης της διακυβέρνησης όσον αφορά θέματα περιβάλλοντος και κλιματικής αλλαγής, καθώς και συναφή ζητήματα ενεργειακής μετάβασης, μεταξύ άλλων μέσω της ενίσχυσης της συμμετοχής των συμφεροντούχων σε όλα τα επίπεδα, της οικοδόμησης δυναμικού, της επικοινωνίας και της ευαισθητοποίησης, μέσω της κινητοποίησης επενδύσεων από ενωσιακά επενδυτικά προγράμματα ή άλλες πηγές και μέσω της υποστήριξης δράσεων με στόχο την άρση των διάφορων εμποδίων στην αποτελεσματική υλοποίηση των βασικών σχεδίων που απαιτεί η περιβαλλοντική νομοθεσία.

(16)

Η ανάσχεση και η αντιστροφή της απώλειας της βιοποικιλότητας και της υποβάθμισης των οικοσυστημάτων, μεταξύ άλλων και στα θαλάσσια οικοσυστήματα, απαιτεί στήριξη για την ανάπτυξη, την υλοποίηση, την επιβολή και την αξιολόγηση της σχετικής ενωσιακής νομοθεσίας και πολιτικής, συμπεριλαμβανομένης της ανακοίνωσης της Επιτροπής της 20ής Μαΐου 2020 σχετικά με τη στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030 – Επαναφορά της φύσης στη ζωή μας, της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου (16), της οδηγίας 2009/147/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (17) και του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1143/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (18), ιδίως μέσω της δημιουργίας της γνωσιακής βάσης για την κατάρτιση και την υλοποίηση πολιτικών και μέσω της ανάπτυξης, της δοκιμής, της επίδειξης και της εφαρμογής βέλτιστων πρακτικών και λύσεων, όπως η αποτελεσματική διαχείριση, σε μικρή κλίμακα ή προσαρμοσμένων σε συγκεκριμένα τοπικά, περιφερειακά ή εθνικά πλαίσια, συμπεριλαμβανομένων των ενοποιημένων προσεγγίσεων στην υλοποίηση των πλαισίων δράσης προτεραιότητας που θεσπίζονται δυνάμει της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ. Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να συμβάλει στην ενσωμάτωση της δράσης για τη βιοποικιλότητα στις πολιτικές της Ένωσης και στην επίτευξη της συνολικής φιλοδοξίας να διατεθεί το 7,5 % των ετήσιων δαπανών στο πλαίσιο του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου για τους στόχους βιοποικιλότητας το 2024 και το 10 % των ετήσιων δαπανών στο πλαίσιο του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου για τους στόχους βιοποικιλότητας το 2026 και το 2027, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τις υφιστάμενες αλληλεπικαλύψεις μεταξύ των στόχων για το κλίμα και αυτών για τη βιοποικιλότητα.

Η Ένωση και τα κράτη μέλη οφείλουν να παρακολουθούν τις δαπάνες τους που σχετίζονται με τη βιοποικιλότητα, προκειμένου να συμμορφώνονται με τις οικείες υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων που απορρέουν από τη σύμβαση για τη βιολογική ποικιλότητα. Θα πρέπει να εκπληρώνονται επίσης οι απαιτήσεις παρακολούθησης που προβλέπονται σε άλλες σχετικές νομοθετικές πράξεις της Ένωσης. Οι ενωσιακές δαπάνες που σχετίζονται με τη βιοποικιλότητα θα πρέπει να παρακολουθούνται με βάση αποτελεσματική, διαφανή και ολοκληρωμένη μεθοδολογία που θα καθοριστεί από την Επιτροπή, σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, όπως αναφέρεται στη διοργανική συμφωνία της 16ης Δεκεμβρίου 2020 μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη δημοσιονομική πειθαρχία, τη συνεργασία σε δημοσιονομικά θέματα και τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση, καθώς και τους νέους ιδίους πόρους, συμπεριλαμβανομένου ενός οδικού χάρτη για την εισαγωγή νέων ιδίων πόρων (19).

(17)

Πρόσφατες αξιολογήσεις και εκτιμήσεις, συμπεριλαμβανομένων της ενδιάμεσης επανεξέτασης της στρατηγικής της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα έως το 2020 και του ελέγχου καταλληλότητας της νομοθεσίας για τη φύση, υποδεικνύουν ότι μία από τις κυριότερες αιτίες για την ανεπαρκή εφαρμογή της ενωσιακής νομοθεσίας για τη φύση και της στρατηγικής για τη βιοποικιλότητα είναι η έλλειψη επαρκούς χρηματοδότησης.

Τα βασικά χρηματοδοτικά μέσα της Ένωσης, όπως το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης που θεσπίστηκε βάσει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1301/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (20) («το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης») και το Ταμείο Συνοχής που θεσπίστηκε βάσει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1300/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (21) («Ταμείο Συνοχής»), το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης που θεσπίστηκε βάσει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1305/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (22) («Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης») και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας που θεσπίζεται βάσει κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 508/2014 («Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας»), θα μπορούσαν να συνεισφέρουν σημαντικά στην κάλυψη αυτών των αναγκών, σε συμπληρωματική βάση. Το πρόγραμμα LIFE θα μπορούσε να βελτιώσει περαιτέρω την αποδοτικότητα της ενσωμάτωσης αυτής μέσω στρατηγικών έργων για τη φύση που έχουν ως κύριο σκοπό να δρουν ως καταλύτης για την εφαρμογή της ενωσιακής νομοθεσίας και πολιτικής για τη φύση και τη βιοποικιλότητα, συμπεριλαμβανομένων των δράσεων που καθορίζονται στα πλαίσια δράσης προτεραιότητας που θεσπίστηκαν δυνάμει της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ. Τα στρατηγικά έργα για τη φύση θα πρέπει να υποστηρίζουν προγράμματα δράσεων στα κράτη μέλη με στόχο την ενσωμάτωση συναφών σκοπών σχετικών με τη φύση και τη βιοποικιλότητα σε άλλες πολιτικές και χρηματοδοτικά προγράμματα, ώστε να διασφαλίζεται έτσι η κινητοποίηση κατάλληλων κονδυλίων για την υλοποίηση των εν λόγω πολιτικών.

Στο πλαίσιο του δικού τους στρατηγικού σχεδίου για την κοινή γεωργική πολιτική, θα πρέπει να επιτρέπεται στα κράτη μέλη να αποφασίσουν να χρησιμοποιήσουν ένα ορισμένο μερίδιο των κονδυλίων του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου για την Αγροτική Ανάπτυξη, προκειμένου να προσελκύσουν υποστήριξη για δράσεις που συμπληρώνουν στρατηγικά έργα για τη φύση, όπως ορίζεται σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό.

(18)

Η προώθηση της κυκλικής οικονομίας και της αποδοτικής χρήσης των πόρων απαιτεί αλλαγή του τρόπου σχεδίασης, παραγωγής, κατανάλωσης, επιδιόρθωσης, επαναχρησιμοποίησης, ανακύκλωσης και απόρριψης υλικών και προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων των πλαστικών, και έμφαση στο σύνολο του κύκλου ζωής των προϊόντων. Το πρόγραμμα LIFE θα πρέπει να συμβάλλει στη μετάβαση σε ένα μοντέλο κυκλικής οικονομίας μέσω της παροχής οικονομικής υποστήριξης που θα στοχεύει σε ποικιλία φορέων, όπως επιχειρήσεις, δημόσιες αρχές και καταναλωτές, ιδίως μέσω της εφαρμογής, της ανάπτυξης και της αναπαραγωγής βέλτιστων τεχνολογιών, πρακτικών και λύσεων προσαρμοσμένων σε συγκεκριμένα τοπικά, περιφερειακά ή εθνικά πλαίσια, μεταξύ άλλων μέσω ολοκληρωμένων προσεγγίσεων για την εφαρμογή της ιεράρχησης των αποβλήτων και μέσω της υλοποίησης σχεδίων διαχείρισης και πρόληψης των αποβλήτων. Στηρίζοντας την εφαρμογή της ανακοίνωσης της Επιτροπής της 16ης Ιανουαρίου 2018 σχετικά με την ευρωπαϊκή στρατηγική για τα πλαστικά σε μια κυκλική οικονομία, θα μπορούσαν να αναληφθούν δράσεις ειδικά για την αντιμετώπιση του προβλήματος των θαλάσσιων απορριμμάτων.

(19)

Ένα υψηλό επίπεδο περιβαλλοντικής προστασίας είναι θεμελιώδους σημασίας για την υγεία και την ευημερία των πολιτών της Ένωσης. Το πρόγραμμα LIFE θα πρέπει να στηρίζει τους στόχους της Ένωσης σχετικά με την παραγωγή και χρήση χημικών ουσιών με τρόπους που οδηγούν στην ελαχιστοποίηση σημαντικών δυσμενών συνεπειών στην ανθρώπινη υγεία και το περιβάλλον, ώστε να επιτευχθεί ο στόχος ενός μη τοξικού περιβάλλοντος στην Ένωση. Το πρόγραμμα LIFE θα πρέπει επίσης να στηρίζει δραστηριότητες για τη διευκόλυνση της εφαρμογής της οδηγίας 2002/49/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (23) για να επιτευχθούν επίπεδα θορύβου που δεν προκαλούν σοβαρές επιπτώσεις και κινδύνους στην ανθρώπινη υγεία.

(20)

Ο μακροπρόθεσμος στόχος της Ένωσης σε ό,τι αφορά τον αέρα σε επίπεδο πολιτικής είναι η επίτευξη επιπέδων ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα που δεν προκαλούν σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις και κινδύνους για την υγεία του ανθρώπου και το περιβάλλον, με παράλληλη ενίσχυση των συνεργειών μεταξύ των βελτιώσεων της ποιότητας του αέρα και της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Η ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με την ατμοσφαιρική ρύπανση είναι υψηλή και οι πολίτες αναμένουν από τις αρμόδιες αρχές να αναλαμβάνουν δράση, ιδίως σε περιοχές όπου ο πληθυσμός και τα οικοσυστήματα εκτίθενται σε υψηλά επίπεδα ατμοσφαιρικών ρύπων. Η οδηγία (ΕΕ) 2016/2284 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (24) τονίζει τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η χρηματοδότηση της Ένωσης στην επίτευξη των σκοπών για τον καθαρό αέρα. Το πρόγραμμα LIFE θα πρέπει, ως εκ τούτου, να υποστηρίζει έργα, μεταξύ αυτών και στρατηγικά ολοκληρωμένα έργα, τα οποία έχουν τη δυνατότητα να αξιοποιούν δημόσιους και ιδιωτικούς πόρους, να επιδεικνύουν βέλτιστες πρακτικές και να δρουν ως καταλύτης για την υλοποίηση των σχεδίων και της νομοθεσίας για την ποιότητα του αέρα σε τοπικό, περιφερειακό, πολυπεριφερειακό, εθνικό και υπερεθνικό επίπεδο.

(21)

Η οδηγία 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (25) θέσπισε πλαίσιο για την προστασία των επιφανειακών, των παράκτιων, των μεταβατικών και των υπόγειων υδάτων της Ένωσης. Οι σκοποί της εν λόγω οδηγίας θα υποστηρίζονταν από την καλύτερη υλοποίηση και ενσωμάτωση των σκοπών της πολιτικής για τα ύδατα σε άλλους τομείς πολιτικής. Επομένως, το πρόγραμμα LIFE θα πρέπει να υποστηρίζει έργα που συμβάλλουν στην αποτελεσματική εφαρμογή της οδηγίας 2000/60/ΕΚ και άλλων συναφών νομοθετικών πράξεων της Ένωσης για τα ύδατα οι οποίες συνεισφέρουν στην επίτευξη καλής κατάστασης των υδάτινων σωμάτων της Ένωσης, με την εφαρμογή, ανάπτυξη και αναπαραγωγή βέλτιστων πρακτικών, καθώς και μέσω της κινητοποίησης συμπληρωματικών δράσεων στο πλαίσιο άλλων ενωσιακών προγραμμάτων ή χρηματοδοτικών πόρων.

(22)

Η προστασία και η αποκατάσταση του θαλάσσιου περιβάλλοντος είναι ένας από τους γενικούς στόχους της περιβαλλοντικής πολιτικής της Ένωσης. Το πρόγραμμα LIFE θα πρέπει να υποστηρίζει τα εξής: τη διαχείριση, συντήρηση, αποκατάσταση και παρακολούθηση της βιοποικιλότητας και των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, ιδίως στις θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000, και την προστασία των ειδών οργανισμών σύμφωνα με τα πλαίσια δράσης προτεραιότητας που θεσπίζονται δυνάμει της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, την επίτευξη καλής περιβαλλοντικής κατάστασης σύμφωνα με την οδηγία 2008/56/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (26), την προώθηση καθαρών και υγιών θαλασσών, την υλοποίηση της ανακοίνωσης της Επιτροπής της 16ης Ιανουαρίου 2018 σχετικά με την ευρωπαϊκή στρατηγική για τα πλαστικά σε μια κυκλική οικονομία, αντιμετωπίζοντας ιδιαίτερα το πρόβλημα της απώλειας αλιευτικών εργαλείων και της ρύπανσης των θαλασσών, και την προώθηση της συμμετοχής της Ένωσης στη διεθνή διακυβέρνηση των ωκεανών, που είναι ουσιώδους σημασίας για την επίτευξη των στόχων της ατζέντας του 2030 των Ηνωμένων Εθνών για τη βιώσιμη ανάπτυξη και για τη διασφάλιση της υγείας των ωκεανών προς όφελος των μελλοντικών γενεών. Τα στρατηγικά ολοκληρωμένα έργα και τα στρατηγικά έργα για τη φύση στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE θα πρέπει να περιλαμβάνουν συναφείς δράσεις με στόχο την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

(23)

Η βελτίωση της διακυβέρνησης σε θέματα περιβάλλοντος και κλιματικής αλλαγής και συναφή ζητήματα ενεργειακής μετάβασης απαιτεί τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών μέσω της ενίσχυσης της ευαισθητοποίησης του κοινού, μεταξύ άλλων μέσω μιας επικοινωνιακής στρατηγικής η οποία θα λαμβάνει υπόψη τα νέα μέσα και τα κοινωνικά δίκτυα, της αύξησης της δραστηριοποίησης των καταναλωτών και της διευρυμένης συμμετοχής των συμφεροντούχων, συμπεριλαμβανομένων των μη κυβερνητικών οργανώσεων (ΜΚΟ), στις διαβουλεύσεις και την υλοποίηση των σχετικών πολιτικών σε όλα τα επίπεδα. Ως εκ τούτου, είναι σκόπιμο το πρόγραμμα LIFE να στηρίξει ευρύ φάσμα ΜΚΟ, καθώς και δίκτυα μη κερδοσκοπικών οντοτήτων, που επιδιώκουν σκοπούς γενικού ενωσιακού συμφέροντος και δραστηριοποιούνται κυρίως στον τομέα του περιβάλλοντος ή το κλίμα, χορηγώντας, με ανταγωνιστικό και διαφανή τρόπο, επιχορηγήσεις λειτουργίας, προκειμένου να βοηθήσει τις εν λόγω ΜΚΟ, δίκτυα και οντότητες να συμβάλουν αποτελεσματικά στην πολιτική της Ένωσης και να οικοδομήσουν και να ενισχύσουν την ικανότητά τους να γίνουν πιο αποτελεσματικοί εταίροι.

(24)

Η βελτίωση της διακυβέρνησης σε όλα τα επίπεδα θα πρέπει να αποτελεί κοινό σκοπό για όλα τα υποπρογράμματα του προγράμματος LIFE, ενώ το πρόγραμμα LIFE θα πρέπει να υποστηρίζει επιπλέον την ανάπτυξη, την υλοποίηση και την επιβολή του περιβαλλοντικού και κλιματικού κεκτημένου, καθώς και τη συμμόρφωση με αυτό, ιδίως όσον αφορά την οριζόντια νομοθεσία για την περιβαλλοντική διακυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένης της νομοθεσίας για την εφαρμογή της σύμβασης του Aarhus.

(25)

Το πρόγραμμα LIFE θα πρέπει να προετοιμάζει και να υποστηρίζει τους παράγοντες της αγοράς για τη μετάβαση σε μια οικονομία βιώσιμη, κυκλική, ενεργειακά αποδοτική, βασισμένη στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, κλιματικά ουδέτερη και ανθεκτική στην κλιματική αλλαγή, με τη δοκιμή νέων επιχειρηματικών ευκαιριών, την αναβάθμιση των επαγγελματικών προσόντων, τη διευκόλυνση της πρόσβασης των καταναλωτών σε βιώσιμα προϊόντα και υπηρεσίες, τη συμμετοχή και την ενδυνάμωση των διαμορφωτών κοινής γνώμης και τη δοκιμή νέων μεθόδων προσαρμογής των υφιστάμενων διαδικασιών και του σημερινού επιχειρηματικού τοπίου. Για να υποστηριχθεί η ευρύτερη υιοθέτηση των βιώσιμων λύσεων, θα πρέπει να ενισχυθεί η αποδοχή τους από το ευρύ κοινό και η δραστηριοποίηση των καταναλωτών.

(26)

Το πρόγραμμα LIFE έχει σχεδιαστεί για την υποστήριξη της επίδειξης τεχνικών, προσεγγίσεων και βέλτιστων πρακτικών που μπορούν να αναπαραχθούν και να κλιμακωθούν. Οι καινοτόμες λύσεις θα μπορούσαν να συμβάλουν στη βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων και της βιωσιμότητας, ιδίως για την ανάπτυξη βιώσιμων γεωργικών πρακτικών στα πεδία που έχουν ενεργό ρόλο στους τομείς του κλίματος, των υδάτων, του εδάφους, της βιοποικιλότητας και των αποβλήτων. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να δοθεί έμφαση στις συνέργειες με άλλα προγράμματα και πολιτικές, όπως η Ευρωπαϊκή Σύμπραξη Καινοτομίας για την παραγωγικότητα και τη βιωσιμότητα της γεωργίας και το σύστημα οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου της ΕΕ.

(27)

Σε ενωσιακό επίπεδο, οι μεγάλες επενδύσεις σε περιβαλλοντικές και κλιματικές δράσεις χρηματοδοτούνται κατά κύριο λόγο από τα μεγάλα χρηματοδοτικά προγράμματα της Ένωσης. Ως εκ τούτου, είναι επιτακτική ανάγκη να ενισχυθούν οι προσπάθειες ενσωμάτωσης κλιματικών πτυχών, για να διασφαλιστούν η βιωσιμότητα, η ενίσχυση της βιοποικιλότητας και η ενίσχυση της θωράκισης ενάντια στην κλιματική αλλαγή των δραστηριοτήτων στο πλαίσιο άλλων ενωσιακών χρηματοδοτικών προγραμμάτων και η ενσωμάτωση διασφαλίσεων για τη βιωσιμότητα σε όλα τα μέσα της Ένωσης. Στο πλαίσιο του ρόλου τους ως καταλύτες, τα στρατηγικά ολοκληρωμένα έργα και τα στρατηγικά έργα για τη φύση που θα αναπτυχθούν βάσει του προγράμματος LIFE θα πρέπει να αξιοποιούν ευκαιρίες χρηματοδότησης από τα εν λόγω χρηματοδοτικά προγράμματα και από άλλες πηγές, όπως εθνικά κονδύλια, και να δημιουργούν συνέργειες.

(28)

Η επιτυχία των έργων στρατηγικού χαρακτήρα για τη φύση και των στρατηγικών ολοκληρωμένων έργων εξαρτάται από τη στενή συνεργασία μεταξύ των εθνικών, περιφερειακών και τοπικών αρχών και των μη κρατικών φορέων που επηρεάζονται από τους στόχους του προγράμματος LIFE. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να εφαρμόζονται οι αρχές της διαφάνειας και της δημοσιοποίησης των αποφάσεων για την ανάπτυξη, την υλοποίηση, την αξιολόγηση και την παρακολούθηση των έργων, ιδίως στην περίπτωση της ενσωμάτωσης κλιματικών πτυχών ή της ύπαρξης πολλαπλών πηγών χρηματοδότησης.

(29)

Εκφράζοντας τη σημασία της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής με συντονισμένο και φιλόδοξο τρόπο, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις της Ένωσης για την εφαρμογή της συμφωνίας του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή και τη δέσμευση στους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, το πρόγραμμα LIFE θα συνεισφέρει στην ενσωμάτωση δράσεων για το κλίμα και στην επίτευξη του συνολικού στόχου κατά ελάχιστον το 30% των δαπανών του προϋπολογισμού της ΕΕ να στηρίζει τους κλιματικούς στόχους. Οι δράσεις στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE αναμένεται ότι θα συνεισφέρουν το 61% του συνολικού χρηματοδοτικού κονδυλίου του προγράμματος LIFE σε κλιματικούς σκοπούς. Οι σχετικές δράσεις θα προσδιορίζονται κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας και της εφαρμογής του προγράμματος LIFE και θα επαναξιολογούνται στο πλαίσιο των σχετικών διαδικασιών αξιολόγησης και επανεξέτασης. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, οι δράσεις στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE θα πρέπει να τηρούν την αρχή «μη πρόκλησης βλάβης».

(30)

Κατά την υλοποίηση του προγράμματος LIFE, θα πρέπει να λαμβάνεται δεόντως υπόψη η στρατηγική για τις εξόχως απόκεντρες περιοχές, που περιλαμβάνεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής της 24ης Οκτωβρίου 2017 σχετικά με μια ισχυρότερη και ανανεωμένη στρατηγική εταιρική σχέση με τις εξόχως απόκεντρες περιφέρειες της ΕΕ, δεδομένου του άρθρου 349 ΣΛΕΕ και δεδομένων των ιδιαίτερων αναγκών και αδυναμιών των εν λόγω περιοχών. Θα πρέπει επίσης να λαμβάνονται υπόψη άλλες πολιτικές της Ένωσης πέρα από τις περιβαλλοντικές, κλιματικές και σχετικές ενεργειακές πολιτικές.

(31)

Προς υποστήριξη της υλοποίησης του προγράμματος LIFE, η Επιτροπή θα πρέπει να συνεργαστεί με το δίκτυο των εθνικών σημείων επαφής του προγράμματος LIFE ώστε να τονώσει τη συνεργασία με στόχο να βελτιωθούν και να καταστούν πιο αποτελεσματικές οι υπηρεσίες των εθνικών σημείων επαφής σε όλη την Ένωση, προκειμένου να αυξηθεί η συνολική ποιότητα των προτάσεων που υποβάλλονται, να οργανώσει σεμινάρια και εργαστήρια, να δημοσιεύσει καταλόγους έργων που χρηματοδοτούνται από το πρόγραμμα LIFE ή να αναλάβει άλλες δραστηριότητες, όπως εκστρατείες στα μέσα ενημέρωσης, με στόχο την καλύτερη διάδοση των αποτελεσμάτων των έργων και τη διευκόλυνση της ανταλλαγής εμπειριών, γνώσεων και βέλτιστων πρακτικών και της αναπαραγωγής των αποτελεσμάτων των έργων αυτών σε ολόκληρη την Ένωση, ώστε να προαχθούν η συνεργασία και η επικοινωνία. Οι δραστηριότητες αυτές θα πρέπει να απευθύνονται κατά κύριο λόγο προς τα κράτη μέλη στα οποία υπάρχει χαμηλή απορρόφηση κεφαλαίων και θα πρέπει να διευκολύνουν την επικοινωνία και τη συνεργασία μεταξύ δικαιούχων, αιτούντων και συμφεροντούχων ολοκληρωμένων ή υπό εξέλιξη έργων στον ίδιο τομέα. Είναι σημαντικό οι εν λόγω δραστηριότητες επικοινωνίας και συνεργασίας να απευθύνονται σε περιφερειακές και τοπικές αρχές και σε συμφεροντούχους.

(32)

Η ποιότητα θα πρέπει να αποτελεί το κριτήριο που διέπει τη διαδικασία αξιολόγησης έργου και ανάθεσης στο πρόγραμμα LIFE. Για τη διευκόλυνση της υλοποίησης των σκοπών του προγράμματος LIFE στο σύνολο της Ένωσης και για την προώθηση προτάσεων έργων υψηλής ποιότητας, θα πρέπει να καταστεί διαθέσιμη χρηματοδότηση για έργα τεχνικής βοήθειας που αποσκοπούν στην ουσιαστική συμμετοχή στο πρόγραμμα LIFE. Η Επιτροπή θα πρέπει να επιδιώξει αποτελεσματική και βασισμένη στην ποιότητα γεωγραφική κάλυψη σε ολόκληρη την Ένωση, μεταξύ άλλων βοηθώντας τα κράτη μέλη να αυξήσουν την ποιότητα των έργων μέσω της οικοδόμησης δυναμικού. Η χαμηλή πραγματική συμμετοχή και οι επιλέξιμες δραστηριότητες και τα κριτήρια ανάθεσης του προγράμματος LIFE θα πρέπει να προσδιορίζονται στο πολυετές πρόγραμμα εργασιών με βάση τα ποσοστά συμμετοχής και επιτυχίας των αιτούντων από τα σχετικά κράτη μέλη, λαμβάνοντας υπόψη, μεταξύ άλλων, τον πληθυσμό και την πληθυσμιακή πυκνότητα, τη συνολική έκταση των περιοχών του δικτύου Natura 2000 για κάθε κράτος μέλος εκπεφρασμένη ως ποσοστό της συνολικής έκτασης Natura 2000 και το ποσοστό του εδάφους ενός κράτους μέλους που καλύπτεται από περιοχές του δικτύου Natura 2000. Οι επιλέξιμες δραστηριότητες θα πρέπει να είναι τέτοιας φύσης ώστε να έχουν ως στόχο τη βελτίωση της ποιότητας των αιτήσεων χρηματοδότησης έργου.

(33)

Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Επιτροπής της 18ης Ιανουαρίου 2018 σχετικά με τις ενέργειες της ΕΕ για τη βελτίωση της περιβαλλοντικής συμμόρφωσης και διακυβέρνησης, το Δίκτυο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Εφαρμογή και την Επιβολή του Δικαίου του Περιβάλλοντος (IMPEL), το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Εισαγγελέων για το Περιβάλλον (ENPE) και το Φόρουμ Δικαστών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Περιβάλλον (EUFJE) δημιουργήθηκαν για να διευκολυνθεί η συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών και για να διαδραματίζουν μοναδικό ρόλο στην επιβολή της ενωσιακής νομοθεσίας για το περιβάλλον. Συνεισφέρουν ιδιαίτερα στην ενίσχυση της συνοχής στην εφαρμογή και την επιβολή της ενωσιακής περιβαλλοντικής νομοθεσίας σε ολόκληρη την Ένωση, στην αποφυγή στρεβλώσεων του ανταγωνισμού και στη βελτίωση της ποιότητας των περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων και των μηχανισμών επιβολής του νόμου μέσω ενός συστήματος δικτύωσης, τόσο σε επίπεδο Ένωσης όσο και σε επίπεδο κρατών μελών, και εξασφαλίζουν την ανταλλαγή πληροφοριών και εμπειριών σε διάφορα διοικητικά επίπεδα, μέσω της κατάρτισης και διεξοδικών συζητήσεων σε σχέση με περιβαλλοντικά ζητήματα και ζητήματα επιβολής της νομοθεσίας, συμπεριλαμβανομένων των διαδικασιών παρακολούθησης και αδειοδότησης. Δεδομένης της συνεισφοράς τους στους σκοπούς του προγράμματος LIFE, είναι σκόπιμο να επιτραπεί η χορήγηση επιχορηγήσεων στο IMPEL, το ENPE και το EUFJE χωρίς πρόσκληση για υποβολή προτάσεων, προκειμένου να συνεχιστεί η υποστήριξη των δραστηριοτήτων των εν λόγω οργανισμών. Επιπλέον, σε άλλες περιπτώσεις, θα μπορούσε να μην απαιτείται πρόσκληση σύμφωνα με τις γενικές απαιτήσεις του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (27) («δημοσιονομικός κανονισμός»), όπως για παράδειγμα για τους οργανισμούς που έχουν οριστεί από τα κράτη μέλη και λειτουργούν υπό την ευθύνη τους, εφόσον τα εν λόγω κράτη μέλη κατονομάζονται ως δικαιούχοι επιχορήγησης σε νομοθετική πράξη της Ένωσης.

(34)

Είναι σκόπιμο να καθοριστεί συνολικό χρηματοδοτικό κονδύλιο για το πρόγραμμα LIFE, το οποίο πρόκειται να αποτελέσει το ποσό προνομιακής αναφοράς, κατά την έννοια του σημείου 18 της Διοργανικής Συμφωνίας, της 16ης Δεκεμβρίου 2020, μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη δημοσιονομική πειθαρχία, τη συνεργασία σε δημοσιονομικά θέματα και τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση, καθώς και τους νέους ιδίους πόρους, συμπεριλαμβανομένου ενός οδικού χάρτη για την εισαγωγή νέων ιδίων πόρων, για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο κατά την ετήσια διαδικασία του προϋπολογισμού.

(35)

Τα ανώτατα ποσοστά συγχρηματοδότησης των χορηγήσεων που χρηματοδοτούνται δυνάμει του προγράμματος LIFE θα πρέπει να οριστούν σε επίπεδα που είναι αναγκαία για να διατηρηθεί το αποτελεσματικό επίπεδο στήριξης που παρέχεται μέσω του προγράμματος LIFE. Προκειμένου να λαμβάνεται υπόψη η απαραίτητη προσαρμοστικότητα που χρειάζεται για τη διαχείριση του υφιστάμενου φάσματος δράσεων και οντοτήτων, με τα ειδικά ποσοστά συγχρηματοδότησης θα πρέπει να διευκολύνεται η ασφάλεια, ενώ παράλληλα θα διατηρείται ένας βαθμός ευελιξίας αντίστοιχος προς τις ειδικές ανάγκες ή απαιτήσεις. Τα ειδικά ποσοστά συγχρηματοδότησης θα πρέπει πάντοτε να υπόκεινται στα αντίστοιχα μέγιστα ποσοστά συγχρηματοδότησης που έχουν καθοριστεί.

(36)

Ο δημοσιονομικός κανονισμός που εκδόθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο βάσει του άρθρου 322 ΣΛΕΕ έχει εφαρμογή στον παρόντα κανονισμό. Ο δημοσιονομικός κανονισμός θεσπίζει κανόνες σχετικά με την εκτέλεση του προϋπολογισμού της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων των κανόνων σχετικά με τις επιχορηγήσεις, τα βραβεία, τις προμήθειες, την έμμεση εκτέλεση, τα χρηματοδοτικά μέσα, τις εγγυήσεις από τον προϋπολογισμό, τη χρηματοδοτική συνδρομή και την επιστροφή εξόδων που πραγματοποιούν εξωτερικοί εμπειρογνώμονες και προβλέπει ελέγχους της ευθύνης των οικονομικών φορέων. Οι κανόνες που θεσπίζονται βάσει του άρθρου 322 ΣΛΕΕ περιλαμβάνουν επίσης γενικό καθεστώς αιρεσιμότητας για την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης.

(37)

Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 883/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (28), τους κανονισμούς (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 2988/95 (29), (Ευρατόμ, ΕΚ) αριθ. 2185/96 (30) και (ΕΕ) 2017/1939 (31) του Συμβουλίου, τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης οφείλεται να προστατεύονται μέσω αναλογικών μέτρων, συμπεριλαμβανομένων μέτρων για την πρόληψη, τον εντοπισμό, τη διόρθωση και τη διερεύνηση παρατυπιών, συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων απάτης, της ανάκτησης των απολεσθέντων, αχρεωστήτως καταβληθέντων ή μη ορθώς χρησιμοποιηθέντων κονδυλίων, και, κατά περίπτωση, της επιβολής διοικητικών κυρώσεων. Ειδικότερα, σύμφωνα με τους κανονισμούς (Ευρατόμ, ΕΚ) αριθ. 2185/96 και (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 883/2013, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) έχει την εξουσία να διενεργεί διοικητικές έρευνες, μεταξύ των οποίων και επιτόπιους ελέγχους και εξακριβώσεις, με σκοπό να διαπιστωθεί αν υπήρξε απάτη, διαφθορά ή άλλη παράνομη δραστηριότητα εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης.

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έχει την εξουσία, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1939, να διερευνά και να διώκει αξιόποινες πράξεις που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης κατά τα οριζόμενα στην οδηγία (ΕΕ) 2017/1371 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (32). Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, κάθε πρόσωπο ή οντότητα που είναι αποδέκτης κονδυλίων της Ένωσης υποχρεούται να συνεργάζεται πλήρως για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, να παρέχει τα αναγκαία δικαιώματα και πρόσβαση στην Επιτροπή, την OLAF, το Ελεγκτικό Συνέδριο και, όσον αφορά τα κράτη μέλη που συμμετέχουν στην ενισχυμένη συνεργασία σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2017/1939, στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, και να διασφαλίζει ότι κάθε τρίτος που συμμετέχει στην εκτέλεση κονδυλίων της Ένωσης παρέχει ισοδύναμα δικαιώματα.

(38)

Τα είδη χρηματοδότησης και οι μέθοδοι εφαρμογής του προϋπολογισμού του προγράμματος LIFE θα πρέπει να επιλέγονται με βάση τη δυνατότητά τους να συμβάλλουν στην επίτευξη των συγκεκριμένων σκοπών των δράσεων και να αποφέρουν αποτελέσματα, λαμβανομένων υπόψη, ιδίως, του κόστους των ελέγχων, του διοικητικού φόρτου και του αναμενόμενου κινδύνου μη συμμόρφωσης. Για τις επιχορηγήσεις, θα πρέπει να εξετάζεται η χρήση κατ’ αποκοπή ποσών, ενιαίων ποσοστών και κλιμάκων κόστους ανά μονάδα. Η Επιτροπή θα πρέπει να διασφαλίσει ότι η εφαρμογή του προγράμματος είναι εύκολα κατανοητή και να προωθήσει μια ουσιαστική απλούστευση για τους υπεύθυνους ανάπτυξης έργων.

(39)

Όπου αρμόζει, οι σκοποί πολιτικής του προγράμματος LIFE θα πρέπει να επιδιώκονται μέσω χρηματοδοτικών μέσων και δημοσιονομικών εγγυήσεων στο πλαίσιο του κανονισμού (ΕΕ) 2021/523, μεταξύ άλλων μέσω του ποσού που διατίθεται από το πρόγραμμα LIFE, όπως ορίζεται στα πολυετή προγράμματα εργασιών του εν λόγω προγράμματος.

(40)

Σύμφωνα με το άρθρο 94 της απόφασης 2013/755/ΕΕ του Συμβουλίου (33), οι οντότητες που είναι εγκατεστημένες στις υπερπόντιες χώρες και εδάφη είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση σύμφωνα με τους κανόνες και τους σκοπούς του προγράμματος LIFE και τις πιθανές ρυθμίσεις που ισχύουν στο κράτος μέλος με το οποίο συνδέεται η συγκεκριμένη υπερπόντια χώρα ή έδαφος. Η συμμετοχή τέτοιων οντοτήτων στο πρόγραμμα LIFE θα πρέπει να εστιάζεται κυρίως σε έργα που εμπίπτουν στο υποπρόγραμμα «Φύση και βιοποικιλότητα».

(41)

Το εθελοντικό σύστημα για τη βιοποικιλότητα και τις οικοσυστημικές υπηρεσίες στα ευρωπαϊκά υπερπόντια εδάφη (BEST) προάγει τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, συμπεριλαμβανομένης της θαλάσσιας βιοποικιλότητας, και της βιώσιμης χρήσης των οικοσυστημικών υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των προσεγγίσεων οικοσυστημικής βάσης στον μετριασμό και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, στις εξόχως απόκεντρες περιοχές και στις υπερπόντιες χώρες και εδάφη της Ένωσης. Μέσω της προπαρασκευαστικής δράσης BEST που εγκρίθηκε το 2011 και του προγράμματος BEST 2.0 και του έργου BEST RUP που ακολούθησαν, το σύστημα BEST βοήθησε στην αύξηση της συνειδητοποίησης της οικολογικής σπουδαιότητας των εξόχως απόκεντρων περιοχών και των υπερπόντιων χωρών και εδαφών και του βασικού ρόλου τους στη διατήρηση της παγκόσμιας βιοποικιλότητας. Η Επιτροπή εκτιμά ότι η ανάγκη χρηματοδοτικής στήριξης για επιτόπια έργα στα εν λόγω εδάφη ανέρχεται σε 8 εκατομμύρια EUR ετησίως. Στις υπουργικές δηλώσεις που εξέδωσαν το 2017 και το 2018, οι υπερπόντιες χώρες και εδάφη εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για αυτό το μικρό πρόγραμμα επιχορηγήσεων για τη βιοποικιλότητα. Ενδείκνυται επομένως το πρόγραμμα LIFE να χρηματοδοτεί μικρές επιχορηγήσεις για τη βιοποικιλότητα, μεταξύ άλλων για δράσεις ανάπτυξης ικανοτήτων και δράσεις που έχουν καταλυτικό αποτέλεσμα, τόσο στις εξόχως απόκεντρες περιοχές όσο και στις υπερπόντιες χώρες και εδάφη.

(42)

Το πρόγραμμα LIFE θα πρέπει να είναι ανοικτό σε τρίτες χώρες με βάση τις συμφωνίες μεταξύ της Ένωσης και των εν λόγω χωρών, στις οποίες καθορίζονται οι ειδικές προϋποθέσεις για τη συμμετοχή τους.

(43)

Οι τρίτες χώρες που είναι μέλη του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) μπορούν να συμμετέχουν στα προγράμματα της Ένωσης στο πλαίσιο της συνεργασίας που θεσπίζεται δυνάμει της Συμφωνίας για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (34), η οποία προβλέπει την υλοποίηση προγραμμάτων με βάση απόφαση που εκδόθηκε δυνάμει της εν λόγω συμφωνίας. Τρίτες χώρες μπορούν επίσης να συμμετέχουν βάσει άλλων νομικών πράξεων. Στον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να θεσπιστεί ειδική διάταξη που θα υποχρεώνει τρίτες χώρες να παρέχουν στον αρμόδιο διατάκτη, στην OLAF και στο Ελεγκτικό Συνέδριο τα αναγκαία δικαιώματα και πρόσβαση ώστε να ασκούν πλήρως τις αντίστοιχες αρμοδιότητές τους.

(44)

Σύμφωνα με τις παραγράφους 22 και 23 της διοργανικής συμφωνίας της 13ης Απριλίου 2016 για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου (35), το πρόγραμμα LIFE θα πρέπει να αξιολογείται με βάση πληροφορίες που θα συλλέγονται σύμφωνα με ειδικές απαιτήσεις παρακολούθησης, ενώ παράλληλα θα αποφεύγεται ο διοικητικός φόρτος, ιδίως για τα κράτη μέλη, και η υπερβολική ρύθμιση. Οι εν λόγω απαιτήσεις θα πρέπει, αν χρειάζεται, να περιλαμβάνουν μετρήσιμους δείκτες ως βάση για την αξιολόγηση των επιπτώσεων που θα έχει το πρόγραμμα LIFE στην πράξη. Ο πλήρης αντίκτυπος του προγράμματος LIFE επέρχεται μέσω έμμεσων, μακροπρόθεσμων και δύσκολα μετρήσιμων συνεισφορών στην επίτευξη του πλήρους φάσματος των περιβαλλοντικών και κλιματικών σκοπών της Ένωσης. Για την παρακολούθηση του προγράμματος LIFE, οι άμεσοι δείκτες εκροών και οι απαιτήσεις παρακολούθησης που καθορίζονται με τον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να συμπληρώνονται με τη συνάθροιση ειδικών δεικτών σε επίπεδο έργου, οι οποίοι θα περιγράφονται στα πολυετή προγράμματα εργασιών ή στις προσκλήσεις υποβολής προτάσεων, μεταξύ άλλων σχετικά με το δίκτυο Natura 2000 και τις εκπομπές ορισμένων ατμοσφαιρικών ρύπων.

(45)

Προκειμένου να διασφαλίζονται ενιαίες προϋποθέσεις για την εκτέλεση του παρόντος κανονισμού σε σχέση με την έκδοση των πολυετών προγραμμάτων εργασιών, θα πρέπει να ανατεθούν στην Επιτροπή εκτελεστικές αρμοδιότητες. Οι αρμοδιότητες αυτές θα πρέπει να ασκούνται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 182/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (36).

(46)

Για να διασφαλιστεί ότι η υποστήριξη που παρέχεται από το πρόγραμμα LIFE και η υλοποίησή του είναι συνεπείς με τις πολιτικές και τις προτεραιότητες της Ένωσης, θα πρέπει να ανατεθεί στην Επιτροπή η εξουσία έκδοσης πράξεων σύμφωνα με το άρθρο 290 ΣΛΕΕ, για την τροποποίηση του παρόντος κανονισμού με την επανεξέταση ή τη συμπλήρωση των δεικτών ή τη συμπλήρωση του παρόντος κανονισμού με τον προσδιορισμό ειδικών δεικτών για κάθε υποπρόγραμμα και είδος έργου και με τη θέσπιση πλαισίου παρακολούθησης και αξιολόγησης. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό η Επιτροπή να διεξάγει, κατά τις προπαρασκευαστικές της εργασίες, τις κατάλληλες διαβουλεύσεις, μεταξύ άλλων σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων, οι οποίες θα πραγματοποιούνται σύμφωνα με τις αρχές που ορίζονται στη διοργανική συμφωνία της 13ης Απριλίου 2016 για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου. Πιο συγκεκριμένα, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ίση συμμετοχή στην προετοιμασία των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο λαμβάνουν όλα τα έγγραφα κατά τον ίδιο χρόνο με τους εμπειρογνώμονες των κρατών μελών και οι εμπειρογνώμονές τους έχουν συστηματικά πρόσβαση στις συνεδριάσεις των ομάδων εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής που ασχολούνται με την προετοιμασία των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων.

(47)

Δεδομένου ότι οι σκοποί του παρόντος κανονισμού, δηλαδή η συμβολή στην υψηλού επιπέδου περιβαλλοντική προστασία και τη φιλόδοξη δράση για το κλίμα, η συμβολή στη βιώσιμη ανάπτυξη και η συμβολή στην επίτευξη των σκοπών και των στόχων της νομοθεσίας, των στρατηγικών, των σχεδίων και των διεθνών δεσμεύσεων της Ένωσης για το περιβάλλον, τη βιοποικιλότητα, το κλίμα, την κυκλική οικονομία, τις συναφείς ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση, μέσω χρηστής διακυβέρνησης και προσέγγισης που χρησιμοποιεί την ενεργή ανάμειξη πολλαπλών συμφεροντούχων, δεν μπορούν να επιτευχθούν επαρκώς από τα κράτη μέλη, μπορούν όμως, λόγω της κλίμακας και των αποτελεσμάτων του παρόντος κανονισμού, να επιτευχθούν καλύτερα σε ενωσιακό επίπεδο, η Ένωση μπορεί να θεσπίζει μέτρα σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, η οποία διατυπώνεται στο άρθρο 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας όπως διατυπώνεται στο ίδιο άρθρο, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη των στόχων αυτών.

(48)

Συνεπώς, ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1293/2013 θα πρέπει να καταργηθεί.

(49)

Είναι σκόπιμο να διασφαλιστεί η ομαλή και χωρίς διακοπή μετάβαση από το προηγούμενο Πρόγραμμα για το Περιβάλλον και τη Δράση για το Κλίμα (LIFE) στο πρόγραμμα LIFE και να ευθυγραμμιστεί η έναρξη του προγράμματος LIFE με την έναρξη του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου, όπως ορίζεται στον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) 2020/2093. Κατά συνέπεια, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να τεθεί σε ισχύ επειγόντως και θα πρέπει να εφαρμοστεί με αναδρομική ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2021,

(1)

Ο παρών κανονισμός έχει ως στόχο να διασφαλίσει την ομαλή λειτουργία της ψηφιακής ενιαίας αγοράς σε μια ανοικτή και δημοκρατική κοινωνία, αντιμετωπίζοντας την κατάχρηση των υπηρεσιών φιλοξενίας για τρομοκρατικούς σκοπούς και συμβάλλοντας στη δημόσια ασφάλεια σε ολόκληρη την Ένωση. Η λειτουργία της ψηφιακής ενιαίας αγοράς θα πρέπει να βελτιωθεί με την ενίσχυση της ασφάλειας δικαίου για τους παρόχους υπηρεσιών φιλοξενίας και την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των χρηστών στο επιγραμμικό περιβάλλον, καθώς και την ενίσχυση των διασφαλίσεων όσον αφορά την ελευθερία έκφρασης, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας λήψης και μετάδοσης πληροφοριών και ιδεών σε μια ανοιχτή και δημοκρατική κοινωνία, και την ελευθερία και πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης.

(2)

Τα κανονιστικά μέτρα για την αντιμετώπιση της διάδοσης τρομοκρατικού περιεχομένου στο διαδίκτυο θα πρέπει να συμπληρώνονται με στρατηγικές του κράτους μέλους για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, μεταξύ άλλων με την ενίσχυση του γραμματισμού στα μέσα επικοινωνίας και της κριτικής σκέψης, την ανάπτυξη εναλλακτικής και ανασκευασμένης επιχειρηματολογίας και άλλες πρωτοβουλίες για να μειωθούν οι επιπτώσεις του τρομοκρατικού περιεχομένου στο διαδίκτυο και η τρωτότητα σε αυτό, καθώς και επενδύσεις στο κοινωνικό έργο, πρωτοβουλίες αποριζοσπαστικοποίησης και συνεργασία με τις πληγείσες κοινότητες με στόχο τη βιώσιμη πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης στην κοινωνία.

(3)

Η αντιμετώπιση του τρομοκρατικού περιεχομένου στο διαδίκτυο, που αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου προβλήματος παράνομου περιεχομένου στο διαδίκτυο απαιτεί ένα συνδυασμό νομοθετικών, μη νομοθετικών και εθελοντικών μέτρων τα οποία να βασίζονται στη συνεργασία μεταξύ αρχών και παρόχων υπηρεσιών φιλοξενίας, με τρόπο που να σέβεται πλήρως τα θεμελιώδη δικαιώματα.

(4)

Οι πάροχοι υπηρεσιών φιλοξενίας που δραστηριοποιούνται στο διαδίκτυο διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στην ψηφιακή οικονομία, συνδέοντας τις επιχειρήσεις και τους πολίτες και διευκολύνοντας τον δημόσιο διάλογο και τη διανομή και λήψη πληροφοριών, απόψεων και ιδεών, και συμβάλλουν σημαντικά στην καινοτομία, την οικονομική ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας στην Ένωση. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι υπηρεσίες παρόχων υπηρεσιών φιλοξενίας χρησιμοποιούνται καταχρηστικά από τρίτους με σκοπό την εκτέλεση παράνομων δραστηριοτήτων στο διαδίκτυο. Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί η παράνομη χρήση των εν λόγω υπηρεσιών από τρομοκρατικές ομάδες και τους υποστηρικτές τους για τη διάδοση τρομοκρατικού περιεχομένου στο διαδίκτυο, προκειμένου να διαδίδουν το μήνυμά τους, να ριζοσπαστικοποιούν και να στρατολογούν οπαδούς, καθώς και να διευκολύνουν και να κατευθύνουν την τρομοκρατική δραστηριότητα.

(5)

Παρότι δεν αποτελεί τον μοναδικό παράγοντα, η παρουσία τρομοκρατικού περιεχομένου στο διαδίκτυο έχει αποδειχθεί καταλύτης στη ριζοσπαστικοποίηση ατόμων που μπορεί να οδηγήσει σε τρομοκρατικές ενέργειες, και άρα έχει εξαιρετικά σοβαρές αρνητικές συνέπειες για τους χρήστες, τους πολίτες και την κοινωνία γενικότερα, καθώς και για τους παρόχους υπηρεσιών στο διαδίκτυο που φιλοξενούν τέτοιο περιεχόμενο, δεδομένου ότι υπονομεύει την εμπιστοσύνη των χρηστών τους και βλάπτει τα επιχειρηματικά τους μοντέλα. Υπό το πρίσμα του κεντρικού τους ρόλου και των τεχνολογικών μέσων και των ικανοτήτων που συνδέονται με τις υπηρεσίες που παρέχουν, οι πάροχοι υπηρεσιών φιλοξενίας έχουν ειδικές κοινωνικές ευθύνες να προστατεύσουν τις υπηρεσίες τους από κατάχρηση από τους τρομοκράτες και να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση της διάδοσης τρομοκρατικού περιεχομένου μέσω των υπηρεσιών τους στο διαδίκτυο, λαμβάνοντας ταυτόχρονα υπόψη τη θεμελιώδη σημασία της ελευθερίας έκφρασης, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας λήψης και μετάδοσης πληροφοριών και ιδεών σε μια ανοικτή και δημοκρατική κοινωνία.

(6)

Οι προσπάθειες σε ενωσιακό επίπεδο για την καταπολέμηση του τρομοκρατικού περιεχομένου στο διαδίκτυο ξεκίνησαν το 2015 μέσω ενός πλαισίου εθελοντικής συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών και των παρόχων υπηρεσιών φιλοξενίας. Οι εν λόγω προσπάθειες πρέπει να συμπληρωθούν με ένα σαφές νομοθετικό πλαίσιο για την περαιτέρω μείωση της προσβασιμότητας σε τρομοκρατικό περιεχόμενο στο διαδίκτυο και την κατάλληλη αντιμετώπιση ενός ταχέως εξελισσόμενου προβλήματος. Το νομοθετικό πλαίσιο επιδιώκει να αξιοποιήσει τις εθελοντικές προσπάθειες, οι οποίες ενισχύθηκαν με τη σύσταση (ΕΕ) 2018/334 της Επιτροπής (3), και ανταποκρίνεται στις εκκλήσεις που διατύπωσε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για ενίσχυση των μέτρων αντιμετώπισης του παράνομου και επιβλαβούς περιεχομένου σύμφωνα με το οριζόντιο πλαίσιο που θεσπίστηκε με την οδηγία 2000/31/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4), καθώς και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για βελτίωση του εντοπισμού και της αφαίρεσης περιεχομένου στο διαδίκτυο που υποκινεί τη διάπραξη τρομοκρατικών πράξεων.

(7)

Ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να θίγει την εφαρμογή της οδηγίας 2000/31/ΕΚ. Ιδίως, τυχόν μέτρα που λαμβάνει ο πάροχος υπηρεσιών φιλοξενίας προς συμμόρφωση με τον παρόντα κανονισμό, συμπεριλαμβανομένων ειδικών μέτρων, δεν θα πρέπει καθαυτά να επιφέρουν στον συγκεκριμένο πάροχο υπηρεσιών φιλοξενίας απώλεια του ευεργετήματος της απαλλαγής από την ευθύνη που προβλέπεται στην εν λόγω οδηγία. Επιπλέον, ο παρών κανονισμός δεν θίγει τις εξουσίες των εθνικών αρχών και δικαστηρίων να καθορίζουν την ευθύνη των παρόχων υπηρεσιών φιλοξενίας όπου δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις που ορίζονται στην εν λόγω οδηγία για την απαλλαγή από την ευθύνη.

(8)

Σε περίπτωση σύγκρουσης μεταξύ του παρόντος κανονισμού και της οδηγίας 2010/13/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (5) σε σχέση με τις διατάξεις που διέπουν τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων όπως ορίζονται στο άρθρο 1 παράγραφος 1 στοιχείο α) της εν λόγω οδηγίας, θα πρέπει να υπερισχύει η οδηγία 2010/13/ΕΕ. Αυτό θα πρέπει να αφήσει ανεπηρέαστες τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τον παρόντα κανονισμό, ιδίως σε σχέση με τους παρόχους υπηρεσιών πλατφόρμας ανταλλαγής βίντεο.

(9)

Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να ορίζει κανόνες με σκοπό την αντιμετώπιση της παράνομης χρήσης των υπηρεσιών φιλοξενίας για τη διάδοση τρομοκρατικού περιεχομένου στο διαδίκτυο προκειμένου να διασφαλιστεί η ομαλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς. Οι εν λόγω κανόνες θα πρέπει να σέβονται πλήρως τα θεμελιώδη δικαιώματα που προστατεύονται στην Ένωση και ιδίως εκείνα που κατοχυρώνονται από τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης («Χάρτης»).

(10)

Ο παρών κανονισμός επιδιώκει να συμβάλει στην προστασία της δημόσιας ασφάλειας, ενώ παράλληλα θεσπίζει κατάλληλες και αξιόπιστες διασφαλίσεις για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων, στα οποία περιλαμβάνονται το δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής ζωής, το δικαίωμα προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, το δικαίωμα ελευθερίας της έκφρασης, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας λήψης και μετάδοσης πληροφοριών, η επιχειρηματική ελευθερία και το δικαίωμα αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας. Περαιτέρω, απαγορεύεται οποιαδήποτε διακριτική μεταχείριση. Οι αρμόδιες αρχές και οι πάροχοι υπηρεσιών φιλοξενίας θα πρέπει να υιοθετούν μόνο μέτρα που είναι αναγκαία, κατάλληλα και αναλογικά σε μια δημοκρατική κοινωνία, λαμβάνοντας υπόψη την ιδιαίτερη σημασία που αποδίδεται στην ελευθερία έκφρασης και πληροφόρησης, και την ελευθερία της πολυφωνίας στα μέσα ενημέρωσης, οι οποίες συνιστούν τα βασικά θεμέλια μιας πλουραλιστικής και δημοκρατικής κοινωνίας και αποτελούν τις θεμελιώδεις αξίες της Ένωσης. Τα μέτρα που θίγουν την ελευθερία έκφρασης και ενημέρωσης θα πρέπει να είναι αυστηρά στοχευμένα για την αντιμετώπιση της διάδοσης τρομοκρατικού περιεχομένου στο διαδίκτυο, ενώ παράλληλα θα σέβονται το δικαίωμα νόμιμης λήψης και μετάδοσης πληροφοριών, λαμβανομένου υπόψη του κεντρικού ρόλου των παρόχων υπηρεσιών φιλοξενίας όσον αφορά τη διευκόλυνση του δημόσιου διαλόγου και τη διανομή και λήψη πραγματικών περιστατικών, απόψεων και ιδεών σύμφωνα με τον νόμο. Η ύπαρξη αποτελεσματικών επιγραμμικών μέτρων για την καταπολέμηση τρομοκρατικού περιεχομένου στο διαδίκτυο και η προστασία της ελευθερίας έκφρασης και πληροφόρησης δεν αποτελούν αντικρουόμενους αλλά συμπληρωματικούς και αλληλοενισχυόμενους στόχους.

(11)

Προκειμένου να εξασφαλιστεί σαφήνεια σχετικά με τις ενέργειες που θα πραγματοποιούν τόσο οι πάροχοι υπηρεσιών φιλοξενίας όσο και οι αρμόδιες αρχές για την αντιμετώπιση της διάδοσης τρομοκρατικού περιεχομένου στο διαδίκτυο, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να θεσπίσει έναν ορισμό του τρομοκρατικού περιεχομένου για προληπτικούς σκοπούς που θα είναι συνεπής με τους ορισμούς των οικείων εγκλημάτων της οδηγίας (ΕΕ) 2017/541 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (6). Δεδομένης της ανάγκης αντιμετώπισης της πλέον επιβλαβούς τρομοκρατικής προπαγάνδας στο διαδίκτυο, ο ορισμός θα πρέπει να καλύπτει το υλικό που υποκινεί ή καλεί στην τέλεση ή τη συμβολή στην τέλεση τρομοκρατικών εγκλημάτων, ή που καλεί στη συμμετοχή σε δραστηριότητες τρομοκρατικής ομάδας ή εξυμνεί τρομοκρατικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης της διάδοσης υλικού που απεικονίζει τρομοκρατική επίθεση. Ο ορισμός θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει το περιεχόμενο που παρέχει οδηγίες για την κατασκευή ή χρήση εκρηκτικών, πυροβόλων όπλων ή άλλων όπλων ή επιβλαβών ή επικίνδυνων ουσιών, καθώς και χημικών, βιολογικών, ραδιολογικών και πυρηνικών ουσιών (ΧΒΡΠ), ή σχετικά με άλλες ειδικές μεθόδους ή τεχνικές, συμπεριλαμβανομένης της επιλογής στόχων, με σκοπό την τέλεση ή τη συμβολή στην τέλεση τρομοκρατικών εγκλημάτων. Στο υλικό αυτό περιλαμβάνονται κείμενα, εικόνες, ηχητικές καταγραφές και βίντεο, καθώς και ζωντανές αναμεταδόσεις τρομοκρατικών εγκλημάτων που προκαλούν κίνδυνο για τη διάπραξη περισσότερων τέτοιων εγκλημάτων. Όταν αξιολογούν κατά πόσον ένα συγκεκριμένο υλικό συνιστά τρομοκρατικό περιεχόμενο κατά την έννοια του παρόντος κανονισμού, οι αρμόδιες αρχές και οι πάροχοι υπηρεσιών φιλοξενίας θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη παράγοντες όπως η φύση και η διατύπωση των δηλώσεων, το πλαίσιο στο οποίο διατυπώνονται οι δηλώσεις και η δυνατότητά τους να έχουν επιβλαβείς συνέπειες, επηρεάζοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την προστασία και την ασφάλεια προσώπων. Το γεγονός ότι το υλικό παρήχθη από πρόσωπο, ομάδα ή οντότητα που περιλαμβάνεται στον ενωσιακό κατάλογο προσώπων, ομάδων ή οντοτήτων που εμπλέκονται σε τρομοκρατικές ενέργειες και υπόκεινται σε περιοριστικά μέτρα θα πρέπει να αποτελεί σημαντικό παράγοντα κατά την αξιολόγηση.

(12)

Υλικό που διαδίδεται για εκπαιδευτικούς, δημοσιογραφικούς, καλλιτεχνικούς ή ερευνητικούς σκοπούς ή για σκοπούς αύξησης της ευαισθητοποίησης κατά της τρομοκρατικής δραστηριότητας δεν θα πρέπει να θεωρείται ως τρομοκρατικό περιεχόμενο. Όταν κρίνεται κατά πόσον το υλικό που παρέχεται από πάροχο περιεχομένου συνιστά «τρομοκρατικό περιεχόμενο» κατά την έννοια του παρόντος κανονισμού, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη ιδίως η ελευθερία έκφρασης και πληροφόρησης, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας και πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης, και η ελευθερία της τέχνης και της επιστήμης. Ειδικότερα στις περιπτώσεις που ο πάροχος περιεχομένου φέρει συντακτική ευθύνη, οποιαδήποτε απόφαση αφαίρεσης του διαδοθέντος υλικού θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα δημοσιογραφικά πρότυπα που έχουν καθιερωθεί σχετικά με τον Τύπο ή τα μέσα ενημέρωσης σύμφωνα με το δίκαιο της Ένωσης, συμπεριλαμβανομένου του Χάρτη. Επιπλέον, η έκφραση ριζοσπαστικών, επιθετικών ή αμφιλεγόμενων απόψεων στο πλαίσιο δημόσιας συζήτησης για ευαίσθητα πολιτικά θέματα δεν θα πρέπει να θεωρείται ότι συνιστά τρομοκρατικό περιεχόμενο.

(13)

Προκειμένου να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η διάδοση τρομοκρατικού περιεχομένου στο διαδίκτυο, διασφαλίζοντας ταυτοχρόνως τον σεβασμό της ιδιωτικής ζωής, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να εφαρμόζεται σε παρόχους υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας που αποθηκεύουν και διαδίδουν στο κοινό πληροφορίες που παρέχονται από χρήστη της υπηρεσίας κατόπιν αιτήματός του, ανεξάρτητα από το αν η αποθήκευση και η διάδοση τέτοιων πληροφοριών και υλικού στο κοινό έχει απλώς τεχνικό, αυτόματο και παθητικό χαρακτήρα. Ως «αποθήκευση» θα πρέπει να νοείται η διατήρηση δεδομένων στη μνήμη φυσικού ή εικονικού διακομιστή. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού οι πάροχοι υπηρεσιών «απλής διάδοσης» ή «αποθήκευσης σε κρυφή μνήμη (caching)», καθώς και άλλων υπηρεσιών που παρέχονται σε άλλα επίπεδα της διαδικτυακής υποδομής που δεν εμπεριέχουν αποθήκευση, όπως μητρώα και καταχωρητές, καθώς και πάροχοι συστημάτων ονομάτων χώρου (DNS), υπηρεσιών πληρωμών ή προστασίας κατανεμημένων αρνήσεων εξυπηρέτησης (Distributed Denial of Service — DDoS).

(14)

Η έννοια της «διάδοσης στο κοινό» θα πρέπει να συνεπάγεται τη διάθεση πληροφοριών σε δυνητικά απεριόριστο αριθμό ατόμων, ήτοι να καθιστά τις πληροφορίες εύκολα προσβάσιμες σε χρήστες εν γένει, χωρίς να απαιτούνται περαιτέρω ενέργειες από τον πάροχο περιεχομένου, ανεξάρτητα από το αν τα άτομα αυτά αποκτούν πράγματι πρόσβαση στις πληροφορίες αυτές. Με βάση τα παραπάνω, εφόσον για την πρόσβαση σε πληροφορίες απαιτείται εγγραφή ή αποδοχή ως μέλος σε ομάδα χρηστών, θα πρέπει να νοείται ως διάδοση πληροφοριών στο κοινό μόνο η αυτόματη εγγραφή ή αποδοχή ως μέλη χρηστών που επιζητούν πρόσβαση σε πληροφορίες, χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση για τη λήψη απόφασης ή την επιλογή των ατόμων στα οποία χορηγείται πρόσβαση. Οι υπηρεσίες διαπροσωπικών επικοινωνιών, όπως ορίζονται στο άρθρο 2 σημείο 5 της οδηγίας (ΕΕ) 2018/1972 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (7), όπως μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή ιδιωτικές υπηρεσίες ανταλλαγής μηνυμάτων, θα πρέπει να μην εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού. Θα πρέπει να θεωρείται ότι πραγματοποιείται αποθήκευση και διάδοση πληροφοριών στο κοινό κατά την έννοια του παρόντος κανονισμού μόνον εφόσον οι εν λόγω δραστηριότητες διεξάγονται κατόπιν άμεσου αιτήματος από τον πάροχο του περιεχομένου. Ως εκ τούτου, ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να καλύπτει τους παρόχους υπηρεσιών όπως οι υποδομές υπολογιστικού νέφους, που παρέχονται κατόπιν αιτήματος άλλων μερών πλην των παρόχων περιεχομένου και ωφελούν μόνον έμμεσα τους τελευταίους. Στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού περιλαμβάνονται για παράδειγμα οι πάροχοι μέσων κοινωνικής δικτύωσης, υπηρεσιών ανταλλαγής αρχείων βίντεο, εικόνας και ήχου, καθώς και υπηρεσιών ανταλλαγής αρχείων και άλλων υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους, εφόσον οι εν λόγω υπηρεσίες χρησιμοποιούνται για να τεθούν οι αποθηκευμένες πληροφορίες στη διάθεση του κοινού κατόπιν άμεσου αιτήματος του παρόχου περιεχομένου. Σε περίπτωση που πάροχος υπηρεσιών φιλοξενίας προσφέρει διάφορες υπηρεσίες, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να ισχύει μόνο για τις υπηρεσίες που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του.

(15)

Συχνά η διάδοση τρομοκρατικού περιεχομένου στο κοινό πραγματοποιείται μέσω υπηρεσιών που παρέχονται από παρόχους υπηρεσιών φιλοξενίας που είναι εγκατεστημένοι σε τρίτες χώρες. Προκειμένου να προστατεύονται οι χρήστες της Ένωσης και να διασφαλίζεται ότι όλοι οι πάροχοι υπηρεσιών φιλοξενίας που δραστηριοποιούνται εντός της ψηφιακής ενιαίας αγοράς υπόκεινται στις ίδιες απαιτήσεις, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να ισχύει για όλους τους παρόχους σχετικών υπηρεσιών που προσφέρονται στην Ένωση, ανεξαρτήτως της χώρας όπου βρίσκεται η κύρια εγκατάστασή τους. Ένας πάροχος υπηρεσιών φιλοξενίας θα πρέπει να θεωρείται ότι προσφέρει υπηρεσίες στην Ένωση εάν επιτρέπει σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα σε ένα ή περισσότερα κράτη μέλη να χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες του και έχει ουσιαστική σύνδεση με το εν λόγω κράτος μέλος ή τα εν λόγω κράτη μέλη.

(16)

Ουσιώδης σύνδεση με την Ένωση θα πρέπει να υφίσταται όταν ο πάροχος υπηρεσιών φιλοξενίας διαθέτει εγκατάσταση στην Ένωση οι υπηρεσίες του χρησιμοποιούνται από σημαντικό αριθμό χρηστών σε ένα ή περισσότερα κράτη μέλη ή οι δραστηριότητές του στοχεύουν προς ένα ή περισσότερα κράτη μέλη. Η στόχευση δραστηριοτήτων προς ένα ή περισσότερα κράτη μέλη θα πρέπει να προσδιοριστεί με βάση όλες τις σχετικές περιστάσεις, συμπεριλαμβανομένων στοιχείων όπως η χρήση γλώσσας ή νομίσματος που χρησιμοποιείται γενικά στο οικείο κράτος μέλος ή η δυνατότητα παραγγελίας αγαθών ή υπηρεσιών από αυτό το κράτος μέλος. Τέτοια στόχευση θα μπορούσε επίσης να συναχθεί από τη διαθεσιμότητα μιας εφαρμογής στο σχετικό εθνικό κατάστημα εφαρμογών, από την παροχή τοπικών διαφημίσεων ή διαφημίσεων σε γλώσσα που χρησιμοποιείται γενικά στο οικείο κράτος μέλος ή από τον χειρισμό των σχέσεων με τους πελάτες, όπως η εξυπηρέτηση πελατών σε γλώσσα που χρησιμοποιείται γενικά το οικείο κράτος μέλος. Δεκτή θα πρέπει επίσης να γίνεται η ύπαρξη ουσιώδους σύνδεσης όταν ο πάροχος υπηρεσιών φιλοξενίας κατευθύνει τη δραστηριότητά του προς ένα ή περισσότερα κράτη μέλη, όπως καθορίζεται στο άρθρο 17 παράγραφος 1 στοιχείο γ) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1215/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (8). Η απλή προσβασιμότητα του δικτυακού τόπου παρόχου υπηρεσιών φιλοξενίας, διεύθυνσης ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή άλλων στοιχείων επικοινωνίας σε ένα ή περισσότερα κράτη μέλη, εξεταζόμενη μεμονωμένα, δεν θα πρέπει να είναι επαρκής για να αποτελέσει ουσιαστική σύνδεση. Επιπλέον, η παροχή υπηρεσίας με βάση την απλή συμμόρφωση με την απαγόρευση διακρίσεων η οποία προβλέπεται στον κανονισμό (ΕΕ) 2018/302 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (9), δεν θα πρέπει, για τον λόγο αυτό και μόνο, να θεωρηθεί ότι αποτελεί ουσιαστική σύνδεση στην Ένωση.

(17)

Η διαδικασία και οι υποχρεώσεις που απορρέουν από τις εντολές αφαίρεσης με τις οποίες ζητείται από τους παρόχους υπηρεσιών φιλοξενίας να αφαιρέσουν τρομοκρατικό περιεχόμενο ή να απενεργοποιήσουν την πρόσβαση σε αυτό, μετά από αξιολόγηση από τις αρμόδιες αρχές, θα πρέπει να εναρμονιστούν. Δεδομένης της ταχύτητας με την οποία διαδίδεται το τρομοκρατικό περιεχόμενο σε επιγραμμικές υπηρεσίες, θα πρέπει να επιβληθεί στους παρόχους υπηρεσιών φιλοξενίας περιεχομένου η υποχρέωση να διασφαλίζουν την αφαίρεση του τρομοκρατικού περιεχομένου που προσδιορίζεται στην εντολή αφαίρεσης ή την απενεργοποίηση της πρόσβασης σε αυτό σε όλα τα κράτη μέλη εντός μίας ώρας από τη λήψη της εντολής αφαίρεσης. Εκτός από δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, η αρμόδια αρχή θα πρέπει να παρέχει στον πάροχο υπηρεσιών φιλοξενίας πληροφορίες σχετικά με τις διαδικασίες και τις ισχύουσες προθεσμίες τουλάχιστον 12 ώρες πριν από την έκδοση για πρώτη φορά της εντολής αφαίρεσης προς τον εν λόγω πάροχο υπηρεσιών φιλοξενίας. Δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης προκύπτουν όταν η αφαίρεση τρομοκρατικού περιεχομένου ή η απενεργοποίηση της πρόσβασης μετά το πέρας μίας ώρας από τη λήψη της εντολής αφαίρεσης ενδέχεται να προκαλέσει σοβαρή βλάβη, όπως σε συγκυρίες επικείμενης απειλής για τη ζωή ή τη σωματική ακεραιότητα ενός ατόμου ή δημοσιεύσεων που απεικονίζουν συνεχή πρόκληση βλάβης για τη ζωή ή τη σωματική ακεραιότητα. Η αρμόδια αρχή θα πρέπει να καθορίζει πότε συντρέχουν περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης και να παρέχει την αναγκαία αιτιολόγηση στην εντολή αφαίρεσης. Σε περίπτωση που ο πάροχος υπηρεσιών φιλοξενίας δεν μπορεί να συμμορφωθεί με την εντολή αφαίρεσης εντός μίας ώρας από τη λήψη της, λόγω ανωτέρας βίας ή εκ των πραγμάτων αδυναμίας, στην οποία συμπεριλαμβάνονται αντικειμενικά αιτιολογημένοι τεχνικοί ή επιχειρησιακοί λόγοι, ενημερώνει τις αρμόδιες αρχές το συντομότερο δυνατόν και συμμορφούται με την εντολή αφαίρεσης μόλις επιλυθεί η κατάσταση.

(18)

Η εντολή αφαίρεσης θα πρέπει να περιλαμβάνει αιτιολογία του χαρακτηρισμού του υλικού που πρέπει να αφαιρεθεί ή της πρόσβασης που πρέπει να απενεργοποιηθεί ως τρομοκρατικών, καθώς και να παρέχει επαρκείς πληροφορίες για τον εντοπισμό του περιεχομένου, υποδεικνύοντας την ακριβή ηλεκτρονική διεύθυνση και, όπου απαιτείται, κάθε άλλη πρόσθετη πληροφορία, όπως στιγμιότυπο οθόνης του εν λόγω περιεχομένου. Η εν λόγω αιτιολογία θα πρέπει να επιτρέπει στον πάροχο υπηρεσίας φιλοξενίας και, εντέλει, στον πάροχο περιεχομένου να ασκούν αποτελεσματικά το δικαίωμά τους για δικαστική προσφυγή. Οι προβαλλόμενοι λόγοι δεν θα πρέπει να περιλαμβάνουν ευαίσθητες πληροφορίες ικανές να θέσουν σε κίνδυνο τις έρευνες που διεξάγονται.

(19)

Η αρμόδια αρχή πρέπει να υποβάλει την εντολή αφαίρεσης απευθείας στο σημείο επαφής που υποδεικνύεται ή ορίζεται από τον πάροχο υπηρεσιών φιλοξενίας για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού με οποιοδήποτε ηλεκτρονικό μέσο ικανό να χρησιμοποιηθεί ως έγγραφο τεκμήριο, υπό προϋποθέσεις που επιτρέπουν στον πάροχο υπηρεσιών φιλοξενίας να εξακριβώσει τη γνησιότητα της εντολής, συμπεριλαμβανομένης της ακρίβειας της ημερομηνίας και της ώρας αποστολής και παραλαβής της εντολής, όπως μέσω προστατευμένου ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή προστατευμένων πλατφορμών ή άλλων ασφαλών διαύλων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που διατίθενται από τον πάροχο υπηρεσιών φιλοξενίας, σύμφωνα με το ενωσιακό δίκαιο για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Η απαίτηση αυτή θα πρέπει να μπορεί να ικανοποιείται, μεταξύ άλλων με τη χρήση εγκεκριμένων ηλεκτρονικών υπηρεσιών συστημένης παράδοσης όπως προβλέπονται από τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 910/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (10). Όταν η κύρια εγκατάσταση του παρόχου υπηρεσιών φιλοξενίας ή η κατοικία ή η κύρια εγκατάσταση του νόμιμου εκπροσώπου του βρίσκεται σε άλλο κράτος μέλος από αυτό της εκδούσας αρμόδιας αρχής, αντίγραφο της εντολής αφαίρεσης θα πρέπει να διαβιβάζεται ταυτοχρόνως στην αρμόδια αρχή του εν λόγω κράτους μέλους.

(20)

Η αρμόδια αρχή του κράτους μέλους, στο οποίο ο πάροχος υπηρεσιών φιλοξενίας έχει την κύρια εγκατάστασή του ή στο οποίο ο νόμιμος εκπρόσωπός του κατοικεί ή έχει την έδρα του, θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να ελέγχει την εντολή αφαίρεσης που εκδίδουν οι αρμόδιες αρχές άλλου κράτους μέλους, προκειμένου να διαπιστώσει αν παραβιάζει σοβαρά ή κατάφωρα τον παρόντα κανονισμό ή τα θεμελιώδη δικαιώματα, όπως κατοχυρώνονται στον Χάρτη. Τόσο ο πάροχος περιεχομένου όσο και ο πάροχος υπηρεσιών φιλοξενίας θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να ζητούν τον έλεγχο αυτό από την αρμόδια αρχή του κράτους μέλους στο οποίο ο πάροχος υπηρεσιών φιλοξενίας έχει την κύρια εγκατάστασή του ή ο νόμιμος εκπρόσωπός του έχει την κατοικία του ή την κύρια εγκατάστασή του. Όταν γίνεται τέτοιο αίτημα, η εν λόγω αρμόδια αρχή θα πρέπει να εκδίδει απόφαση σχετικά με το αν η εντολή αφαίρεσης περιέχει τέτοια παραβίαση. Εάν η απόφαση αυτή διαπιστώσει τέτοια παραβίαση, η εντολή αφαίρεσης θα πρέπει να παύσει να παράγει έννομα αποτελέσματα. Ο έλεγχος θα πρέπει να διενεργείται γρήγορα, ώστε να διασφαλίζεται η όσο το δυνατόν συντομότερη επαναφορά του περιεχομένου που έχει αφαιρεθεί εσφαλμένα ή έχει απενεργοποιηθεί.

(21)

Οι πάροχοι υπηρεσιών φιλοξενίας οι οποίοι εκτίθενται σε τρομοκρατικό περιεχόμενο θα πρέπει, εφόσον έχουν όρους και προϋποθέσεις, να συμπεριλάβουν διατάξεις για την αντιμετώπιση της κατάχρησης των υπηρεσιών τους για τη διάδοση στο κοινό τρομοκρατικού περιεχομένου. Θα πρέπει να εφαρμόζουν τις εν λόγω διατάξεις με συνετό, διαφανή, αναλογικό και αμερόληπτο τρόπο.

(22)

Δεδομένης της κλίμακας του προβλήματος και της ταχύτητας που απαιτείται για τον αποτελεσματικό εντοπισμό και την αφαίρεση τρομοκρατικού περιεχομένου, η λήψη αποτελεσματικών και αναλογικών ειδικών μέτρων αποτελεί απαραίτητο στοιχείο για την καταπολέμηση του τρομοκρατικού περιεχομένου στο διαδίκτυο. Προκειμένου να μειώσουν την προσβασιμότητα του τρομοκρατικού περιεχομένου στις υπηρεσίες τους, οι πάροχοι υπηρεσιών φιλοξενίας που εκτίθενται σε τρομοκρατικό περιεχόμενο θα πρέπει να λαμβάνουν ειδικά μέτρα, έχοντας υπόψη τους κινδύνους και το επίπεδο έκθεσης σε τρομοκρατικό περιεχόμενο, καθώς και τις επιπτώσεις επί των δικαιωμάτων τρίτων μερών και επί του δημοσίου συμφέροντος ενημέρωσης. Οι πάροχοι υπηρεσιών φιλοξενίας θα πρέπει να καθορίζουν ποια είναι τα κατάλληλα, αποτελεσματικά και αναλογικά ειδικά μέτρα που θα πρέπει να θεσπιστούν με στόχο τον προσδιορισμό και την αφαίρεση τρομοκρατικού περιεχομένου. Τα ειδικά μέτρα μπορούν να περιλαμβάνουν κατάλληλα τεχνικά ή επιχειρησιακά μέτρα ή ικανότητες, όπως στελέχωση ή τεχνικά μέσα για τον προσδιορισμό και την άμεση αφαίρεση ή απενεργοποίηση της πρόσβασης σε τρομοκρατικό περιεχόμενο, μηχανισμούς για τους χρήστες προκειμένου να αναφέρουν ή να επισημαίνουν εικαζόμενο τρομοκρατικό περιεχόμενο ή άλλα μέτρα που ο πάροχος υπηρεσιών φιλοξενίας θεωρεί κατάλληλα και αποτελεσματικά για την αντιμετώπιση της διαθεσιμότητας τρομοκρατικού περιεχομένου στις υπηρεσίες του.

(23)

Κατά την εφαρμογή ειδικών μέτρων, οι πάροχοι υπηρεσιών φιλοξενίας πρέπει να διασφαλίζουν το δικαίωμα των χρηστών στην ελευθερία έκφρασης και πληροφόρησης καθώς και στην ελευθερία και την πολυφωνία των μέσων δυνάμει του Χάρτη. Επιπλέον οποιασδήποτε απαίτησης που προβλέπεται στη νομοθεσία, συμπεριλαμβανομένης της νομοθεσίας σχετικά με την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, οι πάροχοι υπηρεσιών φιλοξενίας θα πρέπει να ενεργούν με τη δέουσα επιμέλεια και να εφαρμόζουν, κατά περίπτωση, διασφαλίσεις, συμπεριλαμβανομένων της ανθρώπινης επίβλεψης και των επαληθεύσεων, ώστε να αποφεύγονται τυχόν ανεπιθύμητες ή εσφαλμένες αποφάσεις που συνεπάγονται τη διαγραφή περιεχομένου που δεν είναι τρομοκρατικό ή την απενεργοποίηση της πρόσβασης σε αυτό.

(24)

Ο πάροχος υπηρεσιών φιλοξενίας θα πρέπει να αναφέρει στην αρμόδια αρχή τα ειδικά μέτρα που εφαρμόζει προκειμένου να δίνει στην εν λόγω αρχή τη δυνατότητα να καθορίσει εάν τα μέτρα είναι αποτελεσματικά και αναλογικά και κατά πόσον, στην περίπτωση χρήσης αυτοματοποιημένων μέσων, ο πάροχος υπηρεσιών φιλοξενίας διαθέτει την απαραίτητη ικανότητα ανθρώπινης επίβλεψης και ελέγχου. Για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας και της αναλογικότητας των μέτρων, οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις σχετικές παραμέτρους, συμπεριλαμβανομένου του πλήθους των εντολών αφαίρεσης που απευθύνονται στον πάροχο υπηρεσιών φιλοξενίας, του μεγέθους και της οικονομικής ικανότητας του παρόχου υπηρεσιών φιλοξενίας και του αντικτύπου των υπηρεσιών του στη διάδοση τρομοκρατικού περιεχομένου, για παράδειγμα, με βάση τον αριθμό των χρηστών στην Ένωση, καθώς και τις διασφαλίσεις που θεσπίζονται για την αντιμετώπιση της κατάχρησης των υπηρεσιών του με σκοπό τη διάδοση τρομοκρατικού περιεχομένου στο διαδίκτυο.

(25)

Σε περίπτωση που η αρμόδια αρχή κρίνει ότι τα ειδικά μέτρα που λαμβάνονται είναι ανεπαρκή για την αντιμετώπιση των κινδύνων, θα πρέπει να μπορεί να απαιτεί τη λήψη πρόσθετων, κατάλληλων, αποτελεσματικών και αναλογικών ειδικών μέτρων. Η απαίτηση εφαρμογής τέτοιων πρόσθετων ειδικών μέτρων δεν θα πρέπει να οδηγεί σε μια γενική υποχρέωση ελέγχου ή δραστήριας αναζήτησης των γεγονότων κατά την έννοια του άρθρου 15 παράγραφος 1 της οδηγίας 2000/31/ΕΚ, ούτε σε υποχρέωση χρήσης αυτοματοποιημένων εργαλείων. Οι πάροχοι υπηρεσιών φιλοξενίας θα πρέπει να μπορούν, ωστόσο, να χρησιμοποιήσουν αυτοματοποιημένα εργαλεία εάν το κρίνουν σκόπιμο και απαραίτητο για να αντιμετωπιστεί η κατάχρηση των υπηρεσιών τους για τη διάδοση τρομοκρατικού περιεχομένου στο διαδίκτυο.

(26)

Η υποχρέωση των παρόχων υπηρεσιών φιλοξενίας να διατηρούν το αφαιρεθέν περιεχόμενο και τα σχετικά δεδομένα θα πρέπει να ισχύει για ειδικούς σκοπούς και για περιορισμένο και αναγκαίο διάστημα. Είναι απαραίτητο να επεκταθεί η απαίτηση διατήρησης στα συναφή δεδομένα, στον βαθμό που τα δεδομένα αυτά θα μπορούσαν διαφορετικά να χαθούν ως συνέπεια της αφαίρεσης του εν λόγω τρομοκρατικού περιεχομένου. Στα συναφή δεδομένα μπορούν να περιλαμβάνονται δεδομένα όπως «δεδομένα συνδρομητή», ιδίως στοιχεία που αφορούν την ταυτότητα του παρόχου του περιεχομένου, καθώς και «δεδομένα πρόσβασης», όπως δεδομένα σχετικά με την ημερομηνία και τον χρόνο της χρήσης από τον πάροχο του περιεχομένου και της σύνδεσης και της αποσύνδεσης από την υπηρεσία, μαζί με τη διεύθυνση IP που αποδίδεται στον πάροχο του περιεχομένου από τον φορέα παροχής υπηρεσιών πρόσβασης στο διαδίκτυο.

(27)

Η υποχρέωση διατήρησης του περιεχομένου για τις διαδικασίες διοικητικής ή δικαστικού ελέγχου είναι αναγκαία και δικαιολογημένη ενόψει της ανάγκης να διασφαλίζεται η λήψη αποτελεσματικών μέτρων αποκατάστασης για τον πάροχο περιεχομένου στο διαδίκτυο που αφαιρέθηκε ή στο οποίο απενεργοποιήθηκε η πρόσβαση, καθώς και για να διασφαλιστεί η επαναφορά του περιεχομένου αυτού ανάλογα με το αποτέλεσμα των εν λόγω διαδικασιών. Η υποχρέωση διατήρησης υλικού για σκοπούς διερεύνησης ή δίωξης είναι δικαιολογημένη και αναγκαία δεδομένης της αξίας του εν λόγω υλικού για την παρεμπόδιση ή την πρόληψη τρομοκρατικής δραστηριότητας. Κατά συνέπεια, η διατήρηση του τρομοκρατικού περιεχομένου που αφαιρέθηκε για σκοπούς πρόληψης, εντοπισμού, διερεύνησης και δίωξης τρομοκρατικών εγκλημάτων θα πρέπει να είναι επίσης δικαιολογημένη. Το τρομοκρατικό περιεχόμενο και τα συναφή δεδομένα θα πρέπει να αποθηκεύονται μόνο για το διάστημα που είναι αναγκαίο για να επιτρέπει στις αρχές επιβολής του νόμου να ελέγχουν το εν λόγω τρομοκρατικό περιεχόμενο και να αποφασίζουν κατά πόσον θα ήταν αναγκαία για τους σκοπούς αυτούς. Για τους σκοπούς της πρόληψης, του εντοπισμού, της έρευνας και δίωξης τρομοκρατικών εγκλημάτων, η απαιτούμενη διατήρηση των δεδομένων θα πρέπει να περιορίζεται στα δεδομένα που είναι πιθανόν να έχουν σχέση με τρομοκρατικά εγκλήματα και τα οποία θα μπορούσαν, επομένως, να συμβάλουν στη δίωξη τρομοκρατικών εγκλημάτων ή στην πρόληψη σοβαρών κινδύνων για τη δημόσια ασφάλεια. Στις περιπτώσεις που πάροχοι υπηρεσιών φιλοξενίας αφαιρούν υλικό ή απενεργοποιούν την πρόσβαση σε αυτό, ιδίως με δικά τους ειδικά μέτρα, θα πρέπει να ενημερώνουν τις αρμόδιες αρχές αμελλητί σχετικά με περιεχόμενο που περιέχει πληροφορίες που περιλαμβάνουν επικείμενη απειλή για τη ζωή ή εικαζόμενο τρομοκρατικό έγκλημα.

(28)

Για να εξασφαλιστεί η αναλογικότητα, η περίοδος διατήρησης θα πρέπει να περιορίζεται σε έξι μήνες, ώστε οι πάροχοι του περιεχομένου να διαθέτουν επαρκή χρόνο για να κινήσουν τις διοικητικές ή δικαστικές διαδικασίες έρευνας και οι αρχές επιβολής του νόμου να έχουν τη δυνατότητα προσπέλασης των συναφών δεδομένων για την έρευνα και τη δίωξη τρομοκρατικών εγκλημάτων. Ωστόσο, κατόπιν αίτησης της αρμόδιας αρχής ή του δικαστηρίου, η περίοδος αυτή θα πρέπει να μπορεί να παραταθεί για το χρονικό διάστημα που απαιτείται σε περίπτωση που η διαδικασία της έρευνας ή της προσφυγής έχει δρομολογηθεί αλλά δεν έχει ολοκληρωθεί εντός περιόδου έξι μηνών. Η διάρκεια της περιόδου διατήρησης θα πρέπει να είναι επαρκής ώστε οι αρχές επιβολής του νόμου να έχουν τη δυνατότητα να διατηρούν το αναγκαίο υλικό που έχει σχέση με τις έρευνες και τις διώξεις, με παράλληλη διασφάλιση της ισορροπίας με τα σχετικά θεμελιώδη δικαιώματα.

(29)

Ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να θίγει τις διαδικαστικές εγγυήσεις ή τα διαδικαστικά μέτρα έρευνας που συνδέονται με την πρόσβαση σε περιεχόμενο και σε συναφή δεδομένα που διατηρούνται για σκοπούς έρευνας και δίωξης τρομοκρατικών εγκλημάτων, όπως ρυθμίζεται από το ενωσιακό ή το εθνικό δίκαιο.

(30)

Η διαφάνεια των πολιτικών των παρόχων υπηρεσιών φιλοξενίας σε σχέση με τρομοκρατικό περιεχόμενο είναι απαραίτητη για την ενίσχυση της λογοδοσίας τους προς τους χρήστες τους και την της εμπιστοσύνης των πολιτών στην ψηφιακή ενιαία αγορά. Οι πάροχοι υπηρεσιών φιλοξενίας που έχουν λάβει μέτρα ή από τους οποίους απαιτήθηκε να λάβουν μέτρα δυνάμει του παρόντος κανονισμού κατά τη διάρκεια δεδομένου ημερολογιακού έτους θα πρέπει να διαθέτουν στο κοινό ετήσια έκθεση διαφάνειας με πληροφορίες σχετικά με δράσεις που πραγματοποιούνται για τον προσδιορισμό και την αφαίρεση τρομοκρατικού περιεχομένου.

(31)

Οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να δημοσιεύουν ετήσια έκθεση διαφάνειας που περιέχει πληροφορίες σχετικά με τον αριθμό εντολών αφαίρεσης, τον αριθμό των περιπτώσεων όπου μία εντολή δεν εκτελέστηκε, τον αριθμό αποφάσεων σχετικά με ειδικά μέτρα, τον αριθμό περιπτώσεων που υπόκεινται σε διοικητικό ή δικαστικό έλεγχο και τον αριθμό αποφάσεων επιβολής κυρώσεων.

(32)

Το δικαίωμα πραγματικής προσφυγής κατοχυρώνεται στο άρθρο 19 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ) και στο άρθρο 47 του Χάρτη. Κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο έχει δικαίωμα πραγματικής προσφυγής ενώπιον του αρμόδιου εθνικού δικαστηρίου κατά οποιουδήποτε μέτρου που λαμβάνεται σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό και το οποίο μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τα δικαιώματα του εν λόγω προσώπου. Το εν λόγω δικαίωμα θα πρέπει να περιλαμβάνει, ιδίως, τη δυνατότητα για τους παρόχους υπηρεσιών φιλοξενίας και τους παρόχους περιεχομένου να αμφισβητούν λυσιτελώς τις εντολές αφαίρεσης ή τυχόν αποφάσεις που προκύπτουν από τον έλεγχο των εντολών αφαίρεσης δυνάμει του παρόντος κανονισμού ενώπιον δικαστηρίου του κράτους μέλους του οποίου η αρμόδια αρχή εξέδωσε την εντολή αφαίρεσης ή έλαβε την απόφαση, καθώς και για τους παρόχους υπηρεσιών φιλοξενίας να προσβάλουν λυσιτελώς απόφαση σχετικά με ειδικά μέτρα ή κυρώσεις ενώπιον δικαστηρίου του κράτους μέλους η αρμόδια αρχή του οποίου έλαβε την εν λόγω απόφαση.

(33)

Οι διαδικασίες καταγγελίας αποτελούν αναγκαίο μέτρο προστασίας κατά της εσφαλμένης αφαίρεσης ή απενεργοποίησης της πρόσβασης σε περιεχόμενο στο διαδίκτυο όταν το περιεχόμενο αυτό προστατεύεται δυνάμει της ελευθερίας της έκφρασης και της πληροφόρησης. Οι πάροχοι υπηρεσιών φιλοξενίας θα πρέπει, συνεπώς, να θεσπίσουν μηχανισμούς παραπόνων φιλικούς προς τους χρήστες και να εξασφαλίσουν την άμεση και πλήρως διαφανή αντιμετώπιση των καταγγελιών εις βάρους του παρόχου του περιεχομένου. Η υποχρέωση του παρόχου υπηρεσιών φιλοξενίας να επαναφέρει το περιεχόμενο σε περίπτωση που αυτό αφαιρέθηκε ή η πρόσβαση στο οποίο απενεργοποιήθηκε λανθασμένα δεν θα πρέπει να θίγει τη δυνατότητα των παρόχων υπηρεσιών φιλοξενίας να επιβάλλουν δικούς τους όρους και προϋποθέσεις.

(34)

Για την αποτελεσματική δικαστική προστασία σύμφωνα με το άρθρο 19 ΣΕΕ και το άρθρο 47 του Χάρτη, απαιτείται οι πάροχοι περιεχομένου είναι σε θέση να πληροφορούνται τους λόγους για τους οποίους το περιεχόμενο που παρέχουν αφαιρέθηκε ή απενεργοποιήθηκε η πρόσβαση σε αυτό. Για τον σκοπό αυτό, ο πάροχος υπηρεσιών φιλοξενίας θα πρέπει να θέτει στη διάθεση του παρόχου του περιεχομένου πληροφορίες που επιτρέπουν στον πάροχο του περιεχομένου να προσβάλει την αφαίρεση ή την απενεργοποίηση Ανάλογα με τις περιστάσεις, οι πάροχοι υπηρεσιών φιλοξενίας δύνανται να αντικαταστήσουν το περιεχόμενο το οποίο αφαιρέθηκε ή στο οποίο η πρόσβαση απενεργοποιήθηκε με μήνυμα ότι έχει αφαιρεθεί ή ότι η πρόσβαση σε αυτό έχει απενεργοποιηθεί σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό. Περαιτέρω πληροφορίες σχετικά με τους λόγους αφαίρεσης ή απενεργοποίησης καθώς και τις δυνατότητες του παρόχου του περιεχομένου να αμφισβητήσει την αφαίρεση ή την απενεργοποίηση θα πρέπει να παρέχονται κατόπιν αίτησης του παρόχου περιεχομένου. Στις περιπτώσεις που οι αρμόδιες αρχές αποφασίσουν ότι για λόγους δημόσιας ασφάλειας, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο έρευνας, είναι ακατάλληλη ή αντιπαραγωγική η απευθείας κοινοποίηση στον πάροχο του περιεχομένου της αφαίρεσης ή της απενεργοποίησης, θα πρέπει να ενημερώνουν σχετικά τον πάροχο υπηρεσιών φιλοξενίας.

(35)

Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, τα κράτη μέλη θα πρέπει να ορίσουν αρμόδιες αρχές. Αυτό δεν συνεπάγεται αναγκαστικά τη σύσταση νέας αρχής και θα πρέπει να είναι δυνατόν να ανατίθενται αρμοδιότητες σε υφιστάμενο φορέα τα καθήκοντα που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό. Σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό απαιτείται ο ορισμός αρχών αρμόδιων για την έκδοση εντολών αφαίρεσης, για τον έλεγχο των εντολών αφαίρεσης, για την εποπτεία ειδικών μέτρων και την επιβολή ποινών, ενώ θα πρέπει να εναπόκειται σε κάθε κράτος μέλος να αποφασίσει τον αριθμό των αρμοδίων αρχών που θα ορισθούν και το αν θα είναι διοικητικές αρχές, αρχές επιβολής του νόμου ή δικαστικές αρχές. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι αρμόδιες αρχές εκπληρώνουν τα καθήκοντά τους με αντικειμενικό και αμερόληπτο τρόπο και δεν ζητούν ούτε λαμβάνουν οδηγίες από κανέναν άλλο φορέα σε σχέση με την άσκηση των καθηκόντων σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό. Αυτό δεν θα πρέπει να εμποδίζει την εποπτεία σύμφωνα με το εθνικό συνταγματικό δίκαιο. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να γνωστοποιήσουν τις αρμόδιες αρχές που ορίζονται δυνάμει του παρόντος κανονισμού στην Επιτροπή, η οποία θα πρέπει να δημοσιεύσει στο διαδίκτυο ηλεκτρονικό μητρώο των αρμόδιων αρχών. Το ηλεκτρονικό μητρώο θα πρέπει να είναι εύκολα προσβάσιμο ώστε να διευκολύνει τον ταχύ έλεγχο της γνησιότητας των εντολών αφαίρεσης από τους παρόχους υπηρεσιών φιλοξενίας.

(36)

Για να αποφεύγονται οι επικαλύψεις προσπαθειών και οι πιθανές παρεμβολές στις έρευνες και να ελαχιστοποιηθούν οι δαπάνες του θιγόμενου παρόχου υπηρεσιών φιλοξενίας, οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να αλληλοενημερώνονται, να συντονίζονται και να συνεργάζονται μεταξύ τους και, όπου ενδείκνυται, με την Ευρωπόλ προτού εκδώσουν εντολές αφαίρεσης. Όταν πρόκειται να ληφθεί απόφαση για την έκδοση εντολής αφαίρεσης, η αρμόδια αρχή θα πρέπει να λαμβάνει δεόντως υπόψη της τυχόν γνωστοποίηση για παρεμβολή με ερευνητικά συμφέροντα («αποκλιμάκωση»). Όταν αρμόδια αρχή ενημερώνεται από αρμόδια αρχή άλλου κράτους μέλους για ήδη υπάρχουσα εντολή αφαίρεσης, δεν θα πρέπει να εκδίδει εντολή αφαίρεσης με το ίδιο αντικείμενο. Κατά την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος κανονισμού, η Ευρωπόλ θα μπορούσε να παράσχει στήριξη σύμφωνα με την τρέχουσα εντολή της και το ισχύον νομικό πλαίσιο.

(37)

Προκειμένου να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική και επαρκώς συνεκτική εφαρμογή ειδικών μέτρων από τους παρόχους υπηρεσιών φιλοξενίας, οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να συντονίζονται και να συνεργάζονται μεταξύ τους όσον αφορά τις ανταλλαγές με τους παρόχους υπηρεσιών φιλοξενίας για τις εντολές αφαίρεσης και για τον προσδιορισμό, την εφαρμογή και την αξιολόγηση ειδικών μέτρων. Ο εν λόγω συντονισμός και η συνεργασία αυτή είναι επίσης αναγκαίοι σχετικά με άλλα μέτρα εφαρμογής του παρόντος κανονισμού, συμπεριλαμβανομένων όσον αφορά τη θέσπιση κανόνων σχετικά με τις κυρώσεις και την επιβολή των κυρώσεων. Η Επιτροπή θα πρέπει να διευκολύνει τον συντονισμό και τη συνεργασία.

(38)

Έχει ιδιαίτερη σημασία η αρμόδια αρχή του κράτους μέλους που είναι αρμόδιο για την επιβολή κυρώσεων να είναι πλήρως ενήμερη σχετικά με την έκδοση διαταγών αφαίρεσης και με μεταγενέστερες ανταλλαγές ανάμεσα στον πάροχο υπηρεσιών φιλοξενίας καιτις αρμόδιες αρχές σε άλλα κράτη μέλη. Για τον σκοπό αυτόν, τα κράτη μέλη θα πρέπει να δημιουργήσουν κατάλληλους και ασφαλείς διαύλους και μηχανισμούς επικοινωνίας που θα καθιστούν δυνατή την έγκαιρη ανταλλαγή των σχετικών πληροφοριών.

(39)

Για να διευκολυνθούν οι ταχείες ανταλλαγές μεταξύ των αρμόδιων αρχών, καθώς και με τους παρόχους υπηρεσιών φιλοξενίας, και για να αποφευχθεί η επικάλυψη των προσπαθειών, τα κράτη μέλη θα πρέπει να παροτρύνονται να χρησιμοποιούν τα ειδικά προς τούτο εργαλεία που έχουν αναπτυχθεί από την Ευρωπόλ, όπως η υφιστάμενη εφαρμογή διαχείρισης αναφορών διαδικτυακού περιεχομένου (διαδίκτυο Referral Management Application - IRMa) ή διάδοχός της.

(40)

Οι αναφορές από τα κράτη μέλη και την Ευρωπόλ έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικό και ταχύ μέσο για την ενίσχυση της ευαισθητοποίησης των παρόχων υπηρεσιών φιλοξενίας σχετικά με συγκεκριμένο περιεχόμενο που διατίθεται μέσω των υπηρεσιών τους και για την ταχεία ανάληψη δράσης. Οι αναφορές αυτές που συνιστούν μηχανισμό ειδοποίησης των παρόχων υπηρεσιών φιλοξενίας για πληροφορίες που μπορούν να θεωρηθούν τρομοκρατικό περιεχόμενο, ώστε ο πάροχος να εξετάσει σε εθελοντική βάση τη συμβατότητα του εν λόγω περιεχομένου με τους όρους και τις προϋποθέσεις του, θα πρέπει να παραμένει διαθέσιμος επιπλέον των εντολών αφαίρεσης. Η τελική απόφαση για το αν πρέπει να αφαιρεθεί το περιεχόμενο διότι είναι ασύμβατο με τους όρους και τις προϋποθέσεις του εναπόκειται στον πάροχο υπηρεσιών φιλοξενίας. Ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να επηρεάζει την αρμοδιότητα της Ευρωπόλ όπως προβλέπεται στον κανονισμό (ΕΕ) 2016/794 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (11). Ως εκ τούτου, καμία διάταξη του παρόντος κανονισμού δεν θα πρέπει να θεωρείται ότι εμποδίζει τα κράτη μέλη και την Ευρωπόλ να χρησιμοποιούν αναφορές ως μέσο αντιμετώπισης τρομοκρατικού περιεχομένου στο διαδίκτυο.

(41)

Δεδομένων των ιδιαίτερα σοβαρών συνεπειών κάποιων περιπτώσεων τρομοκρατικού περιεχομένου στο διαδίκτυο, οι πάροχοι υπηρεσιών φιλοξενίας θα πρέπει να ενημερώνουν αμελλητί τις σχετικές αρχές του οικείου κράτους μέλους ή τις αρμόδιες αρχές του κράτους μέλους όπου είναι εγκατεστημένοι ή έχουν νόμιμο εκπρόσωπο όσον αφορά τρομοκρατικό περιεχόμενο που περιέχει επικείμενη απειλή κατά της ζωής ή εικαζόμενο τρομοκρατικό έγκλημα. Για να εξασφαλιστεί η αναλογικότητα, η υποχρέωση αυτή θα πρέπει να περιορίζεται στα τρομοκρατικά εγκλήματα, όπως ορίζονται στο άρθρο 3 παράγραφος 1 της οδηγίας (ΕΕ) 2017/541. Η εν λόγω υποχρέωση ενημέρωσης δεν θα πρέπει να συνεπάγεται υποχρέωση των παρόχων υπηρεσιών φιλοξενίας να αναζητούν ενεργά αποδεικτικά στοιχεία για επικείμενη απειλή κατά της ζωής ή εικαζόμενο τρομοκρατικό έγκλημα. Το οικείο κράτος μέλος θα πρέπει να θεωρείται ότι είναι το κράτος μέλος στη δικαιοδοσία του οποίου ανήκει η διερεύνηση και η δίωξη των εν λόγω τρομοκρατικών εγκλημάτων με βάση την ιθαγένεια του δράστη ή του δυνητικού θύματος της αξιόποινης πράξης ή την τοποθεσία του στόχου της τρομοκρατικής πράξης. Σε περίπτωση αμφιβολίας, οι πάροχοι υπηρεσιών φιλοξενίας θα πρέπει να υποβάλουν τις πληροφορίες στην Ευρωπόλ, η οποία θα πρέπει να δίνει την οικεία συνέχεια σύμφωνα με την εντολή της, μεταξύ άλλων διαβιβάζοντας τα εν λόγω στοιχεία στις αρμόδιες εθνικές αρχές. Οι αρμόδιες αρχές των κρατών μελών θα πρέπει να μπορούν να χρησιμοποιούν τέτοιες πληροφορίες για να λάβουν μέτρα έρευνας που είναι διαθέσιμα στο ενωσιακό ή στο εθνικό δίκαιο.

(42)

Οι πάροχοι υπηρεσιών φιλοξενίας θα πρέπει να υποδείξουν ή να ορίσουν σημεία επαφής προκειμένου να διευκολυνθεί η ταχεία διεκπεραίωση των εντολών αφαίρεσης. Το σημείο επαφής θα πρέπει να εξυπηρετεί μόνο επιχειρησιακούς σκοπούς. Τα σημεία επαφής του παρόχου υπηρεσιών φιλοξενίας θα πρέπει να αποτελούνται από ειδικά μέσα, εσωτερικά ή εξωτερικά, που επιτρέπουν την ηλεκτρονική υποβολή εντολών αφαίρεσης και τεχνικών ή προσωπικών μέσων που επιτρέπουν την ταχεία επεξεργασία τους. Δεν είναι υποχρεωτικό το σημείο επαφής για τον πάροχο υπηρεσιών φιλοξενίας να βρίσκεται εντός της Ένωσης. Ο πάροχος υπηρεσιών φιλοξενίας θα πρέπει να έχει τη διακριτική ευχέρεια να χρησιμοποιήσει ένα ήδη υπάρχον σημείο επαφής για τον σκοπό του παρόντος κανονισμού, υπό την προϋπόθεση ότι το εν λόγω σημείο επαφής μπορεί να ανταποκρίνεται στα καθήκοντα που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό. Για να εξασφαλίζεται η αφαίρεση τρομοκρατικού περιεχομένου ή η απενεργοποίηση της πρόσβασης σε αυτό εντός μίας ώρας από τη λήψη της εντολής αφαίρεσης, θα πρέπει τα σημεία επαφής των παρόχων υπηρεσιών φιλοξενίας που εκτίθενται στο τρομοκρατικό περιεχόμενο να είναι προσβάσιμα οποτεδήποτε. Οι πληροφορίες σχετικά με το σημείο επαφής θα πρέπει να περιλαμβάνουν πληροφορίες για τη γλώσσα στην οποία μπορεί να επικοινωνήσει κάποιος με αυτό. Για να διευκολυνθεί η επικοινωνία μεταξύ των παρόχων υπηρεσιών φιλοξενίας και των αρμόδιων αρχών, συνιστάται στους παρόχους υπηρεσιών φιλοξενίας να επιτρέπουν την επικοινωνία σε μία από τις επίσημες γλώσσες των θεσμικών οργάνων της Ένωσης στην οποία είναι διαθέσιμοι οι όροι και οι προϋποθέσεις τους.

(43)

Ελλείψει γενικής απαίτησης να διασφαλίζουν οι πάροχοι υπηρεσιών φιλοξενίας φυσική παρουσία εντός του εδάφους της Ένωσης, είναι αναγκαίο να προσδιορίζεται με σαφήνεια το κράτος μέλος στη δικαιοδοσία του οποίου υπάγεται ο πάροχος υπηρεσιών φιλοξενίας που παρέχει υπηρεσίες εντός της Ένωσης. Κατά γενικό κανόνα, ο πάροχος υπηρεσιών φιλοξενίας υπάγεται στη δικαιοδοσία του κράτους μέλους στο οποίο έχει την κύρια εγκατάστασή του ή στο οποίο ο νόμιμος εκπρόσωπός του έχει την κατοικία του ή την κύρια εγκατάστασή του.. Αυτό δεν θα πρέπει να θίγει τους κανόνες περί αρμοδιότητας που θεσπίζονται για τον σκοπό των εντολών αφαίρεσης και των αποφάσεων που προκύπτουν από τον έλεγχο των εντολών αφαίρεσης δυνάμει του παρόντος κανονισμού. Ωστόσο, όσον αφορά παρόχους υπηρεσιών φιλοξενίας που δεν διαθέτουν εγκατάσταση στην Ένωση και δεν ορίζουν νόμιμο εκπρόσωπο, οποιοδήποτε κράτος μέλος θα πρέπει, ωστόσο, να μπορεί να έχει δικαιοδοσία και ως εκ τούτου να επιβάλλει ποινές, εφόσον τηρείται η αρχή ne bis in idem.

(44)

Οι πάροχοι υπηρεσιών φιλοξενίας που δεν είναι εγκατεστημένοι στην Ένωση θα πρέπει να ορίζουν εγγράφως νόμιμο εκπρόσωπο προκειμένου να διασφαλίζεται η συμμόρφωση με τον παρόντα κανονισμό και η επιβολή των υποχρεώσεων που απορρέουν από αυτόν. Θα πρέπει να είναι δυνατό για τους παρόχους υπηρεσιών φιλοξενίας να ορίζουν, για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, νόμιμο εκπρόσωπο που έχει ήδη οριστεί για άλλους σκοπούς, εφόσον ο εν λόγω νόμιμος εκπρόσωπος είναι ικανός να επιτελεί τα καθήκοντα που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό. Ο νόμιμος εκπρόσωπος θα πρέπει να είναι νομίμως εξουσιοδοτημένος να ενεργεί εκ μέρους του παρόχου υπηρεσιών φιλοξενίας.

(45)

Είναι αναγκαίες οι ποινές για να διασφαλίζεται η αποτελεσματική εφαρμογή του παρόντος κανονισμού από τους παρόχους υπηρεσιών φιλοξενίας. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίζουν κανόνες σχετικά με τις ποινές, οι οποίες μπορούν να είναι διοικητικής ή ποινικής φύσεως, καθώς και, κατά περίπτωση, κατευθυντήριων γραμμών για τα πρόστιμα. Θα ήταν δυνατόν να επιβάλλονται κυρώσεις για μη συμμόρφωση σε μεμονωμένες περιπτώσεις, τηρουμένης της αρχής ne bis in idem και της αρχής της αναλογικότητας, ενώ παράλληλα να διασφαλίζεται ότι για τις εν λόγω κυρώσεις λαμβάνεται υπόψη η συστηματική παράλειψη. Οι κυρώσεις θα μπορούσαν να λάβουν διάφορες μορφές, συμπεριλαμβανομένων των επίσημων προειδοποιήσεων σε περιπτώσεις ήσσονος σημασίας παραβάσεων ή οικονομικών κυρώσεων σε σχέση με σοβαρότερες ή συστηματικότερες παραβάσεις. Στην περίπτωση που ο πάροχος υπηρεσιών φιλοξενίας παραλείπει συστηματικά ή επιμόνως να αφαιρέσει τρομοκρατικό περιεχόμενο ή να απενεργοποιήσει την πρόσβαση σε αυτό εντός μίας ώρας από την παραλαβή εντολής αφαίρεσης θα πρέπει να επιβάλλονται ιδιαίτερα αυστηρές ποινές. Για λόγους ασφάλειας δικαίου, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να καθορίσει ποιες παραβάσεις υπόκεινται σε ποινές και ποιες περιστάσεις είναι κρίσιμες για την εκτίμηση του είδους και του βαθμού των κυρώσεων αυτών. Κατά τον προσδιορισμό του κατά πόσον θα πρέπει να επιβληθούν χρηματικές ποινές ή όχι, θα πρέπει να λαμβάνονται δεόντως υπόψη οι οικονομικοί πόροι του παρόχου υπηρεσιών φιλοξενίας. Επιπλέον, η αρμόδια αρχή θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη κατά πόσον ο πάροχος υπηρεσιών φιλοξενίας είναι νεοφυής ή πολύ μικρή, μικρή ή μεσαία επιχείρηση όπως ορίζεται στη σύσταση 2003/361/ΕΚ της Επιτροπής (12). Θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη πρόσθετες περιστάσεις, όπως το κατά πόσον η συμπεριφορά του παρόχου υπηρεσιών φιλοξενίας ήταν αντικειμενικά μη συνετή ή επιλήψιμη ή αν η παράβαση έχει διαπραχθεί εξ αμελείας ή εκ προθέσεως. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι ποινές που επιβάλλονται για την παραβίαση του παρόντος κανονισμού δεν ενθαρρύνουν την αφαίρεση υλικού μη τρομοκρατικού περιεχομένου.

(46)

Η χρήση τυποποιημένων υποδειγμάτων διευκολύνει τη συνεργασία και την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των αρμόδιων αρχών και των παρόχων υπηρεσιών φιλοξενίας, προκειμένου να μπορούν να επικοινωνούν πιο γρήγορα και αποτελεσματικά. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διασφαλίζεται η άμεση ανάληψη δράσης μετά την παραλαβή εντολής αφαίρεσης. Τα υποδείγματα μειώνουν το κόστος της μετάφρασης και συμβάλλουν σε υψηλότερο πρότυπο διαδικασίας. Ομοίως, τα απαντητικά υποδείγματα καθιστούν δυνατή την τυποποιημένη ανταλλαγή πληροφοριών και είναι ιδιαίτερα σημαντικά σε περιπτώσεις που οι πάροχοι υπηρεσιών φιλοξενίας δεν μπορούν να συμμορφωθούν με τις εντολές αφαίρεσης. Με πιστοποιημένους διαύλους υποβολής είναι δυνατή η διασφάλιση της γνησιότητας της εντολής αφαίρεσης, συμπεριλαμβανομένης της ακρίβειας της ημερομηνίας και της ώρας αποστολής και παραλαβής της εντολής.

(47)

Προκειμένου να καθίσταται δυνατή η ταχεία τροποποίηση, όπου κρίνεται αναγκαίο, του περιεχομένου των υποδειγμάτων που πρέπει να χρησιμοποιούνται για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, θα πρέπει να ανατεθεί στην Επιτροπή η εξουσία έκδοσης πράξεων σύμφωνα με το άρθρο 290 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την τροποποίηση των παραρτημάτων του παρόντος κανονισμού. Προκειμένου να μπορεί να λάβει υπόψη την εξέλιξη της τεχνολογίας και του σχετικού νομικού πλαισίου, η Επιτροπή θα πρέπει επίσης να εξουσιοδοτηθεί να εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις για τη συμπλήρωση του παρόντος κανονισμού με τεχνικές απαιτήσεις για τα ηλεκτρονικά μέσα που πρέπει να χρησιμοποιούνται από τις αρμόδιες αρχές για τη διαβίβαση των εντολών αφαίρεσης. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να διενεργεί η Επιτροπή κατάλληλες διαβουλεύσεις κατά τις προπαρασκευαστικές εργασίες της, μεταξύ άλλων σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων, και οι εν λόγω διαβουλεύσεις να διενεργούνται σύμφωνα με τις αρχές που προβλέπονται στη διοργανική συμφωνία της 13ης Απριλίου 2016 για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου (13). Πιο συγκεκριμένα, προκειμένου να εξασφαλίζεται ίση συμμετοχή στην προετοιμασία των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο λαμβάνουν όλα τα έγγραφα ταυτόχρονα με τους εμπειρογνώμονες των κρατών μελών, και οι εμπειρογνώμονές τους έχουν συστηματικά πρόσβαση στις συνεδριάσεις των ομάδων εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής που ασχολούνται με την κατάρτιση των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων.

(48)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να συλλέγουν πληροφορίες σχετικά με την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού. Θα πρέπει να είναι δυνατό για τα κράτη μέλη να κάνουν χρήση των εκθέσεων διαφάνειας των παρόχων υπηρεσιών φιλοξενίας και να τις συμπληρώνουν, όπου είναι αναγκαίο, με περισσότερο λεπτομερείς πληροφορίες, όπως οι δικές τους εκθέσεις διαφάνειας δυνάμει του παρόντος κανονισμού. Θα πρέπει να καταρτιστεί λεπτομερές πρόγραμμα παρακολούθησης των εκροών, των αποτελεσμάτων και των επιπτώσεων του παρόντος κανονισμού για την τεκμηρίωση της αξιολόγησης της εφαρμογής του παρόντος κανονισμού.

(49)

Με βάση τα πορίσματα και τα συμπεράσματα της έκθεσης εφαρμογής και το αποτέλεσμα της παρακολούθησης, η Επιτροπή θα πρέπει να προβεί σε αξιολόγηση του παρόντος κανονισμού εντός τριών ετών από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του. Η αξιολόγηση θα πρέπει να βασίζεται στα κριτήρια της αποτελεσματικότητας, της αναγκαιότητας, της αποδοτικότητας, της αναλογικότητας, της συνάφειας, της συνοχής και της προστιθέμενης αξίας της Ένωσης. Θα πρέπει να αξιολογείται η λειτουργικότητα των διαφόρων επιχειρησιακών και τεχνικών μέτρων που προβλέπονται σύμφωνα με τον κανονισμό, συμπεριλαμβανομένης της αποτελεσματικότητας των μέτρων για τη βελτίωση του εντοπισμού, του προσδιορισμού και της αφαίρεσης τρομοκρατικού περιεχομένου στο διαδίκτυο, της αποτελεσματικότητας των μηχανισμών διασφάλισης, καθώς και τις επιπτώσεις σε ενδεχομένως θιγόμενα θεμελιώδη δικαιώματα, όπως την ελευθερία έκφρασης και πληροφορίας, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας και της πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης, της επιχειρηματικής ελευθερίας, του δικαιώματος στην ιδιωτική ζωή και της προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Η Επιτροπή θα πρέπει επίσης να αξιολογήσει τον αντίκτυπο σε δυνητικά θιγόμενα συμφέροντα τρίτων μερών.

(50)

Δεδομένου ότι ο στόχος του παρόντος κανονισμού, δηλαδή η διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας της ψηφιακής ενιαίας αγοράς μέσω της αντιμετώπισης της διάδοσης τρομοκρατικού περιεχομένου στο διαδίκτυο, δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί επαρκώς από τα κράτη μέλη αλλά, λόγω του εύρους και των αποτελεσμάτων του περιορισμού, είναι δυνατόν να επιτευχθούν καλύτερα σε επίπεδο Ένωσης, η Ένωση μπορεί να θεσπίζει μέτρα, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, όπως ορίζεται στο άρθρο 5 ΣΕΕ. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, όπως αυτή ορίζεται στο εν λόγω άρθρο, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη του στόχου αυτού,

(1)

Το άρθρο 325 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) απαιτεί από την Ένωση και τα κράτη μέλη να καταπολεμούν την απάτη και κάθε άλλη παράνομη δραστηριότητα εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης. Η Ένωση θα πρέπει να στηρίζει δραστηριότητες στους εν λόγω τομείς.

(2)

Η στήριξη κατά το παρελθόν τέτοιων δραστηριοτήτων μέσω της απόφασης αριθ. 804/2004/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (3) (πρόγραμμα Hercule), η οποία τροποποιήθηκε και παρατάθηκε με την απόφαση αριθ. 878/2007/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4) (πρόγραμμα Hercule ΙΙ), η οποία καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε από τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 250/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (5) (πρόγραμμα Hercule III), κατέστησε εφικτή την ενίσχυση των δραστηριοτήτων που αναλήφθηκαν από την Ένωση και τα κράτη μέλη σε θέματα καταπολέμησης της απάτης, της διαφθοράς και κάθε άλλης παράνομης δραστηριότητας εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης.

(3)

Η ενωσιακή νομοθεσία που ορίζει κανόνες για το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας, το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης και το μέσο για τη χρηματοδοτική στήριξη της αστυνομικής συνεργασίας, της πρόληψης και καταστολής της εγκληματικότητας και της διαχείρισης κρίσεων, το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους, καθώς και για την προενταξιακή βοήθεια όσον αφορά την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020 και εξής προβλέπει υποχρέωση των κρατών μελών, των υποψήφιων χωρών και των δυνάμει υποψηφίων για υποβολή εκθέσεων σχετικά με παρατυπίες και περιπτώσεις απάτης εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης. Το σύστημα διαχείρισης παρατυπιών (Irregularity Management System - IMS) είναι ένα ασφαλές εργαλείο ηλεκτρονικών επικοινωνιών που διευκολύνει την εκπλήρωση της υποχρέωσης των κρατών μελών, καθώς και των υποψήφιων χωρών και των δυνάμει υποψηφίων να αναφέρουν τις εντοπισθείσες παρατυπίες και το οποίο στηρίζει επίσης τη διαχείριση και την ανάλυση των παρατυπιών.