(1)

Στις 15 Απριλίου 2014 η Επιτροπή εξέδωσε έκθεση σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2201/2003 του Συμβουλίου. (3) Η έκθεση κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2201/2003 αποτελεί μια εύρυθμη νομοθετική πράξη που έχει αποφέρει σημαντικά οφέλη στους πολίτες, αλλά ότι οι ισχύοντες κανόνες θα μπορούσαν να βελτιωθούν. Πρόκειται να επέλθει σειρά τροποποιήσεων στον εν λόγω κανονισμό., Για λόγους σαφήνειας, ο εν λόγω κανονισμός θα πρέπει να αναδιατυπωθεί.

(2)

Ο παρών κανονισμός θεσπίζει ενιαίους κανόνες δικαιοδοσίας για το διαζύγιο, τον δικαστικό χωρισμό και την ακύρωση του γάμου καθώς και για τις διαφορές επί θεμάτων γονικής μέριμνας με διεθνή διάσταση. Διευκολύνει την ελεύθερη κυκλοφορία των αποφάσεων καθώς και των δημοσίων εγγράφων και ορισμένων συμφωνιών στην Ένωση μέσω της θέσπισης διατάξεων σχετικά με την αναγνώριση και την εκτέλεσή τους σε άλλα κράτη μέλη. Επιπλέον, ο παρών κανονισμός παρέχει διευκρινίσεις ως προς το δικαίωμα του παιδιού να του παρέχεται η δυνατότητα να εκφράσει τις απόψεις του στο πλαίσιο διαδικασίας στην οποία υπόκειται, και περιέχει διατάξεις που συμπληρώνουν τη σύμβαση της Χάγης, της 25ης Οκτωβρίου 1980, για τα αστικά θέματα της διεθνούς απαγωγής παιδιών («η σύμβαση της Χάγης του 1980»), στο πλαίσιο των σχέσεων μεταξύ των κρατών μελών. Συνεπώς, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να συμβάλει στην ενίσχυση της ασφάλειας δικαίου και στην αύξηση της ευελιξίας, καθώς και στη βελτίωση της πρόσβασης σε δικαστικές διαδικασίες και στην εξασφάλιση μεγαλύτερης αποτελεσματικότητας στις εν λόγω διαδικασίες.

(3)

Η ομαλή και ορθή λειτουργία ενός ενωσιακού χώρου δικαιοσύνης με σεβασμό στα διαφορετικά νομικά συστήματα και στις παραδόσεις των κρατών μελών έχει πολύ μεγάλη σημασία για την Ένωση. Για τον λόγο αυτό, η αμοιβαία εμπιστοσύνη στα νομικά συστήματα αλλήλων θα πρέπει να καλλιεργηθεί ακόμη περισσότερο. Η Ένωση έχει θέσει ως στόχο της τη δημιουργία, τη διατήρηση και την ανάπτυξη ενός χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, μέσα στον οποίο εξασφαλίζεται η ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων και η πρόσβαση στη δικαιοσύνη. Για να επιτευχθεί ο εν λόγω στόχος, τα δικαιώματα των ατόμων, ιδίως των παιδιών, στις νομικές διαδικασίες θα πρέπει να ενισχυθούν ώστε να διευκολυνθεί η συνεργασία των δικαστικών και των διοικητικών αρχών, καθώς και η εκτέλεση των αποφάσεων σε θέματα οικογενειακού δικαίου με διασυνοριακές συνέπειες. Η αμοιβαία αναγνώριση των αποφάσεων σε αστικές υποθέσεις θα πρέπει να καλλιεργηθεί περαιτέρω, η πρόσβαση στη δικαιοσύνη να απλοποιηθεί και οι ανταλλαγές πληροφοριών μεταξύ των αρχών των κρατών μελών να βελτιωθεί.

(4)

Προς τον σκοπό αυτό, η Ένωση θα πρέπει να θεσπίσει, μεταξύ άλλων, μέτρα στον τομέα της δικαστικής συνεργασίας σε αστικές υποθέσεις με διασυνοριακές συνέπειες, ιδίως όταν είναι αναγκαία για την καλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς. Ο όρος «αστικές υποθέσεις» θα πρέπει να ερμηνεύεται αυτόνομα, σύμφωνα με την πάγια νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης («Δικαστήριο»). Πρέπει να θεωρηθεί ως ανεξάρτητη έννοια που πρέπει να ερμηνεύεται με την αναφορά, πρώτον, στους στόχους και το καθεστώς του παρόντος κανονισμού και, δεύτερον, στις γενικές αρχές που απορρέουν από το σύνολο των εθνικών νομικών συστημάτων. Η έννοια των «αστικών υποθέσεων» θα πρέπει συνεπώς να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι μπορεί να περιλαμβάνει επίσης μέτρα τα οποία, υπό το πρίσμα του νομικού συστήματος του κράτους μέλους, μπορεί να διέπονται από το δημόσιο δίκαιο. Θα πρέπει ιδίως να καλύπτει όλες τις αιτήσεις, τα μέτρα ή τις αποφάσεις σε θέματα «γονικής μέριμνας» κατά την έννοια του παρόντος κανονισμού, σύμφωνα με τους στόχους του.

(5)

Ο παρών κανονισμός καλύπτει τις «αστικές υποθέσεις», στις οποίες περιλαμβάνονται οι διαδικασίες ενώπιον πολιτικών δικαστηρίων και οι συνακόλουθες αποφάσεις καθώς και δημόσια έγγραφα και ορισμένες εξωδικαστικές συμφωνίες σε γαμικές διαφορές και διαφορές γονικής μέριμνας. Επιπλέον, η έννοια «αστικές υποθέσεις» θα πρέπει να καλύπτει τις αιτήσεις, τα μέτρα ή τις αποφάσεις, καθώς και τα δημόσια έγγραφα και ορισμένες εξωδικαστικές συμφωνίες σχετικά με την επιστροφή του παιδιού δυνάμει της σύμβασης της Χάγης του 1980, τα οποία, σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου και σύμφωνα με το άρθρο 19 της σύμβασης της Χάγης του 1980, δεν αποτελούν διαδικασία επί της ουσίας του ζητήματος της γονικής μέριμνας αλλά συνδέονται στενά με αυτό και αποτελούν αντικείμενο ορισμένων διατάξεων του παρόντος κανονισμού.

(6)

Για να διευκολυνθεί η ελεύθερη κυκλοφορία των αποφάσεων καθώς και των δημοσίων εγγράφων και ορισμένων συμφωνιών σε γαμικές διαφορές και διαφορές γονικής μέριμνας, είναι αναγκαίο και ενδεδειγμένο οι κανόνες σχετικά με τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση των αποφάσεων να καθορίζονται από δεσμευτικό και άμεσα εφαρμοστέο νομοθέτημα της Ένωσης.

(7)

Για να εξασφαλιστεί η ίση μεταχείριση όλων των παιδιών, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να καλύπτει όλες τις αποφάσεις σε θέματα γονικής μέριμνας, περιλαμβανομένων των μέτρων προστασίας του παιδιού, ανεξάρτητα από οιαδήποτε σχέση με γαμικές διαδικασίες ή άλλες διαδικασίες.

(8)

Ωστόσο, δεδομένου ότι η εφαρμογή των κανόνων για θέματα γονικής μέριμνας ανακύπτει συχνά στο πλαίσιο γαμικών διαφορών, φαίνεται ενδεδειγμένο να υπάρξει ένα μόνο νομοθετικό κείμενο για θέματα διαζυγίου και γονικής μέριμνας.

(9)

Όσον αφορά τις αποφάσεις διαζυγίου, δικαστικού χωρισμού ή ακύρωσης γάμου, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να εφαρμόζεται μόνο στη λύση του συζυγικού δεσμού. Δεν θα πρέπει να επηρεάζει θέματα όπως οι λόγοι του διαζυγίου, οι περιουσιακές συνέπειες του γάμου ή άλλα συναφή ζητήματα. Οι αποφάσεις με τις οποίες απορρίπτεται η λύση του συζυγικού δεσμού, δεν θα πρέπει να καλύπτονται από τις διατάξεις σχετικά με την αναγνώριση.

(10)

Όσον αφορά τα περιουσιακά στοιχεία του παιδιού, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να εφαρμόζεται μόνο στα μέτρα προστασίας του παιδιού, δηλαδή, στον διορισμό και στα καθήκοντα προσώπου ή οργάνωσης που αναλαμβάνει τη διαχείριση της περιουσίας, την αντιπροσώπευση και τη φροντίδα του παιδιού, και στα μέτρα όσον αφορά τη διοίκηση και συντήρηση ή τη διάθεση της περιουσίας του παιδιού. Στο πλαίσιο αυτό και δίκην παραδείγματος, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να ισχύει σε περιπτώσεις στις οποίες το αντικείμενο της διαδικασίας είναι ο διορισμός προσώπου ή οργάνωσης για τη διαχείριση της περιουσίας του παιδιού. Τα σχετικά με την περιουσία μέτρα τα οποία δεν αφορούν την προστασία του παιδιού θα πρέπει να εξακολουθήσουν να διέπονται από τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1215/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. (4) Ωστόσο, στις περιπτώσεις αυτές θα πρέπει να είναι δυνατή η εφαρμογή των διατάξεων του εν λόγω κανονισμού περί αρμοδιότητας επί παρεμπιπτόντων ζητημάτων.

(11)

Κάθε είδος τοποθέτησης παιδιού σε ανάδοχη οικογένεια –δηλαδή, σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία και διαδικασία, υπό τη φροντίδα ενός ή περισσοτέρων ατόμων– ή σε ίδρυμα, για παράδειγμα σε ορφανοτροφείο ή στέγη ανηλίκων, σε άλλο κράτος μέλος θα πρέπει να εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού, εκτός αν αποκλείεται ρητά, όπως για παράδειγμα η τοποθέτηση με σκοπό την υιοθεσία και η τοποθέτηση υπό τη φροντίδα γονέα ή, κατά περίπτωση, υπό τη φροντίδα οποιουδήποτε άλλου στενού συγγενή όπως δηλώνεται από το κράτος μέλος υποδοχής. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να περιλαμβάνονται και οι «τοποθετήσεις εκπαιδευτικού χαρακτήρα» που αποφασίζονται από δικαστήριο ή ρυθμίζονται από αρμόδια αρχή με τη σύμφωνη γνώμη των γονέων ή του παιδιού ή κατόπιν δικού τους αιτήματος λόγω αποκλίνουσας συμπεριφοράς του παιδιού. Θα πρέπει να αποκλείεται μόνο η τοποθέτηση –εκπαιδευτικού ή τιμωρητικού χαρακτήρα– που αποφασίζεται ή ρυθμίζεται έπειτα από πράξη του παιδιού, η οποία, εάν είχε διαπραχθεί από ενήλικα, θα μπορούσε να ισοδυναμεί με αξιόποινη πράξη βάσει του εθνικού ποινικού δικαίου, ανεξαρτήτως του αν στη συγκεκριμένη περίπτωση θα μπορούσε να οδηγήσει σε καταδίκη.

(12)

Ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να εφαρμόζεται στην αναγνώριση της πατρότητας, η οποία διακρίνεται από την ανάθεση της γονικής μέριμνας, ούτε στα λοιπά ζητήματα τα οποία συνδέονται με την προσωπική κατάσταση.

(13)

Οι υποχρεώσεις διατροφής εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού, δεδομένου ότι ρυθμίζονται ήδη από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 4/2009 του Συμβουλίου. (5) Εκτός από τα δικαστήρια του τόπου της συνήθους διαμονής του καθ’ ου ή του δικαιούχου, τα δικαστήρια που είναι αρμόδια για γαμικές διαφορές δυνάμει του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να είναι εν γένει αρμόδια να εκδίδουν αποφάσεις και για παρεπόμενες υποχρεώσεις διατροφής μεταξύ συζύγων ή πρώην συζύγων κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 3 στοιχείο γ) του εν λόγω κανονισμού. Τα δικαστήρια που είναι αρμόδια για διαφορές γονικής μέριμνας δυνάμει του παρόντος κανονισμού είναι εν γένει αρμόδια να αποφασίζουν και για παρεπόμενες υποχρεώσεις διατροφής παιδιών κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 3 στοιχείο δ) του εν λόγω κανονισμού.

(14)

Σύμφωνα με την νομολογία του Δικαστηρίου, ο όρος «δικαστήριο» θα πρέπει να νοείται με την ευρεία έννοια, ώστε να καλύπτει όχι μόνο τα δικαστήρια που ασκούν δικαστικά καθήκοντα, αλλά και διοικητικές αρχές ή άλλες αρχές, όπως είναι οι συμβολαιογράφοι, που ασκούν δικαιοδοτικά καθήκοντα σε ορισμένες γαμικές διαφορές ή διαφορές γονικής μέριμνας. Κάθε συμφωνία που εγκρίνεται από το δικαστήριο κατόπιν εξέτασης της ουσίας σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία και διαδικασία θα πρέπει να αναγνωρίζεται ή να εκτελείται ως «απόφαση». Άλλες συμφωνίες, οι οποίες αποκτούν δεσμευτική νομική ισχύ στο κράτος μέλος προέλευσης μετά από την τυπική παρέμβαση δημόσιας αρχής ή άλλης αρχής όπως έχει κοινοποιηθεί για τον σκοπό αυτό στην Επιτροπή από κράτος μέλος, θα πρέπει να τίθενται σε ισχύ σε άλλα κράτη μέλη σύμφωνα με τις ειδικές διατάξεις για τα δημόσια έγγραφα και τις συμφωνίες στον παρόντα κανονισμό. Ο παρών κανονισμός δεν θα πρέπει να επιτρέπει την ελεύθερη κυκλοφορία των απλών ιδιωτικών συμφωνιών. Ωστόσο, θα πρέπει να κυκλοφορούν οι συμφωνίες που δεν συνιστούν ούτε απόφαση ούτε δημόσιο έγγραφο, αλλά έχουν καταχωριστεί από αρμόδια προς τούτο δημόσια αρχή. Σε αυτές τις δημόσιες αρχές θα μπορούσαν να συγκαταλέγονται οι συμβολαιογράφοι που καταχωρίζουν συμφωνίες, ακόμα και όταν ασκούν ελεύθερο επάγγελμα.

(15)

Σε σχέση με το «δημόσιο έγγραφο», ο όρος «εξουσιοδότηση» στον παρόντα κανονισμό πρέπει να ερμηνεύεται αυτόνομα σύμφωνα με τον ορισμό του «δημόσιου εγγράφου» που χρησιμοποιείται οριζόντια σε άλλες πράξεις της ΕΕ και υπό το πρίσμα των σκοπών του παρόντος κανονισμού.

(16)

Αν και οι διαδικασίες επιστροφής βάσει της σύμβασης της Χάγης του 1980 δεν αποτελούν διαδικασίες για την ουσία της γονικής μέριμνας, οι αποφάσεις με τις οποίες διατάσσεται η επιστροφή ενός παιδιού σύμφωνα με τη σύμβαση της Χάγης του 1980 θα πρέπει να επωφελούνται από την αναγνώριση και εκτέλεση σύμφωνα με το κεφάλαιο IV του παρόντος κανονισμού, όταν απαιτείται η εκτέλεσή τους σε άλλο κράτος μέλος λόγω νέας απαγωγής μετά την έκδοση απόφασης επιστροφής. Αυτό ισχύει με την επιφύλαξη της δυνατότητας έναρξης νέας διαδικασίας για την επιστροφή του παιδιού, δυνάμει της σύμβασης της Χάγης του 1980, σε σχέση με τη νέα απαγωγή. Επιπλέον, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να εξακολουθήσει να εφαρμόζεται σε άλλες πτυχές σε περιπτώσεις παράνομης μετακίνησης ή κατακράτησης παιδιού, όπως οι διατάξεις περί δικαιοδοσίας για το δικαστήριο του κράτους μέλους της συνήθους διαμονής, καθώς και οι διατάξεις περί αναγνώρισης και εκτέλεσης των αποφάσεων που εκδίδονται από το εν λόγω δικαστήριο.

(17)

Ο παρών κανονισμός, όπως η σύμβαση της Χάγης, της 19ης Οκτωβρίου 1996, για τη διεθνή δικαιοδοσία, το εφαρμοστέο δίκαιο, την αναγνώριση, την εκτέλεση και τη συνεργασία σε θέματα γονικής μέριμνας και μέτρων προστασίας των παιδιών («σύμβαση της Χάγης του 1996»), θα πρέπει να εφαρμόζεται σε όλα τα παιδιά ηλικίας έως 18 ετών, ακόμη και σε περιπτώσεις όπου, πριν από την ηλικία αυτή, έχουν αποκτήσει ικανότητα βάσει του δικαίου που διέπει την προσωπική τους κατάσταση, για παράδειγμα μέσω της χειραφεσίας λόγω γάμου. Ωστόσο, θα πρέπει να αποφεύγεται η αλληλεπικάλυψη με το πεδίο εφαρμογής της σύμβασης της Χάγης, της 13ης Ιανουαρίου 2000, για τη διεθνή προστασία των ενηλίκων, η οποία εφαρμόζεται για όλα τα άτομα ηλικίας άνω των 18 ετών, και, ταυτόχρονα, να αποφεύγονται τα κενά μεταξύ των εν λόγω δύο κειμένων. Η σύμβαση της Χάγης του 1980, και κατά συνέπεια το κεφάλαιο ΙΙΙ του παρόντος κανονισμού, το οποίο συμπληρώνει την εφαρμογή της σύμβασης της Χάγης του 1980 όσον αφορά τις σχέσεις μεταξύ των κρατών μελών, θα πρέπει να εξακολουθήσουν να εφαρμόζονται για τα παιδιά ηλικίας έως 16 ετών.

(18)

Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, ένα πρόσωπο θα πρέπει να θεωρείται ότι έχει «δικαίωμα επιμέλειας» όταν, βάσει απόφασης, βάσει νόμου ή με συμφωνία που παράγει έννομα αποτελέσματα σύμφωνα με το δίκαιο του κράτους μέλους στο οποίο το παιδί έχει τη συνήθη διαμονή του, ο δικαιούχος της γονικής μέριμνας δεν μπορεί να αποφασίσει για τον τόπο κατοικίας του παιδιού χωρίς τη συγκατάθεση του εν λόγω προσώπου, ανεξάρτητα από τους όρους που χρησιμοποιούνται σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία. Σε ορισμένες έννομες τάξεις που διατηρούν τους γλωσσικούς όρους «επιμέλεια» και «προσωπική επικοινωνία», ο γονέας που δεν έχει δικαίωμα επιμέλειας μπορεί στην πραγματικότητα να διατηρεί σημαντικές αρμοδιότητες για τη λήψη αποφάσεων που αφορούν το παιδί, οι οποίες υπερβαίνουν το απλό δικαίωμα προσωπικής επικοινωνίας.

(19)

Οι κανόνες αρμοδιότητας περί γονικής μέριμνας επιλέγονται υπό το πρίσμα του συμφέροντος του παιδιού και θα πρέπει να εφαρμόζονται κατά τρόπο που συνάδει προς αυτό. Κάθε αναφορά στο συμφέρον του παιδιού θα πρέπει να ερμηνεύεται με βάση το άρθρο 24 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης («Χάρτης» και τη σύμβαση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα του παιδιού, της 20ης Νοεμβρίου 1989 («σύμβαση ΗΕ για τα δικαιώματα του παιδιού»), όπως εφαρμόζονται από την εθνική νομοθεσία και διαδικασία.

(20)

Για τη διασφάλιση του συμφέροντος του παιδιού, η αρμοδιότητα θα πρέπει κατά πρώτο λόγο να καθορίζεται βάσει του κριτηρίου της εγγύτητας. Επομένως, θα πρέπει να είναι αρμόδια τα δικαστήρια του κράτους μέλους της συνήθους διαμονής του παιδιού, εκτός από ορισμένες περιπτώσεις που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμός, στις οποίες υπάρχει μεταβολή της διαμονής του παιδιού ή ύστερα από συμφωνία μεταξύ των δικαιούχων της γονικής μέριμνας.

(21)

Εάν δεν εκκρεμεί διαδικασία σε διαφορές γονικής μέριμνας και ο τόπος συνήθους διαμονής του παιδιού μεταβληθεί κατόπιν νόμιμης μετεγκατάστασης, η αρμοδιότητα θα πρέπει να ακολουθήσει το παιδί, ώστε να διατηρηθεί η εγγύτητα. Για τις ήδη εκκρεμείς διαδικασίες, η ασφάλεια δικαίου και η αποτελεσματικότητα της δικαιοσύνης δικαιολογούν την αρμοδιότητα αυτή, μέχρις ότου η εν λόγω διαδικασία καταλήξει σε τελική απόφαση ή περατωθεί με άλλο τρόπο. Το δικαστήριο ενώπιον του οποίου εκκρεμεί δίκη, θα πρέπει, ωστόσο, να έχει, σε ορισμένες περιπτώσεις, το δικαίωμα μεταβίβασης δικαιοδοσίας στα δικαστήρια του κράτους μέλους στο οποίο το παιδί διαμένει κατόπιν νόμιμης μετεγκατάστασης.

(22)

Σε περίπτωση παράνομης μετακίνησης ή κατακράτησης παιδιού, και με την επιφύλαξη της δυνατότητας επιλογής δικαστηρίου σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό, η δικαιοδοσία των δικαστηρίων του κράτους μέλους της συνήθους διαμονής του παιδιού θα πρέπει να διατηρείται μέχρις ότου διαπιστωθεί νέα συνήθης διαμονή σε άλλο κράτος μέλος και ικανοποιηθούν ορισμένες ειδικές προϋποθέσεις. Τα κράτη μέλη όπου προβλέπεται συγκεντρωμένη δικαιοδοσία θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο να δοθεί στο δικαστήριο που επιλαμβάνεται της αίτησης επιστροφής βάσει της σύμβασης της Χάγης του 1980 η δυνατότητα να ασκεί επίσης τη δικαιοδοσία για την οποία έχουν συμφωνήσει τα μέρη δυνάμει του παρόντος κανονισμού σε θέματα γονικής μέριμνας σε περιπτώσεις που έχει επιτευχθεί συμφωνία των μερών κατά τη διάρκεια αυτών των διαδικασιών επιστροφής. Στις συμφωνίες αυτές θα πρέπει να περιλαμβάνονται τόσο οι συμφωνίες για την επιστροφή όσο και οι συμφωνίες για τη μη επιστροφή του παιδιού. Σε περίπτωση συμφωνίας περί μη επιστροφής, το παιδί θα πρέπει να παραμείνει στο κράτος μέλος της νέας συνήθους διαμονής και η δικαιοδοσία για τυχόν μελλοντικές διαδικασίες για θέματα επιμέλειας θα πρέπει να καθοριστεί βάσει της νέας συνήθους διαμονής του παιδιού.

(23)

Υπό συγκεκριμένες συνθήκες που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό, θα πρέπει να είναι δυνατό η αρμοδιότητα για υποθέσεις γονικής μέριμνας να απονέμεται επίσης στο κράτος μέλος όπου εκκρεμεί η διαδικασία διαζυγίου, δικαστικού χωρισμού ή ακύρωσης γάμου μεταξύ των γονέων ή σε άλλο κράτος μέλος με το οποίο το παιδί έχει στενή σχέση και το οποίο τα μέρη είτε συμφώνησαν εκ των προτέρων και το αργότερο μέχρι τη στιγμή κατά την οποία επελήφθη το δικαστήριο, είτε αποδέχθηκαν ρητώς κατά τη διάρκεια της εν λόγω διαδικασίας, ακόμη και αν το παιδί δεν έχει συνήθη διαμονή στο εν λόγω κράτος μέλος, υπό τον όρο ότι η άσκηση της εν λόγω αρμοδιότητας είναι προς το συμφέρον του παιδιού. Σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου, κάθε πρόσωπο, εκτός των γονέων, το οποίο, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο, έχει την ιδιότητα του διαδίκου στη διαδικασία που κινήθηκε από τους γονείς, θα πρέπει να θεωρείται ως μέρος για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού και, ως εκ τούτου, η αντίθεση του στην επιλογή του αρμόδιου δικαστηρίου από τους γονείς του παιδιού, μετά από την ημερομηνία κατά την οποία επελήφθη το δικαστήριο, θα πρέπει να αποκλείει τη διαπίστωση ότι η παρέκταση της δικαιοδοσίας έχει γίνει αποδεκτή από όλα τα μέρη.Πριν ασκήσει τη δικαιοδοσία του βάσει συμφωνίας εκλογής forum ή αποδοχής, το δικαστήριο θα πρέπει να εξετάσει κατά πόσο η εν λόγω συμφωνία ή αποδοχή βασίζεται σε τεκμηριωμένη και ελεύθερη επιλογή των διαδίκων και δεν οφείλεται στο γεγονός ότι ένας διάδικος εκμεταλλεύεται τη δυσχερή ή αδύναμη θέση του άλλου. Η αποδοχή της δικαιοδοσίας κατά τη διάρκεια της διαδικασίας θα πρέπει να καταγράφεται από το δικαστήριο σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία και διαδικασία.

(24)

Κάθε συμφωνία ή αποδοχή δικαιοδοσίας παύει, εκτός αν άλλως συμφωνηθεί από τους διαδίκους, όταν η απόφαση της συγκεκριμένης διαδικασίας σε υπόθεση γονικής μέριμνας δεν υπόκειται πλέον σε τακτικά ένδικα μέσα ή όταν η διαδικασία περατώθηκε για άλλο λόγο, προκειμένου να τηρηθεί η απαίτηση της εγγύτητας για οποιαδήποτε τυχόν μελλοντική νέα διαδικασία.

(25)

Όταν δεν μπορεί να διαπιστωθεί η συνήθης διαμονή του παιδιού και δεν μπορεί να καθορισθεί δικαιοδοσία με βάση συμφωνία για την επιλογή δικαστηρίου, αρμόδια θα πρέπει να είναι τα δικαστήρια του κράτους μέλους στο οποίο είναι παρόν το παιδί. Ο κανόνας που βασίζεται στην παρουσία θα πρέπει επίσης να εφαρμόζεται στα παιδιά πρόσφυγες και τα παιδιά τα οποία εκτοπίζονται διεθνώς λόγω ταραχών στο κράτος μέλος της συνήθους διαμονής τους. Ωστόσο, υπό το πρίσμα του εν λόγω κανονισμού, σε συνδυασμό με το άρθρο 52 παράγραφος 2 της Σύμβασης της Χάγης του 1996, ο εν λόγω κανόνας δικαιοδοσίας θα πρέπει να εφαρμόζεται μόνο στα παιδιά που είχαν τη συνήθη διαμονή τους σε κράτος μέλος πριν από την εκτόπιση. Όταν η συνήθης διαμονή του παιδιού πριν από την εκτόπιση βρισκόταν σε τρίτο κράτος, θα πρέπει να εφαρμόζεται ο κανόνας περί δικαιοδοσίας της Σύμβασης της Χάγης του 1996 σχετικά με τα παιδιά πρόσφυγες και τα διεθνώς εκτοπισμένα παιδιά.

(26)

Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, ενδέχεται το δικαστήριο του κράτους μέλους της συνήθους διαμονής του παιδιού να μην είναι το πλέον κατάλληλο για τον χειρισμό της υπόθεσης. Κατ’ εξαίρεση και υπό ορισμένες προϋποθέσεις, το αρμόδιο δικαστήριο θα πρέπει να είναι σε θέση, χωρίς να υποχρεούται να το πράξει, να παραπέμπει συγκεκριμένη υπόθεση σε δικαστήριο άλλου κράτους μέλους, εφόσον αυτό είναι σε θέση να εκτιμήσει καλύτερα το συμφέρον του παιδιού στη συγκεκριμένη περίπτωση. Σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε θέματα γονικής μέριμνας η παραπομπή από δικαστήριο κράτους μέλους θα πρέπει να γίνεται αποκλειστικά και μόνο προς δικαστήριο άλλου κράτους μέλους με το οποίο το παιδί έχει «ιδιαίτερη σχέση». Ο παρών κανονισμός απαριθμεί εξαντλητικά τα καθοριστικά στοιχεία μιας τέτοιας «ιδιαίτερης σχέσης». Το αρμόδιο δικαστήριο θα πρέπει να υποβάλει την αίτηση στο δικαστήριο άλλου κράτους μέλους μόνον εάν η προηγούμενη απόφασή του να αναστείλει την ενώπιόν του διαδικασία και να υποβάλει αίτηση για παραπομπή της υπόθεσης έχει καταστεί τελική, σε περίπτωση που η απόφαση αυτή μπορεί να προσβληθεί σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο.

(27)

Σε εξαιρετικές περιπτώσεις και λαμβάνοντας υπόψη το συμφέρον του παιδιού στη συγκεκριμένη υπόθεση, το δικαστήριο κράτους μέλους που δεν έχει δικαιοδοσία δυνάμει του παρόντος κανονισμού αλλά με το οποίο το παιδί έχει ιδιαίτερη σχέση σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό, θα πρέπει να είναι σε θέση να ζητήσει την παραπομπή της υπόθεσης από το αρμόδιο δικαστήριο του κράτους μέλους της συνήθους διαμονής του παιδιού. Ωστόσο, αυτό δεν θα πρέπει να επιτρέπεται σε περιπτώσεις παράνομης μετακίνησης ή κατακράτησης του παιδιού. Θα πρέπει να εναπόκειται στο εθνικό δίκαιο του κράτους μέλους στο οποίο απευθύνεται η αίτηση να προσδιορίσει το συγκεκριμένο αυτό αρμόδιο δικαστήριο.

(28)

Η παραπομπή, είτε έχει ζητηθεί από δικαστήριο που επιθυμεί να μεταβιβάσει τη δικαιοδοσία του ή από δικαστήριο που επιθυμεί να αποκτήσει δικαιοδοσία, θα πρέπει να παράγει αποτελέσματα μόνο για την ειδική περίπτωση κατά την οποία πραγματοποιείται. Μόλις περατωθεί η διαδικασία για την οποία ζητήθηκε και εγκρίθηκε παραπομπή, η παραπομπή δεν θα πρέπει να παράγει κανένα αποτέλεσμα για τις μεταγενέστερες διαδικασίες.

(29)

Εφόσον κανένα δικαστήριο κράτους μέλους δεν έχει δικαιοδοσία βάσει των άρθρων 7 έως 11, η δικαιοδοσία ρυθμίζεται, σε κάθε κράτος μέλος, από το δίκαιο του κράτους μέλους αυτού. Ο όρος «το δίκαιο του κράτους μέλους αυτού» θα πρέπει να περιλαμβάνει διεθνείς νομικές πράξεις που ισχύουν στο συγκεκριμένο κράτος μέλος.

(30)

Ο παρών κανονισμός δεν εμποδίζει τα δικαστήρια κράτους μέλους τα οποία δεν έχουν διεθνή δικαιοδοσία επί της ουσίας της υπόθεσης να λαμβάνουν προσωρινά ή ασφαλιστικά μέτρα, σε επείγουσες περιπτώσεις, σχετικά με το πρόσωπο ή τα περιουσιακά στοιχεία παιδιού το οποίο βρίσκεται σε αυτό το κράτος μέλος. Τα μέτρα αυτά δεν θα πρέπει να αναγνωρίζονται και να εκτελούνται σε οποιοδήποτε άλλο κράτος μέλος δυνάμει του παρόντος κανονισμού, με εξαίρεση τα μέτρα που λαμβάνονται για την προστασία του παιδιού από σοβαρό κίνδυνο όπως αναφέρεται στο άρθρο 13 πρώτο εδάφιο στοιχείο β) της σύμβασης της Χάγης του 1980.Τα μέτρα που λαμβάνονται για την προστασία του παιδιού από τον εν λόγω κίνδυνο θα πρέπει να παραμένουν σε ισχύ έως ότου δικαστήριο του κράτους μέλους συνήθους διαμονής του παιδιού λάβει τα μέτρα τα οποία θεωρεί προσήκοντα. Εφόσον το απαιτεί η προστασία του συμφέροντος του παιδιού, το δικαστήριο θα πρέπει να ενημερώσει, απευθείας ή μέσω των κεντρικών αρχών, το δικαστήριο του κράτους μέλους που έχει διεθνή δικαιοδοσία επί της ουσίας της υπόθεσης δυνάμει του παρόντος κανονισμού σχετικά με τα μέτρα που έχουν ληφθεί. Η παράλειψη της εν λόγω ενημέρωσης δεν θα πρέπει, ωστόσο, να αποτελεί λόγο για τη μη αναγνώριση του μέτρου.

(31)

Δικαστήριο το οποίο έχει διεθνή δικαιοδοσία απλώς για τη λήψη προσωρινών ή ασφαλιστικών μέτρων, θα πρέπει, εάν επιληφθεί αίτησης που αφορά την ουσία της υπόθεσης, να αποφανθεί αυτεπαγγέλτως ότι δεν έχει δικαιοδοσία, αν το δικαστήριο άλλου κράτους μέλους έχει δικαιοδοσία ως προς την ουσία της υπόθεσης δυνάμει του παρόντος κανονισμού.

(32)

Αν η έκβαση διαδικασίας ενώπιον δικαστηρίου κράτους μέλους που δεν διαθέτει δικαιοδοσία δυνάμει του παρόντος κανονισμού εξαρτάται από απόφαση σχετικά με παρεμπίπτον ζήτημα το οποίο εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού, τα δικαστήρια του εν λόγω κράτους μέλους δεν θα πρέπει να εμποδίζονται από τον παρόντα κανονισμό να εκδώσουν την απόφασή τους. Επομένως, αν το αντικείμενο της διαδικασίας είναι, παραδείγματος χάριν, κληρονομική διαφορά στην οποία εμπλέκεται παιδί και πρέπει να διοριστεί επίτροπος ο οποίος θα εκπροσωπήσει το παιδί στην εν λόγω διαδικασία, το αρμόδιο για την κληρονομική διαφορά κράτος μέλος θα πρέπει να έχει το δικαίωμα να διορίσει τον επίτροπο για την εκκρεμή διαδικασία, ανεξάρτητα από το αν έχει δικαιοδοσία για διαφορές γονικής μέριμνας δυνάμει του παρόντος κανονισμού. Οποιαδήποτε τέτοιου είδους απόφαση θα πρέπει να παράγει αποτελέσματα μόνο για τη διαδικασία για την οποία εκδόθηκε.

(33)

Αν, για να είναι έγκυρη νομική ενέργεια που επιχειρείται ή πρόκειται να επιχειρηθεί για λογαριασμό παιδιού σε διαδικασία κληρονομικής διαδοχής ενώπιον δικαστηρίου κράτους μέλους, απαιτείται άδεια ή έγκριση από δικαστήριο, ένα δικαστήριο στο εν λόγω κράτος μέλος θα πρέπει να μπορεί να αποφασίζει αν θα επιτρέψει ή θα εγκρίνει την εν λόγω νομική ενέργεια, ακόμα κι αν δεν έχει δικαιοδοσία δυνάμει του παρόντος κανονισμού. Ο όρος «νομική ενέργεια» θα πρέπει να περιλαμβάνει, για παράδειγμα, την αποδοχή ή απόρριψη της κληρονομίας ή συμφωνία μεταξύ των μερών όσον αφορά τη διανομή της κληρονομίας.

(34)

Τα αποτελέσματα του παρόντος κανονισμού δεν θα πρέπει να θίγουν την εφαρμογή του δημόσιου διεθνούς δικαίου όσον αφορά τη διπλωματική ασυλία. Εάν το αρμόδιο δικαστήριο βάσει του παρόντος κανονισμού δεν δύναται να ασκήσει τη δικαιοδοσία του λόγω διπλωματικής ασυλίας ενός προσώπου δυνάμει του διεθνούς δικαίου, η δικαιοδοσία θα πρέπει να ασκείται σε κράτος μέλος στο οποίο το εν λόγω πρόσωπο δεν απολαμβάνει ασυλίας, σύμφωνα με το δίκαιο αυτού του κράτους.

(35)

Ο παρών κανονισμός καθορίζει πότε ένα δικαστήριο λογίζεται ως επιληφθέν για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού. Υπό το πρίσμα των δύο διαφορετικών συστημάτων που ισχύουν στα κράτη μέλη, εκ των οποίων το ένα προβλέπει το εισαγωγικό έγγραφο της δίκης να επιδίδεται πρώτα στον εναγόμενο ενώ το άλλο προβλέπει να κατατίθεται πρώτα στο δικαστήριο, θα πρέπει να αρκεί η ολοκλήρωση του πρώτου βήματος βάσει του εθνικού δικαίου, υπό την προϋπόθεση ότι ο ενάγων δεν παρέλειψε στη συνέχεια να λάβει τα μέτρα που απαιτούνται βάσει του εθνικού δικαίου προκειμένου να ολοκληρωθεί το δεύτερο βήμα. Λαμβάνοντας υπόψη την αυξανόμενη σημασία της διαμεσολάβησης και άλλων μεθόδων εναλλακτικής επίλυσης διαφορών, μεταξύ άλλων κατά τη διάρκεια της δίκης, σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου, ένα δικαστήριο θα πρέπει να λογίζεται ως επιληφθέν κατά τη στιγμή που το εισαγωγικό έγγραφο της δίκης ή άλλο ισοδύναμο έγγραφο κατατίθεται στο δικαστήριο σε περίπτωση που η διαδικασία έχει στο μεταξύ ανασταλεί, με σκοπό την εξεύρεση λύσης με φιλικό διακανονισμό, κατόπιν αιτήσεως του διαδίκου που κίνησε τη διαδικασία, ακόμη και αν το εισαγωγικό έγγραφο της δίκης δεν έχει ακόμη κοινοποιηθεί ή επιδοθεί στον εναγόμενο και ο εναγόμενος δεν έχει λάβει γνώση της διαδικασίας ούτε έχει συμμετάσχει σε αυτή με οποιονδήποτε τρόπο, υπό την προϋπόθεση ότι ο διάδικος που κίνησε τη διαδικασία δεν παρέλειψε στη συνέχεια να λάβει τα απαιτούμενα μέτρα για την κοινοποίηση ή την επίδοση του εγγράφου στον εναγόμενο. Σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου, σε περίπτωση εκκρεμοδικίας, η ημερομηνία κατά την οποία κινείται υποχρεωτική διαδικασία διαμεσολάβησης ενώπιον εθνικής αρχής διαμεσολάβησης θα πρέπει να εκλαμβάνεται ως η ημερομηνία από την οποία λογίζεται ως επιληφθέν ένα «δικαστήριο».

(36)

Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1393/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (6) εφαρμόζεται για την επίδοση και κοινοποίηση εγγράφων σε διαδικασίες που εισάγονται σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό.

(37)

Δικαστήριο κράτους μέλους θα πρέπει να διαπιστώνει αυτεπαγγέλτως την έλλειψη δικαιοδοσίας του, εφόσον επιλαμβάνεται υπόθεσης για την οποία δεν έχει δικαιοδοσία ως προς την ουσία της υπόθεσης βάσει του παρόντος κανονισμού και για την οποία δικαστήριο άλλου κράτους μέλους έχει δικαιοδοσία ως προς την ουσία της υπόθεσης δυνάμει του παρόντος κανονισμού. Ωστόσο, δικαστήριο κράτους μέλους που έχει στενό σύνδεσμο με το παιδί, σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό, θα πρέπει να διαθέτει τη διακριτική ευχέρεια, όχι όμως και την υποχρέωση, να ζητήσει την παραπομπή της υπόθεσης δυνάμει του παρόντος κανονισμού.

(38)

Για λόγους αρμονικής απονομής της δικαιοσύνης θα πρέπει να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα παράλληλης εκδίκασης μιας υπόθεσης και να αποφεύγεται η έκδοση ασυμβιβάστων αποφάσεων σε διαφορετικά κράτη μέλη. Θα πρέπει να προβλεφθεί σαφής και αποτελεσματικός μηχανισμός για την επίλυση των περιπτώσεων εκκρεμοδικίας και συνάφειας και για την αποφυγή προβλημάτων που απορρέουν από τις διαφοροποιήσεις στα κράτη μέλη ως προς τον χρόνο από τον οποίο μια υπόθεση θεωρείται ότι εκκρεμεί. Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, ο χρόνος αυτός θα πρέπει να καθοριστεί αυτοτελώς. Ωστόσο, προκειμένου να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα των αποκλειστικών συμφωνιών εκλογής forum, οι διατάξεις του παρόντος κανονισμού περί εκκρεμοδικίας δεν θα πρέπει να αποτελούν εμπόδιο, εφόσον οι γονείς αναγνωρίζουν την αποκλειστική δικαιοδοσία των δικαστηρίων ενός κράτους μέλους.

(39)

Οι διαδικασίες που αφορούν υποθέσεις γονικής μέριμνας στο πλαίσιο του παρόντος κανονισμού, καθώς και εκείνες που αφορούν την επιστροφή παιδιού βάσει της σύμβασης της Χάγης του 1980 θα πρέπει, ως βασική αρχή, να παρέχουν στο παιδί, το οποίο υπόκειται στις διαδικασίες αυτές και είναι ικανό να διαμορφώσει ιδία άποψη, σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου, την πραγματική και ουσιαστική δυνατότητα να εκφράσει τις απόψεις του, κατά την εκτίμηση δε του συμφέροντος του παιδιού η άποψη αυτή θα πρέπει να λαμβάνεται δεόντως υπόψη. Η ευκαιρία που δίδεται στο παιδί να εκφράσει τις απόψεις του ελεύθερα σύμφωνα με το άρθρο 24 παράγραφος 1 του Χάρτη και το άρθρο 12 της σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα του παιδιού διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην εφαρμογή του παρόντος κανονισμού. Ο κανονισμός θα πρέπει, εντούτοις, να αφήσει το ζήτημα της απόφασης για το πώς και ενώπιον τίνος θα εκφράσει το παιδί τις απόψεις του να κριθεί βάσει της εθνικής νομοθεσίας και διαδικασίας των κρατών μελών. Κατά συνέπεια, σκοπός του παρόντος κανονισμός δεν πρέπει να είναι να ορίσει αν η ακρόαση του παιδιού θα πρέπει να διενεργείται από τον ίδιο τον δικαστή ή από ειδικά εκπαιδευμένο εμπειρογνώμονα, ο οποίος στη συνέχεια θα υποβάλει έκθεση στο δικαστήριο, ή αν η ακρόαση του παιδιού θα πρέπει να διενεργείται στην αίθουσα του δικαστηρίου ή σε άλλο χώρο ή με άλλα μέσα. Επιπλέον, ενώ παραμένει δικαίωμα του παιδιού, η ακρόαση του παιδιού δεν μπορεί να αποτελέσει απόλυτη υποχρέωση, αλλά πρέπει να αξιολογηθεί λαμβάνοντας υπόψη το συμφέρον του παιδιού, για παράδειγμα, σε υποθέσεις που αφορούν συμφωνίες μεταξύ των διαδίκων.

Σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου, το άρθρο 24 του Χάρτη και ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2201/2003 δεν επιβάλλουν στο δικαστήριο του κράτους μέλους προέλευσης την υποχρέωση να καλεί σε όλες τις περιπτώσεις το παιδί να εκφράσει τις απόψεις του του στο πλαίσιο ειδικής προς τούτο ακρόασης, αφήνοντας έτσι ορισμένο περιθώριο εκτιμήσεως στο εν λόγω δικαστήριο· πλην όμως, η νομολογία ορίζει επίσης ότι, εφόσον αποφασίσει να δώσει στο παιδί τη δυνατότητα να εκφράσει τις απόψεις του, το δικαστήριο οφείλει να λάβει, με γνώμονα το συμφέρον του παιδιού και ανάλογα με τις περιστάσεις της συγκεκριμένης περίπτωσης, όλα τα πρόσφορα ενόψει της ακρόασης μέτρα, προς διασφάλιση της πρακτικής αποτελεσματικότητας των επίμαχων διατάξεων, παρέχοντας στο παιδί την πραγματική και ουσιαστική δυνατότητα να εκφράσει τις απόψεις του. Το δικαστήριο του κράτους μέλους προέλευσης θα πρέπει να χρησιμοποιήσει, στο μέτρο του δυνατού και λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη το συμφέρον του παιδιού, όλα τα μέσα που θέτει συναφώς στη διάθεσή του το εθνικό δίκαιο, καθώς και εκείνα τα οποία προσιδιάζουν στη διασυνοριακή δικαστική συνεργασία, περιλαμβανομένων, εφόσον παρίσταται ανάγκη, των προβλεπόμενων στον κανονισμό (ΕΚ) 1206/2001 του Συμβουλίου (7).

(40)

Σε περίπτωση παράνομης μετακίνησης ή κατακράτησης παιδιού, η επιστροφή του θα πρέπει να επιτυγχάνεται αμελλητί, και για τον λόγο αυτό θα πρέπει να εξακολουθήσει να ισχύει η σύμβαση της Χάγης όπως συμπληρώνεται με τον παρόντα κανονισμό, και ειδικότερα του κεφαλαίου ΙΙΙ.

(41)

Για την ολοκλήρωση της διαδικασίας επιστροφής σύμφωνα με τη σύμβαση της Χάγης του 1980 το συντομότερο δυνατόν, τα κράτη μέλη θα πρέπει, κατά τρόπο συνεκτικό με τη δομή του αντίστοιχου νομικού συστήματός τους, να εξετάζουν το ενδεχόμενο συγκέντρωσης της αρμοδιότητας για την εν λόγω διαδικασία σε όσο το δυνατόν λιγότερα δικαστήρια. Η αρμοδιότητα για τις υποθέσεις απαγωγής παιδιών θα μπορούσε να συγκεντρωθεί σε ένα μόνο δικαστήριο για όλη τη χώρα ή σε περιορισμένο αριθμό δικαστηρίων, με τη χρήση, παραδείγματος χάριν, του αριθμού των εφετείων ως σημείου εκκίνησης και τη συγκέντρωση της αρμοδιότητας για τις υποθέσεις διεθνούς απαγωγής παιδιών σε ένα πρωτοβάθμιο δικαστήριο στην περιφέρεια κάθε εφετείου.

(42)

Στις διαδικασίες επιστροφή βάσει της σύμβασης της Χάγης του 1980, κάθε βαθμό δικαιοδοσίας, τα δικαστήρια θα πρέπει να εκδίδουν την απόφασή τους εντός έξι εβδομάδων, εκτός αν αυτό καθίσταται αδύνατον λόγω εξαιρετικών περιστάσεων. Το γεγονός ότι χρησιμοποιούνται μέσα εναλλακτικής επίλυσης διαφορών δεν θα πρέπει να θεωρείται από μόνο του εξαιρετική περίσταση που επιτρέπει την υπέρβαση της προθεσμίας. Ωστόσο, ενδέχεται να προκύψουν εξαιρετικές περιστάσεις κατά τη χρήση τέτοιων μέσων ή ως συνέπεια αυτών. Στην περίπτωση πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, η προθεσμία θα πρέπει να μετρά από τη στιγμή που το δικαστήριο επιλαμβάνεται της υπόθεσης. Στην περίπτωση ανώτερου δικαστηρίου, η προθεσμία θα πρέπει να μετρά από τη στιγμή που έχουν πραγματοποιηθεί όλες οι απαραίτητες διαδικαστικές ενέργειες. Οι ενέργειες αυτές θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν, ανάλογα με το οικείο νομικό σύστημα, την επίδοση ή κοινοποίηση της προσφυγής στον εναγόμενο, είτε στο κράτος μέλος όπου εδρεύει το δικαστήριο είτε σε άλλο κράτος μέλος, τη διαβίβαση του φακέλου και του ένδικου μέσου στο δευτεροβάθμιο δικαστήριο στα κράτη μέλη όπου η προσφυγή πρέπει να κατατεθεί στο δικαστήριο κατά της απόφασης του οποίου ασκείται, ή την αίτηση διαδίκου για διεξαγωγή ακρόασης, όταν η υποβολή της απαιτείται βάσει της εθνικής νομοθεσίας. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να εξετάσουν το ενδεχόμενο περιορισμού σε ένα του αριθμού των ένδικων μέσων που είναι δυνατόν να ασκηθούν εναντίον απόφασης η οποία δέχεται ή αρνείται την επιστροφή παιδιού σύμφωνα με τη σύμβαση της Χάγης του 1980.

(43)

Σε όλες τις υποθέσεις που αφορούν παιδιά, και ιδίως στις υποθέσεις διεθνούς απαγωγής παιδιών, τα δικαστήρια θα πρέπει να εξετάζουν τη δυνατότητα επίτευξης λύσεων μέσω διαμεσολάβησης και άλλων κατάλληλων μέτρων, με τη βοήθεια, κατά περίπτωση, των υφιστάμενων δικτύων και υποστηρικτικών δομών της διαμεσολάβησης σε διαφορές γονικής μέριμνας διασυνοριακού χαρακτήρα. Ωστόσο, οι προσπάθειες αυτές δεν θα πρέπει να παρατείνουν αδικαιολόγητα τη διαδικασία επιστροφής σύμφωνα με τη σύμβαση της Χάγης του 1980. Επιπλέον, ενδέχεται να μην ενδείκνυται πάντα η διαμεσολάβηση, ιδίως σε περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας. Στις περιπτώσεις στις οποίες, κατά τη διάρκεια της διαδικασίας επιστροφής σύμφωνα με τη σύμβαση της Χάγης του 1980, οι γονείς καταλήξουν σε συμφωνία σχετικά με την επιστροφή ή τη μη επιστροφή του παιδιού, καθώς και σε άλλες διαφορές γονικής μέριμνας, ο παρών κανονισμός θα πρέπει, σε ορισμένες περιπτώσεις, να τους επιτρέπει να συμφωνήσουν ότι το δικαστήριο που έχει επιληφθεί σύμφωνα με τη σύμβαση της Χάγης του 1980 θα πρέπει να είναι αρμόδιο να δώσει δεσμευτική νομική ισχύ στη συμφωνία τους είτε ενσωματώνοντάς την σε απόφαση είτε εγκρίνοντάς την είτε χρησιμοποιώντας οποιοδήποτε άλλη μορφή που προβλέπεται από την εθνική νομοθεσία και δικονομία. Επομένως, τα κράτη μέλη, όπου προβλέπεται συγκεντρωμένη δικαιοδοσία, θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο να δοθεί στο δικαστήριο που επιλαμβάνεται της διαδικασίας επιστροφής σύμφωνα με τη σύμβαση της Χάγης του 1980 η δυνατότητα να ασκεί επίσης τη δικαιοδοσία για την οποία έχουν συμφωνήσει ή αποδεχτεί τα μέρη δυνάμει του παρόντος κανονισμού σε υποθέσεις γονικής μέριμνας σε περιπτώσεις που έχει επιτευχθεί συμφωνία των διαδίκων κατά τη διάρκεια της εν λόγω διαδικασίας επιστροφής.

(44)

Το δικαστήριο του κράτους μέλους στο οποίο το παιδί έχει μετακινηθεί ή κατακρατείται παράνομα, θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να αρνείται την επιστροφή σε συγκεκριμένες και δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, όπως προβλέπεται από τη σύμβαση της Χάγης του 1980. Πριν αρνηθεί, θα πρέπει να εξετάζει αν έχουν ληφθεί ή ενδέχεται να ληφθούν κατάλληλα μέτρα προστασίας του παιδιού από τον σοβαρό κίνδυνο που αναφέρεται στο άρθρο 13 πρώτο εδάφιο στοιχείο β) της σύμβασης της Χάγης του 1980.

(45)

Σε περίπτωση που δικαστήριο εξετάζει το ενδεχόμενο να αρνηθεί την επιστροφή παιδιού μόνο βάσει του άρθρου 13 πρώτο εδάφιο στοιχείο β) της σύμβασης της Χάγης του 1980, δεν θα πρέπει να αρνείται την επιστροφή του αν πεισθεί είτε από τον διάδικο που επιδιώκει την επιστροφή του παιδιού είτε με άλλον τρόπο ότι έχουν προβλεφθεί τα κατάλληλα μέτρα για τη διασφάλιση της προστασίας του παιδιού μετά την επιστροφή του. Στα παραδείγματα τέτοιων μέτρων θα μπορούσαν να περιληφθούν η δικαστική απόφαση από το εν λόγω κράτος μέλος που απαγορεύει στον αιτούντα να προσεγγίσει το παιδί, η λήψη προσωρινού ή ασφαλιστικού μέτρου από το εν λόγω κράτος μέλος που επιτρέπει στο παιδί να παραμείνει με τον απαγωγέα γονέα ο οποίος ασκεί την πραγματική επιμέλεια μέχρι να ληφθεί απόφαση επί της ουσίας των δικαιωμάτων της επιμέλειας στο εν λόγω κράτος μέλος μετά την επιστροφή ή η απόδειξη διαθεσιμότητας ιατρικών εγκαταστάσεων για παιδί που χρήζει θεραπείας. Το είδος του μέτρου που ενδείκνυται για τη συγκεκριμένη περίπτωση θα πρέπει να εξαρτάται από τον συγκεκριμένο σοβαρό κίνδυνο στον οποίο ενδέχεται να εκτεθεί το παιδί λόγω της επιστροφής χωρίς τη λήψη τέτοιων μέτρων. Το δικαστήριο που επιδιώκει να διαπιστώσει αν έχουν ληφθεί τα κατάλληλα μέτρα θα πρέπει να βασίζεται κατά κύριο λόγο στους διαδίκους και, όπου απαιτείται και κρίνεται σκόπιμο, να ζητά τη βοήθεια των κεντρικών αρχών ή των δικαστών των δικτύων, ιδίως του ευρωπαϊκού δικαστικού δικτύου για αστικές και εμπορικές υποθέσεις, όπως θεσπίστηκε με την απόφαση 2001/470/ΕΚ του Συμβουλίου (8), και του διεθνούς δικτύου δικαστών της Χάγης.

(46)

Όταν το δικαστήριο διατάσσει την επιστροφή του παιδιού, πρέπει να έχει τη δυνατότητα, εφόσον ενδείκνυται, να διατάξει τη λήψη τυχόν προσωρινών ή ασφαλιστικών μέτρων δυνάμει του παρόντος κανονισμού, τα οποία θεωρεί αναγκαία για να την προστασία του παιδιού από τον σοβαρό κίνδυνο σωματικής ή ψυχικής βλάβης λόγω της επιστροφής, που διαφορετικά θα οδηγούσε σε άρνηση της επιστροφής. Τα εν λόγω προσωρινά μέτρα και η κυκλοφορία τους δεν θα πρέπει να καθυστερούν τη διαδικασία επιστροφής βάσει της σύμβασης της Χάγης ούτε να υπονομεύσουν τον καταμερισμό της δικαιοδοσίας μεταξύ του δικαστηρίου που έχει επιληφθεί της διαδικασίας επιστροφής βάσει της σύμβασης της Χάγης του 1980 και του δικαστηρίου που έχει δικαιοδοσία επί της ουσίας της γονικής μέριμνας βάσει του παρόντος κανονισμού. Εάν κριθεί απαραίτητο, το δικαστήριο που έχει επιληφθεί της διαδικασίας επιστροφής βάσει της σύμβασης της Χάγης του 1980 θα πρέπει να συμβουλευθεί το δικαστήριο ή τις αρμόδιες αρχές του κράτους μέλους της συνήθους διαμονής του παιδιού, με τη βοήθεια των κεντρικών αρχών ή των δικαστών των δικτύων, ιδίως του ευρωπαϊκού δικαστικού δικτύου για αστικές και εμπορικές υποθέσεις και του διεθνούς δικτύου δικαστών της Χάγης. Τα εν λόγω μέτρα θα πρέπει να αναγνωρίζονται και να εκτελούνται σε όλα τα άλλα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένων των κρατών μελών που διαθέτουν δικαιοδοσία δυνάμει του παρόντος κανονισμού, έως ότου δικαστήριο τέτοιου κράτους μέλους λάβει τα μέτρα τα οποία θεωρεί προσήκοντα. Τέτοια προσωρινά ή ασφαλιστικά μέτρα θα μπορούσαν να προβλέπουν, για παράδειγμα, ότι το παιδί πρέπει να συνεχίσει να διαμένει με το πρόσωπο που έχει την πραγματική επιμέλειά του ή τον τρόπο επαφής με το παιδί μετά την επιστροφή μέχρι το δικαστήριο του τόπου συνήθους διαμονής του παιδιού να λάβει τα μέτρα που θεωρεί προσήκοντα. Αυτό ισχύει με την επιφύλαξη τυχόν μέτρου ή απόφασης του δικαστηρίου του τόπου της συνήθους διαμονής, η οποία ελήφθη μετά την επιστροφή του παιδιού.

(47)

Απόφαση που διατάσσει την επιστροφή του παιδιού θα πρέπει να δύναται να κηρυχθεί προσωρινά εκτελεστή, ανεξάρτητα από την τυχόν άσκηση προσφυγής εναντίον της, όταν η επιστροφή του παιδιού πριν από την απόφαση επί της προσφυγής απαιτείται προς το συμφέρον του παιδιού. Το εθνικό δίκαιο δύναται να ορίζει ποιο δικαστήριο μπορεί να κηρύξει την απόφαση προσωρινά εκτελεστή.

(48)

Αν το δικαστήριο του κράτους μέλους στο οποίο το παιδί έχει μετακινηθεί ή κατακρατείται παράνομα αποφασίσει να αρνηθεί την επιστροφή του παιδιού σύμφωνα με τη σύμβαση της Χάγης του 1980, στην απόφασή του πρέπει να αναφέρεται ρητά σε ποια άρθρα της σύμβασης της Χάγης του 1980 βασίζεται η άρνηση. Ωστόσο, ανεξάρτητα από το αν μια τέτοια αρνητική απόφαση είναι τελική ή υφίσταται ακόμη δυνατότητα προσβολής της με ένδικο μέσο, μπορεί να αντικαθίσταται από μεταγενέστερη απόφαση, εκδοθείσα στο πλαίσιο διαδικασίας για την επιμέλεια από το δικαστήριο του κράτους μέλους της συνήθους διαμονής του παιδιού πριν από την παράνομη μετακίνηση ή κατακράτησή του. Κατά τις διαδικασίες αυτές, θα πρέπει να εξετάζονται διεξοδικά όλες οι περιστάσεις, συμπεριλαμβανομένης αλλά όχι αποκλειστικά της συμπεριφοράς των γονέων, λαμβάνοντας υπόψη το συμφέρον του παιδιού. Εάν η απόφαση που θα προκύψει επί της ουσίας του δικαιώματος επιμέλειας συνεπάγεται την επιστροφή του παιδιού, η επιστροφή θα πρέπει να πραγματοποιείται χωρίς να απαιτείται προσφυγή σε καμία ειδική διαδικασία για την αναγνώριση και εκτέλεση της εν λόγω απόφασης σε οποιοδήποτε άλλο κράτος μέλος.

(49)

Το δικαστήριο που αρνείται την επιστροφή του παιδιού βάσει μόνον του άρθρου 13 πρώτο εδάφιο στοιχείο β) ή του άρθρου 13 δεύτερο εδάφιο της σύμβασης της Χάγης του 1980, ή και των δύο, θα πρέπει, αυτεπάγγελτα, να εκδίδει πιστοποιητικό χρησιμοποιώντας το κατάλληλο έντυπο που καθορίζεται στον παρόντα κανονισμό. Το πιστοποιητικό αυτό αποσκοπεί στην ενημέρωση των διαδίκων για τη δυνατότητα να κινήσουν διαδικασία ενώπιον δικαστηρίου στο κράτος μέλος στο οποίο το παιδί είχε τη συνήθη διαμονή του αμέσως πριν από την παράνομη μετακίνηση ή κατακράτησή του, εντός τριών μηνών από την κοινοποίηση της απόφασης άρνησης της επιστροφής του παιδιού, υποβάλλοντας αίτηση επί της ουσίας του δικαιώματος επιμέλειας, ή, αν το εν λόγω δικαστήριο έχει ήδη επιληφθεί, για τη γνωστοποίηση στο δικαστήριο των σχετικών εγγράφων που αφορούν τη διαδικασία επιστροφής.

(50)

Αν ήδη εκκρεμεί διαδικασία επί της ουσίας του δικαιώματος επιμέλειας στο κράτος μέλος στο οποίο το παιδί είχε τη συνήθη διαμονή του αμέσως πριν από την παράνομη μετακίνηση ή κατακράτησή του τη στιγμή κατά την οποία δικαστήριο που έχει επιληφθεί αίτησης επιστροφής βάσει της σύμβασης της Χάγης του 1980 αρνείται την επιστροφή του παιδιού βάσει μόνον του άρθρου 13 πρώτο εδάφιο στοιχείο β) ή του άρθρου 13 δεύτερο εδάφιο της σύμβασης της Χάγης του 1980, ή και των δύο, το δικαστήριο που αρνήθηκε την επιστροφή του παιδιού θα πρέπει, αν είναι ενήμερο για τις εν λόγω διαδικασίες, να διαβιβάσει, εντός μηνός από την ημερομηνία της απόφασής του, αντίγραφο […] της απόφασης, το κατάλληλο πιστοποιητικό και, κατά περίπτωση, απομαγνητοφώνηση, σύνοψη ή τα πρακτικά της ακρόασης, καθώς επίσης και κάθε άλλο έγγραφο που θεωρεί σχετικό στο δικαστήριο που έχει επιληφθεί της διαδικασίας επί της ουσίας του δικαιώματος επιμέλειας. Η έκφραση «κάθε άλλο έγγραφο που θεωρεί σχετικό» θα πρέπει να αναφέρεται σε οποιοδήποτε έγγραφο περιέχει πληροφορίες που ενδέχεται να επηρεάσουν το αποτέλεσμα της εν λόγω διαδικασίας επιμέλειας, εφόσον οι πληροφορίες αυτές δεν περιλαμβάνονται ήδη στην απόφαση άρνησης της επιστροφής.

(51)

Αν δεν εκκρεμεί ακόμη διαδικασία επί της ουσίας του δικαιώματος επιμέλειας στο κράτος μέλος στο οποίο το παιδί είχε τη συνήθη διαμονή του αμέσως πριν από την παράνομη μετακίνηση ή κατακράτησή του και ένα μέρος προσφύγει σε δικαστήριο αυτού του κράτους μέλους εντός τριών μηνών από την ημερομηνία κοινοποίησης της απόφασης άρνησης της επιστροφής του παιδιού, το εν λόγω μέρος θα πρέπει να υποβάλει στο δικαστήριο που έχει επιληφθεί της αίτησης επί της ουσίας του δικαιώματος επιμέλειας, αντίγραφο της απόφασης μη επιστροφής του παιδιού βάσει της σύμβασης της Χάγης του 1980, το κατάλληλο πιστοποιητικό και, κατά περίπτωση, απομαγνητοφώνηση, σύνοψη ή τα πρακτικά της ακρόασης. Το γεγονός αυτό δεν εμποδίζει το επιληφθέν δικαστήριο να ζητήσει τυχόν επιπλέον έγγραφα που θεωρεί σχετικά, τα οποία περιλαμβάνουν πληροφορίες που ενδέχεται να επηρεάσουν το αποτέλεσμα της διαδικασίας επί της ουσίας του δικαιώματος επιμέλειας, αν οι πληροφορίες αυτές δεν περιλαμβάνονται ήδη στην ίδια την απόφαση άρνησης της επιστροφής.

(52)

Αν ένας από τους διαδίκους έχει προσφύγει στο δικαστήριο που έχει δικαιοδοσία επί της ουσίας του δικαιώματος επιμέλειας εντός τριών μηνών από την κοινοποίηση της απόφασης άρνησης της επιστροφής του παιδιού σύμφωνα με τη σύμβαση της Χάγης του 1980 ή αν εκκρεμούσε ήδη διαδικασία για την επιμέλεια ενώπιον του εν λόγω δικαστηρίου κατά τη χρονική στιγμή που αυτό παρέλαβε την απόφαση αυτή από το δικαστήριο που έχει αρνηθεί την επιστροφή του παιδιού, κάθε απόφαση επί της ουσίας του δικαιώματος επιμέλειας που προκύπτει από τη διαδικασία αυτή και συνεπάγεται την επιστροφή του παιδιού στο εν λόγω κράτος μέλος θα πρέπει να είναι εκτελεστή σε κάθε άλλο κράτος μέλος σύμφωνα με το κεφάλαιο IV, τμήμα 2 του παρόντος κανονισμού, χωρίς να απαιτείται καμία ειδική διαδικασία και χωρίς καμία δυνατότητα εναντίωσης στην αναγνώρισή της. Αυτό θα πρέπει να ισχύει εκτός αν, και στον βαθμό που, διαπιστωθεί ασυμβίβαστο με μεταγενέστερη απόφαση επί της γονικής μέριμνας σχετικά με το ίδιο παιδί, υπό την προϋπόθεση ότι έχει εκδοθεί πιστοποιητικό για «προνομιακές αποφάσεις» για την απόφαση επί της ουσίας του δικαιώματος επιμέλειας που συνεπάγεται την επιστροφή του παιδιού. Εάν το δικαστήριο που έχει δικαιοδοσία επί της ουσίας του δικαιώματος επιμέλειας επιληφθεί μετά την πάροδο τριών μηνών ή αν δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις για την έκδοση πιστοποιητικού για προνομιακές αποφάσεις, η απόφαση που θα προκύψει επί της ουσίας του δικαιώματος επιμέλειας θα πρέπει να αναγνωρίζεται και να εκτελείται σε άλλα κράτη μέλη σύμφωνα με το κεφάλαιο IV, τμήμα 1 του παρόντος κανονισμού.

(53)

Με την επιφύλαξη των άλλων πράξεων της Ένωσης, όπου δεν είναι δυνατό να εκφράσουν ο διάδικος ή το παιδί αυτοπροσώπως τις απόψεις τους, και εφόσον είναι διαθέσιμα τα τεχνικά μέσα, το δικαστήριο μπορεί να εξετάσει τη δυνατότητα διενέργειας ακρόασης μέσω τηλεδιάσκεψης ή μέσω άλλης τεχνολογίας επικοινωνίας, εκτός εάν, λόγω των ιδιαίτερων περιστάσεων της υπόθεσης, η χρήση της τεχνολογίας αυτής δεν θα είναι κατάλληλη για τη δίκαιη διεξαγωγή της δίκης.

(54)

Η αμοιβαία εμπιστοσύνη προς την απονομή της δικαιοσύνης στην Ένωση δικαιολογεί την αρχή ότι οι αποφάσεις επί γαμικών διαφορών και διαφορών γονικής μέριμνας που εκδίδονται σε ένα κράτος μέλος θα πρέπει να αναγνωρίζονται σε όλα τα κράτη μέλη χωρίς να απαιτείται οποιαδήποτε διαδικασία αναγνώρισης. Ειδικότερα, όταν τους υποβληθεί απόφαση κήρυξης διαζυγίου, δικαστικού χωρισμού ή ακύρωσης γάμου που έχει εκδοθεί σε άλλο κράτος μέλος και η οποία δεν είναι πλέον δυνατόν να προσβληθεί στο κράτος μέλος προέλευσης, οι αρμόδιες αρχές του κράτους μέλους στο οποίο απευθύνεται η αίτηση θα πρέπει να αναγνωρίζουν την απόφαση απευθείας από τον νόμο χωρίς να απαιτείται καμία ειδική διαδικασία και να ενημερώνουν ανάλογα τα ληξιαρχικά τους βιβλία. Εναπόκειται στο εθνικό δίκαιο να ορίσει αν οι λόγοι άρνησης μπορούν να προβληθούν από διάδικο ή αυτεπαγγέλτως, όπως προβλέπει το εθνικό δίκαιο. Αυτό δεν εμποδίζει οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο να υποβάλει αίτηση, σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό, για την έκδοση απόφασης ότι δεν συντρέχουν λόγοι άρνησης της αναγνώρισης, κατά τα αναφερόμενα στον παρόντα κανονισμό. Θα πρέπει να εναπόκειται στο εθνικό δίκαιο του κράτους μέλους, στο οποίο υποβάλλεται η αίτηση, να ορίσει ποιος μπορεί να θεωρηθεί ως ενδιαφερόμενος που δικαιούται να υποβάλει τέτοια αίτηση.

(55)

Η αναγνώριση και η εκτέλεση αποφάσεων, δημοσίων εγγράφων και συμφωνιών που εκδίδονται σε κράτος μέλος θα πρέπει να βασίζεται στην αρχή της αμοιβαίας εμπιστοσύνης. Ως εκ τούτου, οι λόγοι της μη αναγνώρισης θα πρέπει να περιορίζονται στον ελάχιστο αναγκαίο βαθμό, υπό το πρίσμα του υποκείμενου σκοπού του παρόντος κανονισμού, ο οποίος συνίσταται στη διευκόλυνση της αναγνώρισης και της εκτέλεσης και στην αποτελεσματική προστασία του συμφέροντος του παιδιού.

(56)

Η αναγνώριση απόφασης θα πρέπει να απορρίπτεται μόνο εάν συντρέχουν ένας ή περισσότεροι από τους λόγους άρνησης της αναγνώρισης που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό. Οι λόγοι άρνησης της αναγνώρισης απαριθμούνται εξαντλητικά στον παρόντα κανονισμό. Δεν θα πρέπει να είναι δυνατό να γίνεται επίκληση, ως λόγων άρνησης., λόγων που δεν αναφέρονται στον παρόντα κανονισμό, όπως, για παράδειγμα, της παραβίασης του κανόνα της εκκρεμοδικίας. Σε υποθέσεις γονικής μέριμνας, η μεταγενέστερη απόφαση υπερτερεί πάντοτε προγενέστερης απόφασης για το μέλλον, στον βαθμό που οι αποφάσεις αυτές δεν συμβιβάζονται.

(57)

Σε ό,τι αφορά την ευκαιρία που δίδεται στο παιδί να εκφράσει τις απόψεις του, θα πρέπει να εναπόκειται στο δικαστήριο προέλευσης να αποφασίσει σχετικά με την ενδεδειγμένη μέθοδο ακρόασης του παιδιού. Συνεπώς, δεν θα πρέπει να είναι δυνατή η άρνηση αναγνώρισης απόφασης με μόνη αιτιολογία ότι το δικαστήριο προέλευσης χρησιμοποίησε διαφορετική μέθοδο ακρόασης του παιδιού από αυτήν που θα χρησιμοποιούσε το δικαστήριο στο κράτος μέλος της αναγνώρισης. Το κράτος μέλος στο οποίο ζητείται η αναγνώριση θα πρέπει να μην αρνείται την αναγνώριση όταν συντρέχει μία από τις επιτρεπόμενες από τον παρόντα κανονισμό εξαιρέσεις από τον συγκεκριμένο λόγο άρνησης. Οι εν λόγω εξαιρέσεις έχουν ως συνέπεια ότι τα δικαστήρια στο κράτος μέλος εκτέλεσης δεν θα πρέπει να δύνανται να αρνηθούν την εκτέλεση απόφασης με αποκλειστική αιτιολογία ότι δεν δόθηκε στο παιδί η δυνατότητα να εκφράσει τις απόψεις του, λαμβάνοντας υπόψη το συμφέρον του, αν διαδικασία αφορούσε μόνον την περιουσία του παιδιού και εφόσον δεν απαιτείτο η παροχή αυτής της δυνατότητας δεδομένου του αντικειμένου της διαδικασίας ή εφόσον συνέτρεχαν προς τούτο σοβαροί λόγοι, λαμβανομένου υπόψη, ιδίως, του επείγοντος χαρακτήρα της υπόθεσης. Τέτοιου είδους σοβαροί λόγοι θα μπορούσαν να προβληθούν, για παράδειγμα, όταν υπάρχει άμεσος κίνδυνος για τη σωματική και ψυχολογική ακεραιότητα ή τη ζωή του παιδιού και οποιαδήποτε περαιτέρω καθυστέρηση θα μπορούσε να συνεπάγεται την πιθανότητα επέλευσης του εν λόγω κινδύνου.

(58)

Επιπλέον, ο στόχος να καταστούν οι διασυνοριακές ένδικες διαφορές που αφορούν παιδιά λιγότερο χρονοβόρες και δαπανηρές δικαιολογεί την κατάργηση της διαδικασίας κήρυξης της εκτελεστότητας ή κατά περίπτωση της καταχώρισης προς εκτέλεση πριν από την εκτέλεση στο κράτος μέλος εκτέλεσης για όλες τις αποφάσεις σχετικά με διαφορές γονικής μέριμνας. Ενώ ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2201/2003 κατάργησε την εν λόγω απαίτηση μόνο για ορισμένες αποφάσεις με τις οποίες αναγνωρίζεται δικαίωμα επικοινωνίας και για ορισμένες αποφάσεις που διατάσσουν την επιστροφή παιδιού, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να την καταργήσει για τη διασυνοριακή εκτέλεση όλων των αποφάσεων που αφορούν διαφορές γονικής μέριμνας, ενώ να προβλέπει ακόμη πιο ευνοϊκή μεταχείριση ορισμένων αποφάσεων με τις οποίες αναγνωρίζεται δικαίωμα επικοινωνίας και ορισμένων αποφάσεων που διατάσσουν την επιστροφή παιδιού. Επομένως, υπό την επιφύλαξη του παρόντος κανονισμού, απόφαση εκδοθείσα από το δικαστήριο οποιουδήποτε άλλου κράτους μέλους θα πρέπει να εξομοιούται προς απόφαση εκδοθείσα στο κράτος μέλος εκτέλεσης.

(59)

Στην περίπτωση που δικαστήριο, το οποίο έχει δικαιοδοσία ως προς την ουσία της υπόθεσης, διατάσσει τη λήψη προσωρινών ή ασφαλιστικών μέτρων, θα πρέπει να εξασφαλίζεται η κυκλοφορία των εν λόγω μέτρων βάσει του παρόντος κανονισμού. Ωστόσο, προσωρινά και ασφαλιστικά μέτρα που διατάσσονται από το δικαστήριο αυτό χωρίς κλήτευση του εναγομένου δεν αναγνωρίζονται και δεν εκτελούνται δυνάμει του παρόντος κανονισμού εκτός εάν η απόφαση που περιέχει το μέτρο επιδίδεται και κοινοποιείται στον εναγόμενο πριν από την εκτέλεσή τους. Αυτό δεν αποκλείει την αναγνώριση και εκτέλεση των εν λόγω μέτρων βάσει του εθνικού δικαίου. Σε περίπτωση που τα προσωρινά και ασφαλιστικά μέτρα διατάσσονται από δικαστήριο κράτους μέλους που δεν έχει αρμοδιότητα επί της ουσίας της υπόθεσης, η κυκλοφορία των μέτρων αυτών θα πρέπει να περιορίζεται, σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό, στα μέτρα που λαμβάνονται σε περιπτώσεις διεθνούς απαγωγής παιδιού και τα οποία αποσκοπούν στην προστασία του παιδιού από τον σοβαρό κίνδυνο που αναφέρεται στο άρθρο 13 πρώτο εδάφιο στοιχείο β) της σύμβασης της Χάγης του 1980. Τα εν λόγω μέτρα θα πρέπει να εφαρμόζονται έως ότου δικαστήριο κράτους μέλους το οποίο έχει αρμοδιότητα επί της ουσίας της υπόθεσης δυνάμει του παρόντος κανονισμού λάβει τα μέτρα τα οποία κρίνει προσήκοντα.

(60)

Καθώς οι διαδικασίες εκτέλεσης μπορεί να είναι δικαστικές ή εξωδικαστικές, ανάλογα με το εθνικό δίκαιο, στις «αρμόδιες για την εκτέλεση αρχές» μπορεί να περιλαμβάνονται δικαστήρια, δικαστικοί επιμελητές και κάθε άλλη αρχή που προβλέπεται από το εθνικό δίκαιο. Όπου, εκτός των αρμόδιων για την εκτέλεση αρχών, στον παρόντα κανονισμό γίνεται αναφορά και σε δικαστήρια, αυτό θα πρέπει να καλύπτει περιπτώσεις κατά τις οποίες, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο, η αρμόδια για την εκτέλεση αρχή είναι όργανο άλλο πλην δικαστηρίων αλλά τα δικαστήρια παραμένουν αρμόδια για ορισμένες αποφάσεις, είτε εξαρχής είτε με τη μορφή επανεξέτασης των πράξεων της αρμόδιας για την εκτέλεση αρχής. Θα πρέπει να εναπόκειται στην αρμόδια για την εκτέλεση αρχή ή στο δικαστήριο του κράτους μέλους εκτέλεσης να διατάσσει, να λαμβάνει ή να προβλέπει ειδικά μέτρα για το στάδιο της εκτέλεσης, όπως μη αναγκαστικά μέτρα που ενδεχομένως προβλέπονται στο εθνικό δίκαιο αυτού του κράτους μέλους ή αναγκαστικά μέτρα που ενδεχομένως προβλέπονται στο δίκαιο αυτό, συμπεριλαμβανομένων προστίμων, φυλάκισης ή της υποχρεωτικής μεταφοράς του παιδιού από δικαστικό επιμελητή.

(61)

Για τη διευκόλυνση της εκτέλεσης αποφάσεων που αφορούν την άσκηση του δικαιώματος επικοινωνίας από άλλο κράτος μέλος, οι αρμόδιες για την εκτέλεση αρχές ή τα δικαστήρια στο κράτος μέλος εκτέλεσης θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να προσδιορίζουν λεπτομερώς τις πρακτικές περιστάσεις ή τις νομικές προϋποθέσεις που απαιτούνται σύμφωνα με το δίκαιο του κράτους μέλους εκτέλεσης. Οι ρυθμίσεις που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να διευκολύνουν την εκτέλεση, στο κράτος μέλος εκτέλεσης, απόφασης η οποία διαφορετικά δεν θα μπορούσε να εκτελεστεί λόγω της αοριστίας της, έτσι ώστε η αρμόδια για την εκτέλεση αρχή ή το δικαστήριο της εκτέλεσης να μπορούν να λάβουν πιο συγκεκριμένη και ακριβή απόφαση. Επίσης, τυχόν άλλες ρυθμίσεις προς συμμόρφωση με τις νομικές απαιτήσεις του εθνικού δικαίου εκτέλεσης του κράτους μέλους εκτέλεσης, όπως, για παράδειγμα, η συμμετοχή αρχής προστασίας παιδιών ή ψυχολόγου στο στάδιο της εκτέλεσης, θα πρέπει να γίνονται με τον ίδιο τρόπο. Ωστόσο, οποιεσδήποτε τέτοιου είδους ρυθμίσεις δεν θα πρέπει να θίγουν ή να υπερβαίνουν τα ουσιώδη στοιχεία της απόφασης επί του δικαιώματος επικοινωνίας. Επιπλέον, η εξουσία που παρέχεται δυνάμει του παρόντος κανονισμού για την προσαρμογή των μέτρων δεν θα πρέπει να καθιστά δυνατή την αντικατάσταση, από το δικαστήριο της εκτέλεσης, μέτρων, που είναι άγνωστα στο δίκαιο του κράτους μέλους εκτέλεσης, με διαφορετικά μέτρα.

(62)

Η εκτέλεση, στο κράτος μέλος στο οποίο ζητείται η εκτέλεση, απόφασης που έχει εκδοθεί σε άλλο κράτος μέλος χωρίς κήρυξη της εκτελεστότητας δεν πρέπει να θέτει σε κίνδυνο τον σεβασμό των δικαιωμάτων του καθ’ού. Επομένως, το πρόσωπο κατά του οποίου ζητείται η εκτέλεση θα πρέπει να μπορεί να υποβάλει αίτηση για άρνηση της αναγνώρισης ή της εκτέλεσης μιας απόφασης, εάν θεωρεί ότι συντρέχει κάποιος από τους λόγους άρνησης της αναγνώρισης ή της εκτέλεσης σύμφωνα με το παρόντα κανονισμό. Εναπόκειται στον εθνικό νομοθέτη να κρίνει αν οι λόγοι άρνησης της αναγνώρισης κατά τον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να εξεταστούν αυτεπαγγέλτως ή κατόπιν αίτησης. Ως εκ τούτου, η ίδια δυνατότητα θα πρέπει να υφίσταται και στο πλαίσιο της άρνησης εκτέλεσης. Η εφαρμογή οποιουδήποτε εθνικού λόγου άρνησης δεν θα πρέπει να έχει ως αποτέλεσμα τη διεύρυνση των όρων και προϋποθέσεων των λόγων που προβλέπονται βάσει του παρόντος κανονισμού.

(63)

Ο διάδικος που αντιτάσσεται στην εκτέλεση απόφασης που εκδόθηκε σε άλλο κράτος μέλος θα πρέπει, στο μέτρο του δυνατού και σύμφωνα με το νομικό σύστημα του κράτους μέλους εκτέλεσης, να είναι σε θέση να το πράξει στο πλαίσιο της διαδικασίας εκτέλεσης και να είναι σε θέση να προβάλει, εντός μίας διαδικασίας, εκτός από τους λόγους άρνησης κατά τον παρόντα κανονισμό, τους λόγους άρνησης που προβλέπονται στη νομοθεσία του κράτους μέλους όπου ζητείται η εκτέλεση, οι οποίοι θα εξακολουθούν να ισχύουν καθώς δεν είναι ασυμβίβαστοι με τους λόγους που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό. Σε αυτούς τους λόγους θα μπορούσαν να περιλαμβάνονται, για παράδειγμα, λόγοι σχετικοί με τυπικά σφάλματα της πράξης εκτέλεσης βάσει του εθνικού δικαίου ή σχετικά με τον ισχυρισμό ότι η ενέργεια που απαιτείται από την απόφαση έχει ήδη εκτελεστεί ή έχει καταστεί αδύνατη, για παράδειγμα, όταν συντρέχει ανωτέρα βία, σοβαρή ασθένεια του προσώπου στο οποίο το παιδί πρέπει να παραδοθεί, η φυλάκιση ή ο θάνατος του εν λόγω προσώπου, το γεγονός ότι το κράτος μέλος στο οποίο θα γίνει η επιστροφή του παιδιού μετατράπηκε σε εμπόλεμη ζώνη μετά την έκδοση της απόφασης, ή η άρνηση εκτέλεσης απόφασης η οποία, σύμφωνα με το δίκαιο του κράτους μέλους στο οποίο ζητείται η εκτέλεση, δεν έχει περιεχόμενο με εκτελεστότητα και δεν μπορεί να προσαρμοστεί για τον σκοπό αυτό.

(64)

Για να ενημερωθεί το πρόσωπο κατά του οποίου ζητείται η εκτέλεση απόφασης που έχει εκδοθεί σε άλλο κράτος μέλος, το πιστοποιητικό που εκδίδεται βάσει του παρόντος κανονισμού, εάν χρειάζεται συνοδευόμενο από την απόφαση, θα πρέπει να επιδίδεται και κοινοποιείται σε αυτό το πρόσωπο σε εύλογο χρονικό διάστημα πριν από το πρώτο μέτρο της εκτέλεσης. Στο πλαίσιο αυτό, ως πρώτο μέτρο εκτέλεσης λογίζεται το πρώτο μέτρο της εκτέλεσης μετά την επίδοση και κοινοποίηση. Σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου, ο διάδικος κατά του οποίου ζητείται εκτέλεση έχει δικαίωμα πραγματικής προσφυγής, το οποίο περιλαμβάνει τη δυνατότητα να προσβάλει την εκτελεστότητα της απόφασης πριν από την πραγματική έναρξη της εκτέλεσης.

(65)

Σε θέματα γονικής μέριμνας, η εκτέλεση θα αφορά πάντα ένα παιδί και, σε πολλές περιπτώσεις, την επιστροφή του παιδιού σε πρόσωπο άλλο από το πρόσωπο με το οποίο το παιδί διαμένει εκείνη τη στιγμή και/ή τη μετεγκατάστασή του σε άλλο κράτος μέλος. Ο πρωταρχικός στόχος θα πρέπει, επομένως, να είναι η επίτευξη της σωστής ισορροπίας μεταξύ του δικαιώματος του αιτούντος, καταρχήν, να εξασφαλίσει την εκτέλεση της απόφασης όσο το δυνατόν πιο σύντομα, μεταξύ άλλων και σε διασυνοριακές υποθέσεις εντός της Ένωσης, και, εφόσον κρίνεται αναγκαίο, να επιβάλει αναγκαστικά μέτρα, καθώς επίσης και της ανάγκης να περιοριστεί όσο το δυνατόν περισσότερο η έκθεση του παιδιού σε ενδεχομένως τραυματικές εμπειρίες λόγω της επιβολής αναγκαστικών μέτρων εκτέλεσης, σε περιπτώσεις που αυτό δεν μπορεί να αποφευχθεί. Η κρίση αυτή θα πρέπει να γίνεται από τις αρμόδιες για την εκτέλεση αρχές και τα δικαστήρια σε κάθε κράτος μέλος ανάλογα με τις περιστάσεις κάθε συγκεκριμένης περίπτωσης.

(66)

Ο παρών κανονισμός αποσκοπεί στην καθιέρωση ισότιμων όρων όσον αφορά τη διασυνοριακή εκτέλεση αποφάσεων σε θέματα γονικής μέριμνας μεταξύ των κρατών μελών. Σε ορισμένα κράτη μέλη, οι αποφάσεις αυτές είναι ήδη εκτελεστές, ακόμη και αν υπόκεινται σε ένδικα μέσα ή έχουν ήδη ασκηθεί ένδικα μέσα εναντίον τους. Σε άλλα κράτη μέλη, μόνο η τελική απόφαση που δεν υπόκειται πλέον σε τακτικά ένδικα μέσα είναι εκτελεστή. Προκειμένου να καλυφθούν επείγουσες καταστάσεις, ο παρών κανονισμός προβλέπει, επομένως, ότι το δικαστήριο του κράτους μέλος προέλευσης δύναται να κηρύττει ορισμένες αποφάσεις σε θέματα γονικής μέριμνας προσωρινά εκτελεστές, ακόμη και αν αυτές εξακολουθούν να υπόκεινται σε ένδικα μέσα, και συγκεκριμένα αποφάσεις που διατάσσουν την επιστροφή του παιδιού με βάση τη σύμβαση της Χάγης του 1980 και αποφάσεις με τις οποίες αναγνωρίζεται δικαίωμα επικοινωνίας.

(67)

Σε διαδικασίες εκτέλεσης που αφορούν παιδιά, ωστόσο, είναι σημαντικό οι αρμόδιες για την εκτέλεση αρχές και τα δικαστήρια να έχουν τη δυνατότητα να αντιδρούν άμεσα σε σχετικές μεταβολές των περιστάσεων, συμπεριλαμβανομένων τυχόν προσβολής της απόφασης στο κράτος μέλος προέλευσης, απώλειας της εκτελεστότητας της απόφασης και εμποδίων ή επειγουσών καταστάσεων κατά το στάδιο της εκτέλεσης. Ως εκ τούτου, στην περίπτωση που η εκτελεστότητα της απόφασης αναστέλλεται στο κράτος μέλος προέλευσης, η διαδικασία εκτέλεσης θα πρέπει να αναστέλλεται υποχρεωτικά, κατόπιν αίτησης ή αυτεπαγγέλτως, από το δικαστήριο ή την αρχή. Η αρχή ή το δικαστήριο που είναι αρμόδια για την εκτέλεση δεν πρέπει, ωστόσο, να υποχρεούνται να ερευνούν ενεργά αν στο μεταξύ η εκτέλεση έχει ανασταλεί, μετά από άσκηση ένδικου μέσου ή με άλλο τρόπο, στο κράτος μέλος προέλευσης, εφόσον δεν υπάρχει καμία σχετική ένδειξη. Επιπλέον, η αναστολή ή άρνηση εκτέλεσης στο κράτος μέλος εκτέλεσης θα πρέπει να γίνεται κατόπιν αίτησης και, ακόμη και αν διαπιστώνεται ότι συντρέχει ένας ή περισσότεροι από τους λόγους που προβλέπονται ή επιτρέπονται από τον παρόντα κανονισμό, η αναστολή ή άρνηση εκτέλεσης στο κράτος μέλος εκτέλεσης θα πρέπει να εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια της αρμόδιας για την εκτέλεση αρχής ή του δικαστηρίου.

(68)

Όταν η απόφαση εξακολουθεί να υπόκειται σε ένδικα μέσα στο κράτος μέλος προέλευσης και η προθεσμία άσκησης τακτικού ένδικου μέσου δεν έχει ακόμη παρέλθει, η αρμόδια για την εκτέλεση αρχή ή το δικαστήριο στο κράτος μέλος εκτέλεσης θα πρέπει να διαθέτουν τη διακριτική ευχέρεια να αναστέλλουν, κατόπιν αιτήματος, τη διαδικασία εκτέλεσης. Στις περιπτώσεις αυτές, δύνανται να θέτουν προθεσμία για την άσκηση ένδικου μέσου στο κράτος μέλος προέλευσης, προκειμένου να κηρύξουν ή να διατηρήσουν την αναστολή της διαδικασίας εκτέλεσης. Η προθεσμία θα πρέπει να ισχύει μόνο για την αναστολή της διαδικασίας εκτέλεσης και να μην επηρεάζει την προθεσμία άσκησης ένδικου μέσου με βάση τη δικονομία του κράτους μέλους προέλευσης.

(69)

Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, η αρμόδια αρχή για την εκτέλεση ή το δικαστήριο θα πρέπει να μπορούν να αναστείλουν τη διαδικασία εκτέλεσης, αν η εκτέλεση εκθέτει το παιδί σε σοβαρό κίνδυνο σωματικής ή ψυχολογικής βλάβης λόγω προσωρινών εμποδίων που έχουν προκύψει μετά την έκδοση της απόφασης, ή για οποιαδήποτε άλλη σημαντική μεταβολή των συνθηκών. Η διαδικασία εκτέλεσης συνεχίζεται μόλις πάψει να υφίσταται ο σοβαρός κίνδυνος σωματικής ή ψυχολογικής βλάβης. Εάν αυτός εξακολουθεί να υφίσταται, ωστόσο, θα πρέπει να λαμβάνεται κάθε απαραίτητο μέτρο πριν από την άρνηση της εκτέλεσης, σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία και διαδικασία, μεταξύ άλλων, κατά περίπτωση, με τη συνδρομή λοιπών ειδικών επαγγελματιών, όπως κοινωνικών λειτουργών ή παιδοψυχολόγων, ώστε να εξασφαλιστεί η εφαρμογή της απόφασης. Ειδικότερα, οι αρμόδιες για την εκτέλεση αρχές ή το δικαστήριο θα πρέπει, σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία και διαδικασία, να προσπαθούν να αντιμετωπίζουν κάθε εμπόδιο που προκαλείται από τη μεταβολή των περιστάσεων, όπως, για παράδειγμα, η προφανής εναντίωση του παιδιού που εγείρεται μετά την έκδοση της απόφασης και η οποία είναι τόσο ισχυρή ώστε, εάν δεν ληφθεί υπόψη, να οδηγεί σε σοβαρό κίνδυνο σωματικής ή ψυχολογικής βλάβης του παιδιού.

(70)

Τα δημόσια έγγραφα και οι συμφωνίες μεταξύ των μερών σε δικαστικό χωρισμό και διαζύγιο τα οποία παράγουν δεσμευτικά έννομα αποτελέσματα σε κάποιο κράτος μέλος θα πρέπει να εξομοιούνται προς «αποφάσεις» για τους σκοπούς της εφαρμογής των κανόνων αναγνώρισης και εκτέλεσης. Τα δημόσια έγγραφα και οι συμφωνίες μεταξύ των μερών σε θέματα γονικής μέριμνας που είναι εκτελεστά σε κάποιο κράτος μέλος θα πρέπει να εξομοιούνται προς «αποφάσεις» για τους σκοπούς της εφαρμογής των κανόνων αναγνώρισης και εκτέλεσης.

(71)

Μολονότι η υποχρέωση παροχής στο παιδί της δυνατότητας να εκφράσει τις απόψεις του βάσει του παρόντος κανονισμού δεν θα πρέπει να εφαρμόζεται σε δημόσια έγγραφα και συμφωνίες, το δικαίωμα του παιδιού να εκφράσει τις απόψεις του θα πρέπει να εξακολουθεί να εφαρμόζεται δυνάμει του άρθρου 24 του και λαμβανομένου υπόψη του άρθρου 12 της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα του παιδιού, όπως αυτά εφαρμόζονται στην εθνική νομοθεσία και διαδικασία. Το γεγονός ότι το παιδί δεν είχε τη δυνατότητα να εκφράσει τις απόψεις του δεν θα πρέπει αυτομάτως να αποτελεί λόγο άρνησης της αναγνώρισης και της εκτέλεσης των δημοσίων εγγράφων και συμφωνιών σε διαφορές γονικής μέριμνας.

(72)

Για τις διαφορές γονικής μέριμνας, κεντρικές αρχές θα πρέπει να οριστούν σε όλα τα κράτη μέλη. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξετάσουν τη δυνατότητα να ορίσουν την ίδια κεντρική αρχή για τον παρόντα κανονισμό όπως ορίζεται για τις συμβάσεις της Χάγης του 1980 και του 1996. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξασφαλίζουν ότι οι κεντρικές αρχές διαθέτουν επαρκείς οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους που τους επιτρέπουν να εκτελούν τα καθήκοντα που τους ανατίθενται βάσει του παρόντος κανονισμού.

(73)

Οι διατάξεις του παρόντος κανονισμού σχετικά με τη συνεργασία σε διαφορές γονικής μέριμνας δεν θα πρέπει να εφαρμόζονται για την επεξεργασία των αιτήσεων επιστροφής βάσει της σύμβασης της Χάγης του 1980, η οποία, σύμφωνα με το άρθρο 19 της εν λόγω σύμβασης και την πάγια νομολογία του Δικαστηρίου, δεν αποτελεί διαδικασία επί της ουσίας του ζητήματος της γονικής μέριμνας. Ωστόσο, οι διατάξεις του παρόντος κανονισμού που αφορούν τη διεθνή απαγωγή παιδιών, το κεφάλαιο του παρόντος κανονισμού την αναγνώριση και την εκτέλεση καθώς και το κεφάλαιο επί των γενικών διατάξεων θα πρέπει να εφαρμόζονται συμπληρωματικά με τη σύμβαση της Χάγης του 1980.

(74)

Οι κεντρικές αρχές θα πρέπει να συνδράμουν τα δικαστήρια και τις αρμόδιες αρχές, και σε ορισμένες περιπτώσεις τους δικαιούχους της γονικής μέριμνας, στις διασυνοριακές διαδικασίες και να συνεργάζονται τόσο σε γενικά θέματα όσο και σε ειδικές περιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένης της προώθησης του φιλικού διακανονισμού των οικογενειακών διαφορών.

(75)

Εξαιρουμένων των περιπτώσεων επείγουσας ανάγκης και με την επιφύλαξη της άμεσης συνεργασίας και επικοινωνίας μεταξύ δικαστηρίων που προβλέπεται στον παρόντα κανονισμό, τα αιτήματα δυνάμει του παρόντος κανονισμού σχετικά με τη συνεργασία σε θέματα γονικής μέριμνας μπορούν να διατυπώνονται από τα δικαστήρια και τις αρμόδιες αρχές και πρέπει να υποβάλλονται στην κεντρική αρχή του κράτους μέλους του αιτούντος δικαστηρίου ή της αιτούσας αρμόδιας αρχής. Ορισμένα αιτήματα μπορούν, επίσης, να διατυπώνονται από δικαιούχους γονικής μέριμνας και πρέπει να υποβάλλονται στην κεντρική αρχή του κράτους μέλους όπου ο αιτών έχει τη συνήθη διαμονή του. Τα εν λόγω αιτήματα θα πρέπει να περιλαμβάνουν: αιτήματα για την παροχή πληροφοριών και βοήθειας στους δικαιούχους γονικής μέριμνας που επιδιώκουν την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων στο έδαφος της κεντρικής αρχής στην οποία απευθύνεται το αίτημα, ιδιαίτερα όσον αφορά το δικαίωμα προσωπικής επικοινωνίας και την επιστροφή του παιδιού, συμπεριλαμβανομένων, εφόσον είναι αναγκαίο, πληροφοριών σχετικά με τον τρόπο παροχής δικαστικής αρωγής· αιτήματα για τη διευκόλυνση της συμφωνίας μεταξύ δικαιούχων γονικής μέριμνας μέσω διαμεσολάβησης ή άλλων μέσων εναλλακτικής επίλυσης διαφορών· και αιτήματα προς δικαστήριο ή αρμόδια αρχή για να εξετάσουν την ανάγκη λήψης μέτρων για την προστασία του προσώπου ή της περιουσίας του παιδιού.

(76)

Παράδειγμα περίπτωσης επείγουσας ανάγκης που θα επέτρεπε την άμεση αρχική επικοινωνία με το δικαστήριο ή την αρμόδια αρχή του κράτους μέλους στο οποίο απευθύνεται το αίτημα αποτελεί το αίτημα απευθείας στην αρμόδια αρχή άλλου κράτους μέλους να εξετάσει την ανάγκη λήψης μέτρων για την προστασία του παιδιού στην περίπτωση που θεωρηθεί ότι το παιδί βρίσκεται σε επαπειλούμενο κίνδυνο. Η διαδικασία μέσω των διαύλων της κεντρικής αρχής θα πρέπει να είναι υποχρεωτική μόνο για τα αρχικά αιτήματα· κάθε επόμενη επικοινωνία με το δικαστήριο, την αρμόδια αρχή ή τον αιτούντα δύναται να πραγματοποιείται απευθείας.

(77)

Οι κεντρικές αρχές ή οι αρμόδιες αρχές δεν θα πρέπει να αποκλείονται από το να συνάψουν ή να διατηρήσουν υφιστάμενες συμφωνίες ή ρυθμίσεις με κεντρικές αρχές ή αρμόδιες αρχές ενός ή περισσοτέρων άλλων κρατών μελών, οι οποίες καθιστούν δυνατές τις απευθείας επικοινωνίες στις αμοιβαίες σχέσεις τους. Οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να ενημερώνουν τις κεντρικές αρχές τους για τέτοιες συμφωνίες ή ρυθμίσεις.

(78)

Σε ειδικές περιπτώσεις διαφορών γονικής μέριμνας οι οποίες εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού, οι κεντρικές αρχές θα πρέπει να συνεργάζονται μεταξύ τους για την παροχή βοήθειας στα δικαστήρια και τις αρμόδιες αρχές και τους δικαιούχους της γονικής μέριμνας. Η βοήθεια που παρέχεται από την κεντρική αρχή στην οποία υποβάλλεται αίτημα θα πρέπει, ιδίως, να περιλαμβάνει τον εντοπισμό του παιδιού, είτε απευθείας είτε μέσω δικαστηρίων, αρμόδιων αρχών ή άλλων φορέων, όταν αυτό είναι αναγκαίο για τη διεκπεραίωση αιτήματος στο πλαίσιο του παρόντος κανονισμού, καθώς και την παροχή κάθε πληροφορίας σχετικά με τις διαδικασίες σε θέματα γονικής μέριμνας.

(79)

Οι κεντρικές αρχές στις οποίες υποβάλλεται αίτημα θα πρέπει, επίσης, να λαμβάνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα για να διευκολύνουν την επικοινωνία μεταξύ δικαστηρίων, εφόσον είναι αναγκαίο, ιδιαίτερα όσον αφορά την εφαρμογή των κανόνων για την παραπομπή της υπόθεσης σε άλλο δικαστήριο, για τα προσωρινά και ασφαλιστικά μέτρα σε επείγουσες περιπτώσεις, ιδιαίτερα όταν αφορούν διεθνή απαγωγή παιδιών και αποσκοπούν στην προστασία του παιδιού από τον σοβαρό κίνδυνο που αναφέρεται στο άρθρο 13 πρώτο εδάφιο σημείο β) της σύμβασης της Χάγης του 1980, και για την εκκρεμοδικία και τις συναφείς αγωγές. Προς το σκοπό αυτό, η παροχή πληροφοριών για περαιτέρω απευθείας επικοινωνία μπορεί να επαρκεί σε ορισμένες περιπτώσεις για παράδειγμα, η παροχή στοιχείων επικοινωνίας αρχών παιδικής πρόνοιας, δικαστών του δικτύου ή του αρμόδιου δικαστηρίου.

(80)

Προς επίτευξη των σκοπών του παρόντος κανονισμού και με την επιφύλαξη τυχόν απαιτήσεων του οικείου εθνικού δικονομικού δικαίου, το αιτούν δικαστήριο ή η αιτούσα αρμόδια αρχή θα πρέπει να έχουν τη διακριτική ευχέρεια να επιλέξουν μεταξύ των διαφορετικών διαύλων που έχουν στη διάθεσή τους για την απόκτηση των αναγκαίων πληροφοριών.

(81)

Όταν υποβάλλεται αιτιολογημένη αίτηση για έκθεση ή για οποιαδήποτε άλλη πληροφορία σχετικά με τις διαδικασίες σε θέματα γονικής μέριμνας στο αιτούν κράτος μέλος, οι κεντρικές αρχές, απευθείας ή μέσω των δικαστηρίων, οι αρμόδιες αρχές ή άλλοι φορείς του κράτους μέλους στο οποίο απευθύνεται η αίτηση θα πρέπει να ανταποκρίνονται στην αίτηση αυτή. Η αίτηση θα πρέπει να περιλαμβάνει ιδίως περιγραφή των διαδικασιών για τις οποίες απαιτούνται οι πληροφορίες και των πραγματικών περιστατικών που οδήγησαν στις διαδικασίες αυτές.

(82)

Όταν δικαστήριο κράτους μέλους έχει ήδη εκδώσει απόφαση για διαφορά γονικής μέριμνας ή εξετάζει τέτοια απόφαση και η απόφαση αυτή πρόκειται να εκτελεστεί σε άλλο κράτος μέλος, το δικαστήριο θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να ζητήσει από τα δικαστήρια ή τις αρμόδιες αρχές αυτού του άλλου κράτους μέλους συνδρομή για την εκτέλεση της απόφασης. Αυτό θα πρέπει να εφαρμόζεται, για παράδειγμα, σε αποφάσεις με τις οποίες αναγνωρίζεται δικαίωμα επικοινωνίας υπό επίβλεψη το οποίο θα ασκείται σε κράτος μέλος άλλο από το κράτος μέλος στο οποίο βρίσκεται το δικαστήριο το οποίο εξέδωσε την απόφαση ή σε αποφάσεις που περιλαμβάνουν οποιαδήποτε άλλα συνοδευτικά μέτρα των δικαστηρίων ή των αρμόδιων αρχών του κράτους μέλους στο οποίο πρόκειται να εκτελεστεί η απόφαση.

(83)

Όταν δικαστήριο ή αρμόδια αρχή κράτους μέλους εξετάζει το ενδεχόμενο τοποθέτησης παιδιού σε άλλο κράτος μέλος, θα πρέπει να πραγματοποιείται διαδικασία διαβούλευσης για τη λήψη έγκρισης πριν από την τοποθέτηση. Το δικαστήριο ή η αρμόδια αρχή που εξετάζει το ενδεχόμενο τοποθέτησης θα πρέπει να λάβει την έγκριση της αρμόδιας αρχής του κράτους μέλους στο οποίο θα τοποθετηθεί το παιδί προτού αποφασίσει ή ρυθμίσει την τοποθέτηση. Επιπλέον, σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου, τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν σαφείς κανόνες και διαδικασίες για τους σκοπούς της έγκρισης που λαμβάνεται δυνάμει του παρόντος κανονισμού, ώστε να κατοχυρώσουν την ασφάλεια δικαίου και να εξασφαλίσουν την ταχεία λήψη αποφάσεως. Οι διαδικασίες θα πρέπει, μεταξύ άλλων, να παρέχουν στην αρμόδια αρχή τη δυνατότητα να χορηγεί ή να αρνείται την έγκριση σε σύντομο χρονικό διάστημα. Η απουσία απάντησης εντός τριών μηνών δεν θα πρέπει να νοηθεί ως έγκριση και χωρίς έγκριση η τοποθέτηση δεν θα πρέπει να πραγματοποιηθεί. Το αίτημα έγκρισης θα πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον έκθεση σχετικά με το παιδί καθώς και τους λόγους της προτεινόμενης τοποθέτησης ή παροχής φροντίδας, την αναμενόμενη διάρκεια της τοποθέτησης, πληροφορίες για οποιαδήποτε εξεταζόμενη χρηματοδότηση, σε συνδυασμό με οποιαδήποτε άλλη πληροφορία μπορεί να κριθεί χρήσιμη από το κράτος μέλος στο οποίο απευθύνεται το αίτημα όπως οποιαδήποτε προβλεπόμενη επίβλεψη του μέτρου, ρυθμίσεις για την επαφή με τους γονείς, άλλους συγγενείς ή άλλα πρόσωπα με τα οποία το παιδί έχει στενή σχέση, ή οι λόγοι για τους οποίους δεν εξετάζεται η επαφή αυτή δυνάμει του άρθρου 8 της ευρωπαϊκής σύμβασης για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών. Λαμβανομένης υπόψη της νομολογίας του Δικαστηρίου, όταν έχει δοθεί έγκριση τοποθέτησης για συγκεκριμένη χρονική περίοδο, η εν λόγω έγκριση δεν θα πρέπει να εφαρμόζεται σε αποφάσεις ή ρυθμίσεις με τις οποίες παρατείνεται η διάρκεια της τοποθέτησης. Σε τέτοιες περιστάσεις, θα πρέπει να υποβάλλεται νέο αίτημα έγκρισης.

(84)

Όταν απόφαση σχετικά με την τοποθέτηση παιδιού σε ίδρυμα ή σε ανάδοχη οικογένεια εξετάζεται στο κράτος μέλος της συνήθους διαμονής του παιδιού, το δικαστήριο θα πρέπει να εξετάσει, στο αρχικό στάδιο της διαδικασίας, κατάλληλα μέτρα ώστε να διασφαλίζεται ο σεβασμός των δικαιωμάτων του παιδιού, ιδίως του δικαιώματος του παιδιού να διατηρήσει την ταυτότητά του και του δικαιώματος του παιδιού να διατηρήσει την επαφή με τους γονείς ή, κατά περίπτωση, με λοιπούς συγγενείς, δυνάμει των άρθρων 8, 9 και 20 της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα του παιδιού. Εφόσον το δικαστήριο γνωρίζει ότι υπάρχει στενή σχέση του παιδιού με άλλο κράτος μέλος, τα κατάλληλα μέτρα θα μπορούσαν ειδικότερα να περιλαμβάνουν, στις περιπτώσεις όπου εφαρμόζεται το άρθρο 37 στοιχείο β) της σύμβασης της Βιέννης επί των προξενικών σχέσεων, κοινοποίηση προς την προξενική αρχή του εν λόγω κράτους μέλους. Η εν λόγω ενημέρωση μπορεί επίσης να επιτευχθεί μέσω πληροφοριών που παρέχει η κεντρική αρχή αυτού του άλλου κράτους μέλους. Μεταξύ των κατάλληλων μέτρων μπορεί επίσης να συγκαταλέγεται αίτημα δυνάμει του παρόντος κανονισμού προς το εν λόγω κράτος μέλος για την παροχή πληροφοριών σχετικά με γονέα, συγγενή ή άλλα πρόσωπα που μπορεί να είναι κατάλληλα για τη φροντίδα του παιδιού. Επιπλέον, ανάλογα με τις περιστάσεις, το δικαστήριο μπορεί επίσης να ζητήσει πληροφορίες σχετικά με διαδικασίες και αποφάσεις που αφορούν γονέα ή αδέλφια του παιδιού. Το συμφέρον του παιδιού θα πρέπει να αποτελεί πρωταρχικό μέλημα. Ειδικότερα, καμία από τις εν λόγω διατάξεις δεν θα πρέπει να επηρεάζει την εθνική νομοθεσία ή διαδικασία που εφαρμόζεται σε οποιαδήποτε απόφαση τοποθέτησης λαμβάνεται από δικαστήριο ή αρμόδια αρχή στο κράτος μέλος που εξετάζει το ενδεχόμενο τοποθέτησης. Πιο συγκεκριμένα, οι εν λόγω διατάξεις δεν πρέπει να θέτουν καμία υποχρέωση στις αρχές του κράτους μέλους που έχουν δικαιοδοσία να τοποθετήσουν το παιδί στο άλλο κράτος μέλος ή να εμπλέξουν περαιτέρω το εν λόγω κράτος μέλος στην απόφαση ή τη διαδικασία τοποθέτησης.

(85)

Καθώς ο χρόνος έχει καθοριστική σημασία στα θέματα γονικής μέριμνας, οι πληροφορίες που ζητούνται δυνάμει των διατάξεων του παρόντος κανονισμού σχετικά με τη συνεργασία, μεταξύ άλλων όσον αφορά τη συλλογή και την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τις διαδικασίες σε θέματα γονικής μέριμνας, και η απόφαση για τη χορήγηση ή την άρνηση χορήγησης έγκρισης για την τοποθέτηση του παιδιού σε άλλο κράτος μέλος θα πρέπει να διαβιβάζονται στο αιτούν κράτος μέλος από την κεντρική αρχή του κράτους μέλους προς το οποίο υποβάλλεται το αίτημα, το αργότερο εντός τριών μηνών από την παραλαβή του αιτήματος, εκτός αν αυτό καθίσταται αδύνατο λόγω εξαιρετικών περιστάσεων. Σε αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνεται η υποχρέωση της αρμόδιας εθνικής αρχής να παράσχει, ή να εξηγήσει γιατί δεν μπορεί να παράσχει, τις πληροφορίες στην κεντρική αρχή στην οποία απευθύνεται το αίτημα έγκαιρα, ώστε αυτή να μπορεί να τηρήσει την εν λόγω προθεσμία. Ωστόσο, όλες οι αρμόδιες αρχές θα πρέπει να επιδιώκουν να απαντούν ακόμη πιο γρήγορα από την προβλεπόμενη μέγιστη προθεσμία.

(86)

Το γεγονός ότι η σύγκληση των συνεδριάσεων των κεντρικών αρχών γίνεται ιδίως από την Επιτροπή στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού δικαστικού δικτύου για αστικές και εμπορικές υποθέσεις σύμφωνα με την απόφαση 2001/470/ΕΚ δεν θα πρέπει να αποκλείει τη διοργάνωση άλλων συνεδριάσεων των κεντρικών αρχών.

(87)

Εκτός αν προβλέπεται άλλως στον παρόντα κανονισμό, ο κανονισμός (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (9) θα πρέπει να εφαρμόζεται στην επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από τα κράτη μέλη η οποία πραγματοποιείται κατ’ εφαρμογή του παρόντος κανονισμού. Ειδικότερα, για να μην τεθεί σε κίνδυνο η διεκπεραίωση αιτήματος δυνάμει του παρόντος κανονισμού, για παράδειγμα για την επιστροφή του παιδιού σύμφωνα με τη σύμβαση της Χάγης του 1980, ή για να λάβει υπόψη το δικαστήριο την ανάγκη να ληφθούν μέτρα για την προστασία του προσώπου ή της περιουσίας του παιδιού, η ενημέρωση του υποκειμένου των δεδομένων όπως απαιτείται βάσει του άρθρου 14 παράγραφοι 1 έως 4 του κανονισμού (ΕΕ) 2016/679, για παράδειγμα σχετικά με στοιχεία που ζητούνται για τον εντοπισμό του παιδιού, μπορεί να μετατεθεί για μετά τη διεκπεραίωση του αιτήματος για το οποίο ζητούνται οι εν λόγω πληροφορίες. Η εξαίρεση αυτή γίνεται σύμφωνα με το άρθρο 14 παράγραφος 5, καθώς και το άρθρο 23 παράγραφος 1 στοιχεία στ), ζ), θ) και ι) του κανονισμού (ΕΕ) 2016/679. Αυτό δεν θα πρέπει να απαγορεύει σε κανέναν ενδιάμεσο, δικαστήριο ή αρμόδια αρχή, όπου έχουν διαβιβαστεί οι πληροφορίες, να λάβει μέτρα για την προστασία του παιδιού ή να συμβάλει στη λήψη τέτοιων μέτρων, όταν το παιδί διατρέχει κίνδυνο βλάβης ή υπάρχουν ενδείξεις τέτοιου κινδύνου.

(88)

Σε περιπτώσεις στις οποίες η δημοσιοποίηση ή η επιβεβαίωση των σχετικών πληροφοριών θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την υγεία, την ασφάλεια ή την ελευθερία του παιδιού ή άλλου προσώπου, για παράδειγμα σε περίπτωση κατά την οποία έχει ασκηθεί ενδοοικογενειακή βία και το δικαστήριο αποφάσισε να μην αποκαλυφθεί η νέα διεύθυνση του παιδιού στον αιτούντα, ο παρών κανονισμός επιδιώκει να επιτύχει μια λεπτή ισορροπία. Μολονότι ο παρών κανονισμός θα πρέπει να προβλέπει ότι η κεντρική αρχή, το δικαστήριο ή η αρμόδια αρχή δεν θα πρέπει να δημοσιοποιήσει ούτε να επιβεβαιώσει στον αιτούνται ή σε τρίτο μέρος καμία πληροφορία η οποία συλλέγεται ή διαβιβάζεται για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού εάν κριθεί ότι με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσε να τεθεί σε κίνδυνο η υγεία, η ασφάλεια ή η ελευθερία του παιδιού ή άλλου προσώπου, ωστόσο πρέπει να υπογραμμίζει ότι αυτό οφείλει να μην εμποδίζει τη συλλογή και τη διαβίβαση πληροφοριών από τις κεντρικές αρχές, τα δικαστήρια και τις αρμόδιες αρχές, και μεταξύ αυτών, στον βαθμό που είναι αναγκαίες για την εκτέλεση των υποχρεώσεων δυνάμει του παρόντος κανονισμού. Αυτό σημαίνει ότι όταν είναι δυνατό και σκόπιμο, μια αίτηση θα πρέπει να δύναται να υποστεί επεξεργασία δυνάμει του παρόντος κανονισμού χωρίς να παρασχεθούν στον αιτούντα όλες οι πληροφορίες που είναι αναγκαίες για την επεξεργασία της. Για παράδειγμα, εφόσον υπάρχει σχετική πρόβλεψη στην εθνική νομοθεσία, η κεντρική αρχή μπορεί να κινήσει διαδικασία εξ ονόματος αιτούντος χωρίς να κοινοποιήσει στον αιτούντα τις πληροφορίες σχετικά με τον τόπο στον οποίο βρίσκεται το παιδί. Ωστόσο, σε περιπτώσεις κατά τις οποίες η υποβολή και μόνο του αιτήματος θα μπορούσε ήδη να θέσει σε κίνδυνο την υγεία, την ασφάλεια ή την ελευθερία του παιδιού ή άλλου προσώπου, δεν θα πρέπει να υπάρχει υποχρέωση δυνάμει του παρόντος κανονισμού για την υποβολή τέτοιου αιτήματος.

(89)

Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι θα τηρούνται ενήμερα τα πιστοποιητικά προς χρήση σε σχέση με την εφαρμογή των κεφαλαίων III και IV του παρόντος κανονισμού, η εξουσία έκδοσης πράξεων σύμφωνα με το άρθρο 290 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) θα πρέπει να ανατεθεί στην Επιτροπή όσον αφορά τις τροποποιήσεις των παραρτημάτων [I έως IX] του παρόντος κανονισμού. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό η Επιτροπή να διεξάγει, κατά τις προπαρασκευαστικές της εργασίες, τις κατάλληλες διαβουλεύσεις, μεταξύ άλλων σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων, οι οποίες να πραγματοποιούνται σύμφωνα με τις αρχές που ορίζονται στη διοργανική συμφωνία της 13ης Απριλίου 2016 για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου (10). Ιδίως, προκειμένου να εξασφαλίζεται η ισότιμη συμμετοχή στην προετοιμασία των κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων, το Συμβούλιο λαμβάνει όλα τα έγγραφα κατά τον ίδιο χρόνο με τους εμπειρογνώμονες των κρατών μελών, και οι εμπειρογνώμονές τους έχουν συστηματικά πρόσβαση στις συνεδριάσεις των ομάδων εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής που ασχολούνται με την προετοιμασία κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων.

(90)

Θα πρέπει να διασφαλιστεί η συνέχεια μεταξύ της σύμβασης του 1998 που καταρτίστηκε δυνάμει του άρθρου Κ.3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε γαμικές διαφορές (σύμβαση Βρυξελλών ΙΙ) (11), του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1347/2000, του κανονισμού (ΕΚ) 2201/2003 και του παρόντος κανονισμού, στον βαθμό που οι διατάξεις έχουν παραμείνει αμετάβλητες, και θα πρέπει να προβλεφθούν για τον σκοπό αυτόν μεταβατικές διατάξεις. Η ίδια ανάγκη συνέχειας συντρέχει και όσον αφορά την ερμηνεία, περιλαμβανομένης της ερμηνείας από το Δικαστήριο, της σύμβασης Βρυξελλών ΙΙ και των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 1347/2000 και (ΕΚ) αριθ. 2201/2003.

(91)

Υπενθυμίζεται ότι για τις συμφωνίες με ένα ή περισσότερα τρίτα κράτη που έχουν συναφθεί από κράτος μέλος πριν από την ημερομηνία προσχώρησής του στην Ένωση, εφαρμόζεται το άρθρο 351 της ΣΛΕΕ.

(92)

Ο νόμος που εφαρμόζεται σε διαφορές γονικής μέριμνας θα πρέπει να καθορίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του κεφαλαίου III της σύμβασης της Χάγης του 1996. Κατά την εφαρμογή της εν λόγω σύμβασης σε διαδικασία ενώπιον δικαστηρίου κράτους μέλους στο οποίο εφαρμόζεται ο παρών κανονισμός, η αναφορά που περιλαμβάνεται στο άρθρο 15 παράγραφος 1 της εν λόγω σύμβασης «στις διατάξεις του κεφαλαίου ΙΙ» της εν λόγω σύμβασης θα πρέπει να νοείται ως αναφορά «στις διατάξεις του παρόντος κανονισμού».

(93)

Για την ορθή λειτουργία του παρόντος κανονισμού η Επιτροπή θα πρέπει να αξιολογήσει την εφαρμογή του και να προτείνει, ενδεχομένως, τις αναγκαίες τροποποιήσεις.

(94)

Η Επιτροπή θα πρέπει να δημοσιοποιεί και ενημερώνει τα στοιχεία που διαβιβάζουν τα κράτη μέλη.

(95)

Σύμφωνα με το άρθρο 3 και το άρθρο 4α παράγραφος 1 του πρωτοκόλλου αριθ. 21 για τη θέση του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας όσον αφορά τον χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης, που προσαρτάται στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ) και στη ΣΛΕΕ, τα εν λόγω κράτη μέλη γνωστοποίησαν την επιθυμία τους να συμμετάσχουν στη θέσπιση και την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού.

(96)

Σύμφωνα με τα άρθρα 1 και 2 του πρωτοκόλλου αριθ. 22 σχετικά με τη θέση της Δανίας, το οποίο προσαρτάται στη ΣΕΕ και τη ΣΛΕΕ, η Δανία δεν παίρνει μέρος στη θέσπιση του παρόντος κανονισμού και δεν δεσμεύεται από τον κανονισμό ούτε υπόκειται στην εφαρμογή του.

(97)

Ο Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων κλήθηκε να γνωμοδοτήσει σύμφωνα με το άρθρο 41 παράγραφος 2, δεύτερο εδάφιο, και το άρθρο 46 στοιχείο δ) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 45/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (12) και εξέδωσε τη γνωμοδότησή του στις 15 Φεβρουαρίου 2018 (13).

(98)

Δεδομένου ότι οι στόχοι του παρόντος κανονισμού είναι αδύνατο να επιτευχθούν επαρκώς από τα κράτη μέλη λόγω των διαφορών που υπάρχουν μεταξύ των εθνικών κανόνων που διέπουν τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων αλλά δύνανται, λόγω της άμεσης εφαρμογής και του δεσμευτικού χαρακτήρα του παρόντος κανονισμού, να επιτευχθούν καλύτερα σε ενωσιακό επίπεδο, η Ένωση μπορεί να λάβει μέτρα σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας του άρθρου 5 της ΣΕΕ. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας του ιδίου άρθρου, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα αναγκαία για την επίτευξη των στόχων αυτών,