(1)

Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1380/2013 αποσκοπεί στην προοδευτική εξάλειψη των απορρίψεων σε όλους τους τύπους αλιείας της ΕΕ, μέσω της θέσπισης υποχρέωσης εκφόρτωσης για τα αλιεύματα ειδών που υπόκεινται σε όρια αλιευμάτων.

(2)

Το άρθρο 15 παράγραφος 6 του εν λόγω κανονισμού εξουσιοδοτεί την Επιτροπή να εγκρίνει σχέδια απορρίψεων μέσω κατ' εξουσιοδότηση πράξεων για περίοδο που δεν υπερβαίνει τα τρία έτη, με βάση κοινές συστάσεις από τα κράτη μέλη, σε συνεννόηση με τα οικεία γνωμοδοτικά συμβούλια.

(3)

Το Βέλγιο, η Δανία, η Γερμανία, η Γαλλία, οι Κάτω Χώρες, η Σουηδία και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν άμεσο συμφέρον διαχείρισης της αλιείας στη Βόρεια Θάλασσα. Μετά από διαβούλευση με το γνωμοδοτικό συμβούλιο της Βόρειας Θάλασσας, τα εν λόγω κράτη μέλη υπέβαλαν κοινή σύσταση στις 3 Ιουνίου 2016 στην Επιτροπή σχετικά με ένα νέο σχέδιο απορρίψεων για ορισμένους τύπους βενθοπελαγικής αλιείας στη Βόρεια Θάλασσα. Οι επιστημονικές γνωμοδοτήσεις των αρμόδιων επιστημονικών οργάνων εξετάστηκαν από την Επιστημονική, Τεχνική και Οικονομική Επιτροπή Αλιείας (ΕΤΟΕΑ). Στις 14 Ιουλίου πραγματοποιήθηκε συνεδρίαση της ομάδας εμπειρογνωμόνων, η οποία αποτελούνταν από τα 28 κράτη μέλη και την Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ως παρατηρητές· κατά τη διάρκειά της συζητήθηκαν και τα εν λόγω μέτρα.

(4)

Τα μέτρα που περιλαμβάνονται στην κοινή σύσταση είναι σύμφωνα με το άρθρο 18 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1380/2013.

(5)

Για τους σκοπούς του εν λόγω κανονισμού, στη Βόρεια Θάλασσα περιλαμβάνονται και οι ζώνες ICES IIIa και IV. Δεδομένου ότι ορισμένα βενθοπελαγικά αποθέματα που εμπίπτουν στο προτεινόμενο σχέδιο απόρριψης συναντώνται επίσης στα ενωσιακά ύδατα της διαίρεσης ICES IIa, τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη συνιστούν η ICES IIa να καλύπτεται επίσης από το σχέδιο απόρριψης.

(6)

Όσον αφορά τη Βόρεια Θάλασσα, σύμφωνα με το άρθρο 15 παράγραφος 1 στοιχείο γ) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1380/2013, η υποχρέωση εκφόρτωσης εφαρμόζεται το αργότερο από την 1η Ιανουαρίου 2016 όσον αφορά:

Σύμφωνα με το άρθρο 15 παράγραφος 5 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1380/2013, ο κατ' εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2015/2440 της Επιτροπής (3) προσδιορίζει τα είδη που πρέπει να εκφορτώνονται από την 1η Ιανουαρίου 2016. Τα εν λόγω είδη είναι ο μαύρος μπακαλιάρος, ο μπακαλιάρος, η καραβίδα, η γλώσσα, η ευρωπαϊκή χωματίδα, ο μπακαλιάρος μερλούκιος και η γαρίδα της Αρκτικής. Ο κατ' εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2015/2440 θεσπίζει επίσης υποχρέωση εκφόρτωσης παρεμπιπτόντων αλιευμάτων γαρίδας της Αρκτικής. Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να επαναφέρει τις διατάξεις σχετικά με τα είδη προς εκφόρτωση από τον κατ' εξουσιοδότηση κανονισμό (ΕΕ) 2015/2440 και θα πρέπει να καθορίσει επιπλέον είδη και τύπους αλιείας που υπόκεινται σε υποχρέωση εκφόρτωσης κατά τα έτη 2017 και 2018.

(7)

Τα συναφή κράτη μέλη ισχυρίζονται ότι οι κανόνες αλιευτικής προσπάθειας που ορίζονται στο κεφάλαιο III του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1342/2008 του Συμβουλίου (4), συνιστούν εμπόδιο για την επιτυχή υλοποίηση της υποχρέωσης εκφόρτωσης για τον γάδο, λόγω του γεγονότος ότι το καθεστώς αλιευτικής προσπάθειας που ορίζεται στο κεφάλαιο αυτό μπορεί να εμποδίσει την απαιτούμενη ευελιξία για την προσαρμογή των αλιευτικών πρακτικών, όπως είναι η επιλογή τομέα και εργαλείων, εφόσον εισαχθεί η υποχρέωση εκφόρτωσης. Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1342/2008 αποτελεί επί του παρόντος αντικείμενο αναθεώρησης από τους συννομοθέτες. Για να αποφευχθεί η ταυτόχρονη εφαρμογή του καθεστώτος αλιευτικής προσπάθειας και της υποχρέωσης εκφόρτωσης για τον γάδο, η υποχρέωση εκφόρτωσης για τον γάδο θα πρέπει να εφαρμόζεται μόνον όταν παύει η εφαρμογή του καθεστώτος αλιευτικής προσπάθειας.

(8)

Με τον κατ' εξουσιοδότηση κανονισμό (ΕΕ) 2015/2440 εξαιρούνται από την υποχρέωση εκφόρτωσης όλων των αλιευμάτων τα είδη για τα οποία τα επιστημονικά στοιχεία δείχνουν υψηλά ποσοστά επιβίωσης («εξαίρεση λόγω των υψηλών ποσοστών επιβίωσης») όσον αφορά τα αλιεύματα καραβίδας στη διαίρεση ICES IIIa, υπό τον όρο ότι χρησιμοποιούνται κιούρτοι ή ορισμένες τράτες βυθού. Ο ως άνω κατ' εξουσιοδότηση κανονισμός απαιτούσε από τα κράτη μέλη που έχουν άμεσο διαχειριστικό συμφέρον στη Βόρεια Θάλασσα να υποβάλουν στην Επιτροπή πρόσθετα επιστημονικά στοιχεία που να δικαιολογούν τις εξαιρέσεις που προβλέπονται για τις συγκεκριμένες τράτες βυθού. Τα εν λόγω στοιχεία υποβλήθηκαν και η ΕΤΟΕΑ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι είναι επαρκή. Ως εκ τούτου, η εν λόγω εξαίρεση θα πρέπει να συμπεριληφθεί στο νέο σχέδιο απορρίψεων.

(9)

Η κοινή σύσταση προβλέπει εξαίρεση λόγω των υψηλών ποσοστών επιβίωσης όσον αφορά τα αλιεύματα καραβίδας στην υποπεριοχή ICES IV για ορισμένα αλιευτικά εργαλεία υπό την προϋπόθεση ότι χρησιμοποιείται διάταξη επιλεκτικότητας δικτυωτού πλέγματος (netgrid).

(10)

Η κοινή σύσταση προβλέπει εξαίρεση λόγω των υψηλών ποσοστών επιβίωσης όσον αφορά τα αλιεύματα γλώσσας στην υποπεριοχή ICES IV για ορισμένα αλιευτικά εργαλεία και υπό ορισμένες προϋποθέσεις που ευνοούν την ικανότητα επιβίωσης της γλώσσας.

(11)

Με βάση τα επιστημονικά στοιχεία που προβλέπονται στην κοινή σύσταση, τα οποία εξετάστηκαν από την ΕΤΟΕΑ, και λαμβάνοντας υπόψη τα χαρακτηριστικά των αλιευτικών εργαλείων, των αλιευτικών πρακτικών και του οικοσυστήματος, οι ως άνω εξαιρέσεις θα πρέπει να συμπεριληφθούν στον παρόντα κανονισμό για το 2017. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποβάλουν πρόσθετα δεδομένα προκειμένου να καταστεί δυνατή από την ΕΤΟΕΑ η περαιτέρω αξιολόγηση των ποσοστών επιβίωσης καραβίδας και γλώσσας που αλιεύονται στην υποπεριοχή ICES IV με τις συναφείς τράτες και η επανεξέταση της σχετικής εξαίρεσης από την Επιτροπή.

(12)

Ο κατ' εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2015/2440 εισήγαγε εξαιρέσεις de minimis για

Η κοινή σύσταση προτείνει τη συνέχιση της εφαρμογής των εν λόγω εξαιρέσεων. Επομένως, οι ως άνω εξαιρέσεις θα πρέπει να συμπεριληφθούν στο νέο σχέδιο απορρίψεων.

(13)

Η κοινή σύσταση περιλαμβάνει εξαίρεση de minimis για συνδυασμό αλιευμάτων γλώσσας, μπακαλιάρου εγκλεφίνου και νταουκιού του Ατλαντικού με ορισμένες τράτες βυθού στη διαίρεση ICES IIIa, εξαίρεση de minimis για συνδυασμό αλιευμάτων γλώσσας, μπακαλιάρου εγκλεφίνου και νταουκιού του Ατλαντικού με κοφινέλλα στη διαίρεση ICES IIIa και, για το 2018, εξαίρεση de minimis για το νταούκι του Ατλαντικού που έχει αλιευθεί με τράτες βυθού στη διαίρεση ICES IVc.

(14)

Η Επιτροπή, με βάση τα αποδεικτικά στοιχεία που παρείχαν τα κράτη μέλη για τις εξαιρέσεις αυτές που εξετάστηκαν από την ΕΤΟΕΑ, η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι εν λόγω εξαιρέσεις περιείχαν αιτιολογημένα επιχειρήματα ότι περαιτέρω βελτιώσεις της επιλεκτικότητας είναι δύσκολο να επιτευχθούν και/ή συνεπάγονται δυσανάλογες δαπάνες για τον χειρισμό των ανεπιθύμητων αλιευμάτων, εκτιμά ότι είναι σκόπιμο να καθοριστούν εξαιρέσεις de minimis σύμφωνα με το ποσοστό που προτείνεται στην από κοινού σύσταση, εντός των ορίων του άρθρου 15 παράγραφος 5 στοιχείο γ) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1380/2013.

(15)

Το άρθρο 18α του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 850/98 εξουσιοδοτεί την Επιτροπή να θεσπίσει, με σκοπό την έγκριση σχεδίων απορρίψεων και για τα είδη που υπόκεινται σε υποχρέωση εκφόρτωσης, ελάχιστο μέγεθος αναφοράς διατήρησης (ΕΜΑΔ), προκειμένου να διασφαλίζεται η προστασία των νεαρών θαλάσσιων οργανισμών. Τα ως άνω ελάχιστα μεγέθη αναφοράς διατήρησης είναι δυνατόν, κατά περίπτωση, να παρεκκλίνουν από τα μεγέθη που ορίζονται στο παράρτημα XII του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 850/98. Όσον αφορά την καραβίδα στη διαίρεση ICES IIIa, είναι σκόπιμο να διατηρηθούν τα ελάχιστα μεγέθη αναφοράς διατήρησης που ορίζονται στον κατ' εξουσιοδότηση κανονισμό (ΕΕ) 2015/2440, δηλαδή συνολικό μήκος 105 mm και μήκος κελύφους 32 mm και να προστεθεί ελάχιστο μήκος ουράς 59 mm, με βάση την κοινή σύσταση και την αξιολόγηση της ΕΤΟΕΑ, σύμφωνα με την οποία το μήκος ουράς αντιστοιχεί στις ισχύουσες τιμές για το ολικό μήκος και το μήκος κελύφους.

(16)

Τα σχέδια απόρριψης μπορούν επίσης να περιλαμβάνουν τεχνικά μέτρα όσον αφορά τους τύπους αλιείας ή τα είδη που εμπίπτουν στην υποχρέωση εκφόρτωσης. Για την αύξηση της επιλεκτικότητας των αλιευτικών εργαλείων και τη μείωση των ανεπιθύμητων αλιευμάτων στο Skagerrak, είναι σκόπιμο να διατηρηθούν ορισμένα τεχνικά μέτρα, τα οποία συμφωνήθηκαν μεταξύ της Ένωσης και της Νορβηγίας το 2011 (5) και το 2012 (6).

(17)

Για να διασφαλιστεί κατάλληλος έλεγχος, θα πρέπει να καθοριστούν ειδικές απαιτήσεις από τα κράτη μέλη για κατάρτιση καταλόγων σκαφών που καλύπτονται από τον παρόντα κανονισμό.

(18)

Δεδομένου ότι τα μέτρα που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό έχουν άμεσο αντίκτυπο στις οικονομικές δραστηριότητες που αφορούν και στον προγραμματισμό της αλιευτικής περιόδου των σκαφών της Ένωσης, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να τεθεί σε ισχύ αμέσως μετά τη δημοσίευσή του. Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να εφαρμοστεί από την 1η Ιανουαρίου 2017 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2018 προκειμένου να συμμορφωθεί με τα χρονικά πλαίσια που καθορίζονται στο άρθρο 15 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1380/2013,

1)

Ως «φύλλο Seltra»: νοείται διάταξη επιλεκτικότητας που αποτελείται από ένα άνω φύλλο δικτυώματος μεγέθους ματιών τουλάχιστον 270 mm (ρομβοειδών ματιών) τοποθετημένο σε τμήμα τεσσάρων φύλλων και προσαρμοσμένο με αναλογία συναρμογής τρία μάτια 90 mm ανά ένα μάτι 270 mm, ή από άνω φύλλο δικτυώματος μεγέθους ματιών τουλάχιστον 140 mm (τετράγωνων ματιών). Το φύλλο πρέπει να είναι μήκους τουλάχιστον 3 μέτρων, να τοποθετείται σε απόσταση το πολύ έως 4 μέτρα από το σχοινί του σάκου, και να εκτείνεται κατά το πλήρες πλάτος του άνω φύλλου της τράτας (δηλαδή από τη μία πλευρική νεύρωση στην άλλη).

2)

Ως «διάταξη επιλεκτικότητας δικτυωτού πλέγματος (netgrid)» νοείται διάταξη επιλεκτικότητας που αποτελείται από τμήμα τεσσάρων φύλλων που προσαρμόζεται σε τράτα δύο φύλλων με κεκλιμένο φύλλο δικτυώματος ρομβοειδών ματιών, μεγέθους ματιών τουλάχιστον 200 mm, που οδηγεί σε οπή διαφυγής στο άνω τμήμα της τράτας.

α)

όσον αφορά τη γλώσσα, μέχρι κατ' ανώτατο όριο 3 % των συνολικών ετήσιων αλιευμάτων των εν λόγω ειδών, τα οποία έχουν αλιευθεί με σκάφη που χρησιμοποιούν απλάδια δίχτυα και μανωμένα δίχτυα (GN, GNS, GND, GNC, GTN, GTR, GEN, GNF) στη διαίρεση ICES IIIa, στην υποπεριοχή ICES IV και στα ενωσιακά ύδατα της διαίρεσης ICES IIa·

β)

όσον αφορά τη γλώσσα κάτω του ελάχιστου μεγέθους αναφοράς διατήρησης, μέχρι κατ' ανώτατο όριο, για το 2017, το 7 % και, για το 2018, το 6 % των συνολικών ετήσιων αλιευμάτων των εν λόγω ειδών, τα οποία έχουν αλιευθεί με σκάφη που χρησιμοποιούν δοκότρατες (TBB) μεγέθους ματιών 80-119 mm με αυξημένο μέγεθος ματιών στην επέκταση της δοκότρατας, στην υποπεριοχή ICES IV·

γ)

όσον αφορά την καραβίδα κάτω του ελάχιστου μεγέθους αναφοράς διατήρησης, μέχρι κατ' ανώτατο όριο το 6 % των συνολικών ετήσιων αλιευμάτων των εν λόγω ειδών, τα οποία έχουν αλιευθεί με σκάφη που χρησιμοποιούν τράτες βυθού (OTB, TBN, OTT, TB) μεγέθους ματιών 80-99 mm στην υποπεριοχή ICES IV και στα ενωσιακά ύδατα της διαίρεσης ICES IIa·

δ)

το 2017, όσον αφορά τη γλώσσα και τον μπακαλιάρο εγκλεφίνο, συνδυαστικά, κάτω από το ελάχιστο μέγεθος διατήρησης, μέχρι κατ' ανώτατο όριο το 2 % των συνολικών ετήσιων αλιευμάτων καραβίδας, γλώσσας, μπακαλιάρου εγκλεφίνου και γαρίδας της Αρκτικής που έχουν αλιευθεί κατά την αλιεία καραβίδας από σκάφη που χρησιμοποιούν τράτες βυθού (OTB, TBN) με μέγεθος ματιών ίσο ή μεγαλύτερο από 70 mm, εξοπλισμένα με εσχάρα διαλογής ειδών με ανώτατο διάστημα μήκους 35 mm μεταξύ των ράβδων στη διαίρεση ICES IIIa·

ε)

το 2018, όσον αφορά τη γλώσσα, τον μπακαλιάρο εγκλεφίνο και το νταούκι Ατλαντικού συνδυαστικά, μέχρι κατ' ανώτατο όριο το 4 % των συνολικών ετήσιων αλιευμάτων καραβίδας, γλώσσας, μπακαλιάρου εγκλεφίνου, νταουκιού Ατλαντικού και γαρίδας Αρκτικής που έχουν αλιευθεί κατά την αλιεία καραβίδας από σκάφη που χρησιμοποιούν τράτες βυθού (OTB, TBN) με μέγεθος ματιών ίσο ή μεγαλύτερο από 70 mm, εξοπλισμένα με εσχάρα διαλογής ειδών με ανώτατο διάστημα μήκους 35 mm μεταξύ των ράβδων στη διαίρεση ICES IIIa·

στ)

όσον αφορά τη γλώσσα, τον μπακαλιάρο εγκλεφίνο και το Νταούκι Ατλαντικού, συνδυαστικά, κάτω από το ελάχιστο μέγεθος διατήρησης, μέχρι κατ' ανώτατο όριο το 1 % των συνολικών ετήσιων αλιευμάτων καραβίδας, γλώσσας, μπακαλιάρου εγκλεφίνου και γαρίδας Αρκτικής τα οποία έχουν αλιευθεί από σκάφη που χρησιμοποιούν τράτες βυθού (OTB) με μέγεθος ματιών ίσο ή μεγαλύτερο από 35 mm, εξοπλισμένα με εσχάρα διαλογής ειδών με ανώτατο διάστημα μήκους 19 mm μεταξύ των ράβδων, με ανεμπόδιστο στόμιο εξόδου ιχθύων, στη διαίρεση ICES IIIa.

ζ)

όσον αφορά τη γλώσσα, το μπακαλιάρο εγκλεφίνο και το νταούκι του Ατλαντικού συνδυαστικά, μέχρι κατ' ανώτατο όριο το 0,5 % των συνολικών ετήσιων αλιευμάτων καραβίδας, γλώσσας, μπακαλιάρου εγκλεφίνου, νταουκιού Ατλαντικού και γαρίδας της Αρκτικής που έχουν αλιευθεί κατά την αλιεία καραβίδας με κοφινέλλα (FPO), στη διαίρεση ICES IIIa.

η)

το 2018, όσον αφορά το νταούκι Ατλαντικού, μέχρι κατ' ανώτατο όριο το 7 % των συνολικών ετήσιων αλιευμάτων καραβίδας, μπακαλιάρου εγκλεφίνου, γλώσσας, γαρίδας Αρκτικής, νταουκιού του Ατλαντικού, ευρωπαϊκής χωματίδας, μαύρου μπακαλιάρου και γάδου στο πλαίσιο μεικτής αλιείας γλώσσας, νταουκιού του Ατλαντικού και ειδών που δεν υπάγονται σε όρια αλιευμάτων, από σκάφη που χρησιμοποιούν τράτες βυθού (OTB, OTT), μεγέθους ματιών 70-99 mm στη διαίρεση ICES IVc.

α)

συνολικό μήκος 105 mm·

β)

μήκος ουράς 59 mm·

γ)

μήκος κελύφους 32 mm.

(1)

Οι αντισυμβαλλόμενοι έχουν υποχρέωση να προστατεύονται από τα πιστωτικά ανοίγματα σε αντισυμβαλλόμενους παραγώγων, συγκεντρώνοντας περιθώρια ασφαλείας όταν οι σχετικές συμβάσεις δεν εκκαθαρίζονται από κεντρικό αντισυμβαλλόμενο. Ο παρών κανονισμός ορίζει τα πρότυπα για την έγκαιρη, επακριβή και κατάλληλα διαχωρισμένη ανταλλαγή ασφαλειών. Τα εν λόγω πρότυπα θα πρέπει να εφαρμόζονται υποχρεωτικά στις ασφάλειες που οι αντισυμβαλλόμενοι οφείλουν να συγκεντρώνουν ή να παρέχουν σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό. Ωστόσο, οι αντισυμβαλλόμενοι που συμφωνούν με τη συγκέντρωση ή παροχή ασφαλειών πέραν των απαιτήσεων του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να είναι σε θέση να επιλέξουν εάν θα προβούν στην ανταλλαγή των εν λόγω ασφαλειών σύμφωνα με αυτά τα πρότυπα ή όχι.

(2)

Οι αντισυμβαλλόμενοι που υπόκεινται στις απαιτήσεις του άρθρου 11 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ) 648/2012 θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τα διαφορετικά προφίλ κινδύνου των μη χρηματοοικονομικών αντισυμβαλλόμενων που είναι κατώτερα από το κατώφλι εκκαθάρισης όπως αναφέρεται στο άρθρο 10 του κανονισμού αυτού, κατά τον καθορισμό των διαδικασιών διαχείρισης κινδύνου για συμβάσεις εξωχρηματιστηριακών («OTC») παραγώγων που συνάπτονται με τις εν λόγω οντότητες. Συνεπώς, είναι σκόπιμο να επιτρέπεται στους αντισυμβαλλόμενους να διαπιστώνουν κατά πόσον το επίπεδο του πιστωτικού κινδύνου αντισυμβαλλόμενου που θέτουν οι εν λόγω μη χρηματοοικονομικοί αντισυμβαλλόμενοι, το οποίο είναι κατώτερο από το κατώφλι εκκαθάρισης, πρέπει να μετριαστεί με την ανταλλαγή ασφαλειών. Δεδομένου ότι οι μη χρηματοοικονομικοί αντισυμβαλλόμενοι που είναι εγκατεστημένοι σε τρίτη χώρα και θα βρίσκονταν κάτω από το κατώφλι εκκαθάρισης εάν ήταν εγκατεστημένοι στην Ένωση μπορεί να θεωρηθεί ότι έχουν τα ίδια προφίλ κινδύνου με μη χρηματοοικονομικούς αντισυμβαλλόμενους που βρίσκονται κάτω από το κατώφλι εκκαθάρισης και είναι εγκατεστημένοι στην Ένωση, θα πρέπει να εφαρμόζεται η ίδια προσέγγιση και στους δύο τύπους οντοτήτων, προκειμένου να αποφεύγεται η καταχρηστική επιλογή του ευνοϊκότερου καθεστώτος εποπτείας.

(3)

Οι αντισυμβαλλόμενοι σε μη κεντρικά εκκαθαριζόμενες συμβάσεις εξωχρηματιστηριακών παραγώγων πρέπει να προστατεύονται από τον κίνδυνο δυνητικής αθέτησης υποχρεώσεων του άλλου αντισυμβαλλόμενου. Ως εκ τούτου, για την ορθή διαχείριση των κινδύνων στους οποίους εκτίθενται οι εν λόγω αντισυμβαλλόμενοι απαιτούνται δύο είδη ασφαλειών, με τη μορφή περιθωρίων ασφάλισης. Το πρώτο είδος είναι το περιθώριο διαφορών αποτίμησης, το οποίο προστατεύει τους αντισυμβαλλόμενους από ανοίγματα που σχετίζονται με την τρέχουσα αγοραία αξία των συμβάσεων τους επί εξωχρηματιστηριακών παραγώγων. Το δεύτερο είδος είναι το αρχικό περιθώριο, το οποίο προστατεύει τους αντισυμβαλλόμενους από δυνητικές ζημίες που θα μπορούσαν να οφείλονται σε μεταβολές της αγοραίας αξίας της θέσης των παραγώγων που εμφανίζονται μεταξύ της τελευταίας ανταλλαγής περιθωρίων διαφορών αποτίμησης πριν από την αθέτηση υποχρέωσης από έναν αντισυμβαλλόμενο και του χρόνου αντικατάστασης των συμβάσεων εξωχρηματιστηριακών παραγώγων ή αντιστάθμισης του αντίστοιχου κινδύνου.

(4)

Δεδομένου ότι οι κεντρικοί αντισυμβαλλόμενοι («CCP») θα μπορούσαν να έχουν λάβει άδεια λειτουργίας ως πιστωτικό ίδρυμα σύμφωνα με την νομοθεσία της Ένωσης, είναι αναγκαίο να εξαιρεθούν οι μη κεντρικά εκκαθαριζόμενες συμβάσεις εξωχρηματιστηριακών παραγώγων τις οποίες συνάπτουν οι κεντρικοί αντισυμβαλλόμενοι κατά τη διάρκεια μιας διαδικασίας διαχείρισης αθέτησης υποχρέωσης από τις απαιτήσεις του παρόντος κανονισμού, εφόσον οι συμβάσεις αυτές υπόκεινται ήδη στις διατάξεις του κατ' εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 153/2013 της Επιτροπής (2) και, ως εκ τούτου, δεν υπόκεινται στις διατάξεις του παρόντος κανονισμού.

(5)

Για τις μη κεντρικά εκκαθαριζόμενες συμβάσεις εξωχρηματιστηριακών παραγώγων που περιλαμβάνουν την προκαταβολή ασφαλίστρου για την εγγύηση της εκτέλεσης της σύμβασης, ο αντισυμβαλλόμενος που λαμβάνει την πληρωμή του ασφαλίστρου («πωλητής δικαιώματος προαίρεσης») δεν έχει τρέχον ή δυνητικό μελλοντικό άνοιγμα έναντι του αντισυμβαλλόμενου. Επίσης, η τρέχουσα αγοραία αξία των συμβάσεων αυτών καλύπτεται ήδη από την καταβολή του εν λόγω ασφαλίστρου. Ως εκ τούτου, εάν το συμψηφιστικό σύνολο αποτελείται από τέτοιες θέσεις δικαιώματος προαίρεσης, ο πωλητής του δικαιώματος προαίρεσης θα πρέπει να είναι σε θέση να επιλέξει να μην συγκεντρώσει αρχικά περιθώρια ή περιθώρια διαφορών αποτίμησης για αυτά τα είδη εξωχρηματιστηριακών παραγώγων, εφόσον ο πωλητής του δικαιώματος προαίρεσης δεν είναι εκτεθειμένος σε κανένα πιστωτικό κίνδυνο. Ο αντισυμβαλλόμενος που καταβάλλει το ασφάλιστρο («αγοραστής δικαιώματος προαίρεσης») θα πρέπει ωστόσο να συγκεντρώσει τόσο το αρχικό περιθώριο όσο και το περιθώριο διαφορών αποτίμησης.

(6)

Ενώ οι διαδικασίες επίλυσης διαφορών που περιλαμβάνονται σε διμερείς συμφωνίες μεταξύ αντισυμβαλλόμενων είναι χρήσιμες για την ελαχιστοποίηση της διάρκειας και της συχνότητας των διαφορών, οι αντισυμβαλλόμενοι θα πρέπει, καταρχάς, να συγκεντρώνουν τουλάχιστον το μη αμφισβητούμενο ποσό σε περίπτωση που αμφισβητείται το ποσό του μηχανισμού κάλυψης διαφορών αποτίμησης. Αυτό θα μετριάσει τον κίνδυνο που προκύπτει από τις αμφισβητούμενες συναλλαγές και, συνεπώς, θα διασφαλίσει ότι οι μη κεντρικά εκκαθαριζόμενες συμβάσεις εξωχρηματιστηριακών παραγώγων είναι εξασφαλισμένες σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό στο μέτρο του δυνατού.

(7)

Προκειμένου να εξασφαλιστούν ισότιμοι όροι μεταξύ δικαιοδοσιών, όταν ένας αντισυμβαλλόμενος που είναι εγκατεστημένος στην Ένωση συνάπτει μη κεντρικά εκκαθαριζόμενη σύμβαση εξωχρηματιστηριακών παραγώγων με έναν αντισυμβαλλόμενο που είναι εγκατεστημένος σε τρίτη χώρα, τα αρχικά περιθώρια και τα περιθώρια διαφορών αποτίμησης θα πρέπει να ανταλλάσσονται αμφίδρομα. Οι αντισυμβαλλόμενοι που είναι εγκατεστημένοι στην Ένωση και πραγματοποιούν συναλλαγές με αντισυμβαλλόμενους οι οποίοι είναι εγκατεστημένοι σε τρίτες χώρες θα πρέπει να εξακολουθήσουν να υπόκεινται στην υποχρέωση αξιολόγησης της νομικής εκτελεστότητας των διμερών συμφωνιών και της ισχύος των συμφωνιών διαχωρισμού.

(8)

Είναι σκόπιμο να επιτρέπεται στους αντισυμβαλλόμενους να εφαρμόζουν ένα ελάχιστο ποσό μεταβίβασης κατά την ανταλλαγή ασφαλειών, προκειμένου να μειώνεται ο επιχειρησιακός φόρτος που προκαλεί η ανταλλαγή περιορισμένων ποσών, όταν υπάρχει μικρή μόνο μεταβολή των ανοιγμάτων. Ωστόσο, θα πρέπει να διασφαλίζεται ότι το εν λόγω ελάχιστο ποσό μεταβίβασης χρησιμοποιείται ως επιχειρησιακό εργαλείο και όχι με σκοπό να λειτουργεί ως μη εξασφαλισμένο πιστωτικό όριο μεταξύ αντισυμβαλλόμενων. Ως εκ τούτου, πρέπει να οριστεί ένα ανώτατο επίπεδο για το εν λόγω ελάχιστο ποσό μεταβίβασης.

(9)

Για επιχειρησιακούς λόγους, σε ορισμένες περιπτώσεις ενδέχεται να είναι καταλληλότερο να υπάρχουν χωριστά ελάχιστα ποσά μεταβίβασης για το αρχικό περιθώριο και το περιθώριο διαφορών αποτίμησης. Στις περιπτώσεις αυτές, οι αντισυμβαλλόμενοι πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να συμφωνήσουν σχετικά με τα χωριστά ελάχιστα ποσά μεταβίβασης για το αρχικό περιθώριο και το περιθώριο διαφορών αποτίμησης. Ωστόσο, το άθροισμα των χωριστών ελάχιστων ποσών μεταβίβασης δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το ανώτατο επίπεδο του ελάχιστου ποσού μεταβίβασης που προβλέπεται στον παρόντα κανονισμό. Για πρακτικούς λόγους, θα πρέπει να είναι δυνατόν να καθοριστεί το ελάχιστο ποσό μεταφοράς στο νόμισμα στο οποίο ανταλλάσσονται κατά κανόνα τα περιθώρια ασφαλείας, το οποίο ενδέχεται να μην είναι το ευρώ.

(10)

Ορισμένες δικαιοδοσίες τρίτων χωρών ενδέχεται να ορίζουν διαφορετικό πεδίο εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 648/2012 όσον αφορά τους σκοπούς των απαιτήσεών τους για την ανταλλαγή ασφαλειών σε σχέση με τις συμβάσεις εξωχρηματιστηριακών παραγώγων που δεν εκκαθαρίζονται κεντρικά. Ως εκ τούτου, εάν ο παρών κανονισμός προέβλεπε ότι μόνον οι μη κεντρικά εκκαθαριζόμενες συμβάσεις εξωχρηματιστηριακών παραγώγων που διέπονται από τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 648/2012 περιλαμβάνονται στον υπολογισμό του περιθωρίου για τα διασυνοριακά συμψηφιστικά σύνολα, οι αντισυμβαλλόμενοι σε διαφορετικές δικαιοδοσίες θα έπρεπε ενδεχομένως να επαναλαμβάνουν τους υπολογισμούς που απαιτούνται ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι διαφορές στους ορισμούς ή στο φάσμα των προϊόντων στο πλαίσιο των αντίστοιχων απαιτήσεων περιθωρίου ασφαλείας. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε στρέβλωση των υπολογισμών του περιθωρίου. Επιπλέον, αυτό θα μπορούσε να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης διενέξεων. Ως εκ τούτου, η δυνατότητα χρήσης μιας ευρύτερης δέσμης προϊόντων στο πλαίσιο των διασυνοριακών συμψηφιστικών συνόλων, η οποία περιλαμβάνει όλες τις συμβάσεις εξωχρηματιστηριακών παραγώγων που υπόκεινται σε ανταλλαγή ασφαλειών σε οποιαδήποτε δικαιοδοσία, θα διευκόλυνε την εφαρμογή μιας ομαλότερης διαδικασίας συλλογής περιθωρίων ασφαλείας. Η προσέγγιση αυτή είναι σύμφωνη με τον στόχο του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 648/2012, για τη μείωση των συστημικών κινδύνων, καθώς συνεπάγεται την υπαγωγή ευρύτερου φάσματος προϊόντων στις απαιτήσεις περιθωρίου ασφαλείας.

(11)

Οι αντισυμβαλλόμενοι μπορούν να επιλέξουν να συγκεντρώνουν τα αρχικά περιθώρια σε μετρητά, οπότε η ασφάλεια δεν θα πρέπει να υπόκειται σε περικοπή, υπό την προϋπόθεση ότι το νόμισμα της ασφάλειας αντιστοιχεί στο νόμισμα στο οποίο εκφράζεται η σύμβαση. Ωστόσο, όταν τα αρχικά περιθώρια συγκεντρώνονται σε μετρητά σε νόμισμα διαφορετικό από το νόμισμα στο οποίο εκφράζεται η σύμβαση, η νομισματική αναντιστοιχία ενδέχεται να προκαλέσει συναλλαγματικό κίνδυνο. Για τον λόγο αυτό, στα αρχικά περιθώρια ασφαλείας που συγκεντρώνονται σε μετρητά σε άλλο νόμισμα θα πρέπει να εφαρμόζεται περικοπή λόγω αναντιστοιχίας νομισμάτων. Για τα περιθώρια διαφορών αποτίμησης που συγκεντρώνονται σε μετρητά, δεν είναι απαραίτητη η εφαρμογή περικοπής, σύμφωνα με το πλαίσιο BCBS-IOSCO, ακόμη και όταν η πληρωμή πραγματοποιείται σε νόμισμα διαφορετικό από το νόμισμα της σύμβασης.

(12)

Κατά τον καθορισμό του επιπέδου των αρχικών απαιτήσεων περιθωρίου ασφαλείας, η Επιτροπή της Βασιλείας για την τραπεζική εποπτεία και το Συμβούλιο του Διεθνούς Οργανισμού Επιτροπών Κεφαλαιαγοράς έχουν εξετάσει ρητά δύο πτυχές, όπως αντικατοπτρίζεται στο πλαίσιό τους, «Απαιτήσεις περιθωρίου για μη κεντρικώς εκκαθαριζόμενα παράγωγα», του Μαρτίου 2015 («πλαίσιο BCBS-IOSCO»). Η πρώτη πτυχή είναι η διαθεσιμότητα ρευστών στοιχείων ενεργητικού υψηλής πιστωτικής ποιότητας που καλύπτουν τις απαιτήσεις αρχικού περιθωρίου ασφαλείας. Η δεύτερη είναι η αρχή της αναλογικότητας, καθώς μικρότεροι χρηματοοικονομικοί και μη χρηματοοικονομικοί αντισυμβαλλόμενοι ενδέχεται να πληγούν κατά τρόπο δυσανάλογο από τις απαιτήσεις αρχικού περιθωρίου ασφαλείας. Προκειμένου να διατηρηθούν ισότιμοι όροι, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να θεσπίσει ένα κατώφλι, ακριβώς ίδιο με εκείνο του πλαισίου BCBS-IOSCO, κάτω του οποίου δύο αντισυμβαλλόμενοι δεν υποχρεούνται να ανταλλάσσουν αρχικό περιθώριο ασφαλείας. Αυτό θα πρέπει να μετριάσει σημαντικά το κόστος και τον επιχειρησιακό φόρτο για τους μικρότερους συμμετέχοντες και θα αντιμετωπίσει τον προβληματισμό σχετικά με τη διαθεσιμότητα ρευστών στοιχείων ενεργητικού υψηλής πιστωτικής ποιότητας, χωρίς ωστόσο να θίγονται οι γενικοί στόχοι του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 648/2012.

(13)

Ενώ τα κατώφλια θα πρέπει πάντα να υπολογίζονται σε επίπεδο ομίλου, τα επενδυτικά κεφάλαια θα πρέπει να θεωρούνται ειδική περίπτωση δεδομένου ότι μπορούν να υπόκεινται στη διαχείριση ενός μόνο διαχειριστή επενδύσεων και να λαμβάνονται υπόψη ως ενιαία ομάδα. Ωστόσο, όταν τα κεφάλαια αποτελούν διακριτές ομάδες περιουσιακών στοιχείων και δεν είναι εξασφαλισμένα, εγγυημένα ή υποστηριζόμενα από άλλα επενδυτικά κεφάλαια ή τον ίδιο τον διαχειριστή επενδύσεων, είναι σχετικά απομακρυσμένα από τον υπόλοιπο όμιλο ως προς τον κίνδυνο. Τα εν λόγω επενδυτικά κεφάλαια θα πρέπει, επομένως, να αντιμετωπίζονται ως χωριστές οντότητες κατά τον υπολογισμό των κατωφλιών, σύμφωνα με το πλαίσιο BCBS-IOSCO.

(14)

Όσον αφορά το αρχικό περιθώριο ασφαλείας, οι απαιτήσεις του παρόντος κανονισμού ενδέχεται να έχουν μετρήσιμο αντίκτυπο στη ρευστότητα της αγοράς, επειδή τα στοιχεία ενεργητικού που παρέχονται ως ασφάλεια δεν δύνανται να ρευστοποιηθούν ή να επαναχρησιμοποιηθούν με άλλον τρόπο κατά τη διάρκεια της μη κεντρικώς εκκαθαριζόμενης σύμβασης εξωχρηματιστηριακών παραγώγων. Οι απαιτήσεις αυτές επιφέρουν σημαντική αλλαγή στην πρακτική της αγοράς και θέτουν ορισμένες λειτουργικές και πρακτικές προκλήσεις που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν κατά τη θέση των νέων απαιτήσεων σε εφαρμογή. Λαμβάνοντας υπόψη ότι το περιθώριο διαφορών αποτίμησης καλύπτει ήδη πραγματοποιηθείσες διακυμάνσεις της αξίας μη κεντρικώς εκκαθαριζόμενων συμβάσεων εξωχρηματιστηριακών παραγώγων έως τη στιγμή της αθέτησης, θεωρείται αναλογικό να εφαρμόζεται ένα κατώφλι ύψους 8 δισεκατ. ευρώ σε μεικτά ονομαστικά ποσά εκκρεμών συμβάσεων για την εφαρμογή των απαιτήσεων περί αρχικού περιθωρίου ασφάλειας. Το κατώφλι αυτό εφαρμόζεται σε επίπεδο ομίλου ή, όταν ο αντισυμβαλλόμενος δεν είναι μέρος ομίλου, σε επίπεδο μεμονωμένης οικονομικής οντότητας. Το συγκεντρωτικό μεικτό ονομαστικό ποσό των εκκρεμών συμβάσεων θα πρέπει να χρησιμοποιείται ως κατάλληλο σημείο αναφοράς, δεδομένου ότι αποτελεί το κατάλληλο στοιχείο μέτρησης του μεγέθους και της πολυπλοκότητας ενός χαρτοφυλακίου μη κεντρικώς εκκαθαριζόμενων συμβάσεων εξωχρηματιστηριακών παραγώγων. Αποτελεί επίσης ένα σημείο αναφοράς για το οποίο είναι εύκολη η παρακολούθηση και η υποβολή εκθέσεων. Τα κατώφλια αυτά συνάδουν επίσης με το πλαίσιο BCBS-IOSCO για μη κεντρικώς εκκαθαριζόμενες συμβάσεις εξωχρηματιστηριακών παραγώγων και είναι, συνεπώς, συνεπή με διεθνή πρότυπα.

(15)

Ανοίγματα που προκύπτουν είτε από συμβάσεις είτε από αντισυμβαλλόμενους που εξαιρούνται μόνιμα ή προσωρινά ή εν μέρει από τα περιθώρια, θα πρέπει επίσης να συμπεριλαμβάνονται στον υπολογισμό του συγκεντρωτικού μεικτού ονομαστικού ποσού. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι όλες οι συμβάσεις συμβάλλουν στον προσδιορισμό του μεγέθους και της πολυπλοκότητας του χαρτοφυλακίου ενός αντισυμβαλλόμενου. Ως εκ τούτου, οι μη κεντρικώς εκκαθαριζόμενες συμβάσεις εξωχρηματιστηριακών παραγώγων που είναι δυνατόν να εξαιρούνται από τις απαιτήσεις του παρόντος κανονισμού είναι επίσης συναφείς για τον προσδιορισμό του μεγέθους, της κλίμακας και της πολυπλοκότητας του χαρτοφυλακίου του αντισυμβαλλόμενου και, κατά συνέπεια, θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται επίσης στον υπολογισμό των κατωφλίων.

(16)

Είναι σκόπιμο να καθοριστούν ειδικές διαδικασίες διαχείρισης κινδύνου για ορισμένα είδη μη κεντρικώς εκκαθαριζόμενων συμβάσεων εξωχρηματιστηριακών παραγώγων που παρουσιάζουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κινδύνου. Ειδικότερα, η ανταλλαγή περιθωρίων διαφορών αποτίμησης χωρίς αρχικό περιθώριο ασφάλειας θα πρέπει, σε συμμόρφωση με το πλαίσιο BCBS-IOSCO, να θεωρείται κατάλληλη ανταλλαγή ασφαλειών για συμβάσεις συναλλάγματος που διακανονίζονται με φυσική παράδοση. Ομοίως, καθώς οι διασυναλλαγματικές συμφωνίες ανταλλαγής μπορούν να αναλυθούν σε μια αλληλουχία προθεσμιακών συμβάσεων συναλλάγματος, από το αρχικό περιθώριο θα πρέπει να καλύπτεται μόνο η συνιστώσα του επιτοκίου.

(17)

Θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα εμπόδια που συναντούν οι εκδότες καλυμμένων ομολόγων ή οι δέσμες κάλυψης όσον αφορά την παροχή ασφαλειών. Σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο συνθηκών, οι εκδότες καλυμμένων ομολόγων ή οι δέσμες κάλυψης δεν θα πρέπει να υποχρεούνται, επομένως, να παρέχουν ασφάλειες. Αυτό θα παρέχει στους εκδότες καλυμμένων ομολόγων ή στις δέσμες κάλυψης έναν βαθμό ευελιξίας, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι οι κίνδυνοι για τους αντισυμβαλλόμενους είναι περιορισμένοι. Εκδότες καλυμμένων ομολόγων ή δέσμες κάλυψης μπορεί να αντιμετωπίζουν νομικά εμπόδια για την παροχή και συγκέντρωση μη χρηματικών ασφαλειών για αρχικό περιθώριο ή περιθώριο διαφορών αποτίμησης ή την παροχή περιθωρίου διαφορών αποτίμησης σε μετρητά εφόσον η καταβολή περιθωρίου διαφορών αποτίμησης θα μπορούσε να θεωρηθεί απαίτηση με υψηλή εξοφλητική προτεραιότητα στις απαιτήσεις του κατόχου του ομολόγου, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε νομικά εμπόδια. Ομοίως, η δυνατότητα υποκατάστασης ή ανάκλησης του αρχικού περιθωρίου θα μπορούσε να θεωρηθεί απαίτηση με υψηλή εξοφλητική προτεραιότητα στις απαιτήσεις του κατόχου του ομολόγου που αντιμετωπίζει το ίδιο είδος περιορισμών. Ωστόσο, δεν υπάρχουν περιορισμοί για τους εκδότες καλυμμένων ομολόγων ή τις δέσμες κάλυψης όσον αφορά την επιστροφή μετρητών που είχαν προηγουμένως εισπραχθεί ως περιθώριο διαφορών αποτίμησης. Οι αντισυμβαλλόμενοι εκδοτών καλυμμένων ομολόγων ή δεσμών κάλυψης θα πρέπει να υποχρεούνται, κατά συνέπεια, να παρέχουν περιθώριο διαφορών αποτίμησης σε μετρητά και να δικαιούνται επιστροφή μέρους ή του συνόλου αυτού, αλλά οι εκδότες καλυμμένων ομολόγων ή οι δέσμες κάλυψης θα πρέπει να υποχρεούνται να παρέχουν περιθώριο διαφορών αποτίμησης μόνο για το ποσό που είχαν εισπράξει προηγουμένως σε μετρητά.

(18)

Οι αντισυμβαλλόμενοι θα πρέπει πάντοτε να αξιολογούν τη νομική εκτελεστότητα των συμφωνιών συμψηφισμού και διαχωρισμού στις οποίες συμμετέχουν. Όταν, αναφορικά με το νομικό πλαίσιο μιας τρίτης χώρας, οι αξιολογήσεις αυτές αποδεικνύονται αρνητικές, οι αντισυμβαλλόμενοι θα πρέπει να βασίζονται σε ρυθμίσεις πέραν της αμφίδρομης ανταλλαγής περιθωρίων ασφαλείας. Προκειμένου να διασφαλιστεί η συνοχή με τα διεθνή πρότυπα, να αποφευχθεί να καταστεί αδύνατο για τους αντισυμβαλλόμενους της Ένωσης να συναλλάσσονται με αντισυμβαλλόμενους στις εν λόγω δικαιοδοσίες και να εξασφαλιστούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού για τους αντισυμβαλλόμενους της Ένωσης, είναι σκόπιμο να καθοριστεί ένα ελάχιστο κατώφλι, κάτω του οποίου οι αντισυμβαλλόμενοι μπορούν να συναλλάσσονται με αντισυμβαλλόμενους εγκατεστημένους στις εν λόγω δικαιοδοσίες χωρίς να ανταλλάσσουν αρχικά περιθώρια ασφαλείας ή περιθώρια διαφορών αποτίμησης. Όταν οι αντισυμβαλλόμενοι έχουν τη δυνατότητα να εισπράττουν περιθώρια ασφαλείας και μπορούν να διασφαλίζουν ότι για τις ασφάλειες που συγκεντρώνουν, σε αντίθεση με τις ασφάλειες που παρέχουν, είναι δυνατή η συμμόρφωση προς τις διατάξεις του παρόντος κανονισμού, οι αντισυμβαλλόμενοι της Ένωσης θα πρέπει πάντοτε να υποχρεούνται να συγκεντρώνουν ασφάλειες. Τα ανοίγματα από συμβάσεις με αντισυμβαλλόμενους εγκατεστημένους σε τρίτες χώρες που δεν καλύπτονται από οποιαδήποτε ανταλλαγή ασφαλειών, λόγω νομικών εμποδίων στις εν λόγω δικαιοδοσίες, θα πρέπει να περιορίζονται με τον καθορισμό ενός ορίου, επειδή το κεφάλαιο δεν θεωρείται ισοδύναμο με την ανταλλαγή περιθωρίου σε σχέση με τα ανοίγματα που προκύπτουν από μη κεντρικώς εκκαθαριζόμενες συμβάσεις εξωχρηματιστηριακών παραγώγων και επειδή οι αντισυμβαλλόμενοι που υπόκεινται στις απαιτήσεις περιθωρίου ασφαλείας του παρόντα κανονισμού δεν υπόκεινται όλοι και σε κεφαλαιακές απαιτήσεις. Το όριο αυτό θα πρέπει να καθορίζεται κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να είναι απλός ο υπολογισμός και η επαλήθευσή του. Για την αποφυγή εμφάνισης συστημικού κινδύνου, καθώς και του ενδεχομένου η εν λόγω ειδική μεταχείριση να παρέχει τη δυνατότητα καταστρατήγησης των διατάξεων του παρόντος κανονισμού, το όριο θα πρέπει να καθορίζεται σε συντηρητικό επίπεδο. Οι εν λόγω επιλογές θα μπορούσαν να θεωρηθούν αρκετά συνετές, δεδομένου ότι υπάρχουν και άλλες τεχνικές μείωσης του κινδύνου ως εναλλακτικές λύσεις αντί των περιθωρίων.

(19)

Προκειμένου να παρέχεται προστασία έναντι της περίπτωσης κατά την οποία δεν είναι δυνατή η ρευστοποίηση μιας ασφάλειας αμέσως μετά την αθέτηση υποχρέωσης ενός αντισυμβαλλόμενου, είναι αναγκαίο, κατά τον υπολογισμό του αρχικού περιθωρίου ασφαλείας, να λαμβάνεται υπόψη το χρονικό διάστημα από την πιο πρόσφατη ανταλλαγή ασφαλειών που καλύπτει ένα συμψηφιστικό σύνολο συμβάσεων με αντισυμβαλλόμενο σε αθέτηση έως τη στιγμή κλεισίματος των συμβάσεων και εκ νέου αντιστάθμισης του απορρέοντος κινδύνου της αγοράς. Αυτή η χρονική περίοδος είναι γνωστή ως «περίοδος κινδύνου περιθωρίου» («MPOR») και είναι το ίδιο εργαλείο με εκείνο που χρησιμοποιείται στο άρθρο 272 παράγραφος 9 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 575/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (3), όσον αφορά τον πιστωτικό κίνδυνο αντισυμβαλλόμενου των πιστωτικών ιδρυμάτων. Παρ' όλα αυτά, καθώς οι στόχοι των δύο κανονισμών διαφέρουν, και ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 575/2013 θέτει κανόνες για τον υπολογισμό της περιόδου κινδύνου περιθωρίου μόνο για τους σκοπούς των απαιτήσεων ιδίων κεφαλαίων, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να περιλαμβάνει ειδικούς κανόνες για τις περιόδους κινδύνου περιθωρίου που απαιτούνται στο πλαίσιο των διαδικασιών διαχείρισης κινδύνου για μη κεντρικώς εκκαθαριζόμενες συμβάσεις εξωχρηματιστηριακών παραγώγων. Η περίοδος κινδύνου περιθωρίου θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις μεθόδους που απαιτούνται από τον παρόντα κανονισμό για την ανταλλαγή περιθωρίων ασφαλείας.

(20)

Το αρχικό περιθώριο και το περιθώριο διαφορών αποτίμησης πρέπει γενικά να ανταλλάσσονται το αργότερο στο τέλος της εργάσιμης ημέρας που έπεται της ημέρας εκτέλεσης. Ωστόσο, επιτρέπεται η παράταση της προθεσμίας για την ανταλλαγή περιθωρίων διαφορών αποτίμησης, όταν αυτά αντισταθμίζονται μέσω κατάλληλου υπολογισμού της περιόδου κινδύνου περιθωρίου. Εναλλακτικά, εάν δεν εφαρμόζονται απαιτήσεις αρχικού περιθωρίου, θα πρέπει να επιτρέπεται η παράταση εάν εισπράττεται κατάλληλο ποσό πρόσθετου περιθωρίου διαφορών αποτίμησης.

(21)

Κατά την ανάπτυξη μοντέλων αρχικού περιθωρίου ασφαλείας και κατά τον υπολογισμό της κατάλληλης περιόδου κινδύνου περιθωρίου, οι αντισυμβαλλόμενοι θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη την ανάγκη ύπαρξης μοντέλων που αποτυπώνουν τη ρευστότητα της αγοράς, τον αριθμό συμμετεχόντων στην αγορά και τον όγκο των σχετικών συμβάσεων εξωχρηματιστηριακών παραγώγων. Παράλληλα υπάρχει η ανάγκη να αναπτυχθεί ένα μοντέλο που αμφότερα τα μέρη δύνανται να κατανοήσουν και να αναπαράγουν, και στο οποίο θα μπορούν να βασίζονται για την επίλυση διαφορών. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να επιτρέπεται στους αντισυμβαλλόμενους η βαθμονόμηση του μοντέλου και ο υπολογισμός της περιόδου κινδύνου περιθωρίου μόνο με βάση τις συνθήκες της αγοράς, χωρίς να χρειάζεται να προσαρμόζουν τις εκτιμήσεις τους στα χαρακτηριστικά των συγκεκριμένων αντισυμβαλλόμενων. Αυτό με τη σειρά του συνεπάγεται ότι οι αντισυμβαλλόμενοι μπορούν να επιλέξουν να υιοθετήσουν διαφορετικά μοντέλα για τον υπολογισμό του ύψους του αρχικού περιθωρίου που πρέπει να ανταλλαχθεί μεταξύ τους, και ότι αυτά τα ποσά αρχικού περιθωρίου ενδέχεται να μην είναι συμμετρικά μεταξύ τους.

(22)

Ενώ υπάρχει ανάγκη για εκ νέου βαθμονόμηση ενός μοντέλου αρχικού περιθωρίου ασφάλειας με επαρκή συχνότητα, μια νέα βαθμονόμηση μπορεί να οδηγήσει σε μη αναμενόμενα επίπεδα απαιτήσεων περιθωρίου ασφαλείας. Για τον λόγο αυτό, θα πρέπει να οριστεί ένα κατάλληλο χρονικό διάστημα, κατά το οποίο θα είναι ακόμη δυνατή η ανταλλαγή περιθωρίων ασφαλείας με βάση την προηγούμενη βαθμονόμηση. Αυτό θα πρέπει να παρέχει στους αντισυμβαλλόμενους επαρκή χρόνο ώστε να συμμορφωθούν με τις κλήσεις περιθωρίου (margin calls) που προκύπτουν από την εκ νέου βαθμονόμηση.

(23)

Η ασφάλεια θα πρέπει να θεωρείται ελεύθερα μεταβιβάσιμη εάν, σε περίπτωση αθέτησης εκ μέρους του παρόχου της ασφάλειας, δεν υφίστανται κανονιστικά ή νομικά εμπόδια ή απαιτήσεις τρίτων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων ενός τρίτου θεματοφύλακα. Ωστόσο, ορισμένες απαιτήσεις, όπως τα έξοδα και οι δαπάνες για τη μεταβίβαση της ασφάλειας, υπό μορφή υποθηκών που συνήθως επιβάλλονται σε όλες τις μεταβιβάσεις τίτλων, δεν πρέπει να θεωρούνται εμπόδιο, διότι κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε μια κατάσταση όπου πάντα θα εντοπιζόταν κάποιο εμπόδιο.

(24)

Ο αντισυμβαλλόμενος που λαμβάνει την ασφάλεια θα πρέπει να έχει την επιχειρησιακή ικανότητα να ρευστοποιήσει την ασφάλεια σε περίπτωση αθέτησης υποχρέωσης του παρόχου της ασφάλειας. Ο αντισυμβαλλόμενος που λαμβάνει την ασφάλεια θα πρέπει επίσης να είναι σε θέση να χρησιμοποιεί τα έσοδα σε μετρητά από τη ρευστοποίηση αυτή για τη σύναψη ισοδύναμης σύμβασης με άλλο αντισυμβαλλόμενο ή την αντιστάθμιση του απορρέοντος κινδύνου. Η πρόσβαση στην αγορά θα πρέπει επομένως να αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση προκειμένου ο λαμβάνων την ασφάλεια να είναι σε θέση είτε να πωλήσει την ασφάλεια είτε να την επαναγοράσει εντός εύλογου χρονικού διαστήματος. Η ικανότητα αυτή θα πρέπει να είναι ανεξάρτητη από τον πάροχο της ασφάλειας.

(25)

Οι ασφάλειες που λαμβάνονται πρέπει να είναι επαρκώς υψηλής ρευστότητας και πιστωτικής ποιότητας, έτσι ώστε να επιτρέπεται στον λαμβάνοντα αντισυμβαλλόμενο να ρευστοποιεί τις θέσεις χωρίς να υφίσταται ζημία λόγω σημαντικών μεταβολών της αξίας σε περίπτωση αθέτησης υποχρέωσης του άλλου αντισυμβαλλόμενου. Η πιστωτική ποιότητα των ασφαλειών θα πρέπει να αξιολογείται βάσει αναγνωρισμένων μεθοδολογιών, όπως οι αξιολογήσεις εξωτερικών οργανισμών αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας. Ωστόσο, προκειμένου να μετριαστεί ο κίνδυνος μηχανιστικής εξάρτησης από εξωτερικές αξιολογήσεις, θα πρέπει να εισαχθούν ορισμένες πρόσθετες διασφαλίσεις. Οι εν λόγω διασφαλίσεις θα πρέπει να περιλαμβάνουν τη δυνατότητα χρήσης ενός εγκεκριμένου μοντέλου εσωτερικών διαβαθμίσεων (IRB) και τη δυνατότητα καθυστέρησης της αντικατάστασης των ασφαλειών που καθίστανται μη αποδεκτές λόγω υποβάθμισης, με σκοπό τον αποτελεσματικό μετριασμό των δυνητικών φαινομένων «κατακρήμνισης» (cliff effects) που ενδέχεται να προκύψουν από την υπερβολική στήριξη σε εξωτερικές αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας.

(26)

Ενώ οι περικοπές μειώνουν τον κίνδυνο μια ληφθείσα ασφάλεια να μην είναι επαρκής για την κάλυψη των αναγκών περιθωρίου ασφαλείας σε περιόδους ακραίων χρηματοοικονομικών συνθηκών, απαιτούνται και άλλοι παράγοντες μείωσης του κινδύνου κατά την αποδοχή μη χρηματικών ασφαλειών, προκειμένου να διασφαλίζεται ότι αυτές μπορούν να ρευστοποιούνται αποτελεσματικά. Ειδικότερα, οι αντισυμβαλλόμενοι θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι ασφάλειες που συλλέγονται είναι ευλόγως διαφοροποιημένες όσον αφορά τους μεμονωμένους εκδότες, τα είδη των εκδοτών και τις κατηγορίες στοιχείων ενεργητικού.

(27)

Ο αντίκτυπος της ρευστοποίησης ασφαλειών που παρέχονται από μη συστημικώς σημαντικούς αντισυμβαλλόμενους στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα είναι περιορισμένος. Επιπλέον, τα όρια συγκέντρωσης για το αρχικό περιθώριο ασφαλείας θα μπορούσαν να είναι επαχθή για τους αντισυμβαλλόμενους που έχουν μικρά χαρτοφυλάκια εξωχρηματιστηριακών παραγώγων, καθώς αυτοί θα μπορούσαν να παράσχουν ένα περιορισμένο μόνο φάσμα επιλέξιμων ασφαλειών. Ως εκ τούτου, ακόμη και αν η διαφοροποίηση των ασφαλειών αποτελεί έγκυρο παράγοντα μείωσης του κινδύνου, δεν πρέπει να απαιτείται από τους μη συστημικώς σημαντικούς αντισυμβαλλόμενους η διαφοροποίηση των ασφαλειών. Από την άλλη πλευρά, τα συστημικώς σημαντικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και άλλοι αντισυμβαλλόμενοι με μεγάλα χαρτοφυλάκια εξωχρηματιστηριακών παραγώγων που πραγματοποιούν συναλλαγές μεταξύ τους θα πρέπει να εφαρμόζουν τα όρια συγκέντρωσης τουλάχιστον στο αρχικό περιθώριο ασφαλείας, μεταξύ άλλων και αναφορικά με τις επιλέξιμες ασφάλειες που περιλαμβάνουν τίτλους δημόσιου χρέους των κρατών μελών. Οι εν λόγω αντισυμβαλλόμενοι είναι αρκετά έμπειροι ώστε είτε να μετατρέπουν τις ασφάλειες είτε να έχουν πρόσβαση σε πολλαπλές αγορές και εκδότες, προκειμένου να διαφοροποιούν επαρκώς τις παρεχόμενες ασφάλειες. Το άρθρο 131 της οδηγίας 2013/36/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4) προβλέπει την αναγνώριση ιδρυμάτων ως συστημικώς σημαντικών σύμφωνα με το δίκαιο της Ένωσης. Ωστόσο, δεδομένου του εύρους του πεδίου εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 648/2012, θα πρέπει να θεσπιστεί ένα ποσοτικό κατώφλι, ούτως ώστε οι απαιτήσεις για τα όρια συγκέντρωσης να εφαρμόζονται επίσης σε αντισυμβαλλόμενους που ενδέχεται να μην εμπίπτουν στις εν λόγω υφιστάμενες ταξινομήσεις των συστημικώς σημαντικών ιδρυμάτων, οι οποίοι όμως θα πρέπει παρά ταύτα να υπόκεινται σε όρια συγκέντρωσης, λόγω του μεγέθους των χαρτοφυλακίων εξωχρηματιστηριακών παραγώγων τους.

(28)

Οι μηχανισμοί συνταξιοδοτικών καθεστώτων υπόκεινται σε απαιτήσεις διμερούς εξασφάλισης. Είναι, ωστόσο, σημαντικό να αποφεύγεται η υπερβολική επιβάρυνση από τις εν λόγω απαιτήσεις σχετικά με την αναμενόμενη απόδοση των εν λόγω καθεστώτων και, συνεπώς, επί του συνταξιοδοτικού εισοδήματος μελλοντικών συνταξιούχων. Οι υποχρεώσεις των μηχανισμών συνταξιοδοτικών καθεστώτων προς τους συνταξιούχους εκφράζονται σε τοπικά νομίσματα και, κατά συνέπεια, οι επενδύσεις τους πρέπει να εκφράζονται στο ίδιο νόμισμα, ώστε να αποφεύγονται οι δαπάνες και οι κίνδυνοι αναντιστοιχίας ξένων νομισμάτων. Συνεπώς, είναι σκόπιμο να προβλεφθεί ότι τα όρια συγκέντρωσης δεν ισχύουν για τους μηχανισμούς συνταξιοδοτικών καθεστώτων κατά τρόπο ίδιο με αυτόν που εφαρμόζεται για άλλους αντισυμβαλλόμενους. Ωστόσο, είναι σημαντικό να υπάρχουν κατάλληλες διαδικασίες διαχείρισης κινδύνου για την παρακολούθηση και την αντιμετώπιση κάθε πιθανού κινδύνου συγκέντρωσης που απορρέει από το εν λόγω ειδικό καθεστώς. Η εφαρμογή των διατάξεων αυτών όσον αφορά τους μηχανισμούς συνταξιοδοτικών καθεστώτων θα πρέπει να παρακολουθείται και να επανεξετάζεται υπό το πρίσμα των εξελίξεων της αγοράς.

(29)

Οι δυσκολίες στον διαχωρισμό ασφαλειών σε μετρητά θα πρέπει να αναγνωρίζονται, επιτρέποντας στους αντισυμβαλλόμενους να παρέχουν ένα περιορισμένο ποσό αρχικού περιθωρίου ασφαλείας σε μετρητά και στους θεματοφύλακες να επανεπενδύουν την εν λόγω ασφάλεια σε μετρητά. Ωστόσο, τα μετρητά που κρατούνται από τον θεματοφύλακα αποτελούν μια υποχρέωση του θεματοφύλακα προς τον παρέχοντα αντισυμβαλλόμενο, η οποία θέτει πιστωτικό κίνδυνο για τον παρέχοντα αντισυμβαλλόμενο. Ως εκ τούτου, προκειμένου να μειωθεί ο συστημικός κίνδυνος, η χρήση μετρητών ως αρχικού περιθωρίου ασφαλείας θα πρέπει να υπόκειται σε απαιτήσεις διαφοροποίησης τουλάχιστον για τα συστημικώς σημαντικά ιδρύματα. Τα συστημικώς σημαντικά ιδρύματα θα πρέπει είτε να περιορίζουν το ποσό του αρχικού περιθωρίου ασφαλείας που συγκεντρώνεται σε μετρητά είτε να διαφοροποιούν τα ανοίγματα χρησιμοποιώντας περισσότερους από έναν θεματοφύλακες.

(30)

Η αξία της ασφάλειας δεν θα πρέπει να παρουσιάζει σημαντική θετική συσχέτιση με την πιστοληπτική ικανότητα του παρέχοντα ασφάλεια ή την αξία του υποκείμενου χαρτοφυλακίου μη κεντρικώς εκκαθαριζόμενων παραγώγων, δεδομένου ότι αυτό θα υπονόμευε την αποτελεσματικότητα της προστασίας που προσφέρει η λαμβανόμενη ασφάλεια. Κατά συνέπεια, οι τίτλοι που εκδίδονται από τον παρέχοντα την ασφάλεια ή τις συνδεδεμένες με αυτόν οντότητες δεν θα πρέπει να γίνονται αποδεκτοί ως ασφάλειες. Οι αντισυμβαλλόμενοι θα πρέπει επίσης να υποχρεούνται να ελέγχουν ότι οι ασφάλειες που συλλέγονται δεν υπόκεινται σε άλλες μορφές κινδύνου δυσμενούς συσχέτισης.

(31)

Ο μη αθετών αντισυμβαλλόμενος θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να ρευστοποιεί στοιχεία ενεργητικού που έχουν ληφθεί ως ασφάλεια ως αρχικό περιθώριο ή περιθώριο διαφορών αποτίμησης σε επαρκώς σύντομο χρονικό διάστημα, ώστε να προστατεύεται από ζημία σε μη κεντρικώς εκκαθαριζόμενες συμβάσεις εξωχρηματιστηριακών παραγώγων, σε περίπτωση αθέτησης υποχρέωσης του αντισυμβαλλόμενου. Αυτά τα στοιχεία ενεργητικού θα πρέπει συνεπώς να είναι υψηλής ρευστότητας και μη εκτεθειμένα σε υπερβολικό πιστωτικό, αγοραίο ή συναλλαγματικό κίνδυνο. Στον βαθμό που η αξία των ασφαλειών είναι εκτεθειμένη στους εν λόγω κινδύνους, πρέπει να εφαρμόζονται κατάλληλες περικοπές, αναλόγως του κινδύνου.

(32)

Προκειμένου να εξασφαλιστεί η έγκαιρη μεταβίβαση των ασφαλειών, οι αντισυμβαλλόμενοι θα πρέπει να διαθέτουν αποτελεσματικές λειτουργικές διαδικασίες. Αυτό προϋποθέτει ότι οι διαδικασίες για τη διμερή ανταλλαγή ασφαλειών είναι αρκετά λεπτομερείς, διαφανείς και άρτιες. Η αδυναμία των αντισυμβαλλόμενων να συμφωνήσουν και να καθιερώσουν ένα λειτουργικό πλαίσιο για τον αποτελεσματικό υπολογισμό, την κοινοποίηση και την οριστικοποίηση των κλήσεων περιθωρίου, μπορεί να οδηγήσει σε διαφορές και αποτυχημένες ανταλλαγές ασφαλειών που συνεπάγονται μη εξασφαλισμένα ανοίγματα στο πλαίσιο συμβάσεων εξωχρηματιστηριακών παραγώγων. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό οι αντισυμβαλλόμενοι να θέτουν σαφείς πολιτικές και πρότυπα όσον αφορά τις μεταβιβάσεις ασφαλειών. Κάθε απόκλιση από τις εν λόγω πολιτικές θα πρέπει να εξετάζεται σε βάθος από όλους τους σχετικούς εσωτερικούς ενδιαφερόμενους που καλούνται να εγκρίνουν τις εν λόγω αποκλίσεις. Επίσης, όλοι οι ισχύοντες όροι όσον αφορά την επιχειρησιακή ανταλλαγή ασφαλειών θα πρέπει να καταγράφονται επακριβώς και λεπτομερώς κατά τρόπο άρτιο, έγκαιρο και συστηματικό.

(33)

Για την εγγύηση της ασφάλειας δικαίου, μεταξύ των αντισυμβαλλόμενων που συνάπτουν μη κεντρικώς εκκαθαριζόμενες συμβάσεις εξωχρηματιστηριακών παραγώγων θα πρέπει να συνάπτεται συμφωνία ανταλλαγής ασφαλειών. Ως εκ τούτου, η συμφωνία ανταλλαγής ασφαλειών θα πρέπει να περιλαμβάνει όλα τα ουσιώδη δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των αντισυμβαλλόμενων που εφαρμόζονται στις συμβάσεις μη κεντρικώς εκκαθαριζόμενων εξωχρηματιστηριακών παραγώγων.

(34)

Οι ασφάλειες προστατεύουν τον λαμβάνοντα αντισυμβαλλόμενο σε περίπτωση αθέτησης υποχρέωσης του παρέχοντος αντισυμβαλλόμενου. Ωστόσο, και οι δύο αντισυμβαλλόμενοι είναι επίσης υπεύθυνοι για τη διασφάλιση ότι ο τρόπος με τον οποίο τηρούνται οι ασφάλειες που συλλέγονται δεν αυξάνει τον κίνδυνο απώλειας της υπερβάλλουσας παρεχόμενης ασφάλειας για τον παρέχοντα αντισυμβαλλόμενο σε περίπτωση αθέτησης του λαμβάνοντος αντισυμβαλλόμενου. Για τον λόγο αυτό, η διμερής συμφωνία μεταξύ των αντισυμβαλλόμενων θα πρέπει να επιτρέπει και στους δύο αντισυμβαλλόμενους την έγκαιρη πρόσβαση στην ασφάλεια, όταν αυτοί έχουν το δικαίωμα να το πράξουν, εξού και η ανάγκη για κανόνες σχετικά με τον διαχωρισμό και για κανόνες που προβλέπουν την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της συμφωνίας στο πλαίσιο αυτό, λαμβανομένων υπόψη των νομικών περιορισμών και των πρακτικών της αγοράς κάθε δικαιοδοσίας.

(35)

Η εκ νέου υποθήκευση, επανενεχυρίαση ή επαναχρησιμοποίηση ασφάλειας που έχει ληφθεί με τη μορφή αρχικών περιθωρίων ασφαλείας θα μπορούσε να προκαλέσει νέους κινδύνους για τους αντισυμβαλλόμενους, λόγω αξιώσεων τρίτων επί των στοιχείων ενεργητικού σε περίπτωση αθέτησης υποχρέωσης. Νομικές και λειτουργικές περιπλοκές θα μπορούσαν να καθυστερήσουν την επιστροφή των ασφαλειών σε περίπτωση αθέτησης υποχρέωσης του αρχικού λήπτη της ασφάλειας ή του τρίτου μέρους ή ακόμα και να την καταστήσουν αδύνατη. Για να διαφυλαχθεί η αποτελεσματικότητα του πλαισίου και να διασφαλιστεί η ορθή μείωση των πιστωτικών κινδύνων του αντισυμβαλλόμενου, δεν θα πρέπει, επομένως, να επιτρέπεται η εκ νέου υποθήκευση, η επανενεχυρίαση ή η επαναχρησιμοποίηση ασφαλειών που έχουν ληφθεί ως αρχικό περιθώριο ασφαλείας.

(36)

Δεδομένων των δυσκολιών στον διαχωρισμό των μετρητών, οι ισχύουσες πρακτικές για την ανταλλαγή ασφαλειών σε μετρητά σε ορισμένες δικαιοδοσίες και η ανάγκη για στήριξη σε μετρητά αντί των κινητών αξιών σε ορισμένες περιπτώσεις όπου η μεταβίβαση τίτλων μπορεί να εμποδίζεται από λειτουργικούς περιορισμούς, οι ασφάλειες υπό τη μορφή μετρητών που λαμβάνονται ως αρχικό περιθώριο θα πρέπει πάντα να τηρούνται από κεντρική τράπεζα ή τρίτο πιστωτικό ίδρυμα, δεδομένου ότι έτσι εξασφαλίζεται ο διαχωρισμός από τους δύο αντισυμβαλλόμενους στη σύμβαση. Για να εξασφαλίζεται ο διαχωρισμός αυτός, το τρίτο πιστωτικό ίδρυμα δεν θα πρέπει να ανήκει στον ίδιο όμιλο με οποιονδήποτε από τους αντισυμβαλλόμενους.

(37)

Όταν ένας αντισυμβαλλόμενος ενημερώνει την οικεία αρμόδια αρχή σχετικά με την πρόθεσή του να αξιοποιήσει την εξαίρεση των ενδοομιλικών συναλλαγών, προκειμένου η αρμόδια αρχή να αποφασίσει κατά πόσον πληρούνται οι όροι για την εξαίρεση, ο αντισυμβαλλόμενος θα πρέπει να παρέχει πλήρη φάκελο με όλες τις σχετικές πληροφορίες που απαιτούνται ώστε η αρμόδια αρχή να ολοκληρώσει την αξιολόγησή της.

(38)

Προκειμένου να θεωρηθεί ότι ένας όμιλος διαθέτει επαρκώς υγιείς και άρτιες διαδικασίες διαχείρισης κινδύνου, πρέπει να πληρούνται ορισμένοι όροι. Ο όμιλος οφείλει να διασφαλίζει την τακτική παρακολούθηση των ενδοομιλικών ανοιγμάτων, και ο έγκαιρος διακανονισμός των υποχρεώσεων που απορρέουν από τις ενδοομιλικές συμβάσεις εξωχρηματιστηριακών παραγώγων θα πρέπει να διασφαλίζεται βάσει των εργαλείων παρακολούθησης και ρευστότητας σε επίπεδο ομίλου, τα οποία είναι συναφή με την πολυπλοκότητα των ενδοομιλικών συναλλαγών.

(39)

Προκειμένου να εφαρμοστεί η εξαίρεση για τις ενδοομιλικές συναλλαγές, θα πρέπει να είναι βέβαιο ότι καμία νομοθετική, κανονιστική, διοικητική ή άλλη υποχρεωτική διάταξη του εφαρμοστέου δικαίου δεν θα μπορούσε να εμποδίσει νομικώς τους ενδοομιλικούς αντισυμβαλλόμενους να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους για τη μεταφορά χρημάτων ή την εξόφληση υποχρεώσεων ή εγγυήσεων σύμφωνα με τους όρους των ενδοομιλικών συναλλαγών. Ομοίως, δεν πρέπει να υπάρχουν λειτουργικές ή επιχειρηματικές πρακτικές των ενδοομιλικών αντισυμβαλλόμενων ή του ομίλου που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε έλλειψη διαθεσιμότητας κεφαλαίων για την κάλυψη υποχρεώσεων πληρωμής που καθίστανται ληξιπρόθεσμες σε καθημερινή βάση ή σε απουσία δυνατότητας άμεσης ηλεκτρονικής μεταφοράς κεφαλαίων.

(40)

Ο παρών κανονισμός περιέχει ορισμένες λεπτομερείς απαιτήσεις που πρέπει να πληρούνται προκειμένου ένας όμιλος να εξασφαλίσει την εξαίρεση από την υποχρέωση παροχής περιθωρίου ασφαλείας για ενδοομιλικές συναλλαγές. Εκτός από τις εν λόγω απαιτήσεις, όταν ένας από τους δύο αντισυμβαλλόμενους του ομίλου έχει την έδρα του σε τρίτη χώρα για την οποία δεν έχει ακόμη εκδοθεί εκτελεστική πράξη περί ισοδυναμίας σύμφωνα με το άρθρο 13 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 648/2012, ο όμιλος θα πρέπει να ανταλλάσσει περιθώρια διαφορών αποτίμησης και καταλλήλως διαχωρισμένα αρχικά περιθώρια ασφαλείας για όλες τις ενδοομιλικές συναλλαγές με τις θυγατρικές του σε τέτοιες τρίτες χώρες. Προκειμένου να αποφευχθεί η δυσανάλογη εφαρμογή των απαιτήσεων παροχής περιθωρίου ασφαλείας και λαμβάνοντας υπόψη τις παρόμοιες απαιτήσεις για τις υποχρεώσεις εκκαθάρισης, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να προβλέπει μια καθυστερημένη εφαρμογή της εν λόγω συγκεκριμένης απαίτησης. Έτσι θα παρασχεθεί επαρκής χρόνος για την ολοκλήρωση της διαδικασίας έκδοσης της εκτελεστικής πράξης περί ισοδυναμίας, ενώ δεν θα απαιτείται αναποτελεσματική κατανομή πόρων στους ομίλους με θυγατρικές εγκατεστημένες σε τρίτες χώρες.

(41)

Λαμβάνοντας υπόψη την αρχή της αναλογικότητας, οι αντισυμβαλλόμενοι που έχουν μικρότερα χαρτοφυλάκια και, ως εκ τούτου, εν γένει μικρότερα επιχειρησιακά μεγέθη, θα πρέπει να έχουν περισσότερο χρόνο στη διάθεσή τους για να προσαρμόσουν τα εσωτερικά τους συστήματα και διαδικασίες προκειμένου να συμμορφωθούν με τις απαιτήσεις του παρόντος κανονισμού. Προκειμένου να επιτευχθεί η κατάλληλη ισορροπία μεταξύ της μείωσης των κινδύνων που απορρέουν από μη κεντρικώς εκκαθαριζόμενα εξωχρηματιστηριακά παράγωγα και της αναλογικής εφαρμογής του παρόντος κανονισμού, καθώς και για να επιτευχθεί διεθνής συνεκτικότητα και να ελαχιστοποιηθούν οι δυνατότητες καταχρηστικής επιλογής του ευνοϊκότερου καθεστώτος εποπτείας με σκοπό την αποφυγή της διαταραχής της αγοράς, είναι αναγκαίο να υπάρχει μια περίοδος σταδιακής εφαρμογής των απαιτήσεων. Η περίοδος σταδιακής εφαρμογής για τις απαιτήσεις που θεσπίζονται στον παρόντα κανονισμό λαμβάνει υπόψη το χρονοδιάγραμμα που συμφωνήθηκε στο πλαίσιο BCBS-IOSCO, το οποίο καθορίστηκε βάσει μιας μελέτης ποσοτικού αντίκτυπου που αφορά τα πιστωτικά ιδρύματα της Ένωσης.

(42)

Ο κατ' εξουσιοδότηση κανονισμός της Επιτροπής (*1) προσδιορίζει τον ορισμό των προθεσμιακών συμβάσεων συναλλάγματος που διακανονίζονται με φυσική παράδοση εντός της Ένωσης. Ωστόσο, στην παρούσα συγκυρία, ο ορισμός αυτός δεν εφαρμόζεται και τα προϊόντα αυτά ορίζονται στην Ένωση κατά τρόπο ανομοιογενή. Ως εκ τούτου, προκειμένου να αποφεύγεται η δημιουργία άνισων όρων ανταγωνισμού εντός της Ένωσης, είναι αναγκαίο η εφαρμογή των αντίστοιχων τεχνικών μείωσης κινδύνου να ευθυγραμμιστεί με την ημερομηνία εφαρμογής της σχετικής κατ' εξουσιοδότηση πράξης. Προβλέπεται επίσης συγκεκριμένη ημερομηνία κατά την οποία οι σχετικές απαιτήσεις θα πρέπει, σε κάθε περίπτωση, να εφαρμόζονται, προκειμένου να αποφεύγονται οι υπερβολικές καθυστερήσεις στην εισαγωγή των τεχνικών μείωσης του κινδύνου.

(43)

Προκειμένου να αποφευχθεί ο κατακερματισμός της αγοράς και να εξασφαλιστούν, σε παγκόσμιο επίπεδο, ισότιμοι όροι για τους αντισυμβαλλόμενους της Ένωσης που είναι εγκατεστημένοι στην Ένωση, και αναγνωρίζοντας το γεγονός ότι σε ορισμένες δικαιοδοσίες η ανταλλαγή περιθωρίων διαφορών αποτίμησης και αρχικών περιθωρίων ασφαλείας για δικαιώματα προαίρεσης επί μεμονωμένων μετοχών και δικαιώματα προαίρεσης επί δεικτών μετοχών δεν υπόκειται σε ισοδύναμες απαιτήσεις περιθωρίου ασφαλείας, η αντιμετώπιση των προϊόντων αυτών θα πρέπει να εισαχθεί σταδιακά. Αυτή η περίοδος σταδιακής εφαρμογής θα παράσχει χρόνο για την παρακολούθηση των κανονιστικών εξελίξεων σε άλλες δικαιοδοσίες και την εξασφάλιση της ύπαρξης των κατάλληλων απαιτήσεων στην Ένωση για τη μείωση του πιστωτικού κινδύνου των αντισυμβαλλόμενων έναντι των εν λόγω συμβάσεων, αποτρέποντας παράλληλα τα φαινόμενα καταχρηστικής επιλογής ευνοϊκότερου καθεστώτος εποπτείας.

(44)

Για λόγους ασφάλειας δικαίου και προκειμένου να αποφευχθούν πιθανές διαταραχές στις χρηματοπιστωτικές αγορές, είναι σκόπιμο να διευκρινιστεί η αντιμετώπιση των υφιστάμενων συμβάσεων.

(45)

Ο παρών κανονισμός βασίζεται στα σχέδια κανονιστικών τεχνικών προτύπων που υποβλήθηκαν στην Επιτροπή από την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών, την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων και την Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών.

(46)

Η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών, η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων και η Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών έχουν διεξαγάγει ανοικτές δημόσιες διαβουλεύσεις σχετικά με τα σχέδια κανονιστικών τεχνικών προτύπων επί των οποίων βασίζεται ο παρών κανονισμός, έχουν αναλύσει το δυνητικό σχετικό κόστος και τα οφέλη και έχουν ζητήσει τη γνώμη της ομάδας τραπεζικών συμφεροντούχων που έχει συσταθεί σύμφωνα με το άρθρο 37 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1093/2010 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (5), τη γνώμη της ομάδας συμφεροντούχων ασφαλίσεων και αντασφαλίσεων και της ομάδας συμφεροντούχων επαγγελματικών συντάξεων που έχουν συσταθεί σύμφωνα με το άρθρο 37 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1094/2010 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (6), καθώς και τη γνώμη της ομάδας συμφεροντούχων κινητών αξιών και αγορών που έχει συσταθεί σύμφωνα με το άρθρο 37 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1095/2010 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (7),

(47)

Σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται στο πέμπτο, το έκτο και το έβδομο εδάφιο του άρθρου 10 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1093/2010, στο πέμπτο, το έκτο και το έβδομο εδάφιο του άρθρου 10 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1095/2010 και στο πέμπτο, το έκτο και το έβδομο εδάφιο του άρθρου 10 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1094/2010, ο παρών κανονισμός ενσωματώνει τις τροποποιήσεις στα σχέδια ρυθμιστικών τεχνικών προτύπων, που υποβάλλονται εκ νέου υπό τη μορφή επίσημης γνώμης στην Επιτροπή από την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών, την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων και την Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών, με βάση τις προτεινόμενες τροποποιήσεις της Επιτροπής,

(1)

Σύμφωνα με το άρθρο 50 παράγραφος 2 στοιχείο α) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012, η αίτηση που υπέβαλε η Ιταλία για την καταχώριση της ονομασίας «Oliva di Gaeta» δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2).

(2)

Δεδομένου ότι δεν έχει κοινοποιηθεί καμία δήλωση ένστασης στην Επιτροπή, βάσει του άρθρου 51 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012, η ονομασία «Oliva di Gaeta» πρέπει να καταχωρισθεί,

(1)

Με την απόφαση (ΕΕ) 2016/1623, της 1ης Ιουνίου 2016 (2), το Συμβούλιο ενέκρινε την υπογραφή και την προσωρινή εφαρμογή της συμφωνίας οικονομικής εταιρικής σχέσης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της, αφενός, και των κρατών ΣΟΕΣ της ΚΑΜΑ, αφετέρου (3) («η συμφωνία»).

(2)

Η συμφωνία ορίζει ότι οι τελωνειακοί δασμοί που επιβάλλονται σε εισαγωγές εμπορευμάτων καταγωγής κρατών ΣΟΕΣ της ΚΑΜΑ στην Ένωση μειώνονται ή καταργούνται σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα κατάργησης των δασμών στο παράρτημα I της συμφωνίας. Στο παράρτημα I προβλέπεται ότι για ορισμένα εμπορεύματα καταγωγής Νότιας Αφρικής η μείωση ή κατάργηση των τελωνειακών δασμών χορηγείται εντός δασμολογικών ποσοστώσεων.

(3)

Στο παράρτημα I μέρος 1 τμήμα Β της συμφωνίας ορίζεται ότι η Ένωση διαχειρίζεται αυτές τις δασμολογικές ποσοστώσεις με βάση την αρχή της κατά σειρά εκδήλωσης ενδιαφέροντος. Η Επιτροπή διαχειρίζεται αυτές τις δασμολογικές ποσοστώσεις σύμφωνα με τους κανόνες διαχείρισης των δασμολογικών ποσοστώσεων που ορίζονται στον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) 2015/2447 της Επιτροπής (4).

(4)

Το πρωτόκολλο 4 της συμφωνίας ορίζει ότι, στην περίπτωση προσωρινής εφαρμογής της εν λόγω συμφωνίας από την ΕΕ και κύρωσης από τη Νότια Αφρική, αναστέλλεται η εφαρμογή των άρθρων της συμφωνίας εμπορίου, ανάπτυξης και συνεργασίας με τη Νότια Αφρική (5) που περιέχονται στον τίτλο II για το εμπόριο και στον τίτλο III για θέματα σχετικά με το εμπόριο, καθώς και στα αντίστοιχα παραρτήματα και πρωτόκολλά της, με εξαίρεση το άρθρο 31 για τις θαλάσσιες μεταφορές. Ως εκ τούτου, ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2793/1999 του Συμβουλίου (6) θα πρέπει να ανασταλεί από την ημερομηνία προσωρινής εφαρμογής της συμφωνίας.

(5)

Το άρθρο 16 του πρωτοκόλλου 3 της συμφωνίας ορίζει ότι οι παραχωρήσεις που αφορούν την πρόσβαση στη γεωργική αγορά χορηγούνται μόνο για το συμβαλλόμενο μέρος που υποβάλλει την κοινοποίηση σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 3 του εν λόγω πρωτοκόλλου από την πρώτη ημέρα του μήνα που έπεται της παραλαβής της εν λόγω κοινοποίησης από το άλλο συμβαλλόμενο μέρος. Δεδομένου ότι η σχετική κοινοποίηση παρελήφθη τον Οκτώβριο του 2016, οι σχετικές παραχωρήσεις θα πρέπει να χορηγηθούν από την 1η Νοεμβρίου 2016.

Προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματική εφαρμογή και διαχείριση των δασμολογικών ποσοστώσεων που χορηγούνται δυνάμει της συμφωνίας και τις οποίες διαχειρίζεται η Επιτροπή με βάση την αρχή της κατά σειρά εκδήλωσης ενδιαφέροντος, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να εφαρμοστεί από την 1η Νοεμβρίου 2016.

(6)

Τα μέτρα που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό είναι σύμφωνα με τη γνώμη της επιτροπής τελωνειακού κώδικα,

(1)

Ο εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 543/2011 προβλέπει, κατ' εφαρμογή των αποτελεσμάτων των πολυμερών εμπορικών διαπραγματεύσεων του Γύρου της Ουρουγουάης, τα κριτήρια για τον καθορισμό από την Επιτροπή των κατ' αποκοπή τιμών εισαγωγής από τρίτες χώρες, για τα προϊόντα και τις περιόδους που ορίζονται στο παράρτημα XVI μέρος A του εν λόγω κανονισμού.

(2)

Η κατ' αποκοπή τιμή εισαγωγής υπολογίζεται κάθε εργάσιμη ημέρα, σύμφωνα με το άρθρο 136 παράγραφος 1 του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 543/2011, λαμβανομένων υπόψη των ημερήσιων μεταβλητών στοιχείων. Συνεπώς, ο παρών κανονισμός θα πρέπει να αρχίσει να ισχύει την ημέρα της δημοσίευσής του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

(1)

Σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 2 της απόφασης (ΚΕΠΠΑ) 2016/610, το Συμβούλιο εξουσιοδότησε την Επιτροπή Πολιτικής και Ασφάλειας να λάβει τις απαιτούμενες αποφάσεις προκειμένου να αποδεχθεί τις προτεινόμενες συνεισφορές τρίτων κρατών στη στρατιωτική εκπαιδευτική αποστολή ΚΠΑΑ της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία (EUTM RCA).

(2)

Σύμφωνα με τη σύσταση του διοικητή της επιχείρησης της ΕΕ της EUTM RCA σχετικά με συνεισφορά της Δημοκρατίας της Σερβίας και έπειτα από γνωμοδότηση της στρατιωτικής επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η εν λόγω συνεισφορά θα πρέπει να γίνει αποδεκτή και να θεωρηθεί σημαντική.

(3)

Σύμφωνα με το άρθρο 5 του πρωτοκόλλου αριθ. 22 σχετικά με τη θέση της Δανίας, το οποίο έχει προσαρτηθεί στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και στη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Δανία δεν συμμετέχει στην εκπόνηση και την εφαρμογή αποφάσεων και δράσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχουν συνέπειες στην άμυνα. Συνεπώς, η Δανία δεν συμμετέχει στην έκδοση της παρούσας απόφασης και δεν δεσμεύεται από αυτήν ούτε υπόκειται στην εφαρμογή της,

(1)

Η μεταφορά αιτούντων διεθνή προστασία στην Ελλάδα σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 604/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (1) (εφεξής «ο κανονισμός του Δουβλίνου») έχει ανασταλεί από τα κράτη μέλη από το 2011, ύστερα από δύο αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) και του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) (2), σύμφωνα με τις οποίες εντοπίστηκαν συστημικές ελλείψεις στο ελληνικό σύστημα χορήγησης ασύλου που συνιστούσαν παραβίαση των θεμελιωδών δικαιωμάτων των αιτούντων διεθνή προστασία που μεταφέρονται από άλλα κράτη μέλη στην Ελλάδα δυνάμει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 343/2003 του Συμβουλίου (3).

(2)

Η επιτροπή υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης παρακολουθεί την κατάσταση στην Ελλάδα μετά την έκδοση απόφασης, το 2011, από το ΕΔΔΑ στην υπόθεση M.S.S. κατά Βελγίου και Ελλάδας, με βάση τις εκθέσεις προόδου που η Ελλάδα οφείλει να υποβάλλει ως αποδεικτικά στοιχεία της εκτέλεσης της δικαστικής απόφασης και βάσει στοιχείων από ΜΚΟ και διεθνείς οργανισμούς, όπως η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), που λειτουργούν στην Ελλάδα. Κατόπιν αιτήματος της Ελλάδας που υποβλήθηκε τον Ιούνιο του 2016, η υπουργική επιτροπή δέχθηκε να αναβάλει τη διαδικασία αξιολόγησης με βάση το επιχείρημα ότι η Ελλάδα τελεί επί του παρόντος υπό πολύ μεγάλη μεταναστευτική πίεση, ότι η κατάσταση είναι έκτακτη, ασταθής και διαφορετική από εκείνη που επικρατούσε πριν από πέντε χρόνια όταν εκδόθηκε η απόφαση M.S.S.

(3)

Ως αποτέλεσμα της απόφασης M.S.S., η Ελλάδα δεσμεύθηκε να μεταρρυθμίσει το οικείο σύστημα ασύλου με βάση ένα εθνικό σχέδιο δράσης για τη μεταρρύθμιση του ασύλου και τη διαχείριση της μετανάστευσης, που υποβλήθηκε τον Αύγουστο του 2010 και αναθεωρήθηκε τον Ιανουάριο του 2013 (εφεξής «το ελληνικό σχέδιο δράσης»). Την 1η Οκτωβρίου 2015 η Ελλάδα παρουσίασε στο Συμβούλιο χάρτη πορείας για την εφαρμογή του προγράμματος μετεγκατάστασης και την προσέγγιση των κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης, στον οποίο περιγράφονται επίσης ορισμένες δράσεις προτεραιότητας για τη διασφάλιση της εφαρμογής των συμφωνημένων δράσεων που εκκρεμούν στους τομείς του ασύλου και της υποδοχής.

(4)

Ταυτόχρονα, η τρέχουσα προσφυγική και μεταναστευτική κρίση συνεχίζει να ασκεί πιέσεις στα συστήματα ασύλου και μετανάστευσης της Ελλάδας, η οποία αποτελεί την κύρια χώρα πρώτης εισόδου από τη διαδρομή της Ανατολικής Μεσογείου. Μεταξύ Ιανουαρίου και 4ης Δεκεμβρίου 2016, 171 909 μετανάστες έφτασαν παράτυπα στην Ελλάδα (4). Μολονότι η δήλωση ΕΕ — Τουρκίας (5) είχε ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση του αριθμού των ημερήσιων αφίξεων στην Ελλάδα από την Τουρκία (6), όριζε και νέες αρμοδιότητες για τις ελληνικές αρχές. Επιπρόσθετα, ο μέσος ημερήσιος αριθμός αφίξεων στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά την περίοδο από τις αρχές Αυγούστου του 2016 και μετά σε σύγκριση με την περίοδο από την 1η Μαΐου έως τις 31 Ιουλίου 2016 (7). Επιπλέον, η κατάσταση στην Ελλάδα έχει μεταβληθεί σημαντικά μετά από το de facto κλείσιμο της οδού των Δυτικών Βαλκανίων, γεγονός που εμποδίζει τους υπηκόους τρίτων χωρών να συνεχίσουν το ταξίδι τους. Ως εκ τούτου, περισσότεροι από 62 000 παρατύπως αφιχθέντες υπήκοοι τρίτων χωρών βρίσκονται επί του παρόντος στην Ελλάδα (8). Ταυτόχρονα, το σύστημα επείγουσας μετεγκατάστασης που βασίζεται σε δύο αποφάσεις του Συμβουλίου (9) (εφεξής «αποφάσεις μετεγκατάστασης»), παρουσιάζει θετική τάση, ιδίως στην Ελλάδα, όπου οι μεταφορές για λόγους μετεγκατάστασης έχουν αυξηθεί και επί του παρόντος ανέρχονται σε περίπου 1 000 άτομα ανά μήνα. Ωστόσο, απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες από όλα τα κράτη μέλη προκειμένου να αμβλυνθεί η πίεση που ασκείται στην Ελλάδα. Για τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή καλεί όλα τα κράτη μέλη να αναλάβουν δεσμεύσεις και να διενεργούν μετεγκαταστάσεις σε μηνιαία βάση ώστε από τον Δεκέμβριο του 2016 και μετά να πραγματοποιούνται τουλάχιστον 2 000 μεταφορές για λόγους μετεγκατάστασης ανά μήνα, καθώς και να αυξήσουν προοδευτικά τις μηνιαίες μετεγκαταστάσεις (10).

(5)

Στις 10 Φεβρουαρίου και τις 15 Ιουνίου 2016, η Επιτροπή απηύθυνε αντίστοιχα δύο συστάσεις προς την Ελληνική Δημοκρατία σχετικά με τα επείγοντα μέτρα που πρέπει να ληφθούν από την Ελλάδα ενόψει της επανέναρξης των μεταφορών δυνάμει του κανονισμού του Δουβλίνου (11). Οι εν λόγω συστάσεις κατέληγαν στο συμπέρασμα ότι η κατάσταση στην Ελλάδα εξακολουθούσε να χρειάζεται σημαντική βελτίωση πριν η Επιτροπή μπορέσει να προβεί σε περαιτέρω αξιολόγηση σχετικά με την ενδεχόμενη επανέναρξη των μεταφορών προς την Ελλάδα δυνάμει του κανονισμού του Δουβλίνου. Στις 28 Σεπτεμβρίου 2016 η Επιτροπή απηύθυνε τρίτη σύσταση προς την Ελληνική Δημοκρατία σχετικά με τα συγκεκριμένα επείγοντα μέτρα που πρέπει να ληφθούν από την Ελλάδα ενόψει της επανέναρξης των μεταφορών δυνάμει του κανονισμού του Δουβλίνου (12) (στο εξής «η τρίτη σύσταση»). Η τρίτη σύσταση κατέληγε στο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει μια δύσκολη κατάσταση σε σχέση με τον μεγάλο αριθμό νέων αιτήσεων ασύλου, που απορρέουν κυρίως από την εφαρμογή της καλούμενης διαδικασίας «προκαταγραφής» και τις συνεχιζόμενες αφίξεις παράτυπων μεταναστών. Επιπλέον, υπήρχαν περαιτέρω σημαντικά βήματα που έπρεπε να γίνουν για να αντιμετωπιστούν οι εναπομένουσες συστημικές ελλείψεις του ελληνικού συστήματος χορήγησης ασύλου, ιδίως λόγω των ανεπαρκών ικανοτήτων. Με βάση την επίτευξη περαιτέρω προόδου, η τυχόν μελλοντική επανέναρξη των μεταφορών προς την Ελλάδα δυνάμει του κανονισμού του Δουβλίνου, σύμφωνα με την τρίτη σύσταση, θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις συνέπειες που έχει αυτή η δύσκολη κατάσταση για τη συνολική λειτουργία του συστήματος ασύλου, και θα πρέπει, ως εκ τούτου, να ξεκινήσει σταδιακά, κατά περίπτωση.

(6)

Με επιστολή της στις 22 Νοεμβρίου 2016, η Ελλάδα διαβίβασε στην Επιτροπή περαιτέρω πληροφορίες για την τρέχουσα κατάσταση των αιτούντων άσυλο στην Ελλάδα και την πρόοδο που σημειώθηκε όσον αφορά τη μεταρρύθμιση του οικείου συστήματος ασύλου. Η Ελλάδα εξέφρασε επίσης ανησυχίες σχετικά με την προοπτική πιθανής επανέναρξης των μεταφορών βάσει του κανονισμού του Δουβλίνου, λόγω του αριθμού των μεταναστών στην Ελλάδα, και επεσήμανε την επαχθή και δυσανάλογη σε σχέση με το μέγεθός της επιβάρυνση που υφίσταται και η οποία οδηγεί σε κατάσταση όπου οι ικανότητες ασύλου και υποδοχής έχουν φθάσει στα όριά τους. Η Ελλάδα σημείωσε επίσης ότι το επίπεδο μετεγκαταστάσεων από την Ελλάδα σε άλλα κράτη μέλη παραμένει αρκετά κάτω από το επίπεδο που προβλεπόταν στις αποφάσεις μετεγκατάστασης. Ωστόσο, η Ελλάδα τόνισε ότι δεν αποσκοπεί σε τυχόν μόνιμη εξαίρεσή της από το σύστημα του Δουβλίνου και ζήτησε πραγματική αλληλεγγύη και στήριξη μέχρις ότου η κατάσταση εξομαλυνθεί πλήρως στη χώρα.

(7)

Σύμφωνα με τα ελληνικά δεδομένα της 22ας Νοεμβρίου 2016, από την 1η Ιανουαρίου 2016 και μετά έχουν υποβληθεί περίπου 39 000 αιτήσεις ασύλου στην ελληνική Υπηρεσία Ασύλου. Στις 30 Σεπτεμβρίου 2016 οι εκκρεμείς υποθέσεις που έπρεπε να εξεταστούν σε πρώτο βαθμό υπερέβαιναν τις 17 000. Εκτιμάται από τις ελληνικές αρχές ότι συνολικά έως και 50 000 αιτήσεις ασύλου θα υποβληθούν μέχρι τα τέλη του 2016 (13). Λόγω της εξομάλυνσης της κατάστασης στην Ελλάδα και της βελτιωμένης πρόσβασης στη διαδικασία ασύλου, μεταξύ άλλων παραγόντων, ο φόρτος εργασίας που αποτελούν για την ελληνική Υπηρεσία Ασύλου οι αιτήσεις χορήγησης ασύλου είναι σημαντικά μεγαλύτερος απ' ό,τι τα προηγούμενα έτη.

(8)

Στις προηγούμενες συστάσεις της, η Επιτροπή σημείωσε τις βελτιώσεις που επέφερε η Ελλάδα στο νομοθετικό της πλαίσιο ώστε να διασφαλίσει τη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο των νέων νομικών διατάξεων της οδηγίας 2013/32/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (14) (η αναδιατυπωμένη οδηγία για τις διαδικασίες ασύλου) και ορισμένων διατάξεων της οδηγίας 2013/33/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (15) (η αναδιατυπωμένη οδηγία για τις συνθήκες υποδοχής). Ένας νέος νόμος (νόμος 4375/2016) εκδόθηκε από το Ελληνικό Κοινοβούλιο στις 3 Απριλίου 2016 (16). Στις 22 Ιουνίου 2016 το Κοινοβούλιο ψήφισε τροπολογία του νόμου 4375/2016, που, μεταξύ άλλων, τροποποίησε τη σύνθεση των επιτροπών προσφυγών και το δικαίωμα των αιτούντων άσυλο να ζητούν προφορική ακρόαση ενώπιόν τους (17). Στις 31 Αυγούστου 2016 το Ελληνικό Κοινοβούλιο εξέδωσε επίσης νόμο σχετικά με παιδιά πρόσφυγες σχολικής ηλικίας που κατοικούν στην Ελλάδα (18).

(9)

Όσον αφορά την ικανότητα υποδοχής, το προηγούμενο έτος η Ελλάδα αύξησε σημαντικά τη συνολική ικανότητα υποδοχής τόσο για παράτυπους μετανάστες όσο και για αιτούντες διεθνή προστασία. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που κοινοποιούν σε καθημερινή βάση οι ελληνικές αρχές, στις 6 Δεκεμβρίου 2016 υπήρχαν 71 539 διαθέσιμες θέσεις κυρίως σε προσωρινές εγκαταστάσεις υποδοχής, συμπεριλαμβανομένων των καταλυμάτων που παρέχονται από την UNCHR (βλέπε αιτιολογική σκέψη 11) τόσο για παράτυπους μετανάστες όσο και για αιτούντες διεθνή προστασία στην Ελλάδα (19). Ωστόσο, υπάρχουν σοβαρές προκλήσεις όσον αφορά την ικανότητα υποδοχής στα νησιά του Αιγαίου πελάγους, των οποίων τα καταλύματα είναι υπερπλήρη: η μέγιστη ικανότητα υποδοχής εξακολουθεί να είναι περίπου 8 200 άτομα, ενώ ο συνολικός αριθμός μεταναστών που είχε καταγραφεί στα νησιά ήταν 16 295 άτομα στις 5 Δεκεμβρίου 2016 (20).

(10)

Η Ελλάδα έχει επίσης αυξήσει τα καταλύματα για ευάλωτους αιτούντες, ιδίως για ασυνόδευτους ανηλίκους. Στις 17 Νοεμβρίου 2016 υπήρχαν διαθέσιμες 1 191 θέσεις σε κέντρα για ασυνόδευτους ανηλίκους, ανεξάρτητα από το εάν αυτοί έχουν ζητήσει άσυλο ή όχι. Έως το τέλος του 2016 προβλέπεται να δημιουργηθούν 130 πρόσθετες θέσεις κατάλληλες για ασυνόδευτους ανηλίκους. Ωστόσο, η ικανότητα υποδοχής για ευάλωτους αιτούντες παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανεπαρκής δεδομένου ότι οι εγκαταστάσεις είναι επί του παρόντος πλήρεις και υπάρχει κατάλογος αναμονής για 1 199 ασυνόδευτους ανηλίκους που πρέπει να τοποθετηθούν στις κατάλληλες εγκαταστάσεις (21). Ως εκ τούτου, η πρόοδος είναι υπερβολικά αργή στον τομέα αυτό και είναι σαφές ότι η Ελλάδα πρέπει να εντείνει τις προσπάθειές της ώστε να εξασφαλίσει τη διάθεση επαρκούς αριθμού εγκαταστάσεων υποδοχής για τους ασυνόδευτους ανηλίκους ώστε να αντιμετωπίσει τη ζήτηση γι' αυτό το είδος στέγασης.

(11)

Τον Ιανουάριο του 2016 υπογράφηκε συμφωνία ανάθεσης συνολικού ύψους 80 εκατ. EUR μεταξύ της Επιτροπής και της UNHCR, για τη δημιουργία 20 000 θέσεων υποδοχής σε ανοικτά κέντρα φιλοξενίας (προγράμματα ενοικίασης διαμερισμάτων, κουπόνια ξενοδοχείων και προγράμματα οικογενειών υποδοχής), πρωτίστως προς όφελος των αιτούντων διεθνή προστασία που είναι επιλέξιμοι για μετεγκατάσταση. Η συμφωνία ανάθεσης αναθεωρήθηκε τον Ιούλιο του 2016 και περιέλαβε στο πρόγραμμα φιλοξενίας τη δυνατότητα δημιουργίας θέσεων σε δομές μετεγκατάστασης που διαχειρίζεται η UNHCR, διευκρίνισε δε στο κείμενο ότι η ομάδα-στόχος του προγράμματος φιλοξενίας δεν περιλαμβάνει μόνο υποψήφιους μετεγκατάστασης αλλά και άλλους αιτούντες άσυλο, ιδίως υποψηφίους για οικογενειακή επανένωση βάσει του κανονισμού του Δουβλίνου και ευάλωτες κατηγορίες, συμπεριλαμβανομένων των ασυνόδευτων και των χωρισμένων από την οικογένειά τους παιδιών, των ατόμων με αναπηρία, των ηλικιωμένων, των μονογονεϊκών οικογενειών, των πασχόντων από χρόνιες ασθένειες, των εγκύων γυναικών και άλλων. Από τον Σεπτέμβριο, οι διαθέσιμες θέσεις φιλοξενίας έχουν αυξηθεί σημαντικά (κατά 8 100 περίπου). Η UNHCR δεσμεύθηκε τον Δεκέμβριο του 2015 να δημιουργήσει 20 000 θέσεις για τους αιτούντες που είναι επιλέξιμοι για μετεγκατάσταση στο πλαίσιο του προγράμματος ενοικίασης στέγης, και στις 6 Δεκεμβρίου ήταν διαθέσιμες 20 145 θέσεις, μεταξύ των οποίων 6 344 θέσεις σε ξενοδοχεία / ολόκληρα κτίρια, 11 711 θέσεις σε διαμερίσματα, 484 θέσεις σε οικογένειες υποδοχής, 960 θέσεις σε δομές μετεγκατάστασης και 646 θέσεις σε ειδικές εγκαταστάσεις για ασυνόδευτους ανήλικους (22). Δεδομένου ότι η τρέχουσα σύμβαση ανάθεσης λήγει στις 31 Δεκεμβρίου 2016, η Επιτροπή άρχισε συζητήσεις με την UNHCR για την παράταση του προγράμματος το 2017, με βάση επικαιροποιημένη εκτίμηση των αναγκών υποδοχής της Ελλάδας.

(12)

Από άποψη ποιότητας, πολλές από τις εγκαταστάσεις υποδοχής στην Ελλάδα εξακολουθούν να υστερούν σε σχέση με τις απαιτήσεις που ορίζονται στην οδηγία 2013/33/ΕΕ για τις συνθήκες υποδοχής των αιτούντων διεθνή προστασία, ιδίως στα νησιά και σε ορισμένες προσωρινές εγκαταστάσεις στην ηπειρωτική χώρα. Οι εγκαταστάσεις των κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης στα νησιά δεν είναι μόνο υπερπλήρεις αλλά οι υλικές συνθήκες τους δεν ανταποκρίνονται στα σχετικά πρότυπα από άποψη αποχέτευσης και υγιεινής, πρόσβασης σε βασικές υπηρεσίες, όπως η υγειονομική περίθαλψη, ιδίως για τις ευάλωτες ομάδες. Η ασφάλεια είναι ανεπαρκής, ενώ εξακολουθούν να υφίστανται εντάσεις μεταξύ διαφόρων εθνικοτήτων. Στην ηπειρωτική χώρα, ενώ το πρόγραμμα στέγασης της UNHCR παρέχει κατάλληλες συνθήκες, μεγάλο μέρος της λοιπής ικανότητας υποδοχής συνίσταται σε καταυλισμούς (επί του παρόντος χρησιμοποιούνται 53 χώροι) και εγκαταστάσεις έκτακτης ανάγκης που έχουν πολύ διαφορετικά και συχνά ανεπαρκή πρότυπα, από την πλευρά τόσο των υλικών συνθηκών όσο και της ασφάλειας. Η προσαρμογή στις χειμερινές συνθήκες ορισμένων από τις εν λόγω εγκαταστάσεις έχει αρχίσει, αλλά η πρόοδος είναι αργή. Ακόμη και με τις βελτιώσεις, θα είναι δύσκολη η μετατροπή ορισμένων καταυλισμών σε κατάλληλες μόνιμες εγκαταστάσεις υποδοχής, και ενδέχεται να υπάρξει ανάγκη να κλείσουν ενώ παράλληλα να ενισχυθούν άλλοι.

(13)

Επιπλέον, ο γενικός συντονισμός της οργάνωσης της υποδοχής στην Ελλάδα φαίνεται να είναι ελλιπής, λόγω της απουσίας σαφούς νομικού πλαισίου και συστήματος παρακολούθησης, με ad hoc διαχείριση ορισμένων καταυλισμών από το Υπουργείο Μετανάστευσης και άλλων από την Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης. Δεν έχει ληφθεί ακόμα απόφαση σχετικά με το ποιες εγκαταστάσεις θα πρέπει να γίνουν μόνιμες. Η Υπηρεσία Υποδοχής βρίσκεται ακόμη στο στάδιο της δημιουργίας ικανοτήτων.

(14)

Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι εξακολουθεί να είναι αναγκαίο η Ελλάδα να σημειώσει πρόοδο όσον αφορά τη δημιουργία επαρκών και κατάλληλων ειδικών μόνιμων ανοικτών εγκαταστάσεων υποδοχής για αιτούντες άσυλο, οι οποίες θα πρέπει να πληρούν τα ενδεδειγμένα πρότυπα σύμφωνα με το κεκτημένο της ΕΕ. Αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει μια κεντρική διαχείριση όλων των εγκαταστάσεων υποδοχής σε συνδυασμό με σύστημα συνεχούς παρακολούθησης των υλικών προτύπων για τις εν λόγω εγκαταστάσεις και των υπηρεσιών που παρέχονται σε αυτές. Ορισμένες προσωρινές εγκαταστάσεις θα πρέπει να μετατραπούν σε μόνιμες, αλλά θα πρέπει επίσης να διατηρηθεί επαρκής ικανότητα σε προσωρινές εγκαταστάσεις για την κάλυψη τυχόν ελλείψεων στην ικανότητα υποδοχής που προκύπτουν από απρόβλεπτες εισροές. Επιπλέον, όπως ήδη ζητήθηκε στην τρίτη σύσταση, είναι εξαιρετικά σημαντικό οι ελληνικές αρχές να παρέχουν πιο ακριβή στοιχεία σχετικά με την ικανότητα υποδοχής, καθώς και συνολική και συνεχώς επικαιροποιημένη εκτίμηση των αναγκών όσον αφορά τη συνολική ικανότητα υποδοχής και τη φύση αυτής της ικανότητας.

(15)

Στις προηγούμενες συστάσεις σημειώθηκαν σημαντικές βελτιώσεις όσον αφορά τη δημιουργία των Περιφερειακών Γραφείων Ασύλου. Η ελληνική νομοθεσία προβλέπει τη δημιουργία Περιφερειακών Γραφείων Ασύλου στις περιοχές Αττικής, Θεσσαλονίκης, Θράκης, Ηπείρου, Θεσσαλίας, Δυτικής Ελλάδας, Κρήτης, Λέσβου, Χίου, Σάμου, Λέρου και Ρόδου (23). Με απόφαση του προϊσταμένου της Υπηρεσίας Ασύλου είναι επίσης δυνατόν να συστήνονται αυτόνομες μονάδες ασύλου προκειμένου να καλυφθούν αυξημένες ανάγκες της Υπηρεσίας Ασύλου. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που διαβίβασε η Ελλάδα, στην επιστολή της της 22ας Νοεμβρίου 2016, μέχρι σήμερα έχουν αρχίσει να λειτουργούν επτά Περιφερειακά Γραφεία, στις περιοχές Αττικής, Θράκης, Θεσσαλονίκης, Λέσβου, Σάμου, Ρόδου και Πάτρας. Επιπλέον, εννέα αυτόνομες μονάδες ασύλου λειτουργούν στον Πειραιά, Έβρο, Ξάνθη, Λέρο, Κω, Κόρινθο και μια μονάδα μετεγκατάστασης στον Άλιμο. Όπως ο νόμος ορίζει, άλλα τρία Περιφερειακά Γραφεία Ασύλου, πρέπει να αρχίσουν να λειτουργούν στην Κω, την Ήπειρο (Ιωάννινα), την Κρήτη (Ηράκλειο) και τη Θεσσαλία (Βόλο).

(16)

Η διαδικασία ενίσχυσης των ικανοτήτων της ελληνικής Υπηρεσίας Ασύλου τελεί υπό εξέλιξη. Επί του παρόντος, 478 άτομα εργάζονται στην Υπηρεσία Ασύλου (24). Ο αριθμός αυτός καλύπτει θέσεις της Κεντρικής Υπηρεσίας, καθώς και τα ήδη δημιουργηθέντα Περιφερειακά Γραφεία και τις μονάδες ασύλου. Ο εθνικός προϋπολογισμός καλύπτει 250 θέσεις, ενώ οι λοιπές θέσεις χρηματοδοτούνται από διάφορες πηγές της ΕΕ και του ΕΟΧ. Μέχρι το τέλος του έτους, προβλέπεται ότι οι υπάλληλοι θα αυξηθούν σε 659. Οι εν λόγω υπάλληλοι προστίθενται στο προσωπικό που έχει προσληφθεί με σύμβαση ορισμένου χρόνου από την UNHCR καθώς και στα μέλη του προσωπικού της ΕΥΥΑ, και στους εμπειρογνώμονες των κρατών μελών που απεστάλησαν μέσω της ΕΥΥΑ στην ελληνική Υπηρεσία Ασύλου για ορισμένο χρονικό διάστημα. Οι ελληνικές αρχές προτίθενται να αντικαταστήσουν όλους τους συμβασιούχους υπαλλήλους με μόνιμο προσωπικό έως το τέλος του 2017 και όχι να αυξήσουν περαιτέρω τις ικανότητες της Υπηρεσίας. Η ελληνική Υπηρεσία Ασύλου ανέφερε στις υπηρεσίες της Επιτροπής ότι η ταχύτερη αύξηση προσωπικού δεν είναι εφικτή λόγω της έλλειψης ανώτερου προσωπικού για την επιμόρφωση, την καθοδήγηση και την εποπτεία των νεοπροσλαμβανομένων. Δεδομένου ότι η Υπηρεσία Ασύλου θα τριπλασιαστεί σε μέγεθος κατά τη διάρκεια του 2016, διευκρίνισε ότι πρέπει να εδραιώσει επειγόντως τη διάρθρωσή της, ιδίως για τη δημιουργία ικανοτήτων των μεσαίων διοικητικών στελεχών και την ανάπτυξη εμπειρογνωσίας του προσωπικού.

(17)

Λόγω της κλίμακας της αύξησης του αριθμού των αιτήσεων ασύλου στην Ελλάδα, δεν είναι ακόμη σαφές κατά πόσον τα τρέχοντα και προγραμματιζόμενα επίπεδα στελέχωσης της Υπηρεσίας Ασύλου είναι επαρκή για τη διεκπεραίωση του τρέχοντος και πιθανά μελλοντικού φόρτου υποθέσεων εγκαίρως και με τον κατάλληλο τρόπο. Μία από τις κύριες προτεραιότητες της Υπηρεσίας Ασύλου θα πρέπει να είναι η μείωση του χρονικού διαστήματος που μεσολαβεί μεταξύ της υποβολής και της κατάθεσης της αίτησης, το οποίο επί του παρόντος είναι συχνά υπερβολικά μεγάλο, έχει συνέπειες για τα δικαιώματα που απολαύουν οι ενδιαφερόμενοι και προκαλεί απογοήτευση μεταξύ των θιγομένων. Το εν λόγω χρονικό διάστημα θα πρέπει να μειώνεται σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 2 της οδηγίας για τις διαδικασίες ασύλου, που προβλέπει ότι το πρόσωπο που υπέβαλε αίτηση ασύλου πρέπει να έχει πραγματική δυνατότητα να την καταθέσει «το ταχύτερο δυνατό». Είναι επίσης σημαντικό, μόλις κατατεθεί η αίτηση, να υποβάλλεται σε επεξεργασία εντός των χρονικών ορίων που καθορίζονται στην οδηγία, και, ως εκ τούτου, κανονικά εντός 6 μηνών. Η επεξεργασία της κατατεθείσας αίτησης ασύλου, επί του παρόντος, στην καλύτερη περίπτωση διαρκεί αρκετούς μήνες, εκτός από περιπτώσεις μετεγκατάστασης που υποβάλλονται σε επεξεργασία ταχύτερα, και υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα όσον αφορά την ταχύτητα με την οποία θα εκκαθαριστούν οι τρέχουσες συσσωρευμένες αιτήσεις. Η Επιτροπή, ωστόσο, λαμβάνει υπόψη της τις ανησυχίες που εξέφρασε η Ελλάδα στην επιστολή της 22ας Νοεμβρίου 2016 σύμφωνα με την οποία η περισσότερο ταχεία αύξηση του προσωπικού της Υπηρεσίας Ασύλου ενδέχεται να πλήξει τη συνοχή και την ποιότητα των αποφάσεων.

(18)

Υπάρχει επείγουσα ανάγκη να αξιολογηθεί κατά πόσον επαρκεί η μέχρι σήμερα αύξηση των ανθρώπινων πόρων της Υπηρεσίας Ασύλου αλλά και να αξιολογηθεί ο τρόπος με τον οποίο η Επιτροπή, οι συναφείς οργανισμοί της ΕΕ και τα κράτη μέλη θα μπορούσαν καλύτερα να συνδράμουν την Ελλάδα στη διεκπεραίωση αυτών των αιτήσεων εντός βραχύτερου χρονικού διαστήματος. Θα πρέπει να πραγματοποιείται εμπεριστατωμένη και συνεχής εκτίμηση των αναγκών, η οποία να λαμβάνει υπόψη τον αριθμό των εκκρεμών επί του παρόντος αιτήσεων ασύλου που είναι πιθανό ότι θα διεκπεραιώνονται ανά πάσα στιγμή από την ελληνική Υπηρεσία Ασύλου και τον αριθμό των διαθέσιμων υπαλλήλων που καλούνται ή ενδέχεται να κληθούν να επεξεργαστούν αυτές τις αιτήσεις. Το εν λόγω προσωπικό θα μπορούσε να περιλαμβάνει πρόσθετους πόρους που παρέχονται από την ίδια την Ελλάδα και με αποστολή εμπειρογνωμόνων των κρατών μελών υπό μορφή ομάδων υποστήριξης της ΕΕΥΑ. Παράλληλα με τη διατήρηση της ποιότητας, θα πρέπει να διερευνηθεί ο τρόπος εξορθολογισμού των μεθόδων εργασίας και αύξησης της αποδοτικότητάς τους για την επιτάχυνση των συνεντεύξεων και των διαδικασιών, με την υποστήριξη της ΕΥΥΑ, κατά περίπτωση.

(19)

Οι αιτούντες άσυλο πρέπει να μπορούν να έχουν αποτελεσματική πρόσβαση σε μέσο έννομης προστασίας κατά αρνητικής απόφασης επί του αιτήματός τους. Έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στο θέμα αυτό. Η Αρχή Προσφυγών και οι επιτροπές προσφυγών ιδρύθηκαν με τον νόμο 4375/2016, που εκδόθηκε τον Απρίλιο του 2016. Ο νόμος 4399/2016, που εκδόθηκε στο τέλος Ιουνίου 2016, ιδρύει νέες επιτροπές προσφυγών. Οι επιτροπές αυτές είναι αρμόδιες για την εξέταση όλων των προσφυγών κατά αποφάσεων της ελληνικής Υπηρεσίας Ασύλου που υποβλήθηκαν από τις 20 Ιουλίου 2016 και μετά. Κατά προτεραιότητα, οι επιτροπές προσφυγών επικεντρώνονται κατά κύριο λόγο σε αιτήσεις που κατατέθηκαν στα ελληνικά νησιά, ώστε να συμβάλουν στην υλοποίηση της δήλωσης ΕΕ–Τουρκίας. Επί του παρόντος υφίστανται έξι επιτροπές. Από τις 21 Ιουλίου έχει ιδρυθεί επίσης μια επιτροπή προσφυγών ως αναπληρωματική στις μόνιμες (25). Προκειμένου να αντιμετωπιστεί ο αυξημένος φόρτος εργασίας και να διεκπεραιωθεί η διαχείριση των συσσωρευμένων υποθέσεων, η Ελλάδα προτίθεται να ιδρύσει επτά νέες επιτροπές που αναμένεται να αρχίσουν να λειτουργούν στα τέλη Δεκεμβρίου του 2016· επομένως στα τέλη Φεβρουαρίου του 2017 οι επιτροπές θα ανέρχονται σε 20.

(20)

Ο νόμος 4399/2016 τροποποίησε επίσης τη διάρθρωση των εν λόγω Επιτροπών, οι οποίες πλέον αποτελούνται από τρία μέλη: δύο δικαστές των Διοικητικών Δικαστηρίων και έναν Έλληνα πολίτη με συναφή τίτλο σπουδών και εμπειρία που υποδεικνύεται από την UNHCR ή την Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.

(21)

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που διαβιβάστηκαν από τις ελληνικές αρχές με την επιστολή της 22ας Νοεμβρίου 2016, από τις 21 Ιουλίου 2016 και μετά οι επιτροπές προσφυγών έχουν επιληφθεί 2 347 προσφυγών, αλλά έχουν εκδοθεί μόνο 573 αποφάσεις.

(22)

Ο παλαιές επιτροπές συσσωρευμένων προσφυγών που συγκροτήθηκαν για να εξετάσουν τις εκκρεμείς προσφυγές αιτούντων άσυλο από την Ελλάδα, είχαν αρχικά αρμοδιότητα να εξετάσουν, πέραν των προσφυγών επί της ουσίας κατά πρωτοβάθμιων αποφάσεων, τις προσφυγές κατά των αποφάσεων για λόγους παραδεκτού, στο πλαίσιο της δήλωσης ΕΕ–Τουρκίας. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που διαβίβασαν οι ελληνικές αρχές στις 22 Νοεμβρίου, οι επιτροπές συσσωρευμένων προσφυγών επιλήφθηκαν περισσοτέρων από 2 000 προσφυγών που ασκήθηκαν μεταξύ Απριλίου και της 20ής Ιουλίου 2016. Η ίδρυση νέων επιτροπών προσφυγών στις 24 Ιουνίου 2016 (26) μείωσε τον φόρτο των 20 επιτροπών συσσωρευμένων προσφυγών, επιτρέποντάς τους να επιταχύνουν τον ρυθμό διεκπεραίωσης των εκκρεμών προσφυγών.

(23)

Σημειώθηκε μεγαλύτερη πρόοδος όσον αφορά τις επί μακρόν συσσωρευμένες προσφυγές σύμφωνα με την «παλαιά διαδικασία», την οποία ρύθμιζε το προεδρικό διάταγμα 114/2010. Ο τρέχων αριθμός των συσσωρευμένων υποθέσεων ανέρχεται σε περίπου 6 589 στις 22 Νοεμβρίου 2016 (από συνολικά κατά προσέγγιση 51 000 υποθέσεις που θεωρήθηκαν μέρος των συσσωρευμένων υποθέσεων στις αρχές του 2013 και από, κατά προσέγγιση, 8 075 υποθέσεις τον Σεπτέμβριο του 2016). Οι ελληνικές αρχές έχουν χορηγήσει άδειες για ανθρωπιστικούς σκοπούς σε άτομα των οποίων η αίτηση ασύλου εκκρεμεί για μεγάλο χρονικό διάστημα και για τα οποία συντρέχουν οι προϋποθέσεις χορήγησης άδειας διαμονής για ανθρωπιστικούς λόγους ή λόγω εξαιρετικών περιστάσεων, σύμφωνα με τον ελληνικό νόμο 4375/2016. Η άδεια διαμονής χορηγείται για περίοδο δύο ετών και μπορεί να ανανεωθεί (27). Η άδεια παρέχει στους δικαιούχους τα ίδια δικαιώματα και οφέλη με αυτά που παρέχει το καθεστώς δικαιούχου επικουρικής προστασίας στην Ελλάδα (28), και τα άτομα αυτά δεν θεωρούνται πλέον αιτούντες άσυλο. Ορισμένες από τις συσσωρευμένες προσφυγές εξετάζονται, ωστόσο, επί της ουσίας. Παρά τη σημαντική πρόοδο που έχει σημειωθεί από τις προηγούμενες συστάσεις, η Ελλάδα θα πρέπει να συνεχίσει τις προσπάθειες διεκπεραίωσης του όγκου των συσσωρευμένων προσφυγών, διασφαλίζοντας ότι οι αιτούντες με εκκρεμή αίτηση προσφυγής θα έχουν την ευκαιρία να ασκήσουν το δικαίωμά τους σε πραγματική προσφυγή.

(24)

Λαμβανομένης υπόψη της αύξησης του αριθμού των αιτήσεων που έχουν υποβληθεί στην Ελλάδα από την υλοποίηση της δήλωσης ΕΕ–Τουρκίας και μετά, είναι ουσιαστικής σημασίας να υπάρχει μια πλήρως στελεχωμένη Αρχή Προσφυγών, η οποία να είναι σε θέση να χειρίζεται την αναμενόμενη σημαντική αύξηση του αριθμού των προσφυγών. Παράλληλα με τη διατήρηση της ποιότητας και με την επιφύλαξη της ανεξαρτησίας των μελών των επιτροπών, η αποδοτικότητα των επιτροπών θα πρέπει να ενισχυθεί. Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί ιδίως με συχνότερες συνεδριάσεις των επιτροπών προσφυγών, τη χρήση νομικής αρωγής για τη σύνταξη των αποφάσεων και την εξειδίκευση των επιτροπών, καθώς και τη συμμετοχή των μελών στις εν λόγω επιτροπές με σχέση πλήρους απασχόλησης. Επιπλέον, θα πρέπει να προσληφθεί περισσότερο προσωπικό υποστήριξης (29). Επίσης, θα πρέπει να πραγματοποιείται συνεχής εκτίμηση των αναγκών βάσει του αριθμού των προσφυγών που εκκρεμούν επί του παρόντος στα διάφορα όργανα προσφυγής και που είναι πιθανό να διεκπεραιωθεί από αυτά ώστε να αξιολογηθεί κατά πόσον ο αριθμός των επιτροπών επαρκεί και οι μέθοδοι εργασίας είναι οι δέουσες.

(25)

Η παροχή δωρεάν νομικής συνδρομής στους αιτούντες κατά το στάδιο της προσφυγής έχει συμπεριληφθεί στον νέο νόμο (νόμος 4375/2016). Ωστόσο, δεν έχουν ακόμη ληφθεί όλα τα μέτρα για την εφαρμογή του εν λόγω νόμου στην πράξη. Στις 9 Σεπτεμβρίου 2016 εκδόθηκε υπουργική απόφαση για την εφαρμογή της διάταξης για την παροχή νομικής συνδρομής δυνάμει του νόμου 4375/2016. Η χρηματοδότηση για την υλοποίηση της δωρεάν νομικής συνδρομής εξασφαλίστηκε μέσω του εθνικού προγράμματος στο πλαίσιο του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης (ΤΑΜΕ). Επιπλέον, ανατέθηκε σύμβαση επιχορήγησης στην Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στο πλαίσιο της χρηματοδότησης επείγουσας βοήθειας του ΤΑΜΕ για συνολικό ποσό 30 εκατ. EUR (30). Η χρηματοδότηση αυτή χρησιμοποιείται, μεταξύ άλλων, από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες για την παροχή δωρεάν νομικής συνδρομής στους αιτούντες διεθνή προστασία κατά το στάδιο της προσφυγής μέχρι τις αρχές του 2017, έως τότε δηλαδή που αναμένεται ότι οι ελληνικές αρχές θα θεσπίσουν το δικό τους καθεστώς δωρεάν νομικής συνδρομής. Υλοποιούνται δύο έργα σε συνεργασία με μη κυβερνητικές οργανώσεις (Metaction και το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες): ένα έργο στα νησιά για την πλήρη κάλυψη όλων των προσφυγών και το δεύτερο στην ηπειρωτική χώρα, για τη μερική μόνο κάλυψη των προσφυγών που ασκούνται στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, και όχι για τους αιτούντες άσυλο που τελούν υπό κράτηση. Στις 19 Σεπτεμβρίου 2016 η Ελλάδα ενημέρωσε την Επιτροπή ότι ο κατάλογος δικηγόρων που πρέπει να τηρεί η Υπηρεσία Ασύλου θα καταρτιστεί έως τις αρχές του 2017. Η Ελλάδα θα πρέπει να λάβει τα αναγκαία μέτρα για να διασφαλίσει χωρίς καθυστέρηση το δικαίωμα σε δωρεάν νομική συνδρομή όλων των αιτούντων άσυλο που ασκούν προσφυγή.

(26)

Εξακολουθούν να υπάρχουν σοβαρές ανησυχίες όσον αφορά την προστασία των ευάλωτων αιτούντων, συμπεριλαμβανομένων των ασυνόδευτων ανηλίκων, ιδίως λόγω της έλλειψης ορθά λειτουργούντος συστήματος επιτροπείας, των ανεπαρκειών όσον αφορά την κατάλληλη στέγαση και γενικών ανησυχιών όσον αφορά την ασφάλειά τους. Ο νέος νόμος 4375/2016 προβλέπει τη σύσταση νέας Διεύθυνσης Υποδοχής και Διεύθυνσης Κοινωνικής Ένταξης, οι οποίες διαρθρώνονται αμφότερες σε ειδικά τμήματα για την υποδοχή και την ένταξη των ασυνόδευτων ανηλίκων, τα οποία υπάγονται στο Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, και την παροχή νομίμου εκπροσώπου. Παρ' όλα αυτά, οι ελληνικές αρχές πρέπει και πάλι να εγκρίνουν μέτρα εφαρμογής για να διασφαλιστεί η παροχή στην πράξη των κατάλληλων διαδικαστικών εγγυήσεων και συνθηκών υποδοχής στους ασυνόδευτους ανηλίκους. Πρέπει να θεσπιστεί ακόμη περαιτέρω νομοθετικό πλαίσιο που θα πρέπει να περιλαμβάνει διατάξεις για αποτελεσματικό σύστημα επιτροπείας. Οι ελληνικές αρχές επιβεβαίωσαν ότι το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, το οποίο είναι αρμόδιο για τους ασυνόδευτους ανηλίκους, εκπονεί νέο νόμο περί επιτροπείας που αναμένεται να είναι έτοιμος πριν από τα τέλη του 2016. Στο πλαίσιο αυτού του νόμου θα συγκροτηθεί ειδική υπηρεσία, ενδεχομένως ένα τμήμα, για το σύστημα επιτροπείας. Ενώ μια υπουργική απόφαση για τον προσδιορισμό της ηλικίας των ασυνόδευτων ανηλίκων που ζητούν άσυλο έχει ήδη εγκριθεί από την ελληνική κυβέρνηση (31), εξακολουθούν να αναφέρονται ανησυχίες σχετικά με την εφαρμογή του προσδιορισμού στην πράξη, λόγω της έλλειψης ταυτοποίησης και της απουσίας ένδικων μέσων όσον αφορά τον προσδιορισμό της ηλικίας που διενεργείται από την αστυνομία.

(27)

Έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος όσον αφορά την πρόσβαση στην εκπαίδευση. Ο νόμος 4415/2016 που εκδόθηκε τον Αύγουστο του 2016 αποσκοπεί, μεταξύ άλλων, στη διασφάλιση ψυχοκοινωνικής στήριξης και εκπαίδευσης για τα παιδιά των αιτούντων άσυλο, καθώς και στην ομαλή ένταξη στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα των ατόμων που θα παραμείνουν στην Ελλάδα, μετά από προπαρασκευαστική, μεταβατική περίοδο. Παρά τις τοπικές αντιδράσεις, οι ελληνικές αρχές λαμβάνουν σημαντικά μέτρα για την εφαρμογή του εν λόγω νομικού πλαισίου πλήρως και αποτελεσματικά.

(28)

Σύμφωνα με διάφορους ενδιαφερόμενους φορείς, η κατάσταση των ασυνόδευτων ανηλίκων είναι ακόμη εν γένει επισφαλής, ενώ υπάρχουν πολλές ανησυχίες σχετικά με την ασφάλειά τους στις εγκαταστάσεις υποδοχής στην ηπειρωτική χώρα και στα νησιά. Μερικοί ενδιαφερόμενοι φορείς ανέφεραν ότι υπάρχουν παιδιά που τελούν ακόμη υπό κράτηση, ή βρίσκονται σε «προστατευόμενες περιοχές» σε ανοικτές εγκαταστάσεις υποδοχής, για παρατεταμένες περιόδους σε υπερπλήρη καταλύματα και υπό ανθυγιεινές συνθήκες χωρίς εκπρόσωπο ή πρόσβαση σε νομική συνδρομή, μέχρις ότου βρεθούν τα κατάλληλα γι' αυτά καταλύματα (32). Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 10, η έλλειψη κατάλληλων καταλυμάτων για ανηλίκους αποτελεί σημαντικό πρόβλημα, το οποίο πρέπει να αντιμετωπιστεί επειγόντως.

(29)

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρέχει σημαντική χρηματοδότηση στην Ελλάδα για να στηρίξει τις προσπάθειες της χώρας να εναρμονίσει το σύστημα διαχείρισης του ασύλου με τα πρότυπα της ΕΕ. Από τις αρχές του 2015 χορηγήθηκε στην Ελλάδα επείγουσα βοήθεια πλέον των 352 εκατ. EUR μέσω των Ταμείων Εσωτερικών Υποθέσεων [του ΤΑΜΕ και του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας (ΤΕΑ)], είτε απευθείας στις ελληνικές αρχές είτε μέσω οργανισμών της Ένωσης και διεθνών οργανισμών που δρουν στην Ελλάδα. Από το ποσό αυτό, περίπου 90 εκατ. EUR χορηγήθηκαν τον Ιούλιο του 2016 απευθείας στις ελληνικές αρχές, ώστε να ενισχυθούν οι ικανότητές τους για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και την παροχή υπηρεσιών πρωτοβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης σε κέντρα φιλοξενίας για τους πρόσφυγες, καθώς και για την υποδοχή μεταναστών και την παροχή σε αυτούς υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης. Επίσης σημαντική χρηματοδότηση (περίπου 198 εκατ. EUR), με στόχο την κάλυψη των βασικών ανθρωπιστικών αναγκών των μεταναστών και των προσφύγων, παρέχεται σε ανθρωπιστικές οργανώσεις-εταίρους μέσω του νεοσυσταθέντος μέσου στήριξης έκτακτης ανάγκης. Η χρηματοδότηση αυτή συμβάλλει στην εφαρμογή του σχεδίου αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης που αναπτύχθηκε από κοινού από την Επιτροπή, τις ελληνικές αρχές και/ή τους ενδιαφερόμενους φορείς για την αντιμετώπιση της τρέχουσας ανθρωπιστικής κατάστασης στην περιοχή και/ή για τη στήριξη της υλοποίησης της δήλωσης ΕΕ–Τουρκίας.

(30)

Η επείγουσα αυτή συνδρομή προστίθεται στο ποσό των 509 εκατ. EUR που χορηγείται στην Ελλάδα για το διάστημα 2014-2020 μέσω των εθνικών προγραμμάτων της στο πλαίσιο των ταμείων ΤΑΜΕ και ΤΕΑ, καθιστώντας την Ελλάδα τη σημαντικότερη δικαιούχο των Ταμείων Εσωτερικών Υποθέσεων μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ.

(31)

Η Ελλάδα θα πρέπει να διασφαλίσει ότι αυτοί οι χρηματοδοτικοί πόροι θα χρησιμοποιηθούν εξολοκλήρου με τον πλέον αποδοτικό και αποτελεσματικό τρόπο και χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση. Προς τον σκοπό αυτό, τα εθνικά προγράμματα της Ελλάδας στο πλαίσιο των Ταμείων Εσωτερικών Υποθέσεων (ΤΑΜΕ, ΤΕΑ) τελούν υπό αναθεώρηση ώστε να προσαρμοστούν στις νέες προτεραιότητες. Η αναθεώρηση του εθνικού προγράμματος του ΤΑΜΕ έχει ολοκληρωθεί, ενώ η αναθεώρηση του εθνικού προγράμματος του ΤΕΑ βρίσκεται στο τελικό στάδιο και θα πρέπει σύντομα να ολοκληρωθεί. Επιπλέον, μολονότι ο επίσημος διορισμός της νέας αρμόδιας αρχής έχει ολοκληρωθεί, σύμφωνα με τους όρους που περιλαμβάνονται στη νομική βάση, οι διαδικασίες και τα επιχειρησιακά μέτρα ακόμη χρειάζονται απλούστευση ώστε να εξασφαλίζεται ότι οι ελληνικές αρχές ξεκινούν την πλήρη κινητοποίηση της χρηματοδότησης που διατίθεται στο πλαίσιο των εθνικών προγραμμάτων προκειμένου να καλυφθούν οι επείγουσες ανάγκες, ιδιαίτερα στον τομέα της υποδοχής και άλλων υπηρεσιών για τους μετανάστες που βρίσκονται στη χώρα.

(32)

Όπως αναγνωρίζεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής της 4ης Μαρτίου 2016 σχετικά με την «Αποκατάσταση του χώρου Σένγκεν» (33), η διασφάλιση ενός πλήρως λειτουργικού συστήματος του Δουβλίνου αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των ευρύτερων προσπαθειών για τη σταθεροποίηση της πολιτικής ασύλου, μετανάστευσης και συνόρων. Οι εν λόγω προσπάθειες ομαλοποίησης της λειτουργίας του συστήματος του Δουβλίνου αναμένεται να οδηγήσουν στην επιστροφή στην ομαλή λειτουργία του χώρου Σένγκεν. Το κίνητρο της μετακίνησης σε άλλα κράτη μέλη για τους αιτούντες άσυλο που φθάνουν παράτυπα στην Ελλάδα, το οποίο δημιουργήθηκε με την αναστολή των μεταφορών βάσει του κανονισμού του Δουβλίνου προς την Ελλάδα από το 2011, συνιστά έναν από τους παράγοντες που οδηγούν σε δευτερογενείς μετακινήσεις οι οποίες υπονομεύουν την ορθή λειτουργία του συστήματος Σένγκεν. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να προβεί η Ελλάδα επειγόντως στις ενέργειες που προβλέπονται στην παρούσα σύσταση. Παράλληλα, η μεταρρύθμιση των κανόνων του Δουβλίνου, όπως προτείνει η Επιτροπή (34), με βάση τον στόχο της αλληλεγγύης και της δίκαιης κατανομής βαρών μεταξύ των κρατών μελών, θα πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα. Οι διαπραγματεύσεις για τη συγκεκριμένη πρόταση συνεχίζονται.

(33)

Η Επιτροπή αναγνωρίζει τη σημαντική πρόοδο που σημείωσε η Ελλάδα, με τη συνδρομή της Επιτροπής, της ΕΥΥΑ, κρατών μελών και διεθνών και μη κυβερνητικών οργανώσεων, προκειμένου να βελτιωθεί η λειτουργία του ελληνικού συστήματος ασύλου μετά την έκδοση της απόφασης M.S.S. το 2011. Ωστόσο, η Ελλάδα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει μια δύσκολη κατάσταση σε σχέση με τον μεγάλο αριθμό νέων αιτήσεων ασύλου, που απορρέουν κυρίως από την εφαρμογή της διαδικασίας προκαταγραφής, από τις συνεχιζόμενες αφίξεις παράτυπων μεταναστών, παρόλο που κυμαίνονται σε χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με το διάστημα προ του Μαρτίου 2016, και από τις ευθύνες της στο πλαίσιο της εφαρμογής της δήλωσης ΕΕ–Τουρκίας. Επιπλέον, απομένει να ληφθούν περαιτέρω σημαντικά μέτρα για να αντιμετωπιστούν οι εναπομένουσες ελλείψεις του ελληνικού συστήματος χορήγησης ασύλου, ιδίως όσον αφορά την ποιότητα των εγκαταστάσεων υποδοχής, τη μεταχείριση των ευάλωτων αιτούντων άσυλο και την ταχύτητα με την οποία οι αιτήσεις καταχωρίζονται, υποβάλλονται και εξετάζονται στους δύο βαθμούς. Προκειμένου να ληφθούν υπόψη οι επιπτώσεις της δύσκολης αυτής κατάστασης στη συνολική λειτουργία του συστήματος ασύλου και για να αποφευχθεί η δυσβάστακτη επιβάρυνση για την Ελλάδα, δεν μπορεί ακόμη να συσταθεί η πλήρης επανέναρξη των μεταφορών προς την Ελλάδα δυνάμει του κανονισμού του Δουβλίνου, μολονότι αυτός εξακολουθεί να είναι ο απώτερος στόχος.

(34)

Ωστόσο, η Ελλάδα έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο με τη θέσπιση των βασικών θεσμικών και νομικών δομών για την ομαλή λειτουργία του συστήματος ασύλου και υπάρχει καλή προοπτική να τεθεί σε εφαρμογή στο εγγύς μέλλον ένα πλήρως λειτουργικό σύστημα ασύλου, μόλις καλυφθούν όλες οι υπόλοιπες ελλείψεις, ιδίως όσον αφορά τις συνθήκες υποδοχής και τη μεταχείριση των ευάλωτων ατόμων, συμπεριλαμβανομένων των ασυνόδευτων ανηλίκων. Κρίνεται, ως εκ τούτου, σκόπιμο να προταθεί η επανέναρξη των μεταφορών σταδιακά και βάσει μεμονωμένων διαβεβαιώσεων, λαμβάνοντας υπόψη τις ικανότητες υποδοχής και επεξεργασίας αιτήσεων σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία της ΕΕ, καθώς και την επί του παρόντος μη ενδεικνυόμενη μεταχείριση ορισμένων κατηγοριών προσώπων, ιδίως ευάλωτων αιτούντων άσυλο, συμπεριλαμβανομένων των ασυνόδευτων ανηλίκων. Επιπλέον, η επανέναρξη δεν θα πρέπει να εφαρμοστεί αναδρομικά, αλλά να αφορά αιτούντες άσυλο για τους οποίους η Ελλάδα είναι υπεύθυνη, αρχής γενομένης από συγκεκριμένη ημερομηνία, ώστε να αποφευχθεί η δυσβάστακτη επιβάρυνση για την Ελλάδα. Θα πρέπει να διατυπωθεί σύσταση για τον καθορισμό της εν λόγω ημερομηνίας στις 15 Μαρτίου 2017.

(35)

Με βάση τα ανωτέρω, η παρούσα σύσταση καθορίζει τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν ή να συνεχιστούν από τις ελληνικές αρχές, ενόψει της επανέναρξης μεταφορών δυνάμει του κανονισμού του Δουβλίνου, όσον αφορά αιτούντες άσυλο που έχουν εισέλθει παράτυπα στην Ελλάδα, στα εξωτερικά σύνορα, από τις 15 Μαρτίου 2017 και μετά, ή για τους οποίους η Ελλάδα είναι υπεύθυνη από την εν λόγω ημερομηνία, σύμφωνα με κριτήρια εκτός αυτών του άρθρου 13 του κεφαλαίου III του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 604/2013. Για τον σκοπό αυτό, η Ελλάδα θα πρέπει να λάβει επειγόντως όλα τα μέτρα που αναφέρονται στην παρούσα σύσταση. Σύμφωνα με την αρχή της αλληλεγγύης και της δίκαιης κατανομής ευθυνών, τα άλλα κράτη μέλη θα πρέπει να συμβάλλουν επίσης στην επίτευξη του εν λόγω στόχου, ιδίως με την αποστολή εμπειρογνωμόνων για την υποστήριξη των ελληνικών αρχών, ανταποκρινόμενα στις διάφορες εκκλήσεις της ΕΥΥΑ, καθώς και με την πλήρη συμμόρφωση προς τις υποχρεώσεις μετεγκατάστασης που τους αναλογούν δυνάμει των αποφάσεων μετεγκατάστασης.

(36)

Η παρούσα σύσταση καθορίζει επίσης τις λεπτομέρειες για την επανέναρξη των μεταφορών που θα πρέπει να περιλαμβάνουν τη στενή συνεργασία μεταξύ των ελληνικών αρχών και των αρχών του κράτους μέλους που προβαίνει στη μεταφορά σε μεμονωμένες περιπτώσεις μεταφοράς, με βάση το καθήκον της καλόπιστης συνεργασίας μεταξύ κρατών μελών, μεταξύ άλλων για να διασφαλίζεται η κατάλληλη φιλοξενία του προσώπου σύμφωνα με τα πρότυπα που ορίζονται στην οδηγία 2013/33/ΕΕ και η επεξεργασία του αιτήματός του σύμφωνα με την οδηγία 2013/32/ΕΕ. Αυτό θα απαιτήσει την παροχή ειδικών διαβεβαιώσεων από την Ελλάδα ως προς τον τρόπο μεταχείρισης του κάθε προσώπου προς μεταφορά. Επιπλέον, θα πρέπει να δημιουργηθεί μηχανισμός στήριξης και υποβολής εκθέσεων, αποτελούμενος από ομάδα εμπειρογνωμόνων της ΕΥΥΑ, προκειμένου να συμβάλει στη διασφάλιση της εφαρμογής στην πράξη των εν λόγω προτύπων όσον αφορά τα μεταφερόμενα πρόσωπα.

(37)

Η τακτική υποβολή εκθέσεων από την Ελλάδα όσον αφορά την πρόοδο που σημειώνεται στην υλοποίηση των εν λόγω δράσεων είναι ουσιαστικής σημασίας ώστε να διασφαλιστεί η πλήρης εφαρμογή της παρούσας σύστασης. Η Ελλάδα θα πρέπει, κατά συνέπεια, να υποβάλει μια πρώτη έκθεση έως τις 15 Φεβρουαρίου 2017, όπως ορίζεται στην παρούσα σύσταση, η οποία θα πρέπει ιδίως να περιλαμβάνει περιγραφή του τρόπου με τον οποίο οι ελληνικές αρχές υλοποιούν τη διαδικασία παροχής διαβεβαιώσεων σε μεμονωμένες περιπτώσεις μεταφοράς τηρώντας τη σχετική νομοθεσία της ΕΕ. Στη συνέχεια, η Ελλάδα θα πρέπει να υποβάλλει έκθεση κάθε δύο μήνες σχετικά με την εφαρμογή της παρούσας σύστασης.

(38)

Με βάση τις εν λόγω εκθέσεις και τυχόν άλλες χρήσιμες πληροφορίες που έχει στη διάθεσή της ή λαμβανομένων υπόψη άλλων εξελίξεων, η Επιτροπή θα υποβάλλει τακτικά εκθέσεις σχετικά με τη σημειούμενη πρόοδο στην εφαρμογή της παρούσας σύστασης και θα επικαιροποιεί, εάν χρειαστεί, τις συστάσεις που περιέχονται σε αυτήν.

(39)

Την ευθύνη των αποφάσεων για την επανέναρξη των μεταφορών σε μεμονωμένες περιπτώσεις φέρουν αποκλειστικά οι αρχές των κρατών μελών, υπό τον έλεγχο των δικαστηρίων, τα οποία μπορούν να υποβάλλουν αίτηση έκδοσης προδικαστικής απόφασης στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με την ερμηνεία του κανονισμού του Δουβλίνου,