(1)

Στις 22 Φεβρουαρίου 2007 η Επιτροπή έλαβε από τον καταγγέλλοντα Α (2) καταγγελία κρατικής ενίσχυσης, η οποία αφορούσε ισχυρισμούς περί χορήγησης ενίσχυσης στο συγκρότημα κινηματογραφικών γυρισμάτων Ciudad de la Luz από την περιφέρεια της Βαλένθια. Στις 15 Μαρτίου 2007, ο καταγγέλλων Α επιβεβαίωσε ότι η καταγγελία του μπορούσε να διαβιβασθεί στις ισπανικές αρχές.

(2)

Στις 10 Απριλίου 2007 η Επιτροπή διαβίβασε την πλήρη καταγγελία στις ισπανικές αρχές, ζητώντας πληροφορίες σχετικά με την εικαζόμενη ενίσχυση. Η Επιτροπή δεν είχε λάβει καμία προγενέστερη κοινοποίηση σχετικά με οποιαδήποτε μέτρα στήριξης της κινηματογραφικής παραγωγής στη Βαλένθια για έγκριση κρατικής ενίσχυσης.

(3)

Αφού ζήτησαν παράταση της προθεσμίας στις 18 Απριλίου 2007 (η οποία εγκρίθηκε στις 24 Απριλίου), οι ισπανικές αρχές απάντησαν στο αίτημα της Επιτροπής για παροχή πληροφοριών στις 15 Ιουνίου 2007.

(4)

Στις 30 Απριλίου 2007 ο καταγγέλλων Α παρέσχε συνδέσμους σε άρθρα που δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Variety, τα οποία ισχυρίζεται ότι κάνουν λόγο για τις επιδοτήσεις παραγωγής που προσφέρθηκαν για γυρίσματα στη Βαλένθια και επιβεβαιώνουν ότι το συγκρότημα Ciudad de la Luz προσέλκυε κινηματογραφικές παραγωγές υψηλού προϋπολογισμού (3).

(5)

Η Επιτροπή ζήτησε συμπληρωματικές πληροφορίες από τις ισπανικές αρχές στις 13 Ιουλίου 2007. Αφού ζήτησαν παράταση της προθεσμίας στις 18 Ιουλίου 2007 (η οποία εγκρίθηκε στις 19 Ιουλίου), οι ισπανικές αρχές ανταποκρίθηκαν στο αίτημα της Επιτροπής για παροχή πληροφοριών στις 8 Οκτωβρίου 2007.

(6)

Στις 15 Ιουλίου 2007 η Επιτροπή έλαβε καταγγελία από τον καταγγέλλοντα Β (4). Αφού έλαβε τη συγκατάθεση του καταγγέλλοντος, η Επιτροπή διαβίβασε στις ισπανικές αρχές τη σχετική καταγγελία στις 2 Αυγούστου 2007.

(7)

Με επιστολή της 13ης Φεβρουαρίου 2008, η Επιτροπή ενημέρωσε τις ισπανικές αρχές σχετικά με την απόφασή της να κινήσει τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 108 παράγραφος 2 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις. Η Ισπανία απάντησε σχετικά στις 28 Απριλίου 2008.

(8)

Η απόφαση της Επιτροπής να κινήσει τη διαδικασία δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (5). Η Επιτροπή κάλεσε τα ενδιαφερόμενα μέρη να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους επί της κρατικής ενίσχυσης.

(9)

Η Επιτροπή έλαβε από τα ενδιαφερόμενα μέρη παρατηρήσεις, τις οποίες διαβίβασε στην Ισπανία στις 3 Οκτωβρίου 2008. Οι αντίστοιχες παρατηρήσεις των ισπανικών αρχών παρελήφθησαν στις 21 Νοεμβρίου 2008 και στις 29 Δεκεμβρίου 2008.

(10)

Κατόπιν συνάντησης που πραγματοποιήθηκε μεταξύ της Επιτροπής και των ισπανικών αρχών στις 11 Φεβρουαρίου 2009, η Ισπανία προσκόμισε συμπληρωματικές πληροφορίες στις 30 Μαρτίου 2009.

(11)

Στις 26 Αυγούστου 2009 η Επιτροπή απέστειλε στην Ισπανία νέο αίτημα για παροχή πληροφοριών, στο οποίο οι ισπανικές αρχές απάντησαν στις 20 Οκτωβρίου 2009 και προσκόμισαν συμπληρωματικά πληροφοριακά στοιχεία την 1η Φεβρουαρίου 2010.

(12)

Στις 24 Μαΐου 2011 η Επιτροπή απηύθυνε στην Ισπανία νέο αίτημα για παροχή πληροφοριών, ενημερώνοντας επίσης την Ισπανία για τον διορισμό ανεξάρτητου οικονομικού συμβούλου, της εταιρείας Ecorys. Η Ισπανία απάντησε στις 7 Ιουνίου 2011 και η Επιτροπή της απέστειλε τη δική της απάντηση στις 22 Ιουλίου 2011.

(13)

Την 1η Αυγούστου 2011 η Επιτροπή απέστειλε στην Ισπανία το τελευταίο της αίτημα για παροχή πληροφοριών, στο οποίο συμπεριέλαβε την έκθεση που κατάρτισε η Ecorys. Η Ισπανία υπέβαλε τις παρατηρήσεις της επί της έκθεσης Ecorys στις 3 Οκτωβρίου 2011 και παρέσχε περαιτέρω στοιχεία σχετικά με τη δημόσια επένδυση στο συγκρότημα Ciudad de la Luz SAU στις 11 Απριλίου 2012.

(14)

Η Ciudad de la Luz είναι ένα μεγάλο συγκρότημα κινηματογραφικών γυρισμάτων λίγο έξω από την πόλη του Αλικάντε (Βαλένθια). Η περιφερειακή διοίκηση της Βαλένθια (Generalitat Valenciana) έλαβε την αρχική της απόφαση να επενδύσει στο έργο Ciudad de la Luz στις 24 Οκτωβρίου 2000.

(15)

Η εταιρεία Ciudad de la Luz SA ιδρύθηκε στις 2 Νοεμβρίου 2000, με σκοπό την άσκηση των αναγκαίων δραστηριοτήτων για την προώθηση, οργάνωση και διαχείριση των υποδομών «Ciudad de la Luz», συμπεριλαμβανομένης της ανέγερσης, διαχείρισης και εκμετάλλευσης οπτικοακουστικών και κινηματογραφικών εγκαταστάσεων, καθώς και άλλων συναφών δραστηριοτήτων αναψυχής και φιλοξενίας.

(16)

Το 75 % του αρχικού μετοχικού κεφαλαίου, ύψους 600 000 ευρώ, του συγκροτήματος Ciudad de la Luz SA ανήκε στην εταιρεία Parque Temático de Alicante SAU, μετέπειτα Sociedad Proyectos Temáticos de la Comunidad Valenciana SAU (SPTCV). Η SPTCV είναι εταιρεία δημοσίου δικαίου, η οποία ασκεί επενδυτικές δραστηριότητες εξ ονόματος της περιφερειακής διοίκησης της Βαλένθια. Το υπόλοιπο 25 % ανήκε στην Producciones Aguamarga SL, εταιρεία ιδιωτικού δικαίου η οποία ήταν υπεύθυνη για τα υπόλοιπα κατασκευαστικά έργα, για την προώθηση του συγκροτήματος Ciudad de la Luz και για τη διαχείριση των εγκαταστάσεων κινηματογραφικών γυρισμάτων.

(17)

Τον Νοέμβριο του 2001 το μετοχικό κεφάλαιο αυξήθηκε σε 9 εκατ. ευρώ, με την εξαγορά όλων των επιπλέον μετοχών από την SPTCV, η οποία αύξησε τελικά το ποσοστό συμμετοχής της στο 98,4 %. Τον Φεβρουάριο του 2003 και τον Μάιο του 2004 η SPTCV αύξησε περαιτέρω τη συμμετοχή της, μέσω παρόμοιων εξαγορών νέου μετοχικού κεφαλαίου. Τον Ιούλιο του 2004 η Producciones Aguamarga πούλησε το μερίδιό της, ύψους 0,2 %, από το συγκρότημα Ciudad de la Luz SA (6) στην SPTCV (έναντι του ποσού των 139 059 ευρώ). Έκτοτε, η περιφερειακή διοίκηση της Βαλένθια κατέχει, μέσω της SPTCV, το 100 % του μετοχικού κεφαλαίου της Ciudad de la Luz SAU. Από εκείνη τη χρονική στιγμή και εξής, η Ciudad de la Luz SAU αποτελεί δημόσια επιχείρηση, η οποία ανήκει εξ ολοκλήρου στην κυριότητα της SPTCV και υπόκειται στις διατάξεις του δημοσίου δικαίου όσον αφορά τις διαδικασίες διαγωνισμών και χρηματοπιστωτικής εποπτείας. Ωστόσο, η Ciudad de la Luz εξακολουθεί να τελεί υπό τη διαχείριση της Producciones Aguamarga.

(18)

Το συγκρότημα άνοιξε για κινηματογραφικά γυρίσματα τον Αύγουστο του 2005. Έχοντας σχεδιαστεί με σκοπό τη φιλοξενία των μεγαλύτερων κινηματογραφικών παραγωγών, τα κατασκευαστικά έργα ξεκίνησαν το 2002 και διακρίνονταν σε τρία στάδια:

(19)

Το συγκρότημα κινηματογραφικών γυρισμάτων στεγάζει επίσης μια πανεπιστημιακή σχολή αποκλειστικά για σπουδές οπτικοακουστικής παραγωγής (κινηματογράφος, τηλεόραση, ραδιόφωνο, διαδίκτυο), η οποία απονέμει μεταπτυχιακούς τίτλους σπουδών που καλύπτουν όλες τις πτυχές της παραγωγής (καλλιτεχνική παραγωγή, τεχνική εμπορία, επικοινωνία). Στα αρχικά σχέδια του 2000 περιλαμβάνονταν και άλλες συμπληρωματικές επενδύσεις σε παρακείμενα εμπορικά κέντρα, ξενοδοχεία, καθώς και σε ένα συγκρότημα αθλητικών εγκαταστάσεων, οι οποίες επρόκειτο να αποφέρουν θετικές ταμειακές εισροές για το έργο, αλλά δεν έχουν αναπτυχθεί έως σήμερα. Παρότι η Generalitat εξασφάλισε τις απαραίτητες εκτάσεις το 2004 και οι προσκλήσεις υποβολής προσφορών για την άσκηση των αντίστοιχων εμπορικών δραστηριοτήτων υπό καθεστώς παραχώρησης προκηρύχθηκαν το 2005, οι προσφορές δεν ήταν αρκετά ελκυστικές και δεν δόθηκε συνέχεια στις συμπληρωματικές επενδύσεις.

(20)

Ορισμένα στοιχεία των εγκαταστάσεων «τελευταίας τεχνολογίας» προσέδωσαν στη Ciudad de la Luz ισχυρό προβάδισμα έναντι των ευάριθμων ανταγωνιστικών μεγάλων συγκροτημάτων κινηματογραφικών γυρισμάτων στην Ευρώπη από πλευράς δυνατοτήτων κινηματογραφικών παραγωγών υψηλού προϋπολογισμού. Για παράδειγμα, το ηχομονωτικό πλατό συνολικής επιφάνειας 5 000 m2 που περιλαμβανόταν στα αρχικά σχέδια για τη Ciudad de la Luz προβλεπόταν να είναι το μεγαλύτερο πλατό παγκοσμίως (7). Η Επιτροπή επισημαίνει ότι τα μεγάλα ηχομονωτικά πλατό παρουσιάζουν ενδιαφέρον μόνο για μεγάλες κινηματογραφικές παραγωγές.

(21)

Μέχρι πρότινος, οι εγκαταστάσεις των κινηματογραφικών γυρισμάτων τελούσαν υπό τη διαχείριση της Aguamarga Gestión de Estudios SL, η οποία ενεργούσε ως εκπρόσωπος του συγκροτήματος κινηματογραφικών γυρισμάτων έναντι αμοιβής, βάσει πολυετούς σύμβασης διαχείρισης που είχε συναφθεί με τον μέτοχο.

(22)

Πριν από την έναρξη των κατασκευαστικών έργων, κατά την περίοδο 1999-2000, η σκοπιμότητα, το πεδίο εφαρμογής και οι στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές της ανάπτυξης της Ciudad de la Luz είχαν αναλυθεί από ανεξάρτητους συμβούλους στο πλαίσιο τεσσάρων μελετών που υπέβαλε η Ισπανία κατά τη διάρκεια της επίσημης διαδικασίας έρευνας.

(23)

Το αντικείμενο των εν λόγω μελετών ήταν η διερεύνηση των προοπτικών αύξησης του αριθμού των κινηματογραφικών παραγωγών (8), η σύγκριση με εναλλακτικές τοποθεσίες στην περιφέρεια της Βαλένθια για την κατασκευή των υποδομών κινηματογραφικών γυρισμάτων (9) και η κατάρτιση προκαταρκτικής ανάλυσης (10) και επιχειρηματικού σχεδίου (11) για το συγκρότημα κινηματογραφικών γυρισμάτων. Οι μελέτες αυτές δεν είχαν υποβληθεί από τις ισπανικές αρχές πριν από την απόφαση της Επιτροπής να κινήσει επίσημη έρευνα κρατικής ενίσχυσης σχετικά με το έργο. Τα στοιχεία που περιέχονται στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας, της 22ας Φεβρουαρίου 2008, προέρχονται από μελέτη (της εταιρείας Consultia) η οποία, σύμφωνα με την ενημέρωση που παρείχαν οι ισπανικές αρχές στην Επιτροπή, εκπονήθηκε το 2002. Εντούτοις, μετά τη λήψη της απόφασης κίνησης της διαδικασίας, η Ισπανία ενημέρωσε εκ των υστέρων την Επιτροπή ότι η συγκεκριμένη μελέτη είχε εκπονηθεί το 2004.

(24)

Τα συμπεράσματα του επιχειρηματικού σχεδίου του 2000 που κατάρτισε η εταιρεία Arthur Andersen (12) ήταν θετικά, συμπεριλαμβανομένων των προοπτικών οικονομικής αποδοτικότητας σε μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Οι θετικές ταμειακές ροές του έργου για το συγκρότημα κινηματογραφικών γυρισμάτων τεκμηριώνονταν για χρονική περίοδο πέντε ετών (2002-2006) από την ολοκλήρωση της ανέγερσης των κτιρίων κινηματογραφικών γυρισμάτων, ενός συνεδριακού κέντρου και μιας σχολής κινηματογραφικών και τηλεοπτικών τεχνικών.

(25)

Το κόστος κατασκευής των τριών σταδίων εκτιμάτο στο ποσό των 16,9 δισεκατ. πεσετών (101,7 εκατ. ευρώ), χωρίς να συμπεριλαμβάνεται το κόστος των οικοπέδων, ενώ στο επιχειρηματικό σχέδιο αναφερόταν ότι οι δαπάνες ενδέχεται να διαφοροποιούνταν κατά +/– 30 %. Επίσης, δεν παρεχόταν εκτίμηση του κόστους των μεταγενέστερων σταδίων για την περάτωση του έργου.

(26)

Βάσει του ανωτέρω επιχειρηματικού σχεδίου, κατά την περίοδο μεταξύ 2000 και 2004, η SPTCV προέβη ή δεσμεύτηκε να προβεί σε επενδύσεις στη Ciudad de la Luz μέσω αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου και αγοράς οικοπέδων συνολικής αξίας 104 259 759 ευρώ. Βλέπε αναλυτικά στοιχεία στην αιτιολογική σκέψη 53.

(27)

Δεδομένου ότι τα κατασκευαστικά έργα ολοκληρώθηκαν δύο έτη μετά την προβλεπόμενη προθεσμία και το επενδυτικό χρονοδιάγραμμα τροποποιήθηκε κατά τρόπον ώστε να επεκταθεί σε σημαντικό βαθμό, το 2004 η Ciudad de la Luz/SPTCV ανέθεσε στην Consultia την εκπόνηση νέας μελέτης και νέου επιχειρηματικού σχεδίου (13). Η μελέτη της Consultia κατέληγε εξίσου σε θετικό συμπέρασμα σχετικά με την οικονομική αποδοτικότητα του έργου, με ένα επιχειρηματικό σχέδιο για την περίοδο 2004-2014 που παρουσίαζε θετικές αποδόσεις για την επένδυση της SPTCV έως το 2014 και σε πιο μακροπρόθεσμο ορίζοντα.

(28)

Το μερίδιο της Producciones Aguamarga SL στη Ciudad de la Luz SA εξαγοράστηκε από την SPTCV τον Ιούλιο του 2004 έναντι του ποσού των 139 059 ευρώ. Σε αντίθεση με την SPTCV, η Producciones Aguamarga SL δεν είχε προβεί σε περαιτέρω επενδύσεις στη Ciudad de la Luz SA μετά την αρχική της επένδυση ύψους 150 000 ευρώ τον Νοέμβριο του 2000. Ως εκ τούτου, το μερίδιο της Producciones Aguamarga στη Ciudad de la Luz SA είχε μειωθεί στο 0,2 % κατά τον χρόνο εξαγοράς του από την SPTCV. Κατόπιν αυτής της συναλλαγής, η εταιρεία κατέστη αμιγώς δημόσια επιχείρηση και αναδιαρθρώθηκε, συνεπώς, σε Ciudad de la Luz SAU.

(29)

Βάσει του τροποποιημένου προγράμματος εργασιών και επιχειρηματικού σχεδίου, η SPTCV, ως μοναδικός μέτοχος, χορήγησε δύο συμμετοχικά δάνεια, ήτοι ένα δάνειο ύψους 95 εκατ. ευρώ το 2005 και ένα δεύτερο ύψους 20 εκατ. ευρώ το 2007. Στους λογαριασμούς της Ciudad de la Luz SAU κατά την 31η Δεκεμβρίου 2010, τους οποίους προσκόμισαν οι ισπανικές αρχές τον Απρίλιο του 2012, εμφανίζεται ότι η SPTCV προέβη την περίοδο 2008-2010 σε νέες επενδύσεις συνολικού ύψους 45 829 840 ευρώ υπό μορφή μετατρέψιμου ομολογιακού δανείου. Οι ίδιοι λογαριασμοί καταδεικνύουν επίσης ότι η SPTCV δικαιούνταν τόκους επί των συμμετοχικών δανείων του 2005 και του 2009 συνολικού ποσού 7 222 160 ευρώ για τα έτη 2009 και 2010, επιπλέον των μη καταβληθέντων τόκων ύψους 1 814 187 ευρώ επί του μετατρέψιμου ομολογιακού δανείου που είχαν συσσωρευτεί έως την 31η Δεκεμβρίου 2010. Κατά συνέπεια, η επένδυση δημόσιων πόρων στη Ciudad de la Luz από τη SPTCV, συμπεριλαμβανομένων των εκκρεμών τόκων επί των χορηγηθέντων δανείων, ανερχόταν έως τα τέλη του 2010 στο συνολικό ποσό των 274 125 946 ευρώ.

(30)

Στο επιχειρηματικό σχέδιο του 2000 η Ciudad de la Luz επιδίωκε να αποτελέσει το δεύτερο μεγαλύτερο σε δυναμικότητα συγκρότημα κινηματογραφικών γυρισμάτων στην Ευρώπη (μετά την Pinewood) και να προσελκύσει ισπανικές παραγωγές (κινηματογράφος, τηλεόραση και διαφημιστικά μηνύματα), συμπληρώνοντας τη δραστηριότητά της με έναν στόχο δεκαέξι ξένων (ευρωπαϊκών και αμερικανικών) κινηματογραφικών παραγωγών ετησίως. Στο αναθεωρημένο επιχειρηματικό σχέδιο του 2004 κρίθηκε σκόπιμο να συμπεριληφθεί μεταξύ των στρατηγικών στόχων της Ciudad de la Luz η καθιέρωση μεγάλων κινηματογραφικών και τηλεοπτικών παραγωγών ως βασικών πελατών της.

(31)

Στο επιχειρηματικό σχέδιο του 2004 αναφερόταν ότι οι κύριοι διεθνείς ανταγωνιστές της Ciudad de la Luz είναι σημαντικά συγκροτήματα κινηματογραφικών γυρισμάτων που δραστηριοποιούνται εκτός των ΗΠΑ, ιδίως εκείνα που παρουσιάζουν παρεμφερή χαρακτηριστικά με τη Ciudad de la Luz, ειδικότερα τα συγκροτήματα Pinewood-Shepperton (Ηνωμένο Βασίλειο), Cinecitta (Ιταλία), Barrandov (Τσεχική Δημοκρατία), Babelsberg (Γερμανία), Cinecite Montreal & Lions Gate (Καναδάς) και Warner Roadshow & Fox (Αυστραλία).

(32)

Στο αρχικό επιχειρηματικό σχέδιο του 2000, οι προβλεπόμενες τιμολογήσεις για υπηρεσίες κινηματογραφικών γυρισμάτων (π.χ. μίσθωση υπαίθριων πλατό, συνεργεία) είχαν υπολογιστεί εντός του εύρους τιμών που εφάρμοζαν συγκρίσιμα συγκροτήματα κινηματογραφικών γυρισμάτων στην ΕΕ (δηλαδή τα συγκροτήματα Shepperton και Elstree στο Ηνωμένο Βασίλειο και Babelsberg στη Γερμανία). Το αναθεωρημένο επιχειρηματικό σχέδιο του 2004 παρουσιάζει επίσης ένα μοντέλο στρατηγικής τιμολόγησης με σημείο αναφοράς τις τιμολογήσεις που εφαρμόζουν συγκροτήματα διεθνούς κύρους, με χρεώσεις περίπου 15-20 % φθηνότερες έναντι των καταξιωμένων συγκροτημάτων που κατέχουν ηγετική θέση στην αγορά (ΗΠΑ και Pinewood στο ΗΒ), αλλά κατά 50 %-100 % ακριβότερες σε σύγκριση με άλλα συγκροτήματα της ΕΕ (Barrandov στην Τσεχική Δημοκρατία και Babelsberg στη Γερμανία).

(33)

Στην πράξη, οι εθνικοί και διεθνείς στόχοι της επιχειρηματικής στρατηγικής της Ciudad de la Luz δεν έχουν υλοποιηθεί. Από τις 33 ταινίες που γυρίστηκαν στη Ciudad de la Luz την περίοδο 2005-2009, οι 28 ήταν ισπανικές παραγωγές και μόνο 5 αποτελούσαν συμπαραγωγές της ΕΕ (Ελλάδα, Γαλλία). Εκτός από ορισμένες σποραδικές εξέχουσες περιπτώσεις σημαντικών ευρωπαϊκών συμπαραγωγών, όπως η ταινία Ο Αστερίξ στους Ολυμπιακούς Αγώνες και, πρόσφατα, μια αμερικανο-ισπανική συμπαραγωγή, ουσιαστικά οι ταινίες που γυρίστηκαν στη Ciudad de la Luz από τότε που ξεκίνησε τη δραστηριότητά της, τον Αύγουστο του 2005, είναι κατά κύριο λόγο ισπανικές παραγωγές εθνικής εμβέλειας.

(34)

Παρά τις προοπτικές που περιγράφονται στο επιχειρηματικό σχέδιο του 2004, οι οποίες προσδιορίζουν το 2010 ως το πρώτο έτος (συντηρητικών) θετικών αποτελεσμάτων χρήσης, η εμπορική εκμετάλλευση της Ciudad de la Luz είναι έως σήμερα ζημιογόνα. Έως τα τέλη του 2010, η Ciudad de la Luz κατέγραφε σωρευτικές ζημίες ύψους 84 εκατ. ευρώ, έναντι των σωρευτικών κερδών ύψους 12 εκατ. ευρώ που προέβλεπε για την ίδια χρονολογία το επιχειρηματικό σχέδιο του 2004. Σε σύγκριση με τα προαναφερθέντα συγκροτήματα κινηματογραφικών γυρισμάτων, η Ciudad de la Luz δεν έχει κατορθώσει έως σήμερα να προσελκύσει τον επιδιωκόμενο αριθμό μη ισπανικών παραγωγών και τα αποτελέσματα είναι χαμηλότερα από τα προσδοκώμενα, ακόμη και για την ισπανική ζήτηση. Επίσης, οι λειτουργικές ζημίες είναι μεγαλύτερες από ό,τι αναμενόταν.

(35)

Αφορμή για την έναρξη της έρευνας από την Επιτροπή αποτέλεσε η καταγγελία που υπέβαλε το 2007 ο καταγγέλλων Α, καθώς και η επακόλουθη καταγγελία που υπέβαλε ο καταγγέλλων Β, αμφότεροι εξέχοντες παράγοντες του κινηματογραφικού τομέα σε διαφορετικά κράτη μέλη. Στις καταγγελίες διατυπώνονται ισχυρισμοί περί παράνομης χορήγησης κρατικής ενίσχυσης στο πλαίσιο της δημόσιας χρηματοδότησης της Ciudad de la Luz και, ειδικότερα, στο πλαίσιο του συστήματος ειδικών κινήτρων που εφαρμόζει η Ciudad de la Luz για την παραγωγή κινηματογραφικών ταινιών.

(36)

Όπως προαναφέρθηκε, όταν η Επιτροπή κίνησε την επίσημη διαδικασία έρευνας τον Φεβρουάριο του 2008, η μοναδική βάση για τη λήψη της επενδυτικής απόφασης που είχαν παράσχει οι ισπανικές αρχές ήταν το επιχειρηματικό σχέδιο της Consultia, το οποίο εικάζεται ότι είχε καταρτιστεί το 2002. Κατόπιν προκαταρκτικής εκτίμησης που διενήργησε, η Επιτροπή διατηρούσε σοβαρές αμφιβολίες ως προς το κατά πόσον ένας ιδιώτης επενδυτής θα ήταν διατεθειμένος να επενδύσει υπό τους ίδιους όρους και στην ίδια κλίμακα με την περιφερειακή διοίκηση της Βαλένθια.

(37)

Όσον αφορά την πιθανή συμβατότητα της ενίσχυσης, η Επιτροπή δεν είχε στη διάθεσή της κανένα πληροφοριακό στοιχείο το οποίο να της δίνει τη δυνατότητα να διακριβώσει αν πληρούνταν οι προϋποθέσεις των κατευθυντήριων γραμμών περιφερειακών ενισχύσεων που ήταν εφαρμοστέες στην περιφέρεια της Βαλένθια εκείνη την περίοδο (2000-2004). Η Επιτροπή διατηρούσε επίσης επιφυλάξεις όσον αφορά τη δυνατότητα εφαρμογής της πολιτιστικής εξαίρεσης που προβλέπεται στο άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο δ) της Συνθήκης, διότι η Ciudad de la Luz δεν προωθούσε τον πολιτισμό ή τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για οιοδήποτε είδος οπτικοακουστικών έργων, συμπεριλαμβανομένων των διαφημιστικών μηνυμάτων, και ασκούσε ανταγωνιστική δραστηριότητα έναντι άλλων φορέων εκμετάλλευσης με σκοπό την προσέλκυση εμπορικών παραγωγών.

(38)

Επιπροσθέτως, η Επιτροπή επισήμανε πιθανή κρατική ενίσχυση στο πλαίσιο του συστήματος παροχής κινήτρων για την πραγματοποίηση γυρισμάτων στις εγκαταστάσεις της Ciudad de la Luz και προσδιόρισε τους σχετικούς κινηματογραφικούς παραγωγούς ως πιθανούς δικαιούχους. Τα ειδικά για την παραγωγή κινηματογραφικών ταινιών κίνητρα στόχευαν στην άσκηση συγκεκριμένων δραστηριοτήτων σε συγκεκριμένη τοποθεσία βάσει άγνωστων κριτηρίων και, ως εκ τούτου, δεν φαινόταν να τηρούν τους κανόνες που προβλέπονται στην «ανακοίνωση για τον κινηματογράφο» που έχει εκδώσει η Επιτροπή.

(39)

Η Επιτροπή έλαβε παρατηρήσεις από δέκα συνολικά ενδιαφερόμενα μέρη. Τα τέσσερα εξ αυτών δραστηριοποιούνται στην εμπορική εκμετάλλευση εγκαταστάσεων κινηματογραφικών γυρισμάτων σε άλλα κράτη μέλη εκτός της Ισπανίας (καταγγέλλων Α, καταγγέλλων Β, Barrandov Studio και Mediterranean Film Studios Limited), άλλα πέντε δραστηριοποιούνται στον ισπανικό κινηματογραφικό τομέα (η Federación de Asociaciones de Productores Audiovisuales Españoles – FAPAE, η Associacio de directors de cinema valencians, η Empreses audiovisuals valencianes federades – EAVf, η ένωση Productors audiovisuals valencians και η Sociedad Proyectos Tematicos de la Comunidad Valenciana – SPTCV SAU), ενώ το δέκατο ήταν ένας εθνικός φορέας χρηματοδότησης κινηματογραφικών ταινιών και χάραξης πολιτικής (UK Film Council).

(40)

Σε εμπιστευτικό έγγραφο που υπέβαλε στις 25 Ιουνίου 2008, ο καταγγέλλων Β εκφράζει τις ανησυχίες του σχετικά με την ενίσχυση μέσω της οποίας έχει αναπτυχθεί και λειτουργεί επί του παρόντος η Ciudad de la Luz. Ισχυρίζεται ότι τα μέτρα που έχει λάβει η Επιτροπή κινώντας τη διαδικασία είναι ουσιώδους σημασίας για την εταιρεία του και τον τομέα γενικότερα.

(41)

Σε εμπιστευτικό έγγραφο που υπέβαλε στις 30 Ιουνίου 2008, ο καταγγέλλων Α περιορίζεται στη διατύπωση των παρατηρήσεών του σχετικά με την ενδελεχή έρευνα επί των ακόλουθων τεσσάρων ζητημάτων: i) τις δαπάνες χρηματοδότησης του συγκροτήματος κινηματογραφικών γυρισμάτων, ii) την προσέγγιση της χρηματοδότησης «νεοσύστατων επιχειρήσεων», iii) την αποτίμηση της τελικής διάθεσης και iv) τα υπόλοιπα κίνητρα που παρέχονται από τη Ciudad de la Luz. Κατά την άποψή του, «ένας ιδιώτης επενδυτής θα θεωρούσε ως επένδυση τουλάχιστον μεσαίου κινδύνου ακόμη και μια καταξιωμένη και επικερδή επιχείρηση εκμετάλλευσης εγκαταστάσεων κινηματογραφικών γυρισμάτων […]. Η εκτίμηση αυτή βασίζεται στο γεγονός ότι, παρόλο που μια επιχείρηση εκμετάλλευσης εγκαταστάσεων κινηματογραφικών γυρισμάτων είναι εξασφαλισμένη με στοιχεία ενεργητικού […], η λειτουργική της μόχλευση αναμένεται να είναι υψηλή, στοιχείο το οποίο δυσχεραίνει τις προβλέψεις κέρδους. Η αβεβαιότητα εντείνεται περαιτέρω από παράγοντες όπως ο κυκλικός χαρακτήρας του τομέα των κινηματογραφικών παραγωγών».

(42)

Σύμφωνα με τον καταγγέλλοντα Α, ένα μέσο σταθμισμένο κόστος κεφαλαίου (WACC) της τάξεως περίπου του 15 % ενδέχεται να ενδείκνυται για καταξιωμένες επιχειρήσεις εκμετάλλευσης εγκαταστάσεων κινηματογραφικών γυρισμάτων, παρότι «οι προσδοκώμενες αποδόσεις από τους επενδυτές μετοχικού κεφαλαίου του ιδιωτικού τομέα [του καταγγέλλοντος Α] ήταν υψηλότερες από το εν λόγω ποσοστό». Κατά κανόνα, μια νεοσύστατη εταιρεία εκμετάλλευσης εγκαταστάσεων κινηματογραφικών γυρισμάτων θεωρείται από τους ιδιώτες επενδυτές ως «επιχείρηση μεσαίου έως υψηλού κινδύνου και, κατά συνέπεια, αναμένονται σημαντικά υψηλότερες αποδόσεις από τις σχετικές επενδύσεις (μολονότι θα μπορούσε να γίνει αποδεκτό ένα ορισμένο χρονικό διάστημα έως ότου αποβούν κερδοφόρες). Δεδομένου ότι οι δυνατότητες δανειοδότησης των νεοσύστατων επιχειρήσεων από συμβατικές πηγές χρηματοδότησης είναι συνήθως περιορισμένες (αν όχι ανύπαρκτες), το WACC για μια νεοσύστατη επιχείρηση είναι εν γένει αυξημένο λόγω τόσο των υψηλότερων αποδόσεων ιδίων κεφαλαίων που απαιτούνται όσο και της απουσίας χρέους χαμηλότερου κόστους».

(43)

Όσον αφορά την αξία της τελικής διάθεσης της Ciudad de la Luz που αναφέρεται στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας, ο καταγγέλλων Α εκτιμά ότι δεν είναι ρεαλιστική. Διατείνεται επίσης ότι ένας ιδιώτης επενδυτής θα χαρακτήριζε εν γένει ασυνήθιστο έναν πολλαπλασιαστή κερδών προ φόρων και τόκων άνω των 12-15 μονάδων ως αντιπροσωπευτικό υποκατάστατο συντελεστή αποτίμησης.

(44)

Τέλος, όσον αφορά τα παρεχόμενα κίνητρα για την προσέλκυση παραγωγών, ο καταγγέλλων Α ισχυρίστηκε ότι φαίνεται να έχουν επιδοτήσει ουσιαστικά το κόστος που βαρύνει τις εταιρείες κινηματογραφικών παραγωγών για την απόσπαση ειδικευμένου τεχνικού και βοηθητικού προσωπικού, το οποίο εικάζεται ότι ελλείπει στην περιφέρεια της Βαλένθια. Ο καταγγέλλων Α θεωρεί ότι τα εν λόγω κίνητρα έχουν σοβαρές δυσμενείς επιπτώσεις στον ανταγωνισμό, διότι το συγκρότημα κινηματογραφικών γυρισμάτων θα δυσκολευόταν περισσότερο να προσελκύσει κινηματογραφικές παραγωγές χωρίς τα εν λόγω κίνητρα.

(45)

Στο αρχικό έγγραφο που υπέβαλε στις 25 Ιουνίου 2008, η εταιρεία Barrandov Studio τόνισε ότι η εικαζόμενη ενίσχυση δημιουργεί στρεβλώσεις στην οικεία αγορά και τοποθετεί σε μειονεκτική θέση άλλους ανταγωνιστές και ζήτησε μεγαλύτερη προθεσμία προκειμένου να υποβάλει περαιτέρω παρατηρήσεις λόγω του σύνθετου χαρακτήρα της υπόθεσης. Οι εν λόγω παρατηρήσεις διαβιβάσθηκαν στην Επιτροπή στις 15 Σεπτεμβρίου 2008. Η εταιρεία Barrandov Studio συμμερίζεται τους λόγους της καταγγελίας τους οποίους προέβαλε ο καταγγέλλων Α και υπογραμμίζει ότι οι διαστάσεις και ο αριθμός των ηχομονωτικών πλατό δείχνουν ότι η δραστηριότητα της Ciudad de la Luz επικεντρώνεται σε αμερικανικές ταινίες υψηλού προϋπολογισμού παρά σε ισπανικές παραγωγές. Το χαμηλό ποσοστό επαγγελματιών και υποδομών του κινηματογραφικού τομέα στο Αλικάντε σε σύγκριση με τη Μαδρίτη ή τη Βαρκελώνη δεν υποδηλώνει εύλογη επιλογή τοποθεσίας. Από πλευράς στρατηγικής, ένας επενδυτής που δραστηριοποιείται στις επιχειρήσεις κινηματογραφικών γυρισμάτων θα επέλεγε, κατά κανόνα, να διαχωρίσει την πελατεία του σε τοπικούς πελάτες που παρέχουν σταθερό εισόδημα και σε αλλοδαπούς πελάτες που επικεντρώνονται σε ξένες παραγωγές μεγάλης κλίμακας. Η Ciudad de la Luz υιοθετεί την αντίθετη στρατηγική, η οποία βασίζεται στην παροχή υπηρεσιών κινηματογραφικών γυρισμάτων σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές που παραβλέπουν το κόστος εγκατάστασης. Επιπλέον, δεδομένης της αβεβαιότητας που οφείλεται στη δυσχερή πρόβλεψη των εσόδων σε ορίζοντα άνω των 3-5 ετών στον συγκεκριμένο κλάδο, ένας ιδιώτης επενδυτής θα ζητούσε συνήθως πολύ ταχύτερες αποδόσεις. Κατά την άποψη της εταιρείας Barrandov, ο εν λόγω ισχυρισμός τεκμηριώνεται από ένα απόρρητο επιχειρηματικό σχέδιο που παρουσιάζει την πρόσφατη επένδυσή της σε νέες εγκαταστάσεις κινηματογραφικών γυρισμάτων, επένδυση η οποία πραγματοποιήθηκε με βάση την υπόθεση ότι θα αποδώσει καθαρά κέρδη από το δεύτερο έτος λειτουργίας των εγκαταστάσεων και ότι η διάρκεια απόσβεσης θα είναι μικρότερη από 8 έτη. Ούτε και η εταιρεία Barrandov εκτιμά ότι υπάρχει εύλογη εξήγηση για το ποσό των κερδών (341 εκατ. ευρώ) που αναμένουν οι ισπανικές αρχές έως το 2014.

(46)

Στο έγγραφο που υπέβαλε στις 27 Ιουνίου 2008, η εταιρεία Mediterranean Film Studios Limited περιορίζεται στη διατύπωση παρατηρήσεων σχετικά με τις δεξαμενές ύδατος που είχε εξαγγείλει η Ciudad de la Luz. Ισχυρίζεται ότι οι δικές της δεξαμενές ύδατος είναι μοναδικές στην Ευρώπη και μπορούν να συγκριθούν μόνο με εκείνες της Fox που βρίσκονται στην Μπάχα Καλιφόρνια (Μεξικό). Δεδομένου του χαμηλού ετήσιου ποσοστού μίσθωσης των δικών της δεξαμενών ύδατος, υποστηρίζει ότι, τόσο κατά τη δική της άποψη όσο και κατά κοινή ομολογία του κλάδου, η υφιστάμενη δυναμικότητα δεξαμενών ύδατος για κινηματογραφικά γυρίσματα στην περιοχή της Μεσογείου ή στην Ευρώπη γενικότερα είναι ήδη επαρκής.

(47)

Στις παρατηρήσεις της με ημερομηνία 30 Ιουνίου 2008, η Federacion de asociaciones de productores audiovisuales espanoles (FAPAE) εκτιμά ότι η Ciudad de la Luz έχει εντείνει τον ανταγωνισμό στην αγορά μεγάλων εγκαταστάσεων κινηματογραφικών παραγωγών και ότι οι καταγγέλλοντες επιθυμούν απλώς να διατηρήσουν τη θέση τους στην αγορά και να αποκλείσουν την είσοδο ανταγωνιστών που προτείνουν αξιόπιστες εναλλακτικές υπηρεσίες και συνετές τιμές έναντι των δικών τους συγκροτημάτων κινηματογραφικών γυρισμάτων που δεσπόζουν στην ευρωπαϊκή αγορά. Η FAPAE ισχυρίζεται επίσης ότι συγκροτήματα κινηματογραφικών γυρισμάτων όπως η Barrandov, η Cinecittà, η Babelsberg ή η Mafilms έχουν αναπτύξει τη θέση και το κύρος τους στην αγορά στηριζόμενες σε άλλες μορφές δημόσιας ενίσχυσης, συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής του Δημοσίου στο μετοχικό τους κεφάλαιο. Γενικότερα, η FAPAE υπογραμμίζει ότι η διατήρηση της πολιτιστικής πολυμορφίας αιτιολογεί την ισχυρή δημόσια παρέμβαση στον κλάδο. Ειδικότερα, εικάζεται ότι η Ciudad de la Luz παρέχει στον κλάδο των ισπανικών παραγωγών εξελιγμένες και προηγμένης τεχνολογίας υπηρεσίες στην Ισπανία, οι οποίες θα έπρεπε σε διαφορετική περίπτωση να αναζητηθούν στο εξωτερικό με υψηλότερο κόστος. Αντικρούοντας τον ισχυρισμό σύμφωνα με τον οποίο η Ciudad de la Luz επιδιώκει την υλοποίηση υπερπαραγωγών, η FAPAE υποστηρίζει ότι η Ciudad de la Luz προάγει τις ισπανικές παραγωγές χαμηλού προϋπολογισμού και εστιάζεται στον εθνικό ή τοπικό πολιτισμό, συμβάλλοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο στην επίτευξη των πολιτιστικών στόχων που ορίζονται στο πρώην άρθρο 87 παράγραφος 3 στοιχείο δ) [νυν άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο δ)]. Οι παρατηρήσεις που υπέβαλε στις 21 Μαΐου 2008 η εταιρεία Empreses audiovisuals valencianes federades (EAVf) και εκείνες που υπέβαλε η ένωση Productors audiovisuals valencians στις 16 Μαΐου 2008 απηχούν εν πολλοίς, και ενίοτε αυτολεξεί, τις παρατηρήσεις της FAPAE.

(48)

Στις παρατηρήσεις της με ημερομηνία 5 Ιουνίου 2008, η Associaciò de directors de cinema valencians επισημαίνει ότι η κυριαρχία του αμερικανικού κινηματογραφικού κλάδου περιθωριοποιεί τις ευρωπαϊκές παραγωγές μέσω ποικίλων εικαζόμενων καταχρηστικών πρακτικών. Κατά την άποψή της, η λήψη διορθωτικών μέτρων για τα ευρωπαϊκά πολιτιστικά έργα είναι απαραίτητη προκειμένου να διασφαλιστεί η ανταγωνιστική τους θέση υπό ίσους όρους ανταγωνισμού. Η ένωση υποστηρίζει ότι η δημόσια παρέμβαση στις δραστηριότητες της Ciudad de la Luz είναι καταλυτική εν προκειμένω προς όφελος των ευρωπαϊκών, ισπανικών και βαλενθιανών παραγωγών, με σκοπό την προάσπιση της πολιτιστικής τους ταυτότητας.

(49)

Οι παρατηρήσεις που υπέβαλε στις 23 Ιουνίου 2008 η Sociedad Proyectos Temáticos de la Comunidad Valenciana SAU (στην κυριότητα της οποίας ανήκει εξ ολοκλήρου η Ciudad de la Luz SAU, ενώ η ίδια ανήκει στην ιδιοκτησία της Comunidad Valenciana) αναπαράγουν ουσιαστικά τα ίδια επικουρικά επιχειρήματα και στηρίζονται στα στοιχεία που έχει προσκομίσει η Ισπανία. Ορισμένα ζητήματα στα οποία αποδίδει ιδιαίτερη έμφαση στις παρατηρήσεις της είναι τα ακόλουθα. Καταρχάς, το γεγονός ότι ένας ιδιώτης επενδυτής χρηματοδότησε μέρος του έργου ήδη κατά τον σχεδιασμό του το 2000 βάσει των διαθέσιμων μελετών καταδεικνύει ότι η συγκεκριμένη επένδυση των δημόσιων αρχών ακολούθησε τη λογική ιδιώτη επενδυτή. Αμφότερες οι μελέτες του 2000 και του 2004 κατέληγαν ανεπιφύλακτα στο συμπέρασμα ότι το εν λόγω έργο ήταν οικονομικά αποδοτικό. Δεύτερον, τα κίνητρα που παρασχέθηκαν σε συγκεκριμένες κινηματογραφικές παραγωγές είναι εμπορικά δικαιολογημένα για μια νέα επιχείρηση και χορηγήθηκαν υπό τη μορφή «σύμβασης χορηγίας», με αντάλλαγμα ανταποδοτικές δραστηριότητες προώθησης που θα ενίσχυαν το κύρος του συγκροτήματος κινηματογραφικών γυρισμάτων, βαρύνοντας ταυτόχρονα τους αποδέκτες με διαφημιστικές δαπάνες. Σύμφωνα με μελέτη που εκπονήθηκε για το θέμα αυτό, εκτιμάται ότι η οικονομική απόδοση των συμβάσεων χορηγίας για τη Ciudad de la Luz ανέρχεται στο ποσό των […] (*1) εκατ. ευρώ.

(50)

Στην επιστολή του της 25ης Ιουνίου 2008, ο φορέας UK Film Council υποστηρίζει ότι συντρέχουν βάσιμοι λόγοι για τη διατύπωση ενστάσεων κατά της απόφασης κίνησης της επίσημης διαδικασίας έρευνας.

(51)

Μετά την έναρξη της επίσημης διαδικασίας έρευνας, οι ισπανικές αρχές αποκάλυψαν ότι η αρχική επενδυτική απόφαση βασίστηκε σε ένα επιχειρηματικό σχέδιο το οποίο καταρτίστηκε το 2000 και όχι σε εκείνο που είχαν υποβάλει σε προγενέστερο στάδιο. Το συγκεκριμένο επιχειρηματικό σχέδιο ήταν μια μελέτη που εκπονήθηκε το 2004, και όχι το 2002, όπως είχαν ενημερώσει παλαιότερα την Επιτροπή οι ισπανικές αρχές.

(52)

Έως την εκπόνηση της μελέτης του 2004, στο έργο είχαν ήδη επενδυθεί περισσότερα από 90 εκατ. ευρώ. Ως εκ τούτου, οι ισπανικές αρχές ισχυρίζονται ότι ελήφθησαν δύο επενδυτικές αποφάσεις: μία το 2000, για το πρώτο στάδιο του έργου, και μία δεύτερη το 2004, για την προγραμματισμένη παράταση.

(53)

Το χρονοδιάγραμμα για τις επενδύσεις στη Ciudad de la Luz, όπως τροποποιήθηκε τελευταία φορά από τις ισπανικές αρχές τον Απρίλιο του 2012, είχε ως εξής:

(54)

Οι ισπανικές αρχές εστίασαν τις απαντήσεις τους στην προσπάθειά τους να καταδείξουν ότι η επένδυση δεν συνιστά κρατική ενίσχυση, διότι ένας ιδιώτης επενδυτής θα ήταν εξίσου διατεθειμένος να επενδύσει υπό τους ίδιους όρους και στην ίδια κλίμακα (εφαρμόζοντας την αρχή του ιδιώτη επενδυτή στην οικονομία της αγοράς). Προς επίρρωση του εν λόγω ισχυρισμού, προσκόμισαν σχετικές εκθέσεις από την εταιρεία οικονομικών συμβούλων LECG.

(55)

Παρότι η Επιτροπή έκρινε ότι, εν μέρει τουλάχιστον, η επένδυση συνιστούσε κρατική ενίσχυση, η Ισπανία ισχυρίστηκε ότι όλα τα κινηματογραφικά γυρίσματα που πραγματοποιήθηκαν στη Ciudad de la Luz πληρούσαν τα πολιτιστικά κριτήρια των κινήτρων της Βαλένθια για τις κινηματογραφικές παραγωγές, τα οποία εγκρίθηκαν από την Επιτροπή τον Απρίλιο του 2008, τον Δεκέμβριο του 2008 και τον Ιούλιο του 2009 (15). Σύμφωνα με την Ισπανία, η πολιτιστική εξαίρεση που προβλέπεται στο άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο δ) της ΣΛΕΕ μπορεί να εφαρμοστεί σε επενδυτικές ενισχύσεις είτε στα αρχικά είτε στα τελικά στάδια της παραγωγής κινηματογραφικών ταινιών.

(56)

Η Ισπανία επισημαίνει επίσης ότι οιαδήποτε ενίσχυση περιλαμβάνεται στη δημόσια χρηματοδότηση της Ciudad de la Luz και στα κίνητρα που παρέχονται για την παραγωγή κινηματογραφικών ταινιών θα πρέπει να εξετάζεται υπό το πρίσμα των στρεβλωτικών επιπτώσεων των εθνικών καθεστώτων ενίσχυσης στον κινηματογραφικό τομέα που εγκρίνει η Επιτροπή σε άλλα κράτη μέλη τα οποία προσελκύουν σημαντικές κινηματογραφικές παραγωγές σε ανταγωνιστές της Ciudad de la Luz (16).

(57)

Η Ισπανία διατείνεται επίσης ότι οι εφαρμοστέες κατευθυντήριες γραμμές περιφερειακών ενισχύσεων εκείνη την περίοδο (1998) επέτρεπαν εν γένει μέγιστο ποσοστό ενίσχυσης ύψους 36 % για το επενδυτικό έργο. Ομοίως εκπληρώνονταν και οι συμπληρωματικές προϋποθέσεις που θεσπίστηκαν αργότερα στο πολυτομεακό πλαίσιο του 2002 για μείζονα επενδυτικά έργα με μερίδιο αγοράς κάτω του 25 % και αύξηση της ικανότητας παραγωγής στην αγορά κατά 5 %.

(58)

Η Ισπανία προσκόμισε δεύτερη έκθεση της LECG, στην οποία διατυπώνονταν επικρίσεις ως προς την ανάλυση του επιχειρηματικού σχεδίου του 2004 από τις υπηρεσίες της Επιτροπής. Η LECG έκρινε δυσμενώς την ανάλυση των υπηρεσιών της Επιτροπής και παρέσχε εναλλακτικές τιμές για τα στοιχεία και τους παράγοντες κινδύνου, καθώς και αναδρομικές αποτιμήσεις της αξίας των οικοπέδων στα οποία κατασκευάστηκαν οι εγκαταστάσεις της Ciudad de la Luz.

(59)

Σε δεύτερη οικονομική ανάλυση που πραγματοποίησαν, οι υπηρεσίες της Επιτροπής εξέτασαν το επιχειρηματικό σχέδιο του 2000 και τις αναδρομικές αποτιμήσεις της αξίας των οικοπέδων που προσκόμισε η Ισπανία. Επιπροσθέτως, κατόπιν αιτήματος της Επιτροπής, διενεργήθηκε ανεξάρτητη οικονομική εκτίμηση του κριτηρίου της αρχής του ιδιώτη επενδυτή στην οικονομία της αγοράς από ανεξάρτητη εταιρεία συμβούλων. Η ανεξάρτητη έκθεση διαβιβάστηκε στις ισπανικές αρχές στις 30 Σεπτεμβρίου 2011.

(60)

Οι ισπανικές αρχές επανέλαβαν την άποψη που διατύπωσαν και στις παρατηρήσεις τους επί της απόφασης κίνησης της διαδικασίας, σύμφωνα με την οποία οι προοπτικές οικονομικής αποδοτικότητας της Ciudad de la Luz θα πρέπει να αξιολογηθούν σε σύγκριση με τους βασικούς ανταγωνιστές της στον τομέα της εμπορικής εκμετάλλευσης εγκαταστάσεων κινηματογραφικών γυρισμάτων στην ΕΕ (π.χ. τις εταιρείες Babelsberg και Pinewood) και όχι, όπως πράττει η Ecorys (17), η οποία προβαίνει σε σύγκριση με αμερικανικούς ομίλους διαφοροποιημένων οπτικοακουστικών δραστηριοτήτων (Time Warner, Disney) (18). Οι ισπανικές αρχές υποστηρίζουν ότι η εν λόγω συγκριτική αξιολόγηση θα έπρεπε να βασίζεται σε πληροφορίες (π.χ. Bloomberg) που ήταν δημοσίως διαθέσιμες κατά τον χρόνο λήψης της σχετικής επενδυτικής απόφασης (ήτοι από το 2000 και το 2004 και όχι το 2008). Τέλος, ισχυρίζονται επίσης ότι μια σειρά παρανοήσεων ή τεχνικών σφαλμάτων καθιστά άκυρα τα συμπεράσματα της μελέτης της Ecorys (19). Οι ισπανικές αρχές ισχυρίστηκαν ότι, εάν διορθώνονταν τα ανωτέρω σφάλματα και διενεργείτο η κατάλληλη συγκριτική αξιολόγηση έναντι των ανταγωνιστών, η αποδοτικότητα των προοπτικών της επενδυτικής απόφασης βάσει των στοιχείων που ήταν διαθέσιμα εκείνη την περίοδο θα πληρούσε τις απαιτήσεις του κριτηρίου της αρχής του ιδιώτη επενδυτή στην οικονομία της αγοράς (ΙΕΟΑ).

(61)

Σύμφωνα με το άρθρο 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ, «[ε]νισχύσεις που χορηγούνται υπό οποιαδήποτε μορφή από τα κράτη ή με κρατικούς πόρους και που νοθεύουν ή απειλούν να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό διά της ευνοϊκής μεταχειρίσεως ορισμένων επιχειρήσεων ή ορισμένων κλάδων παραγωγής είναι ασυμβίβαστες με την εσωτερική αγορά, κατά το μέτρο που επηρεάζουν τις μεταξύ κρατών μελών συναλλαγές». Εξ αυτού έπεται ότι, για να χαρακτηριστεί κρατική οιαδήποτε ενίσχυση, πρέπει να πληρούνται οι εξής σωρευτικές προϋποθέσεις: 1. το μέτρο ενίσχυσης πρέπει να χορηγείται με κρατικούς πόρους, 2. πρέπει να εκχωρεί οικονομικό πλεονέκτημα σε επιχειρήσεις, 3. το πλεονέκτημα αυτό πρέπει να είναι επιλεκτικό και να νοθεύει ή να απειλεί να νοθεύσει τον ανταγωνισμό και 4. το μέτρο πρέπει να επηρεάζει τις ενδοκοινοτικές εμπορικές συναλλαγές.

(62)

Όπως επισημαίνεται ανωτέρω, οι ισπανικές αρχές προέβαλαν το επιχείρημα ότι το εν λόγω μέτρο δεν συνιστά κρατική ενίσχυση, διότι πληροί το κριτήριο της αρχής του ιδιώτη επενδυτή στην οικονομία της αγοράς (ΙΕΟΑ). Βάσει του κριτηρίου αυτού εξετάζεται κατά πόσον ένας ιδιώτης επενδυτής θα ήταν διατεθειμένος να επενδύσει στο έργο υπό τους ίδιους όρους και στην ίδια κλίμακα με τον δημόσιο επενδυτή κατά τον χρόνο λήψης της απόφασης για την πραγματοποίηση της σχετικής δημόσιας επένδυσης. Είναι σημαντικό να αναφερθεί εν προκειμένω ότι υπήρχε αρχικά ιδιώτης επενδυτής για το έργο (20) και ότι οι ισπανικές αρχές είχαν αναθέσει την εκπόνηση αρκετών μελετών, οι οποίες συνήγαγαν το συμπέρασμα ότι το έργο επρόκειτο να αποφέρει θετικές ταμειακές ροές (βλέπε αιτιολογική σκέψη 22).

(63)

Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 17, στην περίπτωση της Ciudad de la Luz, αρχικά ένας ιδιώτης επενδυτής (η διαχειρίστρια εταιρεία) κατείχε το 25 % του έργου (ήτοι το ποσό των 150 000 ευρώ του αρχικού μετοχικού κεφαλαίου ύψους 600 000 ευρώ). Ωστόσο, ο συγκεκριμένος ιδιώτης επενδυτής αποσύρθηκε πριν προβεί στη δέσμευση περαιτέρω χρηματοδοτικών πόρων (εξαγοράστηκε από την SPTCV το 2004). Κατά συνέπεια, δεν επένδυσαν στο έργο άλλοι ιδιώτες επενδυτές.

(64)

Το γεγονός ότι ο μοναδικός διαθέσιμος ιδιώτης επενδυτής είχε δεσμεύσει ένα ελάχιστο μόνο χρηματικό ποσό, ενώ αποσύρθηκε κατά τον χρόνο που έπρεπε να δεσμευθεί ο κύριος όγκος της επένδυσης, μπορεί να εκληφθεί ενδεχομένως εκ πρώτης όψεως ως αποδεικτικό στοιχείο ότι ένας ιδιώτης επενδυτής δεν θα ήταν διατεθειμένος να αναλάβει την υλοποίηση ανάλογου έργου υπό τις ισχύουσες συνθήκες εκείνη την περίοδο. Επιπλέον, η κατάσταση του εν λόγω ιδιώτη επενδυτή ήταν εξαιρετικά ιδιάζουσα (και, συνεπώς, δεν ανταποκρινόταν στην έννοια του ιδιώτη επενδυτή που λαμβάνει υπόψη η νομολογία), δεδομένου ότι ήταν επίσης αρμόδιος για την έναρξη υλοποίησης του έργου, για την εποπτεία των κατασκευαστικών έργων, καθώς και για τη διαχείριση και προώθηση των εγκαταστάσεων κινηματογραφικών γυρισμάτων έναντι αμοιβής διαχείρισης. Αυτό σημαίνει ότι εάν η αρχική του επένδυση εξεταστεί μεμονωμένα, θα μπορούσε να είναι εύλογη για διαφορετικούς λόγους από εκείνους που αφορούν αποκλειστικά και μόνο την απόδοση κέρδους.

(65)

Απουσία άλλων μετόχων του ιδιωτικού τομέα, η περιφερειακή αρχή έλαβε τη σχετική επενδυτική απόφαση με βάση τα πορίσματα των μελετών που εκπόνησαν οι εταιρείες συμβούλων. Εντούτοις, η ύπαρξη απλώς των εν λόγω μελετών δεν είναι επαρκής για την εκπλήρωση του κριτηρίου της αρχής του ΙΕΟΑ. Πριν από τη δέσμευση κεφαλαίων της κλίμακας που επενδύθηκε στη Ciudad de la Luz, αναμένεται ευλόγως από έναν ιδιώτη επενδυτή να μελετήσει προηγουμένως σε βάθος το επιχειρηματικό σχέδιο και τις βασικές υποθέσεις στις οποίες βασίζονται οι ανωτέρω μελέτες. Ένας ιδιώτης επενδυτής θα διαμόρφωνε ιδία άποψη σχετικά με το κατά πόσον ενδείκνυνται στην προκειμένη περίπτωση οι συγκεκριμένες υποθέσεις που χρησιμοποιούνται για την αιτιολόγηση του επιχειρηματικού σχεδίου. Επιπροσθέτως, θα αναμενόταν ενδεχομένως από έναν ιδιώτη επενδυτή να προβεί σε σύγκριση μεταξύ των προσδοκώμενων αποδόσεων του έργου Ciudad de la Luz και των προσδοκώμενων αποδόσεων εναλλακτικών έργων. Τέτοιου είδους ανάλυση δεν διενεργήθηκε εκείνη την περίοδο. Επιπλέον, δεν ήταν καν εφικτό να διεξαχθεί η εν λόγω σύγκριση με βάση τις εκτιμώμενες θετικές ταμειακές ροές που παρέχονταν στις ανωτέρω μελέτες.

(66)

Στο πλαίσιο διεξαγωγής έρευνας κρατικής ενίσχυσης, η Επιτροπή υποχρεούται, σύμφωνα με τη νομολογία, να διενεργεί και η ίδια εκτίμηση των πραγματικών περιστατικών (21). Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο να αξιολογηθεί η εγκυρότητα των εκθέσεων που καταρτίστηκαν κατά τον χρόνο της συναλλαγής.

(67)

Λαμβάνοντας υπόψη τις εκθέσεις που υπέβαλαν οι ισπανικές αρχές μετά τη λήψη της απόφασης κίνησης της διαδικασίας, φαίνεται να έχουν ληφθεί δύο επενδυτικές αποφάσεις σχετικά με το έργο. Η πρώτη ελήφθη το 2000 βάσει του επιχειρηματικού σχεδίου της Arthur Andersen (το οποίο καλύπτει τις επενδύσεις κατά την περίοδο 2002-2006). Το 2004, προκειμένου ενδεχομένως να επανεξεταστεί κατά πόσον ενδείκνυτο να πραγματοποιηθούν περαιτέρω επενδύσεις στο έργο, ανατέθηκε στην Consultia η κατάρτιση έκθεσης (η οποία κάλυπτε τις πραγματικές επενδύσεις που υλοποιήθηκαν κατά την περίοδο 2002-2004 και τις επενδυτικές προβλέψεις για την περίοδο 2004-2014). Ως εκ τούτου, θα έπρεπε να αξιολογηθεί η αρχή του ΙΕΟΑ για αμφότερες τις επενδυτικές αποφάσεις.

(68)

Η Επιτροπή αξιολόγησε κατά πόσον ένας υποθετικός ιδιώτης επενδυτής θα ήταν διατεθειμένος να επενδύσει στο έργο μέσω της σύστασης της εταιρείας Ciudad de la Luz. Σύμφωνα με την αρχή του επενδυτή στην οικονομία της αγοράς, η επένδυση που πραγματοποιήθηκε θεωρείται ότι συνιστά κρατική ενίσχυση αν το επίπεδο της αναμενόμενης αντιστάθμισης που θα λάμβανε το κράτος είναι χαμηλότερο από εκείνο που θα ζητούσε ένας ιδιώτης επενδυτής υπό τις συνθήκες του δεδομένου έργου.

(69)

Για τη χρηματοδότηση ενός έργου, οι επενδυτές οφείλουν να επενδύσουν ορισμένα κεφάλαια. Τα κεφάλαια αυτά συνεπάγονται ορισμένες δαπάνες, το λεγόμενο κόστος κεφαλαίου. Κατά κανόνα, υπάρχουν δύο βασικές πηγές κεφαλαίου: τα ίδια κεφάλαια και τα (χρηματοπιστωτικά) δανειακά κεφάλαια. Το συνολικό κόστος κεφαλαίου είναι το μέσο σταθμισμένο κόστος κεφαλαίου (WACC), στο οποίο συνυπολογίζεται τόσο το ποσοστό των ιδίων κεφαλαίων όσο και το ποσοστό των δανειακών κεφαλαίων. Το κόστος των δανειακών κεφαλαίων και το κόστος των ιδίων κεφαλαίων αποτελούν το αναμενόμενο και όχι το ιστορικό κόστος. Στη συγκεκριμένη περίπτωση της Ciudad de la Luz, το επιχειρηματικό σχέδιο προέβλεπε την πλήρη χρηματοδότηση του έργου με ίδια κεφάλαια. Για τον λόγο αυτόν, το συνολικό κόστος κεφαλαίου ισούται με το ποσό των ιδίων κεφαλαίων.

(70)

Ένας ιδιώτης επενδυτής θα ήταν διατεθειμένος να επενδύσει στη Ciudad de la Luz υπό την προϋπόθεση ότι ο εσωτερικός βαθμός απόδοσης (22) θα ήταν υψηλότερος ή ίσος με το κόστος ευκαιρίας των ιδίων κεφαλαίων (23) (δηλαδή τις αποδόσεις που θα μπορούσε να του αποφέρει κάποιο παρεμφερές έργο).

(71)

Για τον υπολογισμό του κόστους των ιδίων κεφαλαίων, η Επιτροπή βαθμονόμησε το υπόδειγμα αποτίμησης κεφαλαιακών στοιχείων (Capital Asset Pricing Model). Το κόστος των ιδίων κεφαλαίων αντικατοπτρίζει το κόστος ευκαιρίας της επένδυσης για τους μετόχους σε εταιρείες ή έργα που παρουσιάζουν τον ίδιο (ή παρεμφερή) επιχειρηματικό και χρηματοοικονομικό κίνδυνο με τις εταιρείες ή τα έργα που τίθενται υπό εξέταση. Σύμφωνα με το υπόδειγμα αποτίμησης κεφαλαιακών στοιχείων (CAPM), το κόστος των ιδίων κεφαλαίων, Ke , πρέπει να υπολογίζεται σύμφωνα με τον ακόλουθο τύπο:

όπου Rf η απόδοση μηδενικού κινδύνου,

(72)

Για την απόδοση μηδενικού κινδύνου, Rf , η πρακτική της αγοράς (24) προτείνει να λαμβάνεται υπόψη το επιτόκιο ενός μακροπρόθεσμου (συνήθως δεκαετούς) κρατικού ομολόγου που εκδίδεται στη χώρα λειτουργίας της επιχείρησης (διότι θεωρούνται οι λιγότερο επισφαλείς επενδύσεις). Το 2004, η μέση ετήσια απόδοση των δεκαετών κρατικών ομολόγων στην Ισπανία ήταν 4,1 % (25). Για το ασφάλιστρο κινδύνου αγοράς, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το ιστορικό ασφάλιστρο κινδύνου αγοράς για ένα ευλόγως μακρό χρονικό διάστημα. Κατά τη συνήθη πρακτική της αγοράς, χρησιμοποιείται η διαφορά μεταξύ της ιστορικής απόδοσης ενός διαφοροποιημένου δείκτη μετοχών στη χώρα λειτουργίας της επιχείρησης και της απόδοσης μηδενικού κινδύνου. Σύμφωνα με τον Pablo Fernández (2004) (26), το ιστορικό ασφάλιστρο κινδύνου αγοράς επί των κρατικών ομολόγων στην Ισπανία (κατά την περίοδο 1991-2003) κυμαινόταν από 6,8 % έως 9,3 %. Η Επιτροπή υιοθέτησε συντηρητική προσέγγιση κατά την εκτίμηση του ασφαλίστρου κινδύνου αγοράς και χρησιμοποίησε τη χαμηλότερη τιμή αυτού του εύρους τιμών, ήτοι το 6,8 %. Ένα μεταγενέστερο και πιο πρόσφατο έγγραφο εργασίας του ίδιου συντάκτη (27) ενισχύει την εγκυρότητα της εν λόγω τιμής, παρουσιάζοντας το απαιτούμενο ασφάλιστρο κινδύνου των μετοχών κατά την περίοδο 2000-2004 εντός του εύρους τιμών 6-7 %.

(73)

Για τον υπολογισμό του συντελεστή βήτα, η Επιτροπή χρησιμοποίησε δημοσίως διαθέσιμα πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με εταιρείες που έχουν χαρακτηριστεί από τις ισπανικές αρχές ως άμεσοι ανταγωνιστές της Ciudad de la Luz, ήτοι τις εταιρείες Carrere Group (28) και Babelsberg. Τα σχετικά στοιχεία αναφέρονται από οικονομικούς αναλυτές που προέβησαν σε εμπεριστατωμένη ανάλυση των δύο εταιρειών. Ο μέσος όρος των δύο τιμών του συντελεστή βήτα, κατόπιν αναπροσαρμογής τους ώστε να ανταποκρίνονται στο προφίλ χρηματοοικονομικού κινδύνου της Ciudad de la Luz, παρέχει τιμή περίπου ίση με 1,5. Πρόκειται για συντηρητική προσέγγιση, δεδομένου ότι η επένδυση στη Ciudad de la Luz ενέχει κατά πάσα πιθανότητα υψηλότερο βαθμό κινδύνου ιδιοσυγκρασίας από ό,τι τα άλλα δύο καταξιωμένα συγκροτήματα κινηματογραφικών γυρισμάτων. Η Ciudad de la Luz αποτελεί μια επένδυση μηδενικής βάσης σε μια περιφέρεια που δεν φιλοξενεί ούτε ισπανικές ούτε διεθνείς κινηματογραφικές παραγωγές. Με άλλα λόγια, ο συντελεστής βήτα της Ciudad de la Luz είναι πιθανώς υψηλότερος από τους αντίστοιχους συντελεστές των ανταγωνιστών της.

(74)

Εφαρμόζοντας τον ανωτέρω τύπο (βλέπε αιτιολογική σκέψη 71), η Επιτροπή υπολόγισε ότι το αναμενόμενο κόστος ιδίων κεφαλαίων έπρεπε να ανέρχεται σε ποσοστό περίπου της τάξης του 14,9 %.

(75)

Βάσει συγκριτικών στοιχείων που περιγράφονται στο παράρτημα I, η Ισπανία υποστήριξε ότι από την εφαρμογή του υποδείγματος CAPM αναμενόταν να αποδειχθεί ότι ένας ιδιώτης επενδυτής «θα απαιτούσε» ασφάλιστρο κινδύνου, και όχι απόδοση, ύψους 3,75 % για το 2000 και 2,07 % για το 2004. Οι σχετικοί υπολογισμοί βασίζονται σε συντελεστή βήτα ίσο προς 0,395 (ß = 0,395). Συντελεστής βήτα με τιμή ίση προς 1 αντιστοιχεί στο χαρτοφυλάκιο όλων των μετοχών, άρα στον «μέσο όρο» των μετοχών. Κατά συνέπεια, συντελεστής βήτα με τιμή αισθητά χαμηλότερη της μονάδας συνεπάγεται επένδυση εξαιρετικά χαμηλού κινδύνου. Η Ισπανία δεν τεκμηρίωσε την εν λόγω υπόθεση και δεν προσκόμισε εξακριβωμένα και επαληθεύσιμα στοιχεία προς επίρρωση του αντίστοιχου ισχυρισμού.

(76)

Όπως αναφέρεται ανωτέρω (βλέπε αιτιολογική σκέψη 70), ένας ιδιώτης επενδυτής θα ήταν διατεθειμένος να επενδύσει μόνο σε ένα έργο με εσωτερικό βαθμό απόδοσης υψηλότερο από το κόστος ευκαιρίας κεφαλαίου. Η Επιτροπή επισημαίνει ότι το επιχειρηματικό σχέδιο του 2000 περιείχε αναλυτική εκτίμηση μόνο των αρχικών σταδίων του έργου. Η ανάλυση της Επιτροπής (βλέπε παράρτημα 2) κατέληξε σε αρνητική καθαρή παρούσα αξία, βάσει του επιχειρηματικού σχεδίου του 2000 και συνεκτιμώντας την ονομαστική αξία των ταμειακών ροών που παρουσιάζονται στο ίδιο επιχειρηματικό σχέδιο. Επί τη βάσει αυτή, ένας ιδιώτης επενδυτής δεν θα ήταν διατεθειμένος να επενδύσει στο έργο.

(77)

Κατά τον καθορισμό του εσωτερικού βαθμού απόδοσης, η Επιτροπή υιοθετεί εξίσου συντηρητική προσέγγιση, επιλέγοντας να μη θέσει υπό αμφισβήτηση τις υποθέσεις του επιχειρηματικού σχεδίου, ιδίως όσον αφορά τον όγκο των ταμειακών ροών που προβλέπονται για το προτεινόμενο έργο. Εντούτοις, είναι σκόπιμο να σημειωθεί ότι οι ταμειακές ροές που προβλέπονται στο επιχειρηματικό σχέδιο του 2004 φαίνεται να είναι αδικαιολογήτως αισιόδοξες, ειδικότερα εάν ληφθούν υπόψη οι ζημίες που υπέστη η εταιρεία κατά την περίοδο 2002-2004 (29). Κατά συνέπεια, σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχει η Επιτροπή στη διάθεσή της, θα μπορούσε να διατυπωθεί η άποψη ότι οι αναμενόμενες ταμειακές ροές που παρουσιάζονται στο επιχειρηματικό σχέδιο του 2004 αντιπροσώπευαν ένα ανώτατο όριο (30). Ο όγκος των ταμειακών ροών καθορίζει και τις αναμενόμενες αποδόσεις. Η Επιτροπή χρησιμοποιεί επίσης την ονομαστική αξία των αναμενόμενων αποδόσεων της Ciudad de la Luz. Παρ’ όλα αυτά, βαθμονομεί το κόστος άντλησης κεφαλαίων. Πρόκειται για ενέργεια στην οποία προβαίνει κατά κανόνα κάθε συνετός ιδιώτης επενδυτής.

(78)

Βάσει του επιχειρηματικού σχεδίου του 2004 που πρότεινε η Ciudad de la Luz, ο εσωτερικός βαθμός απόδοσης του έργου ανέρχεται στο 5,74 % (βλέπε παράρτημα 1). Ένας ιδιώτης επενδυτής στη Ciudad de la Luz, η οποία βρίσκεται αντιμέτωπη με κόστος ευκαιρίας κεφαλαίου της τάξης τουλάχιστον του 14 % (όπως υπολογίστηκε ανωτέρω, βλέπε αιτιολογική σκέψη 73), δεν θα ήταν διατεθειμένος να προβεί στην εν λόγω επένδυση, διότι ο εσωτερικός βαθμός απόδοσης είναι χαμηλότερος από το κόστος ευκαιρίας κεφαλαίου.

(79)

Πέραν τούτου, η Επιτροπή υπολόγισε την καθαρή παρούσα αξία (ΚΠΑ) της επένδυσης στη Ciudad de la Luz, προκειμένου να προσδιορίσει το μέγεθος της αξίας του έργου για τον ιδιώτη επενδυτή. Ο στόχος οιασδήποτε επενδυτικής απόφασης συνίσταται στον προσδιορισμό πραγματικών περιουσιακών στοιχείων που παρουσιάζουν μεγαλύτερη αξία από το αντίστοιχο κόστος τους, με άλλα λόγια, επενδύσεις με αναμενόμενες αποδόσεις υψηλότερες από το κόστος ευκαιρίας κεφαλαίου. Εάν δεν επιτευχθεί ο στόχος αυτός, όπως συνέβη στην περίπτωση της Ciudad de la Luz, η αξία του έργου είναι αρνητική και, επομένως, κάθε συνετός ιδιώτης επενδυτής κρίνει ότι η επένδυση δεν είναι βιώσιμη. Η ΚΠΑ οιουδήποτε έργου παρέχει ποσοτικά στοιχεία σχετικά με τον βαθμό στον οποίο είναι συμφέρουσα η επένδυση κατά τον χρόνο που λαμβάνεται η σχετική απόφαση και υπολογίζεται μέσω της αναπροσαρμογής του όγκου των ταμειακών ροών που προβλέπονται στο επιχειρηματικό σχέδιο με τη χρήση του συντελεστή προεξόφλησης, ο οποίος αντιστοιχεί στο κόστος κεφαλαίου. Βάσει διαισθητικής προσέγγισης, όσο υψηλότερο είναι το κόστος κεφαλαίου τόσο χαμηλότερη είναι η ΚΠΑ.

(80)

Στην περίπτωση της Ciudad de la Luz, με τη χρήση του κόστους ευκαιρίας κεφαλαίου της τάξης του 14 % και των ταμειακών ροών που παρέχονται στο επιχειρηματικό σχέδιο του 2004 που κατάρτισε η Consultia (και που λαμβάνει υπόψη η Επιτροπή στην ονομαστική τους αξία, όπως διευκρινίζεται στην αιτιολογική σκέψη 76), η ΚΠΑ της επένδυσης εκτιμάται περίπου στο αρνητικό ποσό των 130 εκατ. ευρώ (βλέπε παράρτημα). Ως εκ τούτου, η επενδυτική ευκαιρία δεν είναι συμφέρουσα για έναν ιδιώτη επενδυτή.

(81)

Η Επιτροπή προέβη εξίσου σε έλεγχο ανοχής σε σφάλματα, ο οποίος κατέδειξε ότι τα αποτελέσματα είναι απολύτως αξιόπιστα. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Επιτροπής, πέραν ενός εύλογου κατώτατου ορίου, τα αποτελέσματα δεν επηρεάζονται σχεδόν καθόλου από την τιμή του κόστους ευκαιρίας κεφαλαίου. Με άλλα λόγια, το αποτέλεσμα δεν τροποποιείται από σημαντικές μεταβολές στις τιμές των παραμέτρων που καθορίζει η Επιτροπή για τον υπολογισμό του κόστους κεφαλαίου. Στο διάγραμμα που παρατίθεται απεικονίζονται οι κατά προσέγγιση τιμές της ΚΠΑ σε σχέση με διάφορες τιμές του κόστους κεφαλαίου (WACC) μεταξύ του 5 % και του 20 %. Το διάγραμμα καταδεικνύει ότι η ΚΠΑ λαμβάνει αρνητική τιμή όταν το WACC βρίσκεται μεταξύ 5 % και 6 %. Επομένως, εάν το κόστος κεφαλαίου είναι υψηλότερο από 6 %, ένας ιδιώτης επενδυτής δεν θα ήταν διατεθειμένος να αναλάβει την υλοποίηση του έργου. Επιπροσθέτως, όταν οι τιμές του WACC υπερβαίνουν το 10 %, η τιμή της ΚΠΑ παραμένει σχεδόν αμετάβλητη. Η Επιτροπή υπολόγισε WACC της τάξης περίπου του 14 %, προσδιορίζοντας συνεπώς ένα εύρος τιμών για τις οποίες μπορεί να συναχθεί, με υψηλό βαθμό αξιοπιστίας, το συμπέρασμα ότι το έργο δεν είναι οικονομικά αποδοτικό.

NPV(mil EUR) for different values of WACC

(82)

Σε απάντησή τους στην εκτίμηση της Επιτροπής, βάσει έκθεσης που κατάρτισε εταιρεία συμβούλων (31), οι ισπανικές αρχές ισχυρίστηκαν ότι η εκτίμηση της Επιτροπής ήταν εσφαλμένη. Καταρχάς, παρότι η ανάλυση του CAPM αυτή καθεαυτήν θεωρήθηκε ορθή προσέγγιση, στην έκθεση της εταιρείας συμβούλων τέθηκαν υπό αμφισβήτηση οι τιμές των παραμέτρων που χρησιμοποίησε η Επιτροπή. Ειδικότερα, οι τιμές του ασφαλίστρου κινδύνου των μετοχών και των «συντελεστών βήτα» θα έπρεπε να είναι χαμηλότερες. Δεύτερον, για τον καθορισμό των σχετικών σημείων αναφοράς, η Επιτροπής δεν έπρεπε να χρησιμοποιήσει μόνο το επιχειρηματικό σχέδιο της Consultia IT, αλλά και το επιχειρηματικό σχέδιο του 2000 που καταρτίστηκε από την εταιρεία Arthur Andersen. Τρίτον, η Επιτροπή δεν χρησιμοποίησε τους κατάλληλους χρηματοοικονομικούς δείκτες για τον υπολογισμό της αναμενόμενης αποδοτικότητας του έργου Ciudad de la Luz. Τέλος, η Επιτροπή δεν έλαβε υπόψη τα αναμενόμενα έσοδα από την αξιοποίηση ξενοδοχειακών ζωνών και επαγγελματικών χώρων.

(83)

Η Επιτροπή απέδειξε το αβάσιμο αυτών των επιχειρημάτων. Όσον αφορά το ασφάλιστρο κινδύνου των μετοχών, στο παράρτημα ΙΙ διευκρινίζονται με αρκετά αναλυτικό τρόπο οι λόγοι για τους οποίους δεν είναι δυνατόν να θεωρηθεί έγκυρο το εύρος τιμών που προτείνεται από την Ισπανία. Πρωτίστως, οι προτεινόμενες τιμές για το ασφάλιστρο αποτελούσαν εκτιμώμενες τιμές για το 2009 και όχι επικρατούσες τιμές κατά τα έτη 2000 και 2004. Είναι σαφές ότι οι εφαρμοστέες παράμετροι για την εκτίμηση του CAPM έπρεπε να ανταποκρίνονται στις ισχύουσες τιμές κατά τον χρόνο που ελήφθη η επιχειρηματική απόφαση. Στην πραγματικότητα, για την υπό εξέταση χρονική περίοδο, ο ίδιος ο συντάκτης τον οποίο επικαλούνται οι ισπανικές αρχές παρέχει εκτιμήσεις οι οποίες συνάδουν με την εκτίμησης της Επιτροπής. Στο παράρτημα ΙΙ διευκρινίζονται επίσης οι λόγοι για τους οποίους είναι λανθασμένο το αίτημα των ισπανικών αρχών για χρήση χαμηλότερων «συντελεστών βήτα». Η Επιτροπή χρησιμοποιεί τιμές από δημόσιες μελέτες στις οποίες έχουν υπολογιστεί οι συντελεστές βήτα για τους κύριους ανταγωνιστές της Ciudad de la Luz. Η πρόταση των ισπανικών αρχών για τη χρήση ιστορικών συντελεστών βήτα απορρίφθηκε από εμπειρογνώμονες του χρηματοοικονομικού τομέα.

(84)

Το αίτημα των ισπανικών αρχών για εξέταση του επιχειρηματικού σχεδίου του 2000 λαμβάνεται υπόψη στο παράρτημα ΙΙ, στο οποίο παρέχεται σχετικός υπολογισμός. Όπως διαπιστώνεται, λόγω του υψηλότερου ασφαλίστρου κινδύνου και της υψηλότερης απόδοσης μηδενικού κινδύνου, η τιμή του WACC αναμένεται να είναι εν προκειμένω ακόμη υψηλότερη από ό,τι το 2004. Επίσης, ο εν λόγω υπολογισμός οδηγεί σε αρνητική τιμή ΚΠΑ. Τέλος, όσον αφορά τα πιθανά έσοδα από την αξιοποίηση ξενοδοχειακών ζωνών και επαγγελματικών χώρων, οι ισχυρισμοί των ισπανικών αρχών βασίζονταν σε νέα αποδεικτικά στοιχεία, ήτοι σε έξι εκθέσεις αποτίμησης της αξίας οικοπέδων που εκπονήθηκαν σε μεταγενέστερο στάδιο. Τα εν λόγω αποδεικτικά στοιχεία δεν συμπεριλαμβάνονταν στις πληροφορίες που μπορούσε να έχει στη διάθεσή του ένας επενδυτής εκείνη την περίοδο. Παρότι η έκθεση Andersen κάνει αναφορά στην πιθανότητα ανέγερσης ξενοδοχειακού συγκροτήματος, δεν περιέχει κανένα πληροφοριακό στοιχείο σχετικά με την αναμενόμενη αποδοτικότητα αυτού του έργου και δεν παρέχει κανένα επιχειρηματικό σχέδιο αναφορικά με τη συγκεκριμένη χωροταξική ανάπτυξη. Εντούτοις, στο παράρτημα ΙΙ εξετάζονται λεπτομερώς οι προτεινόμενες εκ των υστέρων εκθέσεις χωροταξικής ανάπτυξης. Πρόκειται για μελέτες που παρουσιάζουν σοβαρά σφάλματα. Για παράδειγμα, οι τιμές συγκριτικής αξιολόγησης που προτείνονται για τη διαμόρφωση επαγγελματικών χώρων στο συγκρότημα της Ciudad de la Luz είναι οι τιμές των πλέον περιώνυμων εμπορικών οδών στο Αλικάντε. Δεδομένου ότι το συγκρότημα Ciudad de la Luz βρίσκεται έξω από την πόλη του Αλικάντε και δίπλα σε βιομηχανική ζώνη, οι εν λόγω τιμές αναφοράς είναι ιδιαίτερα διογκωμένες. Ομοίως, οι τιμές αναφοράς για τις ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις βασίζονται σε ξενοδοχειακά συγκροτήματα τεσσάρων ή πέντε αστέρων. Δεν παρέχεται καμία ένδειξη βάσει της οποίας να αναμένεται επαρκής ζήτηση για ανάλογα ξενοδοχεία έξω από το Αλικάντε (και πλησίον αυτοκινητόδρομου και βιομηχανικής ζώνης).

(85)

Εκτός από την εσωτερική αξιολόγηση που διενήργησε η ίδια, η Επιτροπή ανέθεσε επίσης την εκπόνηση ανεξάρτητης μελέτης σχετικά με το κατά πόσον ένας ιδιώτης επενδυτής θα ήταν διατεθειμένος να προβεί στην εν λόγω επένδυση στη Ciudad de la Luz υπό τους ίδιους όρους (32). Στην έκθεση Ecorys εξετάζονται διάφορα σενάρια, σύμφωνα με τα οποία το κόστος των ιδίων κεφαλαίων εκτιμάται μεταξύ 12,5 % και 21,4 % για την επένδυση το 2000 και μεταξύ 10,9 % και 15,9 % για τις περαιτέρω επενδύσεις το 2004. Κατά συνέπεια, το πόρισμα της μελέτης της Επιτροπής βρίσκεται εντός του εύρους τιμών που υπολόγισε η Ecorys. Αντιθέτως, ο εσωτερικός βαθμός απόδοσης που υπολογίστηκε με βάση το επιχειρηματικό σχέδιο είναι σαφώς χαμηλότερος από το ελάχιστο κόστος των ιδίων κεφαλαίων, όπως εκτιμήθηκε από την Ecorys.

(86)

Συνεπώς, η Ecorys κατέληξε στο γενικό συμπέρασμα ότι οι επενδύσεις που πραγματοποιήθηκαν κατά τα έτη 2000 και 2004 δεν φαίνεται να συνάδουν με τη στάση ενός συνετού ιδιώτη επενδυτή στην οικονομία της αγοράς. Όσον αφορά το επιχειρηματικό σχέδιο του 2000, η Ecorys εκτιμά ότι στην περίπτωση της αναδιάρθρωσης της επιχείρησης σημειώνεται αρνητική τιμή ΚΠΑ της τάξης των 9,3 δισεκατ. ισπανικών πεσετών. Μια επένδυση στο χρηματιστήριο θα αποτελούσε σαφώς πιο ενδιαφέρουσα επένδυση για έναν συνετό επενδυτή της αγοράς. Όσον αφορά την επένδυση του 2004, η Ecorys καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «ένας συνετός επενδυτής της αγοράς δεν θα αποφάσιζε πιθανότατα να περατώσει το έργο CDL, αλλά θα επέλεγε ενδεχομένως να αναλάβει την εκμετάλλευση των 6 υγιών σταδίων στα οποία έχει ήδη επενδύσει ή να διακόψει το έργο και να επωμιστεί τη σχετική ζημία» (33). Τέλος, η Ecorys θεωρεί ότι ένας ιδιώτης δανειστής δεν θα ήταν διατεθειμένος να χορηγήσει στο έργο συμμετοχικό δάνειο ή οιαδήποτε άλλη μορφή δανειακής χρηματοδότησης, διότι οι ταμειακές ροές του έργου δεν ήταν επαρκείς για τις πληρωμές της εξυπηρέτησης του χρέους.

(87)

Για τον λόγο αυτόν, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ούτε οι επενδύσεις που υλοποιήθηκαν στη Ciudad de la Luz κατά την περίοδο 2000-2004 ούτε οι επενδύσεις που πραγματοποιήθηκαν έκτοτε τηρούν την αρχή του ιδιώτη επενδυτή στην οικονομία της αγοράς και, ως εκ τούτου, συνιστούν πλεονέκτημα για την επιχείρηση Ciudad de la Luz SAU. Δεδομένου ότι δεν πληρούνται τα κριτήρια της αρχής του ΙΕΟΑ, ένας επενδυτής στην οικονομία της αγοράς δεν θα ήταν διατεθειμένος ούτε να προβεί στη σχετική επένδυση το 2000 ούτε να συνεχίσει να επενδύει στο έργο με βάση το επιχειρηματικό σχέδιο του 2004.

(88)

Κατά συνέπεια, η Επιτροπή εκτιμά ότι η συνολική αξία της επένδυσης έγκειται στο παρεχόμενο οικονομικό πλεονέκτημα. Τα δάνεια που χορήγησε η SPTCV στη Ciudad de la Luz ήταν δάνεια μειωμένης εξασφάλισης, γεγονός το οποίο σημαίνει ότι εγγράφηκαν στον ισολογισμό ως στοιχεία που προσιδιάζουν κατά κάποιον τρόπο σε ίδια κεφάλαια. Όπως επισημαίνει ήδη η Επιτροπή στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας, το επιτόκιο των δανείων υπολογίστηκε με έναν σταθερό και έναν κυμαινόμενο συντελεστή. Ο συντελεστής του σταθερού επιτοκίου ήταν εξαιρετικά χαμηλός και δεν θα γινόταν δεκτός από έναν δανειστή της οικονομίας της αγοράς. Το ασυνήθιστα χαμηλό σταθερό τμήμα του δανείου θα μπορούσε, καταρχήν, να αντισταθμιστεί με την προοπτική επαρκούς απόδοσης επί του συμμετοχικού δανείου χάρη στο κυμαινόμενο τμήμα που συνδέεται με την αποδοτικότητα του έργου, αλλά η λύση αυτή δεν μπορούσε να εφαρμοστεί στην περίπτωση του υπό εξέταση έργου (βλέπε το σκεπτικό που παρατίθεται ανωτέρω σχετικά με την αρχή του επενδυτή στην οικονομία της αγοράς). Επιπροσθέτως, στις προβλέψεις και στους λογαριασμούς κερδών που προσκόμισαν οι ισπανικές αρχές στην Επιτροπή δεν περιλαμβάνονταν οι χρηματοπιστωτικές δαπάνες για την περίοδο 2002-2014. Τέλος, τα δάνεια έπρεπε να αποπληρωθούν θεωρητικά τον Απρίλιο του 2015, δηλαδή μετά την ημερομηνία περάτωσης του έργου (και ενδεχομένως της διάθεσής του), η οποία προβλεπόταν για το 2014, όρος ο οποίος δεν θα γινόταν δεκτός από έναν δανειστή της οικονομίας της αγοράς. Στην απάντησή τους με ημερομηνία 20 Απριλίου 2009 στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας, οι ισπανικές αρχές διευκρίνισαν ότι τα εν λόγω δάνεια έπρεπε να εκληφθούν, από οικονομική άποψη, ως κεφαλαιακές εισροές, δεδομένου ότι ο δανειστής και ο μέτοχος ήταν το ίδιο πρόσωπο (ήτοι η SPTCV). Πράγματι, λόγω του γεγονότος ότι δεν εξοφλήθηκε (ούτε καν μερικώς) κανένα από τα δάνεια που χορηγήθηκαν κατά τα έτη 2005, 2007, 2008 και 2009 και ο δικαιούχος δεν κατέβαλε τόκους για τα εν λόγω δάνεια, θα πρέπει να θεωρηθούν εκ των πραγμάτων ως επένδυση μετοχικού κεφαλαίου. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που προσκόμισαν οι ισπανικές αρχές τον Απρίλιο του 2012, το κεφάλαιο αυτό ανερχόταν έως τα τέλη του 2010 στο συνολικό ποσό των 265 089 599 ευρώ (34).

(89)

Η ενίσχυση είναι επιπλέον επιλεκτική, διότι τα οφέλη που απορρέουν από τη χρηματοδοτική στήριξη παρέχουν πλεονέκτημα μόνο στις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα, και μάλιστα μόνο σε ορισμένες εξ αυτών.

(90)

Η Επιτροπή επισημαίνει ότι η Generalitat Valenciana χρηματοδότησε την επένδυση μέσω του επενδυτικού βραχίονα της SPTCV, η οποία ανήκει εξ ολοκλήρου στην ιδιοκτησία της, και ότι οι μελέτες που οδήγησαν στην υλοποίηση της δημόσιας επένδυσης στη Ciudad de la Luz εκπονήθηκαν για λογαριασμό της Generalitat Valenciana. Ως εκ τούτου, οι σχετικές χρηματοδοτήσεις μπορούν να θεωρηθούν κρατικοί πόροι.

(91)

Όταν χορηγηθείσα από το κράτος ενίσχυση καθιστά ισχυρότερη τη θέση μιας επιχείρησης σε σχέση με άλλες ανταγωνιστικές επιχειρήσεις, πρέπει να θεωρείται ότι οι επιχειρήσεις αυτές επηρεάζονται από την ενίσχυση. Η υπό εξέταση ενίσχυση καθιστά ισχυρότερη τη θέση της Ciudad de la Luz σε σχέση με άλλες ανταγωνιστικές επιχειρήσεις, διότι της παρέχει τη δυνατότητα να εισέλθει στην αγορά των συγκροτημάτων κινηματογραφικών γυρισμάτων. Πρόκειται για στρέβλωση του ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων που επωφελούνται από το μέτρο ενίσχυσης και εκείνων που δεν επωφελούνται από το μέτρο αυτό. Ακόμη και αν υποτεθεί ότι οι κινηματογραφικές παραγωγές σε άλλα κράτη μέλη, στα οποία είναι εγκατεστημένα άλλα συγκροτήματα κινηματογραφικών γυρισμάτων, λαμβάνουν επιδοτήσεις, το εν λόγω επιχείρημα δεν αντικρούει το γεγονός ότι υφίσταται στρέβλωση του ανταγωνισμού. Ένα μέτρο αυτού του είδους δεν παύει να χαρακτηρίζεται κρατική ενίσχυση απλώς και μόνο επειδή άλλα κράτη μέλη ενδέχεται να έχουν εγκρίνει εξίσου μέτρα στρέβλωσης της αγοράς. Καμία τέτοιου είδους «αντιστάθμιση» δεν εφαρμόζεται κατά την εξέταση των συνθηκών που συνδέονται με τη στρέβλωση του ανταγωνισμού.

(92)

Τέλος, η Επιτροπή εκτιμά ότι το υπό εξέταση μέτρο επηρεάζει τις συναλλαγές μεταξύ των κρατών μελών. Τα συγκροτήματα κινηματογραφικών γυρισμάτων προσφέρουν τη χρήση των εγκαταστάσεών τους σε διεθνή κλίμακα. Οι κινηματογραφικοί παραγωγοί διαπραγματεύονται σε τακτική βάση τις τιμές και τους όρους με διάφορα συγκροτήματα κινηματογραφικών γυρισμάτων που εδρεύουν σε διαφορετικά κράτη μέλη. Η Επιτροπή έχει εγκρίνει καθεστώτα ενισχύσεων, τόσο στην Ισπανία όσο και σε άλλα κράτη μέλη, τα οποία στηρίζουν την παραγωγή οπτικοακουστικών έργων και, ως εκ τούτου, ενθαρρύνουν έμμεσα τη χρήση εθνικών τεχνικών υποδομών, συμπεριλαμβανομένων εγκαταστάσεων κινηματογραφικών γυρισμάτων. Ωστόσο, σύμφωνα με το τέταρτο κριτήριο της ανακοίνωσης του 2001 για τον κινηματογράφο, δεν επιτρέπονται οι συμπληρωματικές ενισχύσεις για συγκεκριμένες κινηματογραφικές δραστηριότητες, μεταξύ των οποίων και η χρήση εγκαταστάσεων κινηματογραφικών γυρισμάτων.

(93)

Λαμβάνοντας υπόψη τα προαναφερθέντα, η Επιτροπή εκτιμά ότι το έργο εκχωρεί επιλεκτικό οικονομικό πλεονέκτημα στη Ciudad de la Luz. Το έργο λαμβάνει δημόσια χρηματοδότηση, νοθεύει τον ανταγωνισμό και επηρεάζει τις συναλλαγές μεταξύ των κρατών μελών. Για τον λόγο αυτόν, η Επιτροπή θεωρεί ότι το κοινοποιηθέν μέτρο συνιστά κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

(94)

Η Επιτροπή οφείλει πρωτίστως να διασφαλίσει ότι η ενίσχυση δεν αντιβαίνει στις διατάξεις της ΣΛΕΕ όσον αφορά άλλα ζητήματα πέραν των κρατικών ενισχύσεων. Στην προκειμένη περίπτωση, η Επιτροπή παρέχει την εκτίμησή της με την επιφύλαξη περαιτέρω ευρημάτων που ενδέχεται να προκύψουν όσον αφορά τη συμβατότητα με τη νομοθεσία της ΕΕ σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις. Η ενίσχυση δεν εμπεριέχει άλλα στοιχεία τα οποία θα μπορούσαν να εγείρουν προβλήματα όσον αφορά τη γενική αρχή της νομιμότητας της ενίσχυσης.

(95)

Όπως αναφέρεται στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας, ως επικουρικό επιχείρημα σε περίπτωση που η Επιτροπή έκρινε ότι το υπό εξέταση μέτρο συνιστά κρατική ενίσχυση, οι ισπανικές αρχές ισχυρίστηκαν ότι ανάλογα μέτρα είναι συμβατά με το άρθρο 107 παράγραφος 3 ως μορφή περιφερειακής ενίσχυσης και ενίσχυσης γενικότερα που αποσκοπεί στην προώθηση του πολιτισμού.

(96)

Η χορήγηση περιφερειακής ενίσχυσης για την κατασκευή των υποδομών της Ciudad de la Luz μπορεί να αιτιολογηθεί βάσει του σκεπτικού ότι η επένδυση υλοποιείται σε ενισχυόμενη περιοχή. Οι ισπανικές αρχές υποστήριξαν ότι, σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες περιφερειακής ενίσχυσης κατά τη χρονική περίοδο 2000-2006 της αρχικής επενδυτικής απόφασης, επιτρεπόταν η χορήγηση μέγιστου ποσοστού ενισχύσεων ύψους 36 %.

(97)

Λόγω το γεγονότος ότι πρόκειται για μη κοινοποιηθείσα ενίσχυση, ισχύουν οι κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις περιφερειακού χαρακτήρα για την περίοδο 2000-2006 (35). Το σημείο 4.2 των κατευθυντήριων γραμμών έχει ως εξής: «Προκειμένου να εξασφαλισθεί ότι οι ενισχυόμενες παραγωγικές επενδύσεις είναι βιώσιμες και υγιείς, η χρηματοδοτική συμβολή του αποδέκτη θα πρέπει να ανέρχεται τουλάχιστον στο 25 % του απαιτούμενου κεφαλαίου». Στην υποσημείωση 20 των κατευθυντήριων γραμμών διευκρινίζεται ότι το ελάχιστο ποσοστό συμβολής 25 % πρέπει να μην συνοδεύεται από καμία ενίσχυση. Παρότι υπήρχε ιδιώτης επενδυτής για το 25 % του αρχικού μετοχικού κεφαλαίου ύψους 600 000 ευρώ, ο εν λόγω ιδιώτης επενδυτής ήταν η διαχειρίστρια εταιρεία του έργου έναντι αμοιβής και δεν προέβη σε περαιτέρω επενδύσεις στο έργο ούτως ώστε να αντισταθμιστεί το μεγαλύτερο ποσοστό της δημόσιας επένδυσης στο έργο. Συνεπώς, η πρώτη αυτή επένδυση δεν μπορεί να εξεταστεί μεμονωμένα από τη δημόσια επένδυση, διότι δεν αποτελεί αυτόνομη επένδυση. Επιπλέον, ο ιδιώτης επενδυτής εξαγοράστηκε από τη SPTCV τον Ιούλιο του 2004, χρόνο κατά τον οποίο η συμμετοχή του μειώθηκε στο 0,2 %.

(98)

Οι ισπανικές αρχές προέβαλαν το επιχείρημα ότι αυτή καθεαυτήν η επένδυση της τάξης του 25 % εκ μέρους της SPTCV μπορούσε να εκληφθεί ως χρηματοδοτική συνεισφορά του αποδέκτη. Η Επιτροπή φρονεί ότι η συγκεκριμένη προσέγγιση, βάσει της οποίας το 25 % της επένδυσης καλύπτεται από φορέα του δημόσιου τομέα που δεν ενεργεί ως ιδιώτης επενδυτής (βλέπε ανωτέρω, ενότητα V, υποενότητα «Οικονομικό πλεονέκτημα»), ενώ το υπόλοιπο 75 % της επένδυσης παρέχεται επίσης από κρατικούς πόρους, δεν μπορεί να εξασφαλίσει ότι οι ενισχυόμενες παραγωγικές επενδύσεις είναι βιώσιμες και υγιείς.

(99)

Λόγω του γεγονότος ότι η επένδυση στη Ciudad de la Luz έχει χρηματοδοτηθεί εξ ολοκλήρου από τη χορήγηση κρατικών πόρων μέσω της SPTCV, έπεται ότι δεν εκπληρώνεται η ανωτέρω προϋπόθεση.

(100)

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η Επιτροπή έχει εγκρίνει τη χορήγηση ενίσχυσης στον οπτικοακουστικό τομέα δυνάμει του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ), λαμβάνοντας υπόψη τους πολιτιστικούς στόχους του άρθρου 167 της ΣΛΕΕ. Η πολιτιστική εξαίρεση μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με άλλες νομικές βάσεις για τη διασφάλιση της συμβατότητας, όπως στην περίπτωση της χρηματοδοτικής ενίσχυσης ορισμένων οικονομικών δραστηριοτήτων σύμφωνα με το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της ΣΛΕΕ (36). Παρότι δεν διατυπώθηκε σχετική πρόταση από τις ισπανικές αρχές, υπό το πρίσμα των παρατηρήσεων που υπέβαλαν άλλα ενδιαφερόμενα μέρη, η νομική βάση εξετάζεται σύμφωνα με τα στοιχεία που παρατίθενται στη συνέχεια.

(101)

Διενεργείται, βάσει του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της ΣΛΕΕ, αξιολόγηση στο πλαίσιο ενός κριτηρίου τριών σημείων, το οποίο σταθμίζει τα οφέλη και τις αρνητικές επιπτώσεις του υπό εξέταση μέτρου.

(102)

Κατά την εφαρμογή του εν λόγω κριτηρίου, η Επιτροπή εξετάζει τα εξής ερωτήματα:

(103)

Θεωρείται ότι υφίσταται «ανεπάρκεια της αγοράς» εάν το αποτέλεσμα της αγοράς δεν οδηγεί συνολικά σε υψηλότερο επίπεδο κοινωνικής πρόνοιας. Ανεπαρκές αποτέλεσμα της αγοράς μπορεί να προκύψει στην περίπτωση των επονομαζόμενων δημόσιων αγαθών ή αγαθών ιδιαίτερης κοινωνικής σημασίας (37). Τα αγαθά αυτά δημιουργούν θετικές εξωγενείς επιδράσεις, στο πλαίσιο των οποίων το κοινωνικό όφελος υπερισχύει του ιδιωτικού συμφέροντος. Συνεπεία τούτου, η παρεχόμενη ποσότητα είναι μικρότερη από τη βέλτιστη ποσότητα, στοιχείο το οποίο θα μπορούσε να αιτιολογήσει, με τη σειρά του, τη δημόσια παρέμβαση (και πιθανώς τη χορήγηση κρατικών επιδοτήσεων).

(104)

Στην ΕΕ έχει διαμορφωθεί μια ιδιαίτερα ανταγωνιστική, εμπορική αγορά με σεβαστό αριθμό μεγάλων συγκροτημάτων κινηματογραφικών γυρισμάτων. Επιπλέον, όσον αφορά τις μείζονες κινηματογραφικές παραγωγές, τα ευρωπαϊκά συγκροτήματα κινηματογραφικών γυρισμάτων βρίσκονται αντιμέτωπα με τον ανταγωνισμό που ασκούν συγκροτήματα κινηματογραφικών γυρισμάτων εκτός της ΕΕ. Συνεπώς, οι εκ πρώτης όψεως ενδείξεις δεν υποδεικνύουν πιθανή ανεπάρκεια της αγοράς λόγω ανεπαρκούς προσφοράς και υψηλού κόστους εισόδου στην αγορά. Στην απάντησή τους στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας, οι ισπανοί δημιουργοί κινηματογραφικών ταινιών ισχυρίζονται ότι η ισπανική αγορά δεν διέθετε παρεμφερείς υπηρεσίες υψηλής ποιότητας πριν από την κατασκευή των υποδομών της Ciudad de la Luz. Ειδικότερα, οι δημιουργοί κινηματογραφικών ταινιών της Βαλένθια επισήμαναν ότι η δυνατότητα πρόσβασης σε ένα τοπικό συγκρότημα κινηματογραφικών γυρισμάτων θα τους επέτρεπε να μειώσουν το κόστος παραγωγής (χαμηλότερα έξοδα μεταφοράς, εγγύτητα άλλων υπηρεσιών που είναι απαραίτητες για την εκάστοτε κινηματογραφική παραγωγή κ.λπ.).

(105)

Ωστόσο, το γεγονός ότι οι εγχώριοι δημιουργοί κινηματογραφικών ταινιών αναμένεται να αποκομίσουν οφέλη από τη δραστηριότητα της Ciudad de la Luz δεν συνιστά επαρκή λόγο ώστε να στοιχειοθετηθεί «ανεπάρκεια της αγοράς» κατά την έννοια που περιγράφεται ανωτέρω. Καταρχάς, εάν θεωρηθεί ότι η Ciudad de la Luz διορθώνει κάποια ανεπάρκεια της αγοράς όσον αφορά την τοπική κινηματογραφική παραγωγή στην Ισπανία, αυτό σημαίνει ότι η δραστηριότητά της αντίκειται στον δεδηλωμένο στόχο των ισπανικών αρχών. Στην έκθεση της Consultia του 2004 θεωρούνται «έμμεσοι ανταγωνιστές» μόνο τα τοπικά συγκροτήματα κινηματογραφικών γυρισμάτων, καθώς η Ciudad de la Luz επρόκειτο να στραφεί, αντιθέτως, προς μεγάλες κινηματογραφικές παραγωγές.

(106)

Δεύτερον, προκειμένου να αποδειχθεί κάποια ανεπάρκεια της αγοράς σε σχέση με τους ισπανούς δημιουργούς κινηματογραφικών ταινιών, απαιτείται να εξεταστεί αν το κοινωνικό όφελος που απορρέει από ένα συγκρότημα κινηματογραφικών γυρισμάτων όπως η Ciudad de la Luz είναι μεγαλύτερο από το αντίστοιχο κόστος. Το κριτήριο αυτό προϋποθέτει, μεταξύ άλλων στοιχείων, την εξέταση ενδεχόμενης ανεπάρκειας των υφιστάμενων υποδομών, αν δηλαδή οι ισπανοί δημιουργοί κινηματογραφικών ταινιών δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις εγκαταστάσεις κινηματογραφικών γυρισμάτων που υπάρχουν ήδη στην Ισπανία (όπως τις εγκαταστάσεις των εταιρειών Video Planning, Cartuja Producciones και Loasur Audiovisual στην Ανδαλουσία, της εταιρείας Media Park στην Καταλονία, της εταιρείας Platós Valencia στη Βαλένθια, καθώς και των εταιρειών Estudios Barajas, Estudios El Álamo, Estudios Los Ángeles και Flash Estudio στη Μαδρίτη) ή σε άλλα κράτη μέλη. Μολονότι οι ισπανοί κινηματογραφικοί παραγωγοί επισήμαναν ορισμένα (μη ποσοτικοποιημένα) πλεονεκτήματα που αποφέρει η Ciudad de la Luz από πλευράς κόστους, δεν υποστήριξαν ότι οι αντίστοιχες τοπικές υποδομές κινηματογραφικών γυρισμάτων ενδέχεται να είναι ουσιώδους σημασίας για την εγχώρια κινηματογραφική παραγωγή.

(107)

Επιπροσθέτως, δεδομένου ότι δεν παρέχεται άρτιος ορισμός για την ανεπάρκεια της αγοράς που θα μπορούσε ενδεχομένως να αντιμετωπιστεί με το μέτρο ενίσχυσης, η εν λόγω ενίσχυση δεν μπορεί να θεωρείται κατάλληλη και αναλογική για την αντιμετώπιση της συγκεκριμένης ανεπάρκεια της αγοράς. Εάν η λειτουργία του συγκροτήματος κινηματογραφικών γυρισμάτων αποσκοπούσε στη στήριξη της τοπικής κινηματογραφικής παραγωγής, θα ήταν απαραίτητη, μεταξύ άλλων προϋποθέσεων, η σύγκριση της υλοποιούμενης επένδυσης με άλλα μέτρα συγκρίσιμης αποδοτικότητας για τους κινηματογραφικούς παραγωγούς. Οι ισπανικές αρχές δεν προέβησαν σε ανάλογη σύγκριση.

(108)

Σύμφωνα με το κριτήριο της αντιστάθμισης, απαιτείται επιπλέον μια εκτίμηση των αρνητικών επιπτώσεων από πλευράς στρέβλωσης του ανταγωνισμού και του εμπορίου. Δεδομένου ότι η παραγωγή έχει μειωθεί σημαντικά σε σχέση με τις αρχικές προβλέψεις και ότι το συγκρότημα έχει προσελκύσει κυρίως τοπική κινηματογραφική δραστηριότητα, θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι έως σήμερα οι συνέπειες στρέβλωσης του ανταγωνισμού υπέρ της Ciudad de la Luz είναι μάλλον περιορισμένες. Ωστόσο, ο αριθμός των κινηματογραφικών παραγωγών που έχουν γυριστεί στη Ciudad de la Luz δεν αποτελεί αξιόπιστη ένδειξη των ενδεχόμενων στρεβλωτικών επιπτώσεων. Με την είσοδο της Ciudad de la Luz στην ευρωπαϊκή αγορά συγκροτημάτων κινηματογραφικών γυρισμάτων, αυξήθηκε η συνολική προσφορά στον εν λόγω τομέα. Βάσει ενός απλού οικονομικού σκεπτικού, η εν λόγω αύξηση της προσφοράς θα έπρεπε να επιφέρει μια γενική μείωση των τιμών, ανεξαρτήτως του αριθμού παραγωγών που προσελκύει η Ciudad de la Luz. Καθώς θα επηρέαζε τη γενική τιμή της αγοράς, η εν λόγω μείωση δεν θα μπορούσε να διαπιστωθεί βάσει της σύγκρισης των τιμών της Ciudad de la Luz με εκείνες των ανταγωνιστών της. Επιπλέον, η κατασκευή του συγκροτήματος της Ciudad de la Luz μπορεί να ενθαρρύνει και άλλα κράτη μέλη να προβούν σε παρόμοιες επενδύσεις. Τέλος, λόγω των σύγχρονων εγκαταστάσεών της, είναι πιθανόν η θέση της Ciudad de la Luz στην αγορά να αλλάξει στο μέλλον.

(109)

Με βάση τα ανωτέρω, το μέτρο ενίσχυσης δεν μπορεί να θεωρηθεί συμβιβάσιμο με την εσωτερική αγορά σύμφωνα με το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ), καθώς δεν αποτελεί λύση για κάποια δυσλειτουργία της συγκεκριμένης αγοράς και είναι ικανό να επηρεάσει δυσμενώς τον ανταγωνισμό και το εμπόριο.

(110)

Οι ισπανικές αρχές δεν προέβαλαν επιχειρήματα ώστε να τροποποιηθεί η άποψη της Επιτροπής η οποία εκφράζεται στη σχετική απόφαση κίνησης της διαδικασίας και σύμφωνα με την οποία η Επιτροπή «θεωρεί ότι δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να αποδεικνύει ότι η [πολιτιστική] εξαίρεση μπορεί να εφαρμοστεί στις κρατικές ενισχύσεις που χορηγούνται για την κάλυψη του κόστους κατασκευής και λειτουργίας ενός νέου, μεγάλου συγκροτήματος κινηματογραφικών γυρισμάτων». Η απόφαση κίνησης της διαδικασίας απέκλεισε τη δυνατότητα να θεωρηθούν τα συγκροτήματα κινηματογραφικών γυρισμάτων ως «πολιτιστικές υποδομές» λόγω του λίαν εξειδικευμένου χαρακτήρα τους και του περιορισμού της χρήσης τους στον οπτικοακουστικό τομέα (για την παραγωγή ταινιών, τηλεοπτικών παραγωγών και διαφημίσεων).

(111)

Προκειμένου να εφαρμοστεί η πολιτιστική εξαίρεση που προβλέπεται στο άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο δ) της ΣΛΕΕ στη χρηματοδότηση που δεν καλύπτεται από την ανακοίνωση για τον κινηματογράφο, οι ενισχύσεις δεν θα έπρεπε να είναι μόνο αναγκαίες, αναλογικές και επαρκείς [όσον αφορά την ανωτέρω εκτίμηση βάσει του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ)] αλλά, επιπλέον, να επιδιώκουν σκοπό πολιτιστικού χαρακτήρα. Καθώς προκύπτει ότι τα εν λόγω κριτήρια δεν συνάδουν με το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ), το ίδιο ισχύει και για το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο δ).

(112)

Τον Δεκέμβριο του 2008 η Επιτροπή ενέκρινε τα κίνητρα για την παραγωγή ταινιών που προσέφερε η περιοχή της Βαλένθια με βάση την ανακοίνωση για τον κινηματογράφο (38). Προ της ημερομηνίας αυτής, κάθε παρεχόμενο από την περιφερειακή κυβέρνηση της Βαλένθια κίνητρο για την παραγωγή ταινιών στη Ciudad de la Luz δεν μπορεί να θεωρηθεί συμβατό στις περιπτώσεις κατά τις οποίες προϋπόθεση της ενίσχυσης ήταν η πραγματοποίηση των γυρισμάτων στη Ciudad de la Luz (κάτι τέτοιο αντίκειται στο τέταρτο κριτήριο της ανακοίνωσης για τον κινηματογράφο βάσει του οποίου αποκλείεται η χορήγηση πρόσθετων ενισχύσεων για συγκεκριμένες κινηματογραφικές δραστηριότητες).

(113)

Τέλος, στο πλαίσιο της παρούσας απόφασης, δεν χρειάζεται να εξετασθεί περαιτέρω κατά πόσον χορηγήθηκαν ενισχύσεις σε παραγωγούς κινηματογραφικών ταινιών.

(114)

Η Επιτροπή διαπιστώνει ότι η Ισπανία χορήγησε κρατική ενίσχυση στη Ciudad de la Luz SA κατά παράβαση του άρθρου 108 παράγραφος 3 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι επενδύσεις που πραγματοποιήθηκαν από την περιφέρεια της Βαλένθια στη Ciudad de la Luz δεν θα είχαν πραγματοποιηθεί υπό τις ίδιες συνθήκες και όρους από έναν ιδιώτη επενδυτή. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θεωρεί ως παράνομες ενισχύσεις όλες τις δημόσιες επενδύσεις που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του εν λόγω έργου.

(115)

Ως εκ τούτου, τον Δεκέμβριο του 2010, το ποσό ενίσχυσης αντιστοιχούσε στο σύνολο των άμεσων δημόσιων επενδύσεων στη Ciudad de la Luz SA ύψους 265 089 599 ευρώ καθώς και στα κίνητρα που δόθηκαν στους παραγωγούς κινηματογραφικών ταινιών υπό τον όρο της πραγματοποίησης των γυρισμάτων στη Ciudad de la Luz.

(116)

Σύμφωνα με τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την πάγια νομολογία του Δικαστηρίου, η Επιτροπή διαθέτει αρμοδιότητα να αποφασίζει κατά πόσον το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος θα πρέπει να καταργήσει ή να τροποποιήσει την ενίσχυση (39) εφόσον διαπιστώσει ότι η εν λόγω ενίσχυση είναι ασυμβίβαστη με την εσωτερική αγορά. Επίσης, κατά την πάγια νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, η υποχρέωση κατάργησης ή τροποποίησης μιας ενίσχυσης ασυμβίβαστης με την εσωτερική αγορά που επιβάλλεται στο κράτος μέλος με απόφαση της Επιτροπής αποσκοπεί στην αποκατάσταση της προτέρας καταστάσεως (40). Σ’ αυτό το πλαίσιο, το Δικαστήριο έχει αποφανθεί ότι ο στόχος αυτός επιτυγχάνεται όταν ο δικαιούχος επιστρέφει την παράνομη ενίσχυση και μ’ αυτόν τον τρόπο χάνει το πλεονέκτημα που είχε έναντι των ανταγωνιστών του και η κατάσταση επανέρχεται σ’ αυτήν που επικρατούσε πριν από τη χορήγηση της ενίσχυσης (41).

(117)

Σύμφωνα με την εν λόγω νομολογία, το άρθρο 14 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 659/1999 (42) ορίζει ότι «σε περίπτωση αρνητικής απόφασης για υπόθεση παράνομων ενισχύσεων, η Επιτροπή αποφασίζει την εκ μέρους του οικείου κράτους μέλους λήψη όλων των αναγκαίων μέτρων για την ανάκτηση της ενίσχυσης από τον δικαιούχο»,