(1)

Με επιστολή της 26ης Ιανουαρίου 2004, η Επιτροπή ζήτησε από τη γερμανική ομοσπονδιακή κυβέρνηση συμπληρωματικές πληροφορίες για δημοσιεύματα του Τύπου στα οποία γίνεται λόγος για κρατική ενίσχυση για την προώθηση της εισαγωγής ψηφιακής επίγειας τηλεόρασης (DVB-T) στη Ρηνανία-Βεστφαλία (εφεξής και ως «ΒΡΒ»). Η γερμανική ομοσπονδιακή κυβέρνηση παρέσχε αυτές τις πληροφορίες με επιστολή της 23ης Μαρτίου 2004 (που καταχωρήθηκε με την ίδια ημερομηνία παραλαβής). Στις 2 Ιουνίου 2004 πραγματοποιήθηκε συνάντηση των υπηρεσιών της Επιτροπής με την αρμόδια για το υπό εξέταση σχέδιο αρχή μέσων μαζικής ενημέρωσης της ΒΡΒ Landesanstalt für Medien Nordrhein-Westfalen (εφεξής «LfM») και στις 10 Δεκεμβρίου 2004 πραγματοποιήθηκε συνάντηση με εκπροσώπους του κρατιδίου της Ρηνανίας-Βεστφαλίας.

(2)

Με επιστολή της 13ης Ιανουαρίου 2005 (που καταχωρήθηκε με την ίδια ημερομηνία παραλαβής), η γερμανική ομοσπονδιακή κυβέρνηση ενημέρωσε την Επιτροπή, σύμφωνα με το άρθρο 88 παράγραφος 3 της συνθήκης ΕΚ, σχετικά με μέτρο για την προώθηση της εισαγωγής της DVB-T στην ΒΡΒ. Η γερμανική ομοσπονδιακή κυβέρνηση κοινοποίησε το εν λόγω μέτρο για λόγους ασφαλείας δικαίου.

(3)

Με επιστολή της 10ης Μαρτίου 2005, η Επιτροπή ζήτησε πρόσθετες πληροφορίες, τις οποίες η γερμανική ομοσπονδιακή κυβέρνηση παρέσχε, ύστερα από παράταση της προθεσμίας υποβολής, με επιστολή της 29ης Απριλίου 2005 (που καταχωρήθηκε με την ίδια ημερομηνία παραλαβής). Στις 23 Ιουνίου 2005 πραγματοποιήθηκε συνάντηση των υπηρεσιών της Επιτροπής με εκπροσώπους της LfM και του κρατιδίου της ΒΡΒ, στο πλαίσιο της οποίας η ΒΡΒ παρέσχε πρόσθετες πληροφορίες.

(4)

Στις 9 Νοεμβρίου 2005, η Επιτροπή εξέδωσε οριστική απόφαση, με την οποία η προώθηση της DVB-T στο Βερολίνο-Βρανδεμβούργο με κρατικούς πόρους κηρύχθηκε ασυμβίβαστη με την κοινή αγορά (2). Επειδή αμφότερες οι υποθέσεις ήταν συναφείς, η Επιτροπή και η Γερμανία συμφώνησαν να αναστείλουν στην προκειμένη περίπτωση τη διαδικασία κοινοποίησης (3), προκειμένου να δοθεί στις αρχές η δυνατότητα να εκτιμήσουν τις επιπτώσεις της απόφασης στην υπόθεση Βερολίνου-Βρανδεμβούργου στην τρέχουσα προκαταρκτική διαδικασία εξετάσεως της υπόθεσης ΒΡΒ. Ταυτόχρονα ανεστάλη και η διαδικασία κοινοποίησης σε μια άλλη συναφή υπόθεση που αφορούσε στο κρατίδιο της Βαυαρίας, η οποία είχε κοινοποιηθεί στην Επιτροπή στις 8 Δεκεμβρίου 2004 (4).

(5)

Με επιστολή της 12ης Απριλίου 2006, η Επιτροπή κάλεσε τη Γερμανία να της γνωστοποιήσει τη θέση της σχετικά με την τρέχουσα διαδικασία κοινοποίησης εντός ενός μηνός. Με επιστολή της 12ης Μαΐου 2006 (που καταχωρήθηκε με την ίδια ημερομηνία παραλαβής) η Γερμανία ενημέρωσε την Επιτροπή ότι δεν σκοπεύει να ανακαλέσει ούτε να τροποποιήσει το κοινοποιηθέν μέτρο στην ΒΡΒ.

(6)

Με επιστολή της 19ης Ιουλίου 2006, η Επιτροπή κοινοποίησε στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας την απόφασή της να κινήσει τη διαδικασία του άρθρου 88 παράγραφος 2 της συνθήκης ΕΚ στη συγκεκριμένη υπόθεση. Η απόφαση της Επιτροπής για την κίνηση της διαδικασίας δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (5). Η Επιτροπή κάλεσε τους ενδιαφερόμενους να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά με την υπόθεση.

(7)

Ύστερα από παράταση της προθεσμίας υποβολής, η Γερμανία υπέβαλε τις παρατηρήσεις της σχετικά με την απόφαση κίνησης της διαδικασίας με επιστολή τής 4ης Οκτωβρίου 2006 (που καταχωρήθηκε με την ίδια ημερομηνία παραλαβής). Επιπλέον, η Επιτροπή έλαβε παρατηρήσεις από την European Satellite Operators Association (εφεξής «ESOA») (6), την ένωση Verband Privater Kabelnetzbetreiber e. V. (εφεξής «ANGA») (7) και την εταιρεία ish NRW GmbH (εφεξής «ish») (8).

(8)

Η Επιτροπή διαβίβασε στη Γερμανία τις εν λόγω παρατηρήσεις με επιστολή της 19ης Δεκεμβρίου 2006 και την κάλεσε να υποβάλλει τις παρατηρήσεις της σχετικά. Οι αρμόδιες υπηρεσίες υπέβαλαν τις παρατηρήσεις τους ύστερα από παράταση της προθεσμίας, με επιστολή τής 16ης Φεβρουαρίου 2007 (που καταχωρήθηκε με την ίδια ημερομηνία παραλαβής). Στις 19 Απριλίου 2007, η Επιτροπή συνεδρίασε με εκπροσώπους της LfM για μια τελευταία ανταλλαγή απόψεων πριν από την τελική αξιολόγηση. Με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου της 24ης Μαΐου 2007, η Επιτροπή κοινοποίησε ένα ακόμη αίτημα παροχής πληροφοριών, στο οποίο η Γερμανία ανταποκρίθηκε με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στις 5 Ιουλίου 2007 (που καταχωρήθηκε στις 6 Ιουλίου 2007).

(9)

Αντικείμενο του κοινοποιηθέντος μέτρου αποτελεί η εισαγωγή της ψηφιακής επίγειας τηλεόρασης στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία. Το μέτρο αυτό πρέπει να ενταχθεί στο πλαίσιο της ψηφιακοποίησης της ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης η οποία αφορά όλους τους διαθέσιμους τρόπους ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης, συγκεκριμένα του καλωδιακού, του δορυφορικού και του επίγειου.

(10)

Το κύριο πλεονέκτημα της ψηφιακοποίησης για όλους τους τρόπους ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης συνίσταται στην αύξηση της χωρητικότητας μετάδοσης χάρη στην αποτελεσματικότερη χρήση του φάσματος συχνοτήτων. Κατ’ αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται η δυνατότητα παροχής νέων ή βελτιωμένων ραδιοφωνικών υπηρεσιών. Εκτός αυτού, η κατάργηση της αναλογικής επίγειας τηλεόρασης θα είχε ως αποτέλεσμα την αποδέσμευση συχνοτήτων που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν κατ’ άλλον τρόπο. Η πιθανή είσοδος νέων επιχειρήσεων στην αγορά θα μπορούσε να τονώσει τον ανταγωνισμό και να προωθήσει την καινοτομία. Λόγω αυτών των πλεονεκτημάτων, η Επιτροπή στηρίζει ενεργά την ψηφιακοποίηση (9). Τόσο η Γερμανία όσο και άλλα κράτη μέλη βρίσκονται επί του παρόντος στο εν λόγω μεταβατικό στάδιο, κύριος σκοπός του οποίου είναι η πλήρης κατάργηση της αναλογικής μετάδοσης σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έως τις αρχές του 2012 (10).

(11)

Προκειμένου να προωθηθεί η ψηφιακοποίηση της ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης στη Γερμανία, στα τέλη του 1997 θεσπίσθηκε με απόφαση του ομοσπονδιακού υπουργικού συμβουλίου, λαμβανομένης υπόψη της απόφασης των πρωθυπουργών των κρατιδίων, η πρωτοβουλία «Ψηφιακό ραδιόφωνο» (IDR). Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας IDR, το ομοσπονδιακό κράτος, τα κρατίδια και διάφοροι άλλοι φορείς της αγοράς εξέτασαν προτάσεις για την ψηφιακοποίηση. Η πρώτη έκθεση IDR εγκρίθηκε τον Αύγουστο του 1998 από το ομοσπονδιακό υπουργικό συμβούλιο. Ακολούθησε το γενικό σχέδιο για την εισαγωγή της ψηφιακής τηλεόρασης, το εναρκτήριο πρόγραμμα «Startszenario 2000» (11). Στην εν λόγω έκθεση αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι η ψηφιακοποίηση της ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης, καλωδιακής, δορυφορικής και επίγειας, θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί το αργότερο μέχρι το 2010.

(12)

Η ψηφιακή μετάβαση στην ΒΡΒ γίνεται υπό την καθοδήγηση της LfM. Σύμφωνα με το άρθρο 27 παράγραφος 1 του νόμου περί μέσων μαζικής ενημέρωσης του κρατιδίου της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας (12) (εφεξής «LMG NRW»), [η LfM] υποστηρίζει και παρακολουθεί τη μετατροπή της αναλογικής στην ψηφιακή μετάδοση. Στο πλαίσιο της ψηφιακής μετάβασης, η LfM οφείλει να εξασφαλίσει την παροχή ποικίλων προγραμμάτων μέσω του συνδυασμού των διαφόρων τρόπων ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης υπό εύλογους όρους. Ένα περαιτέρω γενικό καθήκον της LfM συνίσταται στην άσκηση εποπτείας επί των ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών φορέων.

(13)

Στο πλαίσιο της ψηφιακοποίησης της καλωδιακής, της δορυφορικής και της επίγειας μετάδοσης, το υπό εξέταση μέτρο αφορά απλώς στη μετάβαση στον τομέα της επίγειας μετάδοσης. Η ψηφιακή επίγεια ραδιοτηλεοπτική μετάδοση αφορά γενικά σε δύο ομάδες φορέων εκμετάλλευσης, οι οποίοι μπορούν να είναι ενοποιημένοι υπό ορισμένες συνθήκες: τους φορείς εκμετάλλευσης δικτύου, που είναι υπεύθυνοι για τη μετάδοση των ραδιοτηλεοπτικών σημάτων και τους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς, που καταρτίζουν προγράμματα περιεχομένου.

(14)

Μετά την εμφάνιση της καλωδιακής και δορυφορικής τηλεόρασης στη δεκαετία του ’80, η επίγεια μετάδοση στη Γερμανία έχει μειωθεί σημαντικά. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που παρέσχε η Γερμανία, τα καλωδιακά δίκτυα δημιουργήθηκαν στη δεκαετία του 1980 με σημαντική κρατική υποστήριξη (13). Η Γερμανία παρατηρεί ότι όλοι σχεδόν οι οικιακοί χρήστες στη Γερμανία μπορούν να έχουν πρόσβαση σε τηλεόραση ελεύθερης λήψης μέσω δορυφόρου.

(15)

Αυτή η μείωση του μεριδίου αγοράς απεικονίζεται στον ακόλουθο πίνακα, ο οποίος παρατίθεται επίσης στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας.

Πίνακας 1

Μερίδιο αγοράς της επίγειας μετάδοσης σε ολόκληρη την ομοσπονδιακή επικράτεια και στην ΒΡΒ (14)

(16)

Από την έναρξη της μετάβασης στην ψηφιακή τηλεόραση το έτος 2004, το περιοριζόμενο μερίδιο αγοράς της επίγειας μετάδοσης σταθεροποιήθηκε, ενώ το 2005 η τάση αντιστράφηκε. Σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης ψηφιακοποίησης 2007 (15), στα μέσα του 2007 τα μερίδια στη Γερμανία κατανέμονταν κατά τύπο λήψης ως εξής: καλωδιακή μετάδοση 53,7 %, δορυφορική μετάδοση 42,5 %, επίγεια μετάδοση 11,5 % (αύξηση κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με το 2006). Σύμφωνα με την εν λόγω έκθεση, το μερίδιο της ψηφιακής επίγειας τηλεόρασης σημείωσε σημαντική αύξηση: 3,6 εκατομμύρια οικιακών χρηστών— σχεδόν διπλάσιοι σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος —λαμβάνουν DVB-T. Επιπλέον, η ψηφιακοποίηση της επίγειας μετάδοσης ανερχόταν ήδη σε ποσοστό περίπου 90 %. Στην έκθεση Digitalisierungsbericht παρέχεται επίσης μια γενική επισκόπηση της διάδοσης της DVB-T κατά περιοχές (16). Σύμφωνα με αυτά τα στοιχεία, το ποσοστό τηλεθέασης στις λεγόμενες κύριες περιοχές της ΒΡΒ, οι οποίες περιλαμβάνουν αποκλειστικά περιοχές στις οποίες η λήψη DVB-T είναι εφικτή, αυξήθηκαν από 9,5 % το 2005 σε 16,5 % το 2007 (βλέπε πίνακα 2).

Πίνακας 2

Μερίδιο αγοράς της ψηφιακής επίγειας μετάδοσης σε ολόκληρη την ομοσπονδιακή επικράτεια και στη ΒΡΒ μετά τη μετάβαση

(17)

Από τεχνικής απόψεως, η ανάπτυξη της ψηφιακής επίγειας ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης απαιτεί την προσαρμογή των σχετικών εγκαταστάσεων από τους φορείς εκμετάλλευσης δικτύου καθώς και την κατανομή των συχνοτήτων για τη μετάδοση. Προκειμένου να καταστεί ουσιαστικά εφικτή η αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων της ψηφιακοποίησης, απαιτείται η σταδιακή κατάργηση της αναλογικής μετάδοσης. Στο στάδιο κατά το οποίο η αναλογική και η ψηφιακή ραδιοτηλεοπτική μετάδοση λειτουργούν παράλληλα (το λεγόμενο στάδιο «Simulcast»), η μετάβαση μπορεί να επιδεινώσει την έλλειψη συχνοτήτων (17). Προκειμένου να αποφευχθεί η έλλειψη συχνοτήτων και να διατηρηθεί το κόστος της παράλληλης εκπομπής σε όσο το δυνατόν χαμηλό επίπεδο, οι φορείς της αγοράς οφείλουν να καταλήξουν σε συμφωνία σχετικά με μια κοινή ημερομηνία κατά την οποία θα καταργηθεί η αναλογική μετάδοση και θα ενεργοποιηθεί η ψηφιακή. Δεδομένου του πολύπλοκου χαρακτήρα της μετάβασης στην ψηφιακή επίγεια τηλεόραση, το εναρκτήριο πρόγραμμα Startszenario 2000 προβλέπει τη σταδιακή εισαγωγή της DVB-T στα επιμέρους ομόσπονδα κρατίδια. Σύμφωνα με το εν λόγω πρόγραμμα, η DVB-T πρόκειται να εισαχθεί καταρχάς σε περιοχές με υψηλότερη πυκνότητα πληθυσμού (18).

(18)

Ως πρώτη πρωτοβουλία στην ΒΡΒ, η LfM (19) αποφάσισε στις 27 Νοεμβρίου 1998 την έναρξη επιτόπιας δοκιμής της DVB-T, η οποία διεξήχθη κατά τα έτη 1999 και 2000 στην Κολωνία. Για την υλοποίηση των στόχων του εναρκτήριου προγράμματος Startszenario 2000, οι αρχές της ΒΡΒ δήλωσαν πρόθυμες να συνεργασθούν σε μεταγενέστερο στάδιο με τις αρμόδιες υπηρεσίες των βόρειων ομόσπονδων κρατιδίων της Κάτω Σαξονίας, του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν, του Αμβούργου και της Βρέμης και να εισάγουν την ψηφιακοποίηση της επίγειας ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης ταυτόχρονα και κατ’ αυτόν τον τρόπο αποτελεσματικότερα.

(19)

Στις 20 Οκτωβρίου 2003 η LfM, οι δημόσιες υπηρεσίες ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων ARD, ZDF και WDR Köln (εφεξής «δημόσιες υπηρεσίες ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων») (20), οι ιδιωτικοί ραδιοτηλεοπτικοί φορείς RTL Television («RTL»), VOX Film και Fernseh-GmbH & Co. KG («VOX») και ProSiebenSat.1 Media AG («ProSiebenSat.1») υπέγραψαν στην Κολωνία τη συμφωνία για την εισαγωγή της ψηφιακής επίγειας τηλεόρασης (DVB-T) στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία. Στην εν λόγω συμφωνία ορίσθηκε καταρχήν ότι μετά από την επιτυχή μετάβαση στην περιοχή Βερολίνου-Potsdam, η DVB-T θα πρέπει να εισαχθεί ακολούθως στις μητροπολιτικές περιοχές Κολωνίας/Βόννης και Düsseldorf/περιφέρειας του Ρουρ. Η συμφωνία δεν περιλαμβάνει λεπτομέρειες σχετικά με τα προγραμματισμένα μέτρα ενίσχυσης. Αναφέρεται απλώς ότι: ως μέτρο στήριξης, η αρχή μέσων μαζικής ενημέρωσης της ΒΡΒ (Landesanstalt für Medien Nordrhein-Westfalen) ενισχύει την τεχνική υποδομή για τη διάδοση της DVB-T στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία. Στο παράρτημα επισημαίνεται επίσης η επεξεργασία ενός σχεδίου ενίσχυσης για τους κοινωνικά ασθενέστερους (21).

(20)

Η γενική συμφωνία της 20ής Οκτωβρίου 2003 συμπληρώθηκε με τη συμφωνία συνεργασίας για την εισαγωγή της ψηφιακής επίγειας τηλεόρασης (DVB-T) στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία, την οποία υπέγραψαν τα ίδια συμβαλλόμενα μέρη (η WDR για λογαριασμό του σταθμού ARD), καθώς και το κρατίδιο της ΒΡΒ στις 10 Δεκεμβρίου 2003. Στη συμφωνία συνεργασίας θεσπίζονται κοινές αρχές για την επικοινωνία στον τομέα της DVB-T και ορίζονται τα αρμόδια για την εφαρμογή της συμφωνίας όργανα: το διοικητικό συμβούλιο με αρμοδιότητα λήψης αποφάσεων και ένα γραφείο προγραμματισμού για την υλοποίηση. Το γραφείο προγραμματισμού ιδρύθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2004 με την υπογραφή σύμβασης μεταξύ της LfM (LfM Nova GmbH), της WDR (επίσης για λογαριασμό του σταθμού ARD) και του σταθμού ZDF.

(21)

Η συνολική χωρητικότητα μετάδοσης του δικτύου DVB-T περιλαμβάνει έξι πολυπλέκτες (22), έκαστος των οποίων είναι διαμορφωμένος συνολικά για 24 θέσεις προγραμμάτων στις περιοχές Κολωνίας/Βόννης και Düsseldorf/περιφέρειας του Ρουρ. Προκειμένου να καταστεί εφικτή η έναρξη της ψηφιακής επίγειας μετάδοσης, απαιτείται η κατανομή των αναγκαίων συχνοτήτων μέσω της χορήγησης αδειών, οι οποίες παρέχουν στους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς το δικαίωμα μετάδοσης των προγραμμάτων τους και στους φορείς εκμετάλλευσης των δικτύων το δικαίωμα χρήσης της πλατφόρμας DVB-T. Για τη μετάδοση προγραμμάτων στις μητροπολιτικές περιοχές Κολωνίας/Βόννης και Düsseldorf/περιφέρειας του Ρουρ εκχωρήθηκε ένας πολυπλέκτης ανά δημόσια υπηρεσία ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων (ARD, ZDF και WDR). Για την προβλεπόμενη για τους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς χωρητικότητα, προκηρύχθηκε από την LfM διαγωνισμός, ενώ οι αντίστοιχες άδειες DVB-T εκδόθηκαν στις 14 Μαΐου 2004. Οι άδειες για τη λειτουργία του δικτύου χορηγήθηκαν από την τότε αρμόδια κανονιστική αρχή [Regulierungsbehörde für Telekommunikation und Post (RegTP)], τη σημερινή Bundesnetzagentur für Elektrizität, Telekommunikation, Post und Eisenbahn (BNetzA) το 2004 (για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη διαδικασία κατανομής, βλέπε αιτιολογικές σκέψεις 24 έως 30).

(22)

Σύμφωνα με τις ημερομηνίες που ορίζει η γενική συμφωνία της 20ής Οκτωβρίου 2003, η ψηφιακή επίγεια μετάδοση εισήχθη στην περιοχή Κολωνίας/Βόννης στις 24 Μαΐου 2004 και στην περιοχή Düsseldorf/περιφέρειας του Ρουρ στις 8 Νοεμβρίου 2004. Η αναλογική επίγεια μετάδοση των ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών φορέων καταργήθηκε κατά την εκάστοτε ημερομηνία έναρξης της μετάδοσης DVB-T. Ωστόσο, η αναλογική επίγεια μετάδοση των τριών προγραμμάτων των δημόσιων ραδιοτηλεοπτικών φορέων ARD-Das Erste, ZDF και WDR συνεχίσθηκε για περίπου πέντε μήνες (Simulcast) και, στη συνέχεια, καταργήθηκε στην περιοχή Κολωνίας/Βόννης στις 8 Νοεμβρίου 2004 ενώ, στην περιοχή Düsseldorf/περιφέρεια του Ρουρ, στις 4 Απριλίου 2005. Στις 19 Νοεμβρίου 2004, η LfM εξέδωσε την οδηγία ενίσχυσης «Förderrichtlinie DVB-T» με αναδρομική ισχύ από 3 Μαΐου 2004.

(23)

Η μετάδοση DVB-T διευρύνεται από την εισαγωγή της στις μητροπολιτικές περιοχές Κολωνίας/Βόννης και Düsseldorf/περιφέρειας του Ρουρ και σε άλλες περιοχές της ΒΡΒ. Στις 29 Μαΐου 2006, η DVB-T εισήχθη σε δύο ακόμη περιοχές του κρατιδίου της ΒΡΒ (Wuppertal και Ostwestfalen-Lippe). Στην περιοχή Münsterland, η έναρξη της DVB-T πραγματοποιήθηκε στις 12 Ιουνίου 2007 και τον Νοέμβριο του 2007 προβλέπεται επέκταση της διεύρυνσης στο Aachen και στο Südwestfalen. Ωστόσο, σε αντίθεση με τις περιοχές Κολωνίας/Βόννης και Düsseldorf/περιφέρειας του Ρουρ, η μετάβαση στις εν λόγω περιοχές αφορά μόνο τους δημόσιους και όχι τους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς (23).

(24)

Σύμφωνα με το άρθρο 52 παράγραφος 1 της κρατικής σύμβασης για τη ραδιοτηλεοπτική μετάδοση στην ενοποιημένη Γερμανία (RStV) (24), το άρθρο 28 της LMG NRW αναφέρει: κατά την πρώτη εκχώρηση ψηφιακής επίγειας χωρητικότητας μετάδοσης πρέπει να λαμβάνονται υπόψη, κατά προτεραιότητα, οι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς με προγράμματα τα οποία μεταδίδονται ήδη αναλογικά στην εκάστοτε εμπλεκόμενη περιοχή μετάδοσης.

(25)

Στις 14 Νοεμβρίου 2003, η LfM εξέδωσε το καταστατικό για την εκχώρηση ψηφιακής επίγειας χωρητικότητας μετάδοσης για τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά προγράμματα, καθώς και για υπηρεσίες μέσων μαζικής ενημέρωσης (Zuweisungssatzung). Ωστόσο, η ψηφιακοποίηση απαιτούσε επίσης τη χρήση των υφιστάμενων αναλογικών επίγειων καναλιών τα οποία εκχωρήθηκαν στους σταθμούς RTL Television (μέσω της RTL Television GmbH), VOX/DTCP (μέσω της VOX Film- und Fernseh GmbH & Co. KG η οποία, μαζί με την DTCP GmbH, ανήκει στον όμιλο RTL Group) και SAT1 (Sat1 Satelliten Fernsehen GmbH, εφεξής «ProSiebenSat.1»). Οι αντίστοιχες αναλογικές άδειες εκχωρήθηκαν το 2002 και το 2003 από την LfM και θα έληγαν στις 21 Ιουλίου 2008 (RTL Television), στις 31 Ιανουαρίου 2007 (VOX) και στις 31 Οκτωβρίου 2010 (SAT1). Με επιστολή της 13ης Νοεμβρίου 2003, η LfM κάλεσε τους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς RTL, VOX και ProSiebenSat.1 να δηλώσουν εγγράφως την προθυμία τους να αποδεσμεύσουν τα αναλογικά κανάλια τους, ώστε να προχωρήσει η εκχώρηση των χωρητικοτήτων μετάδοσης. Αφού έλαβε την έγκριση των σταθμών (25), η LfM ανακοίνωσε στις 4 Δεκεμβρίου 2003 την πρώτη εκχώρηση χωρητικότητας μετάδοσης DVB-T σε ιδιωτικούς φορείς για τις περιοχές Κολωνίας/Βόννης και Düsseldorf/περιφέρειας του Ρουρ (που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα της κυβέρνησης του κρατιδίου (Landesministerialblatt) στις 30 Δεκεμβρίου 2003) (26).

(26)

Η προκήρυξη διαγωνισμού αφορούσε την προβλεπόμενη χωρητικότητα μετάδοσης για τους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς, ήτοι τρεις πολυπλέκτες ή 12 θέσεις προγραμμάτων σε κάθε περιοχή στόχο. Η προκήρυξη περιλάμβανε κριτήρια επιλογής για την περίπτωση που ο αριθμός των αιτούντων θα υπερέβαινε εκείνον των θέσεων προγραμμάτων, οπότε και θα απαιτούνταν απόφαση κατά προτεραιότητα. Σύμφωνα με το LMG NRW, τα κριτήρια περιλάμβαναν τη συμβολή ενός μέσου στον πλουραλισμό προγραμμάτων και φορέων, καθώς και την παρουσία ενός ραδιοφωνικού φορέα στο αναλογικό επίγειο δίκτυο (27). Η προκήρυξη δεν περιλάμβανε λεπτομέρειες σχετικές με το κόστος της μετάδοσης ενός προγράμματος μέσω DVB-T ούτε υποδείξεις σχετικές με ενδεχόμενη χρηματοδοτική ενίσχυση της ψηφιακής μετάβασης. Η προθεσμία υποβολής των αιτήσεων έληξε στις 3 Μαρτίου 2004.

(27)

Στο πλαίσιο της προκήρυξης υποβλήθηκαν στην LfM συνολικά 21 προσφορές από ραδιοτηλεοπτικούς φορείς και φορείς μέσων μαζικής ενημέρωσης. Οι σταθμοί ProSiebenSat.1 και όμιλος RTL υπέβαλλαν πολλές δέσμες προγραμμάτων για έναν πολυπλέκτη (28). Στις 23 Απριλίου 2004, η επιτροπή μέσων μαζικής ενημέρωσης της LfM αποφάσισε την εκχώρηση των προβλεπόμενων για ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς θέσεων προγραμμάτων. Βάσει αυτής τη απόφασης, η LfM εξέδωσε στις 14 Μαΐου 2004 ανακοίνωση εκχώρησης των αντίστοιχων αδειών DVB-T. Με τη εν λόγω ανακοίνωση εκχωρήθηκε σε έκαστο από τους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς RTL Group και ProSiebenSat.1 ένας πολυπλέκτης και η χωρητικότητα του υπολειπόμενου πολυπλέκτη σε επιμέρους σταθμούς: VIVA (VIVA Fernsehen GmbH), CNN (Turner Broadcasting Systems Deutschland GmbH), Eurosport (Eurosport S.A.) και onyx.tv/Terra Nova (Onyx Television GmbH) (29).

(28)

Σύμφωνα με το άρθρο 12 παράγραφος 2 του LMG NRW, στο οποίο παραπέμπει και η ανακοίνωση της προκήρυξης, αυτή η πρώτη άδεια χορηγείται για τουλάχιστον τέσσερα και το πολύ για δέκα έτη. Σύμφωνα με την ανακοίνωση της LfM της 14ης Μαΐου 2004, οι άδειες στους σταθμούς ProSiebenSat.1, RTL και CNN χορηγήθηκαν για πέντε έτη, στον σταθμό VIVA έως τις 2 Δεκεμβρίου 2008, στην Eurosport S.A. για τρία έτη και στον σταθμό Terra Nova έως τις 17 Ιουνίου 2009. Ωστόσο, ο σταθμός Terra Nova ανέστειλε την 1η Ιουλίου 2007 τη μετάδοση μέσω της πλατφόρμας DVB-T και αντικαταστάθηκε από τον σταθμό Tele 5 (TM-TV GmbH) (30), ο οποίος επιλέχθηκε από την LfM μεταξύ 7 υποψηφίων. Στον πίνακα 1 παρατίθεται μια γενική επισκόπηση σε ό,τι αφορά τη μετάβαση στην περιοχή Κολωνίας/Βόννης, συμπεριλαμβανομένου του σταδίου Simulcast για τους δημόσιους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς (δεν αφορά τους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς, βλέπε αιτιολογική σκέψη 23).

Πίνακας 1

Επίγεια μετάδοση στην περιοχή Κολωνίας/Βόννης πριν και μετά τη μετάβαση

(29)

Κατόπιν αιτήματος της Καγκελαρίας της ΒΡΒ, η αρμόδια κανονιστική αρχή (Regulierungsbehörde für Telekommunikation und Post) (εφεξής «RegTP») κίνησε στις 4 Φεβρουαρίου 2004 τη διαδικασία εκχώρησης ραδιοφάσματος (31). Όπως οι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς, έτσι και οι φορείς εκμετάλλευσης του αναλογικού επίγειου δικτύου παραιτήθηκαν προηγουμένως των αναλογικών αδειών τους, οι οποίες ήταν αορίστου διάρκειας. Η συνολική ανάγκη εξυπηρέτησης κατανεμήθηκε σε πέντε τομείς (A έως E) που αντιστοιχούν σε επιμέρους κανάλια μετάδοσης (ψηφιακοί πολυπλέκτες). Ωστόσο, στη σχετική νομοθετική πράξη δεν αναφέρεται ότι ήδη στις 27 Νοεμβρίου 2002 είχε προκηρυχθεί πρόσθετος διαγωνισμός για την εξυπηρέτηση σε ομοσπονδιακό επίπεδο (32). Αυτός ο τομέας εξυπηρέτησης εκχωρήθηκε στην εταιρεία T-Systems (θυγατρική εταιρεία της Deutschen Telekom) και περιλαμβάνει τη μετάδοση των τηλεοπτικών προγραμμάτων του σταθμού ZDF.

(30)

Στο πλαίσιο της διαδικασίας εκχώρησης ραδιοφάσματος στην ΒΡΒ, η T-Systems υπέβαλλε προσφορά για τις συχνότητες των τομέων εξυπηρέτησης C, D και E, οι οποίοι είναι καταχωρημένοι στους πολυπλέκτες για ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς, ενώ ο σταθμός WDR υπέβαλλε προσφορά για τους τομείς εξυπηρέτησης A και B, οι οποίοι προβλέπονται για δημόσιους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς. Επειδή για καθέναν από τους πέντε τομείς εξυπηρέτησης υποβλήθηκε μία μόνο αίτηση εκχώρησης, η RegTP κατένειμε τις συχνότητες στο πλαίσιο διαδικασίας αίτησης και δεν χρειάστηκε να κινήσει το δεύτερο στάδιο της διαδικασίας κατανομής συχνοτήτων. Δεδομένου ότι η T-Systems και η WDR εκμεταλλεύονταν ήδη το αναλογικό επίγειο δίκτυο και ως εκ τούτου διέθεταν άδεια τηλεπικοινωνιών, ικανοποιείτο και η συγκεκριμένη προϋπόθεση που προβλέπεται στο πλαίσιο της διαδικασίας αίτησης για την κατανομή των ραδιοσυχνοτήτων. Τα δικαιώματα εκμετάλλευσης του δικτύου DVB-T εκχωρήθηκαν για διάστημα περίπου είκοσι ετών, έως την 31η Δεκεμβρίου 2025.

(31)

Αντικείμενο της κοινοποίησης αποτελεί η χρηματοδοτική ενίσχυση την οποία επιθυμεί να χορηγήσει η LfM σε ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς για την ψηφιακή επίγεια μετάδοση των προγραμμάτων τους στις μητροπολιτικές περιοχές Κολωνίας/Βόννης και Düsseldorf/περιφέρειας του Ρουρ. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Γερμανίας, με την εισαγωγή της DVB-T στις εν λόγω περιοχές θα καταστεί εφικτή η λήψη σήματος DVB-T για 14 από τα περίπου 18 εκατομμύρια κατοίκων της ΒΡΒ (33).

(32)

Νομική βάση της εν λόγω ενίσχυσης αποτελεί το άρθρο 40 της κρατικής σύμβασης για τη ραδιοτηλεοπτική μετάδοση (παράγραφος 1, αριθ. 2) και το άρθρο 88 του LMG NRW (παράγραφος 3 αριθ. 8), σύμφωνα με τα οποία ο φορέας μέσων μαζικής ενημέρωσης (LfM) οφείλει να ενισχύει από το μερίδιό του στα ραδιοτηλεοπτικά έσοδα, μεταξύ άλλων, την τεχνική υποδομή για τη ραδιοτηλεοπτική κάλυψη και τα σχέδια για καινοτόμες τεχνικές ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης. Ο προϋπολογισμός της LfM χρηματοδοτείται ουσιαστικά από μερίδιο 2 % των εσόδων από τα ραδιοτηλεοπτικά τέλη που καταβάλλονται στην ΒΡΒ (σύμφωνα με το άρθρο 40 της RStV σε συνδυασμό με το άρθρο 55 της RStV, τα άρθρα 10 και 11 της RFinStV και το άρθρο 116, παράγραφος 1 του LMG NRW) (34). Τα ραδιοτηλεοπτικά τέλη εισπράττονται από το κέντρο εισπράξεως εισφορών υπέρ των γερμανικών δημόσιων ραδιοτηλεοπτικών οργανισμών (Gebühreneinzugszentrale), το οποίο τα αποδίδει στην LfM και στους λοιπούς δικαιούχους.

(33)

Οι ακριβείς όροι για τη χρηματοδοτική ενίσχυση των ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών φορέων από την LfM ορίζονται στην οδηγία ενίσχυσης (Förderrichtlinie) DVB-T (35) της 19ης Νοεμβρίου 2004. Σύμφωνα με το άρθρο 2 της οδηγίας, επιλέξιμα είναι τα τέλη για την εκμετάλλευση του δικτύου εκπομπής. Σύμφωνα με το άρθρο 3, δικαιούχοι της ενίσχυσης μπορούν να είναι όλοι οι ιδιωτικοί ραδιοτηλεοπτικοί φορείς ή/και πάροχοι υπηρεσιών μέσων μαζικής ενημέρωσης, στους οποίους έχουν εκχωρηθεί ψηφιακές επίγειες χωρητικότητες μετάδοσης. Σύμφωνα με το άρθρο 4, τα μέσα ενίσχυσης χορηγούνται υπό μορφή επιχορήγησης. Το άρθρο 5 παράγραφος 1 περιορίζει τη διάρκεια της ενίσχυσης στα πέντε έτη εκμετάλλευσης. Το άρθρο 5 παράγραφος 2 αναφέρει ότι η ενίσχυση δεν πρέπει (…) να υπερβαίνει το 30 % των τελών εκμετάλλευσης του δικτύου εκπομπής και μειώνεται προοδευτικά. Η αρχική ενίσχυση ανέρχεται στο 40 % των τελών εκμετάλλευσης του δικτύου εκπομπής κατά το πρώτο έτος εκμετάλλευσης και μειώνεται ετησίως κατά πέντε ποσοστιαίες μονάδες, με αποτέλεσμα κατά το πέμπτο έτος εκμετάλλευσης το ποσοστό της ενίσχυσης να ανέρχεται μόλις στο 20 %. Το άρθρο 5 παράγραφος 3 αναφέρει ότι η εξοικονόμηση που προκύπτει από την κατάργηση των αναλογικών σταθμών (οφέλη από την κατάργηση) προσμετρώνται στην ενίσχυση.

(34)

Η ακριβής εφαρμογή της οδηγίας ενίσχυσης περιγράφεται αναλυτικά στην κοινοποίηση. Για τους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς των προγραμμάτων Viva, Eurosport, CNN και Terra Nova (ή από 1ης Ιουλίου 2007 του Tele 5), οι οποίοι δεν εξέπεμπαν προηγουμένως αναλογικά, προβλέπεται η ίδια ενίσχυση: σύμφωνα με το άρθρο 5 παράγραφος 2 της οδηγίας ενίσχυσης, η ενίσχυση μειώνεται σταδιακά από το 40 % των τελών εκμετάλλευσης του δικτύου εκπομπής κατά πέντε ποσοστιαίες μονάδες ετησίως, με αποτέλεσμα κατά το πέμπτο έτος εκμετάλλευσης το ποσοστό της ενίσχυσης να ανέρχεται στο 20 %.

(35)

Η κοινοποίηση δεν προέβλεπε την προοδευτική μείωση της ενίσχυσης σύμφωνα με το άρθρο 5 παράγραφος 2 της οδηγίας ενίσχυσης για τους σταθμούς RTL Group και ProSiebenSat.1, δηλαδή για τους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς οι οποίοι μετέδιδαν προηγουμένως το πρόγραμμά τους αναλογικά. Στην περίπτωση των εν λόγω ραδιοτηλεοπτικών φορέων, σε έκαστο των οποίων εκχωρήθηκε ένας πλήρης πολυπλέκτης, ο υπολογισμός της επιχορήγησης βασίζεται στη διαφορά του συνολικού ποσού των τελών μετάδοσης για την αναλογική και την ψηφιακή μετάδοση στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία και στα βόρεια ομόσπονδα κρατίδια. Σύμφωνα με τη Γερμανία, επιχειρείται κατ’ αυτόν τον τρόπο ο συνυπολογισμός της εξοικονόμησης που προκύπτει από την κατάργηση των αναλογικών σταθμών βάσει του άρθρου 5 παράγραφος 3 της οδηγίας ενίσχυσης.

(36)

Στην κοινοποίηση η Γερμανία υπέβαλε και στοιχεία σχετικά με το προγραμματισμένο ποσό ενίσχυσης, το οποίο υπολογίζεται βάσει των εκτιμώμενων τελών μετάδοσης DVB-T. Επισημάνθηκε ότι ο υπολογισμός της κρατικής ενίσχυσης θα βασιζόταν στα πραγματικά τέλη μετάδοσης, τα οποία αξιώνουν οι φορείς εκμετάλλευσης του δικτύου από τους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς κατά τη χρονική στιγμή της χορήγησης της ενίσχυσης. Σύμφωνα με το νόμο περί τηλεπικοινωνιών, τέλη μετάδοσης ορίζονται από την αρμόδια ομοσπονδιακή κανονιστική αρχή μόνο όταν διαπιστώνεται ότι ο φορέας εκμετάλλευσης του δικτύου διαθέτει σημαντική ισχύ στη συναφή αγορά. Η συναφής αγορά για τη μετάδοση ραδιοτηλεοπτικών σημάτων ορίσθηκε από την BNetzA τον Ιούλιο του 2006, σύμφωνα με τις σχετικές κοινοτικές διατάξεις. Επομένως, ο φορέας εκμετάλλευσης του δικτύου για τους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς T-Systems, διαθέτει σημαντική ισχύ μόνο στην αγορά της επίγειας ραδιοφωνικής μετάδοσης μέσω UKW (36). Κατά συνέπεια, η T-Systems μπορεί να εξακολουθήσει να ορίζει η ίδια το ύψος των τελών μετάδοσης DVB-T για τους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς.

(37)

Σύμφωνα με την κοινοποίηση, η Γερμανία εκτιμά το ύψος των ετήσιων τελών μετάδοσης DVB-T για έναν πολυπλέκτη στα 2,7 εκατ. ευρώ. Τα τέλη μετάδοσης για μία θέση προγράμματος εκτιμήθηκαν αντίστοιχα σε 0,675 εκατ. ευρώ ετησίως και 3,375 εκατ. ευρώ για τα πέντε έτη της διάρκειας της κανονιστικής ρύθμισης (37). Συνεπώς, το ύψος τους δεν υπερβαίνει τα τέλη που προβλέπονται για την αναλογική επίγεια μετάδοση ανά θέση προγράμματος.

(38)

Με βάση αυτά τα στοιχεία, για τα προγράμματα Viva, Eurosport, CNN και Terra Nova (από την 1η Ιουλίου 2007 Tele 5) προγραμματίσθηκε ενίσχυση συνολικού ύψους 4 050 000 ευρώ. Η προβλεπόμενη ενίσχυση ανά θέση προγράμματος για την πενταετή διάρκεια αναφέρεται στον πίνακα 2.

Πίνακας 2

Εκτίμηση των τελών μετάδοσης για τα προγράμματα Viva, Eurosport, CNN και Terra Nova (Tele 5)

(39)

Ο υπολογισμός για τους σταθμούς RTL Group και ProSiebenSat.1 αναφέρεται στον πίνακα 3. Τα λοιπά ομόσπονδα κρατίδια συνοψίζονται υπό τον τίτλο «Βόρεια Γερμανία» (38).

Πίνακας 3

Υπολογισμός «πρόσθετου κόστους» από τη Γερμανία για τους σταθμούς ProSiebenSat.1 και RTL (39)

(40)

Με βάση αυτόν τον υπολογισμό, η LfM δεν σκοπεύει να χορηγήσει ενίσχυση στον όμιλο RTL Group. Αφενός διαπιστώθηκε ότι ο όμιλος RTL Group εμφανίζει θετικό γενικό ισοζύγιο. Αφετέρου, περιγράφεται στην κοινοποίηση ότι στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για την ανάκληση των αδειών αναλογικής μετάδοσης, ο όμιλος RTL Group παραιτήθηκε ρητά της ενίσχυσης. Στην περίπτωση του σταθμού ProSiebenSat.1 λαμβάνεται υπόψη «πρόσθετο κόστος» ύψους έως 600 000 ευρώ ετησίως, με αποτέλεσμα η Γερμανία να προϋποθέτει μια ετήσια ενίσχυση της τάξης των 550 000 ευρώ (συνολικά έως 2,75 εκατ. ευρώ) για την πενταετή διάρκεια της κανονιστικής ρύθμισης. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί περίπου στο 28 % των συνολικών τελών μετάδοσης DVB-T που αξιώνει ο σταθμός ProSiebenSat.1 στην ΒΡΒ.

(41)

Σύμφωνα με αυτούς τους υπολογισμούς, ο προϋπολογισμός της ενίσχυσης για τη μετάδοση DVB-T από τους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς για την πενταετία εκτιμάται σε 6,8 εκατ. ευρώ.

(42)

Η LfM χορηγεί την περιγραφόμενη ενίσχυση μόνο για θέσεις προγραμμάτων ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών φορέων. Οι δημόσιες υπηρεσίες ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων χρηματοδοτούν τις δαπάνες τους για τη μετάδοση DVB-T από το μερίδιο των ραδιοτηλεοπτικών τελών που τους αναλογεί. Από τις πληροφορίες που διαβίβασε η Γερμανία, προκύπτει ότι η WDR διαθέτει για την περίοδο 2001-2008 περίπου 40,8 εκατ. ευρώ για τη χρηματοδότηση των δαπανών της μετάβασης. Αντίθετα, το ZDF διέθετε για την περίοδο από 2001 έως 2004 συνολικά 36,8 εκατ. ευρώ και, για την περίοδο μεταξύ 2005 και 2008, συνολικά 33,2 εκατ. ευρώ για τη μετάβαση στην DVB-T σε ολόκληρη την ομοσπονδιακή επικράτεια.

(43)

Η οδηγία ενίσχυσης τέθηκε αναδρομικά σε ισχύ από τις 3 Μαΐου 2004. Ωστόσο, βάσει απόφασης της επιτροπής μέσων μαζικής ενημέρωσης, η Γερμανία ανέλαβε έναντι της LfM την υποχρέωση να μην χορηγήσει την ενίσχυση χωρίς προηγούμενη έγκριση της Επιτροπής, σύμφωνα με τους κανόνες που διέπουν τις κρατικές ενισχύσεις. Για το λόγο αυτό δεν έχουν ακόμη χορηγηθεί ποσά ενίσχυσης στους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς στο πλαίσιο της ρύθμισης.

(44)

Στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας, η Επιτροπή έκρινε ότι η προγραμματισμένη από την LfM ενίσχυση πληροί όλες τις προϋποθέσεις του άρθρου 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ και συνεπώς συνιστά κρατική ενίσχυση. Κατά την άποψη της Επιτροπής, το μέτρο χρηματοδοτείται από κρατικούς πόρους και πρέπει να καταλογισθεί στο κράτος. Επιπλέον, διαπίστωσε ότι η ενίσχυση παρέχει πλεονέκτημα στους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς ως άμεσους δικαιούχους, ενώ θα μπορούσε να παράσχει έμμεσα πλεονέκτημα και στον φορέα εκμετάλλευσης του δικτύου T-Systems.

(45)

Στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας, η Επιτροπή εξέφρασε επίσης επιφυλάξεις κατά πόσον οι διαδικασίες για τη χορήγηση αδειών ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων και αδειών εκμετάλλευσης του δικτύου διαμορφώθηκαν κατά τρόπον ώστε να περιορισθεί ή να εκμηδενισθεί το επιλεκτικό οικονομικό όφελος που προκύπτει από την επιχορήγηση και, συνεπώς, να αποτραπεί τυχόν στρέβλωση του ανταγωνισμού. Η Επιτροπή έκρινε ότι το μέτρο συνιστά τομεακή ενίσχυση η οποία μπορεί να προκαλέσει στρέβλωση του ανταγωνισμού μεταξύ των διαφόρων συστημάτων μετάδοσης (επίγεια, καλωδιακή, δορυφορική). Επίσης επισημάνθηκε ότι το μέτρο θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα τη στρέβλωση του ανταγωνισμού μεταξύ των ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών φορέων. Δεδομένου του διεθνούς ανταγωνισμού, τόσο μεταξύ των ραδιοτηλεοπτικών φορέων όσο και μεταξύ των φορέων εκμετάλλευσης του δικτύου, η Επιτροπή έκρινε ότι το μέτρο θα μπορούσε να επηρεάσει τις συναλλαγές μεταξύ κρατών μελών.

(46)

Εκτός αυτού, η Επιτροπή εξέφρασε επιφυλάξεις σχετικά με το συμβιβάσιμο του μέτρου προς τη συνθήκη ΕΚ. Στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν επιτρέπεται να πληρούνται οι προϋποθέσεις για την εφαρμογή του άρθρου 87 παράγραφος 3 στοιχείο γ), του άρθρου 87 παράγραφος 3 στοιχείο δ) και του άρθρου 86 παράγραφος 2 της συνθήκης ΕΚ. Η Επιτροπή ήταν της άποψης ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις ως προς το ότι, με βάση την κατάσταση της αγοράς στη ΒΡΒ, το μέτρο μπορεί να θεωρηθεί ως κατάλληλο, αναγκαίο και αναλογικό για την αντιμετώπιση μιας αδυναμίας της αγοράς η οποία θα μπορούσε να δυσχεράνει τη μετάβαση στην ψηφιακή τηλεόραση. Στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας διατυπώνεται η άποψη ότι η ενίσχυση δεν σχετίζεται με συγκεκριμένο πολιτιστικό περιεχόμενο. Εκτός αυτού, η Επιτροπή έθεσε το ερώτημα, κατά πόσον το μέτρο μπορεί να θεωρηθεί ως αντιστάθμιση για την παροχή υπηρεσίας γενικού οικονομικού ενδιαφέροντος.

(47)

Τέλος, η Επιτροπή κίνησε την επίσημη διαδικασία έρευνας προκειμένου να δώσει στη Γερμανία και στους συμμετέχοντες την ευκαιρία να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά με την προκαταρκτική εκτίμηση της Επιτροπής όσον αφορά το εξεταζόμενο μέτρο και να θέσουν στη διάθεση της Επιτροπής σχετικές πληροφορίες.

(48)

Η ANGA (οργάνωση που αντιπροσωπεύει τους παρόχους καλωδιακής τηλεόρασης στη Γερμανία) τόνισε ότι η ενίσχυση της DVB-T στρεβλώνει τον ανταγωνισμό μεταξύ των διαφόρων τρόπων μετάδοσης εις βάρος των φορέων εκμετάλλευσης του καλωδιακού δικτύου. Η εισαγωγή της DVB-T προκάλεσε ήδη απώλειες πελατών των φορέων εκμετάλλευσης του καλωδιακού δικτύου στα εμπλεκόμενα ομόσπονδα κρατίδια. Αντίθετα, η μετακίνηση των πελατών της επίγειας τηλεόρασης, μετά την κατάργηση της αναλογικής επίγειας τηλεόρασης, υπήρξε εξαιρετικά περιορισμένη και σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί αντιστάθμιση για τη σταθερή φυγή των πελατών της καλωδιακής τηλεόρασης. Η ANGA κρίνει ότι με το μέτρο θα έπρεπε να μειωθεί το ποσοστό μετάδοσης μέσω του καλωδιακού δικτύου παρά το γεγονός ότι υπήρχε ήδη εντονότατος ανταγωνισμός μεταξύ των φορέων εκμετάλλευσης του δορυφορικού και του ευρυζωνικού δικτύου (ή IPTV), καθώς και μεταξύ των διαφόρων φορέων εκμετάλλευσης του καλωδιακού δικτύου. Η ANGA αμφισβητεί επίσης τη διαφάνεια των διαδικασιών χορήγησης αδειών ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων και αδειών εκμετάλλευσης του δικτύου. Όσον αφορά τη χορήγηση αδειών ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης, η οργάνωση ισχυρίζεται ότι η διαδικασία ευνόησε τους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς οι οποίοι μετέδιδαν ήδη αναλογικά τα προγράμματά τους (ProSiebenSat.1 και RTL group), καθώς τους εκχωρήθηκαν ολόκληροι πολυπλέκτες, τους οποίους χρησιμοποιούν και για τη μετάδοση προγραμμάτων που δεν μετέδιδαν προηγουμένως αναλογικά. Όσον αφορά τη χορήγηση αδειών εκμετάλλευσης του δικτύου, κατά την ANGA ήταν εκ των προτέρων σαφές ότι θα χορηγούνταν άδειες στις υπηρεσίες ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων της ARD και του φορέα εκμετάλλευσης δικτύου T-Systems. Η οργάνωση ισχυρίζεται ότι οι επιχορηγήσεις προσέδωσαν στην Deutsche Telekom πλεονέκτημα, το οποίο θα προκαλούσε στρέβλωση του ανταγωνισμού τόσο στο ραδιοτηλεοπτικό τομέα όσο και στον τομέα της ηλεκτρονικής επικοινωνίας εάν η Deutsche Telekom συνέδεε το πρόγραμμα DVB-T της θυγατρικής εταιρείας της T-Systems με τα ευρυζωνικά προγράμματα των δικών της πελατών. Καταλήγοντας, η ANGA προβάλλει το επιχείρημα ότι υπάρχουν άλλες εναλλακτικές λύσεις που συνδέονται με την αγορά για τη χρηματοδότηση της DVB-T, όπως π.χ. η κωδικοποίηση των προγραμμάτων και η είσπραξη τελών δικαιώματος χρήσης.

(49)

Η εταιρεία ish NRW GmbH, ο μεγαλύτερος φορέας εκμετάλλευσης του καλωδιακού ευρυζωνικού δικτύου στη ΒΡΒ, υποστήριξε μια παρόμοια με εκείνη της ANGA άποψη και συντάχθηκε με την άποψη που εξέφρασε η Επιτροπή στην απόφασή της για την κίνηση της διαδικασίας. Στις παρατηρήσεις της, η ish ισχυρίζεται ότι υπέστη σημαντικές απώλειες πελατών (περίπου 500 000 το 2005) λόγω της εισαγωγής της DVB-T και, μάλιστα, κυρίως λόγω της «δωρεάν» (επιχορηγούμενης) λήψης της DVB-T (41) εν αντιθέσει με την επί πληρωμή παροχή καλωδιακής μετάδοσης. Αυτή η απώλεια πελατών δεν κατέστη δυνατόν να αντισταθμιστεί από την περιορισμένη αύξηση του αριθμού των πελατών μετά την κατάργηση της αναλογικής επίγειας μετάδοσης. Σύμφωνα με την ish, η σταθεροποίηση του αριθμού των πελατών κατέστη δυνατή μόνο με υψηλές επενδύσεις για τον εκσυγχρονισμό της καλωδιακής υποδομής και την ανανέωση της δομής των προϊόντων. Στόχος των επιχορηγήσεων είναι η διατήρηση μιας τεχνολογίας αμφιλεγόμενης βιωσιμότητας, η οποία θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί με άλλους τρόπους, όπως η κωδικοποίηση ή η είσπραξη τελών δικαιώματος χρήσης. Η ish, όπως και η ANGA, εκφράζει την άποψη ότι το μέτρο θα ενισχύσει επίσης τη θέση της Deutsche Telekom στην ευρυζωνική αγορά. Τέλος, η ish ισχυρίζεται ότι οι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς που μεταδίδουν τα προγράμματά τους μέσω της επίγειας πλατφόρμας, θα τύγχαναν ευνοϊκότερης μεταχείρισης λόγω της οικονομικής στήριξης, παρόλο που, δεδομένων των διατάξεων του άρθρου 16 παράγραφος 2 του LMG ΒΡΒ περί υποχρέωσης μεταφοράς σήματος, σύμφωνα με τις οποίες οι φορείς εκμετάλλευσης του καλωδιακού δικτύου υποχρεούνται βάσει εκχώρησης από την LfM να μεταδίδουν επίγεια μεταδιδόμενα προγράμματα στο δικό τους δίκτυο, απολάμβαναν ήδη οφέλη σε σύγκριση με τους φορείς εκμετάλλευσης του καλωδιακού δικτύου.

(50)

Η Ευρωπαϊκή Ένωση των Φορέων Εκμετάλλευσης Δορυφόρων (ESOA) επίσης συντάσσεται σε μεγάλο βαθμό με τη θέση που εκφράζει η Επιτροπή στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας. Η ESOA είναι της άποψης ότι η ενίσχυση της LfM προκαλεί στρέβλωση του ανταγωνισμού μεταξύ των διαφόρων συστημάτων μετάδοσης. Εν γένει, φρονεί ότι η κρατική παρέμβαση για την ενίσχυση της μετάβασης οφείλει να είναι διαφανής και αιτιολογημένη, χωρίς διακρίσεις και τεχνολογικά ουδέτερη. Η ενίσχυση της επίγειας μετάδοσης συμβάλλει στον αποκλεισμό από την αγορά άλλων τρόπων μετάδοσης. Η ESOA τονίζει ότι οι φορείς εκμετάλλευσης των δορυφόρων θα εισήγαγαν την ψηφιακή δορυφορική μετάδοση χωρίς κρατική ενίσχυση και δηλώνει ότι η δορυφορική μετάδοση παρέχει συγκεκριμένα πλεονεκτήματα σε σύγκριση με την επίγεια, παρά τις απαιτούμενες σημαντικές επενδύσεις (π.χ. μεγάλη εμβέλεια, αδιάλειπτη μετάδοση, περιορισμένο κόστος υποδομής).

(51)

Η Γερμανία δεν θεωρεί ότι το μέτρο συνιστά κρατική ενίσχυση. Επίσης, κρίνει ότι το μέτρο είναι συμβιβάσιμο με την κοινή αγορά, ακόμη και αν περιέχει στοιχεία ενίσχυσης. Πέραν των αναλυτικότερων παρατηρήσεων σχετικά με το χαρακτηρισμό και το συμβιβάσιμο του μέτρου, στις έγγραφες εισηγήσεις προβάλλονται επίσης γενικά επιχειρήματα σχετικά με την πολιτική και την αρμοδιότητα που έχει ανατεθεί στην Επιτροπή από τους κοινοτικούς κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων.

(52)

Εν γένει, η Γερμανία είναι της άποψης ότι η Επιτροπή δεν έχει δικαίωμα να παρεμβαίνει στις πολιτικές αποφάσεις του ομοσπονδιακού κράτους και των κρατιδίων που τίθενται υπέρ της διατήρησης και της ψηφιακοποίησης της επίγειας πλατφόρμας. Κατά την άποψή της, η Επιτροπή δεν είναι εξουσιοδοτημένη να κρίνει στη θέση των αρχών του κράτους μέλους κατά πόσον άλλα μέτρα θα ήταν προτιμότερα. Η Γερμανία δεν θεωρεί την απαίτηση της τεχνολογικής ουδετερότητας ως κριτήριο κατάλληλο για την αξιολόγηση του συμβιβάσιμου των μέτρων ενίσχυσης στον τομέα της ψηφιακής τηλεόρασης. Τίθεται υπό αμφισβήτηση κατά πόσον η θέση της Επιτροπής και η διάρκεια της εξέτασης του εν λόγω μέτρου συνάδει με τη δεδηλωμένη επιθυμία της Επιτροπής να προωθήσει την ψηφιακοποίηση. Στις παρατηρήσεις υποστηρίζεται ότι οι αποφάσεις της Επιτροπής δεν είναι συνεκτικές, ιδίως όσον αφορά τις βασικές αρχές για την αξιολόγηση του συμβιβάσιμου χαρακτήρα. Οι κατευθυντήριες γραμμές της οριστικής απόφασης για το μέτρο στην υπόθεση Βερολίνου-Βρανδεμβούργου δεν μπορούν να εφαρμοσθούν στην προκειμένη υπόθεση και δεν παρέχουν στις αρμόδιες αρχές επαρκείς υποδείξεις σχετικές με μέτρα συμβιβάσιμα με την κοινή αγορά που θα συνέβαλλαν στη διατήρηση της επίγειας πλατφόρμας.

(53)

Όσον αφορά τον χαρακτηρισμό του συγκεκριμένου μέτρου, η Γερμανία τονίζει ότι οι προγραμματισμένες πληρωμές θεωρούνται ως αποζημίωση για παροχή υπηρεσιών δημοσίου συμφέροντος, ενώ πληρούνται τα κριτήρια Altmark. Επίσης, η Γερμανία ισχυρίζεται ότι το μέτρο δεν στρεβλώνει τον ανταγωνισμό μεταξύ των ραδιοτηλεοπτικών φορέων ούτε εκείνον μεταξύ των διαφόρων συστημάτων μετάδοσης. Τονίζεται ότι οι διαδικασίες για τη χορήγηση των αδειών ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης από την LfM, όπως επίσης και εκείνες της χορήγησης των αδειών εκμετάλλευσης του δικτύου από την RegTP, ήταν διαφανείς και από κάθε άποψη σύμφωνες προς την ισχύουσα εθνική νομοθεσία. Παρόλο που η ενίσχυση δεν αναφέρθηκε στην κοινοποίηση για την προκήρυξη των αδειών ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης, σύμφωνα με τη συμφωνία συνεργασίας της 20ής Οκτωβρίου 2003, η Γερμανία ισχυρίζεται ότι όλοι οι υποψήφιοι γνώριζαν για το προγραμματισμένο μέτρο ενίσχυσης.

(54)

Στη σχετική με τις παρατηρήσεις του καλωδιακού κλάδου απάντηση, η Γερμανία αμφισβητεί την υποτιθέμενη απώλεια πελατών των φορέων εκμετάλλευσης του καλωδιακού δικτύου, καθώς και τα στοιχεία που υπέβαλε η ish. Σύμφωνα με τη Γερμανία, η απώλεια των πελατών της καλωδιακής τηλεόρασης δεν μπορεί να αποδοθεί απαραιτήτως στην εισαγωγή της DVB-T, ακόμη και αν όντως υπήρξε. Στο πλαίσιο αυτό, η Γερμανία επισημαίνει ότι τα ευρυζωνικά καλωδιακά δίκτυα δημιουργήθηκαν κατά τη δεκαετία του 1980 με κρατική υποστήριξη, ενώ η καλωδιακή μετάδοση υποστηρίχθηκε επίσης με νομοθετικές ρυθμίσεις (Mietnebenkostenverordnung). Εκτός αυτού, η Γερμανία ισχυρίζεται ότι η γενική προσέγγιση ήταν τεχνολογικά ουδέτερη και ότι είναι διατεθειμένη να ενισχύσει, κατά περίπτωση, την ψηφιακοποίηση της καλωδιακής μετάδοσης.

(55)

Δεδομένων των πολύ μεγάλων μεριδίων αγοράς της καλωδιακής και της δορυφορικής τηλεόρασης, η Γερμανία κρίνει ότι δεν υπάρχει κίνδυνος η DVB-T να προσελκύσει ραδιοτηλεοπτικούς φορείς από αυτές τις πλατφόρμες ούτε να επηρεάσει την επιλογή των πελατών. Η θέση των φορέων εκμετάλλευσης του καλωδιακού δικτύου και των δορυφόρων στην αγορά δεν επηρεάζεται από το μέτρο. Αντίθετα, ασκείται σε αυτούς θετική πίεση ανταγωνισμού, με αποτέλεσμα την προώθηση της ψηφιακοποίησης και σε αυτές τις πλατφόρμες. Στις παρατηρήσεις τίθεται επίσης υπό αμφισβήτηση το γεγονός ότι η καλωδιακή, η δορυφορική και η επίγεια μετάδοση ανήκουν στην ίδια αγορά, δεδομένων των σημαντικών τεχνολογικών διαφορών και των δαπανών που συνεπάγεται η μετάβαση από τον ένα στον άλλο τρόπο μετάδοσης. Σύμφωνα με τη Γερμανία, η επίγεια τηλεόραση δεν ανταγωνίζεται άμεσα τη δορυφορική και την καλωδιακή τηλεόραση, αλλά έχει συμπληρωματικό χαρακτήρα.

(56)

Η Γερμανία δεν θεωρεί ότι το μέτρο παρέχει άμεσο πλεονέκτημα στον φορέα εκμετάλλευσης του δικτύου T-Systems. Τυχόν όφελος που θα μπορούσε να προκύψει για τον φορέα εκμετάλλευσης του δικτύου από το μέτρο, δεν μπορεί να αποδειχθεί ούτε να προσδιορισθεί ποσοτικά και δεν αρκεί ώστε η T-Systems να χαρακτηρισθεί ως έμμεσος δικαιούχος κατά την έννοια των κανόνων που διέπουν τις κρατικές ενισχύσεις. Η Γερμανία ισχυρίζεται ότι η εγγυημένη εκμετάλλευση του δικτύου δεν προκύπτει από το μέτρο αλλά από τη χορήγηση των αδειών ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης. Επίσης, το μέτρο δεν παρέχει απαραιτήτως στην T-Systems τη δυνατότητα να απαιτήσει υψηλότερα τέλη ή να αυξήσει τα έσοδά της. Σχετικά με τις επιπτώσεις του μέτρου στο εμπόριο μεταξύ των κρατών μελών, η Γερμανία κρίνει ότι καθαυτό το γεγονός ότι οι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς και οι φορείς εκμετάλλευσης του δικτύου εκτίθενται στον παγκόσμιο ανταγωνισμό δεν αρκεί για τη διαπίστωση τυχόν επηρεασμού του ενδοκοινοτικού εμπορίου.

(57)

Ακόμη και αν το μέτρο θεωρηθεί ως κρατική ενίσχυση, θα πρέπει να κηρυχθεί συμβιβάσιμο με την κοινή αγορά σύμφωνα με το άρθρο 86 παράγραφος 2, το άρθρο 87 παράγραφος 3 στοιχείο γ) ή β) της συνθήκης ΕΚ. Η Γερμανία τονίζει ότι η εισαγωγή της ψηφιακής επίγειας τηλεόρασης συνιστά παροχή υπηρεσίας δημόσιου συμφέροντος. Αυτή η αποστολή ανατίθεται στους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς μέσω της εκχώρησης χωρητικοτήτων μετάδοσης DVB-T.

(58)

Όσον αφορά το άρθρο 87 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της συνθήκης ΕΚ, η Γερμανία ισχυρίζεται επίσης ότι η Επιτροπή δεν έλαβε επαρκώς υπόψη της τις θετικές επιπτώσεις της εισαγωγής της DVB-T. Η Επιτροπή δεν έλαβε ιδίως υπόψη τη συμβολή της DVB-T στον πλουραλισμό των μέσων μαζικής ενημέρωσης, την καταλληλότητα της επίγειας πλατφόρμας για τη μετάδοση προγραμμάτων τοπικής και περιφερειακής εμβέλειας, τις δυνατότητες καινοτομίας της DVB-T (κυρίως για τη λήψη σε κινητές τερματικές συσκευές), καθώς και τη συμβολή του μέτρου για την κάλυψη από την DVB-T περιοχών της υπαίθρου και απομακρυσμένων περιοχών. Η Επιτροπή δεν έλαβε επίσης υπόψη τα κέρδη αποδοτικότητας που πέτυχε η LfM μέσω της προώθησης της γρήγορης μετάβασης και του συντονισμού αυτής της διαδικασίας με τα κρατίδια της βόρειας Γερμανίας. Το γεγονός ότι η DVB-T εισήχθη σε άλλες περιοχές της ΒΡΒ χωρίς συμμετοχή ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών φορέων, υποδηλώνει ότι οι ιδιωτικοί φορείς δεν εκδηλώνουν ενδιαφέρον συμμετοχής στη συγκεκριμένη πλατφόρμα χωρίς πρόσθετα κίνητρα. Η Γερμανία κρίνει εν γένει ότι το μέτρο συνάδει με την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την ψηφιακή μετάβαση (εφεξής «Ανακοίνωση σχετικά με την ψηφιακή μετάβαση») (42). Σύμφωνα με τη Γερμανία, η ενίσχυση εξυπηρετεί την αντιμετώπιση των δυσκολιών που αναφέρονται στην ανακοίνωση και παρέχει εν μέρει αντιστάθμιση του σημαντικού βραχυπρόθεσμου κόστους της μετάβασης, η οποία επισημαίνεται επίσης στην ανακοίνωση.

(59)

Η Γερμανία κρίνει επίσης ότι η Επιτροπή οφείλει να εξετάσει το συμβιβάσιμο του μέτρου σύμφωνα με το άρθρο 87 παράγραφος 3 στοιχείο β) της συνθήκης ΕΚ, επειδή το μέτρο συνιστά σημαντικό σχέδιο κοινού ευρωπαϊκού συμφέροντος. Αυτό προκύπτει επίσης από την ανακοίνωση σχετικά με την ψηφιακή μετάβαση και τα σημαντικά οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά οφέλη της ψηφιακοποίησης.

(60)

Η Επιτροπή εξέτασε κατά πόσον το μέτρο μπορεί να χαρακτηρισθεί κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ, σύμφωνα με το οποίο «ενισχύσεις που χορηγούνται υπό οποιαδήποτε μορφή από τα κράτη ή με κρατικούς πόρους και που νοθεύουν ή απειλούν να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό διά της ευνοϊκής μεταχείρισης ορισμένων επιχειρήσεων ή ορισμένων κλάδων παραγωγής είναι ασυμβίβαστες με την κοινή αγορά κατά το μέτρο που επηρεάζουν τις συναλλαγές μεταξύ κρατών μελών.» Προκειμένου το μέτρο να χαρακτηρισθεί ως ενίσχυση πρέπει να πληρούνται όλες οι ακόλουθες προϋποθέσεις:

(61)

Από την πάγια νομολογία του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων προκύπτει ότι τα πλεονεκτήματα θα πρέπει αφενός να χορηγούνται άμεσα ή έμμεσα από κρατικούς πόρους και, αφετέρου, να αποδίδονται στο κράτος ώστε να μπορούν να χαρακτηρισθούν ως ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ (43). Η διάκριση μεταξύ κρατικών και από κρατικούς πόρους χορηγούμενων ενισχύσεων γίνεται ώστε να εμπίπτουν στον ορισμό της ενίσχυσης όχι μόνον οι ενισχύσεις που χορηγούνται άμεσα από το κράτος, αλλά και οι ενισχύσεις που χορηγούνται από δημόσιους ή ιδιωτικούς οργανισμούς τους οποίους έχει ορίσει ή ιδρύσει προς το σκοπό αυτό το συγκεκριμένο κράτος (44). Δεν μπορεί το κοινοτικό δίκαιο να επιτρέπει να καταστρατηγούνται οι διατάξεις για τις κρατικές ενισχύσεις με τη δημιουργία ανεξάρτητων οργανισμών στους οποίους ανατίθεται η χορήγηση των ενισχύσεων (45).

(62)

Στο πλαίσιο της διαδικασίας, η Γερμανία προβάλει το επιχείρημα ότι η ενίσχυση δεν χορηγήθηκε από κρατικούς πόρους επειδή χρηματοδοτείται από τα ραδιοτηλεοπτικά τέλη που εισπράττονται από μεμονωμένους τηλεθεατές και, συνεπώς, δεν επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό. Αυτή η ερμηνεία προκύπτει από τις αποφάσεις του Δικαστηρίου στις υποθέσεις PreussenElektra (46), Sloman Neptun (47) και Pearle κ. λπ. (48).

(63)

Η Γερμανία δεν αμφισβητεί ότι η LfM αποτελεί δημόσιο φορέα που ιδρύθηκε από το κράτος και αναλαμβάνει αποστολή δημόσιας υπηρεσίας ούτε ότι η ενίσχυση χορηγείται από τους πόρους της. Η LfM αποτελεί νομικά αυθύπαρκτο οργανισμό του δημόσιου δικαίου, ο οποίος ιδρύθηκε βάσει του νόμου περί μέσων μαζικής ενημέρωσης της ΒΡΒ. Ο εν λόγω νόμος ορίζει την οργανωτική δομή της LfM και αναθέτει σε αυτήν ένα ευρύ φάσμα δημόσιων καθηκόντων στον ραδιοτηλεοπτικό τομέα και στον τομέα της διαχείρισης συχνοτήτων. Η LfM τελεί υπό την κρατική νομική εποπτεία που ασκείται από την κυβέρνηση της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας (49). Η ετήσια οικονομική της κατάσταση ελέγχεται από το Ελεγκτικό Συνέδριο της ΒΡΒ (50). Τα συναφή στην παρούσα υπόθεση δημόσια καθήκοντα και η ενίσχυση της τεχνικής ραδιοτηλεοπτικής υποδομής και των σχεδίων για καινοτόμες τεχνικές ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης ορίζονται στην κρατική σύμβαση για τη ραδιοτηλεοπτική μετάδοση (51). Εκτός αυτού, ο νόμος περί μέσων μαζικής ενημέρωσης της ΒΡΒ ορίζει ρητά ότι η LfM υποστηρίζει και παρακολουθεί τη μετάβαση της αναλογικής στην ψηφιακή μετάδοση (52). Για το λόγο αυτό, η LfM πρέπει να θεωρείται ως δημόσιος φορέας που ιδρύθηκε από το κράτος στην υπηρεσία του δημόσιου συμφέροντος.

(64)

Η προβλεπόμενη ενίσχυση μέσω του υπό εξέταση μέτρου επιβαρύνει σαφώς τον προϋπολογισμό της LfM. Το γεγονός ότι οι κρατικοί πόροι, τους οποίους έχει στη διάθεσή της η LfM, προέρχονται από ραδιοτηλεοπτικά τέλη που εισπράττονται από ιδιωτικούς χρήστες, δεν μεταβάλλει το γεγονός ότι τα κονδύλια του προϋπολογισμού της LfM χαρακτηρίζονται ως κρατικοί πόροι. Το γεγονός και μόνο ότι οι επιχορηγήσεις προέρχονται από τον προϋπολογισμό ενός δημόσιου φορέα, τεκμηριώνει τη διαπίστωση της ύπαρξης κρατικών πόρων. Εκτός αυτού, υφίσταται η υποχρέωση καταβολής τελών για τους χρήστες συσκευών ραδιοφώνου και τηλεόρασης, ενώ τα τέλη εισπράττονται όπως και οι φόροι. Το ύψος του ραδιοτηλεοπτικού τέλους καθορίζεται από κοινού από τα κρατίδια στους σχετικούς νόμους. Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 32, το μερίδιο των ραδιοτηλεοπτικών τελών που αναλογεί στην LfM καθορίζεται στην κρατική σύμβαση για τη ραδιοτηλεοπτική μετάδοση, στη σύμβαση περί χρηματοδοτήσεως των ραδιοτηλεοπτικών οργανισμών και στον νόμο περί μέσων μαζικής ενημέρωσης της ΒΡΒ. Τα ραδιοτηλεοπτικά τέλη αποτελούν συνεπώς νόμιμο τέλος που ελέγχεται από το κράτος και πρέπει να θεωρούνται ως κρατικοί πόροι (53).

(65)

Δεδομένων αυτών των ισχυρισμών και σύμφωνα με την πάγια νομολογία στον τομέα των τελών υπέρ τρίτων (54), η Επιτροπή κρίνει ότι το υπό εξέταση μέτρο χορηγείται από κρατικούς πόρους. Αυτή η διαπίστωση συνάδει με τη νομολογία του Δικαστηρίου στην οποία παραπέμπει η Γερμανία. Οι υποθέσεις στις οποίες αναφέρεται η Γερμανία αφορούν σε διαφορετικά είδη μέτρων, όπου δεν υπήρχε κανένα όφελος που να προέκυπτε από τη χορήγηση πόρων δημόσιων φορέων.

(66)

Η Γερμανία ισχυρίσθηκε επίσης ότι το υπό εξέταση μέτρο δεν αποδίδεται στο κράτος. Παραπέμποντας στις υποθέσεις Stardust Marine (55) και Pearle κ.λπ. (56), η Γερμανία παρατηρεί ότι καθαυτό το γεγονός ότι η LfM αποτελεί δημόσιο φορέα υπό κρατική εποπτεία, δεν συνεπάγεται ότι το μέτρο θα πρέπει να καταλογισθεί στο κράτος. Λόγω της ανεξαρτησίας της LfM, βάσει της γερμανικής νομοθεσίας (Staatsferne der LfM) το μέτρο δεν υπάγεται στη δικαιοδοσία του κράτους.

(67)

Η Επιτροπή κρίνει ότι η εν λόγω ανεξαρτησία της LfM βάσει της γερμανικής νομοθεσίας δεν μεταβάλλει σε καμία περίπτωση το γεγονός ότι το μέτρο οφείλει να καταλογισθεί στο κράτος ως προς τους κανόνες που διέπουν τις κρατικές ενισχύσεις. Από τις πληροφορίες που υπέβαλε η Γερμανία προκύπτει ότι η ενίσχυση χορηγείται από την LfM στο πλαίσιο των δημοσίων καθηκόντων της σύμφωνα με την κρατική σύμβαση για τη ραδιοτηλεοπτική μετάδοση στην ενοποιημένη Γερμανία και σύμφωνα με το νόμο περί μέσων μαζικής ενημέρωσης της ΒΡΒ. Παρόλο που βάσει αυτών των διατάξεων παραχωρείται στην LfM κάποια αυτονομία για την προστασία της ανεξαρτησίας των ραδιοτηλεοπτικών φορέων, η διακριτική της ευχέρεια όσον αφορά τους πόρους που έχει στη διάθεσή της είναι περιορισμένη.

(68)

Παρά την αυτονομία της, η LfM είναι — όπως έχει ήδη αναφερθεί — δημόσιος φορέας οι δραστηριότητες του οποίου διέπονται σαφώς από τις αρχές του δημόσιου δικαίου. Η προγραμματισμένη χορήγηση, στο πλαίσιο του μέτρου, μη επιστρεπτέων επιχορηγήσεων σε ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς χωρίς άμεσο οικονομικό όφελος για την LfM δεν μπορεί να στηριχθεί σε οικονομική βάση. Η Επιτροπή κρίνει ότι ο καταλογισμός στο κράτος της χορηγούμενης από την LfM ενίσχυσης προκύπτει από αυτές τις περιστάσεις. Οι αποφάσεις του Δικαστηρίου στις οποίες αναφέρεται η Γερμανία αφορούν σε άλλες καταστάσεις (εισφορές που εισπράττονται για αμιγώς εμπορικούς σκοπούς στην υπόθεση Pearle κ. λπ. και δημόσιες επιχειρήσεις που ασκούν επαγγελματικές δραστηριότητες στην υπόθεση Stardust Marine) και δεν ενδείκνυνται για την υποστήριξη της θέσης της Γερμανίας.

(69)

Με βάση την περιγραφείσα κατάσταση των πραγμάτων, η Επιτροπή κρίνει ότι το συγκεκριμένο μέτρο χορηγείται από κρατικούς πόρους και καταλογίζεται στο κράτος.

(70)

Προκειμένου να χαρακτηρισθεί ένα μέτρο ως κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ θα πρέπει να παρέχει οφέλη σε μία ή περισσότερες επιχειρήσεις. Στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας, η Επιτροπή διατύπωσε την αρχική άποψη ότι το μέτρο φαίνεται να ευνοεί τόσο τους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς, οι οποίοι λαμβάνουν την ενίσχυση ως άμεσοι δικαιούχοι, όσο και έμμεσα τον φορέα εκμετάλλευσης του δικτύου DVB-T για τους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς, την T-Systems. Η Γερμανία ισχυρίσθηκε ότι το μέτρο δεν παρέχει άμεσο όφελος στους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς ούτε έμμεσο όφελος στον φορέα εκμετάλλευσης του δικτύου.

(71)

Η Γερμανία εξέφρασε την άποψη ότι η ενίσχυση δεν παρέχει κανένα οικονομικό όφελος στους ενισχυόμενους με το υπό εξέταση μέτρο ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς. Πρώτον, δεν υφίσταται όφελος επειδή η ραδιοτηλεοπτικοί φορείς έλαβαν απλώς μια αντιστάθμιση για τους οικονομικούς κινδύνους που εγκυμονεί η συμμετοχή τους στην εισαγωγή της DVB-T. Δεύτερον, το μέτρο περιλαμβάνει αποκλειστικά το «πρόσθετο κόστος» που προκύπτει από την ψηφιακή επίγεια ραδιοτηλεοπτική μετάδοση σε σύγκριση με την αναλογική μετάδοση.

(72)

Από τις πληροφορίες που υπέβαλλε η Γερμανία προκύπτει ότι με το μέτρο επιχορηγούνται τα τέλη μετάδοσης που καταβάλλουν οι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς στους φορείς εκμετάλλευσης του δικτύου. Αυτές οι δαπάνες περιλαμβάνονται στις δαπάνες λειτουργίας των ραδιοτηλεοπτικών φορέων. Επειδή το μέτρο παρέχει αντιστάθμιση για μέρος των τελών, οι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς απαλλάσσονται των δαπανών οι οποίες περιλαμβάνονται στα κανονικά έξοδα λειτουργίας τους. Για τον λόγο αυτό, η Επιτροπή είναι της άποψης ότι η προγραμματισμένη κρατική ενίσχυση — ανεξαρτήτως από το αν αποβλέπει σε μία αντιστάθμιση για τους «οικονομικούς κινδύνους» ή για το «πρόσθετο κόστος» — παρέχει στους δικαιούχους οικονομικό όφελος.

(73)

Παρά το επιχείρημα της Γερμανίας, η Επιτροπή διαπιστώνει ότι το μέτρο δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως ενίσχυση για την κάλυψη πραγματικών «πρόσθετων δαπανών» των ραδιοτηλεοπτικών φορέων που προκύπτουν από την DVB-T. Επίσης, δεν αποδείχθηκε ότι το συγκεκριμένο επιχείρημα αφορά επίσης και τους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς που δεν μετέδιδαν προηγουμένως το πρόγραμμά τους μέσω της αναλογικής επίγειας πλατφόρμας και τους οποίους, συνεπώς, δεν βάρυναν δαπάνες για την αναλογική επίγεια μετάδοση στην ΒΡΒ. Στην περίπτωση των εν λόγω ραδιοτηλεοπτικών φορέων δεν διεξήχθη σύγκριση κόστους και η Γερμανία δεν αιτιολόγησε το ποσοστό των τελών μετάδοσης που επιχορηγούνται στο πλαίσιο του μέτρου.

(74)

Εξάλλου, από τη μέθοδο υπολογισμού που εφάρμοσε η Γερμανία για τους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς, οι οποίοι μετέδιδαν προηγουμένως τα προγράμματά τους μέσω της αναλογικής επίγειας πλατφόρμας, δεν προκύπτουν οι πραγματικές πρόσθετες δαπάνες για τη μετάβαση στην ψηφιακή επίγεια μετάδοση. Στη σύγκριση βάσει των θέσεων προγραμμάτων, τα τέλη μετάδοσης για την DVB-T είναι ουσιαστικά χαμηλότερα από εκείνα της αναλογικής μετάδοσης. Οι υποτιθέμενες «πρόσθετες δαπάνες» προκύπτουν απλώς από τον μεγαλύτερο αριθμό προγραμμάτων που μεταδίδονται από τους εν λόγω ραδιοτηλεοπτικούς φορείς (βλέπε πίνακα 4, γενική επισκόπηση του ύψους των τελών μετάδοσης στην ΒΡΒ και των προγραμματισμένων επιχορηγήσεων).

Πίνακας 4

Γενική επισκόπηση των τελών μετάδοσης ανά θέση προγράμματος και της προγραμματισμένης κρατικής ενίσχυσης στην ΒΡΒ (σε ευρώ)

(75)

Τρίτον, η Γερμανία ισχυρίσθηκε ότι η επιχορήγηση συνιστά αντιστάθμιση για τους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς οι οποίοι παραιτήθηκαν των αδειών αναλογικής μετάδοσης πριν από τη λήξη τους προκειμένου να διευκολύνουν την εισαγωγή της DVB-T. Η Επιτροπή διαπιστώνει ότι το επιχείρημα αυτό δεν ευσταθεί για τους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς οι οποίοι δεν μετέδιδαν προηγουμένως στην αναλογική πλατφόρμα και, συνεπώς, δεν διέθεταν ανάλογες άδειες.

(76)

Όσον αφορά τους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς οι οποίοι μετέδιδαν μέσω της αναλογικής πλατφόρμας, η Γερμανία ισχυρίζεται επίσης ότι η ύπαρξη άδειας και η υπολειπόμενη διάρκεια ισχύος της δεν έχουν καμία επίδραση στο ποσό της ενίσχυσης, επειδή η οικονομική ζημία που προκύπτει από την παραίτηση, όσον αφορά τις αναλογικές χωρητικότητες μετάδοσης, δεν μπορεί, κατά την άποψή της, να προσδιορισθεί επακριβώς. Αντ’ αυτού, σύμφωνα με τη Γερμανία, ελήφθη υπόψη κατά την εκχώρηση των ψηφιακών πολυπλεκτών στους εμπλεκόμενους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς η πρόωρη ανάκληση των αναλογικών αδειών (61). Σύμφωνα με αυτούς τους ισχυρισμούς, χορηγήθηκε στον όμιλο RTL Group, που έως τώρα μετέδιδε δύο αναλογικά επίγεια προγράμματα, καθώς και στο σταθμό ProSiebenSat.1 που μετάδιδε ένα πρόγραμμα μέσω της αναλογικής επίγειας πλατφόρμας, μία άδεια για τέσσερις θέσεις προγραμμάτων. Το γεγονός ότι η ενίσχυση δεν συνδέεται με την ανάκληση των αδειών μετάδοσης προκύπτει από το ότι, σύμφωνα με την αναφερόμενη από τη Γερμανία μέθοδο υπολογισμού, μόνο ο σταθμός ProSiebenSat.1 ήταν δικαιούχος μιας ενίσχυσης. Για το λόγο αυτό, η Επιτροπή κρίνει ότι το μέτρο δεν μπορεί να θεωρηθεί ως αντιστάθμιση για την οικονομική αξία της υπολειπόμενης διάρκειας ισχύος των αδειών αναλογικής μετάδοσης των οποίων οι σταθμοί RTL Television, VOX/DTCP και Sat1 παραιτήθηκαν.

(77)

Παραπέμποντας στις παρατηρήσεις του σταθμού ProSiebenSat.1 στην υπόθεση Βερολίνου-Βρανδεμβούργου (62), η Γερμανία ισχυρίζεται επίσης στην εισήγησή της σχετικά με την κίνηση της επίσημης διαδικασίας έρευνας ότι οι ιδιωτικοί ραδιοτηλεοπτικοί φορείς, κατά την έννοια της απόφασης κίνησης της διαδικασίας, θα απέδιδαν ούτως ή άλλως στον φορέα εκμετάλλευσης του δικτύου T-Systems οποιοδήποτε οικονομικό όφελος που θα προέκυπτε από την ενίσχυση υπό μορφή τελών μετάδοσης.

(78)

Κατά την άποψη της Επιτροπής, αυτό το επιχείρημα έρχεται σε αντίφαση με τον άλλο ισχυρισμό της Γερμανίας αναφορικά με την ύπαρξη οικονομικού οφέλους και δεν τεκμηριώθηκε από τη Γερμανία. Όπως αναφέρεται στις αιτιολογικές σκέψεις 80 και 88, η Επιτροπή εξέφρασε την άποψη ότι το μέτρο θα μπορούσε να αποφέρει έμμεσο όφελος για τον φορέα εκμετάλλευσης του δικτύου T-Systems, χωρίς ωστόσο αυτό να σημαίνει ότι οι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς μεταφέρουν στην T-Systems όλο το όφελός τους που προκύπτει από την άμεση χρηματοδότηση των λειτουργικών τους δαπανών μέσω του μέτρου ενίσχυσης. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή είναι αναγκασμένη να αντικρούσει και αυτό το επιχείρημα.

(79)

Εκτός αυτού, η Επιτροπή διαπιστώνει ότι η διαδικασία που περιγράφεται στις αιτιολογικές σκέψεις 24 και 28 για τη χορήγηση των αδειών ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης απεδείχθη ακατάλληλη να εξαλείψει ή να μετριάσει το οικονομικό πλεονέκτημα που παρέχεται στους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς. Η ανακοίνωση της προκήρυξης δεν περιλαμβάνει καμία υπόδειξη σχετικά με την ενίσχυση. Στη γενική συμφωνία της 20ής Οκτωβρίου 2003 μεταξύ της LfM, των δημόσιων υπηρεσιών ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων και των εκπροσωπούμενων στην αναλογική πλατφόρμα ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών φορέων αναφέρονται μόνο έμμεσα κάποια μέτρα ενίσχυσης, χωρίς ακριβείς αναφορές στην προγραμματισμένη ενίσχυση. Ως εκ τούτου, οι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς δεν ήταν δυνατό να λάβουν υπόψη το ύψος της ενίσχυσης.

(80)

Η Γερμανία επιμένει ότι δεν προκύπτει κανένα έμμεσο όφελος για τον φορέα εκμετάλλευσης του δικτύου T-Systems από την ενίσχυση των ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών φορέων. Η έννοια του έμμεσου δικαιούχου μπορεί να εφαρμοσθεί μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Παραπέμποντας στις αποφάσεις του Δικαστηρίου στις υποθέσεις Γερμανία/Επιτροπή (63) και Κάτω Χώρες/Επιτροπή (64), η Γερμανία εκφράζει την άποψη ότι, σε σχέση με τους κανόνες που διέπουν τις κρατικές ενισχύσεις, η εμπλεκόμενη επιχείρηση μπορεί να θεωρηθεί ως έμμεσος δικαιούχος μόνο σε περίπτωση που ωφελείται από κάποιο πλεονέκτημα το οποίο προκύπτει αυτόματα από το μέτρο. Η Γερμανία ισχυρίζεται επίσης ότι η έννοια του έμμεσου δικαιούχου μπορεί να εφαρμοσθεί μόνον όταν — σε αντίθεση με την προκειμένη περίπτωση — το πλεονέκτημα μπορεί να αποδειχθεί και να προσδιορισθεί ποσοτικά.

(81)

Δεδομένων των περιστάσεων της παρούσας υπόθεσης, η Γερμανία προβάλλει το επιχείρημα ότι δεν είναι βέβαιο ότι ο φορέας εκμετάλλευσης του δικτύου T-Systems θα αξιώσει από τους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς υψηλότερα τέλη μετάδοσης λόγω του μέτρου. Σύμφωνα με τη Γερμανία, το ύψος των τελών μετάδοσης εξαρτάται από πολλούς άλλους παράγοντες. Εκτός αυτού, κάθε κατάχρηση σε σχέση με τα τέλη μετάδοσης παρέχει στην αρμόδια κανονιστική αρχή (BNetzA, πρώην RegTP) δυνατότητα δίωξης. Όσον αφορά το προβληθέν επιχείρημα σχετικά με την ευνοϊκή μεταχείριση των ραδιοτηλεοπτικών φορέων, η Γερμανία ισχυρίζεται ότι αυτοί δεν ενδιαφέρονται για την καταβολή τελών μετάδοσης άνω της αγοραίας τιμής επειδή έλαβαν απλώς μια αντιστάθμιση για το «πρόσθετο κόστος».

(82)

Η Γερμανία αμφισβητεί επίσης ότι το μέτρο εγγυάται στην T-Systems συγκεκριμένα έσοδα. Αυτά τα «εγγυημένα έσοδα» προκύπτουν από την εκμετάλλευση της υποδομής μέσω της χορήγησης αδειών ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης και όχι μέσω της ενίσχυσης. Ακόμη και αν η εκμετάλλευση του δικτύου θα αυξανόταν λόγω του μέτρου, τυχόν αυξήσεις των εσόδων θα αντισταθμίζονταν από το πρόσθετο κόστος της παροχής υπηρεσιών δικτύου της T-Systems.

(83)

Η Επιτροπή αντικρούει τα επιχειρήματα της Γερμανίας αναφέροντας ότι η T-Systems θα μπορούσε να αποκομίσει έμμεσο όφελος από το μέτρο, επειδή με αυτό επιχορηγούνται τα τέλη μετάδοσης που καταβάλλουν οι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς στην T-Systems, αυτό δε το όφελος εξαρτάται από την εκμετάλλευση της πλατφόρμας DVB-T και το μέτρο αποσκοπεί ειδικά στην ενίσχυση της πλατφόρμας την οποία εκμεταλλεύεται η T-Systems.

(84)

Η Επιτροπή δεν μπορεί να δεχθεί την περιοριστική ερμηνεία της έννοιας του έμμεσου δικαιούχου που προβάλλει η Γερμανία. Και στις δύο υποθέσεις στις οποίες αναφέρεται η Γερμανία, το Δικαστήριο επικύρωσε τον χαρακτηρισμό των επιχειρήσεων ως έμμεσων δικαιούχων. Στην υπόθεση Γερμανία/Επιτροπή, το Δικαστήριο εξέφρασε την άποψη ότι το γεγονός ότι το έμμεσο όφελος που ανάγεται σε ανεξάρτητες αποφάσεις των άμεσων δικαιούχων, δεν αναιρεί τη σχέση μεταξύ του μέτρου και του παρεχόμενου έμμεσου οφέλους το οποίο προκύπτει από τη μεταβολή των συνθηκών της αγοράς εξ αιτίας του μέτρου (65). Επειδή η ενίσχυση στην παρούσα υπόθεση δεν έχει ακόμη χορηγηθεί, το έμμεσο όφελος που θα μπορούσε ενδεχομένως να προκύψει από το μέτρο για την T-Systems δεν μπορεί πράγματι να προσδιορισθεί ποσοτικά. Ωστόσο, η Επιτροπή δεν υποχρεούται να προσδιορίσει επακριβώς το όφελος για να διαπιστώσει την ύπαρξη οικονομικού οφέλους υπέρ μιας επιχείρησης σύμφωνα με τη νομοθεσία περί των κρατικών ενισχύσεων.

(85)

Στην παρούσα υπόθεση, η Επιτροπή κρίνει ότι η επιχορήγηση των τελών μετάδοσης που καταβάλλουν οι ιδιωτικοί ραδιοτηλεοπτικοί φορείς προκαλεί μεταβολή των όρων λειτουργίας τους, με αποτέλεσμα αυτοί ενδεχομένως να καταβάλλουν τελικά υψηλότερα τέλη μετάδοσης. Όπως αναφέρεται στις αιτιολογικές σκέψεις 73 και 74, η ενίσχυση δεν ενδείκνυται για την κάλυψη του πραγματικού πρόσθετου κόστους των ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών φορέων που προκύπτει από την εισαγωγή της DVB-T. Παρόλο που το ύψος του τέλους μετάδοσης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, το ζήτημα κατά πόσον οι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς θα μπορούσαν να επιβαρυνθούν με πρόσθετες δαπάνες αποτελεί αναμφίβολα ένα από τα βασικά οικονομικά ζητήματα που θέτει ο φορέας εκμετάλλευσης του δικτύου κατά τον καθορισμό των τελών μετάδοσης. Σύμφωνα με το νόμο περί τηλεπικοινωνιών, η BNetzA εξουσιοδοτείται να καθορίζει τέλη μετάδοσης μόνον όταν διαπιστώνεται σημαντική ισχύς του φορέα εκμετάλλευσης στην αγορά. Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 36, η BNetzA δεν έχει έως τώρα χαρακτηρίσει την T-Systems ως φορέα εκμετάλλευσης δικτύου με σημαντική ισχύ στην αγορά. Κατά συνέπεια, η T-Systems μπορεί να εξακολουθήσει να ορίζει η ίδια το ύψος των τελών μετάδοσης DVB-T για τους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς.

(86)

Όσον αφορά το επιχείρημα ότι τα «εγγυημένα έσοδα» της T-Systems προκύπτουν από τη χορήγηση των αδειών και όχι από το μέτρο, η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι το ενδιαφέρον των ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών φορέων για την παρουσία τους στην πλατφόρμα και η βούλησή τους να αναλάβουν τις σχετικές δαπάνες καταδεικνύονται από τον μεγάλο αριθμό αιτήσεων χορήγησης αδειών. Ωστόσο, η Επιτροπή εκφράζει την άποψη ότι η επιχορήγηση μέρους των δαπανών λειτουργίας επί μια πενταετία ενισχύει τη βούληση για την ανάληψη ακόμη μεγαλύτερου κόστους για την αδιάλειπτη παρουσία στην πλατφόρμα. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, το μέτρο θα μπορούσε να αποφέρει πρόσθετα έσοδα για την T-Systems από τα τέλη μετάδοσης που καταβάλλουν σε αυτήν οι ιδιωτικοί ραδιοτηλεοπτικοί φορείς. Δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι τα έσοδα αυτά διοχετεύονται πλήρως στις παρεχόμενες υπηρεσίες δικτύου ως αντάλλαγμα χωρίς ο φορέας εκμετάλλευσης του δικτύου που λειτουργεί υπό συνθήκες της αγοράς να αποκομίζει κανένα κέρδος.

(87)

Με βάση την περιγραφείσα κατάσταση, η Επιτροπή κρίνει ότι από το μέτρο ενίσχυσης θα μπορούσε να προκύψει έμμεσο όφελος για την T-Systems. Μέσω της κρατικής επιχορήγησης των τελών μετάδοσης, η T-Systems θα μπορούσε να αποκομίσει μεγαλύτερα έσοδα απ’ ό,τι χωρίς την ενίσχυση.

(88)

Η Επιτροπή διαπιστώνει επίσης ότι η διαδικασία της RegTP για τη χορήγηση των αδειών εκμετάλλευσης του δικτύου δεν μπορεί να θεωρηθεί ως κατάλληλη να εξαλείψει ούτε να περιορίσει το έμμεσο όφελος που θα μπορούσε ενδεχομένως να αποκομίσει ο φορέας εκμετάλλευσης του δικτύου, η T-Systems, από το μέτρο. Στο πλαίσιο της εν λόγω διαδικασίας δεν αναφέρθηκε το προγραμματισμένο από την LfM μέτρο ενίσχυσης. Για το λόγο αυτό, η T-Systems δεν μπορούσε να λάβει υπόψη στην αίτησή της για την άδεια εκμετάλλευσης του δικτύου τη δυνατότητα της εν λόγω ενίσχυσης για τους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς. Επίσης, φαίνεται ότι η T-Systems, ως ο κορυφαίος στη Γερμανία φορέας εκμετάλλευσης και ιδιοκτήτης του αναλογικού επίγειου δικτύου, πλεονεκτεί από απόψεως ανταγωνισμού κατά τη χορήγηση αδειών εκμετάλλευσης δικτύου έναντι των νεοεισερχόμενων στην αγορά. Στο πλαίσιο της διαδικασίας του 2002 είχε ήδη χορηγηθεί στην εν λόγω επιχείρηση άδεια για την εκμετάλλευση του πολυπλέκτη DVB-T που καλύπτει ολόκληρη την ομοσπονδιακή επικράτεια. Εκτός αυτού, μεταξύ της προθεσμίας υποβολής αιτήσεων για τη διαδικασία εκχώρησης ραδιοφάσματος (17η Μαρτίου 2004) και της έναρξης της λειτουργίας της DVB-T (24 Μαΐου 2004) μεσολάβησαν μόνον δύο μήνες, με αποτέλεσμα οι εν δυνάμει νεοεισερχόμενοι στην αγορά να μην έχουν αρκετό χρόνο στη διάθεσή τους για να δημιουργήσουν το δίκτυο που θα μπορούσε να τεθεί σε λειτουργία για τη μετάδοση DVB-T στην προβλεπόμενη ημερομηνία.

(89)

Προκειμένου να αιτιολογήσει ότι οι προγραμματισμένες επιχορηγήσεις δεν συνιστούν κρατικές ενισχύσεις αλλά αντιστάθμιση για την παροχή υπηρεσίας γενικού οικονομικού ενδιαφέροντος, η Γερμανία παραπέμπει επίσης στα επιχειρήματά της στην απόφαση Altmark (66). Σύμφωνα με την εν λόγω απόφαση, η αντιστάθμιση για την παροχή δημόσιων υπηρεσιών δεν συνιστά ευνοϊκή μεταχείριση κατά την έννοια του άρθρου 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ, εφόσον πληρούνται οι εξής προϋποθέσεις:

(90)

Σύμφωνα με το πρώτο κριτήριο Altmark, πρέπει πρώτα να εξετασθεί αν στις δικαιούχες επιχειρήσεις είχε ανατεθεί μια σαφώς καθορισμένη αποστολή γενικού συμφέροντος.

(91)

Η Γερμανία ισχυρίζεται ότι η μετάδοση ραδιοτηλεοπτικών προγραμμάτων από ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς μέσω της ψηφιακής επίγειας πλατφόρμας συνιστά υπηρεσία γενικού οικονομικού ενδιαφέροντος και, συνεπώς, δεν αντίκειται στην ανακοίνωση σχετικά με την ψηφιακή μετάβαση. Κατά την άποψη της Γερμανίας, στην περίπτωση της ψηφιακής επίγειας τηλεόρασης (DVB-T), το ζήτημα του γενικού ενδιαφέροντος συνίσταται στη συμβολή της στη μετάδοση προγραμμάτων τοπικού και περιφερειακού χαρακτήρα, στην προώθηση της καινοτομίας και του πλουραλισμού των μέσων μαζικής ενημέρωσης, καθώς και στον ανταγωνισμό μεταξύ των διαφόρων συστημάτων μετάδοσης σε επίπεδο υποδομών. Κατά την άποψη της Γερμανίας, αυτή η αποστολή γενικού συμφέροντος προκύπτει από το νόμο περί μέσων μαζικής ενημέρωσης της ΒΡΒ, ο οποίος αναθέτει ρητά στην LfM την αποστολή να υποστηρίζει και να παρακολουθεί τη μετάβαση της αναλογικής στην ψηφιακή μετάδοση (67).

(92)

Η Γερμανία επικαλείται ότι με τη χορήγηση αδειών ψηφιακής επίγειας μετάδοσης σε ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς, αναθέτει σε αυτούς μια υπηρεσία γενικού οικονομικού ενδιαφέροντος την οποία είναι υποχρεωμένοι να παρέχουν. Στο διττό ραδιοτηλεοπτικό σύστημα της Γερμανίας, το οποίο περιλαμβάνει δημόσιες υπηρεσίες ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων και ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς, οι τελευταίοι αναλαμβάνουν επίσης αποστολές για το δημόσιο συμφέρον και δεσμεύονται με νομικές υποχρεώσεις όσον αφορά τα προγράμματά τους. Εάν δεν υπήρχε η χρηματοδοτική ενίσχυση του κράτους, ορισμένοι από τους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς (ιδίως ο σταθμός ProSiebenSat.1) δεν θα συμμετείχαν στην εισαγωγή της DVB-T στην Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία. Μια ανεπαρκής κρατική ενίσχυση θα δυσχέραινε την παροχή αυτής της υπηρεσίας και θα έθετε σε κίνδυνο την ύπαρξη της επίγειας πλατφόρμας (68).

(93)

Η Επιτροπή δεν μπορεί να αποδεχθεί το επιχείρημα της Γερμανίας. Η Επιτροπή δεν αμφισβητεί ότι η ψηφιακοποίηση της ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης είναι προς το δημόσιο συμφέρον. Ωστόσο, η ύπαρξη στόχων γενικού δημόσιου συμφέροντος σε συνάρτηση με τη μετάβαση δεν αρκεί στην παρούσα υπόθεση ώστε να αξιολογηθεί η μετάδοση των προγραμμάτων ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών φορέων μέσω της ψηφιακής επίγειας πλατφόρμας της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας ως αποστολή γενικού συμφέροντος. Από το γεγονός ότι ιδιωτικοί ραδιοτηλεοπτικοί φορείς αποτελούν αναπόσπαστο στοιχείο του διττού ραδιοτηλεοπτικού συστήματος της Γερμανίας και ότι τα προγράμματά τους υπόκεινται στις γενικές διατάξεις της νομοθεσίας της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας περί των ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων, δεν μπορεί να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι οι εν λόγω φορείς εκπληρώνουν αποστολή γενικού συμφέροντος επειδή η μετάδοση των προγραμμάτων τους γίνεται μέσω της ψηφιακής επίγειας πλατφόρμας (69).

(94)

Κατά την άποψη της Επιτροπής, οι γενικές διατάξεις για τα δημόσια καθήκοντα της LfM που αφορούν τη μετάβαση από την αναλογική στην ψηφιακή μετάδοση δεν περιλαμβάνουν καμία σαφώς καθορισμένη αποστολή γενικού συμφέροντος των ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών φορέων. Εκτός αυτού, η Επιτροπή επιμένει ότι σε κανένα επίσημο έγγραφο σχετικό με την εισαγωγή της DVB-T στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία (π.χ. συμφωνίες σχετικές με τη μετάβαση ή επίσημα έγγραφα που αναφέρονται στη χορήγηση αδειών μετάδοσης DVB-T) δεν αναφέρεται ο όρος της αποστολής γενικού συμφέροντος. Ομοίως, στους όρους για τη χορήγηση αδειών ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης δεν περιλαμβάνεται καμία ιδιαίτερη υποχρέωση όσον αφορά την εκπλήρωση μιας αποστολής γενικού συμφέροντος (70). Επίσης, οι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς δεν υποχρεούνται, όπως ισχυρίζεται η Γερμανία, να μεταδίδουν τα προγράμματά τους μέσω της DVB-T: οι άδειες μπορούν κάλλιστα να ανακληθούν με απόφαση του ραδιοτηλεοπτικού φορέα, όπως αποδεικνύεται στην περίπτωση της Sender Terra Nova.

(95)

Όπως έχει ήδη αναφερθεί στην απόφαση για την κίνηση της διαδικασίας (71), η Γερμανία επιδιώκει προφανώς να αποδείξει ότι με τη χορήγηση των αδειών και την έναρξη της μετάδοσης μέσω του ψηφιακού επίγειου δικτύου υπήρξε μια ad hoc υπηρεσία γενικού οικονομικού ενδιαφέροντος. Ωστόσο, κατά την άποψη της Επιτροπής, η μετάδοση των προγραμμάτων μέσω του ψηφιακού επίγειου δικτύου δεν συνιστά αποστολή γενικού συμφέροντος, αλλά κοινή εμπορική προσφορά των ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών φορέων.

(96)

Για τους λόγους αυτούς, η Επιτροπή κρίνει ότι το υπό εξέταση μέτρο υποστηρίζει μια κοινή επαγγελματική δραστηριότητα εμπορικών επιχειρήσεων και δεν χορηγείται ως αντιστάθμιση για τις δαπάνες που προκύπτουν από την εκπλήρωση μιας αποστολής γενικού συμφέροντος. Συνεπώς, δεν πληρούται το πρώτο κριτήριο Altmark.

(97)

Όσον αφορά το δεύτερο κριτήριο Altmark, η Επιτροπή εξέφρασε την άποψη ότι η παράμετρος της υποτιθέμενης αντιστάθμισης ούτε καθορίσθηκε εκ των προτέρων, ούτε ορίσθηκε με αντικειμενικό και διαφανή τρόπο. Η οδηγία ενίσχυσης της DVB-T εκδόθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2004 (με αναδρομική ισχύ από 3ης Μαΐου 2004), ενώ οι άδειες χορηγήθηκαν με την ανακοίνωση της 14ης Μαΐου 2004 (ανακοίνωση εκχώρησης DVB-T της LfM). Κατά συνέπεια, στην παρούσα υπόθεση οι παράμετροι της χρηματοδότησης δεν καθορίσθηκαν εκ των προτέρων. Εκτός αυτού, από την ανακοίνωση εκχώρησης δεν προκύπτει σαφώς ο τρόπος υπολογισμού της χρηματοδότησης για τους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς οι οποίοι μετέδιδαν έως τώρα τα προγράμματά τους μέσω της αναλογικής πλατφόρμας. Το στοιχείο αυτό αναφερόταν μόνο στην κοινοποίηση. Κατά συνέπεια, οι παράμετροι δεν καθορίσθηκαν με διαφανή τρόπο. Επίσης, κατά την άποψη της Επιτροπής, ο υπολογισμός δεν μπορεί να θεωρηθεί ως αντικειμενικός επειδή κατά τον προσδιορισμό της χρηματοδοτικής ενίσχυσης για τους επιμέρους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς δεν ελήφθησαν υπόψη οι πρόσθετες θέσεις προγραμμάτων για τους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς που μετέδιδαν ήδη τα προγράμματά τους μέσω της αναλογικής πλατφόρμας, ούτε τα αναμενόμενα από την παρουσία τους στην επίγεια πλατφόρμα πρόσθετα διαφημιστικά έσοδα (βλέπε επίσης αιτιολογική σκέψη 123). Για το λόγο αυτό, κατά την άποψη της Επιτροπής δεν πληρούται το δεύτερο κριτήριο Altmark.

(98)

Όσον αφορά το τρίτο κριτήριο Altmark σύμφωνα με το οποίο η αντιστάθμιση δεν πρέπει να υπερβαίνει το καθαρό κόστος της εκπλήρωσης της αποστολής γενικού συμφέροντος συν ένα εύλογο κέρδος, η Γερμανία εκφράζει την άποψη ότι το εν λόγω κριτήριο πρέπει να εφαρμόζεται μόνο σε περιπτώσεις στις οποίες οι δαπάνες, τα έσοδα και το εύλογο κέρδος μπορούν πραγματικά να υπολογισθούν. Σε περιπτώσεις, όπως η παρούσα, στις οποίες χορηγήθηκαν κεφάλαια εκκίνησης προκειμένου να περιορισθούν οι οικονομικοί κίνδυνοι των φορέων της αγοράς, το κατά πόσον το υπό εξέταση μέτρο συνιστά κρατική ενίσχυση πρέπει να κριθεί βάσει άλλων κριτηρίων. Το υπό εξέταση μέτρο περιορίζεται στο ελάχιστο και αποτελεί συνιστώσα μιας τεχνολογικά ουδέτερης προσέγγισης.

(99)

Κατά την άποψη της Επιτροπής, οι προϋποθέσεις που διατυπώνονται στην απόφαση Altmark δεν μπορούν να υποκατασταθούν με άλλες εκτιμήσεις, σε αντίθεση με όσα ισχυρίζεται η Γερμανία. Με δεδομένο τον συνυπολογισμό των εσόδων του εκάστοτε ραδιοτηλεοπτικού φορέα, η προγραμματισμένη κρατική ενίσχυση δεν πληροί κανένα αντικειμενικά καθορισμένο κριτήριο, όπως αναφέρθηκε ήδη στην αιτιολογική σκέψη 97 επίσης, η ενίσχυση δεν αντιστοιχεί στο πραγματικό πρόσθετο κόστος των ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών φορέων (βλέπε αιτιολογικές σκέψεις 73 και 74).

(100)

Όσον αφορά το τέταρτο κριτήριο Altmark, η Επιτροπή διαπιστώνει ότι ελλείψει μιας σαφώς καθορισμένης αποστολής γενικού συμφέροντος δεν μπορεί να προσδιορισθεί αν το ύψος της αντιστάθμισης καλύπτει τις δαπάνες στις οποίες θα προέβαινε μια μέση επιχείρηση με χρηστή διαχείριση για την εκπλήρωση της αποστολής γενικού συμφέροντος. Η Γερμανία δεν υπέβαλλε σχετικές παρατηρήσεις. Η επιχορήγηση καλύπτει μέρος των τελών μετάδοσης, τα οποία καθόρισε για τους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς η T-Systems, ήτοι ο φορέας εκμετάλλευσης του δικτύου. Επειδή οι άδειες εκμετάλλευσης δικτύου χορηγήθηκαν χωρίς προκήρυξη διαγωνισμού στο πλαίσιο της αποκαλούμενης «διαδικασίας αίτησης», πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι το ύψος των εν λόγω τελών μετάδοσης δεν ορίσθηκε στο πλαίσιο δημόσιου διαγωνισμού.

(101)

Για τους λόγους αυτούς, η Επιτροπή κρίνει ότι κανένα από τα τέσσερα κριτήρια Altmark δεν πληρούται στην παρούσα υπόθεση.

(102)

Σύμφωνα με το άρθρο 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ, ένα μέτρο συνιστά κρατική ενίσχυση όταν είναι επιλεκτικό και στρεβλώνει ή απειλεί να στρεβλώσει τον ανταγωνισμό. Στην απόφαση κίνησης διαδικασίας, η Επιτροπή διατύπωσε την αρχική άποψη ότι το μέτρο συνιστά τομεακή ενίσχυση επειδή ευνοεί την πλατφόρμα DVB-T έναντι άλλων τρόπων μετάδοσης. Επίσης, η Επιτροπή εξέφρασε την άποψη ότι τα διαφορετικά ποσά κρατικής ενίσχυσης θα μπορούσαν να προκαλέσουν στρέβλωση του ανταγωνισμού μεταξύ των ραδιοτηλεοπτικών φορέων που συμμετέχουν στην DVB-T στην ΒΡΒ. Στο πλαίσιο των διαδικασιών για τη χορήγηση των απαιτούμενων αδειών ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων και εκμετάλλευσης του δικτύου δεν ελήφθη επαρκής μέριμνα προκειμένου να αποκλεισθεί η επιλεκτικότητα του μέτρου και να προληφθούν τυχόν στρεβλώσεις του ανταγωνισμού που προκαλούνται από το μέτρο.

(103)

Η Γερμανία επιμένει ότι το μέτρο δεν στρεβλώνει τον ανταγωνισμό επειδή οι απαιτούμενες άδειες ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων και εκμετάλλευσης του δικτύου χορηγήθηκαν στο πλαίσιο ανοικτών και διαφανών διαδικασιών σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις της γερμανικής νομοθεσίας. Γενικά, κάθε ραδιοτηλεοπτικός φορέας ή φορέας εκμετάλλευσης του δικτύου θα μπορούσε να αποκομίσει όφελος από την ενίσχυση και, συνεπώς, το μέτρο δεν μπορεί να θεωρηθεί ως επιλεκτικό.

(104)

Όσον αφορά τη χορήγηση αδειών ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης, η Γερμανία αιτιολογεί την κατά προτεραιότητα αξιολόγηση των ραδιοτηλεοπτικών φορέων που έως τώρα μετέδιδαν μέσω της αναλογικής πλατφόρμας μετάδοσης, αναφέροντας ότι πρόκειται για αντιστάθμιση της ανάκλησης των αδειών αναλογικής μετάδοσης και, επομένως, για ένα απαραίτητο για τη μετάβαση μέτρο.

(105)

Η LfM διεξήγαγε πράγματι για όλες τις θέσεις προγραμμάτων DVB-T, οι οποίες προβλέπονταν για ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς, ανοικτή διαδικασία χορήγησης των αδειών (βλέπε αιτιολογικές σκέψεις 24 έως 28). Τα κριτήρια επιλογής απαιτούσαν ένα ευρύ φάσμα προγραμμάτων και φορέων και προέβλεπαν την κατά προτεραιότητα αξιολόγηση των ραδιοτηλεοπτικών φορέων που έως τώρα μετέδιδαν μέσω της αναλογικής επίγειας πλατφόρμας μετάδοσης. Με βάση αυτήν την κατά προτίμηση αξιολόγηση, εκχωρήθηκαν στους δύο μεγάλους ομίλους σταθμών RTL και ProSiebenSat.1 ολόκληροι πολυπλέκτες για συγκεκριμένο αριθμό προγραμμάτων. Στο πλαίσιο της ανακοίνωσης, υποβλήθηκαν συνολικά 21 αιτήσεις χορήγησης αδείας, από τις οποίες εξετάσθηκαν τελικά έξι.

(106)

Η Επιτροπή δεν αμφισβητεί την κανονική διεξαγωγή της διαδικασίας χορήγησης αδειών. Ωστόσο, θεωρεί ότι αυτή δεν αναιρεί την επιλεκτικότητα του συγκεκριμένου μέτρου από την άποψη των κανόνων που διέπουν τις κρατικές ενισχύσεις. Πρέπει να ληφθεί υπόψη, πρώτον, ότι βάσει της διαδικασίας μπορούσε να επιλεγεί μόνο περιορισμένος αριθμός ραδιοτηλεοπτικών φορέων. Στο πλαίσιο της διαδικασίας επιλογής ελήφθησαν υπόψη κατά προτεραιότητα οι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς που έως τώρα μετέδιδαν τα προγράμματά τους αναλογικά (72). Επίσης, για την ενίσχυση στο πλαίσιο του μέτρου εξετάζονται μόνο οι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς με άδεια DVB-T. Δεύτερον, η χορήγηση των αδειών αφορούσε αποκλειστικά τη μετάδοση τηλεοπτικών προγραμμάτων μέσω DVB-T.

(107)

Για τις διαδικασίες χορήγησης των αδειών εκμετάλλευσης του δικτύου αρμόδια ήταν η RegTP (βλέπε αιτιολογικές σκέψεις 29 και 30). Επειδή για καθέναν από τους πέντε καθορισμένους τομείς εξυπηρέτησης για τη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία υποβλήθηκε μόνο μία αίτηση (η T-Systems υπέβαλε αίτηση για τους τομείς εξυπηρέτησης που αφορούσαν τους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς και η WDR για εκείνους που αφορούσαν τις υπηρεσίες της ARD), οι άδειες χορηγήθηκαν στο πλαίσιο της «διαδικασίας αίτησης» χωρίς προκήρυξη δημόσιου διαγωνισμού.

(108)

Όπως και στην περίπτωση της χορήγησης των αδειών ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης, η Επιτροπή εξέφρασε και στην προκειμένη περίπτωση την άποψη ότι η διαδικασία χορήγησης των αδειών εκμετάλλευσης του δικτύου δεν είναι κατάλληλη ώστε να αποκλεισθεί η επιλεκτικότητα του μέτρου σύμφωνα με τους κανόνες που διέπουν τις κρατικές ενισχύσεις. Η διαδικασία αφορούσε ιδίως τη λειτουργία μετάδοσης του δικτύου DVB-T στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία. Εκτός αυτού, ως εδραιωμένος φορέας εκμετάλλευσης του επίγειου δικτύου μετάδοσης, η T-Systems βρισκόταν σε ιδιαίτερα ευνοϊκή θέση κατά τη διαδικασία της υποβολής αιτήσεων χορήγησης αδειών εκμετάλλευσης του δικτύου.

(109)

Στην απόφαση κίνησης διαδικασίας, η Επιτροπή διατύπωσε την άποψη ότι το μέτρο συνιστά τομεακή ενίσχυση για ραδιοτηλεοπτικές μεταδόσεις μέσω DVB-T επειδή προβλέπει επιχορηγήσεις ραδιοτηλεοπτικών φορέων που μεταδίδουν τα προγράμματά τους μέσω της ψηφιακής επίγειας πλατφόρμας και όχι, π.χ., για τη μετάδοση μέσω άλλων τρόπων.

(110)

Η Γερμανία τονίζει ότι το μέτρο δεν στρεβλώνει τον ανταγωνισμό μεταξύ της καλωδιακής, της δορυφορικής και της επίγειας μετάδοσης. Αυτοί οι τρόποι μετάδοσης ήταν διαθέσιμοι στον ανταγωνισμό μόνο σε περιορισμένο βαθμό. Η επίγεια μετάδοση θα συμπλήρωνε την καλωδιακή και τη δορυφορική επειδή κατ’ αυτόν τον τρόπο θα μπορούσαν να εξυπηρετηθούν περιοχές στις οποίες δεν υπήρχε καλωδιακή τηλεόραση, θα καθιστούσε εφικτή τη μετάδοση περιφερειακών και τοπικών προγραμμάτων και θα μπορούσε, επίσης, να χρησιμοποιηθεί ως βάση για την προώθηση της κινητής λήψης.

(111)

Η Γερμανία θεωρεί ότι η ενίσχυση της DVB-T, δεδομένης της τόσο υψηλής διείσδυσης της καλωδιακής και της δορυφορικής τηλεόρασης στην αγορά και του περιορισμένου μεριδίου της επίγειας μετάδοσης στην αγορά, δεν θα προκαλούσε καμία σχεδόν αρνητική επίπτωση σε ό,τι αφορά τη θέση των άλλων τρόπων μετάδοσης στην αγορά. Σύμφωνα με τη Γερμανία, λόγω του περιορισμένου μεριδίου αγοράς, αφενός, η επίγεια μετάδοση δεν είναι σε θέση να προσελκύσει ραδιοτηλεοπτικούς φορείς από άλλους τρόπους μετάδοσης και, αφετέρου, το μέτρο δεν θα είχε επιπτώσεις στις δυνατότητες επιλογής των καταναλωτών επειδή η μετάβαση σε άλλο τρόπο μετάδοσης είναι συνυφασμένη με προβλήματα λόγω τεχνικών, νομικών και χρηματοοικονομικών παραγόντων. Η DVB-T δεν θα υποκαταστήσει την καλωδιακή ούτε τη δορυφορική μετάδοση αλλά, αντίθετα, θα ασκήσει «θετική πίεση ανταγωνισμού» στους άλλους τρόπους μετάδοσης, θα ευνοήσει τον ανταγωνισμό όσον αφορά τις υποδομές και, συνεπώς, θα προωθήσει την ψηφιακοποίηση των άλλων συστημάτων.

(112)

Επίσης, η Γερμανία αμφισβητεί τα στοιχεία των φορέων εκμετάλλευσης του καλωδιακού δικτύου σχετικά με τις επιπτώσεις της εισαγωγής της DVB-T στον αριθμό των συνδρομητών της καλωδιακής τηλεόρασης. Από τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η LfM, σε αντίθεση με εκείνα της ish NRW GmbH, προκύπτουν μικρότερες απώλειες πελατών (81 000 οικιακοί χρήστες έναντι 147 000 οικιακών χρηστών μεταξύ 2003 και 2006). Η Γερμανία εξακολουθεί να επικαλείται ότι η φυγή των συνδρομητών της καλωδιακής τηλεόρασης δεν πρέπει οπωσδήποτε να συνδέεται με την εισαγωγή της DVB-T. Το συγκεκριμένο μέτρο δεν αποβλέπει σε καμία περίπτωση στη σκόπιμη ζημία των φορέων εκμετάλλευσης του καλωδιακού δικτύου. Η Γερμανία επισημαίνει ότι το ευρυζωνικό καλωδιακό δίκτυο δημιουργήθηκε τη δεκαετία του 1980 με κρατική ενίσχυση και ότι οι φορείς εκμετάλλευσης αυτού του δικτύου αποκομίζουν ακόμη και σήμερα οφέλη από διοικητικές διατάξεις (π.χ. τέλος εκμετάλλευσης του καλωδιακού δικτύου σύμφωνα με τον κανονισμό Mietnebenkostenverordnung). Σύμφωνα με τη Γερμανία, το σχέδιο ενίσχυσης είναι τεχνολογικά ουδέτερο στο σύνολό του: εάν καταστεί αναγκαίο, η Γερμανία θα ενισχύσει επίσης την ψηφιακοποίηση της καλωδιακής λήψης. Προς υποστήριξη αυτής της θετικής στάσης έναντι της καλωδιακής μετάδοσης, η Γερμανία αναφέρει ότι με ανακοίνωσή της, στις 17 Φεβρουαρίου 2007, η LfM ενέκρινε την ψηφιακοποίηση του αναλογικού καλωδιακού καναλιού της ish (73).

(113)

Κατά την άποψη της Επιτροπής, το σκεπτικό των αιτιολογικών σκέψεων 110 έως 112 δεν αμφισβητεί ότι το μέτρο συνιστά τομεακή ενίσχυση, που ενισχύει επιλεκτικά τους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς του δικτύου DVB-T, ενδέχεται δε να συνιστά έμμεση ευνοϊκή μεταχείριση του φορέα εκμετάλλευσης του δικτύου, της T-Systems. Το προγραμματισμένο μέτρο συνιστά ενίσχυση μιας απόλυτα συγκεκριμένης οικονομικής δραστηριότητας, δηλαδή της μετάδοσης ραδιοτηλεοπτικών σημάτων· στο πλαίσιο αυτό χορηγείται επιλεκτικά ενίσχυση για την επίγεια μετάδοση. Η ενίσχυση είναι επιλεκτική όσον αφορά τόσο την πλευρά της ζήτησης (τους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς που μεταδίδουν τα προγράμματά τους μέσω της ψηφιακής επίγειας πλατφόρμας) όσο και την πλευρά της προσφοράς (δηλαδή, τον φορέα εκμετάλλευσης του ψηφιακού επίγειου δικτύου T-Systems).

(114)

Η Επιτροπή εξέφρασε την άποψη ότι οι διάφοροι τρόποι μετάδοσης ραδιοτηλεοπτικών σημάτων (δηλαδή η καλωδιακή, η δορυφορική, η επίγεια και, σε αυξανόμενο βαθμό, η IPTV) βρίσκονται σε κατάσταση άμεσου ανταγωνισμού μεταξύ τους. Παρά τα εκάστοτε πλεονεκτήματα και μειονεκτήματά τους, οι διάφορες πλατφόρμες μετάδοσης εξυπηρετούν ουσιαστικά τον ίδιο σκοπό, δηλαδή τη μετάδοση ραδιοτηλεοπτικών προγραμμάτων, και υποκαθιστούν η μία την άλλη τόσο σε επίπεδο χονδρικής (από την άποψη των ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών φορέων) όσο και σε επίπεδο λιανικής (από την άποψη των τηλεθεατών). Στη Γερμανία διατίθενται και στις τρεις πλατφόρμες (καλωδιακή, δορυφορική και επίγεια) πολυάριθμα τηλεοπτικά προγράμματα δωρεάν, γεγονός που υποδηλώνει κάποια ομοιότητα της προσφοράς. Η σημερινή προσφορά συνολικά 24 τηλεοπτικών προγραμμάτων που μεταδίδονται μέσω της ψηφιακής επίγειας πλατφόρμας, είναι συγκρίσιμη με την προσφορά του αναλογικού καλωδιακού δικτύου, το οποίο εξακολουθεί να αποτελεί τον πλέον διαδεδομένο τρόπο μετάδοσης στην Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία, έστω και αν το ψηφιακό καλωδιακό δίκτυο αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία.

(115)

Το σχετικά περιορισμένο μερίδιο αγοράς της επίγειας τηλεόρασης σε σύγκριση με την καλωδιακή και τη δορυφορική λήψη στη Γερμανία, γενικότερα, και στην Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία ειδικότερα, δεν αποκλείει το γεγονός ότι οι διάφορες πλατφόρμες μετάδοσης βρίσκονται σε κατάσταση ανταγωνισμού μεταξύ τους. Από τα στοιχεία που έχουν υποβάλλει οι φορείς εκμετάλλευσης του καλωδιακού δικτύου προκύπτει μια μείωση του αριθμού των συνδρομητών της καλωδιακής τηλεόρασης μετά την εισαγωγή της DVB-T στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία. Οι φορείς εκμετάλλευσης του καλωδιακού δικτύου επισημαίνουν ταυτόχρονα στις παρατηρήσεις τους ότι ο αριθμός των συνδρομητών της καλωδιακής τηλεόρασης σημείωσε ελαφρά αύξηση μετά την κατάργηση της αναλογικής επίγειας τηλεόρασης, γεγονός που καθιστά σαφή τη δυνατότητα υποκατάστασης των δύο τρόπων μετάδοσης από την άποψη των τελικών καταναλωτών. Όταν η Γερμανία ισχυρίζεται ότι το μέτρο ασκεί «θετική πίεση ανταγωνισμού» στους άλλους τρόπους μετάδοσης και ενισχύει τον «ανταγωνισμό σε επίπεδο υποδομών», υπονοεί μια σχέση ανταγωνισμού μεταξύ της καλωδιακής, της δορυφορικής και της επίγειας πλατφόρμας. Το γεγονός ότι το καλωδιακό δίκτυο έλαβε παλαιότερα κρατικές ενισχύσεις και ότι οι φορείς εκμετάλλευσης αυτού του δικτύου αποκομίζουν ορισμένα πλεονεκτήματα βάσει ορισμένων διοικητικών διατάξεων, κατά κανέναν τρόπο δεν αναιρεί την επιλεκτικότητα και τη στρέβλωση του ανταγωνισμού που προκαλεί το μέτρο.

(116)

Η στρέβλωση του ανταγωνισμού που προκύπτει από το υπό εξέταση μέτρο θα μπορούσε να επηρεάσει και άλλες αγορές, πλην εκείνης της ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης. Από την άποψη των ραδιοτηλεοπτικών φορέων, η υπό εξέταση τομεακή ενίσχυση τους διευκολύνει να αυξήσουν το ποσοστό τηλεθέασης και να προσελκύσουν περισσότερους πελάτες για διαφημίσεις. Λόγω της προσέλκυσης πελατών από άλλα διαφημιστικά μέσα, η ενίσχυση της DVB-T θα μπορούσε να έχει αρνητικές επιπτώσεις για πολλές επιχειρήσεις άλλων κλάδων του τομέα των μέσων μαζικής ενημέρωσης.

(117)

Όσον αφορά τους φορείς εκμετάλλευσης του δικτύου μετάδοσης, η ενίσχυση του δικτύου DVB-T θα μπορούσε ενδεχομένως να επηρεάσει και τις νέες αγορές. Μέσω της DVB-T μπορούν να παρέχονται υπηρεσίες συνδρομητικής τηλεόρασης, όπως προκύπτει από τις εξελίξεις σε άλλα κράτη μέλη όπως είναι η Ιταλία, η Γαλλία, η Σουηδία και τo Ηνωμένο Βασίλειο.

(118)

Στην απόφαση κίνησης διαδικασίας, η Επιτροπή διαπιστώνει ότι το μέτρο θα μπορούσε να στρεβλώσει τον ανταγωνισμό μεταξύ των διαφόρων ραδιοτηλεοπτικών φορέων που μεταδίδουν τα προγράμματά τους μέσω της πλατφόρμας DVB-T, επειδή το ποσοστό των επιδοτούμενων τελών μετάδοσης δεν είναι ίδιο για όλους του ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς.

(119)

Η Γερμανία τονίζει ότι το μέτρο δεν στρεβλώνει τον ανταγωνισμό μεταξύ των ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών φορέων επειδή το ύψος της επιχορήγησης υπολογίζεται πάντοτε βάσει των ίδιων αρχών. Τα διαφορετικά ποσά ενίσχυσης προκύπτουν από τη διαφορετική θέση των ραδιοτηλεοπτικών φορέων στην αγορά και το διαφορετικό κόστος που επωμίζονται για την ψηφιακή μετάβαση.

(120)

Όπως εξηγείται στις αιτιολογικές σκέψεις 34 έως 40, η επιχορήγηση για τους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς που μετέδιδαν προηγουμένως προγράμματα μέσω της αναλογικής πλατφόρμας (σταθμοί RTL group και ProSiebenSat.1 που διαθέτουν τέσσερις ψηφιακές θέσεις προγραμμάτων έκαστος), υπολογίζεται με διαφορετικό τρόπο σε σύγκριση με τους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς που προσχώρησαν για πρώτη φορά στην ψηφιακή μετάδοση μέσω της DVB-T και στους οποίους εκχωρήθηκε από μία θέση προγράμματος.

(121)

Η χρηματοδοτική ενίσχυση κατά τα πρώτα πέντε έτη ανέρχεται, για τους τελευταίους, κατά μέσον όρο στα 30 % των τελών μετάδοσης ανά θέση προγράμματος, ενώ το ποσοστό ενίσχυσης 40 % κατά το πρώτο έτος λειτουργίας μειώνεται κατά 5 % ετησίως, έως το 20 % κατά το πέμπτο έτος. Αυτό ισχύει εξίσου και για τους τέσσερις εμπλεκόμενους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς.

(122)

Η επιχορήγηση για τους σταθμούς RTL group και ProSiebenSat.1 προσδιορίζεται βάσει της διαφοράς μεταξύ των συνολικών δαπανών τους για την αναλογική και την ψηφιακή επίγεια μετάδοση στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία και στα ομόσπονδα κρατίδια της βόρειας Γερμανίας (βλέπε πίνακα 3 και αιτιολογικές σκέψεις 35, 39 και 40). Σύμφωνα με τα λεγόμενα της Γερμανίας, ο όμιλος RTL group δεν είναι επιλέξιμος για ενίσχυση επειδή η αύξηση των συνολικών δαπανών στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία θα μπορούσε να καλυφθεί με τα εξοικονομούμενα στα λοιπά ομόσπονδα κρατίδια της βόρειας Γερμανίας τέλη μετάδοσης για την ψηφιακή μετάδοση. Εκτός αυτού, το RTL δεν υπέβαλλε αίτηση ενίσχυσης.

(123)

Κατά την άποψη της Επιτροπής, η μέθοδος υπολογισμού της επιχορήγησης δεν ευσταθεί αντικειμενικά επειδή δεν συνυπολογίζονται αναλυτικά ούτε οι δαπάνες των ραδιοτηλεοπτικών φορέων για τη μετάδοση μέσω DVB-T ούτε τα έσοδά τους. Όπως εξηγείται στην αιτιολογική σκέψη 74, ο υπό εξέταση τρόπος υπολογισμού δεν μπορεί να θεωρηθεί ως αντικειμενική μέθοδος για τον προσδιορισμό του σχετικού πρόσθετου κόστους της ψηφιακής μετάδοσης, ούτε για τους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς που μετέδιδαν έως τώρα τα προγράμματά τους μέσω της αναλογικής πλατφόρμας, επειδή δεν λαμβάνεται υπόψη ο μεγαλύτερος αριθμός θέσεων προγραμμάτων στον οποίο οφείλονται αυτές οι δαπάνες. Επίσης, ο υπολογισμός του πίνακα 3 είναι καταχρηστικός διότι οι σταθμοί RTL group και ProSiebenSat.1 δεν διατηρούσαν τον ίδιο αριθμό θέσεων προγραμμάτων στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία και στη Βόρεια Γερμανία και, λόγω της διαφορετικής εμβέλειας, επιβαρύνονταν με διαφορετικό κόστος. Από τα στοιχεία που υπέβαλε η Γερμανία προκύπτει ότι, στην παρούσα υπόθεση, τα τέλη μετάδοσης ανά θέση προγράμματος για τον ψηφιακό τρόπο μετάδοσης είναι χαμηλότερα από εκείνα της αναλογικής πλατφόρμας (βλέπε πίνακα 4). Σύμφωνα με τη Γερμανία, στους σταθμούς ProSiebenSat.1 και RTL θα μπορούσαν να εκχωρηθούν ολόκληροι πολυπλέκτες στο πλαίσιο της διαδικασίας χορήγησης αδειών ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης και στο πλαίσιο της κατά προτεραιότητα αξιολόγησης των συμμετεχόντων στην αναλογική πλατφόρμα, ως αντιστάθμιση για την ανάκληση των αδειών αναλογικής μετάδοσης πριν από τη λήξη της διάρκειας ισχύος τους. Εκτός αυτού, η ενίσχυση τους παρέχει τη δυνατότητα να μεταδίδουν περισσότερα προγράμματα στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία με συνολικό κόστος περίπου ίδιο με εκείνο της αναλογικής ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης. Η Γερμανία δεν έχει έως τώρα εξηγήσει τον λόγο για τον οποίο το καλυπτόμενο από την ενίσχυση ποσοστό δαπανών, στην περίπτωση του σταθμού ProSiebenSat.1, διαφέρει από εκείνο των ραδιοτηλεοπτικών φορέων οι οποίοι δεν συμμετείχαν στην αναλογική πλατφόρμα.

(124)

Για τους λόγους αυτούς, η Επιτροπή εξέφρασε την άποψη ότι τα πλεονεκτήματα που προκύπτουν από τη χορήγηση των αδειών ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης, για τους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς οι οποίοι μετέδιδαν έως τώρα τα προγράμματά τους μέσω της αναλογικής πλατφόρμας, και ο αντικειμενικά μη αιτιολογημένος υπολογισμός της επιχορήγησης προκαλούν στρέβλωση του ανταγωνισμού μεταξύ των εν λόγω ραδιοτηλεοπτικών φορέων και εκείνων οι οποίοι προσχώρησαν για πρώτη φορά στην ψηφιακή μετάδοση μέσω της DVB-T.

(125)

Σύμφωνα με το άρθρο 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ, για να θεωρηθεί ότι μια κρατική παρέμβαση συνιστά κρατική ενίσχυση, πρέπει να επηρεάζει το ενδοκοινοτικό εμπόριο. Στην απόφαση κίνησης διαδικασίας, η Επιτροπή εξέφρασε την άποψη ότι το μέτρο θα μπορούσε να επηρεάσει το ενδοκοινοτικό εμπόριο επειδή οι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς δραστηριοποιούνται σε διεθνές επίπεδο και ο φορέας εκμετάλλευσης του δικτύου ανταγωνίζεται με διεθνείς φορείς εκμετάλλευσης δικτύων και ομίλους μέσων μαζικής ενημέρωσης, καθώς και με φορείς εκμετάλλευσης δορυφόρων.

(126)

Η Γερμανία εξακολουθεί να εκφράζει την άποψη ότι το μέτρο δεν θα επηρέαζε το εμπόριο μεταξύ των κρατών μελών. Η ενίσχυση είναι τόσο περιορισμένη που οι επιπτώσεις της στο εμπόριο δεν πρόκειται να γίνουν αισθητές. Εκτός αυτού, το γεγονός και μόνο ότι οι εμπλεκόμενες επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται σε διεθνές επίπεδο δεν συνεπάγεται απαραιτήτως ότι θα υπάρξουν επιπτώσεις στο εμπόριο μεταξύ των κρατών μελών και, η Γερμανία, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει καμία επίπτωση στο εμπόριο όσον αφορά τους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς.

(127)

Σύμφωνα με τη σχετική νομολογία των κοινοτικών δικαστηρίων «Οσάκις οικονομική ενίσχυση χορηγούμενη από το Δημόσιο ή από πόρους του Δημοσίου ενισχύει τη θέση επιχειρήσεως σε σχέση με εκείνη άλλων ανταγωνιστικών στο πλαίσιο του ενδοκοινοτικού εμπορίου επιχειρήσεων, πρέπει να θεωρείται ότι η ενίσχυση επηρεάζει τις επιχειρήσεις αυτές (74)». Εκτός αυτού πρέπει να επισημανθεί ότι βάσει της νομολογίας του Δικαστηρίου, το σχετικά περιορισμένο ύψος μιας ενίσχυσης δεν αποκλείει εκ των προτέρων την πιθανότητα επηρεασμού του εμπορίου μεταξύ των κρατών μελών (75), ιδίως όταν στον κλάδο στον οποίο δραστηριοποιείται η δικαιούχος επιχείρηση επικρατεί έντονος ανταγωνισμός (76).

(128)

Για τον λόγο αυτό, η Επιτροπή εξέφρασε την άποψη ότι το προγραμματισμένο μέτρο θα μπορούσε να επηρεάσει το εμπόριο μεταξύ των κρατών μελών. Όπως έχει ήδη αναφερθεί, το μέτρο ευνοεί άμεσα τους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς και θα μπορούσε επίσης να συνδέεται με ένα έμμεσο όφελος για τον φορέα εκμετάλλευσης του δικτύου T-Systems. Τόσο οι ιδιωτικοί ραδιοτηλεοπτικοί φορείς όσο και ο φορέας εκμετάλλευσης του δικτύου, ανταγωνίζονται σε διεθνές επίπεδο άλλες επιχειρήσεις. Όλοι οι ευνοούμενοι από το υπό εξέταση μέτρο ιδιωτικοί ραδιοτηλεοπτικοί φορείς αναπτύσσουν διεθνώς δραστηριότητες στις αγορές τηλεοπτικής διαφήμισης και δικαιωμάτων ταινιών, στις οποίες ανταγωνίζονται άλλους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς και εταιρείες τηλεπικοινωνιών (77). Οι φορείς εκμετάλλευσης επίγειων δικτύων εκπομπής, όπως η T-Systems, θυγατρική της Deutsche Telekom, ανταγωνίζονται τους φορείς εκμετάλλευσης δικτύου και τους ομίλους μέσων μαζικής ενημέρωσης, όπως την UPC (Liberty Media), τους φορείς εκμετάλλευσης δορυφορικού δικτύου, όπως την SES Astra, την NSAB και την Eutelsat, καθώς και άλλους που παρέχουν υπηρεσίες υποδομών για τους ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς. Ταυτόχρονα, οι φορείς εκμετάλλευσης των επίγειων, των ευρυζωνικών καλωδιακών και των δορυφορικών δικτύων ανταγωνίζονται μεταξύ τους για την προσέλκυση τελικών καταναλωτών.

(129)

Κατά την άποψη της Επιτροπής, μια ενίσχυση συνολικού ύψους περίπου 6,8 εκατ. ευρώ δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως «σχετικά περιορισμένη». Εκτός αυτού, όπως προκύπτει από τη σχετική νομολογία του Δικαστηρίου και του Πρωτοδικείου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, ακόμη και μια περιορισμένου ύψους ενίσχυση μπορεί να επηρεάσει το εμπόριο, ιδίως όπου επικρατεί έντονος ανταγωνισμός.

(130)

Για τους λόγους αυτούς, η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι προγραμματισμένες από την LfM επιχορηγήσεις συνιστούν κρατικές ενισχύσεις κατά την έννοια του άρθρου 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ. Άμεσοι δικαιούχοι είναι οι ιδιωτικοί ραδιοτηλεοπτικοί φορείς στους οποίους χορηγείται η χρηματοδοτική ενίσχυση. Ταυτόχρονα, μπορεί να αποκομίσει έμμεσο όφελος από το μέτρο η T-Systems, ήτοι ο φορέας εκμετάλλευσης των χρησιμοποιούμενων από τους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς πολυπλεκτών.

(131)

Η Επιτροπή στηρίζει ενεργά την ψηφιακοποίηση της ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης. Τα πλεονεκτήματα της ψηφιακής μετάβασης περιγράφονται αναλυτικά στο πρόγραμμα δράσης «eEurope 2005: Κοινωνία της πληροφορίας για όλους», καθώς και στις δύο ανακοινώσεις σχετικά με την ψηφιακή μετάβαση (78). Η ψηφιακή μετάβαση αποφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα με τη μορφή αποτελεσματικότερης χρησιμοποίησης των συχνοτήτων και περισσότερων δυνατοτήτων μετάδοσης. Από τα εν λόγω πλεονεκτήματα θα προκύψουν νέες και καλύτερες υπηρεσίες καθώς και μεγαλύτερη επιλογή για τους καταναλωτές. Στην ανακοίνωσή της «i2010 — Ευρωπαϊκή κοινωνία της πληροφορίας για την ανάπτυξη και την απασχόληση», η Επιτροπή τόνισε ότι η κατάργηση της αναλογικής επίγειας τηλεόρασης μέχρι το 2012 θα διευκολύνει την πρόσβαση στο φάσμα συχνοτήτων.

(132)

Η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι η ψηφιακή μετάβαση καθυστερεί υπό ορισμένες συνθήκες όταν επαφίεται πλήρως στις δυνάμεις της αγοράς. Ως εκ τούτου, στον συγκεκριμένο τομέα δεν έχει καταρχήν επιφυλάξεις όσον αφορά τις κρατικές παρεμβάσεις. Οι κρατικές αρχές διαθέτουν διάφορες δυνατότητες για να διευκολύνουν και να προωθήσουν την ψηφιακή μετάβαση, για παράδειγμα μηχανισμούς συντονισμού, χρηματοοικονομική στήριξη, κανονιστικά μέσα ή ενημερωτικές εκστρατείες. Εάν η παρέμβαση υλοποιείται υπό μορφή κρατικής ενίσχυσης, αυτή πρέπει να συνάδει με τις σχετικές διατάξεις της συνθήκης ΕΚ.

(133)

Στο πνεύμα της γενικής προσέγγισης της Επιτροπής για λιγότερες αλλά καλύτερα στοχευμένες κρατικές ενισχύσεις, τα κράτη μέλη μπορούν γενικά να χορηγούν κρατικές ενισχύσεις προκειμένου να αντιμετωπισθεί μια ειδική αδυναμία της αγοράς ή για να εξασφαλίσουν την κοινωνική ή περιφερειακή συνοχή. Στις περιπτώσεις αυτές, ωστόσο, πρέπει κάθε φορά να καταδεικνύεται ότι οι προγραμματισμένες ενισχύσεις αποτελούν το κατάλληλο μέσο για την αντιμετώπιση του προβλήματος, ότι περιορίζονται στο ελάχιστο απαραίτητο και ότι δεν στρεβλώνουν υπερβολικά τον ανταγωνισμό. Η ανακοίνωση σχετικά με την ψηφιακή μετάβαση προβλέπει ταυτόχρονα ότι σε ορισμένους τομείς της ψηφιακοποίησης αιτιολογείται κρατική παρέμβαση υπό δύο προϋποθέσεις: πρώτον, όταν διακυβεύονται κοινοτικά συμφέροντα και, δεύτερον, σε περιπτώσεις αδυναμίας της αγοράς, δηλαδή όταν οι δυνάμεις της αγοράς αδυνατούν να επιτύχουν από μόνες τους στόχους που αφορούν τη γενική ευημερία. Σε κάθε περίπτωση, μια κρατική παρέμβαση πρέπει, σύμφωνα με την ανακοίνωση, να υποστηρίζεται από ενδελεχή ανάλυση της αγοράς.

(134)

Στην ανακοίνωση σχετικά με την ψηφιακή μετάβαση, η εν λόγω μετάβαση παρουσιάζεται ως μεγάλη πρόκληση για τον κλάδο και πρέπει να κατευθύνεται από την αγορά. Κάθε δίκτυο θα πρέπει καταρχήν να συμμετέχει στον ανταγωνισμό με βάση τις δικές του δυνάμεις. Προκειμένου να τηρείται αυτή η αρχή, θα πρέπει κάθε κρατική παρέμβαση να είναι κατά το δυνατόν τεχνολογικά ουδέτερη. Όπως έχει ήδη αναφερθεί, εξαιρέσεις επιτρέπονται μόνο όταν η προγραμματισμένη κρατική ενίσχυση αποσκοπεί στην αντιμετώπιση μιας ειδικής αδυναμίας της αγοράς ή μιας αναντιστοιχίας, καθώς και όταν η υπό εξέταση ενίσχυση αποτελεί κατάλληλο, απαραίτητο και αναλογικό μέτρο για την αποκατάσταση αυτών των προβλημάτων.

(135)

Επικρατεί ευρέως η άποψη ότι ορισμένες αδυναμίες της αγοράς μπορούν να δυσχεράνουν την ψηφιακή μετάβαση. Επιπλέον, υπάρχει κίνδυνος να μην επωφεληθούν όλα τα κοινωνικά ασθενέστερα τμήματα του πληθυσμού από τα πλεονεκτήματα της ψηφιακής τηλεόρασης (πρόβλημα κοινωνικής συνοχής). Όπως αναφέρεται στην απόφαση της Επιτροπής, αδυναμία της αγοράς υφίσταται, για παράδειγμα, όταν οι ανταγωνιστές σε μια αγορά δεν είναι διατεθειμένοι να καθορίσουν κοινό χρονοδιάγραμμα για τη μετάβαση στην ψηφιακή τηλεόραση, δεδομένου ότι αναμένουν να λάβουν οι άλλες επιχειρήσεις την πρωτοβουλία (πρόβλημα συντονισμού), ή όταν οι επιχειρήσεις δεν λαμβάνουν υπόψη τους τις θετικές συνέπειες της ψηφιακής μετάβασης στην κοινωνία ως σύνολο, δεδομένου ότι δεν έχουν τα κατάλληλα κίνητρα για τον σκοπό αυτό (θετικά εξωτερικά αποτελέσματα).

(136)

Όσον αφορά την κοινωνική συνοχή, τα κράτη μέλη προσπαθούν να εξασφαλίσουν ότι μετά την κατάργηση της αναλογικής τηλεόρασης όλοι οι πολίτες θα έχουν πρόσβαση στην ψηφιακή. Δεδομένου ότι η ψηφιακή μετάβαση συνεπάγεται για τους καταναλωτές συγκεκριμένα έξοδα και απαιτεί αλλαγή των συνηθειών, τα κράτη μέλη μπορούν υπό ορισμένες συνθήκες να χορηγούν ενισχύσεις για κοινωνικά μειονεκτούσες ομάδες, όπως για παράδειγμα τους ηλικιωμένους, τα οικονομικά ασθενέστερα νοικοκυριά ή τους κατοίκους απομακρυσμένων περιοχών.

(137)

Κατά τα τελευταία τρία έτη, η Επιτροπή εξέτασε πλήθος μέτρων ενίσχυσης διαφόρων κρατών μελών για την προώθηση της ψηφιακής μετάβασης (79). Σε πολλές αποφάσεις για ενισχύσεις, οι οποίες στηρίζονται στις σχετικές με την ψηφιακή μετάβαση ανακοινώσεις, η Επιτροπή διατύπωσε τις απόψεις της σχετικά με την εφαρμογή των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων στον συγκεκριμένο κλάδο και παρέσχε στους εμπλεκόμενους δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς πρακτικές υποδείξεις. Τα κράτη μέλη μπορούν να λαμβάνουν διάφορα μέτρα κρατικής ενίσχυσης για την ψηφιακή μετάβαση, όπως αυτά που αναφέρονται ακολούθως, στο βαθμό που τα μέτρα δεν προκαλούν περιττές στρεβλώσεις μεταξύ τεχνολογιών ή επιχειρήσεων και περιορίζονται στο ελάχιστο (80):

(138)

Η Γερμανία επικαλέστηκε το συμβιβάσιμο του μέτρου με την κοινή αγορά σύμφωνα με το άρθρο 87 παράγραφος 3 στοιχεία γ), β) και δ), καθώς και σύμφωνα με το άρθρο 86 παράγραφος 2 της συνθήκης ΕΚ. Ακολούθως, η Επιτροπή αξιολογεί το συμβιβάσιμο του μέτρου ως προς τις εν λόγω διατάξεις με βάση τους προηγούμενους γενικούς προβληματισμούς (81).

(139)

Στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας, η Επιτροπή αμφισβητεί το συμβιβάσιμο του μέτρου με την κοινή αγορά σύμφωνα με το άρθρο 87 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της συνθήκης ΕΚ. Αυτή την άποψη εξακολουθεί να εκφράζει η Επιτροπή ακόμη και μετά την αξιολόγηση των παρατηρήσεων των ενδιαφερομένων και των εξηγήσεων της Γερμανίας.

(140)

Το άρθρο 87 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της συνθήκης ΕΚ αναφέρεται σε «κρατικές ενισχύσεις που εξυπηρετούν την προώθηση της ανάπτυξης ορισμένων οικονομικών δραστηριοτήτων, εφόσον δεν αλλοιώνουν τους όρους των συναλλαγών κατά τρόπο που θα αντέκειτο προς το κοινό συμφέρον».

(141)

Προκειμένου μια κρατική ενίσχυση να χαρακτηρισθεί ως συμβιβάσιμη με την κοινή αγορά σύμφωνα με το άρθρο 87 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της συνθήκης ΕΚ, πρέπει με αυτήν να επιδιώκεται ένας στόχος κοινού συμφέροντος και να αποδεικνύεται η αναγκαιότητα και ο πρόσφορος χαρακτήρας αυτής. Κατά την εξέταση του μέτρου πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα ακόλουθα ζητήματα:

(142)

Κατά την άποψη της Γερμανίας, το προγραμματισμένο μέτρο πληροί τις απαιτήσεις του άρθρου 87 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της συνθήκης ΕΚ. Λαμβανομένης υπόψη της ανακοίνωσης σχετικά με την ψηφιακή μετάδοση, η Γερμανία ισχυρίζεται ότι η προώθηση της ψηφιακής επίγειας πλατφόρμας εξυπηρετεί το γενικό δημόσιο συμφέρον και έχει σημαντική συμβολή στην υλοποίηση διαφόρων στόχων δημόσιου συμφέροντος. Το μέτρο είναι σημαντικό για τη διατήρηση του επίγειου τρόπου μετάδοσης και μπορεί να συμβάλλει στην αντιμετώπιση ανεπαρκειών της αγοράς σε συγκεκριμένους τομείς. Επιπλέον, όσον αφορά το στόχο του, το μέτρο είναι επαρκές και ανάλογο.

(143)

Όπως προκύπτει από τους γενικούς προβληματισμούς των αιτιολογικών σκέψεων 131 έως 137, η Επιτροπή συμφωνεί με τη Γερμανία ότι η μετάβαση από την αναλογική στην ψηφιακή ραδιοτηλεοπτική μετάδοση μπορεί να θεωρηθεί ως στόχος γενικού ενδιαφέροντος. Ωστόσο, όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση για την ψηφιακή μετάδοση και στα λοιπά σχετικά έγγραφα της Επιτροπής, αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί ως γενική αιτιολόγηση της προώθησης της ψηφιακοποίησης και μόνον της επίγειας πλατφόρμας. Αντίθετα, το σημείο αφετηρίας είναι ότι η μετάβαση οφείλει να κατευθύνεται από την αγορά και κάθε δίκτυο θα πρέπει να είναι σε θέση να ασκεί ανταγωνισμό με ίδια μέσα. Προκειμένου να τηρείται αυτή η αρχή, θα πρέπει κάθε κρατική παρέμβαση να είναι κατά το δυνατόν τεχνολογικά ουδέτερη. Το κριτήριο της τεχνολογικής ουδετερότητας δεν πληρούται στην παρούσα υπόθεση.

(144)

Στους ισχυρισμούς της η Γερμανία αμφισβητεί το κατά πόσο η αρχή της τεχνολογικής ουδετερότητας είναι πρόσφορη για την αξιολόγηση από την άποψη των κανόνων που διέπουν τις κρατικές ενισχύσεις και ισχυρίζεται ότι η τεχνολογική ουδετερότητα ενός μεμονωμένου μέτρου ενίσχυσης είναι πρακτικά ανέφικτη. Στο σύνολό της, η πολιτική κρατικών ενισχύσεων της Γερμανίας σαφώς και είναι τεχνολογικά ουδέτερη, η δε Γερμανία θα προωθούσε κατά περίπτωση και άλλους τρόπους μετάδοσης. Η δορυφορική μετάδοση δεν απαιτεί καμία ενίσχυση για την ψηφιακή μετάβαση, ενώ η ψηφιακοποίηση της καλωδιακής μετάδοσης δεν έχει ακόμη σημειώσει επαρκή πρόοδο ώστε να αποτελέσει αντικείμενο συγκεκριμένων μέτρων ενίσχυσης. Η Επιτροπή δεν έχει επί του παρόντος στη διάθεσή της συγκεκριμένες πληροφορίες από τις οποίες να προκύπτει ότι έχουν προγραμματισθεί κρατικές ενισχύσεις για άλλους τρόπους μετάδοσης.

(145)

Κατά την άποψη της Επιτροπής, αυτά τα γενικά επιχειρήματα για τη μη εφαρμογή της αρχής της τεχνολογικής ουδετερότητας δεν ευσταθούν. Υπάρχει διαφορά μεταξύ της χρηματοοικονομικής ενίσχυσης για την ψηφιακή μετάβαση και των μέτρων που απλώς υποστηρίζουν την ψηφιακή επίγεια μετάδοση. Οι επιδοτήσεις που διατίθενται για μια συγκεκριμένη ανταγωνιστική τεχνολογία μετάδοσης προκαλούν σημαντική στρέβλωση του ανταγωνισμού μεταξύ των εν λόγω τεχνολογιών.

(146)

Σύμφωνα με το άρθρο 87 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της συνθήκης ΕΚ και της σχετικής νομολογίας, μια τέτοια στρέβλωση του ανταγωνισμού επιτρέπεται μόνο εφόσον αποσκοπεί στην αντιμετώπιση μιας ειδικής αδυναμίας της αγοράς ή μιας αναντιστοιχίας και όταν η υπό εξέταση ενίσχυση αποτελεί κατάλληλο, απαραίτητο και αναλογικό μέτρο για την επίτευξη των εκάστοτε στόχων. Σύμφωνα με τους κοινοτικούς κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων, αυτή η αξιολόγηση διεξάγεται ξεχωριστά για κάθε επιμέρους μέτρο.

(147)

Εκτός από τον γενικό στόχο της προώθησης της ψηφιακής μετάδοσης, η Γερμανία ισχυρίζεται ότι η χρηματοοικονομική ενίσχυση της εισαγωγής της DVB-T εξυπηρετεί επίσης τη διατήρηση της επίγειας πλατφόρμας ως τεχνολογία μετάδοσης. Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα τονωθεί ο ανταγωνισμός μεταξύ των ραδιοτηλεοπτικών φορέων, ενώ το μέτρο θα συμβάλει στην υλοποίηση διαφόρων στόχων δημόσιου συμφέροντος στον τομέα των ραδιοτηλεοπτικών υποδομών.

(148)

Η Γερμανία επισημαίνει ιδίως ότι η ψηφιακοποίηση της επίγειας πλατφόρμας θα συμβάλει στον πλουραλισμό των μέσων μαζικής ενημέρωσης, επειδή θα παράσχει στους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς τη δυνατότητα να μεταδίδουν τα προγράμματά τους στη ΒΡΒ μέσω 12 καναλιών και όχι, όπως έως τώρα, μέσω τριών αναλογικών καναλιών. Σε σύγκριση με την καλωδιακή ή τη δορυφορική, η επίγεια πλατφόρμα είναι καταλληλότερη για τη μετάδοση περιφερειακών και τοπικών προγραμμάτων. Εκτός αυτού, το μέτρο εξασφαλίζει στο κοινό ευρεία κάλυψη όσον αφορά τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Η Γερμανία ισχυρίζεται επίσης ότι η κάλυψη περιοχών της υπαίθρου και απομακρυσμένων περιοχών είναι δαπανηρότερη λόγω της τοπολογίας των καλυπτόμενων περιοχών στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία και, συνεπώς, η εισαγωγή της DVB-T παρουσιάζει μικρότερο ενδιαφέρον από εμπορικής απόψεως απ’ ό,τι σε μία περιοχή όπως εκείνη του Βερολίνου-Βρανδεμβούργου. Το μέτρο είναι ένα πρώτο βήμα που παρέχει κίνητρα και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για τη μεταγενέστερη εισαγωγή της DVB-T στις εν λόγω περιοχές.

(149)

Εκτός αυτού, η Γερμανία τονίζει τις ιδιαίτερες δυνατότητες καινοτομίας της ψηφιακής επίγειας μετάδοσης, επισημαίνοντας ότι η ανάπτυξη δυνατοτήτων κινητής ψηφιακής λήψης μπορεί να προωθηθεί μόνο μέσω της DVB-T.

(150)

Η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη της τους στόχους γενικού δημόσιου συμφέροντος που επικαλείται η Γερμανία, εκφράζει ωστόσο, όπως αναφέρεται ακολούθως, την άποψη ότι η χρηματοοικονομική ενίσχυση δεν συνιστά κατ’ ανάγκη ενίσχυση του πλουραλισμού των μέσων μαζικής ενημέρωσης, των προγραμμάτων περιφερειακού ή τοπικού ενδιαφέροντος και της ευρείας κάλυψης, ούτε συμβάλλει στη βελτίωση της κάλυψης περιοχών της υπαίθρου, ούτε προωθεί την καινοτομία ενώ, από την άποψη των επιδιωκόμενων στόχων, το μέτρο δεν είναι ούτε αναγκαίο, ούτε πρόσφορο ούτε αναλογικό.

(151)

Η Γερμανία επιμένει ότι το μέτρο είναι αναγκαίο για την επίτευξη των προαναφερθέντων στόχων και για την αντιμετώπιση ανεπαρκειών της αγοράς σε συγκεκριμένους τομείς. Γενικά, η Επιτροπή δεν έχει δικαίωμα να αμφισβητήσει την απόφαση του ομοσπονδιακού κράτους και των κρατιδίων υπέρ της διατήρησης και της ψηφιακοποίησης της επίγειας πλατφόρμας. Εκτός αυτού, η Επιτροπή δεν είναι εξουσιοδοτημένη να κρίνει κατά πόσον άλλα μέτρα θα ήταν προτιμότερα για την επίτευξη του ιδίου στόχου.

(152)

Καταρχάς, πρέπει στο σημείο αυτό να διευκρινιστεί ότι αντικείμενο της παρούσας απόφασης αποτελεί το κοινοποιηθέν από τη Γερμανία μέτρο για την εισαγωγή της DVB-T στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία και όχι η βασική πολιτική απόφαση της Γερμανίας για τη διατήρηση της επίγειας πλατφόρμας. Στο πλαίσιο της παρούσας διαδικασίας, η Επιτροπή καλείται, σύμφωνα με τους κοινοτικούς κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων, να ελέγξει αν η προβλεπόμενη κρατική ενίσχυση για τις δαπάνες λειτουργίας μετάδοσης των ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών φορέων είναι αναγκαία και αναλογική στο πλαίσιο του συγκεκριμένου μέτρου, όσον αφορά τους επικαλούμενους από τη Γερμανία στόχους γενικού δημόσιου συμφέροντος.

(153)

Η ανάλυση της επάρκειας της κρατικής ενίσχυσης αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο αυτής της εξέτασης. Κατά την άποψη της Επιτροπής, δεν απαιτείται απλώς η απόδειξη της αναγκαιότητας του μέτρου, αλλά θα πρέπει επίσης να αιτιολογηθεί γιατί η κρατική ενίσχυση, ως ειδική μορφή κρατικής παρέμβασης στην παρούσα υπόθεση, αποτελεί κατάλληλο μέσο για την επίτευξη του στόχου κοινού συμφέροντος. Αν δεν αποτελεί κατάλληλο μέσο για την αντιμετώπιση ανεπαρκειών της αγοράς ή προβλημάτων συνοχής, η κρατική ενίσχυση θα μπορούσε να προκαλέσει στρέβλωση του ανταγωνισμού και του εμπορίου η οποία θα μπορούσε να αποτραπεί με άλλα μέσα, όπως με κανονιστικές ρυθμίσεις.

(154)

Στη συνέχεια, η Επιτροπή εξετάζει αναλυτικά κατά πόσον το υπό εξέταση μέτρο μπορεί να χαρακτηρισθεί ως αναγκαίο και κατάλληλο για την επίτευξη των επικαλούμενων από τη Γερμανία στόχων γενικού δημόσιου συμφέροντος και κατά πόσον είναι αιτιολογημένο και κατάλληλο για την αντιμετώπιση τυχόν ανεπαρκειών της αγοράς σε συγκεκριμένους τομείς που θα μπορούσαν να δυσχεράνουν την επίτευξη αυτών των στόχων. Εκτός αυτού, η Επιτροπή εξετάζει αν το εξεταζόμενο μέτρο είναι αναλογικό για την αντιμετώπιση των δυσχερειών.

(155)

Όσον αφορά την ενίσχυση του ανταγωνισμού μεταξύ των διαφόρων τρόπων μετάδοσης, η Γερμανία ισχυρίζεται ότι η προώθηση της ψηφιακής επίγειας μετάδοσης θα ασκήσει θετική πίεση ανταγωνισμού στις λοιπές πλατφόρμες μετάδοσης και θα ωθήσει τους φορείς εκμετάλλευσης δικτύου άλλων τρόπων μετάδοσης να βελτιώσουν και να ενημερώσουν τις υπηρεσίες τους, με αποτέλεσμα την επίσπευση της ψηφιακοποίησης των λοιπών τρόπων μετάδοσης. Αυτό το επιχείρημα δεν αντικρούει απλώς τον ισχυρισμό της Γερμανίας ότι το μέτρο δεν στρεβλώνει τον ανταγωνισμό, αλλά ούτε παρέσχε η Γερμανία έως τώρα αξιόπιστα στοιχεία από τα οποία να προκύπτει ότι η ραδιοτηλεοπτική μετάδοση στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία θα επηρεασθεί από διαρθρωτικά προβλήματα ανταγωνισμού. Ακόμη και χωρίς την επίγεια μετάδοση, η καλωδιακή και η δορυφορική πλατφόρμα προσφέρουν ήδη ευρύ φάσμα τηλεοπτικών προγραμμάτων ελεύθερης λήψης και είναι ευρέως διαδεδομένες. Πρόσθετος ανταγωνισμός ασκείται από την τηλεόραση ευρείας ζώνης (π.χ. μέσω της τεχνολογίας xDSL), που προβλέπεται σύντομα να καθιερωθεί ως περαιτέρω πλατφόρμα για τη ραδιοτηλεοπτική μετάδοση. Για τον λόγο αυτό, και όπως αναφέρεται σε άλλες αποφάσεις της Επιτροπής που αφορούν σε μέτρα κρατικών ενισχύσεων υπέρ της ψηφιακής τηλεόρασης (82), δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή η χορήγηση ενίσχυσης με αυτήν την αιτιολογία.

(156)

Όσον αφορά τον πλουραλισμό των μέσων μαζικής ενημέρωσης και των προγραμμάτων, οι ψηφιακές επίγειες θέσεις προγραμμάτων εκχωρήθηκαν κατά τρόπον ώστε οι εδραιωμένοι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς να τύχουν μεταχείρισης κατά προτεραιότητα και να χορηγηθούν άδειες σε λίγους μόνο νέους φορείς της αγοράς (83). Ως εκ τούτου, το μέτρο δεν στοχεύει σαφώς στη διεύρυνση του φάσματος των φορέων. Όπως αναφέρεται στην απόφαση κίνησης διαδικασίας (84), το δίκτυο DVB-T δεν μπορεί να συγκριθεί με το καλωδιακό ή το δορυφορικό δίκτυο, όσον αφορά τον αριθμό των διαθέσιμων προγραμμάτων, ακόμη και αν ληφθεί υπόψη η περίπτωση αύξησης των χωρητικοτήτων μετάδοσης χάρη στην ψηφιακοποίηση. Ακόμη και σε αναλογική λειτουργία, οι άλλοι δύο τρόποι μετάδοσης προσφέρουν περισσότερα προγράμματα σε σύγκριση με την DVB-T, ενώ τα περισσότερα, αν όχι όλα τα μεταδιδόμενα μέσω της DVB-T προγράμματα, λαμβάνονται επίσης μέσω της καλωδιακής και της δορυφορικής πλατφόρμας.

(157)

Επίσης, το μέτρο δεν αποτελεί ειδική ενίσχυση των περιφερειακών και τοπικών προγραμμάτων ή των ραδιοτηλεοπτικών φορέων που μεταδίδουν αυτά τα προγράμματα. Σε πολλές περιοχές της Βόρεια Ρηνανίας-Βεστφαλίας μεταδίδονται τοπικά τηλεοπτικά προγράμματα μέσω της καλωδιακής πλατφόρμας, ενώ η ψηφιακή επίγεια πλατφόρμα στην ΒΡΒ δεν περιλαμβάνει τέτοια προγράμματα. Στην προκήρυξη για τις άδειες ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης δεν αναφέρονται ρητά τα περιφερειακά και τα τοπικά προγράμματα. Κανένας από τους δικαιούχους δεν είναι περιφερειακός ή τοπικός ραδιοτηλεοπτικός φορέας, ενώ η μετάδοση τέτοιων προγραμμάτων δεν λαμβάνεται υπόψη κατά τη χορήγηση ενίσχυσης σε ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς.

(158)

Σχετικά με την επικαλούμενη από τη Γερμανία διατήρηση της ευρείας κάλυψης εκ μέρους των μέσων μαζικής ενημέρωσης διαπιστώνεται ότι το μέτρο δεν λαμβάνει υπόψη τις περιοχές στις οποίες θα μπορούσαν να προκύψουν προβλήματα κάλυψης εξαιτίας της μετάβασης στην ψηφιακή επίγεια μετάδοση. Η Γερμανία ισχυρίστηκε ότι από τεχνική άποψη, κάθε κτίριο στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία έχει δυνατότητα λήψης τηλεοπτικών προγραμμάτων μέσω δορυφόρου. Αυτό δεν ισχύει επί του παρόντος για την DVB-T: το υπό εξέταση μέτρο περιορίζεται στις αστικές περιοχές υψηλής πυκνότητας πληθυσμού στις οποίες, κατά κανόνα, η ευρυζωνική καλωδιακή μετάδοση είναι διαθέσιμη.

(159)

Οι ισχυρισμοί της Γερμανίας σχετικά με τη μεταγενέστερη εισαγωγή της DVB-T σε περιοχές της υπαίθρου και σε απομακρυσμένες περιοχές δεν στηρίχθηκαν περαιτέρω και δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι το μέτρο θα μπορούσε να συμβάλλει στην προώθηση της DVB-T σε πιο αραιοκατοικημένες περιοχές, επειδή στοχεύει αποκλειστικά στις πλέον πυκνοκατοικημένες περιοχές της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας. Εκτός αυτού, το μέτρο δεν προβλέπει κανένα ιδιαίτερο κίνητρο που θα μπορούσε να ωθήσει τους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς να μεταδίδουν τα προγράμματά τους σε απομακρυσμένες περιοχές. Ήδη, οι ιδιωτικοί ραδιοτηλεοπτικοί φορείς δεν μεταδίδουν τα προγράμματά τους στο πλαίσιο της αναλογικής μετάδοσης, εκτός των μεγάλων μητροπολιτικών περιοχών της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας.

(160)

Όσον αφορά την προώθηση της καινοτομίας που επικαλείται η Γερμανία, η Επιτροπή επιμένει ότι η προγραμματισμένη κρατική ενίσχυση δεν έχει ως στόχο τις καινοτόμους υπηρεσίες τηλεπικοινωνιών ή μέσων μαζικής ενημέρωσης, αλλά εξυπηρετεί απλώς την επιδότηση των δαπανών λειτουργίας των ραδιοτηλεοπτικών φορέων για τη μετάδοση των τηλεοπτικών τους προγραμμάτων.

(161)

Από τις πληροφορίες που έχει στη διάθεσή της, η Επιτροπή διαπιστώνει ότι το δίκτυο DVB-T στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία χρησιμοποιεί το πρότυπο συμπίεσης MPEG-2, παρόλο που το προηγμένο πρότυπο συμπίεσης MPEG-4 (DVB-T 2) με σαφώς βελτιωμένη χρήση των συχνοτήτων θα είναι σύντομα διαθέσιμο στην αγορά. Στον τομέα της κινητής τηλεοπτικής λήψης, η χρησιμοποιούμενη στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία πλατφόρμα DVB-T μειονεκτεί σαφώς σε σύγκριση με τις προηγμένες τεχνολογίες της κινητής τηλεόρασης, όπως της DVB-H (μετάδοση ψηφιακής βιντεοεκπομπής σε χειρόφερτα τερματικά) (85), οι οποίες παρέχουν σταθερότερη λήψη σήματος και χαμηλότερη κατανάλωση ενέργειας. Σε συνάρτηση με τις δυνατότητες καινοτομίας των διαλογικών υπηρεσιών, επισημαίνεται στο σημείο αυτό ότι η DVB-T δεν προβλέπει κανάλι επιστροφής, ενώ το σήμα αναμεταδίδεται μόνο προς τον τελικό καταναλωτή. Ως εκ τούτου, η διαλογικότητα δεν αποτελεί εγγενές χαρακτηριστικό της DVB-T.

(162)

Από την άποψη της καινοτομίας, η DVB-T δεν υπερέχει τεχνολογικά από τις άλλες πλατφόρμες. Η προγραμματισμένη κρατική ενίσχυση της DVB-T θα μπορούσε μάλιστα, όπως έχει ήδη αναφερθεί, να αποτρέψει καινοτομίες που προκύπτουν από άλλες πλατφόρμες και τεχνολογίες μετάδοσης.

(163)

Η Γερμανία ισχυρίζεται ότι η ενίσχυση είναι αναγκαία για τη διατήρηση της επίγειας πλατφόρμας ως τεχνολογία μετάδοσης. Η παρουσία ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών φορέων, και ιδίως των μεγάλων ομίλων RTL και ProSiebenSat.1, είναι απολύτως απαραίτητη για τη μακροπρόθεσμη ελκυστικότητα της πλατφόρμας από την πλευρά των τηλεθεατών. Σύμφωνα με τα στοιχεία που υπέβαλλε η Γερμανία, αυτοί οι όμιλοι σταθμών είναι πρόθυμοι να συμμετάσχουν στην DVB-T μόνο εφόσον η εισαγωγή της ψηφιακής επίγειας μετάδοσης δεν θα τους επιβαρύνει με πρόσθετες δαπάνες σε σύγκριση με την αναλογική μετάδοση. Ναι μεν ο όμιλος RTL δεν υπέβαλε αίτηση για τη χορήγηση ενίσχυσης, εκδήλωσε ωστόσο τη συμμετοχή του στην πλατφόρμα μέσω του ProSiebenSat.1.

(164)

Στο πλαίσιο αυτό, και προς διευκρίνιση της επιχειρηματολογίας της, η Γερμανία αναφέρθηκε σε άλλες περιοχές της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας (Wuppertal, Ostwestfalen-Lippe, Münsterland, Aachen και νότια Βεστφαλία), στις οποίες η πλατφόρμα DVB-T εισάγεται ή εισήχθη χωρίς τη συμμετοχή ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών φορέων, όπου αποδείχθηκε ότι οι ιδιωτικοί ραδιοτηλεοπτικοί φορείς δεν εκδηλώνουν ενδιαφέρον για συμμετοχή στην πλατφόρμα DVB-T χωρίς κρατική ενίσχυση.

(165)

Κατά την άποψη της Επιτροπής, από τις πληροφορίες που παρέσχε η Γερμανία, δεν προκύπτει ότι η διατήρηση της επίγειας πλατφόρμας δεν είναι εφικτή χωρίς κρατικές ενισχύσεις. Εκτός αυτού, η Γερμανία δεν απέδειξε ότι η προγραμματισμένη ενίσχυση τονώνει το ενδιαφέρον των ραδιοτηλεοπτικών φορέων για την παρουσία τους στην επίγεια πλατφόρμα. Επίσης, δεν τεκμηριώθηκε ότι το προγραμματισμένο μέτρο ενίσχυσης έχει πράγματι ως αποτέλεσμα την αλλαγή της συμπεριφοράς των δικαιούχων ραδιοτηλεοπτικών φορέων.

(166)

Η γενική συμφωνία για την εισαγωγή της ψηφιακής επίγειας τηλεόρασης (DVB-T) στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία περιλάμβανε δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα για τη μετάβαση, όχι όμως και σαφή στοιχεία σχετικά με την προγραμματισμένη ενίσχυση. Όπως τονίζεται στην αιτιολογική σκέψη 19, η εν λόγω συμφωνία περιλαμβάνει μόνο ασαφείς διατυπώσεις σχετικά με την ενίσχυση της «τεχνικής υποδομής για τη διάδοση της DVB-Τ» και την επεξεργασία ενός «σχεδίου ενίσχυσης για τους κοινωνικά ασθενέστερους». Η ανακοίνωση σχετικά με τη χορήγηση αδειών ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης δεν περιλάμβανε καμία αναφορά σχετική με ενδεχόμενη ενίσχυση. Οι ακριβείς προϋποθέσεις για τη χρηματοδοτική ενίσχυση καθορίσθηκαν με την οδηγία ενίσχυσης της DVB-T της 19ης Νοεμβρίου 2004, δηλαδή μετά τη χορήγηση των αδειών ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης και λίγους μήνες μετά την εισαγωγή της DVB-T.

(167)

Ως εκ τούτου, οι ιδιωτικοί ραδιοτηλεοπτικοί φορείς σαφώς και ήταν πρόθυμοι να συμμετάσχουν στην DVB-T ακόμη και χωρίς ειδική αναφορά στην χρηματοοικονομική ενίσχυση. Οι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς που συμμετέχουν στην αναλογική επίγεια μετάδοση, συμφώνησαν με το δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα της μετάβασης χωρίς ακριβή αναλυτικά στοιχεία σχετικά με το υπό εξέταση μέτρο ενίσχυσης. Από τις πληροφορίες που παρασχέθηκαν σχετικά με τους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς που δεν μεταδίδουν τα προγράμματά τους μέσω της αναλογικής πλατφόρμας, προκύπτει ότι στην LfM υποβλήθηκαν αιτήσεις για τη χορήγηση αδειών ψηφιακής μετάδοσης που υπερέβαιναν σαφώς τον αριθμό των διαθέσιμων θέσεων προγραμμάτων. Σχετικά με αυτό το ζήτημα, η Γερμανία επιμένει ότι βάσει της γενικής συμφωνίας της 20ής Οκτωβρίου 2003, είχαν ενημερωθεί όλοι οι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς σχετικά με μια ενδεχόμενη ενίσχυση. Αλλά ακόμη και αν όλοι οι υποψήφιοι είχαν ενημερωθεί σχετικά με την εν λόγω γενική συμφωνία (της οποίας όμως δεν αποτελούσαν συμβαλλόμενα μέρη), δεν γνώριζαν ακριβή στοιχεία σχετικά με το μέτρο ενίσχυσης.

(168)

Εκτός αυτού, η Επιτροπή επισημαίνει ότι οι ιδιωτικοί ραδιοτηλεοπτικοί φορείς μεταδίδουν τα προγράμματά τους μέσω της πλατφόρμας DVB-T χωρίς καμία κρατική ενίσχυση ήδη για περισσότερα από τρία έτη. Παρόλο που η Terra Nova αποχώρησε μόλις πριν από λίγο καιρό από την πλατφόρμα, η συγκεκριμένη θέση προγράμματος χορηγήθηκε τελικά στον σταθμό Tele 5 κατόπιν υποβολής αιτήσεων από επτά ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς. Λαμβανομένης υπόψη της απόφασης της Επιτροπής στην υπόθεση Βερολίνου-Βρανδεμβούργου και της τρέχουσας διαδικασίας, για τους εν λόγω ραδιοτηλεοπτικούς φορείς δεν υπήρχε καμία εγγύηση όσον αφορά τη χορήγηση κρατικής ενίσχυσης. Στις περιοχές άλλων ομόσπονδων κρατιδίων, π.χ. στην περιοχή Ρήνου-Μάιν και στη βόρεια Γερμανία, οι ιδιωτικοί ραδιοτηλεοπτικοί φορείς μεταδίδουν τα προγράμματά τους μέσω της πλατφόρμας DVB-T (86) χωρίς να λαμβάνουν κρατικές ενισχύσεις.

(169)

Όσον αφορά τους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς, οι οποίοι μετέδιδαν ήδη τα προγράμματά τους μέσω της αναλογικής πλατφόρμας, η Γερμανία επιμένει ότι το μέτρο ήταν αναγκαίο για την κάλυψη του «πρόσθετου κόστους» της ψηφιακής μετάδοσης.

(170)

Ωστόσο, όπως αναφέρθηκε ήδη στις αιτιολογικές σκέψεις 74 και 123, το υποτιθέμενο «πρόσθετο κόστος» των σταθμών ProSiebenSat.1 και RTL group προκύπτει αποκλειστικά από τον μεγαλύτερο αριθμό των προγραμμάτων, αφού το κόστος ανά θέση προγράμματος είναι μικρότερο για την ψηφιακή σε σύγκριση με την αναλογική μετάδοση. Η Γερμανία δεν αιτιολόγησε γιατί αυτοί οι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς πρέπει να μεταδίδουν περισσότερα προγράμματα στην ψηφιακή πλατφόρμα ούτε και γιατί δεν ελήφθησαν υπόψη τα εμπορικά έσοδα κατά τον υπολογισμό της προγραμματισμένης ενίσχυσης.

(171)

Στο επιχείρημα της Γερμανίας σχετικά με την εισαγωγή της DVB-T σε άλλες περιοχές της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας χωρίς τη συμμετοχή ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών φορέων, η Επιτροπή αντιτάσσει ότι αυτές οι περιοχές δεν μπορούν να συγκριθούν με τις αστικές περιοχές από άποψης πυκνότητας πληθυσμού και ελκυστικότητας για τους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς. Από τα αναφερόμενα παραδείγματα εξάγεται το συμπέρασμα ότι η εισαγωγή της ψηφιακής επίγειας πλατφόρμας είναι εφικτή ακόμη και χωρίς τη συμμετοχή ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών φορέων, αποκλειστικά με τη συμμετοχή δημόσιων ραδιοτηλεοπτικών οργανισμών.

(172)

Η Γερμανία επιμένει ότι το μέτρο στοχεύει στην αντιμετώπιση ανεπαρκειών της αγοράς σε συγκεκριμένους τομείς, οι οποίες εμποδίζουν τη μετάβαση στην ψηφιακή επίγεια τηλεόραση. Λαμβάνοντας υπόψη την ανακοίνωση για την ψηφιακή μετάβαση, η Γερμανία συνδέει τη μετάβαση με προβλήματα συντονισμού μεταξύ των συντελεστών της αγοράς, με ορισμένους κινδύνους, με θετικές εξωτερικές επιδράσεις και βραχυπρόθεσμες αυξήσεις του κόστους. Δεδομένου του συρρικνούμενου μεριδίου αγοράς της επίγειας πλατφόρμας στον τομέα της ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης και του υψηλού κόστους της μετάδοσης, υπάρχει κίνδυνος οι ιδιωτικοί ραδιοτηλεοπτικοί φορείς να καταργήσουν πλήρως την αναλογική μετάδοση και να πάψουν να μεταδίδουν τα προγράμματά τους μέσω της επίγειας πλατφόρμας, με αποτέλεσμα την απώλεια των πλεονεκτημάτων που παρέχει η επίγεια μετάδοση όσον αφορά τον πλουραλισμό των μέσων μαζικής ενημέρωσης, την ευρεία κάλυψη από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τη μετάδοση περιφερειακών και τοπικών προγραμμάτων, τις δυνατότητες καινοτομίας και τον ανταγωνισμό ως προς τις υποδομές που περιγράφονται στις αιτιολογικές σκέψεις 147 έως 149.

(173)

Σχετικά με αυτό το ζήτημα θα πρέπει να εξετασθεί ενδελεχώς αν είναι πραγματική η ανεπάρκεια της αγοράς λόγω της οποίας η τελευταία δεν είναι σε θέση να επιτύχει τον καλύτερο δυνατό στόχο που αφορά τη γενική ευημερία. Δεύτερον, πρέπει να εξετασθεί αν η κρατική ενίσχυση είναι αναγκαία και κατάλληλη να αντιμετωπίσει την εν λόγω ανεπάρκεια της αγοράς και αν το μέτρο είναι αναλογικό για την επίτευξη του επιδιωκόμενου στόχου. Μόνο όταν το μέτρο είναι αναγκαίο και κατάλληλο μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι συμβιβάσιμο με την κοινή αγορά, σύμφωνα με το άρθρο 87 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της συνθήκης ΕΚ.

(174)

Η Επιτροπή μπορεί να κατανοήσει το πρόβλημα συντονισμού που αναφέρει η Γερμανία, στο βαθμό που αυτό θα μπορούσε να συνιστά ανεπάρκεια της αγοράς η οποία παρεμποδίζει τη μετάβαση από την αναλογική στην ψηφιακή μετάδοση. Το πρόβλημα ανακύπτει διότι οι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς πρέπει να αποφασίσουν κοινά χρονοδιαγράμματα για τη λήξη της λειτουργίας της αναλογικής και την έναρξη της ψηφιακής μετάδοσης, προκειμένου να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της έλλειψης συχνοτήτων και να περιορίσουν τα έξοδα της παράλληλης μετάδοσης στο βέλτιστο βαθμό. Οι καταναλωτές θα επιλέξουν κατά πάσα πιθανότητα την ψηφιακή μετάδοση, εάν η προσφορά προγράμματος σε αυτήν είναι αρκετά ευρεία. Ως εκ τούτου, ορισμένοι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς δεν θα πραγματοποιήσουν τη μετάβαση πριν μεταβούν άλλοι φορείς στην ψηφιακή πλατφόρμα. Χωρίς συντονισμό, η συμπεριφορά αυτή μπορεί να καθυστερήσει τη μετάβαση.

(175)

Η Επιτροπή αναφέρει επίσης ότι η επίσπευση της κατάργησης της αναλογικής μετάδοσης με στόχο την αποδέσμευση του φάσματος συχνοτήτων αποτελεί απόλυτα θεμιτό λόγο για κρατική παρέμβαση.

(176)

Λαμβανομένου υπόψη του αναφερθέντος προβλήματος συντονισμού και σύμφωνα με την προσέγγιση που ακολουθείται στην απόφαση για την υπόθεση Βερολίνου-Βρανδεμβούργου (87), η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η υπό εξέταση ενίσχυση δεν αποτελεί αναγκαίο ούτε επαρκές μέσο για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Η αναγκαιότητα του συντονισμού στο πλαίσιο της ψηφιακής μετάβασης μπορεί να ληφθεί, και στην προκειμένη περίπτωση ελήφθη υπόψη, με καταλληλότερα μέσα τα οποία, ταυτόχρονα, δεν στρεβλώνουν στον ίδιο βαθμό τον ανταγωνισμό στην αγορά.

(177)

Στην παρούσα υπόθεση, η LfM και οι εκπροσωπούμενοι στην αναλογική πλατφόρμα ραδιοτηλεοπτικοί φορείς κατέληξαν σε κοινό χρονοδιάγραμμα στο πλαίσιο της γενικής συμφωνίας της 20ής Οκτωβρίου 2003. Εκτός αυτού, η LfM πέτυχε να ορίσει για όλους τους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς μια κοινή ημερομηνία για την ανάκληση των αδειών αναλογικής ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης. Επίσης, συντόνισε την ψηφιακή μετάβαση με τα ομόσπονδα κρατίδια της βόρειας Γερμανίας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο κατέστη εφικτή η ταυτόχρονη έναρξη της λειτουργίας της ψηφιακής επίγειας πλατφόρμας, βάσει κοινού χρονοδιαγράμματος και χωρίς στάδια Simulcast για τους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς σε πολλά ομόσπονδα κρατίδια. Ως εκ τούτου, η χρηματοοικονομική ενίσχυση για τις δαπάνες των ραδιοτηλεοπτικών φορέων στο πλαίσιο της ψηφιακής μετάδοσης φαίνεται ότι δεν είναι απαραίτητη.

(178)

Σύμφωνα με τη Γερμανία, οι προγραμματισμένες πληρωμές δεν αποσκοπούσαν στην κάλυψη μέρους του «πρόσθετου κόστους» ψηφιακής επίγειας μετάδοσης των ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών φορέων, αλλά στην αντιστάθμιση συγκεκριμένων οικονομικών κινδύνων των ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών φορέων (π.χ. λόγω περιορισμένων εμπορικών εσόδων). Στην ανακοίνωση σχετικά με την ψηφιακή μετάβαση του 2003 αναφέρεται σχετικά: «Η πιθανότητα αποτυχίας της αγοράς συνδέεται με το σύνθετο χαρακτήρα του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο θα πραγματοποιηθεί η μετάβαση, καθώς και με την αλληλεπίδραση μεταξύ των κύριων εμπλεκομένων μερών (88)». Στην παρούσα υπόθεση, ο σύνθετος χαρακτήρας περιορίστηκε σε μεγάλο βαθμό μέσω της λήψης προπαρασκευαστικών μέτρων από την LfM, με αποτέλεσμα κάθε ραδιοτηλεοπτικός φορέας να έχει ενημερωθεί σχετικά με τις προβλεπόμενες δαπάνες μετάδοσης και να είναι σε θέση να εκτιμήσει εκ των προτέρων τα έσοδα και τις δαπάνες.

(179)

Η Γερμανία δεν ανέλυσε ποτέ εκτενέστερα τους ισχυρισμούς της, ούτε τους τεκμηρίωσε με αριθμητικά στοιχεία, ούτε σκιαγράφησε λεπτομερέστερα την έκταση των υποτιθέμενων κινδύνων. Η Επιτροπή αμφισβητεί ότι η μετάβαση, που έως τώρα υλοποιήθηκε με επιτυχία, χωρίς κρατικές ενισχύσεις εγκυμονεί άλλους οικονομικούς κινδύνους για τους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς πλην των γενικών επιχειρηματικών κινδύνων (89) που δεν σχετίζονται με την πλατφόρμα μέσω της οποίας μεταδίδουν τα προγράμματά τους. Το γεγονός ότι ο αριθμός των αιτήσεων χορήγησης αδειών που υποβλήθηκαν για την ψηφιακή ραδιοτηλεοπτική μετάδοση στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία υπερέβη τον αριθμό των διαθέσιμων αδειών, καθιστά σαφές ότι οι ιδιωτικοί ραδιοτηλεοπτικοί φορείς είναι πρόθυμοι να συμμετάσχουν στην DVB-T, να καλύψουν τις δαπάνες μετάδοσης και να αναλάβουν τον εκάστοτε οικονομικό κίνδυνο ακόμη και χωρίς σταθερή δέσμευση για τη χορήγηση κρατικών ενισχύσεων.

(180)

Όσον αφορά τις θετικές εξωτερικές επιδράσεις της αποδέσμευσης του φάσματος συχνοτήτων, τα πλεονεκτήματα αυτά προκύπτουν κυρίως από την κατάργηση της αναλογικής επίγειας μετάδοσης. Αυτή η κατάσταση των πραγμάτων δεν τίθεται υπό αμφισβήτηση στην περίπτωση της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας. Επειδή το συγκεκριμένο μέτρο αποσκοπεί στην επιχορήγηση των δαπανών μετάδοσης των ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών φορέων, οι οποίες ωστόσο ανά θέση προγράμματος στην ψηφιακή πλατφόρμα είναι χαμηλότερες εκείνων της αναλογικής, το μέτρο δεν μπορεί να θεωρηθεί ως αναγκαίο για την κάλυψη των δαπανών που προκύπτουν βραχυπρόθεσμα στο πλαίσιο της ψηφιακής μετάβασης.

(181)

Η Γερμανία ισχυρίσθηκε επίσης ότι η ενίσχυση είναι αναγκαία για την παροχή στους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς μιας αντιστάθμισης για την πρόωρη ανάκληση των αδειών αναλογικής μετάδοσης που κατείχαν. Ωστόσο, από τον ισχυρισμό της Γερμανίας προκύπτει επίσης ότι οι ιδιωτικοί ραδιοτηλεοπτικοί φορείς που εκπροσωπούνταν προηγουμένως στην αναλογική πλατφόρμα, ελήφθησαν υπόψη κατά προτεραιότητα στο πλαίσιο της διαδικασίας χορήγησης των ψηφιακών αδειών ως αντιστάθμιση της πρόωρης ανάκλησης των αδειών αναλογικής μετάδοσης, με αποτέλεσμα οι σταθμοί RTL και ProSiebenSat.1 να μπορούν να υποβάλλουν αιτήσεις με δέσμες προγραμμάτων για ολόκληρους πολυπλέκτες.

(182)

Σχετικά με το συγκεκριμένο ζήτημα, η Επιτροπή επισημαίνει ότι το επιχείρημα αυτό είναι συναφές μόνο εφόσον τίθεται θέμα χορήγησης ενίσχυσης σε ραδιοτηλεοπτικούς φορείς της αναλογικής πλατφόρμας. Δεν μπορεί ωστόσο να γίνεται επίκληση σε αυτό για να υποστηρίζεται ότι είναι αναγκαία η ενίσχυση ραδιοτηλεοπτικών φορέων που συμμετέχουν για πρώτη φορά στην πλατφόρμα DVB-T. Ωστόσο, αυτό το επιχείρημα δεν ευσταθεί ούτε και για τους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς που εκπροσωπούνταν έως σήμερα στην αναλογική πλατφόρμα. Από την ομάδα των ραδιοτηλεοπτικών φορέων, οι οποίοι συναίνεσαν στην ανάκληση των αδειών τους για την αναλογική μετάδοση, μόνο ο σταθμός ProSiebenSat.1 λαμβάνει ενίσχυση στο πλαίσιο της τρέχουσας ρύθμισης. Στον υπολογισμό της εν λόγω επιχορήγησης που υπέβαλλε η Γερμανία, δεν λαμβάνεται υπόψη η εν δυνάμει αξία της υπολειπόμενης διάρκειας ισχύος της αδείας. Υπό αυτές τις συνθήκες, η ενίσχυση για τις δαπάνες μετάδοσης δεν μπορεί να συνδεθεί με την ανάκληση των αδειών αναλογικής μετάδοσης και δεν μπορεί να θεωρηθεί ως αναγκαία ούτε ως κατάλληλη.

(183)

Αυτό ισχύει κατά μείζονα λόγο όταν οι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς έχουν ήδη λάβει αντιστάθμιση στο πλαίσιο της χορήγησης των αδειών για την ψηφιακή επίγεια ραδιοτηλεοπτική μετάδοση. Η κατά προτεραιότητα μεταχείριση δεν περιορίσθηκε στην εξασφάλιση της συνεχιζόμενης διαθεσιμότητας των αναλογικών τους προγραμμάτων στην ψηφιακή πλατφόρμα, αλλά παρέσχε στους σταθμούς RTL και ProSiebenSat.1 τη δυνατότητα επέκτασης της προσφοράς προγραμμάτων τους στην ψηφιακή πλατφόρμα (δύο πρόσθετες θέσεις προγραμμάτων για τον όμιλο RTL group και τρεις για το σταθμό ProSiebenSat.1). Ταυτόχρονα, είχαν υποβάλλει και άλλοι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς αιτήσεις χορήγησης άδειας, η οποία όμως δεν τους χορηγήθηκε λόγω του περιορισμένου αριθμού των καναλιών μετάδοσης.

(184)

Η Γερμανία επιμένει ότι το μέτρο είναι αναλογικό ως προς τους στόχους του. Κατά την άποψη της Γερμανίας, το μέτρο είναι το ελάχιστο απαιτούμενο για την προσέλκυση ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών φορέων στην πλατφόρμα DVB-T και, συνεπώς, για τη συνέχιση της επίγειας μετάδοσης. Η αναλογικότητα επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι χρηματοδοτούνται μόνο οι «πρόσθετες δαπάνες» που προκύπτουν από την ψηφιακή μετάδοση για τους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς οι οποίοι μετέδιδαν προηγουμένως τα προγράμματά τους μέσω της αναλογικής πλατφόρμας, καθώς και από το ότι η χρηματοδότηση των νέων συμμετεχόντων στην πλατφόρμα DVB-T μειώνεται σταδιακά. Σχετικά με το ύψος της ενίσχυσης για τους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς που δεν εκπροσωπούνταν έως τώρα στην αναλογική πλατφόρμα, η Γερμανία δεν παρέσχε καθόλου πληροφορίες που να αιτιολογούν το καλυπτόμενο από την κρατική ενίσχυση μέρος των τελών μετάδοσης.

(185)

Όπως έχει ήδη αναφερθεί, η Επιτροπή εξέφρασε από κάθε άποψη τις επιφυλάξεις της για την εγκυρότητα των παρατηρήσεων και των υπολογισμών για τις «πρόσθετες δαπάνες» που υπέβαλε η Γερμανία. Η Επιτροπή διαπιστώνει ότι το εξεταζόμενο μέτρο επιχορηγεί δαπάνες μετάδοσης ραδιοτηλεοπτικών φορέων οι οποίες στην ψηφιακή επίγεια πλατφόρμα ανά θέση προγράμματος είναι χαμηλότερες από εκείνες της αναλογικής μετάδοσης. Ωστόσο, οι υποτιθέμενες «πρόσθετες δαπάνες» στην περίπτωση των σταθμών RTL και ProSiebenSat.1 προκύπτουν μόνο επειδή οι εν λόγω σταθμοί μεταδίδουν περισσότερα προγράμματα στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία σε σύγκριση με την προηγούμενη μετάδοση μέσω της αναλογικής πλατφόρμας. Τέτοιες «πρόσθετες δαπάνες» δεν βαρύνουν τους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς που δεν συμμετείχαν έως τώρα στην επίγεια πλατφόρμα.

(186)

Όσον αφορά τους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς οι οποίοι μετέδιδαν προηγουμένως τα προγράμματά τους μέσω της αναλογικής πλατφόρμας, το μέτρο δεν μπορεί να θεωρηθεί ως αντιστάθμιση για «πρόσθετες δαπάνες» της ψηφιακής μετάδοσης. Επειδή η ψηφιακή μετάδοση των ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών φορέων υλοποιήθηκε χωρίς στάδιο Simulcast, δεν προέκυψαν δαπάνες Simulcast. Η γερμανική πλευρά δεν επικαλέστηκε πρόσθετες δαπάνες λόγω επενδύσεων στον απαιτούμενο για τη μετάβαση τεχνικό εξοπλισμό και συναφείς δαπάνες. Με αυτά τα δεδομένα, η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η ενίσχυση, ακόμη και αν θα μπορούσε να θεωρηθεί ως αναγκαία και κατάλληλη (κάτι το οποίο δεν συμβαίνει), δεν περιορίζεται στο ελάχιστο απαραίτητο.

(187)

Με αυτά τα δεδομένα, η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι στόχοι γενικού δημόσιου συμφέροντος και η αποδεδειγμένη ανεπάρκεια της αγοράς σε σχέση με την ψηφιακή μετάβαση που επικαλείται η Γερμανία, δεν αποτελούν επαρκή αιτιολογία για τις χορηγούμενες ενισχύσεις. Η Επιτροπή δεν είναι πεπεισμένη ότι η ενίσχυση αποτελεί αναγκαίο, κατάλληλο και αναλογικό μέσο για την αντιμετώπιση της ανεπάρκειας της αγοράς σε συγκεκριμένους τομείς και για την επίτευξη των στόχων γενικού δημόσιου συμφέροντος που επικαλείται η Γερμανία. Όταν η αγορά είναι σε θέση να παρέχει διάφορες τεχνολογίες (90) και η ανάπτυξη ανταγωνιστικών λύσεων υπό συνθήκες αγοράς είναι εφικτή, όπως συμβαίνει στο πλαίσιο της παρούσας υπόθεσης, τότε η κρατική ενίσχυση των λειτουργικών δαπανών μετάδοσης μέσω της πλατφόρμας DVB-T που βαρύνουν τους ιδιωτικούς ραδιοτηλεοπτικούς φορείς συνιστά αναιτιολόγητη απόκλιση από την αρχή της τεχνολογικής ουδετερότητας και προκαλεί άνευ λόγου στρέβλωση του ανταγωνισμού.

(188)

Για το λόγο αυτό, το μέτρο δεν μπορεί να θεωρηθεί ως συμβιβάσιμο με την κοινή αγορά σύμφωνα με το άρθρο 87 παράγραφος 3 στοιχείο γ).

(189)

Οι ενισχύσεις για την «προώθηση σημαντικών σχεδίων κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος» δύνανται να θεωρηθούν ότι συμβιβάζονται με την κοινή αγορά σύμφωνα με το άρθρο 87 παράγραφος 3 στοιχείο β), της συνθήκης ΕΚ.

(190)

Κατά την άποψη της Γερμανίας, το προγραμματισμένο μέτρο συνάδει με το άρθρο 87 παράγραφος 3 στοιχείο β). Η μετάβαση στην ψηφιακή μετάδοση συνιστά σημαντικό σχέδιο κοινού ευρωπαϊκού συμφέροντος κατά την έννοια της ανακοίνωσης σχετικά με την ψηφιακή μετάβαση, το οποίο έχει οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές επιπτώσεις. Το μέτρο αφορά τις σημαντικές βραχυπρόθεσμες δαπάνες και τους ελλιπείς μηχανισμούς συντονισμού της ψηφιακής μετάβασης, για τους οποίους επίσης γίνεται λόγος στην ανακοίνωση σχετικά με την ψηφιακή μετάβαση.

(191)

Η Επιτροπή εκφράζει την άποψη ότι δεν αρκεί η επιδίωξη ενός γενικού στόχου κοινού ευρωπαϊκού συμφέροντος για την επίκληση του άρθρου 87 παράγραφος 3 στοιχείο β) της συνθήκης ΕΚ. Το υλοποιούμενο σχέδιο στο πλαίσιο του μέτρου δεν πρέπει απλώς να είναι κοινού ευρωπαϊκού συμφέροντος, αλλά να έχει επίσης ευρωπαϊκή διάσταση και να αποτελεί τμήμα ενός διακρατικού ευρωπαϊκού προγράμματος, το οποίο χρηματοδοτείται από κοινού από κυβερνήσεις πολλών κρατών μελών ή έχει αναπτυχθεί από επικεντρωμένη δράση διαφόρων νέων κρατών μελών. Το Δικαστήριο διατύπωσε μια απόφασή του ως εξής: «Το γεγονός ότι οι επίδικες επενδύσεις οδήγησαν στη χρησιμοποίηση νέας τεχνολογίας δεν προσδίδει άνευ ετέρου στο σχέδιο κοινό ευρωπαϊκό ενδιαφέρον (91)».

(192)

Για τους λόγους αυτούς, η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η ειδική ενίσχυση της ψηφιακής επίγειας τηλεόρασης σε δύο αστικές περιοχές της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας δεν μπορεί να θεωρηθεί ως «σημαντικό σχέδιο κοινού ευρωπαϊκού συμφέροντος».

(193)

Το άρθρο 87 παράγραφος 3 στοιχείο δ) της συνθήκης ΕΚ αφορά σε «ενισχύσεις για την προώθηση του πολιτισμού και της διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς, εφόσον δεν αλλοιώνουν τους όρους συναλλαγών και ανταγωνισμού στην Κοινότητα σε βαθμό που θα αντίκειτο προς το κοινό συμφέρον». Επιπλέον, το άρθρο 151 παράγραφος 4 της συνθήκης ΕΚ αναφέρει: «Η Κοινότητα όταν αναλαμβάνει δράσεις δυνάμει άλλων διατάξεων της παρούσας Συνθήκης, λαμβάνει υπόψη της τις πολιτιστικές πτυχές, αποβλέποντας ειδικότερα στο σεβασμό και στην προώθηση της πολυμορφίας των πολιτισμών της».

(194)

Η Γερμανία επιμένει ότι το μέτρο εμπίπτει στις διατάξεις του άρθρου 87 παράγραφος 3 στοιχείο δ) της συνθήκης ΕΚ, επειδή συμβάλλει στη διατήρηση ενός ισορροπημένου ραδιοτηλεοπτικού τοπίου και, συνεπώς, στην προώθηση του πολιτισμού κατά την έννοια του άρθρου 151 της συνθήκης ΕΚ.

(195)

Σύμφωνα με το άρθρο 151 παράγραφος 4 της συνθήκης ΕΚ, η Κοινότητα όταν αναλαμβάνει δράσεις πρέπει να λαμβάνει υπόψη της τις πολιτιστικές πτυχές. Ωστόσο, κατά την άποψη της Επιτροπής, η αναφερόμενη στο άρθρο 87 παράγραφος 3 στοιχείο δ) της συνθήκης ΕΚ «πολιτιστική εξαίρεση» πρέπει να ερμηνεύεται στενά όπως κάθε εξαίρεση. Για το λόγο αυτό, η εν λόγω ρύθμιση εξαίρεσης μπορεί, κατά την άποψη της Επιτροπής, να ισχύσει μόνο σε περιπτώσεις στις οποίες το πολιτιστικό αγαθό είναι σαφώς προσδιορισμένο ή προσδιορίσιμο (92). Εκτός αυτού, η έννοια του πολιτισμού ισχύει για το περιεχόμενο και το είδος του υπό εξέταση αγαθού και όχι για καθαυτό το μέσο ή για τη διάδοσή του (93).

(196)

Στην προκειμένη περίπτωση η ενίσχυση αποσκοπεί στην προώθηση της μετάδοσης ραδιοτηλεοπτικών σημάτων και δεν σχετίζεται κατά κανένα τρόπο με συγκεκριμένο πολιτιστικό περιεχόμενο το οποίο, σε διαφορετική περίπτωση, δεν θα ήταν δυνατόν να μεταδοθεί. Ως εκ τούτου, κατά την άποψη της Επιτροπής δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 87 παράγραφος 3 στοιχείο δ) της συνθήκης ΕΚ.

(197)

Το άρθρο 86 παράγραφος 2 της συνθήκης ΕΚ αναφέρει: «Οι επιχειρήσεις που είναι επιφορτισμένες με τη διαχείριση υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος ή που έχουν χαρακτήρα δημοσιονομικού μονοπωλίου υπόκεινται στους κανόνες της εν λόγω συνθήκης, ιδίως στους κανόνες ανταγωνισμού, κατά το μέτρο που η εφαρμογή των κανόνων αυτών δεν εμποδίζει νομικά ή πραγματικά την εκπλήρωση της ιδιαίτερης αποστολής που τους έχει ανατεθεί. Η ανάπτυξη των συναλλαγών δεν πρέπει να επηρεάζεται σε βαθμό ο οποίος θα αντέκειτο προς το συμφέρον της Κοινότητας.»

(198)

Όπως έχει ήδη αναφερθεί στις αιτιολογικές σκέψεις 91 και 92, η Γερμανία επιμένει ότι το μέτρο συνιστά αντιστάθμιση για την παροχή υπηρεσίας κοινής ωφέλειας — στην προκειμένη περίπτωση της μετάδοσης ραδιοτηλεοπτικών προγραμμάτων μέσω της πλατφόρμας DVB-T. Οι ιδιωτικοί ραδιοτηλεοπτικοί φορείς επιφορτίζονται, μέσω των χορηγούμενων σε αυτούς αδειών ψηφιακής ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης, με την παροχή μιας υπηρεσίας κοινής ωφέλειας που τους επιβάλλει η δημόσια μετάδοση των προγραμμάτων τους. Η ανεπαρκής χρηματοδότηση θα παρεμπόδιζε την εκπλήρωση της εν λόγω αποστολής γενικού συμφέροντος. Χωρίς το προγραμματισμένο μέτρο, οι ιδιωτικοί ραδιοτηλεοπτικοί φορείς δεν θα ήταν διατεθειμένοι να συμμετάσχουν στην εισαγωγή της DVB-T, γεγονός που με τη σειρά του θα έθετε σε κίνδυνο τη συνέχιση της επίγειας μετάδοσης. Εκτός αυτού, η ανάπτυξη των συναλλαγών δεν θα έπρεπε να επηρεάζεται σε βαθμό ο οποίος θα αντέκειτο προς το συμφέρον της Κοινότητας.

(199)

Σύμφωνα με τη νομολογία που αφορά την ερμηνεία του άρθρου 86 παράγραφος 2 της συνθήκης ΕΚ, προϋπόθεση για την εφαρμογή του είναι ο δικαιούχος της ενίσχυσης να επιφορτίζεται ρητά από ένα κράτος μέλος με μια αποστολή δημόσιου συμφέροντος. Μια τέτοια πράξη επιφόρτισης οφείλει να αναφέρει ακριβή στοιχεία σχετικά με το είδος, την έκταση και τη διάρκεια της αποστολής γενικού συμφέροντος, καθώς και τις συμμετέχουσες επιχειρήσεις.

(200)

Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 93, η Επιτροπή δεν αμφισβητεί ότι η ψηφιακοποίηση των ραδιοτηλεοπτικών υπηρεσιών αποτελεί στόχο γενικού δημόσιου συμφέροντος. Ωστόσο, με βάση τα αποτελέσματα που αναφέρονται στις αιτιολογικές σκέψεις 92 έως 96, η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το μέτρο το οποίο αποσκοπεί στην υποστήριξη της κοινής εμπορικής δραστηριότητας επιχειρήσεων, δεν μπορεί να θεωρηθεί ως αντιστάθμιση για την εκπλήρωση μιας αποστολής γενικού συμφέροντος κατά την έννοια του άρθρου 86 παράγραφος 2 της συνθήκης ΕΚ.

(201)

Σύμφωνα με το άρθρο 86 παράγραφος 2 της συνθήκης, ακόμη και όταν οι ιδιωτικοί ραδιοτηλεοπτικοί φορείς επιφορτίζονται με μια αποστολή γενικού συμφέροντος (κάτι το οποίο δεν συμβαίνει), η αντιστάθμιση δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το καθαρό κόστος της εκπλήρωσης της αποστολής γενικού συμφέροντος, λαμβανομένων υπόψη των εκάστοτε εσόδων συν ένα εύλογο κέρδος.

(202)

Όπως αναφέρεται στις αιτιολογικές σκέψεις 97 έως 99, η προγραμματισμένη κρατική ενίσχυση δεν πληροί κανένα αντικειμενικά καθορισμένο κριτήριο, όπως απαιτείται από το άρθρο 86 παράγραφος 2 της συνθήκης ΕΚ. Το μέτρο λαμβάνει μεν υπόψη τις δαπάνες μετάδοσης των ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών φορέων που προκύπτουν από τη μετάδοση μέσω της ψηφιακής επίγειας πλατφόρμας, όχι όμως και τα έσοδά τους (π.χ. από τις διαφημίσεις).

(203)

Προκειμένου να διασφαλίζεται η ικανοποίηση του κριτηρίου της αναγκαιότητας που ορίζει το άρθρο 86 παράγραφος 2 της συνθήκης ΕΚ, οι αρχές που χορηγούν επιδοτήσεις οφείλουν να ρυθμίζουν τον τρόπο με τον οποίο υπολογίζεται και ελέγχεται το ύψος της αντιστάθμισης. Τα κράτη μέλη οφείλουν να διασφαλίζουν με τακτικούς ελέγχους ότι οι αντισταθμίσεις δεν είναι μεγαλύτερες του δέοντος. Για το υπό εξέταση μέτρο δεν προβλέπονται τέτοιοι κανόνες ούτε έλεγχοι εκ μέρους των αρμοδίων αρχών.

(204)

Με βάση αυτούς τους προβληματισμούς, η Επιτροπή κρίνει ότι η ενίσχυση δεν μπορεί να θεωρηθεί συμβιβάσιμη με την κοινή αγορά κατά το άρθρο 86 παράγραφος 2 της συνθήκης ΕΚ.

(205)

Ως εκ τούτου, η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η προγραμματισμένη από την LfM ενίσχυση των ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών φορέων συνιστά κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ, η οποία δεν μπορεί να θεωρηθεί ως συμβιβάσιμη με την κοινή αγορά σύμφωνα με το άρθρο 87 παράγραφος 3 στοιχείο γ), το άρθρο 87 παράγραφος 3 στοιχείο β), το άρθρο 87 παράγραφος 3 στοιχείο δ) και το άρθρο 86 παράγραφος 2 της συνθήκης ΕΚ,

(1)

Το σχέδιο ενίσχυσης για επαγγελματική εκπαίδευση (κατάρτιση) υπέρ του εργοστασίου συναρμολόγησης αυτοκινήτων Volvo στη Γάνδη (Volvo Cars Gent, που καλείται στο εξής «VCG») κοινοποιήθηκε στην Επιτροπή με επιστολή της 4ης Μαΐου 2007. Στις 31 Μαΐου 2007 διεξήχθη συνεδρίαση με τις υπηρεσίες της Επιτροπής. Μετά τη συνεδρίαση αυτή, το Βέλγιο παρέσχε συμπληρωματικές πληροφορίες με επιστολή του της 6ης Ιουλίου 2007.

(2)

Με επιστολή της 12ης Σεπτεμβρίου 2007, η Επιτροπή ενημέρωσε το Βέλγιο σχετικά με την απόφασή της να κινήσει κατά της εν λόγω ενίσχυσης (εφεξής «ενίσχυση κίνησης της διαδικασίας») τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 88 παράγραφος 2 της συνθήκης.

(3)

Η απόφαση κίνησης της διαδικασίας δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2). Η Επιτροπή κάλεσε τους ενδιαφερόμενους να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους, αλλά δεν έλαβε κανενός είδους σχόλια.

(4)

Το Βέλγιο αντέδρασε στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας με επιστολή του της 15ης Οκτωβρίου 2007. Στις 23 Οκτωβρίου 2007, οι βελγικές αρχές, η δικαιούχος και η Επιτροπή διεξήγαγαν συνεδρίαση κατά τη διάρκεια της οποίας ενεχειρίσθησαν στην Επιτροπή διάφορα έγγραφα. Το Βέλγιο διαβίβασε συμπληρωματικές πληροφορίες με επιστολή του της 23ης Νοεμβρίου 2007. Η Επιτροπή ζήτησε διασαφηνίσεις με επιστολή της της 21ης Δεκεμβρίου 2007, στην οποία το Βέλγιο απάντησε με επιστολές του της 8ης, 15ης και 16ης Ιανουαρίου 2008.

(5)

Η δικαιούχος της ενίσχυσης θα ήταν η VCG. Η εταιρεία αυτή, η οποία από το 1999, αποτελεί τμήμα της Ford Motor Company (που καλείται στο εξής «FMC») απασχολεί 5 000 άτομα. Το ενισχυόμενο πρόγραμμα κατάρτισης εκτείνεται σε χρονική περίοδο από τον Σεπτέμβριο 2006 έως τον Σεπτέμβριο 2009 και συνδέεται εν μέρει με την εγκατάσταση μιας νέας εξέδρας παραγωγής —της ευρωπαϊκής εξέδρας EUCD— η οποία στο πλαίσιο της FMC, αποτελεί τον κανόνα για την παραγωγή οχημάτων μεσαίου μεγέθους (τμήματα Γ και Δ της αγοράς αυτοκινήτου). Η εισαγωγή της νέας αυτής εξέδρας θα αντιπροσωπεύει υλική επένδυση 26,3 εκατ. ευρώ. Θα παράσχει στο εργοστάσιο τη δυνατότητα να παράγει όχι μόνο μοντέλα Volvo, αλλά και μοντέλα Ford και Jaguar. Η αύξηση αυτή της ευελιξίας του εργοστασίου θα συμβάλει στην εγκατάσταση των δραστηριοτήτων της Ford στη Γάνδη και στη διατήρηση της απασχόλησης.

(6)

Στην κοινοποίηση της 4ης Μαΐου 2007 καθορίζονται οι δαπάνες κατάρτισης που κυμαίνονται γύρω στα 37 εκατ. ευρώ. Δεδομένου ότι ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 68/2001 της Επιτροπής, της 12ης Ιανουαρίου 2001, σχετικά με την εφαρμογή των άρθρων 87 και 88 της συνθήκης (ΕΚ) στις ενισχύσεις για επαγγελματική εκπαίδευση (3) (κατάρτιση) περιορίζει το τμήμα των επιλέξιμων δαπανών προσωπικού για τους συμμετέχοντες στο σχέδιο κατάρτισης σε ποσό ίσο με το σύνολο των άλλων επιλέξιμων δαπανών, οι κοινοποιηθείσες από το Βέλγιο επιλέξιμες δαπάνες περιορίζονταν σε 19 εκατ. ευρώ. Λόγω του ότι η Γάνδη βρίσκεται σε μη ενισχυόμενη περιφέρεια, η μέγιστη ένταση της ενίσχυσης είναι 50 % για τη γενική κατάρτιση και 25 % για την ειδική. Σύμφωνα με την κοινοποίηση της 4ης Μαΐου 2007, η Φλαμανδική Περιφέρεια (Vlaams Gewest) προτίθεται να χορηγήσει ενίσχυση ύψους 6 018 558,91 ευρώ υπό μορφή ενίσχυσης «ad hoc».

(7)

Στην κοινοποίηση της 4ης Μαΐου 2007, το πρόγραμμα κατάρτισης χωριζόταν σε πέντε ενότητες, εκ των οποίων οι δύο τελευταίες είναι πιο περιορισμένες:

(8)

Στην κοινοποίηση, το Βέλγιο αναφέρει ότι η κατάρτιση υπερβαίνει τις άμεσες ανάγκες της επιχείρησης. Το Βέλγιο όταν εκλήθη από την Επιτροπή να διασαφηνίσει το σημείο αυτό προσδιόρισε στην επιστολή του της 6ης Ιουλίου 2007 ότι οι ενότητες 1 και 4 του προγράμματος κατάρτισης θα πραγματοποιούνταν εν πάση περιπτώσει από τη VCG, ακόμα και χωρίς την ενίσχυση. Αντίθετα, οι ενότητες 2, 3 και 5 αποτελούν συμπληρωματική κατάρτιση που καθίσταται δυνατή λόγω της ενίσχυσης. Το Βέλγιο δεν παρέσχε ωστόσο καμία ακριβή εξήγηση προς στήριξη των ισχυρισμών αυτών.

(9)

Η Επιτροπή, στην απόφασή της της κίνησης της διαδικασίας παρατήρησε ότι η ανάγκη της ενίσχυσης αποτελεί γενικό κριτήριο συμβιβάσιμου. Δεδομένου ότι πρόκειται, ειδικότερα, για το συμβιβάσιμο βάσει του άρθρου 87 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της συνθήκης, η ενίσχυση «δεν διευκολύνει» την ανάπτυξη οικονομικών δραστηριοτήτων, δεδομένου ότι η επιχείρηση θα είχε εν πάση περιπτώσει ξεκινήσει τις επιδοτούμενες δραστηριότητες, ακόμα και ελλείψει ενίσχυσης.

(10)

Δεδομένου ότι πρόκειται για το πρόγραμμα κατάρτισης που προβλέπει η VCG, τέθηκε υπό αμφισβήτηση το κατά πόσο η ενίσχυση αποτελεί κίνητρο, δεδομένου ότι αφού ληφθεί η απόφαση εγκατάστασης της εξέδρας EUCD, η εταιρεία πρέπει κατ’ ανάγκη να αναλάβει τις δαπάνες κατάρτισης για να θέσει την εμπορική αυτή απόφαση σε εφαρμογή. Στην αυτοκινητοβιομηχανία, η εγκατάσταση μιας νέας εξέδρας παραγωγής αποτελεί τρέχουσα πρακτική, αναγκαία για την αύξηση της ευελιξίας και της παραγωγικότητας, και της διατήρησης έτσι της ανταγωνιστικότητας. Για την αποτελεσματική εκμετάλλευση μιας νέας εξέδρας, το εργατικό δυναμικό πρέπει να είναι καταρτισμένο στις νέες τεχνικές και μεθόδους εργασίας που θα εφαρμοσθούν. Τα έξοδα κατάρτισης που συνδέονται με την εγκατάσταση μιας νέας αλυσίδας παραγωγής βαρύνουν γενικά τους κατασκευαστές αυτοκινήτων με μόνο κριτήριο το εμπορικό κίνητρο. Είναι κατά συνέπεια ιδιαίτερα πιθανό η VCG να είχε αναλάβει εν πάση περιπτώσει και ιδίως ελλείψει ενίσχυσης, τμήμα των συγκεκριμένων δραστηριοτήτων κατάρτισης. Η συμπεριφορά αυτή φαίνεται επίσης να είναι εκείνη των περισσοτέρων ανταγωνιστών στον τομέα αυτό. Δεδομένου ότι το περιεχόμενο των ενοτήτων 2, 3 και 5 του προγράμματος φαίνεται άμεσα συνδεδεμένο με την εγκατάσταση της νέας εξέδρας και φαίνεται αναγκαίο για την εκμετάλλευσή της, η Επιτροπή έθεσε υπό αμφισβήτηση τους ισχυρισμούς του Βελγίου σύμφωνα με τους οποίους οι ενότητες αυτές δεν θα πραγματοποιούνταν ελλείψει ενίσχυσης.

(11)

Κανένα ενδιαφερόμενο μέρος δεν διατύπωσε παρατηρήσεις μετά τη δημοσίευση της απόφασης κίνησης της διαδικασίας στην Επίσημη Εφημερίδα.

(12)

Μετά την κίνηση της διαδικασίας, το Βέλγιο αναθεώρησε αισθητά την παρουσίαση των γεγονότων. Αναγνωρίζει πλέον ότι μεγάλα τμήματα του προγράμματος κατάρτισης θα πραγματοποιούνταν εν πάση περιπτώσει, ακόμα και ελλείψει ενίσχυσης, δεδομένου ότι είναι αναγκαία για την εκμετάλλευση της νέας εξέδρας. Θεωρεί ωστόσο ότι ορισμένα τμήματα του προγράμματος δεν έχουν καμία σχέση με την εγκατάσταση της εξέδρας και ότι άλλα τμήματα συνδέονται με αυτή, αλλά ότι η ενίσχυση παρέχει τη δυνατότητα στη Volvo Car Gent να εκπαιδεύσει το προσωπικό πέραν εκείνου που είναι αυστηρά αναγκαίο για την εξασφάλιση της εκμετάλλευσης.

(13)

Το Βέλγιο δέχεται να στηρίξει μόνο τις δαπάνες για τις οποίες απαιτείται ενίσχυση και έχει εκ του γεγονότος αυτού σημαντικά μειώσει τις επιλέξιμες δαπάνες που θα χρηματοδοτηθούν.

(14)

Στον ακόλουθο πίνακα εμφαίνονται οι επιλέξιμες δαπάνες που έχουν εγκριθεί στην αρχική κοινοποίηση και εκείνες που το Βέλγιο προτίθεται πλέον να στηρίξει.

(15)

Όσον αφορά την ενότητα 1, το Βέλγιο επιβεβαιώνει, όπως το έκανε ήδη στην κοινοποίηση της 4ης Μαΐου 2007, ότι το περιεχόμενό της δεν συνδέεται με την εγκατάσταση της νέας εξέδρας παραγωγής και ως εκ τούτου δεν είναι αναγκαίο για την εκμετάλλευσή της. Συνίσταται σε βασική κατάρτιση που αφορά δύο γενικά μαθήματα και έχει ως στόχο την ενίσχυση των προσόντων των εργαζομένων. Σύμφωνα με το Βέλγιο, τούτο προκύπτει σαφώς από την ανάγνωση του περιεχομένου των μαθημάτων. Παρότι τα συνδικάτα απαιτούν αυτό το είδος κατάρτισης, γιατί έτσι βελτιώνεται η θέση των εργαζομένων στην αγορά εργασίας, μία σειρά παραγόντων οδηγούν τη VCG να μην πραγματοποιεί αυτό το τμήμα του προγράμματος χωρίς ενίσχυση. Κατ’ αρχάς, πολλά προγράμματα κατάρτισης αυτού του είδους έχουν οργανωθεί τα τελευταία χρόνια λόγω των μαζικών προσλήψεων, αλλά η εισροή νέων εργαζομένων έχει ουσιαστικά αδρανήσει (6), ένα δε μεγάλο τμήμα των επιτόπου εργαζομένων έχουν ήδη τύχει συναφούς κατάρτισης. Κατόπιν, η επιχείρηση παρατήρησε ότι ιδιαίτερα ειδικευμένοι εργαζόμενοι έχουν την τάση να φεύγουν. Επακριβέστερα, οι επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες στην περιφέρεια της Γάνδης, οι οποίες αναζητούν συναφή προσόντα, προσλαμβάνουν συνεχώς εργαζομένους της VCG (7) λόγω δε του γενικού της περιεχομένου, η συγκεκριμένη κατάρτιση αυξάνει την πιθανότητα οι εργαζόμενοι που τη λαμβάνουν να εγκαταλείπουν την επιχείρηση. Τέλος, τα βασικά αυτά προσόντα είναι ευρέως διαθέσιμα στην αγορά εργασίας από τότε που έχουν αναπτυχθεί προγράμματα κατάρτισης στα σχετικά μαθήματα, στις τεχνικές σχολές και στη VDAB (Φλαμανδικό οργανισμό απασχόλησης).

(16)

Όσον αφορά την ενότητα 2, το Βέλγιο δηλώνει ότι όπως ήδη ανέφερε στην ανακοίνωση της 4ης Μαΐου 2007, αυτή καλύπτει τα τεχνικά και τεχνολογικά μαθήματα σε σχέση με τη νέα εξέδρα παραγωγής. Το Βέλγιο ισχυρίζεται ότι οι περισσότερες ώρες προβλεπόμενης κατάρτισης είναι αναγκαίες για την εκμετάλλευση της νέας εξέδρας και ότι θα παρέχονταν εν πάση περιπτώσει. Ωστόσο, ένα τμήμα των μαθημάτων υπερβαίνει το αναγκαίο για την εκμετάλλευση της εξέδρας EUCD (8) επίπεδο. Ακριβέστερα, χάρη στην ενίσχυση, η VCG δέχεται να παράσχει περισσότερες ώρες μαθημάτων απ’ ό,τι χρειάζεται και αυτό θα δικαιολογείτο από οικονομικής πλευράς εάν δεν χορηγείτο ενίσχυση. Το Βέλγιο παρέσχε λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τις επιπλέον ώρες κατάρτισης που θα παράσχει η VCG χάρη στην ενίσχυση (9).

(17)

Όσον αφορά την ενότητα 3, το Βέλγιο ισχυρίζεται, όπως ήδη έχει αναφέρει στην κοινοποίηση της 4ης Μαΐου 2007, ότι το περιεχόμενό της συνδέεται πλήρως με την εξέδρα EUCD. Όσον αφορά τις αμφιβολίες που εκφράζονται στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας, το Βέλγιο αναγνωρίζει ότι σημαντικό μέρος των προβλεπόμενων ωρών κατάρτισης χρειάζεται για την εκμετάλλευση της νέας εξέδρας και θα χορηγηθεί εν πάση περιπτώσει, ακόμα και χωρίς ενίσχυση. Εξηγεί ωστόσο ότι, χάρη στη βοήθεια των φλαμανδικών αρχών, η VCG δέχεται να παράσχει αριθμό ωρών κατάρτισης σαφώς μεγαλύτερο. Ουσιαστικά, θα καταρτίσει περισσότερους εργαζόμενους και ορισμένα μαθήματα τα οποία, για λόγους ορθολογικής διαχείρισης του κόστους, πρέπει να δοθούν μόνο σε πεπειραμένους εργαζόμενους, θα χορηγηθούν και στους νεοαφιχθέντες. Για την κατάρτιση των νεοπροσληφθέντων εργαζόμενων, θα πρέπει να διοργανωθούν συμπληρωματικά μαθήματα καθώς και να αυξηθεί η διάρκεια και να συμπληρωθεί το περιεχόμενο των άλλων μαθημάτων (10). Εξάλλου, οι νεοπροσληφθέντες μη έχοντας ακόμα αποδείξει την ικανότητά τους αφομοίωσης των νέων αυτών γνώσεων, παρουσιάζουν λιγότερες πιθανότητες επιτυχίας της κατάρτισης. Με σκοπό την ορθολογική διαχείριση των δαπανών, η VCG θα είχε παράσχει αυτή την κατάρτιση μόνο στους πλέον πεπειραμένους εργαζόμενους που έχουν ήδη συμμετάσχει σε συναφή κατάρτιση. Η διάρκεια και το κόστος της κατάρτισης θα ήταν τότε σημαντικά χαμηλότερο. Ορισμένοι κύκλοι μαθημάτων μπορούν να ελαφρυνθούν και άλλοι να καταργηθούν τελείως.

(18)

Όσον αφορά την ενότητα 4, το Βέλγιο ισχυρίζεται, όπως ήδη ανέφερε στην κοινοποίηση της 4ης Μαΐου 2007, ότι αυτή αφορά τις αλλαγές που πρέπει να επέλθουν στη διαχείριση και στη συμπεριφορά και ως εκ τούτου ιδιαίτερα γενικής φύσης. Προσδιορίζει ότι ορισμένος αριθμός ωρών κατάρτισης θα διοργανωθούν από τη VCG εν πάση περιπτώσει, ακόμα και χωρίς ενίσχυση, διότι συμβάλλουν επαρκώς στη βελτίωση της ευελιξίας και της αποτελεσματικότητας των εργαζομένων και συμβάλλουν ως εκ τούτου κατά πολύ στη βιώσιμη επιτυχία της εισαγωγής της εξέδρας EUCD (11). Αντίθετα, τα συγκεκριμένα αναμενόμενα οφέλη από τις υπόλοιπες ώρες είναι ανεπαρκή για να δικαιολογήσουν τις αντίστοιχες δαπάνες, παρότι αυτές δεν θα πραγματοποιηθούν χωρίς την ενίσχυση.

(19)

Όσον αφορά την ενότητα 5, το Βέλγιο εξηγεί ότι αυτή αφορά την εκμάθηση των τεχνικών ελέγχου ποιότητας. Τα προγράμματα αυτά μαθημάτων δεν είναι αναγκαία για την εκμετάλλευση της εξέδρας και των άλλων εγκαταστάσεων παραγωγής, θα οργανωθούν δε μόνο σε περίπτωση χορήγησης της ενίσχυσης.

(20)

Μετά τις αλλαγές αυτές, το Βέλγιο ενημέρωσε επίσημα την Επιτροπή ότι, εφόσον δεχόταν να στηρίξει τις δραστηριότητες κατάρτισης για τις οποίες απαιτείται ενίσχυση, προτίθετο να χορηγήσει 3,5 εκατ. ευρώ μόνο αντί των 6 εκατ. ευρώ που είχαν κοινοποιηθεί αρχικά.

(21)

Η Επιτροπή παρατηρεί ότι το Βέλγιο έχει ουσιαστικά τροποποιήσει την κοινοποίησή του μετά την απόφαση κίνησης της διαδικασίας. Στην επιστολή του της 16ης Ιανουαρίου 2008, το Βέλγιο προσδιόρισε ακριβέστερα ότι είχε πρόθεση να χορηγήσει ενίσχυση κατάρτισης ύψους 3 538 580,57 ευρώ μόνο αντί των 6 018 558,91 ευρώ που προβλεπόταν στην κοινοποίηση της 4ης Μαΐου 2007. Το μειωμένο αυτό ποσό ενίσχυσης στηρίζεται στις μειωμένες διοικητικές δαπάνες που περιγράφονται στην επιστολή του Βελγίου της 15ης Ιανουαρίου 2008. Ως εκ τούτου η ενίσχυση αυτή ύψους 3 538 580,57 ευρώ στηρίζεται σε μειωμένες επιλέξιμες δαπάνες, τις οποίες η Επιτροπή θα αξιολογήσει στην παρούσα απόφαση.

(22)

Στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας, η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η παροχή επιχορήγησης στη VCG αποτελεί κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 87 παράγραφος 1 της συνθήκης. Το Βέλγιο δεν αντετάχθη σ’ αυτό.

(23)

Στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας, η Επιτροπή ανέφερε ότι οι ενισχύσεις ύψους άνω του 1 εκατ. ευρώ δεν τυγχάνουν της εξαίρεσης που προβλέπει ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 68/2001 και θα πρέπει ως εκ τούτου να αξιολογηθούν απευθείας βάσει του άρθρου 87 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της συνθήκης. Ωστόσο, η Επιτροπή εφαρμόζεται κατ’ αναλογία τις ίδιες κατευθυντήριες αρχές με εκείνες που περιλαμβάνονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 68/2001. Τούτο εκφράζεται ιδίως με την εξακρίβωση της τήρησης των άλλων τυπικών όρων εξαίρεσης που προβλέπονται, αλλά η Επιτροπή δεν υποχρεούται να σταματήσει στην απλή εξακρίβωση.

(24)

Το Βέλγιο δεν έχει αντιταχθεί στα προαναφερθέντα συμπεράσματα, που εξακολουθούν να εφαρμόζονται δεδομένου ότι η ενίσχυση, ακόμα και μειωμένη, υπερβαίνει το 1 εκατ. ευρώ.

(25)

Στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας, η Επιτροπή ανέφερε ότι η κοινοποιηθείσα ενίσχυση φαίνεται να πληροί τους τυπικούς όρους που προβλέπει το άρθρο 4 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 68/2001. Δεν παρουσιάστηκε κανένα νέο στοιχείο που να θέτει υπό αμφισβήτηση την αρχική αυτή αξιολόγηση. Η Επιτροπή παρατηρεί ότι η αξιολόγηση αυτή ισχύει για τη μειωμένη ενίσχυση, δεδομένου ότι η ενίσχυση αυτή στηρίζεται σε τμήμα των επιλέξιμων δαπανών που κοινοποιήθηκαν στις 4 Μαΐου 2007 και κρίθηκαν αποδεκτές στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας. Επιπλέον, το Βέλγιο δεν έχει τροποποιήσει την ένταση της ενίσχυσης, ήτοι 50 % για τη γενική κατάρτιση και 25 % για την ειδική.

(26)

Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η μόνη αμφιβολία που εκφράζεται στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας αφορά την ανάγκη της προβλεπόμενης ενίσχυσης, ιδίως των πτυχών του προγράμματος κατάρτισης που φαίνεται να συνδέονται με τη νέα επένδυση, την εξέδρα παραγωγής EUCD — και οι οποίες κρίνονται απαραίτητες για την εκμετάλλευσή της.

(27)

Η Επιτροπή επισημαίνει ότι το Βέλγιο δέχθηκε την αρχή σύμφωνα με την οποία μόνο οι δραστηριότητες κατάρτισης που δεν θα πραγματοποιούνταν χωρίς την ενίσχυση μπορούν να στηριχθούν.

(28)

Το Βέλγιο για να συμμορφωθεί προς την αρχή αυτή, προέβη σε διάκριση μεταξύ των δραστηριοτήτων που θα πραγματοποιούνταν εν πάση περιπτώσει από τη VCG, δεδομένου ότι αυτές είναι αναγκαίες για την εκμετάλλευση της νέας εξέδρας και εκείνες οι οποίες έχουν στόχους που οι δυνάμεις της αγοράς δεν επιτρέπουν από μόνες τους την επίτευξή τους (12), δεδομένου ότι υπερβαίνουν αυτό που είναι αναγκαίο και διότι τα πλεονεκτήματα που θα αποκόμιζε η VCG είναι ανεπαρκή για να αντισταθμίσουν τις πραγματοποιούμενες δαπάνες. Η Επιτροπή ανέλυσε τις παρασχεθείσες από το Βέλγιο εξηγήσεις, οι οποίες συνοψίζονται στα στοιχεία 15 έως 19 της αιτιολογικής σκέψης της παρούσας απόφασης. Εν συντομία, το Βέλγιο ισχυρίζεται ότι οι σημαντικές επιλέξιμες δαπάνες που προκύπτουν από τις ενότητες 1 και 3 του προγράμματος δεν θα πραγματοποιούνταν χωρίς την ενίσχυση. Η Επιτροπή συμφωνεί ότι η ενότητα 1 δεν συνδέεται σαφώς με τη νέα εξέδρα. Δεν είναι ως εκ τούτου αναγκαία για την εκμετάλλευσή της. Δεδομένου ότι οι δραστηριότητες αυτές κατάρτισης είναι μάλλον γενικής φύσης και ότι μια σειρά παραγόντων αποθαρρύνει τη VCG να τις αναλάβει, η Επιτροπή κρίνει ότι είναι βάσιμα πιθανό η ενότητα 1 να μην οργανωνόταν χωρίς την ενίσχυση. Όσον αφορά την ενότητα 3, το Βέλγιο απέκλεισε τις δαπάνες κατάρτισης οι οποίες, βάσει όσων διαπιστώθηκαν κατά το παρελθόν για συναφείς επενδύσεις, απαιτούνται για την εκμετάλλευση της νέας εξέδρας και περιόρισε τις επιλέξιμες δαπάνες στις δραστηριότητες κατάρτισης που υπερβαίνουν αυτό που είναι απαραίτητο.

(29)

Η Επιτροπή κρίνει ως εκ τούτου ότι το Βέλγιο προσδιόρισε ορθά τις δραστηριότητες κατάρτισης που δεν θα πραγματοποιούνταν χωρίς την κρατική στήριξη. Δεδομένου ότι το Βέλγιο έχει την πρόθεση να στηρίξει μόνο αυτό το είδος δραστηριοτήτων και να μην χορηγήσει καμία ενίσχυση για καταρτίσεις που η VCG θα διοργάνωνε εν πάση περιπτώσει, η Επιτροπή συνάγει ότι σύμφωνα με τον στόχο που ανακοινώνεται στο στοιχείο 10 της αιτιολογικής σκέψης του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 68/2001, η ενίσχυση «αυξάνει το ειδικευμένο εργατικό δυναμικό από το οποίο άλλες επιχειρήσεις δύνανται να αντλήσουν προσωπικό» και ότι εκ του γεγονότος αυτού, σύμφωνα με τον όρο που καθορίζεται στο άρθρο 87 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της συνθήκης, «διευκολύνει την ανάπτυξη ορισμένων δραστηριοτήτων ή ορισμένων οικονομικών περιοχών».

(30)

Λαμβανομένων υπόψη των προαναφερθέντων, η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η ενίσχυση είναι συμβιβάσιμη με την κοινή αγορά,

(1)

Με επιστολή της 28ης Φεβρουαρίου 2007, η οποία πρωτοκολλήθηκε από την Επιτροπή στις 6 Μαρτίου 2007, το Ηνωμένο Βασίλειο κοινοποίησε στην Επιτροπή την προαναφερθείσα ενίσχυση υπέρ του εργοστασίου συναρμολόγησης Vauxhall της General Motors Corporation («GM») στο Ellesmere Port. Η Επιτροπή ζήτησε συμπληρωματικές πληροφορίες με επιστολή της 4ης Απριλίου 2007 (αριθ. D/51586), στην οποία οι αρχές του ΗΒ απάντησαν με επιστολή της 22ας Μαΐου 2007.

(2)

Με επιστολή της 10ης Ιουλίου 2007, η Επιτροπή γνωστοποίησε στο Ηνωμένο Βασίλειο την απόφασή της να κινήσει τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 88 παράγραφος 2 της συνθήκης σχετικά με την ενίσχυση.

(3)

Η απόφαση της Επιτροπής να κινήσει τη διαδικασία («απόφαση κίνησης της διαδικασίας») δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2). Η Επιτροπή κάλεσε τους ενδιαφερομένους να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους.

(4)

Το Ηνωμένο Βασίλειο υπέβαλε τις παρατηρήσεις του με επιστολές της 10ης Αυγούστου 2007 (που πρωτοκολλήθηκε από την Επιτροπή την ίδια ημερομηνία με αριθ. αναφοράς A/36735) και της 29ης Ιανουαρίου 2008 (που πρωτοκολλήθηκε από την Επιτροπή την ίδια ημερομηνία με αριθ. A/1724). Στις 10 Ιανουαρίου 2008 πραγματοποιήθηκε σύσκεψη μεταξύ των υπηρεσιών της Επιτροπής και των αρχών του Ηνωμένου Βασιλείου παρουσία του δικαιούχου της ενίσχυσης.

(5)

Η Επιτροπή έλαβε παρατηρήσεις εκ μέρους των ενδιαφερομένων. Διαβίβασε τις παρατηρήσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο, παρέχοντάς του τη δυνατότητα να τις σχολιάσει.

(6)

Αποδέκτης της ενίσχυσης είναι η Vauxhall Motors Ltd, Ellesmere Port, Ηνωμένο Βασίλειο («Vauxhall»), εργοστάσιο κατασκευής αυτοκινήτων που αποτελεί λειτουργική μονάδα της Vauxhall Motors Ltd και ανήκει στην GM. Κατασκευάζει αυτοκίνητα μάρκας Opel (που πωλούνται στο Ηνωμένο Βασίλειο με το σήμα Vauxhall), επί του παρόντος το μοντέλο Astra που θα παράγεται μέχρι το 2009. Η Vauxhall βρίσκεται στο Ellesmere Port της κομητείας Cheshire στην περιφέρεια της Βορειοδυτικής Αγγλίας (3) και απασχολεί περίπου 2 200 εργαζομένους.

(7)

Στις 17 Απριλίου 2007 η GM ανακοίνωσε ότι η Vauxhall περιλαμβανόταν μεταξύ των μονάδων της GM που είχαν επιλεγεί για την παραγωγή του Global Compact Vehicle, του μοντέλου που θα αντικαταστήσει το Astra.

(8)

Η Vauxhall σκοπεύει να εφαρμόσει ένα εκτεταμένο πρόγραμμα επαγγελματικής εκπαίδευσης για το προσωπικό της. Η εκπαίδευση προβλέπεται να περιλάβει οκτώ επιμέρους εκπαιδευτικές ενότητες, από τις οποίες οι έξι θεωρήθηκαν από το Ηνωμένο Βασίλειο επιλέξιμες για τη χορήγηση ενίσχυσης για επαγγελματική εκπαίδευση:

α)   εκπαίδευση στο σύστημα παραγωγής: Η ενότητα αυτή αφορά την εκπαίδευση σε όλα τα στοιχεία παραγωγής και ελέγχου ποιότητας της Vauxhall. Στόχος είναι να επιτευχθεί η καλύτερη κατανόηση της διαδικασίας κατασκευής από το προσωπικό και να εξασφαλιστεί έτσι καλύτερο επίπεδο, να μειωθούν τα ελαττώματα και να βελτιωθεί η επίλυση προβλημάτων·

β)   σχέδιο ολοκληρωμένης εκπαίδευσης: αυτό το μέρος της εκπαίδευσης αφορά την εφαρμογή του «Ολικού Συστήματος Παραγωγής» (Global Manufacturing System - GMS), το οποίο ενσωματώνει βέλτιστες πρακτικές και τεχνολογίες σε ένα κοινό σύστημα παραγωγής για τις δραστηριότητες της GM. Μέσω μιας σειράς στόχων [«Συμμετοχή των εργαζομένων», «Τυποποίηση», «Ποιότητα στην πηγή (Built-in Quality)», «Μικρότερος χρόνος αναμονής (lead time)», «Συνεχής Βελτίωση»], η εκπαίδευση θα επιτρέψει στο προσωπικό της Vauxhall να κατασκευάζει τις μελλοντικές γενιές αυτοκινήτων με καλύτερο τρόπο·

γ)   αλλαγή νοοτροπίας: στόχος αυτού του σκέλους της εκπαίδευσης είναι να καλλιεργηθεί στο προσωπικό η αίσθηση ότι υπηρετούν έναν κοινό σκοπό, να αναπτυχθεί αίσθημα συλλογικής ευθύνης και να δημιουργηθεί ομαδική νοοτροπία βασιζόμενη στην αρτιότητα της παραγωγής·

δ)   διπλή ειδίκευση: σκοπός αυτού του σκέλους είναι να αναπτυχθεί η ευελιξία του εργατικού δυναμικού, δίνοντας τη δυνατότητα σε υπαλλήλους με πρωτεύουσα ειδίκευση μηχανολόγου μηχανικού να ειδικευθούν παράλληλα στην ηλεκτρολογία και, αντίστροφα, σε υπαλλήλους με πρωτεύουσα ειδίκευση ηλεκτρολόγου μηχανικού να ειδικευθούν στη μηχανολογία·

ε)   βελτιστοποιημένη παραγωγή: πρόκειται για έργο που έχει ως στόχο την αφομοίωση από τους εργαζομένους των αρχών και των τεχνικών της βελτιστοποιημένης παραγωγής και τη συνειδητοποίηση από τους εργαζομένους σε όλη τους την έκταση τα οφελών της εφαρμογής τους στην παραγωγική διαδικασία της Vauxhall. Κεντρικό στοιχείο της εκπαίδευσης στο πλαίσιο αυτής της ενότητας θα είναι η απόσπαση προσωπικού σε άλλο εργοστάσιο της GM εκτός του Ηνωμένου Βασιλείου·

στ)   προπτυχιακοί φοιτητές: πρόκειται για πρόγραμμα με το οποίο η Vauxhall οργανώνει δωδεκάμηνα μαθήματα για νέους φοιτητές πανεπιστημίου. Τα διάφορα προγράμματα (για παράδειγμα, «Μηχανικός σχεδιασμού αμαξώματος», «Χρηματοοικονομικός αναλυτής»«Μηχανικός προγραμματισμού γενικής συναρμολόγησης») συνδυάζουν τη μάθηση με την επαγγελματική εμπειρία υπό την επίβλεψη ενός συμβούλου. Κανένα από τα μέρη δεν δεσμεύεται από συμβατική υποχρέωση για τη διατήρηση της σχέσης εργασίας μετά το τέλος της εκπαίδευσης.

(9)

Εκτός από τις έξι αυτές εκπαιδευτικές ενότητες που προβλέπεται να καλυφθούν από την κοινοποιηθείσα κρατική ενίσχυση, υπάρχουν επίσης οι ενότητες «Μαθητευόμενοι» (πρόκειται για πρόγραμμα μαθητείας για νέους), «Αλλαγή μοντέλου» (πρόκειται για την εκπαίδευση που απαιτείται για την προσαρμογή στην παραγωγή του Global Compact Vehicle) και δραστηριότητες που αφορούν την «Αξιολόγηση της εκπαίδευσης και των επιδόσεων». Επιπλέον, η Vauxhall παρέχει «τακτική εκπαίδευση» στις δεξιότητες που απαιτούνται για τις συνήθεις δραστηριότητες του εργοστασίου.

(10)

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που υπέβαλε το Ηνωμένο Βασίλειο, η εκπαίδευση που προβλέπεται να καλυφθεί από ενίσχυση συνίσταται κυρίως σε γενική επαγγελματική εκπαίδευση, με μερικά στοιχεία ειδικής επαγγελματικής εκπαίδευσης. (4) Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα θα εφαρμοστεί επί μία εξαετία (2007 έως και 2012) και θα αφορά όλους τους εργαζομένους της Vauxhall. Το Ηνωμένο Βασίλειο διαβεβαίωσε την Επιτροπή ότι η ενίσχυση θα χορηγηθεί μόνο εφόσον εγκριθεί από την Επιτροπή.

(11)

Η ενίσχυση θα λάβει τη μορφή άμεσης επιχορήγησης ύψους 8 784 767 GBP, πληρωτέας σε έξι ετήσιες δόσεις κατά τη διάρκεια του εκπαιδευτικού προγράμματος. Η ενίσχυση θα χορηγηθεί ως μεμονωμένη ενίσχυση από τον οργανισμό North West Regional Development Agency (Renaissance House, Centre Park, Warrington WA1 1XB).

(12)

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που υπέβαλε το Ηνωμένο Βασίλειο, οι επιλέξιμες δαπάνες για την εκπαίδευση και η ενίσχυση επιμερίζονται όπως φαίνεται στον ακόλουθο πίνακα (οι δαπάνες για τις εκπαιδευτικές ενότητες «Μαθητεία», «Αλλαγή μοντέλου» και «Προϋπολογισμός τακτικής εκπαίδευσης» δεν θεωρούνται επιλέξιμες για ενίσχυση επαγγελματικής εκπαίδευσης από το Ηνωμένο Βασίλειο) (5):

(13)

Σύμφωνα με το Ηνωμένο Βασίλειο, τα ποσά της ενίσχυσης τηρούν την ένταση των ενισχύσεων για μεγάλες επιχειρήσεις βάσει του άρθρου 4 του κανονισμού περί ενισχύσεων για επαγγελματική εκπαίδευση, δηλαδή 50 % για τη γενική επαγγελματική εκπαίδευση και 25 % για την ειδική επαγγελματική εκπαίδευση, με αύξηση κατά 3,7 εκατοστιαίες μονάδες για την εκπαίδευση εργαζομένων σε μειονεκτική θέση, όπως αυτοί ορίζονται στο άρθρο 2 στοιχείο ζ) του εν λόγω κανονισμού (6).

(14)

Στην απόφαση κίνηση της διαδικασίας διατυπώθηκαν αμφιβολίες ως προς το συμβιβάσιμο της ενίσχυσης με την κοινή αγορά, για τους λόγους που εκτίθενται στα σημεία 3.1 και 3.2.

(15)

Για τους λόγους που αναλύονται λεπτομερέστερα στο τμήμα 7 σχετικά με την αξιολόγηση της ενίσχυσης, η επαγγελματική εκπαίδευση μπορεί να θεωρηθεί συμβιβάσιμη με την κοινή αγορά μόνον εφόσον δημιουργεί ένα αναγκαίο κίνητρο για τη χρηματοδοτούμενη επαγγελματική εκπαίδευση, χωρίς το οποίο δεν θα παρεχόταν η εκπαίδευση. Η επαγγελματική εκπαίδευση που αποτελεί μέρος των συνήθων δραστηριοτήτων μιας επιχείρησης και για την οποία παρέχουν επαρκές κίνητρο οι δυνάμεις της αγοράς αφ’ εαυτές, δεν μπορεί να τύχει ενίσχυσης για επαγγελματική εκπαίδευση.

(16)

Στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας διατυπώθηκαν αμφιβολίες για το κατά πόσον η ενίσχυση λειτουργεί ως κίνητρο όσον αφορά τις εξής ενότητες της εκπαίδευσης: «εκπαίδευση στο σύστημα παραγωγής», «σχέδιο ολοκληρωμένης εκπαίδευσης» και «προπτυχιακοί φοιτητές». Η φύση αυτών των αμφιβολιών διευκρινίζεται λεπτομερέστερα στο τμήμα 7.

(17)

Οι αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου διευκρίνισαν ποιες από τις ενότητες του εκπαιδευτικού προγράμματος της Vauxhall θεωρούν ως γενική επαγγελματική εκπαίδευση και ποιες θεωρούν ως ειδική επαγγελματική εκπαίδευση και, συνεπώς, ποια είναι η ανώτατη ένταση της ενίσχυσης που εφαρμόζεται σύμφωνα με το άρθρο 4 του κανονισμού περί ενισχύσεων για επαγγελματική εκπαίδευση. Ωστόσο, στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας διατυπώνονται αμφιβολίες ως προς τον χαρακτηρισμό των ακόλουθων εκπαιδευτικών ενοτήτων από το Ηνωμένο Βασίλειο: «εκπαίδευση στο σύστημα παραγωγής», «σχέδιο ολοκληρωμένης εκπαίδευσης», «αλλαγή νοοτροπίας» και «βελτιστοποιημένη παραγωγή». Στο τμήμα 7 εξηγείται λεπτομερέστερα σε τι συνίστανται αυτές οι αμφιβολίες.

(18)

Η Επιτροπή έλαβε παρατηρήσεις από τους ενδιαφερομένους που απαριθμούνται στο παράρτημα. Οι παρατηρήσεις ήταν παραπλήσιες σε μεγάλο βαθμό και εστιάζονταν σε γενικά θέματα, χωρίς να υπεισέρχονται σε λεπτομέρειες της ενίσχυσης. Δεν ελήφθησαν παρατηρήσεις από ανταγωνιστές της Vauxhall.

(19)

Οι παρατηρήσεις των ενδιαφερομένων μπορούν να συνοψιστούν ως εξής:

(20)

Όσον αφορά τη δημιουργία κινήτρων, το Ηνωμένο Βασίλειο υποστήριξε ότι οι δεξιότητες που είναι αναγκαίες για τη στήριξη της παραγωγής και οι οποίες, κατά συνέπεια, θα εξασφαλίζονταν και χωρίς την ενίσχυση, εξασφαλίζονται από την τακτική εκπαίδευση του προσωπικού, η οποία συμπληρώνεται από πρόσθετη εκπαίδευση που είναι απαραίτητη όταν αλλάζουν τα μοντέλα. Όσον αφορά την τακτική εκπαίδευση, το Ηνωμένο Βασίλειο ανέφερε ότι οι σχετικές ετήσιες δαπάνες, χωρίς τις έκτακτες δαπάνες της εκπαίδευσης σε περίπτωση αλλαγής μοντέλου, παρέμειναν σταθερές σε […] GBP κατά μέσον όρο ετησίως μεταξύ των ετών 2002 και 2007 (7).

(21)

Αντίθετα, στόχος του προγράμματος επαγγελματικής εκπαίδευσης που αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 8 είναι να αποκτήσει το εργατικό δυναμικό δεξιότητες που υπερβαίνουν κατά πολύ τις ανάγκες διατήρησης της ανταγωνιστικότητας και, επομένως, δεν θα δικαιολογούνταν από τις δυνάμεις της αγοράς αφ’ εαυτές. Το πρόγραμμα επαγγελματικής εκπαίδευσης είναι διακριτό από το πρόγραμμα τακτικής εκπαίδευσης της Vauxhall και από την ειδική εκπαίδευση που θα χορηγηθεί λόγω της απόφασης κατασκευής του νέου Global Compact Vehicle στη Vauxhall. Έτσι, η ενίσχυση δεν θα επιδοτήσει απλώς τη βασική λειτουργική εκπαίδευση, αλλά θα δημιουργήσει κίνητρο για πρόσθετη εκπαίδευση.

(22)

Ειδικότερα, όσον αφορά τις διάφορες εκπαιδευτικές ενότητες του προγράμματος επαγγελματικής εκπαίδευσης που αναφέρονται στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας:

(23)

Εκπαίδευση στο σύστημα παραγωγής: το Ηνωμένο Βασίλειο εξήγησε ότι η Vauxhall παρέχει στο προσωπικό της τακτική εκπαίδευση σε ετήσια βάση, η οποία καλύπτει ένα σύνολο αυστηρά τυποποιημένων μεθόδων για κάθε εργασία. Βασίζεται στη μηχανική εκμάθηση, παρά σε βαθύτερη κατανόηση της όλης διαδικασίας. Η τακτική εκπαίδευση εξασφαλίζει τις αναγκαίες δεξιότητες για τη συνήθη λειτουργία του εργοστασίου και θα συνεχιστεί παράλληλα με το πρόγραμμα επαγγελματικής εκπαίδευσης. Αντίθετα, το πρόγραμμα επαγγελματικής εκπαίδευσης είναι πρόσθετο στη βασική εκπαίδευση και σκοπός του είναι να παράσχει στο εργατικό δυναμικό δεξιότητες που υπερβαίνουν τις λειτουργικές ανάγκες του εργοστασίου και που θα δικαιολογούσαν οι ανάγκες της αγοράς αφ’ εαυτές. Το Ηνωμένο Βασίλειο χορήγησε επίσης λεπτομερή στοιχεία σχετικά με το περιεχόμενο τόσο του προγράμματος τακτικής εκπαίδευσης, όσο και της σχεδιαζόμενης εκπαίδευσης στο σύστημα παραγωγής (8).

(24)

Σχέδιο ολοκληρωμένης εκπαίδευσης: εκπαίδευση στο σύστημα GMS έχει γίνει και στο παρελθόν, και η Vauxhall πληροί σταθερά τις εσωτερικές απαιτήσεις του ομίλου GM σχετικά με τη συμμόρφωση με το σύστημα GMS (9). Η Vauxhall θα πρέπει να συνεχίσει να πληροί αυτά τα πρότυπα στο πλαίσιο της ελάχιστης τακτικής της εκπαίδευσης. Το πρόγραμμα ολοκληρωμένης εκπαίδευσης προχωρά πέρα από τις ανάγκες της παραγωγής και την τήρηση των προτύπων του ομίλου GM. Στόχος είναι να μπορέσει το εργατικό δυναμικό να προχωρήσει πέρα από την εκπαίδευση που χρειάζεται για να εκτελέσει απλώς τα καθήκοντα της εργασίας που του έχουν ανατεθεί και να αποκτήσει βαθύτερη κατανόηση των αρχών που διέπουν τη διαδικασία παραγωγής. Λόγω του σημαντικού κόστους που προκύπτει, αυτή η μη βασική εκπαίδευση δεν θα παρεχόταν αν έπρεπε να χρηματοδοτηθεί από τους πόρους που διαθέτει Vauxhall για την τακτική εκπαίδευση.

(25)

Προπτυχιακοί φοιτητές: παρόλο που η εν λόγω εκπαίδευση παρεχόταν στο παρελθόν χωρίς ενίσχυση, το όφελός της για τη Vauxhall περιορίστηκε σοβαρά από την αδυναμία της Vauxhall τα τελευταία χρόνια να προσλάβει προπτυχιακούς φοιτητές μετά την αποφοίτησή τους. Έτσι, το πρόγραμμα προπτυχιακών φοιτητών, που συνεπάγεται ότι το μόνιμο προσωπικό πρέπει να ξοδέψει σημαντικό χρόνο για την εκπαίδευση των φοιτητών, μπορεί να διακοπεί αν δεν χορηγηθεί η ενίσχυση.

(26)

Απαντώντας στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας, το Ηνωμένο Βασίλειο διατύπωσε τις ακόλουθες παρατηρήσεις σχετικά με τον χαρακτηρισμό των διαφόρων εκπαιδευτικών ενοτήτων ως γενικής και ειδικής επαγγελματικής εκπαίδευσης.

(27)

Εκπαίδευση στο σύστημα παραγωγής: οι δεξιότητες που παρέχονται στο πλαίσιο αυτής της εκπαίδευσης είναι ευρέως μεταβιβάσιμες εντός της αυτοκινητοβιομηχανίας ή της ελαφράς βιομηχανίας εν γένει. Η εκπαίδευση παρέχεται στο σύνολό της από εξωτερικούς εκπαιδευτές και κατά κανόνα αφορά εξοπλισμό τρίτων (συγκεκριμένα, μηχανήματα που χρησιμοποιούνται ευρέως σε διάφορους κλάδους παραγωγής και όχι μόνο από τη Vauxhall (10). Το Ηνωμένο Βασίλειο παρέθεσε λεπτομερή παραδείγματα του περιεχομένου αυτής της εκπαίδευσης για να δείξει ότι οι δεξιότητες είναι πράγματι μεταβιβάσιμες.

(28)

Σχέδιο ολοκληρωμένης εκπαίδευσης: το σύστημα GMS δεν αποτελεί διαδικασία παραγωγής αποκλειστικής χρήσης, αλλά είναι απλώς η εσωτερική ονομασία που έχει δώσει η GM (για να δημιουργηθεί στο εργατικό δυναμικό η εντύπωση ενός οργανωμένου κύκλου μαθημάτων ειδικά για τις εκάστοτε εγκαταστάσεις) σε μια σειρά μεθόδων παραγωγής γενικής χρήσης που βασίζονται σε τεχνικές στις οποίες πρωτοπόρησαν ιαπωνικές βιομηχανίες και οι οποίες έχουν σήμερα γενική εφαρμογή σε όλη την αυτοκινητοβιομηχανία και σε άλλους κλάδους παραγωγής. Παρόλο που τα μαθήματα συνδέονται στενά με πρακτικά στοιχεία της παραγωγικής διαδικασίας, τούτο οφείλεται στην ανάγκη ένταξης της εκπαίδευσης σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο για να μεταδοθούν οι σχετικές γενικές δεξιότητες στους εργαζομένους.

(29)

Αλλαγή νοοτροπίας: η εκπαίδευση δεν εστιάζεται στην εταιρική κουλτούρα της Vauxhall, αλλά αποσκοπεί στη μετάδοση μιας γενικής όσον αφορά τη συμπεριφορά αντίληψης των στάσεων που πρέπει να αλλάξουν. Η εκπαίδευση στο σύνολό της θα διαμορφωθεί και θα υλοποιηθεί από εξωτερικούς συμβούλους με χρήση εκπαιδευτικών πακέτων γενικής εφαρμογής.

(30)

Βελτιστοποιημένη παραγωγή: στόχος αυτής της εκπαιδευτικής ενότητας είναι να αντιληφθεί το εργατικό δυναμικό τις γενικές αρχές της βελτιστοποιημένης παραγωγής που στηρίζουν τις πρακτικές δεξιότητες οι οποίες καλύπτονται από άλλα σκέλη του εκπαιδευτικού προγράμματος. Πρόκειται για θεωρητική εκπαίδευση, σαφώς διακριτή από την καθημερινή εργασία του προσωπικού στην παραγωγική διαδικασία και δεν θα καλύπτει τη διαδικασία κατασκευής ή παραγωγής. Όντως, επιδιώκεται να απομακρυνθεί ο εργαζόμενος από το κανονικό περιβάλλον εργασίας του και να εκπαιδευθεί σε προσομοιωμένο περιβάλλον εργασίας (11) ή να παρατηρήσει τις αρχές της βελτιστοποιημένης παραγωγής που εφαρμόζονται σε άλλα εργοστάσια «αναφοράς».

(31)

Οι παρατηρήσεις των ενδιαφερομένων μερών διαβιβάστηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο δεν τις σχολίασε.

(32)

Σύμφωνα με το άρθρο 87 παράγραφος 1 της συνθήκης, «ενισχύσεις που χορηγούνται υπό οποιαδήποτε μορφή από τα κράτη ή με κρατικούς πόρους και που νοθεύουν ή απειλούν να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό διά της ευνοϊκής μεταχειρίσεως ορισμένων επιχειρήσεων ή ορισμένων κλάδων παραγωγής είναι ασυμβίβαστες με την κοινή αγορά, κατά το μέτρο που επηρεάζουν τις μεταξύ κρατών μελών συναλλαγές», εκτός αν μπορούν να δικαιολογηθούν βάσει του άρθρου 87 παράγραφος 2 ή του άρθρου 87 παράγραφος 3 της συνθήκης.

(33)

Η κοινοποιηθείσα ενίσχυση πρέπει να θεωρηθεί ως κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 87 παράγραφος 1 της συνθήκης. Η χρηματοδότηση λαμβάνει τη μορφή επιχορήγησης από τον γενικό προϋπολογισμό της περιφέρειας North West και, συνεπώς, χρηματοδοτείται με κρατικούς πόρους. Η ενίσχυση είναι επιλεκτική, καθώς περιορίζεται στη Vauxhall. Είναι πιθανό να νοθεύσει τον ανταγωνισμό στην κοινή αγορά, καθότι απαλλάσσοντας την εταιρεία από σημαντικό μέρος των δαπανών επαγγελματικής εκπαίδευσης, το μέτρο θα παράσχει στη Vauxhall ένα πλεονέκτημα έναντι άλλων ανταγωνιστών που δεν θα λάβουν ενίσχυση. Τέλος, η αγορά αυτοκινήτων χαρακτηρίζεται από εκτεταμένες συναλλαγές μεταξύ των κρατών μελών.

(34)

Το Ηνωμένο Βασίλειο κοινοποίησε την ενίσχυση ως χορήγηση μεμονωμένης ενίσχυσης βάσει του άρθρου 5 του κανονισμού περί ενισχύσεων για επαγγελματική εκπαίδευση, το οποίο προβλέπει ότι όταν το ποσό της ενίσχυσης σε μια επιχείρηση για ένα και το αυτό σχέδιο επαγγελματικής εκπαίδευσης υπερβαίνει το 1 εκατ. ευρώ, η ενίσχυση δεν απαλλάσσεται από την υποχρέωση κοινοποίησης. Σημειώνεται ότι η ενίσχυση ανέρχεται σε 8 784 767 GBP και, συνεπώς, υπερβαίνει το 1 εκατ. ευρώ, πρόκειται να χορηγηθεί σε μία επιχείρηση και το σχέδιο επαγγελματικής εκπαίδευσης είναι ένα μεμονωμένο σχέδιο. Συνεπώς, η ενίσχυση υπόκειται σε υποχρέωση κοινοποίησης, η οποία τηρήθηκε από το Ηνωμένο Βασίλειο.

(35)

Κατά την αξιολόγηση μιας μεμονωμένης ενίσχυσης επαγγελματικής εκπαίδευσης που δεν πληροί τις προϋποθέσεις απαλλαγής οι οποίες προβλέπονται στο άρθρο 3 του κανονισμού περί ενισχύσεων για επαγγελματική εκπαίδευση και, σύμφωνα με προηγούμενες αποφάσεις (12), πρέπει να διεξαχθεί μια μεμονωμένη αξιολόγηση της ενίσχυσης βάσει του άρθρου 87 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της συνθήκης. Ωστόσο, για τους σκοπούς της παρούσας μεμονωμένης αξιολόγησης, έγινε επίκληση, κατ’ αναλογία, των διατάξεων του κανονισμού περί ενισχύσεων για επαγγελματική εκπαίδευση και ιδίως των προϋποθέσεων απαλλαγής του άρθρου 4 του κανονισμού.

(36)

Όπως αναφέρεται στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας και κατά την πάγια πρακτική της Επιτροπής, πρέπει να εξεταστεί αν η ενίσχυση είναι αναγκαία για να πραγματοποιηθεί η εν λόγω εκπαίδευση. Η αναγκαιότητα της ενίσχυσης αποτελεί γενική προϋπόθεση για να χαρακτηριστεί μια ενίσχυση συμβιβάσιμη με την κοινή αγορά (13). Αν η ενίσχυση δεν οδηγεί σε πρόσθετη εκπαίδευση, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι προωθεί την ανάπτυξη ορισμένων δραστηριοτήτων ή οικονομικών περιοχών κατά την έννοια του άρθρου 87 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της συνθήκης ούτε ότι διορθώνει τις ατέλειες της αγοράς που οδηγούν τις εταιρείες σε περιορισμένες επενδύσεις στην εκπαίδευση, όπως αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 10 του κανονισμού περί ενισχύσεων για επαγγελματική εκπαίδευση.

(37)

Η Επιτροπή σημειώνει ότι η αναγκαία εκπαίδευση για την παραγωγή του νέου μοντέλου Global Compact Vehicle, καθώς και η βασική τακτική εκπαίδευση εξαιρούνται από τις δαπάνες που παρουσιάζονται στην κοινοποίηση ως επιλέξιμες για ενίσχυση επαγγελματικής εκπαίδευσης.

(38)

Λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις που υπέβαλε το Ηνωμένο Βασίλειο κατά τη διάρκεια της επίσημης έρευνας, η Επιτροπή κατέληξε στα ακόλουθα συμπεράσματα για τα διάφορα μέρη του προγράμματος επαγγελματικής εκπαίδευσης.

(39)

Στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας η Επιτροπή έκρινε ότι η εν λόγω εκπαίδευση φαίνεται αναγκαία για τις συνήθεις δραστηριότητες Vauxhall, γεγονός που θα έπρεπε να παρέχει στη Vauxhall επαρκές κίνητρο για την πραγματοποίηση της εκπαίδευσης χωρίς ενίσχυση. Έτσι, διατυπώθηκαν αμφιβολίες ως προς το κατά πόσον είναι αναγκαία η ενίσχυση για να πραγματοποιήσει η Vauxhall εκπαίδευση στο σύστημα παραγωγής.

(40)

Μετά την απόφαση κίνησης της διαδικασίας, το Ηνωμένο Βασίλειο υπέβαλε τεκμηριωμένες παρατηρήσεις που δείχνουν ότι η εκπαίδευση που είναι αναγκαία για τη λειτουργία του εργοστασίου παρέχεται στο πλαίσιο της ετήσιας τακτικής εκπαίδευσης. Η εκπαίδευση στο σύστημα παραγωγής, παρόλο που σχετίζεται με δεξιότητες στον τομέα της βιομηχανικής παραγωγής, εμπλουτίζει την τακτική εκπαίδευση και την επεκτείνει σε κατηγορίες εργαζομένων που δεν καλύπτονται από την τακτική εκπαίδευση. Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 20, επισημαίνεται ότι οι πόροι που διατίθενται για την ετήσια τακτική εκπαίδευση παρέμειναν σταθεροί από το 2002 μέχρι το 2007, γεγονός που αποτελεί ένδειξη ότι το σύνηθες επίπεδο της τακτικής εκπαίδευσης επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες της συνήθους λειτουργίας της Vauxhall. Συνεπώς, η εκπαίδευση που προβλέπεται στο πλαίσιο της εκπαίδευσης στο σύστημα παραγωγής υπερβαίνει αυτό που θα έπρεπε σε κάθε περίπτωση να πράξει η Vauxhall, ακόμη και χωρίς την ενίσχυση.

(41)

Συνεπώς, διαπιστώνεται ότι η ενίσχυση δημιουργεί κίνητρο για την εν λόγω εκπαιδευτική ενότητα.

(42)

Στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας διατυπώνεται προκαταρκτικά η άποψη ότι η εκπαίδευση στο σύστημα GMS φαίνεται ουσιώδης για τις συνήθεις δραστηριότητες της Vauxhall και, επομένως, πιθανόν θα πραγματοποιείτο χωρίς ενίσχυση. Συνεπώς, διατυπώθηκαν αμφιβολίες ως προς το κατά πόσον η ενίσχυση θα ήταν αναγκαία για να υλοποιήσει η Vauxhall το σχέδιο ολοκληρωμένης εκπαίδευσης. Οι αμφιβολίες αυτές ενισχύθηκαν από το γεγονός ότι η Vauxhall θα πρέπει να επιτύχει υψηλότερο επίπεδο συμμόρφωσης ως προς το σύστημα GMS το 2008 (συγκεκριμένα […] έναντι […] που πέτυχε η Vauxhall το 2007), ούτως ώστε να ανταποκρίνεται στα εσωτερικά πρότυπα του ομίλου GM, γεγονός που θα μπορούσε να αποτελέσει κίνητρο για να υλοποιήσει η Vauxhall τουλάχιστον ένα μέρος της εκπαίδευσης χωρίς ενίσχυση.

(43)

Από τις παρατηρήσεις του Ηνωμένου Βασιλείου επί της απόφασης κίνησης της διαδικασίας προκύπτει ότι εκπαίδευση στο σύστημα GMS είχε πραγματοποιηθεί και στο παρελθόν και ότι η Vauxhall είχε κατορθώσει να ανταποκριθεί στα εσωτερικά πρότυπα της GM σχετικά με τη συμμόρφωση με το σύστημα GMS. Τούτο δείχνει ότι η Vauxhall είχε ήδη μπορέσει να πραγματοποιήσει την εκπαίδευση στο σύστημα GMS που είναι αναγκαία για τις δραστηριότητές της χρησιμοποιώντας τους πόρους που διαθέτει για την τακτική εκπαίδευση.

(44)

Η ανάγκη ανταπόκρισης σε υψηλότερο επίπεδο συμμόρφωσης ως προς το σύστημα GMS το 2008 θα μπορούσε να αποτελέσει κίνητρο για να πραγματοποιήσει η Vauxhall πρόσθετη εκπαίδευση στο σύστημα GMS. Ωστόσο, η οριακή βελτίωση που απαιτείται είναι απίθανο να παράσχει επαρκές κίνητρο για ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα που θα επέφερε αύξηση των κονδυλίων που διαθέτει η Vauxhall ετησίως για την τακτική εκπαίδευση της τάξεως του 60 % περίπου (καθότι οι επιλέξιμες δαπάνες για το σχέδιο ολοκληρωμένης εκπαίδευσης είναι περίπου […] GBP ετησίως, έναντι μέσου ετήσιου συνολικού προϋπολογισμού τακτικής εκπαίδευσης ύψους […]GBP).

(45)

Συνεπώς, διαπιστώνεται ότι το πρόγραμμα ολοκληρωμένης εκπαίδευσης δεν θα υλοποιείτο χωρίς την ενίσχυση.

(46)

Στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας σημειώνεται ότι το πρόγραμμα προπτυχιακών φοιτητών εφαρμόζεται επί σειρά ετών χωρίς κρατική ενίσχυση, γεγονός που δείχνει ενδεχομένως ότι η κοινοποιηθείσα ενίσχυση δεν αποτελεί αναγκαίο κίνητρο για την εν λόγω εκπαίδευση.

(47)

Στις παρατηρήσεις του επί της απόφασης κίνησης της διαδικασίας το Ηνωμένο Βασίλειο εξήγησε ότι, λόγω οικονομικών περιορισμών, η Vauxhall δεν μπόρεσε να προσλάβει κανέναν από τους 60 εκπαιδευόμενους που έχουν ολοκληρώσει το πρόγραμμα προπτυχιακών φοιτητών από το 2002. Το Ηνωμένο Βασίλειο επεσήμανε ότι η χρηματοδότηση του προγράμματος προπτυχιακών φοιτητών τελεί υπό επανεξέταση και ότι το πρόγραμμα μπορεί να διακοπεί.

(48)

Γίνεται δεκτό ότι η αδυναμία της Vauxhall να απορροφήσει τα οφέλη της εκπαίδευσης και να αντισταθμίσει το σχετικό κόστος εξασθενίζει σημαντικά το κίνητρό της να παράσχει αυτή την εκπαίδευση αποκλειστικά με δικούς της πόρους (14). Συνεπώς, η εκπαίδευση είναι πιθανό να διακοπεί χωρίς το κίνητρο της ενίσχυσης.

(49)

Οι όροι ειδική επαγγελματική εκπαίδευση και γενική επαγγελματική εκπαίδευση ορίζονται στο άρθρο 2 σημεία δ) και ε) του κανονισμού περί ενισχύσεων για επαγγελματική εκπαίδευση. Η ειδική επαγγελματική εκπαίδευση «περιλαμβάνει διδασκαλία που αφορά άμεσα και κατά κύριο λόγο την τρέχουσα ή μελλοντική θέση του εργαζομένου στην ενισχυόμενη επιχείρηση και παρέχει προσόντα τα οποία είτε δεν είναι μεταβιβάσιμα σε άλλες επιχειρήσεις και άλλους τομείς απασχόλησης είτε είναι μεταβιβάσιμα σε περιορισμένο μόνον βαθμό». Από την άλλη πλευρά, η γενική επαγγελματική εκπαίδευση «παρέχει προσόντα τα οποία είναι μεταβιβάσιμα σε άλλες επιχειρήσεις ή σε άλλους τομείς απασχόλησης βελτιώνοντας σημαντικά με τον τρόπο αυτόν τις δυνατότητες απασχόλησής του». Συνεπώς, η βασική διάκριση μεταξύ των δύο αυτών μορφών επαγγελματικής εκπαίδευσης είναι η δυνατότητα μεταβίβασης των αποκτώμενων δεξιοτήτων.

(50)

Λαμβάνοντας υπόψη τις παρατηρήσεις που υπέβαλε το Ηνωμένο Βασίλειο κατά τη διάρκεια της επίσημης έρευνας, η Επιτροπή διαπίστωσε τα ακόλουθα όσον αφορά τις διάφορες εκπαιδευτικές ενότητες.

(51)

Η εν λόγω εκπαίδευση αφορά όλα τα συστήματα παραγωγής και ποιοτικού ελέγχου της Vauxhall. Στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας θεωρήθηκε ότι η Επιτροπή δεν διαθέτει επαρκείς πληροφορίες για να αποφανθεί αν η εκπαίδευση αυτής της ενότητας είναι πράγματι εν πολλοίς μεταβιβάσιμη και, συνεπώς, αν αποτελεί γενική επαγγελματική εκπαίδευση.

(52)

Στις παρατηρήσεις του επί της απόφασης κίνησης της διαδικασίας το Ηνωμένο Βασίλειο υπέβαλε λεπτομερή πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τους κύκλους μαθημάτων στο πλαίσιο της εκπαίδευσης στο σύστημα παραγωγής. Όπως αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 27, όλοι αυτοί οι κύκλοι μαθημάτων υλοποιούνται από εξωτερικούς εκπαιδευτές κυρίως με εξοπλισμό τρίτων που χρησιμοποιείται ευρέως στον τομέα της μεταποιητικής βιομηχανίας. Βάσει των ανωτέρω, διαπιστώνεται ότι η εκπαίδευση στο σύστημα παραγωγής εξασφαλίζει δεξιότητες που είναι μεταβιβάσιμες σε άλλες επιχειρήσεις ή σε άλλους τομείς απασχόλησης.

(53)

Στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας διατυπώθηκαν αμφιβολίες σχετικά με το κατά πόσον η εκπαίδευση σε ένα ιδιόκτητο σύστημα παραγωγής, όπως φαινόταν, θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι παρέχει μεταβιβάσιμα προσόντα. Θεωρήθηκε πιθανό ότι η εκπαίδευση ήταν ειδική, κατά το μέτρο που αφορούσε μια ειδική παραγωγική διαδικασία της GM.

(54)

Από τις παρατηρήσεις που υπέβαλε το Ηνωμένο Βασίλειο μετά την απόφαση κίνησης της διαδικασίας προέκυψε ότι το σύστημα GMS δεν καλύπτει μόνο διαδικασίες με ειδική εφαρμογή στη Vauxhall ή στην GM, αλλά διαδικασίες που εφαρμόζονται σε ολόκληρη την αυτοκινητοβιομηχανία και στον ευρύτερο τομέα της μεταποιητικής βιομηχανίας. Στόχος του σχεδίου ολοκληρωμένης εκπαίδευσης είναι να κατανοήσει καλύτερα το εργατικό δυναμικό τις γενικές αρχές που διέπουν τη σύγχρονη, «βελτιστοποιημένη» παραγωγική διαδικασία. Το Ηνωμένο Βασίλειο τεκμηρίωσε τα ανωτέρω παρέχοντας λεπτομερή στοιχεία για διάφορους κύκλους μαθημάτων στο πλαίσιο του σχεδίου ολοκληρωμένης εκπαίδευσης (15).

(55)

Λαμβάνοντας υπόψη τις συμπληρωματικές πληροφορίες που χορήγησε το Ηνωμένο Βασίλειο, διαπιστώνεται ότι το πρόγραμμα ολοκληρωμένης εκπαίδευσης που κοινοποιήθηκε ως γενική επαγγελματική εκπαίδευση θα παράσχει πράγματι μεταβιβάσιμες δεξιότητες.

(56)

Στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας η Επιτροπή επεσήμανε ότι οι αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου δεν είχαν παράσχει λεπτομερή στοιχεία σχετικά με το περιεχόμενο και το προσδοκώμενο αποτέλεσμα της εκπαίδευσης στο πλαίσιο της εν λόγω ενότητας. Η Επιτροπή εξέφρασε αμφιβολίες ως προς τη δυνατότητα μεταβίβασης των δεξιοτήτων που προβλέπεται να αποκτηθούν στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής ενότητας «αλλαγή νοοτροπίας», η οποία έδινε την εντύπωση ότι ήταν ειδικά προσαρμοσμένη στην αλλαγή της εταιρικής κουλτούρας στη Vauxhall.

(57)

Η Επιτροπή επεσήμανε ότι η εν λόγω εκπαίδευση θα παρασχεθεί από εξωτερικούς συμβούλους με χρήση τυποποιημένων εκπαιδευτικών πακέτων που έχουν εφαρμοστεί σε ένα ευρύ φάσμα επιχειρηματικών τομέων (16). Έτσι, η εκπαίδευση δεν θα έχει ως αντικείμενο μόνο θέματα με ειδικό ενδιαφέρον για τη Vauxhall, αλλά θα εστιαστεί σε γενικής εφαρμογής ζητήματα διαχείρισης αλλαγών της εταιρικής κουλτούρας εν γένει. Βάσει των ανωτέρω, προκύπτει το συμπέρασμα ότι το πρόγραμμα αλλαγής νοοτροπίας θα παράσχει δεξιότητες που μπορούν να μεταβιβαστούν σε άλλες επιχειρήσεις ή σε άλλους κλάδους παραγωγής.

(58)

Στην κοινοποίηση το Ηνωμένο Βασίλειο ισχυρίστηκε ότι οι αρχές της βελτιστοποιημένης παραγωγής έχουν γενική εφαρμογή στο σύνολο της μεταποιητικής βιομηχανίας και ότι η καλύτερη κατανόηση αυτών των αρχών παρέχει ευρέως μεταβιβάσιμα προσόντα. Ωστόσο, στην απόφαση κίνησης της διαδικασίας εκφράστηκαν αμφιβολίες για το κατά πόσον αυτή η εκπαίδευση μπορεί να αποσυνδεθεί από την πρακτική εφαρμογή της στη Vauxhall και, κατ’ επέκταση, αν τα προσόντα που παρέχει είναι ευρέως μεταβιβάσιμα από τους μεμονωμένους εργαζομένους σε άλλες επιχειρήσεις ή σε άλλους τομείς απασχόλησης.

(59)

Στις παρατηρήσεις του το Ηνωμένο Βασίλειο έδειξε ότι η εκπαίδευση στη βελτιστοποιημένη παραγωγή δεν θα καλύψει την παραγωγή αυτοκινήτων και ότι δεν αποσκοπεί στην απόκτηση πρακτικών προσόντων από τους εργαζομένους, με άμεση εφαρμογή στις κανονικές θέσεις εργασίας τους (αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί με πολύ μικρότερο κόστος μέσω της συμβατικής εκπαίδευσης στον χώρο εργασίας). Η Επιτροπή επεσήμανε ιδίως ότι το τυχόν πρακτικό μέρος της εκπαίδευσης θα διεξαχθεί σε διαφορετικό χώρο από αυτόν στον οποίο εργάζονται οι εκπαιδευόμενοι στο πλαίσιο της κανονικής τους θέσης εργασίας. Η εκπαίδευση στη βελτιστοποιημένη παραγωγή είναι θεωρητικής φύσεως (οι πρακτικές πτυχές της εκπαίδευσης στη βελτιστοποιημένη παραγωγή έχουν ενσωματωθεί κυρίως στο σχέδιο ολοκληρωμένης εκπαίδευσης) και οι εργαζόμενοι θα αποσπαστούν από το σύνηθες εργασιακό τους περιβάλλον για να εκπαιδευθούν. Η εκτός του τόπου εργασίας εκπαίδευση θα λάβει χώρα είτε στο πλαίσιο προσομοιωμένου εργασιακού περιβάλλοντος είτε σε άλλο εργοστάσιο της GM (17).

(60)

Προκύπτει το συμπέρασμα ότι οι γενικές αρχές της βελτιστοποιημένης παραγωγής είναι μεταβιβάσιμες σε άλλες επιχειρήσεις και σε άλλους οικονομικούς τομείς.

(61)

Για τους λόγους που εκτίθενται ανωτέρω, προκύπτει το συμπέρασμα ότι η κοινοποιηθείσα ενίσχυση θα δημιουργήσει το αναγκαίο κίνητρο για το πρόγραμμα επαγγελματικής εκπαίδευσης.

(62)

Το Ηνωμένο Βασίλειο υπέβαλε διαφανή και αναλυτικά δικαιολογητικά έγγραφα σχετικά με το κόστος της εκπαίδευσης. Βάσει αυτών των στοιχείων, εξάγεται το συμπέρασμα ότι το Ηνωμένο Βασίλειο προέβη σε ορθή αξιολόγηση των επιλέξιμων δαπανών, όπως αυτά παρουσιάζονται στην αιτιολογική σκέψη 12 ανωτέρω. Ειδικότερα, διαπιστώνεται ότι η αποζημίωση για το κόστος του προσωπικού που συμμετέχει στα σχέδια επαγγελματικής εκπαίδευσης δεν υπερβαίνει το σύνολο των λοιπών επιλέξιμων δαπανών, όπως απαιτείται στο άρθρο 4 παράγραφος 7 στοιχείο ζ) του κανονισμού περί ενισχύσεων για επαγγελματική εκπαίδευση.

(63)

Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, εξάγεται το συμπέρασμα ότι η κοινοποίηση διακρίνει ορθά τη γενική από την ειδική επαγγελματική εκπαίδευση, σύμφωνα με τους ορισμούς του άρθρου 2 του κανονισμού περί ενισχύσεων για επαγγελματική εκπαίδευση.

(64)

Οι εντάσεις ενίσχυσης είναι σύμφωνες με το άρθρο 4 του κανονισμού περί ενισχύσεων για επαγγελματική εκπαίδευση. Ειδικότερα, η αύξηση της έντασης της ενίσχυσης για εργαζομένους σε μειονεκτική θέση είναι σύμφωνη με το άρθρο 4 παράγραφος 4 του εν λόγω κανονισμού.

(65)

Οι αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου έχουν διασφαλίσει ότι η κοινοποιηθείσα ενίσχυση δεν μπορεί να σωρευθεί με άλλες κρατικές ενισχύσεις για να καλυφθούν οι ίδιες επιλέξιμες δαπάνες και ότι η Vauxhall δεν έχει λάβει κρατική ενίσχυση για την οποία να εκκρεμεί εντολή ανάκτησης.

(66)

Κατόπιν των ανωτέρω, η Επιτροπή θεωρεί ότι η ενίσχυση συμβιβάζεται με την κοινή αγορά,