Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την τροποποίηση της απόφασης 1999/311/EΚ σχετικά με την έγκριση της τρίτης φάσης του διευρωπαϊκού προγράμματος συνεργασίας για την τριτοβάθμια εκπαίδευση (Tempus III) (2000-2006)

(υποβληθείσα από την Επιτροπή)

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

1. Εισαγωγη

Η νοτιοανατολική Μεσόγειος και η Μέση Ανατολή αποτελούν χώρο ζωτικής και στρατηγικής σημασίας για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η διαδικασία της Βαρκελώνης, η οποία ξεκίνησε το 1995, συνέβαλε στην ανάπτυξη ενός νέου πνεύματος συνεργασίας ανάμεσα στην Ένωση και στα κράτη και τα εδάφη σε αυτήν την περιοχή. Παρ' ό,τι οι στόχοι, οι αρχές και οι μηχανισμοί που συμφωνήθηκαν στη Βαρκελώνη εξακολουθούν βασικά να ισχύουν και να αποτελούν το σημείο αναφοράς της κοινοτικής πολιτικής έναντι των γειτονικών μεσογειακών κρατών και εδαφών, απαιτείται μια νέα ώθηση για την ενίσχυση της στρατηγικής και των μηχανισμών αυτής της διαδικασίας, ενώ θα πρέπει η Ένωση να καταβάλει περαιτέρω προσπάθειες για την επίτευξη ειρήνης, σταθερότητας, δημοκρατίας και ευημερίας στην περιοχή. Είναι σημαντική η προώθηση της αμοιβαίας γνώσης και κατανόησης ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Μεσόγειο, μέσω εκπαιδευτικών και πολιτιστικών ανταλλαγών και διαλόγου.

Σήμερα δεν υπάρχει κάποιο σύστημα συνεργασίας στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στο πλαίσιο της ευρωμεσογειακής εταιρικής σχέσης. Η παρούσα πρόταση αποσκοπεί στην κάλυψη αυτού του κενού, με την επέκταση του προγράμματος Tempus σε αυτές τις χώρες και τα εδάφη, ως συμβολή στην επίτευξη ενός από τους κύριους στόχους της δήλωσης της Βαρκελώνης, δηλαδή της:

ανάπτυξης των ανθρώπινων πόρων, της προώθησης της κατανόησης μεταξύ των πολιτισμών και της προσέγγισης των πολιτών στην ευρωμεσογειακή περιφέρεια καθώς και της ανάπτυξης ελεύθερων και ακμαζουσών κοινωνιών των πολιτών (κοινωνική, πολιτιστική και ανθρώπινη εταιρική σχέση) [1].

[1] http://europa.eu.int/comm/external_relations/med_mideast/euro_med_partnership/bd.htm

Η επέκταση του προγράμματος Tempus πρέπει να εξεταστεί στο πλαίσιο μίας ευρύτερης στρατηγικής για την ενίσχυση του διαλόγου ανάμεσα στους λαούς και τους πολιτισμούς στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Μεσόγειο.

2. Ιστορικο

Η πολιτική της ΕΕ έναντι της περιφέρειας της Μεσογείου διέπεται από την ευρωμεσογειακή εταιρική σχέση, η οποία θεσπίστηκε το 1995 στη διάσκεψη της Βαρκελώνης, μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των μεσογειακών της εταίρων. Η διακήρυξη της Βαρκελώνης, η οποία εγκρίθηκε στη διάσκεψη, αποτελεί το χάρτη πορείας για την ανάπτυξη των ανθρώπινων πόρων, την κατανόηση μεταξύ των πολιτισμών και τις ανταλλαγές μεταξύ κοινωνιών των πολιτών, ως έναν από τους κύριους στόχους της διακήρυξης. Για το σκοπό αυτό, η διακήρυξη επισημαίνει, κυρίως, τη σημασία της εκπαίδευσης και της κατάρτισης των νέων, αντικατοπτρίζοντας τη συμφωνία των μερών για την ενίσχυση ή/και την εισαγωγή των αναγκαίων μηχανισμών για την ενθάρρυνση των ανταλλαγών ανάμεσα, μεταξύ άλλων, σε πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα.

Στη διακήρυξη αναγνωρίζεται επίσης η ουσιαστική συμβολή που μπορεί να προσφέρει η κοινωνία των πολιτών στη διαδικασία ανάπτυξης της ευρωμεσογειακής εταιρικής σχέσης, διαδραματίζοντας σημαντικό ρόλο στη μεγαλύτερη κατανόηση και επαφή μεταξύ των πολιτών, καθώς επίσης και η σπουδαιότητα της ενθάρρυνσης των επαφών και των ανταλλαγών μεταξύ νέων στο πλαίσιο των προγραμμάτων αποκεντρωμένης συνεργασίας.

Το πρόγραμμα MEDA αποτελεί τον κύριο χρηματοδοτικό μηχανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την υλοποίηση της ευρωμεσογειακής εταιρικής σχέσης. Το πρόγραμμα προβλέπει μέτρα τεχνικής και οικονομικής υποστήριξης, για την πλαισίωση της μεταρρύθμισης των οικονομικών και κοινωνικών δομών των μεσογειακών εταίρων. Νομική βάση του προγράμματος MEDA είναι ο κανονισμός MEDA του 1996 (κανονισμός (EΚ) αριθ. 1488/96 του Συμβουλίου, της 23.7.1996). Ο κανονισμός αυτός τροποποιήθηκε το Νοέμβριο του 2000 και αποκαλείται συνήθως MEDA II (κανονισμός (EΚ) αριθ. 2698/2000 του Συμβουλίου, της 27.11.2000).

Σε συνέχεια της διάσκεψης της Βαρκελώνης, το 1995, στο πλαίσιο του προγράμματος MEDA εφαρμόστηκαν τρεις επιτυχείς πρωτοβουλίες συνεργασίας στους τομείς της εκπαίδευσης και της νεότητας: η Euromed Heritage (που αφορά την προστασία υλικής και άυλης κληρονομιάς), η Euromed Audio-visual (που καλύπτει τη συντήρηση αρχείων, την παραγωγή και τη διανομή ραδιοφωνικών, τηλεοπτικών και κινηματογραφικών παραγωγών) και το πρόγραμμα δράσης ευρωμεσογειακή νεότητα (Euro-Mediterranean Youth) (που έχει ως στόχο τη βελτίωση της αμοιβαίας κατανόησης μεταξύ των νέων στη λεκάνη της Μεσογείου, με βάση τον αμοιβαίο σεβασμό, την ανοχή και το διάλογο μεταξύ των διαφόρων πολιτισμών).

Πριν από την έναρξη της διαδικασίας της Βαρκελώνης και στο πλαίσιο της νέας μεσογειακής πολιτικής, η Επιτροπή θέσπισε το 1992 το πρόγραμμα MED-Campus, το οποίο παρείχε υποστήριξη σε σχέδια αποκεντρωμένης συνεργασίας που διαχειρίζονταν δίκτυα πανεπιστημίων στη βόρειο και τη νότιο Μεσόγειο. Παρ' ό,τι δεν αμφισβητήθηκε η λογική της παρέμβασης του προγράμματος MED-Campus, το πρόγραμμα αναστάλθηκε το 1997, ύστερα από προβλήματα διαχείρισης. Η αναστολή και αργότερα η κατάργηση του προγράμματος MED-Campus άφησε ένα κενό στον τομέα της πανεπιστημιακής συνεργασίας.

Το MED-Campus είχε εμπνευστεί έως ένα βαθμό από το πρόγραμμα Tempus [2], το οποίο θεσπίστηκε για να ανταποκριθεί στις ανάγκες μεταρρύθμισης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στις χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης, ύστερα από την πτώση του τείχους του Βερολίνου το 1989. Το 1993 [3] έγινε επέκταση του Tempus ώστε να συμπεριληφθούν σε αυτό όλα τα νέα ανεξάρτητα κράτη και η Μογγολία, δηλαδή συνολικά 13 χώρες εταίροι. Στις αρχές του 2000 κρίθηκαν επιλέξιμες για συμμετοχή στο Tempus η Κροατία, η Αλβανία, η Βοσνία Ερζεγοβίνη και η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, ενώ στις αρχές του 2001 στις χώρες αυτές προστέθηκε και η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας. Από το 1997 και ύστερα, οι δέκα λεγόμενες "υποψήφιες χώρες" της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης εγκατέλειψαν σταδιακά το Tempus για να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα ΣΩΚΡΑΤΗΣ, το κύριο εκπαιδευτικό πρόγραμμα της ΕΕ. Η σημερινή φάση του προγράμματος [4] (Tempus III) καλύπτει την περίοδο 2000-2006. Ενώ το πρόγραμμα εξακολουθεί να εστιάζεται στη συνεργασία στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, η φάση αυτή έχει ως στόχο τη διεύρυνση του φάσματος συμμετεχόντων πέρα από την παραδοσιακή ακαδημαϊκή κοινότητα, έτσι ώστε να συμπεριλάβει τους αρμόδιους για τη χάραξη πολιτικής και την κοινωνία των πολιτών γενικά.

[2] Απόφαση του Συμβουλίου 90/233/ΕΟΚ της 7ης Μαΐου 1990 για τη θέσπιση διευρωπαϊκού προγράμματος κινητικότητας για πανεπιστημιακές σπουδές (Tempus).

[3] Απόφαση του Συμβουλίου 93/246/ΕΟΚ της 29ης Απριλίου 1993 για την έγκριση της δεύτερης φάσης του διευρωπαϊκού προγράμματος συνεργασίας στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

[4] Απόφαση του Συμβουλίου 1999/311/EΚ της 29ης Απριλίου 1999 σχετικά με την έγκριση της τρίτης φάσης του διευρωπαϊκού προγράμματος συνεργασίας για την τριτοβάθμια εκπαίδευση (Tempus III).

Το Tempus III μπορεί, με μικρές μόνο τροποποιήσεις, να επεκταθεί στους μεσογειακούς εταίρους και να ανταποκριθεί έτσι στις ανάγκες της συνεργασίας στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στο χώρο της Μεσογείου.

3. Στοχοσ τησ κοινησ προτασησ: Επεκταση του προγραμματοσ τempus στουσ εταιρουσ του μeda

3.1. Αιτιολόγηση της συνεργασίας με τους εταίρους του Meda στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης

Σε μια εποχή που η συνεργασία στην εκπαίδευση, κυρίως στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, ανάμεσα στην ΕΚ και άλλες περιφέρειες του κόσμου ενισχύεται και όταν η αύξηση των διαφόρων μορφών αδιαλλαξίας και έλλειψης ανοχής παρεμποδίζει το διάλογο και την κατανόηση μεταξύ των πολιτισμών, η ανάγκη για συνεργασία στο χώρο της Μεσογείου καθίσταται μεγαλύτερη από ποτέ.

Για να ανταποκριθεί άμεσα σε αυτήν την ανάγκη, η Επιτροπή προτείνει την επέκταση του προγράμματος Tempus ώστε να συμπεριληφθούν σε αυτό οι ακόλουθοι μεσογειακοί εταίροι: Μαρόκο, Αλγερία, Τυνησία, Αίγυπτος, Ισραήλ, Ιορδανία, η Παλαιστινιακή Αρχή, η Συρία και ο Λίβανος [5].

[5] Παρ' ό,τι η Κύπρος, η Μάλτα και η Τουρκία καλύπτονται από αυτήν την εταιρική σχέση, η Κύπρος και η Μάλτα συμμετέχουν ήδη στο πρόγραμμα ΣΩΚΡΑΤΗΣ, στο πλαίσιο της προενταξιακής στρατηγικής. Η Τουρκία αναμένεται να βρεθεί σύντομα στην ίδια κατάσταση. Επομένως, η συμμετοχή τους στο Tempus θα είναι σε αυτοχρηματοδοτούμενη βάση, όπως συμβαίνει ήδη με τις χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης που παλαιότερα ήταν δικαιούχοι του προγράμματος Tempus. Ομοίως, λόγω του ότι το [κράτος του] Ισραήλ δεν επωφελείται από τους διμερείς πόρους του MEDA, η συμμετοχή του θα είναι επίσης σε αυτοχρηματοδοτούμενη βάση.

Από διαρθρωτική άποψη, η συνεργασία στην τριτοβάθμια εκπαίδευση στο πλαίσιο του προγράμματος Tempus μπορεί να συμβάλει, μεταξύ άλλων, στην ανάπτυξη νέων προγραμμάτων σπουδών, στη διεύρυνση των εκπαιδευτικών προσφορών που θα είναι προσαρμοσμένες στις σημερινές απαιτήσεις για δεξιότητες καθώς και στην αναβάθμιση της διαχείρισης των πανεπιστημίων. Η συνεργασία αυτή μπορεί επίσης να ενισχύσει τους διαρθρωτικούς μηχανισμούς που θα επιτρέπουν στα πανεπιστήμια να αναπτύξουν μια βιώσιμη συνεργασία, πέραν της υποστήριξης που παρέχεται, μέσω συστημάτων συνεργασίας, και να προετοιμάσει καλύτερα τα ιδρύματα τόσο στην ΕΚ όσο και στις χώρες και τα εδάφη εταίρους για την ανάπτυξη και την εδραίωση εταιρικών σχέσεων, που με τη σειρά τους θα έχουν πολλαπλασιαστική επίδραση πέραν των ιδρυμάτων που συμμετέχουν.

Το ακαδημαϊκό και διοικητικό προσωπικό των πανεπιστημίων, οι σπουδαστές και άλλοι συμμετέχοντες, μπορούν να κερδίσουν από αυτήν την εμπειρία ανταλλαγών. Πέρα όμως από το προσωπικό κέρδος, τα οφέλη που θα αποκομίσουν τα άτομα που συμμετέχουν σε αυτές τις ανταλλαγές θα έχουν μόνιμη και αμοιβαία επίδραση στα εκπαιδευτικά συστήματα. Τέλος, οι πολίτες θα επωφεληθούν από την υψηλότερης ποιότητας εκπαίδευση και έτσι θα είναι καλύτερα προετοιμασμένοι για την αντιμετώπιση των κοινωνικών και οικονομικών προκλήσεων - με τη διαδικασία της "παγκοσμιοποίησης" να είναι η σημαντικότερη από αυτές.

Εκτός από τα ακαδημαϊκά οφέλη, η συνεργασία στην τριτοβάθμια εκπαίδευση μπορεί να διαδραματίσει θεμελιώδη ρόλο στην αλλαγή των αντιλήψεων, επιτρέποντας στους νέους να συγκρίνουν τις εθνικές τους αξίες και τον πολιτισμό με άλλους. Η σπουδαιότητα αυτής της επίδρασης αποτελεί αντιστάθμισμα της ενδεχόμενης αύξησης ανταγωνιστικών συμπεριφορών που οφείλονται σε πολιτισμικές και θρησκευτικές αντιλήψεις, τόσο στην ΕΚ όσο και στους μεσογειακούς εταίρους. Ο διάλογος μεταξύ αυτών των πολιτισμών και οι ανταλλαγές σε προσωπικό, επιστημονικό και τεχνολογικό επίπεδο μπορούν να αποτελέσουν σημαντικό παράγοντα για να έλθουν οι πολίτες πιο κοντά και για την προώθηση της κατανόησης μεταξύ τους.

Η συνεργασία ευνοεί τη δικτύωση και τη συνεχή ροή επαφών μεταξύ των πολιτών, με την ανάπτυξη διαλόγου σε θέματα πέρα από τα αμιγώς ακαδημαϊκά. Αυτός ο διάλογος μπορεί να ενισχύσει τους μηχανισμούς της κοινωνίας των πολιτών στους μεσογειακούς εταίρους και να συμβάλει στη μεγαλύτερη κατανόηση των διαφορετικών πολιτισμών της ΕΕ και των εταίρων της.

3.2. Η συμπερίληψη των μεσογειακών εταίρων στο πρόγραμμα Tempus III

Το πρόγραμμα Tempus αποτέλεσε το αντικείμενο μιας σειράς αξιολογήσεων, οι οποίες επιβεβαίωσαν την αξία του ως εργαλείου για την ανάπτυξη των εκπαιδευτικών συστημάτων, μέσω της υποστήριξης δραστηριοτήτων για τη διαρθρωτική συνεργασία ανάμεσα σε πανεπιστήμια στην ΕΚ και στις χώρες και τα εδάφη εταίρους. Η συνεργασία αυτή επέφερε αλλαγές στα προγράμματα σπουδών αλλά και στις πρακτικές που αφορούν τη διαχείριση των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Επίσης, οι αξιολογήσεις αυτές έδειξαν ότι το πρόγραμμα αποτελεί ένα αξιόλογο εργαλείο για την προώθηση της αμοιβαίας κατανόησης μεταξύ των συμμετεχόντων στις δραστηριότητες που υποστηρίζονται. Από τα αποτελέσματα των αξιολογήσεων και τα στοιχεία που αφορούν τη λειτουργία του προγράμματος συνολικά, προκύπτει ότι τα μέτρα που προβλέπονται στο πρόγραμμα Tempus (ΚΕΣ, διαρθρωτικά ή/και συμπληρωματικά μέτρα και ατομικές υποτροφίες) είναι κατάλληλα και αποτελεσματικά για την επίτευξη των στόχων του προγράμματος.

Οι στόχοι αυτοί διατυπώνονται κατά τρόπο που να είναι δυνατή η μεταφορά τους, με μικρές αλλαγές, στην πραγματικότητα των μεσογειακών εταίρων, έτσι ώστε η επέκταση του Tempus MEDA να μην απαιτεί δραστική αναθεώρηση της απόφασης για το Tempus III. Αντίθετα, οι αναγκαίες προσαρμογές θα γίνουν σε επίπεδο υλοποίησης, σύμφωνα με το άρθρο 7 της απόφασης για το Tempus III [6]. Ωστόσο, εκτός από τις τροποποιήσεις καθαρά τεχνικού χαρακτήρα η Επιτροπή προτείνει δύο τροποποιήσεις επί της ουσίας:

[6] Απόφαση του Συμβουλίου 1999/311/EΚ της 29ης Απριλίου 1999.

i) την προσθήκη στο άρθρο 5 (στόχοι) του ακόλουθου νέου στόχου: " α) προώθηση της κατανόησης και της προσέγγισης μεταξύ των πολιτισμών και ανάπτυξη ελεύθερων και ακμαζουσών κοινωνιών των πολιτών". η προσθήκη αυτή εκφράζει ένα στόχο που αναφέρεται ρητώς στην απόφαση για το Tempus ΙΙΙ, ενσωματώνοντας έτσι στο κείμενο ένα σημαντικό πολιτικό μήνυμα από τη διακήρυξη της Βαρκελώνης.

ii) στο παράρτημα, στο σημείο "Ατομικές υποτροφίες", προστίθενται οι λέξεις "ερευνητές" και "έρευνα", στην πρώτη παράγραφο και στο τρίτο εδάφιο αντίστοιχα. Οι προσθήκες αυτές αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα όσον αφορά τις μεταπτυχιακές σπουδές και την ακαδημαϊκή εργασία και επιτρέπουν τη σύνδεση με ερευνητικά προγράμματα της ΕΚ.

Η Επιτροπή προτίθεται επίσης να παρατείνει τη διάρκεια του προγράμματος Tempus III κατά 6 μήνες, έως τις 31 Δεκεμβρίου 2006, χωρίς δημοσιονομική αναπροσαρμογή. Η νέα αυτή διάρκεια θα αντιστοιχεί στις τρέχουσες δημοσιονομικές προοπτικές καθώς και στη διάρκεια άλλων κύριων προγραμμάτων της ΕΕ στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης.

Το Tempus MEDA θα χρηματοδοτηθεί από τους υπάρχοντες πόρους του προγράμματος MEDA.

4. Περιγραφη του προγραμματοσ

Ο σχεδιασμός του διευρυμένου προγράμματος Tempus θα παραμείνει βασικά ίδιος.

Κύριοι στόχοι του προγράμματος Tempus είναι: η διευκόλυνση της ανάπτυξης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. η καλύτερη κάλυψη των κοινωνικών, οικονομικών και πολιτισμικών αναγκών των επιλέξιμων χωρών. η προώθηση της κατανόησης μεταξύ των πολιτισμών και η προσέγγισή τους και η ανάπτυξη κοινωνιών των πολιτών που θα είναι ελεύθερες και ακμάζουσες.

Οι στόχοι αυτοί πρέπει να επιτευχθούν μέσω Κοινών Ευρωπαϊκών Σχεδίων (ΚΕΣ), τα οποία αποτελούν τους βασικούς μηχανισμούς του προγράμματος Tempus για τη διαπανεπιστημιακή συνεργασία. Ένα ΚΕΣ εφαρμόζεται από δίκτυο ιδρυμάτων, με τη συμμετοχή τουλάχιστον ενός ιδρύματος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης από τις επιλέξιμες χώρες και δύο ιδρυμάτων από δύο κράτη μέλη της ΕΚ (εκ των οποίων τουλάχιστον το ένα πρέπει να είναι ίδρυμα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης).

Εκτός από τα ΚΕΣ, το πρόγραμμα Tempus προσφέρει ατομικές υποτροφίες σε καθηγητές, ερευνητές, εκπαιδευτές, διοικητικούς υπαλλήλους πανεπιστημίων, ανώτερους υπουργικούς υπαλλήλους, εκπαιδευτικούς συμβούλους και άλλους εμπειρογνώμονες σε θέματα κατάρτισης από τις επιλέξιμες χώρες ή την Κοινότητα, για επισκέψεις με σκοπό την προώθηση της ποιότητας, της ανάπτυξης και της αναδιάρθρωσης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στις επιλέξιμες χώρες. Οι υποτροφίες αυτές μπορούν να αξιοποιηθούν για διάφορες δραστηριότητες, από την ανάπτυξη κύκλων σπουδών και διδακτικού υλικού έως τη διδασκαλία, την έρευνα και την κατάρτιση, συμπεριλαμβανομένης της εξέλιξης του προσωπικού.

Υποτροφίες χορηγούνται επίσης για ένα συγκεκριμένο αριθμό συμπληρωματικών δραστηριοτήτων, για την υποστήριξη των κύριων στόχων του προγράμματος. Οικονομική βοήθεια παρέχεται για τα εξής: υποστήριξη των επιλέξιμων χωρών προκειμένου, μεταξύ άλλων, να αναπτύξουν και να ενισχύσουν την ικανότητα στρατηγικού σχεδιασμού και θεσμικής ανάπτυξης των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, σε επίπεδο πανεπιστημίου ή σχολής, και για τη θέσπιση ενός αναπτυξιακού σχεδίου για τα πανεπιστήμια, το οποίο θα τα βοηθήσει στην ανάπτυξη διεθνών σχέσεων. υποστήριξη δράσεων διαρκούς συνεργασίας με επίκεντρο τους στόχους του Tempus. και προετοιμασία μιας εθνικής στρατηγικής σε μια δεδομένη επιλέξιμη χώρα για να ένα συγκεκριμένο θέμα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Ο καθορισμός των τομέων προτεραιότητας που θα υποστηριχθούν στο πλαίσιο του προγράμματος Tempus θα αποτελέσει αντικείμενο διαβούλευσης ανάμεσα στην Επιτροπή και τις αρχές κάθε χώρας εταίρου. Οι προτεραιότητες αυτές πρέπει να είναι σύμφωνες με τις προτεραιότητες κάθε ενός από τα προγράμματα που καλύπτουν τις ομάδες χωρών και εδαφών που συμμετέχουν στο Tempus (CARDS, TACIS και MEDA). Σύμφωνα με τις διατάξεις της απόφασης του Tempus III, η Επιτροπή θα εξασφαλίσει τη συμπληρωματικότητα ανάμεσα στις δράσεις που εφαρμόζονται στο πλαίσιο του Tempus και άλλες δραστηριότητες που αναπτύσσονται στο γενικό πλαίσιο αυτών των προγραμμάτων.

5. Συμπερασματα

Βάσει των προαναφερθέντων, η Επιτροπή προτείνει την τροποποίηση της απόφασης του Συμβουλίου 1999/311/ΕΚ της 29ης Απριλίου 1999 σχετικά με την έγκριση της τρίτης φάσης του διευρωπαϊκού προγράμματος συνεργασίας για την τριτοβάθμια εκπαίδευση (Tempus III) (2000-2006), έτσι ώστε να επιτραπεί η συμμετοχή στο πρόγραμμα αυτό χωρών και εδαφών που καλύπτονται από τον κανονισμό του Συμβουλίου (ΕΚ) αριθ. 1488/96 της 23ης Ιουλίου 1996 (MEDA) σχετικά με τα συνοδευτικά χρηματοδοτικά και τεχνικά μέτρα για τη μεταρρύθμιση των οικονομικών και κοινωνικών δομών στα πλαίσια της ευρωμεσογειακής εταιρικής σχέσης [7].

[7] ΕΕ L 189, 30.7.1996, σ. 1, κανονισμός όπως τροποποιήθηκε τελευταία από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2968/2000 (ΕΕ L 311, 12.12.2000, σ. 1).

2002/0037 (CNS)

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την τροποποίηση της απόφασης 1999/311/EΚ σχετικά με την έγκριση της τρίτης φάσης του διευρωπαϊκού προγράμματος συνεργασίας για την τριτοβάθμια εκπαίδευση (Tempus III) (2000-2006)

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη:

τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, και ιδίως το άρθρο 308,

την πρόταση της Επιτροπής [8],

[8] ΕΕ C

τη γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου [9],

[9] ΕΕ C

τη γνώμη της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής [10],

[10] ΕΕ C

τη γνώμη της Επιτροπής των Περιφερειών [11],

[11] ΕΕ C

Εκτιμώντας τα εξής:

(1) Στις 23 Ιουλίου 1996, το Συμβούλιο εξέδωσε τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1488/96 σχετικά με τα συνοδευτικά χρηματοδοτικά και τεχνικά μέτρα (MEDA) για τη μεταρρύθμιση των οικονομικών και κοινωνικών δομών στα πλαίσια της ευρωμεσογειακής εταιρικής σχέσης [12].

[12] ΕΕ L 189, 30.7.1996, σ. 1, κανονισμός όπως τροποποιήθηκε τελευταία από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2968/2000 (ΕΕ L 311, 12.12.2000, σ. 1).

(2) Η περιφέρεια της Μεσογείου αποτελεί περιοχή προτεραιότητας για την Κοινότητα και η πολιτική, οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη των μεσογειακών εταίρων συνιστά πρόκληση συνεχώς αυξανόμενων διαστάσεων.

(3) Πρέπει να συνεχιστεί και να εντατικοποιηθεί η συνεργασία που έχει αρχίσει στο πλαίσιο της ευρωμεσογειακής εταιρικής σχέσης η οποία καθιερώθηκε με τη Διακήρυξη της Βαρκελώνης της 27ης Νοεμβρίου 1995.

(4) Η διακήρυξη της Βαρκελώνης αναγνωρίζει ότι οι πολιτιστικές και πολιτισμικές παραδόσεις εκατέρωθεν της Μεσογείου, ο διάλογος μεταξύ των πολιτισμών αυτών και οι ανθρώπινες, επιστημονικές και τεχνολογικές ανταλλαγές αποτελούν ουσιαστική συνιστώσα της προσέγγισης και της κατανόησης μεταξύ των λαών τους και της βελτίωσης της αμοιβαίας αντίληψης. Επισημαίνει την ουσιαστική σημασία της ανάπτυξης των ανθρώπινων πόρων, τόσο όσον αφορά την εκπαίδευση και την κατάρτιση ιδιαίτερα των νέων, όσο και τον τομέα του πολιτισμού. Αναγνωρίζει την ουσιαστική συμβολή που μπορεί να προσφέρει η κοινωνία των πολιτών στη διαδικασία ανάπτυξης της ευρωμεσογειακής εταιρικής σχέσης αλλά και ως ουσιαστικός παράγοντας μεγαλύτερης κατανόησης και προσέγγισης μεταξύ των πολιτών.

(5) Η ευρωμεσογειακή συνεργασία στην τριτοβάθμια εκπαίδευση αποτελεί ένα απαραίτητο εργαλείο για την επίτευξη των κύριων στόχων που καθορίζονται στη διακήρυξη της Βαρκελώνης και κυρίως για την ανάπτυξη των ανθρώπινων πόρων, την προώθηση της κατανόησης μεταξύ των πολιτισμών και την προσέγγιση των πολιτών στην ευρωμεσογειακή περιφέρεια, όπως επίσης και για την ανάπτυξη κοινωνιών των πολιτών που θα είναι ελεύθερες και ακμάζουσες.

(6) Στις 29 Απριλίου 1999, με την απόφαση 1999/311/ΕΚ, το Συμβούλιο θέσπισε την τρίτη φάση του προγράμματος διευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (Tempus III) (2000-2006) [13].

[13] ΕΕ L 120, 8.5.1999, σ. 30, όπως τροποποιήθηκε τελευταία με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2666/2000, (ΕΕ L 306, 7.12.2000, σ. 1).

(7) Το πρόγραμμα Tempus IIΙ αποδείχθηκε αποτελεσματικό εργαλείο για τη διαρθρωτική συνεργασία και την ανάπτυξη στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, συμπεριλαμβανομένης της βελτίωσης των ανθρώπινων πόρων και των επαγγελματικών δεξιοτήτων. Μπορεί επίσης να συμβάλλει αποτελεσματικά, μέσω των πανεπιστημίων και του πανεπιστημιακού προσωπικού, στην ανάπτυξη των δομών της δημόσιας διοίκησης και της εκπαίδευσης στις επιλέξιμες χώρες.

(8) Η διεύρυνση του γεωγραφικού πεδίου εφαρμογής του προγράμματος Tempus III, στις μεσογειακές τρίτες χώρες και εδάφη, όπως αυτά αναφέρονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1488/96, θα επιτρέψει την αξιοποίηση των διαπιστωμένων πλεονεκτημάτων του προγράμματος, την επίτευξη οικονομιών κλίμακας και την προώθηση της συνεργασίας στον ευρύτερο ευρωμεσογειακό χώρο.

(9) Ενδείκνυται η παράταση της περιόδου που καλύπτει το πρόγραμμα TEMPUS III κατά έξι μήνες, έως την 31η Δεκεμβρίου 2006 χωρίς προσαρμογή των δημοσιονομικών πόρων, αφού η περίοδος αυτή αντιστοιχεί σε αυτήν των δημοσιονομικών προβλέψεων και άλλων κύριων προγραμμάτων της Κοινότητας στην εκπαίδευση και την κατάρτιση.

(10) Κατά συνέπεια η απόφαση 1999/311/ΕΚ πρέπει να τροποποιηθεί αναλόγως,

ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ:

Άρθρο μόνο

Η απόφαση 1999/311/EΚ τροποποιείται ως εξής:

(1) Τα άρθρα 1 και 2 αντικαθίστανται από το ακόλουθο κείμενο:

«Άρθρο 1

Διάρκεια του Tempus III

Η τρίτη φάση του διευρωπαϊκού προγράμματος συνεργασίας για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, (στο εξής "Tempus ΙΙΙ"), εγκρίνεται για την περίοδο από 1ης Ιουλίου 2000 έως και 31 Δεκεμβρίου 2006.

Άρθρο 2

Επιλέξιμες χώρες

1. Το Tempus ΙΙΙ αφορά τις χώρες που είναι δικαιούχοι βάσει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2666/2000* και τα Νέα Ανεξάρτητα Κράτη της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και τη Μογγολία, που αναφέρονται στον κανονισμό (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 99/2000 του Συμβουλίου**, καθώς και τις μεσογειακές χώρες και εδάφη που δεν είναι μέλη και αναφέρονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1488/96 του Συμβουλίου***. Οι χώρες αυτές καλούνται στο εξής "επιλέξιμες χώρες".

2. Βάσει αξιολόγησης της ειδικής κατάστασης κάθε χώρας, η Επιτροπή, με τις διαδικασίες που προβλέπονται στους κανονισμούς που αναφέρονται στην παράγραφο 1, συμφωνεί με τις ενδιαφερόμενες επιλέξιμες χώρες, τη σκοπιμότητα της συμμετοχής τους στο Tempus ΙΙΙ, καθώς και τη φύση και τους όρους της συμμετοχής αυτής. Οι όροι του άρθρου 10, παράγραφος 1 θα εφαρμόζονται στις επιλέξιμες χώρες που δεν συμμετέχουν στο Tempus III.

* ΕΕ L 306, 7.12.2000, σ. 1.

** ΕΕ L 12, 18.1.2000, σ. 1.

*** ΕΕ L 189, 30.7.1996, σ. 1.»

(2) Τα άρθρα 5 και 6 αντικαθίστανται από το ακόλουθο κείμενο:

«Άρθρο 5

Στόχοι

1. Στόχος του Tempus ΙΙΙ είναι να προωθήσει, στο πλαίσιο των κατευθυντηρίων γραμμών και των γενικών σκοπών των κανονισμών που αναφέρονται στο άρθρο την ανάπτυξη των συστημάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στις επιλέξιμες χώρες, μέσω της κατά το δυνατόν ισορροπημένης συνεργασίας με εταίρους από όλα τα κράτη μέλη.

2. Ειδικότερα, το Tempus III:

(α) προωθεί την κατανόηση και την προσέγγιση μεταξύ πολιτισμών, αναπτύσσει ελεύθερες και ακμάζουσες κοινωνίες, και

(β) διευκολύνει την προσαρμογή και την ανάπτυξη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, ώστε να ανταποκρίνεται καλύτερα στις κοινωνικοοικονομικές και πολιτιστικές ανάγκες των επιλέξιμων χωρών, αντιμετωπίζοντας τα προβλήματα που σχετίζονται με:

(i) την ανάπτυξη και την αναμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών στους τομείς προτεραιότητας.

(ii) τη διαρθρωτική μεταρρύθμιση και ανάπτυξη των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και τη διαχείρισή τους.

(iii) την ανάπτυξη της κατάρτισης που οδηγεί σε απόκτηση τέτοιων ειδικοτήτων, με σκοπό να καλυφθεί η έλλειψη δεξιοτήτων ανωτέρου επιπέδου στο πλαίσιο της οικονομικής μεταρρύθμισης και ανάπτυξης, ιδιαίτερα μέσω βελτιωμένων και αυξημένων δεσμών με τη βιομηχανία.

(iv) τη συμβολή της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και κατάρτισης στην ανάπτυξη της συνείδησης του πολίτη και στην ενίσχυση της δημοκρατίας.

3. Κατά την υλοποίηση των στόχων του προγράμματος Tempus ΙΙΙ, η Επιτροπή τηρεί τη γενική πολιτική της Κοινότητας ως προς την ισότητα των ευκαιριών μεταξύ ανδρών και γυναικών. Η Επιτροπή φροντίζει επίσης να διασφαλίζει ότι δεν αποκλείεται ούτε τίθεται σε μειονεκτική θέση καμία ομάδα πολιτών.

Άρθρο 6

Διάλογος με τις επιλέξιμες χώρες

Σε συμφωνία με τις αρμόδιες αρχές της κάθε επιλέξιμης χώρας, η Επιτροπή καθορίζει αναλυτικά τις προτεραιότητες και τους στόχους για το ρόλο του Tempus ΙΙΙ, βάσει των στόχων του προγράμματος και των διατάξεων του παραρτήματος και ιδίως σύμφωνα με:

(α) τους γενικούς στόχους των κανονισμών που αναφέρονται στο άρθρο 2,

(β) την οικονομική, κοινωνική και εκπαιδευτική πολιτική κάθε επιλέξιμης χώρας,

(γ) την ανάγκη να επιτευχθεί η κατάλληλη ισορροπία μεταξύ των επιλεγέντων τομέων προτεραιότητας και των πόρων που διατίθενται στο Tempus ΙΙΙ.»

(3) Τα άρθρα 9 και 10 αντικαθίστανται από το ακόλουθο κείμενο:

«Άρθρο 9

Δεσμοί με άλλες κοινοτικές δράσεις

Η Επιτροπή, σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 7, παράγραφος 3 της παρούσας απόφασης και, όταν ενδείκνυται, σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 10 του κανονισμού (EΚ) αριθ. 2666/2000, του άρθρου 13 του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 99/2000 και του άρθρου 11 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1488/96, εντός των ορίων που ορίζονται από τις ετήσιες αποφάσεις του προϋπολογισμού, εξασφαλίζει τη συνοχή και, όπου χρειάζεται, τη συμπληρωματικότητα μεταξύ του Tempus ΙΙΙ και άλλων κοινοτικών δράσεων που έχουν αναληφθεί τόσο εντός της Κοινότητας όσο και στο πλαίσιο της συνδρομής προς επιλέξιμες χώρες, λαμβάνοντας υπόψη ιδίως τις δραστηριότητες του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος Κατάρτισης.

Άρθρο 10

Συντονισμός με δράσεις σε μη κοινοτικές χώρες

1. Η Επιτροπή εξασφαλίζει τον κατάλληλο συντονισμό με δράσεις που αναλαμβάνονται από τρίτες χώρες*, ή από πανεπιστήμια και επιχειρήσεις των χωρών αυτών στον τομέα του Tempus ΙΙΙ, περιλαμβανομένης, εφόσον χρειάζεται, της συμμετοχής σε σχέδια του Tempus ΙΙΙ.

2. Η συμμετοχή αυτή μπορεί να λάβει διάφορες μορφές, μεταξύ άλλων μιας ή περισσότερων από τις ακόλουθες:

(α) συμμετοχή σε σχέδια Tempus ΙΙΙ βάσει συγχρηματοδότησης,

(β) αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρονται από το Tempus ΙΙΙ για τη δρομολόγηση δράσεων ανταλλαγής που τυγχάνουν διμερούς χρηματοδότησης,

(γ) συντονισμό μεταξύ του Tempus ΙΙΙ και των πρωτοβουλιών σε εθνικό επίπεδο, που έχουν τους ίδιους μεν στόχους αλλά χωριστή χρηματοδότηση και διαχείριση,

(δ) αμοιβαία ανταλλαγή πληροφοριών ως προς όλες τις σχετικές πρωτοβουλίες στον τομέα αυτό.

* Οι χώρες αυτές είναι τα μέλη της ομάδας των 24, εκτός από τα κράτη μέλη της Κοινότητας, η Δημοκρατία της Κύπρου και η Μάλτα και οι συνδεδεμένες χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπής, η δε συμμετοχή αφορά σχέδια με μη συνδεδεμένες χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης που είναι επιλέξιμες στο πλαίσιο του προγράμματος PHARE, καθώς και άλλες χώρες που μπορεί να αποφασίσει η Κοινότητα να συμπεριλάβει στη συνέχεια.»

(4) Το άρθρο 12, δεύτερο εδάφιο, αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«Υποβάλλει, πριν από τις 30 Ιουνίου 2004, ενδιάμεση έκθεση σχετικά με τα αποτελέσματα της αξιολόγησης, συνοδευόμενη ενδεχομένως από προτάσεις παράτασης ή προσαρμογής του Tempus για την περίοδο που αρχίζει την 1η Ιανουαρίου 2007.»

(5) Το κείμενο υπό τον τίτλο «Ατομικές υποτροφίες» στο παράρτημα αντικαθίσταται από το κείμενο στο παράρτημα της παρούσας απόφασης.

Βρυξέλλες,

Για το Συμβούλιο

Ο Πρόεδρος

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Στο παράρτημα της απόφασης 1999/311/ΕΚ, το τμήμα υπό τον τίτλο "Ατομικές υποτροφίες" αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«Ατομικές υποτροφίες

Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα θα υποστηρίξει επίσης, εκτός των κοινών ευρωπαϊκών σχεδίων και των διαρθρωτικών ή/και συμπληρωματικών μέτρων, τη χορήγηση ατομικών υποτροφιών σε εκπαιδευτικούς, ερευνητές, εκπαιδευτές, διοικητικό προσωπικό πανεπιστημίων, ανώτερους υπαλλήλους των υπουργείων, αρμόδιους εκπαιδευτικού προγραμματισμού και άλλους εμπειρογνώμονες στον τομέα της κατάρτισης, προερχόμενους από επιλέξιμες χώρες ή από την Κοινότητα, για επισκέψεις που αποσκοπούν στην προώθηση της ποιότητας, της ανάπτυξης και της αναδιάρθρωσης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και κατάρτισης στις επιλέξιμες χώρες.

Οι επισκέψεις αυτές θα μπορούσαν να καλύπτουν, μεταξύ άλλων, τους ακόλουθους τομείς:

- ανάπτυξη μαθημάτων και διδακτικού υλικού,

- ποιοτική βελτίωση του προσωπικού, ιδίως μέσω περιόδων επιμόρφωσης και πρακτικής εξάσκησης σε επιχειρήσεις,

- αποστολές εκπαίδευσης, έρευνας και κατάρτισης,

- υποστήριξη της ανάπτυξης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης,

- συμμετοχή στις δραστηριότητες ευρωπαϊκών ενώσεων, και ιδίως πανεπιστημιακών.»

ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

1. ΓΡΑΜΜΗ (-ΕΣ) ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ + ΤΙΤΛΟΣ (-ΟΙ)

B7-410 και B7-410A

Τα αναφερόμενα ποσά θα προέλθουν από υφιστάμενα κονδύλια.

2. ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ

2.1. Συνολικό κονδύλιο της ενέργειας (Μέρος B): 106,75 ευρώ για ανάληψη υποχρεώσεων

Το προτεινόμενο κονδύλιο βασίζεται στη συμμετοχή οκτώ χωρών: του Μαρόκου, της Αλγερίας, της Τυνησίας, της Αιγύπτου, της Παλαιστινιακής Αρχής, της Ιορδανίας, της Συρίας και του Λιβάνου. Πρέπει να σημειωθεί ωστόσο ότι η απόφαση συμμετοχής στο πρόγραμμα Tempus είναι θέμα που αφορά αποκλειστικά την κάθε χώρα και, επομένως, η πραγματικά απαιτούμενη χρηματοδότηση θα εξαρτηθεί από αυτήν.

2.2. Περίοδος ισχύος: 2003-2006

2.3. Συνολική πολυετής εκτίμηση των δαπανών:

α) Χρονοδιάγραμμα των πιστώσεων αναλήψεων υποχρεώσεων/των πιστώσεων πληρωμών (δημοσιονομική παρέμβαση)

σε εκατ. ευρώ (μέχρι τρίτου δεκαδικού)

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

β) Τεχνική και Διοικητική Συνδρομή (ΤΔΣ) και Δαπάνες Στήριξης (ΔΣ) (βλ. σημείο 6.1.2.)

σε εκατ. ευρώ (μέχρι τρίτου δεκαδικού)

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

σε εκατ. ευρώ (μέχρι τρίτου δεκαδικού)

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

γ) Συνολικές δημοσιονομικές επιπτώσεις των ανθρώπινων πόρων και των άλλων δαπανών διοικητικής λειτουργίας (βλ. σημεία 7.2. και 7.3.)

σε εκατ. ευρώ (μέχρι τρίτου δεκαδικού)

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

2.4. Συμβατότητα με το δημοσιονομικό προγραμματισμό και με τις δημοσιονομικές προοπτικές

|X| Πρόταση συμβατή με τον ισχύοντα δημοσιονομικό προγραμματισμό.

| | Η πρόταση αυτή απαιτεί επαναπρογραμματισμό του αντίστοιχου τομέα των δημοσιονομικών προοπτικών.

| | Η πρόταση αυτή απαιτεί εφαρμογή των διατάξεων της διοργανικής συμφωνίας.

2.5 Δημοσιονομικές επιπτώσεις επί των εσόδων:

|X| Ουδεμία δημοσιονομική επίπτωση (αφορά τεχνικές πτυχές της εφαρμογής ενός μέτρου).

3. ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

4. ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1488/96 του Συμβουλίου σχετικά με τα συνοδευτικά χρηματοδοτικά και τεχνικά μέτρα (MEDA) για τη μεταρρύθμιση των οικονομικών και κοινωνικών δομών στα πλαίσια της ευρωμεσογειακής εταιρικής σχέσης, όπως τροποποιήθηκε από τον κανονισμό του Συμβουλίου (ΕΚ) αριθ. 780/98 της 7ης Απριλίου 1998 και τον κανονισμό του Συμβουλίου (ΕΚ) αριθ. 2698/2000 της 27ης Νοεμβρίου 2000.

Απόφαση του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 1999, σχετικά με την έγκριση της τρίτης φάσης του διευρωπαϊκού προγράμματος συνεργασίας για την τριτοβάθμια εκπαίδευση (Tempus III) (2000-2006), όπως τροποποιήθηκε από τον κανονισμό του Συμβουλίου (ΕΚ) αριθ. 2666/2000 της 5ης Δεκεμβρίου 2000.

5. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ

5.1. Αναγκαιότητα κοινοτικής παρέμβασης

5.1.1. Επιδιωκόμενοι στόχοι

Η παρούσα πρόταση αφορά την επέκταση του προγράμματος Tempus στις μεσογειακές χώρες και τα εδάφη που δεν είναι μέλη και αναφέρονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1488/96 (πρόγραμμα MEDA), ο οποίος τροποποιήθηκε στη συνέχεια από τον κανονισμό ΕΚ αριθ. 2698/00.

Στόχοι του διευρυμένου προγράμματος θα εξακολουθήσουν να είναι η ανάπτυξη των συστημάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στις επιλέξιμες χώρες, μέσω της κατά το δυνατόν ισορροπημένης συνεργασίας με εταίρους από όλα τα κράτη μέλη της Κοινότητας. Ακριβέστερα, το Tempus III, σκοπό έχει:

α) να προωθήσει την κατανόηση ανάμεσα στους πολιτισμούς και την προσέγγισή τους και να αναπτύξει κοινωνίες των πολιτών ελεύθερες και ακμάζουσες.

β) να διευκολύνει την προσαρμογή της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στις νέες κοινωνικοοικονομικές και πολιτιστικές ανάγκες των επιλέξιμων χωρών, αντιμετωπίζοντας προβλήματα που σχετίζονται με:

(i) την ανάπτυξη και την αναμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών στους τομείς προτεραιότητας.

(ii) τη διαρθρωτική μεταρρύθμιση και ανάπτυξη των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και τη διαχείρισή τους.

(iii) την ανάπτυξη της κατάρτισης που οδηγεί σε απόκτηση ειδικοτήτων, με σκοπό να καλυφθεί η έλλειψη δεξιοτήτων ανωτέρου επιπέδου στο πλαίσιο της οικονομικής μεταρρύθμισης και ανάπτυξης, ιδιαίτερα μέσω βελτιωμένων και αυξημένων δεσμών με τη βιομηχανία.

(iv) τη συμβολή της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και κατάρτισης στην ανάπτυξη της συνείδησης του πολίτη και στην ενίσχυση της δημοκρατίας,

5.1.2. Μέτρα σχετικά με την εκ των προτέρων (ex ante) αξιολόγηση

Το πρόγραμμα Tempus αποτέλεσε το αντικείμενο μιας σειράς αξιολογήσεων, οι οποίες επιβεβαίωσαν την αξία του ως εργαλείου για την ανάπτυξη των εκπαιδευτικών συστημάτων, μέσω της υποστήριξης δραστηριοτήτων για τη διαρθρωτική συνεργασία ανάμεσα σε πανεπιστήμια στην ΕΚ και στις χώρες και τα εδάφη εταίρους. Η συνεργασία αυτή επέφερε αλλαγές στα προγράμματα σπουδών αλλά και στις πρακτικές που αφορούν τη διαχείριση των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Το πρόγραμμα αποδείχθηκε χρήσιμο εργαλείο στην ενθάρρυνση των ανταλλαγών προσωπικού και σπουδαστών, συμβάλλοντας έτσι στην ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού τόσο στην ΕΚ όσο και στις χώρες εταίρους.

Επίσης, οι αξιολογήσεις αυτές έδειξαν ότι το πρόγραμμα αποτελεί ένα αξιόλογο εργαλείο για την προώθηση της αμοιβαίας κατανόησης μεταξύ των συμμετεχόντων στις δραστηριότητες που υποστηρίζονται. Η εκπαίδευση διαδραματίζει θεμελιώδη ρόλο στην αλλαγή των αντιλήψεων, επιτρέποντας στις νέες γενιές τη σύγκριση των αντίστοιχων εθνικών αξιών. Από τα υπάρχοντα στοιχεία διαπιστώνεται ότι η επίδραση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων δεν περιορίζεται στα άτομα που εμπλέκονται άμεσα αλλά έχει απήχηση σε ευρύτερους τομείς του πληθυσμού στις συμμετέχουσες χώρες. Η σπουδαιότητα αυτής της επίδρασης αποτελεί αντιστάθμισμα της ενδεχόμενης αύξησης ανταγωνιστικών συμπεριφορών που οφείλονται σε πολιτισμικές και θρησκευτικές αντιλήψεις, τόσο στην ΕΚ όσο και στους μεσογειακούς εταίρους.

Η απόφαση της Επιτροπής για την έγκριση της τρίτης φάσης του προγράμματος Tempus βασίζεται, μεταξύ άλλων, στα αποτελέσματα της ενδιάμεσης αξιολόγησης του προγράμματος Tempus II (Tacis). Από τα αποτελέσματα των αξιολογήσεων και τα στοιχεία που αφορούν τη λειτουργία του προγράμματος συνολικά, προκύπτει ότι τα μέτρα που προβλέπονται στο πρόγραμμα Tempus (ΚΕΣ, διαρθρωτικά ή/και συμπληρωματικά μέτρα και ατομικές υποτροφίες) είναι κατάλληλα και αποτελεσματικά για την επίτευξη των στόχων του προγράμματος. Οι στόχοι αυτοί διατυπώνονται κατά τρόπο που να είναι δυνατή η μεταφορά τους, με μικρές αλλαγές, στην πραγματικότητα των μεσογειακών εταίρων, έτσι ώστε η επέκταση του Tempus MEDA να μην απαιτεί δραστική αναθεώρηση της λογικής της παρέμβασης σε επίπεδο απόφασης. Αντίθετα, οι αναγκαίες προσαρμογές θα γίνουν σε επίπεδο υλοποίησης.

Επομένως, η παρούσα πρόταση βασίζεται στη θετική αξιολόγηση του προγράμματος Tempus, το οποίο αποδείχθηκε χρήσιμο εργαλείο στην προώθηση της ανάπτυξης της εκπαίδευσης στις εν λόγω χώρες.

5.1.3. Μέτρα μετά την εκ των υστέρων (ex post) αξιολόγηση

Η εκ των υστέρων αξιολόγηση θα γίνει σύμφωνα με τις τρέχουσες πρακτικές αξιολόγησης της Επιτροπής και τις διατάξεις της απόφασης για το Tempus III, με σκοπό τον επαναπροσανατολισμό ή/και την ανανέωση του προγράμματος Tempus πέραν του 2006. Σύμφωνα με την απόφαση για το Tempus III, η αξιολόγηση και η υποβολή στη συνέχεια συστάσεων εκ μέρους της Επιτροπής πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως τον Ιούνιο του 2004.

5.2. Σχεδιαζόμενες δράσεις και λεπτομέρειες υλοποίησης της δημοσιονομικής παρέμβασης

Οι προβλεπόμενες δράσεις είναι αυτές που αναφέρονται στο παράρτημα της απόφασης για το Tempus II:

Κοινά Ευρωπαϊκά Σχέδια, συμπεριλαμβανομένων δραστηριοτήτων όπως: κοινές ενέργειες εκπαίδευσης και κατάρτισης, μέτρα για τη μεταρρύθμιση και την ανάπτυξη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και του δυναμικού της, προώθηση της συνεργασίας μεταξύ πανεπιστημίων, βιομηχανιών και οργανισμών, ανάπτυξη της κινητικότητας εκπαιδευτικών, διοικητικού προσωπικού πανεπιστημίων και σπουδαστών στο πλαίσιο των ΚΕΣ.

Διαρθρωτικά ή/και συμπληρωματικά μέτρα:

Ατομικές υποτροφίες:

Ενέργειες υποστήριξης:

Οι ενέργειες θα χρηματοδοτηθούν μέσω:

- 100% επιδότησης, μόνο ως εξαίρεση προς το γενικό κανόνα συγχρηματοδότησης.

- Επιδότησης για κοινή χρηματοδότηση με άλλους πόρους στο δημόσιο ή/και στον ιδιωτικό τομέα.

- 100% χρηματοδότησης για αγοραζόμενες υπηρεσίες (όπως μελέτες, δημοσιεύσεις, υπηρεσίες εμπειρογνώμονα).

5.3. Μέθοδοι υλοποίησης

Οι δραστηριότητες αυτές θα υλοποιηθούν μέσω των υφιστάμενων μηχανισμών του προγράμματος Tempus. Οι μηχανισμοί αυτοί προβλέπουν την ετήσια προκήρυξη προσκλήσεων υποβολής προτάσεων και τη δημιουργία σημείων ενημέρωσης για το Tempus στις χώρες εταίρους. Ο ρόλος των σημείων ενημέρωσης του Tempus συνίσταται στην παροχή πληροφοριών και συμβουλών όσον αφορά το πρόγραμμα και στην παροχή υποστήριξης προς την Επιτροπή για την παρακολούθηση του σχεδίου. Το υφιστάμενο δίκτυο των εθνικών σημείων επαφής στα κράτη μέλη θα συμβάλλει επίσης στην υλοποίηση του προγράμματος.

Η διαχείριση της υλοποίησης θα γίνει από εσωτερικό προσωπικό με εξωτερική τεχνική υποστήριξη.

6. ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

6.1. Συνολικές δημοσιονομικές επιπτώσεις στο Μέρος Β (για ολόκληρη την περίοδο προγραμματισμού)

6.1.1. Δημοσιονομική παρέμβαση

ΠΑΥ σε εκατ. ευρώ (μέχρι τρίτου δεκαδικού)

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

Επίσης, και σύμφωνα με τις διατάξεις του παραρτήματος της απόφασης του Συμβουλίου 1999/311/ΕΚ της 29ης Απριλίου 1999 για την έγκριση του Tempus III, η Επιτροπή θα λάβει την τεχνική υποστήριξη που χρειάζεται για την ενίσχυση της δράσης που αναλαμβάνεται βάσει της τροποποιημένης απόφασης, όπως προτείνεται.

6.2. Υπολογισμός του κόστους ανά σχεδιαζόμενο μέτρο στο Μέρος B (για ολόκληρη την περίοδο προγραμματισμού)

ΠΑΥ σε εκατ. ευρώ (μέχρι τρίτου δεκαδικού)

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

7. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ

Οι επιιπτώσεις στο προσωπικό και σε διοικητικές δαπάνες θα καλυφθούν από τους πόρους που έχουν αποδοθεί στη ΓΔ Εκπαίδευσης και Πολιτισμού στο πλαίσιο της ετήσιας διαδικασίας κατανομής. Στο πλαίσιο του ετήσιου στρατηγικού σχεδιασμού για το 2003, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η υψηλή προτεραιότητα της δράσης αυτής στο πρόγραμμα εργασίας για το 2002.

7.1. Επιπτώσεις στους ανθρώπινους πόρους

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

7.2. Συνολικές δημοσιονομικές επιπτώσεις των ανθρώπινων πόρων

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

7.3. Άλλες δαπάνες διοικητικής λειτουργίας που απορρέουν από τη δράση

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

* Κόστος ανά μονάδα

Τα ποσά αντιστοιχούν στις συνολικές δαπάνες για δώδεκα μήνες.

>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>

8. ΕΠΑΚΟΛΟΥΘΑ ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

8.1. Επακόλουθα μέτρα

- Η τεχνική υποστήριξη θα προβλέπει την παρακολούθηση των προγραμμάτων.

- Η συνεχής παρακολούθηση των προγραμμάτων θα βασίζεται σε πληροφορίες άμεσα διαθέσιμες στην Επιτροπή )κυρίως πληροφορίες που λαμβάνονται από τα υποστηριζόμενα σχέδια). Οι δικαιούχοι πρέπει να υποβάλουν ετήσιες και τελικές εκθέσεις δραστηριοτήτων καθώς και οικονομικές εκθέσεις και, όπου ενδείκνυται, ενδιάμεσες εκθέσεις, συμπεριλαμβανομένων των δεικτών επίδοσης που αναφέρονται στη διαδικασία επιλογής.

- Θα αναπτυχθεί μια προσέγγιση παρακολούθησης που θα συμπεριλαμβάνει, ως ενδείκνυται, επιτόπιες επισκέψεις.

- Τα σχέδια θα περιλαμβάνουν ενσωματωμένη αξιολόγηση ή θα αξιολογούνται από εξωτερικούς εμπειρογνώμονες ή εσωτερικές πηγές και θα περιέχουν δείκτες για παρακολούθηση.

- Για ενιαία προγράμματα όπως σεμινάρια και συνέδρια εξετάζεται η συμμετοχή εκπροσώπων της Επιτροπής σε επιλεκτική βάση προκειμένου να αξιολογείται το αποτέλεσμα των δράσεων και να συντάσσεται λεπτομερής έκθεση αξιολόγησης.

- Όταν κρίνεται απαραίτητο θα πραγματοποιούνται επιτόπου λογιστικοί έλεγχοι.

- Τέλος, τουλάχιστον κάθε έξι έτη θα πραγματοποιείται μια συνολική αξιολόγηση των δράσεων και των προγραμμάτων, και η πρώτη αξιολόγηση θα πρέπει να ολοκληρωθεί εντός τριών ετών.

8.2. Λεπτομέρειες πραγματοποίησης και περιοδικότητα της προβλεπόμενης αξιολόγησης

Θα διεξαχθεί εκ των υστέρων αξιολόγηση του αντίκτυπου της εν λόγω ενέργειας.

9. ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΤΗΣ

Όλες οι συμβάσεις, οι συμφωνίες και οι λοιπές νομικές δεσμεύσεις της Επιτροπής και των δικαιούχων κοινοτικής επιδότησης προβλέπουν επιτόπιους ελέγχους και ελέγχους κατά της απάτης από την Επιτροπή και το Ελεγκτικό Συνέδριο και εκχωρούν το δικαίωμα απαίτησης αποδείξεων για όλες τις δαπάνες που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο αυτών των συμβάσεων, συμφωνιών και νομικών δεσμεύσεων, για χρονικό διάστημα πέντε ετών μετά τη λήξη της συμβατικής περιόδου.

Οι δικαιούχοι υποχρεούνται να υποβάλουν εκθέσεις και οικονομικές καταστάσεις, οι οποίες αναλύονται όσον αφορά το περιεχόμενό τους και την επιλεξιμότητα της δαπάνης σύμφωνα με το στόχο της κοινοτικής χρηματοδότησης και αφού ληφθούν υπόψη οι συμβατικές υποχρεώσεις και οι αρχές της οικονομίας και της υγιούς χρηματοπιστωτικής διαχείρισης.

Στις συμβάσεις χρηματοδότησης επισυνάπτονται στοιχεία διοικητικού και χρηματοοικονομικού χαρακτήρα, ώστε να διευκρινίζεται το είδος των δαπανών που θεωρούνται επιλέξιμες βάσει των συμφωνιών αυτών. Όπου είναι δυνατόν, η κοινοτική κάλυψη ορισμένων στοιχείων κόστους θα περιορισθεί σε δαπάνες πραγματικές, που αναγνωρίζονται και επαληθεύονται στην τήρηση λογαριασμών των δικαιούχων, ώστε να διευκολύνεται η παρακολούθηση και ο λογιστικός έλεγχος (και η αξιολόγηση για την επιλογή) των χρηματοδοτούμενων σχεδίων.