Εισηγητής : Matteo Luigi BIANCHI (IT/ECR), μέλος της Δημοτικής Αρχής Μορατσόνε (Επαρχία Βαρέζε)

ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ (ΕΤΠ)

Εισαγωγή

1.

Κρίνει ότι η τρέχουσα περίπλοκη γεωπολιτική κατάσταση καθιστά όλο και πιο αναγκαίο για την ΕΕ να διατηρεί ισχυρές σχέσεις με τους εταίρους της που μοιράζονται το ίδιο σύστημα δημοκρατικών αξιών και αρχών.

2.

Ευελπιστεί ότι η ΕΕ θα συνεργαστεί στενότερα με τις ευρωπαϊκές χώρες που δεν είναι μέλη της και τονίζει, εν προκειμένω, ότι η Ελβετία είναι σημαντικός εταίρος, δεδομένων των πολλών δεκαετιών συνεργασίας τους, γλωσσικών και πολιτισμικών δεσμών, της σημασίας των οικονομικών συναλλαγών και της ροής εργαζομένων, ιδίως με τα όμορα κράτη.

3.

Τονίζει ότι η ΕΕ και η Ελβετία μοιράζονται τις ίδιες αρχές και αξίες, όπως η δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα, η προστασία των μειονοτήτων, η κοινωνική ισότητα, καθώς και η κοινωνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Επισημαίνει επίσης ότι η ΕΕ και η Ελβετία είναι σημαντικοί οικονομικοί εταίροι που επιδιώκουν την κοινή οικονομική ευημερία, και τους ενώνει η προσπάθεια εξεύρεσης λύσεων στα κοινά παγκόσμια ζητήματα.

Περίγραμμα

4.

Υπενθυμίζει ότι η Ελβετία είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ) και ανήκει στον χώρο Σένγκεν από τη 12η Δεκεμβρίου 2008. Παρατηρεί επίσης ότι το 2023 η ΕΕ ήταν ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ελβετίας, κατέχοντας μερίδιο 59 % του όγκου εμπορικών συναλλαγών της χώρας, η οποία βρισκόταν στην 4η θέση της κατάταξης των εμπορικών εταίρων της ΕΕ (6 %).

5.

Επισημαίνει τη μεγάλη σημασία των σχετικών με την κυκλοφορία των προσώπων αριθμητικών στοιχείων: περίπου 1,4 εκατομμύρια πολίτες της ΕΕ ζουν στην Ελβετία, δηλαδή περίπου το 16 % του πληθυσμού της χώρας, ενώ περίπου 400 000 Ελβετοί πολίτες ζουν στην ΕΕ. Καθημερινά, περίπου 340 000 πολίτες της ΕΕ διασχίζουν τα σύνορα για να εργαστούν στην Ελβετία (1).

6.

Υπενθυμίζει ότι για τη ρύθμιση αυτών των σημαντικών πολιτικών, κοινωνικών και οικονομικών σχέσεων, η ΕΕ και η Ελβετία έχουν συνάψει περισσότερες από 120 διμερείς συμφωνίες τα τελευταία 50 χρόνια, τον υψηλότερο, δηλαδή, αριθμό συμφωνιών που έχει συνάψει η ΕΕ με οποιαδήποτε τρίτη χώρα. Οι διμερείς συμφωνίες αφορούν ιδίως την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων, την αμοιβαία αναγνώριση των κανόνων τυποποίησης προϊόντων, την ελευθέρωση των αγορών δημόσιων συμβάσεων, την ελεύθερη πρόσβαση των ελβετικών αεροπορικών εταιρειών στην ελευθερωμένη αγορά πολιτικής αεροπορίας της ΕΕ, τις απρόσκοπτες οδικές και σιδηροδρομικές μεταφορές επιβατών και εμπορευμάτων, την έρευνα, την εσωτερική ασφάλεια, το άσυλο, την πολιτική συνεργασία και τη συνεργασία στα της καινοτομίας, του πολιτισμού, της εκπαίδευσης, της καταπολέμησης της απάτης, του εμπορίου μεταποιημένων αγροτικών προϊόντων και της εναρμόνισης της συλλογής στατιστικών δεδομένων.

7.

Σημειώνει ότι, στις 20 Δεκεμβρίου 2024, μετά από περισσότερους από 200 γύρους διαπραγματεύσεων, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ελβετία ολοκλήρωσαν τις διαπραγματεύσεις τους για τη σύναψη νέας ευρείας δέσμης συμφωνιών, η οποία συνίσταται τόσο στην επικαιροποίηση των πέντε ήδη υφιστάμενων συμφωνιών που παρέχουν στην Ελβετία πρόσβαση στην εσωτερική αγορά (αεροπορικές και χερσαίες μεταφορές, ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων, αξιολόγηση της συμμόρφωσης με τους κανόνες και εμπόριο αγροτικών προϊόντων, διατάξεις περί επίλυσης διαφορών και κρατικές ενισχύσεις), όσο και σε περαιτέρω συμφωνίες που θα επιτρέψουν στην Ελβετία να συμμετάσχει στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος και σε προγράμματα ανοικτά στη σύνδεση τρίτων χωρών (π.χ. Ορίζων Ευρώπη, Erasmus+ κ.λπ.), καθώς και στην εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ (2).

8.

Τονίζει ότι η Ελβετία συνεισφέρει 375 εκατ. ευρώ ετησίως στη συνοχή της ΕΕ από την επικύρωση της συμφωνίας έως το έτος 2036, επιπλέον των 140 εκατ. ευρώ που συνεισφέρει ετησίως από το 2024, υποστηρίζοντας έργα για την ανάπτυξη και τη μείωση των οικονομικών ανισοτήτων σε περιφέρειες χωρών που έχουν προσχωρήσει στην ΕΕ από το 2004, προσφέροντας ευκαιρίες στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης της ΕΕ σε πεδία όπως η οικολογική μετάβαση, η επαγγελματική κατάρτιση και η καινοτομία.

9.

Κρίνει ότι πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις παραμεθόριες και πολύγλωσσες περιφέρειες όπου διαμένουν μεγάλες εθνικές ή εθνοτικές μειονότητες. Επίσης, επισημαίνει ότι η συμμετοχή των λιγότερο ανεπτυγμένων περιφερειών σε διασυνοριακά προγράμματα και κοινές πρωτοβουλίες με τα ελβετικά καντόνια μπορεί να συμβάλει στη μείωση των περιφερειακών ανισοτήτων και στην προώθηση της κοινωνικής και οικονομικής συνοχής.

Η σημασία των σχέσεων ΕΕ-Ελβετίας για τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης της ΕΕ

10.

Εφιστά την προσοχή στους στενούς οικονομικούς, κοινωνικούς και πολιτισμικούς δεσμούς μεταξύ των περιφερειών της ΕΕ και των ελβετικών καντονιών, οι οποίοι σε αρκετές περιπτώσεις έχουν αποκρυσταλλωθεί σε θεσμοθετημένα όργανα συνεργασίας, όπως η Arge-Alp (3), η EUSALP (4), η Διεθνής Διάσκεψη της Λίμνης της Κωνσταντίας, η κοινότητα εργασίας Regio Insubrica, οι θεσμικές δομές στην τριεθνή περιοχή του Άνω Ρήνου και αρκετοί ευρωπαϊκοί όμιλοι εδαφικής συνεργασίας (ΕΟΕΣ) που έχουν συσταθεί σε διάφορες περιοχές (5) για τη διευθέτηση κοινών προβλημάτων και ζητημάτων.

11.

Επισημαίνει ότι υπάρχουν πολλαπλά πεδία που ενδιαφέρουν τις κοινότητες στις διασυνοριακές περιοχές και ότι η Ελβετία με δικούς της πόρους συμμετέχει σε 10 προγράμματα Interreg όσον αφορά την ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία που χρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξη.

12.

Υπενθυμίζει ότι τα διάφορα πεδία κοινού ενδιαφέροντος περιλαμβάνουν επίσης διασυνοριακές δημόσιες υπηρεσίες που διευκολύνουν καθημερινά τις μετακινήσεις των κατοίκων, συμπεριλαμβανομένων των σπουδαστών και πολλών εργαζομένων (6).

13.

Υπενθυμίζει ότι απαιτείται ολοένα και πιο αποτελεσματική συνεργασία των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης της ΕΕ με τα ελβετικά καντόνια στο έργο της προστασίας και της διατήρησης της βιοποικιλότητας των λιμνών που βρίσκονται σε διασυνοριακές περιοχές και είναι, επομένως, κοινού συμφέροντος και διαχείρισης.

14.

Κρίνει ότι στις διασυνοριακές περιοχές, η συνεργασία μεταξύ των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης της ΕΕ και των καντονιών της Ελβετίας είναι απαραίτητη για να διασφαλιστεί ότι η προστασία της βιοποικιλότητας περιλαμβάνει τα μεγαλόσωμα είδη και ευνοεί την οικολογική συνδεσιμότητα. Επίσης, τονίζει ότι πρέπει να προάγονται η διατήρηση της βιοποικιλότητας και της ισορροπίας της φύσης μέσω της άσκησης αποτελεσματικών πολιτικών υπέρ της συνύπαρξης ανθρώπων και άγριων ζώων με γνώμονα και τη δημόσια ασφάλεια.

15.

Κρίνει αναγκαίο να αρθούν τα νομικά και διοικητικά εμπόδια που περιορίζουν τη διασυνοριακή συνεργασία των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης (7) και παρατηρεί ότι οι παραμεθόριες περιοχές συχνά πλήττονται από απρόβλεπτα και ακραία καιρικά φαινόμενα που προκαλούν ζημίες και ταλαιπωρία στις τοπικές κοινότητες.

16.

Επισημαίνει τις πρωτοβουλίες διαφόρων περιφερειών της ΕΕ που καταδεικνύουν την ανάγκη τοπικής ενίσχυσης των σχέσεων με την Ελβετική Συνομοσπονδία (8).

Ενίσχυση της τοπικής διάστασης των σχέσεων ΕΕ-Ελβετίας

17.

Επιδοκιμάζει τη συναίνεση που επιτεύχθηκε τον Δεκέμβριο του 2024 μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ελβετικού Ομοσπονδιακού Συμβουλίου όσον αφορά τη δέσμη συμφωνιών. Η δέσμη αυτή αποτελεί σημαντική ευκαιρία όχι μόνο για την προαγωγή της διμερούς συνεργασίας και την προσαρμογή της στο μεταβαλλόμενο και πολύπλοκο διεθνές γίγνεσθαι, αλλά και για την αποφυγή ζημίας στον όγκο των εμπορικών και οικονομικών συναλλαγών και σε βασικούς τομείς, όπως η φαρμακευτική, η βιοϊατρική και η μεταλλουργική βιομηχανία.

18.

Σημειώνει επίσης ότι η δέσμη συμφωνιών αποτελεί ευκαιρία για τη μακροχρόνια εδραίωση των σχέσεων της ΕΕ με την Ελβετία. Εν προκειμένω, αυτή η δέσμη μπορεί να αποτελέσει ένα σταθερό νομικό πλαίσιο διασυνοριακής συνεργασίας μεταξύ των περιφερειών και των δήμων της ΕΕ και των ελβετικών καντονιών και δήμων. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι διμερείς συμφωνίες πρέπει να αναπτυχθούν περαιτέρω με δυναμικό τρόπο και, μακροπρόθεσμα, να θωρακιστούν νομικά για να παράγουν πλήρως τα αποτελέσματά τους.

19.

Τονίζει ότι, με τη βοήθεια της συνεργασίας από τη βάση προς την κορυφή και της εγγύτητας στην εκάστοτε κοινότητα, οι σχέσεις ΕΕ-Ελβετίας μπορούν να σταθεροποιηθούν, να καλλιεργηθούν και να αναπτυχθούν περαιτέρω.

20.

Επισημαίνει ότι τόσο η ομοσπονδιακή δομή της Ελβετίας, με τα 26 καντόνια με ευρείες αρμοδιότητες στα της φορολογίας, της εκπαίδευσης, της ενέργειας και της διασυνοριακής συνεργασίας, όσο και η πολυεπίπεδη διακυβέρνηση της ΕΕ, καθιστούν εύλογα τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης και τα καντόνια συνομιλητές. Τα καντόνια συμμετέχουν ενεργά στις διεθνείς διαπραγματεύσεις όταν αυτές αφορούν τα συμφέροντά τους, όπως αποδείχθηκε στη διαδικασία διαπραγμάτευσης της δέσμης συμφωνιών του 2024. Ομοίως, οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης της ΕΕ, εκπροσωπούμενοι από την ΕτΠ, επιτελούν καθοριστική λειτουργία στην άσκηση πολλών πολιτικών της ΕΕ, ιδίως στις παραμεθόριες περιοχές, όπου η συνεργασία με την Ελβετία είναι εντονότερη.

21.

Υπογραμμίζει ότι η ΕτΠ, σε συνεργασία με τα καντόνια, μπορεί να συμβάλει στην ενίσχυση της διασυνοριακής συνεργασίας εντός του χώρου Σένγκεν, προάγοντας ανθεκτικές και μακρόπνοες πολιτικές στην άσκηση των οποίων οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης συμβάλλουν καθοριστικά, μέσω κοινών πρωτοβουλιών σε τομείς όπως η ασφάλεια, οι μετακινήσεις, η περιφερειακή ανάπτυξη, η διαχείριση της μετανάστευσης και η ένταξη των νόμιμων μεταναστών.

22.

Εισηγείται τη δομημένη συνεργασία της ΕτΠ με την ελβετική Διάσκεψη των Κυβερνήσεων των Καντονιών, έτσι ώστε να ενσωματωθεί η αυτοδιοικητική παράμετρος στις διαδικασίες εφαρμογής και εποπτείας των διμερών συμφωνιών, με έμφαση στη νέα δέσμη συμφωνιών που συνήφθη τον Δεκέμβριο του 2024, και βάσει της οποίας οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης θα μπορούν να συμμετέχουν ουσιωδώς στη μετουσίωση των συμφωνιών σε συγκεκριμένα οφέλη για τις περιφέρειες και τις τοπικές κοινότητες.

23.

Ευελπιστεί ότι οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης της ΕΕ και τα ελβετικά καντόνια θα είναι σε θέση να συνεισφέρουν ενεργά στον πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό διάλογο χάρη στην επίγνωση των προβλημάτων και των δυνατοτήτων των παραμεθόριων περιοχών που έχουν. Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα συμβάλουν στην εδαφική συνοχή και στον σεβασμό της αυτοκυριαρχίας της Ελβετίας, στον περιορισμό των αποκλίσεων, στην κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη κάθε τόπου, στη διασφάλιση του υψηλότερου δυνατού επιπέδου προστασίας των καταναλωτών και του περιβάλλοντος, στην εμπέδωση θεμιτού ανταγωνισμού, στη βιώσιμη ανάπτυξη, καθώς και στην κοινωνική ασφάλιση, στην οικονομική πρόοδο και στη δικαιοσύνη.

24.

Αναδεικνύει τη σημασία της ενσωμάτωσης της προοπτικής των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης στις σχέσεις ΕΕ-Ελβετίας, με μέλημα ότι οι πολιτικές τους θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες των πραγματικών ανθρώπων, έτσι ώστε να λαμβάνονται δεόντως υπόψη οι τοπικές ιδιαιτερότητες και να ενισχυθεί η πιο συμμετοχική και συμπεριληπτική αντιμετώπιση των πολιτών στις σχέσεις ΕΕ-Ελβετίας.

25.

Τονίζει ότι η αναγνώριση της τοπικής διάστασης των σχέσεων ΕΕ-Ελβετίας προϋποθέτει επίσης την αναγνώριση της συμβολής και της σημασίας της δημόσιας αυτοδιοίκησης τόσο από την ΕΕ όσο και από την Ελβετία, και ότι αυτό συνάδει με την εφαρμογή μιας ουσιώδους προσέγγισης της επικουρικότητας στις διμερείς σχέσεις.

Θεματικές πτυχές της ουσιώδους συμμετοχής των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης στις σχέσεις ΕΕ-Ελβετίας

26.

Καθορίζει ως τομείς πολιτικής προτεραιότητας για τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης στη συνεργασία ΕΕ-Ελβετίας την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων, τη διασυνοριακή αγορά εργασίας, τις μεταφορές και τις μετακινήσεις, την καινοτομία και την έρευνα, την επισιτιστική ασφάλεια, την πολιτική προστασία και την πρόληψη καταστάσεων έκτακτης ανάγκης στη δημόσια υγεία, την ασφάλεια και την περιφερειακή ανάπτυξη.

27.

Τονίζει ότι το ολοκληρωμένο ευρωπαϊκό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας αποτελεί ορόσημο στη διασυνοριακή συνεργασία στον τομέα της ενέργειας και ότι η Ελβετία, με περισσότερες από 40 διασυνοριακές γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, είναι στενά συνδεδεμένη με το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας των όμορων χωρών. Η ενισχυμένη συνεργασία στα της ενέργειας μπορεί να συντείνει στη σταθερότητα του δικτύου, στην ασφάλεια του εφοδιασμού, στην πρόληψη κρίσεων, στο εμπόριο ηλεκτρικής ενέργειας και μπορεί να υποστηρίξει εναλλακτικές πηγές, όπως το υδρογόνο και τα ανανεώσιμα αέρια, συμβάλλοντας έτσι στην επίτευξη του στόχου της ΕΕ για μηδενικές καθαρές εκπομπές ρύπων έως το έτος 2050 και στην απανθρακοποίηση του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας. Μπορεί επίσης να διασφαλίσει μεγαλύτερη σταθερότητα του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας, αυξημένη ασφάλεια εφοδιασμού για αμφότερες την ΕΕ και την Ελβετία, καθώς και αποτελεσματικότερους όρους συναλλαγών. Η θωράκιση της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού θα πρέπει να αναδειχθεί σε αυτοτελή και βασική προστιθέμενη αξία της συμφωνίας αυτής.

28.

Εισηγείται να συνεχιστούν και να ενισχυθούν στο επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο τα προγράμματα της ΕΕ που προάγουν τη διασυνοριακή συνεργασία με την Ελβετία, όπως το Interreg, και να διευκολυνθεί η συμμετοχή σε αυτά τα προγράμματα μέσω της μείωσης των διοικητικών διατυπώσεων και με την υποστήριξης έργων μικρής κλίμακας.

29.

Παρατηρεί ότι με τη νέα δέσμη συμφωνιών αίρονται τα εμπόδια στη διασυνοριακή οικονομική και εμπορική συνεργασία, καθώς και στον τομέα των υπηρεσιών, και ενισχύονται έτσι οι επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι και στις δύο πλευρές. Επ’ αυτού, εισηγείται οι κανόνες της εσωτερικής αγοράς της ΕΕ να αποτελέσουν κοινό πλαίσιο αναφοράς για την οικονομική συνεργασία τους. Επίσης, ζητεί την άρση των εμποδίων που παρεμβάλλονται στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και στους εργαζομένους που δραστηριοποιούνται στην Ελβετία.

30.

Τονίζει τη σημασία της διευκόλυνσης της διασυνοριακής κινητικότητας των επιχειρηματιών μέσω της απλούστευσης και της εναρμόνισης των φορολογικών και εμπορικών κανόνων και της υπέρβασης των τραπεζικών και ασφαλιστικών φραγμών. Ευελπιστεί ότι οι επιχειρήσεις θα υποστηριχθούν με τη δημιουργία προγραμμάτων εταιρικής πρόνοιας που θα μπορούν να συμβάλουν στην προσέλκυση εργαζομένων υψηλής ειδίκευσης.

31.

Σημειώνει την άριστη συνεργασία των ερευνητικών ιδρυμάτων και πανεπιστημίων, ιδίως σε περιφερειακό επίπεδο και σε επίπεδο καντονιών. Πιστεύει ότι η συνεργασία αυτή είναι σημαντική για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης και της ικανότητάς της να καινοτομεί εν μέσω αυξημένου παγκόσμιου ανταγωνισμού. Εκφράζει, ως εκ τούτου, την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η Ελβετία μπορεί και πάλι να συμμετάσχει πλήρως στο πρόγραμμα-πλαίσιο της ΕΕ για την έρευνα «Ορίζων Ευρώπη» και στο πρόγραμμα Erasmus+.

32.

Προτείνει στην Ελβετία να αξιολογήσει το ενδεχόμενο συμμετοχής της στον μηχανισμό πολιτικής προστασίας της ΕΕ, σύμφωνα με τους κανόνες που προβλέπονται για τις τρίτες χώρες, δεδομένης της αυξανόμενης σημασίας της διασυνοριακής συνεργασίας στα της πολιτικής προστασίας. Εν προκειμένω, προτείνει να διερευνηθούν από κοινού επιλογές για πιθανή συμμετοχή στον μηχανισμό πολιτικής προστασίας της Ένωσης.

33.

Υπογραμμίζει ότι η συνεργασία των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των αρχών των καντονιών μπορεί να συμβάλει στην υπέρβαση των εμποδίων που ανακύπτουν εξαιτίας των διαφορετικών δομών διακυβέρνησης, διοίκησης και διαχείρισης των ταμείων, συντείνοντας στην εξεύρεση καινοτόμων λύσεων. Για παράδειγμα, θα μπορούσε να ενθαρρυνθεί η εγκαθίδρυση διασυνοριακών «γραφείων σχεδιασμού» ως λειτουργικών και στρατηγικών οντοτήτων που θα συντείνουν στην υπέρβαση κοινών δυσκολιών όσον αφορά τον σχεδιασμό και τον προγραμματισμό μέτρων και παρεμβάσεων, σχετικών και με τις υποδομές στις παραμεθόριες περιοχές, ιδίως με μέλημα την καλλιέργεια ειδικών δεξιοτήτων λειτουργίας των διαφόρων συναρμόδιων οντοτήτων σε ένα ετερόκλητο όσον αφορά τους οικείους κανόνες και τις αρμοδιότητες πλαίσιο.

34.

Επικαλείται το ελβετικό παράδειγμα της προαγωγής, στις περιφέρειες με πολύγλωσσους πληθυσμούς, της πολυγλωσσίας στα τοπικά θεσμικά όργανα, ιδίως δε στις δημόσιες υπηρεσίες, την εκπαίδευση και την επαγγελματική κατάρτιση, έτσι ώστε να διασφαλίζονται η προσβασιμότητα σε αυτές όλων των κατοίκων επί ίσοις όροις.

Θεσμικές πτυχές της ουσιώδους συμμετοχής των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης στις σχέσεις ΕΕ-Ελβετίας

35.

Θεωρεί ότι το σύστημα πολυεπίπεδης διακυβέρνησης της ΕΕ, η αρχή της επικουρικότητας και η ομοσπονδιακή δομή της Ελβετίας —βάσει της οποίας τα καντόνια διαθέτουν ευρείες εξουσίες σε τομείς όπως η φορολογία, η εκπαίδευση, η ενέργεια και η διασυνοριακή συνεργασία— καθιστούν εύλογο και εποικοδομητικό τον διάλογο μεταξύ των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης της ΕΕ και των ελβετικών καντονιών.

36.

Επισημαίνει ότι, παρά τους πολλαπλούς τομείς κοινού ενδιαφέροντος, επί του παρόντος δεν υπάρχει καμία μορφή επίσημης συνεργασίας της ΕτΠ με την Ελβετία. Επομένως, τονίζει την ανάγκη επιδίωξης συγκεκριμένων μορφών συνεργασίας μεταξύ των εκπροσώπων της ΕτΠ και των ελβετικών οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, έτσι ώστε να διευκολυνθεί ο διάλογος σε θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος και δη στα της διασυνοριακής συνεργασίας.

37.

Θεωρεί ότι η ΕτΠ και οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης της ΕΕ μπορούν να συνεισφέρουν στην κατάλληλη ενημέρωση των πολιτών ως προς τα οφέλη που μπορεί να αποφέρει η σύσφιξη της συνεργασίας μεταξύ της ΕΕ και της Ελβετίας, συμβάλλοντας επίσης στο μέλλον στην αποτελεσματικότερη εφαρμογή των υπό συζήτηση συμφωνιών.

38.

Ζητεί τη συμμετοχή της ΕτΠ στους μηχανισμούς αξιολόγησης και εφαρμογής μόλις τεθεί σε ισχύ η δέσμη συμφωνιών, καθώς και τη θεσμοθέτηση μέσων όπως οι ακροάσεις, οι ομάδες εργασίας, οι θεματικοί διάλογοι για τη συγκέντρωση των απόψεων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των αρχών των καντονιών.

39.

Τονίζει τη σημασία της συνεργασίας των πολιτικών συνελεύσεων και ζητεί να προσκληθεί η ΕτΠ ως παρατηρήτρια στις διακοινοβουλευτικές συνεδριάσεις ΕΕ-Ελβετίας και να συμμετάσχει στην κοινοβουλευτική επιτροπή εταιρικής σχέσης που θα συσταθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την εφαρμογή και την παρακολούθηση των συμφωνιών.

---

(1)  Πηγή: The European Union and Switzerland [Η Ευρωπαϊκή Ένωση και η Ελβετία], Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης.

(2)  Στις 2 Απριλίου 2025 μονογραφήθηκε συμφωνία για τη συμμετοχή της Ελβετίας σε προγράμματα της Ένωσης, η οποία αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της δέσμης συμφωνιών που τέθηκαν υπό διαπραγμάτευση τον Δεκέμβριο του 2024. Ως εκ τούτου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προτείνει αποφάσεις του Συμβουλίου για την έγκριση της υπογραφής των εν λόγω πράξεων και της σύναψης της δέσμης, συμπεριλαμβανομένης της συμφωνίας για τα προγράμματα της ΕΕ που δημοσιεύτηκε στις 9 Απριλίου 2025.

(3)  Ιδρύθηκε το 1972 και είναι μια «κοινότητα εργασίας» 10 περιφερειών, επαρχιών, καντονιών και ομόσπονδων κρατιδίων της Αυστρίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Ελβετίας.

(4)  Πηγή:An EU Strategy for the Alpine Region [Στρατηγική της ΕΕ για την περιοχή των Άλπεων], Inforegio.

(5)  Η Ελβετία συμμετέχει στους εξής τρεις ΕΟΕΣ: Διαπεριφερειακή Συμμαχία για τον Διάδρομο Ρήνου-Άλπεων, «Eucor — The European Campus» και «Wissenschaftsverbund — Vierländerregion Bodensee».

(6)   CDR-2615-2020.

(7)   CDR-1609-2024.

(8)  Ενδεικτικά αναφέρεται η Επιτροπή Σχέσεων με την Ελβετία που συστάθηκε από το Περιφερειακό Συμβούλιο Λομβαρδίας στην Ιταλία.