ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

2

ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ

3

ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ

33

ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΕΞΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

34

ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

35

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

36

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ

37

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΚΑΘΑΡΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ

38

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ

39

ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΠΕΞΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

138

ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ

220

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ

224

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Το 2023 επιβεβαιώθηκε για άλλη μία φορά ότι η ευρωπαϊκή ενότητα και αλληλεγγύη αποτελούν τα ισχυρότερα πλεονεκτήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συνεχίσαμε να στεκόμαστε δίπλα στους εταίρους μας στην Ουκρανία και τους υποστηρίξαμε στην αντίδρασή τους στον βάναυσο πόλεμο και τις συνεχιζόμενες επιθέσεις της Ρωσίας.

Για να μετριαστούν οι συνέπειες του πολέμου και άλλων παγκόσμιων πολιτικών εξελίξεων προτείναμε μια ενδιάμεση αναθεώρηση του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου, η οποία εστιάζεται στις πλέον πιεστικές πολιτικές προτεραιότητες:

—	ισχυρή και σταθερή στήριξη προς την Ουκρανία με τη μορφή του Μέσου Διευκόλυνσης για την Ουκρανία,

—	προώθηση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας μέσω της πλατφόρμας στρατηγικών τεχνολογιών για την Ευρώπη,

—	μέσα για την αντιμετώπιση της μετανάστευσης και των εξωτερικών προκλήσεων,

—	αυξημένοι πόροι για τη διαχείριση κρίσεων,

—	ισχυρός μηχανισμός για τη διασφάλιση της αποπληρωμής της δανειοδότησης στο πλαίσιο του NextGenerationEU με αυξημένα επιτόκια.

Με έναν συνδυασμό ανακατανομών στον προϋπολογισμό της ΕΕ και πρόσθετων πόρων, οι ηγέτες και οι ηγέτιδες της ΕΕ ενέκριναν όλες τις πολιτικές προτεραιότητες που είχε προσδιορίσει η Επιτροπή την 1η Φεβρουαρίου 2024 σε έκτακτο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Το 2023 συνεχίστηκαν επίσης πολύ ενεργά οι δανειοληπτικές και δανειοδοτικές δραστηριότητες της ΕΕ. Στις χρηματοπιστωτικές αγορές αντλήθηκαν επιπλέον 110,5 δισ. EUR για προγράμματα πολιτικής της ΕΕ και χρηματοδοτική συνδρομή σε τρίτες χώρες. Με αυτόν τον τρόπο η ΕΕ είχε τη δυνατότητα να παράσχει στην Ουκρανία στήριξη της τάξης των 18 δισ. EUR σε μηνιαίες δόσεις ύψους 1,5 δισ. EUR, με σκοπό να διασφαλιστεί η ικανότητα των δημόσιων υπηρεσιών της χώρας να συνεχίσουν να εξυπηρετούν τους πολίτες της.

Το NextGenerationEU συνέχισε να προωθεί την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση της ΕΕ. Η ενδιάμεση αξιολόγηση του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας έδειξε ότι ο μηχανισμός βοήθησε 1,3 εκατομμύρια Ευρωπαίους και Ευρωπαίες να βρουν εργασία. Τα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας των κρατών μελών έχουν υπερβεί τους ελάχιστους στόχους όσον αφορά τις δαπάνες για την ψηφιακή και την πράσινη μετάβαση, ενώ έχουν ήδη εκπληρωθεί περισσότερα από 1 150 ορόσημα και στόχοι.

Πέραν της αντιμετώπισης κρίσεων και των συναφών δραστηριοτήτων, ο προϋπολογισμός της ΕΕ συνέχισε να επιτυγχάνει τους γενικούς στόχους πολιτικής του. Κατά το τρίτο έτος του τρέχοντος ΠΔΠ 2021-2027 η εκτέλεση των αναλήψεων υποχρεώσεων ανήλθε σε 332,3 δισ. EUR —αξιοποιώντας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τον διαθέσιμο ετήσιο προϋπολογισμό.

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ εξακολουθεί να αποτελεί την απτή έκφραση της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης τόσο μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ όσο και προς τους διεθνείς εταίρους μας. Έχω τη χαρά να παρουσιάσω τους ετήσιους λογαριασμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2023 που περιγράφουν αναλυτικά τον αντίκτυπό του. Οι λογαριασμοί παρέχουν πλήρη επισκόπηση των οικονομικών της ΕΕ, περιλαμβάνοντας πληροφορίες σχετικά με τις ενδεχόμενες υποχρεώσεις, τις χρηματοοικονομικές δεσμεύσεις και λοιπές υποχρεώσεις της Ένωσης, καθώς και σχετικά με την εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ για το προηγούμενο έτος. Οι ενοποιημένοι ετήσιοι λογαριασμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελούν μέρος της δέσμης ενοποιημένων δημοσιονομικών εκθέσεων και εκθέσεων λογοδοσίας της Επιτροπής και συνιστούν αναπόσπαστο τμήμα του εξαιρετικά ανεπτυγμένου συστήματος δημοσιονομικής διαφάνειας και λογοδοσίας που εφαρμόζουμε.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ

Στόχος της παρούσας ενότητας σχετικά με τα σημαντικά οικονομικά γεγονότα, η οποία καταρτίστηκε με βάση τις αρχές που περιγράφονται στην κατευθυντήρια οδηγία για τις ενδεδειγμένες πρακτικές αριθ. 2 (RPG 2) με τίτλο «Financial Statements Discussion and Analysis» (Οικονομικές καταστάσεις — Συζήτηση και ανάλυση) του Συμβουλίου Διεθνών Λογιστικών Προτύπων του Δημόσιου Τομέα (International Public Sector Accounting Standards Board — IPSASB), είναι να βοηθήσει τους αναγνώστες να κατανοήσουν τον τρόπο με τον οποίο αντικατοπτρίζονται οι επιχειρησιακές, οικονομικές και επενδυτικές δραστηριότητες της ΕΕ στα διάφορα στοιχεία των ενοποιημένων δημοσιονομικών καταστάσεων της ΕΕ. Οι πληροφορίες που παρέχονται στην παρούσα ενότητα δεν έχουν υποβληθεί σε λογιστικό έλεγχο. Επισημαίνεται ότι εξαιτίας της στρογγυλοποίησης των στοιχείων σε εκατομμύρια ευρώ, ορισμένα οικονομικά στοιχεία που περιλαμβάνονται στους παρακάτω πίνακες μπορεί να μην ανταποκρίνονται στο ακριβές άθροισμα.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧEIΑ ΚΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ

4

2.

TΟ ΠΟΛΥΕΤΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 2021-2027, το NextGenerationEU και η στήριξη προς την Ουκρανία

6

3.

Υλοποίηση του NGEU

8

3.1.1.

Επισκόπηση

8

3.1.2.

Εκταμιεύσεις μη επιστρεπτέας στήριξης στο πλαίσιο του ΜΑΑ/REPowerEU

8

3.1.3.

Εκταμιεύσεις δανείων στο πλαίσιο του ΜΑΑ/REPowerEU

10

3.1.4.

Συνεισφορές του NGEU σε άλλα προγράμματα στο πλαίσιο του προϋπολογισμού της ΕΕ

11

4.

ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

11

4.1.

Δανειοληπτικές και δανειοδοτικές δραστηριότητες

12

4.2.

Δημοσιονομικές εγγυήσεις

17

4.3.

Κοινό ταμείο προβλέψεων

18

5.

ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ

19

5.1.

Έσοδα

19

5.2.

Δαπάνες

20

5.3.

Ενεργητικό

20

5.4.

Παθητικό

23

6.

ΣΥΝΟΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

25

6.1.

Έσοδα

25

6.2.

Δαπάνες

27

7.

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ, ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΚΑΙ ΛΟΓΟΔΟΣΙΑ ΤΗΣ ΕΕ

29

7.1.

Πολιτικό και δημοσιονομικό πλαίσιο

29

7.2.

Διακυβέρνηση και λογοδοσία

30

1.   ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧEIΑ ΚΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ

Ενοποιημένες δημοσιονομικές καταστάσεις

Οι ενοποιημένες δημοσιονομικές καταστάσεις της ΕΕ περιλαμβάνουν πάνω από 50 οντότητες (συμπεριλαμβανομένων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου, της Επιτροπής και οργανισμών της ΕΕ). Καταρτίζονται σύμφωνα με τους κανόνες της λογιστικής σε δεδουλευμένη βάση που ενέκρινε η υπόλογος της Επιτροπής και που βασίζονται στα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα του Δημόσιου Τομέα (IPSAS).

Όπως φαίνεται στον ισολογισμό που ακολουθεί και εξειδικεύεται περαιτέρω στην ανάλυση δημοσιονομικών καταστάσεων (ενότητα 5), οι ενοποιημένες δημοσιονομικές καταστάσεις της ΕΕ για το 2023 χαρακτηρίστηκαν ιδιαίτερα από την αύξηση των δανειοληπτικών πράξεων λόγω της συνεχιζόμενης εφαρμογής του NextGenerationEU, καθώς και από την πρόσθετη χρηματοδοτική στήριξη που παρασχέθηκε στην Ουκρανία:

(σε δισ. EUR)
	2023	2022
ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ
Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού	285,4	235,4
Προχρηματοδότηση	91,7	100,5
Απαιτήσεις	35,2	48,2
Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμά τους	39,6	46,5
Ενσώματα πάγια και άλλα στοιχεία ενεργητικού	15,8	15,2
Σύνολο	467,7	445,9
ΠΑΘΗΤΙΚΟ
Παροχές μετά την έξοδο από την υπηρεσία	90,8	80,6
Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις	458,4	352,3
Οφειλές	50,5	55,3
Δεδουλευμένα	76,8	86,2
Άλλα στοιχεία παθητικού	3,3	2,8
Σύνολο	679,8	577,2
ΚΑΘΑΡΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ
Αποθεματικά	1,1	1,3
Απαιτήσεις έναντι των κρατών μελών	(213,2 )	(132,6 )
Σύνολο	(212,2 )	(131,3 )
→ βλ. Ανάλυση δημοσιονομικών καταστάσεων, ενότητα 5

Βασικές εξελίξεις το 2023

Συνέχιση του επιτυχούς ιστορικού εκδόσεων ομολόγων της ΕΕ, γραμματίων της ΕΕ και πράσινων ομολόγων NGEU

→ βλ. ενότητα 4

Υλοποίηση των στόχων του NGEU		Χορήγηση χρηματοδοτικής συνδρομής στην Ουκρανία
→ βλ. ενότητα 3		→ βλ. ενότητα 4

2.   TΟ ΠΟΛΥΕΤΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 2021-2027, το NextGenerationEU και η στήριξη προς την Ουκρανία

Ο μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027, σε συνδυασμό με το μέσο ανάκαμψης NextGenerationEU (NGEU), όπως εγκρίθηκε, ανέρχεται σε 2,018 τρισ. EUR σε τρέχουσες τιμές (1,8 τρισ. EUR σε τιμές 2018).

Η δέσμη αποτελείται από τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό, το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) 2021-2027, ύψους 1,211 τρισ. EUR σε τρέχουσες τιμές (1,074 τρισ. EUR σε τιμές 2018), σε συνδυασμό με το προσωρινό μέσο ανάκαμψης NGEU αρχικού ποσού ύψους έως 806,9 δισ. EUR σε τρέχουσες τιμές (750 δισ. EUR σε τιμές 2018). Το αρχικό αυτό ποσό αναπροσαρμόστηκε σε 712 δισ. EUR, καθώς οι αιτήσεις των κρατών μελών δεν εξάντλησαν τη συνολική διαθέσιμη δανειακή στήριξη.

Ο προϋπολογισμός καταρτίστηκε με σκοπό να ανταποκριθεί στις προτεραιότητες της Ευρώπης και στις πλέον επείγουσες ανάγκες:

—	πάνω από το 50 % του συνολικού ποσού του επόμενου μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού και του NGEU θα στηρίξει τον εκσυγχρονισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω δράσεων έρευνας και καινοτομίας, δίκαιης κλιματικής και ψηφιακής μετάβασης, ετοιμότητας, ανάκαμψης και ανθεκτικότητας·

—	το 30 % του προϋπολογισμού της ΕΕ θα δαπανηθεί για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής — το υψηλότερο ποσοστό του ιστορικά μεγαλύτερου ευρωπαϊκού προϋπολογισμού·

—	το 20 % του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΜΑΑ) —ο οποίος αντιπροσωπεύει το 90 % του NGEU— θα επενδυθεί στον ψηφιακό μετασχηματισμό·

—	το 2026 και το 2027, το 10 % των ετήσιων δαπανών στο πλαίσιο του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού θα συμβάλει στην ανάσχεση και την αντιστροφή της μείωσης της βιοποικιλότητας· και

—	για πρώτη φορά, οι νέες και ενισχυμένες προτεραιότητες λαμβάνουν το υψηλότερο μερίδιο στο πλαίσιο του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού, ήτοι 32 %.

Αναθεώρηση του προϋπολογισμού της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027

Μετά την έγκριση του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027 το 2020, η ΕΕ αντιμετώπισε πρωτοφανείς και απρόβλεπτες κρίσεις: από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και τις συνέπειές του έως την επιτάχυνση της αύξησης του πληθωρισμού και των επιτοκίων, τη μετανάστευση και εξωτερικές προκλήσεις όπως η σύγκρουση στη Μέση Ανατολή. Η αντιμετώπιση αυτών των πολλαπλών προκλήσεων έχει εξαντλήσει τους πόρους του προϋπολογισμού της ΕΕ, περιορίζοντας τη δυνατότητά του να ανταποκριθεί ακόμη και στις πλέον πιεστικές προκλήσεις. Για να διασφαλιστεί η δυνατότητα του προϋπολογισμού της ΕΕ να συνεχίσει να επιτυγχάνει τους βασικούς στόχους του, τον Ιούνιο του 2023 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την ενίσχυση του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ.

Την 1η Φεβρουαρίου 2024 οι ηγέτες της ΕΕ ενέκριναν όλες τις προτεραιότητες της πρότασης της Επιτροπής και συμφώνησαν για την πρώτη στα χρονικά αναθεώρηση του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ, η οποία εγκρίθηκε επίσης από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 27 Φεβρουαρίου 2024. Τα βασικά στοιχεία περιλαμβάνουν τα εξής:

—

Κρίσιμη στήριξη προς την Ουκρανία: Ένα νέο Μέσο Διευκόλυνσης για την Ουκρανία, βάσει επιχορηγήσεων, δανείων και εγγυήσεων, συνολικού ύψους 50 δισ. EUR για την περίοδο 2024-2027, θα στηρίξει τις άμεσες ανάγκες, την ανασυγκρότηση και τον εκσυγχρονισμό της Ουκρανίας στην πορεία της προς την ένταξη στην ΕΕ.

—

Ενίσχυση της κυριαρχίας και της ανταγωνιστικότητας: Η πλατφόρμα στρατηγικών τεχνολογιών για την Ευρώπη (STEP) θα δώσει ώθηση στη μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητα της ΕΕ σε κρίσιμες τεχνολογίες (ψηφιακή και υπερπροηγμένη τεχνολογία, καθαρή τεχνολογία και βιοτεχνολογία), με νέες δυνατότητες ευελιξίας και κίνητρα για τη χρηματοδότηση από τα ταμεία συνοχής και τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, καθώς και με συμπληρωματική χρηματοδότηση ύψους 1,5 δισ. EUR από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας.

—	Περαιτέρω δράση για τη μετανάστευση και τις εξωτερικές προκλήσεις: Ενίσχυση ύψους 9,6 δισ. EUR θα στηρίξει τις εσωτερικές και εξωτερικές διαστάσεις της μετανάστευσης και θα βοηθήσει τους εταίρους στα Δυτικά Βαλκάνια, στις χώρες της Νότιας Γειτονίας και πέραν αυτών.

—

Ισχυρότερη αντιμετώπιση απρόβλεπτων κρίσεων: Για να μπορέσει ο προϋπολογισμός της ΕΕ να συνεχίσει να ανταποκρίνεται σε απρόβλεπτες περιστάσεις —όπως η ενεργειακή κρίση, οι επισιτιστικές κρίσεις και οι συνέπειες του πολέμου της Ρωσίας εν μέσω αύξησης του πληθωρισμού και του κόστους των τόκων— ο Μηχανισμός Ευελιξίας θα ενισχυθεί με 2 δισ. EUR, ενώ το ανώτατο όριο του αποθεματικού έκτακτης βοήθειας θα αυξηθεί κατά 1,5 δισ. EUR και θα κατανεμηθεί σε δύο χωριστά μέσα: το Αποθεματικό Ευρωπαϊκής Αλληλεγγύης και το Αποθεματικό Έκτακτης Βοήθειας.

—	Περισσότερη ανθεκτικότητα στις κρίσεις: Ένας μηχανισμός έκτακτης ανάγκης τριών σταδίων και ένα νέο μέσο θα αποσαφηνίσουν τους δημοσιονομικούς μηχανισμούς για τη χρηματοδότηση του κόστους που συνδέεται με το NextGenerationEU.

—

Η αναθεώρηση θα χρηματοδοτηθεί μέσω ενός συνδυασμού νέων πόρων και ανακατανομής στο πλαίσιο του προϋπολογισμού της ΕΕ. Αυτό θα δώσει στην ΕΕ τη δυνατότητα να συνεχίσει να αντιμετωπίζει τις πλέον πιεστικές προτεραιότητες, ελαχιστοποιώντας παράλληλα τον αντίκτυπο στους εθνικούς προϋπολογισμούς, προς όφελος των Ευρωπαίων πολιτών και όχι μόνο.

Η αναθεώρηση τέθηκε σε ισχύ την 1η Μαρτίου 2024 και εφαρμόζεται αναδρομικά στον προϋπολογισμό της ΕΕ από την 1η Ιανουαρίου 2024.

NextGenerationEU

Με αρχικό προϋπολογισμό ύψους έως 806,9 δισ. EUR, το NGEU έχει σχεδιαστεί ώστε να συμβάλει στην αποκατάσταση της άμεσης οικονομικής και κοινωνικής ζημίας που προκλήθηκε από την πανδημία του κορονοϊού, και ως εκ τούτου να συνδράμει ώστε στη μετά COVID-19 εποχή να οικοδομηθεί μια Ευρώπη πιο πράσινη, πιο ψηφιακή, πιο ανθεκτική και καλύτερα προσαρμοσμένη στις τρέχουσες και τις επερχόμενες προκλήσεις. Το μεγαλύτερο μέρος των κονδυλίων διοχετεύεται μέσω του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΜΑΑ). Μέρος των κονδυλίων, έως 338,0 δισ. EUR, παρέχεται με τη μορφή μη επιστρεπτέας στήριξης ή με τη μορφή επιχορηγήσεων. Το άλλο μέρος, έως 385,8 δισ. EUR, θα χρησιμοποιηθεί για τη χορήγηση δανείων από την Ένωση σε μεμονωμένα κράτη μέλη. Η προθεσμία για την υποβολή αίτησης δανείων από τα κράτη μέλη έληξε τον Αύγουστο του 2023, συνεπώς δεν είναι πλέον δυνατό να εκταμιευθούν δάνεια ύψους 94,9 δισ. EUR. Ως αποτέλεσμα, το συνολικό ποσό για τα δάνεια ανέρχεται πλέον σε 290,9 δισ. EUR και το αναπροσαρμοσμένο συνολικό κονδύλιο για μη επιστρεπτέα στήριξη και δάνεια ανέρχεται σε 712 δισ. EUR. Η αποπληρωμή των εν λόγω δανείων από τα αντίστοιχα κράτη μέλη θα πραγματοποιηθεί μετά την τρέχουσα περίοδο του ΠΔΠ και θα έχει μεγάλη χρονική διάρκεια (από το 2032 έως το 2053, βλ. ενότητα 3.1.3). Επιπλέον, το NGEU ενισχύει διάφορα υφιστάμενα προγράμματα και πολιτικές της ΕΕ, ως εξής:

—	την πολιτική συνοχής, στο πλαίσιο της Συνδρομής στην Ανάκαμψη για τη Συνοχή και τις Περιοχές της Ευρώπης (REACT-EU), για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων της νόσου COVID-19 κατά τα πρώτα έτη της ανάκαμψης·

—	το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η μετάβαση προς την κλιματική ουδετερότητα θα είναι επωφελής για όλους·

—	το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης, για την περαιτέρω στήριξη των γεωργών·

—	το πρόγραμμα InvestEU, με σκοπό τη στήριξη των επενδυτικών προσπαθειών των επιχειρήσεών μας·

—	το πρόγραμμα-πλαίσιο «Ορίζων Ευρώπη», προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η ΕΕ έχει την ικανότητα να χρηματοδοτεί περισσότερη αριστεία στον τομέα της έρευνας· και

—	το RescEU, το οποίο διασφαλίζει την ικανότητα του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της ΕΕ να ανταποκρίνεται σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης μεγάλης κλίμακας.

Επιπλέον, οι επιχορηγήσεις του ΜΑΑ συμπληρώνονται πλέον με τη συμπερίληψη μέτρων του REPowerEU, τα οποία χρηματοδοτούνται επίσης από τα έσοδα του συστήματος εμπορίας εκπομπών (ΣΕΔΕ) και από κονδύλια του αποθεματικού προσαρμογής στο Brexit (BAR), μαζί με κονδύλια του NGEU. Όσον αφορά τα δάνεια από το NGEU, τα κράτη μέλη έχουν αιτηθεί συνολικά 290,9 δισ. EUR, τα οποία περιλαμβάνουν στοιχεία του REPowerEU. Ανατρέξτε στην ενότητα 3 για πιο αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με την υλοποίηση του NGEU και στην ενότητα 4 σχετικά με τον δανεισμό μέσω της ενοποιημένης προσέγγισης χρηματοδότησης.

Στήριξη προς την Ουκρανία

Από την έναρξη του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, ο προϋπολογισμός της ΕΕ έχει αυξηθεί δραστικά προκειμένου να στηρίξει την αντίδραση της ΕΕ στην κρίση στην Ουκρανία σε όλα τα μέτωπα. Πιο συγκεκριμένα, στο πλαίσιο της προσέγγισης «Ομάδα Ευρώπη», η ΕΕ, τα κράτη μέλη της και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα είχαν κινητοποιήσει από κοινού έως το τέλος του 2023 συνολική στήριξη άνω των 88 δισ. EUR για την Ουκρανία και τον λαό της, εκφράζοντας με σαφήνεια τη συνεχή αλληλεγγύη της ΕΕ. Το ποσό αυτό περιλαμβάνει:

—

43,3 δισ. EUR σε χρηματοδοτική συνδρομή, δημοσιονομική στήριξη και ανθρωπιστική βοήθεια, από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και απευθείας από τα κράτη μέλη της ΕΕ με τη μορφή επιχορηγήσεων, δανείων και εγγυήσεων (εκ των οποίων 25,2 δισ. EUR σε νέα δάνεια μακροοικονομικής χρηματοδοτικής συνδρομής για τη στήριξη της ουκρανικής οικονομίας, τα οποία είχαν εκταμιευθεί πλήρως στο τέλος του 2023)·

—	28 δισ. EUR σε στρατιωτική βοήθεια που παρασχέθηκε απευθείας από τα κράτη μέλη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων 6,1 δισ. EUR μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού για την Ειρήνη (η εν λόγω στήριξη δεν αποτελεί μέρος του προϋπολογισμού της ΕΕ)· και

—	17 δισ. EUR διατέθηκαν από την ΕΕ και τα κράτη μέλη της για τη στήριξη των ατόμων που εγκαταλείπουν την Ουκρανία.

Επιπλέον, το νέο Μέσο Διευκόλυνσης για την Ουκρανία αποτελεί ειδικό χρηματοδοτικό μέσο για την παροχή συνεκτικής, προβλέψιμης και ευέλικτης στήριξης στην Ουκρανία, προβλέποντας έως 50 δισ. EUR για την περίοδο από το 2024 έως το 2027, εκ των οποίων 33 δισ. EUR σε δάνεια και 17 δισ. EUR σε μη επιστρεπτέα στήριξη, για να βοηθηθεί η Ουκρανία να αντισταθεί στην επίθεση και να ανοικοδομήσει μια σύγχρονη, ευημερούσα χώρα.

3.   Υλοποίηση του NGEU

3.1.1.   Επισκόπηση

Έως το τέλος του 2023, η Επιτροπή εκταμίευσε συνολική χρηματοδοτική στήριξη ύψους 263,1 δισ. EUR (2022: 162,0 δισ. EUR). Το μεγαλύτερο μέρος του ποσού αυτού, δηλαδή 220,8 δισ. EUR, εκταμιεύθηκε στο πλαίσιο του ΜΑΑ (συμπεριλαμβανομένης της στήριξης για μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις του REPowerEU) εκ των οποίων 141,6 δισ. EUR εκταμιεύθηκαν ως μη επιστρεπτέα στήριξη και 79,2 δισ. EUR εκταμιεύθηκαν σε μορφή χρηματοδοτικής δανειακής στήριξης. Επιπλέον ποσό ύψους 42,3 δισ. EUR (μετά την αφαίρεση των ανακτήσεων ύψους 1,0 δισ. EUR) εκταμιεύθηκε σε μορφή πληρωμών του ΠΔΠ στο πλαίσιο υφιστάμενων προγραμμάτων.

3.1.2.   Εκταμιεύσεις μη επιστρεπτέας στήριξης στο πλαίσιο του ΜΑΑ/REPowerEU

Η συνολική μη επιστρεπτέα στήριξη που εγκρίθηκε και για την οποία αναλήφθηκε νομική δέσμευση στο πλαίσιο των σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας των 27 κρατών μελών ανέρχεται σε 356,8 δισ. EUR. Από το ποσό αυτό, 337,9 δισ. EUR είναι τα αρχικά κονδύλια του ΜΑΑ. Το υπόλοιπο ποσό των 18,9 δισ. EUR περιλαμβάνει τα κονδύλια από το σύστημα εμπορίας εκπομπών (ΣΕΔΕ) ύψους 17,3 δισ. EUR και τις μεταφορές από το αποθεματικό προσαρμογής στο Brexit ύψους 1,6 δισ. EUR, που θα χρησιμοποιηθούν αμφότερα για τη στήριξη των μεταρρυθμίσεων και των επενδύσεων του REPowerEU. Στην περίπτωση της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, το υπόλοιπο μέρος των αρχικών κονδυλίων του ΜΑΑ, ύψους 2,6 δισ. EUR και 0,1 δισ. EUR αντίστοιχα, θα χρησιμοποιηθεί επίσης για τη στήριξη των μεταρρυθμίσεων και των επενδύσεων του REPowerEU. Οι δημοσιονομικές δεσμεύσεις στις 31 Δεκεμβρίου 2023 ανέρχονταν σε 356,4 δισ. EUR.

Έως το τέλος του 2023 η Επιτροπή είχε εκταμιεύσει συνολική μη επιστρεπτέα στήριξη ύψους 141,6 δισ. EUR σε 23 κράτη μέλη (2022: 93,5 δισ. EUR σε 22 κράτη μέλη). Με 139,9 δισ. EUR, σχεδόν το σύνολο του ποσού αυτού αφορούσε πληρωμές βάσει οροσήμων και στόχων στο πλαίσιο του ΜΑΑ. Το υπόλοιπο των 1,7 δισ. EUR εκταμιεύθηκε ως προχρηματοδότηση στο πλαίσιο του REPowerEU:

(σε δισ. EUR)
Κράτος μέλος	Συνολική αξία επιχορηγή-σεων (1)	εκ των οποίων κονδύλια ΜΑΑ	εκ των οποίων κονδύλια ΣΕΔΕ/BAR	Δημοσιονο-μικές δεσμεύσεις 31.12.2023 ((†))	Εκταμιευ-θέντα ποσά στο πλαίσιο του ΜΑΑ	Εκταμιευ-θέντα ποσά στο πλαίσιο του REPowerEU	Σύνολο εκταμιευ-θέντων 31.12.2023
Αυστρία	4,0	3,8	0,2	4,0	1,1	0,0	1,2
Βέλγιο	5,0	4,5	0,5	4,9	0,8	-	0,8
Βουλγαρία	5,7	5,7	-	5,7	1,4	-	1,4
Κροατία	5,8	5,5	0,3	5,8	2,9	-	2,9
Κύπρος	1,0	0,9	0,1	1,0	0,2	-	0,2
Τσεχία	8,4	7,7	0,7	8,4	1,8	0,1	2,0
Δανία	1,6	1,4	0,2	1,6	0,5	0,0	0,5
Εσθονία	1,0	0,9	0,1	1,0	0,4	0,0	0,4
Φινλανδία	1,9	1,8	0,1	1,9	0,3	-	0,3
Γαλλία	40,3	37,4	2,8	40,3	22,8	0,6	23,4
Γερμανία	28,0	28,0	-	28,0	6,2	-	6,2
Ελλάδα	18,2	17,4	0,8	18,2	7,4	-	7,4
Ουγγαρία	6,5	5,8	0,7	6,5	-	-	-
Ιρλανδία	0,9	0,9	-	0,9	-	-	-
Ιταλία	71,8	69,0	2,8	71,8	41,0	-	41,0
Λετονία	2,0	1,8	0,1	2,0	0,4	-	0,4
Λιθουανία	2,3	2,1	0,2	2,3	0,8	0,0	0,9
Λουξεμβούργο	0,1	0,1	-	0,1	0,0	-	0,0
Μάλτα	0,3	0,3	0,1	0,3	0,1	0,0	0,1
Κάτω Χώρες	5,4	4,7	0,7	5,3	-	-	-
Πολωνία	25,3	22,5	2,8	25,3	-	0,6	0,6
Πορτογαλία ((††))	16,3	15,5	0,8	16,3	5,9	0,2	6,1
Ρουμανία	13,6	12,1	1,4	13,6	5,5	-	5,5
Σλοβακία	6,4	6,0	0,4	6,4	2,6	0,1	2,7
Σλοβενία	1,6	1,5	0,1	1,6	0,5	0,0	0,5
Ισπανία ((††))	79,9	77,2	2,6	79,9	37,0	-	37,0
Σουηδία	3,4	3,2	0,3	3,4	-	-	-
Σύνολο	356,8	337,9	18,9	356,4	139,9	1,7	141,6
Σημειώσεις για τον πίνακα της προηγούμενης σελίδας:

Κατά τη διάρκεια του 2023 η Επιτροπή εκταμίευσε μη επιστρεπτέα στήριξη συνολικού ύψους 48,0 δισ. EUR (2022: 47,2 δισ. EUR). Το ποσό αυτό περιλάμβανε κυρίως τις πληρωμές βάσει οροσήμων και στόχων του ΜΑΑ προς την Ιταλία (τρίτη και τέταρτη πληρωμή: 12,0 δισ. EUR), τη Γαλλία (δεύτερη πληρωμή: 10,3 δισ. EUR), την Ισπανία (τρίτη πληρωμή: 6,0 δισ. EUR), τη Γερμανία (πρώτη πληρωμή: 4,0 δισ. EUR), την Πορτογαλία (δεύτερη, τρίτη και τέταρτη πληρωμή: 3,6 δισ. EUR), την Ελλάδα (δεύτερη και τρίτη πληρωμή: 3,4 δισ. EUR) και τη Ρουμανία (δεύτερη πληρωμή: 1,9 δισ. EUR).

3.1.3.   Εκταμιεύσεις δανείων στο πλαίσιο του ΜΑΑ/REPowerEU

Η συνολική χρηματοδοτική δανειακή στήριξη που εγκρίθηκε στο πλαίσιο των σχεδίων ανέρχεται στο ποσό των 290,9 δισ. EUR (2022: 165,3 δισ. EUR). Ολόκληρο το ποσό καλύπτεται από υπογεγραμμένες δανειακές συμφωνίες (2022: 153,9 δισ. EUR).

Έως το τέλος του 2023 η Επιτροπή είχε εκταμιεύσει χρηματοδοτική δανειακή στήριξη ύψους 79,2 δισ. EUR προς εννέα κράτη μέλη (2022: 45,2 δισ. EUR προς πέντε κράτη μέλη). Από το ποσό αυτό, 73,8 δισ. EUR αφορούσαν χρηματοδοτική δανειακή στήριξη που παρασχέθηκε στο πλαίσιο του ΜΑΑ (2022: 45,2 δισ. EUR) και 5,4 δισ. EUR αφορούσαν χρηματοδοτική δανειακή στήριξη που παρασχέθηκε στο πλαίσιο του REPowerEU (2022: μ.δ.).

(σε δισ. EUR)
Κράτος μέλος	Σύνολο χορηγηθέντων	εκ των οποίων στήριξη ΜΑΑ	εκ των οποίων στήριξη REPowerEU	Σύνολο υπογεγραμμένο στις 31.12.2023	Εκταμιευθέντα ποσά για τον ΜΑΑ 31.12.2023	Εκταμιευθέντα ποσά για το REPowerEU 31.12.2023	Σύνολο ανεξόφλητο στις 31.12.2023
Βέλγιο	0,3	0,0	0,2	0,3	-	-	-
Κροατία	4,3	1,6	2,6	4,3	-	-	-
Κύπρος	0,2	0,2	-	0,2	0,0	-	0,0
Τσεχία	0,8	0,8	-	0,8	-	-	-
Ελλάδα	17,7	17,7	-	17,7	7,3	-	7,3
Ουγγαρία	3,9	0,0	3,9	3,9	-	0,8	0,8
Ιταλία	122,6	114,2	8,4	122,6	60,9	-	60,9
Λιθουανία	1,6	1,0	0,5	1,6	-	0,1	0,1
Πολωνία	34,5	12,0	22,5	34,5	-	4,5	4,5
Πορτογαλία	5,9	5,9	-	5,9	1,7	-	1,7
Ρουμανία	14,9	14,4	0,6	14,9	3,6	-	3,6
Σλοβενία	1,1	1,1	-	1,1	0,3	-	0,3
Ισπανία	83,2	81,5	1,7	83,2	-	-	-
Σύνολο	290,9	250,4	40,5	290,9	73,8	5,4	79,2

Κατά τη διάρκεια του 2023, η Επιτροπή χορήγησε νέα χρηματοδοτική δανειακή στήριξη ύψους 34,1 δισ. EUR, εκ των οποίων 28,7 δισ. EUR ήταν δόσεις δανείων του ΜΑΑ μετά την εκπλήρωση οροσήμων και στόχων. Άλλα 5,4 δισ. EUR ήταν εκταμιεύσεις για προχρηματοδότηση δανείων στο πλαίσιο του REPowerEU. Οι κύριες εκταμιεύσεις ήταν η τρίτη και η τέταρτη δόση του ΜΑΑ προς την Ιταλία (23 δισ. EUR), η προχρηματοδότηση του REPowerEU προς την Πολωνία (4,5 δισ. EUR) και η δεύτερη και η τρίτη δόση του ΜΑΑ προς την Ελλάδα (3,8 δισ. EUR).

Βάσει των δανειακών συμφωνιών, τα κράτη μέλη θα αποπληρώνουν ετησίως το 5 % των εκταμιευθέντων ποσών, με έναρξη δέκα έτη μετά την ημερομηνία εκταμίευσης. Αυτό σημαίνει ότι η περίοδος αποπληρωμής θα διαρκέσει από το 2032 έως το 2053.

3.1.4.   Συνεισφορές του NGEU σε άλλα προγράμματα στο πλαίσιο του προϋπολογισμού της ΕΕ

Έως το τέλος του 2023, το συνολικό ποσό που είχε εκταμιευτεί ως καθαρές πληρωμές σε άλλα προγράμματα στο πλαίσιο του ΠΔΠ ανερχόταν σε 42,3 δισ. EUR (2022: 23,3 δισ. EUR). Η συνεισφορά αυτή, η οποία δεν περιλαμβάνει ανακτήσεις ύψους 1,0 δισ. EUR (2022: 0,2 δισ. EUR) συνδεόταν κυρίως με το REACT-EU, το οποίο χρηματοδοτεί το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ, συμπεριλαμβανομένου του ΤΕΒΑ):

(σε δισ. EUR)
Πρόγραμμα ΠΔΠ	Σύνολο χορηγήσεων	Σύνολο καθαρών αναλήψεων υποχρεώσεων 31.12.2023	Σύνολο καθαρών πληρωμών 31.12.2023
REACT-EU	50,6	50,6	31,4
— εκ των οποίων ΕΤΠΑ	30,0	30,0	20,9
— εκ των οποίων ΕΚΤ (συμπεριλαμβανομένου του ΤΕΒΑ)	20,6	20,6	10,4
Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης	10,9	10,8	0,3
Αγροτική ανάπτυξη (ΕΓΤΑΑ)	8,1	8,1	3,3
InvestEU	6,1	6,1	2,6
Ορίζων Ευρώπη	5,4	5,4	3,8
RescEU	2,0	2,0	0,9
Σύνολο	83,1	82,9	42,3

Κατά τη διάρκεια του 2023 η Επιτροπή εκταμίευσε πληρωμές για άλλα προγράμματα του ΠΔΠ συνολικού ύψους 19,0 δισ. EUR. Το ποσό αυτό περιλάμβανε τις πληρωμές που αφορούσαν το REACT-EU (13,1 δισ. EUR, εκ των οποίων 7,3 δισ. EUR στο πλαίσιο του ΕΤΠΑ και 5,8 δισ. EUR στο πλαίσιο του ΕΚΤ, συμπεριλαμβανομένου του ΤΕΒΑ), την αγροτική ανάπτυξη (2,0 δισ. EUR), το πρόγραμμα-πλαίσιο «Ορίζων Ευρώπη» (1,9 δισ. EUR), το InvestEU (1,2 δισ. EUR), το RescEU (0,6 δισ. EUR) και το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης (0,1 δισ. EUR).

4.   ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

Τα τελευταία έτη, η ΕΕ χρησιμοποιεί όλο και περισσότερο χρηματοοικονομικά μέσα (όπως δάνεια, εγγυήσεις και επενδύσεις μετοχικού κεφαλαίου) για την εφαρμογή των πολιτικών της και την επιδίωξη των ενωσιακών στόχων. Για παράδειγμα, τα δάνεια της ΕΕ προς τα κράτη μέλη ή τις χώρες-εταίρους της αποσκοπούν στην αποκατάσταση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας ή στην προώθηση της οικονομικής ανάκαμψης από καταστάσεις κρίσης. Κύριος στόχος των προγραμμάτων εγγυήσεων της ΕΕ είναι η τόνωση των επενδύσεων και η ενίσχυση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση για την αντιμετώπιση των ανεπαρκειών της αγοράς στους βασικούς τομείς πολιτικής.

Όταν η ΕΕ παρέχει στήριξη με τη μορφή δανείων ή εγγυήσεων, αναμένει υψηλή προστιθέμενη αξία από τη χρηματοδοτική συνεισφορά της. Ο λόγος είναι ότι, σε αντίθεση με τις παραδοσιακές μη επιστρεπτέες μεθόδους εκτέλεσης του προϋπολογισμού, όπως η παροχή επιχορηγήσεων ή επιδοτήσεων, για κάθε ευρώ που δαπανάται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, ο τελικός δικαιούχος λαμβάνει περισσότερα από το ονομαστικό ποσό της χρηματοδοτικής στήριξης της ΕΕ χάρη στο λεγόμενο αποτέλεσμα μόχλευσης.

Παρότι η ΕΕ αναμένει ότι οι πραγματοποιηθείσες δαπάνες θα είναι χαμηλότερες από το ποσό της παρεχόμενης χρηματοδότησης, ο προϋπολογισμός της ΕΕ ενδέχεται να υποστεί ζημίες, όταν συμβούν ορισμένα γεγονότα —τα οποία δεν βρίσκονται πλήρως υπό τον έλεγχο της ΕΕ. Αυτό ισχύει για τα προγράμματα στα οποία η ΕΕ αναλαμβάνει δανειοληπτικές πράξεις για τη χρηματοδότηση δανείων προς κράτη μέλη και τρίτες χώρες (βλ. ενότητα 4.1 κατωτέρω) και όταν εκδίδει εγγυήσεις προς χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (βλ. ενότητα 4.2 κατωτέρω). Καθώς δεν είναι πιθανό να επέλθει πλήρης ζημία λόγω μη αποπληρωμής από τους τελικούς δικαιούχους, η ΕΕ δεν διακρατά στοιχεία ενεργητικού για το σύνολο των εν λόγω δυνητικών υποχρεώσεων (2), αλλά μόνο έως το ύψος που είναι αναγκαίο για την κάλυψη των αναμενόμενων ζημιών με επαρκές περιθώριο ασφαλείας για απρόβλεπτες ζημίες. Ωστόσο, εάν προκύψουν ζημίες οι οποίες υπερβαίνουν τα προβλεπόμενα στοιχεία ενεργητικού, θα καλυφθούν από τα κράτη μέλη μέσω μελλοντικών προϋπολογισμών της ΕΕ. Υπό αυτή την έννοια, δημιουργούν για τον προϋπολογισμό της ΕΕ «ενδεχόμενες υποχρεώσεις του προϋπολογισμού».

Η ΕΕ παρακολουθεί τακτικά τη βιωσιμότητα των ενδεχόμενων υποχρεώσεών της και την επάρκεια των προβλεπόμενων στοιχείων ενεργητικού που διακρατούνται στο κοινό ταμείο προβλέψεων (ΚΤΠ) (3) (βλ. ενότητα 4.3 κατωτέρω).

Στο τέλος του 2023 οι ενδεχόμενες υποχρεώσεις του προϋπολογισμού της ΕΕ ανέρχονταν συνολικά σε 363,7 δισ. EUR, εκ των οποίων 255,4 δισ. EUR αφορούσαν τα ανεξόφλητα δάνεια προς κράτη (254,1 δισ. EUR ονομαστικοί και 1,3 δισ. EUR δεδουλευμένοι τόκοι) και 108,3 δισ. EUR τα μέγιστα ποσά (ανώτατα όρια) των εγγυήσεων που εκδόθηκαν. Τα προβλεπόμενα στοιχεία ενεργητικού ανήλθαν σε 19,0 δισ. EUR.

Η ΕΕ αναλαμβάνει επίσης και άλλες υποχρεώσεις, οι οποίες δεν είναι εκ φύσεως ενδεχόμενες, αλλά —λόγω του μακροπρόθεσμου χαρακτήρα τους— θα χρηματοδοτηθούν μόνο από τα κράτη μέλη μέσω μελλοντικών προϋπολογισμών. Αυτό αφορά κυρίως τις συνταξιοδοτικές υποχρεώσεις (90,8 δισ. EUR στις 31 Δεκεμβρίου 2023) και τις δανειοληπτικές πράξεις του NGEU που χρηματοδότησαν επιχορηγήσεις του ΜΑΑ/REPowerEU και ορισμένα άλλα προγράμματα του ΠΔΠ (182,2 δισ. EUR στις 31 Δεκεμβρίου 2023, βλ. ενότητες 3.1.2 και 3.1.4).

4.1.   Δανειοληπτικές και δανειοδοτικές δραστηριότητες

4.1.1.   Δανειοληπτικές πράξεις

Η Επιτροπή δανείζεται εκδίδοντας τίτλους στις διεθνείς κεφαλαιαγορές. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ εγγυάται, εντέλει, όλες τις δανειοληπτικές πράξεις της Επιτροπής. Έως το 2020 οι δανειοληπτικές πράξεις χρησιμοποιούνταν μόνο για τη χρηματοδότηση δανειοδοτικών δραστηριοτήτων, βλ. ενότητα 4.1.2. Μετά τη θέσπιση του μέσου NGEU, οι δανειοληπτικές πράξεις χρησιμοποιούνται πλέον και για τη χρηματοδότηση μη επιστρεπτέας στήριξης, βλ. ενότητα 3.1.2.

Η προσέγγιση χρηματοδότησης

Συνακόλουθη	Ενοποιημένη χρηματοδότηση

Έως το 2020 η Επιτροπή ακολουθούσε την προσέγγιση των «συνακόλουθων πράξεων», εκδίδοντας ένα ομόλογο για τη χρηματοδότηση μίας δανειακής συμφωνίας. Μετέφερε τα χρήματα απευθείας στη δικαιούχο χώρα με τους ίδιους όρους (επιτόκιο, ληκτότητα). Ως εκ τούτου, ο χρόνος, ο όγκος και η ληκτότητα των εκδόσεων ομολόγων καθορίζονταν από τις ανάγκες του δικαιούχου.

Για το μέσο NGEU η Επιτροπή χρησιμοποιεί μια διαφοροποιημένη, συγκεντρωτική προσέγγιση χρηματοδότησης, στο πλαίσιο της οποίας οι δανειοληπτικές πράξεις δεν χρηματοδοτούν άμεσα συγκεκριμένες εκταμιεύσεις. Αντ’ αυτού, ο χρεωστικός τίτλος εκδίδεται βάσει εξαμηνιαίων σχεδίων χρηματοδότησης, με μακροπρόθεσμα ομόλογα και βραχυπρόθεσμα γραμμάτια. Η Επιτροπή χρησιμοποιεί δημοπρασίες και κοινοπραξίες για την έκδοση των εν λόγω τίτλων. Στη συνέχεια, μετακυλίει το κόστος, σύμφωνα με τη μεθοδολογία κατανομής κόστους που έχει συμφωνηθεί με τα κράτη μέλη (4), στους δικαιούχους για τα δάνεια και στον προϋπολογισμό της ΕΕ για τη μη επιστρεπτέα στήριξη. Αυτή η συγκεντρωτική προσέγγιση χρηματοδότησης προσφέρει τη δυνατότητα για πιο ευέλικτη και συνεκτική δανειοληπτική και δανειοδοτική δραστηριότητα. Προσφέρει επίσης καλύτερο κόστος χρηματοδότησης και καθιστά δυνατό τον σχεδιασμό καλύτερου πλαισίου κινδύνων και συμμόρφωσης. Αυτή η ευελιξία χρηματοδότησης προϋποθέτει επίσης ένα αποθεματικό ρευστότητας για αποτελεσματική διαχείριση της ρευστότητας.

Μετά την τροποποίηση του δημοσιονομικού κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) 2022/2434 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (5) τον Δεκέμβριο του 2022, η Επιτροπή μπορεί να χρησιμοποιήσει την προσέγγιση αυτή για όλες τις μελλοντικές δανειοληπτικές πράξεις. Με αυτόν τον τρόπο, η ΜΧΣ+ για την Ουκρανία και άλλα μελλοντικά δανειοδοτικά προγράμματα μπορούν να ωφεληθούν από αυτή την ευέλικτη και οικονομικά αποδοτική διαχείριση του χρέους, δημιουργώντας μια ενοποιημένη προσέγγιση χρηματοδότησης για όλες τις δανειοληπτικές πράξεις της ΕΕ.

Κατά τη διάρκεια του 2023 οι εκκρεμείς δανειοληπτικές πράξεις της Επιτροπής αυξήθηκαν κατά 110,5 δισ. EUR, με αποτέλεσμα το ονομαστικό ανεξόφλητο υπόλοιπο να ανέρχεται σε 458,5 δισ. EUR στις 31 Δεκεμβρίου 2023. Οι εκδόσεις περιλάμβαναν πράσινα ομόλογα NGEU ύψους 48,9 δισ. EUR. Οι εκδόσεις αυτές υποστηρίζονται από το πλαίσιο για τα πράσινα ομόλογα NGEU, το οποίο ευθυγραμμίζεται με τις αρχές της Διεθνούς Ένωσης Κεφαλαιαγορών (ICMA) για τα πράσινα ομόλογα (6). Τα κεφάλαια που συγκεντρώνονται μέσω των πράσινων ομολόγων NGEU χρηματοδοτούν μέτρα σχετικά με το κλίμα από τα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΣΑΑ) στο πλαίσιο του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΜΑΑ).

Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται το χρονοδιάγραμμα αποπληρωμής των ανεξόφλητων δανείων της ΕΕ στις 31 Δεκεμβρίου 2023:

(σε δισ. EUR)
	ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ	SURE	ΕΜΧΣ	ΜΧΣ	ΙΠ	ΕΥΡΑΤΟΜ	ΣΥΝΟΛΟ
2024	15,2	—	2,6	0,6	—	—	18,4
2025	18,0	8,0	2,4	—	0,2	—	28,6
2026	28,1	8,0	6,2	0,1	—	—	42,4
2027	16,9	—	3,0	0,2	—	—	20,1
2028	22,8	10,0	2,3	0,2	—	0,1	35,4
2029	17,7	8,2	1,4	0,9	—	—	28,2
2030	7,2	10,0	—	0,1	—	0,1	17,4
2031	20,0	—	7,3	1,2	—	0,1	28,6
2032	18,4	—	3,0	0,7	—	—	22,1
2033	9,5	—	2,1	0,5	—	—	12,1
2034	12,4	—	—	0,7	—	—	13,1
2035	—	8,5	2,0	2,0	—	—	12,5
2036	—	9,0	5,7	1,3	—	—	16,0
2037	18,4	8,7	—	0,9	—	—	28,0
2038	10,7	—	1,8	0,3	—	—	12,8
2039	—	—	—	—	—	—	0,0
2040	—	7,0	—	0,5	—	—	7,5
2041	16,0	—	—	—	—	—	16,0
2042	12,0	—	3,0	2,0	—	—	17,0
2043	7,0	—	—	—	—	—	7,0
2044	4,0	—	—	—	—	—	4,0
2045	—	—	—	—	—	—	0,0
2046	—	5,0	—	—	—	—	5,0
2047	—	6,0	—	—	—	—	6,0
2048	14,0	—	—	—	—	—	14,0
2049	—	—	—	—	—	—	0,0
2050	—	10,0	—	—	—	—	10,0
2051	14,0	—	—	—	—	—	14,0
2052	9,0	—	—	0,5	—	—	9,5
2053	10,3	—	—	2,5	—	—	12,8
Σύνολο	301,6	98,4	42,8	15,2	0,2	0,3	458,5

4.1.2.   Δανειοδοτικές πράξεις

Η Επιτροπή χορηγεί διμερή δάνεια σύμφωνα με τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Το 2023 η Επιτροπή, ενεργώντας εξ ονόματος της ΕΕ, εκτέλεσε έξι βασικά προγράμματα στο πλαίσιο των οποίων μπορεί να χορηγεί δάνεια:

—	τη συνδρομή στο πλαίσιο του SURE·

—	τη στήριξη στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοοικονομικής Σταθεροποίησης (ΕΜΧΣ)·

—	τη μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή (ΜΧΣ)·

—	τη στήριξη του ισοζυγίου πληρωμών (ΙΠ)·

—	το πρόγραμμα Ευρατόμ· και

—	το NGEU (ΜΑΑ και REPowerEU) βλ. ενότητα 3.1.3.

Στις 31 Δεκεμβρίου 2023 το ονομαστικό ποσό των δανείων ήταν:

(σε δισ. EUR)
	Σύνολο υπογεγραμμένων	Σύνολο εκταμιευθέντων στο τέλος του έτους	Σύνολο αποπληρωθέντων στο τέλος του έτους	Ανεξόφλητο ποσό στο τέλος του έτους
SURE
Βέλγιο	8,2	8,2	—	8,2
Βουλγαρία	1,0	1,0	—	1,0
Κροατία	1,6	1,6	—	1,6
Κύπρος	0,6	0,6	—	0,6
Τσεχία	4,5	4,5	—	4,5
Εσθονία	0,2	0,2	—	0,2
Ελλάδα	6,2	6,2	—	6,2
Ουγγαρία	0,7	0,7	—	0,7
Ιρλανδία	2,5	2,5	—	2,5
Ιταλία	27,4	27,4	—	27,4
Λετονία	0,5	0,5	—	0,5
Λιθουανία	1,1	1,1	—	1,1
Μάλτα	0,4	0,4	—	0,4
Πολωνία	11,2	11,2	—	11,2
Πορτογαλία	6,2	6,2	—	6,2
Ρουμανία	3,0	3,0	—	3,0
Σλοβακία	0,6	0,6	—	0,6
Σλοβενία	1,1	1,1	—	1,1
Ισπανία	21,3	21,3	—	21,3
	98,4	98,4	—	98,4
ΕΜΧΣ
Ιρλανδία	22,5	22,5	(2,0 )	20,5
Πορτογαλία	24,3	24,3	(2,0 )	22,3
	46,8	46,8	(4,0 )	42,8
ΜΧΣ
Ουκρανία	12,2	12,2	(0,6 )	11,6
Ουκρανία — ΜΧΣ+	18,0	18,0	—	18,0
Τυνησία	1,4	1,4	—	1,4
Ιορδανία	1,1	1,1	—	1,1
Άλλες	1,5	1,4	(0,3 )	1,1
	34,2	34,1	(0,9 )	33,2
ΙΠ
Λετονία	2,9	2,9	(2,7 )	0,2
	2,9	2,9	(2,7 )	0,2
ΕΥΡΑΤΟΜ
Energoatom και K2R4 — Ουκρανία	0,4	0,4	(0,1 )	0,3
Άλλα	0,4	0,4	(0,4 )	0
	0,8	0,8	(0,5 )	0,3
ΔΑΝΕΙΑ NGEU	290,9	79,2	—	79,2
Σύνολο	474,0	262,2	(8,1 )	254,1

SURE

Το SURE θεσπίστηκε το 2020 για την παροχή χρηματοδοτικής συνδρομής σε κράτη μέλη που αντιμετώπιζαν σοβαρή οικονομική διαταραχή οφειλόμενη στην πανδημία COVID-19 στην επικράτειά τους, ή που απειλούνταν σοβαρά από την εν λόγω διαταραχή. Το μέσο συμπληρώνει τα εθνικά μέτρα που λαμβάνονται από τα πληττόμενα κράτη μέλη.

Η διαθεσιμότητα του μέσου έληξε στις 31 Δεκεμβρίου 2022 και δεν εκκρεμούν εκταμιεύσεις. Η ληκτότητα των δανείων κυμαίνεται μεταξύ 5 και 30 ετών.

ΕΜΧΣ

Ο ΕΜΧΣ δημιουργήθηκε για να παρέχει χρηματοδοτική συνδρομή σε όλα τα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν ή διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο να αντιμετωπίσουν σοβαρή οικονομική ή δημοσιονομική διαταραχή οφειλόμενη σε έκτακτες περιστάσεις που εκφεύγουν από τον έλεγχό τους. Ο ΕΜΧΣ χρησιμοποιήθηκε για την παροχή χρηματοδοτικής συνδρομής, υπό την προϋπόθεση της υλοποίησης μεταρρυθμίσεων, στην Ιρλανδία και στην Πορτογαλία μεταξύ των ετών 2011 και 2014. Το πρόγραμμα αυτό έχει λήξει και δεν μπορούν να ληφθούν πρόσθετα δάνεια, παρότι παραμένει σε ισχύ για συγκεκριμένες ενέργειες, όπως η παράταση της προθεσμίας λήξης υφιστάμενων δανείων και η παροχή ενδιάμεσων δανείων. Το 2023 δάνεια ύψους 2,0 δισ. EUR προς την Ιρλανδία και 1,5 δισ. EUR προς την Πορτογαλία έληξαν και εξοφλήθηκαν πλήρως. Το 2023 δεν σημειώθηκαν παρατάσεις της προθεσμίας λήξης δανείων.

ΜΧΣ

Το πρόγραμμα ΜΧΣ αποτελεί μια μορφή χρηματοδοτικής συνδρομής που παρέχεται από την ΕΕ σε χώρες-εταίρους εκτός της ΕΕ οι οποίες αντιμετωπίζουν κρίση σε σχέση με το ισοζύγιο πληρωμών. Λαμβάνει τη μορφή μεσοπρόθεσμων/μακροπρόθεσμων δανείων ή επιχορηγήσεων, ή συνδυασμού αυτών, και διατίθεται μόνο σε χώρες που επωφελούνται από πρόγραμμα εκταμιεύσεων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ).

Ουκρανία

Το 2022 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο συμφώνησαν να χορηγηθούν τρεις δέσμες χρηματοδοτικής συνδρομής προς την Ουκρανία (7), συνολικού ύψους 7,2 δισ. EUR, για την ενίσχυση της άμεσης ανθεκτικότητας της χώρας μετά τον απρόκλητο και αδικαιολόγητο επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας. Όλα τα δάνεια είχαν εκταμιευθεί προς την Ουκρανία έως το τέλος του 2022. Η ληκτότητα αυτών των δανείων προς την Ουκρανία κυμαίνεται μεταξύ 10 και 30 ετών.

Για να συνεχιστεί η στήριξη της ΕΕ προς την Ουκρανία το 2023, στις 14 Δεκεμβρίου 2022 εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο νέα δέσμη χρηματοδοτικής συνδρομής ύψους 18 δισ. EUR [κανονισμός (ΕΕ) 2022/2463 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (8)]. Η Επιτροπή και η Ουκρανία υπέγραψαν μνημόνιο συνεννόησης και συμφωνία δανειακής διευκόλυνσης στις αρχές του 2023 και τα 18 δισ. EUR εκταμιεύθηκαν το 2023. Τα δάνεια ΜΧΣ+ χρηματοδοτούνται μέσω της ενοποιημένης προσέγγισης χρηματοδότησης, ενώ όλα τα προηγούμενα δάνεια ΜΧΣ χρηματοδοτήθηκαν με την προσέγγιση της συνακόλουθης χρηματοδότησης.

Στο τέλος του 2023, τα συνολικά ανεξόφλητα δάνεια ΜΧΣ προς την Ουκρανία ανέρχονταν σε 29,6 δισ. EUR (ονομαστικό ποσό).

Στις 29 Φεβρουαρίου 2024 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο εξέδωσαν τον κανονισμό (ΕΕ) 2024/792 για τη θέσπιση του Μέσου Διευκόλυνσης για την Ουκρανία (9). Το νέο αυτό μέσο καλύπτει τα έτη 2024 έως 2027 και προσφέρει χρηματοδοτική στήριξη έως και 50 δισ. EUR στην Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένων κρατικών δανείων ύψους έως 33 δισ. EUR. Έως τις 31 Μαΐου 2024 είχαν εκταμιευθεί προς την Ουκρανία δάνεια ύψους 6 δισ. EUR. Τα κρατικά δάνεια του Μέσου Διευκόλυνσης για την Ουκρανία χρηματοδοτούνται μέσω δανειοληπτικών πράξεων σύμφωνα με την ενοποιημένη προσέγγιση χρηματοδότησης.

ΙΠ

Ο μηχανισμός στήριξης του ισοζυγίου πληρωμών (ΙΠ) είναι ένα πρόγραμμα στήριξης που έχει σχεδιαστεί για κράτη μέλη εκτός της ζώνης του ευρώ που αντιμετωπίζουν δυσκολίες, ή σοβαρές απειλές, όσον αφορά το ισοζύγιο πληρωμών τους. Η στήριξη του ΙΠ συνίσταται σε μεσοπρόθεσμα δάνεια υπό τον όρο της εφαρμογής πολιτικών που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση των υποκείμενων οικονομικών προβλημάτων. Συνήθως, η στήριξη του ισοζυγίου πληρωμών από την ΕΕ παρέχεται σε συνεργασία με το ΔΝΤ και άλλους διεθνείς οργανισμούς ή χώρες. Το 2023 δεν πραγματοποιήθηκαν νέες πράξεις ή αποπληρωμές δανείων. Το πρόγραμμα αναμένεται να λήξει το 2025 με τη λήξη του ανεξόφλητου δανείου και της σχετικής δανειοληπτικής πράξης.

Ευρατόμ

Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας δανείζει χρήματα τόσο σε κράτη μέλη όσο και σε τρίτες χώρες, καθώς και σε οντότητες κρατών μελών και τρίτων χωρών, με σκοπό τη χρηματοδότηση έργων σχετικά με ενεργειακές εγκαταστάσεις.

Αποθεματικό ρευστότητας

Στο πλαίσιο της στρατηγικής ενοποιημένης χρηματοδότησης, ένα ορισμένο ποσό των εσόδων από δανειοληπτικές πράξεις φυλάσσεται σε τραπεζικό λογαριασμό στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Αυτό το αποθεματικό ρευστότητας διασφαλίζει τη διαθεσιμότητα επαρκών κεφαλαίων για την κάλυψη όλων των επικείμενων αναγκών εκταμίευσης ενώ παράλληλα αποφεύγονται τα πλεονάζοντα υπόλοιπα. Κατά τη διαχείριση αυτού του αποθεματικού ρευστότητας, η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη τις αναμενόμενες ανάγκες εκταμίευσης και το κόστος ευκαιρίας των ταμειακών υπολοίπων. Στο τέλος του 2023 τα κεφάλαια που τηρούνταν στον τραπεζικό λογαριασμό ανέρχονταν σε 12,5 δισ. EUR.

4.1.3.   Σύστημα προστασίας

Οι δανειοληπτικές πράξεις της ΕΕ συνιστούν άμεσες και άνευ όρων υποχρεώσεις της ΕΕ και είναι εγγυημένες από τα κράτη μέλη της ΕΕ. Οι δανειοληπτικές πράξεις που έχουν συναφθεί για τη χρηματοδότηση δανείων πρόκειται να εξοφληθούν με την έγκαιρη είσπραξη του κεφαλαίου και των τόκων που οφείλονται για τα δάνεια αυτά. Ωστόσο, σε περίπτωση που μια δικαιούχος χώρα αθετήσει ή καθυστερήσει τις αποπληρωμές της, υπάρχουν ορισμένες διασφαλίσεις για την εξυπηρέτηση του χρέους της ΕΕ, οι οποίες συνοψίζονται στον πίνακα που ακολουθεί. Βραχυπρόθεσμα, οι δανειοληπτικές πράξεις θα εξοφληθούν από τα ταμειακά διαθέσιμα της Επιτροπής. Στη συνέχεια, οι δανειοληπτικές πράξεις που σχετίζονται με τα δάνεια προς τρίτες χώρες (εκτός από τα δάνεια ΜΧΣ+ προς την Ουκρανία) θα αποπληρωθούν από τα στοιχεία ενεργητικού που τηρούνται στο κοινό ταμείο προβλέψεων (ΚΤΠ), ενώ στην περίπτωση των δανείων ΜΧΣ+ και των δανείων προς τα κράτη μέλη, η Επιτροπή μπορεί να ζητήσει πρόσθετους πόρους από τα κράτη μέλη έως το διαθέσιμο περιθώριο ιδίων πόρων («δημοσιονομικό περιθώριο»). Για ορισμένα προγράμματα, παρέχονται επίσης εγγυήσεις από τα κράτη μέλη. Ως αποτέλεσμα, οι επενδυτές είναι εκτεθειμένοι μόνο στον πιστωτικό κίνδυνο της ΕΕ και όχι στον πιστωτικό κίνδυνο του δικαιούχου των δανείων.

Πρόγραμμα της ΕΕ χρηματοδοτούμενο με δανεισμό	Σύστημα προστασίας
NGEU (ΜΑΑ και RepowerEU)	Δημοσιονομικό περιθώριο κάτω από το προσωρινό ανώτατο όριο ιδίων πόρων του προϋπολογισμού της ΕΕ — επιπλέον 0,6 % του ΑΕΕ της ΕΕ πάνω από το ανώτατο όριο ιδίων πόρων του προϋπολογισμού της ΕΕ ύψους 1,4 % του ΑΕΕ της ΕΕ
SURE	Εγγύηση παρεχόμενη από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ (25 %) + δημοσιονομικό περιθώριο κάτω από το ανώτατο όριο ιδίων πόρων του προϋπολογισμού της ΕΕ ύψους 1,4 % του ΑΕΕ της ΕΕ
ΜΧΣ (συνήθεις πράξεις)	Κοινό ταμείο προβλέψεων (9 % του δανείου προς την τρίτη χώρα)
Έκτακτη ΜΧΣ προς την Ουκρανία	Κοινό ταμείο προβλέψεων (9 %) + εγγυήσεις από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ (61 %)
ΜΧΣ+ προς την Ουκρανία	Δημοσιονομικό περιθώριο κάτω από το ανώτατο όριο ιδίων πόρων του προϋπολογισμού της ΕΕ ύψους 1,4 % του ΑΕΕ της ΕΕ
ΙΠ	Δημοσιονομικό περιθώριο κάτω από το ανώτατο όριο ιδίων πόρων του προϋπολογισμού της ΕΕ ύψους 1,4 % του ΑΕΕ της ΕΕ
ΕΜΧΣ	Δημοσιονομικό περιθώριο κάτω από το ανώτατο όριο ιδίων πόρων του προϋπολογισμού της ΕΕ ύψους 1,4 % του ΑΕΕ της ΕΕ
Δάνεια Ευρατόμ προς τρίτες χώρες (κρατικές οντότητες)	Κοινό ταμείο προβλέψεων (9 % του δανείου) και αντεγγυήσεις από τρίτες χώρες
Δάνεια Ευρατόμ προς κράτη μέλη.	Δημοσιονομικό περιθώριο κάτω από το ανώτατο όριο ιδίων πόρων του προϋπολογισμού της ΕΕ ύψους 1,4 % του ΑΕΕ της ΕΕ

4.2.   Δημοσιονομικές εγγυήσεις

Στο πλαίσιο αυτού του είδους εκτέλεσης του προϋπολογισμού, η ΕΕ παρέχει εγγυήσεις σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (εταίρους υλοποίησης) για τις χρηματοδοτικές (δανειοδοτικές) και επενδυτικές (συμμετοχικές) πράξεις τους για την επίτευξη των στόχων πολιτικής της.

Η ΕΕ έχει εκδώσει εγγυήσεις στο πλαίσιο των ακόλουθων προγραμμάτων:

—	Εγγυήσεις της εντολής εξωτερικής δανειοδότησης (ΕΕΔ) που παρέχονται στην ΕΤΕπ για τις δανειοδοτικές πράξεις της εκτός της ΕΕ, κυρίως προς κρατικούς και υποκρατικούς δικαιούχους·

—	Εγγύηση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ) που χορηγείται στον όμιλο της ΕΤΕπ για δραστηριότητες με τις οποίες στηρίζει πρόσθετες επενδύσεις στην ΕΕ και την πρόσβαση των ΜΜΕ σε χρηματοδότηση·

—

Εγγύηση InvestEU που χορηγήθηκε στον όμιλο της ΕΤΕπ, στην ΕΤΑΑ και σε διάφορες εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες στα κράτη μέλη της ΕΕ και στις χώρες της ΕΖΕΣ, με σκοπό την κινητοποίηση ιδιωτικών επενδύσεων για την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, την καινοτομία και τις κοινωνικές επενδύσεις και δεξιότητες. Η εγγύηση InvestEU μπορεί να αυξηθεί από συνεισφορές και αντεγγυήσεις της ΕΖΕΣ και των κρατών μελών·

—

Εγγύηση εξωτερικής δράσης στο πλαίσιο του κανονισμού NDICI, η οποία παρέχει εγγυήσεις στην ΕΤΕπ, για τη χρηματοδότηση και τις επενδύσεις της εκτός Ευρώπης, τόσο σε δικαιούχους του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, όσο και σε διάφορους άλλους αντισυμβαλλομένους, με στόχο την προώθηση βιώσιμων επενδύσεων στις χώρες-εταίρους της ΕΕ·

—	Εγγύηση του Ευρωπαϊκού Ταμείου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (ΕΤΒΑ) που εκδίδεται για διάφορους αντισυμβαλλομένους με στόχο τη στήριξη επενδύσεων στην Αφρική και στις χώρες της Ευρωπαϊκής Γειτονίας.

Στις 31 Δεκεμβρίου 2023 το ονομαστικό ανεξόφλητο ποσό των εν λόγω εγγυήσεων στο μέγιστο επίπεδο που χορηγήθηκε στα εν λόγω χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ανερχόταν σε 108,3 δισ. EUR, εκ των οποίων 66,2 δισ. EUR αφορούν χρηματοδοτικές ή επενδυτικές πράξεις που υπογράφηκαν από τους εταίρους υλοποίησης (οι εγγυήσεις του ΕΤΒΑ, του InvestEU και του NDICI βρίσκονται ακόμη στην επενδυτική περίοδο, κατά τη διάρκεια της οποίας οι εταίροι μπορούν να συμπεριλάβουν νέες πράξεις στο πλαίσιο της εγγύησης).

Τα κράτη μέλη και οι χώρες του ΕΟΧ μπορούν επίσης να συνεισφέρουν στο πρόγραμμα InvestEU. Έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023 η ΕΕ υπέγραψε με τις εν λόγω χώρες συμφωνίες συνεισφοράς ύψους 2,3 δισ. EUR, εκ των οποίων 1,7 δισ. EUR αφορούν συνεισφορές σε χρήμα και 0,6 δισ. EUR αφορούν αντεγγυήσεις.

4.3.   Κοινό ταμείο προβλέψεων

Προκειμένου να ικανοποιηθούν τυχόν καταπτώσεις εγγυήσεων για την έγκαιρη κάλυψη ζημιών που υπέστησαν οι εταίροι υλοποίησης, η ΕΕ περιλαμβάνει σχετικές προβλέψεις στον προϋπολογισμό. Από το 2021 όλα τα προβλεπόμενα στοιχεία ενεργητικού τηρούνται στο ΚΤΠ, το οποίο λειτουργεί ως ενιαίο χαρτοφυλάκιο, ενώ τα στοιχεία ενεργητικού επενδύονται κυρίως στους χρεωστικούς τίτλους. Επί του παρόντος, συνδυάζει προβλέψεις για όλες τις δημοσιονομικές εγγυήσεις της ΕΕ και ορισμένα προγράμματα χρηματοδοτικής συνδρομής. Οι πόροι του ΚΤΠ κατανέμονται σε συνιστώσες για τον εντοπισμό των ποσών που σχετίζονται με τις συνεισφέρουσες δημοσιονομικές εγγυήσεις και τα συνεισφέροντα προγράμματα χρηματοδοτικής συνδρομής.

Στις 31 Δεκεμβρίου 2023 η Επιτροπή διατηρεί στο ΚΤΠ χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού ύψους 18,8 δισ. EUR για τις ακόλουθες συνιστώσες:

—	Ταμείο Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις — 2,8 δισ. EUR (που καλύπτουν εγγυήσεις ΕΕΔ, καθώς και δάνεια ΜΧΣ πριν από το 2021 και δάνεια Ευρατόμ προς τρίτες χώρες)

—	ΕΤΣΕ — 9,2 δισ. EUR

—	ΕΤΒΑ — 0,7 δισ. EUR

—	Συνιστώσες InvestEU — 3,7 δισ. EUR (συμπεριλαμβανομένων των συνεισφορών σε χρήμα των κρατών μελών και των χωρών του ΕΟΧ)

—	NDICI ΕΤΒΑ+ — 2,2 δισ. EUR

—	Δάνεια ΜΧΣ μετά το 2020 — 0,1 δισ. EUR.

Επιπλέον, 106 εκατ. EUR διακρατούνται στο κεντρικό ταμείο της Επιτροπής ως αποθεματικό ρευστότητας για την κάλυψη άμεσων καταπτώσεων εγγυήσεων.

5.   ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ

5.1.   Έσοδα

Τα ενοποιημένα έσοδα της ΕΕ περιλαμβάνουν ποσά που αφορούν ανταλλακτικές και μη ανταλλακτικές συναλλαγές, εκ των οποίων οι δεύτερες είναι οι σημαντικότερες. Η πενταετής τάση των βασικών κατηγοριών εσόδων από μη ανταλλακτικές συναλλαγές (που περιλαμβάνουν τους πόρους ΑΕΕ, τους παραδοσιακούς ιδίους πόρους, τους πόρους ΦΠΑ, τους ιδίους πόρους πλαστικών, τα πρόστιμα και την είσπραξη εξόδων) έχει ως εξής:

Πενταετής τάση των εσόδων από τις κυριότερες μη ανταλλακτικές συναλλαγές (1)

(1)	Στοιχεία 2020 έως 2023: εξαιρουμένων των εσόδων που σχετίζονται με την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ

Δεδομένου ότι τα έσοδα του προϋπολογισμού θα πρέπει να ισούνται με (ή να υπερβαίνουν) τις δαπάνες του προϋπολογισμού, ο κύριος παράγοντας που επηρεάζει την τάση των εσόδων που παρουσιάζεται ανωτέρω είναι οι πληρωμές που πραγματοποιούνται κάθε έτος.

Κυριότερες εξελίξεις το 2023

Το 2023 τα συνολικά έσοδα, που περιλαμβάνουν όλες τις κατηγορίες εσόδων, ανήλθαν σε 171,9 δισ. EUR έναντι 171,2 δισ. EUR το προηγούμενο έτος. Οι κυριότερες εξελίξεις που εξηγούν την αύξηση κατά 0,7 δισ. EUR ή 0,4 % ήταν οι εξής:

—	Οι παραδοσιακοί ίδιοι πόροι μειώθηκαν από 23,5 δισ. EUR το 2022 σε 19,8 δισ. EUR το 2023.

—	Οι συνεισφορές βάσει του ΦΠΑ αυξήθηκαν από 19,7 δισ. EUR το 2022 σε 22,5 δισ. EUR το 2023.

—

Τα έσοδα από το ΑΕΕ (ακαθάριστο εθνικό εισόδημα), το πρωταρχικό στοιχείο των λειτουργικών εσόδων της ΕΕ, μειώθηκαν από 103,9 δισ. EUR το 2022 σε 101,3 δισ. EUR το 2023. Η μείωση κατά 2,6 δισ. EUR ή 2,5 % συνδέεται με την αύξηση των άλλων κατηγοριών εσόδων, καθώς τα έσοδα από το ΑΕΕ χρηματοδοτούν το μέρος του προϋπολογισμού που δεν καλύπτεται από άλλες πηγές εσόδων.

—	Τα χρηματοοικονομικά έσοδα αυξήθηκαν κατά 4,4 δισ. EUR κυρίως λόγω των αυξημένων τόκων (μετά την αύξηση των επιτοκίων από το τέλος του 2022).

5.2.   Δαπάνες

Η κύρια συνιστώσα των δαπανών που αναγνωρίζονται στις ενοποιημένες δημοσιονομικές καταστάσεις είναι οι δαπάνες που εμπίπτουν στη μέθοδο της επιμερισμένης διαχείρισης και περιλαμβάνουν τα ακόλουθα ταμεία: i) το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ), ii) το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και άλλα μέσα αγροτικής ανάπτυξης, iii) το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και το Ταμείο Συνοχής (ΤΣ) και iv) το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ). Τα εν λόγω ταμεία αντιστοιχούσαν σε 125,4 δισ. EUR ή 51,7 % των συνολικών δαπανών ύψους 242,5 δισ. EUR που πραγματοποιήθηκαν το 2023 (2022: 114,8 δισ. EUR, 43,6 % των συνολικών δαπανών). Η κατανομή των δαπανών στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης και οι σχετικοί συντελεστές στάθμισης παρουσιάζονται κατωτέρω:

Κύριες δαπάνες στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης για το οικονομικό έτος 2023

Η αύξηση των δαπανών στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης οφείλεται κυρίως στις αυξημένες δαπάνες που σχετίζονται με το ΕΤΠΑ και το Ταμείο Συνοχής (κατά 9,3 δισ. EUR) και το ΕΚΤ (κατά 3 δισ. EUR), καθώς η υλοποίηση της νέας περιόδου προγραμματισμού αρχίζει να επιταχύνει. Οι δαπάνες που σχετίζονται με το ΕΓΤΑΑ και άλλα μέσα αγροτικής ανάπτυξης και το ΕΓΤΕ μειώθηκαν κατά 1,5 δισ. EUR και 0,3 δισ. EUR αντίστοιχα. Η μείωση κατά 1,5 δισ. EUR για το ΕΓΤΑΑ και άλλα μέσα αγροτικής ανάπτυξης εξηγείται από καθυστερήσεις στην υλοποίηση των προγραμμάτων, καθώς το 2023 ήταν το πρώτο έτος των νέων στρατηγικών σχεδίων της κοινής γεωργικής πολιτικής (ΚΓΠ).

Οι δαπάνες στο πλαίσιο της άμεσης διαχείρισης, που αντιπροσωπεύει την εκτέλεση του προϋπολογισμού από την Επιτροπή, τους εκτελεστικούς οργανισμούς και τα καταπιστευματικά ταμεία, μειώθηκαν από 94,0 δισ. EUR το 2022 σε 61,9 δισ. EUR το 2023. Η μείωση κατά 32,1 δισ. EUR οφείλεται κυρίως στη μη επιστρεπτέα στήριξη που χορηγήθηκε στο πλαίσιο του ΜΑΑ του NGEU, η οποία ανήλθε σε 36,0 δισ. EUR (2022: 69,5 δισ. EUR). Παρά τη σημαντική αυτή μείωση των δαπανών του ΜΑΑ, η υλοποίηση των προγραμμάτων εξελίχθηκε ομαλά και σημειώθηκε πρόοδος όσον αφορά τα περισσότερα ορόσημα και στόχους σύμφωνα με τις προσδοκίες.

Οι δαπάνες στο πλαίσιο της έμμεσης διαχείρισης αντιπροσωπεύουν την εκτέλεση του προϋπολογισμού από οργανισμούς της ΕΕ, όργανα της ΕΕ, τρίτες χώρες, διεθνείς οργανισμούς και άλλες οντότητες. Το 2023 οι δαπάνες στο πλαίσιο της έμμεσης διαχείρισης ανήλθαν στο ποσό των 15,2 δισ. EUR (2022: 13,6 δισ. EUR). Η αύξηση οφείλεται κυρίως στις αυξημένες δαπάνες στον τομέα της έρευνας.

5.3.   Ενεργητικό

Στις 31 Δεκεμβρίου 2023 το σύνολο των στοιχείων ενεργητικού ανερχόταν σε 467,7 δισ. EUR (2022: 445,9 δισ. EUR) —η αύξηση οφείλεται στην περαιτέρω δανειοδότηση από το μέσο NGEU και στα νέα δάνεια που εκδόθηκαν στο πλαίσιο του ΜΧΣ+. Τα σημαντικότερα στοιχεία ενεργητικού στον ισολογισμό της ΕΕ ήταν τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού εκτός των ταμειακών διαθεσίμων και ισοδυνάμων (285,4 δισ. EUR), οι προχρηματοδοτήσεις (91,7 δισ. EUR), οι απαιτήσεις και τα εισπρακτέα ποσά (35,2 δισ. EUR) και τα ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα (39,6 δισ. EUR). Τα άλλα στοιχεία ενεργητικού, ύψους 15,8 δισ. EUR, περιλάμβαναν κυρίως ενσώματα πάγια και άυλα περιουσιακά στοιχεία.

Σύνθεση του ενεργητικού την 31η Δεκεμβρίου 2023

Η αύξηση στο σύνολο των στοιχείων ενεργητικού κατά 21,9 δισ. EUR ή 4,9 % σε σχέση με το προηγούμενο έτος οφειλόταν κυρίως στα ακόλουθα:

—

Τα ανεξόφλητα δάνεια αυξήθηκαν από 204,4 δισ. EUR το 2022 σε 246,9 δισ. EUR το 2023. Η αύξηση κατά 42,5 δισ. EUR ή 20,8 % αντικατοπτρίζει κυρίως την έκδοση περαιτέρω δανείων προς τα κράτη μέλη στο πλαίσιο του ΜΑΑ και του REPowerEU (34,1 δισ. EUR) και νέων δανείων στο πλαίσιο του προγράμματος ΜΧΣ+ ύψους 18,0 δισ. EUR προς την Ουκρανία, τα οποία αντισταθμίζονται από αποπληρωμές του ΕΜΧΣ ύψους 3,5 δισ. EUR και απομειώσεις των νέων δανείων για την Ουκρανία.

—

Το σύνολο των προχρηματοδοτήσεων μειώθηκε από 100,5 δισ. EUR το 2022 σε 91,7 δισ. EUR το 2023. Αυτό συνδέεται κυρίως με τη μείωση κατά 3,8 δισ. EUR της μη επιστρεπτέας χρηματοδοτικής στήριξης που χορηγήθηκε στο πλαίσιο του ΜΑΑ λόγω συμψηφισμών που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του έτους μετά την επίτευξη των οροσήμων και των στόχων από τα κράτη μέλη. Επιπλέον, σημειώθηκε σημαντική μείωση στις λοιπές προκαταβολές προς τα κράτη μέλη (4,2 δισ. EUR), η οποία αφορά κυρίως τον τομέα συνοχής για το ΠΔΠ 2014-2020 και οφείλεται στην περίοδο που πλησιάζει στο κλείσιμο και, ως εκ τούτου, τα περισσότερα καταβληθέντα ποσά θεωρείται ότι έχουν εκτελεστεί.

—

Τα ταμειακά διαθέσιμα και τα ισοδύναμά τους μειώθηκαν από 46,5 δισ. EUR το 2022 σε 39,6 δισ. EUR το 2023. Η μείωση κατά 6,9 δισ. EUR ή 14,8 % οφείλεται κυρίως στο χαμηλότερο αποθεματικό ρευστότητας που σχετίζεται με την ενοποιημένη χρηματοδότηση (19,9 δισ. EUR τηρούνταν στον τραπεζικό λογαριασμό της ΕΚΤ πέρυσι έναντι 12,5 δισ. EUR στο τέλος του 2023) και προέκυψε από το υψηλό επίπεδο εκταμιεύσεων προς τα κράτη μέλη στο πλαίσιο του NGEU κοντά στο τέλος του έτους.

—	Οι απαιτήσεις και τα εισπρακτέα ποσά μειώθηκαν από 48,2 δισ. EUR σε 35,2 δισ. EUR. Η μείωση κατά 13,0 δισ. EUR ή 27,0 % οφείλεται κυρίως στη μείωση των ποσών που οφείλει το Ηνωμένο Βασίλειο στο πλαίσιο της συμφωνίας αποχώρησης ενόσω αποπληρώνει τις υποχρεώσεις του σε μηνιαία βάση —βλ. κατωτέρω.

Αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ

Την 31η Ιανουαρίου 2020 το Ηνωμένο Βασίλειο αποχώρησε από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι όροι της αναχώρησής του ορίζονται σε συμφωνία για την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ και την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας, γνωστή και ως «συμφωνία αποχώρησης». Στο πλαίσιο της εν λόγω συμφωνίας, το Ηνωμένο Βασίλειο συμφώνησε να τηρήσει όλες τις δημοσιονομικές υποχρεώσεις που είχε αναλάβει ενόσω ήταν μέλος της ΕΕ. Η συμφωνία άρχισε να ισχύει την 31η Ιανουαρίου 2020. Το Ηνωμένο Βασίλειο θα συνεχίσει να συνεισφέρει στον προϋπολογισμό της ΕΕ και να ωφελείται από προγράμματα και δαπάνες της ΕΕ που έχουν εγκριθεί πριν από το 2021, σαν να ήταν κράτος μέλος. Επίσης, θα επιστραφούν στο Ηνωμένο Βασίλειο καθορισμένα ποσά τα οποία συνεισέφερε στον προϋπολογισμό της ΕΕ ή ποσά που έχουν ληφθεί από τον προϋπολογισμό της ΕΕ σε σχέση με την περίοδο κατά την οποία ήταν κράτος μέλος. Η ΕΕ υποβάλλει δύο φορές ετησίως στο Ηνωμένο Βασίλειο έκθεση σχετικά με τα οφειλόμενα ποσά και το Ηνωμένο Βασίλειο τα καταβάλλει σε μηνιαία βάση. Η υποβολή εκθέσεων επικαιροποιείται κάθε έτος με βάση τα πραγματικά στοιχεία.

Οι υποχρεώσεις που απορρέουν από τη συμφωνία αποχώρησης δημιουργούν υποχρεώσεις και απαιτήσεις για την ΕΕ, οι οποίες πρέπει να υπολογίζονται και να αντικατοπτρίζονται στους ετήσιους λογαριασμούς της ΕΕ και να καλύπτουν ιδίως τους ακόλουθους τομείς:

—	ίδιοι πόροι (άρθρο 136)

—	εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων (άρθρο 140)

—	πρόστιμα στον τομέα του ανταγωνισμού (άρθρο 141)

—	υποχρεώσεις της Ένωσης (άρθρο 142)

—	ενδεχόμενες χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις και χρηματοοικονομικά μέσα (άρθρα 143 και 144)

—	καθαρό ενεργητικό της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα (άρθρο 145)

—	επένδυση της ΕΕ στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (άρθρο 146)

—

ενδεχόμενες υποχρεώσεις που αφορούν νομικές υποθέσεις (άρθρο 147). (σε εκατ. EUR)   Άρθρο 140 Άρθρο 142 Άλλο 31.12.2023 31.12.2022 Οφειλόμενα από το Ηνωμένο Βασίλειο 8 340 10 411 115 18 867 26 683 Οφειλόμενα προς το Ηνωμένο Βασίλειο — — (3 394 ) (3 394 ) (2 812 ) Σύνολο 8 340 10 411 (3 279 ) 15 473 23 871 Μη κυκλοφορούντα 4 588 10 102 (1 602 ) 13 088 14 810 Κυκλοφορούντα 3 753 309 (1 677 ) 2 385 9 061

Προχρηματοδότηση

Το 2023 οι προχρηματοδοτήσεις, εκτός από τις λοιπές προκαταβολές προς τα κράτη μέλη και τις συνεισφορές προς το καταπιστευματικό ταμείο Bêkou και το καταπιστευματικό ταμείο για την Αφρική, ανήλθαν σε 89,4 δισ. EUR (2022: 94,1 δισ. EUR), εκ των οποίων σχεδόν το σύνολο αφορούσε τις δραστηριότητες της Επιτροπής. Η μείωση κατά 4,7 δισ. EUR ή 5,0 % σχετίζεται με τη μείωση των προχρηματοδοτήσεων που συνδέονται με την επιμερισμένη διαχείριση από 40,6 δισ. EUR το 2022 σε 36,6 δισ. EUR το 2023, καθώς τα προγράμματα του προηγούμενου ΠΔΠ οδεύουν προς την περάτωσή τους.

Προχρηματοδότηση της Επιτροπής ανά μέθοδο διαχείρισης

Το επίπεδο των προχρηματοδοτήσεων που χορηγούνται στο πλαίσιο των προγραμμάτων του ΠΔΠ επηρεάζεται σημαντικά από τον αντίστοιχο κύκλο του ΠΔΠ, για παράδειγμα κατά την έναρξη της περιόδου του ΠΔΠ αναμένεται η πληρωμή μεγάλων προκαταβολών στα κράτη μέλη στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής και τα ποσά αυτά παραμένουν διαθέσιμα στα κράτη μέλη έως την περάτωση των προγραμμάτων. Καταβάλλεται επίσης ετήσια προχρηματοδότηση, η οποία πρέπει να χρησιμοποιείται εντός του έτους ή να ανακτάται το επόμενο έτος στο πλαίσιο του κύκλου του ετήσιου κλεισίματος των λογαριασμών. Η Επιτροπή καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να εξασφαλίσει τη διατήρηση της προχρηματοδότησης στο ενδεδειγμένο επίπεδο. Πρέπει να επιτευχθεί ισορροπία μεταξύ της διασφάλισης επαρκούς χρηματοδότησης για τα έργα και της έγκαιρης αναγνώρισης των δαπανών.

5.4.   Παθητικό

Στις 31 Δεκεμβρίου 2023 οι συνολικές υποχρεώσεις ανέρχονταν σε 679,8 δισ. EUR (2022: 577,2 δισ. EUR) —η αύξηση οφείλεται κυρίως στις δανειοληπτικές πράξεις που πραγματοποιήθηκαν το 2023 στο πλαίσιο των μέσων NGEU και ΜΧΣ+. Οι σημαντικότερες υποχρεώσεις ήταν οι δανειοληπτικές πράξεις για το NGEU και η χρηματοδοτική συνδρομή (450,6 δισ. EUR), οι συνταξιοδοτικές υποχρεώσεις και άλλες υποχρεώσεις παροχών μετά την έξοδο από την υπηρεσία (90,8 δισ. EUR), δεδουλευμένα έξοδα και προεισπραχθέντα έσοδα (76,8 δισ. EUR) και οφειλές προς τρίτους (50,5 δισ. EUR).

Σύνθεση του παθητικού την 31η Δεκεμβρίου 2023

Η αύξηση κατά 102,6 δισ. EUR ή 17,8 % σε σχέση με το προηγούμενο έτος οφειλόταν κυρίως στα ακόλουθα:

—

Οι δανειοληπτικές πράξεις αυξήθηκαν από 344,3 δισ. EUR το 2022 σε 450,6 δισ. EUR το 2023. Η αύξηση κατά 106,3 δισ. EUR ή 30,9 % συνδέεται κυρίως με τις νέες εκδόσεις στο πλαίσιο της ενοποιημένης προσέγγισης χρηματοδότησης (για το NGEU και τη ΜΧΣ+), μετά την αφαίρεση των αποπληρωμών και των μεταβολών της λογιστικής αξίας, ύψους 109,6 δισ. EUR, μείον τις αποπληρωμές του ΕΜΧΣ ύψους 3,5 δισ. EUR.

—	Τα δεδουλευμένα έξοδα και τα προεισπραχθέντα έσοδα μειώθηκαν από 86,2 δισ. EUR το 2022 σε 76,8 δισ. EUR το 2023. Η μείωση κατά 9,4 δισ. EUR ή 10,9 % σχετίζεται κυρίως με τον ΜΑΑ.

—	Οι οφειλές μειώθηκαν από 55,3 δισ. EUR το 2022 σε 50,5 δισ. EUR το 2023. Η μείωση κατά 4,8 δισ. EUR ή 8,7 % σχετίζεται επίσης πρωτίστως με τον ΜΑΑ (μείωση κατά 2,2 δισ. EUR) και τις οφειλές του ΕΓΤΕ (μείωση κατά 3,3 δισ. EUR που σχετίζεται με την έναρξη των νέων στρατηγικών σχεδίων της ΚΓΠ).

—

Σημειώθηκε αύξηση κατά 10,2 δισ. EUR ή 12,7 % των συνταξιοδοτικών υποχρεώσεων και άλλων υποχρεώσεων παροχών μετά την έξοδο από την υπηρεσία, οι οποίες αυξήθηκαν από 80,6 δισ. EUR το 2022 σε 90,8 δισ. EUR το 2023. Η αύξηση αυτή οφειλόταν κυρίως στις αναλογιστικές ζημίες από τις μεταβολές των υποκείμενων χρηματοοικονομικών παραδοχών ως αποτέλεσμα της μείωσης των πραγματικών προεξοφλητικών επιτοκίων από το τέλος του προηγούμενου έτους. Επιπλέον, η επικαιροποίηση των πινάκων πρόβλεψης θνησιμότητας που πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του έτους οδήγησε σε αναλογιστικές ζημίες από μεταβολές των δημογραφικών παραδοχών.

Σύνολο δηλώσεων δαπανών και τιμολογίων που παραλήφθηκαν και αναγνωρίστηκαν στον ισολογισμό στον τομέα «Οφειλές»

Η θετική διαφορά μεταξύ παθητικού και ενεργητικού στις 31 Δεκεμβρίου 2023 ανερχόταν σε 212,2 δισ. EUR (2022: 131,3 δισ. EUR). Επισημαίνεται ότι το γεγονός ότι το παθητικό υπερβαίνει το ενεργητικό δεν σημαίνει ότι τα θεσμικά και λοιπά όργανα της ΕΕ αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες, αλλά ότι ορισμένα στοιχεία του παθητικού θα χρηματοδοτηθούν από μελλοντικούς ετήσιους προϋπολογισμούς. Έτσι, σύμφωνα με τους κανόνες της λογιστικής σε δεδουλευμένη βάση, πολλά έξοδα αναγνωρίζονται στο τρέχον έτος μολονότι μπορεί στην πραγματικότητα να καταβληθούν τα επόμενα έτη και να χρηματοδοτηθούν από μελλοντικούς προϋπολογισμούς· τα έσοδα που σχετίζονται με τις εν λόγω μελλοντικές χρηματοδοτήσεις θα λογιστικοποιηθούν μόνο στις μελλοντικές περιόδους. Πέραν των δανειοληπτικών πράξεων στο πλαίσιο της ενοποιημένης προσέγγισης χρηματοδότησης, οι οποίες πρέπει να αποπληρωθούν έως το 2053, και πέραν των υποχρεώσεων παροχών σε εργαζομένους, οι οποίες πρέπει να καταβληθούν σε διάστημα αρκετών δεκαετιών, τα σημαντικότερα ποσά που πρέπει να επισημανθούν είναι οι δραστηριότητες που σχετίζονται με το ΕΓΤΕ, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων καταβάλλεται συνήθως κατά το πρώτο τρίμηνο του επόμενου έτους.

6.   ΣΥΝΟΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

6.1.   Έσοδα

Στον αρχικό εγκριθέντα προϋπολογισμό της ΕΕ, τον οποίο υπέγραψε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 23 Νοεμβρίου 2022, το συνολικό ποσό των πιστώσεων πληρωμών ανερχόταν σε 168 649 εκατ. EUR και το συνολικό ποσό που έπρεπε να χρηματοδοτηθεί με ιδίους πόρους ανερχόταν σε 156 573 εκατ. EUR. Οι εκτιμήσεις των εσόδων και των δαπανών στον αρχικό προϋπολογισμό προσαρμόζονται συνήθως κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους με διορθωτικούς προϋπολογισμούς. Οι προσαρμογές των ιδίων πόρων βάσει του ΑΕΕ εξασφαλίζουν την ισοσκέλιση των εγγεγραμμένων στον προϋπολογισμό εσόδων και δαπανών. Σύμφωνα με την αρχή της ισοσκέλισης, τα έσοδα και οι δαπάνες του προϋπολογισμού (πιστώσεις πληρωμών) πρέπει να είναι ισοσκελισμένα.

Κατά τη διάρκεια του 2023 εγκρίθηκαν τέσσερις διορθωτικοί προϋπολογισμοί. Λαμβανομένων υπόψη αυτών των διορθωτικών προϋπολογισμών, το τελικό ποσό των εγκριθέντων εσόδων για το 2023 ανήλθε σε 165 203 εκατ. EUR και το συνολικό ποσό που χρηματοδοτήθηκε από ιδίους πόρους ανήλθε σε 151 041 εκατ. EUR. Η κύρια μείωση αφορούσε τη συνεισφορά βάσει του ΑΕΕ (10 δισ. EUR). Οφειλόταν σε πολλαπλούς παράγοντες, όπως για παράδειγμα στην αύξηση άλλων ειδών ιδίων πόρων (όπως του ΦΠΑ και των πλαστικών), στην αύξηση άλλων εσόδων και στη μείωση των πιστώσεων πληρωμών. Η καθαρή μείωση των συνεισφορών ιδίων πόρων ανήλθε σε 5,5 δισ. EUR.

Τίτλος 1: Ίδιοι πόροι

Η είσπραξη των παραδοσιακών ιδίων πόρων ήταν χαμηλότερη από τα ποσά που προβλέπονταν στον προϋπολογισμό. Αυτό οφείλεται κυρίως στο χαμηλότερο από το αναμενόμενο ποσό που εισπράχθηκε κατά τους τελευταίους μήνες του έτους.

Οι οριστικές πληρωμές των κρατών μελών για ΦΠΑ, ΑΕΕ και πλαστικά αντιστοιχούσαν επίσης σε μεγάλο βαθμό στις εκτιμήσεις του οριστικού προϋπολογισμού. Οι διαφορές μεταξύ των προβλεπόμενων ποσών και των ποσών που όντως καταβλήθηκαν οφείλονται στην απόκλιση μεταξύ των ισοτιμιών του ευρώ που χρησιμοποιούνται για την κατάρτιση του προϋπολογισμού και των ισοτιμιών που ίσχυαν τη στιγμή που πραγματοποίησαν τις πληρωμές τους κράτη μέλη που δεν ανήκουν στη ζώνη του ευρώ.

Τίτλος 2: Πλεονάσματα, υπόλοιπα και αναπροσαρμογές

Το πλεόνασμα του προηγούμενου οικονομικού έτους ανήλθε σε 2 519 εκατ. EUR. Το ποσό αυτό εγγράφηκε στον προϋπολογισμό του 2023 μέσω διορθωτικού προϋπολογισμού και οι συνεισφορές ιδίων πόρων από τα κράτη μέλη μειώθηκαν αναλόγως.

Όσον αφορά τα υπόλοιπα ΦΠΑ και ΑΕΕ, οι σχετικοί κανόνες ορίζονται στο άρθρο 10β του κανονισμού περί απόδοσης [κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014 του Συμβουλίου] (10). Σύμφωνα με τους εν λόγω κανόνες, το συνολικό άθροισμα των υπολοίπων υπολογίζεται έτσι ώστε η επίπτωση στον προϋπολογισμό της ΕΕ να είναι μηδενική («σύστημα συμψηφισμού») και η διαδικασία δεν συνεπάγεται τροποποίηση του προϋπολογισμού. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή ζητεί απευθείας από τα κράτη μέλη να καταβάλουν τα καθαρά ποσά σύμφωνα με τους κανόνες του κανονισμού περί απόδοσης.

Τίτλος 3: Διοικητικά έσοδα

Ο τίτλος αυτός περιλαμβάνει κυρίως έσοδα από φόρους και εισφορές επί των αποδοχών του προσωπικού.

Τίτλος 4: Χρηματοοικονομικά έσοδα, τόκοι υπερημερίας και πρόστιμα

Το βασικό μέρος αντιστοιχεί στα πρόστιμα που συνδέονται με την εφαρμογή των κανόνων ανταγωνισμού.

Τίτλος 5: Δημοσιονομικές εγγυήσεις, δανειοληπτικές και δανειοδοτικές πράξεις

Ο τίτλος αυτός έχει αυξηθεί σημαντικά με την έλευση του NGEU. Τα κονδύλια του NGEU στο πλαίσιο του εν λόγω τίτλου αποτελούν έσοδα για ειδικό προορισμό. Ο τίτλος 5 καλύπτει τα έσοδα που σχετίζονται με εγγυήσεις, τόκους και αποπληρωμές χορηγηθέντων δανείων. Επίσης διοχετεύει κονδύλια (για τη μη επιστρεπτέα στήριξη του NGEU στο πλαίσιο του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και για την ενίσχυση των προγραμμάτων του ΠΔΠ) από έσοδα για ειδικό προορισμό που λαμβάνουν τα κράτη μέλη στο πλαίσιο του Μέσου Ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EURI).

Τίτλος 6: Έσοδα, εισφορές και επιστροφές που σχετίζονται με τις πολιτικές της Ένωσης

Ο τίτλος αυτός αφορά κυρίως έσοδα από δημοσιονομικές διορθώσεις σχετικές με τα διαρθρωτικά και γεωργικά ταμεία (ΕΔΕΤ, ΕΓΤΕ και ΕΓΤΑΑ). Περιλαμβάνει επίσης τη συμμετοχή τρίτων χωρών σε ερευνητικά προγράμματα της ΕΕ, την εκκαθάριση λογαριασμών σε γεωργικά ταμεία και άλλες εισφορές και επιστροφές σε προγράμματα/δραστηριότητες της ΕΕ. Σημαντικό μέρος αυτού του συνολικού ποσού συνίσταται σε έσοδα για ειδικό προορισμό, γεγονός το οποίο συνεπάγεται την εγγραφή συμπληρωματικών πιστώσεων στην πλευρά των δαπανών.

Τα συνολικά έσοδα του προϋπολογισμού του 2023 ανέρχονταν σε 248 361 εκατ. EUR:

6.2.   Δαπάνες

6.2.1.   Εκτέλεση του προϋπολογισμού

Το 2023, το τρίτο έτος του ΠΔΠ 2021-2027, ο οριστικός εγκριθείς προϋπολογισμός ανήλθε σε 186,5 δισ. EUR σε πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων και σε 165,2 δισ. EUR σε πιστώσεις πληρωμών. Επιπλέον, πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων ύψους 154,9 δισ. EUR που ήταν διαθέσιμες ως έσοδα για ειδικό προορισμό, εκ των οποίων 115,9 δισ. EUR αφορούσαν το NGEU (11) και 2,7 δισ. EUR σε πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων μεταφέρθηκαν από το 2022. Οι πιστώσεις πληρωμών που σχετίζονταν με έσοδα για ειδικό προορισμό του 2023 και ανέρχονταν σε 98,0 δισ. EUR, εκ των οποίων 69,2 δισ. EUR αφορούσαν το NGEU, καθώς επίσης πιστώσεις πληρωμών ύψους 2,6 δισ. EUR μεταφέρθηκαν από το 2022.

Η ενεργός παρακολούθηση της εκτέλεσης του προϋπολογισμού και η καλή συνεργασία μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής οδήγησαν στην πλήρη εκτέλεση του προϋπολογισμού.

Η εκτέλεση των συνολικών πιστώσεων ανάληψης υποχρεώσεων το 2023 ανήλθε σε 332,3 δισ. EUR:

—	184,4 δισ. EUR από τον οριστικό εγκριθέντα προϋπολογισμό·

—	2,7 δισ. EUR από πιστώσεις που μεταφέρθηκαν ή διατέθηκαν εκ νέου από το 2022·

—	145,2 δισ. EUR από πιστώσεις που προέρχονται από έσοδα για ειδικό προορισμό· — εκ των οποίων 115,6 δισ. EUR από το NGEU.

Η εκτέλεση των συνολικών πιστώσεων πληρωμών το 2023 ανήλθε σε 239,2 δισ. EUR:

—	162,0 δισ. EUR από τον οριστικό εγκριθέντα προϋπολογισμό·

—	2,4 δισ. EUR από πιστώσεις που μεταφέρθηκαν ή διατέθηκαν εκ νέου από το 2022·

—	74,7 δισ. EUR από πιστώσεις που προέρχονται από έσοδα για ειδικό προορισμό· — εκ των οποίων 66,1 δισ. EUR από το NGEU.

Στις περιπτώσεις που επιτρέπεται από τον δημοσιονομικό κανονισμό και/ή άλλες νομικές βάσεις, οι πιστώσεις του ψηφισθέντος προϋπολογισμού που δεν εκτελέστηκαν το 2023 μεταφέρθηκαν στο 2024: 0,8 δισ. EUR σε πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων και 3,0 δισ. EUR σε πιστώσεις πληρωμών.

Ομοίως, 9,4 δισ. EUR σε πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων προερχόμενες από έσοδα για ειδικό προορισμό, εκ των οποίων 0,3 δισ. EUR αφορούν το NGEU, καθώς επίσης 23,2 δισ. EUR σε πιστώσεις πληρωμών προερχόμενες από έσοδα για ειδικό προορισμό, εκ των οποίων 3,1 δισ. EUR αφορούν το NGEU, μεταφέρθηκαν στο 2024 σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό.

Το σύνολο των πιστώσεων ανάληψης υποχρεώσεων για το 2023 που εκτελέστηκαν ανά τομέα του ΠΔΠ 2021-2027 παρουσιάζεται κατωτέρω:

Η εκτέλεση όλων των ειδών πιστώσεων για το 2023 (προϋπολογισμός, μεταφορές από το προηγούμενο έτος και έσοδα για ειδικό προορισμό) ανήλθε σε ποσοστό 97 % για τις αναλήψεις υποχρεώσεων και 90 % για τις πληρωμές. Τα ποσοστά εκτέλεσης, συμπεριλαμβανομένων των πιστώσεων που μεταφέρθηκαν στο 2023 (σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό και/ή τις νομικές βάσεις) ανήλθαν σε 99 % για τις πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων και σε 100 % για τις πιστώσεις πληρωμών του ψηφισθέντος προϋπολογισμού για το 2023.

Οι πιστώσεις του NGEU εγγράφηκαν πλήρως το 2021, δηλαδή 421,1 δισ. EUR σε πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων. Το 2023, τελευταίο έτος για το οποίο θα μπορούσαν να αναληφθούν οι σχετικές νομικές δεσμεύσεις, οι διαθέσιμες πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων στο πλαίσιο του NGEU ανήλθαν σε 115,9 δισ. EUR. Αναλήφθηκαν υποχρεώσεις ύψους 115,6 δισ. EUR ή 99,8 %. Μόνο 0,4 εκατ. EUR από τις αναλήψεις υποχρεώσεων χρειάστηκε να ακυρωθούν. Τα υπόλοιπα 261,2 εκατ. EUR μεταφέρθηκαν στο 2024. Οι πιστώσεις αυτές συνδέονται εν μέρει με τα κονδύλια του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης που ανεστάλησαν για την Ουγγαρία (60,5 εκατ. EUR) και εν μέρει για τις δαπάνες τεχνικής και διοικητικής βοήθειας.

Το 2023 οι πιστώσεις πληρωμών του NGEU ανήλθαν σε 69,2 δισ. EUR και η εκτέλεση ανήλθε στο 95,5 %. Το υπόλοιπο ποσό των πιστώσεων πληρωμών ύψους 3,1 δισ. EUR μεταφέρθηκε στο 2024.

6.2.2.   Εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων

Οι εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων (συνήθως αναφερόμενες ως ΥΠΕ — υπόλοιπο προς εκκαθάριση), οι οποίες αντιστοιχούν σε δεσμευμένα ποσά που δεν έχουν ακόμη καταβληθεί, ανέρχονταν σε 543,0 δισ. EUR στο τέλος του 2023. Οι εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων αυξήθηκαν σε σύγκριση με το 2022 (κατά 90,2 δισ. EUR).

Ο κύριος παράγοντας της αύξησης του ΥΠΕ το 2023 ήταν η υλοποίηση του NGEU (μη επιστρεπτέο μέρος), που συνεισέφερε 238,6 δισ. EUR (44 %) στο σύνολο του ΥΠΕ στο τέλος του 2023. Δεδομένου ότι οι πιστώσεις του NGEU έπρεπε να αναληφθούν έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023 και να καταβληθούν έως τις 31 Δεκεμβρίου 2026, σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφοι 4 και 9 του κανονισμού EURI, η τάση ονομαστικής αύξησης του ΥΠΕ που συνδέεται με το NGEU θα αντιστραφεί από το 2024 και εξής.

6.2.3.   Αποτέλεσμα εκτέλεσης του προϋπολογισμού

Το αποτέλεσμα του προϋπολογισμού (πλεόνασμα) μειώθηκε από 2,5 δισ. EUR το 2022 σε 0,6 δισ. EUR το 2023. Το αποτέλεσμα του προϋπολογισμού του 2023 είναι το χαμηλότερο που έχει καταγραφεί εδώ και πολλά έτη.

7.   ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ, ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΚΑΙ ΛΟΓΟΔΟΣΙΑ ΤΗΣ ΕΕ

Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) είναι μια Ένωση στην οποία τα κράτη μέλη αναθέτουν αρμοδιότητες για την επίτευξη των κοινών τους στόχων. Η Ένωση βασίζεται στις αξίες του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου, καθώς και του σεβασμού των ανθρώπινων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανόμενων των δικαιωμάτων των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητες. Οι αξίες αυτές είναι κοινές στα κράτη μέλη εντός κοινωνίας που χαρακτηρίζεται από τον πλουραλισμό, την απαγόρευση των διακρίσεων, την ανοχή, τη δικαιοσύνη, την αλληλεγγύη και την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών.

7.1.   Πολιτικό και δημοσιονομικό πλαίσιο

Συνθήκες της ΕΕ

Οι πρωταρχικοί στόχοι και αρχές που διέπουν την Ένωση και τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα καθορίζονται στις Συνθήκες. Η Ένωση και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ δύνανται να ενεργούν μόνο εντός των ορίων των αρμοδιοτήτων που τους ανατίθενται από τις Συνθήκες προκειμένου να επιτύχουν τους στόχους που ορίζονται σε αυτές και πρέπει να το πράττουν σύμφωνα με τις αρχές (12) της επικουρικότητας και της αναλογικότητας. Για να επιτύχει τους στόχους της και να υλοποιήσει τις πολιτικές της, η Ένωση εφοδιάζεται με τα απαραίτητα χρηματοδοτικά μέσα. Η Επιτροπή είναι αρμόδια για την προαγωγή του γενικού συμφέροντος της Ένωσης, που περιλαμβάνει την εκτέλεση του προϋπολογισμού και τη διαχείριση των προγραμμάτων σε συνεργασία με τα κράτη μέλη και σύμφωνα με την αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης.

Η ΕΕ επιδιώκει την επίτευξη των στόχων που καθορίζονται στη Συνθήκη με διάφορα μέσα, ένα από τα οποία είναι ο προϋπολογισμός της ΕΕ. Άλλα είναι, ενδεικτικά, ένα κοινό νομοθετικό πλαίσιο ή κοινές στρατηγικές πολιτικής.

Πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο και προγράμματα δαπανών

Οι πολιτικές που στηρίζονται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ εφαρμόζονται σύμφωνα με το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) και την αντίστοιχη τομεακή νομοθεσία που καθορίζει τα προγράμματα δαπανών και τα μέσα. Αυτά μεταφράζουν τις πολιτικές προτεραιότητες της ΕΕ σε οικονομικούς όρους για περίοδο η οποία είναι αρκετά μακροχρόνια ώστε να είναι αποτελεσματική και να παρέχει έναν συνεκτικό και μακροπρόθεσμο ορίζοντα για τους δικαιούχους κονδυλίων της ΕΕ και για τις συγχρηματοδοτούσες εθνικές αρχές. Καθορίζονται ανώτατα ετήσια ποσά (ανώτατα όρια) για τις δαπάνες της ΕΕ συνολικά και ανά βασική κατηγορία δαπάνης (τομέα). Το άθροισμα των ανώτατων ορίων όλων των τομέων είναι το συνολικό ανώτατο όριο των πιστώσεων ανάληψης υποχρεώσεων. Το ΠΔΠ εγκρίνεται από το Συμβούλιο με ομοφωνία όλων των κρατών μελών, με την έγκριση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Το τρέχον πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2021-2027 εγκρίθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2020  (13). Το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2021-2027 συμπληρώνεται από το προσωρινό μέσο ανάκαμψης NextGenerationEU (βλ. ενότητα 2).

Ετήσιος προϋπολογισμός

Ο ετήσιος προϋπολογισμός καταρτίζεται από την Επιτροπή. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο συμφωνούν (συνήθως έως τα μέσα Δεκεμβρίου) επί του προϋπολογισμού για το επόμενο έτος, βάσει της διαδικασίας του άρθρου 314 της ΣΛΕΕ. Σύμφωνα με την αρχή της ισοσκέλισης του προϋπολογισμού, το σύνολο των εσόδων πρέπει να ισούται με το σύνολο των δαπανών (πιστώσεις πληρωμών) για ένα δεδομένο οικονομικό έτος.

Οι κύριες πηγές χρηματοδότησης του προϋπολογισμού της ΕΕ είναι τα έσοδα από ιδίους πόρους, τα οποία συμπληρώνονται από άλλα έσοδα. Υπάρχουν τέσσερις κατηγορίες ιδίων πόρων: οι παραδοσιακοί ίδιοι πόροι (κυρίως τελωνειακοί δασμοί), οι ίδιοι πόροι που βασίζονται στον φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ), οι ίδιοι πόροι που βασίζονται στα απορρίμματα μη ανακυκλωμένων πλαστικών συσκευασιών (που εισήχθησαν το 2021) και οι ίδιοι πόροι που βασίζονται στο ακαθάριστο εθνικό εισόδημα (ΑΕΕ). Τα άλλα έσοδα που προέρχονται από τις δραστηριότητες της ΕΕ (π.χ. πρόστιμα στον τομέα του ανταγωνισμού) αντιπροσωπεύουν κατά κανόνα λιγότερο από το 10 % των συνολικών εσόδων.

Μέθοδοι διαχείρισης

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ εκτελείται με τρεις μεθόδους διαχείρισης, οι οποίες καθορίζουν τον τρόπο πληρωμής και διαχείρισης των χρημάτων:

—	Επιμερισμένη διαχείριση: η διαχείριση του μεγαλύτερου μέρους του προϋπολογισμού (περίπου 3/4 του προϋπολογισμού) πραγματοποιείται βάσει συστήματος επιμερισμένης διαχείρισης από την Επιτροπή σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, κυρίως στους τομείς των διαρθρωτικών ταμείων και της γεωργίας.

—	Άμεση διαχείριση: η Επιτροπή διαχειρίζεται επίσης η ίδια προγράμματα και μπορεί να αναθέτει σε εκτελεστικούς οργανισμούς την υλοποίηση συγκεκριμένων προγραμμάτων.

—

Έμμεση διαχείριση: η διαχείριση των αποφάσεων περί δαπανών μπορεί επίσης να πραγματοποιείται έμμεσα διά της ανάθεσης σε άλλους οργανισμούς εντός ή εκτός ΕΕ. Ο δημοσιονομικός κανονισμός και/ή οι συμφωνίες συνεισφοράς καθορίζουν τους αναγκαίους μηχανισμούς ελέγχου και υποβολής εκθέσεων από τις εν λόγω οντότητες και την εποπτεία από την Επιτροπή σε περιπτώσεις στις οποίες ανατίθενται καθήκοντα εκτέλεσης του προϋπολογισμού σε εθνικούς οργανισμούς, στον Όμιλο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, σε τρίτες χώρες, σε διεθνείς οργανισμούς (π.χ. στην Παγκόσμια Τράπεζα ή στα Ηνωμένα Έθνη) και σε άλλες οντότητες (π.χ. αποκεντρωμένους οργανισμούς της ΕΕ, κοινές επιχειρήσεις).

Χρηματοδοτικά μέσα και δημοσιονομικές εγγυήσεις

Η παραδοσιακή μέθοδος της εκτέλεσης του προϋπολογισμού μέσω επιχορηγήσεων και επιδοτήσεων συμπληρώνεται με την έκδοση χρηματοδοτικών μέσων υπό μορφή εγγυήσεων, καθώς και μετοχικού κεφαλαίου και δανείων. Επιπλέον, η ΕΕ συμμετέχει σε δανειοληπτικές και δανειοδοτικές δραστηριότητες για ειδικά προγράμματα χρηματοδοτικής συνδρομής με σκοπό τη στήριξη των κρατών μελών και τρίτων χωρών υπό μορφή διμερών δανείων που χρηματοδοτούνται από χρεωστικούς τίτλους που εκδίδονται στις κεφαλαιαγορές με την εγγύηση του προϋπολογισμού της ΕΕ. Τον Δεκέμβριο του 2022, το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο θέσπισαν την ενοποιημένη προσέγγιση χρηματοδότησης για τον δανεισμό της ΕΕ, στο πλαίσιο της οποίας η Επιτροπή θα εκδίδει «ομόλογα της ΕΕ» συγκεκριμένου σήματος και όχι χωριστά ομόλογα για μεμονωμένα προγράμματα.

Δημοσιονομικός κανονισμός

Ο δημοσιονομικός κανονισμός (ΔΚ) (14) που εφαρμόζεται στον γενικό προϋπολογισμό αποτελεί νομική πράξη καίριας σημασίας για την κανονιστική αρχιτεκτονική των οικονομικών της ΕΕ. Καθορίζει λεπτομερώς τους δημοσιονομικούς κανόνες που ισχύουν για την εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ και τους ρόλους των διαφόρων φορέων που συμμετέχουν στη διασφάλιση της ορθής χρήσης των χρημάτων και επιτυγχάνει τους στόχους που έχουν τεθεί. Περιλαμβάνει επίσης τις ειδικές διατάξεις που ισχύουν για τα χρηματοδοτικά μέσα, τις δημοσιονομικές εγγυήσεις και τη χρηματοδοτική συνδρομή.

7.2.   Διακυβέρνηση και λογοδοσία

7.2.1.   Θεσμική δομή

Η ΕΕ διαθέτει θεσμικό πλαίσιο μέσω του οποίου αποσκοπεί στην προώθηση των αξιών της, στην επιδίωξη των στόχων της, στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων της, των συμφερόντων των πολιτών της και των συμφερόντων των κρατών μελών, καθώς και στη διασφάλιση της συνοχής, της αποτελεσματικότητας και της συνέχειας των πολιτικών και των δράσεών της. Η οργανωτική δομή αποτελείται από τα θεσμικά όργανα, τους οργανισμούς και άλλα αυτόνομα όργανα της ΕΕ. Ο δημοσιονομικός κανονισμός, μαζί με τους ισχύοντες λογιστικούς κανόνες, ορίζει ποιες από τις οντότητες αυτές περιλαμβάνονται στους ενοποιημένους λογαριασμούς της ΕΕ (βλ. σημείωση 9 των ενοποιημένων ετήσιων λογαριασμών της ΕΕ για τον κατάλογο των οντοτήτων που περιλαμβάνονται στο πεδίο εφαρμογής της ενοποίησης).

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ασκεί, από κοινού με το Συμβούλιο, νομοθετικά και δημοσιονομικά καθήκοντα. Η Επιτροπή λογοδοτεί πολιτικά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Το Συμβούλιο επίσης ασκεί καθήκοντα χάραξης πολιτικών και συντονισμού σύμφωνα με τους γενικούς πολιτικούς προσανατολισμούς και τις προτεραιότητες της Ένωσης που καθορίζονται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι το εκτελεστικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Προωθεί το γενικό συμφέρον της Ένωσης και αναλαμβάνει κατάλληλες πρωτοβουλίες για τον σκοπό αυτό. Διασφαλίζει την εφαρμογή των Συνθηκών και επιβλέπει την εφαρμογή του δικαίου της Ένωσης από τα κράτη μέλη υπό τον έλεγχο του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ασκεί συντονιστικά, εκτελεστικά και διαχειριστικά καθήκοντα, εκτελεί τον προϋπολογισμό και διαχειρίζεται προγράμματα.

Η Επιτροπή εκτελεί τον προϋπολογισμό, σε μεγάλο βαθμό σε συνεργασία με τα κράτη μέλη (15). Από κοινού διασφαλίζουν ότι οι πιστώσεις χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης. Οι κανονισμοί προβλέπουν τις υποχρεώσεις ελέγχου των κρατών μελών κατά την από κοινού εκτέλεση του προϋπολογισμού καθώς και τις απορρέουσες ευθύνες. Προβλέπουν επίσης τις ευθύνες κάθε θεσμικού οργάνου της ΕΕ και τους ειδικούς κανόνες που αφορούν τις ίδιες δαπάνες του.

7.2.2.   Η δομή διακυβέρνησης της Επιτροπής

Οι ρυθμίσεις διακυβέρνησης της Επιτροπής και ο τρόπος με τον οποίο διασφαλίζουν ότι η Επιτροπή λειτουργεί ως σύγχρονος οργανισμός που λογοδοτεί και είναι προσανατολισμένος στις επιδόσεις περιγράφονται στην ανακοίνωση (16) σχετικά με τη διακυβέρνηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Η Επιτροπή επιτελεί τους ρόλους της υπό την ηγεσία του Σώματος των επιτρόπων, το οποίο θέτει προτεραιότητες και αναλαμβάνει τη συνολική πολιτική ευθύνη για το έργο της Επιτροπής. Ως Σώμα των επιτρόπων, η Επιτροπή εργάζεται υπό την πολιτική καθοδήγηση του/της προέδρου της, που παρουσιάζει στο πλαίσιο της υποψηφιότητάς του/της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τους στόχους που προτίθεται να επιτύχει με τη μορφή πολιτικών κατευθύνσεων. Ο/Η πρόεδρος αποφασίζει σχετικά με την εσωτερική οργάνωση της Επιτροπής ώστε να διασφαλίζονται η συνοχή, η αποτελεσματικότητα και η συλλογικότητα της δράσης της.

Το Σώμα αναθέτει την επιχειρησιακή εκτέλεση του προϋπολογισμού και τη δημοσιονομική διαχείριση στους γενικούς διευθυντές και στους προϊσταμένους υπηρεσιών, οι οποίοι ηγούνται της διοικητικής δομής της Επιτροπής. Αυτή η αποκεντρωμένη προσέγγιση δημιουργεί μια διοικητική νοοτροπία που προωθεί την ανάληψη ευθύνης από τους δημόσιους υπαλλήλους για δραστηριότητες επί των οποίων έχουν τον έλεγχο και απαιτεί από αυτούς να παρέχουν διαβεβαίωση όσον αφορά τις δραστηριότητες για τις οποίες λογοδοτούν.

Υπό την εποπτεία του/της προέδρου και σε στενή συνεργασία με το μέλος της Επιτροπής που είναι αρμόδιο για τον προϋπολογισμό, τους ανθρώπινους πόρους και τη διοίκηση, και με τη συμμετοχή των προεδρικών και κεντρικών υπηρεσιών, το συμβούλιο εσωτερικής διοίκησης παρέχει συντονισμό, εποπτεία, συμβουλές και στρατηγικές κατευθύνσεις.

Οι εσωτερικές ρυθμίσεις καθορίζουν ένα συνεκτικό σύνολο ισχυρών ελέγχων και εργαλείων διαχείρισης που επιτρέπουν στο Σώμα των επιτρόπων να αναλαμβάνει την πολιτική ευθύνη για το έργο της Επιτροπής (17).

7.2.3.   Η δημοσιονομική διαχείριση εντός της Επιτροπής

Εντός της Επιτροπής, οι ρόλοι και οι αρμοδιότητες δημοσιονομικής διαχείρισης καθορίζονται με σαφήνεια (π.χ. στον δημοσιονομικό κανονισμό και στον εσωτερικό κανονισμό (18)) και εφαρμόζονται με ανάλογο τρόπο. Ως κύριοι διατάκτες, οι γενικοί διευθυντές και οι προϊστάμενοι υπηρεσιών της Επιτροπής είναι υπεύθυνοι για τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση των πόρων της ΕΕ, τη συμμόρφωση με τις διατάξεις του δημοσιονομικού κανονισμού, τη διαχείριση κινδύνου και την κατάρτιση κατάλληλου πλαισίου εσωτερικού ελέγχου.

Η ευθύνη των διατακτών καλύπτει ολόκληρη τη διαχειριστική διαδικασία, από τον προσδιορισμό του τι απαιτείται προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι πολιτικής που έχουν τεθεί από το θεσμικό όργανο έως τη διαχείριση των δραστηριοτήτων τόσο από επιχειρησιακή άποψη όσο και από την άποψη της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης. Τα καθήκοντα μπορούν να μεταβιβαστούν σε διευθυντές, προϊσταμένους μονάδων και άλλους, οι οποίοι, ως εκ τούτου, καθίστανται δευτερεύοντες διατάκτες. Κάθε κύριος διατάκτης μπορεί να επικουρείται από έναν ή δύο διευθυντές αρμόδιους για θέματα διαχείρισης κινδύνων και εσωτερικού ελέγχου, για την εποπτεία και την παρακολούθηση της εφαρμογής των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου.

Οι κεντρικές υπηρεσίες της Επιτροπής παρέχουν καθοδήγηση και συμβουλές, ενώ επίσης προάγουν βέλτιστες πρακτικές, μεταξύ άλλων μέσω των εργασιών του συμβουλίου εσωτερικής διοίκησης.

Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, κάθε διατάκτης υποχρεούται να καταρτίζει ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων (ΕΕΔ) όπου περιγράφονται λεπτομερώς τα επιτεύγματα, και οι δραστηριότητες εσωτερικού ελέγχου και δημοσιονομικής διαχείρισης κατά τη διάρκεια του έτους. Η ΕΔΔ περιλαμβάνει δήλωση ότι οι πόροι χρησιμοποιήθηκαν βάσει των αρχών της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και ότι εφαρμόζονται διαδικασίες ελέγχου που παρέχουν τις απαιτούμενες εγγυήσεις σχετικά με τη νομιμότητα και την κανονικότητα των υποκείμενων πράξεων. Η ετήσια έκθεση διαχείρισης και επιδόσεων του προϋπολογισμού της ΕΕ (19) αποτελεί το βασικό μέσο με το οποίο το Σώμα των επιτρόπων αναλαμβάνει την πολιτική ευθύνη για τη δημοσιονομική διαχείριση του προϋπολογισμού της ΕΕ.

Η υπόλογος της Επιτροπής είναι υπεύθυνη σε κεντρικό επίπεδο για τη διαχείριση του ταμείου, τις διαδικασίες είσπραξης, τη θέσπιση λογιστικών κανόνων που βασίζονται στα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα του Δημόσιου Τομέα (IPSAS), την επικύρωση λογιστικών συστημάτων, καθώς και για την κατάρτιση των ετήσιων λογαριασμών της Επιτροπής και των ενοποιημένων ετήσιων λογαριασμών της ΕΕ. Επιπλέον, η υπόλογος υποχρεούται να υπογράψει τους ετήσιους λογαριασμούς δηλώνοντας ότι παρουσιάζουν πιστά, όσον αφορά όλα τα ουσιαστικά σημεία, την οικονομική κατάσταση, τα αποτελέσματα των πράξεων και τις ταμειακές ροές της Ένωσης. Οι ετήσιοι λογαριασμοί εγκρίνονται από το Σώμα των επιτρόπων. Η υπόλογος ασκεί ανεξάρτητη λειτουργία και φέρει σημαντική ευθύνη όσον αφορά τη χρηματοοικονομική πληροφόρηση εντός της Επιτροπής.

Ο εσωτερικός ελεγκτής της Επιτροπής ασκεί επίσης κεντρική και ανεξάρτητη λειτουργία και παρέχει ανεξάρτητες συμβουλές, γνώμες και συστάσεις σχετικά με την ποιότητα και τη λειτουργία των συστημάτων εσωτερικού ελέγχου εντός της Επιτροπής, των οργανισμών της ΕΕ και άλλων αυτόνομων οργάνων της ΕΕ.

H επιτροπή προόδου του ελέγχου διασφαλίζει την ανεξαρτησία του εσωτερικού ελεγκτή και παρακολουθεί την ποιότητα των εργασιών εσωτερικού ελέγχου και τη συνέχεια που δίδεται από τις υπηρεσίες της Επιτροπής στις συστάσεις του εσωτερικού και του εξωτερικού ελέγχου καθώς και στις διαπιστώσεις του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου σχετικά με την απαλλαγή και τις συστάσεις σχετικά με την αξιοπιστία των ετήσιων ενοποιημένων λογαριασμών της ΕΕ. Ο συμβουλευτικός ρόλος της επιτροπής συμβάλλει στη συνολική περαιτέρω βελτίωση της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας της Επιτροπής ως προς την επίτευξη των στόχων της και διευκολύνει την εποπτεία της διακυβέρνησης, της διαχείρισης κινδύνων, καθώς και των πρακτικών εσωτερικού ελέγχου της Επιτροπής από το Σώμα.

7.2.4.   Διαδικασία εξωτερικού λογιστικού ελέγχου και απαλλαγής

Σύμφωνα με τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, η διαχείριση των πόρων πρέπει να πραγματοποιείται με αποτελεσματικό, αποδοτικό και οικονομικό τρόπο. Εφαρμόζεται πλαίσιο λογοδοσίας, το οποίο βασίζεται στην υποβολή ολοκληρωμένων εκθέσεων, στον εξωτερικό έλεγχο και στον πολιτικό έλεγχο, με σκοπό την παροχή εύλογης βεβαιότητας ότι οι πόροι της ΕΕ δαπανώνται με ορθό τρόπο.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποφασίζει, βάσει σύστασης του Συμβουλίου, για το αν θα παράσχει ή όχι την τελική του έγκριση, γνωστή ως «χορήγηση απαλλαγής», για τον τρόπο με τον οποίο η Επιτροπή εκτέλεσε τον προϋπολογισμό της ΕΕ σε ένα συγκεκριμένο έτος. Η ετήσια διαδικασία απαλλαγής διασφαλίζει ότι η Επιτροπή καθίσταται πολιτικά υπόλογη για την εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ.

Κάθε έτος το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο εξετάζει την αξιοπιστία των λογαριασμών, τη νομιμότητα και την κανονικότητα των εσόδων και των δαπανών, το κατά πόσον ήταν χρηστή η δημοσιονομική διαχείριση, καθώς και τις ποιοτικές πτυχές της κατάρτισης του προϋπολογισμού, συμπεριλαμβανομένης της διάστασης των επιδόσεων. Από το 2021, δεδομένης της ιδιαίτερης σημασίας του NextGenerationEU, η γνώμη του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου σχετικά με τη νομιμότητα και την κανονικότητα των δαπανών στο πλαίσιο του παραδοσιακού προϋπολογισμού της ΕΕ συμπληρώνεται από χωριστή γνώμη σχετικά με τη νομιμότητα και την κανονικότητα των δαπανών στο πλαίσιο του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Η δημοσίευση της ετήσιας έκθεσης του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου αποτελεί το σημείο αφετηρίας της διαδικασίας απαλλαγής. Οι ελεγκτές καταρτίζουν επίσης ειδικές εκθέσεις σχετικά με συγκεκριμένες δαπάνες ή τομείς πολιτικής, ή δημοσιονομικά ζητήματα ή ζητήματα διαχείρισης.

Η απόφαση σχετικά με την απαλλαγή βασίζεται επίσης στις ενοποιημένες δημοσιονομικές εκθέσεις και εκθέσεις λογοδοσίας της Επιτροπής, σε ακροάσεις των επιτρόπων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στις απαντήσεις που παρέχονται σε γραπτές ερωτήσεις προς την Επιτροπή.

ΣΥΝΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ

Οι ενοποιημένοι ετήσιοι λογαριασμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2023 καταρτίστηκαν με βάση τις πληροφορίες που υποβλήθηκαν από τα θεσμικά όργανα και οργανισμούς βάσει του άρθρου 246 παράγραφος 2 του δημοσιονομικού κανονισμού που εφαρμόζεται στον γενικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Διά της παρούσης, δηλώνω ότι οι ετήσιοι ενοποιημένοι λογαριασμοί καταρτίστηκαν σύμφωνα με τον Τίτλο XIII του ισχύοντος δημοσιονομικού κανονισμού και σύμφωνα με τις λογιστικές αρχές, τους κανόνες και τις μεθόδους που ορίζονται στις σημειώσεις των δημοσιονομικών καταστάσεων.

Από τους υπολόγους των εν λόγω θεσμικών οργάνων και οργανισμών, αφού πιστοποίησαν την αξιοπιστία τους, παρέλαβα όλες τις πληροφορίες που απαιτούνται για την κατάρτιση των λογαριασμών, οι οποίοι παρουσιάζουν τα στοιχεία ενεργητικού και παθητικού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και την εκτέλεση του προϋπολογισμού.

Διά της παρούσης, πιστοποιώ ότι, με βάση τις πληροφορίες αυτές και τους ελέγχους τους οποίους έκρινα αναγκαίους να διενεργήσω πριν από την υπογραφή των λογαριασμών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, διαθέτω εύλογη βεβαιότητα ότι οι λογαριασμοί παρουσιάζουν πιστά όσον αφορά όλα τα ουσιαστικά σημεία, την οικονομική κατάσταση, τα αποτελέσματα των πράξεων και τις ταμειακές ροές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΕΞΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ  (20)

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

35

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

36

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ

37

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΚΑΘΑΡΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ

38

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ

39

1.

ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

39

2.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

54

3.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

93

4.

ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ

103

5.

ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΕΣ ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ

108

6.

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

113

7.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΑ ΜΕΡΗ

134

8.

ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΤΟΥ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

136

9.

ΠΕΔΙΟ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗΣ

136

ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

(σε εκατ. EUR)
	Σημείωση	31.12.2023	31.12.2022
ΜΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ
Άυλα περιουσιακά στοιχεία	2.1	976	900
Ενσώματα πάγια	2.2	13 399	12 922
Επενδύσεις καταλογιζόμενες με τη μέθοδο της καθαρής θέσης	2.3	1 365	1 313
Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού	2.4	274 283	226 431
Προχρηματοδότηση	2.5	41 417	47 482
Απαιτήσεις από ανταλλακτικές συναλλαγές και εισπρακτέα ποσά από μη ανταλλακτικές συναλλαγές	2.6	16 083	18 870
		347 524	307 917
ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ
Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού	2.4	11 088	8 981
Προχρηματοδότηση	2.5	50 257	53 014
Απαιτήσεις από ανταλλακτικές συναλλαγές και εισπρακτέα ποσά από μη ανταλλακτικές συναλλαγές	2.6	19 116	29 329
Αποθέματα	2.7	78	82
Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμά τους	2.8	39 616	46 544
		120 156	137 950
ΣΥΝΟΛΟ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ		467 679	445 867
ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ
Συντάξεις και άλλες παροχές σε εργαζομένους	2.9	(90 808 )	(80 617 )
Προβλέψεις	2.10	(2 102 )	(2 199 )
Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις	2.11	(430 771 )	(323 985 )
		(523 682 )	(406 801 )
ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ
Προβλέψεις	2.10	(1 233 )	(571 )
Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις	2.11	(27 613 )	(28 316 )
Οφειλές	2.12	(50 516 )	(55 341 )
Δεδουλευμένα έξοδα και προεισπραχθέντα έσοδα	2.13	(76 805 )	(86 164 )
		(156 166 )	(170 392 )
ΣΥΝΟΛΟ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ		(679 848 )	(577 193 )
ΚΑΘΑΡΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ		(212 169 )	(131 325 )
Αποθεματικά	2.14	1 052	1 312
Απαιτήσεις έναντι των κρατών μελών  (21)	2.15	(213 221 )	(132 637 )
ΚΑΘΑΡΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ		(212 169 )	(131 325 )

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

(σε εκατ. EUR)
	Σημείωση	2023	2022
ΕΣΟΔΑ
Έσοδα από μη ανταλλακτικές συναλλαγές
Πόροι ΑΕΕ	3.1	101 287	103 880
Παραδοσιακοί ίδιοι πόροι	3.2	19 840	23 495
Πόροι ΦΠΑ	3.3	22 526	19 666
Ίδιοι πόροι πλαστικών	3.4	7 225	6 337
Πρόστιμα	3.5	1 748	915
Είσπραξη εξόδων	3.6	803	1 219
Συμφωνία αποχώρησης Ηνωμένου Βασιλείου	3.7	681	—
Λοιπά	3.8	8 800	11 395
		162 909	166 908
Έσοδα από ανταλλακτικές συναλλαγές
Χρηματοοικονομικά έσοδα	3.9	6 983	2 602
Λοιπά	3.10	1 963	1 669
		8 946	4 271
Σύνολο εσόδων		171 855	171 179
ΔΑΠΑΝΕΣ
Εκτελέστηκαν από κράτη μέλη	3.11
Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων		(40 716 )	(41 031 )
Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και άλλα μέσα αγροτικής ανάπτυξης		(14 605 )	(16 073 )
Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ταμείο Συνοχής		(52 429 )	(43 083 )
Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο		(17 665 )	(14 649 )
Λοιπά		(4 251 )	(3 482 )
Εκτελέστηκαν από την Επιτροπή, τους εκτελεστικούς οργανισμούς και τα καταπιστευματικά ταμεία	3.12	(61 888 )	(94 027 )
Εκτελέστηκαν από άλλους οργανισμούς και όργανα της ΕΕ	3.13	(4 226 )	(3 615 )
Εκτελέστηκαν από τρίτες χώρες και διεθνείς οργανισμούς	3.13	(6 090 )	(5 281 )
Εκτελέστηκαν από άλλες οντότητες	3.13	(4 902 )	(4 738 )
Κόστος προσωπικού και συντάξεων	3.14	(14 023 )	(14 209 )
Χρηματοοικονομικό κόστος	3.15	(14 355 )	(7 637 )
Συμφωνία αποχώρησης Ηνωμένου Βασιλείου	3.7	—	(6 961 )
Λοιπά έξοδα	3.16	(8 142 )	(8 342 )
Σύνολο εξόδων		(243 292 )	(263 128 )
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ		(71 437 )	(91 949 )

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ

(σε εκατ. EUR)
	2023	2022
Οικονομικό αποτέλεσμα του έτους	(71 437 )	(91 949 )
Λειτουργικές δραστηριότητες
Απόσβεση	181	135
Απομείωση	1 203	1 284
(Αντιλογισμός) ζημιών απομείωσης αξίας επί επενδύσεων	—	—
(Αύξηση)/μείωση δανείων	(42 522 )	(40 787 )
(Αύξηση)/μείωση προχρηματοδοτήσεων	8 821	(7 049 )
(Αύξηση)/μείωση απαιτήσεων από ανταλλακτικές συναλλαγές και εισπρακτέων ποσών από μη ανταλλακτικές συναλλαγές	13 000	24 239
(Αύξηση)/μείωση αποθεμάτων	3	2
Αύξηση/(μείωση) υποχρεώσεων σχετικά με συντάξεις και λοιπές παροχές σε εργαζομένους	10 192	(41 850 )
Αύξηση/(μείωση) προβλέψεων	564	(578 )
Αύξηση/(μείωση) χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων (εκτός των δανειοληπτικών πράξεων του NGEU)	(3 516 )	14 050
Αύξηση/(μείωση) οφειλών	(4 825 )	8 969
Αύξηση/(μείωση) δεδουλευμένων εξόδων και προεισπραχθέντων εσόδων	(9 359 )	8 096
Δημοσιονομικό πλεόνασμα προηγούμενου έτους ως μη ταμειακό έσοδο	(2 519 )	(3 227 )
Επανεπιμετρήσεις των υποχρεώσεων παροχών σε εργαζομένους (μη ταμειακή μεταβολή που δεν περιλαμβάνεται στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων)	(6 877 )	46 048
Άλλες μη ταμειακές μεταβολές	(11 )	102
Επενδυτικές δραστηριότητες
(Αύξηση)/μείωση άυλων περιουσιακών στοιχείων και ενσώματων παγίων	(1 938 )	(1 803 )
(Αύξηση)/μείωση επενδύσεων καταλογιζόμενων με τη μέθοδο της καθαρής θέσης	(52 )	(121 )
(Αύξηση)/μείωση μη παράγωγων χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος	(7 329 )	(5 850 )
(Αύξηση)/μείωση παράγωγων χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος	(107 )	(156 )
Χρηματοδοτικές δραστηριότητες
Αύξηση/(μείωση) των δανειοληπτικών πράξεων στο πλαίσιο της ενοποιημένης προσέγγισης χρηματοδότησης	109 600	92 128
ΚΑΘΑΡΕΣ ΤΑΜΕΙΑΚΕΣ ΡΟΕΣ	(6 928 )	1 684
Καθαρή αύξηση/(μείωση) ταμειακών διαθεσίμων και ισοδυνάμων τους	(6 928 )	1 684
Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμά τους στην αρχή του οικονομικού έτους	46 544	44 860
Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμά τους στο τέλος του οικονομικού έτους	39 616	46 544

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΚΑΘΑΡΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ

(σε εκατ. EUR)
	Απαιτήσεις έναντι των κρατών μελών Σωρευτικό πλεόνασμα/(έλλειμμα)	Άλλα αποθεματικά	Καθαρό ενεργητικό
ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΣΤΙΣ 31.12.2021	(83 624 )	1 325	(82 299 )
Επανεπιμετρήσεις υποχρεώσεων για παροχές σε εργαζομένους	46 048	—	46 048
Λοιπά	115	(13 )	102
Αποτέλεσμα του προϋπολογισμού 2021 που πιστώθηκε σε κράτη μέλη	(3 227 )	—	(3 227 )
Οικονομικό αποτέλεσμα του έτους	(91 949 )	—	(91 949 )
ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΣΤΙΣ 31.12.2022	(132 637 )	1 312	(131 325 )
Επανεπιμετρήσεις υποχρεώσεων για παροχές σε εργαζομένους	(6 877 )	—	(6 877 )
Λοιπά	249	(260 )	(11 )
Αποτέλεσμα του προϋπολογισμού 2022 που πιστώθηκε σε κράτη μέλη	(2 519 )	—	(2 519 )
Οικονομικό αποτέλεσμα του έτους	(71 437 )	—	(71 437 )
ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΣΤΙΣ 31.12.2023	(213 221 )	1 052	(212 169 )

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ

Επισημαίνεται ότι στους ακόλουθους πίνακες τα ποσά που αφορούν το Ηνωμένο Βασίλειο σε σχέση με τα ΠΔΠ έως το τέλος του 2020 εξακολουθούν να εμφανίζονται στον τομέα των κρατών μελών καθώς, παρότι το Ηνωμένο Βασίλειο αποχώρησε από την Ένωση την 1η Φεβρουαρίου 2020, βάσει της συμφωνίας αποχώρησης, εξακολουθεί να έχει οικονομική σχέση με την Ένωση ισοδύναμη με εκείνη ενός κράτους μέλους για τις περιόδους αυτές.

1.   ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ

1.1.   ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ ΚΑΙ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ

Η λογιστική της ΕΕ τηρείται σύμφωνα με τις διατάξεις του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Ιουλίου 2018, σχετικά με τους δημοσιονομικούς κανόνες που εφαρμόζονται στον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης, την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1296/2013, (ΕΕ) αριθ. 1301/2013, (ΕΕ) αριθ. 1303/2013, (ΕΕ) αριθ. 1304/2013, (ΕΕ) αριθ. 1309/2013, (ΕΕ) αριθ. 1316/2013, (ΕΕ) αριθ. 223/2014, (ΕΕ) αριθ. 283/2014 και της απόφασης αριθ. 541/2014/ΕΕ και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 966/2012 (22), ο οποίος στο εξής αναφέρεται ως «δημοσιονομικός κανονισμός» (ΔΚ).

Σύμφωνα με το άρθρο 80 του δημοσιονομικού κανονισμού, η ΕΕ καταρτίζει τις δημοσιονομικές καταστάσεις της σύμφωνα με τους κανόνες της λογιστικής σε δεδουλευμένη βάση οι οποίοι βασίζονται στα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα του Δημόσιου Τομέα (IPSAS). Αυτοί οι κανόνες λογιστικής, που υιοθετήθηκαν από την υπόλογο της Επιτροπής, πρέπει να εφαρμόζονται από όλα τα θεσμικά όργανα και τους οργανισμούς της ΕΕ που εμπίπτουν στο πεδίο της ενοποίησης, ώστε να διασφαλίζεται η εσωτερική συνέπεια των ενοποιημένων λογαριασμών της ΕΕ.

Εφαρμογή νέων και τροποποιημένων λογιστικών κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EAR)

Αναθεωρημένοι λογιστικοί κανόνες της ΕΕ που ισχύουν για τις ετήσιες περιόδους που αρχίζουν την 1η Ιανουαρίου 2023 ή αργότερα

Δεν υπάρχουν νέοι λογιστικοί κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης οι οποίοι να ισχύουν για τις ετήσιες περιόδους που αρχίζουν την 1η Ιανουαρίου 2023 ή αργότερα

Νέοι λογιστικοί κανόνες της ΕΕ που εγκρίθηκαν αλλά δεν είχαν τεθεί ακόμη σε ισχύ στις 31 Δεκεμβρίου 2023

Δεν υπάρχουν νέοι λογιστικοί κανόνες της ΕΕ που εγκρίθηκαν αλλά δεν είχαν τεθεί ακόμη σε ισχύ στις 31 Δεκεμβρίου 2023.

1.2.   ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ

Στόχος των δημοσιονομικών καταστάσεων είναι να παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες σε ένα ευρύ φάσμα χρηστών για την οικονομική κατάσταση, την απόδοση και τις ταμειακές ροές μιας οντότητας. Στόχος της ΕΕ ως οντότητας δημόσιου τομέα είναι ειδικότερα η παροχή χρήσιμων πληροφοριών για τη λήψη αποφάσεων και η απόδειξη της λογιστικής αξιοπιστίας της ίδιας της οντότητας όσον αφορά τους πόρους που έχουν τεθεί στη διάθεσή της. Το παρόν έγγραφο καταρτίστηκε με βάση τους στόχους αυτούς.

Οι γενικές κατευθύνσεις (ή οι λογιστικές αρχές) που πρέπει να τηρούνται κατά την κατάρτιση των δημοσιονομικών καταστάσεων ορίζονται στον λογιστικό κανόνα 1 της ΕΕ «Οικονομικές καταστάσεις» και είναι οι ίδιες με αυτές που περιγράφονται στο IPSAS 1: πιστή παρουσίαση, δεδουλευμένη βάση, συνέχεια της δράσης, συνεκτικότητα της παρουσίασης, σημαντικότητα, συγκεντρωτική παρουσίαση, συμψηφισμός και συγκριτικές πληροφορίες.

Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της χρηματοοικονομικής πληροφόρησης είναι η συνάφεια, η πιστή απεικόνιση (αξιοπιστία), η σαφήνεια, η έγκαιρη πληροφόρηση, η συγκρισιμότητα και η επαληθευσιμότητα.

1.3.   ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ

Πεδίο ενοποίησης

Οι ενοποιημένες δημοσιονομικές καταστάσεις της ΕΕ περιλαμβάνουν όλες τις σημαντικές ελεγχόμενες οντότητες, τα σχήματα υπό κοινό έλεγχο και τις συγγενείς επιχειρήσεις. Ο πλήρης κατάλογος των οντοτήτων που εμπίπτουν στο πεδίο ενοποίησης, το οποίο πλέον περιλαμβάνει 54 ελεγχόμενες οντότητες και 1 συγγενή επιχείρηση (αμετάβλητος αριθμός σε σύγκριση με το 2022) παρατίθεται στη σημείωση 9. Μεταξύ των ελεγχόμενων οντοτήτων περιλαμβάνονται τα θεσμικά όργανα της ΕΕ (συμπεριλαμβανομένης της Επιτροπής, αλλά όχι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας) και οι οργανισμοί της ΕΕ (με εξαίρεση τους οργανισμούς της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας). Η υπό εκκαθάριση Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ) θεωρείται επίσης ελεγχόμενη οντότητα. Η μοναδική συγγενής επιχείρηση της ΕΕ είναι το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (ΕΤαΕ).

Οι οντότητες που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της ενοποίησης αλλά είναι άνευ σημασίας για τις ενοποιημένες δημοσιονομικές καταστάσεις της ΕΕ συνολικά δεν είναι απαραίτητο να ενοποιούνται ή να καταλογίζονται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης, καθώς κάτι τέτοιο θα απαιτούσε υπερβολικό χρόνο ή κόστος από την ΕΕ. Οι εν λόγω οντότητες αναφέρονται ως «οντότητες ήσσονος σημασίας» και παρατίθενται χωριστά στη σημείωση 9. Το 2023, 10 οντότητες χαρακτηρίστηκαν ως οντότητες ήσσονος σημασίας (2022: 8 οντότητες).

Ελεγχόμενες οντότητες

Για τον καθορισμό του πεδίου εφαρμογής της ενοποίησης εφαρμόζεται η έννοια του ελέγχου. Ελεγχόμενες οντότητες είναι οι οντότητες για τις οποίες η ΕΕ είναι εκτεθειμένη, ή έχει δικαίωμα, σε μεταβλητά οφέλη από τη συμμετοχή της και για τις οποίες μπορεί να επηρεάσει τη φύση και το ποσό των εν λόγω οφελών χρησιμοποιώντας την εξουσία της επί της άλλης οντότητας. Η εν λόγω εξουσία πρέπει να μπορεί να ασκείται επί του παρόντος και πρέπει να αφορά τις σχετικές δραστηριότητες της οντότητας. Οι ελεγχόμενες οντότητες είναι πλήρως ενοποιημένες. Η ενοποίηση αρχίζει την ημερομηνία του πρώτου ελέγχου και τελειώνει με την περάτωση αυτών των ελέγχων.

Οι πλέον κοινοί δείκτες ελέγχου στο πλαίσιο της ΕΕ είναι οι ακόλουθοι: η δημιουργία της οντότητας μέσω ιδρυτικών συνθηκών ή παράγωγου δικαίου, η χρηματοδότηση της οντότητας από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, η ύπαρξη δικαιωμάτων ψήφου στα διευθυντικά όργανα, ο λογιστικός έλεγχος από το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο και η απαλλαγή από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Για να αποφασισθεί κατά πόσο ένα ή όλα τα προαναφερθέντα κριτήρια επαρκούν για τη διενέργεια ελέγχου, γίνεται επιμέρους εκτίμηση για κάθε οντότητα.

Όλες οι ουσιώδεις ενδοεταιρικές συναλλαγές και τα υπόλοιπα μεταξύ των ελεγχόμενων οντοτήτων της ΕΕ απαλείφονται, ενώ τα μη πραγματοποιηθέντα κέρδη και ζημίες από τις εν λόγω συναλλαγές δεν είναι ουσιώδη και συνεπώς δεν απαλείφονται.

Σχήματα υπό κοινό έλεγχο

Σχήμα υπό κοινό έλεγχο είναι μια συμφωνία στην οποία η ΕΕ και ένα ή περισσότερα μέρη έχουν κοινό έλεγχο. Κοινός έλεγχος είναι ο συμφωνηθείς επιμερισμός του ελέγχου ενός σχήματος μέσω δεσμευτικής συμφωνίας, ο οποίος υπάρχει μόνον όταν οι αποφάσεις σχετικά με τις συναφείς δραστηριότητες απαιτούν την ομόφωνη συγκατάθεση των μερών στα οποία επιμερίζεται ο έλεγχος. Σχήματα υπό κοινό έλεγχο μπορεί να είναι είτε κοινοπραξίες είτε κοινές επιχειρήσεις. Κοινοπραξία είναι ένα σχήμα υπό κοινό έλεγχο το οποίο δομείται μέσω χωριστού φορέα και όπου τα μέρη που έχουν κοινό έλεγχο έχουν δικαιώματα στο καθαρό ενεργητικό του σχήματος. Οι συμμετοχές σε κοινοπραξίες καταλογίζονται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης (βλ. σημείωση 1.5.4). Κοινή επιχείρηση είναι ένα σχήμα υπό κοινό έλεγχο όπου τα μέρη που έχουν κοινό έλεγχο έχουν δικαιώματα στα περιουσιακά στοιχεία και δεσμεύσεις ως προς τις υποχρεώσεις, σε σχέση με το σχήμα υπό κοινό έλεγχο. Για τον καταλογισμό των συμμετοχών σε κοινές επιχειρήσεις αναγνωρίζονται στις δημοσιονομικές καταστάσεις της ΕΕ τα περιουσιακά στοιχεία και οι υποχρεώσεις, τα έσοδα και οι δαπάνες της, καθώς και το μερίδιό της σε περιουσιακά στοιχεία, υποχρεώσεις, έσοδα και δαπάνες που της ανήκουν ή τη βαρύνουν από κοινού.

Συγγενείς επιχειρήσεις

Συγγενείς επιχειρήσεις είναι οι οντότητες επί των οποίων η EE ασκεί, άμεσα ή έμμεσα, σημαντική επιρροή, αλλά όχι αποκλειστικό ή κοινό έλεγχο. Τεκμαίρεται ότι ασκείται σημαντική επιρροή εάν η EE κατέχει άμεσα ή έμμεσα 20 % και πλέον των δικαιωμάτων ψήφου. Οι συμμετοχές σε συγγενείς επιχειρήσεις καταλογίζονται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης (βλ. σημείωση 1.5.4).

Μη ενοποιημένες οντότητες τα κεφάλαια των οποίων διαχειρίζεται η Επιτροπή

Η Επιτροπή διαχειρίζεται τα κεφάλαια του κοινού συστήματος υγειονομικής ασφάλισης για το προσωπικό της ΕΕ, τα κεφάλαια του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης και τα κεφάλαια του Ταμείου Εγγυήσεων των Συμμετεχόντων, για λογαριασμό των εν λόγω οντοτήτων. Ωστόσο, επειδή οι οντότητες αυτές δεν ελέγχονται από την ΕΕ, δεν έχουν ενοποιηθεί στις δημοσιονομικές καταστάσεις της.

1.4.   BΑΣΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ

Οι δημοσιονομικές καταστάσεις υποβάλλονται σε ετήσια βάση σύμφωνα με το άρθρο 243 του δημοσιονομικού κανονισμού. Η λογιστική χρήση αρχίζει την 1η Ιανουαρίου και λήγει στις 31 Δεκεμβρίου.

1.4.1.   Νομίσματα και βάσεις μετατροπής

Νόμισμα λειτουργίας και τηρούμενο νόμισμα

Οι δημοσιονομικές καταστάσεις καταρτίζονται σε εκατομμύρια ευρώ, εκτός εάν δηλώνεται διαφορετικά, διότι το ευρώ αποτελεί το νόμισμα λειτουργίας της ΕΕ.

Συναλλαγές και υπόλοιπα

Οι συναλλαγές σε ξένο νόμισμα μετατρέπονται σε ευρώ με βάση τη συναλλαγματική ισοτιμία την ημερομηνία των συναλλαγών. Τα συναλλαγματικά κέρδη και ζημίες που προκύπτουν από τον διακανονισμό συναλλαγών σε ξένο νόμισμα και από την εκ νέου μετατροπή στο τέλος της χρήσης των συναλλαγματικών ισοτιμιών χρηματικών στοιχείων ενεργητικού και παθητικού σε ξένα νομίσματα αναγνωρίζονται στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων.

Εφαρμόζονται διαφορετικές μέθοδοι μετατροπής για τα ενσώματα πάγια και άυλα περιουσιακά στοιχεία τα οποία αποτιμώνται στην τιμή αγοράς, η οποία μετατρέπεται σε ευρώ με βάση την ισοτιμία που ίσχυε την ημέρα της αγοράς τους.

Τα υπόλοιπα τέλους χρήσης χρηματικών στοιχείων ενεργητικού και παθητικού εκφρασμένων σε ξένο νόμισμα μετατρέπονται σε ευρώ με βάση τις συναλλαγματικές ισοτιμίες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) της 31ης Δεκεμβρίου:

Συναλλαγματικές ισοτιμίες του ευρώ

Νόμισμα	31.12.2023	31.12.2022	Νόμισμα	31.12.2023	31.12.2022
BGN	1,9558	1,9558	RON	4,9756	4,9495
CZK	24,7240	24,1160	SEK	11,096	11,1218
DKK	7,4529	7,4365	CHF	0,9260	0,9847
GBP	0,8691	0,8869	JPY	156,3300	140,6600
HUF	382,8	400,8700	USD	1,105	1,0666
PLN	4,3395	4,6808

1.4.2.   Χρησιμοποίηση εκτιμήσεων

Σύμφωνα με τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα του Δημόσιου Τομέα (International Public Sector Accounting Standards — IPSAS) και τις γενικώς παραδεκτές λογιστικές αρχές, οι δημοσιονομικές καταστάσεις περιλαμβάνουν, αναγκαστικά, ποσά στηριζόμενα σε εκτιμήσεις και παραδοχές των διαχειριστών με βάση τις πλέον αξιόπιστες διαθέσιμες πληροφορίες. Στις σημαντικές εκτιμήσεις συγκαταλέγονται, χωρίς να περιορίζονται σε αυτά: ποσά για υποχρεώσεις παροχών στους εργαζομένους, ο χρηματοοικονομικός κίνδυνος επί εισπρακτέων λογαριασμών και τα ποσά που ανακοινώνονται στις σημειώσεις σχετικά με τα χρηματοδοτικά μέσα, η πρόβλεψη απομείωσης για χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στο αποσβεσμένο κόστος και για υποχρεώσεις από συμβόλαια οικονομικών εγγυήσεων, τα δεδουλευμένα έσοδα και έξοδα, προβλέψεις, ο βαθμός απομείωσης της αξίας άυλων περιουσιακών στοιχείων και ενσώματων παγίων, η καθαρή πραγματοποιήσιμη αξία των αποθεμάτων, οι ενδεχόμενες απαιτήσεις και οι ενδεχόμενες υποχρεώσεις. Τα πραγματικά αποτελέσματα μπορεί να διαφέρουν από τις εκτιμήσεις αυτές. Οι αλλαγές όσον αφορά τις εκτιμήσεις αποτυπώνονται είτε στην περίοδο κατά την οποία καθίστανται γνωστές, εάν η αλλαγή επηρεάζει μόνο τη συγκεκριμένη περίοδο, είτε στην εν λόγω περίοδο και σε μελλοντικές περιόδους, εάν η αλλαγή επηρεάζει και τις δύο.

1.5.   ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

1.5.1.   Άυλα περιουσιακά στοιχεία

Άυλο περιουσιακό στοιχείο είναι ένα αναγνωρίσιμο μη χρηματικό περιουσιακό στοιχείο χωρίς φυσική υπόσταση. Ένα περιουσιακό στοιχείο είναι αναγνωρίσιμο εάν είναι διαχωρίσιμο (ήτοι μπορεί να διαχωριστεί ή να διασπαστεί από την οικονομική οντότητα, π.χ. να πωληθεί, μεταβιβαστεί, παραχωρηθεί, ενοικιαστεί ή ανταλλαγεί είτε μεμονωμένα είτε σε συνδυασμό με σχετικό συμβόλαιο, αναγνωρίσιμο περιουσιακό στοιχείο ή υποχρέωση, ασχέτως αν η οικονομική οντότητα σκοπεύει να το πράξει) ή εάν προκύπτει από δεσμευτικές συμφωνίες (συμπεριλαμβανομένων δικαιωμάτων από συμβάσεις ή άλλων νομικών δικαιωμάτων), ασχέτως αν τα δικαιώματα αυτά είναι μεταβιβάσιμα ή διαχωρίσιμα από την οικονομική οντότητα ή από άλλα δικαιώματα και δεσμεύσεις.

Τα αποκτηθέντα άυλα περιουσιακά στοιχεία εμφανίζονται στο ιστορικό τους κόστος μείον σωρευτικές αποσβέσεις και ζημίες απομείωσης. Τα άυλα περιουσιακά στοιχεία που αναπτύσσονται εσωτερικά κεφαλαιοποιούνται όταν πληρούνται τα σχετικά κριτήρια των λογιστικών κανόνων της ΕΕ και οι δαπάνες αφορούν μόνο τη φάση ανάπτυξης του περιουσιακού στοιχείου. Στις κεφαλαιοποιήσιμες δαπάνες περιλαμβάνονται όλες οι άμεσα καταλογίσιμες δαπάνες που απαιτούνται για τη δημιουργία, την παραγωγή και την προετοιμασία του περιουσιακού στοιχείου για τη λειτουργία που έχει προσδιορίσει η διοίκηση. Οι δαπάνες που αφορούν ερευνητικές δραστηριότητες, μη κεφαλαιοποιήσιμες αναπτυξιακές δαπάνες και δαπάνες συντήρησης αναγνωρίζονται ως έξοδα, κάθε φορά που πραγματοποιούνται.

Τα άυλα περιουσιακά στοιχεία υφίστανται γραμμική απόσβεση επί της εκτιμώμενης ωφέλιμης ζωής τους (3 έως 11 έτη). Η εκτιμώμενη ωφέλιμη ζωή των άυλων περιουσιακών στοιχείων εξαρτάται από τη συγκεκριμένη διάρκεια του οικονομικού ή νομικού κύκλου ζωής που ορίζεται με συμφωνία.

1.5.2.   Ενσώματα πάγια

Όλα τα ενσώματα πάγια εμφανίζονται στο ιστορικό τους κόστος μείον σωρευτικές αποσβέσεις και ζημίες απομείωσης. Στο κόστος περιλαμβάνονται οι δαπάνες που αφορούν άμεσα την απόκτηση, την κατασκευή ή τη μεταφορά του εκάστοτε στοιχείου ενεργητικού.

Τα επακόλουθα έξοδα περιλαμβάνονται στη λογιστική αξία του περιουσιακού στοιχείου ή, ανάλογα με την περίπτωση, αναγνωρίζονται ως χωριστό περιουσιακό στοιχείο μόνον όταν υπάρχει πιθανότητα να απορρεύσουν από αυτό στο μέλλον οικονομικά οφέλη ή δυναμικό εξυπηρέτησης για την ΕΕ και το κόστος του συγκεκριμένου στοιχείου μπορεί να μετρηθεί με αξιόπιστο τρόπο. Οι δαπάνες επισκευής και συντήρησης χρεώνονται στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων κατά τη διάρκεια της δημοσιονομικής περιόδου κατά την οποία πραγματοποιούνται.

Τα γήπεδα δεν υφίστανται απόσβεση, δεδομένου ότι η ωφέλιμη ζωή τους θεωρείται ότι είναι αορίστου διάρκειας. Τα υπό κατασκευή πάγια στοιχεία ενεργητικού δεν υφίστανται απόσβεση, δεδομένου ότι δεν είναι ακόμη διαθέσιμα προς χρήση. Η απόσβεση άλλων στοιχείων ενεργητικού υπολογίζεται σύμφωνα με τη γραμμική μέθοδο για τον καταλογισμό του κόστους τους μείον τις υπολειμματικές τους αξίες κατά τη διάρκεια της εκτιμώμενης ωφέλιμης ζωής τους, ως εξής:

Είδος στοιχείου ενεργητικού	Συντελεστές γραμμικής απόσβεσης
Κτίρια	4  % έως 10  %
Διαστημικοί πόροι	8  % έως 25  %
Εγκαταστάσεις και εξοπλισμός	10  % έως 25  %
Έπιπλα και μεταφορικά μέσα	10  % έως 25  %
Υλισμικό υπολογιστών	25  % έως 33  %
Λοιπά	10  % έως 33  %

Κέρδη ή ζημίες από πωλήσεις προκύπτουν από τη σύγκριση των προσόδων μείον τα έξοδα πώλησης με τη λογιστική αξία του πωληθέντος στοιχείου και περιλαμβάνονται στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων.

Μισθώσεις

Μίσθωση είναι μια συμφωνία βάσει της οποίας ο εκμισθωτής μεταβιβάζει στον μισθωτή το δικαίωμα χρήσης ενός περιουσιακού στοιχείου για συμφωνημένη χρονική περίοδο με αντάλλαγμα μια πληρωμή ή σειρά πληρωμών. Οι μισθώσεις ταξινομούνται ως χρηματοδοτικές μισθώσεις ή ως λειτουργικές μισθώσεις.

Οι χρηματοδοτικές μισθώσεις είναι μισθώσεις στις οποίες ουσιαστικά όλοι οι κίνδυνοι και τα οφέλη που συνεπάγεται η κυριότητα ενός περιουσιακού στοιχείου μεταβιβάζονται στον μισθωτή. Κατά τη σύναψη χρηματοδοτικής μίσθωσης από την πλευρά του μισθωτή, τα περιουσιακά στοιχεία που αποκτώνται στο πλαίσιο της χρηματοδοτικής μίσθωσης αναγνωρίζονται ως περιουσιακά στοιχεία και οι συνδεόμενες υποχρεώσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης αναγνωρίζονται ως υποχρεώσεις στην έναρξη της μισθωτικής περιόδου. Τα περιουσιακά στοιχεία και οι υποχρεώσεις αναγνωρίζονται με ποσά ίσα προς την εύλογη αξία της μισθούμενης ιδιοκτησίας ή, αν είναι χαμηλότερη, με την παρούσα αξία των ελάχιστων καταβολών μισθωμάτων, η καθεμία προσδιοριζόμενη κατά την έναρξη της μίσθωσης. Κατά τη διάρκεια της μίσθωσης, τα στοιχεία ενεργητικού στο πλαίσιο χρηματοδοτικών μισθώσεων αποσβένονται με βάση τη μικρότερη χρονική περίοδο μεταξύ ωφέλιμης ζωής και χρόνου μίσθωσης. Οι ελάχιστες καταβολές μισθωμάτων επιμερίζονται στη χρηματοδοτική επιβάρυνση (τόκοι) και σε μείωση της ανεξόφλητης υποχρέωσης (κεφάλαιο). Η χρηματοδοτική επιβάρυνση κατανέμεται στη διάρκεια της μισθωτικής περιόδου, ούτως ώστε να προκύπτει ένα σταθερό περιοδικό επιτόκιο επί του ανεξόφλητου υπολοίπου της υποχρέωσης, που εμφανίζεται ως μακροπρόθεσμη/βραχυπρόθεσμη, κατά περίπτωση. Τα ενδεχόμενα μισθώματα αναγνωρίζονται ως έξοδα στην περίοδο κατά την οποία πραγματοποιούνται.

Λειτουργική μίσθωση είναι μια μίσθωση που δεν είναι χρηματοδοτική, ήτοι μια μίσθωση όπου ο εκμισθωτής διατηρεί ουσιαστικά όλους τους κινδύνους και τα οφέλη που συνεπάγεται η κυριότητα ενός περιουσιακού στοιχείου. Κατά τη σύναψη λειτουργικής μίσθωσης από την πλευρά του μισθωτή, οι πληρωμές μισθωμάτων των λειτουργικών μισθώσεων αναγνωρίζονται ως έξοδο στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων με βάση τη σταθερή μέθοδο καθ’ όλη τη διάρκεια της μίσθωσης, χωρίς να εμφανίζεται στον ισολογισμό ούτε μισθωμένο περιουσιακό στοιχείο ούτε υποχρέωση χρηματοδοτικής μίσθωσης.

1.5.3.   Απομείωση αξίας μη χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού

Απομείωση είναι μια ζημία στα μελλοντικά οικονομικά οφέλη ή στο δυναμικό εξυπηρέτησης ενός περιουσιακού στοιχείου, πέραν της συστηματικής αναγνώρισης ζημίας στα μελλοντικά οικονομικά οφέλη ή στο δυναμικό εξυπηρέτησης του περιουσιακού στοιχείου μέσω απόσβεσης/απαξίωσης (κατά περίπτωση). Στοιχεία ενεργητικού με αόριστη διάρκεια ζωής δεν υπόκεινται σε απόσβεση/απαξίωση, αλλά ελέγχονται κατ’ έτος για το ενδεχόμενο απομείωσης της αξίας τους. Στοιχεία ενεργητικού που υπόκεινται σε απόσβεση/απαξίωση ελέγχονται για το ενδεχόμενο απομείωσης της αξίας τους κάθε φορά που υπάρχουν ενδείξεις ότι, κατά την ημερομηνία του ισολογισμού, η αξία ενός περιουσιακού στοιχείου ενδέχεται να έχει απομειωθεί. Ζημία απομείωσης αναγνωρίζεται για το ποσό κατά το οποίο η λογιστική αξία του περιουσιακού στοιχείου υπερβαίνει το εισπρακτέο ποσό (υπηρεσίας). Εισπρακτέο ποσό (υπηρεσίας) είναι η υψηλότερη τιμή μεταξύ εύλογης αξίας ενός περιουσιακού στοιχείου, μείον το κόστος πώλησης, και αξίας χρήσης.

Η υπολειμματική αξία και ωφέλιμη ζωή των άυλων και ενσώματων πάγιων στοιχείων ενεργητικού επανεξετάζονται και, ενδεχομένως, προσαρμόζονται τουλάχιστον μία φορά το χρόνο. Αν οι λόγοι για απομειώσεις αξίας που αναγνωρίστηκαν κατά τα προηγούμενα έτη δεν ισχύουν πλέον, αυτές οι ζημίες απομείωσης αντιλογίζονται κατάλληλα.

1.5.4.   Επενδύσεις καταλογιζόμενες με τη μέθοδο της καθαρής θέσης

Συμμετοχές σε συγγενείς επιχειρήσεις και κοινοπραξίες

Οι επενδύσεις που καταλογίζονται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης αναγνωρίζονται αρχικά στο κόστος, και η αρχική λογιστική αξία μετέπειτα αυξάνεται ή μειώνεται προκειμένου να αναγνωριστούν περαιτέρω συνεισφορές, το μερίδιο της ΕΕ στο πλεόνασμα ή στο έλλειμμα του αποδέκτη της επένδυσης, τυχόν απομειώσεις αξίας και μερίσματα. Το αρχικό κόστος μαζί με όλες τις μεταβολές δίνουν τη λογιστική αξία των επενδύσεων στις δημοσιονομικές καταστάσεις την ημερομηνία του ισολογισμού. Το μερίδιο της ΕΕ στο πλεόνασμα ή στο έλλειμμα του αποδέκτη της επένδυσης αναγνωρίζεται στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων, και το μερίδιό της στις μεταβολές των ιδίων κεφαλαίων του αποδέκτη της επένδυσης αναγνωρίζεται στα αποθεματικά στο καθαρό ενεργητικό. Τα μερίσματα από την επένδυση μειώνουν τη λογιστική αξία του στοιχείου ενεργητικού.

Εάν το μερίδιο της ΕΕ στα ελλείμματα μιας επένδυσης που καταλογίζεται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης ισούται ή υπερβαίνει τη συμμετοχή της στην επένδυση, η ΕΕ παύει να αναγνωρίζει το μερίδιό της από τις περαιτέρω ζημίες («μη αναγνωρισμένες ζημίες»). Όταν η συμμετοχή της ΕΕ μειωθεί στο μηδέν και προκύψουν πρόσθετες ζημίες, αναγνωρίζεται υποχρέωση μόνο στην έκταση που η ΕΕ έχει επιβαρυνθεί με νομικές ή τεκμαιρόμενες δεσμεύσεις ή έχει προβεί σε πληρωμές για λογαριασμό της οντότητας.

Αν υπάρχουν ενδείξεις απομείωσης αξίας απαιτείται μείωση στο χαμηλότερο εισπρακτέο ποσό. Το εισπρακτέο ποσό προσδιορίζεται όπως περιγράφεται στη σημείωση 1.5.3. Αν ο λόγος για μείωση αξίας παύσει να ισχύει σε μεταγενέστερη ημερομηνία, η ζημία απομείωσης αντιλογίζεται στη λογιστική αξία που θα είχε προσδιοριστεί αν δεν είχε αναγνωριστεί ζημία απομείωσης.

Όταν η ΕΕ συμμετέχει με μερίδιο 20 % και πλέον σε ταμείο επενδυτικών κεφαλαίων, δεν προσπαθεί να ασκήσει σημαντική επιρροή επ’ αυτών. Συνεπώς, τα ταμεία αυτά αντιμετωπίζονται ως χρηματοοικονομικά μέσα και ταξινομούνται ως χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος (FVSD).

Συγγενείς επιχειρήσεις και κοινοπραξίες που ταξινομούνται ως οντότητες ήσσονος σημασίας (βλ. σημείωση 1.3) δεν καταλογίζονται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης. Οι συνεισφορές της ΕΕ στις εν λόγω οντότητες καταλογίζονται ως δαπάνη περιόδου.

1.5.5.   Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού

Ταξινόμηση κατά την αρχική αναγνώριση

Η ταξινόμηση εξαρτάται από δύο κριτήρια:

—

Το μοντέλο διαχείρισης χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού. Αυτό απαιτεί αξιολόγηση του τρόπου με τον οποίο η ΕΕ διαχειρίζεται τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού για τη δημιουργία ταμειακών ροών και την επίτευξη των στόχων της, καθώς και του τρόπου με τον οποίο αξιολογεί τις επιδόσεις των χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού.

—

Τα χαρακτηριστικά των συμβατικών ταμειακών ροών των στοιχείων ενεργητικού. Αυτό απαιτεί να αξιολογείται αν οι συμβατικές ταμειακές ροές αποτελούν αποκλειστικά πληρωμές κεφαλαίου και τόκων επί του ανεξόφλητου υπολοίπου κεφαλαίου. Ο τόκος είναι το αντάλλαγμα για τη διαχρονική αξία του χρήματος, τον πιστωτικό κίνδυνο και άλλους βασικούς κινδύνους και έξοδα δανεισμού.

Μετά από αξιολόγηση βάσει αυτών των κριτηρίων, τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού μπορούν να ταξινομηθούν σε τρεις κατηγορίες: χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στο αποσβεσμένο κόστος, χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω καθαρού ενεργητικού / ιδίων κεφαλαίων (FVNA) ή χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος (FVSD).

Τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού με συμβατικές ταμειακές ροές που αντιπροσωπεύουν αποκλειστικά το κεφάλαιο και τους τόκους ταξινομούνται ανάλογα με το μοντέλο διαχείρισης της οικονομικής οντότητας. Εάν το μοντέλο διαχείρισης συνίσταται στη διακράτηση των χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού με σκοπό την είσπραξη συμβατικών ταμειακών ροών, τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού ταξινομούνται στο αποσβεσμένο κόστος. Εάν το μοντέλο διαχείρισης συνίσταται στη διακράτηση των χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού τόσο για την είσπραξη συμβατικών ταμειακών ροών όσο και για την πώληση των χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού, η ταξινόμηση πραγματοποιείται στην εύλογη αξία μέσω καθαρών στοιχείων ενεργητικού / ιδίων κεφαλαίων. Εάν το μοντέλο διαχείρισης είναι διαφορετικό από τα εν λόγω δύο μοντέλα (π.χ. τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού διακρατούνται για διαπραγμάτευση ή διακρατούνται σε χαρτοφυλάκιο που τελεί υπό διαχείριση και αξιολόγηση με βάση την εύλογη αξία), τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού ταξινομούνται στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος.

Τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού με συμβατικές ταμειακές ροές που δεν αντιπροσωπεύουν μόνο κεφάλαιο και τόκους, αλλά εισάγουν άνοιγμα σε κινδύνους και μεταβλητότητα πέραν εκείνων που ενυπάρχουν σε μια βασική συμφωνία δανεισμού (π.χ. μεταβολές στις τιμές των μετοχών), ταξινομούνται στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος ανεξάρτητα από το μοντέλο διαχείρισης.

Κατά την αρχική αναγνώριση, η ΕΕ ταξινομεί τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού ως εξής:

(i)   Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στο αποσβεσμένο κόστος

Η ΕΕ ταξινομεί στην κατηγορία αυτή:

—	τα ταμειακά διαθέσιμα και τα ισοδύναμά τους·

—	δάνεια (συμπεριλαμβανομένων προθεσμιακών καταθέσεων αρχικής διάρκειας άνω των τριών μηνών)·

—	απαιτήσεις από ανταλλακτικές συναλλαγές, εκτός από το σκέλος είσπραξης του συμβολαίου οικονομικής εγγύησης που ταξινομούνται ως χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος.

Αυτά τα μη παράγωγα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού πληρούν δύο προϋποθέσεις: Το μοντέλο διαχείρισης της ΕΕ συνίσταται στη διακράτησή τους για την είσπραξη των συμβατικών ταμειακών ροών. Επιπλέον, σε συγκεκριμένες ημέρες, υπάρχουν συμβατικές ταμειακές ροές που αντιπροσωπεύουν μόνο κεφάλαιο και τόκους επί του ανεξόφλητου κεφαλαίου.

Τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στο αποσβεσμένο κόστος περιλαμβάνονται στο κυκλοφορούν ενεργητικό, με εξαίρεση εκείνα με λήξη άνω των 12 μηνών από την ημερομηνία του ισολογισμού.

(ii)   Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω καθαρού ενεργητικού / ιδίων κεφαλαίων

Αυτά τα μη παράγωγα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού έχουν συμβατικές ταμειακές ροές που αντιπροσωπεύουν μόνο κεφάλαιο και τόκους επί του ανεξόφλητου κεφαλαίου. Επιπλέον, το μοντέλο διαχείρισης συνίσταται στη διακράτηση των χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού τόσο για την είσπραξη συμβατικών ταμειακών ροών όσο και για την πώληση των χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού.

Τα στοιχεία ενεργητικού στην κατηγορία αυτή ταξινομούνται ως κυκλοφορούν ενεργητικό εάν προβλέπεται ότι θα υλοποιηθούν εντός 12 μηνών από την ημερομηνία του ισολογισμού.

Η ΕΕ δεν κατείχε τέτοια στοιχεία ενεργητικού στις 31 Δεκεμβρίου 2023.

(iii)   Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος

Η ΕΕ ταξινομεί τα ακόλουθα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος διότι οι συμβατικές ταμειακές ροές δεν αντιπροσωπεύουν μόνο κεφάλαιο και τόκους επί του κεφαλαίου:

—

παράγωγα·

—	επενδύσεις μετοχικού κεφαλαίου και επενδύσεις σε αμοιβαία κεφάλαια της χρηματαγοράς ή σε αμοιβαία κεφάλαια συγκεντρωμένου χαρτοφυλακίου·

—	άλλες επενδύσεις μετοχικού τύπου (π.χ. πράξεις επιχειρηματικού κεφαλαίου).

Επιπλέον, η ΕΕ ταξινομεί τους χρεωστικούς τίτλους που κατέχει στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος, διότι η διαχείριση και η αξιολόγηση των χαρτοφυλακίων χρεωστικών τίτλων γίνεται με βάση την εύλογη αξία χαρτοφυλακίου (π.χ. κοινό ταμείο προβλέψεων βάσει του άρθρου 212 του δημοσιονομικού κανονισμού).

Τα στοιχεία ενεργητικού στην κατηγορία αυτή ταξινομούνται ως κυκλοφορούν ενεργητικό εάν προβλέπεται ότι θα υλοποιηθούν εντός 12 μηνών από την ημερομηνία του ισολογισμού.

Αρχική αναγνώριση και επιμέτρηση

Οι αγορές χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω καθαρού ενεργητικού / ιδίων κεφαλαίων και στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος αναγνωρίζονται κατά την ημερομηνία της συναλλαγής, δηλαδή την ημερομηνία κατά την οποία η ΕΕ αναλαμβάνει δέσμευση αγοράς του στοιχείου ενεργητικού. Τα ταμειακά διαθέσιμα και τα δάνεια αναγνωρίζονται όταν κατατίθενται μετρητά σε χρηματοπιστωτικό ίδρυμα ή όταν μεταβιβάζονται μετρητά στους δανειζόμενους.

Τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού επιμετρώνται αρχικά στην εύλογη αξία τους. Για όλα τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού που δεν αποτιμώνται στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος, το κόστος συναλλαγής προστίθεται στην εύλογη αξία τους κατά την αρχική αναγνώριση. Για τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού που αποτιμώνται στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος, το κόστος συναλλαγής καταχωρίζεται στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων.

Η εύλογη αξία ενός χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού κατά την αρχική αναγνώριση ισοδυναμεί συνήθως με την τιμή συναλλαγής, εκτός εάν η συναλλαγή δεν πραγματοποιείται σε καθαρά εμπορική βάση, δηλαδή έναντι μηδενικού ή ονομαστικού ανταλλάγματος για σκοπούς δημόσιας πολιτικής. Στην περίπτωση αυτή, η διαφορά μεταξύ της εύλογης αξίας του χρηματοοικονομικού μέσου και της τιμής συναλλαγής αποτελεί μη ανταλλακτικό στοιχείο που αναγνωρίζεται ως έξοδο στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων. Στην περίπτωση αυτή, η εύλογη αξία ενός χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού προκύπτει από τις τρέχουσες συναλλαγές της αγοράς για άμεσα ισοδύναμο μέσο. Εάν δεν υπάρχει ενεργός αγορά για το μέσο, η εύλογη αξία προκύπτει από τεχνική αποτίμησης που χρησιμοποιεί διαθέσιμα δεδομένα από παρατηρήσιμες αγορές.

Όταν χορηγείται μακροπρόθεσμο δάνειο άτοκο ή με επιτόκιο κατώτερο της αγοράς, ως εύλογη αξία του μπορεί να ληφθεί η παρούσα αξία όλων των μελλοντικών ταμειακών εισπράξεων προεξοφλημένων με το ισχύον επιτόκιο της αγοράς για παρεμφερές μέσο παρόμοιας πιστοληπτικής αξιολόγησης.

Τα δάνεια που χορηγούνται στο πλαίσιο του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και τα δάνεια για χρηματοδοτική συνδρομή επιμετρώνται αρχικά στην ονομαστική τους αξία και η τιμή συναλλαγής θεωρείται ότι είναι η εύλογη αξία του δανείου. Αυτό συμβαίνει διότι:

—

Το «εμπορικό περιβάλλον» για τις δανειοδοτικές πράξεις της ΕΕ είναι πολύ συγκεκριμένο και διαφορετικό από την κεφαλαιαγορά που χρησιμοποιείται για την έκδοση εμπορικών ή κρατικών χρεογράφων. Δεδομένου ότι οι δανειστές στις αγορές αυτές έχουν την ευκαιρία να επιλέξουν εναλλακτικές επενδύσεις, η ευκαιρία να το κάνουν αυτό συνυπολογίζεται στις τιμές της αγοράς. Ωστόσο, αυτή η ευκαιρία για εναλλακτικές επενδύσεις δεν ισχύει για την ΕΕ, στην οποία δεν επιτρέπεται να επενδύει χρήματα στις κεφαλαιαγορές, αλλά μπορεί μόνο να δανείζεται κεφάλαια με σκοπό τη χορήγηση δανείων. Αυτό σημαίνει ότι η ΕΕ δεν έχει την εναλλακτική επιλογή μεταξύ δανειοδοτικών ή επενδυτικών πράξεων για τα κεφάλαια τα οποία δανείζεται. Έτσι, δεν υπάρχει «κόστος ευκαιρίας» και συνεπώς ούτε βάση σύγκρισης με τις τιμές της αγοράς. Στην πραγματικότητα, οι δανειοδοτικές πράξεις της ΕΕ αυτές καθαυτές αντιπροσωπεύουν την αγορά. Στην ουσία, δεδομένου ότι η «επιλογή» του κόστους ευκαιρίας δεν ισχύει, η τιμή αγοράς δεν αντανακλά ορθά την ουσία των δανειοδοτικών συναλλαγών της ΕΕ. Ως εκ τούτου, δεν είναι σκόπιμο να προσδιορίζεται η εύλογη αξία των δανειοδοτικών πράξεων της ΕΕ σε σχέση με εμπορικά ή κρατικά ομόλογα.

—	Επίσης, δεδομένου ότι δεν υπάρχει ενεργός αγορά ή άλλες παρόμοιες πράξεις προς σύγκριση, το επιτόκιο που πρέπει να χρησιμοποιείται από την ΕΕ για την αποτίμηση των δανειοδοτικών της πράξεων με βάση την εύλογη αξία θα πρέπει να είναι το επιτόκιο που χρεώνεται.

Επακόλουθη επιμέτρηση

Τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού που αποτιμώνται στο αποσβεσμένο κόστος επιμετρώνται στη συνέχεια στο αποσβεσμένο κόστος με τη μέθοδο του αποτελεσματικού επιτοκίου.

Τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού που αποτιμώνται στην εύλογη αξία μέσω καθαρού ενεργητικού / ιδίων κεφαλαίων επιμετρώνται στη συνέχεια στην εύλογη αξία τους. Τα κέρδη και οι ζημίες από μεταβολές της εύλογης αξίας αναγνωρίζονται στο αποθεματικό εύλογης αξίας, εκτός από τις συναλλαγματικές διαφορές μετατροπής χρηματικών στοιχείων ενεργητικού, οι οποίες αναγνωρίζονται στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων.

Τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού που αποτιμώνται στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος επιμετρώνται στη συνέχεια στην εύλογη αξία τους. Τα κέρδη και οι ζημίες από μεταβολές της εύλογης αξίας (συμπεριλαμβανομένων εκείνων που απορρέουν από μετατροπή συναλλάγματος και τυχόν δεδουλευμένους τόκους) συμπεριλαμβάνονται στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων της περιόδου κατά την οποία προέκυψαν.

Εύλογη αξία κατά την επακόλουθη επιμέτρηση

Οι εύλογες αξίες επενδύσεων εισηγμένων σε ενεργές αγορές βασίζονται σε τρέχουσες τιμές ζήτησης. Εάν η αγορά ενός χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού είναι μη ενεργή (και για μη εισηγμένους τίτλους και εξωχρηματιστηριακά παράγωγα), η ΕΕ υπολογίζει την εύλογη αξία χρησιμοποιώντας τεχνικές αποτίμησης. Σε αυτές περιλαμβάνεται η χρήση πρόσφατων συναλλαγών σε καθαρά εμπορική βάση, η αναφορά σε άλλα μέσα ίδιας φύσεως, η ανάλυση προεξοφλημένων ταμειακών ροών, τα μοντέλα τιμολόγησης δικαιωμάτων προαίρεσης και άλλες τεχνικές αποτίμησης που χρησιμοποιούνται ευρέως από τους συμμετέχοντες στην αγορά.

Επενδύσεις σε ταμεία επιχειρηματικών κεφαλαίων οι οποίες δεν έχουν χρηματιστηριακή τιμή σε ενεργό αγορά αποτιμώνται στην καθαρή αξία ενεργητικού, η οποία θεωρείται ισοδύναμη με την εύλογη αξία τους.

Απομείωση χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού

Η ΕΕ αναγνωρίζει και επιμετρά τη ζημία απομείωσης για αναμενόμενες πιστωτικές ζημίες σε χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού που επιμετρώνται στο αποσβεσμένο κόστος και στην εύλογη αξία μέσω καθαρών στοιχείων ενεργητικού / ιδίων κεφαλαίων.

Η αναμενόμενη πιστωτική ζημία είναι η παρούσα αξία της διαφοράς μεταξύ των συμβατικών ταμειακών ροών και των ταμειακών ροών που αναμένει να λάβει η ΕΕ. Η αναμενόμενη πιστωτική ζημία ενσωματώνει εύλογες και βάσιμες πληροφορίες που είναι διαθέσιμες χωρίς αδικαιολόγητο κόστος ή προσπάθεια κατά την ημερομηνία του ισολογισμού.

Η αναμενόμενη πιστωτική ζημία αποτιμάται με ένα μοντέλο τριών σταδίων το οποίο λαμβάνει υπόψη τα σταθμισμένα βάσει πιθανοτήτων γεγονότα αθέτησης κατά τη διάρκεια ζωής του χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού και την εξέλιξη του πιστωτικού κινδύνου από την έκδοση του χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού. Όσον αφορά τα δάνεια, η έκδοση είναι η ημερομηνία ανάληψης της αμετάκλητης δανειακής δέσμευσης.

Εάν δεν υπάρξει σημαντική αύξηση του πιστωτικού κινδύνου μετά την έκδοση (στάδιο 1), η ζημία απομείωσης είναι η αναμενόμενη πιστωτική ζημία από πιθανά γεγονότα αθέτησης κατά τους 12 μήνες που έπονται της ημερομηνίας του ισολογισμού (στο εξής: αναμενόμενη πιστωτική ζημία δωδεκαμήνου). Εάν υπάρξει σημαντική αύξηση του πιστωτικού κινδύνου μετά την έκδοση (στάδιο 2) ή εάν υπάρχουν αντικειμενικά στοιχεία που αποδεικνύουν πιστωτική απομείωση (στάδιο 3), η ζημία απομείωσης ισούται με την αναμενόμενη πιστωτική ζημία από πιθανά γεγονότα αθέτησης σε ολόκληρη τη διάρκεια ζωής του χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού (στο εξής: αναμενόμενη πιστωτική ζημία σε ολόκληρη τη διάρκεια ζωής) (βλ. σημείωση 6.5).

Για στοιχεία ενεργητικού στο αποσβεσμένο κόστος, η λογιστική αξία του στοιχείου ενεργητικού μειώνεται κατά το ποσό της ζημίας απομείωσης που αναγνωρίζεται στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων. Για στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω καθαρών στοιχείων ενεργητικού / ιδίων κεφαλαίων, η πρόβλεψη ζημίας αναγνωρίζεται στα καθαρά στοιχεία ενεργητικού / ίδια κεφάλαια και δεν μειώνει τη λογιστική αξία του χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού στον ισολογισμό. Αν, σε μεταγενέστερη περίοδο, μειωθεί το ποσό της ζημίας απομείωσης, η ζημία απομείωσης που είχε αναγνωριστεί προηγουμένως αντιλογίζεται μέσω της κατάστασης οικονομικών αποτελεσμάτων.

α)   Κρατικά δάνεια

Η ΕΕ βασίζει την εκτίμησή της για την απομείωση των δανείων στο πλαίσιο της φύσης της χρηματοδότησης της ΕΕ και του μοναδικού θεσμικού καθεστώτος της.

Για την απομείωση της αξίας δανείων προς τρίτες χώρες, η ΕΕ υπολογίζει τις αναμενόμενες πιστωτικές ζημίες χρησιμοποιώντας εξωτερικά δεδομένα πιστωτικής ποιότητας, λαμβάνοντας ωστόσο υπόψη το καθεστώς προτιμώμενου πιστωτή, το οποίο μειώνει τον πιστωτικό κίνδυνο. Όσον αφορά τον υπολογισμό της παρούσας αξίας, το προεξοφλητικό επιτόκιο είναι το αρχικό αποτελεσματικό επιτόκιο του δανείου. Εάν ένα δάνειο φέρει μεταβλητό επιτόκιο, ως συντελεστής προεξόφλησης λαμβάνεται το τρέχον αποτελεσματικό επιτόκιο που προσδιορίζει η σύμβαση.

Όσον αφορά τα δάνεια προς τα κράτη μέλη, η ΕΕ δεν έχει υποστεί ποτέ ζημίες απομείωσης ούτε έχει αντιμετωπίσει αθετήσεις πληρωμών. Για τα δάνεια αυτά, πέραν του καθεστώτος προτιμώμενου πιστωτή, η ΕΕ λαμβάνει υπόψη τις σχέσεις με τα κράτη μέλη της. Τα δύο αυτά στοιχεία εγγυώνται, καταρχήν, την πλήρη ανάκτηση των δανείων που έχουν χορηγηθεί προς κράτη μέλη, στη λήξη τους. Ως εκ τούτου, η ΕΕ θεωρεί ότι οι αναμενόμενες πιστωτικές ζημίες από δάνεια προς κράτη μέλη είναι αμελητέες και δεν ενδείκνυται η στατιστική προσέγγιση για τον υπολογισμό των αναμενόμενων πιστωτικών ζημιών για τα εν λόγω δάνεια. Συνεπώς, δεν αναγνωρίζονται αναμενόμενες πιστωτικές ζημίες στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων για τα δάνεια που έχουν χορηγηθεί στα κράτη μέλη.

β)   Απαιτήσεις

Η ΕΕ αποτιμά τη ζημία απομείωσης στο ποσό της αναμενόμενης πιστωτικής ζημίας σε ολόκληρη τη διάρκεια ζωής, χρησιμοποιώντας πρακτικές λύσεις (π.χ. πίνακα προβλέψεων).

γ)   Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμά τους

Η ΕΕ τηρεί ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα σε τρεχούμενους τραπεζικούς λογαριασμούς και προθεσμιακές καταθέσεις διάρκειας έως 3 μηνών. Τα ταμειακά διαθέσιμα διακρατούνται σε τράπεζες με πολύ υψηλές αξιολογήσεις πιστοληπτικής ικανότητας (βλ. σημείωση 6.5), με αποτέλεσμα να έχουν πολύ χαμηλές πιθανότητες αθέτησης. Δεδομένης της μικρής διάρκειας και των χαμηλών πιθανοτήτων αθέτησης, οι αναμενόμενες πιστωτικές ζημίες από ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμά τους είναι αμελητέες. Ως εκ τούτου, δεν αναγνωρίζεται πρόβλεψη απομείωσης για τα ταμειακά ισοδύναμα.

Παύση αναγνώρισης

Τα χρηματοοικονομικά μέσα παύουν να αναγνωρίζονται όταν τα δικαιώματα είσπραξης ταμειακών ροών από τις επενδύσεις έχουν λήξει ή όταν η ΕΕ έχει μεταβιβάσει όλους τους κινδύνους και τα οφέλη κυριότητας σε άλλο μέρος. Οι πωλήσεις χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω καθαρού ενεργητικού / ιδίων κεφαλαίων και μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος αναγνωρίζονται κατά την ημερομηνία της συναλλαγής.

1.5.6.   Αποθέματα

Τα αποθέματα εμφανίζονται στη χαμηλότερη τιμή μεταξύ κόστους και καθαρής πραγματοποιήσιμης αξίας. Το κόστος προσδιορίζεται με τη μέθοδο FIFO (first-in, first-out). Το κόστος έτοιμων και ημιτελών προϊόντων περιλαμβάνει πρώτες ύλες, άμεσα εργατικά, άλλες άμεσα καταλογίσιμες δαπάνες και συναφή γενικά έξοδα παραγωγής (βάσει του κανονικού δυναμικού εκμετάλλευσης). Η καθαρή πραγματοποιήσιμη αξία αντιστοιχεί στην εκτιμώμενη τιμή πώλησης υπό κανονικές εμπορικές συνθήκες, μείον τα έξοδα ολοκλήρωσης και πώλησης. Όταν τα αποθέματα διακρατούνται προς διανομή δωρεάν ή με κάποιο ονομαστικό αντίτιμο, τότε μετρώνται στη χαμηλότερη τιμή μεταξύ κόστους και τρέχοντος κόστους αντικατάστασης. Το τρέχον κόστος αντικατάστασης ισοδυναμεί με το ποσό που θα κατέβαλε η ΕΕ για την αγορά του υπόψη στοιχείου την ημερομηνία του ισολογισμού.

1.5.7.   Προχρηματοδοτήσεις

Η προχρηματοδότηση είναι πληρωμή που αποβλέπει στην παροχή προκαταβολής, δηλαδή χρηματικού αποθέματος, στον δικαιούχο. Μπορεί να κατανεμηθεί σε διάφορες δόσεις σύμφωνα με την αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης κατά τη διάρκεια της περιόδου που ορίζεται στην εκάστοτε σύμβαση, απόφαση, συμφωνία ή βασική νομική πράξη. Το χρηματικό απόθεμα ή η προκαταβολή επιστρέφεται ή χρησιμοποιείται για τον σκοπό για τον οποίο έχει παρασχεθεί κατά τη διάρκεια της περιόδου που ορίζεται στη συμφωνία. Αν ο δικαιούχος δεν πραγματοποιήσει επιλέξιμες δαπάνες, υποχρεούται να επιστρέψει την προχρηματοδότηση στην ΕΕ. Δεδομένου ότι η ΕΕ διατηρεί τον έλεγχο επί της προχρηματοδότησης και δικαιούται επιστροφή του μη επιλέξιμου τμήματος, το ποσό εμφανίζεται ως στοιχείο ενεργητικού.

Η προχρηματοδότηση αναγνωρίζεται αρχικά στον ισολογισμό κατά τη μεταφορά των ταμειακών διαθεσίμων στον αποδέκτη. Επιμετράται στο ποσό που χορηγείται. Στις επόμενες περιόδους, η προχρηματοδότηση επιμετράται στο ποσό που είχε αρχικά αναγνωριστεί στον ισολογισμό μείον τις επιλέξιμες δαπάνες (περιλαμβανομένων των εκτιμώμενων ποσών, κατά περίπτωση) που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της περιόδου.

Οι τόκοι επί των προχρηματοδοτήσεων αναγνωρίζονται στο μέτρο που καθίστανται δεδουλευμένοι σύμφωνα με ό,τι προβλέπεται στη σχετική συμφωνία. Στο τέλος της χρήσης, εκτιμώνται τα έσοδα από δεδουλευμένους τόκους, βάσει των πλέον αξιόπιστων πληροφοριών, και η εκτίμηση αυτή περιλαμβάνεται στον ισολογισμό.

Λοιπές προκαταβολές στα κράτη μέλη οι οποίες πηγάζουν από την επιστροφή από την ΕΕ των ποσών που κατέβαλαν ως προκαταβολές τα κράτη μέλη στους δικαιούχους τους (περιλαμβανομένων των «χρηματοδοτικών μέσων στο πλαίσιο επιμερισμένης διαχείρισης») αναγνωρίζονται ως στοιχεία ενεργητικού και παρουσιάζονται στον τομέα «Προχρηματοδοτήσεις». Στη συνέχεια, οι λοιπές προκαταβολές στα κράτη μέλη μετρώνται στο ποσό που είχε αρχικά αναγνωριστεί στον ισολογισμό μείον τη βέλτιστη εκτίμηση των επιλέξιμων δαπανών με τις οποίες επιβαρύνθηκαν οι τελικοί δικαιούχοι. Ο υπολογισμός γίνεται με βάση εύλογες και βάσιμες παραδοχές.

Οι συνεισφορές σε καταπιστευματικά ταμεία της ΕΕ (όπως καθορίζονται σύμφωνα με το άρθρου 234 του δημοσιονομικού κανονισμού) μη ενοποιημένα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ή σε άλλες μη ενοποιημένες οντότητες, ταξινομούνται ως προχρηματοδοτήσεις, δεδομένου ότι σκοπός τους είναι η παροχή χρηματικού αποθεματικού στο καταπιστευματικό ταμείο προκειμένου να είναι σε θέση να χρηματοδοτεί τις συγκεκριμένες δράσεις που ορίζονται στους σκοπούς του καταπιστευματικού ταμείου. Οι συνεισφορές της ΕΕ στα καταπιστευματικά ταμεία μετρώνται στο αρχικό ποσό της συνεισφοράς της ΕΕ μείον τις επιλέξιμες δαπάνες, περιλαμβανομένων των εκτιμώμενων ποσών κατά περίπτωση, με τις οποίες επιβαρύνθηκε το καταπιστευματικό ταμείο κατά την περίοδο αναφοράς και κατανέμονται στη συνεισφορά της ΕΕ σύμφωνα με την υποκείμενη συμφωνία.

1.5.8.   Απαιτήσεις από ανταλλακτικές συναλλαγές και εισπρακτέα ποσά από μη ανταλλακτικές συναλλαγές

Οι λογιστικοί κανόνες της ΕΕ απαιτούν χωριστή παρουσίαση των ανταλλακτικών και μη ανταλλακτικών συναλλαγών. Για τη διάκριση μεταξύ των δύο κατηγοριών, χρησιμοποιείται ο όρος «απαιτήσεις» για τις ανταλλακτικές συναλλαγές, ενώ για τις «μη ανταλλακτικές συναλλαγές», δηλαδή όταν η ΕΕ λαμβάνει αξία από άλλη οντότητα χωρίς να δίνει απευθείας σχεδόν ίση αξία σε αντάλλαγμα, χρησιμοποιείται ο όρος «εισπρακτέα ποσά» (π.χ. τα εισπρακτέα ποσά από τα κράτη μέλη που αφορούν τους ιδίους πόρους).

Οι απαιτήσεις από ανταλλακτικές συναλλαγές είναι χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού που επιμετρώνται στο αποσβεσμένο κόστος, με εξαίρεση ορισμένα ποσά από το σκέλος είσπραξης του συμβολαίου οικονομικής εγγύησης που ταξινομούνται ως χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος (βλ. σημείωση 1.5.5).

Τα εισπρακτέα ποσά από μη ανταλλακτικές συναλλαγές καταχωρίζονται στην εύλογη αξία κατά την ημερομηνία κτήσης μείον την απομείωση αξίας. Η προσαρμογή για απομείωση αξίας εισπρακτέων ποσών από μη ανταλλακτικές συναλλαγές πραγματοποιείται όταν υπάρχουν αντικειμενικές αποδείξεις ότι η ΕΕ δεν θα μπορέσει να εισπράξει όλα τα ποσά που της οφείλονται βάσει των αρχικών όρων των εισπρακτέων ποσών από μη ανταλλακτικές συναλλαγές. Το ποσό της απομείωσης είναι η διαφορά μεταξύ της λογιστικής αξίας του στοιχείου ενεργητικού και του εισπρακτέου ποσού. Το ποσό της απομείωσης αναγνωρίζεται στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων. Πραγματοποιείται επίσης γενική απομείωση με βάση την αποκτηθείσα πείρα για μη εισπραχθέντα εντάλματα είσπραξης τα οποία δεν αποτελούν ήδη αντικείμενο συγκεκριμένης απομείωσης. Σχετικά με τη λογιστική μεταχείριση δεδουλευμένων εσόδων στο τέλος της χρήσης, βλ. σημείωση 1.5.14. Ποσά που εμφανίζονται και γνωστοποιούνται ως εισπρακτέα από μη ανταλλακτικές συναλλαγές δεν είναι χρηματοδοτικά μέσα δεδομένου ότι δεν απορρέουν από σύμβαση με την οποία δημιουργείται χρηματοοικονομική υποχρέωση ή συμμετοχικός τίτλος. Ωστόσο, στις σημειώσεις των δημοσιονομικών καταστάσεων τα εισπρακτέα ποσά από μη ανταλλακτικές συναλλαγές αναφέρονται μαζί με απαιτήσεις από ανταλλακτικές συναλλαγές, ανάλογα με την περίπτωση.

1.5.9.   Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμά τους

Τα ταμειακά διαθέσιμα και τα ισοδύναμά τους είναι χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στο αποσβεσμένο κόστος και περιλαμβάνουν τα διαθέσιμα μετρητά, τραπεζικές καταθέσεις όψεως ή με μικρή περίοδο προειδοποίησης και άλλες βραχυπρόθεσμες επενδύσεις ρευστών διαθεσίμων με αρχικές προθεσμίες λήξης τριών μηνών ή μικρότερες.

1.5.10.   Παροχές σε εργαζομένους

Η ΕΕ χορηγεί στους εργαζομένους σειρά παροχών (αποδοχές και κοινωνική ασφάλιση). Για λογιστικούς σκοπούς, αυτές πρέπει να ταξινομούνται σε βραχυπρόθεσμες παροχές και σε παροχές μετά την έξοδο από την υπηρεσία.

Βραχυπρόθεσμες παροχές σε εργαζομένους

Οι βραχυπρόθεσμες παροχές σε εργαζομένους είναι οι παροχές που πρέπει να διακανονίζονται εντός δώδεκα μηνών από το τέλος της περιόδου αναφοράς κατά την οποία οι εργαζόμενοι παρείχαν την υπηρεσία, όπως οι μισθοί, η ετήσια άδεια και η άδεια ασθενείας μετ’ αποδοχών, καθώς και άλλα βραχυπρόθεσμα επιδόματα. Οι βραχυπρόθεσμες παροχές σε εργαζομένους αναγνωρίζονται ως έξοδο όταν παρέχεται η σχετική υπηρεσία. Αναγνωρίζεται υποχρέωση για το ποσό που αναμένεται να καταβληθεί εφόσον η ΕΕ υπέχει υποχρέωση προβλεπόμενη ή απορρέουσα από τον νόμο για καταβολή πληρωμής λόγω προϋπηρεσίας του εργαζομένου και εφόσον η υποχρέωση μπορεί να εκτιμηθεί με αξιοπιστία.

Παροχές μετά την έξοδο από την υπηρεσία

Η ΕΕ χορηγεί στους εργαζομένους σειρά παροχών μετά την έξοδο από την υπηρεσία, συμπεριλαμβανομένων συντάξεων αρχαιότητας, αναπηρίας και επιζώντος, οι οποίες παρέχονται στο πλαίσιο του καθεστώτος συνταξιοδότησης των υπαλλήλων της ΕΕ (PSEO), καθώς και ασφαλιστική κάλυψη υγείας η οποία παρέχεται στο πλαίσιο του κοινού συστήματος υγειονομικής ασφάλισης (ΚΣΥΑ) (βλ. σημείωση 2.9). Οι παροχές χορηγούνται στο πλαίσιο ενός ενιαίου προγράμματος —αν και κατανέμονται σε δύο καθεστώτα— και πρέπει να αντιμετωπίζονται με όμοιο τρόπο, ώστε να παρέχουν ορθή απεικόνιση της κατάστασης και να αποτυπώνουν την οικονομική πραγματικότητα:

i.

Καθεστώς συνταξιοδότησης των υπαλλήλων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (PSEO) Οι παροχές που χορηγούνται στο πλαίσιο αυτού του πλασματικά χρηματοδοτούμενου (23) καθεστώτος αφορούν συντάξεις αρχαιότητας, αναπηρίας και επιζώντος, καθώς και οικογενειακά επιδόματα, σε περίπτωση θανάτου πριν από τη συνταξιοδότηση για τους υπαλλήλους που εργάζονται ή εργάστηκαν στα θεσμικά όργανα, στους οργανισμούς και στα λοιπά όργανα της ΕΕ ή είναι επιζώντες αποθανόντων υπαλλήλων ή συνταξιούχων. Το προσωπικό συνεισφέρει κατά το ένα τρίτο του προβλεπόμενου κόστους των παροχών αυτών από τον μισθό του.

ii.

Κοινό σύστημα υγειονομικής ασφάλισης (ΚΣΥΑ): Στο πλαίσιο του συστήματος αυτού, η ΕΕ παρέχει ασφαλιστική κάλυψη υγείας για το προσωπικό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, των θεσμικών οργάνων, των οργανισμών και των λοιπών οργάνων της ΕΕ μέσω της επιστροφής των ιατρικών δαπανών. Οι παροχές που χορηγούνται στους «αέργους» του εν λόγω συστήματος (δηλ. συνταξιούχους, ορφανά κ.λπ.) ταξινομούνται ως παροχές σε εργαζομένους μετά την έξοδο από την υπηρεσία.

Η ΕΕ χορηγεί επίσης παροχές μετά την έξοδο από την υπηρεσία στα μέλη και πρώην μέλη των θεσμικών οργάνων της ΕΕ μέσω χωριστών καθεστώτων συνταξιοδότησης. Οι παροχές αυτές παρουσιάζονται εντός του τομέα «Άλλα καθεστώτα παροχών εξόδου από την υπηρεσία». Στο πλαίσιο των καθεστώτων αυτών, η ΕΕ χορηγεί συνταξιοδοτικές παροχές στα μέλη της Επιτροπής, του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Ελεγκτικού Συνεδρίου, του Συμβουλίου, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή και του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων. Η ΕΕ παρέχει υγειονομική κάλυψη στα μέλη των θεσμικών οργάνων της ΕΕ μέσω του ΚΣΥΑ.

Οι προαναφερθείσες παροχές μετά την έξοδο από την υπηρεσία πληρούν τις προϋποθέσεις για να χαρακτηριστούν υποχρεώσεις καθορισμένες παροχών της ΕΕ και υπολογίζονται σε κάθε ημερομηνία ισολογισμού με την εκτίμηση του ποσού των μελλοντικών παροχών που έχουν θεμελιώσει οι εργαζόμενοι κατά την τρέχουσα και τις προηγούμενες περιόδους, με την προεξόφληση του ποσού αυτού και αφαιρουμένης της εύλογης αξίας τυχόν στοιχείων ενεργητικού του προγράμματος. Ο υπολογισμός της υποχρέωσης καθορισμένων παροχών πραγματοποιείται σε ετήσια βάση με τη μέθοδο της προβεβλημένης πιστωτικής μονάδας. Η παρούσα αξία της υποχρέωσης καθορισμένων παροχών προσδιορίζεται με την προεξόφληση των εκτιμώμενων μελλοντικών ταμειακών εκροών με βάση τα επιτόκια κρατικών ομολόγων που έχουν εκδοθεί στο νόμισμα στο οποίο πρόκειται να καταβληθούν οι παροχές και έχουν προθεσμία λήξης που πλησιάζει τους όρους της υπόψη συνταξιοδοτικής υποχρέωσης.

Οι παροχές μετά την έξοδο από την υπηρεσία που χορηγούνται στο προσωπικό της ΕΕ ενσωματώνονται σε ενιαίο πρόγραμμα το οποίο περιλαμβάνει αφενός ένα καθεστώς συνταξιοδότησης (PSEO) και αφετέρου ένα σύστημα υγειονομικής ασφάλισης (ΚΣΥΑ), όπου το δικαίωμα κάλυψης στο πλαίσιο του συστήματος ΚΣΥΑ εξαρτάται από την απόκτηση του δικαιώματος κάλυψης στο πλαίσιο του καθεστώτος PSEO. Σύμφωνα με τους όρους του εν λόγω ενιαίου προγράμματος, όπως καθορίζονται στον κανονισμό υπηρεσιακής κατάστασης, ορισμένα δικαιώματα, όπως το δικαίωμα ετερόχρονης και μειωμένης σύνταξης στο πλαίσιο του καθεστώτος PSEO, αποκτώνται έπειτα από 10 έτη υπηρεσίας. Ωστόσο, τα δικαιώματα που αποκτώνται σύμφωνα με το ενιαίο πρόγραμμα από τη μεταγενέστερη υπηρεσία του εργαζομένου είναι ουσιωδώς υψηλότερα από τα εν λόγω αρχικά δικαιώματα, όπως αποτυπώνονται από τα μεταγενέστερα συνταξιοδοτικά δικαιώματα που θεμελιώνονται σε ετήσια βάση.

Ως εκ τούτου, για την απεικόνιση της οικονομικής ουσίας της υποκείμενης πράξης, η οποία απαιτείται σύμφωνα με το ποιοτικό χαρακτηριστικό της πιστής απεικόνισης που πρέπει να διέπει τη χρηματοοικονομική πληροφόρηση, όπως περιγράφεται τόσο στον λογιστικό κανόνα 1 της ΕΕ και στο εννοιολογικό πλαίσιο των IPSAS, το καταβαλλόμενο κόστος απασχόλησης συσσωρεύεται με βάση τη σταθερή μέθοδο κατά την εκτιμώμενη περίοδο ενεργού υπηρεσίας του προσωπικού, δηλαδή την περίοδο από την ημερομηνία κατά την οποία η απασχόληση του εργαζομένου αρχικά οδηγεί σε παροχές, σύμφωνα με το πρόγραμμα (είτε οι παροχές είναι εξαρτώμενες από μελλοντική απασχόληση είτε όχι) μέχρι την ημερομηνία κατά την οποία η περαιτέρω απασχόληση του εργαζομένου δεν οδηγεί σε σημαντικές αυξήσεις των μελλοντικών παροχών σύμφωνα με το πρόγραμμα, πέραν των πρόσθετων μισθολογικών αυξήσεων. Η προσέγγιση αυτή εφαρμόζεται σταθερά στις παροχές που προβλέπονται στο πλαίσιο του ενιαίου προγράμματος.

Οι επανεπιμετρήσεις των καθαρών υποχρεώσεων καθορισμένων παροχών περιλαμβάνουν τα αναλογιστικά κέρδη και τις ζημίες, καθώς και την απόδοση των στοιχείων ενεργητικού του προγράμματος, και αναγνωρίζονται αμέσως στο καθαρό ενεργητικό.

Η ΕΕ αναγνωρίζει τα καθαρά έξοδα (έσοδα) τόκων και λοιπά έξοδα που αφορούν τα προγράμματα καθορισμένων παροχών στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων στον τομέα «Κόστος προσωπικού και συντάξεων».

Σε περίπτωση μεταβολής ή περικοπής των χορηγούμενων παροχών, η προκύπτουσα μεταβολή των παροχών που αφορούν προϋπηρεσία ή το κέρδος ή η ζημία λόγω της περικοπής αναγνωρίζεται αμέσως στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων. Τα κέρδη και οι ζημίες που προκύπτουν κατά τον διακανονισμό αναγνωρίζονται όταν πραγματοποιείται ο διακανονισμός. Το κόστος προϋπηρεσίας αναγνωρίζεται αμέσως στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων, εκτός αν οι μεταβολές εξαρτώνται από το αν οι εργαζόμενοι θα παραμείνουν στη θέση τους για συγκεκριμένη χρονική περίοδο.

1.5.11.   Προβλέψεις

Οι προβλέψεις αναγνωρίζονται εφόσον η ΕΕ υπέχει υποχρέωση προβλεπόμενη ή απορρέουσα από τον νόμο έναντι τρίτων μερών ως αποτέλεσμα παρελθόντων γεγονότων, εφόσον είναι πολύ πιθανό να απαιτηθεί εκροή πόρων για τον διακανονισμό της υποχρέωσης και εφόσον το ποσό μπορεί να εκτιμηθεί με αξιοπιστία. Δεν αναγνωρίζονται προβλέψεις για μελλοντικές λειτουργικές ζημίες. Το ποσό της πρόβλεψης ισούται με τη βέλτιστη δυνατή εκτίμηση των εξόδων που αναμένεται ότι θα απαιτηθούν για τον διακανονισμό μιας παρούσας υποχρέωσης κατά την ημερομηνία του ισολογισμού. Όταν η πρόβλεψη περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό επιμέρους στοιχείων, η υποχρέωση εκτιμάται μέσω της στάθμισης όλων των δυνατών αποτελεσμάτων με τις αντίστοιχες πιθανότητες πραγματοποίησής τους (μέθοδος «αναμενόμενης αξίας»).

Οι προβλέψεις για επαχθείς συμβάσεις αποτιμώνται στην παρούσα αξία της χαμηλότερης τιμής μεταξύ του προβλεπόμενου κόστους καταγγελίας της σύμβασης και του προβλεπόμενου καθαρού κόστους συνέχισης της σύμβασης.

1.5.12.   Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις

Οι χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις ταξινομούνται ως χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις στην εύλογη αξία τους μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος, ως χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις στο αποσβεσμένο κόστος τους ή ως υποχρεώσεις από συμβόλαια οικονομικών εγγυήσεων.

Οι δανειοληπτικές πράξεις απαρτίζονται από δάνεια από πιστωτικά ιδρύματα και χρεωστικούς τίτλους (ομόλογα της ΕΕ, καταθέσεις της ΕΕ και γραμμάτια της ΕΕ). Αναγνωρίζονται αρχικά στην εύλογη αξία τους, η οποία ισοδυναμεί με τα έσοδα από την έκδοσή τους (εύλογη αξία ληφθέντος αντιτίμου) μείον τις πραγματοποιηθείσες δαπάνες συναλλαγής, και στη συνέχεια καταχωρίζονται στο αποσβεσμένο κόστος τους με τη μέθοδο του αποτελεσματικού επιτοκίου. Η διαφορά μεταξύ εσόδων, μείον δαπάνες συναλλαγής, και αξίας εξαγοράς αναγνωρίζεται στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων για τη διάρκεια της δανειοληπτικής πράξης, με τη μέθοδο του αποτελεσματικού επιτοκίου. Το κόστος συναλλαγής που βαρύνει την ΕΕ, το οποίο στη συνέχεια μετακυλίεται στον δικαιούχο του δανείου, είναι αμελητέο και αναγνωρίζεται απευθείας στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων.

Στις χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις που αποτιμώνται στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος περιλαμβάνονται παράγωγα των οποίων η εύλογη αξία είναι αρνητική. Υφίστανται την ίδια λογιστική μεταχείριση όπως τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία τους μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος, βλ. σημείωση 1.5.5.

Η ΕΕ αναγνωρίζει υποχρέωση από συμβόλαιο οικονομικής εγγύησης όταν συνάπτει συμβόλαιο που προβλέπει συγκεκριμένες πληρωμές από πλευράς της ΕΕ για την αποζημίωση του δικαιούχου της εγγύησης λόγω ζημίας που υφίσταται διότι συγκεκριμένος οφειλέτης δεν κατέβαλε πληρωμές σύμφωνα με τους αρχικούς ή τροποποιημένους όρους ενός χρεωστικού τίτλου. Όταν το συμβόλαιο εγγύησης απαιτεί από την ΕΕ να πραγματοποιεί πληρωμές ως απάντηση σε μεταβολές της τιμής χρηματοοικονομικών μέσων ή σε μεταβολές άλλων υποκείμενων στοιχείων, το συμβόλαιο εγγύησης είναι παράγωγο, δηλαδή χρηματοοικονομική υποχρέωση στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος Όλα τα άλλα συμβόλαια εγγύησης καταλογίζονται ως δημοσιονομικές προβλέψεις.

Οι υποχρεώσεις από συμβόλαια οικονομικών εγγυήσεων αναγνωρίζονται αρχικά στην εύλογη αξία τους. Το ποσό αυτό ισούται με την καθαρή παρούσα αξία των εισπρακτέων προσαυξήσεων, εάν είναι με όρους της αγοράς. Όταν δεν χρεώνεται προσαύξηση εγγύησης ή όταν το αντάλλαγμα δεν αποτελεί εύλογη αξία, η εύλογη αξία προσδιορίζεται με βάση τις χρηματιστηριακές τιμές σε ενεργό αγορά για συμβόλαια οικονομικής εγγύησης που είναι άμεσα ισοδύναμα με εκείνα με τα οποία έχει συναφθεί η υποχρέωση οικονομικής εγγύησης, εφόσον διατίθενται, ή με τη χρήση τεχνικής αποτίμησης. Εάν δεν μπορεί να προσδιοριστεί αξιόπιστο μέτρο της εύλογης αξίας είτε με άμεση παρατήρηση μιας ενεργού αγοράς είτε με άλλη τεχνική αποτίμησης, η συμβατική υποχρέωση οικονομικής εγγύησης αποτιμάται αρχικά στο ποσό των αναμενόμενων πιστωτικών ζημιών σε ολόκληρη τη διάρκεια ζωής.

Η επακόλουθη μέτρηση εξαρτάται από την εξέλιξη της έκθεσης σε πιστωτικό κίνδυνο από την οικονομική εγγύηση. Εάν δεν υπάρξει σημαντική αύξηση του πιστωτικού κινδύνου (στάδιο 1), οι υποχρεώσεις από οικονομικές εγγυήσεις επιμετρώνται στο υψηλότερο ποσό των αναμενόμενων πιστωτικών ζημιών δωδεκαμήνου και στο ποσό που αναγνωρίστηκε αρχικά μείον τις σωρευμένες αποσβέσεις, κατά περίπτωση. Εάν υπάρξει σημαντική αύξηση του πιστωτικού κινδύνου (στάδιο 2), οι υποχρεώσεις από οικονομικές εγγυήσεις επιμετρώνται στο υψηλότερο ποσό των αναμενόμενων πιστωτικών ζημιών σε ολόκληρη τη διάρκεια ζωής και στο ποσό που αναγνωρίστηκε αρχικά μείον τις σωρευμένες αποσβέσεις, κατά περίπτωση (βλ. σημείωση 6.5).

Οι χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις ταξινομούνται ως μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις, εκτός από εκείνες με προθεσμία λήξης μικρότερη των 12 μηνών από την ημερομηνία του ισολογισμού. Τα συμβόλαια οικονομικών εγγυήσεων ταξινομούνται ως βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις, εκτός εάν η ΕΕ έχει ανεπιφύλακτο δικαίωμα να αναβάλει τον διακανονισμό της υποχρέωσης για τουλάχιστον δώδεκα μήνες μετά την ημερομηνία του ισολογισμού.

Τα καταπιστευματικά ταμεία της ΕΕ που θεωρούνται μέρος των επιχειρησιακών δραστηριοτήτων της Επιτροπής (δηλ. τα καταπιστευματικά ταμεία Madad και Colombia) καταλογίζονται στους λογαριασμούς της Επιτροπής και ενοποιούνται περαιτέρω στους ετήσιους λογαριασμούς της ΕΕ. Επομένως, οι συνεισφορές από άλλους δωρητές προς τα καταπιστευματικά ταμεία της ΕΕ πληρούν τα κριτήρια εσόδων από μη ανταλλακτικές συναλλαγές υπό όρους και εμφανίζονται ως χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις έως ότου εκπληρωθούν οι όροι που συνδέονται με τις μεταφερθείσες συνεισφορές, δηλ. μέχρι το καταπιστευματικό ταμείο να επιβαρυνθεί με τις επιλέξιμες δαπάνες. Το καταπιστευματικό ταμείο απαιτείται να χρηματοδοτεί συγκεκριμένα έργα και να επιστρέψει τα υπολειπόμενα κεφάλαια κατά την εκκαθάρισή του. Κατά την ημερομηνία του ισολογισμού, τα υπόλοιπα των υποχρεώσεων από συνεισφορές μετρώνται στο ποσό των συνεισφορών που εισπράχθηκαν μείον τις δαπάνες με τις οποίες επιβαρύνθηκε το καταπιστευματικό ταμείο, περιλαμβανομένων των εκτιμώμενων ποσών κατά περίπτωση. Για σκοπούς αναφοράς, τα καθαρά έξοδα κατανέμονται στις συνεισφορές άλλων δωρητών αναλογικά προς τις καταβληθείσες καθαρές συνεισφορές στις 31 Δεκεμβρίου. Η κατανομή των συνεισφορών είναι απλώς ενδεικτική. Κατά την εκκαθάριση του καταπιστευματικού ταμείου, η πραγματική κατανομή των υπολειπόμενων κεφαλαίων θα αποφασιστεί από το διοικητικό συμβούλιο του καταπιστευματικού ταμείου.

Οι ίδιες αρχές επιμέτρησης ισχύουν για τις εξωτερικές συνεισφορές στα προγράμματα της ΕΕ, σε περίπτωση που οι εν λόγω συνεισφορές εισπράττονται υπό όρους για τη χρήση των πόρων, όπως ορίζεται στις συμφωνίες συνεισφοράς ή για την επιστροφή τους με άλλον τρόπο στον συνεισφέροντα.

1.5.13.   Οφειλές

Σημαντικό μέρος των οφειλών της ΕΕ είναι μη εξοφληθείσες δηλώσεις δαπανών που έχουν υποβάλει οι δικαιούχοι επιχορήγησης ή άλλου είδους χρηματοδότησης της ΕΕ (μη ανταλλακτικές συναλλαγές). Καταχωρίζονται ως οφειλές για το σχετικό ποσό όταν υποβληθεί η δήλωση δαπανών. Μετά τον έλεγχο και την αποδοχή των επιλέξιμων δαπανών, οι οφειλές αποτιμώνται στο επιλέξιμο ποσό.

Οι οφειλές που αφορούν την αγορά αγαθών και υπηρεσιών αναγνωρίζονται κατά την παραλαβή τιμολογίου για το αρχικό ποσό και τα σχετικά επιλέξιμα έξοδα εγγράφονται στους λογαριασμούς κατά την παράδοση και αποδοχή των αγαθών ή υπηρεσιών από την ΕΕ.

1.5.14.   Δεδουλευμένα και προεισπραχθέντα έσοδα και έξοδα

Οι συναλλαγές και τα γεγονότα αναγνωρίζονται στις δημοσιονομικές καταστάσεις της περιόδου την οποία αφορούν. Στο τέλος του έτους, αν δεν έχει εκδοθεί τιμολόγιο, αλλά η σχετική υπηρεσία έχει παρασχεθεί ή τα σχετικά αγαθά έχουν παραδοθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση ή υφίσταται συμβατική σχέση (δηλαδή με αναφορά σε Συνθήκη) αναγνωρίζεται δεδουλευμένο έσοδο στις δημοσιονομικές καταστάσεις. Επιπλέον, στο τέλος του έτους, αν εκδοθεί τιμολόγιο, αλλά οι σχετικές υπηρεσίες δεν έχουν ακόμη παρασχεθεί ή τα σχετικά αγαθά δεν έχουν ακόμη παραδοθεί, τα έσοδα θα προεισπραχθούν και θα αναγνωριστούν την επόμενη λογιστική περίοδο.

Τα έξοδα καταλογίζονται, επίσης, στην περίοδο την οποία αφορούν. Στο τέλος της λογιστικής περιόδου, τα δεδουλευμένα έξοδα αναγνωρίζονται βάσει της εκτιμώμενης αξίας της υποχρέωσης μεταβίβασης για την περίοδο. Ο υπολογισμός των δεδουλευμένων εξόδων ακολουθεί λεπτομερείς επιχειρησιακές και πρακτικές κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής οι οποίες εξασφαλίζουν ότι οι δημοσιονομικές καταστάσεις παρέχουν πιστή εικόνα των οικονομικών και λοιπών φαινομένων που έχουν σκοπό να παρουσιάσουν. Κατ’ αναλογία, εάν έχει πληρωθεί προκαταβολή για αγαθά ή υπηρεσίες που δεν έχουν ακόμη ληφθεί, η δαπάνη μεταφέρεται και αναγνωρίζεται στην επόμενη λογιστική περίοδο.

1.6.   ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

1.6.1.   Έσοδα

ΕΣΟΔΑ ΑΠΟ ΜΗ ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ

Η συντριπτική πλειονότητα των εσόδων της Ευρωπαϊκής Ένωσης αφορά μη ανταλλακτικές συναλλαγές ως εξής:

Πόροι βασιζόμενοι στο ΑΕΕ, ΦΠΑ και ίδιοι πόροι πλαστικών

Τα έσοδα αναγνωρίζονται για την περίοδο για την οποία η Επιτροπή απευθύνει στα κράτη μέλη πρόσκληση καταβολής κεφαλαίων, αξιώνοντας με τον τρόπο αυτόν την πληρωμή των συνεισφορών τους. Τα έσοδα επιμετρώνται με βάση το «αιτηθέν ποσό». Δεδομένου ότι οι ίδιοι πόροι ΦΠΑ, ΑΕΕ και πλαστικών βασίζονται σε εκτιμήσεις των δεδομένων για το σχετικό οικονομικό έτος, μπορούν να αναθεωρηθούν καθώς επέρχονται μεταβολές έως ότου τα κράτη μέλη εκδώσουν τα τελικά στοιχεία. Το αποτέλεσμα μεταβολής στην εκτίμηση λαμβάνεται υπόψη κατά τον προσδιορισμό του καθαρού πλεονάσματος ή ελλείμματος της περιόδου κατά την οποία επήλθε η μεταβολή.

Παραδοσιακοί ίδιοι πόροι

Απαιτήσεις από μη ανταλλακτικές συναλλαγές και συναφή έσοδα αναγνωρίζονται κατά τη λήψη των σχετικών μηνιαίων καταστάσεων της λογιστικής «Α» (περιλαμβανομένων των εισπραχθέντων δασμών και των εγγυημένων οφειλόμενων ποσών για τα οποία δεν έχει γίνει προσφυγή) που καταθέτουν τα κράτη μέλη. Τα έσοδα τα οποία τα κράτη μέλη έχουν εισπράξει για την εν λόγω περίοδο, αλλά που δεν έχουν καταβάλει ακόμη στην Επιτροπή, την ημερομηνία του ισολογισμού εκτιμώνται και αναγνωρίζονται ως δεδουλευμένα. Οι τριμηνιαίες καταστάσεις λογιστικής «Β» (περιλαμβανομένων των μη εισπραχθέντων και των μη εγγυημένων δασμών, καθώς και των εγγυημένων ποσών για τα οποία έχει γίνει προσφυγή από τους οφειλέτες) που καταθέτουν τα κράτη μέλη αναγνωρίζονται ως έσοδα μείον τις δαπάνες είσπραξης τις οποίες δικαιούνται. Επιπλέον, αναγνωρίζεται μείωση αξίας για το ποσό του εκτιμώμενου ελλείμματος είσπραξης.

Πρόστιμα

Έσοδα από πρόστιμα αναγνωρίζονται όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση εκδίδει απόφαση επιβολής προστίμου και την κοινοποιεί επισήμως στον ενδιαφερόμενο. Μετά την απόφαση επιβολής προστίμου, οι οντότητες στις οποίες επιβλήθηκε πρόστιμο έχουν προθεσμία δύο μηνών από την ημερομηνία κοινοποίησης:

α)	είτε να δεχθούν την απόφαση, οπότε οφείλουν να πληρώσουν το ποσό του προστίμου εντός της προθεσμίας που έχει οριστεί και, επομένως, το ποσό αυτό εισπράττεται οριστικά από την ΕΕ, είτε

β)	να μη δεχθούν την απόφαση, οπότε την προσβάλλουν σύμφωνα με το δίκαιο της ΕΕ.

Ακόμη και αν έχει ασκηθεί προσφυγή, το πρόστιμο πρέπει να καταβληθεί εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας των τριών μηνών, δεδομένου ότι η προσφυγή δεν έχει ανασταλτικό αποτέλεσμα (άρθρο 278 ΣΛΕΕ). Το εισπραττόμενο ποσό χρησιμοποιείται για τον συμψηφισμό του εισπρακτέου ποσού. Ωστόσο, εφόσον συμφωνήσει η υπόλογος της Επιτροπής, η επιχείρηση μπορεί αντ’ αυτού να καταβάλει τραπεζική εγγύηση. Σε αυτή την περίπτωση, το πρόστιμο παραμένει ως εισπρακτέο ποσό. Εάν δεν εισπραχθεί ούτε ποσό ούτε εγγύηση και υφίστανται αμφιβολίες όσον αφορά τη φερεγγυότητα της επιχείρησης, αναγνωρίζεται μείωση στην αξία της απαίτησης.

Εάν η επιχείρηση προσφύγει κατά της απόφασης και έχει ήδη καταβάλει σε προσωρινή βάση το πρόστιμο, το σχετικό ποσό καταχωρίζεται ως ενδεχόμενη υποχρέωση· ή αν υπάρχει το ενδεχόμενο το Γενικό Δικαστήριο να μην αποφανθεί υπέρ της ΕΕ, αναγνωρίζεται σχετική πρόβλεψη για την κάλυψη αυτού του κινδύνου. Αντιθέτως, εάν δοθεί εγγύηση, τότε καταχωρίζεται μείωση αξίας όσον αφορά το εισπρακτέο ποσό που εκκρεμεί.

Οι τόκοι που εισπράττει η Επιτροπή από τους τραπεζικούς λογαριασμούς στους οποίους κατατίθενται οι πληρωμές που λαμβάνει αναγνωρίζονται σωρευτικά ως έσοδα και οι τυχόν ενδεχόμενες υποχρεώσεις αυξάνονται αντιστοίχως.

Από το 2010, η Επιτροπή διαχειρίζεται όλα τα προσωρινά εισπραχθέντα πρόστιμα σε ένα ταμείο που δημιουργήθηκε ειδικά για τον σκοπό αυτόν (BUFI). Τα ποσά αυτά επενδύονται σε χρηματοοικονομικά μέσα.

ΕΣΟΔΑ ΑΠΟ ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ

Τα έσοδα από την πώληση αγαθών ή υπηρεσιών αναγνωρίζονται όταν μεταβιβάζεται στον αγοραστή σημαντικό μέρος του κινδύνου και των οφελών που απορρέουν από την κυριότητα των αγαθών. Έσοδα συνδεόμενα με συναλλαγή που συνεπάγεται την παροχή υπηρεσιών αναγνωρίζονται ανάλογα με το στάδιο εξέλιξης της συναλλαγής την ημερομηνία του ισολογισμού.

Έσοδα και έξοδα υπό μορφή τόκων

Έσοδα και έξοδα υπό μορφή τόκων αναγνωρίζονται στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων με βάση τη μέθοδο του αποτελεσματικού επιτοκίου. Πρόκειται για μέθοδο υπολογισμού του αποσβεσμένου κόστους ενός χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού ή μιας χρηματοοικονομικής υποχρέωσης και καταλογισμού των σχετικών εσόδων ή εξόδων υπό μορφή τόκων της περιόδου αναφοράς. Κατά τον υπολογισμό του αποτελεσματικού επιτοκίου, η ΕΕ εκτιμά τις ταμειακές ροές λαμβάνοντας υπόψη όλους τους συμβατικούς όρους του χρηματοοικονομικού μέσου (π.χ. δυνατότητες προπληρωμής) χωρίς, ωστόσο, τις μελλοντικές πιστωτικές ζημίες. Ο υπολογισμός περιλαμβάνει όλες τις αμοιβές και μονάδες επιτοκίου που καταβλήθηκαν ή εισπράχθηκαν μεταξύ των συμβαλλομένων μερών που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του αποτελεσματικού επιτοκίου, το κόστος συναλλαγής και άλλες προσαυξήσεις ή εκπτώσεις.

Όταν ένα μεμονωμένο χρηματοοικονομικό στοιχείο ενεργητικού ή μια ομάδα παρόμοιων μεταξύ τους χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού θεωρείται απομειωμένης πιστωτικής αξίας (στάδιο 3), τα έσοδα από τόκους αναγνωρίζονται με βάση το επιτόκιο για την προεξόφληση μελλοντικών ταμειακών ροών για τους σκοπούς της επιμέτρησης της ζημίας απομείωσης.

Έσοδα από μερίσματα

Τα έσοδα από μερίσματα και παρόμοια στοιχεία αναγνωρίζονται κατά τη βεβαίωση του δικαιώματος λήψης πληρωμών.

Έσοδα και έξοδα από χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος

Πρόκειται για κέρδη (έσοδα) και ζημίες (έξοδα) στην εύλογη αξία από τα εν λόγω χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προέρχονται από τη μετατροπή συναλλάγματος. Όσον αφορά τα τοκοφόρα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού, περιλαμβάνονται και οι τόκοι. Βλ. επίσης σημείωση 3.9.

Έσοδα από συμβόλαια οικονομικών εγγυήσεων

Τα έσοδα από συμβόλαια οικονομικών εγγυήσεων (προσαύξηση εγγύησης) αναγνωρίζονται για το διάστημα κατά τον οποίο η ΕΕ είναι σε ετοιμότητα να αποζημιώσει τον κάτοχο του συμβολαίου οικονομικής εγγύησης για την πιστωτική ζημία που ενδέχεται να υποστεί. Στο χρονοδιάγραμμα της απόσβεσης που εφαρμόζεται λαμβάνεται υπόψη η πάροδος του χρόνου και ο όγκος της εγγυημένης έκθεσης. Τα έσοδα από συμβόλαια οικονομικών εγγυήσεων περιλαμβάνουν επίσης την απόσβεση υποχρεώσεων από συμβόλαια οικονομικών εγγυήσεων σε περιπτώσεις στις οποίες η εγγύηση παρασχέθηκε έναντι μηδενικού ή ονομαστικού τιμήματος.

1.6.2.   Έξοδα

Τα έξοδα από μη ανταλλακτικές συναλλαγές συνιστούν την πλειονότητα των εξόδων της ΕΕ. Αφορούν μεταβιβάσεις προς δικαιούχους και λαμβάνουν τρεις μορφές: i) δικαιώματα, ii) μεταβιβάσεις στο πλαίσιο συμφωνίας και επιλεκτικές επιχορηγήσεις, και iii) συνεισφορές και δωρεές.

Οι μεταβιβάσεις αναγνωρίζονται ως έξοδα την περίοδο στην οποία συνέβησαν τα γενεσιουργά ως προς τη μεταβίβαση γεγονότα, εφόσον η φύση της μεταβίβασης επιτρέπεται από κάποια κανονιστική ρύθμιση (δημοσιονομικός κανονισμός, κανονισμός υπηρεσιακής κατάστασης των υπαλλήλων ή άλλη κανονιστική ρύθμιση) ή εφόσον έχει υπογραφεί συμφωνία που επιτρέπει τη μεταβίβαση, εφόσον ο δικαιούχος πληροί τα κριτήρια επιλεξιμότητας και εφόσον είναι δυνατή η εύλογη εκτίμηση του οφειλόμενου ποσού.

Κατά τη λήψη αίτησης πληρωμής ή δήλωσης δαπανών που πληροί τα κριτήρια αναγνώρισης, αυτή αναγνωρίζεται ως έξοδο κατά το επιλέξιμο ποσό. Στο τέλος του έτους, πραγματοποιηθείσες επιλέξιμες δαπάνες οφειλόμενες στους δικαιούχους, οι οποίες δεν έχουν ακόμη καταχωρηθεί, εκτιμώνται και καταχωρίζονται ως δεδουλευμένα έξοδα.

Έξοδα από ανταλλακτικές συναλλαγές που απορρέουν από την αγορά αγαθών και υπηρεσιών αναγνωρίζονται κατά την παράδοση προμηθειών στην ΕΕ και την αποδοχή τους από αυτήν. Αποτιμώνται στο αρχικό ποσό του τιμολογίου. Επιπροσθέτως, κατά την ημερομηνία ισολογισμού, τα έξοδα που αφορούν υπηρεσία η οποία παρασχέθηκε κατά τη διάρκεια της περιόδου, για την οποία δεν έχει ακόμη ληφθεί ή εγκριθεί το τιμολόγιο, εκτιμώνται και αναγνωρίζονται στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων.

1.7.   ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ

1.7.1.   Ενδεχόμενες απαιτήσεις

Ενδεχόμενη απαίτηση είναι ένα πιθανό στοιχείο ενεργητικού που απορρέει από παρελθόντα γεγονότα και του οποίου η ύπαρξη θα επιβεβαιωθεί μόνον εφόσον συμβούν ή δεν συμβούν ένα ή περισσότερα αβέβαια μελλοντικά γεγονότα τα οποία δεν ελέγχει πλήρως η ΕΕ. Πληροφορίες σχετικά με ενδεχόμενη απαίτηση παρέχονται όταν υπάρχει πιθανότητα εισροής οικονομικών οφελών ή δυναμικού εξυπηρέτησης.

1.7.2.   Ενδεχόμενες υποχρεώσεις

Ενδεχόμενη υποχρέωση είναι ένα πιθανό στοιχείο παθητικού που απορρέει από παρελθόντα γεγονότα και του οποίου η ύπαρξη θα επιβεβαιωθεί μόνον εφόσον συμβούν ή δεν συμβούν ένα ή περισσότερα αβέβαια μελλοντικά γεγονότα τα οποία δεν ελέγχει πλήρως η ΕΕ ή μια παρούσα υποχρέωση που απορρέει από παρελθόντα γεγονότα, αλλά δεν αναγνωρίζεται είτε διότι δεν είναι πιθανό ότι θα απαιτηθεί εκροή πόρων που συνίσταται σε οικονομικά οφέλη ή δυναμικό εξυπηρέτησης προκειμένου να διακανονισθεί η υποχρέωση, ή διότι το ποσό της υποχρέωσης δεν μπορεί να αποτιμηθεί με επαρκή ακρίβεια, όπερ είναι σπάνιο. Καταχωρίζεται ενδεχόμενη υποχρέωση εκτός αν το ενδεχόμενο εκροής πόρων που συνίσταται σε οικονομικά οφέλη ή δυναμικό εξυπηρέτησης είναι πολύ μακρινό.

1.8.   ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ

Οι πληροφορίες σχετικά με τις ταμειακές ροές αποτελούν τη βάση για την εκτίμηση της ικανότητας της ΕΕ να παράγει ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα ταμειακών διαθεσίμων, καθώς και για την εκτίμηση των αναγκών της όσον αφορά τη χρησιμοποίηση αυτών των ταμειακών ροών.

Η κατάσταση ταμειακών ροών καταρτίζεται με βάση την έμμεση μέθοδο. Αυτό σημαίνει ότι το οικονομικό αποτέλεσμα του οικονομικού έτους προσαρμόζεται για να λάβει υπόψη τα αποτελέσματα των μη ταμειακών συναλλαγών, της τυχόν αναβολής ή συσσώρευσης προηγούμενων και μελλοντικών λειτουργικών εισπράξεων ή πληρωμών σε μετρητά, καθώς και των εσόδων ή των εξόδων επενδυτικών ταμειακών ροών.

Οι ταμειακές ροές που προκύπτουν από συναλλαγές σε ξένο νόμισμα καταχωρίζονται στο τηρούμενο νόμισμα της ΕΕ (ευρώ) και στο ποσό του ξένου νομίσματος εφαρμόζεται η ισχύουσα συναλλαγματική ισοτιμία μεταξύ ευρώ και ξένου νομίσματος την ημερομηνία της ταμειακής ροής.

Η κατάσταση ταμειακών ροών παρουσιάζει τις ταμειακές ροές της περιόδου ταξινομημένες σε λειτουργικές, επενδυτικές και χρηματοδοτικές δραστηριότητες.

Λειτουργικές δραστηριότητες είναι οι δραστηριότητες της ΕΕ που δεν είναι επενδυτικές ή χρηματοδοτικές. Πρόκειται για την πλειονότητα των δραστηριοτήτων.

Επενδυτικές δραστηριότητες είναι η αγορά και η διάθεση άυλων και ενσώματων πάγιων στοιχείων ενεργητικού, καθώς και άλλων επενδύσεων που δεν περιλαμβάνονται στα ισοδύναμα ταμειακών διαθεσίμων. Στις επενδυτικές δραστηριότητες δεν περιλαμβάνονται τα δάνεια που χορηγούνται στους δικαιούχους, δεδομένου ότι αποτελούν μέρος των γενικών στόχων και, ως εκ τούτου, της καθημερινής λειτουργίας της ΕΕ. Στόχος είναι να καταδειχθούν οι πραγματικές επενδύσεις που πραγματοποιεί η ΕΕ.

Οι χρηματοδοτικές δραστηριότητες είναι δραστηριότητες που έχουν ως αποτέλεσμα μεταβολές στο μέγεθος και τη σύνθεση των δανειοληπτικών πράξεων, με εξαίρεση όσες χορηγούνται σε δικαιούχους ως συνακόλουθες πράξεις ή για την απόκτηση ενσώματων παγίων (οι οποίες περιλαμβάνονται στις λειτουργικές δραστηριότητες).

2.   ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ

2.1.   ΑYΛΑ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

(σε εκατ. EUR)
Ακαθάριστη λογιστική αξία στις 31.12.2022	1 849
Προσθήκες	259
Πωλήσεις	(25 )
Μεταφορά μεταξύ κατηγοριών στοιχείων ενεργητικού	0
Άλλες μεταβολές	2
Ακαθάριστη λογιστική αξία στις 31.12.2023	2 086
Σωρευτικές αποσβέσεις στις 31.12.2022	(949 )
Αποσβέσεις οικονομικού έτους	(181 )
Απάλειψη απόσβεσης	—
Πωλήσεις	21
Μεταφορά μεταξύ κατηγοριών στοιχείων ενεργητικού	0
Άλλες μεταβολές	0
Σωρευτικές αποσβέσεις στις 31.12.2023	(1 110 )
Καθαρή λογιστική αξία στις 31.12.2023	976
Καθαρή λογιστική αξία στις 31.12.2022	900

Τα ανωτέρω ποσά αφορούν κατά κύριο λόγο λογισμικό υπολογιστών.

2.2.   ΕΝΣΩΜΑΤΑ ΠΑΓΙΑ

Η κατηγορία των διαστημικών πόρων καλύπτει πάγια στοιχεία ενεργητικού σε λειτουργία που συνδέονται με τα δύο διαστημικά προγράμματα της ΕΕ: τα παγκόσμια δορυφορικά συστήματα πλοήγησης της ΕΕ (GNSS), ήτοι το Galileo και το ευρωπαϊκό σύστημα πλοήγησης με υπέρθεση γεωστατικών δορυφόρων (EGNOS), καθώς και το ευρωπαϊκό πρόγραμμα γεωσκόπησης Copernicus. Τα στοιχεία ενεργητικού των δορυφορικών συστημάτων τα οποία δεν είναι ακόμη σε λειτουργία περιλαμβάνονται στον τομέα «Στοιχεία ενεργητικού υπό κατασκευή». Τα στοιχεία ενεργητικού που συνδέονται με τα διαστημικά προγράμματα της ΕΕ αναπτύσσονται με τη βοήθεια του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ΕΟΔ).

Όσον αφορά το Galileo, η συστοιχία περιλαμβάνει επί του παρόντος 28 δορυφόρους. Μετά την ολοκλήρωσή της, η συστοιχία Galileo θα περιλαμβάνει 30 δορυφόρους (συμπεριλαμβανομένων 6 εφεδρικών δορυφόρων). Τα πάγια στοιχεία ενεργητικού του συστήματος Galileo σε λειτουργία, τα οποία καλύπτουν τόσο τους δορυφόρους όσο και τις εγκαταστάσεις εδάφους, ανέρχονταν σε 2 487 εκατ. EUR στις 31 Δεκεμβρίου 2023, μετά την αφαίρεση των σωρευτικών αποσβέσεων (2022: 3 056 εκατ. EUR). Τα υπόλοιπα στοιχεία ενεργητικού υπό κατασκευή ανέρχονται συνολικά σε 2 479 εκατ. EUR (2022: 1 812 εκατ. EUR).

Όσον αφορά το Copernicus, 8 δορυφόροι είναι σε λειτουργία, ενώ 18 δορυφόροι και όργανα είναι υπό κατασκευή. Η συνολική αξία των πάγιων στοιχείων ενεργητικού σε λειτουργία του συστήματος Copernicus ανέρχεται σε 438 εκατ. EUR (2022: 634 εκατ. EUR), μετά την αφαίρεση των σωρευτικών αποσβέσεων. Το επιπλέον ποσό των 3 078 εκατ. EUR που συνδέεται με δορυφόρους του προγράμματος Copernicus αναγνωρίζεται στα στοιχεία ενεργητικού υπό κατασκευή (2022: 2 583 εκατ. EUR).

Πάγια στοιχεία ενεργητικού που συνδέονται με επίγειες υποδομές του EGNOS ποσού 187 εκατ. EUR (2022: 106 εκατ. EUR) περιλαμβάνονται επίσης στον τομέα «Διαστημικοί πόροι». Επίσης, τα στοιχεία ενεργητικού του συστήματος EGNOS υπό κατασκευή ανέρχονται σε 289 εκατ. EUR (2022: 292 εκατ. EUR).

Στις 29 Απριλίου 2024 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πώλησε 23 από τα κτίριά της στις Βρυξέλλες στην SFPIM («Société Fédérale de Participations et d’Investissement» — εθνικό κρατικό ταμείο του Βελγίου) έναντι συνολικής τιμής πώλησης ύψους 900 εκατ. EUR. Η καθαρή λογιστική αξία των σχετικών κτιρίων ανερχόταν σε 437 εκατ. EUR στις 31 Δεκεμβρίου 2023. Τα έσοδα από την πώληση θα επανεπενδυθούν για τη χρηματοδότηση νέων κτιρίων, την αποπληρωμή υπολοίπων υποθηκών και την ανακαίνιση υφιστάμενων κτιρίων. Παρόλο που η πώληση υπογράφηκε και για τα 23 κτίρια, η έξοδος θα είναι σταδιακή και τα τελευταία κτίρια θα εκκενωθούν τον Σεπτέμβριο του 2029.

Ενσώματα πάγια

(σε εκατ. EUR)
	Γήπεδα και κτίρια	Διαστημικοί πόροι	Εγκαταστάσεις και εξοπλισμός	Έπιπλα και μεταφορικά μέσα	Υλισμικό υπολογιστών	Λοιπά	Χρηματο-δοτικές μισθώσεις	Στοιχεία ενεργητικού υπό κατασκευή	Σύνολο
Ακαθάριστη λογιστική αξία στις 31.12.2022	6 608	7 603	572	280	838	367	2 675	4 995	23 937
Προσθήκες	21	—	23	13	73	21	74	1 450	1 675
Πωλήσεις	2	—	(20 )	(11 )	(50 )	(22 )	(1 )	—	(102 )
Μεταφορά μεταξύ κατηγοριών στοιχείων ενεργητικού	401	99	0	0	0	4	(370 )	(136 )	(0 )
Άλλες μεταβολές	2	—	(0 )	—	1	0	—	(0 )	3
Ακαθάριστη λογιστική αξία στις 31.12.2023	7 034	7 702	575	283	863	370	2 378	6 308	25 513
Σωρευτικές αποσβέσεις στις 31.12.2022	(4 016 )	(3 807 )	(494 )	(209 )	(630 )	(288 )	(1 574 )		(11 015 )
Αποσβέσεις οικονομικού έτους	(150 )	(785 )	(33 )	(16 )	(102 )	(22 )	(93 )		(1 200 )
Απάλειψη απόσβεσης	0	—	0	0	1	0	—		1
Πωλήσεις	(2 )	—	19	11	50	21	1		100
Μεταφορά μεταξύ κατηγοριών στοιχείων ενεργητικού	(250 )	—	(0 )	0	(0 )	0	250		0
Άλλες μεταβολές	0	—	0	0	(0 )	(0 )	—		(0 )
Σωρευτικές αποσβέσεις στις 31.12.2023	(4 417 )	(4 591 )	(507 )	(214 )	(681 )	(288 )	(1 416 )		(12 114 )
ΚΑΘΑΡΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΑΞΙΑ ΣΤΙΣ 31.12.2023	2 617	3 111	68	69	181	82	962	6 308	13 399
ΚΑΘΑΡΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΑΞΙΑ ΣΤΙΣ 31.12.2022	2 592	3 796	78	71	208	79	1 101	4 995	12 922

2.3.   ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΚΑΤΑΛΟΓΙΖΟΜΕΝΕΣ ΜΕ ΤΗ ΜΕΘΟΔΟ ΤΗΣ ΚΑΘΑΡΗΣ ΘΕΣΗΣ

Η συμμετοχή της EE, εκπροσωπούμενης από την Επιτροπή, στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (ΕΤαΕ) αντιμετωπίζεται ως συμμετοχή σε συγγενή επιχείρηση με τη λογιστική μέθοδο της καθαρής θέσης. Το ΕΤαΕ είναι το χρηματοπιστωτικό όργανο της ΕΕ που ειδικεύεται στα επιχειρηματικά κεφάλαια και στις εγγυήσεις προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ). Το ΕΤαΕ λειτουργεί ως σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, μέλη της οποίας είναι η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), η ΕΕ και ορισμένα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.

Στις 31 Δεκεμβρίου 2023 η ΕΕ κατείχε ποσοστό συμμετοχής 29,7 % στο ΕΤαΕ (2022: 30 %) και 29,7 % των δικαιωμάτων ψήφου (2022: 30 %). Σύμφωνα με το καταστατικό του, το ΕΤαΕ είναι υποχρεωμένο να διαθέτει τουλάχιστον το 20 % του ετήσιου καθαρού αποτελέσματός του σε καταστατικό αποθεματικό μέχρι το σωρευτικό αποθεματικό να ανέρχεται σε 10 % επί του εγγεγραμμένου κεφαλαίου του. Το αποθεματικό αυτό δεν μπορεί να διανεμηθεί.

Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η μεταβολή της συμμετοχής της ΕΕ στο ΕΤαΕ κατά το τρέχον έτος.

(σε εκατ. EUR)
	Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων
Συμμετοχή στις 31.12.2022	1 313
Συνεισφορές	—
Εισπραχθέντα μερίσματα	(4 )
Μερίδιο καθαρού αποτελέσματος	67
Μερίδιο στο καθαρό ενεργητικό	(11 )
Συμμετοχή στις 31.12.2023	1 365

Συνοπτικές χρηματοοικονομικές πληροφορίες για το ΕΤαΕ:

(σε εκατ. EUR)
	31.12.2023	31.12.2022
	Σύνολο ΕΤαΕ	Σύνολο ΕΤαΕ
Ενεργητικό	6 554	5 504
Παθητικό	(1 959 )	(1 127 )
Έσοδα	452	340
Έξοδα	(218 )	(261 )
Πλεόνασμα/(έλλειμμα)	234	79

Η συμφωνία των ανωτέρω συνοπτικών χρηματοοικονομικών πληροφοριών με τη λογιστική αξία των τόκων που κατέχει το ΕΤαΕ είναι:

(σε εκατ. EUR)
	31.12.2023	31.12.2022
Καθαρό ενεργητικό της συγγενούς επιχείρησης	4 595	4 377
Ποσοστό συμμετοχής της Επιτροπής στο ΕΤαΕ	29,7  %	30,0  %
Λογιστική αξία	1 365	1 313

Η ΕΕ, εκπροσωπούμενη από την Επιτροπή, κατέβαλε το 20 % του εγγεγραμμένου μετοχικού κεφαλαίου της στο κεφάλαιο του ΕΤαΕ στις 31 Δεκεμβρίου 2023, ενώ το μη αιτηθέν κεφάλαιο έχει ως εξής:

(σε εκατ. EUR)
	Σύνολο κεφαλαίου ΕΤαΕ	Συμμετοχή της ΕΕ
Σύνολο μετοχικού κεφαλαίου	7 370	2 190
Καταβληθέν κεφάλαιο	(1 474 )	(438 )
Μη αιτηθέν κεφάλαιο	5 896	1 752

2.4.   ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ

(σε εκατ. EUR)
	Σημείωση	31.12.2023	31.12.2022
Μη κυκλοφορούντα
Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στο αποσβεσμένο κόστος	2.4.1	242 265	199 918
Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος	2.4.2	32 018	26 513
		274 283	226 431
Κυκλοφορούντα
Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στο αποσβεσμένο κόστος	2.4.1	4 612	4 437
Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος	2.4.2	6 476	4 544
		11 088	8 981
Σύνολο		285 370	235 412

2.4.1.   Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στο αποσβεσμένο κόστος

(σε εκατ. EUR)
	Σημείωση	31.12.2023	31.12.2022
Δάνεια για το NGEU και χρηματοδοτική συνδρομή	2.4.1.1	246 622	204 103
Λοιπά δάνεια	2.4.1.2	255	251
Σύνολο		246 877	204 354
Μη κυκλοφορούντα		242 265	199 918
Κυκλοφορούντα		4 612	4 437

2.4.1.1.   Δάνεια για το NGEU και χρηματοδοτική συνδρομή

(σε εκατ. EUR)
	NGEU	SURE	ΕΜΧΣ	ΙΠ	ΜΧΣ	Ευρατόμ	Σύνολο
Σύνολο στις 31.12.2022	45 340	99 130	46 587	201	12 613	232	204 103
Νέα δάνεια (ονομαστικά)	34 084	—	—	—	18 290	—	52 374
Επιστροφές	—	—	(3 500 )	—	(60 )	(13 )	(3 573 )
Μεταβολές λογιστικής αξίας	165	(145 )	7	0	350	(0 )	377
Μεταβολές απομείωσης αξίας	—	—	—	—	(6 664 )	5	(6 659 )
Σύνολο στις 31.12.2023	79 589	98 984	43 095	201	24 528	224	246 622
Μη κυκλοφορούντα	79 240	98 880	40 084	200	23 530	210	242 144
Κυκλοφορούντα	349	104	3 010	1	998	14	4 477

Η ονομαστική αξία των δανείων στις 31 Δεκεμβρίου 2023 ήταν 254,1 δισ. EUR (2022: 205,3 δισ. EUR), εκ των οποίων 174,9 δισ. EUR αφορούν δάνεια για χρηματοδοτική συνδρομή και 79,2 δισ. EUR αφορούν δάνεια του NGEU για τον ΜΑΑ και τα προγράμματα REPowerEU.

Η γραμμή «Μεταβολές απομείωσης αξίας» αντιστοιχεί στην επανεπιμέτρηση των αναμενόμενων πιστωτικών ζημιών στις 31 Δεκεμβρίου 2023. Η γραμμή «Μεταβολές της λογιστικής αξίας» αντιστοιχεί στη μεταβολή των δεδουλευμένων τόκων και στη μεταβολή των προσαυξήσεων/εκπτώσεων (νέες προσαυξήσεις/εκπτώσεις και αποσβέσεις).

Τα προγράμματα χρηματοδοτικής συνδρομής, εξαιρουμένης της ΜΧΣ+, λειτουργούν σε «συνακόλουθη» βάση. Αυτό σημαίνει ότι τα δάνεια χρηματοδοτούνται με ισοδύναμες δανειοληπτικές πράξεις, με τους ίδιους όρους. Οι προθεσμίες λήξης είναι οι ίδιες, οι προσαυξήσεις/εκπτώσεις εκδόσεων και το κόστος μετακυλίονται στον δικαιούχο του δανείου. Κατά τη λήξη του δανείου, ο δικαιούχος του δανείου εξοφλεί την Επιτροπή και η Επιτροπή αποπληρώνει το δάνειο. Για τα δάνεια του NGEU και της ΜΧΣ+ δεν υπάρχει συνακόλουθη σχέση μεταξύ των όρων των δανείων και των δανειοληπτικών πράξεων (για λεπτομέρειες σχετικά με τη χρηματοδότηση των εν λόγω δανείων, βλ. σημείωση 2.11.1.1).

NGEU (ΜΑΑ/REPowerEU)

Ο ΜΑΑ είναι ένα προσωρινό μέσο, το οποίο θεσπίστηκε το 2021, προκειμένου να συμβάλει στην ανάκαμψη των οικονομιών των κρατών μελών από την πανδημία του κορονοϊού και στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας όσον αφορά την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση. Στο πλαίσιο του μέσου ανάκαμψης της ΕΕ (NGEU), η Επιτροπή δανείζεται κεφάλαια, τα οποία χρησιμοποιεί ο ΜΑΑ για τη χρηματοδότηση μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων των κρατών μελών. Αυτές πρέπει να συνάδουν με τις προτεραιότητες της ΕΕ και να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις που προσδιορίζονται στις ειδικές ανά χώρα συστάσεις στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου για τον συντονισμό της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής. Η χρηματοδότηση μπορεί να χορηγείται με τη μορφή δανείου (επιστρεπτέα στήριξη) ή επιχορήγησης (μη επιστρεπτέα στήριξη, βλ. σημείωση 2.5). Τα κράτη μέλη μπορούν να λαμβάνουν χρηματοδότηση μέχρι την κατανομή που είχε συμφωνηθεί προηγουμένως για δάνεια και επιχορηγήσεις. Για να επωφεληθούν από τη στήριξη, τα κράτη μέλη πρέπει να υποβάλουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τα οικεία εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Κάθε σχέδιο ορίζει τις μεταρρυθμίσεις και τις επενδύσεις που θα πρέπει να υλοποιηθούν έως το τέλος του 2026, καθορίζοντας σαφή ορόσημα και στόχους που θα πρέπει να αναλυθούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και να εγκριθούν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Τα δάνεια του ΜΑΑ μπορούν να εκταμιευθούν έως τις 31 Δεκεμβρίου 2026, αλλά μόνο μετά την επίτευξη των συμφωνηθέντων οροσήμων και στόχων.

Το 2023 ο κανονισμός ΜΑΑ τροποποιήθηκε και έδωσε τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να προσθέσουν ένα κεφάλαιο για το REPowerEU στα εθνικά τους σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Τα κράτη μέλη μπορούν να χρηματοδοτούν επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις για την επίτευξη των στόχων του REPowerEU. Η χρηματοδότηση μπορεί επίσης να συνίσταται σε δάνεια για τα οποία χρησιμοποιούνται δανειακοί πόροι του ΜΑΑ τους οποίους δεν έχουν ακόμη αιτηθεί τα κράτη μέλη.

Στις 31 Δεκεμβρίου 2023 οι υπογραφείσες δανειακές συμφωνίες ανέρχονταν σε 290,9 δισ. EUR, εκ των οποίων 79,2 δισ. EUR είχαν ήδη εκταμιευθεί (εκταμιεύσεις ύψους 5,4 δισ. EUR αφορούν το RepowerEU).

Στήριξη για τον μετριασμό των κινδύνων ανεργίας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης (SURE)

Το SURE είναι ένα ευρωπαϊκό μέσο με στόχο τη διατήρηση της απασχόλησης των εργαζομένων και την παροχή στήριξης για τις θέσεις εργασίας που πλήττονται από την πανδημία του κορονοϊού. Το εν λόγω μέσο παρέχει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να ζητήσουν χρηματοδοτική συνδρομή από την ΕΕ ώστε να βοηθηθούν στη χρηματοδότηση της αιφνίδιας και σοβαρής αύξησης των εθνικών δημόσιων δαπανών που συνδέονται με τα εθνικά συστήματα μειωμένου ωραρίου εργασίας και παρόμοια μέτρα, μεταξύ άλλων για τους αυτοαπασχολούμενους, ή με ορισμένα μέτρα που αφορούν την υγεία, ειδικότερα στον χώρο εργασίας, για την αντιμετώπιση της κρίσης. Έχει τη δυνατότητα να παράσχει χρηματοδοτική συνδρομή ύψους έως 100 δισ. EUR με τη μορφή δανείων προς τα πληττόμενα κράτη μέλη.

Η διαθεσιμότητα του μέσου έληξε στις 31 Δεκεμβρίου 2022 και δεν εκκρεμούν εκταμιεύσεις.

Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Χρηματοοικονομικής Σταθεροποίησης (ΕΜΧΣ)

Ο ΕΜΧΣ κατέστησε δυνατή τη χορήγηση χρηματοδοτικής συνδρομής σε κράτος μέλος που αντιμετωπίζει δυσκολίες ή διατρέχει μεγάλο κίνδυνο να αντιμετωπίσει σοβαρές δυσκολίες λόγω έκτακτων περιστάσεων που εκφεύγουν από τον έλεγχό του. Η συνδρομή μπορούσε να λάβει τη μορφή δανείου ή πιστωτικού ορίου. Το πρόγραμμα έχει λήξει, αλλά παραμένει σε ισχύ για συγκεκριμένες ενέργειες, όπως η παράταση της προθεσμίας λήξης δανείων.

Ισοζύγιο πληρωμών (ΙΠ)

Πρόκειται για ένα χρηματοδοτικό μέσο που βασίζεται σε πολιτικές και το οποίο παρέχει μεσοπρόθεσμη χρηματοδοτική συνδρομή σε κράτη μέλη που δεν έχουν υιοθετήσει το ευρώ. Καθιστά δυνατή τη χορήγηση δανείων σε κράτη μέλη τα οποία αντιμετωπίζουν ή διατρέχουν σοβαρό κίνδυνο να αντιμετωπίσουν δυσκολίες στο ισοζύγιο πληρωμών τους ή στο ισοζύγιο κινήσεως κεφαλαίων. Το μέγιστο υπόλοιπο των προς χορήγηση δανείων στο πλαίσιο του μέσου περιορίζεται σε 50 δισ. EUR. Δεν υπάρχουν μη αναληφθέντα ποσά από υπογραφείσες δανειακές συμφωνίες.

Μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή (ΜΧΣ)

Η ΜΧΣ αποτελεί μορφή χρηματοδοτικής συνδρομής από την ΕΕ σε χώρες-εταίρους που αντιμετωπίζουν κρίση του ισοζυγίου πληρωμών. Συνίσταται σε μεσοπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα δάνεια ή επιχορηγήσεις ή σε κατάλληλο συνδυασμό των δύο και συνήθως συμπληρώνει χρηματοδότηση που χορηγείται στο πλαίσιο προγράμματος προσαρμογής και μεταρρυθμίσεων με τη στήριξη του ΔΝΤ.

Το συνολικό ονομαστικό άνοιγμα των ανεξόφλητων δανείων ΜΧΣ στο τέλος του έτους ανήλθε σε 33,2 δισ. EUR, εκ των οποίων 29,6 δισ. EUR είναι προς την Ουκρανία. Στο ποσό αυτό περιλαμβάνονται 18 δισ. EUR που εκταμιεύτηκαν το 2023 για τη στήριξη της οικονομικής σταθεροποίησης της Ουκρανίας και την ενίσχυση της άμεσης ανθεκτικότητας της χώρας μετά τον απρόκλητο και αδικαιολόγητο επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας (ΜΧΣ+).

Τα δάνεια ΜΧΣ και οι σχετικές δανειοληπτικές πράξεις (εκτός της ΜΧΣ+) καλύπτονται από τα στοιχεία ενεργητικού που τηρούνται στο ΚΤΠ (βλ. σημείωση 2.4.2.1) για το πρώτο 9 % των ζημιών και στη συνέχεια, εάν χρειαστεί, από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Επιπλέον, η έκτακτη ΜΧΣ προς την Ουκρανία ύψους 6 δισ. EUR που εκταμιεύθηκε το 2022 καλύπτεται επίσης από εγγυήσεις των κρατών μελών για το 61 % του ανοίγματος (πέραν του πρώτου 9 % των ζημιών που καλύπτεται από το ΚΤΠ, ενώ το υπόλοιπο 30 % καλύπτεται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ). Στις 31 Δεκεμβρίου 2023 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε λάβει εγγυήσεις συνολικού ύψους 3,5 δισ. EUR, ενώ οι υπόλοιπες εγγυήσεις είχαν ληφθεί έως τις 30 Απριλίου 2024. Δεν υπάρχουν στοιχεία ενεργητικού που προβλέπονται και τηρούνται στο ΚΤΠ σε σχέση με δάνεια ΜΧΣ+ που εκταμιεύτηκαν προς την Ουκρανία το 2023. Σε περίπτωση αθέτησης, η Επιτροπή μπορεί να ζητήσει πόρους από τα κράτη μέλη έως το διαθέσιμο περιθώριο ιδίων πόρων για την εξυπηρέτηση του χρέους της ΕΕ (βλ. επίσης σημείωση 6.6).

Στις 31 Δεκεμβρίου 2023, η πρόβλεψη απομείωσης για τα δάνεια ΜΧΣ ήταν 9,0 δισ. EUR (2022: 2,3 δισ. EUR), εκ των οποίων 8,8 δισ. EUR αφορούν τα δάνεια προς την Ουκρανία. Η αύξηση της απομείωσης συνδέεται με τα νέα δάνεια ΜΧΣ+ ύψους 18 δισ. EUR που εκταμιεύτηκαν προς την Ουκρανία το 2023. Ενώ όλα τα ποσά που οφείλονταν το 2023 από την Ουκρανία καταβλήθηκαν εγκαίρως και κατά τη στιγμή της κατάρτισης των ετήσιων λογαριασμών δεν υπάρχουν ληξιπρόθεσμες πληρωμές, σύμφωνα με τους λογιστικούς κανόνες, η απομείωση αντικατοπτρίζει τις αναμενόμενες πιστωτικές ζημίες σε ολόκληρη τη διάρκεια ζωής, οι οποίες εκτιμήθηκαν με ιδιαίτερη σύνεση λόγω των σημαντικών αβεβαιοτήτων που ενέχουν.

Το 2023 η ΕΕ χορήγησε στην Ουκρανία επιδοτήσεις επιτοκίου ύψους 100 εκατ. EUR για τους δεδουλευμένους τόκους των έκτακτων δανείων ΜΧΣ. Αυτό συνιστά τροποποίηση των όρων του δανείου (βλ. επίσης σημειώσεις 3.15 και 6.5) και περιλαμβάνεται στις «Μεταβολές της λογιστικής αξίας» του ανωτέρω πίνακα.

Στις 31 Δεκεμβρίου 2023, τα υπό όρους μη αναληφθέντα ποσά από υπογραφείσες δανειακές συμφωνίες στο πλαίσιο του ΜΧΣ ανέρχονταν σε 95 εκατ. EUR (2022: 285 εκατ. EUR).

Δάνεια της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας (Ευρατόμ)

Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας δανείζει χρήματα τόσο σε κράτη μέλη όσο και σε τρίτες χώρες, καθώς και σε οντότητες κρατών μελών και τρίτων χωρών, με σκοπό τη χρηματοδότηση έργων σχετικά με ενεργειακές εγκαταστάσεις. Από το σύνολο των ανεξόφλητων δανείων της Ευρατόμ στις 31 Δεκεμβρίου 2023, ύψους 313 εκατ. EUR, τα 300 εκατ. EUR (ονομαστική αξία) αφορούν δάνεια προς την Energoatom, εγγυημένα από την Ουκρανία. Για τα δάνεια αυτά έχει αναγνωριστεί πρόβλεψη απομείωσης ύψους 90 εκατ. EUR. Δεν υπάρχουν μη αναληφθέντα ποσά από υπογραφείσες δανειακές συμφωνίες.

Αποτελεσματικά επιτόκια δανείων (εκφρασμένα σε φάσμα επιτοκίων)

	31.12.2023	31.12.2022
NGEU	0,15  % –3,56  %	0,14  % –2,54  %
SURE	(0,48 ) % –2,78  %	(0,48 ) % –2,78  %
ΕΜΧΣ	(0,03 ) % –3,79  %	(0,03 ) % –3,79  %
ΙΠ	2,95  %	2,95  %
ΜΧΣ	(0,14 ) % –3,86  %	(0,14 ) % –3,70  %
Ευρατόμ	(0,08 ) % –4,14  %	(0,08 ) % –1,53  %

Δημοσιονομική εγγύηση της ΕΕ

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ εγγυάται τις δανειοληπτικές πράξεις της Επιτροπής που χρηματοδοτούν τα δάνεια στο πλαίσιο του NGEU και των προγραμμάτων χρηματοδοτικής συνδρομής. Εάν υπάρχουν ανεξόφλητα ποσά δανείων στο μέλλον, ο προϋπολογισμός της ΕΕ ενδέχεται να πρέπει να αποπληρώσει τα σχετικά ποσά των δανειοληπτικών πράξεων.

—	Οι δανειοληπτικές πράξεις στο πλαίσιο της ενοποιημένης χρηματοδότησης (NGEU και ΜΧΣ+) και οι δανειοληπτικές πράξεις που σχετίζονται με δάνεια ΕΜΧΣ και ΙΠ προς τα κράτη μέλη είναι εγγυημένες αποκλειστικά από τον προϋπολογισμό της ΕΕ.

—	Οι δανειοληπτικές πράξεις που αφορούν το μέσο SURE είναι εγγυημένες από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και υποστηρίζονται από εγγυήσεις των κρατών μελών ύψους 25 δισ. EUR.

—

Οι δανειοληπτικές πράξεις ΜΧΣ για δάνεια σε τρίτες χώρες καλύπτονται πρώτα από το ΚΤΠ (βλ. σημείωση 2.4.2.1) και στη συνέχεια από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, με εξαίρεση τα δάνεια έκτακτης μακροοικονομικής χρηματοδοτικής συνδρομής προς την Ουκρανία ύψους 6 δισ. EUR που καλύπτονται κατά 61 % από εγγυήσεις που παρέχονται από τα κράτη μέλη μετά το πρώτο 9 % των ζημιών που θα καλυφθούν από το ΚΤΠ.

—	Οι δανειοληπτικές πράξεις Ευρατόμ καλύπτονται πρώτα από τις εγγυήσεις τρίτων μερών, ύστερα από το ΚΤΠ (βλ. σημείωση 2.4.2.1) και, στη συνέχεια, από τον προϋπολογισμό της ΕΕ.

Για περισσότερες λεπτομέρειες, βλ. σημείωση 6.6.

Υποχρεώσεις του Ηνωμένου Βασιλείου που προέρχονται από την αποχώρησή του από την ΕΕ

Σύμφωνα με το άρθρο 143 της συμφωνίας αποχώρησης, το Ηνωμένο Βασίλειο είναι υπόχρεο έναντι της Ένωσης για το μερίδιό του επί των ενδεχόμενων χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων που σχετίζονται με δάνεια για χρηματοδοτική συνδρομή (ΕΜΧΣ, ΜΧΣ, ΙΠ και Ευρατόμ) τα οποία εγκρίθηκαν/αποφασίστηκαν έως την ημερομηνία αποχώρησης, στις 31 Ιανουαρίου 2020. Το άρθρο 143 ορίζει ότι σε περίπτωση αθέτησης στο πλαίσιο δανείου για χρηματοδοτική συνδρομή που έχει εγκριθεί πριν από την ημερομηνία αποχώρησης, το Ηνωμένο Βασίλειο είναι υπόχρεο έναντι της Ένωσης για το μερίδιό του επί των πληρωμών που έχει πραγματοποιήσει η Ένωση στο πλαίσιο της εν λόγω πράξης σε αθέτηση, εκτός εάν αυτό μπορεί να καλυφθεί από το μερίδιο καταβολών του Ηνωμένου Βασιλείου που τηρείται στη συνιστώσα του ΚΤΠ για το Ταμείο Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις, κατά περίπτωση (δηλαδή δάνεια ΜΧΣ και Ευρατόμ σε τρίτες χώρες) — βλ. σημείωση 4.1.1.

Οι εκκρεμείς ενδεχόμενες υποχρεώσεις της ΕΕ σχετικά με τα ανωτέρω δάνεια για χρηματοδοτική συνδρομή ανέρχονταν σε 53,9 δισ. EUR κατά την ημερομηνία αποχώρησης. Μετά τις αποπληρωμές από την ημερομηνία αυτή, η αξία των εν λόγω δανείων που καλύπτονται από την εγγύηση της ΕΕ ανέρχεται στις 31 Δεκεμβρίου 2023 σε 48,8 δισ. EUR — το μερίδιο του Ηνωμένου Βασιλείου ανέρχεται σε 6,1 δισ. EUR.

2.4.1.2.   Λοιπά δάνεια

Περιλαμβάνουν 3 είδη δανείων:

α)

Δάνεια που χορηγούνται από προγράμματα του προϋπολογισμού της ΕΕ (π.χ. οι πρωτοβουλίες χρηματοδότησης της γεωργίας και του εξηλεκτρισμού και το πρόγραμμα της ΕΕ για την απασχόληση και την κοινωνική καινοτομία). Τα εν λόγω δάνεια ανέρχονταν συνολικά σε 77 εκατ. EUR στις 31 Δεκεμβρίου 2023 (2022: 79 εκατ. EUR).

β)

Υποκατάστατα δάνεια: Πρόκειται για δάνεια τα οποία εκταμιεύονται από την ΕΤΕπ και είναι εγγυημένα από τα προγράμματα ΕΤΣΕ και ΕΕΔ. Τα δάνεια κηρύχθηκαν υπερήμερα, η Επιτροπή κατέβαλε τις καταπτώσεις εγγυήσεων και συνεπώς κατέχει τα δικαιώματα ανάκτησης. Ως εκ τούτου, τα δάνεια αναγνωρίζονται πλέον στον ισολογισμό της ΕΕ. Στις 31 Δεκεμβρίου 2023 η Επιτροπή κατέχει τα δικαιώματα ανάκτησης τέτοιων δανείων ύψους 1,0 εκατ. EUR, συμπεριλαμβανομένων των δεδουλευμένων τόκων (2022: 1,0 δισ. EUR). Ωστόσο, αφού ληφθούν υπόψη οι αναμενόμενες πιστωτικές ζημίες, το ποσό που αναγνωρίζεται στον ισολογισμό ανέρχεται σε 56 εκατ. EUR (2022: 126 εκατ. EUR).

γ)	Προθεσμιακές καταθέσεις ύψους 122 εκατ. EUR (2022: 46 εκατ. EUR) με ληκτότητα άνω των 3 μηνών που δεν εμπίπτουν στον ορισμό των ισοδυνάμων ταμειακών διαθεσίμων.

2.4.2.   Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος (FVSD)

(σε εκατ. EUR)
	Σημείωση	31.12.2023	31.12.2022
Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος — μη παράγωγα	2.4.2.1	37 402	30 073
Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος — παράγωγα	2.4.2.2	1 091	984
Σύνολο		38 493	31 057
Μη κυκλοφορούντα		32 018	26 513
Κυκλοφορούντα		6 476	4 544

2.4.2.1.   Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος — μη παράγωγα

Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος — μη παράγωγα ανά είδος

(σε εκατ. EUR)
	31.12.2023	31.12.2022
Χρεωστικοί τίτλοι	29 703	24 647
ΑΚΧΑ, ΔΑΚ και επενδύσεις σε συγκεντρωμένα χαρτοφυλάκια	4 806	2 895
Λοιπές επενδύσεις μετοχικού κεφαλαίου	2 893	2 532
Σύνολο	37 402	30 073
Μη κυκλοφορούντα	30 967	25 534
Κυκλοφορούντα	6 435	4 539

Οι χρεωστικοί τίτλοι είναι κυρίως κρατικά και εταιρικά ομόλογα. Τηρούνται στα ταμεία (χαρτοφυλάκια) που διαχειρίζεται η Επιτροπή (κυρίως ΚΤΠ, BUFI) ή η ΕΤΕπ για λογαριασμό της ΕΕ (κυρίως «Ορίζων 2020», Ταμείο Καινοτομίας). Οι επιδόσεις των χαρτοφυλακίων αξιολογούνται με βάση την εύλογη αξία (αγοραία αξία). Στις 31 Δεκεμβρίου 2023, η αγοραία αξία των δανειζόμενων τίτλων στο πλαίσιο των προγραμμάτων δανεισμού τίτλων ανερχόταν σε 3,2 δισ. EUR (0,4 δισ. EUR το 2022). Οι εν λόγω δανειζόμενοι τίτλοι δεν παύουν να αναγνωρίζονται στον ισολογισμό της ΕΕ, καθώς η ΕΕ διατηρεί τους σχετικούς κινδύνους και τα οφέλη.

Τα αμοιβαία κεφάλαια της χρηματαγοράς (ΑΚΧΑ) είναι αμοιβαία κεφάλαια που επενδύουν σε βραχυπρόθεσμους χρεωστικούς τίτλους (π.χ. το Unitary Fund της ΕΤΕπ). Τα διαπραγματεύσιμα αμοιβαία κεφάλαια (ΔΑΚ) είναι επενδυτικά κεφάλαια που αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης σε χρηματιστήρια. Παρακολουθούν δείκτες και διακρατούν στοιχεία ενεργητικού, όπως μετοχές, ομόλογα, νομίσματα, συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης. Οι επενδύσεις σε συγκεντρωμένα χαρτοφυλάκια είναι τα κονδύλια της ΕΕ στο πλαίσιο του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» και του προγράμματος «Ορίζων 2020» που συγκεντρώνονται από κοινού με τα κεφάλαια των κρατών μελών από το ταμείο NER 300. Χρησιμοποιούνται για την παροχή εγγυήσεων στις χρηματοδοτικές και επενδυτικές πράξεις της ΕΤΕπ.

Οι «λοιπές επενδύσεις μετοχικού κεφαλαίου» αφορούν κυρίως την επένδυση κονδυλίων από τον προϋπολογισμό της ΕΕ —μέσω εταίρων υλοποίησης— σε επιχειρηματικά κεφάλαια ή άλλα είδη επενδυτικών ταμείων για την επίτευξη των στόχων πολιτικής της ΕΕ: για παράδειγμα, τη βελτίωση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση για τις νεοφυείς ΜΜΕ, την έρευνα και την καινοτομία, καθώς και τις υποδομές εντός και εκτός της ΕΕ.

Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος — μη παράγωγα ανά πρόγραμμα

(σε εκατ. EUR)
	31.12.2023	31.12.2022
Ταμείο Καινοτομίας	8 754	6 476
Επενδύσεις BUFI	2 268	2 015
ΕΚΑΧ υπό εκκαθάριση	1 219	1 222
ΕΤΑΑ	188	188
Πρόγραμμα συνταξιοδότησης τοπικού προσωπικού της ΕΥΕΔ	97	84
	12 526	9 985
Ταμεία δημοσιονομικών εγγυήσεων:
Κοινό ταμείο προβλέψεων	18 698	14 057
	18 698	14 057
Χρηματοδοτικά μέσα που χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ:
«Ορίζων 2020» και «Ορίζων Ευρώπη»	3 872	3 766
Μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη»	731	697
Μηχανισμοί μετοχικού κεφαλαίου για τις ΜΜΕ της ΕΕ	485	512
Ευρωπαϊκό Ταμείο για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη	233	214
Ταμείο για την πράσινη ανάπτυξη	116	107
Χρηματοδοτική διευκόλυνση για την ενεργειακή απόδοση	110	109
Λοιπά	630	628
	6 178	6 031
Σύνολο	37 402	30 073
Μη κυκλοφορούντα	30 967	25 534
Κυκλοφορούντα	6 435	4 539

Ταμείο Καινοτομίας (IF)

Το Ταμείο Καινοτομίας συστάθηκε με την οδηγία (ΕΕ) 2018/410 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (24) και θεσπίζει ένα σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου εντός της Ένωσης. Σκοπός είναι η χρήση των εσόδων για τη στήριξη της καινοτομίας στον τομέα των τεχνολογιών και των διαδικασιών χαμηλών εκπομπών άνθρακα σε ορισμένους οικονομικούς κλάδους. Το Ταμείο Καινοτομίας λαμβάνει τα έσοδα από τη σταδιακή χρηματική αποτίμηση 450 εκατομμυρίων δικαιωμάτων εκπομπής, καθώς και τυχόν μη δαπανηθέντα κονδύλια από τα 300 εκατομμύρια δικαιώματα που διατίθενται για το πρόγραμμα NER 300 (βλ. σημείωση 3.8). Η ΕΤΕπ διαχειρίζεται τα κεφάλαια, έως ότου χρησιμοποιηθούν για τον σκοπό για τον οποίο προορίζονται, και τα επενδύει σε χρεωστικούς τίτλους. Η αύξηση το 2023 οφείλεται κυρίως στα εισερχόμενα έσοδα από πλειστηριασμούς, αλλά και σε κέρδη χαρτοφυλακίου ύψους 0,5 δισ. EUR.

Επενδύσεις BUFI

Η Επιτροπή δημιούργησε το Ταμείο Προστίμων του Προϋπολογισμού (BUFI) για τη διαχείριση των ποσών που εισπράττει προσωρινά για πρόστιμα επιβληθέντα σε επιχειρήσεις για τα οποία εκκρεμεί προσφυγή. Μέχρι την έκδοση της οριστικής δικαστικής απόφασης για κάποιο πρόστιμο, η Επιτροπή επενδύει τα χρήματα σε χρεωστικούς τίτλους.

ΕΚΑΧ υπό εκκαθάριση

Η Συνθήκη ΕΚΑΧ έληξε στις 23 Ιουλίου 2002 και όλα τα στοιχεία ενεργητικού της ΕΚΑΧ μεταβιβάστηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Προορίζονταν για την έρευνα στους τομείς που συνδέονται με τις βιομηχανίες του άνθρακα και του χάλυβα, για παράδειγμα ρηξικέλευθες τεχνολογίες παραγωγής χάλυβα με σχεδόν μηδενικές ανθρακούχες εκπομπές. Η Επιτροπή επενδύει τα κεφάλαια σε χρεωστικούς τίτλους μέχρι τη χορήγησή τους για ερευνητικούς σκοπούς.

Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης

Η ΕΕ κατέχει χρηματοοικονομική επένδυση στο κεφάλαιο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ), στην οποία ο αριθμός των μετοχών που κατείχε στις 31 Δεκεμβρίου 2023 ανερχόταν σε 90 044 (2022: 90 044 μετοχές), που αντιπροσωπεύουν το 3 % του συνολικού εγγεγραμμένου μετοχικού κεφαλαίου. Η ΕΕ έχει καλύψει συνολικά 900 εκατ. EUR του μετοχικού κεφαλαίου, εκ των οποίων 713 εκατ. EUR αποτελούν επί του παρόντος μη αιτηθέν κεφάλαιο. Βάσει της συμφωνίας για την ίδρυση της ΕΤΑΑ, οι μέτοχοι έχουν ορισμένους συμβατικούς περιορισμούς, όπως το γεγονός ότι οι μετοχές δεν είναι μεταβιβάσιμες και η εξόφλησή τους περιορίζεται στο ανώτατο όριο του αρχικού κόστους αγοράς. Η ΕΕ αποτιμά την επένδυσή της στην ΕΤΑΑ στην εύλογη αξία. Το αρχικό κόστος αγοράς θεωρείται η βέλτιστη εκτίμηση της εύλογης αξίας, ιδίως λόγω των συμβατικών περιορισμών που αναφέρονται ανωτέρω. Παρότι οι μετοχές της ΕΤΑΑ δεν είναι εισηγμένες σε χρηματιστήριο, υπάρχουν πρόσφατες συναλλαγές στο μετοχικό κεφάλαιο της εκδότριας (έκδοση κεφαλαίου στην ονομαστική αξία), που υποδεικνύουν ότι το κόστος είναι η βέλτιστη εκτίμηση της εύλογης αξίας στη συγκεκριμένη περίπτωση.

Κοινό ταμείο προβλέψεων (ΚΤΠ)

Η ΕΕ παρέχει εγγυήσεις σε χρηματοδοτικούς εταίρους για ζημίες από επενδύσεις μετοχικού κεφαλαίου και δάνεια (βλ. σημείωση 4.1 για τις δημοσιονομικές εγγυήσεις της ΕΕ). Σύμφωνα με τις νομικές πράξεις, ο προϋπολογισμός της ΕΕ δεσμεύει σταδιακά χρήματα για την αποζημίωση των εταίρων για τυχόν ζημίες που καλύπτονται από τις εν λόγω εγγυήσεις. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ αποταμιεύει επίσης κονδύλια που προορίζονται για την αποπληρωμή των δανειοληπτικών πράξεων σε περίπτωση αθέτησης υποχρεώσεων στο πλαίσιο των δανείων ΜΧΣ και Ευρατόμ προς τρίτες χώρες.

Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, η Επιτροπή έχει συστήσει το ΚΤΠ για τη διαχείριση, σε κοινό χαρτοφυλάκιο, των χρημάτων που αποταμιεύει («προβλέψεις»). Τα κεφάλαια επενδύονται σε χρεωστικούς τίτλους, αμοιβαία κεφάλαια της χρηματαγοράς και διαπραγματεύσιμα αμοιβαία κεφάλαια. Πέραν των προβλέψεων του προϋπολογισμού της ΕΕ, το ΚΤΠ λαμβάνει ανακτήσεις από υπερήμερες πράξεις, τις αποδόσεις των επενδύσεών του και την αμοιβή της ΕΕ από τους χρηματοδοτικούς εταίρους. Το ΚΤΠ μπορεί επίσης να λαμβάνει εθελοντικές συνεισφορές από τα κράτη μέλη και άλλους συνεισφέροντες που —με αυτόν τον τρόπο— αυξάνουν τις διαθέσιμες δημοσιονομικές εγγυήσεις της ΕΕ.

Το ΚΤΠ κατανέμει τις εισερχόμενες συνεισφορές σε συνιστώσες ανάλογα με το συνεισφέρον πρόγραμμα. Οι νομικές πράξεις των προγραμμάτων καθορίζουν τις αναγκαίες προβλέψεις για τις παρεχόμενες εγγυήσεις. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ συγκεντρώνει στο ΚΤΠ αυτά τα κεφάλαια που προβλέπονται μεμονωμένα με σκοπό τη βελτιστοποίηση της διαχείρισης των στοιχείων ενεργητικού.

Την 31η Δεκεμβρίου 2023 τα στοιχεία ενεργητικού του ΚΤΠ αυξήθηκαν καθώς οι δημοσιονομικές εγγυήσεις συγκεντρώνουν τις αναγκαίες προβλέψεις, αλλά και λόγω κερδών χαρτοφυλακίου ύψους 0,9 δισ. EUR. Τα συνολικά στοιχεία ενεργητικού ανήλθαν σε 18,7 δισ. EUR, εκ των οποίων 16,7 δισ. EUR επενδύθηκαν σε χρεωστικούς τίτλους, 0,4 δισ. EUR σε αμοιβαία κεφάλαια της χρηματαγοράς και 1,6 δισ. EUR σε διαπραγματεύσιμα αμοιβαία κεφάλαια.

«Ορίζων 2020» και «Ορίζων Ευρώπη»

Δυνάμει του κανονισμού της ΕΕ για τη θέσπιση του προγράμματος-πλαισίου «Ορίζων 2020» για την έρευνα και την καινοτομία (2014-2020), θεσπίστηκαν νέα χρηματοδοτικά μέσα προκειμένου να ενισχυθεί η πρόσβαση στη χρηματοδότηση των οντοτήτων που διεξάγουν δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας. Τα μέσα αυτά είναι:

—	η InnovFin υπηρεσία παροχής δανείων και εγγυήσεων για έρευνα και καινοτομία, στο πλαίσιο της οποίας η Επιτροπή συμμετέχει στον χρηματοοικονομικό κίνδυνο ενός χαρτοφυλακίου νέων χρηματοδοτικών πράξεων τις οποίες έχει αναλάβει η ΕΤΕπ·

—

οι InnovFin εγγυήσεις υπέρ των ΜΜΕ και το μέσο εγγύησης χωρίς ανώτατο όριο της πρωτοβουλίας για τις ΜΜΕ (SIUGI) — μηχανισμοί εγγυοδοσίας τους οποίους διαχειρίζεται το ΕΤαΕ για την παροχή εγγυήσεων και αντεγγυήσεων σε ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς για νέα χαρτοφυλάκια δανείων (στο πλαίσιο του μέσου SIUGI, η Επιτροπή συμμετέχει στον χρηματοοικονομικό κίνδυνο που έχουν αναλάβει τα κράτη μέλη, το ΕΤαΕ και η ΕΤΕπ μέσω των εγγυήσεων που παρέχει)·

—	ο InnovFin μηχανισμός μετοχικού κεφαλαίου για την έρευνα και καινοτομία, ο οποίος τροφοδοτεί τις επενδύσεις σε ταμεία επιχειρηματικών κεφαλαίων τα οποία διαχειρίζεται το ΕΤαΕ· και

—	το Ταμείο του ΕΣΚ (Ταμείο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας) το οποίο παρέχει χρηματοδότηση με ίδια κεφάλαια για την επιτάχυνση των δράσεων καινοτομίας και διείσδυσης στην αγορά. Το ταμείο του ΕΣΚ χρηματοδοτείται από τα προγράμματα «Ορίζων Ευρώπη» και «Ορίζων 2020».

Μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη»

Σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1316/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (25), ο μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» (ΜΣΕ) είναι ένα χρεωστικό μέσο που συστάθηκε με στόχο να διευκολύνει την πρόσβαση των έργων υποδομής σε χρηματοδότηση στους τομείς των μεταφορών, των τηλεπικοινωνιών και της ενέργειας. Τελεί υπό τη διαχείριση της ΕΤΕπ στο πλαίσιο συμφωνίας με την ΕΕ. Ο ΜΣΕ προσφέρει επιμερισμό του κινδύνου για τη χρηματοδότηση του χρέους, υπό μορφή χρέους ή εγγυήσεων υψηλής και μειωμένης εξασφάλισης, καθώς και στήριξης για ομόλογα έργων με την εγγύηση της ΕΕ.

Μηχανισμοί μετοχικού κεφαλαίου για τις ΜΜΕ της ΕΕ

Πρόκειται για συμμετοχικούς τίτλους οι οποίοι χρηματοδοτήθηκαν από το πρόγραμμα COSME, το πρόγραμμα για την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία (CIP), το πολυετές πρόγραμμα για τις επιχειρήσεις, και την πρωτοβουλία για την ανάπτυξη και την απασχόληση, υπό την καταπιστευματική διαχείριση του ΕΤαΕ, και στηρίζουν τη σύσταση και τη χρηματοδότηση ΜΜΕ της ΕΕ στο αρχικό στάδιο (στάδιο εκκίνησης) και στο στάδιο ανάπτυξής τους επενδύοντας σε κατάλληλα ειδικευμένα ταμεία επιχειρηματικών κεφαλαίων.

Ιεράρχηση εύλογης αξίας μη παράγωγων χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού που αποτιμώνται στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος

(σε εκατ. EUR)
Είδος χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού	31.12.2023	31.12.2022
Επίπεδο 1: Χρηματιστηριακές τιμές σε ενεργές αγορές	31 477	24 677
Επίπεδο 2: Παρατηρήσιμες παράμετροι εκτός των επίσημων χρηματιστηριακών τιμών	3 230	3 061
Επίπεδο 3: Τεχνικές αποτίμησης με παραμέτρους που δεν βασίζονται σε παρατηρήσιμα δεδομένα της αγοράς	2 695	2 335
Σύνολο	37 402	30 073

Κατά τη διάρκεια της περιόδου δεν πραγματοποιήθηκαν μεταφορές μεταξύ του επιπέδου 1 και του επιπέδου 2 της ιεράρχησης εύλογης αξίας.

Συμφωνία των μη παράγωγων χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού που επιμετρώνται με βάση τεχνικές αποτίμησης με παραμέτρους που δεν βασίζονται σε παρατηρήσιμα δεδομένα της αγοράς (επίπεδο 3)

(σε εκατ. EUR)
Μεταβολή εύλογης αξίας
Υπόλοιπο ανοίγματος την 1.1.2023	2 335
Επενδύσεις κατά τη διάρκεια της περιόδου	557
Αποπληρωμές κεφαλαίου	(77)
Έσοδα που διακανονίστηκαν	(51)
Κέρδη ή ζημίες για την περίοδο στο πλεόνασμα ή έλλειμμα	(67)
Μεταφορές προς το επίπεδο 3	—
Μεταφορές εκτός του επιπέδου 3	—
Λοιπά	(1)
Υπόλοιπο κλεισίματος στις 31.12.2023	2 695

Οι καθαρές ζημίες για μη παράγωγα στοιχεία ενεργητικού επιπέδου 3 που τηρούνταν στο τέλος του 2023 ανέρχονταν σε 119 εκατ. EUR (2022: καθαρές ζημίες 87 εκατ. EUR). Περιλαμβάνονται ως χρηματοοικονομικά έσοδα στη γραμμή «Κέρδη από μη παράγωγα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού ή υποχρεώσεις στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος» (βλ. σημείωση 3.9) και ως χρηματοοικονομικά έξοδα στη γραμμή «Ζημίες από μη παράγωγα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού ή υποχρεώσεις στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος» (βλ. σημείωση 3.15).

2.4.2.2.   Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού και παθητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος — παράγωγα

Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού και παθητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος — παράγωγα ανά είδος

(σε εκατ. EUR)
Είδος παραγώγου	31.12.2023			31.12.2022
	Ονομαστικό ποσό	Στοιχείο ενεργη-τικού στην εύλογη αξία	Στοιχείο παθητικού στην εύλογη αξία	Ονομαστικό ποσό	Στοιχείο ενεργη-τικού στην εύλογη αξία	Στοιχείο παθητικού στην εύλογη αξία
Προθεσμιακό συμβόλαιο σε ξένο νόμισμα	1 149	39	—	488	5	—
Εγγύηση στο συμμετοχικό χαρτοφυλάκιο	5 059	1 050	(53 )	4 694	979	(17 )
Εγγυήσεις για τον κίνδυνο συναλλαγματικής ισοτιμίας	379	2	(6 )	87	—	(8 )
Σύνολο	6 587	1 091	(60 )	5 269	984	(25 )
Μη κυκλοφορούντα		1 050	(8 )		979	(9 )
Κυκλοφορούντα		41	(52 )		5	(15 )

Προθεσμιακό συμβόλαιο σε ξένο νόμισμα

H ΕΕ συνάπτει προθεσμιακά συμβόλαια σε ξένο νόμισμα προκειμένου να αντισταθμίσει τον συναλλαγματικό κίνδυνο που συνδέεται με χρεωστικούς τίτλους σε δολάρια ΗΠΑ (USD), τους οποίους κατέχει το ταμείο εγγυήσεων του ΕΤΣΕ. Βάσει των προθεσμιακών συμβολαίων σε ξένο νόμισμα, η ΕΕ παρέχει το συμβατικό ονομαστικό ποσό σε συνάλλαγμα («σκέλος πληρωμής»), όπως παρουσιάζεται στον ανωτέρω πίνακα, και θα λάβει το ονομαστικό ποσό σε ευρώ («σκέλος είσπραξης») κατά την ημερομηνία λήξης. Οι συμβάσεις παραγώγων αυτού του είδους αποτιμώνται στην εύλογη αξία κατά την ημερομηνία του ισολογισμού και ταξινομούνται είτε ως χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού είτε ως χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος, ανάλογα με το αν η εύλογη αξία τους είναι θετική ή αρνητική.

Εγγυήσεις στα συμμετοχικά χαρτοφυλάκια

Ο τίτλος «Εγγύηση στο συμμετοχικό χαρτοφυλάκιο» περιλαμβάνει εγγυήσεις τις οποίες παρέχει η ΕΕ σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σχετικά με χαρτοφυλάκια συμμετοχικών επενδύσεων. Οι εν λόγω εγγυήσεις ταξινομούνται ως παράγωγα χρηματοοικονομικά μέσα και καταλογίζονται ως χρηματοοικονομικό στοιχείο ενεργητικού ή χρηματοοικονομική υποχρέωση στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος καθώς δεν εμπίπτουν στον ορισμό της υποχρέωσης από οικονομική εγγύηση — βλ. σημείωση 1.5.12. Η χρηματοοικονομική υποχρέωση της ΕΕ αποτιμάται με βάση την αξία των υποκείμενων επενδύσεων.

Το συνολικό ποσό αντιπροσωπεύει κυρίως την εγγύηση του ΕΤΣΕ που παρέχεται από την ΕΕ στον όμιλο της ΕΤΕπ με το ποσό των υποκείμενων επενδύσεων μετοχικού κεφαλαίου που εκταμιεύτηκε από την ΕΤΕπ και το ΕΤαΕ να ανέρχεται σε 3,7 δισ. EUR (2022: 3,5 δισ. EUR). Η εύλογη αξία της εγγύησης της ΕΕ για τα συμμετοχικά χαρτοφυλάκια του ΕΤΣΕ ανήλθε συνολικά σε 1 033 εκατ. EUR (2022: 967 εκατ. EUR).

Εγγύηση για τον συναλλαγματικό κίνδυνο

Η ΕΕ εγγυάται τον συναλλαγματικό κίνδυνο στο πλαίσιο της εγγύησης του ΕΤΒΑ, όταν εγγυάται συμβάσεις ανταλλαγής και προθεσμιακές συμβάσεις που αποσκοπούν στην αντιστάθμιση συναλλαγματικών κινδύνων για επενδυτικές δραστηριότητες σε αναδυόμενες αγορές. Η ΕΕ καλύπτει επίσης την υποτίμηση του ξένου νομίσματος (UAH) στη συναλλαγματική ισοτιμία σε σχέση με δάνεια τα οποία χορηγούνται από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σε ΜΜΕ στην Ουκρανία στο πλαίσιο του μηχανισμού χρηματοδότησης ΜΜΕ στην ανατολική εταιρική σχέση. Ο τομέας αυτός περιλαμβάνει επίσης το αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων αντιστάθμισης του συναλλαγματικού κινδύνου στο πλαίσιο της εγγύησης InvestEU.

Ιεράρχηση εύλογης αξίας παράγωγων χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού και παθητικού

(σε εκατ. EUR)
Είδος παραγώγου	31.12.2023		31.12.2022
	Στοιχείο ενεργητικού στην εύλογη αξία	Στοιχείο παθητικού στην εύλογη αξία	Στοιχείο ενεργητικού στην εύλογη αξία	Στοιχείο παθητικού στην εύλογη αξία
Επίπεδο 1: Χρηματιστηριακές τιμές σε ενεργές αγορές	—	—	—	—
Επίπεδο 2: Παρατηρήσιμες παράμετροι εκτός των επίσημων χρηματιστηριακών τιμών	41	(1 )	5	(3 )
Επίπεδο 3: Τεχνικές αποτίμησης με παραμέτρους που δεν βασίζονται σε παρατηρήσιμα δεδομένα της αγοράς	1 050	(59 )	979	(21 )
Σύνολο	1 091	(60 )	984	(25 )

Κατά τη διάρκεια της περιόδου δεν πραγματοποιήθηκαν μεταφορές μεταξύ του επιπέδου 1 και του επιπέδου 2. Τα παράγωγα σε εύλογη αξία του επιπέδου 3 περιλαμβάνουν κυρίως εγγυήσεις για συμμετοχικά χαρτοφυλάκια.

Συμφωνία των παράγωγων χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού και παθητικού που επιμετρώνται με βάση τεχνικές αποτίμησης με παραμέτρους που δεν βασίζονται σε παρατηρήσιμα δεδομένα της αγοράς (επίπεδο 3)

σε εκατ. EUR
Μεταβολή εύλογης αξίας
Υπόλοιπο ανοίγματος των στοιχείων ενεργητικού/(υποχρεώσεων) την 1.1.2023	958
Καταβληθείσες απαιτήσεις καταπτώσεων εγγύησης	134
Επιστροφές καταπτώσεων εγγύησης	—
Έσοδα από τον διακανονισμό εγγυήσεων	(122)
Κέρδη ή ζημίες για την περίοδο στο πλεόνασμα ή έλλειμμα	22
Μεταφορές προς το επίπεδο 3	—
Μεταφορές εκτός του επιπέδου 3	—
Λοιπά	—
Υπόλοιπο κλεισίματος στις 31.12.2023	992

Τα καθαρά κέρδη για παράγωγα στοιχεία ενεργητικού επιπέδου 3 που τηρούνταν στο τέλος του 2023 ανέρχονταν σε 22 εκατ. EUR (2022: καθαρά κέρδη 181 εκατ. EUR). Το ποσό αυτό περιλαμβάνεται στα «Κέρδη από παράγωγα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού ή υποχρεώσεις στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος» στα χρηματοοικονομικά έσοδα (βλ. σημείωση 3.9) και στις «Ζημίες από παράγωγα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού ή υποχρεώσεις στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος» (βλ. σημείωση 3.15).

2.5.   ΠΡΟΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ

(σε εκατ. EUR)
	Σημείωση	31.12.2023	31.12.2022
Μη τρέχουσες προχρηματοδοτήσεις
Προχρηματοδότηση	2.5.1	40 970	47 179
Λοιπές προκαταβολές προς τα κράτη μέλη	2.5.2	371	216
Συνεισφορά σε καταπιστευματικά ταμεία		76	86
		41 417	47 482
Τρέχουσες προχρηματοδοτήσεις
Προχρηματοδότηση	2.5.1	48 478	46 927
Λοιπές προκαταβολές προς τα κράτη μέλη	2.5.2	1 780	6 087
		50 257	53 014
Σύνολο		91 675	100 496

Το επίπεδο των προχρηματοδοτήσεων στα διάφορα προγράμματα πρέπει να είναι επαρκές ώστε να διασφαλίζεται ότι ο δικαιούχος διαθέτει την απαραίτητη χρηματοδότηση για την έναρξη και την υλοποίηση του έργου, ενώ παράλληλα να διαφυλάσσονται τα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ και να λαμβάνονται υπόψη οι διάφοροι νομικοί και επιχειρησιακοί περιορισμοί, καθώς και οι περιορισμοί ως προς τη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας.

2.5.1.   Προχρηματοδότηση

(σε εκατ. EUR)
	Ακαθάριστο ποσό	Εκκαθάριση μέσω δεδουλευμένων	Καθαρό ποσό στις 31.12.2023	Ακαθάριστο ποσό	Εκκαθάριση μέσω δεδουλευμένων	Καθαρό ποσό στις 31.12.2022
Επιμερισμένη διαχείριση
ΕΓΤΑΑ και άλλα μέσα αγροτικής ανάπτυξης	3 614	(686 )	2 928	3 051	(527 )	2 525
ΕΤΠΑ & ΤΣ	31 502	(10 125 )	21 378	29 812	(4 932 )	24 880
ΕΚΤ	12 105	(3 236 )	8 869	11 621	(1 974 )	9 647
Λοιπά	8 755	(5 348 )	3 408	8 063	(4 498 )	3 565
	55 976	(19 394 )	36 582	52 548	(11 931 )	40 617
Άμεση Διαχείριση
Εκτελέστηκαν από:
Επιτροπή	37 273	(12 782 )	24 491	41 722	(13 695 )	28 027
εκ των οποίων ΜΑΑ (NGEU)	22 889	(3 710 )	19 178	28 347	(5 389 )	22 958
Εκτελεστικούς οργανισμούς της ΕΕ	36 130	(21 683 )	14 446	29 566	(17 104 )	12 462
Καταπιστευματικά ταμεία	639	(507 )	133	738	(582 )	156
	74 042	(34 972 )	39 070	72 026	(31 381 )	40 645
Έμμεση Διαχείριση
Εκτελέστηκαν από:
Άλλους οργανισμούς και όργανα της ΕΕ	4 983	(2 314 )	2 670	2 892	(1 262 )	1 631
Τρίτες χώρες	1 602	(1 166 )	436	1 797	(1 275 )	522
Διεθνείς οργανισμούς	14 229	(9 713 )	4 516	12 488	(7 491 )	4 997
Άλλες οντότητες	17 606	(11 432 )	6 175	15 208	(9 513 )	5 695
	38 421	(24 625 )	13 797	32 385	(19 540 )	12 845
Σύνολο	168 439	(78 991 )	89 448	156 958	(62 852 )	94 106
Μη τρέχουσες	40 970	—	40 970	47 179	—	47 179
Τρέχουσες	127 469	(78 991 )	48 478	109 778	(62 852 )	46 927

Η προχρηματοδότηση αντιπροσωπεύει την καταβολή χρηματικών ποσών, συνεπώς την εκτέλεση πιστώσεων πληρωμών. Όπως επεξηγείται στη σημείωση 1.5.7, πρόκειται για προκαταβολές, επομένως δεν έχουν ακόμη καταχωριστεί στα έξοδα. Ως εκ τούτου, ενώ η προχρηματοδότηση μειώνει τις εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων (υπόλοιπο προς εκκαθάριση — ΥΠΕ) (βλ. σημείωση 5.1), αντιπροσωπεύει έξοδα τα οποία δεν έχουν ακόμη γίνει δεκτά και αναγνωριστεί στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων.

Όσον αφορά την επιμερισμένη διαχείριση, το μεγαλύτερο μέρος των προχρηματοδοτήσεων (20,6 δισ. EUR) αφορούν τον τομέα συνοχής της περιόδου προγραμματισμού 2014-2020. Για την εν λόγω περίοδο υπήρχε αρχική προχρηματοδότηση η οποία μπορεί να εκκαθαριστεί (δηλ. να αναγνωριστεί στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων) μόνο κοντά στο κλείσιμο της περιόδου προγραμματισμού και εμφανίζεται ως μη τρέχουσα προχρηματοδότηση. Καθώς οδεύουμε προς το τέλος της περιόδου εφαρμογής του προηγούμενου ΠΔΠ και καθίστανται απαιτητά περισσότερα ποσά εντός 12 μηνών, αυτή η αρχική προχρηματοδότηση αναταξινομείται σταδιακά στην τρέχουσα προχρηματοδότηση και η εκκαθάρισή της βρίσκεται σε εξέλιξη. Αυτή η κατάσταση είναι ο κύριος λόγος για τον οποίο μειώθηκαν οι μη τρέχουσες προχρηματοδοτήσεις και αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την αύξηση του τρέχοντος ποσού.

Όσον αφορά την περίοδο προγραμματισμού 2021-2027, τα σημαντικότερα ποσά προχρηματοδότησης σχετίζονται επίσης με τον τομέα της συνοχής, ύψους 9 δισ. EUR.

Όσον αφορά την άμεση διαχείριση, το μεγαλύτερο μέρος των προχρηματοδοτήσεων είναι εκείνες που σχετίζονται με τη μη επιστρεπτέα στήριξη που αφορά το μέσο ΜΑΑ, καθαρού ύψους 19,1 δισ. EUR στο τέλος του έτους (2022: 23 δισ. EUR). Η μείωση συνδέεται κυρίως με τους συμψηφισμούς που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του έτους (7,2 δισ. EUR) μετά την επίτευξη οροσήμων και στόχων από τα κράτη μέλη. Το 2023 ο ΜΑΑ τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2023/435 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (26) με σκοπό την παροχή πρόσθετης στήριξης στα κράτη μέλη μέσω κεφαλαίων για το REPowerEU για μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις οι οποίες προωθούν την ανεξαρτησία, την ασφάλεια και τη βιωσιμότητα του ενεργειακού εφοδιασμού της Ένωσης. Το 2023 καταβλήθηκαν στα κράτη μέλη νέα ποσά προχρηματοδότησης (1,7 δισ. EUR) σε σχέση με τα κεφάλαια για το REPowerEU. Τα άλλα σημαντικά ποσά, συνολικού ύψους 12,1 δισ. EUR (2022: 13 δισ. EUR), αφορούν τον τομέα της έρευνας (κυρίως το πρόγραμμα-πλαίσιο «Ορίζων 2020» και το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη», που υλοποιούνται από τους εκτελεστικούς οργανισμούς της ΕΕ και την Επιτροπή).

Όσον αφορά την έμμεση διαχείριση, η προχρηματοδότηση καλύπτει κυρίως προγράμματα εσωτερικών πολιτικών, όπως το Erasmus+ (3,4 δισ. EUR), το Galileo και το EGNOS (διαστημικά προγράμματα, 2,6 δισ. EUR) και ο Μηχανισμός Γειτονίας, Ανάπτυξης και Συνεργασίας και τα οικεία πρόδρομα μέσα (2,8 δισ. EUR).

Εγγυήσεις ληφθείσες σχετικά με προχρηματοδοτήσεις

Πρόκειται για εγγυήσεις που η Επιτροπή ζητεί σε ορισμένες περιπτώσεις από τους δικαιούχους που δεν είναι κράτη μέλη κατά την πληρωμή προκαταβολής (προχρηματοδότησης). Γι’ αυτό το είδος εγγύησης πρέπει να αναφέρονται δύο αξίες, η «ονομαστική» και η «τρέχουσα». Όσον αφορά την ονομαστική αξία, το γενεσιουργό γεγονός συνδέεται με την ύπαρξη της εγγύησης. Όσον αφορά την τρέχουσα αξία, γενεσιουργό γεγονός της εγγύησης είναι η πληρωμή της προχρηματοδότησης που πραγματοποιείται έναντι της εγγύησης, η οποία στη συνέχεια μειώνεται με μεταγενέστερους συμψηφισμούς. Στις 31 Δεκεμβρίου 2023 η ονομαστική αξία των εγγυήσεων που εισπράχθηκαν σε σχέση με προχρηματοδοτήσεις ανερχόταν σε 576 εκατ. EUR, ενώ η τρέχουσα αξία των εγγυήσεων αυτών ανερχόταν σε 525 εκατ. EUR (2022: 518 εκατ. EUR και 464 εκατ. EUR, αντίστοιχα).

Ορισμένα ποσά προχρηματοδοτήσεων που καταβλήθηκαν βάσει του 7ου προγράμματος-πλαισίου για την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη (ΠΠ7) και βάσει των προγραμμάτων-πλαισίων «Ορίζων 2020» και «Ορίζων-Ευρώπη» καλύπτονται ουσιαστικά από τον μηχανισμό αλληλασφάλισης, ο οποίος ήταν παλαιότερα γνωστός ως Ταμείο Εγγυήσεων των Συμμετεχόντων (ΤΕΣ). Ο μηχανισμός αλληλασφάλισης είναι ένα μέσο αμοιβαίου οφέλους που δημιουργήθηκε για την κάλυψη των κινδύνων σχετίζονται με τη μη καταβολή ποσών από τους δικαιούχους κατά την υλοποίηση των έμμεσων δράσεων στο πλαίσιο των εν λόγω προγραμμάτων. Όλοι οι συμμετέχοντες σε έμμεσες δράσεις που λαμβάνουν επιχορήγηση από την ΕΕ καταβάλλουν το 5 % της μέγιστης συνεισφοράς της ΕΕ στο κεφάλαιο του μηχανισμού αλληλασφάλισης, που επενδύεται από την Επιτροπή στις χρηματοπιστωτικές αγορές με σκοπό να αποφέρει τόκους. Οι τόκοι μπορεί να χρησιμοποιούνται για την κάλυψη οφειλών που δεν εξοφλήθηκαν από υπερήμερο συμμετέχοντα προς την Ένωση. Στο τέλος της έμμεσης δράσης, οι συνεισφορές επιστρέφονται στους συμμετέχοντες. Η ΕΕ (εκπροσωπούμενη από την Επιτροπή) ενεργεί ως εκτελεστικό όργανο των συμμετεχόντων του μηχανισμού αλληλασφάλισης, αλλά το ταμείο ανήκει στους συμμετέχοντες. Ως εκ τούτου, ο μηχανισμός αλληλασφάλισης αποτελεί χωριστή οντότητα που δεν ενοποιείται στους παρόντες ετήσιους λογαριασμούς της ΕΕ.

Στις 31 Δεκεμβρίου 2023 τα ποσά των προχρηματοδοτήσεων που καλύπτονταν από τον μηχανισμό αλληλασφάλισης ανέρχονταν συνολικά σε 3,0 δισ. EUR (2022: 2,7 δισ. EUR). Το συνολικό ενεργητικό του μηχανισμού αλληλασφάλισης, συμπεριλαμβανομένων των χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού που διαχειρίζεται η Επιτροπή, ανερχόταν σε 3,0 δισ. EUR (2022: 2,6 δισ. EUR).

2.5.2.   Λοιπές προκαταβολές προς τα κράτη μέλη

(σε εκατ. EUR)
	31.12.2023	31.12.2022
Προκαταβολές στα κράτη μέλη για τα χρηματοδοτικά μέσα στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης	594	3 390
Καθεστώτα ενισχύσεων	1 556	2 914
Σύνολο	2 150	6 303
Μη κυκλοφορούσες	371	216
Κυκλοφορούσες	1 780	6 087

Προκαταβολές στα κράτη μέλη για τα χρηματοδοτικά μέσα στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης

Στο πλαίσιο των προγραμμάτων των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων (ΕΔΕΤ) είναι δυνατή η χορήγηση προκαταβολών από τον προϋπολογισμό της ΕΕ στα κράτη μέλη, έτσι ώστε να μπορέσουν να συνεισφέρουν στα χρηματοδοτικά μέσα (ήτοι δάνεια, επενδύσεις μετοχικού κεφαλαίου ή εγγυήσεις). Τα εν λόγω χρηματοδοτικά μέσα συγκροτούνται και τελούν υπό τη διαχείριση των κρατών μελών, και όχι της Επιτροπής. Παρ’ όλα αυτά, οι πόροι που δεν έχουν χρησιμοποιηθεί από τα μέσα αυτά μέχρι το τέλος του έτους εξακολουθούν να αποτελούν ιδιοκτησία της ΕΕ (όπως και όλες οι προχρηματοδοτήσεις) και επομένως αντιμετωπίζονται ως στοιχείο ενεργητικού στον ισολογισμό της ΕΕ.

Η μεγάλη μείωση αφορά κυρίως τον τομέα της συνοχής για το ΠΔΠ 2014-2020 και οφείλεται στην περίοδο που πλησιάζει στο κλείσιμο και, ως εκ τούτου, τα περισσότερα καταβληθέντα ποσά θεωρείται ότι έχουν εκτελεστεί· εκτιμάται ότι μόνο 261 εκατ. EUR δεν έχουν χρησιμοποιηθεί και θα παραμείνουν στον ισολογισμό ως στοιχεία ενεργητικού. Το ποσό αυτό αφορά τη συνεισφορά των κρατών μελών στην πρωτοβουλία για τις ΜΜΕ, ένα μέσο που έχει ως στόχο την κινητοποίηση πρόσθετης δανειοδότησης από τον τραπεζικό τομέα σε ΜΜΕ. Τα υπόλοιπα ποσά, στον τομέα της συνοχής, ύψους 261 εκατ. EUR αφορούν το νέο ΠΔΠ 2021-2027.

Όσον αφορά την αγροτική ανάπτυξη, 71 εκατ. EUR δεν είχαν ακόμη χρησιμοποιηθεί στο τέλος του έτους.

Καθεστώτα ενισχύσεων

Ομοίως, τα εκταμιευθέντα ποσά τα οποία αντιστοιχούν σε προκαταβολές που καταβλήθηκαν από τα κράτη μέλη για διάφορα καθεστώτα ενισχύσεων (κρατικές ενισχύσεις, μέτρα αγοράς του ΕΓΤΕ ή επενδυτικά μέτρα του ΕΓΤΑΑ) οι οποίες δεν είχαν χρησιμοποιηθεί στο τέλος του έτους καταχωρίζονται στον ισολογισμό της ΕΕ ως στοιχεία ενεργητικού (προκαταβολές). Η Επιτροπή υπολόγισε την αξία των προκαταβολών αυτών με βάση τις πληροφορίες που παρείχαν τα κράτη μέλη. Τα ποσά που προέκυψαν περιλαμβάνονται στον ανωτέρω υποτομέα «Καθεστώτα ενισχύσεων». Το 2023 το συνολικό ποσό (1 556 εκατ. EUR) αφορά τη γεωργία και την αγροτική ανάπτυξη. Στον τομέα της συνοχής θεωρείται ότι έχουν εκτελεστεί όλες οι προκαταβολές για τα καθεστώτα ενισχύσεων που σχετίζονταν με το ΠΔΠ 2014-2020, λόγω της περιόδου που φθάνει στο κλείσιμό της.

2.6.   ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΚΑΙ ΕΙΣΠΡΑΚΤΕΑ ΠΟΣΑ ΑΠΟ ΜΗ ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ

(σε εκατ. EUR)
	Σημείωση	31.12.2023	31.12.2022
Μη κυκλοφορούσες
Εισπρακτέα ποσά από μη ανταλλακτικές συναλλαγές	2.6.1	13 954	16 339
Απαιτήσεις από ανταλλακτικές συναλλαγές	2.6.2	2 129	2 532
		16 083	18 870
Κυκλοφορούσες
Εισπρακτέα ποσά από μη ανταλλακτικές συναλλαγές	2.6.1	16 795	25 832
Απαιτήσεις από ανταλλακτικές συναλλαγές	2.6.2	2 321	3 497
		19 116	29 329
Σύνολο		35 199	48 199

2.6.1.   Εισπρακτέα ποσά από μη ανταλλακτικές συναλλαγές

(σε εκατ. EUR)
	Σημείωση	31.12.2023	31.12.2022
Μη κυκλοφορούντα
Κράτη μέλη	2.6.1.1	272	503
Συμφωνία αποχώρησης Ηνωμένου Βασιλείου	2.6.1.2	13 088	14 810
Δεδουλευμένα έσοδα και προεισπραχθέντα έξοδα	2.6.1.4	567	1 011
Λοιπά εισπρακτέα ποσά		27	15
		13 954	16 339
Κυκλοφορούντα
Κράτη μέλη	2.6.1.1	3 706	6 036
Συμφωνία αποχώρησης Ηνωμένου Βασιλείου	2.6.1.2	2 385	9 061
Πρόστιμα στον τομέα του ανταγωνισμού	2.6.1.3	9 861	9 420
Δεδουλευμένα έσοδα και προεισπραχθέντα έξοδα	2.6.1.4	787	1 239
Λοιπά εισπρακτέα ποσά		57	75
		16 795	25 832
Σύνολο		30 749	42 170

2.6.1.1.   Εισπρακτέα ποσά από τα κράτη μέλη

(σε εκατ. EUR)
	31.12.2023	31.12.2022
Παραδοσιακοί ίδιοι πόροι στη λογιστική Α	2 326	4 397
Παραδοσιακοί ίδιοι πόροι στη χωριστή λογιστική	1 249	1 356
Ίδιοι πόροι προς είσπραξη	7	7
Απομείωση	(673 )	(686 )
Λοιπά	—	—
Εισπρακτέα ποσά από ίδιους πόρους	2 908	5 073
Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ)	1 483	1 621
Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και άλλα μέσα αγροτικής ανάπτυξης	126	189
Απομείωση	(683 )	(591 )
Εισπρακτέα ποσά στο πλαίσιο του ΕΓΤΕ και της αγροτικής ανάπτυξης	927	1 219
Είσπραξη προχρηματοδότησης	1	13
Καταβληθείς και εισπρακτέος ΦΠΑ	49	54
Λοιπά εισπρακτέα ποσά από τα κράτη μέλη	93	180
Σύνολο	3 977	6 539
Μη κυκλοφορούντα	272	503
Κυκλοφορούντα	3 706	6 036

Τα μη κυκλοφορούντα οφειλόμενα ποσά από κράτη μέλη αφορούν κυρίως μη εκτελεσθείσες αποφάσεις εκκαθάρισης ως προς τη συμμόρφωση για το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ), καθώς και για το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ). Τα ποσά που αφορούν οι εν λόγω αποφάσεις εισπράττονται σε ετήσιες δόσεις.

Εισπρακτέα ποσά από ίδιους πόρους

Η «λογιστική Α» αφορά τις μηνιαίες καταστάσεις στις οποίες τα κράτη μέλη κοινοποιούν τις απαιτήσεις σε παραδοσιακούς ιδίους πόρους (ΠΙΠ) που έχουν βεβαιωθεί. Στον πίνακα παρατίθενται τα ποσά «λογιστικής Α» που δεν έχουν ακόμη καταβληθεί στην Επιτροπή. Οι ΠΙΠ είναι κυρίως για τελωνειακούς δασμούς που εισπράττουν τα κράτη μέλη εξ ονόματος της Επιτροπής.

Η «λογιστική Α» συνήθως είναι σε επίπεδο μεταξύ 3 έως 4 δισ. EUR στο τέλος του έτους. Ωστόσο, το 2022 τα ποσά ήταν σημαντικά υψηλότερα, καθώς περιλάμβαναν ποσά ΠΙΠ που σχετίζονταν με υποθέσεις δήλωσης χαμηλότερης δασμολογητέας αξίας. Η εξέλιξη το 2023 εξηγείται από τις πληρωμές που εισπράχθηκαν σε σχέση με αυτές τις υποθέσεις, καθώς και από τις προσαρμογές των οφειλών μετά από απόφαση του Δικαστηρίου. Επιπλέον, οι τελωνειακοί δασμοί που βεβαιώθηκαν τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο του 2023 ήταν πολύ χαμηλότεροι σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους.

Όσον αφορά την υπόθεση παράβασης του Ηνωμένου Βασιλείου (παράβαση αριθ. 2018/2008), στις 8 Μαρτίου 2022 το Δικαστήριο εξέδωσε τη σχετική απόφαση και επιβεβαίωσε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο είχε παραβεί τις υποχρεώσεις του όσον αφορά την προστασία του προϋπολογισμού της Ένωσης. Η υπόθεση σχετίζεται με έκθεση της OLAF του 2017 στην οποία διαπιστώθηκε ότι οι εισαγωγείς στο Ηνωμένο Βασίλειο είχαν αποφύγει να καταβάλουν μεγάλο ποσό δασμών χρησιμοποιώντας εικονικά και πλαστά τιμολόγια και ανακριβείς δηλώσεις της δασμολογητέας αξίας κατά τον χρόνο της εισαγωγής.

Η Επιτροπή μελέτησε την απόφαση και ιδίως τις παρατηρήσεις του Δικαστηρίου όσον αφορά τον καθορισμό των οφειλόμενων ποσών. Κατόπιν λεπτομερούς ανάλυσης, το τελικό οφειλόμενο ποσό του κεφαλαίου καθορίστηκε σε 1,6 δισ. EUR (καθαρό ποσό μετά την αφαίρεση εξόδων είσπραξης 20 %). Το Ηνωμένο Βασίλειο κατέβαλε το ποσό σε δύο φάσεις (τον Ιούνιο του 2022 και τον Ιανουάριο του 2023). Ως εκ τούτου, οι τόκοι υπερημερίας υπολογίστηκε επίσης ότι ανέρχονταν στο ποσό των 1,4 δισ. EUR, το οποίο καταβλήθηκε από το Ηνωμένο Βασίλειο τον Φεβρουάριο του 2023. Και οι δύο πληρωμές πραγματοποιήθηκαν μετά την αφαίρεση του μεριδίου του Ηνωμένου Βασιλείου βάσει των διατάξεων της συμφωνίας αποχώρησης (βλ. Σημείωση 2.6.1.2).

Μετά τις πληρωμές αυτές, η Επιτροπή περάτωσε την υπόθεση παράβασης στις 15 Φεβρουαρίου 2023.

Εφαρμόζοντας τις ίδιες σκέψεις για τον υπολογισμό των εκτιμώμενων απωλειών ΠΙΠ που σημειώθηκαν στα κράτη μέλη για εισαγωγές κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και υποδημάτων από την Κίνα με παρόμοια δήλωση χαμηλότερης δασμολογητέας αξίας, το σωρευτικό ποσό που εξακολουθεί να οφείλεται από όλα τα κράτη μέλη εκτιμάται ότι είναι κάτω από 1 δισ. EUR. Δεδομένου ότι τα κράτη μέλη έχουν ήδη καταβάλει υψηλότερο ποσό με επιφύλαξη, εφαρμόστηκε συνολική μείωση κατά 0,9 δισ. EUR σε σχέση με το αρχικό ποσό (εκ των οποίων 0,5 δισ. EUR επιστράφηκαν πραγματικά κατά τη διάρκεια του 2023). Βρίσκονται σε εξέλιξη περαιτέρω διευκρινίσεις με τα κράτη μέλη για τον καθορισμό των τελικών οφειλόμενων ποσών.

Οι οφειλόμενοι τόκοι υπερημερίας για τις υποθέσεις αυτές εκτιμώνται επί του παρόντος σε 0,5 δισ. EUR στις 31 Δεκεμβρίου 2023 (βλ. σημείωση 2.6.2).

Η «χωριστή λογιστική» αναφέρεται σε βεβαιωμένες απαιτήσεις οι οποίες δεν έχουν συμπεριληφθεί στη «λογιστική Α», διότι δεν έχουν εισπραχθεί από τα κράτη μέλη και δεν καλύπτονται από εγγύηση (ή, εάν καλύπτονται από εγγύηση, τα ποσά έχουν αμφισβητηθεί). Οι απαιτήσεις αυτές υπόκεινται σε απομείωση βάσει των πληροφοριών που παρέχονται από τα κράτη μέλη σε ετήσια βάση. Τα ποσά απομείωσης αντιπροσωπεύουν γενικά παρόμοιο ποσοστό του κεφαλαίου στο τέλος κάθε έτους.

Εισπρακτέα ποσά στο πλαίσιο του ΕΓΤΕ και της αγροτικής ανάπτυξης

Στη θέση αυτή περιλαμβάνονται κυρίως οι οφειλές κρατών μελών στις 31 Δεκεμβρίου 2023, όπως δηλώθηκαν και πιστοποιήθηκαν από τα κράτη μέλη στις 15 Οκτωβρίου 2023. Επίσης, έγινε εκτίμηση των εισπρακτέων ποσών που προκύπτουν μετά τη δήλωση αυτή και μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2023. Η Επιτροπή προβαίνει επίσης σε εκτίμηση μείωσης αξίας για τις οφειλές των δικαιούχων που δεν είναι πιθανό να εισπραχθούν. Η λογιστική καταχώριση αυτής της προσαρμογής δεν συνεπάγεται παραίτηση εκ μέρους της Επιτροπής από τη μελλοντική είσπραξη των ποσών αυτών. Στην προσαρμογή αυτή περιλαμβάνεται επίσης μείωση κατά 20 %, η οποία αντιστοιχεί στο ποσό που τα κράτη μέλη δύνανται να παρακρατήσουν για την κάλυψη διοικητικών δαπανών.

2.6.1.2.   Συμφωνία αποχώρησης Ηνωμένου Βασιλείου

Η συμφωνία για την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας και της Βόρειας Ιρλανδίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας (αριθ. αναφοράς 2019/C 384 I/01) (συμφωνία αποχώρησης) που υπεγράφη μεταξύ της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου θεσπίζει διάφορες δημοσιονομικές υποχρεώσεις και για τα δύο μέρη. Στις 31 Δεκεμβρίου 2023 η καθαρή απαίτηση από το Ηνωμένο Βασίλειο με βάση αυτές τις υποχρεώσεις ανερχόταν σε 15 473 εκατ. EUR (2022: 23 871 εκατ. EUR), εκ των οποίων 2 385 εκατ. EUR πρέπει να καταβληθούν εντός 12 μηνών από την ημερομηνία του ισολογισμού (2022: 9 061 εκατ. EUR):

(σε εκατ. EUR)
	Άρθρο 140	Άρθρο 142	Άλλο	31.12.2023	31.12.2022
Οφειλόμενα από το Ηνωμένο Βασίλειο	8 340	10 411	115	18 867	26 683
Οφειλόμενα προς το Ηνωμένο Βασίλειο	—	—	(3 394 )	(3 394 )	(2 812 )
Σύνολο	8 340	10 411	(3 279 )	15 473	23 871
Μη κυκλοφορούντα	4 588	10 102	(1 602 )	13 088	14 810
Κυκλοφορούντα	3 753	309	(1 677 )	2 385	9 061

Μερίδιο του Ηνωμένου Βασιλείου (άρθρο 139)

Σύμφωνα με το άρθρο 139, το μερίδιο του Ηνωμένου Βασιλείου στις χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις που απορρέουν από τη συμφωνία αποχώρησης είναι ποσοστό που υπολογίζεται ως ο λόγος των ιδίων πόρων που αποδόθηκαν από το Ηνωμένο Βασίλειο κατά τα έτη 2014 έως 2020 προς τους ιδίους πόρους που αποδόθηκαν από όλα τα κράτη μέλη και το Ηνωμένο Βασίλειο κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής, προσαρμοσμένο κατά το ποσό που κοινοποιήθηκε στα κράτη μέλη πριν από την 1η Φεβρουαρίου 2022. Το τελικό μερίδιο του Ηνωμένου Βασιλείου υπολογίστηκε σε 12,431681219587700 %.

Πληρωμές βάσει της συμφωνίας αποχώρησης

Ο μηχανισμός πληρωμών που πρέπει να εφαρμοστεί στις υποχρεώσεις που προβλέπονται μεταξύ των δύο μερών καθορίζεται στο άρθρο 148. Συνοπτικά, η ΕΕ τιμολογεί τα καθαρά ποσά που οφείλονται από το Ηνωμένο Βασίλειο τον Απρίλιο και τον Σεπτέμβριο κάθε έτους και το Ηνωμένο Βασίλειο τα καταβάλλει σε μηνιαία βάση. Τα ποσά που αναφέρονται τον Απρίλιο κάθε συγκεκριμένου έτους πρέπει να καταβάλλονται σε τέσσερις ισόποσες μηνιαίες δόσεις από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο του εν λόγω έτους. Τα ποσά που αναφέρονται τον Σεπτέμβριο πρέπει να καταβάλλονται σε οκτώ ισόποσες μηνιαίες δόσεις από τον Οκτώβριο του εν λόγω έτους έως τον Μάιο του επόμενου έτους. Δεδομένου ότι ορισμένα ποσά που αναφέρονται βασίζονται κατ’ ανάγκη σε προβλέψεις και εκτιμήσεις, η αναφορά επικαιροποιείται κάθε έτος με βάση τα πραγματικά στοιχεία.

Το 2023 το συνολικό ποσό που κοινοποιήθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο βάσει του άρθρου 136 και των άρθρων 140 έως 147 ανερχόταν σε 8 585 εκατ. EUR (2022: 9 815 εκατ. EUR), εκ των οποίων 3 572 εκατ. EUR κοινοποιήθηκαν τον Απρίλιο του 2023 και 5 013 εκατ. EUR κοινοποιήθηκαν τον Σεπτέμβριο του 2023 (2022: 3 418 εκατ. EUR και 6 397 εκατ. EUR, αντίστοιχα).

Οι συνολικές πληρωμές που εισπράχθηκαν το 2023 ανήλθαν σε 9 450 εκατ. EUR (2022: 10 921 εκατ. EUR). Από το ποσό αυτό, 3 998 εκατ. EUR αφορούσαν το υπόλοιπο της έκθεσης του Σεπτεμβρίου του 2022 και καταβλήθηκαν σε πέντε ισόποσες δόσεις κατά την περίοδο από τον Ιανουάριο έως τον Μάιο του 2023 (2022: 5 104 εκατ. EUR), 3 572 εκατ. EUR αφορούσαν την έκθεση του Απριλίου του 2023 και καταβλήθηκαν σε τέσσερις ισόποσες μηνιαίες δόσεις κατά την περίοδο από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο του 2023 (2022: 3 418 εκατ. EUR) και 1 880 εκατ. EUR αφορούσαν την έκθεση του Σεπτεμβρίου 2023 και καταβλήθηκαν σε τρεις ισόποσες δόσεις κατά την περίοδο από τον Οκτώβριο έως τον Δεκέμβριο (2022: 2 399 εκατ. EUR).

(σε εκατ. EUR)
	Υπόλοιπο Έκθεση Σεπτεμβρίου 2022: (οφειλόμενα και καταβληθέντα από τον Ιανουάριο έως τον Μάιο του 2023)	Έκθεση Απριλίου 2023 (οφειλόμενα και καταβληθέντα από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο του 2023)	Έκθεση Σεπτεμβρίου 2023: (οφειλόμενα και καταβληθέντα από τον Οκτώβριο έως τον Δεκέμβριο του 2023)	Σύνολο πληρωμών το 2023
Άρθρο 140	4 061	2 647	1 855	8 563
Άρθρο 142	18	259	11	288
Άρθρο 136	12	1 057	13	1 082
Άρθρο 147	—	18	—	18
Άρθρο 143	—	—	6	6
	4 092	3 981	1 885	9 958
Άρθρο 141	(94 )	—	(5 )	(99 )
Άρθρο 143	—	(313 )	—	(313 )
Άρθρο 144	—	(54 )	(0 )	(54 )
Άρθρο 145	—	(37 )	—	(37 )
Άρθρο 146	—	(7 )	—	(7 )
	(94 )	(410 )	(5 )	(508 )
Σύνολο	3 998	3 572	1 880	9 450

Επιπλέον, μεταξύ Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου του 2023 το Ηνωμένο Βασίλειο αποπλήρωσε εκκρεμούσα οφειλή προερχόμενη από υπόθεση στην οποία διαπιστώθηκε ότι εισαγωγείς στο Ηνωμένο Βασίλειο είχαν αποφύγει να καταβάλουν μεγάλο ποσό δασμών χρησιμοποιώντας εικονικά και πλαστά τιμολόγια και ανακριβείς δηλώσεις της δασμολογητέας αξίας κατά την εισαγωγή. Το κεφάλαιο και οι σχετικοί τόκοι υπερημερίας ανέρχονταν σε 1,6 δισ. EUR και 1,4 δισ. EUR αντίστοιχα. Το μερίδιο του Ηνωμένου Βασιλείου που ορίζεται στο άρθρο 139 της συμφωνίας αποχώρησης ανήλθε σε 370 εκατ. EUR και αντισταθμίστηκε με τις πληρωμές που εισπράχθηκαν από το Ηνωμένο Βασίλειο το 2023 (βλ. σημείωση 2.6.1.1).

Το υπόλοιπο του τιμολογίου του Σεπτεμβρίου του 2023 στο τέλος του έτους, ύψους 3 133 εκατ. EUR, είναι καταβλητέο σε πέντε ίσες μηνιαίες δόσεις κατά την περίοδο από τον Ιανουάριο έως τον Μάιο του 2024 (2023: 3 998 εκατ. EUR).

Άρθρο 140 — Εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων

Το Ηνωμένο Βασίλειο δεσμεύτηκε να καταβάλει στην ΕΕ το μερίδιό του στις εκκρεμείς δημοσιονομικές δεσμεύσεις στις 31 Δεκεμβρίου 2020 (το λεγόμενο «ΥΠΕ Brexit»), όπως προσαρμόστηκαν σύμφωνα με τις απαιτήσεις του άρθρου 140. Στις 31 Δεκεμβρίου 2023 το συνολικό ποσό που αναγνωρίστηκε ως απαίτηση ανερχόταν σε 8 340 εκατ. EUR (2022: 17 029 εκατ. EUR), εκ των οποίων 3 753 εκατ. EUR πρέπει να καταβληθούν εντός 12 μηνών από το τέλος του έτους. Ο ακόλουθος πίνακας παρουσιάζει τις κύριες μεταβολές μεταξύ του συνολικού ποσού που αναγνωρίστηκε ως απαίτηση στις 31 Δεκεμβρίου 2022 και του συνολικού ποσού που αναγνωρίστηκε ως απαίτηση στις 31 Δεκεμβρίου 2023:

(σε εκατ. EUR)
Ποσό οφειλόμενο από το Ηνωμένο Βασίλειο στις 31.12.2022	17 029
Καθαρές δημοσιονομικές διορθώσεις που αφορούν την περίοδο 2014-2020 ή προηγούμενες περιόδους προγραμματισμού (συμπεριλαμβανομένης της προσαρμογής των μειώσεων του 2022)	(29)
ΠΙΠ που αφορούν το 2020 και αποδόθηκαν στην Ένωση το 2023 (συμπεριλαμβανομένης της προσαρμογής των μειώσεων του 2022)	—
Καθαρές πληρωμές που εισπράχθηκαν από το Ηνωμένο Βασίλειο το 2023	(8 563 )
Προσαρμογή της εκτιμώμενης μη εκτέλεσης	(95)
Σύνολο	8 340
Μη τρέχουσες	4 588
Τρέχουσες	3 753

Η ετήσια μείωση του συνολικού ποσού που αναγνωρίστηκε ως απαίτηση ανήλθε σε 8 688 εκατ. EUR (2022: 11 591 εκατ. EUR) και οφειλόταν κυρίως στις πληρωμές που εισπράχθηκαν από το Ηνωμένο Βασίλειο το 2023.

Το ποσό που πρέπει να καταβληθεί εντός 12 μηνών από την ημερομηνία του ισολογισμού (3 753 εκατ. EUR) περιλαμβάνει το υπόλοιπο του τιμολογίου του Σεπτεμβρίου του 2023 (3 092 εκατ. EUR), το οποίο πρέπει να καταβληθεί από το Ηνωμένο Βασίλειο την περίοδο από τον Ιανουάριο έως τον Μάιο του 2024, το ποσό που τιμολογήθηκε τον Απρίλιο του 2024 (– 10 εκατ. EUR), το οποίο πρέπει να καταβληθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο την περίοδο από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο του 2024, και το μέρος του ποσού που πρέπει να τιμολογηθεί τον Σεπτέμβριο του 2024, το οποίο πρέπει να καταβληθεί από το Ηνωμένο Βασίλειο την περίοδο από τον Οκτώβριο έως τον Δεκέμβριο του 2024 (672 εκατ. EUR). Το ποσό που τιμολογήθηκε τον Απρίλιο του 2024 περιλαμβάνει 910 εκατ. EUR που αφορούν το μερίδιο του Ηνωμένου Βασιλείου στην εκτιμώμενη εκτέλεση του ΥΠΕ το 2024 και – 920 εκατ. EUR σε σχέση με την προσαρμογή του μεριδίου του Ηνωμένου Βασιλείου στο ΥΠΕ λόγω εκτέλεσης το 2023. Το ποσό που πρέπει να τιμολογηθεί τον Σεπτέμβριο του 2024 και να καταβληθεί την περίοδο από τον Οκτώβριο έως τον Δεκέμβριο του 2024 ανέρχεται σε 683 εκατ. EUR που αφορούν το μερίδιο του Ηνωμένου Βασιλείου στην εκτιμώμενη εκτέλεση του ΥΠΕ το 2024 και σε – 11 εκατ. EUR που αφορούν το μερίδιο του Ηνωμένου Βασιλείου στις εκτιμώμενες καθαρές δημοσιονομικές διορθώσεις που αφορούν την περίοδο 2014-2020 ή προηγούμενες περιόδους προγραμματισμού (συμπεριλαμβανομένης της προσαρμογής των μειώσεων του 2022).

Η εκτιμώμενη μη εκτέλεση προσαρμόστηκε κατά 95 εκατ. EUR ώστε να αντικατοπτρίζει τις πραγματικές αποδεσμεύσεις το 2023, καθώς και τις μελλοντικές αποδεσμεύσεις του υπόλοιπου αποθέματος ΥΠΕ Brexit όπως εκτιμήθηκαν στο τέλος του 2023.

Άρθρο 142 — Υποχρεώσεις της Ένωσης στο τέλος του 2020

Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει δεσμευτεί να καταβάλει το μερίδιό του στις υποχρεώσεις της Ένωσης στο τέλος του 2020, με εξαίρεση τις υποχρεώσεις: α) με αντίστοιχα περιουσιακά στοιχεία και β) συνδεόμενες με τη λειτουργία του προϋπολογισμού και τη διαχείριση ιδίων πόρων (συμπεριλαμβανομένων των ποσών που έχουν ήδη καλυφθεί από τις εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων, βλ. άρθρο 140 ανωτέρω). Το βασικό ποσό εν προκειμένω αφορά τις υποχρεώσεις της ΕΕ για παροχές μετά την έξοδο από την υπηρεσία (συντάξεις και ασφαλιστικές καλύψεις ασθενείας) που υφίσταντο στις 31 Δεκεμβρίου 2020.

Εκκρεμείς υποχρεώσεις του 2020 βάσει του άρθρου 142 παράγραφος 6

(σε εκατ. EUR)
	Καθεστώς συνταξιοδότησης των υπαλλήλων της Ευρωπαϊκής Ένωσης	Κοινό σύστημα υγειονομικής ασφάλισης	31.12.2023	31.12.2022
Εκκρεμείς υποχρεώσεις του 2020	74 058	5 652	79 709	73 008
Μερίδιο του Ηνωμένου Βασιλείου	9 207	703	9 909	9 076
Εισφορές PSEO/ΚΣΥΑ	270	10	280	259
Σύνολο	9 477	713	10 189	9 335
Μακροπρόθεσμες	9 207	703	9 909	9 076
Βραχυπρόθεσμες	270	10	280	259

Σύμφωνα με τον προκαθορισμένο τρόπο πληρωμής που ορίζεται στο άρθρο 142 παράγραφος 6, το Ηνωμένο Βασίλειο συνεισφέρει ετησίως στις καθαρές πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν από τον προϋπολογισμό της Ένωσης κατά το προηγούμενο έτος σε κάθε δικαιούχο του συνταξιοδοτικού καθεστώτος των υπαλλήλων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (PSEO) και στη σχετική εισφορά του προϋπολογισμού της Ένωσης στο κοινό καθεστώς ασφάλισης ασθένειας για κάθε δικαιούχο ή πρόσωπο που ωφελείται μέσω δικαιούχου. Οι εισφορές καταβάλλονται σε τέσσερις μηνιαίες δόσεις από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο του αντίστοιχου έτους.

Το μερίδιο του Ηνωμένου Βασιλείου στις καθαρές πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν από τον προϋπολογισμό της Ένωσης το 2023 προς τους δικαιούχους του PSEO και του κοινού καθεστώτος ασφάλισης ασθένειας ανερχόταν σε 270 εκατ. EUR και 10 εκατ. EUR, αντίστοιχα. Τα ποσά αυτά κοινοποιήθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο στο πλαίσιο του τιμολογίου του Απριλίου του 2024 (και, ως εκ τούτου, πρέπει να καταβληθούν σε τέσσερις ισόποσες μηνιαίες δόσεις κατά την περίοδο από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο του 2024).

Επιπλέον, στις 31 Δεκεμβρίου 2023 οι εκκρεμείς υποχρεώσεις του Ηνωμένου Βασιλείου για το 2020 βάσει του άρθρου 142 παράγραφος 6 σε σχέση με το καθεστώς συνταξιοδότησης των υπαλλήλων της ΕΕ (PSEO) και το κοινό σύστημα υγειονομικής ασφάλισης (ΚΣΥΑ) ανέρχονταν σε 9 207 εκατ. EUR και 703 εκατ. EUR, αντίστοιχα (2022: 8 434 εκατ. EUR και 642 εκατ. EUR). Η αύξηση στις αποτιμήσεις των PSEO και ΚΣΥΑ οφειλόταν κυρίως στις αναλογιστικές ζημίες βάσει των μεταβολών των χρηματοοικονομικών και δημογραφικών παραδοχών —για περισσότερες λεπτομέρειες, βλ. σημείωση 2.9. Επισημαίνεται ότι, ενώ οι αναλογιστικές ζημίες (ή τα κέρδη) βάσει των μεταβολών των αναλογιστικών παραδοχών επηρεάζουν την παρούσα αξία των εκκρεμών υποχρεώσεων του 2020 που υπολογίζεται με βάση τα πρότυπα IPSAS 39/EAR 12, δεν μεταβάλλουν το ποσό των παροχών που θα πρέπει να καταβληθεί πραγματικά από την ΕΕ ούτε, κατά συνέπεια, τις εισφορές του Ηνωμένου Βασιλείου στις εν λόγω πληρωμές που οφείλονται βάσει του προκαθορισμένου μηχανισμού διακανονισμού του άρθρου 142 παράγραφος 6.

Εκκρεμείς υποχρεώσεις του 2020 βάσει του άρθρου 142 παράγραφος 5

Σύμφωνα με το άρθρο 142 παράγραφος 5, το Ηνωμένο Βασίλειο συνεισφέρει στις υποχρεώσεις που σχετίζονται με τα λοιπά συνταξιοδοτικά καθεστώτα, όπως καταχωρίζονταν στους ενοποιημένους λογαριασμούς της Ένωσης για το οικονομικό έτος 2020 σε 10 δόσεις, και η πρώτη δόση καταβάλλεται στις 31 Οκτωβρίου 2021 (κάθε ετήσια δόση καταβάλλεται σε οκτώ μηνιαίες δόσεις από τον Οκτώβριο έως τον Μάιο του επόμενου έτους). Οι εν λόγω υποχρεώσεις στους ενοποιημένους ετήσιους λογαριασμούς της Ένωσης για το οικονομικό έτος 2020 ανέρχονταν σε 2 344 δισ. EUR, με αποτέλεσμα το μερίδιο του Ηνωμένου Βασιλείου στις 31 Δεκεμβρίου 2020 να ανέρχεται σε 291 εκατ. EUR. Λαμβανομένων υπόψη των ποσών που εισπράχθηκαν από το Ηνωμένο Βασίλειο έως το τέλος του 2023, συνολικού ύψους 69 εκατ. EUR, το ανεξόφλητο μερίδιο του Ηνωμένου Βασιλείου στα λοιπά συνταξιοδοτικά καθεστώτα μειώθηκε σε 222 εκατ. EUR στις 31 Δεκεμβρίου 2023, εκ των οποίων 29 εκατ. EUR πρέπει να καταβληθούν εντός 12 μηνών από το τέλος του έτους.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα καθεστώτα παροχών σε εργαζομένους, βλ. σημείωση 1.5.10 και σημείωση 2.9.

Άλλα άρθρα

(σε εκατ. EUR)
	31.12.2023	31.12.2022
Οφειλόμενα από το Ηνωμένο Βασίλειο:
Άρθρο 147	115	68
	115	68
Οφειλόμενα προς το Ηνωμένο Βασίλειο:
Άρθρο 136	(1 451 )	(678 )
Άρθρο 141	(1 564 )	(1 637 )
Άρθρο 143	(233 )	(313 )
Άρθρο 144	(59 )	(54 )
Άρθρο 145	(74 )	(111 )
Άρθρο 146	(13 )	(20 )
	(3 394 )	(2 812 )
Σύνολο	(3 279 )	(2 744 )
Μη κυκλοφορούντα	(1 602 )	(2 953 )
Κυκλοφορούντα	(1 677 )	209

Άρθρο 136 — Διατάξεις που εφαρμόζονται σχετικά με τους ίδιους πόρους

Το άρθρο 136 θεσπίζει τις διατάξεις που εφαρμόζονται μετά τις 31 Δεκεμβρίου 2020 σχετικά με τους ίδιους πόρους. Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει δικαίωμα να λάβει ή την υποχρέωση να καταβάλει, κατά περίπτωση, το μερίδιό του στην περίπτωση που οι ίδιοι πόροι που αφορούν τα οικονομικά έτη έως και το 2020 πρόκειται να αποδοθούν, να διορθωθούν ή να αποτελέσουν αντικείμενο προσαρμογών μετά την 31η Δεκεμβρίου 2020. Ως εκ τούτου, το Ηνωμένο βασίλειο υπόκειται σε τυχόν προσαρμογές ιδίων πόρων ΦΠΑ και ΑΕΕ που αφορούν τα οικονομικά έτη έως και το 2020. Ωστόσο, οι εν λόγω προσαρμογές ΦΠΑ και ΑΕΕ θα πραγματοποιηθούν μόνον εφόσον αποφασιστεί το αργότερο έως την 31η Δεκεμβρίου 2028. Λαμβάνονται επίσης υπόψη οι επικαιροποιήσεις των διορθώσεων υπέρ του Ηνωμένου Βασιλείου για την περίοδο 2018-2019.

Σύμφωνα με το άρθρο 136 της συμφωνίας αποχώρησης, οι αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου εξακολουθούν να αποστέλλουν μηνιαίες καταστάσεις λογιστικής Α με σύνοψη των ποσών των παραδοσιακών ιδίων πόρων που οφείλονται στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Τα ποσά αυτά (μείον το εφαρμοστέο ποσοστό παρακράτησης) περιλαμβάνονται στα συνολικά ποσά του επόμενου τιμολογίου που αναφέρεται στο άρθρο 148 παράγραφος 2 της συμφωνίας αποχώρησης (βλ. επόμενη παράγραφο). Σε περίπτωση καθυστέρησης πληρωμής των εν λόγω ποσών, οφείλονται τόκοι σύμφωνα με το άρθρο 12 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014.

Ως εκ τούτου, το Ηνωμένο Βασίλειο υποχρεούται να καταβάλει τους παραδοσιακούς ίδιους πόρους που εισέπραξε μετά τις 28 Φεβρουαρίου 2021, αλλά αφορούν το 2020 και προγενέστερα έτη. Από το ποσό αυτό αφαιρείται το μερίδιο του Ηνωμένου Βασιλείου επί του συνόλου που αποδόθηκε. Ο χωριστός λογαριασμός για τους παραδοσιακούς ίδιους πόρους εκκαθαρίζεται πλήρως έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025.

Το καθαρό ανεξόφλητο ποσό που όφειλε η ΕΕ στο Ηνωμένο Βασίλειο στις 31 Δεκεμβρίου 2023 ανέρχεται σε 1 451 εκατ. EUR (2022: 678 εκατ. EUR), εκ των οποίων 1 326 εκατ. EUR θα πρέπει να καταβληθούν στο Ηνωμένο Βασίλειο εντός 12 μηνών από το τέλος του έτους και 125 εκατ. EUR θα πρέπει να καταβληθούν στο Ηνωμένο Βασίλειο στη συνέχεια:

(σε εκατ. EUR)
Ποσό οφειλόμενο στο Ηνωμένο Βασίλειο στις 31.12.2022	(678)
Ποσό που χρεώθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο τον Σεπτέμβριο του 2023	33
Πληρωμές που εισπράχθηκαν από το Ηνωμένο Βασίλειο το 2023	(712)
Προσαρμογές ΦΠΑ και ΑΕΕ (υπολογισμός υπολοίπων 2022)	(31)
Προσαρμογές ΦΠΑ και ΑΕΕ (υπολογισμός υπολοίπων 2023)	(128)
Τόκοι υπερημερίας των παραδοσιακών ιδίων πόρων του Ηνωμένου Βασιλείου	42
Καθαροί παραδοσιακοί ίδιοι πόροι του Ηνωμένου Βασιλείου μετά τις 28 Φεβρουαρίου 2021	22
Ποσό οφειλόμενο στο Ηνωμένο Βασίλειο στις 31.12.2023	(1 451 )
Μη κυκλοφορούντα	(125)
Κυκλοφορούντα	(1 326 )

Το ποσό που παρουσιάζεται στον τομέα «Πληρωμές που εισπράχθηκαν από το Ηνωμένο Βασίλειο το 2023» είναι μετά την αφαίρεση του μεριδίου του Ηνωμένου Βασιλείου στα ποσά που αφορούν την τελωνειακή υπόθεση του Ηνωμένου Βασιλείου ύψους 370 εκατ. EUR (βλ. σημείωση 2.6.1.1).

Το ποσό που παρουσιάζεται στον τομέα «Προσαρμογές ΦΠΑ και ΑΕΕ (υπολογισμός υπολοίπων 2022)» αντιστοιχεί στη διαφορά μεταξύ του ποσού που τιμολογήθηκε τον Απρίλιο του 2024 (–1 408 εκατ. EUR) και της εκτίμησης που περιλαμβάνεται ήδη στην απαίτηση για το Brexit στο τέλος του 2022 (–1 377 εκατ. EUR). Το ποσό που παρουσιάζεται στον τομέα «Προσαρμογές ΦΠΑ και ΑΕΕ (υπολογισμός υπολοίπων 2023)» αντιστοιχεί στο εκτιμώμενο ποσό που θα τιμολογηθεί τον Απρίλιο του 2025. Το ποσό που παρουσιάζεται στον τομέα «Καθαροί παραδοσιακοί ίδιοι πόροι του Ηνωμένου Βασιλείου μετά τις 28 Φεβρουαρίου 2021 » αντιστοιχεί στο ποσό που τιμολογήθηκε τον Απρίλιο του 2024 (17,5 εκατ. EUR) και στο εκτιμώμενο ποσό που θα τιμολογηθεί τον Σεπτέμβριο του 2024 (4,6 εκατ. EUR).

Άρθρο 141 — Πρόστιμα

Το Ηνωμένο Βασίλειο δικαιούται να λάβει το μερίδιό του επί των προστίμων που επιβλήθηκαν πριν από τις 31 Δεκεμβρίου 2020, καθώς και των προστίμων που επιβλήθηκαν από την Ένωση μετά τις 31 Δεκεμβρίου 2020 στο πλαίσιο διαδικασίας που αναφέρεται στο άρθρο 92 παράγραφος 1, όταν αυτά καταστούν οριστικά. Το ποσό των μη καταβληθέντων προστίμων που αφορούν το Ηνωμένο Βασίλειο στις 31 Δεκεμβρίου 2023 ανέρχεται σε 12,4 δισ. EUR (2022: 12,4 δισ. EUR). Η καθαρή μείωση των προστίμων αυτών κατά 0,3 δισ. EUR (πρόστιμα ύψους 0,5 δισ. EUR που εκδόθηκαν το 2023 μείον πρόστιμα ύψους 0,8 δισ. EUR που επιβεβαιώθηκαν και καταβλήθηκαν, μειώθηκαν ή ακυρώθηκαν με δικαστικές αποφάσεις) αντισταθμίστηκε από τη μείωση της απομείωσης των εν λόγω προστίμων κατά 0,3 δισ. EUR. Το μερίδιο του Ηνωμένου Βασιλείου επί των σχετικών μη καταβληθέντων προστίμων που αφορούν το Ηνωμένο Βασίλειο στις 31 Δεκεμβρίου 2023 ανέρχεται σε 1,5 δισ. EUR (2022: 1,5 δισ. EUR], εκ των οποίων ποσό 32 εκατ. EUR θα συμπεριληφθεί στο τιμολόγιο του Σεπτεμβρίου του 2024 και θα καταβληθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο κατά την περίοδο από τον Οκτώβριο του 2024 έως τον Μάιο του 2025. Επιπλέον, το Ηνωμένο Βασίλειο δικαιούται το μερίδιό του επί των οριστικών προστίμων που δεν ήταν πλέον ανεξόφλητα στις 31 Δεκεμβρίου 2023 (18 εκατ. EUR, που θα πρέπει να συμπεριληφθούν επίσης στο τιμολόγιο του Σεπτεμβρίου του 2024 και να καταβληθούν στο Ηνωμένο Βασίλειο κατά την περίοδο από τον Οκτώβριο του 2024 έως τον Μάιο του 2025) και το μερίδιό του επί των οριστικών προστίμων που τιμολογήθηκαν τον Σεπτέμβριο του 2023 αλλά δεν είχαν ακόμη καταβληθεί στο τέλος του έτους (8 εκατ. EUR, που καταβλήθηκαν στο Ηνωμένο Βασίλειο κατά την περίοδο από τον Ιανουάριο έως τον Μάιο του 2024). Ως εκ τούτου, το συνολικό μερίδιο του Ηνωμένου Βασιλείου επί των προστίμων ανέρχεται σε 1,6 δισ. EUR (2022: 1,6 δισ. EUR), εκ των οποίων 27 εκατ. EUR πρέπει να καταβληθούν εντός 12 μηνών από την ημερομηνία του ισολογισμού (2022: 98,6 εκατ. EUR).

Άρθρο 143 — Ενδεχόμενες χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις: δάνεια για χρηματοδοτική συνδρομή, ΕΤΣΕ, ΕΤΒΑ & ΕΕΔ

Σύμφωνα με το άρθρο αυτό, το Ηνωμένο Βασίλειο είναι υποχρεωμένο να χρηματοδοτήσει το μερίδιό του επί των ενδεχόμενων χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων της ΕΕ σε σχέση με δανειοληπτικές, δανειοδοτικές και εγγυητικές δραστηριότητές του σε περίπτωση που αυτές θεμελιωθούν και δεν καλύπτονται από τα υφιστάμενα ταμεία εγγυήσεων — βλ. σημείωση 4.1 για τις σχετικές ενδεχόμενες υποχρεώσεις. Η ΕΕ θα επιστρέψει στο Ηνωμένο Βασίλειο ποσά τα οποία έχει ήδη συνεισφέρει το Ηνωμένο Βασίλειο σε ταμεία εγγυήσεων και τα οποία δεν είναι πλέον αναγκαία. Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει επίσης δικαίωμα στις επανεισροές από πράξεις για τις οποίες επιμερίζεται την υποχρέωση. Στις 31 Δεκεμβρίου 2023, το καθαρό ποσό που θα πρέπει να καταβληθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο, συνολικά εντός των επόμενων 12 μηνών, ανερχόταν σε 233,3 εκατ. EUR (2022: 313 εκατ. EUR). Το καθαρό αυτό ποσό περιλαμβάνει ποσό ύψους 243,8 εκατ. EUR που χρεώθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο τον Απρίλιο του 2024 και περιλαμβάνει το μερίδιο του Ηνωμένου Βασιλείου επί των ανακτήσεων και των καθαρών εσόδων που εισπράχθηκαν το 2023 (113,4 εκατ. EUR), την υπέρβαση των προβλέψεων (73,4 εκατ. EUR), τα έσοδα από τη διαχείριση των στοιχείων ενεργητικού (51,6 εκατ. EUR), καθώς και προσαρμογές ύψους 5,4 εκατ. EUR που προσδιορίστηκαν κατά τις συμφωνηθείσες διαδικασίες επανεξέτασης: προσαρμογή για τα ποσά που ανακτήθηκαν το 2022 για την ΕΕΔ (–90 477 EUR), προσαρμογή του τρέχοντος συντελεστή προβλέψεων του 2022 για την ΕΕΔ (4,8 εκατ. EUR), προσαρμογή για τα ποσά που ανακτήθηκαν το 2022 για το ΕΤΣΕ (–11 778 EUR) και προσαρμογή του τρέχοντος συντελεστή προβλέψεων του 2022 για το ΕΤΣΕ (0,7 εκατ. EUR). Επιπλέον, το καθαρό αυτό ποσό περιλαμβάνει το υπόλοιπο του τιμολογίου του Σεπτεμβρίου 2023 ύψους 10,6 εκατ. EUR, το οποίο θα καταβληθεί στην ΕΕ την περίοδο από τον Ιανουάριο έως τον Μάιο του 2024.

Άρθρο 144 — Χρηματοοικονομικά μέσα

Σύμφωνα με το εν λόγω άρθρο, η ΕΕ έχει δεσμευτεί να επιστρέψει στο Ηνωμένο Βασίλειο το μερίδιό του στις επανεισροές που προέρχονται από χρηματοοικονομικές πράξεις που είχαν εγκριθεί έως την ημερομηνία αποχώρησης, καθώς και το μερίδιό του στις εκταμιεύσεις που πραγματοποιήθηκαν για χρηματοοικονομικές πράξεις που εγκρίθηκαν μετά την ημερομηνία αποχώρησης. Στις 31 Δεκεμβρίου 2023 το ποσό που θα πρέπει να καταβληθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο, συνολικά εντός των επόμενων 12 μηνών, ανερχόταν σε 59,4 εκατ. EUR (2022: 54 εκατ. EUR). Το ποσό αυτό περιλαμβάνει το υπόλοιπο του τιμολογίου του Σεπτεμβρίου του 2023 ύψους 12 871 EUR, το οποίο θα καταβληθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο την περίοδο από τον Ιανουάριο έως τον Μάιο του 2024.

Άρθρο 145 — Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ) υπό εκκαθάριση

Το Ηνωμένο Βασίλειο δικαιούται το μερίδιό του επί του καθαρού ενεργητικού της ΕΚΑΧ που τελεί υπό εκκαθάριση στις 31 Δεκεμβρίου 2020, το οποίο θα πρέπει να αποπληρωθεί σε πέντε δόσεις στις 30 Ιουνίου κάθε έτους, αρχής γενομένης από το 2021. Το καθαρό ενεργητικό της ΕΚΑΧ που τελεί υπό εκκαθάριση στις 31 Δεκεμβρίου 2020 ανερχόταν σε 1,5 δισ. EUR, εκ των οποίων το μερίδιο του Ηνωμένου Βασιλείου ανέρχεται σε 184 εκατ. EUR. Μετά την καταβολή της τρίτης δόσης ύψους 37 εκατ. EUR το 2023, το ανεξόφλητο ποσό στις 31 Δεκεμβρίου 2023 ανέρχεται σε 74 εκατ. EUR (2022: 111 εκατ. EUR], εκ των οποίων 37 εκατ. EUR πρέπει να καταβληθούν εντός 12 μηνών από την ημερομηνία του ισολογισμού.

Άρθρο 146 — Επένδυση στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (ΕΤαΕ)

Το Ηνωμένο Βασίλειο δικαιούται το μερίδιό του επί της επένδυσης της ΕΕ στο καταβεβλημένο μετοχικό κεφάλαιο του ΕΤαΕ ως έχει στις 31 Δεκεμβρίου 2020, το οποίο θα πρέπει να καταβληθεί σε πέντε δόσεις στις 30 Ιουνίου κάθε έτους, αρχής γενομένης από το 2021. Η επένδυση της ΕΕ στο καταβεβλημένο μετοχικό κεφάλαιο του ΕΤαΕ στις 31 Δεκεμβρίου 2020 ανερχόταν σε 267 δισ. EUR, εκ των οποίων το μερίδιο του Ηνωμένου Βασιλείου ανέρχεται σε 33 εκατ. EUR. Μετά την καταβολή της τρίτης δόσης ύψους 7 εκατ. EUR, το ανεξόφλητο ποσό στις 31 Δεκεμβρίου 2023 ανέρχεται σε 13 εκατ. EUR (2022: 20 εκατ. EUR], εκ των οποίων 7 εκατ. EUR πρέπει να καταβληθούν εντός 12 μηνών από την ημερομηνία του ισολογισμού.

Άρθρο 147 — Νομικές υποθέσεις

Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει δεσμευτεί να συνεισφέρει το μερίδιό του επί των πληρωμών της ΕΕ που προκύπτουν από νομικές υποθέσεις που αφορούν τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης οι οποίες καθίστανται καταβλητέες, υπό την προϋπόθεση ότι τα πραγματικά περιστατικά που διαμορφώνουν το αντικείμενο των εν λόγω υποθέσεων έχουν συμβεί το αργότερο έως τις 31 Δεκεμβρίου 2020. Λαμβάνοντας υπόψη τις προβλέψεις και τα δεδουλευμένα στο τέλος του έτους, καθώς και τις πραγματικές πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν από την ΕΕ για νομικές υποθέσεις το 2023, το εκτιμώμενο ποσό που θα πρέπει να καταβάλει το Ηνωμένο Βασίλειο ανέρχεται σε 115 εκατ. EUR (2022: 68 εκατ. EUR], εκ των οποίων 12 εκατ. EUR πρέπει να καταβληθούν εντός 12 μηνών από την ημερομηνία του ισολογισμού.

2.6.1.3.   Εισπρακτέα ποσά από πρόστιμα στον τομέα του ανταγωνισμού

(σε εκατ. EUR)
	31.12.2023	31.12.2022
Ακαθάριστα εισπρακτέα ποσά από πρόστιμα ανταγωνισμού	13 762	13 635
Προσωρινές και οριστικές πληρωμές	(3 014 )	(2 980 )
Απομείωση	(887 )	(1 235 )
Σύνολο	9 861	9 420
Μη κυκλοφορούντα	—	—
Κυκλοφορούντα	9 861	9 420

Τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν σε εταιρείες περιλαμβάνουν πρόστιμα στον τομέα του ανταγωνισμού και τίμημα υπέρβασης εκπομπών CO2. Εταιρείες στις οποίες έχουν επιβληθεί πρόστιμα και έχουν ασκήσει ή σκοπεύουν να ασκήσουν προσφυγή έχουν τη δυνατότητα είτε να καταβάλουν προσωρινές πληρωμές είτε να παράσχουν στην Επιτροπή τραπεζικές εγγυήσεις. Για το σύνολο των εκκρεμών προστίμων στο τέλος του έτους που δεν καλύπτονται από προσωρινές ή οριστικές πληρωμές, 9 324 εκατ. EUR (2022: 9 066 εκατ. EUR) έχουν εισπραχθεί ως κάλυψη εγγυήσεων.

Οι πληρωμές που έχουν εισπραχθεί από εταιρείες στις οποίες έχουν επιβληθεί πρόστιμα τηρούνται είτε ως επενδύσεις στο πλαίσιο του BUFI (βλ. σημείωση 2.4.2.1) είτε σε τραπεζικούς λογαριασμούς (βλ. σημείωση 2.8).

Τα ποσά που προσαρμόστηκαν λόγω απομείωσης αξίας αντικατοπτρίζουν την κατά περίπτωση εκτίμηση της Επιτροπής για τα πρόστιμα που δεν εισπράχθηκαν ή δεν καλύφθηκαν από εγγύηση, και τα οποία η Επιτροπή δεν αναμένει να ανακτήσει, καθώς και υποθέσεις που μειώθηκαν από τα δικαστήρια.

Τα έσοδα από πρόστιμα που επιβλήθηκαν σε εταιρείες για το οικονομικό έτος ανήλθαν συνολικά σε 1 414 εκατ. EUR (βλ. σημείωση 3.5), ενώ οι δαπάνες, δηλαδή μειώσεις των προστίμων με δικαστικές αποφάσεις, ανήλθαν συνολικά σε 597 εκατ. EUR (βλ. σημείωση 3.16).

Καταχωρίζεται ενδεχόμενη υποχρέωση ύψους 1 751 εκατ. EUR λόγω της πιθανότητας επιστροφής των ποσών που έχουν καταβληθεί προσωρινά σε εταιρείες στις οποίες επιβλήθηκαν πρόστιμα, οι οποίες ασκούν προσφυγή ή έχουν το δικαίωμα να ασκήσουν προσφυγή κατά των προστίμων που τους επιβλήθηκαν — βλ. σημείωση 4.2.1.

2.6.1.4.   Δεδουλευμένα έσοδα και προεισπραχθέντα έξοδα

(σε εκατ. EUR)
	31.12.2023	31.12.2022
Δεδουλευμένα έσοδα	1 131	1 936
Προεισπραχθέντα έξοδα που αφορούν μη ανταλλακτικές συναλλαγές	223	315
Σύνολο	1 354	2 250
Μη κυκλοφορούντα	567	1 011
Κυκλοφορούντα	787	1 239

Τα δεδουλευμένα έσοδα περιλαμβάνουν 1 δισ. EUR (2022: 1,8 δισ. EUR) τα οποία αναμένει να ανακτήσει η Επιτροπή στον τομέα της συνοχής ως αποτέλεσμα της εξέτασης και αποδοχής των ετήσιων λογαριασμών που υπέβαλαν τα κράτη μέλη. Το μεγαλύτερο μέρος του ποσού αυτού (0,6 δισ. EUR) αναμένεται να ανακτηθεί μόλις περατωθούν τα υποκείμενα προγράμματα της περιόδου 2014-2020 (ως συνέπεια των μέτρων της Πρωτοβουλίας Επενδύσεων για την Αντιμετώπιση του Κορονοϊού) και, ως εκ τούτου, να ταξινομηθεί ως μη κυκλοφορούν.

2.6.2.   Απαιτήσεις από ανταλλακτικές συναλλαγές

(σε εκατ. EUR)
	31.12.2023	31.12.2022
Μη κυκλοφορούσες
Είσπραξη της οικονομικής εγγύησης	1 666	1 832
Τόκοι υπερημερίας	365	597
Λοιπές Απαιτήσεις	98	103
	2 129	2 532
Κυκλοφορούσες
Είσπραξη της οικονομικής εγγύησης	340	369
Πελάτες	286	288
Απομείωση απαιτήσεων έναντι πελατών	(158 )	(171 )
Προεισπραχθέντα έξοδα που αφορούν ανταλλακτικές συναλλαγές	380	291
Τόκοι υπερημερίας	1 186	2 554
Λοιπές	287	167
	2 321	3 497
Σύνολο	4 450	6 029

Οι τόκοι υπερημερίας αφορούν κυρίως υποθέσεις ιδίων πόρων και δεδουλευμένους τόκους επί προστίμων τα οποία καλύπτονται από εγγυήσεις που παρασχέθηκαν από εταιρείες στις οποίες είχαν επιβληθεί πρόστιμα. Η μείωση συνδέεται κυρίως με την πληρωμή ύψους 1,4 δισ. EUR από το Ηνωμένο Βασίλειο σχετικά με την υπόθεση δήλωσης χαμηλότερης δασμολογητέας αξίας που αναφέρεται στη σημείωση 2.6.1.1. Το μη τρέχον ποσό (0,4 δισ. EUR) αφορά παρόμοιες υποθέσεις των κρατών μελών που βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη.

Η είσπραξη του συμβολαίου οικονομικών εγγυήσεων αντιπροσωπεύει τη μελλοντική αμοιβή που αναμένει να εισπράξει η ΕΕ για τις παρεχόμενες εγγυήσεις. Οι περισσότερες εγγυήσεις της ΕΕ είναι μη αμειβόμενες ή σε τιμή χαμηλότερη από τις τιμές της αγοράς. Συνεπώς, η είσπραξη του συμβολαίου οικονομικών εγγυήσεων είναι σημαντικά μικρότερη από την υποχρέωση του συμβολαίου οικονομικών εγγυήσεων (βλ. σημείωση 2.11.2). Από το συνολικό ποσό των 2 006 εκατ. EUR της είσπραξης του συμβολαίου οικονομικών εγγυήσεων στις 31 Δεκεμβρίου 2023, τα 1 996 εκατ. EUR ταξινομούνται ως χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού που αποτιμώνται στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος (εύλογης αξίας του επιπέδου 3). Σε σύγκριση με το υπόλοιπο ανοίγματος την 1η Ιανουαρίου 2023 ύψους 2 201 εκατ. EUR, η είσπραξη του συμβολαίου οικονομικών εγγυήσεων μειώθηκε συνολικά κατά 195 εκατ. EUR λόγω των προσαυξήσεων εγγύησης ύψους 324 εκατ. EUR που εισπράχθηκαν το 2023, μείον πρόσθετες προσαυξήσεις εγγύησης ύψους 129 εκατ. EUR που αναμενόταν να εισπραχθούν στο μέλλον.

2.7.   ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ

(σε εκατ. EUR)
	31.12.2023	31.12.2022
Επιστημονικό υλικό	60	54
Λοιπά	18	28
Σύνολο	78	82

2.8.   ΤΑΜΕΙΑΚΑ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ ΚΑΙ ΙΣΟΔΥΝΑΜΑ ΤΟΥΣ

(σε εκατ. EUR)
	Σημείωση	31.12.2023	31.12.2022
Λογαριασμοί σε δημόσια ταμεία και κεντρικές τράπεζες		22 620	21 413
Λογαριασμοί όψεως		312	178
Πάγιες προκαταβολές		7	8
Μεταφορές (μεταφορές μετρητών)		0	—
Τραπεζικοί λογαριασμοί για την εκτέλεση του προϋπολογισμού	2.8.1	22 940	21 598
Ενοποιημένη προσέγγιση χρηματοδότησης	2.8.2	12 539	19 929
Χρηματοδοτικά μέσα	2.8.3	2 279	2 713
Πρόστιμα	2.8.4	540	914
Άλλα θεσμικά και λοιπά όργανα και οργανισμοί		1 281	1 344
Καταπιστευματικά ταμεία		37	47
Σύνολο		39 616	46 544

2.8.1.   Τραπεζικοί λογαριασμοί για την εκτέλεση του προϋπολογισμού

Αυτός ο τομέας καλύπτει τα κεφάλαια της Επιτροπής που είναι κατατεθειμένα σε τραπεζικούς λογαριασμούς σε κάθε κράτος μέλος καθώς και στις χώρες ΕΖΕΣ (δημόσιο ταμείο ή κεντρική τράπεζα), καθώς και σε λογαριασμούς όψεως, πάγιων προκαταβολών και μικροεξόδων εμπορικών τραπεζών. Το ταμειακό υπόλοιπο στο τέλος του 2023 οφείλεται κατά κύριο λόγο στους εξής παράγοντες:

—	ποσό μη εκτελεσθεισών πιστώσεων του προϋπολογισμού στο τέλος του έτους, ύψους 15 δισ. EUR, εκ των οποίων 11,4 δισ. EUR αφορούν έσοδα για ειδικό προορισμό και 3,6 δισ. EUR αφορούν πιστώσεις πληρωμών (συμπεριλαμβανομένου ποσού ύψους 1,3 δισ. EUR του ΕΓΤΕ)·

—	ποσό ύψους 3,7 δισ. EUR που ανήκει σε δημόσια ταμεία οργανισμών που διαχειρίζεται η Επιτροπή, το οποίο δεν είχε δαπανηθεί στο τέλος του έτους·

—	ποσό ύψους 3,2 δισ. EUR το οποίο θα επιστραφεί στα κράτη μέλη τον Ιανουάριο του 2024· και

—	οριστικά πρόστιμα ύψους 0,7 δισ. EUR που δεν είχαν ακόμη εγγραφεί στον προϋπολογισμό.

2.8.2.   Ενοποιημένη προσέγγιση χρηματοδότησης

Στο πλαίσιο της ενοποιημένης στρατηγικής χρηματοδότησης, μέρος των δανειοληπτικών πράξεων παραμένει στα ταμειακά διαθέσιμα που τηρούνται σε τραπεζικό λογαριασμό στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Σκοπός είναι η διατήρηση της ρευστότητας για τις επικείμενες υποχρεώσεις εκταμίευσης και η τήρηση καθορισμένου αποθεματικού ρευστότητας, αποφεύγοντας παράλληλα τη δημιουργία πλεοναζόντων υπολοίπων (βλ. επίσης σημειώσεις 6.4 και 6.5). Τα επίπεδα ταμειακών διαθεσίμων στον εν λόγω λογαριασμό παρουσιάζουν διακυμάνσεις κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους. Στο τέλος του 2023 το επίπεδο εκταμιεύσεων προς τα κράτη μέλη στο πλαίσιο του NGEU ήταν πολύ υψηλό, με αποτέλεσμα το υπόλοιπο ταμειακών διαθεσίμων στο τέλος του έτους στον λογαριασμό της ΕΚΤ να είναι χαμηλότερο απ' ό,τι το 2022.

2.8.3.   Χρηματοδοτικά μέσα

Τα ποσά που εμφανίζονται σε αυτόν τον τομέα αφορούν κυρίως ταμειακά ισοδύναμα τα οποία διαχειρίζονται καταπιστευματικοί φορείς για λογαριασμό της Επιτροπής με σκοπό την εκτέλεση ιδιαίτερων προγραμμάτων των χρηματοδοτικών μέσων που χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ: 1,9 δισ. EUR στις 31 Δεκεμβρίου 2023, εκ των οποίων ποσό 0,5 δισ. EUR αφορά τον μηχανισμό εγγύησης δανείων του COSME — βλ. σημείωση 4.1.2. Περιλαμβάνουν επίσης ταμειακά ισοδύναμα ύψους 0,3 δισ. EUR (προθεσμιακές καταθέσεις και βραχυπρόθεσμα εμπορικά χρεόγραφα) που ανήκουν στο Ταμείο Καινοτομίας που διαχειρίζεται η ΕΤΕπ — βλ. σημείωση 2.4.2.1. Ο τομέας αυτός δεν καλύπτει το αποθεματικό ρευστότητας που σχετίζεται με το ΚΤΠ (0,1 δισ. EUR στις 31 Δεκεμβρίου 2023), το οποίο τηρείται στον κεντρικό λογαριασμό ταμειακών διαθεσίμων της Επιτροπής. Τα ταμειακά διαθέσιμα που ανήκουν σε χρηματοδοτικά μέσα μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο από τα αντίστοιχα προγράμματα.

2.8.4.   Πρόστιμα

Πρόκειται για ταμειακά διαθέσιμα που εισέπραξε η Επιτροπή από πρόστιμα επιβληθέντα σε εταιρείες, για υποθέσεις που δεν έχουν ακόμη διευθετηθεί. Όταν έχει ασκηθεί προσφυγή ή είναι άγνωστο αν θα ασκηθεί προσφυγή από την εταιρεία στην οποία επιβλήθηκε το πρόστιμο, το υποκείμενο ποσό εμφανίζεται ως ενδεχόμενη υποχρέωση στη σημείωση 4.2.1. Από το 2010 η Επιτροπή διαχειρίζεται όλα τα προσωρινώς εισπραχθέντα πρόστιμα σε εταιρείες στο πλαίσιο του ταμείου BUFI και τα ποσά αυτά επενδύονται σε χρηματοοικονομικά μέσα τα οποία ταξινομούνται ως μη παράγωγα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος (βλ. σημείωση 2.4.2), με ορισμένα από τα στοιχεία ενεργητικού του ταμείου να εμφανίζονται ως ταμειακά διαθέσιμα στο τέλος του έτους.

ΠΑΘΗΤΙΚΟ

2.9.   ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ ΣΕ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ

2.9.1.   Καθαρή υποχρέωση από καθεστώς παροχών σε εργαζομένους

(σε εκατ. EUR)
	Καθεστώς συνταξιοδότησης των υπαλλήλων της Ευρωπαϊκής Ένωσης	Άλλα καθεστώτα παροχών εξόδου από την υπηρεσία	Κοινό σύστημα υγειονομικής ασφάλισης	31.12.2023 Σύνολο	31.12.2022 Σύνολο
Υποχρέωση καθορισμένων παροχών	82 718	1 808	6 735	91 261	81 070
Στοιχεία ενεργητικού του προγράμματος	ά/α	(34 )	(419 )	(453 )	(453 )
Καθαρό ποσό	82 718	1 774	6 316	90 808	80 617

Η αύξηση στις συνολικές υποχρεώσεις για παροχές σε εργαζομένους οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αύξηση του καθαρού ποσού που αντιστοιχεί στο καθεστώς συνταξιοδότησης των υπαλλήλων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (PSEO), το μεγαλύτερο ισχύον καθεστώς. Η εν λόγω υποχρέωση στο πλαίσιο του PSEO αυξήθηκε κυρίως λόγω των αναλογιστικών ζημιών βάσει μεταβολών των υποκείμενων χρηματοοικονομικών παραδοχών (βλ. σημείωση 2.9.4). Αυτό οφείλεται στη μείωση του πραγματικού προεξοφλητικού επιτοκίου εντός του έτους, αντιστρέφοντας εν μέρει τις επιπτώσεις της απότομης αύξησης των επιτοκίων που παρατηρήθηκε το προηγούμενο έτος. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι, ενώ η αύξηση ή μείωση του πραγματικού προεξοφλητικού επιτοκίου επηρεάζει το μέγεθος της υποχρέωσης στο τέλος του έτους, δεν μεταβάλλει το ποσό των παροχών που θα πρέπει να καταβληθούν πραγματικά στους δικαιούχους από τον προϋπολογισμό της ΕΕ τα επόμενα έτη.

Η πρόσθετη αύξηση της υποχρέωσης οφείλεται κυρίως σε αναλογιστικές ζημίες βάσει μεταβολών των δημογραφικών παραδοχών, οι οποίες προκύπτουν από την επικαιροποίηση του αναλογιστικού πίνακα θνησιμότητας στα βασικά καθεστώτα παροχών σε εργαζομένους. Υπάρχει επίσης αύξηση η οποία οφείλεται στο ετήσιο κόστος τόκων (αναστροφή της προεξόφλησης της υποχρέωσης).

Καθεστώς συνταξιοδότησης των υπαλλήλων της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Αυτή η υποχρέωση καθορισμένων παροχών αντιπροσωπεύει την παρούσα αξία αναμενόμενων μελλοντικών πληρωμών τις οποίες απαιτείται να πραγματοποιήσει η ΕΕ για την τακτοποίηση των συνταξιοδοτικών δεσμεύσεων που προέρχονται από την υπηρεσία εργαζομένων κατά την τρέχουσα και τις προηγούμενες περιόδους. Το καθεστώς συνεχίζει να λειτουργεί, και επομένως, όλες οι πληρωμές που απαιτείται να γίνονται από το καθεστώς σε ετήσια βάση εγγράφονται κάθε έτος στον προϋπολογισμό της ΕΕ.

Σύμφωνα με το άρθρο 83 του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης, η καταβολή των παροχών που προβλέπονται από το καθεστώς συνταξιοδότησης των υπαλλήλων βαρύνει τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Το καθεστώς χρηματοδοτείται θεωρητικά και τα κράτη μέλη συλλογικά εγγυώνται την καταβολή αυτών των παροχών. Παρακρατείται από τον βασικό μισθό των ενεργών μελών υποχρεωτική συνταξιοδοτική εισφορά, η οποία επί του παρόντος ανέρχεται στο 11,1 %. Οι εν λόγω εισφορές αντιμετωπίζονται ως έσοδα στον προϋπολογισμό του έτους και συνεισφέρουν στη χρηματοδότηση των δαπανών της ΕΕ γενικά, βλ. επίσης σημείωση 3.8.

Οι υποχρεώσεις στο πλαίσιο του συνταξιοδοτικού καθεστώτος εκτιμήθηκαν με βάση τον αριθμό των μελών του προσωπικού που καλύπτονταν από το PSEO (εν ενεργεία προσωπικό, συνταξιούχοι, πρώην εν ενεργεία προσωπικό που λαμβάνει πλέον σύνταξη αναπηρίας και εξαρτώμενα μέλη θανόντων μελών του προσωπικού) στις 31 Δεκεμβρίου 2023 και με βάση τις διατάξεις του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης που ίσχυε την ημερομηνία εκείνη. Η αποτίμηση αυτή διενεργήθηκε σύμφωνα με τις λογιστικές προβλέψεις του IPSAS 39 (και, συνεπώς, σύμφωνα επίσης με τον λογιστικό κανόνα 12 της ΕΕ).

Άλλα καθεστώτα παροχών εξόδου από την υπηρεσία

Η κατηγορία αυτή αφορά την υποχρέωση για συνταξιοδοτικές δεσμεύσεις έναντι μελών και πρώην μελών της Επιτροπής, του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, του Συμβουλίου, του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή και του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων. Στην ίδια κατηγορία περιλαμβάνονται επίσης υποχρεώσεις για τις συντάξεις μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Κοινό σύστημα υγειονομικής ασφάλισης

Πέραν των ανωτέρω καθεστώτων παροχών εξόδου από την υπηρεσία, έγινε επίσης αποτίμηση της εκτιμώμενης υποχρέωσης της ΕΕ όσον αφορά το κοινό σύστημα υγειονομικής ασφάλισης (ΚΣΥΑ) σχετικά με το κόστος ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης το οποίο πρέπει να καταβληθεί κατά τη διάρκεια των περιόδων μετά την έξοδο από την υπηρεσία (μετά την αφαίρεση των εισφορών τους). Όπως αναφέρεται στη σημείωση 1.5.10, ο υπολογισμός της υποχρέωσης αυτής λαμβάνει υπόψη τη συνολική περίοδο ενεργού υπηρεσίας, διασφαλίζοντας τη συνεπή λογιστικοποίηση τόσο του καθεστώτος συνταξιοδότησης όσο και του συστήματος υγειονομικής ασφάλισης στο πλαίσιο του σχεδίου προγράμματος παροχών μετά την έξοδο από την υπηρεσία.

Λαμβανομένης υπόψη της υποχρέωσης πιστής απεικόνισης της οικονομικής ουσίας της υποκείμενης κατάστασης, όπως απαιτείται τόσο βάσει των EAR όσο και βάσει των IPSAS, δεν ερμηνεύθηκε το IPSAS 39 με στενότερη έννοια κατά την κατανομή των παροχών στις περιόδους υπηρεσίας. Εάν συσσωρευόταν πλήρως το κόστος απασχόλησης για το σύστημα ΚΣΥΑ για περίοδο 10 ετών για το σύνολο των υπαλλήλων, αντί για την περίοδο ενεργού υπηρεσίας του εργαζομένου, ο αντίκτυπος αυτής της προσέγγισης στην υποχρέωση καθορισμένων παροχών στο τέλος του έτους θα ήταν αύξηση κατά 1,3 δισ. EUR. Ωστόσο, όπως προαναφέρθηκε ήδη, αυτή η προσέγγιση στενότερης ερμηνείας δεν θα ήταν συμβατή με το ποιοτικό χαρακτηριστικό της πιστής απεικόνισης και, συνεπώς, θα κρινόταν ότι δεν παρέχει αξιόπιστη πληροφόρηση σύμφωνα με τον λογιστικό κανόνα 1 της ΕΕ και το εννοιολογικό πλαίσιο των IPSAS. Η εκτίμηση αυτή εμφανίζει υψηλή ευαισθησία στην εξέλιξη της διοικητικής κατάστασης του τρέχοντος προσωπικού (ειδικότερα ως προς τον αριθμό των μελών του προσωπικού με συμβάσεις ορισμένου χρόνου που αναμένεται, βάσει της παραδοχής, να γίνουν υπάλληλοι στο μέλλον).

2.9.2.   Μεταβολή της παρούσας αξίας της υποχρέωσης καθορισμένων παροχών σε εργαζομένους

Η παρούσα αξία της υποχρέωσης καθορισμένων παροχών είναι η προεξοφλημένη αξία αναμενόμενων μελλοντικών πληρωμών οι οποίες απαιτούνται για την τακτοποίηση της υποχρέωσης που προέρχεται από υπηρεσία εργαζομένου κατά την τρέχουσα και τις προηγούμενες περιόδους.

Κατωτέρω παρουσιάζεται ανάλυση της μεταβολής της υποχρέωσης καθορισμένων παροχών για το τρέχον έτος:

(σε εκατ. EUR)
	Καθεστώς συνταξιοδότησης των υπαλλήλων της Ευρωπαϊκής Ένωσης	Άλλα καθεστώτα παροχών εξόδου από την υπηρεσία	Κοινό σύστημα υγειονομικής ασφάλισης	Σύνολο
Παρούσα αξία στις 31.12.2022	73 126	1 880	6 064	81 070
Αναγνωρισμένα στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων
Κόστος τρέχουσας απασχόλησης	2 589	67	217	2 873
Κόστος τόκων	2 629	61	218	2 908
Κόστος προϋπηρεσίας	—	(239 )	—	(239 )
Αναγνωρισμένα στο καθαρό ενεργητικό
Επανεπιμετρήσεις υποχρεώσεων για παροχές σε εργαζομένους
Αναλογιστικά (κέρδη)/ζημίες βάσει πείρας	479	8	(71 )	415
Αναλογιστικά (κέρδη)/ζημίες βάσει δημογραφικών παραδοχών	1 892	32	212	2 136
Αναλογιστικά (κέρδη)/ζημίες βάσει χρηματοοικονομικών παραδοχών	4 176	74	218	4 468
Λοιπά
Καταβληθείσες παροχές	(2 172 )	(75 )	(124 )	(2 371 )
Παρούσα αξία στις 31.12.2023	82 718	1 808	6 735	91 261

Το κόστος τρέχουσας απασχόλησης είναι η αύξηση στην παρούσα αξία της υποχρέωσης καθορισμένων παροχών που προέρχεται από την απασχόληση υφιστάμενων μελών κατά το τρέχον έτος.

Το κόστος τόκων αναφέρεται στην αύξηση, κατά τη διάρκεια μιας περιόδου, της παρούσας αξίας της υποχρέωσης καθορισμένων παροχών η οποία συμβαίνει επειδή οι παροχές είναι κατά μία περίοδο πλησιέστερα προς τακτοποίηση.

Τα αναλογιστικά κέρδη και ζημίες βάσει πείρας αναφέρονται στις επιπτώσεις των διαφορών ανάμεσα στο τι αναμενόταν σύμφωνα με τις παραδοχές που είχαν γίνει το προηγούμενο έτος για το 2023 και όσων πραγματικά συνέβησαν το 2023. Το στοιχείο αυτό αντικατοπτρίζει επίσης τον αντίκτυπο των νεοπροσληφθέντων (μέλη του προσωπικού που εμφανίζονται στο τρέχον οικονομικό έτος, αλλά δεν εμφανίζονταν στο προηγούμενο).

Τα αναλογιστικά κέρδη και ζημίες από μεταβολές των αξιών των αναλογιστικών παραδοχών (δημογραφικές μεταβλητές όπως η κινητικότητα και η θνησιμότητα του προσωπικού και χρηματοοικονομικές μεταβλητές όπως τα προεξοφλητικά επιτόκια και οι προβλεπόμενες αυξήσεις μισθών) προκύπτουν όταν οι εκτιμώμενες αξίες των εν λόγω παραδοχών επικαιροποιούνται ώστε να αποτυπώνουν τις υποκείμενες συνθήκες.

Οι παροχές (για παράδειγμα συντάξεις ή επιστροφές ιατροφαρμακευτικών εξόδων) καταβάλλονται κατά τη διάρκεια του έτους σύμφωνα με τους κανόνες του καθεστώτος. Αυτές οι καταβληθείσες παροχές οδηγούν σε μείωση της υποχρέωσης καθορισμένων παροχών.

2.9.3.   Στοιχεία ενεργητικού του προγράμματος

(σε εκατ. EUR)
	Άλλα καθεστώτα παροχών εξόδου από την υπηρεσία	Κοινό σύστημα υγειονομικής ασφάλισης	Σύνολο
Παρούσα αξία στις 31.12.2022	63	390	453
Καθαρή μεταβολή των στοιχείων ενεργητικού του προγράμματος	(29 )	29	(1 )
Παρούσα αξία στις 31.12.2023	34	419	453

2.9.4.   Αναλογιστικές παραδοχές — παροχές σε εργαζομένους

Οι κύριες αναλογιστικές παραδοχές που χρησιμοποιήθηκαν στην αποτίμηση των δύο βασικών καθεστώτων παροχών σε εργαζομένους της ΕΕ παρουσιάζονται κατωτέρω:

	2023	2022
Καθεστώς συνταξιοδότησης των υπαλλήλων της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Ονομαστικό προεξοφλητικό επιτόκιο	3,0  %	3,6  %
Προβλεπόμενο ποσοστό πληθωρισμού	2,2  %	2,4  %
Πραγματικό προεξοφλητικό επιτόκιο	0,8  %	1,1  %
Αναμενόμενος ρυθμός μελλοντικών αυξήσεων των μισθών	1,1  %	1,5  %
Ηλικία συνταξιοδότησης	63 /64 /66	63 /64 /66
Κοινό σύστημα υγειονομικής ασφάλισης
Ονομαστικό προεξοφλητικό επιτόκιο	3,1  %	3,6  %
Προβλεπόμενο ποσοστό πληθωρισμού	2,2  %	2,4  %
Πραγματικό προεξοφλητικό επιτόκιο	0,8  %	1,1  %
Αναμενόμενος ρυθμός μελλοντικών αυξήσεων των μισθών	1,1  %	1,6  %
Τάσεις των συντελεστών του ιατροφαρμακευτικού κόστους	1,7  %	2,3  %
Ηλικία συνταξιοδότησης	63 /64 /66	63 /64 /66

Οι δείκτες θνησιμότητας για το 2023 βασίζονται στον επικαιροποιημένο πίνακα θνησιμότητας υπαλλήλων ΕΕ — EULT 2023, ενσωματώνοντας μια δυναμική τάση σε ορίζοντα 20 ετών. Η επικαιροποίηση της παραδοχής όσον αφορά τη θνησιμότητα είχε ως αποτέλεσμα αναλογιστικές ζημίες βάσει μεταβολών των δημογραφικών παραδοχών το 2023 και συνέβαλε στη συνολική αύξηση της συνολικής υποχρέωσης παροχών σε εργαζομένους.

Το ονομαστικό προεξοφλητικό επιτόκιο καθορίζεται ως η αξία της απόδοσης μηδενικού τοκομεριδίου σε ευρώ (με διάρκεια 19 ετών τον Δεκέμβριο του 2023 για το PSEO και 20 ετών για το κοινό σύστημα υγειονομικής ασφάλισης). Το ποσοστό πληθωρισμού που χρησιμοποιήθηκε είναι το αναμενόμενο ποσοστό πληθωρισμού για την αντίστοιχη περίοδο: ο πληθωρισμός νεκρού σημείου ανακτάται με σύγκριση των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων που συνδέονται με τον πληθωρισμό και των τακτικών κρατικών ομολόγων των κυριότερων ευρωπαϊκών χρηματοπιστωτικών αγορών. Το πραγματικό προεξοφλητικό επιτόκιο υπολογίζεται από το ονομαστικό προεξοφλητικό επιτόκιο και το αναμενόμενο μακροχρόνιο ποσοστό πληθωρισμού.

Το 2023 η εξέλιξη των ονομαστικών επιτοκίων και των ποσοστών πληθωρισμού οδήγησε σε συνολική μείωση του πραγματικού προεξοφλητικού επιτοκίου, αλλάζοντας έτσι την πορεία της αύξησης που είχε παρατηρηθεί προηγουμένως και συμβάλλοντας στις αναλογιστικές ζημίες βάσει των χρηματοοικονομικών παραδοχών του έτους.

2.9.5.   Ανάλυση ευαισθησίας

Η ανάλυση ευαισθησίας βασίζεται σε προσομοιώσεις στο πλαίσιο των οποίων μεταβάλλεται —με αμετάβλητα τα λοιπά στοιχεία— η αξία των υπό εξέταση παραδοχών.

Ευαισθησία του καθεστώτος συνταξιοδότησης των υπαλλήλων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (PSEO)

Μεταβολή της παραδοχής που αφορά το προεξοφλητικό επιτόκιο κατά δέκα μονάδες βάσης (0,1 %) θα είχε τις ακόλουθες επιπτώσεις:

(σε εκατ. EUR)
	2023		2022
	Αύξηση 0,1 %	Μείωση 0,1 %	Αύξηση 0,1 %	Μείωση 0,1 %
Υποχρέωση καθορισμένων παροχών	(1 541 )	1 585	(1 316 )	1 352

Μεταβολή στις προβλεπόμενες αυξήσεις μισθών κατά δέκα μονάδες βάσης (0,1 %) θα είχε τις ακόλουθες επιπτώσεις:

(σε εκατ. EUR)
	2023		2022
	Αύξηση 0,1 %	Μείωση 0,1 %	Αύξηση 0,1 %	Μείωση 0,1 %
Υποχρέωση καθορισμένων παροχών	1 532	(1 493 )	1 312	(1 280 )

Μεταβολή της παραδοχής που αφορά την ηλικία συνταξιοδότησης κατά ένα έτος θα είχε τις ακόλουθες επιπτώσεις:

(σε εκατ. EUR)
	2023		2022
	Αύξηση κατά ένα έτος	Μείωση κατά ένα έτος	Αύξηση κατά ένα έτος	Μείωση κατά ένα έτος
Υποχρέωση καθορισμένων παροχών	(795 )	1 076	(727 )	988

Ευαισθησία του κοινού συστήματος υγειονομικής ασφάλισης

Μεταβολή της παραδοχής που αφορά τις τάσεις των συντελεστών του ιατροφαρμακευτικού κόστους κατά δέκα μονάδες βάσης θα είχε τις ακόλουθες επιπτώσεις:

(σε εκατ. EUR)
	2023		2022
	Αύξηση 0,1 %	Μείωση 0,1 %	Αύξηση 0,1 %	Μείωση 0,1 %
Άθροισμα του κόστους τρέχουσας απασχόλησης και του κόστους τόκων που αποτελούν συνιστώσες του καθαρού ιατροφαρμακευτικού κόστους της περιόδου μετά την έξοδο από την υπηρεσία	12	(12 )	10	(10 )
Υποχρέωση καθορισμένων παροχών	166	(162 )	148	(144 )

Μεταβολή της παραδοχής που αφορά το προεξοφλητικό επιτόκιο κατά δέκα μονάδες βάσης (0,1 %) θα είχε τις ακόλουθες επιπτώσεις:

(σε εκατ. EUR)
	2023		2022
	Αύξηση 0,1 %	Μείωση 0,1 %	Αύξηση 0,1 %	Μείωση 0,1 %
Υποχρέωση καθορισμένων παροχών	(132 )	135	(118 )	121

Μεταβολή στις προβλεπόμενες αυξήσεις μισθών κατά δέκα μονάδες βάσης (0,1 %) θα είχε τις ακόλουθες επιπτώσεις:

(σε εκατ. EUR)
	2023		2022
	Αύξηση 0,1 %	Μείωση 0,1 %	Αύξηση 0,1 %	Μείωση 0,1 %
Υποχρέωση καθορισμένων παροχών	(25 )	25	(23 )	22

Μεταβολή της παραδοχής που αφορά την ηλικία συνταξιοδότησης κατά ένα έτος θα είχε τις ακόλουθες επιπτώσεις:

(σε εκατ. EUR)
	2023		2022
	Αύξηση κατά ένα έτος	Μείωση κατά ένα έτος	Αύξηση κατά ένα έτος	Μείωση κατά ένα έτος
Υποχρέωση καθορισμένων παροχών	(188 )	199	(173 )	184

2.10.   ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ

(σε εκατ. EUR)
	Ποσό στις 31.12.2022	Συμπληρωματικές προβλέψεις	Αχρησιμο-ποίητα αντιλογισθέντα ποσά	Χρησιμο-ποιηθέντα ποσά	Μεταφορά μεταξύ κατηγο-ριών	Μεταβολή εκτιμήσεων	Ποσό στις 31.12.2023
Δικαστικές υποθέσεις:
Γεωργία	277	1	(240 )	(37 )	—	—	1
Λοιπά	71	754	(1 )	(2 )	—	1	823
Παροπλισμός πυρηνικών εγκαταστάσεων	1 745	—	—	(45 )	—	67	1 768
Δημοσιονομικές	1	1	(1 )	—	—	0	1
Λοιπά	677	210	(166 )	(1 )	—	21	742
Σύνολο	2 771	966	(408 )	(84 )	—	90	3 334
Μη κυκλοφορούντα	2 199	135	(241 )	(46 )	(34 )	90	2 102
Κυκλοφορούντα	571	831	(167 )	(38 )	34	(0 )	1 233

Οι προβλέψεις είναι αξιόπιστες εκτιμήσεις ποσών τα οποία προκύπτουν από παρελθόντα γεγονότα και τα οποία πιθανότατα θα χρειαστεί να καταβληθούν από τον προϋπολογισμό της ΕΕ στο μέλλον.

Δικαστικές υποθέσεις

Πρόκειται για την εκτίμηση των ποσών που είναι πιθανόν να πληρωθούν μετά το τέλος του έτους για ορισμένες δικαστικές υποθέσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη. Τα ποσά των ενισχύσεων για τη γεωργία αφορούν τις νομικές ενέργειες των κρατών μελών κατά των αποφάσεων εκκαθάρισης ως προς τη συμμόρφωση για το ΕΓΤΕ και το ΕΓΤΑΑ.

Παροπλισμός πυρηνικών εγκαταστάσεων

Το 2017 η βάση για την πρόβλεψη επικαιροποιήθηκε σύμφωνα με τη «Στρατηγική του προγράμματος παροπλισμού πυρηνικών εγκαταστάσεων και διαχείρισης αποβλήτων (D&WMP) του JRC – επικαιροποίηση 2017». Η επανεξέταση της στρατηγικής, καθώς και του προϋπολογισμού και των αναγκών προσωπικού, διενεργήθηκε σε συνεργασία με την ανεξάρτητη ομάδα εμπειρογνωμόνων D&WMP. Αντιπροσωπεύει την καλύτερη διαθέσιμη εκτίμηση του προϋπολογισμού και του προσωπικού που απαιτείται για την ολοκλήρωση του παροπλισμού των εγκαταστάσεων του JRC στην Ispra, στο Geel, στην Καρλσρούη και στο Petten.

Σύμφωνα με τους λογιστικούς κανόνες της ΕΕ, η πρόβλεψη αυτή λαμβάνει υπόψη το ποσοστό πληθωρισμού και στη συνέχεια προεξοφλείται στην καθαρή παρούσα αξία της (με τη βοήθεια της καμπύλης swap σε ευρώ). Στις 31 Δεκεμβρίου 2023 αυτό οδήγησε σε πρόβλεψη που ανερχόταν σε 1 768 εκατ. EUR, εκ των οποίων ένα μέρος αναμενόταν να χρησιμοποιηθεί το 2024 (34 εκατ. EUR) και το υπόλοιπο αργότερα (1 733 εκατ. EUR).

Πρέπει να σημειωθεί ότι σημαντικές αβεβαιότητες, οι οποίες ενυπάρχουν στον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό του παροπλισμού πυρηνικών εγκαταστάσεων, θα μπορούσαν να επηρεάσουν την εκτίμηση αυτή, η οποία θα μπορούσε να αυξηθεί σημαντικά στο μέλλον. Οι κυριότερες πηγές αβεβαιότητας σχετίζονται με την τελική κατάσταση της παροπλισμένης εγκατάστασης, τα πυρηνικά υλικά, τις πτυχές της διαχείρισης και της διάθεσης αποβλήτων, τον ελλιπή ή ανύπαρκτο καθορισμό εθνικών κανονιστικών πλαισίων, τις περίπλοκες και χρονοβόρες διαδικασίες χορήγησης αδειών και τις μελλοντικές εξελίξεις στην αγορά του κλάδου παροπλισμού.

2.11.   ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ

(σε εκατ. EUR)
	Σημείωση	31.12.2023	31.12.2022
Μακροπρόθεσμες
Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις που επιμετρώνται στο αποσβεσμένο κόστος	2.11.1	430 633	323 798
Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος	2.4.2.2	8	9
Υποχρεώσεις από οικονομικές εγγυήσεις	2.11.2	131	177
		430 771	323 985
Βραχυπρόθεσμες
Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις που επιμετρώνται στο αποσβεσμένο κόστος	2.11.1	21 424	22 022
Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος	2.4.2.2	52	15
Υποχρεώσεις από οικονομικές εγγυήσεις	2.11.2	6 137	6 279
		27 613	28 316
Σύνολο		458 385	352 301

2.11.1.   Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις στο αποσβεσμένο κόστος

(σε εκατ. EUR)
	Σημείωση	31.12.2023	31.12.2022
Δανειοληπτικές πράξεις	2.11.1.1	450 561	344 303
Άλλες χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις	2.11.1.2	1 496	1 517
Σύνολο		452 057	345 820
Μακροπρόθεσμες		430 633	323 798
Βραχυπρόθεσμες		21 424	22 022

2.11.1.1.   Δανειοληπτικές πράξεις

(σε εκατ. EUR)
	Ενοποιη-μένη προσέγ-γιση χρηματο-δότησης	SURE	ΕΜΧΣ	ΙΠ	ΜΧΣ	Ευρατόμ	Σύνολο
Σύνολο στις 31.12.2022	183 129	99 130	46 587	201	14 929	327	344 303
Νέες δανειοληπτικές πράξεις — ονομαστικά ποσά	159 205	—	—	—	290	—	159 495
Επιστροφές	(45 400 )	—	(3 500 )	—	(60 )	(13 )	(48 973 )
Μεταβολές λογιστικής αξίας	(4 205 )	(145 )	7	0	79	(0 )	(4 264 )
Σύνολο στις 31.12.2023	292 728	98 984	43 095	201	15 238	314	450 561
Μη κυκλοφορούσες	275 337	98 880	40 084	200	14 488	300	429 290
Κυκλοφορούσες	17 391	104	3 010	1	750	14	21 271

Το ονομαστικό ποσό των δανειοληπτικών πράξεων είναι 458,5 δισ. EUR (2022: 348,0 δισ. EUR) και πρόκειται για εκδόσεις μακροπρόθεσμων ομολόγων, εκτός από την ενοποιημένη χρηματοδότηση για την οποία υπάρχουν βραχυπρόθεσμα γραμμάτια της ΕΕ ύψους 15,2 δισ. EUR (2022: 17,0 δισ. EUR). Ο καθαρός νέος δανεισμός το 2023 ανήλθε σε 110,5 δισ. EUR (ονομαστικό ποσό).

Τα ποσά στο πλαίσιο των προγραμμάτων SURE, ΕΜΧΣ, ΙΠ, ΜΧΣ, Ευρατόμ αφορούν «συνακόλουθες» συναλλαγές, το οποίο σημαίνει ότι η Επιτροπή εκδίδει ένα μόνο ομόλογο για τη χρηματοδότηση μίας δανειακής συμφωνίας, με τους ίδιους όρους (επιτόκιο, ληκτότητα) — βλ. σημείωση 2.4.1.1.

Η «ενοποιημένη χρηματοδότηση» χρηματοδοτεί τα δάνεια και τη μη επιστρεπτέα στήριξη από το NGEU, καθώς και τα δάνεια ΜΧΣ+ προς την Ουκρανία. Η Επιτροπή χρησιμοποιεί συγκεντρωτική προσέγγιση χρηματοδότησης στο πλαίσιο της οποίας οι δανειοληπτικές πράξεις δεν χρηματοδοτούν άμεσα συγκεκριμένες εκταμιεύσεις. Αντιθέτως, εκδίδονται χρεωστικοί τίτλοι σύμφωνα με ετήσιο σχέδιο δανεισμού, με μακροπρόθεσμα ομόλογα και βραχυπρόθεσμα γραμμάτια. Η Επιτροπή χρησιμοποιεί δημοπρασίες και κοινοπραξίες για την έκδοση των εν λόγω τίτλων. Στη συνέχεια, μετακυλίει το κόστος, με τον πλέον αποδοτικό οικονομικά και δίκαιο τρόπο, στους αποδέκτες των δανείων όσον αφορά τα δάνεια και στον προϋπολογισμό της ΕΕ όσον αφορά τη μη επιστρεπτέα στήριξη. Αυτή η ευελιξία ως προς τη χρηματοδότηση απαιτεί επίσης αποθεματικό ρευστότητας για την αποτελεσματική διαχείριση της ρευστότητας, βλ. σημείωση 2.8.2. Στο πλαίσιο της ενοποιημένης στρατηγικής χρηματοδότησης, η Επιτροπή εκδίδει βραχυπρόθεσμα γραμμάτια της ΕΕ (3 ή 6 μηνών), τα οποία μπορούν να εξοφληθούν κατά το ίδιο ή το επόμενο έτος. Τα 45,4 δισ. EUR στη γραμμή «αποπληρωμές» αναφέρονται σε τέτοιες βραχυπρόθεσμες δανειοληπτικές πράξεις. Ο καθαρός νέος δανεισμός το 2023 ανήλθε σε 113,8 δισ. EUR (ονομαστικό ποσό).

Η γραμμή «μεταβολές της λογιστικής αξίας» αντιστοιχεί στη μεταβολή των δεδουλευμένων τόκων και στις μεταβολές των προσαυξήσεων/εκπτώσεων (νέες προσαυξήσεις/εκπτώσεις και αποσβέσεις). Ειδικότερα, όσον αφορά την ενοποιημένη χρηματοδότηση, η γραμμή «μεταβολή της λογιστικής αξίας» αναφέρεται στα εξής:

α)	Αύξηση των δεδουλευμένων τόκων κατά 1,7 δισ. EUR λόγω της αύξησης των δανειοληπτικών πράξεων·

β)

Αύξηση των εκπτώσεων κατά 5,8 δισ. EUR, η οποία αναφέρεται κυρίως σε νέες εκπτώσεις επί των εκδόσεων ομολόγων του 2023. Όταν τα επιτόκια τοκομεριδίου είναι χαμηλότερα από τα επιτόκια της αγοράς, ο δανειολήπτης λαμβάνει μικρότερο ποσό από την ονομαστική αξία των δανειοληπτικών πράξεων. Η διαφορά είναι το ποσό της έκπτωσης. Το ποσό αυτό υφίσταται σταδιακή απόσβεση, ως χρηματοοικονομικό κόστος και αποτελεί μέρος του υπολογισμού του αποτελεσματικού επιτοκίου της δανειοληπτικής πράξης.

Η αποπληρωμή των ανωτέρω δανειοληπτικών πράξεων είναι εντέλει εγγυημένη από τον προϋπολογισμό της ΕΕ — βλ. σημείωση 2.4.1.1, και κατ’ επέκταση από κάθε κράτος μέλος.

Αποτελεσματικά επιτόκια δανειοληπτικών πράξεων (εκφρασμένα σε φάσμα επιτοκίων)

	31.12.2023	31.12.2022
Ενοποιημένη χρηματοδότηση	(0,49 ) % –4,03  %	(0,49 ) % –3,41  %
SURE	(0,48 ) % –2,78  %	(0,48 ) % –2,78  %
ΕΜΧΣ	(0,03 ) % –3,79  %	(0,03 ) % –3,79  %
ΙΠ	2,95  %	2,95  %
ΜΧΣ	(0,14 ) % –3,86  %	(0,14 ) % –3,70  %
Ευρατόμ	(0,08 ) % –4,06  %	(0,08 ) % –1,53  %

2.11.1.2.   Άλλες χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις

(σε εκατ. EUR)
	31.12.2023	31.12.2022
Μη κυκλοφορούσες
Υποχρεώσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης	750	847
Κτίρια εξοφλούμενα με δόσεις	288	296
Λοιπά	306	106
	1 343	1 249
Κυκλοφορούσες
Υποχρεώσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης	91	103
Κτίρια εξοφλούμενα με δόσεις	55	48
Λοιπά	7	117
	153	268
Σύνολο	1 496	1 517

Υποχρεώσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης

(σε εκατ. EUR)
	Μελλοντικά καταβλητέα ποσά
	< 1 έτος	1-5 έτη	> 5 έτη	Σύνολο παθητικού
Γήπεδα και κτίρια	87	342	398	827
Λοιπά πάγια στοιχεία ενεργητικού	4	9	—	14
Σύνολο στις 31.12.2023	91	352	398	841
Τόκοι	30	96	55	181
Σύνολο της ελάχιστης καταβολής μελλοντικών μισθωμάτων στις 31.12.2023	121	448	453	1 022
Σύνολο της ελάχιστης καταβολής μελλοντικών μισθωμάτων στις 31.12.2022	143	524	521	1 188

Τα ανωτέρω ποσά που αφορούν μισθώσεις και κτίρια θα πρέπει να χρηματοδοτηθούν από επόμενους προϋπολογισμούς.

Οι χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις ύψους 184 εκατ. EUR που περιλαμβάνονται στους τίτλους «Λοιπά» αφορούν συνεισφορές των κρατών μελών και άλλων δωρητών στα προγράμματα της ΕΕ, ειδικότερα στο InvestEU (βλ. σημείωση 4.1.1), στο πλαίσιο των οποίων η ΕΕ έχει την υποχρέωση να επιστρέψει στον συνεισφέροντα τυχόν αχρησιμοποίητα κεφάλαια.

2.11.2.   Υποχρεώσεις από οικονομικές εγγυήσεις

(σε εκατ. EUR)
	31.12.2023		31.12.2022
	Είσπραξη της οικονομικής εγγύησης (Σημείωση 2.6.2)	Υποχρεώσεις από οικονομικές εγγυήσεις	Είσπραξη της οικονομικής εγγύησης (Σημείωση 2.6.2)	Υποχρεώσεις από οικονομικές εγγυήσεις
Προγράμματα δημοσιονομικών εγγυήσεων της ΕΕ
Εγγυήσεις ΕΕΔ της ΕΤΕπ	51	2 170	47	2 358
Εγγύηση του ΕΤΣΕ	1 789	1 863	2 039	2 178
Εγγύηση του ΕΤΒΑ	4	196	3	180
Εγγύηση InvestEU	117	920	46	332
Εγγύηση της ΕΕ NDICI	10	367	0	203
	1 970	5 515	2 134	5 252
Προγράμματα χρηματοδοτικών μέσων της ΕΕ
COSME	0	338	0	617
Ορίζων 2020	9	266	37	422
Λοιπά	27	149	29	166
	36	753	66	1 204
Σύνολο	2 006	6 268	2 201	6 456
Μη κυκλοφορούσες	1 666	131	1 832	177
Κυκλοφορούσες	340	6 137	369	6 279

Η ΕΕ εφαρμόζει την απεικόνιση των συμβολαίων οικονομικών εγγυήσεων σε ακαθάριστη βάση, όπου τα έσοδα προς είσπραξη στο πλαίσιο της εγγύησης αναγνωρίζονται ως το σκέλος είσπραξης οικονομικών εγγυήσεων (που παρουσιάζεται στον τομέα των απαιτήσεων από ανταλλακτικές συναλλαγές — βλ. σημείωση 2.6.2) και αναγνωρίζεται υποχρέωση οικονομικών εγγυήσεων που αντιπροσωπεύει την υποχρέωση της ΕΕ για την κάλυψη των μελλοντικών απαιτήσεων από εγγυήσεις.

Η εγγύηση της ΕΕΔ και η εγγύηση του ΕΤΣΕ παραμένουν τα σημαντικότερα προγράμματα οικονομικών εγγυήσεων, με υποχρέωση από οικονομικές εγγυήσεις ύψους 2 170 εκατ. EUR και 1 863 εκατ. EUR, αντίστοιχα. Ενώ, σε αντάλλαγμα για την εγγύηση του ΕΤΣΕ, η ΕΕ δικαιούται αναμενόμενη αμοιβή ύψους 1 789 εκατ. EUR —που αναγνωρίζεται ως είσπραξη συμβολαίων οικονομικής εγγύησης— που καλύπτει σε μεγάλο βαθμό την υποχρέωση, για την εγγύηση της ΕΕΔ τα αναμενόμενα έσοδα είναι 51 εκατ. EUR, καλύπτοντας έτσι μικρό μόνο μέρος της εγγύησης. Αυτό οφείλεται στο υψηλό μερίδιο επιδότησης της ΕΕ στην ΕΕΔ. Το 2023 υπογράφηκαν νέες συμφωνίες εγγυήσεων στο πλαίσιο των προγραμμάτων InvestEU και NDICI, με αποτέλεσμα την αναγνώριση νέων υποχρεώσεων από οικονομικές εγγυήσεις (βλ. επίσης σημείωση 4.1.1).

Τα περισσότερα από τα υπόλοιπα προγράμματα εγγυήσεων της ΕΕ, ιδίως εκείνα που προβλέπονται για χρηματοδότηση υψηλότερου κινδύνου για τις ΜΜΕ ή τον τομέα της καινοτομίας, είναι μη αμειβόμενα. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις εγγυήσεις στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων 2020», βλ. σημείωση 2.4.2.1 και σημείωση 4.1.2 σε σχέση με το πρόγραμμα COSME.

2.12.   ΟΦΕΙΛΕΣ

(σε εκατ. EUR)
	Ακαθάριστο ποσό	Προσα-ρμογές	Καθαρό ποσό στις 31.12.2023	Ακαθάριστο ποσό	Προσα-ρμογές	Καθαρό ποσό στις 31.12.2022
Δηλώσεις δαπανών και τιμολόγια που παρελήφθησαν από:
Κράτη μέλη
ΕΓΤΑΑ και άλλα μέσα αγροτικής ανάπτυξης	300	(0 )	300	80	(0 )	80
ΕΤΠΑ & ΤΣ	7 251	(1 995 )	5 256	6 258	(1 614 )	4 644
ΕΚΤ	2 062	(310 )	1 752	2 796	(368 )	2 428
ΜΑΑ (NGEU)	22 427		22 427	24 629		24 629
Λοιπά	1 124	(225 )	899	1 075	(170 )	904
Οντότητες ιδιωτικού και δημοσίου δικαίου	1 859	(407 )	1 452	1 527	(467 )	1 060
Συνολικό κόστος από δηλώσεις δαπανών και παραληφθέντα τιμολόγια	35 023	(2 937 )	32 085	36 366	(2 620 )	33 745
ΕΓΤΕ	12 503	ά/α	12 503	15 795	ά/α	15 795
Οφειλές ιδίων πόρων	3 248	ά/α	3 248	3 764	ά/α	3 764
Διάφορες οφειλές	2 277	ά/α	2 277	1 679	ά/α	1 679
Λοιπά	402	ά/α	402	357	ά/α	357
Σύνολο	53 453	(2 937 )	50 516	57 961	(2 620 )	55 341

Οι οφειλές περιλαμβάνουν τιμολόγια και δηλώσεις δαπανών που έχουν παραληφθεί αλλά δεν έχουν ακόμη εξοφληθεί στο τέλος του έτους. Αρχικά αναγνωρίζονται κατά τον χρόνο παραλαβής των τιμολογίων / δηλώσεων δαπανών για τα ζητούμενα ποσά. Στη συνέχεια, οι οφειλές προσαρμόζονται ώστε να αντικατοπτρίζουν μόνο τα ποσά που γίνονται δεκτά κατόπιν ελέγχου των δαπανών, καθώς και τα ποσά που εκτιμώνται ως επιλέξιμα. Τα ποσά που εκτιμώνται ως μη επιλέξιμα περιλαμβάνονται στη στήλη «Προσαρμογές»· τα μεγαλύτερα ποσά αφορούν τις διαρθρωτικές δράσεις.

Η μείωση των οφειλών του ΜΑΑ κατά 2,2 δισ. EUR δείχνει ότι προς το τέλος του έτους ελήφθησαν λιγότερες αιτήσεις πληρωμής για τις οποίες εκκρεμούσε ακόμη η αξιολόγηση των οροσήμων και των στόχων. Όσον αφορά τη μείωση των οφειλών του ΕΓΤΕ, βλ. σημείωση 2.13.

Ο ΚΚΔ [κανονισμοί (ΕΕ) 1303/2013 (27) και (ΕΕ) 2021/1060 (28) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου περί κοινών διατάξεων] που εφαρμόζεται στα διαρθρωτικά ταμεία (ΕΤΠΑ και ΕΚΤ), στο Ταμείο Συνοχής και στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ) προβλέπει ότι ο προϋπολογισμός της ΕΕ προστατεύεται μέσω συστηματικής παρακράτησης επί των ενδιάμεσων πληρωμών που πραγματοποιούνται. Τον Φεβρουάριο μετά τη λήξη της λογιστικής χρήσης του ΚΚΔ (1 Ιουλίου - 30 Ιουνίου), ο κύκλος ελέγχου ολοκληρώνεται μέσω διαχειριστικών επαληθεύσεων από τις διαχειριστικές αρχές και ελέγχων από τις ελεγκτικές αρχές. Η Επιτροπή εξετάζει τα έγγραφα διασφάλισης και τους λογαριασμούς που υποβάλλουν οι αρμόδιες αρχές των κρατών μελών. Η πληρωμή / ανάκτηση του τελικού υπολοίπου πραγματοποιείται μόνο μετά την περάτωση της αξιολόγησης και την αποδοχή των λογαριασμών. Το ποσό που παρακρατήθηκε σύμφωνα με τη διάταξη αυτή στο τέλος του 2023 ανερχόταν σε 8,9 δισ. EUR. Μέρος του ποσού αυτού (1,3 δισ. EUR) εκτιμάται ως μη επιλέξιμο βάσει των πληροφοριών που παρασχέθηκαν από τα κράτη μέλη στους λογαριασμούς τους και περιλαμβάνεται επίσης στη στήλη «Προσαρμογές».

Αιτήσεις προχρηματοδότησης

Πέραν των προαναφερθέντων ποσών, στο τέλος του 2023 έχουν παραληφθεί αιτήσεις προχρηματοδότησης ύψους 5,1 δισ. EUR, για τις οποίες τα σχετικά ποσά δεν είχαν καταβληθεί στο τέλος του έτους. Σύμφωνα με τους λογιστικούς κανόνες της ΕΕ, τα ποσά αυτά δεν εγγράφονται ως οφειλές.

Οφειλές ιδίων πόρων

Οι οφειλές ιδίων πόρων αναφέρονται στις συνεισφορές των κρατών μελών στον προϋπολογισμό της ΕΕ οι οποίες πρέπει να επιστραφούν στο τέλος του έτους. Οι διορθωτικοί προϋπολογισμοί εκτελούνται σύμφωνα με το άρθρο 10α παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014. Το μεγάλο υπόλοιπο στις 31 Δεκεμβρίου 2023 οφειλόταν στην έγκριση του διορθωτικού προϋπολογισμού αριθ. 4/2023 στις 22 Νοεμβρίου 2023. Σύμφωνα με την εν λόγω νομική διάταξη, τα προκύπτοντα ποσά επιστράφηκαν στα κράτη μέλη την πρώτη εργάσιμη ημέρα του Ιανουαρίου του 2024. Παρόμοια κατάσταση επικρατούσε στο τέλος του 2022.

2.13.   ΔΕΔΟΥΛΕΥΜΕΝΑ ΕΞΟΔΑ ΚΑΙ ΠΡΟΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΑ ΕΣΟΔΑ

(σε εκατ. EUR)
	31.12.2023	31.12.2022
Δεδουλευμένα έξοδα	76 237	85 870
Προεισπραχθέντα έσοδα	182	127
Λοιπά	386	167
Σύνολο	76 805	86 164

Η κατανομή των δεδουλευμένων εξόδων έχει ως εξής:

(σε εκατ. EUR)
	31.12.2023	31.12.2022
ΜΑΑ (NGEU)	3 709	17 188
ΕΓΤΕ	28 339	25 316
ΕΓΤΑΑ και άλλα μέσα αγροτικής ανάπτυξης	17 895	19 625
ΕΤΠΑ και ΤΣ	11 052	8 741
ΕΚΤ	3 882	3 366
Λοιπά	11 360	11 633
Σύνολο	76 237	85 870

Τα δεδουλευμένα έξοδα αφορούν αναγνωρισμένες δαπάνες για τις οποίες η Ένωση δεν έχει ακόμη λάβει δηλώσεις δαπανών. Η μείωση του ΜΑΑ αντικατοπτρίζει τον ρυθμό υλοποίησης του εν λόγω μέσου, καθώς η εκτίμηση βασίζεται στις βραχυπρόθεσμες προβλέψεις πληρωμών. Η μείωση του ΕΓΤΑΑ συνδέεται με το γεγονός ότι η προηγούμενη περίοδος προγραμματισμού πλησιάζει προς το τέλος της· από την άλλη πλευρά, η νέα περίοδος προγραμματισμού δεν έχει επιτύχει ακόμη τον κανονικό ρυθμό της. Η αύξηση των δεδουλευμένων εξόδων του ΕΓΤΕ οφείλεται στη βραδύτερη υλοποίηση σε επίπεδο κρατών μελών, καθώς υποβλήθηκαν λιγότερες από τις αναμενόμενες πραγματικές δηλώσεις δαπανών και, ως εκ τούτου, έπρεπε να εκτιμηθεί μεγαλύτερο ποσό στο τέλος του έτους. Ως εκ τούτου, η αύξηση αντισταθμίζεται από αντίστοιχη μείωση των οφειλών — βλ. σημείωση 2.12. Όσον αφορά την πολιτική συνοχής, μόνο ένα μικρό μέρος (1,1 δισ. EUR) αφορά τη νέα περίοδο προγραμματισμού, ενώ το μεγαλύτερο μέρος του υπόλοιπου ποσού (13,8 δισ. EUR) αφορά το προηγούμενο ΠΔΠ.

ΚΑΘΑΡΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ

2.14.   ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΑ

(σε εκατ. EUR)
	Σημείωση	31.12.2023	31.12.2022
Άλλα αποθεματικά		1 052	1 312
Σύνολο		1 052	1 312

Το ποσό αυτό αφορά κατά κύριο λόγο τα αποθεματικά της υπό εκκαθάριση ΕΚΑΧ (620 εκατ. EUR) για τα στοιχεία ενεργητικού του Ταμείου Έρευνας για τον Άνθρακα και τον Χάλυβα, τα οποία δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο της εκκαθάρισης της ΕΚΑΧ, καθώς και το αποθεματικό του Γραφείου διανοητικής ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο διασφαλίζει τη συνέχεια των δραστηριοτήτων του (289 εκατ. EUR).

2.15.   ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΕΝΑΝΤΙ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ

(σε εκατ. EUR)
Απαιτήσεις έναντι των κρατών μελών στις 31.12.2022	132 637
Αποτέλεσμα του προϋπολογισμού 2022 που πιστώθηκε σε κράτη μέλη	2 519
Επανεπιμετρήσεις υποχρεώσεων για παροχές σε εργαζομένους	6 877
Λοιπά	(249)
Οικονομικό αποτέλεσμα του έτους	71 437
Σύνολο απαιτήσεων έναντι των κρατών μελών στις 31.12.2023	213 221

Το ποσό αυτό αντιπροσωπεύει το μέρος των εξόδων που έχει πραγματοποιήσει η ΕΕ έως τις 31 Δεκεμβρίου, τα οποία πρέπει να χρηματοδοτηθούν από επόμενους προϋπολογισμούς. Έτσι, σύμφωνα με τους κανόνες της λογιστικής σε δεδουλευμένη βάση πολλά έξοδα αναγνωρίζονται στο έτος Ν μολονότι μπορεί να καταβληθούν στην ουσία το έτος Ν + 1 (ή αργότερα) και επομένως να χρηματοδοτηθούν από τον προϋπολογισμό του έτους Ν + 1 (ή αργότερα). Η καταχώριση των ποσών αυτών στους λογαριασμούς παθητικού, σε συνδυασμό με το ότι τα αντίστοιχα ποσά χρηματοδοτούνται από επόμενους προϋπολογισμούς, έχει ως αποτέλεσμα την υπέρογκη αύξηση του παθητικού σε σχέση με το ενεργητικό στο τέλος του έτους. Τα πιο σημαντικά ποσά που πρέπει να τονιστούν αφορούν τις δανειοληπτικές πράξεις σε σχέση με μη επιστρεπτέα στήριξη οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του NGEU, τις δραστηριότητες του ΕΓΤΕ και τις υποχρεώσεις για παροχές σε εργαζομένους.

Τονίζεται, επίσης, ότι τα ανωτέρω δεν επηρεάζουν το αποτέλεσμα της εκτέλεσης του προϋπολογισμού. Τα έσοδα του προϋπολογισμού πρέπει να ισοσκελίζουν ή να υπερβαίνουν πάντα τις δαπάνες του προϋπολογισμού και τυχόν πλεόνασμα εσόδων επιστρέφεται στα κράτη μέλη.

Οι επανεπιμετρήσεις υποχρεώσεων για παροχές σε εργαζομένους αφορούν τα αναλογιστικά κέρδη και τις ζημίες που προκύπτουν από την αναλογιστική αποτίμηση των εν λόγω υποχρεώσεων.

Η σημαντική αύξηση των απαιτήσεων έναντι των κρατών μελών τα τελευταία δύο έτη οφείλεται κυρίως στις δανειοληπτικές πράξεις σε σχέση με μη επιστρεπτέα στήριξη οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του NGEU κατά την εν λόγω περίοδο.

3.   ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

ΕΣΟΔΑ

ΕΣΟΔΑ ΑΠΟ ΜΗ ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ: ΙΔΙΟΙ ΠΟΡΟΙ

3.1.   ΠΟΡΟΙ ΑΕΕ

Τα έσοδα από ίδιους πόρους αποτελούν το βασικό στοιχείο των λειτουργικών εσόδων της ΕΕ. Τα έσοδα από το ακαθάριστο εθνικό εισόδημα (ΑΕΕ) αποτελούν τη σημαντικότερη από τις τέσσερις κατηγορίες ιδίων πόρων. Επιβάλλεται ενιαίος συντελεστής στο ΑΕΕ κάθε κράτους μέλους. Τα έσοδα από το ΑΕΕ εξισορροπούν τα έσοδα και τις δαπάνες, δηλαδή χρηματοδοτούν το μέρος του προϋπολογισμού που δεν καλύπτεται από άλλες πηγές εσόδων. Η μείωση των εσόδων από το ΑΕΕ το 2023 σε σύγκριση με το 2022 εξηγείται από πολλαπλούς παράγοντες: όπως, για παράδειγμα, την αύξηση άλλων κατηγοριών ιδίων πόρων (όπως ο ΦΠΑ και τα πλαστικά), την αύξηση άλλων εσόδων και τη μείωση των πιστώσεων πληρωμών.

3.2.   ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΙΔΙΟΙ ΠΟΡΟΙ

Οι παραδοσιακοί ίδιοι πόροι αφορούν κυρίως τελωνειακούς δασμούς, όπου τα κράτη μέλη παρακρατούν, ως έξοδα είσπραξης, το 25 % των ποσών, με αποτέλεσμα τα ανωτέρω στοιχεία να παρουσιάζονται μετά την εν λόγω αφαίρεση. Το επίπεδο των εισαγωγικών δασμών αντικατοπτρίζει ουσιαστικά τον συνδυασμό των διακυμάνσεων της αξίας των εισαγωγών από χώρες εκτός της ΕΕ και των μεταβολών του κοινού δασμολογίου, το οποίο έχει μειωθεί επανειλημμένα μετά τις διαπραγματεύσεις στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ), και των ειδικών συμφωνιών για τη χορήγηση δασμολογικών προτιμήσεων σε ορισμένους εμπορικούς εταίρους ή σε ορισμένα προϊόντα. Επομένως, το επίπεδο εξαρτάται επίσης από τη γενική οικονομική κατάσταση, το επίπεδο των παγκόσμιων τιμών και την επίδραση των συναλλαγματικών ισοτιμιών.

3.3.   ΠΟΡΟΙ ΦΠΑ

Οι ίδιοι πόροι ΦΠΑ υπολογίζονται σύμφωνα με τις βάσεις ΦΠΑ των κρατών μελών, οι οποίες εναρμονίζονται προς τον σκοπό αυτό σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ. Εφαρμόζεται ενιαίος συντελεστής καταβολής 0,30 % στο συνολικό ποσό των εσόδων ΦΠΑ κάθε κράτους μέλους τα οποία έχουν εισπραχθεί για το σύνολο των φορολογητέων παραδόσεων διά του σταθμισμένου μέσου συντελεστή ΦΠΑ. Η βάση ΦΠΑ περιορίζεται στο 50 % του ΑΕΕ κάθε κράτους μέλους.

3.4.   ΙΔΙΟΙ ΠΟΡΟΙ ΠΛΑΣΤΙΚΩΝ

Για το βάρος των απορριμμάτων πλαστικών συσκευασιών τα οποία παράγονται σε κάθε κράτος μέλος και δεν ανακυκλώνονται εφαρμόζεται ενιαίος συντελεστής καταβολής 0,80 EUR ανά χιλιόγραμμο. Τα απορρίμματα πλαστικών συσκευασιών που δεν ανακυκλώνονται σε ένα δεδομένο έτος υπολογίζονται ως η διαφορά μεταξύ των απορριμμάτων πλαστικών συσκευασιών που παράγονται και των απορριμμάτων πλαστικών συσκευασιών που ανακυκλώνονται κατά το εν λόγω έτος σε ένα κράτος μέλος. Η Βουλγαρία, η Τσεχία, η Εσθονία, η Ελλάδα, η Ισπανία, η Κροατία, η Ιταλία, η Κύπρος, η Λετονία, η Λιθουανία, η Ουγγαρία, η Μάλτα, η Πολωνία, η Πορτογαλία, η Ρουμανία, η Σλοβενία και η Σλοβακία δικαιούνται ειδικές ετήσιες κατ’ αποκοπή μειώσεις των αντίστοιχων συνεισφορών τους στον ίδιο πόρο για τα πλαστικά. Αυτός ο σχετικά νέος ίδιος πόρος θεσπίστηκε το 2021 με την έναρξη ισχύος της νέας απόφασης για τους ιδίους πόρους [Απόφαση (ΕΕ, Ευρατόμ) 2020/2053 του Συμβουλίου (29)].

ΕΣΟΔΑ ΑΠΟ ΜΗ ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ: ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ

3.5.   ΠΡΟΣΤΙΜΑ

Τα έσοδα ύψους 1 748 εκατ. EUR (2022: 915 εκατ. EUR) αφορούν κυρίως πρόστιμα που επέβαλε η Επιτροπή σε εταιρείες για παραβάσεις των κανόνων ανταγωνισμού της ΕΕ (898 εκατ. EUR) και τίμημα υπέρβασης εκπομπών CO2 (516 εκατ. EUR), καθώς και σε κράτη μέλη για παραβάσεις του δικαίου της ΕΕ (382 εκατ. EUR).

3.6.   ΕΙΣΠΡΑΞΗ ΕΞΟΔΩΝ

(σε εκατ. EUR)
	2023	2022
Επιμερισμένη διαχείριση	691	1 110
Άμεση διαχείριση	102	90
Έμμεση διαχείριση	10	19
Σύνολο	803	1 219

Ο τομέας αυτός περιλαμβάνει κυρίως τα εντάλματα είσπραξης που εκδόθηκαν από την Επιτροπή τα οποία εισπράττονται ή αντισταθμίζουν (δηλαδή αφαιρούνται από) τις επακόλουθες πληρωμές που καταχωρίστηκαν στο λογιστικό σύστημα της Επιτροπής. Τα εντάλματα είσπραξης εκδίδονται με σκοπό την ανάκτηση δαπανών που είχαν καταβληθεί στο παρελθόν από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Οι ανακτήσεις βασίζονται σε δικλίδες ελέγχου, ελέγχους ή αναλύσεις επιλεξιμότητας και, ως εκ τούτου, οι ενέργειες αυτές προστατεύουν τον προϋπολογισμό της ΕΕ από δαπάνες κατά παράβαση της νομοθεσίας.

Περιλαμβάνονται επίσης τα εντάλματα είσπραξης που εκδόθηκαν από κράτη μέλη για δικαιούχους δαπανών του ΕΓΤΕ, καθώς και η μεταβολή των εκτιμήσεων για τα δεδουλευμένα έσοδα από το τέλος της προηγούμενης χρήσης έως το τέλος της τρέχουσας χρήσης.

Τα ποσά που περιλαμβάνονται στον ανωτέρω πίνακα αφορούν έσοδα τα οποία αποκτήθηκαν μέσω της έκδοσης ενταλμάτων είσπραξης. Για αυτόν τον λόγο, τα εν λόγω ποσά δεν μπορούν και δεν δείχνουν το σύνολο των μέτρων που ελήφθησαν για την προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ, ιδιαίτερα όσον αφορά την πολιτική συνοχής όπου έχουν θεσπιστεί ειδικοί μηχανισμοί για την εξασφάλιση της διόρθωσης μη επιλέξιμων δαπανών, οι περισσότερες εκ των οποίων δεν συνεπάγονται έκδοση εντάλματος είσπραξης. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ προστατεύεται επίσης με ανακλήσεις δαπανών και ανακτήσεις προχρηματοδοτήσεων. Η ανάκτηση δαπανών υπό επιμερισμένη διαχείριση αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος του συνόλου:

Γεωργία: ΕΓΤΕ και αγροτική ανάπτυξη

Στο πλαίσιο του ΕΓΤΕ και του ΕΓΤΑΑ, τα ποσά που καταλογίζονται ως έσοδα του έτους στον τομέα αυτόν είναι οι δημοσιονομικές διορθώσεις του έτους και οι επιστροφές που δηλώθηκαν από κράτη μέλη και εισπράχθηκαν κατά τη διάρκεια του έτους, καθώς και η καθαρή αύξηση των υπολοίπων που δηλώθηκαν από κράτη μέλη προς είσπραξη στο τέλος του έτους σχετικά με απάτες και παρατυπίες.

Πολιτική συνοχής

Τα κύρια ποσά που σχετίζονται με την πολιτική συνοχής είναι τα ποσά που η Επιτροπή αναμένει να ανακτήσει από τα κράτη μέλη. Η ανάκτηση θα πραγματοποιηθεί μετά την εξέταση και αποδοχή των ετήσιων λογαριασμών που υπέβαλαν τα κράτη μέλη στις αρχές του 2024. Τα προς ανάκτηση ποσά αντιπροσωπεύουν ουσιαστικά τη διαφορά μεταξύ των ποσών που είχαν δηλωθεί αρχικά ως επιλέξιμα κατά τη διάρκεια της λογιστικής χρήσης και των ποσών που επιβεβαιώθηκαν ως επιλέξιμα στους ετήσιους λογαριασμούς των κρατών μελών. Ένα μικρό ποσό σημαίνει ότι οι έλεγχοι που εφαρμόστηκαν σε επίπεδο κράτους μέλους κατέστησαν δυνατό τον έγκαιρο εντοπισμό μη επιλέξιμων ποσών.

3.7.   ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΑΠΟΧΩΡΗΣΗΣ ΗΝΩΜΕΝΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

Αυτά τα έσοδα σχετίζονται με τα καθαρά ποσά που οφείλει το Ηνωμένο Βασίλειο βάσει της συμφωνίας αποχώρησης που υπογράφηκε μετά την αποχώρησή του από την Ένωση το 2020 — βλ. σημείωση 2.6.1.2 και τα οποία προσαρμόζονται κάθε έτος σύμφωνα με τις απαιτήσεις της συμφωνίας αποχώρησης. Τα έσοδα ήταν μηδενικά για το 2022 και αντ’ αυτού αναγνωρίζονταν έξοδα — αυτό οφειλόταν κυρίως στη μεγάλη μείωση των εκκρεμών απαιτήσεων από το Ηνωμένο Βασίλειο σχετικά με τις συντάξεις και τις λοιπές παροχές σε εργαζομένους (άρθρο 142), καθώς και στα πρόσθετα ποσά που πρέπει να καταβληθούν στο Ηνωμένο Βασίλειο σε σχέση με τους ιδίους πόρους (άρθρο 136).

3.8.   ΛΟΙΠΑ ΕΣΟΔΑ ΑΠΟ ΜΗ ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ

(σε εκατ. EUR)
	2023	2022
Συνεισφορές κρατών μελών:
Ταμείο Καινοτομίας	1 812	3 192
Εξωτερική βοήθεια	165	204
InvestEU	179
Φόροι και εισφορές του προσωπικού	1 565	1 439
Συνεισφορά άλλων οντοτήτων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή	3 456
Συνεισφορά χωρών της ΕΖΕΣ, τρίτων χωρών και υποψήφιων προς ένταξη χωρών	1 770	1 307
Μεταβίβαση στοιχείων ενεργητικού	280	321
Δημοσιονομικές προσαρμογές	(1 058 )	3 246
Προσαρμογή προβλέψεων	407	991
Λοιπά	224	695
Σύνολο	8 800	11 395

Οι συνεισφορές των κρατών μελών στο Ταμείο Καινοτομίας αποτελούν έσοδα που σχετίζονται κυρίως με την πώληση δικαιωμάτων εκπομπής τα οποία πρόκειται να χρησιμοποιηθούν για τη στήριξη της καινοτομίας στον τομέα των τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Η μείωση σε σύγκριση με το 2022 οφείλεται στο ότι, αρχής γενομένης από το 2023, τα έσοδα από το σύστημα εμπορίας εκπομπών (ΣΕΔΕ) χρησιμοποιούνται πλέον για τη χρηματοδότηση του REPowerEU, βλ. κατωτέρω.

Τα έσοδα από φόρους και εισφορές του προσωπικού αφορούν πρωτίστως τις κρατήσεις από τους μισθούς των υπαλλήλων. Οι συνταξιοδοτικές εισφορές και ο φόρος εισοδήματος αντιπροσωπεύουν τα σημαντικότερα ποσά εντός αυτής της κατηγορίας.

Οι συνεισφορές άλλων οντοτήτων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή περιλαμβάνουν κυρίως επανεισροές (0,5 δισ. EUR) που μεταφέρονται από την ΕΤΕπ στο πλαίσιο των επενδυτικών διευκολύνσεων για τις χώρες ΑΚΕ (Αφρική, Καραϊβική και Ειρηνικός) και ΥΧΕ (υπερπόντιες χώρες και εδάφη) και έσοδα από πλειστηριασμούς (2,6 δισ. EUR) που παράγονται στο πλαίσιο των δικαιωμάτων του ΣΕΔΕ, μια πηγή χρηματοδότησης που χρησιμοποιείται επίσης για την παροχή πρόσθετης στήριξης στα κράτη μέλη μέσω των κεφαλαίων για το REPowerEU.

Οι συνεισφορές των χωρών της ΕΖΕΣ ανέρχονται σε 752 εκατ. EUR και οι συνεισφορές τρίτων χωρών περιλαμβάνουν κυρίως χρηματοδοτικές συνεισφορές στο πρόγραμμα-πλαίσιο «Ορίζων Ευρώπη» (387 εκατ. EUR).

Η δημοσιονομική προσαρμογή συνδέεται κυρίως με τις προσαρμογές των ιδίων πόρων που βασίζονται στον ΦΠΑ και στο ΑΕΕ από προηγούμενα οικονομικά έτη. Με την πράξη αυτήν, η Επιτροπή αναδιανέμει τα συνολικά υπόλοιπα ΦΠΑ και ΑΕΕ, θετικά ή αρνητικά, στα κράτη μέλη σύμφωνα με την κλείδα του ΑΕΕ τους. Φέτος το υπόλοιπο είναι αρνητικό (–3 620 εκατ. EUR). Πέρυσι το ποσό ήταν μηδενικό, διότι υπήρξε αλλαγή στη νομοθεσία για την αναβολή της ημερομηνίας πληρωμής των υπολοίπων ΦΠΑ και ΑΕΕ. Οι δημοσιονομικές προσαρμογές περιλαμβάνουν επίσης το πλεόνασμα του προϋπολογισμού από το προηγούμενο έτος, το οποίο ανήλθε σε 2 519 εκατ. EUR (2022: 3 227 εκατ. EUR).

Τα λοιπά έσοδα από μη ανταλλακτικές συναλλαγές περιλαμβάνουν συνεισφορές του κράτους υποδοχής του ITER και συνδρομές των μελών στη «Σύντηξη για ενέργεια», την ευρωπαϊκή κοινή επιχείρηση για τον ITER και την ανάπτυξη της πυρηνικής σύντηξης (120,7 εκατ. EUR).

ΕΣΟΔΑ ΑΠΟ ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ

3.9.   ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΣΟΔΑ

(σε εκατ. EUR)
	2023	2022
Τόκοι από:
Εκπρόθεσμες πληρωμές	(121 )	(927 )
Δάνεια	2 305	1 238
Ταμειακά διαθέσιμα & ισοδύναμά τους	1 778	124
Δανειοληπτικές πράξεις	229	325
Λοιπά	9	2
Έσοδα από συμβόλαια οικονομικών εγγυήσεων	887	1 282
Κέρδη από χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού ή παθητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος:
Μη παράγωγα	1 695	128
Παράγωγα	149	294
Μερίσματα	46	114
Λοιπά	6	20
Σύνολο	6 983	2 602

Τα έσοδα από τόκους υπερημερίας προέρχονται κυρίως από πρόστιμα και συνεισφορές ιδίων πόρων που οφείλονται και δεν έχουν καταβληθεί εμπρόθεσμα. Το αρνητικό ποσό εξηγείται κυρίως από τη μείωση των δεδουλευμένων εσόδων από τόκους υπερημερίας για τις υποθέσεις ΠΙΠ που αναφέρονται στη σημείωση 2.6.1.1 σχετικά με κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και υποδήματα που εισάγονται από την Κίνα από τα 27 κράτη μέλη (121 εκατ. EUR) και από τη μείωση των δεδουλευμένων εσόδων από τόκους υπερημερίας για μια υπόθεση κατά των Κάτω Χωρών σχετικά με την αποφυγή δασμών αντιντάμπινγκ για ηλιακούς συλλέκτες (177 εκατ. EUR). Αυτό αντισταθμίστηκε εν μέρει από αύξηση των τόκων υπερημερίας από πρόστιμα ύψους περίπου 135 εκατ. EUR.

Στους τόκους δανείων περιλαμβάνονται ποσά του NGEU ύψους 0,7 δισ. EUR σε σύγκριση με 0,2 δισ. EUR για το 2022. Η αύξηση οφείλεται κυρίως στα πρόσθετα δάνεια που εκταμιεύθηκαν το 2023. Το αποτελεσματικό επιτόκιο συνέχισε επίσης να αυξάνεται σε σύγκριση με τις συναλλαγές του 2022 και ιδίως του 2021, όπου τα αποτελεσματικά επιτόκια ήταν πολύ χαμηλά (βλ. σημείωση 2.4.1). Άλλοι τόκοι ύψους 0,7 δισ. EUR αφορούν τον ΕΜΧΣ. Παρότι τα ανεξόφλητα ποσά είναι πολύ χαμηλότερα απ' ό,τι για το NGEU, επιβαρύνονται όλα με υψηλό αποτελεσματικό επιτόκιο λόγω των επιτοκίων που επικρατούν στην αγορά κατά τον χρόνο των εκταμιεύσεων. Στη ΜΧΣ καταλογίζονται 0,5 δισ. EUR έναντι 0,1 δισ. EUR το 2022. Η αύξηση οφείλεται κυρίως στις νέες εκταμιεύσεις ΜΧΣ+ του 2023. Οι τόκοι των δανείων SURE (0,3 δισ. EUR) είναι χαμηλότεροι από άλλα δάνεια, διότι σημαντικό μέρος των προηγούμενων συναλλαγών είχαν χαμηλότερα ή αρνητικά επιτόκια. Βλ. επίσης σημείωση 2.4.1.

Τα έσοδα από τόκους ταμειακών διαθεσίμων και ισοδυνάμων τους αποτελούνται κυρίως από τόκους ύψους 1,6 δισ. EUR από τον τραπεζικό λογαριασμό που τηρείται στην ΕΚΤ για τη διαχείριση του αποθεματικού ρευστότητας που σχετίζεται με την ενοποιημένη προσέγγιση χρηματοδότησης (βλ. σημείωση 2.8.2). Η αύξηση των εσόδων από τόκους οφείλεται κυρίως στην άνοδο των επιτοκίων της αγοράς από τα τέλη του 2022.

Τα έσοδα από τόκους δανειοληπτικών πράξεων αφορούν κυρίως το πρόγραμμα SURE και οφείλονται στα αρνητικά αποτελεσματικά επιτόκια για ορισμένες προηγούμενες συναλλαγές.

Τα έσοδα από συμβόλαια οικονομικών εγγυήσεων αφορούν κυρίως την απόσβεση υποχρεώσεων από οικονομικές εγγυήσεις. Μπορούν να ερμηνευθούν ως αποδέσμευση της ΕΕ από υποχρεώσεις από εγγυήσεις για την περίοδο κατά την οποία η ΕΕ ήταν σε ετοιμότητα να αποζημιώσει τους κατόχους των εγγυήσεων για τις πιστωτικές ζημίες τους. Συνεπώς, η αναγνώριση των εσόδων για τις οικονομικές εγγυήσεις αντικατοπτρίζει την πάροδο του χρόνου και τον όγκο των εγγυήσεων. Οι αποσβέσεις ισχύουν και για τα δύο είδη εγγυήσεων, τόσο για τις εγγυήσεις που αμείβονται όσο και για εκείνες για τις οποίες η ΕΕ χρεώνει μηδενική ή ονομαστική αμοιβή (βλ. σημείωση 2.11.2). Από τις αμειβόμενες εγγυήσεις, η σημαντικότερη είναι η εγγύηση του ΕΤΣΕ που παρέχεται στην ΕΤΕπ για το δανειακό χαρτοφυλάκιο του σκέλους υποδομών και καινοτομίας, όπως συνδυάζεται με τα δανειακά χαρτοφυλάκια του InvestEU για το 2022 (βλ. σημείωση 4.1.1). Το 2023 τα έσοδα από την εγγύηση του ΕΤΣΕ σε σχέση με τα εν λόγω συνδυασμένα δανειακά χαρτοφυλάκια ανέρχονταν σε 295 εκατ. EUR.

Τα έσοδα που σχετίζονται με συμβόλαια οικονομικών εγγυήσεων ύψους 887 εκατ. EUR συμψηφίζονται με ζημίες απομείωσης για υποχρεώσεις από οικονομικές εγγυήσεις ύψους 263 εκατ. EUR σε σχέση με: καταπτώσεις εγγυήσεων μετά την αφαίρεση των ανακτήσεων ύψους 459 εκατ. EUR και μη πραγματοποιηθέντα κέρδη απομείωσης ύψους 196 εκατ. EUR (βλ. σημειώσεις 3.15 και 6.5). Επιπλέον, η ΕΕ επιδότησε προγράμματα οικονομικών εγγυήσεων (762 εκατ. EUR) επιβάλλοντας προμήθειες εγγύησης με μηδενικό ή χαμηλότερο επιτόκιο (σημείωση 3.15). Συνολικά, το καθαρό αποτέλεσμα των προγραμμάτων οικονομικών εγγυήσεων είναι έλλειμμα ύψους 138 εκατ. EUR.

Το κέρδος από μη παράγωγα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος αυξήθηκε σημαντικά. Τα κύρια ποσά αφορούν το ΚΤΠ (0,9 δισ. EUR) και το Ταμείο Καινοτομίας (0,5 δισ. EUR). Το τρέχον έτος ήταν καλύτερο από το 2022 για την αγορά χρεωστικών τίτλων, ιδίως προς το τέλος του έτους, λόγω των προσδοκιών για μείωση των επιτοκίων. Αυτό επηρέασε θετικά την εύλογη αξία των ομολόγων που διακρατούνται στα χαρτοφυλάκια της ΕΕ, με αποτέλεσμα την αναγνώριση ως επί το πλείστον μη πραγματοποιηθέντων κερδών εύλογης αξίας.

3.10.   ΛΟΙΠΑ ΕΣΟΔΑ ΑΠΟ ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ

(σε εκατ. EUR)
	2023	2022
Έσοδα από αμοιβές για παροχή υπηρεσιών (οργανισμοί)	739	694
Συναλλαγματικά κέρδη	393	330
Πώληση αγαθών	75	121
Μερίδιο καθαρού αποτελέσματος ΕΤαΕ	67	24
Έσοδα σχετικά με πάγια στοιχεία ενεργητικού	9	26
Λοιπά	679	475
Σύνολο	1 963	1 669

Τα έσοδα από αμοιβές για παροχή υπηρεσιών περιλαμβάνουν κυρίως τέλη για άδειες κυκλοφορίας που χρεώνει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων και τέλη σημάτων που εισπράττονται από το Γραφείο διανοητικής ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

ΔΑΠΑΝΕΣ

3.11.   ΕΠΙΜΕΡΙΣΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ

(σε εκατ. EUR)
Εκτελέστηκαν από κράτη μέλη	2023	2022
Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων	40 716	41 031
Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και άλλα μέσα αγροτικής ανάπτυξης	14 605	16 073
Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ταμείο Συνοχής	52 429	43 083
Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο	17 665	14 649
Λοιπές	4 251	3 482
Σύνολο	129 667	118 318

Η μείωση κατά 1,5 δισ. EUR για το ΕΓΤΑΑ και άλλα μέσα αγροτικής ανάπτυξης εξηγείται από καθυστερήσεις στην υλοποίηση των προγραμμάτων, καθώς το 2023 ήταν το πρώτο έτος των νέων στρατηγικών σχεδίων της κοινής γεωργικής πολιτικής (ΚΓΠ).

Όσον αφορά την πολιτική συνοχής, η υλοποίηση της νέας περιόδου προγραμματισμού αρχίζει να εντείνεται και συμβάλλει στην αύξηση των δαπανών. Επιπλέον, υπάρχει σημαντική αύξηση κατά 2,5 δισ. EUR στις δαπάνες που σχετίζονται με τις προκαταβολές στα κράτη μέλη για τα χρηματοδοτικά μέσα στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης (εξαιρουμένων των ΜΜΕ), δεδομένου ότι τα περισσότερα από τα ποσά θεωρούνται πλέον ότι έχουν καταβληθεί.

Οι λοιπές δαπάνες αφορούν κυρίως το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (0,9 δισ. EUR), το αποθεματικό προσαρμογής στο Brexit (0,7 δισ. EUR), το άσυλο και τη μετανάστευση (0,7 δισ. EUR), το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους (0,7 δισ. EUR), καθώς και το Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (0,6 δισ. EUR).

3.12.   ΑΜΕΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ

(σε εκατ. EUR)
	2023	2022
Εκτελέστηκαν από την Επιτροπή	45 664	78 497
εκ των οποίων ΜΑΑ (NGEU)	36 045	69 461
Εκτελέστηκαν από τους εκτελεστικούς οργανισμούς της ΕΕ	15 897	14 962
Εκτελέστηκαν από τα καταπιστευματικά ταμεία	326	568
Σύνολο	61 888	94 027

Παρά τη σημαντική μείωση των δαπανών του ΜΑΑ, η υλοποίηση των προγραμμάτων εξελίχθηκε γενικά ομαλά και σημειώθηκε πρόοδος όσον αφορά τα περισσότερα ορόσημα και στόχους σύμφωνα με τις αρχικές προσδοκίες.

Τα υπόλοιπα ποσά υπό άμεση διαχείριση αφορούν κυρίως την εφαρμογή της πολιτικής στον τομέα της έρευνας (9,8 δισ. EUR) και των εξωτερικών δράσεων, οι οποίες περιλαμβάνουν τον Μηχανισμό Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας και τα οικεία πρόδρομα μέσα (3,7 δισ. EUR), καθώς και τις επιχειρήσεις ανθρωπιστικής βοήθειας (1,1 δισ. EUR). Ένα επιπλέον ποσό ύψους 2,8 δισ. EUR αφορά τον μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη», το κοινό ταμείο υποδομών για την ανάπτυξη έξυπνων δικτύων στον τομέα των μεταφορών, της ενέργειας και των τηλεπικοινωνιών.

3.13.   ΕΜΜΕΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ

(σε εκατ. EUR)
	2023	2022
Εκτελέστηκαν από άλλους οργανισμούς και όργανα της ΕΕ	4 226	3 615
Εκτελέστηκαν από τρίτες χώρες	479	630
Εκτελέστηκαν από διεθνείς οργανισμούς	5 610	4 650
Εκτελέστηκαν από άλλες οντότητες	4 902	4 738
Σύνολο	15 218	13 634

Στις δαπάνες έμμεσης διαχείρισης, 6,6 δισ. EUR αφορούν εξωτερικές δράσεις (κυρίως στους τομείς της προενταξιακής βοήθειας, της ανθρωπιστικής βοήθειας, της διεθνούς συνεργασίας και της γειτονίας). Επιπλέον ποσό ύψους 4,1 δισ. EUR συνδέεται με την αύξηση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης (σε τομείς όπως η έρευνα, τα διαστημικά προγράμματα και η εκπαίδευση).

3.14.   ΚΟΣΤΟΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ

(σε εκατ. EUR)
	2023	2022
Κόστος προσωπικού	8 481	7 957
Κόστος συντάξεων	5 543	6 251
Σύνολο	14 023	14 209

Το κόστος συντάξεων αντιπροσωπεύει στοιχεία των μεταβολών που έχουν προκύψει μετά την αναλογιστική εκτίμηση των υποχρεώσεων παροχών σε εργαζομένους εκτός εκείνων που αναγνωρίζονται στο καθαρό ενεργητικό. Ως εκ τούτου, δεν αντιπροσωπεύει τις πραγματικές καταβολές συντάξεων του έτους, οι οποίες είναι αισθητά χαμηλότερες, στα 2,4 δισ. EUR.

3.15.   ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ

(σε εκατ. EUR)
	2023	2022
Καταβληθέντες τόκοι:
Δανειοληπτικές πράξεις	5 762	1 912
Δάνεια	160	161
Χρηματοδοτικές μισθώσεις	45	50
Λοιπά	21	31
Συμβόλαια οικονομικών εγγυήσεων — επιδοτούμενη αμοιβή	762	514
Καθαρές ζημίες απομείωσης από:
Συμβόλαια οικονομικών εγγυήσεων	263	362
Δάνεια και απαιτήσεις	6 812	2 108
Ζημίες από χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού ή παθητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος:
Μη παράγωγα	137	2 344
Παράγωγα	104	126
Ζημία λόγω τροποποίησης	100	—
Λοιπά	189	29
Σύνολο	14 355	7 637

Στους καταβληθέντες τόκους για τις δανειοληπτικές πράξεις περιλαμβάνονται τα ποσά της ενοποιημένης χρηματοδότησης ύψους 4,4 δισ. EUR έναντι 0,9 δισ. EUR το 2022. Η αύξηση οφείλεται κυρίως στα υψηλότερα ποσά δανείων. Τα αποτελεσματικά επιτόκια των εκδόσεων του 2023, όσον αφορά την ενοποιημένη χρηματοδότηση, είναι επίσης υψηλότερα απ' ό,τι το 2022 (βλ. σημείωση 2.11.1). Οι καταβληθέντες τόκοι για τον ΕΜΧΣ (0,7 δισ. EUR) είναι σταθεροί. Οι τόκοι για τις δανειοληπτικές πράξεις στο πλαίσιο του SURE (0,3 δισ. EUR) είναι σημαντικά χαμηλότεροι απ' ό,τι για τα άλλα προγράμματα, λαμβανομένων υπόψη των ποσών των δανείων. Αυτό οφείλεται στο ότι σημαντικό μέρος αυτών έχει χαμηλότερα ή αρνητικά επιτόκια. Τα αρνητικά αποτελεσματικά επιτόκια για ορισμένες παλαιότερες συναλλαγές στο πλαίσιο του SURE εξηγούν επίσης τους καταβληθέντες τόκους δανείων (συνακόλουθη δανειοδότηση με αρνητικά επιτόκια).

Για περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τις δαπάνες που σχετίζονται με οικονομικές εγγυήσεις, βλ. σημείωση 3.9.

Οι καθαρές ζημίες απομείωσης από δάνεια και απαιτήσεις αφορούν κυρίως την πρόσθετη απομείωση ύψους 6,8 δισ. EUR που αναγνωρίστηκε το 2023 για αναμενόμενες πιστωτικές ζημίες για τα δάνεια στο πλαίσιο του ΜΧΣ+ προς την Ουκρανία (βλ. σημειώσεις 2.4.1.1 και 6.5).

Η ζημία λόγω τροποποίησης αφορά επιδότηση επιτοκίου που χορηγήθηκε στην Ουκρανία το 2023 για δεδουλευμένους τόκους των έκτακτων δανείων ΜΧΣ (βλ. σημείωση 2.4.1.1).

Για τη σημαντική μείωση των ζημιών από μη παράγωγα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού που αποτιμώνται στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος, βλ. σημείωση 3.9.

3.16.   ΛΟΙΠΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ

(σε εκατ. EUR)
	2023	2022
Διοικητικές δαπάνες και δαπάνες πληροφορικής	2 687	2 321
Προσαρμογή προβλέψεων	1 065	769
Δαπάνες σχετικές με πάγια στοιχεία ενεργητικού	1 443	1 518
Δαπάνες διαχείρισης γηπέδων και κτιρίων	729	686
Συναλλαγματικές ζημίες	314	427
Έξοδα για λειτουργικές μισθώσεις	448	411
Μείωση των προστίμων με απόφαση του Δικαστηρίου	597	1 378
Λοιπές	857	832
Σύνολο	8 142	8 342

Το συνολικό ποσό των δαπανών έρευνας και ανάπτυξης που αναγνωρίστηκαν ως δαπάνες κατά τη διάρκεια του 2023 έχει ως εξής:

(σε εκατ. EUR)
	2023	2022
Δαπάνες έρευνας	452	430
Μη κεφαλαιοποιημένες δαπάνες ανάπτυξης	149	133
Σύνολο	600	563

3.17.   ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟΜΕΑ ΤΟΥ ΠΟΛΥΕΤΟΥΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ (ΠΔΠ)

(σε εκατ. EUR)
	Ενιαία αγορά, καινοτομία και ψηφιακή οικονομία	Συνοχή και αξίες	Φυσικοί πόροι και περιβάλλον	Μετανάστευση και διαχείριση των συνόρων	Ανθεκτικότητα, ασφάλεια και άμυνα	Γειτονικές χώρες και υπόλοιπος κόσμος	Ευρωπαϊκή δημόσια διοίκηση	Δεν υπάγονται σε τομέα του ΠΔΠ (30)	Σύνολο
Πόροι ΑΕΕ	—	—	—	—	—	—	—	101 287	101 287
Παραδοσιακοί ίδιοι πόροι	—	—	—	—	—	—	—	19 840	19 840
ΦΠΑ	—	—	—	—	—	—	—	22 526	22 526
Νέοι ίδιοι πόροι	—	—	—	—	—	—	—	7 225	7 225
Πρόστιμα	—	—	—	—	—	—	—	1 748	1 748
Είσπραξη εξόδων	87	60	678	1	0	(25 )	0	2	803
Συμφωνία αποχώρησης Ηνωμένου Βασιλείου	—	—	—	—	—	—	—	681	681
Λοιπά	1 426	2 919	253	—	—	674	2 078	1 450	8 800
Έσοδα από μη ανταλλακτικές συναλλαγές	1 512	2 979	931	1	0	649	2 078	154 758	162 909
Χρηματοοικονομικά έσοδα	1 043	19	2	—	1	265	130	5 523	6 983
Λοιπά	163	(21 )	(29 )	(0 )	(4 )	2	488	1 364	1 963
Έσοδα από ανταλλακτικές συναλλαγές	1 206	(2 )	(27 )	(0 )	(3 )	268	617	6 887	8 946
Συνολικά έσοδα	2 718	2 978	904	0	(3 )	917	2 695	161 645	171 855
Δαπάνες που εκτελέστηκαν από κράτη μέλη:
ΕΓΤΕ	—	—	(40 716 )	—	—	—	—	—	(40 716 )
ΕΓΤΑΑ και άλλα μέσα αγροτικής ανάπτυξης	—	—	(14 605 )	—	—	—	—	—	(14 605 )
ΕΤΠΑ & ΤΣ	—	(52 343 )	—	—	—	(86 )	—	—	(52 429 )
ΕΚΤ	—	(17 665 )	—	—	—	—	—	—	(17 665 )
Λοιπά	—	(1 125 )	(950 )	(1 050 )	(69 )	(116 )	—	(941 )	(4 251 )
Εκτελέστηκαν από την Επιτροπή, τους εκτελεστικούς οργανισμούς και τα καταπιστευματικά ταμεία	(13 675 )	(40 087 )	(880 )	(350 )	(718 )	(6 405 )	(7 )	234	(61 888 )
Εκτελέστηκαν από άλλους οργανισμούς και όργανα της ΕΕ	(3 339 )	(549 )	(93 )	(1 184 )	(230 )	(46 )	(111 )	1 327	(4 226 )
Εκτελέστηκαν από τρίτες χώρες και διεθνείς οργανισμούς	(539 )	(83 )	(10 )	(181 )	(111 )	(5 145 )	(3 )	(16 )	(6 090 )
Εκτελέστηκαν από άλλες οντότητες	(253 )	(3 195 )	(3 )	(4 )	(67 )	(1 371 )	—	(9 )	(4 902 )
Κόστος προσωπικού και συντάξεων	(516 )	(20 )	(2 )	(1 )	(6 )	(168 )	(11 601 )	(1 710 )	(14 023 )
Χρηματοοικονομικό κόστος	(1 062 )	(11 )	(94 )	(0 )	(0 )	(389 )	(68 )	(12 730 )	(14 355 )
Συμφωνία αποχώρησης Ηνωμένου Βασιλείου								—	—
Λοιπά έξοδα	(1 824 )	(294 )	(46 )	9	(77 )	(279 )	(4 368 )	(1 264 )	(8 142 )
Σύνολο δαπανών	(21 208 )	(115 373 )	(57 398 )	(2 762 )	(1 278 )	(14 004 )	(16 158 )	(15 110 )	(243 292 )
Οικονομικό αποτέλεσμα του έτους	(18 490 )	(112 395 )	(56 495 )	(2 761 )	(1 280 )	(13 087 )	(13 463 )	146 535	(71 437 )

Η απεικόνιση των εσόδων και δαπανών ανά τομέα του ΠΔΠ βασίζεται σε εκτίμηση, δεδομένου ότι δεν συνδέονται όλες οι δεσμεύσεις με τομέα του ΠΔΠ.

4.   ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ

Οι ενδεχόμενες υποχρεώσεις είναι πιθανές μελλοντικές υποχρεώσεις πληρωμής για την ΕΕ, οι οποίες μπορεί να προκύπτουν από παρελθόντα γεγονότα ή νομικά δεσμευτικές υποχρεώσεις που έχουν μεν αναληφθεί αλλά εξαρτώνται από μελλοντικά γεγονότα που δεν εμπίπτουν εξ ολοκλήρου στον έλεγχο της ΕΕ. Συνδέονται κυρίως με παρασχεθείσες εγγυήσεις και με νομικούς κινδύνους Όλες οι ενδεχόμενες υποχρεώσεις, εξαιρουμένων όσων σχετίζονται με πρόστιμα, εγγυήσεις και χρηματοδοτικά μέσα έως το ύψος κατά το οποίο καλύπτονται από ταμεία (βλ. σημείωση 2.4.2.1), εφόσον λήξει η διάρκεια ισχύος τους, θα χρηματοδοτηθούν από τον προϋπολογισμό της ΕΕ (και, συνεπώς, των κρατών μελών της ΕΕ) των επόμενων οικονομικών ετών.

4.1.   Εγγυήσεις που παρέχονται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ

4.1.1.   Εγγυήσεις που παρέχονται στο πλαίσιο των προγραμμάτων δημοσιονομικών εγγυήσεων της ΕΕ (ονομαστικά ποσά)

(σε εκατ. EUR)
	31.12.2023
	Χορηγούμενες εγγυήσεις			Προβλεπόμενα στοιχεία ενεργητικού (31)
	Ανώτατο όριο	Υπογραφέντα ποσά	Εκταμιευθέντα ποσά
Εγγυήσεις ΕΕΔ της ΕΤΕπ	27 729	27 729	19 856	2 962
Εγγύηση του ΕΤΣΕ	25 591	23 635	21 551	9 175
Εγγύηση του ΕΤΒΑ	1 077	548	478	765
Εγγύηση InvestEU	25 767	6 592	1 433	3 736
Εγγύηση εξωτερικής δράσης NDICI	28 115	7 660	634	2 222
Σύνολο	108 279	66 163	43 953	18 860

(σε εκατ. EUR)
	31.12.2022
	Χορηγούμενες εγγυήσεις			Προβλεπόμενα στοιχεία ενεργητικού (32)
	Ανώτατο όριο	Υπογραφέντα ποσά	Εκταμιευθέντα ποσά
Εγγυήσεις ΕΕΔ της ΕΤΕπ	30 599	30 599	20 909	2 710
Εγγύηση του ΕΤΣΕ	25 793	24 615	21 084	8 571
Εγγύηση του ΕΤΒΑ	1 176	522	446	728
Εγγύηση InvestEU	21 280	2 108	324	1 722
Εγγύηση εξωτερικής δράσης NDICI	27 020	4 515	156	1 067
Σύνολο	105 869	62 359	42 919	14 798

Οι ανωτέρω πίνακες παρουσιάζουν το άνοιγμα του προϋπολογισμού της ΕΕ σε πιθανές μελλοντικές πληρωμές που συνδέονται με εγγυήσεις χορηγούμενες στον όμιλο της ΕΤΕπ ή σε άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Τα εκταμιευθέντα ποσά αντιπροσωπεύουν τα ποσά που έχουν ήδη χορηγηθεί στους τελικούς δικαιούχους, ενώ τα υπογραφέντα ποσά περιλαμβάνουν τα εκταμιευθέντα ποσά και επιπροσθέτως τις συμφωνίες που έχουν ήδη υπογραφεί με δικαιούχους ή ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς αλλά δεν έχουν ακόμη εκταμιευθεί στο τέλος του έτους (22,2 δισ. EUR). Το ανώτατο όριο αντιπροσωπεύει τη συνολική εγγύηση την οποία ο προϋπολογισμός της ΕΕ, και ως εκ τούτου τα κράτη μέλη, έχουν δεσμευτεί να καλύψουν, δεδομένου ότι για να παρουσιαστεί το μέγιστο άνοιγμα που αντιμετώπιζε η ΕΕ στις 31 Δεκεμβρίου 2023, πρέπει να συμπεριληφθούν και οι πράξεις που έχουν εγκριθεί προς υπογραφή αλλά δεν έχουν ακόμη υπογραφεί (42,1 δισ. EUR).

Τα προγράμματα δημοσιονομικών εγγυήσεων υποστηρίζονται από προβλέψεις που πραγματοποιούνται σταδιακά από τον προϋπολογισμό και τηρούνται στο κοινό ταμείο προβλέψεων (ΚΤΠ) ως αποθεματικό ρευστότητας για την κάλυψη μελλοντικών καταπτώσεων εγγυήσεων (βλ. σημείωση 2.4.2.1). Βλ. σημείωση 6.2 για τα μέτρα που έχουν θεσπιστεί με σκοπό να διασφαλιστεί ότι οι προβλέψεις επαρκούν για την κάλυψη των καταπτώσεων εγγυήσεων μεσοπρόθεσμα. Τυχόν ζημίες που προκύπτουν στο πλαίσιο των προγραμμάτων δημοσιονομικών εγγυήσεων, πέραν των προβλέψεων που τηρούνται, θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να καλύπτονται από μελλοντικούς προϋπολογισμούς. Όσον αφορά τη συνιστώσα κράτους μέλους του InvestEU, η ΕΕ λαμβάνει επίσης αντεγγυήσεις από τα κράτη μέλη και τις χώρες του ΕΟΧ (βλ. κατωτέρω).

Εγγυήσεις ΕΕΔ της ΕΤΕπ

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ εγγυάται δάνεια τα οποία υπογράφει και χορηγεί η ΕΤΕπ από τους ιδίους πόρους της σε τρίτες χώρες. Στις 31 Δεκεμβρίου 2023 το ποσό των ανεξόφλητων δανείων που καλύπτονταν από την εγγύηση της ΕΕ ανερχόταν συνολικά στα 19 856 εκατ. EUR. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ εγγυάται:

—	19 534 εκατ. EUR μέσω της συνιστώσας του ΚΤΠ για το Ταμείο Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις· και

—	322 εκατ. EUR απευθείας για δάνεια χορηγούμενα σε κράτη μέλη πριν από την προσχώρησή τους.

Στις εγγυήσεις που δόθηκαν στις 31 Δεκεμβρίου 2023 περιλαμβάνονται 2,1 δισ. EUR υπογεγραμμένων αλλά μη εκταμιευθέντων δανείων για τα οποία οι μελλοντικές εκταμιεύσεις εξαρτώνται από την έγκριση της ΕΕ.

Η εγγύηση ΕΕΔ της ΕΕ που συνδέεται με δάνεια τα οποία χορηγούνται από την ΕΤΕπ περιορίζεται στο 65 % των οφειλόμενων υπολοίπων για συμφωνίες που υπογράφηκαν μετά το 2007 (εντολές 2007-2013 και 2014-2021). Για συμφωνίες που συνάφθηκαν πριν από το 2007, η εγγύηση της ΕΕ περιορίζεται στο ποσοστό του ανώτατου ορίου των εγκεκριμένων γραμμών πίστωσης, που στις περισσότερες περιπτώσεις είναι 65 %, αλλά μπορεί να είναι και 70 %, 75 % ή 100 %. Όταν η εκταμίευση δεν φθάνει το ανώτατο όριο, η εγγύηση της ΕΕ καλύπτει το συνολικό ποσό.

Με την απόφαση (ΕΕ) 2018/412 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (33), συστάθηκε εντολή δανειοδότησης του ιδιωτικού τομέα για έργα που στοχεύουν στη μακροπρόθεσμη οικονομική ανθεκτικότητα των προσφύγων, των μεταναστών, των κοινοτήτων υποδοχής και διέλευσης στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας ανθεκτικότητας της ΕΤΕπ (στο εξής: ERI). Η Ένωση εισπράττει αντίτιμο, το οποίο εγγράφεται στον προϋπολογισμό της, για τον κίνδυνο που αναλαμβάνει σε σχέση με τις εγγυήσεις που χορηγούνται για πράξεις χρηματοδότησης της ΕΤΕπ στο πλαίσιο της ιδιωτικής εντολής της ERI, πράγμα που εξηγεί την εισπρακτέα προμήθεια για την εγγύηση της ΕΕΔ, η οποία σε διαφορετική περίπτωση είναι μη αμειβόμενη εγγύηση (βλ. σημείωση 2.11.2).

Η ΕΕΔ 2014-2020, η οποία έληξε το 2021, ήταν η τελευταία εντολή στο πλαίσιο του Ταμείου Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις. Η νέα εντολή της ΕΤΕπ καλύπτεται από την εγγύηση εξωτερικής δράσης που θεσπίστηκε με τον κανονισμό NDICI.

Οι πληρωμές των εγγυήσεων της ΕΕ πραγματοποιούνται από τη συνιστώσα του ΚΤΠ για το Ταμείο Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις. Στη διάρκεια του 2023 καταβλήθηκαν 67 εκατ. EUR, μετά την αφαίρεση των ανακτήσεων, για την κάλυψη καταπτώσεων εγγυήσεων (2022: 190 εκατ. EUR).

Εγγύηση στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων (EΤΣΕ)

Το ΕΤΣΕ είναι μια πρωτοβουλία με στόχο να αυξηθεί η ικανότητα του ομίλου της ΕΤΕπ να αναλαμβάνει κινδύνους μέσω της παροχής δυνατότητας στην ΕΤΕπ να επεκτείνει τις επενδύσεις της στην ΕΕ. Στόχος του ΕΤΣΕ είναι να στηρίξει πρόσθετες επενδύσεις στην ΕΕ, καθώς και την πρόσβαση μικρών επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ παρέχει εγγύηση έως 26 δισ. EUR («εγγύηση της ΕΕ για το ΕΤΣΕ») δυνάμει συμφωνίας μεταξύ της ΕΕ και της ΕΤΕπ («συμφωνία ΕΤΣΕ») με σκοπό την προστασία της ΕΤΕπ από δυνητικές ζημίες τις οποίες ενδέχεται να υποστεί από τις χρηματοδοτικές και επενδυτικές της πράξεις.

Οι πράξεις του ΕΤΣΕ διεξάγονται σε δύο σκέλη: το σκέλος υποδομών και καινοτομίας το οποίο υλοποιείται από την ΕΤΕπ (εγγύηση της ΕΕ για το ΕΤΣΕ 19 250 εκατ. EUR) και το σκέλος για τις ΜΜΕ το οποίο υλοποιείται από το ΕΤαΕ (εγγύηση της ΕΕ για το ΕΤΣΕ 6 750 εκατ. EUR)· αμφότερα τα σκέλη διαθέτουν δανειακό χαρτοφυλάκιο και συμμετοχικό χαρτοφυλάκιο. Το ΕΤαΕ λειτουργεί στο πλαίσιο συμφωνίας με την ΕΤΕπ επί τη βάσει εγγύησης από την ΕΤΕπ την οποία αντεγγυάται η εγγύηση της ΕΕ για το ΕΤΣΕ δυνάμει της συμφωνίας ΕΤΣΕ. Προκειμένου να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα της εγγύησης της ΕΕ και να αυξηθεί η ικανότητά της να αναλαμβάνει κινδύνους, το 2022 άρχισε να ισχύει συνδυασμός δύο δανειακών χαρτοφυλακίων του ΕΤΣΕ με το InvestEU. Τυχόν καταπτώσεις εγγυήσεων και ανακτήσεις κατανέμονται μεταξύ του ΕΤΣΕ και της εγγύησης InvestEU με βάση ισχύουσες εγγυημένες χορηγήσεις.

Οι ρόλοι της ΕΕ και της ΕΤΕπ στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ είναι διακριτοί. Το ΕΤΣΕ έχει συσταθεί στο πλαίσιο της ΕΤΕπ, η οποία χρηματοδοτεί τις πράξεις (δάνεια και συμμετοχικές επενδύσεις) και, για αυτόν τον σκοπό, δανείζεται τα απαραίτητα κεφάλαια από τις κεφαλαιαγορές. Ο όμιλος της ΕΤΕπ λαμβάνει τις επενδυτικές αποφάσεις ανεξάρτητα και διαχειρίζεται τις πράξεις σύμφωνα με τους κανόνες και τις διαδικασίες του. Η ΕΕ παρέχει την εγγύηση για τις εν λόγω πράξεις και καλύπτει τις ζημίες της ΕΤΕπ έως το ανώτατο όριο της εγγύησης αυτής.

Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι επενδύσεις που υλοποιούνται στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ παραμένουν εστιασμένες στον ειδικό στόχο της αντιμετώπισης των ανεπαρκειών της αγοράς, καθώς και ότι είναι επιλέξιμες να προστατευθούν με την εγγύηση της ΕΕ, τέθηκε σε εφαρμογή ειδική δομή διακυβέρνησης, η οποία περιλαμβάνει μια επιτροπή επενδύσεων αποτελούμενη από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες, η οποία εξετάζει κάθε έργο που προτείνεται από την ΕΤΕπ στο σκέλος υποδομών και καινοτομίας όσον αφορά την επιλεξιμότητα για κάλυψη από την εγγύηση της ΕΕ, καθώς και το διοικητικό συμβούλιο του ΕΤΣΕ, το οποίο διασφαλίζει την εποπτεία του προγράμματος.

Δεδομένου ότι δεν πληρούνται τα κριτήρια ελέγχου και οι λογιστικές απαιτήσεις για την ενοποίηση βάσει των λογιστικών κανόνων της ΕΕ (και των IPSAS), τα σχετικά εγγυημένα στοιχεία ενεργητικού δεν καταλογίζονται στους ενοποιημένους ετήσιους λογαριασμούς της ΕΕ.

Η εγγύηση της ΕΕ που χορηγείται στον όμιλο της ΕΤΕπ στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ καταλογίζεται ως υποχρέωση από οικονομικές εγγυήσεις για το δανειακό χαρτοφυλάκιο του σκέλους υποδομών και καινοτομίας και για το δανειακό χαρτοφυλάκιο του σκέλους που αφορά τις ΜΜΕ (βλ. σημείωση 2.11.2) και ως παράγωγο (χρηματοοικονομικό στοιχείο ενεργητικού ή παθητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος) για αμφότερα τα συμμετοχικά χαρτοφυλάκια (βλ. σημείωση 2.4.2.2). Η εγγύηση του ΕΤΣΕ περιλαμβάνει δραστηριότητες των προγραμμάτων COSME, Ορίζων 2020, CCS LGF και EaSI για το τμήμα που καλύπτεται από την εγγύηση της ΕΕ για το ΕΤΣΕ στο πλαίσιο του δανειακού χαρτοφυλακίου του σκέλους για τις ΜΜΕ.

Στη διάρκεια του 2023 καταβλήθηκε από τη συνιστώσα του ΚΤΠ για το ταμείο εγγυήσεων του ΕΤΣΕ ποσό 193 εκατ. EUR για την κάλυψη καταπτώσεων εγγυήσεων, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων καταπτώσεων εγγυήσεων που είχαν προκύψει σε προηγούμενα έτη, αλλά καλύφθηκαν προσωρινά από τα έσοδα της ΕΕ που τηρούνται στον λογαριασμό διακανονισμού του ΕΤΣΕ στην ΕΤΕπ (2022: 21 εκατ. EUR).

Ευρωπαϊκό Ταμείο για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (ΕΤΒΑ)

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, το οποίο συστάθηκε με τον κανονισμό για το ΕΤΒΑ, είναι μια πρωτοβουλία που αποσκοπεί στη στήριξη των επενδύσεων στην Αφρική και στην Ευρωπαϊκή Γειτονία ως μέσο που συμβάλλει στην επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης και στην αντιμετώπιση συγκεκριμένων κοινωνικοοικονομικών βαθύτερων αιτιών της μετανάστευσης. Βάσει του κανονισμού για το ΕΤΒΑ, η ΕΕ εξουσιοδοτήθηκε να διαθέσει εγγυήσεις ύψους 1,5 δισ. EUR (προσαυξημένες περαιτέρω με εξωτερικές συνεισφορές) στους εταίρους υλοποίησης για τις επενδυτικές και χρηματοδοτικές πράξεις τους, με στόχο τη μείωση των επενδυτικών κινδύνων τους. Η εγγύηση του ΕΤΒΑ υποστηρίζεται από το ΚΤΠ — βλ. σημείωση 2.4.2.1. Στις 31 Δεκεμβρίου 2023 δεκαέξι συμφωνίες εγγυήσεων του ΕΤΒΑ ήταν σε ισχύ. Για μία από τις συμφωνίες εγγυήσεων του ΕΤΒΑ (με ανώτατο όριο εγγυήσεων ύψους 145 εκατ. EUR, όπου η ΕΕ εγγυάται την κεφαλαιακή επάρκεια ενός ταμείου αντιστάθμισης συναλλαγματικού κινδύνου), σε περίπτωση κατάπτωσης εγγύησης, η ΕΕ έχει δικαίωμα επιστροφής για να λάβει μερίδια του ταμείου, ίσης αξίας με το καταβληθέν ποσό.

Εγγύηση εξωτερικής δράσης NDICI

Με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/947 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (34) θεσπίστηκε ο Μηχανισμός Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας — Παγκόσμια Ευρώπη (στο εξής: μηχανισμός), συμπεριλαμβανομένου του Ευρωπαϊκού Ταμείου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη+ (στο εξής: ΕΤΒΑ+) και της εγγύησης εξωτερικής δράσης, για την περίοδο του ΠΔΠ 2021-2027. Ο κανονισμός NDICI στοχεύει στην αύξηση της συνοχής και της αποτελεσματικότητας των εξωτερικών δράσεων της ΕΕ, βελτιώνοντας με αυτόν τον τρόπο την εφαρμογή των διαφόρων πολιτικών εξωτερικής δράσης.

Η εγγύηση εξωτερικής δράσης στηρίζει τις πράξεις του ΕΤΒΑ+ που καλύπτονται από δημοσιονομικές εγγυήσεις, τη μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή και τα δάνεια σε τρίτες χώρες. Υποστηρίζεται από το ΚΤΠ — βλ. σημείωση 2.4.2.1.

Στις 31 Δεκεμβρίου 2023 ήταν σε ισχύ έντεκα συμφωνίες δημοσιονομικής εγγύησης με συνολικό ανώτατο όριο 28,1 δισ. EUR, εκ των οποίων 26,0 δισ. EUR σχετίζονται με συμφωνία εγγύησης που υπογράφηκε με την ΕΤΕπ ως διάδοχο του προγράμματος ΕΕΔ.

Εγγύηση InvestEU

Ο κανονισμός InvestEU [κανονισμός (ΕΕ) 2021/523 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (35)] επιτρέπει στην Επιτροπή να παρέχει εγγυήσεις ύψους έως 26,2 δισ. EUR για τη στήριξη επενδύσεων με την υποστήριξη του προϋπολογισμού της ΕΕ. Η εν λόγω εγγύηση της ΕΕ στηρίζει ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις σε τέσσερις τομείς πολιτικής: βιώσιμες υποδομές, έρευνα, καινοτομία και ψηφιοποίηση, μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) και κοινωνικές επενδύσεις και δεξιότητες. Διάφοροι χρηματοδοτικοί εταίροι, όπως εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες, λαμβάνουν την εγγύηση της ΕΕ. Αυτοί στηρίζουν επενδύσεις με τη χορήγηση δανείων, εγγυήσεων ή μετοχικού κεφαλαίου. Για παράδειγμα, οι χρηματοδοτικοί εταίροι μπορούν να χορηγούν δάνεια σε ΜΜΕ, να συμμετέχουν σε μετοχικά αμοιβαία κεφάλαια ή να παρέχουν εγγυήσεις σε εμπορικές τράπεζες για δάνεια που εκταμιεύουν. Η Επιτροπή μπορεί επίσης να κατανέμει τον προϋπολογισμό της ΕΕ από άλλα προγράμματα της ΕΕ στο ταμείο InvestEU, για παράδειγμα από τη HERA Invest (υγεία), το Ευρωπαϊκό Διαστημικό Πρόγραμμα ή το πρόγραμμα Catalyst (καινοτομία).

Για τη δημιουργία κεφαλαιακού αποθέματος ασφαλείας για τις ζημίες από εγγυημένες επενδύσεις, η Επιτροπή αποταμιεύει σταδιακά κονδύλια (προβλέψεις) από τον προϋπολογισμό της ΕΕ στο ΚΤΠ. Ο κανονισμός InvestEU έχει ορίσει τον συντελεστή προβλέψεων στο 40 % της εγγύησης της ΕΕ.

Η εγγύηση της ΕΕ μπορεί να αυξηθεί, επιπλέον των 26,2 δισ. EUR που προαναφέρθηκαν, με τη στήριξη των κρατών μελών και των χωρών του ΕΟΧ. Μπορούν να συνεισφέρουν κεφάλαια από την οικεία πολιτική συνοχής τους, τα κονδύλια του ΜΑΑ ή τους εθνικούς προϋπολογισμούς τους. Όσον αφορά τα κράτη μέλη, οι προβλέψεις καθορίζονται κατά περίπτωση, ενώ η πρόσθετη εγγύηση της ΕΕ με τη στήριξη χωρών του ΕΟΧ προβλέπεται στο 40 % με συνεισφορές σε μετρητά. Οι ταμειακές ροές από τα κράτη μέλη και τις χώρες του ΕΟΧ τηρούνται στο ΚΤΠ. Το ποσό που δεν περιλαμβάνεται σε προβλέψεις καλύπτεται με αντεγγυήσεις από τα κράτη μέλη και τις χώρες του ΕΟΧ. Στις 31 Δεκεμβρίου 2023 υπήρχαν συμφωνίες με έξι κράτη μέλη και δύο χώρες του ΕΟΧ, βάσει των οποίων η Επιτροπή μπορεί να παράσχει πρόσθετη εγγύηση της ΕΕ ύψους 2,3 δισ. EUR σε χρηματοδοτικούς εταίρους, εκ των οποίων 1,7 δισ. EUR θα καλυφθούν από συνεισφορές σε μετρητά και 0,6 δισ. EUR με αντεγγυήσεις. Πράγματι, έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023 είχαν υπογραφεί τέτοιες συμφωνίες εγγυήσεων ύψους 2,1 δισ. EUR, με διάφορους εταίρους υλοποίησης.

Υποχρεώσεις του Ηνωμένου Βασιλείου που προέρχονται από την αποχώρησή του από την ΕΕ

Σύμφωνα με το άρθρο 143 της συμφωνίας αποχώρησης, το Ηνωμένο Βασίλειο είναι υπόχρεο έναντι της Ένωσης για το μερίδιό του επί των ενδεχόμενων χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων που σχετίζονται με το ΕΤΣΕ, το ΕΤΒΑ και τις πράξεις της εντολής εξωτερικής δανειοδότησης της ΕΤΕπ που εγκρίθηκαν έως την ημερομηνία αποχώρησης, στις 31 Ιανουαρίου 2020. Το άρθρο 143 ορίζει ότι σε περίπτωση κατάπτωσης εγγύησης για χρηματοοικονομική πράξη που έχει εγκριθεί πριν από την ημερομηνία αποχώρησης, το Ηνωμένο Βασίλειο είναι υπόχρεο έναντι της Ένωσης για το μερίδιό του επί των πληρωμών που έχει πραγματοποιήσει η Ένωση στο πλαίσιο των εν λόγω πράξεων, εκτός εάν αυτό μπορεί να καλυφθεί από το μερίδιο καταβολών του Ηνωμένου Βασιλείου που τηρείται στο ταμείο εγγυήσεων, κατά περίπτωση.

Όσον αφορά τα δάνεια στο πλαίσιο της εντολής εξωτερικής δανειοδότησης (ΕΕΔ) της ΕΤΕπ, η αξία της δημοσιονομικής εγγύησης της ΕΕ κατά την ημερομηνία αποχώρησης, για τις πράξεις που είχαν εγκριθεί έως την ημερομηνία αποχώρησης, ανερχόταν σε 33,7 δισ. EUR. Στις 31 Δεκεμβρίου 2023, το ποσό αυτό είχε μετατραπεί σε 22,2 δισ. EUR (2022: 24,6 δισ. EUR). Συνεπώς, το μερίδιο του Ηνωμένου Βασιλείου για την εν λόγω ενδεχόμενη υποχρέωση στις 31 Δεκεμβρίου 2023 ανέρχεται σε 2,8 δισ. EUR (31 Δεκεμβρίου 2022: 3,1 δισ. EUR). Ωστόσο, όπως προαναφέρθηκε, οποιαδήποτε αθέτηση των εν λόγω δανείων καλύπτεται πρώτα από τη συνιστώσα του ΚΤΠ για το Ταμείο Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις και από το Ηνωμένο Βασίλειο θα απαιτηθούν ποσά μόνο εφόσον δεν ήταν επαρκείς οι καταβολές του Ηνωμένου Βασιλείου για το εν λόγω Ταμείο, ύψους 284 εκατ. EUR στις 31 Δεκεμβρίου 2023.

Όσον αφορά τις πράξεις του ΕΤΣΕ, η αξία της δημοσιονομικής εγγύησης της ΕΕ κατά την ημερομηνία αποχώρησης, για τις πράξεις που είχαν εγκριθεί έως την ημερομηνία αποχώρησης, ανερχόταν σε 23,5 δισ. EUR. Στις 31 Δεκεμβρίου 2023 το ποσό αυτό παρέμενε σε 18,6 δισ. EUR (2022: 18,6 δισ. EUR). Συνεπώς, το μερίδιο του Ηνωμένου Βασιλείου για την εν λόγω ενδεχόμενη υποχρέωση στις 31 Δεκεμβρίου 2023 ανέρχεται σε 2,3 δισ. EUR. Τυχόν καταπτώσεις εγγυήσεων στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ καλύπτονται πρώτα από τη συνιστώσα του ΚΤΠ για το ταμείο εγγυήσεων του ΕΤΣΕ και από το Ηνωμένο Βασίλειο θα απαιτηθούν ποσά μόνο εφόσον δεν ήταν επαρκείς οι καταβολές του Ηνωμένου Βασιλείου για το εν λόγω ταμείο, ύψους 708 εκατ. EUR στις 31 Δεκεμβρίου 2023.

Δεδομένου ότι δεν είχαν εγκριθεί πράξεις από τους εταίρους υλοποίησης σε σχέση με την εγγύηση του ΕΤΒΑ πριν από την ημερομηνία αποχώρησης, εν προκειμένω το Ηνωμένο Βασίλειο δεν έχει αναλάβει υποχρεώσεις.

Το μερίδιο του Ηνωμένου Βασιλείου στις πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν το 2023 για τις πράξεις που εγκρίθηκαν κατά την ημερομηνία αποχώρησης ή μετά από αυτήν και έως τις 31 Δεκεμβρίου 2020 ανερχόταν σε 63 εκατ. EUR (57 εκατ. EUR για το ΕΤΣΕ και 6 εκατ. EUR για την ΕΕΔ), μειώνοντας αντίστοιχα τις προβλέψεις για το Ηνωμένο Βασίλειο. Το ποσό που οφείλεται στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2024 ανέρχεται σε 233,3 εκατ. EUR (βλ. σημείωση 2.6.1.2).

4.1.2.   Εγγυήσεις που παρέχονται στο πλαίσιο των προγραμμάτων χρηματοδοτικών μέσων (ονομαστικά ποσά)

(σε εκατ. EUR)
	31.12.2023	31.12.2022
Ορίζων 2020	2 352	2 649
Μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη»	649	648
COSME	526	674
Λοιπές	511	604
Σύνολο	4 037	4 576

Τα ποσά στον ανωτέρω πίνακα παρουσιάζουν τα εκκρεμή ονομαστικά ποσά των εγγυήσεων που δόθηκαν στο πλαίσιο των προγραμμάτων χρηματοδοτικών μέσων της ΕΕ.

Όπως ορίζεται στο άρθρο 210 παράγραφος 1 του δημοσιονομικού κανονισμού, οι δαπάνες του προϋπολογισμού που συνδέονται με ένα χρηματοδοτικό μέσο και η οικονομική ευθύνη της ΕΕ δεν υπερβαίνουν σε καμία περίπτωση το ποσό της δημοσιονομικής δέσμευσης που αντιστοιχεί σε αυτό, προκειμένου να αποφεύγονται ενδεχόμενες υποχρεώσεις για τον προϋπολογισμό. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι για τις εν λόγω υποχρεώσεις εμφανίζεται ένα αντίστοιχο ποσό στην πλευρά του ενεργητικού του ισολογισμού ή καλύπτονται από εκκρεμείς δημοσιονομικές δεσμεύσεις που δεν έχουν ακόμη καταβληθεί.

Ο μηχανισμός εγγύησης δανείων του COSME συνίσταται πρωτίστως σε εγγυήσεις με ανώτατο όριο για χαρτοφυλάκια χρηματοδότησης με δανειακά κεφάλαια υψηλότερου κινδύνου (κυρίως δάνεια) που προσφέρονται από ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς σε ΜΜΕ. Ο μηχανισμός εγγύησης δανείων του COSME υλοποιείται από το ΕΤαΕ εξ ονόματος της ΕΕ.

Για περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με το πρόγραμμα-πλαίσιο «Ορίζων 2020» και τον μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη», βλ. επίσης σημείωση 2.4.2.1.

Υποχρεώσεις του Ηνωμένου Βασιλείου που προέρχονται από την αποχώρησή του από την ΕΕ

Όσον αφορά τις ενδεχόμενες υποχρεώσεις της ΕΕ για ποσά που έχουν εγκριθεί έως την ημερομηνία αποχώρησης σε σχέση με χρηματοδοτικά μέσα της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων όσων αναφέρονται ανωτέρω, σε περίπτωση που θεμελιωθεί οποιαδήποτε από τις εν λόγω ενδεχόμενες υποχρεώσεις, θα καλυφθεί από τον προϋπολογισμό της ΕΕ με τη χρήση πόρων που τηρούνται σε καταπιστευματικούς λογαριασμούς. Ως εκ τούτου, δεν θα ζητηθούν, καταρχήν, άλλα ποσά από το Ηνωμένο Βασίλειο εκτός από το μερίδιό του στο δημοσιονομικό ΥΠΕ, όπως περιγράφεται στο άρθρο 140 της συμφωνίας αποχώρησης — 2.6.1.2.

4.2.   Ενδεχόμενες υποχρεώσεις που αφορούν νομικές υποθέσεις

4.2.1.   Νομικές υποθέσεις στον τομέα των προστίμων

Στις 31 Δεκεμβρίου 2023, οι ενδεχόμενες υποχρεώσεις σχετικά με πρόστιμα ανέρχονταν σε 2 231 εκατ. EUR (2022: 2 990 εκατ. EUR). Το ποσό αυτό περιλαμβάνει πρόστιμα που επιβλήθηκαν σε εταιρείες (1 751 εκατ. EUR, βλ. σημείωση 2.6.1.3) και πρόστιμα που επιβλήθηκαν σε κράτη μέλη (479 εκατ. EUR), τα οποία έχουν καταβληθεί προσωρινά και για τα οποία είτε έχει ασκηθεί προσφυγή είτε είναι άγνωστο αν θα ασκηθεί προσφυγή. Η ενδεχόμενη υποχρέωση διατηρείται έως ότου εκδοθεί απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή έως ότου εκπνεύσει η προθεσμία προσφυγής. Οι τόκοι που προκύπτουν από τις προσωρινές πληρωμές περιλαμβάνονται στο οικονομικό αποτέλεσμα του έτους, καθώς επίσης και ως ενδεχόμενη υποχρέωση, ώστε να αντανακλάται η αβεβαιότητα ως προς το αν τα ποσά αυτά ανήκουν στην Επιτροπή. Σε περίπτωση που η ΕΕ ηττηθεί σε οποιαδήποτε από τις υποθέσεις σε σχέση με πρόστιμα που επιβλήθηκαν, τα ποσά που έχουν εισπραχθεί προσωρινά θα επιστραφούν στις εταιρείες ή στα κράτη μέλη, χωρίς δημοσιονομικό αντίκτυπο. Τα ποσά των προστίμων αναγνωρίζονται ως έσοδο του προϋπολογισμού μόνον όταν τα πρόστιμα είναι οριστικά (άρθρο 107 του δημοσιονομικού κανονισμού).

Η μείωση κατά 0,8 δισ. EUR οφείλεται κυρίως σε προσωρινή πληρωμή από μία εταιρεία στην οποία επιβλήθηκε πρόστιμο, η οποία κατέστη οριστική τον Φεβρουάριο του 2024 μετά από απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

4.2.2.   Λοιπές δικαστικές υποθέσεις

(σε εκατ. EUR)
	31.12.2023	31.12.2022
Γεωργία	84	194
Λοιπές	73	2 909
Σύνολο	157	3 103

Γεωργία

Πρόκειται για ενδεχόμενες υποχρεώσεις έναντι των κρατών μελών σε σχέση με τις αποφάσεις συμμόρφωσης για το ΕΓΤΕ και την αγροτική ανάπτυξη, εν αναμονή απόφασης του Δικαστηρίου Ο καθορισμός του οριστικού ποσού των υποχρεώσεων και το έτος κατά το οποίο το αποτέλεσμα των επιτυχών προσφυγών θα καταλογιστεί στον προϋπολογισμό εξαρτάται από τη διάρκεια της διαδικασίας ενώπιον του Δικαστηρίου.

Λοιπές δικαστικές υποθέσεις

Ο τομέας αυτός αφορά αγωγές αποζημίωσης που ασκούνται κατά της ΕΕ, άλλες δικαστικές διαφορές και τις εκτιμώμενες δικαστικές δαπάνες. Επισημαίνεται ότι, σε περίπτωση άσκησης αγωγής για αποζημίωση βάσει του άρθρου 340 της ΣΛΕΕ, ο ενάγων πρέπει να αποδείξει ότι το θεσμικό όργανο διέπραξε κατάφωρη παράβαση κανόνος δικαίου που χορηγεί δικαιώματα σε άτομα, ότι ο ενάγων υπέστη σοβαρή ζημία και ότι υπάρχει άμεση σχέση αιτίας-αιτιατού μεταξύ της παράνομης πράξης και της ζημίας που υπέστη ο ενδιαφερόμενος. Η σημαντική μείωση σε σχέση με το τέλος του προηγούμενου έτους αφορά κυρίως την απόρριψη έφεσης κατά απορριφθείσας αξίωσης αποζημίωσης κατά της Επιτροπής για απόφαση περί απαγόρευσης συγκέντρωσης.

Υποχρεώσεις του Ηνωμένου Βασιλείου που προέρχονται από την αποχώρησή του από την ΕΕ

Σύμφωνα με το άρθρο 147 της συμφωνίας αποχώρησης, το Ηνωμένο Βασίλειο υπέχει υποχρέωση για το μερίδιό του επί των πληρωμών που απαιτούνται για την εξόφληση των ενδεχόμενων υποχρεώσεων της Ένωσης οι οποίες καθίστανται καταβλητέες σε σχέση με νομικές υποθέσεις που αφορούν τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης, υπό την προϋπόθεση ότι τα πραγματικά περιστατικά που διαμορφώνουν το αντικείμενο των εν λόγω υποθέσεων έχουν συμβεί το αργότερο έως τις 31 Δεκεμβρίου 2020. Εν προκειμένω, το εκτιμώμενο μέγιστο άνοιγμα του Ηνωμένου Βασιλείου ανέρχεται σε 18 εκατ. EUR (2022: 384 εκατ. EUR). Όσον αφορά νομικές υποθέσεις στις οποίες θεωρείται πιθανό να καταβληθούν ποσά από τον προϋπολογισμό της ΕΕ (βλ. σημείωση 2.10), το μερίδιο του Ηνωμένου Βασιλείου περιλαμβάνεται στο συνολικό οφειλόμενο ποσό από το Ηνωμένο Βασίλειο — βλ. λεπτομέρειες στη σημείωση 2.6.1.2.

4.3.   ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ

(σε εκατ. EUR)
	31.12.2023	31.12.2022
Ληφθείσες εγγυήσεις:
Εγγυήσεις καλής εκτέλεσης	249	282
Άλλες εγγυήσεις	6	6
Άλλες ενδεχόμενες απαιτήσεις	15	19
Σύνολο	270	307

Εγγυήσεις καλής εκτέλεσης ζητούνται για να εξασφαλιστεί ότι οι δικαιούχοι χρηματοδοτήσεων ΕΕ πληρούν τις συμβατικές υποχρεώσεις που έχουν αναλάβει έναντι της ΕΕ.

5.   ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΝΟΜΙΚΕΣ ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ

Η παρούσα σημείωση παρέχει πληροφορίες για τη διαδικασία του προϋπολογισμού και τις μελλοντικές ανάγκες χρηματοδότησης και όχι για τις υποχρεώσεις ως είχαν στις 31 Δεκεμβρίου 2023.

Το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ), στο οποίο έχουν συμφωνήσει τα κράτη μέλη, διαμορφώνει τα προγράμματα και καθορίζει τα ανώτατα όρια ανά τομέα για πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων και το συνολικό όριο των πιστώσεων πληρωμών εντός των οποίων η ΕΕ δύναται να αναλαμβάνει δημοσιονομικές και νομικές δεσμεύσεις, και εντέλει να καταβάλλει πληρωμές για περίοδο 7 ετών — βλ. πίνακα 3.2 στις σημειώσεις των καταστάσεων εκτέλεσης του προϋπολογισμού.

Οι νομικές δεσμεύσεις αντιστοιχούν σε προγράμματα, έργα, συμφωνίες ή συμβάσεις που έχουν υπογραφεί και, συνεπώς, δεσμεύουν την ΕΕ από νομικής πλευράς. Νομική δέσμευση είναι η πράξη με την οποία ο διατάκτης αναλαμβάνει ή καθιερώνει υποχρέωση (για την ΕΕ) από την οποία προκύπτει επιβάρυνση (άρθρο 2 σημείο 37 του δημοσιονομικού κανονισμού).

Η δημοσιονομική δέσμευση αναλαμβάνεται καταρχήν πριν από τη νομική δέσμευση, αλλά για ορισμένα πολυετή προγράμματα/έργα συμβαίνει το αντίστροφο, καθώς οι σχετικές δημοσιονομικές δεσμεύσεις αναλαμβάνονται σε ετήσιες δόσεις στη διάρκεια πολλών ετών, όταν το προβλέπει η βασική πράξη. Για παράδειγμα, όσον αφορά τη συνοχή, το άρθρο 86 του κανονισμού περί κοινών διατάξεων [κανονισμός (ΕΕ) 2021/1060] προβλέπει ότι η απόφαση της Επιτροπής για την έγκριση ενός προγράμματος συνιστά νομική ανάληψη υποχρέωσης κατά την έννοια του δημοσιονομικού κανονισμού, ενώ οι δημοσιονομικές δεσμεύσεις της Ένωσης για κάθε πρόγραμμα πραγματοποιούνται σε ετήσιες δόσεις για κάθε Ταμείο κατά την περίοδο από την 1η Ιανουαρίου 2021 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2027. Άλλες νομικές βάσεις ενδέχεται να περιλαμβάνουν παρόμοιες διατάξεις. Για τον λόγο αυτόν, υπάρχουν ποσά τα οποία η ΕΕ έχει δεσμευτεί νομικά να καταβάλει, ενώ δεν έχει αναληφθεί ακόμη η δημοσιονομική δέσμευση — βλ. σημείωση 5.2 κατωτέρω.

Σε περίπτωση που έχει αναληφθεί η δημοσιονομική δέσμευση αλλά δεν έχουν πραγματοποιηθεί ακόμη οι επακόλουθες πληρωμές, το ποσό των εκκρεμών δεσμεύσεων ονομάζεται «υπόλοιπο προς εκκαθάριση» (ΥΠΕ). Μπορεί να αντιπροσωπεύει προγράμματα ή έργα, συχνά πολυετή, που έχουν υπογραφεί και για τα οποία θα καταβληθούν πληρωμές μόνο σε επόμενα έτη. Αντιπροσωπεύουν υποχρεώσεις πληρωμής μελλοντικών ετών. Δεδομένου ότι οι δημοσιονομικές καταστάσεις καταρτίζονται σε δεδουλευμένη βάση, ενώ οι καταστάσεις εκτέλεσης του προϋπολογισμού καταρτίζονται σε ταμειακή βάση, μέρος του συνολικού ανεξόφλητου ποσού (ΥΠΕ) έχει ήδη καταχωριστεί ως δαπάνη και αναγνωρίζεται ως υποχρέωση στον ισολογισμό (βλ. σημειώσεις 2.12 και 2.13). Ο υπολογισμός των δαπανών αυτών πραγματοποιείται είτε βάσει δηλώσεων δαπανών / τιμολογίων που παραλήφθηκαν είτε βάσει της εκτιμώμενης εκτέλεσης προγράμματος ή έργου για το οποίο δεν έχουν υποβληθεί ακόμη δηλώσεις στην ΕΕ κατά την ημερομηνία του ισολογισμού. Αφού πραγματοποιηθούν οι πληρωμές που σχετίζονται με το ΥΠΕ, η υποχρέωση παύει να αναγνωρίζεται στον ισολογισμό. Το μέρος του ΥΠΕ που δεν έχει καταχωριστεί ακόμη στις δαπάνες δεν συμπεριλαμβάνεται στις υποχρεώσεις αλλά, αντ' αυτού αναφέρεται κατωτέρω, βλ. σημείωση 5.1.

Οι ακόλουθες πληροφορίες αφορούν, επομένως, ποσά στις 31 Δεκεμβρίου 2023 τα οποία η ΕΕ έχει δεσμευτεί να καταβάλει βάσει της εκπλήρωσης συμβατικών συμφωνιών και τα οποία πρόκειται, ως εκ τούτου, να χρηματοδοτηθούν από μελλοντικούς προϋπολογισμούς της ΕΕ.

(σε εκατ. EUR)
	Σημείωση	31.12.2023	31.12.2022
Εκκρεμείς δημοσιονομικές δεσμεύσεις που δεν έχουν ακόμη καταβληθεί	5.1	466 467	364 503
Σημαντικές νομικές δεσμεύσεις	5.2	329 939	406 284
Σύνολο		796 407	770 786

5.1.   ΕΚΚΡΕΜΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΑΚΟΜΗ ΚΑΤΑΒΛΗΘΕΙ

(σε εκατ. EUR)
	31.12.2023	31.12.2022
Εκκρεμείς δημοσιονομικές δεσμεύσεις που δεν έχουν ακόμη καταβληθεί	466 467	364 503

Το ανωτέρω ποσό είναι το δημοσιονομικό ΥΠΕ (υπόλοιπο προς εκκαθάριση) (RAL — «Reste à Liquider») ύψους 543 003 εκατ. EUR (βλ. πίνακα 6.4 στις καταστάσεις εκτέλεσης του προϋπολογισμού), μείον τα σχετικά ποσά που έχουν συμπεριληφθεί ως υποχρεώσεις στον ισολογισμό και ως έξοδα στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων. Το δημοσιονομικό ΥΠΕ είναι ποσό που αντιπροσωπεύει ανεκτέλεστες δεσμεύσεις για τις οποίες δεν έχουν γίνει ακόμη πληρωμές και/ή αποδεσμεύσεις. Αυτή είναι η φυσική συνέπεια της εφαρμογής πολυετών προγραμμάτων. Η σημαντική αύξηση σε σύγκριση με το 2022 σχετίζεται κυρίως με την εγγραφή των τελευταίων δημοσιονομικών δεσμεύσεων του ΜΑΑ/REPowerEU στη διάρκεια του 2023.

Σημειώνεται ότι οι εκκρεμείς προκαταβολές προχρηματοδότησης στις 31 Δεκεμβρίου 2023 ανέρχονταν συνολικά σε 91,7 δισ. EUR — βλ. σημείωση 2.5). Αντιπροσωπεύουν δημοσιονομικές δεσμεύσεις που έχουν καταβληθεί, μειώνοντας το ΥΠΕ, αλλά τα ποσά που καταβλήθηκαν θεωρείται ότι ανήκουν ακόμη στην ΕΕ και όχι στον δικαιούχο, μέχρι την εκπλήρωση των συναφών συμβατικών υποχρεώσεων. Ως εκ τούτου, είναι ποσά παρόμοια με το ΥΠΕ που αναφέρεται ανωτέρω, τα οποία δεν έχουν ακόμη καταβληθεί.

5.2.   ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΝΟΜΙΚΕΣ ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ

(σε εκατ. EUR)
	31.12.2023	31.12.2022
Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή	239 903	298 948
Φυσικοί πόροι και περιβάλλον	62 365	82 372
Μετανάστευση και διαχείριση των συνόρων	5 932	7 414
Ασφάλεια και άμυνα  (36)	743	953
ITER	6 926	5 855
Μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη»	5 570	1 811
Διαστημικά προγράμματα	2 886	3 548
Ορίζων Ευρώπη	589	322
Ταμείο Αλληλεγγύης της ΕΕ	502	700
Δεσμεύσεις για μη επιστρεπτέα στήριξη του ΜΑΑ	357	—
rescEU	253	—
ΕΥΡΑΤΟΜ	252	362
Αποθεματικό προσαρμογής στο Brexit	—	296
Συμφωνίες αλιείας	166	265
Δεσμεύσεις για λειτουργικές μισθώσεις	2 528	2 539
Άλλες συμβατικές δεσμεύσεις	968	896
Σύνολο	329 939	406 284

Τα ποσά αυτά αντιπροσωπεύουν τις μακροπρόθεσμες νομικές δεσμεύσεις που δεν καλύπτονταν από εγγεγραμμένες στον προϋπολογισμό πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων στο τέλος του έτους. Αυτές οι δεσμευτικές υποχρεώσεις θα εγγραφούν στον προϋπολογισμό και θα πραγματοποιηθούν οι σχετικές πληρωμές τα επόμενα έτη.

Ορισμένα σημαντικά προγράμματα (βλ. κατωτέρω) μπορούν να υλοποιούνται με ετήσιες δόσεις σύμφωνα με το άρθρο 112 παράγραφος 2 του δημοσιονομικού κανονισμού. Αυτό δίνει τη δυνατότητα στην ΕΕ να αναλαμβάνει νομικές δεσμεύσεις (να υπογράφει συμφωνίες επιχορήγησης, συμφωνίες ανάθεσης και δημόσιες συμβάσεις) που υπερβαίνουν τις διαθέσιμες πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων ενός δεδομένου έτους. Συνεπώς, είναι δυνατό να έχουν ήδη αναληφθεί υποχρεώσεις για σημαντικό μέρος του συνολικού κονδυλίου για το τρέχον ΠΔΠ. Αυτό ισχύει ιδίως για τα προγράμματα που περιγράφονται κατωτέρω:

Ταμεία υπό καθεστώς επιμερισμένης διαχείρισης

Πρόκειται για νομικές υποχρεώσεις πληρωμών τις οποίες έχει αναλάβει η ΕΕ κατά την έγκριση επιχειρησιακών προγραμμάτων που αφορούν επιμερισμένη διαχείριση. Η απόφαση της Επιτροπής για την έγκριση επιχειρησιακού προγράμματος συνιστά απόφαση χρηματοδότησης κατά την έννοια του άρθρου 110 του δημοσιονομικού κανονισμού και, μόλις κοινοποιηθεί στο οικείο κράτος μέλος, συνιστά νομική δέσμευση κατά την έννοια του εν λόγω κανονισμού.

Το άρθρο 86 παράγραφος 2 του κανονισμού περί κοινών διατάξεων (ΚΚΔ) για τα ταμεία επιμερισμένης διαχείρισης ορίζει τα εξής:

Τα ποσά που γνωστοποιούνται στις τέσσερις πρώτες γραμμές του παραπάνω πίνακα αφορούν τον τομέα 2Α (Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή), τον τομέα 3 (Φυσικοί πόροι και περιβάλλον), τον τομέα 4 (Μετανάστευση και διαχείριση των συνόρων) και τον τομέα 5 (Ασφάλεια και άμυνα) του ΠΔΠ 2021-2027. Αντιπροσωπεύουν τα εκκρεμή ποσά τα οποία η ΕΕ θα δεσμεύσει στον προϋπολογισμό και στη συνέχεια θα καταβάλει μετά τις 31 Δεκεμβρίου 2023.

ITER — Διεθνής θερμοπυρηνικός πειραματικός αντιδραστήρας

Οι σχετικές δεσμεύσεις προορίζονται να καλύψουν μελλοντικές χρηματοδοτικές ανάγκες των εγκαταστάσεων του ITER έως το 2027. Η συνεισφορά της ΕΕ (Ευρατόμ) στον ITER International παρέχεται μέσω του οργανισμού σύντηξης για την παραγωγή ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων επίσης των συνεισφορών των κρατών μελών και της Ελβετίας. Το ποσό αντικατοπτρίζει την προβλεπόμενη χρηματοδότηση στο πλαίσιο του ΠΔΠ 2021-2027 που θεσπίστηκε με την απόφαση (Ευρατόμ) 2021/281 του Συμβουλίου (37) η οποία επιτρέπει τη χρήση ετήσιων δόσεων. Ο οργανισμός ΙΤΕR συστάθηκε με σκοπό τη διαχείριση και την ενθάρρυνση της εκμετάλλευσης των εγκαταστάσεων ITER, την προώθηση της κατανόησης και αποδοχής της ενέργειας σύντηξης από το κοινό, και την εκτέλεση κάθε άλλης δραστηριότητας αναγκαίας για την επίτευξη του σκοπού του. Στον ITER συμμετέχει η ΕΕ μαζί με διάφορες άλλες χώρες.

Μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» (CEF2)

Ο μηχανισμός CEF2 παρέχει χρηματοδοτική ενίσχυση σε διευρωπαϊκά δίκτυα, ώστε να υποστηριχθούν έργα υποδομών κοινού ενδιαφέροντος στους τομείς των μεταφορών, των τηλεπικοινωνιών και της ενέργειας. Οι νομικές δεσμεύσεις για το πρόγραμμα ΜΣΕ καλύπτουν περίοδο υλοποίησης από το 2021 έως το 2027 για τον ΜΣΕ-Ενέργεια (με δυνατότητα παράτασης). Η νομική βάση των εν λόγω δεσμεύσεων είναι ο κανονισμός (ΕΕ) 2021/1153 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (38), ενώ το άρθρο 4 παράγραφος 5 ορίζει ότι «οι δημοσιονομικές δεσμεύσεις για δράσεις που υπερβαίνουν το ένα οικονομικό έτος είναι δυνατόν να κατανεμηθούν σε ετήσιες δόσεις σε δύο ή περισσότερα έτη».

Διαστημικά προγράμματα

Το διαστημικό πρόγραμμα περιλαμβάνει τις ακόλουθες συνιστώσες: Galileo, EGNOS, Copernicus, Govsatcom και SSA. Τα σημαντικότερα είναι το Galileo, το οποίο αναπτύσσει το ευρωπαϊκό παγκόσμιο δορυφορικό σύστημα πλοήγησης, και το Copernicus, το οποίο αφορά το ευρωπαϊκό πρόγραμμα γεωσκόπησης. Οι σχετικές δεσμεύσεις πραγματοποιούνται για την περίοδο έως το 2027. Βάσει του κανονισμού (ΕΕ) 2021/696 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (39), η Επιτροπή υπέγραψε συμφωνίες συνεισφοράς με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ΕΟΔ), τον EUMETSAT, το Mercator και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Μεσοπρόθεσμων Μετεωρολογικών Προγνώσεων. Το άρθρο 11 παράγραφος 6 του κανονισμού (ΕΕ) 2021/696 επιτρέπει τη χρήση ετήσιων δόσεων.

Ορίζων Ευρώπη

Πρόκειται για ποσά που έχουν δεσμευθεί για το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» για ασφαλή συνδεσιμότητα και δραστηριότητες προηγούμενου ή επόμενου σταδίου για τις διάφορες διαστημικές συνιστώσες. Οι σχετικές δεσμεύσεις πραγματοποιούνται για την περίοδο έως το 2027. Βάσει του κανονισμού (ΕΕ) 2021/695 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (40), η Επιτροπή υπέγραψε συμφωνία συνεισφοράς με τον ΕΟΔ. Το άρθρο 12 παράγραφος 8 του κανονισμού (ΕΕ) 2021/695 επιτρέπει τη χρήση ετήσιων δόσεων.

Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΤΑΕΕ)

Το Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΤΑΕΕ) θεσπίστηκε για την αντιμετώπιση μειζόνων φυσικών καταστροφών και για την έκφραση της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης προς περιοχές που πλήττονται από καταστροφές εντός της Ευρώπης. Το ΤΑΕΕ συστάθηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2012/2002 του Συμβουλίου (41) και τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 661/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (42) και τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 2020/461 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (43). Το ποσό που γνωστοποιήθηκε αντιπροσωπεύει τις νομικές δεσμεύσεις που δεν καλύπτονται ακόμη από δημοσιονομικές δεσμεύσεις.

Δεσμεύσεις για μη επιστρεπτέα στήριξη του ΜΑΑ

Ο ΜΑΑ αποτελεί βασικό πρόγραμμα του NGEU, του μέσου ανάκαμψης της ΕΕ. Θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2021/241 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (44). Χρηματοδοτεί μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις στα κράτη μέλη από την έναρξη της πανδημίας του κορονοϊού τον Φεβρουάριο του 2020 έως το 2026. Το άρθρο 23 του κανονισμού (ΕΕ) 2021/241 επιτρέπει τη χρήση ετήσιων δόσεων. Το 2023 ο ΜΑΑ τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2023/435 με σκοπό την παροχή πρόσθετης στήριξης στα κράτη μέλη μέσω κεφαλαίων για το REPowerEU για μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις οι οποίες προωθούν την ανεξαρτησία, την ασφάλεια και τη βιωσιμότητα του ενεργειακού εφοδιασμού της Ένωσης.

rescEU

Το rescEU είναι ένα ευρωπαϊκό απόθεμα πόρων και ικανοτήτων αντίδρασης το οποίο δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της Ένωσης, στο πλαίσιο της νομοθετικής αναθεώρησης της απόφασης αριθ. 1313/2013/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (45) του 2019. Το απόθεμα rescEU δημιουργήθηκε για να λειτουργεί ως έσχατη λύση όταν οι εθνικές ικανότητες και οι ικανότητες που έχουν δεσμευτεί στην Ευρωπαϊκή Δεξαμενή Πολιτικής Προστασίας δεν είναι σε θέση να διασφαλίσουν την αποτελεσματική αντιμετώπιση των διαφόρων ειδών καταστροφών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση χρηματοδοτεί τις εν λόγω ικανότητες αντίδρασης ως μέτρο ετοιμότητας ώστε να τις καταστήσει διαθέσιμες σε περίπτωση ανάγκης για επιχειρήσεις αντιμετώπισης στο πλαίσιο του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της Ένωσης. Οι τομείς προτεραιότητας για την ανάπτυξη ικανοτήτων στο πλαίσιο του rescEU είναι οι τομείς της εναέριας δασοπυρόσβεσης, των χημικών, βιολογικών, ραδιολογικών και πυρηνικών συμβάντων, της επείγουσας ιατρικής αντιμετώπισης, καθώς και των μεταφορών και των υλικοτεχνικών πόρων.

Ευρατόμ

Η Ευρατόμ είναι ένα πρόγραμμα που βασίζεται στον κανονισμό (Ευρατόμ) 2021/765 του Συμβουλίου (46). Το άρθρο 4 του κανονισμού προβλέπει τη χρήση των ετήσιων δόσεων.

Γενικός στόχος του προγράμματος Ευρατόμ είναι η άσκηση δραστηριοτήτων πυρηνικής έρευνας και κατάρτισης με έμφαση στη συνεχή βελτίωση της πυρηνικής ασφάλειας, της πυρηνικής προστασίας και της ακτινοπροστασίας, καθώς και η συμπλήρωση της επίτευξης των στόχων του «Ορίζων Ευρώπη» μεταξύ άλλων στο πλαίσιο της ενεργειακής μετάβασης. Το πρόγραμμα Ευρατόμ παρέχει επιδοτήσεις έρευνας μέσω ανταγωνιστικών προσκλήσεων υποβολής προτάσεων και σε κατονομαζόμενους δικαιούχους.

Συμφωνίες αλιείας

Αντιπροσωπεύουν δεσμεύσεις έναντι τρίτων χωρών για ενέργειες στο πλαίσιο διεθνών συμφωνιών αλιείας έως το 2028. Οι αναληφθείσες δεσμεύσεις βασίζονται σε αποφάσεις του Συμβουλίου για την εκάστοτε τρίτη χώρα (π.χ. συμφωνία μεταξύ της ΕΕ και της Δημοκρατίας του Κιριμπάτι και το πρωτόκολλο εφαρμογής της, ΕΕ L 2023/2187 και 2188 της 18.10.2023) και θεωρούνται ειδικές διεθνείς συμφωνίες με πολυετή δικαιώματα και υποχρεώσεις.

Δεσμεύσεις για λειτουργικές μισθώσεις

Τα ελάχιστα καταβλητέα ποσά σύμφωνα με τις υποκείμενες συμβάσεις κατά τη διάρκεια της υπολειπόμενης περιόδου των εν λόγω συμβάσεων μίσθωσης έχουν ως εξής:

(σε εκατ. EUR)
	Ελάχιστα μισθώματα
	< 1 έτος	1-5 έτη	> 5 έτη	Σύνολο
Κτίρια	441	1 051	984	2 476
Υλικό πληροφορικής και λοιπός εξοπλισμός	13	35	5	52
Σύνολο	454	1 086	989	2 528

Τον Μάρτιο του 2019, στο πλαίσιο της γνωστοποίησης της πρόθεσης του Ηνωμένου Βασιλείου να αποχωρήσει από την ΕΕ, και ως αποτέλεσμα του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1718 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (47), η έδρα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMA) μεταφέρθηκε από το Λονδίνο στο Άμστερνταμ. Στις 2 Ιουλίου 2019 ο Οργανισμός κατέληξε σε συμφωνία με τον ιδιοκτήτη του και έκτοτε υπεκμισθώνει τις εγκαταστάσεις του σε υπομισθωτή υπό όρους που συνάδουν με τους όρους της κύριας μίσθωσης, συμπεριλαμβανομένης της διάρκειας της υπομίσθωσης που εκτείνεται μέχρι τη λήξη της περιόδου κύριας μίσθωσης του EMA τον Ιούνιο του 2039.

Τα ποσά που εμφανίζονται στον ανωτέρω πίνακα περιλαμβάνουν 375 εκατ. EUR που εξακολουθούν να οφείλονται βάσει της σύμβασης κύριας μίσθωσης.

Άλλες συμβατικές δεσμεύσεις

Τα ποσά που περιλαμβάνονται στην κατηγορία αυτή αντιστοιχούν στα καταβλητέα ποσά κατά τη διάρκεια των συμβάσεων. Το σημαντικότερο ποσό που περιλαμβάνεται στην κατηγορία αυτή αφορά οικοδομική σύμβαση (JMO2) της Επιτροπής στο Λουξεμβούργο (490 εκατ. EUR).

6.   ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

Οι ακόλουθες πληροφορίες σχετικά με τη διαχείριση του χρηματοοικονομικού κινδύνου της ΕΕ αφορούν:

—	τις δανειοληπτικές και δανειοδοτικές δραστηριότητες για χρηματοδοτική συνδρομή που πραγματοποιούνται από την Επιτροπή μέσω των NGEU, ΕΜΧΣ, ΙΠ, ΜΧΣ, SURE και των δράσεων Ευρατόμ·

—	τις ταμειακές πράξεις στις οποίες προβαίνει η Επιτροπή για την εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των εσόδων από πρόστιμα·

—	στοιχεία ενεργητικού που τηρούνται στο κοινό ταμείο προβλέψεων για δημοσιονομικές εγγυήσεις, στην υπό εκκαθάριση ΕΚΑΧ και στο χαρτοφυλάκιο BUFI·

—	τα χρηματοδοτικά μέσα που χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ· και

—	προγράμματα δημοσιονομικών εγγυήσεων της ΕΕ.

6.1.   ΕΙΔΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

Η ΕΕ είναι εκτεθειμένη στους ακόλουθους κύριους χρηματοοικονομικούς κινδύνους τους οποίους διαχειρίζεται και που απορρέουν από τα χρηματοδοτικά της μέσα:

Κίνδυνος αγοράς είναι ο κίνδυνος ότι η εύλογη αξία ή οι μελλοντικές ταμειακές ροές ενός χρηματοοικονομικού μέσου μπορεί να παρουσιάσουν διακυμάνσεις εξαιτίας μεταβολών στις τιμές της αγοράς. Κίνδυνος αγοράς δεν είναι μόνο η πιθανότητα δυνητικής ζημίας, αλλά και η πιθανότητα δυνητικού κέρδους. Περιλαμβάνει τον συναλλαγματικό κίνδυνο, τον κίνδυνο επιτοκίου και άλλους κινδύνους που συνδέονται με τις τιμές (όπως ο κίνδυνος μετοχών):

—	Συναλλαγματικός κίνδυνος υπάρχει όταν οι πράξεις της ΕΕ ή η αξία των επενδύσεών της επηρεάζονται από τις μεταβολές των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Ο κίνδυνος αυτός προκύπτει από τη μεταβολή της τιμής ενός νομίσματος έναντι ενός άλλου.

—	Κίνδυνος επιτοκίου είναι η δυνατότητα μείωσης της αξίας χρεογράφου, ιδιαίτερα ομολόγου, που προκύπτει από την αύξηση των επιτοκίων. Γενικά, τα υψηλότερα επιτόκια οδηγούν σε χαμηλότερες τιμές ομολόγων σταθερού επιτοκίου, και αντιστρόφως.

—

Άλλοι κίνδυνοι τιμών είναι ο κίνδυνος ότι η εύλογη αξία ή οι μελλοντικές ταμειακές ροές ενός χρηματοοικονομικού μέσου θα παρουσιάσουν διακυμάνσεις εξαιτίας μεταβολών στις τιμές της αγοράς (διαφορετικών από εκείνες που συνδέονται με τον κίνδυνο επιτοκίου ή τον συναλλαγματικό κίνδυνο) ανεξάρτητα από το αν οι μεταβολές αυτές οφείλονται σε παράγοντες που αφορούν ειδικά το συγκεκριμένο χρηματοοικονομικό μέσο ή τον εκδότη του, ή σε παράγοντες που αφορούν όλα τα παρεμφερή χρηματοοικονομικά μέσα που αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης στην αγορά.

Πιστωτικός κίνδυνος είναι ο κίνδυνος ζημίας που οφείλεται στην αθέτηση πληρωμής δανείου ή άλλης πιστωτικής γραμμής από οφειλέτη/δανειολήπτη (είτε κεφαλαίου είτε τόκων είτε και των δύο) ή σε άλλο είδος αθέτησης συμβατικής υποχρέωσης. Στις περιπτώσεις αθέτησης περιλαμβάνονται η καθυστέρηση αποπληρωμής, η αναδιάρθρωση των αποπληρωμών του δανειολήπτη και η πτώχευση.

Κίνδυνος ρευστότητας είναι ο κίνδυνος να αντιμετωπίσει μια οντότητα της ΕΕ πρόβλημα στην εκπλήρωση υποχρεώσεων που συνδέονται με χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις, ο διακανονισμός των οποίων διενεργείται σε μετρητά ή άλλα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού.

6.2.   ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΙΝΔΥΝΩΝ

Επιμέτρηση χρηματοδοτικών μέσων

Οι ακόλουθες κατηγορίες χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού και παθητικού δεν μετρώνται στην εύλογη αξία: ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμά τους, δάνεια, απαιτήσεις από ανταλλακτικές συναλλαγές με εξαίρεση τις απαιτήσεις από συμβόλαια οικονομικών εγγυήσεων, όταν ταξινομούνται σε χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος, δανειοληπτικές πράξεις, συμβόλαια οικονομικών εγγυήσεων και άλλες χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις που επιμετρώνται στο αποσβεσμένο κόστος. Η λογιστική αξία των εν λόγω χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού και παθητικού θεωρείται λογικός κατ’ εκτίμηση υπολογισμός της εύλογης αξίας τους.

Δανειοληπτικές και δανειοδοτικές δραστηριότητες για χρηματοδοτική συνδρομή και το NGEU

Οι δανειοληπτικές και δανειοδοτικές συναλλαγές πραγματοποιούνται από την ΕΕ σύμφωνα με τους αντίστοιχους κανονισμούς του Συμβουλίου, τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και, κατά περίπτωση, τις εσωτερικές κατευθυντήριες γραμμές. Τα εγχειρίδια γραπτών διαδικασιών που καλύπτουν ειδικούς τομείς όπως οι δανειοληπτικές και δανειοδοτικές πράξεις έχουν συνταχθεί και χρησιμοποιούνται από τις αρμόδιες επιχειρησιακές μονάδες. Οι χρηματοοικονομικοί και επιχειρησιακοί κίνδυνοι επισημαίνονται και αξιολογούνται και η συμμόρφωση με τις εσωτερικές κατευθυντήριες γραμμές και διαδικασίες εξετάζεται συστηματικά.

Οι δανειοδοτικές πράξεις χρηματοδοτούνταν παραδοσιακά από «συνακόλουθες» δανειοληπτικές πράξεις, οι οποίες δεν δημιουργούν ανοικτές θέσεις επιτοκίου ή συναλλάγματος που προκύπτουν στο πλαίσιο ενοποιημένης προσέγγισης χρηματοδότησης. Επί του παρόντος, ενιαία προσέγγιση χρηματοδότησης εφαρμόζεται για τα μέσα NGEU και ΜΧΣ+ και από το 2024 θα εφαρμοστεί για το Μέσο Διευκόλυνσης για την Ουκρανία, αλλά είναι διαθέσιμη προς χρήση και για άλλα προγράμματα χρηματοδοτικής συνδρομής. Η ενοποιημένη προσέγγιση χρηματοδότησης, η οποία ξεκίνησε αρχικά με τον όρο «διαφοροποιημένη στρατηγική χρηματοδότησης», αναπτύχθηκε για το NGEU και συνδυάζει ευρύ φάσμα χρηματοδοτικών μέσων (ομόλογα της ΕΕ και γραμμάτια της ΕΕ) και τεχνικές χρηματοδότησης (κοινοπρακτικές εκδόσεις και δημοπρασίες) για την ευέλικτη κάλυψη των μακροπρόθεσμων και βραχυπρόθεσμων χρηματοδοτικών αναγκών. Το πεδίο εφαρμογής της διαφοροποιημένης στρατηγικής χρηματοδότησης επεκτάθηκε τον Δεκέμβριο του 2022 ώστε να μπορέσει η Επιτροπή να επεκτείνει τα οφέλη αυτής της πιο ευέλικτης και οικονομικά αποδοτικής στρατηγικής διαχείρισης του χρέους στα δάνεια ΜΧΣ+ για την Ουκρανία και σε άλλα πιθανά μελλοντικά δανειοληπτικά και δανειοδοτικά προγράμματα, δημιουργώντας έτσι μια ενοποιημένη προσέγγιση χρηματοδότησης για όλα τα δανειοληπτικά και δανειοδοτικά προγράμματα της ΕΕ. Στο πλαίσιο της εν λόγω ενοποιημένης προσέγγισης χρηματοδότησης, η Επιτροπή εκδίδει ομόλογα της ΕΕ συγκεκριμένου σήματος, σε αντίθεση με την εκτέλεση ξεχωριστών συγκεκριμένων εκδόσεων ανά πολιτική όπως στο παρελθόν.

Διακυβέρνηση κινδύνων για δανειοληπτικές πράξεις, πράξεις διαχείρισης χρέους και σχετικές δανειοδοτικές πράξεις

Αυτό το πλαίσιο διαχείρισης κινδύνων αποτελεί καθοριστικό στοιχείο για την παροχή επαρκούς προστασίας των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ και χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης των πράξεων της ΕΕ. Μολονότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν αποτελεί χρηματοπιστωτικό ίδρυμα, προσπαθεί να εφαρμόσει τις πλέον σύγχρονες πρακτικές χρηστής διαχείρισης κινδύνων όσον αφορά τις δανειοληπτικές πράξεις και τις πράξεις διαχείρισης χρέους της ΕΕ. Στο πλαίσιο αυτό, οι βέλτιστες πρακτικές στον τομέα της διαχείρισης κινδύνων προσαρμόστηκαν ώστε να ανταποκρίνονται στην ειδική δομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως εκδότη και στις απαιτήσεις των διαφόρων προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται από τις δανειοληπτικές δραστηριότητες. Απώτερος στόχος του πλαισίου είναι η προστασία των οικονομικών συμφερόντων και των συμφερόντων φήμης της Ένωσης και η διασφάλιση της εντιμότητας, της ακεραιότητας και της διαφάνειας των πράξεων του NGEU.

Ο διευθυντής κινδύνων (στο εξής: CRO) ανέπτυξε αρχικά το πλαίσιο για τις πράξεις του NGEU, το οποίο αποτελείται από την πολιτική κινδύνων και συμμόρφωσης υψηλού επιπέδου, την πολιτική κινδύνου ρευστότητας της αγοράς και χρηματοδότησης της ρευστότητας, και την πολιτική διαχείρισης λειτουργικού κινδύνου. Ο CRO καθορίζει αυστηρά και χαλαρά όρια, καθώς και δείκτες βασικών κινδύνων για την αξιολόγηση και την παρακολούθηση των κινδύνων που σχετίζονται με δανειοληπτικές πράξεις και πράξεις διαχείρισης χρέους της ΕΕ και παρέχει τακτικές εκθέσεις κινδύνου στις οποίες επισημαίνεται η συμμόρφωση με τα όρια κινδύνων, το επίπεδο ανοιγμάτων σε κίνδυνο και τους σημαντικούς κινδύνους, καθώς και σχέδια μετριασμού. Όσον αφορά τις δανειοληπτικές πράξεις και τις πράξεις διαχείρισης χρέους της ΕΕ, το μοντέλο των «τριών γραμμών άμυνας» για τη διαχείριση κινδύνων αναπτύχθηκε με σκοπό: i) να διασφαλίζει τον κατάλληλο διαχωρισμό εξουσιών και καθηκόντων· ii) να ορίζει σαφώς τα όρια αρμοδιότητας· και iii) να διασφαλίζει διακριτούς ρόλους και αρμοδιότητες για τη διαχείριση και τον έλεγχο των κινδύνων.

Με την έκδοση της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ, Ευρατόμ) 2022/2544 της Επιτροπής (48), για τη θέσπιση της διαφοροποιημένης στρατηγικής χρηματοδότησης για όλες τις δανειοληπτικές πράξεις, τις πράξεις διαχείρισης χρέους και τις σχετικές δανειοδοτικές πράξεις της ΕΕ, το πεδίο της εποπτείας κινδύνων του CRO επεκτάθηκε περαιτέρω ώστε να καλύπτει:

—	δανειοληπτικές πράξεις στο πλαίσιο τόσο της διαφοροποιημένης στρατηγικής χρηματοδότησης όσο και της συνακόλουθης μεθόδου χρηματοδότησης όσον αφορά τα προγράμματα χρηματοδοτικής συνδρομής·

—

αξιολόγηση πιστωτικού κινδύνου για σχετικές δανειοδοτικές πράξεις με τη μορφή δανείων προς κράτη μέλη και τρίτες χώρες (δικαιούχες χώρες) στο πλαίσιο διαφόρων προγραμμάτων της ΕΕ για χρηματοδοτική συνδρομή που περιλαμβάνουν το NGEU, τη μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή, τη ΜΧΣ+ για την Ουκρανία και τη χρηματοδοτική συνδρομή σε τρίτες χώρες· και

—	πράξεις διαχείρισης χρέους.

Ο CRO, με την υποστήριξη της επιτροπής κινδύνων και συμμόρφωσης (στο εξής: RCC), αναπτύσσει το πλαίσιο διαχείρισης κινδύνων μέσω εσωτερικών πολιτικών και διαδικασιών διαχείρισης κινδύνων. Η RCC είναι εσωτερική επιτροπή της Επιτροπής, ο ρόλος της οποίας είναι να στηρίζει τον CRO στην άσκηση των αρμοδιοτήτων του. Η επιτροπή εγκρίνει θέσεις σχετικά με θέματα που σχετίζονται με το πλαίσιο διαχείρισης κινδύνων για τις πράξεις NGEU.

Τέλος, ο CRO υποβάλλει εκθέσεις στο μέλος του Σώματος που είναι αρμόδιο για τον προϋπολογισμό όσον αφορά τις αρμοδιότητες που ορίζονται στο κεφάλαιο 4 της απόφασης (ΕΕ, Ευρατόμ) 2023/2825. Ο CRO ασκεί τον ρόλο του ανεξάρτητα και διαθέτει αυτονομία κατά την εκτέλεση των καθηκόντων και αρμοδιοτήτων που του ανατίθενται.

Ταμειακές πράξεις

Οι κανόνες και οι αρχές για τη διαχείριση των ταμειακών πράξεων της Επιτροπής ορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014 [όπως τροποποιήθηκε με τους κανονισμούς (ΕΕ, Ευρατόμ) 2016/804 (49) και (ΕΕ, Ευρατόμ) 2022/615 (50) του Συμβουλίου] και στον δημοσιονομικό κανονισμό.

Βάσει των ανωτέρω κανονισμών ισχύουν οι ακόλουθες βασικές αρχές:

—

Οι ίδιοι πόροι καταβάλλονται από τα κράτη μέλη σε λογαριασμούς που αυτά ανοίγουν για τον σκοπό αυτό εξ ονόματος της Επιτροπής, στο Δημόσιο Ταμείο τους ή σε εθνική κεντρική τράπεζα. Η Επιτροπή δύναται να κάνει αναλήψεις από τους λογαριασμούς αυτούς αποκλειστικά και μόνο για την κάλυψη των ταμειακών της αναγκών.

—	Οι ίδιοι πόροι καταβάλλονται από τα κράτη μέλη στο δικό τους εθνικό νόμισμα, ενώ οι πληρωμές της Επιτροπής πραγματοποιούνται ως επί το πλείστον σε ευρώ.

—

Δεν επιτρέπεται η υπερανάληψη από τραπεζικούς λογαριασμούς που ανοίγονται εξ ονόματος της Επιτροπής. Ο περιορισμός αυτός δεν εφαρμόζεται στους λογαριασμούς ιδίων πόρων της Επιτροπής σε περίπτωση αθέτησης δανείων που συνάφθηκαν ή έτυχαν εγγυήσεων σύμφωνα με τους κανονισμούς και τις αποφάσεις του Συμβουλίου της ΕΕ και υπό ορισμένες προϋποθέσεις όταν οι ταμειακές ανάγκες υπερβαίνουν τα ταμειακά διαθέσιμα των λογαριασμών.

—	Τα κεφάλαια που τηρούνται σε τραπεζικούς λογαριασμούς σε άλλα νομίσματα πλην του ευρώ είτε χρησιμοποιούνται για πληρωμές στα νομίσματα αυτά είτε μετατρέπονται περιοδικά σε ευρώ.

Εκτός από τους λογαριασμούς ιδίων πόρων, η Επιτροπή διαθέτει και άλλους τραπεζικούς λογαριασμούς σε κεντρικές και εμπορικές τράπεζες για την εκτέλεση πληρωμών και εισπράξεων μη σχετιζόμενων με τις συνεισφορές των κρατών μελών στον προϋπολογισμό.

Οι ταμειακές πράξεις και οι πληρωμές είναι αυτοματοποιημένες σε πολύ μεγάλο βαθμό και εξαρτώνται από σύγχρονα συστήματα πληροφορικής. Υπάρχουν ειδικές διαδικασίες που εξασφαλίζουν ασφάλεια στα συστήματα αυτά και διαχωρισμό καθηκόντων βάσει του δημοσιονομικού κανονισμού, των προτύπων εσωτερικού ελέγχου της Επιτροπής και των αρχών που διέπουν τις ελεγκτικές διαδικασίες.

Η διαχείριση των ταμειακών πράξεων και των πληρωμών της Επιτροπής διέπεται από γραπτές κατευθυντήριες γραμμές και διαδικασίες, στόχος των οποίων είναι ο περιορισμός του επιχειρησιακού και του χρηματοοικονομικού κινδύνου και η εξασφάλιση επαρκούς ελέγχου. Αυτές οι κατευθυντήριες γραμμές και διαδικασίες καλύπτουν διάφορους τομείς λειτουργίας (για παράδειγμα: εκτέλεση πληρωμών και διαχείριση μετρητών, προβλέψεις ταμειακών ροών, συνέχεια της επιχειρηματικής δραστηριότητας κ.λπ.), η δε συμμόρφωση με τις κατευθυντήριες γραμμές και τις διαδικασίες ελέγχεται τακτικά.

Διαχείριση στοιχείων ενεργητικού

Ο έλεγχος των διαφόρων κινδύνων που σχετίζονται με τις δραστηριότητες διαχείρισης στοιχείων ενεργητικού βασίζεται σε ειδικές διαδικασίες διακυβέρνησης και εργασίας που εγκρίνονται κατόπιν συγκριτικής αξιολόγησης με τα υψηλότερα πρότυπα που έχουν εγκριθεί από ομότιμους διεθνείς οργανισμούς. Οι διαδικασίες αυτές, οι οποίες αποτέλεσαν αντικείμενο διαφόρων εσωτερικών και εξωτερικών ελέγχων, διασφαλίζουν την επίτευξη χρηστής διαχείρισης στοιχείων ενεργητικού.

Η Επιτροπή έχει θέσει σε εφαρμογή την κατάλληλη διακυβέρνηση για την επανεξέταση και την έγκριση τεχνικών και στρατηγικών αποφάσεων σε σχέση με τις πράξεις διαχείρισης των στοιχείων ενεργητικού. Οι πράξεις διαχείρισης στοιχείων ενεργητικού εποπτεύονται από δύο επιτροπές, την επιτροπή κινδύνου, η οποία απαρτίζεται από εκπροσώπους της ΓΔ BUDG, και το συμβούλιο διαχείρισης στοιχείων ενεργητικού, το οποίο απαρτίζεται από εκπροσώπους της ΓΔ BUDG, της ΓΔ ECFIN και της ΓΔ FISMA. Οι τεχνικές αποφάσεις συζητούνται και εγκρίνονται από την επιτροπή κινδύνου, ενώ οι στρατηγικές αποφάσεις εγκρίνονται από την επιτροπή κινδύνου και το συμβούλιο διαχείρισης στοιχείων ενεργητικού πριν από την τελική έγκριση του γενικού διευθυντή της ΓΔ BUDG, σε συμφωνία με την υπόλογο.

Η διακυβέρνηση της διαχείρισης στοιχείων ενεργητικού εγγυάται σαφή ανάθεση της λήψης αποφάσεων και γραμμές λογοδοσίας, επαρκή διαχωρισμό των καθηκόντων μεταξύ των τμημάτων εξυπηρέτησης πελατών, διαχείρισης κινδύνων και διαχείρισης συναλλαγών, σαφώς καθορισμένους ρόλους και καλά πλαισιωμένες και τεκμηριωμένες διαδικασίες και διεργασίες, καθώς και ελέγχους και ισορροπίες σε όλα τα επίπεδα. Οι διαδικασίες συμμόρφωσης παρέχουν το πλαίσιο για επαρκείς κανόνες όσον αφορά κώδικες δεοντολογίας για τη διαχείριση πιθανών προσωπικών συγκρούσεων συμφερόντων, καθώς και κανόνες για τη διαχείριση των κινδύνων από τις συναλλαγές προσώπων που κατέχουν εμπιστευτικές πληροφορίες.

Οι κατευθυντήριες γραμμές για τη διαχείριση στοιχείων ενεργητικού και οι εσωτερικοί περιορισμοί στις επενδύσεις παρέχουν ένα στιβαρό πλαίσιο εσωτερικού ελέγχου για τη διασφάλιση της διαφύλαξης των στοιχείων ενεργητικού. Ειδικότερα, οι τίτλοι φυλάσσονται στους θεματοφύλακές μας σύμφωνα με τις βέλτιστες πρακτικές της αγοράς, ενώ τα ταμειακά διαθέσιμα και οι καταθέσεις τοποθετούνται σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα υψηλής αξιολόγησης. Η προστασία των χρηματοοικονομικών στοιχείων ενεργητικού εξασφαλίζεται επίσης από τον διαχωρισμό καθηκόντων μεταξύ της ομάδας που είναι υπεύθυνη για την εκκίνηση των συμφωνιών επί τίτλων και της ομάδας διαχείρισης συναλλαγών που είναι υπεύθυνη για τον οικείο διακανονισμό και την τραπεζική συμφωνία λογαριασμών. Ένα πρόσθετο επίπεδο ελέγχου εξασφαλίζεται από τη λογιστική ομάδα κατά τη διάρκεια της μηνιαίας διαδικασίας συμφωνίας λογαριασμών κλεισίματος, όταν το χαρτοφυλάκιο των τίτλων συμφωνεί με τη δήλωση του θεματοφύλακα τίτλων. Οι τυχόν ασυμφωνίες διακανονισμού και οι εκπρόθεσμες πληρωμές που προκαλούνται από τους αντισυμβαλλομένους παρακολουθούνται από ομάδα τραπεζικής συμφωνίας λογαριασμών και διαχείρισης συναλλαγών σε καθημερινή βάση. Για την παρακολούθηση της τήρησης του πλαισίου ελέγχου, υποβάλλεται περιοδικά στα σχετικά ενδιαφερόμενα μέρη εξαντλητικό σύνολο δεικτών μέτρησης επιδόσεων και κινδύνων για τα υπό διαχείριση στοιχεία ενεργητικού.

Οι κατευθυντήριες γραμμές για τη διαχείριση στοιχείων ενεργητικού και οι στρατηγικές κινδύνων και επενδύσεων καθορίζουν συγκεκριμένα όρια και περιορισμούς προκειμένου να περιοριστεί η έκθεση του χαρτοφυλακίου σε πιστωτικό κίνδυνο, η οποία περιορίζεται στον επενδυτικό βαθμό, με εξαίρεση το άνοιγμα των κρατών μελών της ΕΕ.

Κοινό ταμείο προβλέψεων

Με την απόφαση C(2020)1896 της Επιτροπής, της 25ης Μαρτίου 2020, σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές για τη διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων του ΚΤΠ, οι αρμοδιότητες και τα καθήκοντα του οικονομικού διαχειριστή του ΚΤΠ ανατέθηκαν στον Γενικό Διευθυντή της Γενικής Διεύθυνσης Προϋπολογισμού (ΓΔ BUDG). Το ΚΤΠ διαχωρίζεται από τα άλλα χαρτοφυλάκια που διαχειρίζεται η ΓΔ BUDG. Το Ταμείο δεν υφίσταται ως χωριστή νομική οντότητα.

Η διαχείριση του ΚΤΠ πραγματοποιείται σύμφωνα με τις προαναφερθείσες κατευθυντήριες γραμμές για τη διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων. Στόχος είναι να εξασφαλίζεται η απαραίτητη ρευστότητα για την εξολοκλήρου και άμεση κάλυψη όλων των απαιτούμενων εκροών, όπως είναι οι καταπτώσεις εγγύησης, πλήρως και άμεσα, και να επιτυγχάνεται διατήρηση του κεφαλαίου στο πλαίσιο του επενδυτικού ορίζοντα του ταμείου, με υψηλό επίπεδο βεβαιότητας.

Για την επίτευξη του γενικού στόχου που περιγράφεται ανωτέρω, ο οικονομικός διαχειριστής του ΚΤΠ ασκεί τη διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων σύμφωνα με τους κανόνες προληπτικής εποπτείας και τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, καθώς και με βάση τους κανόνες και τις διαδικασίες που καθορίζει η υπόλογος της Επιτροπής. Τα εγχειρίδια γραπτών διαδικασιών για την κάλυψη ειδικών τομέων, όπως η διαχείριση ταμειακών διαθεσίμων, έχουν εκπονηθεί και χρησιμοποιούνται από τις σχετικές επιχειρησιακές μονάδες. Οι χρηματοοικονομικοί και επιχειρησιακοί κίνδυνοι επισημαίνονται και αξιολογούνται και η συμμόρφωση με τις εσωτερικές κατευθυντήριες γραμμές και διαδικασίες εξετάζεται συστηματικά.

Κατά τη σύνθεση του χαρτοφυλακίου του ΚΤΠ επιδιώκεται η διασφάλιση υψηλού βαθμού διαφοροποίησης από άποψη επιλέξιμων κατηγοριών στοιχείων ενεργητικού, γεωγραφικών περιοχών, εκδοτών και ληκτότητας, με στόχο τη διαχείριση των διακυμάνσεων στην αξία του χαρτοφυλακίου. Στις 31 Δεκεμβρίου 2023 το χαρτοφυλάκιο του ΚΤΠ περιλάμβανε επενδύσεις σε μέσα της χρηματαγοράς, ομόλογα, εταιρικά ΔΑΚ και μετοχές διαπραγματεύσιμων αμοιβαίων κεφαλαίων.

Δεδομένου ότι από 31 Δεκεμβρίου 2023 μοναδικός αντισυμβαλλόμενος όλων των ανεξόφλητων προθεσμιακών πράξεων συναλλάγματος είναι η Banque de France, από την ημερομηνία αυτή δεν ισχύουν πιστωτικές ενισχύσεις, όπως εξασφαλίσεις, συμφωνίες συμψηφισμού ή εγγυήσεις. Η μέγιστη έκθεση σε πιστωτικό κίνδυνο για παράγωγα σε ξένο νόμισμα με θετική εύλογη αξία στο τέλος της περιόδου αναφοράς ισούται με τη λογιστική αξία στον ισολογισμό.

Πρόστιμα

Προσωρινώς εισπραχθέντα πρόστιμα: καταθέσεις

Όλα τα πρόστιμα που είχαν καταβληθεί προσωρινά σε τραπεζικούς λογαριασμούς πριν από το 2010 κατέστησαν οριστικά τον Απρίλιο του 2023. Ως εκ τούτου, όλοι οι λογαριασμοί καταθέσεων στο κεντρικό ταμείο που σχετίζονταν με πρόστιμα έκλεισαν το 2023.

Προσωρινώς εισπραχθέντα πρόστιμα: χαρτοφυλάκιο BUFI

Τα επιβληθέντα και προσωρινώς εισπραχθέντα πρόστιμα επενδύονται στο χαρτοφυλάκιο BUFI το οποίο δημιουργήθηκε ειδικά για τον σκοπό αυτόν. Οι κύριοι στόχοι αυτού του χαρτοφυλακίου είναι η μείωση των κινδύνων που έχουν σχέση με χρηματοπιστωτικές αγορές και η ίση μεταχείριση όλων των οντοτήτων με την παροχή εγγυημένης απόδοσης υπολογισμένης στην ίδια βάση με το ονομαστικό ποσό των προστίμων. Ωστόσο, η εγγυημένη απόδοση που εφαρμόστηκε σε οντότητες στις οποίες επιβλήθηκε πρόστιμο πριν από την έναρξη ισχύος του επικαιροποιημένου δημοσιονομικού κανονισμού τον Αύγουστο του 2018 είναι μηδενική. Η διαχείριση των ποσών που αντιστοιχούν στα προσωρινώς εισπραχθέντα πρόστιμα γίνεται από την Επιτροπή σύμφωνα με τις εσωτερικές κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τη διαχείριση των στοιχείων ενεργητικού. Τα εγχειρίδια διαδικασιών που συντάχθηκαν για την κάλυψη ειδικών τομέων, όπως η διαχείριση ταμειακών διαθεσίμων, χρησιμοποιούνται από τις σχετικές επιχειρησιακές μονάδες. Οι χρηματοοικονομικοί και επιχειρησιακοί κίνδυνοι επισημαίνονται και αξιολογούνται και η συμμόρφωση με τις εσωτερικές κατευθυντήριες γραμμές και διαδικασίες εξετάζεται συστηματικά.

Οι δραστηριότητες διαχείρισης των στοιχείων ενεργητικού έχουν στόχο να επενδύονται τα ποσά των προστίμων που καταβάλλονται σε προσωρινή βάση στην Επιτροπή κατά τέτοιο τρόπο ώστε:

—	να εξασφαλιστεί ότι τα κεφάλαια αυτά μπορούν εύκολα να διατεθούν όταν παραστεί ανάγκη,

—	να επιτευχθεί, υπό κανονικές συνθήκες, απόδοση η οποία κατά μέσο όρο να είναι αντίστοιχη με την απόδοση αναφοράς του BUFI μείον τις δαπάνες, ενώ παράλληλα να διατηρηθεί το ονομαστικό ποσό των προστίμων.

Οι επενδύσεις περιορίζονται κυρίως στις εξής κατηγορίες: προθεσμιακές καταθέσεις σε κεντρικές τράπεζες των κρατών μελών, οργανισμούς κρατικού χρέους, αμιγώς κρατικές τράπεζες ή εγγυημένες από το κράτος τράπεζες ή σε υπερεθνικούς οργανισμούς, καθώς και ομόλογα, συναλλαγματικές και πιστοποιητικά καταθέσεων τα οποία έχουν εκδοθεί είτε από κρατικά είτε από υπερεθνικά θεσμικά όργανα.

Ληφθείσες οικονομικές εγγυήσεις

Σημαντικά ποσά εγγυήσεων που χορηγούνται από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα διακρατούνται από την Επιτροπή σε σχέση με τα πρόστιμα που επιβάλλει σε εταιρείες οι οποίες παραβιάζουν τους κανόνες της ΕΕ — βλ. σημείωση 2.6.1.3. Οι εγγυήσεις αυτές χορηγούνται από εταιρείες στις οποίες έχουν επιβληθεί πρόστιμα ως εναλλακτική λύση αντί προσωρινής πληρωμής. Η διαχείριση των εγγυήσεων συμμορφώνεται με την εσωτερική πολιτική διαχείρισης των κινδύνων. Οι χρηματοοικονομικοί και επιχειρησιακοί κίνδυνοι επισημαίνονται και αξιολογούνται και η συμμόρφωση με τις εσωτερικές πολιτικές και διαδικασίες εξετάζεται συστηματικά.

Προγράμματα δημοσιονομικών εγγυήσεων της ΕΕ

Ο δημοσιονομικός κανονισμός κατοχυρώνει, στον τίτλο X, διάφορες διασφαλίσεις για την προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ από τους χρηματοοικονομικούς κινδύνους που δημιουργούνται από τη χρήση δημοσιονομικών εγγυήσεων. Μπορούν να ομαδοποιηθούν σε τέσσερις βασικές κατηγορίες:

1.   Μέτρα για τον περιορισμό του ποσού των ενδεχόμενων υποχρεώσεων

Πρώτον, το ύψος της εγγύησης της ΕΕ υπόκειται κατά κανόνα σε ανώτατο όριο, σαφώς καθορισμένο. Ο δημοσιονομικός κανονισμός ορίζει ότι η δημοσιονομική υποχρέωση και οι συγκεντρωτικές καθαρές πληρωμές από τον προϋπολογισμό δεν μπορούν να υπερβαίνουν το ύψος της δημοσιονομικής εγγύησης που επιτρέπεται από τη βασική της πράξη. Η ενδεχόμενη υποχρέωση που δημιουργείται από δημοσιονομική εγγύηση μπορεί να υπερβεί τα περιουσιακά στοιχεία που προβλέπονται για την κάλυψη της δημοσιονομικής υποχρέωσης της ΕΕ μόνον εφόσον αυτό προβλέπεται στην υποκείμενη βασική πράξη και υπό ειδικούς όρους που προβλέπονται σε αυτήν.

Δεύτερον, το επιθυμητό προφίλ κινδύνου των πράξεων / χρηματοοικονομικών προϊόντων με εγγύηση της ΕΕ καθορίζεται, στο μέτρο του δυνατού, εκ των προτέρων, δηλαδή πριν από την υπογραφή των συμβάσεων εγγύησης.

2.   Μέτρα σχετικά με την επιλογή των εταίρων υλοποίησης

Τα προγράμματα δημοσιονομικών εγγυήσεων εκτελούνται με αξιόπιστους εταίρους, οι οποίοι αξιολογούνται κατά πυλώνες. Με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζεται η αξιοπιστία, μεταξύ άλλων, των λογιστικών συστημάτων και των συστημάτων χρηματοοικονομικής διαχείρισης και διαχείρισης κινδύνων των εν λόγω εταίρων υλοποίησης. Επιπλέον, οι εν λόγω εταίροι υλοποίησης δεσμεύουν ιδίους πόρους, διασφαλίζοντας τη δέουσα ευθυγράμμιση των συμφερόντων τους με τα συμφέροντα της Ένωσης.

3.   Μέτρα για τη διασφάλιση επαρκούς εκ των προτέρων δημοσιονομικής ικανότητας για απορρόφηση των καταπτώσεων εγγυήσεων

Τα προγράμματα δημοσιονομικών εγγυήσεων υποστηρίζονται από προβλεπόμενα στοιχεία ενεργητικού που τηρούνται στο ΚΤΠ. Ο συντελεστής προβλέψεων καθορίζεται, στη βασική νομική πράξη κάθε προγράμματος, σε επίπεδο που επιτρέπει στον προγραμματισμό των πιστώσεων του προϋπολογισμού να αποτελεί πρόβλεψη η οποία καθιστά δυνατή την απορρόφηση των ζημιών χωρίς δημοσιονομικές διαταραχές. Ως εκ τούτου, οι προβλέψεις επαρκούν για την αντιμετώπιση των αναμενόμενων και, σε ένα ορισμένο επίπεδο, των απρόβλεπτων ζημιών των εν λόγω δημοσιονομικών εγγυήσεων.

Στη συνέχεια, η Επιτροπή θα διασφαλίζει (ετησίως) την επάρκεια του συντελεστή προβλέψεων, όπως ορίζεται στη βασική νομική πράξη, και την ευθυγράμμισή του με τις αρχές του δημοσιονομικού κανονισμού και με τον δημοσιονομικό προγραμματισμό.

4.   Μέτρα για την αντιμετώπιση πραγματοποιηθεισών ζημιών που υπερβαίνουν την εκ των προτέρων εκτίμηση

Ο δημοσιονομικός κανονισμός περιλαμβάνει δύο κατώτατα όρια έγκαιρης προειδοποίησης (δηλαδή όταν παραμένει διαθέσιμο το 50 % και το 30 % του συντελεστή προβλέψεων). Τα εν λόγω όρια προειδοποίησης παρέχουν στην Επιτροπή τη δυνατότητα να προβλέπει την ενδεχόμενη εξάντληση των προβλέψεων πριν από τη λήξη της δημοσιονομικής εγγύησης και της επιτρέπουν να αξιολογεί αν θα πρέπει να προτείνει κατ’ εξαίρεση πρόσθετες προβλέψεις.

Σε περίπτωση που απαιτείται προσωρινά πρόσθετη ρευστότητα, εφαρμόζονται διαδικασίες όπως μεταφορές μεταξύ των συνιστωσών του ΚΤΠ και η χρήση της ρευστότητας των κεντρικών ταμειακών διαθεσίμων, καθώς και η χρήση διαθέσιμων δημοσιονομικών περιθωρίων (πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων και πιστώσεις πληρωμών).

Επιπλέον, το 2020 συστάθηκε διευθύνουσα επιτροπή για τις ενδεχόμενες υποχρεώσεις που απορρέουν από δημοσιονομικές εγγυήσεις, υπό την εποπτεία του αρμόδιου για τον προϋπολογισμό επιτρόπου. Η επιτροπή παρεμβαίνει σε θέματα που καλύπτουν τις δημοσιονομικές εγγυήσεις και τη χρηματοδοτική συνδρομή και δημιουργούν ενδεχόμενες υποχρεώσεις έναντι του προϋπολογισμού, οι οποίες προκύπτουν από την εφαρμογή του τίτλου X του δημοσιονομικού κανονισμού, συμπεριλαμβανομένων των διατάξεων που προβλέπονται στους εσωτερικούς κανόνες για την εκτέλεση του γενικού προϋπολογισμού της Ένωσης. Περιλαμβάνει το πλαίσιο διαχείρισης κινδύνων, τις σχετικές κοινές οριζόντιες διατάξεις των τυποποιημένων συμφωνιών και την ενοποιημένη υποβολή εκθέσεων για τη θέσπιση εσωτερικών απαιτήσεων όσον αφορά τη βιώσιμη διαχείριση των ενδεχόμενων υποχρεώσεων.

Προγράμματα χρηματοδοτικών μέσων

Η εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ βασίζεται επί πολλά έτη στη χρήση των προγραμμάτων χρηματοδοτικών μέσων. Βλ. σημείωση 2.4.2.1 για παραδείγματα τέτοιων προγραμμάτων.

Κοινό στα περισσότερα χρηματοδοτικά μέσα είναι το γεγονός ότι η εκτέλεση ανατίθεται είτε στον όμιλο της ΕΤΕπ (συμπεριλαμβανομένου του ΕΤαΕ) είτε σε άλλους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς βάσει συμφωνίας μεταξύ της Επιτροπής και του χρηματοπιστωτικού οργανισμού. Οι συμφωνίες που έχουν υπογραφεί με αυτούς τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς περιλαμβάνουν αυστηρές προϋποθέσεις και υποχρεώσεις για τους ενδιάμεσους οργανισμούς για να διασφαλιστούν η δέουσα διαχείριση των πόρων της ΕΕ και η υποβολή εκθέσεων σχετικά με αυτή. Μόλις αναληφθεί υποχρέωση για χρηματοδοτική συνεισφορά σε ένα από τα μέσα, τα κεφάλαια μεταφέρονται σε ειδικό τραπεζικό λογαριασμό που ανοίγεται από τον χρηματοπιστωτικό οργανισμό στο όνομά του αλλά εκ μέρους της Επιτροπής (π.χ. σε καταπιστευματικό λογαριασμό). Ο χρηματοπιστωτικός οργανισμός δύναται, ανάλογα με το συγκεκριμένο μέσο, να χρησιμοποιεί τα κεφάλαια αυτού του καταπιστευματικού λογαριασμού για να χορηγεί δάνεια, να εκδίδει χρεωστικούς τίτλους, να επενδύει σε συμμετοχικούς τίτλους ή να καλύπτει καταπτώσεις εγγυήσεων. Τα έσοδα από τα χρηματοδοτικά μέσα, κατά γενικό κανόνα, πρέπει να επιστρέφονται στον προϋπολογισμό της ΕΕ.

Ο κίνδυνος όσον αφορά τα εν λόγω χρηματοδοτικά μέσα περιορίζεται στο ανώτατο όριο, που αναφέρεται στις σχετικές συμφωνίες, το οποίο είναι το εγγεγραμμένο στον προϋπολογισμό ποσό που προβλέπεται για το μέσο. Δεδομένου ότι η Επιτροπή βαρύνεται συχνά με την «πρώτη ζημία» και ότι τα μέσα προορίζονται να χρηματοδοτούν δικαιούχους που παρουσιάζουν περισσότερους κινδύνους (οι οποίοι αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην εξασφάλιση χρηματοδότησης από εμπορικούς δανειστές), είναι, ως εκ τούτου, πιθανό ότι ο προϋπολογισμός της ΕΕ θα υποστεί ορισμένες απώλειες.

6.3.   ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ

Έκθεση των χρηματοδοτικών μέσων της ΕΕ στον συναλλαγματικό κίνδυνο στο τέλος του έτους — Καθαρή θέση

(σε εκατ. EUR)
	31.12.2023
	USD	GBP	PLN	SEK	Λοιπά	EUR	Σύνολο
Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού
Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στο αποσβεσμένο κόστος  (51)	39	2	—	—	14	200	255
Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος
Μη παράγωγα	1 568	23	—	20	105	35 686	37 402
Παράγωγα	(1 142 )	—	21	74	82	2 055	1 091
Απαιτήσεις  (52)	123	99	28	1	23	3 757	4 032
Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμά τους	145	11	1 076	654	2 121	35 608	39 616
	734	135	1 126	749	2 346	77 306	82 396
Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις
Υποχρέωση από οικονομικές εγγυήσεις	(591 )	(0 )	(38 )	(15 )	(137 )	(5 488 )	(6 268 )
Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος	(1 )	—	—	(3 )	146	(201 )	(60 )
	(593 )	(0 )	(38 )	(18 )	9	(5 689 )	(6 328 )
Σύνολο	142	135	1 088	731	2 354	71 618	76 068

(σε εκατ. EUR)
	31.12.2022
	USD	GBP	PLN	SEK	Λοιπά	EUR	Σύνολο
Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού
Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στο αποσβεσμένο κόστος  (53)	83	6	—	—	12	151	251
Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος
Μη παράγωγα	843	25	—	20	98	29 088	30 073
Παράγωγα	(483 )	—	—	—	—	1 467	984
Απαιτήσεις  (54)	89	111	14	0	17	5 453	5 684
Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμά τους	84	13	1 031	473	1 421	43 522	46 544
	616	155	1 045	493	1 548	79 681	83 537
Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις
Υποχρέωση από οικονομικές εγγυήσεις	(793 )	(0 )	(37 )	(12 )	(164 )	(5 450 )	(6 456 )
Χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος	(1 )	—	—	8	19	(50 )	(25 )
	(795 )	(0 )	(37 )	(4 )	(146 )	(5 500 )	(6 481 )
Σύνολο	(179 )	154	1 008	489	1 403	74 181	77 056

Εάν το ευρώ είχε ενισχυθεί ή αποδυναμωθεί έναντι άλλων νομισμάτων κατά 10 %, τότε θα επέρχονταν οι ακόλουθες συνέπειες στο οικονομικό αποτέλεσμα:

(σε εκατ. EUR)
Αύξηση (+)/Μείωση (–) συναλλαγματικής ισοτιμίας	2023
	USD	GBP	PLN	SEK
+10  %	(13 )	(12 )	(99 )	(66 )
–10  %	16	15	121	81

(σε εκατ. EUR)
Αύξηση (+)/Μείωση (–) συναλλαγματικής ισοτιμίας	2022
	USD	GBP	DKK	SEK
+10  %	16	(14 )	(92 )	(44 )
–10  %	(20 )	17	112	54

Δανειοληπτικές και δανειοδοτικές δραστηριότητες για το NGEU και χρηματοδοτική συνδρομή

Τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού και παθητικού είναι επί του παρόντος μόνο σε ευρώ, επομένως, η ΕΕ δεν διατρέχει κανέναν συναλλαγματικό κίνδυνο.

Ταμειακές πράξεις

Οι ίδιοι πόροι που καταβάλλουν τα κράτη μέλη σε νομίσματα πλην του ευρώ τηρούνται στους λογαριασμούς ιδίων πόρων, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) 609/2014 [όπως τροποποιήθηκε με τους κανονισμούς (ΕΕ, Ευρατόμ) 2016/804 και (ΕΕ, Ευρατόμ) 2022/615]. Μετατρέπονται σε ευρώ για τις ανάγκες εκτέλεσης πληρωμών. Οι διαδικασίες που εφαρμόζονται για τη διαχείριση αυτών των κεφαλαίων ορίζονται από τον προαναφερθέντα κανονισμό. Σε ελάχιστες περιπτώσεις, τα κεφάλαια αυτά χρησιμοποιούνται άμεσα για πληρωμές που πρέπει να εκτελεστούν στα ίδια νομίσματα.

Ορισμένοι λογαριασμοί σε νομίσματα της ΕΕ πλην του ευρώ, συμπεριλαμβανομένων των δολαρίων ΗΠΑ, των λιρών στερλινών και των ελβετικών φράγκων, τηρούνται από την Επιτροπή σε εμπορικές τράπεζες για την εκτέλεση πληρωμών στα νομίσματα αυτά. Οι λογαριασμοί αυτοί ανεφοδιάζονται ανάλογα με το ύψος των προς εκτέλεση πληρωμών και, ως εκ τούτου, τα υπόλοιπά τους δεν αντιπροσωπεύουν άνοιγμα σε συναλλαγματικό κίνδυνο.

Σε περίπτωση διαφόρων άλλων εισπράξεων (εισπράξεων εκτός από ιδίους πόρους) σε νομίσματα πλην του ευρώ, τα σχετικά ποσά μεταφέρονται σε λογαριασμούς της Επιτροπής τηρούμενους στο εκάστοτε νόμισμα, εφόσον απαιτούνται για την κάλυψη της εκτέλεσης πληρωμών, ή μετατρέπονται σε ευρώ και μεταφέρονται σε λογαριασμούς τηρούμενους σε ευρώ. Οι λογαριασμοί πάγιων προκαταβολών που τηρούνται σε άλλα νομίσματα πλην του ευρώ ανεφοδιάζονται αναλόγως των εκτιμώμενων βραχυπρόθεσμων τοπικών αναγκών για πληρωμές στο εκάστοτε νόμισμα. Τα υπόλοιπα των λογαριασμών αυτών τηρούνται εντός του εκάστοτε ανώτατου ορίου.

Πρόστιμα

Όλα τα πρόστιμα επιβάλλονται, καταβάλλονται ή καλύπτονται προσωρινά σε ευρώ, συνεπώς δεν υπάρχει συναλλαγματικός κίνδυνος όταν τηρούνται στο ταμείο BUFI.

Δημοσιονομικές εγγυήσεις

Κατά κανόνα, οι δημοσιονομικές εγγυήσεις χορηγούνται με ανώτατο όριο που εκφράζεται σε ευρώ. Ωστόσο, ορισμένες υποκείμενες πράξεις μπορεί να εκφράζονται σε άλλα νομίσματα (USD ή άλλα τοπικά νομίσματα).

Ο συναλλαγματικός κίνδυνος αποτελεί μέρος των παρατηρήσεων που λαμβάνονται υπόψη κατά τον καθορισμό των αναγκών προβλέψεων.

Κοινό ταμείο προβλέψεων

Επί του παρόντος, το ΚΤΠ διαχειρίζεται τόσο ευρώ όσο και δολάρια ΗΠΑ. Για τη διαχείριση του συναλλαγματικού κινδύνου υπογράφονται συμβάσεις παραγώγων (προθεσμιακά συμβόλαια σε ξένο νόμισμα) που αντισταθμίζουν την τρέχουσα αξία του χαρτοφυλακίου επενδύσεων σε USD. Το όριο της ανώτατης μη αντισταθμισμένης έκθεσης σε συναλλαγματικό κίνδυνο ορίζεται στο 1 % της συνολικής αξίας του χαρτοφυλακίου εντός της απόδοσης αναφοράς και των ετήσιων στρατηγικών κατανομών. Έτσι, οι ανοδικές ή καθοδικές κινήσεις της τρέχουσας αξίας των επενδύσεων σε USD πάνω ή κάτω από το όριο του 1 % ενεργοποιούν πράξη νέας εξισορρόπησης (νέο προθεσμιακό συμβόλαιο προς την ίδια ή προς την αντίθετη κατεύθυνση), προσαρμόζοντας ή αντιστρέφοντας αντιστοίχως την αντισταθμισμένη θέση.

Τα δάνεια για τα οποία υπήρξε υποκατάσταση στην ΕΕ ως αποτέλεσμα των καταπτώσεων εγγυήσεων του ταμείου λόγω μη καταβολής πληρωμών από δικαιούχο δανείου —βλ. σημείωση 2.4.1.2— εκτελούνται στο αρχικό τους νόμισμα και, επομένως, εκθέτουν την ΕΕ σε συναλλαγματικό κίνδυνο. Για τα δάνεια για τα οποία υπήρξε υποκατάσταση δεν εκτελούνται πράξεις για την αντιστάθμιση των διακυμάνσεων συναλλαγματικών ισοτιμιών («πράξεις αντιστάθμισης κινδύνου»), λόγω της αβεβαιότητας σχετικά με το χρονοδιάγραμμα αποπληρωμής δανείων.

6.4.   ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΕΠΙΤΟΚΙΟΥ

Στον κατωτέρω πίνακα απεικονίζεται η ευαισθησία του επιτοκίου χρεωστικών τίτλων και των ΔΑΚ ως προς τα επιτόκια με βάση την επίδραση που θα είχε μια μεταβολή των επιτοκίων κατά ± 100 μονάδες βάσης (1 %) στο οικονομικό αποτέλεσμα της ΕΕ.

(σε εκατ. EUR)
	Αύξηση (+) /μείωση (–) σε μονάδες βάσης	Οικονομικό αποτέλεσμα
2023: Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος	+ 100	(960 )
	– 100	1 021
2022: Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος	+ 100	(741 )
	– 100	784

Η ευαισθησία ενός δεδομένου χαρτοφυλακίου ομολόγων στις μεταβολές των επιτοκίων αυξάνεται όσο αυξάνεται και η διάρκειά του. Η διάρκεια των κύριων χαρτοφυλακίων στοιχείων ενεργητικού που διαχειρίζεται η Επιτροπή περιγράφεται κατωτέρω.

Δανειοληπτικές και δανειοδοτικές δραστηριότητες για το NGEU και χρηματοδοτική συνδρομή

Λόγω της φύσης των δανειοληπτικών και δανειοδοτικών δραστηριοτήτων της, η ΕΕ έχει σημαντικές τοκοφόρες απαιτήσεις και υποχρεώσεις. Ωστόσο, για τα μέσα χρηματοδοτικής συνδρομής, εκτός των δανειοληπτικών πράξεων στο πλαίσιο της ενοποιημένης προσέγγισης χρηματοδότησης, δεν υπάρχει κίνδυνος επιτοκίου δεδομένου ότι οι δανειοληπτικές πράξεις αντισταθμίζονται από αντίστοιχες δανειοδοτικές πράξεις με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις (συνακόλουθες πράξεις).

Οι δανειοδοτικές και δανειοληπτικές πράξεις στο πλαίσιο της ενοποιημένης προσέγγισης χρηματοδότησης (που καλύπτει το NGEU και τη ΜΧΣ+) διαφέρουν από τη συνακόλουθη προσέγγιση και, ως εκ τούτου, ο κίνδυνος επιτοκίου πρέπει να καλύπτεται με την εφαρμογή διαδικασιών και μηχανισμών που μετριάζουν τον κίνδυνο επιτοκίου. Η βασική αρχή στην οποία βασίζεται η ενοποιημένη προσέγγιση χρηματοδότησης είναι η κατανομή του κόστους χρηματοδότησης και όλων των άλλων σχετικών δαπανών στους δικαιούχους (όσον αφορά τα δάνεια) και στον προϋπολογισμό της ΕΕ (όσον αφορά τη μη επιστρεπτέα στήριξη) με διαφανή τρόπο. Η μεθοδολογία για το κόστος κατανομής της χρηματοδότησης δεν άλλαξε με την επέκταση της διαφοροποιημένης στρατηγικής χρηματοδότησης στην ενοποιημένη προσέγγιση χρηματοδότησης. Η μόνη συνέπεια της εφαρμογής της νέας προσέγγισης χρηματοδότησης είναι ότι η μεθοδολογία του κόστους χρηματοδότησης εφαρμόζεται πλέον και σε δάνεια που εκταμιεύονται στο πλαίσιο προγραμμάτων πέραν του NGEU και, ως εκ τούτου, σε νέους δικαιούχους δανείων που δεν αποτελούσαν αρχικά μέρος της διαφοροποιημένης στρατηγικής NGEU. Η μεθοδολογία στο πλαίσιο της ενοποιημένης προσέγγισης χρηματοδότησης καθοδηγείται από τις αρχές της πλήρους ανάκτησης των δαπανών και της μη κερδοσκοπικής λειτουργίας. Ως εκ τούτου, η ΕΕ μετακυλίει τη χρηματοδότηση που λαμβάνει στην αγορά με τον πλέον αποδοτικό οικονομικά και δίκαιο τρόπο βάσει υπολογισμών των τόκων σε ημερήσια βάση. Με τον τρόπο αυτόν διασφαλίζεται ότι οι δικαιούχοι δανείων αναλαμβάνουν όλες τις δαπάνες που κατανέμονται στα δάνειά τους και ότι ανακτάται το σύνολο του κόστους δανεισμού που βαρύνει την Ένωση.

Στο πλαίσιο της ενοποιημένης προσέγγισης χρηματοδότησης, τα ταμειακά διαθέσιμα τηρούνται σε προληπτική δεξαμενή χρηματοδότησης της ΕΕ, προκειμένου να διατηρείται καθορισμένο περιθώριο ασφαλείας, αποφεύγοντας παράλληλα τη δημιουργία τυχόν πλεοναζόντων υπολοίπων. Τα ταμειακά διαθέσιμα τηρούνται στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Από τις 4 Απριλίου 2022 το βραχυπρόθεσμο επιτόκιο της χρηματαγοράς του ευρώ μείον 20 μονάδες βάσης εφαρμόζεται σε κάθε ανεξόφλητο ταμειακό υπόλοιπο. Προηγουμένως, στο ανεξόφλητο ταμειακό υπόλοιπο εφαρμοζόταν το επιτόκιο της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων της ΕΚΤ. Βάσει αμοιβαίας συμφωνίας, μόνο στα ανεξόφλητα ταμειακά υπόλοιπα άνω των 20 δισ. EUR εφαρμοζόταν το αρνητικό επιτόκιο της ΕΚΤ. Με βάση την εγκεκριμένη μεθοδολογία κατανομής του κόστους, οι τόκοι που δεν κατανέμονται σε δάνεια ή μη επιστρεπτέα στήριξη υπόκεινται σε τιμολόγηση στους δικαιούχους δανείων και στον προϋπολογισμό της ΕΕ με τη μορφή δαπανών διαχείρισης ρευστότητας που μπορεί να είναι θετικές ή αρνητικές, ανάλογα με την εξέλιξη των επιτοκίων που εφαρμόζονται στα ταμειακά υπόλοιπα.

Ταμειακές πράξεις

Εκτός από τις δανειοληπτικές πράξεις που σχετίζονται με την ενοποιημένη προσέγγιση χρηματοδότησης, η Επιτροπή δεν δανείζεται χρήματα για τη χρηματοδότηση των επιχειρησιακών δαπανών της. Πέραν της έκθεσής της στα επιτόκια σε σχέση με το NGEU και τα προγράμματα χρηματοδοτικής συνδρομής στο πλαίσιο της ενοποιημένης χρηματοδότησης, οι τόκοι υπολογίζονται επί των υπολοίπων που τηρούνται στους διάφορους τραπεζικούς λογαριασμούς. Για τον σκοπό αυτόν, η Επιτροπή έχει λάβει μέτρα για να εξασφαλίσει ότι οι τόκοι (θετικοί ή αρνητικοί) που προκύπτουν στους τραπεζικούς λογαριασμούς της αντανακλούν συστηματικά τα επιτόκια της αγοράς, καθώς και τις πιθανές τους διακυμάνσεις.

Οι λογαριασμοί ιδίων πόρων προστατεύονται από τυχόν δαπάνες, δεδομένου ότι είναι απαλλαγμένοι από κάθε επιβάρυνση ή τόκο σύμφωνα με το άρθρο 9 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014 [όπως τροποποιήθηκε με τους κανονισμούς (ΕΕ, Ευρατόμ) 2016/804 και (ΕΕ, Ευρατόμ) 2022/615].

Ως εκ τούτου, οι λογαριασμοί που τηρούνται στα δημόσια ταμεία των κρατών μελών για την είσπραξη ιδίων πόρων δεν είναι τοκοφόροι και δεν βαρύνονται με έξοδα. Οι λογαριασμοί που τηρούνται στις εθνικές κεντρικές τράπεζες (ίδιοι πόροι και λοιποί) μπορούν να αμείβονται με την επίσημη τιμή που εφαρμόζει κάθε θεσμικό όργανο.

Οι διαδικασίες διαχείρισης ταμειακών διαθεσίμων προσαρμόζονται ανάλογα με τις τρέχουσες συνθήκες επιτοκίων της αγοράς, οι οποίες το 2023 ήταν θετικές, διευκολύνοντας την εφαρμογή του μοντέλου κεντρικού λογαριασμού. Στους κεντρικούς λογαριασμούς καταθέσεων τηρείται ταμειακό περιθώριο ασφαλείας βάσει εβδομαδιαίας χρηματοδότησης από λογαριασμούς ιδίων πόρων για την κάλυψη των αναγκών πληρωμών για την εκτέλεση του προϋπολογισμού, αποφεύγοντας παράλληλα τη δημιουργία τυχόν πλεοναζόντων υπολοίπων. Τηρούνται τα κατάλληλα ανώτατα όρια σύμφωνα με τους όρους των τραπεζών και τον κίνδυνο αντισυμβαλλομένου.

Τα ημερήσια υπόλοιπα που τηρούνται σε λογαριασμούς εμπορικών και κεντρικών τραπεζών είναι τοκοφόρα σε ημερήσια βάση. Αυτό βασίζεται σε κυμαινόμενα επιτόκια της αγοράς στα οποία εφαρμόζεται συμβατικό περιθώριο (θετικό ή αρνητικό).

Πρόστιμα

Τα προσωρινώς εισπραχθέντα πρόστιμα επενδύονται σε χαρτοφυλάκιο μακροπρόθεσμων ομολόγων με μέση διάρκεια χαρτοφυλακίου τα 1,72 έτη.

Κοινό ταμείο προβλέψεων

Τα κονδύλια του ΚΤΠ επενδύονται σε χαρτοφυλάκιο με συνολική μέση διάρκεια 3,32 έτη.

ΕΚΑΧ υπό εκκαθάριση

Τα ποσά της υπό εκκαθάριση ΕΚΑΧ επενδύονται σε χαρτοφυλάκιο μακροπρόθεσμων ομολόγων με μέση διάρκεια χαρτοφυλακίου τα 3,32 έτη.

6.5.   ΠΙΣΤΩΤΙΚΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ

Μέγιστη έκθεση σε πιστωτικό κίνδυνο

(σε εκατ. EUR)
	31.12.2023	31.12.2022
Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού
Δάνεια	246 877	204 354
Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμά τους	39 616	46 544
Απαιτήσεις από ανταλλακτικές συναλλαγές  (55)	4 032	5 684
Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος — χρεωστικοί τίτλοι	29 703	24 647
Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος — παράγωγα	1 091	984
Χορηγηθείσες εγγυήσεις και δανειακές δεσμεύσεις
Συμβόλαια οικονομικών εγγυήσεων	57 066	55 502
Δανειακές δεσμεύσεις	40	8
Σύνολο	378 426	337 723

Επιπλέον, η ΕΕ είναι έμμεσα εκτεθειμένη στον πιστωτικό κίνδυνο μέσω των επενδύσεών της σε ΑΚΧΑ, ΔΑΚ εταιρικών ομολόγων και συγκεντρωμένα χαρτοφυλάκια χρεωστικών τίτλων (βλ. σημείωση 2.4.2.1), γεγονός που μπορεί να επηρεάσει τις τιμές τους (βλ. σημείωση 6.7).

Δάνεια: πιστωτική ποιότητα

(σε εκατ. EUR)
31.12.2023
	Στάδιο 1	Στάδιο 2	Στάδιο 3	Αποκτηθέντα ή δημιουργηθέντα στοιχεία ενεργητικού απομειωμένης πιστωτικής αξίας	Σύνολο
Αξιολόγηση πιστοληπτικής ικανότητας
Εξαίρετου και υψηλού βαθμού	36 302	—	—	—	36 302
Άνω μεσαίου βαθμού	72 051	—	—	—	72 051
Χαμηλού μεσαίου βαθμού	113 652	—	—	—	113 652
Μη επενδυτικού βαθμού (συμπεριλαμβανομένης της αθέτησης)	2 130	31 762	25	38	33 955
Ακαθάριστη λογιστική αξία	224 134	31 762	25	38	255 960
Μείον πρόβλεψη ζημίας	(54 )	(9 024 )	(23 )	18	(9 083 )
Καθαρή λογιστική αξία	224 081	22 738	2	56	246 877

(σε εκατ. EUR)
31.12.2022
	Στάδιο 1	Στάδιο 2	Στάδιο 3	Αποκτηθέντα ή δημιουργηθέντα στοιχεία ενεργητικού απομειωμένης πιστωτικής αξίας	Σύνολο
Αξιολόγηση πιστοληπτικής ικανότητας
Εξαίρετου και υψηλού βαθμού	12 849	—	—	—	12 849
Άνω μεσαίου βαθμού	62 240	—	—	—	62 240
Χαμηλού μεσαίου βαθμού	106 537	—	—	—	106 537
Μη επενδυτικού βαθμού (συμπεριλαμβανομένης της αθέτησης)	11 923	13 094	29	114	25 160
Ακαθάριστη λογιστική αξία	193 549	13 094	29	114	206 786
Μείον πρόβλεψη ζημίας	(55 )	(2 361 )	(27 )	13	(2 431 )
Καθαρή λογιστική αξία	193 494	10 732	2	126	204 354

Οι τέσσερις κατηγορίες κινδύνου που αναφέρονται ανωτέρω βασίζονται καταρχήν στις κατηγορίες αξιολόγησης από εξωτερικούς οργανισμούς αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας και αντιστοιχούν σε:

Εξαίρετου και υψηλού βαθμού (Prime and high grade): Moody’s P-1, Aaa – Aa3· S&P A-1+, A-1, AAA – AA -· Fitch F1+, F1, AAA – AA- και ισοδύναμα

Άνω μεσαίου βαθμού (Upper medium grade): Moody’s P-2, A1 – A3· S&P A-2, A+ - A-· Fitch F2, A+ - A- και ισοδύναμα

Χαμηλού μεσαίου βαθμού (Lower medium grade): Moody’s P-3, Baa1 – Baa3, S&P A-3, BBB+ - BBB-· Fitch F3, BBB+ - BBB- και ισοδύναμα

Μη επενδυτικού βαθμού (Non-investment grade): Moody’s not prime, Ba1 – C· S&P B, C, D, BB+ – D· Fitch B, C, D, BB+ – D και ισοδύναμα

Η ΕΕ χρησιμοποιεί αυτές τις κατηγορίες αξιολόγησης από εξωτερικούς οργανισμούς αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας ως σημείο αναφοράς, ιδίως για τα χρηματοδοτικά μέσα και τις εμπορικές τράπεζες, αλλά μπορεί, έπειτα από τη δική της ανάλυση των επιμέρους υποθέσεων, να τηρεί τα ποσά σε μία από τις ανωτέρω κατηγορίες κινδύνου, ακόμη και εάν ένας ή περισσότεροι από τους ανωτέρω οργανισμούς αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας ενδέχεται να έχουν υποβαθμίσει τον αντίστοιχο αντισυμβαλλόμενο.

Τα δάνεια μη επενδυτικού βαθμού είναι κυρίως δάνεια χρηματοδοτικής συνδρομής προς τις χώρες-εταίρους που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες. Όλα τα δάνεια προς τα κράτη μέλη είναι επενδυτικού βαθμού και σταδίου 1. Τα δάνεια στο στάδιο 2 περιλαμβάνουν δάνεια ΜΧΣ, ΜΧΣ+ και Ευρατόμ προς την Ουκρανία ύψους 29,9 δισ. EUR (ονομαστικό ποσό). Τα αποκτηθέντα ή δημιουργηθέντα δάνεια απομειωμένης πιστωτικής αξίας είναι τα υποκατάστατα δάνεια από τα προγράμματα ΕΕΔ.

Δανειοληπτικές και δανειοδοτικές δραστηριότητες για το NGEU και χρηματοδοτική συνδρομή

Σε περίπτωση αθέτησης των υποχρεώσεων των οφειλετών, και προκειμένου να εξυπηρετήσει κάθε σχετικό οφειλόμενο χρέος, η Επιτροπή δύναται να κάνει αναλήψεις από τα στοιχεία ενεργητικού που τηρούνται στο ΚΤΠ για δάνεια ΜΧΣ (εκτός από τη ΜΧΣ+) και δάνεια Ευρατόμ σε τρίτες χώρες.

Τα δάνεια που χορηγήθηκαν στην Ουκρανία στο πλαίσιο του προγράμματος έκτακτης ΜΧΣ (εκταμιεύθηκαν 6 δισ. EUR το 2022, βλ. σημείωση 2.4.1.1) καλύπτονται αρχικά από τη συνιστώσα τους στο ΚΤΠ και, στη συνέχεια, από πρόσθετες εγγυήσεις των κρατών μελών, οι οποίες θεωρούνται πιστωτική ενίσχυση για τα εν λόγω δάνεια και, ως εκ τούτου, μειώνουν μια πρόβλεψη απομείωσης που αναγνωρίστηκε σε σχέση με τα εν λόγω δάνεια σε ποσό 340 εκατ. EUR (από το σύνολο της πρόβλεψης απομείωσης ύψους 8,9 δισ. EUR που καλύπτει το σύνολο των δανείων ΜΧΣ και ΜΧΣ+ προς την Ουκρανία) στις 31 Δεκεμβρίου 2023.

Η διαχείριση της έκθεσης σε πιστωτικό κίνδυνο πραγματοποιείται με τη λήψη κρατικών εγγυήσεων στην περίπτωση της Ευρατόμ, οι οποίες ανέρχονται συνολικά σε 314 εκατ. EUR στις 31 Δεκεμβρίου 2023 (2022: 327 εκατ. EUR).

Τα δάνεια που έχουν χορηγηθεί στα κράτη μέλη στο πλαίσιο του μέσου SURE βασίζονται σε ένα σύστημα εθελοντικών εγγυήσεων από τα κράτη μέλη που ανέρχονται στο 25 % του ανώτατου ορίου που διατίθεται για τη σχετική χρηματοδοτική συνδρομή.

Όσον αφορά τυχόν πιστωτικές ζημίες από δάνεια προς κράτη μέλη και δάνεια ΜΧΣ+, η Επιτροπή μπορεί να τις ζητήσει από τα κράτη μέλη, τηρώντας παράλληλα τα ανώτατα όρια ιδίων πόρων (βλ. σημείωση 6.6).

Δάνεια: Μεταβολή της πρόβλεψης ζημιών απομείωσης

(σε εκατ. EUR)
	Στάδιο 1	Στάδιο 2	Στάδιο 3	Αποκτη-θέντα ή δημιουργηθέντα στοιχεία ενεργητικού απομειω-μένης πιστωτικής αξίας	Σύνολο
Πρόβλεψη ζημίας την 1.1.2023	55	2 361	27	(13 )	2 431
Μεταφορά στο στάδιο 1	—	—	—	—	—
Μεταφορά στο στάδιο 2	(9 )	9	(0 )	—	0
Μεταφορά στο στάδιο 3	(0 )	—	0	—	—
Νέα δάνεια	8	6 765	—	—	6 773
Παύσεις αναγνώρισης — αποπληρωμές	(0 )	—	—	—	(0 )
Παύσεις αναγνώρισης — διαγραφές	(0 )	—	(5 )	9	3
Επανεπιμέτρηση της πρόβλεψης ζημίας	(0 )	(111 )	1	(14 )	(124 )
Λοιπά	(0 )	—	—	—	(0 )
Πρόβλεψη ζημίας την 31.12.2023	54	9 024	23	(18 )	9 083

Η πρόσθετη πρόβλεψη ζημίας απομείωσης για τα δάνεια του σταδίου 2 αφορά κυρίως τα νέα δάνεια ΜΧΣ+ προς την Ουκρανία (βλ. σημείωση 2.4.1.1).

Το 2023 η ΕΕ χορήγησε στην Ουκρανία επιδοτήσεις επιτοκίου ύψους 100 εκατ. EUR για τους δεδουλευμένους τόκους ορισμένων από τα έκτακτα δάνεια ΜΧΣ (το αποσβεσμένο κόστος πριν από την τροποποίηση ανερχόταν συνολικά σε 3,4 δισ. EUR). Αυτή η τροποποίηση των συμβατικών όρων λογιστικοποιήθηκε στην κατάσταση οικονομικών αποτελεσμάτων ως ζημία λόγω τροποποίησης (βλ. σημείωση 3.15). Η επιδότηση επιτοκίου δεν είχε σημαντικό αντίκτυπο στην εκτίμηση πιστωτικού κινδύνου και, ως εκ τούτου, τα δάνεια συνέχισαν να ταξινομούνται στο στάδιο 2 στις 31 Δεκεμβρίου 2023.

Δάνεια: Αξιολόγηση σταδιακής προσέγγισης

Όπως αναφέρεται στις σημαντικές λογιστικές πολιτικές, η πρόβλεψη απομείωσης για τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στο αποσβεσμένο κόστος, με εξαίρεση τις απαιτήσεις, εξαρτάται από το στάδιο στο οποίο ταξινομείται ένα χρηματοοικονομικό στοιχείο ενεργητικού.

Η κατανομή σε στάδια εξαρτάται κυρίως από την πιστοληπτική διαβάθμιση του αντισυμβαλλομένου. Το μοντέλο σταδιακής προσέγγισης βασίζεται σε σχετική αξιολόγηση του πιστωτικού κινδύνου, δηλαδή η ΕΕ μπορεί να έχει διαφορετικά δάνεια με τον ίδιο αντισυμβαλλόμενο σε διαφορετικά στάδια, ανάλογα με τον πιστωτικό κίνδυνο του αντισυμβαλλομένου κατά τη χορήγηση. Η ΕΕ, με μοναδικό νομικό καθεστώς, δανείζει χρήματα στα κράτη μέλη της ή σε κράτη που αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Ως εκ τούτου, η ΕΕ εφαρμόζει ποιοτική αξιολόγηση του πιστωτικού κινδύνου με βάση την παρακολούθηση της οικονομικής κατάστασης των δανειοληπτών που αντιμετωπίζουν δυσκολίες.

Στάδιο 1 — χωρίς σημαντική αύξηση του πιστωτικού κινδύνου

Τα δάνεια προς αντισυμβαλλομένους με πιστοληπτική διαβάθμιση της επενδυτικής βαθμίδας [δηλαδή μεταξύ AAA (Aaa) και BBB- (Baa3) της κλίμακας διαβάθμισης S&P/Fitch (Moody’s) ή ισοδύναμης εξωτερικής ή εσωτερικής διαβάθμισης] κατά την ημερομηνία του ισολογισμού θεωρούνται δάνεια χαμηλού πιστωτικού κινδύνου και, ως εκ τούτου, διακρατούνται στο στάδιο 1, εκτός εάν παρουσιάζουν καθυστέρηση άνω των 30 ημερών (βλ. στάδιο 2). Επιπλέον, τυχόν δάνεια για τα οποία δεν σημειώθηκε σημαντική αύξηση του πιστωτικού κινδύνου, όπως ορίζεται κατωτέρω, ταξινομούνται στο στάδιο 1. Όσον αφορά τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού του σταδίου 1, η πρόβλεψη απομείωσης αποτιμάται στο επίπεδο των αναμενόμενων πιστωτικών ζημιών δωδεκαμήνου.

Στάδιο 2 — σημαντική αύξηση του πιστωτικού κινδύνου

Προκειμένου να διαπιστωθεί αν έχει σημειωθεί σημαντική αύξηση του πιστωτικού κινδύνου μετά τη χορήγηση και, ως εκ τούτου, αν πραγματοποιείται μεταφορά στο στάδιο 2, η ΕΕ εφαρμόζει συνδυασμό ποσοτικών και ποιοτικών αξιολογήσεων:

—	Όλα τα δάνεια οι συμβατικές πληρωμές των οποίων παρουσιάζουν καθυστέρηση από 31 έως 90 ημέρες μεταφέρονται στο στάδιο 2.

—

Για αντισυμβαλλομένους με πιστοληπτική διαβάθμιση μεταξύ AAA (Aaa) και BB- (Ba3) κατά την ημερομηνία αρχικής αναγνώρισης: Εάν δεν εφαρμόζεται η περίπτωση χαμηλού κινδύνου (ανωτέρω στο στάδιο 1), η επιδείνωση θεωρείται σημαντική εάν η διαφορά μεταξύ της διαβάθμισης κατά τη χορήγηση και εκείνης κατά την ημερομηνία του ισολογισμού είναι ίση ή μεγαλύτερη από 3 βαθμίδες.

—	Για αντισυμβαλλομένους με πιστοληπτική διαβάθμιση B+ (B1) ή B (B2) κατά την ημερομηνία αρχικής αναγνώρισης: Η επιδείνωση θεωρείται σημαντική εάν η διαφορά μεταξύ της αρχικής διαβάθμισης και της τρέχουσας διαβάθμισης είναι ίση ή μεγαλύτερη από 2 βαθμίδες.

—	Για αντισυμβαλλομένους με πιστοληπτική διαβάθμιση B- (B3) ή χαμηλότερη (στο εύρος CCC/Caa): Η επιδείνωση θεωρείται σημαντική εάν η διαφορά μεταξύ της αρχικής διαβάθμισης και της τρέχουσας διαβάθμισης κατά την ημερομηνία του ισολογισμού είναι ίση ή μεγαλύτερη από 1 βαθμίδα.

—	Τα δάνεια που χορηγήθηκαν πριν από τη μετάβαση στον αναθεωρημένο κανόνα EAR 11 (δηλ. την 1η Ιανουαρίου 2021), για τα οποία δεν υπάρχουν διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με τον πιστωτικό κίνδυνο κατά την αρχική αναγνώριση χωρίς αδικαιολόγητο κόστος και προσπάθεια, ταξινομούνται στο στάδιο 2.

Όσον αφορά τα δάνεια του σταδίου 2, η πρόβλεψη απομείωσης αποτιμάται στο επίπεδο των αναμενόμενων πιστωτικών ζημιών σε ολόκληρη τη διάρκεια ζωής.

Στάδιο 3 — Δάνεια απομειωμένης πιστωτικής αξίας

Τα δάνεια κατατάσσονται στο στάδιο 3 όταν παρουσιάζουν καθυστέρηση 90 ημερών ή όταν συμβαίνουν ένα ή περισσότερα γεγονότα μετά τη χορήγηση του δανείου που έχουν αρνητική επίδραση στις εκτιμώμενες μελλοντικές ταμειακές ροές του εν λόγω χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού. Για παράδειγμα, ένα δάνειο κατατάσσεται στο στάδιο 3, εάν:

—	είναι πιθανό ένας δανειολήπτης να πτωχεύσει ή να προβεί σε άλλη οικονομική αναδιοργάνωση·

—	ο δανειολήπτης διαθέτει κατηγορία διαβάθμισης D που δημοσιεύεται από εξωτερικό οργανισμό αξιολόγησης· και

—	ο δανειολήπτης βρίσκεται σε αθέτηση οποιασδήποτε οικονομικής υποχρέωσης έναντι της ΕΕ, ή σε περίπτωση δανείων για χρηματοδοτική συνδρομή, εάν ο δανειολήπτης βρίσκεται σε αθέτηση έναντι οποιουδήποτε άλλου διεθνούς οργανισμού που χρηματοδοτεί το πρόγραμμα.

Όσον αφορά τα δάνεια του σταδίου 3, η πρόβλεψη απομείωσης αποτιμάται στο επίπεδο των αναμενόμενων πιστωτικών ζημιών σε ολόκληρη τη διάρκεια ζωής.

Αγορασμένα ή δημιουργημένα μέσα απομειωμένης πιστωτικής αξίας

Η ΕΕ κατέχει επίσης «αποκτηθέντα ή δημιουργηθέντα δάνεια απομειωμένης πιστωτικής αξίας». Πρόκειται για υπερήμερα δάνεια για τα οποία η ΕΕ κατέβαλε στον εταίρο υλοποίησης κατάπτωση εγγύησης. Για τα εν λόγω δάνεια έχει υπάρξει υποκατάσταση στην ΕΕ για όλα τα δικαιώματα. Η ΕΕ τα αναγνωρίζει στον ισολογισμό της στην εύλογη αξία κατά την αρχική αναγνώριση. Η ΕΕ τα κατατάσσει ως αποκτηθέντα ή δημιουργηθέντα δάνεια απομειωμένης πιστωτικής αξίας και υπολογίζει πρόβλεψη απομείωσης βάσει των αναμενόμενων πιστωτικών ζημιών σε ολόκληρη τη διάρκεια ζωής. Βάσει των σχετικών συμφωνιών μεταξύ της ΕΕ και των εταίρων υλοποίησης, οι διαδικασίες ανάκτησης αναλαμβάνονται για λογαριασμό της ΕΕ, με στόχο την ανάκτηση των οφειλόμενων ποσών.

Δάνεια: Επιμέτρηση των αναμενόμενων πιστωτικών ζημιών

Η επιμέτρηση των αναμενόμενων πιστωτικών ζημιών είναι μια σταθμισμένη βάσει πιθανοτήτων εκτίμηση της διαφοράς μεταξύ των συμβατικών ταμειακών ροών και των αναμενόμενων ταμειακών ροών. Για την εκτίμηση αυτή, η ΕΕ χρησιμοποιεί τις ακόλουθες παραμέτρους πιστωτικού κινδύνου:

—	πιθανότητα αθέτησης (PD),

—	ζημία σε περίπτωση αθέτησης (LGD), και

—	άνοιγμα σε αθέτηση (EAD).

Η πιθανότητα αθέτησης εκφράζεται σε ποσοστό και αντιπροσωπεύει το ενδεχόμενο αθέτησης οικονομικής υποχρέωσης του αντισυμβαλλομένου, είτε εντός των επόμενων 12 μηνών (που χρησιμοποιείται για την αναμενόμενη πιστωτική ζημία δωδεκαμήνου) είτε κατά την υπολειπόμενη διάρκεια ζωής της υποχρέωσης (που χρησιμοποιείται για την αναμενόμενη πιστωτική ζημίες σε ολόκληρη τη διάρκεια ζωής).

Η ζημία σε περίπτωση αθέτησης εκφράζεται σε ποσοστό και δείχνει την αναμενόμενη υστέρηση ταμειακών ροών, δηλαδή το μέρος του ανοίγματος που αναμένεται να απολεσθεί μετά από αθέτηση, λαμβανομένων υπόψη των ανακτήσεων και των εξασφαλίσεων. Για την εκτίμηση της ζημίας σε περίπτωση αθέτησης για τα κρατικά ανοίγματα, η ΕΕ λαμβάνει υπόψη το εκ των πραγμάτων καθεστώς προτιμώμενου πιστωτή.

Το άνοιγμα σε αθέτηση είναι το ανεξόφλητο άνοιγμα (ποσό) κατά τον χρόνο της αθέτησης.

Οι εκτιμώμενες ταμειακές ροές κατά την αναμενόμενη διάρκεια ζωής του χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού προεξοφλούνται με το αποτελεσματικό επιτόκιο.

Η ΕΕ εξετάζει εύλογες και δικαιολογημένες μελλοντοστρεφείς πληροφορίες, διαθέσιμες χωρίς αδικαιολόγητο κόστος και προσπάθεια, και προσαρμόζει τις πρότυπες παραμέτρους όταν κρίνεται σκόπιμο.

Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμά τους: πιστωτική ποιότητα

(σε εκατ. EUR)
	31.12.2023	31.12.2022
Αξιολόγηση πιστοληπτικής ικανότητας
Εξαίρετου και υψηλού βαθμού	35 687	40 769
Άνω μεσαίου βαθμού	3 114	3 675
Χαμηλού μεσαίου βαθμού	786	1 343
Μη επενδυτικού βαθμού	28	757
Ακαθάριστη λογιστική αξία	39 616	46 544
Μείον πρόβλεψη ζημίας	—	—
Καθαρή λογιστική αξία	39 616	46 544

Ταμειακές πράξεις

Οι περισσότεροι ταμειακοί πόροι της Επιτροπής τηρούνται, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014 [όπως τροποποιήθηκε με τους κανονισμούς (ΕΕ, Ευρατόμ) 2016/804 και (ΕΕ, Ευρατόμ) 2022/615] για τους λογαριασμούς ιδίων πόρων που ανοίγουν τα κράτη μέλη για την καταβολή των συνεισφορών τους στους ιδίους πόρους (κυρίως ΑΕΕ, ΦΠΑ και ΠΙΠ). Οι εν λόγω λογαριασμοί τηρούνται είτε στο Δημόσιο Ταμείο εκάστου κράτους μέλους είτε στις εθνικές κεντρικές τράπεζες. Τα ιδρύματα αυτά αντιπροσωπεύουν τον χαμηλότερο πιστωτικό κίνδυνο (ή κίνδυνο αντισυμβαλλομένου) για την Επιτροπή, διότι αυτά που εκτίθενται σε κίνδυνο είναι τα κράτη μέλη.

Όσον αφορά το μέρος των ταμειακών πόρων της Επιτροπής που τηρείται σε εμπορικές τράπεζες για την κάλυψη της εκτέλεσης πληρωμών, ο ανεφοδιασμός των λογαριασμών αυτών γίνεται σε βάση έγκαιρης παράδοσης (just-in-time) και τελεί αυτόματα υπό τη διαχείριση του συστήματος διαχείρισης μετρητών του ταμείου. Σε κάθε εμπορικό λογαριασμό τηρούνται ελάχιστα επίπεδα μετρητών, σύμφωνα με το μέσο ποσό των ημερήσιων πληρωμών που εκτελούνται από αυτό. Κατά συνέπεια, το συνολικό ποσό που τηρείται σε ημερήσια βάση στους εμπορικούς αυτούς λογαριασμούς παραμένει μονίμως σε πολύ χαμηλά επίπεδα (γενικά κάτω από 100 εκατ. EUR κατά μέσο όρο, κατανεμημένα σε περίπου 35 λογαριασμούς) και με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται ότι το άνοιγμα της Επιτροπής σε πιστωτικούς κινδύνους είναι περιορισμένο. Τα ποσά αυτά πρέπει να εξετάζονται σε σχέση με το σύνολο των ημερήσιων ταμειακών υπολοίπων, τα οποία κυμάνθηκαν το 2023 μεταξύ 6 δισ. EUR και 36,5 δισ. EUR, και σε σχέση με το συνολικό ποσό των πληρωμών που πραγματοποιήθηκαν από τους τραπεζικούς λογαριασμούς της Επιτροπής το 2023, το οποίο υπερέβη τα 170 δισ. EUR.

Πέραν αυτού, ισχύουν ειδικές κατευθυντήριες γραμμές για την επιλογή των εμπορικών τραπεζών, ώστε να μειωθεί ακόμη περισσότερο ο κίνδυνος αντισυμβαλλομένου στον οποίον εκτίθεται η Επιτροπή.

—	Όλες οι εμπορικές τράπεζες επιλέγονται με διαγωνισμό. Η ελάχιστη μακροπρόθεσμη πιστοληπτική διαβάθμιση που απαιτείται για τη συμμετοχή στον διαγωνισμό είναι η S&P A- ή ισοδύναμη. Χαμηλότερος βαθμός μπορεί να γίνει δεκτός σε ειδικές και δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις.

—

Πέραν των ελάχιστων απαιτήσεων πιστοληπτικής διαβάθμισης που καθορίζονται στους διαγωνισμούς, η εφαρμοζόμενη πολιτική διαχείρισης κινδύνων του αντισυμβαλλομένου παρακολουθεί τις αξιολογήσεις και καθορίζει ένα μέγιστο άνοιγμα για κάθε χρηματοπιστωτικό ίδρυμα. Αυτό το ανώτατο όριο, το μέγιστο συνολικό άνοιγμα σε ταμειακά διαθέσιμα, καταθέσεις και οικονομικές εγγυήσεις ανά αντισυμβαλλόμενο, υπολογίζεται λαμβάνοντας υπόψη την πιστοληπτική ικανότητα (μακροπρόθεσμη πιστοληπτική διαβάθμιση) και την κεφαλαιοποίηση της οντότητας του χρηματοπιστωτικού τομέα. Οι κίνδυνοι αντισυμβαλλομένου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής παρακολουθούνται και αναφέρονται τακτικά.

—

Σε αντιπροσωπείες εκτός της ΕΕ, οι λογαριασμοί πάγιων προκαταβολών τηρούνται σε τοπικές τράπεζες που επιλέγονται με απλουστευμένη διαδικασία υποβολής προσφορών. Οι απαιτήσεις πιστοληπτικής διαβάθμισης εξαρτώνται από τις τοπικές συνθήκες και μπορεί να διαφέρουν πολύ από τη μία χώρα στην άλλη. Προκειμένου να περιοριστεί το άνοιγμα σε κίνδυνο, τα υπόλοιπα των λογαριασμών αυτών τηρούνται στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο (λαμβανομένων υπόψη των επιχειρησιακών αναγκών), ο ανεφοδιασμός των λογαριασμών αυτών γίνεται τακτικά και τα ισχύοντα ανώτατα όρια επανεξετάζονται ετησίως.

Ταμειακά διαθέσιμα που τηρούνται στο πλαίσιο της ενοποιημένης προσέγγισης χρηματοδότησης

Τα δανειοδοτικά και δανειοληπτικά μέσα χρηματοδοτικής συνδρομής δεν διατηρούν γενικά ανεξόφλητα ταμειακά υπόλοιπα λόγω της υποκείμενης συνακόλουθης αρχής τους. Ωστόσο, με την εφαρμογή της διαφοροποιημένης στρατηγικής χρηματοδότησης για το μέσο NGEU η οποία επεκτάθηκε στην ενοποιημένη προσέγγιση χρηματοδότησης για άλλα προγράμματα χρηματοδοτικής συνδρομής (ΜΧΣ+ κατά τη διάρκεια του 2023), τηρούνται επαρκή ταμειακά διαθέσιμα για την κάλυψη όλων των επικείμενων αναγκών εκταμίευσης και τη διατήρηση καθορισμένου περιθωρίου ασφαλείας, αποφεύγοντας παράλληλα τη δημιουργία τυχόν πλεοναζόντων υπολοίπων. Τα μετρητά τοποθετούνται σε τραπεζικό λογαριασμό στην ΕΚΤ, με αποτέλεσμα ο πιστωτικός κίνδυνος να είναι πολύ χαμηλός.

Απαιτήσεις: πιστωτική ποιότητα

(σε εκατ. EUR)
	Μη οφειλόμενες	Ληξιπρό-θεσμες	Ληξιπρό-θεσμες	Ληξιπρό-θεσμες	Ληξιπρό-θεσμες	Σύνολο
		0-30 ημέρες	31-90 ημέρες	91 ημέρες - 1 έτος	> 1 έτος
Ακαθάριστη λογιστική αξία	1 819	23	10	40	304	2 195
Μείον πρόβλεψη ζημίας	(2 )	(2 )	(4 )	(12 )	(140 )	(159 )
Καθαρή λογιστική αξία στις 31.12.2023	1 817	21	6	28	164	2 036
Ακαθάριστη λογιστική αξία	1 613	18	14	21	1 992	3 658
Μείον πρόβλεψη ζημίας	(2 )	(2 )	(5 )	(13 )	(150 )	(172 )
Καθαρή λογιστική αξία στις 31.12.2022	1 611	16	9	8	1 842	3 486

Τα ποσά του παρόντος πίνακα δεν περιλαμβάνουν προεισπραχθέντα έξοδα και το σκέλος είσπραξης συμβολαίου οικονομικών εγγυήσεων που επιμετρώνται στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος (βλ. σημείωση 2.6.2), καθώς δεν υπόκεινται στις απαιτήσεις απομείωσης.

Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος — χρεωστικοί τίτλοι: πιστωτική ποιότητα

Κοινό ταμείο προβλέψεων

Η σταθμισμένη μέση πιστοληπτική διαβάθμιση του χαρτοφυλακίου του ΚΤΠ είναι Α (S&P ή ισοδύναμη).

Προσωρινώς εισπραχθέντα πρόστιμα: χαρτοφυλάκιο BUFI

Η σταθμισμένη μέση πιστοληπτική διαβάθμιση του χαρτοφυλακίου είναι Α (S&P ή ισοδύναμη).

Ληφθείσες οικονομικές εγγυήσεις

Η πολιτική διαχείρισης κινδύνου που εφαρμόζεται για την αποδοχή αυτών των εγγυήσεων εξασφαλίζει υψηλή πιστωτική ποιότητα για την Επιτροπή. Η πολιτική περιλαμβάνει τον καθορισμό του μέγιστου πιστωτικού ανοίγματος έναντι μιας συγκεκριμένης οντότητας του χρηματοπιστωτικού τομέα με βάση την πιστοληπτική της διαβάθμιση και το επίπεδο κεφαλαίου της οντότητας όπως αποτυπώνεται στις οικονομικές της καταστάσεις σύμφωνα με τα ΔΠΧΑ. Η συμμόρφωση των εκκρεμών εγγυήσεων με τις απαιτήσεις της ισχύουσας πολιτικής ελέγχεται τακτικά.

ΕΚΑΧ υπό εκκαθάριση

Η σταθμισμένη μέση πιστοληπτική διαβάθμιση του χαρτοφυλακίου είναι Α- (S&P ή ισοδύναμη).

Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος — παράγωγα: πιστωτική ποιότητα

Τα παράγωγα στοιχεία ενεργητικού αφορούν κυρίως τις εγγυήσεις στα συμμετοχικά χαρτοφυλάκια και προθεσμιακά συμβόλαια σε ξένο νόμισμα. Ως εκ τούτου, ο πιστωτικός κίνδυνος περιορίζεται στον κίνδυνο αντισυμβαλλομένου. Η εγγύηση στο συμμετοχικό χαρτοφυλάκιο θα διακανονιστεί με τον εταίρο υλοποίησης της ΕΕ, τον όμιλο της ΕΤΕπ, ο οποίος αξιολογείται με AAA. Από 31 Δεκεμβρίου 2023 μοναδικός αντισυμβαλλόμενος όλων των ανεξόφλητων προθεσμιακών πράξεων συναλλάγματος είναι η Banque de France, συνεπώς από την ημερομηνία αυτή δεν ισχύουν πιστωτικές ενισχύσεις, όπως εξασφαλίσεις, συμφωνίες συμψηφισμού ή εγγυήσεις.

Συμβόλαια οικονομικών εγγυήσεων: πιστωτική ποιότητα

(σε εκατ. EUR)
	31.12.2023			31.12.2022
	Στάδιο 1	Στάδιο 2	Σύνολο	Στάδιο 1	Στάδιο 2	Σύνολο
Μακροπρόθεσμη πιστοληπτική διαβάθμιση
Εξαίρετου και υψηλού βαθμού	2	—	2	0	4	4
Άνω μεσαίου βαθμού	5	0	5	3	—	3
Χαμηλού μεσαίου βαθμού	29	—	29	23	—	23
Μη επενδυτικού βαθμού	30 310	26 697	57 007	24 124	31 339	55 463
Διαχείριση σε συλλογική βάση / χωρίς διαβάθμιση	13	10	23	7	2	9
Σύνολο	30 360	26 707	57 066	24 157	31 345	55 502

Συμβόλαια οικονομικών εγγυήσεων: μεταβολή της πρόβλεψης ζημιών

(σε εκατ. EUR)
	Στάδιο 1	Στάδιο 2	Σύνολο
Πρόβλεψη ζημίας την 1.1.2023	1 199	3 130	4 330
Μεταφορά στο στάδιο 2  (56)	(1 )	1	—
Μεταφορά στο στάδιο 1  (56)	519	(519 )	—
Προσθήκες	147	5	152
Αποδέσμευση εγγυήσεων	(97 )	(3 )	(99 )
Επανεπιμέτρηση	(338 )	(218 )	(557 )
Πρόβλεψη ζημίας την 31.12.2023	1 430	2 397	3 826
Λογιστική αξία της υποχρέωσης από οικονομικές εγγυήσεις στις 31.12.2023	3 839	2 429	6 268

Συμβόλαια οικονομικών εγγυήσεων: πολιτικές σταδιακής προσέγγισης

Ο βασικός δείκτης κινδύνου για την κατανομή των συμβολαίων οικονομικών εγγυήσεων σε στάδια είναι η πιστοληπτική διαβάθμιση του εγγυημένου χρέους. Το μοντέλο σταδιακής προσέγγισης συγκρίνει την πιστοληπτική διαβάθμιση κατά τη χορήγηση με την πιστοληπτική διαβάθμιση κατά την ημερομηνία του ισολογισμού. Για τις εγγυήσεις χαρτοφυλακίου, λαμβάνεται υπόψη η σταθμισμένη μέση πιστοληπτική διαβάθμιση του εγγυημένου χαρτοφυλακίου.

Στάδιο 1 — χωρίς σημαντική αύξηση του πιστωτικού κινδύνου

Τα συμβόλαια οικονομικής εγγύησης με πιστοληπτική διαβάθμιση της επενδυτικής βαθμίδας (δηλαδή μεταξύ AAA (Aaa) και BBB- (Baa3) της κλίμακας διαβάθμισης S&P/Fitch (Moody’s) ή ισοδύναμης εξωτερικής ή εσωτερικής διαβάθμισης) κατά την ημερομηνία του ισολογισμού θεωρούνται χαμηλού πιστωτικού κινδύνου ανεξάρτητα από την αρχική πιστοληπτική διαβάθμιση και διακρατούνται στο στάδιο 1. Επιπλέον, τυχόν συμβόλαια οικονομικής εγγύησης για τα οποία δεν σημειώθηκε σημαντική αύξηση του πιστωτικού κινδύνου, όπως ορίζεται κατωτέρω, ταξινομούνται στο στάδιο 1. Όσον αφορά τα συμβόλαια οικονομικής εγγύησης του σταδίου 1, η πρόβλεψη απομείωσης αποτιμάται στο επίπεδο των αναμενόμενων πιστωτικών ζημιών δωδεκαμήνου.

Στάδιο 2 — σημαντική αύξηση του πιστωτικού κινδύνου

Η ακόλουθη επιδείνωση της πιστοληπτικής διαβάθμισης θεωρείται σημαντική και οδηγεί σε αναταξινόμηση των συμβολαίων οικονομικής εγγύησης στο στάδιο 2:

—

όσον αφορά τις εγγυήσεις με πιστοληπτική διαβάθμιση μεταξύ AAA (Aa1) και BB- (Ba3) της κλίμακας διαβάθμισης S&P/Fitch (Moody’s) ή ισοδύναμη εξωτερική ή εσωτερική διαβάθμισης κατά την αρχική αναγνώριση, η επιδείνωση της διαβάθμισης θεωρείται σημαντική εάν η διαφορά μεταξύ της αρχικής διαβάθμισης και εκείνης κατά την ημερομηνία του ισολογισμού είναι ίση ή μεγαλύτερη από 3 βαθμίδες για εγγυήσεις που αφορούν μόνο έναν χρεωστικό τίτλο και 2 βαθμίδες για εγγυήσεις που αφορούν το δανειακό χαρτοφυλάκιο·

—

όσον αφορά τις εγγυήσεις με πιστοληπτική διαβάθμιση μεταξύ B+ (B1) ή B (B2) κατά την αρχική αναγνώριση, η επιδείνωση της διαβάθμισης θεωρείται σημαντική εάν η διαφορά μεταξύ της αρχικής διαβάθμισης και εκείνης κατά την ημερομηνία του ισολογισμού είναι ίση ή μεγαλύτερη από 2 βαθμίδες για εγγυήσεις που αφορούν μόνο έναν χρεωστικό τίτλο και 1 βαθμίδα για εγγυήσεις που αφορούν το δανειακό χαρτοφυλάκιο· και

—

όσον αφορά τις εγγυήσεις με πιστοληπτική διαβάθμιση B- (B3) ή χαμηλότερη κατά την αρχική αναγνώριση, η επιδείνωση της διαβάθμισης θεωρείται σημαντική εάν η διαφορά μεταξύ της αρχικής διαβάθμισης και εκείνης κατά την ημερομηνία του ισολογισμού είναι ίση ή μεγαλύτερη από 1 βαθμίδα (για έναν μόνο χρεωστικό τίτλο και για χαρτοφυλάκιο).

Εάν δεν διατίθενται πληροφορίες σχετικά με την πιστοληπτική διαβάθμιση αλλά έχει πραγματοποιηθεί εκτίμηση των αναμενόμενων ετήσιων απαιτήσεων κατά την αρχική αναγνώριση, το πραγματικό επίπεδο των απαιτήσεων σε σύγκριση με τον αρχικό σχεδιασμό θεωρείται επίσης εύλογος δείκτης κινδύνου για την εκτίμηση της σημαντικής αύξησης του πιστωτικού κινδύνου.

Εκτός από τα ανωτέρω κριτήρια, η ΕΕ δύναται να εφαρμόζει ποιοτική αξιολόγηση της σημαντικής αύξησης του πιστωτικού κινδύνου, βάσει πρόσθετων, εύλογων και τεκμηριωμένων διαθέσιμων πληροφοριών.

Τα συμβόλαια οικονομικής εγγύησης που χορηγήθηκαν πριν από τη μετάβαση στον αναθεωρημένο κανόνα EAR 11 (δηλ. πριν από την 1η Ιανουαρίου 2021) για τα οποία δεν υπάρχουν διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με τον πιστωτικό κίνδυνο κατά την αρχική αναγνώριση χωρίς αδικαιολόγητο κόστος και προσπάθεια, ταξινομούνται στο στάδιο 2.

Όσον αφορά τα συμβόλαια οικονομικής εγγύησης του σταδίου 2, η πρόβλεψη απομείωσης αποτιμάται στο επίπεδο των αναμενόμενων πιστωτικών ζημιών σε ολόκληρη τη διάρκεια ζωής.

Η κατάταξη στο στάδιο 3 και στα αποκτηθέντα ή δημιουργηθέντα στοιχεία ενεργητικού απομειωμένης πιστωτικής αξίας δεν ισχύει για συμβόλαια οικονομικής εγγύησης.

Το 2023 ορισμένες εγγυήσεις της ΕΕ, κυρίως σε σχέση με χαρτοφυλάκια δανείων προς ΜΜΕ, μεταφέρθηκαν από το στάδιο 2 στο στάδιο 1, καθώς ο πιστωτικός κίνδυνος επανήλθε στο αρχικά αναμενόμενο επίπεδο. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την επανεπιμέτρηση και τη μείωση των αναμενόμενων πιστωτικών ζημιών, καθώς η πρόβλεψη απομείωσης υπολογίζεται σε αναμενόμενες πιστωτικές ζημίες 12μήνου στο τέλος του 2023 σε σύγκριση με αναμενόμενες πιστωτικές ζημίες καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής στο τέλος του 2022. Από τις εκκρεμείς αναμενόμενες πιστωτικές ζημίες για εγγυήσεις του σταδίου 2, ύψους 2,4 δισ. EUR στις 31 Δεκεμβρίου 2023, 2,2 δισ. EUR αφορούν τις εγγυήσεις της ΕΕΔ (βλ. σημείωση 4.1.1). Αυτό περιλαμβάνει αναμενόμενες πιστωτικές ζημίες καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής ύψους 0,8 δισ. EUR για το άνοιγμα της ΕΤΕπ στην Ουκρανία (εκκρεμή δάνεια της ΕΤΕπ προς αντισυμβαλλομένους της στην Ουκρανία ύψους 3,8 δισ. EUR, εκ των οποίων 0,2 δισ. EUR δεν έχουν ακόμη εκταμιευθεί στο τέλος του έτους) με την εγγύηση της ΕΕ.

Δημοσιονομικές εγγυήσεις

Η Ένωση εκτίθεται κυρίως σε πιστωτικό κίνδυνο μέσω των πράξεων που εγγυάται. Όταν η πιστωτική ποιότητα των υποκείμενων πράξεων επιδεινώνεται, τα γεγονότα αθέτησης καθίστανται πιο πιθανά και, ως εκ τούτου, καταπίπτουν επίσης οι εγγυήσεις της ΕΕ.

Για την παρακολούθηση και τη διαχείριση αυτού του κινδύνου, η Επιτροπή βασίζεται σε ένα μοντέλο πιστωτικού κινδύνου για την εκτίμηση των δυνητικών ζημιών, χρησιμοποιώντας, μεταξύ άλλων, τα στοιχεία που παρέχουν οι εταίροι υλοποίησης. Τα αποτελέσματα αυτών των μοντέλων ερμηνεύονται και συνδυάζονται με την κρίση εμπειρογνωμόνων για την εξαγωγή εκτίμησης κινδύνου που συνάδει με την ουσία της συναλλαγής και τις οικείες οικονομικές συνθήκες.

6.6.   ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ

Ανάλυση ληκτότητας μη παράγωγων χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων με βάση τον χρόνο που απομένει μέχρι τη λήξη των συμβατικών προθεσμιών

(σε εκατ. EUR)
Μη προεξοφλημένες συμβατικές ταμειακές ροές					Λογιστική αξία
	< 1 έτος	1-5 έτη	> 5 έτη	Σύνολο
Δανειοληπτικές πράξεις	(24 526 )	(147 211 )	(367 296 )	(539 033 )	(450 561 )
Οφειλές	(50 516 )	—	—	(50 516 )	(50 516 )
Λοιπά	(195 )	(661 )	(867 )	(1 723 )	(1 496 )
Σύνολο στις 31.12.2023	(75 237 )	(147 872 )	(368 164 )	(591 272 )	(502 572 )
Δανειοληπτικές πράξεις	(23 204 )	(80 495 )	(280 075 )	(383 774 )	(344 303 )
Οφειλές	(55 341 )	—	—	(55 341 )	(55 341 )
Λοιπά	(318 )	(711 )	(771 )	(1 800 )	(1 517 )
Σύνολο στις 31.12.2022	(78 862 )	(81 206 )	(280 846 )	(440 914 )	(401 161 )

Ανάλυση ληκτότητας παράγωγων χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων με βάση τον χρόνο που απομένει μέχρι τη λήξη των συμβατικών προθεσμιών

(σε εκατ. EUR)
	Μη προεξοφλημένες συμβατικές ταμειακές ροές				Λογιστική αξία
	< 1 έτος	1-5 έτη	> 5 έτη	Σύνολο
Σκέλος πληρωμής παραγώγου	(1 203 )	(6 )	—	(1 209 )
Σκέλος είσπραξης παραγώγου	1 186	—	—	1 186
Καθαρές ταμειακές ροές στις 31.12.2023	(17 )	(6 )	—	(23 )	(21 )
Σκέλος πληρωμής παραγώγου	(504 )	(8 )	—	(512 )
Σκέλος είσπραξης παραγώγου	487	—	—	487
Καθαρές ταμειακές ροές στις 31.12.2022	(17 )	(8 )	—	(25 )	(20 )

Ανάλυση ληκτότητας των εκδοθεισών συμβάσεων οικονομικών εγγυήσεων με βάση τη νωρίτερη περίοδο κατά την οποία θα μπορούσε να καταπέσει η εγγύηση

(σε εκατ. EUR)
	Μέγιστο ποσό εγγύησης				Λογιστική αξία
	< 1 έτος	1-5 έτη	> 5 έτη	Σύνολο
Συμβόλαια οικονομικών εγγυήσεων στις 31.12.2023	(65 661 )	(2 995 )	(7 043 )	(75 699 )	(6 268 )
Συμβόλαια οικονομικών εγγυήσεων στις 31.12.2022	(65 109 )	(13 332 )	(4 902 )	(83 343 )	(6 456 )

Δανειοληπτικές δραστηριότητες για το NGEU και χρηματοδοτική συνδρομή

Το πρώτο βήμα για την αποπληρωμή δανειοληπτικών πράξεων για χρηματοδοτική συνδρομή και το NGEU είναι η έγκαιρη είσπραξη της σχετικής χρηματοδοτικής συνδρομής και των αποπληρωμών δανείων του NGEU. Ωστόσο, υπάρχουν πρόσθετες διασφαλίσεις που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν σε περίπτωση αθέτησης ή καθυστέρησης των πληρωμών των δανειοληπτών.

Η Επιτροπή θέσπισε βραχυπρόθεσμο προσωρινό μέτρο με το κεντρικό ταμείο της ΕΕ, τη λεγόμενη δημοσιονομική κάλυψη, η οποία εξασφαλίζει ρευστότητα για την κάλυψη της πληρωμής των υποχρεώσεων που απορρέουν από δανειοληπτικές πράξεις στο πλαίσιο προγραμμάτων συνακόλουθης χρηματοδοτικής συνδρομής. Η διαδικασία προβλέπει την ενεργοποίηση χρηματοδοτικών πόρων είτε με τη μορφή ταμειακών προκαταβολών είτε με κράτηση ταμειακών διαθεσίμων από τον προϋπολογισμό της ΕΕ για την εξασφάλιση ρευστότητας σε περίπτωση που ο δικαιούχος του δανείου καθυστερήσει τις υποχρεώσεις του.

Στη συνέχεια, όσον αφορά τα δάνεια ΜΧΣ (εκτός της ΜΧΣ+) και Ευρατόμ προς τρίτες χώρες, η συνιστώσα του ΚΤΠ για το Ταμείο Εγγυήσεων για τις εξωτερικές δράσεις προβλέπει αποθεματικό ρευστότητας. Ως εκ τούτου, τα διαθέσιμα στοιχεία ενεργητικού του εν λόγω ταμείου θα χρησιμοποιηθούν πρώτα για την αποπληρωμή των σχετικών δανείων (αλλά μόνο μετά από προσφυγή σε τρίτους εγγυητές για τα δάνεια Ευρατόμ — βλ. σημείωση 6.4). Εάν, ανά πάσα στιγμή, τα διαθέσιμα στοιχεία ενεργητικού αποδειχθούν ανεπαρκή για την κάλυψη των πραγματικών ζημιών, η Επιτροπή θα ενεργοποιήσει μέτρα για την παροχή πρόσθετων πόρων (π.χ. προσφυγή σε προσωρινή χρήση της ρευστότητας των ταμειακών διαθεσίμων της Επιτροπής, προσφυγή σε προσωρινές μεταφορές και/ή πρόσθετες δαπάνες από τον προϋπολογισμό της ΕΕ). Τα δάνεια που χορηγήθηκαν στην Ουκρανία στο πλαίσιο του προγράμματος έκτακτης ΜΧΣ (εκταμιεύθηκαν 6 δισ. EUR το 2022) καλύπτονται όχι μόνο από τη συνιστώσα τους στο ΚΤΠ, αλλά και από πρόσθετες εγγυήσεις των κρατών μελών, σε περίπτωση που το ποσό στο ΚΤΠ δεν επαρκεί (βλ. σημείωση 2.4.1.1).

Όσον αφορά τις δανειοδοτικές και τις δανειοληπτικές πράξεις που εκταμιεύθηκαν στο πλαίσιο της ενοποιημένης προσέγγισης χρηματοδότησης, η Επιτροπή μπορεί επίσης να εφαρμόσει ενεργό διαχείριση ταμειακών διαθεσίμων και βραχυπρόθεσμο δανεισμό για την εξυπηρέτηση των οφειλών της ΕΕ. Η διαχείριση του κινδύνου ρευστότητας στο πλαίσιο της ενοποιημένης προσέγγισης χρηματοδότησης απαιτεί την εφαρμογή διαδικασιών διαχείρισης ρευστότητας και ειδικά εργαλεία που επιτρέπουν την παρακολούθηση και την ενεργό διαχείριση ρευστότητας σε καθημερινή βάση. Πρωταρχικός στόχος είναι να διασφαλιστεί ότι τα ποσά που τηρούνται στον τραπεζικό λογαριασμό επαρκούν για την κάλυψη όλων των επικείμενων αναγκών εκταμίευσης και για τη διατήρηση καθορισμένου περιθωρίου ασφαλείας, αποφεύγοντας παράλληλα τη δημιουργία τυχόν πλεοναζόντων υπολοίπων.

Για όλες τις δανειοληπτικές πράξεις χρηματοδοτικής συνδρομής, καθώς και για τις δανειοληπτικές πράξεις στο πλαίσιο της ενοποιημένης προσέγγισης χρηματοδότησης (NGEU και ΜΧΣ+), η Επιτροπή μπορεί να ζητήσει από τα κράτη μέλη πόρους έως το ανώτατο όριο ιδίων πόρων για την εξυπηρέτηση των οφειλών της ΕΕ. Η απόφαση για τους ιδίους πόρους καθορίζει το ανώτατο όριο των ιδίων πόρων για την κάλυψη των ετήσιων πιστώσεων για πληρωμές στο 1,40 % του ΑΕΕ των κρατών μελών, πλέον πρόσθετης προσωρινής αύξησης κατά 0,6 ποσοστιαίες μονάδες αποκλειστικά για το NGEU. Ο προϋπολογισμός του 2023 περιλάμβανε σύνολο ιδίων πόρων για τη χρηματοδότηση των δαπανών ύψους 0,98 % του ΑΕΕ. Αυτό σημαίνει ότι την 31η Δεκεμβρίου 2023 υπήρχε διαθέσιμο περιθώριο 1,02 % για την κάλυψη των υποχρεώσεων.

Τέλος, τα δάνεια που έχουν χορηγηθεί στα κράτη μέλη στο πλαίσιο του μέσου SURE βασίζονται σε ένα σύστημα εθελοντικών εγγυήσεων από τα κράτη μέλη που ανέρχονται στο 25 % του ανώτατου ορίου που διατίθεται για τη σχετική χρηματοδοτική συνδρομή. Πριν από την κατάπτωση των εγγυήσεων που παρέχουν τα κράτη μέλη, η Επιτροπή αναμένεται να εξετάζει τις δυνατότητες ανάληψης του διαθέσιμου περιθωρίου έως το ανώτατο όριο των ιδίων πόρων για πιστώσεις πληρωμών στον βαθμό που κρίνεται βιώσιμο από την Επιτροπή, λαμβάνοντας υπόψη, μεταξύ άλλων, τις συνολικές ενδεχόμενες υποχρεώσεις της Ένωσης και τη βιωσιμότητα του γενικού προϋπολογισμού της Ένωσης. Η εξέταση αυτή δεν επηρεάζει τον ανέκκλητο, άνευ όρων και εκτελεστό κατόπιν αιτήσεως χαρακτήρα των εγγυήσεων που παρέχονται.

Ταμειακές πράξεις

Οι αρχές του προϋπολογισμού εξασφαλίζουν ότι το σύνολο των ταμειακών πόρων για ένα δεδομένο οικονομικό έτος είναι πάντα επαρκές για την εκτέλεση όλων των πληρωμών. Πράγματι, το σύνολο των συνεισφορών των κρατών μελών μαζί με τα διάφορα έσοδα ισούται με το ποσό των πιστώσεων πληρωμών για το οικονομικό έτος. Ωστόσο, οι συνεισφορές των κρατών μελών εισπράττονται σε δώδεκα μηνιαίες δόσεις ετησίως και βασίζονται στον εγκεκριμένο προϋπολογισμό, ενώ οι πληρωμές υπόκεινται στις επιχειρησιακές ανάγκες. Επιπλέον, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014 [για τις μεθόδους και τη διαδικασία απόδοσης ιδίων πόρων, όπως τροποποιήθηκε με τους κανονισμούς (ΕΕ, Ευρατόμ) 2016/804 και (ΕΕ, Ευρατόμ) 2022/615], οι συνεισφορές των κρατών μελών που σχετίζονται με διορθωτικούς προϋπολογισμούς και οι οποίες εγκρίνονται έναν δεδομένο μήνα (N) δεν καθίστανται διαθέσιμες πριν από την πρώτη εργάσιμη ημέρα του μήνα Ν + 1 (εάν έχουν εγκριθεί πριν από τη 16η του δεδομένου μήνα) ή την πρώτη εργάσιμη ημέρα του μήνα N + 2 (εάν έχουν εγκριθεί τη 16η του δεδομένου μήνα ή αργότερα), ενώ οι σχετικές πιστώσεις πληρωμών διατίθενται αμέσως.

Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι διαθέσιμοι ταμειακοί πόροι επαρκούν πάντα για την κάλυψη των πληρωμών που πρέπει να εκτελεστούν κάθε συγκεκριμένο μήνα, εφαρμόζονται διαδικασίες σχετικά με την τακτική πρόβλεψη των ταμειακών διαθεσίμων. Μπορούν να ζητηθούν εκ των προτέρων ίδιοι πόροι ή πρόσθετη χρηματοδότηση από τα κράτη μέλη, εάν χρειαστεί, εντός ορισμένων ορίων και υπό ορισμένες προϋποθέσεις που προβλέπονται στον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014, όπως τροποποιήθηκε με τους κανονισμούς (ΕΕ, Ευρατόμ) 2016/804 και (ΕΕ, Ευρατόμ) 2022/615. Ο επιχειρησιακές ανάγκες και το σύνολο των δημοσιονομικών περιορισμών κατά τα τελευταία έτη έχουν δημιουργήσει την ανάγκη να αυξηθεί ο έλεγχος παρακολούθησης του ρυθμού των πληρωμών κατά τη διάρκεια του έτους. Πέραν των ανωτέρω, στο πλαίσιο των καθημερινών ταμειακών πράξεων της Επιτροπής, αυτοματοποιημένα εργαλεία διαχείρισης μετρητών εξασφαλίζουν επαρκή ρευστότητα σε κάθε έναν από τους τραπεζικούς λογαριασμούς της Επιτροπής, σε καθημερινή βάση.

Πρόστιμα

Η διαχείριση του ταμείου BUFI, στο οποίο επενδύονται προσωρινά καταβληθέντα πρόστιμα, πραγματοποιείται σύμφωνα με την αρχή ότι τα στοιχεία ενεργητικού πρέπει να παρουσιάζουν ικανοποιητικό βαθμό ρευστότητας και χρησιμοποίησης όσον αφορά τις σχετικές δεσμεύσεις. Το χαρτοφυλάκιο αποτελείται από τίτλους υψηλής κυρίως ρευστότητας που μπορούν να πωληθούν για την κάλυψη βραχυπρόθεσμων ταμειακών εκροών. Επίσης, το ποσοστό των ταμειακών διαθεσίμων, των ισοδυνάμων τους και των τίτλων με λήξη εντός 1 έτους ανέρχεται στο 65 %.

Δημοσιονομικές εγγυήσεις

Η ανάλυση ληκτότητας για τις οικονομικές εγγυήσεις παρουσιάζεται με συνετή προσέγγιση, σύμφωνα με την οποία το ανώτατο ποσό της παρεχόμενης εγγύησης καταλογίζεται στην νωρίτερη περίοδο εντός της οποίας μπορεί να ζητηθεί η κατάπτωση της εγγύησης. Δεδομένου ότι οι περισσότερες εγγυήσεις της ΕΕ διατίθενται σε πρώτη ζήτηση, σημαντικό ποσό κατανέμεται στην πρώτη χρονική περίοδο ληκτότητας. Ωστόσο, η πιθανότητα κατάπτωσης για την ΕΕ στο πλαίσιο όλων των εγγυήσεων για ολόκληρο το ποσό κατά την πρώτη περίοδο είναι αμυδρή. Επιπλέον, το ποσό που αναμένει να απολέσει η ΕΕ είναι συχνά πολύ μικρότερο από το όριο της εγγύησης και, ως εκ τούτου, το ποσό του κινδύνου ρευστότητας πρέπει να εξετάζεται σε συνδυασμό με τη λογιστική αξία των υποχρεώσεων από την εγγύηση.

Βασικός στόχος του πλαισίου διαχείρισης κινδύνου των ενδεχόμενων υποχρεώσεων είναι να διασφαλιστεί ότι ο προϋπολογισμός της ΕΕ μπορεί, ανά πάσα στιγμή, να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του χωρίς να διαταραχθεί η τακτική εκτέλεση του προϋπολογισμού. Αυτό συνεπάγεται επίσης τον μετριασμό του κινδύνου ρευστότητας που σχετίζεται με τις δημοσιονομικές εγγυήσεις, δηλαδή τον κίνδυνο να μην διαθέτει η Ένωση επαρκή κεφάλαια για να εκπληρώσει εγκαίρως όλες τις υποχρεώσεις πληρωμής που συνδέονται με εγγυήσεις (το οποίο θα μπορούσε να οδηγήσει, για παράδειγμα, στον παραγκωνισμό άλλων δαπανών και στην αναβολή των πληρωμών για τα επόμενα οικονομικά έτη). Στο πλαίσιο αυτό, κάθε δημοσιονομική εγγύηση υποστηρίζεται από επαρκείς προβλέψεις που καταβάλλονται στο ΚΤΠ, ώστε να διασφαλίζεται ότι υπάρχει πάντα επαρκής ρευστότητα για την έγκαιρη πληρωμή των καταπτώσεων εγγυήσεων.

Η ΕΕ παρακολουθεί σε τακτική βάση την επάρκεια του συντελεστή προβλέψεων κάθε προγράμματος δημοσιονομικών εγγυήσεων και υποβάλλει κάθε χρόνο έκθεση (57) σχετικά με την εκτίμησή της αν τα ποσά αυτά επαρκούν για την κάλυψη του κινδύνου για τα επόμενα 5 έτη με συγκεκριμένο βαθμό βεβαιότητας.

Επιπλέον, υπάρχουν πρόσθετες διαδικασίες διασφάλισης (προσωρινές μεταφορές μεταξύ των συνιστωσών του ΚΤΠ και χρήση της ρευστότητας των κεντρικών ταμειακών διαθεσίμων) για την εξασφάλιση επαρκούς ρευστότητας.

Κοινό ταμείο προβλέψεων

Η διαχείριση του ΚΤΠ γίνεται σύμφωνα με την αρχή ότι τα στοιχεία ενεργητικού παρουσιάζουν ικανοποιητικό βαθμό ρευστότητας και χρησιμοποίησης όσον αφορά τις σχετικές δεσμεύσεις. Το χαρτοφυλάκιο αποτελείται από ρευστά στοιχεία ενεργητικού που μπορούν να πωληθούν για την αντιμετώπιση βραχυπρόθεσμων ταμειακών εκροών εάν είναι αναγκαίο. Επίσης, το ποσοστό των ταμειακών διαθεσίμων, των ισοδυνάμων τους και των τίτλων με λήξη εντός 1 έτους ανέρχεται στο 19 %. Οι συμβάσεις παραγώγων διακανονίζονται σε μεικτή βάση ανάλογα με τη συμβατική λήξη τους. Οι υποχρεώσεις εκπληρώνονται με πωλήσεις στοιχείων ενεργητικού σε USD και/ή πράξεις ανταλλαγής, με τις οποίες είναι δυνατό να προκύψουν ταμειακές εκροές λόγω διαφοράς ισοτιμίας συναλλάγματος. Δεν απαιτείται διαχείριση ρευστότητας όσον αφορά απαιτήσεις εξασφαλίσεων ή περιθωρίου, καθώς ο τρέχων αντισυμβαλλόμενος αντιστάθμισης αποδέχεται να συνεργαστεί με την Επιτροπή χωρίς τυχόν απαιτήσεις κάλυψης εξασφαλίσεων ή περιθωρίου.

6.7.   ΑΛΛΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΠΟΥ ΣΥΝΔΕΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΙΜΕΣ

Στις 31 Δεκεμβρίου 2023 η ΕΕ είναι εκτεθειμένη σε άλλους κινδύνους που συνδέονται με τιμές (κίνδυνος μετοχών) που απορρέουν από επενδύσεις μη εισηγμένου μετοχικού κεφαλαίου (όπως επιχειρηματικά κεφάλαια και άλλα επενδυτικά ταμεία), αμοιβαία κεφάλαια της χρηματαγοράς (όπως το Unitary Fund της ΕΤΕπ), ΔΑΚ και επενδύσεις σε συγκεντρωμένα χαρτοφυλάκια (βλ. σημείωση 2.4.2.1), καθώς και μέσω εγγυήσεων που καλύπτουν επενδύσεις μη εισηγμένου μετοχικού και οιονεί μετοχικού κεφαλαίου, που αντιμετωπίζονται ως παράγωγα στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος (βλ. σημείωση 2.4.2.2).

Ο κίνδυνος τιμής συμμετοχικών τίτλων αναφέρεται στον κίνδυνο μεταβολής των εύλογων αξιών επενδύσεων μετοχικού κεφαλαίου λόγω διακυμάνσεων στα επίπεδα τιμών μετοχών και/ή στην αξία εγγυημένων επενδύσεων μετοχικού κεφαλαίου.

Η επίπτωση των προαναφερόμενων μέσων επί του πλεονάσματος ή του ελλείμματος μιας αύξησης ή μείωσης της αξίας κατά 10 % θα έχει ως εξής:

(σε εκατ. EUR)
	10 %	(10) %
Επενδύσεις μετοχικού κεφαλαίου	289	(289 )
ΑΚΧΑ, ΔΑΚ και επενδύσεις σε συγκεντρωμένα χαρτοφυλάκια	481	(481 )
Εγγυήσεις σε συμμετοχικά χαρτοφυλάκια  (58)	506	(506 )
Σύνολο στις 31.12.2023	1 276	(1 276 )
Επενδύσεις μετοχικού κεφαλαίου	253	(253 )
ΑΚΧΑ, ΔΑΚ και επενδύσεις σε συγκεντρωμένα χαρτοφυλάκια	290	(290 )
Εγγυήσεις σε συμμετοχικά χαρτοφυλάκια  (58)	469	(469 )
Σύνολο στις 31.12.2022	1 012	(1 012 )

Η ΕΕ επενδύει ή εγγυάται μη εισηγμένα στοιχεία ενεργητικού των οποίων οι αξίες δεν δημοσιοποιούνται. Τα περισσότερα από αυτά τα χρηματοοικονομικά μέσα εκτελούνται από τις εντεταλμένες οντότητες, οι οποίες είναι εμπειρογνώμονες του κλάδου και αξιολογούν και παρακολουθούν τα εν λόγω στοιχεία ενεργητικού σε τακτική βάση.

7.   ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΑ ΜΕΡΗ

7.1.   ΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΑ ΜΕΡΗ

Τα συνδεδεμένα μέρη της ΕΕ είναι οι ενοποιημένες οντότητες της ΕΕ, οι συγγενείς επιχειρήσεις και τα βασικά διοικητικά στελέχη αυτών των οντοτήτων. Οι συναλλαγές μεταξύ αυτών των οντοτήτων λαμβάνουν χώρα στο πλαίσιο των συνήθων πράξεων της ΕΕ και, στην περίπτωση αυτή, δεν χρειάζονται συγκεκριμένες απαιτήσεις γνωστοποίησης για τις συναλλαγές αυτές σύμφωνα με τους λογιστικούς κανόνες της ΕΕ.

7.2.   ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΒΑΣΙΚΩΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ

Για την παρουσίαση πληροφοριών για τις συναλλαγές συνδεδεμένων μερών σχετικά με τα βασικά καθήκοντα διαχείρισης προσωπικού της ΕΕ, οι ενδιαφερόμενοι κατανέμονται σε πέντε κατηγορίες:

Κατηγορία 1: οι πρόεδροι του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της Επιτροπής και του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Κατηγορία 2: ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής και Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας και οι άλλοι αντιπρόεδροι της Επιτροπής

Κατηγορία 3: ο γενικός γραμματέας του Συμβουλίου, τα μέλη της Επιτροπής, οι δικαστές και οι γενικοί εισαγγελείς του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο πρόεδρος και τα μέλη του Γενικού Δικαστηρίου, ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής και ο Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων

Κατηγορία 4: ο πρόεδρος και μέλη του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου

Κατηγορία 5: οι πιο υψηλόβαθμοι υπάλληλοι των θεσμικών οργάνων και οργανισμών

Περίληψη των δικαιωμάτων τους παρουσιάζεται κατωτέρω —άλλες πληροφορίες παρέχονται επίσης στον κανονισμό υπηρεσιακής κατάστασης, το επίσημο έγγραφο που περιγράφει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις όλων των υπαλλήλων της ΕΕ, το οποίο είναι διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο Europa. Κανένα δάνειο με επιδοτούμενο επιτόκιο δεν χορηγήθηκε από την ΕΕ σε βασικά διοικητικά στελέχη.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΒΑΣΙΚΩΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ

EUR
Δικαιώματα (ανά εργαζόμενο)	Κατηγορία 1	Κατηγορία 2	Κατηγορία 3	Κατηγορία 4	Κατηγορία 5
Βασικός μισθός (μηνιαίος)	32 100,99	29 076,98 - 30 240,07	23 261,59 - 26 169,28	25 122,52 - 26 750,83	14 790,96 - 23 261,59
Επίδομα κατοικίας/αποδημίας	15  %	15  %	15  %	15  %	0 -4  %-16  %
Οικογενειακά επιδόματα:
Στέγης (% επί του μισθού)	2  % + 215,91	2  % + 215,9	2  % + 215,91	2  % + 215,91	2  % + 215,91
Προστατευόμενων τέκνων	471,80	471,80	471,80	471,80	471,80
Προσχολικής εκπαίδευσης	115,26	115,26	115,26	115,26	115,26
Εκπαίδευσης, ή	320,12	320,12	320,12	320,12	320,12
Εκπαίδευσης εκτός του τόπου εργασίας	640,24	640,24	640,24	640,24	640,24
Επίδομα προέδρων δικαστηρίου	ά/α	ά/α	734,48	ά/α	ά/α
Έξοδα παραστάσεων	1 739,59	1 118,02	745,5	ά/α	ά/α
Έξοδα ετήσιων ταξιδίων	ά/α	ά/α	ά/α	ά/α	Επιστρέφονται
Μεταφορές στο κράτος μέλος:
Επίδομα εκπαίδευσης (59)	Ναι	Ναι	Ναι	Ναι	Ναι
% επί του μισθού (59)	5  %	5  %	5  %	5  %	5  %
% επί του μισθού χωρίς δ.σ.	μέχρι 25  %	μέχρι 25  %	μέχρι 25  %	μέχρι 25  %	μέχρι 25  %
Έξοδα παράστασης	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται	ά/α	ά/α
Ανάληψη καθηκόντων:
Έξοδα εγκατάστασης	64 201,98	58 153,96 - 60 480,14	46 523,18 - 52 338,56	50 245,04 - 53 501,66	Επιστρέφονται
Έξοδα ταξιδίου οικογενείας	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται
Έξοδα μετακόμισης	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται
Λήξη άσκησης καθηκόντων:
Έξοδα επανεγκατάστασης	32 100,99	29 076,98 - 30 240,07	23 261,59 - 26 169,28	25 122,52 - 26 750,83	Επιστρέφονται
Έξοδα ταξιδίου οικογενείας	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται
Έξοδα μετακόμισης	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται	Επιστρέφονται
Μεταβατική περίοδος (% επί του μισθού) (60)	40  % -65  %	40  % -65  %	40  % -65  %	40  % -65  %	ά/α
Ασφάλιση ασθένειας	Καλύπτεται	Καλύπτεται	Καλύπτεται	Καλύπτεται	Καλύπτεται
Σύνταξη (% επί του ακαθάριστου βασικού μισθού)	μέχρι 70  %	μέχρι 70  %	μέχρι 70  %	μέχρι 70  %	μέχρι 70  %
Κρατήσεις:
Κοινοτικός φόρος	8  % -45  %	8  % -45  %	8  % -45  %	8  % -45  %	8  % -45  %
Ασφάλιση ασθένειας (% επί των αποδοχών)	1,7  %	1,7  %	1,7  %	1,7  %	1,7  %
Ειδική εισφορά επί των αποδοχών	7  %	7  %	7  %	7  %	6 -7  %
Συνταξιοδοτικές εισφορές	ά/α	ά/α	ά/α	ά/α	11,1  %
Αριθμός ατόμων στο τέλος του έτους	3	8	93	27	112

8.   ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΤΟΥ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

Την ημερομηνία υπογραφής των παρόντων λογαριασμών δεν περιήλθε στην προσοχή της υπολόγου της Επιτροπής ούτε αναφέρθηκε σε αυτήν κανένα σημαντικό θέμα που θα απαιτούσε ειδική γνωστοποίηση στο πλαίσιο της παρούσας ενότητας. Οι λογαριασμοί και οι σχετικές σημειώσεις καταρτίστηκαν με βάση τις πλέον πρόσφατες διαθέσιμες πληροφορίες, όπως προκύπτει από τις πληροφορίες που παρουσιάζονται.

9.   ΠΕΔΙΟ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗΣ

A. ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΕΣ ΟΝΤΟΤΗΤΕΣ (54)
1. Θεσμικά όργανα και συμβουλευτικοί φορείς (11)
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο	Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων
Ευρωπαϊκό Συμβούλιο	Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή
Ευρωπαϊκή Επιτροπή	Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής
Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο	Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών
Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης	Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης
2. Οργανισμοί της ΕΕ (41)
2.1. Εκτελεστικοί οργανισμοί (6)
Ευρωπαϊκός Εκτελεστικός Οργανισμός Εκπαίδευσης και Πολιτισμού (EACEA)	Εκτελεστικός Οργανισμός για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας και τις ΜΜΕ (EISMEA)
Ευρωπαϊκός Εκτελεστικός Οργανισμός για την Υγεία και τον Ψηφιακό τομέα (HaDEA)	Εκτελεστικός Οργανισμός του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας (ERCEA)
Ευρωπαϊκός Εκτελεστικός Οργανισμός Έρευνας (REA)	Ευρωπαϊκός Εκτελεστικός Οργανισμός για το Κλίμα, τις Υποδομές και το Περιβάλλον (CINEA)
2.2. Αποκεντρωμένοι οργανισμοί (35)
Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια στη Θάλασσα (EMSA)	Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA)
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA)	Οργανισμός Σιδηροδρόμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ERA)
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών Προϊόντων (ECHA)	Κοινοτικό Γραφείο Φυτικών Ποικιλιών (ΚΓΦΠ)
Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων (EIGE)	Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ελέγχου της Αλιείας (EFCA)
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος (ΕΟΠ)	Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO)
Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (ΕΑΤ)	Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ασφάλεια της Αεροπορίας (EASA)
Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Άσυλο (EUAA)	Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA)
Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κυβερνοασφάλεια (ENISA)	Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης (ETF)
Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κατάρτιση στον Τομέα της Επιβολής του Νόμου (CEPOL)	Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας (Eurofound)
Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Διαστημικό Πρόγραμμα (EUSPA)	Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας (EMCDDA)
Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία στον Τομέα της Ποινικής Δικαιοσύνης (Εurojust)	Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία στον Τομέα της Επιβολής του Νόμου (Ευρωπόλ)
Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία (EU-OSHA)	Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA)
Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC)	Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (EIOPA)
Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης (CEDEFOP)	Μεταφραστικό Κέντρο των Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (CdT)
Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER)	Ευρωπαϊκή Κοινή Επιχείρηση για τον ITER και την ανάπτυξη της πυρηνικής σύντηξης (Σύντηξη για ενέργεια)
Οργανισμός για την Υποστήριξη του Φορέα Ευρωπαϊκών Ρυθμιστικών Αρχών για τις Ηλεκτρονικές Επικοινωνίες (Υπηρεσία του BEREC)	Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη λειτουργική διαχείριση συστημάτων ΤΠ μεγάλης κλίμακας στον χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης (eu-LISA)
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (Frontex)	Ευρωπαϊκή Εισαγγελία
Ευρωπαϊκή Αρχή Εργασίας (ELA)
3. Άλλες ελεγχόμενες οντότητες (2)
Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ) υπό εκκαθάριση	Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας (EIT)
Β. ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ (1)
Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (ΕΤαΕ)

ΟΝΤΟΤΗΤΕΣ ΗΣΣΟΝΟΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ

Οι οντότητες που αναφέρονται στη συνέχεια δεν έχουν ενοποιηθεί με τη μέθοδο της καθαρής θέσης στις ενοποιημένες δημοσιονομικές καταστάσεις της ΕΕ για το 2023 επειδή είναι αμελητέου χαρακτήρα:

ΟΝΤΟΤΗΤΕΣ ΗΣΣΟΝΟΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ (10)

Κοινή επιχείρηση «Μια Ευρώπη που βασίζεται στην κυκλική βιοοικονομία» (CBE JU)

Κοινή επιχείρηση «Καθαρές αερομεταφορές» (CA JU)

Κοινή επιχείρηση «Καθαρό υδρογόνο» (Clean H2 JU)

Κοινή επιχείρηση «Ευρωπαϊκοί σιδηρόδρομοι» (EU-RAIL JU)

Κοινή επιχείρηση «Πρωτοβουλία για την καινοτομία στην υγεία» (IHI JU)

Κοινή επιχείρηση «Βασικές ψηφιακές τεχνολογίες» (KDT JU)

Κοινή επιχείρηση «Ερευνητικό πρόγραμμα ΑΤΜ του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Ουρανού 3» (SESAR 3 JU)

Κοινή επιχείρηση για την ευρωπαϊκή υπολογιστική υψηλών επιδόσεων (EuroHPC JU)

Κοινή επιχείρηση «Παγκόσμιο πρόγραμμα για την υγεία EDCTP3» (GHED JU)

Κοινή επιχείρηση «Έξυπνα δίκτυα και υπηρεσίες» (SNS JU)

Οι ετήσιοι λογαριασμοί των ανωτέρω οντοτήτων διατίθενται στους αντίστοιχους δικτυακούς τόπους τους.

ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΠΕΞΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ  (61)

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ

139

2.

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΠΟΣΩΝ

140

3.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

142

3.1.

ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ

142

3.2.

ΠΟΛΥΕΤΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 2021-2027

142

3.3.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΙ ΤΟΜΕΙΣ ΤΟΥ ΠΔΠ (ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ)

145

3.4.

NextGenerationEU

145

3.5.

ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

145

3.6.

ΕΣΟΔΑ

147

3.7.

ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

148

3.8.

ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ ΜΕ ΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

149

4.

ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ ΓΙΑ ΤΟ 2023

151

5.

ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ

152

5.1.

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ

152

6.

ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ

153

6.1.

ΠΔΠ: ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΑΝΑΛΗΨΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΛΗΡΩΜΩΝ

153

6.2.

ΠΔΠ: ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΑΝΑΛΗΨΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ

154

6.3.

ΠΔΠ: ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΠΛΗΡΩΜΩΝ

155

6.4.

ΠΔΠ: ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΕΚΚΡΕΜΩΝ ΑΝΑΛΗΨΕΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ (ΥΠΕ)

156

6.5.

ΠΔΠ: ΕΚΚΡΕΜΕΙΣ ΑΝΑΛΗΨΕΙΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΑΝΑ ΕΤΟΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ

157

6.6.

ΠΔΠ: ΕΚΚΡΕΜΕΙΣ ΑΝΑΛΗΨΕΙΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΑΝΑ ΕΙΔΟΣ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ

158

6.7.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΔΠ: ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΑΝΑΛΗΨΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΛΗΡΩΜΩΝ

159

6.8.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΔΠ: ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΑΝΑΛΗΨΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ

170

6.9.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΔΠ: ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΠΛΗΡΩΜΩΝ

180

6.10.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΔΠ: ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΕΚΚΡΕΜΩΝ ΑΝΑΛΗΨΕΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ (ΥΠΕ)

189

6.11.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΔΠ: ΕΚΚΡΕΜΕΙΣ ΑΝΑΛΗΨΕΙΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΑΝΑ ΕΤΟΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ

197

6.12.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΔΠ: ΕΚΚΡΕΜΕΙΣ ΑΝΑΛΗΨΕΙΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΑΝΑ ΕΙΔΟΣ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ

204

7.

ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΑΝΑ ΘΕΣΜΙΚΟ ΟΡΓΑΝΟ

213

7.1.

ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

213

7.2.

ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΑΝΑΛΗΨΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ

214

7.3.

ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΠΛΗΡΩΜΩΝ

215

8.

ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΩΝ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ

216

8.1.

ΕΣΟΔΑ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

216

8.2.

ΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΑΝΑΛΗΨΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΑΝΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ

218

1.   ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ

(σε εκατ. EUR)
Σημείωση		2023	2022
α	Έσοδα του οικονομικού έτους	248 361	245 265
β	Πληρωμές βάσει των πιστώσεων του τρέχοντος έτους	(236 739 )	(239 157 )
γ	Πιστώσεις πληρωμών μεταφερθείσες στο έτος Ν+1	(3 014 )	(2 452 )
δ	Ακύρωση μη χρησιμοποιηθεισών πιστώσεων που μεταφέρθηκαν από το έτος N-1	4	80
ε	Εξέλιξη των εσόδων για ειδικό προορισμό (B)-(A)	(8 055 )	(1 121 )
	Μη χρησιμοποιηθείσες πιστώσεις στο τέλος του τρέχοντος έτους (A)	23 207	15 152
	Μη χρησιμοποιηθείσες πιστώσεις στο τέλος του προηγούμενου έτους (B)	15 152	14 032
στ	Συναλλαγματικές διαφορές του οικονομικού έτους	78	(97 )
ζ	Αποτέλεσμα εκτέλεσης του προϋπολογισμού	635	2 519

Το αποτέλεσμα της εκτέλεσης του προϋπολογισμού της ΕΕ επιστρέφεται στα κράτη μέλη το επόμενο έτος αφού αφαιρεθούν τα οφειλόμενα ποσά για το εν λόγω έτος. Υπολογίζεται σύμφωνα με το άρθρο 1 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 608/2014 (62) του Συμβουλίου σχετικά με τη θέσπιση εκτελεστικών μέτρων για το σύστημα των ιδίων πόρων. Περισσότερες πληροφορίες παρέχονται στην ενότητα 3.7 «Υπολογισμός του αποτελέσματος εκτέλεσης του προϋπολογισμού».

α.	Έσοδα του οικονομικού έτους: πίνακας 5.1 «Συνοπτική παρουσίαση της εκτέλεσης των εσόδων του προϋπολογισμού της ΕΕ», στήλη 8 «Σύνολο εσόδων».

β.	Πληρωμές βάσει των πιστώσεων του τρέχοντος έτους: πίνακας 6.3 «ΠΔΠ — Εκτέλεση των πιστώσεων πληρωμών», στήλη 2 «Πραγματοποιηθείσες πληρωμές από τον εγκριθέντα προϋπολογισμό» και στήλη 4 «Πραγματοποιηθείσες πληρωμές από έσοδα για ειδικό προορισμό».

γ.	Πιστώσεις πληρωμών μεταφερθείσες στο έτος Ν+1: πίνακας 6.3 «ΠΔΠ — Εκτέλεση των πιστώσεων πληρωμών», στήλη 7 «αυτόματες μεταφορές», συν τη στήλη 8 «μεταφορά βάσει απόφασης».

δ.

Ακύρωση μη χρησιμοποιηθεισών πιστώσεων πληρωμών που μεταφέρθηκαν από το έτος N-1: λαμβάνει υπόψη το ποσό των πιστώσεων πληρωμών που μεταφέρθηκαν (αυτόματα και βάσει απόφασης) στο τέλος του προηγούμενου έτους και τις «Πραγματοποιηθείσες πληρωμές από μεταφορές» του τρέχοντος έτους όπως αναφέρονται στη στήλη 3 του πίνακα 6.3 «ΠΔΠ — Εκτέλεση των πιστώσεων πληρωμών».

ε.

Εξέλιξη των συνολικών πιστώσεων που αφορούν έσοδα για ειδικό προορισμό στο τέλος του έτους: υπολογίζει τη διαφορά του ποσού των πιστώσεων που αφορούν έσοδα για ειδικό προορισμό στο τέλος του προηγούμενου έτους (συν) και του ποσού των πιστώσεων που αφορούν έσοδα για ειδικό προορισμό στο τέλος του τρέχοντος έτους (όπως αναφέρεται στη στήλη 8 του πίνακα 6.3 «ΠΔΠ — Εκτέλεση των πιστώσεων πληρωμών» — μείον), προκειμένου να προκύψει η καθαρή μεταβολή των εσόδων για ειδικό προορισμό κατά το τρέχον έτος.

στ.	Οι συναλλαγματικές διαφορές περιλαμβάνουν πραγματοποιηθείσες και μη πραγματοποιηθείσες συναλλαγματικές διαφορές.

ζ.	Το συνολικό αποτέλεσμα της εκτέλεσης του προϋπολογισμού αποτελείται από δύο στοιχεία: — Αποτέλεσμα ΕΖΕΣ ύψους 3 395 124,46 EUR — Αποτέλεσμα ΕΕ ύψους 631 696 140,84 EUR

2.   ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΠΟΣΩΝ

Έσοδα του προϋπολογισμού

(σε εκατ. EUR)
		Αρχικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Οριστικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Βεβαιωθείσες απαιτήσεις	Έσοδα
1	Ίδιοι πόροι	156 573	151 041	149 339	149 536
	11 — Εισφορές ζάχαρης	0	0	2	2
	12 — Τελωνειακοί δασμοί	21 590	23 730	21 884	22 081
	13 — ΦΠΑ	20 720	22 459	22 482	22 482
	14 — ΑΕΕ	107 886	97 650	97 702	97 702
	16 — Μείωση της εισφοράς που βασίζεται στο ΑΕΕ και χορηγείται σε ορισμένα κράτη μέλη	—	—	43	43
	17 — Απορρίμματα πλαστικών συσκευασιών	6 377	7 202	7 225	7 225
2	Πλεονάσματα, υπόλοιπα και αναπροσαρμογές	0	2 519	2 558	2 551
3	Διοικητικά έσοδα	1 895	1 895	2 794	2 757
4	Χρηματοοικονομικά έσοδα, τόκοι υπερημερίας και πρόστιμα	121	710	17 162	2 480
5	Δημοσιονομικές εγγυήσεις, δανειοληπτικές και δανειοδοτικές πράξεις	0	0	67 589	67 589
6	Έσοδα, εισφορές και επιστροφές που σχετίζονται με τις πολιτικές της Ένωσης	10 060	9 038	28 215	23 447
	Σύνολο	168 649	165 203	267 656	248 361
	εκ των οποίων NextGenerationEU (NGEU)	—	—	68 386	68 386

Δαπάνες του προϋπολογισμού: αναλήψεις υποχρεώσεων ανά τομέα του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ)

(σε εκατ. EUR)
	Τομέας του ΠΔΠ	Αρχικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Οριστικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Σύνολο διαθέσιμων πιστώσεων	Αναληφθείσες υποχρεώσεις
1	Ενιαία αγορά, καινοτομία και ψηφιακή οικονομία	21 548	21 446	29 794	27 951
2	Συνοχή, ανθεκτικότητα και αξίες	70 587	70 652	201 195	196 751
	2α. Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή	62 926	62 926	67 852	66 573
	2β. Ανθεκτικότητα και αξίες	7 660	7 725	133 343	130 178
3	Φυσικοί πόροι και περιβάλλον	57 259	57 218	65 063	63 567
	εκ των οποίων: Δαπάνες σχετικές με την αγορά και άμεσες ενισχύσεις	40 692	40 692	41 805	41 134
4	Μετανάστευση και διαχείριση των συνόρων	3 727	3 727	3 846	3 801
5	Ασφάλεια και άμυνα	2 117	2 117	2 165	2 149
6	Γειτονικές χώρες και υπόλοιπος κόσμος	17 212	17 791	20 484	19 598
7	Ευρωπαϊκή δημόσια διοίκηση	11 311	11 346	12 740	12 303
	εκ των οποίων: Διοικητικές δαπάνες των θεσμικών οργάνων	4 687	4 689	5 235	5 056
O	Εκτός ΠΔΠ	—	—	5 446	3 685
S	Μηχανισμοί αλληλεγγύης εντός και εκτός της Ένωσης (ειδικά μέσα)	2 855	2 180	3 397	2 483
	Σύνολο	186 617	186 477	344 131	332 290
	εκ των οποίων NextGenerationEU (NGEU)	—	—	115 890	115 629

Δαπάνες του προϋπολογισμού: πληρωμές ανά τομέα του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ)

(σε εκατ. EUR)
	Τομέας του ΠΔΠ	Αρχικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Οριστικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Σύνολο διαθέσιμων πιστώσεων	Πραγματοποιηθείσες πληρωμές
1	Ενιαία αγορά, καινοτομία και ψηφιακή οικονομία	20 901	20 129	29 688	25 323
2	Συνοχή, ανθεκτικότητα και αξίες	58 059	56 469	128 996	120 617
	2α. Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή	50 875	49 237	70 809	65 696
	2β. Ανθεκτικότητα και αξίες	7 184	7 232	58 186	54 922
3	Φυσικοί πόροι και περιβάλλον	57 456	56 656	61 442	59 476
	εκ των οποίων: Δαπάνες σχετικές με την αγορά και άμεσες ενισχύσεις	40 698	40 698	41 811	41 120
4	Μετανάστευση και διαχείριση των συνόρων	3 038	2 662	2 903	2 665
5	Ασφάλεια και άμυνα	1 208	1 386	1 422	1 386
6	Γειτονικές χώρες και υπόλοιπος κόσμος	13 995	14 574	15 870	15 232
7	Ευρωπαϊκή δημόσια διοίκηση	11 311	11 346	13 787	12 260
	εκ των οποίων: Διοικητικές δαπάνες των θεσμικών οργάνων	4 687	4 689	5 889	5 039
O	Εκτός ΠΔΠ	—	—	8 434	226
S	Μηχανισμοί αλληλεγγύης εντός και εκτός της Ένωσης (ειδικά μέσα)	2 680	1 981	3 198	2 001
	Σύνολο	168 649	165 203	265 740	239 186
	εκ των οποίων NextGenerationEU (NGEU)	—	—	69 221	66 129

Δαπάνες του προϋπολογισμού: εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων ανά τομέα του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ)

(σε εκατ. EUR)
	Τομέας του ΠΔΠ	Εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων που μεταφέρθηκαν από το 2022	Εκκαθάριση εκκρεμών αναλήψεων υποχρεώσεων που μεταφέρθηκαν από το 2022	Νέες εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων από το 2023	Σύνολο εκκρεμών αναλήψεων υποχρεώσεων
		1	2	3	4=1+2+3
1	Ενιαία αγορά, καινοτομία και ψηφιακή οικονομία	50 130	(18 858 )	20 654	51 926
2	Συνοχή, ανθεκτικότητα και αξίες	301 081	(112 502 )	188 178	376 757
	2α. Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή	154 302	(63 801 )	64 363	154 864
	2β. Ανθεκτικότητα και αξίες	146 779	(48 701 )	123 815	221 893
3	Φυσικοί πόροι και περιβάλλον	53 459	(17 558 )	21 575	57 477
	εκ των οποίων: Δαπάνες σχετικές με την αγορά και άμεσες ενισχύσεις	357	(128 )	129	358
4	Μετανάστευση και διαχείριση των συνόρων	4 008	(1 559 )	2 671	5 121
5	Ασφάλεια και άμυνα	3 061	(1 044 )	1 785	3 803
6	Γειτονικές χώρες και υπόλοιπος κόσμος	36 962	(10 731 )	13 755	39 987
7	Ευρωπαϊκή δημόσια διοίκηση	1 048	(1 048 )	1 004	1 004
	εκ των οποίων: Διοικητικές δαπάνες των θεσμικών οργάνων	654	(654 )	608	608
O	Εκτός ΠΔΠ	3 071	(208 )	3 584	6 447
S	Μηχανισμοί αλληλεγγύης εντός και εκτός της Ένωσης (ειδικά μέσα)	0	(0 )	482	482
	Σύνολο	452 821	(163 506 )	253 689	543 003
	εκ των οποίων NextGenerationEU (NGEU)	189 132	(64 516 )	113 995	238 611
	εκ των οποίων εκτός του NextGenerationEU (NGEU)	263 689	(98 990 )	139 694	304 392

3.   ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

3.1.   ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ

Η λογιστική του προϋπολογισμού τηρείται σύμφωνα με τις διατάξεις του δημοσιονομικού κανονισμού (ΔΚ). Ο γενικός προϋπολογισμός είναι το μέσο που προβλέπει και εγκρίνει, κάθε έτος, τα έσοδα και τις δαπάνες της Ένωσης, εντός των ανώτατων ορίων και άλλων διατάξεων που θεσπίζονται στο ΠΔΠ σύμφωνα με τις νομοθετικές πράξεις που αφορούν τα πολυετή προγράμματα τα οποία εγκρίνονται στο εν λόγω πλαίσιο.

3.2.   ΠΟΛΥΕΤΕΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 2021-2027

(σε εκατ. EUR σε τρέχουσες τιμές)
	2021	2022	2023	2024	2025	2026	2027	Σύνολο
1. Ενιαία αγορά, καινοτομία και ψηφιακή οικονομία	20 919	21 878	21 727	21 598	21 272	21 847	22 077	151 318
2. Συνοχή, ανθεκτικότητα και αξίες	6 364	67 806	70 137	73 289	74 993	66 536	70 283	429 408
2α. Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή	1 769	61 345	62 939	64 683	66 479	56 725	58 639	372 579
2β. Ανθεκτικότητα και αξίες	4 595	6 461	7 198	8 606	8 514	9 811	11 644	56 829
3. Φυσικοί πόροι και περιβάλλον	56 841	56 965	57 295	57 449	57 558	57 332	57 557	400 997
Εκ των οποίων: Δαπάνες σχετικές με την αγορά και άμεσες ενισχύσεις	40 368	40 639	40 693	40 603	40 665	40 691	40 651	284 310
4. Μετανάστευση και διαχείριση των συνόρων	1 791	3 360	3 814	4 020	4 387	4 315	4 465	26 152
5. Ασφάλεια και άμυνα	1 696	1 896	1 946	2 004	2 243	2 435	2 705	14 925
6. Γειτονικές χώρες και υπόλοιπος κόσμος	16 247	16 802	16 329	15 830	15 304	14 754	15 331	110 597
7. Ευρωπαϊκή δημόσια διοίκηση	10 635	11 058	11 419	11 773	12 124	12 506	12 959	82 474
Εκ των οποίων: Διοικητικές δαπάνες των θεσμικών οργάνων	8 216	8 528	8 772	9 006	9 219	9 464	9 786	62 991
ΣΥΝΟΛΟ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΑΝΑΛΗΨΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ	114 493	179 765	182 667	185 963	187 881	179 725	185 377	1 215 871
ΣΥΝΟΛΟ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΠΛΗΡΩΜΩΝ	163 496	166 534	168 575	170 543	173 654	177 126	180 668	1 200 596
ως ποσοστό του ΑΕΕ	1,18  %	1,12  %	1,03  %	0,96  %	0,94  %	0,92  %	0,91  %	1,01  %

Ο κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) 2020/2093 του Συμβουλίου (63) για τον καθορισμό του ΠΔΠ 2021-2027 εκδόθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2020. Ο ανωτέρω πίνακας παρουσιάζει τα ανώτατα όρια του ΠΔΠ σε τρέχουσες τιμές (64), σύμφωνα με τον σταθερό ετήσιο αποπληθωριστή 2 % που ορίζεται στο άρθρο 4 παράγραφος 2 του κανονισμού για το ΠΔΠ. Όπως ορίζεται στον κανονισμό (ΕΕ, Ευρατόμ) 2020/2093 για τον καθορισμό του ΠΔΠ 2021-2027, όσον αφορά τις πιστώσεις για αναλήψεις υποχρεώσεων, τα ποσά κατανέμονται ανά τομέα· όσον αφορά τις πιστώσεις για πληρωμές, τα ανώτατα όρια ισχύουν μόνο σε συνολικό επίπεδο. Το 2023 ήταν το τρίτο οικονομικό έτος που καλύπτεται από το ΠΔΠ της περιόδου 2021-2027.

Το συνολικό ανώτατο όριο των πιστώσεων ανάληψης υποχρεώσεων για το 2023 ανήλθε σε 182 667 εκατ. EUR, ενώ το αντίστοιχο ανώτατο όριο των πιστώσεων πληρωμών ανήλθε σε 168 575 εκατ. EUR.

Σύμφωνα με το άρθρο 312 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ, το ΠΔΠ καθορίζει το ύψος των ετήσιων ανώτατων ορίων των πιστώσεων για αναλήψεις υποχρεώσεων ανά κατηγορία δαπανών («τομείς») και των ετήσιων ανώτατων ορίων των πιστώσεων για πληρωμές. Οι τομείς του ΠΔΠ αντιστοιχούν στους κύριους τομείς δραστηριότητας της Ένωσης. Η επεξήγηση των διαφόρων τομέων του ΠΔΠ 2021-2027 παρατίθεται κατωτέρω.

Το ΠΔΠ 2021-2027 ανέρχεται σε 1 216 δισ. EUR (1 077 δισ. EUR σε τιμές 2018), συμπεριλαμβανομένου του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης (ΕΤΑ). Επιπλέον, το NextGenerationEU παρέχει πρόσθετο ποσό ύψους 806,9 δισ. EUR (750 δισ. EUR σε τιμές 2018) έως το 2023 σε αναλήψεις υποχρεώσεων και το 2026 σε πληρωμές. Το αρχικό αυτό ποσό αναπροσαρμόστηκε σε 712 δισ. EUR, καθώς οι αιτήσεις των κρατών μελών δεν εξάντλησαν τη συνολική διαθέσιμη δανειακή στήριξη.

Όσον αφορά την ετήσια διαδικασία του προϋπολογισμού, η ονοματολογία του προϋπολογισμού διαρθρώνεται περαιτέρω σε ομάδες πολιτικής, παρέχοντας μεγαλύτερη σαφήνεια σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο συμβάλλουν τα επιμέρους προγράμματα δαπανών στην επίτευξη των στόχων πολιτικής της Ένωσης.

Τομέας 1 — Ενιαία αγορά, καινοτομία και ψηφιακή οικονομία

Ο τομέας αυτός περιλαμβάνει βασικά προγράμματα της ΕΕ για τη στήριξη των τομέων της έρευνας και της καινοτομίας, του ψηφιακού μετασχηματισμού, των στρατηγικών υποδομών, της ενίσχυσης της ενιαίας αγοράς και των στρατηγικών διαστημικών έργων. Τα προγράμματα στο πλαίσιο του εν λόγω τομέα περιλαμβάνουν το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη», το ταμείο InvestEU, τον μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη», το πρόγραμμα για την ενιαία αγορά και το Ευρωπαϊκό Διαστημικό Πρόγραμμα.

Προγράμματα που λαμβάνουν συνεισφορές από το NGEU (εξωτερικά έσοδα για ειδικό προορισμό) στο πλαίσιο του εν λόγω τομέα: «Ορίζων Ευρώπη» και το ταμείο InvestEU.

Τομέας 2 — Βιώσιμη ανάπτυξη: φυσικοί πόροι

Ο τομέας αυτός περιλαμβάνει δύο υποτομείς: Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή (2α) και Ανθεκτικότητα και αξίες (2β).

Οι δαπάνες στο πλαίσιο αυτού του τομέα αποσκοπούν στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της συνοχής μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ. Η χρηματοδότηση συμβάλλει στη μείωση των ανισοτήτων εντός και μεταξύ των περιφερειών της ΕΕ, καθώς και εντός και μεταξύ των κρατών μελών, και προωθεί τη βιώσιμη εδαφική ανάπτυξη (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, Ταμείο Συνοχής, Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+). Στηρίζει επίσης την αλληλεγγύη και τη συνεργασία της Ένωσης όσον αφορά την ετοιμότητα και την αντιμετώπιση καταστροφών (μηχανισμός πολιτικής προστασίας της Ένωσης και πρόγραμμα rescEU). Επιπλέον, τα προγράμματα του εν λόγω τομέα επιδιώκουν να καταστήσουν την ΕΕ ανθεκτικότερη στις σημερινές και τις μελλοντικές προκλήσεις επενδύοντας στην πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, στους νέους (Erasmus), στην υγεία (EU4Health) και στη δράση για την προστασία των αξιών της ΕΕ (Δικαιοσύνη, Δικαιώματα και Αξίες), και να προωθήσουν την πολιτιστική πολυμορφία (Δημιουργική Ευρώπη).

Ο τομέας αυτός περιλαμβάνει τον ΜΑΑ, ο οποίος τροφοδοτείται από τη συντριπτική πλειονότητα της χρηματοδότησης που παρέχει το NGEU κατά την περίοδο 2021-2023. Άλλα προγράμματα που λαμβάνουν συνεισφορές από το NGEU (εξωτερικά έσοδα για ειδικό προορισμό) στο πλαίσιο αυτού του τομέα: REACT-EU, Μηχανισμός πολιτικής προστασίας της Ένωσης (rescEU). Για λεπτομερέστερη επισκόπηση των δραστηριοτήτων του ΜΑΑ, ανατρέξτε στις ενότητες 2 και 3 του τίτλου «Σημαντικά οικονομικά γεγονότα του έτους».

Τομέας 3 — Φυσικοί πόροι και περιβάλλον

Οι δαπάνες στο πλαίσιο αυτού του τομέα επενδύουν στη βιώσιμη γεωργία (κοινή γεωργική πολιτική) και στην αλιεία και τη θαλάσσια πολιτική (Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας), καθώς και σε προγράμματα ειδικά για την προστασία του περιβάλλοντος και τη δράση για το κλίμα (πρόγραμμα LIFE, Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης).

Προγράμματα που λαμβάνουν συνεισφορές από το NGEU (εξωτερικά έσοδα για ειδικό προορισμό) στο πλαίσιο του εν λόγω τομέα: αγροτική ανάπτυξη, Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης.

Τομέας 4 — Μετανάστευση και διαχείριση των συνόρων

Τα προγράμματα (Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης, Ταμείο για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Συνόρων) και οι αποκεντρωμένοι οργανισμοί (όπως ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (Frontex) και ο Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Άσυλο) που χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο αυτού του τομέα αποσκοπούν στην αντιμετώπιση των προκλήσεων που συνδέονται με τη μετανάστευση και τη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, καθώς και με τη διασφάλιση του συστήματος ασύλου εντός της ΕΕ.

Τομέας 5 — Ασφάλεια και άμυνα

Ο τομέας αυτός αντικατοπτρίζει την αυξημένη ανάγκη συνεργασίας σε επίπεδο Ένωσης για την αντιμετώπιση των απειλών κατά της ασφάλειας και την αύξηση της στρατηγικής αυτονομίας της. Περιλαμβάνει προγράμματα των οποίων ο ρόλος είναι η βελτίωση της ασφάλειας και της προστασίας των πολιτών της Ευρώπης (Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας), η ενίσχυση των αμυντικών ικανοτήτων της Ευρώπης (Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας) και η παροχή των εργαλείων που απαιτούνται για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της εσωτερικής και εξωτερικής ασφάλειας.

Τομέας 6 — Γειτονικές χώρες και υπόλοιπος κόσμος

Τα προγράμματα του τομέα αυτού ενισχύουν τον κοινωνικοοικονομικό αντίκτυπο της ΕΕ στις γειτονικές χώρες, στις αναπτυσσόμενες χώρες και στον υπόλοιπο κόσμο. Ο νέος μηχανισμός NDICI — Global Europe συγχωνεύει διάφορα παλαιότερα μέσα εξωτερικής χρηματοδότησης της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της συνεργασίας με τις χώρες της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού (ΑΚΕ) που χρηματοδοτούνταν προηγουμένως από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης. Ο τομέας περιλαμβάνει επίσης τη βοήθεια προς τις χώρες που προετοιμάζονται για προσχώρηση στην ΕΕ (προενταξιακή βοήθεια) και το πρόγραμμα ανθρωπιστικής βοήθειας της Ένωσης.

Τομέας 7 — Ευρωπαϊκή δημόσια διοίκηση

Ο τομέας αυτός καλύπτει τις διοικητικές δαπάνες όλων των θεσμικών οργάνων, τις συντάξεις και τα Ευρωπαϊκά Σχολεία.

S — Ειδικά μέσα

Οι μηχανισμοί ευελιξίας στον προϋπολογισμό της ΕΕ παρέχουν τη δυνατότητα στην ΕΕ να κινητοποιεί τα απαιτούμενα κεφάλαια για την αντιμετώπιση απρόβλεπτων γεγονότων, όπως καταστάσεις κρίσης, φυσικές καταστροφές και καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Το πεδίο εφαρμογής τους, η κατανομή των πιστώσεων και οι τρόποι λειτουργίας προβλέπονται στον κανονισμό για το ΠΔΠ και στη διοργανική συμφωνία. Εξασφαλίζουν επίσης ότι οι δημοσιονομικοί πόροι μπορούν να ανταποκρίνονται σε εξελισσόμενες προτεραιότητες κατά τέτοιον τρόπο ώστε κάθε ευρώ να χρησιμοποιείται εκεί όπου υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη.

Στην ετήσια ονοματολογία και εκτέλεση του προϋπολογισμού προσδιορίζονται ως ειδικά μέσα (S), καθώς μπορούν να κινητοποιηθούν πέρα και πάνω από τα ανώτατα όρια δαπανών του ΠΔΠ, τόσο για τις πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων όσο και για τις πιστώσεις πληρωμών.

3.3.   ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΙ ΤΟΜΕΙΣ ΤΟΥ ΠΔΠ (ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ)

Οι τομείς του ΠΔΠ κατανέμονται περαιτέρω σε αναλυτικούς τομείς, οι οποίοι αντιστοιχούν στα βασικά προγράμματα δαπανών (π.χ. Ορίζων 2020, Erasmus+ κ.λπ.). Οι σχετικές νομικές βάσεις για την εκτέλεση του προϋπολογισμού εγκρίνονται σε αυτό το επίπεδο του προγράμματος. Τα προγράμματα είναι η συνήθης δομή που χρησιμοποιείται για την υποβολή στοιχείων σχετικά με την υλοποίηση και τα αποτελέσματα. Στις καταστάσεις εκτέλεσης του προϋπολογισμού παρουσιάζονται πίνακες ανά πρόγραμμα και (βλ. πίνακες 6.7-6.12 κατωτέρω).

3.4.   NextGenerationEU

Με προϋπολογισμό ύψους 421,1 δισ. EUR για τη μη επιστρεπτέα στήριξη (επιχορηγήσεις), το NGEU έχει σημαντικό αντίκτυπο στους συνολικούς ετήσιους προϋπολογισμούς της ΕΕ για το 2021 έως το 2026 και στην εκτέλεσή τους. Το 2021 το ποσό αυτό έχει εγγραφεί πλήρως ως πιστώσεις εσόδων για ειδικό προορισμό. Όλες οι αναλήψεις υποχρεώσεων για τη μη επιστρεπτέα στήριξη θα εγγραφούν έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023 και θα καλυφθούν με πληρωμές έως τις 31 Δεκεμβρίου 2026, σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφοι 4 και 9 του κανονισμού EURI (65).

Για μια ολοκληρωμένη επισκόπηση των δραστηριοτήτων του NGEU, ανατρέξτε στις ενότητες 2 και 3 του τίτλου «Σημαντικά οικονομικά γεγονότα του έτους».

3.5.   ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

Η διαδικασία έγκρισης του προϋπολογισμού καθορίζεται στο άρθρο 314 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο ακόλουθο διάγραμμα παρουσιάζονται οι προθεσμίες, καθώς και τα στάδια της έγκρισης του προϋπολογισμού.

1)	Στην πράξη, τα τρία θεσμικά όργανα προσπαθούν να υποβάλουν τα αντίστοιχα έγγραφά τους νωρίτερα εντός του έτους, προκειμένου να διευκολύνουν τη διαδικασία.

2)

Η επιτροπή συνδιαλλαγής αποτελείται από τα μέλη του Συμβουλίου ή τους αντιπροσώπους τους και ισάριθμους εκπροσώπους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Η Επιτροπή συμμετέχει στις εργασίες της επιτροπής συνδιαλλαγής και αναλαμβάνει όλες τις αναγκαίες πρωτοβουλίες με σκοπό την προσέγγιση των θέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου.

3)	Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εγκρίνει το κοινό σχέδιο και στη συνέχεια, εντός 14 ημερών από την απόρριψη από το Συμβούλιο, αποφασίζει (με πλειοψηφία των μελών που το απαρτίζουν και 3/5 των ψηφισάντων) να επιβεβαιώσει όλες ή ορισμένες από τις τροπολογίες του.

Η δομή του προϋπολογισμού της Επιτροπής περιλαμβάνει διοικητικές και επιχειρησιακές πιστώσεις. Τα άλλα θεσμικά όργανα διαθέτουν μόνο διοικητικές πιστώσεις. Επίσης, στον προϋπολογισμό γίνεται διάκριση μεταξύ δύο ειδών πιστώσεων: μη διαχωριζόμενες πιστώσεις και διαχωριζόμενες πιστώσεις. Οι μη διαχωριζόμενες πιστώσεις προορίζονται για τη χρηματοδότηση πράξεων που έχουν ετήσιο χαρακτήρα (και ανταποκρίνονται στην αρχή του ενιαυσίου). Οι διαχωριζόμενες πιστώσεις χρησιμοποιούνται προκειμένου να συμβιβαστεί η αρχή του ενιαυσίου με την ανάγκη διαχείρισης πολυετών πράξεων. Οι διαχωριζόμενες πιστώσεις υποδιαιρούνται σε πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων και σε πιστώσεις πληρωμών:

—

οι πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων: καλύπτουν το σύνολο των νομικών υποχρεώσεων που αναλαμβάνονται κατά τη διάρκεια του τρέχοντος οικονομικού έτους για πράξεις των οποίων η εκτέλεση εκτείνεται σε αρκετά οικονομικά έτη. Ωστόσο, οι δημοσιονομικές δεσμεύσεις για δράσεις των οποίων η εκτέλεση εκτείνεται σε περισσότερα από ένα οικονομικά έτη μπορούν να κατανεμηθούν σε διάφορες ετήσιες δόσεις εφόσον αυτό προβλέπεται από τη βασική πράξη.

—	οι πιστώσεις πληρωμών: καλύπτουν δαπάνες που προκύπτουν από υποχρεώσεις που αναλαμβάνονται κατά τη διάρκεια του τρέχοντος οικονομικού έτους και/ή των προηγούμενων οικονομικών ετών.

Στους λογαριασμούς, τα είδη χρηματοδότησης κατηγοριοποιούνται σε δύο βασικές ομάδες:

—	Οριστικές εγκριθείσες πιστώσεις του προϋπολογισμού· και

—

Συμπληρωματικές πιστώσεις που περιλαμβάνουν: i) πιστώσεις που μεταφέρθηκαν από το προηγούμενο οικονομικό έτος (ο δημοσιονομικός κανονισμός προβλέπει περιορισμένο αριθμό περιπτώσεων για τη μεταφορά μη δαπανηθέντων ποσών από το προηγούμενο οικονομικό έτος στο τρέχον έτος)· και ii) έσοδα για ειδικό προορισμό που προκύπτουν από επιστροφές, συνεισφορές από τρίτα μέρη / τρίτες χώρες σε προγράμματα της ΕΕ και εργασίες που πραγματοποιήθηκαν για τρίτους· διατίθενται απευθείας στις αντίστοιχες γραμμές δαπανών του προϋπολογισμού και συνιστούν τον τρίτο πυλώνα χρηματοδότησης.

Όλα τα είδη χρηματοδότησης από κοινού διαμορφώνουν τις διαθέσιμες πιστώσεις.

3.6.   ΕΣΟΔΑ

3.6.1.   Έσοδα από ίδιους πόρους

Η συντριπτική πλειονότητα των εσόδων προέρχεται από ιδίους πόρους, οι οποίοι περιλαμβάνουν τις ακόλουθες κατηγορίες:

1)	Παραδοσιακοί ίδιοι πόροι (ΠΙΠ): αποτέλεσαν περίπου το 15 % των εσόδων από ιδίους πόρους το 2023.

2)	Ίδιοι πόροι που βασίζονται στον φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ): αποτέλεσαν περίπου το 15 % των εσόδων από ιδίους πόρους το 2023.

3)	Πόροι που βασίζονται στα απορρίμματα πλαστικών συσκευασιών που δεν ανακυκλώνονται: αποτέλεσαν περίπου το 5 % των εσόδων από ιδίους πόρους το 2023.

4)	Ίδιοι πόροι που βασίζονται στο ακαθάριστο εθνικό εισόδημα (ΑΕΕ): αποτέλεσαν περίπου το 65 % των εσόδων από ιδίους πόρους το 2023.

Η απόφαση (ΕΕ, Ευρατόμ) 2020/2053 (απόφαση για τους ιδίους πόρους 2020) προσδιορίζει τις κατηγορίες των ιδίων πόρων και καθορίζει τις μεθόδους υπολογισμού τους. Η εν λόγω απόφαση άρχισε να ισχύει από την 1η Ιουνίου 2021 και εφαρμόστηκε αναδρομικά από την 1η Ιανουαρίου 2021.

Η απόφαση του 2020 για τους ιδίους πόρους ορίζει ότι το συνολικό ποσό των ιδίων πόρων που χορηγείται στην Ένωση για την κάλυψη των ετήσιων πιστώσεων για πληρωμές δεν υπερβαίνει το 1,40 % του συνολικού ΑΕΕ όλων των κρατών μελών. Επιπλέον, η απόφαση εξουσιοδοτεί, κατ’ εξαίρεση, την Επιτροπή να δανειστεί προσωρινά ποσό ύψους έως 750 δισ. EUR σε τιμές του 2018 από τις κεφαλαιαγορές εξ ονόματος της Ένωσης για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας COVID-19 μέσω του μέσου ανάκαμψης NextGenerationEU. Το ανώτατο όριο των ιδίων πόρων για τις πιστώσεις πληρωμών θα αυξηθεί προσωρινά κατά 0,6 ποσοστιαίες μονάδες για να καλύψει όλες τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τον εν λόγω δανεισμό.

Από το 2021, τα «άλλα έσοδα» του προϋπολογισμού της ΕΕ περιλαμβάνουν τις χρηματοδοτικές συνεισφορές του Ηνωμένου Βασιλείου που προκύπτουν από τον δημοσιονομικό διακανονισμό στο πλαίσιο της συμφωνίας αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου.

3.6.2.   Παραδοσιακοί ίδιοι πόροι (ΠΙΠ)

Οι ΠΙΠ συνίστανται σε τελωνειακούς δασμούς που επιβάλλονται σε εισαγωγές από τρίτες χώρες, οι οποίοι εισπράττονται από τα κράτη μέλη εξ ονόματος της ΕΕ. Ωστόσο, τα κράτη μέλη παρακρατούν το 25 % για την κάλυψη των εξόδων είσπραξης. Όλα τα βεβαιωθέντα ποσά ΠΙΠ πρέπει να καταχωρίζονται σε ένα από τα ακόλουθα λογιστικά βιβλία που τηρούν οι αρμόδιες αρχές:

στα συνήθη λογιστικά βιβλία που προβλέπει το άρθρο 6 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014: κάθε εισπραχθέν ή εγγυημένο ποσό·

στα χωριστά λογιστικά βιβλία που προβλέπονται στο ίδιο άρθρο: κάθε ποσό που δεν έχει ακόμη εισπραχθεί και/ή που δεν είναι εγγυημένο· σε αυτό το σύστημα λογιστικής μπορούν επίσης να εγγραφούν τα εγγυημένα αλλά αμφισβητούμενα ποσά.

Τα κράτη μέλη πρέπει να εγγράφουν τους ΠΙΠ στον λογαριασμό της Επιτροπής μέσω του δημόσιου ταμείου τους ή της εθνικής κεντρικής τράπεζας το αργότερο την πρώτη εργάσιμη ημέρα μετά την 19η ημέρα του δεύτερου μήνα που ακολουθεί τον μήνα κατά τον οποίο βεβαιώνεται η απαίτηση (ή εισπράττεται στην περίπτωση της χωριστής λογιστικής).

3.6.3.   Φόρος προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ)

Οι ίδιοι πόροι ΦΠΑ υπολογίζονται σύμφωνα με τις βάσεις ΦΠΑ των κρατών μελών, οι οποίες εναρμονίζονται προς τον σκοπό αυτό σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ. Εφαρμόζεται ενιαίος συντελεστής καταβολής 0,30 % στο συνολικό ποσό των εσόδων ΦΠΑ κάθε κράτους μέλους τα οποία έχουν εισπραχθεί για το σύνολο των φορολογητέων παραδόσεων διά του σταθμισμένου μέσου συντελεστή ΦΠΑ. Η βάση ΦΠΑ περιορίζεται στο 50 % του ΑΕΕ κάθε κράτους μέλους.

3.6.4.   Μη ανακυκλωμένα απορρίμματα πλαστικών συσκευασιών

Για το βάρος των απορριμμάτων πλαστικών συσκευασιών τα οποία παράγονται σε κάθε κράτος μέλος και δεν ανακυκλώνονται εφαρμόζεται ενιαίος συντελεστής καταβολής 0,80 EUR ανά χιλιόγραμμο. Τα απορρίμματα πλαστικών συσκευασιών που δεν ανακυκλώνονται σε ένα δεδομένο έτος υπολογίζονται ως η διαφορά μεταξύ των απορριμμάτων πλαστικών συσκευασιών που παράγονται και των απορριμμάτων πλαστικών συσκευασιών που ανακυκλώνονται κατά το εν λόγω έτος σε ένα κράτος μέλος. Η Βουλγαρία, η Τσεχία, η Εσθονία, η Ελλάδα, η Ισπανία, η Κροατία, η Ιταλία, η Κύπρος, η Λετονία, η Λιθουανία, η Ουγγαρία, η Μάλτα, η Πολωνία, η Πορτογαλία, η Ρουμανία, η Σλοβενία και η Σλοβακία δικαιούνται ειδικές ετήσιες κατ’ αποκοπή μειώσεις των αντίστοιχων συνεισφορών τους στον ίδιο πόρο για τα πλαστικά.

3.6.5.   Ακαθάριστο εθνικό εισόδημα (ΑΕΕ)

Τα έσοδα βάσει του εθνικού ακαθάριστου εισοδήματος (ΑΕΕ) χρησιμοποιούνται για τη χρηματοδότηση του μέρους του προϋπολογισμού που δεν καλύπτεται από άλλες πηγές εσόδων. Επιβάλλεται ενιαίος συντελεστής καταβολής στο ΑΕΕ κάθε κράτους μέλους, ο οποίος καθορίζεται με βάση τους κανόνες της ΕΕ.

3.6.6.   Ακαθάριστη μείωση

Για την περίοδο 2021-2027, τα ακόλουθα κράτη μέλη ωφελούνται από ακαθάριστη μείωση των ετήσιων βάσει του ΑΕΕ συνεισφορών τους, ύψους 565 εκατ. EUR για την Αυστρία, 377 εκατ. EUR για τη Δανία, 3 671 εκατ. EUR για τη Γερμανία, 1 921 εκατ. EUR για τις Κάτω Χώρες και 1 069 εκατ. EUR για τη Σουηδία. Οι εν λόγω ακαθάριστες μειώσεις επιμετρώνται σε τιμές του 2020 και χρηματοδοτούνται από όλα τα κράτη μέλη.

3.6.7.   Προσαρμογές των ιδίων πόρων προηγούμενων οικονομικών ετών

Οι πόροι που βασίζονται στον ΦΠΑ και στο ΑΕΕ προσδιορίζονται με βάση τις προβλέψεις που καταρτίζονται για τις σχετικές βάσεις κατά την επεξεργασία του σχεδίου του προϋπολογισμού. Στη συνέχεια, οι προβλέψεις αυτές αναθεωρούνται και επικαιροποιούνται κατά τη διάρκεια του υπό εξέταση οικονομικού έτους με διορθωτικό προϋπολογισμό. Η Επιτροπή ζητεί από τα κράτη μέλη να καταβάλουν τις, θετικές ή αρνητικές, διαφορές μεταξύ των ποσών που οφείλουν σε συνάρτηση με τις πραγματικές βάσεις και των ποσών που έχουν όντως καταβάλει με βάση τις (αναθεωρημένες) προβλέψεις, μέχρι την πρώτη εργάσιμη ημέρα του Μαρτίου του τρίτου έτους μετά το υπό εξέταση οικονομικό έτος. Διορθώσεις μπορούν να εξακολουθήσουν να γίνονται στις πραγματικές βάσεις ΦΠΑ και ΑΕΕ κατά τα επόμενα τέσσερα έτη, εκτός εάν διατυπωθεί επιφύλαξη. Οι επιφυλάξεις αυτές αντιπροσωπεύουν ενδεχόμενες απαιτήσεις αβέβαιου ύψους έναντι των κρατών μελών, δεδομένου ότι ο δημοσιονομικός τους αντίκτυπος δεν μπορεί να εκτιμηθεί με ακρίβεια. Όταν το ακριβές ποσό των απαιτήσεων αυτών μπορέσει να προσδιοριστεί, ζητούνται οι αντίστοιχοι πόροι ΦΠΑ και ΑΕΕ, είτε σε σχέση με τα υπόλοιπα ΦΠΑ και ΑΕΕ είτε με μεμονωμένες αιτήσεις πόρων. Η πρόβλεψη για τον ίδιο πόρο που βασίζεται στα πλαστικά προσαρμόζεται με παρόμοιο τρόπο. Ωστόσο, η Επιτροπή ζητεί από τα κράτη μέλη να καταβάλουν τις, θετικές ή αρνητικές, διαφορές μεταξύ των ποσών που οφείλουν, σύμφωνα με τις ετήσιες καταστάσεις τους με τα στοιχεία για το αποτέλεσμα εκτέλεσης, και των ποσών που έχουν όντως καταβάλει με βάση τις (αναθεωρημένες) προβλέψεις, μέχρι την πρώτη εργάσιμη ημέρα του Ιουνίου του τρίτου έτους μετά το υπό εξέταση οικονομικό έτος. Διορθώσεις μπορούν να εξακολουθήσουν να γίνονται στις πραγματικές βάσεις κατά τα επόμενα πέντε έτη, εκτός εάν διατυπωθεί επιφύλαξη.

3.7.   ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

Το αποτέλεσμα της εκτέλεσης του προϋπολογισμού της ΕΕ επιστρέφεται στα κράτη μέλη κατά τη διάρκεια του επόμενου έτους αφού αφαιρεθούν τα οφειλόμενα ποσά για το εν λόγω έτος.

Οι ίδιοι πόροι εγγράφονται στους λογαριασμούς βάσει των ποσών που πιστώνονται κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους στους λογαριασμούς που τηρούνται εν ονόματι της Επιτροπής από τις διοικητικές υπηρεσίες των κρατών μελών. Σε περίπτωση πλεονάσματος, τα έσοδα περιλαμβάνουν επίσης το αποτέλεσμα του προηγούμενου οικονομικού έτους. Τα λοιπά έσοδα εγγράφονται βάσει των ποσών που πράγματι εισπράχθηκαν κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους.

Για τον υπολογισμό του αποτελέσματος εκτέλεσης του προϋπολογισμού για το οικονομικό έτος, ως δαπάνες θεωρούνται οι πληρωμές από πιστώσεις του εν λόγω οικονομικού έτους, στις οποίες προστίθενται οι πιστώσεις του ιδίου έτους που μεταφέρονται στο επόμενο έτος. Οι πληρωμές από πιστώσεις ενός οικονομικού έτους είναι εκείνες οι οποίες εκτελούνται από την υπόλογο το αργότερο μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του οικονομικού έτους. Όσον αφορά το ΕΓΤΕ, οι πληρωμές είναι αυτές που πραγματοποίησαν τα κράτη μέλη από την 16η Οκτωβρίου του έτους N-1 μέχρι την 15η Οκτωβρίου του έτους N, εφόσον η σχετική ανάληψη υποχρεώσεων και η αντίστοιχη έγκριση κοινοποιηθούν στην υπόλογο το αργότερο μέχρι την 31η Ιανουαρίου του έτους N+1. Οι δαπάνες του ΕΓΤΕ μπορεί να αποτελέσουν αντικείμενο απόφασης συμμόρφωσης έπειτα από ελέγχους στα κράτη μέλη.

Το αποτέλεσμα της εκτέλεσης του προϋπολογισμού περιλαμβάνει δύο συνιστώσες: το αποτέλεσμα της ΕΕ και το αποτέλεσμα της συμμετοχής των χωρών της ΕΖΕΣ που είναι μέλη του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ). Σύμφωνα με το άρθρο 1 παράγραφος 1 του κανονισμού αριθ. 608/2014 σχετικά με τη θέσπιση εκτελεστικών μέτρων για το σύστημα των ιδίων πόρων, το αποτέλεσμα αυτό συνίσταται στη διαφορά μεταξύ:

—	του συνόλου των εσόδων που εισπράχθηκαν για το οικονομικό έτος, και

—	του συνόλου των πληρωμών που πραγματοποιήθηκαν έναντι πιστώσεων του τρέχοντος έτους, προσαυξημένου κατά το ποσό των πιστώσεων του ιδίου έτους που μεταφέρονται στο επόμενο έτος.

Η διαφορά αυτή προσαυξάνεται ή μειώνεται:

—	κατά το καθαρό ποσό που προκύπτει από ακυρώσεις πιστώσεων πληρωμών που μεταφέρθηκαν από προηγούμενα οικονομικά έτη και από πληρωμές, που λόγω διακυμάνσεων της ισοτιμίας του ευρώ, υπερβαίνουν τις μη διαχωριζόμενες πιστώσεις που μεταφέρθηκαν από το προηγούμενο οικονομικό έτος,

—	κατά την εξέλιξη των εσόδων για ειδικό προορισμό, και

—	κατά τα καθαρά συναλλαγματικά κέρδη και ζημίες που σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους.

Οι μεταφερθείσες πιστώσεις από το προηγούμενο οικονομικό έτος σχετικά με τις συνεισφορές τρίτων και τις εργασίες υπέρ τρίτων, οι οποίες εξ ορισμού δεν ακυρώνονται ποτέ, περιλαμβάνονται στις συμπληρωματικές πιστώσεις του οικονομικού έτους. Σε αυτό ακριβώς οφείλεται η διαφορά μεταξύ του ποσού των πιστώσεων που μεταφέρθηκαν από το προηγούμενο οικονομικό έτος στις εκθέσεις για την εκτέλεση του προϋπολογισμού το έτος Ν και του ποσού των πιστώσεων που μεταφέρθηκαν στο επόμενο οικονομικό έτος και περιλαμβάνονται στις εκθέσεις εκτέλεσης του προϋπολογισμού του έτους Ν-1. Οι πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων που ανασυστάθηκαν έπειτα από επιστροφή προκαταβολών δεν λαμβάνονται υπόψη κατά τον υπολογισμό του αποτελέσματος εκτέλεσης του προϋπολογισμού.

Οι μεταφερθείσες πιστώσεις πληρωμών περιλαμβάνουν αυτόματες μεταφορές και μεταφορές βάσει απόφασης. Η ακύρωση μη χρησιμοποιηθεισών πιστώσεων πληρωμών που μεταφέρθηκαν από το προηγούμενο έτος περιλαμβάνει τις ακυρώσεις πιστώσεων που μεταφέρθηκαν αυτόματα και βάσει απόφασης.

3.8.   ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ ΜΕ ΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

(σε εκατ. EUR)
	2023	2022
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ	(71 437 )	(91 949 )
Έσοδα
Απαιτήσεις που βεβαιώθηκαν κατά το τρέχον έτος και δεν έχουν ακόμη εισπραχθεί	(5 714 )	(5 978 )
Απαιτήσεις που βεβαιώθηκαν σε προηγούμενα έτη και εισπράχθηκαν κατά το τρέχον έτος	10 046	8 235
Απαιτήσεις που εισπράχθηκαν και δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως έσοδα στο οικονομικό αποτέλεσμα	73 209	65 852
Δεδουλευμένα έσοδα (καθαρά)	(923 )	2 072
	76 618	70 181
Έξοδα
Δεδουλευμένα έξοδα (καθαρά)	14 090	45 648
Έξοδα προηγούμενου έτους καταβληθέντα κατά το τρέχον έτος	(1 638 )	(2 053 )
Καθαρό αποτέλεσμα προχρηματοδοτήσεων	(12 575 )	(21 659 )
Μεταφερθείσες πιστώσεις πληρωμών στο επόμενο έτος	(3 208 )	(2 660 )
Πληρωμές από μεταφορές και ακυρώσεις μη χρησιμοποιηθεισών πιστώσεων πληρωμών	(5 409 )	3 331
Μεταβολή προβλέψεων	3 752	3 650
Λοιπά	240	(2 139 )
	(4 748 )	24 118
Οικονομικό αποτέλεσμα οργανισμών και ΕΚΑΧ υπό εκκαθάριση	202	168
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ	635	2 519

Σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό, το οικονομικό αποτέλεσμα του έτους υπολογίζεται βάσει των αρχών της λογιστικής σε δεδουλευμένη βάση και των λογιστικών κανόνων της ΕΕ, ενώ το αποτέλεσμα της εκτέλεσης του προϋπολογισμού βασίζεται στις αρχές της τροποποιημένης ταμειακής λογιστικής. Δεδομένου ότι το οικονομικό αποτέλεσμα και το αποτέλεσμα της εκτέλεσης του προϋπολογισμού καλύπτουν τις ίδιες υποκείμενες πράξεις —με εξαίρεση τις λοιπές (εκτός προϋπολογισμού) πηγές εσόδων και δαπανών των οργανισμών και της ΕΚΑΧ υπό εκκαθάριση που περιλαμβάνονται μόνο στο οικονομικό αποτέλεσμα— η συμφωνία του οικονομικού αποτελέσματος του έτους με το αποτέλεσμα εκτέλεσης του προϋπολογισμού του έτους αποτελεί χρήσιμο έλεγχο συνέπειας.

Στοιχεία συμφωνίας — Έσοδα

Τα πραγματικά έσοδα ενός οικονομικού έτους αντιστοιχούν στα έσοδα που εισπράχθηκαν επί απαιτήσεων που βεβαιώθηκαν κατά τη διάρκεια του έτους και στα ποσά που εισπράχθηκαν επί απαιτήσεων που βεβαιώθηκαν σε προηγούμενα οικονομικά έτη. Συνεπώς, οι απαιτήσεις που βεβαιώθηκαν κατά το τρέχον έτος και δεν έχουν ακόμη εισπραχθεί πρέπει να αφαιρεθούν από το οικονομικό αποτέλεσμα για λόγους συμφωνίας, δεδομένου ότι δεν αποτελούν μέρος των εσόδων του προϋπολογισμού. Αντιθέτως, οι απαιτήσεις που βεβαιώθηκαν σε προηγούμενα έτη και εισπράχθηκαν κατά το τρέχον έτος πρέπει να προστεθούν στο οικονομικό αποτέλεσμα για λόγους συμφωνίας. Ορισμένες απαιτήσεις που εισπράχθηκαν δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως έσοδα στο οικονομικό αποτέλεσμα και πρέπει επίσης να προστεθούν για λόγους συμφωνίας των λογαριασμών. Σχετίζονται κυρίως με τη χρηματοδότηση του NextGenerationEU.

Τα δεδουλευμένα έσοδα συνίστανται κυρίως σε ποσά που σχετίζονται με δημοσιονομικές διορθώσεις, ίδιους πόρους, τόκους και μερίσματα. Λαμβάνεται υπόψη μόνον το καθαρό αποτέλεσμα, δηλαδή τα δεδουλευμένα έσοδα του τρέχοντος έτους μείον τα αντιλογισθέντα δεδουλευμένα έσοδα προηγουμένων ετών.

Στοιχεία συμφωνίας — Δαπάνες

Τα δεδουλευμένα έξοδα περιλαμβάνουν κυρίως καταληκτικές πράξεις στο τέλος του έτους, δηλαδή επιλέξιμα έξοδα που πραγματοποίησαν δικαιούχοι χρηματοδοτήσεων της ΕΕ, αλλά τα οποία δεν έχουν δηλωθεί ακόμη στην Επιτροπή. Λαμβάνεται υπόψη μόνον το καθαρό αποτέλεσμα, δηλαδή τα δεδουλευμένα έξοδα του τρέχοντος έτους μείον τα αντιλογισθέντα δεδουλευμένα έξοδα προηγούμενων ετών. Οι πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν το τρέχον έτος για τιμολόγια που είχαν καταχωριστεί σε προηγούμενα έτη αποτελούν μέρος των δημοσιονομικών δαπανών του τρέχοντος έτους και, ως εκ τούτου, προστίθενται στο οικονομικό αποτέλεσμα για λόγους συμφωνίας των λογαριασμών.

Το καθαρό αποτέλεσμα προχρηματοδοτήσεων είναι ο συνδυασμός 1) των νέων ποσών προχρηματοδότησης που καταβλήθηκαν κατά το τρέχον έτος και αναγνωρίστηκαν ως δημοσιονομικές δαπάνες του έτους και 2) του συμψηφισμού της προχρηματοδότησης μέσω επιλέξιμων δαπανών που έγιναν δεκτές κατά το τρέχον έτος. Τα τελευταία αυτά ποσά αντιπροσωπεύουν έξοδο από άποψη λογιστικής δεδουλευμένων αλλά όχι στους δημοσιονομικούς λογαριασμούς, διότι η πληρωμή της αρχικής προχρηματοδότησης είχε ήδη ληφθεί υπόψη ως δημοσιονομική δαπάνη κατά τον χρόνο της καταβολής της.

Επιπλέον των πληρωμών που πραγματοποιήθηκαν έναντι των πιστώσεων του έτους, οι πιστώσεις του έτους αυτού που μεταφέρονται στο επόμενο πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψη κατά τον υπολογισμό του αποτελέσματος της εκτέλεσης του προϋπολογισμού του ιδίου έτους [σύμφωνα με το άρθρο 1 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 608/2014]. Το ίδιο ισχύει και για τις πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν κατά το τρέχον έτος από μεταφορές και ακύρωση μη χρησιμοποιηθεισών πιστώσεων πληρωμών.

Οι μεταβολές των προβλέψεων αφορούν εκτιμήσεις τέλους του έτους που πραγματοποιήθηκαν στις δημοσιονομικές καταστάσεις (κυρίως όσον αφορά τις παροχές σε εργαζομένους), οι οποίες δεν έχουν κανέναν αντίκτυπο στους λογαριασμούς του προϋπολογισμού. Τα άλλα ποσά συμφωνίας περιλαμβάνουν διάφορα στοιχεία, όπως απόσβεση/απαξίωση, αγορές στοιχείων ενεργητικού, μισθώματα και χρηματοοικονομικές συμμετοχές, τα οποία υφίστανται διαφορετική μεταχείριση στη λογιστική του προϋπολογισμού και στη λογιστική δεδουλευμένων.

Στοιχείο συμφωνίας — Οικονομικό αποτέλεσμα των οργανισμών και της ΕΚΑΧ υπό εκκαθάριση

Το αποτέλεσμα της εκτέλεσης του προϋπολογισμού του έτους είναι μη ενοποιημένο ποσό και δεν περιλαμβάνει τις λοιπές (εκτός προϋπολογισμού) πηγές εσόδων και δαπανών των ενοποιημένων οργανισμών και της ΕΚΑΧ υπό εκκαθάριση (βλ. σημείωση 6). Για να συμφωνήσει το οικονομικό αποτέλεσμα του έτους —ένα ενοποιημένο αριθμητικό στοιχείο που περιλαμβάνει τα ποσά αυτά— με το αποτέλεσμα της εκτέλεσης του προϋπολογισμού του έτους, το συνολικό ενοποιημένο οικονομικό αποτέλεσμα των οργανισμών και της ΕΚΑΧ υπό εκκαθάριση για το έτος παρουσιάζεται ως στοιχείο συμφωνίας.

4.   ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ ΓΙΑ ΤΟ 2023

Ανατρέξτε στην ενότητα 6 «Σύνοψη της εκτέλεσης του προϋπολογισμού» του τίτλου «Σημαντικά οικονομικά γεγονότα του έτους» για επεξηγηματικές σημειώσεις σχετικά με την εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2023 όσον αφορά τα έσοδα και τις δαπάνες, τις εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων και το αποτέλεσμα του προϋπολογισμού.

5.   ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ

5.1.   ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ

(σε εκατ. EUR)
		Πιστώσεις εσόδων		Βεβαιωθείσες απαιτήσεις			Έσοδα			Έσοδα ως % του προϋπολογισμού	Υπόλοιπο
	Τίτλος	Αρχικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Οριστικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Τρέχον έτος	Μεταφερθείσες πιστώσεις	Σύνολο	Από απαιτήσεις του τρέχοντος έτους	Από μεταφερθείσες απαιτήσεις	Σύνολο
		1	2	3	4	5=3+4	6	7	8=6+7	9=8/2	10=5-8
1	Ίδιοι πόροι	156 573	151 041	147 777	1 562	149 339	148 062	1 474	149 536	99  %	(197 )
	11 — Εισφορές ζάχαρης	0	0	2	(0 )	2	2	—	2	-	(0 )
	12 — Τελωνειακοί δασμοί	21 590	23 730	20 322	1 562	21 884	20 607	1 474	22 081	93  %	(197 )
	13 — ΦΠΑ	20 720	22 459	22 482	—	22 482	22 482	—	22 482	100  %	—
	14 — ΑΕΕ	107 886	97 650	97 702	—	97 702	97 702	—	97 702	100  %	—
	16 — Μείωση της εισφοράς που βασίζεται στο ΑΕΕ και χορηγείται σε ορισμένα κράτη μέλη	—	—	43	—	43	43	—	43	—	—
	17 — Απορρίμματα πλαστικών συσκευασιών	6 377	7 202	7 225	—	7 225	7 225	—	7 225	100  %	—
2	Πλεονάσματα, υπόλοιπα και αναπροσαρμογές	0	2 519	2 551	7	2 558	2 551	—	2 551	101  %	7
3	Διοικητικά έσοδα	1 895	1 895	2 745	49	2 794	2 728	30	2 757	146  %	36
4	Χρηματοοικονομικά έσοδα, τόκοι υπερημερίας και πρόστιμα	121	710	1 126	16 035	17 162	(604 )	3 084	2 480	349  %	14 681
5	Δημοσιονομικές εγγυήσεις, δανειοληπτικές και δανειοδοτικές πράξεις	0	0	67 589	—	67 589	67 589	—	67 589	—	—
6	Έσοδα, εισφορές και επιστροφές που σχετίζονται με τις πολιτικές της Ένωσης	10 060	9 038	22 400	5 815	28 215	17 987	5 460	23 447	259  %	4 769
	Σύνολο	168 649	165 203	244 189	23 467	267 656	238 313	10 048	248 361	150  %	19 295

6.   ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΕΕ

6.1.   ΠΔΠ: ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΑΝΑΛΗΨΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΛΗΡΩΜΩΝ

(σε εκατ. EUR)
		Πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων						Πιστώσεις πληρωμών
	Τομέας του ΠΔΠ	Πιστώσεις του προϋπολογισμού			Συμπληρωματικές πιστώσεις		Σύνολο διαθέσιμων πιστώσεων	Πιστώσεις του προϋπολογισμού			Συμπληρωματικές πιστώσεις		Σύνολο διαθέσιμων πιστώσεων
		Αρχικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Διορθωτικοί προϋπολογισμοί και μεταφορές	Οριστικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Μεταφορές	Έσοδα για ειδικό προορισμό		Αρχικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Διορθωτικοί προϋπολογισμοί και μεταφορές	Οριστικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Μεταφορές	Έσοδα για ειδικό προορισμό
		1	2	3=1+2	4	5	6=3+4+5	7	8	9=7+8	10	11	12=9+10+11
1	Ενιαία αγορά, καινοτομία και ψηφιακή οικονομία	21 548	(102 )	21 446	149	8 199	29 794	20 901	(773 )	20 129	107	9 452	29 688
2	Συνοχή, ανθεκτικότητα και αξίες	70 587	65	70 652	159	130 384	201 195	58 059	(1 590 )	56 469	75	72 452	128 996
	2α. Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή	62 926	—	62 926	159	4 766	67 852	50 875	(1 638 )	49 237	2	21 570	70 809
	2β. Ανθεκτικότητα και αξίες	7 660	65	7 725	0	125 618	133 343	7 184	48	7 232	73	50 882	58 186
3	Φυσικοί πόροι και περιβάλλον	57 259	(41 )	57 218	488	7 357	65 063	57 456	(800 )	56 656	493	4 293	61 442
	εκ των οποίων: Δαπάνες σχετικές με την αγορά και άμεσες ενισχύσεις	40 692	—	40 692	485	627	41 805	40 698	—	40 698	486	627	41 811
4	Μετανάστευση και διαχείριση των συνόρων	3 727	—	3 727	16	103	3 846	3 038	(376 )	2 662	3	238	2 903
5	Ασφάλεια και άμυνα	2 117	—	2 117	3	45	2 165	1 208	178	1 386	6	30	1 422
6	Γειτονικές χώρες και υπόλοιπος κόσμος	17 212	579	17 791	1 159	1 534	20 484	13 995	579	14 574	104	1 192	15 870
7	Ευρωπαϊκή δημόσια διοίκηση	11 311	34	11 346	1	1 393	12 740	11 311	34	11 346	1 032	1 409	13 787
	εκ των οποίων: Διοικητικές δαπάνες των θεσμικών οργάνων	4 687	3	4 689	1	545	5 235	4 687	3	4 689	641	559	5 889
O	Εκτός ΠΔΠ	—	—	—	—	5 446	5 446	—	—	—	—	8 434	8 434
S	Μηχανισμοί αλληλεγγύης εντός και εκτός της Ένωσης (ειδικά μέσα)	2 855	(675 )	2 180	746	471	3 397	2 680	(698 )	1 981	746	471	3 198
	Σύνολο	186 617	(140 )	186 477	2 721	154 933	344 131	168 649	(3 446 )	165 203	2 566	97 971	265 740

6.2.   ΠΔΠ: ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΑΝΑΛΗΨΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ

(σε εκατ. EUR)
		Σύνολο διαθέσιμων πιστώσεων	Αναληφθείσες υποχρεώσεις					Πιστώσεις μεταφερθείσες στο 2024			Ακυρωθείσες πιστώσεις
	Τομέας του ΠΔΠ		από τον οριστικό εγκριθέντα προϋπολογισμό	από μεταφορές	από έσοδα για ειδικό προορισμό	Σύνολο	%	από τον οριστικό εγκριθέντα προϋπολογισμό	από έσοδα για ειδικό προορισμό	Σύνολο	από τον οριστικό εγκριθέντα προϋπολογισμό	από μεταφορές	από έσοδα για ειδικό προορισμό	Σύνολο
		1	2	3	4	5=2+3+4	6=5/1	7	8	9=7+8	10	11	12	13=10+11+12
1	Ενιαία αγορά, καινοτομία και ψηφιακή οικονομία	29 794	21 442	149	6 361	27 951	94  %	—	1 838	1 838	4	—	1	5
2	Συνοχή, ανθεκτικότητα και αξίες	201 195	69 606	159	126 986	196 751	98  %	12	3 323	3 335	1 034	—	75	1 109
	2α. Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή	67 852	61 882	159	4 532	66 573	98  %	12	159	171	1 033	—	75	1 108
	2β. Ανθεκτικότητα και αξίες	133 343	7 724	0	122 454	130 178	98  %	0	3 164	3 164	1	—	0	1
3	Φυσικοί πόροι και περιβάλλον	65 063	56 881	476	6 210	63 567	98  %	316	958	1 274	22	12	188	222
	εκ των οποίων: Δαπάνες σχετικές με την αγορά και άμεσες ενισχύσεις	41 805	40 374	473	286	41 134	98  %	316	341	657	3	12	—	14
4	Μετανάστευση και διαχείριση των συνόρων	3 846	3 727	16	58	3 801	99  %	—	45	45	0	—	0	0
5	Ασφάλεια και άμυνα	2 165	2 113	3	33	2 149	99  %	—	12	12	4	—	0	4
6	Γειτονικές χώρες και υπόλοιπος κόσμος	20 484	17 719	1 155	724	19 598	96  %	72	810	882	0	4	0	4
7	Ευρωπαϊκή δημόσια διοίκηση	12 740	11 300	1	1 003	12 303	97  %	1	390	391	45	0	0	45
	εκ των οποίων: Διοικητικές δαπάνες των θεσμικών οργάνων	5 235	4 649	1	406	5 056	97  %	1	138	139	39	0	0	39
O	Εκτός ΠΔΠ	5 446	—	—	3 685	3 685	68  %	—	1 761	1 761	—	—	0	0
S	Μηχανισμοί αλληλεγγύης εντός και εκτός της Ένωσης (ειδικά μέσα)	3 397	1 576	746	161	2 483	73  %	407	307	714	197	—	3	200
	Σύνολο	344 131	184 363	2 706	145 221	332 290	97  %	808	9 444	10 252	1 306	15	268	1 589

6.3.   ΠΔΠ: ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΠΛΗΡΩΜΩΝ

(σε εκατ. EUR)
		Σύνολο διαθέσιμων πιστώσεων	Πραγματοποιηθείσες πληρωμές					Πιστώσεις μεταφερθείσες στο 2024			Ακυρωθείσες πιστώσεις
	Τομέας του ΠΔΠ		από τον οριστικό εγκριθέντα προϋπολογισμό	από μεταφορές	από έσοδα για ειδικό προορισμό	Σύνολο	%	από τον οριστικό εγκριθέντα προϋπολογισμό	από έσοδα για ειδικό προορισμό	Σύνολο	από τον οριστικό εγκριθέντα προϋπολογισμό	από μεταφορές	από έσοδα για ειδικό προορισμό	Σύνολο
		1	2	3	4	5=2+3+4	6=5/1	7	8	9=7+8	10	11	12	13=10+11+12
1	Ενιαία αγορά, καινοτομία και ψηφιακή οικονομία	29 688	20 000	98	5 225	25 323	85  %	110	4 221	4 331	19	9	5	34
2	Συνοχή, ανθεκτικότητα και αξίες	128 996	55 644	72	64 901	120 617	94  %	811	7 545	8 356	13	3	7	23
	2α. Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή	70 809	49 226	1	16 469	65 696	93  %	2	5 101	5 103	9	1	0	11
	2β. Ανθεκτικότητα και αξίες	58 186	6 419	71	48 431	54 922	94  %	809	2 444	3 253	4	2	7	12
3	Φυσικοί πόροι και περιβάλλον	61 442	56 306	481	2 689	59 476	97  %	324	1 604	1 928	26	12	0	38
	εκ των οποίων: Δαπάνες σχετικές με την αγορά και άμεσες ενισχύσεις	41 811	40 361	474	286	41 120	98  %	316	341	657	22	12	—	34
4	Μετανάστευση και διαχείριση των συνόρων	2 903	2 594	2	68	2 665	92  %	3	170	173	65	1	0	65
5	Ασφάλεια και άμυνα	1 422	1 363	5	18	1 386	97  %	8	12	20	16	0	0	16
6	Γειτονικές χώρες και υπόλοιπος κόσμος	15 870	14 417	80	734	15 232	96  %	143	457	600	14	23	0	38
7	Ευρωπαϊκή δημόσια διοίκηση	13 787	10 414	962	884	12 260	89  %	887	522	1 409	45	71	3	118
	εκ των οποίων: Διοικητικές δαπάνες των θεσμικών οργάνων	5 889	4 083	593	363	5 039	86  %	567	194	761	39	48	2	89
O	Εκτός ΠΔΠ	8 434	—	—	226	226	3  %	—	8 208	8 208	—	—	—	—
S	Μηχανισμοί αλληλεγγύης εντός και εκτός της Ένωσης (ειδικά μέσα)	3 198	1 254	746	1	2 001	63  %	728	468	1 196	0	0	1	1
	Σύνολο	265 740	161 992	2 447	74 747	239 186	90  %	3 014	23 207	26 221	197	119	17	333

6.4.   ΠΔΠ: ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΕΚΚΡΕΜΩΝ ΑΝΑΛΗΨΕΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ (ΥΠΕ)

(σε εκατ. EUR)
		Εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων στο τέλος του προηγούμενου έτους				Αναλήψεις υποχρεώσεων του τρέχοντος οικονομικού έτους				Σύνολο εκκρεμών αναλήψεων υποχρεώσεων στο τέλος του έτους
	Τομέας του ΠΔΠ	Μεταφερθείσες αναλήψεις υποχρεώσεων από προηγούμενο έτος	Αποδεσμεύσεις/Αναπροσαρμογές/Ακυρώσεις	Πληρωμές	Εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων στο τέλος του έτους	Αναληφθείσες υποχρεώσεις εντός του έτους	Πληρωμές	Ακύρωση μη μεταφερόμενων αναλήψεων υποχρεώσεων	Εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων στο τέλος του έτους
		1	2	3	4=1+2+3	5	6	7	8=5+6+7	9=4+8
1	Ενιαία αγορά, καινοτομία και ψηφιακή οικονομία	50 130	(821 )	(18 037 )	31 272	27 951	(7 286 )	(11 )	20 654	51 926
2	Συνοχή, ανθεκτικότητα και αξίες	301 081	(456 )	(112 046 )	188 579	196 751	(8 572 )	(1 )	188 178	376 757
	2α. Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή	154 302	(314 )	(63 487 )	90 501	66 573	(2 209 )	(1 )	64 363	154 864
	2β. Ανθεκτικότητα και αξίες	146 779	(142 )	(48 558 )	98 078	130 178	(6 363 )	(0 )	123 815	221 893
3	Φυσικοί πόροι και περιβάλλον	53 459	(74 )	(17 484 )	35 901	63 567	(41 992 )	(0 )	21 575	57 477
	εκ των οποίων: Δαπάνες σχετικές με την αγορά και άμεσες ενισχύσεις	357	(13 )	(116 )	229	41 134	(41 005 )	—	129	358
4	Μετανάστευση και διαχείριση των συνόρων	4 008	(23 )	(1 535 )	2 449	3 801	(1 129 )	(0 )	2 671	5 121
5	Ασφάλεια και άμυνα	3 061	(22 )	(1 022 )	2 017	2 149	(364 )	(0 )	1 785	3 803
6	Γειτονικές χώρες και υπόλοιπος κόσμος	36 962	(1 342 )	(9 389 )	26 232	19 598	(5 843 )	(0 )	13 755	39 987
7	Ευρωπαϊκή δημόσια διοίκηση	1 048	(85 )	(963 )	0	12 303	(11 296 )	(3 )	1 004	1 004
	εκ των οποίων: Διοικητικές δαπάνες των θεσμικών οργάνων	654	(61 )	(593 )	—	5 056	(4 446 )	(2 )	608	608
O	Εκτός ΠΔΠ	3 071	(83 )	(125 )	2 863	3 685	(101 )	—	3 584	6 447
S	Μηχανισμοί αλληλεγγύης εντός και εκτός της Ένωσης (ειδικά μέσα)	0	(0 )	(0 )	—	2 483	(2 001 )	—	482	482
	Σύνολο	452 821	(2 905 )	(160 601 )	289 315	332 290	(78 585 )	(16 )	253 689	543 003

6.5.   ΠΔΠ: ΕΚΚΡΕΜΕΙΣ ΑΝΑΛΗΨΕΙΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΑΝΑ ΕΤΟΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ

(σε εκατ. EUR)
		<2017	2017	2018	2019	2020	2021	2022	2023	Σύνολο
1	Ενιαία αγορά, καινοτομία και ψηφιακή οικονομία	634	865	1 182	3 748	6 529	6 859	11 278	20 831	51 926
2	Συνοχή, ανθεκτικότητα και αξίες	1 835	2 249	3 070	4 923	8 017	28 409	140 066	188 188	376 757
3	Φυσικοί πόροι και περιβάλλον	2 406	926	1 156	1 195	2 414	5 757	22 047	21 575	57 477
4	Μετανάστευση και διαχείριση των συνόρων	29	94	108	342	948	180	749	2 671	5 121
5	Ασφάλεια και άμυνα	20	41	102	158	246	716	735	1 785	3 803
6	Γειτονικές χώρες και υπόλοιπος κόσμος	1 238	837	1 834	2 658	2 880	5 945	10 837	13 757	39 987
7	Ευρωπαϊκή δημόσια διοίκηση	—	—	—	—	—	—	0	1 004	1 004
O	Εκτός ΠΔΠ	—	—	—	—	0	105	2 758	3 584	6 447
S	Μηχανισμοί αλληλεγγύης εντός και εκτός της Ένωσης (ειδικά μέσα)	—	—	—	—	—	—	—	482	482
	Σύνολο	6 162	5 013	7 452	13 024	21 034	47 971	188 470	253 877	543 003

Ως αποτέλεσμα της ανακατανομής των αναλήψεων υποχρεώσεων στο πλαίσιο εσωτερικών αναδιοργανώσεων, σημειώθηκε μετατόπιση ανεξόφλητου ποσού (188 εκατ. EUR) από έτος σε έτος. Το συνολικό ποσό εκκρεμών αναλήψεων υποχρεώσεων παραμένει αμετάβλητο.

6.6.   ΠΔΠ: ΕΚΚΡΕΜΕΙΣ ΑΝΑΛΗΨΕΙΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΑΝΑ ΕΙΔΟΣ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ

(σε εκατ. EUR)
		Από πιστώσεις του προϋπολογισμού					Από πιστώσεις εσόδων για ειδικό προορισμό					Σύνολο εκκρεμών αναλήψεων υποχρεώσεων στο τέλος του 2023
		Μεταφερθείσες αναλήψεις υποχρεώσεων από το 2022	Προσαρ-μογές	Αναληφθείσες υποχρεώσεις	Πραγματοποιηθείσες πληρωμές	Υπόλοιπο προς εκκαθάριση	Μεταφερθείσες αναλήψεις υποχρεώσεων από το 2022	Προσαρ-μογές	Αναληφθείσες υποχρεώσεις	Πραγματοποιηθείσες πληρωμές	Υπόλοιπο προς εκκαθάριση
		1	2	3	4	5=1+2+3-4	6	7	8	9	10=6+7+8-9	11=5+10
1	Ενιαία αγορά, καινοτομία και ψηφιακή οικονομία	42 542	(677 )	21 590	20 137	43 318	7 588	(155 )	6 361	5 186	8 608	51 926
2	Συνοχή, ανθεκτικότητα και αξίες	98 936	(427 )	69 765	38 883	129 392	202 144	(30 )	126 986	81 734	247 365	376 757
	2α. Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή	93 943	(305 )	62 041	32 335	123 345	60 358	(10 )	4 532	33 361	31 520	154 864
	2β. Ανθεκτικότητα και αξίες	4 993	(122 )	7 724	6 548	6 048	141 786	(21 )	122 454	48 374	215 846	221 893
3	Φυσικοί πόροι και περιβάλλον	41 281	(69 )	57 357	56 964	41 606	12 178	(5 )	6 210	2 512	15 871	57 477
	εκ των οποίων: Δαπάνες σχετικές με την αγορά και άμεσες ενισχύσεις	357	(13 )	40 848	40 834	358	0	(0 )	286	286	0	358
4	Μετανάστευση και διαχείριση των συνόρων	3 811	(20 )	3 743	2 585	4 949	197	(4 )	58	80	172	5 121
5	Ασφάλεια και άμυνα	3 025	(22 )	2 116	1 372	3 748	36	(0 )	33	14	55	3 803
6	Γειτονικές χώρες και υπόλοιπος κόσμος	36 275	(1 332 )	18 874	14 473	39 345	687	(10 )	724	758	642	39 987
7	Ευρωπαϊκή δημόσια διοίκηση	929	(31 )	11 300	11 313	886	119	(57 )	1 003	947	118	1 004
	εκ των οποίων: Διοικητικές δαπάνες των θεσμικών οργάνων	603	(10 )	4 650	4 676	567	51	(53 )	406	363	42	608
O	Εκτός ΠΔΠ			—	—	—	3 071	(83 )	3 685	226	6 447	6 447
S	Μηχανισμοί αλληλεγγύης εντός και εκτός της Ένωσης (ειδικά μέσα)	0	(0 )	2 322	2 001	321	—	—	161	—	161	482
	Σύνολο	226 800	(2 577 )	187 069	147 727	263 564	226 021	(343 )	145 221	91 459	279 439	543 003

6.7.   ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΔΠ: ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΑΝΑΛΗΨΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΛΗΡΩΜΩΝ

(σε εκατ. EUR)
		Πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων						Πιστώσεις πληρωμών
		Πιστώσεις του προϋπολογισμού			Συμπληρωματικές πιστώσεις		Σύνολο διαθέσιμων πιστώσεων	Πιστώσεις του προϋπολογισμού			Συμπληρωματικές πιστώσεις		Σύνολο διαθέσιμων πιστώσεων
	Πρόγραμμα	Αρχικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Διορθωτικοί προϋπολογισμοί και μεταφορές	Οριστικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Μεταφορές	Έσοδα για ειδικό προορισμό		Αρχικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Διορθωτικοί προϋπολογισμοί και μεταφορές	Οριστικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Μεταφορές	Έσοδα για ειδικό προορισμό
		1	2	3=1+2	4	5	6=3+4+5	7	8	9=7+8	10	11	12=9+10+11
1	Ορίζων Ευρώπη	12 353	81	12 434	149	3 594	16 177	11 909	(292 )	11 616	66	6 071	17 753
	Ευρατόμ	276	10	286	—	60	346	274	(50 )	224	17	114	355
	Θερμοπυρηνικός πειραματικός αντιδραστήρας (ITER)	840	(290 )	550	—	8	558	671	(264 )	407	1	8	416
	Άλλες δράσεις	—	—	—	—	721	721	—	—	—	—	483	483
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	28	(1 )	27	—	—	27	18	(7 )	10	—	—	10
	Ταμείο InvestEU	341	—	341	—	3 376	3 716	390	(0 )	390	0	2 200	2 590
	ΜΣΕ — Μεταφορές	1 853	428	2 281	—	38	2 319	1 943	553	2 496	0	35	2 531
	ΜΣΕ — Ενέργεια	859	(433 )	426	—	9	435	724	(195 )	529	2	2	532
	ΜΣΕ — Ψηφιακός τομέας	289	—	289	—	3	292	230	(83 )	147	0	3	150
	Ψηφιακή Ευρώπη	1 307	34	1 341	—	40	1 381	1 285	(438 )	846	10	39	895
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	203	4	206	—	11	217	203	16	218	—	11	229
	Άλλες δράσεις	4	—	4	—	85	89	4	(2 )	2	—	85	87
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	4	—	4	—	—	4	18	(4 )	13	—	—	13
	Δράσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Επιτροπής	24	1	25	—	4	29	24	7	31	—	1	32
	Ενιαία αγορά	603	31	634	—	52	685	615	98	713	6	64	783
	Καταπολέμηση της απάτης στην ΕΕ	25	—	25	—	1	26	26	(1 )	25	—	1	27
	Φορολογία	38	—	38	—	3	41	36	—	36	0	3	39
	Τελωνεία	133	(12 )	122	—	9	131	120	(5 )	115	0	9	124
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	127	(3 )	124	—	14	138	127	(3 )	124	—	14	138
	Άλλες δράσεις	12	(3 )	9	—	0	9	12	(3 )	9	—	0	9
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	6	—	6	—	—	6	10	(1 )	9	—	—	9
	Ευρωπαϊκό Διαστημικό Πρόγραμμα	2 045	—	2 045	—	168	2 213	2 091	1	2 092	5	308	2 404
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	75	—	75	—	2	77	75	—	75	—	2	77
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
	Ασφαλής συνδεσιμότητα της Ένωσης	106	50	156	—	—	156	99	(98 )	0	—	—	0
	Σύνολο τομέα 1: Ενιαία αγορά, καινοτομία και ψηφιακή οικονομία	21 548	(102 )	21 446	149	8 199	29 794	20 901	(773 )	20 129	107	9 452	29 688
2	Περιφερειακή ανάπτυξη (ΕΤΠΑ)	38 393	7	38 400	151	2 636	41 187	27 315	(1 706 )	25 608	0	11 149	36 757
	Ταμείο Συνοχής	6 208	425	6 633	—	732	7 365	8 719	831	9 550	0	945	10 494
	Συνεισφορά του Ταμείου Συνοχής στον ΜΣΕ-Μεταφορές	1 548	—	1 548	—	2	1 550	1 814	255	2 069	—	2	2 071
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	4	—	4	—	—	4	5	(1 )	4	—	—	4
	Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ (ΕΚΤ+)	16 774	(432 )	16 342	8	1 396	17 747	13 023	(1 017 )	12 006	2	9 475	21 482
	Στήριξη της τουρκοκυπριακής κοινότητας	34	—	34	—	7	41	37	3	40	0	7	47
	Ευρωπαϊκός μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας	121	—	121	—	123 552	123 673	115	(0 )	115	2	48 928	49 045
	Pericles IV	1	(0 )	1	—	0	1	1	(0 )	1	—	0	1
	Ανάκαμψη της ΕΕ	1 316	0	1 316	—	3	1 319	1 316	0	1 316	29	3	1 348
	RescEU	188	65	253	0	1 228	1 482	312	45	357	16	973	1 346
	EU4Health	739	—	739	—	31	770	627	(121 )	506	4	20	530
	Στήριξη έκτακτης ανάγκης εντός της Ένωσης (ESI)	—	—	—	—	26	26	6	(5 )	1	—	52	53
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	261	—	261	—	64	325	253	—	253	—	64	317
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Δράσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Επιτροπής	12	—	12	—	0	12	11	1	12	—	0	12
	Απασχόληση και κοινωνική καινοτομία	94	(1 )	92	—	13	105	95	(15 )	80	1	13	94
	Erasmus+	3 669	4	3 672	—	628	4 300	3 292	87	3 379	13	742	4 134
	Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης (ΕΣΑ)	144	—	144	—	26	171	124	4	128	4	41	173
	Δημιουργική Ευρώπη	333	—	333	—	20	353	312	69	381	2	22	406
	Δικαιοσύνη	42	(2 )	40	—	4	44	40	(3 )	37	1	1	39
	Δικαιώματα και αξίες	215	(1 )	214	—	2	217	157	(10 )	146	1	2	150
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	271	4	275	—	6	281	266	2	267	—	6	274
	Άλλες δράσεις	8	(1 )	7	—	2	9	6	(3 )	3	—	2	5
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	32	—	32	—	1	32	47	(13 )	34	—	1	35
	Δράσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Επιτροπής	182	(2 )	180	—	5	185	167	8	175	—	6	181
	Σύνολο τομέα 2: Συνοχή, ανθεκτικότητα και αξίες	70 587	65	70 652	159	130 384	201 195	58 059	(1 590 )	56 469	75	72 452	128 996
3	Γεωργικές εγγυήσεις	40 692	—	40 692	485	627	41 805	40 698	—	40 698	486	627	41 811
	Άλλα προγράμματα του τομέα «Φυσικοί πόροι και περιβάλλον»	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
	Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης	12 935	—	12 935	—	453	13 388	15 087	(875 )	14 212	0	3 123	17 335
	Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας	1 103	(0 )	1 103	3	89	1 195	889	103	991	1	89	1 081
	Αλιεία (ΣΣΒΑ και ΠΟΔΑ)	162	(45 )	117	—	—	117	151	(35 )	116	—	—	116
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	30	—	30	—	1	31	30	—	30	—	1	31
	Άλλες δράσεις	—	4	4	—	—	4	—	—	—	—	—	—
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	2	—	2	—	—	2	4	(1 )	3	—	—	3
	Περιβάλλον και δράση για το κλίμα (LIFE)	756	3	758	—	11	769	523	5	528	6	9	543
	Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης	1 466	—	1 466	—	5 907	7 373	3	(1 )	2	—	166	168
	Δανειακή διευκόλυνση στο πλαίσιο του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης	50	—	50	—	261	311	—	10	10	—	271	281
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	60	(3 )	57	—	7	64	60	(3 )	57	—	7	64
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	5	—	5	—	0	5	12	(3 )	9	—	0	9
	Σύνολο τομέα 3: Φυσικοί πόροι και περιβάλλον	57 259	(41 )	57 218	488	7 357	65 063	57 456	(800 )	56 656	493	4 293	61 442
4	Άσυλο, μετανάστευση και ένταξη	1 455	30	1 485	8	7	1 500	1 330	(259 )	1 071	2	10	1 082
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	172	(15 )	157	—	21	178	172	(10 )	162	—	21	183
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	—	—	—	—	0	0	—	—	—	—	0	0
	Διαχείριση των συνόρων (ΤΟΔΣ) — Διαχείριση των συνόρων και θεωρήσεις	957	—	957	8	1	965	397	12	409	1	133	543
	Διαχείριση των συνόρων (ΤΟΔΣ) — Τελωνειακός εξοπλισμός	141	—	141	—	—	141	72	(72 )	0	0	—	0
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	1 003	(15 )	988	—	75	1 062	1 068	(48 )	1 020	—	75	1 094
	Σύνολο τομέα 4: Μετανάστευση και διαχείριση των συνόρων	3 727	—	3 727	16	103	3 846	3 038	(376 )	2 662	3	238	2 903
5	Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας (ΤΕΑ)	310	—	310	3	2	316	195	(2 )	193	1	4	199
	Παροπλισμός πυρηνικών εγκαταστάσεων	69	—	69	—	—	69	60	42	102	—	—	102
	Πυρηνική ασφάλεια και παροπλισμός	57	(1 )	57	—	0	57	53	(4 )	49	2	1	52
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	230	1	231	—	16	247	230	1	231	—	16	247
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	—	—	—	—	—	—	1	(1 )	—	—	—	—
	Δράσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Επιτροπής	22	—	22	—	0	22	19	0	19	—	0	19
	Ευρωπαϊκή άμυνα (έρευνα)	319	(0 )	319	—	9	328	164	5	169	1	4	175
	Ευρωπαϊκή άμυνα (εκτός της έρευνας)	626	—	626	—	17	644	250	107	357	1	5	362
	Στρατιωτική κινητικότητα	295	—	295	—	—	295	132	131	263	0	—	263
	Μέσο για κοινές προμήθειες στον τομέα της άμυνας	157	(157 )	—	—	—	—	72	(72 )	—	—	—	—
	Μέσο ενίσχυσης της αμυντικής βιομηχανίας	—	157	157	—	—	157	—	1	1	—	—	1
	Πρόγραμμα για την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	—	—	—	—	—	—	1	0	1	—	0	1
	Ασφαλής συνδεσιμότητα της Ένωσης	30	—	30	—	—	30	30	(30 )	—	—	—	—
	Σύνολο τομέα 5: Ασφάλεια και άμυνα	2 117	—	2 117	3	45	2 165	1 208	178	1 386	6	30	1 422
6	Γειτονία, Ανάπτυξη και Διεθνής Συνεργασία	12 251	(39 )	12 212	1 147	1 343	14 703	8 944	167	9 110	76	861	10 047
	Μηχανισμός για την Πυρηνική Ασφάλεια (EINS)	40	—	40	5	1	46	32	8	40	1	1	42
	Ανθρωπιστική βοήθεια (HUMA)	1 777	631	2 408	0	37	2 445	1 834	637	2 471	8	36	2 515
	Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας (ΚΕΠΠΑ)	372	0	372	—	23	395	381	6	387	0	23	410
	Υπερπόντιες χώρες και εδάφη (ΥΧΕ)	70	—	70	1	35	106	59	(5 )	54	1	14	69
	Άλλες δράσεις	78	(13 )	65	—	1	66	62	(9 )	53	—	1	54
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	—	—	—	—	0	0	—	0	0	—	0	0
	Δράσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Επιτροπής	93	—	93	—	0	93	93	(6 )	87	—	0	87
	Προενταξιακή βοήθεια (ΜΠΒ III)	2 531	—	2 531	5	92	2 629	2 591	(219 )	2 372	17	256	2 645
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
	Σύνολο τομέα 6: Γειτονικές χώρες και υπόλοιπος κόσμος	17 212	579	17 791	1 159	1 534	20 484	13 995	579	14 574	104	1 192	15 870
7	Συντάξεις προσωπικού	2 296	52	2 348	—	259	2 607	2 296	52	2 348	—	259	2 607
	(Συντάξεις πρώην βουλευτών) ΕΚ	14	(0 )	14	—	—	14	14	(0 )	14	—	—	14
	(Συντάξεις πρώην μελών) Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και Συμβούλιο	1	(0 )	1	—	—	1	1	(0 )	1	—	—	1
	(Συντάξεις πρώην μελών) Επιτροπή	9	(1 )	8	—	—	8	9	(1 )	8	—	—	8
	(Συντάξεις πρώην μελών) ΔΕΕ	16	(1 )	14	—	—	14	16	(1 )	14	—	—	14
	(Συντάξεις πρώην μελών) ΕΕΣ	7	(1 )	6	—	—	6	7	(1 )	6	—	—	6
	(Συντάξεις πρώην μελών) Διαμεσολαβητής	0	(0 )	0	—	—	0	0	(0 )	0	—	—	0
	(Συντάξεις πρώην μελών) ΕΕΠΔ	0	0	0	—	—	0	0	0	0	—	—	0
	Ευρωπαϊκά Σχολεία	224	9	233	—	27	260	224	9	233	1	27	261
	Αποδοχές μόνιμου και λοιπού προσωπικού	2 779	(46 )	2 733	—	115	2 847	2 779	(46 )	2 733	0	115	2 848
	Αποδοχές εξωτερικού προσωπικού	268	(16 )	252	—	83	335	268	(16 )	252	43	83	378
	Μέλη — Αποζημιώσεις και επιδόματα	14	2	16	—	0	16	14	2	16	0	0	17
	Μέλη — Μεταβατικές αποζημιώσεις	—	0	0	—	—	0	—	0	0	—	—	0
	Έξοδα πρόσληψης	31	(1 )	30	—	1	31	31	(1 )	30	4	1	34
	Λήξη καθηκόντων	9	(0 )	9	—	—	9	9	(0 )	9	—	—	9
	Δαπάνες κατάρτισης	16	1	18	—	7	24	16	1	18	11	7	35
	Κοινωνικές δαπάνες και κινητικότητα	22	0	22	—	26	48	22	0	22	14	28	64
	Τεχνολογία πληροφοριών και επικοινωνιών	274	4	278	—	156	434	274	4	278	155	156	590
	Μισθώματα και αγορές	311	12	323	—	40	363	311	12	323	2	40	365
	Δαπάνες σχετικές με κτίρια	124	(1 )	123	—	34	157	124	(1 )	123	69	34	226
	Ασφάλεια	61	2	63	—	11	74	61	2	63	33	11	107
	Αποστολή και παράσταση	43	13	56	—	4	59	43	13	56	11	4	71
	Συνεδριάσεις, επιτροπές, διασκέψεις	22	(8 )	15	—	3	17	22	(8 )	15	7	3	24
	Επίσημη Εφημερίδα	3	0	3	—	—	3	3	0	3	0	—	3
	Εκδόσεις	10	1	11	—	5	16	10	1	11	7	5	23
	Απόκτηση πληροφοριών	5	1	7	—	0	7	5	1	7	2	0	8
	Μελέτες και έρευνες	4	2	6	—	0	6	4	2	6	3	0	9
	Γενικός εξοπλισμός, οχήματα, έπιπλα	16	3	19	—	12	31	16	3	19	15	12	46
	Εξωτερικές γλωσσικές υπηρεσίες	27	6	33	—	45	78	27	6	33	5	45	83
	Άλλες διοικητικές δαπάνες	18	(1 )	17	—	22	39	18	(1 )	17	8	22	47
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Διοικητικές δαπάνες άλλων θεσμικών οργάνων	4 687	3	4 689	1	545	5 235	4 687	3	4 689	641	559	5 889
	Σύνολο τομέα 7: Ευρωπαϊκή δημόσια διοίκηση	11 311	34	11 346	1	1 393	12 740	11 311	34	11 346	1 032	1 409	13 787
O	Ταμείο Καινοτομίας (IF)	—	—	—	—	5 331	5 331	—	—	—	—	8 318	8 318
	Άλλες δράσεις	—	—	—	—	115	115	—	—	—	—	116	116
	Σύνολο τομέα O: Εκτός ΠΔΠ	—	—	—	—	5 446	5 446	—	—	—	—	8 434	8 434
S	Αλληλεγγύη και Επείγουσα Βοήθεια (SEAR)	1 325	(675 )	650	700	1	1 351	1 325	(675 )	650	700	1	1 351
	Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση (ΕΤΠ)	205	—	205	—	12	217	30	(23 )	7	0	12	19
	Αποθεματικό προσαρμογής στο Brexit	1 325	—	1 325	46	458	1 829	1 325	—	1 325	46	458	1 829
	Σύνολο τομέα S: Μηχανισμοί αλληλεγγύης εντός και εκτός της Ένωσης (ειδικά μέσα)	2 855	(675 )	2 180	746	471	3 397	2 680	(698 )	1 981	746	471	3 198
	Σύνολο	186 617	(140 )	186 477	2 721	154 933	344 131	168 649	(3 446 )	165 203	2 566	97 971	265 740

6.8.   ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΔΠ: ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΑΝΑΛΗΨΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ

(σε εκατ. EUR)
		Σύνολο διαθέσιμων πιστώσεων	Αναληφθείσες υποχρεώσεις					Πιστώσεις μεταφερθείσες στο 2024			Ακυρωθείσες πιστώσεις
	Πρόγραμμα		από τον οριστικό εγκριθέντα προϋπολογισμό	από μεταφορές	από έσοδα για ειδικό προορισμό	Σύνολο	%	από τον οριστικό εγκριθέντα προϋπολογισμό	από έσοδα για ειδικό προορισμό	Σύνολο	από τον οριστικό εγκριθέντα προϋπολογισμό	από μεταφορές	από έσοδα για ειδικό προορισμό	Σύνολο
		1	2	3	4	5=2+3+4	6=5/1	7	8	9=7+8	10	11	12	13=10+11+12
1	Ορίζων Ευρώπη	16 177	12 434	149	2 781	15 363	95  %	—	813	813	0	—	0	0
	Ευρατόμ	346	286	—	9	295	85  %	—	51	51	0	—	0	0
	Θερμοπυρηνικός πειραματικός αντιδραστήρας (ITER)	558	550	—	6	556	100  %	—	2	2	0	—	—	0
	Άλλες δράσεις	721	—	—	152	152	21  %	—	569	569	—	—	—	—
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	27	27	—	—	27	100  %	—	—	—	0	—	—	0
	Ταμείο InvestEU	3 716	341	—	3 156	3 497	94  %	—	219	219	—	—	—	—
	ΜΣΕ — Μεταφορές	2 319	2 281	—	15	2 295	99  %	—	24	24	0	—	—	0
	ΜΣΕ — Ενέργεια	435	426	—	8	434	100  %	—	1	1	0	—	0	0
	ΜΣΕ — Ψηφιακός τομέας	292	289	—	2	291	99  %	—	1	1	0	—	—	0
	Ψηφιακή Ευρώπη	1 381	1 340	—	39	1 379	100  %	—	1	1	1	—	0	1
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	217	206	—	9	216	99  %	—	2	2	—	—	(0 )	(0 )
	Άλλες δράσεις	89	4	—	—	4	4  %	—	85	85	—	—	—	—
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	4	4	—	—	4	100  %	—	—	—	—	—	—	—
	Δράσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Επιτροπής	29	25	—	3	28	98  %	—	1	1	—	—	(0 )	(0 )
	Ενιαία αγορά	685	633	—	32	665	97  %	—	20	20	1	—	0	1
	Καταπολέμηση της απάτης στην ΕΕ	26	25	—	0	25	98  %	—	0	0	0	—	0	0
	Φορολογία	41	36	—	3	39	96  %	—	0	0	2	—	—	2
	Τελωνεία	131	121	—	4	126	96  %	—	5	5	0	—	—	0
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	138	124	—	7	131	95  %	—	7	7	—	—	—	—
	Άλλες δράσεις	9	9	—	0	9	100  %	—	0	0	—	—	—	—
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	6	6	—	—	6	100  %	—	—	—	—	—	—	—
	Ευρωπαϊκό Διαστημικό Πρόγραμμα	2 213	2 045	—	131	2 177	98  %	—	37	37	—	—	0	0
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	77	75	—	2	77	100  %	—	0	0	—	—	0	0
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	0	0	0	0	0	-	0	0	0	0	0	0	0
	Ασφαλής συνδεσιμότητα της Ένωσης	156	156	—	—	156	100  %	—	—	—	—	—	—	—
	Σύνολο τομέα 1: Ενιαία αγορά, καινοτομία και ψηφιακή οικονομία	29 794	21 442	149	6 361	27 951	94  %	—	1 838	1 838	4	—	1	5
2	Περιφερειακή ανάπτυξη (ΕΤΠΑ)	41 187	37 642	151	2 496	40 288	98  %	12	84	97	746	—	56	802
	Ταμείο Συνοχής	7 365	6 400	—	688	7 088	96  %	—	32	32	233	—	11	244
	Συνεισφορά του Ταμείου Συνοχής στον ΜΣΕ-Μεταφορές	1 550	1 548	—	—	1 548	100  %	—	2	2	—	—	0	0
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	4	—	—	—	—	—	—	—	—	4	—	—	4
	Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ (ΕΚΤ+)	17 747	16 292	8	1 348	17 648	99  %	—	40	40	50	—	8	58
	Στήριξη της τουρκοκυπριακής κοινότητας	41	34	—	0	34	82  %	—	7	7	—	—	—	—
	Ευρωπαϊκός μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας	123 673	121	—	120 773	120 894	98  %	—	2 779	2 779	0	—	—	0
	Pericles IV	1	1	—	0	1	100  %	—	—	—	0	—	—	0
	Ανάκαμψη της ΕΕ	1 319	1 316	—	2	1 318	100  %	—	0	0	—	—	—	—
	RescEU	1 482	253	0	1 214	1 467	99  %	0	15	15	(0 )	—	(0 )	(0 )
	EU4Health	770	739	—	30	769	100  %	—	1	1	0	—	—	0
	Στήριξη έκτακτης ανάγκης εντός της Ένωσης (ESI)	26	—	—	—	—	—	—	26	26	—	—	—	—
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	325	261	—	35	296	91  %	—	29	29	—	—	—	—
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Δράσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Επιτροπής	12	12	—	0	12	99  %	—	0	0	0	—	—	0
	Απασχόληση και κοινωνική καινοτομία	105	92	—	8	100	95  %	—	5	5	0	—	0	0
	Erasmus+	4 300	3 672	—	360	4 033	94  %	—	267	267	0	—	—	0
	Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης (ΕΣΑ)	171	144	—	7	151	88  %	—	20	20	—	—	—	—
	Δημιουργική Ευρώπη	353	333	—	14	347	98  %	—	6	6	0	—	0	0
	Δικαιοσύνη	44	40	—	3	43	99  %	—	1	1	0	—	—	0
	Δικαιώματα και αξίες	217	214	—	1	215	99  %	—	1	1	0	—	0	0
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	281	275	—	4	279	99  %	—	2	2	—	—	0	0
	Άλλες δράσεις	9	7	—	2	9	99  %	—	0	0	0	—	—	0
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	32	31	—	0	31	97  %	—	0	0	0	—	0	1
	Δράσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Επιτροπής	185	180	—	2	182	98  %	—	3	3	0	—	—	0
	Σύνολο τομέα 2: Συνοχή, ανθεκτικότητα και αξίες	201 195	69 606	159	126 986	196 751	98  %	12	3 323	3 335	1 034	—	75	1 109
3	Γεωργικές εγγυήσεις	41 805	40 374	473	286	41 134	98  %	316	341	657	3	12	—	14
	Άλλα προγράμματα του τομέα «Φυσικοί πόροι και περιβάλλον»	0	0	0	0	0	-	0	0	0	0	0	0	0
	Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης	13 388	12 934	—	19	12 954	97  %	—	247	247	0	—	187	188
	Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας	1 195	1 103	3	65	1 171	98  %	—	23	23	0	—	1	1
	Αλιεία (ΣΣΒΑ και ΠΟΔΑ)	117	117	—	—	117	100  %	—	—	—	0	—	—	0
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	31	30	—	1	30	98  %	—	1	1	—	—	—	—
	Άλλες δράσεις	4	4	—	—	4	100  %	—	—	—	0	—	—	0
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	2	2	—	—	2	100  %	—	—	—	—	—	—	—
	Περιβάλλον και δράση για το κλίμα (LIFE)	769	758	—	8	766	100  %	—	3	3	0	—	0	0
	Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης	7 373	1 447	—	5 816	7 263	98  %	—	92	92	19	—	—	19
	Δανειακή διευκόλυνση στο πλαίσιο του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης	311	50	—	9	59	19  %	—	252	252	—	—	—	—
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	64	57	—	7	64	99  %	—	0	0	—	—	0	0
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	5	5	—	—	5	100  %	—	—	—	—	—	0	0
	Σύνολο τομέα 3: Φυσικοί πόροι και περιβάλλον	65 063	56 881	476	6 210	63 567	98  %	316	958	1 274	22	12	188	222
4	Άσυλο, μετανάστευση και ένταξη	1 500	1 485	8	2	1 494	100  %	—	6	6	0	—	0	0
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	178	157	—	8	165	93  %	—	13	13	—	—	0	0
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	0	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	0	0
	Διαχείριση των συνόρων (ΤΟΔΣ) — Διαχείριση των συνόρων και θεωρήσεις	965	957	8	0	965	100  %	—	0	0	0	—	0	0
	Διαχείριση των συνόρων (ΤΟΔΣ) — Τελωνειακός εξοπλισμός	141	141	—	—	141	100  %	—	—	—	—	—	—	—
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	1 062	988	—	48	1 036	98  %	—	26	26	—	—	0	0
	Σύνολο τομέα 4: Μετανάστευση και διαχείριση των συνόρων	3 846	3 727	16	58	3 801	99  %	—	45	45	0	—	0	0
5	Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας (ΤΕΑ)	316	310	3	1	315	100  %	—	1	1	0	—	0	0
	Παροπλισμός πυρηνικών εγκαταστάσεων	69	69	—	—	69	100  %	—	—	—	—	—	—	—
	Πυρηνική ασφάλεια και παροπλισμός	57	53	—	0	53	94  %	—	0	0	3	—	0	3
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	247	231	—	6	237	96  %	—	11	11	—	—	0	0
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Δράσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Επιτροπής	22	22	—	0	22	99  %	—	—	—	0	—	—	0
	Ευρωπαϊκή άμυνα (έρευνα)	328	319	—	9	328	100  %	—	—	—	—	—	—	—
	Ευρωπαϊκή άμυνα (εκτός της έρευνας)	644	626	—	17	644	100  %	—	—	—	—	—	—	—
	Στρατιωτική κινητικότητα	295	295	—	—	295	100  %	—	—	—	—	—	—	—
	Μέσο για κοινές προμήθειες στον τομέα της άμυνας	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Μέσο ενίσχυσης της αμυντικής βιομηχανίας	157	157	—	—	157	100  %	—	—	—	—	—	—	—
	Πρόγραμμα για την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία	0	0	0	0	0	—	0	0	0	0	0	0	0
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Ασφαλής συνδεσιμότητα της Ένωσης	30	30	—	—	30	100  %	—	—	—	—	—	—	—
	Σύνολο τομέα 5: Ασφάλεια και άμυνα	2 165	2 113	3	33	2 149	99  %	—	12	12	4	—	0	4
6	Γειτονία, Ανάπτυξη και Διεθνής Συνεργασία	14 703	12 146	1 144	658	13 948	95  %	66	686	751	0	4	(0 )	4
	Μηχανισμός για την Πυρηνική Ασφάλεια (EINS)	46	40	5	1	46	98  %	0	1	1	(0 )	—	—	(0 )
	Ανθρωπιστική βοήθεια (HUMA)	2 445	2 408	0	26	2 434	100  %	—	11	11	—	—	(0 )	(0 )
	Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας (ΚΕΠΠΑ)	395	372	—	13	385	97  %	—	10	10	—	—	0	0
	Υπερπόντιες χώρες και εδάφη (ΥΧΕ)	106	70	1	—	71	67  %	0	35	35	0	—	—	0
	Άλλες δράσεις	66	65	—	1	66	99  %	—	0	0	0	—	—	0
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	0	—	—	—	—	—	—	0	0	—	—	—	—
	Δράσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Επιτροπής	93	93	—	0	93	100  %	—	0	0	0	—	—	0
	Προενταξιακή βοήθεια (ΜΠΒ III)	2 629	2 525	5	26	2 556	97  %	6	67	73	(0 )	0	0	0
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	0	0	0	0	0	—	0	0	0	0	0	0	0
	Σύνολο τομέα 6: Γειτονικές χώρες και υπόλοιπος κόσμος	20 484	17 719	1 155	724	19 598	96  %	72	810	882	0	4	0	4
7	Συντάξεις προσωπικού	2 607	2 347	—	259	2 606	100  %	—	0	0	0	—	(0 )	0
	(Συντάξεις πρώην βουλευτών) ΕΚ	14	14	—	—	14	100  %	—	—	—	0	—	—	0
	(Συντάξεις πρώην μελών) Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και Συμβούλιο	1	1	—	—	1	100  %	—	—	—	0	—	—	0
	(Συντάξεις πρώην μελών) Επιτροπή	8	8	—	—	8	100  %	—	—	—	0	—	—	0
	(Συντάξεις πρώην μελών) ΔΕΕ	14	14	—	—	14	100  %	—	—	—	0	—	—	0
	(Συντάξεις πρώην μελών) ΕΕΣ	6	6	—	—	6	100  %	—	—	—	0	—	—	0
	(Συντάξεις πρώην μελών) Διαμεσολαβητής	0	0	—	—	0	100  %	—	—	—	0	—	—	0
	(Συντάξεις πρώην μελών) ΕΕΠΔ	0	0	—	—	0	100  %	—	—	—	0	—	—	0
	Ευρωπαϊκά Σχολεία	260	233	—	23	256	99  %	—	4	4	0	—	(0 )	0
	Αποδοχές μόνιμου και λοιπού προσωπικού	2 847	2 732	—	55	2 787	98  %	—	59	59	1	—	—	1
	Αποδοχές εξωτερικού προσωπικού	335	252	—	37	289	86  %	—	46	46	0	—	0	0
	Μέλη — Αποζημιώσεις και επιδόματα	16	16	—	0	16	98  %	—	0	0	0	—	—	0
	Μέλη — Μεταβατικές αποζημιώσεις	0	0	—	—	0	100  %	—	—	—	—	—	—	—
	Έξοδα πρόσληψης	31	28	—	1	29	95  %	—	0	0	1	—	0	1
	Λήξη καθηκόντων	9	8	—	—	8	87  %	—	—	—	1	—	—	1
	Δαπάνες κατάρτισης	24	17	—	4	22	89  %	—	3	3	0	—	—	0
	Κοινωνικές δαπάνες και κινητικότητα	48	22	—	15	37	76  %	—	12	12	0	—	0	0
	Τεχνολογία πληροφοριών και επικοινωνιών	434	278	—	89	367	85  %	—	67	67	0	—	0	0
	Μισθώματα και αγορές	363	323	—	25	348	96  %	—	15	15	0	—	0	0
	Δαπάνες σχετικές με κτίρια	157	123	—	12	135	86  %	—	22	22	0	—	—	0
	Ασφάλεια	74	63	—	8	71	96  %	—	3	3	0	—	—	0
	Αποστολή και παράσταση	59	56	—	2	58	97  %	—	2	2	0	—	0	0
	Συνεδριάσεις, επιτροπές, διασκέψεις	17	14	—	1	15	88  %	—	1	1	1	—	0	1
	Επίσημη Εφημερίδα	3	3	—	—	3	100  %	—	—	—	—	—	—	—
	Εκδόσεις	16	11	—	4	15	92  %	—	1	1	0	—	—	0
	Απόκτηση πληροφοριών	7	6	—	0	7	96  %	—	0	0	0	—	0	0
	Μελέτες και έρευνες	6	6	—	0	6	98  %	—	0	0	0	—	0	0
	Γενικός εξοπλισμός, οχήματα, έπιπλα	31	19	—	7	26	84  %	—	5	5	0	—	0	0
	Εξωτερικές γλωσσικές υπηρεσίες	78	33	—	37	70	89  %	—	8	8	0	—	0	0
	Άλλες διοικητικές δαπάνες	39	17	—	19	35	91  %	—	4	4	0	—	0	0
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Διοικητικές δαπάνες άλλων θεσμικών οργάνων	5 235	4 649	1	406	5 056	97  %	1	138	139	39	0	0	39
	Σύνολο τομέα 7: Ευρωπαϊκή δημόσια διοίκηση	12 740	11 300	1	1 003	12 303	97  %	1	390	391	45	0	0	45
O	Ταμείο Καινοτομίας (IF)	5 331	—	—	3 626	3 626	68  %	—	1 705	1 705	—	—	—	—
	Άλλες δράσεις	115	—	—	59	59	51  %	—	56	56	—	—	—	—
	Σύνολο τομέα O: Εκτός ΠΔΠ	5 446	—	—	3 685	3 685	68  %	—	1 761	1 761	—	—	—	—
S	Αλληλεγγύη και Επείγουσα Βοήθεια (SEAR)	1 351	250	700	—	950	70  %	400	—	400	—	—	1	1
	Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση (ΕΤΠ)	217	8	—	—	8	4  %	—	10	10	197	—	1	199
	Αποθεματικό προσαρμογής στο Brexit	1 829	1 318	46	161	1 525	83  %	7	297	304	—	—	—	—
	Σύνολο τομέα S: Μηχανισμοί αλληλεγγύης εντός και εκτός της Ένωσης (ειδικά μέσα)	3 397	1 576	746	161	2 483	73  %	407	307	714	197	—	3	200
	Σύνολο	344 131	184 363	2 706	145 221	332 290	97  %	808	9 444	10 252	1 306	15	268	1 589

6.9.   ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΔΠ: ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΠΛΗΡΩΜΩΝ

(σε εκατ. EUR)
		Σύνολο διαθέσιμων πιστώσεων	Πραγματοποιηθείσες πληρωμές					Πιστώσεις μεταφερθείσες στο 2024			Ακυρωθείσες πιστώσεις
	Πρόγραμμα		από τον οριστικό εγκριθέντα προϋπολογισμό	από μεταφορές	από έσοδα για ειδικό προορισμό	Σύνολο	%	από τον οριστικό εγκριθέντα προϋπολογισμό	από έσοδα για ειδικό προορισμό	Σύνολο	από τον οριστικό εγκριθέντα προϋπολογισμό	από μεταφορές	από έσοδα για ειδικό προορισμό	Σύνολο
		1	2	3	4	5=2+3+4	6=5/1	7	8	9=7+8	10	11	12	13=10+11+12
1	Ορίζων Ευρώπη	17 753	11 549	60	2 958	14 568	82  %	67	3 110	3 177	0	6	2	9
	Ευρατόμ	355	208	15	11	234	66  %	15	103	118	1	1	0	2
	Θερμοπυρηνικός πειραματικός αντιδραστήρας (ITER)	416	405	1	6	412	99  %	2	2	4	0	0	—	0
	Άλλες δράσεις	483	—	—	105	105	22  %	—	377	377	—	—	—	—
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	10	9	—	—	9	87  %	—	—	—	1	—	—	1
	Ταμείο InvestEU	2 590	382	0	1 930	2 313	89  %	1	270	271	7	0	0	7
	ΜΣΕ — Μεταφορές	2 531	2 494	0	19	2 514	99  %	1	15	17	1	0	(0 )	1
	ΜΣΕ — Ενέργεια	532	527	1	1	529	99  %	2	1	3	0	0	0	1
	ΜΣΕ — Ψηφιακός τομέας	150	146	0	2	148	98  %	1	1	2	1	0	—	1
	Ψηφιακή Ευρώπη	895	838	9	35	882	99  %	7	1	8	1	1	3	4
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	229	218	—	9	228	99  %	—	2	2	—	—	(0 )	(0 )
	Άλλες δράσεις	87	1	—	—	1	1  %	—	85	85	0	—	—	0
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	13	13	—	—	13	99  %	—	—	—	0	—	—	0
	Δράσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Επιτροπής	32	30	—	0	30	93  %	—	1	1	1	—	—	1
	Ενιαία αγορά	783	701	6	21	728	93  %	8	43	51	4	0	0	4
	Καταπολέμηση της απάτης στην ΕΕ	27	25	—	1	27	100  %	—	0	0	0	—	0	0
	Φορολογία	39	36	0	3	39	98  %	0	0	1	0	0	—	0
	Τελωνεία	124	114	0	4	119	95  %	0	5	5	0	0	—	0
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	138	124	—	7	131	95  %	—	7	7	0	—	—	0
	Άλλες δράσεις	9	9	—	0	9	99  %	—	0	0	0	—	—	0
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	9	8	—	—	8	91  %	—	—	—	1	—	—	1
	Ευρωπαϊκό Διαστημικό Πρόγραμμα	2 404	2 087	4	110	2 201	92  %	5	197	202	0	1	0	1
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	77	75	—	2	77	100  %	—	0	0	—	—	0	0
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	0	0	0	0	0	—	0	0	0	0	0	0	0
	Ασφαλής συνδεσιμότητα της Ένωσης	0	—	—	—	—	—	0	—	0	—	—	—	—
	Σύνολο τομέα 1: Ενιαία αγορά, καινοτομία και ψηφιακή οικονομία	29 688	20 000	98	5 225	25 323	85  %	110	4 221	4 331	19	9	5	34
2	Περιφερειακή ανάπτυξη (ΕΤΠΑ)	36 757	25 599	0	9 372	34 972	95  %	1	1 777	1 777	8	0	0	9
	Ταμείο Συνοχής	10 494	9 549	0	224	9 773	93  %	0	721	721	0	0	—	0
	Συνεισφορά του Ταμείου Συνοχής στον ΜΣΕ-Μεταφορές	2 071	2 069	—	1	2 070	100  %	—	1	1	0	—	0	0
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	4	3	—	—	3	70  %	—	—	—	1	—	—	1
	Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ (ΕΚΤ+)	21 482	12 005	1	6 872	18 878	88  %	1	2 603	2 603	0	1	—	1
	Στήριξη της τουρκοκυπριακής κοινότητας	47	39	0	1	40	85  %	0	7	7	0	0	—	0
	Ευρωπαϊκός μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας	49 045	113	2	47 287	47 402	97  %	2	1 641	1 643	0	0	—	0
	Pericles IV	1	1	—	0	1	81  %	0	—	0	0	—	—	0
	Ανάκαμψη της ΕΕ	1 348	667	29	0	696	52  %	649	3	651	—	0	—	0
	RescEU	1 346	232	16	652	900	67  %	125	321	446	—	—	0	0
	EU4Health	530	501	3	18	522	99  %	5	1	6	0	1	0	1
	Στήριξη έκτακτης ανάγκης εντός της Ένωσης (ESI)	53	1	—	1	2	4  %	—	45	45	—	—	6	6
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	317	253	—	35	288	91  %	—	29	29	0	—	—	0
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Δράσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Επιτροπής	12	12	—	—	12	98  %	—	0	0	0	—	—	0
	Απασχόληση και κοινωνική καινοτομία	94	79	1	6	86	91  %	1	6	8	0	0	0	0
	Erasmus+	4 134	3 363	12	398	3 774	91  %	16	344	359	0	0	0	0
	Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης (ΕΣΑ)	173	123	4	11	138	80  %	5	30	34	(0 )	0	—	0
	Δημιουργική Ευρώπη	406	377	2	12	391	96  %	4	9	13	0	1	0	1
	Δικαιοσύνη	39	36	0	1	38	96  %	1	1	1	0	0	—	0
	Δικαιώματα και αξίες	150	144	1	1	146	98  %	1	1	2	1	0	—	1
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	274	267	—	3	271	99  %	—	3	3	0	—	0	0
	Άλλες δράσεις	5	3	—	2	4	99  %	—	0	0	0	—	—	0
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	35	33	—	0	33	94  %	—	0	0	2	—	0	2
	Δράσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Επιτροπής	181	175	—	3	178	98  %	—	3	3	0	—	—	0
	Σύνολο τομέα 2: Συνοχή, ανθεκτικότητα και αξίες	128 996	55 644	72	64 901	120 617	94  %	811	7 545	8 356	13	3	7	23
3	Γεωργικές εγγυήσεις	41 811	40 361	474	286	41 120	98  %	316	341	657	22	12	—	34
	Άλλα προγράμματα του τομέα «Φυσικοί πόροι και περιβάλλον»	0	0	0	0	0	—	0	0	0	0	0	0	0
	Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης	17 335	14 210	0	2 217	16 427	95  %	0	906	906	2	0	—	2
	Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας	1 081	990	1	44	1 036	96  %	1	44	45	0	0	—	0
	Αλιεία (ΣΣΒΑ και ΠΟΔΑ)	116	116	—	—	116	100  %	—	—	—	—	—	—	—
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	31	30	—	1	30	98  %	—	1	1	—	—	—	—
	Άλλες δράσεις	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	3	3	—	—	3	85  %	—	—	—	0	—	—	0
	Περιβάλλον και δράση για το κλίμα (LIFE)	543	520	6	7	533	98  %	7	2	9	0	0	0	0
	Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης	168	2	—	125	127	76  %	—	41	41	—	—	—	—
	Δανειακή διευκόλυνση στο πλαίσιο του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης	281	10	—	2	12	4  %	—	269	269	0	—	—	0
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	64	57	—	7	64	99  %	—	0	0	—	—	0	0
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	9	9	—	0	9	92  %	—	—	—	1	—	—	1
	Σύνολο τομέα 3: Φυσικοί πόροι και περιβάλλον	61 442	56 306	481	2 689	59 476	97  %	324	1 604	1 928	26	12	0	38
4	Άσυλο, μετανάστευση και ένταξη	1 082	1 023	1	4	1 029	95  %	2	6	8	46	0	—	46
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	183	162	—	8	170	93  %	—	13	13	—	—	0	0
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	0	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	0	0
	Διαχείριση των συνόρων (ΤΟΔΣ) — Διαχείριση των συνόρων και θεωρήσεις	543	389	1	8	397	73  %	1	125	126	19	0	0	19
	Διαχείριση των συνόρων (ΤΟΔΣ) — Τελωνειακός εξοπλισμός	0	0	0	—	0	63  %	0	—	0	0	0	—	0
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	1 094	1 020	—	48	1 068	98  %	—	26	26	—	—	0	0
	Σύνολο τομέα 4: Μετανάστευση και διαχείριση των συνόρων	2 903	2 594	2	68	2 665	92  %	3	170	173	65	1	0	65
5	Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας (ΤΕΑ)	199	177	1	3	181	91  %	2	1	3	15	0	—	15
	Παροπλισμός πυρηνικών εγκαταστάσεων	102	102	—	—	102	100  %	—	—	—	0	—	—	0
	Πυρηνική ασφάλεια και παροπλισμός	52	48	2	0	50	97  %	1	0	1	0	0	—	0
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	247	231	—	6	237	96  %	—	11	11	—	—	0	0
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Δράσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Επιτροπής	19	19	—	0	19	99  %	—	—	—	0	—	—	0
	Ευρωπαϊκή άμυνα (έρευνα)	175	167	1	4	173	99  %	1	—	1	(0 )	0	0	0
	Ευρωπαϊκή άμυνα (εκτός της έρευνας)	362	355	1	5	360	99  %	2	—	2	0	0	—	0
	Στρατιωτική κινητικότητα	263	262	0	—	263	100  %	1	—	1	0	0	—	0
	Μέσο για κοινές προμήθειες στον τομέα της άμυνας	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Μέσο ενίσχυσης της αμυντικής βιομηχανίας	1	—	—	—	—	—	1	—	1	—	—	—	—
	Πρόγραμμα για την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία	0	0	0	0	0	—	0	0	0	0	0	0	0
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	1	1	—	0	1	100  %	—	—	—	—	—	—	—
	Ασφαλής συνδεσιμότητα της Ένωσης	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Σύνολο τομέα 5: Ασφάλεια και άμυνα	1 422	1 363	5	18	1 386	97  %	8	12	20	16	0	0	16
6	Γειτονία, Ανάπτυξη και Διεθνής Συνεργασία	10 047	9 055	59	546	9 660	96  %	55	315	370	0	16	—	16
	Μηχανισμός για την Πυρηνική Ασφάλεια (EINS)	42	40	1	—	41	97  %	1	1	1	0	0	—	0
	Ανθρωπιστική βοήθεια (HUMA)	2 515	2 465	8	26	2 499	99  %	6	10	16	0	0	(0 )	0
	Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας (ΚΕΠΠΑ)	410	386	0	23	409	100  %	0	0	1	(0 )	0	0	0
	Υπερπόντιες χώρες και εδάφη (ΥΧΕ)	69	47	1	—	48	69  %	8	14	21	—	0	—	0
	Άλλες δράσεις	54	52	—	1	53	99  %	—	0	0	0	—	—	0
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	0	0	—	—	0	99  %	—	0	0	—	—	—	—
	Δράσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Επιτροπής	87	85	—	0	85	98  %	—	0	0	2	—	—	2
	Προενταξιακή βοήθεια (ΜΠΒ III)	2 645	2 287	11	139	2 436	92  %	73	117	190	12	6	0	19
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	0	0	0	0	0	—	0	0	0	0	0	0	0
	Σύνολο τομέα 6: Γειτονικές χώρες και υπόλοιπος κόσμος	15 870	14 417	80	734	15 232	96  %	143	457	600	14	23	0	38
7	Συντάξεις προσωπικού	2 607	2 347	—	259	2 606	100  %	—	0	0	0	—	(0 )	0
	(Συντάξεις πρώην βουλευτών) ΕΚ	14	14	—	—	14	100  %	—	—	—	0	—	—	0
	(Συντάξεις πρώην μελών) Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και Συμβούλιο	1	1	—	—	1	100  %	—	—	—	0	—	—	0
	(Συντάξεις πρώην μελών) Επιτροπή	8	8	—	—	8	100  %	—	—	—	0	—	—	0
	(Συντάξεις πρώην μελών) ΔΕΕ	14	14	—	—	14	100  %	—	—	—	0	—	—	0
	(Συντάξεις πρώην μελών) ΕΕΣ	6	6	—	—	6	100  %	—	—	—	0	—	—	0
	(Συντάξεις πρώην μελών) Διαμεσολαβητής	0	0	—	—	0	100  %	—	—	—	0	—	—	0
	(Συντάξεις πρώην μελών) ΕΕΠΔ	0	0	—	—	0	100  %	—	—	—	0	—	—	0
	Ευρωπαϊκά Σχολεία	261	233	1	22	256	98  %	0	4	5	0	—	(0 )	0
	Αποδοχές μόνιμου και λοιπού προσωπικού	2 848	2 731	0	55	2 787	98  %	1	59	60	1	0	—	1
	Αποδοχές εξωτερικού προσωπικού	378	219	38	36	293	78  %	32	47	79	0	5	0	5
	Μέλη — Αποζημιώσεις και επιδόματα	17	15	0	0	16	95  %	0	0	0	0	0	—	0
	Μέλη — Μεταβατικές αποζημιώσεις	0	0	—	—	0	100  %	—	—	—	—	—	—	—
	Έξοδα πρόσληψης	34	27	2	1	30	87  %	2	0	2	1	1	0	2
	Λήξη καθηκόντων	9	8	—	—	8	87  %	—	—	—	1	—	—	1
	Δαπάνες κατάρτισης	35	9	9	2	20	59  %	8	5	13	0	1	—	1
	Κοινωνικές δαπάνες και κινητικότητα	64	15	13	10	38	60  %	7	17	25	0	1	0	1
	Τεχνολογία πληροφοριών και επικοινωνιών	590	148	154	47	350	59  %	129	109	238	0	1	0	2
	Μισθώματα και αγορές	365	318	2	22	342	94  %	5	17	22	0	0	0	0
	Δαπάνες σχετικές με κτίρια	226	65	66	6	137	61  %	57	28	85	0	3	0	3
	Ασφάλεια	107	30	33	2	65	61  %	32	9	41	0	1	—	1
	Αποστολή και παράσταση	71	45	8	2	54	77  %	11	2	13	0	3	0	4
	Συνεδριάσεις, επιτροπές, διασκέψεις	24	8	3	0	12	48  %	6	2	8	1	4	0	5
	Επίσημη Εφημερίδα	3	2	0	—	2	76  %	1	—	1	—	0	—	0
	Εκδόσεις	23	7	7	2	15	65  %	5	3	8	0	0	—	0
	Απόκτηση πληροφοριών	8	5	1	0	6	75  %	2	0	2	0	0	0	0
	Μελέτες και έρευνες	9	2	2	—	4	44  %	5	0	5	0	0	0	0
	Γενικός εξοπλισμός, οχήματα, έπιπλα	46	8	15	6	29	63  %	11	6	17	0	0	0	1
	Εξωτερικές γλωσσικές υπηρεσίες	83	31	5	36	72	87  %	2	9	11	0	0	0	0
	Άλλες διοικητικές δαπάνες	47	13	8	13	33	71  %	4	9	13	0	0	0	1
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Διοικητικές δαπάνες άλλων θεσμικών οργάνων	5 889	4 083	593	363	5 039	86  %	567	194	761	39	48	2	89
	Σύνολο τομέα 7: Ευρωπαϊκή δημόσια διοίκηση	13 787	10 414	962	884	12 260	89  %	887	522	1 409	45	71	3	118
O	Ταμείο Καινοτομίας (IF)	8 318	—	—	169	169	2  %	—	8 149	8 149	—	—	—	—
	Άλλες δράσεις	116	—	—	56	56	49  %	—	60	60	—	—	—	—
	Σύνολο τομέα O: Εκτός ΠΔΠ	8 434	—	—	226	226	3  %	—	8 208	8 208	—	—	—	—
S	Αλληλεγγύη και Επείγουσα Βοήθεια (SEAR)	1 351	250	700	—	950	70  %	400	—	400	—	—	1	1
	Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση (ΕΤΠ)	19	7	0	1	8	45  %	0	10	10	0	0	—	0
	Αποθεματικό προσαρμογής στο Brexit	1 829	997	46	—	1 043	57  %	328	458	786	—	—	—	—
	Σύνολο τομέα S: Μηχανισμοί αλληλεγγύης εντός και εκτός της Ένωσης (ειδικά μέσα)	3 198	1 254	746	1	2 001	63  %	728	468	1 196	0	0	1	1
	Σύνολο	265 740	161 992	2 447	74 747	239 186	90  %	3 014	23 207	26 221	197	119	17	333

6.10.   ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΔΠ: ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΕΚΚΡΕΜΩΝ ΑΝΑΛΗΨΕΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ (ΥΠΕ)

(σε εκατ. EUR)
		Εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων στο τέλος του προηγούμενου έτους				Αναλήψεις υποχρεώσεων του τρέχοντος οικονομικού έτους				Σύνολο εκκρεμών αναλήψεων υποχρεώσεων στο τέλος του έτους
	Πρόγραμμα	Μεταφερθείσες αναλήψεις υποχρεώσεων από προηγούμενο έτος	Αποδεσμεύσεις/Αναπροσαρμογές/Ακυρώσεις	Πληρωμές	Εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων στο τέλος του έτους	Αναληφθείσες υποχρεώσεις εντός του έτους	Πληρωμές	Ακύρωση μη μεταφερόμενων αναλήψεων υποχρεώσεων	Εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων στο τέλος του έτους
		1	2	3	4=1+2+3	5	6	7	8=5+6+7	9=4+8
1	Ορίζων Ευρώπη	27 655	(502 )	(10 425 )	16 728	15 363	(4 143 )	(9 )	11 211	27 939
	Ευρατόμ	301	(5 )	(95 )	201	295	(139 )	(0 )	156	357
	Θερμοπυρηνικός πειραματικός αντιδραστήρας (ITER)	1 433	(0 )	(340 )	1 093	556	(72 )	(1 )	483	1 576
	Άλλες δράσεις	95	(7 )	(49 )	39	152	(56 )	—	96	135
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	30	(0 )	(9 )	21	27	(0 )	—	27	48
	Ταμείο InvestEU	4 708	(58 )	(1 630 )	3 020	3 497	(683 )	—	2 814	5 834
	ΜΣΕ — Μεταφορές	6 862	(141 )	(2 500 )	4 221	2 295	(14 )	—	2 282	6 503
	ΜΣΕ — Ενέργεια	3 994	(26 )	(525 )	3 443	434	(4 )	—	430	3 873
	ΜΣΕ — Ψηφιακός τομέας	543	(36 )	(143 )	364	291	(5 )	—	286	650
	Ψηφιακή Ευρώπη	1 622	(2 )	(624 )	996	1 379	(259 )	—	1 120	2 116
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	51	—	(48 )	3	216	(180 )	—	36	39
	Άλλες δράσεις	—	—	—	—	4	(1 )	—	2	2
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	43	(0 )	(12 )	31	4	(1 )	—	3	34
	Δράσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Επιτροπής	39	(2 )	(24 )	14	28	(6 )	—	22	36
	Ενιαία αγορά	1 045	(33 )	(539 )	473	665	(189 )	(0 )	476	949
	Καταπολέμηση της απάτης στην ΕΕ	34	(4 )	(17 )	14	25	(10 )	—	15	29
	Φορολογία	42	(1 )	(28 )	14	39	(11 )	—	28	42
	Τελωνεία	141	(2 )	(93 )	46	126	(26 )	—	100	146
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	0	(0 )	—	—	131	(131 )	—	0	0
	Άλλες δράσεις	7	(0 )	(5 )	2	9	(4 )	—	6	7
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	25	(1 )	(8 )	16	6	—	—	6	21
	Ευρωπαϊκό Διαστημικό Πρόγραμμα	1 439	(1 )	(903 )	535	2 177	(1 298 )	—	879	1 413
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	20	—	(20 )	—	77	(57 )	—	20	20
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	0	0	0	0	0	0	0	0	0
	Ασφαλής συνδεσιμότητα της Ένωσης	—	—	—	—	156	—	—	156	156
	Σύνολο τομέα 1: Ενιαία αγορά, καινοτομία και ψηφιακή οικονομία	50 130	(821 )	(18 037 )	31 272	27 951	(7 286 )	(11 )	20 654	51 926
2	Περιφερειακή ανάπτυξη (ΕΤΠΑ)	85 960	(207 )	(33 930 )	51 823	40 288	(1 042 )	(0 )	39 246	91 069
	Ταμείο Συνοχής	15 198	(53 )	(9 112 )	6 034	7 088	(661 )	(0 )	6 427	12 460
	Συνεισφορά του Ταμείου Συνοχής στον ΜΣΕ-Μεταφορές	6 648	(46 )	(2 059 )	4 543	1 548	(11 )	—	1 537	6 080
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	6	(0 )	(3 )	3	—	—	—	—	3
	Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ (ΕΚΤ+)	46 489	(8 )	(18 383 )	28 098	17 648	(495 )	(0 )	17 153	45 251
	Στήριξη της τουρκοκυπριακής κοινότητας	107	(0 )	(39 )	68	34	(1 )	(0 )	32	100
	Ευρωπαϊκός μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας	141 037	(11 )	(46 412 )	94 614	120 894	(990 )	—	119 904	214 518
	Pericles IV	1	(0 )	(1 )	0	1	(0 )	—	1	1
	Ανάκαμψη της ΕΕ	29	(0 )	(29 )	—	1 318	(667 )	—	651	651
	RescEU	1 150	(11 )	(351 )	788	1 467	(549 )	(0 )	918	1 707
	EU4Health	1 063	(8 )	(363 )	691	769	(159 )	—	610	1 301
	Στήριξη έκτακτης ανάγκης εντός της Ένωσης (ESI)	62	(20 )	(2 )	40	—	—	—	—	40
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	35	(0 )	(13 )	22	296	(275 )	—	21	43
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	0	(0 )	—	0	—	—	—	—	0
	Δράσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Επιτροπής	10	(1 )	(9 )	1	12	(3 )	—	9	10
	Απασχόληση και κοινωνική καινοτομία	174	(4 )	(67 )	103	100	(19 )	—	80	184
	Erasmus+	1 870	(46 )	(722 )	1 102	4 033	(3 051 )	—	981	2 083
	Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης (ΕΣΑ)	166	(12 )	(42 )	112	151	(97 )	—	54	166
	Δημιουργική Ευρώπη	483	(11 )	(243 )	230	347	(149 )	—	198	427
	Δικαιοσύνη	63	(2 )	(17 )	44	43	(20 )	—	23	67
	Δικαιώματα και αξίες	213	(10 )	(83 )	120	215	(64 )	—	151	272
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	41	(0 )	(7 )	33	279	(263 )	—	15	49
	Άλλες δράσεις	12	(1 )	(4 )	7	9	(1 )	—	8	16
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	68	(1 )	(31 )	36	31	(2 )	—	29	65
	Δράσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Επιτροπής	197	(6 )	(125 )	66	182	(52 )	—	129	195
	Σύνολο τομέα 2: Συνοχή, ανθεκτικότητα και αξίες	301 081	(456 )	(112 046 )	188 579	196 751	(8 572 )	(1 )	188 178	376 757
3	Γεωργικές εγγυήσεις	357	(13 )	(116 )	229	41 134	(41 005 )	—	129	358
	Άλλα προγράμματα του τομέα «Φυσικοί πόροι και περιβάλλον»	0	0	0	0	0	0	0	0	0
	Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης	41 369	(5 )	(15 730 )	25 634	12 954	(697 )	(0 )	12 257	37 891
	Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας	3 173	(9 )	(1 018 )	2 147	1 171	(18 )	(0 )	1 152	3 299
	Αλιεία (ΣΣΒΑ και ΠΟΔΑ)	24	(1 )	(12 )	10	117	(104 )	—	13	23
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	—	—	—	—	30	(30 )	—	—	—
	Άλλες δράσεις	—	—	—	—	4	—	—	4	4
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	5	—	(3 )	3	2	—	—	2	4
	Περιβάλλον και δράση για το κλίμα (LIFE)	2 353	(40 )	(490 )	1 823	766	(43 )	—	724	2 547
	Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης	6 143	(3 )	(107 )	6 033	7 263	(20 )	—	7 243	13 276
	Δανειακή διευκόλυνση στο πλαίσιο του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης	10	(0 )	(0 )	10	59	(12 )	—	47	57
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	3	(3 )	—	—	64	(64 )	—	—	—
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	21	(0 )	(9 )	13	5	(0 )	—	5	18
	Σύνολο τομέα 3: Φυσικοί πόροι και περιβάλλον	53 459	(74 )	(17 484 )	35 901	63 567	(41 992 )	(0 )	21 575	57 477
4	Άσυλο, μετανάστευση και ένταξη	2 265	(10 )	(965 )	1 290	1 494	(63 )	(0 )	1 430	2 720
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	18	—	(5 )	13	165	(165 )	—	—	13
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Διαχείριση των συνόρων (ΤΟΔΣ) — Διαχείριση των συνόρων και θεωρήσεις	1 244	(13 )	(346 )	884	965	(51 )	(0 )	913	1 798
	Διαχείριση των συνόρων (ΤΟΔΣ) — Τελωνειακός εξοπλισμός	137	(0 )	(0 )	137	141	(0 )	—	141	278
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	344	—	(218 )	126	1 036	(850 )	—	186	312
	Σύνολο τομέα 4: Μετανάστευση και διαχείριση των συνόρων	4 008	(23 )	(1 535 )	2 449	3 801	(1 129 )	(0 )	2 671	5 121
5	Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας (ΤΕΑ)	403	(13 )	(170 )	221	315	(10 )	(0 )	304	524
	Παροπλισμός πυρηνικών εγκαταστάσεων	439	—	(102 )	336	69	(0 )	—	69	405
	Πυρηνική ασφάλεια και παροπλισμός	316	(7 )	(42 )	267	53	(8 )	—	45	312
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	—	—	—	—	237	(237 )	—	—	—
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	1	—	—	1	—	—	—	—	1
	Δράσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Επιτροπής	25	(2 )	(13 )	11	22	(6 )	—	16	26
	Ευρωπαϊκή άμυνα (έρευνα)	492	(0 )	(166 )	325	328	(7 )	—	321	646
	Ευρωπαϊκή άμυνα (εκτός της έρευνας)	1 040	(0 )	(304 )	735	644	(56 )	—	588	1 323
	Στρατιωτική κινητικότητα	343	(0 )	(223 )	120	295	(40 )	—	256	376
	Μέσο για κοινές προμήθειες στον τομέα της άμυνας	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Μέσο ενίσχυσης της αμυντικής βιομηχανίας	—	—	—	—	157	—	—	157	157
	Πρόγραμμα για την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία	0	0	0	0	0	0	0	0	0
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	2	—	(1 )	0	—	—	—	—	0
	Ασφαλής συνδεσιμότητα της Ένωσης	—	—	—	—	30	—	—	30	30
	Σύνολο τομέα 5: Ασφάλεια και άμυνα	3 061	(22 )	(1 022 )	2 017	2 149	(364 )	(0 )	1 785	3 803
6	Γειτονία, Ανάπτυξη και Διεθνής Συνεργασία	27 629	(1 234 )	(6 851 )	19 543	13 948	(2 809 )	(0 )	11 139	30 682
	Μηχανισμός για την Πυρηνική Ασφάλεια (EINS)	142	(7 )	(36 )	99	46	(5 )	—	41	140
	Ανθρωπιστική βοήθεια (HUMA)	1 128	(1 )	(670 )	457	2 434	(1 828 )	(0 )	606	1 063
	Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας (ΚΕΠΠΑ)	136	(4 )	(67 )	65	385	(342 )	—	42	108
	Υπερπόντιες χώρες και εδάφη (ΥΧΕ)	107	(1 )	(40 )	66	71	(7 )	—	63	129
	Άλλες δράσεις	16	(1 )	(10 )	5	66	(43 )	—	23	28
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	1	(1 )	(0 )	0	—	—	—	—	0
	Δράσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Επιτροπής	148	(3 )	(56 )	89	93	(30 )	—	63	153
	Προενταξιακή βοήθεια (ΜΠΒ III)	7 655	(91 )	(1 658 )	5 906	2 556	(778 )	—	1 778	7 684
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	0	0	0	0	0	0	0	0	0
	Σύνολο τομέα 6: Γειτονικές χώρες και υπόλοιπος κόσμος	36 962	(1 342 )	(9 389 )	26 232	19 598	(5 843 )	(0 )	13 755	39 987
7	Συντάξεις προσωπικού	0	(0 )	—	—	2 606	(2 606 )	—	—	—
	(Συντάξεις πρώην βουλευτών) ΕΚ	—	—	—	—	14	(14 )	—	—	—
	(Συντάξεις πρώην μελών) Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και Συμβούλιο	—	—	—	—	1	(1 )	—	—	—
	(Συντάξεις πρώην μελών) Επιτροπή	—	—	—	—	8	(8 )	—	—	—
	(Συντάξεις πρώην μελών) ΔΕΕ	—	—	—	—	14	(14 )	—	—	—
	(Συντάξεις πρώην μελών) ΕΕΣ	—	—	—	—	6	(6 )	—	—	—
	(Συντάξεις πρώην μελών) Διαμεσολαβητής	—	—	—	—	0	(0 )	—	—	—
	(Συντάξεις πρώην μελών) ΕΕΠΔ	—	—	—	—	0	(0 )	—	—	—
	Ευρωπαϊκά Σχολεία	1	—	(1 )	—	256	(255 )	—	1	1
	Αποδοχές μόνιμου και λοιπού προσωπικού	0	(0 )	(0 )	—	2 787	(2 787 )	(1 )	0	0
	Αποδοχές εξωτερικού προσωπικού	43	(5 )	(38 )	—	289	(255 )	(1 )	33	33
	Μέλη — Αποζημιώσεις και επιδόματα	0	(0 )	(0 )	—	16	(15 )	—	0	0
	Μέλη — Μεταβατικές αποζημιώσεις	—	—	—	—	0	(0 )	—	—	—
	Έξοδα πρόσληψης	4	(1 )	(2 )	—	29	(27 )	—	2	2
	Λήξη καθηκόντων	—	—	—	—	8	(8 )	—	—	—
	Δαπάνες κατάρτισης	11	(1 )	(9 )	—	22	(11 )	—	11	11
	Κοινωνικές δαπάνες και κινητικότητα	16	(2 )	(15 )	0	37	(24 )	—	13	13
	Τεχνολογία πληροφοριών και επικοινωνιών	155	(1 )	(154 )	—	367	(196 )	—	172	172
	Μισθώματα και αγορές	2	(0 )	(2 )	—	348	(341 )	—	7	7
	Δαπάνες σχετικές με κτίρια	69	(3 )	(66 )	—	135	(71 )	—	63	63
	Ασφάλεια	33	(1 )	(33 )	—	71	(33 )	—	38	38
	Αποστολή και παράσταση	11	(3 )	(8 )	—	58	(46 )	—	11	11
	Συνεδριάσεις, επιτροπές, διασκέψεις	7	(4 )	(3 )	—	15	(8 )	—	7	7
	Επίσημη Εφημερίδα	0	(0 )	(0 )	—	3	(2 )	—	1	1
	Εκδόσεις	7	(0 )	(7 )	—	15	(8 )	—	6	6
	Απόκτηση πληροφοριών	2	(0 )	(1 )	—	7	(5 )	—	2	2
	Μελέτες και έρευνες	3	(0 )	(2 )	—	6	(2 )	—	5	5
	Γενικός εξοπλισμός, οχήματα, έπιπλα	15	(0 )	(15 )	—	26	(14 )	—	12	12
	Εξωτερικές γλωσσικές υπηρεσίες	5	(0 )	(5 )	—	70	(67 )	—	2	2
	Άλλες διοικητικές δαπάνες	8	(0 )	(8 )	—	35	(25 )	—	10	10
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	0	(0 )	—	—	—	—	—	—	—
	Διοικητικές δαπάνες άλλων θεσμικών οργάνων	654	(61 )	(593 )	—	5 056	(4 446 )	(2 )	608	608
	Σύνολο τομέα 7: Ευρωπαϊκή δημόσια διοίκηση	1 048	(85 )	(963 )	0	12 303	(11 296 )	(3 )	1 004	1 004
O	Ταμείο Καινοτομίας (IF)	3 068	(81 )	(125 )	2 862	3 626	(45 )	—	3 581	6 443
	Άλλες δράσεις	3	(2 )	(0 )	1	59	(56 )	—	3	4
	Σύνολο τομέα O: Εκτός ΠΔΠ	3 071	(83 )	(125 )	2 863	3 685	(101 )	—	3 584	6 447
S	Αλληλεγγύη και Επείγουσα Βοήθεια (SEAR)	—	—	—	—	950	(950 )	—	—	—
	Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση (ΕΤΠ)	0	(0 )	(0 )	—	8	(8 )	—	0	0
	Αποθεματικό προσαρμογής στο Brexit	—	—	—	—	1 525	(1 043 )	—	482	482
	Σύνολο τομέα S: Μηχανισμοί αλληλεγγύης εντός και εκτός της Ένωσης (ειδικά μέσα)	0	(0 )	(0 )	—	2 483	(2 001 )	—	482	482
	Σύνολο	452 821	(2 905 )	(160 601 )	289 315	332 290	(78 585 )	(16 )	253 689	543 003

6.11.   ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΔΠ: ΕΚΚΡΕΜΕΙΣ ΑΝΑΛΗΨΕΙΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΑΝΑ ΕΤΟΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ

(σε εκατ. EUR)
	Πρόγραμμα	<2017	2017	2018	2019	2020	2021	2022	2023	Σύνολο
1	Ορίζων Ευρώπη	291	424	786	1 572	3 156	4 286	6 070	11 355	27 939
	Ευρατόμ	24	0	13	24	70	31	39	156	357
	Θερμοπυρηνικός πειραματικός αντιδραστήρας (ITER)	—	—	—	—	146	308	638	483	1 576
	Άλλες δράσεις	—	—	0	5	11	9	13	96	135
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	—	0	1	1	0	4	14	27	48
	Ταμείο InvestEU	175	94	82	108	175	188	2 198	2 814	5 834
	ΜΣΕ — Μεταφορές	86	16	94	1 126	1 601	817	481	2 282	6 503
	ΜΣΕ — Ενέργεια	23	312	178	801	1 025	541	562	430	3 873
	ΜΣΕ — Ψηφιακός τομέας	0	2	6	15	23	132	183	288	650
	Ψηφιακή Ευρώπη	—	—	0	0	0	394	592	1 130	2 116
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	—	—	—	—	—	—	3	36	39
	Άλλες δράσεις	—	—	—	—	—	—	—	2	2
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	—	—	0	1	15	10	5	3	34
	Δράσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Επιτροπής	—	—	—	0	0	3	10	22	36
	Ενιαία αγορά	35	17	14	41	48	91	205	498	949
	Καταπολέμηση της απάτης στην ΕΕ	0	—	—	0	1	6	6	15	29
	Φορολογία	—	—	0	0	0	5	8	28	42
	Τελωνεία	—	0	0	0	1	7	39	100	146
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	—	—	—	—	—	—	—	0	0
	Άλλες δράσεις	—	—	—	—	—	1	1	6	7
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	—	—	0	0	2	1	12	6	21
	Ευρωπαϊκό Διαστημικό Πρόγραμμα	—	0	7	52	253	23	199	879	1 413
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	—	—	—	—	—	—	—	20	20
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	0	0	0	0	0	0	0	0	0
	Ασφαλής συνδεσιμότητα της Ένωσης	—	—	—	—	—	—	—	156	156
	Σύνολο τομέα 1: Ενιαία αγορά, καινοτομία και ψηφιακή οικονομία	634	865	1 182	3 748	6 529	6 859	11 278	20 831	51 926
2	Περιφερειακή ανάπτυξη (ΕΤΠΑ)	893	1 343	1 676	2 493	4 548	6 628	34 242	39 246	91 069
	Ταμείο Συνοχής	113	182	218	377	401	214	4 529	6 427	12 460
	Συνεισφορά του Ταμείου Συνοχής στον ΜΣΕ-Μεταφορές	360	352	442	959	1 418	495	517	1 537	6 080
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	—	0	1	—	1	0	2	—	3
	Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ (ΕΚΤ+)	457	356	710	951	1 125	6 314	18 186	17 153	45 251
	Στήριξη της τουρκοκυπριακής κοινότητας	5	1	1	5	12	17	26	32	100
	Ευρωπαϊκός μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας	—	—	0	2	2	13 894	80 716	119 904	214 518
	Pericles IV	—	—	—	0	0	0	0	1	1
	Ανάκαμψη της ΕΕ	—	—	—	—	—	—	—	651	651
	RescEU	—	1	1	12	180	189	405	918	1 707
	EU4Health	0	1	4	9	11	167	490	619	1 301
	Στήριξη έκτακτης ανάγκης εντός της Ένωσης (ESI)	—	—	—	—	2	19	19	—	40
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	—	0	0	1	1	5	15	21	43
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	0	—	—	—	—	—	—	—	0
	Δράσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Επιτροπής	—	—	—	—	—	0	1	9	10
	Απασχόληση και κοινωνική καινοτομία	2	2	2	12	18	20	47	80	184
	Erasmus+	0	0	3	57	223	293	526	981	2 083
	Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης (ΕΣΑ)	2	0	0	27	34	22	26	54	166
	Δημιουργική Ευρώπη	—	0	1	6	13	61	148	198	427
	Δικαιοσύνη	0	7	4	3	4	9	16	23	67
	Δικαιώματα και αξίες	3	2	3	4	7	20	81	151	272
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	—	—	—	—	1	22	11	15	49
	Άλλες δράσεις	0	—	0	0	0	1	6	8	16
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	0	—	1	1	7	7	19	29	65
	Δράσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Επιτροπής	1	1	3	5	8	11	38	129	195
	Σύνολο τομέα 2: Συνοχή, ανθεκτικότητα και αξίες	1 835	2 249	3 070	4 923	8 017	28 409	140 066	188 188	376 757
3	Γεωργικές εγγυήσεις	—	—	10	19	37	61	102	129	358
	Άλλα προγράμματα του τομέα «Φυσικοί πόροι και περιβάλλον»	0	0	0	0	0	0	0	0	0
	Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης	2 251	764	775	787	1 623	5 110	14 324	12 257	37 891
	Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας	55	94	130	178	480	145	1 065	1 152	3 299
	Αλιεία (ΣΣΒΑ και ΠΟΔΑ)	—	1	—	—	—	0	9	13	23
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Άλλες δράσεις	—	—	—	—	—	—	—	4	4
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	—	—	—	1	0	—	1	2	4
	Περιβάλλον και δράση για το κλίμα (LIFE)	100	66	242	210	269	439	497	724	2 547
	Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης	—	—	—	—	—	0	6 033	7 243	13 276
	Δανειακή διευκόλυνση στο πλαίσιο του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης	—	—	—	—	—	—	10	47	57
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	0	—	0	0	4	2	6	5	18
	Σύνολο τομέα 3: Φυσικοί πόροι και περιβάλλον	2 406	926	1 156	1 195	2 414	5 757	22 047	21 575	57 477
4	Άσυλο, μετανάστευση και ένταξη	11	87	82	174	589	52	295	1 430	2 720
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	—	—	—	—	—	—	13	—	13
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Διαχείριση των συνόρων (ΤΟΔΣ) — Διαχείριση των συνόρων και θεωρήσεις	18	7	26	168	359	56	251	913	1 798
	Διαχείριση των συνόρων (ΤΟΔΣ) — Τελωνειακός εξοπλισμός	—	—	—	—	—	72	65	141	278
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	—	—	—	—	—	—	126	186	312
	Σύνολο τομέα 4: Μετανάστευση και διαχείριση των συνόρων	29	94	108	342	948	180	749	2 671	5 121
5	Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας (ΤΕΑ)	1	18	17	29	73	12	71	304	524
	Παροπλισμός πυρηνικών εγκαταστάσεων	3	1	41	64	65	63	99	69	405
	Πυρηνική ασφάλεια και παροπλισμός	16	22	43	45	81	41	20	45	312
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	—	—	—	—	1	—	—	—	1
	Δράσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Επιτροπής	0	0	0	0	1	3	6	16	26
	Ευρωπαϊκή άμυνα (έρευνα)	—	—	—	—	—	158	167	321	646
	Ευρωπαϊκή άμυνα (εκτός της έρευνας)	—	—	—	19	26	345	345	588	1 323
	Στρατιωτική κινητικότητα	—	—	—	—	—	94	27	256	376
	Μέσο για κοινές προμήθειες στον τομέα της άμυνας	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Μέσο ενίσχυσης της αμυντικής βιομηχανίας	—	—	—	—	—	—	—	157	157
	Πρόγραμμα για την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία	0	0	0	0	0	0	0	0	0
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	—	—	0	—	—	—	—	—	0
	Ασφαλής συνδεσιμότητα της Ένωσης	—	—	—	—	—	—	—	30	30
	Σύνολο τομέα 5: Ασφάλεια και άμυνα	20	41	102	158	246	716	735	1 785	3 803
6	Γειτονία, Ανάπτυξη και Διεθνής Συνεργασία	898	673	1 287	1 555	2 112	4 464	8 553	11 140	30 682
	Μηχανισμός για την Πυρηνική Ασφάλεια (EINS)	1	6	12	11	15	26	28	41	140
	Ανθρωπιστική βοήθεια (HUMA)	0	0	0	14	11	121	310	606	1 063
	Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας (ΚΕΠΠΑ)	—	1	0	14	11	27	13	42	108
	Υπερπόντιες χώρες και εδάφη (ΥΧΕ)	—	—	—	2	—	3	61	63	129
	Άλλες δράσεις	—	—	—	—	—	—	5	23	28
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	—	0	0	0	—	—	—	—	0
	Δράσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Επιτροπής	0	0	1	2	11	30	44	63	153
	Προενταξιακή βοήθεια (ΜΠΒ III)	340	157	533	1 060	719	1 274	1 823	1 778	7 684
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	0	0	0	0	0	0	0	0	0
	Σύνολο τομέα 6: Γειτονικές χώρες και υπόλοιπος κόσμος	1 238	837	1 834	2 658	2 880	5 945	10 837	13 757	39 987
7	Συντάξεις προσωπικού	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	(Συντάξεις πρώην βουλευτών) ΕΚ	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	(Συντάξεις πρώην μελών) Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και Συμβούλιο	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	(Συντάξεις πρώην μελών) Επιτροπή	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	(Συντάξεις πρώην μελών) ΔΕΕ	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	(Συντάξεις πρώην μελών) ΕΕΣ	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	(Συντάξεις πρώην μελών) Διαμεσολαβητής	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	(Συντάξεις πρώην μελών) ΕΕΠΔ	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Ευρωπαϊκά Σχολεία	—	—	—	—	—	—	—	1	1
	Αποδοχές μόνιμου και λοιπού προσωπικού	—	—	—	—	—	—	—	0	0
	Αποδοχές εξωτερικού προσωπικού	—	—	—	—	—	—	—	33	33
	Μέλη — Αποζημιώσεις και επιδόματα	—	—	—	—	—	—	—	0	0
	Μέλη — Μεταβατικές αποζημιώσεις	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Έξοδα πρόσληψης	—	—	—	—	—	—	—	2	2
	Λήξη καθηκόντων	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Δαπάνες κατάρτισης	—	—	—	—	—	—	—	11	11
	Κοινωνικές δαπάνες και κινητικότητα	—	—	—	—	—	—	0	13	13
	Τεχνολογία πληροφοριών και επικοινωνιών	—	—	—	—	—	—	—	172	172
	Μισθώματα και αγορές	—	—	—	—	—	—	—	7	7
	Δαπάνες σχετικές με κτίρια	—	—	—	—	—	—	—	63	63
	Ασφάλεια	—	—	—	—	—	—	—	38	38
	Αποστολή και παράσταση	—	—	—	—	—	—	—	11	11
	Συνεδριάσεις, επιτροπές, διασκέψεις	—	—	—	—	—	—	—	7	7
	Επίσημη Εφημερίδα	—	—	—	—	—	—	—	1	1
	Εκδόσεις	—	—	—	—	—	—	—	6	6
	Απόκτηση πληροφοριών	—	—	—	—	—	—	—	2	2
	Μελέτες και έρευνες	—	—	—	—	—	—	—	5	5
	Γενικός εξοπλισμός, οχήματα, έπιπλα	—	—	—	—	—	—	—	12	12
	Εξωτερικές γλωσσικές υπηρεσίες	—	—	—	—	—	—	—	2	2
	Άλλες διοικητικές δαπάνες	—	—	—	—	—	—	—	10	10
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Διοικητικές δαπάνες άλλων θεσμικών οργάνων	0	0	0	0	0	0	0	608	608
	Σύνολο τομέα 7: Ευρωπαϊκή δημόσια διοίκηση	—	—	—	—	—	—	0	1 004	1 004
O	Ταμείο Καινοτομίας (IF)	—	—	—	—	—	105	2 757	3 581	6 443
	Άλλες δράσεις	—	—	—	—	0	—	1	3	4
	Σύνολο τομέα O: Εκτός ΠΔΠ	—	—	—	—	0	105	2 758	3 584	6 447
S	Αλληλεγγύη και Επείγουσα Βοήθεια (SEAR)	—	—	—	—	—	—	—	—	—
	Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση (ΕΤΠ)	—	—	—	—	—	—	—	0	0
	Αποθεματικό προσαρμογής στο Brexit	—	—	—	—	—	—	—	482	482
	Σύνολο τομέα S: Μηχανισμοί αλληλεγγύης εντός και εκτός της Ένωσης (ειδικά μέσα)	—	—	—	—	—	—	—	482	482
	Σύνολο	6 162	5 013	7 452	13 024	21 034	47 971	188 470	253 877	543 003

Ως αποτέλεσμα της ανακατανομής των αναλήψεων υποχρεώσεων στο πλαίσιο εσωτερικών αναδιοργανώσεων, σημειώθηκε μετατόπιση ανεξόφλητου ποσού (188 εκατ. EUR) από έτος σε έτος. Το συνολικό ποσό εκκρεμών αναλήψεων υποχρεώσεων παραμένει αμετάβλητο.

6.12.   ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΔΠ: ΕΚΚΡΕΜΕΙΣ ΑΝΑΛΗΨΕΙΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΑΝΑ ΕΙΔΟΣ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ

(σε εκατ. EUR)
		Από πιστώσεις του προϋπολογισμού					Από πιστώσεις εσόδων για ειδικό προορισμό					Σύνολο εκκρεμών αναλήψεων υποχρεώσεων στο τέλος του 2023
	Τομέας	Μεταφερθείσες αναλήψεις υποχρεώσεων από το 2022	Προσαρμογές	Αναληφθείσες υποχρεώσεις	Πραγματοποιηθείσες πληρωμές	Υπόλοιπο προς εκκαθάριση	Μεταφερθείσες αναλήψεις υποχρεώσεων από το 2022	Προσαρμογές	Αναληφθείσες υποχρεώσεις	Πραγματοποιηθείσες πληρωμές	Υπόλοιπο προς εκκαθάριση
		1	2	3	4	5=1+2+3-4	6	7	8	9	10=6+7+8-9	11=5+10
1	Ορίζων Ευρώπη	22 971	(380 )	12 583	11 668	23 506	4 683	(131 )	2 781	2 900	4 433	27 939
	Ευρατόμ	245	(4 )	286	223	304	57	(1 )	9	11	54	357
	Θερμοπυρηνικός πειραματικός αντιδραστήρας (ITER)	1 433	(1 )	550	411	1 570	0	—	6	1	6	1 576
	Άλλες δράσεις	0	0	—	—	—	95	(7 )	152	105	135	135
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	30	(0 )	27	9	48	0	0	0	0	0	48
	Ταμείο InvestEU	2 325	(55 )	341	358	2 253	2 383	(3 )	3 156	1 955	3 582	5 834
	ΜΣΕ — Μεταφορές	6 787	(133 )	2 281	2 493	6 442	75	(8 )	15	21	61	6 503
	ΜΣΕ — Ενέργεια	3 944	(26 )	426	526	3 819	50	(0 )	8	3	54	3 873
	ΜΣΕ — Ψηφιακός τομέας	541	(36 )	289	148	647	2	(0 )	2	0	3	650
	Ψηφιακή Ευρώπη	1 592	(1 )	1 340	861	2 070	30	(1 )	39	21	46	2 116
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	49	—	206	217	39	1	—	9	11	—	39
	Άλλες δράσεις	—	—	4	1	2	0	0	0	0	0	2
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	43	(0 )	4	13	34	0	0	0	0	0	34
	Δράσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Επιτροπής	34	(1 )	25	27	31	5	(1 )	3	3	5	36
	Ενιαία αγορά	1 017	(31 )	633	702	917	28	(2 )	32	26	32	949
	Καταπολέμηση της απάτης στην ΕΕ	34	(4 )	25	26	29	0	(0 )	0	0	0	29
	Φορολογία	40	(0 )	36	36	40	2	(0 )	3	3	2	42
	Τελωνεία	137	(2 )	121	115	141	3	(0 )	4	3	4	146
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	—	—	124	124	0	0	(0 )	7	7	—	0
	Άλλες δράσεις	7	(0 )	9	9	7	—	—	0	—	0	7
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	25	(1 )	6	8	21	0	0	0	0	0	21
	Ευρωπαϊκό Διαστημικό Πρόγραμμα	1 268	(1 )	2 045	2 088	1 223	172	(0 )	131	113	190	1 413
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	18	—	75	75	18	2	—	2	2	2	20
	Ασφαλής συνδεσιμότητα της Ένωσης	—	—	156	—	156	0	0	0	0	0	156
	Σύνολο τομέα 1: Ενιαία αγορά, καινοτομία και ψηφιακή οικονομία	42 542	(677 )	21 590	20 137	43 318	7 588	(155 )	6 361	5 186	8 608	51 926
2	Περιφερειακή ανάπτυξη (ΕΤΠΑ)	54 315	(199 )	37 793	17 335	74 573	31 644	(8 )	2 496	17 636	16 496	91 069
	Ταμείο Συνοχής	10 130	(53 )	6 400	5 064	11 413	5 068	—	688	4 709	1 048	12 460
	Συνεισφορά του Ταμείου Συνοχής στον ΜΣΕ-Μεταφορές	6 634	(45 )	1 548	2 070	6 066	14	(1 )	—	—	13	6 080
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	6	(0 )	—	3	3	0	0	0	0	0	3
	Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ (ΕΚΤ+)	22 858	(7 )	16 300	7 863	31 288	23 631	(1 )	1 348	11 015	13 963	45 251
	Στήριξη της τουρκοκυπριακής κοινότητας	104	(0 )	34	39	99	3	—	0	2	1	100
	Ευρωπαϊκός μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας	160	(7 )	121	116	157	140 877	(3 )	120 773	47 285	214 361	214 518
	Pericles IV	1	(0 )	1	1	1	0	—	0	0	0	1
	Ανάκαμψη της ΕΕ	29	(0 )	1 316	696	649	0	—	2	0	2	651
	RescEU	557	(9 )	253	260	540	593	(1 )	1 214	639	1 166	1 707
	EU4Health	1 039	(8 )	739	496	1 274	24	(0 )	30	26	27	1 301
	Στήριξη έκτακτης ανάγκης εντός της Ένωσης (ESI)	43	(20 )	—	2	21	19	(0 )	—	—	19	40
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	34	(0 )	261	253	42	0	—	35	35	0	43
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	0	(0 )	—	—	0	0	0	0	0	0	0
	Δράσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Επιτροπής	10	(1 )	12	12	10	—	—	0	0	0	10
	Απασχόληση και κοινωνική καινοτομία	167	(4 )	92	82	174	6	(0 )	8	4	9	184
	Erasmus+	1 646	(31 )	3 672	3 424	1 863	225	(14 )	360	350	221	2 083
	Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης (ΕΣΑ)	149	(12 )	144	129	153	16	—	7	9	14	166
	Δημιουργική Ευρώπη	469	(10 )	333	378	414	14	(1 )	14	13	14	427
	Δικαιοσύνη	60	(2 )	40	35	63	3	(0 )	3	3	4	67
	Δικαιώματα και αξίες	212	(10 )	214	146	271	1	(0 )	1	1	1	272
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	40	—	275	267	48	0	(0 )	4	4	1	49
	Άλλες δράσεις	11	(1 )	7	4	13	1	—	2	1	2	16
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	68	(1 )	31	33	65	0	—	0	0	0	65
	Δράσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Επιτροπής	194	(6 )	180	176	192	3	(0 )	2	2	3	195
	Σύνολο τομέα 2: Συνοχή, ανθεκτικότητα και αξίες	98 936	(427 )	69 765	38 883	129 392	202 144	(30 )	126 986	81 734	247 365	376 757
3	Γεωργικές εγγυήσεις	357	(13 )	40 848	40 834	358	0	(0 )	286	286	0	358
	Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης	34 625	(5 )	12 934	14 397	33 157	6 745	(0 )	19	2 030	4 734	37 891
	Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας	2 573	(9 )	1 106	978	2 692	600	(0 )	65	58	607	3 299
	Αλιεία (ΣΣΒΑ και ΠΟΔΑ)	24	(1 )	117	116	23	0	0	0	0	0	23
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	—	—	30	30	—	—	—	1	1	—	—
	Άλλες δράσεις	—	—	4	—	4	0	0	0	0	0	4
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	5	—	2	3	4	0	0	0	0	0	4
	Περιβάλλον και δράση για το κλίμα (LIFE)	2 347	(39 )	758	529	2 538	7	(1 )	8	4	9	2 547
	Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης	1 327	(0 )	1 447	2	2 773	4 816	(3 )	5 816	125	10 504	13 276
	Δανειακή διευκόλυνση στο πλαίσιο του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης	—	—	50	10	40	10	(0 )	9	2	17	57
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	3	(3 )	57	57	—	0	(0 )	7	7	—	—
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	21	(0 )	5	9	18	0	0	0	0	0	18
	Σύνολο τομέα 3: Φυσικοί πόροι και περιβάλλον	41 281	(69 )	57 357	56 964	41 606	12 178	(5 )	6 210	2 512	15 871	57 477
4	Άσυλο, μετανάστευση και ένταξη	2 250	(8 )	1 492	1 025	2 709	16	(3 )	2	4	11	2 720
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	18	—	157	162	13	—	—	8	8	—	13
	Διαχείριση των συνόρων (ΤΟΔΣ) — Διαχείριση των συνόρων και θεωρήσεις	1 063	(13 )	964	378	1 637	181	(1 )	0	20	161	1 798
	Διαχείριση των συνόρων (ΤΟΔΣ) — Τελωνειακός εξοπλισμός	137	(0 )	141	0	278	0	0	0	0	0	278
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	344	—	988	1 020	312	—	—	48	48	—	312
	Σύνολο τομέα 4: Μετανάστευση και διαχείριση των συνόρων	3 811	(20 )	3 743	2 585	4 949	197	(4 )	58	80	172	5 121
5	Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας (ΤΕΑ)	396	(13 )	313	178	518	8	(0 )	1	3	6	524
	Παροπλισμός πυρηνικών εγκαταστάσεων	439	—	69	102	405	0	0	0	0	0	405
	Πυρηνική ασφάλεια και παροπλισμός	316	(7 )	53	50	312	0	(0 )	0	0	0	312
	Αποκεντρωμένοι οργανισμοί	—	—	231	231	—	—	—	6	6	—	—
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	1	—	—	—	1	0	0	0	0	0	1
	Δράσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Επιτροπής	25	(2 )	22	19	26	0	—	0	0	0	26
	Ευρωπαϊκή άμυνα (έρευνα)	479	(0 )	319	167	631	12	—	9	6	15	646
	Ευρωπαϊκή άμυνα (εκτός της έρευνας)	1 024	(0 )	626	360	1 290	16	—	17	0	33	1 323
	Στρατιωτική κινητικότητα	343	(0 )	295	263	376	0	0	0	0	0	376
	Μέσο ενίσχυσης της αμυντικής βιομηχανίας	—	—	157	—	157	0	0	0	0	0	157
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	2	—	—	1	0	0	0	0	0	0	0
	Ασφαλής συνδεσιμότητα της Ένωσης	—	—	30	—	30	0	0	0	0	0	30
	Σύνολο τομέα 5: Ασφάλεια και άμυνα	3 025	(22 )	2 116	1 372	3 748	36	(0 )	33	14	55	3 803
6	Γειτονία, Ανάπτυξη και Διεθνής Συνεργασία	27 423	(1 229 )	13 290	9 142	30 342	206	(5 )	658	518	340	30 682
	Μηχανισμός για την Πυρηνική Ασφάλεια (EINS)	139	(7 )	45	40	137	3	—	1	0	4	140
	Ανθρωπιστική βοήθεια (HUMA)	1 113	(1 )	2 408	2 473	1 047	15	(0 )	26	26	15	1 063
	Κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας (ΚΕΠΠΑ)	116	(4 )	372	390	94	20	(0 )	13	19	13	108
	Υπερπόντιες χώρες και εδάφη (ΥΧΕ)	107	(1 )	71	48	129	0	0	0	0	0	129
	Άλλες δράσεις	16	(1 )	65	52	28	—	—	1	1	—	28
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	1	(1 )	—	0	0	0	0	0	0	0	0
	Δράσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Επιτροπής	148	(3 )	93	85	152	0	—	0	0	0	153
	Προενταξιακή βοήθεια (ΜΠΒ III)	7 213	(86 )	2 530	2 242	7 415	442	(5 )	26	194	269	7 684
	Σύνολο τομέα 6: Γειτονικές χώρες και υπόλοιπος κόσμος	36 275	(1 332 )	18 874	14 473	39 345	687	(10 )	724	758	642	39 987
7	Συντάξεις προσωπικού	—	—	2 347	2 347	—	0	(0 )	259	259	—	—
	(Συντάξεις πρώην βουλευτών) ΕΚ	—	—	14	14	—	0	0	0	0	0	—
	(Συντάξεις πρώην μελών) Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και Συμβούλιο	—	—	1	1	—	0	0	0	0	0	—
	(Συντάξεις πρώην μελών) Επιτροπή	—	—	8	8	—	0	0	0	0	0	—
	(Συντάξεις πρώην μελών) ΔΕΕ	—	—	14	14	—	0	0	0	0	0	—
	(Συντάξεις πρώην μελών) ΕΕΣ	—	—	6	6	—	0	0	0	0	0	—
	(Συντάξεις πρώην μελών) Διαμεσολαβητής	—	—	0	0	—	0	0	0	0	0	—
	(Συντάξεις πρώην μελών) ΕΕΠΔ	—	—	0	0	—	0	0	0	0	0	—
	Ευρωπαϊκά Σχολεία	0	—	233	233	0	1	—	23	23	1	1
	Αποδοχές μόνιμου και λοιπού προσωπικού	0	(1 )	2 732	2 731	0	—	—	55	55	—	0
	Αποδοχές εξωτερικού προσωπικού	42	(5 )	252	257	32	1	(1 )	37	36	1	33
	Μέλη — Αποζημιώσεις και επιδόματα	0	(0 )	16	16	0	—	—	0	0	—	0
	Μέλη — Μεταβατικές αποζημιώσεις	—	—	0	0	—	0	0	0	0	0	—
	Έξοδα πρόσληψης	3	(1 )	28	29	2	0	(0 )	1	1	0	2
	Λήξη καθηκόντων	—	—	8	8	—	0	0	0	0	0	—
	Δαπάνες κατάρτισης	9	(1 )	17	18	8	1	(0 )	4	3	3	11
	Κοινωνικές δαπάνες και κινητικότητα	9	(0 )	22	23	7	8	(1 )	15	16	6	13
	Τεχνολογία πληροφοριών και επικοινωνιών	126	(1 )	278	273	129	29	(0 )	89	76	42	172
	Μισθώματα και αγορές	0	(0 )	323	319	5	2	—	25	24	2	7
	Δαπάνες σχετικές με κτίρια	60	(3 )	123	122	57	9	(0 )	12	15	6	63
	Ασφάλεια	26	(1 )	63	56	32	7	(0 )	8	10	6	38
	Αποστολή και παράσταση	11	(3 )	56	53	11	0	(0 )	2	2	0	11
	Συνεδριάσεις, επιτροπές, διασκέψεις	7	(4 )	14	11	6	0	(0 )	1	1	1	7
	Επίσημη Εφημερίδα	0	(0 )	3	2	1	0	0	0	0	0	1
	Εκδόσεις	6	(0 )	11	12	5	1	(0 )	4	3	2	6
	Απόκτηση πληροφοριών	2	(0 )	6	6	2	0	(0 )	0	0	0	2
	Μελέτες και έρευνες	3	(0 )	6	4	5	0	—	0	0	0	5
	Γενικός εξοπλισμός, οχήματα, έπιπλα	14	(0 )	19	22	11	2	(0 )	7	7	1	12
	Εξωτερικές γλωσσικές υπηρεσίες	4	(0 )	33	35	2	2	(0 )	37	38	1	2
	Άλλες διοικητικές δαπάνες	5	(0 )	17	17	4	4	(0 )	19	17	6	10
	Δοκιμαστικά σχέδια και προπαρασκευαστικές ενέργειες	0	(0 )	—	—	—	0	0	0	0	0	—
	Διοικητικές δαπάνες άλλων θεσμικών οργάνων	603	(10 )	4 650	4 676	567	51	(53 )	406	363	42	608
	Σύνολο τομέα 7: Ευρωπαϊκή δημόσια διοίκηση	929	(31 )	11 300	11 313	886	119	(57 )	1 003	947	118	1 004
O	Ταμείο Καινοτομίας (IF)	0	0	—	—	—	3 068	(81 )	3 626	169	6 443	6 443
	Άλλες δράσεις	0	0	—	—	—	3	(2 )	59	56	4	4
	Σύνολο τομέα O: Εκτός ΠΔΠ	0	0	—	—	—	3 071	(83 )	3 685	226	6 447	6 447
S	Αλληλεγγύη και Επείγουσα Βοήθεια (SEAR)	—	—	950	950	—	—	—	—	—	—	—
	Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση (ΕΤΠ)	0	(0 )	8	8	0	0	0	0	0	0	0
	Αποθεματικό προσαρμογής στο Brexit	—	—	1 363	1 043	321	—	—	161	—	161	482
	Σύνολο τομέα S: Μηχανισμοί αλληλεγγύης εντός και εκτός της Ένωσης (ειδικά μέσα)	0	(0 )	2 322	2 001	321	—	—	161	—	161	482
	Σύνολο	226 800	(2 577 )	187 069	147 727	263 564	226 021	(343 )	145 221	91 459	279 439	543 003

7.   ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΑΝΑ ΘΕΣΜΙΚΟ ΟΡΓΑΝΟ

7.1.   ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

(σε εκατ. EUR)
	Πιστώσεις εσόδων		Βεβαιωθείσες απαιτήσεις			Έσοδα			Έσοδα ως % του προϋπολογισμού	Υπόλοιπο
Θεσμικό όργανο	Αρχικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Οριστικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Τρέχον έτος	Μεταφερθείσες πιστώσεις	Σύνολο	Από απαιτήσεις του τρέχοντος έτους	Από μεταφερθείσες απαιτήσεις	Σύνολο
	1	2	3	4	5=3+4	6	7	8=6+7	9=8/2	10=5-8
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο	193	193	255	12	268	253	2	255	132  %	13
Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και Συμβούλιο	67	67	100	3	102	99	2	101	151  %	1
Επιτροπή	168 210	164 764	243 340	23 451	266 791	237 468	10 042	247 510	150  %	19 281
Δικαστήριο	67	67	68	0	68	68	0	68	102  %	0
Ελεγκτικό Συνέδριο	28	28	27	0	27	27	0	27	98  %	0
Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή	15	15	21	0	21	21	0	21	140  %	0
Επιτροπή των Περιφερειών	12	12	14	0	14	14	0	14	115  %	0
Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής	2	2	2	0	2	2	0	2	100  %	—
Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων	2	2	2	0	2	2	0	2	94  %	—
Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης	53	53	360	1	361	360	1	361	675  %	0
Σύνολο	168 649	165 203	244 189	23 467	267 656	238 313	10 048	248 361	150  %	19 295

Οι ενοποιημένες καταστάσεις σχετικά με την εκτέλεση του γενικού προϋπολογισμού της ΕΕ περιλαμβάνουν, όπως και στα προηγούμενα έτη, την εκτέλεση του προϋπολογισμού όλων των θεσμικών οργάνων, δεδομένου ότι ο προϋπολογισμός της ΕΕ περιέχει χωριστό προϋπολογισμό για κάθε θεσμικό όργανο.

Ο προϋπολογισμός και η εκτέλεση των οργανισμών δεν ενοποιούνται στο πλαίσιο του προϋπολογισμού της ΕΕ και δεν συμπεριλαμβάνονται στις εκθέσεις για τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Ωστόσο, η επιδότηση που καταβάλλεται από την Επιτροπή στους οργανισμούς εντάσσεται στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Στο παρόν μέρος των ετήσιων λογαριασμών που αφορά τον προϋπολογισμό λαμβάνεται υπόψη μόνον η επιδότηση που καταβάλλεται από τον προϋπολογισμό της Επιτροπής στους οργανισμούς.

Όσον αφορά την ΕΥΕΔ, επισημαίνεται ότι, εκτός από τον δικό της προϋπολογισμό, λαμβάνει επίσης συνεισφορές από την Επιτροπή ύψους 240,5 εκατ. EUR (2022: 221,7 εκατ. EUR) καθώς και από τα προηγούμενα προγράμματα του ΕΤΑ και τα καταπιστευματικά ταμεία ύψους 18,7 εκατ. EUR (2022: 19,6 εκατ. EUR). Οι εν λόγω συνεισφορές καλύπτουν τις δαπάνες του προσωπικού της Επιτροπής στις αντιπροσωπείες που χρηματοδοτούνται μέσω του ΕΤΑ και των καταπιστευματικών ταμείων, συμπεριλαμβανομένων των εσόδων για ειδικό προορισμό που παρήχθησαν κατά τη διάρκεια του έτους από τις εν λόγω συνεισφορές.

7.2.   ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΑΝΑΛΗΨΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ

(σε εκατ. EUR)
	Σύνολο διαθέσιμων πιστώσεων	Αναληφθείσες υποχρεώσεις					Πιστώσεις μεταφερθείσες στο 2024			Ακυρωθείσες πιστώσεις
Θεσμικό όργανο		από τον οριστικό εγκριθέντα προϋπολογισμό	από μεταφορές	από έσοδα για ειδικό προορισμό	Σύνολο	%	από τον οριστικό εγκριθέντα προϋπολογισμό	από έσοδα για ειδικό προορισμό	Σύνολο	από τον οριστικό εγκριθέντα προϋπολογισμό	από μεταφορές	από έσοδα για ειδικό προορισμό	Σύνολο
	1	2	3	4	5=2+3+4	6=5/1	7	8	9=7+8	10	11	12	13=10+11+12
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο	2 343	2 238	0	59	2 297	98  %	0	37	37	9	0	0	9
Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και Συμβούλιο	709	629	0	30	659	93  %	0	31	31	19	0	0	19
Επιτροπή	338 896	179 713	2 705	144 815	327 233	97  %	807	9 306	10 113	1 267	15	268	1 550
Δικαστήριο	488	482	0	1	483	99  %	0	1	1	4	0	0	4
Ελεγκτικό Συνέδριο	176	171	1	0	172	98  %	0	0	0	3	0	0	3
Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή	165	157	0	4	161	97  %	0	2	2	2	0	0	2
Επιτροπή των Περιφερειών	119	117	0	2	118	99  %	0	1	1	0	0	0	0
Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής	13	13	0	—	13	95  %	0	—	—	1	0	—	1
Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων	23	22	0	—	22	96  %	0	—	—	1	0	0	1
Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης	1 198	821	0	310	1 132	94  %	1	66	67	0	0	—	0
Σύνολο	344 131	184 363	2 706	145 221	332 290	97  %	808	9 444	10 252	1 306	15	268	1 589

7.3.   ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΠΛΗΡΩΜΩΝ

(σε εκατ. EUR)
	Σύνολο διαθέσιμων πιστώσεων	Πραγματοποιηθείσες πληρωμές					Πιστώσεις μεταφερθείσες στο 2024			Ακυρωθείσες πιστώσεις
Θεσμικό όργανο		από τον οριστικό εγκριθέντα προϋπολογισμός	από μεταφορές	από έσοδα για ειδικό προορισμό	Σύνολο	%	από τον οριστικό εγκριθέντα προϋπολογισμό	από έσοδα για ειδικό προορισμό	Σύνολο	από τον οριστικό εγκριθέντα προϋπολογισμό	από μεταφορές	από έσοδα για ειδικό προορισμό	Σύνολο
	1	2	3	4	5=2+3+4	6=5/1	7	8	9=7+8	10	11	12	13
Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο	2 726	1 890	352	61	2 303	84  %	348	44	393	9	20	2	31
Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και Συμβούλιο	789	543	71	30	645	82  %	86	33	118	19	6	—	25
Επιτροπή	259 851	157 909	1 854	74 384	234 147	90  %	2 447	23 013	25 460	158	71	15	243
Δικαστήριο	525	452	32	0	484	92  %	31	1	32	4	5	—	9
Ελεγκτικό Συνέδριο	183	162	7	0	169	92  %	10	0	10	3	1	—	5
Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή	181	144	13	3	160	89  %	13	4	16	2	2	—	4
Επιτροπή των Περιφερειών	132	106	11	1	118	90  %	10	1	12	0	2	0	2
Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής	14	12	0	—	13	92  %	0	—	0	1	0	—	1
Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων	25	19	1	—	21	84  %	3	—	3	1	0	0	1
Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης	1 315	755	106	266	1 126	86  %	67	110	177	0	11	—	11
Σύνολο	265 740	161 992	2 447	74 747	239 186	90  %	3 014	23 207	26 221	197	119	17	333

8.   ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΩΝ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ

Αυτά καθαυτά τα έσοδα και οι δαπάνες των οργανισμών, όπως παρουσιάζονται στις εκθέσεις 8.1 και 8.2 κατωτέρω, δεν ενοποιούνται στο πλαίσιο του προϋπολογισμού της ΕΕ. Στο παρόν μέρος των ετήσιων λογαριασμών που αφορά τον προϋπολογισμό λαμβάνεται υπόψη μόνον η επιδότηση που καταβάλλεται από τον προϋπολογισμό της Επιτροπής στους οργανισμούς.

Στις εκθέσεις για την εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ περιλαμβάνεται η επιδότηση που καταβάλλεται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ στους οργανισμούς ως πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων και πιστώσεις πληρωμών, κατά περίπτωση.

Στις εκθέσεις των οργανισμών που παρατίθενται κατωτέρω παρέχεται επισκόπηση των οργανισμών, τόσο των αποκεντρωμένων (γνωστών επίσης ως παραδοσιακών οργανισμών) όσο και των εκτελεστικών οργανισμών, καθώς και των εσόδων τους (8.1) και των δαπανών τους (8.2).

Άλλες πηγές εσόδων και των σχετικών δαπανών δεν προστίθενται στους λογαριασμούς του προϋπολογισμού της ΕΕ. Κάθε οργανισμός παρουσιάζει τους δικούς του ετήσιους λογαριασμούς.

8.1.   ΕΣΟΔΑ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ

(σε εκατ. EUR)
Οργανισμός	Τομέας χρηματοδότησης του ΠΔΠ	Οριστικός εγκριθείς προϋπολογισμός	Εισπραχθέντα έσοδα
Οργανισμός Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας	1	30	30
Οργανισμός για τη λειτουργική διαχείριση συστημάτων ΤΠ μεγάλης κλίμακας	4	294	316
Φορέας Ευρωπαϊκών Ρυθμιστικών Αρχών για τις Ηλεκτρονικές Επικοινωνίες	1	8	8
Κοινοτικό Γραφείο Φυτικών Ποικιλιών	ά/α	22	20
Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία	2 β	17	17
Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο	4	170	188
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ασφάλειας της Αεροπορίας	1	234	190
Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών	1	52	53
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής	4	829	847
Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων	2 β	90	95
Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης	2 β	20	20
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών Προϊόντων	1	124	124
Ευρωπαϊκός Εκτελεστικός Οργανισμός για το Κλίμα, τις Υποδομές και το Περιβάλλον	1 , 2 α, 3 , 5	62	63
Ευρωπαϊκός Εκτελεστικός Οργανισμός Εκπαίδευσης και Πολιτισμού	2 β, 6	67	65
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος	3	99	81
Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ελέγχου της Αλιείας	3	30	31
Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων	2 β	149	150
Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας	2 β	24	25
Ευρωπαϊκός Εκτελεστικός Οργανισμός για την Υγεία και τον Ψηφιακό Τομέα	1 , 2 β	50	50
Εκτελεστικός Οργανισμός για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας και τις ΜΜΕ	1 , 2 α	48	48
Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων	2 β	9	9
Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας	1	361	382
Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων	1	36	37
Ευρωπαϊκή Αρχή Εργασίας	2 β	30	28
Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια στη Θάλασσα	1	90	112
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων	2 β	449	462
Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας	5	22	22
Ευρωπαϊκή Εισαγγελία	2 β	66	66
Εκτελεστικός Οργανισμός του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας	1	62	62
Ευρωπαϊκός Εκτελεστικός Οργανισμός Έρευνας	1 , 3	103	103
Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών	1	72	72
Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης	2 β	29	28
Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία στον Τομέα της Ποινικής Δικαιοσύνης	2 β	75	75
Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κυβερνοασφάλεια	1	25	37
Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία στον Τομέα της Επιβολής του Νόμου	5	213	217
Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κατάρτιση στον Τομέα της Επιβολής του Νόμου	5	11	15
Οργανισμός Σιδηροδρόμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης	1	38	40
Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Διαστημικό Πρόγραμμα	1	77	1 482
Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης	2 β	26	26
Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης	ά/α	456	322
Κοινή επιχείρηση «Σύντηξη για ενέργεια»	1	413	554
Μεταφραστικό Κέντρο των Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης	7	49	43
Σύνολο		5 128	6 615

(σε εκατ. EUR)
Είδος εσόδων των οργανισμών			Εισπραχθέντα ποσά
Επιδότηση Επιτροπής			4 734
Έσοδα από αμοιβές			898
Άλλα έσοδα			983
Σύνολο			6 615

8.2.   ΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΑΝΑΛΗΨΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΑΝΑ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ

(σε εκατ. EUR)
	Πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων		Πιστώσεις πληρωμών
Οργανισμός	Σύνολο διαθέσιμων πιστώσεων	Αναληφθείσες υποχρεώσεις	Σύνολο διαθέσιμων πιστώσεων	Πραγματοποιηθείσες πληρωμές
Οργανισμός Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας	30	29	37	28
Οργανισμός για τη λειτουργική διαχείριση συστημάτων ΤΠ μεγάλης κλίμακας	368	295	389	294
Φορέας Ευρωπαϊκών Ρυθμιστικών Αρχών για τις Ηλεκτρονικές Επικοινωνίες	8	8	9	8
Κοινοτικό Γραφείο Φυτικών Ποικιλιών	27	25	22	19
Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία	18	17	22	16
Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο	214	166	228	166
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ασφάλειας της Αεροπορίας	313	218	328	197
Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών	54	52	60	55
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής	861	837	1 205	765
Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων	102	92	128	90
Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης	20	20	21	20
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Χημικών Προϊόντων	126	121	143	123
Ευρωπαϊκός Εκτελεστικός Οργανισμός για το Κλίμα, τις Υποδομές και το Περιβάλλον	62	62	66	62
Ευρωπαϊκός Εκτελεστικός Οργανισμός Εκπαίδευσης και Πολιτισμού	65	65	70	63
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος	91	82	110	76
Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ελέγχου της Αλιείας	35	33	48	36
Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων	158	156	164	149
Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας	26	25	31	25
Ευρωπαϊκός Εκτελεστικός Οργανισμός για την Υγεία και τον Ψηφιακό Τομέα	50	50	53	50
Εκτελεστικός Οργανισμός για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας και τις ΜΜΕ	48	48	52	47
Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων	10	9	11	9
Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας	460	452	377	344
Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων	37	37	40	37
Ευρωπαϊκή Αρχή Εργασίας	40	37	39	31
Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια στη Θάλασσα	126	115	138	113
Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων	486	468	583	474
Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας	23	21	24	21
Ευρωπαϊκή Εισαγγελία	66	66	77	66
Εκτελεστικός Οργανισμός του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας	62	62	65	62
Ευρωπαϊκός Εκτελεστικός Οργανισμός Έρευνας	103	101	108	99
Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών	74	73	80	72
Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης	30	27	31	25
Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία στον Τομέα της Ποινικής Δικαιοσύνης	79	61	88	64
Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κυβερνοασφάλεια	25	25	44	40
Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Συνεργασία στον Τομέα της Επιβολής του Νόμου	223	217	256	221
Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κατάρτιση στον Τομέα της Επιβολής του Νόμου	26	19	29	18
Οργανισμός Σιδηροδρόμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης	52	42	44	39
Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Διαστημικό Πρόγραμμα	3 588	918	2 370	1 538
Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης	27	27	34	27
Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης	514	347	514	342
Κοινή επιχείρηση «Σύντηξη για ενέργεια»	807	586	632	598
Μεταφραστικό Κέντρο των Οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης	49	43	51	43
Σύνολο	9 582	6 154	8 822	6 572

(σε εκατ. EUR)
	Πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων		Πιστώσεις πληρωμών
Είδος δαπάνης	Σύνολο διαθέσιμων πιστώσεων	Αναληφθείσες υποχρεώσεις	Σύνολο διαθέσιμων πιστώσεων	Πραγματοποιηθείσες πληρωμές
Διοικητικές	561	529	685	519
Επιχειρησιακές	6 978	3 723	6 063	4 154
Προσωπικό	2 044	1 903	2 074	1 898
Σύνολο	9 582	6 154	8 822	6 572

ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ

Ακυρωθείσες πιστώσεις

Οι μη χρησιμοποιηθείσες πιστώσεις ακυρώνονται στο τέλος του οικονομικού έτους. Η ακύρωση περιλαμβάνει την πλήρη ή εν μέρει ακύρωση της έγκρισης πραγματοποίησης δαπανών και/ή κάλυψης υποχρεώσεων που αντιπροσωπεύονται από μια πίστωση. Μόνο για κοινές επιχειρήσεις, όπως ορίζονται στους δημοσιονομικούς τους κανόνες, τυχόν μη χρησιμοποιηθείσες πιστώσεις μπορούν να εγγράφονται στην πρόβλεψη εσόδων και δαπανών έως και τα επόμενα τρία οικονομικά έτη (ο λεγόμενος κανόνας «N+3»). Ως εκ τούτου, οι ακυρωθείσες πιστώσεις για κοινές επιχειρήσεις θα μπορούσαν να ενεργοποιηθούν εκ νέου έως το οικονομικό έτος «N+3».

Ακύρωση πιστώσεων

Μη χρησιμοποιηθείσες πιστώσεις που δεν μπορούν πλέον να χρησιμοποιηθούν.

Άμεση διαχείριση

Τρόπος εκτέλεσης του προϋπολογισμού. Στο πλαίσιο της άμεσης διαχείρισης, ο προϋπολογισμός εκτελείται άμεσα από τις υπηρεσίες της Επιτροπής, τους εκτελεστικούς οργανισμούς ή τα καταπιστευματικά ταμεία.

Ανάληψη υποχρέωσης

Νομική δέσμευση για την παροχή χρηματοδότησης υπό την προϋπόθεση της τήρησης ορισμένων όρων. Η ΕΕ δεσμεύεται να επιστρέψει το μερίδιο των δαπανών που της αναλογεί για έργο που χρηματοδοτείται από την ΕΕ. Οι σημερινές αναλήψεις υποχρεώσεων είναι αυριανές πληρωμές. Οι σημερινές πληρωμές είναι χθεσινές αναλήψεις υποχρεώσεων.

Αναλογιστικά κέρδη και ζημίες

Σε περίπτωση καθεστώτος καθορισμένων παροχών, οι μεταβολές των αναλογιστικών ελλειμμάτων ή πλεονασμάτων. Προκύπτουν ως αποτέλεσμα των διαφορών μεταξύ των προηγούμενων αναλογιστικών παραδοχών και των όσων πραγματικά συνέβησαν, καθώς και λόγω των επιπτώσεων των μεταβολών στις αναλογιστικές παραδοχές.

Αναλογιστικές παραδοχές

Παραδοχές που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό του κόστους μελλοντικών γεγονότων τα οποία επηρεάζουν τη συνταξιοδοτική υποχρέωση.

Απαιτήσεις έναντι των κρατών μελών

Αντιπροσωπεύουν δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν κατά την περίοδο αναφοράς και θα πρέπει να χρηματοδοτηθούν από μελλοντικούς προϋπολογισμούς, δηλαδή από τα κράτη μέλη της ΕΕ. Αυτό οφείλεται στη συνύπαρξη δημοσιονομικών καταστάσεων που βασίζονται σε δεδουλευμένα έξοδα και προϋπολογισμού που βασίζεται σε ταμειακά διαθέσιμα.

Αποδέσμευση

Πράξη με την οποία ακυρώνεται προηγούμενη ανάληψη υποχρέωσης (ή μέρος αυτής).

Αποτελεσματικό επιτόκιο

Το επιτόκιο που προεξοφλεί εκτιμώμενες μελλοντικές ταμειακές εισπράξεις ή πληρωμές για την αναμενόμενη διάρκεια ζωής του χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού ή της χρηματοοικονομικής υποχρέωσης στην καθαρή λογιστική αξία του χρηματοοικονομικού στοιχείου ενεργητικού ή της χρηματοοικονομικής υποχρέωσης.

Γραμμή προϋπολογισμού

Όσον αφορά τη δομή του προϋπολογισμού, τα έσοδα και οι δαπάνες παρουσιάζονται στον προϋπολογισμό σύμφωνα με μια δεσμευτική ονοματολογία, η οποία αντικατοπτρίζει τη φύση και τον σκοπό κάθε στοιχείου, όπως επιβάλλεται από την αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή. Οι επιμέρους επικεφαλίδες (τίτλος, κεφάλαιο, άρθρο ή γραμμή) παρέχουν μια επίσημη περιγραφή της ονοματολογίας.

Δημοσιονομική διόρθωση

Οι δημοσιονομικές διορθώσεις αποσκοπούν στην προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ από την επιβάρυνσή του με παράτυπες δαπάνες. Για δαπάνες στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης, η ανάκτηση παράτυπων πληρωμών είναι πρωτίστως αρμοδιότητα του κράτους μέλους.

Μια «επιβεβαιωμένη» δημοσιονομική διόρθωση έχει γίνει δεκτή από το οικείο κράτος μέλος. Μια «αποφασισμένη» δημοσιονομική διόρθωση έχει εγκριθεί με απόφαση της Επιτροπής και αποτελεί πάντοτε καθαρή διόρθωση στην περίπτωση της οποίας το κράτος μέλος πρέπει να επιστρέψει παράτυπα κονδύλια στον προϋπολογισμό της ΕΕ, με αποτέλεσμα οριστική μείωση του κονδυλίου που χορηγήθηκε στο οικείο κράτος μέλος. Οι επιβεβαιωμένες και αποφασισμένες δημοσιονομικές διορθώσεις αναφέρονται στην παρούσα δημοσίευση ως μία κατηγορία.

Μια «εκτελεσθείσα» δημοσιονομική διόρθωση έχει διορθώσει την παρατυπία που διαπιστώθηκε.

Διακοπές και αναστολές

Σε περίπτωση που η Επιτροπή διαπιστώσει, βάσει των εργασιών της ή των πληροφοριών που αναφέρονται από ελεγκτικές αρχές, ότι ένα κράτος μέλος δεν έχει αποκαταστήσει σοβαρές αδυναμίες στα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου και/ή δεν έχει διορθώσει παράτυπες δαπάνες οι οποίες έχουν δηλωθεί και βεβαιωθεί, τότε δύναται να διακόψει ή να αναστείλει τις πληρωμές.

Διοικητικές πιστώσεις

Οι διοικητικές πιστώσεις καλύπτουν τα τρέχοντα έξοδα των θεσμικών οργάνων και οντοτήτων (προσωπικό, κτίρια, εξοπλισμός γραφείου).

Διορθωτικός προϋπολογισμός

Απόφαση που λαμβάνεται κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους για την τροποποίηση (αύξηση, μείωση, μεταφορά) πτυχών του εγκριθέντος προϋπολογισμού του ιδίου έτους.

Εγκριθείς προϋπολογισμός

Το σχέδιο προϋπολογισμού μετατρέπεται σε εγκριθέντα προϋπολογισμό μόλις εγκριθεί από την αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή και εγκριθεί οριστικά από τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων

Όπως και το Υπόλοιπο προς εκκαθάριση (ΥΠΕ), αντιπροσωπεύουν το ποσό για το οποίο έχει αναληφθεί δημοσιονομική δέσμευση, αλλά δεν έχει πραγματοποιηθεί ακόμη η επακόλουθη πληρωμή. Αντιπροσωπεύουν υποχρεώσεις πληρωμής της ΕΕ για τα επόμενα έτη και προέρχονται άμεσα από την ύπαρξη πολυετών προγραμμάτων και την αποσύνδεση μεταξύ πιστώσεων ανάληψης υποχρεώσεων και πληρωμών.

Έμμεση διαχείριση

Τρόπος εκτέλεσης του προϋπολογισμού. Στο πλαίσιο της έμμεσης διαχείρισης, η Επιτροπή αναθέτει καθήκοντα εκτέλεσης του προϋπολογισμού σε φορείς δικαίου της ΕΕ ή εθνικού δικαίου.

Επιμερισμένη διαχείριση

Τρόπος εκτέλεσης του προϋπολογισμού. Στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης ανατίθενται σε κράτη μέλη καθήκοντα εκτέλεσης του προϋπολογισμού. Περίπου τα τρία τέταρτα των δαπανών της ΕΕ εμπίπτουν σε αυτόν τον τρόπο εκτέλεσης.

Έσοδα για ειδικό προορισμό

Τα έσοδα για ειδικό σκοπό που εισπράττονται για τη χρηματοδότηση συγκεκριμένων δαπανών. Η κύρια πηγή των εξωτερικών εσόδων για ειδικό προορισμό είναι οι χρηματοοικονομικές συνεισφορές από τρίτες χώρες σε προγράμματα που χρηματοδοτούνται από την Ένωση. Η κύρια πηγή των εσωτερικών εσόδων για ειδικό προορισμό είναι έσοδα που προέρχονται από τρίτους για προμήθειες, παροχή υπηρεσιών ή εργασίες που εκτελούνται για λογαριασμό τους· έσοδα που προέρχονται από επιστροφές αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών και έσοδα που προέρχονται από την πώληση δημοσιεύσεων και ταινιών.

Ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων (ΕΕΔ)

Οι ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων αναφέρουν, μεταξύ άλλων, τα αποτελέσματα των πράξεων σε σχέση με τους στόχους που έχουν τεθεί, τους σχετικούς με τις πράξεις αυτές κινδύνους και τη δομή εσωτερικού ελέγχου. Από το οικονομικό έτος 2001 για την Επιτροπή και από το 2003 για όλα τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο «κύριος διατάκτης» πρέπει να υποβάλλει στο θεσμικό του όργανο ΕΕΔ σχετικά με την άσκηση των καθηκόντων του, μαζί με δημοσιονομικές και διαχειριστικές πληροφορίες.

Ίδιοι πόροι

Η κύρια πηγή εσόδων για τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Οι διάφοροι ίδιοι πόροι απαριθμούνται στην ισχύουσα απόφαση για τους ιδίους πόρους [απόφαση (ΕΕ, Ευρατόμ) 2020/2053] και είναι οι παραδοσιακοί ίδιοι πόροι, ο ίδιος πόρος που βασίζεται στον ΦΠΑ, ο πόρος που βασίζεται στο ΑΕΕ και ο ίδιος πόρος που βασίζεται στα απορρίμματα μη ανακυκλωμένων πλαστικών συσκευασιών.

Καθεστώς καθορισμένων παροχών

Καθεστώς συνταξιοδότησης ή άλλων παροχών εξόδου από την υπηρεσία, όπου οι κανόνες του καθεστώτος ορίζουν τις παροχές ανεξάρτητα από τις καταβλητέες εισφορές, και οι παροχές δεν σχετίζονται άμεσα με τις επενδύσεις του καθεστώτος. Το καθεστώς μπορεί να είναι χρηματοδοτούμενο ή μη χρηματοδοτούμενο.

Κόστος τρέχουσας απασχόλησης

Η αύξηση των υποχρεώσεων καθεστώτος που προκύπτει από την απασχόληση κατά το τρέχον οικονομικό έτος.

Μεταφορά πιστώσεων

Εξαίρεση στην αρχή του ενιαυσίου υπό την έννοια ότι πιστώσεις που δεν κατέστη δυνατό να χρησιμοποιηθούν εντός ενός συγκεκριμένου οικονομικού έτους δύνανται, υπό αυστηρές προϋποθέσεις, να μεταφερθούν κατ’ εξαίρεση για χρήση κατά τη διάρκεια του επόμενου οικονομικού έτους.

Μεταφορές (μεταξύ γραμμών του προϋπολογισμού)

Οι μεταφορές μεταξύ γραμμών του προϋπολογισμού υποδηλώνουν τη μετατόπιση πιστώσεων από μία γραμμή του προϋπολογισμού σε μία άλλη κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους και, ως εκ τούτου, συνιστούν εξαίρεση στη δημοσιονομική αρχή της ειδικότητας. Ωστόσο, επιτρέπονται ρητώς από τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπό τις προϋποθέσεις που ορίζονται στον δημοσιονομικό κανονισμό. Ο δημοσιονομικός κανονισμός προσδιορίζει διάφορα είδη μεταφορών αναλόγως αν πραγματοποιούνται μεταξύ ή εντός των τίτλων, κεφαλαίων, άρθρων ή τομέων του προϋπολογισμού και απαιτούν διαφορετικά επίπεδα έγκρισης.

Παράγωγα

Χρηματοοικονομικά μέσα η αξία των οποίων συνδέεται με αλλαγές της αξίας άλλου χρηματοοικονομικού μέσου, δείκτη ή βασικού εμπορεύματος. Σε αντίθεση με τον κάτοχο πρωτογενούς χρηματοοικονομικού μέσου (π.χ. κρατικού ομολόγου), ο οποίος κατέχει απόλυτο δικαίωμα είσπραξης μετρητών (ή κάποιο άλλο οικονομικό όφελος) στο μέλλον, ο κάτοχος παραγώγου έχει μόνο περιορισμένο δικαίωμα είσπραξης παρόμοιου οφέλους. Παράδειγμα παραγώγου είναι το προθεσμιακό συμβόλαιο σε ξένο νόμισμα.

Παραδοσιακοί ίδιοι πόροι

Οι παραδοσιακοί ίδιοι πόροι ορίζονται στην ισχύουσα απόφαση για τους ιδίους πόρους [απόφαση (ΕΕ, Ευρατόμ) 2020/2053] και περιλαμβάνουν ιδίως τους τελωνειακούς δασμούς και τις εισφορές ζάχαρης.

Παρατυπία

Παρατυπία είναι μια πράξη η οποία δεν συνάδει με τους ισχύοντες κανόνες της ΕΕ ή τους εθνικούς κανόνες και έχει ενδεχομένως αρνητικό αντίκτυπο στα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ. Παρατυπίες, οι οποίες μπορεί να είναι αποτέλεσμα της συμπεριφοράς των δικαιούχων που διεκδικούν πόρους ή των αρχών που είναι αρμόδιες για την πραγματοποίηση των πληρωμών. Η έννοια της παρατυπίας είναι ευρύτερη από την έννοια της απάτης, η οποία αναφέρεται σε συμπεριφορά που μπορεί να χαρακτηριστεί ποινικό αδίκημα.

Πίστωση ανάληψης υποχρέωσης

Οι πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων καλύπτουν το συνολικό κόστος των νομικών υποχρεώσεων (συμβάσεις, συμφωνίες/αποφάσεις επιχορήγησης) που μπορούν να αναληφθούν κατά το τρέχον οικονομικό έτος.

Πιστώσεις

Χρηματοδότηση προϋπολογισμού. Στον προϋπολογισμό προβλέπονται τόσο οι αναλήψεις υποχρεώσεων όσο και οι πληρωμές (ταμειακά διαθέσιμα ή τραπεζικές μεταφορές στους δικαιούχους). Οι πιστώσεις για τις αναλήψεις υποχρεώσεων και τις πληρωμές συχνά διαφέρουν (διαχωριζόμενες πιστώσεις) επειδή οι υποχρεώσεις για τα πολυετή προγράμματα και έργα αναλαμβάνονται συνήθως πλήρως κατά το έτος στο οποίο αποφασίζονται και εξοφλούνται στην πορεία των ετών με την πρόοδο της υλοποίησης του προγράμματος και του έργου. Οι μη διαχωριζόμενες πιστώσεις εφαρμόζονται σε διοικητικές δαπάνες, για στήριξη της γεωργικής αγοράς και άμεσες ενισχύσεις και οι πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων ισούνται με τις πιστώσεις πληρωμών.

Πιστώσεις πληρωμών

Οι πιστώσεις πληρωμών καλύπτουν δαπάνες κατά τη διάρκεια του τρέχοντος έτους και προκύπτουν από νομικές δεσμεύσεις που αναλήφθηκαν κατά το τρέχον έτος και/ή σε προηγούμενα έτη.

Προεξοφλητικό επιτόκιο

Το επιτόκιο που χρησιμοποιείται για τη διαμόρφωση της χρονικής αξίας του χρήματος. Η προεξόφληση είναι μια τεχνική που χρησιμοποιείται για τη σύγκριση εξόδων και παροχών που προκύπτουν σε διαφορετικές χρονικές περιόδους.

Προληπτικό μέτρο

Τα προληπτικά μέτρα, που βρίσκονται στη διάθεση της Επιτροπής για την προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ όταν διαπιστώνει πιθανές ελλείψεις, περιλαμβάνουν αναστολές και διακοπές πληρωμών από τον προϋπολογισμό της ΕΕ προς το επιχειρησιακό πρόγραμμα.

Προχρηματοδότηση

Πληρωμή που αποβλέπει στην παροχή χρηματικού αποθέματος στον δικαιούχο. Μπορεί να κατανεμηθεί σε διάφορες δόσεις σύμφωνα με τις διατάξεις της υποκείμενης σύμβασης, απόφασης, συμφωνίας ή βασικής νομικής πράξης. Το χρηματικό απόθεμα ή η προκαταβολή επιστρέφεται ή χρησιμοποιείται για τον σκοπό για τον οποίο έχει παρασχεθεί κατά τη διάρκεια της περιόδου που ορίζεται στη συμφωνία.

Υπόλοιπο προς εκκαθάριση (ΥΠΕ)

Όπως και οι Εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων, αντιπροσωπεύει το ποσό για το οποίο έχει αναληφθεί δημοσιονομική δέσμευση, αλλά δεν έχει πραγματοποιηθεί ακόμη η επακόλουθη πληρωμή. Αντιπροσωπεύουν υποχρεώσεις πληρωμής της ΕΕ για τα επόμενα έτη και προέρχονται άμεσα από την ύπαρξη πολυετών προγραμμάτων και την αποσύνδεση μεταξύ πιστώσεων ανάληψης υποχρεώσεων και πληρωμών.

Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού διαθέσιμα προς πώληση

Όλα τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού (εξαιρουμένων των παραγώγων) που μετρώνται σύμφωνα με τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα του Δημόσιου Τομέα στην εύλογη αξία και για τα οποία οι μεταβολές της εύλογης αξίας πρέπει να αναγνωρίζονται σε αποθεματικό στο καθαρό ενεργητικό έως την παύση της αναγνώρισης (ή την απομείωση).

Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού ή χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις στην εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος

Όλα τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού ή οι χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις που σύμφωνα με τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα του Δημόσιου Τομέα μετρώνται στην εύλογη αξία και για τα οποία οι μεταβολές της εύλογης αξίας πρέπει να αναγνωρίζονται στο πλεόνασμα ή έλλειμμα της περιόδου (δηλαδή παράγωγα).

Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού και παθητικού στο αποσβεσμένο κόστος

Όλα τα χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού και παθητικού που είναι σύμφωνα με τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα του Δημόσιου Τομέα που επιμετρώνται στο αποσβεσμένο κόστος.

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ

ΑΕΕ	Ακαθάριστο Εθνικό Εισόδημα
ΑΕΠ	Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν
ΑΙΠ	Απόφαση για τους ιδίους πόρους
Αποκτηθέντα ή δημιουργηθέντα στοιχεία ενεργητικού απομειωμένης πιστωτικής αξίας	Αγορασμένα ή δημιουργημένα μέσα απομειωμένης πιστωτικής αξίας
ΣΔΙΤ	Σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα
Βουλευτής ΕΚ	Βουλευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
ΔΑΚ	Διαπραγματεύσιμα αμοιβαία κεφάλαια
ΔΚ	Δημοσιονομικός κανονισμός της ΕΕ
ΔΝΤ	Διεθνές Νομισματικό Ταμείο
ΕΓΤΑΑ	Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης
ΕΓΤΕ	Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων
ΕΔΕΤ	Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία
ΕΕ	Ευρωπαϊκή Ένωση
ΕΕΔ	Ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων
ΕΕΔ	Εντολή εξωτερικής δανειοδότησης
ΕΕΣ	Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο
ΕΖΕΣ	Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών
ΕΚ	Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
ΕΚΑΧ υπό εκκαθάριση	Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα υπό εκκαθάριση
ΕΚΤ	Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα
ΕΚΤ	Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο
ΕΜΣ	Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας
ΕΜΧΣ	Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Χρηματοοικονομικής Σταθεροποίησης
ΕΟΔ	Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος
ΕΟΧ	Ευρωπαϊκός Οικονομικός Χώρος
ΕΤΑ	Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης
ΕΤΑ&Ε	Έρευνα, τεχνολογική ανάπτυξη και επίδειξη
ΕΤΑΑ	Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης
ΕΤαΕ	Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων
ΕΤΒΑ	Ευρωπαϊκό Ταμείο για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη
ΕΤΕπ	Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων
ΕΤΘΑ	Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας
ΕΤΠΑ	Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης
ΕΤΣΕ	Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων
ΕΤΧΣ	Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας
ΕΥΕΔ	Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης
Ευρατόμ	Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας
ΙΠ	Ισοζύγιο πληρωμών
ΚΓΠ	Κοινή γεωργική πολιτική
ΚΔ	Κύριοι διατάκτες
ΚΕ	Κοινή επιχείρηση
ΚΚΔ	Κανονισμός περί κοινών διατάξεων
ΚΣΥΑ	Κοινό σύστημα υγειονομικής ασφάλισης
ΚΤΠ	Κοινό ταμείο προβλέψεων
ΜΑΑ	Μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας
ΜΜΕ	Μικρομεσαία/-ες επιχείρηση/-εις
ΜΧΣ	Μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή
ΟΝΕ	Οικονομική και Νομισματική Ένωση
ΠΔΠ	Πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο
ΠΙΠ	Παραδοσιακοί ίδιοι πόροι
ΠΜΑΑ	Προσωρινό Μέσο Αγροτικής Ανάπτυξης
ΠΠ	Πολυετές πρόγραμμα — Πρόγραμμα χρηματοοικονομικής ένταξης μεσαίων επιχειρήσεων
ΠΠ7	7ο πρόγραμμα-πλαίσιο για την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη
ΣΕΔΕ	Σύστημα εμπορίας εκπομπών
ΣΛΕΕ	Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης
ΤΑΕΕ	Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης
ΤΑΜΕ	Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης
Ταμείο BUFI	Ταμείο Προστίμων του Προϋπολογισμού
ΤΕΣ	Ταμείο Εγγυήσεων των Συμμετεχόντων
ΤΟΔΣ	Ταμείο για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Συνόρων
ΤΠ	Τεχνολογία των πληροφοριών
ΤΣ	Ταμείο Συνοχής
ΥΠΕ	Υπόλοιπο προς εκκαθάριση (Εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων)
ΦΠΑ	Φόρος προστιθέμενης αξίας
ΧΜ ΜΣΕ	Χρεωστικό μέσο του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη»
AC	Αποσβεσμένο κόστος
AFS	Διαθέσιμα προς πώληση
ATM	Διαχείριση της εναέριας κυκλοφορίας
BAR	Αποθεματικό προσαρμογής στο Brexit
CCS LGF	Μηχανισμός εγγυήσεων πολιτιστικού και δημιουργικού τομέα
CEF2	Μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη»
CIP	Πρόγραμμα για την Ανταγωνιστικότητα και την Καινοτομία
COM	Ευρωπαϊκή Επιτροπή
COSME	Ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και μικρομεσαίες επιχειρήσεις
COSO	Επιτροπή επιχορήγησης οργανισμών της Επιτροπής Treadway
CRII+	Πρωτοβουλία Επενδύσεων για την Αντιμετώπιση του Κορονοϊού+
D&WM	Παροπλισμός και διαχείριση αποβλήτων
EAD	Άνοιγμα σε περίπτωση αθέτησης
EAR	Λογιστικός κανόνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης
EaSI	Απασχόληση και κοινωνική καινοτομία
ECL	Αναμενόμενες πιστωτικές ζημίες
ECOFIN	Συμβούλιο Οικονομικών και Δημοσιονομικών Υποθέσεων
EDIF	Μηχανισμός εγγυήσεων στο πλαίσιο του μέσου επιχειρηματικής ανάπτυξης και καινοτομίας των Δυτικών Βαλκανίων
EFSE	Ευρωπαϊκό Ταμείο για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη
EGNOS	Ευρωπαϊκό σύστημα πλοήγησης με υπέρθεση γεωστατικών δορυφόρων
ElectriFI	Πρωτοβουλία για τη χρηματοδότηση της ηλεκτροδότησης
ENEF	Ταμείο επιχειρηματικής επέκτασης
ENIF	Ταμείο επιχειρηματικής καινοτομίας
ENPI	Ευρωπαϊκό Μέσο Γειτονίας και Εταιρικής Σχέσης
ERI	Πρωτοβουλία ανθεκτικότητας της ΕΤΕπ
EUMETSAT	Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Εκμετάλλευση Μετεωρολογικών Δορυφόρων
FGC	Συμβόλαιο οικονομικής εγγύησης
FIFO	Μέθοδος first-in, first-out
FSDA	Συζήτηση και ανάλυση των δημοσιονομικών καταστάσεων
FVNA	Εύλογη αξία μέσω καθαρού ενεργητικού / ιδίων κεφαλαίων
FVSD	Εύλογη αξία μέσω πλεονάσματος ή ελλείμματος
GNSS	Παγκόσμια δορυφορικά συστήματα πλοήγησης
H2020	Ορίζων 2020
HLRCP	Πολιτική κινδύνων και συμμόρφωσης υψηλού επιπέδου
IF	Ταμείο Καινοτομίας
IIW	Σκέλος υποδομών και καινοτομίας
IPSAS	Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα του Δημόσιου Τομέα
ITER	Διεθνής θερμοπυρηνικός πειραματικός αντιδραστήρας
JRC	Κοινό Κέντρο Ερευνών
LGD	Ζημία σε περίπτωση αθέτησης
LGF	Μηχανισμός εγγύησης δανείων
LGTT	Μέσο εγγύησης δανείων για έργα ΔΕΔ-Μ
MIM	Μηχανισμός αλληλασφάλισης
ΑΚΧΑ	Αμοιβαία κεφάλαια χρηματαγοράς
MSME	Πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις
NDICI	Μηχανισμός Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας
NGEU	NextGenerationEU
PBI	Πρωτοβουλία για τα ομόλογα έργων
PD	Πιθανότητα αθέτησης
PF4EE	Μέσο ιδιωτικής χρηματοδότησης για την ενεργειακή απόδοση
PSEO	Καθεστώς συνταξιοδότησης των υπαλλήλων της Ευρωπαϊκής Ένωσης
RSFF	Μηχανισμός χρηματοδότησης με επιμερισμό των κινδύνων
S&P	Standard & Poor’s Financial Services LLC
SANAD	Ταμείο για τη Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική για πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις
SAPARD	Ειδικό πρόγραμμα ένταξης για τη γεωργία και την αγροτική ανάπτυξη
SEMED	Πρόγραμμα χρηματοοικονομικής ένταξης πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων της Νοτιοανατολικής Μεσογείου
SICR	Σημαντική αύξηση του πιστωτικού κινδύνου
SIUGI	Μέσο εγγύησης χωρίς ανώτατο όριο της πρωτοβουλίας για τις ΜΜΕ
SMEW	Σκέλος για τις ΜΜΕ (σκέλος για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις)
STEP	Πλατφόρμα στρατηγικών τεχνολογιών για την Ευρώπη
SURE	Στήριξη για τον μετριασμό των κινδύνων ανεργίας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης

---

(1)   Τα ποσά αντιστοιχούν στην κατανομή των πιστώσεων μετά την αφαίρεση του αναλογικού μεριδίου του κράτους μέλους στις δαπάνες που αναφέρονται στο άρθρο 6 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) 2021/241, το οποίο υπολογίζεται σύμφωνα με τη μεθοδολογία που ορίζεται στο άρθρο 11 και στο παράρτημα IVα του εν λόγω κανονισμού.

((†))   Στις δημοσιονομικές δεσμεύσεις λαμβάνονται υπόψη όλες οι αποδεσμεύσεις, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που αφορούν δεσμεύσεις πριν από το 2023. Επί του συνόλου των δημοσιονομικών δεσμεύσεων, οι δεσμεύσεις του 2023 ανέρχονται σε 122,0 δισ. EUR.

((††))   Στην περίπτωση της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, ποσό ύψους 2,6 δισ. EUR και 0,1 δισ. EUR, αντίστοιχα, των αρχικών κονδυλίων του ΜΑΑ θα χρησιμοποιηθεί για τη στήριξη των μεταρρυθμίσεων και των επενδύσεων του REPowerEU.

(2)  Με εξαίρεση ορισμένες εγγυήσεις που έχουν παρασχεθεί στο πλαίσιο των προγραμμάτων χρηματοδοτικών μέσων προηγούμενων ΠΔΠ, οι οποίες χρηματοδοτούνται πλήρως ή προβλέπονται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ.

(3)  Βλ. «Έκθεση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με τα χρηματοδοτικά μέσα, τις δημοσιονομικές εγγυήσεις, τη χρηματοδοτική συνδρομή και τις ενδεχόμενες υποχρεώσεις», η οποία εκδίδεται από την Επιτροπή σε ετήσια βάση.

(4)  Εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2022/9701 της Επιτροπής.

(5)  Κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) 2022/2434 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 6ης Δεκεμβρίου 2022, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046 για τη θέσπιση διαφοροποιημένης στρατηγικής χρηματοδότησης ως γενικής μεθόδου δανεισμού (ΕΕ L 319 της 13.12.2022, σ. 1).

(6)  Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γενική Διεύθυνση Προϋπολογισμού, Green bonds — Impact and allocation report (Έκθεση κατανομής και επιπτώσεων των πράσινων ομολόγων) — Έκθεση NGEU 2023, Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 2023, https://data.europa.eu/doi/10.2761/302803.

(7)  Απόφαση (ΕΕ) 2022/313 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, ύψους 1,2 δισ. EUR, για τη χορήγηση συνδρομής έκτακτης ανάγκης στην Ουκρανία, απόφαση (ΕΕ) 2022/1201 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, ύψους 1,0 δισ. EUR, για τη χορήγηση έκτακτης συνδρομής στην Ουκρανία, απόφαση (ΕΕ) 2022/1628 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, ύψους 5,0 δισ. EUR, για τη χορήγηση έκτακτης συνδρομής στην Ουκρανία.

(8)  Κανονισμός (ΕΕ) 2022/2463 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Δεκεμβρίου 2022, σχετικά με τη θέσπιση μέσου για την παροχή στήριξης στην Ουκρανία το 2023 (μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή +) (ΕΕ L 322 της 16.12.2022, σ. 1).

(9)  Κανονισμός (ΕΕ) 2024/792 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Φεβρουαρίου 2024, για τη θέσπιση του Μέσου Διευκόλυνσης για την Ουκρανία (ΕΕ L, 2024/792, 29.2.2024, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg/2024/792/oj).

(10)  Κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014 του Συμβουλίου, της 26ης Μαΐου 2014, για τις μεθόδους και τη διαδικασία απόδοσης των παραδοσιακών ιδίων πόρων και των ιδίων πόρων που βασίζονται στον ΦΠΑ και το ΑΕΕ και για τα μέτρα αντιμετώπισης των ταμειακών αναγκών (Αναδιατύπωση) (ΕΕ L 168 της 7.6.2014, σ. 39).

(11)  Για ολοκληρωμένη επισκόπηση του NextGenerationEU (NGEU), ανατρέξτε επίσης στις ενότητες 2.2 και 2.3 ανωτέρω.

(12)  Σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, η Ένωση παρεμβαίνει μόνο εφόσον και κατά τον βαθμό που οι στόχοι της προβλεπόμενης δράσης δεν μπορούν να επιτευχθούν επαρκώς από τα κράτη μέλη, μπορούν όμως, λόγω της κλίμακας ή των αποτελεσμάτων, να επιτευχθούν καλύτερα στο επίπεδο της Ένωσης. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, το περιεχόμενο και η μορφή της δράσης της Ένωσης δεν υπερβαίνουν τα απαιτούμενα για την επίτευξη των στόχων των Συνθηκών (βλ. άρθρο 5 της ΣΕΕ).

(13)  Την 1η Φεβρουαρίου 2024 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε σε ενδιάμεση αναθεώρηση των ανώτατων ορίων του ΠΔΠ 2021-2027, σύμφωνα με τις προτάσεις της Επιτροπής COM(2023) 336.

(14)  Κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) 2018/1046.

(15)  Βλ. άρθρο 317 της ΣΛΕΕ.

(16)  C(2020) 4240 της 24.6.2020.

(17)  Κατά συνέπεια, ο όρος «Ευρωπαϊκή Επιτροπή» χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει τόσο το θεσμικό όργανο —το Σώμα— που συγκροτείται από τα μέλη της Επιτροπής όσο και τη διοίκησή της, την οποία αποτελούν οι γενικοί διευθυντές των τμημάτων της (και οι προϊστάμενοι άλλων διοικητικών δομών, όπως υπηρεσίες, γραφεία και εκτελεστικοί οργανισμοί).

(18)  Από τα μέσα του 2019 (σύμφωνα με το αναθεωρημένο άρθρο 12 του εσωτερικού κανονισμού), η διαχείριση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης (ΕΤΑ) έχει ανατεθεί από κοινού σε πέντε τμήματα [INTPA (DEVCO), ECHO, EAC, EACEA και JRC].

(19)   https://ec.europa.eu/info/publications/integrated-financial-and-accountability-reporting_el.

(20)  Επισημαίνεται ότι εξαιτίας της στρογγυλοποίησης των στοιχείων σε εκατομμύρια ευρώ, ορισμένα οικονομικά στοιχεία που περιλαμβάνονται στους παρακάτω πίνακες μπορεί να μην ανταποκρίνονται στο ακριβές άθροισμα.

(21)   Στις 22 Νοεμβρίου 2023, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε προϋπολογισμό ο οποίος προβλέπει την πληρωμή των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων της Ένωσης από ιδίους πόρους που πρέπει να εισπραχθούν ή να ζητηθούν από τα κράτη μέλη κατά το επόμενο έτος. Επιπροσθέτως, δυνάμει του άρθρου 83 του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης [κανονισμός (ΕΟΚ, Ευρατόμ, ΕΚΑΧ) αριθ. 259/68 της 29ης Φεβρουαρίου 1968 (ΕΕ L 56, 4.3.1968, σ. 1), όπως τροποποιήθηκε], τα κράτη μέλη εγγυώνται από κοινού τις υποχρεώσεις που αφορούν τις συντάξεις.

(22)   ΕΕ L 193 της 30.7.2018, σ. 1.

(23)  Το PSEO είναι ένα πλασματικό (εικονικό) ταμείο καθορισμένων παροχών, στο πλαίσιο του οποίου οι εισφορές των υπαλλήλων χρησιμοποιούνται για τη χρηματοδότηση των μελλοντικών συντάξεών τους. Αν και δεν υπάρχει στην πραγματικότητα επενδυτικό ταμείο, θεωρείται ότι το ποσό που θα συγκέντρωνε ένα τέτοιο ταμείο επενδύεται σε μακροπρόθεσμα ομόλογα των κρατών μελών και αντικατοπτρίζεται στις συνταξιοδοτικές υποχρεώσεις που εγγράφονται στους ετήσιους λογαριασμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα κράτη μέλη εγγυώνται συλλογικά την καταβολή αυτών των παροχών σύμφωνα με το άρθρο 83 του κανονισμού υπηρεσιακής κατάστασης και το άρθρο 4 παράγραφος 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση [βλ. COM(2018) 829 για λεπτομερή περιγραφή του καθεστώτος].

(24)  Οδηγία (ΕΕ) 2018/410 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Μαρτίου 2018, για την τροποποίηση της οδηγίας 2003/87/ΕΚ με σκοπό την ενίσχυση οικονομικά αποδοτικών μειώσεων των εκπομπών και την προώθηση επενδύσεων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών και της απόφασης (ΕΕ) 2015/1814 (ΕΕ L 76 της 19.3.2018, σ. 3).

(25)  Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1316/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2013, για τη σύσταση της διευκόλυνσης «Συνδέοντας την Ευρώπη», την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 913/2010 και την κατάργηση των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 680/2007 και (ΕΚ) αριθ. 67/2010 (ΕΕ L 348 της 20.12.2013, σ. 129).

(26)  Κανονισμός (ΕΕ) 2023/435 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Φεβρουαρίου 2023, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2021/241 όσον αφορά τα κεφάλαια για το REPowerEU στα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1303/2013, (ΕΕ) 2021/1060 και (ΕΕ) 2021/1755 και της οδηγίας 2003/87/ΕΚ (ΕΕ L 63 της 28.2.2023, σ. 1).

(27)  Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1303/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, περί καθορισμού κοινών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας και περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006 (ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 320).

(28)  Κανονισμός (ΕΕ) 2021/1060 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 24ης Ιουνίου 2021 για τον καθορισμό κοινών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+, το Ταμείο Συνοχής, το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας, και δημοσιονομικών κανόνων για τα εν λόγω Ταμεία και για το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης, το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας και το Μέσο για τη Χρηματοδοτική Στήριξη της Διαχείρισης των Συνόρων και την Πολιτική των Θεωρήσεων (ΕΕ L 231 της 30.6.2021, σ. 159).

(29)  Απόφαση (ΕΕ, Ευρατόμ) 2020/2053 του Συμβουλίου της 14ης Δεκεμβρίου 2020 για το σύστημα των ιδίων πόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και για την κατάργηση της απόφασης 2014/335/ΕΕ, Ευρατόμ (ΕΕ L 424 της 15.12.2020, σ. 1).

(30)   Η κατηγορία «Δεν υπάγονται σε τομέα του ΠΔΠ» περιλαμβάνει στοιχεία σχετικά με την εκτέλεση του προϋπολογισμού των ενοποιημένων οντοτήτων, τις απαλείψεις λόγω ενοποίησης, τις πράξεις εκτός προϋπολογισμού και μη διατεθέντα προγράμματα με μεμονωμένα μη σημαντικά ποσά.

(31)   Τα στοιχεία ενεργητικού ύψους 3,0 δισ. EUR που προβλέπονται για τις εγγυήσεις ΕΕΔ της ΕΤΕπ καλύπτουν επίσης δάνεια και σχετικές δανειοληπτικές πράξεις στο πλαίσιο της προηγούμενης ΜΧΣ και της Ευρατόμ (βλ. σημείωση 2.4.1.1).

(32)   Τα στοιχεία ενεργητικού ύψους 2,7 δισ. EUR που προβλέπονται για τις εγγυήσεις ΕΕΔ της ΕΤΕπ καλύπτουν επίσης δάνεια και σχετικές δανειοληπτικές πράξεις στο πλαίσιο της προηγούμενης ΜΧΣ και της Ευρατόμ (βλ. σημείωση 2.4.1.1).

(33)  Απόφαση (ΕΕ) 2018/412 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Μαρτίου 2018, για την τροποποίηση της απόφασης αριθ. 466/2014/EE με την οποία χορηγείται εγγύηση της EE στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για την κάλυψη ζημιών από χρηματοδοτικές δραστηριότητες που υποστηρίζουν επενδυτικά έργα εκτός της Ένωσης (ΕΕ L 76 της 19.3.2018, σ. 30).

(34)  Κανονισμός (ΕΕ) 2021/947 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 9ης Ιουνίου 2021, για τη θέσπιση Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας — Παγκόσμια Ευρώπη, για την τροποποίηση και κατάργηση της απόφασης αριθ. 466/2014/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ) 2017/1601 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 480/2009 του Συμβουλίου (ΕΕ L 209 της 14.6.2021, σ. 1).

(35)  Κανονισμός (ΕΕ) 2021/523 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Μαρτίου 2021, για τη θέσπιση του προγράμματος InvestEU και την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2015/1017 (ΕΕ L 107 της 26.3.2021, σ. 30).

(36)   Από το 2023 τα ποσά που αφορούν την ασφάλεια και την άμυνα (συμπεριλαμβανομένων των συγκριτικών στοιχείων) παρουσιάζονται χωριστά από τον τομέα «Μετανάστευση και διαχείριση των συνόρων».

(37)  Απόφαση (ΕΕ, Ευρατόμ) 2021/281 του Συμβουλίου, της 22ας Φεβρουαρίου 2021, για την τροποποίηση της απόφασης 2007/198/Ευρατόμ για την ίδρυση της ευρωπαϊκής κοινής επιχείρησης για τον ITER και την ανάπτυξη της πυρηνικής σύντηξης και περί παραχωρήσεως προνομίων σε αυτήν (ΕΕ L 62 της 23.2.2021, σ. 41).

(38)  Κανονισμός (EE) 2021/1153 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 7ης Ιουλίου 2021, για τη σύσταση του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη» και την κατάργηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1316/2013 και (ΕΕ) αριθ. 283/2014 (ΕΕ L 249 της 14.7.2021, σ. 38).

(39)  Κανονισμός (ΕΕ) 2021/696 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 28ης Απριλίου 2021, για τη θέσπιση του ενωσιακού διαστημικού προγράμματος και του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το διαστημικό πρόγραμμα, και για την κατάργηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 912/2010, (ΕΕ) αριθ. 1285/2013 και (ΕΕ) αριθ. 377/2014 και της απόφασης αριθ. 541/2014/ΕΕ (ΕΕ L 170 της 12.5.2021, σ. 69).

(40)  Κανονισμός (ΕΕ) 2021/695 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 28ης Απριλίου 2021, για τη θέσπιση του προγράμματος-πλαισίου έρευνας και καινοτομίας «Ορίζων Ευρώπη», τον καθορισμό των κανόνων συμμετοχής και διάδοσής του, και για την κατάργηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1290/2013 και (ΕΕ) αριθ. 1291/2013 (ΕΕ L 170 της 12.5.2021, σ. 1).

(41)  Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2012/2002 του Συμβουλίου, της 11ης Νοεμβρίου 2002, για την ίδρυση του Ταμείου Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ L 311 της 14.11.2002, σ. 3).

(42)  Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 661/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Μαΐου 2014, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2012/2002 του Συμβουλίου για την ίδρυση του Ταμείου Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ L 189 της 27.6.2014, σ. 143).

(43)  Κανονισμός (ΕΕ) 2020/461 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Μαρτίου 2020, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2012/2002 του Συμβουλίου με σκοπό την παροχή χρηματοδοτικής ενίσχυσης σε κράτη μέλη και σε χώρες που διαπραγματεύονται την προσχώρησή τους στην Ένωση και που έχουν πληγεί σημαντικά από σοβαρή κατάσταση έκτακτης ανάγκης στον τομέα της δημόσιας υγείας (ΕΕ L 99 της 31.3.2020, σ. 9).

(44)  Κανονισμός (ΕΕ) 2021/241 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Φεβρουαρίου 2021, για τη θέσπιση του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΕΕ L 57 της 18.2.2021, σ. 17).

(45)  Απόφαση αριθ. 1313/2013/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, περί μηχανισμού πολιτικής προστασίας της Ένωσης (ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 924).

(46)  Κανονισμός (Ευρατόμ) 2021/765 του Συμβουλίου, της 10ης Μαΐου 2021, σχετικά με τη θέσπιση προγράμματος έρευνας και κατάρτισης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας για την περίοδο 2021-2025, με το οποίο συμπληρώνεται το πρόγραμμα-πλαίσιο για την έρευνα και την καινοτομία «Ορίζων Ευρώπη» και σχετικά με την κατάργηση του κανονισμού (Ευρατόμ) 2018/1563 (ΕΕ L 167I της 12.5.2021, s. 81).

(47)  Κανονισμός (ΕΕ) 2018/1718 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Νοεμβρίου 2018, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 726/2004 όσον αφορά τον καθορισμό της τοποθεσίας της έδρας του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΕ L 291 της 16.11.2018, σ. 3).

(48)  Εκτελεστική απόφαση (ΕΕ, Ευρατόμ) 2022/2544 της Επιτροπής, της 19ης Δεκεμβρίου 2022, σχετικά με τον καθορισμό των ρυθμίσεων για τη διαχείριση και την υλοποίηση δανειοληπτικών πράξεων και πράξεων διαχείρισης χρέους της ΕΕ στο πλαίσιο της διαφοροποιημένης στρατηγικής χρηματοδότησης καθώς και συναφών δανειοδοτικών πράξεων (ΕΕ L 328 της 22.12.2022, σ. 109).

(49)  Κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) 2016/804 του Συμβουλίου, της 17ης Μαΐου 2016, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014 για τις μεθόδους και τη διαδικασία απόδοσης των παραδοσιακών ιδίων πόρων και των ιδίων πόρων που βασίζονται στον ΦΠΑ και το ΑΕΕ και για τα μέτρα αντιμετώπισης των ταμειακών αναγκών (ΕΕ L 132 της 21.5.2016, σ. 85).

(50)  Κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) 2022/615 του Συμβουλίου, της 5ης Απριλίου 2022, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014 προκειμένου να ενισχυθεί η προβλεψιμότητα στα κράτη μέλη και να αποσαφηνιστούν οι διαδικασίες για την επίλυση διαφορών κατά την απόδοση των παραδοσιακών ιδίων πόρων και των ιδίων πόρων που βασίζονται στον ΦΠΑ και το ΑΕΕ (ΕΕ L 115 της 13.4.2022, σ. 51).

(51)   Εκτός των δανείων για ΜΑΑ (NGEU) και για χρηματοδοτική συνδρομή.

(52)   Εκτός των προεισπραχθέντων εξόδων.

(53)   Εκτός των δανείων για ΜΑΑ (NGEU) και για χρηματοδοτική συνδρομή.

(54)   Εκτός των προεισπραχθέντων εξόδων.

(55)   εκτός των προεισπραχθέντων εξόδων

(56)   Οι μεταφορές από και προς το στάδιο 1 / στάδιο 2 επιμετρώνται στην πρόβλεψη απομείωσης του υπολοίπου ανοίγματος, ενώ οι μεταβολές του ποσού που προκύπτει από τη μεταβολή του σταδίου (δηλαδή η μέτρηση για την αναμενόμενη πιστωτική ζημία δωδεκαμήνου ή σε ολόκληρη τη διάρκεια ζωής) αποτελούν μέρος της επανεπιμέτρησης.

(57)  Για παράδειγμα, στο έγγραφο εργασίας XI που επισυνάπτεται στο σχέδιο προϋπολογισμού, το οποίο παρουσιάζει την εκτέλεση των δημοσιονομικών εγγυήσεων, το κοινό ταμείο προβλέψεων και την εκτίμηση της βιωσιμότητας των ενδεχόμενων υποχρεώσεων που προκύπτουν από δημοσιονομικές εγγυήσεις και χρηματοδοτική συνδρομή, δυνάμει του άρθρου 41 παράγραφος 5 του δημοσιονομικού κανονισμού.

(58)  Ο κίνδυνος εγγυήσεων σε συμμετοχικά χαρτοφυλάκια βασίζεται στο ονομαστικό ποσό που καλύπτεται από την εγγύηση.

(59)   με εφαρμογή διορθωτικού συντελεστή («δ.σ.»)

(60)   καταβάλλεται κατά τα 3 πρώτα έτη μετά την αναχώρηση

(61)  Επισημαίνεται ότι εξαιτίας της στρογγυλοποίησης των στοιχείων σε εκατομμύρια ευρώ, ορισμένα οικονομικά στοιχεία που περιλαμβάνονται στους παρακάτω πίνακες μπορεί να μην ανταποκρίνονται στο ακριβές άθροισμα.

(62)  Κανονισμός (EE, Ευρατόμ) αριθ. 608/2014 του Συμβουλίου, της 26ης Μαΐου 2014, σχετικά με τη θέσπιση εκτελεστικών μέτρων για το σύστημα των ιδίων πόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ L 168 της 7.6.2014, σ. 29).

(63)  Κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) 2020/2093 του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2020, για τον καθορισμό του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου για τα έτη 2021 έως 2027 (ΕΕ L 433I της 22.12.2020, σ. 11).

(64)  Τεχνική προσαρμογή του δημοσιονομικού πλαισίου για το 2024 σύμφωνα με το άρθρο 4 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) 2021/365 του Συμβουλίου για τον καθορισμό του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου για τα έτη 2021 έως 2027 [COM(2023) 320 final της 6.6.2023].

(65)  Κανονισμός (ΕΕ) 2020/2094 του Συμβουλίου, της 14ης Δεκεμβρίου 2020, σχετικά με τη θέσπιση Μέσου Ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη στήριξη της ανάκαμψης μετά την κρίση της νόσου COVID-19 (ΕΕ L 433I της 22.12.2020, σ. 23).