ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠHΣ

Κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την πρόσβαση στην αγορά εργασίας, την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση και την εκπαίδευση ενηλίκων των ατόμων που διαφεύγουν τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας

(2022/C 233/01)

1.   ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Από την έναρξη του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, πάνω από 6,5 εκατομμύρια άτομα έχουν διαφύγει από την Ουκρανία και έχουν φτάσει στην ΕΕ· περίπου 3 εκατομμύρια άτομα έχουν καταγραφεί για προσωρινή προστασία και η πλειονότητα είναι γυναίκες με παιδιά (1). Από τις πληροφορίες που είναι διαθέσιμες μέχρι στιγμής, μόνον ένας σχετικά μικρός αριθμός ατόμων σε ηλικία εργασίας έχει εισέλθει στην αγορά εργασίας της ΕΕ ή έχει εγγραφεί στις δημόσιες υπηρεσίες απασχόλησης. Αυτό θα μπορούσε να οφείλεται σε σωματικά και ψυχολογικά τραύματα, στη συνεχιζόμενη προσπάθεια εγκλιματισμού στα κράτη μέλη υποδοχής, στην έλλειψη πληροφόρησης σχετικά με τις διαθέσιμες ευκαιρίες ή σε άλλα εμπόδια (όπως η γλώσσα και τα καθήκοντα που σχετίζονται με τη φροντίδα των παιδιών).

Παρά την αβεβαιότητα σχετικά με τον αριθμό τόσο των ατόμων που είναι πιθανό να παραμείνουν στην ΕΕ όσο και των πιθανών περιπτώσεων επιστροφής, αναμένεται να αυξηθεί ο αριθμός των ατόμων που επιθυμούν να εισέλθουν στην αγορά εργασίας στα κράτη μέλη.

Η ταχεία και αποτελεσματική ένταξη στην αγορά εργασίας θα είναι σημαντική τόσο για τις κοινότητες υποδοχής όσο και για τα άτομα που διαφεύγουν τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, καθώς θα είναι σε θέση να ανασυγκροτήσουν τη ζωή τους και να συνεχίσουν να αναπτύσσουν τις δεξιότητές τους. Αυτό θα είναι προς όφελος των ενδιαφερομένων, της ΕΕ και εντέλει της ανασυγκρότησης της Ουκρανίας.

Η παρούσα ανακοίνωση παρουσιάζει κατευθύνσεις πολιτικής για τις δράσεις των κρατών μελών όσον αφορά την πρόσβαση στην αγορά εργασίας, την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση και την εκπαίδευση ενηλίκων για άτομα που διαφεύγουν τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας.

Οι παρούσες κατευθύνσεις συμπληρώνουν και βασίζονται σε δράσεις που έχουν ήδη αναληφθεί σε επίπεδο ΕΕ με στόχο τη στήριξη όσων φτάνουν στην ΕΕ. Στις 4 Μαρτίου 2022 εκδόθηκε η εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2022/382 του Συμβουλίου (2) που διαπιστώνει την ύπαρξη μαζικής εισροής εκτοπισθέντων από την Ουκρανία κατά την έννοια του άρθρου 5 της οδηγίας 2001/55/ΕΚ (στο εξής: οδηγία για την προσωρινή προστασία) και έχει ως αποτέλεσμα την εφαρμογή προσωρινής προστασίας (3). Η Επιτροπή παρουσίασε επιχειρησιακές κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή της εν λόγω απόφασης στις 21 Μαρτίου (4) (στο εξής: επιχειρησιακές κατευθυντήριες γραμμές), ανακοίνωση σχετικά με την υποδοχή όσων εγκαταλείπουν τις εμπόλεμες περιοχές στην Ουκρανία στις 23 Μαρτίου (5) (στο εξής: ανακοίνωση της 23ης Μαρτίου), καθώς και σύσταση της Επιτροπής σχετικά με την αναγνώριση των προσόντων των ατόμων που προσπαθούν να ξεφύγουν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία στις 5 Απριλίου (6) (στο εξής: σύσταση για την αναγνώριση των προσόντων). Στο πλαίσιο του έκτακτου Συμβουλίου Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων της 28ης Μαρτίου, η Επιτροπή, σε συντονισμό με τη γαλλική προεδρία του Συμβουλίου, παρουσίασε σχέδιο 10 σημείων για ισχυρότερο ευρωπαϊκό συντονισμό όσον αφορά την υποδοχή ατόμων που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον πόλεμο στην Ουκρανία (7). Αυτά τα βασικά έγγραφα θα επικαιροποιηθούν ανάλογα με τις ανάγκες, ώστε να αντικατοπτρίζουν τις μεταβαλλόμενες συνθήκες, και όπου κρίνεται ότι η συμπληρωματική καθοδήγηση θα είναι χρήσιμη.

Οι δικαιούχοι προσωρινής προστασίας έχουν δικαίωμα πρόσβασης στην αγορά εργασίας της ΕΕ, στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, καθώς και στην εκπαίδευση ενηλίκων. Στην ανακοίνωσή της, της 23ης Μαρτίου, η Επιτροπή ενθάρρυνε τα κράτη μέλη να χορηγήσουν πρόσβαση στην αγορά εργασίας και να επεκτείνουν τις διατάξεις του άρθρου 12 της οδηγίας για την προσωρινή προστασία και στα πρόσωπα που απολαύουν επαρκούς προστασίας βάσει του εθνικού δικαίου, όπως προβλέπεται στο άρθρο 2 παράγραφος 2 της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2022/382 του Συμβουλίου (στο εξής: επαρκής προστασία βάσει του εθνικού δικαίου). Στο ίδιο πνεύμα, με την παρούσα ανακοίνωση, η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη, στο μέτρο του δυνατού, να επεκτείνουν τις διατάξεις που αφορούν την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, καθώς και την εκπαίδευση ενηλίκων, δυνάμει του άρθρου 14 της οδηγίας για την προσωρινή προστασία, και στα άτομα που απολαύουν επαρκούς προστασίας βάσει του εθνικού δικαίου. Ως εκ τούτου, η παρούσα ανακοίνωση αναφέρεται στα άτομα που διαφεύγουν τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, τα οποία είναι επιλέξιμα για προσωρινή προστασία βάσει της οδηγίας για την προσωρινή προστασία, καθώς και στα άτομα που είναι επιλέξιμα για επαρκή προστασία βάσει του εθνικού δικαίου.

Η Επιτροπή πραγματοποιεί ανταλλαγές μέσω ευρέος φάσματος διαύλων με τις εθνικές αρχές, τους κοινωνικούς και οικονομικούς εταίρους, τον ιδιωτικό τομέα και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών που συμμετέχουν στην υποδοχή και την ένταξη όσων προσπαθούν να ξεφύγουν από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Η πλατφόρμα αλληλεγγύης (8) συντονίζει τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών, για παράδειγμα όσον αφορά τη χαρτογράφηση των αναγκών, των πόρων, των ικανοτήτων υποδοχής και των μεταφορών, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στις ανάγκες των πλέον ευάλωτων ατόμων, ιδίως των παιδιών. Η Επιτροπή έχει δημιουργήσει έναν πολύγλωσσο ιστότοπο που παρέχει πληροφορίες σε άτομα που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας σχετικά με τα δικαιώματά τους, τις ευκαιρίες και τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθήσουν μετά την άφιξή τους στην ΕΕ (9). Επιπλέον, μια σειρά πρωτοβουλιών σε επίπεδο ΕΕ διασφαλίζει ότι τα κράτη μέλη μπορούν να αξιοποιήσουν πλήρως τα διαθέσιμα κονδύλια της ΕΕ, ιδίως στο πλαίσιο της «Δράσης συνοχής για τους πρόσφυγες στην Ευρώπη» (πρωτοβουλία CARE) (10).

Η κλίμακα και η ταχύτητα των αφίξεων είναι πρωτόγνωρες και απαιτούν αποτελεσματική αντίδραση σε όλα τα επίπεδα. Το παρόν έγγραφο αποσκοπεί στην παροχή κατευθύνσεων πολιτικής στα κράτη μέλη με σκοπό τη διευκόλυνση της ένταξης των ατόμων που φτάνουν από την Ουκρανία στην αγορά εργασίας. Περιγράφει συγκεκριμένες δράσεις που μπορούν να αναληφθούν από τα κράτη μέλη με βάση τα διδάγματα που αντλήθηκαν και τις βέλτιστες πρακτικές που συγκεντρώθηκαν τους τελευταίους μήνες και από την μεταναστευτική κρίση της περιόδου 2015-2016. Η επιτυχής ένταξη στην αγορά εργασίας εξαρτάται επίσης από τα μέτρα που λαμβάνονται σε άλλους τομείς, όπως η πρόσβαση σε στέγαση, υγειονομική περίθαλψη (συμπεριλαμβανομένης της περίθαλψης για θέματα ψυχικής και αναπαραγωγικής υγείας), κοινωνική προστασία και υπηρεσίες, όπως επίσης, για τους γονείς, η προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα, καθώς και η σχολική εκπαίδευση. Οι δράσεις τις οποίες αναλαμβάνει η Επιτροπή σε όλους αυτούς τους τομείς (11) είναι συμπληρωματικές.

Τα κράτη μέλη παροτρύνονται να εφαρμόσουν τις κατευθυντήριες γραμμές που καθορίζονται στην παρούσα ανακοίνωση σύμφωνα με τις αρχές του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων (12), οι οποίες είναι απαραίτητες για τη διασφάλιση δίκαιων και εύρυθμων αγορών εργασίας και συστημάτων κοινωνικής προστασίας στην Ευρώπη. Πολλές δράσεις που περιλαμβάνονται στο σχέδιο δράσης της Επιτροπής για την ενσωμάτωση και την ένταξη για την περίοδο 2021-27 (13) έχουν ιδιαίτερη σημασία για τα άτομα που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Θα πρέπει επίσης να δοθεί προσοχή στην απαγόρευση των διακρίσεων και στην ιδιαίτερα ευάλωτη κατάσταση συγκεκριμένων ομάδων που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο διακρίσεων, συμπεριλαμβανομένων των Ρομά και των ατόμων με άτομα με μειονοτικό φυλετικό ή εθνοτικό υπόβαθρο, των ατόμων με αναπηρία και της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ.

Η ΕΕ θα συνεχίσει τη συνεργασία της με τις ουκρανικές αρχές για τη στήριξη μέτρων που διασφαλίζουν ότι τα άτομα που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας μπορούν να ασκήσουν τα δικαιώματά τους. Η ουκρανική διασπορά στην ΕΕ διαδραματίζει ιδιαίτερο ρόλο στη στήριξη όσων προσπαθούν να ξεφύγουν από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας.

2.   ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ

2.1.   Απασχόληση και αυτοαπασχόληση

Η ταχεία και αποτελεσματική πρόσβαση και ένταξη στην αγορά εργασίας είναι ζωτικής σημασίας για τα άτομα που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, τα οποία είναι ικανά και επιθυμούν να εργαστούν. Μπορούν να ασκούν μισθωτή ή ανεξάρτητη δραστηριότητα, κάτι που τους επιτρέπει επίσης να είναι οικονομικά ανεξάρτητοι, να ανασυγκροτήσουν τη ζωή τους, καθώς και να συμβάλουν και να ενταχθούν στην τοπική κοινωνία κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στην ΕΕ. Αυτό θα είναι προς όφελος των ενδιαφερομένων, της ΕΕ και, εντέλει, της ανασυγκρότησης της Ουκρανίας.

Οι δικαιούχοι προσωρινής προστασίας επιτρέπεται να ασκούν μισθωτή ή ανεξάρτητη δραστηριότητα, με την επιφύλαξη των κανόνων που ισχύουν για το εκάστοτε επάγγελμα. Για λόγους πολιτικής στον τομέα της αγοράς εργασίας, τα κράτη μέλη δύνανται να δίδουν προτεραιότητα σε πολίτες της ΕΕ και σε πολίτες των κρατών που δεσμεύονται από τη Συμφωνία για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο καθώς επίσης σε νομίμως διαμένοντες υπηκόους τρίτων χωρών οι οποίοι λαμβάνουν επίδομα ανεργίας. Εφαρμόζεται το ισχύον γενικό δίκαιο των κρατών μελών σχετικά με την αμοιβή, την πρόσβαση στα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης όσον αφορά τη μισθωτή ή ανεξάρτητη δραστηριότητα, καθώς και άλλους όρους εργασίας.

Στην ανακοίνωσή της, της 23ης Μαρτίου, η Επιτροπή συνέστησε στα κράτη μέλη να ερμηνεύουν με τον ευρύτερο δυνατό τρόπο τα δικαιώματα που παρέχονται βάσει της οδηγίας για την προσωρινή προστασία σχετικά με την πρόσβαση στην αγορά εργασίας της ΕΕ, εφαρμόζοντας εξαιρέσεις στην ελεύθερη κυκλοφορία στην εσωτερική αγορά μόνο σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις. Η Επιτροπή ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να παρέχουν πρόσβαση στην αγορά εργασίας τους και στους δικαιούχους επαρκούς προστασίας βάσει του εθνικού δικαίου. Στη σύσταση για την αναγνώριση των προσόντων, η Επιτροπή συνέστησε επίσης στα κράτη μέλη να μη θεσπίσουν ούτε να διατηρήσουν την απαίτηση να αποδεικνύουν οι εταιρείες ότι δεν θα μπορούσαν να προσλάβουν πολίτη της ΕΕ πριν προσλάβουν άτομο που απολαύει προσωρινής προστασίας.

Είναι επίσης σημαντικό να αποφεύγεται η εκμετάλλευση και η αδήλωτη εργασία. Η Ευρωπαϊκή Αρχή Εργασίας υποστηρίζει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μέσω της πλατφόρμας της για την αντιμετώπιση της αδήλωτης εργασίας (14), με σκοπό την καταπολέμηση πιθανών καταχρηστικών συμπεριφορών ή πιθανής εργασιακής εκμετάλλευσης. Τα τελευταία χρόνια, η πλατφόρμα έχει προωθήσει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που συνδυάζει προληπτικά μέτρα (όπως ευαισθητοποίηση και η παροχή πληροφοριών) και κυρώσεις μετά από επιθεωρήσεις στον χώρο εργασίας (15).

Οι δημόσιες υπηρεσίες απασχόλησης διαδραματίζουν καίριο ρόλο όσον αφορά την ένταξη των ατόμων στην αγορά εργασίας, παρέχοντας πληροφορίες σε όσους φθάνουν και ενεργώντας ως παράγοντες αντιστοίχισης μεταξύ των ατόμων που αναζητούν εργασία και των εργοδοτών. Συνεργάζονται και συντονίζουν δράσεις με άλλα ενδιαφερόμενα μέρη, όπως άλλες εθνικές διοικήσεις, δήμους, κοινωνικούς εταίρους και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των οργανώσεων μεταναστών και της ουκρανικής διασποράς, για να εξασφαλίσουν έγκαιρη και στοχευμένη στήριξη. Οι δημόσιες υπηρεσίες απασχόλησης είναι επίσης βασικοί πάροχοι υπηρεσιών EURES (16) και ορισμένοι από τους παρόχους αυτούς μπορούν να χρησιμοποιηθούν από όσους διαφεύγουν τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Η Επιτροπή είναι έτοιμη να διευκολύνει περαιτέρω τις ανταλλαγές και τη συνεργασία για τα θέματα αυτά μέσω του ευρωπαϊκού δικτύου δημόσιων υπηρεσιών απασχόλησης.

Έρευνα για τις δημόσιες υπηρεσίες απασχόλησης Τον Μάρτιο του 2022 η Επιτροπή δρομολόγησε έρευνα μεταξύ των δημόσιων υπηρεσιών απασχόλησης, η οποία έδειξε ότι προσάρμοσαν γρήγορα τις σχετικές διαδικασίες, μέσω της παροχής πληροφοριών στο διαδίκτυο σε πολλές γλώσσες (ενίοτε συμπεριλαμβανομένης της ουκρανικής) και ειδικών συμβούλων. Σε ορισμένες χώρες, οι δημόσιες υπηρεσίες απασχόλησης έχουν δημιουργήσει ειδικά παραρτήματα για τα άτομα που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και αναζητούν εργασία και, σε ορισμένες περιπτώσεις, προβάλλουν προσφορές εργασίας που απευθύνονται ειδικά στα άτομα αυτά. Ορισμένες δημόσιες υπηρεσίες απασχόλησης είναι ήδη παρούσες σε κέντρα και υπηρεσίες υποδοχής, ενώ επίσης ορισμένες συμμετέχουν σε κοινές ομάδες αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης ή ειδικές ομάδες για άτομα που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Πολλές δημόσιες υπηρεσίες απασχόλησης έχουν αποκτήσει σημαντική πείρα τα τελευταία χρόνια όσον αφορά την καταγραφή, την κατάρτιση προφίλ και την υποστήριξη της ένταξης των αιτούντων άσυλο και των προσφύγων στην αγορά εργασίας και, ως εκ τούτου, ενθαρρύνονται να συνεργάζονται και να ανταλλάσσουν ορθές πρακτικές μέσω του ευρωπαϊκού δικτύου δημόσιων υπηρεσιών απασχόλησης.

Η Επιτροπή συνεργάζεται επίσης με κοινωνικούς και οικονομικούς εταίρους μέσω της ευρωπαϊκής σύμπραξης για την ένταξη (17) με σκοπό την προώθηση της ένταξης στην αγορά εργασίας των ατόμων που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να υιοθετήσουν επίσης μια πολυμερή προσέγγιση σε εθνικό επίπεδο με τους οικονομικούς και κοινωνικούς εταίρους, καθώς είναι καίριας σημασίας για τη διασφάλιση της αποτελεσματικής δημιουργίας και διαθεσιμότητας ευκαιριών απασχόλησης και αυτοαπασχόλησης με την αναγκαία στήριξη.

Η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη, όταν λαμβάνουν μέτρα σχετικά με την πρόσβαση στην απασχόληση και την αυτοαπασχόληση, να πράττουν τα εξής: — Να καθιστούν διαθέσιμες πληροφορίες: — Σχετικά με τη διαθέσιμη στήριξη για τα άτομα που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Αυτό υπερβαίνει τη νομική υποχρέωση να τους παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τα δικαιώματά τους και αφορά πληροφορίες για μορφές στήριξης, όπως επαγγελματικός προσανατολισμός, συμβουλευτική, καθοδήγηση, προστασία από τις διακρίσεις (ιδίως κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και της πρόωρης γονεϊκότητας) και μέτρα για την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Αυτού του είδους οι πληροφορίες θα μπορούσαν να περιλαμβάνονται στο έγγραφο που πρέπει να παρέχεται βάσει του άρθρου 9 της οδηγίας για την προσωρινή προστασία, ιδανικά στη γλώσσα του αποδέκτη, και να διατίθενται επίσης μέσω ειδικών ιστοτόπων, εφαρμογών ή διαφημίσεων. Τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να διαθέτουν παρόμοιο έγγραφο και σύνολο πληροφοριών και σε όσους είναι επιλέξιμοι για επαρκή προστασία βάσει του εθνικού δικαίου. — Σχετικά με τα δικαιώματα των δικαιούχων προσωρινής και επαρκούς προστασίας βάσει του εθνικού δικαίου σε κέντρα υπηρεσιών ένταξης, τοπικές αρχές, φορείς κοινωνικής ασφάλισης, δυνητικούς εργοδότες και κοινωνικούς εταίρους. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω ενημερωτικών συναντήσεων και σεμιναρίων κατάρτισης, καθώς και με την παρότρυνσή τους να συμμετάσχουν σε πρωτοβουλίες σε επίπεδο ΕΕ, όπως το Σύμφωνο για τις Δεξιότητες (18). — Να διευκολύνουν την ένταξη στην αγορά εργασίας των δικαιούχων προσωρινής προστασίας και, κατά περίπτωση, επαρκούς προστασίας βάσει του εθνικού δικαίου με τους εξής τρόπους: — Ενθαρρύνοντας όσους φτάνουν στην ΕΕ να εγγραφούν αμέσως στις τοπικές δημόσιες υπηρεσίες απασχόλησης, π.χ. με την παροχή των σχετικών πληροφοριών κατά την άφιξη ή σε κέντρα και υπηρεσίες υποδοχής. — Αποτυπώνοντας τις ανάγκες των ατόμων που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας στο έργο των εθνικών αρχών και των δημόσιων υπηρεσιών απασχόλησης με τους εξής τρόπους: — Δίνοντας, καταρχάς, ιδιαίτερη προσοχή σε επαγγέλματα στο πλαίσιο των οποίων οι δικαιούχοι προσωρινής προστασίας και επαρκούς προστασίας βάσει του εθνικού δικαίου μπορούν να στηρίξουν άλλα άτομα που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας (π.χ. γιατροί, νοσηλευτές, εκπαιδευτικοί και εκπαιδευτές, εργαζόμενοι προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας, σύμβουλοι αγοράς εργασίας, καθώς και στα γραφεία των δημόσιων υπηρεσιών απασχόλησης). Αυτό θα μπορούσε να διασφαλιστεί με τη μείωση των εμποδίων όσον αφορά την πρόσβαση στα εν λόγω επαγγέλματα και με τη συνεργασία με τις ουκρανικές αρχές και τη διασπορά. — Δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στην πρόσβαση των γυναικών στην αγορά εργασίας και, κατά προτεραιότητα, αντιμετωπίζοντας τις ανάγκες των γυναικών με παιδιά, μεταξύ άλλων, σε σχέση με τα δικαιώματά τους για πρόσβαση στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα και στη σχολική εκπαίδευση, καθώς αυτό μπορεί να τις βοηθήσει να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες απασχόλησης. — Ενθαρρύνοντας την τοποθέτηση σε θέσεις εργασίας σε τομείς και επαγγέλματα όπου υπάρχουν ελλείψεις στην αγορά εργασίας στα κράτη μέλη υποδοχής. Η ανάλυση των κενών θέσεων εργασίας σε ολόκληρη την Ευρώπη από το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης (Cedefop) (19) μπορεί να βοηθήσει τα κράτη μέλη να εξετάσουν ποιες δεξιότητες απαιτούνται και πού, μεταξύ άλλων και σε περιφερειακό επίπεδο. Επιπλέον, η έκθεση της Ευρωπαϊκής Αρχής Εργασίας σχετικά με τα επαγγέλματα που παρουσιάζουν ελλείψεις και πλεονάσματα σε προσωπικό (20) μπορεί να στηρίξει τα κράτη μέλη στον προσδιορισμό των αναγκών. — Αυξάνοντας την ευαισθητοποίηση σχετικά με την πολυμορφία στον χώρο εργασίας και παρέχοντας μαθήματα πολιτικού/κοινωνικού-πολιτιστικού προσανατολισμού, τα οποία αντικατοπτρίζουν τις ανάγκες συγκεκριμένων ομάδων (π.χ. των γυναικών, των ατόμων με αναπηρία, των μειονοτήτων κ.λπ.), και ενημερώνοντας τις εν λόγω συγκεκριμένες ομάδες σχετικά με τα δικαιώματα μεταχείρισης χωρίς διακρίσεις και εξηγώντας τους τι πρέπει να κάνουν σε περίπτωση παραβίασης των εν λόγω δικαιωμάτων. — Ενισχύοντας το ευνοϊκό πλαίσιο για την πρόσβαση στην απασχόληση και την αυτοαπασχόληση με τους εξής τρόπους: — Παρέχοντας στήριξη στους εργοδότες που προσλαμβάνουν άτομα που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και επιδόματα για τη δημιουργία νεοφυών επιχειρήσεων. Οι επιχειρήσεις και τα δίκτυα της κοινωνικής οικονομίας μπορούν επίσης να στηρίξουν τις προσπάθειες ένταξης. — Ανοίγοντας τα προγράμματα στήριξης της επιχειρηματικότητας για τα άτομα που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, π.χ. στήριξη για κατάρτιση, καθοδήγηση, πλαισίωση και δικτύωση, καθώς και μικροχρηματοδότηση, ή συνδυασμός μέτρων χρηματοδοτικής και μη χρηματοδοτικής στήριξης. Το εργαλείο «Better Entrepreneurship Policy» (21) (βελτίωση της πολιτικής για την επιχειρηματικότητα) μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον σκοπό αυτόν. — Προωθώντας ευρωπαϊκά προγράμματα στήριξης της επιχειρηματικότητας, όπως το Erasmus για νέους επιχειρηματίες (22) και το δίκτυο Enterprise Europe Network (23). — Να παρέχουν την ευρύτερη δυνατή πρόσβαση στην αγορά εργασίας σε όσους ασκούν μισθωτή και ανεξάρτητη δραστηριότητα με τους εξής τρόπους: — Αντιμετωπίζοντας τον κίνδυνο εκμετάλλευσης και αδήλωτης εργασίας (24), με τη διασφάλιση της συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων φορέων, συμπεριλαμβανομένων των αρχών επιβολής του νόμου και των επιθεωρήσεων εργασίας, σύμφωνα με την ολιστική προσέγγιση που προωθείται τα τελευταία χρόνια από την πλατφόρμα για την αντιμετώπιση της αδήλωτης εργασίας, τη στρατηγική της ΕΕ για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων (2021-2025) (25) και το κοινό σχέδιο για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, ώστε να αντιμετωπιστούν οι κίνδυνοι εμπορίας ανθρώπων και να στηριχθούν τα δυνητικά θύματα μεταξύ των ατόμων που διαφεύγουν τον πόλεμο στην Ουκρανία (26). — Μην κάνοντας χρήση της δυνατότητας, βάσει του άρθρου 12 της οδηγίας για την προσωρινή προστασία, να δίνουν προτεραιότητα στην πρόσβαση στην αγορά εργασίας σε πολίτες της ΕΕ και των κρατών που δεσμεύονται από τη συμφωνία για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο ή σε νομίμως διαμένοντες υπηκόους τρίτων χωρών που λαμβάνουν παροχές ανεργίας. — Διασφαλίζοντας ότι οι δράσεις στην αγορά εργασίας περιλαμβάνουν πάντα την προοπτική των ατόμων με αναπηρία, διασφαλίζοντας την προσβασιμότητα σε πληροφορίες και υπηρεσίες, σύμφωνα με την αρχή 17 του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων και τις δεσμεύσεις στο πλαίσιο της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία (ΣΗΕΔΑΑ).

Παραδείγματα σχετικών έργων που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ Τα έργα που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ (27) μπορούν να χρησιμεύσουν ως πηγή έμπνευσης και να αναδείξουν ορθές πρακτικές. Για παράδειγμα, τα προγράμματα «ταχείας» ένταξης, με διττή εστίαση στη γλώσσα και στην κατάρτιση στον χώρο εργασίας, έχουν αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματικά όσον αφορά την ένταξη των αιτούντων άσυλο και των προσφύγων. Το έργο με τίτλο «Fostering Opportunities of Refugee Workers» (FORWORK) (28) (Προώθηση των ευκαιριών των εργαζόμενων προσφύγων) είναι ένα πιλοτικό έργο που χρηματοδοτείται από το EaSI και στοχεύει στην ένταξη στην αγορά εργασίας των αιτούντων άσυλο και των προσφύγων που φιλοξενούνται σε κέντρα υποδοχής (CAS) στο Πιεμόντε (Ιταλία) και στην Αλβανία. Το έργο προσφέρει αξιολογήσεις δεξιοτήτων και υπηρεσίες καθοδήγησης με γνώμονα το φύλο, σε συνδυασμό με γλωσσική και επαγγελματική κατάρτιση, για την ανάπτυξη ενός εξατομικευμένου σχεδίου ένταξης. Ένα άλλο πιλοτικό έργο που χρηματοδοτείται από το EaSI ονομάζεται «Fast track action boost» (FAB) (29) (Ενίσχυση της ταχείας δράσης) και επικεντρώνεται σε μια προσέγγιση σε επίπεδο πόλεων για τις οδούς ταχείας ένταξης των προσφύγων και των οικογενειών τους στην αγορά εργασίας, με ιδιαίτερη έμφαση στις γυναίκες πρόσφυγες. Στην εταιρική σχέση του έργου συμμετείχαν το Βελιγράδι, το Βερολίνο, η Βιέννη, η Μαδρίτη, το Μιλάνο και η Στοκχόλμη. Ένα επιτυχημένο παράδειγμα πολυμερών εταιρικών σχέσεων είναι το έργο Labour INT (30), το οποίο προωθεί μια πολυεπίπεδη πορεία ένταξης (από την άφιξη μέχρι τον χώρο εργασίας, συμπεριλαμβανομένης επίσης της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της τοποθέτησης σε θέσεις εργασίας) για τους αιτούντες άσυλο και τους πρόσφυγες, με βάση το ενδιαφέρον και τις ικανότητες των επιχειρήσεων, των βιομηχανικών και εμπορικών επιμελητηρίων, των συνδικαλιστικών οργανώσεων και των ενώσεων μεταναστών. Παραδείγματα έργων που χρηματοδοτούνται από το EKT και εστιάζουν στην ένταξη των μεταναστριών στην αγορά εργασίας αποτελούν, μεταξύ άλλων, το Stark im Beruf (31) (Γερμανία) για μητέρες που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών, το Mirjam (32) για γυναίκες που φτάνουν στη Σουηδία, και το CIAO (33) (Λουξεμβούργο) για γυναίκες που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών.

2.2.   Χαρτογράφηση των δεξιοτήτων και ταχεία αναγνώριση των προσόντων

Οι δικαιούχοι προσωρινής προστασίας και επαρκούς προστασίας βάσει του εθνικού δικαίου πρέπει να είναι σε θέση να αποδείξουν ποιες δεξιότητες και ποια προσόντα διαθέτουν προκειμένου να ενταχθούν ταχέως στην αγορά εργασίας. Διάφορα κράτη μέλη εφαρμόζουν διαδικασίες για την αξιολόγηση της ισοδυναμίας των σπουδών και των προσόντων όταν είναι διαθέσιμη η σχετική τεκμηρίωση και, όταν αυτό δεν συμβαίνει, για την επικύρωση των δεξιοτήτων και της προηγούμενης μάθησης και πείρας (π.χ. μέσω δοκιμασιών, αξιολόγησης πρακτικών δεξιοτήτων ή επιδείξεων δεξιοτήτων, συνεντεύξεων ή διαδικτυακής αυτοαξιολόγησης). Είναι σημαντικό τα μέτρα αυτά να μην θέτουν περιττά εμπόδια στην αποτελεσματική πρόσβαση στην αγορά εργασίας, συμπεριλαμβανομένων, για παράδειγμα, γλωσσικών απαιτήσεων.

Για την πρόσβαση σε νομοθετικά κατοχυρωμένα επαγγέλματα, όπως είναι οι διάφορες ομάδες των επαγγελμάτων υγείας και των εκπαιδευτικών, απαιτείται συνήθως αξιολόγηση και επίσημη αναγνώριση των αλλοδαπών τίτλων σπουδών. Η σύσταση για την αναγνώριση των προσόντων παρέχει καθοδήγηση και πρακτικές συμβουλές για τη διασφάλιση ταχείας, δίκαιης και ευέλικτης διαδικασίας αναγνώρισης, τονίζοντας παράλληλα πόσο σημαντικό είναι να διευκολυνθεί η αναγνώριση των ακαδημαϊκών τίτλων, π.χ. των πανεπιστημιακών διπλωμάτων. Ωστόσο, τα περισσότερα προγράμματα μάθησης, συμπεριλαμβανομένης της μάθησης ή των πιστοποιητικών που βασίζονται στην αγορά εργασίας και στους εργοδότες, δεν συνδέονται με νομοθετικά κατοχυρωμένα επαγγέλματα. Επιπλέον, πολλά άτομα μπορεί επίσης να διαθέτουν δεξιότητες που αποκτώνται μέσω της εργασίας, μέσω της διαχείρισης και της λειτουργίας μιας επιχείρησης ή σε άλλα πλαίσια, όπως ο εθελοντισμός. Οι δεξιότητες αυτές μπορεί να είναι ιδιαίτερα πολύτιμες στην αγορά εργασίας, αλλά υπάρχει ο κίνδυνος να μην αναγνωριστούν και να υποτιμηθούν.

Η Επιτροπή προσφέρει διάφορα εργαλεία που συνδέονται με τις δεξιότητες και απευθύνονται στους τελικούς χρήστες και τους ενδιάμεσους φορείς, όπως το εργαλείο κατάρτισης προφίλ δεξιοτήτων για υπηκόους τρίτων χωρών (34), το οποίο είναι πλέον διαθέσιμο στα ουκρανικά. Το εργαλείο μπορεί να στηρίξει τα ουκρανόφωνα άτομα που αναζητούν εργασία και όσους επιθυμούν να συνεχίσουν την κατάρτιση και τις σπουδές τους. Το εργαλείο χαρτογραφεί τις δεξιότητες και συλλέγει αποδεικτικά στοιχεία των προσόντων και της πείρας στο πλαίσιο δομημένης συνέντευξης. Επίσης, τον Ιούνιο θα είναι διαθέσιμη στα ουκρανικά η ευρωπαϊκή ταξινόμηση δεξιοτήτων, ικανοτήτων, προσόντων και επαγγελμάτων (ESCO) (35), ώστε να διευκολυνθεί η χρήση του εργαλείου κατάρτισης προφίλ δεξιοτήτων και παρόμοιων εργαλείων που χρησιμοποιούνται από ιδιωτικούς φορείς υλοποίησης. Το ePortfolio του Europass (36) κατέστη διαθέσιμο στα ουκρανικά στα τέλη Απριλίου 2022. Η Επιτροπή βρίσκεται επίσης στη διαδικασία δρομολόγησης της πιλοτικής πρωτοβουλίας της δεξαμενής ταλέντων της ΕΕ (37), κατευθύνοντας την πιλοτική ανάπτυξη μιας πανευρωπαϊκής διαδικτυακής πύλης, η οποία θα δίνει τη δυνατότητα στα άτομα που εγκατέλειψαν την Ουκρανία να καταχωρίσουν τις δεξιότητες και το ενδιαφέρον τους για την εύρεση εργασίας, διευκολύνοντας έτσι τη χαρτογράφηση των δεξιοτήτων που διαθέτουν τα άτομα της κοινότητας αυτής και τις πιθανές αντιστοιχίσεις με τους εργοδότες. Ο σχεδιασμός της πιλοτικής πρωτοβουλίας προχωρεί σε συνεννόηση με τα κράτη μέλη και τα βασικά ενδιαφερόμενα μέρη.

Για να διασφαλιστεί η δυνατότητα ευκολότερης κατανόησης των ουκρανικών τίτλων προσόντων σε διασυνοριακό επίπεδο, τόσο από τους εργοδότες όσο και από τους παρόχους εκπαίδευσης και κατάρτισης, η Επιτροπή συνεργάστηκε με το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης (ETF), τις ουκρανικές αρχές (38) και τα κράτη μέλη της ΕΕ για τη σύγκριση του ουκρανικού εθνικού πλαισίου επαγγελματικών προσόντων και του ευρωπαϊκού πλαισίου επαγγελματικών προσόντων (ΕΠΕΠ). Το ETF έχει δημιουργήσει έναν κόμβο πόρων (39) για να βοηθήσει, αφενός, όσους διαφεύγουν τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας με πληροφορίες σχετικά με τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να συνεχίσουν την εκπαίδευση και την κατάρτισή τους και να ζητήσουν βοήθεια για την αναγνώριση των προσόντων τους, και, αφετέρου, άλλα άτομα που χρειάζονται βοήθεια για την ερμηνεία τους. Η Επιτροπή διερευνά επίσης τις δυνατότητες των ευρωπαϊκών ψηφιακών διαπιστευτηρίων για τη μάθηση με σκοπό την ψηφιακή επανέκδοση διπλωμάτων για όσους εγκατέλειψαν τις εμπόλεμες περιοχές και δεν διαθέτουν τα απαραίτητα έγγραφα.

Η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη, όταν λαμβάνουν μέτρα σχετικά με τη χαρτογράφηση και την αναγνώριση των δεξιοτήτων και των προσόντων, να πράττουν τα εξής: — Να διασφαλίζουν ότι οι δεξιότητες και τα προσόντα των ατόμων μπορούν να αποτιμηθούν, να αξιολογηθούν και να αναγνωριστούν ταχέως, ανάλογα με τις ανάγκες, είτε υπάρχει διαθέσιμη τεκμηρίωση είτε όχι, π.χ. μέσω της υποστήριξης για την κατάρτιση βιογραφικών σημειωμάτων, τις δοκιμασίες δεξιοτήτων και την ανάκτηση των τίτλων προσόντων που λείπουν. Η συνεργασία μεταξύ των δημόσιων υπηρεσιών απασχόλησης, των κοινωνικών εταίρων, των φορέων που είναι αρμόδιοι για την επικύρωση και την αναγνώριση των προσόντων, όπως τα εθνικά κέντρα πληροφοριών για την αναγνώριση ακαδημαϊκών τίτλων (40), καθώς και με τις ουκρανικές αρχές, είναι απαραίτητη για τη στήριξη της ταχείας, ανέξοδης και απλής χαρτογράφησης και αναγνώρισης των δεξιοτήτων και των προσόντων, καθώς και για να διασφαλιστεί ότι οι πληροφορίες σχετικά με αυτές τις επιλογές είναι πράγματι διαθέσιμες σε διαφεύγουν τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. — Να ενθαρρύνουν τις υπηρεσίες που είναι αρμόδιες για την αξιολόγηση και την αναγνώριση της προηγούμενης πείρας και μάθησης, συμπεριλαμβανομένης της μη τυπικής και της άτυπης μάθησης, να συνεργαστούν προορατικά με τα άτομα που διαφεύγουν τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και με τις οργανώσεις που τους στηρίζουν, ώστε να διασφαλιστεί ότι τα άτομα με κάθε είδους υπόβαθρο δεξιοτήτων μπορούν να υποστηριχθούν στον προσδιορισμό και στη χαρτογράφηση των δεξιοτήτων τους.

Παραδείγματα σχετικών έργων που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ Στο Βέλγιο (Βαλονία), τα «κέντρα επικύρωσης δεξιοτήτων (41)», τα οποία υποστηρίζονται με χρηματοδότηση από το ΕΚΤ, μπορούν να βοηθήσουν τα άτομα που διαφεύγουν τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και διαθέτουν επαγγελματική πείρα να επικυρώσουν τις δεξιότητές τους επίσημα και δωρεάν. Η επίσημη αναγνώριση βοηθά στην απόδειξη των δεξιοτήτων σε έναν εργοδότη, στην επανέναρξη της κατάρτισης με απαλλαγή ή στην απόκτηση πρόσβασης σε ένα επάγγελμα.

2.3.   Αρχική επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση

Η Επιτροπή συνεργάζεται με το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης στηρίζοντας τη συνέχιση της μάθησης από σπουδαστές ΕΕΚ με τη χρήση διαδικτυακών μέσων. Ειδικότερα, το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης συνεργάζεται με τις ουκρανικές αρχές και άλλους εταίρους για τον εντοπισμό και τη συλλογή διαδικτυακού μαθησιακού περιεχομένου και πόρων κατάρτισης, όπως μικροκύκλων μαθημάτων και σύντομων επαγγελματικών ενοτήτων από τα κράτη μέλη και τις χώρες-εταίρους, που θα μπορούσαν να διαδοθούν ευρέως, ώστε να παρέχονται στους εκτοπισθέντες εκπαιδευόμενους από την Ουκρανία ευκαιρίες μάθησης που οδηγούν σε ειδικές ικανότητες και μικροδιαπιστευτήρια ΕΕΚ.

Έρευνα για τα μέτρα που σχετίζονται με την ΕΕΚ Τον Μάρτιο του 2022 η Επιτροπή, επιδιώκοντας να συγκεντρώσει πληροφορίες για τα μέτρα που σχετίζονται με την ΕΕΚ τα οποία έχουν ληφθεί μέχρι τώρα στα κράτη μέλη και για να στηρίξει τις ανταλλαγές ορθών πρακτικών, δρομολόγησε έρευνα μεταξύ των μελών της συμβουλευτικής επιτροπής για την επαγγελματική κατάρτιση, των γενικών διευθυντών για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, των ευρωπαϊκών ενώσεων παρόχων ΕΕΚ και των μελών του Συμφώνου για τις Δεξιότητες (επιχειρήσεις, ενώσεις, εμπορικά επιμελητήρια, πάροχοι κατάρτισης και άλλα). Τα προκαταρκτικά αποτελέσματα (42) παρέχουν επισκόπηση των δράσεων των κρατών μελών μέχρι σήμερα και παραδείγματα ορθών πρακτικών που μπορούν να χρησιμεύσουν ως πηγή έμπνευσης για άλλους. Σε αυτές περιλαμβάνονται οι ταχείες διαδικασίες, η ισοδυναμία των σπουδών και των διαδικασιών επικύρωσης, τα ατομικά σχέδια, η καθοδήγηση και η συμβουλευτική, η μάθηση στον χώρο εργασίας και τα προπαρασκευαστικά μαθήματα, συμπεριλαμβανομένων των γλωσσικών και διαπροσωπικών δεξιοτήτων.

Η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη: — Να διασφαλίσουν την ταχεία πρόσβαση στην αρχική ΕΕΚ, συμπεριλαμβανομένης της μαθητείας και, σε συνεργασία με τους κοινωνικούς και οικονομικούς εταίρους, να επεκτείνουν την παροχή ποιοτικών ευκαιριών μάθησης και μαθητείας στον χώρο εργασίας, σύμφωνα με τις αρχές του ευρωπαϊκού πλαισίου για ποιοτικά και αποτελεσματικά προγράμματα μαθητείας (43), μεταξύ άλλων, και όσον αφορά την αμοιβή. — Να στηρίξουν τους παρόχους ΕΕΚ με πρόσθετη χρηματοδότηση, αυξημένη ευελιξία όσον αφορά την προσαρμογή των προγραμμάτων κατάρτισης στις ανάγκες των εκπαιδευομένων που διαφεύγουν τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και εξετάζοντας το ενδεχόμενο απασχόλησης των δικαιούχων προσωρινής προστασίας ή επαρκούς προστασίας βάσει του εθνικού δικαίου οι οποίοι είναι εκπαιδευτικοί και εκπαιδευτές επαγγελματικής εκπαίδευσης. — Να αναγνωρίσουν τις προηγούμενες μαθησιακές εμπειρίες και προσόντα, χρησιμοποιώντας τις υφιστάμενες διαδικασίες επικύρωσης για την ορθή κατάταξη σε συγκεκριμένη πορεία μάθησης· και να εξασφαλίσουν τη συμμετοχή των κοινωνικών και οικονομικών εταίρων ώστε να βοηθηθούν οι νέοι εκπαιδευόμενοι από την Ουκρανία να υποβληθούν σε επαγγελματικές εξετάσεις για την έκδοση επαγγελματικών πιστοποιητικών βάσει ικανοτήτων. — Να διερευνήσουν τις δυνατότητες παράτασης των περιόδων κινητικότητας που είναι σε εξέλιξη στο πλαίσιο του Erasmus+ για τους Ουκρανούς εκπαιδευόμενους επαγγελματικής εκπαίδευσης που δεν είναι σε θέση να επιστρέψουν στη χώρα τους και οι οποίοι ενδέχεται να αιτηθούν προσωρινή προστασία.

Παραδείγματα σχετικών έργων που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ Με το έργο «First Room» (Πρώτο δωμάτιο), ένα έργο με έδρα το Βουκουρέστι, το οποίο συγχρηματοδοτείται από το ΕΚΤ, η επαγγελματική σχολή Concordia (44) παρέχει υπηρεσίες κατάρτισης και συμβουλευτικές υπηρεσίες για τη στήριξη της κοινωνικής ένταξης των παιδιών και των νέων που υπάχθηκαν πρόσφατα σε συστήματα κρατικής προστασίας. Η επαγγελματική σχολή παρέχει πιστοποίηση των ικανοτήτων τους, καθώς και απασχόληση και επαγγελματικό προσανατολισμό. Οι ολοκληρωμένες υπηρεσίες περιλαμβάνουν επίσης στήριξη για τους νέους που εξήλθαν από το σύστημα, μέσω της ενοικίασης κατοικιών και διαθέσιμων δωματίων εντός του κέντρου διέλευσης Concordia. Επί του παρόντος στηρίζει επίσης τα άτομα που διαφεύγουν τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας.

2.4.   Ευκαιρίες αναβάθμισης δεξιοτήτων και επανειδίκευσης για ενήλικες με σκοπό τη διευκόλυνση της πρόσβασης στην αγορά εργασίας

Στους δικαιούχους προσωρινής προστασίας πρέπει να παρέχεται πρόσβαση σε εκπαιδευτικές ευκαιρίες για ενήλικες, σε επαγγελματική κατάρτιση και σε πρακτική πείρα στον χώρο εργασίας. Η πρακτική κατάρτιση στον χώρο εργασίας έχει αποδειχθεί πολύ αποτελεσματική όσον αφορά την ένταξη των μεταναστών και των προσφύγων. Επιπλέον, η βελτίωση τόσο των μη τεχνικών όσο και των τεχνικών δεξιοτήτων (συμπεριλαμβανομένων των επιχειρηματικών δεξιοτήτων, της προσωπικής ανάπτυξης και του γραμματισμού σε θέματα υπολογιστών), ειδικότερα της γλωσσικής κατάρτισης (μεταξύ άλλων, μέσω δραστηριοτήτων που βασίζονται στην εργασία), αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο για την επιτυχή συμμετοχή στην αγορά εργασίας και στην κοινωνία (μεταξύ άλλων, και όσον αφορά την επίγνωση και την άσκηση των δικαιωμάτων των μεταναστών). Επιπλέον, τα κράτη μέλη, επενδύοντας σήμερα στις δεξιότητες των ανθρώπων που διαφεύγουν τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στη μελλοντική ανασυγκρότηση της Ουκρανίας.

Η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη, όταν λαμβάνουν μέτρα σχετικά με την εκπαίδευση και την κατάρτιση ενηλίκων, να πράττουν τα εξής: — Να παράσχουν, το συντομότερο δυνατόν, στοχευμένες ευκαιρίες αναβάθμισης των δεξιοτήτων και επανειδίκευσης, επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης και/ή πρακτικής πείρας στον χώρο εργασίας για τους δικαιούχους, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες συγκεκριμένων ομάδων (π.χ. των γυναικών, των ατόμων με αναπηρία, των μειονοτήτων) και στηρίζοντάς τους στην αποτελεσματική αξιοποίηση αυτών των ευκαιριών. Τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να συνεργαστούν με τους παρόχους εκπαίδευσης και κατάρτισης, τους κοινωνικούς και οικονομικούς εταίρους και τον ιδιωτικό τομέα, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι ευκαιρίες αυτές συνάδουν με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας και τις ελλείψεις δεξιοτήτων. — Να εφαρμόσουν μέτρα στήριξης και προβολής προκειμένου να διευκολύνουν τα άτομα να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες αναβάθμισης δεξιοτήτων και επανειδίκευσης, συμπεριλαμβανομένης της παροχής βοήθειας για τον εντοπισμό κατάλληλων προγραμμάτων και χρηματοδοτικής στήριξης (όπως είναι τα κουπόνια κατάρτισης και οι ατομικοί λογαριασμοί μάθησης).

Παραδείγματα σχετικών έργων που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ Το Omnia Skills Centre (45) (Φινλανδία), με την υποστήριξη του ERASMUS+, παρέχει υπηρεσίες σε μετανάστες στο Espoo για την ενίσχυση των επαγγελματικών τους δεξιοτήτων και την προώθηση της απασχόλησης. Μεταξύ άλλων, οργανώνει προγράμματα κατάρτισης, καθοδήγησης, συμβουλευτικής και παρέχει μαθήματα φινλανδικής γλώσσας. Το χρηματοδοτούμενο από το ΕΚΤ έργο για την απόκτηση προσόντων με στόχο την ένταξη στη Βρέμη (46) (Γερμανία) διευκολύνει την πρόσβαση στη μάθηση και τη δημιουργία διόδων προς την εργασία για μετανάστες ηλικίας από 18 έως 26 ετών, μεταξύ άλλων, μέσω εντατικών μαθημάτων γλώσσας. Το έργο αυτό, το οποίο τελεί υπό τη διαχείριση του Ερυθρού Σταυρού, παρέχει ήδη στήριξη σε νέους που διαφεύγουν τον πόλεμο στην Ουκρανία.

2.5.   Παροχή ευκαιριών στους ενήλικες να ολοκληρώσουν την εκπαίδευσή τους

Τα κράτη μέλη δύνανται να παρέχουν στους ενήλικες δικαιούχους προσωρινής προστασίας πρόσβαση στο γενικό εκπαιδευτικό σύστημα. Αυτό μπορεί να είναι χρήσιμο για άτομα που δεν μπόρεσαν να ολοκληρώσουν την επίσημη αρχική τους εκπαίδευση και να αποκτήσουν τίτλο ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ή σε περίπτωση που αναγκάστηκαν να διακόψουν τις σπουδές τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση λόγω της εισβολής, ή για άτομα που δεν είχαν την ευκαιρία να προχωρήσουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Οι προσπάθειες αυτές δεν θα ωφελήσουν μόνο τα ενδιαφερόμενα άτομα, αλλά και την ΕΕ και, τελικά, την Ουκρανία.

Η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη, όταν λαμβάνουν εθνικά μέτρα σχετικά με την ολοκλήρωση της εκπαίδευσης ενηλίκων, να πράττουν τα εξής: — Να παρέχουν σε ενήλικες που διαφεύγουν τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας ευκαιρίες για πρόσβαση στη γενική εκπαίδευση, μεταξύ άλλων, μέσω της φοίτησης σε σχολεία δεύτερης ευκαιρίας. Οι ευκαιρίες αυτές θα πρέπει να είναι ευέλικτες και στοχευμένες, λαμβανομένων υπόψη των αναγκών των δικαιούχων προσωρινής προστασίας και επαρκούς προστασίας βάσει του εθνικού δικαίου. Για τον σκοπό αυτόν, τα κράτη μέλη καλούνται να συνεργαστούν με τα ενδιαφερόμενα μέρη, μεταξύ άλλων, από την κοινωνία των πολιτών και κοινοτικές δομές, για να υποστηρίξουν τα άτομα αυτά ώστε να εκμεταλλευτούν αποτελεσματικά αυτές τις ευκαιρίες. — Να παρέχουν ευκαιρίες σε ενήλικες που διαφεύγουν τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και ενδιαφέρονται να εγγραφούν σε ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης για να ολοκληρώσουν τις σπουδές που έχουν ήδη αρχίσει ή να ξεκινήσουν νέα προγράμματα. Για τον σκοπό αυτόν, τα κράτη μέλη μπορούν να ενθαρρύνουν και να στηρίξουν τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ώστε να τους εγγράφουν ή να τους επιτρέπουν να συνεχίσουν τις σπουδές τους εξ αποστάσεως, προωθώντας, για παράδειγμα, τη συνεργασία μεταξύ των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της ΕΕ και της Ουκρανίας —έτσι ώστε να διευκολυνθεί επίσης η επανένταξη στο ουκρανικό σύστημα, όταν αυτό αρμόζει. — Να παρέχουν πρόσβαση σε υποδομές, όπως εξεταστικά κέντρα και εξοπλισμό ΤΠ, και να συνεργάζονται με τις ουκρανικές αρχές, ώστε να μπορούν οι εκτοπισθέντες να συμμετέχουν σε εισαγωγικές εξετάσεις για να έχουν πρόσβαση στην ουκρανική τριτοβάθμια εκπαίδευση.

3.   ΣΤΗΡΙΞΗ ΑΠΟ ΤΑΜΕΙΑ ΤΗΣ ΕΕ

Οι δράσεις που περιγράφονται στην παρούσα ανακοίνωση μπορούν να υποστηριχθούν από διάφορα ταμεία και πρωτοβουλίες της ΕΕ. Οι πρόσφατες τροποποιήσεις των υφιστάμενων κανονισμών επικεντρώθηκαν σε μη δαπανηθέντα κονδύλια στο πλαίσιο της περιόδου προγραμματισμού 2014-2020, κυρίως στο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ), το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους (ΤΕΒΑ) και το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης (ΤΑΜΕ).

Η πρωτοβουλία CARE («Δράση συνοχής για τους πρόσφυγες στην Ευρώπη»), τροποποιώντας τους κανονισμούς που διέπουν τα Ταμεία (47), επικεντρώθηκε στην παροχή μεγαλύτερης ευελιξίας στα κράτη μέλη για την ταχεία κινητοποίηση των ταμείων συνοχής της ΕΕ, χωρίς να αλλάξει το πεδίο εφαρμογής τους.

Πρωτοβουλία CARE Οι κυριότερες αλλαγές που θεσπίστηκαν με τον κανονισμό CARE είναι οι ακόλουθες: — στήριξη επιχειρήσεων για την αντιμετώπιση της κρίσης στην Ουκρανία από τις 24 Φεβρουαρίου 2022, η οποία ισχύει και για τις αιτήσεις που υποβλήθηκαν μετά την εν λόγω ημερομηνία· — τα κράτη μέλη μπορούν να χρησιμοποιούν το ΕΚΤ ή το ΕΤΠΑ για να στηρίζουν με κονδύλια του ενός ταμείου δράσεις που είναι επιλέξιμες στο πλαίσιο του άλλου ταμείου χωρίς περιορισμούς· Για παράδειγμα, οι πόροι του ΕΤΠΑ που προορίζονται για έργα υποδομής μπορούν να ανακατανεμηθούν στην κοινωνική ένταξη, τη φροντίδα και την εκπαίδευση για μέτρα τύπου ΕΚΤ και, αντιστρόφως, οι πόροι του ΕΚΤ μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση εξοπλισμού και υποδομών για πρόσφυγες που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας· — τα κράτη μέλη μπορούν να επωφεληθούν από επιστροφή 100 % των δαπανών που δηλώνονται στην Επιτροπή έως τις 30 Ιουνίου 2022 (48)· — επιπλέον, τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να προγραμματίζουν τα οικεία κονδύλια REACT-EU (έως 10 δισ. EUR συνολικά) για την αντιμετώπιση της κρίσης· — τα κράτη μέλη έλαβαν πρόσθετη προχρηματοδότηση REACT-EU ύψους 3,5 δισ. EUR (προς όφελος ιδίως των κρατών μελών που υποδέχονται τον μεγαλύτερο αριθμό ατόμων που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας (49))· — τα κράτη μέλη μπορούν να χρησιμοποιούν νέο μοναδιαίο κόστος ύψους 40 EUR ανά εβδομάδα ανά άτομο, το οποίο θα συμβάλει στην παροχή άμεσης αρωγής, απλουστεύοντας παράλληλα τις διαδικασίες για τα κράτη μέλη (50).

Ο κανονισμός (ΕΕ) 2022/585, που εκδόθηκε στις 6 Απριλίου (51), παρατείνει την περίοδο εφαρμογής για το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης (ΤΑΜΕ) και το Ταμείο Εσωτερικής Ασφάλειας (ΤΕΑ) – Σύνορα, Θεωρήσεις και ΤΕΑ – Αστυνομική συνεργασία κατά ένα έτος (έως τον Ιούνιο του 2024) και αποδεσμεύει τα κονδύλια του ΤΑΜΕ για την περίοδο 2014-2020 τα οποία προορίζονταν προηγουμένως για συγκεκριμένους σκοπούς.

Η Επιτροπή, για να βοηθήσει τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν στο έπακρο τις διαθέσιμες δυνατότητες χρηματοδότησης και ρυθμίσεις προγραμματισμού, έχει καταρτίσει ενδεικτικό κατάλογο επιλέξιμων μέτρων στο πλαίσιο του ΕΚΤ, του ΤΕΒΑ, του ΕΤΠΑ, του ΤΑΜΕ και του ΤΕΑ – Σύνορα και θεωρήσεις, και έχει δημιουργήσει ιστοσελίδα ερωταπαντήσεων (52), στην οποία έχουν πρόσβαση κατά κύριο λόγο, αλλά όχι αποκλειστικά, οι αρχές των προγραμμάτων, με σκοπό την παροχή γρήγορων και συντονισμένων απαντήσεων στα κράτη μέλη.

Το ΕΚΤ μπορεί να συμβάλει στη χρηματοδότηση των περισσότερων από τα μέτρα που παρουσιάστηκαν στις προηγούμενες ενότητες, στα οποία περιλαμβάνονται η καθοδήγηση, ο επαγγελματικός προσανατολισμός, η αναβάθμιση των δεξιοτήτων και η επανειδίκευση, η τοποθέτηση σε θέσεις εργασίας, μαθητείας και πρακτικής άσκησης, η στήριξη των δημόσιων υπηρεσιών απασχόλησης, καθώς και ρυθμίσεις για την αποφυγή των διακρίσεων και τη διασφάλιση της προσβασιμότητας των πληροφοριών για όλους τους εργαζομένους. Το ΕΚΤ μπορεί επίσης να χρηματοδοτήσει το προσωπικό που εργάζεται με άτομα που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, είτε στα σύνορα είτε σε άλλες περιοχές των κρατών μελών, καθώς και την εκπαίδευση τόσο των παιδιών όσο και των ενηλίκων, όπως επίσης και την πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, στέγασης και κοινωνικές υπηρεσίες.

Επιπλέον, το ΕΤΠΑ μπορεί να στηρίξει την πρόσβαση σε βασικές μη διαχωρισμένες υπηρεσίες στους τομείς της εκπαίδευσης, της απασχόλησης και της κατάρτισης, της στέγασης, της υγειονομικής περίθαλψης και της κοινωνικής φροντίδας μέσω της ανάπτυξης προσβάσιμων υποδομών (π.χ. κατασκευή/ανακαίνιση/επέκταση) και του σχετικού εξοπλισμού. Τα κονδύλια του ΤΑΜΕ καθώς και του ΤΕΑ – Σύνορα, Θεωρήσεις και του ΤΕΑ – Αστυνομική συνεργασία μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες για την πρώτη υποδοχή των ατόμων που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, καθώς και —στην περίπτωση του ΤΑΜΕ— την ένταξή τους στις χώρες υποδοχής.

Συμπληρωματικά προς τη βασική αποστολή του για τη βελτίωση των ευκαιριών απασχόλησης σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, το ΕΚΤ μπορεί να στηρίξει μέτρα έκτακτης ανάγκης, όπως η παροχή τροφίμων και βασικής υλικής βοήθειας, η κάλυψη του κόστους στέγασης ή μεταφοράς, υπό την προϋπόθεση ότι συνδυάζονται με μια ατομική οδό ένταξης στη χώρα που παρέχει βοήθεια. Το ΤΕΒΑ έχει ακόμη ευρύτερο πεδίο εφαρμογής και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ανεξάρτητα από το καθεστώς και τη διαμονή των αποδεκτών για βασική υλική βοήθεια, όπως τρόφιμα, προϊόντα υγιεινής, είδη για βρέφη και παιδιά κ.λπ.

Η χρηματοδότηση βάσει του InvestEU, ιδίως στο πλαίσιο της εγγύησης για τις δεξιότητες και την εκπαίδευση, μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για τη στήριξη ατόμων με σκοπό τη βελτίωση των δεξιοτήτων τους, ή από οργανισμούς εκπαίδευσης και κατάρτισης για την επέκταση των υπηρεσιών που παρέχουν, καθώς και για την αυτοαπασχόληση και τη στήριξη επιχειρήσεων που προσλαμβάνουν και παρέχουν κατάρτιση σε εκτοπισθέντες. Επιπλέον, το Μέσο Τεχνικής Υποστήριξης (53) θα είναι σε θέση να παρέχει, κατόπιν αιτήματος, τεχνική υποστήριξη στα κράτη μέλη για τη διευκόλυνση της πρόσβασης στην απασχόληση και την κατάρτιση, την κοινωνική ένταξη και την εκπαίδευση.

Οι ευκαιρίες χρηματοδότησης του Erasmus+ κινητοποιήθηκαν χάρη στην εγγενή ευελιξία του προγράμματος. Για παράδειγμα, εκπαιδευτικοί και εκπαιδευτές που διαφεύγουν τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας μπορούν να λάβουν χρηματοδοτική στήριξη, η οποία θα διευκολύνει την ένταξή τους και θα τους βοηθήσει να αποκτήσουν τις απαραίτητες δεξιότητες για να εργαστούν στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών συστημάτων της ΕΕ. Ειδικευμένο προσωπικό μπορεί να αποσταλεί, σε προσωρινή βάση, σε περιοχές όπου φιλοξενούνται άτομα που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Τα ιδρύματα εκπαίδευσης και κατάρτισης που συμμετέχουν σε έργα συνεργασίας του Erasmus+ μπορούν επίσης να υποδεχθούν γρήγορα μαθητές. Τα κονδύλια των έργων συνεργασίας του Erasmus+ μπορούν να χρησιμοποιηθούν με ευελιξία για να διευκολυνθεί η ένταξη των παιδιών που διαφεύγουν τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας.

Τέλος, τυχόν ανάγκες που σχετίζονται με τη στήριξη των ατόμων που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας μπορούν ακόμη να ληφθούν υπόψη στις εργασίες που βρίσκονται σε εξέλιξη για την προετοιμασία των νέων προγραμμάτων για την περίοδο 2021-2027. Όταν εγκριθούν, τα προγράμματα αυτά θα χρησιμοποιηθούν επίσης για τη χρηματοδότηση μέτρων στήριξης των ατόμων που διαφεύγουν τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας στους τομείς της απασχόλησης, της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, της κοινωνικής ένταξης, της στέγασης, της υγειονομικής περίθαλψης και της κοινωνικής φροντίδας, καθώς και των τροφίμων και της βασικής υλικής βοήθειας (λόγω της συγχώνευσης του ΤΕΒΑ με το ΕΚΤ+) (54). Οι δαπάνες στο πλαίσιο αυτών των προγραμμάτων είναι επιλέξιμες από την 1η Ιανουαρίου 2021.

Η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη: — Να αξιοποιήσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα διαθέσιμα κονδύλια για όλες τις δράσεις για τις οποίες παρέχεται καθοδήγηση στην παρούσα ανακοίνωση. — Να διασφαλίσουν τον συντονισμό μεταξύ των διαφόρων αρμόδιων αρχών, συμπεριλαμβανομένων των περιφερειακών και τοπικών αρχών, για τη διασφάλιση της συνάφειας και της συμπληρωματικότητας. — Να διασφαλίσουν τον συντονισμό με την Επιτροπή και να κάνουν χρήση της προαναφερθείσας ιστοσελίδας ερωταπαντήσεων.

4.   ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΚΑΙ ΕΠΟΜΕΝΑ ΒΗΜΑΤΑ

Τα κράτη μέλη καλούνται να συνεχίσουν τις προσπάθειές τους για να στηρίξουν όσους διαφεύγουν τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και να διευκολύνουν την ένταξή τους στην αγορά εργασίας, σύμφωνα με τις κατευθύνσεις που καθορίζονται στην παρούσα ανακοίνωση και τις άλλες πρωτοβουλίες που έχουν παρουσιαστεί μέχρι στιγμής σε επίπεδο ΕΕ. Ενθαρρύνονται δε να συνεργαστούν με τα σχετικά ενδιαφερόμενα μέρη για τη διασφάλιση ολοκληρωμένης και συντονισμένης αντίδρασης, καθώς και να αξιοποιήσουν όλη τη διαθέσιμη στήριξη σε επίπεδο ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της χρηματοδότησης.

Η Επιτροπή είναι έτοιμη να συνεργαστεί περαιτέρω με τις εθνικές αρχές και άλλα σχετικά ενδιαφερόμενα μέρη και θα συνεχίσει να παρέχει καθοδήγηση λαμβάνοντας υπόψη την εξελισσόμενη κατάσταση, μεταξύ άλλων, μέσω της πλατφόρμας αλληλεγγύης και της πλατφόρμας ερωταπαντήσεων για τα ταμεία. Η Επιτροπή θα συνεχίσει επίσης να στηρίζει την αμοιβαία μάθηση μεταξύ των κρατών μελών, να συλλέγει πληροφορίες σχετικά με τις δράσεις που αναλαμβάνουν τα κράτη μέλη (55), ιδίως μέσω των ειδικών δικτύων, όπως το ευρωπαϊκό δίκτυο δημόσιων υπηρεσιών απασχόλησης και η συμβουλευτική επιτροπή για την επαγγελματική κατάρτιση, και να παρέχει σχετικές πληροφορίες σε όσους προσπαθούν να ξεφύγουν από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας μέσω του ειδικού διαδικτυακού χώρου (56) και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Κάθε ευρώ και κάθε προσπάθεια που καταβάλλεται σήμερα για την ανθρώπινη ανάπτυξη των ατόμων που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον πόλεμο επίθεσης της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας συμβάλλει στο μέλλον της ΕΕ και της Ουκρανίας.

---

(1)  Τα πιο πρόσφατα στοιχεία ελήφθησαν από το δίκτυο του ενωσιακού μηχανισμού για την ετοιμότητα αντιμετώπισης και τη διαχείριση μεταναστευτικών κρίσεων (σχέδιο στρατηγικής).

(2)  ΕΕ L 71 της 4.3.2022, σ. 1.

(3)  Όπως ορίζεται στις επιχειρησιακές κατευθυντήριες γραμμές και στην ανακοίνωση της 23ης Μαρτίου, πέραν των Ουκρανών υπηκόων, προσωρινή προστασία θα πρέπει να χορηγείται, όπως προβλέπεται στο άρθρο 2 παράγραφος 1 της εκτελεστικής απόφασης (ΕΕ) 2022/382 του Συμβουλίου, και στους υπηκόους τρίτων χωρών ή στους ανιθαγενείς οι οποίοι επωφελούνταν από διεθνή προστασία στην Ουκρανία και στα μέλη των οικογενειών τους, εάν διέμεναν στην Ουκρανία πριν από τις 24 Φεβρουαρίου 2022 ή στις 24 Φεβρουαρίου 2022. Για τους υπηκόους τρίτων χωρών που διέμεναν στην Ουκρανία πριν από ή στις 24 Φεβρουαρίου με μόνιμη άδεια διαμονής και οι οποίοι δεν μπορούν να επιστρέψουν με ασφάλεια στη χώρα καταγωγής τους, τα κράτη μέλη παρέχουν είτε προσωρινή προστασία είτε επαρκή προστασία βάσει του εθνικού τους δικαίου (άρθρο 2 παράγραφος 2 της εκτελεστικής απόφασης του Συμβουλίου). Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να χορηγούν προσωρινή προστασία σε άλλους υπηκόους τρίτων χωρών που διέμεναν νόμιμα στην Ουκρανία και δεν είναι σε θέση να επιστρέψουν (άρθρο 2 παράγραφος 3 της εκτελεστικής απόφασης του Συμβουλίου). Όπως ορίζεται στις επιχειρησιακές κατευθυντήριες γραμμές, η προσωρινή προστασία, όπως θεσπίστηκε με την εκτελεστική απόφαση του Συμβουλίου, διαρκεί ένα έτος από την έναρξη ισχύος της απόφασης, δηλαδή από τις 4 Μαρτίου 2022 έως τις 4 Μαρτίου 2023, σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 1 της οδηγίας 2001/55/ΕΚ. Εάν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου το Συμβούλιο δεν λάβει απόφαση, έπειτα από πρόταση της Επιτροπής, να τερματίσει την προσωρινή προστασία, αυτή θα παραταθεί αυτομάτως κατά έξι μήνες, δηλαδή έως τις 4 Σεπτεμβρίου 2023, και εκ νέου κατά έξι μήνες, δηλαδή έως τις 4 Μαρτίου 2024.

(4)  Communication from the Commission on Operational guidelines for the implementation of Council implementing Decision 2022/382 establishing the existence of a mass influx of displaced persons from Ukraine within the meaning of Article 5 of Directive 2001/55/EC, and having the effect of introducing temporary protection (ΕΕ C 126 I της 21.3.2022, σ. 1).

(5)  COM(2022) 131 final.

(6)  Σύσταση (ΕΕ) 2022/554 της Επιτροπής, της 5ης Απριλίου 2022, σχετικά με την αναγνώριση των προσόντων των ατόμων που προσπαθούν να ξεφύγουν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία (ΕΕ L 107 I της 6.4.2022, σ. 1).

(7)  Home Affairs Council: Ten-Point Plan (europa.eu) (Συμβούλιο Εσωτερικών Υποθέσεων: Σχέδιο δέκα σημείων).

(8)  Συστάθηκε από την Επιτροπή βάσει των άρθρων 24 έως 27 της οδηγίας για την προσωρινή προστασία.

(9)  Πληροφορίες για τα άτομα που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον πόλεμο στην Ουκρανία | Ευρωπαϊκή Επιτροπή (europa.eu)

(10)  Ukraine: final adoption of CARE | Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ (europa.eu) (Ουκρανία: τελική έγκριση της πρότασης CARE).

(11)  Η ανάληψη περαιτέρω δράσης στους τομείς αυτούς βρίσκεται σε εξέλιξη —βλέπε, για παράδειγμα, τις πρωτοβουλίες για την εφαρμογή του σχεδίου 10 σημείων, συμπεριλαμβανομένης της πρωτοβουλίας «Ασφαλείς Κατοικίες»· όσον αφορά την εκπαίδευση, η Επιτροπή εκπόνησε Καθοδήγηση πολιτικών για την υποστήριξη της ένταξης των Ουκρανών προσφύγων στην εκπαίδευση: σκέψεις, βασικές αρχές και πρακτικές (school educationgateway.eu).

(12)  Ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων | Ευρωπαϊκή Επιτροπή (europa.eu)

(13)  COM(2020) 758 final.

(14)  European Platform tackling undeclared work | Ευρωπαϊκή Αρχή Εργασίας (europa.eu) (Ευρωπαϊκή πλατφόρμα για την αντιμετώπιση της αδήλωτης εργασίας).

(15)  Το ΕΚΤ έχει επίσης χρηματοδοτήσει τέτοια έργα, βλέπε π.χ. Integrazione migranti Progetto PIU’ SUPREME (lavoro.gov.it).

(16)  Το EURES (europa.eu) είναι ένα ευρωπαϊκό δίκτυο συνεργασίας των υπηρεσιών απασχόλησης, το οποίο έχει σχεδιαστεί για να διευκολύνει την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων. Βλέπε, ειδικότερα, την ενότητα «Εργασία και διαβίωση».

(17)  European Partnership for Integration (europa.eu) (Ευρωπαϊκή σύμπραξη για την ένταξη). Η σύμπραξη περιλαμβάνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις πέντε οργανώσεις κοινωνικών και οικονομικών εταίρων (ETUC, Business Europe, SMEUnited, CEEP, Eurochambres). Από την έναρξη της σύμπραξης το 2017, οι κοινωνικοί και οικονομικοί εταίροι έχουν υλοποιήσει ευρύ φάσμα δράσεων στον τομέα της ένταξης στην αγορά εργασίας σε περισσότερες από 20 χώρες της ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει συγχρηματοδοτήσει διάφορα καινοτόμα έργα για να βοηθήσει τους πρόσφυγες και άλλους μετανάστες να ενταχθούν στην αγορά εργασίας. Η Επιτροπή συνεργάζεται με τους κοινωνικούς και οικονομικούς εταίρους με στόχο, αφενός, την ενίσχυση της ευρωπαϊκής σύμπραξης για την ένταξη και, αφετέρου, την κάλυψη της ένταξης στην αγορά εργασίας των ατόμων που προσπαθούν να ξεφύγουν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

(18)  Το Σύμφωνο για τις Δεξιότητες αποτελεί κοινό μοντέλο δέσμευσης για την ανάπτυξη δεξιοτήτων στην Ευρώπη. Η Επιτροπή κινητοποιεί τα ενδιαφερόμενα μέρη του Συμφώνου για να προσφέρουν συγκεκριμένες ευκαιρίες κατάρτισης και απασχόλησης σε όσους προσπαθούν να ξεφύγουν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

(19)  Skills-OVATE | CEDEFOP (europa.eu) (Διαδικτυακό εργαλείο ανάλυσης κενών θέσεων εργασίας με βάση τις δεξιότητες για την Ευρώπη).

(20)  Analysis of shortage and surplus occupations 2021 | Ευρωπαϊκή Αρχή Εργασίας (europa.eu) (Ανάλυση επαγγελμάτων που παρουσιάζουν ελλείψεις και πλεονάσματα σε προσωπικό για το 2021).

(21)  Αρχική σελίδα | Το εργαλείο Better Entrepreneurship Policy: αναπτύχθηκε από τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης και την Επιτροπή και είναι ένα διαδικτυακό εργαλείο που έχει σχεδιαστεί για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο που επιθυμούν να διερευνήσουν τρόπους με τους οποίους η δημόσια πολιτική μπορεί: να στηρίξει τους νέους, τις γυναίκες, τους μετανάστες και τους άνεργους στη δημιουργία επιχειρήσεων και στην αυτοαπασχόληση· να στηρίξει την ανάπτυξη επιχειρήσεων κοινωνικής οικονομίας.

(22)  Erasmus Νέοι Επιχειρηματίες (erasmus-entrepreneurs.eu): βοηθά τους επίδοξους Ευρωπαίους επιχειρηματίες να αποκτήσουν τις δεξιότητες που απαιτούνται για τη σύσταση και/ή την επιτυχή λειτουργία μιας μικρής επιχείρησης στην Ευρώπη.

(23)  Enterprise Europe Network (europa.eu): βοηθά τις επιχειρήσεις να καινοτομούν και να αναπτύσσονται σε διεθνή κλίμακα. Είναι το μεγαλύτερο δίκτυο στήριξης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) στον κόσμο.

(24)  Βλέπε, για παράδειγμα, Early Warning Notification - War in Ukraine: refugees arriving to the EU from Ukraine at risk of exploitation as part of THB | Ευρωπόλ (europa.eu) (Κοινοποίηση έγκαιρης προειδοποίησης — Πόλεμος στην Ουκρανία: οι πρόσφυγες που φτάνουν στην ΕΕ από την Ουκρανία διατρέχουν κίνδυνο εκμετάλλευσης στο πλαίσιο εμπορίας ανθρώπων).

(25)  COM(2021) 171 final.

(26)  A new Anti-Trafficking Plan to protect people fleeing the war in Ukraine (europa.eu) (Νέο σχέδιο για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων για την προστασία των ατόμων που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον πόλεμο στην Ουκρανία).

(27)  Παραδείγματα έργων παρατίθενται: στον ιστότοπο του ΕΚΤ, στον ιστότοπο του ΕΚΤ+ και στον ευρωπαϊκό ιστότοπο για την ένταξη. Τα πιο πρόσφατα παραδείγματα ορθών πρακτικών για την ένταξη των προσφύγων και των μεταναστών συνοψίζονται στις τελικές και θεματικές εκθέσεις των διασκέψεων αμοιβαίας μάθησης για τα έτη 2021, 2020 και 2019.

(28)  Forwork

(29)  FAB

(30)  Labour-INT

(31)  Stark im Beruf

(32)  Mirjam

(33)  CIAO

(34)  Προφίλ δεξιοτήτων (europa.eu): αυτό το πολύγλωσσο εργαλείο προορίζεται για χρήση από οργανισμούς που παρέχουν συνδρομή σε υπηκόους τρίτων χωρών. Το εργαλείο βοηθά στην καταγραφή των δεξιοτήτων, των προσόντων και της επαγγελματικής εμπειρίας των υπηκόων τρίτων χωρών και στην παροχή εξατομικευμένων συμβουλών σχετικά με τα περαιτέρω βήματα, όπως π.χ. διαδικασίες αναγνώρισης πτυχίων, πιστοποίηση δεξιοτήτων, υπηρεσίες στήριξης για περαιτέρω κατάρτιση ή για εύρεση απασχόλησης.

(35)  Αρχική σελίδα (europa.eu): Η ESCO είναι η πολύγλωσση ευρωπαϊκή ταξινόμηση δεξιοτήτων, ικανοτήτων, προσόντων και επαγγελμάτων. Λειτουργεί σαν λεξικό, περιγράφοντας, προσδιορίζοντας και κατατάσσοντας τα επαγγέλματα και τις δεξιότητες που έχουν σχέση με την αγορά εργασίας της ΕΕ και την εκπαίδευση και κατάρτιση.

(36)  Αρχική σελίδα | Europass: πρόκειται για ένα σύνολο διαδικτυακών εργαλείων που βοηθούν στη δημιουργία βιογραφικών σημειωμάτων και συνοδευτικών επιστολών, ενώ επίσης βοηθούν τους χρήστες να βρουν θέσεις εργασίας και εκπαιδευτικά προγράμματα στην ΕΕ.

(37)  Τα βήματα για τη δρομολόγηση της πιλοτικής πρωτοβουλίας καθορίζονται στην ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Προσέλκυση δεξιοτήτων και ταλέντων στην ΕΕ» της 27ης Απριλίου 2022 [COM(2022) 657 final].

(38)  Όπως είναι το Υπουργείο Παιδείας, η Εθνική Υπηρεσία Επαγγελματικών Προσόντων, η Εθνική Υπηρεσία για τη Διασφάλιση της Ποιότητας στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, το Κέντρο ENIC-NARIC.

(39)  Education and work information for Ukrainians and EU countries | ETF (europa.eu) (Πληροφορίες σχετικά με την εκπαίδευση και την εργασία για τα άτομα από την Ουκρανία και τις χώρες της ΕΕ).

(40)  Enic-Naric: το δίκτυο ENIC-NARIC (ευρωπαϊκό δίκτυο κέντρων πληροφοριών στην Ευρώπη — Εθνικά κέντρα πληροφοριών για την αναγνώριση ακαδημαϊκών τίτλων στην Ευρωπαϊκή Ένωση) ανέπτυξε το έργο Erasmus+ Q-entry, μια βάση δεδομένων που καλύπτει κράτη μέλη και τρίτες χώρες και παρέχει πληροφορίες σχετικά με τα προσόντα που αποκτώνται μετά την ολοκλήρωση της σχολικής φοίτησης, τα οποία επιτρέπουν την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

(41)  CVDC | Site de la validation des compétences (validationdescompetences.be)

(42)  Preliminary results: Survey on integration of Ukrainian refugees in Vocational Education and Training (VET) — Απασχόληση, κοινωνικές υποθέσεις και ένταξη — Ευρωπαϊκή Επιτροπή (europa.eu) [Προκαταρκτικά αποτελέσματα: έρευνα για την ένταξη των Ουκρανών προσφύγων στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ΕΕΚ)].

(43)  Σύσταση του Συμβουλίου, της 15ης Μαρτίου 2018, σχετικά με ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο για ποιοτικά και αποτελεσματικά προγράμματα μαθητείας (ΕΕ C 153 της 2.5.2018, σ. 1).

(44)  Commissioner Schmit visits ESF-funded projects in Romania supporting refugees from Ukraine | Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ (europa.eu) (Ο επίτροπος κ. Schmit επισκέπτεται έργα που χρηματοδοτούνται από το ΕΚΤ στη Ρουμανία για τη στήριξη προσφύγων από την Ουκρανία).

(45)  Support and training for immigrants at the Omnia Skills Centre | Omnia (Στήριξη και κατάρτιση για μετανάστες στο Κέντρο Δεξιοτήτων Omnia)

(46)  Creating pathways to employment for immigrants through language learning | Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ (europa.eu) (Δημιουργία διόδων προς την απασχόληση για μετανάστες μέσω της εκμάθησης γλωσσών).

(47)  Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1303/2013 περί καθορισμού κοινών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας και περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006 (ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 320) και κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 223/2014 για το Ταμείο Ευρωπαϊκής Βοήθειας προς τους Απόρους (ΕΕ L 72 της 12.3.2014, σ. 1).

(48)  Για τη λογιστική χρήση που αρχίζει την 1η Ιουλίου 2021 και λήγει στις 30 Ιουνίου 2022.

(49)  Αύξηση της αρχικής προχρηματοδότησης REACT-EU από 11 % σε 15 % για όλα τα κράτη μέλη, και έως 45 % για τα κράτη μέλη πρώτης γραμμής (HU, PL, RO, SK), καθώς και για τα κράτη μέλη με τον μεγαλύτερο αριθμό αφίξεων σε σύγκριση με τον πληθυσμό τους (άνω του 1 % του πληθυσμού τους στις 23 Μαρτίου: AT, BG, CZ, EE, LT)·

(50)  Ukraine: making it easier and quicker for Member States to use cohesion funding to support immediate needs of refugees | Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ (europa.eu) (Ουκρανία: προσπάθεια να καταστεί ευκολότερη και ταχύτερη για τα κράτη μέλη η χρήση χρηματοδότησης από το Ταμείο Συνοχής για τη στήριξη των άμεσων αναγκών των προσφύγων). Αυτό θα ισχύει για καθένα από τα άτομα στα οποία έχει χορηγηθεί προσωρινή προστασία βάσει της οδηγίας για την προσωρινή προστασία, και θα χρησιμοποιείται για διάστημα έως και 13 εβδομάδων μετά την άφιξή τους.

(51)  Κανονισμός (ΕΕ) 2022/585 για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 514/2014 σχετικά με τον καθορισμό γενικών διατάξεων όσον αφορά το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης και το μέσο για τη χρηματοδοτική στήριξη της αστυνομικής συνεργασίας, της πρόληψης και καταστολής της εγκληματικότητας και της διαχείρισης κρίσεων, (ΕΕ) αριθ. 516/2014 για τη δημιουργία του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης και (ΕΕ) 2021/1147 για τη θέσπιση του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης.

(52)  Πρόκειται για ημιδημόσια ιστοσελίδα, στην οποία έχουν πρόσβαση κατά κύριο λόγο, αλλά όχι αποκλειστικά, οι αρχές των προγραμμάτων.

(53)  Κανονισμός (ΕΕ) 2021/240 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 10ης Φεβρουαρίου 2021, για τη θέσπιση Μέσου Τεχνικής Υποστήριξης.

(54)  Η Επιτροπή δημοσίευσε έγγραφο με τίτλο «Toolkit on the use of EU funds for the integration of people with a migrant background for the 2021–2027 programming period» (εργαλειοθήκη χρήσης των κονδυλίων της ΕΕ για την ένταξη ατόμων που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών για την περίοδο προγραμματισμού 2021–2027) με σκοπό την προώθηση της χρήσης του ΕΤΠΑ, του ΕΚΤ+ και του ΤΑΜΕ με συμπληρωματικό τρόπο για την ένταξη των ατόμων που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών.

(55)  Αξιοποιώντας έρευνες και περαιτέρω δραστηριότητες παρακολούθησης, όπως αυτές που διεξάγονται από τους οργανισμούς Eurofound (Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας), Cedefop και ETF.

(56)  Πληροφορίες για τα άτομα που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον πόλεμο στην Ουκρανία | Ευρωπαϊκή Επιτροπή (europa.eu)

ΓΝΩΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ

της 24ης Μαρτίου 2022

σχετικά με πρόταση για τροποποιήσεις του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 575/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά τις απαιτήσεις για τον πιστωτικό κίνδυνο, τον κίνδυνο προσαρμογής πιστωτικής αποτίμησης, τον λειτουργικό κίνδυνο, τον κίνδυνο αγοράς και το κατώτατο όριο κεφαλαιακών απαιτήσεων

(CON/2022/11)

(2022/C 233/02)

Εισαγωγή και νομική βάση

Στις 20 και 21 Ιανουαρίου 2022 η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έλαβε αιτήματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αντίστοιχα, για τη διατύπωση γνώμης σχετικά με πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 575/2013 όσον αφορά τις απαιτήσεις για τον πιστωτικό κίνδυνο, τον κίνδυνο προσαρμογής πιστωτικής αποτίμησης, τον λειτουργικό κίνδυνο, τον κίνδυνο αγοράς και το κατώτατο όριο κεφαλαιακών απαιτήσεων (1) (εφεξής οι «προτεινόμενες τροποποιήσεις του ΚΚΑ»).

Η ΕΚΤ επισημαίνει ότι οι προτεινόμενες τροποποιήσεις του ΚΚΑ συνδέονται στενά με άλλη πρόταση για την οποία η ίδια έλαβε αίτημα διαβούλευσης, συγκεκριμένα με την πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, για την τροποποίηση της οδηγίας 2013/36/ΕΕ όσον αφορά τις εποπτικές εξουσίες, τις κυρώσεις, τα υποκαταστήματα τρίτων χωρών και τους περιβαλλοντικούς, κοινωνικούς και σχετικούς με τη διακυβέρνηση κινδύνους και για την τροποποίηση της οδηγίας 2014/59/ΕΕ (2) (εφεξής οι «προτεινόμενες τροποποιήσεις της ΟΚΑ»).

Η γνωμοδοτική αρμοδιότητα της ΕΚΤ βασίζεται στο άρθρο 127 παράγραφος 4 και στο άρθρο 282 παράγραφος 5 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεδομένου ότι οι προτεινόμενες τροποποιήσεις του ΚΚΑ περιέχουν διατάξεις που επηρεάζουν τα καθήκοντα της ΕΚΤ σχετικά με την προληπτική εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων κατά το άρθρο 127 παράγραφος 6 της Συνθήκης και τη συμβολή του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών (ΕΣΚΤ) στην ομαλή άσκηση πολιτικών που αφορούν τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος κατά το άρθρο 127 παράγραφος 5 της Συνθήκης. Η παρούσα γνώμη εκδόθηκε από το διοικητικό συμβούλιο, σύμφωνα με το άρθρο 17.5 πρώτη πρόταση του εσωτερικού κανονισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Γενικές παρατηρήσεις

Η ΕΚΤ χαιρετίζει τις προτάσεις της Επιτροπής, με τις οποίες τίθενται σε εφαρμογή οι εκκρεμείς μεταρρυθμίσεις της Βασιλείας ΙΙΙ (3) στην ΕΕ, ενισχύεται η εφαρμογή του ενιαίου εγχειριδίου κανόνων της ΕΕ και βελτιώνεται το πλαίσιο προληπτικής εποπτείας των πιστωτικών ιδρυμάτων σε διάφορους τομείς.

Η ΕΚΤ τονίζει τη σημασία της οριστικοποίησης της έγκαιρης, πλήρους και πιστής εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων της Βασιλείας ΙΙΙ στην ΕΕ. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές είναι απαραίτητες για τη διασφάλιση της ευρωστίας του ευρωπαϊκού τραπεζικού τομέα, καθώς με αυτές αντιμετωπίζονται βασικές ελλείψεις του υφιστάμενου πλαισίου που εντοπίστηκαν από προηγούμενες αναλύσεις ευρωπαϊκών και διεθνών φορέων και σε σχέση με τις ευρωπαϊκές τράπεζες.

Η έγκαιρη εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων της Βασιλείας ΙΙΙ είναι σημαντική για την ταχεία αντιμετώπιση αυτών των ελλείψεων. Ως εκ τούτου, η ΕΚΤ ενθαρρύνει τα νομοθετικά όργανα της Ένωσης να ολοκληρώσουν τη νομοθετική διαδικασία έγκαιρα και χωρίς αδικαιολόγητα μακρές περιόδους εφαρμογής. Αυτό είναι σημαντικό προκειμένου να διασφαλιστεί η δυνατότητα των τραπεζών να αντεπεξέλθουν σε μελλοντικές κρίσεις.

Η ΕΚΤ θεωρεί επίσης σημαντική την πλήρη εφαρμογή των προτύπων της Βασιλείας ΙΙΙ. Συναφώς, η ΕΚΤ εκτιμά ότι η πρόταση της Επιτροπής καλύπτει όλα τα στοιχεία που καταρτίστηκαν από την Επιτροπή της Βασιλείας για την Τραπεζική Εποπτεία και συμφωνήθηκαν από την Ομάδα Διοικητών Κεντρικών Τραπεζών και Επικεφαλής Εποπτείας (Group of Central Bank Governors and Heads of Supervision) τον Δεκέμβριο του 2017.

Τέλος, η ΕΚΤ είναι έντονα προσηλωμένη στην πιστή εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων της Βασιλείας ΙΙΙ. Αυτό είναι σημαντικό για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, καθώς και για τη διεθνή αξιοπιστία της ΕΕ. Η συνεπής εφαρμογή των εν λόγω μεταρρυθμίσεων υπογραμμίζει τη δέσμευση της ΕΕ για διεθνή χρηματοδοτική συνεργασία, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της λειτουργίας του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος και της εμπιστοσύνης στις τράπεζες της ΕΕ. Παράλληλα, η πιστή εφαρμογή τους παρέχει την καλύτερη δυνατή εγγύηση για ένα σταθερό τραπεζικό σύστημα, ενώ οι προτεινόμενες αποκλίσεις και επιλογές εφαρμογής αναμένεται ότι θα οδηγήσουν σε ανεπαρκή αντιμετώπιση των θυλάκων κινδύνων στον τραπεζικό τομέα. Όπως εξηγείται παρακάτω, οι εν λόγω κίνδυνοι προκύπτουν κυρίως στο πλαίσιο της προτεινόμενης προληπτικής αντιμετώπισης των ανοιγμάτων που σχετίζονται με ακίνητα, του πιστωτικού κινδύνου από μη διαβαθμισμένες επιχειρήσεις, του πιστωτικού κινδύνου αντισυμβαλλομένου, των ανοιγμάτων σε μετοχές και του λειτουργικού κινδύνου.

Στις ακόλουθες ενότητες της γνώμης διατυπώνονται αναλυτικές θέσεις σχετικά με τα κύρια στοιχεία της πρότασης και τους εναπομένοντες κινδύνους που θα μπορούσαν να μην καλυφθούν επαρκώς εάν η ΕΕ αποφασίσει να παρεκκλίνει από τα πρότυπα της Βασιλείας III.

Είναι επίσης σημαντικό το πλαίσιο προληπτικής εποπτείας να εξακολουθήσει να είναι κατάλληλο για τον σκοπό που υπηρετεί, καλύπτοντας τα εντοπιζόμενα κενά και συμβαδίζοντας με την καινοτομία. Οι νέοι ορισμοί των βασικών εννοιών των επιχειρήσεων παροχής επικουρικών υπηρεσιών και των χρηματοδοτικών ιδρυμάτων που προτείνει η Επιτροπή είναι ευπρόσδεκτοι, καθώς διευκρινίζουν τα όρια της κανονιστικής περιμέτρου. Η ΕΚΤ επικροτεί επίσης την ανάθεση στην Επιτροπή της εντολής να συντάσσει έκθεση σχετικά με μια νέα πρόταση για την προληπτική αντιμετώπιση των κρυπτοστοιχείων (crypto-assets).

Η ΕΚΤ συμφωνεί επίσης με την άποψη της Επιτροπής που διατυπώνεται στην αιτιολογική έκθεση της πρότασης ότι δεν υπάρχει ανάγκη εκχώρησης πρόσθετων εποπτικών εξουσιών στις αρμόδιες αρχές για επιβολή περιορισμών στις διανομές από ιδρύματα σε εξαιρετικές περιπτώσεις σοβαρής οικονομικής διαταραχής. Παράλληλα, η ΕΚΤ παρατηρεί ότι σε τέτοιες περιόδους οικονομικών και χρηματοπιστωτικών δυσχερειών τα πιστωτικά ιδρύματα ενδέχεται να μην είναι πρόθυμα να χρησιμοποιήσουν τα κεφαλαιακά αποθέματα ασφαλείας τους (4). Όσον αφορά το μέλλον η ΕΚΤ είναι της άποψης ότι πρέπει να εξεταστεί περαιτέρω η άρση των αντικινήτρων για τη χρήση κεφαλαιακών αποθεμάτων ασφαλείας.

1.   Θέσπιση του κατώτατου ορίου κεφαλαιακών απαιτήσεων

1.1

Το κατώτατο όριο κεφαλαιακών απαιτήσεων αποτελεί σημαντικό στοιχείο των μεταρρυθμίσεων της Βασιλείας III. Μειώνει τις αδικαιολόγητες αποκλίσεις στα σταθμισμένα ως προς τον κίνδυνο στοιχεία του ενεργητικού μεταξύ των ιδρυμάτων, ενισχύοντας, κατ’ αυτόν τον τρόπο, τους ισότιμους όρους ανταγωνισμού και επιρρώνοντας το πλαίσιο προληπτικής εποπτείας. Η ΕΚΤ χαιρετίζει θερμά το γεγονός ότι η Επιτροπή επέλεξε τη λεγόμενη «προσέγγιση της ενιαίας στοίβας» (single stack approach) όσον αφορά την εφαρμογή του κατώτατου ορίου κεφαλαιακών απαιτήσεων, κατά την οποία οι τράπεζες έχουν μόνον έναν τρόπο υπολογισμού των σταθμισμένων ως προς τον κίνδυνο στοιχείων του ενεργητικού τους (5).

1.2

Πάντως, η ΕΚΤ επισημαίνει ότι η πρόταση περιλαμβάνει επίσης σημαντικές μεταβατικές ρυθμίσεις που οδηγούν σε χαμηλότερους συντελεστές στάθμισης κινδύνου από εκείνους που προβλέπονται στα πρότυπα της Βασιλείας σε ορισμένους συγκεκριμένους τομείς, δηλαδή i) ανοίγματα που σχετίζονται με οικιστικά ακίνητα με χαμηλό ιστορικό ζημιών, ii) ανοίγματα έναντι μη διαβαθμισμένων επιχειρήσεων, και iii) στη βαθμονόμηση του πιστωτικού κινδύνου αντισυμβαλλομένου που σχετίζεται με ανοίγματα σε παράγωγα. Η ΕΚΤ θεωρεί ότι αυτές οι αποκλίσεις από τα πρότυπα της Βασιλείας ΙΙΙ δεν δικαιολογούνται από τη σκοπιά της προληπτικής εποπτείας και της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, ενώ ενδέχεται να οδηγούν σε μη αντιμετώπιση θυλάκων κινδύνων.

1.3

Ειδικότερα, η μεταβατική μεταχείριση των ανοιγμάτων από οικιστικά ακίνητα («ΟΑ») εγείρει προβληματισμούς. Η μεταβατική ρύθμιση αναμένεται ότι θα αποδυναμώσει τη λειτουργία που επιτελεί το κατώτατο όριο κεφαλαιακών απαιτήσεων ως δίχτυ ασφαλείας στον τομέα της χορήγησης δανείων για οικιστικά ακίνητα, έναν τομέα που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, όπως αποτυπώνεται σε πρόσφατες εκθέσεις τόσο του ΕΣΣΚ (6) όσο και της ΕΚΤ (7). Το χρέος των νοικοκυριών και η υπερτίμηση των ΟΑ αυξάνονται σε πολλά κράτη μέλη της ΕΕ, επιτείνοντας τη συσσώρευση μεσοπρόθεσμων ευπαθειών και ανησυχιών για στεγαστική «φούσκα» τροφοδοτούμενη από το χρέος. Με τη σειρά του αυτό θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα, ορισμένες τράπεζες να μη διαθέτουν ίδια κεφάλαια ανάλογα των ζημιών που θα μπορούσαν να προκύψουν από την εκδήλωση των εν λόγω κινδύνων. Η μεταβατική ρύθμιση μπορεί εξάλλου να οδηγήσει σε περαιτέρω κατακερματισμό της τραπεζικής αγοράς της ΕΕ, καθόσον τα ιδρύματα ενδέχεται για παρόμοιους κινδύνους να υπόκεινται σε διαφορετικές κεφαλαιακές απαιτήσεις ανάλογα με την εφαρμογή της ρύθμισης από τα κράτη μέλη. Δεδομένου του προβληματισμού αυτού, η ΕΚΤ θεωρεί ότι δεν θα πρέπει να υπάρχει τέτοια προνομιακή μεταχείριση των ΟΑ. Σε περίπτωση διατήρησής του εν λόγω μηχανισμού, αυτός θα πρέπει να έχει αυστηρά προσωρινό και περιορισμένο χαρακτήρα.

1.4

Περαιτέρω, η ΕΚΤ εκφράζει τον προβληματισμό της και για τις μεταβατικές διατάξεις που αφορούν τις μη διαβαθμισμένες επιχειρήσεις. Σύμφωνα με τα πρότυπα της Βασιλείας, η χορήγηση δανείων σε τέτοιες επιχειρήσεις συνεπάγεται υψηλότερο συντελεστή στάθμισης κινδύνου, ο οποίος αντανακλά την υψηλότερη αβεβαιότητα σχετικά με τον πραγματικό βαθμό επικινδυνότητάς τους. Η μείωση του συντελεστή στάθμισης κινδύνου μιας τράπεζας βάσει των εκτιμήσεων κινδύνου που διενεργεί η ίδια αποδυναμώνει τον σκοπό του κατώτατου ορίου κεφαλαιακών απαιτήσεων, ο οποίος είναι η προστασία έναντι της υποεκτίμησης κινδύνων από τα υποδείγματα των ιδρυμάτων, καθώς τα ιδρύματα θα μπορούσαν να βασίζονται στις δικές τους εκτιμήσεις της πιθανότητας αθέτησης υποχρέωσης («PD») για σκοπούς απόδοσης χαμηλότερου συντελεστή στάθμισης κινδύνου στις επιχειρήσεις. Η Επιτροπή προτείνει να εξαρτηθεί η εφαρμογή συντελεστή στάθμισης κινδύνου 65 % από μια εκτιμώμενη πιθανότητα αθέτησης υποχρέωσης ενός έτους που θα μπορούσε να ανέρχεται σε έως και 0,5 %. Η ΕΚΤ θεωρεί ότι αυτό το περιθώριο είναι υπερβολικά ευρύ, καθώς θα μπορούσε να καλύπτει επιχειρήσεις με προφίλ υψηλού κινδύνου. Δεδομένων των ενεχόμενων κινδύνων, η ΕΚΤ θεωρεί, ως εκ τούτου, ότι δεν θα πρέπει να υπάρξει τέτοια εξαίρεση για τις μη διαβαθμισμένες επιχειρήσεις. Σε περίπτωση διατήρησής του ο εν λόγω μηχανισμός θα πρέπει να εξακολουθεί να έχει αυστηρά προσωρινό και περιορισμένο χαρακτήρα. Τέλος, η ΕΚΤ υποστηρίζει πλήρως τις προσπάθειες αύξησης της κάλυψης από διαβαθμίσεις μεταξύ ευρωπαϊκών επιχειρήσεων μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, γεγονός το οποίο θα μπορούσε επιπλέον να συμβάλει σημαντικά στο έργο της Ένωσης Κεφαλαιαγορών.

1.5

Η ΕΚΤ προειδοποιεί για οποιαδήποτε μεταβολή στη μεταχείριση του πιστωτικού κινδύνου αντισυμβαλλομένου από ανοίγματα σε παράγωγα στο πλαίσιο του κατώτατου ορίου κεφαλαιακών απαιτήσεων, είτε αυτή είναι προσωρινή είτε μόνιμη. Η ΕΚΤ εκφράζει τον προβληματισμό ότι τυχόν μεταβολή της βαθμονόμησης της τυποποιημένης προσέγγισης για τον υπολογισμό των ανοιγμάτων σε πιστωτικό κίνδυνο αντισυμβαλλομένου («SA-CCR») θα αφήσει ακάλυπτους ορισμένους κινδύνους προληπτικής εποπτείας και θα υποτιμήσει το ύψος του ανοίγματος για τον πιστωτικό κίνδυνο αντισυμβαλλομένου.

1.6

Όσον αφορά το επίπεδο εφαρμογής του κατώτατου ορίου κεφαλαιακών απαιτήσεων η Επιτροπή πρότεινε την εφαρμογή του ορίου στο ανώτατο επίπεδο ενοποίησης. Εντός των τραπεζικών ομίλων αυτό συνδυάζεται με έναν μηχανισμό αναδιανομής του αντικτύπου που επηρεάζει στο ανώτατο επίπεδο ενοποίησης τη μητρική επιχείρηση και τις θυγατρικές της (8). Ο εν λόγω μηχανισμός επιτρέπει στους τραπεζικούς ομίλους της ΕΕ που δεσμεύονται από το κατώτατο όριο κεφαλαιακών απαιτήσεων να κατανέμουν αποτελεσματικότερα τα κεφάλαια σε επίπεδο ομίλου απ’ ό,τι σε ατομικό επίπεδο, ενώ ταυτόχρονα εξακολουθεί να αντικατοπτρίζει τον αντίστοιχο βαθμό επικινδυνότητας που έχει η παρουσία του ομίλου σε κάθε κράτος μέλος. Πάντως, η θέσπιση ειδικών απαιτήσεων για το κατώτατο όριο κεφαλαιακών απαιτήσεων στο υποενοποιημένο επίπεδο κράτους μέλους μπορεί να εξακολουθεί να παρέχει κίνητρα στους τραπεζικούς ομίλους για την αναδιοργάνωση δραστηριοτήτων με σκοπό να ελαχιστοποιηθεί ο αντίκτυπος του κατώτατου αυτού ορίου σε μεμονωμένα τμήματα του ομίλου με τρόπους που θα μπορούσαν ενδεχομένως να μην ευθυγραμμίζονται με τις καθιερωμένες οργανωτικές δομές ή την υγιή διαχείριση κινδύνων. Επιπλέον, θα παγώσει περισσότερα κεφάλαια σε τοπικό επίπεδο προκειμένου να καταστεί δυνατή η ελεύθερη κυκλοφορία των κεφαλαίων εντός των ευρωπαϊκών τραπεζικών ομίλων, γεγονός που αποτελεί σημαντική προϋπόθεση της χρηματοπιστωτικής ολοκλήρωσης. Μια εναλλακτική επιλογή θα ήταν η εφαρμογή του κατώτατου ορίου κεφαλαιακών απαιτήσεων τόσο στο ανώτατο ενοποιημένο επίπεδο στην ΕΕ όσο και στο υποενοποιημένο επίπεδο κράτους μέλους, χωρίς τον μηχανισμό διανομής. Αυτό και μόνο θα απλούστευε το πλαίσιο για τις τράπεζες συγκριτικά με την πρόταση της Επιτροπής και θα διασφάλιζε τη δέουσα κεφαλαιοποίηση σε κάθε κράτος μέλος, μολονότι θα δέσμευε και κεφάλαια στο υποενοποιημένο επίπεδο. Μια δεύτερη επιλογή θα ήταν η εφαρμογή του κατώτατου ορίου κεφαλαιακών απαιτήσεων μόνο στο ανώτατο επίπεδο ενοποίησης, συνδυαζόμενη με την υποχρέωση των τραπεζών και των αρμόδιων αρχών να διασφαλίζουν την επάρκεια της κεφαλαιοποίησης των αυτοτελών οντοτήτων (9). Αυτή η προσέγγιση όχι μόνον θα ήταν απλούστερη και θα περιόριζε τον κατακερματισμό του ευρωπαϊκού τραπεζικού τομέα, αλλά θα αντικατόπτριζε δεόντως και το γεγονός ότι το κατώτατο όριο κεφαλαιακών απαιτήσεων βαθμονομήθηκε για να μειώσει τις αδικαιολόγητες αποκλίσεις στα σταθμισμένα ως προς τον κίνδυνο στοιχεία του ενεργητικού σε επίπεδο του ομίλου και όχι μεμονωμένης οντότητας. Αυτή η τελευταία προσέγγιση προτιμάται από την ΕΚΤ.

1.7

Τέλος, η ΕΚΤ επισημαίνει ότι η πρόταση ΟΚΑ περιλαμβάνει διατάξεις για τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ του κατώτατου ορίου κεφαλαιακών απαιτήσεων, των εποπτικών απαιτήσεων και των μακροπροληπτικών κεφαλαιακών αποθεμάτων ασφαλείας. Τα εν λόγω ζητήματα θα εξεταστούν στην ξεχωριστή γνώμη σχετικά με τις προτεινόμενες τροποποιήσεις της ΟΚΑ (10).

2.   Πλαίσιο πιστωτικού κινδύνου — τυποποιημένη προσέγγιση

2.1

Η ΕΚΤ χαιρετίζει τις προτάσεις εφαρμογής της νέας τυποποιημένης προσέγγισης για τον πιστωτικό κίνδυνο, καθώς με αυτή τα ιδρύματα που δεν βασίζονται σε εσωτερικά υποδείγματα θα καταστούν πιο ανθεκτικά και οι κεφαλαιακές απαιτήσεις τους πιο ευαίσθητες έναντι των κινδύνων. Ωστόσο, η ΕΚΤ επισημαίνει με ανησυχία ότι η πρόταση περιέχει και αρκετές νέες αποκλίσεις από τα πρότυπα της Βασιλείας ΙΙΙ, ιδίως όσον αφορά i) τα ανοίγματα ειδικού δανεισμού, ii) τα ανοίγματα σε μετοχές, iii) τα ανοίγματα λιανικής τραπεζικής και iv) τη μεθοδολογία αποτίμησης των εξασφαλίσεων για ανοίγματα εξασφαλισμένα με ακίνητα. Επιπλέον, διατηρήθηκαν ορισμένες υφιστάμενες αποκλίσεις [π.χ. για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) και τις υποδομές] οι οποίες θα πρέπει να επαναξιολογηθούν από τους συννομοθέτες. Η ΕΚΤ θεωρεί ότι οι εν λόγω αποκλίσεις ενδέχεται να μειώσουν συνολικά τη συνέπεια και την ασφάλεια της νέας τυποποιημένης προσέγγισης και να αφήσουν ακάλυπτους ορισμένους κινδύνους. Αυτό, με τη σειρά του, θα μπορούσε να αφήσει τις τράπεζες χωρίς επαρκή διαθέσιμα κεφάλαια σε περίπτωση εκδήλωσης κινδύνων στα εν λόγω τμήματα της αγοράς. Πιο συγκεκριμένα, το πλαίσιο της Βασιλείας ΙΙΙ βαθμονομήθηκε ώστε να αντικατοπτρίζει τον βαθμό επικινδυνότητας των ανοιγμάτων ειδικού δανεισμού, ενώ τυχόν μεταβολές, όπως η δημιουργία νέας κατηγορίας για τη χρηματοδότηση αντικειμένων υψηλής ποιότητας ή οι μεταβολές στα κριτήρια χρηματοδότησης έργων υψηλής ποιότητας, θα μπορούσαν να αφήσουν ακάλυπτους κινδύνους, ιδίως κατά το στάδιο προ της λειτουργίας των έργων, και ως εκ τούτου, να μειώσουν την προστασία των τραπεζών. Επιπλέον, οι τυποποιημένοι συντελεστές στάθμισης κινδύνου δεν θα πρέπει να βασίζονται στην αποκλειστική κρίση των ιδρυμάτων χωρίς έγκριση του υποδείγματος ως προς το εάν η χρηματοδότηση αντικειμένων μπορεί να πληροί κριτήρια «υψηλής ποιότητας» παρόμοια με την προσέγγιση κατανομής εσωτερικών διαβαθμίσεων («IRB»).

2.2

Τα ανοίγματα σε μετοχές είναι εγγενώς πιο επικίνδυνα επειδή εξ ορισμού έπονται όλων των άλλων απαιτήσεων σε περίπτωση αθέτησης. Αυτό αντανακλάται στις προτάσεις της Βασιλείας ΙΙΙ, καθώς απαιτούνται υψηλότερες κεφαλαιακές χρεώσεις για ανοίγματα σε μετοχές. Ως εκ τούτου, η ΕΚΤ προβληματίζεται για τις αποκλίσεις από την εν λόγω ορθή αρχή σε διάφορους τομείς, καθώς οι τράπεζες θα μπορούσαν να εκτεθούν σε μεγαλύτερους κινδύνους ως προς τον ισολογισμό τους. Αυτό ισχύει ιδίως για i) τα ανοίγματα σε μετοχές έναντι άλλων μελών του ίδιου ομίλου, συμπεριλαμβανομένων των συμμετοχών σε οντότητες του χρηματοπιστωτικού τομέα τις οποίες οι τράπεζες επιτρέπεται να μην αφαιρούν από τα ίδια κεφάλαιά τους, ii) τα θεσμικά συστήματα προστασίας, και iii) τα μακροπρόθεσμα ανοίγματα σε μετοχές που διαρκούν ήδη έξι έτη ή περισσότερα, τα οποία έχουν επίσης αντίκτυπο στην επάρκεια των συντελεστών στάθμισης κινδύνου σε ενοποιημένο επίπεδο. Αυτό όχι μόνο θα «κλειδώσει» τους υφιστάμενους πολύ χαμηλούς συντελεστές στάθμισης κινδύνου που δεν αντικατοπτρίζουν τoν εγγενή βαθμό επικινδυνότητας των ανοιγμάτων σε μετοχές, αλλά θα παρατείνει και την απουσία αναλογικότητας στην ικανότητα απορρόφησης ζημιών εντός του ομίλου. Εξάλλου, iv) η ΕΚΤ θεωρεί ότι ο χαμηλότερος συντελεστής στάθμισης κινδύνου για ανοίγματα σε μετοχές στο πλαίσιο νομοθετικών προγραμμάτων θα πρέπει να εφαρμόζεται εάν συνοδεύεται από την απαίτηση της Βασιλείας περί επενδυτικών περιορισμών (11), η οποία μπορεί να ληφθεί επίσης υπόψη στο πλαίσιο συνολικής αξιολόγησης των εν λόγω προγραμμάτων. Επιπλέον, (v) η μεταβατική διάταξη που εφαρμόζεται στα ανοίγματα σε μετοχές βάσει της προσέγγισης IRB δημιουργεί αδικαιολόγητα οφέλη, καθώς οι τράπεζες ενδέχεται να εφαρμόζουν συντελεστές στάθμισης κινδύνου οι οποίοι όχι μόνο είναι χαμηλότεροι από τους ισχύοντες σήμερα, αλλά μεταβατικά ακόμη χαμηλότεροι από αυτούς που τελικά θα απαιτηθούν. Ως εκ τούτου, η ΕΚΤ προτείνει να αποφευχθεί η εν λόγω μεταβατική έκτακτη μείωση των απαιτήσεων ιδίων κεφαλαίων για τα ανοίγματα ιδρυμάτων σε μετοχές με άδεια για προσέγγιση IRB κάτω από το επίπεδο που θα απαιτείται μόνιμα στο μέλλον (12).

2.3

Η ΕΚΤ θεωρεί ότι ο χαμηλότερος συντελεστής στάθμισης κινδύνου για τα ανοίγματα λιανικής τραπεζικής θα πρέπει να περιοριστεί στα φυσικά πρόσωπα με συνολικά ανοίγματα μικρότερα του 1 εκατ. ευρώ, τα οποία θα πρέπει να καθοριστούν λαμβανομένων υπόψη των χρηματικών ποσών που ήδη οφείλονται από πελάτες, καθώς επίσης και των μη αναληφθέντων πιστωτικών ορίων. Επιπλέον, δεν θα πρέπει να καθυστερήσει περαιτέρω η αναγκαία διόρθωση των απαιτήσεων ιδίων κεφαλαίων για άνευ όρων ακυρώσιμα πιστωτικά όρια.

2.4

Η πρόταση της Επιτροπής προκρίνει και ορισμένες μεταβολές στις μεθοδολογίες αναπροσαρμογής της αξίας των ακινήτων που δεν συνάδουν με τα πρότυπα της Βασιλείας. Η ΕΚΤ θεωρεί ότι τέτοιες αναπροσαρμογές αξίας θα πρέπει να διενεργούνται ορθά, προκειμένου να αντικατοπτρίζουν δεόντως τις μεταβολές στην αποτίμηση των εξασφαλίσεων των ακινήτων. Η εφαρμογή στατιστικών μεθόδων αποτίμησης των ακινήτων (αντί της προσφυγής σε πιστοποιημένο ανεξάρτητο εκτιμητή) θα μπορούσε να παρέχει μια ανακριβή αίσθηση ασφάλειας. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε διαρθρωτική υπερεκτίμηση της πραγματικής αξίας όχι μόνον των μεμονωμένων ακινήτων, αλλά ολόκληρου του χαρτοφυλακίου που υπόκειται στην αναπροσαρμογή αξίας, πράγμα το οποίο, με τη σειρά του, μειώνει την ανθεκτικότητα των τραπεζών έναντι της υπερθέρμανσης των αγορών ακινήτων. Επίσης, η αύξηση της αξίας των ακινήτων με βάση τις μέσες προηγούμενες αξίες μπορεί να επιτρέψει στις τράπεζες να συνεχίσουν ασύνετα να βασίζονται σε μια ενδεχομένως μη διατηρήσιμη αύξηση της αξίας των ακινήτων. Για παράδειγμα, αυτό ισχύει σαφώς στο υφιστάμενο περιβάλλον αυξανόμενης υπερτίμησης. Οι εν λόγω μεταβολές θα ενισχύσουν τις αδικαιολόγητες επιπτώσεις του μεταβατικού μηχανισμού όσον αφορά τον ενυπόθηκο δανεισμό επί ακινήτων χαμηλού κινδύνου στο πλαίσιο του κατώτατου ορίου κεφαλαιακών απαιτήσεων (όπως αναφέρεται στην παράγραφο 1.3), ενώ θα μπορούσαν να αυξήσουν περαιτέρω τις ευπάθειες των τραπεζών στις αγορές ακινήτων.

2.5

Το πλαίσιο της Βασιλείας ΙΙΙ έχει ρυθμίσει εκ νέου τον τρόπο μεταχείρισης των ιδιαιτεροτήτων των ΜΜΕ και των επενδύσεων σε υποδομές μέσω της εφαρμογής συντελεστών στάθμισης κινδύνου που βαθμονομούνται εμπειρικά σε δεδομένα μεταξύ των διαφόρων ιδρυμάτων. Ως εκ τούτου, η ΕΚΤ θεωρεί ότι η ΕΕ θα πρέπει να συμμορφωθεί με την αναθεωρημένη βαθμονόμηση.

3.   Λειτουργικός κίνδυνος

3.1

Η ΕΚΤ χαιρετίζει την απόφαση της Επιτροπής να εφαρμόσει τη νέα τυποποιημένη προσέγγιση για τον λειτουργικό κίνδυνο σύμφωνα με το πλαίσιο της Βασιλείας III, η οποία αποσκοπεί στην ενίσχυση της συγκρισιμότητας και της απλούστευσης κατά τον υπολογισμό των απαιτήσεων ιδίων κεφαλαίων.

3.2

Μολονότι η ΕΚΤ αναγνωρίζει ότι το πλαίσιο της Βασιλείας ΙΙΙ παρέχει τη δυνατότητα παράβλεψης του ιστορικού ζημιών για τον υπολογισμό των κεφαλαιακών απαιτήσεων για λειτουργικούς κινδύνους, εντούτοις, εκφράζει τη δυσαρέσκειά της για το γεγονός ότι η Επιτροπή δεν επέλεξε την αναγνώριση των εν λόγω ζημιών. Η ΕΚΤ θεωρεί ότι η συνεκτίμηση του ιστορικού ζημιών ενός ιδρύματος συνεπάγεται μεγαλύτερη ευαισθησία έναντι των κινδύνων και κάλυψη των ζημιών για τις κεφαλαιακές απαιτήσεις, αντιμετωπίζοντας την απόκλιση των προφίλ κινδύνου των ιδρυμάτων σε εξαιρετικά ευαίσθητα θέματα, όπως ο κίνδυνος συμπεριφοράς, το ξέπλυμα χρήματος ή τα κυβερνοσυμβάντα, και παρέχει μεγαλύτερα κίνητρα στα ιδρύματα για τη βελτίωση της διαχείριση του λειτουργικού κινδύνου τους. Ως εκ τούτου, η ΕΚΤ τάσσεται υπέρ της εφαρμογής των ρυθμίσεων κατά την οποία ο εσωτερικός πολλαπλασιαστής ζημιών καθορίζεται από το ιστορικό ζημιών που έχει υποστεί το ίδρυμα και εισήχθη σταδιακά.

3.3

Η ΕΚΤ επισημαίνει ότι οι εποπτικές αρχές υποχρεούνται ήδη να λαμβάνουν υπόψη την ποιότητα της διαχείρισης κινδύνου, συμπεριλαμβανομένου του ιστορικού ζημιών κατά τον καθορισμό του προφίλ κινδύνου και των κεφαλαιακών απαιτήσεων στο πλαίσιο της «διαδικασίας εποπτικού ελέγχου και αξιολόγησης» (SREP). Συναφώς, η λυσιτέλεια της προτεινόμενης περιορισμένης υποχρέωσης των εποπτικών αρχών να παρακολουθούν τουλάχιστον ανά τριετία την ποιότητα του συλλεγόμενου ιστορικού ζημιών από τα ιδρύματα θα πρέπει να αξιολογείται υπό το πρίσμα της τελικής χρήσης του ιστορικού ζημιών εντός του πλαισίου, δεδομένου επίσης ότι η ποιότητα των δεδομένων αποτελεί μόνο μία από τις πολλές βασικές εκτιμήσεις για τη διαχείριση του λειτουργικού κινδύνου.

4.   Κίνδυνος αγοράς

4.1

Στη γνώμη που εξέδωσε η ΕΚΤ στις 8 Νοεμβρίου 2017 σχετικά με τροποποιήσεις του πλαισίου της Ένωσης για τις κεφαλαιακές απαιτήσεις πιστωτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων επενδύσεων (13) (14), η ίδια ζήτησε μια επαρκώς μακρά φάση εφαρμογής των προτύπων της Βασιλείας όσον αφορά τον κίνδυνο αγοράς που προκύπτει από τη ριζική αναθεώρηση του χαρτοφυλακίου συναλλαγών (fundamental review of the trading book), λαμβάνοντας επίσης υπόψη περαιτέρω μεταβολές των προτύπων αυτών. Δεδομένου ότι οι διεθνώς συμφωνημένοι κανόνες έχουν πλέον οριστικοποιηθεί, η ΕΚΤ χαιρετίζει την πρόταση της Επιτροπής να μετατρέψει την υφιστάμενη υποχρέωση υποβολής αναφοράς σε απαιτήσεις ιδίων κεφαλαίων.

4.2

Η ΕΚΤ επισημαίνει ότι η πρόταση παρέχει στην Επιτροπή τη δυνατότητα να μεταβάλει τη βαθμονόμηση των κεφαλαιακών απαιτήσεων βάσει του νέου πλαισίου κινδύνου αγοράς, καθώς και να αναβάλει για δύο ακόμη έτη την εφαρμογή του. Αυτό θα μπορούσε να επιτρέψει τη μείωση των κεφαλαιακών απαιτήσεων, αποκλίνοντας από τα πρότυπα της Βασιλείας III. Η ΕΚΤ τάσσεται υπέρ του περιορισμού των εν λόγω εξουσιών βάσει της υφιστάμενης πρότασης. Η ΕΚΤ θεωρεί σημαντική τη συνεπή εφαρμογή αυτών των προτύπων σε διεθνές επίπεδο και ζητεί την πιστή εφαρμογή των εν λόγω διεθνώς συμφωνημένων προτύπων έως το 2025. Αυτό θα είναι σημαντικό, καθώς θα παράσχει σαφήνεια στα ιδρύματα και θα διασφαλίσει την αξιοπιστία του ενιαίου εγχειριδίου κανόνων της ΕΕ, αποτρέποντας ταυτόχρονα τις επιπτώσεις για τα εσωτερικά σχέδια εφαρμογής των ιδρυμάτων, καθώς και για τη διαδικασία υποβολής αίτησης και έγκρισης για τα εσωτερικά υποδείγματα. Παρά ταύτα, θα μπορούσε να εξεταστεί η υποβολή έκθεσης της Επιτροπής σχετικά με την εφαρμογή της ριζικής αναθεώρησης του χαρτοφυλακίου συναλλαγών σε άλλες χώρες το 2025, η οποία θα μπορούσε να χρησιμεύσει στους νομοθέτες της Ένωσης ως βάση για την προετοιμασία των επόμενων κινήσεων με σκοπό τη διασφάλιση παγκόσμιων ισότιμων όρων ανταγωνισμού.

4.3

Η ΕΚΤ επικροτεί τη σαφήνεια της πρότασης της Επιτροπής σχετικά με την ελάχιστη συχνότητα που εφαρμόζεται στο πλαίσιο της προσέγγισης εξέτασης όταν οι οργανισμοί συλλογικών επενδύσεων περιλαμβάνονται σε εσωτερικά υποδείγματα. Παράλληλα, εκφράζει τον προβληματισμό της ότι μια τέτοια αντιμετώπιση θα μπορούσε να οδηγήσει στη μη συμπερίληψη ορισμένων κινδύνων στο εσωτερικό υπόδειγμα και, ως εκ τούτου, προτείνει να προστεθεί ξεχωριστή απαίτηση για τον εντοπισμό, τη μέτρηση και την παρακολούθηση των οικείων κινδύνων σε περίπτωση που δεν εφαρμόζεται προσέγγιση καθημερινής εξέτασης.

5.   Κίνδυνος προσαρμογής πιστωτικής αποτίμησης (CVA)

5.1

Η ΕΚΤ επισημαίνει με ανησυχία ότι η πρόταση της Επιτροπής δεν επανεξετάζει τις υφιστάμενες εξαιρέσεις που ενέκρινε η Ένωση και υπενθυμίζει ότι αυτές χαρακτηρίστηκαν ως ουσιώδης μη συμμόρφωση στο προηγούμενο πρόγραμμα αξιολόγησης της ρυθμιστικής συνοχής της Επιτροπής της Βασιλείας το 2014 (15). Η ΕΚΤ θεωρεί ότι οι εν λόγω αποκλίσεις δεν δικαιολογούνται από τη σκοπιά της προληπτικής εποπτείας, ενώ αφήνουν τα ιδρύματα εκτεθειμένα σε ακάλυπτους κινδύνους από τις οικείες συναλλαγές παραγώγων με εξαιρούμενους αντισυμβαλλομένους (16).

5.2

Πάντως, η ΕΚΤ αναγνωρίζει τις προσπάθειες που καταβάλλει η Επιτροπή για την αντιμετώπιση ζητημάτων που ανακύπτουν από ανοικτές αντισταθμίσεις για τη CVA αντισυμβαλλομένων εξαιρούμενων από την ΕΕ, επιτρέποντας στα ιδρύματα να τους συμπεριλαμβάνουν οικειοθελώς στο κανονιστικό τους υπόδειγμα CVA (17) και θεσπίζοντας νέες απαιτήσεις υποβολής αναφορών για τους εξαιρούμενους αυτούς αντισυμβαλλομένους. Μολονότι η θέσπιση των εν λόγω απαιτήσεων μπορεί να συμβάλει στην προώθηση βέλτιστων πρακτικών διαχείρισης κινδύνου από τα ιδρύματα, εντούτοις, ούτε θα βελτιώσει την κατάσταση προληπτικής εποπτείας τους ούτε θα επιφέρει πειθαρχία της αγοράς. Προς επίτευξη της εν λόγω πειθαρχίας θα πρέπει να εφαρμοστεί μια απαίτηση δημοσιοποίησης. Σε περίπτωση που τα νομοθετικά όργανα της Ένωσης επιλέξουν να διατηρήσουν τις υφιστάμενες εξαιρέσεις, οι προτάσεις αυτές συμβάλλουν στον κατά τι μετριασμό των επιπτώσεων των εν λόγω εξαιρέσεων, μολονότι δεν μειώνουν σημαντικά τους κινδύνους που συνεπάγονται τα ανοίγματα αυτά για τον ισολογισμό των τραπεζών.

6.   Προσέγγιση IRB

6.1

Η ΕΚΤ επικροτεί τις προτεινόμενες μεταβολές της προσέγγισης IRB για τον πιστωτικό κίνδυνο, σύμφωνα με την τελική δέσμη μέτρων της Βασιλείας ΙΙΙ (18), καθώς κρίνονται απαραίτητες για τη διατήρηση της ευαισθησίας έναντι των κινδύνων, ενώ παράλληλα μειώνεται σημαντικά το εύρος των αδικαιολόγητων αποκλίσεων στα σταθμισμένα ως προς τον κίνδυνο ποσά ανοίγματος (RWEA). Η ΕΚΤ στηρίζει την πρόταση να μην επιτρέπεται i) η χρήση της εξελιγμένης προσέγγισης IRB («A-IRB») για ανοίγματα έναντι μεγάλων επιχειρήσεων, ανοίγματα έναντι πιστωτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων επενδύσεων και έναντι χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων που αντιμετωπίζονται ως επιχειρήσεις, και ii) η χρήση IRB για ανοίγματα σε μετοχές. Ομοίως, η ΕΚΤ υποστηρίζει την εφαρμογή των κατώτατων τιμών παραμέτρων κινδύνου που θα εξασφαλίσει ένα ελάχιστο επίπεδο συντηρητικότητας στις παραμέτρους του υποδείγματος, μειώνοντας παράλληλα τις αδικαιολόγητες αποκλίσεις στα RWEA.

6.2

Επιπλέον, η ΕΚΤ υποστηρίζει τις πρόσθετες διευκρινίσεις και βελτιώσεις που σχετίζονται με την εκτίμηση της PD, της ζημίας σε περίπτωση αθέτησης (LGD) και των συντελεστών μετατροπής (CCF).

6.3

Πάντως, η ΕΚΤ θα ήθελε να επισημάνει ορισμένες ασυνέπειες στην πρόταση, οι οποίες ενδέχεται να εμποδίσουν τη συνολική ορθή εφαρμογή των απαιτήσεων. Ειδικότερα, προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος παρερμηνείας, η ΕΚΤ συνιστά την περαιτέρω εναρμόνιση, σε διάφορα άρθρα του τροποποιημένου ΚΚΑ, των όρων που χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό του μεγέθους των επιχειρήσεων–πιστούχων, όπως «κύκλος εργασιών», «έσοδα» και «πωλήσεις» (19).

6.4

Περαιτέρω, πρέπει να διασφαλιστεί η συνέπεια μεταξύ του ορισμού της αθέτησης των παραμέτρων κινδύνου, και της εκτίμησης και εφαρμογής τους. Ειδικότερα, όσον αφορά την εφαρμογή της προσέγγισης IRB σε επίπεδο κατηγορίας ανοιγμάτων, όπως θεσπίζεται στο τροποποιημένο άρθρο 148, η ΕΚΤ θα ήθελε να τονίσει ότι για τα ανοίγματα λιανικής τραπεζικής η εν λόγω τροποποίηση δημιουργεί τη δυνατότητα χρήσης της προσέγγισης IRB για τουλάχιστον μία από τις κατηγορίες ανοιγμάτων υπό το νέο στοιχείο δ) σημεία i) έως iv) του άρθρου 147 παράγραφος 2. Παράλληλα, για τα ανοίγματα λιανικής τραπεζικής η ΕΚΤ επισημαίνει ότι το ισχύον άρθρο 178 παράγραφος 1 επιτρέπει στα ιδρύματα να χρησιμοποιούν τον ορισμό της αθέτησης σε επίπεδο μεμονωμένης πιστωτικής διευκόλυνσης και όχι συνολικών υποχρεώσεων του δανειολήπτη. Συναφώς, όταν ο ορισμός της αθέτησης για ανοίγματα λιανικής τραπεζικής καθορίζεται σε επίπεδο πιστούχου, η ΕΚΤ συνιστά να περιορίζεται η δυνατότητα χρήσης της προσέγγισης IRB είτε για όλες είτε για καμία από τις κατηγορίες ανοιγμάτων του στοιχείου δ) σημεία i) έως iv) του άρθρου 147 παράγραφος 2, με την επιφύλαξη της δυνατότητας να ζητηθεί μόνιμη μερική χρήση υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 150.

6.5

Επιπλέον, όσον αφορά τις νέες απαιτήσεις για εκτιμήσεις της PD, η ΕΚΤ θεωρεί ότι ο περαιτέρω προσδιορισμός του χρονικού ορίζοντα για την απόδοση διαβαθμίσεων, όπως προτείνεται από τα τελικά πρότυπα Βασιλείας ΙΙΙ, θα διασφαλίσει επαρκή διαφοροποίηση του κινδύνου ακόμα και υπό αντίξοες οικονομικές συνθήκες και θα αυξήσει τη συγκρισιμότητα των σταθμισμένων ως προς τον κίνδυνο στοιχείων του ενεργητικού μεταξύ των ιδρυμάτων. Επιπλέον, στην πρόταση έχουν εισαχθεί ορισμένες διαφορές μεταξύ των απαιτήσεων για εκτιμήσεις της PD για ανοίγματα λιανικής τραπεζικής και των απαιτήσεων για εκτιμήσεις της PD για ανοίγματα έναντι επιχειρήσεων και ιδρυμάτων, οι οποίες ενδέχεται να εμποδίσουν την ορθή ερμηνεία από τα ιδρύματα. Συναφώς, η ΕΚΤ συνιστά περαιτέρω εξορθολογισμό των απαιτήσεων σε σχέση με τα εν λόγω είδη ανοιγμάτων.

7.   Δημοσιοποιήσεις και υποβολή αναφορών του Πυλώνα III

7.1

Η ΕΚΤ επικροτεί τον στόχο του νέου ολοκληρωμένου κόμβου που διαχειρίζεται η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (ΕΑΤ) για τις δημοσιοποιήσεις του Πυλώνα ΙΙΙ από τα πιστωτικά ιδρύματα, ο οποίος αποσκοπεί στη μείωση του φόρτου των ιδρυμάτων και στη διευκόλυνση της χρήσης των πληροφοριών του Πυλώνα ΙΙΙ από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Οι εποπτικές αρχές θα επωφεληθούν από έναν κεντρικό κόμβο δημοσιοποίησης, καθώς θα διευκολύνει τον ρόλο τους στη διασφάλιση της ποιότητας των πληροφοριών του Πυλώνα III. Πάντως, η ΕΚΤ επισημαίνει ότι η πρόταση εφαρμόζει διαφορετικές προσεγγίσεις όσον αφορά την ποσοτική δημοσιοποίηση για τα μικρά και μη πολύπλοκα ιδρύματα («SNCI») και για τα μεγαλύτερα ιδρύματα. Όσον αφορά τα SNCI, η ΕΑΤ θα χρησιμοποιήσει εποπτικές αναφορές για να καταρτίσει την αντίστοιχη ποσοτική δημοσιοποίηση βάσει προκαθορισμένης αντιστοίχισης. Όσον αφορά τα μεγαλύτερα ιδρύματα, θα πρέπει να αναπτυχθεί μια νέα διαδικασία υποβολής αναφορών για τις δημοσιοποιήσεις, η οποία θα οδηγήσει σε διπλή υποβολή δεδομένων, καθώς οι απαιτήσεις υποβολής δεδομένων του Πυλώνα III αλληλοεπικαλύπτονται με την εποπτική αναφορά. Στη συνέχεια, η ΕΑΤ θα λάβει αυτά τα νέα υποδείγματα «σε ηλεκτρονική μορφή» και θα πρέπει να τα δημοσιεύσει αυθημερόν. Η ΕΚΤ θεωρεί ότι η προσέγγιση των SNCI για τις ποσοτικές δημοσιοποιήσεις θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε όλα τα ιδρύματα, ανεξαρτήτως μεγέθους και της πολυπλοκότητας, με σκοπό τη μείωση του φόρτου όλων των ιδρυμάτων για υποβολή αναφορών. Η ΕΚΤ επισημαίνει επίσης ότι το χρονοδιάγραμμα για τη δημοσίευση πληροφοριών του Πυλώνα ΙΙΙ από την ΕΑΤ στον κεντρικό κόμβο δεν επιτρέπει τη συμφωνία μεταξύ των εποπτικών αναφορών και των πληροφοριών δημοσιοποίησης του Πυλώνα III, γεγονός που θα μπορούσε να επιφέρει πρόσθετο φόρτο εργασίας για τις εποπτικές αρχές και σύγχυση στους επενδυτές και στους λοιπούς χρήστες πληροφοριών του Πυλώνα III. Με την ίδια λογική, προς διασφάλιση συνέπειας, η πολιτική εκ νέου υποβολής στην ΕΑΤ κατά το τροποποιημένο άρθρο 434α δεν θα πρέπει να περιορίζεται σε δημοσιοποιήσεις, αλλά θα πρέπει επίσης να καλύπτει την υποβολή εποπτικών αναφορών.

7.2

Επιπλέον, οι ποιοτικές δημοσιοποιήσεις και ορισμένες ποσοτικές δημοσιοποιήσεις (20) δεν μπορούν να εξαχθούν από την εποπτική αναφορά βάσει της προκαθορισμένης αντιστοίχισης. Το εν λόγω ζήτημα αφορά τόσο τα SNCI όσο και άλλα ιδρύματα. Ως εκ τούτου, η διαδικασία υποβολής τέτοιων δημοσιοποιήσεων στην ΕΑΤ θα πρέπει να διευκρινιστεί. Επίσης, η ΕΚΤ προβλέπει πιθανές δυσκολίες για τη συγκέντρωση και σύγκριση ποιοτικών πληροφοριών από την ΕΑΤ λόγω του μη διαρθρωμένου χαρακτήρα τους.

7.3

Η ΕΚΤ επισημαίνει ότι οι προτεινόμενες τροποποιήσεις της ΟΚΑ προβλέπουν τροποποίηση του άρθρου 106 της τελευταίας ώστε να χορηγείται η εξουσία στις αρμόδιες αρχές να ζητούν από τα μη SNCI να υποβάλλουν τις πληροφορίες δημοσιοποίησης στην ΕΑΤ με σκοπό τη δημοσίευσή τους σε κεντρικό ιστότοπο της τελευταίας. Η εν λόγω τροποποίηση της ΟΚΑ θα καταστεί περιττή εάν το κείμενο του ΚΚΑ τροποποιηθεί προς την κατεύθυνση που προτείνεται στην παράγραφο 7.1.

8.   Περιβαλλοντικοί, κοινωνικοί και σχετικοί με τη διακυβέρνηση κίνδυνοι

8.1

Η καλύτερη ενσωμάτωση των περιβαλλοντικών, κοινωνικών και σχετικών με τη διακυβέρνηση («ΠΚΔ») κινδύνων στο πλαίσιο προληπτικής εποπτείας είναι ζωτικής σημασίας για την αύξηση της ανθεκτικότητας του τραπεζικού τομέα. Τα αναλυτικά σχόλια της ΕΚΤ για τις προτάσεις σχετικά με τους κινδύνους ΠΚΔ θα παρατίθενται στη γνώμη της σχετικά με τις προτεινόμενες τροποποιήσεις της ΟΚΑ (21). Συγκεκριμένα, όσον αφορά τις προτεινόμενες τροποποιήσεις του ΚΚΑ, η ΕΚΤ χαιρετίζει την πρόταση της Επιτροπής να εισαγάγει εναρμονισμένους ορισμούς των κινδύνων ΠΚΔ και εκτιμά την εκπεφρασμένη πρόθεση να ευθυγραμμιστούν οι ορισμοί με αυτούς που προτείνει η ΕΑΤ στην έκθεσή της για τη διαχείριση και την εποπτεία των κινδύνων ΠΚΔ για τα πιστωτικά ιδρύματα και τις επιχειρήσεις επενδύσεων (22). Ωστόσο, η ΕΚΤ παρατηρεί ορισμένες αποκλίσεις στη διατύπωση των προτεινόμενων ορισμών σε σχέση με τη διατύπωση που χρησιμοποιεί η ΕΑΤ. Οι ορισμοί της ΕΑΤ είναι ευρύτεροι, καλύπτοντας τυχόν αρνητικό αντίκτυπο και όχι μόνο ζημίες. Κατά συνέπεια, αντικατοπτρίζουν πιο πιστά τη φύση των κινδύνων ΠΚΔ, οι οποίοι εκδηλώνονται, μεταξύ άλλων, μέσω του στρατηγικού κινδύνου και του κινδύνου φήμης. Οι εν λόγω κίνδυνοι μπορούν, για παράδειγμα, να επιφέρουν χαμηλότερο όγκο εργασιών και να επηρεάσουν τη διατηρησιμότητα και τη βιωσιμότητα του ιδρύματος. Ως εκ τούτου, η ΕΚΤ προτείνει βελτιώσεις στη διατύπωση των ορισμών προκειμένου να διασφαλιστεί πιο εκτεταμένη ευθυγράμμιση με τους ορισμούς που προτείνει η ΕΑΤ.

8.2

Η ΕΚΤ χαιρετίζει την πρόταση τροποποίησης του άρθρου 430 το οποίο θεσπίζει την υποχρέωση των ιδρυμάτων να αναφέρουν στις οικείες αρμόδιες αρχές την έκθεσή τους σε κινδύνους ΠΚΔ. Δεδομένου ότι η υποβολή των ποιοτικών και ποσοτικών πληροφοριών για τους κινδύνους ΠΚΔ διευκολύνει την εποπτεία των εν λόγω κινδύνων, η ΕΚΤ καλεί τα νομοθετικά όργανα της Ένωσης και την ΕΑΤ να διασφαλίσουν ότι η προτεινόμενη απαίτηση υποβολής αναφοράς θα εφαρμοστεί το συντομότερο δυνατόν. Η ΕΚΤ επισημαίνει ότι η εν λόγω υποβολή αναφοράς θα υπόκειται στην αρχή της αναλογικότητας, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στην αιτιολογική σκέψη 40 των προτεινόμενων τροποποιήσεων του ΚΚΑ.

8.3

Η ΕΚΤ συμφωνεί με την αιτιολογική σκέψη 40 των προτεινόμενων τροποποιήσεων του ΚΚΑ, στην οποία διαλαμβάνεται ότι η έκθεση στους κινδύνους ΠΚΔ δεν είναι κατ’ ανάγκη αναλογική προς το μέγεθος και την πολυπλοκότητα ενός ιδρύματος. Ως εκ τούτου, είναι επιτακτική ανάγκη να υποβάλλονται στις αγορές και τις εποπτικές αρχές επαρκή δεδομένα από όλες τις οντότητες που είναι εκτεθειμένες στους εν λόγω κινδύνους, ανεξαρτήτως του μεγέθους τους. Επομένως, η ΕΚΤ υποστηρίζει σθεναρά την πρόταση εφαρμογής των απαιτήσεων δημοσιοποίησης σχετικά με τους κινδύνους ΠΚΔ δυνάμει του άρθρου 449α σε όλα τα ιδρύματα. Η ΕΚΤ υποστηρίζει την πρόταση της Επιτροπής να προσαρμόσει τη συχνότητα και τον βαθμό λεπτομέρειας των απαιτήσεων δημοσιοποίησης στο μέγεθος και την πολυπλοκότητα των ιδρυμάτων, προκειμένου να ληφθεί δεόντως υπόψη η αρχή της αναλογικότητας. Η ΕΚΤ επισημαίνει ότι είναι σημαντικό να διασφαλιστεί επαρκής βαθμός συνέπειας μεταξύ των απαιτήσεων δημοσιοποίησης σχετικά με τους κινδύνους ΠΚΔ για τα ιδρύματα και άλλων πρωτοβουλιών στον τομέα των δημοσιοποιήσεων (π.χ. της οδηγίας για την υποβολή εκθέσεων βιωσιμότητας από τις εταιρείες), υπό την έννοια ότι με τις εν λόγω πρωτοβουλίες τα ιδρύματα θα περιέλθουν σε καλύτερη θέση όσον αφορά την κατάλληλη αξιολόγηση των κινδύνων τους και τη συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις δημοσιοποίησης που υπέχουν.

8.4

Η ΕΚΤ υποστηρίζει επίσης σθεναρά την πρόταση συντόμευσης της προθεσμίας εντός της οποίας η ΕΑΤ πρέπει να υποβάλει την έκθεσή της σχετικά με την προληπτική αντιμετώπιση των ανοιγμάτων που υπόκεινται στις επιπτώσεις περιβαλλοντικών και/ή κοινωνικών παραγόντων σύμφωνα με το άρθρο 501γ. Η ΕΚΤ υποστηρίζει σθεναρά αυτό το έργο και θεωρεί ότι η συντόμευση της προθεσμίας υποβολής της εν λόγω έκθεσης θα ενισχύσει περαιτέρω τη συμβολή της ΕΕ στον διεθνή διάλογο σε θέματα πολιτικής όσον αφορά τα εν λόγω ζητήματα. Στις περιπτώσεις που η ΕΚΤ συνιστά τροποποίηση των προτεινόμενων τροποποιήσεων του ΚΚΑ, περιλαμβάνεται σε ξεχωριστό τεχνικό έγγραφο εργασίας συγκεκριμένη πρόταση διατύπωσης συνοδευόμενη από τη σχετική αιτιολογία. Το τεχνικό έγγραφο εργασίας διατίθεται στην αγγλική γλώσσα στο EUR-Lex.

---

(1)  COM(2021) 664 final.

(2)  COM(2021) 663 final.

(3)  Οι μεταρρυθμίσεις Βασιλείας III, οι οποίες είναι επίσης γνωστές ως πρότυπα Βασιλείας III, αποτελούν πρότυπα που έχουν εγκριθεί από την Επιτροπή της Βασιλείας για την Τραπεζική Εποπτεία (BCBS). Τα ενοποιημένα πρότυπα είναι διαθέσιμα στον ιστότοπο της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (www.bis.org).

(4)  Βλέπε γνώμη CON/2020/16 της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, της 20ής Μαΐου 2020, σχετικά με τροποποιήσεις του πλαισίου προληπτικής εποπτείας της Ένωσης προς αντιμετώπιση της πανδημίας της νόσου COVID-19 (ΕΕ C 180 της 29.5.2020, σ. 4). Όλες οι γνώμες της ΕΚΤ δημοσιεύονται στο EUR-Lex.

(5)  Για επιπλέον πληροφορίες σχετικά με την προσέγγιση της «ενιαίας στοίβας» των βασισμένων στον κίνδυνο κεφαλαιακών απαιτήσεων, βλέπε Questions and Answers (Ερωτήσεις και Απαντήσεις) της Επιτροπής.

(6)  Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου, έγγραφο με τίτλο «Vulnerabilities in the residential real estate sectors of the EEA countries» (Ευπάθειες των τομέων οικιστικών ακινήτων στις χώρες του ΕΟΧ), Φεβρουάριος 2022.

(7)  Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Financial Stability Review (Επισκόπηση της Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας), Νοέμβριος 2021.

(8)  Βλέπε αιτιολογική έκθεση της Επιτροπής.

(9)  Σύμφωνα με το SCO 10 of the Basel principles (SCO 10 των αρχών Βασιλείας).

(10)  Βλέπε πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση της οδηγίας 2013/36/ΕΕ όσον αφορά τις εποπτικές εξουσίες, τις κυρώσεις, τα υποκαταστήματα τρίτων χωρών και τους περιβαλλοντικούς, κοινωνικούς και σχετικούς με τη διακυβέρνηση κινδύνους, και για την τροποποίηση της οδηγίας 2014/59/ΕΕ.

(11)  Βλέπε CRE 20.59 of the Basel principles (CRE 20.59 των αρχών Βασιλείας).

(12)  Οι κεφαλαιακές απαιτήσεις των χρηματοπιστωτικών ομίλων ετερογενών δραστηριοτήτων υπό τραπεζική διοίκηση επηρεάζονται επίσης από τις διατάξεις των σημείων iii) και v) λόγω του λεγόμενου δανικού συμβιβασμού, σύμφωνα με τον οποίο μπορεί να αποδίδεται συντελεστής στάθμισης κινδύνου στα κεφαλαιακά μέσα των τραπεζών που εκδίδονται από ασφαλιστικές επιχειρήσεις του ίδιου χρηματοπιστωτικού ομίλου ετερογενών δραστηριοτήτων, αντί αυτά να αφαιρούνται.

(13)  Βλέπε υποσημείωση 1 σε SCO30.5.

(14)  Γνώμη CON/2017/46 της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, της 8ης Νοεμβρίου 2017, σχετικά με τροποποιήσεις του πλαισίου της Ένωσης για τις κεφαλαιακές απαιτήσεις πιστωτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων επενδύσεων (ΕΕ C 34 της 31.1.2018, σ. 5).

(15)  Επιτροπή της Βασιλείας για την Τραπεζική Εποπτεία (2014), έγγραφο με τίτλο «Regulatory Consistency Assessment Programme (RCAP) - Assessment of Basel III regulations - European Union» [Πρόγραμμα αξιολόγησης της ρυθμιστικής συνοχής (RCAP) — Αξιολόγηση ρυθμίσεων Βασιλείας ΙΙΙ — Ευρωπαϊκή Ένωση], το οποίο είναι διαθέσιμο στον ιστότοπο της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (www.bis.org).

(16)  Αυτό επισημάνθηκε επίσης από την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (2019), έγγραφο με τίτλο «Policy advice on the Basel III reforms on credit valuation adjustment (CVA) and market risk» [Συμβουλές πολιτικής σχετικά με τις μεταρρυθμίσεις Βασιλείας ΙΙΙ για τον κίνδυνο προσαρμογής πιστωτικής αποτίμησης (CVA) και τον κίνδυνο αγοράς], Σύσταση CVA2: Εξαιρέσεις από τη CVA, σ. 9, το οποίο είναι διαθέσιμο στον ιστότοπο της ΕΑΤ (www.eba.europa.eu).

(17)  Βλέπε αιτιολογική έκθεση της Επιτροπής.

(18)  Βλέπε, ιδίως, έγγραφο με τίτλο «Basel III: Finalising post-crisis reforms» (Βασιλεία ΙΙΙ: Οριστικοποιώντας τις μεταρρυθμίσεις μετά την κρίση) (bis.org).

(19)  Για παράδειγμα, στο άρθρο 142 παράγραφος 1 σημείο 5α) η «μεγάλη επιχείρηση» ορίζεται βάσει του μεγέθους «πωλήσεις», ενώ στο νέο άρθρο 5 σημείο 8) η «μικρή και μεσαία επιχείρηση» ορίζεται βάσει του μεγέθους «κύκλος εργασιών».

(20)  Για παράδειγμα, αναφορικά με τις δημοσιοποιήσεις ΠΚΔ και IRRBB.

(21)  Βλέπε υποσημείωση 10 ανωτέρω.

(22)  Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (2021), έγγραφο με τίτλο «EBA Report on management and supervision of ESG risks for credit institutions and investment firms» (Έκθεση της ΕΑΤ για τη διαχείριση και την εποπτεία των κινδύνων ΠΚΔ για τα πιστωτικά ιδρύματα και τις επιχειρήσεις επενδύσεων) (EBA/REP/2021/18), το οποίο είναι διαθέσιμο στον ιστότοπο της ΕΑΤ (www.eba.europa.eu).

ΓΝΩΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ

της 11ης Απριλίου 2022

όσον αφορά πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με μέτρα για υψηλό κοινό επίπεδο κυβερνοασφάλειας σε ολόκληρη την Ένωση και για την κατάργηση της οδηγίας (ΕΕ) 2016/1148

(CON/2022/14)

(2022/C 233/03)

Εισαγωγή και νομική βάση

Στις 16 Δεκεμβρίου 2020 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με μέτρα για υψηλό κοινό επίπεδο κυβερνοασφάλειας σε ολόκληρη την Ένωση και για την κατάργηση της οδηγίας (ΕΕ) 2016/1148 (1) (εφεξής η «προτεινόμενη οδηγία»). Στις 3 Δεκεμβρίου 2021 το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησε επί της γενικής προσέγγισής του όσον αφορά την προτεινόμενη οδηγία (2). Η γνωμοδοτική αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) βασίζεται στο άρθρο 127 παράγραφος 4 δεύτερη περίπτωση της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεδομένου ότι η προτεινόμενη οδηγία περιέχει διατάξεις που εμπίπτουν στο πεδίο αρμοδιότητας της ΕΚΤ και αφορούν ειδικότερα, την προώθηση της ομαλής λειτουργίας των συστημάτων πληρωμών, τη συμβολή στην εκ μέρους των αρμόδιων αρχών ομαλή άσκηση πολιτικών που αφορούν τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος και τα καθήκοντα της ΕΚΤ σχετικά με την προληπτική εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων, κατά το άρθρο 127 παράγραφος 2 τέταρτη περίπτωση και το άρθρο 127 παράγραφοι 5 και 6 της Συνθήκης. Η παρούσα γνώμη εκδόθηκε από το διοικητικό συμβούλιο, σύμφωνα με το άρθρο 17.5 πρώτη πρόταση του εσωτερικού κανονισμού της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Γενικές παρατηρήσεις

Η ΕΚΤ υποστηρίζει σθεναρά τους σκοπούς της προτεινόμενης οδηγίας για την αύξηση του επιπέδου κυβερνοανθεκτικότητας σε όλους τους σχετικούς τομείς, τη μείωση των ασυνεπειών εντός της εσωτερικής αγοράς και τη βελτίωση του επιπέδου κοινής επίγνωσης της κατάστασης και της συλλογικής ικανότητας προετοιμασίας και αντίδρασης μέσω της διασφάλισης αποτελεσματικής συνεργασίας στην Ένωση.

Η ΕΚΤ αναγνωρίζει τη σημασία της διατήρησης ισχυρών δεσμών μεταξύ της προτεινόμενης οδηγίας και του χρηματοοικονομικού τομέα, που θα πρέπει να παραμείνει στοιχείο του οικοσυστήματος δικτυακών και πληροφοριακών συστημάτων (NIS) για την προώθηση της συνεπούς εκτίμησης των κινδύνων που σχετίζονται με την τεχνολογία πληροφοριών και επικοινωνιών (ΤΠΕ) σε ολόκληρη την Ένωση και την ενίσχυση αποτελεσματικής διατομεακής ανταλλαγής πληροφοριών και συνεργασίας κατά την αντιμετώπιση κυβερνοαπειλών. Θα πρέπει ενόψει τούτου οι αρμόδιες αρχές κατά τον προτεινόμενο κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την ψηφιακή επιχειρησιακή ανθεκτικότητα του χρηματοοικονομικού τομέα (3) (εφεξής ο «DORA») να μπορούν να μετέχουν στις συζητήσεις στρατηγικής πολιτικής και στις τεχνικές εργασίες της ομάδας συνεργασίας NIS, καθώς επίσης να ανταλλάσσουν πληροφορίες και να συνεργάζονται περαιτέρω με τα ενιαία κέντρα επαφής και τις εθνικές ομάδες αντιμετώπισης περιστατικών ασφάλειας σε υπολογιστές που αναφέρονται στην προτεινόμενη οδηγία (4).

1.   Πεδίο εφαρμογής της προτεινόμενης οδηγίας

1.1

Η ΕΚΤ αντιλαμβάνεται ότι σε σχέση με τις οντότητες του χρηματοπιστωτικού τομέα ο DORA θα θεωρείται τομεακή νομοθεσία που θεσπίζει απαιτήσεις διαχείρισης κινδύνων για την κυβερνοασφάλεια και κοινοποίησης περιστατικών τουλάχιστον ισοδύναμες με εκείνες της προτεινόμενης οδηγίας ως προς το αποτέλεσμα (5). Επομένως, οι διατάξεις της προτεινόμενης οδηγίας που αφορούν τη διαχείριση κινδύνων για την κυβερνοασφάλεια, τις υποχρεώσεις αναφοράς περιστατικών, την ανταλλαγή πληροφοριών καθώς και την εποπτεία και την επιβολή δεν θα εφαρμόζονται σε χρηματοπιστωτικές οντότητες που καλύπτονται από τον DORA (6). Όπως διευκρινίζεται στις αιτιολογικές σκέψεις της προτεινόμενης οδηγίας, οι διατάξεις του DORA σχετικά με τα μέτρα διαχείρισης κινδύνων της ΤΠΕ, τη διαχείριση περιστατικών που σχετίζονται με τις ΤΠΕ και την αναφορά περιστατικών, τις δοκιμές ψηφιακής επιχειρησιακής ανθεκτικότητας, τις ρυθμίσεις ανταλλαγής πληροφοριών και τον κίνδυνο τρίτων παρόχων ΤΠΕ θα πρέπει να εφαρμόζονται αντί των διατάξεων της προτεινόμενης οδηγίας (7).

1.2

Η ΕΚΤ σημειώνει ότι το Συμβούλιο, με τη γενική προσέγγιση που υιοθέτησε ως προς την προτεινόμενη οδηγία, προτείνει τη μη εφαρμογή της σε «οντότητες που εκτελούν δραστηριότητες στους τομείς της δικαστικής εξουσίας, στα κοινοβούλια και σε κεντρικές τράπεζες» (8). Η ΕΚΤ αντιλαμβάνεται ότι η προτεινόμενη τροποποίηση θα επεκταθεί σε όλα τα βασικά καθήκοντα και τις αρμοδιότητες του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών (ΕΣΚΤ) κατά το άρθρο 127 παράγραφος 2 της Συνθήκης και στο άρθρο 3.1 του καταστατικού του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (εφεξής το «καταστατικό του ΕΣΚΤ»), όπως η προώθηση της ομαλής λειτουργίας των συστημάτων πληρωμών. Συναφώς θεωρείται ότι οι υποδομές της χρηματοπιστωτικής αγοράς με ιδιοκτήτη και διαχειριστή το Ευρωσύστημα, όπως οι TARGET2 και TARGET2-Securities, εμπίπτουν στην προτεινόμενη από το Συμβούλιο εξαίρεση των κεντρικών τραπεζών από το πεδίο εφαρμογής της προτεινόμενης οδηγίας.

2.   Αρμοδιότητες επίβλεψης του ΕΣΚΤ και του Ευρωσυστήματος

2.1

Παράλληλα με τον πρωταρχικό στόχο της διατήρησης της σταθερότητας των τιμών, και σύμφωνα με το άρθρο 127 παράγραφος 2 της Συνθήκης, ένα από τα βασικά καθήκοντα του ΕΣΚΤ είναι η προώθηση της ομαλής λειτουργίας των συστημάτων πληρωμών (9). Κατά την άσκηση του εν λόγω βασικού καθήκοντος η ΕΚΤ και οι εθνικές κεντρικές τράπεζες μπορούν να παρέχουν διευκολύνσεις και η ΕΚΤ μπορεί να θεσπίζει κανονισμούς με σκοπό την εξασφάλιση αποτελεσματικών και υγιών συστημάτων συμψηφισμού και πληρωμών εντός της Ένωσης και με άλλες χώρες (10). Στο πλαίσιο του ρόλου επίβλεψης που ασκεί η ΕΚΤ εξέδωσε τον κανονισμό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΕ) αριθ. 795/2014 (ΕΚΤ/2014/28) (11) (εφεξής ο «κανονισμός ΣΣΣΠ»), με τον οποίο οι αρχές που διατύπωσαν η Επιτροπή Συστημάτων Πληρωμών και Διακανονισμού και η τεχνική επιτροπής του Διεθνούς Οργανισμού Επιτροπών Κινητών Αξιών για τις υποδομές χρηματοπιστωτικών αγορών (εφεξής οι «αρχές CPSS-IOSCO») (12) μετουσιώνονται σε άμεσα εφαρμοστέα νομοθεσία. Ο κανονισμός ΣΣΣΠ καθορίζει απαιτήσεις για τα συστημικής σημασίας συστήματα πληρωμών, τόσο μεγάλης όσο και μικρής αξίας και ανεξαρτήτως του δημόσιου ή ιδιωτικού χαρακτήρα τους. Οι απαιτήσεις που προβλέπονται στον κανονισμό ΣΣΣΠ περιλαμβάνουν ήδη, μεταξύ άλλων, τη διαχείριση του λειτουργικού κινδύνου και τη θέσπιση πλαισίου κυβερνοανθεκτικότητας (13).

2.2

Επιπλέον των συστημικώς σημαντικών συστημάτων πληρωμών, η επίβλεψη του Ευρωσυστήματος καλύπτει μη συστημικώς σημαντικά συστήματα πληρωμών, μέσα, συστήματα και ρυθμίσεις ηλεκτρονικής πληρωμής καθώς και άλλες υποδομές και παρόχους κρίσιμων υπηρεσιών, όπως περιγράφεται στο πλαίσιο του Ευρωσυστήματος για την πολιτική επίβλεψης (14). Τα συστήματα πληρωμών και άλλες ρυθμίσεις που τελούν υπό την επίβλεψη του Ευρωσυστήματος δεν περιλαμβάνονται ρητά στο πεδίο εφαρμογής της προτεινόμενης οδηγίας (15). Συγχρόνως, δεδομένου ότι η προτεινόμενη οδηγία είναι πράξη ελάχιστης εναρμόνισης (16), η νομοθεσία που θα εκδώσουν τα κράτη μέλη για την εφαρμογή της θα μπορούσε ενδεχομένως να αλληλεπικαλύπτεται με την αρμοδιότητα επίβλεψης του Ευρωσυστήματος. Για την αποφυγή τέτοιου ενδεχομένου θα πρέπει να αναγνωρίζονται ρητά στις αιτιολογικές σκέψεις της προτεινόμενης οδηγίας οι αρμοδιότητες του ΕΣΚΤ βάσει της Συνθήκης και του καταστατικού του ΕΣΚΤ, καθώς και οι αρμοδιότητες του Ευρωσυστήματος βάσει του κανονισμού ΣΣΣΠ, και γενικότερα βάσει του πλαισίου του Ευρωσυστήματος για την πολιτική επίβλεψης.

3.   Κίνδυνος τρίτων παρόχων ΤΠΕ, διαχείριση περιστατικών και κρίσεων μεγάλης κλίμακας, ανταλλαγή πληροφοριών και εθνική στρατηγική κυβερνοασφάλειας

3.1   Διαχείριση κινδύνου τρίτων παρόχων ΤΠΕ

3.1.1

Κατά την άσκηση των εξουσιών επιβολής που διαθέτουν οι αρμόδιες αρχές σε σχέση με βασικές οντότητες, η προτεινόμενη οδηγία τις εξουσιοδοτεί να εκδίδουν δεσμευτικές οδηγίες ή διαταγή προς τις εν λόγω οντότητες με σκοπό την αποκατάσταση διαπιστούμενων ελλείψεων ή παραβάσεων των υποχρεώσεων που προβλέπονται στην προτεινόμενη οδηγία (17). Συγχρόνως, ο «κύριος εποπτικός φορέας» που ορίζεται βάσει του DORA μπορεί να διατυπώνει συστάσεις προς κρίσιμους τρίτους παρόχους υπηρεσιών ΤΠΕ για τη διαχείριση των δυνητικών συστημικών κινδύνων που συνεπάγονται οι πρακτικές εξωτερικής ανάθεσης και η συγκέντρωση τρίτων παρόχων ΤΠΕ (18).

3.1.2

Δεδομένου ότι βασική οντότητα βάσει της προτεινόμενης οδηγίας μπορεί επίσης να οριστεί κρίσιμος τρίτος πάροχος υπηρεσιών ΤΠΕ δυνάμει του DORA, η ΕΚΤ επαναλαμβάνει (19) ότι θα πρέπει να αποφεύγεται η έκδοση αντικρουόμενων συστάσεων και δεσμευτικών οδηγιών. Συναφώς, η ΕΚΤ εκφράζει την ικανοποίησή της για τη γενική προσέγγιση του Συμβουλίου όσον αφορά την προτεινόμενη οδηγία. Σύμφωνα με την εν λόγω προσέγγιση, κατά την άσκηση των εξουσιών εποπτείας και επιβολής που διαθέτουν σε σχέση με οντότητα που έχει οριστεί ως κρίσιμος τρίτος πάροχος υπηρεσιών ΤΠΕ βάσει του DORA, οι αρμόδιες αρχές πρέπει να ενημερώνουν το «φόρουμ εποπτείας» που θεσπίζεται βάσει του DORA (20).

3.2   Διαχείριση περιστατικών και κρίσεων μεγάλης κλίμακας

3.2.1

Σύμφωνα με την προτεινόμενη οδηγία (21), τα κράτη μέλη πρέπει να ορίζουν μία ή περισσότερες αρμόδιες αρχές ως υπεύθυνες για τη διαχείριση περιστατικών και κρίσεων μεγάλης κλίμακας. Όπως διευκρινίζεται στις αιτιολογικές σκέψεις της προτεινόμενης οδηγίας, ως περιστατικό μεγάλης κλίμακας θα πρέπει να νοείται εκείνο που έχει ευρείες συνέπειες σε τουλάχιστον δύο κράτη μέλη ή το οποίο προκαλεί διαταραχή που υπερβαίνει την ικανότητα ενός κράτους μέλους να ανταποκριθεί σε αυτή. Τα περιστατικά μεγάλης κλίμακας ενδέχεται να μετατραπούν σε πραγματικές κρίσεις, διαταράσσοντας την ομαλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς (22).

3.2.2

Μολονότι οι αρμόδιες αρχές που ορίζονται βάσει του DORA παραμένουν υπεύθυνες για τη διαχείριση περιστατικών κυβερνοασφάλειας που αφορούν χρηματοπιστωτικές οντότητες, η συνεργασία με τις δομές και τις αρχές που θεσπίζονται βάσει της προτεινόμενη οδηγίας θα είναι καθοριστικής σημασίας για τη διασφάλιση συντονισμένης αντίδρασης σε ολόκληρη την Ένωση. Προς τούτο, η ΕΚΤ θα επιθυμούσε τη συμμετοχή των αρμόδιων αρχών που ορίζονται βάσει του DORA, συμπεριλαμβανομένης της ΕΚΤ, στο ευρωπαϊκό δίκτυο οργανώσεων διασύνδεσης για τις κρίσεις στον κυβερνοχώρο (EU-CyCLONe) (23), όταν περιστατικά και κρίσεις κυβερνοασφάλειας μεγάλης κλίμακας επηρεάζουν τον χρηματοπιστωτικό τομέα.

3.3   Ανταλλαγή πληροφοριών

3.3.1

Όπως προαναφέρθηκε, η ΕΚΤ υποστηρίζει σθεναρά τη συνεργασία μεταξύ των αρμόδιων αρχών που ορίζονται βάσει του DORA και των δομών και αρχών που θεσπίζονται βάσει της προτεινόμενης οδηγίας. Ειδικότερα, η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ αρχών μπορεί να διευκολύνει τη διατομεακή μάθηση, να συμβάλει στην πρόληψη και στην αποτελεσματική διαχείριση κυβερνοεπιθέσεων και να προαγάγει τη συνεπή εκτίμηση των κινδύνων που σχετίζονται με τις ΤΠΕ σε ολόκληρη την Ένωση. Παρ’ όλα αυτά, η ΕΚΤ υπογραμμίζει ότι η ανταλλαγή πληροφοριών θα πρέπει να πραγματοποιείται όταν υφίστανται σαφώς θεσπισμένοι μηχανισμοί ταξινόμησης και ανταλλαγής πληροφοριών, σε συνδυασμό με επαρκείς εγγυήσεις για την εξασφάλιση της εμπιστευτικότητας (24). Η ΕΚΤ χαιρετίζει τη γενική προσέγγιση του Συμβουλίου όσον αφορά την προτεινόμενη οδηγία, στην οποία προτείνονται η τακτική ανταλλαγή συναφών πληροφοριών μεταξύ αρχών (25), η θέσπιση ρυθμίσεων συνεργασίας για τον καθορισμό μηχανισμού ανταλλαγής πληροφοριών (26), καθώς και η αυτόματη και άμεση διαβίβαση κοινοποιήσεων περιστατικών (27). Συναφώς, θα πρέπει να διασφαλίζεται ότι οι πληροφορίες που είναι εμπιστευτικές δυνάμει των διατάξεων για το επαγγελματικό απόρρητο του DORA (28) ή της σχετικής τομεακής νομοθεσίας (29) μπορούν να ανταλλαγούν με τις αρμόδιες αρχές που αναφέρονται στην προτεινόμενη οδηγία μόνον όταν η ανταλλαγή είναι αναγκαία για την εφαρμογή των διατάξεων της προτεινόμενης οδηγίας από τις αρμόδιες αρχές (30).

3.4   Εθνική στρατηγική κυβερνοασφάλειας

3.4.1

Βάσει της προτεινόμενης οδηγίας, τα κράτη μέλη υποχρεούνται να θεσπίσουν εθνική στρατηγική κυβερνοασφάλειας, η οποία καθορίζει τους στρατηγικούς στόχους και κατάλληλα μέτρα πολιτικής και κανονιστικά μέτρα, με σκοπό την επίτευξη και τη διατήρηση υψηλού επιπέδου κυβερνοασφάλειας (31). Όπως διευκρινίζεται στις αιτιολογικές σκέψεις της προτεινόμενης οδηγίας, τα κράτη μέλη θα πρέπει να συνεχίσουν να περιλαμβάνουν τον χρηματοπιστωτικό τομέα στις αντίστοιχες στρατηγικές τους για την κυβερνοασφάλεια (32). Ενδεικτικά, στο πλαίσιο των εθνικών στρατηγικών κυβερνοασφάλειας, τα κράτη μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν πολιτικές για την αντιμετώπιση της κυβερνοασφάλειας στην αλυσίδα εφοδιασμού προϊόντων και υπηρεσιών ΤΠΕ που οι οντότητες χρησιμοποιούν για την παροχή των υπηρεσιών τους. Όσον αφορά τον χρηματοπιστωτικό τομέα, οι εθνικές στρατηγικές κυβερνοασφάλειας θα πρέπει να είναι συνεπείς με το κανονιστικό πλαίσιο που απορρέει από τον DORA. Συναφώς, η ΕΚΤ θεωρεί ότι απαιτούνται περαιτέρω διευκρινίσεις προκειμένου να διασφαλίζεται ότι οι εθνικές στρατηγικές κυβερνοασφάλειας είναι συνεπείς με την τομεακή νομοθεσία. Στις περιπτώσεις που η ΕΚΤ συνιστά την τροποποίηση της προτεινόμενης οδηγίας, συγκεκριμένη πρόταση διατύπωσης περιλαμβάνεται σε τεχνικό κείμενο εργασίας και συνοδεύονται από τη σχετική αιτιολογία. Το τεχνικό κείμενο εργασίας διατίθεται στην αγγλική γλώσσα στον δικτυακό τόπο EUR-Lex.

---

(1)  COM(2020) 823 final.

(2)  Διατίθεται στον δικτυακό τόπο του Συμβουλίου στη διεύθυνση www.consilium.europa.eu.

(3)  COM(2020) 595 final.

(4)  Βλ. σημείο 1.5 της γνώμης CON/2021/20 της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, της 4 Ιουνίου 2021, όσον αφορά πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την ψηφιακή επιχειρησιακή ανθεκτικότητα του χρηματοοικονομικού τομέα (ΕΕ C 343 της 26.8.2021, σ. 1). Όλες οι γνώμες της ΕΚΤ δημοσιεύονται στον δικτυακό τόπο EUR-Lex. Άρθρο 17 παράγραφος 5 και άρθρο 42 του DORA· άρθρο 11 της προτεινόμενης οδηγίας.

(5)  Άρθρο 2 παράγραφος 6 της προτεινόμενης οδηγίας.

(6)  Αιτιολογική σκέψη 13 και άρθρο 2 παράγραφος 6 της προτεινόμενης οδηγίας.

(7)  Αιτιολογική σκέψη 13 της προτεινόμενης οδηγίας.

(8)  Άρθρο 2 παράγραφος 3α πρώτο εδάφιο στοιχείο β΄ της γενικής προσέγγισης του Συμβουλίου όσον αφορά την προτεινόμενη οδηγία.

(9)  Άρθρο 127 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ, όπως επαναλαμβάνεται στο άρθρο 3.1 του καταστατικού του ΕΣΚΤ.

(10)  Άρθρο 22 του καταστατικού του ΕΣΚΤ.

(11)  Κανονισμός της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΕ) αριθ. 795/2014, της 3ης Ιουλίου 2014, σχετικά με τις απαιτήσεις επίβλεψης για τα συστημικώς σημαντικά συστήματα πληρωμών (ΕΚΤ/2014/28) (ΕΕ L 217 της 23.7.2014, σ. 16).

(12)  Βλ. Committee on Payment and Settlement Systems (CPSS) and Technical Committee of the International Organization of Securities Commissions (IOSCO), Principles for Financial Market Infrastructures, Απρίλιος 2012, διατίθεται στον δικτυακό τόπο της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών στη διεύθυνση www.bis.org. Σύμφωνα με την Ευθύνη D (Responsibility D) που περιγράφεται στο εν λόγω έγγραφο, όλα τα μέλη της CPSS και της IOSCO θα πρέπει να εφαρμόζουν τις αρχές στις σχετικές υποδομές χρηματοπιστωτικών αγορών εντός των δικαιοδοσιών τους στον μέγιστο επιτρεπόμενο βαθμό βάσει του νομικού πλαισίου που ισχύει στη δικαιοδοσία τους.

(13)  Άρθρο 15 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 795/2014 (ΕΚΤ/2014/28).

(14)  Eurosystem oversight policy framework, αναθεωρημένο κείμενο (Ιούλιος 2016), διατίθεται στον δικτυακό τόπο της ΕΚΤ στη διεύθυνση www.ecb.europa.eu.

(15)  Άρθρο 2 της προτεινόμενης οδηγίας και παραρτήματα I και II της προτεινόμενης οδηγίας.

(16)  Άρθρο 3 της προτεινόμενης οδηγίας.

(17)  Άρθρο 29 παράγραφος 4 στοιχείο β) της προτεινόμενης οδηγίας.

(18)  Άρθρο 31 του DORA.

(19)  Βλ. σημείο 1.2 της γνώμης CON/2021/20.

(20)  Άρθρο 29 παράγραφος 10 της γενικής προσέγγισης του Συμβουλίου όσον αφορά την προτεινόμενη οδηγία.

(21)  Άρθρο 7 παράγραφος 1 της προτεινόμενης οδηγίας.

(22)  Αιτιολογική σκέψη 27 της προτεινόμενης οδηγίας.

(23)  Άρθρο 14 της προτεινόμενης οδηγίας.

(24)  Βλ. σημείο 1.5 της γνώμης CON/2021/20.

(25)  Άρθρο 11 παράγραφος 5 της γενικής προσέγγισης του Συμβουλίου όσον αφορά την προτεινόμενη οδηγία.

(26)  Αιτιολογική σκέψη 23α της γενικής προσέγγισης του Συμβουλίου όσον αφορά την προτεινόμενη οδηγία.

(27)  Αιτιολογική σκέψη 13 της γενικής προσέγγισης του Συμβουλίου όσον αφορά την προτεινόμενη οδηγία.

(28)  Άρθρο 49 του DORA.

(29)  Άρθρα 53 έως 62 της οδηγίας 2013/36/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Ιουνίου 2013, σχετικά με την πρόσβαση στη δραστηριότητα πιστωτικών ιδρυμάτων και την προληπτική εποπτεία πιστωτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων επενδύσεων, για την τροποποίηση της οδηγίας 2002/87/ΕΚ και για την κατάργηση των οδηγιών 2006/48/ΕΚ και 2006/49/ΕΚ (ΕΕ L 176 της 27.6.2013, σ. 338).

(30)  Άρθρο 2 παράγραφος 5 και άρθρο 11 παράγραφος 4 της προτεινόμενης οδηγίας.

(31)  Άρθρο 5 της προτεινόμενης οδηγίας.

(32)  Αιτιολογική σκέψη 13 της προτεινόμενης οδηγίας.

ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

της 13 Ιουνίου 2022

για τον διορισμό τεσσάρων μελών του Διοικητικού Συμβουλίου του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων

(2022/C 233/04)

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

Έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 726/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 31ης Μαρτίου 2004, για τη θέσπιση ενωσιακών διαδικασιών χορήγησης άδειας και εποπτείας όσον αφορά τα φάρμακα που προορίζονται για ανθρώπινη χρήση και για τη σύσταση Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (1) και συγκεκριμένα το άρθρο 65 παράγραφος 1,

Έχοντας υπόψη τον κατάλογο των υποψηφίων που υποβλήθηκε στο Συμβούλιο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 27 Ιανουαρίου 2022,

Έχοντας υπόψη τις απόψεις που εξέφρασε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με επιστολή της 24ης Μαΐου 2022,

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1)

Σύμφωνα με το άρθρο 65 παράγραφος 4 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 726/2004, η θητεία των μελών του διοικητικού συμβουλίου του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων («διοικητικό συμβούλιο»), τα οποία ασκούν τώρα καθήκοντα λήγει την 14η Ιουνίου 2022. Τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου, η θητεία των οποίων πρόκειται να αρχίσει στις 15 Ιουνίου 2022, πρόκειται να διοριστούν σύμφωνα με τη διαδικασία ορισμού και διορισμού που προβλέπεται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 726/2004.

(2)	Σύμφωνα με το άρθρο 65 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 726/2004, το διοικητικό συμβούλιο περιλαμβάνει επίσης δύο εκπροσώπους οργανώσεων ασθενών, έναν εκπρόσωπο οργανώσεων ιατρών και έναν εκπρόσωπο οργανώσεων κτηνιάτρων.

(3)

Τα εν λόγω μέλη διορίζονται από το Συμβούλιο ύστερα από διαβούλευση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, βάσει καταλόγου τον οποίο καταρτίζει η Επιτροπή και ο οποίος περιλαμβάνει αρκετά περισσότερα ονόματα από τον αριθμό των θέσεων που πρόκειται να καλυφθούν. Η θητεία τους είναι τριετής και μπορεί να ανανεωθεί.

(4)

Η Επιτροπή συνέταξε και υπέβαλε κατάλογο υποψηφίων στο Συμβούλιο στις 27 Ιανουαρίου 2022. Οι υποψήφιοι που περιλαμβάνονται στον κατάλογο που υπέβαλε η Επιτροπή επελέγησαν έπειτα από πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος και βάσει των ειδικών προσόντων τους, του ευρέος φάσματος σχετικών ειδικών γνώσεών τους, καθώς και της σχετικής διοικητικής τους πείρας και της πείρας τους στον τομέα των φαρμάκων για ανθρώπινη χρήση και των κτηνιατρικών φαρμάκων.

(5)

Ο κατάλογος τον οποίο υπέβαλε η Επιτροπή εξετάσθηκε ενόψει του διορισμού των τεσσάρων μελών του Διοικητικού Συμβουλίου, που θα εκπροσωπούν την κοινωνία των πολιτών, με βάση την τεκμηρίωση που προσκόμισε η Επιτροπή και υπό το πρίσμα των απόψεων που εξέφρασε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ο διορισμός των εν λόγω μελών, με την παρούσα απόφαση εξασφαλίζει περαιτέρω ότι το διοικητικό συμβούλιο διαθέτει τα υψηλότερα επίπεδα ειδικών προσόντων, ευρύ φάσμα σχετικών ειδικών γνώσεων και την ευρύτερη δυνατή γεωγραφική κατανομή στην Ένωση, καθώς και σχετική διοικητική πείρα και πείρα στον τομέα των φαρμάκων για ανθρώπινη χρήση και των κτηνιατρικών φαρμάκων,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ:

---

(1)  ΕΕ L 136 της 30.4.2004, σ. 1.

Ισοτιμίες του ευρώ (1)

15 Ιουνίου 2022

(2022/C 233/05)

1 ευρώ =

	Νομισματική μονάδα	Ισοτιμία
USD	δολάριο ΗΠΑ	1,0431
JPY	ιαπωνικό γιεν	140,49
DKK	δανική κορόνα	7,4392
GBP	λίρα στερλίνα	0,86328
SEK	σουηδική κορόνα	10,6278
CHF	ελβετικό φράγκο	1,0435
ISK	ισλανδική κορόνα	137,50
NOK	νορβηγική κορόνα	10,3868
BGN	βουλγαρικό λεβ	1,9558
CZK	τσεχική κορόνα	24,703
HUF	ουγγρικό φιορίνι	397,96
PLN	πολωνικό ζλότι	4,6690
RON	ρουμανικό λέου	4,9427
TRY	τουρκική λίρα	18,0465
AUD	δολάριο Αυστραλίας	1,5051
CAD	δολάριο Καναδά	1,3498
HKD	δολάριο Χονγκ Κονγκ	8,1883
NZD	δολάριο Νέας Ζηλανδίας	1,6706
SGD	δολάριο Σιγκαπούρης	1,4519
KRW	ουόν Νότιας Κορέας	1 346,86
ZAR	νοτιοαφρικανικό ραντ	16,7111
CNY	κινεζικό ρενμινμπί γιουάν	7,0013
HRK	κροατική κούνα	7,5245
IDR	ρουπία Ινδονησίας	15 361,97
MYR	μαλαισιανό ρινγκίτ	4,6037
PHP	πέσο Φιλιππινών	55,627
RUB	ρωσικό ρούβλι
THB	ταϊλανδικό μπατ	36,529
BRL	ρεάλ Βραζιλίας	5,3164
MXN	πέσο Μεξικού	21,4763
INR	ινδική ρουπία	81,5142

---

(1)  Πηγή: Ισοτιμίες αναφοράς που δημοσιεύονται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Περίληψη των αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τις χορηγήσεις αδειών για τη διάθεση στην αγορά με σκοπό τη χρήση και/ή για τη χρήση ουσιών που απαριθμούνται στο παράρτημα XIV του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1907/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, για την καταχώριση, την αξιολόγηση, την αδειοδότηση και τους περιορισμούς των χημικών προϊόντων (REACH)

[Δημοσιεύεται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1907/2006 άρθρο 64 παράγραφος 9 (1)]

(Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)

(2022/C 233/06)

Απόφαση χορήγησης άδειας

Στοιχεία της απόφασης (2)	Ημερομηνία έκδοσης της απόφασης	Ονομασία ουσίας	Κάτοχος της άδειας	Αριθμός της άδειας	Εγκεκριμένη χρήση	Ημερομηνία λήξης της περιόδου επανεξέτασης	Λόγοι της απόφασης
C(2022) 3678	9 Ιουνίου 2022	Τριοξείδιο του χρωμίου Αριθ. EC 215-607-8, αριθ. CAS 1333-82-0 Διχρωμικό νάτριο Αριθ. EC 234-190-3, αριθ. CAS 7789-12-0, 10588-01-9	Tata Steel IJmuiden B.V., Wenckebachstraat 1, 1951 JZ Velsen-Noord, Κάτω Χώρες	REACH/22/24/0	Χρήση τριοξειδίου του χρωμίου για την παθητικοποίηση ηλεκτρολυτικού λευκοσιδήρου (ETP)	31 Δεκεμβρίου 2027	Σύμφωνα με το άρθρο 60 παράγραφος 4 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1907/2006, τα κοινωνικοοικονομικά οφέλη υπερτερούν των κινδύνων που εγκυμονεί η χρήση της ουσίας για την υγεία του ανθρώπου και δεν υπάρχουν κατάλληλες εναλλακτικές ουσίες ή τεχνολογίες.
				REACH/22/24/1	Χρήση διχρωμικού νατρίου για την παθητικοποίηση ηλεκτρολυτικού λευκοσιδήρου (ETP)

---

(1)  ΕΕ L 396 της 30.12.2006, σ. 1.

(2)  Η απόφαση είναι διαθέσιμη στον δικτυακό τόπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στη διεύθυνση: Άδεια (europa.eu).

Περίληψη των αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τις χορηγήσεις αδειών για τη διάθεση στην αγορά με σκοπό τη χρήση και/ή για τη χρήση ουσιών που απαριθμούνται στο παράρτημα XIV του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1907/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, για την καταχώριση, την αξιολόγηση, την αδειοδότηση και τους περιορισμούς των χημικών προϊόντων (REACH)

[Δημοσιεύεται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1907/2006 (1) άρθρο 64 παράγραφος 9]

(Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)

(2022/C 233/07)

Απόφαση χορήγησης άδειας

Στοιχεία της απόφαση (2)ς	Ημερομηνία έκδοσης της απόφασης	Ονομασία ουσίας	Κάτοχος της άδειας	Αριθμός της άδειας	Εγκεκριμένη χρήση	Ημερομηνία λήξης της περιόδου επανεξέτασης	Λόγοι της απόφασης
C(2022) 3685	9 Ιουνίου 2022	Τριοξείδιο του χρωμίου Αριθ. ΕΚ 215-607-8, αριθ. CAS 1333-82-0	Safran Aircraft Engines, 2, boulevard du Général-Martial-Valin, 75724 Paris Cedex 15, Γαλλία	REACH/22/25/0	Βιομηχανική χρήση μειγμάτων με βάση το τριοξείδιο του χρωμίου για την επιφανειακή επεξεργασία παλαιού τύπου ανταλλακτικών κινητήρων στρατιωτικών αεροσκαφών, συμπεριλαμβανομένων κρίσιμων για την ασφάλεια μερών η αστοχία των οποίων θέτει σε κίνδυνο την αξιοπλοΐα	31 Δεκεμβρίου 2029	Σύμφωνα με το άρθρο 60 παράγραφος 4 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1907/2006, τα κοινωνικοοικονομικά οφέλη υπερτερούν των κινδύνων που εγκυμονεί η χρήση της ουσίας για την υγεία του ανθρώπου και δεν υπάρχουν κατάλληλες εναλλακτικές ουσίες ή τεχνολογίες.

---

(1)  ΕΕ L 396 της 30.12.2006 , σ. 1.

(2)  Η απόφαση είναι διαθέσιμη στον δικτυακό τόπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στη διεύθυνση: Άδεια (europa.eu).

Επεξηγηματικές Σημειώσεις της Συνδυασμένης Ονοματολογίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης

(2022/C 233/08)

Δυνάμει του άρθρου 9 παράγραφος 1 στοιχείο α) του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 2658/87 του Συμβουλίου (1), οι Επεξηγηματικές Σημειώσεις της Συνδυασμένης Ονοματολογίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2) τροποποιούνται ως εξής:

Στη σελίδα 405, παρεμβάλλεται η ακόλουθη επεξηγηματική σημείωση:

---

(1)  Κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 2658/87 του Συμβουλίου, της 23ης Ιουλίου 1987, για τη δασμολογική και στατιστική ονοματολογία και το κοινό δασμολόγιο (ΕΕ L 256 της 7.9.1987, σ. 1).

(2)  ΕΕ C 119 της 29.3.2019, σ. 1.

Επεξηγηματικές Σημειώσεις της Συνδυασμένης Ονοματολογίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης

(2022/C 233/09)

Δυνάμει του άρθρου 9 παράγραφος 1 στοιχείο α) του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 2658/87 του Συμβουλίου (1), οι Επεξηγηματικές Σημειώσεις της Συνδυασμένης Ονοματολογίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2) τροποποιούνται ως εξής:

Στη σελίδα 394, παρεμβάλλεται η ακόλουθη επεξηγηματική σημείωση:

Στη σελίδα 352, παρεμβάλλεται η ακόλουθη επεξηγηματική σημείωση:

---

(1)  Κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 2658/87 του Συμβουλίου, της 23ης Ιουλίου 1987, για τη δασμολογική και στατιστική ονοματολογία και το κοινό δασμολόγιο (ΕΕ L 256 της 7.9.1987, σ. 1).

(2)  ΕΕ C 119 της 29.3.2019, σ. 1.

Ανακοίνωση δυνάμει του άρθρου 13 της οδηγίας 2001/24/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την εξυγίανση και την εκκαθάριση των πιστωτικών ιδρυμάτων όσον αφορά τη λύση και την επακόλουθη εκκαθάριση της Sberbank Europe AG (αυστριακό πιστωτικό ίδρυμα σε εκκαθάριση)

(2022/C 233/10)

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΑΝΑΓΓΕΛΙΑ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΣ. ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΗΝ ΤΗΡΗΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΘΕΣΜΙΩΝ

Με απόφαση της γενικής συνελεύσεως της 21ης Απριλίου 2022, αποφασίστηκε η λύση της Sberbank Europe AG, με έδρα τη Βιέννη, και η κατάργηση της επαγγελματικής διεύθυνσης 1010 Wien, Schwarzenbergplatz 3, η οποία είναι καταχωρισμένη στο αυστριακό εμπορικό μητρώο υπό τον αριθμό FN 161285i, κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 203 παράγραφος 1 σημείο 2 του ομοσπονδιακού νόμου περί ανωνύμων εταιριών (Aktiengesetz — AktG). Το πιστωτικό ίδρυμα, το οποίο διαθέτει υποκατάστημα στη Γερμανία, γνωστό και ως «Sberbank Direct», βρίσκεται στο στάδιο της εκκαθάρισης (εκκαθάριση βάσει του αυστριακού δικαίου).

Τα πρώην μέλη του διοικητικού συμβουλίου, Sonja Sarközi, Pavel Barchugov, Alexander Witte και Aleksei Mikhailov, διατηρούν την ιδιότητά τους, αν και εφεξής ως εκκαθαριστές.

Οι πιστωτές της εταιρείας καλούνται να επικοινωνήσουν με τους εκκαθαριστές Sonja Sarközi, Pavel Barchugov, Alexander Witte και Aleksei Mikhailov στη διεύθυνση 1010 Wien, Schwarzenbergplatz 3.

ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ

(2022/C 233/11)

Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Επιλογής Προσωπικού (EPSO) διοργανώνει τον ακόλουθο γενικό διαγωνισμό:

EPSO/AD/400/22 – Διοικητικοί υπάλληλοι (AD 7) και εμπειρογνώμονες (AD 9) στους τομείς της αμυντικής βιομηχανίας και του διαστήματος

Η προκήρυξη του διαγωνισμού δημοσιεύεται σε 24 γλώσσες στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης C 233 A της 16ης Ιουνίου 2022 .

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να συμβουλευτείτε τον ιστότοπο της EPSO: https://epso.europa.eu/

Προηγούμενη κοινοποίηση συγκέντρωσης

(Υπόθεση M.10748 – MACQUARIE / BCI / NATIONAL GRID / NATIONAL GRID GAS)

Υπόθεση υποψήφια για απλοποιημένη διαδικασία

(Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)

(2022/C 233/12)

---

(1)  ΕΕ L 24 της 29.1.2004, σ. 1 («κανονισμός συγκεντρώσεων»).

(2)  ΕΕ C 366 της 14.12.2013, σ. 5.

Δημοσίευση αίτησης για έγκριση τροποποίησης των προδιαγραφών προϊόντος, η οποία δεν είναι ήσσονος σημασίας, σύμφωνα με το άρθρο 50 παράγραφος 2 στοιχείο α) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τα συστήματα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων

(2022/C 233/13)

Η παρούσα δημοσίευση παρέχει το δικαίωμα ένστασης κατά της αίτησης τροποποίησης, σύμφωνα με το άρθρο 51 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (1), εντός τριών μηνών από την ημερομηνία της παρούσας δημοσίευσης.

ΑΙΤΗΣΗ ΓΙΑ ΕΓΚΡΙΣΗ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΗΣ ΟΝΟΜΑΣΙΑΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ / ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΕΝΔΕΙΞΗΣ Η ΟΠΟΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΗΣΣΟΝΟΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ

Αίτηση για έγκριση τροποποίησης σύμφωνα με το άρθρο 53 παράγραφος 2 πρώτο εδάφιο του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012

«Scalogno di Romagna»

Αριθ. ΕΕ: PGI-IT-1539-AM01- 11.1.2021

ΠΟΠ ( ) ΠΓΕ (X)

1.   Αιτουσα ομαδα και εννομο συμφερον

Ομάδα: Consorzio Scalogno di Romagna [Κοινοπραξία προστασίας του προϊόντος Scalogno di Romagna]·

Διεύθυνση: C/o Comune di Riolo Terme, Via Aldo Moro 2, 48025 Riolo Terme – Ravenna, Italy

Email: consorzioscalognodiromagna@gmail.com

Η κοινοπραξία «Consorzio Scalogno di Romagna» έχει έννομο συμφέρον να υποβάλει αίτηση τροποποίησης κατά την έννοια του άρθρου 13 παράγραφος 1 του διατάγματος αριθ. 12511 της 14ης Οκτωβρίου 2013 του Υπουργείου Πολιτικών Γεωργίας, Τροφίμων και Δασών.

2.   Κρατος μελος ή τριτη χωρα

Ιταλία

3.   Κεφαλαιο των προδιαγραφων προϊοντος που αφορα/-ουν η/οι τροποποιηση/-εις

☐	Ονομασία του προϊόντος

☒	Περιγραφή του προϊόντος

☒	Γεωγραφική περιοχή

☒	Απόδειξη της καταγωγής

☒	Μέθοδος παραγωγής

☒

Δεσμός

☒	Επισήμανση

☒	Άλλο [να προσδιοριστεί]

4.   Τυπος τροποποιησης/-εων

☐	Τροποποίηση των προδιαγραφών προϊόντος καταχωρισμένης ΠΟΠ ή ΠΓΕ η οποία δεν μπορεί να θεωρηθεί ήσσονος σημασίας σύμφωνα με το άρθρο 53 παράγραφος 2 τρίτο εδάφιο του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012.

☒	Τροποποίηση των προδιαγραφών προϊόντος καταχωρισμένης ΠΟΠ ή ΠΓΕ για την οποία δεν έχει δημοσιευθεί ενιαίο έγγραφο (ή ισοδύναμο έγγραφο) η οποία δεν μπορεί να θεωρηθεί ήσσονος σημασίας σύμφωνα με το άρθρο 53 παράγραφος 2 τρίτο εδάφιο του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012.

5.   Τροποποιηση/-εις

Περιγραφή του προϊόντος

Άρθρο 2:

τροποποιείται και συμπληρώνεται ως εξής:

Οι παρούσες τροποποιήσεις προσδιορίζουν με μεγαλύτερη ακρίβεια τον τύπο προϊόντος που αντιπροσωπεύει ο οικότυπος Romagna, ο οποίος περιλαμβάνεται επίσης στις προδιαγραφές ολοκληρωμένης παραγωγής της περιφέρειας Emilia Romagna.

Οι προσθήκες αφορούν χαρακτηριστικά που καθιστούν το προϊόν «Scalogno di Romagna» εύκολα αναγνωρίσιμο και το διαφοροποιούν σαφώς από κάθε άλλο είδος ασκαλωνίου.

Οι εν λόγω ιδιαιτερότητες ανέκαθεν χαρακτήριζαν το προϊόν και τεκμηριώνονταν επίσης με φωτογραφίες. Περιγράφονται πλέον με καλύτερο τρόπο, ώστε να διευκολυνθεί η αναγνώριση του ασκαλωνίου από τους καταναλωτές, καθώς και το έργο των υπευθύνων για τον έλεγχο της ποιότητας.

Η παρούσα τροποποίηση αφορά επίσης το σημείο 5β) της σύνοψης και εφαρμόζεται στο σημείο 3.2 του ενιαίου εγγράφου.

Γεωγραφική περιοχή

Οι προδιαγραφές περιέχουν τροποποίηση της ονομασίας της επαρχίας Forlì, η οποία μετονομάζεται σε «επαρχία Forlì-Cesena»· η εν λόγω αλλαγή δεν επηρεάζει την περιοχή παραγωγής.

Η συγκεκριμένη τροποποίηση αφορά επίσης το σημείο 5γ) της σύνοψης και εφαρμόζεται στο σημείο 4 του ενιαίου εγγράφου.

Απόδειξη της καταγωγής

Στο αρχικό κείμενο του άρθρου 5 γίνεται αναφορά σε νομοθεσία που δεν ισχύει πλέον· ως εκ τούτου, το άρθρο σχετικά με την απόδειξη της καταγωγής αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

Μέθοδος παραγωγής

—	Οι όροι σχετικά με την απαγόρευση της επανασποράς χωρίς αγρανάπαυση καθορίζονται με συνοπτικότερο τρόπο.

Η φράση «Πρέπει να έχουν παρέλθει τουλάχιστον 5 έτη πριν από την καλλιέργεια του Scalogno στο ίδιο αγροτεμάχιο» αρκεί για να εκφραστεί η εν λόγω απαγόρευση. Ως εκ τούτου, η φράση «Δεν επιτρέπεται η επανασπορά χωρίς αγρανάπαυση» είναι περιττή και απαλείφεται.

—

Προκειμένου να αποφευχθεί κάθε πιθανή αμφιβολία όσον αφορά την ερμηνεία των πρακτικών διαδοχής καλλιεργειών, παρέχονται σχετικές διευκρινίσεις στο πλαίσιο των οποίων αναδιατυπώνονται σαφέστερα όσα έχουν ήδη αναφερθεί στις προδιαγραφές, δηλαδή ότι το προϊόν «Scalogno di Romagna» δεν μπορεί να καλλιεργηθεί διαδοχικά με φυτά της οικογένειας των σολανιδών, τεύτλα και λάχανα. Η αναδιατυπωμένη φράση έχει ως εξής: «Απαγορεύεται επίσης η διαδοχική καλλιέργειά του με φυτά της οικογένειας των σολανιδών, τεύτλα και λάχανα.»

—

Όσον αφορά τις μεθόδους σποράς, η χρήση βολβών του είδους Allium ascalonicum, οικότυπος Romagna, είναι υποχρεωτική διότι, σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην ενότητα σχετικά με τον δεσμό με την περιοχή προέλευσης, το προϊόν «Scalogna di Romagna» μπορεί να καλλιεργηθεί μόνο με αναφύτευση βολβών του συγκεκριμένου οικοτύπου. Ως εκ τούτου, η φράση «Η φύτευση πρέπει να εκτελείται από τον Νοέμβριο έως τον Δεκέμβριο, ενώ η συγκομιδή θα πραγματοποιείται από τον Ιούνιο του επόμενου έτους» συμπληρώνεται ως εξής: «Η φύτευση πρέπει να εκτελείται από τον Νοέμβριο έως τον Δεκέμβριο, με τη χρήση βολβών του είδους Allium ascalonicum, οικότυπος Romagna, ενώ η συγκομιδή θα πραγματοποιείται από τον Ιούνιο του επόμενου έτους.»

—	Τέλος, η μέγιστη μοναδιαία παραγωγή, που προσδιορίζεται ήδη σε 6-8 τόνους ανά εκτάριο, ορίζεται επακριβώς (8 τόνοι ανά εκτάριο) προκειμένου να διευκολυνθούν οι έλεγχοι.

Η συγκεκριμένη τροποποίηση αφορά επίσης το σημείο 5ε) της σύνοψης.

Δεσμός με το περιβάλλον

Το κείμενο που αφορά τον δεσμό με το περιβάλλον δεν περιλαμβάνεται στις ισχύουσες προδιαγραφές, οι οποίες χρονολογούνται από το 1997. Ως εκ τούτου, συντάχθηκε κείμενο, που περιλαμβάνεται ήδη στα έγγραφα που κατατέθηκαν στη βάση δεδομένων DOOR, στο οποίο περιγράφεται ο δεσμός με το περιβάλλον και συμπληρώνεται με άλλες ιστορικές πληροφορίες σχετικά με τη φήμη του προϊόντος «Scalogno di Romagna».

Επιπλέον, πέραν των όσων έχουν ήδη αναφερθεί στις προδιαγραφές και στη σύνοψη, επισημαίνουμε τη βασική ιδιότητα της μη δημιουργίας ανθοκεφαλών, χαρακτηριστικό που αποτελεί ιδιοτυπία του «Scalogno di Romagna».

Ως εκ τούτου, το κείμενο των προδιαγραφών προϊόντος συμπληρώνεται ως εξής:

Τα εδάφη που είναι κατάλληλα για την καλλιέργεια του «Scalogno di Romagna» είναι λοφώδη, από μέσης σύστασης έως αργιλώδη, ξηρά, πλούσια σε κάλιο και οργανική ύλη, καλά εκτεθειμένα και καλά αποστραγγιζόμενα. Τα εδάφη αυτά είναι χαρακτηριστικά της κριτιδικής οροσειράς, γνωστής ως «La Vena dei Gessi Romagnola», η οποία διέρχεται από μεγάλο μέρος της περιοχής παραγωγής και χαρακτηρίζει και επηρεάζει ολόκληρη την περιοχή, προσδίδοντας στα εδάφη ορισμένη αλκαλικότητα. Η περιοχή παραγωγής είναι επίσης γνωστή για τα ιαματικά της λουτρά και χαρακτηρίζεται από τα θειικά συστατικά του εδάφους και των υδάτων.

Ως εκ τούτου, οι αρωματικές ιδιότητες της οικογένειας των liliaceae επηρεάζονται από αυτά τα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά των θειικών συστατικών.

Η μικροβιακή χλωρίδα του εδάφους, με τη συνεχή ενζυματική της δραστηριότητα κατά τη διάρκεια της αποθήκευσης ή της ξήρανσης, οδηγεί στην ανάπτυξη του χαρακτηριστικού γλυκού και λεπτού αρώματος, αλλά και της έντονης οσμής του «Scalogno di Romagna».

Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του «Scalogno di Romagna» είναι ότι δεν σχηματίζει ανθοκεφαλές· επομένως, η μόνη δυνατή και εγκεκριμένη μέθοδος καλλιέργειας είναι η αναφύτευση των βολβών. Το εν λόγω χαρακτηριστικό διατήρησε, στο πέρασμα των αιώνων, τη γενετική κληρονομιά και τα χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου οικοτύπου, καθώς δεν υπάρχει φυσική ή επιβαλλόμενη ανταλλαγή γύρης με άλλα είδη, πράγμα που σημαίνει ότι δεν έχει υποστεί διασταυρώσεις ή γενετικές παρεμβάσεις που είναι χαρακτηριστικές των άλλων ποικιλιών στην αγορά.

Το «Scalogno di Romagna» δεν απαντά ποτέ στο φυσικό περιβάλλον, γεγονός που σημαίνει ότι οι κελτικοί λαοί που το έφεραν στη Romagna καλλιεργούσαν ένα πρωτότυπο και γνήσιο προϊόν, το οποίο σε καμία περίπτωση δεν μπορούσε να ανταλλάσσεται, να συγχέεται ή να αντικαθίσταται με οποιονδήποτε άλλο βολβό της οικογένειας των liliaceae.

Υπάρχει σαφής δεσμός μεταξύ του «Scalogno di Romagna» και της τοπικής περιοχής: οφείλεται στους παραγωγούς του προϊόντος, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που καλλιεργούν ασκαλώνια σε λίγα τετραγωνικά μέτρα στον δικό τους λαχανόκηπο· χάρη και σε αυτούς, δεν έχει χαθεί η ικανότητα μεταλαμπάδευσης αυτής της πολύτιμης κληρονομιάς ως φόρου τιμής στη γενναιόδωρη γη της Romagna. Η τεχνογνωσία των παραγωγών είναι επίσης πολύ σημαντική όσον αφορά την επιλογή των βολβών, την οποία επιτελούν με εξαιρετική δεξιοτεχνία. Μέρος των βολβών που συγκομίζονται προορίζεται για κατανάλωση και, κατά κανόνα, οι βολβοί που έχουν μεσαίο μέγεθος και πιο κυρτό σχήμα χρησιμοποιούνται για αναφύτευση.

Αρκετοί συγγραφείς κάνουν αναφορά στο προϊόν αυτό, όπως ο Corrado Contoli, ο οποίος γεννήθηκε και έζησε στο Lugo. Στο βιβλίο του με τίτλο «Guida alla veritiera cucina romagnola» [Οδηγός για την αυθεντική κουζίνα της Romagna], που δημοσιεύτηκε το 1963, το κεφάλαιο «εδέσματα με χοιρινό» εγκωμιάζει το ασκαλώνιο αναδεικνύοντας τόσο τον πρωτοποριακό όσο και τον αναπολητικό του χαρακτήρα. Ο Graziano Pozzetto παραθέτει άλλες μαρτυρίες σχετικά με την περιγραφή του προϊόντος και τη χρήση του σε αναρίθμητες συνταγές του περασμένου αιώνα στο βιβλίο του με τίτλο «Lo scalogno di Romagna. Cibo per Venere» [Scalogno di Romagna — η τροφή της Αφροδίτης], που δημοσιεύθηκε το 2001. Πολλοί τοπικοί σεφ έχουν χρησιμοποιήσει το «Scalogno di Romagna» για την παρασκευή διαφόρων εδεσμάτων, συμπεριλαμβανομένου του Tarcisio Raccagni, σεφ του πρώην εστιατορίου «Gigiolè» στη Brisighella· στόχος του ήταν η ανασύσταση της μεσαιωνικής κουζίνας των δείπνων των διάσημων μεσαιωνικών φεστιβάλ στη Brisighella.

Υπάρχουν επίσης διαδικτυακές αναφορές που τεκμηριώνουν τη φήμη του «Scalogno di Romagna» και τη χρήση του ως καρυκεύματος για την παρασκευή διαφόρων εδεσμάτων ή διατηρημένου σε ελαιόλαδο, σε δικτυακούς τόπους όπως οι Giallo Zafferano, La Gazzetta del Gusto, Buonissimo, Geisha Gourmet και Taccuini Gastrosofici.

Η όμορφη ιστορία του «Scalogno di Romagna» αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση και οφείλεται στον ηγετικό ρόλο της ένωσης Proloco di Riolo Terme, η οποία το 1993 διοργάνωσε το πρώτο φεστιβάλ «Fiera dello Scalogno di Romagna», που πραγματοποιείται ακόμη και σήμερα κάθε χρόνο στο τέλος Ιουλίου.»

Η παρούσα τροποποίηση αφορά επίσης το σημείο 5στ) της σύνοψης και εφαρμόζεται στο σημείο 5 του ενιαίου εγγράφου.

Έλεγχοι

Το κείμενο που αφορά τους ελέγχους, το οποίο δεν περιλαμβάνεται στις ισχύουσες προδιαγραφές, έχει ως εξής:

Η παρούσα τροποποίηση αφορά επίσης το σημείο 5ζ) της σύνοψης.

Επισήμανση

Το άρθρο 7 τροποποιείται ως εξής:

1.

—

Η φράση:

τροποποιείται ως εξής:

Η λέξη «contenitore» [περιέκτης] αντικαθίσταται (στα ιταλικά) από την καταλληλότερη λέξη «confezione» [συσκευασία].

—	Η φράση: «Οι περιέκτες πρέπει να φέρουν την ένδειξη “Scalogno di Romagna”, ακολουθούμενη αμέσως από την ένδειξη “Indicazione Geografica Protetta” (Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη), με χαρακτήρες του ίδιου μεγέθους.»

τροποποιείται ως εξής:

Πλέον ισχύει η υποχρέωση χρήσης ετικέτας που περιέχει πληροφορίες για όλα τα είδη συσκευασίας. Η ετικέτα περιέχει τις απαραίτητες πληροφορίες και προσαρμόζεται εύκολα στους διάφορους τύπους συσκευασίας που προβλέπονται στις προδιαγραφές.

—	Η φράση: «Κάθε τύπος συσκευασίας πρέπει να εγκρίνεται από την περιφέρεια Emilia Romagna.»

απαλείφεται διότι δεν προβλέπεται από την ισχύουσα νομοθεσία.

—

Η φράση: «Κατόπιν αιτήματος των ενδιαφερόμενων παραγωγών, μπορεί να χρησιμοποιηθεί γραφικό σύμβολο. Το σύμβολο αυτό αντιστοιχεί στη γραφική απεικόνιση, συμπεριλαμβανομένων τυχόν χρωμάτων αναφοράς, του εικονιστικού ή ειδικού και μονοσήμαντου λογότυπου που πρέπει να χρησιμοποιείται πάντα μαζί με τη γεωγραφική ένδειξη.»

τροποποιείται ως εξής:

Ως εκ τούτου, είναι υποχρεωτική η χρήση γραφικού συμβόλου, συμπεριλαμβανομένου του τεχνικού φακέλου που περιγράφει τα χαρακτηριστικά του.

—	Η φράση: «Η ένδειξη “Prodotto in Italia” [Παράγεται στην Ιταλία] πρέπει επίσης να αναγράφεται στις παρτίδες που προορίζονται για εξαγωγή.»

τροποποιείται ως εξής:

Η χρήση στις ετικέτες της ένδειξης «Παράγεται στην Ιταλία» είναι υποχρεωτική για όλες τις παρτίδες, όχι μόνο για τις παρτίδες που προορίζονται για εξαγωγή, προκειμένου να τονισθεί, προς όφελος και του Ιταλού καταναλωτή, ότι πρόκειται για προϊόν που καλλιεργείται στην Ιταλία.

Η παρούσα τροποποίηση αφορά επίσης το σημείο 5η) της σύνοψης και εφαρμόζεται στο σημείο 3.6 του ενιαίου εγγράφου.

Άλλο

Συσκευασία

2.

Άρθρο 6: «Κατά τη διάθεσή του προς κατανάλωση, το προϊόν “Scalogno di Romagna” πρέπει να έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: Α) νωπό προϊόν: — δεσμίδες βάρους περίπου 500 γραμμαρίων που προσδένονται πάνω από τον αυχένα και είναι δεμένες στο άκρο με χόρτο ψαθοπλεκτικής. Β) ξηρό προϊόν: 1) δεσμίδες βολβών βάρους περίπου 500 g. Οι δεσμίδες πρέπει να αποτελούνται από ομοιογενείς βολβούς μεγάλου μεγέθους. Είναι δεμένες πολύ σφιχτά με χόρτο ψαθοπλεκτικής πάνω από την κορυφή του βολβού και με τα φύλλα κομμένα σε απόσταση 5 cm πάνω από το δέσιμο. 2) πλεξίδες. Οι βολβοί πρέπει να υποβάλλονται σε διαλογή και να πλέκονται είτε μόνο με τα φύλλα είτε με χρήση χόρτου ψαθοπλεκτικής. 3) ξηροί βολβοί σε μικρό πλαστικό δίχτυ βάρους 100 g.»

τροποποιείται ως εξής:

«Κατά τη διάθεσή του προς κατανάλωση, το προϊόν “Scalogno di Romagna” πρέπει να έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

Α)	νωπό προϊόν: — δεσμίδες βάρους μεταξύ 100 g και 1 kg δεμένες με χόρτο ψαθοπλεκτικής ή άλλες ίνες φυτικής προέλευσης.

Β)

ξηρό προϊόν: 1) δεσμίδες βάρους μεταξύ 100 g και 1 kg δεμένες στο άκρο με χόρτο ψαθοπλεκτικής ή άλλες ίνες φυτικής προέλευσης. Οι δεσμίδες πρέπει να αποτελούνται από ομοιογενείς βολβούς. Πρέπει να είναι δεμένες πολύ σφιχτά με χόρτο ψαθοπλεκτικής πάνω από την κορυφή του βολβού και με τα φύλλα κομμένα σε απόσταση 5 cm πάνω από το δέσιμο. 2) πλεξίδες από επιλεγμένους βολβούς ομοιογενούς μεγέθους, που πλέκονται είτε μόνο με φύλλα είτε με χόρτο ψαθοπλεκτικής ή άλλες φυτικές ίνες. 3) σφραγισμένα δίχτυα, σάκοι ή κιβώτια: οι αποξηραμένοι βολβοί διαφόρων μεγεθών και χωρίς ρίζες μπορούν να συσκευάζονται σε σφραγισμένα δίχτυα, σάκους ή κιβώτια από υλικό κατάλληλο για συσκευασία τροφίμων, βάρους μεταξύ 100 g και 5 kg.

Τα προϊόντα που περιγράφονται ανωτέρω μπορούν επίσης να διατίθενται στην κατανάλωση σε συσκευασίες από ξύλο, πλαστικό, χαρτί, χαρτόνι ή φυσικά φυτικά υλικά, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.

Επιτρέπεται επίσης η πώληση του προϊόντος στο σημείο πώλησης σε τεμάχια από σφραγισμένες συσκευασίες ή κιβώτια, υπό την προϋπόθεση ότι το προϊόν έχει τοποθετηθεί σε ειδικά διαμερίσματα ή περιέκτες που φέρουν σε εμφανές σημείο, τις ίδιες πληροφορίες που απαιτούνται για τις συσκευασίες όπως αναφέρονται στις προδιαγραφές προϊόντος.

Οι βολβοί που προορίζονται για μεταποίηση μπορούν επίσης να παραδίδονται χύδην, σε συσκευασίες ή περιέκτες που συμμορφώνονται με την ισχύουσα νομοθεσία και φέρουν στη μία τουλάχιστον πλευρά, με ευδιάκριτο και ευανάγνωστο τρόπο, την ένδειξη “Scalogno di Romagna IGP destinato alla trasformazione” (“Scalogno di Romagna ΠΓΕ που προορίζεται για μεταποίηση”).»

Το άρθρο σχετικά με τη συσκευασία επικαιροποιείται με σκοπό την προσαρμογή στις τρέχουσες απαιτήσεις της αγοράς, την απλούστευση της διαδικασίας παρουσίασης και, όσον αφορά τα δεμάτια μεταξύ 100 g και 1 kg, την πρόβλεψη για συσκευασία σε δίχτυα, σάκους ή κιβώτια.

Εκτός από την παροχή πληροφοριών σχετικά με τη συσκευασία, γεγονός που καθιστά διαθέσιμα περισσότερα είδη συσκευασίας στον καταναλωτή, απλουστεύτηκε ο χειρισμός του προϊόντος που προορίζεται αποκλειστικά για μεταποίηση. Πράγματι, είναι συνήθης η χρήση του «Scalogno di Romagna» διατηρημένου σε λάδι ή ο εμπλουτισμός ορισμένων τροφίμων ή παρασκευασμάτων με το προϊόν. Η παρούσα τροποποίηση επιτρέπει τη συσκευασία «χύδην» του προϊόντος που προορίζεται για μεταποίηση.

Η παρούσα τροποποίηση αφορά επίσης το σημείο 5η) της σύνοψης και εφαρμόζεται στο σημείο 3.5 του ενιαίου εγγράφου.

Αλλαγές στη διατύπωση

—	Οι τίτλοι των άρθρων έχουν συμπεριληφθεί στις προδιαγραφές προκειμένου να προσδιοριστεί καλύτερα το περιεχόμενο κάθε άρθρου.

ΕΝΙΑΙΟ ΕΓΓΡΑΦΟ

«Scalogno di Romagna»

Αριθ. ΕΕ: PGI-IT-1539-AM01 – 11.01.2021

ΠΟΠ ( ) ΠΓΕ (X)

1.   Ονομασια/-ες [ΠΟΠ ή ΠΓΕ]

«Scalogno di Romagna»

2.   Κρατος μελος ή τριτη χωρα

Ιταλία

3.   Περιγραφη του γεωργικου προϊοντος ή toy τροφιμου

3.1.   Τύπος προϊόντος

Κλάση 1.6. Φρούτα, λαχανικά και δημητριακά, νωπά ή μεταποιημένα

3.2.   Περιγραφή του προϊόντος που φέρει την προβλεπόμενη στο σημείο 1 ονομασία

Η ένδειξη «Scalogno di Romagna» αναφέρεται αποκλειστικά στον βολβό κρεμμυδιού του είδους Allium ascalonicum, του οικoτύπου Romagna.

Οι βολβοί του κρεμμυδιού «Scalogno di Romagna» έχουν επιμήκη σχήμα φιάλης, με σκληρό εξωτερικό φλοιό, το χρώμα του οποίου μπορεί να ποικίλλει από κίτρινο έως χρυσοκάστανο, καφεκόκκινο, καστανό ή γκρι, ενώ το χρώμα του σαρκώδους εσωτερικού τμήματος κυμαίνεται από λευκό έως ραβδωτό ιώδες.

Ο οικότυπος Romagna έχει μακριές ρίζες με πτυχές και ανοιχτοπράσινα, κωνικά φύλλα.

Κατά τη συγκομιδή, οι βολβοί ενώνονται σε δεσμίδα ποικίλου αριθμού βολβών που συνδέονται μεταξύ τους με τις ρίζες τους.

Έχουν έντονη οσμή. Η γεύση είναι γλυκιά και λεπτή, περισσότερο σαν κρεμμύδι παρά σαν σκόρδο. Τα αρωματικά χαρακτηριστικά τους προσεγγίζουν τα χαρακτηριστικά της οικογένειας των Liliaceae (λιλιίδες) και επηρεάζονται από τις σημαντικές ποσότητες θείου που απορροφούν από το έδαφος, το οποίο αποτελεί μεσοστοιχείο που χαρακτηρίζει τη γεύση και την οσμή τους.

Καταναλώνονται φρέσκοι ή αποξηραμένοι και συχνά διατηρούνται σε λάδι.

Όλα τα εν λόγω χαρακτηριστικά τα διακρίνουν σαφώς από τους άλλους τύπους ασκαλωνίων.

3.3.   Ζωοτροφές (μόνο για προϊόντα ζωικής προέλευσης) και πρώτες ύλες (μόνο για μεταποιημένα προϊόντα)

—

3.4.   Ειδικά στάδια της παραγωγής τα οποία πρέπει να εκτελούνται εντός της οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής

Όλα τα στάδια παραγωγής του προϊόντος «Scalogno di Romagna» έως τη συγκομιδή του πρέπει να εκτελούνται αποκλειστικά εντός της οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής όπως υποδεικνύεται στο σημείο 4.

3.5.   Ειδικοί κανόνες για τον τεμαχισμό, το τρίψιμο, τη συσκευασία κ.λπ. του προϊόντος στο οποίο αναφέρεται η καταχωρισμένη ονομασία

Κατά τη διάθεσή του προς κατανάλωση, το προϊόν «Scalogno di Romagna» πρέπει να έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

Α)	νωπό προϊόν: — δεσμίδες βάρους μεταξύ 100 g και 1 kg δεμένες με χόρτο ψαθοπλεκτικής ή άλλες ίνες φυτικής προέλευσης.

Β)

ξηρό προϊόν: 1) δεσμίδες βάρους μεταξύ 100 g και 1 kg δεμένες στο άκρο με χόρτο ψαθοπλεκτικής ή άλλες ίνες φυτικής προέλευσης. Οι δεσμίδες πρέπει να αποτελούνται από ομοιογενείς βολβούς. Πρέπει να είναι δεμένες πολύ σφιχτά με χόρτο ψαθοπλεκτικής πάνω από την κορυφή του βολβού και με τα φύλλα κομμένα σε απόσταση 5 cm πάνω από το δέσιμο. 2) πλεξίδες από επιλεγμένους βολβούς ομοιογενούς μεγέθους, που πλέκονται είτε μόνο με φύλλα είτε με χόρτο ψαθοπλεκτικής ή άλλες φυτικές ίνες. 3) σφραγισμένα δίχτυα, σάκοι ή κιβώτια: οι αποξηραμένοι βολβοί διαφόρων μεγεθών και χωρίς ρίζες μπορούν να συσκευάζονται σε σφραγισμένα δίχτυα, σάκους ή κιβώτια από υλικό κατάλληλο για συσκευασία τροφίμων, βάρους μεταξύ 100 g και 5 kg.

Τα προϊόντα που περιγράφονται ανωτέρω μπορούν επίσης να διατίθενται στην κατανάλωση σε συσκευασίες από ξύλο, πλαστικό, χαρτί, χαρτόνι ή φυσικά φυτικά υλικά, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία.

Επιτρέπεται επίσης η πώληση του προϊόντος στο σημείο πώλησης σε τεμάχια από σφραγισμένες συσκευασίες ή κιβώτια, υπό την προϋπόθεση ότι το προϊόν έχει τοποθετηθεί σε ειδικά διαμερίσματα ή περιέκτες που φέρουν σε εμφανές σημείο, τις ίδιες πληροφορίες που απαιτούνται για τις συσκευασίες όπως αναφέρονται στις προδιαγραφές προϊόντος.

Οι βολβοί που προορίζονται για μεταποίηση μπορούν επίσης να παραδίδονται χύδην, σε συσκευασίες ή περιέκτες που συμμορφώνονται με την ισχύουσα νομοθεσία και φέρουν στη μία τουλάχιστον πλευρά, με ευδιάκριτο και ευανάγνωστο τρόπο, την ένδειξη «Scalogno di Romagna IGP destinato alla trasformazione» («Scalogno di Romagna ΠΓΕ που προορίζεται για μεταποίηση»).»

3.6.   Ειδικοί κανόνες για την επισήμανση του προϊόντος στο οποίο αναφέρεται η καταχωρισμένη ονομασία

Κατά τη διάθεσή του προς κατανάλωση, το προϊόν «Scalogno di Romagna» πρέπει να συσκευάζεται κατά τρόπο που να επιτρέπει την τοποθέτηση ειδικών σημάνσεων. Σε κάθε περίπτωση, η συσκευασία πρέπει να σφραγίζεται με τρόπο ώστε να μην είναι δυνατή η αφαίρεση του περιεχομένου χωρίς πρόκληση ζημίας της συσκευασίας.

Η συσκευασία, οι πλεξίδες ή οι δεσμίδες πρέπει να φέρουν την ένδειξη «Scalogno di Romagna», ακολουθούμενη αμέσως από την ένδειξη «Indicazione Geografica Protetta» (Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη), με χαρακτήρες του ίδιου μεγέθους.

Στο ίδιο οπτικό πεδίο πρέπει να αναγράφονται το όνομα, η εταιρική επωνυμία και η διεύθυνση του συσκευαστή, καθώς και το αρχικό μεικτό βάρος.

Η ένδειξη «Indicazione Geografica Protetta» μπορεί να επαναλαμβάνεται οπουδήποτε αλλού στον περιέκτη ή στην ετικέτα, ακόμη και στη μορφή του ακρωνυμίου I.G.P. [ΠΓΕ].

Ο ακόλουθος διακριτικός λογότυπος πρέπει να εμφανίζεται σύμφωνα με την αναφερόμενη γραφική απεικόνιση.

Πρέπει επίσης να αναγράφεται η ένδειξη «Παράγεται στην Ιταλία».

4.   Συνοπτικη οριοθετηση της γεωγραφικης περιοχης

Η περιοχή παραγωγής περιλαμβάνει το τμήμα της περιφέρειας Emilia-Romagna που είναι κατάλληλο για την καλλιέργεια του Allium ascalonicum και καλύπτει τους ακόλουθους δήμους:

—	Επαρχία Ravenna: Brisighella, Càsola Valsenio, Castelbolognese, Faenza, Riolo Terme και Solarolo·

—	Επαρχία Forlì-Cesena: Modigliana και Tredozio·

—	Επαρχία Bologna: Borgo Tossignano, Casalfiumanese, Castel del Rio, Castel Guelfo di Bologna, Dozza, Fontanelice, Imola και Mordano.

5.   Δεσμος με τη γεωγραφικη περιοχη

Ο δεσμός μεταξύ του προϊόντος «Scalogno di Romagna» και της γεωγραφικής περιοχής βασίζεται στη φήμη του προϊόντος. Το «Scalogno di Romagna» είναι γνωστό ως ιδιαίτερος οικότυπος ασκαλωνίου με δικά του χαρακτηριστικά, τα οποία διαφέρουν από των άλλων τύπων που κυκλοφορούν στην αγορά.

Τα εδάφη που είναι κατάλληλα για την καλλιέργεια του «Scalogno di Romagna» είναι λοφώδη, από μέσης σύστασης έως αργιλώδη, ξηρά, πλούσια σε κάλιο και οργανική ύλη, καλά εκτεθειμένα και καλά αποστραγγιζόμενα. Τα εδάφη αυτά είναι χαρακτηριστικά της κριτιδικής οροσειράς, γνωστής ως «La Vena dei Gessi Romagnola», η οποία διέρχεται από μεγάλο μέρος της περιοχής παραγωγής και χαρακτηρίζει και επηρεάζει ολόκληρη την περιοχή, προσδίδοντας στα εδάφη ορισμένη αλκαλικότητα. Η περιοχή παραγωγής είναι επίσης γνωστή για τα ιαματικά της λουτρά και χαρακτηρίζεται από τα θειικά συστατικά του εδάφους και των υδάτων.

Ως εκ τούτου, οι αρωματικές ιδιότητες της οικογένειας των liliaceae επηρεάζονται από αυτά τα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά των θειικών συστατικών.

Η μικροβιακή χλωρίδα του εδάφους, με τη συνεχή ενζυματική της δραστηριότητα κατά τη διάρκεια της αποθήκευσης ή της ξήρανσης, οδηγεί στην ανάπτυξη του χαρακτηριστικού γλυκού και λεπτού αρώματος, αλλά και της έντονης οσμής του «Scalogno di Romagna».

Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του «Scalogno di Romagna» είναι ότι δεν σχηματίζει ανθοκεφαλές· επομένως, η μόνη δυνατή και εγκεκριμένη μέθοδος καλλιέργειας είναι η αναφύτευση των βολβών. Το εν λόγω χαρακτηριστικό διατήρησε, στο πέρασμα των αιώνων, τη γενετική κληρονομιά και τα χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου οικοτύπου, καθώς δεν υπάρχει φυσική ή επιβαλλόμενη ανταλλαγή γύρης με άλλα είδη, πράγμα που σημαίνει ότι δεν έχει υποστεί διασταυρώσεις ή γενετικές παρεμβάσεις που είναι χαρακτηριστικές των άλλων ποικιλιών στην αγορά.

Το «Scalogno di Romagna» δεν απαντά ποτέ στο φυσικό περιβάλλον, γεγονός που σημαίνει ότι οι κελτικοί λαοί που το έφεραν στη Romagna καλλιεργούσαν ένα πρωτότυπο και γνήσιο προϊόν, το οποίο σε καμία περίπτωση δεν μπορούσε να ανταλλάσσεται, να συγχέεται ή να αντικαθίσταται με οποιονδήποτε άλλο βολβό της οικογένειας των liliaceae.

Υπάρχει σαφής δεσμός μεταξύ του «Scalogno di Romagna» και της τοπικής περιοχής: οφείλεται στους παραγωγούς του προϊόντος, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που καλλιεργούν ασκαλώνια σε λίγα τετραγωνικά μέτρα στον δικό τους λαχανόκηπο· χάρη και σε αυτούς, δεν έχει χαθεί η ικανότητα μεταλαμπάδευσης αυτής της πολύτιμης κληρονομιάς ως φόρου τιμής στη γενναιόδωρη γη της Romagna. Η τεχνογνωσία των παραγωγών είναι επίσης πολύ σημαντική όσον αφορά την επιλογή των βολβών, την οποία επιτελούν με εξαιρετική δεξιοτεχνία. Μέρος των βολβών που συγκομίζονται προορίζεται για κατανάλωση και, κατά κανόνα, οι βολβοί που έχουν μεσαίο μέγεθος και πιο κυρτό σχήμα χρησιμοποιούνται για αναφύτευση.

Αρκετοί συγγραφείς κάνουν αναφορά στο προϊόν αυτό, όπως ο Corrado Contoli, ο οποίος γεννήθηκε και έζησε στο Lugo. Στο βιβλίο του με τίτλο «Guida alla veritiera cucina romagnola» [Οδηγός για την αυθεντική κουζίνα της Romagna], που δημοσιεύτηκε το 1963, το κεφάλαιο «εδέσματα με χοιρινό» εγκωμιάζει το ασκαλώνιο αναδεικνύοντας τόσο τον πρωτοποριακό όσο και τον αναπολητικό του χαρακτήρα. Ο Graziano Pozzetto παραθέτει άλλες μαρτυρίες σχετικά με την περιγραφή του προϊόντος και τη χρήση του σε αναρίθμητες συνταγές του περασμένου αιώνα στο βιβλίο του με τίτλο «Lo scalogno di Romagna. Cibo per Venere» [Scalogno di Romagna — η τροφή της Αφροδίτης], που δημοσιεύθηκε το 2001. Πολλοί τοπικοί σεφ έχουν χρησιμοποιήσει το «Scalogno di Romagna» για την παρασκευή διαφόρων εδεσμάτων, συμπεριλαμβανομένου του Tarcisio Raccagni, σεφ του πρώην εστιατορίου «Gigiolè» στη Brisighella· στόχος του ήταν η ανασύσταση της μεσαιωνικής κουζίνας των δείπνων των διάσημων μεσαιωνικών φεστιβάλ στη Brisighella.

Υπάρχουν επίσης διαδικτυακές αναφορές που τεκμηριώνουν τη φήμη του «Scalogno di Romagna» και τη χρήση του ως καρυκεύματος για την παρασκευή διαφόρων εδεσμάτων ή διατηρημένου σε ελαιόλαδο, σε δικτυακούς τόπους όπως οι Giallo Zafferano, La Gazzetta del Gusto, Buonissimo, Geisha Gourmet και Taccuini Gastrosofici.

Η όμορφη ιστορία του «Scalogno di Romagna» αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση και οφείλεται στον ηγετικό ρόλο της ένωσης Proloco di Riolo Terme, η οποία το 1993 διοργάνωσε το πρώτο φεστιβάλ «Fiera dello Scalogno di Romagna», που πραγματοποιείται ακόμη και σήμερα κάθε χρόνο στο τέλος Ιουλίου.

Παραπομπή στη δημοσίευση των προδιαγραφών του προϊόντος

http://www.politicheagricole.it/flex/cm/pages/ServeBLOB.php/L/IT/IDPagina/3335

---

(1)  ΕΕ L 343 της 14.12.2012, σ. 1.