147η σύνοδος ολομέλειας της ΕτΠ (υβριδική μέσω Interactio), 1.12.2021 - 2.12.2021

28.2.2022

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 97/1

Ψήφισμα με θέμα το «Πρόγραμμα εργασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2022 και τις πολιτικές προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών για το 2022»

(2022/C 97/01)

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ,

Έχοντας υπόψη:

—	το πρόγραμμα εργασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2022·

—	το πρωτόκολλο συνεργασίας που συνυπέγραψε με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Φεβρουάριο του 2012·

—	το ψήφισμα της ΕτΠ με θέμα τις προτεραιότητές της για την περίοδο 2020-2025 (1)·

—	το ψήφισμα της ΕτΠ σχετικά με τις προτάσεις της ενόψει του προγράμματος εργασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2022 (2)· και

—	το ψήφισμα της ΕτΠ σχετικά με το ετήσιο περιφερειακό και τοπικό βαρόμετρο της ΕΕ για το 2021 (3)·

καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συνεκτιμήσουν τις απόψεις και τις προτάσεις του παρόντος ψηφίσματος στην Κοινή Δήλωση για τις νομοθετικές προτεραιότητες της ΕΕ για το 2022 και δηλώνει έτοιμη να συμβάλει στην εφαρμογή της·

υπενθυμίζει τη δέσμευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να δώσει συνέχεια στις προτάσεις που θα αναδυθούν από τη Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης. Θεωρεί τη διαδραστική πολύγλωσση ψηφιακή πλατφόρμα και τις ομάδες πολιτών δυνητικό εργαλείο ενός μηχανισμού μονίμου διαλόγου με τους πολίτες σε επίπεδο ΕΕ και δηλώνει έτοιμη να επιτελέσει βασικό ρόλο στη διαδικασία·

επικροτεί την ανακήρυξη του 2022 ως Ευρωπαϊκού Έτους Νεολαίας και δεσμεύεται να συνεργαστεί στενά με τα άλλα θεσμικά όργανα της ΕΕ και όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς για την προώθηση της συμμετοχής των νέων σε όλα τα επίπεδα·

Μεγαλύτερη εγγύτητα της Ευρώπης προς τους πολίτες της

επαναλαμβάνει την πρόσκλησή της προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συμπεριλάβει την τοπική και περιφερειακή διάσταση στο πεδίο εφαρμογής των νομοθετικών και μη νομοθετικών μέτρων του Σχεδίου Δράσης για την Ευρωπαϊκή Δημοκρατία και τονίζει τη σημασία της διαφύλαξης της ακεραιότητας των τοπικών και περιφερειακών εκλογών και της ενίσχυσης των τοπικών κοινοτήτων στην καταπολέμηση των διακρίσεων και της παραπληροφόρησης·

απαιτεί οι μελλοντικές νομοθετικές πρωτοβουλίες για την προστασία της ελευθεροτυπίας να λαμβάνουν υπόψη την κατάσταση των τοπικών και περιφερειακών μέσων ενημέρωσης·

στηρίζει την έμφαση που δίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη διασφάλιση της αποτελεσματικής εφαρμογής του κράτους δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της αρχής της υπεροχής του δικαίου της ΕΕ ως προαπαιτούμενο για ίσα δικαιώματα και ασφάλεια δικαίου κατά την άσκηση κοινών πολιτικών·

επισημαίνει την ανάγκη συνέχισης των προσπαθειών για την επίτευξη μιας Ένωσης Ισότητας, μεταξύ άλλων μέσω της πρότασης νέων μέτρων για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών, και προσδοκά, ως εκ τούτου, τη συμμετοχή της στη θέσπιση ενός νέου διοργανικού ενωσιακού οργάνου δεοντολογίας·

είναι απόλυτα προσηλωμένη στην εφαρμογή της έννοιας της «ενεργού επικουρικότητας» και επαναλαμβάνει την πρόσκλησή της για συστηματική χρήση του Πίνακα Εκτίμησης της Επικουρικότητας στις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής·

στηρίζει την πρόθεση μείωσης του διοικητικού φόρτου για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις μέσω της προσέγγισης «για κάθε θέσπιση, μία κατάργηση». Προσδοκά, ωστόσο, πως η άσκηση αυτή θα συνάδει με τα οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπα της ΕΕ και θα στηρίζεται σε προσέγγιση με βάση την τεκμηρίωση και σε αξιολόγηση του κόστους μη ανάληψης δράσης·

10.

επαναλαμβάνει το κάλεσμά της για αναθεώρηση της διοργανικής συμφωνίας για τη βελτίωση της νομοθεσίας, καθώς και των κατευθυντηρίων γραμμών και της εργαλειοθήκης της, με την ενσωμάτωση της πολυεπίπεδης διάστασης της νομοθετικής διαδικασίας της ΕΕ, όπως προτείνεται από την ειδική ομάδα «Επικουρικότητα»·

11.

επιδοκιμάζει, σε αυτό το πλαίσιο, τη δέσμευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να ενισχύσει τις εκτιμήσεις εδαφικών επιπτώσεων και την αγροτική θωράκιση προκειμένου να συνεκτιμώνται καλύτερα οι ανάγκες και οι ιδιαιτερότητες των διαφορετικών περιοχών της ΕΕ. Τονίζει την ανάγκη να ληφθούν υπόψη και οι παραμεθόριες περιοχές. Η ΕτΠ καλεί συνεπώς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξασφαλίσει πως οι εκτιμήσεις επιπτώσεων, αρχικές ή μη, θα συμπεριλαμβάνουν την εκτίμηση των δυνητικών εδαφικά διαφοροποιημένων επιπτώσεων κάθε νομοθετικής πρωτοβουλίας· στηρίζει επίσης τα σχέδιά της για τη διοργάνωση ευρείας διάσκεψης για τη βελτίωση της νομοθεσίας το 2022, λαμβανομένης ιδιαιτέρως υπόψη της τοπικής και περιφερειακής διάστασης, όπως συνέβη με την πλατφόρμα Fit for Future·

12.

υπογραμμίζει την αυξανόμενη σημασία της ανάλυσης προοπτικών ως πολιτικού εργαλείου για την ανάπτυξη τεκμηριωμένων μακροπρόθεσμων προοπτικών σε πολλούς τομείς πολιτικής όπου οι τοπικές και περιφερειακές αρχές κατέχουν καίριες αρμοδιότητες, όπως οι τομείς της οικονομικής στήριξης, της δημογραφίας, των μέτρων μετριασμού και προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, της εκπαίδευσης, της υγείας, των δεξιοτήτων ή των υποδομών. Επαναλαμβάνει συνεπώς τη δέσμευσή της να στηρίξει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά τη χαρτογράφηση της τοπικής και περιφερειακής ικανότητας ανάλυσης προοπτικών προκειμένου να συνεκτιμηθεί η τοπική και περιφερειακή εμπειρία, ιδίως δε η ετήσια Έκθεση Στρατηγικής Ανάλυσης Προοπτικών·

Διαμόρφωση ανθεκτικών κοινοτήτων

13.

απαιτεί τη συστηματική διοργάνωση πολυεπίπεδων πλατφορμών και διαλόγων που θα παρέχουν διαρθρωμένη και χωρίς αποκλεισμούς συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών στον σχεδιασμό και την υλοποίηση πρωτοβουλιών της Πράσινης Συμφωνίας·

14.

υπογραμμίζει τις τεράστιες εδαφικές προκλήσεις που θέτει η πράσινη μετάβαση, μεταξύ άλλων στον τομέα των μεταφορών, και αναγνωρίζει την ιδιαίτερη κατάσταση των περιφερειών αυτοκινητοβιομηχανίας, ζητεί δε πολυεπίπεδο διάλογο για τη δίκαιη μετάβαση του κλάδου της αυτοκινητοβιομηχανίας·

15.

θα συνεχίσει να συνοδεύει την εφαρμογή ενός μακροπρόθεσμου οράματος για την ύπαιθρο και τη μετάβαση σε οικολογικότερη, εξυπνότερη και βιώσιμη γεωργία. Η θέσπιση Θεματολογίου για την Ύπαιθρο θα πρέπει να παρέχει τη βάση για ένα μηχανισμό διακυβέρνησης των αγροτικών περιοχών που θα προστατεύει τις τοπικές ταυτότητες και χαρακτηριστικά, και σαφείς ποσοτικοποιημένους δείκτες για την αγροτική διάσταση στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου·

16.

υποστηρίζει την προτεραιότητα που δίνεται στο στόχο Μηδενικής Ρύπανσης στην προστασία των ανθρώπων και των οικοσυστημάτων και προσδοκά πως οι τοπικές και περιφερειακές αρχές θα ληφθούν υπόψη στην επικείμενη Δέσμη μέτρων για μηδενική ρύπανση, πρωτίστως μέσω της συγκρότησης της σχετικής Πλατφόρμας ενδιαφερόμενων μερών και του Πίνακα επιδόσεων των περιφερειών της ΕΕ·

17.

ζητεί οι επικείμενες προτάσεις για τα πλαστικά και την κυκλική οικονομία να συνεκτιμούν τις πληροφορίες που ήδη έχει παράσχει η ΕτΠ στις σχετικές της γνωμοδοτήσεις, συμπεριλαμβανομένης της έμφασης στις αρμοδιότητες των τοπικών και περιφερειακών αρχών όσον αφορά την αποκομιδή και τη διαχείριση αποβλήτων·

18.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προωθήσει περαιτέρω τη χρήση διαστημικής τεχνολογίας και τη διαθεσιμότητα δεδομένων σε τοπικό επίπεδο προκειμένου να καταπολεμηθεί η κλιματική αλλαγή, να ενθαρρυνθεί η ενεργειακή μετάβαση, να προστατευθεί το περιβάλλον και να υλοποιηθεί η Πράσινη Συμφωνία·

19.

προσβλέπει στην αναθεώρηση της Οδηγίας για την Ενεργειακή Απόδοση των Κτιρίων ενόψει της πλήρους υλοποίησης του Κύματος Ανακαινίσεων και καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αξιοποιήσει την τρέχουσα ενισχυμένη συνεργασία με την ΕτΠ·

20.

επαναλαμβάνει πως για να επιτύχει η Πράσινη Συμφωνία απαιτείται σε βάθος αναθεώρηση του κανονισμού για τη διακυβέρνηση της ενεργειακής ένωσης, συνδέοντάς την με την Ατζέντα του ΟΗΕ για το 2030 και με το πλαίσιο των ΣΒΑ, καθώς και με τη δομική εφαρμογή της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης μέσω συστηματικών Πολυεπίπεδων Διαλόγων για την Πράσινη Συμφωνία·

21.

επιδοκιμάζει την εργαλειοθήκη για τη διαχείριση διακυμάνσεων των τιμών ενέργειας και ζητεί την ενίσχυση της δράσης για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας και της ευπάθειας απέναντι στην κλιματική αλλαγή·

22.

επικροτεί την αναγνώριση της εγγενούς σύνδεσης μεταξύ της κλιματικής κρίσης και της κρίσης βιοποικιλότητας και εμμένει στην ανάγκη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συνεχίσει να προωθεί την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση στην ΕΕ και παγκοσμίως, αξιοποιώντας τη δήλωση του Εδιμβούργου, ιδίως δε κατά την επικείμενη UN CBD COP 15 και την COP27 της UNFCCC· ζητεί δε ένα Νομοθέτημα για τους Ωκεανούς που θα συμπεριλαμβάνει τις τοπικές και περιφερειακές αρχές στην προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος·

23.

ζητεί την ενίσχυση της εφαρμογής της Πολιτικής της ΕΕ για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, με βάση την Αποστολή για την Προσαρμογή και τον ενωσιακό Μηχανισμό υποστήριξης πολιτικής για την Προσαρμογή·

24.

επικροτεί την επιδίωξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να επιτύχει τους στόχος που τέθηκαν στην Ψηφιακή Πυξίδα για το 2030, και ζητεί την ενσωμάτωση της ψηφιακής συνοχής ως συμπληρωματικής διάστασης έναντι της οικονομικής, της κοινωνικής και της εδαφικής συνοχής στο πλαίσιο των πολιτικών της ΕΕ·

25.

διαπιστώνει με λύπη την έλλειψη σχετικών δεικτών σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο για την παρακολούθηση των στόχων της ψηφιακής δεκαετίας για το 2030, και ζητεί την ανάπτυξή τους·

26.

επιδοκιμάζει τη δέσμευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να εγκρίνει ευρωπαϊκή πράξη για τα μικροκυκλώματα που θα εξετάζει τον υψηλό βαθμό εξάρτησης της ΕΕ από τρίτες χώρες όσον αφορά την προμήθεια τεχνολογιών αιχμής·

27.

χαιρετίζει την εξαγγελθείσα νομική πρωτοβουλία για ένα μέσο έκτακτης ανάγκης για την ενιαία αγορά. Καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξασφαλίσει πως ο ρόλος πρώτης γραμμής των τοπικών και περιφερειακών αρχών θα αντικατοπτρίζεται στην πρότασή της, ιδίως όσον αφορά την αντιμετώπιση διαταραχών της ενιαίας αγοράς σε περιοχές που βασίζονται σε ισχυρές διασυνοριακές αλυσίδες εφοδιασμού και συναλλαγές·

28.

επικροτεί την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να επανεξετάσει την πολιτική ανταγωνισμού της ΕΕ. Υπογραμμίζει πως μια πιθανή αναθεώρηση του ορισμού της αγοράς θα πρέπει να συνεκτιμά προσεκτικά σε ποιο βαθμό αυτό θα επηρεάσει την οικονομική ισορροπία μεταξύ των διαφορετικών περιφερειών της ΕΕ, καθώς και τις ΜΜΕ και τους καταναλωτές·

29.

διαπιστώνει με λύπη πως το πρόγραμμα εργασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν προβλέπει δράσεις σχετικά με τις θεμελιώδεις αλλαγές που θα επιφέρουν στην ευρωπαϊκή βιομηχανία η Πράσινη Συμφωνία, η ψηφιοποίηση και η απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές. Συνιστά, συνεπώς, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συνδέσει στενότερα την μελλοντική της βιομηχανική πολιτική με τη θωράκιση για το μέλλον και να λάβει υπόψη τα διδάγματα που έχουν αντληθεί από ανταγωνιστικά περιφερειακά οικοσυστήματα, τη σημασία των βασικών τεχνολογιών γενικής εφαρμογής και την ανάγκη ισορροπίας μεταξύ ανταγωνιστικότητας και ανοικτής στρατηγικής αυτονομίας·

30.

τονίζει τη σημασία της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων των πολιτών στους μελλοντικούς κανονισμούς της ΕΕ για την τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) και της ενίσχυσης των δεοντολογικών απαιτήσεων για την ανάπτυξη ΤΝ υψηλού κινδύνου. Χαιρετίζει, στο πλαίσιο αυτό, τη δημόσια διαβούλευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την προσαρμογή των κανόνων περί αστικής ευθύνης στις συγκεκριμένες προκλήσεις της ψηφιακής εποχής και της τεχνητής νοημοσύνης (4) και αναμένει ότι αυτό θα οδηγήσει σε ένα επικαιροποιημένο πλαίσιο που θα διασφαλίζει την έννομη προστασία των καταναλωτών για ζημίες που προκαλούνται από εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης·

31.

δεσμεύεται να συμβάλει στη δημιουργία της πλήρως ανεπτυγμένης Ευρωπαϊκής Ένωσης Υγείας που θα τηρεί την αρχή της επικουρικότητας και ζητεί σαφέστερο ρόλο για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τις περιφέρειες στη μελλοντική Αρχή Ετοιμότητας και Αντιμετώπισης Καταστάσεων Έκτακτης Υγειονομικής Ανάγκης (HERA) της ΕΕ, καθώς και στον μελλοντικό Ευρωπαϊκό Χώρο Δεδομένων Υγείας· ζητεί δε ρητά οι τοπικές και περιφερειακές αρχές να συμμετέχουν στον σχεδιασμό και την υλοποίηση μέτρων έκτακτης ανάγκης σε υγειονομικές κρίσεις, στο πλαίσιο της πρότασης για την HERA, καθώς και στο πλαίσιο του σχεδίου κανονισμού για τις σοβαρές διασυνοριακές απειλές κατά της υγείας·

32.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συνεκτιμήσει τον ρόλο των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην πρόληψη του καρκίνου, και δηλώνει έτοιμη να παράσχει συμβουλές σχετικά με την επικείμενη σύσταση για τους προληπτικούς ελέγχους και να αποτελέσει μέρος της διαδικασίας εφαρμογής·

33.

επαναλαμβάνει τις συστάσεις που περιέχονται στη γνωμοδότησή της με θέμα το Νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο. Μια κοινή μεταναστευτική πολιτική βασισμένη στην αλληλεγγύη και η οποία εξασφαλίζει αποτελεσματική διαχείριση των μεταναστευτικών ροών, όπως απαιτούν οι Συνθήκες, δεν μπορεί να επιτευχθεί παρά με τη συμμετοχή όλων των επιπέδων διακυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένου του τοπικού και περιφερειακού επιπέδου·

34.

επαναλαμβάνει την ανάγκη για ένα λειτουργικό χώρο Σένγκεν χωρίς εσωτερικά σύνορα· στηρίζει τα κράτη μέλη και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην προστασία των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ με ταυτόχρονη τήρηση του κράτους δικαίου και σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων·

35.

καλεί τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να στηρίξουν οικονομικά εκείνα τα κράτη μέλη που προστατεύουν επιτυχώς τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ·

36.

τονίζει την ανάγκη για ισχυρότερο συντονισμό, συνεργασία και ανταλλαγή βασικών πληροφοριών μεταξύ των τοπικών και περιφερειακών αρχών, των κρατών μελών και των αρχών επιβολής του νόμου προκειμένου να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά τα διασυνοριακά εγκλήματα, και ειδικότερα η τρομοκρατία και το οργανωμένο έγκλημα·

37.

προσδοκά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δώσει συνέχεια στο αίτημα της ΕτΠ να δοθεί μεγαλύτερο εδαφικό «βάθος» στη σχέση μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της ΕΕ. Η ΕτΠ θα συμβάλει στη διευκόλυνση και την ανάπτυξη εδαφικής συνεργασίας με τα αποκεντρωμένα έθνη και τις τοπικές και περιφερειακές αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου, ακόμα και πέρα από το θεσμικό πλαίσιο της συμφωνίας εμπορίου και συνεργασίας ΕΕ-Ηνωμένου Βασιλείου·

38.

ζητεί τη δημιουργία μηχανισμών διαρκούς και διαρθρωμένης στήριξης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη διομότιμη συνεργασία μεταξύ τοπικών αρχών στα Δυτικά Βαλκάνια και των ομολόγων τους στην ΕΕ, ιδίως μέσω των Μικτών Συμβουλευτικών Επιτροπών με το Μαυροβούνιο, τη Βόρεια Μακεδονία και τη Σερβία και της ομάδας εργασίας της ΕτΠ για τα Δυτικά Βαλκάνια. Επικροτεί την επανέναρξη της Στρατηγικής υποστήριξης των τοπικών αρχών στα Δυτικά Βαλκάνια μέσω του TAIEX·

39.

επιδοκιμάζει τη διαρκή προσήλωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ανατολική Εταιρική Σχέση (ΑΕΣ), ιδίως δε την υιοθέτηση της πρότασης της ΕτΠ για τη δρομολόγηση της Ακαδημίας Δημόσιας Διοίκησης της ΑΕΣ·

40.

επαναλαμβάνει πως, κατά την υλοποίηση της ανανεωμένης εταιρικής σχέσης με τις νότιες γειτονικές χώρες, όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ πρέπει να θεωρούν τις τοπικές και περιφερειακές αρχές ως βασικούς εταίρους για τη βιώσιμη ανάπτυξη και να δημιουργηθεί έτσι νέα δυναμική για τις μεταρρυθμίσεις στον τομέα της αποκέντρωσης·

41.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναγνωρίσει τον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές, ώστε να συμβάλουν στην ειρήνη και την ευημερία σε τρίτες χώρες, με πρωτοβουλίες όπως η πρωτοβουλία της Λευκωσίας —ένα απτό παράδειγμα συνεργασίας μεταξύ ομοτίμων·

42.

ζητεί σαφές σχέδιο για τη μακροχρόνια δέσμευση και τη χρηματοδοτική ενίσχυση του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της ΕΕ και των μέσων του, όσον αφορά τόσο την πρόληψη και την ετοιμότητα ενόψει καταστροφών, όσο και την ικανότητα συλλογικής απόκρισης σε έκτακτες ανάγκες. Καλεί επίσης την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συμπεριλάβει την τοπική και περιφερειακή εμπειρία διαχείρισης καταστροφών στο πρόσφατα συσταθέν Δίκτυο γνώσεων για την πολιτική προστασία της Ένωσης·

Συνοχή, η θεμελιώδης αξία μας

43.

υπογραμμίζει τον καθοριστικό ρόλο της κοινωνικής συνοχής και ζητεί συνεπώς να δοθεί στους δήμους και τις περιφέρειες η ευκαιρία να αξιοποιήσουν ει δυνατόν περισσότερο το μέσο NextGenerationEU για την παγίωση μακροπρόθεσμων και βιώσιμων επενδύσεων που σχεδιάζουν στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής·

44.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ενημερώσει σχετικά με τη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών στο στάδιο υλοποίησης των Εθνικών Σχεδίων Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΕΣΑΑ) στην «Έκθεση αξιολόγησής» της για την εφαρμογή του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΜΑΑ), που αναμένεται μέχρι τον Ιούλιο του 2022 (Άρθρο 16 του κανονισμού ΜΑΑ)· Ζητεί τον πλήρη σεβασμό της αρχής της εταιρικής σχέσης και την εφαρμογή της στο Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης και στον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΜΑΑ), καθώς και την ταχεία έγκριση όλων των ΕΣΑΑ·

45.

επικροτεί την επανέναρξη, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, της άσκησης αξιολόγησης της οικονομικής διακυβέρνησης, και φρονεί πως έφτασε ο καιρός να επανεξετάσουμε το δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ προκειμένου να αποφευχθεί το να καταστούν εκ νέου οι δημόσιες επενδύσεις και οι δημόσιες υπηρεσίες η μεταβλητή αναπροσαρμογής·

46.

διαπιστώνει με λύπη πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν εξέτασε το ενδεχόμενο παράτασης κατά ένα έτος του ποσοστού συγχρηματοδότησης 100 % και αύξησης του ορίου «de minimis» εντός της Πρωτοβουλίας Επενδύσεων για την Αντιμετώπιση του Κορονοϊού +, δεδομένων των δημοσιονομικών περιορισμών που εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές·

47.

επιδοκιμάζει την απόφαση ανανέωσης της στρατηγικής εταιρικής σχέσης της ΕΕ με τις εξόχως απόκεντρες περιοχές προκειμένου να εκτιμηθεί δεόντως ο αντίκτυπος της πανδημίας COVID-19 και να προσαρμοστεί η ενωσιακή στήριξη·

48.

εκφράζει την ανησυχία της αναφορικά με τη βραδεία έγκριση των Συμφωνιών Εταιρικής Σχέσης στα κράτη μέλη και την επίδρασή της στη χαμηλή απορρόφηση των διαθέσιμων διαρθρωτικών ταμείων και προτείνει τη στενή συνεργασία μεταξύ των περιφερειών και των θεσμικών οργάνων της ΕΕ για την επιτάχυνση του ρυθμού έγκρισης, μεταξύ άλλων για τα επιχειρησιακά προγράμματα·

49.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δημιουργήσει, πέραν του υφιστάμενου ιστοτόπου για τις επενδυτικές σχέσεις, ειδική διαδικτυακή πύλη για ζητήματα που αφορούν τα ευρωπαϊκά ομόλογα, που θα περιέχει τα πλήρη συγκεντρωτικά δεδομένα για όλα τα ομόλογα και γραμμάτια που κυκλοφορούν στο πλαίσιο του μέσου NextGenerationEU και των Πράσινων Ομολόγων NextGenerationEU·

50.

υπογραμμίζει την ανάγκη θέσπισης πλαισίου πολιτικής της ΕΕ, προκειμένου να καταστεί δυνατή η αποδοτική συγκρότηση και διαχείριση διασυνοριακών δημόσιων υπηρεσιών. Ζητεί επίσης ένα ισχυρότερο νομικό πλαίσιο που θα διασφαλίζει τη στήριξη της συνεργασίας μεταξύ περιφερειακών και τοπικών φορέων στις παραμεθόριες περιοχές της ΕΕ, εξασφαλίζοντας ελάχιστα πρότυπα για τη διασυνοριακή συνεργασία σε περίπτωση κρίσεων, ώστε να διατηρείται επαρκές επίπεδο δημόσιων υπηρεσιών·

51.

διαπιστώνει με λύπη πως πολυάριθμα μέτρα στο πλαίσιο της Στρατηγικής για Βιώσιμη και Έξυπνη Κινητικότητα, που είναι προγραμματισμένα για το 2022, δεν αντικατοπτρίζονται στο πρόγραμμα εργασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ιδίως όσον αφορά τις συνδυασμένες μεταφορές, τις υπηρεσίες πληροφοριών εσωτερικής ναυσιπλοΐας και την απόδοση των διεθνών σιδηροδρομικών μεταφορών. Επικροτεί ωστόσο το γεγονός ότι οι «υπηρεσίες πολυτροπικής ψηφιακής κινητικότητας» συμπεριλαμβάνονται στο πρόγραμμα εργασίας, και υπογραμμίζει πως οι συλλογικές δημόσιες συγκοινωνίες, που συχνά οργανώνονται απευθείας από τις τοπικές και περιφερειακές αρχές ως υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος, πρέπει να βρίσκονται στην καρδιά της πρωτοβουλίας·

52.

εμμένει στην ανάγκη ταχείας εφαρμογής του Ευρωπαϊκού Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων και των δεικτών «πέραν του ΑΕγχΠ» για τη μέτρηση της οικονομικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής προόδου και για τη διευκόλυνση της μετάβασης σε μια βιώσιμη οικονομία της ευημερίας·

53.

αναμένει με ανυπομονησία τη σύσταση σχετικά με το ελάχιστο εισόδημα, ως ένα βήμα προς την εξάλειψη της φτώχειας στην ΕΕ και ως αναγκαία συνέχεια της οδηγίας για τους επαρκείς κατώτατους μισθούς·

54.

χαιρετίζει τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Πλατφόρμας για την Καταπολέμηση της Αστεγίας, ως πρώτο βήμα ανταπόκρισης στο πάγιο αίτημα της ΕτΠ για πιο αποτελεσματική πολιτική για την αστεγία·

55.

καλεί επιτακτικά την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συνεκτιμήσει δεόντως τις πρόσφατες εργασίες της ΕτΠ για τους φροντιστές και τις υπηρεσίες φροντίδας στην επικείμενη Ευρωπαϊκή στρατηγική της για τη φροντίδα·

56.

προσβλέπει στη δέσμη μέτρων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την παιδεία και υπογραμμίζει τη σημασία της εξασφάλισης συνεργειών και συνοχής με τις μελλοντικές πρωτοβουλίες για τη βελτίωση των ψηφιακών δεξιοτήτων·

57.

επικροτεί το προτεινόμενο πρόγραμμα Aim, Learn, Master, Achieve (ALMA) και τονίζει την ανάγκη διασφάλισης ότι οι πόροι που θα διατεθούν στο πρόγραμμα συνάδουν με τον σημαντικό αριθμό νέων εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης και κατάρτισης (ΕΑΕΚ) στην ΕΕ·

58.

τονίζει την ανάγκη υλοποίησης του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας με τη στήριξη περιφερειακών οικοσυστημάτων καινοτομίας μέσω στρατηγικής και συντονισμένης προσέγγισης σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης και προσβλέπει στη συμμετοχή της στην ανάπτυξη της έννοιας των περιφερειακών κόμβων ΕΧΕ από κοινού με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή·

59.

στηρίζει την υλοποίηση των Αποστολών Ορίζων ως τολμηρό βήμα προς την αντιμετώπιση των κοινωνιακών προκλήσεων, υπογραμμίζει ωστόσο την ανάγκη για ένα αποτελεσματικό σύστημα πολυεπίπεδης διακυβέρνησης που θα συνδυάζει τις Αποστολές με τις τοπικές και περιφερειακές αναπτυξιακές στρατηγικές, τα μέτρα ανάκαμψης από την πανδημία και τη χρηματοδότηση της καινοτομίας μέσω των διαρθρωτικών ταμείων·

60.

διαπιστώνει με λύπη την απουσία αναφοράς του προγράμματος εργασίας στην έξυπνη εξειδίκευση, καθότι αποτελεί βασική έννοια για την υπέρβαση της διασποράς των διαφόρων προγραμμάτων και πολιτικής για την προώθηση της καινοτομίας·

61.

εκφράζει τη λύπη της για την απουσία αναφοράς στην πρότασή της για μια νέα Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τον Τουρισμό 2030/2050 εντός του προγράμματος εργασίας της Επιτροπής για το 2022· καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παρουσιάσει ένα νέο φιλόδοξο όραμα για τον βιώσιμο τουρισμό, λαμβανομένων υπόψη τόσο του αντικτύπου της πανδημίας COVID-19 όσο και της πράσινης και ψηφιακής ανάκαμψης·

62.

αναθέτει στον Πρόεδρό της να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στη σλοβενική, τη γαλλική και την τσεχική Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ και στον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Βρυξέλλες, 1η Δεκεμβρίου 2021.

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών

Απόστολος ΤΖΙΤΖΙΚΩΣΤΑΣ

(1) COR-2020-01392-00-00-RES-TRA.

(2) COR-2021-02507-00-00-RES-TRA.

(3) COR-2021-03857-00-00-RES-TRA.

(4) https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/12979-Civil-liability-adapting-liability-rules-to-the-digital-age-and-artificial-intelligence/public-consultation_el

147η σύνοδος ολομέλειας της ΕτΠ (υβριδική μέσω Interactio), 1.12.2021 - 2.12.2021

28.2.2022

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 97/10

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Βελτίωση της νομοθεσίας: συνένωση δυνάμεων για τη θέσπιση καλύτερων νόμων»

(2022/C 97/03)

Εισηγητής:

Piero Mauro ZANIN (IT/EPP), πρόεδρος και μέλος του περιφερειακού συμβουλίου Φριούλι — Ιουλιανής Βενετίας

Έγγραφο αναφοράς:

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών — Βελτίωση της νομοθεσίας: συνένωση δυνάμεων για τη θέσπιση καλύτερων νόμων

Βρυξέλλες, 29.4.2021

COM(2021) 219 final

ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Βελτίωση της νομοθεσίας για την υποστήριξη της ανάκαμψης της ΕΕ

Υπογραμμίζει ότι το ενωσιακό σύστημα βελτίωσης της νομοθεσίας, το οποίο θεωρείται από τον ΟΟΣΑ ως μία από τις πιο προηγμένες ρυθμιστικές προσεγγίσεις στον κόσμο, είναι ένα σύστημα ικανό να συμβάλει σε ποιοτική και «κατάλληλη για το μέλλον» νομοθεσία και ανταποκρίνεται στα κύρια ζητούμενα περιβαλλοντικού, ψηφιακού και κοινωνικού μετασχηματισμού στα οποία πρέπει να δώσει απαντήσεις η ΕΕ.

Συμμερίζεται την άποψη ότι η νομοθεσία της ΕΕ πρέπει να δημιουργεί ενωσιακή προστιθέμενη αξία, να περιορίζει τον διοικητικό φόρτο στο ελάχιστο και να τον διατηρεί ανάλογο των επιδιωκόμενων σκοπών της εκάστοτε νομοθετικής ρύθμισης, να χαρακτηρίζεται από σαφήνεια και διαφάνεια και να είναι σύμφωνη με τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας.

Τονίζει ότι είναι θεμελιώδους σημασίας η διάσταση της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης να ενσωματωθεί στο σύστημα για τη «βελτίωση της νομοθεσίας», εφόσον η ευρωπαϊκή νομοθεσία εφαρμόζεται από τα κράτη μέλη, τις περιφέρειες και τις τοπικές αρχές: χωρίς τη συμμετοχή όλων των επιπέδων διακυβέρνησης, τα οποία είναι υπεύθυνα για την εφαρμογή των προτύπων της ΕΕ, δεν μπορεί να υπάρξει ποιοτική νομοθεσία κατάλληλη για την επίτευξη των κοινών στόχων. Συνεπώς, συνιστά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δώσει προτεραιότητα στη συνεργασία με τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ), ιδίως δε με εκείνους που διαθέτουν νομοθετικές εξουσίες, καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου πολιτικής, με βάση μια μέθοδο εργασίας πολυεπίπεδης διακυβέρνησης·

Επισημαίνει ότι οι δημοκρατικά εκλεγμένοι ΟΤΑ εξακολουθούν να ασκούν περιορισμένη επιρροή στη διαμόρφωση της νομοθεσίας της ΕΕ την οποία οφείλουν να εφαρμόζουν: απαιτείται να αναγνωριστεί σημαντικότερος ρόλος εντός του ευρωπαϊκού συστήματος διακυβέρνησης τόσο στους ΟΤΑ όσο και στην ΕτΠ, ως θεσμικό τους εκπρόσωπο σε επίπεδο ΕΕ.

Εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενισχύει τον ρόλο της ως θεματοφύλακα των Συνθηκών, εστιάζει στην αποτελεσματικότερη επιβολή της νομοθεσίας της ΕΕ και για τον λόγο αυτόν, προτίθεται να καταβάλει μεγαλύτερη προσπάθεια στο πλαίσιο αυτό, ενώ ταυτόχρονα προσφέρει στήριξη στα κράτη μέλη, στις περιφέρειες και στους δήμους κατά τη διαδικασία της αποτελεσματικής και ορθής εφαρμογής του ενωσιακού δικαίου. Η ενισχυμένη και πιο αποτελεσματική εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ θα συμβάλλει επίσης στην υλοποίηση του θεματολογίου για τη βελτίωση της νομοθεσίας.

Καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διερευνήσει τρόπους στενότερης συμμετοχής των περιφερειακών κοινοβουλίων στη διαδικασία χάραξης των ενωσιακών πολιτικών, βάσει του μηχανισμού έγκαιρης προειδοποίησης που προβλέπεται από τις Συνθήκες, προκειμένου να είναι όντως σε θέση να συμβάλλουν θετικά στην ανάπτυξη της ενεργού επικουρικότητας (1).

Πιστεύει ότι έφτασε πλέον η στιγμή να επέλθει συνένωση δυνάμεων για τη θέσπιση καλύτερων νόμων, με την υιοθέτηση μιας προσέγγισης από τη βάση προς την κορυφή και την παράλληλη βελτιστοποίηση και σύγκλιση των εργαλείων για τη βελτίωση της νομοθεσίας, πολλά εκ των οποίων αποτελούν ήδη κτήμα των περιφερειών, προκειμένου να καταστούν συμβατά και πρόσφορα για την ανταλλαγή των βέλτιστων πρακτικών και των διαθέσιμων δεδομένων.

Χαιρετίζει την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να επιδιώξει τη μεγαλύτερη συμμετοχή των πολιτών στη χάραξη των ευρωπαϊκών πολιτικών μέσω διαβουλεύσεων, αλλά την ενθαρρύνει επίσης να αξιοποιήσει για τον σκοπό αυτόν την ικανότητα των ΟΤΑ και της ΕτΠ να αντιλαμβάνονται και να μεταφέρουν τις ανησυχίες των πολιτών, καθώς και να δρουν ως διαμεσολαβητές.

Συμφωνεί ότι η πολιτική δράση πρέπει να βασίζεται σε εμπεριστατωμένη ανάλυση και επιστημονικά τεκμηριωμένα στοιχεία κατά τρόπο ώστε να καθίσταται δυνατή η συστηματική αξιολόγηση των οικονομικών, κοινωνικών, έμφυλων, περιβαλλοντικών και λοιπών επιπτώσεών της.

10.

Επικροτεί την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να συμπεριλαμβάνει τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και χάραξης των πολιτικών της ΕΕ, μεταξύ άλλων με τη βελτίωση της ανάλυσης και της υποβολής εκθέσεων σχετικά με τις προτάσεις που αφορούν τη βιώσιμη ανάπτυξη. Επισημαίνει ότι η υλοποίηση των ΣΒΑ δεν πρέπει να υπονομεύεται από τον διοικητικό και κανονιστικό φόρτο και να συνεκτιμά εξίσου την οικονομική, κοινωνική, έμφυλη και περιβαλλοντική διάσταση της βιώσιμης ανάπτυξης. Καλεί δε τα κράτη μέλη και τους ΟΤΑ να πράξουν το ίδιο.

11.

Συμφωνεί ότι η αρχή της «μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης» θα πρέπει να εφαρμόζεται σε όλους τους τομείς, σύμφωνα με τη μακροπρόθεσμη στρατηγική της ΕΕ για το 2050 (2) και την Aτζέντα του 2030 (3). Ζητεί τη συμμετοχή των ΟΤΑ —οι οποίοι βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της εφαρμογής των πολιτικών για το περιβάλλον, το κλίμα και την ενέργεια— στον προγραμματισμό και τη διαχείριση των πόρων. Υπενθυμίζει τη γνωμοδότηση της ΕτΠ με θέμα τον ευρωπαϊκό νόμο για το κλίμα (4) και συνιστά να ληφθεί υπόψη το κόστος της αδράνειας, η οποία μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες, σημαντικές και όχι άμεσα αντιληπτές συνέπειες.

12.

Προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τους ΟΤΑ να θεσπίσουν συμβατούς κανόνες για την άρση των εμποδίων και των γραφειοκρατικών δυσκολιών που βλάπτουν την ευημερία των πολιτών επιβραδύνοντας την ανάκαμψη. Καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να στηρίξει τις περιφέρειες —ιδίως τις παραμεθόριες και τις λιγότερο αναπτυγμένες— για την προώθηση της κοινής νομοθεσίας, αξιοποιώντας τις ήδη υφιστάμενες εμπειρίες συνεργασίας μεταξύ παραμεθόριων και ευάλωτων περιοχών, όπως εκείνες των Ευρωπαϊκών Ομίλων Εδαφικής Συνεργασίας (ΕΟΕΣ).

13.

Καλεί τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, τα κράτη μέλη και τους ΟΤΑ να εφαρμόσουν, εντός των ορίων της αρμοδιότητας του καθενός, τις συστάσεις της ειδικής ομάδας «Επικουρικότητα και αναλογικότητα — Κάνουμε λιγότερα με πιο αποδοτικό τρόπο» (5). Ζητεί την επικαιροποίηση των εν λόγω συστάσεων υπό το φως των διδαγμάτων που αντλήθηκαν από την πανδημία, καθώς και των στόχων της πράσινης, της ψηφιακής και της κοινωνικής μετάβασης και της οικοδόμησης δικαιότερων, ανθεκτικότερων και πιο ισότιμων οικονομιών και κοινωνιών στο πλαίσιο του μέσου Next Generation EU.

14.

Ζητεί επίσης την αναθεώρηση της διοργανικής συμφωνίας για τη βελτίωση της νομοθεσίας, καθώς και των κατευθυντηρίων γραμμών και της εργαλειοθήκης της, με την ενσωμάτωση της πολυεπίπεδης διάστασης της νομοθετικής διαδικασίας της ΕΕ, όπως προτείνεται από την ειδική ομάδα «Επικουρικότητα» (6). Επισημαίνει πόσο σημαντική είναι η διάδοση των γνώσεων για τα μέσα —και της χρήσης τους— βελτίωσης της νομοθεσίας μεταξύ των κρατών μελών και των ΟΤΑ, ιδίως εκείνων που διαθέτουν νομοθετικές εξουσίες. Ζητεί να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια για την ενίσχυση της γλωσσικής πτυχής, της κοινής χρήσης της ορολογίας και της ορθής μετάφρασης που αποτελούν καθοριστικές παραμέτρους για την επίτευξη των κοινών στόχων της βελτίωσης της νομοθεσίας σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης.

Μια κοινή προσπάθεια

15.

Συμφωνεί ότι δεν μπορεί να υπάρξει ποιοτική νομοθεσία χωρίς συνεκτίμηση των επιτευγμάτων της προγενέστερης νομοθεσίας. Επισημαίνει ότι πολλές περιφέρειες έχουν συμπεριλάβει ρήτρες αξιολόγησης στη νομοθεσία τους με στόχο να διασφαλίσουν τη διαθεσιμότητα στοιχείων σχετικά με την επίδραση της νομοθεσίας. Αναγνωρίζει ότι η ανταλλαγή των στοιχείων που συλλέγονται σε ένα κοινό μητρώο αποδεικτικών στοιχείων αποτελεί ευθύνη όλων των ευρωπαϊκών, εθνικών, περιφερειακών και τοπικών θεσμικών φορέων.

16.

Επισημαίνει τη χρησιμότητα της δημιουργίας μιας κοινής νομοθετικής πύλης και συνιστά τη διάδοσή της με την ανάληψη πρωτοβουλιών επικοινωνίας σε όλα τα κράτη μέλη.

17.

Εκτιμά ότι οι θεσμικοί ιστότοποι των ΟΤΑ μπορούν να ενισχύσουν τη δημοσιότητα των δημόσιων διαβουλεύσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής χάρη στη διάδοση των προσκλήσεων υποβολής αποδεικτικών στοιχείων και στην προβολή σταθερών δικτύων προσώπων επικοινωνίας με στόχο τη συγκέντρωση των εισηγήσεων και των αιτημάτων των τελικών χρηστών, των οποίων η συμβολή είναι θεμελιώδης για την επίτευξη των στόχων οικονομικής μεγέθυνσης και ανάπτυξης.

Καλύτερη επικοινωνία με τα ενδιαφερόμενα μέρη και το ευρύ κοινό

18.

Επιδοκιμάζει την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να βελτιώσει περαιτέρω τις διαβουλεύσεις και να τις καταστήσει περισσότερο στοχευμένες, σαφέστερες και πιο φιλικές προς τον χρήστη, μεταξύ άλλων μέσω πιο ισορροπημένων, δομημένων, λιγότερο τεχνικών και εύληπτων ερωτηματολογίων. Επικροτεί τη συνένωση των δημόσιων διαβουλεύσεων και των χαρτών πορείας σε μια ενιαία «πρόσκληση υποβολής αποδεικτικών στοιχείων» στη διαδικτυακή πύλη «Πείτε την άποψή σας». Επιμένει ότι τα ερωτηματολόγια χρειάζεται να μεταφράζονται ταυτόχρονα σε όλες τις γλώσσες της ΕΕ προκειμένου να καταστεί δυνατή η συμμετοχή των ενδιαφερομένων μερών οπουδήποτε και σε όλα τα επίπεδα.

19.

Προτείνει, δεδομένων των ιδιαιτεροτήτων τους, να συμμετέχουν οι ΟΤΑ συχνότερα σε στοχευμένες διαβουλεύσεις. Συνιστά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συμβουλεύεται την ΕτΠ κατά την προετοιμασία ανοικτών διαβουλεύσεων και χαρτών πορείας σχετικά με προτάσεις που επηρεάζουν σημαντικά τα υποεθνικά επίπεδα διακυβέρνησης και να επιδιώξει τη συμμετοχή των ΟΤΑ, μέσω της ΕτΠ, σε μια αποκεντρωμένη και συστηματική ενημερωτική εκστρατεία σχετικά με τα ετήσια προγράμματα εργασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

20.

Φρονεί ότι η Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης (CoFoE) αποτελεί εξαιρετική ευκαιρία για διάλογο με τους πολίτες. Υπενθυμίζει τη γνωμοδότησή της με θέμα Οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές σε μόνιμο διάλογο με τους πολίτες και επαναλαμβάνει ότι η CoFoE θα πρέπει να θεωρηθεί ως ευκαιρία για την επανεξέταση και τη διαφοροποίηση του τρόπου με τον οποίο η ΕΕ λειτουργεί και γίνεται αντιληπτή από τους πολίτες της (7). Επαναλαμβάνει την ανάγκη να συμπεριληφθεί η ΕτΠ μεταξύ των πρωταγωνιστών στην CoFoE και να ενισχυθεί τόσο ο ρόλος των ΟΤΑ —και δη αυτών με νομοθετικές εξουσίες— στη δημοκρατική λειτουργία της ΕΕ όσο και η εδαφική διάσταση των ευρωπαϊκών πολιτικών.

21.

Υπογραμμίζει τη σημασία που έχει η προώθηση της συμμετοχής των πολιτών στη χάραξη των πολιτικών της ΕΕ. Υπενθυμίζει επ’ αυτού την πρότασή της για τη δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού δικτύου διαλόγου, βασισμένου στην εθελοντική συμμετοχή των πολιτών (CitizEN), το οποίο —εάν δοκιμαστεί κατά τη Διάσκεψη για το μέλλον της Ευρώπης— θα μπορέσει να εισαγάγει έναν διαρθρωτικό μηχανισμό για τη διασφάλιση της δέουσας ενημέρωσης και συμμετοχής των πολιτών, ενθαρρύνοντας την μακροπρόθεσμη πολιτική δέσμευσή τους.

Αυξημένη διαφάνεια

22.

Προκρίνει την ευρύτερη δυνατή διαφάνεια της νομοθετικής διαδικασίας, διασφαλίζοντας ότι οι πολίτες έχουν πλήρη πρόσβαση στα διαθέσιμα δεδομένα, τις συμβολές, τις μελέτες και τις αξιολογήσεις που διενεργούνται για κάθε νομοθετική πρόταση.

23.

Θεωρεί ότι η πρόσβαση της ΕτΠ σε επιλεγμένα έγγραφα συνεδριάσεων τριμερούς διαλόγου, υπό την προϋπόθεση ότι έχει ήδη εκδώσει γνωμοδότηση ή εκπονεί γνωμοδότηση σχετική με την εν λόγω πρόταση, δυνάμει του άρθρου 307 της ΣΛΕΕ, θα ήταν απαραίτητη για να αξιολογηθεί κατά πόσον οι αλλαγές που συζητούνται στις συνεδριάσεις αυτές είναι σημαντικές από τοπική ή περιφερειακή άποψη και δικαιολογούν την κατάρτιση νέας γνωμοδότησης. Η πρόσβαση αυτή θα επιτρέψει στην ΕτΠ να ανταποκρίνεται στην αποστολή της ως συμβουλευτικό όργανο και θα διασφαλίσει την αποτελεσματικότητα ή την πρακτική χρησιμότητα των διατάξεων των Συνθηκών που αφορούν την ΕτΠ.

24.

Καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δημιουργήσει συνδέσμους μεταξύ βάσεων δεδομένων, μητρώων, αρχείων και πυλών, συμπεριλαμβανομένου του αποθετηρίου υποδειγμάτων MIDAS, ενόψει της διάδοσης των γνώσεων που περιέχουν στο ευρύ κοινό μέσω ενδεδειγμένων πρωτοβουλιών επικοινωνίας και κατάρτισης, μεταξύ άλλων με τη βοήθεια της ΕτΠ και των ενώσεων των ΟΤΑ.

25.

Επικροτεί την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να βελτιώσει τις δημόσιες διαβουλεύσεις και την επεξεργασία της ανατροφοδότησης. Επί του παρόντος, δεν είναι σαφές με ποιον τρόπο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σταθμίζει τις μεμονωμένες συμβολές, κάτι που θα ήταν απαραίτητο για τη διασφάλιση της δημοκρατικής διαφάνειας στον εν λόγω τομέα. Σε κάθε περίπτωση, η συνεισφορά των δημόσιων περιφερειακών αρχών με αρμοδιότητα στους τομείς που εξετάζονται στη διαβούλευση θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη ιδίως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά την υποβολή των νομοθετικών της προτάσεων.

Νέα εργαλεία για περαιτέρω απλούστευση και μείωση του φόρτου

26.

Συμφωνεί ότι είναι πλέον καιρός να επιδειχθεί μεγαλύτερη προσοχή στην επίδραση της νομοθεσίας όσον αφορά το οικονομικό κόστος και τον διοικητικό φόρτο που συνεπάγεται για τους ΟΤΑ, τους πολίτες, τις οικογένειες και τις επιχειρήσεις, ιδίως τις πολύ μικρές, τις μικρές και τις μεσαίες επιχειρήσεις που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας της ΕΕ.

27.

Καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κατά την εφαρμογή της προσέγγισης «για κάθε θέσπιση, μία κατάργηση», με την οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει την αντιστάθμιση των νέων επιβαρύνσεων που προκύπτουν από τις νομοθετικές προτάσεις με την αντίστοιχη μείωση των ήδη υφιστάμενων επιβαρύνσεων στον ίδιο τομέα, να διασφαλίσει ότι οι αρχικές εκτιμήσεις επιπτώσεων και οι εκτιμήσεις επιπτώσεων περιλαμβάνουν αξιολόγηση των πιθανών εδαφικά διαφοροποιημένων επιπτώσεων κάθε νομοθετικής πρωτοβουλίας. Προσδοκά ότι η εφαρμογή αυτής της αρχής θα συμβάλει στη διαφύλαξη των στόχων της νομοθεσίας, καθώς και των υψηλών οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών προτύπων της ΕΕ. Αναμένει επίσης ότι οι μεθοδολογίες που χρησιμοποιούνται για τη μέτρηση και τη μείωση του φόρτου βασίζονται σε μια τεκμηριωμένη προσέγγιση όσον αφορά την αντιστάθμιση του διοικητικού φόρτου και το κόστος της αδράνειας, έτσι ώστε να μπορούν αργότερα να καταστούν κοινό κτήμα των φορέων χάραξης πολιτικής σε όλα τα επίπεδα και να συνοδεύουν τις νομοθετικές προτάσεις, καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας έγκρισής τους, έως την εφαρμογή τους σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.

28.

τονίζει ότι οι νέες ευρωπαϊκές νομοθετικές πρωτοβουλίες θα πρέπει να δημιουργήσουν προστιθέμενη αξία για την ΕΕ και, επιπλέον, πιστεύει ότι θα ήταν ζωτικής σημασίας να διασφαλιστεί ότι τα προτεινόμενα μέτρα και υποχρεώσεις είναι απλά και μπορούν να εφαρμοστούν αποτελεσματικά και αποδοτικά προκειμένου να επιτευχθούν οι συμφωνηθέντες στόχοι πολιτικής. Ζητεί να αυξηθεί η διαφάνεια και η λογοδοσία και να μειωθεί ο διοικητικός φόρτος για τις επιχειρήσεις, ιδίως τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Τονίζει ότι η ΕΕ θα πρέπει να θέσει ως στόχο τη μείωση του συνολικού κανονιστικού φόρτου της ΕΕ για τις επιχειρήσεις·

29.

Τονίζει ότι, στον απόηχο της πρωτοβουλίας «Small Business Act», ένας ορισμένος αριθμός κρατών και περιφερειών έχει ήδη εφαρμόσει μεθοδολογίες με στόχο την αξιολόγηση του φόρτου που συνεπάγεται η νομοθεσία για τις επιχειρήσεις. Ενθαρρύνει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών σχετικά με τα αντισταθμιστικά μέτρα, καθώς και τα μέσα, τις μεθοδολογίες και τα συλλεγόμενα δεδομένα.

30.

Θεωρεί ως προϋπόθεση για τη μείωση του φόρτου και την απλούστευση των διαδικασιών, την πραγματοποίηση επενδύσεων με στόχο την υιοθέτηση ψηφιακών λύσεων ικανών να εκσυγχρονίσουν τα συστήματα των δημόσιων διοικήσεων, προσαρμόζοντάς τα στους ρυθμούς και στις ανάγκες των παραγωγικών τομέων.

31.

Καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να υποστηρίξουν τις επιχειρήσεις, ιδίως τις πολύ μικρές, τις μικρές και τις μεσαίες επιχειρήσεις, όταν πραγματοποιούν τις επενδύσεις —μεταξύ άλλων στην κατάρτιση, στην αναβάθμιση δεξιοτήτων και στην επανειδίκευση— που απαιτούνται για την προσαρμογή στα ισχύοντα πρότυπα βάσει της οικείας νομοθεσίας της ΕΕ στον εν λόγω τομέα.

32.

Αναγνωρίζει την ανάγκη κανονιστικής αναθεώρησης και απλούστευσης, με στόχο τόσο την άρση των εμποδίων που παρακωλύουν την εφαρμογή των κανόνων, μεταξύ άλλων και σε διασυνοριακό επίπεδο, όσο και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας, της διαφάνειας και της κατανόησης της νομοθεσίας από τους τελικούς χρήστες, είτε πρόκειται για πολίτες είτε για επιχειρήσεις. Χαιρετίζει, ως εκ τούτου, το έργο που επιτελέστηκε στο πλαίσιο της Ετήσιας έρευνας του φόρτου 2020, η οποία —σύμφωνα με τη διοργανική συμφωνία του 2016 για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου— περιλαμβάνει τα μέτρα που ελήφθησαν για τη μείωση του φόρτου και την απλούστευση της νομοθεσίας.

33.

Συμμερίζεται τον ήδη προβλεπόμενο στόχο του προγράμματος βελτίωσης της καταλληλότητας και της αποδοτικότητας του κανονιστικού πλαισίου (REFIT), ο οποίος ενισχύεται πλέον με τη δημιουργία της πλατφόρμας «Fit for Future» (F4F). Επιδοκιμάζει τον ενισχυμένο ρόλο της ΕτΠ στην εν λόγω πλατφόρμα, με τρεις εκπροσώπους της στην ομάδα εκπροσώπων των κυβερνήσεων, πράγμα το οποίο καθησυχάζει εν μέρει στις ανησυχίες της ΕτΠ σχετικά με τη διαχείριση και την αποτελεσματικότητα της προηγούμενης πλατφόρμας REFIT, καθώς και μέσω του ReghHub (Δίκτυο περιφερειακών κόμβων για την επανεξέταση της υλοποίησης των πολιτικών της ΕΕ). Επαναβεβαιώνει την υποστήριξή της στην πλατφόρμα F4F και τη δέσμευσή της να εντείνει τη συνεργασία της με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Υπενθυμίζει ότι η ΕτΠ βρίσκεται στην ιδανική θέση προκειμένου να συλλέγει συστηματικά τις συνεισφορές των ΟΤΑ, μέσω των μελών της, των διαφόρων δικτύων και άλλων στοχευμένων πρωτοβουλιών, όπως το RegHub (8).

34.

Τονίζει την προστιθέμενη αξία που προσδίδει το RegHub, μέσω διαβουλεύσεων με τα ενδιαφερόμενα μέρη, στη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής βάσης δεδομένων σχετικά με τα αποτελέσματα της εφαρμογής της ενωσιακής νομοθεσίας. Υπογραμμίζει ότι το RegHub διευκολύνει επίσης την εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ μέσω της διάδοσης πληροφοριών και της δημιουργίας ευνοϊκού περιβάλλοντος για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών, καθώς και για την αξιολόγηση της προόδου και των αποτελεσμάτων. Σημειώνει ότι, προκειμένου να διασφαλιστεί η συνέχεια και η συνέπεια της απλούστευσης, το RegHub θα πρέπει επίσης να χρησιμοποιείται για την εφαρμογή των οδηγιών και των κανονισμών που έχουν ήδη αποτελέσει αντικείμενο διαβούλευσης και αναθεώρησης, προκειμένου να υποστηριχθεί η εφαρμογή τους. Καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο μακροπρόθεσμης χρηματοδοτικής στήριξης ενόψει της ανάπτυξης και της εδραίωσης του RegHub ως εργαλείου για τη βελτίωση της νομοθεσίας.

35.

Θεωρεί κεφαλαιώδες να επεκταθεί όσο το δυνατόν περισσότερο η συμμετοχή περιφερειών, επαρχιών και δήμων στο RegHub και καλεί τα κράτη μέλη να χρησιμοποιούν και αυτά το εν λόγω δίκτυο για την εφαρμογή συστημάτων απόκτησης δεδομένων και πληροφοριών από την επικράτεια.

Βελτίωση της εργαλειοθήκης μας

36.

Εκτιμά ότι ένα από τα διδάγματα που αντλήθηκαν από την πανδημία είναι η ανάγκη συγκέντρωσης, όσο το δυνατόν νωρίτερα, των ενδείξεων μελλοντικών φαινομένων, επιτυγχάνοντας έτσι ταχεία αντίδραση ικανή τουλάχιστον να περιορίσει τις πλέον καταστροφικές επιπτώσεις. Παρατηρεί ότι είναι σημαντικό να διαθέτουν οι φορείς χάραξης πολιτικής πλήρη και επικαιροποιημένα επιστημονικά στοιχεία με στόχο τη χάραξη στρατηγικών δεόντως ανταποκρινόμενων στις προκλήσεις. Επαναλαμβάνει την ανάγκη στενής και αδιάλειπτης συνεργασίας με την επιστημονική και την ερευνητική κοινότητα.

37.

Ευελπιστεί ότι η μεθοδολογία για την ενσωμάτωση της στρατηγικής ανάλυσης προοπτικών στη χάραξη των διαφόρων πολιτικών θα προσδιοριστεί στην εργαλειοθήκη για τη βελτίωση της νομοθεσίας, με συνεκτίμηση της τοπικής και της περιφερειακής οπτικής. Υπενθυμίζει ότι οι ΟΤΑ και η ΕτΠ βρίσκονται στην ιδανική θέση προκειμένου να συμβάλλουν στη στρατηγική ανάλυσης προοπτικών.

38.

Προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να κάνει δεκτές τις συμβολές της ΕτΠ στη δημιουργία της κοινής νομοθετικής πύλης, συμπεριλαμβανομένων των γνωμοδοτήσεων, των εκτιμήσεων εδαφικού αντικτύπου (ΕΕΑ), των εκθέσεων του RegHub, των μελετών και της τεκμηρίωσης σχετικά με τις νομοθετικές προτάσεις και τις αναθεωρήσεις. Ζητεί επίσης να αποκτήσει δυνατότητα συμμετοχής στις τεχνικές βελτιώσεις της διαδικτυακής πύλης «Πείτε την άποψή σας», με στόχο να συμβάλει στην καλύτερη κατανόηση των τοπικών ιδιαιτεροτήτων και να διευκολύνει την πρόσβαση των ΟΤΑ.

39.

Ευελπιστεί ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αποσαφηνίσει τον εδαφικό χαρακτήρα του αντικτύπου των διαφόρων πολιτικών μέσω της αναθεώρησης των κατευθυντηρίων γραμμών για τη βελτίωση της νομοθεσίας και της επικαιροποίησης της εργαλειοθήκης της όσον αφορά τα εργαλεία και τις μεθοδολογίες, με στόχο τον προσδιορισμό του αντικτύπου γενικότερα και των εκτιμήσεων εδαφικού αντικτύπου ειδικότερα, προκειμένου να αποκτήσουν επαρκή ευελιξία ώστε να μπορούν να χρησιμοποιούνται σε διάφορα πλαίσια και σε όλα τα επίπεδα.

40.

Υπενθυμίζει ότι έννοιες όπως η εκτίμηση αντικτύπου στις αγροτικές περιοχές, οι εκτιμήσεις αστικού αντικτύπου και οι εκτιμήσεις διασυνοριακού αντικτύπου εμπίπτουν όλες στην ευρύτερη έννοια της εκτίμησης εδαφικού αντικτύπου, καθώς και ότι η εννοιολογική διαφοροποίησή τους δεν πρέπει να αντίκειται στον στόχο της χάραξης πολιτικών βάσει τοποκεντρικής προσέγγισης και τεκμηριωμένων στοιχείων.

41.

Επικροτεί τις συνεχείς προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (και ιδιαίτερα του Κοινού Κέντρου Ερευνών και της ΓΔ Περιφερειακής Πολιτικής και Αστικής Ανάπτυξης) και του προγράμματος ΕΟΕΣ του δικτύου ESPON που αποσκοπούν στην περαιτέρω ανάπτυξη μεθοδολογικών εργαλείων για την εκτίμηση του εδαφικού αντικτύπου. Συνιστά, ακόμη κι όταν μια πλήρης εκτίμηση δεν είναι εφικτή ή δεν θεωρείται πρόσφορη, να διενεργούνται άλλα είδη εκτιμήσεων αντικτύπου, στον χαμηλότερο βαθμό λεπτομέρειας εδαφικού χαρακτήρα που επιτρέπουν τα υφιστάμενα στατιστικά στοιχεία.

42.

Επαναλαμβάνει ότι η «παράβλεψη της εδαφικής διάστασης» επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα της χάραξης των διαφόρων πολιτικών. Η απουσία επαρκών υποεθνικών δεδομένων σε πολλούς σημαντικούς δείκτες και πίνακες αποτελεσμάτων (όπως ο δείκτης ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας (DESI), ο κοινωνικός πίνακας αποτελεσμάτων ή οι ΣΒΑ), καθώς και η έλλειψη ή η ανεπαρκής ποιότητα της υποεθνικής ανάλυσης προβλέψεων εκ μέρους των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων μπορούν να έχουν δυσμενείς και μακροχρόνιες επιπτώσεις στο σύνολο της ΕΕ, στο πνεύμα συνοχής μεταξύ των διαφόρων περιοχών και στη ζωή των μεμονωμένων πολιτών. Ως εκ τούτου, οι κατευθυντήριες γραμμές και η εργαλειοθήκη για τη βελτίωση της νομοθεσίας θα πρέπει να στέλνουν σαφή μηνύματα και να παρέχουν χρήσιμα εργαλεία προκειμένου να διασφαλίζεται ότι οι εκτιμήσεις εδαφικού αντικτύπου χρησιμοποιούνται ευρέως σε ολόκληρο τον κύκλο πολιτικής, εκ παραλλήλου με τη διενέργεια υποεθνικών εκτιμήσεων επιπτώσεων και επί άλλων θεμάτων (κοινωνικών, οικονομικών, περιβαλλοντικών ή άλλου είδους).

43.

Προκρίνει τη μεγαλύτερη συμμετοχή των ΟΤΑ, προκειμένου να καταστούν διαθέσιμα για τις εκτιμήσεις εδαφικού αντικτύπου δεδομένα και πληροφορίες που είναι δυσπρόσιτα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μεριμνήσει για την εξοικείωση των ΟΤΑ, μέσω της ΕτΠ και του RegHub, με τα διάφορα μοντέλα εκτιμήσεων εδαφικού αντικτύπου βάσει εκείνων που διαμορφώθηκαν από το ESPON. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, θα προαχθεί μια νοοτροπία αξιολόγησης και τεκμηριωμένης και τοποκεντρικής χάραξης πολιτικής ακόμη και κατά το στάδιο της μεταφοράς και της εφαρμογής της νομοθεσίας στο εθνικό δίκαιο, με βάση μια μέθοδο εργασίας πολυεπίπεδης διακυβέρνησης.

44.

Θεωρεί σημαντική την αιτιολόγηση της ενδεχόμενης απουσίας εκτίμησης των επιπτώσεων μιας νομοθετικής πρότασης, ιδίως όσον αφορά προτάσεις με δυνητικό εδαφικό αντίκτυπο.

45.

Συμμερίζεται τις συστάσεις της ειδικής ομάδας (9) για μια ενεργό προσέγγιση της επικουρικότητας, δεδομένου ότι η λήψη αποφάσεων στο πλησιέστερο προς τους πολίτες επίπεδο συμβάλλει στην ενίσχυση της προβολής των δράσεων και της δημοκρατικής νομιμότητας της ΕΕ. Παρακινεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συνεκτιμήσει, κατά την εξέταση της επικουρικότητας, τις υφιστάμενες μορφές αποκέντρωσης στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της φορολογικής αποκέντρωσης, διότι η παρακολούθηση στον εν λόγω τομέα πρέπει να βασίζεται στην κατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ των διαφόρων επιπέδων διακυβέρνησης.

46.

Προτρέπει τους συννομοθέτες και τα κράτη μέλη να χρησιμοποιούν συστηματικά την κλίμακα αξιολόγησης της επικουρικότητας. Ενθαρρύνει τα περιφερειακά κοινοβούλια να κάνουν χρήση της κλίμακας αυτής για την επαλήθευση της συμμόρφωσης των νομοθετικών προτάσεων της ΕΕ με την αρχή της επικουρικότητας, σύμφωνα με το πρωτόκολλο αριθ. 2 της ΣΛΕΕ.

47.

Παροτρύνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη, ενόψει της επίτευξης των στόχων της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης, να συμπεριλάβουν τους ΟΤΑ σε όλα τα στάδια της διαδικασίας λήψης αποφάσεων, τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο —στις εκ των προτέρων και εκ των υστέρων διαβουλεύσεις και αξιολογήσεις— όσο και σε εθνικό επίπεδο —στη χάραξη των διαφόρων πολιτικών, από τη νομοθεσία έως την κατάρτιση και την εφαρμογή σχεδίων και προγραμμάτων και μέσων πολιτικής που επηρεάζουν περισσότερο τις πόλεις και τις περιφέρειες— με στόχο τη διασφάλιση της συνέπειας των δράσεων. Συνιστά, σύμφωνα με τις συστάσεις της ειδικής ομάδας (10), την εκ μέρους των κρατών μελών επικαιροποίηση των μεθόδων συμμετοχής των περιφερειών στην εφαρμογή των εθνικών σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΕΣΑΑ) και των στόχων της Πράσινης Συμφωνίας με βάση μια μέθοδο εργασίας πολυεπίπεδης διακυβέρνησης για πράσινη, ψηφιακή και κοινωνικά δίκαιη μετάβαση.

48.

Επικροτεί τις προσπάθειες για τη βελτίωση της ποιότητας των αξιολογήσεων μέσω της διενέργειας ανεξάρτητων ελέγχων και χαιρετίζει τη σύσταση της επιτροπής ρυθμιστικού ελέγχου (ΕΡΕ) (11) η οποία, λόγω του μόνιμου χαρακτήρα της, της νέας σύνθεσής της και της επέκτασης της εντολής της, καθησυχάζει εν μέρει τις ανησυχίες που εξέφρασε η ΕτΠ σχετικά με την αποτελεσματικότητά της. Επαναλαμβάνει το αίτημά της περί συμμετοχής στην ΕΡΕ μόνιμου μέλους οριζόμενου από την ΕτΠ. Καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να καταστήσει διαθέσιμα τα σχέδια των αξιολογήσεων και των εκτιμήσεων αντικτύπου που υποβάλλονται στην ΕΡΕ, με στόχο την καλύτερη αξιολόγηση και την αποτελεσματικότερη καθοδήγηση των συμβολών της ΕτΠ στο πρόγραμμα για τη βελτίωση της νομοθεσίας. Προτρέπει την ΕΡΕ να θεωρήσει τη χρήση των εκθέσεων σχετικά με την εφαρμογή του RegHub ως εργαλείο για την εξέταση των νομοθετικών προτάσεων και επισημαίνει ότι η ΕτΠ είναι διατεθειμένη να ενισχύσει περαιτέρω τη συνεργασία της με την ΕΡΕ.

Ο βασικός ρόλος της επιβολής του νόμου

49.

Δεσμεύεται για τη συγκέντρωση όλων των εργαλείων και των μεθοδολογιών έρευνας και ανάλυσης χωρικών δεδομένων σε μια ενιαία δέσμη για τη βελτίωση της νομοθεσίας, συμπεριλαμβανομένων επίσης των διαβουλεύσεων του RegHub, διασφαλίζοντας έτσι καλύτερη σύνδεση τόσο με την εργαλειοθήκη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη βελτίωση της νομοθεσίας όσο και με τα εργαλεία της Υπηρεσίας Έρευνας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να επεκτείνουν στους ΟΤΑ τα προβλεπόμενα μέτρα στήριξης όσον αφορά τη μεταφορά των οδηγιών, την εφαρμογή των κανονισμών και την ορθή επιβολή των κανόνων της ΕΕ.

50.

Παροτρύνει τους ΟΤΑ, σύμφωνα με όσα έχουν ήδη επισημανθεί από την ειδική ομάδα για την επικουρικότητα (12), να συνεργαστούν για την κατάρτιση εθνικών σχεδίων εφαρμογής που μπορούν να προσδώσουν προστιθέμενη αξία σε εκείνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

51.

συμφωνεί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως προς την ανάγκη ευαισθητοποίησης των κρατών μελών και των περιφερειών σχετικά με το φαινόμενο του κανονιστικού υπερθεματισμού και, σε περίπτωση που κριθούν αναγκαίοι πρόσθετοι κανόνες σε εθνικό επίπεδο κατά την εφαρμογή της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, συνιστά τον προσδιορισμό τους είτε μέσω των πράξεων μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο είτε μέσω συναφών εγγράφων, σύμφωνα με τους όρους της διοργανικής συμφωνίας για τη βελτίωση της νομοθεσίας (13). Συνιστάται επίσης να αποφεύγεται ο κανονιστικός υπερθεματισμός, ιδίως κατά την εφαρμογή προγραμμάτων που τελούν υπό επιμερισμένη διαχείριση, καθώς και στο πλαίσιο των εθνικών κανόνων περί δημοσίων συμβάσεων, με στόχο την πρόληψη των υπερβολικών ρυθμίσεων.

Βρυξέλλες, 1 Δεκεμβρίου 2021.

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών

Απόστολος ΤΖΙΤΖΙΚΩΣΤΑΣ

(1) Γνωμοδότηση της ΕτΠ (2579/ 2019) με θέμα «Βελτίωση της νομοθεσίας: απολογισμός και διατήρηση της δέσμευσής μας», CDR 2579/2019.

(2) https://ec.europa.eu/clima/policies/strategies/2050_el

(3) https://ec.europa.eu/international-partnerships/sustainable-development-goals_el

(4) https://cor.europa.eu/de/our-work/Pages/OpinionTimeline.aspx?opId=CDR-1361-2020

(5) Έκθεση της ειδικής ομάδας «Επικουρικότητα και αναλογικότητα — Κάνουμε λιγότερα με πιο αποδοτικό τρόπο», https://ec.europa.eu/info/files/report-task-force-subsidiarity-proportionality-and-doing-less-more-efficiently_el.

(6) Σύσταση 8.

(7) Γνωμοδότηση της ΕτΠ με θέμα «Οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές σε μόνιμο διάλογο με τους πολίτες», https://cor.europa.eu/el/our-work/Pages/OpinionTimeline.aspx?opId=CDR-4989-2019.

(8) Δίκτυο περιφερειακών κόμβων για την αξιολόγηση της υλοποίησης των πολιτικών της ΕΕ (https://cor.europa.eu/el/our-work/Pages/network-of-regional-hubs.aspx).

(9) Έκθεση της ειδικής ομάδας «Επικουρικότητα και αναλογικότητα — Κάνουμε λιγότερα με πιο αποδοτικό τρόπο», https://ec.europa.eu/info/files/report-task-force-subsidiarity-proportionality-and-doing-less-more-efficiently_el.

(10) Σύσταση 4.

(11) Γνωμοδότηση με θέμα «Βελτίωση της νομοθεσίας για καλύτερα αποτελέσματα — ένα θεματολόγιο της ΕΕ», https://cor.europa.eu/el/our-work/Pages/OpinionTimeline.aspx?opId=CDR-4129-2015.

(12) Σύσταση αριθ. 5 της ειδικής ομάδας «Επικουρικότητα και αναλογικότητα —“Κάνουμε λιγότερα με πιο αποδοτικό τρόπο”».

(13) Σημείο 43 της συμφωνίας.

28.2.2022

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 97/21

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Υλοποίηση του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας»

(2022/C 97/05)

Εισηγητής:

Rob JONKMAN (NL/ECR), δημοτικός σύμβουλος Όπστερλαντ

ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Γενικές παρατηρήσεις

χαιρετίζει τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας ως φιλόδοξο και επίκαιρο μέσο προκειμένου η ΕΕ να εξέλθει ισχυρότερη από την κρίση COVID-19 και να επιταχύνει την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση. Η ΕτΠ συμμερίζεται την άποψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σύμφωνα με την οποία τα περισσότερα κράτη μέλη κατόρθωσαν ένα επίτευγμα προβαίνοντας στην εκπόνηση των εθνικών σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (ΕΣΑΑ) σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα·

έχει επίγνωση του γεγονότος ότι τα ΕΣΑΑ αρκετών κρατών μελών αποτελούν μόνο μία από τις συνιστώσες των ευρύτερων εθνικών σχεδίων ανάκαμψης και τονίζει την ανάγκη περαιτέρω ανταλλαγής εμπειριών και συνολικής προσέγγισης σε ευρωπαϊκό επίπεδο με στόχο η ΕΕ να εξέλθει από την κρίση και να καταστήσει την οικονομία της πιο εύρωστη και περισσότερο βιώσιμη για το μέλλον·

προειδοποιεί ότι το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, ως μέσο διαχείρισης του Ταμείου που επονομάζεται «Μηχανισμός», δεν παύει να αποτελεί διαδικασία που χαρακτηρίζεται από κεντρικό έλεγχο και λειτουργεί από την κορυφή προς τη βάση, με αποτέλεσμα να μην ενδείκνυται ως εργαλείο που καλείται να ενισχύσει την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή· επισημαίνει τη σημασία της ορθής υλοποίησης των ΕΣΑΑ, με αντικειμενικότητα και διαφάνεια ως προς την κατανομή των πόρων και σε στενή συνεργασία με τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές, τους κοινωνικούς εταίρους και τις ΜΚΟ, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση και την ολοκληρωμένη προσέγγιση από τη βάση προς την κορυφή. Όσο ευρύτερος είναι ο ενστερνισμός σε ένα κράτος μέλος τόσο υψηλότερη είναι η πιθανότητα επιτυχούς υλοποίησης των ΕΣΑΑ·

τονίζει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές βρίσκονται, από την αρχή της πανδημίας, στην πρώτη γραμμή αντιμετώπισης της κρίσης COVID-19 και των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεών της, μέσω όχι μόνον της υιοθέτησης των δικών τους πολιτικών, αλλά και της εφαρμογής και της επιβολής των αποφάσεων των εθνικών κυβερνήσεων·

εφιστά την προσοχή στη μείωση των εσόδων και στην αύξηση των δαπανών που προκάλεσε η κρίση COVID-19 σε πληθώρα δήμων και περιφερειών. Πρόκειται για επανεμφάνιση της κατάστασης που επικράτησε κατά την πιστωτική κρίση (2008-2011). Οι επενδύσεις των τοπικών και των περιφερειακών αρχών δεν έχουν ακόμη επανέλθει στο επίπεδο στο οποίο βρίσκονταν πριν από αυτήν την οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση·

υπενθυμίζει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές, υπεύθυνες για το ένα τρίτο του συνόλου των δημόσιων δαπανών και για πάνω από το ήμισυ των δημόσιων επενδύσεων στην ΕΕ (1), υπέχουν σε πολλές περιπτώσεις αρμοδιότητα σε ορισμένους τομείς πολιτικής που είναι βασικοί για τον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Έχει καίρια σημασία να συμμετέχουν άμεσα οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση των ΕΣΑΑ, πραγματοποιώντας με επιτυχία τις μεταρρυθμίσεις και τις επενδύσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητά τους ανάλογα με τον βαθμό οικονομικής, φορολογικής και δημοσιονομικής αυτονομίας που τους αναγνωρίζεται σύμφωνα με το εθνικό τους νομικό πλαίσιο και την αρχή της επικουρικότητας·

Συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στην κατάρτιση των ΕΣΑΑ

σημειώνει ότι, όπως προκύπτει από μελέτες της ΕτΠ, της ΕΟΠ, του Ιδρύματος Konrad Adenauer Stiftung και του Συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Δήμων και Περιφερειών (CEMR) (2), η συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στη διαδικασία κατάρτισης των εθνικών σχεδίων ανάκαμψης υπήρξε ανεπαρκής και ο βαθμός στον οποίο η συμβολή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών έχει ενσωματωθεί στα σχέδια δεν μπορεί να εξακριβωθεί·

συμπεραίνει, ως εκ τούτου, ότι ο βαθμός συμμετοχής των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στην κατάρτιση των ΕΣΑΑ ποικίλλει σημαντικά και ότι —παρόλο που τα προσχέδια αποτέλεσαν επισήμως αντικείμενο διαβουλεύσεων με τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές ή τις ενώσεις τους σε διάφορα κράτη μέλη— ο τρόπος τόσο της διεξαγωγής των διαβουλεύσεων στην πράξη όσο και της συνεκτίμησης των αποκεντρωμένων συμβολών στα σχέδια είναι γενικά ασαφής·

εκφράζει επίσης τη λύπη της για το γεγονός ότι η κατάρτιση των ΕΣΑΑ πραγματοποιήθηκε στα περισσότερα κράτη μέλη σύμφωνα με μια διαδικασία από την κορυφή προς τη βάση, η οποία ενέχει τον κίνδυνο συγκεντρωτικής διαχείρισης των κυριότερων δημόσιων επενδύσεων και υπονομεύει την τελική επιτυχία του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Το γεγονός αυτό έρχεται σε αντίθεση με τη σημασία που αποδίδεται στην πολυεπίπεδη διακυβέρνηση, με την αρχή της επικουρικότητας, καθώς και με τη διαδικασία αποκέντρωσης των αρμοδιοτήτων που ανελήφθη σε πολλά κράτη μέλη κατά τις τελευταίες δεκαετίες, ιδίως όσον αφορά τα προγράμματα των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων (ΕΔΕΤ)·

10.

επισημαίνει ότι ο τρόπος κατάρτισης των ΕΣΑΑ και συμμετοχής των τοπικών και των περιφερειακών αρχών δεν ευνοεί τον ενστερνισμό των σχεδίων ανάκαμψης. Τα διδάγματα που αντλήθηκαν κατά το παρελθόν στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου δείχνουν ότι πολλές ειδικές ανά χώρα συστάσεις δεν εφαρμόστηκαν ελλείψει σαφούς προσέγγισης και ενστερνισμού· υποστηρίζει ότι το γεγονός αυτό οφείλεται επίσης στην έλλειψη αναγνώρισης του ρόλου των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο·

11.

εκφράζει την απογοήτευσή της επειδή, σε γενικές γραμμές, δεν δόθηκε ευνοϊκή συνέχεια στη γνωμοδότησή της με την οποία ζητούσε την άμεση συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στην κατάρτιση των ΕΣΑΑ (3). Η ΕτΠ εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι το αίτημα που διατυπώνεται στην αιτιολογική σκέψη 34 του κανονισμού για τη θέσπιση του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, στην οποία τονίζεται η σημασία της συμμετοχής των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στην κατάρτιση και την υλοποίηση των σχεδίων ανάκαμψης, ελήφθη υπόψη μόνο εν μέρει. Οι διαδικασίες κατάρτισης των ΕΣΑΑ θέτουν επίσης υπό αμφισβήτηση την τήρηση της αρχής της επικουρικότητας·

12.

υπενθυμίζει την ειδική περίπτωση των εξόχως απόκεντρων περιφερειών, για τις οποίες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αναγνωρίσει ότι έχουν ανάγκη ιδιαίτερης προσοχής κατά τη διαδικασία του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου·

13.

επισημαίνει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές αποτελούν το επίπεδο διακυβέρνησης που βρίσκεται πλησιέστερα στους πολίτες και τις επιχειρήσεις και, ως εκ τούτου, το επίπεδο που γνωρίζει καλύτερα τις ανάγκες, τα προβλήματα και τις φιλοδοξίες τους. Εν τέλει, οι εν λόγω αρχές είναι υπεύθυνες για την εφαρμογή των περισσότερων εθνικών στρατηγικών σε τοπικό επίπεδο, οι οποίες διαμορφώνονται συνήθως σύμφωνα με μια προσέγγιση από την κορυφή προς τη βάση και άρα δεν συνάδουν με τις τοπικές ανάγκες. Επιπλέον, οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές είναι αυτές που παρέχουν τις περισσότερες δημόσιες υπηρεσίες στους πολίτες και τις επιχειρήσεις και επενδύουν σε τομείς πολιτικής που καλύπτονται από τα σχέδια ανάκαμψης. Ως εκ τούτου, η οικονομική και κοινωνική ανάκαμψη, καθώς και η πράσινη και η ψηφιακή μετάβαση, και ιδίως η ψηφιοποίηση της δημόσιας διοίκησης, μπορούν να ευοδωθούν μόνον εάν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές συμμετέχουν άμεσα στην κατάρτιση και την υλοποίηση των ΕΣΑΑ. Ελλείψει διαρθρωτικής συμμετοχής των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, το πολιτικό επίπεδο που βρίσκεται πλησιέστερα στους πολίτες παραγκωνίζεται, με συνέπεια να αποδειχθεί αδύνατο να επιτευχθούν τα ορόσημα και οι στόχοι που έχουν τεθεί· κατά συνέπεια, προτείνεται οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές ή οι εθνικές ενώσεις που εκπροσωπούν τις εν λόγω αρχές να συμμετέχουν τόσο στις επιτροπές σχεδιασμού όσο και στις διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή·

14.

καταλήγει επίσης στο συμπέρασμα ότι τα περισσότερα ΕΣΑΑ δεν περιέχουν καμία αναφορά στις συμβολές για την επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ), αν και η ΕΕ έχει ήδη καθιερώσει ως γενικό κανόνα ότι οι πολιτικές της θα πρέπει να συμβάλλουν στην επίτευξή τους. Ως εκ τούτου, συνιστάται η θέσπιση σαφών δεικτών από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή που απαιτείται να τηρούνται από τα κράτη μέλη·

15.

υπογραμμίζει ότι τα κράτη μέλη και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ πρέπει να εφαρμόζουν και να τηρούν αυστηρά την αρχή της «μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης» σε κάθε επένδυση και μεταρρύθμιση, ιδίως όσον αφορά τις βιώσιμες επενδύσεις που συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων για το κλίμα και τη βιοποικιλότητα· επιμένει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή οφείλει να διασφαλίσει την έμπρακτη εφαρμογή του συστήματος υποβολής εκθέσεων, καθώς και τη συνεκτίμηση της εδαφικής διάστασης και της εμπειρογνωσίας των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στην αξιολόγηση, δεδομένου ότι κάθε μέτρο αξιολογείται σε εθνικό επίπεδο·

Συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στην υλοποίηση των ΕΣΑΑ

16.

τονίζει, υπό το πρίσμα των ανωτέρω, ότι η υλοποίηση των ΕΣΑΑ σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο είναι υψίστης σημασίας και καλεί την Επιτροπή, αφενός, να ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να μεριμνήσουν για την ενεργό και διαρθρωτική συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στην εν λόγω διαδικασία, και, αφετέρου, να παρουσιάσει σχετικές κατευθυντήριες γραμμές·

17.

επισημαίνει, εν προκειμένω, ότι ο καθοριστικός ρόλος των τοπικών και των περιφερειακών αρχών δεν περιορίζεται στην υλοποίηση των σχεδίων ανάκαμψης, αλλά αφορά επίσης τον μετέπειτα σχεδιασμό και την αξιολόγηση των ΕΣΑΑ·

18.

προτρέπει τις ευρωπαϊκές ενώσεις, όπως το ΣΕΔΠ, τις Ευρωπαϊκές πόλεις (Eurocities) και τη ΔΑΘΠ (4), να συνεχίσουν να ενημερώνουν, από κοινού με την ΕτΠ, τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές και τις ενώσεις τους σχετικά με τα ΕΣΑΑ (και την υλοποίησή τους) και τον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν επί τούτου·

19.

παροτρύνει τα κράτη μέλη να καθορίσουν, τόσο στις επιχειρησιακές ρυθμίσεις που συνάπτονται με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (σύμφωνα με το άρθρο 20 παράγραφος 6 του κανονισμού για τη θέσπιση του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας) όσο και στις ατομικές νομικές δεσμεύσεις σχετικά με τη χρηματοδοτική συνεισφορά (σύμφωνα με το άρθρο 23 του ίδιου κανονισμού), τον ρόλο των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στην υλοποίηση, τον περαιτέρω σχεδιασμό και την αξιολόγηση των σχεδίων ανάκαμψης, με συνεκτίμηση των συνταγματικών σχέσεων και την κατανομή των αρμοδιοτήτων εντός των κρατών μελών, δεδομένου κυρίως ότι σε ορισμένα εξ αυτών η υλοποίηση του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας θα αναληφθεί εν μέρει από τις υποεθνικές αρχές. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να συμπεριλάβουν, στις ετήσιες εκθέσεις τους σχετικά με την υλοποίηση του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, μια ενότητα σχετικά με τη συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, σύμφωνα με την αιτιολογική σκέψη 34 του εν λόγω κανονισμού·

20.

σημειώνει ότι ο πίνακας αποτελεσμάτων —στον οποίο παρουσιάζεται η πρόοδος της εφαρμογής των ΕΣΑΑ και παρέχεται σχετική ενημέρωση πρέπει να έχει τεθεί σε λειτουργία έως τις 31 Δεκεμβρίου 2021, όπως ορίζεται στο άρθρο 30 του κανονισμού για τη θέσπιση του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας— χρησιμεύει ως βάση για τον διάλογο σχετικά με την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα και θα πρέπει να συνεκτιμά τα περιφερειακά και τα τοπικά συμφέροντα. Ζητεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διασφαλίσει τη δέουσα συνεκτίμηση της εδαφικής διάστασης και του ρόλου των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στον εξαμηνιαίο πίνακα αποτελεσμάτων. Προκειμένου να διασφαλιστεί μια συμμετοχική διαδικασία παρακολούθησης και μια αντικειμενική εικόνα της εφαρμογής, θεωρεί ζωτικής σημασίας να καταστεί δυνατή η απεικόνιση των στόχων που επιτυγχάνονται σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, χωρίς να προκύπτει υπερβολικός διοικητικός φόρτος για τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές·

21.

ζητεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διατηρήσει την υποχρέωση των κρατών μελών να συνεκτιμούν τις ιδιαιτερότητες των παντός είδους και κάθε μορφής περιφερειών κατά την εφαρμογή των εθνικών τους σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, προκειμένου να καταστεί δυνατή μια τοποκεντρική εφαρμογή των ΕΣΑΑ·

22.

επικροτεί τη συμπερίληψη των «Διαλόγων για την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα» στον κανονισμό για τη θέσπιση του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Εν προκειμένω, η ΕτΠ επιθυμεί να επιστήσει την προσοχή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο δικαίωμά του να καλεί ανά δίμηνο την Επιτροπή να παρουσιάζει την κατάσταση όσον αφορά την ανάκαμψη, τα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας των κρατών μελών και την πορεία της υλοποίησης, σύμφωνα με το άρθρο 26 του εν λόγω κανονισμού·

23.

προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διεξάγει τακτικές διαβουλεύσεις με τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες και να διασφαλίζει την τήρηση του συνόλου των απαιτήσεων και των αρχών καθ’ όλη τη διάρκεια της υλοποίησης των ΕΣΑΑ, ιδίως δε των αρχών της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης και της επικουρικότητας, καθώς και τη χρήση τους ως σημείο αναφοράς κατά τις συζητήσεις σχετικά με τις εξαμηνιαίες εκθέσεις προόδου·

24.

καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Επιτροπή, δεδομένης της σημασίας της συμμετοχής των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στην υλοποίηση των ΕΣΑΑ, να συμπεριλαμβάνουν συστηματικά την Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών στους «Διαλόγους για την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα» για την προαγωγή του διαλόγου μεταξύ όλων των θεσμικών και των συμβουλευτικών οργάνων της ΕΕ, με μέλημα τη διαφύλαξη της περιφερειακής και της τοπικής διάστασης·

25.

παροτρύνει τα 27 τακτικά και αναπληρωματικά μέλη της κοινής ομάδας εργασίας των επιτροπών ECON της ΕτΠ και BUDG του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την εξέταση του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας να εκπληρώσουν πλήρως τον ρόλο τους ως «θεματοφύλακες» της υλοποίησης των σχεδίων ανάκαμψης και να διασφαλίσουν την τακτική συμμετοχή της ΕτΠ και άλλων εκπροσώπων των τοπικών και των περιφερειακών αρχών σε αυτούς τους διαλόγους· τονίζει ότι η ΕτΠ μπορεί επίσης να αξιοποιήσει την εμπειρογνωσία της ομάδας εργασίας της «Πράσινη Συμφωνία» και της πλατφόρμας της για την ευρυζωνικότητα προκειμένου να συμβάλει στην παρακολούθηση των κυριότερων πράσινων και ψηφιακών στόχων·

Εδαφική συνοχή

26.

χαιρετίζει την εδραίωση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής στον μηχανισμό ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, μέσω της επιλογής του άρθρου 175 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως νομικής του βάσης, καθώς και τη συμπερίληψη της συνοχής μεταξύ των πυλώνων που ορίζονται στο άρθρο 3 του τελικού κανονισμού για τη θέσπιση του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας·

27.

υποστηρίζει ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει, αφενός, να συμπεριλαμβάνουν τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές στην ανάλυση κόστους-οφέλους των δημόσιων επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας στον τομέα της συνοχής, της βιωσιμότητας και της ψηφιοποίησης και, αφετέρου, να εκτελούν τα συστήματα χρηματοδότησης του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας υπό καθεστώς επιμερισμένης ή άμεσης διαχείρισης, κατά περίπτωση·

28.

επιμένει ότι είναι απολύτως αναγκαίο ο κανονισμός για τη θέσπιση του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας να τεθεί σε εφαρμογή με πλήρη σεβασμό του άρθρου 4 παράγραφος 2 της ΣΕΕ, καθώς και των αρχών της δοτής αρμοδιότητας, της αντικειμενικότητας, της απαγόρευσης των διακρίσεων και της ίσης μεταχείρισης· τονίζει ότι, όπως συμφωνήθηκε στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Δεκέμβριο του 2020, ο προϋπολογισμός της Ένωσης (συμπεριλαμβανομένου του Next Generation EU) πρέπει να προστατεύεται από κάθε είδους απάτη, διαφθορά και σύγκρουση συμφερόντων, με στόχο τη διαφύλαξη τόσο της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισής του όσο και των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ·

29.

διαπιστώνει, ωστόσο, ότι η εδαφική συνοχή αναφέρεται μόνο σε κάποιο βαθμό στα ΕΣΑΑ. Ορισμένα σχέδια παρέχουν πληροφορίες σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο και εξετάζουν κοινωνικά, ψηφιακά και περιβαλλοντικά ζητήματα από εδαφική σκοπιά. Εντούτοις, η εδαφική προσέγγιση δεν λαμβάνεται συστηματικά υπόψη σε όλους τους τομείς πολιτικής·

30.

θεωρεί ότι η παράλειψη αυτή οφείλεται στην προσέγγιση από την κορυφή προς τη βάση που υιοθετείται στα περισσότερα ΕΣΑΑ, καθώς και στην έλλειψη συμμετοχής των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, και προτρέπει, ως εκ τούτου, την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να σέβονται και να εφαρμόζουν την αρχή της εταιρικής σχέσης που κατοχυρώνεται από τον ευρωπαϊκό κώδικα δεοντολογίας για την εταιρική σχέση στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών και επενδυτικών ταμείων·

31.

τονίζει ότι η συγκεντρωτική προσέγγιση έχει ως αποτέλεσμα την παράβλεψη των εδαφικών διαφορών όσον αφορά όχι μόνο τις προκλήσεις, αλλά και τις ευκαιρίες. Ως εκ τούτου, η αποτελεσματικότητα και ο αντίκτυπος των ΕΣΑΑ ενδέχεται να υπολείπονται του επιθυμητού στόχου. Οι περιφέρειες που υστερούσαν ως προς την ανάπτυξή τους ήδη πριν από την εμφάνιση της πανδημίας κινδυνεύουν να βρεθούν αντιμέτωπες με ακόμη ευρύτερο χάσμα όσον αφορά την απασχόληση, το μορφωτικό επίπεδο, τη στήριξη των επιχειρήσεων, την ψηφιοποίηση, την κινητικότητα ή άλλους βασικούς τομείς πολιτικής·

32.

σημειώνει, επιπλέον, ότι η ανεπαρκής συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στην κατάρτιση των ΕΣΑΑ ενέχει τον κίνδυνο να μην επιτευχθούν οι συνέργειες με την πολιτική συνοχής. Υπάρχει επίσης ενδεχόμενο αλληλεπικάλυψης των επενδύσεων των σχεδίων ανάκαμψης και των προγραμμάτων των ΕΔΕΤ, πράγμα που θα προκαλούσε τον ανταγωνισμό μεταξύ αυτών των δύο μέσων· το γεγονός ότι τα ΕΣΑΑ δεν απαιτούν εθνική συγχρηματοδότηση και υπόκεινται σε ειδικό καθεστώς κρατικών ενισχύσεων είναι επιζήμιο για τα προγράμματα των ΕΔΕΤ. Οι στόχοι της πολιτικής συνοχής για τη μείωση των ανισοτήτων μεταξύ των διαφόρων περιφερειών και της υστέρησης των πλέον μειονεκτουσών εξ αυτών δεν θα πρέπει να τεθούν σε κίνδυνο·

33.

εκφράζει την έκπληξή της για την μέχρι στιγμής έλλειψη σαφούς συντονισμού μεταξύ των ΕΣΑΑ και των προγραμμάτων ΕΔΕΤ, δεδομένου ότι πρόκειται για υποχρέωση δυνάμει του άρθρου 17 του κανονισμού για τη θέσπιση του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Η ΕτΠ καλεί, ως εκ τούτου, την Επιτροπή να επιστήσει την προσοχή επ’ αυτού στις συμφωνίες που συνάπτονται με τα κράτη μέλη για τα ΕΣΑΑ. Η συνέργεια μεταξύ των ΕΣΑΑ και των προγραμμάτων των ΕΔΕΤ θα πρέπει επίσης να καταστεί αντικείμενο των ετήσιων εκθέσεων της Επιτροπής σχετικά με την υλοποίηση του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και τον έλεγχο που ασκεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο·

34.

εφιστά επίσης την προσοχή στον συντονισμό με άλλα προγράμματα που χρηματοδοτούνται από το μέσο NextGenerationEU (όπως π.χ. το REACT-EU). Η αποτελεσματικότητα της εφαρμογής από τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές παρακωλύεται τόσο από τα διαφορετικά χρονοδιαγράμματα υλοποίησης των προγραμμάτων ανάκαμψης όσο και από την έλλειψη εναρμόνισης μεταξύ των ήδη υφιστάμενων προγραμμάτων της ΕΕ και των νέων προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται από το NextGenerationEU όσον αφορά τις φιλοδοξίες για την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση·

35.

διαπιστώνει, εξάλλου, ότι τα ΕΣΑΑ δεν κάνουν σχεδόν καμία αναφορά σε άλλα προγράμματα της ΕΕ (π.χ. στον μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη» — ΜΣΕ), πράγμα που σημαίνει ότι εξακολουθεί να υπάρχει ανάγκη ενίσχυσης του συντονισμού μεταξύ των ΕΣΑΑ και των εν λόγω προγραμμάτων της ΕΕ·

Διοικητική ικανότητα

36.

τονίζει ότι, αν και σε πολλά ΕΣΑΑ η διοικητική ικανότητα υπόκειται σε μεταρρυθμίσεις στο πλαίσιο των ειδικών ανά χώρα συστάσεων, ορισμένα κράτη μέλη δεν επιδεικνύουν επαρκή προσοχή στην ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο· επισημαίνει, ειδικότερα, ότι η διοικητική ικανότητα πολλών τοπικών και περιφερειακών αρχών θα πρέπει να ενισχυθεί, λόγω της πληθώρας ευρωπαϊκών προγραμμάτων και δυνατοτήτων χρηματοδοτικής ενίσχυσης·

37.

τονίζει ότι, προκειμένου να διασφαλιστεί τόσο η ορθή υλοποίηση των ΕΣΑΑ όσο και ένα επαρκές επίπεδο απορρόφησης των κονδυλίων του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, τα κράτη μέλη μπορούν, κατά περίπτωση, να βελτιώσουν την ανάπτυξη και/ή την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας των τοπικών και των περιφερειακών αρχών σε στενή συνεργασία μαζί τους, με στόχο να επιτευχθεί η αποδοτική χρήση των δημόσιων πόρων μέσω της από κοινού δημιουργίας και στήριξης μηχανισμών για τον συντονισμό των πολιτικών, τη συνεργασία και την ανταλλαγή πληροφοριών, καθώς και συστημάτων ειδικής και συνεχούς επιμόρφωσης·

38.

κρίνει, ως εκ τούτου, σκόπιμο να διευκολυνθεί η πρόσβαση στο Μέσο Τεχνικής Υποστήριξης για τη στήριξη των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, ιδίως στις λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες όπου παρατηρείται το μεγαλύτερο χάσμα ικανοτήτων, διότι διαφορετικά ενδέχεται να μην έχουν τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν πλήρως τη στήριξη του ΜΑΑ για την υλοποίηση επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων·

Ευρωπαϊκό εξάμηνο

39.

επισημαίνει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές, ως εταίροι διακυβέρνησης, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο —μέσω επενδύσεων, μεταρρυθμίσεων και νομοθετικών πράξεων— στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων που αναλαμβάνονται στο πλαίσιο των ΕΣΑΑ βάσει των ειδικών ανά χώρα συστάσεων του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου· παροτρύνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε συνεργασία με την ΕτΠ, να δημοσιοποιήσει και να μοιραστεί ορθές πρακτικές και εμπειρίες σχετικά με τη συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο·

40.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να στηρίξει ενεργά τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές, οι οποίες κατά το παρελθόν αντιμετώπισαν προβλήματα απορρόφησης των χρηματοδοτικών κονδυλίων της ΕΕ, με στόχο τη βελτίωση των ικανοτήτων τους προκειμένου να καταστεί δυνατή η επιτυχής υλοποίηση των ΕΣΑΑ σε ολόκληρη την επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

41.

επαναλαμβάνει, ως εκ τούτου, το αίτημα που διατύπωσε σε προηγούμενες γνωμοδοτήσεις (5) της όσον αφορά τη θέσπιση κώδικα δεοντολογίας για τη συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο. Ο εν λόγω κώδικας αποδεικνύεται πιο επείγων και αναγκαίος παρά ποτέ προκειμένου να καταστεί το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο διαφανέστερο, δημοκρατικότερο και χωρίς αποκλεισμούς, αλλά και αποτελεσματικότερο, χάρη στη συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, με μέλημα να ενισχυθεί ο ενστερνισμός σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο και να βελτιωθεί κατ’ αυτόν τον τρόπο, η υλοποίηση των επιθυμητών μεταρρυθμίσεων στα κράτη μέλη·

42.

καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ένας κώδικας δεοντολογίας για την εταιρική σχέση στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου θα καθιστούσε δυνατό να αποφευχθεί η προσέγγιση από την κορυφή προς τη βάση κατά την κατάρτιση των ΕΣΑΑ. Η άμεση συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών ως πραγματικών εταίρων διακυβέρνησης θα διευκόλυνε περαιτέρω την εδραίωση του στόχου της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής στα ΕΣΑΑ·

43.

παραπέμπει στην ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την επικουρικότητα (6), της 23ης Οκτωβρίου 2018, στην οποία αναγνωρίζεται μεταξύ άλλων ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές διαφέρουν από άλλα ενδιαφερόμενα μέρη διότι διαδραματίζουν πρωταρχικό ρόλο στην εφαρμογή της ενωσιακής νομοθεσίας και ότι «σε πολλές περιπτώσεις, κατά τη νομοθετική διαδικασία, τα επιμέρους κράτη μέλη μπορούν να λαμβάνουν υπόψη καλύτερα τις απόψεις τόσο των εθνικών και περιφερειακών κοινοβουλίων όσο και των τοπικών και περιφερειακών αρχών»· καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να βελτιώσει τη συμμετοχή τους στο μέλλον·

44.

διαπιστώνει επίσης ότι, όσον αφορά την εδαφική διάσταση του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, η Επιτροπή μερίμνησε για τη συμπερίληψη περισσότερων περιφερειακών στοιχείων στις ειδικές ανά χώρα συστάσεις, καθώς και για την εξασφάλιση σύνδεσης με τα προγράμματα των ΕΔΕΤ· η ΕτΠ θεωρεί, επομένως, εύλογη και αναγκαία τη θέσπιση κώδικα δεοντολογίας για την επισημοποίηση της συμμετοχής των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο·

45.

ζητεί από τα κράτη μέλη τουλάχιστον να υποδεικνύουν στα εθνικά προγράμματα μεταρρυθμίσεων (ΕΣΑΑ) που υποβάλλονται ετησίως στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου τις διαβουλεύσεις που διεξάγονται με τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές και τους ενδιαφερόμενους φορείς —σύμφωνα με το πνεύμα του άρθρο 18 παράγραφος 4 στοιχείο ιζ) του κανονισμού για τη θέσπιση του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας— και να περιγράφουν αναλυτικά τον απτό αντίκτυπο των εν λόγω διαβουλεύσεων·

46.

εκτιμά ότι, για την ορθή υλοποίηση των ΕΣΑΑ με τακτική συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, απαιτείται ριζική μεταρρύθμιση του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, όχι μόνο υπό το πρίσμα των διδαγμάτων που αντλήθηκαν από την κατάρτιση των ΕΣΑΑ, αλλά και με στόχο να καταστεί πραγματικό εργαλείο για την επίτευξη των μακροπρόθεσμων στόχων της ΕΕ στο πλαίσιο είτε της δέσμης μέτρων προσαρμογής στον στόχο του 55 % («Fit for 55»), είτε της ψηφιοποίησης είτε της επίτευξης των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) έως το 2030, καθώς και της κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.

Βρυξέλλες, 1η Δεκεμβρίου 2021.

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών

Απόστολος ΤΖΙΤΖΙΚΩΣΤΑΣ

(1) ΟΟΣΑ, Key Data on Local and Regional Governments in the European Union (Βασικά στοιχεία για τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές στην Ευρωπαϊκή Ένωση). Διατίθεται στη διεύθυνση: https://www.oecd.org/regional/EU-Local-government-key-data.pdf

(2) Έγγραφο προβληματισμού της Επιτροπής Οικονομικής Πολιτικής (ΕΟΠ) και του Ιδρύματος Konrad Adenauer Stiftung Europe: «National Recovery and Resilience Plans: Empowering the green and digital transitions?» (Εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας: Ενίσχυση της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης;) (Απρίλιος 2021).

Μελέτη της ΕτΠ που εκπονήθηκε από τους Alessandro Valenza, Anda Iacob, Clarissa Amichetti, Pietro Celotti (t33 Srl), Sabine Zillmer (Spatial Foresight) και Jacek Kotrasinski με τίτλο: «Περιφερειακές και τοπικές αρχές και εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας» (Ιούνιος 2021)· διατίθεται στη διεύθυνση: https://cor.europa.eu/en/engage/studies/Documents/Regional%20and%20local%20authorities%20and%20the%20National%20Recovery%20and%20Resilience%20Plans/NRRPs_study.pdf

Ανάλυση CPMR σχετικά με τα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας — Τεχνικό σημείωμα (Ιούνιος 2021).

(3) Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Σχέδιο ανάκαμψης της Ευρώπης για την αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19: Μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και μηχανισμός τεχνικής υποστήριξης» (COR-2020-03381).

(4) ΣΕΔΠ: Συμβούλιο των Ευρωπαϊκών Δήμων και Περιφερειών (https://www.ccre.org/).

Eurocities (https://eurocities.eu).

ΔΠΠΕ: Διάσκεψη των Απομακρυσμένων και Θαλάσσιων Περιφερειών (https://cpmr.org/).

(5) Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Σχέδιο ανάκαμψης της Ευρώπης για την αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19: Μηχανισμός ανάκαμψης και ανθεκτικότητας και μηχανισμός τεχνικής υποστήριξης» (Οκτώβριος 2020, COR-2020-03381).

Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο και η πολιτική συνοχής: προσαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων στις μακροπρόθεσμες επενδύσεις» (Απρίλιος 2019, COR-2018-05504).

Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Βελτίωση της διακυβέρνησης του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου: ένας κώδικας δεοντολογίας για τη συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών» (COR-2016-05386).

(6) COM(2018) 703 final.

28.2.2022

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 97/30

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Σχέδιο δράσης για την ανάπτυξη της βιολογικής παραγωγής»

(2022/C 97/07)

Εισηγητής:

Uroš BREŽAN (SI/Πράσινοι), δήμαρχος Τολμίν

ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

επικροτεί το σχέδιο δράσης της ΕΕ για τη βιολογική παραγωγή και υποστηρίζει την ολοκληρωμένη προσέγγισή του που διαρθρώνεται πάνω σε τρεις άξονες, με στόχο την τόνωση της ζήτησης και της παραγωγής και τη βελτίωση της συμβολής της βιολογικής παραγωγής στην αειφορία και τα περιβαλλοντικά ζητήματα·

πιστεύει ότι, χάρη στη θετική επίδρασή της στο περιβάλλον και στο κλίμα όσον αφορά την αυξημένη παγίδευση διοξειδίου του άνθρακα και την υγεία του εδάφους, τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και την καλή διαβίωση των ζώων, η βιολογική παραγωγή θα συμβάλει στην επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και των στόχων της στρατηγικής «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» και της στρατηγικής της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα·

από αυτούς τους στόχους, εκφράζει την ικανοποίησή της για τον φιλόδοξο πανενωσιακό στόχο της στρατηγικής «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» για βιολογική καλλιέργεια τουλάχιστον του 25 % της γεωργικής γης της ΕΕ έως το 2030, τον αντίκτυπο της οποίας αναμένουμε να αξιολογήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Προτείνει να τεθούν δεσμευτικοί εθνικοί στόχοι που θα λαμβάνουν υπόψη την ποικιλομορφία της γεωργίας στις διάφορες ευρωπαϊκές χώρες και τις περιφέρειές τους·

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η ΚΓΠ δεν συνάδει πλήρως με τους στόχους του σχεδίου δράσης της ΕΕ για τη βιολογική γεωργία, την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και τις στρατηγικές της ΕΕ «από το Αγρόκτημα στο πιάτο» και για τη βιοποικιλότητα, καθώς και για το ότι δεν μπορεί να ανταμείψει επαρκώς τους γεωργούς που καταβάλλουν επιπλέον προσπάθειες για την πραγματοποίηση της οικολογικής μετάβασης στο αγρόκτημά τους, χρησιμοποιώντας, επί παραδείγματι, τη γη τους για βιολογική γεωργία·

επικροτεί το γεγονός ότι τα 8 είδη παρεμβάσεων που προτείνονται για την αγροτική ανάπτυξη στη νέα ΚΓΠ 2023-2027 περιλαμβάνουν ενισχύσεις για περιβαλλοντικές, κλιματικές και άλλες διαχειριστικές δεσμεύσεις. Αυτό το είδος παρέμβασης είναι υποχρεωτικό για τα κράτη μέλη, τα οποία θα πρέπει να διοχετεύουν τουλάχιστον το 30 % των πόρων του ΕΓΤΑΑ σε παρεμβάσεις που αφορούν περιβαλλοντικούς και κλιματικούς στόχους. Σε αυτό το είδος παρεμβάσεων περιλαμβάνεται επίσης η βιολογική παραγωγή η οποία μπορεί, επομένως, να χρηματοδοτείται μέσω είτε των οικολογικών προγραμμάτων είτε των γεωργικών, περιβαλλοντικών και κλιματικών δεσμεύσεων του δεύτερου πυλώνα είτε και αμφοτέρων·

τονίζει ότι ο στόχος για βιολογική καλλιέργεια τουλάχιστον του 25 % της γεωργικής γης της ΕΕ έως το 2030 πρέπει να συνάδει με την παραγωγική πραγματικότητα των περιφερειών και να επιτευχθεί με τη βοήθεια μέσων πολιτικής που προάγουν την ισόρροπη ανάπτυξη τόσο της βιολογικής παραγωγής όσο και της ζήτησής της, που θα εφαρμόζονται καταλλήλως σε ενωσιακό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο·

θεωρεί ότι πρέπει να δοθεί, μεταξύ άλλων, έμφαση στην τόνωση της προσφοράς, με παράλληλη ενθάρρυνση της ζήτησης σε βιολογικά προϊόντα, μέσω της καλύτερης πληροφόρησης ως προς τα οφέλη τους, καθώς και της ενίσχυσης της εμπιστοσύνης των καταναλωτών στο λογότυπο της βιολογικής παραγωγής·

θα επικροτούσε πιο συγκεκριμένα μέτρα και στήριξη στο σχεδιασμό μέτρων για τη βιολογική παραγωγή στις αγροτικές περιοχές τα οποία θα αποσκοπούν στην προώθηση πιο ίσης πρόσβασης και πιο ίσου εισοδήματος μεταξύ γυναικών και ανδρών στον κλάδο, καθώς και στην ενθάρρυνση και προσέλκυση νεαρών γεωργών·

αποδοκιμάζει την έλλειψη ειδικού και συγκεκριμένου προϋπολογισμού για κάθε πρωτοβουλία και ζητεί τα διάφορα διαθέσιμα χρηματοδοτικά μέσα για την εφαρμογή του σχεδίου δράσης σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο —και συγκεκριμένα το LEADER/TAΠTK (τοπική ανάπτυξη με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων), η ενωσιακή πολιτική προώθησης και το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη»— να χρησιμοποιούνται με συνέπεια για αυτόν τον σκοπό. Συγχρόνως, εισηγείται επίσης την καλύτερη χρηματοδότηση του εν λόγω σχεδίου δράσης από συμπληρωματικά ενωσιακά, εθνικά, περιφερειακά και τοπικά ταμεία·

10.

επισημαίνει την περίπτωση των εξόχως απόκεντρων περιφερειών που, λόγω των ιδιαιτεροτήτων τους, αντιμετωπίζουν σημαντικούς περιορισμούς όσον αφορά την ανάπτυξη της βιολογικής παραγωγής· τούτο πρέπει να συνεκτιμηθεί δεόντως μέσω ειδικών μέτρων που θα συνοδεύονται από αύξηση των διαθέσιμων πόρων·

11.

εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτίθεται να διοργανώνει σε ετήσια βάση την «Ημέρα βιολογικής παραγωγής» ανά την ΕΕ·

12.

εγκρίνει την πρόταση να συμπεριληφθούν εξαρχής δραστηριότητες εποπτείας και αξιολόγησης, να αξιολογηθεί η εφαρμογή του σχεδίου δράσης, να ενισχυθεί η συλλογή δεδομένων σχετικών με την αγορά και να επεκταθεί η ανάλυση των παρατηρητηρίων της αγοράς της ΕΕ ώστε να συμπεριλαμβάνει τα βιολογικά προϊόντα·

13.

προτρέπει τα κράτη μέλη να εγκρίνουν εθνικά σχέδια δράσης για τα βιολογικά προϊόντα με σκοπό να απαντηθούν τα συγκεκριμένα ζητήματα σε εθνικό όσο και τοπικό επίπεδο. Αυτά θα πρέπει να είναι καρπός μιας ανοικτής και δημοκρατικής διαδικασίας διαβούλευσης, με προσέγγιση από τη βάση προς την κορυφή, με τη συμμετοχή όλων των συναρμοδίων, ιδίως δε των βιοκαλλιεργητών και των ενώσεών τους, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, των εκπροσώπων των καταναλωτών και του κλάδου της φιλοξενίας·

14.

εκφράζει την ικανοποίησή της καθότι στο σχέδιο δράσης για τη βιολογική παραγωγή αναφέρεται για πρώτη φορά το πραγματικό κόστος των τροφίμων και ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτίθεται να αφιερώσει ειδική μελέτη στο θέμα αυτό, το οποίο είναι καίριας σημασίας για την υποστήριξη της μετάβασης σε ένα δικαιότερο και πιο βιώσιμο σύστημα τροφίμων. Η μελέτη θα πρέπει να συμβάλει στην αναγνώριση της αξίας της βιολογικής παραγωγής στην παραγωγή δημόσιων αγαθών·

15.

υπογραμμίζει ότι τα κατάλοιπα φυτοφαρμάκων είναι σχεδόν πανταχού παρόντα στο περιβάλλον και άρα ενδέχεται να επηρεάζουν και τα βιολογικά προϊόντα. Δεδομένου ότι οι βιοκαλλιεργητές εγγυώνται υψηλά περιβαλλοντικά πρότυπα στην παραγωγή, δεν πρέπει να επιβαρύνονται με κινδύνους για τους οποίους δεν είναι υπεύθυνοι. Συνεπώς, η ΕτΠ επισημαίνει ότι μια προσέγγιση μηδενικής ανοχής όσον αφορά τα κατάλοιπα φυτοφαρμάκων στα βιολογικά προϊόντα θα ζημίωνε σημαντικά τον τομέα·

16.

προτείνει, για να αντιμετωπιστεί αυτό το ζήτημα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή:

—

να αναλάβει πρωτοβουλίες για την απλούστευση της αδειοδότησης των δραστικών ουσιών και των φυτοπροστατευτικών προϊόντων που είναι κατάλληλα για τη βιολογική γεωργία, όταν είναι εγγυημένη η μη βλαβερότητά τους για τη φύση, το περιβάλλον και τον άνθρωπο, με ιδιαίτερη προσοχή στην παραγωγή των εξόχως απόκεντρων περιφερειών, λόγω μεγέθους και διαφορετικών χαρακτηριστικών σε σχέση με την ηπειρωτική γεωργία·

—	να εναρμονίσει περαιτέρω την επεξεργασία των ευρημάτων των καταλοίπων φυτοφαρμάκων, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των διαφορετικών προσεγγίσεων που ακολουθούν τα κράτη μέλη·

—	να προωθήσει τη μελέτη και την έρευνα νέων θεραπευτικών παρεμβάσεων συμβατών με τη βιολογική παραγωγή·

17.

ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να διερευνήσουν τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να εφαρμοστεί η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», έτσι ώστε να μπορούν οι βιοκαλλιεργητές να λαμβάνουν αποζημίωση για διαφυγόντα κέρδη λόγω τυχαίας επιμόλυνσης της βιολογικής τους παραγωγής·

Ο ρόλος των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης στην εφαρμογή και την αξιολόγηση του σχεδίου δράσης

18.

επισημαίνει ότι οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης γνωρίζουν και μπορούν να ικανοποιούν τις πραγματικές ανάγκες των τοπικών βιολογικών τομέων καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο. Επομένως, για την επίτευξη των στόχων του νέου σχεδίου δράσης για τη βιολογική παραγωγή, θα πρέπει να συμμετέχουν ενεργά τόσο στην υλοποίηση όσο και στην αξιολόγηση των μέτρων του·

19.

επισημαίνει ότι οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο συμβάλλοντας στη διάρθρωση του βιολογικού τομέα όσον αφορά την παραγωγή, την υλικοτεχνική υποστήριξη και το εμπόριο, διευκολύνοντας τη διαρθρωμένη συνεργασία μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών, ενισχύοντας την ευαισθητοποίηση σε τοπικό επίπεδο, πληροφορώντας τους καταναλωτές σχετικά με τη θετική επίδραση της βιολογικής παραγωγής και αναπτύσσοντας εκπαιδευτικά προγράμματα για την προσχολική και σχολική εκπαίδευση·

20.

επισημαίνει ότι οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης συμμετέχουν εδώ και καιρό στην προσπάθεια ανάπτυξης της βιολογικής παραγωγής, ιδίως μέσω της διαχείρισης και της εφαρμογής περιφερειακών προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης·

21.

διαπιστώνει με λύπη την περιορισμένη συμμετοχή των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης στην εφαρμογή του προηγούμενου σχεδίου δράσης για τη βιολογική παραγωγή, το οποίο δεν κατάφερε να επιτύχει τους στόχους του, όπως καταδεικνύεται στην ενδιάμεση επανεξέταση που διενήργησε η ΕτΠ·

22.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δημιουργήσει μια πλατφόρμα για την εποπτεία και την αξιολόγηση της εφαρμογής του σχεδίου δράσης, στην οποία θα συμμετέχουν όλοι οι συναρμόδιοι φορείς και δη οι εκπρόσωποι των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης·

23.

υπογραμμίζει ότι, κατά τη συμμετοχή των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, πρέπει να ακολουθείται μια κατά τόπους προσέγγιση, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα της Εδαφικής Ατζέντας 2030, για την αντιμετώπιση των διαφορετικών αναγκών των αγροτικών, περιαστικών και αστικών περιοχών σε ολόκληρη την Ευρώπη·

24.

συνιστά στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης να μεριμνήσουν για τον συντονισμό και τη χρηστή διακυβέρνηση σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας διοίκησης. Η υποστήριξη των διατομεακών μέτρων σε τοπικό επίπεδο είναι καίριας σημασίας, καθώς και η συμμετοχή όλων των τοπικών ενδιαφερόμενων φορέων του τομέα της βιολογικής παραγωγής·

25.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δώσει μεγαλύτερη έμφαση στη διατήρηση των υδάτινων πόρων και ζητεί την ανταλλαγή εμπειριών με σκοπό να ενθαρρυνθούν οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης να εφαρμόσουν αυτές τις ορθές πρακτικές·

Προαγωγή της κατανάλωσης

26.

επιδοκιμάζει την αναγνώριση των «βιοπεριφερειών» ως επιτυχημένων βοηθημάτων της αγροτικής ανάπτυξης και επικροτεί την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να υποστηρίξει την ανάπτυξη και την εφαρμογή τους εντός των κρατών μελών·

27.

συνιστά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μεριμνήσει για τη συμμετοχή των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης στην εφαρμογή αυτής της πρωτοβουλίας·

28.

επισημαίνει ότι οι βιοπεριφέρειες αποτελούν μεγάλη ευκαιρία για τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης να ενισχύσουν την ανάπτυξη βιώσιμων συστημάτων τροφίμων με βάση τη συνεργασία μεταξύ αγροτών, πολιτών / καταναλωτών, τοπικών δημόσιων διοικήσεων, ενώσεων και εμπορικών, τουριστικών και πολιτιστικών επιχειρήσεων που θα ενεργούν σύμφωνα με τις αρχές και τις μεθόδους βιολογικής παραγωγής και κατανάλωσης·

29.

υπογραμμίζει ότι η ολοκληρωμένη και πολυλειτουργική προσέγγιση των βιοπεριφερειών αποφέρει επίσης σημαντικά οφέλη όσον αφορά την περιβαλλοντική, οικονομική και κοινωνική βιωσιμότητα·

30.

προτρέπει, ως εκ τούτου, τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης να συμμετέχουν στην εγκαθίδρυση των βιοπεριφερειών, υποστηρίζοντας πρωτοβουλίες από τη βάση προς την κορυφή που μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών και στην αύξηση της κατανάλωσης τοπικών βιολογικών προϊόντων·

31.

συνιστά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εγκρίνει ένα κοινό πλαίσιο και κατευθυντήριες γραμμές σε επίπεδο ΕΕ για τη διασφάλιση της εναρμονισμένης υλοποίησης των βιοπεριφερειών σε επίπεδο κρατών μελών, μεριμνώντας για τη διατήρηση του ολοκληρωμένου και πολυλειτουργικού χαρακτήρα τους, καθώς και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους, με μέλημα την ευόδωση του εγχειρήματος·

32.

συνιστά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δημιουργήσει ένα δίκτυο βιοπεριφερειών σε επίπεδο ΕΕ για τη συνδρομή και την παροχή κοινών υπηρεσιών σε όλες τις βιοπεριφέρειες·

33.

συνιστά στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης να ενισχύσουν την τοπική κατανάλωση βιολογικών προϊόντων με τη χρηματοδοτική υποστήριξη των τοπικών αγορών από ίδιους, εθνικούς και ενωσιακούς πόρους και τις απευθείας πωλήσεις, καθώς και με εκστρατείες ενημέρωσης και επικοινωνίας ως προς τις υφιστάμενες αγορές και τις οντότητες που είναι καταχωρισμένες για απευθείας πωλήσεις·

34.

επισημαίνει τα διατροφικά και περιβαλλοντικά οφέλη της κατανάλωσης βιολογικών τροφίμων και ζητεί να διορθωθεί το ζήτημα της ευκολίας στην κατανάλωση βιολογικών προϊόντων, τόσο όσον αφορά την οικονομική προσιτότητα όσο και τη διαθεσιμότητά τους σε σημεία πώλησης ευπρόσιτα για τους καταναλωτές, έτσι ώστε να μπορούν όλοι τους να αγοράζουν βιολογικά τρόφιμα·

35.

εκφράζει την ικανοποίησή της για την αύξηση του προϋπολογισμού της ΕΕ για την προώθηση των βιολογικών προϊόντων και προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να τον διατηρήσει κατά τα επόμενα έτη·

36.

όσον αφορά την τρέχουσα αναθεώρηση της πολιτικής προώθησης της ΕΕ, συνιστά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δώσει προτεραιότητα στα βιολογικά προϊόντα που παράγονται στην ΕΕ, από τις γεωργοκτηνοτροφικές πρώτες ύλες έως τη μεταποίηση·

37.

προτείνει την τροποποίηση του βιολογικού λογότυπου της ΕΕ με την προσθήκη των λέξεων «EU organic» (βιολογικό προϊόν ΕΕ), καθώς και με τη δυνατότητα συμπερίληψης της περιοχής παραγωγής κάτω από το πράσινο φύλλο, έτσι ώστε να το αναγνωρίζουν ευκολότερα οι καταναλωτές·

38.

επικροτεί την πρόταση να εξεταστούν οι επιλογές για την επισήμανση της καλής μεταχείρισης των ζώων βάσει της στρατηγικής «από το αγρόκτημα στο πιάτο» και ζητεί να επιτευχθεί πρόοδος προς αυτήν την κατεύθυνση καθότι θεωρεί ότι η σαφής, τυποποιημένη και υποχρεωτική επισήμανση της μεθόδου εκτροφής θα μπορούσε να ενθαρρύνει τους καταναλωτές να αγοράζουν βιολογικά προϊόντα·

39.

εκφράζει την ικανοποίησή της για την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να προωθήσει τα κυλικεία που πωλούν βιολογικά προϊόντα, να αναλύσει την εφαρμογή και να ενισχύσει τη χρήση κριτηρίων για τις πράσινες δημόσιες συμβάσεις. Επίσης, συμφωνεί με τον στόχο του καθορισμού ελάχιστων υποχρεωτικών κριτηρίων για τις δημόσιες προμήθειες βιώσιμων τροφίμων με στόχο την προώθηση της υγιεινής και βιώσιμης διατροφής. Το νομικό πλαίσιο για τις δημόσιες συμβάσεις ενδέχεται να χρειαστεί να αναθεωρηθεί προκειμένου να μπορούν οι δημόσιες αρχές να απαιτούν και να αυξήσουν τη ζήτηση για τοπικά παραγόμενα τρόφιμα. Θα πρέπει δε να δοθεί έμφαση και υποστήριξη στην ανάπτυξη βραχειών αλυσίδων εφοδιασμού στις εξόχως απόκεντρες περιοχές·

40.

συνιστά τα σχολεία και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα να προσφέρουν βιολογικά προϊόντα στους σπουδαστές, πράγμα που θα συνέβαλλε στην ανάπτυξη υγιών διατροφικών συνηθειών από νεαρή ηλικία και θα διευκόλυνε έτσι την ευαισθητοποίηση σχετικά με τη σημασία των τοπικών, παραδοσιακών και υγιεινών τροφίμων·

41.

τονίζει τη σημασία των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης στην ενθάρρυνση της περαιτέρω ένταξης των τοπικών και περιφερειακών βιολογικών προϊόντων στις δημόσιες προμήθειες τροφίμων, στη συμβολή στη συλλογική ενημέρωση και εκπαίδευση, καθώς και στην ενίσχυση της πληροφόρησης και της εμπιστοσύνης των καταναλωτών στα βιολογικά προϊόντα. Μέσω των δημόσιων συμβάσεων, οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης μπορούν να αναπτύξουν μακροπρόθεσμες συμπράξεις με τους τοπικούς παραγωγούς βιολογικών προϊόντων και να ενθαρρύνουν τους συμβατικούς αγρότες να στραφούν και αυτοί στη βιολογική παραγωγή·

42.

επισημαίνει επίσης ότι οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης αντιμετωπίζουν διάφορα εμπόδια όσον αφορά τον εφοδιασμό των δημόσιων κυλικείων με τοπικά και περιφερειακά βιολογικά προϊόντα· πρόκειται για δομικά εμπόδια, όπως η ανάγκη διάρθρωσης της αγοράς και ενίσχυσης της αλυσίδας εφοδιασμού με σκοπό την αντιστοίχιση της τοπικής προσφοράς με τη ζήτηση. Άλλη αιτία είναι η έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού και τεχνικών μέσων·

43.

σημειώνει ότι απαιτείται ισχυρή πολιτική βούληση σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο για να ενθαρρυνθεί η σωστή διάθεση των βιολογικών τροφίμων σε δημόσια και ιδιωτικά κυλικεία, υπηρεσίες τροφοδοσίας και εστιατόρια·

44.

προτείνει να εκπονηθούν κοινά κριτήρια σε επίπεδο ΕΕ που θα χρησιμεύουν ως βέλτιστες πρακτικές για την καθιέρωση αντίστοιχων κανόνων επιθεώρησης στα δημόσια κυλικεία·

45.

σημειώνει ότι η αύξηση της ζήτησης ενθαρρύνει την ανάπτυξη της περιφερειακής παραγωγής και, ως εκ τούτου, ζητεί την επισήμανση των κυλικείων και των εστιατορίων, τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, με την αναφορά των ελάχιστων ποσοστών υγιεινών, βιολογικών και τοπικά παραχθέντων προϊόντων που χρησιμοποιούνται στις διαδικασίες παραγωγής·

46.

καλεί τα κράτη μέλη και τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης να ελέγξουν τη νομοθεσία τους περί δημόσιων συμβάσεων και προϋπολογισμού για να διασφαλίζουν ότι τα βιολογικά προϊόντα στα δημόσια κυλικεία είναι πιστοποιημένα·

47.

αντιλαμβάνεται ότι οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης εξακολουθούν να μην γνωρίζουν τις δυνατότητες που προσφέρουν οι πράσινες δημόσιες συμβάσεις και τους ενθαρρύνει να παρακάμπτουν το κριτήριο των τιμών και να χρησιμοποιούν κριτήρια αειφορίας·

48.

προτείνει την ανάπτυξη κοινής ενωσιακής πλατφόρμας για τους Ευρωπαίους βιολογικούς παραγωγούς από τα κράτη μέλη, η οποία θα διευκόλυνε την ανταλλαγή ορθών πρακτικών, την κατανόηση των ενωσιακών κανονισμών, την κατάρτιση, τη διοργάνωση εκδηλώσεων και τις ευκαιρίες σύμπραξης έργου, μεταξύ άλλων·

49.

για τον σκοπό αυτό, επιμένει στη σημασία της παροχής κατάλληλου προγράμματος εκπαίδευσης και ανάπτυξης ικανοτήτων τόσο για τις αναθέτουσες αρχές (εθνικές, περιφερειακές και τοπικές) όσο και για τους παραγωγούς και μεταποιητές βιολογικών προϊόντων, έτσι ώστε να αρθούν οι διαρθρωτικοί και υλικοτεχνικοί φραγμοί και να προαχθεί η χρήση των κριτηρίων των πράσινων δημόσιων συμβάσεων·

Τόνωση της παραγωγής

50.

σημειώνει ότι το 2019 οι εκτάσεις βιολογικής γεωργίας στην ΕΕ αντιστοιχούσαν στο 9 % της συνολικής γεωργικής γης, με μόνο 64 % των πιστοποιημένων βιολογικών εκτάσεων να λαμβάνουν ενισχύσεις βιολογικής παραγωγής (1)·

51.

επισημαίνει ότι η βιολογική παραγωγή υποχρηματοδοτείται στην ισχύουσα ΚΓΠ. Ενώ οι βιολογικές καλλιέργειες αποτελούν το 8 % των συνολικών καλλιεργούμενων εκτάσεων της ΕΕ, οι επιδοτήσεις των βιολογικών καλλιεργειών αντιστοιχούν μόλις στο 1,5 % του συνολικού ενωσιακού γεωργικού προϋπολογισμού. Ιδιαίτερη προσοχή και υποστήριξη θα πρέπει να δοθούν στην ανάπτυξη μικρών αγροτικών περιοχών στις λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες, όπου οι γεωργικές δραστηριότητες συνιστούν το μεγαλύτερο μέρος της οικονομίας·

52.

υπογραμμίζει ότι, για να τριπλασιαστεί η έκταση των βιολογικών καλλιεργειών της ΕΕ έως το 2030, απαιτείται τριπλάσια έως πενταπλάσια αύξηση των δαπανών της ΚΓΠ υπέρ της βιολογικής παραγωγής, κάτι που σημαίνει ότι έως και το 15 % των δαπανών της ΚΓΠ θα πρέπει να διατεθεί στον τομέα της βιολογικής παραγωγής (2)·

53.

ωστόσο, διαπιστώνει ότι, δυστυχώς, η συμφωνία που επιτεύχθηκε για την επόμενη ΚΓΠ στερείται φιλοδοξίας όσον αφορά την χρηματοπιστωτική ενίσχυση της βιολογικής παραγωγής·

54.

εκφράζει την ανησυχία της καθότι, δεδομένων των πανενωσιακών στόχων όσον αφορά τη βιολογική παραγωγή, σε ορισμένα από τα διαθέσιμα προκαταρκτικά εθνικά στρατηγικά σχέδια της ΚΓΠ διαπιστώνεται ανεπάρκεια των επιδοτήσεων των παραγωγών βιολογικών προϊόντων σε σύγκριση με την προηγούμενη περίοδο προγραμματισμού·

55.

συνιστά στα κράτη μέλη και στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης να δώσουν προτεραιότητα και επαρκή χρηματοδοτική ενίσχυση στην ικανοποίηση των ειδικών αναγκών του περιφερειακού και τοπικού βιολογικού τομέα στα στρατηγικά τους σχέδια·

56.

συνιστά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αξιολογήσει ενδελεχώς τα εθνικά στρατηγικά σχέδια που υποβάλλουν τα κράτη μέλη, με σκοπό να καταγράφει κατά πόσο συμβάλλουν στην επίτευξη του στόχου διάθεσης τουλάχιστον του 25 % της γεωργικής γης στη βιολογική γεωργία έως το 2030·

57.

υποστηρίζει την προσέγγιση της αξιολόγησης, στο πλαίσιο της νέας ΚΓΠ, των ειδικών συνθηκών και αναγκών των κρατών μελών —ιδίως δε τις δυσχερείς συνθήκες παραγωγής στις εξόχως απόκεντρες περιφέρειες— που σχετίζονται με την ανάπτυξη του τομέα βιολογικών προϊόντων και της διασφάλισης ότι τα κράτη μέλη αξιοποιούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις δυνατότητες που προσφέρει η νέα ΚΓΠ για τη στήριξη του εθνικού τομέα βιολογικών προϊόντων. Επίσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή οφείλει να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στην αρωγή όσων κρατών μελών / περιφερειών υστερούν, παρέχοντας παράλληλα περαιτέρω καθοδήγηση σε όσους συμβάλλουν ήδη στην επίτευξη του στόχου του 25 %. Κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να συμβάλει στην επίτευξη του κοινού στόχου έως το 2030·

58.

συνιστά στα κράτη μέλη και στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης να ενισχύσουν την εδραίωση της βιολογικής παραγωγής στα προγράμματα κατάρτισης και στις γεωργικές σχολές, καθώς και να αναπτύξουν εκπαιδευτικό και επιμορφωτικό υλικό σχετικό με τη βιολογική παραγωγή, ανταποκρινόμενοι στις ανάγκες της πρωτογενούς παραγωγής, καθώς και της επεξεργασίας και της μεταποίησης·

59.

συνιστά στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης να επιταχύνουν τον ρυθμό μετατροπής των καλλιεργειών σε βιολογικές, παρέχοντας συνδρομή και συμβουλές για τη δημιουργία, τη μετατροπή ή τη μεταβίβαση αγροκτημάτων που επιλέγουν τη βιολογική παραγωγή·

60.

τονίζει τη σημασία της ανάπτυξης της βιομηχανίας της βιολογικής παραγωγής σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο για την εδραίωση της ανάπτυξης της πρωτογενούς παραγωγής. Η πρόκριση των βραχειών αλυσίδων εφοδιασμού τροφίμων μπορεί να ωφελήσει τόσο τους βιοκαλλιεργητές όσο και τους καταναλωτές, καθότι μειώνεται το κόστος μεταφοράς, ενισχύεται η βιωσιμότητα και παράλληλα αναπτύσσεται η αγροτική οικονομία, με την παραγωγό περιοχή να αποκτά προστιθέμενη αξία·

61.

συνιστά, επομένως, στα κράτη μέλη και στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης να λάβουν ειδικά μέτρα για τις επιχειρήσεις μεταποίησης και εμπορίας βιολογικών τροφίμων, με σκοπό να διευκολυνθεί η αρμονική ανάπτυξη της παραγωγής και να δημιουργηθεί ευνοϊκό περιβάλλον για τις βραχείες αλυσίδες εφοδιασμού σε όλες τις περιφέρειες. Ως εκ τούτου, προτείνει τα εξής:

—	την ενθάρρυνση των γεωργοκτηνοτροφικών μονάδων μικρής κλίμακας που συνδέονται με τα εκάστοτε αγροκτήματα·

—

την αύξηση των κινητών μονάδων μεταποίησης για τα μικρά αγροκτήματα (σφαγεία, μονάδες μεταποίησης, μύλοι κ.τ.λ.) και την ενθάρρυνση της από κοινού χρήσης των μονάδων μεταποίησης σε τοπικό επίπεδο, έτσι ώστε να ξεπεραστούν οι νομικοί φραγμοί που παρεμβάλλονται εξαιτίας των προδιαγραφών υγιεινής, ασφάλειας και υγείας των ζώων·

—	την ενθάρρυνση της συμμετοχής αγροτικών συνεταιρισμών στην εμπορία και τη μεταποίηση βιολογικών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής στις δημόσιες συμβάσεις στον τομέα των τροφίμων·

62.

υπογραμμίζει τη σημασία της οικονομικής οργάνωσης, των αποτελεσματικών μέσων ρύθμισης της αγοράς και της χρηματοδότησης των ενώσεων παραγωγών για την επίτευξη του στόχου του 25 %. Για παράδειγμα, θα πρέπει να δίνεται στους παραγωγούς ελάχιστη τιμή που να υπερβαίνει τη μέση τιμή παραγωγής της βιολογικής γεωργίας, προκειμένου να τους διασφαλίζεται σταθερό ελάχιστο εισόδημα. Σε περίπτωση ανισορροπίας της αγοράς όπου η αύξηση της ζήτησης δεν επιτρέπει την απορρόφηση της αύξησης της προσφοράς, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να εξουσιοδοτηθεί να ενεργοποιεί τον ειδικό μηχανισμό δημόσιας παρέμβασης για τα βιολογικά προϊόντα·

63.

σημειώνει ότι ο αυξανόμενος αθέμιτος ανταγωνισμός από βιολογικά προϊόντα εκτός ΕΕ θα μπορούσε να αποδυναμώσει τον τομέα και συνιστά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εγγυηθεί ένα δίκαιο, ισορροπημένο και διαφανές εμπορικό καθεστώς, απαιτώντας αμοιβαιότητα στις υποχρεώσεις και τους κανόνες για τη βιολογική παραγωγή των προϊόντων που εισάγονται στην ΕΕ προκειμένου να διασφαλιστεί η ίση μεταχείριση και η αποτελεσματική προστασία των Ευρωπαίων καταναλωτών. Για τους ίδιους λόγους, όσα προαναφέρθηκαν πρέπει να ισχύουν και στην υδατοκαλλιέργεια, προκειμένου να επεκταθεί η περιβαλλοντική προστασία και η βιώσιμη διαχείριση των ωκεανών και των θαλασσών στις χώρες εκτός ΕΕ·

64.

συνιστά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να στηρίξει τη θέσπιση κοινής ενωσιακής πλατφόρμας που θα διευκολύνει τη δυνατότητα εισαγωγών/εξαγωγών για τους τοπικούς βιολογικούς παραγωγούς μέσω της ανάπτυξης ενωσιακών υπηρεσιών ψηφιακών/ηλεκτρονικών πωλήσεων και της παροχής στήριξης για υλικοτεχνικά θέματα και επιτυχημένες συμπράξεις στον τομέα·

65.

συνιστά στα κράτη μέλη να θεσπίσουν στα οικολογικά προγράμματα της νέας ΚΓΠ ένα σύστημα επιβράβευσης-τιμωρίας (bonus-malus), όπως αναφέρεται στην προηγούμενη γνωμοδότησή της με θέμα την αγροοικολογία·

66.

παρατηρεί ότι ο νέος κανονισμός της ΕΕ για τα βιολογικά προϊόντα θα τεθεί σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2022 και θα επιφέρει σημαντικές αλλαγές σε ορισμένους τομείς της βιολογικής παραγωγής. Για να εξασφαλιστεί η επιτυχής εφαρμογή του, είναι ιδιαίτερα σημαντική η ισορροπία μεταξύ της εναρμόνισης σε επίπεδο ΕΕ και της προσαρμογής σε περιφερειακό επίπεδο χωρίς παρέκκλιση από τις αρχές της βιολογικής παραγωγής·

67.

καλεί, συνεπώς, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παρακολουθεί τα αποτελέσματα του νέου κανονισμού, με μέλημα να ανταποκριθεί δραστικά σε τυχόν δυσκολίες που θα προκαλέσει η εφαρμογή των νέων κανόνων·

68.

αναγνωρίζει το μεγάλο ενδιαφέρον και τις δυνατότητες της βιολογικής τροπής του κτηνοτροφικού τομέα·

69.

επιδοκιμάζει την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να ενισχύσει τη βιολογική υδατοκαλλιέργεια. Ο εν λόγω τομέας βρίσκεται αντιμέτωπος με έντονο ανταγωνισμό από τρίτες χώρες, δεδομένου ότι η ΕΕ εισάγει σχεδόν το 80 % αλιευμάτων που καταναλώνεται στην εσωτερική αγορά (3)·

70.

συνιστά, επομένως, στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προσφέρει επαρκή συνδρομή και να αυξήσει τη χρηματοδότηση της έρευνας και της καινοτομίας στους τομείς βιολογικής γεωργίας, υδατοκαλλιέργειας και κτηνοτροφίας της ΕΕ, με σκοπό να διορθωθεί η έλλειψη κατάλληλης παραγωγής, ιδίως πιστοποιημένων βιολογικών σπόρων, βιολογικών πρωτεϊνών και ζωοτροφών βιταμίνης Β, και να μειωθεί η εξάρτηση από τις εισαγωγές·

71.

επικροτεί την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για αύξηση της χρηματοδότησης της έρευνας και της καινοτομίας στα της βιολογική παραγωγής βάσει του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη» και επισημαίνει ότι είναι σημαντικό να υπάρχουν ειδικοί προϋπολογισμοί και προσκλήσεις υποβολής προσφορών προκειμένου για τη βιολογική παραγωγή.

Βρυξέλλες, 2 Δεκεμβρίου 2021.

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών

Απόστολος ΤΖΙΤΖΙΚΩΣΤΑΣ

(1) IFOAM Organics Europe [Ευρωπαϊκό παράρτημα της Διεθνούς Ομοσπονδίας Κινημάτων Βιολογικής Γεωργίας].

(2) Ό.π.

(3) Copa-Cogeca views on An action plan for the development of organic production [Οι απόψεις της Copa-Cogeca για το σχέδιο δράσης για την ανάπτυξη της βιολογικής παραγωγής].

28.2.2022

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 97/36

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Βιώσιμη γαλάζια οικονομία και υδατοκαλλιέργεια»

(2022/C 97/08)

Εισηγητής:

Bronius MARKAUSKAS (LT/EA), δήμαρχος Κλάιπεντα

ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Γενικές παρατηρήσεις

Βιώσιμη γαλάζια οικονομία

επικροτεί την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με θέμα «Μια νέα προσέγγιση για βιώσιμη γαλάζια οικονομία στην ΕΕ — Μετασχηματισμός της γαλάζιας οικονομίας της ΕΕ για ένα βιώσιμο μέλλον», η οποία παρουσιάζει το συνολικό όραμα της Επιτροπής και καθορίζει τη στρατηγική για μια βιώσιμη γαλάζια οικονομία στους θαλάσσιους τομείς και βιομηχανικούς κλάδους. Χαιρετίζει, στο πλαίσιο αυτό, τη μετάβαση από την έννοια της «γαλάζιας ανάπτυξης» στην έννοια της «γαλάζιας οικονομίας»·

συμφωνεί ότι οι στόχοι της Πράσινης Συμφωνίας και η μετάβαση σε μια πιο βιώσιμη και πράσινη οικονομία δεν μπορούν να επιτευχθούν χωρίς τη γαλάζια οικονομία. Η υλοποίηση των στόχων της Πράσινης Συμφωνίας και η βιώσιμη ανάπτυξη σε όλους τους τομείς απαιτούν ριζικές αλλαγές, προκειμένου να μειωθεί ο αντίκτυπος της ανθρώπινης δραστηριότητας στις θάλασσες και τους ωκεανούς και να προστατευτούν οι πόροι και η βιοποικιλότητα, καθώς επίσης και να καταστούν οι αλλαγές αυτές συμβατές με την οικονομική και κοινωνική βιωσιμότητα των θαλάσσιων δραστηριοτήτων·

υποστηρίζει, ως εκ τούτου, ότι η πολιτική για το περιβάλλον θα πρέπει να συνδεθεί καλύτερα με την πολιτική για τη θάλασσα. Οι ωκεανοί αποτελούν έναν από τους κύριους ταμιευτήρες βιοποικιλότητας στον κόσμο. Αντιπροσωπεύουν πάνω από το 90 % του χώρου διαβίωσης στον πλανήτη μας και απορροφούν περίπου το 26 % των ανθρωπογενών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα καθώς και πάνω από το 90 % της πλεονάζουσας θερμότητας που εκλύονται στην ατμόσφαιρα ετησίως. Πολυάριθμες μελέτες καταδεικνύουν τον ζωτικό ρόλο της θαλάσσιας βιοποικιλότητας για την υγεία του πλανήτη και την κοινωνική ευημερία·

τονίζει ότι οι ζωντανοί ωκεανοί αποτελούν προϋπόθεση για μια ακμάζουσα γαλάζια οικονομία και ότι αυτή η γαλάζια οικονομία πρέπει να λειτουργεί εντός οικολογικών ορίων, λαμβάνοντας υπόψη τα όρια του πλανήτη. Ως εκ τούτου, η βιώσιμη διαχείριση των ωκεανών και των θαλασσών θα πρέπει να αποτελεί βασική προτεραιότητα, με βάση τη γνώση, την ευαισθητοποίηση και τη διασυνοριακή συνεργασία, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι του στρατηγικού θεματολογίου της ΕΕ. Η ανταλλαγή πρόσφατων δεδομένων και η επιδίωξη κοινών στόχων είναι επίσης σημαντικές σε αυτό το πλαίσιο·

σημειώνει ότι η γαλάζια οικονομία έχει σημαντικό κοινωνικό και οικονομικό αντίκτυπο όχι μόνο στις παράκτιες και τις θαλάσσιες περιοχές, αλλά και στην Ευρωπαϊκή Ένωση συνολικά, και μπορεί να διασφαλίσει μια πράσινη και χωρίς αποκλεισμούς ανάκαμψη από την πανδημία COVID-19, ιδίως στους τομείς που πλήττονται περισσότερο, όπως ο τουρισμός και η αλιεία. Σε πολλές χώρες, η γαλάζια οικονομία έχει τεράστιο θετικό αντίκτυπο στο ΑΕγχΠ·

επισημαίνει ότι η ωκεάνια ενέργεια μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της αξιοπιστίας και της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού και ότι η χρήση της ωκεάνιας ενέργειας θα μειώσει την εξάρτηση των χωρών από τα ορυκτά καύσιμα, θα συμβάλει στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και θα προωθήσει τη δημιουργία νέων ποιοτικών θέσεων εργασίας, ιδίως στις παράκτιες περιοχές της Ευρώπης, όπου η ανεργία είναι συχνά υψηλή —υπό τον όρο ότι η εν λόγω χρήση θα είναι συμβατή με τις προϋπάρχουσες δραστηριότητες και θα σέβεται τα θαλάσσια οικοσυστήματα·

επισημαίνει τη συμβολή των ναυτιλιακών βιομηχανιών στην ενεργειακή μετάβαση και στον αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής, ιδίως μέσω του τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, στην απαλλαγή των θαλάσσιων μεταφορών από τις ανθρακούχες εκπομπές και στην κυκλική οικονομία, συμπεριλαμβανομένης της ανακύκλωσης των πλαστικών που συλλέγονται από τους ωκεανούς·

υπενθυμίζει, ειδικότερα, ότι οι εκπομπές από τις θαλάσσιες μεταφορές αυξήθηκαν κατά σχεδόν 32 % τα τελευταία 20 χρόνια. Η ανάπτυξη μιας βιώσιμης ναυπηγικής βιομηχανίας θα μπορούσε να συμβάλει σημαντικά στην επίτευξη των κλιματικών στόχων της ΕΕ. Υποστηρίζει, στο πλαίσιο αυτό, τους στόχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για δυνητική μείωση των εκπομπών SO2 και NOx από τη διεθνή ναυτιλία έως και κατά 80 % και 20 % αντίστοιχα, εντός δέκα ετών. Ωστόσο, απαιτείται να λαμβάνονται υπόψη οι ανάγκες των εξόχως απόκεντρων περιφερειών, οι οποίες —λόγω της απομακρυσμένης θέσης τους και της τεράστιας εξάρτησής τους από τις εναέριες και τις θαλάσσιες μεταφορές για την εξασφάλιση της συνδεσιμότητας και του ανεφοδιασμού τους— χρειάζονται μέτρα κατάλληλα για τις διαρθρωτικές τους ιδιαιτερότητες·

υπογραμμίζει ότι, για την προστασία και τη δημιουργία ποιοτικών και βιώσιμων θέσεων εργασίας, ιδίως στον τομέα της ναυπηγικής βιομηχανίας, είναι αναγκαίο να προστατευτεί η Ευρώπη από τον αθέμιτο ανταγωνισμό που καταστρέφει τον βιομηχανικό της ιστό·

10.

προωθεί μια διατομεακή προσέγγιση για τις ναυτιλιακές βιομηχανίες η οποία θα ενσωματώνει όλες τις θαλάσσιες δραστηριότητες —τόσο τις ιστορικές όσο και τις νέες, τις πολιτικές και τις στρατιωτικές— και θα λαμβάνει υπόψη τις κρίσιμες εγκάρσιες προκλήσεις της οικολογικής και της ψηφιακής μετάβασης, καθώς και της Bιομηχανίας 4.0·

11.

επικροτεί την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να δημιουργήσει ένα γαλάζιο φόρουμ για την ανταλλαγή γνώσεων και εμπειριών, τη δημιουργία συνεργιών, την εξεύρεση δημιουργικών λύσεων και την προώθηση της ανάπτυξης του τομέα, πέρα από τη διατύπωση προτάσεων για τον συντονισμό της χρήσης οικονομικών ταμείων προς τον σκοπό αυτόν·

12.

σημειώνει ότι οι εθνικές κυβερνήσεις δεν ακολουθούν εποικοδομητική προσέγγιση όσον αφορά την ανάπτυξη της θαλάσσιας οικονομίας. Στα περισσότερα παράκτια κράτη, η στήριξη της θαλάσσιας οικονομίας βρίσκεται μόνο στα χαρτιά ενώ στα εθνικά σχέδια και τις στρατηγικές έξυπνης εξειδίκευσης δεν δίνεται επαρκής προσοχή στη θαλάσσια οικονομία, η χρηματοδοτική στήριξη είναι ελλιπής και οι κανόνες και τα κριτήρια για τη χορήγησή της είναι υπερβολικά περίπλοκα·

Υδατοκαλλιέργεια

13.

σημειώνει ότι η υδατοκαλλιέργεια έχει καταστεί πρόσφατα ένας σημαντικός κλάδος της γαλάζιας οικονομίας. Αποτελεί έναν κλάδο με σημαντικό δυναμικό τόσο για την οικονομία όσο και για την προστασία του περιβάλλοντος. Επιπλέον, αυτός ο κλάδος διαθέτει το δυναμικό να δημιουργήσει θέσεις εργασίας και να προσφέρει νέες ευκαιρίες για οικονομική ανάπτυξη στους κατοίκους των παράκτιων και των αγροτικών περιοχών. Επιπλέον, ορισμένες πρακτικές υδατοκαλλιέργειας, όπως οι εκμεταλλεύσεις μυδιών, συμβάλλουν στον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και στην προστασία των οικοσυστημάτων με την εφαρμογή πρακτικών χαμηλού αντικτύπου·

14.

χαιρετίζει την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με τις στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές για τη βιώσιμη ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ και τονίζει τη σημαντική συμβολή της υδατοκαλλιέργειας στην αντιμετώπιση της πρόκλησης της παροχής τροφίμων υψηλής ποιότητας και της διασφάλισης του εφοδιασμού με προϊόντα της θάλασσας και του γλυκού νερού σε μια αναπτυσσόμενη αγορά υπό την προϋπόθεση ότι δεν έχει αρνητικό αντίκτυπο στα αποθέματα ιχθύων αγρίων ειδών και προωθεί την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και της στρατηγικής «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» και την ανάπτυξη μιας βιώσιμης γαλάζιας οικονομίας·

15.

χαιρετίζει την παρουσίαση της στρατηγικής για την καλή μεταχείριση των ζώων, ιδίως όσον αφορά τον καθορισμό επαληθεύσιμων δεικτών, την παροχή κατάρτισης στους παραγωγούς, την έρευνα σχετικά με τις ειδικές ανά είδος παραμέτρους για την καλή μεταχείριση των ζώων και τη διαφοροποίηση από τις μονοκαλλιέργειες· τονίζει ότι εναπόκειται πλέον στα κράτη μέλη να επικαιροποιήσουν τα εθνικά τους σχέδια σύμφωνα με τις νέες κατευθυντήριες γραμμές·

16.

αναδεικνύει τη σημασία των ειδικών στόχων που ορίζονται στη στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» για την υδατοκαλλιέργεια, ιδίως όσον αφορά τη μείωση των πωλήσεων αντιμικροβιακών φαρμάκων και τη σημαντική επέκταση της βιολογικής υδατοκαλλιέργειας. Επιδοκιμάζει την πρόθεση της Επιτροπής να λάβει μέτρα για τη μείωση των συνολικών πωλήσεων αντιμικροβιακών φαρμάκων για τα εκτρεφόμενα ζώα και τις υδατοκαλλιέργειες κατά 50 % έως το 2030·

17.

σημειώνει ότι οι πολιτικές της ΕΕ και άλλα νομικά έγγραφα περιέχουν κατευθυντήριες γραμμές και συστάσεις για την ανάπτυξη του κλάδου. Εφιστά, ωστόσο την προσοχή στο γεγονός ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές οι οποίες δεν υπέχουν αποκλειστικές αρμοδιότητες στον τομέα αυτόν δεν διαθέτουν λεπτομερέστερη ανάλυση σχετικά με το πώς και με ποιες μεθόδους θα πρέπει να αναπτυχθεί η υδατοκαλλιέργεια, βάσει πρακτικών γνώσεων, ακριβέστερων δεδομένων και συγκεκριμένων μέτρων·

18.

τονίζει ότι η βιώσιμη ανάπτυξη αποτελεί την κύρια προϋπόθεση για την ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας. Ζητεί, ως εκ τούτου, σαφή ορισμό της βιώσιμης υδατοκαλλιέργειας, στον οποίο θα συνεκτιμούνται περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια. Μια μακροπρόθεσμη στρατηγική προσέγγιση για τη βιώσιμη ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας στην ΕΕ θα συμβάλει στην ανάκαμψη του τομέα μετά την κρίση COVID-19 και θα διασφαλίσει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα και ανθεκτικότητα·

19.

επαναλαμβάνει ότι η υδατοκαλλιέργεια θα πρέπει να αναγνωριστεί ως ειδικός τομέας πολιτικής, με επαρκή χρηματοδότηση έτσι ώστε να λειτουργεί συμπληρωματικά προς την παραδοσιακή αλιεία. Σημειώνει ότι το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας παρέχει εδώ και πολλά χρόνια χρηματοδότηση για την προώθηση βιώσιμων δραστηριοτήτων υδατοκαλλιέργειας και τη μεταποίηση και εμπορία προϊόντων υδατοκαλλιέργειας. Πιστεύει, επίσης, ότι η βιολογική υδατοκαλλιέργεια πρέπει να προωθηθεί μέσω της στήριξης των τοπικών αγορών για τα ευρωπαϊκά προϊόντα υδατοκαλλιέργειας και της μείωσης του διοικητικού φόρτου που παρεμποδίζει την αποτελεσματική ανάπτυξη του τομέα, ενώ θα πρέπει επίσης να καθοριστούν γενικές κατευθυντήριες γραμμές για την ορθολογική πρόσβαση σε εκτάσεις για την ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας, ιδίως της παράκτιας, με βάση τη συμμόρφωση των εν λόγω κατευθυντήριων γραμμών με άλλες πολιτικές, όπως οι περιβαλλοντικές·

20.

επικροτεί την έκκληση της Επιτροπής προς τα κράτη μέλη της ΕΕ να συμπεριλάβουν την αύξηση της παραγωγής βιολογικής υδατοκαλλιέργειας στα εθνικά στρατηγικά τους σχέδια για την υδατοκαλλιέργεια και να διαθέσουν μέρος των πόρων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας για τον σκοπό αυτό·

21.

επαναλαμβάνει την ανάγκη να επιταχυνθεί η μετάβαση στη βιώσιμη ιχθυοκαλλιέργεια σε συνδυασμό με αλλαγές στη γεωργία, καθώς η αλιεία και η υδατοκαλλιέργεια αποτελούν σημαντικές παραμέτρους των βιώσιμων συστημάτων τροφίμων. Υποστηρίζει, επίσης, τον στόχο της προώθησης της φιλικής προς το περιβάλλον αλιείας, της αποκατάστασης των πληθυσμών ιχθύων και της προστασίας των θαλάσσιων οικοσυστημάτων μέσω της ενίσχυσης των περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά βιώσιμων και ανταγωνιστικών αλιευτικών δραστηριοτήτων·

22.

ζητεί νομικά δεσμευτικούς στόχους σε επίπεδο ΕΕ για την ανασύσταση και τη διαφύλαξη της θαλάσσιας βιοποικιλότητας καθώς και την αποκατάσταση υποβαθμισμένων οικοσυστημάτων· οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές μπορούν να συμβάλουν στον εντοπισμό και τον χαρακτηρισμό νέων θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών, από κοινού με τα κράτη μέλη, την Επιτροπή και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος·

Χρηματοδοτική στήριξη και επενδύσεις

23.

επισημαίνει ότι οι βιώσιμες επενδύσεις είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχή ανάπτυξη της γαλάζιας οικονομίας. Είναι σημαντικό να δημιουργηθεί ένα ευνοϊκό περιβάλλον που θα διευκολύνει και θα τονώνει τις δημόσιες και τις ιδιωτικές επενδύσεις στην ανάπτυξη της γαλάζιας οικονομίας. Είναι αναγκαίο να χρηματοδοτηθεί η —ψηφιακή και η λοιπή— καινοτομία και η ανάπτυξη νέων προϊόντων, να πραγματοποιηθούν επενδύσεις σε καινοτόμες τεχνολογίες και σε έξυπνες λύσεις και να υποστηριχθούν νέες τεχνολογίες, όπως η ανανεώσιμη ωκεάνια ενέργεια, οι ναυτιλιακές βιομηχανίες ή οι βιοεπιχειρήσεις της γαλάζιας οικονομίας, ούτως ώστε να μπορέσουν να αναπτυχθούν εντός των ορίων του πλανήτη·

24.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όσον αφορά τις βιώσιμες επενδύσεις στον ναυτιλιακό τομέα και ιδίως στις ναυτιλιακές βιομηχανίες, να αξιοποιήσει περισσότερο τις περιφέρειες, τις στρατηγικές έξυπνης ειδίκευσής τους και τα οικονομικά τους οικοσυστήματα, ώστε να δημιουργηθούν πανευρωπαϊκά δίκτυα συνεργασίας ικανά να ανταγωνίζονται τους διεθνείς παράγοντες. Τα δίκτυα αυτά, υπό το σήμα «Ευρωπαϊκή θαλάσσια τεχνολογία» (European Sea tech), θα πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκρίνονται στις προσκλήσεις υποβολής προτάσεων που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ανάπτυξη και τη χρηματοδότηση των πρώτων φάσεων των έργων τους υψηλού κινδύνου·

25.

υπενθυμίζει το αίτημα που είχε ήδη διατυπώσει σε προηγούμενη γνωμοδότησή της σχετικά με τη γαλάζια ανάπτυξη, σύμφωνα με το οποίο το 10 % των σχεδίων του προγράμματος-πλαισίου για την έρευνα και την καινοτομία θα πρέπει να συμβάλλει σημαντικά στους στόχους που θέτει η θαλάσσια και ναυτιλιακή έρευνα·

26.

υπενθυμίζει ότι, στην ανακοίνωσή της «σχετικά με μια νέα προσέγγιση για βιώσιμη γαλάζια οικονομία στην ΕΕ», η Επιτροπή δηλώνει ότι η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία δεσμεύεται να αποδώσει ιδιαίτερη προσοχή στον ρόλο των εξόχως απόκεντρων περιφερειών της ΕΕ· καλεί την Επιτροπή να υλοποιήσει την εν λόγω δέσμευση καταρτίζοντας συγκεκριμένο σχέδιο δράσης με τους προβλεπόμενους χρηματοδοτικούς πόρους·

27.

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι το δυναμικό της γαλάζιας οικονομίας, συμπεριλαμβανομένης της δυνητικής σημαντικής συμβολής της στην επίτευξη των στόχων της Πράσινης Συμφωνίας, δεν έχει ληφθεί επαρκώς υπόψη κατά την επανεξέταση των σχεδίων ανάκαμψης που χρηματοδοτούνται από το μέσο Next Generation EU, όπως η άμεση χρηματοδότηση, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, διαρθρωτικών έργων και έργων υψηλού κινδύνου και η δημιουργία περιφερειακών επενδυτικών πλατφορμών·

28.

πιστεύει ότι οι βιώσιμες επενδύσεις προϋποθέτουν κοινές προσπάθειες, τόσο από τον κλάδο όσο και από τις εθνικές κυβερνήσεις, όσον αφορά την τεχνολογική πρόοδο και την επιστημονική έρευνα, προκειμένου να πραγματοποιηθούν επενδύσεις σε έργα που συνδυάζουν κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη. Η συνεργασία μεταξύ πανεπιστημίων και επιχειρήσεων έχει ιδιαίτερη σημασία στον τομέα αυτό·

29.

χαιρετίζει τα σχέδια της Επιτροπής για την ενίσχυση της συνεργασίας με τα ευρωπαϊκά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα για την προώθηση των δημόσιων και των ιδιωτικών επενδύσεων, και εφιστά την προσοχή στη σημασία της πλατφόρμας BlueInvest και των πόρων που προορίζονται για τα ταμεία της ΕΕ και τα ειδικά προγράμματα του προϋπολογισμού της ΕΕ για την ανάπτυξη του τομέα, προτείνει δε να εξεταστεί η δυνατότητα διαμόρφωσης ενός ενιαίου ταμείου ή μηχανισμού για τη συντονισμένη πρόσβαση σε κονδύλια·

30.

επικροτεί την έκκληση της Επιτροπής προς τα κράτη μέλη να συμπεριλάβουν τις επενδύσεις υπέρ μιας βιώσιμης γαλάζιας οικονομίας στα εθνικά τους σχέδια ανθεκτικότητας και ανάκαμψης και στα εθνικά επιχειρησιακά προγράμματα των διαφόρων ταμείων της ΕΕ·

31.

θεωρεί ιδιαίτερα σημαντική την προώθηση της χρήσης καινοτόμων χρηματοδοτικών μέσων για την ανάπτυξη της βιώσιμης υδατοκαλλιέργειας, τη στήριξη των επενδύσεων σε προηγμένες τεχνολογίες, τη δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα και τη διάθεση κονδυλίων για την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη με σκοπό την προώθηση της διαφοροποίησης και της καινοτομίας στη βιώσιμη υδατοκαλλιέργεια·

32.

ζητεί την αναθεώρηση των κανόνων χρηματοδότησης της ΕΕ και πιστεύει ότι η καινοτομία, η δημιουργία αξίας και κυρίως η εφαρμογή βιώσιμων λύσεων θα πρέπει να αποτελούν τα βασικά κριτήρια για τη χορήγηση στήριξης·

33.

κρίνει απαραίτητο να εξεταστεί η δυνατότητα χαρακτηρισμού των δραστηριοτήτων υδατοκαλλιέργειας χαμηλού αντικτύπου ως οικολογικών, μεταξύ άλλων και σε συστήματα ανακυκλοφορίας, και να παρασχεθεί χρηματοδοτική στήριξη για περαιτέρω ανάπτυξή τους, εφόσον πληροί τα σχετικά κριτήρια για την κατανάλωση ενέργειας και πόρων, την καλή μεταχείριση των ζώων και τη βιώσιμη ανακύκλωση των αποβλήτων. Επί του παρόντος, είναι δύσκολο για τον κλάδο της υδατοκαλλιέργειας να επωφεληθεί από κονδύλια της ΕΕ, αν και έχει αποδειχθεί στην πράξη ότι οι καινοτόμες τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται καθιστούν δυνατή την εκπλήρωση των υψηλότερων περιβαλλοντικών απαιτήσεων στις τεχνικές διαδικασίες (π.χ. τα απόβλητα που παράγονται, όπως η ιλύς, μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη γεωργία, τα λύματα καθαρίζονται και επαναχρησιμοποιούνται σύμφωνα με τα υψηλότερα πρότυπα κ.λπ.)·

34.

επισημαίνει ότι τα ζητήματα χρηματοδότησης είναι ιδιαίτερα σημαντικά για μικρές χώρες με λιγότερες επενδύσεις, χαμηλότερο ΑΕγχΠ και πιο περιορισμένες ευκαιρίες καινοτομίας, και φρονεί ότι θα ήταν σκόπιμο να αξιολογηθούν οι ανάγκες των μικρών χωρών και να εγκριθούν ειδικά καθεστώτα στήριξης·

Ο ρόλος των τοπικών και των περιφερειακών αρχών

35.

υπενθυμίζει τον καθοριστικό ρόλο των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στη μετάβαση προς μια πράσινη οικονομία. Μέσω της ενεργού συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων και της αποτελεσματικής διαχείρισης των ταμείων συνοχής και περιβαλλοντικής καινοτομίας, οι περιφερειακές κυβερνήσεις θα μπορούσαν να συμβάλουν σημαντικά στην επίτευξη των στόχων της Πράσινης Συμφωνίας·

36.

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι, στις περισσότερες χώρες, οι περιφερειακές κυβερνήσεις δεν συμμετέχουν στην ανάπτυξη και την εφαρμογή των εθνικών πολιτικών αλλά κυριαρχεί μια συγκεντρωτική προσέγγιση, όπου το υψηλότερο επίπεδο διοίκησης καθορίζει τις ανάγκες και λαμβάνει αποφάσεις χωρίς διαβούλευση με τις περιφέρειες σχετικά με την ανάπτυξη της θαλάσσιας οικονομίας. Καλεί, ως εκ τούτου, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις εθνικές κυβερνήσεις να αντιμετωπίζουν τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές ως ισότιμους εταίρους σε κεντρικό επίπεδο κατά την εφαρμογή περαιτέρω μέτρων στον συγκεκριμένο τομέα·

37.

επαναλαμβάνει την έκκλησή της προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλει στα κράτη μέλη πρόταση κανονισμού σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές θα πρέπει να συμμετέχουν στον προσδιορισμό, την ανάπτυξη, τον σχεδιασμό και τη διαχείριση των πολιτικών, καθώς και να τους παρέχει σαφέστερες και ευρύτερες αρμοδιότητες. Η ενισχυμένη συμμετοχή των τοπικών αρχών θα διασφαλίσει την καλύτερη ανάπτυξη μιας βιώσιμης γαλάζιας οικονομίας με την διαμόρφωση δυναμικών και βιώσιμων οικοσυστημάτων της γαλάζιας οικονομίας, την προώθηση της καινοτομίας, την εφαρμογή έξυπνων λύσεων και τη δημιουργία θέσεων εργασίας·

38.

επικροτεί την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να βοηθήσει τους παράκτιους δήμους και περιφέρειες να διαχειριστούν την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση σε τοπικό επίπεδο και να αξιοποιήσουν πλήρως τα κονδύλια και τα κίνητρα που παρέχει η ΕΕ μέσω της ανάπτυξης μιας δέσμης μέτρων στήριξης της ανάκαμψης («Σχέδιο για τοπικές πράσινες συμφωνίες») και στρατηγικές καθοδήγησης (π.χ. η πρόκληση «Έξυπνες πόλεις»)·

39.

προτείνει την ανάπτυξη ενός κανονιστικού και δημοσιονομικού πλαισίου που θα δίνει ώθηση στην κατάρτιση και ανάπτυξη περιφερειακών και τοπικών στρατηγικών γαλάζιας οικονομίας, στις οποίες θα έχει θέση η ποικιλία δραστηριοτήτων στον συγκεκριμένο χώρο σύμφωνα με την αρχή της συμβατότητας μεταξύ τους, ιδίως δε με τις προϋπάρχουσες. Ειδικότερα, η σημασία των τεχνολογικών εξελίξεων που συνδέονται με τις βιομηχανίες της θάλασσας και την παραγωγή ενέργειας, καθώς και η σημασία της παραγωγής ποιοτικής θαλάσσιας πρωτεΐνης, πρέπει να αντιμετωπίζονται ως στοιχείο παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας·

40.

τονίζει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της ευρωπαϊκής υδατοκαλλιέργειας. Στον τομέα της αλιείας, οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές είναι συχνά αρμόδιες για τη διαδικασία αδειοδότησης και για τη διαχείριση και την παροχή στήριξης σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται εντός των γεωγραφικών ορίων της δικαιοδοσίας τους, με αποτέλεσμα να έχουν συγκεντρώσει σημαντική εμπειρία στους τομείς αυτούς, η οποία είναι σημαντικό να αναγνωριστεί, να συντονιστεί και να αξιοποιηθεί, λόγω της εγγύτητάς τους με τον κλάδο·

41.

είναι της άποψης ότι οι τοπικές αρχές θα πρέπει να συμμετέχουν περισσότερο στην ανάπτυξη της πολιτικής για την υδατοκαλλιέργεια, και επαναλαμβάνει ότι οι περιφέρειες χρειάζονται σαφείς κατευθυντήριες γραμμές για τη βιώσιμη ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας της ΕΕ και ένα συγκεκριμένο σχέδιο δράσης·

42.

εκφράζει την απογοήτευσή της για το ότι ο προϋπολογισμός του INTERREG για την εδαφική συνεργασία μειώθηκε, μολονότι θα μπορούσε να ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ παράκτιων περιοχών και νησιών με κοινές ανάγκες εντός της ίδιας θαλάσσιας λεκάνης, προκειμένου να αναπτυχθούν στρατηγικές προσαρμογής και κοινές προσεγγίσεις στη διαχείριση των παράκτιων ζωνών, να πραγματοποιηθούν επενδύσεις σε βιώσιμες παράκτιες περιοχές και να προσαρμοστούν οι παράκτιες οικονομικές δραστηριότητες. Θεωρεί, ωστόσο, ότι, ενόψει της μείωσης του προϋπολογισμού, η αποτελεσματικότητα των πολιτικών έχει επίσης ενισχυθεί χάρη και στο άνοιγμα σε πιλοτικές δράσεις, επενδύσεις, καθώς και μέσω του συντονισμού με προγράμματα υπό άμεση διαχείριση, τα οποία παρέχουν στον τομέα την ευκαιρία να αξιοποιεί νέες ιδέες·

43.

ως εκ τούτου ζητεί, στο μέτρο του δυνατού και ανάλογα με την προθυμία των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, τη γενίκευση των στρατηγικών για τις θαλάσσιες λεκάνες, οι οποίες αποτελούν βασικό πλαίσιο αναφοράς. Οι στρατηγικές αυτές συνιστούν ένα από τα στοιχεία που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για την εκπόνηση των στρατηγικών έξυπνης εξειδίκευσης και για τον προγραμματισμό των ευρωπαϊκών ταμείων·

44.

θεωρεί ζωτικής σημασίας την επιδίωξη του στόχου για λιμένες μηδενικών εκπομπών, όπως προβλέπεται στη στρατηγική για τη βιώσιμη και έξυπνη κινητικότητα που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, και προτείνει την πλήρη αναγνώριση των λιμένων ως κόμβων για τη γαλάζια οικονομία και αναπτυξιακό μοχλό για τη ναυτιλιακή βιομηχανία·

Θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός και η σημασία των λιμένων

45.

διαπιστώνει ότι η ανάπτυξη μιας βιώσιμης γαλάζιας οικονομίας, συμπεριλαμβανομένης της υδατοκαλλιέργειας, της αλιείας και της συλλογής οστρακοειδών, είναι εφικτή μόνον εάν υπάρχουν διαθέσιμες περιοχές και οι επιχειρήσεις έχουν πρόσβαση στα ύδατα. Η πρόσβαση σε περιοχές όπου μπορούν να αναπτυχθούν οικονομικές δραστηριότητες και είναι δυνατή η πρόσβαση στα ύδατα εξακολουθεί να αποτελεί σημαντική πρόκληση για την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής υδατοκαλλιέργειας. Ως εκ τούτου, είναι υψίστης σημασίας να εξασφαλιστεί ένας ενδεδειγμένος θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός μέσω του συντονισμού και της συμμετοχής των σχετικών ενδιαφερόμενων φορέων το συντομότερο δυνατόν·

46.

επαναλαμβάνει το αίτημα για κατάρτιση προτάσεων για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό και τη δημιουργία προστατευόμενων θαλάσσιων ζωνών και ενός δικτύου οικολογικών διαδρόμων για την αντιστροφή της απώλειας βιοποικιλότητας, τη συμβολή στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και στην ανθεκτικότητα απέναντι σε αυτό το φαινόμενο, σύμφωνα με τους στόχους της στρατηγικής για τη βιοποικιλότητα, αποφέροντας παράλληλα σημαντικά οικονομικά και κοινωνικά οφέλη, με στόχο την εξισορρόπηση μεταξύ της χρήσης των αλιευτικών πόρων και της ικανότητας της θάλασσας να τους αναπαράγει·

47.

ζητεί νομικά δεσμευτικούς στόχους της ΕΕ για την αποκατάσταση και τη διατήρηση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας και των οικοσυστημάτων. Οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές μπορούν να συμβάλουν στον προσδιορισμό και τον χαρακτηρισμό πρόσθετων θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών·

48.

υπενθυμίζει τον σημαντικό ρόλο των λιμένων, ιδίως στις απομακρυσμένες περιοχές όπως είναι οι εξόχως απόκεντρες περιφέρειες, στην ανάπτυξη και την προώθηση της γαλάζιας οικονομίας, στη διαχείριση της κυκλικής οικονομίας και στην εφαρμογή πράσινων λύσεων που συμβάλλουν στην υλοποίηση των στόχων της Πράσινης Συμφωνίας·

49.

θεωρεί, λόγου χάρη, ότι πρέπει να ενισχυθεί επειγόντως, κατά τη διάρκεια της πράσινης μετάβασης, η στήριξη επενδύσεων στους λιμένες για τον ανεφοδιασμό των σκαφών με υγροποιημένο φυσικό αέριο (ΥΦΑ) και, γενικότερα, για τις υποδομές που συμβάλλουν στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των πλοίων (ηλεκτρική σύνδεση όταν το σκάφος είναι ελλιμενισμένο με βάση τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών)·

50.

τέλος, ζητεί να υποστηριχτεί περισσότερο η ανάπτυξη της παραγωγής καθαρού υδρογόνου στους λιμένες και να ενσωματωθεί καλύτερα στην ενεργειακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στους υπό ανάπτυξη διαδρόμους υδρογόνου·

51.

υπενθυμίζει τον σημαντικό ρόλο που μπορούν να αναλάβουν οι λιμένες στην προώθηση της γαλάζιας οικονομίας και στην ανάπτυξη συναφών στρατηγικών, λόγω της ποικιλίας των δραστηριοτήτων τους που συνδέονται με τη θάλασσα·

52.

θεωρεί ότι οι λιμένες, ως σημαντικοί κρίκοι στις αλυσίδες μεταφορών και στα οικονομικά κυκλώματα μεταξύ των χωρών, θα πρέπει στο εξής να καταστούν ενεργειακά κέντρα που χρησιμοποιούν ταυτόχρονα ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και συστήματα χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2), συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της κυκλικής οικονομίας και βελτιώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τις συνθήκες διαβίωσης των ανθρώπων που ζουν σε λιμενικές περιοχές. Ως εκ τούτου, είναι αναγκαίο να αναπτυχθεί περαιτέρω η υποδομή των θαλάσσιων λιμένων και να δημιουργηθούν νέες περιοχές κατάλληλες για εμπορευματικές δραστηριότητες και δυνητικά καινοτόμες θαλάσσιες δραστηριότητες (π.χ. υπεράκτιες ανεμογεννήτριες, βιώσιμη υδατοκαλλιέργεια)·

Μείωση του διοικητικού φόρτου και βελτίωση της ανταγωνιστικότητας

53.

εκφράζει την απογοήτευσή της για το γεγονός ότι η αποτελεσματική ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας και άλλων δραστηριοτήτων που συνδέονται με τη θάλασσα παρεμποδίζεται από ορισμένα εσωτερικά προβλήματα, όπως οι υπερβολικά χρονοβόρες και περίπλοκες διαδικασίες αδειοδότησης και η περιορισμένη πρόσβαση σε ύδατα και περιοχές όπου είναι δυνατές οι οικονομικές δραστηριότητες. Η πολυπλοκότητα των διαδικασιών αδειοδότησης και η έλλειψη διαφάνειας αποτελούν εμπόδια για την πλήρη ανάπτυξη της ευρωπαϊκής υδατοκαλλιέργειας· θα πρέπει λοιπόν να απλουστευτεί και να διασαφηνιστεί η εφαρμοστέα νομοθεσία και να καταστεί συνεπής·

54.

προτείνει τη δημιουργία μονοαπευθυντικής θυρίδας για τις άδειες υδατοκαλλιέργειας το συντομότερο δυνατόν, προκειμένου να επιταχυνθεί η διαδικασία αδειοδότησης και να διευκολυνθεί η επικοινωνία μεταξύ των ενδιαφερόμενων φορέων και των διαφόρων αρχών σε διάφορα επίπεδα. Συνιστά επίσης την καθιέρωση ενοτήτων κατάρτισης για τις τοπικές αρχές όσον αφορά τη χορήγηση αδειών, προκειμένου να επιταχυνθεί η εφαρμογή των κανόνων της ΕΕ·

55.

σημειώνει ότι, προκειμένου να ενισχυθούν η ανταγωνιστικότητα και η βιωσιμότητα της υδατοκαλλιέργειας, είναι απαραίτητο να τηρούνται τα πρότυπα καλής διαβίωσης των ζώων, υγείας και προστασίας του κλίματος και να παρέχονται στους καταναλωτές ακριβείς και επαρκείς πληροφορίες στην επισήμανση των προϊόντων·

56.

επισημαίνει ότι έχει ήδη προτείνει σε προηγούμενες γνωμοδοτήσεις της την καθιέρωση ενός οικολογικού σήματος. Επαναλαμβάνει την πρόταση αυτή και υπογραμμίζει ότι ένα οικολογικό σήμα και ένα αποτελεσματικό σύστημα πιστοποίησης θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην αύξηση της αξίας και της κατανάλωσης των προϊόντων υδατοκαλλιέργειας της ΕΕ. Η σαφής και υποχρεωτική επισήμανση της μεθόδου εκτροφής, της μεθόδου αλίευσης και των συνθηκών εργασίας θα δώσει τη δυνατότητα στους παραγωγούς να επιτύχουν αναγνώριση των βελτιώσεων στις πρακτικές τους και στους καταναλωτές να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις· τονίζει ότι τα κριτήρια για ένα τέτοιο οικολογικό σήμα θα πρέπει να είναι υψηλότερα από τις ισχύουσες νομικές απαιτήσεις. Το σήμα αυτό θα μπορούσε να χρησιμοποιείται και για την αλιεία που πραγματοποιείται σύμφωνα με τη νομοθεσία περί διαφύλαξης και διαχείρισης, ως πιστοποίηση μιας δραστηριότητας νόμιμης, που σέβεται το θαλάσσιο περιβάλλον και τη βιωσιμότητα των πόρων·

57.

ζητεί ο μελλοντικός μηχανισμός συνοριακής προσαρμογής άνθρακα (ΜΣΠΑ) να καλύπτει επίσης τα προϊόντα αλιείας και υδατοκαλλιέργειας, προκειμένου να εξασφαλιστούν ίσοι όροι ανταγωνισμού μεταξύ των διαφόρων προϊόντων που πωλούνται εντός της εσωτερικής αγοράς, με την επιφύλαξη τυχόν μέτρων παρέκκλισης ειδικά για τις εξόχως απόκεντρες περιφέρειες, σύμφωνα με το άρθρο 349 της ΣΛΕΕ. Καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει νομοθεσία για την αποτροπή των εισαγωγών προϊόντων που συνδέονται με παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και να θεσπίσει αποτελεσματικότερους κανόνες που θα διασφαλίζουν ότι οι ιχθύες που εισέρχονται στην αγορά της ΕΕ πληρούν πρότυπα εναρμονισμένα με τα ευρωπαϊκά. Αυτό θα εξασφαλίζει την προστασία των Ευρωπαίων καταναλωτών και θα επεκτείνει τη διαφύλαξη του περιβάλλοντος και τη βιώσιμη διαχείριση των ωκεανών και των θαλασσών στις εκτός ΕΕ χώρες. Σε επίπεδο ΕΕ και σε εθνικό επίπεδο, πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στους τοπικούς παραγωγούς. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να εξασφαλιστεί στο μέλλον η αποτελεσματική ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας, της συλλογής οστρακοειδών και της αλιείας, ιδίως δε της παράκτιας παραδοσιακής αλιείας·

58.

συνιστά τη διαφοροποίηση της υδατοκαλλιέργειας, με ιδιαίτερη έμφαση στην καλλιέργεια φυκών, τα προϊόντα της οποίας δεν πρέπει να προορίζονται μόνο για ανθρώπινη και ζωική κατανάλωση, αλλά μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για ορισμένες διαδικασίες βιομηχανικής παραγωγής ή για την παραγωγή ενέργειας και να συμβάλουν στην ανάπτυξη βιώσιμων δραστηριοτήτων, δεδομένου ότι δεν απαιτούνται ζωοτροφές και δεν παράγονται απόβλητα. Συνιστά επίσης την προώθηση ολοκληρωμένων συστημάτων υδατοκαλλιέργειας που θα επιτρέπουν τη δημιουργία κυκλικών οικονομικών μοντέλων εντός της αλυσίδας παραγωγής·

Συνεργασία, ανάπτυξη δεξιοτήτων, ενημέρωση και συμμετοχή των πολιτών

59.

επαναλαμβάνει τη σημασία της συμμετοχής όλων των ενδιαφερόμενων φορέων στον τομέα της υδατοκαλλιέργειας, της αλιείας και της συλλογής οστρακοειδών, προκειμένου να δημιουργηθεί μια βιώσιμη γαλάζια οικονομία. Η συνεργασία μεταξύ της ακαδημαϊκής κοινότητας, των δημόσιων αρχών και της βιομηχανίας είναι ιδιαίτερα σημαντική. Η επιστημονική γνώση και οι αποτελεσματικές, στοχευμένες και μακροπρόθεσμες καινοτομίες στην οικονομία βελτιώνουν την αποτελεσματικότητα της εργασίας και εξασφαλίζουν οικονομική ανάπτυξη και ανταγωνιστικότητα·

60.

επισημαίνει την ανάγκη να ενισχυθούν οι αρμοδιότητες των αρχών που δραστηριοποιούνται στα κράτη μέλη και να αντιμετωπιστεί η έλλειψη επαγγελματιών στον θαλάσσιο τομέα και στον τομέα της υδατοκαλλιέργειας. Ως εκ τούτου, η Ευρωπαϊκή Ένωση, τα κράτη μέλη και οι περιφέρειες πρέπει να συνεργαστούν προκειμένου να ενισχύσουν τις γνώσεις για τα ναυτικά επαγγέλματα, καθώς και την ελκυστικότητά τους, να βελτιώσουν τις συνθήκες εργασίας και επαγγελματικής σταδιοδρομίας, να αναπτύξουν την ευρωπαϊκή κινητικότητα για τους καταρτιζόμενους νέους και να προτείνουν πορείες συμπληρωματικής διά βίου κατάρτισης, ώστε να αποκτήσουν συνάφεια με τη θάλασσα τα υπάρχοντα επαγγέλματα και να δοθούν νέες ευκαιρίες στα παραδοσιακά ναυτικά επαγγέλματα. Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά την κατάρτιση, κρίνεται αναγκαίο να προωθηθεί η προσαρμοσμένη κατάρτιση στον ναυτιλιακό και αλιευτικό τομέα ώστε να καταστεί μέσο στήριξης της διαδοχής των γενεών στην αλιεία, την υδατοκαλλιέργεια και τη συλλογή οστρακοειδών·

61.

διαπιστώνει την έλλειψη συμμετοχής του κοινού στην ανάπτυξη της γαλάζιας οικονομίας. Οι βιώσιμες μακροπρόθεσμες επενδύσεις πρέπει να προωθούν την εφαρμογή πολυτομεακών μέτρων για την προστασία της θαλάσσιας βιοποικιλότητας και να παρέχουν στους πολίτες νέες ευκαιρίες απόκτησης εισοδήματος. Είναι επίσης σημαντικό να συμμετέχει το κοινό στην εφαρμογή των πολιτικών και στη λήψη αποφάσεων μέσω της συγκρότησης ομάδων τοπικής δράσης και μέσω διαφόρων άλλων πρωτοβουλιών·

62.

δεσμεύεται να προωθήσει και να υποστηρίξει τοπικές συμμετοχικές πρωτοβουλίες (όπως, λόγου χάρη, ομάδες τοπικής ανάπτυξης που έχουν συσταθεί από τοπικές κοινότητες, ομάδες τοπικής δράσης για την αλιεία κ.λπ.) που συνδυάζουν την ανάπλαση των θαλάσσιων πόρων με τη διατήρηση των τοπικών μέσων βιοπορισμού και τη διαφύλαξη των παραδόσεων και της πολιτιστικής κληρονομιάς της εκάστοτε περιοχής, καθώς επίσης και να διαφοροποιήσει και να συμπληρώσει την οικονομία που συνδέεται με τη θάλασσα. Για παράδειγμα, θα πρέπει να δοθεί ώθηση και αναγνώριση στο παράδειγμα των ομάδων τοπικής δράσης για την αλιεία, οι οποίες έχουν εντάξει τον κλάδο της θάλασσας και της αλιείας στην κοινωνία και τις τοπικές και τις περιφερειακές δημόσιες υπηρεσίες για την προώθηση της γαλάζιας οικονομίας στις περιοχές τους·

63.

θεωρεί ότι θα πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στις ενημερωτικές εκστρατείες σε περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο αφενός για τη βελτίωση της κατανόησης των προϊόντων υδατοκαλλιέργειας, αλιείας και συλλογής οστρακοειδών από τους καταναλωτές, των οφελών τους και της συμβολής τους στην ασφάλεια του εφοδιασμού, την επισιτιστική ασφάλεια και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, καθώς και των μακροπρόθεσμων περιβαλλοντικών οφελών της υδατοκαλλιέργειας και, αφετέρου, για τη διάδοση επιστημονικών γνώσεων που αφορούν τη συμβατότητα της υδατοκαλλιέργειας με το θαλάσσιο περιβάλλον και τη διαφύλαξή του.

Βρυξέλλες, 2 Δεκεμβρίου 2021.

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών

Απόστολος ΤΖΙΤΖΙΚΩΣΤΑΣ

28.2.2022

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 97/43

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Επικαιροποίηση της νέας βιομηχανικής στρατηγικής του 2020: προς μια ισχυρότερη ενιαία αγορά για την ανάκαμψη της Ευρώπης»

(2022/C 97/09)

Εισηγήτρια:	Jeannette BALJEU (NL/ALDE), μέλος του Συμβουλίου της Επαρχίας της Νότιας Ολλανδίας
Έγγραφο αναφοράς:	COM(2021) 350 final

ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Εισαγωγή

εκφράζει την ικανοποίησή της, υπό ένα γενικό πρίσμα, για την επικαιροποίηση της βιομηχανικής στρατηγικής που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Συνιστά, ωστόσο, εν προκειμένω, στην Επιτροπή να συνδέσει στενότερα τη βιομηχανική στρατηγική με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και με τον στόχο της για κλιματική ουδετερότητα έως το 2050 μέσω της θέσπισης συγκεκριμένων βραχυπρόθεσμων, μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων στόχων, τους οποίους θα πρέπει να επιτύχει η βιομηχανία της ΕΕ προκειμένου να συμβάλει σε αυτόν τον συνολικό στόχο. Τονίζει ότι ορισμένες πτυχές χρήζουν περαιτέρω αποσαφήνισης από τη σκοπιά των τοπικών και των περιφερειακών αρχών και, ως εκ τούτου, εξετάζονται στην παρούσα γνωμοδότηση·

επικροτεί την έμφαση στα βιομηχανικά οικοσυστήματα και την ηγετική θέση στις τεχνολογίες και υπογραμμίζει τη σημασία της ενίσχυσης της τοπικής διάστασης. Τα ευρωπαϊκά βιομηχανικά οικοσυστήματα αποτελούνται από αλληλένδετα περιφερειακά οικοσυστήματα καινοτομίας, με δυναμικές στρατηγικές έξυπνης εξειδίκευσης, οι οποίες βασίζονται σε μια προσέγγιση από τη βάση προς την κορυφή και αποσκοπούν στην τόνωση της περιφερειακής καινοτομίας και συμβάλλουν στην ανάπτυξη και την ευημερία βοηθώντας και επιτρέποντας στις περιφέρειες να εστιάσουν στα ισχυρά τους σημεία. Οι πλατφόρμες έξυπνης εξειδίκευσης και οι εταιρικές σχέσεις διευκολύνουν ήδη την τοποκεντρική συνεργασία μεταξύ αυτών των περιφερειακών συστημάτων καινοτομίας. Αυτές θα αποτελέσουν την κινητήρια δύναμη της βιώσιμης ανάπτυξης και ανάκαμψης στην Ευρώπη μέσω νέας και ενισχυμένης στρατηγικής συνεργασίας για την αξιακή αλυσίδα και θα βοηθήσουν την Ευρώπη να αποκτήσει στρατηγική αυτονομία, ενώ οι περιφέρειες και οι πόλεις θα μπορέσουν επιτέλους να αναλάβουν την ευθύνη για την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση των βιομηχανιών τους·

επικροτεί, στο πλαίσιο αυτό, ιδίως το βιομηχανικό φόρουμ, στο οποίο η Επιτροπή των Περιφερειών συμβάλλει ενεργά·

τονίζει την ανάγκη για μια χωρίς αποκλεισμούς βιομηχανική στρατηγική που θα δημιουργεί αξία σε όλες τις ευρωπαϊκές περιφέρειες και θα λαμβάνει υπόψη τα μοναδικά χαρακτηριστικά ορισμένων εξ αυτών, όπως οι εξόχως απόκεντρες περιφέρειες. Η ΕΕ χρειάζεται έναν δίαυλο βιομηχανικής καινοτομίας για ολόκληρη την ΕΕ. Επιπλέον, η βιομηχανική στρατηγική θα πρέπει να ευθυγραμμιστεί με τις τρέχουσες ανάγκες των κρατών μελών, με βάση τις τοπικές και τις περιφερειακές αναπτυξιακές ανάγκες. Προς τούτο, θα πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες για την αύξηση της ασφάλειας του εφοδιασμού, της ανθεκτικότητας και της ανεξαρτησίας μέσω της διαφοροποίησης των αλυσίδων εφοδιασμού·

αναγνωρίζει τις αυξανόμενες ανησυχίες για την άνιση ανάκαμψη από την πανδημία στις διάφορες ευρωπαϊκές περιφέρειες. Η ΕΕ πρέπει να εντείνει τις προσπάθειές της για τη γεφύρωση αυτού του χάσματος μέσω της στήριξης των επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που είναι εγκατεστημένες σε αγροτικές και σε λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές, της ψηφιοποίησης της βιομηχανίας και της ενίσχυσης της βιωσιμότητάς της, καθώς και με τη θέσπιση ενός κανονιστικού πλαισίου κατάλληλου για την ψηφιακή εποχή και την εποχή της βιωσιμότητας, με την εφαρμογή προσεγγίσεων όχι μόνο βιομηχανικών οικοσυστημάτων, αλλά και εδαφικών προσεγγίσεων που θα λαμβάνουν υπόψη την εδαφική πολυμορφία της ΕΕ·

τονίζει ότι η βιομηχανία θα αντιμετωπίσει προκλήσεις κατά την υλοποίηση των στόχων της δέσμης μέτρων προσαρμογής στον στόχο του 55 % («Fit for 55») και ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές θα πρέπει να συμμετάσχουν στις συζητήσεις σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να διασφαλιστεί η επιτυχής εφαρμογή των προτάσεων για υποδομές για τις πράσινες μεταφορές, την αυτόνομη οδήγηση και πιθανά μέτρα επανειδίκευσης·

τονίζει την ανάγκη να ενισχυθεί η προσέγγιση του περιφερειακού οικοσυστήματος, ώστε να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική συμμετοχή βασικών παραγόντων σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο, όπως οι κυβερνήσεις, οι συνεργατικοί σχηματισμοί και οι οργανώσεις συνεργατικών σχηματισμών, οι κοινωνικοί εταίροι, καθώς και τα ιδρύματα γνώσης (συμπεριλαμβανομένων των πανεπιστημίων εφαρμοσμένων επιστημών που διατηρούν ισχυρούς δεσμούς με τις ΜΜΕ). Αυτό είναι το κλειδί για τη βελτίωση της βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας πολλών βιομηχανικών κλάδων και για την προώθηση της ανοικτής καινοτομίας. Επιπλέον, η ΕτΠ θα ήθελε να ζητήσει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στη διμερή συνεργασία μεταξύ συνεργατικών σχηματισμών, στη δημιουργία νέων μορφών συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για την εμβάθυνση της συνεργασίας μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και στην ανάπτυξη συνεργατικών σχηματισμών κοινωνικής οικονομίας·

χαιρετίζει την παρακολούθηση των βιομηχανικών τάσεων και της ανταγωνιστικότητας που έχει ανακοινωθεί, καθώς η Ευρώπη πρέπει να αναλύσει και να αντιμετωπίσει από κοινού στρατηγικές τεχνολογικές και βιομηχανικές εξαρτήσεις·

τονίζει την ανάγκη να εξασφαλιστούν καλύτερες μέθοδοι μέτρησης της καινοτομίας, καθώς αυτές επικεντρώνονται πλέον σε επενδύσεις (και εισροές) σε έρευνα και ανάπτυξη (Ε&Α) και σε διπλώματα ευρεσιτεχνίας (εν μέρει μόνο ένδειξη της υιοθέτησης των καινοτομιών). Δεν υπάρχει σαφής εικόνα για την ανανέωση της οικονομίας, ενώ απουσιάζουν και τα σχετικά στοιχεία. Ένα πρώτο βήμα θα ήταν η παρακολούθηση του είδους των επενδύσεων στην Ε&Α που πραγματοποιήθηκαν. Ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί σε εκείνες τις επενδύσεις που συνδέονται με τις τεχνολογικές ικανότητες, τις τεχνολογικές υποδομές και την ανταγωνιστικότητα όσον αφορά τη διττή μετάβαση προς τις αγορές του μέλλοντος·

Ενίσχυση της ανθεκτικότητας της ενιαίας αγοράς

10.

υποστηρίζει την επιδίωξη μιας εύρυθμα λειτουργούσας ενιαίας αγοράς και τις συνεχείς προσπάθειες για αντιμετώπιση των περιορισμών και των φραγμών. Εν προκειμένω, θα πρέπει να λαμβάνεται ιδιαιτέρως υπόψη η κατάσταση στις παραμεθόριες περιοχές και οι ιδιαίτερες ανάγκες τους, ιδίως κατά την παροχή διασυνοριακών υπηρεσιών, καθώς και η ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων·

11.

επικροτεί την πρόθεση της Επιτροπής να δημοσιεύει ετήσιες στρατηγικές εκθέσεις και σχέδια δράσης σχετικά με την ενιαία αγορά. Υπογραμμίζει τη σημασία της ανάδειξης των εξαρτήσεων στις αξιακές αλυσίδες, πριν από τη θέσπιση μέτρων και περιορισμών για την προστασία της ενιαίας αγοράς·

12.

η ειδική ομάδα για την επιβολή των κανόνων της ενιαίας αγοράς (SMET) μπορεί να διαδραματίσει ζωτικό ρόλο ως κεντρική «οδός» προς τη στρατηγική αυτονομία. Ωστόσο, η ΕτΠ θα ήθελε επίσης να τονίσει ότι μια επιτυχημένη βιομηχανική στρατηγική θα πρέπει επίσης να αντικατοπτρίζει την ποικιλομορφία των περιφερειακών οικοσυστημάτων και το γεγονός ότι οι «οδοί» προς τη στρατηγική αυτονομία θα αναπτυχθούν με διαφορετικό τρόπο στα διάφορα οικοσυστήματα·

13.

η εύρυθμη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς είναι καθοριστικής σημασίας για την ανάκαμψη μετά την κρίση COVID-19. Είναι υψίστης σημασίας να αποτραπούν οι περιορισμοί των εξαγωγών από τα επιμέρους κράτη μέλη και το νέο κλείσιμο των συνόρων εντός της ΕΕ, όπως συνέβη στην αρχή της πανδημίας του κορονοϊού· Ο βιομηχανικός τομέας της ΕΕ υπόκειται στις απαιτήσεις της νομοθεσίας της ΕΕ, ενώ παράλληλα καλείται να αντιμετωπίσει ανταγωνιστές από τρίτες χώρες όπου η εφαρμοστέα στις επιχειρήσεις νομοθεσία είναι εν μέρει διαφορετική. . Η ΕτΠ τονίζει τη σημασία της καθιέρωσης της αμοιβαιότητας όσον αφορά τις βιομηχανικές απαιτήσεις στις εμπορικές συμφωνίες με τρίτες χώρες, ούτως ώστε η ευρωπαϊκή βιομηχανία να υπόκειται σε ισότιμους όρους ανταγωνισμού στη διεθνή αγορά. Η ανάγκη ολοκλήρωσης της εσωτερικής αγοράς, συμπεριλαμβανομένης της αγοράς υπηρεσιών, καθίσταται ακόμη πιο επείγουσα·

14.

τονίζει ότι η ενιαία αγορά θα πρέπει επίσης να διαφοροποιήσει τους εταίρους, τα προϊόντα και τις υπηρεσίες, έτσι ώστε η ΕΕ να είναι σε θέση να παρέχει τις υπηρεσίες και τα προϊόντα χωρίς τα οποία δεν μπορούν να ζήσουν οι κάτοικοί της. Αυτό θα αυξήσει επίσης την ανθεκτικότητά της. Η κρίση του κορονοϊού κατέδειξε ότι είναι καίριας σημασίας να επιτευχθεί αύξηση της παραγωγής στην Ευρώπη, ιδίως στον τομέα των ιατροτεχνολογικών προϊόντων, και, ως εκ τούτου, να εξασφαλιστεί η ανεξαρτησία της ΕΕ από ξένες αγορές·

15.

πιστεύει ότι απαιτούνται προσεκτικά σχεδιασμένοι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις σε εθνικό, σε περιφερειακό και σε τοπικό επίπεδο. Υπογραμμίζει τη σημασία του θεμιτού ανταγωνισμού εντός της ΕΕ για να αποτραπεί επίσης η μετεγκατάσταση επιχειρήσεων που λαμβάνουν κρατικές ενισχύσεις εντός της ΕΕ. Η ΕτΠ είναι της γνώμης ότι τα σημαντικά έργα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος (ΣΕΚΕΕ) μπορούν να αποτελέσουν σημαντικό μέσο σε αλυσίδες αξίας όπου η αγορά από μόνη της δεν μπορεί να προσφέρει πρωτοποριακές καινοτομίες. Τα σημαντικά έργα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος θα στηρίξουν περαιτέρω τη δημιουργία νέων ευέλικτων μορφών συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Στο πλαίσιο αυτό, η ΕτΠ προβάλλει τη σημασία της συμμετοχής των κρατών μελών, των ΜΜΕ και των τοπικών και των περιφερειακών αρχών·

16.

θεωρεί ότι η διερεύνηση των πλεονεκτημάτων μιας νομοθετικής πρότασης για τη ρύθμιση των βασικών επιχειρηματικών υπηρεσιών που υποστηρίζονται από εναρμονισμένα πρότυπα είναι ζωτικής σημασίας, δεδομένου ότι η διττή μετάβαση συνεπάγεται επίσης νέα επιχειρηματικά μοντέλα, αλλά και μετάβαση από ένα μοντέλο που βασίζεται στην κυριότητα των προϊόντων σε ένα μοντέλο που εστιάζεται στην παροχή των υπηρεσιών·

17.

αξιολογεί ως ενδιαφέρουσα την πρόταση θέσπισης κανονισμού για την αντιμετώπιση των στρεβλωτικών επιπτώσεων των ξένων επιδοτήσεων, ο οποίος θα μπορεί να διασφαλίζει ότι οι στρεβλωτικές επιδοτήσεις που χορηγούνται από κυβερνήσεις τρίτων χωρών σε εταιρείες που επιθυμούν να αποκτήσουν μια επιχείρηση στην ΕΕ ή να υποβάλουν προσφορά για την ανάθεση δημοσίων συμβάσεων θα ελέγχονται και θα αντιμετωπίζονται δεόντως·

18.

τονίζει ότι είναι σημαντικό να διερευνηθούν τρόποι για την αντιμετώπιση των στρεβλωτικών επιπτώσεων στους συνεργατικούς σχηματισμούς, οι οποίες προκαλούνται λόγω εξαγορών, από κρατικά υποστηριζόμενους επενδυτές, καινοτόμων εταιρειών (μη εισηγμένων στο χρηματιστήριο) που είναι ζωτικής σημασίας για αυτούς τους συνεργατικούς σχηματισμούς·

19.

ενθαρρύνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να κάνει χρήση της αρχής της αμοιβαιότητας στις εμπορικές συμφωνίες. Οι εταιρείες από χώρες που δεν αποτελούν συμβαλλόμενα μέρη της συμφωνίας περί δημοσίων συμβάσεων προμηθειών (ΣΔΣ) δεν θα έχουν το δικαίωμα να συμμετέχουν στις ευρωπαϊκές δημόσιες συμβάσεις·

20.

επιβεβαιώνει την ανάγκη και τα οφέλη της συνεργασίας μεταξύ των περιφερειών στις οποίες δραστηριοποιούνται αυτοί οι συνεργατικοί σχηματισμοί·

21.

υπογραμμίζει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην οικοδόμηση βιομηχανικής συνεργασίας μεγάλης κλίμακας μεταξύ συνεργατικών σχηματισμών με στόχο την ενίσχυση των ευρωπαϊκών αξιακών αλυσίδων·

22.

αναδεικνύει τον ρόλο που προβλέπεται για τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές στη διακυβέρνηση και την επιβολή των κανόνων της ενιαίας αγοράς γενικότερα, δεδομένου ότι η συμβολή τους είναι καίριας σημασίας για την αποτελεσματική εφαρμογή των κανόνων της ενιαίας αγοράς·

23.

τάσσεται κατά του αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ ευρωπαϊκών συνεργατικών σχηματισμών μέσω κρατικών ενισχύσεων που χορηγούνται από τα κράτη μέλη ή από τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές. Ζητεί επίσης να ελαχιστοποιηθούν οι διαφορές στα ποσά των κρατικών ενισχύσεων που μπορούν να χορηγούν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές με τη δημιουργία ισότιμων όρων ανταγωνισμού στο πλαίσιο των κατευθυντήριων γραμμών για τις ενισχύσεις περιφερειακού χαρακτήρα·

24.

επικροτεί την άποψη ότι τα πρότυπα αποτελούν ένα από τα κεντρικά εργαλεία για την εφαρμογή της στρατηγικής, αλλά υπογραμμίζει ότι όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη θα πρέπει να συμμετέχουν στη διαβούλευση για τη δημιουργία αυτών των εργαλείων·

25.

υπογραμμίζει τη σημασία του θεμιτού ανταγωνισμού εντός της ΕΕ για να αποτραπεί επίσης η μετεγκατάσταση επιχειρήσεων που λαμβάνουν κρατικές ενισχύσεις εντός της ΕΕ. Ειδικότερα, ο θεμιτός ανταγωνισμός απαιτεί να επιτρέπεται στις εταιρείες να προσφέρουν τα προϊόντα τους σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή αγορά μόνον εφόσον συμμορφώνονται με τα ισχύοντα περιβαλλοντικά πρότυπα και τα πρότυπα ασφάλειας·

Ενίσχυση της διάστασης ΜΜΕ στη βιομηχανική στρατηγική

26.

χαιρετίζει την ετήσια έκθεση της Επιτροπής για τις ευρωπαϊκές ΜΜΕ 2020/2021 και συμφωνεί ότι η έλλειψη απαιτούμενων δεξιοτήτων και πρόσβασης σε χρηματοδότηση αποτελούν τα κύρια εμπόδια για τις ΜΜΕ όσον αφορά την ψηφιοποίηση των δραστηριοτήτων τους·

27.

χαιρετίζει την αναγνώριση του ρόλου των ΜΜΕ της Ευρώπης καθώς και την πρόθεση της Επιτροπής να τις βοηθήσει να επεκταθούν και να προσελκύσουν εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό. Αυτό, με τη σειρά του, απαιτεί ένα φιλικό προς τις επιχειρήσεις περιβάλλον και τις απαραίτητες επενδύσεις στις δεξιότητες και στην κατάρτιση των εργαζομένων (π.χ. γνώσεις ΤΠΕ και/ή διοικητικές γνώσεις σε ενδοεπιχειρησιακό επίπεδο), καθώς και αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας. Η ΕτΠ ζητεί να παρασχεθεί στήριξη στις ΜΜΕ προκειμένου να βοηθηθούν να καταρτίσουν μια ψηφιακή στρατηγική ή ένα σχέδιο δράσης, με τη χρήση χρηματοδοτικών μέσων από το InvestEU και να ενημερωθούν σχετικά με τους κινδύνους φερεγγυότητας που πλήττουν τις ΜΜΕ·

28.

παρατηρεί ότι η ψηφιοποίηση των ΜΜΕ μπορεί να διαφέρει σημαντικά τόσο εντός όσο και μεταξύ των κρατών μελών, καθώς και σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο. Προκειμένου να γεφυρωθεί αυτό το ψηφιακό χάσμα, η στήριξη προς τις ΜΜΕ πρέπει να είναι ευπροσάρμοστη, καλά σχεδιασμένη και στοχευμένη στις συγκεκριμένες ανάγκες τους, με βάση την τοπική και την περιφερειακή βιώσιμη ανάπτυξη και με την παροχή ειδικής στήριξης στις ΜΜΕ που είναι εγκατεστημένες σε αγροτικές και σε λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές·

29.

τονίζει την ανάγκη για επενδύσεις σε υποδομές δοκιμών και επικύρωσης, όπως τα κέντρα δοκιμών της Βιομηχανίας 4.0, τα πιλοτικά εργοστάσια και οι κόμβοι ψηφιακής καινοτομίας (DIH). Αυτό μπορεί να βοηθήσει τις επιχειρήσεις, ιδίως τις ΜΜΕ, να μετατρέψουν ταχύτερα τις καινοτομίες σε προϊόντα έτοιμα προς διάθεση στην αγορά·

30.

προτείνει να ενισχυθεί η συνεργασία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ιδίως με το δίκτυο των ευρωπαϊκών επιχειρηματικών περιφερειών για τη στήριξη της επιχειρηματικότητας και της βιομηχανικής μετάβασης σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο. Ένας άλλος τομέας έμφασης θα μπορούσε να είναι η βελτίωση της νομοθεσίας και η καλύτερη εφαρμογή της πολιτικής της ΕΕ, στο πλαίσιο της πλατφόρμας Fit4Future. Στόχος θα είναι η βελτίωση του φιλικού προς τις επιχειρήσεις περιβάλλοντος και, παράλληλα, η προετοιμασία των επιχειρήσεων για να αντιμετωπίσουν τις μελλοντικές προκλήσεις·

31.

επικροτεί τον ορισμό συμβούλων βιωσιμότητας για την παροχή ειδικών συμβουλών στις ΜΜΕ·

32.

χαιρετίζει τη διερεύνηση των πλεονεκτημάτων μιας νομοθετικής πρότασης για τη ρύθμιση των βασικών επιχειρηματικών υπηρεσιών που υποστηρίζονται από εναρμονισμένα πρότυπα. Ειδικότερα, η ΕτΠ προσβλέπει στα εξαγγελθέντα πρότυπα υπηρεσιών και τονίζει με έμφαση ότι αυτά τα πρότυπα υπηρεσιών θα μπορούσαν να συμβάλουν στην υπέρβαση των δυσκολιών που τίθενται στην παροχή διασυνοριακών υπηρεσιών. Οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές επηρεάζονται από ανεπαρκείς κοινοποιήσεις (όπως αναφέρεται στην ετήσια έκθεση για την ενιαία αγορά που συνοδεύει την ανακοίνωση) και από την ανασφάλεια δικαίου ως αποτέλεσμα της απόφασης του ΔΕΕ του 2018 σχετικά με τον χωροταξικό σχεδιασμό·

33.

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι ο στόχος των επενδύσεων 3 % του ΑΕγχΠ στην Ε&Α&Κ δεν έχει ακόμη επιτευχθεί. Ενώ ορισμένα κράτη μέλη επιτυγχάνουν αυτό το επίπεδο, άλλα βρίσκονται κάτω του 1 %. Αυτές οι διαφορές εμποδίζουν την παγκόσμια ικανότητα της ΕΕ συνολικά, με αποτέλεσμα να μένει πίσω από τις ΗΠΑ, την Ιαπωνία και την Κίνα.

34.

θεωρεί ότι η μελλοντική υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας αποτελεί ευκαιρία για τη δημιουργία περισσότερων συνεργειών σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης ούτως ώστε να στηριχθεί η βιομηχανική μετάβαση μέσω της αύξησης των επενδύσεων στην έρευνα και των πολιτικών καινοτομίας με τοπική διάσταση·

35.

η διττή μετάβαση απαιτεί από τη βιομηχανία και το εργατικό δυναμικό της να προσαρμοστούν και να εξελιχθούν προς μια νέα πραγματικότητα. Ζητεί, ως εκ τούτου, από την Επιτροπή να συμπεριλάβει στο ευρωπαϊκό θεματολόγιο δεξιοτήτων μια τοποκεντρική προσέγγιση για τους τομείς που πλήττονται από αυτή τη διττή μετάβαση. Αυτό περιλαμβάνει τον σχεδιασμό κινήτρων για την τόνωση της αύξησης της παραγωγικότητας του εργατικού δυναμικού με τη χρήση υποστηρικτικής τεχνολογίας (όπως η ενισχυμένη πραγματικότητα ή η εικονική πραγματικότητα), καθώς και τη διατήρηση του εργατικού δυναμικού βιομηχανιών που πλήττονται έντονα από τις τεχνολογικές αλλαγές, όπως η αυτοκινητοβιομηχανία·

Προσθήκη της εδαφικής διάστασης στα βιομηχανικά οικοσυστήματα

36.

χαιρετίζει την προσαρμοσμένη αξιολόγηση των αναγκών των 14 ευρωπαϊκών βιομηχανικών οικοσυστημάτων, επισημαίνοντας τα επενδυτικά κενά και τις επιλογές για στρατηγική στήριξη, καθώς και την περιπτωσιολογική μελέτη σχετικά με την πρόκληση της απαλλαγής του τομέα του χάλυβα από τις ανθρακούχες εκπομπές (1). Προτείνει η μελέτη αυτή να συμπληρωθεί με αξιολόγηση των εξελίξεων στην αγορά εργασίας και των αναγκών σε δεξιότητες·

37.

επαναδιατυπώνει το αίτημά της για ενίσχυση της τοποκεντρικής διάστασης στη νέα βιομηχανική στρατηγική της ΕΕ, έτσι ώστε οι πόλεις και οι περιφέρειες, ως οι αρχές που βρίσκονται πλησιέστερα στους πολίτες και στα οικοσυστήματα, να αναλάβουν την ευθύνη της διττής —της πράσινης και της ψηφιακής— μετάβασης της βιομηχανίας τους, με ταυτόχρονη συνεκτίμηση της ανάγκης συνεχούς επιμόρφωσης και αναβάθμισης των δεξιοτήτων που θα χρειαστούν οι εργαζόμενοι, οι οποίοι διατρέχουν κίνδυνο αποκλεισμού λόγω της μετάβασης (2). Ειδικά στη φάση της ανάκαμψης, μια τοποκεκτρική βιομηχανική πολιτική είναι ζωτικής σημασίας, καθώς η βιομηχανία και η περιφερειακή ανάπτυξη συνδέονται στενά·

38.

επαναλαμβάνει ότι οι περιφερειακές και οι τοπικές αρχές διαθέτουν σημαντικές αρμοδιότητες σε τομείς πολιτικής που έχουν αντίκτυπο στη βιομηχανική ανάπτυξη. Οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές μπορούν να κινητοποιήσουν ευρύ φάσμα μέσων ώστε να καταστεί δυνατή η εφαρμογή μιας ολιστικής και φιλόδοξης στρατηγικής για τη βιομηχανική πολιτική της ΕΕ, με στόχο τη διασφάλιση της οικονομικής ανθεκτικότητας σε μια εποχή διαρθρωτικών αλλαγών. Ζητεί από την Επιτροπή να συμπεριλάβει το τοπικό και το περιφερειακό επίπεδο στον μελλοντικό σχεδιασμό της νέας βιομηχανικής στρατηγικής της ΕΕ (3)·

39.

εφιστά την προσοχή στην ανάγκη για έναν ισχυρό κοινωνικό πυλώνα στο πλαίσιο του βιομηχανικού μετασχηματισμού, για την επαρκή αντιμετώπιση των κοινωνικών επιπτώσεων των διαρθρωτικών αλλαγών και προκειμένου να μπορέσουν οι περιφέρειες που επλήγησαν ιδιαίτερα από την πανδημία να ανακάμψουν οικονομικά και κοινωνικά·

40.

υπογραμμίζει ότι η περιφερειακή διάσταση μπορεί να ενισχυθεί καλύτερα με τη χρήση των περιφερειακών στρατηγικών έξυπνης εξειδίκευσης ως σχεδίου στρατηγικής για τη διαπεριφερειακή συνεργασία. Επικροτεί την ιδέα της περαιτέρω ανάπτυξης της έννοιας της έξυπνης εξειδίκευσης με την προσθήκη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) των Ηνωμένων Εθνών ως τέταρτου στοιχείου (S4)·

41.

διαπιστώνει μεγάλο δυναμικό στη διαπεριφερειακή συνεργασία και στο νέο μέσο I3 (Interregional Innovation Investments — διαπεριφερειακές επενδύσεις στην καινοτομία), μεταξύ άλλων για να συνδεθούν οι περιφέρειες που αντιμετωπίζουν τις μεγαλύτερες δυσχέρειες ως προς την οργάνωση της διττής μετάβασης με άλλες περιφέρειες, με στόχο τη συμβολή στις διαπεριφερειακές αλυσίδες αξίας και στη συνοχή. Η αυξημένη χρήση αυτού του μέσου, καθώς και πιθανών πρόσθετων μέσων, μπορεί να στηρίξει τη διαπεριφερειακή συνεργασία για την ενίσχυση των ευρωπαϊκών αξιακών αλυσίδων. Τα ευρωπαϊκά δίκτυα, όπως η πρωτοβουλία Vanguard, μπορούν να υποστηρίξουν αυτή τη διαδικασία. Η ΕτΠ πιστεύει ότι είναι πολύ σημαντικό να αναφέρονται οι στρατηγικές έξυπνης εξειδίκευσης ως πλαίσιο και εργαλείο για τον εκσυγχρονισμό της βιομηχανίας και ως έννοια της ανοικτής καινοτομίας. Η ΕτΠ τονίζει ότι είναι αναγκαίο να ευθυγραμμιστούν οι περιφερειακές στρατηγικές καινοτομίας για έξυπνη εξειδίκευση (RIS3) με την ανάπτυξη των οδών μετάβασης, καθώς οι στρατηγικές έξυπνης εξειδίκευσης (S3) αποσκοπούν επίσης να στηρίξουν την επιτάχυνση της διττής μετάβασης·

42.

επισημαίνει τη σπουδαιότητα του συντονισμού της πληθώρας νέων πρωτοβουλιών της ΕΕ που δρομολογούνται από διάφορες υπηρεσίες της Επιτροπής για τη στήριξη του βιομηχανικού μετασχηματισμού. Οι στόχοι βιωσιμότητας που καθορίζονται στη στρατηγική «Fit for 55» είναι φιλόδοξοι και πρέπει να υποστηριχθούν από τη βιομηχανία μέσω συγκεκριμένων μέτρων για την επίτευξη του στόχου της κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050. Η ΕτΠ προτείνει τη διεξαγωγή στρατηγικού διαλόγου υπό την καθοδήγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη σύνδεση των βιομηχανικών οικοσυστημάτων με τα περιφερειακά οικοσυστήματα καινοτομίας. Στόχος θα είναι η προώθηση της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης και η βελτίωση του συντονισμού. Η ενσωμάτωση των διαφόρων πρωτοβουλιών σε επίπεδο ΕΕ αλλά και σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης θα ήταν καίριας σημασίας.

Αντιμετώπιση των εξαρτήσεων: η ανοικτή στρατηγική αυτονομία στην πράξη

43.

επικροτεί τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για περαιτέρω ανάλυση των στρατηγικών εξαρτήσεων και των ικανοτήτων της ΕΕ με εμπεριστατωμένη επισκόπηση ορισμένων τεχνολογικών και βιομηχανικών στρατηγικών τομέων. Επιδοκιμάζει τις προσπάθειες για τον προσδιορισμό μέτρων που θα ενισχύσουν τη θέση της ΕΕ στις παγκόσμιες αξιακές αλυσίδες. Σημειώνει ότι τα «φυσικά οικοσυστήματα» εκτείνονται σε τομείς, ιδίως σε περιφερειακή κλίμακα, και αποτελούν μέρος ενός δικτύου. Υπάρχουν επίσης ευρωπαϊκοί «δίαυλοι» υπό τη μορφή διαπεριφερειακών αλυσίδων παραγωγής και αξίας που χρήζουν στήριξης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή·

44.

επικροτεί την ιδιαίτερη προσοχή που αποδίδεται στη στρατηγική αυτονομία, τονίζοντας, ωστόσο, ότι, όπως ορίζεται στο ανεπίσημο έγγραφο της Ισπανίας και των Κάτω Χωρών, η στρατηγική αυτονομία δεν συνεπάγεται απομονωτισμό ή οικονομικό προστατευτισμό. Αυτό συνεπάγεται μεγαλύτερη ανθεκτικότητα και αλληλεξάρτηση μέσω ορθολογικών και εξατομικευμένων δράσεων που σχετίζονται με ασύμμετρες εξαρτήσεις. Η ΕτΠ τονίζει ότι, σε ορισμένες στρατηγικές αξιακές αλυσίδες, η Ευρώπη πρέπει να εντείνει τις προσπάθειές της για το άνοιγμα και τη διευκόλυνση των ροών εισαγωγών·

45.

υποστηρίζει την αναθεώρηση των στρατηγικών εξαρτήσεων, ιδίως εκείνων που έχουν ιδιαίτερο αντίκτυπο στις ΜΜΕ. Επιπλέον, υποστηρίζει τις ενισχυμένες δράσεις για να βοηθηθούν οι ΜΜΕ να αντιμετωπίσουν διαταραχές και τρωτά σημεία ή να διαφοροποιηθούν, συνδέοντάς τες με νέους τοπικούς και διασυνοριακούς εταίρους·

46.

εκφράζει τον ενθουσιασμό της για την εκπόνηση ενός οδηγού/εργαλείου που αποσκοπεί στον προσδιορισμό στρατηγικών εξαρτήσεων και στην αντιμετώπισή τους μέσω δημόσιων συμβάσεων·

Επιτάχυνση της διττής μετάβασης

47.

τονίζει τη σημασία των νέων επιχειρηματικών μοντέλων που συμβάλλουν στην επιτάχυνση της διττής μετάβασης και, ως εκ τούτου, τη σημασία εννοιών όπως το SOLVIT. Είναι ζωτικό να παρασχεθεί βοήθεια στις επιχειρήσεις με ρεαλιστικές λύσεις για το διασυνοριακό εμπόριο και με την εξασφάλιση ευκολότερης πρόσβασης σε χρηματοδότηση·

48.

παρακινεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει έναν μηχανισμό αξιολόγησης και πρόληψης των εξαγορών εταιρειών σε τομείς ζωτικής ή στρατηγικής σημασίας για την ευρωπαϊκή οικονομία, αποδίδοντας ιδιαίτερη προσοχή στις μικρές, συχνά μη εισηγμένες εταιρείες, οι οποίες είναι απαραίτητες για τα περιφερειακά οικοσυστήματα καινοτομίας και επιχειρηματικότητας·

49.

ζητεί οι περιφέρειες και οι πόλεις να συνεχίσουν να στηρίζουν τις βιομηχανικές συμμαχίες σε στρατηγικούς τομείς, οι οποίες θα πρέπει να περιλαμβάνουν νεοφυείς επιχειρήσεις και ΜΜΕ, και προτείνει επίσης να δρομολογηθούν νέες βιομηχανικές συμμαχίες. Οι συμμαχίες αυτές αφορούν τους τομείς των διαστημικών εκτοξευτών, των αεροσκαφών μηδενικών εκπομπών, των τεχνολογιών υπολογιστικού νέφους και τον κλάδο των επεξεργαστών και των τεχνολογιών ημιαγωγών. Η ΕτΠ επισημαίνει ότι δύο είναι οι παράγοντες που οδηγούν στην επιτυχία των συμμαχιών: 1) η διακυβέρνηση μιας συμμαχίας και η ανάγκη δέσμευσης όλων των ενδιαφερόμενων μερών και, ιδίως, 2) οι εθνικές, οι περιφερειακές και οι τοπικές κυβερνήσεις, ούτως ώστε να λειτουργήσουν οι συμμαχίες·

50.

επικροτεί το γεγονός ότι η Επιτροπή, από κοινού με τη βιομηχανία, τις αρχές, τους κοινωνικούς εταίρους και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς, δημιούργησε οδούς μετάβασης, αρχής γενομένης από τον τουρισμό και τις ενεργοβόρες βιομηχανίες, προκειμένου να κατανοήσει καλύτερα το πεδίο εφαρμογής, το κόστος και τις προϋποθέσεις για τα μέτρα που απαιτούνται για τη διττή μετάβαση για τα κύρια οικοσυστήματα, παράμετροι που οδηγούν σε ένα σχέδιο δράσης για τη βιώσιμη ανταγωνιστικότητα·

51.

υπογραμμίζει εκ νέου τη σημασία της μετάβασης σε μια κυκλική οικονομία για μια βιώσιμη και ανταγωνιστική βιομηχανία. Όχι μόνον είναι απαραίτητη η κυκλικότητα για την επίτευξη των στόχων για το κλίμα και των ΣΒΑ, αλλά βοηθά επίσης τη βιομηχανία να ανταγωνιστεί σε παγκόσμιο επίπεδο και θα μπορούσε να αποτελέσει σημαντικό στοιχείο στρατηγικής αυτονομίας. Μέσω της κυκλικής και λιτής χρήσης σπάνιων (και στρατηγικών) πρώτων υλών και προϊόντων, οι ασύμμετρες εξαρτήσεις μπορούν να περιοριστούν και να ενισχυθεί η αυτονομία (4). Δεδομένου ότι η κυκλική οικονομία δίνει ώθηση σε γεωγραφικά βραχύτερες αλυσίδες εφοδιασμού και επηρεάζει σχεδόν κάθε τύπο συνεργατικών σχηματισμών και βιομηχανίας, η τοπική και η περιφερειακή διάσταση των βιομηχανικών οικοσυστημάτων αποτελεί ουσιώδες στοιχείο μιας επιτυχημένης βιομηχανικής στρατηγικής με στόχο τη στρατηγική αυτονομία. Καθότι πολλές ΜΜΕ, παρά τις συνεχιζόμενες προσπάθειες μετασχηματισμού των παραδοσιακών οικονομικών και επιχειρηματικών μοντέλων, δεν είναι έτοιμες για τη μετάβαση αυτή, η Επιτροπή μπορεί να συμβάλει στην ενίσχυση της κυκλικής μετάβασης. Αυτό θα μπορούσε, για παράδειγμα, να επιτευχθεί με τη δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς αποβλήτων και με την υποστήριξη της αλλαγής των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων του μεγαλύτερου μέρους των ΜΜΕ που δεν είναι πρωτοπόρες στον τομέα της καινοτομίας·

52.

τονίζει την ανάγκη να δοθεί έμφαση σε τομείς και κλάδους στους οποίους μπορεί να επιτευχθεί η μεγαλύτερη συμβολή στην επίτευξη των κλιματικών φιλοδοξιών. Αυτό μπορεί να υλοποιηθεί ιδίως στην ενεργοβόρο βιομηχανία και σε μεγάλους βιομηχανικούς συνεργατικούς σχηματισμούς, καθώς και στις αλυσίδες παραγωγής στις οποίες αυτοί συμμετέχουν. Η έμφαση στις αλυσίδες παραγωγής θα ωφελήσει επίσης τις ΜΜΕ του βιομηχανικού τομέα, καθώς, συχνά, αυτές αποτελούν μέρος της αλυσίδας παραγωγής στην οποία δραστηριοποιούνται μεγαλύτερες εταιρείες. Με τον τρόπο αυτό θα μεγιστοποιηθεί ο αντίκτυπος στο πεδίο των κλιματικών φιλοδοξιών. Η βιομηχανία είναι εξαιρετικά σημαντική ως βάση των περιφερειακών αγορών εργασίας σε βιομηχανικές περιοχές. Αυτό σημαίνει ότι η μετάβαση της βιομηχανίας σε ένα βιώσιμο επιχειρηματικό μοντέλο είναι ζωτική, μεταξύ άλλων όσον αφορά την απασχόληση και τη μετάβαση χωρίς αποκλεισμούς σε μια βιώσιμη και ψηφιακή οικονομία·

53.

φρονεί ότι είναι απαραίτητο η νέα βιομηχανική στρατηγική να αναζητήσει λύσεις για την προστασία της απασχόλησης, ιδίως σε τομείς που επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από την οικολογική μετάβαση, όπως ο τομέας της αυτοκινητοβιομηχανίας, καθώς πρόκειται για έναν από τους κύριους μοχλούς της ευρωπαϊκής οικονομίας. Προκειμένου να μην πληγεί η απασχόληση, η οικολογική μετάβαση που απαιτείται για τα προϊόντα της αυτοκινητοβιομηχανίας πρέπει να πραγματοποιηθεί με ευελιξία και επαρκή χρόνο, με βάση την τεχνολογική ουδετερότητα και μέσω ευρωπαϊκής οικονομικής στήριξης προς τις πληττόμενες περιφέρειες, προκειμένου να γίνει προσαρμογή των υφιστάμενων εργοστασίων, προμηθευτών και τόπων παραγωγής, να διασφαλιστεί η ανταγωνιστικότητα των υφιστάμενων παραγωγικών κέντρων και επίσης να καταστεί δυνατή η προσαρμογή των θέσεων εργασίας·

54.

τονίζει ότι η πρόσβαση σε αξιόπιστες και οικονομικά προσιτές πηγές ηλεκτρικής ενέργειας είναι καίριας σημασίας για την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας. Προς τούτο απαιτείται η ανάπτυξη παραγωγικής ικανότητας με βάση πλήρως ανανεώσιμες πηγές. Κατά τον υπολογισμό της οικονομικής βιωσιμότητας των πηγών ενέργειας, πρέπει πάντα να λαμβάνεται υπόψη το συνολικό κόστος, δηλαδή το σταθμισμένο κόστος που καλύπτει ολόκληρο τον κύκλο ζωής της παραγωγής ενέργειας, το κόστος του συστήματος και το εξωτερικό κόστος·

55.

ζητεί μια ευρεία και χωρίς αποκλεισμούς αντίληψη της οικονομικής ανάπτυξης, μεταξύ άλλων όσον αφορά το φύλο, τη φυλή, τη γλώσσα, τη θρησκεία, τις πολιτικές πεποιθήσεις, τις προσωπικές και κοινωνικές συνθήκες, καθώς χρειαζόμαστε όλα τα ταλέντα που μπορεί να προσφέρει η Ευρώπη. Τονίζει ότι οι γυναίκες εξακολουθούν να υποεκπροσωπούνται σε μεγάλο βαθμό σε διευθυντικές θέσεις σε εταιρείες και καλεί τις εταιρείες να καταστήσουν την ισότητα των φύλων σε όλα τα επίπεδα διοίκησης αναπόσπαστο μέρος των θεμελιωδών εταιρικών τους αρχών. Οι εταιρείες που παρουσιάζουν πολυμορφία είναι πιο επιτυχημένες από τις εταιρείες που δεν είναι αντιπροσωπευτικές της κοινωνίας (στην οποία δραστηριοποιούνται)·

56.

57.

υπογραμμίζει την ανάγκη να επιτευχθεί ισορροπία μεταξύ, αφενός, της δυναμικής της αλλαγής που απαιτείται για τη διττή μετάβαση και, αφετέρου, της προβλεψιμότητας του κανονιστικού πλαισίου (ιδίως για τις ΜΜΕ και τους εργαζομένους). Η ΕτΠ τονίζει επίσης ότι, για μια χωρίς αποκλεισμούς μετάβαση, απαιτείται η διάθεση κονδυλίων για την (επανα)κατάρτιση του εργατικού δυναμικού σε νέες δεξιότητες σε περιφερειακή κλίμακα και σε όλους τους τομείς. Αυτό θα απέτρεπε τόσο τον «εγκλωβισμό» των εργαζομένων στους τομείς στους οποίους εργάζονται όσο και την ανάγκη μετακίνησης σε άλλες περιφέρειες για εργασία·

58.

προσδιορίζει ότι αυτό σημαίνει επίσης ότι η διττή μετάβαση πρέπει να υποστηρίζεται από τη μετάβαση σε μια οικονομία που λαμβάνει υπόψη τη γήρανση του πληθυσμού και τις καινοτομίες που απαιτούνται για τη συμμετοχή όλων των πολιτών στη διττή μετάβαση·

59.

επικροτεί την ανάπτυξη δεικτών και επιθυμεί να τονίσει ότι η μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητα, συμπεριλαμβανομένης της ανθεκτικότητας, απορρέει από μια ταχύτερη μετάβαση. Επομένως, οι δείκτες θα πρέπει να μετρούν την ταχύτητα και τα εμπόδια για τη διπλή μετάβαση και όχι την ανταγωνιστικότητα γενικά·

60.

επισημαίνει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον σημαντικό ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές και οι οργανισμοί περιφερειακής ανάπτυξης στην επιτάχυνση της διττής μετάβασης μέσω της σύστασης περισσότερων ψηφιακών και πράσινων ΜΜΕ. Προτρέπει την Επιτροπή να υιοθετήσει την αρχή «σκέφτομαι τις μικρές επιχειρήσεις, δρω σε περιφερειακό επίπεδο».

Βρυξέλλες, 2 Δεκεμβρίου 2021.

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών

Απόστολος ΤΖΙΤΖΙΚΩΣΤΑΣ

(1) Γνωμοδότηση της ΕτΠ με θέμα https://webapi2016.COR.europa.eu/v1/documents/cor-2016-01726-00-01-ac-tra-en.docx/content (COR-2016-01726-00-01).

(2) Γνωμοδότηση της ΕτΠ με θέμα https://webapi2016.COR.europa.eu/v1/documents/cor-2020-01374-00-00-ac-tra-en.docx/content, σημείο 4.

(3) Γνωμοδότηση της ΕτΠ με θέμα https://webapi2016.COR.europa.eu/v1/documents/cor-2020-01374-00-00-ac-tra-en.docx/content, σημείο 6.

(4) Γνωμοδότηση της ΕτΠ με θέμα «Σχέδιο δράσης για τις κρίσιμες πρώτες ύλες» (CDR-2021-04292-00-01).

28.2.2022

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 97/50

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επί της πολιτικής ανταγωνισμού 2020»

(2022/C 97/10)

Εισηγητής:	Tadeusz TRUSKOLASKI (PL/EA), δήμαρχος Μπιαγουίστοκ
Έγγραφο αναφοράς:	COM(2021) 373 final

ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Εισαγωγή

θεωρεί την Ευρωπαϊκή Ενιαία Αγορά ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της ΕΕ, και πως η πολιτική ανταγωνισμού της ΕΕ επιδιώκει τη διατήρηση ανοιχτής οικονομίας της αγοράς με ελεύθερο, δίκαιο και αποτελεσματικό ανταγωνισμό, που θα οδηγεί σε αποδοτική κατανομή των πόρων και θα προωθεί την καινοτομία·

εκτιμά τις προσπάθειες που έχουν καταβάλει μέχρι στιγμής η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τη θέσπιση σαφούς, διαφανούς και αποτελεσματικής πολιτικής ανταγωνισμού της ΕΕ·

τονίζει πως η συμφιλίωση των κανόνων ανταγωνισμού της ΕΕ με τη βιομηχανική, την ψηφιακή, την περιβαλλοντική, την κλιματική, την κοινωνική και τη διεθνή εμπορική πολιτική της είναι ζωτικής σημασίας για την εξασφάλιση ίσων όρων ανταγωνισμού σε όλους τους τομείς και τη διασφάλιση, κατ’ αυτόν τον τρόπο, παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας και συμβολής στην ανάπτυξη των ΜΜΕ·

επιδοκιμάζει τον Κανονισμό (ΕΕ) 2019/452 για τη θέσπιση πλαισίου για τον έλεγχο των άμεσων ξένων επενδύσεων στην Ένωση, καθώς και τη Λευκή Βίβλο της Επιτροπής σχετικά με την εξασφάλιση ίσων όρων ανταγωνισμού όσον αφορά τις ξένες επιδοτήσεις·

συμφωνεί με τις δηλώσεις που τονίζουν την περιορισμένη πρόσβαση των καταναλωτριών και καταναλωτών στην πλήρη διαδικτυακή πληροφόρηση σχετικά με προϊόντα και υπηρεσίες λόγω του περιορισμένου αριθμού διαθέσιμων ψηφιακών οικοσυστημάτων και πλατφορμών που συνήθως δεν είναι μεταφρασμένα στις εθνικές γλώσσες·

επικροτεί την έμφαση της Επιτροπής στην πρωτοβουλία «Σημαντικά έργα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος»·

τονίζει πως οι στόχοι της πολιτικής ανταγωνισμού της ΕΕ πρέπει να λαμβάνουν ιδιαιτέρως υπόψη τις ανάγκες των ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένων αυτών από αγροτικές και λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές, και να δημιουργούν δίκαιους και ίσους όρους ανταγωνισμού προς όφελος όλων των πολιτών της ΕΕ·

τονίζει πως είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές να διασφαλιστεί η βελτίωση της πολιτικής ανταγωνισμού της ΕΕ, καθώς η ίση μεταχείριση μεταξύ των επιχειρήσεων αποτελεί βασικό στοιχείο και μία από τις προτεραιότητες όσον αφορά τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς.

Ανταγωνιστικότητα της ΕΕ και πανδημική στήριξη στις επιχειρήσεις

φρονεί πως κάθε βοήθεια λόγω COVID-19 πρέπει να χορηγείται μόνο στις επιχειρήσεις που βιώνουν τον άμεσο χρηματοοικονομικό αντίκτυπο της πανδημίας και στις περιπτώσεις κατά τις οποίες αυτός έχει ως συνέπεια να μην είναι πλέον επικερδείς οι οικονομικές τους δραστηριότητες·

10.

επισημαίνει πως τα προσωρινά δημοσιονομικά μέτρα απάντησης στην πανδημία δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται από μη επικερδείς επιχειρήσεις που δεν δεσμεύονται για την τήρηση των στόχων της ΕΕ για το κλίμα και οι οποίες βρίσκονται σε φάση πτώχευσης ή μείζονος αναδιάρθρωσης, ή οι οποίες χρήζουν αναδιάρθρωσης, εφόσον η διαδικασία αυτή είχε ξεκινήσει πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας·

11.

εφιστά την προσοχή στις γενικές γραμμές μιας παγκόσμιας μεταρρύθμισης της φορολογίας των επιχειρήσεων που εγκρίθηκε από το Πλαίσιο χωρίς αποκλεισμούς του ΟΟΣΑ/της ομάδας χωρών G20 τον Οκτώβριο του 2021. Καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει αμέσως μετά την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων συγκεκριμένα μέτρα για την εφαρμογή των νέων κανόνων στην ΕΕ και ζητεί επειγόντως να καταβληθούν προσπάθειες για την περαιτέρω ανάπτυξη του παγκόσμιου φορολογικού δικαίου, το οποίο θα λαμβάνει υπόψη τις επιχειρήσεις όλων των μεγεθών·

12.

αναγνωρίζει πως οι δημόσιες ενισχύσεις πρέπει να σχεδιάζονται και να χορηγούνται κατά τρόπο διαφανή και κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά υπεύθυνο·

13.

επιδοκιμάζει τους περιορισμούς που έχει ήδη θέσει η Επιτροπή αναφορικά με, μεταξύ άλλων, την καταβολή μερισμάτων και μπόνους, ή την επαναγορά μετοχών από επιχειρήσεις που λαμβάνουν βοήθεια·

14.

προτρέπει στη δημιουργία μηχανισμών που θα διευκολύνουν τη λειτουργία σε καιρούς οικονομικής ύφεσης λόγω οικονομικών και μη οικονομικών κρίσεων (όπως η πανδημία COVID-19), αλλά με τη μείωση του μεριδίου της απευθείας χρηματοδότησης, η οποία διαταράσσει τεχνητά τις σχέσεις της αγοράς·

15.

τονίζει πως η ανατάραξη του περιβάλλοντος λειτουργίας που προκαλείται, μεταξύ άλλων, από διάφορα είδη κρίσεων ενθαρρύνει τις επιχειρήσεις να αναδιοργανώσουν την αγορά αντίθετα με την πολιτική ανταγωνισμού της ΕΕ, οδηγώντας, για παράδειγμα, στη σύναψη συμφωνιών που αφορούν τον όγκο παραγωγής και/ή επιδιώκουν τη βελτίωση της κερδοφορίας. Αυτό όχι μόνον απαγορεύεται βάσει της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού της ΕΕ, αλλά οδηγεί εν τέλει στη μετακύλιση του κόστους της κρίσης στους καταναλωτές·

16.

τονίζει πως ο πρωταρχικός στόχος, ακόμα και υπό συνθήκες κρίσης, παραμένει η εξασφάλιση του ότι οι καταναλωτές θα ωφελούνται από ανταγωνιστικές αγορές μόνο εφόσον αυτές παρέχουν δίκαιες τιμές και ευρεία επιλογή υψηλής ποιότητας προϊόντων·

17.

φρονεί πως η εξασφάλιση ίσων όρων ανταγωνισμού για τις επιχειρήσεις στην ενιαία αγορά είναι καθοριστικής σημασίας ιδίως για τις ΜΜΕ, μεταξύ άλλων όσον αφορά τη δημιουργία καινοτομίας, την ανάπτυξη νέων οικολογικών τεχνολογιών και τη δημιουργία βιώσιμων θέσεων εργασίας στην ΕΕ·

18.

καλεί την Επιτροπή να παρακολουθεί τη χρήση και την κατανομή των διαφόρων πόρων της ΕΕ για την αντιμετώπιση της κρίσης COVID-19, μεταξύ άλλων μέσω των εθνικών σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας των κρατών μελών, τα οποία πρέπει να συνάδουν με τους κανόνες της ΕΕ για τον ανταγωνισμό και τις κρατικές ενισχύσεις·

19.

αναμένει στρατηγικές εκ των προτέρων δράσης έναντι κρίσεων· ο προγραμματισμός της πολιτικής ανταγωνισμού πρέπει να διαθέτει συνοχή και να συνάδει με ένα μακροχρόνιο ορίζοντα λήψης αποφάσεων·

Νέοι τομείς της ευρωπαϊκής αγοράς

20.

επικροτεί την πρόταση της Επιτροπής για μια πράξη για τις ψηφιακές αγορές και τονίζει την επείγουσα ανάγκη δημιουργίας ενός δίκαιου επιχειρηματικού περιβάλλοντος για τους επιχειρηματικούς χρήστες, οι οποίοι εξαρτώνται από τους «ρυθμιστές της πρόσβασης», με σκοπό τη διασφάλιση του ελεύθερου ανταγωνισμού και στο διαδίκτυο·

21.

καλεί την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την προώθηση της μεταφοράς τεχνολογίας προκειμένου να στηριχθεί η οικοδόμηση ενωσιακών αλυσίδων προστιθέμενης αξίας και να μεγιστοποιηθεί η χρήση του διαθέσιμου κεφαλαίου. Ειδική στήριξη θα πρέπει να δοθεί στις λιγότερο ανεπτυγμένες, τις περιφερειακές, τις εξόχως απόκεντρες και τις νησιωτικές περιοχές·

22.

τονίζει πως η ψηφιοποίηση έχει ιδιαίτερη σημασία για τις ΜΜΕ, καθώς παρέχει πρόσβαση σε ευρύτερες αγορές και εξαλείφει χωρικά προβλήματα που προκύπτουν λόγω γεωγραφικών μειονεκτημάτων· πρέπει να διατεθούν ενωσιακά κονδύλια στις ΜΜΕ, ιδίως σε αυτές από αγροτικές και λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές, για την ψηφιοποίηση των δραστηριοτήτων τους. Ταυτόχρονα, πρέπει να παρέχεται στις ΜΜΕ πληροφόρηση όσον αφορά τις σχετικές με την ψηφιοποίηση ευκαιρίες σε επίπεδο ΕΕ. Οι ΟΤΑ θα μπορούσαν να διαδραματίσουν βασικό ρόλο προς τούτο·

23.

φρονεί πως η ανάπτυξη της ΕΕ που θα οδηγήσει στον ψηφιακό μετασχηματισμό απαιτεί την ανάληψη δράσης κατά των μονοπωλιακών δομών·

24.

εφιστά την προσοχή στην ιδιαίτερη σημασία της απαγόρευσης της κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης (άρθρο 102 ΣΛΕΕ) όσον αφορά τις δραστηριότητες οντοτήτων τόσο εκτός όσο και εντός ΕΕ· τούτο είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε ελάχιστα ρυθμισμένους ή ελεγχόμενους τομείς της αγοράς με δυναμική ανάπτυξη·

25.

επισημαίνει πως οι χρηματικές ποινές που επιβάλλονται για τις παραβιάσεις των κανόνων ανταγωνισμού αποτελούν μέρος μόνον της λύσης και, ειδικότερα, η νέα πράξη για τις ψηφιακές αγορές πρέπει να οδηγήσει στην αποτροπή εφαρμογής παράνομων πρακτικών από τους «ρυθμιστές της πρόσβασης» προκειμένου να αποκτήσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Επικρίνει το γεγονός ότι το κόστος των προστίμων στον τομέα του ανταγωνισμού μετακυλίεται στον καταναλωτή, δημιουργώντας εν τέλει μια κατάσταση όπου οι μόνοι ζημιωμένοι είναι οι πολίτες της ΕΕ·

26.

τονίζει ότι η Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής διαθέτει Διεύθυνση Ψηφιακών Υποθέσεων, η οποία έχει διενεργήσει τα τελευταία χρόνια πολλαπλές τομεακές έρευνες (π.χ. τομεακή έρευνα για το ηλεκτρονικό εμπόριο και έρευνα όσον αφορά τους καταναλωτές στο δίκτυο των πραγμάτων), οι οποίες συνέβαλαν στην υποβολή πρότασης για θέσπιση πράξης για τις ψηφιακές αγορές. Αναμένει από τη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού να ενσωματώσει τα αποτελέσματα των αντιμονοπωλιακών ερευνών στην εφαρμογή της πράξης για τις ψηφιακές αγορές·

27.

συμμερίζεται τη θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ότι οι τρέχοντες πόροι της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού της Επιτροπής (ΓΔ COMP) δεν επαρκούν σε σχέση με το φόρτο εργασίας και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει·

28.

αναγνωρίζει τις προκλήσεις που δημιουργεί η χάραξη και η εφαρμογή πολιτικής ανταγωνισμού, ιδίως στον τομέα της ψηφιακής αγοράς, παρατηρείται συγκέντρωση, άθροιση και χρήση δεδομένων σε αγορές μηδενικών τιμών, ενώ χρησιμοποιούνται αλγόριθμοι αθέμιτης τιμολόγησης, κυρίως από μεγάλες πλατφόρμες. Επικροτεί, στο πλαίσιο αυτό, το γεγονός ότι η πράξη για τις ψηφιακές αγορές αποσκοπεί, μεταξύ άλλων, στην ίση μεταχείριση των υπηρεσιών και των προϊόντων που προσφέρουν οι ίδιες οι «πλατφόρμες ρυθμιστών της πρόσβασης» σε σύγκριση με παρόμοιες υπηρεσίες και προϊόντα που προσφέρονται από τρίτους στην πλατφόρμα ρυθμιστών της πρόσβασης, διασφαλίζοντας έτσι τον ελεύθερο ανταγωνισμό·

29.

αναμένει από την Επιτροπή να εργαστεί για την προσαρμογή του μητρώου οργανώσεων άσκησης πίεσης για συγκεκριμένες ψηφιακές λύσεις εκ μέρους μη ενωσιακών παραγόντων και όσον αφορά τη διαφάνεια των πηγών χρηματοδότησής τους·

30.

επικροτεί την εκτίμηση της Επιτροπής αναφορικά με την ανάγκη νέων εργαλείων για τη διασφάλιση της αποτελεσματικότητας της πολιτικής ανταγωνισμού της ΕΕ, εργαλεία ιδιαιτέρως απαραίτητα στους νέους τομείς της αγοράς που είναι ακόμα αναδυόμενοι και ελλιπώς καθορισμένοι·

31.

συμφωνεί πως οι καταναλωτές έχουν ελάχιστο έλεγχο των δεδομένων και της ψηφιακής ταυτότητάς τους, ιδίως δεδομένου ότι οι περισσότερο πάροχοι ψηφιακών υπηρεσιών απαιτούν τη συναίνεση χωρίς να δίνουν στους καταναλωτές επιλογή σε περίπτωση που δεν θέλουν να χάσουν την πρόσβαση σε συγκεκριμένες υπηρεσίες·

32.

ενθαρρύνει την Επιτροπή να θεσπίσει νομοθεσία που θα υποχρεώνει τους κατόχους δεδομένων να διαγράφουν δεδομένα εφόσον οι καταναλωτές δεν χρησιμοποίησαν τις υπηρεσίες τους για ορισμένο χρονικό διάστημα (π.χ. ένα έτος)·

33.

εκφράζει τη στήριξή της σε δράσεις υπέρ των υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος, οι οποίες παραμένουν ζωτικής σημασίας για την επιβίωση σειράς κοινοτήτων σε όλη την Ευρώπη, ιδίως δε σε απομονωμένες, απομακρυσμένες ή απόκεντρες περιφέρειες της Ένωσης·

34.

επισημαίνει πως έχουν αναπτυχθεί ολιγοπωλιακές δομές στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών και πως ορισμένες μεγάλες τεχνολογικές επιχειρήσεις έχουν καταστεί σημαντικοί παράγοντες στην αγορά χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, πράγμα που απαιτεί έλεγχο και ρυθμίσεις προστασίας των καταναλωτών. Υπογραμμίζει, εν προκειμένω, τη σημασία της εφαρμογής του άρθρου 102 της ΣΛΕΕ και στις επιγραμμικές υπηρεσίες, ούτως ώστε οι μικροί πάροχοι από πόλεις και περιφέρειες που προσφέρουν τις υπηρεσίες/τα προϊόντα τους διαδικτυακά να μην τίθενται σε μειονεκτική θέση στον ανταγωνισμό·

35.

καλεί την Επιτροπή να επανεξετάσει την Οδηγία για την καταναλωτική πίστη, καθώς η υφιστάμενη προστασία των καταναλωτών είναι ανεπαρκής και η πρόσβαση σε πληροφόρηση για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τον αντίκτυπο διαφόρων παραγόντων μεταβλητότητας των προϊόντων είναι υπερβολικά χαμηλή·

36.

καλεί την Επιτροπή να ερευνήσει αθέμιτες ρήτρες και πρακτικές, ιδίως στον τομέα των καταναλωτικών συμβάσεων του τραπεζικού τομέα, καθώς ο τελευταίος, παρά τη μεγάλη σημασία του, πρέπει να αντιμετωπίζεται κατά τον ίδιο τρόπο με τους άλλους τομείς της αγοράς·

37.

τονίζει την ανάγκη προστασίας των φορολογούμενων και των πελατών των τραπεζών από το βάρος της διάσωσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος·

Η πολιτική ανταγωνισμού της ΕΕ έναντι τρίτων χωρών

38.

συμμερίζεται το κάλεσμα του ΕΚ για την ενίσχυση των αμυντικών εμπορικών μέσων για την καταπολέμηση των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών και την προστασία της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας·

39.

προσδοκά την έναρξη εργασιών σχετικά με τον αμφίδρομο χαρακτήρα της πολιτικής ανταγωνισμού της ΕΕ έτσι ώστε εντός της ενιαίας αγοράς να υπάρχουν εγγυήσεις ελευθερίας και μηχανισμοί αποτροπής της συγκέντρωσης, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας μονοπωλίων, και να οικοδομηθεί ισορροπία μεταξύ της ισχύος των αγοραστών και των πολιτών, και όσον αφορά τρίτες χώρες (π.χ. Κίνα, ΗΠΑ) να αναπτυχθούν μηχανισμοί ισοδύναμοι με μοντέλα προώθησης των εξαγωγών·

40.

επισημαίνει πως στην αντιμετώπιση της μονοπωλιοποίησης της ευρωπαϊκής αγοράς πρέπει να καταβληθεί η ίδια προσπάθεια για τους παράγοντες τόσο εντός όσο και εκτός ΕΕ· σήμερα, ιδίως στον τομέα του ηλεκτρονικού εμπορίου, υφίστανται πολυάριθμες δυσλειτουργίες λόγω του μονοπωλίου των αμερικανικών και των κινεζικών εταιριών όσον αφορά τις προηγμένες ψηφιακές τεχνολογίες·

41.

προσδοκά πως η βιομηχανική πολιτική θα αναπτυχθεί κατά τρόπον ώστε να λειτουργεί σαν εργαλείο σύγκλισης των περιφερειών και να στηρίζει μια αποτελεσματική ανακατανομή των πόρων χωρίς τη στρέβλωση του ανταγωνισμού·

42.

καλεί την Επιτροπή να δώσει μεγαλύτερη προσοχή στον ρόλο των κρατικών επιχειρήσεων που εδρεύουν στο εξωτερικό και οι οποίες υποστηρίζονται και επιδοτούνται από τις κυβερνήσεις τους με τρόπους που οι κανόνες της ενιαίας αγοράς της ΕΕ απαγορεύουν στις οντότητες της ΕΕ·

43.

ζητεί ίση μεταχείριση των εμπορικών εταίρων της ΕΕ, και κατά συνέπεια αναμένει από την Επιτροπή την επισημοποίηση κανόνων που θα εγγυώνται ομοιόμορφους όρους όσον αφορά την πρόσβαση στην αγορά, τον ανταγωνισμό και τις κρατικές ενισχύσεις· κάθε παραβίαση των όρων πρέπει να συνεπάγεται την αναστολή του εμπορίου συγκεκριμένων ειδών, ώστε η απειλή κυρώσεων να αποτελεί αντικίνητρο·

44.

επισημαίνει πως οι τρέχουσες δραστηριότητες υπέρ του ανταγωνισμού επιβεβαιώνουν πως οι μη ενωσιακοί παράγοντες δεν ακολουθούν τους ίδιους κανόνες, καθώς λαμβάνουν, μεταξύ άλλων, ισχυρή κυβερνητική στήριξη, συμπεριλαμβανομένης και της οικονομικής στήριξης· αυτό απαιτεί ευελιξία στην ευρωπαϊκή νομοθεσία περί ανταγωνισμού, ιδίως όσον αφορά τις κρατικές ενισχύσεις, όπου δεν λαμβάνεται επαρκώς υπόψη το είδος του ανταγωνισμού που βιώνουν οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις σε τρίτες χώρες όπου δεν γίνονται σεβαστοί οι ίδιοι κανόνες·

45.

ζητεί την ενίσχυση της εμπορικής πολιτικής της ΕΕ έναντι της απλής αντιγραφής άλλων αγορών όπως οι ΗΠΑ, καθώς η συνταγή που εφαρμόζεται μέχρι σήμερα συνάδει με τις πεποιθήσεις των Ευρωπαίων πολιτών και την επιχειρηματική παράδοση· η ΕΕ πρέπει να ενισχύσει την εμπορική της πολιτική προκειμένου να γίνει πιο αποφασιστική όσον αφορά την αμοιβαιότητα της πρόσβασης στην αγορά και τον έλεγχο των βιομηχανικών επιδοτήσεων·

46.

προτρέπει στην επέκταση του μοντέλου ελέγχου της κεφαλαιακής συγκέντρωσης· πρέπει να δοθεί έμφαση στην ολοένα αυξανόμενη επέκτασή της, που οδηγεί όχι μόνο στη δημιουργία μονοπωλίων στην αγορά, αλλά και στην αύξηση της κάθετης και της οριζόντιας κατάληψης της αγοράς, με αρνητικό αντίκτυπο στην αποκέντρωση των αξιακών αλυσίδων·

47.

φρονεί πως η επίτευξη των στόχων της αντιμετώπισης των κοινωνικών ανισοτήτων και της κλιματικής κρίσης, η ενίσχυση των περιβαλλοντικών προτύπων, η βελτίωση της επιδίωξης των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, η υλοποίηση πολιτικών προστασίας του κλίματος και των καταναλωτών απαιτούν δράσεις που θα αντιμετωπίζουν αυστηρά κάθε παραβίαση των εφαρμοστέων κανόνων για την παραγωγή, την απασχόληση, το περιβάλλον κ.ά. από προμηθευτές εκτός ΕΕ·

Το μέλλον της πολιτικής ανταγωνισμού της ΕΕ

48.

επισημαίνει ότι οι διατάξεις της συμφωνίας εμπορίου και συνεργασίας ΕΕ-Ηνωμένου Βασιλείου που διέπουν τον έλεγχο των κρατικών ενισχύσεων/επιδοτήσεων επιβάλλουν σημαντικούς περιορισμούς και στα δύο μέρη όσον αφορά τις δημόσιες επιδοτήσεις. Ενώ οι διατάξεις διασφαλίζουν ότι το δίκαιο ανταγωνισμού της ΕΕ εξακολουθεί να καθορίζει πρότυπα για ισότιμους όρους ανταγωνισμού, το άρθρο 3 παράγραφος 4 σημείο 2 και το άρθρο 3 παράγραφος 5 της συμφωνίας προβλέπουν ότι ορισμένα είδη επιδοτήσεων πρέπει να αποτρέπονται από τα μέρη εάν έχουν πραγματικό ή δυνητικό «ουσιαστικό» αντίκτυπο στο εμπόριο ή τις επενδύσεις μεταξύ των μερών. Καλεί, ως εκ τούτου, την Επιτροπή να παρακολουθεί στενά τη συμμόρφωση του Ηνωμένου Βασιλείου με τις εν λόγω διατάξεις, προκειμένου να αποφευχθεί κάθε πρακτική ντάμπινγκ όσον αφορά τις επιδοτήσεις από το Ηνωμένο Βασίλειο·

49.

ενθαρρύνει την ανάληψη πιο αποφασιστικής δράσης κατά του μποϊκοτάζ, της παραποίησης και απομίμησης για σκοπούς παράνομης διάθεσης προϊόντων και υπηρεσιών κρατών μελών στην παγκόσμια αγορά· οι ΜΜΕ πρέπει να έχουν τη σαφή στήριξη των οργάνων της ΕΕ στις ξένες αγορές·

50.

εφιστά την προσοχή στην ανάγκη σαφούς διάκρισης μεταξύ των στόχων της πολιτικής ανταγωνισμού, που πρέπει να εφαρμόζονται πρώτα και κύρια στην Ευρωπαϊκή Ενιαία Αγορά, και της βιομηχανικής πολιτικής που αποσκοπεί στη στήριξη των επιχειρήσεων που ανταγωνίζονται στην παγκόσμια αγορά·

51.

θεωρεί πως η μακροπρόθεσμη δράση στο πλαίσιο της πολιτικής ανταγωνισμού της ΕΕ πρέπει να ενισχύει την ανθεκτικότητα των αλυσίδων προστιθέμενης αξίας προκειμένου να μειωθεί η εξάρτηση από παράγοντες τρίτων χωρών και, όπου αυτό δεν είναι εφικτό, να εξασφαλιστεί υψηλός βαθμός διαφοροποίησης των προμηθευτών·

52.

τονίζει πως οι ενωσιακοί κανόνες για τον ανταγωνισμό και τις κρατικές ενισχύσεις πρέπει να συνάδουν με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, την ψηφιακή στρατηγική της ΕΕ, τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων και τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ. Υπογραμμίζει ότι ο καθορισμός του ενεργειακού μείγματος αποτελεί αρμοδιότητα των κρατών μελών και εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι ορισμένα κράτη μέλη δεν εξαρτούν τις κρατικές ενισχύσεις από παρόμοιους στόχους·

53.

χαιρετίζει το γεγονός ότι η πρόσφατη μελέτη που ανέθεσε η Επιτροπή σχετικά με τις τάσεις της αγοράς στον τομέα των υπηρεσιών ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και της κοινωνικής στέγης, καθώς και με τις σχετικές συνέπειες σε θέματα κρατικών ενισχύσεων, και η οποία εκπονήθηκε στο πλαίσιο της τρέχουσας αξιολόγησης της δέσμης για τις υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος του 2012 σχετικά με τις υπηρεσίες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και την κοινωνική στέγη (1), επιβεβαιώνει σε μεγάλο βαθμό τις διεκδικήσεις που διατυπώνει η ΕτΠ στη γνωμοδότησή της του Οκτωβρίου του 2016 με θέμα «Κρατικές ενισχύσεις και υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος» (2), ειδικότερα δε τα δύο ακόλουθα σημεία: 1) το ανώτατο όριο των 500 000 ευρώ για τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας καλύπτεται εύκολα και, λαμβανομένης υπόψη της συνολικής αύξησης της στήριξης των κρατικών ενισχύσεων προς τους διάφορους κλάδους, θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο αύξησης του ανώτατου ορίου, για λόγους αναλογικότητας· 2) ο ορισμός της κοινωνικής στέγης κρίνεται αδιαφανής, δεδομένου ότι δεν υπάρχει ενιαίος ορισμός της κοινωνικής στέγης στα κράτη μέλη της ΕΕ. Επιπλέον, φαίνεται ότι ο ισχύων ορισμός είναι παρωχημένος, δεδομένου ότι οι ανάγκες του πληθυσμού για οικονομικά προσιτή στέγη αυξάνονται. Ως εκ τούτου, η ΕτΠ επαναλαμβάνει το αίτημά της να διαγραφεί από τον ορισμό η υπερβολικά περιοριστική αναφορά σε πολίτες ευρισκόμενους σε μειονεκτική θέση ή σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες·

54.

καλεί την Επιτροπή να παρακολουθεί και να διερευνήσει σε βάθος τον αντίκτυπο των χρηματοπιστωτικών παραγόντων, ιδίως των ψηφιακών πλατφορμών, στον ανταγωνισμό της αγοράς και στις αποφάσεις των καταναλωτών·

55.

επισημαίνει ότι το πλαίσιο για τις κρατικές ενισχύσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη στήριξη της σταδιακής μετάβασης των ενεργοβόρων και εξαρτώμενων από το εξωτερικό εμπόριο βασικών βιομηχανιών σε διαδικασίες χαμηλών ή ουδέτερων ανθρακούχων εκπομπών πρέπει να αναθεωρηθεί ριζικά. Εκτός από τη στήριξη μέσω επενδύσεων απαιτείται επίσης στήριξη για τις λειτουργικές δαπάνες. Για τον λόγο αυτό, τα ευρωπαϊκά και τα εθνικά προγράμματα χρηματοδότησης πρέπει να διαθέτουν επαρκείς πόρους και να μπορούν να συνδυάζονται. Οι συμβάσεις για το κλίμα βάσει έργων, οι οποίες περιλαμβάνουν μακροπρόθεσμη κρατική εγγύηση για την τιμή του CO2, μπορούν επίσης να συμβάλουν σημαντικά στον βιομηχανικό μετασχηματισμό.

56.

εφιστά την προσοχή στην ανάγκη δημιουργίας και εφαρμογής αποτελεσματικών εργαλείων για την άσκηση πίεσης στους εσωτερικούς και εξωτερικούς παράγοντες που δεν συμμορφώνονται με τους κανόνες ανταγωνισμού·

57.

θεωρεί πως η αυστηρή και αμερόληπτη επιβολή των κανόνων ανταγωνισμού της ΕΕ από ανεξάρτητες αρχές ανταγωνισμού είναι καθοριστικής σημασίας για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην εσωτερική αγορά και σε διεθνές επίπεδο, ιδίως δε για τις ΜΜΕ, και για αυτό ζητεί μεγαλύτερη αυστηρότητα κατά την επιβολή κυρώσεων σε όσους παραβιάζουν την νομιμότητα·

58.

επαναλαμβάνει το κάλεσμά της να επιδειχθεί μεγαλύτερη φιλοδοξία κατά την εφαρμογή νέων λύσεων, ιδίως όσων αφορούν την κλιματική ουδετερότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας, και θάρρος κατά την άμεση ενίσχυση της ομοιογένειας της ενιαίας αγοράς·

59.

ενθαρρύνει μέτρα που συνδέουν την πολιτική συνοχής με την πολιτική ανταγωνισμού, ώστε η τυχόν στήριξη να συνδέεται με την εναρμόνιση των κανόνων και των αρχών για τους παράγοντες της εσωτερικής αγοράς. Χαιρετίζει, στο πλαίσιο αυτό, την ευελιξία που καθιερώθηκε στο πλαίσιο της πανδημίας COVID-19 στον τομέα των κρατικών ενισχύσεων για την περιφερειακή πολιτική. Εφιστά την προσοχή στην έρευνα που διενήργησε η επιτροπή COTER της ΕτΠ μεταξύ των διαχειριστικών αρχών των διαρθρωτικών ταμείων σχετικά με την εφαρμογή των συνοδευτικών μέτρων των προγραμμάτων CRII & CRII+, η οποία οδήγησε στο συμπέρασμα ότι η πλειονότητα των διαχειριστικών αρχών των διαρθρωτικών ταμείων στήριξε μια προσωρινή αύξηση του ορίου de minimis για τις κρατικές ενισχύσεις·

60.

αναγνωρίζοντας πως οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις πρέπει να είναι σε θέση να ανταγωνιστούν επί ίσοις όροις στις παγκόσμιες αγορές, καλεί την Επιτροπή να προσαρμόσει την πολιτική ανταγωνισμού και κρατικών ενισχύσεων της ΕΕ προκειμένου να προωθηθεί η βιομηχανική ανάπτυξη, ιδίως σε τομείς με το υψηλότερο επίπεδο τεχνικής και τεχνολογικής αριστείας, και να στηρίξει σθεναρά την επέκταση των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων πέραν της ενιαίας αγοράς·

61.

επικροτεί την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να προτείνει τροποποιήσεις στον γενικό κανονισμό απαλλαγής κατά κατηγορία (ΓΚΑΚ) προκειμένου να διευκολυνθεί περαιτέρω η δημόσια στήριξη για την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση της ΕΕ (3). Τονίζει ότι η εξαίρεση ορισμένων κατηγοριών ενισχύσεων από την υποχρέωση κοινοποίησης καθιστά πολύ ευκολότερη για τα κράτη μέλη την ταχεία χορήγηση ενισχύσεων, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις για τον περιορισμό των στρεβλώσεων του ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά·

62.

υπογραμμίζει τη σημασία που έχει για την ΕΕ μια ανοιχτή οικονομία και η συνέχιση της προαγωγής του ελεύθερου, δίκαιου και βιώσιμου διεθνούς εμπορίου που θα είναι επωφελές για το σύνολο των εμπορικών εταίρων. Στηρίζει προς τούτο τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη μεταρρύθμιση του ΠΟΕ, στόχος των οποίων πρέπει να είναι η αναζωογόνηση και η ενίσχυση του ΠΟΕ, μεταξύ άλλων με τον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας και με την κάλυψη των κενών στο κανονιστικό του πλαίσιο, ούτως ώστε ο ΠΟΕ να μπορεί να ανταποκριθεί επαρκώς στις τρέχουσες προκλήσεις της εμπορικής πολιτικής·

63.

επαναλαμβάνει την έκκλησή της προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εκπονήσει ακόμη πιο ελαστικούς και πιο αποτελεσματικούς κανόνες κρατικών ενισχύσεων με στόχο την παροχή χρηματοδοτικής συνδρομής, σύμφωνα με τις διατάξεις του ΕΤΠΑ και του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, στους περιφερειακούς αερολιμένες, που βρίσκονται σε περιφερειακές, νησιωτικές ή εξόχως απόκεντρες περιοχές είτε σε λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες όπου δεν υπάρχει πιο αποτελεσματική και βιώσιμη εναλλακτική λύση (4).

Βρυξέλλες, 2 Δεκεμβρίου 2021.

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών

Απόστολος ΤΖΙΤΖΙΚΩΣΤΑΣ

(1) https://ec.europa.eu/competition-policy/system/files/2021-09/kd0621047enn_SGEI_evaluation.pdf

(2) https://webapi2016.cor.europa.eu/v1/documents/cor-2016-01460-00-00-ac-tra-en.docx/content

(3) Διαβούλευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της 6ης Οκτωβρίου 2021, με σκοπό την έγκριση του αναθεωρημένου γενικού κανονισμού απαλλαγής κατά κατηγορία (ΓΚΑΚ) κατά το πρώτο εξάμηνο του 2022.

(4) COTER-VII-010, Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Το μέλλον των περιφερειακών αερολιμένων: ζητούμενα και ευκαιρίες».

147η σύνοδος ολομέλειας της ΕτΠ (υβριδική μέσω Interactio), 1.12.2021 - 2.12.2021

28.2.2022

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 97/60

Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Ευρωπαϊκή προσέγγιση της τεχνητής νοημοσύνης — Πράξη για την τεχνητή νοημοσύνη»

(αναθεωρημένη γνωμοδότηση)

(2022/C 97/12)

Εισηγητής:

Guido RINK (NL/PES), δημοτικός σύμβουλος Έμεν

Έγγραφα αναφοράς:

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών — Προώθηση μιας ευρωπαϊκής προσέγγισης της τεχνητής νοημοσύνης

COM(2021) 205 final

Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση εναρμονισμένων κανόνων σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη (πράξη για την τεχνητή νοημοσύνη) και για την τροποποίηση ορισμένων νομοθετικών πράξεων της Ένωσης

COM(2021) 206 final

I. ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΕΣ ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ

Τροπολογία 1

Αιτιολογική σκέψη 1

Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Σκοπός του παρόντος κανονισμού είναι η βελτίωση της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς με τη θέσπιση ενιαίου νομικού πλαισίου, ιδίως για την ανάπτυξη, την εμπορία και τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης σύμφωνα με τις αξίες της Ένωσης. Ο παρών κανονισμός επιδιώκει ορισμένους σκοπούς υπέρτερου δημόσιου συμφέροντος, όπως υψηλό επίπεδο προστασίας της υγείας, της ασφάλειας και των θεμελιωδών δικαιωμάτων, και διασφαλίζει την ελεύθερη κυκλοφορία των αγαθών και υπηρεσιών που βασίζονται στην ΤΝ σε διασυνοριακό επίπεδο, εμποδίζοντας, κατ’ αυτόν τον τρόπο, τα κράτη μέλη να επιβάλλουν περιορισμούς στην ανάπτυξη, την εμπορία και τη χρήση συστημάτων ΤΝ, εκτός εάν αυτό επιτρέπεται ρητά από τον παρόντα κανονισμό.

Σκοπός του παρόντος κανονισμού είναι η βελτίωση της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς και η κατοχύρωση των θεμελιωδών δικαιωμάτων των πολιτών με τη θέσπιση ενιαίου νομικού πλαισίου, ιδίως για την ανάπτυξη, την εμπορία και τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης σύμφωνα με τις αξίες της Ένωσης. Ο παρών κανονισμός επιδιώκει ορισμένους σκοπούς υπέρτερου δημόσιου συμφέροντος, όπως υψηλό επίπεδο προστασίας της υγείας, της ασφάλειας και των θεμελιωδών δικαιωμάτων, και διασφαλίζει την ελεύθερη κυκλοφορία των αγαθών και υπηρεσιών που βασίζονται στην ΤΝ σε διασυνοριακό επίπεδο, εμποδίζοντας, κατ’ αυτόν τον τρόπο, τα κράτη μέλη να επιβάλλουν περιορισμούς στην ανάπτυξη, την εμπορία και τη χρήση συστημάτων ΤΝ, εκτός εάν αυτό επιτρέπεται ρητά από τον παρόντα κανονισμό.

Αιτιολογία

Με την αναφορά στα θεμελιώδη δικαιώματα, τονίζεται η σχέση με τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τροπολογία 2

Νέα αιτιολογική σκέψη μετά την αιτιολογική σκέψη 6

Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Ο ορισμός των συστημάτων ΤΝ συνιστά διαρκή διαδικασία, κατά την οποία συνυπολογίζεται το περιβάλλον στο οποίο εντάσσεται η ΤΝ, ακολουθείται ο ρυθμός των κοινωνικών εξελίξεων στον εν λόγω τομέα και λαμβάνεται συνεχώς υπόψη η συνάρτηση μεταξύ οικοσυστήματος αριστείας και οικοσυστήματος εμπιστοσύνης.

Αιτιολογία

Οι εξελίξεις στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης και των τεχνολογιών απαιτούν μια προσαρμοστική και εξελικτική προσέγγιση. Η προτεινόμενη αιτιολογική σκέψη σκοπό έχει να διευκρινίζεται ότι ο ορισμός της τεχνητής νοημοσύνης πρέπει να εξελίσσεται συν τω χρόνω, σε συνάρτηση με τις προόδους των συστημάτων και των εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης.

Τροπολογία 3

Αιτιολογική σκέψη 20

Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα συστήματα χρησιμοποιούνται κατά τρόπο υπεύθυνο και αναλογικό, είναι επίσης σημαντικό να καθοριστεί ότι, σε καθεμία από αυτές τις τρεις, εξαντλητικά απαριθμούμενες και αυστηρά καθορισμένες περιπτώσεις, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη ορισμένα στοιχεία, ιδίως όσον αφορά τη φύση της κατάστασης στο πλαίσιο της οποίας προκύπτει το αίτημα και τις συνέπειες της χρήσης για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες όλων των ενδιαφερομένων προσώπων, καθώς και τις εγγυήσεις και τους όρους που προβλέπονται για τη χρήση. Επιπλέον, η χρήση συστημάτων εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης «σε πραγματικό χρόνο» σε δημόσια προσβάσιμους χώρους για σκοπούς επιβολής του νόμου θα πρέπει να υπόκειται σε κατάλληλους χρονικούς και χωρικούς περιορισμούς, ειδικότερα όσον αφορά τα αποδεικτικά στοιχεία ή ενδείξεις σχετικά με τις απειλές, τα θύματα ή τον δράστη. Η βάση δεδομένων αναφοράς προσώπων θα πρέπει να είναι κατάλληλη για κάθε περίπτωση χρήσης σε καθεμία από τις περιπτώσεις που αναφέρονται ανωτέρω.

Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα συστήματα χρησιμοποιούνται κατά τρόπο υπεύθυνο και αναλογικό, είναι επίσης σημαντικό να καθοριστεί ότι, σε καθεμία από αυτές τις τρεις, εξαντλητικά απαριθμούμενες και αυστηρά καθορισμένες περιπτώσεις, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη ορισμένα στοιχεία, ιδίως όσον αφορά τη φύση της κατάστασης στο πλαίσιο της οποίας προκύπτει το αίτημα και τις συνέπειες της χρήσης για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες όλων των ενδιαφερομένων προσώπων, καθώς και τις εγγυήσεις και τους όρους που προβλέπονται για τη χρήση. Πριν από την κατ’ εξαίρεση χρήση των συστημάτων αυτών, θα πρέπει να ζητείται η γνώμη των ενδιαφερόμενων ΟΤΑ. Επιπλέον, η χρήση συστημάτων εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης «σε πραγματικό χρόνο» σε δημόσια προσβάσιμους χώρους για σκοπούς επιβολής του νόμου θα πρέπει να υπόκειται σε αυστηρούς χρονικούς και χωρικούς περιορισμούς, ειδικότερα όσον αφορά τα αποδεικτικά στοιχεία ή ενδείξεις σχετικά με τις απειλές, τα θύματα ή τον δράστη. Η βάση δεδομένων αναφοράς προσώπων θα πρέπει να είναι κατάλληλη για κάθε περίπτωση χρήσης σε καθεμία από τις περιπτώσεις που αναφέρονται ανωτέρω.

Αιτιολογία

Τα συστήματα εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης «σε πραγματικό χρόνο» δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται χωρίς περίσκεψη.

Τροπολογία 4

Αιτιολογική σκέψη 21

Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Κάθε χρήση συστήματος εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης «σε πραγματικό χρόνο» σε δημόσια προσβάσιμους χώρους για σκοπούς επιβολής του νόμου θα πρέπει να υπόκειται σε ρητή και ειδική άδεια που χορηγείται από δικαστική αρχή ή από ανεξάρτητη διοικητική αρχή κράτους μέλους. Η άδεια αυτή θα πρέπει καταρχήν να λαμβάνεται πριν από τη χρήση, εκτός από δεόντως αιτιολογημένες επείγουσες περιπτώσεις, δηλαδή σε περιπτώσεις στις οποίες η ανάγκη χρήσης των εν λόγω συστημάτων είναι τέτοια που η λήψη άδειας πριν από την έναρξη της χρήσης καθίσταται πρακτικά και αντικειμενικά αδύνατη. Σε αυτές τις επείγουσες περιπτώσεις , η χρήση θα πρέπει να περιορίζεται στο απολύτως ελάχιστο αναγκαίο και να υπόκειται στις κατάλληλες εγγυήσεις και προϋποθέσεις, όπως καθορίζονται στο εθνικό δίκαιο και εξειδικεύονται στο πλαίσιο κάθε επιμέρους περίπτωσης επείγουσας χρήσης από την ίδια την αρχή επιβολής του νόμου . Επιπλέον, σε τέτοιες περιπτώσεις, η αρχή επιβολής του νόμου θα πρέπει να επιδιώκει να λάβει άδεια το συντομότερο δυνατόν, δηλώνοντας παράλληλα τους λόγους για τους οποίους δεν ήταν σε θέση να τη ζητήσει νωρίτερα.

Κάθε χρήση συστήματος εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης «σε πραγματικό χρόνο» σε δημόσια προσβάσιμους χώρους για σκοπούς επιβολής του νόμου θα πρέπει να υπόκειται σε ρητή και ειδική άδεια που χορηγείται από δικαστική αρχή ή από ανεξάρτητη διοικητική αρχή κράτους μέλους. Η άδεια αυτή θα πρέπει να λαμβάνεται πριν από τη χρήση, εκτός από δεόντως αιτιολογημένες επείγουσες περιπτώσεις, δηλαδή σε περιπτώσεις στις οποίες η ανάγκη χρήσης των εν λόγω συστημάτων είναι τέτοια που η λήψη άδειας πριν από την έναρξη της χρήσης καθίσταται πρακτικά και αντικειμενικά αδύνατη. Σε κάθε περίπτωση , η χρήση θα πρέπει να περιορίζεται στο απολύτως ελάχιστο αναγκαίο και να υπόκειται στις κατάλληλες εγγυήσεις και προϋποθέσεις, όπως καθορίζονται στο εθνικό δίκαιο. Επιπλέον, η αρχή επιβολής του νόμου θα πρέπει να ενημερώνει ανυπερθέτως τους ενδιαφερόμενους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης και να επιδιώκει να λάβει άδεια από τις αρμόδιες αρχές .

Αιτιολογία

Η πολιτική και διοικητική ευθύνη για τη διαχείριση και την επιτήρηση των δημόσιων χώρων υπάγεται στην αρμοδιότητα των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ). Συνεπώς, οι οργανισμοί αυτοί θα πρέπει να συμμετέχουν δεόντως στην εφαρμογή τέτοιου είδους συστημάτων σε δημόσιους χώρους. Σε επείγουσες περιπτώσεις κατά τις οποίες δεν είναι εύλογο να αναμένεται η πρότερη διαβούλευση, ο ενδιαφερόμενος οργανισμός τοπικής αυτοδιοίκησης πρέπει να ενημερώνεται ανυπερθέτως για την τοποθέτηση συστημάτων βιομετρικής ταυτοποίησης στον δημόσιο χώρο.

Τροπολογία 5

Αιτιολογική σκέψη 39

Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Τα συστήματα ΤΝ που χρησιμοποιούνται στη διαχείριση της μετανάστευσης, του ασύλου και των συνοριακών ελέγχων επηρεάζουν άτομα που βρίσκονται συχνά σε ιδιαίτερα ευάλωτη θέση και εξαρτώνται από την έκβαση των ενεργειών των αρμόδιων δημόσιων αρχών. Ως εκ τούτου, η ακρίβεια, ο αμερόληπτος χαρακτήρας και η διαφάνεια των συστημάτων ΤΝ που χρησιμοποιούνται σε αυτά τα πλαίσια είναι ιδιαίτερα σημαντικά για τη διασφάλιση του σεβασμού των δικαιωμάτων των θιγόμενων προσώπων, ιδίως των δικαιωμάτων τους στην ελεύθερη κυκλοφορία, τη μη διακριτική μεταχείριση, την προστασία της ιδιωτικής ζωής και των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, σε διεθνή προστασία και χρηστή διοίκηση. Ως εκ τούτου, είναι σκόπιμο να ταξινομηθούν ως υψηλού κινδύνου τα συστήματα ΤΝ που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν από τις αρμόδιες δημόσιες αρχές που είναι επιφορτισμένες με καθήκοντα στους τομείς της διαχείρισης της μετανάστευσης, του ασύλου και των συνοριακών ελέγχων ως πολύγραφοι και παρεμφερή εργαλεία ή για την ανίχνευση της συναισθηματικής κατάστασης ενός φυσικού προσώπου· για την αξιολόγηση ορισμένων κινδύνων που παρουσιάζουν φυσικά πρόσωπα που εισέρχονται στο έδαφος κράτους μέλους ή υποβάλλουν αίτηση θεώρησης ή ασύλου· για την επαλήθευση της γνησιότητας των σχετικών εγγράφων των φυσικών προσώπων· για την παροχή συνδρομής στις αρμόδιες δημόσιες αρχές για την εξέταση των αιτήσεων ασύλου, θεώρησης και αδειών διαμονής και των συναφών καταγγελιών με στόχο τον καθορισμό της επιλεξιμότητας των φυσικών προσώπων που υποβάλλουν αίτηση χορήγησης καθεστώτος Τα συστήματα ΤΝ στον τομέα της διαχείρισης της μετανάστευσης, του ασύλου και των συνοριακών ελέγχων τα οποία καλύπτονται από τον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να πληρούν τις σχετικές διαδικαστικές απαιτήσεις που καθορίζονται στην οδηγία 2013/32/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 810/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και σε άλλη σχετική νομοθεσία.

Τα συστήματα ΤΝ που χρησιμοποιούνται στη διαχείριση της μετανάστευσης, του ασύλου και των συνοριακών ελέγχων επηρεάζουν άτομα που βρίσκονται συχνά σε ιδιαίτερα ευάλωτη θέση και εξαρτώνται από την έκβαση των ενεργειών των αρμόδιων δημόσιων αρχών. Ως εκ τούτου, η ακρίβεια, ο αμερόληπτος χαρακτήρας και η διαφάνεια των συστημάτων ΤΝ που χρησιμοποιούνται σε αυτά τα πλαίσια είναι ιδιαίτερα σημαντικά για τη διασφάλιση του σεβασμού των δικαιωμάτων των θιγόμενων προσώπων, ιδίως των δικαιωμάτων τους στην ελεύθερη κυκλοφορία, τη μη διακριτική μεταχείριση, την προστασία της ιδιωτικής ζωής και των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, σε διεθνή προστασία και χρηστή διοίκηση. Ως εκ τούτου, είναι απολύτως αναγκαίο να ταξινομηθούν ως υψηλού κινδύνου τα συστήματα ΤΝ που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν από τις αρμόδιες δημόσιες αρχές που είναι επιφορτισμένες με καθήκοντα στους τομείς της διαχείρισης της μετανάστευσης, του ασύλου και των συνοριακών ελέγχων ως πολύγραφοι και παρεμφερή εργαλεία ή για την ανίχνευση της συναισθηματικής κατάστασης ενός φυσικού προσώπου· για την αξιολόγηση ορισμένων κινδύνων που παρουσιάζουν φυσικά πρόσωπα που εισέρχονται στο έδαφος κράτους μέλους ή υποβάλλουν αίτηση θεώρησης ή ασύλου· για την επαλήθευση της γνησιότητας των σχετικών εγγράφων των φυσικών προσώπων· για την παροχή συνδρομής στις αρμόδιες δημόσιες αρχές για την εξέταση των αιτήσεων ασύλου, θεώρησης και αδειών διαμονής και των συναφών καταγγελιών με στόχο τον καθορισμό της επιλεξιμότητας των φυσικών προσώπων που υποβάλλουν αίτηση χορήγησης καθεστώτος. Τα συστήματα ΤΝ στον τομέα της διαχείρισης της μετανάστευσης, του ασύλου και των συνοριακών ελέγχων τα οποία καλύπτονται από τον παρόντα κανονισμό θα πρέπει να πληρούν τις σχετικές διαδικαστικές απαιτήσεις που καθορίζονται στην οδηγία 2013/32/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 810/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και σε άλλη σχετική νομοθεσία.

Αιτιολογία

Με την τροποποίηση αυτή τονίζεται η αναγκαιότητα υπαγωγής των εν λόγω συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης στο ενισχυμένο καθεστώς που ισχύει για τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης υψηλού κινδύνου.

Τροπολογία 6

Αιτιολογική σκέψη 43

Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Οι απαιτήσεις θα πρέπει να εφαρμόζονται σε συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου όσον αφορά την ποιότητα των συνόλων δεδομένων που χρησιμοποιούνται, τον τεχνικό φάκελο και την τήρηση αρχείων, τη διαφάνεια και την πληροφόρηση των χρηστών, την ανθρώπινη εποπτεία και τη στιβαρότητα, την ακρίβεια και την κυβερνοασφάλεια. Οι απαιτήσεις αυτές είναι αναγκαίες για τον αποτελεσματικό μετριασμό των κινδύνων για την υγεία, την ασφάλεια , την ασφάλεια δεδομένων, τα δικαιώματα των καταναλωτών και τα θεμελιώδη δικαιώματα, όπως εφαρμόζονται βάσει του σκοπού του συστήματος και δεν είναι ευλόγως διαθέσιμα άλλα λιγότερο περιοριστικά για το εμπόριο μέτρα, ώστε να αποφεύγονται αδικαιολόγητοι περιορισμοί στο εμπόριο. Τα φυσικά πρόσωπα ή οι ομάδες φυσικών προσώπων για τα οποία προορίζονται τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου που διατίθενται στην αγορά της Ένωσης ή τίθενται σε λειτουργία με άλλον τρόπο θα πρέπει να ενημερώνονται κατά τρόπο πρόσφορο, εύκολα προσβάσιμο και κατανοητό και να έχουν πρόσβαση σε σαφείς, εύκολα προσπελάσιμες και δημόσια διαθέσιμες πληροφορίες οι οποίες θα διευκρινίζουν το γεγονός ότι τα πρόσωπα αυτά υπόκεινται στα εν λόγω συστήματα.

Αιτιολογία

Οι απαιτήσεις διαφάνειας και ενημέρωσης που ισχύουν για τους παρόχους και τους χρήστες θα πρέπει να επεκταθούν και στα πρόσωπα ή τις ομάδες προσώπων τις οποίες ενδέχεται να αφορά η χρήση συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης υψηλού κινδύνου που απαριθμούνται στο παράρτημα ΙΙΙ του κανονισμού. Με τη φράση «κατά τρόπο κατανοητό» νοείται, ειδικότερα, «σε γλώσσα κατανοητή και προσβάσιμη για τον χρήστη, συμπεριλαμβανομένων και των προφορικών ή των νοηματικών γλωσσών».

Τροπολογία 7

Νέα αιτιολογική σκέψη μετά την αιτιολογική σκέψη 44

Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Οι πάροχοι συστημάτων ΤΝ δεν πρέπει να περιλαμβάνουν στο σύστημα διαχείρισης της ποιότητας κανένα μέτρο που θα ευνοούσε αδικαιολόγητες διακρίσεις με βάση το φύλο, την καταγωγή, τη θρησκεία ή τις πεποιθήσεις, την αναπηρία, την ηλικία, τον γενετήσιο προσανατολισμό ή οποιονδήποτε άλλο λόγο.

Αιτιολογία

Οι παράνομες διακρίσεις προέρχονται από ανθρώπινη δράση. Οι πάροχοι συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης πρέπει να αποφεύγουν να περιλαμβάνουν στο σύστημα διαχείρισης της ποιότητας μέτρα που θα μπορούσαν να ενθαρρύνουν τις διακρίσεις.

Τροπολογία 8

Αιτιολογική σκέψη 47

Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Για να αντιμετωπιστεί η αδιαφάνεια που μπορεί να καταστήσει ορισμένα συστήματα ΤΝ δυσνόητα ή υπερβολικά περίπλοκα για τα φυσικά πρόσωπα, θα πρέπει να απαιτείται κάποιος βαθμός διαφάνειας για τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου. Οι χρήστες θα πρέπει να σε θέση να ερμηνεύουν τα στοιχεία εξόδου του συστήματος και να τα χρησιμοποιούν σωστά. Ως εκ τούτου, τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου θα πρέπει να συνοδεύονται από σχετική τεκμηρίωση και οδηγίες χρήσης και να περιλαμβάνουν συνοπτικές και σαφείς πληροφορίες, μεταξύ άλλων σε σχέση με πιθανούς κινδύνους για τα θεμελιώδη δικαιώματα και κινδύνους διακρίσεων, κατά περίπτωση.

Για να αντιμετωπιστεί η αδιαφάνεια που μπορεί να καταστήσει ορισμένα συστήματα ΤΝ δυσνόητα ή υπερβολικά περίπλοκα για τα φυσικά πρόσωπα ή τις δημόσιες αρχές κάθε επιπέδου διακυβέρνησης , θα πρέπει να απαιτείται υψηλός βαθμός διαφάνειας για τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου. Οι χρήστες θα πρέπει να σε θέση να ερμηνεύουν τα στοιχεία εξόδου του συστήματος και να τα χρησιμοποιούν σωστά. Ως εκ τούτου, τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου θα πρέπει να συνοδεύονται από σχετική τεκμηρίωση και οδηγίες χρήσης και να περιλαμβάνουν συνοπτικές και σαφείς πληροφορίες, μεταξύ άλλων σε σχέση με πιθανούς κινδύνους για τα θεμελιώδη δικαιώματα και κινδύνους διακρίσεων, κατά περίπτωση.

Αιτιολογία

Με τη διατύπωση «κάποιος βαθμός διαφάνειας» υποβαθμίζεται η ευθύνη που υπέχουν οι σχεδιαστές συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης υψηλού κινδύνου.

Τροπολογία 9

Αιτιολογική σκέψη 48

Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου θα πρέπει να σχεδιάζονται και να αναπτύσσονται κατά τρόπο ώστε τα φυσικά πρόσωπα να μπορούν να επιβλέπουν τη λειτουργία τους. Για τον σκοπό αυτό, ο πάροχος του συστήματος θα πρέπει να προσδιορίζει κατάλληλα μέτρα ανθρώπινης εποπτείας πριν από τη διάθεσή του συστήματος στην αγορά ή τη θέση του σε λειτουργία. Ειδικότερα, τα μέτρα αυτά θα πρέπει, κατά περίπτωση, να διασφαλίζουν ότι το σύστημα υπόκειται σε εγγενείς περιορισμούς λειτουργίας οι οποίοι δεν μπορούν να παρακαμφθούν από το ίδιο το σύστημα και ότι ανταποκρίνεται στον άνθρωπο που το χειρίζεται, και ότι τα φυσικά πρόσωπα στα οποία έχει ανατεθεί η ανθρώπινη εποπτεία διαθέτουν την απαιτούμενη ικανότητα, κατάρτιση και εξουσιοδότηση για την εκτέλεση αυτού του καθήκοντος.

Τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου θα πρέπει να σχεδιάζονται και να αναπτύσσονται κατά τρόπο ώστε τα φυσικά πρόσωπα και οι δημόσιες αρχές κάθε επιπέδου διακυβέρνησης να μπορούν να επιβλέπουν τη λειτουργία τους. Για τον σκοπό αυτό, ο πάροχος του συστήματος θα πρέπει να προσδιορίζει κατάλληλα μέτρα ανθρώπινης εποπτείας πριν από τη διάθεσή του συστήματος στην αγορά ή τη θέση του σε λειτουργία. Ειδικότερα, τα μέτρα αυτά θα πρέπει, κατά περίπτωση, να διασφαλίζουν ότι το σύστημα υπόκειται σε εγγενείς περιορισμούς λειτουργίας οι οποίοι δεν μπορούν να παρακαμφθούν από το ίδιο το σύστημα και ότι ανταποκρίνεται στον άνθρωπο που το χειρίζεται, και ότι τα φυσικά πρόσωπα στα οποία έχει ανατεθεί η ανθρώπινη εποπτεία διαθέτουν την απαιτούμενη ικανότητα, κατάρτιση και εξουσιοδότηση για την εκτέλεση αυτού του καθήκοντος.

Αιτιολογία

Αυτονόητη

Τροπολογία 10

Αιτιολογική σκέψη 67

Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου θα πρέπει να φέρουν τη σήμανση CE ώστε να δηλώνεται η συμμόρφωσή τους με τον παρόντα κανονισμό και να μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα εντός της εσωτερικής αγοράς. Τα κράτη μέλη δεν θα πρέπει να δημιουργούν αδικαιολόγητα εμπόδια στη διάθεση στην αγορά ή στη θέση σε λειτουργία των συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου που συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις που ορίζονται στον παρόντα κανονισμό και φέρουν τη σήμανση CE.

Τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου θα πρέπει να φέρουν τη σήμανση CE ώστε να δηλώνεται η συμμόρφωσή τους με τον παρόντα κανονισμό και να μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα εντός της εσωτερικής αγοράς. Τα κράτη μέλη δεν θα πρέπει να δημιουργούν εμπόδια στη διάθεση στην αγορά ή στη θέση σε λειτουργία των συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου που συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις που ορίζονται στον παρόντα κανονισμό και φέρουν τη σήμανση CE. Τα κράτη μέλη έχουν την εξουσία να ρυθμίζουν τις πρακτικές και τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου μόνον για το υπέρτερο και δεόντως δικαιολογημένο δημόσιο συμφέρον και για συμφέροντα εθνικής ασφάλειας.

Αιτιολογία

Μολονότι τα κράτη μέλη δεν θα πρέπει να παρεμποδίζουν την εφαρμογή του κανονισμού, θα πρέπει να διατηρούν το δικαίωμα να ρυθμίζουν τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης υψηλού κινδύνου, εάν διακυβεύονται το δημόσιο συμφέρον και τα συμφέροντα εθνικής ασφάλειας.

Τροπολογία 11

Αιτιολογική σκέψη 70

Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Ορισμένα συστήματα ΤΝ που προορίζονται να αλληλεπιδρούν με φυσικά πρόσωπα ή να παράγουν περιεχόμενο ενδέχεται να ενέχουν συγκεκριμένους κινδύνους πλαστοπροσωπίας ή παραπλάνησης ανεξάρτητα από το αν χαρακτηρίζονται ως υψηλού κινδύνου ή όχι. Συνεπώς, σε ορισμένες περιπτώσεις, η χρήση των συστημάτων αυτών θα πρέπει να υπόκειται σε ειδικές υποχρεώσεις διαφάνειας, με την επιφύλαξη των απαιτήσεων και των υποχρεώσεων που ισχύουν για τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου. Ειδικότερα, τα φυσικά πρόσωπα θα πρέπει να ενημερώνονται ότι αλληλεπιδρούν με σύστημα ΤΝ , εκτός εάν αυτό είναι προφανές από τις περιστάσεις και το πλαίσιο της χρήσης . Επιπλέον τα φυσικά πρόσωπα θα πρέπει να ενημερώνονται όταν εκτίθενται σε σύστημα αναγνώρισης συναισθημάτων ή βιομετρικής κατηγοριοποίησης. Οι πληροφορίες και κοινοποιήσεις θα πρέπει να παρέχονται σε μορφή προσβάσιμη για τα άτομα με αναπηρία. Επιπλέον, οι χρήστες οι οποίοι χρησιμοποιούν σύστημα ΤΝ για τη δημιουργία ή τον χειρισμό περιεχομένου εικόνας, ήχου ή βίντεο που έχει αισθητές ομοιότητες με υπαρκτά πρόσωπα, τόπους ή γεγονότα και το οποίο θα μπορούσε να εκληφθεί ψευδώς από κάποιο πρόσωπο ως γνήσιο, θα πρέπει να γνωστοποιούν ότι το περιεχόμενο έχει δημιουργηθεί τεχνητά ή έχει υποστεί χειρισμό, μέσω της κατάλληλης επισήμανσης των στοιχείων εξόδου του συστήματος τεχνητής νοημοσύνης και γνωστοποίησης της τεχνητής προέλευσής του.

Ορισμένα συστήματα ΤΝ που προορίζονται να αλληλεπιδρούν με φυσικά πρόσωπα ή να παράγουν περιεχόμενο ενδέχεται να ενέχουν συγκεκριμένους κινδύνους πλαστοπροσωπίας ή παραπλάνησης ανεξάρτητα από το αν χαρακτηρίζονται ως υψηλού κινδύνου ή όχι. Συνεπώς, η χρήση των συστημάτων αυτών θα πρέπει να υπόκειται σε ειδικές υποχρεώσεις διαφάνειας, με την επιφύλαξη των απαιτήσεων και των υποχρεώσεων που ισχύουν για τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου. Ειδικότερα, τα φυσικά πρόσωπα θα πρέπει να ενημερώνονται συστηματικά για το γεγονός ότι αλληλεπιδρούν με σύστημα ΤΝ. Επιπλέον τα φυσικά πρόσωπα θα πρέπει να ενημερώνονται όταν εκτίθενται σε σύστημα αναγνώρισης συναισθημάτων ή βιομετρικής κατηγοριοποίησης. Οι πληροφορίες και κοινοποιήσεις θα πρέπει να παρέχονται σε μορφή προσβάσιμη για τα άτομα με αναπηρία. Επιπλέον, οι χρήστες οι οποίοι χρησιμοποιούν σύστημα ΤΝ για τη δημιουργία ή τον χειρισμό περιεχομένου εικόνας, ήχου ή βίντεο που έχει αισθητές ομοιότητες με υπαρκτά πρόσωπα, τόπους ή γεγονότα και το οποίο θα μπορούσε να εκληφθεί ψευδώς από κάποιο πρόσωπο ως γνήσιο, θα πρέπει να γνωστοποιούν ότι το περιεχόμενο έχει δημιουργηθεί τεχνητά ή έχει υποστεί χειρισμό, μέσω της κατάλληλης επισήμανσης των στοιχείων εξόδου του συστήματος τεχνητής νοημοσύνης και γνωστοποίησης της τεχνητής προέλευσής του.

Αιτιολογία

Δεν θα πρέπει να υπάρχει καμία εξαίρεση από την υποχρέωση διαφάνειας και πληροφόρησης όταν φυσικά πρόσωπα αλληλεπιδρούν με συστήματα τεχνητής νοημοσύνης.

Τροπολογία 12

Αιτιολογική σκέψη 76

Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Προκειμένου να διευκολυνθεί η ομαλή, αποτελεσματική και εναρμονισμένη εφαρμογή του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να συσταθεί Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Τεχνητής Νοημοσύνης. Το Συμβούλιο θα πρέπει να είναι αρμόδιο για την εκτέλεση ορισμένων συμβουλευτικών καθηκόντων, συμπεριλαμβανομένης της έκδοσης γνωμών, συστάσεων, συμβουλών ή κατευθυντήριων οδηγιών σε θέματα που σχετίζονται με την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού, μεταξύ άλλων σε σχέση με τεχνικές προδιαγραφές ή υφιστάμενα πρότυπα όσον αφορά τις απαιτήσεις που θεσπίζονται με τον παρόντα κανονισμό, καθώς και της παροχής συμβουλών και συνδρομής στην Επιτροπή για συγκεκριμένα ζητήματα που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη.

Αιτιολογία

Στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Τεχνητής Νοημοσύνης θα πρέπει να αποτυπώνονται ορθά τα κύρια συμφέροντα της ευρωπαϊκής κοινωνίας. Πρόκειται κυρίως για τα συμφέροντα στους τομείς των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του κλίματος και της ενεργειακής αποδοτικότητας των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης, της ασφάλειας, της κοινωνικής ένταξης, της υγείας κ.λπ. Η ισορροπία ανδρών και γυναικών είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την εξασφάλιση της πολυμορφίας στις δραστηριότητες παροχής συμβουλών, εκπόνησης κατευθυντήριων γραμμών κ.λπ.

Τροπολογία 13

Αιτιολογική σκέψη 77

Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Τα κράτη μέλη διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην εφαρμογή και την επιβολή του παρόντος κανονισμού. Στο πλαίσιο αυτό, κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να ορίσει μία ή περισσότερες εθνικές αρμόδιες αρχές για την εποπτεία της εφαρμογής και της υλοποίησης του παρόντος κανονισμού. Προκειμένου να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα της οργάνωσης από την πλευρά των κρατών μελών και να δημιουργηθεί ένα επίσημο σημείο επαφής με το κοινό και άλλους ομολόγους σε επίπεδο κρατών μελών και σε επίπεδο Ένωσης, σε κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να οριστεί μία εθνική αρχή ως εθνική εποπτική αρχή.

Αιτιολογία

Για τους σκοπούς της εφαρμοσιμότητας του κανονισμού και του οικείου μηχανισμού εποπτείας και εφαρμογής, τα κράτη μέλη πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να αναθέτουν στους ΟΤΑ καθήκοντα επιτήρησης ή υλοποίησης, εφόσον αυτό κρίνεται αναγκαίο και στο μέτρο του δυνατού.

Τροπολογία 14

Αιτιολογική σκέψη 79

Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Προκειμένου να διασφαλιστεί η κατάλληλη και αποτελεσματική επιβολή των απαιτήσεων και των υποχρεώσεων που ορίζονται στον παρόντα κανονισμό, ο οποίος αποτελεί ενωσιακή νομοθεσία εναρμόνισης, θα πρέπει να εφαρμόζεται στο σύνολό του το σύστημα εποπτείας της αγοράς και συμμόρφωσης των προϊόντων που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2019/1020. Όταν απαιτείται για την άσκηση της εντολής τους, οι εθνικές αρμόδιες αρχές ή φορείς που έχουν επιφορτιστεί με την εποπτεία της εφαρμογής του δικαίου της Ένωσης για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των φορέων ισότητας, θα πρέπει επίσης να έχουν πρόσβαση σε κάθε φάκελο τεκμηρίωσης που δημιουργείται στο πλαίσιο του παρόντος κανονισμού.

Προκειμένου να διασφαλιστεί η κατάλληλη και αποτελεσματική επιβολή των απαιτήσεων και των υποχρεώσεων που ορίζονται στον παρόντα κανονισμό, ο οποίος αποτελεί ενωσιακή νομοθεσία εναρμόνισης, θα πρέπει να εφαρμόζεται στο σύνολό του το σύστημα εποπτείας της αγοράς και συμμόρφωσης των προϊόντων που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) 2019/1020. Όταν απαιτείται για την άσκηση της εντολής τους, οι εθνικές αρμόδιες αρχές , καθώς και, κατά περίπτωση, οι τοπικές ή οι περιφερειακές αρχές, ή φορείς που έχουν επιφορτιστεί με την εποπτεία της εφαρμογής του δικαίου της Ένωσης για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των φορέων ισότητας, θα πρέπει επίσης να έχουν πρόσβαση σε κάθε φάκελο τεκμηρίωσης που δημιουργείται στο πλαίσιο του παρόντος κανονισμού.

Αιτιολογία

Με την προτεινόμενη τροπολογία λαμβάνονται υπόψη οι διάφορες δομές διακυβέρνησης που υφίστανται στα κράτη μέλη της ΕΕ.

Τροπολογία 15

Αιτιολογική σκέψη 83

Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Προκειμένου να διασφαλιστεί η αξιόπιστη και εποικοδομητική συνεργασία των αρμόδιων αρχών σε ενωσιακό και σε εθνικό επίπεδο, όλα τα μέρη που συμμετέχουν στην εφαρμογή του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να τηρούν την εμπιστευτικότητα των πληροφοριών και των δεδομένων που λαμβάνονται κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους.

Προκειμένου να διασφαλιστεί η αξιόπιστη και εποικοδομητική συνεργασία των αρμόδιων αρχών σε ενωσιακό, σε εθνικό , σε περιφερειακό και σε τοπικό επίπεδο, όλα τα μέρη που συμμετέχουν στην εφαρμογή του παρόντος κανονισμού θα πρέπει να τηρούν την εμπιστευτικότητα των πληροφοριών και των δεδομένων που λαμβάνονται κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους.

Αιτιολογία

Τροπολογία 16

Τίτλος Ι άρθρο 3 ψηφίο 1 — Ορισμοί

Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

«σύστημα τεχνητής νοημοσύνης» (σύστημα ΤΝ): λογισμικό που αναπτύσσεται με μία ή περισσότερες από τις τεχνικές και προσεγγίσεις που παρατίθενται στο παράρτημα I και μπορεί, για ένα δεδομένο σύνολο στόχων που έχουν καθοριστεί από τον άνθρωπο, να παράγει στοιχεία εξόδου όπως περιεχόμενο, προβλέψεις, συστάσεις ή αποφάσεις που επηρεάζουν τα περιβάλλοντα με τα οποία αλληλεπιδρά·

«σύστημα τεχνητής νοημοσύνης» (σύστημα ΤΝ): λογισμικό που αναπτύσσεται με μία ή περισσότερες από τις τεχνικές και προσεγγίσεις που παρατίθενται ενδεικτικά και όχι εξαντλητικά στο παράρτημα I, και το οποίο συνδέεται με κοινωνικές πρακτικές και με στοιχεία ταυτότητας και πολιτισμού, μπορεί δε , για ένα δεδομένο σύνολο στόχων που έχουν καθοριστεί από τον άνθρωπο, και με βάση την αντίληψη του περιβάλλοντός του χάρη στη συλλογή δεδομένων, στην ερμηνεία των συλλεγόμενων δεδομένων, είτε διαρθρωμένων είτε όχι, στη διαχείριση των γνώσεων ή στην επεξεργασία της πληροφορίας που προκύπτει από τα εν λόγω δεδομένα, να παράγει στοιχεία εξόδου όπως περιεχόμενο, προβλέψεις, συστάσεις ή αποφάσεις που επηρεάζουν τα περιβάλλοντα με τα οποία αλληλεπιδρά·

Αιτιολογία

Ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης συνίσταται σε έναν συνδυασμό τεχνικών στοιχείων τα οποία συνδυάζουν δεδομένα, αλγορίθμους και υπολογιστική ισχύ με κοινωνικές πρακτικές, με την κοινωνία, με την ταυτότητα και με τον πολιτισμό. Ο ορισμός ενός τέτοιου κοινωνικο-τεχνικού συνόλου θα πρέπει, συνεπώς, να αντέχει στον χρόνο και να επικαιροποιείται τακτικά ώστε να αντικατοπτρίζει με ακρίβεια τον συνεχώς αυξανόμενο κοινωνικό αντίκτυπο της τεχνητής νοημοσύνης, παράλληλα δε να εντοπίζει τις ταχέως μεταβαλλόμενες προκλήσεις και ευκαιρίες που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη, συμπεριλαμβανομένης της σύνδεσης μεταξύ της διαχείρισης των γνώσεων και της ΤΝ. Στο πλαίσιο αυτό, ένας αλγόριθμος που αναπτύσσεται από άλλον αλγόριθμο θα πρέπει επίσης να υπόκειται στον κανονισμό.

Τροπολογία 17

Άρθρο 5 παράγραφος 1

Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Απαγορεύονται οι ακόλουθες πρακτικές στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης:

α)

η διάθεση στην αγορά, η θέση σε λειτουργία ή η χρήση συστήματος ΤΝ που χρησιμοποιεί τεχνικές οι οποίες απευθύνονται στο υποσυνείδητο ενός προσώπου υπερκεράζοντας το συνειδητό του, προκειμένου να στρεβλώσει ουσιωδώς τη συμπεριφορά ενός προσώπου κατά τρόπο που προκαλεί ή ενδέχεται να προκαλέσει στο εν λόγω πρόσωπο ή σε άλλο πρόσωπο σωματική ή ψυχολογική βλάβη , που παραβιάζει ή ενδέχεται να παραβιάσει τα θεμελιώδη δικαιώματα ενός άλλου προσώπου ή μιας ομάδας προσώπων, συμπεριλαμβανομένης της φυσικής ή ψυχικής υγείας και ασφάλειάς τους , προκαλεί ή είναι πιθανόν να προκαλέσει ζημία στους καταναλωτές, συμπεριλαμβανομένων χρηματικής απώλειας ή οικονομικών διακρίσεων, ή που υπονομεύει ή ενδέχεται να υπονομεύσει τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου ·

β)

η διάθεση στην αγορά, η θέση σε λειτουργία ή η χρήση συστήματος ΤΝ που εκμεταλλεύεται οποιοδήποτε από τα τρωτά σημεία συγκεκριμένης ομάδας προσώπων λόγω της ηλικίας, της σωματικής ή διανοητικής αναπηρίας τους, προκειμένου να στρεβλωθεί ουσιωδώς η συμπεριφορά προσώπου που ανήκει στην εν λόγω ομάδα κατά τρόπο που προκαλεί ή ενδέχεται να προκαλέσει στο εν λόγω πρόσωπο ή σε άλλο πρόσωπο σωματική ή ψυχολογική βλάβη·

β)

γ)

η διάθεση στην αγορά, η θέση σε λειτουργία ή η χρήση συστημάτων ΤΝ από τις δημόσιες αρχές ή εξ ονόματός τους για την αξιολόγηση ή την ταξινόμηση της αξιοπιστίας των φυσικών προσώπων για ορισμένο χρονικό διάστημα με βάση την κοινωνική τους συμπεριφορά ή τα γνωστά ή προβλεπόμενα προσωπικά χαρακτηριστικά τους ή χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς τους , με κοινωνική βαθμολογία η οποία οδηγεί σε ένα ή σε αμφότερα από τα ακόλουθα:

i)	επιζήμια ή δυσμενή μεταχείριση ορισμένων φυσικών προσώπων ή ολόκληρων ομάδων φυσικών προσώπων σε κοινωνικά πλαίσια τα οποία δεν σχετίζονται με το πλαίσιο στο οποίο παρήχθησαν ή συλλέχθηκαν αρχικά τα δεδομένα·

ii)	επιζήμια ή δυσμενή μεταχείριση ορισμένων φυσικών προσώπων ή ολόκληρων ομάδων φυσικών προσώπων, η οποία είναι αδικαιολόγητη ή δυσανάλογη προς την κοινωνική συμπεριφορά τους ή τη σοβαρότητά της·

γ)

η διάθεση στην αγορά, η θέση σε λειτουργία ή η χρήση συστημάτων ΤΝ από τις δημόσιες αρχές ή εξ ονόματός τους για την αξιολόγηση ή την ταξινόμηση της αξιοπιστίας των φυσικών προσώπων ή ομάδων προσώπων για ορισμένο χρονικό διάστημα με βάση την κοινωνική τους συμπεριφορά ή τα γνωστά ή προβλεπόμενα προσωπικά χαρακτηριστικά τους ή χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς τους , που οδηγεί σε κοινωνική βαθμολόγηση για γενικούς σκοπούς με βάση την ΤΝ ·

δ)

η χρήση συστημάτων εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης «σε πραγματικό χρόνο», σε δημόσια προσβάσιμους χώρους για σκοπούς επιβολής του νόμου, εκτός εάν και στον βαθμό που η χρήση αυτή είναι απολύτως αναγκαία για έναν από τους ακόλουθους στόχους:

i)	τη στοχευμένη αναζήτηση συγκεκριμένων δυνητικών θυμάτων εγκληματικών πράξεων, συμπεριλαμβανομένων των αγνοούμενων παιδιών·

ii)	την πρόληψη συγκεκριμένης, ουσιώδους και επικείμενης απειλής κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας φυσικών προσώπων ή απειλές τρομοκρατικής επίθεσης·

iii)

τον εντοπισμό, την ταυτοποίηση ή τη δίωξη δράστη ή υπόπτου για ποινικό αδίκημα που αναφέρεται στο άρθρο 2 παράγραφος 2 της απόφασης-πλαισίου 2002/584/ΔΕΥ ([62]) του Συμβουλίου και το οποίο τιμωρείται στο οικείο κράτος μέλος με στερητική της ελευθερίας ποινή ή στερητικό της ελευθερίας μέτρο ασφάλειας ανώτατης διάρκειας τουλάχιστον τριών ετών, όπως ορίζεται στο δίκαιο του εν λόγω κράτους μέλους.

δ)

η διάθεση στην αγορά, η θέση σε λειτουργία ή η χρήση συστημάτων ΤΝ από τις δημόσιες αρχές ή εξ ονόματός τους, η εφαρμογή κοινωνικής βαθμολόγησης με βάση την ΤΝ για συγκεκριμένους σκοπούς χωρίς ανθρώπινη επίβλεψη, δηλαδή σε κοινωνικά πλαίσια που σχετίζονται με πλαίσια στα οποία αρχικά τα δεδομένα δημιουργήθηκαν ή συλλέχθηκαν, με στόχο την αξιολόγηση ή την ταξινόμηση της αξιοπιστίας των φυσικών ατόμων ή ομάδες ατόμων για ορισμένο χρονικό διάστημα με βάση την κοινωνική τους συμπεριφορά ή με βάση τα γνωστά ή προβλεπόμενα προσωπικά χαρακτηριστικά τους ή χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς τους, με κοινωνική βαθμολογία η οποία οδηγεί σε επιζήμια ή δυσμενή μεταχείριση ορισμένων φυσικών προσώπων ή ολόκληρων ομάδων φυσικών προσώπων που είναι αδικαιολόγητη ή δυσανάλογη προς την κοινωνική συμπεριφορά τους ή τη σοβαρότητά της·

ε)

i)	τη στοχευμένη αναζήτηση συγκεκριμένων δυνητικών θυμάτων εγκληματικών πράξεων, συμπεριλαμβανομένων των αγνοούμενων παιδιών·

ii)	την πρόληψη συγκεκριμένης, ουσιώδους και επικείμενης απειλής κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας φυσικών προσώπων ή απειλές τρομοκρατικής επίθεσης·

iii)

Αιτιολογία

Οι τεχνικές που απευθύνονται στο υποσυνείδητο είναι γενικά δυνατό να παραβιάζουν την ελευθερία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και, κατά συνέπεια, τη λειτουργία του δημοκρατικού κράτους δικαίου. Συγχρόνως, η τεχνητή νοημοσύνη ενδέχεται να υπονομεύσει τα δικαιώματα των καταναλωτών. Στόχος των προτεινόμενων προσθηκών είναι να διασαφηνίσουν το σημείο αυτό.

Όσον αφορά την κοινωνική βαθμολόγηση εκ μέρους των δημόσιων αρχών ή εξ ονόματός τους, θα πρέπει να απαγορεύεται εάν πραγματοποιείται για γενικούς σκοπούς, δεδομένων των κινδύνων που απορρέουν από τέτοιες πρακτικές, όπως εξηγείται στην αιτιολογική σκέψη 17. Η δημιουργία ή η συλλογή δεδομένων για συγκεκριμένους σκοπούς θα πρέπει να επιτρέπεται μόνο υπό ανθρώπινη επίβλεψη και υπό την προϋπόθεση ότι δεν παραβιάζει το δικαίωμα στην αξιοπρέπεια και στη μη διακριτική μεταχείριση, καθώς και τις αξίες της ισότητας και της δικαιοσύνης.

Τροπολογία 18

Άρθρο 5 παράγραφος 4

Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Ένα κράτος μέλος μπορεί να αποφασίσει να προβλέψει τη δυνατότητα πλήρους ή μερικής έγκρισης της χρήσης συστημάτων εξ αποστάσεως βιομετρικής ταυτοποίησης «σε πραγματικό χρόνο» σε δημόσια προσβάσιμους χώρους για σκοπούς επιβολής του νόμου εντός των ορίων και υπό τις προϋποθέσεις που απαριθμούνται στην παράγραφο 1 στοιχείο δ) και στις παραγράφους 2 και 3. Το εν λόγω κράτος μέλος καθορίζει στο εθνικό του δίκαιο τους αναγκαίους λεπτομερείς κανόνες για το αίτημα, την έκδοση και την άσκηση, καθώς και την εποπτεία, όσον αφορά τις άδειες που αναφέρονται στην παράγραφο 3. Οι εν λόγω κανόνες προσδιορίζουν επίσης σε σχέση με ποιους από τους στόχους που απαριθμούνται στην παράγραφο 1 στοιχείο δ), μεταξύ άλλων για ποια από τα ποινικά αδικήματα που αναφέρονται στο σημείο iii), μπορεί να επιτραπεί στις αρμόδιες αρχές να χρησιμοποιούν τα εν λόγω συστήματα για σκοπούς επιβολής του νόμου. Οι κανόνες αυτοί καθορίζουν επιπλέον τις διαδικασίες ενημέρωσης και διαβούλευσης με τους ενδιαφερόμενους ΟΤΑ. Η διαβούλευση πρέπει να πραγματοποιείται πριν από την έκτακτη χρήση των εν λόγω συστημάτων σε δημόσιους χώρους. Σε επείγουσες περιπτώσεις κατά τις οποίες δεν είναι εύλογο να αναμένεται η πρότερη διαβούλευση, ο ενδιαφερόμενος οργανισμός τοπικής αυτοδιοίκησης πρέπει να ενημερώνεται ανυπερθέτως για τη χρήση της συγκεκριμένης πρακτικής ΤΝ.

Αιτιολογία

Η πολιτική και διοικητική ευθύνη για τη διαχείριση και την επιτήρηση των δημόσιων χώρων υπάγεται στην αρμοδιότητα των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ). Επομένως, οι ΟΤΑ πρέπει να έχουν λόγο εκ των προτέρων σχετικά με τη χρήση τέτοιων πρακτικών τεχνητής νοημοσύνης και να ενημερώνονται δεόντως για την έκτακτη χρήση συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης για σκοπούς επιβολής του νόμου.

Σε επείγουσες περιπτώσεις κατά τις οποίες δεν είναι εύλογο να αναμένεται η πρότερη διαβούλευση, ο ενδιαφερόμενος ΟΤΑ πρέπει να ενημερώνεται ανυπερθέτως.

Τροπολογία 19

Άρθρο 13

Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Άρθρο 13 — Διαφάνεια και πληροφόρηση των χρηστών

Άρθρο 13a — Διαφάνεια και πληροφόρηση των χρηστών

1. Τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου σχεδιάζονται και αναπτύσσονται κατά τρόπο που διασφαλίζει ότι η λειτουργία τους είναι επαρκώς διαφανής ώστε οι χρήστες να είναι σε θέση να ερμηνεύουν τα στοιχεία εξόδου του συστήματος και να τα χρησιμοποιούν κατάλληλα. Διασφαλίζεται ο κατάλληλος τύπος και βαθμός διαφάνειας, με στόχο την επίτευξη συμμόρφωσης με τις σχετικές υποχρεώσεις του χρήστη και του παρόχου οι οποίες καθορίζονται στο κεφάλαιο 3 του παρόντος τίτλου.

1. Τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου σχεδιάζονται και αναπτύσσονται κατά τρόπο που διασφαλίζει ότι η λειτουργία τους είναι επαρκώς διαφανής ώστε οι χρήστες να είναι σε θέση να ερμηνεύουν τα στοιχεία εξόδου του συστήματος και να τα χρησιμοποιούν κατάλληλα. Διασφαλίζεται ο κατάλληλος τύπος και βαθμός διαφάνειας και κατανοητές επεξηγήσεις , με στόχο την επίτευξη συμμόρφωσης με τις σχετικές υποχρεώσεις του χρήστη και του παρόχου οι οποίες καθορίζονται στο κεφάλαιο 3 του παρόντος τίτλου. Οι επεξηγήσεις παρέχονται τουλάχιστον στη γλώσσα της χώρας στην οποία εγκαθίσταται το σύστημα ΤΝ.

2. Τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου συνοδεύονται από οδηγίες χρήσης σε κατάλληλο ψηφιακό μορφότυπο ή με άλλο τρόπο, οι οποίες περιλαμβάνουν συνοπτικές, πλήρεις, ορθές και σαφείς πληροφορίες που είναι συναφείς, προσβάσιμες και κατανοητές από τους χρήστες.

2. Τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου συνοδεύονται από δημόσιες, κατανοητές και προσβάσιμες σε όλους οδηγίες χρήσης σε κατάλληλο ψηφιακό μορφότυπο ή με άλλο τρόπο, οι οποίες περιλαμβάνουν συνοπτικές, πλήρεις, ορθές και σαφείς πληροφορίες που είναι συναφείς, προσβάσιμες και κατανοητές από τους χρήστες.

3. Οι πληροφορίες που αναφέρονται στην παράγραφο 2 διευκρινίζουν:

α)	την ταυτότητα και τα στοιχεία επικοινωνίας του παρόχου και, κατά περίπτωση, του εξουσιοδοτημένου εκπροσώπου του·

α)	την ταυτότητα και τα στοιχεία επικοινωνίας του παρόχου και, κατά περίπτωση, του εξουσιοδοτημένου εκπροσώπου του·

β)	τα χαρακτηριστικά, τις ικανότητες και τους περιορισμούς των επιδόσεων του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου, μεταξύ άλλων:

β)	τα χαρακτηριστικά, τις ικανότητες και τους περιορισμούς των επιδόσεων του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου, μεταξύ άλλων:

i)	τον επιδιωκόμενο σκοπό του·

i)	τον επιδιωκόμενο σκοπό του·

ii)

το επίπεδο ακρίβειας, στιβαρότητας και κυβερνοασφάλειας που αναφέρεται στο άρθρο 15 με βάση το οποίο έχει δοκιμαστεί και επικυρωθεί το σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου και το οποίο μπορεί να αναμένεται, καθώς και κάθε γνωστή και προβλέψιμη περίσταση που μπορεί να έχει αντίκτυπο στο εν λόγω αναμενόμενο επίπεδο ακρίβειας, στιβαρότητας και κυβερνοασφάλειας·

ii)

το επίπεδο ακρίβειας (εκπεφρασμένο σε μετρικό σύστημα κατάλληλο για την αξιολόγηση μοντέλων) , στιβαρότητας και κυβερνοασφάλειας που αναφέρεται στο άρθρο 15 με βάση το οποίο έχει δοκιμαστεί και επικυρωθεί το σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου και το οποίο μπορεί να αναμένεται, καθώς και κάθε γνωστή και προβλέψιμη περίσταση που μπορεί να έχει αντίκτυπο στο εν λόγω αναμενόμενο επίπεδο ακρίβειας, στιβαρότητας και κυβερνοασφάλειας·

iii)	κάθε γνωστή ή προβλέψιμη περίσταση που σχετίζεται με τη χρήση του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου σύμφωνα με τον επιδιωκόμενο σκοπό του ή υπό συνθήκες ευλόγως προβλέψιμης κακής χρήσης, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια ή για τα θεμελιώδη δικαιώματα·

iii)	κάθε γνωστή ή προβλέψιμη περίσταση που σχετίζεται με τη χρήση του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου σύμφωνα με τον επιδιωκόμενο σκοπό του ή υπό συνθήκες ευλόγως προβλέψιμης κακής χρήσης, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια ή για τα θεμελιώδη δικαιώματα·

iv)	τις επιδόσεις του όσον αφορά τα πρόσωπα ή τις ομάδες προσώπων στα οποία προορίζεται να χρησιμοποιηθεί το σύστημα·

iv)	τις επιδόσεις του όσον αφορά τα πρόσωπα ή τις ομάδες προσώπων στα οποία προορίζεται να χρησιμοποιηθεί το σύστημα·

v)	κατά περίπτωση, προδιαγραφές για τα δεδομένα εισόδου ή κάθε άλλη σχετική πληροφορία όσον αφορά τα σύνολα δεδομένων εκπαίδευσης, επικύρωσης και δοκιμής που χρησιμοποιούνται, δεδομένου του επιδιωκόμενου σκοπού του συστήματος ΤΝ.

v)	κατά περίπτωση, προδιαγραφές για τα δεδομένα εισόδου ή κάθε άλλη σχετική πληροφορία όσον αφορά τα σύνολα δεδομένων εκπαίδευσης, επικύρωσης και δοκιμής που χρησιμοποιούνται, δεδομένου του επιδιωκόμενου σκοπού του συστήματος ΤΝ.

vi)	τις παραμέτρους που χρησιμοποιούνται για τη ρύθμιση του μοντέλου και τα μέτρα που λαμβάνονται για την αποτροπή υπερπροσαρμογής ή υποπροσαρμογής.

γ)	τις αλλαγές στο σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου και τις επιδόσεις του, όπως έχουν προκαθοριστεί από τον πάροχο κατά τη στιγμή της αρχικής αξιολόγησης της συμμόρφωσης, εάν υπάρχουν·

γ)	τις αλλαγές στο σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου και τις επιδόσεις του, όπως έχουν προκαθοριστεί από τον πάροχο κατά τη στιγμή της αρχικής αξιολόγησης της συμμόρφωσης, εάν υπάρχουν·

δ)	τα μέτρα ανθρώπινης εποπτείας που αναφέρονται στο άρθρο 14, συμπεριλαμβανομένων των τεχνικών μέτρων που εφαρμόζονται για τη διευκόλυνση της ερμηνείας των στοιχείων εξόδου των συστημάτων ΤΝ από τους χρήστες·

δ)	τα μέτρα ανθρώπινης εποπτείας που αναφέρονται στο άρθρο 14, συμπεριλαμβανομένων των τεχνικών μέτρων που εφαρμόζονται για τη διευκόλυνση της ερμηνείας των στοιχείων εξόδου των συστημάτων ΤΝ από τους χρήστες·

ε)	την αναμενόμενη διάρκεια ζωής του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου και τυχόν απαραίτητα μέτρα συντήρησης και φροντίδας για τη διασφάλιση της ορθής λειτουργίας του εν λόγω συστήματος ΤΝ, μεταξύ άλλων όσον αφορά τις επικαιροποιήσεις του λογισμικού.

ε)	την αναμενόμενη διάρκεια ζωής του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου και τυχόν απαραίτητα μέτρα συντήρησης και φροντίδας για τη διασφάλιση της ορθής λειτουργίας του εν λόγω συστήματος ΤΝ, μεταξύ άλλων όσον αφορά τις επικαιροποιήσεις του λογισμικού.

13β — Διαφάνεια και πληροφόρηση των ενδιαφερομένων

Τα φυσικά πρόσωπα ή οι ομάδες φυσικών προσώπων για τα οποία προορίζεται ένα σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου ενημερώνονται κατά τρόπο πρόσφορο, εύκολα προσβάσιμο και κατανοητό και λαμβάνουν πρόσβαση σε ρητές, εύκολα προσπελάσιμες και δημόσια διαθέσιμες πληροφορίες αναφορικά με τη χρήση του συστήματος.

Αιτιολογία

Προκειμένου να ενισχυθεί το οικοσύστημα εμπιστοσύνης, θα πρέπει να τίθενται στη διάθεση του κοινού οι οδηγίες χρήσης των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης υψηλού κινδύνου. Οι οδηγίες αυτές πρέπει να συντάσσονται με κατανοητό τρόπο για τον αναγνώστη, στη γλώσσα της χώρας στην οποία εγκαθίσταται το συγκεκριμένο σύστημα τεχνητής νοημοσύνης.

Για τη διαφάνεια και το κατανοητό των αλγορίθμων, πρέπει να είναι δυνατό να εξηγηθεί ποιες παράμετροι χρησιμοποιήθηκαν για τη ρύθμιση του μοντέλου και ποια μέτρα λήφθηκαν για την αποτροπή υπερπροσαρμογής ή υποπροσαρμογής.

Το άρθρο 13β διέπει την υποχρέωση διαφάνειας και πληροφόρησης για τα άτομα που αλληλεπιδρούν με συστήματα τεχνητής νοημοσύνης ή τα οποία θα μπορούσε να αφορά ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης.

Τροπολογία 20

Άρθρο 14 παράγραφος 4

Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Τα μέτρα που αναφέρονται στην παράγραφο 3 επιτρέπουν στα άτομα στα οποία έχει ανατεθεί η ανθρώπινη εποπτεία να προβαίνουν στις ακόλουθες ενέργειες, ανάλογα με τις περιστάσεις:

α)	να κατανοούν πλήρως τις ικανότητες και τους περιορισμούς του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου και να είναι σε θέση να παρακολουθούν δεόντως τη λειτουργία του, έτσι ώστε να εντοπίζονται και να αντιμετωπίζονται το συντομότερο δυνατόν ενδείξεις ανωμαλιών, δυσλειτουργιών και απροσδόκητων επιδόσεων·

α)	να κατανοούν πλήρως τις ικανότητες και τους περιορισμούς του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου και να είναι σε θέση να παρακολουθούν δεόντως τη λειτουργία του, έτσι ώστε να εντοπίζονται και να αντιμετωπίζονται το συντομότερο δυνατόν ενδείξεις ανωμαλιών, δυσλειτουργιών και απροσδόκητων επιδόσεων·

β)

να παραμένουν ενήμερα για την πιθανή τάση αυτόματης εξάρτησης ή υπέρμετρης εξάρτησης από τα στοιχεία εξόδου που παράγονται από σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου («μεροληψία αυτοματισμού»), ειδικότερα για τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου που χρησιμοποιούνται για την παροχή πληροφοριών ή συστάσεων για αποφάσεις που πρόκειται να ληφθούν από φυσικά πρόσωπα·

β)

να παραμένουν ενήμερα για την πιθανή τάση αυτόματης εξάρτησης ή υπέρμετρης εξάρτησης από τα στοιχεία εξόδου που παράγονται από σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου («μεροληψία αυτοματισμού») ή για όποιου άλλου είδους μεροληψία , ειδικότερα για τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου που χρησιμοποιούνται για την παροχή πληροφοριών ή συστάσεων για αποφάσεις που πρόκειται να ληφθούν από φυσικά πρόσωπα·

γ)	να είναι σε θέση να ερμηνεύουν ορθά τα στοιχεία εξόδου του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου, λαμβάνοντας ιδιαίτερα υπόψη τα χαρακτηριστικά του συστήματος και τα διαθέσιμα εργαλεία και τις μεθόδους ερμηνείας·

γ)	να είναι σε θέση να ερμηνεύουν ορθά τα στοιχεία εξόδου του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου, λαμβάνοντας ιδιαίτερα υπόψη τα χαρακτηριστικά του συστήματος και τα διαθέσιμα εργαλεία και τις μεθόδους ερμηνείας·

δ)	να είναι σε θέση να αποφασίζουν, σε οποιαδήποτε συγκεκριμένη περίπτωση, να μη χρησιμοποιήσουν το σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου ή να αγνοούν, να παρακάμπτουν ή να αντιστρέφουν με οποιονδήποτε άλλον τρόπο τα στοιχεία εξόδου του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου·

δ)	να είναι σε θέση να αποφασίζουν, σε οποιαδήποτε συγκεκριμένη περίπτωση, να μη χρησιμοποιήσουν το σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου ή να αγνοούν, να παρακάμπτουν ή να αντιστρέφουν με οποιονδήποτε άλλον τρόπο τα στοιχεία εξόδου του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου·

ε)	να είναι σε θέση να παρεμβαίνουν στη λειτουργία του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου ή να διακόπτουν το σύστημα μέσω πλήκτρου «διακοπής» ή παρόμοιας διαδικασίας.

ε)	να είναι σε θέση να παρεμβαίνουν στη λειτουργία του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου ή να διακόπτουν το σύστημα μέσω πλήκτρου «διακοπής» ή παρόμοιας διαδικασίας.

Αιτιολογία

Υπάρχουν διαφόρων ειδών περιπτώσεις μεροληψίας που ενδέχεται να είναι προβληματικές. Για παράδειγμα, μπορεί να αναφερθεί η μεροληψία του σχεδιαστή ή του ίδιου του χρήστη («κοινωνική μεροληψία»), η μεροληψία σχετικά με το εάν το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης που χρησιμοποιείται συνιστά κατάλληλη λύση για το πρόβλημα («τεχνολογική μεροληψία») και η διαφόρων ειδών στατιστικής φύσης μεροληψία.

Τροπολογία 21

Άρθρο 14 — νέα παράγραφος μετά την παράγραφο 5

Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Οποιαδήποτε απόφαση λαμβάνεται από τα συστήματα ΤΝ του παραρτήματος ΙΙΙ σημείο 5 στοιχεία α) και β) υπόκειται σε ανθρώπινη παρέμβαση και στηρίζεται σε αυστηρή διαδικασία λήψης αποφάσεων. Πρέπει να κατοχυρώνεται ανθρώπινη συμμετοχή στις αποφάσεις αυτές.

Αιτιολογία

Το άρθρο 14 πραγματεύεται αποκλειστικά τον έλεγχο από ανθρώπους των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνη υψηλού κινδύνου. Όσον αφορά τις αποφάσεις των δημοσίων αρχών, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι πρέπει να είναι κατοχυρωμένη η ανθρώπινη παρέμβαση και επαφή και η τήρηση των διαδικασιών.

Τροπολογία 22

Άρθρο 17 παράγραφος 1 — Να προστεθούν δύο νέα στοιχεία μετά το στοιχείο (ιγ)

Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Οι πάροχοι συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου εφαρμόζουν σύστημα διαχείρισης ποιότητας το οποίο διασφαλίζει τη συμμόρφωση με τον παρόντα κανονισμό. Το εν λόγω σύστημα τεκμηριώνεται με συστηματικό και τακτικό τρόπο υπό τη μορφή γραπτών πολιτικών, διαδικασιών και οδηγιών, και περιλαμβάνει τουλάχιστον τις ακόλουθες πτυχές:

α)	στρατηγική για την κανονιστική συμμόρφωση, που περιλαμβάνει τη συμμόρφωση με τις διαδικασίες αξιολόγησης της συμμόρφωσης και τις διαδικασίες για τη διαχείριση των αλλαγών στο σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου·

α)	στρατηγική για την κανονιστική συμμόρφωση, που περιλαμβάνει τη συμμόρφωση με τις διαδικασίες αξιολόγησης της συμμόρφωσης και τις διαδικασίες για τη διαχείριση των αλλαγών στο σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου·

β)	τεχνικές, διαδικασίες και συστηματικές ενέργειες που πρέπει να χρησιμοποιούνται για τον σχεδιασμό, τον έλεγχο του σχεδιασμού και την επαλήθευση του σχεδιασμού του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου·

β)	τεχνικές, διαδικασίες και συστηματικές ενέργειες που πρέπει να χρησιμοποιούνται για τον σχεδιασμό, τον έλεγχο του σχεδιασμού και την επαλήθευση του σχεδιασμού του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου·

γ)	τεχνικές, διαδικασίες και συστηματικές ενέργειες που πρέπει να χρησιμοποιούνται για την ανάπτυξη, τον έλεγχο ποιότητας και τη διασφάλιση της ποιότητας του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου·

γ)	τεχνικές, διαδικασίες και συστηματικές ενέργειες που πρέπει να χρησιμοποιούνται για την ανάπτυξη, τον έλεγχο ποιότητας και τη διασφάλιση της ποιότητας του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου·

δ)	διαδικασίες εξέτασης, δοκιμής και επικύρωσης που πρέπει να διενεργούνται πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την ανάπτυξη του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου, καθώς και τη συχνότητα με την οποία πρέπει να διενεργούνται·

δ)	διαδικασίες εξέτασης, δοκιμής και επικύρωσης που πρέπει να διενεργούνται πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την ανάπτυξη του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου, καθώς και τη συχνότητα με την οποία πρέπει να διενεργούνται·

ε)

τεχνικές προδιαγραφές, συμπεριλαμβανομένων των προτύπων, που πρέπει να εφαρμόζονται και, όταν τα σχετικά εναρμονισμένα πρότυπα δεν εφαρμόζονται πλήρως, τα μέσα που πρέπει να χρησιμοποιούνται για να διασφαλίζεται ότι το σύστημα ΤΝ υψηλού κινδύνου συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις που ορίζονται στο κεφάλαιο 2 του παρόντος τίτλου·

ε)

στ)

συστήματα και διαδικασίες για τη διαχείριση δεδομένων, συμπεριλαμβανομένης της συλλογής δεδομένων, της ανάλυσης δεδομένων, της επισήμανσης δεδομένων, της αποθήκευσης δεδομένων, του φιλτραρίσματος δεδομένων, της εξόρυξης δεδομένων, της ομαδοποίησης δεδομένων, της διατήρησης δεδομένων και κάθε άλλης ενέργειας σχετικά με τα δεδομένα η οποία εκτελείται πριν και για τους σκοπούς της διάθεσης των συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου στην αγορά ή της θέσης τους σε λειτουργία·

στ)

ζ)	το σύστημα διαχείρισης κινδύνου που αναφέρεται στο άρθρο 9·

ζ)	το σύστημα διαχείρισης κινδύνου που αναφέρεται στο άρθρο 9·

η)	την εκπόνηση, εφαρμογή και συντήρηση συστήματος παρακολούθησης μετά τη διάθεση στην αγορά σύμφωνα με το άρθρο 61·

η)	την εκπόνηση, εφαρμογή και συντήρηση συστήματος παρακολούθησης μετά τη διάθεση στην αγορά σύμφωνα με το άρθρο 61·

θ)	διαδικασίες σχετικά με την αναφορά σοβαρών περιστατικών και δυσλειτουργιών σύμφωνα με το άρθρο 62·

θ)	διαδικασίες σχετικά με την αναφορά σοβαρών περιστατικών και δυσλειτουργιών σύμφωνα με το άρθρο 62·

ι)	τον χειρισμό της επικοινωνίας με τις εθνικές αρμόδιες αρχές, συμπεριλαμβανομένων των τομεακών αρχών, για την παροχή ή υποστήριξη της πρόσβασης σε δεδομένα, κοινοποιημένους οργανισμούς, άλλους φορείς εκμετάλλευσης, πελάτες ή άλλα ενδιαφερόμενα μέρη·

ι)	τον χειρισμό της επικοινωνίας με τις εθνικές αρμόδιες αρχές, συμπεριλαμβανομένων των τομεακών αρχών, για την παροχή ή υποστήριξη της πρόσβασης σε δεδομένα, κοινοποιημένους οργανισμούς, άλλους φορείς εκμετάλλευσης, πελάτες ή άλλα ενδιαφερόμενα μέρη·

ια)	συστήματα και διαδικασίες για την τήρηση αρχείων όλων των σχετικών εγγράφων και πληροφοριών·

ια)	συστήματα και διαδικασίες για την τήρηση αρχείων όλων των σχετικών εγγράφων και πληροφοριών·

ιβ)	διαχείριση των πόρων, συμπεριλαμβανομένων μέτρων σχετικών με την ασφάλεια του εφοδιασμού·

ιβ)	διαχείριση των πόρων, συμπεριλαμβανομένων μέτρων σχετικών με την ασφάλεια του εφοδιασμού·

ιγ)	πλαίσιο λογοδοσίας που καθορίζει τις αρμοδιότητες της διοίκησης και του λοιπού προσωπικού όσον αφορά όλες τις πτυχές που απαριθμούνται στην παρούσα παράγραφο.

ιγ)	πλαίσιο λογοδοσίας που καθορίζει τις αρμοδιότητες της διοίκησης και του λοιπού προσωπικού όσον αφορά όλες τις πτυχές που απαριθμούνται στην παρούσα·

ιδ)	μέτρα για την πρόληψη τυχόν αδικαιολόγητων διακρίσεων με βάση το φύλο, την εθνοτική καταγωγή, τη θρησκεία ή τις πεποιθήσεις, την αναπηρία, την ηλικία, τον γενετήσιο προσανατολισμό ή οποιονδήποτε άλλο λόγο·

ιε)	επεξηγήσεις σχετικά με τον τρόπο κατά τον οποίο λήφθηκαν υπόψη δεοντολογικά ζητήματα κατά τον σχεδιασμό του συστήματος ΤΝ υψηλού κινδύνου.

Αιτιολογία

Η προσθήκη αυτή τονίζει ότι η ένταξη όλων και η καταπολέμηση των αδικαιολόγητων διακρίσεων θα πρέπει να συνιστούν σημαντικά συστατικά στοιχεία του συστήματος διαχείρισης της ποιότητας.

Το σύστημα πρέπει να σέβεται τις δεοντολογικές αξίες που επιθυμεί να εντάξει σ’ αυτό ένας χρήστης ή τις οποίες ο πάροχος μπορεί εύλογα να αναμένει ότι ενδέχεται να ενταχθούν σε ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης υψηλού κινδύνου. Ο πάροχος θα πρέπει να είναι σε θέση να εξηγήσει πώς το έλαβε αυτό υπόψη του.

Τροπολογία 23

Άρθρο 19 παράγραφος 1

Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Οι πάροχοι συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου διασφαλίζουν ότι τα συστήματά τους υποβάλλονται στη σχετική διαδικασία αξιολόγησης της συμμόρφωσης σύμφωνα με το άρθρο 43, πριν από τη διάθεσή τους στην αγορά ή τη θέση τους σε λειτουργία. Όταν, κατόπιν της εν λόγω αξιολόγησης της συμμόρφωσης, αποδεικνύεται η συμμόρφωση των συστημάτων ΤΝ με τις απαιτήσεις που ορίζονται στο κεφάλαιο 2 του παρόντος τίτλου, οι πάροχοι καταρτίζουν δήλωση συμμόρφωσης ΕΕ σύμφωνα με το άρθρο 48 και τοποθετούν τη σήμανση συμμόρφωσης CE σύμφωνα με το άρθρο 49.

Αιτιολογία

Προκειμένου να ενισχυθεί το οικοσύστημα εμπιστοσύνης στα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης, οι πάροχοι συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης υψηλού κινδύνου θα πρέπει να επιδείξουν ειλικρίνεια. Επομένως, το κοινό θα πρέπει να είναι σε θέση να εξακριβώσει ότι η αξιολόγηση της συμμόρφωσης έχει καταρτιστεί ορθά, σύμφωνα με τις διατάξεις του κανονισμού.

Τροπολογία 24

Άρθρο 29 — νέα παράγραφος μετά την παράγραφο 6

Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Οι χρήστες συστημάτων ΤΝ υψηλού κινδύνου οφείλουν να προβαίνουν σε δεοντολογική αξιολόγηση πριν θέσουν σε λειτουργία το σύστημα. Πρέπει να είναι σε θέση να εξηγήσουν την ενδεχόμενη επίδραση της χρήσης της τεχνολογίας επί των προσώπων και της κοινωνίας. Διευκρινίζουν για ποιους σκοπούς χρησιμοποιείται το σύστημα ΤΝ, ποιες είναι οι θεμελιώδεις αξίες και πώς καθορίστηκαν, καθώς και εάν έχουν ληφθεί υπόψη στο σύστημα ή όχι. Αξιολογούν την πραγματική επίδραση του συστήματος επί του ανθρώπου και της κοινωνίας καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής του συστήματος ΤΝ.

Αιτιολογία

Η δεοντολογία είναι πολύ ευρεία έννοια. Υπάρχουν πολλοί τρόποι τήρησης της δεοντολογίας στον τομέα της τεχνολογίας, είτε σε σχέση με τις θεωρητικές αιτιολογήσεις είτε με τις συγκεκριμένες μεθοδολογίες, μέσα και θεωρητικές αξίες. Οι αξίες είναι στοιχεία που ορισμένα πρόσωπα ή ομάδες προσώπων θεωρούν σημαντικά. Μπορεί να είναι πιο απτές ή πιο θεωρητικές. Είναι σημαντικό να διαφυλάσσεται το φάσμα των ηθικών αξιών που μπορούν να ενεργοποιούνται, καθώς και να αξιολογείται διαρκώς ο κύκλος ζωής του συστήματος τεχνητής νοημοσύνης.

Τροπολογία 25

Άρθρο 52 παράγραφος 1

Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Οι πάροχοι διασφαλίζουν ότι τα συστήματα ΤΝ που προορίζονται για αλληλεπίδραση με φυσικά πρόσωπα σχεδιάζονται και αναπτύσσονται κατά τρόπο ώστε τα φυσικά πρόσωπα να ενημερώνονται ότι αλληλεπιδρούν με σύστημα ΤΝ , εκτός εάν αυτό είναι προφανές από τις περιστάσεις και το πλαίσιο χρήσης . Η υποχρέωση αυτή δεν ισχύει για συστήματα ΤΝ εξουσιοδοτημένα από τον νόμο για την ανίχνευση, την πρόληψη, τη διερεύνηση και τη δίωξη ποινικών αδικημάτων, εκτός εάν τα συστήματα αυτά είναι διαθέσιμα στο κοινό για την καταγγελία ποινικού αδικήματος.

Οι πάροχοι διασφαλίζουν ότι τα συστήματα ΤΝ που προορίζονται για αλληλεπίδραση με φυσικά πρόσωπα σχεδιάζονται και αναπτύσσονται κατά τρόπο ώστε τα φυσικά πρόσωπα να ενημερώνονται ότι αλληλεπιδρούν με σύστημα ΤΝ. Η υποχρέωση αυτή δεν ισχύει για συστήματα ΤΝ εξουσιοδοτημένα από τον νόμο για την ανίχνευση, την πρόληψη, τη διερεύνηση και τη δίωξη ποινικών αδικημάτων, εκτός εάν τα συστήματα αυτά είναι διαθέσιμα στο κοινό για την καταγγελία ποινικού αδικήματος. Το εύρος των επιλογών και το νομικό καθεστώς των φυσικών προσώπων που αλληλεπιδρούν με συστήματα ΤΝ δεν πρέπει να περιορίζονται από την αλληλεπίδραση αυτή.

Αιτιολογία

Όταν τα τεχνολογικά τεχνουργήματα χρησιμοποιούνται ως μέσο αλληλεπίδρασης με φυσικά πρόσωπα, ενδέχεται να υπάρχει ο κίνδυνος οι επιλογές στις οποίες θα προβούν ορισμένα φυσικά πρόσωπα που αλληλεπιδρούν με τα εν λόγω τεχνουργήματα να περιορίζονται. Τα φυσικά πρόσωπα θα πρέπει πάντα να ενημερώνονται δεόντως κάθε φορά που έχουν να κάνουν με συστήματα τεχνητής νοημοσύνης και η απαίτηση αυτή δεν θα πρέπει να υπόκειται σε ερμηνεία μιας συγκεκριμένης κατάστασης. Τα δικαιώματά τους θα πρέπει να διασφαλίζονται ανά πάσα στιγμή στις αλληλεπιδράσεις με τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης.

Τροπολογία 26

Άρθρο 57 παράγραφος 1

Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Το συμβούλιο απαρτίζεται από τις εθνικές εποπτικές αρχές, οι οποίες εκπροσωπούνται από τον επικεφαλής ή ισοδύναμο υψηλόβαθμο υπάλληλο της εν λόγω αρχής, και από τον Ευρωπαίο Επόπτη Προστασίας Δεδομένων. Στις συνεδριάσεις μπορούν να προσκαλούνται άλλες εθνικές αρχές, όταν τις αφορούν τα ζητήματα που συζητούνται.

Το συμβούλιο απαρτίζεται από τις εθνικές εποπτικές αρχές, οι οποίες εκπροσωπούνται από τον επικεφαλής ή ισοδύναμο υψηλόβαθμο υπάλληλο της εν λόγω αρχής, και από τον Ευρωπαίο Επόπτη Προστασίας Δεδομένων. Στις συνεδριάσεις μπορούν να προσκαλούνται άλλες εθνικές , περιφερειακές και τοπικές αρχές, όταν τις αφορούν τα ζητήματα που συζητούνται.

Αιτιολογία

Οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης θα πρέπει να μπορούν να συμμετέχουν στην παρακολούθηση των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης και να λογοδοτούν για την εφαρμογή τους στο πεδίο.

Τροπολογία 27

Άρθρο 58

Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Κατά την παροχή συμβουλών και συνδρομής στην Επιτροπή στο πλαίσιο του άρθρου 56 παράγραφος 2, το συμβούλιο έχει συγκεκριμένα τα εξής καθήκοντα:

α)	συλλέγει και ανταλλάσσει εμπειρογνωσία και βέλτιστες πρακτικές μεταξύ των κρατών μελών·

α)	συλλέγει και ανταλλάσσει εμπειρογνωσία και βέλτιστες πρακτικές μεταξύ των κρατών μελών και των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ·

β)	συμβάλλει στην καθιέρωση ομοιόμορφων διοικητικών πρακτικών στα κράτη μέλη, μεταξύ άλλων για τη λειτουργία των ρυθμιστικών δοκιμαστηρίων που αναφέρονται στο άρθρο 53·

β)	συμβάλλει στην καθιέρωση ομοιόμορφων διοικητικών πρακτικών στα κράτη μέλη, μεταξύ άλλων για τη λειτουργία των ρυθμιστικών δοκιμαστηρίων που αναφέρονται στο άρθρο 53·

γ)	εκδίδει γνώμες, συστάσεις ή γραπτές εισηγήσεις για θέματα που σχετίζονται με την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού, ειδικότερα

γ)	εκδίδει γνώμες, συστάσεις ή γραπτές εισηγήσεις για θέματα που σχετίζονται με την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού, ειδικότερα

i)	για τεχνικές προδιαγραφές ή υφιστάμενα πρότυπα όσον αφορά τις απαιτήσεις που ορίζονται στον τίτλο ΙΙΙ κεφάλαιο 2,

ii)	για τη χρήση εναρμονισμένων προτύπων ή κοινών προδιαγραφών που αναφέρονται στα άρθρα 40 και 41,

iii)	για την κατάρτιση εγγράφων καθοδήγησης, συμπεριλαμβανομένων των κατευθυντήριων γραμμών που αφορούν τον καθορισμό των διοικητικών προστίμων που αναφέρονται στο άρθρο 71.

i)	για τεχνικές προδιαγραφές ή υφιστάμενα πρότυπα όσον αφορά τις απαιτήσεις που ορίζονται στον τίτλο ΙΙΙ κεφάλαιο 2,

ii)	για τη χρήση εναρμονισμένων προτύπων ή κοινών προδιαγραφών που αναφέρονται στα άρθρα 40 και 41,

iii)	για την κατάρτιση εγγράφων καθοδήγησης, συμπεριλαμβανομένων των κατευθυντήριων γραμμών που αφορούν τον καθορισμό των διοικητικών προστίμων που αναφέρονται στο άρθρο 71.

Αιτιολογία

Οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης βρίσκονται πλησιέστερα στον τοπικό πληθυσμό και την τοπική οικονομία. Θα πρέπει να αναφέρονται ρητώς και να τονίζονται ιδιαιτέρως, όσον αφορά την ανταλλαγή των γνώσεών τους.

Τροπολογία 28

Άρθρο 59 παράγραφος 1

Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Οι εθνικές αρμόδιες αρχές συστήνονται ή ορίζονται από κάθε κράτος μέλος με σκοπό τη διασφάλιση της εφαρμογής και της υλοποίησης του παρόντος κανονισμού. Οι εθνικές αρμόδιες αρχές οργανώνονται κατά τρόπον ώστε να διασφαλίζεται η αντικειμενικότητα και η αμεροληψία των δραστηριοτήτων και των καθηκόντων τους. Όταν ένα κράτος μέλος το κρίνει σκόπιμο, εξουσιοδοτεί τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης να ασκούν καθήκοντα επιτήρησης ή υλοποίησης.

Αιτιολογία

Για τους σκοπούς της εφαρμοσιμότητας του κανονισμού και του οικείου μηχανισμού εποπτείας και εφαρμογής, τα κράτη μέλη πρέπει να μπορούν να αναθέτουν στους ΟΤΑ καθήκοντα επιτήρησης ή υλοποίησης, εφόσον αυτό κρίνεται αναγκαίο και στο μέτρο του δυνατού. Στο πλαίσιο αυτό, οι ΟΤΑ πρέπει να λαμβάνουν στήριξη και κατάρτιση προκειμένου να είναι πλήρως εξουσιοδοτημένες να ασκούν καθήκοντα επιτήρησης και υλοποίησης.

Τροπολογία 29

Άρθρο 69 παράγραφος 3

Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Οι κώδικες δεοντολογίας μπορούν να καταρτίζονται από μεμονωμένους παρόχους συστημάτων ΤΝ ή από οργανώσεις που τους εκπροσωπούν ή και από τους δύο, μεταξύ άλλων με τη συμμετοχή των χρηστών και τυχόν ενδιαφερόμενων μερών και των οργανώσεων που τους εκπροσωπούν. Οι κώδικες δεοντολογίας μπορούν να καλύπτουν ένα ή περισσότερα συστήματα ΤΝ, λαμβανομένης υπόψη της ομοιότητας του επιδιωκόμενου σκοπού των σχετικών συστημάτων.

Οι κώδικες δεοντολογίας μπορούν να καταρτίζονται από εθνικές, περιφερειακές ή τοπικές αρχές, από μεμονωμένους παρόχους συστημάτων ΤΝ ή από οργανώσεις που τους εκπροσωπούν ή και από τους δύο, μεταξύ άλλων με τη συμμετοχή των χρηστών και τυχόν ενδιαφερόμενων μερών και των οργανώσεων που τους εκπροσωπούν. Οι κώδικες δεοντολογίας μπορούν να καλύπτουν ένα ή περισσότερα συστήματα ΤΝ, λαμβανομένης υπόψη της ομοιότητας του επιδιωκόμενου σκοπού των σχετικών συστημάτων.

Αιτιολογία

Οι εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές θα πρέπει να έχουν δικαιοδοσία για την εκπόνηση κωδίκων δεοντολογίας για τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης που εγκαθιστούν ή χρησιμοποιούν.

Τροπολογία 30

Παράρτημα I — Τεχνικές και προσεγγίσεις στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης που αναφέρονται στο άρθρο 3 ψηφίο 1

Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Λαμβανομένης υπόψη της τρέχουσας κατάστασης της επιστήμης, η ΤΝ περιλαμβάνει τις εξής τεχνικές και προσεγγίσεις:

α)	Προσεγγίσεις μηχανικής μάθησης, συμπεριλαμβανομένων της επιβλεπόμενης, της μη επιβλεπόμενης και της ενισχυτικής μάθησης, με τη χρήση ευρέος φάσματος μεθόδων, συμπεριλαμβανομένης της βαθιάς μάθησης·

α)	Προσεγγίσεις μηχανικής μάθησης, συμπεριλαμβανομένων της επιβλεπόμενης, της μη επιβλεπόμενης και της ενισχυτικής μάθησης, με τη χρήση ευρέος φάσματος μεθόδων, συμπεριλαμβανομένης της βαθιάς μάθησης·

β)

Προσεγγίσεις που βασίζονται στη λογική και στις γνώσεις, συμπεριλαμβανομένων της αναπαράστασης γνώσεων, του επαγωγικού (λογικού) προγραμματισμού, των βάσεων γνώσεων, των μηχανών εξαγωγής συμπερασμάτων και παραγωγικών συλλογισμών, των συστημάτων (συμβολικής) συλλογιστικής και των συστημάτων-εμπειρογνωμόνων·

β)

γ)	Στατιστικές προσεγγίσεις, εκτίμηση κατά Bayes, μέθοδοι αναζήτησης και βελτιστοποίησης.

γ)	Στατιστικές προσεγγίσεις, εκτίμηση κατά Bayes, μέθοδοι αναζήτησης και βελτιστοποίησης.

Αιτιολογία

Ο ορισμός και ο κατάλογος των τεχνικών τεχνητής νοημοσύνης πρέπει να αντέχει στον χρόνο. Ο κατάλογος των ειδικών τεχνικών και προσεγγίσεων που χρησιμοποιούνται για την ανάπτυξη συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης δεν πρέπει να είναι εξαντλητικός και πρέπει να είναι σαφές ότι βασίζεται στα τρέχοντα επιστημονικά δεδομένα.

Τροπολογία 31

Παράρτημα IIΙ, σημεία 1 έως 5

Κείμενο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 2 είναι τα συστήματα ΤΝ που απαριθμούνται σε οποιονδήποτε από τους ακόλουθους τομείς:

1.	Βιομετρική ταυτοποίηση και κατηγοριοποίηση φυσικών προσώπων:

1.	Βιομετρική ταυτοποίηση και κατηγοριοποίηση φυσικών προσώπων:

α)	Συστήματα ΤΝ που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν για την εξ αποστάσεως βιομετρική ταυτοποίηση φυσικών προσώπων «σε πραγματικό χρόνο» και «σε ύστερο χρόνο»·

α)	Συστήματα ΤΝ που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν για την εξ αποστάσεως βιομετρική ταυτοποίηση φυσικών προσώπων «σε πραγματικό χρόνο» και «σε ύστερο χρόνο»·

2.	Διαχείριση και λειτουργία υποδομών ζωτικής σημασίας:

2.	Διαχείριση και λειτουργία υποδομών ζωτικής σημασίας:

α)	Συστήματα ΤΝ που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν ως κατασκευαστικά στοιχεία ασφάλειας για τη διαχείριση και τη λειτουργία της οδικής κυκλοφορίας και την παροχή νερού, φυσικού αερίου, θέρμανσης και ηλεκτρικής ενέργειας.

α)	Συστήματα ΤΝ που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν ως κατασκευαστικά στοιχεία ασφάλειας για τη διαχείριση και τη λειτουργία της οδικής κυκλοφορίας και την παροχή νερού, φυσικού αερίου, θέρμανσης και ηλεκτρικής ενέργειας , καθώς και στις υποδομές τηλεπικοινωνιών, υδροδότησης και διαδικτύου .

3.	Εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση:

3.	Εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση:

α)	Συστήματα ΤΝ που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν για τον καθορισμό της πρόσβασης ή την τοποθέτηση φυσικών προσώπων σε ιδρύματα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης·

α)	Συστήματα ΤΝ που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν για τον καθορισμό της πρόσβασης ή την τοποθέτηση φυσικών προσώπων σε ιδρύματα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης·

β)	Συστήματα ΤΝ που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση σπουδαστών σε ιδρύματα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης και για την αξιολόγηση των συμμετεχόντων σε εξετάσεις που απαιτούνται συνήθως για την εισαγωγή σε εκπαιδευτικά ιδρύματα.

β)	Συστήματα ΤΝ που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση σπουδαστών σε ιδρύματα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης και για την αξιολόγηση των συμμετεχόντων σε εξετάσεις που απαιτούνται συνήθως για την εισαγωγή σε εκπαιδευτικά ιδρύματα.

4.	Απασχόληση, διαχείριση εργαζομένων και πρόσβαση στην αυτοαπασχόληση:

4.	Απασχόληση, διαχείριση εργαζομένων και πρόσβαση στην αυτοαπασχόληση:

α)	Συστήματα TN που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν για την πρόσληψη ή την επιλογή φυσικών προσώπων, ιδίως για τη δημοσίευση κενών θέσεων εργασίας, τον έλεγχο ή το φιλτράρισμα των αιτήσεων, την αξιολόγηση των υποψηφίων κατά τη διάρκεια συνεντεύξεων ή εξετάσεων·

α)	Συστήματα TN που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν για την πρόσληψη ή την επιλογή φυσικών προσώπων, ιδίως για τη δημοσίευση κενών θέσεων εργασίας, τον έλεγχο ή το φιλτράρισμα των αιτήσεων, την αξιολόγηση των υποψηφίων κατά τη διάρκεια συνεντεύξεων ή εξετάσεων·

β)

Η τεχνητή νοημοσύνη που προορίζεται να χρησιμοποιηθεί για τη λήψη αποφάσεων σχετικά με την προώθηση και την καταγγελία συμβατικών σχέσεων σχετικών με την εργασία, για την κατανομή καθηκόντων και για την παρακολούθηση και αξιολόγηση των επιδόσεων και της συμπεριφοράς των προσώπων που τελούν σε τέτοιες σχέσεις.

β)

5.	Πρόσβαση και απόλαυση βασικών ιδιωτικών υπηρεσιών και δημόσιων υπηρεσιών και παροχών:

5.	Πρόσβαση και απόλαυση βασικών ιδιωτικών υπηρεσιών και δημόσιων υπηρεσιών και παροχών:

α)	Συστήματα ΤΝ που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν από τις δημόσιες αρχές ή για λογαριασμό δημόσιων αρχών, για την αξιολόγηση της επιλεξιμότητας φυσικών προσώπων για παροχές και υπηρεσίες δημόσιας αρωγής, καθώς και για τη χορήγηση, μείωση, ανάκληση ή ανάκτηση των εν λόγω παροχών και υπηρεσιών·

α)

Συστήματα ΤΝ που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν από τις δημόσιες αρχές ή για λογαριασμό δημόσιων αρχών, για την αξιολόγηση και την απόφαση περί της επιλεξιμότητας φυσικών προσώπων για παροχές και υπηρεσίες δημόσιας αρωγής, καθώς και για τη χορήγηση, μείωση, ανάκληση ή ανάκτηση των εν λόγω παροχών και υπηρεσιών·

β)	Συστήματα ΤΝ που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση ή τη βαθμολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας φυσικών προσώπων, με εξαίρεση τα συστήματα ΤΝ που τίθενται σε λειτουργία από παρόχους μικρής κλίμακας για δική τους χρήση·

β)	Συστήματα ΤΝ που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση ή τη βαθμολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας φυσικών προσώπων, με εξαίρεση τα συστήματα ΤΝ που τίθενται σε λειτουργία από παρόχους μικρής κλίμακας για δική τους χρήση·

γ)	Συστήματα ΤΝ που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν για την αποστολή ή για τον καθορισμό προτεραιοτήτων κατά την αποστολή υπηρεσιών πρώτης αντίδρασης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, μεταξύ άλλων από πυροσβέστες, καθώς και ιατρική βοήθεια.

γ)	Συστήματα ΤΝ που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν για την αποστολή ή για τον καθορισμό προτεραιοτήτων κατά την αποστολή υπηρεσιών πρώτης αντίδρασης σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, μεταξύ άλλων από πυροσβέστες, καθώς και ιατρική βοήθεια.

Αιτιολογία

Οι υποδομές τηλεπικοινωνιών, υδροδότησης και διαδικτύου συγκαταλέγονται στις κρίσιμες υποδομές.

Ο χαρακτηρισμός ενός συστήματος τεχνητής νοημοσύνης ως συστήματος υψηλού κινδύνου ισοδυναμεί με απόφαση σχετικά με το εάν το σύστημα αυτό μπορεί να αντιπροσωπεύει πραγματικό κίνδυνο για τους πολίτες Η απλή αναλυτική και θεωρητική αξιολόγηση της επιλεξιμότητας των προσώπων για παροχές και υπηρεσίες των δημόσιων αρχών δεν ενέχει αφεαυτής υψηλό κίνδυνο. Με τη συμπλήρωση της λέξης «αξιολόγηση» με τη φράση «απόφαση περί» αποδίδεται έμφαση στο γεγονός ότι ο κίνδυνος αυτός εμφανίζεται πραγματικά κατά τη λήψη απόφασης, ιδίως για τα ενδιαφερόμενα άτομα.

II. ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Ένα οικοσύστημα αριστείας

τονίζει ότι η φιλοδοξία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να αναδείξει την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) σε ηγετική δύναμη σε παγκόσμιο επίπεδο στον τομέα της υπεύθυνης ανάπτυξης της τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ), με ανθρωποκεντρικό προσανατολισμό, δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα εάν οι πρωτοβάθμιοι και δευτεροβάθμιοι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) δεν κατέχουν σημαντικό ρόλο στη σχετική διαδικασία. Οι ΟΤΑ είναι οι πλέον κατάλληλοι φορείς για να βοηθήσουν στη δημιουργία περιβάλλοντος που θα ευνοεί την αύξηση των επενδύσεων στην τεχνητή νοημοσύνη κατά τα προσεχή έτη και στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης στην τεχνητή νοημοσύνη·

τονίζει ότι, εκτός από τη συμμετοχή των ΟΤΑ, είναι σημαντικό να παρέχεται στήριξη και κατάρτιση προκειμένου να ενισχυθούν οι ικανότητές τους στον τομέα αυτόν, ιδίως λόγω του γεγονότος ότι ενδέχεται να αναλάβουν ρόλο εποπτείας και επιβολής·

σημειώνει ότι θα υπάρχουν πιστώσεις της Ένωσης για την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης, εφιστά όμως την προσοχή στην κατακερματισμένη προσέγγιση, λόγω ποικιλίας των προγραμμάτων, που αυξάνει τον κίνδυνο διασποράς και επικαλύψεων·

συνεπώς, καλεί την Επιτροπή να αναπτύξει και να συνδέσει κοινούς, στέρεους και πολύμορφους χώρους δεδομένων που να επιτρέπουν την επίλυση των κοινωνικών περιπτώσεων χρήσης μέσω δημόσιων και ιδιωτικών δεδομένων. Αυτό απαιτεί, ειδικότερα, εναρμόνιση με τις νομοθετικές πρωτοβουλίες που υπάγονται στην ευρωπαϊκή στρατηγική για τα δεδομένα·

Ένα οικοσύστημα εμπιστοσύνης

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι στην πρόταση κανονισμού δεν υπάρχει αναφορά στους ΟΤΑ, παρότι το νομικό πλαίσιο ισχύει και για τους ιδιωτικούς και για τους δημόσιους φορείς·

επισημαίνει, στο πλαίσιο αυτό, ότι τα συστήματα ΤΝ μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στην αλληλεπίδραση των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) με τους πολίτες και στην παροχή υπηρεσιών. Επιπλέον, τα συστήματα ΤΝ μπορούν, μεταξύ άλλων, να αυξήσουν την αποδοτικότητα του δημόσιου τομέα και να στηρίξουν τους ΟΤΑ στη διενέργεια των αναγκαίων προσαρμογών σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο σε ό,τι αφορά την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη η εμπειρία των ΟΤΑ κατά την υπό εξέλιξη αναθεώρηση του κανονισμού·

ζητά τον ακριβέστερο ορισμό των όρων «πάροχος» και «χρήστης», ιδίως σε καταστάσεις όπου επιχειρήσεις, ερευνητικά κέντρα, δημόσιες αρχές και πολίτες αναπτύσσουν και δοκιμάζουν από κοινού συστήματα τεχνητής νοημοσύνης σε «ζωντανά εργαστήρια». Θα πρέπει επίσης να δοθεί η δέουσα προσοχή στους πολίτες ή τους καταναλωτές που επηρεάζονται από αποφάσεις συστημάτων που βασίζονται στην ΤΝ και χρησιμοποιούνται από επαγγελματίες χρήστες·

τονίζει την ανάγκη εκ των προτέρων διαβούλευσης με τους ενδιαφερόμενους ΟΤΑ σε περίπτωση χρήσης συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης για τη βιομετρική ταυτοποίηση φυσικών προσώπων εξ αποστάσεως και σε πραγματικό χρόνο, για σκοπούς επιβολής του νόμου, σε δημόσια προσβάσιμους χώρους·

επικροτεί τη δημόσια διαβούλευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την προσαρμογή των κανόνων περί αστικής ευθύνης στις συγκεκριμένες προκλήσεις της ψηφιακής εποχής και της τεχνητής νοημοσύνης (1) και αναμένει ότι αυτό θα οδηγήσει σε ένα επικαιροποιημένο πλαίσιο που θα διασφαλίζει την έννομη προστασία των καταναλωτών για ζημίες που προκαλούνται από εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης·

10.

διερωτάται γιατί τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης που χρησιμοποιούνται σε δημοκρατικές διαδικασίες όπως οι εκλογές δεν περιλαμβάνονται στον κατάλογο των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης υψηλού κινδύνου·

11.

ζητά τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης υψηλού κινδύνου να υπόκεινται για τα φυσικά πρόσωπα στις ίδιες απαιτήσεις διαφάνειας και πληροφόρησης που ισχύουν για τους χρήστες·

12.

επισημαίνει τους μεγαλύτερους κινδύνους και τις συνέπειες για τα ανθρώπινα δικαιώματα που συνδέονται με τη χρήση της κοινωνικής ταξινόμησης·

13.

επί του προκειμένου, είναι εξαιρετικά επιφυλακτική ως προς τις δύο καταστάσεις που εκτίθενται στον κανονισμό (2) με στόχο να προσδιοριστεί πότε η κοινωνική βαθμολόγηση οδηγεί σε επιζήμια ή δυσμενή μεταχείριση προσώπων ή ομάδων προσώπων, δεδομένου ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο να τεκμηριωθεί η ύπαρξη τέτοιων καταστάσεων. Στο πλαίσιο αυτό, η ΕτΠ ζητεί τη σαφή διατύπωση ισχυρών διασφαλίσεων, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι δεν καταστρατηγείται η απαγόρευση των πρακτικών κοινωνικής βαθμολόγησης·

14.

σημειώνει ότι στις αιτιολογικές σκέψεις του κανονισμού θίγονται λεπτομερώς οι κίνδυνοι στους οποίους εκτίθενται τα φυσικά πρόσωπα λόγω της αλληλεπίδρασής τους με συστήματα τεχνητής νοημοσύνης υψηλού κινδύνου, ιδίως στο πλαίσιο της εκπαίδευσης, της κατάρτισης, της απασχόλησης, της διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού, της πρόσβασης στην ανεξάρτητη απασχόληση ή της πρόσβασης και του δικαιώματος σε ορισμένες βασικές υπηρεσίες, δημόσιες και ιδιωτικές·

15.

καλεί την Επιτροπή να εξετάσει περισσότερο ενδελεχώς την ταξινόμηση ως υψηλού κινδύνου των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης που προορίζονται για χρήση από τις δημόσιες αρχές (3)·

16.

επιθυμεί να εκδοθεί εκ των προτέρων, από μια αρχή, μια βαρύνουσα γνώμη σχετικά με την ερμηνεία των διατάξεων του κανονισμού, μεταξύ άλλων και όσον αφορά τον γενικό κανονισμό για την προστασία των δεδομένων (ΓΚΠΔ). Αυτό θα ενισχύσει την ασφάλεια δικαίου και θα επιτρέψει να περιοριστούν οι δαπάνες σχεδιασμού και εφαρμογής των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης·

17.

υπογραμμίζει, για τον σκοπό αυτό, τη σημασία της σαφήνειας στη διατύπωση του κανονισμού, η οποία έχει καθοριστική σημασία για την οικοδόμηση ενός οικοσυστήματος εμπιστοσύνης και για την άρση της ανασφάλειας δικαίου που περιβάλλει την ανάπτυξη και τη χρήση των συστημάτων ΤΝ. Με τον τρόπο αυτό θα αποφευχθούν παρερμηνείες των προτεινόμενων απαιτήσεων και θα ελαχιστοποιηθούν οι κίνδυνοι της επακόλουθης κακοδιαχείρισης των εφαρμογών ΤΝ, μεγιστοποιώντας έτσι την αποτελεσματικότητα του κανονισμού και την αξιοπιστία των κυρώσεων. Ταυτόχρονα, και σύμφωνα με το θεματολόγιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη βελτίωση της νομοθεσίας, ο έγκαιρος εντοπισμός και η εξάλειψη πιθανών αλληλεπικαλύψεων και/ή συγκρούσεων με τους υφιστάμενους κανόνες είναι καίριας σημασίας·

18.

διαπιστώνει ότι πολλοί ΟΤΑ χρησιμοποιούν τα ίδια συστήματα τεχνητής νοημοσύνης για την εκτέλεση παρόμοιων καθηκόντων. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, τα συστήματα αυτά σχεδιάζονται από ιδιωτικές επιχειρήσεις·

19.

επισημαίνει ότι η πρόταση κανονισμού από μόνη της δεν διασφαλίζει τα δικαιώματα των πολιτών, αλλά πρέπει να εξετάζεται στο πλαίσιο της ισχύουσας νομοθεσίας. Ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη καλούνται να διασφαλίζουν σε συνεχή βάση τα αναγκαία διοικητικά μέτρα ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι ευκαιρίες και οι κίνδυνοι που συνδέονται με τη χρήση της ΤΝ στον δημόσιο τομέα·

20.

συμπεραίνει ότι τους ευρωπαϊκούς και εθνικούς κανόνες για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης τους ερμηνεύουν οι επιχειρήσεις και οι κοινοποιημένοι οργανισμοί, και ότι η εν λόγω ερμηνεία αντανακλάται συνεπώς στην πρακτική των ΟΤΑ που χρησιμοποιούν τα συγκεκριμένα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης. Ως εκ τούτου, είναι δύσκολο να προσδιοριστεί σε ποιον βαθμό η τοπική και περιφερειακή πολιτική μπορεί να ληφθεί υπόψη στα εν λόγω συστήματα τεχνητής νοημοσύνης. Ως εκ τούτου, η ΕτΠ εφιστά την προσοχή στις ειδικές ανάγκες των ΟΤΑ και στο γεγονός ότι μια ενιαία προσέγγιση μπορεί να υπονομεύσει την αποτελεσματικότητα των συστημάτων ΤΝ όσον αφορά την αντιμετώπιση αυτών των αναγκών. Επιπλέον, η ΕτΠ προτείνει να εξουσιοδοτηθούν τα κράτη μέλη να ρυθμίζουν τα συστήματα ΤΝ υψηλού κινδύνου σε περίπτωση επιτακτικών και αιτιολογημένων λόγων δημόσιου συμφέροντος·

21.

ζητά, λοιπόν, οι αξιολογήσεις της συμμόρφωσης να είναι διαφανείς και προσβάσιμες στο κοινό. Επιπλέον, οι ΟΤΑ θα πρέπει να μπορούν επίσης να συμμετέχουν στην επιτήρηση των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης, να λογοδοτούν για την εφαρμογή τους στο πεδίο και να συμβάλλουν επίσημα στην αξιολόγηση της εφαρμογής του κανονισμού εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής·

22.

τονίζει ότι, για τη λειτουργία του ρυθμιστικού δοκιμαστηρίου, πρέπει να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες από νομική, μεθοδολογική και δεοντολογική άποψη, προκειμένου να είναι δυνατή η ανάπτυξη της τεχνολογίας, καθώς και η χάραξη και η αξιολόγηση της νομοθεσίας. Εξάλλου, πρέπει να θεσπιστούν σαφή κριτήρια για την πρόσβαση των επιχειρήσεων στα ρυθμιστικά δοκιμαστήρια. Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι οργανώσεις καταναλωτών μπορούν να επιβάλλουν την εφαρμογή των διατάξεων της πράξης για την τεχνητή νοημοσύνη, η τελευταία πρέπει να προστεθεί στο παράρτημα Ι της ευρωπαϊκής οδηγίας σχετικά με τις αντιπροσωπευτικές αγωγές για την προστασία των συλλογικών συμφερόντων των καταναλωτών [(ΕΕ) 2020/1828]·

Εκστρατείες ενημέρωσης

23.

τονίζει τη σημασία των εκστρατειών ενημέρωσης του κοινού, όπου ο πληθυσμός ενημερώνεται και εξοικειώνεται με την ύπαρξη των συστημάτων ΤΝ και τη χρησιμότητά τους, καθώς και σχετικά με τους πιθανούς κινδύνους. Επιπλέον, υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη για ολοκληρωμένη πληροφόρηση των καταναλωτών όσον αφορά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων που πραγματοποιείται με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης ή μηχανών. Ζητεί, εν προκειμένω, από την Επιτροπή να παράσχει χρηματοδότηση για τέτοιου είδους εκστρατείες·

Διοικητικός φόρτος

24.

εκφράζει την ανησυχία της όσον αφορά τον διοικητικό φόρτο που ενδέχεται να επισύρει η πρόταση κανονισμού. Ο διοικητικός φόρτος μπορεί να εμποδίσει τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τους ΟΤΑ να προωθήσουν την καινοτομία και να αναπτύξουν συστήματα τεχνητής νοημοσύνης (4)·

Αναλογικότητα και επικουρικότητα

25.

εκτιμά ότι η πρόταση κανονισμού είναι συμβατή με τις αρχές της αναλογικότητας και της επικουρικότητας. Η προστιθέμενη αξία της δράσης της ΕΕ στον τομέα αυτόν, καθώς και οι εύστοχες νομικές βάσεις που επέλεξε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, είναι σαφείς και συνεπείς. Η εκτίμηση επιπτώσεων περιλαμβάνει χωριστή ενότητα για την επικουρικότητα. Επιπλέον, κανένα εθνικό κοινοβούλιο δεν εξέδωσε αιτιολογημένη γνώμη σχετικά με τη μη συμμόρφωση με την αρχή της επικουρικότητας εντός της προθεσμίας υποβολής των προτάσεων, η οποία είχε οριστεί για τις 2 Σεπτεμβρίου 2021.

Βρυξέλλες, 2 Δεκεμβρίου 2021.

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών

Απόστολος ΤΖΙΤΖΙΚΩΣΤΑΣ

([62]) Απόφαση-πλαίσιο 2002/584/ΔΕΥ του Συμβουλίου, της 13ης Ιουνίου 2002, για το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης και τις διαδικασίες παράδοσης μεταξύ των κρατών μελών (ΕΕ L 190 της 18.7.2002, σ. 1).

(1) https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/12979-Civil-liability-adapting-liability-rules-to-the-digital-age-and-artificial-intelligence/public-consultation_el

(2) Άρθρο 5 παράγραφος 1 στοιχείο γ).

(3) Παράρτημα IIΙ, σημείο 5 στοιχείο α).

(4) Σε πρόσφατη μελέτη που ανατέθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή [Study to Support an Impact Assessment of Regulatory Requirements for Artificial Intelligence in Europe (Έκθεση που εκπονήθηκε για τους σκοπούς της εκτίμησης του αντικτύπου των ρυθμιστικών απαιτήσεων για την τεχνητή νοημοσύνη στην Ευρώπη), σ. 12], εκτιμάται ότι, σύμφωνα με εύλογες υποθέσεις, το κόστος της πιστοποίησης ενός συστήματος τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσε να κυμαίνεται κατά μέσον όρο μεταξύ 16 800 και 23 000 ευρώ, ήτοι περίπου 10 έως 14 % του κόστους ανάπτυξης του συστήματος.

		ISSN 1977-0901
Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης		C 97

Έκδοση στην ελληνική γλώσσα	Ανακοινώσεις και Πληροφορίες	65ό έτος 28 Φεβρουαρίου 2022

Περιεχόμενα		Σελίδα
	I Ψηφίσματα, συστάσεις και γνωμοδοτήσεις
	ΨΗΦΙΣΜΑΤΑ
	Επιτροπή των Περιφερειών
	147η σύνοδος ολομέλειας της ΕτΠ (υβριδική μέσω Interactio), 1.12.2021 - 2.12.2021
2022/C 97/01	Ψήφισμα με θέμα το Πρόγραμμα εργασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2022 και τις πολιτικές προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών για το 2022	1
2022/C 97/02	Ψήφισμα της της Ευρωπαϊκής Επιτροπήςτων Περιφερειών με θέμα την πρόταση για το Ευρωπαϊκό Έτος Νεολαίας	7
	ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΕΙΣ
	Επιτροπή των Περιφερειών
	147η σύνοδος ολομέλειας της ΕτΠ (υβριδική μέσω Interactio), 1.12.2021 - 2.12.2021
2022/C 97/03	Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα Βελτίωση της νομοθεσίας: συνένωση δυνάμεων για τη θέσπιση καλύτερων νόμων	10
2022/C 97/04	Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα Ευρωπαϊκό σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου	17
2022/C 97/05	Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα Υλοποίηση του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας	21
2022/C 97/06	Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα Η εξάλειψη του φαινομένου των αστέγων στην Ευρωπαϊκή Ένωση από τη σκοπιά της τοπικής αυτοδιοίκησης	26
2022/C 97/07	Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα Σχέδιο δράσης για την ανάπτυξη της βιολογικής παραγωγής	30
2022/C 97/08	Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα Βιώσιμη γαλάζια οικονομία και υδατοκαλλιέργεια	36
2022/C 97/09	Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα Επικαιροποίηση της νέας βιομηχανικής στρατηγικής του 2020: προς μια ισχυρότερη ενιαία αγορά για την ανάκαμψη της Ευρώπης	43
2022/C 97/10	Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επί της πολιτικής ανταγωνισμού 2020	50
2022/C 97/11	Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα Η διάσταση του φύλου στο πλαίσιο των Διαρθρωτικών Ταμείων και του Ταμείου Συνοχής της περιόδου 2021-2027, με έμφαση στην προετοιμασία των επιχειρησιακών προγραμμάτων	56

	III Προπαρασκευαστικές πράξεις
	Επιτροπή των Περιφερειών
	147η σύνοδος ολομέλειας της ΕτΠ (υβριδική μέσω Interactio), 1.12.2021 - 2.12.2021
2022/C 97/12	Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα Ευρωπαϊκή προσέγγιση της τεχνητής νοημοσύνης — Πράξη για την τεχνητή νοημοσύνη (αναθεωρημένη γνωμοδότηση)	60