1.

Στις 19 Μαρτίου 2020 η Επιτροπή εξέδωσε την ανακοίνωση με τίτλο «Προσωρινό πλαίσιο για τη λήψη μέτρων κρατικής ενίσχυσης με σκοπό να στηριχθεί η οικονομία κατά τη διάρκεια της τρέχουσας έξαρσης της νόσου COVID-19» (1) («προσωρινό πλαίσιο»). Στις 3 Απριλίου 2020 η Επιτροπή ενέκρινε μια πρώτη τροποποίηση για να επιτραπεί η χορήγηση ενισχύσεων ώστε να επιταχυνθούν η έρευνα, οι δοκιμές και η παραγωγή προϊόντων σχετικών με την COVID-19, να προστατευτούν οι θέσεις εργασίας και να στηριχθεί περαιτέρω η οικονομία κατά την τρέχουσα κρίση (2). Στις 8 Μαΐου 2020 ενέκρινε δεύτερη τροποποίηση για να διευκολυνθεί περαιτέρω η πρόσβαση σε κεφάλαια και ρευστότητα για τις επιχειρήσεις που πλήττονται από την κρίση (3). Στις 29 Ιουνίου 2020 ενέκρινε τρίτη τροποποίηση για την περαιτέρω στήριξη των πολύ μικρών, μικρών και νεοφυών επιχειρήσεων και την παροχή κινήτρων για ιδιωτικές επενδύσεις (4). Στις 13 Οκτωβρίου 2020 ενέκρινε τέταρτη τροποποίηση με σκοπό την παράταση του προσωρινού πλαισίου και για να καταστεί δυνατή η χορήγηση ενισχύσεων για την κάλυψη μέρους των μη καλυπτόμενων πάγιων δαπανών των επιχειρήσεων που πλήττονται από την κρίση (5). Στις 28 Ιανουαρίου 2021 ενέκρινε πέμπτη τροποποίηση με σκοπό την περαιτέρω παράταση του προσωρινού πλαισίου, την προσαρμογή των ανώτατων ορίων ενίσχυσης που καθορίζονται σε αυτό και την παροχή της δυνατότητας μετατροπής ορισμένων επιστρεπτέων μέσων σε άμεσες επιχορηγήσεις υπό ορισμένες προϋποθέσεις (6).

2.

Το προσωρινό πλαίσιο επιδιώκει να εξασφαλίσει κατάλληλη ισορροπία μεταξύ των θετικών επιπτώσεων των μέτρων ενίσχυσης που χορηγούνται στις επιχειρήσεις και των ενδεχόμενων αρνητικών επιπτώσεων στον ανταγωνισμό και τις συναλλαγές στην εσωτερική αγορά. Με στοχευμένη και αναλογική εφαρμογή του ελέγχου των κρατικών ενισχύσεων διασφαλίζεται ότι τα εθνικά μέτρα στήριξης βοηθούν αποτελεσματικά τις πληγείσες επιχειρήσεις κατά τη διάρκεια της πανδημίας της COVID-19, ενώ παράλληλα περιορίζονται οι αδικαιολόγητες στρεβλώσεις στην εσωτερική αγορά, διατηρείται η ακεραιότητά της και εξασφαλίζεται ο ανταγωνισμός επί ίσοις όροις. Τούτο θα συμβάλει στη συνέχιση της οικονομικής δραστηριότητας κατά τη διάρκεια της πανδημίας της COVID-19 και θα προσφέρει στην οικονομία ένα ισχυρό εφαλτήριο για την ανάκαμψη από την κρίση και την επιτάχυνση τόσο της πράσινης όσο και της ψηφιακής μετάβασης που είναι απαραίτητες, σύμφωνα με το δίκαιο της ΕΕ και τους στόχους της Ένωσης.

3.

Είναι αναγκαία η παράταση των μέτρων που προβλέπονται στο προσωρινό πλαίσιο έως τις 30 Ιουνίου 2022· η προσαρμογή των ανώτατων ορίων ενίσχυσης του μέτρου για τις μη καλυπτόμενες πάγιες δαπάνες προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι παρατεταμένες οικονομικές επιπτώσεις της συνεχιζόμενης κρίσης· η παροχή της δυνατότητας στήριξης των επενδύσεων με στόχο τη βιώσιμη ανάκαμψη και τη στήριξη της φερεγγυότητας· και η αποσαφήνιση και η τροποποίηση των προϋποθέσεων για ορισμένα προσωρινά μέτρα κρατικής ενίσχυσης τα οποία η Επιτροπή θεωρεί συμβατά με το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο β) της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης («ΣΛΕΕ») υπό το πρίσμα της σοβαρής οικονομικής διαταραχής που προκλήθηκε στις οικονομίες όλων των κρατών μελών από την πανδημία της COVID-19. Επιπλέον, θα πρέπει να παραταθεί η διαγραφή του καταλόγου των χωρών με εμπορεύσιμους κινδύνους στο παράρτημα της ανακοίνωσης της Επιτροπής προς τα κράτη μέλη για την εφαρμογή των άρθρων 107 και 108 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη βραχυπρόθεσμη ασφάλιση εξαγωγικών πιστώσεων («STEC») (7).

4.

Πρώτον, η Επιτροπή υπενθυμίζει ότι το προσωρινό πλαίσιο επρόκειτο να λήξει στις 31 Δεκεμβρίου 2021. Το προσωρινό πλαίσιο προέβλεπε επίσης την επανεξέτασή του από την Επιτροπή πριν από τις 31 Δεκεμβρίου 2021 για σημαντικούς λόγους ανταγωνισμού ή οικονομικούς λόγους.

5.

Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή έχει αξιολογήσει τη συνεχιζόμενη ανάγκη για ενίσχυση βάσει του προσωρινού πλαισίου, προκειμένου να αποφασίσει κατά πόσον ήταν αναγκαία η διατήρησή του μετά τις 31 Δεκεμβρίου 2021. Ειδικότερα, η Επιτροπή εξέτασε τους ακόλουθους παράγοντες: αφενός, την εξέλιξη της οικονομικής κατάστασης υπό τις εξαιρετικές περιστάσεις που δημιούργησε η πανδημία της COVID-19· αφετέρου, την καταλληλότητα του προσωρινού πλαισίου ως μέσου που διασφαλίζει ότι τα εθνικά μέτρα στήριξης βοηθούν αποτελεσματικά τις πληγείσες επιχειρήσεις κατά τη διάρκεια της έξαρσης της νόσου, περιορίζοντας παράλληλα τις αδικαιολόγητες στρεβλώσεις στην εσωτερική αγορά και εξασφαλίζοντας τον ανταγωνισμό επί ίσοις όροις.

6.

Σύμφωνα με τις φθινοπωρινές οικονομικές προβλέψεις του 2021 (8), το ΑΕΠ προβλέπεται να αυξηθεί κατά 5,0 % το 2021 και κατά 4,3 % το 2022, τόσο στην Ένωση όσο και στη ζώνη του ευρώ. Ο όγκος της παραγωγής προβλέπεται να επανέλθει στα προ της κρίσης επίπεδα (4ο τρίμηνο του 2019) έως το τέλος του 2021. Ωστόσο, η αβεβαιότητα και οι κίνδυνοι που περιβάλλουν τις προοπτικές ανάπτυξης παραμένουν σε υψηλά επίπεδα, λαμβανομένων υπόψη της αύξησης των κρουσμάτων της COVID-19 σε ορισμένα κράτη μέλη, της αύξησης των εντάσεων στις αλυσίδες εφοδιασμού και της ανόδου των τιμών της ενέργειας.

7.

Τα κράτη μέλη έχουν κάνει σε σημαντικό βαθμό χρήση των δυνατοτήτων που παρέχει το προσωρινό πλαίσιο ως μέσο για την αντιμετώπιση της σοβαρής οικονομικής διαταραχής που επηρεάζει τις οικονομίες τους, καθώς και για τη διευκόλυνση της ανάπτυξης ορισμένων οικονομικών δραστηριοτήτων που απαιτούνται για την καταπολέμηση της πανδημίας της COVID-19.

8.

Δεδομένου ότι το προσωρινό πλαίσιο αποτέλεσε χρήσιμο μέσο για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας, αλλά και υπό το πρίσμα των παρατηρήσεων που έλαβε από τα κράτη μέλη, η Επιτροπή θεωρεί ότι η περιορισμένη παράταση των υφιστάμενων μέτρων που προβλέπονται στο προσωρινό πλαίσιο έως τις 30 Ιουνίου 2022 είναι κατάλληλη για να διασφαλιστεί ότι τα εθνικά μέτρα στήριξης βοηθούν αποτελεσματικά τις πληγείσες επιχειρήσεις κατά τη διάρκεια της έξαρσης της νόσου διαφυλάσσοντας συγχρόνως την ακεραιότητα της εσωτερικής αγοράς, και να εξασφαλιστεί ο ανταγωνισμός επί ίσοις όροις. Με αυτή την περιορισμένη παράταση θα εξασφαλιστεί επίσης ότι οι επιχειρήσεις που εξακολουθούν να πλήττονται από την κρίση δεν θα χρειαστεί να αποκοπούν ξαφνικά από τη στήριξη που χρειάζονται. Αντιθέτως, θα δοθεί η δυνατότητα να καταργηθεί σταδιακά με τρόπο συντονισμένο το επίπεδο στήριξης υπό το πρίσμα της παρατηρούμενης οικονομικής ανάκαμψης. Αυτή η σταδιακή κατάργηση πρέπει να εξεταστεί υπό το πρίσμα της ανομοιογένειας της ανάκαμψης, δεδομένου ότι συγκεκριμένοι τομείς και περιφέρειες στα διάφορα κράτη μέλη εξακολουθούν να υστερούν έναντι άλλων. Με βάση τις πληροφορίες που είναι διαθέσιμες επί του παρόντος, η Επιτροπή θεωρεί ότι ενδέχεται να μην χρειαστεί πρόσθετη παράταση των υφιστάμενων τύπων μέτρων που καλύπτονται από τα τμήματα 3.1 έως 3.12 πέραν της 30ής Ιουνίου 2022. Τούτο ισχύει ιδίως όσον αφορά τα υφιστάμενα μέτρα ρευστότητας, όπου οι νέες μελλοντοστραφείς δυνατότητες επενδυτικής στήριξης για βιώσιμη ανάκαμψη και στήριξη της φερεγγυότητας θα πρέπει να είναι καταλληλότερες κατά τη φάση ανάκαμψης για την αντιμετώπιση των επιχειρηματικών αναγκών και των στόχων πολιτικής, μεταξύ άλλων για τον περιορισμό αδικαιολόγητων στρεβλώσεων στην εσωτερική αγορά. Παρόλα αυτά, η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την κατάσταση και θα εκτιμήσει κατά πόσον κάποια μέτρα πρέπει να επεκταθούν περαιτέρω και/ή να προσαρμοστούν ενόψει σημαντικών ζητημάτων ανταγωνισμού ή οικονομικών παραμέτρων.

9.

Η Επιτροπή θεωρεί επίσης αναγκαίο να προσαρμοστούν τα ανώτατα όρια ενίσχυσης που προβλέπονται στο τμήμα 3.1 σύμφωνα με την εν λόγω παράταση.

10.

Δεύτερον, λαμβάνοντας υπόψη τον συνεχιζόμενο αντίκτυπο της πανδημίας της COVID-19 και το χρονικό διάστημα που έχει παρέλθει από την έγκριση του προσωρινού πλαισίου, η Επιτροπή θεωρεί ότι είναι αναγκαίο να αυξηθούν τα ανώτατα όρια ενίσχυσης που ορίζονται στο τμήμα 3.12 του εν λόγω πλαισίου, το οποίο παρέχει τη δυνατότητα στοχευμένης στήριξης σε επιχειρήσεις που εμφάνισαν σημαντικές απώλειες κύκλου εργασιών.

11.

Τρίτον, αρκετά κράτη μέλη υπογράμμισαν την ανάγκη να μετριαστεί ο κίνδυνος αφερεγγυότητας επιχειρήσεων μέσω πρόσθετων δυνατοτήτων αναδιάρθρωσης χρέους και μετατροπής επιστρεπτέων μέσων ενίσχυσης σε άλλες μορφές ενίσχυσης (π.χ. άμεσες επιχορηγήσεις) (9). Για να αντιμετωπιστούν αυτά τα ζητήματα που εμπνέουν ανησυχία και να μετριαστεί ο κίνδυνος αφερεγγυότητας επιχειρήσεων, η Επιτροπή θεωρεί αναγκαίο να καταστεί δυνατή η μετατροπή επιστρεπτέων μέσων ενίσχυσης σε άλλες μορφές ενίσχυσης σύμφωνα με το τμήμα 3.1 και το τμήμα 3.12 του προσωρινού πλαισίου έως τις 30 Ιουνίου 2023, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούνται οι όροι των εφαρμοστέων τμημάτων (10). Επιπλέον, η Επιτροπή θεωρεί επίσης ότι τα επιστρεπτέα μέσα βάσει του τμήματος 3.1, του τμήματος 3.3 και του τμήματος 3.12 ενδέχεται να χρειαστούν αναδιάρθρωση σύμφωνα με τις συνήθεις προληπτικές πρακτικές των εμπλεκόμενων χρηματοπιστωτικών διαμεσολαβητών. Μια τέτοια αναδιάρθρωση θα θεωρηθεί συμβιβάσιμη, εάν ολοκληρωθεί έως τις 30 Ιουνίου 2023 το αργότερο και υπό τους όρους που προσδιορίζονται στην παρούσα ανακοίνωση. Ειδικότερα, η αναδιάρθρωση αυτή πρέπει να τηρεί τους όρους που καθορίζονται στα εφαρμοστέα τμήματα και δεν μπορεί να οδηγεί σε αύξηση των αρχικά χορηγηθέντων ποσών των δανείων (11).

12.

Επιπλέον, η παρούσα ανακοίνωση διευκρινίζει ότι τα κράτη μέλη μπορούν να παρατείνουν τη διάρκεια των εγγυήσεων που χορηγούνται βάσει του τμήματος 3.1, του τμήματος 3.2 και του τμήματος 3.12 του προσωρινού πλαισίου και μετά τη λήξη του εν λόγω πλαισίου, υπό την προϋπόθεση ότι τηρούνται οι όροι που προβλέπονται στα εν λόγω τμήματα και στο τμήμα 3.4. Οι όροι και οι προϋποθέσεις μιας τέτοιας παράτασης θα πρέπει να καθορίζονται στις αρχικές συμβάσεις εγγύησης μεταξύ του κράτους και των πιστωτικών ή χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Οι όροι αυτοί δεν θα πρέπει να αφήνουν καμία διακριτική ευχέρεια στις αρχές του κράτους μέλους κατά την παράταση της διάρκειας της εγγύησης. Κατά την αρχική χορήγηση της χρηματοδότησης, οι τελικοί δικαιούχοι πρέπει να ενημερώνονται ότι μπορούν να ζητήσουν παράταση της διάρκειας της εν λόγω χρηματοδότησης, με την επιφύλαξη του γεγονότος ότι τα πιστωτικά ή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα μπορούν να αποδεχθούν ή να απορρίψουν το αίτημα αυτό σύμφωνα με τις συνήθεις πολιτικές και διαδικασίες τους (12).

13.

Τέταρτον, η Επιτροπή θεωρεί ότι η ανάκαμψη της οικονομίας της Ένωσης θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την ταχύτητα των προγραμμάτων εμβολιασμού και την εξέλιξη των πιθανών παραλλαγών του ιού, αλλά και από άλλους άγνωστους παράγοντες, όπως η κατάσταση της διεθνούς οικονομίας και η συμπεριφορά των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών όσον αφορά τις δαπάνες και τις επενδύσεις.

14.

Η Επιτροπή υπενθυμίζει ότι ο κίνδυνος μείωσης των επενδύσεων μετά την κρίση έγινε πραγματικότητα στην Ένωση κατά τα έτη που ακολούθησαν την κρίση του 2008, λόγω της αύξησης του χρέους του ιδιωτικού τομέα. Όταν παρέλθει η παρούσα κρίση, οι χρηματοοικονομικές δυσκολίες, η απροθυμία ανάληψης κινδύνων και η πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα σε ορισμένους τομείς θα μπορούσαν επίσης να λειτουργήσουν ανασταλτικά για τις εταιρικές επενδύσεις και, ως εκ τούτου, για τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη.

15.

Είναι σκόπιμο να παρασχεθούν περαιτέρω επιλογές στα κράτη μέλη βάσει του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της ΣΛΕΕ για την άμεση στήριξη των επενδύσεων σε περιουσιακά στοιχεία, καθώς και να παρασχεθεί ένα μέσο για τη βελτίωση της καθαρής κεφαλαιακής θέσης των ευρωπαϊκών εταιρειών, με την εισαγωγή ενός νέου τμήματος για τη στήριξη των επενδύσεων με στόχο τη βιώσιμη ανάκαμψη, καθώς και ενός νέου τμήματος για τη στήριξη της φερεγγυότητας. Παράλληλα, η Επιτροπή θεωρεί επίσης αναγκαία την εφαρμογή, με πιο ευέλικτο τρόπο για περιορισμένο χρονικό διάστημα, των επιμέρους απαιτήσεων κοινοποίησης για καθεστώτα βάσει ειδικών υφιστάμενων κατευθυντήριων γραμμών με ιδιαίτερη σημασία για την ανάκαμψη.

16.

Αφενός, η στήριξη των επενδύσεων θα διευκολύνει την ανάπτυξη των οικονομικών δραστηριοτήτων που απαιτούνται για την επάνοδο σε βιώσιμη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη, υπερβαίνοντας τις αρνητικές οικονομικές επιπτώσεις της κρίσης, συμπεριλαμβανομένης της διεύρυνσης του επενδυτικού χάσματος. Θα στηρίξει επίσης μια ανθεκτικότερη οικονομία για το μέλλον, περιορίζοντας παράλληλα αποτελεσματικά τις δυνητικές αρνητικές επιπτώσεις στον ανταγωνισμό και στο εμπόριο.

17.

Τέτοιου είδους στήριξη μπορεί επίσης να συνδράμει τα κράτη μέλη στην ιδιαίτερη ανάπτυξη των οικονομικών δραστηριοτήτων που απαιτούνται για την επίτευξη των στόχων της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης, καθώς και στη στήριξη της ανάκαμψης προς ένα πιο πράσινο και ψηφιακό μέλλον, ενισχύοντας παράλληλα την ανθεκτικότητα και διατηρώντας την ισότητα στους όρους ανταγωνισμού. Είναι επίσης σημαντική στο πλαίσιο της σταδιακής κατάργησης των άμεσων βραχυπρόθεσμων μέτρων αντιμετώπισης κρίσεων, κυρίως όσον αφορά τη στήριξη της ρευστότητας, καθώς και στο πλαίσιο της στροφής προς την προώθηση μιας πιο μακροπρόθεσμης ανάκαμψης της οικονομίας. Προκειμένου να επιτευχθεί το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα των ταχύτερων επενδυτικών δαπανών, η εφαρμογή του μέτρου αυτού θα πρέπει να περιοριστεί έως την 31η Δεκεμβρίου 2022.

18.

Η πανδημία και τα μέτρα που ελήφθησαν από τα κράτη μέλη για την καταπολέμηση της εξάπλωσης του ιού της νόσου COVID-19 προκάλεσαν άμεση πτώση της οικονομικής δραστηριότητας σε πρωτοφανή κλίμακα, ιδίως όσον αφορά τις επενδύσεις. Υπό το πρίσμα των εξαιρετικών αυτών περιστάσεων που προκλήθηκαν από την εν λόγω κρίση, η Επιτροπή θεωρεί ότι οι διατάξεις του τμήματος 3.13 της παρούσας τροποποίησης μπορούν να εφαρμοστούν στις ενισχύσεις που χορηγούνται μετά την 1η Φεβρουαρίου 2020, εφόσον πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις και, ιδίως, εφόσον μπορεί να αποδειχθεί η δημιουργία κινήτρων. Τα μέτρα αυτά πρέπει να επιδιώκουν τον ίδιο στόχο με εκείνον που ορίζεται στο τμήμα 3.13, δηλαδή να παρέχουν ώθηση για τη γεφύρωση του επενδυτικού χάσματος που συσσωρεύεται στην οικονομία λόγω της κρίσης.

19.

Από την άλλη πλευρά, η στήριξη της φερεγγυότητας αποτελεί σημαντικό στοιχείο για την ανάπτυξη οικονομικών δραστηριοτήτων σε ευρύ φάσμα τομέων σε καταστάσεις όπου οι επιχειρήσεις πλήττονται από αυξημένους δείκτες χρέους λόγω της κρίσης. Δεδομένης της συνολικής μακροοικονομικής αύξησης του χρέους, τα κράτη μέλη ενδέχεται να επιδιώξουν την παροχή ευκολότερης πρόσβασης σε ιδιωτικές επενδύσεις υπό μορφήν ιδίων κεφαλαίων για τις επιχειρήσεις, περιορίζοντας παράλληλα τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις στην εσωτερική αγορά. Η στήριξη αυτή μπορεί να αποτελέσει σημαντικό στοιχείο για την ενίσχυση της οικονομικής ανάκαμψης. Κρίνεται σκόπιμη η θέσπιση μεγαλύτερης περιόδου εφαρμογής για το εν λόγω είδος μέτρου στήριξης της φερεγγυότητας, δεδομένης της πολυπλοκότητας τέτοιων καθεστώτων και του χρόνου που απαιτείται για τη δημιουργία τους. Στο πλαίσιο αυτό, η περίοδος εφαρμογής του νέου αυτού είδους μέτρου θα πρέπει να παραταθεί έως την 31η Δεκεμβρίου 2023.

20.

Διά του μέσου τεχνικής υποστήριξης (13), η Επιτροπή στηρίζει τα κράτη μέλη στον σχεδιασμό και την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων που αποσκοπούν στη γεφύρωση του επενδυτικού χάσματος και στην επιτάχυνση της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης. Τα κράτη μέλη μπορούν να ζητήσουν στήριξη διά του μέσου τεχνικής υποστήριξης για τον σχεδιασμό και τη θέσπιση μέτρων στήριξης της φερεγγυότητας.

21.

Πέμπτον, η εφαρμογή του προσωρινού πλαισίου κατέδειξε την ανάγκη εισαγωγής πρόσθετων διευκρινίσεων και τροποποιήσεων σε άλλα σημεία του εν λόγω πλαισίου, ιδίως στο τμήμα 1.3, στο τμήμα 3.11 και στο τμήμα 4, καθώς και την ανάγκη προσθήκης νέων εργαλείων στα τμήματα 3.13 και 3.14.

22.

Ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη μπορούν να εξετάσουν το ενδεχόμενο τροποποίησης των υφιστάμενων μέτρων ενίσχυσης που έχουν εγκριθεί από την Επιτροπή βάσει του προσωρινού πλαισίου, προκειμένου να παραταθεί η περίοδος εφαρμογής τους έως τις 30 Ιουνίου 2022, να καταστεί δυνατή η αναδιάρθρωση ή η μετατροπή ορισμένων μέσων έως τις 30 Ιουνίου 2023, να εισαχθούν νέα μέτρα για τη στήριξη των επενδύσεων προς την κατεύθυνση της βιώσιμης ανάκαμψης έως την 31η Δεκεμβρίου 2022 ή νέα μέτρα για τη στήριξη της φερεγγυότητας έως την 31η Δεκεμβρίου 2023. Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να εξετάσουν το ενδεχόμενο αύξησης του προϋπολογισμού των υφιστάμενων μέτρων που έχουν εγκριθεί υπό το πρίσμα του τμήματος 3.12 ή εισαγωγής άλλων τροποποιήσεων για την ευθυγράμμιση των μέτρων αυτών με το προσωρινό πλαίσιο, όπως τροποποιείται με την παρούσα ανακοίνωση. Τούτο μπορεί επίσης να περιλαμβάνει ειδική προσαρμογή νέων ή υφιστάμενων καθεστώτων ενίσχυσης σε τομείς που πλήττονται ιδιαίτερα από την κρίση σε συγκεκριμένα κράτη μέλη εντός των ορίων του τροποποιημένου πλαισίου.

23.

Τα κράτη μέλη που σχεδιάζουν να παρατείνουν ή να τροποποιήσουν υφιστάμενα καθεστώτα καλούνται να κοινοποιήσουν κατάλογο όλων των υφιστάμενων μέτρων ενίσχυσης που σκοπεύουν να τροποποιήσουν, και να παράσχουν τις απαραίτητες πληροφορίες που παρατίθενται στο παράρτημα της παρούσας ανακοίνωσης. Αυτό θα επιτρέψει στην Επιτροπή να εκδώσει μία απόφαση που θα καλύπτει τον κατάλογο των κοινοποιηθέντων μέτρων.

24.

Τέλος, η Επιτροπή θεωρεί ότι θα πρέπει να εξακολουθήσει την εφαρμογή των διατάξεων της ανακοίνωσης σχετικά με τη βραχυπρόθεσμη ασφάλιση εξαγωγικών πιστώσεων (στο εξής: STEC) και μετά το 2021, ώστε να καταστεί δυνατή η συντονισμένη μετάβαση στη συνήθη πρακτική της αγοράς ή η θέσπιση ειδικών καθεστώτων βάσει των εφαρμοστέων κανόνων στις περιπτώσεις που απαιτείται. Ως εκ τούτου, παρατείνεται η προσωρινή διαγραφή όλων των χωρών από τον κατάλογο των χωρών με εμπορεύσιμους κινδύνους στο παράρτημα της STEC έως την 31η Μαρτίου 2022.

25.

Η STEC προβλέπει ότι οι εμπορεύσιμοι κίνδυνοι δεν καλύπτονται από ασφάλιση εξαγωγικών πιστώσεων με τη στήριξη των κρατών μελών. Ως συνέπεια της πανδημίας COVID-19, η Επιτροπή διαπίστωσε, τον Μάρτιο του 2020, ότι υπάρχει έλλειψη επαρκούς ικανότητας ιδιωτικής ασφάλισης για βραχυπρόθεσμες εξαγωγικές πιστώσεις εν γένει και θεώρησε όλους τους εμπορικούς και πολιτικούς κινδύνους που συνδέονται με τις εξαγωγές προς τις χώρες που απαριθμούνται στο παράρτημα της STEC ως προσωρινά μη εμπορεύσιμους έως την 31η Δεκεμβρίου 2020 (14). Με τις ανακοινώσεις της τής 13ης Οκτωβρίου 2020 και τής 28ης Ιανουαρίου 2021, η Επιτροπή παρέτεινε αυτή την προσωρινή εξαίρεση έως την 30ή Ιουνίου 2021 και την 31η Δεκεμβρίου 2021 αντίστοιχα. Η τρέχουσα STEC θα λήξει στις 31 Δεκεμβρίου 2021 και θα αντικατασταθεί από νέα ανακοίνωση, η οποία θα εξακολουθήσει να λαμβάνει υπόψη το κριτήριο του μη εμπορεύσιμου κινδύνου.

26.

Στο πλαίσιο των συνεχιζόμενων δυσκολιών λόγω της πανδημίας COVID-19, και σύμφωνα με τα σημεία 35 και 36 της STEC, η Επιτροπή διεξήγαγε δημόσια διαβούλευση για να αξιολογήσει τη διαθεσιμότητα βραχυπρόθεσμης ασφάλισης εξαγωγικών πιστώσεων, προκειμένου να προσδιορίσει κατά πόσον η τρέχουσα κατάσταση της αγοράς θα μπορούσε να δικαιολογήσει την παράταση της διαγραφής όλων των χωρών από τον κατάλογο των χωρών με εμπορεύσιμους κινδύνους στο παράρτημα της STEC μετά την 31η Δεκεμβρίου 2021.

27.

Λαμβάνοντας υπόψη το αποτέλεσμα της δημόσιας διαβούλευσης, καθώς και τις παγκόσμιες ενδείξεις συνέχισης του αρνητικού αντικτύπου της νόσου COVID-19 στην οικονομία της Ένωσης στο σύνολό της, η Επιτροπή θεωρεί ότι η παράταση της εν λόγω διαγραφής για περίοδο τριών μηνών αποτελεί επαρκή λύση για την επίτευξη της ομαλής μετάβασης προτού όλες οι χώρες του παραρτήματος θεωρηθούν ξανά εμπορεύσιμες από την 1η Απριλίου 2022. Τα στοιχεία που υποβλήθηκαν κατά τη διαβούλευση από ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες και ορισμένα κράτη μέλη υποδηλώνουν ότι οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες άρχισαν να παρέχουν κάλυψη για την εξυπηρέτηση των εξαγωγέων που δραστηριοποιούνται στις σημαντικότερες αγορές. Συγχρόνως, περαιτέρω παρατηρήσεις που ελήφθησαν υποδεικνύουν ότι η ικανότητα της αγοράς εξακολουθεί να μην επαρκεί για την κάλυψη όλων των οικονομικά δικαιολογημένων κινδύνων για εξαγωγές προς χώρες από τον κατάλογο των χωρών με εμπορεύσιμους κινδύνους στο παράρτημα της STEC. Υπό τις συνθήκες αυτές, η Επιτροπή θα εξακολουθήσει συνεπώς να θεωρεί όλους τους εμπορικούς και πολιτικούς κινδύνους που συνδέονται με τις εξαγωγές προς τις χώρες του παραρτήματος της STEC ως προσωρινά μη εμπορεύσιμους έως την 31η Μαρτίου 2022. Η ως άνω παράταση αποσκοπεί στην εξασφάλιση ομαλής μετάβασης προς τη συνήθη πρακτική της αγοράς ή στη θέσπιση ειδικών καθεστώτων βάσει των εφαρμοστέων κανόνων, στις περιπτώσεις που απαιτείται.

28.

Οι ακόλουθες τροποποιήσεις του προσωρινού πλαισίου για τη λήψη μέτρων κρατικής ενίσχυσης με σκοπό τη στήριξη της οικονομίας κατά τη διάρκεια της τρέχουσας έξαρσης της νόσου COVID-19 θα αρχίσουν να ισχύουν από τις 18 Νοεμβρίου 2021.

29.

Προστίθεται το ακόλουθο σημείο 14α:

«Η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι η πανδημία COVID-19 και τα μέτρα που ελήφθησαν για τον περιορισμό της έχουν δημιουργήσει εξαιρετικές περιστάσεις για πολλές επιχειρήσεις. Μεσούσης της πρωτοφανούς αυτής κατάστασης, και ανάλογα με τη συγκεκριμένη περίπτωση, η Επιτροπή διευκρινίζει ότι ενδέχεται να δικαιολογηθεί η παραμονή των ιδίων συμμετοχών, κατά την έννοια των σημείων 62 έως 64 των κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις για τη διάσωση και αναδιάρθρωση μη χρηματοπιστωτικών προβληματικών επιχειρήσεων (*1) (στο εξής: κατευθυντήριες γραμμές διάσωσης και αναδιάρθρωσης), σε επίπεδο κάτω του 50 % του κόστους αναδιάρθρωσης, εφόσον παραμένουν σημαντικές και περιλαμβάνουν πρόσθετη νέα χρηματοδότηση υπό τους όρους της αγοράς. Λόγω του έκτακτου και απρόβλεπτου χαρακτήρα της τρέχουσας κατάστασης ενδέχεται επίσης να προβλεφθούν εξαιρέσεις από την αρχή της “εφάπαξ ενίσχυσης”, σύμφωνα με το σημείο 72 στοιχείο γ) των κατευθυντήριων γραμμών διάσωσης και αναδιάρθρωσης, εάν οι νέες δυσκολίες προκύπτουν από την πανδημία COVID-19 και την οικονομική επιβράδυνση που προκλήθηκε από αυτήν, δηλαδή εάν η οικεία επιχείρηση έχει καταστεί προβληματική επιχείρηση λόγω της πανδημίας COVID-19 και της επακόλουθης οικονομικής επιβράδυνσης. Προς αποφυγή αμφιβολιών θα πρέπει να σημειωθεί ότι εξακολουθούν να ισχύουν οι υπόλοιπες διατάξεις των κατευθυντήριων γραμμών διάσωσης και αναδιάρθρωσης, και ιδίως η ανάγκη για σχέδιο αναδιάρθρωσης, η επάνοδος στη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα και ο επιμερισμός των βαρών.»

(*1)  Ανακοίνωση της Επιτροπής (ΕΕ C 249 της 31.7.2014, σ. 1)."

30.

Η υποσημείωση 19, η οποία επισυνάπτεται στο σημείο 22 στοιχείο α), αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

31.

«(*) Οι ενισχύσεις που χορηγούνται βάσει καθεστώτων που έχουν εγκριθεί δυνάμει του παρόντος τμήματος και οι οποίες έχουν επιστραφεί πριν χορηγηθεί νέα ενίσχυση δυνάμει του παρόντος τμήματος δεν λαμβάνονται υπόψη στον προσδιορισμό του κατά πόσον υπάρχει υπέρβαση του σχετικού ανώτατου ορίου.»

32.

Το σημείο 22 στοιχείο α) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

(*2)  Οι ενισχύσεις που χορηγούνται βάσει καθεστώτων που έχουν εγκριθεί δυνάμει του παρόντος τμήματος και οι οποίες έχουν επιστραφεί πριν χορηγηθεί νέα ενίσχυση δεν λαμβάνονται υπόψη στον προσδιορισμό του κατά πόσον υπάρχει υπέρβαση του σχετικού ανώτατου ορίου.»"

33.

Το σημείο 22 στοιχείο δ) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

(*3)  Εάν η ενίσχυση χορηγείται με τη μορφή φορολογικού πλεονεκτήματος, η φορολογική υποχρέωση σε σχέση με την οποία χορηγείται το εν λόγω πλεονέκτημα πρέπει να έχει προκύψει το αργότερο μέχρι τις 30 Ιουνίου 2022.»"

34.

Το σημείο 23 στοιχείο α) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

(*4)  Όπως ορίζεται στο άρθρο 2 σημείο 1 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 717/2014 της Επιτροπής, της 27ης Ιουνίου 2014, σχετικά με την εφαρμογή των άρθρων 107 και 108 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας στους τομείς της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας (ΕΕ L 190 της 28.6.2014, σ. 45)."

(*5)  Όπως ορίζεται στο άρθρο 2 σημείο 5 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 702/2014 της Επιτροπής, της 25ης Ιουνίου 2014, για την κήρυξη ορισμένων κατηγοριών ενισχύσεων στους τομείς της γεωργίας και δασοκομίας και σε αγροτικές περιοχές συμβιβάσιμων με την εσωτερική αγορά κατ’ εφαρμογή των άρθρων 107 και 108 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ L 193 της 1.7.2014, σ. 1)."

(*6)  Οι ενισχύσεις που χορηγούνται βάσει καθεστώτων που έχουν εγκριθεί δυνάμει του παρόντος τμήματος και οι οποίες έχουν επιστραφεί πριν χορηγηθεί νέα ενίσχυση δεν λαμβάνονται υπόψη στον προσδιορισμό του κατά πόσον υπάρχει υπέρβαση του σχετικού ανώτατου ορίου.»"

35.

Το σημείο 23α αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«Όταν μια επιχείρηση δραστηριοποιείται σε περισσότερους του ενός τομείς στους οποίους ισχύουν διαφορετικά μέγιστα ποσά σύμφωνα με το σημείο 22 στοιχείο α) και το σημείο 23 στοιχείο α), το οικείο κράτος μέλος διασφαλίζει, με κατάλληλα μέσα όπως ο λογιστικός διαχωρισμός, ότι για καθεμία από τις δραστηριότητες αυτές τηρείται το σχετικό ανώτατο όριο και δεν σημειώνεται υπέρβαση του μέγιστου συνολικού ποσού ύψους 2,3 εκατ. EUR ανά επιχείρηση. Όταν μια επιχείρηση δραστηριοποιείται στους τομείς που καλύπτονται από το σημείο 23 στοιχείο α), δεν θα πρέπει να σημειώνεται υπέρβαση του μέγιστου συνολικού ποσού ύψους 345 000 EUR ανά επιχείρηση.»

36.

Η υποσημείωση 27, η οποία επισυνάπτεται στο σημείο 23, αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

37.

Το σημείο 23β αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

38.

Το σημείο 25 στοιχείο γ) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

39.

Η εισαγωγική φράση στο σημείο 25 στοιχείο δ) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

40.

Το σημείο 25 στοιχείο ε) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

41.

Το σημείο 27 στοιχείο γ) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

42.

Η εισαγωγική φράση στο σημείο 27 στοιχείο δ) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

43.

Το σημείο 27 στοιχείο ε) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

44.

Προστίθεται το ακόλουθο σημείο 27β:

45.

Το σημείο 33 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

46.

Το σημείο 35 στοιχείο α) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

47.

Το σημείο 37 στοιχείο β) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

48.

Το σημείο 39 στοιχείο β) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

49.

Το σημείο 41 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

50.

Το σημείο 43 στοιχείο γ) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

51.

Το σημείο 48 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

52.

Προστίθεται το ακόλουθο σημείο 77α:

(*7)  Για τους σκοπούς του παρόντος σημείου, τα υβριδικά κεφαλαιακά μέσα που εκδίδονται εντός περιόδου μέχρι έξι μηνών από την έκδοση των υβριδικών κεφαλαιακών μέσων COVID-19 θεωρείται ότι έχουν εκδοθεί ταυτόχρονα με τα εν λόγω μέσα."

(*8)  Τα εν λόγω υβριδικά κεφαλαιακά μέσα λαμβάνονται υπόψη κατά την αξιολόγηση βάσει του σημείου 54."

(*9)  ’Εως το συνολικό ποσό των υφιστάμενων υβριδικών κεφαλαιακών μέσων COVID-19."

(*10)  Διαφορά μεταξύ των συμβατικά συμφωνηθέντων ανώτατων και ελάχιστων επιτοκίων των τοκομεριδίων κατά τη διάρκεια ζωής των υβριδικών μέσων."

(*11)  Εάν ο δικαιούχος εξοφλήσει μια σειρά από δόσεις υβριδικών κεφαλαιακών μέσων με διαφορετικά επιτόκια, ο όρος αυτός πρέπει να εφαρμόζεται ανεξάρτητα σε κάθε δόση.»"

53.

Το σημείο 87 στοιχείο α) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

54.

Η υποσημείωση 75 του σημείου 87 στοιχείο β) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

55.

Το σημείο 87 στοιχείο δ) αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

(*12)  Ενισχύσεις χορηγηθείσες δυνάμει καθεστώτων εγκριθέντων βάσει του παρόντος τμήματος, οι οποίες έχουν επιστραφεί πριν από τη χορήγηση νέων ενισχύσεων βάσει του παρόντος τμήματος, δεν λαμβάνονται υπόψη προκειμένου να προσδιοριστεί κατά πόσον υπάρχει υπέρβαση του σχετικού ανώτατου ορίου.»"

56.

Προστίθεται το ακόλουθο σημείο 87α:

57.

Προστίθεται το ακόλουθο τμήμα:

(*13)  Κατά την έννοια του παραρτήματος I του γενικού κανονισμού απαλλαγής κατά κατηγορία."

(*14)  Κατά την έννοια του παραρτήματος I του γενικού κανονισμού απαλλαγής κατά κατηγορία."

(*15)  Κατά την έννοια του άρθρου 17 του κανονισμού (ΕΕ) 2020/852 (ΕΕ L 198 της 22.6.2020, σ. 13)."

(*16)  Για μέτρα που είναι πανομοιότυπα με μέτρα που περιλαμβάνονται στα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, όπως αυτά εγκρίθηκαν από το Συμβούλιο, η αρχή της μη πρόκλησης σημαντικής ζημίας θεωρείται ότι πληρούται δεδομένου ότι έχει ήδη επαληθευτεί."

(*17)  Όπως ορίζεται στο άρθρο 2 παράγραφος 18 του γενικού κανονισμού απαλλαγής κατά κατηγορία."

(*18)  Εναλλακτικά, εάν έχουν λάβει ενίσχυση διάσωσης και έχουν αποπληρώσει το δάνειο ή λύσει τη σύμβαση εγγύησης κατά τη χορήγηση της ενίσχυσης βάσει της παρούσας ανακοίνωσης."

(*19)  Εναλλακτικά, εάν έχουν λάβει ενίσχυση αναδιάρθρωσης, δεν υπόκεινται πλέον σε σχέδιο αναδιάρθρωσης κατά τη χορήγηση της ενίσχυσης βάσει της παρούσας ανακοίνωσης."

(*20)  Κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις στους τομείς του περιβάλλοντος και της ενέργειας για την περίοδο 2014-2020 (ΕΕ C 200 της 28.6.2014, σ. 1)."

(*21)  Πλαίσιο σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις για την έρευνα και ανάπτυξη και την καινοτομία (ΕΕ C 198 της 27.6.2014, σ. 1).»"

58.

Προστίθεται το ακόλουθο τμήμα:

(*22)  Όπως ορίζονται στο σημείο 52 (xxvii) των κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις για την προώθηση των επενδύσεων χρηματοδότησης επιχειρηματικού κινδύνου, ΕΕ C 19 της 22.1.2014, σ. 4).»"

59.

Τα σημεία 88-96 αριθμούνται εκ νέου ως σημεία 103-111.

60.

Το σημείο 90 αριθμείται εκ νέου ως σημείο 105 και αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

61.

Το σημείο 93 αριθμείται εκ νέου ως σημείο 108 και αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

62.

Η Επιτροπή θεωρεί ότι όλοι οι εμπορικοί και πολιτικοί κίνδυνοι που συνδέονται με τις εξαγωγές προς τις χώρες που αναφέρονται κατωτέρω είναι προσωρινά μη εμπορεύσιμοι έως τις 31 Μαρτίου 2022.

—

από τη σχετική με τις συγκεντρώσεις ενότητα του ιστότοπου της Επιτροπής για τον ανταγωνισμό (http://ec.europa.eu/competition/mergers/cases/). O ιστότοπος αυτός παρέχει διάφορα μέσα που βοηθούν στον εντοπισμό μεμονωμένων αποφάσεων για συγκεντρώσεις, όπως ευρετήρια επιχειρήσεων, αριθμών υποθέσεων και ημερομηνιών, καθώς και τομεακά ευρετήρια,

—

σε ηλεκτρονική μορφή στον ιστότοπο EUR-Lex (http://eur-lex.europa.eu/homepage.html?locale=el) με αριθμό εγγράφου 32021M10374. Ο ιστότοπος EUR-Lex αποτελεί την επιγραμμική πρόσβαση στην ευρωπαϊκή νομοθεσία.

—

από τη σχετική με τις συγκεντρώσεις ενότητα του δικτυακού τόπου της Επιτροπής για τον ανταγωνισμό (http://ec.europa.eu/competition/mergers/cases/). O δικτυακός αυτός τόπος παρέχει διάφορα μέσα που βοηθούν στον εντοπισμό μεμονωμένων αποφάσεων για συγκεντρώσεις, όπως ευρετήρια επιχειρήσεων, αριθμών υποθέσεων και ημερομηνιών, καθώς και τομεακά ευρετήρια,

—

σε ηλεκτρονική μορφή στον δικτυακό τόπο EUR-Lex (http://eur-lex.europa.eu/homepage.html?locale=el) με αριθμό εγγράφου 32021M10280. Ο δικτυακός τόπος EUR-Lex αποτελεί την επιγραμμική πρόσβαση στην ευρωπαϊκή νομοθεσία.

—

Κινητικότητα των ατόμων στους τομείς της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της νεολαίας

—

Δραστηριότητες συμμετοχής των νέων

—

DiscoverEU — Δράσεις ένταξης

—

Εικονικές ανταλλαγές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και τη νεολαία

—

Συμπράξεις για τη συνεργασία:

—

Συμπράξεις για αριστεία:

—

Συμπράξεις καινοτομίας:

—

Ανάπτυξη ικανοτήτων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, τη νεολαία και τον αθλητισμό

—

Ευρωπαϊκές αθλητικές εκδηλώσεις μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα

—

Ευρωπαϊκή Νεολαία Μαζί

—

Jean Monnet στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης

—

Jean Monnet σε άλλους τομείς της εκπαίδευσης και κατάρτισης

—

τα 27 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι υπερπόντιες χώρες και εδάφη,

—

τρίτες χώρες συνδεδεμένες με το πρόγραμμα:

Μπορείτε να ανατρέξετε στον οδηγό του προγράμματος Erasmus+ για λεπτομερείς οδηγίες σχετικά με την υποβολή αιτήσεων.