ISSN 1977-0901

Επίσημη Εφημερίδα

της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 271

European flag  

Έκδοση στην ελληνική γλώσσα

Ανακοινώσεις και Πληροφορίες

62ό έτος
13 Αυγούστου 2019


Περιεχόμενα

Σελίδα

 

I   Ψηφίσματα, συστάσεις και γνωμοδοτήσεις

 

ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

 

Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου

2019/C 271/01 ΕΣΣΚ/2019/3

Σύσταση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Συστημικού Κινδύνου, της 21ης Μαρτίου 2019, που τροποποιεί τη σύσταση ΕΣΣΚ/2016/14 σχετικά με την κάλυψη κενών στα στοιχεία που αφορούν ακίνητα (ΕΣΣΚ/2019/3)

1


 

II   Ανακοινώσεις

 

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΘΕΣΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΛΟΙΠΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

 

Ευρωπαϊκή Επιτροπή

2019/C 271/02

Ανακοίνωση της Επιτροπής — Κατευθυντήριες γραμμές για τη συμμετοχή προσφερόντων και αγαθών από τρίτες χώρες στην αγορά δημόσιων συμβάσεων της ΕΕ

43


 

IV   Πληροφορίες

 

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΡΟΕΡΧΟΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΤΑ ΘΕΣΜΙΚΑ ΚΑΙ ΛΟΙΠΑ ΟΡΓΑΝΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

 

Ευρωπαϊκή Επιτροπή

2019/C 271/03

Ισοτιμίες του ευρώ

67

2019/C 271/04

Εκτελεστική απόφαση της Επιτροπής, της 8ης Αυγούστου 2019, σχετικά με τη δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης της αίτησης καταχώρισης ονομασίας που αναφέρεται στο άρθρο 49 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου — Αρσενικό Νάξου (Arseniko Naxou) (ΠΟΠ)

68


 

V   Γνωστοποιήσεις

 

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ

 

Ευρωπαϊκή Επιτροπή

2019/C 271/05

Προηγούμενη κοινοποίηση συγκέντρωσης (Υπόθεση M.9354 — AXA / NN Group / JV) — Υπόθεση υποψήφια για απλοποιημένη διαδικασία ( 1 )

73

 

ΛΟΙΠΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

 

Ευρωπαϊκή Επιτροπή

2019/C 271/06

Δημοσίευση αίτησης για έγκριση τροποποίησης των προδιαγραφών προϊόντος, η οποία δεν είναι ήσσονος σημασίας, σύμφωνα με το άρθρο 50 παράγραφος 2 στοιχείο α) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τα συστήματα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων

75

2019/C 271/07

Δημοσίευση αίτησης καταχώρισης ονομασίας σύμφωνα με το άρθρο 50 παράγραφος 2 στοιχείο α) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τα συστήματα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων

86


 


 

(1)   Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ

EL

 


I Ψηφίσματα, συστάσεις και γνωμοδοτήσεις

ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου

13.8.2019   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 271/1


ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΣΥΣΤΗΜΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

της 21ης Μαρτίου 2019

που τροποποιεί τη σύσταση ΕΣΣΚ/2016/14 σχετικά με την κάλυψη κενών στα στοιχεία που αφορούν ακίνητα

(ΕΣΣΚ/2019/3)

(2019/C 271/01)

ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΣΥΣΤΗΜΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ,

Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

Έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1092/2010 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης Νοεμβρίου 2010, σχετικά με τη μακροπροληπτική επίβλεψη του χρηματοοικονομικού συστήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τη σύσταση Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Συστημικού Κινδύνου (1), και ιδίως το άρθρο 3 παράγραφος 2 στοιχεία β), δ) και στ) και τα άρθρα 16 έως 18,

Έχοντας υπόψη την απόφαση ΕΕΣΚ/2011/1 του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Συστημικού Κινδύνου, της 20ής Ιανουαρίου 2011, για τη θέσπιση του εσωτερικού κανονισμού του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Συστημικού Κινδύνου (2), και ιδίως τα άρθρα 18 έως 20,

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1)

Η εφαρμογή οποιουδήποτε πλαισίου παρακολούθησης των εξελίξεων στον τομέα των ακινήτων για σκοπούς χρηματοπιστωτικής σταθερότητας απαιτεί την τακτική συλλογή και διανομή, σε επίπεδο Ένωσης, συγκρίσιμων στοιχείων ανά χώρα, ώστε να καθίσταται δυνατή η ακριβέστερη αξιολόγηση των κινδύνων που αφορούν τα ακίνητα στα επιμέρους κράτη μέλη, αλλά και η σύγκριση της χρήσης μέσων μακροπροληπτικής πολιτικής, με σκοπό την αντιμετώπιση των ευπαθειών που συνδέονται με τα ακίνητα.

(2)

Στόχος της σύστασης ΕΣΚΚ/2016/14 του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Συστημικού Κινδύνου (3) ήταν η εναρμόνιση των ορισμών και δεικτών που χρησιμοποιούνται για την παρακολούθηση των αγορών των οικιστικών και εμπορικών ακινήτων και η αντιμετώπιση των υφιστάμενων κενών στη διαθεσιμότητα και συγκρισιμότητα των στοιχείων που αφορούν τις αγορές των εν λόγω ακινήτων στην Ένωση.

(3)

Το νομικό πλαίσιο για τις ευρωπαϊκές στατιστικές καθορίζεται από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 223/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (4) και την απόφαση της Επιτροπής 2012/504/ΕΕ (5). Δεδομένης της εμπειρίας που διαθέτει η Επιτροπή (Eurostat), ως κοινοτική στατιστική αρχή, στην παροχή υψηλής ποιότητας ευρωπαϊκών στοιχείων που σκοπό έχουν να επιτρέψουν και να διευκολύνουν τις συγκρίσεις μεταξύ χωρών, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου (ΕΣΣΚ) κρίνει ιδιαίτερα σημαντική τη συμβολή της Επιτροπής (Eurostat) όσον αφορά το νομικό πλαίσιο που καθορίζεται στη σύσταση ΕΣΣΚ/2016/14 για τη διευκόλυνση των εθνικών μακροπροληπτικών αρχών στη συλλογή στοιχείων σε σχέση με τους δείκτες που αφορούν την πραγματική αγορά των εμπορικών ακινήτων. Η διαθεσιμότητα αυτών των στοιχείων, με τη σειρά της, θα επισπεύσει την εφαρμογή ενός πλαισίου παρακολούθησης κινδύνων από τις εθνικές μακροπροληπτικές αρχές για την αποτελεσματική παρακολούθηση της αγοράς των εμπορικών ακινήτων και, ως εκ τούτου, τη διευκόλυνση του εντοπισμού κινδύνων για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα οι οποίοι απορρέουν από την εν λόγω αγορά. Συνεπώς, θεωρείται καίριας σημασίας η θέσπιση ενός κοινού ελάχιστου πλαισίου για την κατάρτιση της βάσης δεδομένων που χρειάζονται οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές για την αποτελεσματική παρακολούθηση της πραγματικής αγοράς των εμπορικών ακινήτων. Η ανάγκη θέσπισης ενός εναρμονισμένου πλαισίου καθίσταται εμφανέστερη εάν ληφθεί υπόψη ο σημαντικός όγκος της διασυνοριακής χρηματοδότησης των εμπορικών ακινήτων. Ενόψει τούτου θα πρέπει να ενσωματωθεί στη σύσταση ΕΣΣΚ/2016/14 νέα σύσταση, με σκοπό την προαγωγή ενός κοινού ελάχιστου πλαισίου για την ανάπτυξη, παραγωγή και διάδοση των σχετικών εναρμονισμένων δεικτών. Προς διασφάλιση της συνοχής και ποιότητας των σχετικών στατιστικών στοιχείων και προς ελαχιστοποίηση της επιβάρυνσης της διαδικασίας παροχής στοιχείων, η Επιτροπή (Eurostat) θα πρέπει επίσης να αναπτύξει και προαγάγει στατιστικά πρότυπα, μεθόδους και διαδικασίες για τη συλλογή των απαιτούμενων στατιστικών στοιχείων.

(4)

Σύμφωνα με το άρθρο 2 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1096/2010 του Συμβουλίου (6), η ΕΚΤ υποχρεούται να διασφαλίζει την παροχή γραμματείας στο ΕΣΣΚ και, στο πλαίσιο αυτό, να παρέχει υποστήριξη σε επίπεδο αναλύσεων, στατιστικών, διοικητικής και υλικοτεχνικής μέριμνας στο ΕΣΣΚ. Πέραν τούτου, σύμφωνα με το άρθρο 5.3 του καταστατικού του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η ΕΚΤ υποχρεούται να προωθεί την εναρμόνιση, όπου είναι αναγκαίο, των κανόνων και πρακτικών που διέπουν τη συλλογή, επεξεργασία και διανομή των στατιστικών στοιχείων στους τομείς που εμπίπτουν στο πεδίο των δραστηριοτήτων της. Εν προκειμένω είναι σημαντικό να διασφαλίζεται η στενή συνεργασία και ο κατάλληλος συντονισμός μεταξύ του ευρωπαϊκού στατιστικού συστήματος (7) και του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών (ΕΣΚΤ). Για τον σκοπό αυτόν και σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 223/2009, η συνεχής διαβούλευση και η συνεργασία μεταξύ της Επιτροπής (Eurostat) και της ΕΚΤ θεωρούνται αποφασιστικής σημασίας για την ανάπτυξη των απαιτούμενων στατιστικών προτύπων, μεθόδων και διαδικασιών.

(5)

Οι πρόσφατες στατιστικές αναλύσεις, τις οποίες πραγματοποίησε η επιτροπή στατιστικής του ΕΣΚΤ, επικουρούμενη από την οικεία ειδική ομάδα για τα ακίνητα, σε σχέση με τις πηγές στοιχείων για τους δείκτες χρηματοδότησης εμπορικών και οικιστικών ακινήτων, τονίζουν την ανάγκη τροποποίησης συγκεκριμένων ορισμών, προς διευκόλυνση των δραστηριοτήτων παρακολούθησης που ασκούν οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές. Ενώ αναγνωρίζεται ότι ο κανονισμός (ΕΕ) 2016/867 της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (8), ο οποίος θέσπισε τη βάση δεδομένων AnaCredit, δεν μπορεί από μόνος του να καλύψει τις ανάγκες των εθνικών μακροπροληπτικών αρχών όσον αφορά τα στοιχεία, θα πρέπει εντούτοις να τροποποιηθούν οι ορισμοί των εμπορικών και οικιστικών ακινήτων στη σύσταση ΕΣΣΚ/2016/14, ούτως ώστε να ικανοποιηθεί η ανάγκη μεγαλύτερης εναρμόνισής τους με τους εννοιολογικά ευρύτερους ορισμούς που προβλέπει ο κανονισμός (ΕΕ) 2016/867, κατά τρόπο ώστε να καθίσταται ευχερέστερη η διενέργεια των αναγκαίων αναλύσεων για σκοπούς χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και να καθίσταται δυνατή η απόλυτη συγκρισιμότητα μεταξύ χωρών.

(6)

Πάντως, η τροποποίηση των ορισμών που περιέχονται στη σύσταση ΕΣΣΚ/2016/14 δεν θα πρέπει να εμποδίζει τις εθνικές μακροπροληπτικές αρχές να χρησιμοποιούν πρόσθετους δείκτες ακινήτων και αναλύσεις που, εκκινώντας από τους ορισμούς και τους δείκτες των εν λόγω αρχών, λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες των αντίστοιχων εθνικών αγορών για τα εμπορικά και οικιστικά ακίνητα και είναι συναφείς από άποψη χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Επιπλέον, τούτο θα διασφαλίσει τη συμμόρφωση των εθνικών μακροπροληπτικών αρχών με την αρχή της αναλογικότητας κατά τα προβλεπόμενα στη σύσταση ΕΣΣΚ/2016/14.

(7)

Βάσει της σύστασης ΕΣΣΚ/2016/14 οι αποδέκτες καλούνται να υποβάλουν στο ΕΣΣΚ και στο Συμβούλιο εκθέσεις σχετικά με τις ενέργειες στις οποίες προβαίνουν προς συμμόρφωση με τη σύσταση ή να αιτιολογούν επαρκώς τυχόν αποχή τους από οποιαδήποτε ενέργεια, σύμφωνα με το προβλεπόμενο σε αυτή χρονοδιάγραμμα. Εν προκειμένω, οι αποδέκτες σημείωσαν πρόοδο στην εφαρμογή της σύστασης ΕΣΣΚ/2016/14 εντός του προβλεπόμενου χρονοδιαγράμματος. Ωστόσο, οι εργασίες ορισμένων εθνικών μακροπροληπτικών αρχών παρουσίασαν καθυστέρηση λόγω πρακτικών ζητημάτων, όπως η ανάγκη θέσπισης δομών αναφοράς, εντοπισμού πηγών δεδομένων και αντιμετώπισης ζητημάτων εμπιστευτικότητας των δεδομένων.

(8)

Συνεπώς, για να διασφαλισθεί η εφαρμογή της σύστασης ΕΣΣΚ/2016/14 είναι αναγκαίο να παραταθούν ορισμένες προθεσμίες που προβλέπονται σε αυτή. Η παράταση των προθεσμιών αυτών θα εξασφαλίσει στις εθνικές μακροπροληπτικές αρχές περισσότερο χρόνο για την επίλυση των ως άνω πρακτικών ζητημάτων. Ιδιαίτερο προβληματισμό προκαλεί η έλλειψη κοινώς αποδεκτών ορισμών εργασίας για τους δείκτες που αφορούν την πραγματική αγορά εμπορικών ακινήτων, η οποία, σε συνδυασμό με τους λειτουργικούς περιορισμούς της διαθεσιμότητας των στοιχείων, δυσχεραίνει την ακριβή αξιολόγηση και σύγκριση των κινδύνων σε επίπεδο εθνικών αγορών. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να παραταθούν περαιτέρω οι προθεσμίες εφαρμογής της σύστασης ΕΣΣΚ/2016/14 όσον αφορά τους δείκτες για τους οποίους οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές δεν διαθέτουν τις σχετικές πληροφορίες, έτσι ώστε να τους δοθεί επαρκής χρόνος για την ανάπτυξη των απαραίτητων ορισμών και τη συλλογή στοιχείων.

(9)

Το γενικό συμβούλιο δεν θεωρεί ότι η παράταση ορισμένων προθεσμιών της σύστασης ΕΣΣΚ/2016/14 θα θέσει σε κίνδυνο την εύρυθμη λειτουργία των χρηματοπιστωτικών αγορών. Πέραν τούτου, το γενικό συμβούλιο δεν θεωρεί ότι λόγω της παράτασης αυτής οι αποδέκτες ενδέχεται να μην εφαρμόσουν τη σύσταση ΕΣΣΚ/2016/14.

(10)

Επιπλέον, το ΕΣΣΚ αναγνωρίζει ότι προκειμένου να ληφθούν υπόψη οι ιδιαιτερότητες ορισμένων αγορών ή τμημάτων τους και να διασφαλιστεί η ποιότητα των στατιστικών στοιχείων ενδέχεται να απαιτηθεί περαιτέρω τεχνική καθοδήγηση και δράση όσον αφορά τους συγκεκριμένους ορισμούς και δείκτες. Συνεπώς, η περαιτέρω τροποποίηση της σύστασης ΕΣΣΚ/2016/14 μπορεί επίσης να είναι αναγκαία για την αντιμετώπιση μελλοντικών εξελίξεων όσον αφορά τους συγκεκριμένους ορισμούς και δείκτες.

(11)

Για τους λόγους αυτούς η σύσταση ΕΚΤ/2016/14 θα πρέπει να τροποποιηθεί,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΣΥΣΤΑΣΗ:

ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ

Η σύσταση ΕΣΣΚ/2016/14 τροποποιείται ως εξής:

1.

στην ενότητα 1, η παράγραφος 1 της σύστασης Γ αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«1.

Όσον αφορά τον οικείο εγχώριο τομέα των εμπορικών ακινήτων συνιστάται στις εθνικές μακροπροληπτικές αρχές η εφαρμογή πλαισίου παρακολούθησης κινδύνων. Ενόψει τούτου θεωρείται αναγκαία η ακόλουθη δέσμη δεικτών όσον αφορά τα κριτήρια χορήγησης για την αποτελεσματική παρακολούθηση των ως άνω κινδύνων:

Δείκτες που αφορούν την πραγματική αγορά εμπορικών ακινήτων:

α)

δείκτης τιμών·

β)

δείκτης μίσθωσης·

γ)

δείκτης απόδοσης μισθίου·

δ)

επιφάνεια μίσθωσης·

ε)

νέες κατασκευές·

Δείκτες που αφορούν πιστωτικά ανοίγματα του χρηματοπιστωτικού συστήματος σε εμπορικά ακίνητα:

στ)

ροές χορηγήσεων για εμπορικά ακίνητα (περιλαμβανομένων εμπορικών ακινήτων υπό ανάπτυξη ή κατασκευή)·

ζ)

ροές μη εξυπηρετούμενων δανείων που αφορούν εμπορικά ακίνητα (περιλαμβανομένων εμπορικών ακινήτων υπό ανάπτυξη ή κατασκευή)·

η)

ροές προβλέψεων για ζημίες από δάνεια που αφορούν χορηγήσεις για εμπορικά ακίνητα (περιλαμβανομένων εμπορικών ακινήτων υπό ανάπτυξη ή κατασκευή)

θ)

ροές προβλέψεων για ζημίες από δάνεια που αφορούν χορηγήσεις για ακίνητα υπό ανάπτυξη ή κατασκευή (μέρος των χορηγήσεων για εμπορικά ακίνητα)·

ι)

υπόλοιπα χορηγήσεων που αφορούν εμπορικά ακίνητα (περιλαμβανομένων εμπορικών ακινήτων υπό ανάπτυξη ή κατασκευή)·

ια)

υπόλοιπα μη εξυπηρετούμενων δανείων που αφορούν εμπορικά ακίνητα (περιλαμβανομένων εμπορικών ακινήτων υπό ανάπτυξη ή κατασκευή)·

ιβ)

υπόλοιπα προβλέψεων για ζημίες από δάνεια που αφορούν χορηγήσεις για εμπορικά ακίνητα (περιλαμβανομένων εμπορικών ακινήτων υπό ανάπτυξη ή κατασκευή)·

ιγ)

υπόλοιπα χορηγήσεων που αφορούν εμπορικά ακίνητα υπό ανάπτυξη ή κατασκευή (μέρος των χορηγήσεων για εμπορικά ακίνητα)·

ιδ)

υπόλοιπα μη εξυπηρετούμενων δανείων που αφορούν ακίνητα υπό ανάπτυξη ή κατασκευή (μέρος των χορηγήσεων για εμπορικά ακίνητα)·

ιε)

υπόλοιπα προβλέψεων για ζημίες από δάνεια που αφορούν χορηγήσεις για εμπορικά ακίνητα υπό ανάπτυξη ή κατασκευή (μέρος των χορηγήσεων για εμπορικά ακίνητα).

Δείκτες που αφορούν τα κριτήρια χορηγήσεων για εμπορικά ακίνητα:

ιστ)

σταθμισμένος μέσος όρος του δείκτη LTV-O για τις ροές των δανείων που αφορούν εμπορικά ακίνητα·

ιζ)

σταθμισμένος μέσος όρος του τρέχοντος δείκτη δανείου προς αξία (LTV-C) για τα υπόλοιπα δανείων που αφορούν εμπορικά ακίνητα·

ιη)

σταθμισμένος μέσος όρος του δείκτη κάλυψης τόκων κατά την έκδοση (ICR-O) για τις ροές δανείων που αφορούν εμπορικά ακίνητα και σταθμισμένος μέσος όρος του τρέχοντος δείκτη κάλυψης τόκων (current interest coverage ratio at origination – ICR-C) για τα υπόλοιπα δανείων που αφορούν εμπορικά ακίνητα·

ιθ)

σταθμισμένος μέσος όρος του δείκτη κάλυψης εξυπηρέτησης χρέους κατά την έκδοση (debt service coverage ratio at origination – DSCR-O) για τις ροές δανείων που αφορούν εμπορικά ακίνητα και σταθμισμένος μέσος όρος του τρέχοντος δείκτη κάλυψης εξυπηρέτησης χρέους (current debt service coverage ratio – DSCR-C) για τα υπόλοιπα δανείων που αφορούν εμπορικά ακίνητα.

Οι πληροφορίες σχετικά με τους εν λόγω δείκτες θα πρέπει να αφορούν παρόχους πίστωσης σε ατομική βάση και να αντιπροσωπεύουν επαρκώς την εγχώρια αγορά εμπορικών ακινήτων.»·

2.

στην ενότητα 1, η παράγραφος 2 της σύστασης Δ αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«2.

Συνιστάται στις εθνικές μακροπροληπτικές αρχές να παρακολουθούν κινδύνους σε σχέση με τους διάφορους δείκτες με βάση τις ακόλουθες πληροφορίες κατά τα οριζόμενα στα υποδείγματα A, B και Γ του παραρτήματος III της παρούσας σύστασης:

α)

Όσον αφορά τον δείκτη τιμών, τον δείκτη μισθωμάτων, τον δείκτη απόδοσης μισθίου, την επιφάνεια μίσθωσης και τις νέες κατασκευές οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τη δυνατότητα ανάλυσης κατά:

τύπο ακινήτου·

τοποθεσία ακινήτου.

β)

Όσον αφορά ροές και υπόλοιπα διορθώσεων αποτίμησης επενδύσεων σε εμπορικά ακίνητα οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τη δυνατότητα ανάλυσης κατά:

τύπο ακινήτου·

τοποθεσία ακινήτου·

κατηγορία δανειστή·

εθνικότητα δανειστή.

γ)

Όσον αφορά υπόλοιπα και ροές χορηγήσεων για εμπορικά ακίνητα και την επιμέρους ανάλυση χορηγήσεων για εμπορικά ακίνητα (περιλαμβανομένων εμπορικών ακινήτων υπό ανάπτυξη ή κατασκευή), δηλαδή χορηγήσεων για υφιστάμενα ή υπό κατασκευή ακίνητα που κατέχονται από τους ιδιοκτήτες τους για τη διενέργεια των επιχειρήσεων, την επίτευξη των σκοπών ή την άσκηση των δραστηριοτήτων τους, χορηγήσεων για μισθωμένα ακίνητα, χορηγήσεων για ακίνητα που παράγουν εισόδημα (εκτός από μισθωμένα ακίνητα), χορηγήσεων για εμπορικά ακίνητα υπό ανάπτυξη και χορηγήσεων για κοινωνικές κατοικίες, οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τη δυνατότητα περαιτέρω ανάλυσης κατά:

τύπο ακινήτου·

τοποθεσία ακινήτου·

κατηγορία δανειστή·

εθνικότητα δανειστή.

δ)

Όσον αφορά τα υπόλοιπα και τις ροές μη εξυπηρετούμενων δανείων που αφορούν εμπορικά ακίνητα και την επιμέρους ανάλυση των μη εξυπηρετούμενων δανείων που αφορούν εμπορικά ακίνητα (περιλαμβανομένων εμπορικών ακινήτων υπό ανάπτυξη ή κατασκευή), δηλαδή χορηγήσεων για υφιστάμενα ή υπό κατασκευή ακίνητα που κατέχονται από τους ιδιοκτήτες τους για τη διενέργεια των επιχειρήσεων, την επίτευξη των σκοπών ή την άσκηση των δραστηριοτήτων τους, χορηγήσεων για μισθωμένα ακίνητα, χορηγήσεων για ακίνητα που παράγουν εισόδημα (εκτός από μισθωμένα ακίνητα), χορηγήσεων για εμπορικά ακίνητα υπό ανάπτυξη και χορηγήσεων για κοινωνικές κατοικίες, οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τη δυνατότητα περαιτέρω ανάλυσης κατά:

τύπο ακινήτου·

τοποθεσία ακινήτου·

κατηγορία δανειστή·

εθνικότητα δανειστή.

ε)

Όσον αφορά τα υπόλοιπα και τις ροές προβλέψεων για ζημίες από δάνεια που αφορούν χορηγήσεις για εμπορικά ακίνητα και την επιμέρους ανάλυση των προβλέψεων για ζημίες από δάνεια που αφορούν εμπορικά ακίνητα (περιλαμβανομένων εμπορικών ακινήτων υπό ανάπτυξη ή κατασκευή), δηλαδή χορηγήσεων για υφιστάμενα ή υπό κατασκευή ακίνητα που κατέχονται από τους ιδιοκτήτες τους για τη διενέργεια των επιχειρήσεων, την επίτευξη των σκοπών ή την άσκηση των δραστηριοτήτων τους, χορηγήσεων για μισθωμένα ακίνητα, χορηγήσεων για ακίνητα που παράγουν εισόδημα (εκτός από μισθωμένα ακίνητα), χορηγήσεων για εμπορικά ακίνητα υπό ανάπτυξη και χορηγήσεων για κοινωνικές κατοικίες, οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τη δυνατότητα περαιτέρω ανάλυσης κατά:

τύπο ακινήτου·

τοποθεσία ακινήτου·

κατηγορία δανειστή·

εθνικότητα δανειστή.

Οι αναλύσεις που αναφέρονται στα ως άνω στοιχεία α) έως ε) θεωρούνται ως οι συνιστώμενες ελάχιστες. Οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές μπορούν να χρησιμοποιούν επιπλέον αναλύσεις εφόσον το κρίνουν απαραίτητο για σκοπούς χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.»·

3.

στην ενότητα 1 προστίθεται η ακόλουθη σύσταση:

«Σύσταση ΣΤ – Θέσπιση κοινού ελάχιστου πλαισίου για την πραγματική αγορά εμπορικών ακινήτων

1.

Συνιστάται στην Επιτροπή (Eurostat) να προτείνει τη θέσπιση στην ενωσιακή νομοθεσία ενός κοινού ελάχιστου πλαισίου για την ανάπτυξη, παραγωγή και διάδοση μιας βάσης δεδομένων σε σχέση με τους δείκτες που αφορούν την πραγματική αγορά εμπορικών ακινήτων, σύμφωνα με τις αναφορές των παραγράφων α) έως ε) της επιμέρους σύστασης Γ σημείο 1.

2.

Επίσης, συνιστάται στην Επιτροπή (Eurostat) να αναπτύξει και να προαγάγει στατιστικά πρότυπα, πηγές, μεθόδους και διαδικασίες για τη δημιουργία της βάσης δεδομένων σε σχέση με τους δείκτες που αφορούν την πραγματική αγορά εμπορικών ακινήτων, οι οποίοι προβλέπονται στις παραγράφους α) έως ε) της επιμέρους σύστασης Γ σημείο 1 και, ιδίως, να διασφαλίσει την ποιότητα της εν λόγω δέσμης δεικτών και να ελαχιστοποιήσει την επιβάρυνση της διαδικασίας παροχής στοιχείων.»·

4.

η ενότητα 2 παράγραφος 1 σημείο 1 τροποποιείται ως εξής:

α)

το σημείο 3 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«“ακίνητο που αγοράζεται προς εκμίσθωση”: οποιοδήποτε οικιστικό ακίνητο ανήκει απευθείας σε φυσικό πρόσωπο και προορίζεται πρωτίστως για εκμίσθωση·»·

β)

το σημείο 4 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«“εμπορικό ακίνητο”: υφιστάμενο ή υπό ανάπτυξη ακίνητο που παράγει εισόδημα, περιλαμβανομένων των μισθωμένων ακινήτων∙ ή υφιστάμενο ή υπό κατασκευή ακίνητο που χρησιμοποιείται από τους ιδιοκτήτες του για τη διενέργεια των επιχειρήσεων, την επίτευξη των σκοπών ή την άσκηση των δραστηριοτήτων τους, εξαιρουμένων σε κάθε περίπτωση των ακινήτων που ταξινομούνται ως οικιστικά ακίνητα και περιλαμβανομένων των κοινωνικών κατοικιών.

Εάν ορισμένο ακίνητο προορίζεται για μεικτή χρήση, ήτοι εμπορική και οικιστική, θα πρέπει να διακρίνεται σε επιμέρους ακίνητα (για παράδειγμα, ανάλογα με την επιφάνεια που προορίζεται για κάθε επιμέρους χρήση), εφόσον μια τέτοια διάκριση είναι εφικτή· διαφορετικά, μπορεί να ταξινομείται με κριτήριο την κύρια χρήση του·»·

γ)

το σημείο 5 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«“δάνειο που αφορά εμπορικό ακίνητο”: δάνειο χορηγούμενο σε νομικό πρόσωπο για την απόκτηση υφιστάμενου ή υπό ανάπτυξη ακινήτου που παράγει εισόδημα (ή ομάδας ακινήτων χρησιμοποιούμενων για την παραγωγή εισοδήματος) ή υφιστάμενου ή υπό κατασκευή ακινήτου που χρησιμοποιείται από τους ιδιοκτήτες του για τη διενέργεια των επιχειρήσεων, την επίτευξη των σκοπών ή την άσκηση των δραστηριοτήτων τους (ή ομάδας συναφών ακινήτων), ή εξασφαλιζόμενο με εμπορικό ακίνητο (ή ομάδα εμπορικών ακινήτων)·»·

δ)

παρεμβάλλεται το ακόλουθο σημείο 16α):

«“ακίνητο υπό ανάπτυξη που παράγει εισόδημα”: κάθε ακίνητο το οποίο τελεί υπό κατασκευή και το οποίο με την αποπεράτωσή του πρόκειται να προσπορίζει στον ιδιοκτήτη του εισόδημα υπό μορφή μισθωμάτων από εκμίσθωσή του ή κερδών από πώλησή του· ο όρος δεν περιλαμβάνει κτίρια που κατεδαφίζονται ή ακίνητα που εκκενώνονται ενόψει πιθανής μελλοντικής αξιοποίησής τους·»·

ε)

το σημείο 32 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«“ακίνητα ή κατοικίες που αγοράζονται προς ιδιοκατοίκηση”: κάθε οικιστικό ακίνητο που ανήκει σε φυσικό πρόσωπο με σκοπό να χρησιμοποιηθεί ως κατοικία·»·

στ)

το σημείο 34 διαγράφεται·

ζ)

παρεμβάλλεται το ακόλουθο σημείο 36α):

«“μισθωμένα ακίνητα”: κάθε ακίνητο που ανήκει σε νομικές οντότητες και προορίζεται πρωτίστως για εκμίσθωση·»·

η)

το σημείο 38 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«“οικιστικό ακίνητο”: οποιοδήποτε υφιστάμενο ή υπό κατασκευή ακίνητο είναι διαθέσιμο για την εξυπηρέτηση στεγαστικών αναγκών, αποκτάται, κατασκευάζεται ή ανακαινίζεται από φυσικό πρόσωπο, περιλαμβανομένων των ακινήτων που αγοράζονται προς εκμίσθωση. Εάν ορισμένο ακίνητο προορίζεται για μεικτή χρήση, ήτοι εμπορική και οικιστική, θα πρέπει να διακρίνεται σε επιμέρους ακίνητα (για παράδειγμα, ανάλογα με την επιφάνεια που προορίζεται για κάθε επιμέρους χρήση), εφόσον μια τέτοια διάκριση είναι εφικτή· διαφορετικά, μπορεί να ταξινομείται με κριτήριο την κύρια χρήση του·»·

(θ)

το σημείο 39 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«“δάνειο που αφορά οικιστικό ακίνητο”: δάνειο που χορηγείται σε φυσικό πρόσωπο και εξασφαλίζεται με οικιστικό ακίνητο, ανεξάρτητα από τον σκοπό του δανείου·»·

5.

η ενότητα 2 παράγραφος 3 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«3.

Χρονοδιάγραμμα ενεργειών προς εφαρμογή των συστάσεων

Οι αποδέκτες καλούνται να υποβάλουν στο ΕΣΣΚ και στο Συμβούλιο εκθέσεις σχετικά με τις ενέργειες στις οποίες προβαίνουν προς συμμόρφωση με την παρούσα σύσταση ή να αιτιολογούν επαρκώς τυχόν αποχή τους από οποιαδήποτε ενέργεια, σύμφωνα με το ακόλουθο χρονοδιάγραμμα:

1.

Σύσταση Α

α)

Έως τις 31 Δεκεμβρίου 2019 οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές οφείλουν να διαβιβάσουν στο ΕΣΣΚ και στο Συμβούλιο ενδιάμεση έκθεση σχετικά με τις πληροφορίες που είναι ήδη διαθέσιμες ή που αναμένεται ότι θα καταστούν διαθέσιμες για την εφαρμογή της σύστασης A.

β)

Έως τις 31 Δεκεμβρίου 2020 οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές οφείλουν να διαβιβάσουν στο ΕΣΣΚ και στο Συμβούλιο τελική έκθεση για την εφαρμογή της σύστασης A.

2.

Σύσταση Β

α)

Έως τις 31 Δεκεμβρίου 2019 οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές οφείλουν να διαβιβάσουν στο ΕΣΣΚ και στο Συμβούλιο ενδιάμεση έκθεση σχετικά με τις πληροφορίες που είναι ήδη διαθέσιμες ή που αναμένεται ότι θα καταστούν διαθέσιμες για την εφαρμογή της σύστασης Β.

β)

Έως τις 31 Δεκεμβρίου 2020 οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές οφείλουν να διαβιβάσουν στο ΕΣΣΚ και στο Συμβούλιο τελική έκθεση για την εφαρμογή της σύστασης Β.

3.

Σύσταση Γ

α)

Έως τις 31 Δεκεμβρίου 2019 οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές οφείλουν να διαβιβάσουν στο ΕΣΣΚ και στο Συμβούλιο ενδιάμεση έκθεση σχετικά με τις πληροφορίες που είναι ήδη διαθέσιμες ή που αναμένεται ότι θα καταστούν διαθέσιμες για την εφαρμογή της σύστασης Γ.

β)

Έως τις 31 Δεκεμβρίου 2021 οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές οφείλουν να διαβιβάσουν στο ΕΣΣΚ και στο Συμβούλιο τελική έκθεση για την εφαρμογή της σύστασης Γ.

γ)

Οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές που δεν διαθέτουν τις συναφείς πληροφορίες σε σχέση με τους δείκτες που αναφέρονται στα στοιχεία α) έως ε) της σύστασης Γ σημείο 1 οφείλουν να διαβιβάσουν στο ΕΣΣΚ και στο Συμβούλιο τελική έκθεση για την εφαρμογή της σύστασης Γ σε σχέση με τους δείκτες αυτούς έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025.

4.

Σύσταση Δ

α)

Έως τις 31 Δεκεμβρίου 2019 οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές οφείλουν να διαβιβάσουν στο ΕΣΣΚ και στο Συμβούλιο ενδιάμεση έκθεση σχετικά με τις πληροφορίες που είναι ήδη διαθέσιμες ή που αναμένεται ότι θα καταστούν διαθέσιμες για την εφαρμογή της σύστασης Δ.

β)

Έως τις 31 Δεκεμβρίου 2021 οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές οφείλουν να διαβιβάσουν στο ΕΣΣΚ και στο Συμβούλιο τελική έκθεση για την εφαρμογή της σύστασης Δ.

γ)

Οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές που δεν διαθέτουν τις συναφείς πληροφορίες σε σχέση με τους δείκτες που αναφέρονται στο στοιχείο α) της σύστασης Δ σημείο 2, όπως ορίζονται στο υπόδειγμα Α του παραρτήματος III της παρούσας σύστασης, οφείλουν να διαβιβάσουν στο ΕΣΣΚ και στο Συμβούλιο τελική έκθεση για την εφαρμογή της σύστασης Δ σε σχέση με τους δείκτες αυτούς έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025.

5.

Σύσταση Ε

α)

Έως τις 31 Δεκεμβρίου 2017 οι ΕΕΑ οφείλουν να ορίσουν υπόδειγμα για τη δημοσίευση στοιχείων για τα ανοίγματα των εποπτευόμενων από εκείνες οντοτήτων έναντι κάθε εθνικής αγοράς εμπορικών ακινήτων στην Ένωση.

β)

Έως τις 30 Ιουνίου 2018 οι ΕΕΑ οφείλουν να δημοσιεύσουν τα στοιχεία που αναφέρονται στο στοιχείο α), ως έχουν στις 31 Δεκεμβρίου 2017.

γ)

Αρχής γενομένης από τις 31 Μαρτίου 2019 οι ΕΕΑ οφείλουν να δημοσιεύουν με ετήσια συχνότητα τα στοιχεία που αναφέρονται στο στοιχείο α), ως έχουν στις 31 Δεκεμβρίου του προηγούμενου έτους.

6.

Σύσταση ΣΤ

α)

Έως τις 31 Δεκεμβρίου 2021 η Επιτροπή (Eurostat) οφείλει να διαβιβάσει στο ΕΣΣΚ και στο Συμβούλιο ενδιάμεση έκθεση σχετικά με την πρώτη αξιολόγηση της εφαρμογής της σύστασης ΣΤ.

β)

Έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023 η Επιτροπή (Eurostat) οφείλει να διαβιβάσει στο ΕΣΣΚ και στο Συμβούλιο τελική έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της σύστασης ΣΤ.»·

6.

το παράρτημα I αντικαθίσταται από το παράρτημα I της παρούσας κατευθυντήριας γραμμής·

7.

το παράρτημα II αντικαθίσταται από το παράρτημα II της παρούσας κατευθυντήριας γραμμής·

8.

το παράρτημα III αντικαθίσταται από το παράρτημα III της παρούσας κατευθυντήριας γραμμής·

9.

το παράρτημα IV αντικαθίσταται από το παράρτημα IV της παρούσας κατευθυντήριας γραμμής·

10.

το παράρτημα V αντικαθίσταται από το παράρτημα V της παρούσας κατευθυντήριας γραμμής.

Φρανκφούρτη, 21 Μαρτίου 2019.

Ο προϊστάμενος της Γραμματείας του ΕΣΣΚ,

εξ ονόματος του γενικού συμβουλίου του ΕΣΣΚ

Francesco MAZZAFERRO


(1)  ΕΕ L 331 της 15.12.2010, σ. 1.

(2)  ΕΕ C 58 της 24.2.2011, σ. 4.

(3)  Σύσταση ΕΣΣΚ/2016/14 του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Συστημικού Κινδύνου, της 31ης Οκτωβρίου 2016, σχετικά με την κάλυψη κενών στα στοιχεία που αφορούν ακίνητα (ΕΕ C 31 της 31.1.2017, σ. 1).

(4)  Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 223/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Μαρτίου 2009, σχετικά με τις ευρωπαϊκές στατιστικές και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1101/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη διαβίβαση στη Στατιστική Υπηρεσία των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων πληροφοριών που καλύπτονται από το στατιστικό απόρρητο, του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 322/97 του Συμβουλίου σχετικά με τις κοινοτικές στατιστικές και της απόφασης 89/382/ΕΟΚ, Ευρατόμ του Συμβουλίου για τη σύσταση επιτροπής του στατιστικού προγράμματος των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΕΕ L 87 της 31.3.2009, σ. 164).

(5)  Απόφαση της Επιτροπής 2012/504/ΕΕ, της 17ης Σεπτεμβρίου 2012, για την Eurostat (ΕΕ L 251 της 18.9.2012, σ. 49).

(6)  Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1096/2010, της 17ης Νοεμβρίου 2010, για την ανάθεση ειδικών καθηκόντων στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα όσον αφορά τη λειτουργία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Συστημικού Κινδύνου (ΕΕ L 331 της 15.12.2010, σ. 162).

(7)  Το ευρωπαϊκό στατιστικό σύστημα (ΕΣΣ) είναι η σύμπραξη μεταξύ της ευρωπαϊκής στατιστικής αρχής, που είναι η Επιτροπή (Eurostat), και των εθνικών στατιστικών υπηρεσιών (ΕΣΥ) και άλλων εθνικών αρχών που είναι υπεύθυνες για την ανάπτυξη, την παραγωγή και τη διάδοση ευρωπαϊκών στατιστικών.

(8)  Κανονισμός (ΕΕ) 2016/867 της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, της 18ης Μαΐου 2016, σχετικά με τη συλλογή αναλυτικών πιστωτικών δεδομένων και δεδομένων πιστωτικού κινδύνου (ΕΚΤ/2016/13) (ΕΕ L 144 της 1.6.2016, σ. 44).


ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I

Το παράρτημα I της σύστασης ΕΣΣΚ/2016/14 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ ΜΕ ΤΙΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

1.   Σύσταση Α

Οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές θα θεωρείται ότι συμμορφώνονται με τη σύσταση Α σημεία 1 και 2 εφόσον:

α)

αξιολογούν εάν οι σχετικοί δείκτες για τα κριτήρια χορηγήσεων ενυπόθηκων δανείων λαμβάνονται υπόψη ή εφαρμόζονται στο πλαίσιο παρακολούθησης κινδύνων του τομέα οικιστικών ακινήτων της χώρας τους·

β)

αξιολογούν την πρόοδο στη χρήση των δεικτών που ειδικότερα ορίζονται στη σύσταση Α σημείο 1 για την εν λόγω παρακολούθηση·

γ)

αξιολογούν τον βαθμό στον οποίο οι πληροφορίες για τους σχετικούς δείκτες που είναι ήδη διαθέσιμες ή που αναμένεται ότι θα καταστούν διαθέσιμες στο μέλλον είναι επαρκώς αντιπροσωπευτικές των ισχυόντων κριτηρίων χορηγήσεων στην οικεία αγορά δανείων που αφορούν οικιστικά ακίνητα·

δ)

αξιολογούν εάν τα ακίνητα που αγοράζονται προς εκμίσθωση αντιπροσωπεύουν σημαντική πηγή κινδύνων που απορρέουν από τον εγχώριο τομέα ακινήτων ή αποτελούν σημαντικό μερίδιο του υπολοίπου του συνολικού δανεισμού που αφορά οικιστικά ακίνητα·

ε)

αξιολογούν την πρόοδο στη χρήση των δεικτών για την παρακολούθηση των κινδύνων που ειδικότερα ορίζονται στη σύσταση Α σημείο 2, στις περιπτώσεις στις οποίες τα ακίνητα που αγοράζονται προς εκμίσθωση αντιπροσωπεύουν σημαντική πηγή κινδύνων που απορρέουν από τον εγχώριο τομέα ακινήτων ή αποτελούν σημαντικό μερίδιο του υπολοίπου ή των ροών του συνολικού δανεισμού που αφορά οικιστικά ακίνητα.

Οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές θα θεωρείται ότι συμμορφώνονται με τις συστάσεις Α σημεία 3 και 4 εφόσον:

α)

διασφαλίζουν την υιοθέτηση των μεθόδων που ειδικότερα ορίζονται στο παράρτημα IV για τον υπολογισμό των δεικτών που παρατίθενται στη σύσταση Α σημεία 1 και 2·

β)

στις περιπτώσεις στις οποίες για τον υπολογισμό των σχετικών δεικτών χρησιμοποιούν μέθοδο διαφορετική από εκείνες του παραρτήματος IV, υποβάλλουν έκθεση σχετικά με τα τεχνικά χαρακτηριστικά της εν λόγω μεθόδου και την αποτελεσματικότητά της στην παρακολούθηση των κινδύνων που απορρέουν από τον τομέα των οικιστικών ακινήτων·

γ)

διασφαλίζουν ότι οι σχετικοί δείκτες που παρατίθενται στη σύσταση Α σημεία 1 και 2 χρησιμοποιούνται για την παρακολούθηση των κινδύνων στον τομέα των οικιστικών ακινήτων τουλάχιστον σε ετήσια βάση.

2.   Σύσταση Β

Οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές θα θεωρείται ότι συμμορφώνονται με τη σύσταση Β σημεία 1 και 2 εφόσον:

α)

αξιολογούν την πρόοδο στην παρακολούθηση της μονομεταβλητής κατανομής και των επιλεγμένων από κοινού κατανομών των σχετικών δεικτών που ειδικότερα ορίζονται στο υπόδειγμα A του παραρτήματος II·

β)

αξιολογούν την πρόοδο στη χρήση των πληροφοριών που ειδικότερα ορίζονται στη σύσταση Β σημείο 2 και στο υπόδειγμα Α του παραρτήματος II εν είδει κατευθυντήριων οδηγιών για την παρακολούθηση των σχετικών κινδύνων.

Στις περιπτώσεις στις οποίες τα ακίνητα που αγοράζονται προς εκμίσθωση αντιπροσωπεύουν σημαντική πηγή κινδύνων που απορρέουν από τον εγχώριο τομέα ακινήτων ή αποτελούν σημαντικό μερίδιο του υπολοίπου ή των ροών του συνολικού δανεισμού που αφορά οικιστικά ακίνητα, οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές θα θεωρείται ότι συμμορφώνονται με τη σύσταση Β σημείο 3 εφόσον:

α)

αξιολογούν την πρόοδο στην παρακολούθηση των σχετικών δεικτών χωριστά για τα ακίνητα που αγοράζονται προς εκμίσθωση και για εκείνα που αγοράζονται προς ιδιοκατοίκηση·

β)

αξιολογούν την πρόοδο στην παρακολούθηση των σχετικών στοιχείων με ανάλυση κατά τις διαστάσεις που ειδικότερα ορίζονται στα υποδείγματα Α και Β και στο παράρτημα II.

3.   Σύσταση Γ

Οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές θα θεωρείται ότι συμμορφώνονται με τη σύσταση Γ σημεία 1 και 2 εφόσον:

α)

αξιολογούν εάν οι σχετικοί δείκτες για τα εγχώρια ανοίγματα του τομέα των εμπορικών ακινήτων λαμβάνονται υπόψη ή εφαρμόζονται στο πλαίσιο παρακολούθησης κινδύνων του εν λόγω τομέα της χώρας τους·

β)

διασφαλίζουν ότι στο πλαίσιο παρακολούθησης κινδύνων περιλαμβάνονται οι δείκτες που αφορούν την πραγματική αγορά, οι δείκτες που αφορούν τα πιστωτικά ανοίγματα του χρηματοπιστωτικού συστήματος και οι δείκτες που αφορούν τα κριτήρια χορηγήσεων·

γ)

αξιολογούν εάν οι επενδύσεις αντιπροσωπεύουν σημαντική πηγή χρηματοδότησης για τον εγχώριο τομέα εμπορικών ακινήτων·

δ)

στις περιπτώσεις που οι επενδύσεις αντιπροσωπεύουν σημαντική πηγή χρηματοδότησης για τον εγχώριο τομέα εμπορικών ακινήτων, αξιολογούν την πρόοδο στη χρήση των επιπρόσθετων δεικτών παρακολούθησης κινδύνων που καθορίζονται στη σύσταση Γ σημείο 2·

ε)

αξιολογούν την πρόοδο στη χρήση των δεικτών που καθορίζονται, κατ’ ελάχιστον, στη σύσταση Γ σημείο 1 και, κατά περίπτωση, στη σύσταση Γ σημείο 2·

στ)

αξιολογούν εάν οι πληροφορίες (που είναι ήδη διαθέσιμες ή που αναμένεται ότι θα καταστούν διαθέσιμες) για τους εν λόγω δείκτες είναι επαρκώς αντιπροσωπευτικές της εγχώριας αγοράς εμπορικών ακινήτων.

Οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές θα θεωρείται ότι συμμορφώνονται με τη σύσταση Γ σημεία 3 και 4 εφόσον:

α)

διασφαλίζουν ότι για τον υπολογισμό των δεικτών της σύστασης Γ σημεία 1 και 2 υιοθετούν τις μεθόδους που ειδικότερα ορίζονται στο παράρτημα V και, κατά περίπτωση για τα εμπορικά ακίνητα, στο παράρτημα IV·

β)

στις περιπτώσεις στις οποίες για τον υπολογισμό των σχετικών δεικτών χρησιμοποιούν μέθοδο διαφορετική από εκείνες των παραρτημάτων IV και V, υποβάλλουν έκθεση σχετικά με τα τεχνικά χαρακτηριστικά της εν λόγω μεθόδου και την αποτελεσματικότητά της στην παρακολούθηση των κινδύνων που απορρέουν από τον τομέα των εμπορικών ακινήτων·

γ)

διασφαλίζουν ότι οι δείκτες της σύστασης Γ σημείο 1 χρησιμοποιούνται για την παρακολούθηση των εξελίξεων στον τομέα των εμπορικών ακινήτων τουλάχιστον ανά τρίμηνο όσον αφορά την πραγματική αγορά, τις ροές χορηγήσεων (περιλαμβανομένων των ροών μη εξυπηρετούμενων δανείων και προβλέψεων για ζημίες από δάνεια) και τα αντίστοιχα κριτήρια χορηγήσεων, και τουλάχιστον σε ετήσια βάση όσον αφορά τα υπόλοιπα δανείων (περιλαμβανομένων των υπολοίπων μη εξυπηρετούμενων δανείων και προβλέψεων για ζημίες από δάνεια) και τα αντίστοιχα κριτήρια χορηγήσεων·

δ)

στις περιπτώσεις που οι επενδύσεις θεωρούνται σημαντική πηγή χρηματοδότησης για τον εγχώριο τομέα εμπορικών ακινήτων, διασφαλίζουν ότι οι δείκτες της σύστασης Γ σημείο 2 χρησιμοποιούνται για την παρακολούθηση των εξελίξεων στο τομέα των εμπορικών ακινήτων τουλάχιστον ανά τρίμηνο όσον αφορά τις ροές επενδύσεων (περιλαμβανομένων των διορθώσεων αποτίμησης επενδύσεων) και τουλάχιστον σε ετήσια βάση όσον αφορά τα υπόλοιπα επενδύσεων (περιλαμβανομένων των διορθώσεων αποτίμησης επενδύσεων).

4.   Σύσταση Δ

Οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές θα θεωρείται ότι συμμορφώνονται με τη σύσταση Δ εφόσον:

α)

αξιολογούν την πρόοδο στην παρακολούθηση των σχετικών δεικτών κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στα υποδείγματα A, B και Γ του παραρτήματος III·

β)

αξιολογούν την πρόοδο στη χρήση των σχετικών πληροφοριών που ειδικότερα ορίζονται στη σύσταση Δ σημείο 2 και επισημαίνονται στα υποδείγματα Α, Β και Γ του παραρτήματος III εν είδει κατευθυντήριων οδηγιών για την παρακολούθηση των σχετικών κινδύνων·

γ)

στις περιπτώσεις που οι επενδύσεις θεωρούνται σημαντική πηγή χρηματοδότησης για τον εγχώριο τομέα εμπορικών ακινήτων, αξιολογούν την πρόοδο στη χρήση των σχετικών πληροφοριών που ειδικότερα ορίζονται στη σύσταση Δ σημείο 3 και επισημαίνονται στο υπόδειγμα Β του παραρτήματος III εν είδει κατευθυντήριων οδηγιών για την παρακολούθηση των σχετικών κινδύνων·

δ)

στις περιπτώσεις στις οποίες χρησιμοποιούνται επιπρόσθετοι δείκτες για την παρακολούθηση των εξελίξεων στον τομέα των εμπορικών ακινήτων, υποβάλλουν έκθεση σχετικά με τις επιπρόσθετες αυτές πληροφορίες.

5.   Σύσταση Ε

Οι ΕΑΕ θα θεωρείται ότι συμμορφώνονται με τη σύσταση Ε εφόσον:

α)

ορίζουν υπόδειγμα για τη δημοσίευση στοιχείων για τα ανοίγματα των εποπτευόμενων από εκείνες οντοτήτων έναντι κάθε εθνικής αγοράς εμπορικών ακινήτων στην Ένωση·

β)

δημοσιεύουν τουλάχιστον σε ετήσια βάση συγκεντρωτικά στοιχεία που συλλέγονται με βάση τις ισχύουσες υποχρεώσεις παροχής στοιχείων για τα ανοίγματα των εποπτευόμενων από εκείνες οντοτήτων έναντι κάθε εθνικής αγοράς εμπορικών ακινήτων στην Ένωση.

6.   Σύσταση ΣΤ

Η Επιτροπή (Eurostat) θα θεωρείται ότι συμμορφώνεται με τη σύσταση ΣΤ εφόσον:

α)

προτείνει τη θέσπιση στην ενωσιακή νομοθεσία ενός κοινού ελάχιστου πλαισίου για την ανάπτυξη, παραγωγή και διάδοση μιας βάσης δεδομένων για τους δείκτες που αφορούν την πραγματική αγορά εμπορικών ακινήτων με σκοπό την εναρμόνισή τους, λαμβάνοντας υπόψη την καταλληλότητα των ορισμών και των αναλύσεων αυτών των δεικτών, οι οποίοι χρησιμοποιούνται επί του παρόντος στα κράτη μέλη·

β)

διασφαλίζει την ευθυγράμμιση της προτεινόμενης νομοθεσίας με τους δείκτες και τους ορισμούς τους, όπως χρησιμοποιούνται για σκοπούς εποπτείας ή χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, για την αποφυγή αδικαιολόγητης επιβάρυνσης των παρόχων στοιχείων·

γ)

διασφαλίζει την ποιότητα των σχετικών δεικτών που αφορούν την πραγματική αγορά εμπορικών ακινήτων, αναπτύσσοντας στατιστικά πρότυπα, πηγές, μεθόδους και διαδικασίες για τη δημιουργία της βάσης δεδομένων των εν λόγω δεικτών·

δ)

διασφαλίζει ότι η εφαρμογή των στατιστικών προτύπων, πηγών, μεθόδων και διαδικασιών που αναπτύσσονται σε σχέση με τη βάση δεδομένων των σχετικών δεικτών που αφορούν την πραγματική αγορά εμπορικών ακινήτων δεν συνεπάγεται αδικαιολόγητη επιβάρυνση των παρόχων στοιχείων·

ε)

προωθεί την εφαρμογή των στατιστικών προτύπων, πηγών, μεθόδων και διαδικασιών που αναπτύσσονται για την παραγωγή της βάσης δεδομένων των σχετικών δεικτών που αφορούν την πραγματική αγορά εμπορικών ακινήτων.

».

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II

Το παράρτημα II της σύστασης ΕΣΣΚ/2016/14 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ ΓΙΑ ΔΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΟΙΚΙΣΤΙΚΩΝ ΑΚΙΝΗΤΩΝ

1.   Υπόδειγμα Α: δείκτες και συναφείς αναλύσεις δανείων που αφορούν οικιστικά ακίνητα

Υποδείγματα για οικιστικά ακίνητα

ΡΟΕΣ= νέα παραγωγή δανείων που αφορούν οικιστικά ακίνητα εντός της περιόδου παροχής στοιχείων, όπως εκτιμάται από τον δανειστή. Οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές που έχουν τη δυνατότητα να διακρίνουν μεταξύ πραγματικά νέων δανείων που αφορούν οικιστικά ακίνητα και επαναδιαπραγματευθέντων δανείων μπορούν να παράσχουν χωριστή ανάλυση όσον αφορά τα επαναδιαπραγματευθέντα δάνεια.

ΥΠΟΛΟΙΠΑ= Στοιχεία υπολοίπων δανείων που αφορούν οικιστικά ακίνητα κατά την ημερομηνία παροχής στοιχείων (π.χ. τέλους του έτους)

ncu= ποσό σε εθνικό νόμισμα

#= αριθμός συμβάσεων

y= έτος (έτη)

Μέσ.= μέσος όρος του σχετικού δείκτη

ε/ο= εκ των οποίων

ΜΟΝΟΜΕΤΑΒΛΗΤΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ

Επισκόπηση χαρτοφυλακίου δανείων που αφορούν οικιστικά ακίνητα

 

ΡΟΕΣ

 

 

Δείκτης εξυπηρέτησης δανείου προς εισόδημα κατά την έκδοση (LSTI-O)

 

ΡΟΕΣ

Εκταμιευθέντα δάνεια

 

ncu, #

 

 

ΣΤΑΘΜΙΣΜΕΝΟΣ ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ

 

Μέσ. (%)

ε/ο για αγορά προς εκμίσθωση

 

ncu, #

 

 

ε/ο για αγορά προς εκμίσθωση

 

Μέσ. (%)

ε/ο για αγορά προς ιδιοκατοίκηση

 

ncu, #

 

 

ε/ο για αγορά προς ιδιοκατοίκηση

 

Μέσ. (%)

ε/ο αγοραστές για πρώτη φορά

 

ncu, #

 

 

ε/ο αγοραστές για πρώτη φορά

 

Μέσ. (%)

ε/ο δάνεια σε ξένο νόμισμα

 

ncu, #

 

 

ε/ο δάνεια σε ξένο νόμισμα

 

Μέσ. (%)

ε/ο πλήρως χρεολυτικά

 

ncu, #

 

 

ε/ο πλήρως χρεολυτικά

 

Μέσ. (%)

ε/ο μερικώς χρεολυτικά

 

ncu, #

 

 

ε/ο μερικώς χρεολυτικά

 

Μέσ. (%)

ε/ο μη χρεολυτικά (*1)

 

ncu, #

 

 

ε/ο μη χρεολυτικά (*1)

 

Μέσ. (%)

ε/ο ακίνητα σε επιμέρους επικράτειες (*2)

 

ncu, #

 

 

ε/ο ακίνητα σε επιμέρους επικράτειες (*2)

 

Μέσ. (%)

ε/ο αρχική περίοδος καθορισμού επιτοκίου ≤ 1y

 

ncu, #

 

 

ε/ο αρχική περίοδος καθορισμού επιτοκίου ≤ 1y

 

Μέσ. (%)

ε/ο αρχική περίοδος καθορισμού επιτοκίου ]1y· 5y]

 

ncu, #

 

 

ε/ο αρχική περίοδος καθορισμού επιτοκίου ]1y· 5y]

 

Μέσ. (%)

ε/ο αρχική περίοδος καθορισμού επιτοκίου ]5y· 10y]

 

ncu, #

 

 

ε/ο αρχική περίοδος καθορισμού επιτοκίου ]5y· 10y]

 

Μέσ. (%)

ε/ο αρχική περίοδος καθορισμού επιτοκίου > 10 y

 

ncu, #

 

 

ε/ο αρχική περίοδος καθορισμού επιτοκίου > 10 y

 

Μέσ. (%)

ε/ο επαναδιαπραγματευθέντα (προαιρετικό)

 

ncu, #

 

 

ΚΑΤΑΝΟΜΗ

 

 

 

 

 

 

 

≤10%

 

ncu, #

 

 

 

 

 

]10%· 20%]

 

ncu, #

Δείκτης δανείου προς αξία κατά την έκδοση (LTV-O)

 

ΡΟΕΣ

 

 

]20%· 30%]

 

ncu, #

ΣΤΑΘΜΙΣΜΕΝΟΣ ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ

 

Μέσ. (%)

 

 

]30%· 40%]

 

ncu, #

ε/ο για αγορά προς εκμίσθωση

 

Μέσ. (%)

 

 

]40%· 50%]

 

ncu, #

ε/ο για αγορά προς ιδιοκατοίκηση

 

Μέσ. (%)

 

 

]50%· 60%]

 

ncu, #

ε/ο αγοραστές για πρώτη φορά

 

Μέσ. (%)

 

 

> 60%

 

ncu, #

ε/ο δάνεια σε ξένο νόμισμα

 

Μέσ. (%)

 

 

Μη διαθέσιμα

 

ncu, #

ε/ο πλήρως χρεολυτικά

 

Μέσ. (%)

 

 

 

 

 

ε/ο μερικώς χρεολυτικά

 

Μέσ. (%)

 

 

 

 

 

ε/ο μη χρεολυτικά (*1)

 

Μέσ. (%)

 

 

Δείκτης εξυπηρέτησης χρέους προς εισόδημα κατά την έκδοση (DSTI-O) (ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΟ)

 

ΡΟΕΣ

ε/ο ακίνητα σε επιμέρους επικράτειες (*2)

 

Μέσ. (%)

 

 

ΣΤΑΘΜΙΣΜΕΝΟΣ ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ

 

Μέσ. (%)

ΚΑΤΑΝΟΜΗ

 

 

 

 

ΚΑΤΑΝΟΜΗ

 

 

≤ 50%

 

ncu, #

 

 

≤10%

 

ncu, #

]50%· 60%]

 

ncu, #

 

 

]10%· 20%]

 

ncu, #

]60%· 70%]

 

ncu, #

 

 

]20%· 30%]

 

ncu, #

]70%· 80%]

 

ncu, #

 

 

]30%· 40%]

 

ncu, #

]80%· 90%]

 

ncu, #

 

 

]40%· 50%]

 

ncu, #

]90%· 100%]

 

ncu, #

 

 

]50%· 60%]

 

ncu, #

]100%· 110%]

 

ncu, #

 

 

> 60%

 

ncu, #

> 110%

 

ncu, #

 

 

Μη διαθέσιμα

 

ncu, #

Μη διαθέσιμα

 

ncu, #

 

 

 

 

 


Τρέχων δείκτης δανείου προς αξία (LTV-C)

 

 

ΥΠΟΛΟΙΠΑ

 

Δείκτης δανείου προς εισόδημα κατά την έκδοση (LTI-O)

 

ΡΟΕΣ

ΣΤΑΘΜΙΣΜΕΝΟΣ ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ

 

 

Μέσ. (%)

 

ΣΤΑΘΜΙΣΜΕΝΟΣ ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ

 

Μέσ.

ΚΑΤΑΝΟΜΗ

 

 

 

 

ΚΑΤΑΝΟΜΗ

 

 

≤ 50%

 

 

ncu, #

 

≤3

 

ncu, #

]50%· 60%]

 

 

ncu, #

 

]3· 3,5 ]

 

ncu, #

]60%· 70%]

 

 

ncu, #

 

]3,5 · 4 ]

 

ncu, #

]70%· 80%]

 

 

ncu, #

 

]4· 4,5 ]

 

ncu, #

]80%· 90%]

 

 

ncu, #

 

]4,5 · 5 ]

 

ncu, #

]90%· 100%]

 

 

ncu, #

 

]5· 5,5 ]

 

ncu, #

]100%· 110%]

 

 

ncu, #

 

]5,5 · 6 ]

 

ncu, #

> 110%

 

 

ncu, #

 

> 6

 

ncu, #

Μη διαθέσιμα

 

 

ncu, #

 

Μη διαθέσιμα

 

ncu, #


Διάρκειες κατά την έκδοση

 

ΡΟΕΣ

 

 

Δείκτης χρέους προς εισόδημα κατά την έκδοση (DTI-O)

 

ΡΟΕΣ

ΣΤΑΘΜΙΣΜΕΝΟΣ ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ

 

Μέσ. (έτη)

 

 

ΣΤΑΘΜΙΣΜΕΝΟΣ ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ

 

Μέσ.

ΚΑΤΑΝΟΜΗ

 

 

 

 

ΚΑΤΑΝΟΜΗ

 

 

≤ 5y

 

ncu, #

 

 

≤3

 

ncu, #

]5y·10 y]

 

ncu, #

 

 

]3· 3,5 ]

 

ncu, #

]10y· 15 y]

 

ncu, #

 

 

]3,5 · 4 ]

 

ncu, #

]15y· 20 y]

 

ncu, #

 

 

]4· 4,5 ]

 

ncu, #

]20y· 25 y]

 

ncu, #

 

 

]4,5 · 5 ]

 

ncu, #

]25y· 30 y]

 

ncu, #

 

 

]5· 5,5 ]

 

ncu, #

]30y· 35y]

 

ncu, #

 

 

]5,5 · 6 ]

 

ncu, #

> 35y

 

ncu, #

 

 

]6,5 · 7 ]

 

ncu, #

Μη διαθέσιμα

 

ncu, #

 

 

> 7

 

ncu, #

 

 

 

 

 

Μη διαθέσιμα

 

ncu, #


ΚΟΙΝΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ

ΡΟΕΣ

 

Δείκτης εξυπηρέτησης δανείου προς εισόδημα κατά την έκδοση (LSTI-O)

 

ΡΟΕΣ

 

Δείκτης εξυπηρέτησης δανείου προς εισόδημα κατά την έκδοση (LSTI-O)

 

 

≤30%

]30%· 50%]

>50%

 

Αρχική περίοδος καθορισμού επιτοκίου

 

≤30%

]30%· 50%]

>50%

LTV-O ≤ 80%

 

 

 

 

 

ε/ο ≤ 1y

 

ncu, #

ncu, #

ncu, #

Διάρκεια κατά την έκδοση

 

 

 

 

 

ε/ο ] 1y· 5y]

 

ncu, #

ncu, #

ncu, #

≤ 20y

 

ncu, #

ncu, #

ncu, #

 

ε/ο ] 5y· 10y]

 

ncu, #

ncu, #

ncu, #

]20y· 25y]

 

ncu, #

ncu, #

ncu, #

 

ε/ο > 10y

 

ncu, #

ncu, #

ncu, #

> 25y

 

ncu, #

ncu, #

ncu, #

 

 

 

 

 

 

LTV-O ]80%-90%]

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Διάρκεια κατά την έκδοση

 

 

 

 

 

ΡΟΕΣ

 

Δείκτης χρέους προς εισόδημα κατά την έκδοση (DTI-O)

≤ 20y

 

ncu, #

ncu, #

ncu, #

 

Δείκτης δανείου προς αξία κατά την έκδοση (LTV-O)

 

≤4

]4· 6 ]

> 6

]20y· 25y]

 

ncu, #

ncu, #

ncu, #

 

LTV-O ≤ 80%

 

ncu, #

ncu, #

ncu, #

> 25y

 

ncu, #

ncu, #

ncu, #

 

LTV-O ]80· 90%]

 

ncu, #

ncu, #

ncu, #

LTV-O ]90%-110%]

 

 

 

 

 

LTV-O ]90· 110%]

 

ncu, #

ncu, #

ncu, #

Διάρκεια κατά την έκδοση

 

 

 

 

 

LTV-O >110%

 

ncu, #

ncu, #

ncu, #

≤ 20y

 

ncu, #

ncu, #

ncu, #

 

 

 

 

 

 

]20y· 25y]

 

ncu, #

ncu, #

ncu, #

 

 

 

 

 

 

> 25y

 

ncu, #

ncu, #

ncu, #

 

 

 

 

 

 

LTV-O >110%

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Διάρκεια κατά την έκδοση

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

≤ 20y

 

ncu, #

ncu, #

ncu, #

 

 

 

 

 

 

]20y· 25y]

 

ncu, #

ncu, #

ncu, #

 

 

 

 

 

 

> 25y

 

ncu, #

ncu, #

ncu, #

 

 

 

 

 

 

2.   2. Υπόδειγμα Β: δείκτες και συναφείς αναλύσεις δανείων που αφορούν οικιστικά ακίνητα αγοραζόμενα προς εκμίσθωση και οικιστικά ακίνητα αγοραζόμενα προς ιδιοκατοίκηση

Επιπλέον υποδείγματα για χώρες που παρουσιάζουν σημαντικό κίνδυνο ή σημαντική επέκταση της αγοράς όσον αφορά τα ακίνητα που αγοράζονται προς εκμίσθωση

ΡΟΕΣ= νέα παραγωγή δανείων που αφορούν οικιστικά ακίνητα εντός της περιόδου παροχής στοιχείων, όπως εκτιμάται από τον δανειστή. Οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές που έχουν τη δυνατότητα να διακρίνουν μεταξύ πραγματικά νέων δανείων που αφορούν οικιστικά ακίνητα και επαναδιαπραγματευθέντων δανείων μπορούν να παράσχουν χωριστή ανάλυση όσον αφορά τα επαναδιαπραγματευθέντα δάνεια.

ΥΠΟΛΟΙΠΑ= Στοιχεία υπολοίπων δανείων που αφορούν οικιστικά ακίνητα κατά την ημερομηνία παροχής στοιχείων (π.χ. τέλους του έτους)

ncu= ποσό σε εθνικό νόμισμα

#= αριθμός συμβάσεων

y= έτος (έτη)

Μέσ.= μέσος όρος του σχετικού δείκτη

ε/ο= εκ των οποίων

ΔΑΝΕΙΑ ΓΙΑ ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΠΡΟΣ ΕΚΜΙΣΘΩΣΗ

Επισκόπηση δανείων για αγορά ακινήτων προς εκμίσθωση

 

ΡΟΕΣ

 

Δείκτης κάλυψης τόκων κατά την έκδοση (ICR-O)

 

ΡΟΕΣ

Εκταμιευθέντα δάνεια

 

ncu, #

 

ΣΤΑΘΜΙΣΜΕΝΟΣ ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ

 

Μέσ.

ε/ο αγοραστές για πρώτη φορά

 

ncu, #

 

ΚΑΤΑΝΟΜΗ

 

 

ε/ο δάνεια σε ξένο νόμισμα

 

ncu, #

 

≤ 100%

 

ncu, #

ε/ο πλήρως χρεολυτικά

 

ncu, #

 

]100%· 125%]

 

ncu, #

ε/ο μερικώς χρεολυτικά

 

ncu, #

 

]125%· 150%]

 

ncu, #

ε/ο μη χρεολυτικά (*3)

 

ncu, #

 

]150%· 175%]

 

ncu, #

ε/ο ακίνητα σε επιμέρους επικράτειες (*4)

 

ncu, #

 

]175%· 200%]

 

ncu, #

ε/ο αρχική περίοδος καθορισμού επιτοκίου ≤ 1y

 

ncu, #

 

> 200%

 

ncu, #

ε/ο αρχική περίοδος καθορισμού επιτοκίου ]1y· 5y]

 

ncu, #

 

 

 

 

ε/ο αρχική περίοδος καθορισμού επιτοκίου ]5y· 10y]

 

ncu, #

 

 

 

 

ε/ο αρχική περίοδος καθορισμού επιτοκίου > 10 y

 

ncu, #

 

 

 

 

 

 

 

 

Δείκτης δανείου προς μίσθωμα κατά την έκδοση (LTR-O)

 

ΡΟΕΣ

Δείκτης δανείου προς αξία κατά την έκδοση (LTV-O)

 

ΡΟΕΣ

 

ΣΤΑΘΜΙΣΜΕΝΟΣ ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ

 

Μέσ.

ΣΤΑΘΜΙΣΜΕΝΟΣ ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ

 

Μέσ. (%)

 

ΚΑΤΑΝΟΜΗ

 

 

ΚΑΤΑΝΟΜΗ

 

 

 

≤5

 

ncu, #

≤ 50%

 

ncu, #

 

]5· 10 ]

 

ncu, #

]50%· 60%]

 

ncu, #

 

]10· 15 ]

 

ncu, #

]60%· 70%]

 

ncu, #

 

]15· 20 ]

 

ncu, #

]70%· 80%]

 

ncu, #

 

> 20

 

ncu, #

]80%· 90%]

 

ncu, #

 

 

 

 

]90%· 100%]

 

ncu, #

 

 

 

 

]100%· 110%]

 

ncu, #

 

 

 

 

> 110%

 

ncu, #

 

 

 

 

Μη διαθέσιμα

 

ncu, #

 

 

 

 


ΔΑΝΕΙΑ ΓΙΑ ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΠΡΟΣ ΙΔΙΟΚΑΤΟΙΚΗΣΗ

Επισκόπηση δανείων για αγορά ακινήτων προς ιδιοκατοίκηση

 

ΡΟΕΣ

 

Δείκτης εξυπηρέτησης δανείου προς εισόδημα κατά την έκδοση (LSTI-O)

 

ΡΟΕΣ

Εκταμιευθέντα δάνεια

 

ncu, #

 

ΣΤΑΘΜΙΣΜΕΝΟΣ ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ

 

Μέσ. (%)

ε/ο αγοραστές για πρώτη φορά

 

ncu, #

 

ε/ο αγοραστές για πρώτη φορά

 

Μέσ. (%)

ε/ο δάνεια σε ξένο νόμισμα

 

ncu, #

 

ε/ο δάνεια σε ξένο νόμισμα

 

Μέσ. (%)

ε/ο πλήρως χρεολυτικά

 

ncu, #

 

ε/ο πλήρως χρεολυτικά

 

Μέσ. (%)

ε/ο μερικώς χρεολυτικά

 

ncu, #

 

ε/ο μερικώς χρεολυτικά

 

Μέσ. (%)

ε/ο μη χρεολυτικά (*3)

 

ncu, #

 

ε/ο μη χρεολυτικά (*3)

 

Μέσ. (%)

ε/ο ακίνητα σε επιμέρους επικράτειες (*4)

 

ncu, #

 

ε/ο ακίνητα σε επιμέρους επικράτειες (*4)

 

Μέσ. (%)

ε/ο αρχική περίοδος καθορισμού επιτοκίου ≤ 1y

 

ncu, #

 

ε/ο αρχική περίοδος καθορισμού επιτοκίου ≤ 1y

 

Μέσ. (%)

ε/ο αρχική περίοδος καθορισμού επιτοκίου ]1y· 5y]

 

ncu, #

 

ε/ο αρχική περίοδος καθορισμού επιτοκίου ]1y· 5y]

 

Μέσ. (%)

ε/ο αρχική περίοδος καθορισμού επιτοκίου ]5y· 10y]

 

ncu, #

 

ε/ο αρχική περίοδος καθορισμού επιτοκίου ]5y· 10y]

 

Μέσ. (%)

ε/ο αρχική περίοδος καθορισμού επιτοκίου > 10 y

 

ncu, #

 

ε/ο αρχική περίοδος καθορισμού επιτοκίου > 10 y

 

Μέσ. (%)

 

 

 

 

ΚΑΤΑΝΟΜΗ

 

 

Τρέχων δείκτης δανείου προς αξία (LTV-C)

 

ΡΟΕΣ

 

≤10%

 

ncu, #

ΣΤΑΘΜΙΣΜΕΝΟΣ ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ

 

Μέσ. (%)

 

]10%· 20%]

 

ncu, #

ε/ο αγοραστές για πρώτη φορά

 

Μέσ. (%)

 

]20%· 30%]

 

ncu, #

ε/ο δάνεια σε ξένο νόμισμα

 

Μέσ. (%)

 

]30%· 40%]

 

ncu, #

ε/ο πλήρως χρεολυτικά

 

Μέσ. (%)

 

]40%· 50%]

 

ncu, #

ε/ο μερικώς χρεολυτικά

 

Μέσ. (%)

 

]50%· 60%]

 

ncu, #

ε/ο μη χρεολυτικά (*3)

 

Μέσ. (%)

 

> 60%

 

ncu, #

ε/ο ακίνητα σε επιμέρους επικράτειες (*4)

 

ncu, #

 

Μη διαθέσιμα

 

ncu, #

ΚΑΤΑΝΟΜΗ

 

 

 

 

 

 

≤ 50%

 

ncu, #

 

 

 

 

]50%· 60%]

 

ncu, #

 

Δείκτης δανείου προς εισόδημα κατά την έκδοση (LTI-O)

 

ΡΟΕΣ

]60%· 70%]

 

ncu, #

 

ΣΤΑΘΜΙΣΜΕΝΟΣ ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ

 

Μέσ.

]70%· 80%]

 

ncu, #

 

ΚΑΤΑΝΟΜΗ

 

 

]80%· 90%]

 

ncu, #

 

≤3

 

ncu, #

]90%· 100%]

 

ncu, #

 

]3· 3,5 ]

 

ncu, #

]100%· 110%]

 

ncu, #

 

]3,5 · 4 ]

 

ncu, #

> 110%

 

ncu, #

 

]4· 4,5 ]

 

ncu, #

Μη διαθέσιμα

 

ncu, #

 

]4,5 · 5 ]

 

ncu, #

 

 

 

 

]5· 5,5 ]

 

ncu, #

 

 

 

 

]5,5 · 6 ]

 

ncu, #

 

 

 

 

> 6

 

ncu, #

 

 

 

 

Μη διαθέσιμα

 

ncu, #


Τρέχων δείκτης δανείου προς αξία (LTV-C)

 

 

ΥΠΟΛΟΙΠΑ

ΣΤΑΘΜΙΣΜΕΝΟΣ ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ

 

 

Μέσ. (%)

ΚΑΤΑΝΟΜΗ

 

 

 

≤ 50%

 

 

ncu, #

]50%· 60%]

 

 

ncu, #

]60%· 70%]

 

 

ncu, #

]70%· 80%]

 

 

ncu, #

]80%· 90%]

 

 

ncu, #

]90%· 100%]

 

 

ncu, #

]100%· 110%]

 

 

ncu, #

> 110%

 

 

ncu, #

Μη διαθέσιμα

 

 

ncu, #

 

 

 

 

Διάρκειες κατά την έκδοση σε έτη

 

ΡΟΕΣ

 

ΣΤΑΘΜΙΣΜΕΝΟΣ ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ

 

Μέσ. (έτη)

 

ΚΑΤΑΝΟΜΗ

 

 

 

≤ 5y

 

ncu, #

 

]5y· 10y]

 

ncu, #

 

]10y· 15y]

 

ncu, #

 

]15y· 20y]

 

ncu, #

 

]20y· 25y]

 

ncu, #

 

]25y· 30y]

 

ncu, #

 

]30y· 35y]

 

ncu, #

 

> 35y

 

ncu, #

 

Μη διαθέσιμα

 

ncu, #

 

».

(*1)  Κατά περίπτωση, μη χρεολυτικά δάνεια για τα οποία υφίστανται μηχανισμοί εξόφλησης θα πρέπει να προσδιορίζονται ξεχωριστά.

(*2)  Δάνεια που αφορούν οικιστικά ακίνητα τα οποία χορηγούνται εντός εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος κράτους μέλους μπορεί να εξασφαλίζονται με οικιστικά ακίνητα που βρίσκονται σε ξένες επικράτειες. Θα πρέπει να προστίθεται νέα σειρά για κάθε ξένη επικράτεια η οποία θεωρείται σημαντική για σκοπούς χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.

(*3)  Κατά περίπτωση, μη χρεολυτικά δάνεια για τα οποία υφίστανται μηχανισμοί εξόφλησης θα πρέπει να προσδιορίζονται ξεχωριστά.

(*4)  Δάνεια που αφορούν οικιστικά ακίνητα τα οποία χορηγούνται εντός του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος οποιουδήποτε κράτους μέλους μπορεί να εξασφαλίζονται με οικιστικά ακίνητα που βρίσκονται σε ξένες επικράτειες. Θα πρέπει να προστίθεται νέα σειρά για κάθε ξένη επικράτεια η οποία θεωρείται σημαντική για σκοπούς χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.


ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III

Το παράρτημα III της σύστασης ΕΣΣΚ/2016/14 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ ΓΙΑ ΔΕΙΚΤΕΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΑΚΙΝΗΤΩΝ

1.   Υπόδειγμα Α: δείκτες όσον αφορά την πραγματική αγορά

Δείκτες που αφορούν την πραγματική αγορά

 

Δείκτης

 

Ανάλυση

Συχνότητα

Τύπος ακινήτου (1)

Τοποθεσία ακινήτου (2)

Πραγματική αγορά

Δείκτης τιμής εμπορικού ακινήτου

Τριμηνιαία

I

I

Δείκτης μισθωμάτων

Τριμηνιαία

I

I

Δείκτης απόδοσης μισθίου

Τριμηνιαία

I

I

Επιφάνεια μίσθωσης

Τριμηνιαία

R

R

Νέες κατασκευές

Τριμηνιαία

#

#

I= Δείκτης

R= Δείκτης

#= Τετραγωνικά μέτρα

2.   Υπόδειγμα Β: δείκτες που αφορούν τα ανοίγματα του χρηματοπιστωτικού συστήματος

Δείκτες που αφορούν τα ανοίγματα

nc= Ποσό σε εθνικό νόμισμα

 

Δείκτης

 

Ανάλυση

Σύνολο

Συχνότητα

Τύπος ακινήτου (3)

Τοποθεσία ακινήτου (4)

Κατηγορία επενδυτή (5), (10)

Κατηγορία δανειστή (6)

Εθνικότητα επενδυτή (10) / δανειστή (7)

Ροές  (8)

Επενδύσεις σε εμπορικά ακίνητα (10)

Τριμηνιαία

nc

nc

nc

 

nc

nc

εκ των οποίων άμεσες διακρατήσεις εμπορικών ακινήτων

Τριμηνιαία

nc

nc

nc

 

nc

nc

εκ των οποίων έμμεσες διακρατήσεις εμπορικών ακινήτων

Τριμηνιαία

 

 

nc

 

nc

nc

Διορθώσεις αποτίμησης επενδύσεων σε εμπορικά ακίνητα

Τριμηνιαία

nc

nc

nc

 

nc

nc

Χορηγήσεις για εμπορικά ακίνητα (περιλαμβανομένων εμπορικών ακινήτων υπό ανάπτυξη ή κατασκευή)

Τριμηνιαία

nc

nc

 

nc

nc

nc

εκ των οποίων δάνεια για την απόκτηση υφιστάμενων ή υπό κατασκευή ακινήτων που κατέχονται από τους ιδιοκτήτες τους για τη διενέργεια των επιχειρήσεων, την επίτευξη των σκοπών ή την άσκηση των δραστηριοτήτων τους

Τριμηνιαία

nc

nc

 

nc

nc

nc

εκ των οποίων δάνεια για την απόκτηση μισθωμένων ακινήτων

Τριμηνιαία

nc

nc

 

nc

nc

nc

εκ των οποίων δάνεια για την απόκτηση ακινήτων που παράγουν εισόδημα (εκτός από μισθωμένα ακίνητα)

Τριμηνιαία

nc

nc

 

nc

nc

nc

εκ των οποίων δάνεια για την απόκτηση εμπορικών ακινήτων υπό ανάπτυξη

Τριμηνιαία

nc

nc

 

nc

nc

nc

εκ των οποίων δάνεια για την απόκτηση ακινήτων που κατέχονται ως κοινωνικές κατοικίες

Τριμηνιαία

nc

nc

 

nc

nc

nc

Μη εξυπηρετούμενα δάνεια που αφορούν εμπορικά ακίνητα (περιλαμβανομένων εμπορικών ακινήτων υπό ανάπτυξη ή κατασκευή)

Τριμηνιαία

nc

nc

 

nc

nc

nc

εκ των οποίων δάνεια για την απόκτηση υφιστάμενων ή υπό κατασκευή ακινήτων που κατέχονται από τους ιδιοκτήτες τους για τη διενέργεια των επιχειρήσεων, την επίτευξη των σκοπών ή την άσκηση των δραστηριοτήτων τους

Τριμηνιαία

nc

nc

 

nc

nc

nc

εκ των οποίων δάνεια για την απόκτηση μισθωμένων ακινήτων

Τριμηνιαία

nc

nc

 

nc

nc

nc

εκ των οποίων δάνεια για την απόκτηση ακινήτων που παράγουν εισόδημα (εκτός από μισθωμένα ακίνητα)

Τριμηνιαία

nc

nc

 

nc

nc

nc

εκ των οποίων δάνεια για την απόκτηση εμπορικών ακινήτων υπό ανάπτυξη

Τριμηνιαία

nc

nc

 

nc

nc

nc

εκ των οποίων δάνεια για την απόκτηση ακινήτων που κατέχονται ως κοινωνικές κατοικίες

Τριμηνιαία

nc

nc

 

nc

nc

nc

Προβλέψεις για ζημίες από δάνεια που αφορούν εμπορικά ακίνητα (περιλαμβανομένων εμπορικών ακινήτων υπό ανάπτυξη ή κατασκευή)

Τριμηνιαία

nc

nc

 

nc

nc

nc

εκ των οποίων δάνεια για την απόκτηση υφιστάμενων ή υπό κατασκευή ακινήτων που κατέχονται από τους ιδιοκτήτες τους για τη διενέργεια των επιχειρήσεων, την επίτευξη των σκοπών ή την άσκηση των δραστηριοτήτων τους

Τριμηνιαία

nc

nc

 

nc

nc

nc

εκ των οποίων δάνεια για την απόκτηση μισθωμένων ακινήτων

Τριμηνιαία

nc

nc

 

nc

nc

nc

εκ των οποίων δάνεια για την απόκτηση ακινήτων που παράγουν εισόδημα (εκτός από μισθωμένα ακίνητα)

Τριμηνιαία

nc

nc

 

nc

nc

nc

εκ των οποίων δάνεια για την απόκτηση εμπορικών ακινήτων υπό ανάπτυξη

Τριμηνιαία

nc

nc

 

nc

nc

nc

εκ των οποίων δάνεια για την απόκτηση ακινήτων που κατέχονται ως κοινωνικές κατοικίες

Τριμηνιαία

nc

nc

 

nc

nc

nc


 

Δείκτης

 

Ανάλυση

Σύνολο

Συχνότητα

Τύπος ακινήτου (3)

Τοποθεσία ακινήτου (4)

Κατηγορία επενδυτή (5), (10)

Κατηγορία δανειστή (6)

Εθνικότητα επενδυτή (10) / δανειστή (7)

Υπόλοιπα  (9)

Επενδύσεις σε εμπορικά ακίνητα (10)

Ετήσια

nc

nc

nc

 

nc

nc

εκ των οποίων άμεσες διακρατήσεις εμπορικών ακινήτων

Ετήσια

nc

nc

nc

 

nc

nc

εκ των οποίων έμμεσες διακρατήσεις εμπορικών ακινήτων

Ετήσια

 

 

nc

 

nc

nc

Διορθώσεις αποτίμησης επενδύσεων σε εμπορικά ακίνητα

Ετήσια

nc

nc

nc

 

nc

nc

Χορηγήσεις για εμπορικά ακίνητα (περιλαμβανομένων εμπορικών ακινήτων υπό ανάπτυξη ή κατασκευή)

Ετήσια

nc

nc

 

nc

nc

nc

εκ των οποίων μη εξυπηρετούμενα δάνεια που αφορούν εμπορικά ακίνητα

Ετήσια

nc

nc

 

nc

nc

nc

εκ των οποίων δάνεια για την απόκτηση υφιστάμενων ή υπό κατασκευή ακινήτων που κατέχονται από τους ιδιοκτήτες τους για τη διενέργεια των επιχειρήσεων, την επίτευξη των σκοπών ή την άσκηση των δραστηριοτήτων τους

Ετήσια

nc

nc

 

nc

nc

nc

εκ των οποίων δάνεια για την απόκτηση μισθωμένων ακινήτων

Ετήσια

nc

nc

 

nc

nc

nc

εκ των οποίων δάνεια για την απόκτηση ακινήτων που παράγουν εισόδημα (εκτός από μισθωμένα ακίνητα)

Ετήσια

nc

nc

 

nc

nc

nc

εκ των οποίων δάνεια για την απόκτηση ακινήτων που κατέχονται ως κοινωνικές κατοικίες

Ετήσια

nc

nc

 

nc

nc

nc

Προβλέψεις για ζημίες από δάνεια που αφορούν χορηγήσεις για εμπορικά ακίνητα

Ετήσια

nc

nc

 

nc

nc

nc

εκ των οποίων μη εξυπηρετούμενα δάνεια που αφορούν εμπορικά ακίνητα

Ετήσια

nc

nc

 

nc

nc

nc

εκ των οποίων δάνεια για την απόκτηση υφιστάμενων ή υπό κατασκευή ακινήτων που κατέχονται από τους ιδιοκτήτες τους για τη διενέργεια των επιχειρήσεων, την επίτευξη των σκοπών ή την άσκηση των δραστηριοτήτων τους

Ετήσια

nc

nc

 

nc

nc

nc

εκ των οποίων δάνεια για την απόκτηση μισθωμένων ακινήτων

Ετήσια

nc

nc

 

nc

nc

nc

εκ των οποίων δάνεια για την απόκτηση ακινήτων που παράγουν εισόδημα (εκτός από μισθωμένα ακίνητα)

Ετήσια

nc

nc

 

nc

nc

nc

εκ των οποίων δάνεια για την απόκτηση ακινήτων που κατέχονται ως κοινωνικές κατοικίες

Ετήσια

nc

nc

 

nc

nc

nc

Χορηγήσεις που αφορούν εμπορικά ακίνητα υπό ανάπτυξη (μέρος των χορηγήσεων που αφορούν εμπορικά ακίνητα)

Ετήσια

nc

nc

 

nc

nc

nc

εκ των οποίων μη εξυπηρετούμενα δάνεια

Ετήσια

nc

nc

 

nc

nc

nc

Προβλέψεις για ζημίες από δάνεια που αφορούν χορηγήσεις για εμπορικά ακίνητα υπό ανάπτυξη

Ετήσια

nc

nc

 

nc

nc

nc

3.   Υπόδειγμα Γ: δείκτες που αφορούν τα κριτήρια χορηγήσεων

Δείκτες που αφορούν τα κριτήρια χορηγήσεων (11)

R= Δείκτης

 

Δείκτης

Συχνότητα

Σταθμισμένος μέσος δεικτών

Ροές  (12)

Δείκτης δανείου προς αξία κατά την έκδοση (LTV-O)

Τριμηνιαία

R

δάνεια για την απόκτηση υφιστάμενων ή υπό κατασκευή ακινήτων που κατέχονται από τους ιδιοκτήτες τους για τη διενέργεια των επιχειρήσεων, την επίτευξη των σκοπών ή την άσκηση των δραστηριοτήτων τους

Τριμηνιαία

R

δάνεια για την απόκτηση μισθωμένων ακινήτων

Τριμηνιαία

R

δάνεια για την απόκτηση ακινήτων που παράγουν εισόδημα (εκτός από μισθωμένα ακίνητα)

Τριμηνιαία

R

δάνεια για την απόκτηση εμπορικών ακινήτων υπό ανάπτυξη

Τριμηνιαία

R

δάνεια για την απόκτηση ακινήτων που κατέχονται ως κοινωνικές κατοικίες

Τριμηνιαία

R

Δείκτης κάλυψης τόκων κατά την έκδοση (ICR-O)

Τριμηνιαία

R

δάνεια για την απόκτηση υφιστάμενων ή υπό κατασκευή ακινήτων που κατέχονται από τους ιδιοκτήτες τους για τη διενέργεια των επιχειρήσεων, την επίτευξη των σκοπών ή την άσκηση των δραστηριοτήτων τους

Τριμηνιαία

R

δάνεια για την απόκτηση μισθωμένων ακινήτων

Τριμηνιαία

R

δάνεια για την απόκτηση ακινήτων που παράγουν εισόδημα (εκτός από μισθωμένα ακίνητα)

Τριμηνιαία

R

δάνεια για την απόκτηση εμπορικών ακινήτων υπό ανάπτυξη

Τριμηνιαία

R

δάνεια για την απόκτηση ακινήτων που κατέχονται ως κοινωνικές κατοικίες

Τριμηνιαία

R

Δείκτης εξυπηρέτησης χρέους προς εισόδημα κατά την έκδοση (DSCR-O)

Τριμηνιαία

R

δάνεια για την απόκτηση υφιστάμενων ή υπό κατασκευή ακινήτων που κατέχονται από τους ιδιοκτήτες τους για τη διενέργεια των επιχειρήσεων, την επίτευξη των σκοπών ή την άσκηση των δραστηριοτήτων τους

Τριμηνιαία

R

δάνεια για την απόκτηση μισθωμένων ακινήτων

Τριμηνιαία

R

δάνεια για την απόκτηση ακινήτων που παράγουν εισόδημα (εκτός από μισθωμένα ακίνητα)

Τριμηνιαία

R

δάνεια για την απόκτηση εμπορικών ακινήτων υπό ανάπτυξη

Τριμηνιαία

R

δάνεια για την απόκτηση ακινήτων που κατέχονται ως κοινωνικές κατοικίες

Τριμηνιαία

R


 

Δείκτης

Συχνότητα

Σταθμισμένος μέσος δεικτών

Υπόλοιπα  (13)

Τρέχων δείκτης δανείου προς αξία (LTV-C)

Ετήσια

R

δάνεια για την απόκτηση υφιστάμενων ή υπό κατασκευή ακινήτων που κατέχονται από τους ιδιοκτήτες τους για τη διενέργεια των επιχειρήσεων, την επίτευξη των σκοπών ή την άσκηση των δραστηριοτήτων τους

Ετήσια

R

δάνεια για την απόκτηση μισθωμένων ακινήτων

Ετήσια

R

δάνεια για την απόκτηση ακινήτων που παράγουν εισόδημα (εκτός από μισθωμένα ακίνητα)

Ετήσια

R

δάνεια για την απόκτηση εμπορικών ακινήτων υπό ανάπτυξη

Ετήσια

R

δάνεια για την απόκτηση ακινήτων που κατέχονται ως κοινωνικές κατοικίες

Ετήσια

R

Τρέχων δείκτης κάλυψης τόκων (ICR-C)

Ετήσια

R

δάνεια για την απόκτηση υφιστάμενων ή υπό κατασκευή ακινήτων που κατέχονται από τους ιδιοκτήτες τους για τη διενέργεια των επιχειρήσεων, την επίτευξη των σκοπών ή την άσκηση των δραστηριοτήτων τους

Ετήσια

R

δάνεια για την απόκτηση μισθωμένων ακινήτων

Ετήσια

R

δάνεια για την απόκτηση ακινήτων που παράγουν εισόδημα (εκτός από μισθωμένα ακίνητα)

Ετήσια

R

δάνεια για την απόκτηση εμπορικών ακινήτων υπό ανάπτυξη

Ετήσια

R

δάνεια για την απόκτηση ακινήτων που κατέχονται ως κοινωνικές κατοικίες

Ετήσια

R

Τρέχων δείκτης κάλυψης εξυπηρέτησης χρέους (DSCR-C)

Ετήσια

R

δάνεια για την απόκτηση υφιστάμενων ή υπό κατασκευή ακινήτων που κατέχονται από τους ιδιοκτήτες τους για τη διενέργεια των επιχειρήσεων, την επίτευξη των σκοπών ή την άσκηση των δραστηριοτήτων τους

Ετήσια

R

δάνεια για την απόκτηση μισθωμένων ακινήτων

Ετήσια

R

δάνεια για την απόκτηση ακινήτων που παράγουν εισόδημα (εκτός από μισθωμένα ακίνητα)

Ετήσια

R

δάνεια για την απόκτηση εμπορικών ακινήτων υπό ανάπτυξη

Ετήσια

R

δάνεια για την απόκτηση ακινήτων που κατέχονται ως κοινωνικές κατοικίες

Ετήσια

R

».

(1)  Ο τύπος του ακινήτου αναλύεται σε γραφεία, εμπορικά, βιομηχανικά, οικιστικά και λοιπά (σύνολο εγχώριας αγοράς).

(2)  Η τοποθεσία του ακινήτου αναλύεται σε εγχώρια προνομιακή και εγχώρια μη προνομιακή.

(3)  Ο τύπος του ακινήτου αναλύεται σε γραφεία, εμπορικά, βιομηχανικά, οικιστικά και λοιπά, ανάλογα με το δείκτη.

(4)  Η τοποθεσία του ακινήτου αναλύεται σε εγχώρια προνομιακή, εγχώρια μη προνομιακή και αλλοδαπή.

(5)  Η κατηγορία επενδυτή αναλύεται σε τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες, συνταξιοδοτικά ταμεία, επενδυτικούς οργανισμούς, εταιρείες ακινήτων και λοιπά.

(6)  Η κατηγορία δανειστή αναλύεται σε τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες, συνταξιοδοτικά ταμεία, επενδυτικούς οργανισμούς, εταιρείες ακινήτων και λοιπά.

(7)  Η εθνικότητα αναλύεται σε εσωτερικό, Ευρωπαϊκός Οικονομικός Χώρος και υπόλοιπος κόσμος.

(8)  Οι ροές αναφέρονται σε ακαθάριστη βάση για τις επενδύσεις, τις χορηγήσεις και τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (μόνο τα νέα δάνεια/νέες επενδύσεις καλύπτονται, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι αποπληρωμές ή οι μειώσεις επί των υφιστάμενων ποσών).

Οι ροές αναφέρονται σε καθαρή βάση για τις διορθώσεις αποτίμησης επενδύσεων και τις προβλέψεις για ζημίες από δάνεια.

(9)  Στοιχεία υπολοίπων για επενδύσεις σε εμπορικά ακίνητα, διορθώσεις αποτίμησης επενδύσεων εμπορικών ακινήτων, μη εξυπηρετούμενα δάνεια (που αφορούν εμπορικά ακίνητα) και προβλέψεις για ζημίες από δάνεια που αφορούν εμπορικά ακίνητα κατά την ημερομηνία παροχής στοιχείων.

(10)  Μόνο στην περίπτωση που οι επενδύσεις αντιπροσωπεύουν σημαντικό μερίδιο της χρηματοδότησης εμπορικών ακινήτων.

nc= Ποσό σε εθνικό νόμισμα

(11)  Εξαιρούνται τα ακίνητα υπό κατασκευή, η παρακολούθηση των οποίων μπορεί να γίνεται με χρήση του δείκτη δανείου προς έξοδα (loan-to-cost – LTC).

(12)  Στοιχεία ροών για τη νέα παραγωγή δανείων που αφορούν εμπορικά ακίνητα στη διάρκεια της περιόδου παροχής στοιχείων.

(13)  Στοιχεία υπολοίπων για το υπόλοιπο δανείων που αφορούν εμπορικά ακίνητα κατά την ημερομηνία παροχής στοιχείων.

R= Δείκτης


ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV

Το παράρτημα IV της σύστασης ΕΣΣΚ/2016/14 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV

ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΙΣ ΜΕΘΟΔΟΥΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΚΑΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ

Το παρόν παράρτημα παρέχει υψηλού επιπέδου κατευθυντήριες οδηγίες όσον αφορά τις μεθόδους υπολογισμού των δεικτών που χρησιμοποιούνται στα υποδείγματα του παραρτήματος II και, κατά περίπτωση, και του παραρτήματος III. Σκοπός του παρόντος δεν είναι η παροχή διεξοδικών τεχνικών οδηγιών συμπλήρωσης των υποδειγμάτων που να καλύπτουν κάθε πιθανή περίπτωση. Επίσης, οι εν λόγω κατευθυντήριες οδηγίες θα πρέπει να ερμηνεύονται ως οδηγίες που αφορούν συγκεκριμένους ορισμούς και μεθόδους αναφοράς, τυχόν δε παρεκκλίσεις που προβλέπονται σε ορισμένες περιπτώσεις ενδέχεται να δικαιολογούνται λόγω της ανάγκης εξυπηρέτησης των ιδιαιτεροτήτων ορισμένων αγορών ή τμημάτων τους.

1.   Ο δείκτης δανείου προς αξία κατά την έκδοση (LTV-O)

1.

Ο δείκτης LTV ορίζεται ως ακολούθως:

Formula

2.

Για τους σκοπούς του υπολογισμού το στοιχείο “L”:

α)

Περιλαμβάνει το σύνολο των δανείων ή τμημάτων δανείων που εξασφαλίζονται από ορισμένο δανειολήπτη με το ακίνητο ή την ομάδα ακινήτων κατά τον χρόνο έκδοσης του δανείου (ανεξαρτήτως του σκοπού του δανείου), κατόπιν συγκέντρωσης των δανείων “κατά δανειολήπτη” και “κατά ασφάλεια”.

β)

Μετράται με βάση τα εκταμιευθέντα ποσά και ως εκ τούτου δεν περιλαμβάνει τυχόν μη αναληφθέντα ποσά πιστωτικών ορίων. Στην περίπτωση των ακινήτων τα οποία τελούν ακόμη υπό κατασκευή, το στοιχείο “L”» αντιστοιχεί στο άθροισμα όλων των τμημάτων του δανείου που έχουν εκταμιευθεί έως την ημερομηνία παροχής στοιχείων, ο δε δείκτης LTV-O υπολογίζεται κατά την ημερομηνία εκταμίευσης οποιουδήποτε νέου τμήματος δανείου. (1) Διαφορετικά, εάν η ανωτέρω μέθοδος υπολογισμού δεν είναι διαθέσιμη ή δεν ανταποκρίνεται στην πρακτική που επικρατεί στην αγορά, ο δείκτης LTV-O μπορεί να υπολογίζεται με βάση το συνολικό χορηγούμενο ποσό δανείων και την αναμενόμενη αξία του υπό κατασκευή οικιστικού ακινήτου με την αποπεράτωσή του.

γ)

Δεν περιλαμβάνει δάνεια που δεν εξασφαλίζονται με το ακίνητο, εκτός και αν ο πάροχος πίστωσης που παρέχει στοιχεία θεωρεί ότι και αυτά αποτελούν μέρος της συναλλαγής για τη χρηματοδότηση του ενυπόθηκου δανείου, κατά τρόπο ώστε να συνδυάζει στοιχεία ασφαλισμένων και μη εξασφαλισμένων δανείων. Στην περίπτωση αυτή και τα μη εξασφαλισμένα δάνεια θα πρέπει να περιλαμβάνονται στο στοιχείο “L”.

δ)

Δεν προσαρμόζεται σε περίπτωση συνδρομής άλλων παραγόντων μείωσης του πιστωτικού κινδύνου.

ε)

Δεν περιλαμβάνει έξοδα και προμήθειες που σχετίζονται με το δάνειο που αφορά οικιστικό ακίνητο.

στ)

Δεν περιλαμβάνει επιδοτήσεις δανείου.

3.

Για τους σκοπούς του υπολογισμού το στοιχείο “V”:

α)

Υπολογίζεται με βάση την αξία του ακινήτου κατά την έκδοση του δανείου, μετρώμενη ως η χαμηλότερη αξία μεταξύ:

1.

της αξίας συναλλαγής, π.χ. όπως αυτή καταγράφεται σε συμβολαιογραφική πράξη, και

2.

της αξίας, όπως αυτή εκτιμάται από ανεξάρτητο εξωτερικό ή εσωτερικό εκτιμητή.

Εφόσον είναι διαθέσιμη μόνο μία αξία, θα πρέπει να χρησιμοποιείται αυτή.

β)

Δεν λαμβάνεται υπόψη η αξία προγραμματισμένων εργασιών ανακαίνισης ή κατασκευής.

γ)

Στην περίπτωση των ακινήτων τα οποία τελούν ακόμη υπό κατασκευή, το στοιχείο “V” αντιστοιχεί στη συνολική αξία του ακινήτου έως την ημερομηνία παροχής στοιχείων (αποτυπώνει την αύξηση της αξίας λόγω της προόδου των εργασιών κατασκευής). Το στοιχείο “V” αξιολογείται κατά την εκταμίευση κάθε νέου τμήματος δανείου, επιτρέποντας τον υπολογισμό ενός ενημερωμένου δείκτη LTV-O.

δ)

Δεν προσαρμόζεται σε περίπτωση συνδρομής άλλων παραγόντων μείωσης του πιστωτικού κινδύνου.

ε)

Δεν περιλαμβάνει έξοδα και προμήθειες που σχετίζονται με το δάνειο που αφορά οικιστικό ακίνητο.

στ)

Δεν υπολογίζεται ως η “μακροπρόθεσμη αξία”. Ενώ η χρήση της μακροπρόθεσμης αξίας θα μπορούσε να δικαιολογείται λόγω του ότι το στοιχείο “V” συμβαδίζει με τις διακυμάνσεις του οικονομικού κύκλου, ο δείκτης LTV-O στοχεύει στην αποτύπωση των κριτηρίων πιστωτικής ποιότητας κατά την έκδοση του δανείου. Έτσι, εάν κατά τον χρόνο έκδοσης του δανείου που αφορά οικιστικό ακίνητο και καταχώρισης του δείκτη LTV-Ο το στοιχείο “V” δεν αντιστοιχεί στην αξία του περιουσιακού στοιχείου κατά τον ίδιο χρόνο, όπως αυτή καταγράφηκε στο φάκελο του δανειστή, δεν θα αποτυπώνει επαρκώς την πραγματική πιστωτική πολιτική του δανειστή όσον αφορά τον δείκτη LTV-O.

4.

Πέραν του υπολογισμού του δείκτη LTV-O σύμφωνα με τη μέθοδο των ως άνω παραγράφων 2 και 3, εφόσον οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές το κρίνουν απαραίτητο για την εξυπηρέτηση των ιδιαιτεροτήτων των αγορών τους, μπορούν επίσης να υπολογίζουν τον δείκτη LTV-O αφαιρώντας από τον ορισμό του στοιχείου “V που παρατίθεται στην παράγραφο 3 το συνολικό ποσό του ανεξόφλητου υπολοίπου όλων των δανείων, είτε έχουν εκταμιευθεί είτε όχι, τα οποία είναι ήδη εξασφαλισμένα με τη σύσταση “βάρους πρώτης τάξης” επί του ακινήτου, αντί να συμπεριλάβουν αυτά τα δάνεια στον υπολογισμό του στοιχείου “L” όπως περιγράφεται στην παράγραφο 2.

5.

Εφόσον οι αγορές ενυπόθηκων χορηγήσεων όσον αφορά τα ακίνητα που αγοράζονται προς εκμίσθωση και εκείνα που αγοράζονται προς ιδιοκατοίκηση παρακολουθούνται χωριστά, εφαρμόζεται ο ορισμός του δείκτη LTV-O, με την επιφύλαξη των ακόλουθων εξαιρέσεων:

α)

Για δάνεια για αγορά ακινήτων προς εκμίσθωση:

το στοιχείο “L” περιλαμβάνει μόνο δάνεια ή τμήματα δανείων που εξασφαλίζονται από τον δανειολήπτη με το ακίνητο κατά τον χρόνο έκδοσης του δανείου και αφορούν το ακίνητο που αγοράζεται προς εκμίσθωση·

το στοιχείο “V” περιλαμβάνει μόνο την αξία του ακινήτου που αγοράζεται προς εκμίσθωση κατά τον χρόνο έκδοσης του δανείου.

β)

Για δάνεια για αγορά ακινήτων προς ιδιοκατοίκηση:

το στοιχείο “L” περιλαμβάνει μόνο δάνεια ή τμήματα δανείων που εξασφαλίζονται από τον δανειολήπτη με το ακίνητο κατά τον χρόνο έκδοσης του δανείου και αφορούν το ακίνητο που αγοράζεται προς ιδιοκατοίκηση·

το στοιχείο “V” περιλαμβάνει μόνο την αξία του ακινήτου που αγοράζεται προς ιδιοκατοίκηση κατά τον χρόνο έκδοσης του δανείου.

6.

Οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές θα πρέπει να δίδουν τη δέουσα προσοχή στο γεγονός ότι οι δείκτες LTV εκ της φύσεώς τους συμβαδίζουν με τις διακυμάνσεις του οικονομικού κύκλου και, συνεπώς, θα πρέπει να τους λαμβάνουν προσεκτικά υπόψη σε οποιοδήποτε πλαίσιο παρακολούθησης των κινδύνων. Θα μπορούσαν επίσης να διερευνούν τη δυνατότητα χρήσης πρόσθετων δεικτών, όπως ο δείκτης της αξίας του δανείου προς τη μακροπρόθεσμη αξία του δανείου, όπου η αξία προσαρμόζεται ανάλογα με τη μακροπρόθεσμη εξέλιξη ενός δείκτη τιμών της αγοράς.

2.   Ο τρέχων δείκτης δανείου προς αξία (LTV-C)

1.

Ο δείκτης LTV-C ορίζεται ως ακολούθως:

Formula

2.

Για τους σκοπούς του υπολογισμού το στοιχείο “LC”:

α)

μετράται ως το ανεξόφλητο υπόλοιπο των (ενός ή περισσότερων) δανείων —οριζόμενων ως “L” στην ενότητα 1 σημείο 2— κατά την ημερομηνία παροχής στοιχείων, λαμβανομένων υπόψη επιστροφών κεφαλαίου, αναδιαρθρώσεων δανείων, νέων εκταμιεύσεων κεφαλαίου, τόκων και, στην περίπτωση των δανείων σε ξένο νόμισμα, μεταβολών της συναλλαγματικής ισοτιμίας·

β)

προσαρμόζεται προκειμένου να ληφθούν υπόψη τυχόν αποταμιεύσεις που έχουν συσσωρευτεί σε επενδυτικό όχημα και προορίζονται για την αποπληρωμή του κεφαλαίου του δανείου. Οι συσσωρευμένες αποταμιεύσεις επιτρέπεται να αφαιρούνται από το στοιχείο “LC” μόνον όταν πληρούν τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

1)

έχουν δεσμευθεί ανεπιφύλακτα υπέρ του πιστωτή με ρητό σκοπό την αποπληρωμή του κεφαλαίου του δανείου κατά τις συμβατικά προβλεφθείσες ημερομηνίες· και

2)

εφαρμόζεται κατάλληλη περικοπή αποτίμησης (haircut) καθοριζόμενη από την εθνική μακροπροληπτική αρχή, ώστε να αποτυπώνονται οι κίνδυνοι αγοράς ή/και κίνδυνοι τρίτων που συνδέονται με τις υποκείμενες επενδύσεις.

3.

Για τους σκοπούς του υπολογισμού το στοιχείο “VC”:

α)

αποτυπώνει τις μεταβολές της αξίας του στοιχείου “V”, όπως ορίζεται στην ενότητα 1 σημείο 3, μετά την πιο πρόσφατη αποτίμηση του ακινήτου. Η τρέχουσα αξία του ακινήτου θα πρέπει να εκτιμάται από ανεξάρτητο εξωτερικό ή εσωτερικό εκτιμητή. Εάν δεν είναι διαθέσιμη τέτοια εκτίμηση, η τρέχουσα αξία του ακινήτου μπορεί να υπολογίζεται βάσει αναλυτικού δείκτη αξίας ακινήτου (π.χ. με βάση δεδομένα της συναλλαγής). Εάν ούτε και τέτοιος δείκτης είναι διαθέσιμος, μπορεί να χρησιμοποιείται αναλυτικός δείκτης τιμής ακινήτου κατόπιν εφαρμογής κατάλληλα επιλεγμένης έκπτωσης που αποτυπώνει την απομείωση της αξίας του ακινήτου. Οποιοσδήποτε δείκτης αξίας ή τιμής ακινήτου θα πρέπει να διαφοροποιείται επαρκώς ανάλογα με την τοποθεσία και τον τύπο ακινήτου.

β)

Διορθώνεται ως προς τις μεταβολές που αφορούν τα βάρη πρώτης τάξης επί του ακινήτου.

γ)

Υπολογίζεται σε ετήσια βάση.

4.

Εφόσον οι αγορές χορηγήσεων όσον αφορά τα οικιστικά ακίνητα που αγοράζονται προς εκμίσθωση και τα οικιστικά ακίνητα που αγοράζονται προς ιδιοκατοίκηση παρακολουθούνται χωριστά, εφαρμόζεται ο ορισμός του δείκτη LTV-C, με την επιφύλαξη των ακόλουθων εξαιρέσεων:

α)

Για δάνεια για αγορά ακινήτων προς εκμίσθωση:

το στοιχείο “LC” περιλαμβάνει μόνο δάνεια ή τμήματα δανείων που εξασφαλίζονται από τον δανειολήπτη με το ακίνητο κατά τον χρόνο έκδοσης του δανείου και αφορούν το ακίνητο που αγοράζεται προς εκμίσθωση·

το στοιχείο “VC” αναφέρεται στην τρέχουσα αξία του ακινήτου που αγοράζεται προς εκμίσθωση.

β)

Για δάνεια για αγορά ακινήτων προς ιδιοκατοίκηση:

το στοιχείο “LC” περιλαμβάνει μόνο δάνεια ή τμήματα δανείων που εξασφαλίζονται από τον δανειολήπτη με το ακίνητο κατά τον χρόνο έκδοσης του δανείου και αφορούν το ακίνητο που αγοράζεται προς ιδιοκατοίκηση·

το στοιχείο “VC” περιλαμβάνει μόνο την τρέχουσα αξία του ακινήτου που αγοράζεται προς ιδιοκατοίκηση.

3.   Ο δείκτης δανείου προς εισόδημα κατά την έκδοση (LTI-O)

1.

Ο δείκτης LTI-O ορίζεται ως ακολούθως:

Formula

2.

Για τους σκοπούς του υπολογισμού το στοιχείο “L” έχει την ίδια έννοια που έχει στην ενότητα 1 σημείο 2.

3.

Για τον σκοπό του υπολογισμού το στοιχείο “Ι” αντιστοιχεί στο συνολικό ετήσιο διαθέσιμο εισόδημα του δανειολήπτη, όπως έχει καταγραφεί από τον πάροχο πίστωσης κατά τον χρόνο της έκδοσης του ενυπόθηκου δανείου.

4.

Κατά τον προσδιορισμό του “διαθέσιμου εισοδήματος” ενός δανειολήπτη συνιστάται στους αποδέκτες να συμμορφώνονται με τον ορισμό (1) στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό και με τον ορισμό (2) κατ’ ελάχιστο:

Ορισμός (1): “διαθέσιμο εισόδημα” = εισόδημα από μισθωτή εργασία + εισόδημα από αυτοαπασχόληση (π.χ. κέρδη) + εισόδημα από δημόσιες συντάξεις + εισόδημα από ιδιωτικές και επαγγελματικές συντάξεις + εισόδημα από παροχές ανεργίας + εισόδημα από κοινωνικές μεταβιβάσεις πλην των παροχών ανεργίας + τακτικές ιδιωτικές μεταβιβάσεις (π.χ. διατροφή) + ακαθάριστο εισόδημα από μισθώματα ακινήτων + εισόδημα από χρηματοοικονομικές επενδύσεις + εισόδημα από ιδιωτικές επιχειρήσεις ή εταιρείες + τακτικό εισόδημα από άλλες πηγές + επιδοτήσεις δανείου – φόροι – ασφάλιστρα για υγειονομική περίθαλψη/κοινωνική ασφάλιση/ιατρική ασφάλιση + εκπτώσεις φόρου.

Για τους σκοπούς του παρόντος ορισμού:

α)

το “ακαθάριστο εισόδημα από μισθώματα ακινήτων” περιλαμβάνει το εισόδημα από μισθώματα προερχόμενα τόσο από ιδιόκτητα ακίνητα σε σχέση με τα οποία δεν εκκρεμεί η αποπληρωμή δανείων που αφορούν οικιστικά ακίνητα όσο και από ακίνητα που αγοράστηκαν προς εκμίσθωση. Το εισόδημα από μισθώματα θα πρέπει να προσδιορίζεται με βάση τις πληροφορίες που είναι διαθέσιμες στις τράπεζες ή άλλως σε τεκμαρτή βάση. Ελλείψει ακριβών πληροφοριών το ίδρυμα που παρέχει στοιχεία θα πρέπει να παρέχει την καλύτερη δυνατή εκτίμηση του εισοδήματος από μισθώματα και να περιγράφει τη χρησιμοποιούμενη προς τούτο μεθοδολογία·

β)

οι “φόροι” θα πρέπει να περιλαμβάνουν, κατά σειρά σπουδαιότητας, τους φόρους από μισθωτή εργασία, φορολογικές ελαφρύνσεις, συνταξιοδοτικές ή ασφαλιστικές εισφορές, εάν λογίζονται στο ακαθάριστο εισόδημα, ειδικούς φόρους, π.χ. φόρους ακίνητης περιουσίας, και λοιπούς φόρους πλην των φόρων κατανάλωσης·

γ)

τα “ασφάλιστρα για υγειονομική περίθαλψη/κοινωνική ασφάλιση/ιατρική ασφάλιση” θα πρέπει να περιλαμβάνουν τις πάγιες και υποχρεωτικές δαπάνες που σε ορισμένες χώρες πραγματοποιούνται μετά την αφαίρεση του φόρου·

δ)

οι “εκπτώσεις φόρου” θα πρέπει να περιλαμβάνουν τις επιστροφές ποσών από τη φορολογική αρχή που συνδέονται με τη μείωση τόκων του δανείου που αφορά οικιστικό ακίνητο·

ε)

“επιδοτήσεις δανείου”: θα πρέπει να περιλαμβάνουν όλες τις παρεμβάσεις του δημόσιου τομέα που έχουν σκοπό τη διευκόλυνση του δανειολήπτη στην εξυπηρέτηση του χρέους του (π.χ. επιδοτούμενα επιτόκια, επιδοτήσεις αποπληρωμής).

Ορισμός (2): “διαθέσιμο εισόδημα” = εισόδημα από μισθωτή εργασία + εισόδημα από αυτοαπασχόληση (π.χ. κέρδη) – φόροι.

5.

Εφόσον οι αγορές χορηγήσεων όσον αφορά τα οικιστικά ακίνητα που αγοράζονται προς εκμίσθωση και τα οικιστικά ακίνητα που αγοράζονται προς ιδιοκατοίκηση παρακολουθούνται χωριστά, εφαρμόζεται ο ορισμός του δείκτη LTI-O, με την επιφύλαξη των ακόλουθων εξαιρέσεων:

α)

για δάνεια για αγορά ακινήτων προς εκμίσθωση:

το στοιχείο “L” περιλαμβάνει μόνο δάνεια ή τμήματα δανείων που εξασφαλίζονται από τον δανειολήπτη με το ακίνητο κατά τον χρόνο έκδοσης του δανείου και αφορούν το ακίνητο που αγοράζεται προς εκμίσθωση·

β)

για δάνεια για αγορά ακινήτων προς ιδιοκατοίκηση:

το στοιχείο “L” περιλαμβάνει μόνο δάνεια ή τμήματα δανείων που εξασφαλίζονται από τον δανειολήπτη με το ακίνητο κατά τον χρόνο έκδοσης του δανείου και αφορούν το ακίνητο που αγοράζεται προς ιδιοκατοίκηση·

εφόσον σε ορισμένο δανειολήπτη έχουν χορηγηθεί τόσο δάνεια για την αγορά ακινήτων προς εκμίσθωση όσο και δάνεια για την αγορά ακινήτων προς ιδιοκατοίκηση, μόνο το εισόδημα από μισθώματα της πρώτης κατηγορίας ακινήτων, κατόπιν αφαίρεσης του κόστους εξυπηρέτησης του δανείου για το οικείο ακίνητο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να υποστηρίξει την πληρωμή του δανείου όσον αφορά τη δεύτερη κατηγορία ακινήτων. Στην περίπτωση αυτή ο καλύτερος δυνατός ορισμός του “διαθέσιμου εισοδήματος” είναι:

“διαθέσιμο εισόδημα” = εισόδημα από μισθωτή εργασία + εισόδημα από αυτοαπασχόληση, π.χ. κέρδη + εισόδημα από δημόσιες συντάξεις + εισόδημα από ιδιωτικές και επαγγελματικές συντάξεις + εισόδημα από παροχές ανεργίας + εισόδημα από κοινωνικές μεταβιβάσεις πλην των παροχών ανεργίας + τακτικές ιδιωτικές μεταβιβάσεις (π.χ. διατροφή) + (ακαθάριστο εισόδημα από μισθώματα ακινήτων – κόστος εξυπηρέτησης του χρέους όσον αφορά μισθωμένα ακίνητα) + εισόδημα από χρηματοοικονομικές επενδύσεις + εισόδημα από ιδιωτικές επιχειρήσεις ή εταιρείες + τακτικό εισόδημα από άλλες πηγές + επιδοτήσεις δανείου – φόροι – ασφάλιστρα για υγειονομική περίθαλψη/κοινωνική ασφάλιση/ιατρική ασφάλιση + εκπτώσεις φόρου.

4.   Ο δείκτης χρέους προς εισόδημα κατά την έκδοση (DTI-O)

1.

Ο δείκτης DTI-O ορίζεται ως ακολούθως:

Formula

2.

Για τους σκοπούς του υπολογισμού, το στοιχείο “D” περιλαμβάνει το συνολικό χρέος του δανειολήπτη, ενυπόθηκο ή μη, περιλαμβανομένων όλων των εκκρεμών δανείων του χρηματοπιστωτικού τομέα, δηλαδή των χορηγηθέντων από παρόχους δανείων που αφορούν οικιστικά ακίνητα και από άλλους δανειστές, κατά τον χρόνο της έκδοσης του δανείου που αφορά οικιστικό ακίνητο.

3.

Για τους σκοπούς του υπολογισμού το στοιχείο “Ι” έχει την ίδια έννοια που έχει στην ενότητα 3 σημείο 4.

5.   Ο δείκτης εξυπηρέτησης δανείου προς εισόδημα κατά την έκδοση (LSTI-O)

1.

Ο δείκτης LSTI-O ορίζεται ως ακολούθως:

Formula

2.

Για τους σκοπούς του υπολογισμού το στοιχείο “LS” αντιστοιχεί στο ετήσιο κόστος εξυπηρέτησης του χρέους του δανείου που αφορά οικιστικό ακίνητο, το οποίο ορίζεται ως “L” στην ενότητα 1 σημείο 2 κατά τον χρόνο έκδοσης του δανείου.

3.

Για τους σκοπούς του υπολογισμού το στοιχείο “Ι” έχει την ίδια έννοια που έχει στην ενότητα 3 σημείο 4.

4.

Εφόσον οι αγορές χορηγήσεων όσον αφορά τα οικιστικά ακίνητα που αγοράζονται προς εκμίσθωση και τα οικιστικά ακίνητα που αγοράζονται προς ιδιοκατοίκηση παρακολουθούνται χωριστά, εφαρμόζεται ο ορισμός του δείκτη LSTI-O, με την επιφύλαξη των ακόλουθων εξαιρέσεων:

α)

για δάνεια για αγορά ακινήτων προς εκμίσθωση:

“LS” είναι το ετήσιο κόστος εξυπηρέτησης του χρέους που σχετίζεται με το δάνειο για την αγορά του οικείου ακινήτου κατά τον χρόνο έκδοσης του δανείου·

β)

για δάνεια για αγορά ακινήτων προς ιδιοκατοίκηση:

“LS”» είναι το ετήσιο κόστος εξυπηρέτησης του χρέους που σχετίζεται με το δάνειο για την αγορά του οικείου ακινήτου κατά τον χρόνο έκδοσης του δανείου.

Ο καταλληλότερος δυνατός ορισμός του “διαθέσιμου εισοδήματος” εν προκειμένω είναι:

“διαθέσιμο εισόδημα” = εισόδημα από μισθωτή εργασία + εισόδημα από αυτοαπασχόληση (π.χ. κέρδη) + εισόδημα από δημόσιες συντάξεις + εισόδημα από ιδιωτικές και επαγγελματικές συντάξεις + εισόδημα από παροχές ανεργίας + εισόδημα από κοινωνικές μεταβιβάσεις πλην των παροχών ανεργίας + τακτικές ιδιωτικές μεταβιβάσεις (π.χ. διατροφή) + (ακαθάριστο εισόδημα από μισθώματα ακινήτων – κόστος εξυπηρέτησης του χρέους όσον αφορά μισθωμένα ακίνητα + εισόδημα από χρηματοοικονομικές επενδύσεις) + εισόδημα από ιδιωτικές επιχειρήσεις ή εταιρείες + τακτικό εισόδημα από άλλες πηγές + επιδοτήσεις δανείου – φόροι – ασφάλιστρα για υγειονομική περίθαλψη/κοινωνική ασφάλιση/ιατρική ασφάλιση + εκπτώσεις φόρου.

6.   O δείκτης εξυπηρέτησης χρέους προς εισόδημα κατά την έκδοση (DSTI-O)

1.

Ο δείκτης DTI-O ορίζεται ως ακολούθως:

Formula

2.

Για τους σκοπούς του υπολογισμού το στοιχείο “DS” αντιστοιχεί στο ετήσιο κόστος εξυπηρέτησης του συνολικού χρέους του δανειολήπτη, το οποίο ορίζεται ως “D” στην ενότητα 4 σημείο 2, κατά τον χρόνο έκδοσης του δανείου.

3.

Για τους σκοπούς του υπολογισμού το στοιχείο “Ι” έχει την ίδια έννοια που έχει στην ενότητα 3 σημείο 4.

4.

Ο δείκτης DSTI-O θα πρέπει να θεωρείται προαιρετικός, δεδομένου ότι δεν επιτρέπεται σε όλες τις χώρες η πρόσβαση των δανειστών στις αναγκαίες πληροφορίες για τον υπολογισμό του αριθμητή του. Ωστόσο, σε χώρες στις οποίες οι δανειστές έχουν πρόσβαση στις εν λόγω πληροφορίες (π.χ. μέσω μητρώων πιστώσεων ή φορολογικών μητρώων) συνιστάται ένθερμα στις μακροπροληπτικές αρχές να συμπεριλαμβάνουν και αυτόν το δείκτη στο οικείο πλαίσιο παρακολούθησης των κινδύνων.

7.   Ο δείκτης κάλυψης τόκων (ICR)

1.

Ο δείκτης ICR ορίζεται ως ακολούθως:

Formula

2.

Για τους σκοπούς του υπολογισμού το στοιχείο “VC”:

α)

ως “ακαθάριστο ετήσιο εισόδημα από μισθώματα” νοείται το ετήσιο εισόδημα από μισθώματα προερχόμενα από ακίνητα που αγοράστηκαν προς εκμίσθωση, πριν από την αφαίρεση τυχόν λειτουργικών δαπανών για τη διατήρηση της αξίας του ακινήτου και προ φόρων·

β)

ως “ετήσια έξοδα τόκων” νοούνται τα ετήσια έξοδα για τόκους που συνδέονται με ακίνητα που αγοράστηκαν προς εκμίσθωση.

3.

Ο δείκτης μπορεί να αναφέρεται στην αξία του κατά την έκδοση του δανείου (ICR-O) ή στην τρέχουσα αξία του (ICR-C).

8.   Ο δείκτης δανείου προς μίσθωμα κατά την έκδοση (LTR-O)

1.

Ο δείκτης LTR-O ορίζεται ως ακολούθως:

Formula

2.

Για τους σκοπούς του υπολογισμού:

α)

το “δάνειο για την αγορά ακινήτου προς εκμίσθωση” έχει την ίδια έννοια με το “L” στην ενότητα 1 σημείο 2, αλλά περιορίζεται στα δάνεια που αφορούν οικιστικά ακίνητα και χρηματοδοτούν το ακίνητο που αγοράζεται προς εκμίσθωση·

β)

το “καθαρό ετήσιο εισόδημα από μισθώματα” είναι το ετήσιο εισόδημα από την εκμίσθωση ακινήτων αγοραζόμενων προς εκμίσθωση, κατόπιν αφαίρεσης τυχόν λειτουργικών δαπανών για τη διατήρηση της αξίας του ακινήτου, αλλά προ φόρων·

γ)

το “ακαθάριστο ετήσιο εισόδημα από μισθώματα” είναι το ετήσιο εισόδημα από την εκμίσθωση του ακινήτου που αγοράζεται προς εκμίσθωση, πριν από την αφαίρεση τυχόν λειτουργικών δαπανών για τη διατήρηση της αξίας του ακινήτου και προ φόρων.

Το καθαρό ετήσιο εισόδημα από μισθώματα θα πρέπει να χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό του δείκτη LTR-Ο. Εφόσον δεν είναι διαθέσιμες οι εν λόγω πληροφορίες, μπορεί να χρησιμοποιείται το ακαθάριστο ετήσιο εισόδημα από μισθώματα.

».

(1)  Στην περίπτωση των ακινήτων που τελούν ακόμη υπό κατασκευή ο δείκτης LTV-O σε δεδομένο χρονικό σημείο n μπορεί να υπολογίζεται ως εξής:

Formula

Όπου το i = 1, …, n αναφέρεται στα τμήματα του δανείου που εκταμιεύονται έως το χρονικό σημείο n, το V 0 είναι η αρχική αξία του ακινήτου (π.χ. γης) που εξασφαλίζει το δάνειο και το Formula αντιπροσωπεύει τη μεταβολή στην αξία του ακινήτου που σημειώνεται κατά το χρονικό διάστημα που προηγείται της εκταμίευσης του τμήματος του δανείου n-th.


ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ V

Το παράρτημα V της σύστασης ΕΣΣΚ/2016/14 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:

«ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV

ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΟΡΙΣΜΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΔΕΙΚΤΕΣ

Το παρόν παράρτημα παρέχει κατευθυντήριες οδηγίες σχετικά με συγκεκριμένα ζητήματα που αφορούν τον ορισμό των δεικτών και ιδίως σχετικά με το παράρτημα III. Σκοπός του παρόντος δεν είναι η παροχή διεξοδικών τεχνικών οδηγιών συμπλήρωσης των υποδειγμάτων του παραρτήματος III που να καλύπτουν κάθε πιθανή περίπτωση. Επίσης, οι εν λόγω κατευθυντήριες οδηγίες θα πρέπει να ερμηνεύονται ως οδηγίες που αφορούν συγκεκριμένους ορισμούς και μεθόδους αναφοράς, τυχόν δε παρεκκλίσεις που προβλέπονται σε ορισμένες περιπτώσεις ενδέχεται να δικαιολογούνται λόγω της ανάγκης εξυπηρέτησης των ιδιαιτεροτήτων ορισμένων αγορών ή τμημάτων τους.

1.   Ορισμοί των εμπορικών ακινήτων

Προς το παρόν δεν υπάρχει σε επίπεδο Ένωσης ορισμός των εμπορικών ακινήτων που να είναι αρκετά ακριβής για σκοπούς μακροπροληπτικής εποπτείας.

α)

Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 575/2013 ορίζει στο άρθρο 4 παράγραφος 1 σημείο 75 τα “ακίνητα κατοικίας” (ή “οικιστικά ακίνητα”) αλλά δεν περιέχει ακριβή ορισμό των εμπορικών ακινήτων, πέραν της περιγραφής τους ως “γραφείων ή άλλων εμπορικών ακινήτων” στο άρθρο 126. Ο εν λόγω κανονισμός προβλέπει επίσης ότι η αξία του ακινήτου δεν θα πρέπει να εξαρτάται από την πιστοληπτική διαβάθμιση του δανειολήπτη ή την απόδοση του υποκείμενου έργου όσον αφορά τα εμπορικά ακίνητα.

β)

Η ΕΑΤ παρείχε ένα χρήσιμο πρόσθετο κριτήριο: οι κύριοι σκοποί του ακινήτου θα πρέπει να συνδέονται με ορισμένη οικονομική δραστηριότητα (1). Αν και χρήσιμο, το κριτήριο αυτό εξακολουθεί να μην είναι αρκετά ακριβές για σκοπούς μακροπροληπτικής εποπτείας.

γ)

Ο κανονισμός (ΕΕ) 2016/867 της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ/2016/13) (2) αποτελεί μια άλλη πιθανή πηγή ορισμού των εμπορικών ακινήτων. Μολονότι η βάση επί της οποίας εκδόθηκε αρχικά η παρούσα σύσταση δικαιολογούσε την υιοθέτηση λεπτομερέστερων ορισμών για σκοπούς μακροπροληπτικής εποπτείας, οι πρόσφατες εξελίξεις στις στατιστικές τονίζουν την ανάγκη μεγαλύτερης εναρμόνισης του ορισμού των εμπορικών ακινήτων με τον προβλεπόμενο στον κανονισμό (ΕΕ) 2016/867, κατά τρόπο ώστε να καθίσταται ευχερέστερη για τις εθνικές μακροπροληπτικές αρχές η άσκηση των δραστηριοτήτων παρακολούθησης και η διενέργεια χρηματοπιστωτικών αναλύσεων και να καθίσταται δυνατή η απόλυτη συγκρισιμότητα μεταξύ χωρών.

δ)

Η πρωτοβουλία “Κενά στα στοιχεία της ομάδας G20” (3) αφορά μία δέσμη 20 συστάσεων για την ενίσχυση των οικονομικών και χρηματοπιστωτικών στατιστικών και ξεκίνησε με σκοπό τη βελτίωση της διαθεσιμότητας και συγκρισιμότητας των οικονομικών και χρηματοπιστωτικών δεδομένων, μετά από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2007-2008. Οι συστάσεις II.17 και II.18 της δεύτερης φάσης της πρωτοβουλίας “Κενά στα στοιχεία της ομάδας G20” (DGI-2) (4) τονίζουν την υποχρέωση βελτίωσης της διαθεσιμότητας των στατιστικών τόσο των οικιστικών όσο και των εμπορικών ακινήτων. Σε συνέχεια της πρωτοβουλίας αυτής, το 2017 η Επιτροπή (Eurostat) δημοσίευσε έκθεση με τίτλο “Commercial property price indicators: sources, methods and issues” (Δείκτες τιμών εμπορικών ακινήτων: πηγές, μέθοδοι και ζητήματα) (5), η οποία παρέχει πληροφορίες για τις πηγές δεδομένων και τις μεθοδολογίες αναφορικά με τους δείκτες τιμών εμπορικών ακινήτων και αποσκοπεί στην καλύτερη ενημέρωση των φορέων κατάρτισης και των χρηστών δεδομένων για τις εναλλακτικές πηγές δεδομένων, τις μεθόδους μέτρησης και τα ζητήματα που ανακύπτουν.

ε)

Και το έγγραφο διαβούλευσης της επιτροπής τραπεζικής εποπτείας της Βασιλείας σχετικά με αναθεωρήσεις της τυποποιημένης προσέγγισης του πιστωτικού κινδύνου (6) τοποθετεί τα εμπορικά ακίνητα στον αντίποδα των οικιστικών ακινήτων. Το άνοιγμα οικιστικού ακινήτου ορίζεται ως ένα άνοιγμα εξασφαλιζόμενο με ακίνητο που έχει χαρακτήρα κατοικίας και τηρεί όλους τους ισχύοντες νόμους και κανονισμούς που επιτρέπουν τη χρήση του για στεγαστικούς σκοπούς, δηλαδή με οικιστικό ακίνητο. Επομένως, ένα άνοιγμα εμπορικού ακινήτου ορίζεται ως άνοιγμα εξασφαλιζόμενο με ακίνητο που δεν είναι οικιστικό.

Λόγω των περιορισμών των ως άνω ορισμών η παρούσα σύσταση παρέχει έναν ορισμό εργασίας των εμπορικών ακινήτων ειδικά για σκοπούς μακροπροληπτικής εποπτείας. Ως εμπορικά ακίνητα ορίζονται τα υφιστάμενα ή υπό κατασκευή ακίνητα που παράγουν εισόδημα, περιλαμβανομένων των μισθωμένων ακινήτων∙ ή τα υφιστάμενα ή υπό κατασκευή ακίνητα που χρησιμοποιούνται από τους ιδιοκτήτες τους για τη διενέργεια των επιχειρήσεων, την επίτευξη των σκοπών ή την άσκηση των δραστηριοτήτων τους, εφόσον δεν ταξινομούνται ως οικιστικά ακίνητα, περιλαμβανομένων σε κάθε περίπτωση και των κοινωνικών κατοικιών.

Το κατά πόσο τα υπό ανάπτυξη ακίνητα θα πρέπει να θεωρούνται εμπορικά ακίνητα αποτελεί αμφιλεγόμενο ζήτημα. Εν προκειμένω οι εθνικές πρακτικές διαφοροποιούνται μεταξύ τους. Πάντως, η εμπειρία κάποιων κρατών μελών στη διάρκεια της πρόσφατης χρηματοπιστωτικής κρίσης κατέδειξε πόσο σημαντική είναι για σκοπούς χρηματοπιστωτικής σταθερότητας η παρακολούθηση τόσο των επενδύσεων σε οικονομική δραστηριότητα όσο και της χρηματοδότησης της εν λόγω δραστηριότητας.

Ως ακίνητο που παράγει εισόδημα ορίζεται κάθε ακίνητο το οποίο παράγει εισόδημα με τη μορφή μισθωμάτων προερχόμενων από εκμίσθωσή του ή κερδών προερχόμενων από πώλησή του. Ως εκ τούτου, τόσο τα ακίνητα που αγοράζονται προς εκμίσθωση όσο και τα μισθωμένα ακίνητα συνιστούν υποκατηγορίες ακινήτων που παράγουν εισόδημα.

Οι κατοικίες που αγοράζονται προς εκμίσθωση αναφέρονται σε οποιοδήποτε οικιστικό ακίνητο ανήκει απευθείας σε φυσικά πρόσωπα και προορίζεται πρωτίστως για εκμίσθωση. Η αγορά κατοικιών προς εκμίσθωση κινείται στα όρια μεταξύ οικιστικών και εμπορικών ακινήτων. Πάντως, λόγω του ότι η δραστηριότητα αυτή συνήθως ασκείται ως μερική απασχόληση από μη επαγγελματίες ιδιοκτήτες που διαθέτουν ένα μικρό χαρτοφυλάκιο ακινήτων, για λόγους χρηματοπιστωτικής σταθερότητας μπορεί ερμηνευτικά να θεωρηθεί ότι εμπίπτει μάλλον στον τομέα των οικιστικών παρά των εμπορικών ακινήτων. Για τον λόγο αυτόν, οι κατοικίες που αγοράζονται προς εκμίσθωση ταξινομούνται ως οικιστικά ακίνητα και, επομένως, εξαιρούνται αυτομάτως από τον ορισμό των εμπορικών ακινήτων, μολονότι εξακολουθούν να θεωρούνται ως ακίνητα που παράγουν εισόδημα. Ωστόσο, λόγω του διακριτού προφίλ κινδύνου της εν λόγω επιμέρους αγοράς συνιστάται στις εθνικές μακροπροληπτικές αρχές να παρακολουθούν τις εξελίξεις σε αυτή, παρέχοντας χωριστή ανάλυση στις περιπτώσεις που η συγκεκριμένη δραστηριότητα αντιπροσωπεύει σημαντική πηγή κινδύνων ή σημαντικό μερίδιο του υπολοίπου ή των ροών των συνολικών χορηγήσεων που αφορούν οικιστικά ακίνητα. Για τον λόγο αυτόν, περιλαμβάνεται επίσης ανάλυση των δανείων που αφορούν οικιστικά ακίνητα προκειμένου να διαχωρίζονται τα δάνεια για αγορά ακινήτων προς εκμίσθωση από τα δάνεια για αγορά ακινήτων προς ιδιοκατοίκηση. Κατοικίες υπό κατασκευή που αγοράζονται προς εκμίσθωση θεωρούνται επίσης οικιστικά ακίνητα. Ομοίως, κατοικίες που ανεγείρονται για την εξυπηρέτηση στεγαστικών σκοπών από τους ιδιοκτήτες τους θεωρούνται επίσης οικιστικά ακίνητα.

Τα μισθωμένα ακίνητα αναφέρονται σε ακίνητα που ανήκουν σε νομικές οντότητες (όπως επαγγελματίες επενδυτές) και προορίζονται για εκμίσθωση. Τα ακίνητα αυτά θεωρούνται επίσης ακίνητα που παράγουν εισόδημα και, ως εκ τούτου, ταξινομούνται ως εμπορικά ακίνητα. Επιπλέον, τα υπό κατασκευή μισθωμένα ακίνητα θεωρούνται επίσης εμπορικά ακίνητα και, συγκεκριμένα, υπό ανάπτυξη ακίνητα που παράγουν εισόδημα. Η χωριστή παρακολούθηση της χρηματοδότησης των μισθωμένων ακινήτων μπορεί επίσης να είναι χρήσιμη για σκοπούς χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Για τον λόγο αυτόν, χωριστές αναλύσεις περιλαμβάνονται επίσης για αυτές τις μορφές δανείων.

Πέραν των ακινήτων που αγοράζονται προς εκμίσθωση και των μισθωμένων ακινήτων στον ορισμό των εμπορικών ακινήτων εμπίπτουν επίσης τα υφιστάμενα ή υπό κατασκευή ακίνητα που παράγουν εισόδημα. Τα μισθωμένα κτίρια γραφείων και οι μισθωμένοι επαγγελματικοί χώροι αποτελούν παραδείγματα αυτού του είδους ακινήτων που παράγουν εισόδημα. Όταν τελούν υπό κατασκευή, αυτό το είδος ακινήτων που παράγουν εισόδημα θεωρούνται ως υπό ανάπτυξη ακίνητα που παράγουν εισόδημα και ταξινομούνται ως εμπορικά ακίνητα.

Τα ακίνητα που χρησιμοποιούνται από τους ιδιοκτήτες τους για τη διενέργεια των επιχειρήσεων, την επίτευξη των σκοπών ή την άσκηση των δραστηριοτήτων τους περιλαμβάνουν επαγγελματικούς χώρους και ακίνητα ειδικότερης φύσεως, όπως εκκλησίες, πανεπιστήμια, μουσεία κ.λπ. Το κατά πόσον τα ακίνητα που χρησιμοποιούνται από τους ιδιοκτήτες τους για τη διενέργεια των επιχειρήσεων, την επίτευξη των σκοπών ή την άσκηση των δραστηριοτήτων τους θα πρέπει να ταξινομούνται ως εμπορικά ακίνητα ή ως άλλο είδος ακινήτων αποτελεί αμφιλεγόμενο ζήτημα. Εν προκειμένω οι εθνικές πρακτικές διαφοροποιούνται μεταξύ τους δεδομένου του ότι οι κίνδυνοι που συνδέονται με αυτά τα ακίνητα ενδεχομένως, σε ορισμένα κράτη μέλη, να θεωρούνται ότι διαφέρουν από τους κινδύνους που συνδέονται με τα εμπορικά ακίνητα. Πάντως, παρόλο που αναγνωρίζεται ότι οι κίνδυνοι μπορεί να διαφοροποιούνται σε επίπεδο κρατών μελών, εξακολουθεί να είναι σημαντική η παρακολούθηση αυτών των κινδύνων για σκοπούς χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Για τον λόγο αυτόν, στον ορισμό των εμπορικών ακινήτων συμπεριλήφθηκαν και ακίνητα που χρησιμοποιούνται από τους ιδιοκτήτες τους για τη διενέργεια των επιχειρήσεων, την επίτευξη των σκοπών ή την άσκηση των δραστηριοτήτων τους. Πέραν τούτου, για την κάλυψη των ιδιαιτεροτήτων της χρηματοδότησης στις διαφορετικές αγορές ακινήτων σε επίπεδο κρατών μελών, περιλαμβάνονται επίσης χωριστές αναλύσεις με σκοπό τη χωριστή παρακολούθηση των κινδύνων που συνδέονται με αυτούς του τύπους χρηματοδότησης. Επιπλέον, τα ακίνητα που χρησιμοποιούνται από τους ιδιοκτήτες τους για τη διενέργεια των επιχειρήσεων, την επίτευξη των σκοπών ή την άσκηση των δραστηριοτήτων τους θα πρέπει να θεωρούνται ως εμπορικά ακίνητα τόσο κατά το στάδιο της κατασκευής τους όσο και μετά την αποπεράτωσή τους.

Οι κοινωνικές κατοικίες αποτελούν ένα σύνθετο τμήμα της αγοράς ακινήτων, καθώς η μορφή τους είναι δυνατό να διαφοροποιείται κατά χώρα αλλά και εντός της ίδιας χώρας. Δεδομένου του ότι οι κοινωνικές κατοικίες δεν κατασκευάζονται, αποκτώνται ή ανακαινίζονται από φυσικά πρόσωπα, δεν ταξινομούνται ως οικιστικές κατοικίες αλλά ως εμπορικές κατοικίες. Πάντως, σε ορισμένες χώρες, λόγω σκέψεων που άπτονται της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, είναι σημαντική η παρακολούθηση των κινδύνων που απορρέουν από αυτό το είδος ακινήτων, με την παροχή χωριστών αναλύσεων. Για τον λόγο αυτό, χωριστές αναλύσεις περιλαμβάνονται επίσης για αυτές τις μορφές δανείων. Επιπλέον, κοινωνικές κατοικίες που ανήκουν απευθείας στο κράτος θεωρούνται ότι εξυπηρετούν τους κρατικούς σκοπούς και, επομένως, ταξινομούνται ως εμπορικά ακίνητα. Κοινωνικές κατοικίες που τελούν ακόμη υπό κατασκευή ταξινομούνται επίσης ως εμπορικά ακίνητα επειδή θεωρούνται υπό ανάπτυξη ακίνητα που παράγουν εισόδημα.

Κάθε άλλο ακίνητο υπό κατασκευή θα πρέπει να θεωρείται είτε ως οικιστικό είτε ως εμπορικό ακίνητο σύμφωνα με τους γενικούς ορισμούς στα σημεία 4 και 38 αντίστοιχα της ενότητας 2 παράγραφος 1 σημείο 1.

2.   Πηγές δεδομένων για τα εμπορικά ακίνητα

2.1.   Δείκτες που αφορούν την πραγματική αγορά εμπορικών ακινήτων

Οι δείκτες εμπορικών ακινήτων μπορούν να αντλούνται μέσω:

α)

δημόσιων πηγών, π.χ. εθνικών στατιστικών υπηρεσιών ή υποθηκοφυλακείων ή

β)

παρόχων δεδομένων του ιδιωτικού τομέα που καλύπτουν ουσιαστικό μέρος της αγοράς εμπορικών ακινήτων.

Η έκθεση του ΕΣΣΚ για τα εμπορικά ακίνητα και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα στην ΕΕ παρέχει μία επισκόπηση των διαθέσιμων δεικτών τιμών και των πιθανών πηγών άντλησης πληροφοριών (7).

2.2.   Δείκτες που αφορούν τα ανοίγματα του χρηματοπιστωτικού συστήματος σε εμπορικά ακίνητα

Στοιχεία για τα ανοίγματα των συμμετεχόντων στην αγορά, τουλάχιστον εκείνων του χρηματοπιστωτικού τομέα, μπορούν να συλλέγονται με βάση την υποβολή στοιχείων. Ορισμένα στοιχεία συλλέγονται ήδη από την ΕΚΤ και την ΕΑΑΕΣ σε εθνικό επίπεδο. Ωστόσο, δεν είναι αρκετά λεπτομερή. Τα νέα υποδείγματα αναγγελίας στοιχείων για τράπεζες, δηλαδή οι χρηματοοικονομικές αναφορές (FINREP) και κοινές αναφορές (COREP), για ασφαλιστές βάσει της οδηγίας 2009/138/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (8) και για επενδυτικούς οργανισμούς βάσει της οδηγίας 2011/61/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (9) μπορούν να παρέχουν αναλυτικότερα και εμβριθή στοιχεία για τα ανοίγματα των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων σε εμπορικά ακίνητα.

Οι ταξινομήσεις που προβλέπονται στη στατιστική ταξινόμηση των οικονομικών δραστηριοτήτων στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα (NACE αναθ 2.0) μπορούν να αποβούν χρήσιμες για την προσομοίωση ανοιγμάτων των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων σε εμπορικά ακίνητα, δεδομένου ότι έχουν ευρέως συμφωνηθεί από τα θεσμικά όργανα της Ένωσης και χρησιμοποιούνται στα υποδείγματα αναγγελίας στοιχείων για τις τράπεζες και τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις. Εν προκειμένω φαίνεται να είναι συναφείς δύο τομείς:

α)

Τομέας ΣΤ: κατασκευές, πλην των έργων πολιτικού μηχανικού, και

β)

Τομέας ΙΒ: διαχείριση ακίνητης περιουσίας, εκτός των μεσιτικών γραφείων ακινήτων.

Το βασικό μειονέκτημα της χρήσης των ταξινομήσεων NACE είναι ότι αφορούν οικονομικούς τομείς και όχι δάνεια. Για παράδειγμα, δάνειο χορηγούμενο σε εταιρεία διαχείρισης ακινήτων για την αγορά ενός στόλου αυτοκινήτων θα αναφέρεται υπό τον Τομέα ΙΒ, παρόλο που δεν θα αφορά δάνειο για την αγορά εμπορικού ακινήτου.

2.3.   Χρήση στοιχείων του ιδιωτικού τομέα

Όταν για την κατάρτιση των δεικτών εμπορικών ακινήτων οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές χρησιμοποιούν στοιχεία προερχόμενα από πάροχο δεδομένων του ιδιωτικού τομέα, αναμένεται από αυτές να προσδιορίζουν τις διαφορές στο αντικείμενο και στους ορισμούς τους σε σύγκριση με τα στοιχεία που απαιτούνται βάσει της παρούσας σύστασης. Θα πρέπει επίσης να είναι σε θέση να παρέχουν λεπτομέρειες σχετικά με την υποκείμενη μεθοδολογία που χρησιμοποιεί ο πάροχος και την κάλυψη του δείγματος. Τα δεδομένα που προέρχονται από πάροχο δεδομένων του ιδιωτικού τομέα θα πρέπει να είναι αντιπροσωπευτικά της συνολικής αγοράς και να αντιστοιχούν στις σχετικές αναλύσεις που καθορίζονται στη σύσταση Δ:

α)

τύπο ακινήτου·

β)

τοποθεσία ακινήτου·

γ)

κατηγορία και εθνικότητα επενδυτή·

δ)

κατηγορία και εθνικότητα δανειστή.

3.   Συναφείς αναλύσεις δεικτών

Οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές θα πρέπει να είναι σε θέση να παρέχουν αξιολόγηση της σημασίας των συναφών αναλύσεων που προβλέπονται στη σύσταση Δ για την οικεία αγορά εμπορικών ακινήτων όταν τις χρησιμοποιούν για σκοπούς παρακολούθησης, λαμβάνοντας υπόψη και την αρχή της αναλογικότητας.

Ο “τύπος ακινήτου” αναφέρεται στην κύρια χρήση ενός εμπορικού ακινήτου. Για τους δείκτες των εμπορικών ακινήτων η ανάλυση αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει τις ακόλουθες κατηγορίες:

α)

κατοικίες, π.χ. εγκαταστάσεις στέγασης περισσότερων νοικοκυριών·

β)

εμπορικοί χώροι, π.χ. ξενοδοχεία, εστιατόρια, εμπορικά κέντρα·

γ)

γραφεία, π.χ. ακίνητα χρησιμοποιούμενα πρωτίστως ως γραφεία επαγγελματιών ή επιχειρήσεων·

δ)

βιομηχανικά, π.χ. ακίνητα χρησιμοποιούμενα για την παραγωγή, διανομή, αποθήκευση και διαχείριση εμπορευμάτων (logistics)·

ε)

λοιποί τύποι εμπορικών κατοικιών.

Εάν ορισμένο ακίνητο προορίζεται για μεικτή χρήση, ήτοι εμπορική και οικιστική, θα πρέπει να διακρίνεται σε επιμέρους ακίνητα (για παράδειγμα, ανάλογα με την επιφάνεια που προορίζεται για κάθε επιμέρους χρήση), εφόσον μια τέτοια διάκριση είναι εφικτή· διαφορετικά, μπορεί να ταξινομείται με κριτήριο την κύρια χρήση του.

Η “τοποθεσία ακινήτου” αναφέρεται στη γεωγραφική ανάλυση (π.χ. κατά περιοχές) ή στις επιμέρους αγορές ακινήτων, που περιλαμβάνουν επίσης προνομιακές και μη προνομιακές τοποθεσίες. Ως προνομιακή τοποθεσία θεωρείται γενικά η καλύτερη τοποθεσία σε συγκεκριμένη αγορά, η οποία αποτυπώνεται και στην απόδοση του μισθίου (συνήθως η χαμηλότερη στην αγορά). Προκειμένου για κτίρια γραφείων αυτή θα μπορούσε να αφορά ένα κεντρικό σημείο μιας μεγαλούπολης. Προκειμένου για εμπορικά κτίρια η έννοια μπορεί να αναφέρεται σε κέντρο πόλης με μεγάλη κυκλοφορία πεζών ή σε κεντρικό εμπορικό κέντρο. Για τα κτίρια αποθήκευσης και διαχείρισης εμπορευμάτων μπορεί να αναφέρεται σε τοποθεσία η οποία διαθέτει τις αναγκαίες υποδομές και υπηρεσίες και παρέχει άριστη πρόσβαση στα δίκτυα μεταφοράς.

Η “επικράτεια ακινήτου” αναφέρεται στην επικράτεια στην οποία βρίσκεται το ακίνητο που εξασφαλίζει δάνειο χορηγούμενο εντός του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος οποιουδήποτε κράτους μέλους. Η ανάλυση αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει τις ακόλουθες υποκατηγορίες:

α)

εθνική επικράτεια·

β)

ξένη επικράτεια με ανάλυση στις επιμέρους χώρες τις οποίες οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές του κράτους μέλους θεωρούν σημαντικές για σκοπούς χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.

Η “κατηγορία επενδυτή” αναφέρεται σε γενικές κατηγορίες επενδυτών, όπως:

α)

τράπεζες·

β)

ασφαλιστικές εταιρείες·

γ)

συνταξιοδοτικά ταμεία·

δ)

επενδυτικοί οργανισμοί·

ε)

εταιρείες ακινήτων·

στ)

λοιπά.

Ενδέχεται να είναι διαθέσιμα δεδομένα μόνο για τον δανειολήπτη ή τον επενδυτή που έχει καταχωρηθεί. Ωστόσο, οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές θα πρέπει να γνωρίζουν ότι ο δανειολήπτης ή ο επενδυτής που έχει καταχωρηθεί ενδέχεται να μην ταυτίζεται με τον τελικό δανειολήπτη ή επενδυτή: εκεί ελλοχεύει και ο τελικός κίνδυνος. Ως εκ τούτου, συνιστάται στις αρχές να παρακολουθούν επίσης και τις πληροφορίες σχετικά με τον τελικό δανειολήπτη ή επενδυτή όταν αυτό είναι δυνατό, π.χ. μέσω πληροφοριών προερχόμενων από τους συμμετέχοντες στην αγορά, προκειμένου να κατανοούν καλύτερα τη συμπεριφορά των εν λόγω συμμετεχόντων, καθώς και τους κινδύνους.

Η “κατηγορία δανειστή” αναφέρεται σε γενικές κατηγορίες δανειστών, όπως:

α)

τράπεζες, συμπεριλαμβανομένων των “κακών τραπεζών” (bad banks)·

β)

ασφαλιστικές εταιρείες·

γ)

συνταξιοδοτικά ταμεία.

Οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές ενδέχεται να χρειαστεί να προσαρμόσουν τον κατάλογο των κατηγοριών επενδυτών και δανειστών, προκειμένου να αποτυπώνονται τα χαρακτηριστικά του τοπικού τομέα εμπορικών ακινήτων.

Η “εθνικότητα” αναφέρεται στη χώρα σύστασης του συμμετέχοντος στην αγορά. Η εθνικότητα των επενδυτών και των δανειστών θα πρέπει να αναλύεται τουλάχιστον στις ακόλουθες τρεις γεωγραφικές κατηγορίες:

α)

εσωτερικό·

β)

υπόλοιπο Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου·

γ)

υπόλοιπος κόσμος.

Οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η εθνικότητα του επενδυτή ή δανειστή που έχει καταχωρηθεί ενδέχεται να διαφέρει από την εθνικότητα του τελικού επενδυτή ή δανειστή: εκεί ελλοχεύει και ο τελικός κίνδυνος. Ως εκ τούτου, συνιστάται στις αρχές να παρακολουθούν τις πληροφορίες σχετικά με τον τελικό δανειστή ή επενδυτή, π.χ. μέσω πληροφοριών προερχόμενων από τους συμμετέχοντες στην αγορά.

Οι αναλύσεις που παρατίθενται στη σύσταση Δ στοιχείο 2 θεωρούνται ως οι συνιστώμενες ελάχιστες. Πάντως, οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές δεν εμποδίζονται να χρησιμοποιούν πρόσθετες αναλύσεις βασισμένες σε δικούς τους ορισμούς και δείκτες και λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες των οικείων αγορών εμπορικών ακινήτων, εφόσον το κρίνουν απαραίτητο για σκοπούς χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Όσον αφορά τις πρόσθετες αναλύσεις, οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές μπορούν να επιλέγουν να παρακολουθούν και ταξινομούν αυτά τα τμήματα αγορών κατά όποιο τρόπο κρίνουν ότι είναι κατάλληλος για τις οικείες αγορές εμπορικών ακινήτων. Επιπλέον, όταν ορισμένες υποκατηγορίες εμπορικών ή οικιστικών ακινήτων δεν θεωρούνται σημαντικές για σκοπούς χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές μπορούν να επιλέξουν να μην παρακολουθούν του κινδύνους που απορρέουν από αυτό το είδος ακινήτων και/ή τη χρηματοδότησή τους. Στις περιπτώσεις αυτές, η αποχή των εθνικών μακροπροληπτικών αρχών από οποιαδήποτε ενέργεια θα θεωρείται δικαιολογημένη υπό την προϋπόθεση ότι παρέχονται επαρκείς εξηγήσεις.

4.   Μέθοδοι υπολογισμού των δεικτών που αφορούν την πραγματική αγορά

Η τιμή εμπορικών ακινήτων αναφέρεται σε έναν δείκτη σταθερής ποιότητας, δηλαδή στην αγοραία αξία των ακινήτων χωρίς να αποτυπώνονται ποιοτικές μεταβολές, όπως μείωση της αξίας (και απαξίωση) ή ανατίμηση (π.χ. λόγω ανακαίνισης) μέσω της προσαρμογής της ποιότητας.

Σε κατευθυντήριες οδηγίες που διαμορφώθηκαν στο πλαίσιο εργασιών που εκπονήθηκαν με πρωτοβουλία της Eurostat συνιστάται η συλλογή στοιχείων βασισμένων στις πραγματικές συναλλαγές. Στις περιπτώσεις που αυτά δεν είναι διαθέσιμα ή/και πλήρως αντιπροσωπευτικά μπορούν να προσδιορίζονται κατά προσέγγιση με βάση εκτίμηση ή αποτίμηση των στοιχείων εφόσον αυτά αντανακλούν την τρέχουσα τιμή της αγοράς, και όχι με οποιαδήποτε διατηρήσιμη προσέγγιση μέτρησης των τιμών.

5.   Αξιολόγηση ανοιγμάτων του χρηματοπιστωτικού συστήματος σε εμπορικά ακίνητα

Η έκθεση του χρηματοπιστωτικού συστήματος σε εμπορικά ακίνητα συνίσταται τόσο σε χορηγήσεις, συχνά των τραπεζών και ενίοτε και των ασφαλιστικών εταιρειών, όσο και σε επενδύσεις τις οποίες συχνά πραγματοποιούν ασφαλιστικές εταιρείες, συνταξιοδοτικά ταμεία και επενδυτικοί οργανισμοί. Οι επενδύσεις μπορούν να αναφέρονται τόσο στην άμεση διακράτηση εμπορικών ακινήτων, π.χ. βάσει σχετικού νόμιμου τίτλου επ’ αυτών, όσο και στην έμμεση διακράτηση, π.χ. μέσω της κατοχής τίτλων και μέσω επενδυτικών οργανισμών. Σε περίπτωση που ο δανειστής ή ο επενδυτής χρησιμοποιεί φορέα ειδικού σκοπού (special purpose vehicle – SPV) ως ειδική τεχνική χρηματοδότησης εμπορικών ακινήτων, τα εν λόγω δάνεια ή οι επενδύσεις θα πρέπει να θεωρούνται άμεσες χορηγήσεις ή διακρατήσεις που αφορούν εμπορικά ακίνητα (μέθοδος της διαφάνειας – “look-through approach”).

Κατά την αξιολόγηση αυτών των ανοιγμάτων για το σύστημα συνολικά οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές θα πρέπει να έχουν υπόψη τους τον κίνδυνο διπλής μέτρησης. Οι επενδυτές μπορούν να επενδύουν άμεσα και έμμεσα σε εμπορικά ακίνητα. Για παράδειγμα, τα συνταξιοδοτικά ταμεία και οι ασφαλιστικές εταιρείες συχνά επενδύουν έμμεσα σε εμπορικά ακίνητα.

Ακόμη, ενδέχεται να είναι δυσχερέστερη η συμπερίληψη αλλοδαπών συμμετεχόντων της αγοράς που μπορεί να αντιπροσωπεύουν σημαντικό μέρος της αγοράς (10). Λόγω της σημασίας τους για τη λειτουργία της αγοράς εμπορικών ακινήτων συνιστάται η παρακολούθηση των δραστηριοτήτων τους.

Καθώς οι ζημίες από τη δραστηριότητα σχετικά με τα εμπορικά ακίνητα είναι συχνά συγκεντρωμένες στο πεδίο των τραπεζικών χορηγήσεων, συνιστάται στις εθνικές μακροπροληπτικές αρχές να δίδουν ιδιαίτερη προσοχή σε αυτή τη δραστηριότητα κατά την παρακολούθησή της.

6.   Μέθοδοι υπολογισμού του δείκτη LTV

Στο παράρτημα IV καθορίζονται οι μέθοδοι υπολογισμού των δεικτών LTV-Ο και LTV- C. Πάντως, κατά τον υπολογισμό των εν λόγω δεικτών για τα εμπορικά ακίνητα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη μία σειρά ιδιαιτεροτήτων.

Στην περίπτωση κοινοπρακτικού δανείου ο δείκτης LTV-O θα πρέπει να υπολογίζεται ως το αρχικό ποσό όλων των δανείων που χορηγήθηκαν στον δανειολήπτη σε σχέση με την αξία του ακινήτου κατά τον χρόνο έκδοσης του δανείου. Στην περίπτωση περισσότερων ακινήτων ο δείκτης LTV-O θα πρέπει να υπολογίζεται ως ο λόγος του ποσού του αρχικού δανείου (ή δανείων) προς τη συνολική αξία των εν λόγω ακινήτων.

Καθώς ο αριθμός των ακινήτων είναι πολύ μικρότερος και τα ακίνητα του εμπορικού τομέα παρουσιάζουν μεγαλύτερη ετερογένεια από εκείνα του οικιστικού τομέα, κρίνεται καταλληλότερος ο υπολογισμός του δείκτη LTV-C με βάση εκτίμηση της αξίας των οικείων ακινήτων και όχι με χρήση δείκτη αξιών ή τιμών.

Τέλος, οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές οφείλουν να παρακολουθούν την κατανομή του δείκτη LTV με ιδιαίτερη έμφαση στα δάνεια με τον υψηλότερο βαθμό κινδύνου, δηλαδή εκείνα με την υψηλότερη τιμή LTV, καθώς οι ζημίες συχνά προέρχονται από τέτοιους ακραίους κινδύνους.

7.   Μέθοδοι υπολογισμού του δείκτη κάλυψης τόκων (ICR) και του δείκτη κάλυψης εξυπηρέτησης χρέους (DSCR)

Ο δείκτης κάλυψης τόκων (ICR) και ο δείκτης κάλυψης εξυπηρέτησης χρέους (DSCR) αναφέρονται στο εισόδημα από μισθώματα που προέρχονται από ακίνητο, ή ομάδα ακινήτων, που παράγει εισόδημα, ή στις ταμειακές ροές που προέρχονται από τη διενέργεια επιχειρήσεων, την επίτευξη σκοπών ή την άσκηση δραστηριοτήτων από τους ιδιοκτήτες ακινήτου ή ομάδας ακινήτων, μετά την αφαίρεση των τόκων και των λειτουργικών δαπανών με τις οποίες πρέπει να επιβαρυνθεί ο δανειολήπτης προκειμένου να διατηρήσει την αξία του ακινήτου και, στην περίπτωση ταμειακών ροών, κατόπιν προσαρμογής ως προς τα λοιπά έξοδα και παροχές που συνδέονται άμεσα με τη χρήση του ακινήτου.

Ο δείκτης ICR ορίζεται ως ακολούθως:

Formula

Για τους σκοπούς του υπολογισμού του ICR:

α)

το “καθαρό ετήσιο εισόδημα” περιλαμβάνει το ετήσιο εισόδημα από την εκμίσθωση ακινήτων ή τις ετήσιες ταμειακές ροές που προέρχονται από τη διενέργεια επιχειρήσεων, την επίτευξη σκοπών ή την άσκηση δραστηριοτήτων από τους ιδιοκτήτες του ακινήτου, κατόπιν αφαίρεσης φόρων και τυχόν λειτουργικών δαπανών για τη διατήρηση της αξίας του ακινήτου και, στην περίπτωση ταμειακών ροών, κατόπιν προσαρμογής ως προς τα λοιπά έξοδα και παροχές που συνδέονται άμεσα με τη χρήση του ακινήτου.

β)

τα “ετήσια έξοδα τόκων” είναι τα ετήσια έξοδα για τόκους που συνδέονται με το δάνειο που εξασφαλίζεται με το εμπορικό ακίνητο ή την ομάδα εμπορικών ακινήτων.

Σκοπός του δείκτη ICR είναι ο υπολογισμός του βαθμού στον οποίο το εισόδημα που παράγει ορισμένο ακίνητο επαρκεί για την πληρωμή των εξόδων για τόκους που βαρύνουν ορισμένο δανειολήπτη από την αγορά του ακινήτου. Επομένως, ο δείκτης ICR θα πρέπει να αναλύεται σε επίπεδο ακινήτου.

Ο δείκτης DSCR ορίζεται ως ακολούθως:

Formula

Για τους σκοπούς του υπολογισμού του DSCR:

α)

το “καθαρό ετήσιο εισόδημα” είναι το ετήσιο εισόδημα από την εκμίσθωση ακινήτων ή τις ετήσιες ταμειακές ροές που προέρχονται από τη διενέργεια επιχειρήσεων, την επίτευξη σκοπών ή την άσκηση δραστηριοτήτων από τους ιδιοκτήτες του ακινήτου, κατόπιν αφαίρεσης φόρων και τυχόν λειτουργικών δαπανών για τη διατήρηση της αξίας του ακινήτου και, στην περίπτωση ταμειακών ροών, κατόπιν προσαρμογής ως προς τα λοιπά έξοδα και παροχές που συνδέονται άμεσα με τη χρήση του ακινήτου.

β)

η “ετήσια εξυπηρέτηση χρέους” είναι η ετήσια εξυπηρέτηση χρέους που συνδέεται με το δάνειο το οποίο εξασφαλίζεται με το εμπορικό ακίνητο ή την ομάδα εμπορικών ακινήτων·

Σκοπός του δείκτη DSCR είναι η εκτίμηση της συνολικής επιβάρυνσης του χρέους που συνεπάγεται ορισμένο ακίνητο για έναν δανειολήπτη. Ως εκ τούτου, ο παρονομαστής περιλαμβάνει όχι μόνο τα έξοδα τόκων, αλλά και την απόσβεση του δανείου, δηλαδή τις αποπληρωμές κεφαλαίου. Το κύριο ζήτημα όσον αφορά τον συγκεκριμένο δείκτη είναι αν θα πρέπει να υπολογίζεται σε επίπεδο ακινήτου ή σε επίπεδο δανειολήπτη. Η χρηματοδότηση των εμπορικών ακινήτων συνήθως παρέχεται σε “μη αναγωγική βάση”, δηλαδή ο δανειστής έχει δικαίωμα στην αποπληρωμή του δανείου αποκλειστικά από το εισόδημα του ακινήτου και όχι από λοιπά εισοδήματα ή περιουσιακά στοιχεία του δανειολήπτη. Γι’ αυτό είναι πιο ρεαλιστικός και πρόσφορος ο υπολογισμός του δείκτη DSCR σε επίπεδο ακινήτου. Επιπλέον, η εστίαση στο συνολικό εισόδημα ενός δανειολήπτη θα έθετε σημαντικά θέματα ενοποίησης που θα καθιστούσαν δυσκολότερο τον ορισμό ενός δείκτη συγκρίσιμου σε επίπεδο κρατών μελών.

8.   Πρόσθετοι δείκτες σχετικοί με τα υπό ανάπτυξη ακίνητα που παράγουν εισόδημα

Όσον αφορά τα υπό ανάπτυξη ακίνητα που παράγουν εισόδημα, οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές δύνανται να παρακολουθούν τον δείκτη δανείου προς έξοδα (LTC) αντί για τον δείκτη LTV κατά την έκδοση. Ο δείκτης LTC αντιστοιχεί στο αρχικό ποσό όλων των δανείων που χορηγήθηκαν σε σχέση με τα έξοδα που συνδέονται με την κατασκευή ενός εμπορικού ακινήτου έως την αποπεράτωσή του

Επιπλέον, οι εθνικές μακροπροληπτικές αρχές θα πρέπει να διενεργούν την παρακολούθησή τους εστιάζοντας στις πλέον επικίνδυνες εξελίξεις, δηλαδή σε εκείνες που αφορούν πολύ χαμηλούς δείκτες πριν από την εκμίσθωση ή πριν από την πώληση. Για κάθε κτίριο που τελεί ακόμη υπό κατασκευή, ο δείκτης πριν από την εκμίσθωση ισούται με την επιφάνεια που έχει ήδη εκμισθώσει ο κατασκευαστής του ακινήτου κατά τον χρόνο έκδοσης του δανείου σε σχέση με τη συνολική επιφάνεια που θα είναι διαθέσιμη με την αποπεράτωση του ακινήτου. Ομοίως, ο δείκτης πριν από την πώληση ισούται με την επιφάνεια που έχει ήδη πωλήσει ο κατασκευαστής του ακινήτου κατά τον χρόνο έκδοσης του δανείου σε σχέση με τη συνολική επιφάνεια που θα είναι διαθέσιμη με την αποπεράτωση του ακινήτου.

9.   Ετήσια δημοσίευση ανοιγμάτων που αφορούν εμπορικά ακίνητα από τις ΕΑΕ

Προκειμένου για οντότητες εποπτευόμενες από τις ΕΑΕ συνιστάται στις τελευταίες να δημοσιεύουν τουλάχιστον σε ετήσια βάση συγκεντρωτικά στοιχεία για ανοίγματα στις διάφορες εθνικές αγορές εμπορικών ακινήτων της Ένωσης, καθώς και σε ατομική βάση, αντλώντας δεδομένα συλλεγόμενα βάσει υφιστάμενων υποδειγμάτων αναγγελίας στοιχείων. Η δημοσίευση των εν λόγω στοιχείων αναμένεται να ενισχύσει τις γνώσεις των εθνικών μακροπροληπτικών αρχών για τη δραστηριότητα οντοτήτων από άλλα κράτη μέλη στην εσωτερική τους αγορά εμπορικών ακινήτων. Σε περίπτωση αμφιβολιών ως προς το πεδίο κάλυψης και την ποιότητα των δημοσιευόμενων στοιχείων, θα πρέπει αυτά να συνοδεύονται από τα κατάλληλα σχόλια.

Κατά γενικό κανόνα οι ΕΑΕ θα πρέπει να επιτρέπουν σε κάθε εθνική μακροπροληπτική αρχή στην Ένωση την αξιολόγηση των ανοιγμάτων όλων των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων της Ένωσης στην οικεία εθνική αγορά. Αυτό σημαίνει ότι τα δεδομένα που συλλέγονται για όλα τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στην Ένωση θα πρέπει να είναι συγκεντρωτικά σε επίπεδο χώρας.

Κατά τη δημοσίευση των εν λόγω συγκεντρωτικών στοιχείων οι ΕΑΕ θα πρέπει να χρησιμοποιούν πληροφορίες περιεχόμενες σε υποδείγματα αναγγελίας στοιχείων με γεωγραφική ανάλυση των πιστωτικών ανοιγμάτων και/ή των (άμεσων και έμμεσων) επενδύσεων. Όπου τα υποδείγματα αυτά παρέχουν ανάλυση κατά κωδικούς NACE (11), τα εμπορικά ακίνητα θα μπορούσαν να αναφέρονται τόσο υπό τον Τομέα “ΣΤ” όσο και υπό τον Τομέα “ΙΒ”, αν και υπό αυστηρούς όρους κάποιες υποκατηγορίες θα έπρεπε να εξαιρούνται μετά από την υιοθέτηση ορισμού για τα εμπορικά ακίνητα στην παρούσα σύσταση.

».

(1)  Βλέπε ερώτηση ΕΑΤ ID 2014_1214, της 21ης Νοεμβρίου 2014.

(2)  Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 2016/867 της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, της 18ης Μαΐου 2016, σχετικά με τη συλλογή αναλυτικών πιστωτικών δεδομένων και δεδομένων πιστωτικού κινδύνου (EKT/2016/13), ΕΕ L 144 της 1.6.2016, σ. 44.

(3)  Συμβούλιο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, The financial crisis and information gaps – report to the G-20 finance ministers and central bank governors (Η χρηματοπιστωτική κρίση και τα κενά στην πληροφόρηση – αναφορά στους υπουργούς οικονομικών της ομάδας G-20 και τους διοικητές των κεντρικών τραπεζών), 29 Οκτωβρίου 2009.

(4)  Συμβούλιο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, Sixth Progress Report on the Implementation of the G-20 Data Gaps Initiative (έκτη έκθεση προόδου για την εφαρμογή της πρωτοβουλίας “Κενά στα στοιχεία της ομάδας G20”), Σεπτέμβριος 2015.

(5)  Commercial property price indicators: sources, methods and issues (Δείκτες τιμών εμπορικών ακινήτων: πηγές, μέθοδοι και ζητήματα), Στατιστικές Εκθέσεις, έκδοση 2017, Eurostat, Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 2017.

(6)  Επιτροπή τραπεζικής εποπτείας της Βασιλείας, Revisions to the Standardised Approach to credit risk – second consultative document (Αναθεωρήσεις της τυποποιημένης προσέγγισης του πιστωτικού κινδύνου), Δεκέμβριος 2015

(7)  Report on commercial real estate and financial stability in the EU (Έκθεση του ΕΣΣΚ για τα εμπορικά ακίνητα και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα στην ΕΕ), Δεκέμβριος 2015, ιδίως παράρτημα II ενότητα 2.2.

(8)  Οδηγία 2009/138/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Νοεμβρίου 2009, σχετικά με την ανάληψη και την άσκηση δραστηριοτήτων ασφάλισης και αντασφάλισης (Φερεγγυότητα ΙΙ) (ΕΕ L 335 της 17.12.2009, σ. 1).

(9)  Οδηγία 2011/61/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 8ης Ιουνίου 2011, σχετικά με τους διαχειριστές οργανισμών εναλλακτικών επενδύσεων και για την τροποποίηση των οδηγιών 2003/41/ΕΚ και 2009/65/ΕΚ και των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 1060/2009 και (ΕΕ) αριθ. 1095/2010 (ΕΕ L 174 της 1.7.2011, σ. 1).

(10)  Report on commercial real estate and financial stability in the EU (Έκθεση του ΕΣΣΚ για τα εμπορικά ακίνητα και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα στην ΕΕ), Δεκέμβριος 2015, ιδίως ενότητα 2.3. και Πλαίσιο 1.

(11)  Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1893/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Δεκεμβρίου 2006, για τη θέσπιση της στατιστικής ταξινόμησης των οικονομικών δραστηριοτήτων NACE-αναθεώρηση 2 και για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 3037/90 του Συμβουλίου και ορισμένων κανονισμών του Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων σχετικών με ειδικούς στατιστικούς τομείς (ΕΕ L 393 της 30.12.2006, σ. 1).


II Ανακοινώσεις

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΘΕΣΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΛΟΙΠΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

Ευρωπαϊκή Επιτροπή

13.8.2019   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 271/43


ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

Κατευθυντήριες γραμμές για τη συμμετοχή προσφερόντων και αγαθών από τρίτες χώρες στην αγορά δημόσιων συμβάσεων της ΕΕ

(2019/C 271/02)

Πίνακας περιεχομένων

Για ποιον λόγο καταρτίστηκαν οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές; 44
Νομικό πλαίσιο 45

1.

Πρόσβαση προσφερόντων και αγαθών από τρίτες χώρες στην αγορά δημόσιων συμβάσεων της ΕΕ 46

1.1.

Διεθνείς συμφωνίες για τις δημόσιες συμβάσεις και μέσο για τις διεθνείς δημόσιες συμβάσεις 46

1.2.

Ειδικοί κανόνες και ειδικές συμφωνίες ανά τομέα και έργο 47

1.2.1.

Δημόσιες συμβάσεις που διοργανώνονται στο πλαίσιο διακυβερνητικών συμφωνιών 48

1.2.2.

Μέτρα στον τομέα των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας 48

1.2.3.

Αγορές στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας 49

1.3.

Στην πράξη 50

2.

Ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές 51

2.1.

Εντοπισμός ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών 52

2.2.

Διερεύνηση ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών 52

2.3.

Απόρριψη ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών 53

2.4.

Στην πράξη 54

3.

Πρότυπα ποιότητας – Υιοθέτηση στρατηγικής προσέγγισης για τις δημόσιες συμβάσεις 54

3.1.

Προγραμματισμός επενδύσεων 56

3.2.

Καθορισμός κριτηρίων ποιότητας στο πλαίσιο της διαδικασίας σύναψης δημόσιων συμβάσεων 58

3.3.

Παρακολούθηση της εκτέλεσης της σύμβασης 61

3.4.

Στην πράξη 62

4.

Πρακτική βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή 62

5.

Συνοπτικά 63

ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ ΑΚΡΩΝΥΜΙΩΝ

Ακρωνύμιο

Ορισμός

ΔΕΕ

Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης

ΕΟΧ

Ευρωπαϊκός Οικονομικός Χώρος

EMAS

Σύστημα οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου

ΕΕ

Ευρωπαϊκή Ένωση

ΣΕΣ

Συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών

ΠΔΣ

Πράσινες δημόσιες συμβάσεις

ΣΔΣ

Συμφωνία του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου για τις δημόσιες συμβάσεις

ΔΟΕ

Διεθνής Οργάνωση Εργασίας

IPI

Μέσο για τις διεθνείς δημόσιες συμβάσεις

ΟΟΣΑ

Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης

E&A

Έρευνα και ανάπτυξη

ΣΛΕΕ

Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης

ΠΟΕ

Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου

Για ποιον λόγο καταρτίστηκαν οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές;

Τον Μάρτιο του 2019 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ύπατη Εκπρόσωπος της Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας εξέδωσαν κοινή ανακοίνωση προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Συμβούλιο, με τίτλο «ΕΕ-Κίνα - Στρατηγική προοπτική» (1) (ανακοίνωση), με την οποία ζητείται «μια προδραστική προσέγγιση για την ενίσχυση της οικονομικής ανταγωνιστικότητας της ΕΕ και την εξασφάλιση ανταγωνισμού επί ίσοις όροις».

Η ΕΕ θα πρέπει να συνεχίσει να επιδιώκει να διέπονται οι οικονομικές της σχέσεις από πιο ισόρροπους και αμοιβαίους όρους. Οι δημόσιες συμβάσεις, που αντιπροσωπεύουν μερίδιο περίπου 14 % του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της ΕΕ, αποτελούν σημαντικό στοιχείο στο πλαίσιο αυτό.

Η δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς για τις δημόσιες συμβάσεις είναι ένα από τα βασικά επιτεύγματα της εσωτερικής αγοράς. Η δημοσίευση των προσφορών σε ολόκληρη την ΕΕ διασφαλίζει τη διαφάνεια και δημιουργεί ευκαιρίες για τις εταιρείες σε ολόκληρη την Ένωση. Η καλύτερη εφαρμογή των κανόνων στην περίπτωση των ξένων προσφερόντων αποσκοπεί στη διασφάλιση των υψηλότερων προτύπων ποιότητας σε όλα τα στάδια της διαδικασίας, καθώς και στη διασφάλιση της οικονομικής αποδοτικότητας, της βιωσιμότητας των έργων και ίσων όρων ανταγωνισμού μεταξύ των εταιρειών της ΕΕ και τρίτων χωρών που συμμετέχουν σε διαδικασίες υποβολής προσφορών.

Ως εκ τούτου, η Επιτροπή δεσμεύθηκε να «εκδώσει κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με το νομικό πλαίσιο για την πρόσβαση ξένων προσφερόντων και αγαθών στην αγορά της ΕΕ, λαμβάνοντας υπόψη τους ενωσιακούς και τους διεθνείς κανόνες για τις δημόσιες συμβάσεις, μεταξύ άλλων για τις ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές, καθώς και τον σεβασμό των προτύπων ασφάλειας, των εργασιακών και περιβαλλοντικών προτύπων» (Δράση 7).

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υποστήριξε την προσέγγιση της Επιτροπής και ζήτησε την ανάληψη δράσης από την Ένωση για «να προστατεύσει τα συμφέροντά της από τις αθέμιτες πρακτικές τρίτων χωρών, αξιοποιώντας πλήρως τα μέσα εμπορικής άμυνας και τους κανόνες μας για τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων, παράλληλα με την εξασφάλιση πραγματικής αμοιβαιότητας στις δημόσιες συμβάσεις με τρίτες χώρες». Τόνισε επίσης ότι «θα πρέπει να διασφαλιστεί ο θεμιτός ανταγωνισμός εντός της ενιαίας αγοράς και σε παγκόσμιο επίπεδο, τόσο για την προστασία των καταναλωτών όσο και για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας, σύμφωνα με τα μακροπρόθεσμα στρατηγικά συμφέροντα της Ένωσης» (2).

Επιπλέον, η Επιτροπή έχει δεσμευθεί, από κοινού με τα κράτη μέλη, να προβεί πριν από το τέλος του 2019 σε επισκόπηση της εφαρμογής του ισχύοντος πλαισίου για τον εντοπισμό ελλείψεων. Τυχόν κενά που θα εντοπιστούν στο πλαίσιο αυτής της επισκόπησης θα αξιολογηθούν διεξοδικά, ιδίως υπό το πρίσμα των πιθανών κενών που δεν επιτρέπουν την εξασφάλιση ίσων όρων ανταγωνισμού μεταξύ των εταιρειών της ΕΕ και τρίτων χωρών που συμμετέχουν σε διαδικασίες υποβολής προσφορών.

Οι προσφέροντες, τα αγαθά και οι υπηρεσίες που προέρχονται από τρίτες χώρες δεν δεσμεύονται πάντα από τα ίδια ή από ισοδύναμα περιβαλλοντικά, κοινωνικά ή εργασιακά πρότυπα με εκείνα που ισχύουν για τους οικονομικούς φορείς της ΕΕ. Ομοίως, οι προσφέροντες από τρίτες χώρες δεν υπόκεινται απαραιτήτως σε αυστηρούς κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων παρόμοιους με εκείνους που ισχύουν στην ΕΕ. Η κατάσταση αυτή ενδέχεται να θέτει σε μειονεκτική θέση τους προσφέροντες, τα αγαθά και τις υπηρεσίες της ΕΕ. Κρίνεται αναγκαία η εφαρμογή των κανόνων της ΕΕ για τη σύναψη δημόσιων συμβάσεων ώστε να διασφαλίζεται ότι ισχύουν τα ίδια, ή ισοδύναμα, πρότυπα και οι ίδιες, ή ισοδύναμες, απαιτήσεις για τους προσφέροντες τόσο από την ΕΕ όσο και από τρίτες χώρες.

Είναι πιθανό να απαιτείται πολύπλευρη παρέμβαση για την αντιμετώπιση των στρεβλώσεων στις ευρωπαϊκές αγορές δημόσιων συμβάσεων που δημιουργούνται λόγω των επιδοτήσεων τρίτων χωρών ή άλλων μορφών χρηματοδότησης με τη στήριξη του κράτους. Η εφαρμογή των διατάξεων που αφορούν τις ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές είναι καίριας σημασίας σε αυτό το πλαίσιο, αλλά ενδέχεται να μην επαρκεί και να απαιτείται περαιτέρω ανάλυση.

Στην ανακοίνωση υπενθυμίζεται επίσης η δέσμευση της Επιτροπής για τη διασφάλιση αμοιβαιότητας όσον αφορά την πρόσβαση σε ξένες αγορές δημόσιων συμβάσεων. Με την πάροδο των ετών, η ΕΕ έχει ανοίξει σε μεγάλο βαθμό τις αγορές της στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων σε τρίτες χώρες, αλλά οι εταιρείες της ΕΕ αντιμετωπίζουν συχνά δυσκολίες ως προς την εξασφάλιση πρόσβασης σε ευκαιρίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων σε ορισμένες ξένες αγορές. Το 2016 η Επιτροπή εξέδωσε τροποποιημένη πρόταση για τη δημιουργία ενός μέσου για τις διεθνείς δημόσιες συμβάσεις (IPI) (3), η οποία, εάν εγκριθεί, θα διανοίξει νέες προοπτικές για τις εταιρείες μας και θα τους επιτρέψει να ανταγωνίζονται επί ίσοις όροις με εταιρείες τρίτων χωρών.

Με τη δέσμευσή της για την ανάληψη των δράσεων που αναφέρονται στην ανακοίνωση, η Επιτροπή επιβεβαίωσε τη βαρύτητα που αποδίδει στην προώθηση του θεμιτού ανταγωνισμού και των ίσων όρων ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων.

Σύμφωνα με τους στόχους της ανακοίνωσης με τίτλο «ΕΕ-Κίνα – Στρατηγική προοπτική», σκοπός των παρουσών κατευθυντηρίων γραμμών είναι η παροχή συνδρομής στους αγοραστές του δημόσιου τομέα μέσω της καλύτερης κατανόησης ορισμένων πρακτικών πτυχών των διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων που προβλέπονται στη σχετική νομοθεσία της ΕΕ κατά την εξέταση της συμμετοχής τρίτων χωρών σε διαγωνισμούς. Αποσκοπούν επίσης στην προώθηση της αρχής ότι στις διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων λαμβάνονται υπόψη όχι μόνο η τιμή, αλλά και τα υψηλά ευρωπαϊκά πρότυπα στον τομέα ιδίως της εργασίας, του περιβάλλοντος και της ασφάλειας. Με τον τρόπο αυτόν συμβάλλουν στη διασφάλιση της ύπαρξης ίσων όρων ανταγωνισμού με τους προσφέροντες, τα αγαθά και τις υπηρεσίες της ΕΕ. Οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές βασίζονται στην ανακοίνωση με τίτλο «Να γίνουν οι δημόσιες συμβάσεις προμηθειών αποτελεσματικές μέσα στην Ευρώπη και για την Ευρώπη» (4), η οποία καθιέρωσε ευρεία εταιρική σχέση με τα κράτη μέλη με στόχο την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των δημόσιων συμβάσεων. Η γνώση και η αξιοποίηση των ευκαιριών που παρέχει το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο θα συμβάλουν στην ενίσχυση της ενιαίας αγοράς, καθώς και στην εξασφάλιση ίσων όρων ανταγωνισμού στην αγορά δημόσιων συμβάσεων της ΕΕ.

Νομικό πλαίσιο

Το πλαίσιο για τη σύναψη δημόσιων συμβάσεων καθορίζεται σε διάφορες πράξεις. Σύμφωνα με τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) (5), η σύναψη δημόσιων συμβάσεων στην ΕΕ υπόκειται στις βασικές αρχές της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης και της απαγόρευσης των διακρίσεων. Οι οδηγίες για τις δημόσιες συμβάσεις ορίζουν ελάχιστους εναρμονισμένους κανόνες σύναψης δημόσιων συμβάσεων. Οι κανόνες αυτοί διέπουν τον τρόπο αγοράς αγαθών, έργων και υπηρεσιών από τις δημόσιες αρχές και ορισμένες επιχειρήσεις κοινής ωφελείας. Οι κανόνες αυτοί μεταφέρονται στην εθνική νομοθεσία και εφαρμόζονται στις προσφορές των οποίων η χρηματική αξία υπερβαίνει ορισμένο ποσό. Οι διαδικαστικοί κανόνες ισχύουν για κάθε μεμονωμένη δημόσια σύμβαση ανεξάρτητα από την καταγωγή του προσφέροντος.

Σε διεθνές επίπεδο οι συνθήκες που έχει συνάψει η ΕΕ ορίζουν ποιος έχει εξασφαλισμένη πρόσβαση στην αγορά δημόσιων συμβάσεων της ΕΕ. Η κύρια σχετική συνθήκη είναι η συμφωνία για τις δημόσιες συμβάσεις (ΣΔΣ) (6), η οποία ανοίγει την αγορά δημόσιων συμβάσεων της ΕΕ στα άλλα μέρη της συμφωνίας. Επιπλέον, αρκετές από τις συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών (ΣΕΣ) της ΕΕ περιλαμβάνουν κεφάλαια για τις δημόσιες συμβάσεις. Οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές δεν αντικαθιστούν τη σχετική νομοθεσία για τις δημόσιες συμβάσεις και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως εγχειρίδιο οδηγιών σχετικά με «τον τρόπο συμμόρφωσης προς τις απαιτήσεις που ορίζονται στη νομοθεσία». Μόνο το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι αρμόδιο να παρέχει οριστική και δεσμευτική ερμηνεία του δικαίου της ΕΕ (7). Οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές δεν θίγουν τις διεθνείς υποχρεώσεις της ΕΕ έναντι των εμπορικών της εταίρων.

1.   Πρόσβαση προσφερόντων και αγαθών από τρίτες χώρες στην αγορά δημόσιων συμβάσεων της ΕΕ

Άρθρο 25 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ

Στον βαθμό που καλύπτονται από τα παραρτήματα 1, 2, 4 και 5 (8) και τις γενικές σημειώσεις του σχετικού με την Ευρωπαϊκή Ένωση προσαρτήματος I της ΣΔΣ καθώς και από τις λοιπές διεθνείς συμφωνίες από τις οποίες δεσμεύεται η Ένωση, οι αναθέτουσες αρχές επιφυλάσσουν για τα έργα, τις προμήθειες, τις υπηρεσίες και τους οικονομικούς φορείς των χωρών που έχουν υπογράψει τις εν λόγω συμφωνίες μεταχείριση εξίσου ευνοϊκή με αυτήν που επιφυλάσσουν για τα έργα, τις προμήθειες, τις υπηρεσίες και τους οικονομικούς φορείς της Ένωσης.

Η ΕΕ επιδιώκει ενεργά τη διάνοιξη προοπτικών σύναψης δημόσιων συμβάσεων για τις ευρωπαϊκές εταιρείες, υποστηρίζοντας το αμοιβαίο άνοιγμα των αγορών δημόσιων συμβάσεων τρίτων χωρών. Όσον αφορά τις διεθνείς διαπραγματεύσεις, η ΕΕ έχει υποστηρίξει την ευρύτερη υιοθέτηση κριτηρίων ποιότητας, μεταξύ των οποίων περιβαλλοντικές, κοινωνικές, εργασιακές πτυχές και πτυχές καινοτομίας, καθώς και ένα φιλόδοξο άνοιγμα των διεθνών αγορών δημόσιων συμβάσεων.

Στο πλαίσιο διάφορων διεθνών συμφωνιών (όπως η συμφωνία για τις δημόσιες συμβάσεις και οι διμερείς συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών με κεφάλαια σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις), η ΕΕ έχει δεσμευτεί να επιτρέπει την πρόσβαση στην ενωσιακή αγορά δημόσιων συμβάσεων για ορισμένα έργα, προμήθειες, υπηρεσίες και οικονομικούς φορείς διάφορων τρίτων χωρών.

Ως εκ τούτου, οι οδηγίες για τις δημόσιες συμβάσεις προβλέπουν ότι οι αγοραστές του δημόσιου τομέα στην ΕΕ θα πρέπει να επιφυλάσσουν για τα έργα, τις προμήθειες, τις υπηρεσίες και τους οικονομικούς φορείς των χωρών που έχουν υπογράψει τις εν λόγω συμφωνίες μεταχείριση εξίσου ευνοϊκή με αυτήν που επιφυλάσσουν για τα έργα, τις προμήθειες, τις υπηρεσίες και τους οικονομικούς φορείς της ΕΕ, στον βαθμό που αυτά καλύπτονται από τις εν λόγω συμφωνίες (9).

Πέραν αυτής της υποχρέωσης, οι οικονομικοί φορείς από τρίτες χώρες, οι οποίες δεν έχουν συνάψει συμφωνία για το άνοιγμα της αγοράς δημόσιων συμβάσεων της ΕΕ ή των οποίων τα αγαθά, οι υπηρεσίες και τα έργα δεν καλύπτονται από σχετική συμφωνία, δεν έχουν εξασφαλισμένη πρόσβαση σε διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων στην ΕΕ και μπορούν να αποκλειστούν.

1.1.   Διεθνείς συμφωνίες για τις δημόσιες συμβάσεις και μέσο για τις διεθνείς δημόσιες συμβάσεις

Συμφωνία για τις δημόσιες συμβάσεις (ΣΔΣ)

Η συμφωνία για τις δημόσιες συμβάσεις, η οποία συνάφθηκε στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ), επιτρέπει αφενός στους φορείς των 19 λοιπών συμμετεχόντων εταίρων του ΠΟΕ να υποβάλλουν προσφορές για ορισμένες δημόσιες συμβάσεις στην ΕΕ και αφετέρου στις εταιρείες της ΕΕ να υποβάλλουν προσφορές για συμβάσεις των 19 λοιπών εταίρων του ΠΟΕ.

Διμερείς συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών

Η ΕΕ έχει συνάψει συμφωνίες ελεύθερων συναλλαγών (ΣΕΣ) με χώρες από ολόκληρο τον κόσμο, οι οποίες παρέχουν στις εταιρείες των συμβαλλόμενων μερών αμοιβαία καλύτερη πρόσβαση στις οικείες αγορές δημόσιων συμβάσεων.

Σχετικό παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση των πρόσφατων εμπορικών συμφωνιών με τον Καναδά και την Ιαπωνία.

Εάν οι αγοραστές του δημόσιου τομέα λάβουν προσφορά από οικονομικό φορέα τρίτης χώρας, θα πρέπει να επαληθεύσουν αν η προσφορά καλύπτεται από τις διεθνείς συμφωνίες για τις δημόσιες συμβάσεις που έχουν υπογραφεί από την ΕΕ, όπως η ΣΔΣ ή οι ΣΕΣ, ώστε να κρίνουν αν ο προσφέρων έχει εξασφαλισμένη πρόσβαση στη συγκεκριμένη δημόσια σύμβαση.

Επί του παρόντος, 20 μέρη έχουν προσχωρήσει στη ΣΔΣ: η ΕΕ όσον αφορά τα 28 κράτη μέλη της· η Αρμενία· η Αυστραλία· ο Καναδάς· η Κινεζική Ταϊπέι· το Χονγκ Κονγκ (Κίνα)· η Ισλανδία· το Ισραήλ· η Ιαπωνία· το Λιχτενστάιν· το Μαυροβούνιο· η Μολδαβία· η Νορβηγία· η Νέα Ζηλανδία· η Νότια Κορέα· η Σιγκαπούρη· η Ελβετία· η Ουκρανία· οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής· και οι Κάτω Χώρες (όσον αφορά την Αρούμπα).

Τα κεφάλαια των ΣΕΣ που αφορούν τη ΣΔΣ και τις δημόσιες συμβάσεις δεν εφαρμόζονται αυτομάτως σε όλες τις δημόσιες συμβάσεις των συμβαλλόμενων μερών. Η ΣΔΣ και οι ΣΕΣ αποτελούνται από δύο μέρη:

α)

ένα νομικό κείμενο το οποίο περιλαμβάνει κανόνες σχετικά με τις αρχές και τις διαδικασίες και

β)

τους καταλόγους των μερών κάθε συμβαλλόμενου μέρους.

Στους καταλόγους των μερών καθορίζονται οι δημόσιοι φορείς που πρέπει να συμμορφώνονται με τους συμφωνηθέντες κανόνες, καθώς και ο βαθμός στον οποίο η προμήθεια των αγαθών και των υπηρεσιών τους είναι ανοικτή στη συμμετοχή οικονομικών φορέων (και των αγαθών και των υπηρεσιών τους) από τα λοιπά συμβαλλόμενα μέρη της ΣΔΣ ή τους εταίρους της ΣΕΣ.

Καλύπτονται μόνο οι συμβάσεις οι οποίες υπερβαίνουν τις καθορισμένες οριακές τιμές που αναφέρονται στον κατάλογο των μερών κάθε συμβαλλόμενου μέρους.

Οι κατάλογοι των μερών της αγοράς της ΕΕ προσδιορίζονται στα παραρτήματά της στο προσάρτημα I της ΣΔΣ και στα σχετικά παραρτήματα των αντίστοιχων ΣΕΣ. Ο αγοραστής του δημόσιου τομέα, ελέγχοντας τις εν λόγω πηγές, μπορεί να διαπιστώσει αν ένας προσφέρων (ή τα αγαθά και οι υπηρεσίες του) έχει εξασφαλισμένη πρόσβαση στις δημόσιες συμβάσεις του.

Μέσω των ΣΕΣ που συνάπτει, η ΕΕ προάγει τη χρήση περιβαλλοντικών, κοινωνικών και εργασιακών παραμέτρων, υπό την προϋπόθεση ότι εφαρμόζονται κατά τρόπο που δεν εισάγει διακρίσεις. Οι συμφωνίες αυτές συμβάλλουν στο περαιτέρω άνοιγμα των αγορών δημόσιων συμβάσεων της ΕΕ και τρίτων χωρών.

Στην περίπτωση των συμφωνιών ελεύθερων συναλλαγών (ΣΕΣ), οι αναθέτουσες αρχές υποχρεούνται να ακολουθούν παρόμοια διαδικασία επαλήθευσης της κάλυψης της προγραμματιζόμενης δημόσιας σύμβασης. Η ΕΕ έχει συμπεριλάβει κανόνες σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις και δεσμεύσεις για την πρόσβαση στην αγορά σε πολλές από τις ΣΕΣ της. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι ΣΕΣ βασίζονται στη δομή της ΣΔΣ.

Το μέσο για τις διεθνείς δημόσιες συμβάσεις:

Η Επιτροπή έχει προτείνει τη δημιουργία του μέσου για τις διεθνείς δημόσιες συμβάσεις (IPI) (10) με σκοπό την προώθηση της αμοιβαιότητας και την παροχή κινήτρων διαπραγμάτευσης με τρίτες χώρες για το άνοιγμα των αγορών τους στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων για τις επιχειρήσεις της ΕΕ. Η παροχή κινήτρων αυτού του είδους κρίνεται σαφώς αναγκαία για την αντιμετώπιση των μέτρων που εισάγουν διακρίσεις και του ολοκληρωτικού κλεισίματος των αγορών.

Για τον λόγο αυτόν, στις 21 Μαρτίου 2019 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε στα συμπεράσματά του: «[…] να ξαναρχίσουν οι συζητήσεις σχετικά με το ενωσιακό μέσο για τις διεθνείς δημόσιες συμβάσεις» (11).

1.2.   Ειδικοί κανόνες και ειδικές συμφωνίες ανά τομέα και έργο

Διακυβερνητικές συμφωνίες

Οι διεθνείς συμφωνίες με τρίτες χώρες μπορούν να περιλαμβάνουν ειδικούς κανόνες για τις δημόσιες συμβάσεις, υπό την προϋπόθεση ότι τηρούν τις αρχές της Συνθήκης περί διαφάνειας, ίσης μεταχείρισης και απαγόρευσης των διακρίσεων.

Τομέας υπηρεσιών κοινής ωφέλειας

Στον τομέα των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, οι αγοραστές του δημόσιου τομέα μπορούν να απορρίπτουν προσφορές για συμβάσεις προμηθειών εάν ποσοστό άνω του 50 % των προϊόντων προέρχονται από ορισμένες τρίτες χώρες.

Άμυνα και ασφάλεια

Όσον αφορά τις δημόσιες συμβάσεις στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας, τα κράτη μέλη παραμένουν ελεύθερα να αποφασίζουν αν θα επιτρέπουν στους αγοραστές του δημόσιου τομέα να αποδέχονται ξένους προσφέροντες.

1.2.1.   Δημόσιες συμβάσεις που διοργανώνονται στο πλαίσιο διακυβερνητικών συμφωνιών

Σε ειδικές περιπτώσεις και για συγκεκριμένα έργα, τα κράτη μέλη δύνανται να σχεδιάζουν την ανάθεση συμβάσεων βάσει διεθνών συμφωνιών με τρίτες χώρες, οι οποίες έχουν διαφορετικά καθεστώτα δημόσιων συμβάσεων σε σχέση με το ευρωπαϊκό πλαίσιο.

Οι διαδικασίες υποβολής προσφορών βάσει των εν λόγω συμφωνιών εξαιρούνται από τη νομοθεσία της ΕΕ για τις δημόσιες συμβάσεις σύμφωνα με τους όρους που καθορίζονται στις οδηγίες και υπό την προϋπόθεση ότι οι ειδικοί κανόνες δημόσιων συμβάσεων της διεθνούς συμφωνίας συμμορφώνονται πλήρως με τη Συνθήκη ΕΕ, ιδίως όσον αφορά τις αρχές της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης και της απαγόρευσης των διακρίσεων. Οι εν λόγω συμφωνίες πρέπει να κοινοποιούνται στην Επιτροπή.

Οι δημόσιες συμβάσεις που διοργανώνονται δυνάμει των εν λόγω διεθνών συμφωνιών πρέπει να τηρούν τις αρχές που κατοχυρώνονται την Συνθήκη ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της δέουσας και δημόσιας γνωστοποίησης, με την οποία παρέχεται δυνατότητα συμμετοχής σε όλες τις εταιρείες, ανεξάρτητα από τον τόπο εγκατάστασης ή τη χώρα προέλευσής τους. Η απευθείας ανάθεση, η οποία από τη φύση της δεν διασφαλίζει τη διαφάνεια και τον ανταγωνισμό, δεν συνάδει με τις εν λόγω θεμελιώδεις αρχές.

Σε διεθνές επίπεδο καμία διεθνής συμφωνία που συνάπτεται μεταξύ κράτους μέλους και μίας ή περισσότερων τρίτων χωρών δεν μπορεί να αποτελέσει τη βάση για την απευθείας ανάθεση συμβάσεων σε τρίτες χώρες ή στους οικονομικούς φορείς τους. Αυτό θα ήταν ασυμβίβαστο τόσο με την αποκλειστική αρμοδιότητα της ΕΕ στον τομέα της κοινής εμπορικής πολιτικής όσο και με τις βασικές αρχές των Συνθηκών της ΕΕ όσον αφορά τις δημόσιες συμβάσεις. Ομοίως, ούτε οι ευνοϊκοί όροι χρηματοδότησης του έργου μπορούν να αποτελέσουν τη βάση απευθείας ανάθεσης.

1.2.2.   Μέτρα στον τομέα των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας

Άρθρο 85 της οδηγίας 2014/25/ΕΕ – Προσφορές που περιέχουν προϊόντα καταγωγής τρίτων χωρών

1.

Το παρόν άρθρο ισχύει για τις προσφορές που περιέχουν προϊόντα καταγωγής τρίτων χωρών με τις οποίες η Ένωση δεν έχει συνάψει, σε πολυμερή ή διμερή πλαίσια, συμφωνία που να εξασφαλίζει αντίστοιχη και ουσιαστική πρόσβαση των ενωσιακών επιχειρήσεων στις αγορές των εν λόγω τρίτων χωρών. Εφαρμόζεται με την επιφύλαξη των υποχρεώσεων της Ένωσης και των κρατών μελών της έναντι τρίτων χωρών.

2.

Κάθε προσφορά που υποβάλλεται για την ανάθεση σύμβασης προμήθειας μπορεί να απορρίπτεται όταν το μέρος των προϊόντων, καταγωγής τρίτων χωρών, όπως καθορίζεται από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 952/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, υπερβαίνει το 50 % της συνολικής αξίας των προϊόντων που συνιστούν την εν λόγω προσφορά. Για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου, τα λογισμικά που χρησιμοποιούνται στον εξοπλισμό των δικτύων τηλεπικοινωνιών θεωρούνται ως προϊόντα.

3.

Με την επιφύλαξη του δευτέρου εδαφίου της παρούσας παραγράφου, μεταξύ δύο ή περισσότερων προσφορών που είναι ισοδύναμες σύμφωνα με τα κριτήρια ανάθεσης που καθορίζονται στο άρθρο 82, προτιμάται η προσφορά που δεν μπορεί να απορριφθεί κατ' εφαρμογήν της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου. Το ύψος των προσφορών αυτών θεωρείται ισοδύναμο, για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου, εφόσον η διαφορά των τιμών δεν υπερβαίνει το 3 %. Ωστόσο, δεν προτιμάται προσφορά έναντι άλλης, δυνάμει του πρώτου εδαφίου, όταν η αποδοχή της θα υποχρέωνε τον αναθέτοντα φορέα να αποκτήσει εξοπλισμό με διαφορετικά τεχνικά χαρακτηριστικά από εκείνα του ήδη υφισταμένου εξοπλισμού, πράγμα που θα οδηγούσε σε ασυμβατότητα ή τεχνικές δυσχέρειες κατά τη χρήση ή τη συντήρηση ή σε δυσανάλογες δαπάνες.

4.

Για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου, προκειμένου να καθορισθεί η αναλογία προϊόντων, καταγωγής τρίτων χωρών, όπως προβλέπεται στην παράγραφο 2, δεν λαμβάνονται υπόψη οι τρίτες χώρες στις οποίες έχει επεκταθεί το ευεργέτημα της παρούσας οδηγίας με απόφαση του Συμβουλίου, σύμφωνα με την παράγραφο 1.

Το άρθρο 43 της οδηγίας 2014/25/ΕΕ δεν παρέχει εξασφαλισμένη πρόσβαση στην αγορά δημόσιων συμβάσεων της ΕΕ σε όλους τους οικονομικούς φορείς τρίτων χωρών. Επιπλέον, προβλέπεται ειδικό καθεστώς για τις προσφορές που περιέχουν προϊόντα καταγωγής τρίτων χωρών. Το εν λόγω καθεστώς καθορίζεται στο άρθρο 85 της οδηγίας 2014/25/ΕΕ.

Οι αγοραστές του δημόσιου τομέα που δραστηριοποιούνται στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των ταχυδρομικών υπηρεσιών μπορούν να απορρίπτουν προσφορές για συμβάσεις προμήθειας εάν το ποσοστό των προϊόντων που προέρχονται από τρίτη χώρα υπερβαίνει το 50 % της συνολικής αξίας των προϊόντων που συνιστούν την προσφορά.

Το καθεστώς αυτό ισχύει μόνο για προϊόντα καταγωγής τρίτων χωρών τα οποία δεν καλύπτονται από συμφωνία που να εξασφαλίζει αντίστοιχη και ουσιαστική πρόσβαση των επιχειρήσεων της ΕΕ στις αγορές των εν λόγω τρίτων χωρών.

Εάν ο αγοραστής του δημόσιου τομέα δεν απορρίψει μια τέτοια προσφορά και επιτρέψει, αντιθέτως, τη συμμετοχή της στη διαδικασία σύναψης δημόσιων συμβάσεων, οφείλει να επιλέξει κατά προτίμηση ισοδύναμες προσφορές στις οποίες το ποσοστό των προϊόντων καταγωγής τρίτων χωρών είναι μικρότερο του 50 % (12). Ο αγοραστής του δημόσιου τομέα δεν υποχρεούται να προβεί σε τέτοια προτίμηση εάν αυτό θα υποχρέωνε τον αναθέτοντα φορέα να αποκτήσει εξοπλισμό με διαφορετικά τεχνικά χαρακτηριστικά από εκείνα του ήδη υφιστάμενου εξοπλισμού, πράγμα που θα οδηγούσε σε ασυμβατότητα ή τεχνικές δυσχέρειες κατά τη χρήση ή τη συντήρηση, ή σε δυσανάλογες δαπάνες.

Αγοραστής του δημόσιου τομέα χρησιμοποίησε πρόσφατα την ευελιξία που προβλέπεται στο άρθρο 85 της οδηγίας για τις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας προκειμένου να απαιτήσει από τον προσφέροντα την προσκόμιση δηλώσεων σχετικά με την καταγωγή των προϊόντων του. Δεδομένου ότι το ποσοστό των προϊόντων καταγωγής τρίτων χωρών οι οποίες καλύπτονταν από τη διάταξη ήταν άνω του 50 %, απέρριψε την αντίστοιχη προσφορά.

1.2.3.   Αγορές στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας

Αιτιολογική σκέψη 18 της οδηγίας 2009/81/ΕΚ:

Οι συμβάσεις προμηθειών όπλων, πυρομαχικών και πολεμικού υλικού, οι οποίες συνάπτονται από τις αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς στον τομέα της άμυνας, αποκλείονται από το πεδίο εφαρμογής της συμφωνίας για τις δημόσιες συμβάσεις (GPA), η οποία συνήφθη στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Όσον αφορά τις λοιπές συμβάσεις που καλύπτονται από την παρούσα οδηγία εξαιρούνται επίσης από την εφαρμογή της GPA δυνάμει του άρθρου ΧΧΙΙΙ (13) της συμφωνίας αυτής. […]

Αυτή η εξαίρεση σημαίνει επίσης ότι στο συγκεκριμένο πλαίσιο των αγορών άμυνας και ασφάλειας, τα κράτη μέλη διατηρούν την εξουσία να αποφασίζουν εάν η αναθέτουσα αρχή/αναθέτων φορέας τους μπορεί να επιτρέπει ή όχι σε οικονομικούς φορείς από τρίτες χώρες να συμμετέχουν σε διαδικασίες ανάθεσης συμβάσεων. Θα πρέπει να λαμβάνουν την απόφαση αυτή με γνώμονα την αξιοποίηση του χρήματος, αναγνωρίζοντας την ανάγκη για μια παγκοσμίως ανταγωνιστική αμυντική βιομηχανική και τεχνολογική βάση στην Ευρώπη, τη σημασία ανοιχτών και δίκαιων αγορών και την επίτευξη αμοιβαίων οφελών. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ασκούν πιέσεις για συνεχώς περισσότερο ανοιχτές αγορές. Οι εταίροι τους θα πρέπει επίσης να επιδείξουν ευρύτητα πνεύματος βάσει διεθνώς συμφωνημένων κανόνων, ιδιαίτερα όσον αφορά τον ανοιχτό και δίκαιο ανταγωνισμό.

Οι αγορές αγαθών και υπηρεσιών στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας έχουν συχνά ευαίσθητο χαρακτήρα. Στην οδηγία 2009/81/ΕΚ (14) καθορίζονται ειδικές απαιτήσεις για τις εν λόγω αγορές στο πλαίσιο της ανάγκης των κρατών μελών να διασφαλίζουν την ασφάλεια του εφοδιασμού, καθώς και την προστασία διαβαθμισμένων πληροφοριών.

Όσον αφορά τις αγορές που πραγματοποιούνται δυνάμει της οδηγίας για τις δημόσιες συμβάσεις στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας, κάθε κράτος μέλος διατηρεί την εξουσία να καθορίζει στους εθνικούς κανόνες του (15) αν οι αγοραστές του δημόσιου τομέα του μπορούν να επιτρέπουν ή όχι σε οικονομικούς φορείς από τρίτες χώρες να συμμετέχουν σε διαδικασίες ανάθεσης συμβάσεων (16). Εάν οι αγοραστές του δημόσιου τομέα αποφασίσουν να μην επιτρέψουν τη συμμετοχή οικονομικών φορέων ή αγαθών από τρίτες χώρες, μπορούν να κάνουν ήδη αναφορά στον εν λόγω γενικό περιορισμό στην προκήρυξη του διαγωνισμού και στη συγγραφή υποχρεώσεων. Εναλλακτικά, μπορούν να επιλέξουν να απορρίψουν τις προσφορές αυτές σε μεμονωμένη βάση στην απόφαση ανάθεσης. Στη δεύτερη περίπτωση, οι αγοραστές του δημόσιου τομέα θα πρέπει να αναφέρουν στη συγγραφή υποχρεώσεων ότι διατηρούν το δικαίωμα απόρριψης προσφορών για λόγους άμυνας και ασφάλειας.

Για την προστασία των ειδικών συμφερόντων τους στον τομέα της ασφάλειας, οι αγοραστές του δημόσιου τομέα μπορούν επίσης να λάβουν και άλλα μέτρα:

Μπορούν να απαιτούν από τους προσφέροντες να παρέχουν εθνικές διαπιστεύσεις ασφάλειας και να κάνουν δεκτές ξένες διαπιστεύσεις ασφάλειας, μόνο υπό την προϋπόθεση ότι αναγνωρίζονται ως ισοδύναμες, με βάση το επίπεδο συνεργασίας στον τομέα των υπηρεσιών πληροφοριών μεταξύ των ενδιαφερόμενων χωρών.

Μπορούν να απαιτούν από τους ξένους προσφέροντες την προσκόμιση πιστοποιητικών που να εξασφαλίζουν ότι θα επιτρέπεται η μεταφορά εξοπλισμού, συμπεριλαμβανομένων επιπλέον παραδόσεων σε καταστάσεις κρίσης.

Μπορούν επίσης να απαιτούν από τους προσφέροντες να αναλαμβάνουν δεσμεύσεις όσον αφορά την πρόσβαση σε διαβαθμισμένες πληροφορίες και την εμπιστευτικότητα των εν λόγω πληροφοριών.

Μπορούν να απαιτούν από τους παρόχους και τις λύσεις να συμμορφώνονται με πρόσθετες απαιτήσεις που απορρέουν από ειδικές νομοθεσίες περί ασφάλειας. Για παράδειγμα, στον τομέα της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο, η οδηγία για την ασφάλεια των πληροφοριών δικτύου (17) περιλαμβάνει μέτρα που διασφαλίζουν υψηλό κοινό επίπεδο ασφάλειας των συστημάτων δικτύου και πληροφοριών σε ολόκληρη την Ένωση.

Οι αγοραστές του δημόσιου τομέα μπορούν να ζητήσουν από τους αναδόχους να ανοίξουν την αλυσίδα εφοδιασμού τους ώστε να είναι δυνατή η διαδικασία υποβολής προσφορών. Η δυνατότητα αυτή μπορεί να επιτρέψει τη συμμετοχή νέων παραγόντων στην αλυσίδα εφοδιασμού (18).

Όσον αφορά ορισμένες έκτακτες αγορές στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας, διακυβεύονται συμφέροντα εθνικής ασφάλειας. Ορισμένες συμβάσεις καθιστούν αναγκαίες τόσο υπέρμετρα αυστηρές απαιτήσεις για την ασφάλεια του εφοδιασμού ή είναι τόσο εμπιστευτικές και σημαντικές για την εθνική κυριαρχία ώστε ακόμη και οι ειδικές διατάξεις της οδηγίας 2009/81/ΕΚ ενδεχομένως να μην επαρκούν για τη διασφάλιση των ουσιωδών συμφερόντων ασφάλειας του κράτους μέλους.

Για αγορές αυτού του είδους, το άρθρο 346 της ΣΛΕΕ προβλέπει παρέκκλιση βάσει της οποίας επιτρέπεται στα κράτη μέλη η ανάθεση συμβάσεων χωρίς την εφαρμογή των κανόνων της οδηγίας (19). Τα κράτη μέλη πρέπει να αξιολογούν κατά περίπτωση αν μπορεί να εφαρμοστεί η συγκεκριμένη εξαίρεση, προσδιορίζοντας τα ουσιώδη συμφέροντα ασφάλειας που διακυβεύονται και αξιολογώντας την αναγκαιότητα του συγκεκριμένου μέτρου, λαμβάνοντας υπόψη την αρχή της αναλογικότητας και την ανάγκη αυστηρής ερμηνείας της εν λόγω παρέκκλισης (20).

1.3.   Στην πράξη

Διεθνείς συμφωνίες για τις δημόσιες συμβάσεις

Οι αγοραστές του δημόσιου τομέα θα πρέπει να ελέγχουν κατά πόσον οι προσφέροντες από τρίτες χώρες καλύπτονται από τη ΣΔΣ ή από διμερή συμφωνία. Εάν δεν καλύπτονται, δεν έχουν εξασφαλισμένη πρόσβαση σε διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων στην ΕΕ.

Σύναψη δημόσιων συμβάσεων στο πλαίσιο διακυβερνητικών συμφωνιών

Κατά τη σύναψη δημόσιων συμβάσεων πρέπει να τηρούνται οι αρχές της Συνθήκης περί διαφάνειας, ίσης μεταχείρισης και απαγόρευσης των διακρίσεων.

Δεν επιτρέπεται η απευθείας ανάθεση συμβάσεων στο πλαίσιο των εν λόγω συμφωνιών.

Σύναψη δημόσιων συμβάσεων σύμφωνα με την οδηγία για τις υπηρεσίες κοινής ωφελείας

Οι αγοραστές του δημόσιου τομέα θα πρέπει να ελέγχουν εάν περισσότερο από το 50 % των προϊόντων που προσφέρονται σε σύμβαση προμηθειών προέρχονται από τρίτες χώρες.

Εάν οι εν λόγω τρίτες χώρες δεν καλύπτονται από τη ΣΔΣ ή από διμερή συμφωνία, η προσφορά μπορεί να απορριφθεί.

Σύναψη δημόσιων συμβάσεων στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας

Οι εν λόγω δημόσιες συμβάσεις δεν περιλαμβάνονται στη ΣΔΣ ή σε υφιστάμενες διμερείς συμφωνίες.

Οι αγοραστές του δημόσιου τομέα δεν είναι υποχρεωμένοι να παρέχουν πρόσβαση σε οικονομικούς φορείς τρίτων χωρών.

2.   Ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές

Άρθρο 69 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ

1.

Όταν οι προσφορές φαίνονται ασυνήθιστα χαμηλές σε σχέση με τα έργα, τις προμήθειες ή τις υπηρεσίες, οι αναθέτουσες αρχές απαιτούν από τους οικονομικούς φορείς να εξηγήσουν την τιμή ή το κόστος που προτείνουν στην προσφορά.

2.

Οι εξηγήσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1 μπορούν να αφορούν ιδίως:

α)

τα οικονομικά χαρακτηριστικά της μεθόδου κατασκευής, της διαδικασίας παρασκευής ή των παρεχόμενων υπηρεσιών·

β)

τις επιλεγείσες τεχνικές λύσεις ή τις εξαιρετικά ευνοϊκές συνθήκες που διαθέτει ο προσφέρων για την παροχή των προϊόντων ή των υπηρεσιών ή για την εκτέλεση του έργου·

γ)

την πρωτοτυπία του έργου, των προμηθειών ή των υπηρεσιών που προτείνονται από τον προσφέροντα·

δ)

τη συμμόρφωση προς τις υποχρεώσεις του άρθρου 18 παράγραφος 2·

ε)

τη συμμόρφωση προς τις υποχρεώσεις του άρθρου 71·

στ)

το ενδεχόμενο χορήγησης κρατικής ενίσχυσης στον προσφέροντα.

3.

Η αναθέτουσα αρχή αξιολογεί τις παρεχόμενες πληροφορίες, σε συνεννόηση με τον προσφέροντα. Μπορεί να απορρίψει την προσφορά μόνο εάν τα παρεχόμενα στοιχεία δεν εξηγούν κατά τρόπο ικανοποιητικό το χαμηλό επίπεδο της τιμής ή του κόστους που προτείνεται, λαμβανομένων υπόψη των στοιχείων που αναφέρονται στην παράγραφο 2. Οι αναθέτουσες αρχές απορρίπτουν την προσφορά, εάν διαπιστώσουν ότι η προσφορά είναι ασυνήθιστα χαμηλή, διότι δεν συμμορφώνεται με τις ισχύουσες υποχρεώσεις του άρθρου 18 παράγραφος 2.

Για τους αγοραστές του δημόσιου τομέα, ο εντοπισμός, η διερεύνηση και η απόρριψη ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών αποτελούν μέσο για την εξασφάλιση ίσων όρων ανταγωνισμού.

Κατά τη διατύπωση της συγγραφής υποχρεώσεων, οι αγοραστές του δημόσιου τομέα θα πρέπει να αποδίδουν τη δέουσα προσοχή στην αναμενόμενη τιμή ή στο κόστος των αγαθών ή των υπηρεσιών. Στην εκτίμηση του αγοραστή του δημόσιου φορέα θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όλα τα κριτήρια που καθορίζονται στη συγγραφή υποχρεώσεων, συμπεριλαμβανομένων των απαιτήσεων εκτέλεσης της σύμβασης, καθώς και των κριτηρίων επιλογής και ανάθεσης.

Με ακριβή υπολογισμό πριν από την έναρξη της διαδικασίας σύναψης δημόσιων συμβάσεων αποφεύγονται δυσκολίες σε μεταγενέστερο στάδιο. Οι πληροφορίες στη συγγραφή υποχρεώσεων ως προς την τάξη μεγέθους —και με χρηματικούς όρους— που αναμένει ο αγοραστής του δημόσιου τομέα μπορούν να παράσχουν στους προσφέροντες ικανοποιητικές ενδείξεις για το αναμενόμενο επίπεδο ποιότητας και να αποτρέψουν την υποβολή ακατάλληλων προσφορών.

Μετά την παραλαβή των προσφορών, ο αγοραστής του δημόσιου τομέα θα πρέπει να αξιολογήσει αν οι προσφορές φαίνεται να έχουν υπολογιστεί με ορθό τρόπο. Για παράδειγμα, η τιμή ή το κόστος που προσφέρεται στο πλαίσιο μιας προσφοράς μπορεί να αποκλίνει από την τιμή ή το κόστος που προσφέρεται από άλλους προσφέροντες ή από την εκτίμηση του ίδιου του αγοραστή του δημόσιου τομέα, χωρίς να παρουσιάζει ωστόσο ιδιαιτερότητες σε σύγκριση με άλλες προσφορές ώστε να δικαιολογείται εμφανώς η διαφορά. Οι αγοραστές του δημόσιου τομέα ενδέχεται να έχουν επιφυλάξεις ως προς την οικονομική βιωσιμότητα της προσφοράς και τη δυνατότητα εκτέλεσής της σύμφωνα με τις απαιτήσεις του διαγωνισμού και τις ισχύουσες νομικές υποχρεώσεις ή ως προς το αν η προσφορά είναι ασυνήθιστα χαμηλή.

Μάθετε την τιμή

Η γνώση της αγοράς είναι καίριας σημασίας

Να είστε ενημερωμένοι για την τιμή προηγούμενων δημόσιων συμβάσεων

Συμβουλευτείτε ειδικούς και άλλους φορείς ανάθεσης

2.1.   Εντοπισμός ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών

Στις οδηγίες δεν παρέχεται ούτε ορισμός του τι συνιστά ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά ούτε συγκεκριμένη μέθοδος για τον υπολογισμό του ορίου ασυνήθιστα χαμηλής προσφοράς. Ορισμένα κράτη μέλη έχουν θεσπίσει προαιρετικές ή υποχρεωτικές μεθόδους. Τα κράτη μέλη είναι ελεύθερα να θεσπίζουν εθνικούς κανόνες ή μεθόδους που πρέπει να χρησιμοποιούνται για τον εντοπισμό προσφορών για τις οποίες υπάρχει υπόνοια ότι είναι ασυνήθιστα χαμηλές, υπό την προϋπόθεση ότι οι κανόνες αυτοί είναι αντικειμενικοί και δεν εισάγουν δυσμενείς διακρίσεις (21). Μπορούν να εφαρμόζουν αριθμητικές μεθόδους, βάσει εκτίμησης της απόκλισης μιας προσφοράς είτε από τη μέση τιμή όλων των προσφορών (22) είτε από την εκτιμώμενη αξία της δημόσιας σύμβασης από τον ίδιο τον αγοραστή του δημόσιου τομέα. Μια έγκυρη μέθοδος μπορεί επίσης να αναφέρεται στη διαφορά μεταξύ της χαμηλότερης και της δεύτερης χαμηλότερης προσφοράς. Κανόνες αυτού του είδους ενδέχεται να περιλαμβάνουν συγκεκριμένα ποσοστιαία όρια τα οποία πρέπει να εφαρμόζονται για τον εντοπισμό ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών. Σε περίπτωση που το εθνικό δίκαιο δεν προβλέπει κάποια μέθοδο, οι αγοραστές του δημόσιου τομέα μπορούν να θεσπίσουν οι ίδιοι διαφανείς μεθόδους που δεν εισάγουν διακρίσεις.

Οι προσφορές ενδέχεται να φαίνονται ασυνήθιστα χαμηλές σε σχέση με οποιαδήποτε από τις σχετικές παραμέτρους και τα κριτήρια ανάθεσης. Αυτό μπορεί να συμβαίνει, για παράδειγμα, εάν η σχέση μεταξύ της προσφερόμενης ποιότητας και της τιμής είναι ύποπτη.

Σε περίπτωση που ο αγοραστής του δημόσιου τομέα λάβει μια προσφορά για την οποία έχει υπόνοιες ότι είναι ασυνήθιστα χαμηλή, έχει τη νομική υποχρέωση να ζητήσει εξηγήσεις για την τιμή που προσφέρεται από τον αντίστοιχο οικονομικό φορέα (23). Ο αγοραστής του δημόσιου τομέα δεν μπορεί να απορρίψει προσφορά χωρίς να δώσει στον οικονομικό φορέα την ευκαιρία να επεξηγήσει και να δικαιολογήσει την τιμή. Το ίδιο ισχύει και για τις αριθμητικές μεθόδους που χρησιμοποιούνται για τον εντοπισμό ύποπτων προσφορών. Οι εν λόγω μέθοδοι δεν επιτρέπουν την άμεση απόρριψη χωρίς σχετική διερεύνηση.

Εντοπισμός ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών

ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ

Η προσφορά φαίνεται να έχει υπολογιστεί με ορθό τρόπο;

Ο προσφέρων μπορεί να υλοποιήσει την πρότασή του έναντι της τιμής που προτείνει;

Υπάρχει στη χώρα μου μέθοδος η οποία βοηθά στον εντοπισμό, την εκτίμηση και την αξιολόγηση;

Δεν έχετε πειστεί για την ορθότητα της προσφοράς;

2.2.   Διερεύνηση ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών

Κατά γενικό κανόνα, οι αγοραστές του δημόσιου τομέα θα πρέπει να ζητούν από τον οικονομικό φορέα να αποδείξει την αξιοπιστία των τεχνικών, οικονομικών ή νομικών υποθέσεων ή πρακτικών στις οποίες βασίζεται η προσφορά του. Οι αγοραστές του δημόσιου τομέα, προκειμένου να είναι σε θέση να αξιολογούν τις εξηγήσεις που παρέχει ο προσφέρων, θα πρέπει να ζητούν όλες τις διευκρινίσεις που κρίνουν σκόπιμες (24). Ειδικότερα, η νομολογία επιβάλλει στους αγοραστές του δημόσιου τομέα να ζητούν εγγράφως διευκρινίσεις για τα στοιχεία της προσφοράς για την οποία υπάρχει η υπόνοια ότι είναι ασυνήθιστα χαμηλή, τα οποία δημιούργησαν στον αγοραστή του δημόσιου τομέα συγκεκριμένες επιφυλάξεις (25). Θα πρέπει να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στην ικανότητα του προσφέροντος να εκπληρώσει όλες τις απαιτήσεις της συγγραφής υποχρεώσεων, συμπεριλαμβανομένων των απαιτήσεων περί κοινωνικά υπεύθυνων και οικολογικών δημόσιων συμβάσεων, στην τιμή που προσφέρεται.

Καταρχήν, οι αγοραστές του δημόσιου τομέα μπορούν να ζητούν πληροφορίες σχετικά με όλα τα ζητήματα που θεωρούν σημαντικά για την αξιολόγηση του επιπέδου της προτεινόμενης τιμής ή του προτεινόμενου κόστους. Σύμφωνα με την οδηγία, τα ζητήματα αυτά μπορούν να περιλαμβάνουν πτυχές που αφορούν τα οικονομικά χαρακτηριστικά της μεθόδου κατασκευής, συμπεριλαμβανομένης της βάσης του προσφερόμενου κόστους στη διάρκεια του συνολικού κύκλου ζωής, τις τεχνικές λύσεις ή την πρωτοτυπία της προσφοράς (26). Η απαρίθμηση των εν λόγω πτυχών δεν είναι εξαντλητική.

Οι αγοραστές του δημόσιου τομέα ενθαρρύνονται επίσης (27) να διερευνούν αν η προσφορά τηρεί τις ισχύουσες υποχρεώσεις στους τομείς του περιβαλλοντικού, κοινωνικού και εργατικού δικαίου, που έχουν θεσπισθεί με το ενωσιακό δίκαιο, το εθνικό δίκαιο, συλλογικές συμβάσεις ή διεθνείς διατάξεις περιβαλλοντικού, κοινωνικού και εργατικού δικαίου, οι οποίες απαριθμούνται στο παράρτημα X (28). Οι εν λόγω υποχρεώσεις ισχύουν σε κάθε περίπτωση, ανεξάρτητα από το αν συμπεριλαμβάνονται ή όχι στη συγγραφή υποχρεώσεων.

Οι εξηγήσεις που απαιτούνται από τον προσφέροντα μπορούν επίσης να αφορούν δυνητικά αθέμιτες εμπορικές πρακτικές, όπως η ύπαρξη ξένων επιδοτήσεων ή πρακτικές ντάμπινγκ που στρεβλώνουν την εσωτερική αγορά. Κατά τη διερεύνηση αθέμιτων εμπορικών πρακτικών, οι αγοραστές του δημόσιου τομέα θα πρέπει να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή σε προσφορές αγαθών ή υπηρεσιών από τρίτες χώρες των οποίων οι τιμές και το κόστος ενδέχεται να στρεβλωθούν λόγω κρατικής χρηματοδότησης. Η ύπαρξη χρηματοδοτικής στήριξης από ξένο κράτος θα μπορούσε να αποτελέσει μέρος της συνολικής αξιολόγησης της βιωσιμότητας της προσφοράς.

Ο προσφέρων θα πρέπει να υποβάλει όλα τα αναγκαία αποδεικτικά στοιχεία για την παροχή επαρκών εξηγήσεων. Τα στοιχεία αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν αναλυτικές πληροφορίες συνοδευόμενες από κατάλληλη τεκμηρίωση για τη διαδικασία παραγωγής, τις εγκαταστάσεις, τις κοινωνικές συνθήκες, τα πιστοποιητικά, τα περιβαλλοντικά πρότυπα κ.λπ. Οι λόγοι που παραθέτει ο προσφέρων για τη δικαιολόγηση της βιωσιμότητας της προσφοράς του θα πρέπει να είναι συμβατοί με τους όρους της αρχικής προσφοράς (29). Εν προκειμένω, οι αγοραστές του δημόσιου τομέα δεν θα πρέπει να περιορίζονται στο να ζητούν από τον προσφέροντα υπεύθυνες δηλώσεις ότι προτίθεται να τηρήσει τις εν λόγω υποχρεώσεις.

Κατά τη διαδικασία διερεύνησης, ο αγοραστής του δημόσιου τομέα μπορεί να θέσει πρόσθετα ερωτήματα, κυρίως προκειμένου να διαπιστώσει αν οι παρεχόμενες πληροφορίες είναι ακριβείς. Ο προσφέρων μπορεί επίσης να κληθεί να παράσχει περαιτέρω διευκρινίσεις σχετικά με ζητήματα και πτυχές που δεν είχε εντοπίσει ο αγοραστής του δημόσιου τομέα στην αρχική του αίτηση, αλλά προέκυψαν μετά την αξιολόγηση των πληροφοριών που υποβλήθηκαν.

Διερεύνηση ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών

ΑΙΤΗΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΣΦΕΡΟΝΤΑ

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ:

Πώς υπολόγισε συνολικά τις τιμές και το κόστος ο προσφέρων;

Πώς κατέληξε ο προσφέρων σε συγκεκριμένη τιμή για συγκεκριμένο στοιχείο;

Επιτρέπει η τιμή την εκπλήρωση όλων των νομικών και συμβατικών απαιτήσεων;

Επιτρέπει η τιμή την εκπλήρωση όλων των απαιτούμενων εργασιακών και περιβαλλοντικών προτύπων;

Πώς χρηματοδοτείται η προσφορά; Είναι ορθός ο υπολογισμός;

Μη διστάσετε να ζητήσετε οποιαδήποτε πληροφορία την οποία κρίνετε σκόπιμη.

Ζητήστε απτές αποδείξεις.

Δεν σας πείθουν οι εξηγήσεις του προσφέροντος;

2.3.   Απόρριψη ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών

Ο αγοραστής του δημόσιου τομέα μπορεί να απορρίψει προσφορά όταν, παρά τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν, δεν έχει πειστεί, χωρίς να χρειάζεται να το αποδείξει, ότι ο προσφέρων θα είναι σε θέση να εκτελέσει τη σύμβαση με βάση την προσφερόμενη τιμή ή το προσφερόμενο κόστος και σύμφωνα με τη συγγραφή υποχρεώσεων και όλες τις ισχύουσες νομικές υποχρεώσεις.

Η απόφαση μπορεί να βασίζεται σε ένα μόνο στοιχείο ή σε συνδυασμό παραγόντων, συμπεριλαμβανομένης της συμμόρφωσης με εργασιακά και περιβαλλοντικά πρότυπα και της χορήγησης ή όχι κρατικής ενίσχυσης, και έχει ως αποτέλεσμα την τελική εκτίμηση του αγοραστή του δημόσιου τομέα.

Σύμφωνα με το άρθρο 69 παράγραφος 3 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ, οι αγοραστές του δημόσιου τομέα υποχρεούνται να απορρίψουν προσφορά σε περίπτωση που διαπιστώσουν ότι η ασυνήθιστα χαμηλή τιμή ή το ασυνήθιστα χαμηλό κόστος που προσφέρει προκύπτει από τη μη συμμόρφωση του προσφέροντος με την υποχρεωτική ενωσιακή ή εθνική νομοθεσία, τις συλλογικές συμβάσεις ή τις διεθνείς διατάξεις στους τομείς του κοινωνικού, εργατικού ή περιβαλλοντικού δικαίου (άρθρο 18 παράγραφος 2 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ σε συνδυασμό με το παράρτημα X της οδηγίας – βλέπε ήδη ανωτέρω στην ενότητα 2).

Απόρριψη ασυνήθιστα χαμηλών προσφορών

ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ ΠΕΠΟΙΘΗΣΗΣ

Ο προσφέρων οφείλει να αποδείξει την ορθότητα της προσφοράς του.

Το έχει πράξει αυτό ο προσφέρων για όλες τις πτυχές που ζητήσατε;

Θεωρείτε ότι ο προσφέρων μπορεί να εκπληρώσει ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΣΥΜΒΑΤΙΚΕΣ απαιτήσεις έναντι της τιμής που προτείνει;

Εάν εξακολουθείτε να έχετε εύλογες επιφυλάξεις, μπορείτε να απορρίψετε την προσφορά.

Εάν έχετε διαπιστώσει ότι η προσφορά είναι ασυνήθιστα χαμηλή λόγω μη συμμόρφωσής της με τις νομικές υποχρεώσεις του άρθρου 18 παράγραφος 2 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ, πρέπει να την απορρίψετε.

2.4.   Στην πράξη

Ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές

Οι αγοραστές του δημόσιου τομέα πρέπει να ελέγχουν αν μια προσφορά είναι οικονομικά ορθή ή αν είναι ασυνήθιστα χαμηλή.

Οι αγοραστές του δημόσιου τομέα πρέπει να ενημερώνονται από τον προσφέροντα. Μπορούν να θέσουν όλες τις ερωτήσεις που θεωρούν σχετικές.

Εάν δεν πεισθούν για την οικονομική βιωσιμότητα της προσφοράς, μπορούν να την απορρίψουν.

3.   Πρότυπα ποιότητας – Υιοθέτηση στρατηγικής προσέγγισης για τις δημόσιες συμβάσεις

Η Επιτροπή έχει αναγνωρίσει τη σημασία των δημόσιων συμβάσεων ως ισχυρού εργαλείου για την αξιοποίηση του δημόσιου χρήματος με αποδοτικό, βιώσιμο και στρατηγικό τρόπο. Στην ανακοίνωσή της με τίτλο «Να γίνουν οι δημόσιες συμβάσεις προμηθειών αποτελεσματικές μέσα στην Ευρώπη και για την Ευρώπη» (30), η Επιτροπή τόνισε ότι η χρήση προτύπων υψηλής ποιότητας έχει ζωτική σημασία ώστε οι κεντρικές και τοπικές αρχές να ανταποκριθούν σε κοινωνικές, περιβαλλοντικές και οικονομικές προκλήσεις. Η Επιτροπή, τονίζοντας τη σημασία των στρατηγικών δημόσιων συμβάσεων, επιδιώκει να αυξήσει την ευαισθητοποίηση στα κράτη μέλη σχετικά με τη σημασία των στρατηγικών δημόσιων συμβάσεων, τόσο εσωτερικά στην Ένωση όσο και κατά την εξέταση προσφορών από οικονομικούς φορείς τρίτων χωρών.

Οι στρατηγικές δημόσιες συμβάσεις παρέχουν τη δυνατότητα αξιοποίησης του δημόσιου χρήματος με πιο υπεύθυνο και στρατηγικό τρόπο, στηρίζουν τις επενδύσεις εντός της ΕΕ και μπορούν να συμβάλουν στη δημιουργία ίσων όρων ανταγωνισμού, διασφαλίζοντας ότι όλοι οι προσφέροντες οφείλουν να τηρούν τα ίδια πρότυπα, ανεξάρτητα από την καταγωγή τους.

Οι ευκαιρίες που παρέχουν οι στρατηγικές δημόσιες συμβάσεις δεν αξιοποιούνται επί του παρόντος επαρκώς. Περισσότερες από τις μισές διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων εξακολουθούν να χρησιμοποιούν τη χαμηλότερη τιμή ως το μόνο κριτήριο ανάθεσης, παρά τις οδηγίες για τις δημόσιες συμβάσεις που παρέχουν στους αγοραστές του δημόσιου τομέα απόλυτη ελευθερία επιλογής αγορών με βάση κριτήρια οικονομικής αποδοτικότητας και κριτήρια βασισμένα στην ποιότητα.

Η χρήση παραμέτρων ποιότητας στις δημόσιες συμβάσεις επιτρέπει στους αγοραστές του δημόσιου τομέα να προμηθεύονται προϊόντα και υπηρεσίες που χαρακτηρίζονται από υψηλότερο επίπεδο βιωσιμότητας και καινοτομίας. Οι παράμετροι ποιότητας μπορούν επίσης να εγγυώνται τη συμμόρφωση με υψηλά περιβαλλοντικά, κοινωνικά και εργασιακά πρότυπα, για οικονομικούς φορείς και αγαθά από χώρες τόσο εντός όσο και εκτός της ΕΕ.

Οι προσφέροντες, τα αγαθά και οι υπηρεσίες από τρίτες χώρες δεν υπόκεινται πάντοτε στα ίδια υψηλά πρότυπα με τους ομολόγους τους στην ΕΕ. Ωστόσο, το ισχύον πλαίσιο της ΕΕ για τις δημόσιες συμβάσεις προβλέπει κανόνες που μπορούν και θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για την επιβολή στους προσφέροντες, τα αγαθά και τις υπηρεσίες από τρίτες χώρες των ίδιων υψηλών προτύπων με τους προσφέροντες από την ΕΕ. Η υιοθέτηση στρατηγικής προσέγγισης για τις δημόσιες συμβάσεις προκαλεί αλλαγές στη συμπεριφορά της αγοράς, των ενδιαφερόμενων του δημόσιου τομέα και της κοινωνίας συνολικά.

Η χρήση σαφών προτύπων ποιότητας θα πρέπει να επιτρέπει την ισότιμη συμμετοχή όσο το δυνατόν μεγαλύτερου εύρους προσφερόντων. Όλοι οι προσφέροντες και όλα τα αγαθά θα πρέπει να πληρούν τα ίδια πρότυπα ποιότητας, τα ίδια κριτήρια και τις ίδιες απαιτήσεις, ανεξάρτητα από τον τόπο καταγωγής τους. Η χρήση σαφώς καθορισμένων προτύπων ποιότητας διευκολύνει τη δημιουργία κατάλληλων προϋποθέσεων από τους αγοραστές του δημόσιου τομέα ώστε όλοι οι προσφέροντες να είναι σε θέση να συμμετέχουν ανοικτά και ισότιμα.

Οι κοινωνικά υπεύθυνες δημόσιες συμβάσεις, οι πράσινες δημόσιες συμβάσεις (ΠΔΣ) και οι δημόσιες συμβάσεις καινοτομίας συνδράμουν τους αγοραστές του δημόσιου τομέα στο έργο τους όσον αφορά την ενσωμάτωση της διάστασης της βιωσιμότητας και της καινοτομίας στους δημόσιους διαγωνισμούς τους.

Στόχος των κοινωνικά υπεύθυνων δημόσιων συμβάσεων είναι να έχουν κοινωνικό αντίκτυπο στις κοινότητες, με την εισαγωγή κοινωνικών παραμέτρων στις διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων. Μπορούν να υποστηρίξουν τη βιώσιμη ανάπτυξη, να συμβάλουν στις κυβερνητικές προσπάθειες για την επίτευξη των διεθνών στόχων βιωσιμότητας (31), να προωθήσουν δεοντολογικές αγορές και αλυσίδες εφοδιασμού και να προαγάγουν θετικά κοινωνικά αποτελέσματα σε εθνικό και τοπικό επίπεδο. Το 2020 η Επιτροπή θα δημοσιεύσει ολοκληρωμένο οδηγό για την εισαγωγή κοινωνικών παραμέτρων στις δημόσιες συμβάσεις και θα διαδώσει μια συλλογή ορθών πρακτικών για τις κοινωνικά υπεύθυνες δημόσιες συμβάσεις.

Οι πράσινες δημόσιες συμβάσεις επιτρέπουν στους αγοραστές του δημόσιου τομέα να ενσωματώνουν περιβαλλοντικές απαιτήσεις σε όλα τα στάδια της οικείας διαδικασίας σύναψης συμβάσεων. Οι ΠΔΣ ενθαρρύνουν την αγορά αγαθών, υπηρεσιών και έργων με μειωμένες περιβαλλοντικές επιπτώσεις καθ' όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους. Με τον τρόπο αυτόν υποστηρίζουν την ανάπτυξη πράσινων τεχνολογιών και προϊόντων. Χρησιμοποιώντας τις ΠΔΣ, οι αγοραστές του δημόσιου τομέα μπορούν να συμβάλουν στην επίτευξη στόχων περιβαλλοντικής πολιτικής που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, την αποδοτική χρήση των πόρων, τη βιώσιμη κατανάλωση και την κυκλική οικονομία. Οι ΠΔΣ ενθαρρύνουν επίσης τη συνεκτίμηση του κόστους του πλήρους κύκλου ζωής της σύμβασης και όχι μόνο της τιμής αγοράς.

Σύμφωνα με την οδηγία για τα καθαρά οχήματα, τα κράτη μέλη πρέπει να επιτύχουν τους ελάχιστους στόχους για την προμήθεια καθαρών οχημάτων, με στόχο την προώθηση και την τόνωση της αγοράς καθαρών και ενεργειακώς αποδοτικών οχημάτων. Η οδηγία απαιτεί από τα κράτη μέλη να διασφαλίζουν ότι, κατά την προμήθεια ορισμένων οχημάτων οδικών μεταφορών, οι αγοραστές του δημόσιου τομέα λαμβάνουν υπόψη τις ενεργειακές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις καθ' όλη τη διάρκεια ζωής του οχήματος, συμπεριλαμβανομένης της κατανάλωσης ενέργειας και των εκπομπών CO2 και ορισμένων ρύπων (32).

Η Επιτροπή παρέχει επί του παρόντος σύνολα κριτηρίων των ΠΔΣ για 19 ομάδες προϊόντων (33), τα οποία μπορούν να συμπεριληφθούν απευθείας στη συγγραφή υποχρεώσεων. Επιπλέον, η Επιτροπή έχει εκπονήσει ένα εγχειρίδιο (34) για τις ΠΔΣ και μια εργαλειοθήκη κατάρτισης σε θέματα ΠΔΣ (35) για αγοραστές του δημόσιου τομέα, η οποία είναι ειδικά σχεδιασμένη για μαθήματα και σεμινάρια κατάρτισης. Η Επιτροπή διοργανώνει προγράμματα κατάρτισης σε θέματα ΠΔΣ για τους αγοραστές του δημόσιου τομέα στην ΕΕ, ενώ αναπτύσσει επίσης επί του παρόντος σειρά ειδικών ανά τομέα εργαλείων για τον υπολογισμό του κόστους του κύκλου ζωής και έχει δημιουργήσει βάση δεδομένων με εμπειρίες ορθών πρακτικών για τις ΠΔΣ (36).

Οι δημόσιες συμβάσεις καινοτομίας μπορούν να αφορούν είτε την προμήθεια διαδικασιών καινοτομίας (προμήθεια υπηρεσιών έρευνας και ανάπτυξης) είτε την προμήθεια αποτελεσμάτων στον τομέα της καινοτομίας (προμήθεια καινοτόμων λύσεων). Μέσω του σχεδιασμού των διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων κατά τέτοιον τρόπο ώστε να ενθαρρύνεται η καινοτομία, οι αγοραστές του δημόσιου τομέα αυξάνουν τις πιθανότητες να λάβουν πιο προηγμένες, καλύτερα προσαρμοσμένες ή πιο ευέλικτες λύσεις, οι οποίες είναι επίσης συχνά λιγότερο δαπανηρές, περισσότερο φιλικές προς το περιβάλλον ή περισσότερο κοινωνικά υπεύθυνες. Το 2018 η Επιτροπή εξέδωσε κατευθυντήριες γραμμές για τις δημόσιες συμβάσεις καινοτομίας οι οποίες απευθύνονται σε αγοραστές του δημόσιου τομέα (37).

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ

Κομητειακά συμβούλια της Σουηδίας – Δέουσα επιμέλεια στην αλυσίδα εφοδιασμού χειρουργικών εργαλείων

Η ΜΚΟ Swedwatch ανέφερε την ύπαρξη παιδικής εργασίας, επικίνδυνων συνθηκών εργασίας και αθέτησης διεθνών εργασιακών υποχρεώσεων κατά την παραγωγή χειρουργικών εργαλείων σε τρίτες χώρες. Σε αυτό το πλαίσιο, τα κομητειακά συμβούλια της Σουηδίας αποφάσισαν να εισαγάγουν στις συμβάσεις τους ειδικούς όρους επιδόσεων. Οι εν λόγω όροι επιβάλλουν σε κάθε προμηθευτή να δεχτεί να εφαρμόζει δέουσα επιμέλεια στην αλυσίδα εφοδιασμού του και να καταβάλει κάθε προσπάθεια για την τήρηση διεθνών κοινωνικών και εργασιακών υποχρεώσεων. Χάρη στη χρήση ερωτηματολογίων και ελέγχων και στην ανάπτυξη στενής σχέσης με τον προμηθευτή, τα κομητειακά συμβούλια διασφαλίζουν την επιτυχή τήρηση των όρων. Η πρακτική αυτή συμβάλλει επίσης στην εξασφάλιση ίσων όρων ανταγωνισμού μεταξύ των φορέων της ΕΕ και των φορέων τρίτων χωρών.

ΠΡΑΣΙΝΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ

Δήμος Αμβούργου – Ποιοτική ανακυκλωμένη άσφαλτος οδόστρωσης

Ο δήμος του Αμβούργου, έχοντας θέσει ως στόχο την ανακύκλωση του 100 % των αρχικών υλικών οδοποιίας κατά την ανακαίνιση και την αποκατάσταση του οδικού δικτύου, επέτρεψε σε ομάδα ιδιωτικών εταιρειών να υποβάλει σε δοκιμή στο δημόσιο οδικό δίκτυο μια τεχνολογία ανακύκλωσης που είχε αναπτύξει. Οι έλεγχοι επιβεβαίωσαν την ποιότητα των τεχνολογιών και ο δήμος προχώρησε σε κλειστή διαδικασία υποβολής προσφορών. Οι υποψήφιες εταιρείες ήταν υποχρεωμένες να ακολουθήσουν ορισμένα βήματα κατά την παραγωγή και τη διάθεση της ανακυκλωμένης ασφάλτου. Το Αμβούργο εξασφάλισε εξοικονόμηση κόστους της τάξης του 30 % σε σύγκριση με το κόστος της συμβατικής αποκατάστασης του οδοστρώματος και η εκτέλεση ήταν ταχύτερη. Η οικολογική άσφαλτος έχει τις ίδιες ιδιότητες και την ίδια ανθεκτικότητα με τη συμβατική.

ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ

Στρατηγική συνεργασία στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων σε ολόκληρη την ΕΕ για ενεργειακά αποδοτικότερη υπολογιστική

Η υπολογιστική υψηλών επιδόσεων είναι στρατηγικής σημασίας για την Ευρώπη σε διάφορους κλάδους του δημόσιου τομέα, συμπεριλαμβανομένης της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο, της ενέργειας, της κλιματικής αλλαγής και της υγείας, διότι επιτρέπει την ανάπτυξη, τη δοκιμή και την υλοποίηση εξαιρετικά σύνθετων εφαρμογών. Το 2014 κορυφαία κέντρα υπερυπολογιστών από τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Φινλανδία ένωσαν τις δυνάμεις τους στο πλαίσιο της προεμπορικής δημόσιας σύμβασης PRACE-3IP για την από κοινού προμήθεια υπηρεσιών έρευνας και ανάπτυξης στον τομέα των ενεργειακά αποδοτικότερων υπερυπολογιστών. Η χρήση όρων σχετικά με τον τόπο εκτέλεσης διασφάλισε ότι οι προμηθευτές θα εκτελούσαν το σύνολο των υπηρεσιών τους έρευνας και ανάπτυξης στην Ευρώπη. Από το 2017 και μετά τα κέντρα υπερυπολογιστών ξεκίνησαν να συνάπτουν δημόσιες συμβάσεις για την προμήθεια καινοτόμων λύσεων με βάση την προηγούμενη έρευνα.

Ο καθορισμός ποιοτικών στόχων, προκειμένου να επιτευχθούν υψηλά κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπα ποιότητας, καθώς και ποιοτικά πρότυπα προηγμένης τεχνολογίας, είναι καίριας σημασίας για τη μεγιστοποίηση του αντίκτυπου της διαδικασίας σύναψης συμβάσεων. Οι στρατηγικές αποφάσεις που λαμβάνουν οι αγοραστές του δημόσιου τομέα κατά την έναρξη της διαδικασίας τροφοδοτούν τα επόμενα στάδια, καθένα από τα οποία θα πρέπει να συνάδει με την ευρύτερη στρατηγική αγορών του αγοραστή του δημόσιου τομέα.

Οι αγοραστές του δημόσιου τομέα έχουν στη διάθεσή τους ένα πλήρες φάσμα εργαλείων για να συμπεριλαμβάνουν στις δημόσιες συμβάσεις κοινωνικές, καινοτόμες και περιβαλλοντικές πτυχές. Μπορούν να χρησιμοποιούν διάφορες λύσεις για την εξασφάλιση του βέλτιστου συνδυασμού τεχνικών προδιαγραφών, κριτηρίων επιλογής, κριτηρίων ανάθεσης και ρητρών εκτέλεσης.

3.1.   Προγραμματισμός επενδύσεων

Εντοπισμός αναγκών και πιθανών λύσεων

Ανοικτή και διαφανής διαβούλευση με την αγορά

Ανάλυση κόστους-οφέλους και εκτίμηση κινδύνων

Ανάπτυξη ικανοτήτων και πόρων

Πριν από τη λήψη απόφασης για τη σύναψη δημόσιας σύμβασης, οι αγοραστές του δημόσιου τομέα θα πρέπει να διενεργούν αυστηρή ανάλυση κόστους-οφέλους και να εξασφαλίζουν τις ικανότητες και τους πόρους που απαιτούνται για τη διαχείριση της σύμβασης. Η έγκαιρη διαβούλευση με την αγορά είναι απαραίτητη για τον εντοπισμό πιθανών λύσεων που μπορεί να προσφέρει η αγορά, καθώς και για την ενημέρωση των δυνητικών προσφερόντων σχετικά με τον σχεδιασμό της διαδικασίας σύναψης και των συμβάσεων δημόσιων προμηθειών. Οι εν λόγω διαβουλεύσεις μπορούν να αποτελέσουν ευκαιρία για τη γεφύρωση της απόστασης μεταξύ των αναγκών των αγοραστών του δημόσιου τομέα και των λύσεων που μπορούν να προσφέρουν οι δυνητικοί προμηθευτές, συμπεριλαμβανομένων των μικρότερων παρόχων ή των κοινωνικών επιχειρήσεων. Ο διάλογος με τους δυνητικούς προμηθευτές ενδέχεται να αποκαλύψει την ύπαρξη φιλικών προς το περιβάλλον ή άμεσα εφαρμόσιμων καινοτόμων επιλογών. Επιπλέον, μπορεί να διευκολύνει τους αγοραστές του δημόσιου τομέα κατά τον έλεγχο της σκοπιμότητας ορισμένων τεχνικών και διαδικαστικών λύσεων, καθώς και της διαθεσιμότητας στην αγορά αγαθών, έργων και υπηρεσιών με τα επιθυμητά χαρακτηριστικά. Οι αγοραστές του δημόσιου τομέα μπορούν να διεξάγουν προκαταρκτικές διαβουλεύσεις με την αγορά, υπό την προϋπόθεση ότι δεν στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό, είναι ανοικτές, διαφανείς, δεν εισάγουν διακρίσεις και όλοι οι ενδιαφερόμενοι φορείς αντιμετωπίζονται ισότιμα (38).

Είναι επίσης σκόπιμο να συμβουλεύονται και άλλους αγοραστές του δημόσιου τομέα προκειμένου να ενημερώνονται για παρόμοια έργα και παρόμοιες αγορές.

Κατά τα πρώτα στάδια της διαδικασίας οι αγοραστές του δημόσιου τομέα θα πρέπει επίσης να εντοπίζουν πιθανούς κινδύνους στην αλυσίδα εφοδιασμού, συμπεριλαμβανομένων τυχόν δεοντολογικών ζητημάτων στη διαδικασία παραγωγής. Οι κίνδυνοι ενδέχεται να παρουσιάζουν σημαντικές διαφοροποιήσεις ανάλογα με τη γεωγραφική θέση των προμηθευτών, ιδίως στις κύριες εξαγωγικές χώρες. Είναι πιθανό να σχετίζονται με διάφορα στοιχεία, όπως τα εξής:

ο τομέας και η κατηγορία της αγοράς και, κατά συνέπεια, ο τύπος της σχετικής διαδικασίας παραγωγής (π.χ. τα κατασκευαστικά έργα ενδέχεται να ενέχουν συγκεκριμένους κινδύνους για την υγεία και την ασφάλεια· η κλωστοϋφαντουργία μπορεί να εμπεριέχει παραβάσεις κανόνων εργασίας, έκθεση των εργαζομένων σε επικίνδυνες ουσίες κ.λπ.)·

η γεωγραφική θέση της παραγωγικής διαδικασίας (οι συνθήκες εργασίας ενδέχεται να διαφέρουν σημαντικά στις κύριες εξαγωγικές χώρες στην αγορά)·

η πολυπλοκότητα της αλυσίδας εφοδιασμού (όσο πιο πολύπλοκη και γεωγραφικά κατακερματισμένη είναι η αλυσίδα εφοδιασμού —και λιγότερο διαφανής— τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα διαπίστωσης αθέμιτων πρακτικών και παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων)·

ο σεβασμός της ιδιωτικής ζωής, της προστασίας των δεδομένων, της εμπιστευτικότητας, των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας (συμπεριλαμβανομένης της νομοθεσίας για τα πνευματικά δικαιώματα) και των υποχρεώσεων ανοικτής πρόσβασης.

Η επιλογή της κατάλληλης διαδικασίας αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την επιτυχή εκτέλεση της δημόσιας σύμβασης. Οι αγοραστές του δημόσιου τομέα θα πρέπει να εξετάζουν προσεκτικά όλες τις διαδικαστικές επιλογές του νομικού πλαισίου.

Για παράδειγμα, οι διαδικασίες καινοτομίας αγοράζονται συχνότερα μέσω υπηρεσιών έρευνας και ανάπτυξης (Ε & Α). Η αγορά των υπηρεσιών Ε & Α μπορεί να πραγματοποιείται χωριστά ή σε συνδυασμό με τη μαζική εμπορική διάθεση της τελικής λύσης εφαρμοσμένης στην πράξη.

Η ΕΕ έχει αποκλείσει από το πεδίο εφαρμογής των οδηγιών τις δημόσιες συμβάσεις παροχής υπηρεσιών Ε & Α στο πλαίσιο των οποίων ο αγοραστής του δημόσιου τομέα δεν διατηρεί αποκλειστικά για δική του χρήση όλα τα οφέλη που απορρέουν από τις υπηρεσίες Ε & Α (39). Κατά γενικό κανόνα, οι διεθνείς δεσμεύσεις της ΕΕ σε διμερές ή πολυμερές επίπεδο δεν καλύπτουν τις υπηρεσίες αυτές. Σε περίπτωση που οι υπηρεσίες Ε & Α παρέχονται χωριστά και δικαιούχοι των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας που απορρέουν από την Ε & Α παραμένουν οι προμηθευτές —όπως συμβαίνει στην περίπτωση των προεμπορικών συμβάσεων— οι οικονομικοί φορείς από τρίτες χώρες δεν έχουν εξασφαλισμένη πρόσβαση. Μπορούν να υπόκεινται σε όρους σχετικά με τον τόπο εκτέλεσης.

Όταν παρέχονται αποτελέσματα στον τομέα της καινοτομίας, οι αγοραστές του δημόσιου τομέα πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι διαδικασίες αγοράς τους είναι σχεδιασμένες κατά τέτοιον τρόπο ώστε τόσο οι καινοτόμες όσο και οι παραδοσιακές λύσεις να μπορούν να ανταγωνίζονται επί ίσοις. Στην επίτευξη του στόχου αυτού μπορεί να συμβάλει τόσο βέλτιστη χρήση των λειτουργικών προδιαγραφών και των προδιαγραφών βάσει επιδόσεων όσο και η παροχή της δυνατότητας στους προμηθευτές να υποβάλλουν εναλλακτικές προσφορές.

Ορθή πρακτική

Γνώση της αγοράς και διαβούλευση με την αγορά

Ανοικτή και διαφανής διαβούλευση

Εξασφάλιση της υποστήριξης των υπεύθυνων λήψης πολιτικών αποφάσεων

Συνεργασία με άλλους αγοραστές του δημόσιου τομέα

Επιλογή κατάλληλης διαδικασίας σύναψης συμβάσεων

3.2.   Καθορισμός κριτηρίων ποιότητας στο πλαίσιο της διαδικασίας σύναψης δημόσιων συμβάσεων

Σαφής καθορισμός κριτηρίων ποιότητας στη συγγραφή υποχρεώσεων

Καθορισμός προτύπων ποιότητας μέσω κριτηρίων αποκλεισμού, επιλογής και ανάθεσης

Καθορισμός αυστηρών απαιτήσεων για τον έλεγχο της συμμόρφωσης με τα κριτήρια ποιότητας (χρήση προτύπων και σημάτων)

Εφαρμογή απαιτήσεων ποιότητας στις ρήτρες εκτέλεσης των συμβάσεων

Είναι σημαντικό να λαμβάνεται υπόψη ότι οι τεχνικές προδιαγραφές, οι απαιτήσεις και τα κριτήρια κατά τη φάση επιλογής και ανάθεσης, καθώς και οι ρήτρες εκτέλεσης της σύμβασης, θα πρέπει να συνδέονται πάντα με το αντικείμενο της σύμβασης.

Στις τεχνικές προδιαγραφές θα πρέπει να ορίζεται με σαφήνεια το αντικείμενο της σύμβασης, λαμβανομένων υπόψη όλων των απαιτήσεων ποιότητας που προσδιορίζονται στη διαδικασία προγραμματισμού. Οι τεχνικές προδιαγραφές μπορούν να περιλαμβάνουν την ειδική διαδικασία παραγωγής ή παροχής των ζητούμενων έργων, αγαθών ή υπηρεσιών σε οποιοδήποτε στάδιο του κύκλου ζωής τους (40). Στον μακρόπνοο σχεδιασμό των τεχνικών προδιαγραφών λαμβάνονται ήδη υπόψη τα απαιτούμενα αποδεικτικά μέσα.

Οι αγοραστές του δημόσιου τομέα μπορούν να απαιτήσουν, για παράδειγμα, τα αγορασθέντα αγαθά να είναι κατασκευασμένα από συγκεκριμένο υλικό ή να περιέχουν συγκεκριμένο ποσοστό ανακυκλωμένων ή επαναχρησιμοποιημένων υλικών. Είναι επίσης πιθανό να συμπεριληφθούν απαιτήσεις σχετικά με τον περιορισμό της χρήσης επικίνδυνων ουσιών στο προϊόν. Σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ, οι αγοραστές του δημόσιου τομέα έχουν ειδική υποχρέωση να λαμβάνουν υπόψη στις τεχνικές προδιαγραφές ελάχιστες απαιτήσεις προσβασιμότητας για τα προϊόντα, τις υπηρεσίες και το δομημένο περιβάλλον που προμηθεύονται και προορίζονται για χρήση από φυσικά πρόσωπα (41).

Άρθρο 18 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ

[…] 2. Τα κράτη μέλη λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα ώστε να εξασφαλίσουν ότι, κατά την εκτέλεση των δημόσιων συμβάσεων, οι οικονομικοί φορείς τηρούν τις ισχύουσες υποχρεώσεις στους τομείς του περιβαλλοντικού, κοινωνικού και εργατικού δικαίου, που έχουν θεσπισθεί με το ενωσιακό δίκαιο, το εθνικό δίκαιο, συλλογικές συμβάσεις ή διεθνείς διατάξεις περιβαλλοντικού, κοινωνικού και εργατικού δικαίου, οι οποίες απαριθμούνται στο παράρτημα X.

Άρθρο 57 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ

[…] 4. Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να αποκλείουν ή μπορούν να υποχρεώνονται από τα κράτη μέλη να αποκλείουν από τη συμμετοχή σε διαδικασία σύναψης σύμβασης οποιονδήποτε οικονομικό φορέα σε οποιαδήποτε από τις ακόλουθες καταστάσεις: α) εάν η αναθέτουσα αρχή μπορεί να αποδείξει με κατάλληλα μέσα αθέτηση των ισχυουσών υποχρεώσεων που προβλέπονται στο άρθρο 18 παράγραφος 2.

Τα κριτήρια αποκλεισμού διασφαλίζουν ότι ο αγοραστής του δημόσιου τομέα μπορεί να βασιστεί σε αξιόπιστους φορείς. Στις οδηγίες παρατίθενται οι λόγοι αποκλεισμού. Η διαφθορά, η απάτη, η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, η παιδική εργασία ή η εμπορία ανθρώπων, ποινικά αδικήματα και τρομοκρατικά εγκλήματα ή μια δεσμευτική απόφαση που πιστοποιεί τη μη καταβολή φόρων ή εισφορών κοινωνικής ασφάλισης πρέπει να οδηγούν σε αποκλεισμό από τη διαδικασία (42).

Σε άλλες περιπτώσεις, οι αγοραστές του δημόσιου τομέα μπορούν να επιλέξουν ή να υποχρεωθούν από το κράτος μέλος τους να αποκλείσουν κάποιον προσφέροντα λόγω συγκεκριμένης κατάστασης, η οποία θέτει σε κίνδυνο την αξιοπιστία τους (43). Αυτό ισχύει, για παράδειγμα, σε περίπτωση αθέτησης των κοινωνικών, εργασιακών και περιβαλλοντικών υποχρεώσεων που αναφέρονται στο άρθρο 18 παράγραφος 2 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ. Στην οδηγία παρατίθενται τα υποχρεωτικά διεθνή περιβαλλοντικά και εργασιακά πρότυπα που πρέπει να τηρούνται, ιδίως εκείνα που κατοχυρώνονται στις «βασικές» συμβάσεις της ΔΟΕ (44). Το άρθρο 71 παράγραφος 1 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ επεκτείνει την απαίτηση και στους υπεργολάβους. Σε ορισμένα κράτη μέλη, οι εθνικοί κανόνες προβλέπουν ρητά τον υποχρεωτικό αποκλεισμό των προσφερόντων που δεν τηρούν τις ισχύουσες περιβαλλοντικές, κοινωνικές και εργασιακές υποχρεώσεις.

Σε περίπτωση που ο αγοραστής του δημόσιου τομέα έχει επιφυλάξεις ως προς την εγκυρότητα ή τη γνησιότητα κάποιου απαιτούμενου εγγράφου σχετικά με την επαλήθευση των λόγων αποκλεισμού, μπορεί να ζητήσει πρόσθετες εξηγήσεις. Θα πρέπει να απαιτεί τεκμηρίωση από τρίτες χώρες σε επίσημη γλώσσα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με επικυρωμένη μετάφραση. Δύναται να απαιτήσει και άλλα μέσα εξακρίβωσης της γνησιότητας.

Διασφάλιση της τήρησης των περιβαλλοντικών, κοινωνικών και εργασιακών υποχρεώσεων

Αποκλεισμός προσφερόντων λόγω πρότερης αθέτησης υποχρεώσεων – προαιρετικός ή υποχρεωτικός

Υποχρέωση απόρριψης των προσφερόντων σε περίπτωση που η αθέτηση υποχρεώσεων οδηγεί στην υποβολή ασυνήθιστα χαμηλής προσφοράς

Υποχρέωση διασφάλισης της συμμόρφωσης κατά την εκτέλεση της σύμβασης, μεταξύ άλλων και από τους υπεργολάβους

Καθορισμός και επιβολή υψηλών κοινωνικών, περιβαλλοντικών και εργασιακών προτύπων

Καθορισμός των κριτηρίων επιλογής

Καθορισμός των απαιτήσεων εκτέλεσης της σύμβασης (π.χ. απαγόρευση της χρήσης ορισμένων χημικών ουσιών)

Καθορισμός κατάλληλων μηχανισμών υποβολής εκθέσεων και παρακολούθησης

Καθορισμός κυρώσεων ή άλλων συνεπειών της αθέτησης υποχρεώσεων

Επέκταση των υποχρεώσεων σε υπεργολάβους και προμηθευτές

Θα πρέπει να απαιτείται συνεργασία για τη διαμόρφωση βιώσιμων και υπεύθυνων αλυσίδων εφοδιασμού και εργασιακών υποχρεώσεων και να ελέγχεται διεξοδικά σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού, μεταξύ άλλων και στο επίπεδο των υπεργολάβων.

Ο καθορισμός των κατάλληλων κριτηρίων επιλογής είναι ουσιώδης ώστε να διασφαλίζεται ότι οι προσφέροντες θα έχουν την ικανότητα να εκτελέσουν τη σύμβαση. Στις κλειστές διαδικασίες και στις διαδικασίες με διαπραγμάτευση, καθώς και στους ανταγωνιστικούς διαλόγους, τα κριτήρια χρησιμοποιούνται για την επιλογή των επικρατέστερων υποψηφίων που καλούνται να υποβάλουν προσφορά. Οι οδηγίες (45) περιλαμβάνουν εξαντλητικό κατάλογο των κατηγοριών κριτηρίων που ενδέχεται να απαιτούνται και αφορούν τόσο την οικονομική επάρκεια του υποψηφίου όσο και την επαγγελματική καταλληλότητα, την τεχνική ικανότητα και την πείρα του.

Τα κριτήρια επιλογής μπορεί να περιλαμβάνουν ειδική κατάρτιση ή δεξιότητες της ομάδας που εκτελεί τη σύμβαση (π.χ. κατά τον χειρισμό επικίνδυνων υλικών ή την εγκατάσταση σύνθετης τεχνολογίας), επαγγελματικά προσόντα ή τη διαθεσιμότητα του αναγκαίου εξοπλισμού. Οι αγοραστές του δημόσιου τομέα μπορούν επίσης να απαιτήσουν απόδειξη της εμπειρίας των προσφερόντων όσον αφορά την εκτέλεση παρόμοιων ή συναφών έργων. Τα κριτήρια επιλογής, τα οποία πρέπει να είναι αυστηρά και ειδικά προσαρμοσμένα στα χαρακτηριστικά που είναι αναγκαία για την εκτέλεση της σύμβασης, μπορούν να είναι εξαιρετικά αποτελεσματικά για τη διασφάλιση του συμφέροντος του αγοραστή του δημόσιου τομέα, υπό την προϋπόθεση ότι δεν εισάγουν διακρίσεις.

Σε πάνω από το ήμισυ των διαδικασιών δημόσιων συμβάσεων χρησιμοποιείται ακόμη ως μοναδικό κριτήριο ανάθεσης η χαμηλότερη τιμή. Τα ποιοτικά κριτήρια εξακολουθούν να μην χρησιμοποιούνται επαρκώς, παρότι οι οδηγίες για τις δημόσιες συμβάσεις παρέχουν στους αγοραστές του δημόσιου τομέα μεγάλη ευελιξία αγορών με βάση τα κριτήρια οικονομικής αποδοτικότητας και ποιότητας. Οι αγοραστές του δημόσιου τομέα μπορούν και ενθαρρύνονται να λαμβάνουν υπόψη τη βέλτιστη σχέση τιμής-ποιότητας κατά την αξιολόγηση της πλέον συμφέρουσας από οικονομική άποψη προσφοράς.

Εάν οι αγοραστές του δημόσιου τομέα επιλέξουν να χρησιμοποιήσουν τη βέλτιστη σχέση τιμής-ποιότητας αντί της χαμηλότερης τιμής ή του χαμηλότερου κόστους, κατά την αξιολόγηση της προσφοράς λαμβάνονται υπόψη διάφορα κριτήρια, μεταξύ των οποίων κοινωνικές και περιβαλλοντικές παράμετροι, η ποιότητα και η τιμή ή το κόστος.

Για παράδειγμα, οι αγοραστές του δημόσιου τομέα ενδέχεται να προτιμήσουν υποψηφίους οι οποίοι:

προσφέρουν καλύτερες συνθήκες εργασίας κατά την εκτέλεση της σύμβασης,

ευνοούν την ένταξη εργαζομένων με αναπηρίες και εργαζομένων σε μειονεκτική θέση,

αξιοποιούν με έξυπνο τρόπο τις καινοτομίες προκειμένου να προσφέρουν λύσεις υψηλότερης ποιότητας ή χαμηλότερου κόστους και

προσφέρουν αγαθά τα οποία παράγονται με βιώσιμο τρόπο.

Αυτό ισχύει ανεξάρτητα από την ύπαρξη νομικών υποχρεώσεων για την παροχή των εν λόγω συνθηκών εργασίας ή την εκπλήρωση των κριτηρίων βιωσιμότητας.

Η κοστολόγηση κύκλου ζωής επιτρέπει επίσης την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των προϊόντων. Οι αναθέσεις που βασίζονται μόνο στο κριτήριο της τιμής δεν επιτρέπουν στους αγοραστές του δημόσιου τομέα να λαμβάνουν υπόψη το μακροπρόθεσμο κόστος και τα οφέλη των έργων, οδηγώντας έτσι σε χαμηλότερη οικονομική αποδοτικότητα. Ο υπολογισμός του κόστους του πλήρους κύκλου ζωής της δημόσιας σύμβασης είναι ιδιαίτερα σημαντικός για τα μακροπρόθεσμα έργα υποδομών, τα οποία τείνουν να έχουν υψηλό κόστος κεφαλαίου και λειτουργικό κόστος. Υπό αυτή την έννοια, ήδη από το 2013 (46) η Επιτροπή συνέστησε στα κράτη μέλη να χρησιμοποιούν τη μέθοδο περιβαλλοντικού αποτυπώματος προϊόντος ή τη μέθοδο περιβαλλοντικού αποτυπώματος οργανισμού για τον υπολογισμό του κύκλου ζωής. Η κοστολόγηση κύκλου ζωής μπορεί να περιλαμβάνει, για παράδειγμα, την εξόρυξη των πρώτων υλών και την αφαίρεση των προσμείξεων, την κατασκευή και άλλα στάδια παραγωγής έως το στάδιο της χρήσης και της διάθεσης.

Οι αγοραστές του δημόσιου τομέα θα πρέπει να επιλέγουν τα κριτήρια ανάθεσης που τους επιτρέπουν να αποκτούν έργα, αγαθά και υπηρεσίες που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους (47). Ο έξυπνος καθορισμός των κριτηρίων ανάθεσης, ώστε να επιβραβεύεται τόσο η ποιότητα όσο και η τιμή, αποτελεί σημαντική δυναμική για τους αγοραστές του δημόσιου τομέα όσον αφορά την τόνωση του ανταγωνισμού μεταξύ των προσφερόντων και την επίτευξη της καλύτερης δυνατής σχέσης κόστους ωφέλειας, με παράλληλη επιδίωξη στόχων στρατηγικής πολιτικής.

Η χρήση προτύπων, σημάτων ή πιστοποιήσεων στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων αποτελεί πρακτικό και αξιόπιστο τρόπο για την επαλήθευση, εκ μέρους των αγοραστών του δημόσιου τομέα, της συμμόρφωσης των υποψηφίων με ειδικές τομεακές ή ποιοτικές απαιτήσεις. Τα πρότυπα ή τα σήματα που χρησιμοποιούνται στις διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων αφορούν συνήθως τη διασφάλιση της ποιότητας, την περιβαλλοντική πιστοποίηση, τα οικολογικά σήματα, τα συστήματα περιβαλλοντικής διαχείρισης και τα προϊόντα δίκαιου εμπορίου. Τα σήματα και οι αντίστοιχες απαιτήσεις μπορούν να χρησιμοποιούνται για τον καθορισμό ελάχιστων προτύπων ποιότητας στις τεχνικές προδιαγραφές, ή για την επιβράβευση των πλέον φιλόδοξων προσφορών μέσω των κριτηρίων ανάθεσης. Οι υποψήφιοι οι οποίοι πληρούν τις απαιτήσεις σήμανσης, αλλά δεν έχουν αποκτήσει το σήμα, πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να αποδείξουν τη συμμόρφωσή τους με εναλλακτικά μέσα.

Οι αγοραστές του δημόσιου τομέα θα πρέπει να αναφέρονται μόνο σε πρότυπα που έχουν καταρτιστεί από ανεξάρτητους φορείς —κατά προτίμηση σε επίπεδο ΕΕ ή σε διεθνές επίπεδο, όπως το οικολογικό σήμα της ΕΕ (48), το σύστημα οικολογικής διαχείρισης και οικολογικού ελέγχου (EMAS), το περιβαλλοντικό αποτύπωμα προϊόντος/περιβαλλοντικό αποτύπωμα οργανισμού ή πιστοποιήσεις σε επίπεδο ΕΕ, όπως η σήμανση «CE»— ή από τον Διεθνή Οργανισμό Τυποποίησης (ISO). Η χρήση ευρωπαϊκών προτύπων, σημάτων ή πιστοποιήσεων διασφαλίζει τη συμμόρφωση των λύσεων με την ευρωπαϊκή νομοθεσία για την ασφάλεια, την προστασία της δημόσιας υγείας, το περιβάλλον κ.λπ. Όταν οι αγοραστές του δημόσιου τομέα απαιτούν εθνική ή περιφερειακή πιστοποίηση, υποχρεούνται να δέχονται ισοδύναμες πιστοποιήσεις από άλλα κράτη μέλη της ΕΕ ή άλλα αποδεικτικά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι πληρούται η απαίτηση. Οι σαφείς και ρητές απαιτήσεις όσον αφορά τον τρόπο παροχής αποδεικτικών στοιχείων σχετικά με την ισοδυναμία των προτύπων ποιότητας, ασφάλειας και προστασίας της δημόσιας υγείας μπορούν να συμβάλουν αποτελεσματικά στην εξασφάλιση υψηλών περιβαλλοντικών και λοιπών προτύπων.

Ένας αποτελεσματικός και ενδεδειγμένος τρόπος για την προώθηση προτύπων υψηλής ποιότητας είναι συχνά η προσθήκη αντίστοιχων ρητρών εκτέλεσης της σύμβασης. Οι ρήτρες αυτές μπορούν να αφορούν ποιοτικές πτυχές της εκτέλεσης της σύμβασης, συμπεριλαμβανομένων οικονομικών, κοινωνικών, περιβαλλοντικών, εργασιακών ή καινοτόμων χαρακτηριστικών. Οι ρήτρες εκτέλεσης της σύμβασης πρέπει να συνδέονται με το αντικείμενο της σύμβασης και δεν μπορούν να απαιτούν γενικές εταιρικές πολιτικές.

Είναι πιθανό να απαιτηθεί από τους αναδόχους να διασφαλίσουν ότι όλα τα προσφερόμενα αγαθά, ανεξάρτητα από την προέλευσή τους, πληρούν υψηλά επίπεδα ποιότητας, κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπα, πρότυπα που πρέπει να καθορίζονται με σαφήνεια στη συγγραφή υποχρεώσεων.

Για παράδειγμα, ο ανάδοχος ενδέχεται να υποχρεούται:

να προσλάβει υπαλλήλους από ορισμένες μειονεκτούσες κοινωνικές ομάδες,

να εξασφαλίσει στο προσωπικό επαγγελματική κατάρτιση ή κατάρτιση σε θέματα ασφάλειας σε σχέση με την ειδική εκτέλεση της σύμβασης,

να υποβάλλει εκθέσεις σχετικά με τις εκπομπές ή σχετικά με τα μέτρα για τον εντοπισμό και την πρόληψη παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων,

να θεσπίσει ειδικά μέτρα για τη διάθεση των αποβλήτων.

Στη σύμβαση ενδέχεται να χρησιμοποιούνται ειδικές ρήτρες εκτέλεσης, οι οποίες υποχρεώνουν τους φορείς να τηρούν κώδικα δεοντολογίας που τους επιβάλλει να κοινοποιούν πληροφορίες σχετικά με τους προμηθευτές τους και τη συμμόρφωσή τους με τους όρους εργασίας, καθώς και να εντοπίζουν, να προλαμβάνουν και να μετριάζουν τον κίνδυνο παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες αρχές των Ηνωμένων Εθνών για τις επιχειρήσεις και τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις κατευθυντήριες γραμμές του ΟΟΣΑ σχετικά με τη δέουσα επιμέλεια για την υπεύθυνη επιχειρηματική συμπεριφορά. Κατά την εκτέλεση της σύμβασης, οι αγοραστές του δημόσιου τομέα μπορούν επίσης να απαιτούν τη συμμόρφωση των προσφερόντων με τα βασικά διεθνή θεμελιώδη εργασιακά πρότυπα, ανεξάρτητα από τις νομικές υποχρεώσεις στη χώρα του προσφέροντος ή στον τόπο παραγωγής. Σε περίπτωση που διαπιστωθούν παραβάσεις, οι ανάδοχοι μπορεί να υποχρεωθούν να λάβουν μέτρα επιβολής της νομοθεσίας και να επιβάλουν στον προμηθευτή κυρώσεις, οι οποίες ενδέχεται να εκτείνονται έως και την αναστολή των δραστηριοτήτων προμήθειας.

Είναι πιθανό οι ανάδοχοι να υποχρεωθούν ρητά να τηρούν περιβαλλοντικά και κοινωνικά πρότυπα τα οποία δεν συνιστούν νομικές υποχρεώσεις που επιβάλλονται από το ενωσιακό ή το εθνικό δίκαιο. Αντίστοιχα, οι ξένοι ανάδοχοι μπορεί να υποχρεωθούν να συμμορφωθούν με τις νομικές υποχρεώσεις που υπέχει ο οικονομικός φορέας της ΕΕ κατά την εκτέλεση της σύμβασης, ανεξάρτητα από το αν υπόκεινται ή όχι στις ίδιες νομικές υποχρεώσεις. Οι εν λόγω απαιτήσεις μπορούν επίσης να εφαρμόζονται στην παραγωγή των αγαθών που αποτελούν αντικείμενο της σύμβασης.

Η μη τήρηση των όρων αυτών στην προσφορά συνεπάγεται την απόρριψη της προσφοράς. Οι εν λόγω απαιτήσεις συμβάλλουν στη διαμόρφωση ίσων όρων ανταγωνισμού, οι οποίοι ενδέχεται να είναι άνισοι λόγω των διαφορετικών νομικών απαιτήσεων στις χώρες καταγωγής του προσφέροντος ή των υπηρεσιών ή των αγαθών που προτείνει.

Ορθή πρακτική

Χρησιμοποιήστε το πλήρες εύρος των εργαλείων – αποκλεισμός, επιλογή, ανάθεση, εκτέλεση της σύμβασης

Προσαρμόστε τα κριτήριά σας σε κάθε συγκεκριμένη σύμβαση

Διασφαλίστε ότι όλοι οι προσφέροντες και οι προμηθευτές υποχρεούνται να πληρούν τις ίδιες απαιτήσεις

3.3.   Παρακολούθηση της εκτέλεσης της σύμβασης

Επιβάλετε την εφαρμογή προτύπων ποιότητας σε επίπεδο εκτέλεσης

Απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων

Σαφώς καθορισμένες κυρώσεις

Η χρήση κριτηρίων ποιότητας στις δημόσιες συμβάσεις είναι αποτελεσματική μόνο όταν ο αγοραστής του δημόσιου τομέα διασφαλίζει υψηλό επίπεδο εμπειρογνωμοσύνης κατά την κατάρτιση προσφορών και τη διαδικασία επιλογής και όταν παρακολουθεί την εκτέλεση της σύμβασης σε διαρκή βάση και με αποτελεσματικό τρόπο και βεβαιώνεται ότι, κατά την εκτέλεση της σύμβασης, ο ανάδοχος εξακολουθεί να τηρεί τις απαιτήσεις της υποβολής προσφορών.

Η παρακολούθηση των συμβάσεων μπορεί να λαμβάνει διάφορες μορφές και ενδέχεται να απαιτεί διάφορους βαθμούς δέσμευσης από την πλευρά του αγοραστή του δημόσιου τομέα: Οι όροι της σύμβασης μπορούν να συνοδεύονται από απαιτήσεις:

τακτικής υποβολής πληροφοριών σχετικά με ορισμένες πτυχές της εκτέλεσης,

συμπλήρωσης ερωτηματολογίων όσον αφορά τη συμμόρφωση με τις συμβατικές ρήτρες,

παροχής γραπτών αποδείξεων συμμόρφωσης ή

δυνατότητας διενέργειας επιτόπιων ελέγχων ή επιθεωρήσεων.

Οι ισχύουσες περιβαλλοντικές, κοινωνικές και εργασιακές υποχρεώσεις θα πρέπει να ελέγχονται πάντα διεξοδικά, μεταξύ άλλων και στο επίπεδο των υπεργολάβων, και, κατά περίπτωση, σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού. Η πρόβλεψη κυρώσεων και συστημάτων σταδιακής επιβολής των όρων παρέχει επίσης στους αγοραστές του δημόσιου τομέα τη δυνατότητα ελέγχου του αναδόχου κατά τη φάση εκτέλεσης της σύμβασης για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τους όρους της σύμβασης.

Η πρόβλεψη μεθόδων συνεργασίας με τον ανάδοχο, π.χ. με την απαίτηση παροχής εξηγήσεων, τον καθορισμό προθεσμιών για την αντιμετώπιση της κατάστασης ή την έκδοση προειδοποιήσεων, αυξάνει σε μεγάλο βαθμό τη διαπραγματευτική ισχύ του αγοραστή του δημόσιου τομέα.

Ο καθορισμός ρεαλιστικών όρων στις συμβάσεις και η χρήση μεθόδων παρακολούθησης αυξάνουν τις πιθανότητες ορθής εκτέλεσης της σύμβασης και διασφαλίζουν ότι οι ίσοι όροι ανταγωνισμού που δημιουργούνται κατά τον χρόνο έναρξης της σύμβασης διατηρούνται καθ' όλη τη διάρκεια της εκτέλεσης της σύμβασης.

Ορθή πρακτική

Μόνο η παρακολούθηση διασφαλίζει τη συμμόρφωση των αναδόχων με τις απαιτήσεις ΣΑΣ

Αναπτύξτε αποτελεσματικούς και απλούς μηχανισμούς παρακολούθησης

Αξιοποιήστε πλήρως το φάσμα των σύγχρονων εργαλείων επικοινωνίας για την παρακολούθηση εξ αποστάσεως

Συνεργαστείτε με ΜΚΟ ή εξειδικευμένους φορείς για την ανεξάρτητη παρακολούθηση των συμβάσεων

3.4.   Στην πράξη

Επίτευξη προτύπων υψηλής ποιότητας και ίσων όρων ανταγωνισμού

Οι αγοραστές του δημόσιου τομέα ενθαρρύνονται να χρησιμοποιούν τις δημόσιες συμβάσεις ως στρατηγικό εργαλείο για την προώθηση κοινωνικών στόχων, όπως οι κοινωνικοί και οικολογικοί στόχοι, καθώς και οι στόχοι καινοτομίας.

Οι αγοραστές του δημόσιου τομέα θα πρέπει να διασφαλίζουν κατά τον σχεδιασμό των δημόσιων συμβάσεών τους ότι οι προσφέροντες από την ΕΕ και τρίτες χώρες τηρούν τα ίδια πρότυπα, συμβάλλοντας έτσι στη διασφάλιση ίσων όρων ανταγωνισμού.

Κατά τον καθορισμό των απαιτήσεων υποβολής προσφορών, θα πρέπει να χρησιμοποιούν τεχνικές προδιαγραφές και κριτήρια αποκλεισμού, επιλογής και ανάθεσης για τον καθορισμό υψηλών προτύπων ποιότητας για όλους τους προσφέροντες, ανεξαρτήτως καταγωγής.

Θα πρέπει να χρησιμοποιούν ρήτρες εκτέλεσης της σύμβασης για να εξασφαλίζουν ότι όλοι οι οικονομικοί φορείς εφαρμόζουν αποτελεσματικά τα πρότυπα ποιότητας κατά την εκτέλεση της σύμβασης, ανεξάρτητα από τον τόπο παραγωγής.

Θα πρέπει να καθιερώσουν και να εφαρμόσουν αποτελεσματικούς μηχανισμούς παρακολούθησης για να διασφαλίσουν την τήρηση των προτύπων.

Ορισμένες κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής στηρίζουν τους αγοραστές του δημόσιου τομέα κατά την ενσωμάτωση των απαιτήσεων ποιότητας.

4.   Πρακτική βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρέχει πρακτική βοήθεια στους αγοραστές του δημόσιου τομέα και στα κράτη μέλη υπό διάφορες μορφές (49). Αυτό αποτελεί μέρος της εταιρικής σχέσης που δημιουργήθηκε με την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Να γίνουν οι δημόσιες συμβάσεις προμηθειών αποτελεσματικές μέσα στην Ευρώπη και για την Ευρώπη». Με τον τρόπο αυτόν, η Επιτροπή προωθεί την ανταλλαγή πληροφοριών, γνώσεων και εμπειριών. Η εν λόγω ανακοίνωση αποτέλεσε τη βάση ενός ευρέος πολιτικού διαλόγου, καθώς και της συνεργασίας και της σύμπραξης με τις εθνικές και τοπικές αρχές, τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς, με συντονιστή την Επιτροπή.

Για μεμονωμένα μεγάλα έργα υποδομής, η Επιτροπή προσφέρει βοήθεια μέσω του γραφείου υποστήριξης και του μηχανισμού κοινοποίησης στο πλαίσιο της «εκ των προτέρων αξιολόγησης των πτυχών των μεγάλων έργων υποδομής που αφορούν τις δημόσιες συμβάσεις» (50). Σε τέτοια έργα, οι αγοραστές του δημόσιου τομέα βρίσκονται αντιμέτωποι με υψηλότερο κίνδυνο να μην ολοκληρωθούν εγκαίρως και να μην καταστούν διαθέσιμα κατά τα προβλεπόμενα σημαντικά έργα υποδομής, να αυξηθεί το κόστος κατά τη φάση υλοποίησης για διάφορους λόγους ή να μετακυλισθούν οι κίνδυνοι στους αγοραστές του δημόσιου τομέα. Τα δημόσια κονδύλια ενδέχεται να δαπανηθούν κατά τέτοιον τρόπο ώστε να μην διασφαλίζεται πάντοτε η υψηλότερη δυνατή προστιθέμενη αξία για τους πολίτες και την κοινωνία. Ως εκ τούτου, οι αγοραστές του δημόσιου τομέα ενθαρρύνονται να αξιοποιήσουν κάθε διαθέσιμη βοήθεια.

Κατωτέρω παρατίθεται επισκόπηση των διαφόρων μηχανισμών παροχής διευκρινίσεων και βοήθειας (51).

Επισκόπηση της πρακτικής βοήθειας

Το γραφείο υποστήριξης (helpdesk) και η διαδικασία κοινοποίησης για τα μεγάλα έργα υποδομής·

Δίκτυα ενδιαφερομένων, συμπεριλαμβανομένων εργαστηρίων, ιδίως όσον αφορά τις πράσινες και κοινωνικές δημόσιες συμβάσεις, και της επαγγελματοποίησης·

Τακτικές διασκέψεις υψηλού επιπέδου σχετικά με διάφορα θεματικά ζητήματα, συμπεριλαμβανομένων των κριτηρίων ανάθεσης, των στρατηγικών προμηθειών, της διαφάνειας, της επαγγελματοποίησης, των μεγάλων υποδομών, της βελτίωσης της πρόσβασης σε δημόσιες συμβάσεις, του ψηφιακού μετασχηματισμού και των νέων έργων και προκλήσεων·

Κέντρο ηλεκτρονικών δεξιοτήτων «εργαλεία στήριξης για τους αγοραστές του Δημοσίου»·

Έκδοση κατευθυντήριων γραμμών, μεταξύ άλλων για τις δημόσιες συμβάσεις καινοτομίας, τις πράσινες δημόσιες συμβάσεις, τις κοινωνικές δημόσιες συμβάσεις, τις δημόσιες συμβάσεις στον τομέα της άμυνας, καθώς και για τους επαγγελματίες που ασχολούνται με ευρωπαϊκά κονδύλια.

5.   Συνοπτικά

Το νομικό πλαίσιο και οι ευκαιρίες του

Το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο της ΕΕ για τις δημόσιες συμβάσεις περιλαμβάνει οδηγίες που ρυθμίζουν τις δημόσιες συμβάσεις, τις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, τις συμβάσεις παραχώρησης και τις δημόσιες συμβάσεις στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας, καθώς και την πρόσβαση σε διαδικασίες επανεξέτασης. Οι κανόνες που περιέχονται στις εν λόγω νομικές πράξεις παρέχουν στους αγοραστές του δημόσιου τομέα σε ολόκληρη την ΕΕ υψηλό βαθμό ευελιξίας όσον αφορά την αγορά αγαθών, υπηρεσιών και έργων:

παρέχουν τη δυνατότητα χρήσης ποιοτικών κριτηρίων και τη δυνατότητα ανάθεσης συμβάσεων με βάση τη βέλτιστη σχέση τιμής-ποιότητας και την κοστολόγηση του κύκλου ζωής·

τους επιτρέπουν να επιλέξουν την πλέον κατάλληλη και αποτελεσματική διαδικασία σύναψης συμβάσεων·

τους επιτρέπουν επίσης να επιλέγουν τις απαιτήσεις ποιότητας που θα συμπεριληφθούν στη συγγραφή υποχρεώσεων·

τους προσφέρουν μηχανισμούς για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με τις περιβαλλοντικές, κοινωνικές και εργασιακές υποχρεώσεις·

τους παρέχουν υψηλό βαθμό ελευθερίας όσον αφορά την προετοιμασία της διαδικασίας υποβολής προσφορών μέσω της διαβούλευσής τους με την αγορά και με τους ενδιαφερόμενους·

τους εφοδιάζουν με μέσα για τον χειρισμό των προσφορών που έχουν ασυνήθιστα χαμηλή τιμή·

καθορίζουν τους προσφέροντες από τρίτες χώρες οι οποίοι διαθέτουν εξασφαλισμένη πρόσβαση στην αγορά δημόσιων συμβάσεων της ΕΕ.

Συνολικά, οι οδηγίες παρέχουν στους αγοραστές του δημόσιου τομέα ευρεία ευελιξία ώστε να είναι σε θέση να προσαρμόσουν τις δημόσιες συμβάσεις τους ανάλογα με τις ανάγκες τους.

Ερωτήσεις και απαντήσεις

Μπορεί ένας αγοραστής του δημόσιου τομέα να απαιτήσει τη συμμόρφωση με εργασιακά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπα που βαίνουν πέραν των νομικών απαιτήσεων στον τόπο εκτέλεσης της σύμβασης;

Ναι, ο αγοραστής του δημόσιου τομέα μπορεί να θέτει απαιτήσεις αυτού του είδους υπό την προϋπόθεση ότι δεν εισάγουν διακρίσεις, συνδέονται με το αντικείμενο της σύμβασης και είναι συμβατές με το δίκαιο της Ένωσης.

Δεν είναι άδικο να απαιτείται από τους προσφέροντες να συμμορφώνονται με εργασιακά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπα τα οποία βαίνουν πέραν των νομικών τους υποχρεώσεων;

Όχι, οι νομικές υποχρεώσεις μπορεί να διαφοροποιούνται σε πολύ μεγάλο βαθμό, ανάλογα με τον τόπο εγκατάστασης του προσφέροντος ή τον τόπο παραγωγής των αγαθών. Η απαίτηση συμμόρφωσης μόνο με το τοπικό δίκαιο μπορεί να συνεπάγεται στρεβλώσεις του ανταγωνισμού. Οι ειδικές απαιτήσεις που ισχύουν για όλους τους προσφέροντες και τα αγαθά συμβάλλουν στη δημιουργία ίσων όρων ανταγωνισμού.

Πώς θα πρέπει να προετοιμαστεί ένας αγοραστής του δημόσιου τομέα για μια προσφορά στην οποία σκοπεύει να χρησιμοποιήσει κριτήρια ποιότητας;

Οι αγοραστές του δημόσιου τομέα θα πρέπει να ξεκινούν με τη διενέργεια αξιολόγησης των αναγκών τους και των πιθανών λύσεων. Μπορούν να συμβουλεύονται τους συμμετέχοντες στην αγορά και άλλους ενδιαφερόμενους. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί κάθε χρήσιμο εργαλείο, υπό την προϋπόθεση ότι ο αγοραστής του δημόσιου τομέα ενεργεί με διαφάνεια και αντιμετωπίζει όλους τους υποψήφιους προσφέροντες επί ίσοις όροις.

Δημιουργεί ο καθορισμός πολυάριθμων κριτηρίων ποιότητας και η εφαρμογή τους σε όλους τους προσφέροντες μόνο διοικητική επιβάρυνση;

Ο καθορισμός απαιτήσεων ποιότητας επιτρέπει στον αγοραστή να επενδύσει σε περισσότερο βιώσιμα, κοινωνικά υπεύθυνα και καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες, και να εξασφαλίσει θεμιτό ανταγωνισμό προς όφελος των πολιτών. Εναπόκειται σε κάθε αγοραστή του δημόσιου τομέα να αποφασίσει ποιος είναι ο πλέον αποτελεσματικός τρόπος αξιοποίησης του δημόσιου χρήματος για την επίτευξη του επιθυμητού αποτελέσματος. Η ευελιξία αυτή συνοδεύεται από ορισμένες υποχρεώσεις, όπως η διασφάλιση επαρκούς παρακολούθησης.

Πώς μπορούν να ενσωματωθούν τα κριτήρια ποιότητας και βιωσιμότητας στη συγγραφή υποχρεώσεων;

Οι αγοραστές του δημόσιου τομέα διαθέτουν υψηλό βαθμό ευελιξίας. Μπορούν να ενσωματώσουν τις εν λόγω παραμέτρους στα κριτήρια επιλογής, στις τεχνικές προδιαγραφές, στα κριτήρια ανάθεσης και στις ρήτρες εκτέλεσης της σύμβασης, υπό την προϋπόθεση ότι συνδέονται με το αντικείμενο της σύμβασης. Οι παράμετροι αυτές θα πρέπει να καθορίζονται με σαφήνεια, να είναι αντικειμενικές και να μην εισάγουν διακρίσεις μεταξύ των πιθανών προσφερόντων, ώστε να δημιουργούνται ίσοι όροι ανταγωνισμού στο πλαίσιο των οποίων οι προσφέροντες μπορούν να ανταγωνίζονται βάσει των ίδιων υψηλών κριτηρίων ποιότητας.

Μπορεί η αθέτηση περιβαλλοντικών, κοινωνικών και εργασιακών υποχρεώσεων να οδηγήσει στον αποκλεισμό κάποιου προσφέροντος;

Ναι, οι αγοραστές του δημόσιου τομέα έχουν τη δυνατότητα να αποκλείσουν έναν προσφέροντα ο οποίος δεν τηρεί τις ισχύουσες περιβαλλοντικές, κοινωνικές και εργασιακές υποχρεώσεις.

Είναι δυνατόν για τον αγοραστή του δημόσιου τομέα να επαληθεύσει τη συμμόρφωση με τους νομικούς και τους ειδικούς όρους για τους προσφέροντες και τα αγαθά;

Ο αγοραστής του δημόσιου τομέα έχει στη διάθεσή του ευρύ φάσμα δυνατοτήτων για την επαλήθευση της συμμόρφωσης με τους εν λόγω όρους. Μπορεί, π.χ. να ζητήσει εκθέσεις από τον προσφέροντα, από ανεξάρτητους ελεγκτικούς της ποιότητας φορείς ή από μη κυβερνητικές οργανώσεις.

Έχουν όλοι οι οικονομικοί φορείς ανά τον κόσμο δικαίωμα πρόσβασης στις αγορές δημόσιων συμβάσεων της ΕΕ;

Όχι, μόνο οι φορείς που καλύπτονται από πολυμερείς και διμερείς εμπορικές συμφωνίες έχουν εξασφαλισμένη πρόσβαση στις αγορές δημόσιων συμβάσεων της ΕΕ.

Τι θα πρέπει να κάνει ένας αγοραστής του δημόσιου τομέα εάν έχει υπόνοιες ότι η τιμή που προτείνει ένας προσφέρων τρίτης χώρας είναι υπερβολικά χαμηλή; Παρέχεται δυνατότητα περαιτέρω διερεύνησης;

Ναι, και μάλιστα η περαιτέρω διερεύνηση δεν είναι απλώς εφικτή, αλλά συνιστάται προκειμένου ο αγοραστής του δημόσιου τομέα να είναι σε θέση να διασφαλίσει την αξιοπιστία της προσφοράς και ίσους όρους ανταγωνισμού μεταξύ όλων των συμμετεχόντων στον διαγωνισμό.

Τι είδους πληροφορίες μπορούν να ζητηθούν προκειμένου να ελεγχθεί αν η προσφορά είναι ασυνήθιστα χαμηλή;

Κάθε πληροφορία η οποία μπορεί να βοηθήσει τον αγοραστή του δημόσιου τομέα να εκτιμήσει τη βιωσιμότητα της προσφοράς.

Πότε θα πρέπει να απορριφθεί μια προσφορά ως ασυνήθιστα χαμηλή;

Μια προσφορά μπορεί να απορριφθεί όταν ο αγοραστής του δημόσιου τομέα δεν έχει πειστεί από τις εξηγήσεις του προσφέροντος.

Εργαλεία στήριξης και έγγραφα καθοδήγησης της Επιτροπής στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων

Ανακοίνωση της Επιτροπής: Να γίνουν οι δημόσιες συμβάσεις προμηθειών αποτελεσματικές μέσα στην Ευρώπη και για την Ευρώπη: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=COM%3A2017%3A572%3AFIN

Ιστότοπος της Επιτροπής για τις δημόσιες συμβάσεις: https://ec.europa.eu/growth/single-market/public-procurement_el

Κέντρο ηλεκτρονικών δεξιοτήτων «εργαλεία στήριξης για τους αγοραστές του Δημοσίου»:

https://ec.europa.eu/info/policies/public-procurement/support-tools-public-buyers_el

Σύσταση (ΕΕ) 2017/1805 της Επιτροπής, της 3ης Οκτωβρίου 2017, για την επαγγελματοποίηση του τομέα των δημόσιων συμβάσεων — Δημιουργία δομής για την επαγγελματοποίηση των δημόσιων συμβάσεων (ΕΕ L 259 της 7.10.2017, σ. 28)

Ανακοίνωση της Επιτροπής: Το κλείσιμο του κύκλου – Ένα σχέδιο δράσης της ΕΕ για την κυκλική οικονομία: http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=CELEX:52015DC0614

Public procurement for a circular economy (good practice and guidance)(Δημόσιες συμβάσεις για κυκλική οικονομία — ορθή πρακτική και κατευθύνσεις): http://ec.europa.eu/environment/gpp/pdf/Public_procurement_circular_economy_brochure.pdf

Πράσινες αγορές! — Εγχειρίδιο για τις πράσινες δημόσιες συμβάσεις: http://ec.europa.eu/environment/gpp/pdf/handbook_2016_el.pdf

Κριτήρια της ΕΕ για τις ΠΔΣ: http://ec.europa.eu/environment/gpp/eu_gpp_criteria_en.htm

Ορθές πρακτικές ΠΔΣ: http://ec.europa.eu/environment/gpp/case_group_en.htm

Γραφείο υποστήριξης για τις πράσινες δημόσιες συμβάσεις (GPP Help Desk): http://ec.europa.eu/environment/gpp/helpdesk.htm

Εργαλειοθήκη κατάρτισης σε θέματα ΠΔΣ για αγοραστές του δημόσιου τομέα: http://ec.europa.eu/environment/gpp/toolkit_en.htm

Προγράμματα κατάρτισης ΠΔΣ: http://ec.europa.eu/environment/gpp/index_en.htm

Εργαλεία κοστολόγησης του κύκλου ζωής για ΠΔΣ: http://ec.europa.eu/environment/gpp/lcc.htm

Μέθοδος περιβαλλοντικού αποτυπώματος προϊόντος/οργανισμού: http://ec.europa.eu/environment/eussd/smgp/policy_footprint.htm

Σεμινάρια «Buying for Social Impact» (για αγορές κοινωνικού αντικτύπου): https://www.aeidl.eu/en/projects/social-development/bsi-buying-for-social-impact.html

Buying Social – a guide to taking account of social considerations in public procurement (κοινωνικές αγορές — οδηγός συνεκτίμησης κοινωνικών παραμέτρων στις δημόσιες συμβάσεις): \\NET1.cec.eu.int\homes\083\lupilaa\Social\Buying Social guide EMPL-MARKT.pdf

Κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής για τις δημόσιες συμβάσεις καινοτομίας: https://ec.europa.eu/transparency/regdoc/rep/3/2018/EL/C-2018-3051-F1-EL-MAIN-PART-1.PDF

Εργαλειοθήκη για τις δημόσιες συμβάσεις καινοτομίας, Ευρωπαϊκή βοήθεια για τις δημόσιες συμβάσεις καινοτομίας: http://www.eafip.eu/

Ευρωπαϊκό δίκτυο κέντρων ικανοτήτων στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων καινοτομίας: http://www.procure2innovate.eu/

Δημόσιες συμβάσεις - Έγγραφο καθοδήγησης για επαγγελματίες: https://ec.europa.eu/regional_policy/el/information/publications/guidelines/2015/public-procurement-guidance-for-practitioners

Κατευθύνσεις της Επιτροπής για τις συνεργατικές προμήθειες στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=uriserv:OJ.C_.2019.157.01.0001.01.ENG&toc=OJ:C:2019:157:TOC

Κατευθυντήριες γραμμές για την ανάθεση συμβάσεων μεταξύ κυβερνήσεων στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:32018H0624

Σύσταση (ΕΕ) 2018/624 της Επιτροπής, της 20ής Απριλίου 2018, για τη διασυνοριακή πρόσβαση των υποπρομηθευτών και των ΜΜΕ του τομέα της άμυνας στην αγορά (ΕΕ L 102 της 23.4.2018, σ. 87)


(1)  JOIN (2019)5.

(2)  Σύνοδος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 21ης και 22ας Μαρτίου 2019, EUCO 1/19.

(3)  Τροποποιημένη πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την πρόσβαση των αγαθών και υπηρεσιών τρίτων χωρών στην εσωτερική αγορά της Ένωσης στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων και τις διαδικασίες που υποστηρίζουν τις διαπραγματεύσεις σχετικά με την πρόσβαση των αγαθών και υπηρεσιών της Ένωσης στις αγορές δημοσίων συμβάσεων τρίτων χωρών, COM (2016)34 final.

(4)  Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών «Να γίνουν οι δημόσιες συμβάσεις προμηθειών αποτελεσματικές μέσα στην Ευρώπη και για την Ευρώπη», COM (2017) 572 final.

(5)  Ενοποιημένη έκδοση της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ C 326 της 26.10.2012, σ. 1).

(6)  https://www.wto.org/english/tratop_e/gproc_e/gp_gpa_e.htm

(7)  Το παρόν έγγραφο δεν έχει νομικά δεσμευτικό χαρακτήρα. Παρότι στο έγγραφο παραφράζονται ενίοτε οι διατάξεις της νομοθεσίας της ΕΕ, στόχος του δεν είναι η προσθήκη ή η αφαίρεση δικαιωμάτων και υποχρεώσεων που προβλέπονται στην εν λόγω νομοθεσία. Στον βαθμό που το έγγραφο θα μπορούσε να εκληφθεί ως ερμηνεία της νομοθεσίας της ΕΕ, είναι σκόπιμο να υπογραμμιστεί ότι μόνο το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι αρμόδιο να παρέχει νομικά δεσμευτική ερμηνεία του δικαίου της ΕΕ. Τα παραδείγματα που αναφέρονται στο παρόν έγγραφο δεν έχουν επαληθευτεί ως προς τη συμμόρφωσή τους με το δίκαιο της ΕΕ.

(8)  Σύμφωνα με το ισχύον κείμενο της ΣΔΣ, τα σχετικά παραρτήματα που αναφέρονται στο άρθρο 25 αντιστοιχούν πλέον στα 1, 2, 4, 5, 6 και 7.

(9)  Βλέπε σχετικά το άρθρο 25 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ και το άρθρο 43 της οδηγίας 2014/25/ΕΕ.

(10)  Τροποποιημένη πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την πρόσβαση των αγαθών και υπηρεσιών τρίτων χωρών στην εσωτερική αγορά της Ένωσης στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων και τις διαδικασίες που υποστηρίζουν τις διαπραγματεύσεις σχετικά με την πρόσβαση των αγαθών και υπηρεσιών της Ένωσης στις αγορές δημοσίων συμβάσεων τρίτων χωρών, COM(2016) 34 final.

(11)  Σύνοδος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 21ης και 22ας Μαρτίου 2019, EUCO 1/19.

(12)  Συνδυαστική ανάγνωση του άρθρου 85 παράγραφος 1 με το άρθρο 85 παράγραφος 2 της οδηγίας 2014/25/ΕΕ.

(13)  Σύμφωνα με το ισχύον κείμενο της GPA, οι σχετικές διατάξεις δεν περιλαμβάνονται πλέον στο άρθρο ΧΧΙΙΙ αλλά στο άρθρο ΙΙΙ.

(14)  ΕΕ L 216 της 20.8.2009, σ. 76.

(15)  Τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν την απόφαση αυτή με γνώμονα την αξιοποίηση του χρήματος, αναγνωρίζοντας την ανάγκη για μια παγκοσμίως ανταγωνιστική αμυντική βιομηχανική και τεχνολογική βάση στην Ευρώπη, τη σημασία ανοιχτών και δίκαιων αγορών και την επίτευξη αμοιβαίων οφελών. Η εν λόγω απόφαση θα μπορούσε επίσης να είναι επιλεκτική, δηλαδή να επιτρέπονται μόνο οικονομικοί φορείς από όλες ή ορισμένες χώρες της ΣΔΣ, αλλά όχι από άλλες τρίτες χώρες (χώρες εκτός του ΕΟΧ οι οποίες δεν είναι μέλη της ΣΔΣ και με τις οποίες η ΕΕ δεν έχει συνάψει διμερείς συμφωνίες για το άνοιγμα των αγορών δημόσιων συμβάσεων).

(16)  Βλέπε δεύτερη παράγραφο της αιτιολογικής σκέψης 18 της οδηγίας 2009/81/ΕΚ.

(17)  Οδηγία (ΕΕ) 2016/1148 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 6ης Ιουλίου 2016, σχετικά με μέτρα για υψηλό κοινό επίπεδο ασφάλειας συστημάτων δικτύου και πληροφοριών σε ολόκληρη την Ένωση.

(18)  Άρθρο 21 της οδηγίας 2009/81/ΕΚ.

(19)  Ο καθορισμός των ουσιωδών συμφερόντων ασφάλειας κάθε κράτους μέλους παραμένει στην αποκλειστική ευθύνη του, όπως αναφέρεται στην αιτιολογική σκέψη 16 της οδηγίας (βλέπε επίσης απόφαση της 30ής Σεπτεμβρίου 2003 στην υπόθεση T-26/01).

(20)  Βλέπε απόφαση ΔΕΕ της 13ης Δεκεμβρίου 2007 στην υπόθεση C-337/06 Bayerischer Rundfunk, σκέψη 64.

(21)  Βλέπε σκέψη 68 της απόφασης στις συνεκδικασθείσες υποθέσεις C-285/99 και C-286/99, Impresa Lombardini SpA.

(22)  Μια τέτοια «σχετική» σύγκριση (η οποία περιλαμβάνει όλες τις προσφορές που έχουν υποβληθεί) μπορεί να είναι προτιμότερη σε περιπτώσεις στις οποίες ο αριθμός των προσφορών που έχουν παραληφθεί είναι επαρκής, δεδομένου ότι η εν λόγω σύγκριση είναι πιθανό να αντανακλά καλύτερα τις συνθήκες της αγοράς.

(23)  ΔΕΕ, συνεκδικασθείσες υποθέσεις C-285/99 και C-286/99, σκέψεις 43 και 73.

(24)  ΔΕΕ, συνεκδικασθείσες υποθέσεις C-285/99 και C-286/99, σκέψεις 43 και 55.

(25)  ΔΕΕ, συνεκδικασθείσες υποθέσεις C-285/99 και C-286/99, σκέψη 51.

(26)  Άρθρο 69 παράγραφος 2 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ.

(27)  Άρθρο 69 παράγραφος 2 στοιχείο δ) και άρθρο 69 παράγραφος 3.

(28)  Άρθρο 18 παράγραφος 2 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ.

(29)  απόφαση του Γενικού Δικαστηρίου, υπόθεση T-422/11, Computer Resources International, σκέψη 87.

(30)  Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών «Να γίνουν οι δημόσιες συμβάσεις προμηθειών αποτελεσματικές μέσα στην Ευρώπη και για την Ευρώπη», COM(2017) 572 final.

(31)  Για παράδειγμα, οι στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (ΣΒΑ), και ιδίως ο στόχος 12.7 των ΣΒΑ (Προαγωγή των βιώσιμων πρακτικών δημόσιων συμβάσεων, σύμφωνα με τις εθνικές πολιτικές και τις προτεραιότητες). Στο ψήφισμα της Περιβαλλοντικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών του Μαρτίου 2019 καλούνται όλα τα κράτη μέλη να εργαστούν για την επίτευξη βιώσιμης κατανάλωσης και παραγωγής, να αναπτύξουν πολιτικές βιώσιμων δημόσιων συμβάσεων και να επικαιροποιήσουν τα νομικά τους πλαίσια για τις δημόσιες συμβάσεις σύμφωνα με τη δέσμευσή τους για την επίτευξη του στόχου 12.7 των ΣΒΑ· βλέπε ψήφισμα:

http://wedocs.unep.org/bitstream/handle/20.500.11822/28517/English.pdf?sequence=3&isAllowed=y

(32)  Οδηγία (ΕΕ) 2019/1161 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Ιουνίου 2019, για την τροποποίηση της οδηγίας 2009/33/ΕΚ σχετικά με την προώθηση καθαρών και ενεργειακώς αποδοτικών οχημάτων οδικών μεταφορών (ΕΕ L 188 της 12.7.2019, σ. 116).

(33)  http://ec.europa.eu/environment/gpp/eu_gpp_criteria_en.htm

Στο διεθνές πλαίσιο, ιδιαίτερα σημαντικές είναι οι ακόλουθες ομάδες προϊόντων: ΠΔΣ Υπολογιστές και οθόνες (2016), Οδικές μεταφορές (2019), Ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης (2014). Για κάθε κριτήριο, το σύνολο των κριτηρίων της ΕΕ για τις ΠΔΣ καθορίζει αν θα πρέπει να χρησιμοποιείται ως κριτήριο επιλογής, τεχνική προδιαγραφή, κριτήριο ανάθεσης ή ρήτρα εκτέλεσης της σύμβασης. Τα κριτήρια των ΠΔΣ βασίζονται σε δεδομένα από μια βάση τεκμηρίωσης, στα υφιστάμενα κριτήρια οικολογικών σημάτων και σε στοιχεία που συλλέγουν οι ενδιαφερόμενοι από τη βιομηχανία, την κοινωνία των πολιτών και τα κράτη μέλη. Η βάση τεκμηρίωσης χρησιμοποιεί διαθέσιμα επιστημονικά στοιχεία και δεδομένα, υιοθετεί προσέγγιση βάσει κύκλου ζωής και εμπλέκει τους ενδιαφερόμενους φορείς, οι οποίοι συναντώνται για να συζητήσουν σχετικά θέματα και να καταλήξουν σε συναίνεση.

(34)  http://ec.europa.eu/environment/gpp/pdf/handbook_2016_el.pdf

(35)  http://ec.europa.eu/environment/gpp/toolkit_en.htm

(36)  http://ec.europa.eu/environment/gpp/case_group_en.htm

(37)  Για περισσότερες πληροφορίες: Κατευθυντήριες γραμμές για τις δημόσιες συμβάσεις καινοτομίας C(2018) 3051 final, δημοσιεύθηκε στις 15.5.2018, http://ec.europa.eu/transparency/regdoc/rep/3/2018/EL/C-2018-3051-F1-EL-MAIN-PART-1.PDF

(38)  Το άρθρο 40 της οδηγίας 24/2014/ΕΕ και το άρθρο 58 της οδηγίας 25/2014/ΕΕ περιλαμβάνουν διατάξεις για τις προκαταρκτικές διαβουλεύσεις της αγοράς.

(39)  COM (2007) 799 τελικό και σχετικό έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής SEC(2007)1668 «Προ-εμπορικές δημόσιες συμβάσεις: προώθηση της καινοτομίας για την εξασφάλιση βιώσιμων και ποιοτικών δημόσιων υπηρεσιών στην Ευρώπη».

(40)  Άρθρο 42 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ.

(41)  Στις 13 Μαρτίου 2019 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξέδωσε την ευρωπαϊκή πράξη για την προσβασιμότητα (οδηγία 2019/882 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Απριλίου 2019, σχετικά με τις απαιτήσεις προσβασιμότητας προϊόντων και υπηρεσιών). Η εν λόγω πράξη θεσπίζει υποχρεωτικές ευρωπαϊκές απαιτήσεις για ορισμένα προϊόντα και υπηρεσίες, μεταξύ άλλων και στο πλαίσιο της ανάθεσης δημόσιων συμβάσεων.

(42)  Άρθρο 57 παράγραφοι 1 και 2 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ. Βλέπε επίσης άρθρο 80 παράγραφος 1 της οδηγίας 2014/25/ΕΕ.

(43)  Στο άρθρο 57 παράγραφος 4 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ παρατίθεται εξαντλητικός κατάλογος των σχετικών κατηγοριών.

(44)  Σύμβαση αριθ. 87 της ΔΟΕ περί συνδικαλιστικής ελευθερίας και προστασίας συνδικαλιστικού δικαιώματος· σύμβαση αριθ. 98 περί συνδικαλιστικού δικαιώματος και συλλογικών διαπραγματεύσεων· σύμβαση αριθ. 29 για την αναγκαστική εργασία· σύμβαση αριθ. 105 για την κατάργηση της αναγκαστικής εργασίας· σύμβαση αριθ. 138 για την ελάχιστη ηλικία απασχόλησης· σύμβαση αριθ. 111 για την εισαγωγή διακρίσεων (εργασία και απασχόληση)· σύμβαση αριθ. 100 σχετικά με την ίση αμοιβή· σύμβαση αριθ. 182 σχετικά με τις χειρότερες μορφές παιδικής εργασίας.

(45)  Άρθρο 58 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ. Βλέπε επίσης άρθρο 80 παράγραφος 2 της οδηγίας 2014/25/ΕΕ.

(46)  Σύσταση 2013/179/ΕΕ της Επιτροπής, της 9ης Απριλίου 2013, σχετικά με τη χρήση κοινών μεθόδων για τη μέτρηση και τη γνωστοποίηση των περιβαλλοντικών επιδόσεων κατά τον κύκλο ζωής των προϊόντων και των οργανισμών (ΕΕ L 124 της 4.5.2013, σ. 1). Βλέπε επίσης τις εξελίξεις στο πλαίσιο της φάσης EU Pilot και της μεταβατικής φάσης: http://ec.europa.eu/environment/eussd/smgp/index.htm

(47)  Βλέπε αιτιολογική σκέψη 92 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ.

(48)  www.ecolabel.eu

(49)  https://ec.europa.eu/growth/single-market/public-procurement_el

(50)  Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών «Στήριξη των επενδύσεων μέσα από προαιρετική εκ των προτέρων αξιολόγηση των πτυχών των μεγάλων έργων υποδομής που άπτονται των δημόσιων συμβάσεων» COM(2017) 573.

(51)  Όλες οι σχετικές παραπομπές και οι σύνδεσμοι περιλαμβάνονται στο τμήμα «5. Συνοπτικά».


IV Πληροφορίες

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΡΟΕΡΧΟΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΤΑ ΘΕΣΜΙΚΑ ΚΑΙ ΛΟΙΠΑ ΟΡΓΑΝΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

Ευρωπαϊκή Επιτροπή

13.8.2019   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 271/67


Ισοτιμίες του ευρώ (1)

12 Αυγούστου 2019

(2019/C 271/03)

1 ευρώ =


 

Νομισματική μονάδα

Ισοτιμία

USD

δολάριο ΗΠΑ

1,1194

JPY

ιαπωνικό γιεν

117,69

DKK

δανική κορόνα

7,4633

GBP

λίρα στερλίνα

0,92615

SEK

σουηδική κορόνα

10,7315

CHF

ελβετικό φράγκο

1,0876

ISK

ισλανδική κορόνα

137,50

NOK

νορβηγική κορόνα

10,0003

BGN

βουλγαρικό λεβ

1,9558

CZK

τσεχική κορόνα

25,831

HUF

ουγγρικό φιορίνι

324,65

PLN

πολωνικό ζλότι

4,3275

RON

ρουμανικό λέου

4,7250

TRY

τουρκική λίρα

6,2161

AUD

δολάριο Αυστραλίας

1,6589

CAD

δολάριο Καναδά

1,4807

HKD

δολάριο Χονγκ Κονγκ

8,7825

NZD

δολάριο Νέας Ζηλανδίας

1,7352

SGD

δολάριο Σιγκαπούρης

1,5520

KRW

ουόν Νότιας Κορέας

1 364,55

ZAR

νοτιοαφρικανικό ραντ

17,2164

CNY

κινεζικό ρενμινπί γιουάν

7,9014

HRK

κροατική κούνα

7,3908

IDR

ρουπία Ινδονησίας

15 951,00

MYR

μαλαισιανό ρινγκίτ

4,7022

PHP

πέσο Φιλιππινών

58,424

RUB

ρωσικό ρούβλι

73,4092

THB

ταϊλανδικό μπατ

34,506

BRL

ρεάλ Βραζιλίας

4,4660

MXN

πέσο Μεξικού

21,9971

INR

ινδική ρουπία

79,7460


(1)  Πηγή: Ισοτιμίες αναφοράς που δημοσιεύονται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.


13.8.2019   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 271/68


ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

της 8ης Αυγούστου 2019

σχετικά με τη δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης της αίτησης καταχώρισης ονομασίας που αναφέρεται στο άρθρο 49 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου

«Αρσενικό Νάξου» (Arseniko Naxou) (ΠΟΠ)

(2019/C 271/04)

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ,

Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

Έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1151/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τα συστήματα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων (1), και ιδίως το άρθρο 50 παράγραφος 2 στοιχείο α),

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1)

Η Ελλάδα υπέβαλε στην Επιτροπή αίτηση για την προστασία της ονομασίας «Αρσενικό Νάξου» (Arseniko Naxou) σύμφωνα με το άρθρο 49 παράγραφος 4 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012.

(2)

Σύμφωνα με το άρθρο 50 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012, η Επιτροπή εξέτασε την αίτηση και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι πληρούνται οι όροι που προβλέπονται στον εν λόγω κανονισμό.

(3)

Για να καταστεί δυνατή η υποβολή ενστάσεων σύμφωνα με το άρθρο 51 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012, θα πρέπει να δημοσιευθούν στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης το ενιαίο έγγραφο και η παραπομπή στη δημοσίευση των προδιαγραφών του προϊόντος που αναφέρονται στο άρθρο 50 παράγραφος 2 στοιχείο α) του εν λόγω κανονισμού για την ονομασία «Αρσενικό Νάξου» (Arseniko Naxou),

ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ:

Άρθρο μόνο

Το ενιαίο έγγραφο και η παραπομπή στη δημοσίευση των προδιαγραφών του προϊόντος που αναφέρονται στο άρθρο 50 παράγραφος 2 στοιχείο α) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012 για την ονομασία «Αρσενικό Νάξου» (Arseniko Naxou) (ΠΟΠ) παρατίθενται στο παράρτημα της παρούσας απόφασης.

Σύμφωνα με το άρθρο 51 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012, η δημοσίευση της παρούσας απόφασης παρέχει το δικαίωμα ένστασης κατά της καταχώρισης της ονομασίας που αναφέρεται στο πρώτο εδάφιο του παρόντος άρθρου, εντός τριών μηνών από την ημερομηνία δημοσίευσης της παρούσας απόφασης στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Βρυξέλλες, 8 Αυγούστου 2019.

Για την Επιτροπή

Phil HOGAN

Μέλος της Επιτροπής


(1)  ΕΕ L 343 της 14.12.2012, σ. 1.


ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

ΕΝΙΑΙΟ ΕΓΓΡΑΦΟ

«ΑΡΣΕΝΙΚΟ ΝΑΞΟΥ» (ARSENIKO NAXOU)

ΕΕ: PDO-GR-02323 – 6.11.2017

ΠΟΠ ( X ) ΠΓΕ ( )

1.   Ονομασία (-ες)

«Αρσενικό Νάξου» (Arseniko Naxou)

2.   Κράτος μέλος ή τρίτη χώρα

Ελλάδα

3.   Περιγραφή του γεωργικού προϊόντος ή του τροφίμου

3.1.   Τύπος προϊόντος

Κλάση 1.3. Τυριά

3.2.   Περιγραφή του προϊόντος για το οποίο ισχύει η ονομασία υπό 1

Το «Αρσενικό Νάξου» είναι επιτραπέζιο, ώριμο, σκληρό τυρί που παρασκευάζεται παραδοσιακά από μη παστεριωμένο αιγοπρόβειο γάλα.

Το τυρί «Αρσενικό Νάξου», το οποίο διατίθεται στο εμπόριο σε ακέραια κεφάλια, παρουσιάζει τα ακόλουθα φυσικά χαρακτηριστικά: σχήμα κυλινδρικό, βάρος 1 Kg έως 4 Kg, χρώμα υπόλευκο έως υποκίτρινο με σκληρή και σχετικά λεπτή σε πάχος επιδερμίδα.

Η περιεκτικότητα σε λίπος επί ξηράς ουσίας δεν πρέπει να είναι μικρότερη από 43 %, η περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες δεν πρέπει να είναι μικρότερη από 27 %, ενώ η περιεκτικότητα σε υγρασία δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερη από 38 % και το ποσοστό άλατος δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερο από 3,5 %.

Τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του προϊόντος, που το διαφοροποιούν από άλλα σκληρά τυριά, είναι η έντονη πικάντικη, ευχάριστη και αλμυρόγλυκη γεύση, η βουτυρένια και απαλή υφή του και το πλούσιο άρωμα. Με την πάροδο της ωρίμανσης γίνεται περισσότερο πικάντικο και αρωματικό.

Λόγω της χρησιμοποίησης μη παστεριωμένου γάλακτος, το «Αρσενικό Νάξου» θα πρέπει να παραμείνει για τουλάχιστον 3 μήνες για ωρίμανση πριν από την αποδέσμευσή του προς κατανάλωση, ώστε να διασφαλισθεί η απουσία τυχόν ανεπιθύμητων μικροοργανισμών. Η περίοδος παρασκευής του προϊόντος είναι από τον Δεκέμβριο μέχρι τον Μάιο.

3.3.   Ζωοτροφές (μόνο για προϊόντα ζωικής προέλευσης) και πρώτες ύλες (μόνο για μεταποιημένα προϊόντα)

Τα αιγοπρόβατα της ορεινής και ημιορεινής περιοχής της Νάξου είναι ντόπιες φυλές και διασταυρώσεις τους, προσαρμοσμένα στις συνθήκες που επικρατούν σε αυτή την περιοχή, παραδοσιακά εκτρεφόμενα, σε μονάδες εκτατικής μορφής. Από τον Δεκέμβριο έως τον Μάιο περίπου, περίοδο αυξημένης γαλακτοπαραγωγής και παραγωγής του «Αρσενικού Νάξου», τα ζώα τρέφονται με την τοπική χλωρίδα της περιοχής που αναπτύσσεται ακόμη περισσότερο με τις βροχοπτώσεις του χειμώνα και της άνοιξης (θυμάρι, αφάνα, λαδανιά αστοιβή, ασπάλαθος, σχίνος, πουρνάρι κ.ά). Όταν οι καιρικές συνθήκες δεν το επιτρέπουν, χορηγούνται αποξηραμένες ζωοτροφές που έχουν παραχθεί εντός της γεωγραφικής περιοχής (κριθάρι, βρώμη, βίκος, τριφύλλι). Από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο, περίοδο μειωμένης γαλακτοπαραγωγής και περίοδο που δεν παράγεται το προϊόν, τα ζώα τρέφονται με βόσκηση και από συμπληρωματικές ιδιοπαραγόμενες ζωοτροφές και ζωοτροφές που έχουν παραχθεί εκτός της γεωγραφικής περιοχής (αμυλούχοι σπόροι δημητριακών, πίτουρα, σανός). Την περίοδο Οκτωβρίου-Νοεμβρίου, λόγω χαμηλής φυσικής βλάστησης και αυξημένων αναγκών των ζώων, η διατροφή τους συμπληρώνεται με χρησιμοποίηση αποξηραμένων ιδιοπαραγόμενων ζωοτροφών και ζωοτροφών που έχουν παραχθεί εκτός της γεωγραφικής περιοχής. Το μέγιστο ποσοστό συμπληρώματος ζωοτροφών που έχουν παραχθεί εκτός της γεωγραφικής περιοχής δεν υπερβαίνει το 40 % της ξηράς ουσίας σε ετήσια βάση.

Βασικές πρώτες ύλες για την παραγωγή του τυριού «Αρσενικό Νάξου» είναι: το γάλα, η πυτιά, το αλάτι και το λάδι.

3.4.   Ειδικά στάδια της παραγωγής τα οποία πρέπει να εκτελούνται εντός της οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής

Στην οριοθετημένη γεωγραφική ζώνη πραγματοποιούνται τα στάδια παραγωγής και επεξεργασίας του γάλακτος, παραγωγής και ωρίμανσης του τελικού προϊόντος.

3.5.   Ειδικοί κανόνες για τον τεμαχισμό, το τρίψιμο, τη συσκευασία κ.λπ. του προϊόντος στο οποίο αναφέρεται η καταχωρισμένη ονομασία

Η συσκευασία του προϊόντος είναι αναγκαίο να γίνεται εντός της οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής ώστε να διασφαλίζεται: α) η ποιότητα του προϊόντος κατά τη συντήρηση και τη μεταφορά του από φυσικούς παράγοντες (υγρασία, φως, θερμοκρασία, σκόνη, καυσαέρια) και από βιολογικούς παράγοντες (βακτήρια, μύκητες, ιούς), β) η ιχνηλασιμότητα του προϊόντος και γ) ο απαιτούμενος έλεγχος της παρακολούθησης των παραγόμενων – συσκευασμένων – πωλουμένων ποσοτήτων και η αντιστοίχιση με τις επιτρεπτές πρώτες ύλες και μεθόδους παρασκευής.

Η συσκευασία πρέπει να γίνεται από τον παραγωγό του προϊόντος με χαρτί για τρόφιμα ή άλλο υλικό συσκευασίας κατάλληλο για τρόφιμα.

3.6.   Ειδικοί κανόνες για την επισήμανση του προϊόντος στο οποίο αναφέρεται η καταχωρισμένη ονομασία

Στο ακέραιο κεφάλι πρέπει να είναι τοποθετημένη ετικέτα με τις ακόλουθες ενδείξεις:

την ονομασία «Αρσενικό Νάξου» ακολουθούμενη από την ένδειξη «Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης» ή από το ακρωνύμιο ΠΟΠ

«από νωπό γάλα»

την επωνυμία και τη διεύθυνση της επιχείρησης παραγωγής και/ή συσκευασίας

την ημερομηνία παραγωγής

4.   Συνοπτική οριοθέτηση της γεωγραφικής περιοχής

Η περιοχή παραγωγής και ωρίμανσης του τυριού περιλαμβάνει το σύνολο του διοικητικού εδάφους των Κοινοτήτων: Απείρανθος, Δαμαριώνας, Δανακός, Κεραμωτή, Κορωνίδα, Κόρωνος, Κυνίδαρος, Μέση, Μονή, Φιλότι και Χαλκείο του Δήμου Νάξου & Μικρών Κυκλάδων.

5.   Δεσμός με τη γεωγραφική περιοχή

5.1.   Ιδιαιτερότητα της γεωγραφικής περιοχής

Έδαφος:

Η περιοχή παραγωγής του τυριού βρίσκεται στο ορεινό και ημιορεινό τμήμα του νησιού που καταλαμβάνει το βόρειο και ανατολικό άκρο του. Η περιοχή χαρακτηρίζεται από τις κλίσεις των εδαφών, την ύπαρξη των αναβαθμίδων-πεζούλων-τράφων και από μεγάλες εκτάσεις βοσκότοπων.

Κλίμα:

Το κλίμα της Νάξου κατατάσσεται στον εύκρατο τύπο του «νησιωτικού Μεσογειακού» κλίματος: ήπιο, γλυκό με υγρασία και δυνατούς ανέμους. Στις ορεινές περιοχές του νησιού οι θερμοκρασίες είναι χαμηλότερες κατά 5 °C περίπου, η μέση ετήσια σχετική υγρασία φτάνει το 85 % και το ύψος της βροχόπτωσης είναι 770 mm. Κάποιες φορές παρουσιάζονται έντονες χιονοπτώσεις.

Χλωρίδα:

Οι ιδιαίτερες συνθήκες θερμοκρασίας, υγρασίας και βροχοπτώσεων επιτρέπουν την ανάπτυξη τυπικών ορεινών συνδυασμών χλωρίδας που αποτελεί τη βασική πηγή διατροφής των αιγοπροβάτων.

Στην οριοθετημένη περιοχή υπάρχει εκτεταμένη καλλιέργεια ελιάς και αμπελιού. Οι βραχώδεις πλευρές των βουνών καλύπτονται με χαμηλά φρύγανα και μέση ή υψηλή μακία βλάστηση. Στη μακία βλάστηση επικρατούν ο ασπάλαθος (Calycotome vilosa), ο σχίνος (Pistacia lentiscus), το πουρνάρι (Quercus coccifera), ο σφένδαμος (Acer sempervirens), η βελανιδιά (Quercus ilex) και το πλατάνι (Platanus orientalis) που αποτελούν πολύτιμη πηγή τροφής κυρίως για τις αίγες. Στους βοσκότοπους της περιοχής αφθονούν αυτοφυή είδη φυτών όπως τα ποώδη φυτά Allium luteolum, Alyssum foliosum, Bolanthus greacus, Bupleurum aira, Campanula calaminthifolia, Centaurea oliverana, Cerastium runemarkii, Corydalis integra, Erysimum hayekii, Erysimum naxense, Galanthus ikariae, Galium conforme, Scutellaria virgaurea, Symphytum davisii, Verbascum adeliae, κατάλληλα για τη βόσκηση των ζώων.

Ζωικό κεφάλαιο:

Τα αιγοπρόβατα είναι άριστα προσαρμοσμένα στις τοπικές συνθήκες της περιοχής, είναι μικρού μεγέθους και έχουν χαμηλή γαλακτοπαραγωγή. Η παραδοσιακή πρακτική της ελεύθερης βόσκησης των ζώων (εκτατικός τρόπος εκτροφής) δίνει τη δυνατότητα στα ζώα να εκμεταλλευτούν τους βοσκότοπους της περιοχής, αξιοποιώντας την τοπική χλωρίδα.

Ανθρώπινος παράγοντας:

Το «Αρσενικό Νάξου» κατείχε πολύ σημαντική θέση, από τα παλιά χρόνια, στη ζωή και τη διατροφή των κατοίκων. Οι κτηνοτρόφοι - τυροκόμοι επιμένουν και σήμερα να παράγουν το τυρί με τον παραδοσιακό τρόπο. Η τεχνογνωσία του τυροκόμου κατά τα διάφορα στάδια παραγωγής του τυριού αποτελεί σημαντικό στοιχείο ιδιοτυπίας και καθοριστικό παράγοντα για τη μετέπειτα ποιότητα του προϊόντος. Η ικανότητα του τυροκόμου να διακρίνει την κατάλληλη στιγμή της πήξης του γάλακτος στο οποίο το τυρόπηγμα είναι έτοιμο να διαιρεθεί αποτελεί καθοριστικό στοιχείο. Η διαίρεση του τυροπήγματος με κατάλληλο εργαλείο ώστε να αποκτήσει γαλακτώδη υφή, η ανάδευση με αργό ρυθμό για τον διαχωρισμό του τυροπήγματος από το τυρόγαλο και η συμπίεση του τυροπήγματος χειρωνακτικά μέσα στα καλούπια, για να αφαιρεθούν τα υγρά και για τη διαμόρφωση του τελικού σχήματος, μαρτυρούν ότι η διαδικασία παραγωγής του προϊόντος είναι χειρωνακτική. Κατά τη διάρκεια της ωρίμανσης, ο έμπειρος τυροκόμος μπορεί να διακρίνει την κατάλληλη στιγμή παρέμβασης: α) επιλέγοντας τα κεφάλια τυριών που έχουν παρασκευαστεί με τον ενδεδειγμένο τρόπο και απορρίπτοντας τα ακατάλληλα, β) για την αναστροφή των κεφαλιών και γ) για την επάλειψη με ελαιόλαδο ή μούργα ελαιόλαδου, συμβάλλοντας αποφασιστικά στην ποιότητα του τυριού.

5.2.   Ιδιοτυπία του προϊόντος

Το «Αρσενικό Νάξου»

έχει έντονη, πικάντικη, ευχάριστη, αλμυρόγλυκη γεύση και πλούσιο άρωμα.

Τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά οφείλονται στη χρησιμοποίηση των ενδημικών φυτικών ειδών της χλωρίδας για τη διατροφή των ζώων, προσδίδοντας στο γάλα και στο παραγόμενο «Αρσενικό Νάξου» την έντονη, ευχάριστη γεύση και το πλούσιο άρωμα. Η ιδιαιτερότητα της τεχνολογίας παραγωγής, με χρήση μη παστεριωμένου γάλακτος, διατηρεί τα χαρακτηριστικά του γάλακτος που παράγεται στην περιοχή και την παρουσία αυτόχθονων γαλακτικών βακτηρίων που παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση των γευστικών χαρακτηριστικών του τυριού, συμβάλλοντας στην πικάντικη και αλμυρόγλυκη γεύση του.

Έχει βουτυρένια και απαλή υφή που οφείλεται στο υψηλό ποσοστό λίπους. Κατά την τυροκόμηση, το «Αρσενικό Νάξου» είναι το πρώτο τυρί που παράγεται από το φρέσκο, πλήρες γάλα και περιέχει περισσότερα λιπαρά.

χαρακτηρίζεται από το σχήμα του καλουπιού στα κεφάλια τυριού. Έχει σκληρή και λεπτή επιδερμίδα που οφείλεται στη μεγάλη διάρκεια ωρίμανσης. Στον σχηματισμό της επιδερμίδας συμβάλλει επιπλέον η ζύμωση του τυροπήγματος μέσα στα καλούπια, καθώς και η επάλειψη με αλάτι και λάδι.

έχει μεγαλύτερη λιποπεριεκτικότητα επί ξηρού (43 %) και περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη (27 %) σε σχέση με άλλα τυριά του ίδιου τύπου.

έχει την ιδιαίτερη ονομασία «αρσενικό» που την έδωσαν οι ίδιοι οι βοσκοί - τυροκόμοι της περιοχής για να δηλώσουν ότι είναι το πιο «δυνατό» σε λιπαρά και πρωτεΐνες, ανθεκτικό στον χρόνο και σκληρό τυρί. Ιδιότητες που αποδίδονται στον όρο αρσενικό.

5.3.   Αιτιώδης σχέση που συνδέει τη γεωγραφική περιοχή με την ποιότητα ή τα χαρακτηριστικά του προϊόντος (για τις ΠΟΠ) ή με μια συγκεκριμένη ιδιότητα, τη φήμη ή άλλα χαρακτηριστικά του προϊόντος (για τις ΠΓΕ)

Το «Αρσενικό Νάξου» είναι το αποτέλεσμα του συνδυασμού των εδαφοκλιματικών συνθηκών της περιοχής, του εκτατικού συστήματος εκτροφής και της παραδοσιακής μεθόδου παραγωγής του.

Η γεωιστορία, γεωμορφολογία, τοπογραφία και η ποικιλία των πετρωμάτων της περιοχής συνέβαλαν στον χλωριδικό πλούτο, που αποτελεί και την κύρια διατροφή των αιγοπροβάτων από τα οποία παράγεται το προϊόν. Οι ντόπιες φυλές αιγοπροβάτων, λόγω της ελεύθερης βόσκησης στους ορεινούς και ημιορεινούς βοσκότοπους, είναι λιτοδίαιτες, ανθεκτικές και πλήρως προσαρμοσμένες στο ιδιαίτερο γεωγραφικό περιβάλλον.

Οι κλιματικές συνθήκες της περιοχής ευνοούν:

α)

την παρουσία και ανάπτυξη μεγάλου αριθμού αρωματικών φυτών από έρποντα, ποώδη, θαμνώδη και δενδρώδη, που ανήκουν στις οικογένειες Labiatae (Χειλανθή), Umbelliferae (Σκιαδιοφόρα), Compositae (Σύνθετα) κ.ά. που καταναλώνονται από τα αιγοπρόβατα κατά τη βόσκηση, δίνοντας άρωμα και γεύση στο γάλα και στο παραγόμενο τυρί.

β)

τη μακρόχρονη παραμονή των αιγοπροβάτων στα φυσικά βοσκοτόπια της περιοχής και την καλύτερη αξιοποίηση των ενδημικών φυτικών ειδών και

γ)

την ωρίμανση του «Αρσενικού Νάξου». Οι συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας της περιοχής, όπου η θερμοκρασία δεν είναι κατώτερη από 10 °C και η υγρασία κυμαίνεται από 70 % έως 90 %, συμβάλλουν στη φυσική ωρίμανση του προϊόντος στους χώρους αποθήκευσης και στην παραγωγή τυριού με τη χαρακτηριστική δομή και σύσταση. Τα σταθερά επίπεδα θερμοκρασίας, υγρασίας, χωρίς σημαντικές μεταβολές, έχουν ως αποτέλεσμα τη σταδιακή ωρίμανση του προϊόντος συμβάλλοντας στις ποιοτικές και ποσοτικές μεταβολές που διενεργούνται κατά την ωρίμανση, διαμορφώνοντας τη χαρακτηριστική δομή του τυριού.

Η ιδιαιτερότητα του συστήματος εκτροφής (ελεύθερη βόσκηση), η οποία παραδοσιακά εφαρμόζεται από τους κτηνοτρόφους – τυροκόμους της περιοχής, έχει ως αποτέλεσμα την εκμετάλλευση των βοσκοτόπων και συνεπώς της τοπικής χλωρίδας της περιοχής, συμβάλλοντας στα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του προϊόντος.

Η τεχνική παραγωγής του τυριού «Αρσενικό Νάξου» στηρίζει την ιδιαιτερότητά της στη χρήση μη παστεριωμένου γάλακτος που επιτρέπει την παρουσία της αυτόχθονης μικροχλωρίδας που προέρχεται από το περιβάλλον του στάβλου και του χώρου τυροκόμησης και παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση των γευστικών χαρακτηριστικών του τυριού. Όσο ωριμάζει, τα αρώματα και η γεύση του γίνονται εντονότερα. Η θετική συσχέτιση μεταξύ της πικάντικης γεύσης, του πλούσιου αρώματος και της χαρακτηριστικής υφής με την ηλικία του τυριού αποδίδεται στην εκτεταμένη πρωτεόλυση και λιπόλυση λόγω της δράσης των γαλακτικών βακτηρίων της περιοχής κατά τη διάρκεια της ωρίμανσής του.

Οι δεξιότητες των τυροκόμων της περιοχής, οι οποίοι παρεμβαίνουν χειρωνακτικά κατά την πήξη, μορφοποίηση και ωρίμανση του προϊόντος, είναι σημαντικές για τη διαμόρφωση των φυσικοχημικών και οργανοληπτικών χαρακτηριστικών του προϊόντος.

Η διαδικασία παραγωγής συνδέεται στενά με τις γνώσεις του τυροκόμου, ο οποίος είναι σε θέση να γνωρίζει τον χρόνο τυροκόμησης λαμβάνοντας υπόψη τις κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής και τη σύσταση της χλωρίδας και με τη χειρωνακτική παρέμβασή του κατά τη διάρκεια της παραγωγικής διαδικασίας, έτσι ώστε το προϊόν να παράγεται σε βιοτεχνικό επίπεδο.

Αναφορές για το «Αρσενικό Νάξου» έχουν γίνει στον Τύπο, το διαδίκτυο και την τηλεόραση. Περιγράφεται ως η τυροκομική παράδοση της Νάξου και ως ένα από τα πιο γνωστά τυριά του νησιού, με ιδιαίτερη, μοναδική, αψιά, ευχάριστη γεύση, που με την πάροδο του χρόνου γίνεται περισσότερο πικάντικο και αρωματικό, χαρακτηρίζοντάς το ως κορυφαίο και πηγή έμπνευσης. Η φήμη του προϊόντος έχει ξεπεράσει τα όρια της περιοχής παραγωγής του και εκτιμάται και από τους καταναλωτές άλλων περιοχών.

Η ονομασία «Αρσενικό Νάξου» έχει παγιωθεί όπως αποδεικνύεται από τις ιστορικές αναφορές, τις δημοσιεύσεις στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο και από τιμολόγια αγοραπωλησίας του προϊόντος.

Παραπομπή στη δημοσίευση των προδιαγραφών του προϊόντος

(άρθρο 6 παράγραφος 1 δεύτερο εδάφιο του παρόντος κανονισμού)

http://www.minagric.gr/images/stories/docs/agrotis/POP-PGE/prodiagrafes_arsenikou_naxou.pdf


V Γνωστοποιήσεις

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ

Ευρωπαϊκή Επιτροπή

13.8.2019   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 271/73


Προηγούμενη κοινοποίηση συγκέντρωσης

(Υπόθεση M.9354 — AXA / NN Group / JV)

Υπόθεση υποψήφια για απλοποιημένη διαδικασία

(Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ)

(2019/C 271/05)

1.   

Στις 5 Αυγούστου 2019, η Επιτροπή έλαβε κοινοποίηση προτεινόμενης συγκέντρωσης, σύμφωνα με το άρθρο 4 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 139/2004 του Συμβουλίου (1).

Η κοινοποίηση αφορά τις ακόλουθες επιχειρήσεις:

Lindisfarne S.L. (Ισπανία), ESI One S.à.r.l. (Γαλλία), Alterimmo Europe S.à.r.l. (Γαλλία), οι οποίες τελούν όλες υπό τον τελικό έλεγχο της AXA S.A («AXA», Γαλλία),

REI Spain B.V. (Κάτω Χώρες), που ανήκει στον όμιλο NN (Κάτω Χώρες).

Η ΑΧΑ και ο όμιλος ΝΝ αποκτούν έμμεσα, κατά την έννοια του άρθρου 3 παράγραφος 1 στοιχείο β) και του άρθρου 3 παράγραφος 4 του κανονισμού συγκεντρώσεων, τον κοινό έλεγχο νεοσυσταθείσας κοινής επιχείρησης.

Η συγκέντρωση πραγματοποιείται με αγορά μετοχών σε νεοσυσταθείσα εταιρεία που αποτελεί κοινή επιχείρηση.

2.   

Οι δραστηριότητες των εν λόγω επιχειρήσεων είναι οι εξής:

—   AXA: παγκόσμιος ασφαλιστικός όμιλος που δραστηριοποιείται επίσης στη διαχείριση επενδύσεων. Η εταιρεία Lindisfarne S.L., η ESI One S.à.r.l., η Alterimmo Europe S.à.r.l., δραστηριοποιούνται στον τομέα της διαχείρισης ακινήτων στην Ισπανία και στην Ευρώπη,

—   όμιλος NN: παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα που παρέχει επενδυτικές και ασφαλιστικές υπηρεσίες. Η REI Spain B.V. δραστηριοποιείται στην αγορά, κατοχή και διαχείριση ακίνητων περιουσιακών στοιχείων στην Ευρώπη,

—   η κοινή επιχείρηση («JV»): θα δραστηριοποιηθεί στην αγορά ενοικίασης κατοικιών στην Ισπανία.

3.   

Κατόπιν προκαταρκτικής εξέτασης, η Επιτροπή διαπιστώνει ότι η κοινοποιηθείσα πράξη θα μπορούσε να εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού συγκεντρώσεων. Εντούτοις, επιφυλάσσεται να λάβει τελική απόφαση ως προς το σημείο αυτό.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με απλοποιημένη διαδικασία για την εξέταση ορισμένων συγκεντρώσεων βάσει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 139/2004 του Συμβουλίου (2), σημειώνεται ότι η παρούσα υπόθεση είναι υποψήφια να εξεταστεί βάσει της διαδικασίας που προβλέπεται στην ανακοίνωση.

4.   

Η Επιτροπή καλεί τους ενδιαφερόμενους τρίτους να της υποβάλουν τυχόν παρατηρήσεις για την προτεινόμενη συγκέντρωση.

Οι παρατηρήσεις πρέπει να περιέλθουν στην Επιτροπή το αργότερο εντός 10 ημερών από την ημερομηνία της παρούσας δημοσίευσης. Θα πρέπει πάντοτε να σημειώνονται τα ακόλουθα στοιχεία αναφοράς:

M.9354 — AXA / NN Group / JV

Οι παρατηρήσεις μπορούν να σταλούν στην Επιτροπή με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, με φαξ ή ταχυδρομικώς. Στοιχεία επικοινωνίας:

Email: COMP-MERGER-REGISTRY@ec.europa.eu

Φαξ +32 22964301

Ταχυδρομική διεύθυνση:

European Commission

Directorate-General for Competition

Merger Registry

1049 Bruxelles / Brussel

BELGIQUE / BELGIË


(1)  ΕΕ L 24 της 29.1.2004, σ. 1 (ο «κανονισμός συγκεντρώσεων»).

(2)  ΕΕ C 366 της 14.12.2013, σ. 5.


ΛΟΙΠΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Ευρωπαϊκή Επιτροπή

13.8.2019   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 271/75


Δημοσίευση αίτησης για έγκριση τροποποίησης των προδιαγραφών προϊόντος, η οποία δεν είναι ήσσονος σημασίας, σύμφωνα με το άρθρο 50 παράγραφος 2 στοιχείο α) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τα συστήματα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων

(2019/C 271/06)

Η παρούσα δημοσίευση παρέχει το δικαίωμα ένστασης κατά της αίτησης τροποποίησης κατά την έννοια του άρθρου 51 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (1) εντός τριών μηνών από την ημερομηνία της παρούσας δημοσίευσης.

ΑΙΤΗΣΗ ΓΙΑ ΕΓΚΡΙΣΗ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΗΣ ΟΝΟΜΑΣΙΑΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ/ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΕΝΔΕΙΞΗΣ Η ΟΠΟΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΗΣΣΟΝΟΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ

Αίτηση για έγκριση τροποποίησης σύμφωνα με το άρθρο 53 παράγραφος 2 πρώτο εδάφιο του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012.

«RISO DEL DELTA DEL PO»

Αριθ. ΕΕ: PGI-IT-0712-AM01 – 21.6.2017

ΠΟΠ ( ) ΠΓΕ ( X )

1.   Αιτούσα ομάδα και έννομο συμφέρον

Consorzio di Tutela del Riso del Delta del Po IGP

Via J.F. Kennedy, 134

45019 Taglio di Po (Ro)

Τηλ. +39 05321716402

Email: info@consorziorisodeltapoigp.it

Ο συνεταιρισμός «Consorzio di Tutela del Riso del Delta del Po IGP» έχει έννομο συμφέρον να υποβάλει αίτηση τροποποίησης κατά την έννοια του άρθρου 13 παράγραφος 1, του διατάγματος του υπουργείου Πολιτικών Γεωργίας, Τροφίμων και Δασών αριθ. 12511 της 14ης Οκτωβρίου 2013.

2.   Κράτος μέλος ή τρίτη χώρα

Ιταλία

3.   Κεφάλαιο των προδιαγραφών προϊόντος που αφορά/-ουν η/οι τροποποίηση/εις

Ονομασία του προϊόντος

Περιγραφή του προϊόντος

Γεωγραφική περιοχή

Απόδειξη της καταγωγής

Μέθοδος παραγωγής

Δεσμός

Επισήμανση

Άλλο [Συσκευασία, λογότυπος προϊόντος, επικαιροποίηση της νομοθεσίας]

4.   Τύπος τροποποίησης/-εων

Τροποποίηση των προδιαγραφών προϊόντος καταχωρισμένης ΠΟΠ ή ΠΓΕ, η οποία δεν μπορεί να θεωρηθεί ήσσονος σημασίας κατά την έννοια του άρθρου 53 παράγραφος 2 τρίτο εδάφιο του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012.

Τροποποίηση των προδιαγραφών προϊόντος καταχωρισμένης ΠΟΠ ή ΠΓΕ για την οποία δεν έχει δημοσιευθεί ενιαίο έγγραφο (ή ισοδύναμο έγγραφο) και η οποία δεν μπορεί να θεωρηθεί ήσσονος σημασίας κατά την έννοια του άρθρου 53 παράγραφος 2 τρίτο εδάφιο του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012.

5.   Τροποποίηση/-Εις

Περιγραφή του προϊόντος

—   Η ακόλουθη πρόταση στο άρθρο 1 των προδιαγραφών του προϊόντος:

«Η προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη “Riso del Delta del Po” επιτρέπεται να χρησιμοποιείται αποκλειστικά για ρύζι το οποίο πληροί τους όρους και τις απαιτήσεις που προβλέπονται στις παρούσες προδιαγραφές προϊόντος.»

τροποποιείται ως εξής:

«Η προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη “Riso del Delta del Po” επιτρέπεται να χρησιμοποιείται αποκλειστικά για ρύζι το οποίο πληροί τους όρους και τις απαιτήσεις που προβλέπονται στις παρούσες προδιαγραφές προϊόντος.»

Ο όρος [σημείωση του μεταφραστή: στα ιταλικά] «frutti di riso» έχει αντικατασταθεί από τον όρο «riso».

Με την παρούσα τροποποίηση, η ένδειξη ΠΓΕ «Riso del Delta del Po» προσδιορίζει ρύζι, στις διάφορες μορφές του, έτοιμο προς πώληση στον καταναλωτή, δηλαδή αφού ο κόκκος του ρυζιού έχει υποβληθεί σε βιομηχανικές διεργασίες και επεξεργασίες που επιτρέπονται από την ισχύουσα νομοθεσία και σύμφωνα με τις απαιτήσεις που προβλέπονται στις προδιαγραφές προϊόντος.

—   Η ακόλουθη πρόταση στο άρθρο 2 των προδιαγραφών και στο σημείο 3.2 του ενιαίου εγγράφου:

«Η ένδειξη “Riso del Delta del Po” αφορά αποκλειστικά τον καρπό ρυζιού που ανήκει στον τύπο Japonica, Gruppo Superfino των ποικιλιών Carnaroli, Volano, Baldo και Arborio.»

τροποποιείται ως εξής:

«Η ένδειξη “Riso del Delta del Po” αφορά αποκλειστικά τον καρπό ρυζιού που ανήκει στον τύπο Japonica, Gruppo Superfino των ποικιλιών Carnaroli, Volano, Baldo, Arborio, Cammeo, Karnak, Telemaco, Caravaggio και Keope.»

Ζητείται η προσθήκη νέων ποικιλιών ρυζιού, και συγκεκριμένα των: Cammeo, Karnak, Telemaco, Caravaggio και Keope.

Η ανάγκη προσθήκης, μεταξύ των αρχικά προβλεπόμενων, ποικιλιών αντικατάστασης, μικρού μεγέθους, προκύπτει από το γεγονός ότι οι παραδοσιακές ποικιλίες δημιουργήθηκαν πριν από πολλά χρόνια (οι παλαιότερες, Arborio και Carnaroli, στα τέλη της δεκαετίας του 1940) και έχουν γεωπονικά χαρακτηριστικά (συγκεκριμένα, υψηλή ευαισθησία σε κρυπτογαμικές ασθένειες και πλάγιασμα), τα οποία καθιστούν δύσκολη την καλλιέργειά τους χωρίς επαναλαμβανόμενες αγωγές με φυτοπροστατευτικά προϊόντα, εις βάρος της υγιεινής του τελικού προϊόντος και της βιωσιμότητας της καλλιέργειας.

Αντιθέτως, οι νεοδημιουργηθείσες ποικιλίες παρουσιάζουν μεγαλύτερη ανθεκτικότητα και αντοχή σε κρυπτογαμικές ασθένειες και πλάγιασμα και, ως εκ τούτου, καθιστούν δυνατή την παραγωγή υγιεινού και ομοιογενούς προϊόντος με παρόμοιες οργανοληπτικές ιδιότητες με αυτές των υφιστάμενων ποικιλιών.

—   Η πρόταση:

«Ο κόκκος του “Riso del Delta del Po” είναι ευμεγέθης, κρυσταλλικός, συμπαγής, με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες και μπορεί να είναι λευκασμένος ή πλήρης.»

τροποποιείται ως εξής:

«Ο κόκκος του “Riso del Delta del Po” είναι ευμεγέθης, κρυσταλλικός/ιριδίζων, συμπαγής, με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες και μπορεί να υποβληθεί σε βιομηχανικές διεργασίες και επεξεργασίες που επιτρέπονται από την ισχύουσα νομοθεσία.»

Ο όρος «κρυσταλλικός» αναφέρεται σε όλες τις ποικιλίες που απαριθμούνται στις προδιαγραφές και είναι, ως εκ τούτου, ανακριβής. Από τις υπάρχουσες ποικιλίες μόνον ο κόκκος της ποικιλίας Baldo είναι κρυσταλλικός, ενώ οι κόκκοι των ποικιλιών Arborio, Carnaroli και Volano είναι ιριδίζοντες. Προτείνεται, συνεπώς, η μετατροπή του όρου «κρυσταλλικός» σε «κρυσταλλικός/ιριδίζων».

Οι όροι «λευκασμένος ή πλήρης» διαγράφηκαν και αντικαταστάθηκαν από τη διατύπωση «να υποβληθεί σε βιομηχανικές διεργασίες και επεξεργασίες που επιτρέπονται από την ισχύουσα νομοθεσία» προκειμένου να ληφθεί υπόψη ο ταχύς ρυθμός βιομηχανικής μεταποίησης, σύμφωνα με τις μεταβαλλόμενες προτιμήσεις των καταναλωτών.

—   Η ακόλουθη παράγραφος:

«Το προϊόν “Riso del Delta del Po” - ΠΓΕ, κατά τη διάθεσή του στην αγορά, πρέπει να παρουσιάζει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά όσον αφορά τον κόκκο:

Ποικιλία

Τιμή κολλώδους του βρασμένου ρυζιού g/cm

Πρωτεΐνες (%) (*1)

Baldo

> 4,5

> 6,60

Carnaroli

> 1,5

> 6,60

Volano

> 3,0

> 6,60

Arborio

> 3,5

> 6,60

τροποποιείται ως εξής:

«Το προϊόν “Riso del Delta del Po” - ΠΓΕ πρέπει να παρουσιάζει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά όσον αφορά τον κόκκο:

Ποικιλία

Πυκνότητα

kg/cm2

Πρωτεΐνη % επί ξηρού

τουλάχιστον

τουλάχιστον

Arborio, Volano, Telemaco

0,65

6,60

Baldo, Cammeo

0,60

6,60

Carnaroli, Karnak, Caravaggio, Keope

0,85

6,60

Τα χαρακτηριστικά αυτά πρέπει να προσδιορίζονται πριν από τη βιομηχανική μεταποίηση, σε δείγματα αναποφλοίωτου ξηρού ρυζιού αντιπροσωπευτικά της συνολικής ποσότητας ρυζιού της γεωργικής εκμετάλλευσης.»

Η παράμετρος του κολλώδους αντικαταστάθηκε με την παράμετρο της πυκνότητας. Οι δύο παράμετροι συσχετίζονται αντιστρόφως και είναι ενδεικτικές της ποιότητας του προϊόντος μετά το μαγείρεμα. Πιο συγκεκριμένα, όσο πιο κολλώδες είναι το ρύζι, τόσο λιγότερη είναι η πυκνότητα και αντιστρόφως. Δεν υφίσταται επικυρωμένη μέθοδος ανάλυσης του κολλώδους, καθώς έως σήμερα οι οργανισμοί UNI και ISO δεν έχουν κατορθώσει να προσδιορίσουν μια αξιόπιστη και αναπαραγώγιμη μέθοδο, σε αντίθεση με την παράμετρο της πυκνότητας, για την οποία διατίθεται τέτοιου είδους αναγνωρισμένη μέθοδος (πρότυπο UNI EN ISO 11747:2012).

Οι προτεινόμενες τιμές για την παράμετρο της πυκνότητας είναι οι τιμές που έχει προσδιορίσει το Εθνικό Συμβούλιο Ρυζιού, με βάση τα αποτελέσματα διαφόρων αναλύσεων που διεξήχθησαν στο εργαστήριο προϊόντων του.

Κρίθηκε συνεπώς σκόπιμο να αναφερθεί ότι οι δοκιμές για την πυκνότητα και την περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη πρέπει να πραγματοποιούνται στο ρύζι πριν από τη μεταποίηση.

Απόδειξη της καταγωγής

Άρθρο 4 των προδιαγραφών του προϊόντος

Το παρόν άρθρο αναδιατυπώθηκε εξολοκλήρου, καθώς οι ιστορικές πληροφορίες σχετικά με την καλλιέργεια ρυζιού στη γεωγραφική περιοχή, οι οποίες καταλάμβαναν τις πέντε πρώτες παραγράφους του άρθρου 4, μεταφέρθηκαν στο σχετικό άρθρο που αφορά τον δεσμό μεταξύ της περιοχής και του προϊόντος. Το άρθρο 4 αναδιατυπώνεται ως εξής:

«Η καταγωγή του προϊόντος αποδεικνύεται επίσης από τις καταχωρίσεις των παραγωγών, των μεταποιητών και των συσκευαστών στα αντίστοιχα μητρώα τα οποία τηρούνται και επικαιροποιούνται από τον φορέα ελέγχου που αναφέρεται στο άρθρο 7 των προδιαγραφών του προϊόντος.»

Μέθοδος παραγωγής

Άρθρο 5 των προδιαγραφών του προϊόντος

Το άρθρο αυτό αναδιατυπώθηκε ώστε να ληφθούν υπόψη οι αλλαγές στις τεχνικές μεταποίησης και παραγωγής και τα πρακτικά αποτελέσματα που έχουν επιτευχθεί από την έναρξη ισχύος των προδιαγραφών.

Κατεργασία του εδάφους

—   Η ακόλουθη πρόταση:

«Το έδαφος πρέπει να οργώνεται σε βάθος 25-30 cm, και κατόπιν να σβαρνίζεται τουλάχιστον μία φορά· στη συνέχεια πρέπει να πραγματοποιείται εξομάλυνση του εδάφους ώστε να καθίσταται δυνατή η βέλτιστη διαχείριση του νερού.»

τροποποιείται ως εξής:

«Το έδαφος πρέπει να οργώνεται σε βάθος 25-30 cm, και κατόπιν να σβαρνίζεται τουλάχιστον μία φορά· ωστόσο, επιτρέπεται επίσης η εφαρμογή άλλων τεχνικών κατεργασίας του εδάφους, οι οποίες διασφαλίζουν την κατάλληλη προετοιμασία της σποροκλίνης.»

Οι παραδοσιακές εργασίες κατεργασίας του εδάφους (όργωμα, σβάρνισμα) μπορούν πλέον να αντικατασταθούν από εναλλακτικές εργασίες (καθαρισμός, αναμόχλευση), οι οποίες αποφέρουν το ίδιο αποτέλεσμα με λιγότερο ενεργοβόρο τρόπο και μεγαλύτερο σεβασμό προς το περιβάλλον. Ειδικότερα, πέραν του οργώματος, έχουν προστεθεί άλλες πιο σύγχρονες τεχνικές κατεργασίας του εδάφους, οι οποίες σήμερα θεωρούνται περισσότερο βιώσιμες από περιβαλλοντική άποψη.

Ανάλυση του εδάφους

—   Η πρόταση:

«Οι γεωργικές εκμεταλλεύσεις που παράγουν Riso del Delta del Po πρέπει να διενεργούν αναλύσεις του εδάφους τουλάχιστον κάθε 5 έτη όσον αφορά τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: δομή, pH, οργανική ύλη, ενεργός ασβεστόλιθος, αφομοιώσιμος φώσφορος, ανταλλάξιμο κάλλιο, ολικό άζωτο, αναλογία C/N, ανταλλάξιμο ασβέστιο, μαγνήσιο και νάτριο, καθώς και αναλογία Mg/K, με σκοπό την κατάρτιση και την τήρηση ορθού σχεδίου λίπανσης σε γεωργική εκμετάλλευση, το οποίο συντάσσεται από εμπειρογνώμονα του γεωργικού κλάδου.»

τροποποιείται ως εξής:

«Οι γεωργικές εκμεταλλεύσεις που παράγουν Riso del Delta del Po πρέπει να διενεργούν αναλύσεις του εδάφους τουλάχιστον κάθε 5 έτη όσον αφορά τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: δομή, pH, οργανική ύλη, ενεργός ασβεστόλιθος, αφομοιώσιμος φώσφορος, ανταλλάξιμο κάλλιο, ολικό άζωτο, αναλογία C/N, ανταλλάξιμο ασβέστιο, μαγνήσιο και νάτριο, καθώς και αναλογία Mg/K, με σκοπό την κατάρτιση και την τήρηση ορθού σχεδίου λίπανσης σε γεωργική εκμετάλλευση, με βάση τις πραγματικές ανάγκες.»

Η υποχρέωση κατάρτισης του σχεδίου λίπανσης από «εμπειρογνώμονα του γεωργικού κλάδου» διαγράφηκε, διότι το σχέδιο μπορεί επίσης να καταρτιστεί εντός των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, δεδομένων των δεξιοτήτων που αποκτά με την πείρα ένας γεωργός ο οποίος δεν διαθέτει απαραιτήτως τα προσόντα του εμπειρογνώμονα του γεωργικού κλάδου.

—   Οι ακόλουθες προτάσεις απαλείφονται:

«Η ποικιλία Carnaroli, η οποία απαιτεί ιδιαίτερα εδάφη, κυρίως αργιλώδη, μπορεί να καλλιεργηθεί μόνο σε εδάφη με pH ανώτερο από 7,5. Οι άλλες τρεις ποικιλίες μπορούν να παράγονται σε ολόκληρη την περιοχή που ορίζεται στο άρθρο 3 των παρουσών προδιαγραφών.»

Κρίθηκε δυνατή η απαλοιφή της αναφοράς στο pH του εδάφους (η παράμετρος ισχύει μόνο για την ποικιλία Carnaroli), διότι παρατηρήθηκε ότι το pH παρουσιάζει μεγάλη μεταβλητότητα στην περιοχή καλλιέργειας, καθώς επίσης εντός επιμέρους γεωργικών εκμεταλλεύσεων ή ακόμη και σε ένα αγροτεμάχιο, και δεν επηρεάζει την ποιότητα της αναφερόμενης ποικιλίας. Επιπλέον, η παρουσία νερού στο έδαφος από τον Απρίλιο έως τον Αύγουστο λειτουργεί ως ανασχετικός παράγοντας του όξινου περιβάλλοντος, αυξάνοντας το pH.

Η τροποποίηση εφαρμόζεται επίσης στο σημείο 3.5 του ενιαίου εγγράφου.

Λιπάσματα

—   Η μέγιστη περιεκτικότητα των λιπασμάτων σε άζωτο (N) αυξήθηκε από 130 kg/ha σε 160 kg/ha.

Η περιοχή παραγωγής αποτελείται από τυρφώδη και αργιλώδη εδάφη, και για την εξασφάλιση ομοιογενούς και συνεπούς προϊόντος για την αγορά απαιτείται η εφαρμογή λιπασμάτων σε διαφορετικό βαθμό ανάλογα με το έδαφος. Κρίθηκε, συνεπώς, σκόπιμο να αυξηθεί η μέγιστη ποσότητα αζώτου προκειμένου να εξασφαλίζεται περιεκτικότητα του κόκκου σε πρωτεΐνη ισοδύναμη με αυτή που επιτυγχάνεται σε άλλα εδάφη.

Σπορά

—   Η πρόταση:

«Η μέγιστη ποσότητα σπόρων που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ανά εκτάριο είναι 240 kg. Η σπορά μπορεί να γίνει σε υγρό έδαφος με ελεύθερη πτώση ή σε στραγγισμένο οργωμένο έδαφος, το οποίο αμέσως μετά κατακλύζεται με νερό.»

τροποποιείται ως εξής:

«Η μέγιστη ποσότητα σπόρων που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ανά εκτάριο είναι 300 kg. Η σπορά μπορεί να γίνει σε υγρό έδαφος με ελεύθερη πτώση ή φύτευση ή σε στραγγισμένο οργωμένο έδαφος, το οποίο αμέσως μετά κατακλύζεται με νερό.»

Η μέγιστη ποσότητα σπόρων αυξήθηκε, καθώς σε ορισμένες περιοχές η σπορά 240 kg/ha σε υγρό έδαφος δεν επαρκεί για τη διασφάλιση επαρκούς κάλυψης του εδάφους. Η υπερβολικά αραιή φύτευση δεν επιτρέπει στο φυτό του ρυζιού να αμύνεται έναντι των ζιζανίων, με αποτέλεσμα να απαιτείται επαναλαμβανόμενο βοτάνισμα. Επιπλέον, προστέθηκε η επιλογή της σποράς σε ξηρό έδαφος προκειμένου να περιορίζεται η χρησιμοποιούμενη ποσότητα νερού.

Καταπολέμηση παρασίτων/ζιζανίων

—   Η πρόταση:

«Η επεξεργασία των σπόρων είναι υποχρεωτική για την καταπολέμηση συνήθων κρυπτογαμικών παρασίτων του ρυζιού [φουζαρίωση, ελμινθοσπορίωση και πυρικουλάρια (pyricularia)].»

τροποποιείται ως εξής:

«Επιτρέπεται η επεξεργασία των σπόρων για την καταπολέμηση συνήθων κρυπτογαμικών παρασίτων του ρυζιού (φουζαρίωση, ελμινθοσπορίωση και πυρικουλάρια)»

Προκειμένου η καλλιέργεια του ρυζιού να έχει λιγότερες επιπτώσεις στο περιβάλλον, η επεξεργασία των σπόρων είναι πλέον προαιρετική, καθώς δεν είναι απαραίτητο οι σπόροι να είναι ελεύθεροι από παθογόνα.

—   Απαλείφεται η ακόλουθη πρόταση:

«Η αποστράγγιση του ορυζώνα και η έκθεσή του στον ήλιο είναι υποχρεωτικές σε περίπτωση προβλημάτων που προκαλούνται από φυτοφάγους οργανισμούς (καρκινοειδή, έντομα και σκώληκες)».

Η υποχρέωση αποστράγγισης του ορυζώνα διαγράφηκε προκειμένου να βελτιωθεί η περιβαλλοντική βιωσιμότητα και να περιοριστεί η χρησιμοποιούμενη ποσότητα νερού.

—   Η πρόταση:

«Η καταπολέμηση των ζιζανίων μπορεί να πραγματοποιείται με τη χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων και με τη χορτοκοπή των αναχωμάτων ώστε να αποφεύγεται η υπερβολική διασπορά, με τη ρύθμιση του νερού και με στοχευμένη κατεργασία του εδάφους πριν από τη σπορά.»

τροποποιείται ως εξής:

«Η καταπολέμηση των ζιζανίων μπορεί να πραγματοποιείται με τη χρήση εγκεκριμένων φυτοπροστατευτικών προϊόντων και με τη χορτοκοπή των αναχωμάτων ώστε να αποφεύγεται η υπερβολική διασπορά, με τη ρύθμιση του νερού και με στοχευμένη κατεργασία του εδάφους πριν από τη σπορά, καθώς και με ενδεχόμενη προσωρινή αποστράγγιση σύμφωνα με τις ορθές πρακτικές επεξεργασίας για την εξάλειψη των φυτοφάγων οργανισμών.»

Για μεγαλύτερη σαφήνεια, κρίθηκε σκόπιμο στην ενότητα για τη φυτοπροστασία να γίνεται αναφορά τόσο στους φυτοφάγους οργανισμούς όσο και στα ζιζάνια, όπως προβλέπεται ήδη στην ισχύουσα διατύπωση. Κρίθηκε επίσης σκόπιμη η συμπλήρωση των προδιαγραφών με την προσθήκη της επιλογής της προσωρινής αποστράγγισης. Από την πείρα που έχει αποκτηθεί στην καλλιέργεια ρυζιού προκύπτει ότι η στοχευμένη αποστράγγιση των ορυζώνων εξαλείφει τα προβλήματα που προκαλούν οι φυτοφάγοι οργανισμοί χωρίς πρόσθετη επεξεργασία.

Συγκομιδή, ξήρανση, αποθήκευση και μεταποίηση

—   Οι μέγιστες μοναδιαίες τιμές παραγωγής αποφλοιωμένου ρυζιού ξηρού τύπου είναι οι ακόλουθες:

«Carnaroli

:

6,0 τόνοι/εκτάριο

Volano

:

8,0 τόνοι/εκτάριο

Baldo

:

8,0 τόνοι/εκτάριο

Arborio

:

7,5 τόνοι/εκτάριο»

τροποποιούνται ως εξής:

«Ποικιλία

Τόνοι/εκτάριο

Arborio

7,5

Baldo

8,0

Cammeo

8,5

Carnaroli

6,5

Telemaco

8,5

Karnak

8,5

Volano

8,0

Caravaggio

8,5

Keope

8,5»

Προστέθηκαν οι αποδόσεις για τις νέες ποικιλίες και η μέγιστη παραγωγή Carnaroli αυξήθηκε ελαφρώς δεδομένης της πρόσφατης προόδου που σημειώθηκε.

—   Η πρόταση:

«Η βιομηχανική μεταποίηση πρέπει να εκτελείται σε εγκαταστάσεις και σύμφωνα με διαδικασίες που εγγυώνται στο “Riso del Delta del Po” τη διατήρηση των χαρακτηριστικών του.»

τροποποιείται ως εξής:

«Η βιομηχανική μεταποίηση από αναποφλοίωτο ρύζι σε ρύζι (αποφλοίωση και άλεση) πρέπει να εκτελείται σε εγκαταστάσεις εντός της περιοχής της ΠΓΕ και σύμφωνα με διαδικασίες που εγγυώνται στο “Riso del Delta del Po” τη διατήρηση των χαρακτηριστικών που αναφέρονται στο σημείο 3.2. Τα ειδικά χαρακτηριστικά της περιοχής παραγωγής επιτρέπουν τη διατήρηση των χαρακτηριστικών του προϊόντος στα στάδια της αποφλοίωσης και της άλεσης και τον περιορισμό του ραγίσματος ή σπασίματος του κόκκου, στοιχείο απαραίτητο για την εξασφάλιση ομοιογένειας κατά το μαγείρεμα.»

Από την πείρα που έχει αποκτηθεί με την πάροδο των ετών προκύπτει ότι η τοποθεσία στην οποία πραγματοποιείται η αποφλοίωση και η άλεση του ρυζιού επηρεάζει την ποιότητα του τελικού προϊόντος. Κατά τη διάρκεια των σταδίων αυτών, ένας από τους βασικούς παράγοντες για τη διατήρηση των βέλτιστων χαρακτηριστικών προϊόντος, τη διασφάλιση της ελάχιστης άσκησης πίεσης/του ελάχιστου ραγίσματος του κόκκου και, συνεπώς, για την εξασφάλιση ομοιογένειας κατά το μαγείρεμα είναι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής παραγωγής.

Το ιδιαιτέρως ευνοϊκό μικροκλίμα, οι θερμοκρασίες και το περιβάλλον της περιοχής παραγωγής, δηλαδή της περιοχής της ΠΓΕ «Riso del Delta del Po», χαρακτηρίζονται από μια ιδιαίτερη μέση σχετική υγρασία της ατμόσφαιρας, η οποία αποτελεί τη βέλτιστη συνθήκη για την επίτευξη των απαιτήσεων ποιότητας του προϊόντος «Riso del Delta del Po».

Για λόγους πληρότητας, υπογραμμίζεται ότι η ιδιαιτερότητα της περιοχής παραγωγής του προϊόντος «Riso del Delta del Po» είναι γνωστή σε όλες τις επιχειρήσεις του κλάδου και υποστηρίζεται επίσης από δημοσιεύσεις. Στις περιοχές παραγωγής της ΠΓΕ, οι οποίες βρίσκονται κατά μέσο όρο σε υψόμετρο 3 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας, το κατάλληλο επίπεδο υγρασίας διαμορφώνεται με φυσικό τρόπο, στοιχείο που απαντά μόνο σε αυτό το μέρος της Ιταλίας.

Η τροποποίηση εφαρμόζεται επίσης στο σημείο 3.6 του ενιαίου εγγράφου.

—   Οι ακόλουθες προτάσεις διαγράφονται από το σημείο 3.6:

«Η ξήρανση πρέπει να εκτελείται σε ξηραντήρες που δεν αφήνουν πάνω στα λέπυρα υπολείμματα καύσης ή ξένες οσμές. Είναι αποδεκτοί ξηραντήρες έμμεσης καύσης, καθώς και άμεσης καύσης, μόνο όμως εφόσον τροφοδοτούνται με μεθάνιο ή LPG.

Η υγρασία του στραγγισμένου ορυζώνα δεν πρέπει να υπερβαίνει το 14 %.»

Η τροποποίηση αυτή είναι αμιγώς συντακτική, καθώς οι ανωτέρω προτάσεις αφορούν τη μέθοδο παραγωγής και όχι τους ειδικούς κανόνες σχετικά με τον τεμαχισμό, το τρίψιμο, τη συσκευασία κ.λπ. Επισημαίνεται ότι η τροποποίηση δεν συνεπάγεται καμία αλλαγή στις προδιαγραφές προϊόντος, καθώς οι δύο διατάξεις εμφανίζονται χωρίς τροποποιήσεις στο σχετικό άρθρο 5 «Μέθοδος παραγωγής» και παραμένουν σε ισχύ.

Επισήμανση και συσκευασία

Άρθρο 8 των προδιαγραφών του προϊόντος

—   Η ακόλουθη πρόταση:

«Το ρύζι διατίθεται σε κατάλληλα για χρήση στα τρόφιμα κουτιά ή σακούλες χωρητικότητας 0,5 kg, 1 kg, 2 kg, 5 kg και μπορεί να συσκευαστεί υπό κενό ή σε ελεγχόμενη ατμόσφαιρα.»

τροποποιείται ως εξής:

«Το ρύζι διατίθεται σε κατάλληλα για χρήση στα τρόφιμα κουτιά ή σακούλες και μπορεί να συσκευαστεί υπό κενό ή σε ελεγχόμενη ατμόσφαιρα.»

Οι απαιτήσεις σχετικά με το βάρος και τα χαρακτηριστικά της συσκευασίας διαγράφηκαν ώστε οι συσκευαστές να έχουν μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά την επιλογή των τύπων συσκευασίας.

—   Οι πληροφορίες που περιέχονται στις ακόλουθες παραγράφους:

«Στους περιέκτες τοποθετείται υποχρεωτικά ο λογότυπος της ονομασίας, με ελάχιστες διαστάσεις 40 × 30 mm και αναγράφεται με χαρακτήρες κατάλληλου μεγέθους (ελάχιστο ύψος 5 mm) η ένδειξη “Riso del Delta del Po”, ακολουθούμενη από την ένδειξη “Indicazione Geografica Protetta” (προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη) ολογράφως ή ως αρκτικόλεξο “IGP”.

Στη συσκευασία πρέπει να αναφέρεται η ποικιλία (“Arborio”, “Carnaroli”, “Volano”, ή “Baldo”), και πιθανώς να περιλαμβάνεται ο τύπος “πλήρες ρύζι”.

Στην ίδια συσκευασία πρέπει να εμφαίνεται το όνομα, η έδρα και η διεύθυνση του συσκευαστή.

Ενδείξεις άλλες πλην της ένδειξης “Riso del delta del Po — Indicazione Geografica Protetta” πρέπει να έχουν διαστάσεις μικρότερες από το 1/3 αυτών που χρησιμοποιούνται για την ένδειξη “Riso del Delta del Po”.»

αναδιατυπώνονται ως εξής:

«Επιπλέον των νομικών απαιτήσεων, στους περιέκτες πρέπει να εμφαίνονται τα εξής:

1)

η ένδειξη “Riso del Delta del Po” ακολουθούμενη από την ένδειξη “Indicazione Geografica Protetta” (προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη) (ή τη συντομογραφία “IGP”) με χαρακτήρες κατάλληλου μεγέθους (ελάχιστο μέγεθος γραμματοσειράς 7 στιγμές)·

2)

ο λογότυπος της ΠΓΕ, με ελάχιστες διαστάσεις 40 × 25 mm. Σε περίπτωση που το μέγεθος του λογότυπου είναι μεγαλύτερο, η αναλογία πρέπει να διατηρηθεί· στη συσκευασία πρέπει να αναγράφεται η μοναδική ποικιλία, όπως αναφέρεται στο άρθρο 2, δηλαδή Carnaroli, Volano, Baldo, Arborio, Cammeo, Karnak, Telemaco, Caravaggio ή Keope· μπορεί επίσης να αναγράφεται ο τύπος μεταποίησης που προβλέπεται από την ισχύουσα νομοθεσία·

3)

το σύμβολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις ΠΓΕ.»

Οι αναφορές στο μέγιστο ύψος της ένδειξης «Riso del Delta del Po» και οι ενδείξεις που απαιτούνται ήδη από την ισχύουσα νομοθεσία (όνομα, έδρα και διεύθυνση του συσκευαστή) διαγράφηκαν. Επιπλέον, κρίθηκε σκόπιμο να μην προβλέπονται ειδικοί κανόνες για τη συσκευασία και την επισήμανση, δεδομένου ότι δεν υφίστανται παραδοσιακοί τύποι συσκευασίας για το προϊόν ΠΓΕ «Riso del Delta del Delta del Po», και να προστεθεί ο τύπος βιομηχανικής μεταποίησης που απαιτείται από την ισχύουσα νομοθεσία.

Λογότυπος του προϊόντος

Για τη διευκόλυνση της ακριβούς αναπαραγωγής του λογότυπου του προϊόντος στη συσκευασία, οι αναφορές στο μέγεθος του λογότυπου (βλέπε σημείο 2 της προηγούμενης τροποποίησης) και στους χρωματικούς κωδικούς πράσινο «Pantone 557C» και κίτρινο «Pantone 117C» διευκρινίστηκαν και διορθώθηκαν. Στις προδιαγραφές του προϊόντος προστίθεται η ακόλουθη παράγραφος:

«Οι ακριβείς χρωματικοί κωδικοί παρατίθενται κατωτέρω:

Pantone Solid Coated

κρεμ:

1 205 C

πράσινο:

557 C

κίτρινο:

117 C

CMYK τεσσάρων χρωμάτων:

κρεμ:

C 0

M 3

Y 43

K 0

πράσινο:

C 48

M 4

Y 35

K 10

κίτρινο:

C 7

M 28

Y 100

K 12»

Η διευκρίνιση όσον αφορά το χρώμα Pantone και τον κωδικό του είναι απαραίτητη από τεχνική άποψη ώστε τα τυπογραφεία να μπορούν να αναπαράγουν τον λογότυπο με ακρίβεια.

Νομικές επικαιροποιήσεις και έλεγχος

Άρθρο 7 των προδιαγραφών του προϊόντος

Οι παραπομπές στην ισχύουσα νομοθεσία επικαιροποιήθηκαν και συμπεριλήφθηκαν η ονομασία και η διεύθυνση του φορέα ελέγχου.

ΕΝΙΑΙΟ ΕΓΓΡΑΦΟ

«RISO DEL DELTA DEL PO»

Αριθ. ΕΕ: PGI-IT-0712-AM01 – 21.6.2017

ΠΟΠ ( ) ΠΓΕ ( X )

1.   Ονομασία

«Riso del Delta del Po»

2.   Κράτος μέλος ή τρίτη χώρα

Ιταλία

3.   Περιγραφή του γεωργικού προϊόντος ή τροφίμου

3.1.   Τύπος προϊόντος

Κλάση 1.6. Φρούτα, λαχανικά και δημητριακά, νωπά ή μεταποιημένα

3.2.   Περιγραφή του προϊόντος για το οποίο ισχύει η ονομασία υπό 1

Η ένδειξη «Riso del Delta del Po» αφορά αποκλειστικά τον καρπό ρυζιού που ανήκει στον τύπο Japonica, Gruppo Superfino των ποικιλιών Carnaroli, Volano, Baldo, Arborio, Cammeo, Karnak, Telemaco, Caravaggio και Keope.

Ο κόκκος του «Riso del Delta del Po» είναι ευμεγέθης, κρυσταλλικός/ιριδίζων, συμπαγής, με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες και μπορεί να υποβληθεί σε βιομηχανικές διεργασίες και επεξεργασίες που επιτρέπονται από την ισχύουσα νομοθεσία.

Η μεγάλη ικανότητα απορρόφησης, η χαμηλή απώλεια αμύλου και η καλή αντοχή κατά τον βρασμό, σε συνδυασμό με τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά, όπως το ιδιαίτερο άρωμα και γεύση, καθιστούν το προϊόν ιδιαίτερα προσφιλή επιλογή για την επιτυχή παρασκευή των πιο εκλεκτών ριζότο (risotti).

Το προϊόν «Riso del Delta del Po» - ΠΓΕ πρέπει να παρουσιάζει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά όσον αφορά τον κόκκο:

Ποικιλία

Πυκνότητα

kg/cm2

Πρωτεΐνη % επί ξηρού

τουλάχιστον

τουλάχιστον

Arborio, Volano, Telemaco

0,65

6,60

Baldo, Cammeo

0,60

6,60

Carnaroli, Karnak, Caravaggio, Keope

0,85

6,60

3.3.   Ζωοτροφές (μόνο για προϊόντα ζωικής προέλευσης) και πρώτες ύλες (μόνο για μεταποιημένα προϊόντα)

3.4.   Ειδικά στάδια της παραγωγής τα οποία πρέπει να εκτελούνται εντός της οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής

Λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών που χαρακτηρίζουν την ορυζοκαλλιέργεια, η φάση παραγωγής εκτελείται εντός της γεωγραφικής περιοχής που αναφέρεται στο σημείο 4.

Η σπορά μπορεί να γίνει σε υγρό έδαφος με ελεύθερη πτώση ή φύτευση ή σε στραγγισμένο οργωμένο έδαφος, το οποίο αμέσως μετά κατακλύζεται με νερό.

Η βιομηχανική μεταποίηση από αναποφλοίωτο ρύζι σε ρύζι (αποφλοίωση και άλεση) πρέπει να εκτελείται σε εγκαταστάσεις εντός της περιοχής της ΠΓΕ και σύμφωνα με διαδικασίες που εγγυώνται στο «Riso del Delta del Po» τη διατήρηση των χαρακτηριστικών που αναφέρονται στο σημείο 3.2. Τα ειδικά χαρακτηριστικά της περιοχής παραγωγής επιτρέπουν τη διατήρηση των χαρακτηριστικών του προϊόντος στα στάδια της αποφλοίωσης και της άλεσης και τον περιορισμό του ραγίσματος ή σπασίματος του κόκκου, στοιχείο απαραίτητο για την εξασφάλιση ομοιογένειας κατά το μαγείρεμα.

3.5.   Ειδικοί κανόνες για τον τεμαχισμό, το τρίψιμο, τη συσκευασία κ.λπ. του προϊόντος στο οποίο αναφέρεται η καταχωρισμένη ονομασία

Το ρύζι διατίθεται σε κατάλληλα για χρήση στα τρόφιμα κουτιά ή σακούλες και μπορεί να συσκευαστεί υπό κενό ή σε ελεγχόμενη ατμόσφαιρα.

Οι περιέκτες πρέπει να σφραγίζονται με τρόπο ώστε να μην είναι δυνατή η αφαίρεση προϊόντος χωρίς τη θραύση της συσκευασίας.

3.6.   Ειδικοί κανόνες για την επισήμανση του προϊόντος στο οποίο αναφέρεται η καταχωρισμένη ονομασία

Επιπλέον των νομικών απαιτήσεων, στους περιέκτες πρέπει να εμφαίνονται τα εξής:

1)

η ένδειξη «Riso del Delta del Po» ακολουθούμενη από την ένδειξη «Indicazione Geografica Protetta» (προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη) (ή τη συντομογραφία «IGP») με χαρακτήρες κατάλληλου μεγέθους (ελάχιστο μέγεθος γραμματοσειράς 7 στιγμές)·

2)

ο λογότυπος της ΠΓΕ, με ελάχιστες διαστάσεις 40 × 25 mm. Σε περίπτωση που το μέγεθος του λογότυπου είναι μεγαλύτερο, η αναλογία πρέπει να διατηρηθεί· στη συσκευασία πρέπει να αναγράφεται η μοναδική ποικιλία, δηλαδή Carnaroli, Volano, Baldo, Arborio, Cammeo, Karnak, Telemaco, Caravaggio ή Keope· μπορεί επίσης να αναγράφεται ο τύπος μεταποίησης που προβλέπεται από την ισχύουσα νομοθεσία·

3)

το σύμβολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις ΠΓΕ.

Ο επίσημος λογότυπος του προϊόντος «Riso del Delta del Po» έχει σχήμα ωοειδές και κρεμ χρώμα, με πράσινο περίγραμμα. Στο εσωτερικό του αναγράφονται οι ενδείξεις «RISO DEL DELTA DEL PO», στο άνω τμήμα, και «INDICAZIONE GEOGRAFICA PROTETTA», στο κάτω τμήμα, με κεφαλαίους χαρακτήρες πράσινου χρώματος.

Στο εσωτερικό του εμφαίνονται σε πράσινο φόντο, δεξιά και αριστερά, τυπικά στοιχεία του Δέλτα του Πάδου (σχηματοποιημένες καλαμιές και πουλιά) κρεμ χρώματος, ενώ στο κέντρο εμφανίζεται μια σχηματοποιημένη γυναικεία μορφή που κρατά ένα δεμάτι ρύζι, σε κίτρινο χρώμα.

Image 1

4.   Συνοπτική οριοθέτηση της γεωγραφικής περιοχής

Η τυπική περιοχή παραγωγής του «Riso del Delta del Po» εκτείνεται στο ακραίο ανατολικό κωνικό τμήμα της πεδιάδας του Πάδου μεταξύ των περιοχών Veneto και Emilia Romagna, στα εδάφη που σχηματίζονται από υλικά αποσάθρωσης και προσχώσεις του ποταμού Πάδου. Η περιοχή οριοθετείται ανατολικά από την Αδριατική θάλασσα, βορείως από τον ποταμό Adige και νοτίως από το πλωτό κανάλι Ferrara/Porto Garibaldi.

Το «Riso del Delta del Po» καλλιεργείται στο Veneto στην επαρχία Rovigo, στις κοινότητες Ariano nel Polesine, Porto Viro, Taglio di Po, Porto Tolle, Corbola, Papozze, Rosolina και Loreo.

Στην Emilia Romagna η παραγωγή εκτελείται, στην επαρχία Ferrara, στις κοινότητες Comacchio, Goro, Codigoro, Lagosanto, Massa Fiscaglia, Migliaro, Migliarino, Ostellato, Mesola, Jolanda di Savoia και Berra.

5.   Δεσμός με τη γεωγραφική περιοχή

Περιβαλλοντικοί παράγοντες

Τα χαρακτηριστικά των εδαφών, το ήπιο κλίμα και η εγγύτητα με τη θάλασσα αποτελούν τους κύριους παράγοντες που επηρεάζουν και χαρακτηρίζουν την παραγωγή του «Riso del Delta del Po» στη συγκεκριμένη περιοχή. Το ρύζι βρίσκει πράγματι σε αυτή την περιοχή το ιδανικό έδαφος, καθώς αποτελεί τη μοναδική δυνατή καλλιέργεια σε μονίμως ημικατακλυσμένα εδάφη.

Τα προσχωσιγενή εδάφη του Δέλτα του Πάδου, τα οποία προέρχονται από την κατάληξη των ιζημάτων που μεταφέρει ο ποταμός, είναι ιδιαιτέρως γόνιμα καθώς είναι πλούσια σε μεταλλικά άλατα, ιδίως κάλιο, σε σημείο ώστε να μην είναι αναγκαία η προσθήκη καλιούχων λιπασμάτων.

Επιπλέον τα εδάφη, αν και διαφορετικής υφής, χαρακτηρίζονται από υψηλή αλατότητα (σε μονάδες EC άνω του 1 mS/cm), οφειλόμενη στην πολύ υψηλή στάθμη του υδροφόρου ορίζοντα.

Η ιδιαίτερη γεωγραφική θέση, λόγω γειτνίασης με τη θάλασσα, είναι επιπλέον καθοριστικός παράγοντας δημιουργίας μικροπεριβάλλοντος ευνοϊκού για το ρύζι, χάρη στη σταθερή θαλάσσια αύρα που συνεπάγεται μικρότερη σχετική υγρασία, στη μέτρια διακύμανση της θερμοκρασίας, τόσο τον χειμώνα, που δύσκολα πέφτει κάτω από 0 °C, όσο και το καλοκαίρι, που κατά την τελευταία 30 ετία δεν έχει υπερβεί τους 32 °C, καθώς και χάρη στις καλά κατανεμημένες στη διάρκεια του έτους βροχοπτώσεις που δεν υπερβαίνουν τα 700 mm ετησίως. Αυτές οι ιδιαίτερες καιρικές συνθήκες περιορίζουν τη διάδοση παθογόνων μυκήτων και την επακόλουθη ανάγκη για αντικρυπτογαμική αγωγή.

Ιστορία και ανθρώπινος παράγοντας

Μερικές δεκαετίες μετά τη διάδοση του ρυζιού στην πεδιάδα του Πάδου (1450) εμφανίζονται τα πρώτα γραπτά στοιχεία για την παρουσία καλλιεργειών στην Polesine (την περιοχή Rovigo), ιδίως στο έδαφος του Δέλτα του Πάδου: πράγματι αυτή η καλλιέργεια ήταν στενά συνδεδεμένη με τα αποστραγγιστικά έργα, καθώς επέτρεπε την επιτάχυνση της διαδικασίας χρησιμοποίησης των αλμυρών εδαφών, τα οποία στη συνέχεια προορίζονταν για εκμετάλλευση με αμειψισπορά, όπως μαρτυρεί ένας νόμος της Ενετικής Δημοκρατίας του 1594. Προς τα τέλη του 1700, με πρωτοβουλία ορισμένων βενετσιάνων πατρικίων, ξεκίνησε η συστηματική καλλιέργεια ρυζιού στα αποστραγγισμένα εδάφη.

Σήμερα η ορυζοκαλλιέργεια στο Δέλτα του Πάδου εκτείνεται σε περίπου 9 000 εκτάρια ορυζώνων. Η επιρροή αυτής της καλλιέργειας είναι παρούσα στην τοπική κουλτούρα και στην οικονομική ανάπτυξη της περιοχής. Το ρύζι συσκευάζεται και διατίθεται στο εμπόριο επί έτη από πολυάριθμες επιχειρήσεις με την ονομασία «Riso del Delta del Po» και, χάρη στα ιδιαίτερα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά που το διακρίνουν από τα άλλα ρύζια που παράγονται στην Ιταλία, αναγνωρίζεται και εκτιμάται από τους καταναλωτές σε όλη την Ιταλία. Η φήμη του συνδέεται τέλος και με τις παραδοσιακές εμποροπανηγύρεις που πραγματοποιούνται ετησίως στην περιοχή, όπως οι περίφημες Ημέρες Ρυζιού του Δέλτα του Πάδου που πραγματοποιούνται στη Jolanda di Savoia (FE), καθώς και κατά τη Fiera di Porto Tolle.

Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του Riso del Delta del Po συνδέονται με την υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη, το μέγεθος του κόκκου, την υψηλή απορροφητική ικανότητα, τη χαμηλή απώλεια αμύλου και την υψηλή ποιότητα που καθορίζουν την καλή αντοχή κατά τον βρασμό.

Παρουσιάζει επίσης ιδιαίτερα ευχάριστη γεύση και άρωμα που το διακρίνουν από το ρύζι που παράγεται σε μη υφάλμυρες περιοχές.

Τα αλμυρά υπολείμματα, που είναι παρόντα σε αυτά τα αποστραγγισμένα εδάφη, μαζί με την ιδιαιτερότητα των χρησιμοποιούμενων για την καλλιέργεια υδάτων και την παρουσία επιφανειακού αλμυρού υδροφόρου ορίζοντα, προσδίδουν στο προϊόν οργανοληπτικά και εμπορικά χαρακτηριστικά που το καθιστούν ξεχωριστό και του χαρίζουν μεγάλη εκτίμηση στην αγορά.

Τα εξαιρετικά εύφορα προσχωσιγενή εδάφη από άποψη μεταλλικών στοιχείων, ιδίως καλίου, ευνοούν την υψηλή περιεκτικότητα του ρυζιού σε πρωτεΐνες και τη μεγαλύτερη αντοχή του κόκκου κατά τον βρασμό.

Επιπλέον τα εδάφη, αν και διαφορετικής υφής, χαρακτηρίζονται από υψηλή αλατότητα (σε μονάδες EC άνω του 1 mS/cm), που προσδίδει στο ρύζι ιδιαίτερο άρωμα και γεύση.

Η συνεχής παρουσία θαλάσσιας αύρας, που επιφέρει δραστική μείωση της υγρασίας στο μικροκλίμα του ορυζώνα, περιορίζει σημαντικά την ανάγκη για αντικρυπτογαμική αγωγή και επιτρέπει την παραγωγή ρυζιού υψηλής ποιότητας.

Παραπομπή στη δημοσίευση των προδιαγραφών του προϊόντος

(άρθρο 6 παράγραφος 1 δεύτερο εδάφιο του παρόντος κανονισμού)

Η εθνική διαδικασία ένστασης ενεργοποιήθηκε με τη δημοσίευση της πρότασης τροποποίησης των προδιαγραφών παραγωγής της ΠΓΕ «Riso del Delta del Po» στην Gazzetta Ufficiale della Repubblica Italiana αριθ. 100 της 2ας Μαΐου 2017.

Το ενοποιημένο κείμενο των προδιαγραφών διατίθεται στην ιστοσελίδα:

http://www.politicheagricole.it/flex/cm/pages/ServeBLOB.php/L/IT/IDPagina/3335

ή εναλλακτικά:

απευθείας στην αρχική σελίδα του δικτυακού τόπου του υπουργείου Πολιτικών Γεωργίας, Τροφίμων και Δασών (www.politicheagricole.it), με κλικ στο πεδίο «Qualità» (στο άνω δεξιό τμήμα της οθόνης), κατόπιν στο πεδίο «Prodotti DOP IGP STG» (στο αριστερό τμήμα της οθόνης) και τέλος στο πεδίο «Disciplinari di Produzione all’esame dell’UE».


(1)  ΕΕ L 343 της 14.12.2012, σ. 1.

(*1)  τιμές επί ξηρού»


13.8.2019   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 271/86


Δημοσίευση αίτησης καταχώρισης ονομασίας σύμφωνα με το άρθρο 50 παράγραφος 2 στοιχείο α) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τα συστήματα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων

(2019/C 271/07)

Η παρούσα δημοσίευση παρέχει το δικαίωμα ένστασης κατά την έννοια του άρθρου 51 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1151/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (1) εντός τριών μηνών από την ημερομηνία της παρούσας δημοσίευσης.

ΕΝΙΑΙΟ ΕΓΓΡΑΦΟ

«ΚΡΙΤΣΑ» (KRITSA)

Αριθ. ΕΕ: PGI-GR-02317 – 6.7.2017

ΠΟΠ ( ) ΠΓΕ ( X )

1.   Ονομασία/-ες

«Κριτσά» (Kritsa)

2.   Κράτος μέλος ή τρίτη χώρα

Ελλάδα

3.   Περιγραφή του γεωργικού προϊόντος ή του τροφίμου

3.1.   Τύπος προϊόντος

Κλάση 1.5. Έλαια και λίπη (βούτυρο, μαργαρίνη, έλαια κ.λπ.)

3.2.   Περιγραφή του προϊόντος για το οποίο ισχύει η ονομασία υπό 1

Το ελαιόλαδο «Κριτσά» προέρχεται αποκλειστικά από καρπούς ελιάς της ποικιλίας Κορωνέικης. Το χρώμα του ελαιολάδου είναι πράσινο έως χρυσοπράσινο.

Φυσικοχημικά χαρακτηριστικά:

Οξύτητα (% κ.β. ελαϊκό οξύ): ≤ 0,5

Συντελεστής απόσβεσης K270: ≤ 0,15

Συντελεστής απόσβεσης K232: ≤ 1,90

Απόκλιση συντελεστή απόσβεσης ΔΚ: ≤ 0

Οργανοληπτική εξέταση:

Φρουτώδες: ≥ 2,5

Ελάττωμα: 0,0

3.3.   Ζωοτροφές (μόνο για προϊόντα ζωικής προέλευσης) και πρώτες ύλες (μόνο για μεταποιημένα προϊόντα)

Το ελαιόλαδο «Κριτσά» προέρχεται αποκλειστικά από καρπούς ελιάς της ποικιλίας Κορωνέικης.

3.4.   Ειδικά στάδια της παραγωγής τα οποία πρέπει να εκτελούνται εντός της οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής

Η ελαιοκαλλιέργεια για την παραγωγή του ελαιόκαρπου, καθώς και όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας του εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου «Κριτσά» γίνονται εντός της οριοθετημένης γεωγραφικής περιοχής.

3.5.   Ειδικοί κανόνες για τον τεμαχισμό, το τρίψιμο, τη συσκευασία κ.λπ. του προϊόντος στο οποίο αναφέρεται η καταχωρισμένη ονομασία

Το ελαιόλαδο «Κριτσά» είναι φημισμένο, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς, και η φήμη αυτή οφείλεται στην εξαιρετική ποιότητά του (χαμηλή οξύτητα, χαμηλοί συντελεστές αποσβέσεως), καθώς και στο φρουτώδες άρωμά του. Τα χαρακτηριστικά αυτά επηρεάζονται αρνητικά από τη θερμοκρασία, το φως και το οξυγόνο, παράγοντες στους οποίους αυξάνεται η πιθανότητα να εκτεθεί το ελαιόλαδο κατά τη διάρκεια των μεταγγίσεων που γίνονται από τη δεξαμενή αποθήκευσης στο βυτίο μεταφοράς και το αντίστροφο, αλλά και μεταξύ βυτίων μεταφοράς, καθώς επίσης και κατά την παραμονή του ελαιολάδου μέσα σε αυτά. Επιπρόσθετα, η υψηλή θερμοκρασία και η παρουσία οξυγόνου οδηγούν σε ταχεία υποβάθμιση του φρουτώδους χαρακτηριστικού του ελαιολάδου. Για τους παραπάνω λόγους κρίνεται σκόπιμο η αποθήκευση του ελαιολάδου «Κριτσά» να γίνεται σε ανοξείδωτες δεξαμενές εντός της οριοθετημένης περιοχής με σκοπό να διαφυλαχτούν τα χαρακτηριστικά στα οποία οφείλεται η φήμη του. Επιπλέον, η συσκευασία του ελαιολάδου «Κριτσά» πραγματοποιείται εντός της οριοθετημένης περιοχής και ειδικότερα στον τόπο παραγωγής του ελαιολάδου. Το γεγονός αυτό αποτρέπει την οποιαδήποτε επιρροή ή αλλοίωση των ποιοτικών χαρακτηριστικών του ελαιολάδου «Κριτσά», διευκολύνει τους ελέγχους και εγγυάται την ιχνηλασιμότητα του προϊόντος.

3.6.   Ειδικοί κανόνες για την επισήμανση του προϊόντος στο οποίο αναφέρεται η καταχωρισμένη ονομασία

4.   Συνοπτική οριοθέτηση της γεωγραφικής περιοχής

Το ελαιόλαδο «Κριτσά» παράγεται αποκλειστικά στα όρια του δημοτικού διαμερίσματος της Κριτσάς και των γειτονικών τοπικών κοινοτήτων Μέσα και Έξω Λακκωνίων και Κρούστα, που ανήκουν στο Δήμο Αγίου Νικολάου. Στο δημοτικό διαμέρισμα Κριτσάς, εκτός από την ομώνυμη κωμόπολη (Κριτσά), περιλαμβάνονται οι παρακάτω οικισμοί: Αμμουδάρα, Βαθύ, Θεολόγος, Καθαρό, Κάλυβος, Μαρδάτι, Ρούσα Λίμνη και Τάπες.

5.   Δεσμός με τη γεωγραφική περιοχή

Το ελαιόλαδο «Κριτσά» αποτελεί ένα από τα πιο φημισμένα ελαιόλαδα της κρητικής γης, το οποίο έχει γίνει γνωστό και εκτός των ελληνικών συνόρων. Η φήμη του οφείλεται αμιγώς στα ποιοτικά, οργανοληπτικά και χημικά χαρακτηριστικά του, τα οποία με τη σειρά τους συνδέονται με τη γεωγραφική περιοχή, αλλά και με τον ανθρώπινο παράγοντα που συμβάλλει σημαντικά στην ποιότητα του παραγόμενου ελαιολάδου.

Η ύπαρξη αυτής της τόσο διευρυμένης φήμης αποτελεί τη βάση της αίτησης καταχώρισης του ελαιολάδου «Κριτσά» ως Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ).

Το ελαιόλαδο «Κριτσά» παράγεται σε μια σχετικά μικρή σε έκταση περιοχή, με κατά το μάλλον ή ήττον παρόμοιες εδαφοκλιματικές συνθήκες, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα την ομοιομορφία των χαρακτηριστικών του τελικού προϊόντος. Επιπρόσθετα, η ποικιλία «Κορωνέικη» είναι η μοναδική καλλιεργούμενη ποικιλία ελιάς στη γεωγραφική ζώνη.

Το κλίμα της περιοχής χαρακτηρίζεται ως ήπιο μεσογειακό, χωρίς μεγάλες θερμοκρασιακές μεταπτώσεις. Η ηλιοφάνεια είναι πολύ υψηλή, λόγω της έκθεσης της περιοχής και του ανάγλυφου, ξεπερνώντας τις 2 900 ώρες ανά έτος. Το έδαφος των ελαιώνων είναι ασβεστολιθικό και ξηρό, με ικανή υδατοχωρητικότητα. Η περιεκτικότητα του εδάφους σε άργιλο είναι κατάλληλη για ξηρικούς ελαιώνες. Επιπλέον, στην περιοχή δεν επικρατούν ιδιαίτερα ευνοϊκές συνθήκες για τον δάκο της ελιάς, με αποτέλεσμα οι προσβολές συνήθως να είναι περιορισμένες.

Στην περιοχή εφαρμόζεται κυρίως η μέθοδος της κοινής άλεσης, ενώ παράλληλα ο ελαιόκαρπος αλέθεται εντός 48 ωρών από τη συλλογή του, με αποτέλεσμα να ελαχιστοποιείται η μετασυλλεκτική υποβάθμιση. Επίσης, η συγκομιδή του ελαιοκάρπου στο κατάλληλο στάδιο ωρίμανσης, δηλαδή κατά την αλλαγή του χρώματος του καρπού από πρασινοκίτρινο σε μελανοϊώδες, είναι αποτέλεσμα της μακρόχρονης τεχνογνωσίας των παραγωγών της περιοχής και συνδέεται με τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του παραγόμενου ελαιολάδου.

Τόσο, λοιπόν, τα χαρακτηριστικά της περιοχής, όσο και ο ανθρώπινος παράγοντας έχουν συμβάλει στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ελαιολάδου «Κριτσά», τα οποία είναι η χαμηλή οξύτητα, η οποία δεν υπερβαίνει την τιμή 0,5, οι χαμηλές τιμές των συντελεστών απόσβεσης (K270: ≤ 0,15, K232: ≤ 1,90, ΔΚ: ≤ 0) και το φρουτώδες μεγαλύτερο του 2,5.

Το άφθονο φως, τα ξηρά και ασβεστολιθικά εδάφη της περιοχής, αλλά και η συγκομιδή στο κατάλληλο στάδιο είναι οι παράγοντες που οδηγούν στη δημιουργία πολλών αρωματικών συστατικών, με αποτέλεσμα το παραγόμενο ελαιόλαδο να χαρακτηρίζεται από φρουτώδες άρωμα. Επιπλέον, οι χαμηλές τιμές των συντελεστών απόσβεσης (Κ270, Κ232 και ΔΚ) συνδέονται με το υψόμετρο, αλλά και με την άμεση άλεση του ελαιόκαρπου μετά τη συγκομιδή.

Για το ελαιόλαδο «Κριτσά» έχει γίνει εκτενής αναφορά στο παρελθόν σε νορβηγικό, σλοβενικό αλλά και ιαπωνικό περιοδικό, όπου δινόταν ιδιαίτερη έμφαση στα ποιοτικά χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου ελαιολάδου.

Αναφορά σχετικά με το ελαιόλαδο «Κριτσά» γίνεται και σε ηλεκτρονικές ιστοσελίδες ταξιδιωτικού αλλά και αγροτουριστικού ενδιαφέροντος, οι οποίες προτείνουν στους επισκέπτες, να μην φύγουν από το χωριό της Κριτσάς, χωρίς πρώτα να προμηθευτούν το ελαιόλαδο της περιοχής.

Πέραν των ταξιδιωτικών ιστοσελίδων, αναφορά στο ελαιόλαδο «Κριτσά» γίνεται στην ιστοσελίδα γνωστού εστιατορίου της Αθήνας, το οποίο χρησιμοποιεί στις παρασκευές του αποκλειστικά το συγκεκριμένο ελαιόλαδο. Το ελαιόλαδο «Κριτσά» αποτελεί επίσης ένα από τα βασικά συστατικά των παρασκευών της φημισμένης σχολής ζαχαροπλαστικής, Valrhona της Γαλλίας.

Η φήμη του εν λόγω προϊόντος και η σύνδεσή του με τους κατοίκους και τη φυσιογνωμία της περιοχής, καταδεικνύεται από την παρουσία του σε τοπικές εκδηλώσεις, σε τοπικά και εθνικά ραδιοτηλεοπτικά μέσα και στον Τύπο.

Το γεγονός της σύνδεσης του ελαιολάδου «Κριτσά» με τους κατοίκους της περιοχής και την ιστορία τους παρουσιάζεται και στο βιβλίο του δημοσιογράφου – συγγραφέα Tom Mueller, «Extra Virginity, the sublime and scandalous world of olive oil», 2014

Αναφορά στο ελαιόλαδο «Κριτσά» έχει καταγραφεί και στον διεθνή Τύπο, και συγκεκριμένα στα περιοδικά CNN και Times, γεγονός που αναφέρεται και στην ιστοσελίδα OliveOilTimes.

Επιπροσθέτως, η φήμη του προϊόντος και η αναγνώριση της περιοχής της Κριτσάς, ως μίας αμιγούς ελαιοπαραγωγικής περιοχής, φαίνεται επίσης από αναφορές περιηγητών σε βιβλία από τον 19ο αιώνα.

Συγκεκριμένα, ο M.A. Fabreguettes στο Bulletin de la Société de Géographie του 1835 αναφέρει «…Κριτσά … αυτό το χωριό πλούσιο σε προϊόντα όλων των ειδών, όπως το λάδι, τα αμύγδαλα, χαρούπια, τυρί κ.λπ.…». Επίσης ο Ν. Καλομενόπουλος στο βιβλίο του «Κρητικά ήτοι Τοπογραφία και Οδοιπορικά της Νήσου Κρήτης» του 1894 αναφέρει «…Την εύφορον κοιλάδα της Κριτσάς περιλαμβάνουσαν μικράν πεδιάδα διαρρεομένην υπό μικρού ρυακίου και κεκαλυμμένην υπό πυκνού δάσους εξ ελαιών…» και «Η κοιλάς των Λακκωνίων… καλύπτεται υπό δασών τινών εξ ελαιών και κερατεών…».

Το ελαιόλαδο «Κριτσά» έχει λάβει συνολικά 24 βραβεία από το 2006 και έπειτα, 16 σε εθνικούς και 8 σε διεθνείς διαγωνισμούς, ιδιαίτερα στις κατηγορίες μέσου και έντονου φρουτώδους. Αποκορύφωμα όλων το χρυσό βραβείο στην κατηγορία «μέσο φρουτώδες» (medium fruity) στον διεθνή διαγωνισμό «Mario Solinas» το 2008, ο οποίος διοργανώνεται από το Διεθνές Συμβούλιο Ελαίας. Σημαντικές διακρίσεις αποτελούν ακόμα το 3ο βραβείο στον ίδιο διαγωνισμό (2006), τα χρυσά βραβεία στους διαγωνισμούς L.A. Extra Virgin Olive Oil Competition (2010) και Great Taste, London (2012) και τα ασημένια στους διαγωνισμούς Μόσχα, Prodexpo (2012), Olive Japan (2013) και Cat Gora’s Kitchen (2013). Εντός συνόρων, έχει λάβει χρυσό βραβείο στους εξής διαγωνισμούς: Πανελλήνιος Διαγωνισμός Τυποποιητών Έξτρα Παρθένων Ελαιόλαδων (2007), 1ος Διαγωνισμός Ελληνικών Έξτρα Παρθένων Ελαιόλαδων (2008) και Ελαιοτεχνία (2008 και 2011).

Πέραν των ανωτέρω αναφερόμενων βραβείων, πρόσφατα το ελαιόλαδο «Κριτσά» έλαβε το χάλκινο βραβείο εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου στον Διεθνή Διαγωνισμό Ποιότητας, London International Olive Oil Quality Competition, 2017. Την ίδια χρονιά (2017) έλαβε επίσης το χάλκινο βραβείο γεύσης στην κατηγορία μεσαίας έντασης φρουτώδους στον 5ο διαγωνισμό ελληνικών εξαιρετικά παρθένων ελαιολάδων. Και για τα δύο αυτά γεγονότα, έχουν γίνει αναφορές στον εγχώριο ηλεκτρονικό Τύπο. Επίσης για τα έτη 2016 και 2017 στο ελαιοτριβείο του Αγροτικού Συνεταιρισμού Κριτσάς απονεμήθηκε το βραβείο «Αργυρή Μινωική Ελιά» από τον Σύνδεσμο Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης στην κατηγορία ορθές πρακτικές διάθεσης ελαιολάδου. Για τα ίδια έτη και εκ μέρους του ίδιου φορέα, στο ελαιοτριβείο του Αγροτικού Συνεταιρισμού Κριτσάς απονεμήθηκε το βραβείο «Χρυσή Μινωική Ελιά» στην κατηγορία ορθές πρακτικές έκθλιψης ελαιοκάρπου.

Τέλος, ο ιστορικός δεσμός της περιοχής με την ελιά και την ελαιοπαραγωγή καταδεικνύεται από τα δύο τουλάχιστον ελαιοπιεστήρια στην περιοχή της αρχαίας πόλης Λατώ, τα ερείπια της οποίας χρονολογούνται από την Δωρική περίοδο (5ος και 4ος αιώνας π.Χ.). Μέσα στην πόλη, η οποία βρίσκεται σε απόσταση περίπου 3 χιλιόμετρα από το χωριό Κριτσά, υπάρχουν ευρήματα για αποθήκευση του ελαιολάδου. Επιπρόσθετα, διάσπαρτα παλιά ελαιουργεία στην ευρύτερη περιοχή μαρτυρούν τον ισχυρό δεσμό της ελαιοκαλλιέργειας με την καθημερινότητα των κατοίκων, ενώ πολλές είναι και οι αναφορές από περιηγητές, οι οποίες είναι καταγεγραμμένες σε βιβλία του 19ου αιώνα και νεότερων.

Παραπομπή στη δημοσίευση των προδιαγραφών του προϊόντος

(άρθρο 6 παράγραφος 1 δεύτερο εδάφιο του παρόντος κανονισμού)

http://www.minagric.gr/images/stories/docs/agrotis/POP-PGE/prod_ladi_kritsa070119.pdf


(1)  ΕΕ L 343 της 14.12.2012, σ. 1.