12.10.2017   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 342/1

1.

χαιρετίζει τη μεγάλη επιτυχία της ευρωπαϊκής πολιτικής για την έρευνα, που αναπτύσσεται μέσω των διαδοχικών προγραμμάτων πλαισίων έως τον «Ορίζοντα 2020», το σημαντικότερο ολοκληρωμένο πρόγραμμα έρευνας στον κόσμο, το οποίο στηρίζεται στην επιστημονική αριστεία και την επιτάχυνση της καινοτομίας·

2.

υπενθυμίζει ότι το «Ορίζοντας 2020» είναι ο κύριος μηχανισμός στήριξης για την ανάπτυξη της έρευνας και της καινοτομίας στην Ευρώπη, μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο της συνολικής στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και με στόχο την υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας (ΕΧΕ)·

3.

επιβεβαιώνει τη σκοπιμότητα της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», η οποία υιοθετεί μια ενοποιημένη προσέγγιση του «τριγώνου της γνώσης» (έρευνα — κατάρτιση — καινοτομία), ενώ η αλλαγή πνεύματος ως προς τη μαθητεία και η ανύψωση του επιπέδου κατάρτισης για όλους παραμένουν καθοριστικής σημασίας και προωθούν τη συνεργασία πανεπιστημίου-επιχείρησης· προτείνει, εξάλλου, να επιδιωχθεί μεγαλύτερη διασύνδεση και συμπληρωματικότητα με τα προγράμματα Erasmus+ και Interreg, συμπεριλαμβανομένου του Interreg Europe, που αφορά τη διαπεριφερειακή συνεργασία· τονίζει ότι πρέπει να συνεχιστεί η υλοποίηση του ΕΧΕ και ότι αυτό προϋποθέτει την επίτευξη πολλαπλών στόχων, μεταξύ των οποίων η επιστημονική αριστεία αποτελεί καίρια και απαραίτητη πτυχή χωρίς να είναι η μοναδική·

4.

τονίζει την επικαιρότητα των στόχων του ΕΧΕ και τη σκοπιμότητα συνέχισης της υλοποίησής τους, ιδίως όσον αφορά την ανάπτυξη των διεθνικών συνεργασιών, την κινητικότητα των γνώσεων, μια ενοποιημένη αγορά εργασίας για τους ερευνητές και τους παράγοντες καινοτομίας, την ισότητα των δύο φύλων ή ακόμη την πρόσβαση στην πληροφορία και στην επιστήμη·

5.

προτείνει, προκειμένου να εδραιωθεί η εμπιστοσύνη στο σχέδιο οικοδόμησης γνώσης στην Ευρώπη, να εντοπιστούν οι ταλαντούχοι Ευρωπαίοι και να παρακολουθείται η σταδιοδρομία των ερευνητών· να χαραχτούν ευρωπαϊκές «διαδρομές» για τους ερευνητές, με βάση τις οποίες να μπορούν να εντάσσονται σε προγράμματα στήριξης της υπό μετάβαση ερευνητικής σταδιοδρομίας τους· να προωθηθεί η ένταξη ερευνητών στον επιχειρηματικό κόσμο·

6.

αρνείται τον περιορισμό της δημοσιονομικής συζήτησης αποκλειστικά στο πρόγραμμα-πλαίσιο. Ανάλογα με τις μεθόδους αξιολόγησης, το μερίδιο της πολιτικής για τη συνοχή που αφιερώνεται στην έρευνα και την καινοτομία κυμαίνεται μεταξύ 43 και 110 δισεκατ. ευρώ, ανεξάρτητα από τις σημαντικές χρηματοδοτήσεις από τις άλλες τομεακές πολιτικές και από το σχέδιο Junker·

7.

ζητά, στα πλαίσια του προβληματισμού για το μέλλον της Ευρώπης και των προτεραιοτήτων που θέτει η Διακήρυξη της Ρώμης (1), να ανακτήσουν η καινοτομία και η έρευνα εξέχουσα θέση μεταξύ των προτεραιοτήτων, να ενισχυθεί η εγκάρσια διαχείριση των ζητημάτων έρευνας, καινοτομίας και κατάρτισης στην Ένωση, καθώς επίσης και να αυξηθεί η συνολική δημοσιονομική προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπέρ της Ε&Κ μέσα από το σύνολο των πολιτικών αυτών, εντός του τρέχοντος και του προσεχούς πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ). Μέσα στο συνολικό αυτό σχήμα, και σύμφωνα με το σχέδιο έκθεσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (2) και την έκθεση της ομάδας ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου για τη μεγιστοποίηση του αντικτύπου των προγραμμάτων Ε&Κ (Έκθεση Lamy) (3), ο προϋπολογισμός του προγράμματος-πλαισίου πρέπει να αυξηθεί σημαντικά τουλάχιστον σε βαθμό τέτοιο ώστε να διατηρηθεί η αναπτυξιακή δυναμική του τρέχοντος προγράμματος-πλαισίου (4). Σε κάθε περίπτωση, η ώθηση που πρέπει να δοθεί στην Ε&Κ δεν πρέπει να υπονομεύει την πολιτική συνοχής, η οποία παραμένει το βασικό ενωσιακό εργαλείο χρηματοδότησης για την υλοποίηση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής και τη σύγκλιση μεταξύ των πόλεων και των περιφερειών της. Το σύνολο του δυναμικού των πολιτικών για τη συνοχή και για την Ε & Α πρέπει να κινητοποιηθεί και να συνδυαστεί για την τόνωση της περιφερειακής ανάπτυξης·

8.

απευθύνει έκκληση για μια νέα συλλογική φιλοδοξία, που δεν θα αφορά απλώς την επιστημονική αριστεία στην Ευρώπη, αλλά την επιστημονική αριστεία και την ικανότητα καινοτομίας σε ολόκληρη την Ευρώπη, χάρη στην κινητοποίηση του συνολικού δυναμικού σε όλες τις πόλεις και τις περιφέρειές της, συμβάλλοντας έτσι στην ενίσχυση των ικανοτήτων τους και στην προώθηση μιας ανοιχτής και συνεργατικής καινοτομίας·

9.

θεωρεί ότι η φιλοδοξία αυτή είναι ακόμη πιο αναγκαία στο πλαίσιο μιας παγκοσμιοποίησης, τα αποτελέσματα της οποίας μένει να τεθούν υπό έλεγχο, ιδίως σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, και που για την αντιμετώπισή της η έρευνα και η καινοτομία αποτελούν παράγοντες ανθεκτικότητας, υψηλής προστιθέμενης αξίας και βιώσιμης ανταγωνιστικότητας·

10.

προτίθεται να προωθήσει μια σφαιρική προσέγγιση της ευρωπαϊκής, της εθνικής και της περιφερειακής χρηματοδότησης, ελλείψει της οποίας η φιλοδοξία αυτή και η ευρωπαϊκή συζήτηση για τον προϋπολογισμό στερούνται νοήματος· υπενθυμίζει τη σημασία του στόχου της διάθεσης του 3 % του ΑΕγχΠ στη δημόσια και ιδιωτική Ε&Κ, ο οποίος θεσπίζεται στη στρατηγική «Ευρώπη 2020» για όλα τα κράτη μέλη, αλλά βρίσκεται στάσιμος στο 2,03 % από το 2015 ενώ έχει υπονομευθεί σε πολλά κράτη μέλη, μεταξύ άλλων με τη μείωση των πιστώσεων. θεωρεί συνεπώς πρωταρχικής σημασίας την επιδίωξη της ενίσχυσης των συστημάτων Ε&Κ, λαμβανομένου υπόψη του πλαισίου κάθε χώρας και κάθε περιφέρειας, μέσω καλύτερου συντονισμού των πολιτικών σε ευρωπαϊκό επίπεδο και τόνωσης των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, μεταξύ άλλων μέσω του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και των στρατηγικών έξυπνης εξειδίκευσης·

11.

θεωρεί αναγκαίο να διασαφηνιστεί ο προβληματισμός σχετικά με τις συνέργειες και προτείνει πέντε λειτουργικές αρχές τις οποίες θα μπορούσαν να μοιράζονται η Ένωση, τα κράτη μέλη, οι περιφέρειες και οι δήμοι:

12.

υπενθυμίζει ότι η ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία του προγράμματος-πλαισίου έγκειται κυρίως στον συλλογικό και συνεργατικό χαρακτήρα του και στη συμβολή του στη δικτύωση των ερευνητών και των οικοσυστημάτων καινοτομίας. Η πτυχή αυτή πρέπει να εξακολουθήσει να προκρίνεται έναντι της στήριξης μεμονωμένων έργων·

13.

εκφράζει την ανησυχία της για την πτώση του μέσου ποσοστού επιτυχούς έκβασης στις προσκλήσεις υποβολής προσφορών, που ήταν χαμηλότερο απ’ ό,τι στο προηγούμενο πρόγραμμα-πλαίσιο, με αποτέλεσμα να υπονομεύεται σημαντικά η διάδοσή του στις πόλεις και τις περιφέρειες. Η αναγκαία άμιλλα που χαρακτηρίζει μια διαδικασία αριστείας δεν πρέπει να εκδηλώνεται ως υπέρμετρη συγκέντρωση και αποκλειστικότητα·

14.

δηλώνει ότι η διατήρηση του ανοίγματος του προγράμματος-πλαισίου είναι απαραίτητη για να διασφαλίζεται η διάδοσή του σε ολόκληρη την Ευρώπη, τις περιοχές της και τους πολίτες της· ζητά δε να είναι πιο καινοτόμα τα εργαλεία του προγράμματος-πλαισίου, ώστε να συνδυάζονται αριστεία, συμμετοχή και αποφυγή αποκλεισμών·

15.

υπενθυμίζει ότι είναι σημαντικό να διατηρείται ισορροπία μεταξύ βασικής έρευνας και έρευνας που συνδέεται με τη διάθεση στην αγορά, αλλά και μεταξύ ελεύθερης έρευνας και έρευνας που ανταποκρίνεται σε ζητήματα που θέτουν η κοινωνία και οι οικονομικοί παράγοντες — και τούτο προκειμένου να επιδιώκεται τόσο η επαυξητική καινοτομία (incremental innovation) όσο και η ανατρεπτική καινοτομία (disruptive innovation), δεδομένου ότι αμφότερες μπορούν να δημιουργήσουν νέες δραστηριότητες και θέσεις εργασίας·

16.

επισημαίνει την έμφαση που δίνεται σήμερα σε σχέδια που χαρακτηρίζονται από υψηλά επίπεδα τεχνολογικής ετοιμότητας (TRL ή technology readiness levels), η οποία οδηγεί στην προώθηση της επαυξητικής καινοτομίας και την ενθάρρυνση των ερευνητών να επικεντρώνονται στις ώριμες ιδέες που μπορούν να διοχετευτούν στην αγορά σε σύντομο χρονικό διάστημα· παράλληλα, τονίζει ότι η στήριξη έργων στα πρώτα στάδια τεχνολογικής ωρίμανσης είναι εξίσου σημαντική για την εισαγωγή περισσότερης καινοτομίας στην αγορά· υπογραμμίζει τη σκοπιμότητα ρηξικέλευθων καινοτομιών που βασίζονται σε χαμηλότερα TRL και επιτρέπουν την ταχεία πρόταση νέων προϊόντων και υπηρεσιών στην αγορά. Σε κάθε περίπτωση, η συνδρομή της πορείας των ΜΜΕ προς την αγορά και η δημιουργία βιώσιμων θέσεων εργασίας πρέπει να αποτελούν βασική προτεραιότητα της πολιτικής για την καινοτομία. Αυτός πρέπει να είναι πρωτίστως ο ρόλος ενός Ευρωπαϊκού συμβουλίου καινοτομίας·

17.

ζητά να λαμβάνονται περισσότερο υπόψη όλες οι μορφές αριστείας και καινοτομίας, υπενθυμίζει δε ότι η μη τεχνολογική καινοτομία και η κοινωνική καινοτομία δημιουργούν ανάγκες νέων γνώσεων, που ενδέχεται να διαμορφώσουν νέους τομείς αριστείας·

18.

υποστηρίζει την ανάγκη πλήρους αναγνώρισης της κοινωνικής καινοτομίας, η οποία αφορά ρηξικέλευθες ιδέες (προϊόντα, υπηρεσίες και πρότυπα) για την ανταπόκριση σε κοινωνιακές ανάγκες, με την ευρεία έννοια του όρου·

19.

υπογραμμίζει με έμφαση ότι η έρευνα και η καινοτομία δεν στοχεύουν αποκλειστικά στις εταιρείες αλλά αφορούν και τις δημόσιες πολιτικές, την υγεία, τον πολιτισμό και την κοινωνική ζωή, καθώς και την κοινωνική οικονομία και τα νέα οικονομικά μοντέλα, τα οποία συμβάλλουν στη δημιουργία νέων εταιρικών σχέσεων, στην ανάπτυξη νέων δραστηριοτήτων και νέων κοινωνικών σχέσεων. Ως εκ τούτου, η αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της καινοτομίας δεν πρέπει να εστιάζεται μόνο στην έννοια ενός προϊόντος με οικονομική αξία στην αγορά, αλλά και στην έννοια της υπηρεσίας που αποφέρει κοινωνική αξία στους πολίτες·

20.

τονίζει ότι ο όρος «αριστεία» χρησιμοποιείται για τον χαρακτηρισμό διαφόρων και πολύ διαφορετικών καταστάσεων· προτείνει τη διάκριση των ακόλουθων προκλήσεων, στις οποίες καλείται να προσφέρει συμβολή το πρόγραμμα-πλαίσιο:

21.

προτείνει, στην αξιολόγηση του αντίκτυπου των έργων —τόσο στην εκ των προτέρων φάση, όσον αφορά τις προτάσεις, όσο και στην εκ των υστέρων φάση, για τα ανατεθέντα έργα— να λαμβάνονται υπόψη τα ακόλουθα:

22.

προτείνει, προκειμένου να συνεχίσουν να προωθούν την αριστεία υπό όλες τις μορφές της, στο μελλοντικό πρόγραμμα-πλαίσιο, να αναγνωριστεί ενισχυμένος ρόλος σε όσες πόλεις και περιφέρειες είναι:

23.

ζητά να προστεθούν δύο νέες κοινωνικές προκλήσεις για την ανάπτυξη επιστημονικής παραγωγής αριστείας σχετικά με μείζονες προκλήσεις που αφορούν το μέλλον των ευρωπαϊκών κοινωνιών:

24.

συνιστά, μεταξύ των κοινωνικών προκλήσεων, να ενισχυθεί η θέση του διεπιστημονικού χαρακτήρα και των ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών, καθώς και η ανάληψη κινδύνου, ώστε να προκύψουν νέες ιδέες και λύσεις, ειδικότερα μέσω της εισαγωγής προσκλήσεων υποβολής έργων χωρίς προσδιορισμένο αντικείμενο·

25.

ενθαρρύνει την έναρξη μιας νέας συμπληρωματικής προσέγγισης, με βάση αφενός τον καθορισμό αποστολών, για την επιτυχία των διερευνήσεων και των μεγάλων έργων, και αφετέρου την εγκάρσια επικέντρωση του ενδιαφέροντος, σύμφωνα με το παράδειγμα των έξυπνων πόλεων, της περιβαλλοντικής ή της θαλάσσιας πολιτικής και έρευνας· επαναλαμβάνει προς τούτο το αίτημα της ΕτΠ για θέσπιση, στο επόμενο πρόγραμμα-πλαίσιο, στόχου διάθεσης του 10 % των πόρων σε έργα με σημαντική επίδραση στη θαλάσσια και ναυτική έρευνα (5)·

26.

εκφράζει την έκπληξή της για το γεγονός ότι πολλές δυνατότητες που ανοίγονται από τους ισχύοντες κανονισμούς δεν χρησιμοποιούνται επαρκώς και προτείνει διάφορες κατευθύνσεις βελτίωσης:

27.

ζητά από την Επιτροπή να εκθέσει τα στοιχεία της αξιολόγησης βάσει των οποίων δικαιολογείται το υψηλό επίπεδο χρηματοδότησης των μεγάλων επιχειρήσεων βάσει του προγράμματος «Ορίζοντας 2020», ενώ οι δαπάνες τους για Ε & Α έχουν ελάχιστα αυξηθεί, και να προτείνει ανάλογες εξελίξεις για το προσεχές πρόγραμμα-πλαίσιο·

28.

τονίζει ότι οι ερευνητικές δραστηριότητες πρέπει να χρηματοδοτούνται με επιδοτήσεις· εκφράζει τη λύπη της για την τάση αντικατάστασης των επιδοτήσεων με δάνεια, αναγνωρίζει όμως ότι τα έργα υψηλού επιπέδου τεχνολογικής ετοιμότητας (TRL), που συνδέονται με τις δραστηριότητες της αγοράς, πρέπει να έχουν πρόσβαση σε δάνεια, μεταξύ άλλων μέσων·

29.

εκτιμά ότι η ανάπτυξη των χρηματοδοτικών μέσων που υπηρετούν τους στόχους του προγράμματος-πλαισίου δεν δικαιολογείται παρά μόνον εάν μπορούν να καλύψουν, σε σύμπραξη με τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, τους υψηλούς κινδύνους —για τους οποίους δεν επαρκεί η αγορά—, σύμφωνα με το πρότυπο π.χ. του μηχανισμού InnovFin· εκφράζει τη λύπη της για τη χαμηλή προς το παρόν αξιοποίηση του σχεδίου Juncker για σκοπούς διεύρυνσης της κάλυψης κινδύνων αυτού του είδους·

30.

εφιστά την προσοχή στην ανάγκη βελτίωσης της χρηματοδότησης έργων καινοτομίας για ΜΜΕ, με ιδιαίτερη έμφαση στα προγράμματα «Industry 4.0», ως μια καλύτερη μορφή οργάνωσης του ευρωπαϊκού βιομηχανικού ιστού, που επιπλέον θα οδηγεί σε εσωτερική ζήτηση τεχνολογίας, ευνοϊκή για την ευρωπαϊκή ανάπτυξη·

31.

διαπιστώνει ότι η επιστημονική αριστεία αποτελεί χαρακτηριστικό των κόμβων και των οικοσυστημάτων καινοτομίας. Οι περισσότεροι δικαιούχοι του «Ορίζοντας 2020» (πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, ΜΜΕ, οργανώσεις της κοινωνίας πολιτών) έχουν στέρεες βάσεις στον τόπο τους και η ποιότητα των εδαφικών ενοτήτων συντελεί στην ποιότητα της επιστήμης. Το γεγονός αυτό πρέπει να αναγνωρίζεται πλήρως στο πρόγραμμα-πλαίσιο·

32.

υπενθυμίζει ότι η εδαφική διάσταση πρέπει να λαμβάνεται υπόψη συστηματικά κατά τη χάραξη όλων των πολιτικών, δεδομένου ότι οι στρατηγικές έξυπνης εξειδίκευσης (RIS3) προσφέρουν πόρους στους επιστημονικούς φορείς και στις επιχειρήσεις και δημιουργούν αξία τόσο για τις εδαφικές ενότητες όσο και τους πολίτες·

33.

τονίζει ότι οι RIS3 υιοθετήθηκαν και αναπτύχθηκαν από τις περιφέρειες προκειμένου να οργανωθεί η επένδυση στην έρευνα και την καινοτομία προς όφελος της οικονομικής ανάπτυξης, σε συμπληρωματικότητα με τις άλλες περιφέρειες. Ο συνδυασμός των επενδύσεων των εδαφικών ενοτήτων με τις ευρωπαϊκές επενδύσεις σε διαρθρωτικά έργα στους τομείς της έξυπνης ειδίκευσης αυξάνει τον αντίκτυπο του προγράμματος-πλαισίου, καθώς αποφεύγεται η χρηματοδότηση έργων αποκομμένων από την κατά τόπους πραγματικότητα·

34.

δηλώνει ότι το πρόγραμμα-πλαίσιο πρέπει να προωθεί την ενίσχυση των ικανοτήτων Ε&Κ στις εδαφικές ενότητες, ώστε να τις βοηθά να ανέλθουν τα σκαλοπάτια της αριστείας, ιδιαίτερα στους τομείς της έξυπνης εξειδίκευσης, αλλά και να ενισχύει την ικανότητα όλων των περιφερειών να συμμετέχουν στο πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020», συμβάλλοντας με έργα ποιότητας·

35.

τονίζει τη σημασία των πόλεων ως κόμβων καινοτομίας με καίριο ρόλο για την οικοδόμηση αριστείας. Τονίζει επίσης ότι η υπερβολική συγκέντρωση της επιστήμης στους κόμβους καινοτομίας συνιστά εμπόδιο στην επιδίωξη δημιουργίας πολλαπλασιαστικού αποτελέσματος σε ολόκληρο τον οικονομικό και κοινωνικό ιστό, και ότι είναι αναγκαίο να ενεργοποιηθούν θύλακες αριστείας απομακρυσμένοι από τις κύριες εγκαταστάσεις. Υπενθυμίζει δε τον καθοριστικό ρόλο της περιφερειακής πολιτικής στον τομέα αυτόν·

36.

προτείνει μια νέα σύμπραξη για την αριστεία της Ε&Κ στην Ευρώπη μεταξύ ΕΕ, κρατών μελών, περιφερειών και δήμων, βασισμένη σε μια ενισχυμένη πολυεπίπεδη διακυβέρνηση, στον σεβασμό της αρχής της επικουρικότητας και σε μια κοινή αντίληψη για την ανοιχτή καινοτομία και την αξιοποίηση των πρωτοβουλιών που προέρχονται από τους ενδιαφερόμενους, σύμφωνα με μια προσέγγιση από τη βάση προς την κορυφή·

37.

ζητά μεγαλύτερη συμβολή του προγράμματος-πλαισίου στην ενίσχυση των τοπικών κόμβων και οικοσυστημάτων καινοτομίας, μεγαλύτερη στήριξη για τα δίκτυα μεταφοράς τεχνολογίας, καθώς και τη δημιουργία μιας νέας δράσης «εδαφικές συνδέσεις» (territorial connexions) με στόχο την αναγνώριση και τη χρηματοδότηση από το πρόγραμμα-πλαίσιο των τοπικών δικτύων αριστείας, σύμφωνα με το πρότυπο της πρωτοβουλίας Vanguard·

38.

καλεί τις πρωτοπόρες περιφέρειες να συγκροτήσουν ευρωπαϊκές κοινοπραξίες με σκοπό τη δημιουργία ρηξικέλευθων καινοτομιών σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ο εντοπισμός ευκαιριών για συνεργασία, η χαρτογράφηση τμημάτων της αλυσίδας προστιθέμενης αξίας και ο προσδιορισμός των βασικών ενδιαφερόμενων μερών και των ικανοτήτων μέσω της έξυπνης εξειδίκευσης, αποτελούν σημαντικά βήματα στη διαδικασία δημιουργίας προστιθέμενης αξίας για την ΕΕ·

39.

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι, στα μέσα της περιόδου προγραμματισμού, το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020» εμφανίζει έλλειψη συμμετοχής των χωρών της ΕΕ των 13  (6) , τονίζει δε την ανομοιογένεια συμμετοχής σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Υπενθυμίζει το διακύβευμα της ενεργοποίησης του προγράμματος-πλαισίου, και όχι μόνο της πολιτικής για τη συνοχή, σε όλες τις εδαφικές ενότητες της Ένωσης, προκειμένου να παρασχεθεί στήριξη στους καλύτερους πρωτοπόρους της αριστείας και να τους δοθεί η δυνατότητα συμμετοχής στις ευρωπαϊκές συνεργασίες·

40.

προς τούτο, επιθυμεί τη συνέχιση και διεύρυνση της πρωτοβουλίας «Εξάπλωση της αριστείας και διεύρυνση της συμμετοχής» του προγράμματος «Ορίζοντας 2020». Ζητά ειδική αντιμετώπιση για τις περιφέρειες με μεγάλη καθυστέρηση ανάπτυξης της Ε&Κ που υπάγονται σε χώρες μη επιλέξιμες για το πρόγραμμα αυτό, πράγμα που ισχύει για τις περισσότερες από τις εξόχως απόκεντρες περιφέρειες, χωρίς όμως να υποβαθμιστεί η αριστεία ως θεμελιώδες κριτήριο. Υπογραμμίζει το χαμηλό μερίδιο των πόρων του «Ορίζοντα 2020» που χρησιμοποιούνται για το συγκεκριμένο πρόγραμμα (1 %), σημειώνει την απουσία αξιοσημείωτης εξέλιξης ως προς την πρόσβαση στο πρόγραμμα-πλαίσιο και εκφράζει την απορία της για το γεγονός ότι οι χώρες που είναι οι κύριοι δικαιούχοι του είναι κύριοι δικαιούχοι και για το συγκεκριμένο πρόγραμμα. Φρονεί ότι η κατάσταση αυτή υπονομεύει τη νομιμότητα του προγράμματος-πλαισίου και απαιτεί νέες πρωτοβουλίες·

41.

προτείνει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση της «πορείας προς την αριστεία», η οποία θα εφαρμόζεται βάσει ειδικού για κάθε χώρα και κάθε περιφέρεια σχεδίου συντονισμού, με αντικείμενο την ταυτόχρονη δράση για τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, για την οικοδόμηση κέντρων αριστείας ανοιχτής πρόσβασης σε όλους, για την καταπολέμηση της διαρροής εγκεφάλων και για την πλήρη συμμετοχή στα ευρωπαϊκά ερευνητικά δίκτυα. Τα συντονιστικά αυτά σχέδια θα πρέπει να συγχρηματοδοτούνται από πόρους περιφερειακούς, εθνικούς και ευρωπαϊκούς, μεταξύ των οποίων το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020» και τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία·

42.

προς τον σκοπό αυτόν, προτείνει να ενισχυθεί η πρόσβαση στις ευρωπαϊκές συνεργασίες:

43.

διακηρύσσει δυναμικά, για μία ακόμη φορά, ότι η συνεργασία μέσω δικτύων προέχει του ανταγωνισμού εντός του προγράμματος-πλαισίου, σύμφωνα με τις αξίες της Ένωσης, καθώς και ότι τα εν λόγω δίκτυα είναι σημαντικά ως κοιτίδες των έργων και της αριστείας·

44.

εν προκειμένω, τονίζει την ευστοχία του προγράμματος «περιφέρειες της γνώσης» —που περιλαμβανόταν στο 7ο πρόγραμμα-πλαίσιο—, το οποίο επέτρεπε επιτυχημένες αλληλεπιδράσεις με την περιφερειακή πολιτική και συνέβαλλε ώστε να συνάπτονται μακροχρόνιες συνεργασίες μεταξύ φορέων του τριγώνου της γνώσης στις εδαφικές ενότητες, να επιτυγχάνεται η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα (ιδίως των ΜΜΕ) στα έργα του προγράμματος-πλαισίου, να υποστηρίζεται η διεθνική συνεργασία μεταξύ των καινοτόμων οικοσυστημάτων και να ενσωματώνονται οι τοπικοί και περιφερειακοί παράγοντες στον ΕΧΕ·

45.

ζητά την καθιέρωση μιας φιλόδοξης πολιτικής για την ανάπτυξη των δικτύων συνεργασίας:

46.

υπενθυμίζει ότι το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020» προσφέρει πολλές δυνατότητες στήριξης τέτοιων πρωτοβουλιών. Εκφράζει την απορία της για τις περιορισμένες πιστώσεις τους και τη χαμηλή ενεργοποίησή τους και ζητά την εντατικότερη προσφυγή σε δράσεις συντονισμού και στήριξης. Συνιστά καλύτερη αναγνώριση των καινοτόμων πρωτοβουλιών που προτείνουν οι εδαφικές ενότητες μέσω του προγράμματος-πλαισίου. Ζητά, επίσης, την ενίσχυση της στήριξης προς τις διαπεριφερειακές συνεργασίες σχετικά με στρατηγικές έξυπνης εξειδίκευσης, τόσο από τον «Ορίζοντα 2020» όσο και από την πολιτική συνοχής·

47.

σημειώνει ότι η συμμετοχή των εδαφικών ενοτήτων στην εκτέλεση του «Ορίζοντας 2020» έχει αυξηθεί από την έναρξή του: όλο και περισσότερες περιφέρειες είναι εταίροι σε μέσα κοινού προγραμματισμού όπως οι δράσεις ERA-NET, οι δράσεις Marie Skłodowska-Curie COFUND και οι συμπράξεις έρευνας και καινοτομίας δημόσιου ιδιωτικού τομέα, όπως η πρωτοβουλία Clean Sky·

48.

επιθυμεί την ανάπτυξη τέτοιου είδους δράσεων που οικοδομούνται από κοινού, ζητά απλουστευτούν και να εναρμονιστούν οι κανόνες εφαρμογής και, για παράδειγμα, να διευκολυνθεί —με τη σύμφωνη γνώμη των κρατών μελών— η συμμετοχή των περιφερειών στις πρωτοβουλίες κοινού προγραμματισμού (άρθρο 185)·

49.

ζητά να συνεχιστεί η απλούστευση των διοικητικών διατυπώσεων για τις ενισχύσεις· να συνεχιστεί και να επεκταθεί η συγκέντρωση των επιδοτήσεων και ενισχύσεων σε ενιαία πύλη πρόσβασης στην πληροφόρηση· προκειμένου να διευκολυνθεί η πρόσβαση των συμμετεχόντων,·να παρέχεται σε όλες τις επίσημες γλώσσες της ΕΕ πληροφόρηση για τα προγράμματα, τις σχετικές διατυπώσεις και την πλατφόρμα διαχείρισης ενισχύσεων της πύλης συμμετεχόντων·

50.

ενθαρρύνει τους μηχανισμούς χορήγησης ενωσιακών συμπληρωματικών πληρωμών (top-up) από το πρόγραμμα-πλαίσιο, για τη στήριξη πρωτοβουλιών αριστείας που προέρχονται από τις εδαφικές ενότητες και κινητοποιούν σημαντική και διαφοροποιημένη χρηματοδότηση·

51.

πιστεύει ότι η πείρα από τις στρατηγικές έξυπνης εξειδίκευσης και την εφαρμογή τους προσφέρει διδάγματα πολύ χρήσιμα για τη διαχείριση του «Ορίζοντας 2020» και του μελλοντικού προγράμματος-πλαισίου και για τον προσδιορισμό των προγραμμάτων εργασίας που θα ορίζουν τα επιλέξιμα για χρηματοδότηση θέματα. Καλεί τις αρχές που συμμετέχουν στον προγραμματισμό να επιδιώκουν μεγαλύτερη συμμετοχή των εδαφικών ενοτήτων στη διαδικασία αυτή, ώστε να ενισχυθεί η συνέπειά της με τις κατά τόπους προκλήσεις·

52.

θεωρεί ότι έχει καίρια σημασία στις διάφορες προκλήσεις του προγράμματος «Ορίζοντας 2020» να συνεκτιμάται ο κοινωνικός και οικονομικός αντίκτυπος στις περιφέρειες ήδη από τη χάραξη, τον προγραμματισμό και τον εντοπισμό των τομέων χρηματοδότησης του προγράμματος, ούτως ώστε η επιλογή του να συντελεί αποτελεσματικά στη βελτίωση της ποιότητας ζωής σε όλες τις ευρωπαϊκές περιφέρειες·

53.

ζητά να επανεξεταστεί το σύνολο των μηχανισμών του προγράμματος-πλαισίου υπό το φως των αρχών της επικουρικότητας και της συμπληρωματικότητας, ώστε να βελτιωθεί η συνάρθρωση των διαφόρων φορέων, όχι μόνο από την άποψη της κοινής χρηματοδότησης αλλά και ενός νέου καταμερισμού των ρόλων, με επικέντρωση της δράσης του προγράμματος-πλαισίου στα θέματα που έχουν ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία·

54.

προτείνει να μετεξελιχθεί η «σφραγίδα αριστείας» που χορηγείται στις καλύτερες υποψηφιότητες που δεν χρηματοδοτήθηκαν από το μέσο για τις ΜΜΕ, προκειμένου να καταστεί ένας πραγματικός μηχανισμός σύμπραξης, τη διαχείριση του οποίου θα αναλάβουν από κοινού η ΕΕ και οι περιφέρειες, ώστε να συνδυάζουν όσο το δυνατόν καλύτερα τη δράση τους στα αρχικά και στα τελικά στάδια των υποψήφιων έργων. Οι αρχές αυτές ισχύουν και για τα άλλα μέτρα τα οποία αφορά η «σφραγίδα αριστείας», όπως οι δράσεις Marie Skłodowska-Curie και οι υποτροφίες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας, καθώς και όλα τα άλλα έργα που ευνοούν την ανάπτυξη συνεργειών·

55.

τονίζει τον ρόλο των εδαφικών ενοτήτων ως πεδίων πειραματισμού και ως πρώτων χρηστών μέσω των δημοσίων συμβάσεων. Ζητά να γίνει πιο ευέλικτο το κανονιστικό πλαίσιο των δραστηριοτήτων αυτών και να απλουστευτεί ο μηχανισμός στήριξης των καινοτόμων δημοσίων συμβάσεων, ο οποίος προς το παρόν χρησιμοποιείται ελάχιστα και διέπεται από κανόνες που οι αναθέτουσες αρχές ελάχιστα κατέχουν·

56.

επαναλαμβάνει τη σημασία μιας σφαιρικής προσέγγισης της καινοτομίας, επαυξητικής και ανατρεπτικής, τεχνολογικής και μη τεχνολογικής, της καινοτομίας με βάση τον σχεδιασμό και τις χρήσεις, της κοινωνικής καινοτομίας, της ανοιχτής και συνεργατικής καινοτομίας. Υπενθυμίζει ότι οι κόμβοι και τα οικοσυστήματα καινοτομίας που εντάσσονται στις εδαφικές ενότητες είναι οι κύριοι φορείς των δράσεων καινοτομίας, μετάδοσης και αξιοποίησης. Ζητά από την Επιτροπή, με την ευκαιρία της σύστασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας, να λάβει υπόψη τον ρόλο που διαδραματίζουν σε τοπικό επίπεδο για τα θέματα αυτά οι εδαφικές ενότητες και να επιδιώξει τη συμμετοχή τους στις μελλοντικές αποστολές του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας·

57.

προτείνει να καθιερωθεί στο προσεχές πρόγραμμα-πλαίσιο μια νέα διάρθρωση του μέσου για τις ΜΜΕ, με όρους προγραμματισμού και εφαρμογής που να εξασφαλίζουν τη συμμετοχή των εδαφικών ενοτήτων στα αρχικά και στα τελικά στάδια, ώστε να συνδυάζεται περισσότερο με τις έξυπνες εξειδικεύσεις και τις τοπικές χρηματοδοτήσεις, αλλά και να μετριαστεί η αποθάρρυνση που οφείλεται στο πολύ χαμηλό ποσοστό επιτυχίας του·

58.

δηλώνει αντίθετη σε οποιαδήποτε μεταφορά ενός μέρους των πόρων της πολιτικής για τη συνοχή προς δράσεις του προγράμματος-πλαισίου για να χρηματοδοτούνται αυτόματα περισσότερα έργα ή για να υποστηριχθούν αυτοί οι «άριστοι ατυχήσαντες». Είναι δε αποφασισμένη να υποστηρίξει την αυτονομία των περιφερειακών πολιτικών και να επιτύχει να προκριθεί η προτεινόμενη προσέγγιση της από κοινού οικοδόμησης και της ενίσχυσης της συμπληρωματικότητας και των συνεργασιών·

59.

τονίζει ότι τα ζητήματα του πολλαπλασιαστικού αποτελέσματος, της διάδοσης και της αξιοποίησης των αποτελεσμάτων από τρίτους πρέπει να λαμβάνονται υπόψη ήδη από τη χάραξη των έργων. διαπιστώνει τα όρια που παρατηρούνται επί του παρόντος όσον αφορά τον αντίκτυπο των έργων στους τομείς αυτούς· ως εκ τούτου, υποστηρίζει την ανάπτυξη ευρωπαϊκών και τοπικών προγραμμάτων με αντικείμενο αυτές ακριβώς τις δραστηριότητες. Απευθύνει έκκληση για μεγαλύτερη συμμετοχή των εδαφικών ενοτήτων στην αξιοποίηση και στη διάδοση των αποτελεσμάτων των έργων εντός του προγράμματος-πλαισίου·

60.

υποστηρίζει, επίσης, την ανάπτυξη των μέσων που αφορούν ειδικά τη μετάβαση από την απόδειξη του εφικτού της ιδέας στην αγορά, όπως η πιλοτική δράση «Επιτάχυνση της καινοτομίας», ή ακόμη την οργάνωση νέων βιομηχανικών αλυσίδων μέσω της πτυχής «Σχέδια για νέες βιομηχανικές αλυσίδες προστιθέμενης αξίας διευκολυνόμενα από συνεργατικούς σχηματισμούς» της πρωτοβουλίας INNOSUP, και ζητά τη διεύρυνσή τους·

61.

θα πρέπει να αναπτυχθεί ένας συνδυασμός εργαλείων υποστήριξης για συνεργατικούς σχηματισμούς που προορίζονται ειδικά για τους ομίλους επιχειρήσεων και όχι για μεμονωμένες εταιρείες, ούτως ώστε να αναπτυχθούν διατομεακές προσεγγίσεις και συμπράξεις συνεργασίας στην ΕΕ. Επιπλέον, ο ρόλος που μπορούν να διαδραματίσουν οι όμιλοι ως γέφυρες μεταξύ των φορέων εντός και εκτός των περιφερειών και ως δίαυλοι επιχειρηματικής στήριξης στις ΜΜΕ θα πρέπει να αντικατοπτρίζεται στις πολιτικές της ΕΕ·

62.

ζητά από την Επιτροπή να διενεργήσει αξιολόγηση του αντικτύπου των μεταρρυθμίσεων που εισήχθησαν το 2013 για να προωθηθούν οι συνέργειες μεταξύ του «Ορίζοντα 2020» και των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων (ΕΔΕΤ)·

63.

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι ο δεύτερος πυλώνας δεν επικεντρώνεται επαρκώς στις αναδυόμενες βιομηχανίες, λυπάται για την ελάχιστη στήριξη που προσφέρεται στα δίκτυα αριστείας των κόμβων και οικοσυστημάτων καινοτομίας που ασχολούνται με τη βιομηχανία του μέλλοντος, όπως η πρωτοβουλία Vanguard. Ανησυχεί για τις πάγιες δυσκολίες όσον αφορά τη χρηματοδότηση πρότυπων βιομηχανικών έργων και μεγάλης κλίμακας συστημάτων επίδειξης. Ζητά, άρα, από την Επιτροπή να ενισχύσει ήδη από τώρα τη χρηματοδότηση και να προβλέψει άμεσα νέες δράσεις για τις πτυχές αυτές·

64.

προτείνει να δημιουργηθεί ένα πρόγραμμα στήριξης των υποδομών δοκιμής, για να προωθηθεί η σύνδεση σε δίκτυο των εγκαταστάσεων δοκιμής, των συστημάτων επίδειξης και των πρότυπων έργων, σύμφωνα με το παράδειγμα της δικτύωσης των υποδομών έρευνας·

65.

σημειώνει ότι, σε μια εποχή όπου η έννοια της προόδου αποτελεί αντικείμενο αμφισβητήσεων και προβληματισμών, η σχέση μεταξύ επιστήμης και κοινωνίας πρέπει να τεθεί στο επίκεντρο του προβληματισμού για το μέλλον της ευρωπαϊκής πολιτικής Ε&Κ, τόσο από την άποψη των κατευθύνσεων της έρευνας και των συνθηκών διεξαγωγής των ερευνητικών έργων, όσο και από την άποψη των επιλογών για την ανάπτυξη νέων κοινωνικών και τεχνικών εφαρμογών της επιστήμης·

66.

κατά συνέπεια, συνιστά την τόνωση της εμπιστοσύνης στην έρευνα και την πρόοδο και, παράλληλα, την ανάπτυξη μιας προσέγγισης βιώσιμης ανάπτυξης. Υπό την έννοια αυτή, προτίθεται να υπερασπιστεί την αρχή της προφύλαξης, που αποτελεί αρχή σύνεσης όπου η δράση αναλαμβάνεται με πλήρη συνεκτίμηση της επίγνωσης των κινδύνων·

67.

τονίζει τη σημαντική πρόκληση που συνιστά σήμερα η ανοικτή επιστήμη, με την ελεύθερη πρόσβαση στα αποτελέσματα των ερευνών και δημοσιεύσεων, τη διάθεση στο ευρύ κοινό πληροφοριών αξιόπιστων και πλουραλιστικών, τον διάλογο με τους πολίτες και τους διάφορους συναρμοδίους·

68.

πιστεύει ότι, ανάμεσα στην ελεύθερη και τη στοχευμένη επιστήμη, πρέπει να υπάρχει ένας χώρος διαλόγου μεταξύ φορέων της επιστήμης, της οικονομίας, αλλά και της κοινωνίας πολιτών, ώστε να ανταλλάσσουν απόψεις και να οικοδομούν από κοινού τα νέα μεγάλα επιστημονικά ζητήματα, με σεβασμό της ανεξαρτησίας του καθενός·

69.

τονίζει ότι αποτελεί επιτακτική ανάγκη να προωθηθούν στους νέους και τις οικογένειές τους η επιστήμη, η τεχνολογία και το σύνολο των επαγγελμάτων που συνδέονται με αυτές, μεταξύ των οποίων τα επαγγέλματα της βιομηχανίας, με ιδιαίτερη προσοχή στην τόνωση της κλίσης των γυναικών στους επιστημονικούς και τεχνολογικούς κλάδους·

70.

εκφράζει τη λύπη της για την ισχνή χρηματοδότηση του προγράμματος «Επιστήμη με την κοινωνία και για την κοινωνία», τον κατακερματισμό του και, συνεπώς, τη χαμηλή επίδρασή του. Απευθύνει έκκληση για μια ιεράρχηση με βάση δράσεις με ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία, στο πλαίσιο μιας πραγματικής συνεργασίας με τα ενδιαφερόμενα μέρη, τα κράτη μέλη, τις περιφέρειες και τους δήμους.

71.

υποστηρίζει επί της αρχής την ιδέα της ανοικτής επιστήμης, επιθυμεί όμως να διαφυλαχθεί η ιδιαιτερότητα του προγράμματος-πλαισίου, μεταξύ άλλων και υπό τις συνθήκες της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ· εύχεται η αποχώρηση αυτή να μην σημάνει μείωση των πόρων για το πρόγραμμα-πλαίσιο, αλλά ζητά να διευθετηθεί το ζήτημα αυτό σε πνεύμα συνέπειας με τη συνολική διαπραγμάτευση με το Ηνωμένο Βασίλειο.

72.

επιθυμεί να ενισχυθούν οι διεθνείς συνεργασίες βάσει του προγράμματος-πλαισίου, με τους συνδεδεμένους εταίρους, τις αναδυόμενες χώρες, αλλά και στα πλαίσια των πολιτικών γειτονίας ή των θαλάσσιων λεκανών όπως η Μεσόγειος.

12.10.2017   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 342/10

1.

χαιρετίζει την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να συνδέσει την Επιτροπή των Περιφερειών με τη διαδικασία διερεύνησης των προοπτικών σχετικά με την ΚΓΠ μετά το 2020· σημειώνει δε ότι η γεωργία, τα τρόφιμα και οι αγροτικές περιοχές αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις, οι οποίες καθιστούν απαραίτητη τη μεταρρύθμιση της ΚΓΠ·

2.

τονίζει ότι η ΚΓΠ διαδραμάτισε και πρέπει να εξακολουθήσει να διαδραματίζει ουσιώδη ρόλο στην ευρωπαϊκή οικοδόμηση· οι στόχοι που ορίζονται στο άρθρο 39 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης παραμένουν σε πλήρη ισχύ στο πλαίσιο της τρέχουσας διαδικασίας αναθεώρησης·

3.

επισημαίνει ότι ο αγροτικός τομέας αποτελεί τον δεύτερο μεγαλύτερο βιομηχανικό κλάδο στην ΕΕ όσον αφορά την απασχόληση, καθώς απασχολεί 22 εκατομμύρια γεωργούς και άλλα 44 εκατομμύρια στην υπόλοιπη αγροδιατροφική αλυσίδα, που παρέχουν σε πάνω από 500 εκατομμύρια Ευρωπαίους υψηλότατης ποιότητας τρόφιμα σε προσιτές τιμές. Η σημασία της γεωργίας στην απασχόληση είναι ακόμα μεγαλύτερη, εάν ληφθούν υπόψη η παραγωγή, η επιδιόρθωση και η εμπορία των γεωργικών μηχανημάτων, καθώς και η παραγωγή και η εμπορία των γεωργικών εισροών·

4.

απευθύνει έκκληση ώστε η ΚΓΠ να καταστεί μια πολιτική γεωργίας δίκαιη, βιώσιμη, αλληλέγγυα και ποιοτική στην υπηρεσία των αγροτών, των επιμέρους περιοχών, των καταναλωτών και των πολιτών· εκτιμά ότι μόνο μια ισχυρή και κοινή ευρωπαϊκή πολιτική γεωργίας και τροφίμων μπορεί να εξασφαλίσει την ευρωπαϊκή επισιτιστική ασφάλεια και δυναμικές αγροτικές περιοχές·

5.

επισημαίνει ότι οι γεωργοί και οι κτηνοτρόφοι είναι οι πρωταγωνιστές και οι κύριοι αποδέκτες της ΚΓΠ. Χωρίς αυτούς δεν είναι εφικτή η εφαρμογή μέτρων για την επίτευξη των επιθυμητών στόχων. Η ΚΓΠ πρέπει να έχει επίγνωση του ρόλου της και του αντικτύπου της, ιδίως ως προς την ανάγκη οικονομικής βιωσιμότητας των γεωργικών και των κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων, έτσι ώστε να αποτελούν μέσο αξιοπρεπούς διαβίωσης και διατήρησης μιας ζωντανής υπαίθρου με επαρκές επίπεδο απασχόλησης·

6.

κατά τη χάραξη της μελλοντικής ΚΓΠ πρέπει να ληφθούν υπόψη και οι ευρωπαίοι καταναλωτές. Η ενημέρωση του κοινού σχετικά με τα οφέλη της ΚΓΠ, η ασφάλεια των τροφίμων και η προστασία του περιβάλλοντος αποτελούν προκλήσεις που συμμερίζονται οι ευρωπαίοι καταναλωτές·

7.

πιστεύει ότι, για να καταστεί ελκυστικό επάγγελμα η γεωργία και να εξασφαλιστεί ασφαλής και ποιοτική ευρωπαϊκή γεωργία, οι ρυθμισμένες αγορές θα επέτρεπαν την καλύτερη αμοιβή των γεωργών, με προσφυγή σε δημόσια και ιδιωτικά διαχειριστικά μέτρα και εργαλεία, που θα σταθεροποιούν τις γεωργικές τιμές και θα εμποδίζουν τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές· ότι είναι αναγκαίο να ενισχυθεί η θέση των γεωργών σε σχέση με τους άλλους παράγοντες του κλάδου·

8.

αναγνωρίζει ότι η οικονομική, κοινωνική, περιβαλλοντική, εδαφική και διεθνής νομιμότητα της ΚΓΠ καθορίζει την επιβίωσή της. Η ευρωπαϊκή γεωργία έχει σημαντικά χαρακτηριστικά τα οποία αποτελούν τη βάση της ανταγωνιστικότητάς της. Τα χαρακτηριστικά αυτά είναι η ικανότητα καινοτομίας, η ισχυρή υλικοτεχνική υποστήριξη και οι υποδομές, η μεγάλη ποικιλομορφία, ο σημαντικός φυσικός και πολιτιστικός πλούτος των γεωργικών περιοχών, η ύπαρξη πολλών οικογενειακών επιχειρήσεων και το ιδιαίτερα ανεπτυγμένο επιχειρηματικό πνεύμα καθώς και τα προϊόντα που παράγονται βάσει αυστηρών περιβαλλοντικών και υγειονομικών κανόνων. Όλα αυτά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά προσφέρουν δυνατότητες τις οποίες και πρέπει να αξιοποιήσουμε με μια καλύτερα προσανατολισμένη ΚΓΠ, προκειμένου να ενισχύσουμε περαιτέρω τη γεωργία και τις αγροτικές περιοχές·

9.

είναι πεπεισμένη ότι υπάρχει επείγουσα ανάγκη, αφενός, να μεταρρυθμιστεί η ΚΓΠ, έτσι ώστε να ανταποκρίνεται καλύτερα στις προσδοκίες των πολιτών και, αφετέρου, να νομιμοποιηθεί ο προϋπολογισμός της σε ένα πλαίσιο όπου, σε συνθήκες σταθερών δημοσιονομικών πόρων, τούτος αποτελεί αντικείμενο βλέψεων·

10.

είναι πεπεισμένη ότι η επιτυχία της ΚΓΠ βασίζεται στην ενότητα και ότι στο μέλλον δεν θα πρέπει να στραφεί προς την επανεθνικοποίηση, με την ελπίδα ενίσχυσης των περιφερειών σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας· διατηρώντας τον χαρακτήρα της κοινής πολιτικής, η ΚΓΠ οφείλει να διαθέτει ευελιξία, ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι διάφορες γεωργικές πραγματικότητες, ιδίως εκείνες των μεσογειακών και των άκρως απόκεντρων περιοχών·

11.

εφιστά την προσοχή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην αυξανόμενη ευαισθητοποίηση των καταναλωτών για τα τοπικά τρόφιμα, για τα τρόφιμα που είναι ποιοτικά, προσιτά από πλευράς τιμής και πληρούν τα πρότυπα καλής διαβίωσης των ζώων, τα οποία προσφέρουν επίσης υψηλή περιβαλλοντική, καθώς και κοινωνική αξία, και δημιουργούν, συγχρόνως, θέσεις εργασίας και προστιθέμενη αξία. Αυτή η εξέλιξη αποτυπώνεται επίσης στην αύξηση της ζήτησης·

12.

είναι της άποψης ότι η ιχνηλασιμότητα των μεθόδων παραγωγής τροφίμων αποτελεί εχέγγυο ασφάλειας για τους καταναλωτές και τους παραγωγούς και πρέπει να ενισχυθεί και να στηριχθεί·

13.

επισημαίνει ότι η έλλειψη οικονομικής ελκυστικότητας των αγροτικών επαγγελμάτων, σε πολλούς τομείς και υποτομείς παραγωγής, επιδεινώνει το ήδη σοβαρό πρόβλημα της πυραμίδας ηλικιών, που κάθε άλλο παρά ευνοεί την ανανέωση των εκμεταλλεύσεων (1)· θεωρεί ότι η έλλειψη νέων που να αφοσιώνονται στη γεωργία αποτελεί απειλή για τη διατήρηση της οικογενειακής γεωργίας στην Ευρώπη και τη ζωτικότητα των αγροτικών περιοχών· κρίνει ιδιαίτερα σημαντική την εφαρμογή μέτρων στήριξης ώστε να εισέλθουν νέοι γεωργοί στον τομέα·

14.

επισημαίνει ότι η ΚΓΠ, παρά τον σημαντικό προϋπολογισμό, συνοδεύεται από μεγάλη μείωση της απασχόλησης στον γεωργικό τομέα (ο αριθμός των γεωργικών εκμεταλλεύσεων στην ΕΕ μειώθηκε κατά 20 % από το 2007 έως το 2013)· διαπιστώνει δε ότι ο προϋπολογισμός της ΚΓΠ μειώθηκε ποσοστιαία κατά τα τελευταία τριάντα χρόνια, από το 75 % στο 40 % του προϋπολογισμού της ΕΕ·

15.

υπενθυμίζει ότι η γεωργική παραγωγή πρέπει να προωθείται από την ΚΓΠ, όπως προβλέπεται από τη Συνθήκη, παρέχοντας τα μέσα στους γεωργούς να αντλούν το εισόδημά τους ουσιαστικά από την αγορά, σε τιμή που να είναι λογική και δικαιολογημένη για τους Ευρωπαίους πολίτες και καταναλωτές· τονίζει ότι πολλές μελέτες έχουν καταδείξει ότι η ΚΓΠ έχει συμβάλει στη συγκέντρωση της γεωργικής παραγωγής σε ορισμένες περιοχές εις βάρος άλλων, σε αντίφαση με τον ευρωπαϊκό στόχο για την εδαφική συνοχή·

16.

φρονεί ότι η ΚΓΠ οφείλει να αντικατοπτρίζει τις διάφορες γεωργικές και κλιματικές πραγματικότητες της Ευρώπης, ιδίως αυτές των μειονεκτικών περιοχών, όπως για παράδειγμα η γεωργία σε λοφώδεις λειμώνες, η γεωργία στις ορεινές περιοχές, της μεσογειακής λεκάνης, στις αρκτικές περιοχές και στις άκρως απόκεντρες περιοχές· η ΚΓΠ οφείλει να λαμβάνει υπόψη τις λειτουργίες τους για την προστασία του εδάφους και τη διαφύλαξη των γαιών, τη στήριξη για τη διατήρηση των αγροτικών κοινοτήτων και των πολιτισμικών αξιών τους, καθώς και τον ρόλο τους στη διατήρηση ενός ενεργού κοινωνικού συστήματος στις περιφέρειες·

17.

υπενθυμίζει ότι, παρά τις προειδοποιήσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου της ΕΕ, η κατανομή της δημόσιας στήριξης παραμένει πολύ άνιση μεταξύ εκμεταλλεύσεων και μεταξύ των κρατών μελών· σημειώνει ότι η κατανομή των άμεσων ενισχύσεων με βάση την επιφάνεια οδήγησε σε μια υψηλή συγκέντρωση της γεωργικής γης και των άμεσων ενισχύσεων, ενώ θα έπρεπε να λαμβάνεται περισσότερο υπόψη η ποικιλομορφία των γεωργικών μοντέλων, το επίπεδο εισοδήματος, η παραγόμενη προστιθέμενη αξία, οι θέσεις εργασίας και να υπάρχει μέριμνα ώστε να διατηρηθεί η γεωργία σε όλες τις περιοχές·

18.

διαπιστώνει ότι ένας μεγάλος αριθμός γεωργών έχουν πολύ χαμηλό εισόδημα, κάτω από το όριο της φτώχειας, και το γεγονός αυτό έρχεται σε αντίθεση με τον στόχο της Συνθήκης της Ρώμης περί «εξασφάλισης δίκαιου βιοτικού επιπέδου στον γεωργικό πληθυσμό» (άρθρο 39) και την ανάγκη διασφάλισης των γεωργικών εισοδημάτων (τιμές, άμεσες ενισχύσεις)·

19.

θεωρεί ότι οι ενισχύσεις της ΚΓΠ πρέπει να χορηγούνται μόνο σε γεωργούς που ασκούν πραγματικά γεωργική δραστηριότητα και να μην στηρίζουν οικονομικά ανενεργές εκμεταλλεύσεις για τις οποίες το γεωργικό εισόδημα είναι αμελητέο για τους ιδιοκτήτες τους·

20.

επισημαίνει ότι οι αγρότες πολύ συχνά αναγκάζονται να πωλούν τα προϊόντα τους σε τιμές χαμηλότερες από το κόστος παραγωγής, παγιδευμένοι σε έναν φαύλο κύκλο μείωσης του κόστους — μείωσης των τιμών·

21.

υποστηρίζει τα συμπεράσματα της επιχειρησιακής ομάδας της Επιτροπής για τις γεωργικές αγορές τον Νοέμβριο του 2016 και καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει νομοθετική πρόταση για την καταπολέμηση των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών·

22.

επισημαίνει ότι η εξαγωγή ευρωπαϊκών γενετικών πόρων, ιδίως δε των ζωικών φυλών, συμβάλλει στη γενετική διάβρωση σημαντικών αυτοχθόνων φυλών, ιδίως σε τρίτες χώρες, και έρχεται σε αντίθεση με τον Στόχο Βιώσιμης Ανάπτυξης 15 του ΟΗΕ για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, και συγκεκριμένα των γενετικών πόρων με αντίκτυπο στην επισιτιστική ασφάλεια·

23.

πιστεύει ότι η ρύθμιση των αγορών, όπως κατέδειξε η μελέτη της ΕτΠ για το πρόγραμμα υπευθυνότητας των αγορών στον γαλακτοκομικό τομέα, είναι για πολλούς τομείς περισσότερο αποτελεσματική και λιγότερο δαπανηρή από την εκ των υστέρων ενεργοποίηση μέτρων κρίσης και, ως εκ τούτου, θα μπορούσε να αξιοποιηθεί καλύτερα ο προϋπολογισμός της ΚΓΠ·

24.

θεωρεί ότι τα καθεστώτα ασφάλισης του εισοδήματος θα μπορούσαν να ωφελήσουν περισσότερο τις ασφάλειες παρά τους γεωργούς και να κοστίσουν ακριβά στον φορολογούμενο σε περίπτωση κατακόρυφης πτώσης των τιμών χωρίς, ωστόσο, να αντιμετωπίζουν την αστάθεια των τιμών· επιθυμεί να διενεργηθεί μελέτη και αξιολόγηση του συστήματος ασφάλισης που εφαρμόζεται στις ΗΠΑ· θα πρέπει να μελετηθεί η ειδική περίπτωση των εξόχως απόκεντρων περιοχών, στις ιδιαίτερες συνθήκες αγοράς·

25.

θεωρεί αναγκαίο να υπάρχει ένα σαφές και σταθερό νομοθετικό πλαίσιο το οποίο να παρέχει στους γεωργούς και τους κτηνοτρόφους την απαραίτητη ασφάλεια δικαίου προκειμένου να λαμβάνουν επιχειρηματικές αποφάσεις σε μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα·

26.

τονίζει ότι η ΕΕ, ως ο μεγαλύτερος εισαγωγέας και εξαγωγέας τροφίμων σε παγκόσμιο επίπεδο, έχει αυξήσει την εξάρτησή της έναντι τρίτων χωρών και έχει αναπτύξει μια εμπορική πολιτική που έρχεται σε αντίθεση με τους στόχους της για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου·

27.

σημειώνει δε ότι ένα αυξανόμενο ποσοστό γεωργικών προϊόντων που προηγουμένως παράγονταν στην Ευρώπη εισάγονται από χώρες με χαμηλότερο κόστος εργασίας, κάτι που συνιστά σοβαρό ανταγωνιστικό μειονέκτημα ως προς τις τιμές των προϊόντων που παράγονται στην ΕΕ·

28.

σημειώνει επίσης τις θετικές πτυχές για την οικονομία των ευρωπαϊκών εξαγωγών, όταν πρόκειται για γεωργικά προϊόντα και τρόφιμα υψηλής προστιθέμενης αξίας, που δημιουργούν έσοδα και θέσεις εργασίας στον γεωργικό και στον αγροδιατροφικό τομέα της Ευρώπης·

29.

επισημαίνει ότι οι συνεταιρισμοί, οι οργανώσεις παραγωγών και ορισμένες μορφές ενσωμάτωσης των παραγωγών μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στον αγροδιατροφικό τομέα, καθώς επιτρέπουν στους γεωργούς να επικεντρώνονται στην προσφορά, να μειώνουν το κόστος, να παρέχουν σειρά υπηρεσιών και να ενισχύουν τη θέση τους στη διατροφική αλυσίδα·

30.

σημειώνει ότι οι εξαγωγές των πλεονασμάτων της ΕΕ (γάλα σε σκόνη, κοτόπουλο, συμπυκνωμένος χυμός ντομάτας κ.λπ.) σε τιμές κάτω του κόστους παραγωγής στην Ευρώπη και σε τιμές κόστους παραγωγής στην Αφρική υποβαθμίζουν τις παραγωγικές ικανότητες των αφρικανικών χωρών και ευνοούν τη μετανάστευση των αγροτικών πληθυσμών, πράγμα που έρχεται σε αντίθεση με τις δεσμεύσεις της ΕΕ για συνυπολογισμό των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) που υιοθέτησε ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών το 2015 στα πλαίσια της συνοχής της αναπτυξιακής της πολιτικής· επισημαίνει, επίσης, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας τροφίμων από αναπτυσσόμενες χώρες, γεγονός που δημιουργεί θέσεις εργασίας στον αγροδιατροφικό τομέα των χωρών αυτών· εντούτοις σημειώνει ότι οι ευρωπαϊκές εισαγωγές (φρούτα, λαχανικά, αρνιά, κ.λπ.), σε τιμές κάτω του ευρωπαϊκού κόστους παραγωγής υποβαθμίζουν την παραγωγική ικανότητα στην ΕΕ και ενδέχεται να εμπεριέχουν κινδύνους από την άποψη της ασφάλειας τροφίμων·

31.

σημειώνει ότι οι τιμές των γεωργικών προϊόντων στην Ευρώπη συνδέονται ολοένα και περισσότερο με τη χαμηλότερη τιμή στην παγκόσμια αγορά και ότι οι ευρωπαίοι γεωργοί υπόκεινται συνεπώς σε αυξημένο ανταγωνισμό, δεδομένου ότι πρέπει να πληρούν αυστηρότερα περιβαλλοντικά και υγειονομικά πρότυπα·

32.

τονίζει ότι η προστιθέμενη αξία της εργασίας της γεωργικής παραγωγής αποβαίνει σε μεγάλο βαθμό προς όφελος των πρότερων και των μετέπειτα σταδίων της αλυσίδας παραγωγής, καθώς η θέση των γεωργικών παραγωγών είναι συχνά πολύ αδύναμη σε σχέση με τη θέση της γεωργικής βιομηχανίας και της διανομής· η καλύτερη συνεργασία στον κλάδο, μεταξύ του γεωργικού τομέα, της βιομηχανίας γεωργικών τροφίμων και του εμπορικού τομέα πρέπει να οδηγήσει σε καλύτερη κατανομή των κερδών·

33.

σημειώνει ότι οι αγροτικές περιοχές υστερούν έναντι των αστικών περιοχών και ότι το χάσμα αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό δεδομένου ότι εξακολουθεί να αυξάνεται, κυρίως λόγω της επιτάχυνσης που παρουσιάζει η ανάπτυξη των μεγάλων πόλεων και των πρωτευουσών (2)·

34.

εκφράζει τη λύπη της για την επιταχυνόμενη εξαφάνιση της γεωργικής και άγριας βιοποικιλότητας, θέτοντας σε κίνδυνο την ανθεκτικότητα των γεωργικών μας συστημάτων και των φυσικών μας χώρων·

35.

εκφράζει την ανησυχία της για το γεγονός ότι η διάβρωση και η υποβάθμιση των εδαφών λόγω των μη βιώσιμων γεωργικών πρακτικών θέτουν σε κίνδυνο τη γονιμότητά τους και ότι η αυξανόμενη κατάληψη γεωργικών εδαφών συμβάλλει στην εξαφάνιση των χώρων που απαιτούνται για την επισιτιστική ασφάλεια·

36.

διαπιστώνει τη ρύπανση γεωργικής προελεύσεως ορισμένων υδροφόρων οριζόντων και ποταμών, καθώς και την ενίοτε υπερβολική ζήτησή τους για άρδευση·

37.

τονίζει ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη έχει ήδη σημαντικές επιπτώσεις σε ορισμένα είδη γεωργικής παραγωγής, γεγονός που ενισχύει την ανάγκη να δοθεί μια νέα κατεύθυνση στις μεθόδους παραγωγής·

38.

Υπογραμμίζει την ανάγκη για επενδύσεις στην ψηφιακή καινοτομία που ενδέχεται να έχει θετικά αποτελέσματα όσον αφορά την αειφορία, την ασφάλεια τροφίμων, την αποτελεσματική χρήση των πόρων, τη μείωση των αποβλήτων, τις βραχείες αλυσίδες εφοδιασμού, κ.λπ.· ταυτόχρονα τονίζει τη σημασία της προσεκτικής μελέτης των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων των εξελίξεων αυτών στην οικογενειακή γεωργία· εκφράζει δε την ανησυχία της για την πιθανότητα χρησιμοποίησης των μαζικών δεδομένων από ιδιωτικές επιχειρήσεις, με κίνδυνο να τεθούν οι γεωργικές εκμεταλλεύσεις υπό τεχνική και οικονομική «εποπτεία»·

39.

επισημαίνει ότι η απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση ενδέχεται να οδηγήσει σε μείωση των πόρων για την ΚΓΠ καθώς και σε απώλεια αγορών από την ΕΕ στο ΗΒ· καλεί το Ηνωμένο Βασίλειο και την ΕΕ να διατηρήσουν στενή εμπορική συνεργασία στον τομέα της γεωργίας και των τροφίμων·

40.

υπενθυμίζει ότι το μερίδιο του προϋπολογισμού της ΕΕ που διατίθενται για τη γεωργία —παρ’ ότι περιορίστηκε μόνο στο 0,70 % του ΑΕγχΠ της ΕΕ το 2014— μπορεί να υποστηρίξει μια πραγματική κοινή ευρωπαϊκή πολιτική στρατηγικής σημασίας για την επισιτιστική ασφάλεια, αλλά όσον αφορά την αγροτική ανάπτυξη και τον δεύτερο πυλώνα, σε πολλούς τομείς οι πόροι δεν είναι επαρκείς και είναι απαραίτητο να ληφθούν υπόψη οι νέοι στόχοι της ΚΓΠ στον μελλοντικό προϋπολογισμό·

41.

απορρίπτει την ιδέα της συγχρηματοδότησης του πρώτου πυλώνα της ΚΓΠ διότι θα έθετε υπό αμφισβήτηση το γεγονός ότι η ΚΓΠ είναι η μόνη κοινή πολιτική της ΕΕ και, εκ των πραγμάτων θα επανεθνικοποιούσε την ΚΓΠ με αποτέλεσμα να πληγεί ο γεωργικός τομέας των φτωχότερων κρατών της ΕΕ τα οποία εξαρτώνται περισσότερο από τις ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις·

42.

σημειώνει ότι το κόστος για τη δημόσια υγεία ορισμένων ειδών διατροφής που ευνοούν την παχυσαρκία, τον διαβήτη κ.λπ., και ορισμένων γεωργικών μεθόδων (υπερβολική χρήση αντιβιοτικών σε ορισμένες φάρμες, κοκτέιλ φυτοφαρμάκων…) είναι πολύ υψηλότερο από τον προϋπολογισμό της ΚΓΠ· ζητεί μεγαλύτερο συντονισμό της γεωργικής πολιτικής με τις πολιτικές τροφίμων·

43.

συνιστά να υπάρχει ενημέρωση και ενθάρρυνση της κατανάλωσης τροφίμων που αποτελούν μέρος μιας υγιεινής διατροφής, όπως π.χ. της μεσογειακής, με ειδικά προγράμματα στήριξης του οίνου, των οπωροκηπευτικών και της μελισσοκομίας, ενισχύοντας την ποιότητα και την προστιθέμενη αξία της παραγωγής·

44.

υπενθυμίζει τις ιδιαιτερότητες των εξόχως απόκεντρων περιοχών (ΕΑΠ), και λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι αδιανόητη η μεταφορά του ευρωπαϊκού γεωργικού προτύπου στις ΕΑΠ, το άρθρο 349 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) παρέχει στο Συμβούλιο τη δυνατότητα να θεσπίζει ειδικά μέτρα με στόχο την προσαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της ΚΓΠ, για την εφαρμογή της στις ΕΑΠ. Στα πλαίσια αυτά, η ΚΓΠ μετά το 2020 πρέπει να διατηρήσει μια διαφοροποιημένη αντιμετώπιση για τις ΕΑΠ, η οποία θα υλοποιείται μέσα από τις αναγκαίες προσαρμογές του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ), του προγράμματος ειδικών μέτρων λόγω του απομακρυσμένου και νησιωτικού χαρακτήρα ορισμένων περιφερειών (POSEI), των κρατικών ενισχύσεων και άλλων μηχανισμών που ενδέχεται να θεσπιστούν·

45.

προτείνει η μελλοντική ευρωπαϊκή γεωργική πολιτική μετά το 2020 να διαρθρώνεται γύρω από τους ακόλουθους στόχους ευρείας αποδοχής:

46.

επισημαίνει ότι ΚΓΠ είναι πολύπλοκη, γεγονός που καθιστά δύσκολη -ακόμη και παρακινδυνευμένη- για τους μεμονωμένους επιχειρηματίες και τους γεωργούς την υποβολή αίτησης επιδότησης. Η απλούστευση είναι απαραίτητη προκειμένου να διασφαλιστεί η αποδοχή και η ελκυστικότητα της ΚΓΠ. Χρειάζεται απλούστευση και επίσπευση της διαδικασίας, ιδίως όσον αφορά τις εργασίες χαμηλής αξίας, με παράλληλο εξορθολογισμό των διοικητικών διατυπώσεων·

47.

ζητά ο προϋπολογισμός της ΚΓΠ να παραμείνει σε ικανοποιητικώς υψηλά επίπεδα που θα συνάδουν τόσο με τις αρχές που περιλαμβάνονται στις Συνθήκες της ΕΕ και με το καθεστώς της ως μοναδική ολοκληρωμένη πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για τις ανάγκες της ευρωπαϊκής γεωργίας, των αγροτικών περιοχών και των κοινοτήτων τους, όσο και με την ανταπόκριση στις ανάγκες της κοινωνίας·

48.

Ο γεωργικός κλάδος μπορεί να υλοποιήσει πολλές από τις επιδιώξεις που αναφέρονται παραπάνω σχετικά με το κλίμα, την ενέργεια, την παραγωγή τροφίμων και τη βιοποικιλότητα. Ωστόσο, για να γίνει αυτό απαιτείται να στηριχθούν οικονομικά οι τεχνικές πρωτοβουλίες και οι καινοτόμες προσεγγίσεις, επιχειρηματικού ή συνεταιριστικού χαρακτήρα, προκειμένου να επιταχυνθεί η μετάβαση·

49.

εφιστά την προσοχή στην ανάγκη, όσον αφορά τις άμεσες ενισχύσεις και τις ενισχύσεις βάσει της έκτασης, συγκέντρωσης των πόρων κυρίως στις μικρές και τις οικογενειακές γεωργικές εκμεταλλεύσεις, ευνοώντας παράλληλα χρηματοδοτικές λύσεις για τις μεγάλες εκμεταλλεύσεις που έχουν πληγεί από την επιβολή ανώτατου ορίου στις ενισχύσεις·

50.

ζητεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προβεί σε ακριβή εκτίμηση των αποτελεσμάτων της τρέχουσας ΚΓΠ σε σχέση με την εφαρμογή των στόχων που της έχουν ανατεθεί από τις ευρωπαϊκές Συνθήκες όσον αφορά το γεωργικό εισόδημα και τη σταθεροποίηση των αγορών·

51.

συνιστά να καταπολεμηθεί η αστάθεια των γεωργικών τιμών, να δοθούν ευκαιρίες εισοδήματος στους γεωργούς από την αγορά, και να καταστούν δικαιότερες οι αλυσίδες τροφίμων (3)·

52.

ζητεί να συνεχιστεί το καθεστώς που παρέχεται στη γεωργία στις εξόχως απόκεντρες περιοχές, βάσει του άρθρου 349 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέσω του καθεστώτος POSEI, όπως αναγνωρίζει η ίδια η Επιτροπή στην έκθεσή της COM (2016) 797 τελικό προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο της 15ης Δεκεμβρίου 2016·

53.

ζητεί να ενισχυθεί η υποστήριξη της αμπελοκαλλιέργειας, της ελαιοκαλλιέργειας και της κτηνοτροφίας σε εδάφη με μεγάλη κλίση ή σε ορεινές περιοχές και σε μειονεκτικές περιοχές με χαμηλές αποδόσεις και σε εξόχως απόκεντρες περιοχές, καθώς και η στήριξη σε μορφές γεωργικής διαχείρισης που συντείνουν στη βελτίωση της βιοποικιλότητας των ορεινών λιβαδιών και βοσκοτόπων·

54.

ζητεί από την ΕΕ, ως ο μεγαλύτερος εισαγωγέας και εξαγωγέας τροφίμων παγκοσμίως, να τροποποιήσει τους κανόνες του διεθνούς εμπορίου γεωργικών προϊόντων (ΠΟΕ, 1994), με στόχο την επίτευξη εμπορικών σχέσεων που να χαρακτηρίζονται από περισσότερη δικαιοσύνη και αλληλεγγύη· επισημαίνει ότι οι διακυμάνσεις τιμών αποτελούν πρόκληση για την ευρωπαϊκή γεωργία και καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσει μέτρα για τον μετριασμό των κινδύνων που δημιουργεί η αυξημένη έκθεση στην παγκόσμια αγορά·

55.

είναι της γνώμης ότι μια προσέγγιση του γεωργικού εισοδήματος που θα βασίζεται περισσότερο στην αγορά και λιγότερο στις επιδοτήσεις θα ενισχύσει την οικονομική αναγνώριση του επαγγέλματος του γεωργού και συνεπώς την ελκυστικότητά του· προς τούτο, συνιστά στην ΕΕ να ρυθμίσει τις γεωργικές της αγορές με μέλημα την πρόληψη ελλείψεων ή πλεονάζουσας παραγωγής και τη σταθεροποίηση των τιμών σε ικανοποιητικά επίπεδα·

56.

προτείνει τη δημιουργία ετήσιας προληπτικής αποταμίευσης που να μεταφέρεται κάθε χρόνο, εάν δεν χρησιμοποιηθεί στο σύνολό της (4)·

57.

ζητεί από την ΕΕ να εξασφαλίσει ισότιμους όρους ανταγωνισμού στις εμπορικές συμφωνίες και στις διμερείς εταιρικές σχέσεις με τρίτες χώρες· σε αυτό το πλαίσιο, συνδέει την υποχρέωση της μη εξαγωγής γεωργικών προϊόντων και τροφίμων σε τιμές κάτω του μέσου κόστους παραγωγής της ΕΕ χάρη στις κρατικές ενισχύσεις με το δικαίωμα προστασίας της ευρωπαϊκής παραγωγής από εισαγωγές σε πολύ χαμηλές τιμές που καταστρέφουν την παραγωγική της ικανότητα ή που δεν ανταποκρίνονται στις ευρωπαϊκές προδιαγραφές·

58.

τονίζει τη σημασία που έχουν οι βραχείες τοπικές και περιφερειακές αλυσίδες, τόσο για τη μεγιστοποίηση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητάς τους λόγω του περιορισμού της ρύπανσης που οφείλεται στα μέσα μεταφοράς όσο και για την εκ μέρους τους προώθηση μιας γεωργίας που δίδει έμφαση στην ιδιαίτερη ποιότητα και την παράδοση, καθώς και στην οικονομική και την πολιτιστική κληρονομιά·

59.

καλεί την ΕΕ να αναθεωρήσει τις γεωργικές πτυχές στις διμερείς συμφωνίες «ελεύθερων συναλλαγών» ή «οικονομικής εταιρικής σχέσης» με τρίτες χώρες με στόχο συμφωνίες βασισμένες στη συνεργασία, που να διαθέτουν τα κατάλληλα μέσα και να δίνουν προτεραιότητα στις οικογενειακές εκμεταλλεύσεις με ένταση απασχόλησης που έχουν πρωταρχικό στόχο τις τοπικές και περιφερειακές αγορές και τις βραχείες αλυσίδες εφοδιασμού· καλεί την ΕΕ να λάβει δεόντως υπόψη τα συμφέροντα του γεωργικού της τομέα στις εμπορικές συμφωνίες προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι κίνδυνοι για την ευρωπαϊκή παραγωγή με την κατάρτιση ενός στρατηγικής σημασίας καταλόγου προϊόντων που μπορεί να είναι ευάλωτα σε υπερβολική πίεση· ζητεί δε τα προϊόντα αυτά που μπορεί να είναι ευάλωτα στην απελευθέρωση του εμπορίου να τύχουν ειδικής και διαφοροποιημένης μεταχείρισης στις εμπορικές συμφωνίες·

60.

προτείνει την αναθεώρηση της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού της ΕΕ που επιτρέπει σε όλους τους φορείς ενός κλάδου, συμπεριλαμβανομένων των καταναλωτών και των δημόσιων αρχών, να αποφασίζουν σχετικά με μια δίκαιη κατανομή της προστιθέμενης αξίας και των περιθωρίων σε ολόκληρη την αλυσίδα αξίας και που να επιτρέπει στους γεωργούς να αποκτήσουν μια πιο ισότιμη θέση στην αλυσίδα παραγωγής τροφίμων και να ενισχύουν τη θέση τους στην αγορά·

61.

ζητεί την αναθεώρηση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας σχετικά με την ανάθεση δημοσίων συμβάσεων στον τομέα της συλλογικής εστίασης, που να περιλαμβάνει ρήτρα εντοπιότητας του εφοδιασμού με τρόφιμα και καλεί τις τοπικές και περιφερειακές αρχές να εντείνουν την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών, με σκοπό την προώθηση της τοπικής διατροφής και της τοπικής αγοράς για μια βιολογική γεωργική παραγωγή και μια μεταποίηση μικρής κλίμακας που να παρέχει αγροτικές θέσεις εργασίας·

62.

ζητεί η διεξαγωγή έρευνας χρηματοδοτούμενης από τους προϋπολογισμούς της ΕΕ και της ΕΤΕπ στον τομέα της γεωργίας και στις αγροτικές περιοχές να αφορά κυρίως:

63.

προτείνει τη μετάβαση από το σύστημα των άμεσων πληρωμών ανά εκτάριο σε ένα σύστημα άμεσων πληρωμών ανά εκτάριο με μέγιστα μεταβλητά όρια ανά γεωργική εκμετάλλευση, που νοείται ως ενεργός γεωργός, προκειμένου:

64.

προτείνει, στο πλαίσιο της οικολογικής μετάβασης, τη σταδιακή ενίσχυση πρακτικών επωφελών για το κλίμα και το περιβάλλον με:

65.

συνιστά, προκειμένου να γίνονται σεβαστά τα δικαιώματα των μισθωτών του γεωργικού τομέα, τη μείωση των μελλοντικών άμεσων πληρωμών για κάθε γεωργική εκμετάλλευση που δεν τηρεί τα κοινωνικά πρότυπα που ισχύουν στο οικείο κράτος μέλος·

66.

ζητεί την ενίσχυση του δεύτερου πυλώνα της ΚΓΠ, καθώς και αύξηση των κονδυλίων για την αγροτική ανάπτυξη· ζητεί επίσης περισσότερη επικουρικότητα προκειμένου τα κράτη μέλη να πραγματοποιούν μεταφορές πιστώσεων από τον πρώτο στον δεύτερο πυλώνα·

67.

εφιστά την προσοχή στη σημαντική συμβολή στην επίτευξη των στόχων της ΚΓΠ σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο της προσέγγισης «τοπική ανάπτυξη με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων» (ΤΑΠΤΚ) και του προγράμματος LEADER. Συνεπώς, συνιστά να διατεθεί, στο πλαίσιο εθνικών και περιφερειακών προγραμμάτων για την εφαρμογή της ΚΓΠ μέχρι και το 20 % των πόρων που προβλέπονται για την εφαρμογή του δεύτερου πυλώνα·

68.

επαναλαμβάνει ότι τα κράτη μέλη και οι περιφέρειες πρέπει να έχουν μεγαλύτερη εξουσία όσον αφορά τη ρύθμιση των γεωργικών εκτάσεων και να θέτουν περιορισμούς προς τούτο, ιδίως για να αντιμετωπιστούν τα φαινόμενα αρπαγής και συγκέντρωσης γης, τα οποία περιορίζουν τις επιλογές των νέων γεωργών όσον αφορά τη σύσταση γεωργικής επιχείρησης (5)·

69.

ζητεί τη διάθεση στις αγροτικές περιοχές ενός ποσοστού ικανών κονδυλίων ενισχύοντας το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) για την ανάπτυξη, ώστε να εξασφαλιστεί η αρμονική και ολοκληρωμένη ανάπτυξη της υπαίθρου, συμπεριλαμβανομένης της παροχής τοπικών υποδομών, της υποστήριξης των ΜΜΕ, της ανάπλασης χωριών και της ευρύτερης οικονομικής διαφοροποίησης·

70.

συνιστά στην ΕΕ να αποδίδει ιδιαίτερη προσοχή στις εξόχως απόκεντρες περιοχές, όπου ο αγροτικός τομέας έχει καθοριστική σημασία για τη δημιουργία θέσεων εργασίας και πλούτου, καθώς επίσης και για την τόνωση της ανάπτυξης της βιομηχανίας γεωργικών τροφίμων, της έρευνας και καινοτομίας, της διαφύλαξης μιας ποιοτικής διευθέτησης των εδαφών, αλλά και για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής·

71.

προτείνει τα κεφάλαια του δεύτερου πυλώνα να προσανατολίζονται κατά προτεραιότητα:

72.

προτείνει τη μετάβαση από μια λογική «θυρίδας εξυπηρέτησης» σε μια λογική «σύμβασης» μεταξύ συγκεκριμένων ειδών επιχειρήσεων, κλάδων και περιοχών. Με αφετηρία έναν μικρό αριθμό στόχων (ποιότητα, παραγωγικότητα, βιωσιμότητα), προτείνει τη στήριξη προγραμμάτων έρευνας και καινοτομίας που εντάσσονται σε αυτό το πλαίσιο και είναι σε θέση να δημιουργήσουν θετικό αντίκτυπο στην απασχόληση·

73.

προτείνει να αυξηθεί η χρηματοδοτική ενίσχυση της ΕΕ στην αγροτική ανάπτυξη η οποία έχει μειωθεί αισθητά σε σύγκριση με την προηγούμενη περίοδο προγραμματισμού, διατηρώντας επαρκείς πόρους διαθέσιμους για τον πρώτο πυλώνα·

74.

προτείνει μια σημαντική και σταθερή στήριξη των βιώσιμων επενδύσεων για τη διατήρηση των οικογενειακών εκμεταλλεύσεων, ιδίως στον τομέα της παραγωγής, της διανομής και της διαφοροποίησης·

75.

συνιστά την υιοθέτηση μιας αγροτικής στρατηγικής προκειμένου να διασφαλιστεί ότι όλες οι πολιτικές της ΕΕ συμβάλλουν περισσότερο στην καινοτομία και στη συνεργασία για την ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών σύμφωνα με τους στόχους της εδαφικής συνοχής (6)·

76.

προτείνει την απλοποίηση της ενοποίησης των πόρων των διαφόρων ταμείων που χρηματοδοτούν την αγροτική ανάπτυξη εκτός γεωργίας για την υποστήριξη:

77.

Επιπλέον, επιθυμεί να υποστηρίξει την ευρύτερη χρήση του δυναμικού των γεωργικών και δασικών περιοχών -κυρίως των περιαστικών- ιδιαίτερα όσον αφορά τις οικονομικές, περιβαλλοντικές, κλιματικές, ενεργειακές και ψυχαγωγικές επιδιώξεις, όπως η τοπική παραγωγή τροφίμων και ενέργειας και ο αγροτικός τουρισμός. Γι αυτό, είναι αναγκαίο να μην επικεντρωθεί η ΚΓΠ όχι μόνο στους γεωργούς. Οι πρωτοβουλίες LEADER είναι και πρέπει να παραμείνουν ευκαιρία συνεργασίας και καινοτομίας για τους φορείς των αγροτικών και των περιαστικών περιοχών·

78.

ζητεί την προσεκτική αξιολόγηση των διαρθρωτικών ταμείων ώστε να στηριχτεί η ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών και να προωθηθούν ολοκληρωμένες στρατηγικές για την ενίσχυση των περιοχών αυτών χάρη στη βελτίωση της συνδεσιμότητας —τόσο των μεταφορικών συνδέσεων όσο και της ευρυζωνικής ψηφιακής σύνδεσης—, σε ισορροπία με την προστασία του περιβάλλοντος, μέσω της εφαρμογής του «αγροτικού ελέγχου», σύμφωνα με τη δήλωση του Κορκ του 2.0 (7)·

79.

τονίζει ότι μια ισορροπημένη εδαφική ανάπτυξη πρέπει να προβλέπει κατάλληλη στήριξη των αγροτικών και περιαστικών περιοχών της ενδοχώρας, καθώς των μειονεκτικών περιοχών (π.χ. ορεινές, παραμεθόριες ή άλλες περιοχές με φυσικές ή δημογραφικές προκλήσεις), έτσι ώστε να εξασφαλίζονται οι απαραίτητες επενδύσεις για την ανάπτυξη, την απασχόληση, την κοινωνική ένταξη και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα·

80.

ζητεί τη βελτίωση των συνδέσεων μεταξύ αγροτικών και αστικών περιοχών, με πλήρη συμμετοχή των μικρότερων πόλεων και των αγροτικών κοινοτήτων, ώστε οι πολιτικές της ΕΕ να αποθαρρύνουν την ανταγωνιστική σχέση μεταξύ της αστικής, της παράκτιας και της αγροτικής διάστασης·

81.

χαιρετίζει τόσο την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπέρ των «έξυπνων χωριών» όσο και τη συμβολή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην επιτυχία της διαδικασίας, και προτείνει να διευρυνθεί η έννοια σε «έξυπνες αγροτικές περιοχές». Επίσης, ζητεί να της επιτραπεί να έχει όσον το δυνατόν μεγαλύτερα περιθώρια παρέμβασης στις διαβουλεύσεις που αφορούν την ανάληψη τοπικής και περιφερειακής δράσης σχετικής με την εν λόγω πρωτοβουλία·

82.

τονίζει την ανάγκη να συνεχιστεί η διαδικασία εναρμόνισης των κανόνων των διαρθρωτικών ταμείων μέσω του κοινού στρατηγικού πλαισίου, ώστε να διευκολυνθεί ο προγραμματισμός και η διαχείριση της αγροτικής ανάπτυξης και να προωθηθούν ολοκληρωμένες και τοποκεντρικές προσεγγίσεις (8)·

83.

προτείνει να αναπτυχθεί μια προσέγγιση «επικεφαλής ταμείου» προκειμένου να τυποποιηθεί η διαχείριση των έργων που θα χρηματοδοτούνται από περισσότερα του ενός ταμεία·

84.

προτείνει να ξεκινήσει συζήτηση σχετικά με τη σύγκλιση των διαφόρων ταμείων μη γεωργικής περιφερειακής ανάπτυξης.

12.10.2017   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 342/20

1.

χαιρετίζει την προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να συμβάλει ενεργά και εποικοδομητικά στους στρατηγικούς στόχους του Θεματολογίου 2030, θέτοντας τα θεμέλια για την αντιμετώπιση βασικών και συνολικών προκλήσεων παγκόσμιας εμβέλειας·

2.

σημειώνει ότι στο προγραμματικό έγγραφο, το οποίο εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 22 Νοεμβρίου 2016 με τη μορφή ανακοίνωσης, προτείνεται μια πολύ φιλόδοξη ευρείας κλίμακας στρατηγική επικεντρωμένη στην βιώσιμη ανάπτυξη·

3.

αναγνωρίζει την προσπάθεια που καταβάλλει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συνδέσει το Θεματολόγιο 2030 με τη στρατηγική «Ευρώπη 2020» και, κατ’ επέκταση, με τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία. Δεδομένης της πολυπλοκότητας και της πληθώρας διαφορετικών πλαισίων αναφοράς, υπογραμμίζει την ανάγκη για συνεκτικές πολιτικές, συμπερίληψη όλων των παραγόντων καθώς και συνεπές πλαίσιο διακυβέρνησης·

4.

τονίζει ότι, για να επιτευχθούν αποτελέσματα, κρίνεται απαραίτητο να συμμετέχουν στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης, και κυρίως οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές·

5.

δεδομένου ότι οι πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) πρέπει να είναι σύμφωνες με την αρχή της επικουρικότητας, επισημαίνει ότι οι στόχοι της αειφορίας σχετίζονται άμεσα με τις ευθύνες, τις αρμοδιότητες και τα καθήκοντα των υποεθνικών επιπέδων διακυβέρνησης·

6.

επαναλαμβάνει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές —περιφέρειες, επαρχίες, κομητείες, διαμερίσματα, μητροπολιτικά κέντρα, μικροί δήμοι και κοινότητες—, είναι ισότιμοι εταίροι στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, και καλούνται να εντοπίζουν το επίπεδο και τις μεθόδους διακυβέρνησης που ενδείκνυνται για τη σύνδεση των στόχων της ΕΕ και του ΟΗΕ με αυτούς των τοπικών κοινοτήτων·

7.

υπενθυμίζει ότι από τους 17 στόχους βιώσιμης ανάπτυξης (ΣΒΑ), δύο στόχοι (ο 10ος και ο 11ος), προϋποθέτουν τη συμβολή των τοπικών αρχών στην υλοποίηση ορισμένων καθηκόντων. Ο μεν ΣΒΑ 10 αφορά τη μείωση των ανισορροπιών μεταξύ περιοχών, ο δε ΣΒΑ 11 αφορά βασικές αρμοδιότητες στον πολεοδομικό σχεδιασμό, τις μεταφορές, την κοινωνική πρόνοια και τον αειφόρο τρόπο ζωής·

8.

εν προκειμένω, επισημαίνει ότι στην ανακοίνωση δεν εξετάζεται η ανάγκη μέτρησης της προόδου υλοποίησης των ΣΒΑ, είτε σε επίπεδο κράτους μέλους, ΕΕ και ΟΗΕ, είτε σε υποεθνικό επίπεδο. Επομένως, καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συνεκτιμήσει αυτή τη διάσταση κατά τη διαμόρφωση δεικτών μέτρησης της προόδου και να συμπεριλάβει την τοπική εμπειρογνωμοσύνη και τα υφιστάμενα δίκτυα.

9.

επισημαίνει τις πρόσθετες προτεραιότητες που προκύπτουν από τη συνολική άσκηση αρμοδιοτήτων με εγκάρσιο αντίκτυπο σε άλλους στρατηγικούς στόχους, όπως αυτούς του Αστικού θεματολογίου, της κοινωνικής ένταξης, των ενωσιακών πολιτικών για το κλίμα και την ενέργεια, της μείωσης των εκπομπών ρύπων, της μείωσης του κινδύνου καταστροφών, της περιβαλλοντικής πολιτικής και της κυκλικής οικονομίας, της κινητικότητας, της έξυπνης εξειδίκευσης, των «έξυπνων πόλεων» («έξυπνη γη»), καθώς και τους στόχους της συνόδου κορυφής της Μπρατισλάβας και του Συμφώνου των δημάρχων για το κλίμα και την ενέργεια·

10.

συνιστά να αξιοποιηθεί η ενδιάμεση αναθεώρηση του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ) για να συνδυαστεί το Θεματολόγιο 2030 με τη στρατηγική «Ευρώπη 2020», με την επανεξέταση των κύριων κατευθυντήριων γραμμών και την τάχιστη σύνδεσή τους με τους νέους ΣΒΑ·

11.

αναγνωρίζει την προσπάθεια που έχει γίνει στο έγγραφο εργασίας με τίτλο Key European action supporting the 2030 Agenda and the Sustainable Development Goals [SWD (2016) 390 final] («Κύρια ευρωπαϊκή δράση υπέρ του Θεματολογίου 2030 και των ΣΒΑ»), το οποίο συνοδεύει την ανακοίνωση. Στο εν λόγω έγγραφο εργασίας προτείνεται να συμπληρωθεί η στρατηγική «Ευρώπη 2020» με τους στόχους του Θεματολογίου 2030, μέσω της ενίσχυσης των συνδέσεων μεταξύ των 3 πυλώνων, των 7 εμβληματικών πρωτοβουλιών και των 5 στόχων που αφορούν τις προτεραιότητες της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και των 11 θεματικών στόχων των ταμείων συνοχής·

12.

υπενθυμίζει ότι, σε κάθε περίπτωση, για να επιτευχθούν όλοι οι στόχοι που προτείνονται στην ανακοίνωση της Επιτροπής για ένα βιώσιμο ευρωπαϊκό μέλλον, είναι αναγκαίο να υλοποιηθούν σε τοπικό επίπεδο. Υπό αυτήν την έννοια, συνιστά την προσαρμογή των στόχων του Θεματολογίου 2030 στο τοπικό επίπεδο, καθότι τούτος είναι ο μόνος τρόπος για να υπάρξει πραγματικός και μακροπρόθεσμος αντίκτυπος στις ζωές των ανθρώπων·

13.

συμφωνεί ότι η πολυπλοκότητα των διαφόρων επιπέδων διακυβέρνησης απαιτεί καθοδήγηση και έλεγχο, έτσι ώστε να εμπλουτίζεται η διαδικασία λήψης αποφάσεων από την αξιολόγηση της εκάστοτε πολιτικής και τη θεσμική καινοτομία (μέτρηση αποτελεσμάτων)·

14.

φρονεί ότι ορισμένοι από τους δεσμούς μεταξύ των προτεραιοτήτων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπό τον κ. Juncker και των ΣΒΑ συνάπτονται σε πεδία σημαντικά για τις τοπικές και περιφερειακές αρχές. Αυτό ισχύει καταρχάς για τη σχετική με την απασχόληση προτεραιότητα στον βαθμό που άπτεται των αρμοδιοτήτων στις οποίες αναφέρεται ο ΣΒΑ 4 (Κατάρτιση και εκπαίδευση)· στον τομέα αυτό, σημαντικές εξουσίες διαθέτουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές, ιδίως όσον αφορά το κόστος μετάβασης σε μια βιώσιμη Ευρώπη·

15.

ευελπιστεί ότι το «Σχέδιο επενδύσεων» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής καλύπτει άυλες και υλικές πτυχές που εμπίπτουν στις αρμοδιότητες των τοπικών και περιφερειακών αρχών (κοινωνική προστασία, τεχνολογία πληροφοριών, κινητικότητα, δίκτυα ενέργειας και τηλεπικοινωνιών, διάθεση αποβλήτων, ολοκληρωμένη διαχείριση των υδάτων κ.λπ.), πολλές από τις οποίες συνδέονται με διάφορους ΣΒΑ (όπως οι ΣΒΑ 8, 9, 12 και 13)·

16.

υπενθυμίζει ότι η προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπ’ αριθ. 3 «Μια ανθεκτική Ενεργειακή Ένωση με μακρόπνοη πολιτική για την κλιματική αλλαγή» συνδέεται με αρκετούς στόχους ΣΒΑ σε ένα πεδίο ενδιαφέροντος των τοπικών και περιφερειακών αρχών. Το ίδιο ισχύει για τους ΣΒΑ 5, 7 και 13, για τους οποίους οι τοπικές και περιφερειακές αρχές είναι τόσο δικαιούχοι όσο και πρωταγωνιστές στη διαμόρφωση πολιτικών για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, καθώς και για τη διασφάλιση αειφόρου και καθολικά προσβάσιμου ενεργειακού εφοδιασμού, την προστασία των κοινωνικών δικαιωμάτων τα οποία, για να διασφαλιστούν, εξαρτώνται από υπηρεσίες που παρέχονται σε τοπικό επίπεδο·

17.

επισημαίνει ότι η προτεραιότητα υπ’ αριθ. 7 —με αντικείμενο τη δημιουργία ενός χώρου δικαιοσύνης και προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων βάσει της αμοιβαίας εμπιστοσύνης— περιλαμβάνει πολιτικές προαγωγής της ισότητας των φύλων, στις οποίες οι τοπικές και περιφερειακές αρχές μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο, σε πλήρη σύγκλιση με τον ΣΒΑ 5 και σύμφωνα με την ανάγκη ανάκτησης της εμπιστοσύνης των πολιτών στα θεσμικά όργανα της ΕΕ·

18.

επαναλαμβάνει ότι η ανθεκτικότητα στις καταστροφές αποτελεί μία από τις βασικές πτυχές της βιώσιμης ανάπτυξης και καλεί τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να μεριμνήσουν έτσι ώστε η αρχή αυτή να καταστεί ένας από τους κεντρικούς πυλώνες της μελλοντικής βιώσιμης ανάπτυξης στην Ευρώπη (1)·

19.

παρατηρεί ότι η προτεραιότητα υπ’ αριθ. 8, η οποία αποσκοπεί στην αντιμετώπιση μιας πρωτοφανούς μετανάστευσης σε παγκόσμια κλίμακα, συνάδει με τους ΣΒΑ 1 και 10, και αφορά πολλές εγκάρσιες αρμοδιότητες των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, οι οποίες δέχονται συχνά ισχυρότατη πίεση λόγω της ανάγκης διαχείρισης τεράστιων μεταναστευτικών ροών·

20.

παρατηρεί ότι, σε αντίθεση με την πολιτική συνοχής, δεν είναι πάντοτε δυνατόν να ενταχθεί η αναληφθείσα δράση σε ένα πλαίσιο ολοκληρωμένων πολιτικών. Συνεπώς, είναι καίριο να ορίζονται προτεραιότητες σε συνάρτηση με τις πλέον επείγουσες ανάγκες και να ακολουθείται δυναμική προσέγγιση με σκοπό την επίτευξη όλων των ΣΒΑ μακροπρόθεσμα. Για τον λόγο αυτό, είναι ουσιαστικό να ληφθεί υπόψη η πρόταση της ΕτΠ όσον αφορά την ανάγκη υιοθέτησης ενός κώδικα δεοντολογίας για τη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών·

21.

επισημαίνει ότι οι στόχοι απαιτούν την εξισορρόπηση των σημερινών αναγκών με αυτές των μελλοντικών γενεών, καθώς και των αναγκών των διαφόρων επιπέδων διακυβέρνησης. Το τελευταίο είναι απαραίτητο για να μειωθεί το επαχθές «κόστος μετάβασης» που επωμίζονται οι τοπικές και περιφερειακές αρχές. Εάν το κόστος δεν είναι βιώσιμο, κινδυνεύει η γενική αποδοχή και η αποτελεσματική εφαρμογή των εν λόγω μέτρων και κυρίως η ικανότητα των πιο περιθωριοποιημένων περιοχών (της ενδοχώρας) να συμβάλλουν στην παγκόσμια αειφορία και, γενικότερα, στη βιωσιμότητα των ΣΒΑ·

22.

σημειώνει τη χρονική αναντιστοιχία μεταξύ των μέτρων της ΕΕ (στρατηγική «Ευρώπη 2020»), στα οποία αναφέρεται η ανακοίνωση, και του Θεματολογίου 2030 αλλά ευελπιστεί ότι θα προβλεφθούν πρόσθετα οικονομικά και χρηματοπιστωτικά μέσα και ότι θα ανακαθοριστούν οι στόχοι κατά τη διάρκεια της περιόδου αναφοράς έτσι ώστε να συνάδουν με εκείνους του θεματολογίου·

23.

εκφράζει τη λύπη της διότι στην ανακοίνωση δεν περιλαμβάνεται εκτίμηση των πιθανών κινδύνων κατά τη φάση υλοποίησης των 17 ΣΒΑ. Μια τέτοια εκτίμηση θα μπορούσε να συμβάλει σημαντικά στον εξοπλισμό των τοπικών και περιφερειακών αρχών με τα κατάλληλα μέσα για την αντιμετώπιση προβλημάτων που ανακύπτουν κατά την εφαρμογή πολιτικών που συνδέονται με τους στόχους. Η διασφάλιση ότι όλοι οι δείκτες επικεντρώνονται στο τοπικό επίπεδο είναι καθοριστικής σημασίας για τη συνεχή παρακολούθηση των τάσεων ως προς τις ανισότητες, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης άλλων δεικτών εκτός του ΑΕγχΠ όπως οι ποιοτικοί δείκτες μέτρησης του δίκαιου χαρακτήρα της ανάπτυξης και της κοινωνικής προόδου στις περιφέρειες·

24.

υπογραμμίζει ότι για να επιτευχθεί ένα υποσύνολο τοπικών και περιφερειακών στόχων, απαιτείται και η κατάλληλη χρηματοδότηση. Οι πόροι αυτοί μπορούν να διατίθενται τόσο μέσω ειδικών μεταφορών πόρων από το εθνικό επίπεδο αλλά και με την ανάθεση μεγαλύτερων δημοσιονομικών εξουσιών στις τοπικές αρχές.

25.

θεωρεί ότι πρέπει να προαχθούν πλατφόρμες και πρωτοβουλίες που να επιτρέπουν στις ΤΠΑ την ανταλλαγή ορθών πρακτικών και τη χρήση τεχνογνωσίας που διατίθεται από αναγνωρισμένους φορείς —όπως η Live Sustainable Development Knowledge Platform (Πλατφόρμα Γνώσεων της Βιώσιμης Ανάπτυξης) του UNDP (Αναπτυξιακού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών)—, προκειμένου να μην αποτελέσει το θεματολόγιο πρόφαση για την εκ νέου συγκεντρωτική άσκηση πολιτικής. Προς τούτο, η ΕτΠ προσβλέπει στην δρομολόγηση της «πολυμερούς πλατφόρμας φορέων» που εξαγγέλθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να διευκολυνθεί σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο η υλοποίηση γενικών στοιχείων που περιλαμβάνονται στο Θεματολόγιο 2030, αλλά πάνω από όλα, για να προωθηθούν η ανταλλαγή ορθών πρακτικών και ο διαμερισμός της προόδου που έχουν σημειώσει οι πιο δυναμικές περιφέρειες της ΕΕ· ευελπιστεί να συμμετάσχει σε αυτήν την πλατφόρμα με τη θεσμική της ιδιότητα, δηλαδή αυτή της συνέλευσης των τοπικών και των περιφερειακών αρχών·

26.

αναγνωρίζει ότι, εκτός από την ικανότητα ενίσχυσης της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής, η βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης στο εσωτερικό της ΕΕ εξαρτάται και από την ευημερία και την ασφάλεια των γειτονικών χωρών. Εν προκειμένω, και σύμφωνα με τη νέα προσέγγιση που ορίζεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής για μια «Νέα συναίνεση για την ανάπτυξη», ζητά την ενίσχυση των μέτρων αποκεντρωμένης συνεργασίας και την προαγωγή της ανάπτυξης σε τρίτες χώρες, με την προώθηση της χρήσης πλατφορμών ενημέρωσης και διαλόγου των ΤΠΑ, δηλαδή: την Ευρωμεσογειακή Περιφερειακή και Τοπική Συνέλευση (ARLEM), τη Διάσκεψη των Περιφερειακών και Τοπικών Αρχών για την Ανατολική Εταιρική Σχέση (CORLEAP), τη διετή Διάσκεψη για την αποκεντρωμένη συνεργασία και τον Άτλαντα αποκεντρωμένης Συνεργασίας, οι οποίες παρέχουν στις χώρες εταίρους την ευκαιρία να συναντηθούν, να συζητήσουν και να ανταλλάξουν ορθές πρακτικές·

27.

συμφωνεί με τη θέση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσον αφορά το αστικό θεματολογίου για την ΕΕ, το οποίο εγκρίθηκε το 2016 στο πλαίσιο του Συμφώνου του Άμστερνταμ και πρόκειται να υλοποιηθεί σε συνεργασία με τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές, έτσι ώστε να καλύπτει όλες τις πτυχές της αειφόρου ανάπτυξης και να συμβάλλει στην εφαρμογή του νέου παγκόσμιου αστικού θεματολογίου·

28.

υποστηρίζει ότι πρέπει, στις στρατηγικές αειφόρου αστικής ανάπτυξης και οριζόντιας και κάθετης συνεργασίας σε ένα συμμετοχικό σύστημα διακυβέρνησης, να συνεκτιμώνται η πολυμορφία των πόλεων, η σημασία της κοινωνικής καινοτομίας και ο μακρόπνοος προγραμματισμός, μέσω μιας ολοκληρωμένης και συντονισμένης προσέγγισης, ιδίως ενόψει των σημαντικών ζητούμενων της βελτίωσης της ποιότητας διαβίωσης στις πόλεις·

29.

προτείνει να αναλυθεί το Θεματολόγιο 2030 προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι στόχοι που θέτει συνάδουν με το ευρωπαϊκό μοντέλο ανάπτυξης το οποίο βασίζεται σε τοπικά συστήματα παραγωγής (συνεργατικοί σχηματισμοί ή «clusters») αποτελούμενα κυρίως από μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Σε αυτή τη λογική, ελπίζει ότι τα μοντέλα ανάπτυξης θα προσδώσουν ιδιαίτερη σημασία στην ανάπτυξη μικρότερων αστικών κέντρων· κι αυτό διότι η υπερσυγκέντρωση τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης ενίοτε οδηγεί στην παγίδα της υπανάπτυξης, η οποία, με τη σειρά της, μπορεί να προκαλέσει περιθωριοποίηση και μείωση του πληθυσμού·

30.

επικροτεί το γεγονός ότι στην ανακοίνωση επισημαίνονται οι διάφορες πτυχές της αειφόρου ανάπτυξης (κοινωνική, περιβαλλοντική και οικονομική) ως τα σημεία σύγκλισης των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έτσι ώστε να εξευρεθούν λύσεις όσον αφορά τους ΣΒΑ και τις 13 τομεακές πολιτικές που υιοθετήθηκαν στο πλαίσιο του ΠΔΠ της περιόδου 2014-2020. Ωστόσο, θεωρεί ότι, λόγω των νέων παγκόσμιων προκλήσεων, είναι απαραίτητη η ενίσχυση της τοπικής ανάπτυξης με την προσθήκη τοπικής και περιφερειακής διάστασης·

31.

τονίζει την ανάγκη να αναγνωριστούν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές ως φορείς πολιτικής, λόγω της εγγύτητάς τους προς τους πολίτες και της δυνατότητά τους να συμβάλλουν στην επανάκτηση της εμπιστοσύνης στα θεσμικά όργανα της ΕΕ και στο ευρωπαϊκό σχέδιο. H πολυεπίπεδη διακυβέρνηση αποτελεί την ιδανική προσέγγιση για τις πολιτικές που αποβλέπουν στη δημιουργία ενός βιώσιμου μέλλοντος και συνδυάζουν την ενσωμάτωση των 10 προτεραιοτήτων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τους 11 θεματικούς στόχους των ταμείων συνοχής και με τους 17 ΣΒΑ του Θεματολογίου 2030.

32.

επαναλαμβάνει ότι, οι κεντρικά διαχειριζόμενες, και οι από την κορυφή προς τη βάση πολιτικές και προγράμματα δεν αποτελούν τις βέλτιστες μεθόδους για να αντιμετωπιστεί ο πολύπλοκος χαρακτήρας της αειφόρου ανάπτυξης και για να καταπολεμηθεί η φτώχεια. Αντίθετα, πρέπει να ανατεθούν στις ΤΠΑ οι απαραίτητες αρμοδιότητες και αυτονομία για να ανταποκριθούν σωστά στα σημαντικά κοινωνικά ζητήματα·

33.

τονίζει την ανάγκη να ενισχυθούν οι πολιτικές που κατοχυρώνονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ με ένα βιώσιμο σχεδιασμό της κοινωνικής πολιτικής με τη συμμετοχή όλων των βαθμίδων διακυβέρνησης. Είναι ο μόνος τρόπος για να διασφαλιστεί η πρόσβαση όλων σε βασικές υπηρεσίες και να επιλυθούν οι νέες απαιτήσεις που δημιουργούν οι δημογραφικές αλλαγές με τοπικές πολιτικές που να αποσκοπούν στην προώθηση της ενεργού και υγιούς γήρανσης·

34.

επισημαίνει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή οφείλει να επεξεργαστεί πολιτικές που αποσκοπούν στην προαγωγή της δημόσιας υγείας ως απαραίτητης προϋπόθεσης για την κοινωνική ένταξη μέσω της βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης στις αστικές και περιαστικές περιοχές, καθώς και να κατοχυρώσει την πρόσβαση —και των ΑμεΑ— στις δημόσιες υπηρεσίες, την ψυχαγωγία και τον αθλητισμό, μέσω της ενίσχυσης της πρόληψης στον τομέα της υγείας για το σύνολο του πληθυσμού, περιλαμβανομένων των ηλικιωμένων και των μεταναστών αλλά και άλλων πληθυσμιακών ομάδων που διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού και ενθαρρύνει τα κράτη μέλη και τις ΤΠΑ να πράξουν το ίδιο·

35.

θεωρεί ότι το δυναμικό της κοινωνικής οικονομίας έγκειται στη δημιουργία θέσεων εργασίας και την καταπολέμηση της ανεργίας των νέων και των γυναικών Ως εκ τούτου, θεωρεί σημαντικό το θεματολόγιο να εφιστά την προσοχή στην εταιρική κοινωνική ευθύνη και στην ανάγκη να καλλιεργηθεί η σχέση των νέων με την επιχειρηματικότητα. Συν τοις άλλοις, η νέα στρατηγική πρέπει να εμπεριέχει —μέσω μιας εγκάρσιας προσέγγισης— τις διάφορες πτυχές της βιωσιμότητας και τις νέες προοπτικές που συνεπάγεται η δημιουργικότητα·

36.

θεωρεί αναγκαία την συμπερίληψη του πολιτισμού στο Θεματολόγιο 2030, με σαφή περιγραφή του ρόλου του όσον αφορά την αειφόρο ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας μέσω της συνεχούς διαμόρφωσης κοινών ευρωπαϊκών ιδεωδών με σκοπό τη διάδοσή τους παγκοσμίως: προσδοκίες και αρχές της δημοκρατίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης και της αλληλεγγύης. Ο πολιτισμός συμβάλλει αποτελεσματικά στις αναπτυξιακές στρατηγικές χωρίς αποκλεισμούς, επηρεάζει βαθύτατα τους ΣΒΑ, αναβαθμίζει τα εκπαιδευτικά συστήματα με την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, την εξάλειψη των αιτίων ανισότητας, τη διευκόλυνση των ίσων ευκαιριών και την άρση των διαγενεακών και δημογραφικών ανισορροπιών·

37.

επισημαίνει ότι φαινομενικά παγκόσμια ζητήματα, όπως η κλιματική αλλαγή, η μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, η εξοικονόμηση ενέργειας, η παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, η προστασία της βιοποικιλότητας, η πιο λελογισμένη χρήση των πόρων, οι ολοκληρωμένες μεταφορές και η κυκλική οικονομία, επηρεάζονται στην πραγματικότητα από τοπικές πολιτικές και δράσεις. Για τον λόγο αυτό, η ΕτΠ συνιστά να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή σε φιλικές προς το περιβάλλον μορφές παραγωγής·

38.

θεωρεί αναγκαίο, δεδομένης της πληθώρας των εμπλεκόμενων τομέων, να ακολουθηθεί μια συνολική και συνεργατική προσέγγιση μεταξύ της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης και των ενδιαφερομένων μερών σε θέματα περιβάλλοντος. Από αυτήν την άποψη, χάρη στην έννοια της συνοχής, γεφυρώνονται η οικονομική αποτελεσματικότητα, η κοινωνική συνοχή, η πολιτιστική πρόοδος και η οικολογική ισορροπία, καθότι τίθεται η αειφόρος ανάπτυξη στο επίκεντρο του σχεδιασμού πολιτικής·

39.

συμφωνεί ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες και η κλιματική αλλαγή επιβαρύνουν ολοένα και περισσότερο τα θαλάσσια οικοσυστήματα. Προς τούτο, πρέπει να εξεταστούν τα μέτρα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπέρ των ασφαλών, καθαρών και βιώσιμα διαχειριζόμενων ωκεανών. Παράλληλα, πρέπει να υποστηριχθεί η εφαρμογή του θεματολογίου για τη «Γαλάζια ανάπτυξη», που στοχεύει στην αξιοποίηση του δυναμικού των ωκεανών και των θαλασσών της Ευρώπης για τη δημιουργία θέσεων εργασίας, οικονομικής αξίας και βιωσιμότητας. Συν τοις άλλοις, επαναλαμβάνει ότι η καινοτομία στη γαλάζια οικονομία μπορεί να συμβάλει στην εξασφάλιση αποτελεσματικής και βιώσιμης χρήσης πολύτιμων θαλάσσιων πόρων (2)·

40.

ζητεί από όλα τα θεσμικά όργανα να δεσμευτούν για την ελαχιστοποίηση της σπατάλης τροφίμων και για την ανάκτηση των αποβλήτων, ενισχύοντας τις επενδύσεις και την απασχόληση στο ευρύτερο πλαίσιο της πράσινης οικονομίας. Η ΕΕ οφείλει να αναλάβει σαφή δέσμευση ώστε να εγκαταλειφθεί το υπάρχον γραμμικό οικονομικό πρότυπο και να ενισχυθεί η κυκλική οικονομία, όπως έχει ήδη υπογραμμίσει η ΕτΠ στις ακόλουθες γνωμοδοτήσεις της: «Προς μια κυκλική οικονομία — ανασκόπηση της νομοθεσίας της ΕΕ για τα απόβλητα», «Νομοθετικές προτάσεις για την τροποποίηση των οδηγιών για τα απόβλητα» και «Ένα σχέδιο δράσης της ΕΕ για την κυκλική οικονομία»·

41.

πιστεύει ότι τα αναπτυξιακά πρότυπα, διαμορφωμένα από νέους παράγοντες ανταγωνισμού (όπως, μεταξύ άλλων, τα δίκτυα που επιτρέπουν τη διασύνδεση ατελείωτου όγκου δεδομένων με απεριόριστο αριθμό χρηστών) αντικατοπτρίζουν μια σαφή αποσύνδεση της ανάγκης των επιχειρήσεων να συμπιέζουν τον χρόνο που απαιτείται για τη διάθεση στην αγορά από τον χρόνο που απαιτείται για συναίνεση και για γραφειοκρατικές διαδικασίες. Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές αποτελούν το κατάλληλο επίπεδο για να επιταχυνθεί η διαδικασία λήψης αποφάσεων πολιτικής στις προθεσμίες που επιβάλλουν οι αγορές·

42.

ζητεί μια πραγματική υποστήριξη για τα μοντέλα ανάπτυξης και, ιδίως, τη στήριξη των άυλων δικτύων που επηρεάζουν, με τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε απεριόριστο αριθμό στοιχείων, νέους παράγοντες ανταγωνισμού και τη μετάβαση σε νέα παραδείγματα παραγωγής·

43.

θεωρεί ότι δεν μπορεί να καθυστερήσει η ανάπτυξη στρατηγικών που να ενεργοποιούν τις διαρθρωτικές πολιτικές προκειμένου να συμπεριληφθεί μεταξύ των θεμελιωδών πυλώνων της ανάπτυξης η ριζική αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου, με τη χρήση, μεταξύ άλλων, κινήτρων για βιώσιμη παραγωγή, και τούτο μέχρις ότου οι καινοτομίες να καταστήσουν οικονομικά βιώσιμη τη μετάβαση προς την κυκλική οικονομία. Είναι σαφές ότι οι πολιτικές αυτές όχι μόνον συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των επαχθών προκλήσεων που προκαλεί η παγκοσμιοποίηση, αλλά αποτελούν σαφή απάντηση στην αλληλεπίδραση των κοινωνικών απαιτήσεων που αντιπαραθέτουν περιβάλλον και εργασία·

44.

αναγνωρίζει ότι η παγκοσμιοποίηση, ως αποτέλεσμα κατά κύριο λόγο της καλύτερης κυκλοφορίας ατόμων, προϊόντων και δεδομένων, εντείνει τον διεθνή ανταγωνισμό, όχι μόνο μεταξύ επιχειρήσεων, αλλά και μεταξύ περιοχών. Επομένως, είναι αναγκαίο να αντιμετωπιστούν οι παράγοντες που καθορίζουν την τοπική ανταγωνιστικότητα, όπως το κοινωνικό και θεσμικό κεφάλαιο, οι υποδομές και η καινοτομία, με σκοπό την αναζωογόνηση των ευρωπαϊκών οικονομιών·

45.

επαναλαμβάνει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές μπορούν να επιδρούν αποφασιστικά στις ΣΔΙΤ, καθότι είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τις πολλαπλές μορφές ανάπτυξης για τη δημιουργία επενδύσεων που αξιοποιούν με βέλτιστο τρόπο τους ενδημικούς πόρους κάθε περιφέρειας·

46.

αποδοκιμάζει το γεγονός ότι στην ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής απουσιάζει παντελώς η έννοια του «τοπικού κεφαλαίου», όπως διατυπώθηκε από τον ΟΟΣΑ το 2001 και έγινε δεκτή από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2005. Υπενθυμίζεται ότι η έννοια περιλαμβάνει ένα σύνολο τοπικών πλεονεκτημάτων: το φυσικό, το ανθρώπινο, το τεχνητό, το οργανωτικό, το σχεσιακό και το γνωσιακό, τα οποία σχηματίζουν το ανταγωνιστικό δυναμικό μιας περιοχής·

47.

επισημαίνει ότι η κρίση και οι επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης έχουν επηρεάσει βαθιά τους συσχετισμούς που διασφάλιζαν τη συνοχή μεταξύ περιφερειών, με συνέπεια την πρόκληση ρηγμάτων (μεταξύ πόλεων και υπαίθρου ή κέντρου και περιφέρειας) και τη διαφοροποίηση των δυναμικών κοινωνιακής εξέλιξης. Υπό αυτό το πρίσμα, πρέπει να αναληφθεί το κόστος της μετατροπής των παλαιών προτύπων εδαφικής πολιτικής, τα οποία ακολουθούσαν λειτουργική προσέγγιση εκλαμβάνοντας μια περιοχή ως έναν απλό χώρο, και να αναδειχθεί ένα νέο θεσμικό πρότυπο που θα παραχωρεί στις περιφέρειες δυνατότητες συλλογικής δράσης·

48.

Το Σύμφωνο του Άμστερνταμ αναδεικνύει τον ρόλο των αστικών πολιτικών που επιδιώκουν την υλοποίηση μέτρων κοινωνικής συνοχής και οικονομικής ανάπτυξης, με την πεποίθηση ότι οι πόλεις μπορούν να συμβάλλουν θετικά στις διαδικασίες καινοτομίας·

49.

υπογραμμίζει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές διαδραματίζουν θεμελιώδη ρόλο στην προστασία και στην ανάπτυξη του αστικού περιβάλλοντος, των αγροτικών περιοχών και της κοινής κληρονομιάς, και ότι μπορούν να συμβάλλουν σε αυτό που ορίζεται στο Θεματολόγιο 2030 ως «μετασχηματισμένος κόσμος» μέσω μιας προβλεπτικής προσέγγισης και με στόχο:

50.

υπενθυμίζει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές μπορούν να αναπτύξουν μορφές συμμετοχικής δημοκρατίας ως βάση για τη χάραξη και την εφαρμογή ολοκληρωμένων στρατηγικών υπέρ της οικονομικής ανάπτυξης σε τοπικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένων κυρίως των γυναικών, των νέων, των ηλικιωμένων και των μειονοτήτων·

51.

εισηγείται να ακολουθηθεί μια από τη βάση προς την κορυφή προσέγγιση που να καθορίζει το κατάλληλο νομικό πλαίσιο και να παρέχει επαρκείς πόρους. Ένα τέτοιο σύστημα μπορεί να προκύψει επιτυχώς μόνο χάρη σε μια ολοένα και πιο ριζική αποκέντρωση στα κράτη μέλη της ΕΕ. Οι εθνικές κεντρικές κυβερνήσεις οφείλουν:

52.

επαναλαμβάνει ότι οι εθνικές κυβερνήσεις οφείλουν να μεριμνούν για τη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών και των πόλεων, κατά προτίμηση με μια προσέγγιση από τη βάση προς την κορυφή, στην εκπόνηση των τοπικών σχεδίων δράσης με σκοπό την ευόδωση των ΣΒΑ, λαμβάνοντας υπόψη τα ισχυρά και τα αδύνατα σημεία και σύμφωνα με την αρχή «κανείς δεν πρέπει να μένει πίσω»·

53.

είναι πεπεισμένη ότι, για να αξιοποιήσουν στο έπακρο οι παγκόσμιες πολιτικές και συμφωνίες τις προσπάθειες και τις εμπειρίες σε τοπικό επίπεδο, πρέπει οι τοπικές και περιφερειακές αρχές να αποτελέσουν αναπόσπαστο μέρος του διαρθρωμένου διαλόγου και της διακυβέρνησης και όχι ένα απλό ενδιαφερόμενο μέρος. Οι προσπάθειες των τοπικών και περιφερειακών αρχών να οργανώνουν και να παράγουν τεκμηριωμένα στοιχεία πρέπει να αναγνωριστούν ως τμήμα της διαδικασίας λήψης αποφάσεων, μέσω μέτρων όπως:

54.

ζητά οι ενωσιακές και εθνικές αρχές να διαθέσουν πόρους για την εκ των προτέρων και εκ των υστέρων αξιολόγηση αντικτύπου των πολιτικών αειφόρου ανάπτυξης. Αυτό προϋποθέτει βελτιωμένο συντονισμό όλων των πολιτικών που εφαρμόζουν τόσο οι ενωσιακές αρχές και τα κράτη μέλη όσο και οι τοπικές και περιφερειακές αρχές·

55.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να χρησιμοποιήσει με ακόμη πιο στρατηγικό και λειτουργικό τρόπο τα εθνικά προγράμματα μεταρρυθμίσεων (τα οποία έχουν ήδη συμπεριληφθεί επισήμως στον προγραμματισμό των ταμείων συνοχής) με την έμπρακτη χρήση των μέσων που έχουν ήδη εγκριθεί για τη στήριξη της αειφόρου ανάπτυξης. Αυτό θα επέτρεπε να αναδειχθούν, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, όχι μόνο οι προγραμματισμένες μεταρρυθμίσεις εθνικού επιπέδου υπέρ των ΣΒΑ, αλλά και εκείνες που αφορούν την τοπική και περιφερειακή διάσταση·

56.

προτείνει τα ενωσιακά και διεθνή επίπεδα διακυβέρνησης να μπορούν να συντονίζουν το περίπλοκο σύστημα διεθνών σχέσεων, ελέγχοντας τις περιφερειακές εστίες έντασης, στηρίζοντας τις μεταλλαγές και τις αναδιαρθρώσεις της θεσμικής και παραγωγικής κληρονομιάς του προηγούμενου αιώνα, παρέχοντας στους τοπικούς φορείς τις απαραίτητες εξουσίες για να μετατρέπουν τις ασταθείς γεωοικονομικές ισορροπίες σε ευκαιρίες ανάπτυξης που θα ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα των τοπικών συστημάτων παραγωγής στην παγκόσμια αγορά.

12.10.2017   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 342/27

1.

αναγνωρίζει ότι η παρούσα ανακοίνωση της ΕΕ αποτελεί σημαντικό στοιχείο της ευρύτερης πολιτικής μεταρρύθμισης της ΕΕ. Εμπεριέχει προστιθέμενη αξία διότι προτείνει συγκεκριμένα μέτρα για την συμπλήρωση των στρατηγικών κατευθυντήριων γραμμών του Συμβουλίου του 2014, στο πλαίσιο των οποίων οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμφώνησαν να παράσχουν μια οδό για τη μελλοντική χάραξη πολιτικής στον τομέα της δικαιοσύνης και των εσωτερικών υποθέσεων, μεταξύ άλλων όσον αφορά τη μετανάστευση και το άσυλο, κατά τα προσεχή έτη·

2.

φρονεί ότι, στον εν λόγω ευαίσθητο και στρατηγικής σημασίας τομέα, τα κράτη μέλη και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ θα πρέπει να συνεχίσουν να χαράσσουν μια στρατηγική για την περιοχή, στα πλαίσια των σχέσεών της με την Ευρωπαϊκή Ένωση και, κατά συνέπεια, μια πραγματική μεταναστευτική πολιτική, και να αναλαμβάνουν την ευθύνη για την υλοποίησή της προς το συμφέρον των λαών της Ευρώπης, λαμβανομένων, συγχρόνως, υπόψη των ιδιαιτεροτήτων των κ-μ, των ιδιαιτεροτήτων των χωρών προέλευσης και των δικαιωμάτων των μεταναστών σύμφωνα με διεθνείς και ευρωπαϊκές Συμβάσεις·

3.

αναγνωρίζει ότι η μεταναστευτική και η αναπτυξιακή πολιτική συνδέονται στενά μεταξύ τους. Η διεθνής, εθνική, περιφερειακή και τοπική συνεργασία είναι καθοριστικής σημασίας για την πραγμάτωση μιας κοινής ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής, και την υλοποίηση του ευρωπαϊκού προγράμματος για τη μετανάστευση·

4.

τάσσεται υπέρ της υιοθέτησης ολιστικής προσέγγισης για τη διαχείριση της μετανάστευσης, η οποία να καθιστά δυνατή τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών με πιο αποκεντρωμένο και αποτελεσματικό τρόπο· Αυτή η αποκεντρωμένη διαχείριση θα εξασφαλίζει ισότητα στη φροντίδα και στα δικαιώματα·

5.

τονίζει τόσο την ύψιστη σημασία της μείωσης του αριθμού των θανάτων στη θάλασσα στην προσπάθεια των θυμάτων να τη διασχίσουν και να μεταβούν στην Ευρώπη, όσο και την ανάγκη συνέχισης και επέκτασης των προσπαθειών για τη διάσωση ανθρώπων που κινδυνεύουν. Επίσης, εκφράζει τη βαθύτατη λύπη της για τον χαμό εκατοντάδων ανθρώπινων ζωών και συγχαίρει όλες τις χώρες και οργανώσεις που συμμετέχουν στις προσπάθειες να αποσοβηθεί αυτή η ανθρώπινη τραγωδία (1)· επαναλαμβάνει δε ότι η ανάπτυξη επιπρόσθετων ασφαλών και προσιτών νομίμων οδών μετανάστευσης στην ΕΕ, όπως οι θεωρήσεις για ανθρωπιστικούς λόγους, οι θεωρήσεις επανεγκατάστασης, η οικογενειακή επανένωση υπό την ευρεία έννοια, πρέπει να αποτελεί μέρος αυτών των προσπαθειών χάραξης μιας διεξοδικής όσο και ανθρώπινης μεταναστευτικής πολιτικής·

6.

επικροτεί τα συμπληρωματικά μέτρα που παρουσιάζονται στην παρούσα κοινή ανακοίνωση για την ενίσχυση της ανάληψης πρωτοβουλιών κατά μήκος της μεταναστευτικής διαδρομής της Κεντρικής Μεσογείου, μεταξύ άλλων εντός της Λιβύης και στην ευρύτερη περιοχή. Λόγω του μεγάλου αριθμού των ανθρώπινων ζωών που χάνονται στη θάλασσα και κατά μήκος της μεταναστευτικής διαδρομής της Κεντρικής Μεσογείου, το ζήτημα των μεταναστευτικών ροών και της διάσωσης ανθρώπινων ζωών εξακολουθεί να συνιστά κορυφαία προτεραιότητα·

7.

πιστεύει ότι η πολυεπίπεδη διακυβέρνηση αποτελεί προϋπόθεση για την επίτευξη βέλτιστων αποτελεσμάτων. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι καίριας σημασίας να διασφαλιστεί ότι η ΕΕ και οι αρχές, τόσο σε εθνικό όσο και σε υποεθνικό επίπεδο, συνεργάζονται στενά με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές των χωρών διέλευσης, καθώς και με την κοινωνία των πολιτών, τις ενώσεις μεταναστών και τις τοπικές κοινότητες των χωρών υποδοχής, και ότι είναι δεκτικές στη συμβολή τους·

8.

υπογραμμίζει ότι για την επιτυχή έκβαση των δράσεων αυτών απαιτείται, αφενός, η στενή συνεργασία με τους ενδιαφερόμενους εταίρους στις χώρες που βρίσκονται κατά μήκος της διαδρομής της Κεντρικής Μεσογείου και, αφετέρου, η καταβολή συντονισμένων προσπαθειών από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τα κράτη μέλη, καθώς και η συνεργασία με διεθνείς οργανισμούς, όπως η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR) και ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (ΔΟΜ). Προειδοποιεί ότι η υλοποίηση ορισμένων από τις προτεινόμενες δράσεις μπορεί να είναι επιτυχής μόνον εάν το επιτρέψει η κατάσταση που επικρατεί επιτόπου. Οι εν λόγω δράσεις θα πρέπει να εκληφθούν ως συμπληρωματικές του σημαντικού αριθμού πρωτοβουλιών που υλοποιούνται ήδη επί του παρόντος από την ΕΕ και τα κράτη μέλη της, ιδίως στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος δράσης για τη μετανάστευση και του προγράμματος εταιρικής σχέσης για τη μετανάστευση (2)·

9.

θα ήθελε να εκφράσει την επιδοκιμασία της για τις προσπάθειες που καταβάλλονται από την Ιταλία, τη Μάλτα, την Ελλάδα, την Κύπρο, τη Γαλλία, την Ισπανία και την Πορτογαλία, οι οποίες έχουν συνδέσει ήδη τα οικεία εθνικά κέντρα συντονισμού Eurosur για την επιτήρηση των συνόρων με το Μεσογειακό Δίκτυο Seahorse·

10.

αναγνωρίζει το γεγονός ότι η διαδρομή της Κεντρικής Μεσογείου αποτελεί πλέον την κύρια διαδρομή που χρησιμοποιούν οι μετανάστες και οι πρόσφυγες στην προσπάθειά τους να φτάσουν στην Ευρώπη. Το 2016 εντοπίστηκαν στη διαδρομή της Κεντρικής Μεσογείου πάνω από 180 000 άνθρωποι, η συντριπτική πλειονότητα των οποίων έφτασε στην ευρωπαϊκή ήπειρο μέσω της Ιταλίας. Σχεδόν το 90 % των ατόμων που ακολουθούν τη συγκεκριμένη διαδρομή αναχωρούν από τη Λιβύη, όπου η ασταθής πολιτική και οικονομική κατάσταση προσφέρεται στους παράνομους διακινητές ως ευκαιρία για την επέκταση των δραστηριοτήτων τους. Επίσης, υπογραμμίζει ότι επείγει να μειωθεί ο αριθμός των διαπλεύσεων και να σταματήσει ο παράνομος απόπλους μικρών λέμβων με προορισμό την ΕΕ. Εξάλλου, υπογραμμίζει τη σημασία των προληπτικών δράσεων σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας διοίκησης·

11.

επισημαίνει ότι οι ίδιοι οι διακινητές και οι έμποροι ανθρώπων συμβάλλουν στην αστάθεια της Λιβύης με τις πράξεις τους και τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πράγμα το οποίο καθιστά τους μετανάστες ακόμη πιο ευάλωτους. Η εξεύρεση βιώσιμης λύσης όσον αφορά τη διακυβέρνηση της Λιβύης και τις προκλήσεις στον τομέα της ασφάλειας εξακολουθεί να αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Ένωση, για τα κράτη μέλη της και για τους διεθνείς εταίρους, δεδομένου ότι συνιστά προϋπόθεση για τη βιώσιμη διαχείριση της κατάστασης·

12.

παρατηρεί ότι η πλειονότητα των μεταναστών στη Λιβύη είναι υπήκοοι τρίτων χωρών, οι οποίοι κατάγονται ως επί το πλείστον από χώρες της υποσαχάριας Αφρικής. Κατά συνέπεια, μια αποτελεσματική προσέγγιση πρέπει να λαμβάνει επίσης υπόψη την ανάληψη δράσεων στη Νότια Λιβύη·

13.

υπογραμμίζει την προστιθέμενη αξία των μέτρων που εξαγγέλλονται στην ανακοίνωση: διεύρυνση των προγραμμάτων κατάρτισης ώστε να συμπεριλαμβάνουν την ακτοφυλακή της Λιβύης· εξασφάλιση διατηρήσιμων πηγών χρηματοδότησης για την κάλυψη των αναγκών κατάρτισης στο μέλλον· λήψη αυστηρών μέτρων για την ενίσχυση της καταπολέμησης της παράνομης διακίνησης και εμπορίας ανθρώπων· και παροχή κινήτρων για τη συμμετοχή της Τυνησίας, της Αλγερίας και της Αιγύπτου στο Μεσογειακό Δίκτυο Seahorse ώστε να εξασφαλιστεί αντίστοιχη ανταπόκριση σε υποπεριφερειακό επίπεδο. Επίσης, υπογραμμίζει ότι βασική προτεραιότητα όλων αυτών των δραστηριοτήτων πρέπει να είναι η ανάκτηση του σεβασμού προς τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου προς όφελος των μεταναστών και των τοπικών πληθυσμών·

14.

επαναλαμβάνει την ανάγκη δυναμικής συνεργασίας με τις αρχές της Λιβύης για να διασφαλιστεί ότι οι συνθήκες στα κέντρα υποδοχής μεταναστών βελτιώνονται, με ιδιαίτερη προσοχή στα ευάλωτα άτομα και τους ανηλίκους, εξασφαλίζοντας στενή συνεργασία και αποτελεσματική παρακολούθηση των προτύπων από το Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης και την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες·

15.

εκφράζει την ικανοποίησή της για την εντατικοποίηση των εργασιών και της συνεργασίας με τους δήμους της Λιβύης με σκοπό την προώθηση εναλλακτικών μέσων βιοπορισμού, τη στήριξη της ανθεκτικότητας των τοπικών κοινοτήτων που υποδέχονται μετανάστες, αλλά και την τεχνική συνεργασία, προκειμένου να μπορούν οι δήμοι της Λιβύης να χαράξουν στρατηγικές ανάπτυξης για τις περιοχές τους και να βελτιώσουν τις υπηρεσίες στήριξης των πολιτών τους·

16.

υπογραμμίζει την ανάγκη να αναπτυχθεί μια μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη στρατηγική συνεργασίας για την παροχή συνδρομής και στήριξης στις εθνικές και τοπικές αρχές της Λιβύης, προκειμένου να ενισχύσουν την ικανότητα διαχείρισης της γης·

17.

ενθαρρύνει την προώθηση της συνεργασίας στα σύνορα, του διαλόγου και της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ της Λιβύης και των νότιων γειτόνων της, μεταξύ άλλων και με την πλήρη αξιοποίηση του δυναμικού της κοινότητας ανταλλαγής πληροφοριών Αφρικής-Frontex·

18.

επισημαίνει ότι κατά την ανάληψη κοινών δράσεων με τη Λιβύη, πρέπει να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος να αναπτυχθούν άλλες διαδρομές σε γειτονικές χώρες· επικροτεί συνεπώς την υιοθέτηση ολοκληρωμένης περιφερειακής προσέγγισης με την ενίσχυση της συνεργασίας με την Αίγυπτο, την Τυνησία και την Αλγερία, μέσω της εμβάθυνσης του διαλόγου και της επιχειρησιακής συνεργασίας για τη μετανάστευση με τις εν λόγω χώρες. Είναι επίσης αναγκαία η παροχή περαιτέρω βοήθειας προς τις χώρες αυτές για να αναπτύξουν το δικό τους λειτουργικό σύστημα ασύλου και να στηρίξουν τα άτομα που χρήζουν διεθνούς προστασίας·

19.

λαμβανομένων υπόψη των διαφόρων έργων και προγραμμάτων της ΕΕ στην περιοχή, τα οποία επικεντρώνονται σε αλληλένδετα μεταξύ τους θέματα, ο συντονισμός των εν λόγω πρωτοβουλιών είναι ζωτικής σημασίας για την εξασφάλιση της αποτελεσματικότητάς τους όσον αφορά την υλοποίηση των προαναφερθέντων στόχων·

20.

επισημαίνει ότι, μέχρι στιγμής, η κοινή απόκριση της ΕΕ στην παράτυπη μετανάστευση έχει λάβει τη μορφή κρατοκεντρικών προσεγγίσεων όσον αφορά την ασφάλεια, οι οποίες επικεντρώνονται κυρίως στην καταπολέμηση πρακτικών παράνομης διακίνησης μέσω της συνεργασίας με κρατικές αρχές·

21.

ζητεί να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στους διάφορους τοπικούς πολιτικούς και οικονομικούς παράγοντες που εμπλέκονται στην παράτυπη μετανάστευση. Στους εμπλεκόμενους παράγοντες περιλαμβάνονται εταιρείες μεταφορών που διευκολύνουν την παράτυπη διακίνηση μεταναστών, τοπικοί πληθυσμοί που παρέχουν τροφή και στέγη για λόγους βιοπορισμού, τοπικές δυνάμεις ασφαλείας που αυξάνουν τα έσοδά τους μέσω της δωροδοκίας και της είσπραξης οδικών τελών, πολιτικές ελίτ οι οποίες χρησιμοποιούν τους οικονομικούς πόρους που αποφέρει η διευκόλυνση της παράτυπης μετανάστευσης για την εξαγορά πολιτικής εύνοιας και επιρροής, ένοπλες ομάδες που χρησιμοποιούν την παράνομη διακίνηση και εκμετάλλευση ανθρώπων για την ενίσχυση της θέσης τους κ.λπ. Η κατανόηση αυτών των διαφορετικών παραγόντων, καθώς και της σχέσης τους με τις αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης και τη δυναμική της σταθερότητας/σύγκρουσης, αλλά και η εξασφάλιση της συμμετοχής τους στη μελέτη στρατηγικών για τη σταθεροποίηση και την οικοδόμηση ενός μέλλοντος για τη χώρα τους, αποτελούν αναγκαία προϋπόθεση για την αποτελεσματική διαχείριση της μετανάστευσης·

22.

εκφράζει, ως εκ τούτου, την ικανοποίησή της για την πρόταση να ενισχυθεί η υφιστάμενη κοινωνικοοικονομική στήριξη που παρέχεται στους δήμους και αυτοί να συμμετέχουν στην εφαρμογή στρατηγικών που θα εξασφαλίζουν στους τοπικούς πληθυσμούς καλύτερες συνθήκες διαβίωσης και, συνεπώς, καλύτερες προοπτικές για το μέλλον στον τόπο τους·

23.

τονίζει ότι κατάλληλα σχεδιασμένες μεταναστευτικές πολιτικές θα μπορούσαν να συμβάλουν στην παροχή εναλλακτικών τρόπων βιοπορισμού και στην εδραίωση θεσμών υψηλότερης ποιότητας σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, καθιστώντας με τον τρόπο αυτό εφικτή την εκ των έσω αντιμετώπιση ορισμένων από τα βαθύτερα αίτια της μετανάστευσης. Προκειμένου να διασφαλιστεί η χάραξη των εν λόγω πολιτικών, πρέπει να αναγνωριστεί στις τρέχουσες μεταναστευτικές πολιτικές το γεγονός ότι τα ζητήματα διακυβέρνησης και σταθερότητας αποτελούν το βαθύτερο αίτιο της παράτυπης μετανάστευσης διαμέσου της Σαχάρας·

24.

επαναλαμβάνει ότι οι διαδρομές παράτυπης μετανάστευσης διέρχονται από πολλές χώρες της εν λόγω περιοχής, όπου οι κρατικές αρχές είναι είτε αποδυναμωμένες είτε απούσες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα εν προκειμένω αποτελεί η Λιβύη. Διάφορες εκθέσεις έχουν καταδείξει ότι τα έσοδα από την παράνομη διακίνηση και εμπορία ανθρώπων ενισχύουν τη θέση παράνομων ένοπλων ομάδων που αναλαμβάνουν ρόλο de facto αρχών στην περιοχή, παρέχοντάς τους κατά τον τρόπο αυτό τη δυνατότητα να ενεργούν ως δολιοφθορείς στις διαδικασίες επίλυσης μεγαλύτερων συγκρούσεων. Ακόμη και στις περιπτώσεις στις οποίες εξακολουθούν να υπάρχουν επίσημες κρατικές αρχές, η συνεργασία με τους παράγοντες αυτούς στο πλαίσιο της καταπολέμησης της παράτυπης μετανάστευσης αποτελεί εκ φύσεως πολιτική επιχείρηση, η οποία ενδέχεται να συμβάλει εντέλει στην εδραίωση των συμφερόντων των παράνομων διακινητών και των παράνομων ένοπλων δυνάμεων που συνασπίζονται με το κράτος. Σε συνθήκες κατακερματισμένης κυριαρχίας, δεν υπάρχουν ουδέτεροι συνομιλητές·

25.

τονίζει ότι η κλιματική αλλαγή και οι φυσικές καταστροφές μπορούν να αποτελέσουν παράγοντες που οδηγούν στη μετανάστευση και τον εκτοπισμό. Επίσης, ζητεί επενδύσεις στην οικοδόμηση ανθεκτικότητας απέναντι στον κίνδυνο καταστροφών ως προληπτική δράση για την αντιμετώπιση των γενεσιουργών αιτίων της μετανάστευσης·

26.

ενθαρρύνει τη συνέχιση των προσπαθειών με στόχο την εξασφάλιση συστηματικής συνεργασίας με τις αρχές της Λιβύης, με έμφαση στη διαχείριση των συνόρων, την καταπολέμηση της παράτυπης μετανάστευσης και την κάλυψη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των αναγκών των μεταναστών στη Λιβύη, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης, σε συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών, εναλλακτικών επιλογών αντί της κράτησης των μεταναστών, η οποία πρέπει να αποτελεί έσχατη λύση και να εφαρμόζεται μόνο υπό συνθήκες που πληρούν τα διεθνή ανθρωπιστικά πρότυπα και τα πρότυπα στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η κατάρτιση και η υλικοτεχνική υποστήριξη σε αυτά τα θέματα πρέπει να αποτελούν σημαντικό στοιχείο των προγραμμάτων ανάπτυξης ικανοτήτων που υποστηρίζονται από την ΕΕ·

27.

προτείνει να διερευνηθεί, σε συνεργασία με τη UNHCR, η σκοπιμότητα της λήψης πρακτικών μέτρων για την επανεγκατάσταση μεταναστών που χρήζουν διεθνούς προστασίας από τη Λιβύη σε κράτη μέλη της ΕΕ και σε άλλες χώρες που είναι διεθνείς εταίροι·

28.

ζητεί να ενισχυθεί η πιλοτική πρωτοβουλία η οποία αποσκοπεί στη σταθεροποίηση των τοπικών κοινοτήτων στις περιοχές που επλήγησαν από εσωτερικές εκτοπίσεις και διελεύσεις μεταναστών, κυρίως με τη συνεργασία για τον καθορισμό στρατηγικών για τους τόπους αυτούς που να αποβλέπουν στην εξασφάλιση ανθρώπινης αξιοπρέπειας στη χώρες διαβίωσης των πληθυσμών, ιδίως χάρη στη δημιουργία ευκαιριών απασχόλησης για τα άτομα που χρήζουν προστασίας —πράγμα που θα μπορούσε επιπλέον να διευκολύνει την αποδοχή των ατόμων αυτών από τις κοινότητες υποδοχής—, αλλά και χάρη στη βελτίωση των δημόσιων υπηρεσιών και εγκαταστάσεων στήριξης του πληθυσμού, μεταξύ άλλων·

29.

τάσσεται υπέρ της συνέχισης της υποβοηθούμενης οικειοθελούς επιστροφής από τη Λιβύη στις χώρες καταγωγής, εάν το επιτρέπει η κατάσταση που επικρατεί επιτόπου και σε συντονισμό με τους διεθνείς εταίρους, ιδίως με τον ΔΟΜ·

30.

εκφράζει την ικανοποίησή της για την αναγνώριση των αρχών τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης ως σημαντικών παραγόντων όσον αφορά την επίλυση και διαχείριση των μεταναστευτικών ζητημάτων, τη διάσωση ανθρώπινων ζωών και την καταπολέμηση της εγκληματικότητας·

31.

επαναλαμβάνει ότι οι δήμοι αποτελούν κορυφαίους παράγοντες στο προσκήνιο της παγκόσμιας μετανάστευσης και ότι πλήττονται αμεσότερα από οποιονδήποτε άλλο από τις αρνητικές συνέπειές της. Οι αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης έχουν άμεση ευθύνη για τις συνθήκες διαβίωσης, τις επιτυχίες και τις προκλήσεις των μεταναστών. Οι αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης μπορούν να αποφέρουν επιτυχή αποτελέσματα εκεί όπου πολλές εθνικές κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν δυσκολίες ή ακόμη και αποτυγχάνουν (3)·

32.

υπογραμμίζει τον ρόλο των αρχών τοπικής αυτοδιοίκησης των χωρών προέλευσης, διέλευσης και προορισμού στον τομέα της μεταναστευτικής πολιτικής, ιδίως ως προς την ένταξη και την κοινωνική συνοχή. Είναι προφανές ότι οι αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης βρίσκονται στην πρώτη γραμμή όσον αφορά την αντιμετώπιση των μεταναστευτικών προκλήσεων, δεδομένης της εντολής τους, της «επιτόπιας» παρουσίας τους και της εμπειρίας που διαθέτουν στην καθημερινή διαχείριση των πραγματικών συνθηκών που επικρατούν σε κοινωνίες οι οποίες χαρακτηρίζονται από ολοένα και μεγαλύτερη πολυμορφία· Η μετανάστευση αποτελεί ζήτημα κοινής αρμοδιότητας όλων των επιπέδων —ευρωπαϊκό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό. Παράλληλα, είναι σημαντικό να λαμβάνονται υπόψη οι τοπικές και περιφερειακές συνθήκες για την αποτελεσματική και βιώσιμη υποδοχή των μεταναστών και την επιτυχημένη ένταξή τους·

33.

φρονεί ότι η ΕΕ θα πρέπει να αξιοποιήσει το δυναμικό και την εμπειρία των περιφερειών που αποτελούν τα νότια θαλάσσια σύνορά της —τόσο στη Μεσόγειο όσο και στον Ατλαντικό— και είναι προνομιούχες γέφυρες για την ανάπτυξη αμοιβαίως επωφελών σχέσεων με τις τρίτες χώρες·

34.

επισημαίνει την ανάγκη ενίσχυσης των τοπικών κοινοτήτων, ιδίως στη Λιβύη, σύμφωνα με τη διακήρυξη της Μάλτας, από τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, για τις εξωτερικές πτυχές της μετανάστευσης (4)· κατά συνέπεια, στηρίζει πρωτοβουλίες όπως αυτή της Λευκωσίας και καλεί την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε συνεργασία με την ΕτΠ και τις ενώσεις των τοπικών και περιφερειακών αρχών, να εξερευνήσουν τις ευκαιρίες παρόμοιων εγχειρημάτων σε άλλες χώρες·

35.

αναγνωρίζει την προστιθέμενη αξία της πρωτοβουλίας της Λευκωσίας ως έργου ανάπτυξης ικανοτήτων για την παροχή στήριξης στους δήμους της Λιβύης που υλοποιείται σε συνεργασία με τις ευρωπαϊκές τοπικές και περιφερειακές αρχές και με τη χρηματοδοτική συνεισφορά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Επισημαίνει ότι η συνεισφορά αυτή πρέπει να ενισχυθεί, ώστε να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα και να βελτιωθούν τα αποτελέσματα των δράσεων, με ιδιαίτερη προσοχή όμως στην ανάγκη επίγνωσης του σύνθετου πλαισίου όσον αφορά το ζήτημα της νομιμοποίησης στη Λιβύη, καθώς και την ανάγκη διαρκούς επαγρύπνησης για τυχόν πολιτικές επιπτώσεις·

36.

αναγνωρίζει το γεγονός ότι οι ικανότητες των αρχών τοπικής αυτοδιοίκησης κατά μήκος της διαδρομής της Κεντρικής Μεσογείου δεν είναι άρτια ανεπτυγμένες. Η εν λόγω πρόκληση καθίσταται ακόμη πιο πολύπλοκη κατά τις προσπάθειες ανταπόκρισης σε διαφοροποιημένες ανάγκες, ιδίως σε ένα οικονομικά ασταθές περιβάλλον. Οι αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης πρέπει να έχουν στη διάθεσή τους τα απαιτούμενα εργαλεία για την αξιολόγηση των πλέον επειγουσών αναγκών των διαφόρων ομάδων μεταναστών, ιδίως των ασυνόδευτων παιδιών και εφήβων καθώς και των γυναικών·

37.

τονίζει την ανάγκη να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην προστασία των παιδιών. Κατά τους τρεις τελευταίους μήνες έχει καταγραφεί στην Κεντρική Μεσόγειο πρωτοφανής αριθμός θανάτων προσφύγων και μεταναστών, μεταξύ των οποίων εκτιμάται ότι συμπεριλαμβάνονται 190 παιδιά. Η ΕτΠ συντάσσεται με την έκκληση της UNICEF προς την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να αναλάβουν δεσμεύσεις για την προστασία των παιδιών που είναι πρόσφυγες και μετανάστες, ιδίως των ασυνόδευτων, από την εκμετάλλευση, τη βία και την εμπορία ανηλίκων, ενισχύοντας τα προγράμματα για την προστασία των παιδιών στη Λιβύη·

38.

διευκρινίζει ότι η παροχή στήριξης από την ΕΕ για την ανάπτυξη των ικανοτήτων των τοπικών αρχών δεν συνεπάγεται μόνο την αύξηση των τεχνικών ικανοτήτων των αρχών τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά περιλαμβάνει επίσης τη διασφάλιση της αντιμετώπισης βασικών αναγκών και της παροχής βασικών υπηρεσιών με αποτελεσματικό τρόπο. Από εμπειρικά στοιχεία προκύπτει ότι η αποκεντρωμένη διαχείριση κοινωνικών υπηρεσιών και δημόσιων αγαθών εξασφαλίζει βέλτιστη σχέση κόστους-ωφέλειας («value-for-money») κατά τον σχεδιασμό και την υλοποίηση αναπτυξιακών δράσεων·

39.

τάσσεται υπέρ της προώθησης προγραμμάτων αποκεντρωμένης διαχείρισης και τοπικής διακυβέρνησης, σύμφωνα με τις εθνικές στρατηγικές για τη μείωση της φτώχειας·

40.

εμμένει στην άποψη ότι η συνοχή και η αλληλεπίδραση μεταξύ των εθνικών μεταναστευτικών πολιτικών και των τοπικών πρωτοβουλιών στο πλαίσιο της παροχής υπηρεσιών και προστασίας στους μετανάστες, καθώς και της προώθησης της κοινωνικής τους ένταξης, στις περιπτώσεις κατά τις οποίες δικαιούνται διεθνούς προστασίας, αποτελούν ένα πεδίο στο οποίο αξίζει να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή. Κατ’ ελάχιστον, οι αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης πρέπει να διαθέτουν τις αρμοδιότητες και τους πόρους που απαιτούνται ώστε να ανταποκρίνονται δεόντως στις ανάγκες των μεταναστών στις τοπικές κοινότητες που εμπίπτουν στη δικαιοδοσία τους. Ιδανικά, θα πρέπει να είναι σε θέση να ενεργούν σε ένα συνολικό πλαίσιο πολιτικής το οποίο να ευνοεί την υιοθέτηση μιας προσέγγισης χωρίς αποκλεισμούς, όταν συντρέχουν οι κατάλληλες προϋποθέσεις·

41.

επισημαίνει ότι η Λιβύη έχει βιώσει κατά την τελευταία εξαετία πολιτικές και κοινωνικές αναταραχές ως επακόλουθο και εξαιτίας των φαινομένων της «αραβικής άνοιξης». Η γενικευμένη κρίση στην οποία βρίσκεται η Λιβύη από το 2014 έχει προκαλέσει απόλυτο χάος και αιφνίδια επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης σε ολόκληρη τη χώρα. Η σχεδόν πλήρης απουσία του κράτους και τα εξαιρετικά περιορισμένα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους τα δημοτικά συμβούλια καθιστούν τις θεσμικές αδυναμίες σημαντικό φραγμό στη σταθερότητα και την ανάπτυξη. Η χώρα επέλεξε να προβεί σε μεταρρυθμίσεις για την καθιέρωση ενός συστήματος αποκεντρωμένης διακυβέρνησης, ενώ ψήφισε τον νόμο αριθ. 59 (για την τοπική διακυβέρνηση) το 2012 ο οποίος, παρά την αστάθεια που επικρατεί στη χώρα, εξακολουθεί να αποτελεί σημείο αναφοράς στις συσκέψεις όλων των κομμάτων της Λιβύης, ανεξαρτήτως των πολιτικών τους πεποιθήσεων·

42.

τονίζει ότι πολλοί νέοι από διάφορες πόλεις της Λιβύης καταλήγουν να ασχολούνται με «μεταναστευτικές εμπορικές συναλλαγές» («migration business») που αποτελούν ιδιαιτέρως προσοδοφόρα πηγή εισοδήματος. Εξαιρετικά δύσκολη είναι η ένταξη των νέων που συμμετείχαν σε ένοπλες συγκρούσεις και παραστρατιωτικές δραστηριότητες. Οι παραδοσιακές κοινωνικές οργανώσεις (φυλές, οικογένειες, σχολεία και θεσμικά όργανα) αντιμετωπίζουν δυσκολίες όσον αφορά τον τρόπο αντιμετώπισης της νεολαίας. Τα προβλήματα των ναρκωτικών και της εγκληματικότητας είναι ευρέως διαδεδομένα. Η απουσία πολιτικών ειδικά εστιασμένων στη νεολαία έχει επιδεινώσει την κατάσταση που βιώνουν οι νέοι·

43.

δίνει έμφαση στο γεγονός ότι οι δήμοι, όχι μόνο στη Λιβύη αλλά και στις διάφορες χώρες κατά μήκος της διαδρομής της Μεσογείου, μπορούν να διαδραματίσουν μείζονα ρόλο. Ως θεσμικοί και νόμιμοι φορείς που είναι αρμόδιοι για θέματα τοπικού χαρακτήρα, καλούνται να συμβάλουν σημαντικά στις προσπάθειες σταθεροποίησης. Η τοπική οικονομική ανάπτυξη, ο συντονισμός με τους φορείς ασφαλείας και η άσκηση αποτελεσματικών πολιτικών για τη νεολαία και τη μετανάστευση αποτελούν τους πυλώνες αυτού του ρόλου. Ωστόσο, οι αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης έχουν μεγάλη ανάγκη αρωγής ούτως ώστε να είναι σε θέση να επωμιστούν τις εν λόγω ευθύνες·

44.

τάσσεται υπέρ της υλοποίησης προγραμμάτων που αποσκοπούν στην ενίσχυση της τοπικής διακυβέρνησης, καθώς και στην απόδοση αυτεξουσιότητας και αποτελεσματικότητας σε αυτό το επίπεδο διακυβέρνησης, τόσο στη Λιβύη όσο και σε άλλες χώρες κατά μήκος της διαδρομής της Κεντρικής Μεσογείου, μέσω της εστίασης στις τρεις συνιστώσες της τοπικής διακυβέρνησης: τη διαχείριση, την παροχή υπηρεσιών και τη συμμετοχή. Θα πρέπει επίσης να καταβληθούν προσπάθειες για την ενίσχυση των τοπικών οικονομικών προοπτικών, της κοινωνικής ζωής και της πολιτικής ένταξης των νέων με υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης σε αγροτικές περιοχές της ενδοχώρας, πόλεις και κωμοπόλεις, ούτως ώστε να αμβλυνθούν οι παράγοντες που οδηγούν στη ριζοσπαστικοποίηση και τη μετανάστευση·

45.

τονίζει ότι μπορεί ενδεχομένως να δοθεί ώθηση στη βελτίωση της διακυβέρνησης σε τοπικό επίπεδο, παρά την εκ των πραγμάτων έλλειψη ικανοτήτων των τοπικών κυβερνήσεων σε αυτό το στάδιο και τάσσεται υπέρ της ζωτικής ανάγκης να στηριχθεί η τοπική αυτοδιοίκηση, δεδομένου ότι, αναπόφευκτα, κατά τον τρόπο αυτό θα προαχθεί η σταθερότητα και θα δημιουργηθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις για τη μελλοντική αναδιάρθρωση, η οποία συνιστά προϋπόθεση για την αποτελεσματική και βιώσιμη διαχείριση της μετανάστευσης στη Λιβύη·

46.

υπογραμμίζει τη σημασία της συμμετοχής των γυναικών και της δέσμευσης των νέων που θα πρέπει να παραμείνουν στο επίκεντρο των διαφόρων δραστηριοτήτων στήριξης, ιδίως μέσω της εξασφάλισης της συμμετοχής ενεργών οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών (ΟΚΠ) και ανεξάρτητων πολιτικών υπευθύνων·

47.

εμμένει στην προστιθέμενη αξία των στόχων που εστιάζονται στον περιορισμό των αρνητικών επιπτώσεων των διαφόρων μορφών μετανάστευσης, εκτόπισης και αναταραχών, με τη μεγιστοποίηση της οικονομικής ελκυστικότητας των αγροτικών περιοχών και των δραστηριοτήτων παροχής στήριξης στους δήμους στο πλαίσιο της νέας εντολής τους, σύμφωνα με τα μέτρα αποκεντρωμένης διαχείρισης·

48.

αναγνωρίζει το γεγονός ότι η τραγωδία ξεκινά στις χώρες καταγωγής και όχι στη θάλασσα. Ενθαρρύνει, συνεπώς, την ΕΕ να συμβάλει στην τοπική οικονομική ανάπτυξη των χωρών που βρίσκονται κατά μήκος της διαδρομής της Κεντρικής Μεσογείου με την υποστήριξη των δήμων στο πλαίσιο του ρόλου τους ως παραγόντων τοπικής ανάπτυξης, καθώς και με την εξασφάλιση της δυνατότητας συμμετοχής των νέων και των γυναικών στα τοπικά δρώμενα και τις κοινωνικο-οικονομικές δραστηριότητες·

49.

δηλώνει πρόθυμη να προσφέρει μεγαλύτερη στήριξη κατά τον σχεδιασμό και την υλοποίηση της μεταναστευτικής πολιτικής της ΕΕ, αξιοποιώντας επίσης τη γνώση και την εμπειρογνωμοσύνη της Ευρωμεσογειακής Περιφερειακής και Τοπικής Συνέλευσης (ARLEM).

12.10.2017   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 342/32

1.

επικροτεί την κοινή ανακοίνωση σχετικά με τη διακυβέρνηση των ωκεανών, η οποία εκδόθηκε στις 10 Νοεμβρίου 2016 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ύπατη Εκπρόσωπο της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας·

2.

υποστηρίζει τις προτεινόμενες δράσεις για την εξασφάλιση ασφαλών, καθαρών και υπό βιώσιμη διαχείριση ωκεανών·

3.

συμφωνεί με τον στόχο να διασφαλιστεί ότι η ΕΕ αποτελεί ισχυρό παγκόσμιο παράγοντα που είναι σε θέση να παρουσιάσει ένα θεματολόγιο για την καλύτερη διακυβέρνηση των ωκεανών με την υιοθέτηση μιας διατομεακής διεθνούς προσέγγισης βάσει κανόνων· απώτερος στόχος αυτής της πρωτοβουλίας της ΕΕ θα είναι η επίτευξη ενός διεθνούς προτύπου στους κοινωνικούς, οικονομικούς και περιβαλλοντικούς όρους που εφαρμόζονται στις δραστηριότητες και σχετίζονται με τη θάλασσα, ισότιμους όρους ανταγωνισμού που θα ευνοούν τη δέουσα βιωσιμότητα των ωκεανών και ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών φορέων που αλληλεπιδρούν σε αυτούς·

4.

επιδοκιμάζει πλήρως τα πρόσφατα συμπεράσματα του Συμβουλίου (1) που απαιτούν μια πιο συνεκτική προσέγγιση μεταξύ των εσωτερικών και των εξωτερικών πτυχών της διακυβέρνησης των ωκεανών, συμπεριλαμβανομένων συνεργειών μεταξύ στρατηγικών της ΕΕ, των κρατών μελών και των περιφερειών·

5.

υπενθυμίζει, μεταξύ άλλων, τις προηγούμενες γνωμοδοτήσεις της με θέμα την ανακοίνωση της Επιτροπής «Προς μια ενοποιημένη θαλάσσια πολιτική» (2), τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό και την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών (3), την «Ανάπτυξη του δυναμικού της ωκεάνιας ενέργειας» (4) και την «Καλύτερη προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος» (5)·

6.

τονίζει τον ηγετικό ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη θαλάσσια διακυβέρνηση, που αποσκοπεί στον εφοδιασμό των ευρωπαϊκών ακτών και θαλασσών με το πιο ολοκληρωμένο σύστημα πολιτικών και κανονισμών στον κόσμο —ένα σύστημα που αναγνωρίζει το ρόλο των τοπικών και περιφερειακών αρχών, των παράκτιων κοινοτήτων και των οικονομικών και κοινωνικών φορέων στην εξασφάλιση της δέουσας αντιμετώπισης των οικονομικών, περιβαλλοντικών, κλιματικών και κοινωνικών πτυχών κατά τρόπο ολοκληρωμένο και βασισμένο στην πολυεπίπεδη διακυβέρνηση·

7.

θεωρεί, ωστόσο, ότι η διακυβέρνηση των ωκεανών επηρεάζεται από το φαινόμενο που είναι γνωστό ως η «τραγωδία των κοινών αγαθών». Παρότι υφίσταται σειρά γενικών παγκοσμίων ή ανά θάλασσα συμφωνιών, όπως η UNCLOS και ειδικές συμφωνίες ιδίως στο πλαίσιο του ΔΝΟ, υπάρχει σημαντικός βαθμός κατακερματισμού. Υπό τις εν λόγω συνθήκες, ο ρόλος της ΕΕ συνίσταται τόσο στο να αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση όσο και στο να παρέχει κίνητρα ώστε οι τρίτες χώρες εταίροι να αναπαράγουν τα υψηλά πρότυπα που προβλέπονται στο πλαίσιο της θαλάσσιας πολιτικής της ΕΕ· αυτά τα κίνητρα, συμπεριλαμβανομένης της οικοδόμησης δεξιοτήτων, θα μπορούσαν δυνητικά να συμπεριληφθούν σε διεθνείς εμπορικές συμφωνίες και αναπτυξιακά προγράμματα που διαπραγματεύεται η ΕΕ με τρίτες χώρες·

8.

υπενθυμίζει ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη διαθέτουν συντρέχουσες αρμοδιότητες στον τομέα των διεθνών σχέσεων, συμπεριλαμβανομένων των θαλάσσιων ζητημάτων. Αυτό απαιτεί ενισχυμένο συντονισμό μεταξύ των διαφόρων επιπέδων διακυβέρνησης και εξασφάλιση ότι οι ενωσιακές και εθνικές θέσεις σχετικά με τέτοια διεθνή φόρουμ έχουν υποβληθεί σε αξιολόγηση εδαφικού αντικτύπου με στόχο την πλήρη συνεκτίμηση των συμφερόντων των αρμόδιων τοπικών και περιφερειακών αρχών σε αυτές·

9.

τονίζει ότι πολλά ζητήματα που αφορούν τη διακυβέρνηση των ωκεανών είναι αναπόφευκτα τοπικού χαρακτήρα λόγω της εξόρυξης πόρων, των οικονομικών οφελών για τις παράκτιες περιοχές, τις αλιευτικές κοινότητες και τους λιμένες, ή των περιβαλλοντικών επιπτώσεων στις ακτές και τις θάλασσες της Ευρώπης. Η περιβαλλοντική και κλιματική πολιτική και οι οικονομικές αποφάσεις σχετικά με τους ωκεανούς σε άλλα μέρη του πλανήτη επηρεάζουν τις τοπικές και περιφερειακές αρχές της ΕΕ. Για τον λόγο αυτό απαιτούνται σημαντικές επενδύσεις στον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό και την αντίστοιχη υποστηρικτική διακυβέρνηση σε τοπικό/περιφερειακό επίπεδο·

10.

επισημαίνει ότι η θαλάσσια πολιτική συνδέεται άμεσα με την οικονομική, περιβαλλοντική και χωροταξική πολιτική για τις παράκτιες περιοχές. Ο τρόπος με τον οποίο οι τοπικές και περιφερειακές αρχές διαχειρίζονται τις πολιτικές για τις παράκτιες περιοχές θα έχει άμεσο υπεράκτιο αντίκτυπο. Όσον αφορά θέματα όπως τα αιολικά πάρκα, η υπεράκτια δραστηριότητα έχει συχνά θεωρηθεί ως εύκολη λύση για δραστηριότητες που βρίσκουν αντίσταση στις παράκτιες περιοχές·

11.

επισημαίνει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές διαθέτουν αρμοδιότητες και θετικές εμπειρίες διαχείρισης σε ευρύ φάσμα τομέων, όπως η αλιεία, η συλλογή οστρακοειδών και η υδατοκαλλιέργεια· η χορήγηση επιδοτήσεων, π.χ. με την επιδότηση μη αποδοτικών στόλων, η άσκηση οικονομικών και περιβαλλοντικών πολιτικών (π.χ. θαλάσσια απορρίμματα) ή η διενέργεια ελέγχων (π.χ. έλεγχος οχημάτων) που έχουν θετικό ή αρνητικό αντίκτυπο σε άλλα εδάφη εκτός των συνόρων της ΕΕ. Επίσης, αποτελούν συχνά μέρος των λιμενικών αρχών·

12.

υπενθυμίζει τις πρόσφατες ερευνητικές εργασίες σχετικά με την οικονομία των ωκεανών και τη γαλάζια οικονομία που εκπονήθηκαν από την ΕτΠ (6) και τον ΟΟΣΑ (7). Επιμένει, σύμφωνα με το θεματολόγιο για τη βελτίωση της νομοθεσίας, ότι είναι αναγκαίο να πραγματοποιούνται εκ των προτέρων εκτιμήσεις επιπτώσεων, συμπεριλαμβανομένων των εδαφικών επιπτώσεων, για τον προσδιορισμό των πιθανών απειλών από όλους τους τομείς, των δυνητικών μέτρων μετριασμού και των αναμενόμενων κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων πριν από τη θέσπιση νέας νομοθεσίας, την έγκριση νέων τεχνολογιών εξόρυξης ή τον καθορισμό νέων προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών·

13.

υπενθυμίζει τους νέους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ που υπεγράφησαν από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ και του ΟΗΕ. Η διακυβέρνηση των ωκεανών αφορά τον στόχο βιώσιμης ανάπτυξης 14 σχετικά με τη ζωή κάτω από την επιφάνεια των υδάτων ή τον στόχο 13 σχετικά με τη δράση για το κλίμα, καθώς και τον στόχο 11 σχετικά με τις βιώσιμες πόλεις και κοινότητες. Η ΕτΠ επικροτεί το σχέδιο της Επιτροπής για μετουσίωση των στόχων αυτών σε διάφορες πολιτικές της ΕΕ (8), καθώς θα αποτελέσει καλή βάση για την οικοδόμηση συνεννόησης σε διεθνές επίπεδο η οποία θα υπερβαίνει τις τομεακές λύσεις για τη βιώσιμη διακυβέρνηση των ωκεανών·

14.

είναι, αντιθέτως, της γνώμης ότι η είσοδος αγαθών και προϊόντων ωκεάνιας προέλευσης από τρίτες χώρες στην ενιαία αγορά της ΕΕ θα πρέπει να εξαρτάται από τη σταδιακή σύγκλιση των εν λόγω χωρών προς τα υψηλότερα πρότυπα της ΕΕ, όπως παραδείγματος χάρη όσον αφορά την απαγόρευση των απορρίψεων στη θάλασσα·

15.

πιστεύει ότι οι τρεις τομείς προτεραιότητας της κοινής ανακοίνωσης που κατανέμονται σε 14 δράσεις διαμορφώνουν μια ισχυρή βάση για την ανάληψη περαιτέρω δράσης σε ενωσιακό και διεθνές επίπεδο όσον αφορά τη διακυβέρνηση των ωκεανών. Παρότι η ανακοίνωση αφορά πρωτίστως τη διεθνή διάσταση της θαλάσσιας πολιτικής, υπάρχει επίσης τοπική και περιφερειακή σκοπιά, όσον αφορά ζητήματα αρμοδιοτήτων και άμεσου εδαφικού αντικτύπου, καθώς και βαθμού εξειδίκευσης και εξάρτησης από τον ωκεανό·

16.

σημειώνει, όσον αφορά τη δράση 1 σχετικά με την κάλυψη των κενών στο διεθνές πλαίσιο για τη διακυβέρνηση των ωκεανών με σκοπό τη βελτίωση του νομικού πλαισίου και την εξασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού, ότι, σε διεθνές επίπεδο, υπάρχει ήδη εκτενές νομικό πλαίσιο το οποίο καλύπτει τα θαλάσσια όρια, τη ναυσιπλοΐα, το αρχιπελαγικό καθεστώς και τα καθεστώτα διαμετακόμισης, τις αποκλειστικές οικονομικές ζώνες, τη δικαιοδοσία επί της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας, την υποθαλάσσια εξόρυξη βαθέων υδάτων, το καθεστώς εκμετάλλευσης, την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, την επιστημονική έρευνα και την επίλυση διαφορών· υπενθυμίζει εν προκειμένω ότι τα υφιστάμενα διοικητικά όρια και οι πολιτιστικές και παραδοσιακές ιδιαιτερότητες των ευρωπαϊκών τοπικών και περιφερειακών κοινοτήτων θα πρέπει να ληφθούν υπόψη για τους σκοπούς της χάραξης μιας πολιτικής για τη διακυβέρνηση των ωκεανών·

17.

φρονεί ότι οι πολιτικές της ΕΕ είναι ήδη δυναμικές όσον αφορά ζητήματα για την αλιεία, τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό και τις μακροπεριφερειακές στρατηγικές. Σε ορισμένα κράτη μέλη, τα σχέδια χρήσης γης αποτελούν σημαντικό εργαλείο πολιτικής για τον τοπικό χωροταξικό σχεδιασμό των χερσαίων και υδάτινων εκτάσεων. Οι τοπικές αρχές είναι ήδη αρμόδιες για το σχεδιασμό των παράκτιων ζωνών και των χωρικών υδάτων. Ο στρατηγικός σχεδιασμός της χρήσης γης δεν πρέπει να διακυβεύεται από τη διακυβέρνηση ή το νομικό πλαίσιο που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η κυριότερη πρόκληση που εγείρεται, τόσο σε επίπεδο ΕΕ γενικότερα όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο ειδικότερα, συνίσταται στην έλλειψη ελέγχου και αυστηρής εφαρμογής. Ως εκ τούτου, αποτελώντας παράδειγμα προς μίμηση, η ΕΕ είναι σε θέση να εισάγει απαιτήσεις αμοιβαιότητας και να παρέχει κίνητρα κατά τη διαπραγμάτευση νέων διεθνών κανόνων με τρίτες χώρες και οργανισμούς. Αυτή η παγκόσμια πρωτοβουλία για την επιβολή των εν λόγω κανόνων είναι απαραίτητη για την εξασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού για όλες τις χώρες, τις περιφέρειες και τους οικονομικούς φορείς·

18.

συμφωνεί, όσον αφορά τη δράση 2, ότι η προώθηση της περιφερειακής διαχείρισης της αλιείας και η συνεργασία σε βασικές περιοχές των ωκεανών για την κάλυψη των κενών της περιφερειακής διακυβέρνησης θα βελτιώσει τη θέση της αλιείας της ΕΕ και θα συνδράμει και άλλους παράγοντες ώστε να ανταποκρίνονται στα υψηλά πρότυπα που ισχύουν εντός της ΕΕ·

19.

ανησυχεί μήπως οι κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής σχετικά με την εξόρυξη του θαλάσσιου βυθού λειτουργήσουν αποτρεπτικά για την εστίαση στα σχέδια αποδοτικής χρήσης των πόρων της ΕΕ δεδομένου, επιπλέον, ότι η τεχνολογία για την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων δεν είναι δοκιμασμένη και ενδέχεται να βλάψει το φυσικό περιβάλλον. Απευθύνει έκκληση για συντονισμό με τις διαπραγματεύσεις που διεξάγουν τα κράτη μέλη στο πλαίσιο της Διεθνούς Αρχής Θαλάσσιου Βυθού·

20.

συνιστά, σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΕ να διοργανώνει εκστρατείες και να παρέχει κίνητρα σε άλλες χώρες και οργανισμούς με σκοπό την καθιέρωση του ευρωπαϊκού συστήματος κίτρινων και κόκκινων καρτών ως μοντέλου για την καταπολέμηση της παράνομης, αδήλωτης και ανεξέλεγκτης αλιείας σε παγκόσμια κλίμακα, συμπεριλαμβανομένης της θέσπισης μηχανισμού μαύρης λίστας και απαγορεύσεων των εξαγωγών για λόγους μη συμμόρφωσης. Η ΕτΠ ζητεί την επιτάχυνση των τρεχόντων σχεδίων για ένα ηλεκτρονικό μέσο διαχείρισης των πιστοποιητικών αλιευμάτων. Τα εν λόγω μέτρα θα μπορούσαν να τονώσουν τον κλάδο σε περιφέρειες που εφαρμόζουν αυστηρά τις σχετικές διατάξεις·

21.

εκτιμά ότι η δράση 3 σχετικά με τη βελτίωση του συντονισμού και της συνεργασίας μεταξύ των διεθνών οργανισμών και τη σύναψη εταιρικών σχέσεων για τη διαχείριση των ωκεανών («Ocean Partnerships») θα αποφέρει οφέλη στους περιφερειακούς θαλάσσιους κόμβους μέσω της βελτίωσης της διεθνούς προβολής τους·

22.

θεωρεί ότι οι τοπικοί και περιφερειακοί πόλοι ανταγωνιστικότητας και αριστείας, ιδίως σε περιοχές με έντονη θαλάσσια διάσταση, συμπεριλαμβανομένων των εξόχως απόκεντρων περιοχών, μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο και πρέπει να λαμβάνουν χρηματοδοτική στήριξη, προκειμένου να αναπτύξουν διεθνείς ερευνητικές ομάδες και πλατφόρμες μεταφοράς τεχνολογίας για τη στήριξη του έργου της ΕΕ στη διακυβέρνηση των ωκεανών·

23.

είναι αντίθετη στην ιδέα της δημιουργίας νέων διεθνών κανόνων και οργανισμών από μηδενική βάση. Η ΕτΠ συμφωνεί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι είναι πιο συνετό να βελτιωθεί το ισχύον σύστημα διακυβέρνησης και επιβολής με την εστίαση στις ελλείψεις και την ενίσχυση του διεθνούς συντονισμού. Σημαντική εν προκειμένω είναι να διασφαλιστεί η ορθή κατανόηση των αλυσιδωτών επιπτώσεων σε άλλους τομείς πολιτικής και κλάδους (π.χ. αλιεία) πριν από τη δρομολόγηση νέων μέτρων εντός συγκεκριμένου πλαισίου (π.χ. πετρελαϊκή έρευνα)·

24.

συνιστά, όσον αφορά τη διαχείριση της βιολογικής ποικιλότητας σε τομείς που βαίνουν πέραν της εθνικής δικαιοδοσίας, η ΕΕ να βελτιώσει τον συντονισμό με τον EMSA (9) και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ελέγχου της Αλιείας (EFCA) και να εξασφαλίσει τη συμμετοχή των ευρωπαϊκών περιφερειών στις δράσεις συντονισμού και διαβούλευσης με παρακείμενες ευρωπαϊκές περιφέρειες·

25.

εκτιμά ότι η διακυβέρνηση των ωκεανών αποτελεί μέρος της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης της ΕΕ και προϋποθέτει συνεπώς τη συγκέντρωση εθνικών και ενωσιακών πόρων για την ανάπτυξη ικανοτήτων, τη διενέργεια ελέγχων, την επιβολή, την αποτροπή και τη δίωξη όλων των οντοτήτων που παραβιάζουν τα υφιστάμενα νομικά πλαίσια. Προς τον σκοπό αυτό απαιτείται η εξασφάλιση της συμμετοχής των αρμόδιων τοπικών και περιφερειακών αρχών όσον αφορά τη δράση 4 σχετικά με την ανάπτυξη ικανοτήτων, δεδομένου ότι αυτό θα αποφέρει άμεσα οφέλη για τις παράκτιες και θαλάσσιες περιοχές σε πολλές τεχνικές και διοικητικές πτυχές·

26.

τονίζει ότι η δράση 5 σχετικά με τη διασφάλιση της ασφάλειας και της προστασίας στις θάλασσες και τους ωκεανούς είναι καίριας σημασίας για τους ναυτικούς, τις επιχειρήσεις και τους φορείς εκμετάλλευσης λιμένων, καθώς και βασικό στοιχείο της καταπολέμησης της εξαναγκαστικής εργασίας και της εμπορίας ανθρώπων. Η ΕΕ θα πρέπει να εξακολουθήσει να αποτελεί την κορυφαία δικαιοδοσία στον τομέα, με το πλέον ολοκληρωμένο νομικό πλαίσιο για την ασφάλεια και την προστασία στη θάλασσα και τους λιμένες και να αξιοποιεί τη σημαντική διεθνή επιρροή της για την ενθάρρυνση αμοιβαίων ρυθμίσεων σε άλλες περιοχές του πλανήτη·

27.

πιστεύει ότι η συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών και του Frontex, του EMSA και της EFCA, πρέπει να οδηγήσει στην ανάπτυξη κοινής ικανότητας θαλάσσιας επιτήρησης στο πλαίσιο της οποίας η ΕΕ θα παρέχει, κατά περίπτωση, τα προηγμένα σκάφη και την τεχνολογία αιχμής που απαιτούνται για την αποτελεσματική ενίσχυση της επιτήρησης·

28.

εκτιμά ότι, όσον αφορά τη δράση 6, είναι επιτακτική η ανάγκη εφαρμογής της συμφωνίας COP21 των Παρισίων στη σύμβαση-πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή προκειμένου να μετριαστούν οι επιβλαβείς επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στους ωκεανούς, στις ακτογραμμές και στα οικοσυστήματα, και να αντιμετωπιστεί το μελλοντικό κόστος της υπερθέρμανσης του πλανήτη και της ανόδου της στάθμης των ωκεανών. Οι παγκόσμιοι στόχοι για το κλίμα απαιτούν τη λήψη τοπικών μέτρων προσαρμογής διότι οι περισσότερες κλιματικές επιπτώσεις είναι τοπικού χαρακτήρα. Κατά συνέπεια, σύμφωνα με πρόσφατη δήλωση της ΕτΠ (10), οι τοπικές και περιφερειακές αρχές καλούνται να διαδραματίσουν καίριο ρόλο στην προετοιμασία και την υλοποίηση εθνικών, ενωσιακών και διεθνών πλαισίων προσαρμογής για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στους ωκεανούς του πλανήτη. Για τον σκοπό αυτό, είναι αναγκαίο να λάβουν ειδική στήριξη από πλευράς ικανοτήτων και χρηματοδοτικών πόρων, ιδίως στην περίπτωση των εξόχως απόκεντρων περιοχών που κατέχουν κεντρική θέση στην ευρωπαϊκή θαλάσσια και ωκεάνια διάσταση και λόγω της στρατηγικής τους θέσης στον Ατλαντικό και στον Ινδικό Ωκεανό και στην Καραϊβική. Επιπλέον, για να τηρηθεί η συμφωνία του Παρισιού, είναι απαραίτητο όχι μόνο να περιληφθούν μέτρα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή στον τομέα της διαχείρισης των θαλασσών, αλλά και να παραμείνει στο υπέδαφος ένα σημαντικό μέρος των υφιστάμενων ορυκτών καυσίμων. Εν προκειμένω, θεωρεί ότι, για λόγους συνέπειας, η δράση 6 θα πρέπει να ενισχυθεί με την ενσωμάτωση μέτρων για την αποτροπή νέων ερευνών που αποσκοπούν στην ανεύρεση πετρελαίου σε ευαίσθητες περιοχές των ευρωπαϊκών θαλασσών.

29.

εμμένει στην άποψη ότι η δράση 7 σχετικά με την καταπολέμηση της παράνομης αλιείας και την ενίσχυση της βιώσιμης διαχείρισης των διατροφικών πόρων των ωκεανών παγκοσμίως, αποφέρει άμεσα οφέλη στον αλιευτικό κλάδο της ΕΕ. Αυτό περιλαμβάνει την ενίσχυση των περιφερειακών οργανώσεων διαχείρισης της αλιείας (RFMO), με τη διασφάλιση της πλήρους λειτουργικότητάς τους, και προϋποθέτει τη βελτίωση της σχετικής εντολής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ώστε να διαπραγματεύεται με τις RFMO και να τις στηρίζει·

30.

συμμερίζεται, σύμφωνα με τη δράση 8, την άποψη ότι θα πρέπει να καταργηθούν σταδιακά οι αλιευτικές επιδοτήσεις που βλάπτουν το περιβάλλον τόσο εντός της ΕΕ όσο και σε τρίτες χώρες. Πρέπει να προσδιοριστούν κατάλληλα κίνητρα και μέτρα ανακούφισης για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας των κοινοτήτων που εξαρτώνται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την αλιεία, τόσο εντός της ΕΕ όσο και σε άλλες περιοχές του πλανήτη·

31.

εκτιμά ότι η δράση 9 σχετικά με την καταπολέμηση των θαλάσσιων απορριμμάτων και της «θάλασσας από πλαστικό» αποτελεί μία από τις σημαντικότερες πρωτοβουλίες της παρούσας πρότασης, διότι αποφέρει άμεσα οφέλη στον τουρισμό και την αλιεία. Εάν ο άνθρωπος συνεχίσει να ρυπαίνει το περιβάλλον με πλαστικά απορρίμματα με τον ίδιο ρυθμό, όπως σήμερα, το 2050 οι θάλασσες θα περιέχουν περισσότερα πλαστικά απόβλητα απ’ ό,τι ψάρια. Οι υφιστάμενες αρμοδιότητες των τοπικών και περιφερειακών αρχών για τη διαχείριση και την πρόληψη των αποβλήτων μπορούν να έχουν καθοριστικό αντίκτυπο. Οι τοπικές αρχές διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο όσον αφορά την ικανότητά τους να ανακτούν ενέργεια από την αποτέφρωση ανακτηθέντος πλαστικού. Επί του παρόντος, το 28 % των αποβλήτων εξακολουθεί να απορρίπτεται σε χώρους υγειονομικής ταφής στην ΕΕ. Ένα εύρωστο περιβαλλοντικό πλαίσιο της ΕΕ για την πρόληψη, συμπεριλαμβανομένης ενδεχόμενης απαγόρευσης των μικροπλαστικών στην ΕΕ, προϋποθέτει ορθή επιβολή σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο και συνεχείς επενδύσεις σε καθαρότερες τεχνολογίες που περιλαμβάνουν την ανάπτυξη ειδικά προσαρμοσμένων τοπικών και περιφερειακών πολιτικών στον τομέα της πρόληψης των θαλάσσιων απορριμμάτων. Αυτό το πλαίσιο πρέπει να περιλαμβάνει την περαιτέρω πρόοδο προς την κατεύθυνση κοινού καθεστώτος όχι μόνο για τις λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής αλλά και όσον αφορά τα τέλη αποβλήτων πλοίου και καταλοίπων φορτίου, προκειμένου να αποθαρρυνθούν τα πλοία από την απόρριψή τους πριν τον ελλιμενισμό τους. Παρότι οι περιφέρειες και οι τοπικές αρχές της Ευρώπης συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγαλύτερων παραγωγών θαλάσσιων απορριμμάτων και πλαστικών, υφίστανται επίσης τις επιπτώσεις των απορριμμάτων που προέρχονται από περιοχές εκτός της ΕΕ· ως εκ τούτου, η διεθνής συνεργασία είναι απολύτως αναγκαία·

32.

επικροτεί την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την καταπολέμηση της ρύπανσης των ωκεανών και των θαλάσσιων απορριμμάτων ειδικότερα, επισημαίνει ωστόσο ότι πρόκειται μόνο για ένα πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση της επίτευξης καθαρότερων ωκεανών και ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη μπορούν να δώσουν το παράδειγμα με την κατάρτιση κοινού σχεδίου για την απομάκρυνση επιβλαβών ουσιών όπως πυρομαχικών, χημικών και πυρηνικών υλικών από τη θάλασσα. Ως εκ τούτου, η ΕτΠ υπογραμμίζει εν προκειμένω τη σημασία των πιλοτικών έργων που μπορούν να αναπτύξουν και να αναδείξουν τις ικανότητες, την τεχνολογία και τη δέσμευση της Ευρώπης για την ειρήνη. Αυτά τα έργα μπορούν να αποτελέσουν ταυτόχρονα πηγή τεχνολογικών εξαγωγών και τεχνογνωσίας, με δυνατότητα άσκησης επιρροής σε τρίτες χώρες και οργανισμούς υπό τη μορφή κινήτρου για τη θέσπιση παρόμοιων πολιτικών και σε άλλες περιοχές·

33.

πιστεύει ότι το εν λόγω κοινό σχέδιο για τη ρύπανση των ωκεανών μπορεί επίσης να αποφέρει απτά οφέλη για τις θαλάσσιες περιφέρειες και κοινότητες, τόσο άμεσα από πλευράς τεχνογνωσίας, εμπειρογνωμοσύνης και αυξημένης πολιτικής προστασίας, ικανοτήτων στους τομείς της έρευνας, της διάσωσης και της αποκατάστασης όσο και ευρύτερα, με την επακόλουθη αύξηση των εσόδων από τον τουρισμό και την αλιεία, τη γενικότερη οικονομική ανάπτυξη, καθώς και τη διασφάλιση καθαρότερου περιβάλλοντος και οφελών για την υγεία, όχι μόνο για τις παράκτιες περιοχές της Ευρώπης, αλλά και για τις παρακείμενες περιοχές, καθώς και για ολόκληρο το ωκεάνιο οικοσύστημα·

34.

σημειώνει ότι η δράση 10 σχετικά με την προώθηση του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού (ΘΧΣ) σε παγκόσμιο επίπεδο, συμπεριλαμβανομένων των δυνητικών διεθνών κατευθυντηρίων γραμμών IOC-UNESCO για τον ΘΧΣ, συνάδει με παλαιότερες γνωμοδοτήσεις της ΕτΠ, στις οποίες αναδεικνύονταν οι προηγμένες πολιτικές της ΕΕ για τον ΘΧΣ και η συμβολή των τοπικών και περιφερειακών αρχών. Αποτελεί επίσης ευκαιρία για τις επιχειρήσεις της ΕΕ να παράσχουν σχετικές υπηρεσίες και προϊόντα σε παγκόσμιο επίπεδο·

35.

συμφωνεί σε αυτό το πλαίσιο με τη δράση 11, η οποία αποσκοπεί στην επίτευξη του παγκόσμιου στόχου της διατήρησης του 10 % των θαλάσσιων και παράκτιων περιοχών και της προώθησης της αποτελεσματικής διαχείρισης των θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών (ΘΠΠ) για την αποτελεσματική δημιουργία «ωκεάνιων πάρκων». Τρέχουσες μελέτες παρόμοιων έργων στην Αυστραλία καταδεικνύουν ότι προκύπτουν οφέλη για τον τουρισμό και την αλιεία σε γειτονικές περιφέρειες που μπορούν να αναπαραχθούν και σε άλλες περιοχές, μεταξύ άλλων και σε τμήματα των ευρωπαϊκών ακτών. Υπογραμμίζει εν προκειμένω τη σημασία της εξασφάλισης της συμμετοχής και της ενίσχυσης της θέσης των τοπικών ενδιαφερόμενων φορέων κατά τον χαρακτηρισμό και τη διαχείριση ΘΠΠ. Πράγματι, οι υποχρηματοδοτούμενες ΘΠΠ ή η περιορισμένη διαθεσιμότητα των επιστημονικών δεδομένων ενδέχεται να συνιστούν σημαντικό φραγμό στη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, π.χ. θαλάσσιες πηγές ενέργειας και λιμένες·

36.

εκτιμά, όσον αφορά τη δράση 12, ότι μια συνεκτική στρατηγική της ΕΕ για την παρατήρηση των ωκεανών, των εθνικών αλιευτικών δεδομένων και των θαλασσών θα δώσει ώθηση στις υπηρεσίες δεδομένων και παρατηρήσεων. Ως προς το σημείο αυτό, οι υφιστάμενες ενωσιακές και διεθνείς πλατφόρμες για τη χαρτογράφηση των ωκεανών και του θαλάσσιου βυθού, όπως το δίκτυο EMODnet και το πρόγραμμα «Copernicus» για την παρατήρηση των ωκεανών, πρέπει να ενοποιηθούν και να καταστούν διαλειτουργικές. Θα πρέπει να ενθαρρυνθούν πρωτοβουλίες όπως η πλατφόρμα IPBES (ένας παγκόσμιος και διακυβερνητικός φορέας που είναι ανοικτός σε όλα τα κράτη μέλη των Ηνωμένων Εθνών και έχει ως στόχο την ενίσχυση της σύνδεσης μεταξύ της επιστήμης, της πολιτικής και της τοπικής γνώσης στη διαδικασία λήψης αποφάσεων που αφορούν τη βιολογική ποικιλομορφία και τις υπηρεσίες οικοσυστημάτων), συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης νέων εργαλείων, όπως το σκανδιναβικό σκέλος της IPBES, το MAES (χαρτογράφηση και αξιολόγηση των οικοσυστημάτων και των υπηρεσιών τους) της ΕΕ και το ESMERALDA (βελτίωση της χαρτογράφησης των υπηρεσιών οικοσυστημάτων για τις διαδικασίες χάραξης πολιτικής και λήψης αποφάσεων)·

37.

φρονεί ότι ο συνδυασμός διαφόρων υφιστάμενων και μελλοντικών βάσεων δεδομένων δημιουργεί διατομεακό σώμα θαλάσσιας γνώσης και δεδομένων που εξυπηρετεί πολλαπλούς σκοπούς, όπως η προστασία του περιβάλλοντος, η αλιεία και η υδατοκαλλιέργεια, η βοήθεια για την αντιμετώπιση καταστροφών, οι υπηρεσίες πρώτης αντίδρασης και διάσωσης, ο έλεγχος των συνόρων και η παρακολούθηση της μετανάστευσης ή οι μεταφορές· η ΕτΠ δεν θεωρεί αναγκαία την προσθήκη περισσότερων βάσεων δεδομένων. Είναι καλύτερα να συντονιστούν οι υφιστάμενες βάσεις δεδομένων έτσι ώστε να είναι χρήσιμες για τα κράτη μέλη·

38.

τονίζει ότι η εξασφάλιση συμβατών, επαναλαμβανόμενων και αλληλοεπικαλυπτόμενων βάσεων δεδομένων και η συλλογή δεδομένων σχετικά με τις γνώσεις για τη θάλασσα και τη χαρτογράφηση των ωκεανών απαιτούν περισσότερες συνέργειες, όχι μόνο μεταξύ των διαφόρων ενωσιακών και αρμόδιων εθνικών ιδρυμάτων, αλλά και με άλλα κράτη μέλη και διεθνούς οργανισμούς, διότι η χρήση κοινών δεδομένων πρέπει να αποτελεί το εφαλτήριο για τη διαμόρφωση κοινών, υπερωκεάνιων αποκρίσεων·

39.

επιμένει ότι οι γνώσεις για τη θάλασσα δεν πρέπει να αποτελούν μόνο προσπάθεια του δημόσιου τομέα· φορείς του ιδιωτικού τομέα, επιχειρήσεις στους τομείς της αλιείας και των θαλάσσιων μεταφορών, της ναυτικής μηχανολογίας, των τηλεπικοινωνιών, της βιοτεχνολογίας και της θαλάσσιας έρευνας για πετρέλαιο και φυσικό αέριο, μπορούν να διαδραματίσουν καίριο ρόλο στη συλλογή και την κοινοχρησία των περιβαλλοντικών δεδομένων που συγκεντρώνουν κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων τους στη θάλασσα. Η ΕΕ και άλλοι διεθνείς φορείς πρέπει να παρέχουν τα κατάλληλα κίνητρα και τα μέσα διευκόλυνσης για την επίτευξη του στόχου αυτού, ούτως ώστε να μην προστίθεται περιττός φόρτος·

40.

καλεί εκ νέου την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προωθήσει τις βέλτιστες πρακτικές για τη χρήση συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στη γαλάζια οικονομία (11). Κατά την προώθηση των εν λόγω πρακτικών θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τόσο οι δυνατότητες που παρέχουν οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις όσο και οι περιορισμένες διοικητικές ικανότητες ορισμένων από τις αρμόδιες εθνικές αρχές·

41.

επισημαίνει τις ασύμμετρες εδαφικές επιπτώσεις πολλών εκ των προκλήσεων με τις οποίες βρίσκονται αντιμέτωποι οι ωκεανοί μας, πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να τίθενται στη διάθεση των τοπικών και περιφερειακών αρχών δεδομένα για τη θάλασσα από πολλούς τομείς πολιτικής, και τούτο κατά τρόπο που να διευκολύνει την πρόσβαση και τη χρήση τους·

42.

ζητεί, σύμφωνα με προγενέστερες γνωμοδοτήσεις της ΕτΠ με θέμα τη γαλάζια ανάπτυξη (12), την ενίσχυση των επενδύσεων στη «γαλάζια» επιστήμη και καινοτομία (δράση 13) και υπογραμμίζει εν προκειμένω τη σημασία της επαγγελματικής εκπαίδευσης και των δεξιοτήτων των ναυτικών, που πρέπει να αναπτυχθούν σε στενή συνεργασία με τους συναφείς με τη θάλασσα κλάδους·

43.

τάσσεται υπέρ της ανάπτυξης διεθνούς έρευνας των ωκεανών, καινοτομίας και επιστημονικών εταιρικών σχέσεων που πρέπει να σχεδιάζονται κατά τρόπο που να συμβάλλει στην τόνωση των περιφερειών οι οποίες επενδύουν στη θαλάσσια έρευνα και καινοτομία (δράση 14). Σε αυτό το πλαίσιο, οι πολιτικές και τα προγράμματα της ΕΕ, όπως το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020», καθώς και το ΕΤΘΑ, το πρόγραμμα LIFE, ο μηχανισμός «Συνδέοντας την Ευρώπη» και το ΕΤΠΑ, μπορούν να αξιοποιηθούν καταλλήλως για την ανάπτυξη εταιρικών σχέσεων στον τομέα της έρευνας των ωκεανών και της καινοτομίας, μεταξύ άλλων και με τρίτες χώρες·

44.

αναγνωρίζει τον σημαντικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η στρατηγική της Γαλάζιας ανάπτυξης σε αυτόν τον τομέα και ζητεί την προώθηση στρατηγικών πρωτοβουλιών σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, τη διάδοση ορθών πρακτικών και επιτυχημένων έργων, καθώς και την εφαρμογή τους σε άλλες περιοχές, με ιδιαίτερη έμφαση στην εφαρμοσμένη έρευνα και καινοτομία στους τομείς των θαλάσσιων και των παράκτιων δραστηριοτήτων.

45.

φρονεί ότι η διακυβέρνηση των ωκεανών επηρεάζει τις τοπικές και περιφερειακές αρχές κατά τρόπο ιδιαίτερα ασύμμετρο, πράγμα που δημιουργεί προκλήσεις τις οποίες συχνά οι εν λόγω αρχές είναι ανήμπορες να αντιμετωπίσουν. Ταυτόχρονα, οι αλλαγές στο κανονιστικό πλαίσιο, την αλιεία ή την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων σε άλλα μέρη του κόσμου ενδέχεται να έχουν άμεσο οικονομικό ή κοινωνικό αντίκτυπο στις ευρωπαϊκές παράκτιες κοινότητες και στις περιοχές που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από σχετικές με τον ωκεανό δραστηριότητες·

46.

θεωρεί, ωστόσο, ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές καλούνται να διαδραματίσουν δυναμικό ρόλο στη θέσπιση βιώσιμων πολιτικών για την πρόληψη της υπεραλίευσης και της θαλάσσιας ρύπανσης, στη διευκόλυνση της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης της ΕΕ και στη διοργάνωση εκστρατειών προκειμένου η ΕΕ και τα κράτη μέλη, στη δικαιοδοσία των οποίων υπάγεται πάνω από 10 % των ωκεανών παγκοσμίως, να αποτελέσουν παράδειγμα προς μίμηση στο πλαίσιο των διεθνών διαπραγματεύσεων που αφορούν τους ωκεανούς·

47.

ζητεί, σύμφωνα με την υφιστάμενη διοργανική συμφωνία και με τη δέσμη μέτρων για τη βελτίωση της νομοθεσίας, τη συνδιοργάνωση ανά τακτά χρονικά διαστήματα διαρθρωμένου διαλόγου από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Συμβούλιο, το Κοινοβούλιο και την ΕτΠ, με στόχο την από κοινού ανάπτυξη πρωτοβουλιών θαλάσσιας πολιτικής, με την ενεργό συμβολή εκπροσώπων από τις αντίστοιχες παράκτιες και θαλάσσιες περιφέρειες και κοινότητες της ΕΕ, ιδίως των νησιωτικών, των απομονωμένων και των απομακρυσμένων περιφερειών, ή των άμεσα εξουσιοδοτημένων εκπροσώπων τους, συμπεριλαμβανομένων δυνητικά των υφιστάμενων φόρουμ ενδιαφερόμενων φορέων στο πλαίσιο διαφόρων θαλάσσιων ενωσιακών μακροπεριφερειακών στρατηγικών, καθώς και εκπροσώπων από τις RFMO.

12.10.2017   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 342/38

1.

Ποσοστό μεγαλύτερο από το ένα τρίτο των πολιτών της ΕΕ ζουν και εργάζονται σε παραμεθόριες περιοχές της Ευρώπης. Τα εν λόγω σύνορα έχουν άμεσο και έμμεσο αντίκτυπο στις ζωές τους. Η διασυνοριακή συνεργασία (ΔΣ) έχει αποδειχθεί το αποτελεσματικότερο εργαλείο υπέρβασης των φραγμών που αντιπροσωπεύουν τα σύνορα και του διαιρετικού τους ρόλου, καθώς ενοποιεί παραμεθόριες περιοχές και βελτιώνει την ποιότητα ζωής των πολιτών των παραμεθόριων περιοχών.

2.

Η ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην απομάκρυνση των συνοριακών εμποδίων και την προώθηση της ΔΣ. Κατά την περίοδο 2014-2020, πάνω από 10 δισ. ευρώ θα επενδυθούν στη συνεργασία μεταξύ των περιφερειών, εκ των οποίων περίπου 6,6 δισ. ευρώ θα διοχετευθούν σε παραμεθόριες περιοχές.

3.

Τα έργα Interreg A έχουν επιτύχει πολλαπλά απτά αποτελέσματα για μεγάλο αριθμό ευρωπαίων πολιτών σε πολύ διαφορετικές περιοχές σε ολόκληρη την ΕΕ. Ένα σημαντικό και επιτυχημένο εργαλείο των προγραμμάτων ΔΣ (1) είναι τα έργα διαπροσωπικής και μικρής κλίμακας, τα οποία έχουν σχεδιαστεί με σκοπό την προώθηση της σύγκλισης περιφερειών που συνορεύουν και της εδραίωσης της επικοινωνίας μεταξύ των απλών πολιτών.

4.

Τα έργα διαπροσωπικής (P2P) και μικρής κλίμακας μπορούν να οριστούν με βάση το μέγεθος, τη διάρκεια και το περιεχόμενό τους. Τα έργα μικρής κλίμακας είναι συνήθως μικρότερα σε μέγεθος σε σύγκριση με τα συνήθη μεγάλα έργα (π.χ. μέγιστο μέγεθος 100 000 ευρώ (2)). Ενδέχεται επίσης να είναι περιορισμένης διάρκειας και να έχουν ως επίκεντρο τη χρηματοδότηση πρωτοβουλιών σε πολλούς διαφορετικούς τομείς ΔΣ με τοπικό αντίκτυπο, με σκοπό να υποστηριχθούν οι βασικοί θεματικοί στόχοι ενωσιακών προγραμμάτων (συμπεριλαμβανομένης της οικοδόμησης εμπιστοσύνης, της διαμόρφωσης ευνοϊκών προϋποθέσεων-πλαίσιο, μιας προσέγγισης από κάτω προς τα πάνω, καθώς και της δρομολόγησης νέων εταιρικών σχέσεων). Τα έργα P2P είναι μικρής κλίμακας έργα που επικεντρώνονται πρωτίστως στην προώθηση των επαφών και της αλληλεπίδρασης μεταξύ των ανθρώπων εκατέρωθεν των συνόρων. Τα συγκεκριμένα έργα συνήθως έχουν χαμηλότερο προϋπολογισμό και είναι περιορισμένης διάρκειας. Οι δραστηριότητες του έργου διεξάγονται σε μικρότερες γεωγραφικές περιοχές (συνήθως σε επίπεδο ευρωπεριφερειών) και οι προσεγγίσεις τους είναι συνήθως τοποκεντρικές.

5.

Τα έργα διαπροσωπικής (P2P) και μικρής κλίμακας πραγματοποιούνται σε ευρύ φάσμα πεδίων, όπως ο πολιτισμός (π.χ. εκμάθηση της γειτονικής γλώσσας), ο αθλητισμός, ο τουρισμός, η εκπαίδευση και η επαγγελματική κατάρτιση, η οικονομία, η επιστήμη, η προστασία του περιβάλλοντος και η οικολογία, ο τομέας της υγείας, οι μεταφορές και οι υποδομές μικρής κλίμακας (διασυνοριακά χάσματα), η διοικητική συνεργασία, οι δραστηριότητες προώθησης κ.λπ.

6.

Στα έργα P2P και τα έργα μικρής κλίμακας έχει πρόσβαση ευρύ φάσμα δικαιούχων όπως, μεταξύ άλλων, δήμοι, ΜΚΟ (πολυάριθμα είδη ενώσεων, πλατφορμών, δικτύων, ιδρυμάτων, εκκλησιών κ.λπ.), εκπαιδευτικά ιδρύματα (σχολεία, κέντρα επαγγελματικής κατάρτισης και πανεπιστήμια), ερευνητικά ιδρύματα και ιδρύματα υποστήριξης της επιχειρηματικότητας.

7.

Τα εν λόγω έργα έχουν λάβει στήριξη από αρκετές γενιές προγραμμάτων ΔΣ. Κατά την τρέχουσα περίοδο, τα έργα P2P και τα έργα μικρής κλίμακας που υλοποιούνται στο πλαίσιο 19 προγραμμάτων ΔΣ (στο ένα τρίτο αυτών κατά προσέγγιση) λαμβάνουν στήριξη μέσω ταμείου μικρών έργων ή παρόμοιου χρηματοδοτικού μέσου (αποκαλούνται ενίοτε μικροέργα, ταμείο συμμετοχικού προϋπολογισμού ή έργο πλαίσιο για τη στήριξη μικρών έργων/πρωτοβουλιών). Τα εν λόγω ταμεία μικρών έργων έχουν συνήθως τη μορφή «έργου πλαισίου» βάσει του οποίου υλοποιούνται διάφορα μικρότερα υποέργα.

8.

Σε γενικές γραμμές, η χρηματοδότηση ήταν σχετικά χαμηλή —από 1,5 % έως 20 % των πόρων των προγραμμάτων (χαμηλότερη στα παλαιά κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ στα νέα κράτη μέλη και κατά μήκος των «παλαιών» εξωτερικών συνόρων η ζήτηση ήταν πολύ υψηλότερη).

9.

Ανεξάρτητες μελέτες σχετικά με τη ΔΣ, καθώς και όλες οι αξιολογήσεις Interreg (3) που έχουν διενεργηθεί μέχρι σήμερα, επιβεβαιώνουν ότι, στο πλαίσιο των προγραμμάτων Interreg A, τα καλύτερα αποτελέσματα από την άποψη της ποιότητας δεν επιτυγχάνονται πρωτίστως μέσω των εμβληματικών έργων, αλλά η επιτυχία μάλλον καθορίζεται από την ποικιλία των διαφορετικών αυθεντικά διασυνοριακών έργων που αντιμετωπίζουν συγκεκριμένες ανάγκες περιφερειών ενώ προβλέπουν την άμεση συμμετοχή των πολιτών, των τοπικών αρχών και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών. Αρκετά συχνά, η διαχείριση των εν λόγω προγραμμάτων Interreg A (υποπρογραμμάτων) είναι αποκεντρωμένη. Από την αρχή του Interreg (1990), τα προγράμματα με τα καλύτερα αποτελέσματα κατά την αξιολόγηση είναι συχνά αυτά των οποίων η διαχείριση είναι αποκεντρωμένη, πολλά εκ των οποίων περιλαμβάνουν την παροχή στήριξης σε έργα P2P και σε έργα μικρής κλίμακας.

10.

Παρά τον θετικό αντίκτυπο, τα εν λόγω έργα αντιμετωπίζουν ορισμένες σοβαρές δυσκολίες. Δεν θεσμοθετούνται από τις κανονιστικές διατάξεις, και συχνά τα μεγαλύτερα έργα προτιμώνται από τις αρμόδιες διαχειριστικές αρχές καθώς θεωρούνται αποδοτικότερα από την άποψη του κόστους (το υψηλότερο διοικητικό κόστος των έργων P2P) και ότι διαθέτουν μετρήσιμο αντίκτυπο. Επίσης, είναι δύσκολη η συσχέτιση των μη εμφανών αποτελεσμάτων των εν λόγω έργων με δείκτες που σχετίζονται με τη στρατηγική «Ευρώπη 2020», η οποία επικεντρώνεται στις θέσεις εργασίας και την ανάπτυξη (έλλειψη μεθοδολογίας και κατάλληλων δεικτών αξιολόγησης).

11.

Κύριος στόχος της παρούσας γνωμοδότησης είναι η παροχή ενός τεκμηριωμένου καταλόγου των οφελών και της προστιθέμενης αξίας των εν λόγω έργων και της αποκεντρωμένης υλοποίησής τους μέσω ευρωπεριφερειών και παρόμοιων δομών, όπως οι ευρωπαϊκοί όμιλοι εδαφικής συνεργασίας (ΕΟΕΣ)· η παροχή συστάσεων με σκοπό την περαιτέρω απλούστευσή τους και, τέλος, η υποβολή συγκεκριμένων προτάσεων για μελλοντικά προγράμματα ΔΣ ως συμβολή στη συζήτηση για το μέλλον της πολιτικής συνοχής μετά το 2020.

12.

θεωρεί ότι τα έργα P2P και μικρής κλίμακας παρέχουν, σε γενικές γραμμές, σημαντική ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία και συμβάλλουν σε σημαντικό βαθμό στην επίτευξη του γενικού στόχου των προγραμμάτων ΔΣ μέσω της υπέρβασης των συνοριακών εμποδίων και της ενοποίησης παραμεθόριων περιοχών και των πολιτών τους. Θα πρέπει να υπογραμμιστούν τα ακόλουθα οφέλη που απορρέουν από τα εν λόγω έργα:

13.

διακρίνει ωστόσο πλεονεκτήματα όσον αφορά την ενίσχυση των συνεργιών όπου το μέγεθος του επιλέξιμου εδάφους είναι μεγαλύτερο. Παρ’ όλα αυτά, έχει επίγνωση του δυνητικού αρνητικού αντικτύπου: είναι πιο δύσκολο τα προγράμματα να αντικατοπτρίζουν τις συγκεκριμένες ανάγκες των διαφορετικών τμημάτων μιας μεγάλης περιοχής. Υπάρχει η τάση να λαμβάνουν στήριξη μεγαλύτερα έργα με αποτέλεσμα η πρόσβαση στην εν λόγω στήριξη να καθίσταται δυσχερέστερη για τους τοπικούς/περιφερειακούς παράγοντες·

14.

θεωρεί ότι η αποκεντρωμένη διαχείριση των εν λόγω προγραμμάτων, π.χ. μέσω της προώθησης υποπρογραμμάτων και της θέσπισης της δυνατότητας χρηματοδότησης έργων μικρής κλίμακας και έργων P2P, συνιστά τον καλύτερο τρόπο αντιμετώπισης της συγκεκριμένης τάσης, προκειμένου τα προγράμματα να είναι περισσότερο προσβάσιμα από τους πολίτες·

15.

τονίζει τα πλεονεκτήματα των ταμείων μικρών έργων (ή παρόμοιων μέσων για τη χρηματοδότηση έργων P2P και μικρής κλίμακας) μέσω της αποκεντρωμένης διαχείρισής τους:

16.

γνωρίζει ότι η συγκεκριμένη προσέγγιση ενδέχεται να έχει ως αποτέλεσμα συγκριτικά υψηλότερο διαχειριστικό κόστος. Θα πρέπει να τονιστεί ότι, πέραν της συνήθους διαχείρισης του έργου, διεξάγονται και πολλές άλλες δραστηριότητες (π.χ. ευαισθητοποίηση των πολιτών, παροχή συμβουλών για την προετοιμασία, την υλοποίηση και τα λογιστικά θέματα). Χωρίς τη συγκεκριμένη από κάτω προς τα πάνω προσέγγιση αποκεντρωμένης διαχείρισης, η υλοποίηση των εν λόγω έργων είναι δύσκολο να γίνει πραγματικότητα·

17.

επισημαίνει ότι τα πλεονεκτήματα της αποκεντρωμένης υλοποίησης των έργων P2P και μικρής κλίμακας επιτυγχάνονται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο μέσω της συμμετοχής ευρωπεριφερειών και παρόμοιων διασυνοριακών δομών (4). Θα μπορούσαν επίσης να έχουν τη νομική μορφή ΕΟΕΣ, η οποία είναι ιδιαίτερα κατάλληλη για τον συγκεκριμένο ρόλο·

18.

συνιστά, προκειμένου να διασφαλίζεται η επιτυχής υλοποίηση, οι εν λόγω δομές να διαθέτουν σημαντική εμπειρία ΔΣ σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Θα πρέπει να είναι:

19.

τονίζει ότι, προκειμένου να διατηρηθεί η προστιθέμενη αξία και η αποκεντρωμένη διαχείριση των έργων P2P και μικρής κλίμακας, τα εν λόγω έργα και οι διαδικασίες πρέπει να είναι πολύ απλές·

20.

επισημαίνει ότι η θέση της ΕτΠ εκφράστηκε στη γνωμοδότησή της με θέμα «Απλούστευση των ΕΔΕΤ από τη σκοπιά των τοπικών και περιφερειακών αρχών» (7). Οι συστάσεις σχετικά με τη ΔΣ, όπως να εξαιρεθεί η ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία (ΕΕΣ) από το πεδίο εφαρμογής των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων, ή μια πιο ευέλικτη προσέγγιση ως προς την εφαρμογή των θεματικών στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», είναι ακόμη πιο χρήσιμες σε ό,τι αφορά τα έργα P2P και μικρής κλίμακας·

21.

δηλώνει ότι οι απλούστερες διαδικασίες πρέπει να είναι αναλογικές προς τα σχετικά ποσά, τόσο ως προς τη διαχείριση των εν λόγω έργων (διοίκηση, δημοσιονομική διαχείριση, μηχανισμοί ελέγχου κ.λπ.), όσο και ως προς τις ομάδες στόχους [μείωση του διοικητικού φόρτου, εκ των προτέρων πληροφόρηση με επίκεντρο τους στόχους, εφαρμογή της αρχής «μόνον άπαξ» (8)]. Οι εν λόγω απλούστερες διαδικασίες πρέπει να εφαρμόζονται σε όλα τα στάδια του κύκλου του έργου·

22.

συνιστά, κατά τον έλεγχο, την παρακολούθηση και τον λογιστικό έλεγχο, να δίδεται απαραιτήτως έμφαση στο περιεχόμενο και στα αποτελέσματα, και όχι απλώς στις διαδικασίες·

23.

ζητεί από όλα τα επίπεδα επιμερισμένης διαχείρισης να προωθούν και να χρησιμοποιούν επιλογές απλουστευμένου κόστους ως την κύρια προσέγγιση σε ό,τι αφορά τα έργα P2P και μικρής κλίμακας. Παρά τον απαραίτητο έλεγχο της δημόσιας χρηματοδότησης, η ΕτΠ συνιστά να προωθείται η χρήση της αρχής «μόνον άπαξ», εφάπαξ ποσών, κατ’ αποκοπήν ποσών και απλουστευμένων δηλώσεων κόστους (π.χ. τυποποιημένο κόστος ανά μονάδα) σε ό,τι αφορά τη λογιστική διαχείριση των εν λόγω έργων·

24.

πιστεύει ότι, δεδομένης της υφιστάμενης κατάστασης στην ΕΕ (αυξανόμενος εθνικισμός, έξοδος του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, μεταναστευτική κρίση, οικονομικές και νομισματικές δυσχέρειες), υφίσταται σαφώς μια ολοένα και μεγαλύτερη ανάγκη προβολής των συγκεκριμένων οφελών και της προστιθέμενης αξίας των δράσεων της ΕΕ. Η διασυνοριακή συνεργασία και ιδίως τα έργα P2P και μικρής κλίμακας συγκαταλέγονται μεταξύ των πλέον απτών παραδειγμάτων των εν λόγω συγκεκριμένων οφελών και της προστιθέμενης αξίας στην καθημερινή ζωή των πολιτών. Στο πλαίσιο των εν λόγω έργων, τα κονδύλια της ΕΕ έχουν σαφή θετικά αποτελέσματα στην πραγματική ζωή, τις προοπτικές και τις αντιλήψεις των πολιτών της ΕΕ·

25.

προτείνει να καταβληθούν προσπάθειες από όλους τους παράγοντες ώστε να αυξηθεί η προβολή των αποτελεσμάτων και των οφελών των εν λόγω έργων —όχι τόσο στις παραμεθόριες περιοχές όπου αυτά είναι εμφανή, αλλά στο εθνικό (κράτη μέλη) και το ευρωπαϊκό επίπεδο (θεσμικά όργανα της ΕΕ), όπου λαμβάνονται οι αποφάσεις για την πολιτική συνοχής. Η παρούσα γνωμοδότηση, σε συνδυασμό με ένα ενημερωτικό φυλλάδιο το οποίο περιέχει συγκεκριμένα παραδείγματα έργων, αποσκοπεί στο να συμβάλει στις εν λόγω προσπάθειες. Στην προβολή των εν λόγω αποτελεσμάτων μπορεί επίσης να συμβάλει η Ημέρα Ευρωπαϊκής Συνεργασίας,

26.

αναγνωρίζει την ανάγκη εφαρμογής συγκεκριμένης μεθοδολογίας για την αξιολόγηση των ταμείων μικρών έργων (και παρόμοιων μέσων) τα οποία στηρίζουν έργα P2P και μικρής κλίμακας. Δεδομένου του «μη εμφανούς» χαρακτήρα των έργων P2P, είναι σαφές ότι οι τυπικοί δείκτες αποτελεσμάτων δεν είναι κατάλληλοι για αυτού του είδους την αξιολόγηση (π.χ. για τη μέτρηση του βαθμού εμπιστοσύνης ή της υπέρβασης των προκαταλήψεων). Στο σημείο αυτό, η ύπαρξη της διασυνοριακής συνεργασίας μεταξύ των πολιτών και των θεσμικών φορέων των παραμεθόριων περιοχών θεωρείται καθαυτή θετικό αποτέλεσμα (παρομοίως με τον αυξανόμενο αριθμό φοιτητών που σπουδάζουν στο εξωτερικό χάρη στο πρόγραμμα Erasmus). Ο αριθμός των συμμετεχόντων πολιτών και των συνεργαζόμενων εταίρων θα πρέπει να είναι επαρκής. Τα έργα μικρής κλίμακας θα συμβάλουν στους δείκτες της δεδομένης επενδυτικής προτεραιότητας, ωστόσο και στην περίπτωσή αυτών των έργων, τα οποία δεν είναι αμιγώς P2P, θα πρέπει να εξετάζεται η πτυχή των συνεργαζόμενων εταίρων και του αριθμού των ατόμων που συμμετέχουν ενεργά στη ΔΣ, δεδομένου ότι διαμορφώνεται η ικανότητα των εν λόγω εταίρων να αναπτύξουν περαιτέρω τη συνεργασία αυτού του είδους στο μέλλον. Η εν λόγω πτυχή διευρύνει το πεδίο εφαρμογής των δράσεων που υποστηρίζονται από την ΕΕ χάρη σε μια τοποκεντρική προσέγγιση με επίκεντρο τους πολίτες οι οποίοι καθίστανται βασικοί παράγοντες στην εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ιδέας στην πράξη. Πολύ συχνά, οι επαγγελματικές και διαπολιτισμικές δεξιότητες που αποκτούν τα μέλη των ομάδων διασυνοριακών έργων είναι πιο πολύτιμες από το αποτέλεσμα του ίδιου του έργου (επενδύσεις μικρής κλίμακας)·

27.

συνιστά τα έργα διαπροσωπικής και μικρής κλίμακας να θεσμοθετούνται στις κανονιστικές διατάξεις που διέπουν τη στήριξη που παρέχει η ΕΕ στη διασυνοριακή συνεργασία ως νόμιμο χρηματοδοτικό μέσο στο πλαίσιο προγραμμάτων ΔΣ και ζητεί από την Επιτροπή να προβλέψει κάτι τέτοιο στην πρόταση για την επόμενη γενιά κανονιστικών διατάξεων·

28.

συνιστά επίσης να ενθαρρυνθεί από την Επιτροπή η συμπερίληψη έργων διαπροσωπικής και μικρής κλίμακας στα προγράμματα ΔΣ, ιδίως σε περίπτωση που υπάρχει ζήτηση για έργα αυτού του είδους σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Θα πρέπει να εξασφαλιστούν επαρκείς πιστώσεις για την κάλυψη της εν λόγω από κάτω προς τα πάνω ζήτησης. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στα σύνορα που θα επηρεαστούν από την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ (9), σε σχέση με τα οποία θα πρέπει να εξευρεθούν λύσεις για τη συνέχιση της συνεργασίας με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου·

29.

επισημαίνει ότι τα πλήρη οφέλη από τα εν λόγω έργα μπορούν να επιτευχθούν δια της αποκεντρωμένης διαχείρισης, είτε μέσω ταμείων μικρών έργων, είτε μέσω άλλου παρόμοιου μέσου, είτε απευθείας μέσω επιτόπιων διευθυνουσών επιτροπών. Είναι ουσιώδες η κάθε παραμεθόρια περιοχή να έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί τα δικά της υφιστάμενα μέσα και διαδικασίες, των οποίων η αποτελεσματικότητα έχει διαπιστωθεί στη διάρκεια αρκετών ετών κατά το παρελθόν, διασφαλίζοντας τη συνέχιση της εν λόγω χρηματοδότησης με γενικό στόχο τη διευκόλυνση της πρόσβασης των πολιτών στα προγράμματα·

30.

συνιστά οι ευρωπεριφέρειες ή παρόμοιες δομές και οι ΕΟΕΣ να αποτελούν το πλαίσιο διασφάλισης της αποκεντρωμένης υλοποίησης των έργων P2P και μικρής κλίμακας, ώστε να διασφαλίζεται η συνέχειά τους και να λαμβάνονται υπόψη οι ήδη υφιστάμενοι ρόλοι των εν λόγω δομών (π.χ. δικαιούχοι «έργων πλαισίων») που έχουν αποδειχθεί χρήσιμοι. Σε παραμεθόριες περιοχές όπου δεν υφίστανται παρόμοιες δομές, θα πρέπει να ενθαρρύνεται η δημιουργία τους ή να προσδιορίζονται άλλες κατάλληλες λύσεις στο πλαίσιο των οποίων θα γίνονται σεβαστές οι αρχές που αναφέρονται ανωτέρω·

31.

τονίζει ότι προκειμένου να διατηρηθεί η προστιθέμενη αξία και τα οφέλη των έργων διαπροσωπικής και μικρής κλίμακας, τα εν λόγω έργα και η διαχείρισή τους πρέπει να παραμένουν όσο το δυνατόν περισσότερο απλές. Θα πρέπει να δίδεται περισσότερη έμφαση στο περιεχόμενο από ό,τι στις διαδικασίες και να προτιμώνται οι επιλογές απλουστευμένου κόστους·

32.

επισημαίνει ότι τα έργα P2P συχνά συγκεντρώνουν εταίρους από δημόσιες ή ημι-δημόσιες υπηρεσίες, ενώ αμβλύνουν τον αντίκτυπο των διαφορών στις ρυθμίσεις και στη χρηματοδότηση μεταξύ οργανώσεων από διαφορετικά κράτη μέλη. Ωστόσο, πέρα από την προσωρινή χρηματοδότηση έργων, τα επιτυχημένα έργα P2P πρέπει να είναι σε θέση να συνεχίζονται μέσω διαρθρωτικής χρηματοδότησης. Πρέπει να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες κατά την επόμενη περίοδο προγραμματισμού προκειμένου οι εθνικοί νομοθέτες να ενημερώνονται για εμπειρίες από τη μεθόριο. Τα κράτη μέλη πρέπει να συμμετάσχουν σε ένα σύμφωνο συνόρων ώστε να μειωθεί ο αντίκτυπος των εθνικών ρυθμίσεων και της εθνικής χρηματοδότησης στη μεθόριο.

33.

καλεί τα κράτη μέλη, την Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να λάβουν υπόψη τις εν λόγω συγκεκριμένες συστάσεις και να συμπεριλάβουν όλους τους απαραίτητους κανόνες για την εφαρμογή αυτών κατά την κατάρτιση νομοθετικών προτάσεων για την επόμενη γενιά προγραμμάτων ΔΣ, κατά τη διαμόρφωση των εν λόγω προγραμμάτων και κατά την επιτυχή υλοποίησή τους. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, θα διασφαλιστεί ότι τα οφέλη της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης θα γίνουν αναμφίβολα αισθητά στους πολίτες των παραμεθόριων περιοχών της Ευρώπης.

12.10.2017   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 342/43

1.

επιδοκιμάζει την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο «Οι μελλοντικοί οδηγοί της Ευρώπης: Η πρωτοβουλία για τις νεοφυείς και τις αναπτυσσόμενες νέες επιχειρήσεις» ως ανάπτυξη και επέκταση της πρωτοβουλίας Small Business Act· καλεί παράλληλα την Επιτροπή να επικαιροποιήσει τη Small Business Act και να διατηρήσει την ομοιογένειά της·

2.

συμφωνεί με την ανησυχία που διατυπώνεται στην ανακοίνωση ως προς τις δυσμενείς επιπτώσεις του συνεχιζόμενου υπερβολικού κατακερματισμού της ενιαίας αγοράς, —συμπεριλαμβανομένης της ψηφιακής ενιαίας αγοράς— στις δυνατότητες ανάπτυξης των νεοφυών (start-up) και των επεκτεινόμενων (scale-up) επιχειρήσεων·

3.

επαναλαμβάνει την πλήρη υποστήριξή της στα μέτρα υπέρ της ανάπτυξης της καινοτόμου επιχειρηματικότητας και της άρσης των εμποδίων που τίθενται σε αυτήν·

4.

επισημαίνει ότι οι νεοφυείς και οι επεκτεινόμενες επιχειρήσεις επιλέγουν πολύ πιο εύκολα σύγχρονες και ελαστικές μορφές απασχόλησης όπως η τηλεργασία, το ελαστικό ωράριο, οι εταιρείες προσωρινής απασχόλησης και η μίσθωση υπαλλήλου, η σύναψη σύμβασης εργασίας ή ο επιμερισμός θέσης εργασίας. Όταν αυτές οι μορφές απασχόλησης παρουσιάζονται ως μια πραγματική επιλογή για τον εργαζόμενο, ενδέχεται να έχουν θετικό αντίκτυπο στην επίτευξη ισορροπίας μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής και να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της μακροχρόνιας ανεργίας·

5.

υπογραμμίζει ότι η συνεργασία μεταξύ ενωσιακών, εθνικών, περιφερειακών και τοπικών δημόσιων αρχών έχει τεράστια σημασία όσον αφορά τη δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για την επέκταση των νεοφυών επιχειρήσεων·

6.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να λάβει να λάβει μέτρα ώστε να ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης (τόσο επιχειρηματικά όσο και μη) θα λαμβάνουν περισσότερο υπόψη θέματα όπως η δημιουργικότητα, η επιχειρηματικότητα, η οικονομία και η χρηματοδότηση·

7.

υπογραμμίζει τη συμβολή των επιτευγμάτων των πόλεων και των περιφερειών στην ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας με βάση την καινοτομία, χάρη στις δυνατότητές τους να προσαρμόζονται με ευελιξία στα μεταβαλλόμενα δεδομένα της αγοράς, της τεχνολογίας και των πολιτισμικών συνθηκών·

8.

επισημαίνει ότι η στήριξη παραγόντων καινοτομίας με ιδιαίτερα έντονο δυναμικό ανάπτυξης επιδρά και σε άλλους παράγοντες της αγοράς. Μαζί με τη σημερινή τάση προώθησης της κυκλικής, της κοινωνικής και της συνεργατικής οικονομίας (1), τα μέτρα στήριξης και οι διαδικαστικές διευκολύνσεις θα συμβάλουν, μέσω συνεργειών, στην ανάπτυξη των κοινωνιών συνολικά·

9.

τονίζει ότι τα μέτρα υπέρ της περαιτέρω σύζευξης των τομεακών στρατηγικών —συνδέοντας την ερευνητική κοινότητα με τις επιχειρήσεις και τις δημόσιες αρχές όλων των επιπέδων— θα συντελέσουν καθοριστικά στο να έχουν κοινό παρονομαστή οι επιτευχθέντες στόχοι·

10.

επισημαίνει ότι η νομοθετική ετερογένεια και αστάθεια στα κράτη μέλη της ΕΕ είναι ένα από τα βασικά προβλήματα που περιορίζουν την επέκταση των ευρωπαϊκών νεοφυών επιχειρήσεων (2)·

11.

προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προσπαθήσει να ορίσει σαφώς τις νεοφυείς και τις επεκτεινόμενες επιχειρήσεις και να προβεί στην περαιτέρω απλοποίηση των νομικών διατάξεων για τις ΜΜΕ·

12.

συμφωνεί με την τρέχουσα αναλυτική προσέγγιση η οποία αναπτύσσεται στο πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020» (όσον αφορά τη δυνατότητα χρήσης των συστάσεων των εμπειρογνωμόνων) και στο έργο του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για τους Συνεργατικούς Σχηματισμούς και τις Βιομηχανικές Αλλαγές·

13.

προτείνει την επανεξέταση της δέσμης μέσων και μέτρων μετά από τρεις κύκλους μετρήσεων έτσι ώστε, όχι μόνο να συλλέγονται ενδεικτικά δεδομένα για τις νεοφυείς και τις επεκτεινόμενες επιχειρήσεις, αλλά και να διεξάγονται έρευνες όσον αφορά ποιοτικά στοιχεία, πράγμα που θα διευκολύνει τον εντοπισμό ενδεχόμενων προβλημάτων·

14.

εκφράζει ικανοποίηση για το γεγονός ότι, σε ευθυγράμμιση με τις προτεραιότητες πολιτικής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο πλαίσιο της στρατηγικής για την ενιαία αγορά, οι δράσεις του προγράμματος COSME είναι σε μεγάλο βαθμό προσανατολισμένες στη στήριξη των νεοφυών και επεκτεινόμενων επιχειρήσεων·

15.

εκφράζει την ανησυχία της για τον αργό ρυθμό με τον οποίο διορθώνεται ο κατακερματισμός των φορολογικών συστημάτων —και ιδίως του ΦΠΑ— στα 28 κράτη μέλη της ΕΕ. Αυτός ο κατακερματισμός παρακωλύει την ανάπτυξη και τις διασυνοριακές εμπορικές συναλλαγές των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και δη των νεοφυών·

16.

εισηγείται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να λάβει πρόσθετα μέτρα για την υποστήριξη των νεοφυών επιχειρήσεων κατά τη χάραξη και τη συνακόλουθη εφαρμογή στρατηγικών για την προστασία των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας·

17.

αναγνωρίζει το πρόβλημα των αναποτελεσματικών και μακροχρόνιων διαδικασιών αφερεγγυότητας των επιχειρήσεων στα κράτη μέλη της ΕΕ, με αποτέλεσμα να στερούνται μια δεύτερη ευκαιρία πολλοί έντιμοι αλλά υπερχρεωμένοι επιχειρηματίες·

18.

επικροτεί την πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τα πλαίσια προληπτικής αναδιάρθρωσης, τη δεύτερη ευκαιρία και μέτρα για την αύξηση της αποτελεσματικότητας των διαδικασιών αναδιάρθρωσης, αφερεγγυότητας και απαλλαγής, καθώς και για την τροποποίηση της οδηγίας 2012/30/ΕΕ, [έγγραφο COM(2016)723 της 22ας Νοεμβρίου 2016], η οποία αποσκοπεί στον περιορισμό των σημαντικότερων εμποδίων στην ελεύθερη ροή κεφαλαίων εξαιτίας των διαφορετικών πλαισίων για την αναδιάρθρωση και την αφερεγγυότητα στα κράτη μέλη· εκφράζει ωστόσο την ανησυχία ότι η πρόταση περιορίζεται στις οικονομικές πτυχές, με ειδικευμένους εργαζόμενους σε επιχειρήσεις σαν να ήταν πιστωτές όπως μια τράπεζα ή άλλοι κάτοχοι κεφαλαίων, και η ανάκτηση της επιχείρησης να παρουσιάζεται μόνο ως οικονομική αναδιάταξη των ενδιαφερόμενων μερών·

19.

θεωρεί πειστικό το επιχείρημα της Επιτροπής ως προς την προστιθέμενη αξία της εφαρμογής των προτεινόμενων νομοθετικών λύσεων σε επίπεδο ΕΕ και, ως εκ τούτου, θεωρεί ότι η πρόταση οδηγίας συνάδει με τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας·

20.

εκφράζει την ανησυχία μήπως, εξαιτίας της αδυναμίας εναρμόνισης των νομικών συστημάτων των κρατών μελών για θέματα αφερεγγυότητας, αυτό το νομοθετικό μέσο δεν συμβάλει ουσιαστικά στην αύξηση του αριθμού των νεοφυών επιχειρήσεων που παραμένουν στην αγορά για περισσότερα από 2-3 έτη·

21.

υπενθυμίζει την έγκριση, στις 20 Μαΐου 2015 από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης του κανονισμού (ΕΕ) 2015/848 περί των διαδικασιών αφερεγγυότητας στα επιμέρους κράτη μέλη και υποστηρίζει την άποψη ότι οι διαδικασίες αφερεγγυότητας δεν πρέπει να θεωρούνται απλά ως μέσο εκκαθάρισης αλλά και ως μέσο για να εξασφαλιστεί ότι οι πόροι της επιχειρήσεως θα διατηρηθούν —συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στην εργασία των υπαλλήλων της— και ότι, στο μέτρο του δυνατού, θα εξασφαλιστεί η επιβίωση της επιχείρησης. Χαιρετίζει επίσης τη θέσπιση, έως τα τέλη Ιουνίου 2019, ενός διασυνδεδεμένου ψηφιακού συστήματος «μητρώων αφερεγγυότητας» που θα υπάρχει σε κάθε κράτος μέλος και θα είναι δωρεάν προσβάσιμο μέσω της ευρωπαϊκής δικτυακής πύλης ηλεκτρονικής δικαιοσύνης. Εφιστά ωστόσο την προσοχή στο γεγονός ότι χρειάζεται συμπληρωματική υποστήριξη στην προσπάθεια περαιτέρω εξειδίκευσης των δικαστών και ενίσχυσης του επαγγελματισμού του αρμόδιου προσωπικού·

22.

χαιρετίζει το νομοθετικό ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 5ης Απριλίου 2017 σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τα αμοιβαία κεφάλαια της χρηματαγοράς [COM (2013) 0615] και την πρόταση θέσπισης μιας νέας κατηγορίας αμοιβαίων κεφαλαίων της χρηματαγοράς (ΑΚΧΑ), των ΑΚΧΑ καθαρής αξίας ενεργητικού χαμηλής μεταβλητότητας, που προορίζονται ειδικά για τις μικρές επιχειρήσεις στην πραγματική οικονομία·

23.

καλεί τις δημόσιες αρχές εθνικού, περιφερειακού και τοπικού επιπέδου να δρομολογούν ή να συμμετέχουν ενεργά σε:

24.

θεωρεί ότι πρέπει να διευκολυνθούν οι δραστηριότητες των νεοφυών μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων στην ενιαία αγορά της ΕΕ, κυρίως με τη θέσπιση των κατάλληλων ορίων για την ελευθέρωσή τους, σε επίπεδο κρατών μελών, από τις απαιτήσεις αναδιοργάνωσης ή εκ νέου καταχώρισης·

25.

προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να θέσει τα θεμέλια για την καθιέρωση μιας θεώρησης νεοφυών επιχειρήσεων και ενός καταλόγου όρων που θα επιτρέπουν την ασφαλή και επωφελή αξιοποίηση του διανοητικού και οικονομικού κεφαλαίου τρίτων χωρών, το οποίο είναι δυνατόν να συντείνει στην ανάπτυξη της οικονομίας της ΕΕ·

26.

χαιρετίζει τις προσπάθειες που καταβάλλει η Επιτροπή για να βελτιώσει τις ευκαιρίες πρόσβασης στις δημόσιες συμβάσεις για τις νεοφυείς και επεκτεινόμενες επιχειρήσεις και τονίζει την ανάγκη να παρακολουθείται στενά η μεταφορά και η εφαρμογή της οδηγίας για τις δημόσιες συμβάσεις 2014/24/ΕΕ στο επίπεδο των κρατών μελών ώστε να διασφαλίζεται ότι τα κράτη μέλη αξιοποιούν πλήρως τις ισχύουσες διατάξεις για τη βελτίωση των δυνατοτήτων πρόσβασης των ΜΜΕ στις δημόσιες συμβάσεις·

27.

επικροτεί την ιδέα της θέσπισης μεσιτών καινοτομίας, υπεύθυνων για τη δημιουργία δικτύων αγοραστών που ενδιαφέρονται για καινοτόμες δημόσιες συμβάσεις, τη διασύνδεσή τους με καινοτόμες επιχειρήσεις και την υποστήριξη των επιχειρήσεων όσον αφορά την πρόσβαση σε κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου·

28.

επιδοκιμάζει τις προτεινόμενες αλλαγές στο πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020», οι οποίες αφορούν την πρόκριση μιας διατομεακής εκ των κάτω προς τα άνω προσέγγισης και ριζοσπαστικής καινοτομίας με υψηλή κοινωνική σημασία και δυναμικό ανάπτυξης·

29.

εκφράζει την ικανοποίησή της για την επέκταση του δικτύου «Enterprise Europe Network» (EEN/Ευρωπαϊκό Επιχειρηματικό Δίκτυο), μέσω της διεύρυνσης του φάσματος των ειδικών συμβουλευτικών υπηρεσιών σε θέματα επέκτασης των οικονομικών δραστηριοτήτων, πληροφόρησης για τους εθνικούς και ενωσιακούς κανόνες, ευκαιριών χρηματοδότησης, συμπράξεων και τρόπων πρόσβασης σε διασυνοριακές δημόσιες συμβάσεις·

30.

επισημαίνει τη σημασία της σφυρηλάτησης ισχυρών δεσμών συνεργασίας των περιφερειακών γραφείων του EEN με τα τοπικά φυτώρια επιχειρήσεων, τους επιταχυντές και τα επιστημονικά και τεχνολογικά πάρκα, δεδομένου ότι τα ιδρύματα αυτά —λόγω της καθημερινής εγγύτητάς τους με τις νεοφυείς επιχειρήσεις— έχουν επίγνωση των πραγματικών προβλημάτων και αναγκών τους·

31.

υπογραμμίζει ότι η εντατικοποίηση των προσπαθειών της Επιτροπής για τη διασύνδεση συνεργατικών σχηματισμών και τοπικών και περιφερειακών «οικοσυστημάτων» επιχειρήσεων —ιδίως όσον αφορά τη σύναψη σχέσεων μεταξύ επενδυτών και μεγάλων εταιρειών και τη δικτύωση των κατά τόπους αρμοδίων λήψης αποφάσεων— πρέπει να επεκταθεί στη δικτύωση νεοφυών επιχειρήσεων με ερευνητικούς κόμβους ως δυνητικούς παρόχους τεχνολογικών και μη τεχνολογικών, καινοτομικών λύσεων·

32.

καλεί την Επιτροπή να θεσπίσει μέτρα στήριξης για τη δημιουργία μηχανισμών ανάπτυξης καινοτόμων επιχειρήσεων που θα συνδράμουν και θα συνοδεύουν τον επιχειρηματία στα αρχικά στάδια της επιχείρησης, ενισχύοντας τις ικανότητές του όσον αφορά την επιχειρηματική διαχείριση, διευκολύνοντας την χρηματοδότηση από εναλλακτικές πηγές, τη σύναψη συμβάσεων με επιχειρήσεις προώθησης (elevator pitch), στηρίζοντας τη διεθνοποίησή τους κλπ.·

33.

εφιστά την προσοχή στο διευρυνόμενο τεχνολογικό χάσμα μεταξύ των μητροπολιτικών περιφερειών και των απομακρυσμένων και λιγότερο ανεπτυγμένων περιφερειών. Σχετικά, η ΕτΠ προτείνει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να λάβει μέτρα υπέρ της δικτύωσης των προηγμένων περιφερειών με αυτές των οποίων η οικονομία βασίζεται στη γεωργία·

34.

επικροτεί, παρότι πρέπει ακόμα να γίνουν πολλά, την πρόοδο που επετεύχθη όσον αφορά την επιχειρηματικότητα στις λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες, και συνιστά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συνεχίσει να στηρίζει τις τρέχουσες πρωτοβουλίες ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας στις εν λόγω περιφέρειες και να εξετάσει την δυνατότητα εφαρμογής νέων μέτρων, όπως ενός ειδικού μέσου για έργα δικτύωσης·

35.

υπογραμμίζει ότι θα ήταν ιδιαίτερα επιθυμητή η λήψη πρόσθετων μέτρων για την ενίσχυση και τη δικτύωση των φορέων που προωθούν την επιχειρηματικότητα σε παραδοσιακούς οικονομικούς κλάδους, συμπεριλαμβανομένου του κλάδου της χειροτεχνίας και των πολιτιστικών και δημιουργικών βιομηχανιών, στις αγροτικές και απομακρυσμένες περιφέρειες ή στις περιαστικές περιοχές·

36.

επικροτεί την ιδέα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να συγκροτήσει μια ευρωπαϊκή πλατφόρμα διασύνδεσης των νεοφυών επιχειρήσεων με δυνητικούς εταίρους (παράλληλα με τις υπάρχουσες δημόσιες και ιδιωτικές πλατφόρμες). Με το μέσο αυτό θα ενισχυθεί η ανάπτυξη δικτύων επιχειρηματικών οικοσυστημάτων και συνεργατικών σχηματισμών στην Ευρώπη·

37.

επιδοκιμάζει τη γραμμή που σκοπεύει να ακολουθήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο εν λόγω πεδίο (όπως χαράσσεται στις πρωτοβουλίες «Συνασπισμός για τις ψηφιακές δεξιότητες και τις ψηφιακές θέσεις εργασίας», «Σχέδιο στρατηγικής για την τομεακή συνεργασία» και «Εργαλείο μαζικών δεδομένων»)·

38.

υποστηρίζει την πρωτοβουλία επέκτασης του προγράμματος «Erasmus για νέους επιχειρηματίες», έτσι ώστε να συμπεριλαμβάνονται σε αυτό τα φυτώρια επιχειρήσεων και οι επιχειρήσεις στις διεθνείς αγορές·

39.

εκφράζει την ανησυχία της για το γεγονός ότι στην ανακοίνωση, η οποία πραγματεύεται ένα ιδιαίτερα ευρύ ζήτημα, γίνεται επιφανειακή ανάλυση των προγραμματισμένων δράσεων και συνεκτιμώνται μόνο επιλεκτικά ορισμένα μελλοντικά μέτρα (π.χ. απουσιάζουν πληροφορίες για το πρόγραμμα των κόμβων ψηφιακής καινοτομίας) ή γίνεται μνεία μόνο ακροθιγώς στην πρόταση σύστασης ενός Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας, χωρίς να ορίζονται οι αρχές λειτουργίας του·

40.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλει λεπτομερέστερες πληροφορίες όσον αφορά τις προβλεπόμενες αρμοδιότητες και το νομικό καθεστώς του εν λόγω συμβουλίου·

41.

επισημαίνει ότι καθοριστικός παράγοντας της ποιότητας των εργασιών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας είναι η κατάλληλη εκπροσώπηση σε αυτό της επιχειρηματικής κοινότητας και του ευρύτερου περιβάλλοντός της, της επιστημονικής κοινότητας, καθώς και των δημόσιων αρχών·

42.

προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναλύσει τη δυνατότητα αρωγής των τοπικών και περιφερειακών αρχών, π.χ. με ανταλλαγές εμπειριών, έτσι ώστε να μπορούν να συγκροτούν ομάδες αποτελούμενες από εκπροσώπους των επιχειρήσεων με επαγγελματική εμπειρία, οι οποίοι θα συμβάλλουν στην ανάπτυξη επιχειρηματικού πνεύματος και των νεοφυών και των επεκτεινόμενων επιχειρήσεων στην περιοχή της εκάστοτε τοπικής ή περιφερειακής αρχής·

43.

υπογραμμίζει τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν και θα διαδραματίζουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές, τα πανεπιστήμια και οι ίδιες οι επιχειρήσεις (π.χ. η λεγόμενη «τριπλή έλικα) στην προαγωγή του επιχειρηματικού πνεύματος, στη διαμόρφωση επιστημονικής και καινοτόμου νοοτροπίας στις περιφέρειες της Ευρώπης, καθώς και στη δημιουργία ισχυρών περιφερειακών επιχειρηματικών οικοσυστημάτων·

44.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μεριμνήσει για τη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην προγραμματισμένη ανάλυση της αξιολόγησης από ομοτίμους των κανόνων και των πρακτικών που ακολουθούν τα κράτη μέλη σχετικά με τις νεοφυείς και τις επεκτεινόμενες επιχειρήσεις. Οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές βρίσκονται πιο κοντά από οποιονδήποτε άλλο στους τοπικούς επιχειρηματίες και είναι χρήσιμο να αξιοποιείται η σημαντική εμπειρογνωμοσύνη τους ως προς το τοπικό επιχειρηματικό περιβάλλον·

45.

θεωρεί ότι, με την ψηφιακή ενιαία αγορά, ο ανταγωνισμός θα λάβει νέα διάσταση και ότι κάθε περιφέρεια θα πρέπει να ανταγωνιστεί άλλες ευρωπαϊκές οντότητες που θα επωφεληθούν από την ίδια νομική βάση. Πρόκειται συνεπώς για μια ευκαιρία για τις νεοφυείς επιχειρήσεις που δεν είχαν μεγάλες ευκαιρίες μέχρι σήμερα για τη διεθνοποίησή τους και την πρόσβαση σε νέες αγορές πέραν των συνόρων.

46.

παρατηρεί ότι οι ρηξικέλευθες και πρωτότυπες λύσεις που επιλέγουν οι νεοφυείς και επεκτεινόμενες επιχειρήσεις σημαίνουν ότι τα αποτελέσματα της εφαρμογής τους είναι προβλέψιμα σε περιορισμένο βαθμό. Τούτο δυσχεραίνει περαιτέρω την άντληση κονδυλίων από κανονικά προγράμματα·

47.

συνιστά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή αφενός μεν να χαλαρώσει το σύστημα χρηματοδότησης, έτσι ώστε να είναι πιο ελαστικό όσον αφορά τις ρηξικέλευθες ιδέες, αφετέρου δε να ενθαρρύνει όσα όργανα κατανέμουν ενωσιακά κονδύλια να είναι πιο προσεκτικά στην επιλογή εμπειρογνωμόνων·

48.

επικροτεί την ιδέα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να συσταθεί ένα ευρωπαϊκό ταμείο εταιρειών επιχειρηματικών κεφαλαίων, το οποίο να συμβάλει στη μείωση του κατακερματισμού της αγοράς επιχειρηματικών κεφαλαίων στην ΕΕ·

49.

προτείνει τη διεξαγωγή αναλύσεων με θέμα τη δυνατότητα εισαγωγής τοπικών επιχειρηματικών κεφαλαίων στην τοπική και περιφερειακή αυτοδιοίκηση·

50.

καλεί την Επιτροπή να ενθαρρύνει τη διαφοροποίηση μεταξύ των διαφόρων πηγών χρηματοδότησης· πράγματι, τα ταμεία επιχειρηματικών κεφαλαίων, τα ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια και οι επιχειρηματικοί άγγελοι ελάχιστα έχουν αναπτυχθεί στην Ευρώπη·

51.

επικροτεί την πρόταση αύξησης του προϋπολογισμού του COSME και επιδοκιμάζει, επί της αρχής, την προτεινόμενη αύξηση του προϋπολογισμού του ΕΤΣΕ —υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι δεν θα χρηματοδοτηθεί με κονδύλια προερχόμενα από τον μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη» ή από το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020» που μπορούν να συμβάλουν στη συμπληρωματική χρηματοδότηση των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων κατά τα στάδια εκκίνησης και επέκτασης της λειτουργίας τους· ειδικότερα, θεωρεί ότι πρέπει να προωθηθεί η ολοκλήρωση και η σύμπραξη μεταξύ ΜΜΕ και νεοφυών επιχειρήσεων·

52.

κρίνει θετική την κατεύθυνση των μέτρων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με σκοπό τη δημιουργία πρόσθετων κινήτρων για τη χρηματοδότηση επιχειρηματικών κεφαλαίων μέσω, για παράδειγμα, της παροχής της δυνατότητας σε εταιρείες επενδυτικών κεφαλαίων —ιδιωτικές όσο και της τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης— να επωφελούνται από μια δημόσια εγγύηση κατά την άντληση δανειακών κεφαλαίων· τούτο μπορεί δε να οδηγήσει στην αύξηση των επενδύσεων σε μετοχικό κεφάλαιο και χρεωστικούς τίτλους σε νεοφυείς και επεκτεινόμενες επιχειρήσεις·

53.

ζητεί να εκπονηθεί ένα ενωσιακού επιπέδου μη χρηματοδοτικό πρόγραμμα αρωγής των νεοφυών και των επεκτεινόμενων επιχειρήσεων, το οποίο θα διευκολύνει τη διερεύνηση νέων αγορών, την αύξηση των θέσεων εργασίας και την περαιτέρω ανάπτυξη της καινοτομίας στην ΕΕ·

54.

κρίνει αναγκαία την τόνωση ενός ευρωπαϊκού επενδυτικού οικοσυστήματος διαρθρωμένου με μέτρα οικονομικής και φορολογικής στήριξης που θα προσελκύουν και θα ενθαρρύνουν τις ιδιωτικές επενδύσεις σε καινοτόμες επιχειρήσεις, με στόχο την ανάπτυξη και τη μεγέθυνσή τους με τις καλύτερες οικονομικές και χρηματοπιστωτικές συνθήκες και την επίτευξη υψηλού επιπέδου ανταγωνιστικότητας. Προς τούτο, κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική η ενίσχυση των μέσων εναλλακτικής χρηματοδότησης (κεφάλαια κινδύνου, συμμετοχικά δάνεια, εγγυήσεις κλπ.). Σε αυτό το πλαίσιο, επιβάλλεται μια πραγματική απλοποίηση των μηχανισμών υλοποίησης των χρηματοπιστωτικών μέσων που συγχρηματοδοτούνται από τα Διαρθρωτικά Ταμεία·

55.

εφιστά την προσοχή στην εντατική ανάπτυξη των πλατφορμών πληθοχρηματοδότησης ως εναλλακτικής πηγής για τη χρηματοδότηση καινοτόμων λύσεων που παρέχονται από νεοφυείς επιχειρήσεις·

56.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναλύσει τις ευκαιρίες και τους κινδύνους της πληθοχρηματοδότησης για την ευρωπαϊκή κοινωνία, ιδίως δε όσες και όσους αφορούν άμεσα τους επενδυτές, οι οποίοι ενδέχεται να έχουν άνιση πρόσβαση στις πληροφορίες και να είναι λιγότερο προετοιμασμένοι για τέτοιου τύπου συναλλαγές σε σύγκριση με τους επαγγελματίες επενδυτές·

57.

επισημαίνει ότι, χάρη σε άρτια σχεδιασμένα κανονιστικά πλαίσια ρύθμισης του τρόπου λειτουργίας των πλατφορμών πληθοχρηματοδότησης ανά την ΕΕ, θα καταστεί δυνατή η πλήρης αξιοποίηση του δυναμικού αυτής της πηγής. Τα δε πρότυπα με τα οποία κατοχυρώνονται τα συμφέροντα των επενδυτών θα πρέπει να αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των πλαισίων·

58.

υποστηρίζει την ενίσχυση της Startup Europe και την επέκτασή της πέραν του τομέα των ΤΠΕ και των διαδικτυακών νεοφυών επιχειρήσεων. Στο πλαίσιο αυτό, συνιστάται περαιτέρω απλοποίηση προκειμένου να καθοδηγούνται με ολοένα απλούστερο και αποτελεσματικό τρόπο οι νεοφυείς επιχειρήσεις που επιθυμούν να έχουν πρόσβαση στις πολυάριθμες δυνατότητες που παρέχει το ευρωπαϊκό πρόγραμμα·

59.

προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εγκρίνει μια στρατηγική η οποία να βασίζεται σε υπάρχοντα πεδία ιδιαίτερου ενδιαφέροντος, όπως η αργυρή οικονομία, η κοινωνική επιχειρηματικότητα ή το μοντέλο τριπλής έλικας· η στρατηγική αυτή θα πρέπει να σχετίζεται με ρηξικέλευθες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες κοινωνικού χαρακτήρα που βελτιώνουν την ποιότητα ζωής, έτσι ώστε το σύστημα κινήτρων να υποστηρίζει τόσο δραστηριότητες από τη βάση στην κορυφή όσο και την κοινωνική δημιουργικότητα·

60.

επισημαίνει τις δυνατότητες της συνεργασίας των νεοφυών και των επεκτεινόμενων επιχειρήσεων με τις μεγάλες επιχειρήσεις. Θα πρέπει να γίνεται χρήση των ορθών πρακτικών από εκείνες τις περιφέρειες της ΕΕ όπου η συνεργασία οδηγεί σε συνέργειες μεταξύ επιχειρήσεων διαφορετικού μεγέθους και από διάφορους τομείς·

61.

επικροτεί τη διαβεβαίωση που έδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι θα δρομολογήσει μια πλατφόρμα για τις προκλήσεις της κοινωνικής καινοτομίας·

62.

επισημαίνει ότι η σύνδεση μιας τέτοιας πλατφόρμας με το σύστημα δημόσιων συμβάσεων θα μπορούσε να δημιουργήσει προστιθέμενη αξία και, ενδεχομένως, να επιδράσει στην αναπτυξιακή των κοινωνικών επιχειρήσεων. Ωστόσο, το σύστημα πρέπει να γίνει πιο ελαστικό, έτσι ώστε να επιλύονται τα προβλήματα με δημιουργικό τρόπο, δηλαδή με τον βέλτιστο τρόπο για τους τελικούς δικαιούχους και όχι προβλέψιμο όσον αφορά τους διαρθρωτικούς δείκτες.

12.10.2017   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 342/51

1.

υπογραμμίζει ότι οι ΜΜΕ, ως βασικές κινητήριες δυνάμεις της Ευρώπης για τη δημιουργία ανάπτυξης και θέσεων εργασίας, προϋποθέτουν ένα απλό, σαφές, συνεκτικό και νομικά σταθερό ρυθμιστικό περιβάλλον, καθώς και ένα οικονομικό περιβάλλον, το οποίο να βασίζεται σε ένα επαρκές επίπεδο δημόσιων και ιδιωτικών επενδυτικών ικανοτήτων·

2.

επισημαίνει τις δυσανάλογες επιπτώσεις της γραφειοκρατίας στις ΜΜΕ, με σχετικό κόστος συμμόρφωσης σε τομείς όπως η φορολογία ή οι υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων σε σύγκριση με τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις·

3.

για τον λόγο αυτό, δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη να καταστεί το ευρωπαϊκό ρυθμιστικό περιβάλλον φιλικότερο προς τις ΜΜΕ μέσω της άρσης των φραγμών στη σύσταση επιχειρήσεων και στην ανάπτυξη σε όλα τα επίπεδα·

4.

αναγνωρίζει την πρόοδο που έχει επιτευχθεί μέσω της πρωτοβουλίας «Small Business Act» (SBA) του 2008 (1), της ανασκόπησης της SBA του 2011 (2) και του προγράμματος δράσης για την επιχειρηματικότητα 2020 του 2013 (3)·

5.

επαναλαμβάνει την υποστήριξή της προς τον στόχο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ελάφρυνση των υποχρεώσεων εγγραφής και υποβολής εκθέσεων ΦΠΑ στο πλαίσιο της στρατηγικής για την ψηφιακή ενιαία αγορά, την οποία διατύπωσε στη γνωμοδότησή της με θέμα την αναβάθμιση της ενιαίας αγοράς (4)· εκφράζει, ωστόσο, τη λύπη της για το γεγονός ότι δεν ζητήθηκε επισήμως η γνώμη των τοπικών και περιφερειακών εκπροσώπων ώστε να διασφαλιστεί ότι λαμβάνονται πλήρως υπόψη οι ανησυχίες τους, π.χ. όσον αφορά τις ανάγκες των ΜΜΕ στις παραμεθόριες περιοχές·

6.

υπογραμμίζει την ανυποχώρητη ανάγκη για μια συνεκτική, ορατή και επικαιροποιημένη ευρωπαϊκή πολιτική για τις ΜΜΕ, προσανατολισμένη προς τα αποτελέσματα και την εφαρμογή, η οποία θα αξιοποιεί και θα ενισχύει προηγούμενες πρωτοβουλίες, ενώ θα ενσωματώνει παράλληλα την αρχή «προτεραιότητα στις μικρές επιχειρήσεις» σε όλες τις βαθμίδες διακυβέρνησης και τις πολιτικές·

7.

επαναλαμβάνει, συνεπώς, την έκκλησή της για την αναθεώρηση και την ενίσχυση της SBA, καθώς και για την ανάθεση ισχυρότερου ρόλου στις περιφέρειες και τις πόλεις κατά την εφαρμογή των αρχών της SBA· δηλώνει εκ νέου τη δική της δέσμευση για την προώθηση της εφαρμογής της SBA μέσω του προγράμματός της «Ευρωπαϊκή Επιχειρηματική Περιφέρεια» (ΕΕΠ)·

8.

επισημαίνει ότι το Δίκτυο Εκπροσώπων των ΜΜΕ λειτουργεί ως κύριος μεσολαβητής μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των υπεύθυνων χάραξης πολιτικής σε εθνικό επίπεδο· ζητεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συμπεριλαμβάνει επίσημα και συστηματικά τους περιφερειακούς και τοπικούς εκπροσώπους των ΜΜΕ στο εν λόγω δίκτυο·

9.

αναγνωρίζει ότι η ΕΕ διαθέτει ουσιαστικά φιλικό προς τις επιχειρήσεις ρυθμιστικό περιβάλλον· τονίζει, εντούτοις, ότι εξακολουθούν να υφίστανται διαφοροποιήσεις ως προς τον χρόνο, το κόστος και τον αριθμό των διαδικασιών που απαιτούνται για τη σύσταση επιχειρήσεων· ζητεί από τα κράτη μέλη, να προβούν σε εναρμόνιση των αντίστοιχων κανόνων τους με εκείνους που σημειώνουν τις καλύτερες επιδόσεις, στο πλαίσιο της τήρησης της επικουρικότητας και κατόπιν ανάλυσης της σκοπιμότητας· επισημαίνει ότι ορθές πρακτικές όπως, μεταξύ άλλων, η Iniciativa Lisboa, η οποία επιτρέπει την έναρξη δραστηριότητας μιας εταιρείας μέσα σε 36 λεπτά, μπορούν να χρησιμεύσουν εν προκειμένω ως πηγή έμπνευσης·

10.

επισημαίνει τον ρόλο των συνεργατικών σχηματισμών για τη διευκόλυνση της αναβάθμισης των μικρών επιχειρήσεων μέσω της διαβούλευσης με τους φορείς της αγοράς και της έρευνας αγοράς, της δημιουργίας καινοτομίας και της εξασφάλισης προσόντων, ενώ συνιστά παράλληλα την εστιασμένη υποστήριξη των εν λόγω δραστηριοτήτων μέσω προγραμμάτων όπως το COSME·

11.

υπογραμμίζει τα αποτελέσματα του σεμιναρίου με θέμα «Έξυπνη ρύθμιση — έξυπνη ανάπτυξη» που διοργάνωσε η επιτροπή ECON στο Seggauberg της Στυρίας, καθώς και του επακόλουθου διαλόγου με τους πολίτες, που αναδεικνύουν την ανάγκη επίτευξης απτών αποτελεσμάτων μέσω νέων και καινοτόμων προσεγγίσεων·

12.

τονίζει τη σημασία της ενσωμάτωσης της αρχής «προτεραιότητα στις μικρές επιχειρήσεις» σε όλες τις πολιτικές της ΕΕ και σε ολόκληρη τη διαδικασία λήψης αποφάσεων· ζητεί την ισχυρότερη στάθμιση των κριτηρίων εκτίμησης των επιπτώσεων υπέρ των ΜΜΕ, καθώς και τη συστηματικότερη συνεκτίμηση του εδαφικού αντίκτυπου των κανόνων·

13.

υπογραμμίζει ότι οι αλληλεπικαλυπτόμενοι και αντιφατικοί κανόνες που περιέχονται σε διάφορες πολιτικές της ΕΕ —περιφερειακή πολιτική, κρατικές ενισχύσεις, δημόσιες συμβάσεις, προστασία του περιβάλλοντος, διάσταση μεταξύ της στήριξης των συνεταιριστικών σχηματισμών και των κανόνων ανταγωνισμού και συμμόρφωσης— πλήττουν κατά τρόπο δυσανάλογο τις ΜΜΕ·

14.

ανησυχεί για τα σοβαρά προβλήματα που οφείλονται σε ανακόλουθες απαιτήσεις και συγκρουόμενους ορισμούς σε όλες τις τομεακές πολιτικές της ΕΕ, όπως οι χωριστές δέσμες κανόνων που συνδέονται με την πολιτική της σύναψης συμβάσεων, την περιφερειακή πολιτική και την πολιτική ανταγωνισμού (5) ή οι αποκλίνοντες ορισμοί της καινοτομίας στο πλαίσιο της περιφερειακής πολιτικής και της πολιτικής ανταγωνισμού (6)·

15.

είναι πεπεισμένη ότι ο φόρτος των υποχρεώσεων υποβολής εκθέσεων για τις ΜΜΕ δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με την απλούστευση μίας μόνο νομοθετικής πράξης· ως εκ τούτου, παροτρύνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να υιοθετήσουν μια ολιστική προσέγγιση, η οποία θα βασίζεται στη διενέργεια ολοκληρωμένης αξιολόγησης όλων των απαιτήσεων υποβολής εκθέσεων με τις οποίες βρίσκονται αντιμέτωπες οι ΜΜΕ·

16.

προτείνει να διερευνηθούν πιθανές επιλογές για την ελάφρυνση του φόρτου που επωμίζονται οι ΜΜΕ μέσω την ανάληψης δράσεων, όπως η θέσπιση κατώτατου ορίου κάτω από το οποίο οι εταιρείες πρέπει να παρέχουν λιγότερες πληροφορίες, ο περιορισμός του αριθμού των υποχρεωτικών ερωτηματολογίων και η αποφυγή της δημιουργίας νέων ερωτηματολογίων με την ενσωμάτωση, για παράδειγμα, στατιστικών στοιχείων στα υφιστάμενα ερωτηματολόγια·

17.

εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι, στη νέα γενιά συμφωνιών ελεύθερων συναλλαγών της ΕΕ, θα υπάρχουν ειδικά κεφάλαια για τις ΜΜΕ, έτσι ώστε να διευκολύνεται η πρόσβασή τους σε άλλες αγορές, μέσω, κυρίως, της μεγαλύτερης ασφάλειας δικαίου, της μείωσης ή της κατάργησης των μη δασμολογικών φραγμών, της επέκτασης των κριτηρίων για την ανάθεση σύμβασης στην καλύτερη προσφορά και της ενίσχυσης της προστασίας των δικαιωμάτων πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας και παραπέμπει στη γνωμοδότησή της της 12ης Φεβρουαρίου 2015 για την TTIP·

18.

επικροτεί τις προσπάθειες που καταβάλλονται με στόχο τη μείωση του φόρτου των ΜΜΕ στο πλαίσιο του θεματολογίου για τη βελτίωση της νομοθεσίας, του προγράμματος REFIT και της διοργανικής συμφωνίας για τη βελτίωση του νομοθετικού έργου·

19.

επαναλαμβάνει την ανησυχία της, την οποία εξέφρασε στη γνωμοδότησή της με θέμα το πρόγραμμα REFIT (7), ότι οι εκλεγμένοι εκπρόσωποι των τοπικών και περιφερειακών αρχών, καθώς και η ΕτΠ ως θεσμικός τους εκπρόσωπος, δεν περιλαμβάνονται στη διοργανική συμφωνία, παρά τη σημασία που τους αναγνωρίζεται και την εντολή που τους ανατίθεται με τη Συνθήκη της Λισαβόνας·

20.

επικροτεί την ενσωμάτωση των αρχών για τη βελτίωση της νομοθεσίας σε όλα τα στάδια του κύκλου πολιτικής, καθώς και την επέκταση των εκτιμήσεων επιπτώσεων ώστε να συμπεριλαμβάνονται το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο· εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η διοργανική συμφωνία δεν περιέχει δέσμευση του Συμβουλίου και του Κοινοβουλίου για τη συστηματική διεξαγωγή εκτιμήσεων επιπτώσεων·

21.

τονίζει ότι η προσθήκη τροποποιήσεων ή συμπληρωματικών κανόνων σε μεταγενέστερα στάδια της νομοθετικής διαδικασίας ή κατά τη μεταφορά των οδηγιών της ΕΕ στο εθνικό δίκαιο από τα κράτη μέλη θα πρέπει να συνοδεύεται από την ανάληψη δέσμευσης για τη διεξαγωγή εκτιμήσεων επιπτώσεων, ούτως ώστε να αποτρέπεται ο κανονιστικός υπερθεματισμός και να διασφαλίζεται ότι δεν αποδυναμώνεται το στοιχείο REFIT ενός δεδομένου κανόνα·

22.

αναγνωρίζει τη σημασία των διαβουλεύσεων με τα ενδιαφερόμενα μέρη κατά τις προπαρασκευαστικές εργασίες νομοθετικών προτάσεων· επισημαίνει, ωστόσο, ότι αμέσως μετά την ολοκλήρωση των διαβουλεύσεων, οι συμμετέχοντες ενδέχεται να διερωτώνται κατά πόσον έχουν ληφθεί υπόψη οι ανησυχίες τους· προτείνει τη σύνδεση των τοπικών και περιφερειακών εκπροσώπων με τις επιτροπές εκτίμησης επιπτώσεων, ούτως ώστε να τους παρέχεται η δυνατότητα άσκησης πρόσθετου ελέγχου επί των προτάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής·

23.

τονίζει ότι ο θεσμικός ρόλος της ΕτΠ στο πλαίσιο της πλατφόρμας REFIT δεν θα πρέπει να συγχέεται με τον ρόλο άλλων ενδιαφερόμενων μερών· φρονεί, ως εκ τούτου, ότι οι εκπρόσωποι των επιτροπών της ΕτΠ θα πρέπει να είναι σε θέση να στηρίζουν τον εκπρόσωπο της ΕτΠ στην πλατφόρμα, λαμβάνοντας μέρος σε συνεδριάσεις της πλατφόρμας σχετικά με φακέλους που αφορούν το πεδίο αρμοδιοτήτων τους·

24.

δεσμεύεται να ενσωματώσει και η ίδια τις αρχές για τη βελτίωση της νομοθεσίας σε όλες τις εργασίες της, αξιοποιώντας την εμπειρογνωμοσύνη των αρμόδιων θεματικών επιτροπών κατά την έκδοση γνωμοδότησης σχετικά με φάκελο που επηρεάζει τις ΜΜΕ·

25.

σημειώνει ότι οι εργασίες της πλατφόρμας REFIT επικεντρώνονται κυρίως σε συγκεκριμένα ζητήματα της νομοθεσίας της ΕΕ που μπορούν να βελτιωθούν χωρίς θεμελιώδη τροποποίηση ολόκληρης νομοθετικής πράξης· θεωρεί ότι αυτή η αυστηρή εστίαση θα μπορούσε να συμπληρωθεί με την υιοθέτηση μιας πιο φιλόδοξης προσέγγισης, με στόχο την επίτευξη διαρθρωτικών βελτιώσεων στο ρυθμιστικό πλαίσιο της ΕΕ σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα·

26.

φρονεί ότι στο πλαίσιο της έξυπνης νομοθεσίας για τις ΜΜΕ μπορούν να καθοριστούν συγκεκριμένες προτεραιότητες όσον αφορά την πρόσβαση των ΜΜΕ στις δημόσιες συμβάσεις και τους κανόνες περί ΦΠΑ και φορολογίας· εκτιμά επίσης ότι υπάρχει σαφής ανάγκη για τη λήψη μέτρων σχετικά με την πρόσβαση των ΜΜΕ στην ενιαία αγορά, την πρόσβαση σε χρηματοδότηση, την υποστήριξη των ΜΜΕ από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ) και την επίτευξη καλύτερης ισορροπίας μεταξύ των αναγκών των ΜΜΕ και της προστασίας της εργασίας, των καταναλωτών και του περιβάλλοντος·

27.

επικροτεί την απλούστευση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας σχετικά με τις δημόσιες προμήθειες που θεσπίστηκε μέσω των νέων οδηγιών για τις δημόσιες προμήθειες και του Ευρωπαϊκού Ενιαίου Εγγράφου Προμήθειας (ΕΕΕΠ) (8)· ζητεί από τα κράτη μέλη να μεριμνούν για την πλήρη εφαρμογή και ορθή εκτέλεση του απλουστευμένου συστήματος της ευρωπαϊκής νομοθεσίας σχετικά με τις δημόσιες προμήθειες·

28.

υπογραμμίζει τον σημαίνοντα ρόλο που διαδραματίζουν οι περιφερειακές και τοπικές αρχές στην πρόσβαση των ΜΜΕ σε δημόσιες συμβάσεις και θεωρεί, συνεπώς, ότι η μείωση των φραγμών στις ΜΜΕ όσον αφορά τη σύναψη συμβάσεων είναι ιδιαίτερης σημασίας για τις περιφέρειες και τις πόλεις·

29.

εκφράζει την ανησυχία της για το γεγονός ότι συχνά δεν γίνεται πλήρης χρήση των υφιστάμενων φιλικών προς τις ΜΜΕ κανόνων σύναψης συμβάσεων· τονίζει ότι οι εν λόγω κανόνες πρέπει να συμπληρώνονται από την ορθή εφαρμογή τους·