12.2.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 55/1

12.2.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 55/2

—

έχοντας υπόψη την οδηγία 2004/25/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 21ης Απριλίου 2004 σχετικά με τις δημόσιες προσφορές εξαγοράς (1),

—

έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας 2004/25/ΕΚ σχετικά με τις δημόσιες προσφορές εξαγοράς (COM(2012)0347),

—

έχοντας υπόψη τη μελέτη σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας 2004/25/ΕΚ σχετικά με τις δημόσιες προσφορές εξαγοράς (εξωτερική μελέτη) που εκπονήθηκε για λογαριασμό της Επιτροπής (2),

—

έχοντας υπόψη την έκθεση της 21ης Φεβρουαρίου 2007 για την εφαρμογή της οδηγίας σχετικά με τις δημόσιες προσφορές εξαγοράς (3),

—

έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του Κανονισμού του,

—

έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων (A7-0089/2013),

A.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η οδηγία σχετικά με τις δημόσιες προσφορές εξαγοράς (η οδηγία) παρουσιάζει τις ελάχιστες κατευθυντήριες γραμμές που διασφαλίζουν διαφάνεια και ασφάλεια δικαίου για τη διεξαγωγή μιας δημόσιας προσφοράς εξαγοράς και προβλέπει δικαιώματα ενημέρωσης για τους μετόχους, τους εργαζομένους και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη·

B.

λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κράτη μέλη μελετούν ή έχουν ήδη εισαγάγει τροποποιήσεις στους εναρμονισμένους εθνικούς κανόνες τους για τις δημόσιες προσφορές εξαγοράς με στόχο την αύξηση της διαφάνειας στις κεφαλαιαγορές και την ενίσχυση των δικαιωμάτων της υπό εξαγορά εταιρείας και των μετόχων της·

Γ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει αποφανθεί αρκετές φορές ότι η κατοχή ειδικών δικαιωμάτων σε ιδιωτική εταιρεία από ένα κράτος μέλος πρέπει γενικά να θεωρείται ως περιορισμός της ελεύθερης κυκλοφορίας κεφαλαίων και δεν μπορεί να δικαιολογηθεί παρά μόνο σε ελάχιστες περιπτώσεις (4)·

Δ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εθνικές αρμόδιες αρχές είναι υπεύθυνες για τη δημόσια εποπτεία των δημόσιων προσφορών εξαγοράς·

E.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 1, παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1095/2010 (5) προβλέπει ότι η Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ΕΑΚΑΑ) λαμβάνει επίσης τα κατάλληλα μέτρα όσον αφορά τις δημόσιες προσφορές εξαγοράς· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΑΚΑΑ έχει δημιουργήσει ένα δίκτυο αρμόδιων αρχών με σκοπό την ενίσχυση της μεταξύ τους συνεργασίας στο πλαίσιο διασυνοριακών δημόσιων προσφορών εξαγοράς·

1.

θεωρεί ότι η οδηγία αποτελεί σημαντικό μέρος του κεκτημένου του εταιρικού δικαίου της ΕΕ και ότι υπερβαίνει τον στόχο της απλής προώθησης της περαιτέρω ολοκλήρωσης και εναρμόνισης των κεφαλαιαγορών της ΕΕ·

2.

τονίζει ότι τα αποτελέσματα της οδηγίας δεν περιορίζονται στις βασικές διατάξεις για τις δημόσιες προσφορές εξαγοράς αλλά πρέπει να αξιολογηθούν στο ευρύτερο πλαίσιο του εταιρικού δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της εταιρικής διακυβέρνησης, του δικαίου των κεφαλαιαγορών και του δικαίου για την απασχόληση·

3.

επαναλαμβάνει ότι οι στόχοι της οδηγίας, ιδίως η εξασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού για τις δημόσιες προσφορές εξαγορών και παράλληλα η προστασία των συμφερόντων των μετόχων, των εργαζομένων και άλλων ενδιαφερόμενων μερών, αποτελούν σημαντικούς ακρογωνιαίους λίθους για την ομαλή λειτουργία της αγοράς εταιρικού ελέγχου·

4.

επισημαίνει το συμπέρασμα της Επιτροπής ότι η οδηγία λειτουργεί ικανοποιητικά και αναγνωρίζει τα συμπεράσματα της εξωτερικής μελέτης, σύμφωνα με τα οποία η οδηγία έχει βελτιώσει τη λειτουργία της αγοράς εταιρικού ελέγχου· με ανησυχία τη δυσαρέσκεια των εκπροσώπων των εργαζομένων που έχει καταγραφεί στην εξωτερική μελέτη όσον αφορά την προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων και καλεί την Επιτροπή να ενισχύσει τον διάλογο με τους εκπροσώπους των εργαζομένων για την καλύτερη αντιμετώπιση διαφόρων πιεστικών ζητημάτων·

5.

υπογραμμίζει ότι η οδηγία εξασφαλίζει ισότιμους όρους ανταγωνισμού για τις δημόσιες προσφορές εξαγοράς στην Ευρώπη και πιστεύει ότι μακροπρόθεσμα θα μπορούσαν να προβλεφθούν περαιτέρω βελτιώσεις με στόχο την ενίσχυση των ισότιμων όρων ανταγωνισμού·

6.

σέβεται την αρμοδιότητα των κρατών μελών να θεσπίζουν πρόσθετα μέτρα που υπερβαίνουν τις απαιτήσεις της οδηγίας, εφόσον τηρούνται οι γενικοί στόχοι της οδηγίας·

7.

επισημαίνει, σε αυτό το πλαίσιο, ότι ορισμένα κράτη μέλη έλαβαν προσφάτως μέτρα κατόπιν εξελίξεων στις εγχώριες αγορές τους στο πεδίο του εταιρικού ελέγχου θεσπίζοντας πρόσθετες διατάξεις σχετικά με τη διεξαγωγή δημόσιων προσφορών εξαγοράς, όπως ο κανόνας «put up or shut up» της αρμόδιας επιτροπής εξαγορών του ΗΒ (UK Takeover Panel), ο οποίος βοηθά ώστε να καθορίζεται εάν μια δημόσια προσφορά εξαγοράς πρέπει («put up») ή δεν πρέπει («shut up») να υποβάλλεται σε περιπτώσεις όπου δεν είναι σαφές αν ο προσφέρων πράγματι σκοπεύει να υποβάλει προσφορά για την υπό εξαγορά εταιρεία·

8.

επικροτεί τις προσπάθειες της ΕΑΚΑΑ για βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ των εθνικών αρχών στο πλαίσιο των δημόσιων προσφορών εξαγοράς μέσω του δικτύου δημόσιων προσφορών εξαγοράς·

9.

πιστεύει, ωστόσο, ότι δεν είναι απαραίτητη η εισαγωγή ρυθμίσεων για την εποπτεία των δημόσιων προσφορών εξαγοράς σε επίπεδο ΕΕ, δεδομένου ότι το δίκαιο για τις εξαγορές δεν περιορίζεται στο δίκαιο των κεφαλαιαγορών αλλά ενσωματώνεται στο εθνικό εταιρικό δίκαιο· τονίζει ότι οι αρμόδιες εθνικές αρχές θα πρέπει να συνεχίσουν να έχουν την ευθύνη της δημόσιας εποπτείας των δημόσιων προσφορών εξαγοράς·

10.

επικροτεί τα πορίσματα και τις εργασίες της Επιτροπής σχετικά με τα ζητήματα που προκύπτουν από την εφαρμογή της οδηγίας και επισημαίνει ότι εντοπίζονται πρόσθετες πτυχές από πανεπιστημιακούς και επαγγελματίες του τομέα (6)·

11.

πιστεύει ότι η έννοια της «ενέργειας σε συνεννόηση» είναι ουσιώδους σημασίας κατά τον υπολογισμό του κατώτατου ορίου που επισείει την υποβολή υποχρεωτικής προσφοράς και κατανοεί το γεγονός ότι τα κράτη μέλη έχουν μεταφέρει με διαφορετικό τρόπο τον ορισμό που προβλέπεται στην οδηγία· πιστεύει, ωστόσο, ότι η εστίαση στην εισαγωγή αλλαγών στην έννοια της «ενέργειας σε συνεννόηση» μόνο στο πλαίσιο της οδηγίας δεν θα ευνοούσε την ενίσχυση της ασφάλειας δικαίου, δεδομένου ότι η εν λόγω έννοια σχετίζεται και με άλλους υπολογισμούς που απαιτούνται βάσει του εταιρικού δικαίου της ΕΕ· προτείνει, ως εκ τούτου, να πραγματοποιηθεί λεπτομερέστερη ανάλυση προκειμένου να εντοπιστούν πιθανά μέσα που θα βοηθούσαν στην περαιτέρω αποσαφήνιση και εναρμόνιση της έννοιας της «ενέργειας σε συνεννόηση»·

12.

αναμένει, προς αυτή την κατεύθυνση, το σχέδιο δράσης της Επιτροπής για το εταιρικό δίκαιο της ΕΕ, όπου θα εξετάζεται το εν λόγω ζήτημα, και στηρίζει τη δήλωση της Επιτροπής ότι δεν θα πρέπει να περιορίζεται με κανένα τρόπο η δυνατότητα των εθνικών αρχών να υποχρεώνουν τα μέρη που εκ συνεννοήσεως επιζητούν τον έλεγχο μιας εταιρείας να αποδέχονται τις έννομες συνέπειες της εναρμονισμένης δράσης τους (7)·

13.

τονίζει ότι ο κανόνας της υποχρεωτικής προσφοράς αποτελεί τη σημαντικότερη διάταξη για την προστασία των μειοψηφούντων μετόχων και επισημαίνει τα αποτελέσματα της εξωτερικής μελέτης, σύμφωνα με τα οποία, όλα τα κράτη προβλέπουν παρεκκλίσεις από τον εν λόγω κανόνα· κατανοεί ότι οι εν λόγω παρεκκλίσεις συχνά προβλέπονται με στόχο την προστασία των συμφερόντων της ελέγχουσας μερίδας των μετόχων (π.χ. σε περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει καμία πραγματική αλλαγή όσον αφορά τον έλεγχο), των πιστωτών (π.χ. στις περιπτώσεις όπου οι πιστωτές έχουν χορηγήσει δάνεια) και άλλων ενδιαφερόμενων μερών (π.χ. για την εξισορρόπηση των δικαιωμάτων των μετόχων και άλλων ενδιαφερόμενων μερών)· στηρίζει την πρόθεση της Επιτροπής να συλλέξει πρόσθετες πληροφορίες ώστε να διαπιστώσει αν οι ευρέως χρησιμοποιούμενες παρεκκλίσεις αντιβαίνουν στην προστασία των μειοψηφούντων μετόχων·

14.

τονίζει επίσης ότι, σε περίπτωση αλλαγής στον έλεγχο της εταιρείας, ο κανόνας της υποχρεωτικής προσφοράς παρέχει στους μειοψηφούντες μετόχους τη δυνατότητα να λαμβάνουν το υπερτίμημα που καταβάλλεται για την παραχώρηση του μεριδίου ελέγχου και επισημαίνει ότι η οδηγία ρυθμίζει μόνο την τιμή για την υποχρεωτική προσφορά (ήτοι τη δίκαιη τιμή) και όχι για την εθελούσια προσφορά· επισημαίνει ειδικότερα ότι η οδηγία απαλλάσσει από την υποχρέωση υποβολής υποχρεωτικής προσφοράς σε περιπτώσεις όπου, κατόπιν της υποβολής εθελούσιας προσφοράς, έχει καλυφθεί το κατώφλι ελέγχου, με αποτέλεσμα ο προσφέρων να μπορεί στη συνέχεια να αυξήσει τη συμμετοχή του στην υπό εξαγορά εταιρεία μέσω της σταδιακής απόκτησης μετοχικού κεφαλαίου (οι λεγόμενες μυστικές εξαγορές)· σημειώνει επίσης ότι, σε τέτοιες περιπτώσεις, ορισμένα κράτη μέλη έχουν θεσπίσει την υποχρέωση υποβολής δεύτερης υποχρεωτικής προσφοράς, σύμφωνα με την οποία απαιτείται η υποβολή δεύτερης προσφοράς εάν έχει επέλθει ορισμένη αύξηση (π.χ. 3 %) εντός συγκεκριμένης χρονικής περιόδου (π.χ. 12 μήνες) μεταξύ δύο καθορισμένων κατώτατων ορίων (π.χ. μεταξύ 30 % και 50 %)·

15.

πιστεύει ότι με τα όρια κοινοποιήσεως που προβλέπονται στο άρθρο 9 της οδηγίας 2004/109/ΕΚ (8) (οδηγία για τη διαφάνεια, η οποία τελεί υπό επανεξέταση) παρέχεται αυξημένη διαφάνεια όσον αφορά την ιδιοκτησία και καθίσταται δυνατός ο έγκαιρος εντοπισμός μυστικών εξαγορών· θεωρεί ότι οι αρμόδιες εθνικές αρχές θα πρέπει να αποθαρρύνουν τη χρήση τεχνικών που αποσκοπούν στην παράκαμψη του κανόνα της υποχρεωτικής προσφοράς και, συνακόλουθα, στην αποφυγή καταβολής στους μειοψηφούντες μετόχους του υπερτιμήματος λόγω της παραχωρήσεως του ελέγχου·

16.

επισημαίνει ότι ο κανόνας της ουδετερότητας του διοικητικού συμβουλίου όσον αφορά τους μηχανισμούς άμυνας μετά την υποβολή της προσφοράς έχει μεταφερθεί από τα περισσότερα κράτη μέλη στην εθνική τους νομοθεσία ενώ αντιθέτως είναι πολύ λίγα τα κράτη μέλη που έχουν μεταφέρει τον κανόνα εξουδετέρωσης (breakthrough rule) για την εξουδετέρωση των μέτρων άμυνας πριν από το στάδιο της προσφοράς· αντιλαμβάνεται ότι στα κράτη μέλη εξακολουθούν να εφαρμόζονται μέτρα άμυνας τόσο πριν από την προσφορά (π.χ. πυραμιδικές διαρθρώσεις ή προνομιούχες μετοχές (golden shares)) όσο και μετά την προσφορά (π.χ. λευκοί ιππότες ή αύξηση του χρέους) και ότι παράλληλα φαίνεται να υπάρχουν επαρκή μέσα για την εξουδετέρωση τέτοιων αμυντικών μηχανισμών· θεωρεί, ωστόσο, ότι πρέπει να διασαφηνιστεί ότι το συμβούλιο της υπό εξαγορά εταιρείας πρέπει να λαμβάνει υπόψη τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της εταιρείας και των ενδιαφερόμενων μερών και να ενεργεί προς το σκοπό αυτό·

17.

υπογραμμίζει ότι η οδηγία προβλέπει απλώς την ενημέρωση των εργαζομένων, ιδίως όσον αφορά τις προθέσεις του προσφέροντος για το μέλλον της υπό εξαγορά εταιρείας και τα μελλοντικά σχέδια σχετικά με τις θέσεις εργασίας, συμπεριλαμβανομένης οποιασδήποτε σημαντικής αλλαγής στους όρους απασχόλησης, αλλά δεν προβλέπεται δικαίωμα διαβούλευσης·

18.

επισημαίνει ότι το ζήτημα του τρόπου προστασίας των δικαιωμάτων των εργαζομένων απαιτεί επειγόντως περαιτέρω εξέταση, λαμβάνοντας επί πλέον υπόψη το κεκτημένο, όπου περιλαμβάνονται και οι οδηγίες 2001/23/EΚ (9) και 2002/14/EΚ (10)·

19.

επιμένει ότι οι σχετικές διατάξεις της οδηγίας για τα δικαιώματα των εργαζομένων θα πρέπει να εφαρμόζονται αποτελεσματικά και, κατά περίπτωση, να επιβάλλεται δεόντως η εφαρμογή τους·

20.

υπενθυμίζει ότι, σύμφωνα με το άρθρο 21 της οδηγίας, οι διατάξεις της έπρεπε να μεταφερθούν στο εθνικό δίκαιο μέχρι τις 20 Μαΐου 2006 και επισημαίνει ότι, σύμφωνα με την εξωτερική μελέτη, τα περισσότερα κράτη μέλη μετέφεραν την οδηγία μεταξύ του 2006 και του 2007 (11)·

21.

τονίζει ότι η περίοδος μεταφοράς της οδηγίας συμπίπτει με την έναρξη της χρηματοπιστωτικής κρίσης, η οποία εξελίχθηκε σε οικονομική κρίση και κρίση χρέους, και ότι οι δραστηριότητες εξαγορών συνδέονται άμεσα με τις χρηματοπιστωτικές και οικονομικές εξελίξεις που σημειώνονται τόσο εντός όσο και εκτός Ευρώπης·

22.

υπογραμμίζει ότι, σύμφωνα με την εξωτερική μελέτη, οι δραστηριότητες εξαγοράς παρουσιάζουν κατακόρυφη μείωση μετά την ημερομηνία μεταφοράς της οδηγίας, ως αποτέλεσμα της κρίσης, μεταξύ άλλων και στο ΗΒ, όπου παραδοσιακά παρατηρείται μεγαλύτερη συγκέντρωση των δραστηριοτήτων στην αγορά εταιρικού ελέγχου σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της Ένωσης·

23.

θεωρεί ότι, καθώς η αγορά εταιρικού ελέγχου συρρικνώνεται σταθερά εν μέσω χρηματοπιστωτικής κρίσης, είναι δύσκολο να αξιολογηθεί εάν και σε ποιο βαθμό απαιτείται η θέσπιση περαιτέρω μέτρων εναρμόνισης όσον αφορά τις δημόσιες προσφορές εξαγοράς·

24.

ζητεί, ως εκ τούτου, από την Επιτροπή να συνεχίσει να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στην αγορά εταιρικού ελέγχου και να καταρτίσει νέα αξιολόγηση σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας όταν οι δραστηριότητες εξαγορών επανέλθουν σε πιο φυσιολογικό επίπεδο·

25.

αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή, καθώς και στις κυβερνήσεις και στα κοινοβούλια των κρατών μελών.

12.2.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 55/6

—

έχοντας υπόψη το άρθρο 162 της ΣΛΕΕ, στο οποίο περιλαμβάνονται οι στόχοι του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου και αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ο στόχος της διευκόλυνσης της προσαρμογής στις μεταλλαγές της βιομηχανίας και στις αλλαγές των συστημάτων παραγωγής,

—

έχοντας υπόψη τα άρθρα 174 και εξής της ΣΛΕΕ, στα οποία τίθεται ο στόχος της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής και καθορίζονται τα διαρθρωτικά χρηματοδοτικά μέσα για την επίτευξή του,

—

έχοντας υπόψη το άρθρο 176 της ΣΛΕΕ, το οποίο αφορά το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στην ανάπτυξη και τη διαρθρωτική αναπροσαρμογή των περιοχών που παρουσιάζουν καθυστέρηση στην ανάπτυξή τους, καθώς και στη μετατροπή των βιομηχανικών περιοχών που βρίσκονται σε παρακμή,

—

έχοντας υπόψη το άρθρο 173 (τίτλος XVII) της ΣΛΕΕ, στο οποίο καλύπτεται η βιομηχανική πολιτική της ΕΕ και γίνεται αναφορά, μεταξύ άλλων, στο ζήτημα της ανταγωνιστικότητας της βιομηχανίας της Ένωσης,

—

έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής, της 11ης Σεπτεμβρίου 2012, για κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου περί καθορισμού κοινών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας, τα οποία καλύπτονται από το κοινό στρατηγικό πλαίσιο περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ταμείο Συνοχής, και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006 του Συμβουλίου (COM(2012)0496),

—

έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 20ής Μαΐου 2010 σχετικά με την υλοποίηση των συνεργειών των διαθέσιμων πόρων για την έρευνα και την καινοτομία στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1080/2006 για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το έβδομο πρόγραμμα πλαίσιο για την έρευνα και ανάπτυξη στις πόλεις και τις περιφέρειες, καθώς και στα κράτη μέλη και την Ένωση (1),

—

έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 20ής Μαΐου 2010, σχετικά με τη συμβολή της πολιτικής συνοχής στην επίτευξη των στόχων της Λισαβόνας και της ΕΕ 2020 (2),

—

έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 15ης Ιουνίου 2010 σχετικά με την κοινοτική πολιτική για την καινοτομία σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμο (3),

—

έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 16ης Ιουνίου 2010 σχετικά με τη στρατηγική ΕΕ 2020 (4),

—

έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 7ης Οκτωβρίου 2010 σχετικά με την πολιτική συνοχής και την περιφερειακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης μετά το 2013 (5),

—

έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 9ης Μαρτίου 2011 σχετικά με μια βιομηχανική πολιτική για την εποχή της παγκοσμιοποίησης (6),

—

έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα της 3057ης συνόδου του Συμβουλίου Ανταγωνιστικότητας (Εσωτερική Αγορά, Βιομηχανία, Έρευνα και Διάστημα) που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες στις 10 Δεκεμβρίου 2010 με θέμα τη βιομηχανική πολιτική για την εποχή της παγκοσμιοποίησης,

—

έχοντας υπόψη την έκτη έκθεση προόδου της Επιτροπής, της 25ης Ιουνίου 2009, σχετικά με την οικονομική και κοινωνική συνοχή — δημιουργικές και καινοτόμες περιφέρειες (COM(2009)0295),

—

έχοντας υπόψη το υπηρεσιακό έγγραφο εργασίας της Επιτροπής, της 30ής Ιουλίου 2009, με τίτλο «European Industry In A Changing World — Updated Sectoral Overview 2009» (Η ευρωπαϊκή βιομηχανία σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμο — Επικαιροποιημένη τομεακή επισκόπηση για το 2009) (SEC(2009)1111),

—

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 23ης Σεπτεμβρίου 2009, με τίτλο «Προετοιμάζοντας το μέλλον μας: Ανάπτυξη μιας κοινής στρατηγικής για τις βασικές τεχνολογίες γενικής εφαρμογής» (COM(2009)0512),

—

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 3ης Μαρτίου 2010, με τίτλο «Ευρώπη 2020 — Στρατηγική για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη» (COM(2010)2020),

—

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 6ης Οκτωβρίου 2010, με τίτλο «Εμβληματική πρωτοβουλία στο πλαίσιο της στρατηγικής Ευρώπη 2020 — Ένωση καινοτομίας» (COM(2010)0546),

—

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 28ης Οκτωβρίου 2010, με τίτλο «Ολοκληρωμένη βιομηχανική πολιτική για την εποχή της παγκοσμιοποίησης — Η ανταγωνιστικότητα και η βιωσιμότητα τίθενται στο επίκεντρο» (COM(2010)0614),

—

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 9ης Νοεμβρίου 2010, με τίτλο «Συμπεράσματα της πέμπτης έκθεσης για την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή: το μέλλον της πολιτικής για τη συνοχή» (COM(2010)0642),

—

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 14ης Οκτωβρίου 2011, με τίτλο «Βιομηχανική πολιτική: ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας — Οι επιδόσεις και οι πολιτικές ανταγωνιστικότητας των κρατών μελών το 2011» (COM(2011)0642),

—

έχοντας υπόψη το υπηρεσιακό έγγραφο εργασίας της Επιτροπής της 14ης Μαρτίου 2012 με τίτλο «Στοιχεία για κοινό στρατηγικό πλαίσιο 2014 έως 2020 μεταξύ του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης, του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου, του Ταμείου Συνοχής, του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας και Αλιείας» (SWD(2012)0061),

—

έχοντας υπόψη το υπηρεσιακό έγγραφο εργασίας της Επιτροπής της 24ης Απριλίου 2012 με τίτλο «Η αρχή της εταιρικής σχέσης στην εφαρμογή των Ταμείων του κοινού στρατηγικού πλαισίου — στοιχεία για έναν ευρωπαϊκό κώδικα δεοντολογίας σχετικά με την εταιρική σχέση» (SWD(2012)0106),

—

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 10ης Οκτωβρίου 2012, με τίτλο «Μια ισχυρότερη ευρωπαϊκή βιομηχανία για την ανάπτυξη και την οικονομική ανάκαμψη. Επικαιροποίηση της ανακοίνωσης για τη βιομηχανική πολιτική» (COM(2012)0582),

—

έχοντας υπόψη το υπηρεσιακό έγγραφο εργασίας της Επιτροπής της 10ης Οκτωβρίου 2012 σχετικά με την έκθεση για την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα (SWD(2012)0299),

—

έχοντας υπόψη το υπηρεσιακό έγγραφο εργασίας της Επιτροπής με τίτλο «Industrial Performance Scoreboard and Member States» Competitiveness Performance and Policies» (Πίνακας αποτελεσμάτων των επιδόσεων της βιομηχανίας και επιδόσεις και πολιτικές ανταγωνιστικότητας των κρατών μελών) (SWD(2012)0298),

—

έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (ΕΟΚΕ) της 26ης Μαΐου 2010 με θέμα «Αναγκαιότητα εφαρμογής μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης στην αστική ανάπλαση» (7),

—

έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής σχετικά με την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Ολοκληρωμένη βιομηχανική πολιτική για την εποχή της παγκοσμιοποίησης: Η ανταγωνιστικότητα και η βιωσιμότητα τίθενται στο επίκεντρο» (CCMI/083 — CESE 808/2011),

—

έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του Κανονισμού του,

—

έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων (A7-0145/2013),

Α.

λαμβάνοντας υπόψη ότι ο όρος «βιομηχανία» δεν ορίζεται με σαφήνεια και μπορεί να περιλαμβάνει ευρύ φάσμα τομέων·

Β.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η βιομηχανία αποτελεί αναμφισβήτητα ένα από τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα που διαθέτουμε σε διεθνές επίπεδο, καθώς, χωρίς αυτήν, η ΕΕ δεν θα διαδραμάτιζε τόσο σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια ισορροπία των οικονομικών δυνάμεων·

Γ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι ο βιομηχανικός τομέας θα μπορούσε να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην οικονομία της ΕΕ, δεδομένου ότι η Επιτροπή εκτιμά ότι για κάθε 100 θέσεις εργασίας που δημιουργούνται στον βιομηχανικό τομέα μπορούν να δημιουργηθούν από 60 έως 200 νέες θέσεις εργασίας στους υπόλοιπους τομείς της οικονομίας· λαμβάνοντας υπόψη, ωστόσο, ότι μεταξύ 2008 και 2011 η βιομηχανική παραγωγή σημείωσε πτώση από το 20 % στο 16 % του ΑΕγχΠ της ΕΕ, και ότι οι θέσεις εργασίας του συγκεκριμένου τομέα μειώθηκαν κατά 11 %·

Δ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή προσπαθεί να αναστρέψει την κάμψη της βιομηχανίας στην Ευρώπη και να επαναφέρει το ποσοστό συμβολής της βιομηχανίας στο ΑΕγχΠ από το 16 % στο 20 % έως το 2020· λαμβάνοντας υπόψη ότι η βιομηχανία αποτελεί τον κύριο αποδέκτη των ιδιωτικών και των δημόσιων επενδύσεων στον τομέα της έρευνας, της ανάπτυξης και της καινοτομίας·

Ε.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η πολιτική συνοχής μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση των διαρθρωτικών προκλήσεων που αντιμετωπίζει ο βιομηχανικός τομέας στην ΕΕ, και στην επίτευξη των φιλόδοξων στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», συμπεριλαμβανομένων της μετάβασης προς μια οικονομία βιώσιμη, με χαμηλές εκπομπές άνθρακα, ενεργειακά αποδοτική και χωρίς αποκλεισμούς, η οποία θα προάγει την απασχόληση και τη γνώση·

ΣΤ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι πολλές παλιές εκβιομηχανισμένες περιοχές στην Ευρώπη αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα, καθώς μετά από μακρές περιόδους ανάπτυξης στο παρελθόν, βρίσκονται τα τελευταία χρόνια σε σοβαρή οικονομική ύφεση·

Ζ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι διασυνοριακές περιοχές — για παράδειγμα οι περιοχές με παράδοση στη μεταλλευτική δραστηριότητα, τη χαλυβουργία και την υφαντουργία- αντιμετωπίζουν συχνά παρόμοιες προκλήσεις στον βιομηχανικό τομέα, λόγω της οικονομικής τους αλληλεξάρτησης και των κοινών χαρακτηριστικών τους·

Η.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η βιομηχανική πολιτική τείνει να επικεντρώνεται στα συγκεκριμένα καθημερινά προβλήματα της βιομηχανίας και ότι, ως εκ τούτου, συχνά παραβλέπεται ο σημαντικός αντίκτυπός της στις περιφέρειες·

Θ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με έρευνες, η αναδιάρθρωση παλιών βιομηχανικών περιοχών απαιτεί μια ευρεία προσέγγιση, και ότι τα διοικητικά εμπόδια μπορεί να λειτουργήσουν ανασταλτικά στο πλαίσιο αυτό·

Ι.

λαμβάνοντας υπόψη ότι τα κράτη μέλη, οι περιφέρειες και οι πόλεις της ΕΕ αντιμετωπίζουν οικονομικούς περιορισμούς· λαμβάνοντας ιδίως υπόψη ότι οι περιοχές με παλιά βιομηχανική βάση συνήθως δεν είναι στην κατάλληλη θέση ώστε να προσελκύσουν επαρκείς πόρους για μετατροπή· λαμβάνοντας υπόψη ότι η χρηματοδότηση της ΕΕ για την ενίσχυση των προσπαθειών μετατροπής και αναδιάρθρωσης είναι απαραίτητη για τη στήριξη προσεγγίσεων περιφερειακής και διασυνοριακής πολιτικής·

ΙΑ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πόλεις είναι φορείς καινοτομίας και βιώσιμης ανάπτυξης, καθώς και ότι διαδραματίζουν τον σημαντικό ρόλο της αντιμετώπισης των προκλήσεων στις παλιές βιομηχανικές περιοχές·

ΙΒ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι απαιτούνται νέες και καινοτόμες ολοκληρωμένες προσεγγίσεις, υποστηριζόμενες επίσης από κατάλληλα πλαίσια νομοθετικής πολιτικής και στρατηγικές έξυπνης εξειδίκευσης, που θα βοηθήσουν τις περιφέρειες και τις πόλεις να αξιοποιήσουν το καινοτόμο δυναμικό τους και να εστιάσουν εκ νέου τους βιομηχανικούς τους πόρους προς την κατεύθυνση των αναδυόμενων κλάδων και υπηρεσιών καθώς και των παγκοσμιοποιημένων αγορών·

ΙΓ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το δυναμικό των κλάδων του πολιτισμού και της δημιουργικότητας δεν λαμβάνεται επαρκώς υπόψη στις διάφορες πολιτικές για την επανεκβιομηχάνιση, παρότι οι συγκεκριμένοι κλάδοι διαθέτουν σημαντικό δυναμικό ανάπτυξης, καινοτομίας και απασχόλησης και αποτελούν παράγοντα κοινωνικής συνοχής και αποτελεσματικό μέσο για την καταπολέμηση της τρέχουσας ύφεσης·

1.

εφιστά την προσοχή στα υφιστάμενα μέσα τα οποία παρέχονται μέσω της διαρθρωτικής πολιτικής και από τα διαρθρωτικά ταμεία, με βάση τα σχέδια οικονομικής μηχανικής της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και τις πολιτικές οικονομικής ανάπτυξης σε εθνικό, σε περιφερειακό και σε τοπικό επίπεδο, για τη στήριξη της μετατροπής παλιών βιομηχανικών περιοχών και την επανεκβιομηχάνιση των βιομηχανικών περιοχών που έχουν πληγεί από την κρίση, με στόχο την επίτευξη μιας εκσυγχρονισμένης και βιώσιμης επανεκβιομηχάνισης· εκφράζει, ωστόσο, τη λύπη του για το γεγονός ότι οι εν λόγω επιλογές δεν εστιάζονται πάντα στην αντιμετώπιση των πραγματικών προβλημάτων της κάθε περιοχής, καθώς και για το γεγονός ότι έχει διαπιστωθεί πως τα κράτη μέλη δεν απορροφούν πλήρως τα κονδύλια των διαρθρωτικών και των επενδυτικών ταμείων, τη στιγμή που ο βιομηχανικός τομέας πλήττεται σοβαρά από την κρίση·

2.

επισημαίνει ότι χρειάζεται να ληφθούν περαιτέρω μέτρα για την ενίσχυση των παλιών βιομηχανικών περιοχών, προκειμένου να ανοιχτούν με επιτυχία νέοι δρόμοι για την ανάπτυξή τους με έμφαση στους κλάδους της δημιουργίας και του πολιτισμού και στις δυνατότητες για προώθηση της αξιοποίησης εγκαταλειμμένων εγκαταστάσεων, που μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην αναζωογόνηση των υποβαθμισμένων βιομηχανικών εκτάσεων·

3.

ζητεί να υιοθετηθούν περισσότερο ολοκληρωμένες και συστημικές προσεγγίσεις όσον αφορά την ανανέωση της βιομηχανίας και την περιφερειακή ανάπτυξη, και να εξασφαλιστεί μεγαλύτερη συνοχή μεταξύ των διάφορων πολιτικών σε ευρωπαϊκό, εθνικό, περιφερειακό, διαπεριφερειακό και διασυνοριακό επίπεδο, προκειμένου να εξασφαλιστεί η πλήρης ανάπτυξη των δυνατοτήτων που προσφέρει ο ευρωπαϊκός βιομηχανικός τομέας· υπογραμμίζει την ανάγκη να δημιουργηθούν οικονομικές ζώνες περιφερειακής σημασίας και πάρκα υψηλής τεχνολογίας στη βάση συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, και να βελτιωθεί η χρήση των τοπικών και περιφερειακών ανθρώπινων και οικονομικών πόρων με τη χρήση της πλέον προηγμένης τεχνολογίας·

4.

τονίζει ότι η επιτυχής έκβαση μιας τέτοιας βιομηχανικής ανανέωσης συνδυασμένης με περιφερειακή ανάπτυξη θα εξαρτηθεί από την ύπαρξη αποτελεσματικών πολιτικών σε τομείς όπως η συνοχή, η οικονομική διακυβέρνηση, η ανταγωνιστικότητα, η έρευνα και η καινοτομία, η ενέργεια, το ψηφιακό θεματολόγιο, η βιώσιμη ανάπτυξη, οι κλάδοι του πολιτισμού και της δημιουργικότητας, τα νέα επαγγελματικά προσόντα και οι θέσεις εργασίας, κλπ.·

5.

θεωρεί ότι οι κύριες προκλήσεις για τις παλιές βιομηχανικές περιοχές έγκεινται:

6.

τονίζει ότι οι περιφερειακές στρατηγικές για τις βιομηχανικές περιοχές θα πρέπει να περιλαμβάνουν, ως κεντρικό σημείο, μέτρα για την προστασία της ποιότητας του εδάφους, των υδάτων και της ατμόσφαιρας, για την εξασφάλιση της περιφερειακής και τοπικής βιοποικιλότητας και των φυσικών πόρων, και για την εξυγίανση του εδάφους και των υδάτων, έτσι ώστε να μην συνεχίζεται η διαρροή ρυπογόνων ουσιών στο φυσικό περιβάλλον·

7.

πιστεύει ότι οι στρατηγικές για τις βιομηχανικές περιοχές επιβάλλεται να δίνουν εγγενώς έμφαση στις δυνατές μορφές βιώσιμων μεταφορών από και προς τις περιοχές αυτές, συμπεριλαμβανομένων των πρώτων υλών, των εμπορευμάτων και του προσωπικού, καθώς και των αναγκαίων υποδομών, υφιστάμενων ή σχεδιαζόμενων, και ότι αυτή η έμφαση μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των βιομηχανικών περιοχών και να εξασφαλίσει την κάλυψη των συλλογικών αναγκών, με παράλληλη προστασία των φυσικών πόρων και του φυσικού κεφαλαίου και με θετική συμβολή στην ανθρώπινη υγεία·

8.

θεωρεί ότι, λόγω της διαδικασίας διεύρυνσης της ΕΕ, οι περιφερειακές ανισότητες έχουν αυξηθεί, και ως εκ τούτου η προσοχή και η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης έχει απομακρυνθεί από τις παλιές βιομηχανικές περιοχές στις οποίες παρατηρείται έλλειψη επαρκών επενδυτικών ευκαιριών προς την υλοποίηση συγκεκριμένων στρατηγικών περιφερειακής ανάπτυξης·

9.

καλεί την Επιτροπή να αξιολογήσει την κατάσταση που επικρατεί στις παλιές βιομηχανικές περιοχές, να προσδιορίσει τις κυριότερες προκλήσεις, και να προσφέρει στις περιοχές αυτές πληροφορίες και καθοδήγηση, με σκοπό τη χάραξη, με δημοκρατικό τρόπο και με βάση ευρείες εταιρικές σχέσεις, περιφερειακών στρατηγικών που συμβάλλουν στη βελτίωση των προοπτικών βιώσιμης ανάπτυξής τους βάσει του ενδογενούς δυναμικού τους·

10.

τονίζει ότι η ενίσχυση της βιομηχανικής βάσης της οικονομίας είναι αναγκαία για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης και της δημιουργίας θέσεων εργασίας, και για την επίτευξη των στόχων και των επιδιώξεων της στρατηγικής ΕΕ 2020, και ότι η βιομηχανική κληρονομιά και η εμπειρογνωσία στις παλιές βιομηχανικές περιοχές μπορούν να αποτελέσουν αναντικατάστατη βάση για τη διαδικασία αυτή και θα πρέπει επομένως να διατηρηθούν και να προσαρμοστούν τις νέες ανάγκες·

11.

επισημαίνει ότι πολλές παλιές βιομηχανικές περιοχές προσφέρουν μεγάλες δυνατότητες για αύξηση της ενεργειακής απόδοσης με την εφαρμογή σύγχρονων τεχνολογικών και κατασκευαστικών πρότυπων, και ότι με τον τρόπο αυτό μπορούν να επωφεληθούν τόσο οι εμπλεκόμενες περιφερειακές οικονομίες όσο και το περιβάλλον·

12.

επαναλαμβάνει ότι οι προσπάθειες που καταβλήθηκαν σε παλιές βιομηχανικές περιοχές για διερεύνηση νέων ευκαιριών περιφερειακής ανάπτυξης ήταν ιδιαιτέρως επιτυχείς στις περιπτώσεις όπου οι στρατηγικές τους βασίστηκαν στα προηγούμενα χαρακτηριστικά, στα εδαφικά πλεονεκτήματα, στη βιομηχανική κληρονομιά και στις εμπειρίες και ικανότητές τους·

13.

επισημαίνει ότι οι αστικές περιοχές διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο από πλευράς καινοτομίας και βιώσιμης ανάπτυξης, και ότι οι προσπάθειες μετατροπής δεν θα αποφέρουν καρπούς αν δεν πραγματοποιηθούν επαρκείς επενδύσεις στον συγκεκριμένο τομέα, δεδομένου ότι αν δεν αναληφθεί δράση όσον αφορά τα κτήρια και τις αστικές συγκοινωνίες οι στόχοι της ΕΕ δεν θα επιτευχθούν·

14.

θεωρεί ότι η παρακμή των παλιών βιομηχανικών περιοχών οφείλεται εν μέρει στην εξάρτησή τους από μία μοναδική υποδομή· πιστεύει ότι η εξάρτηση μιας οικονομίας αποκλειστικά και μόνο από μία υποδομή είναι αντιπαραγωγική, και ότι η διαμόρφωση μιας διαφοροποιημένης οικονομίας έχει καθοριστική σημασία για τη βιώσιμη ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης·

15.

ζητεί από την Επιτροπή να δημιουργήσει πολιτικές έννοιες και μέσα που να συνδυάζουν το Ταμείο Συνοχής και τα Διαρθρωτικά Ταμεία με προσεγγίσεις βιομηχανικής πολιτικής, με σκοπό τη στήριξη της διαρθρωτικής αναμόρφωσης των παλιών βιομηχανικών περιοχών σε σύγχρονες·

16.

θεωρεί ότι οι περιφερειακές στρατηγικές για τις βιομηχανικές περιοχές πρέπει να βασίζονται σε μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που θα περιλαμβάνει ένα σκέλος σχετικό με την απασχόληση, την κατάρτιση και την εκπαίδευση, με στόχο την προώθηση των τομέων του μέλλοντος που μπορούν να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας σε τοπικό επίπεδο, ιδιαίτερα για νέους, όπως για παράδειγμα καινοτόμων ΜΜΕ, στο πλαίσιο του προγράμματος για την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και τις ΜΜΕ (COSME)· υπογραμμίζει τον ιδιαίτερο ρόλο που διαδραματίζουν οι πόλεις στην ανάπτυξη περιφερειακών στρατηγικών για βιομηχανικές περιοχές· πιστεύει, στο πλαίσιο αυτό, ότι οι πόλεις είναι νευραλγικής σημασίας για την επίτευξη έξυπνης ανάπτυξης· υπογραμμίζει, ως εκ τούτου, το γεγονός ότι ιδίως οι πόλεις που διαθέτουν παλιά βιομηχανική βάση προσφέρουν τεράστιες δυνατότητες, τις οποίες η ΕΕ θα πρέπει να αξιοποιήσει στο έπακρο· ζητεί από την Επιτροπή να διεξαγάγει εντατικότερο διάλογο με τις ενδιαφερόμενες πόλεις, προκειμένου να αναβαθμίσει το προφίλ των πόλεων ως άμεσων εταίρων της ΕΕ·

17.

Υπογραμμίζει πως ότι η στήριξη της ανακαίνισης των κτιρίων με στόχο την ενεργειακή απόδοση θα βοηθήσει τις περιφέρειες να μειώσουν τις εκπομπές άνθρακα, θα δημιουργήσει θέσεις απασχόλησης, και θα ωφελήσει τους καταναλωτές με τη μείωση των λογαριασμών θέρμανσης·

18.

καλεί την Επιτροπή να αξιοποιήσει τις συνέργειες μεταξύ της πολιτικής συνοχής και της βιομηχανικής πολιτικής με σκοπό τη στήριξη της ανταγωνιστικότητας και της ανάπτυξης, καθώς και την παροχή βοήθειας στα κράτη μέλη, στις περιφέρειες και τις πόλεις ώστε να διαμορφωθεί μια βάση για στρατηγικές βιομηχανικής ανάπτυξης με γνώμονα τις περιφέρειες·

19.

θεωρεί ότι δεν υφίσταται συγκεκριμένο πρότυπο περιφερειακής στρατηγικής για το σύνολο των βιομηχανικών περιοχών της ΕΕ, και ότι μια τοπική και περιφερειακή προσέγγιση είναι η πλέον κατάλληλη για τη χάραξη των περιφερειακών στρατηγικών· καλεί την Επιτροπή να στηρίξει την περιφερειακή οικονομική έρευνα στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Ορίζοντας 2020», η οποία καθιστά δυνατή την ανάπτυξη περιφερειακά προσαρμοσμένων στρατηγικών για πρόσθετες παλιές βιομηχανικές περιοχές·

20.

υπογραμμίζει την ανάγκη να λαμβάνονται υπόψη τα χαρακτηριστικά των περιφερειών κατά τον σχεδιασμό των στρατηγικών περιφερειακής ανάπτυξης· στο πλαίσιο αυτό, και λαμβάνοντας υπόψη το πρότυπο για τις στρατηγικές αγροτικής ανάπτυξης «από τη βάση προς τα άνω» (LEADER) για τις αγροτικές περιοχές, θεωρεί ότι θα πρέπει να ενθαρρυνθούν οι πρωτοβουλίες τοπικής ανάπτυξης «από τη βάση προς τα άνω» στις αστικές περιοχές·

21.

ζητεί από την Επιτροπή να αξιοποιήσει τις προηγούμενες εμπειρίες αστικών περιοχών, όπως το Μάντσεστερ στο Ηνωμένο Βασίλειο, η Λιλ στη Γαλλία, το Έσεν και η περιοχή του Ρουρ στη Γερμανία, καθώς και το Μπιλμπάο στην Ισπανία, όπου η χρηματοδότηση της ΕΕ έχει συμβάλει στη μετατροπή και την αναδιάρθρωση παλιών βιομηχανικών περιοχών, με σκοπό την ανάπτυξη μελλοντικών στρατηγικών για άλλες περιφέρειες της ΕΕ·

22.

επικροτεί τον θετικό αντίκτυπο της απονομής του τίτλου «Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης», όπως δείχνουν τα παραδείγματα της Γλασκόβης και της Λιλ, καθώς και άλλων πόλεων ή περιοχών αστικής συγκέντρωσης που είχαν πληγεί από τη βιομηχανική παρακμή, και εμμένει στη σημασία του πολιτισμού και της δημιουργικότητας ως καταλυτών αστικής ανάπλασης και ελκυστικότητας των περιοχών·

23.

επισημαίνει ότι η βιώσιμη ανάπλαση παλιών βιομηχανικών περιοχών μπορεί να διαρκέσει δεκαετίες, είναι δε δαπανηρή διαδικασία που συχνά υπερβαίνει τις διοικητικές και χρηματοδοτικές ικανότητες των τοπικών δημόσιων φορέων· εμμένει, εν προκειμένω, στην ανάγκη να αναπτυχθεί τεχνική βοήθεια προς τις αρχές και τους δημόσιους φορείς σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο·

24.

τονίζει ότι το νέο μέσο της ολοκληρωμένης εδαφικής επένδυσης που προβλέπεται στο άρθρο 99 του σχεδίου κανονισμού περί καθορισμού κοινών διατάξεων για τη νέα περίοδο χρηματοδότησης 2014-2020 θα μπορούσε να αποτελέσει μια ευκαιρία για την ανάπτυξη περιφερειακών στρατηγικών που υπερβαίνουν τα διοικητικά σύνορα·

25.

ζητεί από τα κράτη μέλη να αποφεύγουν τους ιδιαίτερα πολύπλοκους κανόνες για τους δικαιούχους· επαναλαμβάνει ότι υπάρχει η δυνατότητα εξάλειψης των εθνικών κανόνων σε τομείς στους οποίους έχουν θεσπιστεί κανόνες της ΕΕ, προκειμένου να αποφεύγονται η επικάλυψη και η σύγκρουση κανόνων·

26.

καλεί την Επιτροπή να δημιουργήσει μια βάση δεδομένων με τα ήδη υπάρχοντα βιομηχανικά πάρκα και ζώνες περιφερειακής δραστηριότητας, ώστε να προσδιοριστούν τα βέλτιστα πρότυπα που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν και σε άλλες περιοχές, και να ενταχθούν στις τοπικές και περιφερειακές στρατηγικές ανάπτυξης, και να καταρτίσει κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να αξιοποιηθούν οι πόροι στο πλαίσιο της διαδικασίας μετατροπής·

27.

θεωρεί ότι θα ήταν σκόπιμο να ενθαρρυνθεί περαιτέρω η ανάπτυξη του επιχειρηματικού πνεύματος των νέων, μέσω της πρόσβασης στους ευρωπαϊκούς πόρους και της παροχής συμβουλών στις επιχειρήσεις·

28.

καλεί τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν ότι οι παλιές βιομηχανικές περιοχές μπορούν να επωφεληθούν πλήρως από τους εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους, ώστε η ΕΕ να μπορέσει να δρομολογήσει μια νέα «βιομηχανική επανάσταση»·

29.

τονίζει την ανάγκη για περαιτέρω συγκέντρωση της στήριξης που παρέχεται στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής για τη βιομηχανική μετατροπή στις περιφέρειες, στους ακόλουθους τομείς: επιχειρηματική καινοτομία και επενδύσεις, κοινωνική ένταξη, ολοκληρωμένες προσεγγίσεις για την αστική ανάπτυξη και αστική ανάπλαση·

30.

καλεί τα κράτη μέλη να στηρίξουν τις περιφέρειές τους για τη συμμετοχή τους στην προσέγγιση της «έξυπνης εξειδίκευσης»· επαναλαμβάνει ότι οι περιφέρειες χρειάζονται εξειδικευμένες, βιώσιμες στρατηγικές ανάπτυξης για να ευδοκιμήσουν· διαπιστώνει ότι, σε πολλές περιπτώσεις, οι τοπικοί δημόσιοι φορείς δεν μπορούν να αποκτήσουν την απαιτούμενη τεχνογνωσία και πείρα χωρίς τη στήριξη της Επιτροπής και των κρατών μελών·

31.

θεωρεί αναγκαίο να δημιουργηθούν βιομηχανικές περιοχές που θα δώσουν ώθηση στην ανάπτυξη των πόλεων· πιστεύει ότι θα πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση σε δραστηριότητες έρευνας, καινοτομίας και μάθησης, υπενθυμίζοντας τον δημιουργικό ρόλο των πανεπιστημίων στο συγκεκριμένο πλαίσιο· υποστηρίζει τη δημιουργία δικτύων καινοτομίας, ανταγωνιστικότητας και επιχειρηματικότητας σε περιφερειακό επίπεδο, με στόχο την ενθάρρυνση της ενίσχυσης των δεσμών μεταξύ πανεπιστημίων, επιχειρήσεων και κέντρων γνώσης, προκειμένου να προωθηθούν νέες βιομηχανικές δραστηριότητες για την ενθάρρυνση της ανάπτυξης τομεακών στρατηγικών τομεακής εξειδίκευσης και την προαγωγή της δημιουργίας βιομηχανικών συσπειρώσεων· ζητεί από την Επιτροπή και τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη να απαιτούν μεγαλύτερη διαφάνεια στη διάθεση των πόρων στους εκάστοτε δικαιούχους·

32.

αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή και στα κράτη μέλη.

12.2.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 55/12

—

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής «Ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές: σημαντικός παράγοντας στην ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας» και τα σχετικά έγγραφα εργασίας (COM(2012)0271),

—

έχοντας υπόψη το άρθρο 194 παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

—

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Ενεργειακός χάρτης πορείας για το 2050» (COM(2011)0885),

—

έχοντας υπόψη την οδηγία 2009/28/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Απριλίου 2009, σχετικά με την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και την τροποποίηση και τη συνακόλουθη κατάργηση των οδηγιών 2001/77/ΕΚ και 2003/30/ΕΚ (1),

—

έχοντας υπόψη το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής που συνοδεύει πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές (SEC(2008)0057),

—

έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1227/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2011, σχετικά με για την ακεραιότητα και τη διαφάνεια στη χονδρική αγορά ενέργειας (2),

—

σχετικά με την οδηγία 2009/72/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 13ης Ιουλίου 2009 σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και την κατάργηση της οδηγίας 2003/54/ΕΚ (3),

—

σχετικά με την οδηγία 2009/73/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 13ης Ιουλίου 2009 σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά φυσικού αερίου και την κατάργηση της οδηγίας 2003/55/ΕΚ (4),

—

έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του Κανονισμού του,

—

έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας και τις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής Διεθνούς Εμπορίου, της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης και της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου (A7-0135/2013),

Α.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το ποσοστό ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) επί του ευρωπαϊκού ενεργειακού μείγματος παρουσιάζει βραχυπρόθεσμη, μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη αύξηση και ότι οι ΑΠΕ συμβάλλουν σε σημαντικό βαθμό στον ασφαλή, ανεξάρτητο, διαφοροποιημένο ενεργειακό εφοδιασμό στην Ευρώπη με χαμηλές ανθρακούχες εκπομπές·

Β.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το πανευρωπαϊκό δυναμικό των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για τον ενεργειακό εφοδιασμό δεν έχει ακόμα αξιοποιηθεί στο έπακρο·

Γ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το αυξανόμενο ποσοστό ανανεώσιμων πηγών ενέργειας επί του ευρωπαϊκού ενεργειακού μείγματος καθιστά αναγκαία την επέκταση των υφιστάμενων υποδομών δικτύου και ΤΠ·

Δ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η διαφοροποίηση του ενεργειακού μείγματος της ΕΕ εξαρτάται από ένα ευρύ φάσμα τεχνολογιών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (υδροηλεκτρική, γεωθερμική, ηλιακή, θαλάσσια και αιολική ενέργεια, αντλίες θερμότητας, βιομάζα, βιοκαύσιμα) βάσει των οποίων παρέχονται διάφορες υπηρεσίες σε μορφή ηλεκτρικής ενέργειας, θέρμανσης και ψύξης καθώς και λύσεις για τον τομέα των μεταφορών·

Ε.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η ενεργειακή πολιτική πρέπει πάντα να εφαρμόζεται τηρώντας την ισορροπία μεταξύ των εξής στόχων: ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού, ανταγωνιστικότητα, οικονομική αποδοτικότητα και οικολογική συμβατότητα·

ΣΤ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι, επί του παρόντος, η ΕΕ εξαρτάται από τις ενεργειακές εισαγωγές για να καλύψει περισσότερο από το ήμισυ της τελικής κατανάλωσης ενέργειας·

Ζ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η ενεργειακή πολιτική της Ένωσης επιδιώκει, μεταξύ άλλων στόχων, την προώθηση της ανάπτυξης νέων και ανανεώσιμων μορφών ενέργειας, σε πνεύμα αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών, στο πλαίσιο της ολοκλήρωσης της εσωτερικής αγοράς και λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη διαφύλαξης και βελτίωσης του περιβάλλοντος·

Η.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η ολοκλήρωση, έως το 2014, της εσωτερικής αγοράς ενέργειας θα πρέπει να διευκολύνει την είσοδο νέων και περισσότερων συμμετεχόντων στην αγορά, μεταξύ άλλων από τις ΜΜΕ που δραστηριοποιούνται ολοένα και περισσότερο στην παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας·

Θ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η απελευθέρωση και ο ανταγωνισμός έχουν διαδραματίσει καίριο ρόλο στη μείωση των τιμών της ενέργειας για όλους τους καταναλωτές της ΕΕ·

Ι.

λαμβάνοντας υπόψη ότι, το δικαίωμα των κρατών μελών να καθορίζουν τους όρους εκμετάλλευσης των ενεργειακών τους πόρων, την επιλογή τους μεταξύ διαφόρων ενεργειακών πηγών και τη γενική διάρθρωση του ενεργειακού τους εφοδιασμού, σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές συμβάσεις, εμπίπτει στην αρμοδιότητα των κρατών μελών· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ενεργειακός χάρτης πορείας της Επιτροπής μέχρι το 2050 καταλήγει ότι, οποιοδήποτε σενάριο για το ενεργειακό σύστημα της Ευρώπης προϋποθέτει σημαντικά υψηλότερο μερίδιο των ανανεώσιμων μορφών ενέργειας·

ΙΑ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με εκτιμήσεις, η ΕΕ έχει δρομολογήσει επιτυχώς τον στόχο της να εξασφαλίσει έως το 2020 παραγωγή ενέργειας σε ποσοστό 20 % από ΑΠΕ·

ΙΒ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι στον τομέα παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές έχει τα τελευταία χρόνια σημειωθεί τεχνολογική πρόοδος και ότι η Ευρώπη έχει αναλάβει ηγετικό ρόλο στον εν λόγω τομέα σε παγκόσμιο επίπεδο·

ΙΓ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η οικονομική κρίση και κρίση χρέους στην Ευρώπη δεν έχει ξεπεραστεί ακόμα, και ότι οι κρατικοί προϋπολογισμοί και η εμπιστοσύνη των επενδυτών αντιμετωπίζουν μεγάλες προκλήσεις· λαμβάνοντας υπόψη ότι η κρίση πρέπει να αξιοποιηθεί ως ευκαιρία για την πραγματοποίηση των απαραίτητων επενδύσεων στον τομέα της καθαρής τεχνολογίας με σκοπό τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης και οικονομικής ανάπτυξης·

ΙΔ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι στις απελευθερωμένες ενεργειακές αγορές της Ευρώπης, η ανάπτυξη της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές εξαρτάται από τις ιδιωτικές επενδύσεις, οι οποίες με τη σειρά τους βασίζονται στη σταθερότητα της πολιτικής για την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές·

ΙΕ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι επενδυτές χρειάζονται ασφάλεια και συνέχεια για τις μελλοντικές επενδύσεις τους και μετά το 2020·

ΙΣΤ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι πρέπει να μειωθεί η ενεργειακή κατανάλωση και να αυξηθεί η αποδοτικότητα της ενεργειακής παραγωγής, μεταφοράς και χρήσης·

ΙΖ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για θέρμανση και ψύξη θα πρέπει να διαδραματίσουν καίριο ρόλο στην απαλλαγή του ενεργειακού τομέα από τις ανθρακούχες εκπομπές·

ΙΗ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ενεργειακός χάρτης πορείας αναγνωρίζει ότι το φυσικό αέριο είναι καίριας σημασίας όσον αφορά τον μετασχηματισμό του ενεργειακού συστήματος, με την παροχή μεταβλητού και βασικού φορτίου για τη στήριξη των ΑΠΕ·

ΙΘ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή έχει υπολογίσει ότι με το βέλτιστο επίπεδο εμπορίου ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές θα ήταν δυνατόν να εξοικονομούνται ετησίως έως 8 δισεκατομμύρια ευρώ·

Κ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι υφιστάμενες νομικές πράξεις για τη δασική διαχείριση παρέχουν επαρκές πλαίσιο ώστε να διασφαλίζεται η απόδειξη της βιωσιμότητας όσον αφορά τη δασική βιομάζα που παράγεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση·

1.

συμφωνεί με την Επιτροπή ότι οι ΑΠΕ, σε συνδυασμό με την ενεργειακή απόδοση και την ευέλικτη και έξυπνη υποδομή αποτελούν τις ασφαλείς επιλογές που έχει εντοπίσει η Επιτροπή, και ότι μελλοντικά στην Ευρώπη θα αυξάνεται το ποσοστό των ΑΠΕ στον εφοδιασμό ενέργειας, τόσο για το ηλεκτρικό ρεύμα όσο και για τη θέρμανση (που αντιστοιχεί περίπου στο μισό της συνολικής ζήτησης ενέργειας στην ΕΕ) και την ψύξη, καθώς και για τον τομέα των μεταφορών, μειώνοντας την ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από συμβατικές πηγές ενέργειας· συμπληρώνει ότι μέχρι το 2050 πρέπει να διαμορφωθούν συγκεκριμένα ορόσημα και να τεθούν στόχοι, προκειμένου να υπάρξει μια αξιόπιστη προοπτική για το μέλλον όσον αφορά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας· υπενθυμίζει ότι όλα τα σενάρια που εξετάζονται στον «ενεργειακό χάρτη πορείας για το 2050» της Επιτροπής υποθέτουν την αύξηση του μεριδίου ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές επί της κατανάλωσης του ενεργειακού μείγματος της ΕΕ που θα ανέρχεται σε 30 % περίπου το 2030· συνεπώς, υποστηρίζει ότι η ΕΕ πρέπει να προσπαθήσει να επιτύχει ακόμη υψηλότερο μερίδιο και καλεί την Επιτροπή να προτείνει υποχρεωτικό σε επίπεδο ΕΕ στόχο για ΑΠΕ μέχρι το 2030, λαμβάνοντας υπόψη τα αμοιβαίας αλληλεπίδρασης αποτελέσματα με τους άλλους εν δυνάμει κλιματικούς και ενεργειακούς στόχους, ιδίως όσον αφορά τον στόχο μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, καθώς και τον αντίκτυπο στην ανταγωνιστικότητα των βιομηχανιών της ΕΕ, όπου περιλαμβάνονται και οι βιομηχανικής τομείς των ΑΠΕ·

2.

υπογραμμίζει ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όχι μόνο συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και στην αύξηση της ενεργειακής ανεξαρτησίας της Ευρώπης, αλλά επίσης προσφέρουν σημαντικά πρόσθετα περιβαλλοντικά οφέλη λόγω της μείωσης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, της παραγωγής αποβλήτων και της κατανάλωσης ύδατος, καθώς και των περαιτέρω κινδύνων που είναι εγγενείς σε άλλες μορφές παραγωγής ενέργειας·

3.

υπογραμμίζει ότι η ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας επιτάσσει έναν ασφαλή, σίγουρο, οικονομικά προσιτό και περιβαλλοντικά βιώσιμο ενεργειακό εφοδιασμό· τονίζει ότι θα πρέπει, κατά την επόμενη δεκαετία, να αντικατασταθούν περίπου οι μισές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής στην ΕΕ και ότι, ως εκ τούτου, απαιτείται η αναμόρφωση και ευελιξία του συστήματος ενεργειακού εφοδιασμού προκειμένου να ανταποκριθεί στην αναμενόμενη αύξηση του μεριδίου των ΑΠΕ· επισημαίνει ότι το μερίδιο των ΑΠΕ στην ηλεκτρική ενέργεια, τη θέρμανση και ψύξη και τις μεταφορές πρέπει να αυξηθεί κατά αποδοτικό οικονομικά τρόπο, λαμβάνοντας υπόψη τα οφέλη και το πλήρες κόστος των ΑΠΕ, όπου περιλαμβάνεται και το κόστος του συστήματος, και χωρίς να επηρεαστεί η ασφάλεια του εφοδιασμού· αναγνωρίζει την αυξανόμενη ανταγωνιστικότητα των τεχνολογιών ανανεώσιμης ενέργειας και τονίζει ότι οι ΑΠΕ και οι συναφείς βιομηχανίες καθαρής τεχνολογίας αποτελούν σημαντικούς παράγοντες αύξησης της ανάπτυξης για την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα, δημιουργώντας τεράστιες δυνατότητες για θέσεις εργασίας και συμβάλλοντας σημαντικά στην ανάπτυξη νέων βιομηχανιών και εξαγωγικών αγορών·

4.

διαπιστώνει ότι στο πλαίσιο της ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να αναμένεται μεγαλύτερη αξιοποίηση της ενεργειακής βιομάζας, η οποία καθιστά αναγκαία την ολοκληρωμένη εκπόνηση κριτηρίων βιωσιμότητας για τη στερεή και την αέρια βιομάζα·

5.

τονίζει ότι, στον τομέα των ΑΠΕ, θα πρέπει να διασφαλιστεί μεγαλύτερη προβολή της τρέχουσας και της αναμενόμενης συνεισφοράς της βιομάζας και των άλλων ελεγχόμενων ενεργειακών πόρων στους ενδιαφερόμενους παράγοντες ώστε να ενθαρρυνθεί μια δίκαιη και ισορροπημένη διαδικασία λήψης αποφάσεων·

6.

καλεί την ΕΕ να εγγυηθεί ότι η προώθηση ανανεώσιμων πηγών στην παραγωγή και χρήση ενέργειας δεν θα θέσει σε κίνδυνο την επισιτιστική ασφάλεια, τη βιώσιμη παραγωγή υψηλής ποιότητας τροφίμων ή την γεωργική ανταγωνιστικότητα·

7.

παρατηρεί ότι ορισμένα στοιχεία του επισιτιστικού συστήματος είναι επιρρεπή σε υψηλότερες ενεργειακές δαπάνες, γεγονός που θα μπορούσε να έχει ενδεχομένως αρνητικές επιπτώσεις για παραγωγούς και καταναλωτές·

8.

αναγνωρίζει ότι υπάρχουν σημαντικές δυνατότητες μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα μέσω της αύξησης της χρήσης του βιομεθάνιου από τα οχήματα που καλύπτουν μικρές και μεγάλες αποστάσεις, ιδίως στην περίπτωση των βαρέων επαγγελματικών οχημάτων, και της χρήσης της ηλεκτρικής ενέργειας από τα οχήματα που κινούνται εντός των πόλεων και καλύπτουν μικρές αποστάσεις·

9.

είναι πεπεισμένο ότι η αξιοποίηση των αποβλήτων είναι μια ευκαιρία για περαιτέρω ανάπτυξη των ΑΠΕ και επίτευξη των στόχων του ευρωπαϊκού σχεδίου για την ενέργεια·

10.

σημειώνει ότι ορισμένες πηγές ανανεώσιμης ενέργειας, όπως οι γεωθερμικές, μπορούν να παράγουν θερμότητα και ηλεκτρική ενέργεια σε τοπικό επίπεδο και σε συνεχή βάση· έχει την άποψη ότι οι εν λόγω τοπικές πηγές ενέργειας αυξάνουν την ενεργειακή ανεξαρτησία, μεταξύ άλλων και για τις απομονωμένες κοινότητες·

11.

υπογραμμίζει ότι η υδροηλεκτρική αειφόρος ενέργεια στο σύνολό της συμβάλλει στη μελλοντική προοπτική της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και ότι, πέραν της παραγωγής ενέργειας, εκτελεί και άλλες πολύτιμες λειτουργίες, όπως η προστασία από πλημμύρες και η συμβολή στην παροχή ασφαλών πόσιμων υδάτων· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να ενισχύσουν την ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με την πολλαπλή χρησιμότητα της υδροηλεκτρικής ενέργειας·

12.

καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να δώσουν μεγαλύτερη προσοχή στο αναξιοποίητο δυναμικό των ΑΠΕ στον τομέα της θέρμανσης και της ψύξης, καθώς και στις αλληλεπιδράσεις μεταξύ μιας αύξησης της χρήσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αφενός και της εφαρμογής της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση και της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων αφετέρου, καθώς και στις δυνατότητες που σχετίζονται με αυτές·

13.

επισημαίνει το δυναμικό εξοικονόμησης που θα προκύψει από την ενσωμάτωση πτυχών όπως η ηλιακή πορεία και οι διαφορετικές ζώνες ώρας της Ευρώπης, στην ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας·

14.

επισημαίνει ότι τα κράτη μέλη, στο πλαίσιο που προβλέπει η οδηγία 2009/28/EΚ της ΕΕ για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, επί του παρόντος λειτουργούν ανεξάρτητα για την προώθηση των ΑΠΕ εκτός εθνικών διοικητικών υπηρεσιών που διαφέρουν σημαντικά, και ότι αυτό επιδεινώνει την άνιση ανάπτυξη τους, ενώ οι δυνατότητες για ανάπτυξη των ΑΠΕ ποικίλλει αναλόγως των τεχνικών, μη τεχνικών και φυσικών συνθηκών, λόγω και των ποικίλων περιφερειακών ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων· τονίζει ότι μια λειτουργική εσωτερική αγορά θα καθιστούσε δυνατή τη συνολική αντιστάθμιση των διαλειπουσών ΑΠΕ και της ανομοιόμορφης κατανομής του φυσικού πλούτου· πιστεύει ότι οι περισσότερες περιοχές μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στην ανάπτυξη των ΑΠΕ· επισημαίνει ωστόσο την ανάγκη να δοθούν κίνητρα για επενδύσεις σε ΑΠΕ εκεί όπου διαθέτουν τις μεγαλύτερες δυνατότητες, με σκοπό να διασφαλισθεί η αποδοτική χρήση της δημόσιας χρηματοδότησης·

15.

σημειώνει ότι τα επίπεδα δημόσιας και πολιτικής αποδοχής των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας διαφέρει, όπως συμβαίνει και με τις περισσότερες μορφές παραγωγής ενέργειας και ενεργειακών υποδομών· διαπιστώνει ότι ποικίλλει έντονα η διαθεσιμότητα δημόσιων και ιδιωτικών χρηματοδοτικών μέσων για τη στήριξη των ΑΠΕ· τονίζει ότι ποικίλλει έντονα η διαθεσιμότητα δημόσιων και ιδιωτικών χρηματοδοτικών μέσων για τη στήριξη των ΑΠΕ, ιδίως λόγω της χρηματοπιστωτικής κρίσης που για τους επενδυτές συνεπάγεται σημαντική διάχυση κεφαλαίων· πιστεύει ότι, όταν υφίστανται δυσλειτουργίες στην αγορά ή οι παραγωγοί δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση από την αγορά, θα πρέπει να διευκολύνεται η πρόσβαση σε περισσότερο προσιτά κεφάλαια για επενδύσεις σε ΑΠΕ· καλεί την Επιτροπή να εξετάσει από κοινού με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και τους εθνικούς δημόσιους οργανισμούς τις δυνατότητες χορήγησης πόρων και καινοτόμων χρηματοδοτικών μέσων, στο πλαίσιο του τρέχοντος και μελλοντικού προϋπολογισμού της ΕΕ, στη χρηματοδότηση έργων ανανεώσιμης ενέργειας·

16.

επισημαίνει ότι, μέχρι σήμερα, ένα ποσοστό των ΑΠΕ στην αγορά ενέργειας είναι ήδη ανταγωνιστικό στην αγορά, ενώ άλλες τεχνολογίες προσεγγίζουν τις τιμές της αγοράς· συμφωνεί με την Επιτροπή ότι πρέπει να αξιοποιηθούν όλα τα διαθέσιμα, οικονομικά βιώσιμα, μέσα για την περαιτέρω προώθηση της οικονομικής ανταγωνιστικότητας των ΑΠΕ στην αγορά·

17.

πιστεύει ότι είναι αναγκαίο να καταργηθούν σταδιακά τόσο οι επιβλαβείς για τον ανταγωνισμό επιδοτήσεις όσο και οι επιδοτήσεις για τα ορυκτά καύσιμα που βλάπτουν το περιβάλλον·

18.

επισημαίνει ότι η υλοποίηση της εσωτερικής αγοράς αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί έως το 2014 και θα είναι καίριας σημασίας για την ενσωμάτωση των ΑΠΕ και θα συμβάλει με οικονομικά αποδοτικό τρόπο στην εξισορρόπηση της μεταβαλλόμενης παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας· χαιρετίζει την έκθεση της Επιτροπής σχετικά με την πρόοδο της ολοκλήρωσης της εσωτερικής αγοράς ενέργειας και την υλοποίηση της τρίτης δέσμης· καλεί την Επιτροπή να χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή της, ακόμη και την παραπομπή των κρατών μελών στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, για την όσο το δυνατόν ταχύτερη ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ενέργειας· καλεί την Επιτροπή να αντιμετωπίσει την ακατάλληλη συγκέντρωση της αγοράς που παρεμποδίζει τον ανταγωνισμό· καλεί τα κράτη μέλη να συνεχίσουν τις προσπάθειές τους για πλήρη εφαρμογή της νομοθεσίας για την εσωτερική αγορά ενέργειας, ανάπτυξη των διασυνδέσεων και εξάλειψη των ενεργειακών νησίδων και των εμποδίων·

19.

επισημαίνει ότι, σε αντιστοιχία με τις διάφορες εθνικές αγορές και τεχνολογίες, της διάφορες δυνατότητες και τα διαφορετικά επίπεδα τεχνολογίας και ωριμότητας, σήμερα συνυπάρχει ένα μεγάλο φάσμα διαφορετικών μηχανισμών ενισχύσεων υπέρ των ΑΠΕ εντός της Ένωσης· τονίζει ότι η ποικιλία αυτή επιδεινώνει τα προβλήματα για την εσωτερική αγορά ενέργειας, δημιουργώντας επί παραδείγματι αδυναμίες στο διασυνοριακό εμπόριο ηλεκτρικής ενέργειας· καλωσορίζει την καθοδήγηση της Επιτροπής σχετικά με τη μεταρρύθμιση των καθεστώτων στήριξης·

20.

επισημαίνει ότι αυτοί που θα επωφεληθούν περισσότερο από την ολοκλήρωση της αγοράς ενέργειας θα είναι οι καταναλωτές· υποστηρίζει την εκτίμηση της Επιτροπής ότι πρέπει να αξιοποιηθεί ο ανταγωνισμός και στον τομέα των ΑΠΕ σε μακροχρόνιο ορίζοντα και αφού έχουν καταστεί εμπορεύσιμες, δεδομένου ότι συνιστά το καλύτερο κίνητρο, περιορίζοντας έτσι την επέκταση της ενεργειακής φτώχειας, για την πρόοδο της καινοτομίας και τη μείωση του κόστους· υπογραμμίζει ότι το γεγονός ότι εξακολουθούν να υπάρχουν ελεγχόμενες τιμές σε επίπεδο λιανικής δεν επιτρέπει στους καταναλωτές να αξιοποιήσουν πλήρως τις επιλογές τους·

21.

σημειώνει ότι οι μηχανισμοί συνεργασίας που θεσπίστηκαν με την οδηγία 2009/28/ΕΚ για την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, έχουν αξιοποιηθεί ελάχιστα μέχρι σήμερα, ωστόσο επισημαίνει ότι επί του παρόντος σχεδιάζεται μια σειρά από καθεστώτα συνεργασίας· επισημαίνει τις διαπιστώσεις της Επιτροπής, σύμφωνα με τις οποίες η καλύτερη χρήση των υφιστάμενων δυνατοτήτων συνεργασίας θα αποφέρει σημαντικά οφέλη, όπως η ενίσχυση του εμπορίου· επικροτεί την εξαγγελία της Επιτροπής ότι θα καταρτίσει κατευθυντήριες γραμμές για τη συνεργασία εντός της ΕΕ, οι οποίες θα περιγράφουν την πρακτική εφαρμογή των δυνατοτήτων συνεργασίας, θα καθορίζουν και θα αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις που σχετίζονται με αυτές· καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι οι κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ θα εφαρμόζονται στα κράτη μέλη· επιπλέον, καλεί την Επιτροπή να συμπεριλάβει ερμηνεία του άρθρου 13 της οδηγίας 2009/28/ΕK για τις ΑΠΕ, προκειμένου να διασφαλισθεί η ορθή εφαρμογή της οδηγίας από τα κράτη μέλη και να αποφευχθεί η χρήση των διαδικασιών πιστοποίησης και αδειοδότησης από τις δημόσιες αρχές κατά τρόπο που προκαλεί στρέβλωση του ανταγωνισμού· καλεί στη συνέχεια τα κράτη μέλη να αξιοποιούν κατά περίπτωση καλύτερα τους μηχανισμούς και να εντείνουν επίσης την επικοινωνία μεταξύ τους·

22.

επιδοκιμάζει το γεγονός ότι οι μέθοδοι πρόβλεψης για τη διάθεση παραγωγικής ικανότητας αιολικής ενέργειας στις ημερήσιες αγορές έχουν βελτιωθεί επιτρέποντας την καλύτερη ενσωμάτωση της ηλεκτρικής ενέργειας από μεταβλητές ΑΠΕ· επικροτεί επίσης τους νέους κωδικούς δικτύων που απαιτούνται βάσει της 3ης δέσμης μέτρων για την εσωτερική αγορά ενέργειας που εκπονούνται επί του παρόντος από τα ενδιαφερόμενα μέρη και οι οποίοι οδηγούν σε σταθεροποιημένη συχνότητα, συμβάλλοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο στην καλύτερη ενσωμάτωση της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ·

23.

υπογραμμίζει ότι πρέπει σε όλα τα κράτη μέλη να διευκολύνουν την ενσωμάτωση των ΑΠΕ όσο το δυνατόν ταχύτερα και σταδιακά στην ευρωπαϊκή εσωτερική αγορά ενέργειας και να αναλάβουν μακροπρόθεσμα λειτουργίες και καθήκοντα σε σχέση με τη σταθερότητα του συστήματος, οι οποίες μέχρι σήμερα επιτελούνται από συμβατικές πηγές ενέργειας, σύμφωνα με τις δυνατότητες και τα εγγενή χαρακτηριστικά τους· επισημαίνει τα πολλά υποσχόμενα παραδείγματα τέτοιων αγορών στην ΕΕ· ζητεί, εν προκειμένω, να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στις θετικές και αρνητικές, άμεσες και έμμεσες συνέπειες των ΑΠΕ στον προγραμματισμό και την εφαρμογή, ιδίως σε σχέση με υφιστάμενες υποδομές όπως τα δίκτυα μεταφοράς και διανομής, καθώς και στη φύση, στη βιοποικιλότητα και στην προστασία των ειδών· ζητεί από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να ενισχύσουν την ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τις θετικές και τις αρνητικές συνέπειες των διαφόρων τεχνολογιών ΑΠΕ·

24.

καλεί την Επιτροπή να εξετάσει, με βάση ανάλυση κόστους ωφέλειας, τις υφιστάμενες περιβαλλοντικές νομοθεσίες, όπως, για παράδειγμα, η οδηγία-πλαίσιο για τα ύδατα ή η οδηγία για την προστασία των πτηνών, ως προς τις αλληλεπιδράσεις τους σε σχέση με την ανάπτυξη των ΑΠΕ·

25.

επισημαίνει ότι η παροχή ενέργειας από ΑΠΕ, δεδομένου ότι είναι περισσότερο αποκεντρωμένη, απομακρυσμένη και εξαρτώμενη από τις καιρικές συνθήκες, απαιτεί υποδομή διαφορετική από ό,τι η υφιστάμενη, η οποία αναπτύχθηκε αποκλειστικά με βάση τις συμβατικές πηγές ενέργειας· τονίζει, την ανάγκη εκσυγχρονισμού και επέκτασης του ενεργειακού δικτύου ώστε να αφομοιώσει τις αλλαγές στις τεχνολογίες παραγωγής, μεταφοράς, διανομής και εξισορρόπησης στο πλαίσιο του συνολικού ενεργειακού συστήματος· υπογραμμίζει ότι ορισμένες ανανεώσιμες μορφές ενέργειας, μπορούν να εξισορροπήσουν τις μεταβλητές πηγές ενέργειας και, ως εκ τούτου, να αντισταθμίσουν την ανάγκη για πρόσθετες υποδομές δικτύων· τονίζει ότι η ανάπτυξη της υποδομής είναι θέμα επείγον και καίριας σημασίας για την επιτυχία της ενιαίας αγοράς και την ενσωμάτωση της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές· η έγκαιρη υιοθέτηση των νομοθετικών προτάσεων της δέσμης μέτρων για τις ενεργειακές υποδομές είναι καίριας σημασίας εν προκειμένω, ιδίως για την επίσπευση της κατασκευής νέας υποδομής με διασυνοριακό αντίκτυπο· υπογραμμίζει ότι πρέπει να επιταχυνθεί η διαδικασία αδειοδότησης των έργων ενεργειακών υποδομών·

26.

επισημαίνει ότι πολλές εγκαταστάσεις ηλεκτροπαραγωγής από ανανεώσιμες πηγές δεν χρησιμοποιούνται στον βαθμό των δυνατοτήτων που προέβλεπε ο σχεδιασμός τους διότι το δίκτυο δεν μπορεί να απορροφήσει την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται κατά τον τρόπο αυτόν·

27.

επισημαίνει ότι, προκειμένου να εξασφαλίζεται η ασφάλεια του εφοδιασμού, η ανάπτυξη ΑΠΕ με μεταβλητή παραγωγή ενέργειας πρέπει να υποστηρίζεται με περαιτέρω ισχύ εξισορρόπησης, η οποία μπορεί να εξασφαλιστεί μέσω διασυνοριακού εμπορίου, ευέλικτων μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, διαχείρισης από την πλευρά της ζήτησης και αποθήκευσης της ενέργειας· ζητεί από την Επιτροπή να αξιολογήσει κατά πόσο τίθεται ζήτημα ικανότητας παραγωγής στην ΕΕ και να προσδιορίσει τη σταθερή ικανότητα παραγωγής που μπορούν να παράσχουν οι μεταβλητές ΑΠΕ σε ένα ολοκληρωμένο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ, καθώς και τις δυνητικά θετικές επιπτώσεις στην επάρκεια της ηλεκτροπαραγωγής· συμφωνεί με την ανάλυση της Επιτροπής σύμφωνα με την οποία η δημιουργία εφεδρικής ικανότητας παραγωγής θα είχε σημαντικό κόστος και θα στρέβλωνε το μήνυμα των τιμών σε κλίμακα· επισημαίνει ότι διογκώνεται ολοένα η απαίτηση ενός σταθερού πολιτικού πλαισίου για την οικονομική διασφάλιση των εν λόγω αποθεμάτων καθώς και υπηρεσιών συστήματος και εξισορρόπησης· απορρίπτει τον έννοια του ανταγωνισμού ως προς τις επιδοτήσεις μεταξύ ενεργειακών πηγών και ζητεί να σχεδιαστεί η αγορά ενέργειας κατά τρόπο που να προσανατολίζεται σε μακροπρόθεσμους στόχους της Ένωσης στον τομέα της πολιτικής για την ενέργεια και το κλίμα, και να διευκολύνει την ενσωμάτωση των τεχνολογιών ΑΠΕ, που έχουν καταστεί εμπορεύσιμες, στην εσωτερική αγορά ενέργειας αλλά αναγνωρίζει ότι, ιστορικά, οι κρατικές ενισχύσεις ήταν αναγκαίες για την ανάπτυξη όλων των ενεργειακών πηγών·

28.

τονίζει τη σημασία της οικονομικά αποδοτικής αξιοποίησης των ανανεώσιμων μορφών ενέργειας ενός υπερδικτύου και του παράκτιου δικτύου της Βορείου Θάλασσας· επισημαίνει σε αυτό το πλαίσιο τη σημασία της Πρωτοβουλίας των παράκτιων χωρών της Βόρειας Θάλασσας για Υπεράκτιο Σύστημα (NSCOGI) δεδομένου ότι έχουν ανακοινωθεί έργα ηλεκτροπαραγωγής από αιολική ενέργεια ισχύος άνω των 140 GW· ζητεί από τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να προωθήσουν περαιτέρω την NSCOGI·

29.

υπενθυμίζει ότι οι επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το ήμισυ του συνόλου των επενδύσεων σε νέες μορφές ηλεκτροπαραγωγής κατά την τελευταία δεκαετία και ότι θα συνεχίσουν να αυξάνονται· τονίζει ότι αν οι ΑΠΕ αποτελέσουν υψηλό ποσοστό επί του ενεργειακού μείγματος, η υφιστάμενη υποδομή δικτύου θα αντιμετωπίσει τεράστιες προκλήσεις για τις υφιστάμενες υποδομές και ότι για την αντιμετώπιση των προκλήσεων αυτών θα χρειαστούν επενδύσεις· επισημαίνει ότι σε ορισμένα κράτη μέλη, στα οποία η αυξημένη τροφοδοσία με ενέργεια από ΑΠΕ δεν συνοδεύτηκε από την ταυτόχρονη επέκταση των ενεργειακών υποδομών, περιορίζεται σημαντικά η ενεργειακή ασφάλεια· υπογραμμίζει ότι, σύμφωνα με το δίκτυο ENTSO-E, σημαντικά τμήματα της συνολικής συμφόρησης σε ευρωπαϊκά ενεργειακά δίκτυα συνδέονται με την τροφοδοσία από ΑΠΕ· τονίζει τη σημασία της εφαρμογής νέων προσεγγίσεων για την αντιμετώπιση των σημείων συμφόρησης στα δίκτυα διανομής, οι οποίες δεν συνεπάγονται πάντα την επέκταση και την ενίσχυση του δικτύου· πιστεύει ότι η αναβάθμιση των ευρωπαϊκών δικτύων έχει καταστεί αναγκαία κυρίως λόγω της δημιουργίας μιας ενιαίας αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και της ανάγκης για αυξημένη ασφάλεια κατά τον εφοδιασμό καθώς και ότι τα οφέλη της αναβάθμισης του ευρωπαϊκού δικτύου θα αντισταθμίσουν το κόστος καθιστώντας μακράν πιο αποτελεσματική τη λειτουργία του συστήματος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ· ζητεί από τους διαχειριστές συστημάτων διανομής να αναπροσαρμόσουν τις πολιτικές που ακολουθούν για την ανάπτυξη του συστήματος ώστε να μπορέσουν να ενσωματώσουν τις ικανότητες παραγωγής από ΑΠΕ διασφαλίζοντας παράλληλα την ασφάλεια του εφοδιασμού και να ενισχύσουν τη συνεργασία με τους φορείς εκμετάλλευσης του συστήματος διανομής·

30.

επισημαίνει ότι πολλές από τις καλύτερες και πλέον ανταγωνιστικές τοποθεσίες για ΑΠΕ στην ΕΕ βρίσκονται συχνά σε σημαντική γεωγραφική απόσταση από τα κέντρα κατανάλωσης, γεγονός που σημαίνει ότι οι εν λόγω τοποθεσίες μπορούν να αξιοποιηθούν μόνο με την επέκταση των δικτύων μεταφοράς και διανομής και την ενίσχυση της διασυνοριακής συνεργασίας· σημειώνει επίσης τα πλεονεκτήματα της αποκεντρωμένης παροχής ανανεώσιμης ενεργείας πλησίον των κέντρων κατανάλωσης· τονίζει ότι αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του κόστους, σε μείωση της ανάγκης επέκτασης του δικτύου και αποφυγή των συμφορήσεων εφόσον εξασφαλιστεί επαρκής υποδομή· υπογραμμίζει ότι η Επιτροπή θα πρέπει να αναπτύξει κατάλληλα εργαλεία μοντελοποίησης για τον προσδιορισμό του βέλτιστου συνδυασμού αποκεντρωμένων, μεγάλης κλίμακας μονάδων ηλεκτροπαραγωγής και εγκαταστάσεων σε επίπεδο διανομής· επισημαίνει την οικονομική αποδοτικότητα μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης για το σύστημα ενέργειας, η οποία θα λαμβάνει υπόψη τόσο τη ζήτηση όσο και την προσφορά θέρμανσης και ηλεκτρικής ενέργειας· επισημαίνει τις δυνατότητες που προσφέρει η πολύ μικρής κλίμακας παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας, όπως η γεωθερμική θέρμανση και η ηλιακή ενέργεια σύμφωνα με την ανακοίνωση της Επιτροπής·

31.

επισημαίνει ότι η ανεπαρκής ικανότητα των δικτύων και των εγκαταστάσεων αποθήκευσης και η έλλειψη συνεργασίας μεταξύ των φορέων εκμετάλλευσης του συστήματος μεταφοράς μπορεί να προκαλέσουν ασυντόνιστες διασυνοριακές ροές ενέργειας σε άλλα κράτη μέλη (loop flows) και μπορούν να δημιουργήσουν σοβαρές επείγουσες καταστάσεις σε άλλα κράτη μέλη, με αποτέλεσμα να απαιτηθούν αυξημένες επεμβάσεις στο φορτίο των εν λόγω κρατών ώστε να διαφυλαχθεί η ενεργειακή ασφάλεια, σε περίπτωση που η ανάπτυξη δεν έχει συνοδευτεί από την απαραίτητη επέκταση του δικτύου (π.χ έλεγχος θερμοκρασίας γραμμής) και ανάπτυξη του δικτύου στα εν λόγω κράτη μέλη· εκφράζει την ανησυχία του σχετικά με την κατάσταση της ανάπτυξης και συντήρησης των υποδομών δικτύου στα κράτη μέλη· καλεί τα κράτη μέλη να πιέσουν όσο το δυνατόν περισσότερο την επέκταση των δικτύων μεταφοράς και διανομής και να προαγάγουν την ενισχυμένη συνεργασία των φορέων εκμετάλλευσης των δικτύων μεταφοράς·

32.

υπογραμμίζει τις δυνατότητες που προσφέρουν τα έξυπνα δίκτυα, τα εργαλεία διαχείρισης από την πλευρά της ζήτησης και οι τεχνολογίες αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας για την ένταξη των ΑΠΕ στον ενεργειακό εφοδιασμό αφενός για να διευκολύνει την βέλτιστη δυνατή η ενσωμάτωση των ΑΠΕ ηλεκτρικής ενέργειας όσο και για να αποκαταστήσει τις διακυμάνσεις δικτύου· υπενθυμίζει ότι απαιτείται επειγόντως περαιτέρω έρευνα και ανάπτυξη σχετικά με την αποθήκευση ενέργειας, μεταξύ άλλων μέσω της συνεργασίας με σταθμούς αποθήκευσης ενέργειας με άντληση· επισημαίνει ότι ιδίως τα μέσα αποθήκευσης με μεταβαλλόμενη ταχύτητα χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης, διότι επιτρέπουν μεγαλύτερη ευελιξία κατά τη ρύθμιση της ταχύτητας αποθήκευσης και, συνεπώς, διευκολύνουν την ταχύτερη και περισσότερο στοχευμένη ενεργοποίηση· καλεί τα κράτη μέλη να αποφύγουν τη διπλή φορολόγηση των φορέων αποθήκευσης ενέργειας·

33.

θεωρεί ότι είναι αναγκαία η δημιουργία διασυνοριακών αγορών για υπηρεσίες δικτύου στον τομέα της ενέργειας εξισορρόπησης, και η ταχεία επέκταση του ευρωπαϊκού δικτύου μεταφοράς σε σχέση με τη διασυνοριακή ολοκλήρωση της αποθήκευσης υδροηλεκτρικής ενέργειας, ιδίως στη Σκανδιναβία, τις Άλπεις και τα Πυρηναία·

34.

υπογραμμίζει ότι για την προβλεπόμενη ανάπτυξη των ΑΠΕ, ιδίως η υδροηλεκτρική ενέργεια πρέπει να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο, κυρίως για την αντιστάθμιση της αυξανόμενης ασταθούς παραγωγής ΑΠΕ, καθώς και για την επίλυση του ζητήματος της αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας με χρήση αντλησιοταμιευτήρων· τονίζει ότι, ως εκ τούτου, τα δεδομένα δυναμικά ανάπτυξης της παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας και των αντλησιοταμιευτήρων στην ΕΕ, πρέπει να αξιοποιηθούν στο έπακρο·

35.

αναγνωρίζει ότι η υποδομή φυσικού αερίου θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της ανανεώσιμης ενέργειας στην Ευρώπη· επισημαίνει ότι το βιοαέριο, ως ανανεώσιμη μορφή ενέργειας, μπορεί επί του παρόντος να διοχετευθεί με ευκολία, όπως και το βιομεθάνιο, στην υφιστάμενη υποδομή δικτύου αερίου και ότι οι νέες τεχνολογίες όπως η ενέργεια από υδρογόνο και η ενέργεια από αέριο, θα αποκομίσουν περισσότερα οφέλη στο πλαίσιο της μελλοντικής οικονομίας χαμηλών εκπομπών άνθρακα, αξιοποιώντας τις υφιστάμενες και τις νέες υποδομές που πρέπει να προωθηθούν και να αναπτυχθούν·

36.

υποστηρίζει ότι οι ΑΠΕ θα συμβάλουν στο μέλλον στη διαχείριση της προσφοράς και ζήτησης ενεργείας και θα καταστήσουν τους καταναλωτές πιο ενεργούς στην αγορά αυτή· καλεί την Επιτροπή να υποβάλει σύντομα προτάσεις για την ανάπτυξη, την προώθηση και την τυποποίηση ευφυών δικτύων και μετρητών ηλεκτρικής ενέργειας, ενισχύοντας τις πιθανές συνέργειες όσον αφορά την αξιοποίηση, την ανάπτυξη και τη συντήρηση στον τομέα των τηλεπικοινωνιών και στα ενεργειακά δίκτυα· ζητεί από την Επιτροπή να στηρίξει ιδιαίτερα την έρευνα και ανάπτυξη στον εν λόγω τομέα· τονίζει ότι εκτός από την ασφάλεια του προγραμματισμού από πλευράς προσφοράς, σημαντικό ρόλο πρέπει να διαδραματίζουν επίσης τόσο η ασφάλεια σχεδιασμού από πλευράς παρόχου όσο και η αποδοχή από τους καταναλωτές, οι οποίοι πρέπει να είναι οι κύριοι δικαιούχοι των ευφυών μετρητών, ενώ παράλληλα πρέπει να γίνονται σεβαστά τα δικαιώματά τους όσον αφορά την προστασία των δεδομένων, σύμφωνα με την νέα οδηγία περί προστασίας των δεδομένων· παροτρύνει την Επιτροπή να αξιολογήσει προσεκτικά τις εθνικές αναλύσεις κόστους ωφέλειας της εξάπλωσης των ευφυών μετρητών και ιδίως την αξιολόγηση του αντικτύπου τους στις διάφορες ομάδες καταναλωτών· αναγνωρίζει ότι η επιλογή και η δέσμευση του καταναλωτή αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για τη επιτυχή εξάπλωση των ευφυών μετρητών·

37.

σημειώνει ότι ο τομέας ΤΠΕ, ως σημαντικός καταναλωτής ηλεκτρικής ενέργειας με κέντρα δεδομένων στην ΕΕ που καταναλώνουν το 1,5 % της συνολικής ενέργειας και λόγω του ότι οι καταναλωτές καθίστανται ολοένα και περισσότερο ενήμεροι για το αποτύπωμα άνθρακα της ΤΠ και των υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους που χρησιμοποιούν, μπορούν να λειτουργήσουν ως πρότυπο για την ενεργειακή αποδοτικότητα και την προώθηση των ΑΠΕ·

38.

τονίζει ότι σε ορισμένες περιοχές, ιδίως σε μικρές κοινότητες και νησιά, η εγκατάσταση ανεμογεννητριών και φωτοβολταϊκών συλλεκτών έχει προκαλέσει τις αντιδράσεις των πολιτών· υπογραμμίζει ότι οι ανεμογεννήτριες και οι φωτοβολταϊκοί συλλέκτες θεωρείται ότι έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στον τουριστικό κλάδο καθώς και στο τοπίο της υπαίθρου/των νησιών·

39.

τονίζει ότι στις περιπτώσεις όπου οι ίδιοι οι πολίτες παράγουν ανανεώσιμη ηλεκτρική ενέργεια βάσει συνεταιριστικών ή κοινοτικών καθεστώτων· παρατηρείται μεγαλύτερη κοινωνική αποδοχή, η οποία μειώνει τον χρόνο προγραμματισμού για την εφαρμογή και την προώθηση της καλύτερης δημόσιας κατανόησης της ενεργειακής μετάβασης από τους πολίτες·

40.

τονίζει ότι η περαιτέρω ανάπτυξη των ΑΠΕ και η οικοδόμηση όλων των άλλων εγκαταστάσεων και υποδομών παραγωγής ενέργειας, θα προκαλέσει αλλαγές στο φυσικό τοπίο της Ευρώπης· επιμένει ότι η περαιτέρω ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας δεν θα προκαλέσει οικολογική βλάβη, συμπεριλαμβανομένων των περιοχών Natura 2000, και δεν θα μεταβάλει μόνιμα το προστατευμένο τοπίο· επισημαίνει ότι η κοινωνική αποδοχή των ΑΠΕ μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από διαφανείς και συντονισμένες διαδικασίες χωροταξίας, δημοσίων έργων και αδειοδοτήσεων στο πλαίσιο υποχρεωτικών και έγκαιρων δημόσιων διαβουλεύσεων με τη συμμετοχή όλων των φορέων εξαρχής, συμπεριλαμβανομένου και του τοπικού επιπέδου· επισημαίνει ότι η συμμετοχή των πολιτών και των ενδιαφερόμενων φορέων, όπως των συνεταιρισμών, μπορεί να συμβάλει στο να κερδηθεί η δημόσια υποστήριξη, όπως και εν δυνάμει οφέλη για τις τοπικές οικονομίες μπορεί να προκύψουν και από την επικοινωνία·

41.

θεωρεί ότι υπάρχει ανάγκη για περαιτέρω δράση προκειμένου να αυξηθεί η κοινωνική αποδοχή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας· επισημαίνει ωστόσο ότι η αποτελεσματική δράση σε αυτόν τον τομέα συνίσταται στην ανάπτυξη μιας ολιστικής προσέγγισης για τον παραγωγό-καταναλωτή, ο οποίος θα είναι σε θέση να διαχειρίζεται συνειδητά τη διαδικασία κατανάλωσης ενέργειας·

42.

αναγνωρίζει τη σημασία των ΑΠΕ μικρής κλίμακας για την αύξηση του μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας· αναγνωρίζει ότι η αξιοποίηση των ΑΠΕ μικρής κλίμακας είναι μια ευκαιρία για τα μεμονωμένα νοικοκυριά, τους βιομηχανικούς κλάδους και τις κοινότητες να καταστούν παραγωγοί ενέργειας, ανακαλύπτοντας έτσι αποδοτικούς τρόπους παραγωγής και κατανάλωσης ενέργειας· τονίζει τη σημασία της παραγωγής πολύ μικρής κλίμακας για την αύξηση της ενεργειακής αποδοτικότητας· τονίζει ότι η αξιοποίηση των ΑΠΕ μικρής κλίμακας μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική μείωση των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας και στη δημιουργία νέων επιχειρηματικών μοντέλων και θέσεων εργασίας·

43.

επισημαίνει σε αυτό το πλαίσιο τη σημασία της παρότρυνσης των τοπικών συνεταιρισμών ανανεώσιμης ενέργειας να αυξήσουν τη συμμετοχή των πολιτών, της αύξησης της προσβασιμότητας της ανανεώσιμης ενέργειας και της πραγματοποίησης επενδύσεων·

44.

τονίζει ότι ένας έξυπνος συνδυασμός ΑΠΕ μικρής κλίμακας, αποθήκευσης, διαχείρισης από την πλευρά της ζήτησης και ενεργειακής απόδοσης μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη μειωμένη χρήση των τοπικών δικτύων κατά τις ώρες αιχμής, μειώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο το συνολικό κόστος επένδυσης για τους διαχειριστές συστημάτων διανομής·

45.

επισημαίνει ότι προϋπόθεση της αποδοτικής τοπικής κατανάλωσης και παραγωγής ενέργειας, τόσο για τους παραγωγούς-καταναλωτές όσο και για το δίκτυο διανομής, είναι η εξάπλωση των ευφυών μετρητών και γενικότερα των έξυπνων δικτύων·

46.

επικροτεί τη δήλωση της Επιτροπής ότι θα εκδώσει ανακοίνωση για τις τεχνολογίες και την καινοτομία στον τομέα της ενέργειας με έμφαση στην παραγωγή πολύ μικρής κλίμακας·

47.

θεωρεί ότι η περιφερειακή πολιτική της ΕΕ καλείται να διαδραματίσει καίριο ρόλο στην προώθηση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και στην ενεργειακή απόδοση σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς επίσης και στον τομέα των υπηρεσιών ηλεκτρικής ενέργειας και των υπηρεσιών μεταφοράς ενέργειας· χαιρετίζει το γεγονός ότι η συμβολή της πολιτικής συνοχής και της περιφερειακής πολιτικής στην προώθηση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας συνεχίζει να αυξάνεται σταδιακά με στόχο οι ΑΠΕ να συμβάλλουν πλήρως στους στόχους της διασφάλισης της ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ και οι ενεργειακοί στόχοι της ΕΕ να εφαρμόζονται σε ολόκληρη την ΕΕ· θεωρεί εξαιρετικά σημαντικό ο προσανατολισμός της ευρωπαϊκής πολιτικής να εξασφαλίζει επαρκές ποσοστό χρηματοδότησης την προσεχή περίοδο 2014-2020·

48.

στηρίζει την πολυμερή διακυβέρνηση και την αποκεντρωμένη προσέγγιση της ενεργειακής πολιτικής και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, που πρέπει να περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, το Σύμφωνο των Δημάρχων και η περαιτέρω ανάπτυξη της πρωτοβουλίας για τις Έξυπνες Πόλεις, καθώς και η προώθηση βέλτιστων λύσεων σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο μέσω ενημερωτικών εκστρατειών·

49.

παρατηρεί ότι η γεωργία και η ύπαιθρος έχουν την δυνατότητα να παράσχουν σημαντικό ποσοστό της παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας και εκτιμά, ως εκ τούτου, ότι η νέα πολιτική για τη γεωργία και την ανάπτυξη της υπαίθρου οφείλει να προάγει την παραγωγή ανανεώσιμων μορφών ενέργειας·

50.

αντιλαμβάνεται τη σημασία που έχει η προαγωγή και η ενθάρρυνση της ανάπτυξης πηγών εναλλακτικής ενέργειας εντός των αγροκτημάτων, ιδίως σε μικρή κλίμακα, καθώς και η διάδοση των σχετικών μεθόδων σε γεωργούς και καταναλωτές εξίσου·

51.

επισημαίνει τη συμβολή που θα έχει ενδεχομένως η συνεργασία μεταξύ γεωργών στην προσπάθεια να είναι θετικός ο απολογισμός της πολιτικής για την προαγωγή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας·

52.

καλεί την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων να συστήσει κεφάλαια ανανέωσης μέσω χρηματοπιστωτικών διαμεσολαβητών για την παροχή των αναγκαίων κεφαλαίων εκκίνησης, καθώς και τεχνικής υποστήριξης, για έργα παραγωγής ηλεκτρισμού και θέρμανσης, πολύ μικρής και μικρής κλίμακας, εντός των γεωργικών εκμεταλλεύσεων αλλά κοινοτικής ιδιοκτησίας, από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τα κέρδη των οποίων μπορούν να επανεπενδυθούν σε πρόσθετα έργα·

53.

υπενθυμίζει ότι το εμπορικό έλλειμμα της ΕΕ που οφείλεται σε εισαγωγές ορυκτών καυσίμων αναμένεται να αυξηθεί τα επόμενα χρόνια, και ότι η εξάρτηση από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα συνεπάγεται ολοένα αυξανόμενους πολιτικούς, οικονομικούς και περιβαλλοντικούς κινδύνους· υπογραμμίζει σχετικά τον ρόλο των εγχώριων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας όσον αφορά την ασφάλεια του εφοδιασμού και την επαναποκατάσταση θετικού εμπορικού ισοζυγίου με τις χώρες εξαγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου και τονίζει, ως εκ τούτου, ότι οι πηγές αυτές πρέπει να διαδραματίσουν σπουδαιότερο ρόλο στην επίτευξη της ενεργειακής ασφάλειας στην ΕΕ·

54.

γνωρίζει ότι οι παγκόσμιες αγορές ΑΠΕ αναπτύσσονται, με θετικά αποτελέσματα στην ευρωπαϊκή βιομηχανία, τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης, τις τιμές και την περαιτέρω ανάπτυξη των υφιστάμενων και νέων τεχνολογιών παγκοσμίως και στην ΕΕ, εφόσον το πολιτικό και κανονιστικό πλαίσιο της ΕΕ παρέχει τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις ΑΠΕ και καθαρής τεχνολογίας που έχουν την έδρα τους στην ΕΕ να διατηρούν το ανταγωνιστικό τους πλεονέκτημα έναντι των αντίστοιχων επιχειρήσεων παγκοσμίως· αναγνωρίζει τις χώρες που δεν είναι μέλη του ΟΟΣΑ ως σημαντικούς εμπορικούς εταίρους για το μέλλον δεδομένου ότι διαθέτουν σημαντικό δυναμικό ΑΠΕ·

55.

τονίζει ότι οι στρεβλώσεις του ανταγωνισμού στην αγορά δεν είναι αποδεκτές, καθώς μόνο ο θεμιτός ανταγωνισμός εξασφαλίζει διαχρονικά στην ΕΕ ένα εύλογο επίπεδο τιμών για τις τεχνολογίες στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας· καλεί την Επιτροπή να ολοκληρώσει τάχιστα τις τρέχουσες διαδικασίες για τις αθέμιτες πρακτικές· τονίζει ότι οι ελεύθερες και ανοιχτές παγκόσμιες αγορές προσφέρουν τις καλύτερες προϋποθέσεις για την ανάπτυξη των ΑΠΕ· υπογραμμίζει ότι πρέπει να προχωρήσει περισσότερο η άρση των φραγμών στο εμπόριο· καλεί την Επιτροπή να μην θέσει νέους φραγμούς στο εμπόριο για έτοιμα προϊόντα ή συστατικά τεχνολογιών που χρησιμοποιούνται για ΑΠΕ· καλεί την Επιτροπή να βοηθήσει τις εταιρείες της ΕΕ σε όλα τα επίπεδα της αλυσίδας εφοδιασμού να αποκτήσουν πρόσβαση στις αγορές εκτός ΕΕ καθώς και να αντιμετωπίσουν τις εικαζόμενες στρεβλώσεις στον τομέα του εμπορίου, συμπεριλαμβανομένων των παράνομων κρατικών ενισχύσεων·

56.

παροτρύνει την Επιτροπή επίσης να παρακολουθεί ενεργά τη χρήση αδικαιολόγητων μη δασμολογικών φραγμών, επιδοτήσεων και μέτρων ντάμπινγκ από τους εμπορικούς εταίρους της ΕΕ στον τομέα αυτό·

57.

καλεί την Επιτροπή να λάβει υπόψη τη συμφωνία του ΠΟΕ για τις τεχνολογίες των πληροφοριών και να διερευνήσει τις δυνατότητες δρομολόγησης μιας συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών στον τομέα της περιβαλλοντικής τεχνολογίας, που θα θεσπίζει εμπόριο χωρίς δασμούς για τα προϊόντα περιβαλλοντικής τεχνολογίας·

58.

τονίζει ότι η στρατηγική αυτή θα έπρεπε επίσης να ενθαρρύνει τη διευκόλυνση του εμπορίου προκειμένου να στηρίζονται οι προσπάθειες των αναπτυσσόμενων χωρών στον συγκεκριμένο τομέα και να είναι εφικτή η χρήση των ανανεώσιμων πηγών ως εμπορικών αγαθών·

59.

τονίζει ότι το εμπόριο καλείται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι η παραγωγή και η χρηματοδότηση ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές είναι βιώσιμη· υπενθυμίζει ότι η εισαγόμενη βιοενέργεια και τα αγροκαύσιμα πρέπει να πληρούν τα ενωσιακά κριτήρια βιωσιμότητας τα οποία θα πρέπει να προσδιορίζονται επακριβώς· ενθαρρύνει, προς τούτο, την Επιτροπή να καθιερώσει ως πρόσθετο κριτήριο την έμμεση χρήση της γης· συνιστά να περιέχουν οι εμπορικές συμφωνίες διατάξεις για την αντιμετώπιση των ζητημάτων της αποδάσωσης και της υποβάθμισης των δασών και να παρέχουν κίνητρα για τη χρηστή διαχείριση της γης και των υδάτινων πόρων· ενθαρρύνει την Επιτροπή να συνεχίσει τις διαπραγματεύσεις για εθελοντικές συμφωνίες συνεργασίας (VPA) με τις ενδιαφερόμενες τρίτες χώρες για την απαγόρευση της παράνομης υλοτομίας·

60.

υπογραμμίζει την ανάγκη για στενότερη συνεργασία στον τομέα της ενεργειακής πολιτικής, όπου περιλαμβάνεται και ο κλάδος των ανανεώσιμων πηγών ενεργείας, με τις γειτονικές χώρες, καθώς και την ανάγκη εκμετάλλευσης των εμπορικών δυνατοτήτων στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα· επισημαίνει την ανάγκη ύπαρξης της αναγκαίας υποδομής που διευκολύνει τη συνεργασία, τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και με γειτονικές χώρες· επισημαίνει ότι η συνεργασία στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών πρέπει να ενσωματώνει τους αντίστοιχους στόχους πολιτικής της ΕΕ· τονίζει ότι, ειδικότερα, στην περιοχή της Μεσογείου προσφέρονται μεγάλες ευκαιρίες για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ· υπενθυμίζει τις δυνατότητες που προσφέρουν έργα όπως τα Desertec, Medgrid και Ήλιος, καθώς και η περαιτέρω ανάπτυξη της υδροηλεκτρικής ενέργειας στη Νορβηγία και την Ελβετία· επισημαίνει την ανάγκη για σημαντική τοπική προστιθέμενη αξία για αυτά τα μεγάλα έργα που αφορούν ΑΠΕ·

61.

επισημαίνει ότι η διεθνής συνεργασία πρέπει να βασίζεται σε υγιές ρυθμιστικό πλαίσιο και στο κεκτημένο της Ένωσης σχετικά με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως στο υφιστάμενο πλαίσιο της Ενεργειακής Κοινότητας, προκειμένου να είναι περισσότερο σταθερή και αξιόπιστη·

62.

ζητεί συντονισμένη δράση με άλλες ηγεμονικές δυνάμεις στον τομέα της τεχνολογίας (ΗΠΑ και Ιαπωνία) προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι αναδυόμενες προκλήσεις, όπως η έλλειψη πρώτων υλών και σπάνιων γαιών, που επηρεάζουν την αξιοποίηση των τεχνολογιών για ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές·

63.

τονίζει ότι η ΕΕ πρέπει να αναπτύξει στενή επιστημονική συνεργασία και σαφή πολιτική για συνεργασία στους τομείς της έρευνας και της καινοτομίας με διεθνείς εταίρους στον τομέα των ΑΠΕ, ιδίως με τις χώρες BRICS·

64.

επισημαίνει ότι η Ευρώπη πρέπει να καταβάλει προσπάθειες στο πλαίσιο των βιομηχανικών της ικανοτήτων και των ικανοτήτων της στον τομέα Ε&Α εάν θέλει να διατηρήσει τον ηγετικό της ρόλο από τεχνολογική άποψη στον τομέα των ΑΠΕ· υπογραμμίζει την ανάγκη προώθησης ενός ανταγωνιστικού περιβάλλοντος για τη λειτουργία και τη διεθνοποίηση των ΜΜΕ και καταβολής προσπαθειών για μείωση των γραφειοκρατικών εμποδίων· υπογραμμίζει ότι μόνο η καινοτομία μέσω της έρευνας και της ανάπτυξης μπορεί να διασφαλίσει την ευρωπαϊκή τεχνολογική υπεροχή στις αγορές για τεχνολογίες ΑΠΕ· επισημαίνει ότι οι ιδιώτες επενδυτές έχουν ανάγκη από ασφάλεια· καλεί την Επιτροπή να χαράξει βιομηχανική στρατηγική για τις τεχνολογίες ενέργειας, όπου περιλαμβάνονται ιδιαίτερα οι τεχνολογίες για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ώστε να διασφαλίσει την ηγετική θέση της ΕΕ στις ενεργειακές τεχνολογίες και ιδίως στη διατήρηση της πρωτοκαθεδρίας στον τομέα των ανανεώσιμων μορφών ενέργειας·

65.

υπογραμμίζει τη βιομηχανική υπεροχή της ΕΕ όσον αφορά τις χερσαίες αιολικές τεχνολογίες και τις μεγάλες δυνατότητες της ευρωπαϊκής υπεράκτιας αιολικής βιομηχανίας για την επανεκβιομηχάνιση των κρατών μελών που συνορεύουν με τη Βαλτική και τη Βόρειο Θάλασσα·

66.

τονίζει ότι τα εκπαιδευτικά ιδρύματα που είναι ικανά να παράξουν ειδικευμένο εργατικό δυναμικό και την επόμενη γενιά επιστημόνων και εφευρετών στον τομέα των τεχνολογιών ΑΠΕ αποτελούν βασική προτεραιότητα· εν προκειμένω, υπενθυμίζει τον σημαντικό ρόλο του προγράμματος «Ορίζοντας 2020» και του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Καινοτομίας και Τεχνολογίας στη γεφύρωση του κενού μεταξύ εκπαίδευσης, έρευνας και εφαρμογής στον τομέα ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές·

67.

αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στη συνεργασία μεταξύ των ευρωπαϊκών μηχανισμών κατοχύρωσης διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας στον τομέα των ΑΠΕ, προκειμένου να διευκολυνθεί η πρόσβαση σε πολύτιμη διανοητική ιδιοκτησία που παραμένει αναξιοποίητη· επισημαίνει την ανάγκη δραστηριοποίησης του ευρωπαϊκού διπλώματος ευρεσιτεχνίας κατά προτεραιότητα στον τομέα των ΑΠΕ·

68.

πιστεύει ότι η στοχευμένη Ε&Α με χρήση των υφιστάμενων μέσων πρέπει να καταστεί αποτελεσματικότερη και εκφράζει την ανησυχία του για το γεγονός ότι η έρευνα και η ανάπτυξη παραμελήθηκαν σε ορισμένους τομείς του κλάδου των ΑΠΕ, γεγονός που προκάλεσε δυσκολίες κατά την εμπορευματοποίησή τους· τονίζει την ανάγκη επενδύσεων στην περαιτέρω ανάπτυξη αναδυόμενων και υφισταμένων τεχνολογιών καθώς και η ολοκλήρωση των συστημάτων μεταφορών και ενέργειας, με στόχο τη διατήρηση ή την επίτευξη ανταγωνιστικότητας και προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι υφιστάμενες τεχνολογίες θα παραμείνουν βιώσιμες καθ’ όλον τον κύκλο ζωής τους· επισημαίνει τις επενδύσεις σε Ε&Α στον τομέα της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, ιδίως στον τομέα της ικανότητας παραγωγής ενέργειας, της απόδοσης και της μείωσης του χωροταξικού αποτυπώματος·

69.

ζητεί από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να επενδύσουν στην έρευνα που βασίζεται στη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με βιομηχανικές εφαρμογές, για παράδειγμα στον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας·

70.

επικροτεί την εξαγγελία της Επιτροπής ότι θα εκδώσει το 2013 ανακοίνωση σχετικά με την πολιτική για την ενεργειακή τεχνολογία· καλεί την Επιτροπή, κατά την εφαρμογή των αντίστοιχων τμημάτων του στρατηγικού σχεδίου ενεργειακής τεχνολογίας (ΣΕΤ) να εστιάσει στις τεχνολογίες που βελτιώνουν την ανταγωνιστικότητα των ανανεώσιμων πηγών ενεργείας και την ενσωμάτωσή τους στο ενεργειακό σύστημα, όπως τη διαχείριση δικτύου, τις τεχνολογίες αποθήκευσης ή τις ανανεώσιμες πηγές στον τομέα της θέρμανσης και ψύξης, χωρίς όμως διακρίσεις σε βάρος των αποδεδειγμένα νέων τεχνολογιών ΑΠΕ που χρησιμοποιούνται επί σειρά ετών·

71.

υπογραμμίζει ότι η έρευνα έχει καίρια σημασία για την ανάπτυξη και τον οικονομικά προσιτό χαρακτήρα των νέων και καθαρών τεχνολογιών· πιστεύει ότι το σχέδιο ΣΕΤ μπορεί να συμβάλει σε σημαντικό βαθμό στο να καταστούν προσιτές και ανταγωνιστικές οι τεχνολογίες που αφορούν την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές·

72.

τονίζει ότι τα κράτη μέλη χρησιμοποιούν σήμερα ένα ευρύ φάσμα συστημάτων προώθησης· υπογραμμίζει ότι η εν λόγω στήριξη έχει προκαλέσει υγιή ανάπτυξη, ιδίως όταν τα σχέδια στήριξης έχουν σχεδιαστεί επαρκώς, υπογραμμίζει ότι η εν λόγω στήριξη έχει προκαλέσει έντονη ανάπτυξη, ωστόσο ορισμένα από τα συστήματα ενίσχυσης ήταν κακοσχεδιασμένα και δεν αποδείχτηκαν αρκετά ευέλικτα, ώστε να προσαρμοστούν στο μειούμενο κόστος ορισμένων τεχνολογιών και απέκτησαν ενίοτε υπερβάλλουσες ικανότητες, οι οποίες επιβαρύνουν ενίοτε οικονομικά τους καταναλωτές σε σημαντικό βαθμό· με ικανοποίηση επισημαίνει ότι χάρη στις εν λόγω επιδοτήσεις, οι ΑΠΕ στάθηκε μέχρι σήμερα δυνατόν να καταστούν ανταγωνιστικές σε σύγκριση με τις συμβατικές πηγές παραγωγής ενέργειας μόνο σε επιμέρους τομείς, επί παραδείγματι, σε προνομιακές γεωγραφικές θέσεις, όταν υπάρχει καλή πρόσβαση σε κεφάλαιο και η χαμηλότερη δυνατή διοικητική επιβάρυνση, ή με οικονομίες κλίμακας·

73.

τονίζει ότι σε ορισμένα κράτη μέλη οι τιμές του ρεύματος για τους τελικούς καταναλωτές και τη βιομηχανία είναι συγκριτικά υψηλές λόγω παραγόντων, όπως οι αυξανόμενες τιμές των ορυκτών καυσίμων και η κρατική επιρροή· υπενθυμίζει ότι το 2010 το 22 % των νοικοκυριών της ΕΕ ανησυχούσαν ότι δεν θα μπορούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς ρεύματός τους, και θεωρεί ότι η κατάσταση θα πρέπει στο μεταξύ να έχει επιδεινωθεί· τονίζει ότι η ενεργεία πρέπει να είναι προσιτή σε όλους και δεν πρέπει να πληγεί η ικανότητα ανταγωνισμού της βιομηχανίας· καλεί τα κράτη μέλη να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα για να εξασφαλίσουν ότι οι καταναλωτές χαμηλού εισοδήματος προστατεύονται αποτελεσματικά, αυξάνοντας τη συνειδητοποίηση του κοινού στις δυνατότητες των μέτρων για ενεργειακή οικονομία και αποδοτικότητα· συμπληρώνει επίσης ότι η μείωση των τιμών χονδρικής πρέπει να είναι προς όφελος των καταναλωτών·

74.

προειδοποιεί ότι οι υπερβολικά υψηλές επιδοτήσεις μέσω υπερβολικά υψηλών αποζημιώσεων ενδέχεται να υπονομεύσουν την τεχνολογική πρόοδο και να εμποδίσουν την ολοκλήρωση της αγοράς, δεδομένου ότι μειώνουν το κίνητρο για την ανάπτυξη καινοτόμων και οικονομικά προσιτών προϊόντων· σημειώνει ότι ο ευφυής σχεδιασμός των μηχανισμών στήριξης, που παρέχει απαντήσεις στα σημάδια της αγοράς, έχει οικονομική σημασία για την αποτροπή των υπερβολικών επιδοτήσεων· πιστεύει ότι η ταχεία μετακίνηση προς ένα σύστημα στο οποίο οι παραγωγοί θα είναι εκτεθειμένοι στον κίνδυνο των αγοραίων τιμών, ενθαρρύνει την ανταγωνιστικότητα της τεχνολογίας και διευκολύνει την ενσωμάτωση στην αγορά·

75.

είναι πεπεισμένο ότι η Επιτροπή θα πρέπει να στηρίξει τα κράτη μέλη κατά τον εντοπισμό των πλέον οικονομικά αποδοτικών ΑΠΕ και του τρόπου βέλτιστης υλοποίησης του δυναμικού τους· υπενθυμίζει ότι οι βέλτιστες από άποψη κόστους πολιτικές διαφέρουν ανάλογα με το πρότυπο της ζήτησης, τις δυνατότητες της προσφοράς και το οικονομικό πλαίσιο σε τοπικό επίπεδο·

76.

επικροτεί τη δεδηλωμένη πρόθεση της Επιτροπής, ότι θα εργαστεί για την εκπόνηση κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με ορθές πρακτικές και για τη μεταρρύθμιση των εθνικών συστημάτων ενίσχυσης των ΑΠΕ· καλεί την Επιτροπή να υποβάλει όσο το δυνατόν ταχύτερα τις εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές προκειμένου να διασφαλισθεί ότι τα διάφορα εθνικά καθεστώτα δεν προκαλούν στρέβλωση του ανταγωνισμού και δεν δημιουργούν φραγμούς στο εμπόριο και τις επενδύσεις στο εσωτερικό της ΕΕ, προκειμένου να ενθαρρύνει την προβλεψιμότητα και την αποδοτικότητα από απόψεως κόστους και να αποφύγει τις υπερβολικές επιδοτήσεις· παροτρύνει σε σχέση με αυτό, την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι το κεκτημένο σχετικά με την εσωτερική αγορά τηρείται στο έπακρο από τα κράτη μέλη· είναι πεπεισμένο ότι οι κατευθυντήριες γραμμές για τις ορθές πρακτικές συνιστούν σημαντικό βήμα για τη διασφάλιση μιας λειτουργικής ενιαίας αγοράς ενέργειας και πιστεύει ότι οι κατευθυντήριες γραμμές θα μπορούσαν να συμπληρωθούν σε εθνικό επίπεδο από αξιολόγηση της οικονομικής αποδοτικότητας των ισχυόντων εθνικών καθεστώτων ενίσχυσης· ταυτόχρονα είναι πεπεισμένο ότι η εφαρμογή των κατευθυντήριων γραμμών σε επίπεδο κράτους μέλους θα έχει καίρια σημασία προκειμένου τα εθνικά καθεστώτα ενίσχυσης να μην τροποποιηθούν αναδρομικά και να μην ανασταλούν, δεδομένου ότι αυτό θα έστελνε καταστροφικά μηνύματα στους επενδυτές, ενώ ταυτόχρονα θα μπορούσε να προξενήσει σημαντική οικονομικό πλήγμα στους ιδιώτες που έχουν επενδύσει σε ΑΠΕ με βάση τα καθεστώτα αυτά· υπογραμμίζει ότι οι εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές πρέπει να είναι δεσμευτικές για τα κράτη μέλη, ενώ πρέπει να επιτρέπεται στα τελευταία να επιβάλουν περαιτέρω κανονιστικές ρυθμίσεις σε σχέση με τις ενισχύσεις, που θα επιτρέπουν την ανάπτυξη και την αξιοποίηση των τοπικών και περιφερειακών πόρων·

77.

πιστεύει, με δεδομένο τον μεγάλο αριθμό των υφιστάμενων συστημάτων ενίσχυσης στα κράτη μέλη, ότι είναι αναγκαίο να προχωρήσει η συζήτηση σχετικά με την ευρύτερη σύγκλιση και ένα κατάλληλο ευρωπαϊκό σύστημα στήριξης για μετά το 2020· είναι πεπεισμένο ότι, μακροπρόθεσμα, ένα πιο ολοκληρωμένου σύστημα προώθησης των ΑΠΕ σε επίπεδο ΕΕ, που θα λαμβάνει πλήρως υπόψη τις περιφερειακές και γεωγραφικές διαφορές και τις υφιστάμενες ή εθνικές πρωτοβουλίες και το οποίο θα αποτελεί μέρος μιας συνολικής προσπάθειας για την κατάργηση των εκπομπών άνθρακα, θα μπορούσε να συμβάλει στη δημιουργία ενός πιο αποδοτικού οικονομικά πλαισίου για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την επίτευξη ισότιμων συνθηκών ανταγωνισμού, στο πλαίσιο των οποίων θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν οι δυνατότητές τους· σημειώνει ότι η υφιστάμενη οδηγία για τις ανανεώσιμες ενέργειες παρέχει στις κυβερνήσεις τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν κοινά καθεστώτα στήριξης· επισημαίνει ότι η γνώση που αποκτήθηκε σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, καταδεικνύει με επιτυχία πώς μια κοινή προσέγγιση στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας επιτρέπει αμοιβαία επωφελείς καινοτομίες μεταξύ εθνικών συστημάτων· καλεί την Επιτροπή να αξιολογήσει, εντός νομοθετικού πλαισίου για την περίοδο μετά το 2020, εάν ένα ευρωπαϊκό σύστημα ενίσχυσης θα επέτρεπε στις ΑΠΕ να αναπτύξουν το πλήρες δυναμικό τους σε ένα οικονομικά αποδοτικότερο πλαίσιο και πώς θα μπορούσε να λειτουργήσει η σταδιακή σύγκλιση·

78.

επισημαίνει τα οφέλη της ανταλλαγής μεταξύ των κρατών μελών βέλτιστων πρακτικών όσον αφορά τους μηχανισμούς στήριξης· τονίζει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιταλία ανακοίνωσαν πρόσφατα αλλαγή στα καθεστώτα στήριξής τους από σύστημα ποσοστώσεων σε σύστημα τιμολογίων τροφοδότησης, διότι τα στοιχεία από παρόμοιες γεωγραφικές περιοχές υποδεικνύουν ότι τα μοντέλα στήριξης της τροφοδότησης ενέχουν μικρότερο κόστος· καλεί την Επιτροπή να συμπεριλάβει αυτές τις πτυχές στην τρέχουσα ανάλυσή (5) της και την επικείμενη πρόταση κατευθυντήριων γραμμών της·

79.

προτείνει να δοθεί συνέχεια σε πρωτοβουλίες, όπως το κοινό καθεστώς ενίσχυσης που εφαρμόζουν η Νορβηγία και η Σουηδία, με σκοπό τη σταδιακή, κατά περίπτωση, ανάπτυξη των περιφερειακών κοινών καθεστώτων ενίσχυσης γύρω από κοινές αγορές ενέργειας, όπως η Nord Pool·

80.

καλεί την αρχή του προϋπολογισμού να παράσχει στον Οργανισμό Συνεργασίας των Εθνικών Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER) τα μέσα για να υλοποιήσει τα καθήκοντά του και να επιτύχει τους στόχους που καθορίζονται στον κανονισμό σχετικά με την ακεραιότητα, τη διαφάνεια και την αποτελεσματικότητα στην ενεργειακή αγορά χονδρικής· σημειώνει ότι αυτό είναι απαραίτητο για να περατωθεί μια ολοκληρωμένη και διαφανής εσωτερική αγορά ηλεκτρισμού και αερίου μέχρι το 2014.

81.

αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.

12.2.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 55/23

—

έχοντας υπόψη το άρθρο 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα άρθρα 8 και 19 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

—

έχοντας υπόψη τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

—

έχοντας υπόψη τη Σύμβαση για την Εξάλειψη κάθε μορφής Διάκρισης εις βάρος των Γυναικών (CEDAW) που ενέκρινε η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 18 Δεκεμβρίου 1979,

—

έχοντας υπόψη την απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών 1325 (απόφαση ΣΑΗΕ 1325),

—

έχοντας υπόψη το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για την Ισότητα των Φύλων (2011-2020) που εγκρίθηκε από το Συμβούλιο τον Μάρτιο του 2011 (1),

—

έχοντας υπόψη τη Διακήρυξη του Πεκίνου και την Πλατφόρμα Δράσης που εγκρίθηκαν από την Τέταρτη Παγκόσμια Διάσκεψη για τις Γυναίκες στις 15 Σεπτεμβρίου 1995, καθώς και τα ψηφίσματά του της 18ης Μαΐου 2000 σχετικά με τη συνέχεια που δόθηκε στην Πλατφόρμα Δράσης του Πεκίνου (2), της 10ης Μαρτίου 2005 σχετικά με τη συνέχεια που δόθηκε στην Τέταρτη Παγκόσμια Διάσκεψη για την Πλατφόρμα Δράσης υπέρ των Γυναικών (Πεκίνο + 10) (3) και της 25ης Φεβρουαρίου 2010 σχετικά με το «Πεκίνο, 15 χρόνια μετά» — Πρόγραμμα δράσης του ΟΗΕ για την ισότητα των φύλων» (4),

—

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 21ης Σεπτεμβρίου 2010 με τίτλο «Στρατηγική για την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών 2010-2015» (CΟΜ(2010)0491),

—

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 9ης Νοεμβρίου 2010 με τίτλο «Γνώμη της Επιτροπής σχετικά με την αίτηση προσχώρησης της Αλβανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση» (COM(2010)0680), που αναφέρει ότι η ισότητα των φύλων δεν διασφαλίζεται πλήρως στην πράξη, ιδίως στον τομέα της απασχόλησης και της πρόσβασης στην οικονομική βοήθεια,

—

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 9ης Νοεμβρίου 2010 με τίτλο «Γνώμη της Επιτροπής σχετικά με την αίτηση προσχώρησης του Μαυροβουνίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση» (COM(2010)0670), που αναφέρει ότι η ισότητα των φύλων δεν διασφαλίζεται πλήρως στην πράξη,

—

έχοντας υπόψη τις εκθέσεις προόδου του 2012 που εκπόνησε η Επιτροπή για τις υποψήφιες και τις δυνάμει υποψήφιες για ένταξη χώρες που συνοδεύουν την ανακοίνωση της Επιτροπής της 10ης Οκτωβρίου 2012 με τίτλο «Στρατηγική για τη διεύρυνση και κυριότερες προκλήσεις για την περίοδο 2010-2013» (COM(2012)0600),

—

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 10ης Οκτωβρίου 2012 σχετικά με μελέτη σκοπιμότητας για συμφωνία σταθεροποίησης και σύνδεσης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Κοσσυφοπεδίου (COM(2012)0602),

—

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 10ης Οκτωβρίου 2012 για τα κύρια πορίσματα της γενικής έκθεσης παρακολούθησης σχετικά με τον βαθμό προετοιμασίας της Κροατίας ενόψει της προσχώρησής της στην ΕΕ (COM(2012)0601),

—

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 5ης Μαρτίου 2008 με τίτλο: «Δυτικά Βαλκάνια: ενίσχυση της ευρωπαϊκής προοπτικής» (COM(2008)0127),

—

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 27ης Ιανουαρίου 2006 με τίτλο: «Η πορεία των Δυτικών Βαλκανίων προς την ΕΕ: εδραίωση της σταθερότητας και προώθηση της ευημερίας» (COM(2006)0027),

—

έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 2ας και 3ης Ιουνίου 2005, στα οποία τα κράτη μέλη και η Επιτροπή καλούνται να ενισχύσουν τους θεσμικούς μηχανισμούς για την προώθηση της ισότητας των φύλων και να θεσπίσουν πλαίσιο για την αξιολόγηση της εφαρμογής της Πλατφόρμας Δράσης του Πεκίνου, ώστε να εξασφαλισθεί συνεκτικότερη και συστηματικότερη παρακολούθηση της προόδου,

—

έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 30ής Νοεμβρίου και της 1ης Δεκεμβρίου 2006 σχετικά με την επισκόπηση της εφαρμογής από τα κράτη μέλη και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ του προγράμματος δράσης του Πεκίνου — Δείκτες σχετικά με τους θεσμοθετημένους μηχανισμούς,

—

έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 30ής Σεπτεμβρίου 2009 σχετικά με την επισκόπηση της εφαρμογής, από τα κράτη μέλη και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, της Πλατφόρμας Δράσης του Πεκίνου,

—

έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 4ης Δεκεμβρίου 2008 σχετικά με την κατάσταση των γυναικών στα Βαλκάνια (5),

—

έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 9ης Μαρτίου 2011 σχετικά με τη στρατηγική της ΕΕ για την ενσωμάτωση των Ρομά (6),

—

έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του Κανονισμού του,

—

έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων (A7-0136/2013),

Α.

λαμβάνοντας υπόψη ότι επτά χώρες στα Δυτικά Βαλκάνια –η Αλβανία, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η Κροατία, το Κοσσυφοπέδιο, η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (πΓΔM), το Μαυροβούνιο και η Σερβία– βρίσκονται σε διαφορετικά στάδια της διαδικασίας για την προσχώρησή τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι χώρες αυτές πρέπει να εγκρίνουν και να εφαρμόσουν το κοινοτικό κεκτημένο και τις άλλες ενωσιακές υποχρεώσεις στον τομέα της ισότητας των φύλων κατά τη διάρκεια της εν λόγω διαδικασίας·

Β.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η εφαρμογή των μέτρων που αφορούν τα δικαιώματα των γυναικών και την ισότητα των φύλων απαιτεί αύξηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με τα δικαιώματα αυτά, δικαστικούς και εξωδικαστικούς τρόπους επίκλησης αυτών των δικαιωμάτων και κυβερνητικά και ανεξάρτητα θεσμικά όργανα που θα δρομολογήσουν, θα εκτελέσουν και θα παρακολουθήσουν τη διαδικασία εφαρμογής·

Γ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στις προσπάθειες για ειρήνη, συμφιλίωση και σταθεροποίηση και ότι η συμβολή τους θα πρέπει να αναγνωρίζεται και να ενθαρρύνεται, σύμφωνα με την απόφαση 1325 του ΣΑΗΕ και μεταγενέστερες αποφάσεις·

1.

διαπιστώνει ότι οι υπό ένταξη χώρες στα Δυτικά Βαλκάνια έχουν εγκρίνει μεγάλο μέρος της νομοθεσίας που απαιτείται στο πλαίσιο της διαδικασίας προσχώρησης στην ΕΕ, αλλά ότι η εν λόγω νομοθεσία σε πολλές περιπτώσεις δεν εφαρμόζεται με αποτελεσματικό τρόπο·

2.

τονίζει την ανάγκη να αναλάβουν οι γυναίκες στα Δυτικά Βαλκάνια πρωταγωνιστικό ρόλο στην κοινωνία με την ενεργό συμμετοχή και εκπροσώπησή τους στον πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό βίο σε όλα τα επίπεδα· επισημαίνει ότι η προώθηση της ισότιμης συμμετοχής των γυναικών στη διαδικασίες λήψης αποφάσεων σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης (από το τοπικό έως το εθνικό, από την εκτελεστική έως τη νομοθετική εξουσία) έχει καίρια σημασία·

3.

διαπιστώνει με ανησυχία ότι ο πληθυσμός στις περισσότερες χώρες δεν έχει πλήρη επίγνωση της υφιστάμενης νομοθεσίας και των πολιτικών για την προώθηση της ισότητας των φύλων και των δικαιωμάτων των γυναικών και ότι η ενημέρωση αυτή σπάνια φτάνει στα ευάλωτα ή περιθωριοποιημένα μέλη της κοινωνίας, ιδιαίτερα στις γυναίκες Ρομά· καλεί την Επιτροπή και τις κυβερνήσεις των υπό ένταξη χωρών να προαγάγουν την ευαισθητοποίηση με τη χρήση των μέσων ενημέρωσης, δημόσιων εκστρατειών και εκπαιδευτικών προγραμμάτων για την εξάλειψη των στερεοτύπων ως προς τα φύλα και την προώθηση προτύπων γυναικείων ρόλων και την ενεργό συμμετοχή των γυναικών σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής, συμπεριλαμβανομένης της λήψης αποφάσεων· ζητεί προπαντός την προσωπική δέσμευση των μελών της κυβέρνησης και των αξιωματούχων·

4.

υπογραμμίζει τη σημασία των εκστρατειών ευαισθητοποίησης για την καταπολέμηση των στερεοτύπων, των διακρίσεων (με βάση το φύλο, το πολιτιστικό ή το θρησκευτικό υπόβαθρο) και της ενδοοικογενειακής βίας, καθώς και για την ισότητα των φύλων εν γένει· επισημαίνει ότι οι εκστρατείες αυτές θα έπρεπε να συμπληρώνονται από την προώθηση, στα μέσα ενημέρωσης και στις διαφημίσεις, στο εκπαιδευτικό υλικό και στο Διαδίκτυο, μιας θετικής εικόνας μέσω γυναικών που αποτελούν πρότυπα συμπεριφοράς· τονίζει πόσο σημαντικό είναι να βελτιωθεί η κατάσταση των γυναικών στις αγροτικές περιοχές, ιδίως έναντι παραδόσεων και στερεοτύπων που διατηρούν τις διακρίσεις εις βάρος τους·

5.

σημειώνει με ανησυχία ότι οι γυναίκες εξακολουθούν να υποεκπροσωπούνται στην αγορά εργασίας, καθώς και στη διαδικασία λήψης οικονομικών και πολιτικών αποφάσεων· εκφράζει την ικανοποίησή του για τις ποσοστώσεις και καλεί τις χώρες που δεν το έχουν ακόμη πράξει να προωθήσουν την εκπροσώπηση των γυναικών και, όποτε κρίνεται αναγκαίο, να εφαρμόζουν ουσιαστικά τις ποσοστώσεις στα πολιτικά κόμματα και στις εθνικές συνελεύσεις· ενθαρρύνει τις χώρες που εφαρμόζουν την πρακτική αυτή να συνεχίσουν την εν λόγω διαδικασία ούτως ώστε να διευκολύνουν τη συμμετοχή των γυναικών στον πολιτικό βίο και να ξεπεραστεί η υποεκπροσώπησή τους· επισημαίνει ότι, στις περιπτώσεις όπου έχουν καθιερωθεί ποσοστώσεις για τα δύο φύλα στη διαδικασία λήψης πολιτικών αποφάσεων, πρέπει να εφαρμόζονται και να συμπληρώνονται με αποτελεσματικές νομικές κυρώσεις· επιδοκιμάζει, στο πλαίσιο αυτό, την πρόσφατη διεθνή διάσκεψη κορυφής για τις γυναίκες με θέμα «Σύμπραξη για την αλλαγή», που πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2012 στην Πρίστινα υπό την αιγίδα της μόνης γυναίκας αρχηγού κράτους στην περιοχή, Atifete Jahjaga·

6.

σημειώνει με ανησυχία ότι τα ποσοστά απασχόλησης των γυναικών στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων παραμένουν πολύ χαμηλά· επισημαίνει ότι η στήριξη των πολιτικών για τις ίσες ευκαιρίες είναι σημαντική για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη των υποψήφιων προς ένταξη χωρών των Βαλκανίων· καλεί τις κυβερνήσεις να θεσπίσουν μέτρα για τη μείωση του μισθολογικού χάσματος μεταξύ των δύο φύλων και, ως εκ τούτου, του χάσματος που παρατηρείται μεταξύ των δύο φύλων στις συντάξεις, και για την καταπολέμηση του υψηλού ποσοστού ανεργίας, ιδιαίτερα των γυναικών και, κυρίως, των γυναικών της υπαίθρου· καλεί τις κυβερνήσεις των χωρών των Βαλκανίων να θεσπίσουν ένα νομικό πλαίσιο για ίση αμοιβή για τα δύο φύλα, να βοηθήσουν τις γυναίκες στον συνδυασμό ιδιωτικής και επαγγελματικής ζωής, να διασφαλίσουν καλύτερες συνθήκες εργασίας, διά βίου μάθηση, ευέλικτο ωράριο εργασίας και, επιπλέον, να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον που προάγει τη γυναικεία επιχειρηματικότητα·

7.

διαπιστώνει με απογοήτευση ότι, σε ορισμένα κράτη της περιοχής, οι γυναίκες επιχειρηματίες συχνά υφίστανται διακρίσεις στην προσπάθειά τους να εξασφαλίσουν δάνεια ή πιστώσεις για τις επιχειρήσεις τους και εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν εμπόδια που συχνά βασίζονται σε στερεότυπα ως προς τα φύλα· καλεί τα κράτη της περιοχής να εξετάσουν το ενδεχόμενο διαμόρφωσης προγραμμάτων καθοδήγησης και στήριξης στο πλαίσιο των οποίων θα μπορούν να αξιοποιούνται οι συμβουλές και η εμπειρία επαγγελματιών στον επιχειρηματικό τομέα· καλεί τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων να αναπτύξουν συστήματα δυναμικών μέτρων για την αγορά εργασίας που θα αποσκοπούν στη συγκράτηση της ανεργίας μεταξύ των γυναικών· προτρέπει τις εν λόγω χώρες να διαμορφώσουν συστήματα δανειοδότησης και πρόσβασης σε χρηματοδότηση για νέες επιχειρήσεις στο ξεκίνημά τους·

8.

τονίζει τη σημασία που έχει η καταπολέμηση των κάθε είδους διακρίσεων στον χώρο εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των διακρίσεων λόγω φύλου στις προσλήψεις, τις προαγωγές και τις παροχές·

9.

υπογραμμίζει ότι, στο πλαίσιο της διαδικασίας οικοδόμησης δημοκρατικών θεσμών εύρυθμης λειτουργίας, η διασφάλιση της ενεργού συμμετοχής των γυναικών — που αποτελούν το ήμισυ και άνω του πληθυσμού στις χώρες των Βαλκανίων — είναι ζωτικής σημασίας για τη δημοκρατική διακυβέρνηση· διαπιστώνει με ανησυχία ότι, στις περισσότερες χώρες, οι οικονομικοί και ανθρώπινοι πόροι που διατίθενται για τη λειτουργία των κυβερνητικών και ανεξάρτητων θεσμικών οργάνων στα οποία έχει ανατεθεί η δρομολόγηση και η εφαρμογή μέτρων για την ισότητα των φύλων, και ιδιαίτερα πολιτικών για την ισότητα των φύλων, είναι ανεπαρκείς· καλεί τις αρχές να συνοδεύσουν τα μέτρα και τα σχέδια δράσης με επαρκείς πόρους που θα χρησιμοποιηθούν για την εφαρμογή τους, συμπεριλαμβανομένου του κατάλληλου γυναικείου προσωπικού· τονίζει ότι ο μηχανισμός προενταξιακής βοήθειας (IPA) μπορεί και πρέπει να χρησιμοποιηθεί για έργα που σχετίζονται με την προώθηση των δικαιωμάτων των γυναικών και της ισότητας των φύλων, αλλά ότι οι αρχές των χωρών φέρουν την πλήρη ευθύνη για την εύρυθμη λειτουργία των μηχανισμών εφαρμογής των δικαιωμάτων των γυναικών και ισότητας των φύλων· καλεί την Επιτροπή να εξετάζει με τη δέουσα επιμέλεια την αποτελεσματική χρήση των δαπανών·

10.

διαπιστώνει με ανησυχία την έλλειψη τυποποιημένων στατιστικών στοιχείων σχετικά με την ισότητα των φύλων, τη βία κατά των γυναικών, την πρόσβαση στα αντισυλληπτικά και τη διαθεσιμότητά τους και τη μη κάλυψη της ανάγκης για αντισύλληψη, που είναι απαραίτητα για την υλοποίηση μιας τυποποιημένης και διαχρονικά συγκρίσιμης παρακολούθησης μεταξύ των υπό ένταξη χωρών και μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ και των υπό ένταξη χωρών· καλεί τις κυβερνήσεις των υπό ένταξη βαλκανικών χωρών να θεσπίσουν κοινή μεθοδολογία για τη συγκέντρωση στατιστικών στοιχείων από κοινού με τη Eurostat, το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων (EIGE) και άλλα συναφή θεσμικά όργανα· τονίζει ότι πρέπει να αναπτυχθούν ειδικές στρατηγικές και να εφαρμοστούν οι υπάρχουσες στρατηγικές για τη βελτίωση της θέσης των γυναικών που αντιμετωπίζουν πολλαπλές διακρίσεις, όπως οι γυναίκες Ρομά, οι λεσβίες, οι αμφιφυλόφιλες και οι διαφυλικές γυναίκες, οι γυναίκες με αναπηρία, οι γυναίκες από εθνοτικές μειονότητες και οι ηλικιωμένες γυναίκες·

11.

θεωρεί ότι οι γυναίκες διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στην επίλυση των συγκρούσεων και τη σταθεροποίηση, στοιχείο ζωτικής σημασίας για τη συμφιλίωση σε ολόκληρη την περιοχή· υπογραμμίζει πόσο σημαντική είναι η πρόσβαση στη δικαιοσύνη των γυναικών που είναι θύματα εγκλημάτων εν καιρώ πολέμου, ιδίως βιασμού· τονίζει την ευθύνη όλων των κρατών για τον τερματισμό της ατιμωρησίας και τη δίωξη των υπαιτίων για εγκλήματα γενοκτονίας, κατά της ανθρωπότητας και εγκλήματα πολέμου, συμπεριλαμβανομένων των εγκλημάτων που συνεπάγονται σεξουαλική βία κατά γυναικών και κοριτσιών, και την αναγνώριση και καταδίκη των εγκλημάτων αυτών ως εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας και εγκλημάτων πολέμου· τονίζει την ανάγκη να αποκλείονται τα εγκλήματα αυτά από τα μέτρα αμνηστίας· επιδοκιμάζει τις προσπάθειες δικτύων όπως του Περιφερειακού Λόμπι Γυναικών με σκοπό τη στήριξη των γυναικών στην οικοδόμηση της ειρήνης και την προώθηση της πρόσβασης στη δικαιοσύνη των γυναικών σε χώρες που εξέρχονται από συρράξεις· υπογραμμίζει τη συνεχιζόμενη ανάγκη να αντιμετωπιστεί το παρελθόν και να διασφαλίζεται συστηματικά η απονομή δικαιοσύνης και η αποκατάσταση των θυμάτων σεξουαλικής βίας στο πλαίσιο των συγκρούσεων· ζητεί επειγόντως την έγκριση και την εφαρμογή κατάλληλων κρατικών προγραμμάτων για την προστασία των μαρτύρων και τη δίωξη των εγκλημάτων αυτών·

12.

καταδικάζει κάθε μορφή βίας κατά των γυναικών και σημειώνει με ανησυχία ότι η βία λόγω φύλου και η λεκτική κακοποίηση συνεχίζουν να υφίστανται στις χώρες των Βαλκανίων· καλεί τις κυβερνήσεις των βαλκανικών χωρών να ενισχύσουν τα όργανα επιβολής του νόμου, προκειμένου να αντιμετωπιστούν με επιτυχία ζητήματα όπως η βία λόγω φύλου, η ενδοοικογενειακή βία, η καταναγκαστική πορνεία και η εμπορία γυναικών, να δημιουργήσουν καταφύγια για τα θύματα που υπέστησαν ή υφίστανται ενδοοικογενειακή βία και να διασφαλίσουν ότι τα όργανα επιβολής του νόμου, οι δικαστικές αρχές και οι δημόσιοι υπάλληλοι θα επιδεικνύουν μεγαλύτερη ευαισθησία σε αυτό το φαινόμενο· ενθαρρύνει τις εθνικές αρχές στην περιοχή να θεσπίσουν προγράμματα ευαισθητοποίησης για την ενδοοικογενειακή βία·

13.

σημειώνει με βαθιά ανησυχία ότι το 30 % των θυμάτων διασυνοριακής εμπορίας ανθρώπων στην ΕΕ είναι πολίτες βαλκανικών χωρών, ενώ οι γυναίκες και τα κορίτσια αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των θυμάτων που εντοπίστηκαν· τονίζει ότι η ισότητα των φύλων, οι εκστρατείες ευαισθητοποίησης και τα μέτρα κατά της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος έχουν καίρια σημασία για την πρόληψη της εμπορίας και την προστασία πιθανών θυμάτων· καλεί τις εθνικές αρχές στην περιοχή να εργαστούν από κοινού για τη δημιουργία κοινού μετώπου·

14.

ζητεί από τις αρχές των υπό ένταξη χωρών των Βαλκανίων να παρέχουν σταθερή χρηματοδότηση για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, να ενισχύσουν περαιτέρω την ικανότητά τους να εντοπίζουν προληπτικά και να προστατεύουν τα θύματα μεταξύ των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού, να εξασφαλίζουν διά νόμου ότι τα αναγνωρισμένα θύματα εμπορίας ανθρώπων δεν θα τιμωρούνται για τη διάπραξη εγκλήματος που είναι άμεσο αποτέλεσμα της εμπορίας τους, να συνεχίσουν τις προσπάθειες προστασίας των θυμάτων, να εκπαιδεύσουν τους υπαλλήλους επιβολής του νόμου και να αναπτύξουν περαιτέρω κέντρα υποδοχής και την ικανότητα παροχής καταφυγίων· καλεί επίσης τις αντίστοιχες κυβερνήσεις να βελτιώσουν την εφαρμογή της υφιστάμενης νομοθεσίας, προκειμένου να δημιουργηθεί ένα αποτρεπτικό περιβάλλον για τους δράστες εμπορίας ανθρώπων, όπου οι περιπτώσεις εμπορίας ανθρώπων θα ερευνώνται σωστά και οι δράστες θα διώκονται και θα καταδικάζονται· καλεί την Επιτροπή να προτρέψει τις υποψήφιες χώρες των Βαλκανίων να βελτιώσουν τα αρχεία τους για τη δίωξη και την επιβολή κυρώσεων και να υποστηρίξουν τις τοπικές πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων της εμπορίας ανθρώπων, όπως η ενδοοικογενειακή βία και οι περιορισμένες οικονομικές ευκαιρίες για τις γυναίκες·

15.

θεωρεί ότι η πραγματική ισότητα των φύλων βασίζεται επίσης στην ισότητα και στην απαγόρευση των διακρίσεων με βάση τον γενετήσιο προσανατολισμό και την ταυτότητα φύλου· ενθαρρύνει τις κυβερνήσεις των υπό ένταξη χωρών να αντιμετωπίσουν την συνεχιζόμενη ομοφοβία και τρανσφοβία στη νομοθεσία, στην πολιτική και στην πράξη, μεταξύ άλλων με νομοθεσία για τα εγκλήματα μίσους, κατάρτιση της αστυνομίας και νομοθεσία για την απαγόρευση των διακρίσεων, και ζητεί από τις εθνικές αρχές στην περιοχή να καταγγείλουν το μίσος και τη βία λόγω γενετήσιου προσανατολισμού, ταυτότητας φύλου ή έκφρασης του φύλου·

16.

επικροτεί την αύξηση των διασυνοριακών περιφερειακών πρωτοβουλιών στον τομέα των δικαιωμάτων των γυναικών και της ισότητας των φύλων· καλεί τις κυβερνήσεις και την Επιτροπή να στηρίξουν τις εν λόγω πρωτοβουλίες και να ενθαρρύνουν την ανταλλαγή και την προβολή των ορθών πρακτικών που απορρέουν από αυτές, μεταξύ άλλων χρησιμοποιώντας τα προενταξιακά κονδύλια και διαθέτοντας επαρκείς επιδοτήσεις για τις πρωτοβουλίες αυτές, όπως μέσω της κατάρτισης του προϋπολογισμού με γνώμονα το φύλο·

17.

καλεί τις κυβερνήσεις του Μαυροβουνίου, της Σερβίας, της πΓΔM και της Αλβανίας, όταν ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις προσχώρησης, να καταλήξουν σε συμφωνία πλαίσιο με τα κοινοβούλιά τους, τα πολιτικά κόμματα και την κοινωνία των πολιτών σχετικά με τη συμμετοχή των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, μεταξύ άλλων στον τομέα των δικαιωμάτων των γυναικών και της ισότητας των φύλων, στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις και στην κατάρτιση των σχεδίων δράσης για τις μεταρρυθμίσεις που θα προκύψουν από τις εν λόγω διαπραγματεύσεις, καθώς και να εξασφαλίσουν την πρόσβαση αυτών στα συναφή έγγραφα που αφορούν την ενταξιακή διαδικασία·

18.

καλεί τις κυβερνήσεις των υποψήφιων προς ένταξη βαλκανικών χωρών να αναγνωρίσουν και να υποστηρίξουν τον ρόλο της κοινωνίας των πολιτών και των γυναικείων οργανώσεων σε συγκεκριμένους τομείς, όπως η προώθηση των δικαιωμάτων των λεσβιών, ομοφυλοφίλων, αμφιφυλοφίλων και διαφυλικών ατόμων, η καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών, η αύξηση της πολιτικής συμμετοχής και της εκπροσώπησης των γυναικών και η προώθηση των προσπαθειών οικοδόμησης της ειρήνης· υποστηρίζει ένθερμα δραστηριότητες που αποβλέπουν στη χειραφέτηση των γυναικών και στην ενίσχυση της θέσης τους στις εν λόγω κοινωνίες·

19.

σημειώνει με ανησυχία, ότι στις περισσότερες υποψήφιες για ένταξη χώρες των Βαλκανίων, η διαδικασία για την κοινωνική ένταξη των Ρομά έχει επιβραδυνθεί και, σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμη και ανακοπεί· ζητεί από τις αντίστοιχες κυβερνήσεις να εντείνουν τις προσπάθειές τους προκειμένου να ενσωματώσουν περαιτέρω τους πολίτες Ρομά και να διασφαλίσουν την εξάλειψη όλων των μορφών διακρίσεων και προκαταλήψεων εις βάρος των Ρομά, ιδίως των γυναικών και των κοριτσιών που είναι θύματα πολλαπλών και διατομεακών διακρίσεων· καλεί την Επιτροπή να ενισχύσει τις προσπάθειές της για τη σύμπραξη, στην προσπάθεια αυτή, των χωρών της διαδικασίας διεύρυνσης, ανεξάρτητα από το στάδιο στο οποίο βρίσκεται η διαδικασία, και να κινητοποιήσει τον μηχανισμό προενταξιακής βοήθειας (ΜΠΒ) και τον μηχανισμό της Διαδικασίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης·

20.

σημειώνει με ανησυχία ότι οι ακτιβιστές υπέρ των δικαιωμάτων των λεσβιών, ομοφυλοφίλων, αμφιφυλοφίλων και διαφυλικών ατόμων και οι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που υπογραμμίζουν πόση σημασία έχει η αντιμετώπιση του παρελθόντος, είναι τακτικοί στόχοι ρητορικής μίσους, απειλών και σωματικών επιθέσεων, και καλεί τις κυβερνήσεις των υποψήφιων βαλκανικών χωρών να λάβουν συγκεκριμένα μέτρα για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των υπερασπιστριών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων·

21.

καλεί την Επιτροπή να αναγάγει την εφαρμογή των δικαιωμάτων των γυναικών, την ενσωμάτωση της διάστασης της ισότητας των φύλων και τη συνεχή καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας σε προτεραιότητα στο πλαίσιο της διαδικασίας προσχώρησης των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, συνεχίζοντας να αναφέρεται στα θέματα αυτά, να τα παρακολουθεί και παρέχει σχετική ενημέρωση στο πλαίσιο των εκθέσεων προόδου, και να επισημαίνει τη σημασία τους στις επαφές με τις αρχές, αλλά και αποτελώντας η ίδια παράδειγμα προς μίμηση, διασφαλίζοντας την ισότιμη εκπροσώπηση των δύο φύλων στις διαπραγματευτικές ομάδες και στους εκπρόσωπους της στις συναντήσεις και στα μέσα ενημέρωσης·

22.

καλεί τις αντιπροσωπείες της ΕΕ στις χώρες των Βαλκανίων να παρακολουθούν εκ του σύνεγγυς την πρόοδο που σημειώνεται σε θέματα δικαιωμάτων των γυναικών και ισότητας των φύλων, ενόψει της μελλοντικής ένταξης στην ΕΕ, και καλεί κάθε αντιπροσωπεία να ορίσει ένα μέλος του προσωπικού υπεύθυνο για τις πολιτικές σε θέματα φύλου για να διευκολύνει την ανταλλαγή ορθών πρακτικών στην περιοχή των Βαλκανίων·

23.

ενθαρρύνει τις εθνικές αρχές στην περιοχή αυτή να υποστηρίξουν την ισότητα των φύλων μέσω της εκπαίδευσης στα σχολεία και τα πανεπιστήμια· σημειώνει ότι πολλά κορίτσια αποθαρρύνονται από μικρή ηλικία να ακολουθήσουν στο σχολείο και το πανεπιστήμιο κλάδους που θεωρούνται καθαυτώ «ανδρικοί», όπως οι φυσικές επιστήμες, τα μαθηματικά και η τεχνολογία· συνιστά την καθιέρωση αρχικών κύκλων μαθημάτων για τα βασικά στοιχεία της επιχειρηματικότητας και τη διεύρυνση του φάσματος πιθανών κλάδων και σταδιοδρομιών που μπορούν να ακολουθήσουν τα κορίτσια προκειμένου να μπορέσουν να αναπτύξουν τη βάση γνώσεων και το πλήρες φάσμα δεξιοτήτων που χρειάζονται για να επιτύχουν σε οιοδήποτε δρόμο αποφασίσουν να ακολουθήσουν στη ζωή τους·

24.

τονίζει ότι όλες οι γυναίκες πρέπει να έχουν τον έλεγχο των σεξουαλικών και αναπαραγωγικών δικαιωμάτων τους, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης σε οικονομικά προσιτές και υψηλής ποιότητας δυνατότητες αντισύλληψης· εκφράζει την ανησυχία του για τους περιορισμούς όσον αφορά την πρόσβαση σε υπηρεσίες σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας στις υποψήφιες για ένταξη χώρες των Βαλκανίων·

25.

ζητεί από τις κυβερνήσεις των υποψήφιων για ένταξη χωρών των Βαλκανίων να υιοθετήσουν νομοθεσία και πολιτικές που εξασφαλίζουν καθολική πρόσβαση σε υπηρεσίες αναπαραγωγικής υγείας και υποστηρίζουν τα αναπαραγωγικά δικαιώματα, και να συγκεντρώνουν συστηματικά τα δεδομένα που είναι απαραίτητα για τη βελτίωση της κατάστασης της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας·

26.

καλεί την αλβανική κυβέρνηση να υποστηρίξει τη συμμετοχή περισσότερων γυναικών στη διαδικασία λήψης πολιτικών αποφάσεων, ιδίως ενόψει των βουλευτικών εκλογών του 2013·

27.

καλεί την αλβανική κυβέρνηση να εφαρμόσει την εθνική στρατηγική ανάπτυξης και ενσωμάτωσης και τον νόμο για την προστασία από τις διακρίσεις, με την ενίσχυση του Γραφείου του Επιτρόπου για την προστασία από τις διακρίσεις, θεσπίζοντας φορέα υποβολής προσφυγών με τη μορφή Επιτρόπου ειδικά για περιπτώσεις διακρίσεων λόγω φύλου, προκειμένου να προωθηθεί ένα περιβάλλον στο οποίο δεν θα υφίστανται διακρίσεις οι γυναίκες που φέρουν στον κόσμο κορίτσια·

28.

ζητεί από την αλβανική κυβέρνηση να βελτιώσει τον συντονισμό μεταξύ των εθνικών και των τοπικών αρχών, ιδίως όσον αφορά την καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας, και σημειώνει ότι οι γυναίκες θα πρέπει να συμμετέχουν περισσότερο στη διαδικασία λήψης αποφάσεων σε εθνικό και τοπικό επίπεδο στην Αλβανία·

29.

καλεί την αλβανική κυβέρνηση να προτείνει μεταρρυθμίσεις στο πλαίσιο των οποίων θα επιδεικνύεται μεγαλύτερη ευαισθησία σε θέματα φύλου στη νομοθεσία σχετικά με τα δικαιώματα ιδιοκτησίας, στον ποινικό κώδικα, στον εκλογικό νόμο και στην εργατική νομοθεσία·

30.

συγχαίρει την Αλβανία για την εκπαίδευση που παρέχεται στους δικαστές σχετικά με την εφαρμογή της νομοθεσίας για την ισότητα των φύλων και τα μέτρα καταπολέμησης της βίας κατά των γυναικών και για τη δυνατότητα των θυμάτων διακρίσεων ή βίας να λάβουν κρατικά επιχορηγούμενη δικαστική αρωγή·

31.

συγχαίρει την Αλβανία για την απόφαση που έλαβε σχετικά με την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου στο μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό πρόγραμμα για όλα τα βασικά υπουργεία, και προσδοκά τα αποτελέσματα της εφαρμογής της·

32.

καλεί την αλβανική κυβέρνηση να εφαρμόσει και, αν είναι αναγκαίο, να προσαρμόσει τους δείκτες επιδόσεων για την παρακολούθηση της εφαρμογής των μέτρων σχετικά με τα δικαιώματα των γυναικών και την ισότητα των φύλων·

33.

καλεί το αλβανικό κοινοβούλιο να συστήσει κοινοβουλευτική επιτροπή που θα ασχολείται ειδικά με τα δικαιώματα των γυναικών και την ισότητα των φύλων·

34.

καλεί την αλβανική κυβέρνηση να επιταχύνει την εφαρμογή, ιδιαίτερα σε τοπικό επίπεδο, των εργαλείων πολιτικής που προάγουν τα δικαιώματα των γυναικών, όπως η εθνική στρατηγική για την ισότητα των φύλων, την ενδοοικογενειακή βία και τη βία κατά των γυναικών (2011-2015)·

35.

επαινεί τις αλβανικές αρχές για τη θέσπιση δεικτών απόδοσης για την παρακολούθηση της εφαρμογής των δικαιωμάτων των γυναικών και των μέτρων ισότητας των φύλων, καθώς και για τη δημοσίευση της Εθνικής Έκθεσης για την Κατάσταση των Γυναικών και την Ισότητα των Φύλων στην Αλβανία για το 2012·

36.

καλεί την κυβέρνηση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης να ευθυγραμμίσει τη νομοθεσία που αφορά την ισότητα των φύλων, καθώς και τις νομικές πρακτικές σε διάφορα επίπεδα, με σκοπό να δημιουργηθεί μια ενιαία νομική κατάσταση στη χώρα, και να ενισχύσει το τμήμα που είναι αρμόδιο για την ισότητα των φύλων σε κεντρικό επίπεδο, ώστε να αντιμετωπιστεί η συνεχιζόμενη απουσία γυναικών στα υψηλότερα κλιμάκια διακυβέρνησης και να παρακολουθούνται τα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί μέχρι τώρα λόγω της μη εφαρμογής της· καλεί την Επιτροπή να χρησιμοποιήσει όλους τους διαθέσιμους μηχανισμούς για την ενίσχυση της λογοδοσίας και της δράσης των αρχών της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης προς την κατεύθυνση αυτή· καλεί την κυβέρνηση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης να δώσει μεγαλύτερη έμφαση στην εφαρμογή και την εναρμόνιση του νόμου για την Ισότητα των Φύλων της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και του νόμου για την απαγόρευση των διακρίσεων με τους άλλους νόμους σε κρατικό επίπεδο·

37.

σημειώνει με ιδιαίτερη ανησυχία τις διακρίσεις που υφίστανται οι έγκυοι και οι λεχώνες στην αγορά εργασίας, καθώς και τις διαφορές στα δικαιώματα κοινωνικής ασφάλισης που αφορούν τη μητρότητα μεταξύ των διαφόρων φορέων και καντονιών· καλεί τις αρχές της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης να ευθυγραμμίσουν σε υψηλό επίπεδο τα δικαιώματα κοινωνικής ασφάλισης για όσους λαμβάνουν άδεια μητρότητας, πατρότητας ή γονική άδεια σε ολόκληρη τη χώρα, δημιουργώντας μια ενιαία κατάσταση για όλους τους πολίτες·

38.

διαπιστώνει με ανησυχία το χαμηλό επίπεδο ευαισθητοποίησης σχετικά με τη νομοθεσία που αφορά την ισότητα των φύλων και τη νομοθεσία κατά της βίας σε βάρος των γυναικών, όχι μόνο μεταξύ των πολιτών εν γένει, αλλά και μεταξύ όσων εργάζονται στον τομέα επιβολής του νόμου· καλεί τις αρχές να εφαρμόσουν σχέδιο δράσης για την αύξηση της ευαισθητοποίησης και να μεριμνήσουν για την κατάρτιση των εργαζομένων στον τομέα επιβολής του νόμου·

39.

σημειώνει με μεγάλη ανησυχία ότι οι νόμοι για την προστασία των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας εξακολουθούν να μην είναι εναρμονισμένοι με τη νομοθεσία των οντοτήτων, ώστε να αναγνωρίζεται η ενδοοικογενειακή βία ως ποινικό αδίκημα σύμφωνα με τον ποινικό κώδικα και των δύο οντοτήτων της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, με αποτέλεσμα να μην παρέχεται η δέουσα ασφάλεια δικαίου στα θύματα αυτά· καλεί την κυβέρνηση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης να επιλύσει το ζήτημα το συντομότερο, προκειμένου να ενισχυθεί η προστασία των θυμάτων·

40.

επαινεί τις γυναίκες στο κοινοβούλιο της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης για τον διακομματικό διάλογο για τη βία λόγω φύλου με τους αρμόδιους υπουργούς· καλεί τις αρχές της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης να δώσουν συνέχεια σε αυτό τον διάλογο με συγκεκριμένα μέτρα για να προωθήσουν την καταπολέμηση της βίας λόγω φύλου·

41.

καλεί τις αρχές της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης να παρέχουν επίσημα στατιστικά στοιχεία σχετικά με τον αριθμό των κρουσμάτων βίας με βάση δεδομένα που έχουν συλλεχθεί από τις εκθέσεις της αστυνομίας, τα κέντρα κοινωνικής φροντίδας και τα δικαστικά όργανα και να φροντίσουν τα στατιστικά στοιχεία αυτά να είναι διαθέσιμα στο κοινό· επίσης, καλεί τις αρχές της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης να συγκεντρώσουν και να δημοσιοποιήσουν στοιχεία σχετικά με τα μέτρα προστασίας που αποσκοπούν στη διασφάλιση της προστασίας των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας·

42.

καλεί την κυβέρνηση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης να εναρμονίσει τον νόμο για την ισότητα των φύλων της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης με τον εκλογικό νόμο, όσον αφορά τη σύνθεση των οργάνων του εκτελεστικού σώματος σε όλα τα επίπεδα λήψης αποφάσεων (δήμοι, καντόνια, οντότητες και κράτος)·

43.

επαινεί τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη για τη νομοθεσία της που ορίζει ελάχιστο ποσοστό εκπροσώπησης τουλάχιστον 40 % για κάθε φύλο στις διοικητικές υπηρεσίες σε κρατικούς φορείς και φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά σημειώνει ότι αυτό δεν είχε ως αποτέλεσμα την τήρηση του ποσοστού του 40 % γυναικών στην πράξη· καλεί τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη να καταρτίσει σχέδιο δράσης με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα και σαφή κατανομή αρμοδιοτήτων για την εφαρμογή της εν λόγω νομοθεσίας·

44.

διαπιστώνει με ανησυχία την έλλειψη οικονομικών και ανθρώπινων πόρων για την υλοποίηση του σχεδίου δράσης σχετικά με την απόφαση 1325 του ΣΑΗΕ, για θεσμικούς μηχανισμούς που θα διασφαλίσουν την ισότητα των φύλων, κατάλληλη πρόσβαση στη δικαιοσύνη και κέντρα υποδοχής για τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας· καλεί τις αρχές της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης σε όλα τα επίπεδα να συμπεριλάβουν επαρκή χρηματοδότηση για τους σκοπούς αυτούς στον προϋπολογισμό τους·

45.

καταδικάζει το γεγονός ότι, μέχρι σήμερα, οι αρχές της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης έχουν διερευνήσει και καταδικάσει περιορισμένο μόνο αριθμό υποθέσεων σεξουαλικής βίας στο πλαίσιο εγκλημάτων πολέμου· εκφράζει την έντονη ανησυχία του για το γεγονός ότι μεγάλος αριθμός δραστών εγκλημάτων αυτού του είδους έχουν ξεφύγει από το σύστημα δικαιοσύνης ατιμώρητοι· σημειώνει επίσης την αποτυχία των αρχών της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης να παρέχουν επαρκή προγράμματα προστασίας μαρτύρων για τα θύματα· καλεί, ως εκ τούτου, τις αρχές της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης να εξασφαλίσουν ότι όλα τα θύματα εγκλημάτων σεξουαλικής βίας στο πλαίσιο πολέμου θα έχουν ασφαλή και επαρκή πρόσβαση στο δικαστικό σύστημα και ότι όλες οι υποθέσεις που αφορούν εγκλήματα πολέμου θα αντιμετωπίζονται άμεσα και αποτελεσματικά·

46.

καλεί την κυβέρνηση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης να βελτιώσει την παρακολούθηση της ισχύουσας νομοθεσίας στον τομέα των δικαιωμάτων των γυναικών και της ισότητας των φύλων, με τη συμπερίληψη σαφών στόχων όσον αφορά τις πολιτικές και τα σχέδια δράσης και με σαφή προσδιορισμό των κρατικών θεσμών που είναι υπεύθυνοι για την εφαρμογή τους· επιπλέον, καλεί τις αρχές της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης σε όλα τα επίπεδα να συνεργαστούν για τη συγκέντρωση πλήρων στατιστικών στοιχείων σχετικά με την ισότητα των φύλων για ολόκληρη τη χώρα·

47.

ενθαρρύνει την κυβέρνηση της Κροατίας να συνεχίσει την ευθυγράμμιση της νομοθεσίας της με το κοινοτικό κεκτημένο της ΕΕ στους τομείς που αφορούν την ισότητα των φύλων, μετά την προσχώρηση της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση·

48.

καλεί τις κροατικές αρχές να εφαρμόσουν πλήρως τη νομοθεσία που ορίζει ποσοστό 40 % γυναικών στα ψηφοδέλτια για τα τοπικά και περιφερειακά όργανα αυτοδιοίκησης, το κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις βουλευτικές εκλογές του 2011, τα δύο τρίτα των πολιτικών κομμάτων δεν πληρούσαν τον καθορισμένο στόχο·

49.

συγχαίρει την Κροατία για τη θέσπιση της υπηρεσίας Διαμεσολαβητή για την Ισότητα των Φύλων και την ευαισθητοποίηση σχετικά με τα μέτρα που αφορούν τα δικαιώματα των γυναικών και την ισότητα των φύλων που ήρθε ως αποτέλεσμα της προβολής της εν λόγω υπηρεσίας· συνιστά σε όλες τις χώρες στην περιοχή να εξετάσουν κατά πόσον μπορούν να ακολουθήσουν το παράδειγμα αυτό ως μορφή ορθής πρακτικής· ενθαρρύνει την κυβέρνηση της Κροατίας να συνεχίσει τη χρηματοδότηση των υπηρεσιών των Διαμεσολαβητών και να δώσει συνέχεια στις συστάσεις τους·

50.

χαιρετίζει τα σχέδια δράσης για την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου σε τοπικό επίπεδο, ειδικά στην περιοχή της Ίστρια, και καλεί την κροατική κυβέρνηση να προωθήσει την υιοθέτηση και εφαρμογή των εν λόγω σχεδίων δράσης σε όλη τη χώρα·

51.

καλεί την κυβέρνηση της Κροατίας να καθιερώσει διαρθρωτικό διάλογο με τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, εστιάζοντας ειδικότερα στην κατάσταση μετά την προσχώρηση·

52.

χαιρετίζει την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην Κροατία όσον αφορά τον κατάλληλο χειρισμό των περιστατικών βίας κατά των γυναικών και των διακρίσεων λόγω φύλου από την αστυνομία, μετά από στοχευμένη εκπαίδευση των αστυνομικών σε αυτό τον τομέα, και ενθαρρύνει τις αρχές να συνεχίσουν αυτές τις δράσεις· επισημαίνει, ωστόσο, ότι οι υποθέσεις δεν τυγχάνουν πάντα σωστού χειρισμού από το δικαστικό σώμα, και ζητεί από τις αρχές να αναληφθούν δράσεις για την ευαισθητοποίηση και την εκπαίδευση και των δικαστικών λειτουργών· επιπλέον, καλεί την κροατική κυβέρνηση να παρέχει δωρεάν δικαστική αρωγή στα θύματα βίας λόγω φύλου και διακρίσεων·

53.

καλεί τις κροατικές αρχές να διευκρινίσουν, στο πλαίσιο της Εθνικής Στρατηγικής για την Προστασίας από την ενδοοικογενειακή βία (2011-2016), ποια είναι η αρμόδια αρχή για τις εκάστοτε ενέργειες και να διαθέσουν την κατάλληλη χρηματοδότηση στις αρχές και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών για την εφαρμογή της στρατηγικής·

54.

επικροτεί τον ρόλο που έχει ανατεθεί στη Συνέλευση του Κοσσυφοπεδίου για την έγκριση, την αναθεώρηση και την παρακολούθηση του προγράμματος για την ισότητα των φύλων· ζητεί την εφαρμογή των συστάσεων που προκύπτουν από τις εκθέσεις παρακολούθησης·

55.

καλεί την κυβέρνηση του Κοσσυφοπεδίου να προωθήσει μια τηλεφωνική γραμμή βοήθειας σε όλη τη χώρα για τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας και βίας που σχετίζεται με το φύλο και να φροντίσει να υπάρξει ενημέρωση για τις δυνατότητες καταγγελίας και χειρισμού των υποθέσεων·

56.

συγχαίρει την κυβέρνηση του Κοσσυφοπεδίου για την τοποθέτηση της υπηρεσίας για την ισότητα των φύλων στο Γραφείο του Πρωθυπουργού και καλεί την κυβέρνηση να διασφαλίσει την αποτελεσματικότερη λειτουργία της υπηρεσίας όσον αφορά την εφαρμογή και την παρακολούθηση του νόμου για την ισότητα των φύλων, χωρίς πολιτικές παρεμβάσεις·

57.

καλεί την κυβέρνηση του Κοσσυφοπεδίου να ιδρύσει το προτεινόμενο Κέντρο Ίσης Μεταχείρισης όσο το δυνατόν συντομότερα·

58.

συγχαίρει το Κοσσυφοπέδιο για την κατάρτιση των αστυνομικών σχετικά με τον χειρισμό υποθέσεων βίας λόγω φύλου και τη δημιουργία ειδικών θαλάμων στα αστυνομικά τμήματα για τα θύματα και τα παιδιά τους· καλεί την κυβέρνηση του Κοσσυφοπεδίου να παράσχει κατάρτιση και στα μέλη του δικαστικού σώματος ως προς τον χειρισμό των υποθέσεων αυτών και να αυξήσει τον αριθμό των καταφυγίων για τα θύματα και τον χρόνο παραμονής τους σε αυτά·

59.

καλεί την κυβέρνηση του Κοσσυφοπεδίου να αναγνωρίσει και να εργαστεί προς την κατεύθυνση της υλοποίησης των αρχών της Πρίστινα που καθιερώθηκαν στη σύνοδο κορυφής των γυναικών του Κοσσυφοπεδίου, τον Οκτώβριο του 2012·

60.

τονίζει την ανάγκη για περαιτέρω ευαισθητοποίηση ως προς τη χρήση αντισυλληπτικών, καθώς και τον εφοδιασμό και την πρόσβαση σε αυτά, δεδομένου ότι, παρόλο που το ποσοστό των γυναικών που χρησιμοποιούν διάφορα είδη αντισύλληψης έχει αυξηθεί, η χρήση αντισυλληπτικών κάθε άλλο παρά είναι διαδεδομένη μεταξύ των γυναικών του Κοσσυφοπεδίου·

61.

καλεί την κυβέρνηση του Κοσσυφοπεδίου να αναγνωρίσει τα θύματα σεξουαλικής βίας κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων 1998-1999 και να συμπεριλάβει την ομάδα αυτή ως ειδική κατηγορία βάσει του νόμου, μέσω της τροποποίησης του νόμου αριθ. 04/L-054 για το καθεστώς και τα δικαιώματα των μαρτύρων, αναπήρων, παλαιμάχων, μελών του Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσσυφοπεδίου, αμάχων θυμάτων πολέμου και των οικογενειών τους·

62.

καλεί την κυβέρνηση του Κοσσυφοπεδίου να προσδιορίσει με σαφήνεια δείκτες για τη συμμόρφωση ή μη με τις διοικητικές οδηγίες όσον αφορά τους νόμους για την ισότητα των φύλων και τις διακρίσεις, για να διευκολυνθεί η εφαρμογή και η παρακολούθηση· καλεί ακόμη την κυβέρνηση να συγκεντρώσει στοιχεία και να δημιουργήσει ένα εθνικό μητρώο για τις υποθέσεις διακρίσεων και βίας λόγω φύλου·

63.

συγχαίρει την κυβέρνηση της πΓΔM για τη νέα πρόταση νόμου κατά της σεξουαλικής και ηθικής παρενόχλησης στον χώρο εργασίας, που συμπεριλαμβάνει πρόστιμα για τους δράστες, και ζητεί την εναρμόνιση της πρότασης νόμου με τον ποινικό κώδικα· χαιρετίζει την πρόθεση της κυβέρνησης της πΓΔM να αλλάξει τη νομοθεσία ούτως ώστε να διασφαλίζεται ότι και οι δύο γονείς να μπορούν να λάβουν γονική άδεια ή άδεια για οικογενειακούς λόγους, για να φροντίσουν συγγενείς τους που είναι ασθενείς, καθώς και την πρόσφατη έγκριση αλλαγών στο εργατικό δίκαιο που θα παρέχουν καλύτερη νομική προστασία στην αγορά εργασίας για τις εγκύους και τις λεχώνες·

64.

σημειώνει με ανησυχία ότι οι γυναίκες Ρομά υφίστανται διπλή διάκριση λόγω φύλου και εθνότητας· καλεί, κατά συνέπεια, την κυβέρνηση της πΓΔM να υιοθετήσει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο κατά των διακρίσεων που θα επιτρέψει στις γυναίκες Ρομά να διασφαλίσουν τα δικαιώματά τους·

65.

συγχαίρει τις αρχές της πΓΔM για την προσθήκη αποτρεπτικών κυρώσεων για το ενδεχόμενο μη συμμόρφωσης με τον νόμο που ορίζει εκπροσώπηση 30 % τουλάχιστον από κάθε φύλο στα όργανα λήψης πολιτικών αποφάσεων· καλεί την κυβέρνηση της πΓΔM να παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς κατά πόσον αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη συμμετοχή τουλάχιστον 30 % γυναικών στα όργανα λήψης αποφάσεων, ιδίως σε τοπικό επίπεδο·

66.

συγχαίρει το κοινοβούλιο της πΓΔM για την ενεργό «λέσχη γυναικών», όπου γυναίκες βουλευτές από διάφορα κόμματα συνεργάζονται για την προαγωγή των δικαιωμάτων των γυναικών και της ισότητας των φύλων, μέσω δημόσιων συζητήσεων, συνεδρίων και διεθνών και άλλων εκδηλώσεων, και σε συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών για την αντιμετώπιση ευαίσθητων ή περιθωριοποιημένων θεμάτων όπως η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στα σχολεία της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, η ενδοοικογενειακή βία, ο ιός HIV, ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας, η ρητορική μίσους και η θέση των γυναικών στις αγροτικές περιοχές·

67.

διαπιστώνει ότι οι μηχανισμοί του Νομικού Εκπροσώπου του Τμήματος για την Ισότητα των Ευκαιριών στο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Πολιτικής, που είναι αρμόδιος για την παροχή νομικών συμβουλών σε περιπτώσεις άνισης μεταχείρισης μεταξύ ανδρών και γυναικών, δεν λειτουργούν σωστά· καλεί την κυβέρνηση της πΓΔM να λάβει μέτρα για τη βελτίωση της λειτουργίας των μηχανισμών αυτών·

68.

διαπιστώνει με ανησυχία την αποσπασματική υλοποίηση των σχεδίων δράσης και των στρατηγικών για την ισότητα των φύλων, καθώς και την έλλειψη γενικού συντονισμού των προσπαθειών· καλεί την κυβέρνηση της πΓΔM να αυξήσει τους οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους που διατίθενται στο Τμήμα Ισότητας των Φύλων και να μεριμνήσει για τον διορισμό και την αποτελεσματική άσκηση των καθηκόντων των συντονιστών για τις ίσες ευκαιρίες σε εθνικό και τοπικό επίπεδο·

69.

χαιρετίζει την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην καταπολέμηση της βίας λόγω φύλου, η οποία αντικατοπτρίζεται, μεταξύ άλλων, στην αύξηση των σχετικών καταγγελιών ως αποτέλεσμα των εκστρατειών ευαισθητοποίησης, στην κατάρτιση εξειδικευμένων αστυνομικών και στη σύναψη πρωτοκόλλων μεταξύ θεσμικών οργάνων για τον χειρισμό των καταγγελιών· σημειώνει, ωστόσο, με ανησυχία ότι τα καταφύγια για τα θύματα ενδοοικογενειακής και άλλους είδους βίας λόγω φύλου δεν επαρκούν·

70.

καλεί την κυβέρνηση της πΓΔM να άρει τα υφιστάμενα πολιτιστικά και οικονομικά εμπόδια ώστε οι γυναίκες να αποκτήσουν πρόσβαση στην αντισύλληψη·

71.

διαπιστώνει με ανησυχία ότι το ποσοστό γυναικών που συμμετέχουν στη λήψη των πολιτικών αποφάσεων ελάχιστα έχει αυξηθεί τις τελευταίες δεκαετίες· καλεί την κυβέρνηση του Μαυροβουνίου να προβεί σε μεταρρύθμιση της νομοθεσίας στον εν λόγω τομέα και να διασφαλίσει τη συμμόρφωση·

72.

καλεί την κυβέρνηση του Μαυροβουνίου να αυξήσει τους ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους που διατίθενται στο Τμήμα Ισότητας των Φύλων, στην εφαρμογή του νομικού και του θεσμικού πλαισίου για την επιβολή της ισότητας των φύλων και στο Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα των Φύλων·

73.

συγχαίρει την κυβέρνηση του Μαυροβουνίου για την κατάρτιση του νέου Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την επίτευξη της Ισότητας των Φύλων, σε συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών, καθώς και για την ενσωμάτωση στρατηγικών και επιχειρησιακών στόχων σε αυτό το σχέδιο· καλεί την κυβέρνηση να χορηγήσει επαρκείς ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους για την εφαρμογή του και να δημιουργήσει ένα πλαίσιο για τη συνέχιση της συνεργασίας με την κοινωνία των πολιτών στη φάση της υλοποίησης·

74.

επικροτεί την ένταξη των μέτρων που αφορούν την ισότητα των φύλων στο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων του Μαυροβουνίου για την προσχώρηση· καλεί την κυβέρνηση του Μαυροβουνίου να δώσει προτεραιότητα στις ενέργειες για την εφαρμογή διατάξεων περί ισότητας των φύλων, στις διαπραγματεύσεις σχετικά με το κεφάλαιο 23 «Δικαστικό σώμα και θεμελιώδη δικαιώματα», καθώς και σε άλλα σχετικά κεφάλαια (κεφάλαιο 19 για την κοινωνική πολιτική και απασχόληση, κεφάλαιο 24 για τη δικαιοσύνη, την ελευθερία και την ασφάλειας και κεφάλαιο 18 για τα στατιστικά στοιχεία)·

75.

συγχαίρει την κυβέρνηση του Μαυροβουνίου για την πρόοδο που επιτεύχθηκε ως προς την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας με την υιοθέτηση κώδικα δεοντολογίας σχετικά με τις διαδικασίες για συντονισμένη θεσμική απάντηση· παρατηρεί, ωστόσο, με ανησυχία ότι η ενδοοικογενειακή βία εξακολουθεί να αποτελεί μέγα πρόβλημα στο Μαυροβούνιο και καλεί την κυβέρνηση να αφιερώσει επαρκή κονδύλια και προσπάθειες για την εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας και του κώδικα δεοντολογίας, να δημιουργήσει εθνική τηλεφωνική γραμμή βοήθειας και να συγκεντρώνει δεδομένα·

76.

σημειώνει με ανησυχία τον χαμηλό αριθμό καταγγελιών για διακρίσεις λόγω φύλου και βία· καλεί την κυβέρνηση του Μαυροβουνίου να προχωρήσει στις αναγκαίες επενδύσεις για την αύξηση της ευαισθητοποίησης όσον αφορά τα δικαιώματα των γυναικών, την ισχύουσα νομοθεσία για την καταπολέμηση της βίας, καθώς και τις δυνατότητες καταγγελίας και αντιμετώπισης των παραβιάσεων·

77.

χαιρετίζει τις προσπάθειες που καταβάλλει το κοινοβούλιο του Μαυροβουνίου για τη μεθοδική διερεύνηση της εφαρμογής της νομοθεσίας για την ισότητα·

78.

καλεί τη σερβική κυβέρνηση να υλοποιήσει περαιτέρω το Εθνικό Πρόγραμμα Ενσωμάτωσης στην ΕΕ μέσω της ενίσχυσης μηχανισμών για την παρακολούθηση της εφαρμογής του νόμου για την απαγόρευση των διακρίσεων και της βελτίωσης των διοικητικών ικανοτήτων των υπηρεσιών που ασχολούνται με την ισότητα των φύλων, συμπεριλαμβανομένων του Επιτρόπου Προστασίας Ισότητας και του αναπληρωτή Διαμεσολαβητή για την Ισότητα των Φύλων·

79.

συγχαίρει την κυβέρνηση της Σερβίας για τον εκλογικό νόμο που ορίζει ότι τα εκλογικά ψηφοδέλτια για το κοινοβούλιο πρέπει να περιλαμβάνουν ένα μέλος από το υποεκπροσωπούμενο φύλο ανά τρεις υποψηφίους, καθώς και για την πλήρη εφαρμογή του, που είχε ως αποτέλεσμα ποσοστό 34 % των εδρών στο Κοινοβούλιο να καταλαμβάνεται από γυναίκες·

80.

καλεί τη σερβική κυβέρνηση να ενισχύσει την κατάρτιση των αστυνομικών και των μελών του δικαστικού σώματος ως προς την ευαισθητοποίηση και τον ενδεδειγμένο χειρισμό υποθέσεων διακρίσεων και βίας λόγω φύλου, να παρέχει δωρεάν δικαστική αρωγή στα θύματα και να αντιμετωπίσει το γενικότερο πρόβλημα του συσσωρευμένου όγκου δικαστικών υποθέσεων·

81.

επιδοκιμάζει την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας με την έγκριση γενικού πρωτοκόλλου σχετικά με τις διαδικασίες για τη συνεργασία σε καταστάσεις ενδοοικογενειακής βίας και βίας μεταξύ συντρόφων, τη δημιουργία τηλεφωνικής γραμμής βοήθειας και νέου καταφυγίου· σημειώνει, ωστόσο, ότι η ενδοοικογενειακή βία εξακολουθεί να αποτελεί μεγάλο πρόβλημα στη Σερβία· καλεί την κυβέρνηση να αφιερώσει επαρκείς πόρους και προσπάθειες για την εφαρμογή της νομοθεσίας και του πρωτοκόλλου, για την προώθηση της καταγγελίας περιπτώσεων και για τη συλλογή και την ανταλλαγή πληροφοριών και δεδομένων μεταξύ φορέων, υπηρεσιών και γυναικείων οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών·

82.

συγχαίρει την κυβέρνηση και το κοινοβούλιο της Σερβίας για τη στενή τους συνεργασία με τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών με στόχο την κατάρτιση και την παρακολούθηση σχεδίου δράσης για την εκτέλεση της απόφασης 1325 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών· καλεί την κυβέρνηση να διαθέσει επαρκείς ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους για την υλοποίησή του·

83.

καλεί τις σερβικές αρχές να βελτιώσουν τη συνεργασία με τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών για την ισότητα των φύλων, ιδίως σε τοπικό επίπεδο μεταξύ των τοπικών κυβερνήσεων και των τοπικών οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, για την κατάρτιση, την εφαρμογή και την παρακολούθηση των νόμων και των πολιτικών για την ισότητα των φύλων και τη βία λόγω φύλου, και να παρέχουν διαρθρωτική χρηματοδότηση για το έργο των οργανώσεων που ασχολούνται με τη βία λόγω φύλου·

84.

αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, την Επιτροπή και τις κυβερνήσεις των υπό ένταξη βαλκανικών χωρών.

12.2.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 55/33

—

έχοντας υπόψη το άρθρο 19 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το άρθρο 19 του Διεθνούς Συμφώνου για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα και τη σύμβαση της UNESCO για την προστασία και την προώθηση της πολυμορφίας της πολιτιστικής έκφρασης,

—

έχοντας υπόψη το άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, τις δηλώσεις, τις συστάσεις και τα ψηφίσματα της Επιτροπής Υπουργών και της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης, και τα έγγραφα της Επιτροπής της Βενετίας και του Επιτρόπου του Συμβουλίου της Ευρώπης που είναι αρμόδιος για τα ανθρώπινα δικαιώματα σχετικά με την ελευθερία της έκφρασης, της πληροφόρησης και των μέσων ενημέρωσης,

—

έχοντας υπόψη το άρθρο 11 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, τα άρθρα 2, 7 και 9 έως 12 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, τα άρθρα της Συνθήκης που σχετίζονται με την ελευθερία εγκατάστασης, την ελευθερία παροχής υπηρεσιών, την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων και των αγαθών, τον ανταγωνισμό και τις κρατικές ενισχύσεις, και το άρθρο 167 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (πολιτισμός),

—

έχοντας υπόψη το Πρωτόκολλο για το σύστημα δημόσιας ραδιοτηλεόρασης στα κράτη μέλη το οποίο προσαρτάται στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, γνωστό ως Πρωτόκολλο του Άμστερνταμ,

—

έχοντας υπόψη την οδηγία 2010/13/ΕE του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 10ης Μαρτίου 2010, για τον συντονισμό ορισμένων νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών σχετικά με την παροχή υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων (οδηγία για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων) (1),

—

έχοντας υπόψη το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής σχετικά με την πολυφωνία στα μέσα ενημέρωσης των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (SEC(2007)0032),

—

έχοντας υπόψη τον Ευρωπαϊκό Χάρτη για την ελευθερία του Τύπου (2),

—

έχοντας υπόψη τη σύσταση από την Επιτροπή μιας ομάδας υψηλού επιπέδου για την ελευθερία και την πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης,

—

έχοντας υπόψη τα ψηφίσματά του της 20ής Νοεμβρίου 2002 σχετικά με τη συγκέντρωση των μέσων ενημέρωσης (3), της 4ης Σεπτεμβρίου 2003 σχετικά με την κατάσταση των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση (2002) (4), της 4ης Σεπτεμβρίου 2003 σχετικά με την «Τηλεόραση χωρίς σύνορα» (5), της 6ης Σεπτεμβρίου 2005 σχετικά με την εφαρμογή των άρθρων 4 και 5 της οδηγίας 89/552/ΕΟΚ «Τηλεόραση χωρίς σύνορα», όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία 97/36/ΕΚ, για την περίοδο 2001-2002 (6), της 22ας Απριλίου 2004 σχετικά με τους κινδύνους παραβίασης, στην ΕΕ και ιδιαίτερα στην Ιταλία, των δικαιωμάτων της ελευθερίας έκφρασης και πληροφόρησης (άρθρο 11, παράγραφος 2 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων) (7), της 25ης Σεπτεμβρίου 2008 σχετικά με τη συγκέντρωση και την πολυφωνία στα μέσα ενημέρωσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση (8), της 25ης Νοεμβρίου 2010 σχετικά με τα κρατικά ραδιοτηλεοπτικά μέσα στην ψηφιακή εποχή: το μέλλον του διττού συστήματος (9), και της 10ης Μαρτίου 2011 σχετικά με τον νόμο της Ουγγαρίας για τα μέσα ενημέρωσης (10),

—

έχοντας υπόψη την τρέχουσα Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία για την πολυφωνία στα μέσα ενημέρωσης (11), η οποία έχει καταχωρηθεί από την Επιτροπή και η οποία αποσκοπεί στην προστασία της πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης μέσω της μερικής εναρμόνισης των εθνικών κανόνων για την ιδιοκτησία των μέσων ενημέρωσης και τη διαφάνεια, τις συγκρούσεις συμφερόντων σε σχέση με πολιτικά αξιώματα και την ανεξαρτησία των αρχών εποπτείας των μέσων ενημέρωσης,

—

έχοντας υπόψη τις αιτιολογικές σκέψεις 8 και 94 της οδηγίας για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων, με τις οποίες επισημαίνεται ότι τα κράτη μέλη πρέπει να αποτρέπουν οποιεσδήποτε πράξεις προωθούν τη δημιουργία δεσποζουσών θέσεων ή περιορίζουν την πολυφωνία, και να εξασφαλίζουν ότι οι ανεξάρτητοι ρυθμιστικοί φορείς είναι σε θέση να εκτελούν το έργο τους με διαφάνεια και αμεροληψία,

—

έχοντας υπόψη το έργο του ΟΑΣΕ σχετικά με την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, και ιδίως του εκπροσώπου του για θέματα ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης, τις σχετικές εκθέσεις και την ομιλία που παρουσιάστηκε μέσω βίντεο στην ακρόαση της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων σχετικά με την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, στις 6 Νοεμβρίου 2012,

—

έχοντας υπόψη τις εκθέσεις που δημοσιεύτηκαν από ΜΚΟ σχετικά με τα μέσα ενημέρωσης, όπως αυτές των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα (δείκτες ελευθερίας του Τύπου) και της οργάνωσης Freedom House (εκθέσεις για την ελευθερία του Τύπου),

—

έχοντας υπόψη τις μελέτες για θέματα σχετικά με τα μέσα ενημέρωσης που δημοσίευσε το Κοινοβούλιο (12) και το κέντρο για την πολυφωνία και την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου (13),

—

έχοντας υπόψη την ανεξάρτητη μελέτη με τίτλο «Οι δείκτες πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης στα κράτη μέλη — προς μια προσέγγιση στη βάση των κινδύνων», που εκπονήθηκε μετά από αίτημα της Επιτροπής το 2007 και δημοσιεύτηκε το 2009 (14) και όπου σκιαγραφείται ένα «εργαλείο παρακολούθησης των μέσων ενημέρωσης» με δείκτες για τον εντοπισμό των κινδύνων για την πολυφωνία στα μέσα ενημέρωσης,

—

έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του Κανονισμού του,

—

έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας (A7-0117/2013),

Α.

λαμβάνοντας υπόψη ότι τα μέσα ενημέρωσης διαδραματίζουν θεμελιώδη ρόλο «δημοσίου ελεγκτή» στη δημοκρατία, καθώς παρέχουν τη δυνατότητα στους πολίτες να ασκούν το δικαίωμά τους να ενημερώνονται, να ελέγχουν και να κρίνουν τις ενέργειες και τις αποφάσεις εκείνων που ασκούν ή κατέχουν εξουσία ή επιρροή, ιδίως στην περίπτωση εκλογικών διαδικασιών· λαμβάνοντας επίσης υπόψη ότι τα μέσα ενημέρωσης έχουν σε ένα βαθμό τη δυνατότητα να καθορίζουν τη δημόσια ατζέντα, χρησιμοποιώντας την εξουσία τους ως φύλακες της πληροφορίας και ως εκ τούτου έχουν τη δυνατότητα να διαμορφώνουν την κοινή γνώμη·

Β.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η ελευθερία έκφρασης στη δημόσια σφαίρα έχει αποδειχθεί ότι συμβάλλει στην εδραίωση της δημοκρατίας και του ίδιου του κράτους δικαίου και είναι αλληλένδετη με την ύπαρξη και την επιβίωσή του· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα ελεύθερα και ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης και η ελεύθερη ανταλλαγή πληροφοριών διαδραματίζουν αποφασιστικό ρόλο στον δημοκρατικό μετασχηματισμό που συντελείται σε μη δημοκρατικά καθεστώτα, η Επιτροπή καλείται να παρακολουθεί στενά την ελευθερία και την πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης στις υπό ένταξη χώρες και να αποδίδει επαρκή προσοχή στον ρόλο των ελεύθερων μέσων για την προώθηση της δημοκρατίας ανά τον κόσμο·

Γ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η ελευθερία των μέσων ενημέρωσης αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο των αξιών που κατοχυρώνονται από τις Συνθήκες, όπως η δημοκρατία, η πολυφωνία και ο σεβασμός των δικαιωμάτων των μειονοτήτων· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ελευθερία του Τύπου έχει αποτελέσει ιστορικά συστατικό στοιχείο για την πρόοδο των δημοκρατικών ιδεών και την ανάπτυξη του ευρωπαϊκού ιδεώδους·

Δ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, η πολυφωνία και η ανεξάρτητη δημοσιογραφία αποτελούν ουσιώδη στοιχεία για την ίδια την παροχή των υπηρεσιών των μέσων ενημέρωσης σε ολόκληρη την Ένωση, και ιδίως στην ενιαία αγορά· εκτιμώντας, συνεπώς, ότι κάθε περιορισμός της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης, της πολυφωνίας και της ανεξαρτησίας της δημοσιογραφίας αποτελεί περιορισμό της ελευθερίας της γνώμης και της οικονομικής ελευθερίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι δημοσιογράφοι δεν θα πρέπει να δέχονται την πίεση ιδιοκτητών, διευθυντών και κυβερνήσεων, ούτε και οικονομικής φύσης απειλές·

Ε.

λαμβάνοντας υπόψη ότι μια αυτόνομη και ισχυρή δημόσια σφαίρα, βασισμένη σε ανεξάρτητα και πολυφωνικά μέσα ενημέρωσης, αποτελεί το βασικό περιβάλλον εντός του οποίου μπορούν να αναπτυχθούν οι συλλογικές ελευθερίες της κοινωνίας πολιτών, όπως το δικαίωμα του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι, καθώς και οι ατομικές ελευθερίες, όπως το δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης και το δικαίωμα πρόσβασης στην πληροφόρηση·

ΣΤ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών για ελευθερία έκφρασης και ενημέρωσης μπορούν να διασφαλισθούν μόνο μέσω της ελευθερίας και της πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης, βάσει των οποίων οι δημοσιογράφοι και τα μέσα ενημέρωσης μπορούν να ασκούν το δικαίωμα και την υποχρέωσή τους να ενημερώνουν τους πολίτες με δίκαιο και ουδέτερο τρόπο για γεγονότα και αποφάσεις δημοσίου συμφέροντος· εκτιμώντας ότι όλα τα μέλη μιας κοινωνίας έχουν το δικαίωμα να εκφράζουν τις απόψεις τους με δημοκρατικό και ειρηνικό τρόπο·

Ζ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει ορίσει ότι υπάρχει θετική υποχρέωση των κρατών μελών να εξασφαλίζουν την πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης σύμφωνα με το άρθρο 10 της σύμβασης για την προάσπιση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών, η οποία περιλαμβάνει παρόμοιες διατάξεις με αυτές που εμπεριέχονται στο άρθρο 11 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο οποίος αποτελεί μέρος του κοινοτικού κεκτημένου·

Η.

λαμβάνοντας υπόψη οι πληροφορίες, λόγω της φύσης τους και ιδίως χάρη στις τεχνολογικές εξελίξεις των τελευταίων δεκαετιών, υπερβαίνουν τα γεωγραφικά όρια και διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στην ενημέρωση των εθνικών κοινοτήτων που ζουν στο εξωτερικό και παρέχουν εργαλεία που επιτρέπουν την αμοιβαία γνώση και κατανόηση πέρα από σύνορα και κράτη· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα διαδικτυακά, μεταξύ άλλων, μέσα ενημέρωσης έχουν αποκτήσει παγκόσμιο χαρακτήρα από τον οποίο εξαρτώνται πλέον οι προσδοκίες και οι ανάγκες του κοινού, και ιδίως των καταναλωτών πληροφοριών· λαμβάνοντας επίσης υπόψη ότι οι μεταβολές στο περιβάλλον των μέσων ενημέρωσης και στις τεχνολογίες επικοινωνίας έχουν επαναπροσδιορίσει το πεδίο της ανταλλαγής πληροφοριών και τον τρόπο ενημέρωσης των ανθρώπων και διαμόρφωσης της κοινής γνώμης·

Θ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι μια πανευρωπαϊκή δημόσια σφαίρα η οποία θα βασίζεται στον συνεχή και αδιάλειπτο σεβασμό στην ελευθερία και την πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης αποτελεί ζωτικό στοιχείο για τη διαδικασία ολοκλήρωσης της Ένωσης, σύμφωνα με τις αξίες που κατοχυρώνονται από τις Συνθήκες, καθώς και για τη λογοδοσία των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής δημοκρατίας, για παράδειγμα όσον αφορά τις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο· λαμβάνοντας υπόψη ότι ένα δυναμικό, ανταγωνιστικό και πολυφωνικό τοπίο οπτικοακουστικών και έντυπων μέσων ενημέρωσης ενισχύει τη συμμετοχή των πολιτών στον δημόσιο διάλογο, ο οποίος είναι απαραίτητος για την εύρυθμη λειτουργία του δημοκρατικού συστήματος·

Ι.

λαμβάνοντας υπόψη ότι ΜΚΟ, ενώσεις παρακολούθησης της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης, το Συμβούλιο της Ευρώπης και ο ΟΑΣΕ, καθώς και μελέτες και ψηφίσματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έχουν καταγγείλει και προειδοποιήσει σχετικά με τις απειλές σε βάρος των ελεύθερων και ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης εκ μέρους κυβερνήσεων, ακόμα και εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης (15)·

ΙΑ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το Συμβούλιο της Ευρώπης και ο ΟΑΣΕ έχουν εξετάσει την ανθρώπινη και τη δημοκρατική διάσταση της επικοινωνίας με λεπτομερείς δηλώσεις, ψηφίσματα, συστάσεις, γνωμοδοτήσεις και εκθέσεις για την ελευθερία, την πολυφωνία και τη συγκέντρωση των μέσων ενημέρωσης, δημιουργώντας ένα σημαντικό σώμα πανευρωπαϊκών ελάχιστων προτύπων στον τομέα αυτόν·

ΙΒ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δεσμευθεί για την προστασία και την προώθηση της πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης ως σημαντικού στηρίγματος του δικαιώματος στην ενημέρωση και την ελευθερία της έκφρασης, τα οποία αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για την ενεργή συμμετοχή του πολίτη στα κοινά και τη συμμετοχική δημοκρατία, όπως ορίζεται στο άρθρο 11 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων·

ΙΓ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η ελευθερία των μέσων ενημέρωσης αποτελεί κριτήριο επιλεξιμότητας για την προσχώρηση των υποψήφιων χωρών στην ΕΕ βάσει των κριτηρίων της Κοπεγχάγης και είναι μία από τις αρχές που προωθεί η ΕΕ στην εξωτερική της πολιτική· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη της θα πρέπει κατά συνέπεια να ηγούνται διά του παραδείγματος στο εσωτερικό, εξασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο αξιοπιστία και συνοχή·

ΙΔ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το Κοινοβούλιο έχει επανειλημμένως εκφράσει ανησυχίες σχετικά με την ελευθερία, την πολυφωνία και τη συγκέντρωση των μέσων ενημέρωσης και έχει ζητήσει από την Επιτροπή, ως θεματοφύλακα των Συνθηκών, να λάβει τα κατάλληλα μέτρα, υποβάλλοντας μεταξύ άλλων πρόταση για σχετική νομοθετική πρωτοβουλία·

ΙΕ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι στις 16 Ιανουαρίου 2007 η Επιτροπή παρουσίασε μια «προσέγγιση τριών σταδίων», η οποία περιλάμβανε ένα έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής για την πολυφωνία στα μέσα ενημέρωσης, μια ανεξάρτητη μελέτη σχετικά με την πολυφωνία στα μέσα ενημέρωσης στα κράτη μέλη της ΕΕ, με δείκτες για την αξιολόγηση της πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης στα κράτη μέλη της ΕΕ (το 2007), και μια ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με τους δείκτες πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης στα κράτη μέλη της ΕΕ (το 2008), συνοδευόμενη από δημόσια διαβούλευση (16)· λαμβάνοντας υπόψη ότι το εργαλείο για την αξιολόγηση της πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης που περιγράφηκε στην ανεξάρτητη μελέτη δεν έχει εφαρμοστεί ακόμη·

ΙΣΤ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η προσέγγιση αυτή διεκόπη δυστυχώς από την Επιτροπή, καθώς ούτε η ανακοίνωση ούτε η δημόσια διαβούλευση πραγματοποιήθηκαν ποτέ·

ΙΖ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι με τη θέση της Συνθήκης της Λισαβόνας σε ισχύ, ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων έχει καταστεί δεσμευτικός· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Χάρτης αποτελεί το πρώτο διεθνές έγγραφο το οποίο αναφέρει ρητώς ότι «η ελευθερία των μέσων μαζικής ενημέρωσης και η πολυφωνία τους είναι σεβαστές» (άρθρο 11 παράγραφος 2)· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι Συνθήκες παρέχουν στην ΕΕ την εντολή και την εξουσία να διασφαλίζει ότι όλα τα θεμελιώδη δικαιώματα προστατεύονται εντός της Ένωσης, ιδίως βάσει των άρθρων 2 και 7 ΣΕΕ·

ΙΗ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι καθήκον των κρατών μελών να προωθούν και να προστατεύουν συνεχώς την ελευθερία της γνώμης, της έκφρασης, της ενημέρωσης και των μέσων ενημέρωσης, καθώς οι αρχές αυτές διασφαλίζονται επίσης στο πλαίσιο των συνταγμάτων και των νομοθεσιών τους, και να παρέχουν στους πολίτες δίκαιη και ισότιμη πρόσβαση σε διαφορετικές πηγές πληροφόρησης και, κατά συνέπεια, σε διαφορετικές απόψεις και γνώμες· λαμβάνοντας υπόψη ότι επιπλέον είναι καθήκον τους να σέβονται και να προστατεύουν την ιδιωτική και οικογενειακή ζωή, την κατοικία και τις επικοινωνίες, καθώς και τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα των πολιτών, σύμφωνα με τα άρθρα 7 και 8 του Χάρτη· λαμβάνοντας υπόψη ότι εάν οι ελευθερίες αυτές τεθούν σε σοβαρό κίνδυνο ή παραβιασθούν από ένα κράτος μέλος, τότε η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να παρέμβει έγκαιρα και αποτελεσματικά βάσει των αρμοδιοτήτων της που κατοχυρώνονται από τις Συνθήκες και τον Χάρτη, ώστε να προστατεύσει την ευρωπαϊκή δημοκρατική και πολυφωνική τάξη και τα θεμελιώδη δικαιώματα·

ΙΘ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ διαθέτει αρμοδιότητες σε τομείς που σχετίζονται με τα μέσα ενημέρωσης, όπως η εσωτερική αγορά, η οπτικοακουστική πολιτική, ο ανταγωνισμός (συμπεριλαμβανομένων των κρατικών ενισχύσεων), οι τηλεπικοινωνίες και τα θεμελιώδη δικαιώματα· λαμβάνοντας υπόψη ότι το Κοινοβούλιο έχει δηλώσει πως, σε αυτή τη βάση, πρέπει να οριστούν ελάχιστα απαραίτητα πρότυπα προκειμένου να διασφαλίσουν, να εγγυηθούν και να προαγάγουν την ελευθερία της πληροφόρησης και ένα ικανοποιητικό επίπεδο πολυφωνίας και ανεξάρτητης διακυβέρνησης των μέσων ενημέρωσης (17)· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή έχει αναθέσει στο Κέντρο για την ελευθερία και την πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου να διεξαγάγει μία ανάλυση σχετικά με το πεδίο εφαρμογής των αρμοδιοτήτων της ΕΕ στον τομέα της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης·

Κ.

λαμβάνοντας υπόψη τις ανησυχίες που προκύπτουν σε σχέση με τις προκλήσεις και τις πιέσεις που αντιμετωπίζουν τα μέσα ενημέρωσης, ιδίως οι δημόσιοι ραδιοτηλεοπτικοί οργανισμοί, όσον αφορά την ανεξαρτησία των συντακτών, την πρόσληψη προσωπικού, την επισφαλή απασχόληση, την αυτολογοκρισία, την πολυφωνία, την ουδετερότητα και την ποιότητα της πληροφόρησης, την πρόσβαση και τη χρηματοδότηση, και οι οποίες οφείλονται σε αθέμιτες πολιτικές και οικονομικές παρεμβάσεις, καθώς και στην οικονομική κρίση·

ΚΑ.

λαμβάνοντας υπόψη τις ανησυχίες που προκύπτουν σε σχέση με το υψηλό ποσοστό ανεργίας των δημοσιογράφων στην Ευρώπη, καθώς και σε σχέση με το γεγονός ότι σε μεγάλο βαθμό εργάζονται ως ελεύθεροι επαγγελματίες, με περιορισμένη σταθερότητα απασχόλησης και υποστήριξη, και σε κλίμα μεγάλης αβεβαιότητας·

ΚΒ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι τα ιδιωτικά μέσα ενημέρωσης αντιμετωπίζουν αυξανόμενη εγχώρια, αλλά και διασυνοριακή συγκέντρωση, καθώς όμιλοι μέσων ενημέρωσης διανέμουν τα προϊόντα τους σε διάφορες χώρες, αυξάνονται οι ενδοενωσιακές επενδύσεις στα μέσα ενημέρωσης και οι μη Ευρωπαίοι επενδυτές και μέσα ενημέρωσης ασκούν ολοένα και μεγαλύτερη επιρροή στην Ευρώπη, γεγονός που οδηγεί στη μονοπώληση της πληροφόρησης και υπονομεύει την πολυφωνία απόψεων· λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχουν κάποιες ανησυχίες σχετικά με τις πηγές χρηματοδότησης ορισμένων ιδιωτικών μέσων ενημέρωσης, μεταξύ άλλων και μερικών εντός της ΕΕ·

ΚΓ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη έχει εκφράσει, μέσω πολυάριθμων μελετών, ερευνών κοινής γνώμης και δημόσιων πρωτοβουλιών, τις ανησυχίες της για την επιδείνωση της κατάστασης όσον αφορά την ελευθερία και την πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης, και έχει ζητήσει επανειλημμένα τη δράση της ΕΕ για τη διατήρηση της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης και την ανάπτυξη ενός ισχυρού, ανεξάρτητου και πολυφωνικού τοπίου μέσων ενημέρωσης·

ΚΔ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η επιτάχυνση του κύκλου ειδήσεων έχει οδηγήσει σε σοβαρές ανεπάρκειες στο δημοσιογραφικό έργο, όπως η παράλειψη του ελέγχου και της επαλήθευσης των δημοσιογραφικών πηγών·

ΚΕ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η ανάπτυξη ψηφιακού περιβάλλοντος μπορεί να διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο για την πρόσβαση των Ευρωπαίων πολιτών στη διαδικτυακή ενημέρωση·

ΚΣΤ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το περιβάλλον των μέσων μαζικής ενημέρωσης υφίσταται θεμελιώδεις αλλαγές· λαμβάνοντας υπόψη ότι, ειδικότερα στη σημερινή εποχή οικονομικής κρίσης, ένα όλο και μεγαλύτερο ποσοστό των δημοσιογράφων αναγκάζεται να εργάζεται υπό επισφαλείς συνθήκες απασχόλησης αντιμετωπίζοντας την έλλειψη κοινωνικής ασφάλισης σε σύγκριση με τα πρότυπα της αγοράς εργασίας, καθώς και συναφείς προκλήσεις που σχετίζονται με το μέλλον της δημοσιογραφίας·

ΚΖ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι έχουν αποσταλεί αναφορές στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που απηχούν κοινές ανησυχίες και αιτήματα των πολιτών, γεγονός που καταδεικνύει μια απαίτηση για δράση από την πλευρά των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων, και συγκεκριμένα του Κοινοβουλίου·

ΚΗ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι τεχνολογικές αλλαγές που έχουν επιφέρει το διαδίκτυο, οι προσωπικοί υπολογιστές και, πιο πρόσφατα, οι φορητοί υπολογιστές, έχουν αλλάξει ριζικά την πληροφοριακή υποδομή με τρόπους που επηρεάζουν το επιχειρηματικό μοντέλο των πιο παραδοσιακών μέσων ενημέρωσης, ιδίως όσον αφορά την εξάρτησή του από τη διαφημιστική αγορά, απειλώντας με αυτόν τον τρόπο την επιβίωση οργανισμών μέσων ενημέρωσης που επιτελούν σημαντικό πολιτικό και δημοκρατικό ρόλο· λαμβάνοντας υπόψη ότι, κατά συνέπεια, οι δημόσιες αρχές, σε επίπεδο κρατών μελών και σε επίπεδο Ένωσης, έχουν την υποχρέωση να δημιουργήσουν μια δέσμη μέτρων τα οποία θα είναι διαθέσιμα κατά τη διάρκεια αυτής της μεταβατικής περιόδου και θα συμβάλουν στην επιβίωση των αξιών και των καθηκόντων των ανεξάρτητων μέσων, ανεξάρτητα από την τεχνολογική πλατφόρμα που επιλέγουν να χρησιμοποιήσουν τώρα ή στο μέλλον· στο πλαίσιο αυτό, ζητεί από την Επιτροπή να εκπονήσει μελέτη σχετικά με τις επιπτώσεις των τεχνολογικών αλλαγών στο επιχειρηματικό μοντέλο των μέσων ενημέρωσης, καθώς και στην ελευθερία και την πολυφωνία τους·

ΚΘ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόσφατη οικονομική κρίση έχει εντείνει τις δυσκολίες για τους οργανισμούς μέσων ενημέρωσης και έχει καταστήσει το τοπίο των μέσων ενημέρωσης, μέσω της αυξανόμενης επισφάλειας του δημοσιογραφικού ρόλου, πιο ευάλωτο σε οικονομικές ή πολιτικές πιέσεις και πιο ασταθές καθαυτό· εκτιμώντας ότι τα φαινόμενα αυτά έχουν ιδιαίτερες συνέπειες στα πιο δαπανηρά και χρονοβόρα είδη δημοσιογραφίας, όπως η ερευνητική δημοσιογραφία, το ρεπορτάζ και η αποστολή διεθνών και ευρωπαϊκών ανταποκριτών· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα εν λόγω είδη δημοσιογραφίας είναι ουσιώδη για την εξασφάλιση της υπευθυνότητας και λογοδοσίας των δημόσιων και πολιτικών αρχών, για την αποτροπή των καταχρήσεων οικονομικής και θεσμικής εξουσίας, και για την εξασφάλιση της αποκάλυψης και δίωξης εγκληματικών δραστηριοτήτων στον κοινωνικό, περιβαλλοντικό ή ανθρωπιστικό τομέα· ζητεί από την Επιτροπή να εκπονήσει μελέτη σχετικά με τις επιπτώσεις της κρίσης και της επισφαλούς απασχόλησης στη δημοσιογραφική κοινότητα, με σκοπό να αναλύσει και να προσπαθήσει να αντιμετωπίσει τις συνέπειες των φαινομένων αυτών στην ελευθερία και την πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης·

Λ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η τεχνολογική εξέλιξη, η ύπαρξη ενός ποικιλόμορφου συνόλου ανεξάρτητων επαγγελματιών δημοσιογράφων και η απόκτηση των ποικίλων δεξιοτήτων που απαιτούνται για τη συγκέντρωση και την παραγωγή ποιότητας σήμερα δημιουργούν επίσης ευκαιρίες για τη δημιουργία νέων, ανεξάρτητων πλατφόρμας και διεθνικών δημοσιογραφικών επιχειρήσεων οι οποίες μπορούν να στηριχθούν τόσο από δημόσιες πολιτικές όσο και από πολιτικές που βασίζονται στην αγορά·

1.

ζητεί από τα κράτη μέλη και την Ευρωπαϊκή Ένωση να σέβονται, να εγγυώνται, να προστατεύουν και να προάγουν το θεμελιώδες δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης και της ενημέρωσης, καθώς και την ελευθερία και την πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης και, ως εκ τούτου, να μην θέτουν — και να αναπτύξουν μηχανισμούς με σκοπό να αποτρέψουν — κινδύνους για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, όπως η προσπάθεια αθέμιτης πολιτικής επιρροής και επιβολής κομματικού ελέγχου και λογοκρισίας στα μέσα ενημέρωσης ή παρεμπόδισης ή αθέμιτου περιορισμού της ελευθερίας και ανεξαρτησίας των μέσων μαζικής ενημέρωσης με στόχο την εξυπηρέτηση ιδιωτικών ή κομματικών συμφερόντων, ή η οικονομικής φύσης απειλή εναντίον δημόσιων ραδιοτηλεοπτικών φορέων·

2.

ζητεί από τα κράτη μέλη και την ΕΕ να εξασφαλίσουν τη δημιουργία νομικά δεσμευτικών διαδικασιών και μηχανισμών για την επιλογή και τον διορισμό των επικεφαλής των μέσων ενημέρωσης, των διοικητικών συμβουλίων, συμβουλίων των μέσων ενημέρωσης και ρυθμιστικών φορέων που να είναι διαφανείς, να βασίζονται στην αξία και την αδιαμφισβήτητη εμπειρία των προσώπων και να διασφαλίζουν τον επαγγελματισμό, την ακεραιότητα, την ανεξαρτησία, τη μέγιστη συναίνεση σε όλο το πολιτικό και κοινωνικό φάσμα και τη νομική ασφάλεια και συνέχεια, αντί να βασίζονται σε πολιτικά και κομματικά κριτήρια στο πλαίσιο ενός ευνοιοκρατικού συστήματος που συνδέεται με τα αποτελέσματα των εκλογών ή τη βούληση των εκάστοτε κυβερνώντων· επισημαίνει ότι κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να καταρτίσει έναν κατάλογο κριτηρίων για τον διορισμό των επικεφαλής ή των συμβουλίων των κρατικών μέσων ενημέρωσης, σύμφωνα με τις αρχές της ανεξαρτησίας και της ακεραιότητας, την εμπειρία και τον επαγγελματισμό τους· ζητεί από τα κράτη μέλη να καθιερώσουν εγγυήσεις για την εξασφάλιση της ανεξαρτησίας των συμβουλίων και των ρυθμιστικών φορέων των μέσων ενημέρωσης από την πολιτική επιρροή της κυβέρνησης, της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας ή κάποιας άλλης κοινωνικής ομάδας·

3.

τονίζει ότι η πολυφωνία και η δημοσιογραφική και συντακτική ανεξαρτησία αποτελούν στηρίγματα για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης — όσον αφορά τη διασφάλιση της ποικιλομορφίας των μέσων –, διασφαλίζει την πρόσβαση για ποικίλους κοινωνικούς και πολιτικούς παράγοντες, γνώμες και απόψεις (συμπεριλαμβανομένων ΜΚΟ, ενώσεων πολιτών, μειονοτήτων, κ.λπ.) και προσφέρει ένα ευρύ φάσμα απόψεων·

4.

ζητεί από τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν ότι οι πολιτισμικές κοινότητες που μοιράζονται σε επικράτειες περισσότερων περιφερειακών οντοτήτων ή κρατών μελών μπορούν να έχουν πρόσβαση σε μέσα ενημέρωσης στη γλώσσα τους και ότι δεν λαμβάνεται καμία πολιτική απόφαση που θα περιορίζει την πρόσβαση αυτή·

5.

υπενθυμίζει ότι, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, τα κράτη μέλη του πρέπει να εγγυώνται την πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης σύμφωνα με το άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου· σημειώνει ότι το άρθρο 10 της Σύμβασης αυτής περιλαμβάνει διατάξεις παρόμοιες με εκείνες του άρθρου 11 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο οποίος αποτελεί κεκτημένο της ΕΕ·

6.

τονίζει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να μεριμνά, ώστε τα κράτη μέλη να διασφαλίζουν στην επικράτειά τους την πραγματική εφαρμογή του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, η οποία εκδηλώνεται με την πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης, την ισότιμη πρόσβαση στην ενημέρωση και τον σεβασμό προς την ανεξαρτησία του Τύπου·

7.

επισημαίνει ότι, με βάση τα κριτήρια της Κοπεγχάγης, οι χώρες που επιθυμούν να ενταχθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να συμμορφώνονται με το κοινοτικό κεκτημένο, το οποίο περιλαμβάνει τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και, ειδικότερα, το άρθρο 11, το οποίο απαιτεί σεβασμό στην ελευθερία και την πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης· αντίθετα επισημαίνει ότι, παρότι τα υπάρχοντα κράτη μέλη επιβάλλεται επίσης να συμμορφώνονται με τον Χάρτη, δεν υφίσταται μηχανισμός που εξασφαλίζει ότι το πράττουν·

8.

τονίζει τον θεμελιώδη ρόλο που διαδραματίζει ένα πραγματικά ισορροπημένο ευρωπαϊκό διττό σύστημα, στο οποίο τα ιδιωτικά και κρατικά μέσα ενημέρωσης έχουν τους αντίστοιχους ρόλους τους και το οποίο πρέπει να διατηρηθεί, όπως έχουν ζητήσει το Κοινοβούλιο, η Επιτροπή και το Συμβούλιο της Ευρώπης· επισημαίνει ότι σε μια κοινωνία πολυμέσων, όπου ο αριθμός των εμπορικών φορέων της παγκόσμιας αγοράς έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, η ύπαρξη κρατικών μέσων ενημέρωσης έχει καίρια σημασία· υπενθυμίζει τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν τα δημόσια μέσα ενημέρωσης, τα οποία χρηματοδοτούνται από τους πολίτες μέσω του κράτους, καθώς και το θεσμικό τους καθήκον να παρέχουν υψηλής ποιότητας, ακριβή και αξιόπιστη ενημέρωση που να απευθύνεται σε διάφορα κοινά, να είναι ανεξάρτητα από εξωτερικές πιέσεις και από πολιτικά ή οικονομικά συμφέροντα και να παρέχουν χώρο σε θέματα ειδικού ενδιαφέροντος τα οποία ενδέχεται να μην είναι κερδοφόρα για τα ιδιωτικά μέσα· τονίζει ότι τα ιδιωτικά μέσα έχουν παρόμοια καθήκοντα όσον αφορά την ενημέρωση, ιδίως την ενημέρωση θεσμικής και πολιτικής φύσης, όπως στο πλαίσιο εκλογών, δημοψηφισμάτων κ.λπ.· υπογραμμίζει ότι είναι αναγκαίο να εξασφαλιστεί η επαγγελματική ανεξαρτησία των εθνικών ειδησεογραφικών πρακτορείων και να αποτραπεί η δημιουργία ειδησεογραφικών μονοπωλίων·

9.

αναγνωρίζει ότι η συνεχής αυτορρύθμιση και οι μη νομοθετικές πρωτοβουλίες, εφόσον είναι ανεξάρτητες, αμερόληπτες και διαφανείς, μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο για την εξασφάλιση της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης· ζητεί από την Επιτροπή να λάβει μέτρα για τη στήριξη της ανεξαρτησίας των μέσων ενημέρωσης και των αντίστοιχων ρυθμιστικών φορέων, τόσο από το κράτος (μεταξύ άλλων σε ευρωπαϊκό επίπεδο) όσο και από ισχυρά εμπορικά συμφέροντα·

10.

υπενθυμίζει τον ειδικό και διακριτό ρόλο των κρατικών μέσων ενημέρωσης, όπως δηλώνεται στο Πρωτόκολλο του Άμστερνταμ σχετικά με το σύστημα της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης στα κράτη μέλη·

11.

υπενθυμίζει ότι το πρωτόκολλο 29 που συνάπτεται στις Συνθήκες αναγνωρίζει ότι το σύστημα της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης στα κράτη μέλη είναι άμεσα συνδεδεμένο με τις δημοκρατικές, κοινωνικές και πολιτιστικές ανάγκες κάθε κοινωνίας, καθώς και με την ανάγκη να διασφαλίζεται η πολυφωνία στα μέσα ενημέρωσης· κατά συνέπεια προβλέπει ότι τα κράτη μέλη μπορούν να χρηματοδοτούν τη δημόσια ραδιοτηλεοπτική υπηρεσία, εφόσον η χρηματοδότηση αυτή παρέχεται για την εκπλήρωση του στόχου της δημόσιας υπηρεσίας και δεν επηρεάζει τις συνθήκες του εμπορίου και τον ανταγωνισμό εντός της Ένωσης σε βαθμό που θα ερχόταν σε αντίθεση με κοινό συμφέρον·

12.

τονίζει τη σημασία της κατάλληλης, αναλογικής και σταθερής χρηματοδότησης στα κρατικά μέσα ενημέρωσης προκειμένου να εξασφαλίζεται η πολιτική και οικονομική ανεξαρτησία τους, ώστε να είναι σε θέση να εκπληρώνουν πλήρως την αποστολή τους, συμπεριλαμβανομένου του κοινωνικού, εκπαιδευτικού, πολιτιστικού και δημοκρατικού τους ρόλου, να προσαρμόζονται στις ψηφιακές μεταβολές και να συμβάλλουν σε μια κοινωνία πληροφορίας και γνώσης χωρίς αποκλεισμούς, με αντιπροσωπευτικά μέσα ενημέρωσης υψηλής ποιότητας, που θα είναι διαθέσιμα σε όλους· εκφράζει την ανησυχία του για την τρέχουσα τάση σε ορισμένα κράτη μέλη να εφαρμόζουν περικοπές στον προϋπολογισμό των κρατικών μέσων ενημέρωσης ή να περιορίζουν τις δραστηριότητές τους, με αποτέλεσμα να περιορίζεται και η ικανότητά τους να εκπληρώσουν την αποστολή τους· ζητεί από τα κράτη μέλη να αντιστρέψουν την τάση αυτή και να εξασφαλίσουν επαρκή, βιώσιμη κατάλληλη και προβλέψιμη χρηματοδότηση για τα κρατικά μέσα ενημέρωσης·

13.

επισημαίνει ότι δεν θα πρέπει να γίνεται κατάχρηση των μέτρων για τη ρύθμιση της πρόσβασης των μέσων ενημέρωσης στην αγορά μέσω διαδικασιών αδειοδότησης και χορήγησης εγκρίσεων μετάδοσης, κανόνων σχετικά με την προστασία του κράτους, της εθνικής και στρατιωτικής ασφάλειας και της δημόσιας τάξης και κανόνων σχετικά με την προστασία της ηθικής και των παιδιών, για να ασκείται πολιτικός ή κομματικός έλεγχος και λογοκρισία στα μέσα ενημέρωσης και να παρεμποδίζεται το θεμελιώδες δικαίωμα των πολιτών να ενημερώνονται σχετικά με θέματα δημοσίου συμφέροντος και δημόσιας σημασίας· επισημαίνει ότι θα πρέπει στο πλαίσιο αυτό να εξασφαλιστεί η κατάλληλη ισορροπία· προειδοποιεί ότι τα μέσα ενημέρωσης δεν θα πρέπει να απειλούνται από την επιρροή ομάδων συμφερόντων και ομάδων πίεσης, οικονομικών παραγόντων ή θρησκευτικών ομάδων·

14.

καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν τους κανόνες για τον ανταγωνισμό και για τα μέσα ενημέρωσης, να εξασφαλίσουν τον ανταγωνισμό ώστε να αντιμετωπιστεί και να προληφθεί ο κίνδυνος απόκτησης δεσπόζουσας θέσης, ίσως με τον ορισμό χαμηλότερων ορίων ανταγωνισμού στη βιομηχανία των μέσων ενημέρωσης από ό,τι σε άλλες αγορές, να εξασφαλίσουν την είσοδο νέων παραγόντων στην αγορά, να παρεμβαίνουν όταν διαπιστώνεται υπερβολικά μεγάλη συγκέντρωση στην αγορά των μέσων ενημέρωσης και όταν η πολυφωνία, η ανεξαρτησία και η ελευθερία τους βρίσκεται σε κίνδυνο, ώστε να εξασφαλίσουν ότι όλοι οι πολίτες της ΕΕ έχουν πρόσβαση σε ελεύθερα και ποικίλα μέσα ενημέρωσης σε όλα τα κράτη μέλη, καθώς και να συνιστούν βελτιώσεις, όταν αυτό είναι αναγκαίο τονίζει ότι η ύπαρξη εκδοτικών ομίλων που ανήκουν σε επιχειρήσεις οι οποίες μπορούν να αναθέτουν δημόσιες συμβάσεις αποτελεί απειλή για την ανεξαρτησία των μέσων ενημέρωσης· ζητεί από την Επιτροπή να αξιολογήσει κατά πόσο οι υφιστάμενοι κανόνες ανταγωνισμού σχετίζονται με την αυξανόμενη συγκέντρωση των ιδιωτικών μέσων ενημέρωσης στα κράτη μέλη· καλεί την Επιτροπή να προτείνει συγκεκριμένα μέτρα για την εξασφάλιση της πολυφωνίας και την αποτροπή της υπερβολικής συγκέντρωσης στα μέσα ενημέρωσης·

15.

τονίζει ότι πρέπει να δοθεί προσοχή στο επίπεδο συγκέντρωσης της ιδιοκτησίας μέσων ενημέρωσης στα κράτη μέλη και υπογραμμίζει ότι η έννοια της πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης καλύπτει ένα ευρύτερο πεδίο θεμάτων όπως την απαγόρευση της λογοκρισίας, την προστασία των πηγών και των πληροφοριοδοτών, θέματα που αφορούν πιέσεις από πολιτικούς παράγοντες και δυνάμεις της αγοράς, τη διαφάνεια, τις συνθήκες εργασίας των δημοσιογράφων, τις αρχές ελέγχου των μέσων ενημέρωσης, την πολιτιστική ποικιλομορφία, την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, την απεριόριστη πρόσβαση σε πληροφορίες και επικοινωνίες, την αλογόκριτη πρόσβαση στο διαδίκτυο, καθώς και το ψηφιακό χάσμα· πιστεύει ότι η ιδιοκτησία και η διαχείριση των μέσων ενημέρωσης πρέπει να είναι διαφανής και να μην είναι συγκεντρωμένη· τονίζει ότι η συγκέντρωση της ιδιοκτησίας μέσων ενημέρωσης θέτει σε κίνδυνο την πολυφωνία και την πολιτιστική ποικιλομορφία και οδηγεί στην ομοιομορφία του περιεχομένου τους·

16.

ζητεί κανόνες για να διασφαλισθεί η ορθή αντιμετώπιση και επίλυση συγκρούσεων συμφερόντων, όπως αυτών που προκύπτουν από τη συγκέντρωση πολιτικών αξιωμάτων και τον έλεγχο των μέσων ενημέρωσης, ιδίως επιβάλλοντας τη δημοσιοποίηση των ονομάτων των ιδιοκτητών ομίλων μέσων ενημέρωσης· ζητεί την αποτελεσματική εφαρμογή σαφών κανόνων για την εξασφάλιση διαφανών και δίκαιων διαδικασιών για τη χρηματοδότηση των μέσων ενημέρωσης και την κατανομή της κρατικής διαφημιστικής δαπάνης και χορηγίας, ώστε να διασφαλίζεται ότι η διαφήμιση και η χορηγία δεν δημιουργούν προσκόμματα στην ελευθερία πληροφόρησης και έκφρασης ή στην πολυμορφία, ούτε παρεμβαίνουν στην εκδοτική γραμμή των μέσων ενημέρωσης, και καλεί την Επιτροπή να εποπτεύει την εφαρμογή των κανόνων αυτών·

17.

επισημαίνει ότι, παρά την εφαρμογή πολιτικής ανταγωνισμού μέσω του κανονισμού της ΕΕ περί συγχωνεύσεων, και ιδίως μέσω του άρθρου 21 (18) του κανονισμού αυτού, έχουν εκφραστεί ανησυχίες ότι τα μέσα αυτά δεν συμβάλλουν επαρκώς στον έλεγχο της συγκέντρωσης των μέσων ενημέρωσης λόγω προβλημάτων όσον αφορά την οριοθέτηση της αγοράς, καθώς σε ορισμένες περιπτώσεις μεγάλες συγχωνεύσεις μέσων ενημέρωσης διαφορετικών τύπων βρίσκονται κάτω από τα όρια κύκλου εργασιών που ορίζονται στην πολιτική ανταγωνισμού της ΕΕ·

18.

επισημαίνει ότι η ισχύς στην αγορά του κλάδου των μέσων ενημέρωσης δεν προκύπτει μόνο από τη μονοπωλιακή δύναμη τιμολόγησης, αλλά και από πολιτική επιρροή που οδηγεί σε άλωση των ρυθμιστικών αρχών, κάτι που δυσχεραίνει την άρση μιας δεσπόζουσας θέσης αφότου αυτή εδραιωθεί· ζητεί τον καθορισμό χαμηλότερων ορίων όσον αφορά τη στρέβλωση του ανταγωνισμού στον κλάδο των μέσων ενημέρωσης από ό,τι σε άλλες αγορές·

19.

υπενθυμίζει στην Επιτροπή ότι σε αρκετές περιπτώσεις στο παρελθόν έχει ερωτηθεί σχετικά με το ενδεχόμενο θέσπισης νομικού πλαισίου για την αποτροπή της συγκέντρωσης ιδιοκτησίας και της κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης· ζητεί από την Επιτροπή να προτείνει συγκεκριμένα μέτρα για την εξασφάλιση της πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένου νομοθετικού πλαισίου σχετικά με τους κανόνες ιδιοκτησίας μέσων ενημέρωσης το οποίο θα καθιερώνει ελάχιστα πρότυπα για τα κράτη μέλη·

20.

υπογραμμίζει τη σημασία που έχει η διασφάλιση της ανεξαρτησίας των δημοσιογράφων, τόσο από εσωτερικές πιέσεις των εκδοτών ή των ιδιοκτητών όσο και εξωτερικά, από ομάδες πολιτικών ή οικονομικών συμφερόντων ή άλλες ομάδες πίεσης, και τονίζει τη σημασία των συντακτικών χαρτών ή κωδίκων δεοντολογίας για τη συντακτική ανεξαρτησία, για την αποτροπή της παρέμβασης ιδιοκτητών, κυβερνήσεων ή εξωτερικών φορέων στο ειδησεογραφικό περιεχόμενο· τονίζει τη σημασία της άσκησης του δικαιώματος στην ελευθερία του λόγου χωρίς διακρίσεις οποιουδήποτε είδους και στη βάση της ισότητας και της ίσης μεταχείρισης· υπογραμμίζει το γεγονός ότι το δικαίωμα πρόσβασης σε δημόσια έγγραφα και πληροφορίες είναι θεμελιώδες για τους δημοσιογράφους και τους πολίτες και ζητεί από τα κράτη μέλη να θεσπίσουν ένα στέρεο και εκτεταμένο νομικό πλαίσιο όσον αφορά την ελευθερία των κυβερνητικών πληροφοριών και της πρόσβασης σε έγγραφα δημοσίου ενδιαφέροντος· απευθύνει έκκληση στα κράτη μέλη να παράσχουν νομικές εγγυήσεις όσον αφορά την πλήρη προστασία της αρχής του απορρήτου των πηγών και ζητεί την αυστηρή εφαρμογή της νομολογίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στον τομέα αυτόν, συμπεριλαμβανομένης εκείνης σχετικά με τους εσωτερικούς πληροφοριοδότες·

21.

ζητεί την προστασία των δημοσιογράφων από πιέσεις, εκφοβισμούς, παρενόχληση, απειλές και βία, υπενθυμίζοντας ότι οι ασκούντες ερευνητική δημοσιογραφία αντιμετωπίζουν συχνά απειλές, σωματική βία και έως απόπειρες δολοφονίας ως αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων τους· τονίζει τη σημασία που έχει να εξασφαλιστεί η απονομή δικαιοσύνης και η καταπολέμηση της ατιμωρησίας για τέτοιες πράξεις, σημειώνοντας και την άσχημη επίδρασή τους στην ελεύθερη έκφραση, που οδηγεί στην αυτολογοκρισία των μέσων ενημέρωσης· τονίζει ότι η ερευνητική δημοσιογραφία βοηθά στην εποπτεία της δημοκρατίας και της χρηστής διακυβέρνησης, καθώς και στην αποκάλυψη παρατυπιών και ποινικών αδικημάτων, υποστηρίζοντας με τον τρόπο αυτόν τις διωκτικές αρχές· προτρέπει τα κράτη μέλη και την ΕΕ να στηρίξουν και να προωθήσουν την ερευνητική δημοσιογραφία και να προαγάγουν τη δεοντολογική δημοσιογραφία στα μέσα ενημέρωσης μέσω της δημιουργίας επαγγελματικών προτύπων και κατάλληλων διαδικασιών προσφυγής, ιδίως μέσω της επαγγελματικής εκπαίδευσης και της χρήσης κωδίκων δεοντολογίας διατυπωμένων από τις ενώσεις και τα συνδικάτα των μέσων ενημέρωσης·

22.

ζητεί από τα κράτη μέλη να θεσπίσουν νομοθεσία που θα αποτρέπει τη διείσδυση στελεχών υπηρεσιών πληροφοριών στις αίθουσες σύνταξης, καθώς οι πρακτικές αυτές θέτουν σε μεγάλο κίνδυνο την ελευθερία έκφρασης, εφόσον καθιστούν δυνατή την παρακολούθηση των αιθουσών σύνταξης και δημιουργούν κλίμα δυσπιστίας, παρεμποδίζουν τη συλλογή πληροφοριών και απειλούν την εμπιστευτικότητα των πηγών, οδηγώντας τελικά σε προσπάθειες παραπληροφόρησης και χειραγώγησης του κοινού και πλήττοντας την αξιοπιστία των μέσων ενημέρωσης·

23.

τονίζει ότι αυξανόμενος αριθμός δημοσιογράφων απασχολείται υπό επισφαλείς συνθήκες, χωρίς τις κοινωνικές εγγυήσεις που υπάρχουν στη συνήθη αγορά εργασίας, και ζητεί τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας των επαγγελματιών των μέσων ενημέρωσης· τονίζει ότι τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι συνθήκες εργασίας των δημοσιογράφων συμβιβάζονται με τις διατάξεις του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη· υπογραμμίζει τη σημασία των συλλογικών συμβάσεων για τους δημοσιογράφους και της εκπροσώπησης των δημοσιογραφικών συλλόγων σε συνδικαλιστικές οργανώσεις, στην οποία πρέπει να έχουν πρόσβαση όλοι οι εργαζόμενοι, ακόμα και εάν είναι μέλη μικρής ομάδας, εργάζονται σε μικρές επιχειρήσεις ή έχουν συμβάσεις μη παραδοσιακής μορφής, όπως συμβάσεις ορισμένου χρόνου ή προσωρινής απασχόλησης, εφόσον η ασφάλεια απασχόλησης τους παρέχει τη δυνατότητα να εκφράζονται και να αναλαμβάνουν δράση από κοινού και να υπερασπίζονται ευκολότερα και αποτελεσματικότερα τα επαγγελματικά τους πρότυπα·

24.

τονίζει την ανάγκη προώθησης της δεοντολογικής δημοσιογραφίας στα μέσα ενημέρωσης· ζητεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει μια πράξη (π.χ. μέσω σύστασης όπως αυτή της 20ής Δεκεμβρίου 2006 για την προστασία των ανηλίκων και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και για το δικαίωμα απάντησης σε σχέση με την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας οπτικοακουστικών υπηρεσιών και επιγραμμικών υπηρεσιών πληροφόρησης), προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι τα κράτη μέλη θα καλέσουν τον κλάδο των μέσων ενημέρωσης να αναπτύξει επαγγελματικά πρότυπα και κώδικες δεοντολογίας που θα περιλαμβάνουν την υποχρέωση να επισημαίνεται η διαφορά μεταξύ γεγονότων και απόψεων στην ειδησεογραφία, την αναγκαιότητα ακρίβειας, αμεροληψίας και σεβασμού της ιδιωτικής ζωής, την υποχρέωση διόρθωσης τυχόν εσφαλμένης πληροφόρησης και το δικαίωμα απάντησης· το πλαίσιο αυτό θα πρέπει να προβλέπει τη θέσπιση από την πλευρά του κλάδου των μέσων ενημέρωσης μιας ανεξάρτητης ρυθμιστικής αρχής –η οποία θα λειτουργεί ανεξάρτητα από πολιτικές ή άλλες εξωτερικές επιρροές– με την αρμοδιότητα να διαχειρίζεται καταγγελίες σχετικά με τον Τύπο βάσει επαγγελματικών προτύπων και κωδίκων δεοντολογίας, και την εξουσία να επιβάλλει κατάλληλες κυρώσεις·

25.

καλεί τα κράτη μέλη στα οποία η δυσφήμιση αποτελεί ποινικό αδίκημα να την αποποινικοποιήσουν το συντομότερο δυνατό· εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι, σε πολλά κράτη μέλη, δημοσιογράφοι και μέσα ενημέρωσης υφίστανται παρενόχληση και βιαιοπραγίες, μεταξύ άλλων και όταν καλύπτουν διαδηλώσεις και δημόσιες εκδηλώσεις, πράγμα που έχει προκαλέσει ανησυχία σε διάφορες ευρωπαϊκές και διεθνείς οργανώσεις, στην επιστημονική κοινότητα και στην κοινωνία των πολιτών· τονίζει τη σημασία που έχει να ξεκινήσει ένας διάλογος με τις αρχές, ώστε να εξασφαλιστεί ότι δεν απειλείται η ελευθερία και η ανεξαρτησία των μέσων ενημέρωσης, ότι δεν αποσιωπούνται οι επικριτικές απόψεις και ότι οι δυνάμεις επιβολής του νόμου σέβονται τον ρόλο των μέσων ενημέρωσης και τους επιτρέπουν να τον επιτελούν με ελευθερία και ασφάλεια·

26.

υπογραμμίζει τη σημασία που έχει να συγκροτηθούν φορείς αυτορρύθμισης των μέσων ενημέρωσης, όπως επιτροπές αναφορών και διαμεσολαβητές, και υποστηρίζει τις πρακτικές προσπάθειες από τα κάτω που έχουν ξεκινήσει από τους Ευρωπαίους δημοσιογράφους για την υπεράσπιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους με τη δημιουργία ενός κέντρου υποστήριξης για την καταγραφή καταγγελλόμενων παραβιάσεων των δικαιωμάτων αυτών, και ιδίως του δικαιώματος ελεύθερης έκφρασης, (σύμφωνα με το πιλοτικό πρόγραμμα το οποίο εγκρίθηκε από την ολομέλεια στο πλαίσιο της θέσης του Κοινοβουλίου σχετικά με τον προϋπολογισμό του 2013, στις 23 Οκτωβρίου 2012)·

27.

υπογραμμίζει την ανάγκη κανόνων σχετικά με την πολιτική ενημέρωση σε ολόκληρο τον κλάδο των οπτικοακουστικών μέσων ενημέρωσης, προκειμένου να διασφαλισθεί η δίκαιη πρόσβαση στους διαφορετικούς πολιτικούς σχηματισμούς, πολιτικές γνώμες και απόψεις, ιδίως στην περίπτωση εκλογών και δημοψηφισμάτων, ώστε να διασφαλίζεται ότι οι πολίτες μπορούν να διαμορφώνουν την άποψή τους χωρίς αθέμιτη επιρροή από μία δεσπόζουσα δύναμη η οποία διαμορφώνει την κοινή γνώμη· σημειώνει ότι οι κανόνες αυτοί πρέπει να εφαρμόζονται κατάλληλα από τους ρυθμιστικούς φορείς·

28.

τονίζει ότι τα θεμελιώδη δικαιώματα της ελευθερίας της έκφρασης και της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης δεν περιορίζονται μόνο στα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης, αλλά καλύπτουν επίσης τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και άλλες μορφές νέων μέσων ενημέρωσης· δηλώνει την πλήρη αντίθεσή του σε κάθε προσπάθεια των αρχών να επιβάλουν απαιτήσεις καταχώρησης ή αδειοδότησης ή να παρεμποδίσουν περιεχόμενο που διατείνονται ότι είναι επιβλαβές· αναγνωρίζει ότι η παροχή διαδικτυακών υπηρεσιών από τα δημόσια μέσα ενημέρωσης συμβάλλει στην αποστολή τους να εξασφαλίζουν ότι οι πολίτες μπορούν να έχουν πρόσβαση στις πληροφορίες και να σχηματίζουν δική τους γνώμη από μια ποικιλία πηγών·

29.

τονίζει την αυξανόμενη σημασία των συναθροιστών ειδήσεων, των μηχανών αναζήτησης και άλλων διαμεσολαβητών στη διάδοση και την πρόσβαση σε πληροφορίες και ειδησεογραφικό περιεχόμενο στο διαδίκτυο· ζητεί από την Επιτροπή να συμπεριλάβει αυτούς τους συντελεστές του διαδικτύου στο κανονιστικό πλαίσιο της ΕΕ κατά την αναθεώρηση της οδηγίας για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα της διάκρισης του περιεχομένου και της στρέβλωσης στην επιλογή πηγών·

30.

παροτρύνει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη, στο πλαίσιο της πολιτικής της Επιτροπής για την εξοικείωση με τα μέσα ενημέρωσης, να αποδίδουν επαρκή προσοχή στη σημασία της εκπαίδευσης όσον αφορά τα μέσα ενημέρωσης, η οποία πρέπει να παρέχει στους πολίτες δεξιότητες κριτικής θεώρησης και επιλογής ανάμεσα στον διαρκώς αυξανόμενο όγκο πληροφοριών.

31.

ζητεί από την Επιτροπή να ελέγχει εάν τα κράτη μέλη παραχωρούν τις ραδιοτηλεοπτικές άδειες βάσει αντικειμενικών, διαφανών, μη μεροληπτικών και αναλογικών κριτηρίων·

32.

υπογραμμίζει τη σημασία και τον επείγοντα χαρακτήρα της ετήσιας παρακολούθησης της ελευθερίας και της πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης σε όλα τα κράτη μέλη και της υποβολής εκθέσεων σε ετήσια βάση για το θέμα αυτό, βάσει λεπτομερών προτύπων που θα αναπτύξει το Συμβούλιο της Ευρώπης και ο ΟΑΣΕ και μιας αναλυτικής προσέγγισης που θα βασίζεται στους κινδύνους, καθώς και βάσει των δεικτών που αναπτύχθηκαν από την ανεξάρτητη μελέτη η οποία εκπονήθηκε για την Επιτροπή, σε συνεργασία με ΜΚΟ, ενδιαφερόμενους φορείς και εμπειρογνώμονες, μεταξύ άλλων με την παρακολούθηση και επίβλεψη των αλλαγών της σχετικής νομοθεσίας που εγκρίνεται στα κράτη μέλη και επηρεάζει την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, ιδίως όσον αφορά κρατικές παρεμβάσεις, καθώς και των βέλτιστων πρακτικών για τον προσδιορισμό των προτύπων για τις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας τόσο για δημόσια όσο και για ιδιωτικά δίκτυα· υπογραμμίζει ότι είναι σημαντικό να καταστούν αυτά τα κοινά ευρωπαϊκά πρότυπα γνωστά στο ευρύτερο κοινό· πιστεύει ότι η Επιτροπή, ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων ή/και το Κέντρο για την ελευθερία και την πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης του ΕΠΙ, πρέπει να επιτελέσουν αυτό το έργο και να δημοσιεύουν μια έκθεση σε ετήσια βάση σχετικά με τα αποτελέσματα του ελέγχου· πιστεύει ότι η Επιτροπή πρέπει να υποβάλλει την έκθεση αυτή στο Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο και να προτείνει ενέργειες και μέτρα που θα προκύπτουν από τα συμπεράσματά της·

33.

πιστεύει ότι η ΕΕ έχει αρμοδιότητες για τη λήψη νομοθετικών μέτρων που θα εγγυώνται, θα προστατεύουν και θα προωθούν την ελευθερία έκφρασης και πληροφόρησης, καθώς και την ελευθερία και την πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης, τουλάχιστον στον ίδιο βαθμό που έχει αρμοδιότητες στους τομείς της προστασίας των ανηλίκων και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της πολιτιστικής διαφορετικότητας, της πρόσβασης των πολιτών στην ενημέρωση και/ή στην κάλυψη σημαντικών γεγονότων, της προώθησης των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία, της προστασίας των καταναλωτών σε σχέση με τις εμπορικές επικοινωνίες, και του δικαιώματος απάντησης, τα οποία είναι γενικά συμφέροντα που καλύπτονται από την οδηγία για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων· παράλληλα, πιστεύει ότι οποιαδήποτε ρύθμιση θα πρέπει να πραγματοποιηθεί βάσει λεπτομερούς και προσεκτικής ανάλυσης της κατάστασης στην ΕΕ και τα κράτη μέλη, των προβλημάτων προς επίλυση και των βέλτιστων τρόπων για την αντιμετώπισή τους· πιστεύει ότι είναι προτιμότερες, σύμφωνα και με τα περισσότερα ενδιαφερόμενα μέρη, ορισμένες μη νομοθετικές πρωτοβουλίες, όπως η παρακολούθηση, η αυτορρύθμιση, οι κώδικες δεοντολογίας, καθώς και η ενεργοποίηση του άρθρου 7 της ΣΕΕ, όπου αυτό είναι απαραίτητο, δεδομένου ότι ορισμένες από τις μεγαλύτερες απειλές για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης σε ορισμένα κράτη μέλη προκύπτουν από νομοθεσία που θεσπίστηκε πρόσφατα·

34.

ζητεί εκ νέου από την Επιτροπή να αναθεωρήσει και να τροποποιήσει την οδηγία για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων και να επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής της, ώστε να περιλαμβάνει ελάχιστα πρότυπα για τον σεβασμό, την προστασία και την προώθηση του θεμελιώδους δικαιώματος της ελευθερίας της έκφρασης και της ενημέρωσης, καθώς και της ελευθερίας και της πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης, και να εξασφαλίζει την πλήρη εφαρμογή του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, των αποφάσεων του ΕΔΑΔ και της σχετικής νομολογίας όσον αφορά τις θετικές υποχρεώσεις στο πεδίο των μέσων ενημέρωσης, δεδομένου ότι στόχος της οδηγίας είναι η δημιουργία ενός χώρου χωρίς εσωτερικά σύνορα για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων με ταυτόχρονη εξασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας για τους στόχους γενικού συμφέροντος, όπως η θέσπιση κατάλληλου νομοθετικού και διοικητικού πλαισίου για την εξασφάλιση ουσιαστικής πολυφωνίας (19)· κατά συνέπεια, καλεί την Επιτροπή να αναθεωρήσει και να τροποποιήσει της οδηγία για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων ώστε να εξασφαλίσει — όπως συμβαίνει και με τις ρυθμιστικές αρχές στο πεδίο των ηλεκτρονικών επικοινωνιών — ότι οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές είναι απολύτως ανεξάρτητες, αμερόληπτες και διαφανείς όσον αφορά τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, την άσκηση των καθηκόντων και των εξουσιών τους και τη διαδικασία ελέγχου, ότι χρηματοδοτούνται κατάλληλα για την εκτέλεση των καθηκόντων τους και διαθέτουν επαρκείς εξουσίες για την επιβολή κυρώσεων ώστε να διασφαλίζεται η εφαρμογή των αποφάσεών τους·

35.

καλεί την Επιτροπή να συμπεριλάβει στην αξιολόγηση και αναθεώρηση της ΟΥΟΑΜ διατάξεις σχετικά με τη διαφάνεια της ιδιοκτησίας των μέσων ενημέρωσης, τη συγκέντρωση των μέσων ενημέρωσης, τους κανόνες περί σύγκρουσης συμφερόντων για την αποτροπή της αθέμιτης επιρροής στα μέσα ενημέρωσης από πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα, καθώς και σχετικά με την ανεξαρτησία των εποπτικών αρχών των μέσων ενημέρωσης· ζητεί από την Επιτροπή να συντάξει ανακοίνωση σχετικά με τους δείκτες για την πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης στα κράτη μέλη της ΕΕ, ένα θέμα το οποίο έχει ήδη αναπτυχθεί στην ανεξάρτητη μελέτη «Δείκτες για την πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης στα κράτη μέλη — προς μία προσέγγιση με βάση τους κινδύνους», σύμφωνα με την προτεινόμενη «προσέγγιση τριών σταδίων» που διατυπώθηκε τον Ιανουάριο του 2007· στη συνέχεια θα πρέπει να διεξαχθεί ευρεία δημόσια διαβούλευση με όλους τους ενδιαφερόμενους παράγοντες, μεταξύ άλλων σε συνέχεια της έκθεσης της ομάδας υψηλού επιπέδου για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, ιδίως με την κατάρτιση πρότασης για μια ομάδα κατευθυντήριων γραμμών της ΕΕ για την ελευθερία και την πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης·

36.

ζητεί από τα κράτη μέλη να προχωρήσουν άμεσα σε μεταρρυθμίσεις για την επίτευξη των στόχων αυτών· ζητεί από την Επιτροπή να καθορίσει με σαφήνεια το πλαίσιο των αρμοδιοτήτων των ρυθμιστικών αρχών των μέσων ενημέρωσης, ιδίως όσον αφορά τη ρύθμιση και τον έλεγχο και να επιβλέπει τη συμμόρφωσή τους με τις απαιτήσεις αναγκαιότητας και αναλογικότητας κατά την επιβολή κυρώσεων· υπενθυμίζει ότι είναι σημαντικό να προσαρμόζεται το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού στις ιδιαιτερότητες κάθε μέσου ενημέρωσης·

37.

ζητεί τη συνεργασία και τον συντονισμό των εθνικών ρυθμιστικών αρχών σε επίπεδο ΕΕ όσον αφορά τα μέσα ενημέρωσης, για παράδειγμα με τη σύσταση ένωσης ευρωπαϊκών ρυθμιστικών φορέων για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων, την εναρμόνιση του καθεστώτος των εθνικών ρυθμιστικών αρχών όπως προβλέπεται στα άρθρα 29 και 30 της οδηγίας για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων, διασφαλίζοντας την ανεξαρτησία, την αμεροληψία και τη διαφάνειά τους, τόσο όσον αφορά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων και την άσκηση των εξουσιών τους, όσο και σε σχέση με τη διαδικασία ελέγχου τους, καθώς και την εξασφάλιση επαρκών εξουσιών για την επιβολή κυρώσεων ώστε να διασφαλίζεται η εφαρμογή των αποφάσεών τους·

38.

ζητεί από την Επιτροπή, το Συμβούλιο και τα κράτη μέλη να λάβουν κατάλληλα, έγκαιρα, αναλογικά και προοδευτικά μέτρα όπου εγείρονται ανησυχίες σχετικά με την ελευθερία της έκφρασης, της ενημέρωσης, την ελευθερία και την πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης στην ΕΕ και στα κράτη μέλη·

39.

πιστεύει ότι σε περίπτωση περαιτέρω προσχωρήσεων στην ΕΕ, θα πρέπει να δίνεται περισσότερη έμφαση στην προστασία των ελευθεριών και στην ελευθερία λόγου, που θεωρούνται ευρέως στοιχεία των ρητρών περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δημοκρατίας στο πλαίσιο των κριτηρίων της Κοπεγχάγης· ζητεί από την Επιτροπή να συνεχίσει να παρακολουθεί τις επιδόσεις και την πρόοδο των υποψήφιων για προσχώρηση στην ΕΕ χωρών όσον αφορά την προστασία των ελευθεριών των μέσων ενημέρωσης·

40.

ζητεί από την Επιτροπή να εξασφαλίσει τη συμπερίληψη κριτηρίων που βασίζονται στην πολυφωνία και την ιδιοκτησία των μέσων ενημέρωσης σε κάθε εκτίμηση επιπτώσεων που πραγματοποιείται για νέες πρωτοβουλίες σχετικά με νομοθετικές προτάσεις·

41.

εκφράζει την ανησυχία του για την έλλειψη διαφάνειας όσον αφορά την ιδιοκτησία των μέσων ενημέρωσης στην Ευρώπη και, κατά συνέπεια, ζητεί από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν τη διαφάνεια στην ιδιοκτησία και τη διαχείριση των μέσων ενημέρωσης και να αναλάβουν πρωτοβουλίες στο πεδίο αυτό, ιδίως απαιτώντας από τα ραδιοτηλεοπτικά, τα έντυπα και άλλα παρόμοια μέσα ενημέρωσης να υποβάλλουν στις αρμόδιες εθνικές αρχές εταιρικά μητρώα και να δημοσιοποιούν επαρκείς και επικαιροποιημένες πληροφορίες σχετικά με το ιδιοκτησιακό καθεστώς τους, ώστε να είναι δυνατός ο προσδιορισμός των δικαιούχων και τελικών ιδιοκτητών των επιχειρήσεων Τύπου, του βιογραφικού τους και των πηγών χρηματοδότησής τους, για παράδειγμα μέσω της περαιτέρω ανάπτυξης της βάσης δεδομένων MAVISE ώστε να εξελιχθεί σε ένα ενιαίο ευρωπαϊκό μητρώο χάρη στο οποίο θα εντοπίζονται οι περιπτώσεις υπερβολικής συγκέντρωσης μέσων ενημέρωσης, θα εμποδίζονται οι επιχειρήσεις μέσων ενημέρωσης να αποκρύπτουν ιδιαίτερα συμφέροντα και θα επιτρέπεται στους πολίτες να ελέγχουν ποια συμφέρονται βρίσκονται πίσω από τα μέσα ενημέρωσής τους·· ζητεί από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εξετάζουν και να παρακολουθούν κατά πόσο οι δημόσιοι πόροι που προορίζονται από τα κράτη μέλη για τα κρατικά μέσα ενημέρωσης χρησιμοποιούνται με διαφάνεια και σε αυστηρή συμφωνία με το πρωτόκολλο 29 των Συνθηκών· πιστεύει ότι η διαφάνεια όσον αφορά την ιδιοκτησία αποτελεί ουσιώδες στοιχείο της πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης· ζητεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παρακολουθεί και να στηρίζει την πρόοδο προς την κατεύθυνση της ενισχυμένης ανταλλαγής πληροφοριών σχετικά με την ιδιοκτησία των μέσων ενημέρωσης·

42.

υπογραμμίζει ότι η ελευθερία των μέσων ενημέρωσης θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει την ελευθερία πρόσβασης σε μέσα ενημέρωσης, μέσω της εξασφάλισης αποτελεσματικής παροχής και πρόσβασης σε υπηρεσίες ευρυζωνικού διαδικτύου για όλους τους Ευρωπαίους πολίτες, σε εύλογο χρόνο και με εύλογο τίμημα, μέσω της περαιτέρω ανάπτυξης των ασύρματων τεχνολογιών, συμπεριλαμβανομένων των δορυφορικών τεχνολογιών που καθιστούν δυνατή τη σύνδεση με το διαδίκτυο·

43.

τονίζει ότι σύμφωνα με τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, οι αρχές έχουν θετικές υποχρεώσεις σύμφωνα με το άρθρο 10 της ΕΣΑΔ όσον αφορά την προστασία της ελευθερίας της έκφρασης ως μίας από τις προϋποθέσεις μιας λειτουργικής δημοκρατίας, καθώς «η πραγματικά αποτελεσματική άσκηση ορισμένων ελευθεριών δεν εξαρτάται μόνο από την υποχρέωση του κράτους να μην παρεμβαίνει, αλλά ενδέχεται να απαιτεί θετικά μέτρα προστασίας»·

44.

αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών μελών, στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, στον ΟΑΣΕ, στην Επιτροπή Υπουργών και την Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης, την Επιτροπή της Βενετίας και τον Επίτροπο αρμόδιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

12.2.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 55/43

—

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 7ης Ιουλίου 2010, με τίτλο «Πράσινη Βίβλος για επαρκή, βιώσιμα και ασφαλή ευρωπαϊκά συνταξιοδοτικά συστήματα» (COM(2010)0365) και το σχετικό ψήφισμά του της 16ης Φεβρουαρίου 2011 (1),

—

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 16ης Φεβρουαρίου 2012, με τίτλο «Λευκή Βίβλος — μια Ατζέντα για επαρκείς, ασφαλείς και βιώσιμες συντάξεις» (COM(2012)0055),

—

έχοντας υπόψη τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής σχετικά με την ανακοίνωση της Επιτροπής της 16ης Φεβρουαρίου 2012, «Λευκή Βίβλος — μια Ατζέντα για επαρκείς, ασφαλείς και βιώσιμες συντάξεις» (2),

—

έχοντας υπόψη την έκθεση που εκπόνησαν από κοινού η Γενική Διεύθυνση Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Ένταξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και η Επιτροπή Κοινωνικής Προστασίας με τίτλο «Η επάρκεια των συντάξεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση 2010-2050» (Έκθεση για την επάρκεια 2012),

—

έχοντας υπόψη την έκθεση που εκπόνησαν από κοινού η Γενική Διεύθυνση Οικονομικών και Δημοσιονομικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και η Επιτροπή Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής «Έκθεση για τη δημογραφική γήρανση το 2012: οικονομικές και δημοσιονομικές προβλέψεις των 27 κρατών μελών της ΕΕ (2010-2060) (3),

—

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 23ης Νοεμβρίου 2011 με τίτλο «Ετήσια επισκόπηση της ανάπτυξης 2012» (COM(2011)0815) και το σχετικό ψήφισμά του της 15ης Φεβρουαρίου 2012 (4),

—

έχοντας υπόψη την απόφαση 2010/707/ΕΕ του Συμβουλίου της 21ης Οκτωβρίου 2010 σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές για τις πολιτικές απασχόλησης των κρατών μελών (5),

—

έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 9ης Οκτωβρίου 2008 σχετικά με την προώθηση της κοινωνικής ένταξης και την καταπολέμηση της φτώχειας, συμπεριλαμβανομένης της παιδικής φτώχειας, στην ΕΕ (6),

—

έχοντας υπόψη τη διακήρυξη του Συμβουλίου για το Ευρωπαϊκό Έτος Ενεργού Γήρανσης και Αλληλεγγύης μεταξύ των Γενεών (2012): Η Πορεία το Μέλλον (SOC 992/SAN 322) της 7ης Δεκεμβρίου 2012,

—

έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του κανονισμού του,

—

έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων και τις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής Οικονομικών και Νομισματικών Θεμάτων, της Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών και της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων (A7-0137/2013),

A.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι απόψεις του Κοινοβουλίου για την Πράσινη Βίβλο της Επιτροπής του 2010 «Για επαρκείς, ασφαλείς και βιώσιμες συντάξεις» εκφράστηκαν στο ψήφισμά του της 16ης Φεβρουαρίου 2011·

Β.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η χειρότερη οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση των τελευταίων δεκαετιών μεταμορφώθηκε σε μια βαθιά κοινωνική κρίση και κρίση του δημοσίου χρέους που έπληξε έντονα τα συνταξιοδοτικά εισοδήματα εκατομμυρίων πολιτών της ΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι η κρίση αυτή κατέδειξε ότι οι ευρωπαϊκές οικονομίες είναι αλληλεξαρτώμενες και ότι καμία χώρα δεν δύναται πλέον να εγγυηθεί από μόνη της την επάρκεια, την ασφάλεια και τη βιωσιμότητα των συστημάτων της κοινωνικής προστασίας·

Γ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι συντάξεις αποτελούν την κύρια πηγή εισοδήματος των ηλικιωμένων Ευρωπαίων και ότι έχουν ως στόχο να τους εξασφαλίζουν ένα αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο και οικονομική ανεξαρτησία· λαμβάνοντας υπόψη ότι, παρά ταύτα, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το 22 % περίπου των γυναικών άνω των 75 ετών ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζει τον κίνδυνο του κοινωνικού αποκλεισμού, καθώς και ότι το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού άνω των 75 ετών είναι γυναίκες·

Δ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρώτη φουρνιά της λεγόμενης γενιάς της πληθυσμιακής έκρηξης («baby boom») έφθασε στην ηλικία της συνταξιοδότησης, καθιστώντας σημερινή πραγματικότητα τη δημογραφική πρόκληση που εθεωρείτο κάποτε σενάριο του μέλλοντος, και ότι ο αριθμός των προσώπων άνω των 60 ετών θα αυξάνεται κατά περισσότερο από δύο εκατομμύρια ετησίως·

Ε.

λαμβάνοντας υπόψη ότι, ακόμη και χωρίς να συνεκτιμάται η οικονομική κρίση, οι δημογραφικές τάσεις και η εξέλιξη της παραγωγικότητας προαναγγέλλουν ένα οικονομικό σενάριο χαμηλής ανάπτυξης για τα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ, με δείκτες οικονομικής ανάπτυξης αισθητά χαμηλότερους εκείνων που καταγράφηκαν τις τελευταίες δεκαετίες·

ΣΤ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε ήδη τον Μάρτιο του 2011 τη στρατηγική τριών αξόνων της Στοκχόλμης με στόχο: την ταχεία μείωση του δημόσιου χρέους, την αύξηση των ποσοστών απασχόλησης και των επιπέδων παραγωγικότητας και τη μεταρρύθμιση των συστημάτων συνταξιοδότησης, υγειονομικής περίθαλψης και μακροχρόνιας φροντίδας·

Ζ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αρνητικές συνέπειες της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης της Ευρώπης όσον αφορά τους μισθούς και την απασχόληση θα επιτείνουν στο μέλλον τους κινδύνους φτώχειας των ηλικιωμένων·

Η.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η αύξηση της ανεργίας και οι απογοητευτικές αποδόσεις των χρηματοπιστωτικών αγορών έχουν πλήξει τόσο τα διανεμητικά συστήματα όσο και τα συστήματα που βασίζονται στην κεφαλαιοποίηση·

Θ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή συνιστά να αυξηθεί το ελάχιστο ύψος των συντάξεων με σκοπό την παροχή συνταξιοδοτικών εισοδημάτων πάνω από το όριο της φτώχειας·

Ι.

λαμβάνοντας υπόψη ότι τα συνταξιοδοτικά συστήματα συνιστούν ένα ουσιαστικό στοιχείο των ευρωπαϊκών κοινωνικών προτύπων, με βασικό και αδιαπραγμάτευτο σκοπό την εγγύηση αξιοπρεπούς βιοτικού επιπέδου στα ηλικιωμένα άτομα· ότι η παροχή συντάξεων εξακολουθεί να είναι αρμοδιότητα των κρατών μελών·

ΙΑ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η βιωσιμότητα της πολιτικής για τις συντάξεις δεν αφορά μόνο δημοσιονομικά ζητήματα· ότι οι ιδιωτικές αποταμιεύσεις, τα ποσοστά της ανεργίας και οι προβλεπόμενες δημογραφικές εξελίξεις διαδραματίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στη διασφάλιση της βιωσιμότητας·

ΙΒ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι, στο πλαίσιο της τρέχουσας συζήτησης που πραγματοποιείται σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τα συνταξιοδοτικά συστήματα αντιμετωπίζονται πολύ συχνά ως απλό βάρος για τα δημόσια οικονομικά παρά ως βασικό μέσο για την καταπολέμηση της φτώχειας των ηλικιωμένων και την ανακατανομή των οικονομικών πόρων στη διάρκεια της ζωής του ατόμου και στην κοινωνία·

ΙΓ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι συνταξιούχοι συνιστούν μια ιδιαίτερα σημαντική καταναλωτική ομάδα και ότι οποιαδήποτε διακύμανση της καταναλωτικής τους συμπεριφοράς έχει σοβαρό αντίκτυπο στην πραγματική οικονομία·

ΙΔ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι σε πολλές χώρες της ΕΕ τα ποσοστά γονιμότητας παραμένουν χαμηλά, οδηγώντας σε μελλοντική μείωση του αριθμού των ατόμων σε ηλικία εργασίας·

ΙΕ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, η κινητικότητα μεταξύ των κρατών μελών είναι περιορισμένη και μόνο το 3 % των πολιτών της ΕΕ σε ηλικία εργασίας κατοικούν σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ (7)·

ΙΣΤ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η μελέτη «Γυναίκες που ζουν μόνες: επικαιροποίηση» (8), η οποία εκπονήθηκε κατόπιν αιτήματος της Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων του Κοινοβουλίου, καταδεικνύει ότι ορισμένα από τα υπάρχοντα συστήματα συνταξιοδότησης είναι πιθανό να επιδεινώνουν τις ανισότητες ανάμεσα στα φύλα, ιδίως όσον αφορά τις γυναίκες που ζουν μόνες·

ΙΖ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι το έγγραφο εργασίας του ΟΟΣΑ αριθ. 116 σχετικά με την κοινωνία, την απασχόληση και τη μετανάστευση, με τίτλο «Μαγειρική, φροντίδα και εθελοντισμός: η μη αμειβόμενη εργασία ανά τον κόσμο» (9), καταδεικνύει τη σημασία της μη αμειβόμενης εργασίας που δεν έχει ακόμα αναγνωριστεί στα εθνικά συνταξιοδοτικά συστήματα·

ΙΗ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι στην ΕΕ, το ποσοστό απασχόλησης των ατόμων ηλικίας μεταξύ 55 και 64 ετών είναι μόλις 47,4 % ενώ το ίδιο ποσοστό για τις γυναίκες είναι μόνο 40,2 %· λαμβάνοντας υπόψη ότι σε ορισμένες χώρες της ΕΕ μόνο το 2 % του συνόλου των κενών θέσεων εργασίας καλύπτεται από άτομα ηλικίας 55 ετών και άνω· λαμβάνοντας υπόψη ότι τα εν λόγω χαμηλά ποσοστά απασχόλησης προκαλούν ενδογενεακό χάσμα συνταξιοδότησης μεταξύ ανδρών και γυναικών, καθώς και διαγενεακό χάσμα το οποίο έχει ως αποτέλεσμα σημαντικές διαφορές μεταξύ των γενεών όσον αφορά τους οικονομικούς πόρους·

ΙΘ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι τα συνταξιοδοτικά συστήματα διαφέρουν σημαντικά τόσο εντός όσο και μεταξύ των κρατών μελών, π.χ. όσον αφορά το εύρος της χρηματοδότησης, το επίπεδο συμμετοχής της κυβέρνησης, τη δομή της διαχείρισης, τον τύπο των αξιώσεων, τη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας, τον βαθμό συλλογικότητας και αλληλεγγύης και ότι, συνεπώς, δεν υφίσταται κοινή τυπολογία σε επίπεδο ΕΕ·

1.

παρατηρεί ότι οι εθνικοί προϋπολογισμοί υφίστανται έντονες πιέσεις και ότι σε πολλά κράτη μέλη μειώθηκαν οι συνταξιοδοτικές παροχές λόγω της σοβαρής κλιμάκωσης της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης· λυπάται για τις σοβαρές περικοπές στις οποίες προέβησαν τα κράτη μέλη που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση, και οι οποίες ώθησαν πολλούς συνταξιούχους στη φτώχεια ή στην απειλή φτώχειας·

2.

τονίζει την ανάγκη η ΕΕ και τα κράτη μέλη να αξιολογήσουν την τρέχουσα και μελλοντική βιωσιμότητα των συνταξιοδοτικών συστημάτων και να προσδιορίσουν τις βέλτιστες πρακτικές και τις στρατηγικές πολιτικής που μπορούν να οδηγήσουν στην ασφαλέστερη και πιο αποτελεσματική από άποψη κόστους παροχή συντάξεων εντός των κρατών μελών·

3.

υπογραμμίζει την πιθανότητα ενός οικονομικού σεναρίου που θα χαρακτηρίζεται μακροπρόθεσμα από χαμηλή ανάπτυξη, γεγονός που θα απαιτήσει από τα κράτη μέλη να εξυγιάνουν τους προϋπολογισμούς τους και να μεταρρυθμίσουν τα δημόσια οικονομικά τους υπό συνθήκες λιτότητας· συμφωνεί με την άποψη που εκφράζεται στη Λευκή Βίβλο της Επιτροπής ότι είναι ανάγκη να συγκροτηθούν επικουρικές επαγγελματικές συντάξεις βασιζόμενες στην κεφαλαιοποίηση, πέρα από την προτεραιότητα της διασφάλισης των οικουμενικών, δημόσιων συντάξεων που θα εξασφαλίζουν τουλάχιστον ένα αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο σε όλους τους ηλικιωμένους·

4.

υπογραμμίζει ότι τα δημόσια συνταξιοδοτικά συστήματα του πρώτου πυλώνα παραμένουν η κύρια πηγή εισοδήματος για τους συνταξιούχους· εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι στη Λευκή Βίβλο η Επιτροπή δεν τονίζει επαρκώς τη σημασία των οικουμενικών δημόσιων συνταξιοδοτικών συστημάτων του πρώτου πυλώνα που θα εξασφαλίζουν τουλάχιστον τους πάντες από τη φτώχεια· καλεί τα κράτη μέλη — σύμφωνα με τους στόχους της στρατηγικής Ευρώπη 2020 για αύξηση της απασχόλησης και καταπολέμηση της φτώχειας — να συνεχίσουν να επιδιώκουν πιο ενεργές και χωρίς αποκλεισμούς στρατηγικές για την αγορά εργασίας ώστε να μειωθεί ο λόγος της οικονομικής εξάρτησης μεταξύ μη ενεργών ατόμων και ατόμων που εργάζονται· καλεί τους κοινωνικούς εταίρους και τα κράτη μέλη να συνδυάσουν τις μεταρρυθμίσεις αυτές με τη διαρκή βελτίωση των συνθηκών εργασίας και την εφαρμογή προγραμμάτων δια βίου κατάρτισης που οδηγούν σε πιο υγιείς και μακρόπνοες επαγγελματικές σταδιοδρομίες έως τη νόμιμη ηλικία συνταξιοδότησης, αυξάνοντας έτσι τον αριθμό των ατόμων που καταβάλλουν συνταξιοδοτικές εισφορές, προκειμένου επίσης να αποφευχθεί η αύξηση των δημόσιων δαπανών για συντάξεις που θα έθετε σε κίνδυνο τα βιώσιμα δημόσια οικονομικά· καλεί τα κράτη μέλη να μεταρρυθμίσουν τα συστήματά τους του πρώτου πυλώνα κατά τρόπο ώστε να λαμβάνονται επίσης υπόψη τα χρόνια καταβολής εισφορών·

5.

καλεί τα κράτη μέλη να αξιολογήσουν διεξοδικά την ανάγκη για εφαρμογή μεταρρυθμίσεων στα συστήματά τους του πρώτου πυλώνα, λαμβάνοντας υπόψη τή μεταβολή στο προσδόκιμο ζωής και τη μεταβολή της σχέσης μεταξύ συνταξιούχων, ανέργων, και οικονομικά ενεργών προσώπων– έτσι ώστε να εξασφαλίζεται αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο και οικονομική ανεξαρτησία των ηλικιωμένων, ιδίως όσων ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες·

6.

διαπιστώνει ότι η οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση και οι προκλήσεις που θέτει η γήρανση του πληθυσμού έχουν καταστήσει σαφή τον ευάλωτο χαρακτήρα των συνταξιοδοτικών συστημάτων, τόσο των διανεμητικών όσο και εκείνων που χρηματοδοτούνται μέσω κεφαλαιοποίησης· συνιστά μια προσέγγιση «πολλαπλών πυλώνων» στο συνταξιοδοτικό, η οποία θα συνίσταται σε συνδυασμούς των κατωτέρω:

τονίζει ότι η σύνταξη του πρώτου πυλώνα μόνη της, ή σε συνδυασμό με τη σύνταξη του δεύτερου πυλώνα (ανάλογα με τις εθνικές θεσμικές ρυθμίσεις ή τη νομοθεσία) πρέπει να στοιχειοθετεί ένα αξιοπρεπές εισόδημα υποκατάστασης με βάση τις προηγούμενες αποδοχές του εργαζόμενου, η οποία θα συμπληρώνεται, ει δυνατόν από:

καλεί τα κράτη μέλη να εξετάσουν την καθιέρωση ή τη διατήρηση παρομοίων ή αναλόγων οικονομικά και κοινωνικά βιώσιμων συστημάτων όταν δεν υπάρχουν ήδη· ζητεί από την Επιτροπή να μεριμνήσει ώστε κάθε ισχύουσα ή μελλοντική νομοθεσία στον συνταξιοδοτικό τομέα να ευνοεί και να σέβεται πλήρως αυτή την προσέγγιση·

7.

αναγνωρίζει το δυναμικό των φορέων που παρέχουν επαγγελματικές και ατομικές συντάξεις ως ουσιαστικών και αξιόπιστων μακροπρόθεσμων μέσων επένδυσης στην οικονομία της ΕΕ· υπογραμμίζει την προσδοκώμενη συνεισφορά τους για την υλοποίηση των μεγάλων στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» που αφορούν τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, τη δημιουργία περισσότερων και ποιοτικά καλύτερων θέσεων απασχόλησης, καθώς και τις κοινωνίες με λιγότερους αποκλεισμούς· χαιρετίζει, στο πλαίσιο αυτό, την επικείμενη πρωτοβουλία της Επιτροπής να εκπονήσει Πράσινη Βίβλο σχετικά με τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις· καλεί την Επιτροπή να μην υπονομεύσει το δυναμικό επένδυσης και να σέβεται τα διαφορετικά χαρακτηριστικά των συνταξιοδοτικών ταμείων και των άλλων φορέων συντάξεων όταν θεσπίζει νέους ή όταν τροποποιεί τους υφιστάμενους κανονισμούς της ΕΕ, κυρίως κατά την αναθεώρηση της οδηγίας σχετικά με τις δραστηριότητες και την εποπτεία των ιδρυμάτων που προσφέρουν υπηρεσίες επαγγελματικών συνταξιοδοτικών παροχών·

8.

καλεί την Επιτροπή να προβεί σε αποτίμηση των σωρευτικών αποτελεσμάτων της νομοθεσίας για τη χρηματοπιστωτική αγορά — π.χ. κανονισμός για τις υποδομές των ευρωπαϊκών αγορών (EMIR), οδηγία για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων (MiFID) και αναθεωρημένη οδηγία για τις κεφαλαιακές απαιτήσεις (CRD IV) — στα συνταξιοδοτικά ταμεία του δεύτερου πυλώνα και στην ικανότητά τους να πραγματοποιούν επενδύσεις στην πραγματική οικονομία και να συμπεριλάβει σχετική αναφορά στην επικείμενη πράσινη βίβλο για τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις·

9.

υπενθυμίζει τη στρατηγική της Λισαβόνας 2000-2010, στο πλαίσιο της οποίας η Επιτροπή και τα κράτη μέλη συζήτησαν διεξοδικά, κατά τη διάρκεια μιας δεκαετίας, το ζήτημα των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων όσον αφορά την μακροοικονομική και μικροοικονομική πολιτική και την πολιτική απασχόλησης, με αποτέλεσμα την έκδοση ειδικών συστάσεων ανά χώρα βάσει της Συνθήκης, πολλές από τις οποίες αφορούσαν άμεσα ή έμμεσα τη διασφάλιση επαρκών και βιώσιμων συντάξεων· εκφράζει τη λύπη του για τη μη εφαρμογή των εν λόγω συστάσεων, οι οποίες θα μπορούσαν να έχουν περιορίσει σε σημαντικό βαθμό τον αντίκτυπο της κρίσης·

10.

επικροτεί τη δημοσίευση δύο διεξοδικών εκθέσεων υψηλής ποιότητας, της «Έκθεσης για τη δημογραφική γήρανση του 2012» (10) και της «Έκθεσης για την επάρκεια» (11) του 2012, που εξετάζουν τη μακροπρόθεσμη επάρκεια και βιωσιμότητα των συνταξιοδοτικών συστημάτων σε όλα τα κράτη μέλη· εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι οι πτυχές της επάρκειας και της βιωσιμότητας των συντάξεων καλύπτονται σε χωριστές εκθέσεις ιδιαίτερα τεχνικού χαρακτήρα· καλεί επειγόντως την Επιτροπή και το Συμβούλιο να δημοσιεύσουν μια ενοποιημένη, συνοπτική και μη τεχνική περίληψη για τον πολίτη, η οποία να προσφέρει τη δυνατότητα στους πολίτες της ΕΕ να αξιολογήσουν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει το εθνικό συνταξιοδοτικό σύστημά τους σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ·

11.

υπογραμμίζει τη σημασία μιας ενιαίας μεθόδου υπολογισμού της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας των δημόσιων οικονομικών και του μεριδίου σε αυτήν των υποχρεώσεων που αφορούν τις συντάξεις·

12.

πρεσβεύει την άποψη ότι είναι ουσιαστικής σημασίας να επιτευχθεί συναίνεση μεταξύ των κυβερνήσεων και των κοινωνικών εταίρων, με στόχο την εξεύρεση αποτελεσματικής λύσης στη συνταξιοδοτική πρόκληση, λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη να αυξηθεί στα περισσότερα κράτη μέλη ο αριθμός των ετών καταβολής εισφορών και να βελτιωθούν οι συνθήκες εργασίας και η δια βίου μάθηση, ώστε να μπορούν οι πολίτες να εργάζονται τουλάχιστον έως τη νόμιμη ηλικία συνταξιοδότησης, αλλά και πέρα από αυτήν εάν το επιθυμούν·

13.

προτείνει να γίνεται, για οποιαδήποτε συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση, η δέουσα διαβούλευση με εκπροσώπους όλων των ηλικιακών ομάδων, συμπεριλαμβανομένων των νέων και των ηλικιωμένων, οι οποίοι αισθάνονται ιδιαίτερα τον αντίκτυπο των μεταρρυθμίσεων, έτσι ώστε να εξασφαλίζονται ισορροπημένα και δίκαια αποτελέσματα και να διατηρείται η μέγιστη συναίνεση μεταξύ των γενεών·

14.

χαιρετίζει την κατευθυντήρια γραμμή της Λευκής Βίβλου η οποία προτείνει να δοθεί έμφαση στην εξισορρόπηση μεταξύ των ετών εργασίας και των ετών σύνταξης, στην ανάπτυξη της επικουρικής επαγγελματικής και ιδιωτικής συνταξιοδοτικής αποταμίευσης και στην ενίσχυση των ενωσιακών εργαλείων παρακολούθησης των συντάξεων, ενώ παράλληλα τονίζει τη σημασία της αύξησης των γνώσεων των πολιτών σχετικά με τις συντάξεις·

15.

υπογραμμίζει ότι η εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, στόχος των οποίων είναι να αυξηθεί το ποσοστό απασχόλησης και να δίνεται η δυνατότητα στους πολίτες να εργάζονται έως τη νόμιμη ηλικία συνταξιοδότησης και έτσι να μειωθεί το ποσοστό οικονομικής εξάρτησης, έχει πρωταρχική σημασία προκειμένου να δημιουργηθούν τα φορολογικά έσοδα και οι κοινωνικές και συνταξιοδοτικές εισφορές που απαιτούνται για την εξυγίανση των προϋπολογισμών των κρατών μελών και τη χρηματοδότηση επαρκών, βιώσιμων και ασφαλών συνταξιοδοτικών συστημάτων· τονίζει ότι αυτές οι μεταρρυθμίσεις πρέπει να πραγματοποιηθούν με διαφάνεια ώστε να δοθεί στους πολίτες η δυνατότητα να προβλέψουν εγκαίρως τις συνέπειες που μπορεί να έχουν αυτές οι μεταρρυθμίσεις· τονίζει ότι υπάρχει κίνδυνος η ανεργία, και οι θέσεις εργασίας χαμηλού εισοδήματος, μερικής απασχόλησης και άτυπης απασχόλησης μπορεί να οδηγήσουν στην απόκτηση μερικών μόνο συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων, ενισχύοντας τη φτώχεια στην τρίτη ηλικία·

16.

καλεί τα κράτη μέλη: να προβούν σε ολοκληρωμένα μέτρα ενεργής πολιτικής για την αγορά εργασίας· να λάβουν τα αναγκαία μέτρα για την καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας, της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής, επίσης με στόχο τη διασφάλιση δίκαιου ανταγωνισμού· να προβλέψουν πόρους για την αντιμετώπιση της αύξησης του δημοσίου κόστους των συνταξιοδοτούμενων πολιτών· και να προωθήσουν την ποιοτική απασχόληση, μεταξύ άλλων προσφέροντας ολοκληρωμένες συμβουλές και στήριξη σε όσους αναζητούν εργασία και επιτρέποντας σε μέλη ιδιαιτέρως ευπαθών ομάδων να βρίσκουν εργασία·

17.

παρατηρεί την τελευταία υπόδειξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στο πλαίσιο της Ετήσιας επισκόπησης της ανάπτυξης 2013, ως προς την ανάγκη μεταρρυθμίσεων στα συνταξιοδοτικά συστήματα· επισημαίνει ωστόσο, ότι σε πολλά κράτη μέλη θα έπρεπε να αποτελεί προτεραιότητα στην εξίσωση της πραγματικής με τη νόμιμη ηλικία συνταξιοδότησης·

18.

εκφράζει επιδοκιμασία για τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν κατάλληλα και βιώσιμα συστήματα συνταξιοδότησης στις ειδικές για κάθε χώρα συστάσεις που εξέδωσε το Συμβούλιο το 2012 στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου·

19.

παρατηρεί ότι περισσότερο από το 17 % των ανθρώπων στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι σήμερα ηλικίας 65 ετών και άνω και ότι, σύμφωνα με τις προγνώσεις της Eurostat, ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί σε 30 % έως το 2060·

20.

υπογραμμίζει την επιτάχυνση της πίεσης που ασκεί η δημογραφική εξέλιξη στους εθνικούς προϋπολογισμούς και τα συνταξιοδοτικά συστήματα, τώρα που συνταξιοδοτείται η πρώτη φουρνιά της λεγόμενης γενιάς της πληθυσμιακής έκρηξης («baby boom»)· διαπιστώνει τις άνισες προόδους και φιλοδοξίες των κρατών μελών όσον αφορά τη διατύπωση και την εφαρμογή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που αποσκοπούν στην αύξηση των ποσοστών απασχόλησης, στην προοδευτική εξάλειψη των καθεστώτων πρόωρης συνταξιοδότησης και στην αξιολόγηση, σε επίπεδο κράτους μέλους και μαζί με τους κοινωνικούς εταίρους, της ανάγκης για βιώσιμη εναρμόνιση τόσο της νόμιμης όσο και της πραγματικής ηλικίας συνταξιοδότησης με την αύξηση του προσδόκιμου ζωής· επισημαίνει ότι τα κράτη μέλη που δεν θέτουν σήμερα σε εφαρμογή βαθμιαίες μεταρρυθμίσεις, κινδυνεύουν να βρεθούν αργότερα σε μια θέση όπου θα αναγκασθούν να εφαρμόσουν τις μεταρρυθμίσεις βίαια και με σημαντικές κοινωνικές συνέπειες·

21.

επαναλαμβάνει την έκκληση για στενή εξάρτηση των συνταξιοδοτικών παροχών από τα χρόνια εργασίας και τα ασφάλιστρα που έχουν καταβληθεί («αναλογιστική δικαιοσύνη»), προκειμένου να εξασφαλισθεί ότι οι πολίτες που εργάζονται περισσότερο και επί μακρότερο θα απολαμβάνουν καλύτερη σύνταξη λαμβάνοντας δεόντως υπόψη τις περιόδους απομάκρυνσης από την αγορά εργασίας λόγω της φροντίδας σε εξαρτώμενα πρόσωπα· συνιστά στα κράτη μέλη όπως, κατόπιν διαβούλευσης με τους αρμόδιους εταίρους, να απαγορεύσουν την υποχρεωτική συνταξιοδότηση όταν ο εργαζόμενος φθάνει στη νόμιμη ηλικία συνταξιοδότησης, δίνοντας τη δυνατότητα σε όσους μπορούν και επιθυμούν να συνεχίσουν να εργάζονται και μετά τη νόμιμη ηλικία συνταξιοδότησης, ή να συνταξιοδοτούνται σταδιακά, λαμβάνοντας υπόψη ότι η παράταση της περιόδου καταβολής εισφορών σε συνδυασμό με μείωση της περιόδου προσβασιμότητας στις παροχές μπορεί να βοηθήσει τους εργαζόμενους να μειώσουν ταχέως οποιοδήποτε συνταξιοδοτικό κενό·

22.

υπογραμμίζει ότι η ιδέα που κρύβεται πίσω από τα καθεστώτα πρόωρης συνταξιοδότησης, ήτοι να επιτρέπεται στους πιο ηλικιωμένους εργαζόμενους να αποχωρούν πρόωρα ώστε να ελευθερωθούν θέσεις για τους νέους, αποδείχθηκε εμπειρικά εσφαλμένη, δεδομένου ότι τα κράτη μέλη που παρουσιάζουν τα μεγαλύτερα ποσοστά απασχόλησης μεταξύ των νέων είναι επίσης εκείνα που καταγράφουν τα μεγαλύτερα ποσοστά απασχόλησης μεταξύ των πιο ηλικιωμένων εργαζομένων·

23.

καλεί τους κοινωνικούς εταίρους να υιοθετήσουν μια προσέγγιση κύκλου ζωής για τη διαχείριση των ανθρωπίνων πόρων και να προσαρμόσουν ανάλογα τους χώρους εργασίας· ζητεί από τους εργοδότες να προτείνουν προγράμματα που να προάγουν την ενεργή και υγιή γήρανση· καλεί τους εργαζομένους να επωφεληθούν ενεργητικά από παρόμοιες προσφερόμενες δυνατότητες εκπαίδευσης και να παραμείνουν κατάλληλοι για την αγορά εργασίας καθ' όλη τη διάρκεια του εργάσιμου βίου τους· τονίζει την ανάγκη βελτίωσης της ένταξης των ηλικιωμένων εργαζομένων στην αγορά εργασίας, και ζητεί κοινωνικά καινοτόμες προσεγγίσεις ώστε να διευκολυνθεί η αύξηση του εργάσιμου βίου, ειδικά στα περισσότερο κοπιαστικά επαγγέλματα, με προσαρμογή των τόπων εργασίας, δημιουργία κατάλληλων χώρων εργασίας και προσφορά μιας ευέλικτης οργάνωσης της εργασίας, με τροποποιήσεις στο ωράριο και τον τύπο της εκτελούμενης εργασίας·

24.

τονίζει την ανάγκη να λαμβάνονται περισσότερα προληπτικά μέτρα υγείας, να ενταθεί η επαγγελματική (επαν)εκπαίδευση και να καταπολεμηθούν οι διακρίσεις εναντίον νεότερων και πιο ηλικιωμένων εργαζομένων στην αγορά εργασίας· υπογραμμίζει ως προς αυτό την ανάγκη για αποτελεσματική τήρηση και εφαρμογή της νομοθεσίας για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία· τονίζει ότι τα προγράμματα καθοδήγησης μπορούν να αποδειχθούν πολύτιμο εργαλείο προκειμένου να παραταθεί η παραμονή πιο ηλικιωμένων εργαζόμενων στον εργάσιμο βίο και να αξιοποιηθεί η πείρα τους σε παροχή βοήθειας προς την ένταξη νέων στην αγορά εργασίας· καλεί τους κοινωνικούς εταίρους να αναπτύξουν ελκυστικά πρότυπα ευέλικτης μετάβασης από την απασχόληση στη συνταξιοδότηση·

25.

καλεί επιμόνως τα κράτη μέλη να δραστηριοποιηθούν για την υλοποίηση των στόχων που διατυπώνονται στο ευρωπαϊκό σύμφωνο για την ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών (2011-2020), που αποσκοπεί στην εξάλειψη των διαφορών μεταξύ ανδρών και γυναικών, στην καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω φύλου και στην προώθηση μιας καλύτερης ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες· επισημαίνει ότι οι ως άνω στόχοι είναι ουσιαστικοί για την αύξηση του ποσοστού απασχόλησης των γυναικών και την καταπολέμηση της φτώχειας των εργαζομένων και ηλικιωμένων γυναικών·

26.

τονίζει ότι οι ΜΜΕ αποτελούν μια από τις βασικές πηγές απασχόλησης και μεγέθυνσης στην ΕΕ και μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά στη βιωσιμότητα και την επάρκεια των συνταξιοδοτικών συστημάτων στα κράτη μέλη·

27.

χαιρετίζει την έκκληση της Λευκής Βίβλου για την ανάπτυξη επικουρικής ιδιωτικής συνταξιοδοτικής αποταμίευσης μέσω κεφαλαιοποίησης, προσιτής σε όλους τους εμπλεκόμενους εργαζόμενους και, ει δυνατόν, ατομικών προγραμμάτων· υπογραμμίζει ωστόσο ότι η Επιτροπή θα ήταν προτιμότερο να συνιστά τη συλλογική, βασιζόμενη στην αλληλεγγύη, επαγγελματική συνταξιοδοτική αποταμίευση, που κατά προτίμηση θα απορρέει από συλλογικές συμβάσεις και θα θεσπίζεται σε εθνικό, κλαδικό ή εταιρικό επίπεδο, δεδομένου ότι καθιστά δυνατή την αλληλεγγύη εντός και μεταξύ των γενεών, αντίθετα προς τα ατομικά συστήματα· τονίζει την επείγουσα ανάγκη να προωθηθούν προσπάθειες για να συγκροτηθούν, στο μέτρο του δυνατού, συστήματα επικουρικής επαγγελματικής συνταξιοδότησης·

28.

σημειώνει ότι πολλά κράτη μέλη έχουν ήδη δρομολογήσει φιλόδοξα προγράμματα μεταρρύθμισης των συνταξιοδοτικών συστημάτων τα οποία έχουν στόχο τόσο τη βιωσιμότητα όσο και την επάρκεια· τονίζει ότι είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι οποιαδήποτε μέτρα προτείνονται σε επίπεδο ΕΕ πρέπει να συμπληρώνουν και να μην έρχονται σε αντίθεση με τα εθνικά προγράμματα μεταρρύθμισης των συνταξιοδοτικών συστημάτων· υπενθυμίζει ότι οι συντάξεις εξακολουθούν να εμπίπτουν στο πεδίο αρμοδιοτήτων των κρατών μελών και εκφράζει την ανησυχία ότι η θέσπιση περαιτέρω ενωσιακής νομοθεσίας στον εν λόγω τομέα ενδέχεται να έχει δυσμενείς επιπτώσεις στα συνταξιοδοτικά συστήματα κάποιων κρατών μελών, ειδικά όσον αφορά τα χαρακτηριστικά των επαγγελματικών συνταξιοδοτικών συστημάτων·

29.

επισημαίνει το χαμηλό κόστος διαχείρισης των (κλαδικών) συλλογικών (κατά προτίμηση μη κερδοσκοπικών) επαγγελματικών συνταξιοδοτικών μη κερδοσκοπικών συστημάτων, σε σύγκριση με τα συστήματα ατομικής συνταξιοδοτικής αποταμίευσης· τονίζει τη σημασία του χαμηλού κόστους διαχείρισης, δεδομένου ότι έστω και περιορισμένες, μειώσεις του κόστους μπορούν να επιτρέψουν τη σημαντική αύξηση των συντάξεων· τονίζει ωστόσο, ότι, δυστυχώς, τα εν λόγω συστήματα υφίστανται προς το παρόν μόνο σε ορισμένα κράτη μέλη·

30.

καλεί επιμόνως τα κράτη μέλη και τους φορείς που είναι αρμόδιοι για τα συνταξιοδοτικά συστήματα να ενημερώνουν κατάλληλα τους πολίτες σχετικά με τα σωρευμένα συνταξιοδοτικά τους δικαιώματα και να τους ευαισθητοποιούν και να τους εκπαιδεύουν ώστε να μπορούν να λαμβάνουν με πλήρη γνώση αποφάσεις σχετικά με κάθε μελλοντική επικουρική συνταξιοδοτική αποταμίευση· παροτρύνει τα κράτη μέλη επίσης, να ενημερώνουν εγκαίρως τους πολίτες σχετικά με τις σχεδιαζόμενες αλλαγές στο συνταξιοδοτικό σύστημα ούτως ώστε αυτοί να μπορούν να λαμβάνουν εμπεριστατωμένες και καλά μελετημένες αποφάσεις σχετικά με τις συνταξιοδοτικές αποταμιεύσεις τους· καλεί τα κράτη μέλη να καταρτίσουν και να εφαρμόσουν αυστηρούς κανόνες δημοσιοποίησης σχετικά με το κόστος της διαχείρισης, τους κινδύνους και την απόδοση των επενδύσεων των συνταξιοδοτικών ταμείων που βρίσκονται στο έδαφός τους·

31.

αναγνωρίζει τη μεγάλη ανομοιομορφία των χαρακτηριστικών και των αποτελεσμάτων των επαγγελματικών συνταξιοδοτικών συστημάτων των κρατών μελών όσον αφορά την πρόσβαση, την αλληλεγγύη, την αποδοτικότητα κόστους, τους κινδύνους και την απόδοση· εκφράζει την ικανοποίηση του για την πρόθεση της Επιτροπής να εκπονήσει, σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη, τους κοινωνικούς εταίρους, τους συνταξιοδοτικούς φορείς και άλλους ενδιαφερόμενους, έναν κώδικα χρηστής πρακτικής για τα επαγγελματικά συνταξιοδοτικά καθεστώτα, όπου θα θίγονται ζητήματα όπως η καλύτερη κάλυψη των εργαζομένων, η φάση της πληρωμής, ο μερισμός και ο μετριασμός των κινδύνων, η αποδοτικότητα, και η απορρόφηση των κραδασμών σε συμφωνία με την αρχή της επικουρικότητας· τονίζει το αμοιβαίο όφελος της βελτίωσης της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών·

32.

υποστηρίζει την πρόθεση της Επιτροπής να συνεχίσει να κατευθύνει τη χρηματοδότηση από την ΕΕ — κυρίως μέσω του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ) — στην υποστήριξη σχεδίων που προάγουν την ενεργό και υγιή γήρανση στον τόπο εργασίας, και, μέσω του προγράμματος για την κοινωνική αλλαγή και την καινοτομία (ΠΚΑΚ), να παρέχει χρηματοδοτική και πρακτική στήριξη στα κράτη μέλη και στους κοινωνικούς εταίρους που σκέπτονται να θεσπίσουν αποδοτικά από άποψη κόστους επικουρικά συστήματα συνταξιοδότησης, υπό την εποπτεία του Κοινοβουλίου·

33.

αναγνωρίζει την έντονη ετερογένεια των συνταξιοδοτικών συστημάτων εντός της ΕΕ, υπογραμμίζοντας ωστόσο ότι είναι σημαντικό να μπορούν οι εργαζόμενοι να αλλάζουν απασχόληση είτε εντός είτε εκτός του κράτους μέλους διαμονής τους· τονίζει την ανάγκη να διασφαλισθεί για τους μετακινούμενους εργαζόμενους η απόκτηση και η διατήρηση των επαγγελματικών συνταξιοδοτικών τους δικαιωμάτων· προσυπογράφει την προσέγγιση που συνιστά η Επιτροπή, δηλαδή να δίνεται έμφαση στη διασφάλιση της απόκτησης και της διατήρησης των επαγγελματικών συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων, και καλεί τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν ότι τα αδρανοποιημένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα των μετακινουμένων εργαζομένων θα έχουν την ίδια μεταχείριση με εκείνα των ενεργών ασφαλισμένων ή των συνταξιούχων· σημειώνει τον σημαντικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Επιτροπή στην εξάλειψη των εμποδίων στην ελεύθερη κυκλοφορία, συμπεριλαμβανομένων όσων παρακωλύουν την κινητικότητα· εκφράζει την άποψη ότι, πέρα από τους γλωσσικούς φραγμούς και τους οικογενειακούς λόγους, η κινητικότητα στην αγορά εργασίας παρεμποδίζεται από μεγάλες περιόδους άσκησης ή παράλογους ηλικιακούς περιορισμούς, και ζητεί από τα κράτη μέλη να τα χαλαρώσουν· υπογραμμίζει ότι οποιαδήποτε ενέργεια για την προώθηση της κινητικότητας πρέπει να εξισορροπείται μέσω αποτελεσματικής από άποψη κόστους παροχής επικουρικών συνταξιοδοτικών συστημάτων και πρέπει να λαμβάνει υπόψη τη φύση των εθνικών συνταξιοδοτικών συστημάτων·

34.

λαμβάνει υπό σημείωση την πρόταση της Επιτροπής για αξιολόγηση της ενδεχόμενης σχέσης ανάμεσα στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 883/2004 σχετικά με το συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλειας και σε «ορισμένα» επαγγελματικά συνταξιοδοτικά συστήματα· υπογραμμίζει τις πρακτικές δυσκολίες στις οποίες προσκόπτει η εφαρμογή του ως άνω κανονισμού στα αισθητώς διαφορετικά συστήματα κοινωνικής ασφάλειας των 27 κρατών μελών· επισημαίνει την ποικιλομορφία των συνταξιοδοτικών συστημάτων στην ΕΕ και κατά συνέπεια την πολυπλοκότητα της εφαρμογής μιας προσέγγισης συντονισμού στα δεκάδες χιλιάδες πολύ διαφορετικά συνταξιοδοτικά συστήματα που εφαρμόζονται στα κράτη μέλη· αμφισβητεί ως εκ τούτου τη δυνατότητα εφαρμογής μιας τέτοιας προσέγγισης στον τομέα των επικουρικών επαγγελματικών συντάξεων·

35.

καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αναλάβουν φιλόδοξη δράση με στόχο τη δημιουργία και τη διατήρηση αποτελεσματικών υπηρεσιών παρακολούθησης, ενδεχομένως στο Διαδίκτυο, που θα επιτρέπουν στους πολίτες να παρακολουθούν τα συνταξιοδοτικά τους δικαιώματα, είτε συνδέονται με την απασχόλησή τους είτε όχι, ώστε να μπορούν να λαμβάνουν αποφάσεις εγκαίρως και με πλήρη γνώση της κατάστασης, όσον αφορά την ατομική επικουρική συνταξιοδοτική αποταμίευση (τρίτος πυλώνας)· επισημαίνει την ανάγκη συντονισμού σε επίπεδο ΕΕ, ώστε να εξασφαλισθεί η κατάλληλη συμβατότητα των εθνικών υπηρεσιών παρακολούθησης· χαιρετίζει το πιλοτικό σχέδιο της Επιτροπής επί του θέματος και ζητεί από την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι το πιλοτικό σχέδιο θα συμπληρωθεί από μια εκτίμηση επιπτώσεων σχετικά με τα οικονομικά οφέλη της παροχής ολοκληρωμένων πληροφοριών στους πολίτες της ΕΕ σχετικά με τις συντάξεις κατά προσιτό τρόπο·

36.

σημειώνει ότι, όταν αναπτυχθούν πλήρως, οι υπηρεσίες παρακολούθησης των συντάξεων θα πρέπει στην ιδανική περίπτωση να καλύπτουν όχι μόνο τις επαγγελματικές συντάξεις, αλλά και τα συστήματα του τρίτου πυλώνα και τις εξατομικευμένες πληροφορίες σχετικά με τα δικαιώματα του πρώτου πυλώνα·

37.

προβληματίζεται σχετικά με τη σκοπιμότητα δημιουργίας ενός ευρωπαϊκού συνταξιοδοτικού ταμείου για τους ερευνητές·

38.

θεωρεί ότι το γεγονός ότι οι άνθρωποι εν γένει ζουν μια μεγαλύτερη, υγιέστερη ζωή με μεγαλύτερη ευημερία αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της σύγχρονης κοινωνίας· ζητεί την υιοθέτηση θετικού πνεύματος στον διάλογο σχετικά με τη γήρανση, ώστε αφενός να απαντηθεί ενεργητικά η σημαντική αλλά αντιμετωπίσιμη πρόκληση που θέτει η γήρανση και, αφετέρου, να αξιοποιηθούν οι ευκαιρίες που συνεπάγεται η γήρανση και η οικονομία της τρίτης ηλικίας· αναγνωρίζει τον ιδιαίτερα ενεργό και πολύτιμο ρόλο που διαδραματίζουν οι ηλικιωμένοι στις κοινωνίες μας·

39.

τονίζει ότι στόχος της αναθεώρησης της οδηγίας σχετικά με τις δραστηριότητες και την εποπτεία των ιδρυμάτων που προσφέρουν υπηρεσίες επαγγελματικών συνταξιοδοτικών παροχών (οδηγία IORP) θα πρέπει να είναι η διατήρηση της επάρκειας, της ασφάλειας και της βιωσιμότητας των επαγγελματικών συντάξεων σε ολόκληρη την Ευρώπη, μέσω της δημιουργίας ενός περιβάλλοντος που θα ευνοεί περαιτέρω την πρόοδο της εθνικής και της εσωτερικής αγοράς σε αυτόν τον τομέα, μέσω της παροχής ενισχυμένης προστασίας στους σημερινούς και τους μελλοντικούς συνταξιούχους και μέσω της ευέλικτης προσαρμογής στη σημαντική διασυνοριακή και διατομεακή ποικιλομορφία των υπαρχόντων συστημάτων·

40.

φρονεί ότι η εξασφάλιση της συμμόρφωσης των ενωσιακών συνταξιοδοτικών συστημάτων του δεύτερου πυλώνα με εύρωστες ρυθμίσεις προληπτικής εποπτείας είναι βασικός παράγοντας για να επιτευχθεί υψηλό επίπεδο προστασίας για τα μέλη και τους δικαιούχους και για να εξασφαλιστεί ο σεβασμός της εντολής της G20, σύμφωνα με την οποία όλα τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα υπόκεινται σε κατάλληλες ρυθμίσεις και εποπτεία·

41.

ζητεί να σέβονται οι νομοθετικές πρωτοβουλίες της ΕΕ τις επιλογές που πραγματοποιούν τα κράτη μέλη όσον αφορά τους συνταξιοδοτικούς φορείς του δεύτερου πυλώνα·

42.

τονίζει ότι οποιοδήποτε περαιτέρω ρυθμιστικό έργο της ΕΕ σχετικά με τις διασφαλίσεις πρέπει να βασίζεται σε εμπεριστατωμένη ανάλυση του αντίκτυπου, η οποία θα πρέπει να προβλέπει, μεταξύ άλλων, ότι παρεμφερή προϊόντα πρέπει να υπόκεινται στα ίδια πρότυπα προληπτικής εποπτείας, νν εξασφαλίζει την καταβολή επαρκών εισφορών και την κινητικότητα των εργαζομένων στο εσωτερικό της Ένωσης, και να έχει ως συνολικό στόχο την προστασία των κεκτημένων δικαιωμάτων των εργαζομένων· τονίζει ότι οποιοδήποτε περαιτέρω ρυθμιστικό έργο με αντικείμενο τις διασφαλίσεις σε επίπεδο ΕΕ πρέπει επίσης να βασίζεται σε ενεργό διάλογο με τους κοινωνικούς εταίρους και άλλους ενδιαφερόμενους παράγοντες και στη γνήσια κατανόηση και τον σεβασμό των εθνικών ιδιαιτεροτήτων· τονίζει ότι τα συνταξιοδοτικά συστήματα εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις πολιτισμικές, κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές συνθήκες κάθε κράτους μέλους· τονίζει ότι όλοι οι συνταξιοδοτικοί φορείς του δεύτερου πυλώνα, ανεξάρτητα από τη νομική μορφή τους, θα πρέπει να υπόκεινται σε ανάλογες και εύρωστες ρυθμίσεις που να λαμβάνουν υπόψη τους τα χαρακτηριστικά των επιχειρήσεών τους, και συγκεκριμένα αυτά που είναι εστιασμένα στο μακροπρόθεσμο μέλλον·

43.

επιμένει ότι οι συντάξεις του δεύτερου πυλώνα, ανεξάρτητα από τους φορείς που τις παρέχουν, δεν πρέπει να τίθενται σε κίνδυνο από ρυθμίσεις της ΕΕ που δεν λαμβάνουν υπόψη τους τον μακροπρόθεσμο ορίζοντά τους·

44.

θεωρεί ότι οι προτάσεις της Επιτροπής όσον τις διασφαλίσεις δεν πρέπει απλώς να εντοπίζουν και να λαμβάνουν υπόψη τους τις διαφορές μεταξύ των εθνικών συστημάτων, αλλά πρέπει επίσης να εφαρμόζουν την αρχή «ίδιοι κίνδυνοι, ίδιοι κανόνες» σε κάθε εθνικό σύστημα και αντίστοιχο πυλώνα· τονίζει ότι τα μέτρα πρέπει να τηρούν πιστά την αρχή της αναλογικότητας από πλευράς στάθμισης των στόχων και των οφελών έναντι της οικονομικής, διοικητικής και τεχνικής επιβάρυνσης και να λαμβάνουν υπόψη τους την κατάλληλη ισορροπία μεταξύ κόστους και οφελών·

45.

θεωρεί σκόπιμες, όσον αφορά τις ποιοτικές διασφαλίσεις, τις συστάσεις που αφορούν ζητήματα ενισχυμένης διαχείρισης επιχειρήσεων και διαχείρισης κινδύνων καθώς και την ενισχυμένη διαφάνεια και την υποχρέωση δημοσιοποίησης των πληροφοριών καθώς και τη δημοσιοποίηση του κόστους και τη διαφάνεια των επενδυτικών στρατηγικών και θεωρεί επίσης ότι οι συστάσεις αυτές θα πρέπει να προωθηθούν στο πλαίσιο οποιασδήποτε αναθεώρησης, με την επιφύλαξη των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας· σημειώνει ότι, δεδομένων των σημαντικών διαφορών μεταξύ των κρατών μελών, η σύγκλιση των ποιοτικών διασφαλίσεων σε επίπεδο ΕΕ είναι βραχυπρόθεσμα περισσότερο εφικτή από τη σύγκλιση των ποσοτικών διασφαλίσεων·

46.

δεν είναι πεπεισμένο, με δεδομένες τις πληροφορίες που υπάρχουν επί του παρόντος, ότι θα ήταν σκόπιμη η θέσπιση σε ευρωπαϊκό επίπεδο απαιτήσεων σχετικά με την αποτίμηση των ιδίων κεφαλαίων και του ισολογισμού· απορρίπτει, σύμφωνα με το εν λόγω σκεπτικό, την αναθεώρηση της οδηγίας IORP, η οποία αποσκοπεί στην επίτευξη αυτού του στόχου· πιστεύει, ωστόσο, ότι η μελέτη ποσοτικού αντίκτυπου (QIS) που διενεργεί επί του παρόντος η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (ΕΑΑΕΣ), καθώς και πιθανές αναλύσεις που θα καταρτισθούν εν συνεχεία αυτής της μελέτης, θα πρέπει να ληφθούν πλήρως υπόψη σε αυτό το πλαίσιο πολιτικής· τονίζει ότι εάν πρόκειται να θεσπιστούν αργότερα αυτές οι απαιτήσεις, η άμεση εφαρμογή των απαιτήσεων της οδηγίας Φερεγγυότητα ΙΙ στα ιδρύματα επαγγελματικών συνταξιοδοτικών παροχών (IORP) δεν θα είναι το κατάλληλο μέσο·

47.

τονίζει ότι η οδηγία IORP εφαρμόζεται μόνο στα εθελοντικά συνταξιοδοτικά συστήματα και δεν καλύπτει κανένα μέσο που αποτελεί τμήμα του υποχρεωτικού δημόσιου συνταξιοδοτικού συστήματος·

48.

τονίζει ότι υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ ασφαλιστικών προϊόντων και IORP· υπογραμμίζει ότι οποιαδήποτε άμεση εφαρμογή των ποσοτικών απαιτήσεων της οδηγίας Φερεγγυότητα ΙΙ στα IORP θα ήταν ανάρμοστη και θα μπορούσε ενδεχομένως να βλάψει τα συμφέροντα τόσο των εργαζομένων όσο και των εργοδοτών· ως εκ τούτου, αντιτίθεται σε οποιαδήποτε εφαρμογή του τύπου «αντιγραφή — επικόλληση» των απαιτήσεων της οδηγίας Φερεγγυότητα ΙΙ στα IORP, ενώ ταυτόχρονα τηρεί θετική στάση έναντι μιας προσέγγισης που επιδιώκει ασφάλεια και βιωσιμότητα·

49.

τονίζει ότι οι κοινωνικοί εταίροι (δηλ. οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι) έχουν κοινή ευθύνη για το περιεχόμενο των ρυθμίσεων σχετικά με τις επαγγελματικές συντάξεις· υπογραμμίζει ότι οι συμβατικές συμφωνίες μεταξύ των κοινωνικών εταίρων πρέπει να αναγνωρίζονται πάντοτε, ειδικά όσον αφορά την ισορροπία μεταξύ των κινδύνων και των οφελών που επιδιώκει να επιτύχει ένα σύστημα επαγγελματικών συντάξεων·

50.

θεωρεί ότι η περαιτέρω ανάπτυξη σε επίπεδο ΕΕ μοντέλων φερεγγυότητας, όπως π.χ. του μοντέλου Holistic Balance Sheet-Modell (HBS), θα είναι χρήσιμη μόνο εφόσον η εφαρμογή τους, με βάση μια εμπεριστατωμένη ανάλυση του αντίκτυπου, αποδειχθεί ρεαλιστική από πρακτική άποψη και αποτελεσματική από άποψη κόστους και οφέλους, ειδικά με δεδομένη την ποικιλομορφία των ιδρυμάτων επαγγελματικών συνταξιοδοτικών παροχών στο εσωτερικό και μεταξύ των κρατών μελών· τονίζει ότι οποιαδήποτε περαιτέρω ανάπτυξη παραλλαγών της οδηγίας Φερεγγυότητα ΙΙ ή του μοντέλου HBS δεν πρέπει να έχει ως στόχο τη θέσπιση διατάξεων τύπου Φερεγγυότητας ΙΙ·

51.

διαπιστώνει ότι ο σχεδιασμός των συνταξιοδοτικών προγραμμάτων παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία, η οποία περιλαμβάνει από συστήματα καθορισμένων παροχών έως συστήματα καθορισμένων εισφορών ή μικτά συστήματα· διαπιστώνει επίσης μια μεταστροφή από τα συστήματα καθορισμένων παροχών στα συστήματα καθορισμένων εισφορών ή στην καθιέρωση υποχρεωτικών χρηματοδοτούμενων πυλώνων σε ορισμένα κράτη μέλη· υπογραμμίζει ότι, με αυτόν τον τρόπο, αυξάνεται η ανάγκη για μεγαλύτερη διαφάνεια και καλύτερη πληροφόρηση των πολιτών όσον αφορά τις υπεσχημένες παροχές, τα επίπεδα του κόστους και τις επενδυτικές στρατηγικές·

52.

τονίζει ότι η ιδέα της εξασφάλισης ισότιμων όρων ανταγωνισμού μεταξύ εταιρειών ασφάλισης ζωής και IORP στον δεύτερο πυλώνα έχει νόημα μόνο σε ένα ορισμένο βαθμό, λόγω των σημαντικών διαφορών μεταξύ ασφαλιστικών προϊόντων και IORP και ανάλογα με το προφίλ κινδύνου, τον βαθμό ένταξης στη χρηματοπιστωτική αγορά και τον κερδοσκοπικό ή μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα κάθε συγκεκριμένου παρόχου· αναγνωρίζει ότι, δεδομένου του ανταγωνισμού μεταξύ εταιρειών ασφάλισης ζωής και IORP στον 2ο πυλώνα, είναι ουσιώδες τα προϊόντα που ενέχουν τους ίδιους κινδύνους να υπόκεινται στις ίδιες ρυθμίσεις, ούτως ώστε να αποφεύγεται η παραπλάνηση των δικαιούχων και να τους παρέχεται το ίδιο επίπεδο προληπτικής προστασίας·

53.

φρονεί ότι σε περίπτωση αφερεγγυότητας οι αξιώσεις που προβλέπονται στο άρθρο 8 της οδηγίας 2008/94/EΚ πρέπει να διασφαλίζονται με συνέπεια σε όλα τα κράτη μέλη·

54.

καλεί την Επιτροπή να διενεργήσει σφαιρική επισκόπηση των εθνικών συστημάτων και μέτρων διασφάλισης και, σε περίπτωση που εντοπισθούν μείζονες ανεπάρκειες στην εν λόγω αξιολόγηση, να υποβάλει ενισχυμένες νομοθετικές προτάσεις της ΕΕ, ούτως ώστε να εξασφαλίσει ότι θα θεσπιστούν σε ολόκληρη την ΕΕ απόλυτα αξιόπιστοι μηχανισμοί για την απλή, οικονομική και αναλογική προστασία των δικαιωμάτων που αφορούν τις επαγγελματικές συντάξεις·

55.

σημειώνει ότι σε ορισμένα κράτη μέλη οι εργοδότες υποστηρίζουν ήδη τα συνταξιοδοτικά συστήματά τους μέσω συστημάτων προστασίας, διαχωρισμού των περιουσιακών στοιχείων, ανεξάρτητης διακυβέρνησης των συστημάτων και αναγνώρισης στα συνταξιοδοτικά συστήματα καθεστώτος προτιμώμενου πιστωτή με προτεραιότητα έναντι των μετόχων σε περίπτωση πτώχευσης της εταιρείας·

56.

τονίζει ότι τα ζητήματα που αφορούν την προστασία των συντάξεων σε περίπτωση αφερεγγυότητας σχετίζονται στενά με βασικές πτυχές της αναθεώρησης της οδηγίας IORP· τονίζει ότι η Επιτροπή, κατά την ανάπτυξη των δύο αυτών οδηγιών, θα πρέπει να εξασφαλίσει τη συνάφεια και την πλήρη συμβατότητά τους·

57.

φρονεί ότι η σημασία, η εμβέλεια και η σύνθεση του τρίτου πυλώνα διαφέρουν στα επιμέρους κράτη μέλη·

58.

εκφράζει αποδοκιμασία για το γεγονός ότι τα συστήματα του τρίτου πυλώνα είναι στην πλειονότητα των περιπτώσεων πιο δαπανηρά, πιο επισφαλή και λιγότερο διαφανή από τα συστήματα του πρώτου πυλώνα· ζητεί σταθερότητα, αξιοπιστία και βιωσιμότητα για τον τρίτο πυλώνα·

59.

φρονεί ότι σε ορισμένες περιπτώσεις η ιδιωτική συνταξιοδοτική αποταμίευση θα μπορούσε να είναι αναγκαία για την εξασφάλιση επαρκούς σύνταξης· ενθαρρύνει την Επιτροπή να συνεργαστεί με τα κράτη μέλη στη βάση μιας προσέγγισης βέλτιστων πρακτικών και να αξιολογήσει και να βελτιστοποιήσει τα κίνητρα για ιδιωτική συνταξιοδοτική αποταμίευση, ειδικά για όσους δεν θα εξασφάλιζαν επαρκή σύνταξη διαφορετικά·

60.

κρίνει σκόπιμη την αξιολόγηση δοκιμασμένων διαδικασιών και προτάσεων για τη βελτιστοποίηση των κινήτρων·

61.

τονίζει ότι η βασική προτεραιότητα της δημόσιας πολιτικής δεν θα πρέπει να είναι η επιδότηση των συστημάτων του τρίτου πυλώνα, αλλά η εξασφάλιση επαρκούς προστασίας για όλους στο πλαίσιο ενός εύρυθμα λειτουργούντος και βιώσιμου πρώτου πυλώνα·

62.

καλεί την Επιτροπή να εξετάσει πόσο ευάλωτα στις κρίσεις είναι τα συστήματα του τρίτου πυλώνα και να εκδώσει συστάσεις για περιορισμό του κινδύνου·

63.

προτείνει να εξετασθούν σε εθνικό επίπεδο οι νομικοί περιορισμοί του κόστους κατά τη σύναψη, τη διαχείριση, την αλλαγή παρόχου ή την αλλαγή του τύπου της σύμβασης και να διατυπωθούν σχετικές προτάσεις·

64.

φρονεί ότι η επεξεργασία και θέσπιση κωδίκων συμπεριφοράς όσον αφορά την ποιότητα, την παροχή πληροφοριών στους καταναλωτές και την προστασία των καταναλωτών στον τρίτο πυλώνα θα μπορούσε να αυξήσει την ελκυστικότητα των συνταξιοδοτικών σχεδίων του τρίτου πυλώνα· ενθαρρύνει την Επιτροπή να διευκολύνει την ανταλλαγή των σημερινών βέλτιστων πρακτικών στα κράτη μέλη·

65.

υποστηρίζει την εκπόνηση και την καθιέρωση σε επίπεδο ΕΕ εθελοντικών κωδίκων συμπεριφοράς — καθώς και, ενδεχομένως, συστημάτων πιστοποίησης προϊόντων — όσον αφορά την ποιότητα, την ενημέρωση και την προστασία των καταναλωτών στον 3ο πυλώνα· συνιστά στα κράτη μέλη να αναλάβουν ρυθμιστική δράση σε αυτούς τους τομείς σε περίπτωση που οι εθελοντικοί κανόνες συμπεριφοράς δεν αποδειχθούν επιτυχείς·

66.

καλεί την Επιτροπή να εξετάσει με ποιο τρόπο μπορεί να γίνεται καλύτερη χρήση της νομοθεσίας του χρηματοπιστωτικού τομέα της ΕΕ όταν το ζητούμενο είναι να εξασφαλιστεί η παροχή στους καταναλωτές ακριβών και αμερόληπτων χρηματοοικονομικών συμβουλών για τα συνταξιοδοτικά και τα σχετικά με τις συντάξεις προϊόντα·

67.

καλεί την Επιτροπή και τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη να επιτύχουν συμφωνία στον τομέα των διασυνοριακών συντάξεων, ιδίως σχετικά με τον τρόπο αποφυγής της διπλής φορολόγησης και της διπλής μη φορολόγησης·

68.

θεωρεί τους μεροληπτικούς φόρους σοβαρό εμπόδιο στη διασυνοριακή κινητικότητα και ζητεί την άμεση κατάργησή τους, διαπιστώνοντας ταυτόχρονα ότι η ΕΕ έχει περιορισμένη αρμοδιότητα στον τομέα της φορολογικής πολιτικής των κρατών μελών·

69.

θεωρεί σκόπιμη την εξέταση των εμποδίων του δικαίου των συμβάσεων·

70.

ζητεί από την Επιτροπή να εξασφαλίσει την επαρκή συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων μέσω των υφιστάμενων διαρθρώσεων·

71.

υπενθυμίζει την πρόκληση που συνεπάγεται ο παράγοντας του φύλου στο ζήτημα των συντάξεων· κρίνει ότι ο αυξανόμενος αριθμός των ηλικιωμένων, κυρίως των γυναικών, που διαβιούν κάτω από το όριο της φτώχειας αποτελεί ανησυχητικό φαινόμενο· τονίζει ότι τα συστήματα δημόσιας σύνταξης του πρώτου πυλώνα πρέπει να εγγυώνται τουλάχιστον ένα αξιοπρεπές επίπεδο ζωής για όλους· τονίζει ότι η ισότητα των φύλων στην αγορά εργασίας αποτελεί στοιχείο ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας των συνταξιοδοτικών συστημάτων, δεδομένου ότι τα υψηλότερα ποσοστά απασχόλησης ενισχύουν την οικονομική ανάπτυξη και οδηγούν στην καταβολή περισσότερων συνταξιοδοτικών εισφορών· θεωρεί ότι η εξίσωση της ηλικίας συνταξιοδότησης για τους άνδρες και τις γυναίκες πρέπει να συνοδεύεται από αποτελεσματικές πολιτικές για τη διασφάλιση ίσης αμοιβής για εργασία ίσης αξίας και την επίτευξη ισορροπίας μεταξύ εργασίας και φροντίδας των εξαρτωμένων μελών της οικογένειας· τονίζει την ανάγκη να εξετασθεί η καθιέρωση συνταξιοδοτικών μορίων συνδεόμενων με την παροχή φροντίδας, ως αναγνώριση της φροντίδας προς εξαρτώμενα μέλη, η οποία συνήθως δεν πληρώνεται·

72.

χαιρετίζει την έκκληση της Λευκής Βίβλου προς τα κράτη μέλη για τη δημιουργία μορίων φροντίδας, ήτοι τον συνυπολογισμό των περιόδων φροντίδας εξαρτώμενων ατόμων κατά τον υπολογισμό της σύνταξης για τις γυναίκες και για τους άνδρες· υπενθυμίζει ότι η άνιση κατανομή των οικογενειακών υποχρεώσεων μεταξύ ανδρών και γυναικών –που συχνά οδηγεί τις γυναίκες στο να έχουν λιγότερο ασφαλείς, χαμηλότερα αμειβόμενες ή ακόμη και αδήλωτες θέσεις εργασίας, με αρνητικό αντίκτυπο στα συνταξιοδοτικά δικαιώματα — και η έλλειψη διαθέσιμων και προσιτών υπηρεσιών και μονάδων φροντίδας, καθώς και τα πρόσφατα μέτρα λιτότητας σε αυτό τον τομέα έχουν άμεση επίπτωση στις δυνατότητες των γυναικών να εργάζονται και να στοιχειοθετούν συνταξιοδοτικά δικαιώματα· κατά συνέπεια, καλεί την Επιτροπή να αναθέσει την εκπόνηση μελέτης σχετικά με αυτό το ζήτημα·

73.

υπενθυμίζει την ανάγκη να λάβουν μέτρα τα κράτη μέλη για την εξάλειψη των διαφορών στις αμοιβές και στα εισοδήματα μεταξύ ανδρών και γυναικών για την ίδια εργασία, καθώς και τις διαφορές ως προς την πρόσβαση σε θέσεις ευθύνης και τις ανισότητες στην αγορά εργασίας, οι οποίες επηρεάζουν και τις συντάξεις, με αποτέλεσμα να υπάρχει ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στις συντάξεις που καταβάλλονται στις γυναίκες και τις πολύ υψηλότερες συντάξεις που καταβάλλονται στους άντρες· ζητεί από την Επιτροπή να προωθήσει την αναθεώρηση της υφιστάμενης νομοθεσίας· επισημαίνει ότι, παρά τις αναρίθμητες εκστρατείες, τους στόχους και τα μέτρα των τελευταίων ετών, το χάσμα όσον αφορά τις αμοιβές εξακολουθεί να μη δείχνει σημάδια υποχώρησης·

74.

ζητεί από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν τη συνεπή εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης μεταξύ ανδρών και γυναικών·

75.

τονίζει ότι είναι αναγκαίο να ληφθούν επειγόντως μέτρα για την καταπολέμηση του χάσματος όσον αφορά τις αμοιβές ανάμεσα στα φύλα στον ιδιωτικό τομέα, το οποίο είναι ιδιαίτερα έντονο στα περισσότερα κράτη μέλη·

76.

τονίζει την ανάγκη να μειωθούν οι διαφορές στην αμοιβή ανδρών και γυναικών για ίδια προσόντα και ίση εργασία, δεδομένου ότι αυτό κάνει το εισόδημα των γυναικών να υστερεί ακόμη περισσότερο από των ανδρών και αυξάνει τον υψηλό αριθμό γυναικών που ζουν σε φτώχεια όταν συνταξιοδοτηθούν ή χηρέψουν·

77.

υπογραμμίζει ότι το υψηλότερο προσδόκιμο επιβίωσης των γυναικών δεν πρέπει να αποτελεί αιτία διακρίσεων κατά τον υπολογισμό των συντάξεων·

78.

παροτρύνει τα κράτη μέλη να τηρούν και να επιβάλλουν την τήρηση της νομοθεσίας σχετικά με τα δικαιώματα μητρότητας, ώστε οι γυναίκες να μη ζημιώνονται όσον αφορά το επίπεδο των συντάξεων εκ του γεγονότος ότι έγιναν μητέρες κατά τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου·

79.

εκτιμά ότι η εξατομίκευση των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων είναι απαραίτητη από τη σκοπιά της ισότητας των φύλων και ότι πρέπει επίσης να κατοχυρωθεί η εξασφάλιση πολλών ηλικιωμένων γυναικών που σήμερα βασίζονται στη σύνταξη χηρείας και σε άλλα παράγωγα δικαιώματα·

80.

τονίζει ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να υποστηρίξουν την έρευνα σχετικά με τις επιπτώσεις που έχουν οι διαφορετικοί τύποι τιμαριθμικής αναπροσαρμογής των συντάξεων όσον αφορά τον κίνδυνο φτώχειας στην τρίτη ηλικία, λαμβάνοντας υπόψη τη διάσταση του φύλου· ζητεί από τα κράτη μέλη να λάβουν ιδιαιτέρως υπόψη την εξέλιξη των αναγκών των ανθρώπων σε προχωρημένη ηλικία, όπως, π.χ., τη μακροπρόθεσμη φροντίδα, προκειμένου να διασφαλίσουν ότι οι ηλικιωμένοι, ιδίως οι γυναίκες, θα μπορούν να λαμβάνουν επαρκή σύνταξη και να ζουν με αξιοπρέπεια·

81.

αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.

12.2.2016   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 55/54

—

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 6ης Δεκεμβρίου 2012 σχετικά με ένα σχέδιο δράσης για την ενίσχυση της καταπολέμησης της φορολογικής απάτης και της φοροδιαφυγής, (COM(2012)0722),

—

έχοντας υπόψη τη σύσταση της Επιτροπής της 6ης Δεκεμβρίου 2012 σχετικά με τον επιθετικό φορολογικό σχεδιασμό (C(2012)8806),

—

έχοντας υπόψη τη σύσταση της Επιτροπής της 6ης Δεκεμβρίου 2012 όσον αφορά μέτρα με σκοπό να ενθαρρυνθούν οι τρίτες χώρες να εφαρμόζουν ελάχιστα πρότυπα χρηστής διακυβέρνησης στον φορολογικό τομέα (C(2012)8805),

—

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 27ης Ιουνίου 2012 σχετικά με τους συγκεκριμένους τρόπους για την ενίσχυση της καταπολέμησης της φορολογικής απάτης και της φοροδιαφυγής, επίσης και σε σχέση με τρίτες χώρες (COM(2012)0351),

—

έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 28ης Νοεμβρίου 2012 σχετικά με την ετήσια επισκόπηση στον τομέα της ανάπτυξης 2013 (COM(2012)0750),

—

έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής, της 5ης Φεβρουαρίου 2013, για οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας (2013/0025(COD)),

—

έχοντας υπόψη τις συστάσεις της ομάδας χρηματοοικονομικής δράσης (FATF) του Φεβρουαρίου 2012 σχετικά με τα διεθνή πρότυπα για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και της διάδοσης όπλων,

—

έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 19ης Απριλίου 2012 σχετικά με το αίτημα για συγκεκριμένες μεθόδους με σκοπό την καταπολέμηση της φορολογικής απάτης και της φοροδιαφυγής (1),

—

έχοντας υπόψη την έκθεση της 10ης Φεβρουαρίου 2012 του κ. Richard Murphy FCA σχετικά με τη «Γεφύρωση του ευρωπαϊκού φορολογικού χάσματος»,

—

έχοντας υπόψη το ψήφισμα του Συμβουλίου της 1ης Δεκεμβρίου 1997 σχετικά με κώδικα δεοντολογίας όσον αφορά τη φορολογία των επιχειρήσεων και την έκθεση του Κώδικα Δεοντολογίας όσον αφορά τη Φορολογία των Επιχειρήσεων προς το Συμβούλιο της 4ης Δεκεμβρίου 2012,

—

έχοντας υπόψη την έκθεση του ΟΟΣΑ «Αντιμετώπιση της διάβρωσης της βάσης και της μεταφοράς κερδών» (2013),

—

έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα Ecofin και την έκθεση Ecofin προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για θέματα φορολογίας της 22ας Ιουνίου 2012,

—

έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 8ης Μαρτίου 2011 σχετικά με τη συνεργασία με τις αναπτυσσόμενες χώρες για την προώθηση της χρηστής διακυβέρνησης στον φορολογικό τομέα (2),

—

έχοντας υπόψη το νομοθετικό του ψήφισμα της 19ης Απριλίου 2012 στην πρόταση οδηγίας του Συμβουλίου για κοινή ενοποιημένη βάση φορολογίας εταιρειών (ΚΕΒΦΕ) (3),

—

έχοντας υπόψη το ανακοινωθέν μετά τη συνάντηση των Υπουργών Οικονομικών και των Διοικητών Κεντρικών Τραπεζών της Ομάδας G20 που πραγματοποιήθηκε στη Μόσχα στις 15—16 Φεβρουαρίου 2013,

—

έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 10ης Φεβρουαρίου 2010 σχετικά με την προώθηση της χρηστής διακυβέρνησης στον φορολογικό τομέα (4),

—

έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του Κανονισμού του,

—

έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής και τις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής Ανάπτυξης και της Επιτροπής Ελέγχου του Προϋπολογισμού (A7-0162/2013),

Α.

λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με εκτιμήσεις, κάθε χρόνο λόγω φορολογικής απάτης, φοροδιαφυγής, φοροαποφυγής και επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού η ΕΕ χάνει κάθε χρόνο περίπου το σκανδαλώδες ποσό του ενός τρισεκατομμυρίου EUR, που αντιστοιχεί περίπου σε κόστος 2000 € για κάθε ευρωπαίο πολίτη, χωρίς να λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα προς αντίδραση (5)·

Β.

λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτή η απώλεια αντιπροσωπεύει: κίνδυνο για τη διασφάλιση του μοντέλου κοινωνικής οικονομίας της αγοράς της ΕΕ που βασίζεται σε ποιοτικές δημόσιες υπηρεσίες· απειλή για την εύρυθμη λειτουργία της ενιαίας αγοράς· πλήγμα στην αποτελεσματικότητα και δικαιοσύνη των φορολογικών συστημάτων εντός της ΕΕ· καθώς και κίνδυνο για τον οικολογικό μετασχηματισμό της οικονομίας· ότι αυτό δημιουργεί και διευκολύνει περαιτέρω την επιβλαβή για την κοινωνία αισχροκέρδεια που οδηγεί σε διεύρυνση της κοινωνικής ανισότητας, αυξάνει τη δυσπιστία των πολιτών στους δημοκρατικούς θεσμούς και καλλιεργεί περιβάλλον δημοκρατικού ελλείμματος·

Γ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι σημαντική συνιστώσα της δημοσιονομικής βιωσιμότητας είναι η διασφάλιση της βάσης των εσόδων μας·

Δ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η φορολογική απάτη και η φοροδιαφυγή αποτελούν παράνομες δραστηριότητες που έχουν ως αποτέλεσμα την αποφυγή φορολογικών υποχρεώσεων, ενώ ταυτόχρονα, η φοροαποφυγή αποτελεί νόμιμη αλλά αθέμιτη αξιοποίηση του φορολογικού καθεστώτος για περιορισμό ή αποφυγή των φορολογικών υποχρεώσεων, ενώ ο επιθετικός φορολογικός σχεδιασμός συνίσταται στην αξιοποίηση τεχνικών λεπτομερειών του φορολογικού συστήματος ή των αναντιστοιχιών μεταξύ δύο ή περισσοτέρων φορολογικών συστημάτων, με σκοπό τη μείωση της φορολογικής υποχρέωσης·

Ε.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πρακτικές φοροαποφυγής, που διευκολύνονται από την αυξανόμενη αποϋλοποίηση της οικονομίας, οδηγούν σε στρεβλώσεις του ανταγωνισμού που είναι ζημιογόνες για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και την ανάπτυξη·

ΣΤ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η έκταση της φορολογικής απάτης και της φοροδιαφυγής υπονομεύει την πίστη και εμπιστοσύνη των πολιτών στη δικαιοσύνη και τη νομιμότητα της συλλογής φόρων και του φορολογικού συστήματος συνολικά·

Ζ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η έλλειψη συντονισμού των φορολογικών πολιτικών στην ΕΕ έχει ως αποτέλεσμα σημαντικό κόστος και διοικητική επιβάρυνση των πολιτών και των επιχειρήσεων με διασυνοριακές δραστηριότητες εντός της ΕΕ και ενδέχεται να έχουν ως αποτέλεσμα την ακούσια μη φορολόγηση ή να οδηγήσουν σε φορολογική απάτη και φοροαποφυγή·

Η.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η εμμονή των στρεβλώσεων που οφείλονται στις αδιαφανείς ή επιζήμιες φορολογικές πρακτικές εκ μέρους δικαιοδοσιών που λειτουργούν ως φορολογικοί παράδεισοι, μπορεί να οδηγήσει σε τεχνητή ροή κεφαλαίων και να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην εσωτερική αγορά της ΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ζημιογόνος φορολογικός ανταγωνισμός εντός της ΕΕ αντίκειται εμφανώς στη λογική της ενιαίας αγοράς· ότι πρέπει να καταβληθούν μεγαλύτερες προσπάθειες για την εναρμόνιση των φορολογικών βάσεων στο πλαίσιο μιας ακόμη στενότερης οικονομικής, φορολογικής και δημοσιονομικής Ένωσης·

Θ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι χώρες που είναι ενταγμένες σε προγράμματα βοήθειας διαπιστώνουν τα τελευταία χρόνια ότι, αφού ενέτειναν την είσπραξη φόρων και εξάλειψαν προνόμια, σύμφωνα με τις προτάσεις της τρόικας, πολλές από τις μεγαλύτερες εταιρείες τους εγκαταλείπουν τη χώρα προκειμένου να επωφεληθούν από φορολογικά προνόμια που προσφέρονται από άλλες χώρες·

Ι.

λαμβάνοντας υπόψη ότι, στην πράξη, αυτό έχει προκαλέσει μετατόπιση του φορολογικού βάρους προς τους εργαζομένους και τα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος και έχει αναγκάσει τις κυβερνήσεις να προβούν σε βλαπτικές περικοπές των δημόσιων υπηρεσιών·

ΙΑ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι περικοπές θέσεων εργασίας που πραγματοποιήθηκαν στην πλειονότητα των εθνικών φορολογικών αρχών των κρατών μελών μέσω μέτρων λιτότητας κατά τα τελευταία χρόνια, έχουν θέσει σε μεγάλο κίνδυνο την εφαρμογή του σχεδίου δράσης της Επιτροπής·

ΙΒ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η χρήση πρακτικών φοροαποφυγής από πλευράς των πολυεθνικών εταιρειών αντιβαίνει στην αρχή του δίκαιου ανταγωνισμού και της εταιρικής ευθύνης·

ΙΓ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η απάντηση ορισμένων φορολογουμένων στα μέτρα που λαμβάνουν τα κράτη μέλη για την αντιμετώπιση της έλλειψης διαφάνειας ήταν να διοχετεύσουν επιχειρήσεις και συναλλαγές μέσω άλλων δικαιοδοσιών με χαμηλότερο επίπεδο διαφάνειας·

ΙΔ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι τα μονομερή εθνικά μέτρα αποδείχθηκαν σε πολλές περιπτώσεις αναποτελεσματικά, ατελέσφορα και σε μάλιστα ορισμένες περιπτώσεις απέβησαν αντιπαραγωγικά, και ότι η κατάσταση απαιτεί συντονισμένη και μακροπρόθεσμη προσέγγιση σε εθνικό, ενωσιακό και διεθνές επίπεδο· λαμβάνοντας υπόψη ότι η αποτελεσματική καταπολέμηση της φορολογικής απάτης, της φοροδιαφυγής και του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού προϋποθέτει ενεργή ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των φορολογικών αρχών των διαφόρων κρατών μελών, καθώς και ενισχυμένη συνεργασία των φορολογικών αρχών με άλλες αρχές επιβολής του νόμου σε ένα δεδομένο κράτος μέλος·

ΙΕ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι, όπως αναφέρει η έκθεση του ΟΟΣΑ «Αντιμετώπιση της διάβρωσης της βάσης και της μεταφοράς κερδών», το θεμελιώδες ζήτημα πολιτικής που πρέπει να αντιμετωπιστεί είναι το γεγονός ότι οι διεθνείς κοινές αρχές που έχουν εκπονηθεί με βάση εθνικές εμπειρίες για κοινή φορολογική δικαιοδοσία, δεν παρακολούθησαν τις μεταβολές του επιχειρηματικού περιβάλλοντος· λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι απαραίτητο η Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αναλάβουν ενεργότερο ρόλο στη διεθνή σκηνή για την καθιέρωση διεθνών προδιαγραφών με βάση τις αρχές της διαφάνειας, της ανταλλαγής πληροφοριών και της κατάργησης των ζημιογόνων φορολογικών μέτρων·

ΙΣΤ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες δεν έχουν διαπραγματευτική ισχύ για να επιβάλουν στους φορολογικούς παραδείσους συνεργασία, ανταλλαγή πληροφοριών και διαφάνεια·

ΙΖ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ερευνητικοί δημοσιογράφοι, ο μη κυβερνητικός τομέας και η πανεπιστημιακή κοινότητα έχουν διαδραματίσει καίριο ρόλο στην ανάδειξη περιπτώσεων φορολογικής απάτης, φοροαποφυγής και φορολογικών παραδείσων, ενημερώνοντας δεόντως το κοινό περί αυτών·

ΙΗ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η ενίσχυση των μέσων για την ανίχνευση της φοροδιαφυγής πρέπει να συνοδευτεί από την ενίσχυση της υφιστάμενης νομοθεσίας στον τομέα της συνδρομής για την είσπραξη των φόρων, την ισότιμη μεταχείριση των υποκείμενων σε φόρους και την εφαρμοσιμότητα για τις επιχειρήσεις·

ΙΘ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ευρωπαίοι υπουργοί οικονομικών, οι οποίοι συγκεντρώθηκαν στη συνάντηση της ομάδας G20 στη Μόσχα τον Φεβρουάριο του 2013, υποσχέθηκαν να λάβουν τα αναγκαία μέτρα για την αντιμετώπιση της φοροαποφυγής και επιβεβαίωσαν ότι τα εθνικά μέτρα από μόνα τους δεν αποφέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα·

Κ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η μεταβιβαστική τιμολόγηση που έχει ως αποτέλεσμα φοροαποφυγή πλήττει τους προϋπολογισμούς των αναπτυσσόμενων χωρών, επιφέροντας εκτιμώμενη απώλεια περίπου 125 δισεκατομμυρίων EUR σε φορολογικά έσοδα ετησίως, που αντιπροσωπεύει σχεδόν το διπλάσιο του ποσού που εισπράττουν οι χώρες αυτές υπό μορφή διεθνούς βοήθειας·

ΚΑ.

λαμβάνοντας υπόψη ότι η νομοθετική αρμοδιότητα σε σχέση με τη φορολογική πολιτική εναπόκειται αυτή τη στιγμή στα κράτη μέλη·

1.

χαιρετίζει το σχέδιο δράσης της Επιτροπής και τις συστάσεις της με τις οποίες τα κράτη μέλη καλούνται να αναλάβουν άμεση και συντονισμένη δράση κατά των φορολογικών παραδείσων και του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού·

2.

χαιρετίζει την αποφασιστικότητα που εξέφρασαν οι υπουργοί οικονομικών της ομάδας G20 για την αντιμετώπιση της διάβρωσης της βάσης και της μεταφοράς των κερδών·

3.

καλεί τα κράτη μέλη να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους, να υιοθετήσουν το σχέδιο δράσης της Επιτροπής, να εφαρμόσουν πλήρως τις δύο συστάσεις· επιμένει τα κράτη μέλη να αναλάβουν σοβαρές διαπραγματεύσεις, να συμπληρώσουν τις διαδικασίες για όλες τις εκκρεμείς νομοθετικές προτάσεις και να εφαρμόσουν μέτρα που αφορούν τα θέματα της φορολογικής απάτης, της φοροδιαφυγής, της φοροαποφυγής, του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού και των φορολογικών παραδείσων στα εξαρτημένα εδάφη τους·

4.

εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι τα κράτη μέλη δεν έχουν ακόμη κατορθώσει να καταλήξουν σε συμφωνία σχετικά με κομβικές νομοθετικές προτάσεις, όπως η πρόταση που υπεβλήθη το 2008, για τροποποίηση της οδηγίας 2003/48/EΚ του Συμβουλίου για τη φορολόγηση των εσόδων από τόκους ή την πρόταση του 2011 για οδηγία του Συμβουλίου σχετικά με κοινή ενοποιημένη βάση φορολογίας εταιρειών·

5.

εκφράζει τη λύπη του για τη μέχρι σήμερα έλλειψη ουσιώδους προόδου στον τομέα της φορολογίας, στο πλαίσιο των δεσμεύσεων του συμφώνου για το ευρώ+·

6.

χαιρετίζει την πρωτοβουλία της Επιτροπής για τη δημιουργία «Πλατφόρμας χρηστής φορολογικής διακυβέρνησης»· καλεί την Επιτροπή να παρακολουθήσει εκ του σύνεγγυς την εφαρμογή των δύο συστάσεων σε όλα τα κράτη μέλη, και να διαβουλευτεί και να εντάξει στις εργασίες της πλατφόρμας και τους εργαζόμενους στους εθνικούς φορολογικούς μηχανισμούς, τους κοινωνικούς εταίρους και τα συνδικάτα· καλεί την Επιτροπή να υποβάλλει κάθε χρόνο στο Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο έκθεση σχετικά με το έργο και τα επιτεύγματα της πλατφόρμας·

7.

θεωρεί ότι η έκταση και η σοβαρότητα του προβλήματος και ο επείγων χαρακτήρας των μέτρων που απαιτούνται, καταδεικνύονται από τις πληροφορίες σχετικά με μυστικούς εξωχώριους τραπεζικούς λογαριασμούς, που δημοσιεύτηκαν τον Απρίλιο του 2013 από την Διεθνή Κοινοπραξία ερευνητικής δημοσιογραφίας· ζητεί για μία ακόμη φορά, στο φως των παραπάνω, να υπάρξει ενισχυμένη ευρωπαϊκή και διεθνής δέσμευση στη διαφάνεια, που πρέπει να οδηγήσει σε μια διεθνή, δεσμευτική, πολυμερή συμφωνία σχετικά με την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών σε φορολογικά θέματα·

8.

επισημαίνει ότι η ΕΕ πρέπει να αναλάβει ηγετικό ρόλο στις συζητήσεις που γίνονται σχετικά με την καταπολέμηση της φορολογικής απάτης, της φοροαποφυγής και των φορολογικών παραδείσων στο πλαίσιο του ΟΟΣΑ, του Παγκόσμιου Φόρουμ για τη διαφάνεια και την ανταλλαγή πληροφοριών για φορολογικούς σκοπούς, των ομάδων G20 και G8 και σε άλλα σχετικά πολυεθνικά βήματα συζήτησης· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να επισημαίνουν με συνέπεια στη διεθνή σκηνή, την τεράστια σημασία της ενίσχυσης της συνεργασίας για την καταπολέμηση της φορολογικής απάτης, της φοροδιαφυγής, της φοροαποφυγής, του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού και των φορολογικών παραδείσων· επισημαίνει ότι η ΕΕ πρέπει, όπου αρμόζει, να πείθει τρίτες χώρες να συγκροτούν και να βελτιώνουν την αποτελεσματικότητα των συστημάτων τους συλλογής φόρων, ενστερνιζόμενες τις αρχές της διαφάνειας, της αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών και της κατάργησης των επιζήμιων φορολογικών μέτρων, και να τις βοηθά να το πράττουν· ενθαρρύνει την Επιτροπή και το Συμβούλιο να αναβαθμίσουν την τεχνική βοήθεια και την οικοδόμηση ικανοτήτων στις αναπτυσσόμενες χώρες·

9.

πιστεύει ότι έχει τεράστια σημασία τα κράτη μέλη να εξουσιοδοτήσουν την Επιτροπή να διαπραγματευθεί φορολογικές συμφωνίες με τρίτες χώρες εξ ονόματος της ΕΕ, αντί να συνεχίζεται η πρακτική των διμερών διαπραγματεύσεων που παράγουν χαμηλότερα αποτελέσματα από τη σκοπιά της ΕΕ συνολικά και συχνά ακόμη και για το εμπλεκόμενο κράτος μέλος·

10.

επισημαίνει ότι τα κράτη μέλη που έχουν λάβει (6) ή ζητούν να λάβουν οικονομική βοήθεια, έχουν υποχρέωση να εφαρμόσουν μέτρα που αποσκοπούν στην ενίσχυση και βελτίωση της ικανότητάς τους για συλλογή φόρων και την αντιμετώπιση της φορολογικής απάτης και της φοροδιαφυγής· καλεί την Επιτροπή να διευρύνει την υποχρέωση αυτή ώστε να περιλάβει μέτρα για την αντιμετώπιση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομη δραστηριότητα, της φοροαποφυγής και του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού·

11.

καλεί την Επιτροπή να απέχει από τη χορήγηση ενωσιακής χρηματοδότησης και να διασφαλίσει ότι τα κράτη μέλη δεν παρέχουν κρατική ενίσχυση ή πρόσβαση σε δημόσιες προμήθειες σε εταιρείες που παραβιάζουν τα φορολογικά πρότυπα της ΕΕ· καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να απαιτούν τη γνωστοποίηση πληροφοριών σχετικά με κυρώσεις ή καταδίκες για αδικήματα φορολογικού χαρακτήρα, για όλες τις εταιρείες που υποβάλλουν προσφορά για δημόσια σύμβαση· προτείνει να έχουν τη δυνατότητα οι δημόσιες αρχές, τηρώντας τις υποχρεώσεις τους που απορρέουν από την οδηγία σχετικά με τις καθυστερήσεις πληρωμών, να συμπεριλαμβάνουν στις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών μια ρήτρα που θα τους επιτρέπει να λύουν τη σύμβαση εάν στη συνέχεια ένας προμηθευτής παραβιάζει υποχρεώσεις φορολογικής συμμόρφωσης·

12.

καλεί την Επιτροπή να προτείνει κοινές προδιαγραφές για σύναψη φορολογικών συμφωνιών μεταξύ κρατών μελών και αναπτυσσομένων χωρών, με σκοπό την αποφυγή της διάβρωσης της φορολογικής βάσης για τις χώρες αυτές·