15.12.2015

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 417/1

---

Ψήφισμα του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών, συνερχομένων στα πλαίσια του Συμβουλίου, σχετικά με πρόγραμμα εργασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη νεολαία κατά τη διετία 2016-2018

(2015/C 417/01)

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΙ ΤΩΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΝ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ,

I.   ΕΙΣΑΓΩΓΗ

1.

ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ότι, μετά την έγκριση του ψηφίσματος για ανανεωμένο πλαίσιο ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της νεολαίας (2010-2018) και την έγκριση του προγράμματος εργασίας της ΕΕ για τη νεολαία για την περίοδο 2014-2015, η κρίση συνέχισε να έχει βαθύ και δυσανάλογο αντίκτυπο στους νέους της Ευρώπης και στη μετάβασή τους στον ενήλικο βίο.

2.

Αναγνωρίζουν ότι υπάρχει ανάγκη ενισχυμένης διατομεακής συνεργασίας στον τομέα της νεολαίας σε επίπεδο ΕΕ με σκοπό την κατάλληλη αντιμετώπιση των προκλήσεων αυτών.

3.

ΣΗΜΕΙΩΝΟΥΝ την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να δώσει προτεραιότητα στην καταπολέμηση της ριζοσπαστικοποίησης, της περιθωριοποίησης της νεολαίας και στην προαγωγή της ένταξης των νέων στον κοινωνικό, πολιτιστικό και δημόσιο βίο βάσει του στρατηγικού πλαισίου για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης («ΕΚ 2020»), του ανανεωμένου πλαισίου ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της νεολαίας (2010-2018), του προγράμματος εργασίας της ΕΕ για τον αθλητισμό (2014-2017) και του προγράμματος εργασίας για τον πολιτισμό (2015-2018). (1)

4.

ΣΗΜΕΙΩΝΟΥΝ την κοινή έκθεση της ΕΕ για τη νεολαία που εκπόνησαν το Συμβούλιο και η Επιτροπή το 2015 (2), ιδίως το τμήμα 5 με τίτλο «Η μελλοντική πορεία της συνεργασίας της ΕΕ για τη νεολαία». Βάσει των ανωτέρω ΣΥΜΦΩΝΟΥΝ να καταρτίσουν 36μηνο πρόγραμμα εργασίας της ΕΕ για τη νεολαία, με στόχο την ανάληψη δράσης από τα κράτη μέλη και την Επιτροπή, για την περίοδο από 1ης Ιανουαρίου 2016 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2018, προκειμένου να στηρίξουν την υλοποίηση του ανανεωμένου πλαισίου ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της νεολαίας (2010-2018).

II.   ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ

5.

ΦΡΟΝΟΥΝ ότι το πρόγραμμα εργασίας, ενώ θα τηρεί την αρχή της επικουρικότητας, πρέπει να διέπεται από τις ακόλουθες κατευθυντήριες αρχές. Πρέπει: — να αξιοποιεί τα επιτεύγματα του προηγούμενου προγράμματος εργασίας για τη νεολαία (2014-2015), — να παρέχει τη δέουσα ώθηση και προβολή των εργασιών στον τομέα της νεολαίας σε επίπεδο ΕΕ, — να εξασφαλίζει, μέσω διατομεακής συνεργασίας, την ευαισθητοποίηση άλλων τομέων πολιτικής της ΕΕ για τα ειδικά θέματα που αντιμετωπίζουν οι νέοι, — να συνεισφέρει στις προεξάρχουσες προτεραιότητες των θεματολογίων πολιτικής της ΕΕ στον τομέα της ασφάλειας και στον οικονομικό και κοινωνικό τομέα, — να επεξεργάζεται μια πολιτική για τη νεολαία βάσει γνώσεων και στοιχείων, — να παραμένει ένα ευέλικτο μέσο, ικανό να δίνει εγκαίρως απαντήσεις κατάλληλες για ένα μεταβαλλόμενο περιβάλλον πολιτικής, — να προάγει συνεργατική και συντονισμένη προσέγγιση μεταξύ των κρατών μελών και της Επιτροπής, ώστε να παράγεται προστιθέμενη αξία στα θέματα προτεραιότητας που παρατίθενται στην παράγραφο 6 (βλέπε κατωτέρω), — να αξιοποιεί τις συνέργειες με το πρόγραμμα Erasmus+, μεταξύ άλλων συμβάλλοντας στον εντοπισμό των ειδικών για τη νεολαία προτεραιοτήτων στο ετήσιο πρόγραμμα εργασίας του Erasmus+, — να προωθεί τη συμμετοχή των νέων με χρήση διαδικασιών διαβούλευσης, ώστε να διασφαλίζεται ότι το πρόγραμμα εργασίας όντως πραγματεύεται τα θέματα που αφορούν τη νεολαία.

6.

ΣΥΜΦΩΝΟΥΝ ότι, βάσει των σημερινών εξελίξεων, τα κράτη μέλη και η Επιτροπή πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στα ακόλουθα θέματα, στο πλαίσιο της συνεργασίας τους σε επίπεδο ΕΕ, για την περίοδο που καλύπτει το παρόν πρόγραμμα εργασίας μέχρι το τέλος του 2018: Οι κοινωνικομορφωτικές δραστηριότητες για τους νέους και η διατομεακή συνεργασία πρέπει να ενισχυθούν με τους ακόλουθους στόχους, κατά τις προτεραιότητες που συμφωνήθηκαν στην κοινή έκθεση της ΕΕ για τη νεολαία 2015: A. Αυξημένη κοινωνική ενσωμάτωση όλων των νέων, λαμβάνοντας υπόψη τις βασικές ευρωπαϊκές αξίες· B. Μεγαλύτερη συμμετοχή όλων των νέων στον δημοκρατικό και τον δημόσιο βίο στην Ευρώπη· Γ. Ευκολότερη μετάβαση των νέων από τη νεαρή ηλικία στον ενήλικο βίο, με ιδιαίτερη έμφαση στην ένταξη στην αγορά εργασίας. Δ. Υποστήριξη της υγείας και της ευημερίας των νέων, συμπεριλαμβανομένης της ψυχικής τους υγείας, Ε. Συμβολή στην αντιμετώπιση των προκλήσεων και την αξιοποίηση των ευκαιριών που θέτει η ψηφιακή εποχή έναντι της πολιτικής για τη νεολαία, των δραστηριοτήτων για τους νέους και των ίδιων των νέων, ΣΤ. Συμβολή στην αξιοποίηση των ευκαιριών και στην αντιμετώπιση των προκλήσεων που δημιουργούν οι αυξανόμενοι αριθμοί νέων μεταναστών και προσφύγων στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

7.

ΣΥΜΦΩΝΟΥΝ ότι, ενώ τα κράτη μέλη και η δράση της Επιτροπής, όπως ορίζει το παράρτημα I, απευθύνεται προς όλους τους νέους, ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στις ακόλουθες ομάδες: — τους νέους που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο περιθωριοποίησης — τους νέους είτε εκτός απασχόλησης είτε εκτός εκπαίδευσης ή κατάρτισης (ΕΑΕΚ) — τους νέους που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών, συμπεριλαμβανομένων των νεοαφιχθέντων μεταναστών και των νεαρών προσφύγων.

8.

ΣΥΜΦΩΝΟΥΝ ότι το πρόγραμμα εργασίας μπορεί να αναθεωρείται από το Συμβούλιο σε συνάρτηση με τα αποτελέσματα που σημειώνονται και με τις εξελίξεις της οικείας πολιτικής σε επίπεδο ΕΕ.

9.

ΣΥΜΦΩΝΟΥΝ ως προς ένα κατάλογο συγκεκριμένων δράσεων, σύμφωνα με τα ανωτέρω θέματα προτεραιότητας, και χρονοδιάγραμμα εφαρμογής τους βάσει του παραρτήματος I.

III.   ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΔΟΜΕΣ

10.

ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ότι: Χρειάζεται να ενισχυθεί η συνεκτίμηση της παραμέτρου «νεολαία» και η διατομεακή συνεργασία στους κόλπους του Συμβουλίου που θα στοχεύει στην επίτευξη αποτελεσμάτων, ώστε να εξασφαλιστεί κατά το δυνατόν ότι, στη χάραξη πολιτικής σε όλους τους σχετικούς τομείς, θα λαμβάνονται υπόψη τα οράματα, η κατάσταση και οι ανάγκες της νεολαίας.

11.

ΣΥΜΦΩΝΟΥΝ ότι — Η υλοποίηση του προγράμματος εργασίας θα υποστηριχθεί, όπου είναι σκόπιμο, με τις ακόλουθες μεθόδους εργασίας: ανοικτή μέθοδος συντονισμού υπό τη μορφή που συμφωνήθηκε στα πλαίσια του ανανεωμένου πλαισίου ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της νεολαίας, και ειδικότερα κατά τη χάραξη πολιτικής βάσει γνώσεων και στοιχείων, συγκρότηση ομάδων εμπειρογνωμόνων, δραστηριότητες ανταλλαγής γνώσεων μεταξύ ομοτίμων, κριτική από ομοτίμους, μελέτες, διαλέξεις, σεμινάρια, διάδοση αποτελεσμάτων, άτυπο φόρουμ με εκπροσώπους της νεολαίας, συναντήσεις των γενικών διευθυντών με αρμοδιότητες στον τομέα της νεολαίας και διαρθρωμένος διάλογος με νέους. — Κατά την εφαρμογή όλων των μεθόδων, συμπεριλαμβανομένων των ομάδων εμπειρογνωμόνων, οι εργασίες θα εστιαστούν στα θέματα προτεραιότητας του Τμήματος II παράγραφος 6 και στις δράσεις και τις ημερομηνίες-στόχους του Παραρτήματος I. Οι δράσεις του Παραρτήματος I μπορούν να αναθεωρούνται από το Συμβούλιο και τους εκπροσώπους των κυβερνήσεων των κρατών μελών που συνέρχονται στο πλαίσιο του Συμβουλίου ανάλογα με τα αποτελέσματα που θα επιτυγχάνονται και με τις εξελίξεις της πολιτικής σε επίπεδο ΕΕ. — Οι αρχές που αφορούν τη συμμετοχή και τη λειτουργία των ομάδων εμπειρογνωμόνων ορίζονται στο παράρτημα II. — Όσον αφορά το δικαίωμα των νέων να συμμετέχουν στην ανάπτυξη, την υλοποίηση και την αξιολόγηση των πολιτικών που τους αφορούν, οι διαδικασίες διαβούλευσης θα τους επιτρέψουν να προβληματίζονται από κοινού σχετικά με τα θέματα προτεραιότητας του προγράμματος εργασίας. — Στις άτυπες συνεδριάσεις των γενικών διευθυντών για θέματα νεολαίας θα εξετάζονται στρατηγικά ζητήματα σχετιζόμενα με το εν λόγω πρόγραμμα εργασίας και με την πολιτική της ΕΕ για τη νεολαία γενικότερα. — Κατά το πρώτο εξάμηνο του 2018, η υλοποίηση του παρόντος προγράμματος εργασίας θα αξιολογηθεί από το Συμβούλιο και την Επιτροπή βάσει της από κοινού αξιολόγησης της υλοποίησής του που θα διενεργηθεί στο πλαίσιο της έκθεσης της ΕΕ για τη νεολαία.

12.

ΒΑΣΕΙ ΤΩΝ ΑΝΩΤΕΡΩ, ΚΑΛΟΥΝ τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να συγκροτήσουν ομάδες εμπειρογνωμόνων που θα ασχοληθούν με τα ακόλουθα θέματα, για όσον χρόνο διαρκεί το τρέχον πρόγραμμα εργασίας: — Προσδιορισμός της συγκεκριμένης συνεισφοράς των κοινωνικομορφωτικών δραστηριοτήτων για τους νέους και της μη τυπικής και της άτυπης μάθησης α) στην προαγωγή της συμμετοχής στα κοινά και της συμμετοχής των νέων σε ποικιλόμορφες και ανεκτικές κοινωνίες, καθώς και στην πρόληψη της περιθωριοποίησης και της ριζοσπαστικοποίησης με, ενδεχομένως, επακόλουθη βίαιη συμπεριφορά. β) στην αξιοποίηση των ευκαιριών και στην αντιμετώπιση των προκλήσεων που δημιουργούν οι αυξανόμενοι αριθμοί νεαρών μεταναστών και προσφύγων στην Ευρωπαϊκή Ένωση — Αντιμετώπιση των κινδύνων, αξιοποίηση των ευκαιριών και του αντίκτυπου της μετάβασης στην ψηφιακή τεχνολογία για τη νεολαία, τις κοινωνικομορφωτικές δραστηριότητες για τους νέους και την πολιτική για τη νεολαία.

IV.   ΔΡΑΣΕΙΣ

13.

ΚΑΛΟΥΝ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ, ΤΗΡΟΥΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑ ΤΑ ΔΕΟΝΤΑ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑΣ,: — να εργαστούν από κοινού, με την υποστήριξη της Επιτροπής, και κάνοντας χρήση των μεθόδων εργασίας που προσδιορίζονται στο παρόν ψήφισμα, — να συνεχίσουν να προάγουν την ενεργό συμμετοχή των υπουργείων με αρμοδιότητες για θέματα νεολαίας στη διαμόρφωση εθνικών πολιτικών σχετικά με τη στρατηγική «Ευρώπη 2020» και το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, σε συνέχεια των συμπερασμάτων του Συμβουλίου σχετικά με τη «Μέγιστη δυνατή αξιοποίηση του δυναμικού της πολιτικής για τη νεολαία στην υλοποίηση των στόχων της στρατηγικής Ευρώπη 2020», — να λαμβάνουν δεόντως υπόψη το ανανεωμένο πλαίσιο ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της νεολαίας 2010-2018 και το παρόν πρόγραμμα εργασίας κατά τη χάραξη πολιτικών σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, ανάλογα με την περίπτωση, — να ενημερώνουν τις αρμόδιες αρχές, τους νέους και τις οργανώσεις τους σχετικά με την πρόοδο που σημειώνεται όσον αφορά την υλοποίηση του προγράμματος εργασίας της ΕΕ για τη νεολαία, ώστε να διασφαλίζεται η συνάφεια και η προβολή των δραστηριοτήτων.

14.

ΚΑΛΟΥΝ ΤΙΣ ΠΡΟΕΔΡΙΕΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ: — με βάση τα αποτελέσματα της ενδιάμεσης αξιολόγησης της στρατηγικής της ΕΕ για τη νεολαία, να εξετάσουν τη δυνατότητα κατάλληλων επακόλουθων ενεργειών· — να λαμβάνουν υπόψη, στο πλαίσιο της ομαδικής προεδρίας, τα θέματα προτεραιότητας του προγράμματος εργασίας της ΕΕ κατά την κατάρτιση του προγράμματός τους, — να ενημερώνουν την Ομάδα «Νεολαία» του Συμβουλίου σχετικά με τις εργασίες άλλων προπαρασκευαστικών οργάνων του Συμβουλίου που έχουν άμεσο ή έμμεσο αντίκτυπο στους νέους και την πολιτική για τη νεολαία, — να λαμβάνουν υπόψη, στο πλαίσιο της ομαδικής προεδρίας, τα στοιχεία του προηγούμενου προγράμματος εργασίας (2014-2015) που παραμένουν σε εκκρεμότητα, — να εξετάσουν το ενδεχόμενο να προτείνουν νέο πρόγραμμα εργασίας, στο τέλος των 36 μηνών που καλύπτει το παρόν ψήφισμα, βάσει της αξιολόγησης που ορίζεται στο σημείο 11, — να παρέχουν στα κράτη μέλη και τους ενδιαφερόμενους φορείς στον τομέα της νεολαίας ευκαιρίες συζήτησης για το μέλλον της ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της νεολαίας για την περίοδο μετά το 2018, — να προτείνουν στους γενικούς διευθυντές για τη νεολαία να συζητούν και να λαμβάνουν υπόψη, κατά τη συνήθη άτυπη συνεδρίαση τους, τα αποτελέσματα του προγράμματος εργασίας, να οργανώνουν έκτακτες κοινές διατομεακές συνεδριάσεις γενικών διευθυντών όποτε το κρίνουν σκόπιμο, να κοινοποιούν ευρέως τα αποτελέσματα και να συμβάλλουν στην αξιολόγηση της υλοποίησης του προγράμματος εργασίας της ΕΕ για τη νεολαία.

15.

ΚΑΛΟΥΝ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: — να στηρίξουν τη δημιουργία ικανοτήτων των διοργανωτών δραστηριοτήτων για νέους καθώς και στο πλαίσιο των ίδιων των δραστηριοτήτων, μέσω της εφαρμογής του προγράμματος Erasmus+, ως ένα από τα βασικά στοιχεία για την ανάπτυξη ποιοτικών δραστηριοτήτων για τους νέους στην Ευρώπη, — να στηρίζει τα κράτη μέλη και να συνεργάζεται μαζί τους για την υλοποίηση του παρόντος προγράμματος εργασίας, ιδίως των δράσεων που ορίζονται στο παράρτημα, — να ενημερώνει τα κράτη μέλη σχετικά με τις τρέχουσες ή προγραμματισμένες πρωτοβουλίες και μελέτες στον τομέα της πολιτικής της ΕΕ για τη νεολαία και σε άλλους σχετικούς τομείς πολιτικής που επηρεάζουν τη νεολαία καθώς και τις σχετικές εξελίξεις στην Επιτροπή, — να συμβουλεύεται και να ενημερώνει τακτικά τους ενδιαφερόμενους φορείς σε ευρωπαϊκό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνίας των πολιτών και των εκπροσώπων της νεολαίας, σχετικά με την πρόοδο του προγράμματος εργασίας, ώστε να εξασφαλίζεται η καταλληλότητα και η προβολή των δραστηριοτήτων, — να ενθαρρύνει καλύτερη πρόσβαση στις συνέργειες στο πλαίσιο των προγραμμάτων της ΕΕ, καθώς και τη συνεργασία με άλλους διεθνείς οργανισμούς όπως το Συμβούλιο της Ευρώπης.

16.

ΚΑΛΟΥΝ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ, ΕΝΤΟΣ ΤΩΝ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΩΝ ΤΟΜΕΩΝ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΡΟΥΜΕΝΗΣ ΔΕΟΝΤΩΣ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑΣ: — να εξακολουθήσουν να συνεργάζονται στενά σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων σύμφωνα με τα παραρτήματα I και ΙΙ του παρόντος ψηφίσματος. — να λαμβάνουν υπόψη τις προτεραιότητες του προγράμματος εργασίας κατά την προετοιμασία του ετήσιου προγράμματος εργασίας του Erasmus+ στον τομέα της νεολαίας, μεταξύ άλλων όσον αφορά τους γενικούς στόχους του ετήσιου προγράμματος εργασίας του Erasmus+, της συμφωνίας εταιρικής σχέσης με το Συμβούλιο της Ευρώπης και της διαδικτυακής πλατφόρμας «Youth Wiki», — να παροτρύνουν άλλους τομείς να λαμβάνουν υπόψη τους τη διάσταση «νεολαία» κατά τη διαμόρφωση, υλοποίηση και αξιολόγηση πολιτικών και δράσεων σε άλλους τομείς πολιτικής, δίδοντας ιδιαίτερη προσοχή στη διασφάλιση της έγκαιρης και αποτελεσματικής ένταξης της διάστασης αυτής στη διαδικασία χάραξης πολιτικής, — να προάγουν την καλύτερη αναγνώριση της συμβολής των πολιτικών για τη νεολαία στους γενικούς στόχους των ευρωπαϊκών πολιτικών που απευθύνονται στους νέους, λαμβάνοντας υπόψη τα θετικά αποτελέσματα για την ενεργό συμμετοχή στα κοινά, την απασχόληση, την κοινωνική ένταξη, τον πολιτισμό και την καινοτομία, την εκπαίδευση και την κατάρτιση καθώς και την υγεία και την ευημερία.

---

(1)  COM(2015) 185 final.

(2)  Έγγρ. 13635/15

---

---

---

15.12.2015

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 417/10

---

Ψήφισμα του Συμβουλίου για την ενθάρρυνση της συμμετοχής των νέων στον δημοκρατικό βίο της Ευρώπης

(2015/C 417/02)

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΙ ΤΩΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΝ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ, ΣΥΝΕΡΧΟΜΕΝΟΙ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ:

ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ ΑΥΤΟΥ ΚΑΙ ΙΔΙΩΣ:

1.

Το ψήφισμα του Συμβουλίου για ένα ανανεωμένο πλαίσιο ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της νεολαίας (2010-2018) (1) το οποίο προσδιορίζει τη συμμετοχή ως έναν εκ των τομέων δράσης και τον σκοπό της που είναι η στήριξη της συμμετοχής των νέων στην αντιπροσωπευτική δημοκρατία και την κοινωνία των πολιτών σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας εν γένει· και το οποίο οριοθετεί τη γενική πρωτοβουλία ενθάρρυνσης και στήριξης της ανάμειξης και της συμμετοχής των νέων και των οργανώσεων νεολαίας στη διαμόρφωση, την εφαρμογή και την παρακολούθηση πολιτικών μέσω συνεχούς και διαρθρωμένου διαλόγου με τους νέους και τις οργανώσεις νεολαίας.

2.

Το ψήφισμα του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών, συνερχομένων στο πλαίσιο του Συμβουλίου, της 20ής Μαΐου 2014, σχετικά με πρόγραμμα εργασιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη νεολαία για την περίοδο 2014-2015 (2).

3.

Τις κοινές συστάσεις του τέταρτου κύκλου εργασιών με αντικείμενο τον διαρθρωμένο διάλογο, οι οποίες διαμορφώθηκαν κατά τη διάσκεψη της ΕΕ για τη νεολαία που διοργάνωσε η προεδρία του Λουξεμβούργου από 21 έως 24 Σεπτεμβρίου 2015 (3).

ΥΠΟΓΡΑΜΜΙΖΟΥΝ ΟΤΙ:

4.

Η δημοκρατία, ο πλουραλισμός και η ενεργός συμμετοχή του πολίτη στα κοινά συνιστούν θεμελιώδεις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Περιλαμβάνουν τις αξίες της ελευθερίας της έκφρασης και της ανοχής (4) και επιδιώκουν την υπαγωγή σε αυτές όλων των Ευρωπαίων πολιτών. Η δημοκρατία δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη αλλά χρειάζεται να διαφυλάσσεται και να προάγεται συνεχώς.

5.

Οι νέοι στην Ευρώπη εκδηλώνουν καθολική στήριξη και πίστη στο σύστημα της δημοκρατίας και τα αντιπροσωπευτικά του όργανα, είναι όμως επικριτικοί απέναντι στον τρόπο χειρισμού του συστήματος στην πράξη και στα παραγόμενα αποτελέσματα (5).

6.

Συχνά τους είναι ολοένα δυσκολότερο να ταυτιστούν με παραδοσιακούς διαύλους πολιτικής συμμετοχής όπως τα πολιτικά κόμματα και οι συνδικαλιστικές οργανώσεις, δραστηριοποιούνται όμως σε εναλλακτικές μορφές που επιτρέπουν περισσότερες ατομικές επιλογές όπως εκστρατείες, αναφορές, διαδηλώσεις και εκδηλώσεις της στιγμής που στοχεύουν σε προάσπιση συγκεκριμένων υποθέσεων και σε αισθητή μεταβολή της ζωής τους (6).

7.

Οι τεχνολογίες της πληροφορίας και των επικοινωνιών, ειδικότερα δε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η φορητή τους χρήση προσφέρουν νέες ευκαιρίες για συμμετοχή στις πολιτικές διαδικασίες και για ενημέρωση σχετικά με αυτές, επισπεύδουν τη διάδοση πληροφοριών και επιταχύνουν την ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών συμμετοχής.

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΔΙΑΡΘΡΩΜΕΝΟΥ ΔΙΑΛΟΓΟΥ, ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΟΤΙ:

8.

Ο διαρθρωμένος διάλογος είναι ένα μέσο στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της νεολαίας για να συμπράττουν οι νέοι στη διαμόρφωση ενωσιακών πολιτικών. Το αποτέλεσμα του τέταρτου 18μηνου κύκλου εργασιών για τη γενική θεματική προτεραιότητα «ενίσχυση της θέσης των νέων στην οποία εξετάζεται η πρόσβαση σε δικαιώματα και η σημασία της πολιτικής συμμετοχής των νέων (7)» βασίζεται στα αποτελέσματα των διαβουλεύσεων με τους νέους πριν και κατά τη διάρκεια της ιταλικής, λετονικής και λουξεμβουργιανής προεδρίας, καθώς και των διασκέψεων της ΕΕ για τη νεολαία στη Ρώμη τον Οκτώβριο του 2014, στη Ρίγα τον Μάρτιο του 2015 και στο Λουξεμβούργο τον Σεπτέμβριο του 2015 (8).

9.

Τα αποτελέσματα του διαλόγου μεταξύ νέων και εκπροσώπων πολιτικής αποτελούν αξιόλογη συμβολή στο παρόν ψήφισμα, μεταξύ άλλων σε ό,τι αφορά τις προοπτικές των νέων, των οργανωτών κοινωνικομορφωτικών δραστηριοτήτων για νέους και άλλων εμπειρογνωμόνων στον τομέα της νεολαίας και διευκολύνουν τη διαμόρφωση τεκμηριωμένων και αποτελεσματικών ενωσιακών πολιτικών.

ΕΚΤΙΜΟΥΝ ΟΤΙ:

10.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση στηρίζεται σε νέους προσηλωμένους στις αρχές της δημοκρατίας και σε ευρωπαϊκές αξίες.

11.

Ευρωπαϊκή πολιτική και πολιτική εν γένει θα πρέπει να ανταποκρίνονται στις ανάγκες και τις προσδοκίες των νέων. Ως εκ τούτου, τα πολιτικά ζητήματα οφείλουν να χαρακτηρίζονται από διαφάνεια και να γνωστοποιούνται σε όλους τους πολίτες, συμπεριλαμβανομένων των νέων. Οι νέοι θα πρέπει να κατανοούν τα ζητήματα που διακυβεύονται ούτως ώστε να δημιουργείται ενδιαφέρον και να διευκολύνεται η ανάμειξη στην πολιτική. Τις ευκαιρίες για τη συμμετοχή των νέων σε σημαίνουσες διαδικασίες λήψης αποφάσεων θα πρέπει να παρέχουν οι φορείς λήψης αποφάσεων από διάφορους τομείς πολιτικής και επίπεδα πολιτικής, θα πρέπει δε να έχουν έντονο αντίκτυπο.

12.

Η έννοια της πολιτικής συμμετοχής περιλαμβάνει καταρχάς την εκπροσώπηση των νέων στους μηχανισμούς της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, δηλαδή που συμμετέχουν στις εκλογές ως εκλογείς και υποψήφιοι στις εκλογές ως υποψήφιοι πολιτικού κόμματος. Η πολιτική συμμετοχή μπορεί επίσης να πραγματοποιηθεί μέσω της συμμετοχής σε οργανώσεις (νεολαίας) που υποστηρίζουν τα συμφέροντα των νέων, μέσω πολιτικών συζητήσεων με φυσική παρουσία ή διαδικτυακά, καθώς και μέσω άλλων τρόπων διαμόρφωσης γνώμης και πολιτισμικής έκφρασης. Εμπειρία της πολιτικής συμμετοχής μπορεί επίσης να αποκτηθεί στο πλαίσιο εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τη συμμετοχή στα κοινά και τα ανθρώπινα δικαιώματα καθώς και δράσεων για την επίτευξη θετικών αλλαγών στην κοινωνία.

13.

Με τη συμμετοχή τους σε πολιτικές διαδικασίες, οι νέοι μπορούν να αποκτήσουν μεγαλύτερη κατανόηση των διαδικασιών διαμόρφωσης γνώμης και των διαφόρων συμφερόντων που διακυβεύονται. Σε προσωπικό επίπεδο, αναπτύσσουν κοινωνικές δεξιότητες, υπευθυνότητα, αυτοπεποίθηση, αίσθηση πρωτοβουλίας, κριτική στάση καθώς και διαπραγματευτικές και επικοινωνιακές ικανότητες, συμβιβαστικό πνεύμα, κατανόηση και σεβασμό για τις απόψεις των άλλων.

14.

Στα χαρακτηριστικά των ουσιαστικών και πραγματικών διαδικασιών πολιτικής συμμετοχής των νέων περιλαμβάνονται: — Η σημασία του ζητήματος και η πραγματική του επίπτωση στις ζωές των νέων — Η πράξη και η εμπειρία της συμμετοχής στην καθημερινή ζωή σε διάφορα πλαίσια όπως η οικογένεια, η κοινότητα, το σχολείο, ο χώρος εργασίας, οι κοινωνικομορφωτικές δραστηριότητες για νέους και η τοπική ζωή (πολιτική κοινωνικοποίηση) — Κατανοητή ανατροφοδότηση και παρακολούθηση από τους φορείς λήψης αποφάσεων — Συμμετοχή χωρίς αποκλεισμούς και ίση πρόσβαση για όλους τους νέους σε συνάρτηση με το φύλο, το εθνοτικό, πολιτισμικό, εκπαιδευτικό και κοινωνικό υπόβαθρο, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ηλικία και τις ειδικές ανάγκες.

15.

Η πολιτική για τη νεολαία, οι δραστηριότητες για νέους και οι οργανώσεις νεολαίας παίζουν σημαντικό ρόλο εν προκειμένω με το να προωθούν την ενεργό συμμετοχή στα κοινά, τις ευκαιρίες πολιτικής συμμετοχής και την πρόληψη της περιθωριοποίησης και της βίαιης ριζοσπαστικοποίησης, ιδίως σε τοπικό επίπεδο, όπου οι ανοιχτές κοινωνικομορφωτικές δραστηριότητες για νέους και οι δραστηριότητες προβολής για νέους έχουν αποδέκτη τη νεολαία.

16.

Η σωματική και πνευματική ευζωία και η διασφάλιση των βασικών αναγκών μεταξύ των οποίων πτυχές της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, η υγεία, η απασχόληση και η οικονομική ασφάλεια και η κοινωνική ένταξη είναι απαραίτητες για την άρτια και ουσιαστική συμμετοχή των νέων.

ΚΑΛΟΥΝ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ, ΕΝΤΟΣ ΤΩΝ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΩΝ ΤΟΜΕΩΝ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΡΟΥΜΕΝΗΣ ΔΕΟΝΤΩΣ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑΣ:

17.

Να καταρτίσουν, να υλοποιήσουν ή να αναπτύξουν περαιτέρω εθνικές, περιφερειακές και/ή τοπικές στρατηγικές, προγράμματα, δομές ή άλλους κατάλληλους μηχανισμούς για την ενίσχυση της συμμετοχής όλων των νέων και ιδίως των νέων με λιγότερες ευκαιρίες. Οι μηχανισμοί αυτοί θα πρέπει να βασίζονται σε γνώσεις και σε πραγματικά στοιχεία, να έχουν ως θεμέλιο τη διατομεακή συνεργασία και να περιλαμβάνουν στους κόλπους τους όλους τους αρμόδιους φορείς. Ο σχεδιασμός αποτελεσματικών στρατηγικών συμμετοχής θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει τη συμμετοχή της ομάδας —στόχου κατά τη διάρκεια των φάσεων σχεδιασμού, υλοποίησης, παρακολούθησης και αξιολόγησης. Οι στρατηγικές θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν τις ακόλουθες προτεραιότητες.

Επίσημη εκπαίδευση και μη τυπική μάθηση

18.

Να καλλιεργήσουν και να προωθήσουν τη διατομεακή συνεργασία και σύμπραξη μεταξύ παρόχων επίσημης εκπαίδευσης, οργανώσεων νεολαίας και παρόχων δραστηριοτήτων για νέους προκειμένου να διαμορφωθούν ολοκληρωμένες προσεγγίσεις για προγράμματα αγωγής του πολίτη, διαδικασία όπου θα συμμετέχουν ταυτόχρονα νέοι, διδάσκοντες, οργανωτές κοινωνικομορφωτικών δραστηριοτήτων για νέους, γονείς και άλλοι αρμόδιοι φορείς.

19.

Να αναβαθμίσουν βιώσιμες συμμετοχικές δομές στο πλαίσιο της επίσημης εκπαίδευσης και της μη τυπικής μάθησης ούτως ώστε να προαχθεί η ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων και ικανοτήτων σχετιζόμενων με τις δημοκρατικές αξίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα, όπως η ελευθερία της έκφρασης και ο σεβασμός του διαφορετικού, μέσω της έμπρακτης καθημερινής εφαρμογής δημοκρατικών αρχών.

20.

Να προωθήσουν τη σύσταση και ανάπτυξη οργανώσεων και/ή δομών σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο για την εκπροσώπηση των συμφερόντων των σπουδαστών απέναντι στα ιδρύματα επίσημης εκπαίδευσης.

21.

Να προωθήσουν την ανάπτυξη προγραμμάτων παιδείας για τα μέσα, τα οποία θα καλλιεργούν την ικανότητα κριτικής ανάλυσης πληροφοριών στη σημερινή κοινωνία της γνώσης, καθώς και προγράμματα παιδείας για την ΤΠΕ που θα στοχεύουν στην ανάπτυξη δεξιοτήτων χρήστη τεχνολογιών που θα επιτρέπουν την προσπέλαση, διαχείριση και αξιολόγηση χρήσιμων ηλεκτρονικών πληροφοριών.

Δυνατότητες τοπικής και περιφερειακής συμμετοχής

22.

Να καταστήσουν δυνατή και να διευκολύνουν την ανάπτυξη συμμετοχικών διαδικασιών όπως τα συμβούλια νεολαίας σε στενή συνεργασία με τις τοπικές και περιφερειακές δημόσιες αρχές προκειμένου να παρέχεται στους νέους η ευκαιρία να εκφράσουν την άποψή τους στο πλαίσιο τοπικών και περιφερειακών διαδικασιών λήψης αποφάσεων.

23.

Να αναπτύξουν και να παράσχουν πληροφορίες και ευκαιρίες κατάρτισης για φορείς χάραξης πολιτικών, σε ό,τι αφορά μεθόδους και εργαλεία επικοινωνίας και συμμετοχής κατάλληλα και προσαρμοσμένα στα μέτρα των νέων, προκειμένου να διευκολυνθεί η πρόσβαση στους νέους και η δεκτικότητά τους.

24.

Να εξετάσουν αν ενδεχομένως είναι σωστό να μειωθεί η εκλογική ενηλικιότητα για τις εκλογές τοπικών και περιφερειακών δημόσιων αρχών στα 16 έτη, λαμβανομένων υπόψη των εθνικών συνθηκών και των εθνικών νομικών πλαισίων.

Εναλλακτικές μορφές ηλεκτρονικής συμμετοχής

25.

Να αναγνωρίσουν και να στηρίξουν τους νέους, τις κοινωνικομορφωτικές δραστηριότητες για νέους και τις οργανώσεις νεολαίας αναπτύσσοντας ποικίλες μορφές πολιτικής συμμετοχής μεταξύ των οποίων οι αναφορές, οι διαδηλώσεις, οι εκστρατείες, καθώς και η αξιοποίηση του πολιτισμού, των τεχνών και του αθλητισμού, δεδομένου ότι τα μέσα αυτά επιτρέπουν την πολυσχιδή έκφραση απόψεων και την ποικιλότροπη πρόσβαση στην πολιτική συμμετοχή, ιδίως όταν απευθύνονται σε νέους με λιγότερες ευκαιρίες.

26.

Να αναπτύξουν ψηφιακά εργαλεία για την πολιτική συμμετοχή των νέων σε συνδυασμό με στοιχεία φυσικής παρουσίας και να διαμορφώσουν επαρκείς κύκλους κατάρτισης για διδάσκοντες, διοργανωτές κοινωνικομορφωτικών δραστηριοτήτων για νέους, εκπαιδευτές και φορείς με πολλαπλασιαστικό χαρακτήρα που εργάζονται με διάφορες ομάδες-στόχους εντός του πλαισίου της επίσημης εκπαίδευσης και της μη τυπικής μάθησης προκειμένου να έχουν απήχηση σε νέους όλων των επιπέδων· να αναγνωρίσουν και να συμπεριλάβουν στο έργο αυτό τους υπάρχοντες διαύλους ενημέρωσης των νέων και τους παρόχους πληροφόρησης για νέους σε ευρωπαϊκό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.

27.

Να περιλάβουν τον τομέα της νεολαίας στην εφαρμογή της στρατηγικής για την ψηφιακή ενιαία αγορά της Ευρώπης, εξετάζοντας ζητήματα όπως οι ψηφιακές δεξιότητες και ειδικές γνώσεις, η ασφαλέστερη ηλεκτρονική χρήση και η καταπολέμηση παράνομων περιεχομένων όπως ο ρατσισμός, η ξενοφοβία και οι προτροπές για βία.

Διάλογος με φορείς λήψης πολιτικών αποφάσεων

28.

Να στηρίξουν, κατά περίπτωση, διαδικασίες και εργαλεία πληροφόρησης και επικοινωνίας που καθιστούν δυνατή την κατανόηση και την προσοικείωση των δημόσιων πολιτικών από τους νέους, προβάλλοντας τις πτυχές που ενδιαφέρουν τους νέους και κάνοντας αποτελεσματική χρήση των διάφορων εργαλείων των μέσων και της ΤΠΕ.

29.

Να διερευνήσουν και να επεκτείνουν τις ευκαιρίες για διάλογο σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο μεταξύ νέων και φορέων χάραξης πολιτικών από όλους τους τομείς πολιτικής που επηρεάζουν τους νέους.

30.

Να ενθαρρύνουν τη συμμετοχή των νέων στις εκλογές και στις επίσημες δομές των αντιπροσωπευτικών δημοκρατιών, όπως τα πολιτικά κόμματα, ούτως ώστε τα πολιτικά κόμματα να ενδιαφερθούν περισσότερο για την ανάπτυξη προτάσεων πολιτικής που ανταποκρίνονται στις ανάγκες των νέων.

31.

Να υποστηρίξουν ενημερωτικές εκστρατείες και εκδηλώσεις για νέους με την ευκαιρία των τοπικών, περιφερειακών, εθνικών και ευρωπαϊκών εκλογών, χρησιμοποιώντας διαδραστικά ηλεκτρονικά και συνεχούς ροής εργαλεία καθώς και ειδικά προγράμματα προβολής που θα απευθύνονται σε εκείνους που ψηφίζουν για πρώτη φορά και στους νέους με λιγότερες ευκαιρίες.

32.

Να καλλιεργήσουν νοοτροπία λήψης αποφάσεων σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης, η οποία στηρίζει τις συμμετοχικές διαδικασίες από τη βάση προς την κορυφή υπό νεανική ηγεσία και ανταποκρίνεται σε άτυπες πρωτοβουλίες νέων.

33.

Να προωθήσουν ενωσιακά προγράμματα στήριξης των νέων όπως το Erasmus + διασφαλίζοντας ότι στηρίζουν: — τη διάδοση πληροφοριών κατανοητών από τους νέους σχετικά με τρέχουσες πολιτικές εξελίξεις που επηρεάζουν τους νέους σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, — τη διεξαγωγή ενημερωτικών εκστρατειών απευθυνόμενων ειδικά στους νέους κατά τη διάρκεια των εθνικών και των ευρωπαϊκών εκλογών, — τη δημιουργία και την ανάπτυξη χώρων προάσπισης των νεανικών αιτημάτων και οργανώσεων νεολαίας που αντιπροσωπεύουν τα συμφέροντα των νέων και ασκούν πιέσεις υπέρ αυτών, — την εμπλοκή παρόχων επιχειρησιακών πληροφοριών όπως οι εθνικές δομές πληροφόρησης των νέων και οι ευρωπαϊκές πλατφόρμες σαν τις Eryica, EYCA, Eurodesk και σαν την Ευρωπαϊκή Δικτυακή Πύλη της Νεολαίας, — τις διακρατικές πρωτοβουλίες νέων και τον διαρθρωμένο διάλογο.

Κοινωνικομορφωτικές δραστηριότητες για νέους και οργανώσεις νεολαίας

34.

Να στηρίξουν και να αναπτύξουν περισσότερο πρωτοβουλίες δραστηριοτήτων για νέους προσαρμοσμένες στα μέτρα τους, οι οποίες θα δίνουν το βάρος στην εκπαίδευση, με χρήση μη τυπικής μάθησης και μεθόδων μεταξύ ομοτίμων, προκειμένου να ενθαρρυνθεί η ένταξη των νέων στην κοινωνία και να καταπολεμηθούν οι εξτρεμιστικές τάσεις, η βίαιη ριζοσπαστικοποίηση και η ρητορική του μίσους· να αξιοποιήσουν τις ορθές πρακτικές που προκύπτουν από τα υφιστάμενα δίκτυα συνεργασίας στον τομέα της πολιτικής για τη νεολαία, όπως το Ευρωπαϊκό Κέντρο Γνώσης για τις Πολιτικές στον τομέα της Νεολαίας (EKCYP) και το Κέντρο Συμμετοχής των Νέων SALTO.

35.

Να ενισχύσουν τις ικανότητες των παρόχων πληροφοριών για τη νεολαία ούτως ώστε να καταστεί δυνατή η διάδοση πληροφοριών σχετικά με ευκαιρίες πολιτικής συμμετοχής ειδικά για νέους που δεν ανήκουν σε οργανωμένα κινήματα νεολαίας ή σε οργανώσεις νεολαίας.

ΚΑΛΟΥΝ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ:

36.

Να καταστήσει διαθέσιμες πληροφορίες για ορθές πρακτικές και για την επιτυχία διαφόρων σχεδίων στα κράτη μέλη, στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus+, όσον αφορά πρωτοβουλίες με σκοπό την πολιτική συμμετοχή των νέων· να λάβει υπόψη άλλες ερευνητικές μελέτες και πρωτοβουλίες σε αυτόν τον τομέα και να διαδώσει τα αποτελέσματά τους.

37.

Να καταρτίσει συνοπτική έκθεση για τις διαθέσιμες ερευνητικές μελέτες όπως μεταξύ άλλων τις μελέτες του Ομίλου Ερευνητών για την Ευρωπαϊκή Νεολαία, για την ηλεκτρονική συμμετοχή και το φάσμα των διαφόρων ψηφιακών μέσων και ηλεκτρονικών εργαλείων καθώς επίσης ανάλυση του τρόπου με τον οποίο χρησιμοποιούν τα εργαλεία αυτά οι νέοι, ούτως ώστε να υπάρχει μια συνολική εικόνα των υφισταμένων και αποτελεσματικών μεθοδολογιών.

38.

Να οριοθετήσει τη συγκεκριμένη συμβολή των κοινωνικομορφωτικών δραστηριοτήτων για νέους, καθώς και της μη τυπικής και άτυπης μάθησης στην προώθηση της ενεργού συμμετοχής στα κοινά και της συμμετοχής των νέων σε ποικιλόμορφες και ανεκτικές κοινωνίες, όπως επίσης στην πρόληψη της περιθωριοποίησης, και της ριζοσπαστικοποίησης η οποία ενδέχεται να καταλήξει σε βίαιη συμπεριφορά.

39.

Να δημοσιεύσει μέσω ευπρόσιτων εργαλείων επικοινωνίας πληροφορίες απευθυνόμενες ειδικά στη νεολαία που αποσαφηνίζουν και/ή εξηγούν τις εξελίξεις των διαφόρων ενωσιακών πολιτικών και αποφάσεων που επηρεάζουν ιδιαίτερα του νέους, ούτως ώστε να τις καταστήσει διαφανείς και κατανοητές.

---

(1)  ΕΕ C 311 της 19.12.2009, σ. 1.

(2)  ΕΕ C 183 της 14.6.2014, σ. 5.

(3)  12651/15.

(4)  Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άρθρο 2.

(5)  Youth participation in democratic life — Final Report, London School of Economics, EACEA 2010/03, Φεβρουάριος 2013.

(6)  Political Participation and EU Citizenship: Perceptions and behaviours of young people, EACEA, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2013.

(7)  ΕΕ C 183 της 14.6.2014, σ. 1.

(8)  Έγγραφα 14429/14, 8095/15 και 12651/15.

---

---

---

---

15.12.2015

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 417/17

---

Κοινή έκθεση για το 2015 του Συμβουλίου και της Επιτροπής σχετικά με την εφαρμογή του ανανεωμένου πλαισίου ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της νεολαίας (2010-2018)

(2015/C 417/03)

Το ανθρώπινο και κοινωνικό κεφάλαιο των νέων είναι ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα της Ευρώπης για το μέλλον. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της πρέπει να επενδύσουν στο δυναμικό που αντιπροσωπεύουν 90 εκατ. νέοι Ευρωπαίοι ως προς τις δεξιότητες, τη δημιουργικότητα και την πολυμορφία.

Η οικονομική κρίση έπληξε δριμύτατα τους νέους ανθρώπους. Διεύρυνε δε το χάσμα μεταξύ εκείνων που έχουν περισσότερες και εκείνων που έχουν λιγότερες ευκαιρίες. Ορισμένοι νέοι βρίσκονται όλο και περισσότερο αποκλεισμένοι από τον κοινωνικό και δημόσιο βίο. Ακόμη χειρότερα, ορισμένοι βρίσκονται σε κίνδυνο απεμπλοκής, περιθωριοποίησης ή ακόμα και βίαιης ριζοσπαστικοποίησης.

Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η Επιτροπή και τα κράτη μέλη συνέχισαν τη συνεργασία κατά την περίοδο 2013-2015, με σκοπό τη βελτίωση της απασχολησιμότητας των νέων, την ένταξή τους στην αγορά εργασίας, καθώς και την κοινωνική τους ενσωμάτωση και συμμετοχή. Ενόψει του όλο και μεγαλύτερου κοινωνικοοικονομικού χάσματος, η πολιτική πρέπει να εξακολουθήσει να δίνει απαντήσεις στα βαθιά κοινωνικά προβλήματα που πολλοί νέοι αντιμετωπίζουν. Είναι αναγκαία η εξεύρεση βιώσιμων λύσεων για την καταπολέμηση της ανεργίας των νέων, την ενίσχυση της κοινωνικής ένταξης και την πρόληψη της βίαιης ριζοσπαστικοποίησης. Αυτή η επιδίωξη προϋποθέτει μια πιο συστηματική συνεργασία σε ένα φάσμα πολιτικών σε επίπεδο ΕΕ και σε επίπεδο κρατών μελών, όπως π.χ. στον τομέα της απασχόλησης, της εκπαίδευσης, της κατάρτισης, της αποφυγής των διακρίσεων, της κοινωνικής πολιτικής, της ιδιότητας του ενεργού πολίτη (συμπεριλαμβανομένης της ιδιότητας του πολίτη της Ένωσης) και της νεολαίας αλλά και του πολιτισμού, του αθλητισμού και της υγείας.

Κατά την περίοδο 2016-2018, το πλαίσιο συνεργασίας για τη νεολαία (1) θα πρέπει να έχει ως στόχο να ενδυναμώσει περισσότερους και πιο διαφορετικούς νέους, ιδίως αυτούς που διατρέχουν κίνδυνο αποκλεισμού. Θα πρέπει να τους βοηθήσει να βρουν ποιοτικές θέσεις εργασίας και να συμμετέχουν στην κοινωνική ζωή. Η χρηματοδότηση της ΕΕ στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus+ θα συμπληρώσει την πολιτική συνεργασίας σχετικά με την απασχόληση των νέων, τις εθελοντικές δραστηριότητες και τη συμμετοχή στη δημοκρατική ζωή. Άλλα μέσα, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) και η Πρωτοβουλία για την απασχόληση των νέων (ΠΑΝ), θα παρέχουν χρηματοδότηση με στόχο την ένταξη των νέων στην αγορά εργασίας και την ανάπτυξη του ανθρώπινου κεφαλαίου τους.

1.   Εισαγωγή

Η ΕΕ τάσσεται υπέρ της απασχόλησης, της απασχολησιμότητας και της κοινωνικής ένταξης των νέων, ιδίως στο πλαίσιο της ατζέντας για την απασχόληση, την ανάπτυξη και τις επενδύσεις, της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και μέσω ταμείων της ΕΕ, όπως το Erasmus+, το ΕΚΤ και η ΠΑΝ.

Επιπλέον, η ΕΕ υποστηρίζει, συντονίζει και συμπληρώνει τις ενέργειες των κρατών μελών μέσω πλαισίου συνεργασίας στον τομέα της νεολαίας σύμφωνα με τα άρθρα 6 και 165 της ΣΛΕΕ. Με το πλαίσιο συνεργασίας καλούνται η ΕΕ και τα κράτη μέλη να προβούν στις ακόλουθες ενέργειες:

—	να δημιουργήσουν περισσότερες και ίσες ευκαιρίες για όλους τους νέους στην εκπαίδευση και στην αγορά εργασίας, και

—	να προωθήσουν την ενεργό συμμετοχή στα κοινά, την κοινωνική ένταξη και την αλληλεγγύη μεταξύ όλων των νέων.

Μέσω ενεργειών που περιλαμβάνουν τη συλλογή στοιχείων, την αμοιβαία μάθηση και το διάλογο με τη νεολαία, το πλαίσιο στηρίζει τη δράση σε οκτώ τομείς: εκπαίδευση και κατάρτιση, απασχόληση και επιχειρηματικό πνεύμα, υγεία και ευεξία, συμμετοχή, εθελοντικές δραστηριότητες, κοινωνική ένταξη, νεολαία και κόσμος, και δημιουργικότητα και πολιτισμός.

Η παρούσα έκθεση αξιολογεί την πρόοδο ως προς την επίτευξη των στόχων και των προτεραιοτήτων του πλαισίου συνεργασίας κατά την περίοδο 2013-2015, βάσει αξιολόγησης της κατάστασης των νέων και των μέτρων πολιτικής που λαμβάνονται τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε επίπεδο κρατών μελών.

2.   Οι νέοι Ευρωπαίοι σήμερα  (2)

Από το 2013 και μετά, οι συνέπειες της κρίσης εξακολούθησαν να έχουν έντονο αντίκτυπο στους νέους. Η μετάβαση από την παιδική ηλικία στην ενηλικίωση έχει γίνει πιο περίπλοκη και εξατομικευμένη, μια τάση που έχει αυξηθεί κατακόρυφα από το 2008. Αυτή η μετάβαση σηματοδοτείται από βασικές αλλαγές —από την εκπαίδευση στην εργασία, από την οικονομική εξάρτηση στη διαχείριση του προσωπικού προϋπολογισμού— και από την ανάγκη απόκτησης προσωπικής αυτονομίας, γεγονός που εκθέτει τους νέους στις μεταβαλλόμενες οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές συνθήκες. Οι πολιτικές θα πρέπει να συνοδεύουν τους νέους στην πορεία τους αυτή και να τους βοηθούν να αναπτύξουν πλήρως τις δυνατότητές τους.

Τα παρακάτω στοιχεία παρέχουν μια στιγμιαία αποτύπωση της κατάστασης των νέων 15-29 ετών (3).

Η σημερινή γενιά των νέων έχει λάβει καλύτερη μόρφωση από οποιαδήποτε άλλη …

Οι δείκτες εκπαίδευσης καταδεικνύουν θετικές τάσεις. Μολονότι εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές αποκλίσεις σε ολόκληρη την ΕΕ, η πρόωρη αποχώρηση από το σχολείο σημειώνει πλέον μείωση (4).

Τα ποσοστά ολοκλήρωσης σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης βελτιώθηκαν από 33,8 % το 2010 σε 37,9 % το 2014 (5). Ακόμη και αν το ποσοστό ανεργίας στην ΕΕ για τους αποφοίτους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αυξήθηκε, εξακολουθεί να είναι πολύ μικρότερο από ό,τι για τα άτομα με το χαμηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης. Ωστόσο, οι εν λόγω ομάδες μπορούν επίσης να βρεθούν αντιμέτωπες με υποαπασχόληση και με προσόντα που να υπερβαίνουν εκείνα που απαιτούνται για τις ευκαιρίες στην αγορά εργασίας.

Πολλοί νέοι δημιουργούν κοινωνικά δίκτυα που συνδυάζουν την παγκόσμια συνδεσιμότητα με τοπικές ρίζες: το 82 % συμμετείχε σε διαδικτυακά κοινωνικά δίκτυα το 2014. Οι νέοι συμμετέχουν σε νέες μορφές πολιτικής συμμετοχής, συχνά με τη χρήση μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αλλά τείνουν να ψηφίζουν λιγότερο από τις παλαιότερες γενιές. Παρ' όλα αυτά, πολλοί παραμένουν ενεργά μέλη της τοπικής κοινότητας τους· περίπου ένας στους δύο ανήκε σε μια τουλάχιστον οργάνωση το 2014· ο ένας στους τέσσερις είναι εθελοντής (6). Η εν λόγω διαφοροποιημένη εικόνα της συμμετοχής των νέων αποδυναμώνει τις τρέχουσες αντιλήψεις σχετικά με την έννοια της ιδιότητας του πολίτη.

… αλλά η κρίση έχει δημιουργήσει νέες διαιρέσεις

Πολλοί νέοι αγωνίζονται να βρουν ποιοτικές θέσεις εργασίας, γεγονός που παρεμποδίζει σοβαρά την πορεία τους προς την ανεξαρτησία. Παρά τη μείωση στα περισσότερα κράτη μέλη, ύστερα από την κορύφωση που παρουσίασε το 2013, η ανεργία των νέων παραμένει σοβαρό πρόβλημα: 8,7 εκατ. ευρωπαίοι νέοι δεν μπορούν να βρουν εργασία (7) και το ποσοστό αυτών που πλήττονται από μακροχρόνια ανεργία ή ακούσια μερική απασχόληση παραμένει υψηλό.

Συνολικά, 13,7 εκατ. νέοι είναι εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης ή κατάρτισης (ΕΑΕΚ) (7). Σχεδόν 27 εκατ. αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού. Τα ποσοστά της φτώχειας είναι υψηλότερα για τους νέους από ό,τι για το σύνολο του πληθυσμού και η ακούσια μερική απασχόληση ή η παρατεταμένη έκτακτη απασχόληση εκθέτουν την παρούσα γενιά σε κίνδυνο μακροχρόνιας φτώχειας (8).

Αεργία, φτώχεια και αποκλεισμός δεν πλήττουν ομοιόμορφα. Τα άτομα που ξεκινούν τη ζωή με λιγότερες ευκαιρίες τείνουν να συσσωρεύουν μειονεκτήματα. Οι νέοι που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών, οι νέοι με χαμηλές εκπαιδευτικές επιδόσεις ή οι νέοι με προβλήματα υγείας έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να γίνουν ΕΑΕΚ («NEET») (9). Η ανεργία των νέων που γεννήθηκαν στη χώρα από μετανάστες γονείς είναι σχεδόν 50 % υψηλότερη από ό,τι η ανεργία άλλων νέων στην ΕΕ (10).

Διευρύνεται το χάσμα μεταξύ, αφενός, των νέων που σπουδάζουν, πιστεύουν ότι θα βρουν θέση εργασίας και συμμετέχουν στην κοινωνική, πολιτική και πολιτιστική ζωή και, αφετέρου, εκείνων με μικρή ελπίδα να ζήσουν μια δημιουργική ζωή και οι οποίοι διατρέχουν τον κίνδυνο αποκλεισμού και περιθωριοποίησης.

Οι εν λόγω διαιρέσεις απειλούν να υπονομεύσουν τον κοινωνικό ιστό και τη βιώσιμη μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη (11). Η γήρανση του πληθυσμού της Ευρώπης καθιστά την ενσωμάτωση όλων των νέων (με παράλληλο σεβασμό της διαφορετικότητάς τους) ακόμη πιο αναγκαία και επείγουσα.

Οι νέοι που βρίσκονται στη λάθος όχθη δυσκολεύονται να εκφράσουν την πολιτική άποψή τους. Όσο λιγότερο μορφωμένοι ή λιγότερο συμμετέχοντες σε κοινωνικές δραστηριότητες, τόσο λιγότερο λαμβάνουν μέρος σε ψηφοφορίες, στον εθελοντισμό ή σε πολιτιστικές δραστηριότητες (12). Για παράδειγμα, οι ΕΑΕΚ έχουν λιγότερη εμπιστοσύνη στους δημόσιους θεσμούς και συμμετέχουν λιγότερο στις κοινωνικές και πολιτικές δραστηριότητες από ό,τι οι ομόλογοί τους.

Καμία πολιτική από μόνη της δεν έχει τη λύση, αλλά όλες οι πολιτικές μπορούν να βοηθήσουν

Όλοι οι νέοι δικαιούνται να έχουν δίκαιες και ίσες ευκαιρίες, αλλά για να επιτευχθεί αυτό απαιτούνται μακροπρόθεσμες επενδύσεις. Στο πλαίσιο των αντίστοιχων αρμοδιοτήτων τους, η ΕΕ και τα κράτη μέλη της χρειάζεται να κινητοποιήσουν όλες τις πολιτικές που μπορούν να βελτιώσουν τις προοπτικές των νέων.

Για να μετατρέψει τα πρόσφατα σημάδια ανάκαμψης σε διαρκή και βιώσιμη ανάπτυξη, η ΕΕ έχει λάβει μέτρα για την προώθηση της δημιουργίας θέσεων εργασίας, της ανάπτυξης και των επενδύσεων, συμπεριλαμβανομένων των προσπαθειών για να βοηθήσει τους νέους να επανέλθουν σε ποιοτικές θέσεις απασχόλησης. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη μπορούν να στηρίξουν τις προσπάθειές τους στις «Εγγυήσεις για τη Νεολαία» (13), το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το «Επενδυτικό σχέδιο για την Ευρώπη».

Οι θέσεις εργασίας είναι ζωτικής σημασίας, αλλά δεν αρκούν πάντα για τη διασφάλιση πλήρους ένταξης. Η εκπαίδευση και η κατάρτιση μπορούν να παρέχουν στους νέους τις δεξιότητες που απαιτούνται στην αγορά εργασίας και να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των ανισοτήτων και στην προώθηση της ανοδικής κοινωνικής κινητικότητας. Η επείγουσα πρόκληση για την εκπαίδευση και την κατάρτιση σε όλη την ΕΕ είναι να πραγματοποιήσει επενδύσεις και να προβεί σε εκσυγχρονισμό αρκετά γρήγορα, ώστε να αξιοποιήσει το δυναμικό αυτό (14). Η πολιτική για τη νεολαία, που εφαρμόζεται εκτός της αίθουσας διδασκαλίας, μπορεί επίσης να βοηθήσει τους νέους να αποκτήσουν το σωστό συνδυασμό δεξιοτήτων, προκειμένου να προετοιμαστούν για τη ζωή και την εργασία.

Οι νέοι θα έπρεπε να μπορούν να μεγαλώνουν σε πλουραλιστικές κοινωνίες χωρίς αποκλεισμούς με βάση τις ευρωπαϊκές δημοκρατικές αξίες, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα. Για τη διαφύλαξη της ανεκτικότητας, της πολυμορφίας και του αμοιβαίου σεβασμού, η ευρωπαϊκή ατζέντα για την ασφάλεια συνεπάγεται ανάληψη δράσης για την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων της εξτρεμιστικής βίας και την πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης, μεταξύ άλλων με την προώθηση της ένταξης και της συμμετοχής των νέων (15). Οι φετινές τρομοκρατικές επιθέσεις, αρχής γενομένης από το Παρίσι και την Κοπεγχάγη, δημιούργησαν νέα έκτακτη ανάγκη ως προς αυτές τις σύνθετες προκλήσεις. Στη διακήρυξη του Παρισιού του Μαρτίου του 2015, οι υπουργοί Παιδείας της ΕΕ και η Επιτροπή δεσμεύτηκαν να λάβουν περαιτέρω μέτρα προκειμένου να προστατευτούν οι ευρωπαϊκές αξίες.

3.   Δράση της ΕΕ και των κρατών μελών κατά την περίοδο 2013-2015  (16)

3.1.   Δράση της ΕΕ: απασχόληση, ένταξη και συμμετοχή

Δράση σε όλους τους τομείς πολιτικής της ΕΕ

Η απασχόληση και η απασχολησιμότητα των νέων παρέμειναν κορυφαίες προτεραιότητες σε όλη την περίοδο 2013-2015.

Για να βελτιωθούν τα εκπαιδευτικά αποτελέσματα, τα κράτη μέλη έλαβαν μέτρα, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, για τη μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου και την προαγωγή της ολοκλήρωσης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με στόχο την επίτευξη των πρωταρχικών στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Οι προσπάθειές τους υποστηρίχθηκαν από το στρατηγικό πλαίσιο για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, καθώς και από το πρόγραμμα Erasmus+. Από το 2012, σύμφωνα με τη σύσταση του Συμβουλίου για την επικύρωση της μη τυπικής και της άτυπης μάθησης, τα κράτη μέλη αρχίζουν να θεσπίζουν μέτρα που επιτρέπουν στους νέους να αξιοποιήσουν στο έπακρο αυτά που μαθαίνουν εκτός του πλαισίου της τυπικής εκπαίδευσης.

Η ΕΕ και τα κράτη μέλη ανέλαβαν τη δέσμευση να μειώσουν την ανεργία των νέων με τη διευκόλυνση της μετάβασης από την εκπαίδευση στην εργασία. Το 2013 εισήχθη το πρόγραμμα «Εγγυήσεις για τη νεολαία» ως ένα διαρθρωτικό πλαίσιο για να προσφέρει στους νέους θέση εργασίας, μαθητεία, πρακτική άσκηση ή συνεχή εκπαίδευση εντός περιόδου τεσσάρων μηνών από τη στιγμή που εξέρχονται από την εκπαίδευση ή καθίστανται άνεργοι. Το ΕΚΤ και η ΠΑΝ δέσμευσαν τουλάχιστον 12,7 δισεκατ. ευρώ για την ενεργοποίηση και την απασχόληση των νέων. Από το 2014 έως το 2020 θα διατεθούν περίπου 27 δισεκατ. ευρώ ως χρηματοδότηση του ΕΚΤ για μέτρα στον τομέα της εκπαίδευσης. Οι νέοι θα επωφεληθούν επίσης έμμεσα από περίπου 11 δισεκατ. ευρώ ως χρηματοδότηση του ΕΚΤ για άλλες πρωτοβουλίες, όπως ο εκσυγχρονισμός των υπηρεσιών απασχόλησης ή η υποστήριξη της αυτοαπασχόλησης. Δράσεις στο πλαίσιο της ΠΑΝ αναμένεται να ενισχύσουν τη συνεργασία μεταξύ των διαφόρων θεσμικών οργάνων και υπηρεσιών για να βοηθήσουν ιδίως τους ΕΑΕΚ με ολοκληρωμένο τρόπο.

Από το 2013, η Ευρωπαϊκή Συμμαχία για Θέσεις Μαθητείας έχει αντλήσει στήριξη από τον ιδιωτικό τομέα, ενώ, από το 2014, η σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με ένα πλαίσιο ποιότητας για την πρακτική άσκηση (17) έχει σκοπό να διευκολύνει τη μάθηση υψηλής ποιότητας και δίκαιες συνθήκες εργασίας. Η Επιτροπή βελτίωσε την ενημέρωση των νέων που αναζητούν εργασία στο πλαίσιο του συστήματος EURES για την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με την προσφορά θέσεων εργασίας και δρομολόγησε το πρόγραμμα «Η πρώτη σας θέση εργασίας μέσω του EURES» για να βοηθήσει τους νέους να βρουν θέση εργασίας στο εξωτερικό.

Σε συνέχεια της ευρωπαϊκής ατζέντας για την ασφάλεια και της δήλωσης του Παρισιού, τα κράτη μέλη ανέλαβαν τη δέσμευση να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την προώθηση της ένταξης και της συμμετοχής όλων των νέων στην κοινωνία. Μέσω δράσεων, όπως η ευρωπαϊκή εβδομάδα για τους νέους, η Επιτροπή κινητοποίησε την κοινωνία των πολιτών να εργαστεί για την ένταξη, τη συμμετοχή στα κοινά και το διαπολιτισμικό διάλογο. Όλοι αυτοί οι τομείς θα έχουν μεγαλύτερη χρηματοδότηση στο πλαίσιο του Erasmus+. Οι προσπάθειες αυτές συμπληρώνουν το έργο του χρηματοδοτούμενου από την ΕΕ-δικτύου για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τη ριζοσπαστικοποίηση (RAN), το οποίο τονίζει τον προληπτικό ρόλο της εκπαίδευσης και της διδασκαλίας της κριτικής σκέψης και των δημοκρατικών αξιών στην αντιμετώπιση της ριζοσπαστικοποίησης. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή υπογράμμισε τη σημασία της ενθάρρυνσης των νέων να επεξεργάζονται με κριτικό πνεύμα τις εξτρεμιστικές ιδέες (18) και τόνισε το δυναμικό του προγράμματος Erasmus+ ως προς την υποστήριξη της μαθησιακής κινητικότητας και των συμπράξεων μεταξύ φορέων, οι οποίες τελικώς μπορούν να βοηθήσουν τους νέους να αναπτύξουν αντιστάσεις σε εξτρεμιστικές απόψεις (19).

Ειδικές δράσεις στον τομέα της πολιτικής για τη νεολαία

Η συνεργασία της ΕΕ επικεντρώθηκε στην κοινωνική ένταξη και χειραφέτηση των νέων, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης σε δικαιώματα και πολιτική συμμετοχή. Το Συμβούλιο απηύθυνε έκκληση για μεγαλύτερη συνεισφορά της πολιτικής για τη νεολαία στην επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και επιβεβαίωσε την πρόθεσή του να συμπεριλάβει καλύτερα τους ΕΑΕΚ και να προωθήσει την επιχειρηματικότητα των νέων.

Η εργασία των νέων κατέχει υψηλή θέση στην ατζέντα της ΕΕ για τη νεολαία από το 2013. Μελέτη της Επιτροπής κατέδειξε την αξία της εργασίας των νέων για τους νέους σε διάφορες πτυχές της ζωής τους (20) και, το 2015, η Δεύτερη Ευρωπαϊκή Συνέλευση σχετικά με τις Κοινωνικομορφωτικές Δραστηριότητες για τους Νέους προσδιόρισε τις πλέον επείγουσες προκλήσεις και απηύθυνε έκκληση για μια ευρωπαϊκή ατζέντα για την απασχόληση των νέων (21). Επιπλέον, το Συμβούλιο κάλεσε την Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο να υποβάλει πρόταση για σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με τις δραστηριότητες για τους νέους, υπό το φως των αποτελεσμάτων των σχετικών μελετών και των εργασιών της ομάδας εμπειρογνωμόνων.

Λαμβανομένων υπόψη των ανησυχιών σχετικά με την απομάκρυνση των νέων από τις παραδοσιακές μορφές συμμετοχής, η Επιτροπή συγκέντρωσε στοιχεία (22) που αποδεικνύουν ότι εξακολουθούν να επιθυμούν να συμμετέχουν, αλλά ότι ζητούν περισσότερους και διαφορετικούς διαύλους συμμετοχής. Η πρόκληση για τους διαμορφωτές πολιτικής θα είναι να καθορίσουν ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος απόκρισης. Το ψήφισμα του Συμβουλίου του 2015 σχετικά με την ενθάρρυνση της πολιτικής συμμετοχής των νέων στο δημοκρατικό βίο στην Ευρώπη παρέχει ένα πλαίσιο προς απάντηση στην πρόκληση αυτή.

Από την πολιτική στην αλλαγή επιτόπου: Το πρόγραμμα Erasmus +

Το 2014 η ΕΕ ξεκίνησε το πρόγραμμα Erasmus+ για την εκπαίδευση, την κατάρτιση, τη νεολαία και τον αθλητισμό. Με προϋπολογισμό 14,7 δισεκατ. ευρώ για την περίοδο έως το 2020, το Erasmus+ υποστηρίζει τη μαθησιακή κινητικότητα τεσσάρων εκατ. νέων και εκπαιδευτών, με το 10 % του προϋπολογισμού να προορίζεται για δραστηριότητες των νέων, που χρηματοδοτεί 400 000 συμμετέχοντες κατ' εκτίμηση σε ανταλλαγές νέων και 100 000 στην «Ευρωπαϊκή εθελοντική υπηρεσία των νέων» (ΕΕΥ). Το ποσό αυτό αντιπροσωπεύει αύξηση κατά 80 % της χρηματοδότησης σε σύγκριση με το προηγούμενο πρόγραμμα «Νεολαία σε δράση».

Το πρόγραμμα Erasmus+ συνδέει καλύτερα την πολιτική και το πρόγραμμα από ό,τι στο παρελθόν. Χρηματοδοτεί στρατηγικές εταιρικές σχέσεις μεταξύ παρόχων εκπαίδευσης, ενισχύοντας τη διατομεακή συνεργασία. Το Youthpass (23) εξακολούθησε να στηρίζει την αναγνώριση της μη τυπικής και της άτυπης μάθησης: οι εθνικές μονάδες συντονισμού για το πρόγραμμα «Νεολαία» εξέδωσαν σχεδόν 250 000 πιστοποιητικά από την έναρξή του. Για να διευρύνει τον αντίκτυπο του πιστοποιητικού Youthpass, το Συμβούλιο πρότεινε να καθιερωθεί και σε άλλους τομείς και να υποστηριχθεί η χρήση εθνικών μέσων αναγνώρισης με βάση αυτό το πιστοποιητικό.

Διεύρυνση της προσέγγισης

Με τη χρήση μέσων τόσο ηλεκτρονικών όσο και άλλων, η Επιτροπή ανέλαβε την υποχρέωση να ενημερώνει καλύτερα τους νέους σχετικά με τις ευκαιρίες που παρέχονται από τις πολιτικές και τα προγράμματα της ΕΕ. Ακόμη πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι επιδίωξε να ακουστούν οι γνώμες και οι ιδέες τους. Με 1,5 εκατ. επισκέπτες το 2014, η Ευρωπαϊκή Δικτυακή πύλη για τη Νεολαία έχει καταστεί ο πυλώνας των δραστηριοτήτων αυτών, με τη διαφήμιση των ευκαιριών για το διασυνοριακό εθελοντισμό και τη σύνδεση με πληροφορίες του δικτύου EURES σχετικά με τις προσφορές πρακτικής άσκησης στη θέση εργασίας. Το 2015, η Επιτροπή περισυνέλεξε ιδέες από τους νέους σε «εργαστήρια ιδεών» κατά την ευρωπαϊκή εβδομάδα νεολαίας, που συνολικά συγκέντρωσε 137 000 άτομα σε εκδηλώσεις και 1,2 εκατ. άτομα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η Επιτροπή θα βελτιώσει περαιτέρω το σχεδιασμό και τη λειτουργικότητα της ευρωπαϊκής δικτυακής πύλης της νεολαίας και άλλες διαδικτυακές πλατφόρμες. Θα συνεργαστεί στενότερα με δίκτυα σε άμεση επαφή με τους νέους, όπως το δίκτυο Eurodesk με 1 200 ειδικούς της πληροφόρησης.

3.2.   Ενέργειες των κρατών μελών

Τα κράτη μέλη όλο και περισσότερο επιδιώκουν εγκάρσιες πολιτικές για τη νεολαία, με την απασχόληση, την κοινωνική και πολιτική τους ένταξη ως πρωταρχικά μελήματα. Έχουν ληφθεί πολλά μέτρα για την ενσωμάτωση των νέων στην αγορά εργασίας, συχνά ως μέρος προγραμμάτων εγγυήσεων για τη νεολαία τα οποία υποστηρίζονται από πόρους της ΕΕ που είναι διαθέσιμοι στο πλαίσιο του ΕΚΤ και της ΠΑΝ. Επιπλέον, 18 μικρής κλίμακας πιλοτικά έργα πραγματοποιήθηκαν το 2014 με την άμεση υποστήριξη της Επιτροπής. Όλα τα κράτη μέλη υπέβαλαν σχέδια Υλοποίησης των Εγγυήσεων για τη Νεολαία. Η πρόοδος όσον αφορά την εφαρμογή τους αξιολογείται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Τα περισσότερα κράτη μέλη επέλεξαν οργανώσεις νεολαίας, ενώ τα δύο τρίτα επέλεξαν υπηρεσίες νέων για να συμμετέχουν στις εταιρικές σχέσεις που δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο των «Εγγυήσεων για τη νεολαία».

Σε απάντηση προς τις ανησυχίες σχετικά με τον αυξανόμενο κοινωνικό αποκλεισμό των νέων, σχεδόν όλα τα κράτη μέλη έλαβαν μέτρα για να ενισχύσουν την ένταξη των ΕΑΕΚ. Τα περισσότερα κράτη μέλη ανέλαβαν να βελτιώσουν την πρόσβαση των νέων σε ποιοτικές υπηρεσίες και το 80 % υποστήριξε δραστηριότητες για τους νέους και κέντρα για τη νεολαία. Ωστόσο, οι δραστηριότητες για τους νέους έχουν υποστεί περικοπές του προϋπολογισμού σε ολόκληρη την Ευρώπη (24), ενώ η όλο και μεγαλύτερη αύξηση του ποσοστού των νέων που διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας και αποκλεισμού αυξάνει τη ζήτηση για παρέμβαση.

Ως προς τη συμμετοχή, 27 κράτη μέλη έχουν αναπτύξει μηχανισμούς διαλόγου με τους νέους· 25 κράτη μέλη παρείχαν δημόσια υποστήριξη για τις οργανώσεις νεολαίας και δύο τρίτα προώθησαν τη χρήση διαδικτυακών μέσων ενημέρωσης και παρείχαν περισσότερες ευκαιρίες για συζήτηση. Παρόλο που τα κράτη μέλη επιδίωξαν τη συμμετοχή των νέων σε όλο το κοινωνικοοικονομικό φάσμα, δεδομένης της μόνιμα χαμηλότερης συμμετοχής σε ορισμένες ομάδες, οι διαμορφωτές πολιτικής σε όλα τα επίπεδα μπορούν ακόμη να κάνουν περισσότερα για τη συμμετοχή των υποεκπροσωπούμενων ομάδων.

4.   Διακυβέρνηση και εφαρμογή του πλαισίου συνεργασίας για τη νεολαία κατά την περίοδο 2013-2015

Οι εκθέσεις των κρατών μελών σχετικά με την εφαρμογή του πλαισίου συνεργασίας παρέχουν μια σταθερή βάση για τη συνέχιση της συνεργασίας της ΕΕ για τη νεολαία. Το πλαίσιο συνέβαλε στην προώθηση εθνικών προγραμμάτων για τη νεολαία και της διατομεακής συνεργασίας για την υποστήριξη των νέων, σε συνδυασμό με τα κατάλληλα αποδεικτικά στοιχεία και την ανταλλαγή εμπειριών.

Για να καταστήσουν αποτελεσματικότερη την εφαρμογή του πλαισίου, η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να βελτιώσουν την ανταλλαγή των σχετικών δεδομένων και άλλα στοιχεία εκτός του τομέα της νεολαίας. Ταυτόχρονα, τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να χρησιμοποιούν τους μηχανισμούς αυτούς ως βάση για πιο προσανατολισμένες στο αποτέλεσμα πολιτικές για τη νεολαία. Και οι δύο θα πρέπει να στηρίζουν τη συμπερίληψη νέων θεμάτων σε άλλες πολιτικές. Σε επίπεδο ΕΕ, η αμοιβαία μάθηση μπορεί να διαφοροποιείται, για παράδειγμα, με τη δημιουργία πρόσθετων ευκαιριών για την εκμάθηση μέσω ομοτίμων προσαρμοσμένη στις διάφορες ανάγκες των κρατών μελών. Ο διαρθρωμένος διάλογος με τους νέους θα πρέπει να είναι πιο περιεκτικός.

Οι κύριες δραστηριότητες και μέσα εξετάζονται λεπτομερώς κατωτέρω.

Το πλαίσιο ως ρυθμιστής της ατζέντας

Το πλαίσιο έδωσε ισχυρή ώθηση στα εθνικά προγράμματα για τη νεολαία. Σχεδόν όλα τα κράτη μέλη έχουν αναλάβει πρωτοβουλίες ή δημιουργήσει εργαλεία στον τομέα αυτό από το 2010. Κατά τα δύο τρίτα, το πλαίσιο ενίσχυσε τις προτεραιότητες της εθνικής πολιτικής για τη νεολαία και κατά το ένα τρίτο επηρέασε το τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. 11 κράτη μέλη επαναπροσανατόλισαν την εθνική τους πολιτική για τη νεολαία σύμφωνα με το πλαίσιο.

Το πλαίσιο ενθάρρυνε τη διατομεακή συνεργασία. Σχεδόν όλα τα κράτη μέλη διαθέτουν θεσμοθετημένους μηχανισμούς προκειμένου να εξασφαλίζεται η διατομεακή προσέγγιση της πολιτικής για τη νεολαία, όπως ενδοϋπηρεσιακές δομές και τακτικές διυπουργικές συνεδριάσεις.

Το πρώτο πρόγραμμα εργασιών της ΕΕ για τη Νεολαία (2014-2015) του Συμβουλίου είχε στόχο την προώθηση της εφαρμογής του πλαισίου και τα περισσότερα κράτη μέλη έλαβαν μέρος στις δραστηριότητές του. Είκοσι τρία έκριναν ότι το πρόγραμμα εργασίας πέτυχε το στόχο του και εξέφρασε ικανοποιητικά τις εθνικές προτεραιότητες, ενώ ορισμένα επισήμαναν κινδύνους μη συνεκτικών ή παράλληλων προσεγγίσεων στο πλαίσιο των εννέα ετών.

Τεκμηριωμένη χάραξη πολιτικής: ποσοτικές και ποιοτικές εξελίξεις

Η κατάσταση των νέων στην ΕΕ μετράται τακτικά με βάση πίνακα 41 δεικτών σχετικά με τις συνθήκες που επηρεάζουν τους νέους (25). Τα κράτη μέλη χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο τους δείκτες αυτούς, ακόμη και αν αυτό δεν έχει αποφέρει ως τώρα συστηματική προσανατολισμένη στο αποτέλεσμα πολιτική για τη νεολαία.

Οι δείκτες και τα περαιτέρω στοιχεία από τη Eurostat, το Eurofound και την εταιρική σχέση μεταξύ της Επιτροπής και του Συμβουλίου της Ευρώπης, ιδίως με την ανάλυση του ομίλου ερευνητών για την ευρωπαϊκή νεολαία (PEYR), θα βοηθήσει τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να διακρίνουν τις νέες τάσεις και να προσαρμόσουν τις προτεραιότητες ανάλογα.

Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη πρέπει να ανταλλάσσουν τα εν λόγω στοιχεία — πέρα από το πεδίο εφαρμογής της πολιτικής για τη νεολαία — με όσους εργάζονται με τους νέους. Σε επίπεδο ΕΕ, η νέα παρακολούθηση νέων (26) παρέχει φιλική προς τον χρήστη ηλεκτρονική πρόσβαση στα δεδομένα. Από το 2016 ένα νέο πρόγραμμα με τίτλο «Νεολαία» θα παρέχει επικαιροποιημένες πληροφορίες για τις εθνικές πολιτικές, τη νομοθεσία και προγράμματα στον τομέα της νεολαίας. Αυτό το πρόγραμμα θα συμπληρωθεί με ένα νέο πλαίσιο δεικτών για την παρακολούθηση των «Εγγυήσεων για τη νεολαία», για το οποίο τα πρώτα δεδομένα θα πρέπει να αναμένονται στα τέλη του 2015.

Αμοιβαία μάθηση: ανταλλαγή εμπειριών

Τα κράτη μέλη έχουν ανταλλάξει εμπειρίες, κυρίως μέσω της συμμετοχής σε ομάδες εμπειρογνωμόνων. Κατά την περίοδο 2013-2015, οι εμπειρογνώμονες εξέτασαν τρόπους για την υποστήριξη των δυνατοτήτων δημιουργικότητας και καινοτομίας των νέων, τη συμβολή της εργασίας των νέων στην προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι νέοι κατά την περίοδο της κρίσης και την ποιότητα της εργασίας των νέων. Τα αποτελέσματα τροφοδότησαν τις εργασίες στο Συμβούλιο καθώς και τις συζητήσεις στο φόρουμ για την εκπαίδευση, την κατάρτιση και τη νεολαία (27). Η έκθεση του 2015 σχετικά με την ποιότητα της εργασίας των νέων (28) παρείχε στοιχεία για τα συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με την ενίσχυση της εργασίας των νέων για την εξασφάλιση συνεκτικών κοινωνιών (29), πράγμα που υπογράμμισε την ανάγκη για ένα εργαλείο αναφοράς και καθοδήγησης σχετικά με την ποιότητα των εθνικών οργανώσεων για την εργασία των νέων.

Επίσης, τα κράτη μέλη αντάλλαξαν εμπειρίες μέσω δραστηριοτήτων που διοργανώνονται υπό μορφή συμπράξεων μεταξύ της Επιτροπής και του Συμβουλίου της Ευρώπης· μικρότερες ομάδες κρατών μελών διοργάνωσαν ειδικές ανταλλαγές για θέματα κοινού ενδιαφέροντος, όπως η τοπική εργασία νέων.

Για να αξιοποιήσει στο έπακρο τις διάφορες δραστηριότητες αμοιβαίας μάθησης, το επόμενο πρόγραμμα εργασίας θα πρέπει να περιλαμβάνει την ανάπτυξη ενός ευέλικτου πλαισίου για να διευκολυνθεί η πρόσβαση στις πληροφορίες και τα αποτελέσματα των δραστηριοτήτων. Θα πρέπει επίσης να ενθαρρύνει το συνυπολογισμό των πορισμάτων και να βοηθά στην ανεύρεση εταίρων με κοινά συμφέροντα.

Διαρθρωμένος διάλογος: αύξηση της προσέγγισης και εδραίωση του διαλόγου στο πλαίσιο της ατζέντας πολιτικής

Ο διαρθρωμένος διάλογος της ΕΕ μεταξύ των υπευθύνων χάραξης πολιτικής, των νέων και των εκπροσώπων τους θεωρείται ευρέως ως ένα πολλά υποσχόμενο εργαλείο για τη διαβούλευση με τους νέους. Ο πρώτος 18μηνος κύκλος, ο οποίος έληξε το 2011, συνέβαλε στη διαμόρφωση των επακόλουθων πρωτοβουλιών της ΕΕ για την ανεργία των νέων. Την περίοδο 2013-2015 στο πλαίσιο του διαλόγου εξετάστηκαν η κοινωνική ένταξη και χειραφέτηση των νέων και οι συστάσεις του διαβιβάστηκαν στη συνέχεια στο Συμβούλιο.

Ο διαρθρωμένος διάλογος έχει εξελιχθεί από το 2013 και είναι καλύτερα ενταγμένος στην ατζέντα της πολιτικής για τη νεολαία. Ο αριθμός των συμμετεχόντων έχει υπερδιπλασιαστεί και περίπου 40 000 νέοι απάντησαν κατά τη διάρκεια του τελευταίου κύκλου, πολλοί από αυτούς εξ ονόματος μεγαλύτερων ομάδων. Επίσης, οι εθνικές διαδικασίες διαλόγου προσανατολίζονται στο διάλογο αυτό και αρχίζουν να δημιουργούνται.

Ο διαρθρωμένος διάλογος δεν έχει εκπληρώσει ακόμη πλήρως το δυναμικό του: εξακολουθεί να μην προσεγγίζει μια ευρύτερη ομάδα νέων με λιγότερες ευκαιρίες και ασθενέστερη πολιτική φωνή. Η Επιτροπή ενθαρρύνει τη μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση μέσω επιδοτήσεων του Erasmus+ για την υποστήριξη των εθνικών προσπαθειών και ενός διαδικτυακού εργαλείου διαβούλευσης που δρομολογήθηκε το 2014. Μια περαιτέρω πρόκληση είναι η παρακολούθηση της συμπερίληψης των αποτελεσμάτων του διαλόγου στην ενωσιακή και την εθνική πολιτική. Τέλος, προς το συμφέρον της λογοδοσίας και για να ενθαρρυνθούν οι νέοι να παραμείνουν ενεργοί, οι υπεύθυνοι για τη χάραξη των πολιτικών σε όλα τα επίπεδα θα πρέπει να παρέχουν καλύτερη ενημέρωση στις απαντήσεις τους μέσω της ευρωπαϊκής δικτυακής πύλης της νεολαίας και των εθνικών ομάδων εργασίας. Τα πορίσματα της έκθεσης της ΕΕ για τη Νεολαία του 2015 και της συνεχιζόμενης ενδιάμεσης αξιολόγησης του κοινοτικού πλαισίου συνεργασίας για τη νεολαία, μπορούν να αποτελέσουν πηγή έμπνευσης για μελλοντικές βελτιώσεις του διαρθρωμένου διαλόγου.

5.   Η μελλοντική πορεία της συνεργασίας της ΕΕ για τη νεολαία (2016-2018)

Ίσες ευκαιρίες εκπαίδευσης, απασχόλησης και συμμετοχής σε κοινωνίες χωρίς αποκλεισμούς

Με βάση τις πολιτικές προτεραιότητες της ΕΕ, οι εκθέσεις των κρατών μελών για την εφαρμογή του πλαισίου, τα δεδομένα και τα στοιχεία που συλλέγονται, ο μελλοντικός κύκλος εργασιών του πλαισίου συνεργασίας θα πρέπει να δώσει προτεραιότητα στα εξής:

—	ενίσχυση της κοινωνικής ενσωμάτωσης όλων των νέων, λαμβάνοντας υπόψη τις βασικές ευρωπαϊκές αξίες·

—	μεγαλύτερη συμμετοχή όλων των νέων στο δημοκρατικό και δημόσιο βίο στην Ευρώπη·

—	ευκολότερη μετάβαση των νέων από τη νεαρή ηλικία στην ενήλικη ζωή, με ιδιαίτερη έμφαση στην ένταξη στην αγορά εργασίας.

Σε ό,τι αφορά αυτές τις προτεραιότητες, και ενώ τα κράτη μέλη και η δράση της Επιτροπής πρέπει να απευθύνεται προς όλους τους νέους, ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στις ακόλουθες ομάδες:

—	τους νέους που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο περιθωριοποίησης,

—	τους νέους είτε εκτός απασχόλησης είτε εκτός εκπαίδευσης ή κατάρτισης (ΕΑΕΚ),

—	τους νέους που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών, συμπεριλαμβανομένων των νεοαφιχθέντων μεταναστών και των νέων προσφύγων.

Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα αναλάβουν δράση σε αυτούς τους τομείς, μεταξύ άλλων μέσω του προγράμματος εργασιών της ΕΕ για τη νεολαία, των μέσων του πλαισίου και της συνεργασίας με άλλες πολιτικές, κατά περίπτωση, για την προώθηση:

—	της κοινωνικής ένταξης και πρακτικών ευαισθητοποίησης για την προσέγγιση νέων από διαφορετικά υπόβαθρα, ιδίως για όσους βρίσκονται σε μειονεκτική θέση, για την εξασφάλιση της πλήρους συμμετοχής τους σε κοινωνικές και πολιτικές δραστηριότητες,

—	της ικανότητας της εργασίας των νέων, των οργανώσεων και των δικτύων νεολαίας να δρουν ως δυνάμεις ένταξης μέσω της ενίσχυσης της συμμετοχής, του εθελοντισμού και της κινητοποίησης των νέων για την επιδίωξη θετικών κοινωνικών αλλαγών στις κοινότητες,

—	της αναγνώρισης της ποιοτικής εργασίας για τους νέους, με την οικοδόμηση των ικανοτήτων τους για ευαισθητοποίηση και της προσαρμοστικότητάς τους στις διαφαινόμενες κοινωνικές, συμπεριφορικές και τεχνολογικές μεταβολές,

—	νέων μορφών συμμετοχής σε δημοκρατικές διαδικασίες και πρόσβαση σε πολιτική διαδικασία λήψης αποφάσεων μέσω τόσο διαδικτυακών όσο και μη διαδικτυακών εργαλείων,

—	εξελισσόμενων απαιτήσεων δεξιοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της ιθαγένειας, των μέσων ενημέρωσης και του ψηφιακού γραμματισμού, της κρίσιμης απόφασης και της διαπολιτισμικής κατανόησης,

—	της πρόσβασης των νέων στα θεμελιώδη δικαιώματά τους και στην πρακτική της μη διάκρισης και τη διαπολιτισμική κατανόηση, και

—

του εθελοντισμού, μεταξύ άλλων μέσω προγραμμάτων της ΕΕ, όπως η ΕΕΥ και η νέα πρωτοβουλία εθελοντών ανθρωπιστικής βοήθειας της ΕΕ, ως μέσων που συνδυάζουν τη μάθηση με την ενασχόληση με τα κοινά (30)·της μεγαλύτερης συμπληρωματικότητας μεταξύ εθνικών και διεθνών παραγόντων για την κλιμάκωση των διασυνοριακών εθελοντικών δραστηριοτήτων και την καλύτερη σύνδεση του εθνικού εθελοντισμού με την ΕΕΥ.

Με βάση αυτές τις προτεραιότητες, ο διαρθρωμένος διάλογος της ΕΕ με τους νέους θα πρέπει να προωθεί την ένταξη όλων των νέων σε ανεκτικές, ποικιλόμορφες και δημοκρατικές κοινωνίες. Ο επόμενος διάλογος πρέπει να απευθυνθεί σε πολύ ευρύτερο κοινό ομάδων νέων, ιδίως εκείνων που δεν έχουν συμμετάσχει μέχρι στιγμής στο διάλογο, μεταξύ άλλων με τη χρήση απλούστερων μέσων συμμετοχής προσαρμοσμένων στις ανάγκες και τις συνήθειες των νέων.

Η πολιτική για τη νεολαία σε μια ευρύτερη ατζέντα της ΕΕ

Η πολιτική για τη νεολαία δεν μπορεί να λειτουργεί σε απομόνωση. Η συνεργασία και η συμπληρωματικότητα με άλλες πολιτικές, όπως η απασχόληση, η εκπαίδευση, η κατάρτιση, η υγεία και ευεξία, ο πολιτισμός, τα ψηφιακά μέσα, η βιώσιμη ανάπτυξη, η συμμετοχή στα κοινά και ο αθλητισμός έχουν ζωτική σημασία.

Το πλαίσιο συνεργασίας μπορεί να στηρίξει την εν λόγω συνεργασία μέσω των μηχανισμών του. Μέσω του προγράμματος εργασίας της ΕΕ, η Επιτροπή και τα κράτη μέλη μπορούν να εφαρμόσουν περαιτέρω και να βελτιώσουν τις διατομεακές δομές και μεθόδους εργασίας. Αυτό συμβάλλει στην επίτευξη των συνολικών στόχων στον τομέα της νεολαίας: τη δημιουργία περισσότερων και ίσων ευκαιριών για όλους τους νέους στον τομέα της εκπαίδευσης και στην αγορά εργασίας και την προώθηση της ενεργού συμμετοχής στα κοινά, της κοινωνικής ένταξης και της αλληλεγγύης μεταξύ όλων των νέων.

Η ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της νεολαίας θα πρέπει να αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης ατζέντας για τους νέους. Για να έχουν πραγματικό αντίκτυπο, οι αρμόδιοι για τη χάραξη πολιτικής σε επίπεδο ΕΕ και κρατών μελών πρέπει να συνεργαστούν με τους αρμόδιους επαγγελματίες, παρόχους υπηρεσιών, εκπαιδευτές και επιχειρήσεις σε τοπικό επίπεδο για την κινητοποίηση πόρων και χρηματοδότησης, ώστε να επιτευχθεί η κρίσιμη μάζα των νέων. Θα πρέπει να προσπαθήσουν να προσφέρουν καινοτόμους λύσεις για την αντιμετώπιση των σύνθετων φαινομένων, όπως η περιθωριοποίηση, ο κοινωνικός αποκλεισμός και η έλλειψη συμμετοχής.

Τέλος, υπάρχει επείγουσα ανάγκη για αναβάθμιση των προσπαθειών. Για να προσφερθεί σε περισσότερους νέους η πραγματική προοπτική να καταστούν πλήρη και συμμετέχοντα μέλη των κοινωνιών τους, χρειαζόμαστε μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για να ανταποκριθούμε στην πρόκληση αυτή. Αυτό απαιτεί την υιοθέτηση μιας συνεκτικής πολιτικής ατζέντας, που θα υποστηρίζεται από το Erasmus+, τις «Εγγυήσεις για τη νεολαία» και τα χρηματοδοτικά μέσα της ΕΕ με μεγαλύτερη εμβέλεια, όπως το ΕΚΤ και η ΠΑΝ. Οι εθνικοί και περιφερειακοί πόροι πρέπει να στηρίξουν τις προσπάθειες αυτές, όπου είναι δυνατό.

---

(1)  Ψήφισμα του Συμβουλίου, της 27ης Νοεμβρίου 2009, για ένα ανανεωμένο πλαίσιο ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα της νεολαίας (2010-2018) (ΕΕ C 311 της 19.12.2009, σ. 1).

(2)  Για λεπτομερή στοιχεία και πηγές δεδομένων στα οποία βασίζεται η ανάλυση, βλέπε έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής SWD(2015) 169 σχετικά με την κατάσταση των νέων στην ΕΕ.

(3)  Εκτός εάν υπάρχει μνεία περί του αντιθέτου.

(4)  Δείκτης Eurostat «Άτομα που εγκαταλείπουν πρόωρα την εκπαίδευση και την κατάρτιση», από 13,9 % το 2010 σε 11,1 % το 2014 για την ομάδα ηλικίας 18-24 ετών (υψηλά ποσοστά εξακολουθούν να υφίστανται, ιδίως στην Ισπανία, την Ιταλία, τη Μάλτα, την Πορτογαλία και τη Ρουμανία).

(5)  Eurostat, πληθυσμός ηλικίας 30-34 ετών με ολοκλήρωση τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

(6)  Έκτακτη έρευνα Ευρωβαρόμετρου 408, 2014.

(7)  Eurostat, 2014.

(8)  Rising inequality: youth and poor fall further behind, ΟΟΣΑ, 2014.

(9)  «NEET», Eurofound, 2012 και ΟΟΣΑ, 2015.

(10)  Indicators of immigrant integration -Settling in 2015 (Δείκτες σχετικά με την ένταξη των μεταναστών — Κατάσταση το 2015), κοινή μελέτη του ΟΟΣΑ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

(11)  In it together: why less inequality benefits all, ΟΟΣΑ, Μάιος 2015.

(12)  Έκτακτη έρευνα Ευρωβαρόμετρου 408, 2014.

(13)  Σύσταση του Συμβουλίου για τη θέσπιση εγγυήσεων για τη νεολαία (ΕΕ C 120 της 26.4.2013, σ. 1).

(14)  Κοινή έκθεση για την εκπαίδευση και την κατάρτιση του 2020, COM(2015) 408.

(15)  COM(2015) 185.

(16)  Για περισσότερες λεπτομέρειες, βλέπε το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής [SWD(2015) 168] σχετικά με τα αποτελέσματα της ανοικτής μεθόδου συντονισμού στον τομέα της νεολαίας· http://ec.europa.eu/youth/policy/implementation/report_en.htm

(17)  ΕΕ C 88 της 27.3.2014, σ. 1.

(18)  COM(2013) 941 «Πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης που οδηγεί στην τρομοκρατία και στο βίαιο εξτρεμισμό: ενίσχυση της ενωσιακής απόκρισης».

(19)  http://ec.europa.eu/dgs/home-affairs/what-we-do/networks/radicalisation_awareness_network/about-ran/ran-prevent/index_en.htm

(20)  Μελέτη σχετικά με το θέμα Value of youth work in the EU, 2014. Εκθέσεις της ομάδας εμπειρογνωμόνων σχετικά με το δυναμικό δημιουργικότητας και καινοτομίας των νέων και ποιοτικές προσεγγίσεις στον τομέα της εργασίας των νέων.

(21)  http://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-8491-2015-INIT/en/pdf

(22)  Μελέτη σχετικά με το θέμα Youth participation in democratic life, 2013.

(23)  Το Youthpass είναι ένα εργαλείο για την αναγνώριση της μη τυπικής και της άτυπης μάθησης στον τομέα της νεολαίας· χρησιμοποιείται για έργα που χρηματοδοτούνται από το σκέλος «Νεολαία» του Erasmus+. https://www.youthpass.eu/en/youthpass/

(24)  Μελέτη σχετικά με την Αξία της εργασίας των νέων στην ΕΕ, 2014.

(25)  SEC(2011) 401.

(26)  http://ec.europa.eu/youth/dashboard/index_en.htm.

(27)  Ψήφισμα του Συμβουλίου σχετικά με πρόγραμμα εργασιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη νεολαία για την περίοδο 2014-2015, 20 Μαΐου 2014.

(28)  Οι ποιοτικές δραστηριότητες για τους νέους — ένα κοινό πλαίσιο για την περαιτέρω ανάπτυξη της εργασίας στον τομέα της νεολαίας, http://ec.europa.eu/youth/library/reports/quality-youth-work_en.pdf.

(29)  Μάιος του 2015.

(30)  Σε επίπεδο ΕΕ, παρά το διπλασιασμό του αριθμού των δικαιούχων στο πλαίσιο της ΕΕΥ, ο διασυνοριακός εθελοντισμός παραμένει σε μέτρια επίπεδα.

---

15.12.2015

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 417/25

---

Κοινή έκθεση για το 2015 του Συμβουλίου και της Επιτροπής σχετικά με την εφαρμογή του στρατηγικού πλαισίου για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης (ΕΚ 2020)

Νέες προτεραιότητες για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης

(2015/C 417/04)

1.   ΠΛΑΙΣΙΟ

Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με μια σειρά από επείγοντα καθήκοντα: αποκατάσταση της δημιουργίας θέσεων εργασίας και οικονομική ανάκαμψη, επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης, κάλυψη του επενδυτικού κενού, ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, συντονισμένη αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών, προτεραιότητα στην πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης και της βίας. Ταυτόχρονα, η Ευρώπη πρέπει να αντιμετωπίσει μακροπρόθεσμες προκλήσεις όπως η γήρανση του πληθυσμού, η προσαρμογή στην ψηφιακή εποχή και ο ανταγωνισμός στην παγκόσμια, βασισμένη στη γνώση, οικονομία.

Η απάντηση της Ευρώπης στο πλαίσιο των πολιτικών κατευθυντήριων γραμμών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο «Νέο ξεκίνημα για την Ευρώπη: Το πρόγραμμά μου για απασχόληση, ανάπτυξη, δικαιοσύνη και δημοκρατική αλλαγή (1)» σηματοδοτεί μια νέα αρχή. Υπάρχουν σημαντικά οικονομικά επιχειρήματα υπέρ του ότι η εκπαίδευση και η κατάρτιση, ως φιλικοί προς την ανάπτυξη τομείς, πρέπει να διαδραματίσουν καίριο ρόλο στο πλαίσιο του νέου αυτού προγράμματος. Οι επενδύσεις σε ανθρώπινο κεφάλαιο είναι χρήματα που δεν πάνε χαμένα. Η σωστή εκπαίδευση και κατάρτιση συμβάλλουν στην προαγωγή της συνεχούς οικονομικής μεγέθυνσης και της βιώσιμης ανάπτυξης: τροφοδοτούν την έρευνα και ανάπτυξη, την καινοτομία, την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να πραγματοποιήσουν τις απαραίτητες επενδύσεις σε όλα τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης για να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητά τους στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων και ικανοτήτων του εργατικού δυναμικού, έτσι ώστε να μπορούν να προβλέπουν και να ανταποκρίνονται στις ταχέως μεταβαλλόμενες ανάγκες των δυναμικών αγορών εργασίας σε μια ολοένα και περισσότερο ψηφιακή οικονομία και στο πλαίσιο των τεχνολογικών, περιβαλλοντικών και δημογραφικών μεταβολών. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους για τη βελτίωση της πρόσβασης όλων σε ποιοτική διά βίου μάθηση και για την εφαρμογή στρατηγικών ενεργού γήρανσης που δίνουν τη δυνατότητα παράτασης του επαγγελματικού βίου.

Το τραγικό ξέσπασμα του βίαιου εξτρεμισμού στις αρχές του 2015 αποτέλεσε μια οδυνηρή υπενθύμιση του ευάλωτου χαρακτήρα των κοινωνιών μας. Η εκπαίδευση και η κατάρτιση είναι σημαντικές στο να διασφαλίζουν ότι οι ανθρώπινες και πολιτικές αξίες που συμμεριζόμαστε διαφυλάσσονται και μεταβιβάζονται στις μελλοντικές γενεές, να προωθούν την ελευθερία της σκέψης και της έκφρασης, να προάγουν την κοινωνική ενσωμάτωση και τον σεβασμό για τους άλλους, καθώς και στο να προλαμβάνουν και να καταπολεμούν κάθε μορφής διάκριση, να ενισχύουν από πολύ νεαρή ηλικία τη διδασκαλία και την αποδοχή αυτών των κοινών θεμελιωδών αξιών και να θέτουν μέσω της εκπαίδευσης τα θεμέλια για τη δημιουργία κοινωνιών χωρίς αποκλεισμούς. (2) Η εκπαίδευση και η κατάρτιση μπορούν να συμβάλουν στην πρόληψη και την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, την προώθηση του αμοιβαίου σεβασμού και την οικοδόμηση μιας ανοικτής και δημοκρατικής κοινωνίας στην οποία στηρίζεται η ενεργός συμμετοχή στα κοινά.

Ταυτόχρονα, τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης αντιμετωπίζουν την πρόκληση της εξασφάλισης ισότιμης πρόσβασης σε ποιοτική εκπαίδευση, ιδίως με τη συμμετοχή στο εκπαιδευτικό σύστημα ατόμων από μειονεκτούσες ομάδες και από διαφορετικά περιβάλλοντα, μεταξύ άλλων μέσω της κατάλληλης ενσωμάτωσης πρόσφατα αφιχθέντων μεταναστών (3) στο μαθησιακό περιβάλλον, προωθώντας έτσι την κοινωνική σύγκλιση προς τα πάνω.

Σε αυτό το πλαίσιο, η εκπαίδευση και η κατάρτιση συμβάλλουν ουσιαστικά σε πολλές στρατηγικές και πρωτοβουλίες της ΕΕ, όπως η Στρατηγική «Ευρώπη 2020», οι Εγγυήσεις για τη Νεολαία, η Πρωτοβουλία για την Απασχόληση των Νέων, η Πρωτοβουλία για την ενιαία ψηφιακή αγορά, τα Ευρωπαϊκά θεματολόγια για την ασφάλεια και για τη μετανάστευση και το Επενδυτικό σχέδιο για την Ευρώπη, με πλήρη πάντοτε σεβασμό της αρμοδιότητας των κρατών μελών όσον αφορά τα εθνικά τους συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης. Η συνεργασία στο πλαίσιο του στρατηγικού πλαισίου «ΕΚ 2020» συμπληρώνει τις εθνικές δράσεις και στηρίζει τα κράτη μέλη —μέσω ανταλλαγών ομοτίμων, αμοιβαίας μάθησης, συγκέντρωσης στοιχείων και δεδομένων— στην ανάληψη μεταρρυθμίσεων που θα βελτιώσουν τις επιδόσεις τους.

Η εκπαίδευση και η κατάρτιση εφοδιάζουν τα άτομα με τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τις ικανότητες εκείνες που θα τους επιτρέψουν να αναπτυχθούν και να βελτιώσουν τη θέση τους, διευρύνοντας τις προοπτικές τους, προσφέροντάς τους πλεονεκτήματα για το μέλλον, θέτοντας τα θεμέλια για την ενεργό συμμετοχή στα κοινά και τον σεβασμό των δημοκρατικών αξιών και προωθώντας την ένταξη, τη δικαιοσύνη και την ισότητα.

Στην έκθεση της Επιτροπής «Παρακολούθηση της Εκπαίδευσης και της Κατάρτισης» (2015) διαπιστώνεται ότι εξακολουθούν να υφίστανται σοβαρά προβλήματα:

—

Το 22 % των νέων ηλικίας 15 ετών στην ΕΕ έχουν χαμηλές επιδόσεις στα μαθηματικά. Μεταξύ των μαθητών με χαμηλό κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο, το ποσοστό ανέρχεται στο ανησυχητικό 36,6 %. Επιπλέον, το 18 % των νέων ηλικίας 15 ετών στην ΕΕ έχουν δυσκολίες στην ανάγνωση και το 17 % παρουσιάζουν χαμηλές επιδόσεις στις φυσικές επιστήμες. Η υστέρηση σε αυτούς τους τομείς είναι περίπου 60 % πιο διαδεδομένη στα αγόρια από ό,τι στα κορίτσια (4).

—

Ένας στους τέσσερις ενήλικες στην Ευρώπη έχει εγκλωβιστεί στην παγίδα των περιορισμένων δεξιοτήτων — μια παγίδα που περιορίζει την πρόσβαση στην αγορά εργασίας, ενώ ταυτόχρονα κλείνει τις προοπτικές για περαιτέρω εκπαίδευση ή κατάρτιση. Μόνο το 4,4 % από τα 66 εκατ. των ενηλίκων που έχουν στην καλύτερη περίπτωση ολοκληρώσει τον κατώτερο κύκλο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης συμμετέχουν σε προγράμματα εκπαίδευσης ενηλίκων (5).

—

Το ποσοστό πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου (6) ανέρχεται σήμερα στο 11,1 %. Ενώ έχει σημειωθεί ικανοποιητική πρόοδος προς την επίτευξη του κοινού πρωταρχικού στόχου της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», εξακολουθούν να υπάρχουν πάνω από 4,4 εκατ. ατόμων που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο στην Ευρώπη, και περίπου το 60 % από αυτούς είναι είτε ανενεργοί είτε άνεργοι, πράγμα που σημαίνει μεγαλύτερο κίνδυνο κοινωνικού αποκλεισμού και χαμηλότερη συμμετοχή στα κοινά.

—

Το ποσοστό των αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (7) συνεχίζει να βελτιώνεται και ανέρχεται σήμερα στο 37,9 %. Και εδώ, έχει σημειωθεί ικανοποιητική πρόοδος προς την επίτευξη του κοινού πρωταρχικού στόχου της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», αλλά η απασχολησιμότητα των αποφοίτων παραμένει στάσιμη σε ολόκληρη την ΕΕ.

Η διεξοδική ενδιάμεση αξιολόγηση του στρατηγικού πλαισίου «ΕΚ 2020» που πραγματοποιήθηκε το 2014 με τη συμμετοχή των κρατών μελών και των βασικών ενδιαφερομένων, και στην οποία βασίζεται η παρούσα έκθεση, κατέληξε σε τρία κύρια συμπεράσματα:

—

Επιβεβαιώθηκε η αξία ενός ολοκληρωμένου πλαισίου που καλύπτει όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης και κατάρτισης. Η σημερινή ανάγκη ευελιξίας και διαπερατότητας μεταξύ μαθησιακών εμπειριών απαιτεί τη συνοχή των πολιτικών από την προσχολική και τη σχολική εκπαίδευση μέχρι την ανώτατη εκπαίδευση, την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση και την εκπαίδευση των ενηλίκων, προασπίζοντας με τον τρόπο αυτό την αρχή της διά βίου μάθησης.

—

Οι τέσσερις στρατηγικοί στόχοι του πλαισίου «ΕΚ 2020» (και σημερινά κριτήρια αναφοράς της ΕΕ) εξακολουθούν να ισχύουν, στο βαθμό που είχαν διατυπωθεί αναλυτικά και με μελλοντική προοπτική στα συμπεράσματα του Συμβουλίου του 2009, παρέχοντας μια στέρεη βάση για τις δραστηριότητες του πλαισίου «ΕΚ 2020» έως το 2020. Ωστόσο, οι προτεραιότητες θα πρέπει να επανακαθορισθούν με άξονα τις πιεστικές προκλήσεις της οικονομίας και της απασχόλησης καθώς και τον ρόλο της εκπαίδευσης στην προώθηση της ισοτιμίας και της κοινωνικής ένταξης καθώς και στη μεταλαμπάδευση των κοινών ευρωπαϊκών αξιών, τη μετάδοση διαπολιτισμικών ικανοτήτων και την ενεργό συμμετοχή στα κοινά.

—

Το στρατηγικό πλαίσιο «ΕΚ 2020» συμβάλλει σημαντικά στη συνολική στρατηγική της ΕΕ για την απασχόληση, την ανάπτυξη και τις επενδύσεις, καθώς και στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο. Στο πλαίσιο αυτό, θα μπορούσαν να βελτιωθούν οι γνώσεις και η αμοιβαία μάθηση όσον αφορά τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις, καθώς και, κατά περίπτωση, η καταλληλότητα του πλαισίου για κάθε συγκεκριμένη χώρα.

Λαμβάνοντας υπόψη τις προκλήσεις και τα συμπεράσματα που αναφέρονται ανωτέρω, και προκειμένου το πλαίσιο «ΕΚ 2020» να ευθυγραμμιστεί καλύτερα με τις πολιτικές και τις προτεραιότητες της ΕΕ, η παρούσα κοινή έκθεση προτείνει την ένταξη της ευρωπαϊκής συνεργασίας στο πλαίσιο αυτό έως το 2020, αυξάνοντας έτσι τον κύκλο εργασιών από 3 σε 5 έτη.

2.   ΚΥΡΙΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΚΑΘΟΡΙΖΟΥΝ ΤΙΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ

Με βάση την αξιολόγηση και λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορές μεταξύ των κρατών μελών, το παρόν κεφάλαιο παρουσιάζει τις κυριότερες εξελίξεις και προκλήσεις στον τομέα της ευρωπαϊκής εκπαίδευσης και κατάρτισης που οδήγησαν στον προσδιορισμό των νέων τομέων προτεραιότητας και των συγκεκριμένων θεμάτων για τη συνέχιση των εργασιών μέχρι το 2020.

Οι νέοι τομείς προτεραιότητας είναι οι εξής:

—	Κατάλληλες και υψηλής ποιότητας γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες που αποκτώνται μέσω της διά βίου μάθησης, με έμφαση στα μαθησιακά αποτελέσματα και με στόχο την απασχολησιμότητα, την καινοτομία, την ενεργό συμμετοχή στα κοινά και την ευημερία του πολίτη.

—	Εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς, ισότητα, ισοτιμία, αποφυγή διακρίσεων και προαγωγή των ικανοτήτων που σχετίζονται με την ιδιότητα του πολίτη.

—	Ανοικτή και καινοτόμος εκπαίδευση και κατάρτιση, κυρίως πλήρως εντεταγμένη στην ψηφιακή εποχή.

—	Ευρεία υποστήριξη των εκπαιδευτικών, των εκπαιδευτών, των διευθυντών σχολείων και του λοιπού εκπαιδευτικού προσωπικού.

—	Διαφάνεια και αναγνώριση των δεξιοτήτων και των επαγγελματικών προσόντων με στόχο τη διευκόλυνση της μάθησης και της κινητικότητας του εργατικού δυναμικού.

—	Βιώσιμες επενδύσεις, ποιότητα και αποτελεσματικότητα των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης.

Οι προαναφερόμενοι τομείς προτεραιότητας και τα συγκεκριμένα θέματα που σχετίζονται με αυτούς παρατίθενται στο παράρτημα.

2.1.   Η ποιότητα και η καταλληλότητα των μαθησιακών αποτελεσμάτων έχουν καίρια σημασία για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων και ικανοτήτων

Τα χαμηλά επίπεδα των βασικών γνώσεων και δεξιοτήτων στην Ευρώπη εμποδίζουν την οικονομική πρόοδο και περιορίζουν σοβαρά την επαγγελματική, κοινωνική και προσωπική ολοκλήρωση. Για τη βελτίωση της απασχολησιμότητας, της καινοτομίας και της ενεργού συμμετοχής στα κοινά, και με βάση τη σύσταση του 2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τις βασικές ικανότητες της διά βίου μάθησης, οι βασικές δεξιότητες πρέπει να συμβαδίζουν με άλλες βασικές ικανότητες και συμπεριφορές: δημιουργικότητα, επιχειρηματικότητα και πνεύμα πρωτοβουλίας, ψηφιακές γνώσεις (8), γνώση ξένων γλωσσών, κριτική σκέψη, συμπεριλαμβανομένων των γνώσεων χειρισμού ηλεκτρονικών εργαλείων και μέσων επικοινωνίας, και δεξιότητες που να ανταποκρίνονται στις αυξανόμενες ανάγκες, για παράδειγμα οι ανάγκες της πράσινης οικονομία καθώς και οι ανάγκες στον ψηφιακό τομέα και τον τομέα της υγείας.

Η ποιότητα των μαθησιακών αποτελεσμάτων πρέπει να ενισχύεται καθ' όλη τη διάρκεια ζωής . Ενώ στην πλειοψηφία τους τα κράτη μέλη έχουν θέσει σε εφαρμογή ολοκληρωμένες στρατηγικές διά βίου μάθησης, όλες οι χώρες θα πρέπει να αναπτύξουν τέτοιες στρατηγικές και να διασφαλίσουν τη διαπερατότητα μεταξύ των διαφόρων μορφών και επιπέδων μάθησης καθώς και μεταξύ της εκπαίδευσης και κατάρτισης και της εργασίας. Αυτό απαιτεί συνεχείς προσπάθειες συντονισμού και συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων μαθησιακών τομέων καθώς και μεταξύ εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και ενδιαφερόμενων φορέων.

Η προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα (ΠΕΦ) αποτελεί το σημείο εκκίνησης και ένα από τα πλέον αποτελεσματικά μέσα για την αύξηση της επάρκειας σε βασικές ικανότητες, αλλά αντιμετωπίζει διπλή πρόκληση: διεύρυνση της πρόσβασης και βελτίωση της ποιότητας. Η παροχή υπηρεσιών για παιδιά ηλικίας κάτω των 3 ετών είναι ιδιαίτερα προβληματική σε ορισμένες χώρες. Όπως προτείνεται στο ποιοτικό πλαίσιο για την ΠΕΦ που ανέπτυξαν εμπειρογνώμονες των κρατών μελών κατά τη διάρκεια του προηγούμενου κύκλου εργασιών, τα κυριότερα θέματα για τις μελλοντικές εργασίες θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν τη βελτίωση της πρόσβασης, με ιδιαίτερη έμφαση στους μειονεκτούντες, τον επαγγελματισμό του προσωπικού και την αποτελεσματικότητα της διαχείρισης, τα προγράμματα σπουδών, τη χρηματοδότηση και τα συστήματα παρακολούθησης.

Έχουν θεσπιστεί μέτρα με σκοπό τη μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου από όλα τα κράτη μέλη, αλλά τα μέτρα αυτά δεν συνιστούν πάντοτε συνολική στρατηγική, όπως απαιτείται από τη σύσταση του Συμβουλίου του 2011 (9), ή ισοδύναμη τεκμηριωμένη πολιτική. Η επιτυχημένη αντιμετώπιση του προβλήματος απαιτεί μακροχρόνια δέσμευση και διατομεακή συνεργασία, με έμφαση στο κατάλληλο μείγμα μέτρων πρόληψης, έγκαιρης παρέμβασης και αντιστάθμισης. Οι σχολικές πολιτικές για τη μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου θα πρέπει να περιλαμβάνουν συνεργατικές προσεγγίσεις, την ενεργό ανάμειξη των γονέων, τη σύμπραξη με εξωτερικούς ενδιαφερόμενους φορείς και την τοπική κοινότητα, μέτρα για τη στήριξη της ευεξίας των μαθητών και υψηλής ποιότητας υπηρεσίες προσανατολισμού και παροχής συμβουλών, εξασφαλίζοντας για κάθε μαθητή ισότητα ευκαιριών πρόσβασης, συμμετοχής και ωφέλειας από εκπαίδευση υψηλής ποιότητας και δίνοντας τη δυνατότητα σε όλους τους εκπαιδευόμενους να αναπτύξουν πλήρως το δυναμικό τους.

Τα συστήματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης θα πρέπει να ενισχύουν την οικονομία της γνώσης και να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της κοινωνίας . Η τριτοβάθμια εκπαίδευση θα πρέπει να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά στις απαιτήσεις της μεταβαλλόμενης κοινωνίας και αγοράς εργασίας, βελτιώνοντας τις δεξιότητες και το ανθρώπινο κεφάλαιο της Ευρώπης και ενισχύοντας τη συμβολή της στην οικονομική ανάπτυξη. Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός, θα πρέπει να εξασφαλίσει ότι ο εκσυγχρονισμός επικεντρώνεται σε συνέργειες μεταξύ της εκπαίδευσης, της έρευνας, της καινοτομίας και της απασχόλησης, μέσω της διασύνδεσης των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και των τοπικών κοινοτήτων και περιφερειών, της εφαρμογής καινοτόμων προσεγγίσεων για τη βελτίωση της καταλληλότητας των προγραμμάτων σπουδών, περιλαμβανομένης της χρήσης τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας (ΤΠΕ), της βελτίωσης της μετάβασης στην απασχόληση και της ενίσχυσης της διεθνούς συνεργασίας. Καίτοι η μείωση των ποσοστών πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου και η αύξηση των ποσοστών αποφοίτησης εξακολουθούν να αποτελούν πρόκληση για πολλά κράτη μέλη, κυρίως μεταξύ των μειονεκτουσών ομάδων, αποτελεί προτεραιότητα η ανάγκη να εξασφαλιστεί ότι όλες οι μορφές της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης παρέχουν στους σπουδαστές κατάλληλες υψηλού επιπέδου γνώσεις και δεξιότητες που τους προετοιμάζουν για τη μελλοντική τους σταδιοδρομία. Η τριτοβάθμια εκπαίδευση πρέπει επίσης να συμβάλλει στην προετοιμασία των σπουδαστών για ενεργό συμμετοχή στα κοινά με ανοικτή στάση και κριτική σκέψη, καθώς και να στηρίζει την προσωπική ανέλιξη, εκτελώντας ταυτόχρονα στο ακέραιο το καθήκον της για μετάδοση και παραγωγή γνώσεων.

Η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην ανάπτυξη των κατάλληλων δεξιοτήτων . Οι πτυχιούχοι επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης εμφανίζουν ήδη ικανοποιητικά ποσοστά απασχόλησης στα περισσότερα κράτη μέλη. Αυτό οφείλεται μεταξύ άλλων στα μέτρα με στόχο να βελτιωθούν οι επιδόσεις, η ποιότητα και η ελκυστικότητα της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, τα οποία ελήφθησαν κατά την περίοδο 2011-2014 για την υλοποίηση των στόχων που καθορίστηκαν στο ανακοινωθέν της Μπριζ το 2010, στο πλαίσιο της διαδικασίας της Κοπεγχάγης. Θα πρέπει να ακολουθήσουν περαιτέρω μεταρρυθμίσεις, σύμφωνα με τους μεσοπρόθεσμους στόχους που καθορίστηκαν στα συμπεράσματα της Ρίγας στις 22 Ιουνίου 2015 (βλέπε παράρτημα). Η ανάπτυξη κατάλληλων δεξιοτήτων θα πρέπει να επιδιωχθεί μέσω της περαιτέρω προαγωγής όλων των μορφών μάθησης στον χώρο εργασίας, όπως οι περίοδοι πρακτικής άσκησης, οι μαθητείες και τα μεικτά συστήματα επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, της ενίσχυσης της «ευρωπαϊκής συμμαχίας για θέσεις μαθητείας», της περαιτέρω ανάπτυξης συμπράξεων με όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο και με την ενίσχυση της πρόβλεψης των αναγκών σε δεξιότητες. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να ενισχυθεί η αρχική εκπαίδευση και η συνεχής επαγγελματική εξέλιξη των εκπαιδευτικών, εκπαιδευτών και μεντόρων στον τομέα της ΕΕΚ, μεταξύ άλλων μέσω τοποθετήσεων σε επιχειρήσεις και στη βιομηχανία ώστε να ενημερώνονται για τις εξελίξεις στον τομέα.

Η εκπαίδευση των ενηλίκων αποτελεί τη βάση για την αναβάθμιση ή τον αναπροσανατολισμό των δεξιοτήτων, την ενεργό συμμετοχή στα κοινά και την κοινωνική συνοχή . Οι πρόσφατες έρευνες (10) που κατέδειξαν τα χαμηλά επίπεδα βασικών δεξιοτήτων των ενηλίκων, μαζί με τις επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης στις ανάγκες σε δεξιότητες και τα υψηλά ποσοστά ανεργίας, καθιστούν αναγκαία την ενίσχυση της εφαρμογής του ανανεωμένου ευρωπαϊκού θεματολογίου για την εκπαίδευση των ενηλίκων. Οι προτεραιότητες θα πρέπει να περιλαμβάνουν την αποτελεσματικότερη διαχείριση, σημαντικές αυξήσεις της προσφοράς και της συμμετοχής σε εκπαιδευτικά προγράμματα, πιο ευέλικτη προσφορά, ευρύτερη πρόσβαση, στενότερη παρακολούθηση και καλύτερη διασφάλιση ποιότητας (βλέπε παράρτημα). Η εκπαίδευση των ενηλίκων παρέχει σε πρόσφατα αφιχθέντες μετανάστες και άτομα από οικογένειες μεταναστών την ευκαιρία για περαιτέρω εκπαίδευση ή επανακατάρτιση και αυξάνει τις ευκαιρίες για την είσοδο των ατόμων αυτών στην αγορά εργασίας και την κοινωνική τους ένταξη.

2.2.   Η εκπαίδευση και η κατάρτιση είναι σημαντικές για την προαγωγή της κοινωνικής συνοχής, της ισότητας, της αποφυγής διακρίσεων και των ικανοτήτων που σχετίζονται με την ιδιότητα του πολίτη

Η ανισότητα βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 30 ετών στις περισσότερες χώρες της ΕΕ και του ΟΟΣΑ και αυτό έχει αρνητικό αντίκτυπο στα εκπαιδευτικά αποτελέσματα, δεδομένου ότι τα εκπαιδευτικά συστήματα τείνουν να αναπαράγουν τις υπάρχουσες κοινωνικοοικονομικές δομές. Επομένως, αποτελεί προτεραιότητα να σπάσει ο φαύλος κύκλος των χαμηλών προσόντων που διαιωνίζονται από γενιά σε γενιά. Στην πλειονότητά τους τα κράτη μέλη έχουν λάβει μέτρα για να βελτιωθεί η πρόσβαση των μειονεκτούντων ατόμων στην εκπαίδευση. Ωστόσο, εξακολουθεί να υπάρχει σημαντικό χάσμα και η πρόσβαση σε καλής ποιότητας εκπαίδευση και κατάρτιση, αρχής γενομένης από την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα, εξακολουθεί να είναι προβληματική σε αρκετά μέρη της ΕΕ. Χρειάζεται αποτελεσματική δράση για να ληφθεί υπόψη η διαφορετικότητα σε όλες τις μορφές της και για να εξασφαλιστεί η παροχή εκπαίδευσης και κατάρτισης σε όλους, με έμφαση στις ομάδες μειονεκτούντων ατόμων, όπως εκπαιδευόμενοι με ειδικές ανάγκες, πρόσφατα αφιχθέντες μετανάστες, άτομα από οικογένειες μεταναστών και Ρομά. Οι «Εγγυήσεις για τη Νεολαία» θα πρέπει να αξιοποιηθούν πλήρως (π.χ. για την ένταξη στην αγορά εργασίας, τη δημιουργία θέσεων μαθητείας και την εκπαίδευση και κατάρτιση δεύτερης ευκαιρίας).

Πρέπει να αντιμετωπισθούν οι ανισότητες μεταξύ των φύλων στην εκπαίδευση και την κατάρτιση, οι οποίες οφείλονται μεταξύ άλλων στη διαιώνιση των στερεοτύπων, καθώς και οι διαφορές των εκπαιδευτικών επιλογών λόγω φύλου. Ο εκφοβισμός, η παρενόχληση και η βία στο μαθησιακό περιβάλλον —συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων που σχετίζονται με το φύλο— δεν μπορούν να γίνουν ανεκτά. Τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και οι εκπαιδευτικοί, οι εκπαιδευτές, οι διευθυντές σχολείων και το λοιπό εκπαιδευτικό προσωπικό πρέπει να διαθέτουν τα μέσα και την υποστήριξη ώστε οι εκπαιδευόμενοι να μπορούν να απολαμβάνουν στο μαθησιακό περιβάλλον τις αξίες της ένταξης, της ισότητας, της ισοτιμίας, της αποφυγής διακρίσεων και της δημοκρατικής συμμετοχής στα κοινά. Ανοικτοί μαθησιακοί χώροι, όπως οι δημόσιες βιβλιοθήκες, τα ανοικτά κέντρα εκπαίδευσης ενηλίκων και τα ανοικτά πανεπιστήμια, θα πρέπει να ενισχυθούν ως μέσο προώθησης της κοινωνικής ένταξης.

Οι υπουργοί Παιδείας, στη Δήλωση του Παρισιού της 17ης Μαρτίου 2015, ζήτησαν να αναληφθεί δράση σε όλα τα επίπεδα, ώστε να ενισχυθεί ο ρόλος της εκπαίδευσης στην προαγωγή της συμμετοχής στα κοινά και των κοινών αξιών της ελευθερίας, της ανεκτικότητας και της αποφυγής διακρίσεων, στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και στην υποστήριξη των νέων ώστε να γίνουν υπεύθυνα, ανοιχτόμυαλα και ενεργά μέλη της πολυπολιτισμικής κοινωνίας μας (11). Η εκπαίδευση είναι σημαντική για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της περιθωριοποίησης και ριζοσπαστικοποίησης. Η υλοποίηση της Δήλωσης αποτελεί βασική προτεραιότητα στο νέο κύκλο εργασιών. Θα λάβει τη μορφή κοινής ανάλυσης, συνεδριάσεων αμοιβαίας μάθησης, διάδοσης ορθών πρακτικών και συγκεκριμένων μέτρων χρηματοδοτούμενων από το πρόγραμμα Erasmus+, σύμφωνα με τους τέσσερις τομείς που καθορίζονται στη Δήλωση: i) μέριμνα ώστε τα παιδιά και οι νέοι να αποκτούν κοινωνικές, πολιτικές και διαπολιτισμικές ικανότητες μέσω της προαγωγής των δημοκρατικών αξιών και των θεμελιωδών δικαιωμάτων, της κοινωνικής ένταξης και της καταπολέμησης των διακρίσεων, καθώς και της ενεργού συμμετοχής στα κοινά· ii) ενίσχυση της κριτικής σκέψης και της εξοικείωσης με τα μέσα επικοινωνίας· iii) προώθηση της εκπαίδευσης των μειονεκτούντων παιδιών και νέων, και iv) προώθηση του διαπολιτισμικού διαλόγου μέσω όλων των μορφών μάθησης σε συνεργασία με άλλες συναφείς πολιτικές και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς.

Η σημασία των προαναφερθέντων τομέων δράσης ενισχύεται από τη σημερινή εισροή μεταναστών στην Ευρώπη. Η άφιξη ατόμων με διαφορετικό υπόβαθρο δημιουργεί μια πρόκληση για τον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης και τους σχετικούς φορείς σε ολόκληρη την Ευρώπη. Για όσους μετανάστες παραμένουν στις χώρες μας, η ένταξή τους στην εκπαίδευση και την κατάρτιση είναι ιδιαίτερα σημαντικό βήμα προς την κοινωνική τους ένταξη, την απασχολησιμότητα, την επαγγελματική και την προσωπική ολοκλήρωση και την ενεργό συμμετοχή στα κοινά. Στο πλαίσιο αυτό, η διευκόλυνση της πραγματικής εκμάθησης της γλώσσας ή των γλωσσών της χώρας υποδοχής αποτελεί πρώτη προτεραιότητα. Επιπλέον, η επιτυχής ένταξη των μεταναστών εξαρτάται και από την απόκτηση διαπολιτισμικών δεξιοτήτων από τους εκπαιδευτικούς, τους εκπαιδευτές, τους διευθυντές σχολείων, άλλα μέλη του εκπαιδευτικού προσωπικού, τους εκπαιδευόμενους και τους γονείς ώστε να εξασφαλίζεται μεγαλύτερη ικανότητα για την αντιμετώπιση της πολιτισμικής πολυμορφίας στο μαθησιακό περιβάλλον. Η ευρωπαϊκή διάσταση της μετανάστευσης αποδεικνύει τη σημασία της πλήρους στήριξης των δράσεων ένταξης των κρατών μελών, π.χ. μέσω κοινής ανάλυσης, συνεδριάσεων αμοιβαίας μάθησης και της διάδοσης ορθών πρακτικών.

2.3.   Η κατάλληλη και υψηλής ποιότητας μάθηση απαιτεί…

Ενεργητικότερη χρήση καινοτόμων παιδαγωγικών μεθόδων και εργαλείων για την ανάπτυξη ψηφιακών ικανοτήτων : Η εκπαίδευση και η κατάρτιση —σε όλα τα επίπεδα— μπορούν να επωφεληθούν από την εισαγωγή δοκιμασμένων καινοτόμων παιδαγωγικών πρακτικών και διδακτικών εργαλείων που έχουν αποδείξει την ικανότητά τους να συμβάλουν απτά σε μια ανοικτή και συμμετοχική διαδικασία μάθησης για εκπαιδευόμενους από διαφορετικούς ορίζοντες. Αρκετά κράτη μέλη αναφέρουν πρωτοβουλίες για την αύξηση των ψηφιακών ικανοτήτων των εκπαιδευτικών και των εκπαιδευομένων ενώ το ένα τρίτο έχει θεσπίσει εθνικές στρατηγικές για την ψηφιοποίηση της εκπαίδευσης. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν τεράστιες προκλήσεις. Οι κοινωνίες γίνονται όλο και πιο ψηφιακές, γεγονός που αυξάνει τη ζήτηση για ψηφιακές γνώσεις. Η εκπαίδευση και η κατάρτιση πρέπει να ανταποκριθούν σε αυτή την ανάγκη, πράγμα που απαιτεί επενδύσεις σε υποδομές, οργανωτικές αλλαγές, ψηφιακές συσκευές και ψηφιακές γνώσεις των εκπαιδευτικών, των εκπαιδευτών, των διευθυντών σχολείων και άλλων μελών του εκπαιδευτικού προσωπικού, καθώς και τη δημιουργία ψηφιακών (και ανοικτών) εκπαιδευτικών μέσων και εκπαιδευτικού λογισμικού υψηλής ποιότητας. Η εκπαίδευση και η κατάρτιση πρέπει να αξιοποιήσουν τις νέες εξελίξεις στον τομέα των ΤΠΕ και να υιοθετήσουν καινοτόμες και δυναμικές παιδαγωγικές διαδικασίες που βασίζονται σε συμμετοχικές μεθόδους και την εκτέλεση σχεδίων. Τα ανοικτά μαθησιακά περιβάλλοντα, όπως οι δημόσιες βιβλιοθήκες, τα ανοικτά κέντρα εκπαίδευσης ενηλίκων και τα ανοικτά πανεπιστήμια, μπορούν να συμβάλουν στη συνεργασία μεταξύ των εκπαιδευτικών κλάδων, μεταξύ άλλων υπέρ των μειονεκτούντων.

Ευρεία υποστήριξη των εκπαιδευτικών, των εκπαιδευτών, των διευθυντών σχολείων και άλλων μελών του εκπαιδευτικού προσωπικού, που διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην εξασφάλιση της επιτυχίας των εκπαιδευομένων και στην εφαρμογή της εκπαιδευτικής πολιτικής : Πολλά κράτη μέλη αναφέρουν ότι εφαρμόζουν μέτρα για τη βελτίωση της κατάρτισης των εκπαιδευτικών και τονίζουν ότι η αρχική εκπαίδευση και η συνεχής επαγγελματική εξέλιξη των εκπαιδευτικών και των εκπαιδευτών θα πρέπει να είναι κατάλληλες για τον επιδιωκόμενο στόχο και να αφορούν συγχρόνως την ύλη, τις παιδαγωγικές μεθόδους και τις πρακτικές. Αποτελεί προτεραιότητα η εξασφάλιση εκπαιδευτικού προσωπικού, σε όλα τα επίπεδα και σε όλους τους τομείς της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, εφοδιασμένου με ισχυρές παιδαγωγικές δεξιότητες και ικανότητες, βασισμένες σε αξιόπιστη έρευνα και πρακτική. Το προσωπικό θα πρέπει να είναι εκπαιδευμένο ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει τις ατομικές ανάγκες των εκπαιδευομένων και το διαφορετικό κοινωνικό, πολιτιστικό, οικονομικό και γεωγραφικό τους υπόβαθρο, να προλαμβάνει την πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου και να χρησιμοποιεί καινοτόμες παιδαγωγικές μεθόδους και εργαλεία ΤΠΕ με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να λαμβάνει υποστήριξη κατά την ανάληψη καθηκόντων στην αρχή της σταδιοδρομίας του.

Οι ελλείψεις προσωπικού επηρεάζουν ολοένα και περισσότερο την ποιότητα της εκπαίδευσης σε πολλές χώρες, ενώ το ενδιαφέρον για το επάγγελμα του εκπαιδευτικού φθίνει σημαντικά. Ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη θα πρέπει να λάβουν μέτρα για τη βελτίωση της ελκυστικότητας και του κύρους του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού (12). Απαιτούνται ολοκληρωμένες μακροπρόθεσμες πολιτικές για να εξασφαλιστεί η επιλογή των πλέον κατάλληλων υποψηφίων και ελκυστικές ευκαιρίες σταδιοδρομίας για τους εκπαιδευτικούς, με σκοπό μεταξύ άλλων να αντιμετωπισθούν οι υφιστάμενες ισχυρές προκαταλήψεις λόγω φύλου.

Διευκόλυνση της μαθησιακής κινητικότητας σε όλα τα επίπεδα : Ο πρώτος πίνακας αποτελεσμάτων για την κινητικότητα (2014), ο οποίος καταρτίστηκε κατόπιν της σύστασης του Συμβουλίου του 2011 για τη μαθησιακή κινητικότητα, αποκαλύπτει ότι το περιβάλλον της μαθησιακής κινητικότητας διαφέρει σε μεγάλο βαθμό μεταξύ των κρατών μελών, ενώ εξακολουθούν να υφίστανται σημαντικά εμπόδια σε ό,τι αφορά την ενημέρωση, την υποστήριξη των σπουδαστών και την αναγνώριση. Θα πρέπει να προσδιορισθούν και να εφαρμοσθούν μέτρα για τη διαφάνεια, τη διασφάλιση της ποιότητας και την επικύρωση και αναγνώριση των δεξιοτήτων και των επαγγελματικών προσόντων. Χρειάζονται καλύτερα δεδομένα για την παρακολούθηση της κινητικότητας.

Η υποστήριξη της διεθνοποίησης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης θα εξακολουθήσει να αποτελεί προτεραιότητα, μέσω, μεταξύ άλλων, της συνεργασίας με άλλες περιοχές του κόσμου για τη διασφάλιση της ποιότητας και την προώθηση των μαθησιακών αποτελεσμάτων, της ανάπτυξης στρατηγικών συμπράξεων και κοινών προγραμμάτων σπουδών και της προώθησης της κινητικότητας των σπουδαστών, του διδακτικού προσωπικού και των ερευνητών, καθώς και μέσω της διευκόλυνσης της χρήσης επαγγελματικών προσόντων που έχουν αποκτηθεί εκτός της ΕΕ.

Ενισχυμένα και απλουστευμένα εργαλεία διαφάνειας και αναγνώρισης της ΕΕ, και μεγαλύτερη συνέργεια μεταξύ τους : Τα εργαλεία διαφάνειας και αναγνώρισης είναι καθοριστικά για την κινητικότητα, την απασχολησιμότητα και τη διά βίου μάθηση. Ορισμένα από αυτά, όπως το Europass, χρησιμοποιούνται ευρέως. Προκειμένου να εξασφαλίσουν μεγαλύτερη διαφάνεια, τα περισσότερα κράτη μέλη έχουν αναπτύξει εθνικά πλαίσια επαγγελματικών προσόντων τα οποία συνδέονται με το ευρωπαϊκό πλαίσιο επαγγελματικών προσόντων (ΕΠΕΠ). Αρκετά κράτη μέλη εφαρμόζουν το ευρωπαϊκό σύστημα ακαδημαϊκών μονάδων για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (ECVET), το ευρωπαϊκό πλαίσιο αναφοράς για τη διασφάλιση της ποιότητας στην επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (EQAVET) και το πλαίσιο επαγγελματικών προσόντων του Ευρωπαϊκού χώρου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (QF-EHEA).

Οι μελλοντικές εργασίες θα πρέπει να προωθήσουν την επικύρωση της μη τυπικής και της άτυπης μάθησης, καθώς και να διευκολύνουν τη διαφάνεια και τη συγκρισιμότητα των επαγγελματικών προσόντων σε ολόκληρη την Ευρώπη. Όσον αφορά τους νεοαφιχθέντες μετανάστες, τα υφιστάμενα μέσα διαφάνειας θα μπορούσαν επίσης να βοηθήσουν στην καλύτερη κατανόηση στην ΕΕ επαγγελματικών προσόντων που έχουν αποκτηθεί στο εξωτερικό και αντιστρόφως. Η κατάλληλη αναγνώριση και επικύρωση μπορεί να ενθαρρύνει τη χρήση ανοικτών και καινοτόμων μαθησιακών πρακτικών, συμπεριλαμβανομένων πρακτικών που χρησιμοποιούν ψηφιακή τεχνολογία.

Οι μελλοντικές εργασίες θα πρέπει επίσης να επικεντρωθούν στην αποτελεσματικότερη εφαρμογή του ευρωπαϊκού πλαισίου επαγγελματικών προσόντων (ΕΠΕΠ) και των εθνικών πλαισίων επαγγελματικών προσόντων (ΕθΠΕΠ) και στην περαιτέρω ανάπτυξη του ΕΠΕΠ προκειμένου να βελτιωθεί η διαφάνεια και η συγκρισιμότητα των επαγγελματικών προσόντων. Η χρήση του ευρωπαϊκού πλαισίου επαγγελματικών προσόντων και των εθνικών πλαισίων επαγγελματικών προσόντων μπορούν να στηρίξουν υφιστάμενες πρακτικές αναγνώρισης και, συνεπώς, να διευκολύνουν τη διαδικασία αναγνώρισης.

Μετά από μια πρώτη αξιολόγηση των επιπτώσεων, θα πρέπει επίσης να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην απλούστευση και τον εξορθολογισμό των υφιστάμενων μέσων της ΕΕ όπως εργαλεία, δικτυακές πύλες και άλλες υπηρεσίες σχετικές με τις δεξιότητες και τα προσόντα που απευθύνονται στο ευρύ κοινό, ώστε να ενισχυθεί η προβολή τους.

Κάλυψη του επενδυτικού κενού : Οι αποδοτικές επενδύσεις στην ποιοτική εκπαίδευση και κατάρτιση συνιστούν πηγή βιώσιμης ανάπτυξης. Ωστόσο, αφότου ξέσπασε η κρίση, η δημοσιονομική λιτότητα συνεχίζεται και πολλά κράτη μέλη προέβησαν σε περικοπές —σε πραγματικές τιμές— των δαπανών εκπαίδευσης και κατάρτισης. Ως εκ τούτου, φαίνεται αναγκαίο να υποστηριχθούν τα κράτη μέλη προκειμένου να σχεδιάσουν μεταρρυθμίσεις που θα εξασφαλίζουν αποτελεσματικότερα την παροχή ποιοτικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, σε ευρύ κοινωνικό πλαίσιο. Το επενδυτικό σχέδιο για την Ευρώπη, το πρόγραμμα Erasmus+, τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία, συμπεριλαμβανομένης της πρωτοβουλίας για την απασχόληση των νέων και του προγράμματος «Ορίζοντας 2020», μπορούν να συμβάλουν στην τόνωση των επενδύσεων και να στηρίξουν τις προτεραιότητες του πλαισίου «ΕΚ 2020» διασφαλίζοντας συγχρόνως ισχυρή διασύνδεση με συναφείς πολιτικές.

3.   ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Μετά την κοινή έκθεση του 2012, η διαχείριση του στρατηγικού πλαισίου «ΕΚ 2020» βελτιώθηκε, ιδίως με την αποτελεσματικότερη συγκέντρωση στοιχείων (Έκθεση Παρακολούθησης της Εκπαίδευσης και της Κατάρτισης) και την ενίσχυση του επιχειρησιακού χαρακτήρα των ομάδων εργασίας καθώς και με την ανάπτυξη τακτικών βημάτων ανταλλαγής απόψεων μεταξύ των βασικών ενδιαφερομένων, όπως το φόρουμ «Εκπαίδευση, Κατάρτιση και Νεολαία». Η αξιολόγηση δείχνει ότι υπάρχει συναίνεση ως προς την ακόλουθη προσέγγιση για τον επόμενο κύκλο εργασιών:

—	Τα ισχυρά αναλυτικά στοιχεία και η παρακολούθηση της προόδου έχουν καίρια σημασία για την αποτελεσματικότητα του στρατηγικού πλαισίου «ΕΚ 2020», και θα επιτευχθούν σε συνεργασία με την Eurostat, το δίκτυο Ευρυδίκη, το CEDEFOP, τον ΟΟΣΑ και άλλους οργανισμούς.

—

Η απλοποίηση και ο εξορθολογισμός των εκθέσεων εντός του πλαισίου «ΕΚ 2020» εξακολουθούν να αποτελούν προτεραιότητα και σε αυτό θα βοηθήσει η παράταση του κύκλου εργασιών σε 5 έτη· Θα γίνει βέλτιστη χρήση των αναλυτικών και ενημερωμένων δεδομένων και των αριθμητικών στοιχείων που παρέχονται, για παράδειγμα, μέσω του δικτύου Ευρυδίκη και του Cedefop (ReferNet). Επιπλέον, στα ανά χώρα κεφάλαια της έκθεσης παρακολούθησης της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, θα λαμβάνονται επίσης υπόψη ενημερωμένα εθνικά δεδομένα, εφόσον είναι μεθοδολογικά ορθά.

—

Η στενότερη διασύνδεση εκπαίδευσης, επιχειρήσεων και έρευνας, καθώς και η συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων και της κοινωνίας των πολιτών θα ενισχύσουν τον αντίκτυπο του στρατηγικού πλαισίου «ΕΚ 2020» και την ικανότητα των εκπαιδευτικών συστημάτων να αυξήσουν το δυναμικό καινοτομίας της Ευρώπης. Οι «συμμαχίες γνώσης», οι «τομεακές συμμαχίες δεξιοτήτων» στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus+, οι δράσεις Marie Skłodowska-Curie και το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζοντας 2020» αποτελούν παραδείγματα προς μίμηση σε αυτόν τον τομέα. Η επαφή με τους ενδιαφερόμενους φορείς θα ενισχυθεί επίσης μέσα από το φόρουμ «Εκπαίδευση, Κατάρτιση και Νεολαία», το Ευρωπαϊκό φόρουμ Πανεπιστημίων-Επιχειρήσεων, το φόρουμ ΕΕΚ-Επιχειρήσεων και άλλα θεματικά φόρουμ στα κράτη μέλη. Η συνεργασία με την ευρωπαϊκή κοινωνία των πολιτών και τους Ευρωπαίους κοινωνικούς εταίρους θα συνεχιστεί, ώστε να καταστεί εφικτή η βέλτιστη χρήση της εμπειρογνωμοσύνης τους και της ικανότητάς τους για καλύτερη προβολή του θέματος.

Τα εργαλεία του στρατηγικού πλαισίου «ΕΚ 2020» έχουν αποδείξει την αξία τους, αλλά δεν ήταν πάντοτε αποτελεσματικό σε εθνικό επίπεδο, λόγω ιδίως της έλλειψης συγχρονισμού των δραστηριοτήτων, αδυναμιών στον τομέα της διάδοσης των αποτελεσμάτων και χαμηλών επιπέδων εθνικής συνειδητοποίησης ως προς τη χρησιμότητα των αποτελεσμάτων. Η εργαλειοθήκη του πλαισίου «ΕΚ 2020» θα ενισχυθεί:

—

Για να βελτιωθούν η διαφάνεια και η συνοχή των δραστηριοτήτων του στρατηγικού πλαισίου «ΕΚ 2020», η Επιτροπή σε συνεργασία με τα κράτη μέλη (συμπεριλαμβανομένης της τρόικας των Προεδριών του Συμβουλίου) θα εκπονήσει ένα ενδεικτικό κυλιόμενο πρόγραμμα εργασιών «ΕΚ 2020» που θα περιλαμβάνει και θα παρουσιάζει συνοπτικά και με σαφήνεια τις κυριότερες δραστηριότητες και τις εκδηλώσεις αμοιβαίας μάθησης που προβλέπονται στο πλαίσιο των άτυπων συνεδριάσεων ανωτέρων υπαλλήλων, δηλαδή τις συνεδριάσεις των Γενικών Διευθυντών που είναι αρμόδιοι για τα σχολεία, την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση και την τριτοβάθμια εκπαίδευση («συνεδριάσεις των ΓΔ»), τις συνεδριάσεις της ομάδας υψηλού επιπέδου για την εκπαίδευση και την κατάρτιση, τις ομάδες «ΕΚ 2020», τη συμβουλευτική ομάδα για το ΕΠΕΠ και τη μόνιμη ομάδα για τους δείκτες και τα κριτήρια αξιολόγησης.

—

Από το 2016 μια νέα γενιά ομάδων εργασίας  (13) θα ασχοληθεί με τα συγκεκριμένα θέματα του πλαισίου «ΕΚ 2020» τα οποία αναφέρονται στο παράρτημα. Οι εντολές τους θα προταθούν από την Επιτροπή και θα προσαρμοστούν ανάλογα με τις παρατηρήσεις που θα διατυπωθούν από τα κράτη μέλη, ιδίως μέσω της Επιτροπής Παιδείας. Οι ομάδες αυτές θα υποβάλλουν τακτικά εκθέσεις στις αρμόδιες άτυπες ομάδες ανωτέρων υπαλλήλων (π.χ. τις συνεδριάσεις των ΓΔ και την ομάδα υψηλού επιπέδου για την εκπαίδευση και την κατάρτιση) οι οποίες θα παρέχουν καθοδήγηση και στην Επιτροπή Παιδείας που θα υποβάλλει τα σχετικά αποτελέσματα στο Συμβούλιο. Θα ενθαρρυνθούν καινοτόμες μέθοδοι εργασίας και τα αποτελέσματα των εργασιών των ομάδων θα διαδίδονται καλύτερα ώστε να καταστεί δυνατή η πραγματική ανταλλαγή γνώσεων και να διευκολυνθούν οι εργασίες παρακολούθησης.

—

Οι δραστηριότητες αμοιβαίας μάθησης του «ΕΚ 2020» , οι οποίες συνήθως διεξάγονται στο πλαίσιο των ομάδων εργασίας, θα ενισχυθούν και θα δώσουν τη δυνατότητα στα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα να εργάζονται σε ομάδες. Οι αξιολογήσεις από ομοτίμους , που διοργανώνονται κατ' εφαρμογή της κοινής έκθεσης του 2012 σε εθελοντική βάση και επικεντρώνονται στις συγκεκριμένες προκλήσεις που αντιμετωπίζει κάθε χώρα, έχουν αποδειχθεί χρήσιμες στο πλαίσιο των άτυπων συνεδριάσεων των ΓΔ, αλλά απαιτούν περισσότερη προετοιμασία και διαδραστικό διάλογο. Η εξατομικευμένη παροχή συμβουλών από ομοτίμους μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για να στηρίξει συγκεκριμένο εθνικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων (14).

—

Η διάδοση των ορθών πρακτικών και των διδαγμάτων, χρησιμοποιώντας, ενδεχομένως, στοιχεία διαθέσιμα σε παγκόσμιο επίπεδο, θα ενισχυθεί μέσω της διοργάνωσης θεματικών εκδηλώσεων, ανταλλαγών εκμάθησης πολιτικών και κάθε άλλου συστήματος μεταφοράς και ανταλλαγής γνώσεων σχετικά με το τι είναι αποτελεσματικό στον τομέα της εκπαίδευσης. Για να διευκολυνθεί η αποτελεσματική εφαρμογή ορισμένων σημαντικών πορισμάτων του πλαισίου «ΕΚ 2020» από τους αρμόδιους φορείς στους τομείς της εκπαίδευσης και κατάρτισης, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στη διάδοση των βασικών μηνυμάτων στις επίσημες γλώσσες της ΕΕ, ανάλογα με τα διαθέσιμα μέσα. Επιπλέον, οι μηχανισμοί διάδοσης θα περιληφθούν στις εντολές των ομάδων εργασίας του πλαισίου «ΕΚ 2020» και θα εγγραφούν στο κυλιόμενο πρόγραμμα εργασίας.

—

Η έκθεση παρακολούθησης της εκπαίδευσης και της κατάρτισης , που ευθυγραμμίζεται χρονικά με το ευρωπαϊκό εξάμηνο και παρέχει ενημερωμένα θεματικά και ανά χώρα στοιχεία, θα χρησιμοποιείται συστηματικά για την τροφοδότηση των πολιτικών συζητήσεων στο επίπεδο του Συμβουλίου καθώς και των συζητήσεων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με τα προβλήματα και τις μεταρρυθμίσεις του εκπαιδευτικού τομέα.

—	Θα αξιοποιηθούν πλήρως οι δυνατότητες του προγράμματος Erasmus+ προκειμένου να αυξηθεί ο αντίκτυπος των εργαλείων του πλαισίου «ΕΚ 2020», μεταξύ άλλων αναθέτοντας την προετοιμασία πειραματικών δράσεων στις ομάδες εργασίας και χρησιμοποιώντας τα στοιχεία που συγκεντρώνονται από «άριστα» σχέδια.

—

Ενώ έχουν γίνει θετικά βήματα για την προώθηση της συνεργασίας σε θέματα εκπαίδευσης και κατάρτισης με την Επιτροπή Απασχόλησης στη συνέχεια της κοινής έκθεσης του 2012, υπάρχουν ακόμη περιθώρια για την εξέταση τρόπων βελτίωσης και καλύτερης διάρθρωσης αυτής της σχέσης, μεταξύ άλλων ενθαρρύνοντας μια πιο τεκμηριωμένη συζήτηση σχετικά με θέματα ανθρωπίνου κεφαλαίου σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου (EPSCO) της 9ης Μαρτίου 2015.

—	Ενίσχυση της συνεργασίας τόσο στο πλαίσιο του Συμβουλίου Παιδείας, Νεολαίας, Πολιτισμού και Αθλητισμού όσο και με άλλες συνθέσεις του Συμβουλίου.

---

(1)  Παρουσιάστηκαν από τον πρόεδρο της Επιτροπής Jean-Claude Juncker στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο Στρασβούργο στις 15 Ιουλίου 2014.

(2)  Δήλωση σχετικά με την προώθηση της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά και των κοινών αξιών της ελευθερίας, της ανεκτικότητας και της αποφυγής των διακρίσεων μέσω της εκπαίδευσης, Παρίσι, 17 Μαρτίου 2015.

(3)  Ισχύουν τα ακόλουθα όταν γίνεται αναφορά στο παρόν κείμενο στους μετανάστες:

Αυτό ισχύει με την επιφύλαξη της νομικής κατάστασης όσον αφορά την πρόσβαση στην εκπαίδευση και την κατάρτιση για τις διάφορες κατηγορίες μεταναστών, σύμφωνα με το ισχύον διεθνές δίκαιο, το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το εθνικό δίκαιο.

(4)  Αποτελέσματα του προγράμματος PISA του ΟΟΣΑ για το 2012: Αριστεία μέσω ισοτιμίας.

(5)  Έρευνα για τις δεξιότητες των ενηλίκων: Επιπτώσεις στις πολιτικές εκπαίδευσης και κατάρτισης στην Ευρώπη, Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2013).

(6)  Το ποσοστό του πληθυσμού ηλικίας 18 έως 24 ετών που έχει ολοκληρώσει στην καλύτερη περίπτωση τον κατώτερο κύκλο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και δεν συμμετέχει πλέον σε πρόγραμμα εκπαίδευσης ή κατάρτισης.

(7)  Το ποσοστό των ατόμων ηλικίας 30 έως 34 ετών που έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς πρόγραμμα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (Eurostat).

(8)  Η απόκτηση ψηφιακών ικανοτήτων υπερβαίνει τις απλές δεξιότητες ΤΠΕ και περιλαμβάνει την ασφαλή, συνεργατική και δημιουργική χρήση των ΤΠΕ, συμπεριλαμβανομένου του προγραμματισμού.

(9)  Το Ηνωμένο Βασίλειο καταψήφισε την εν λόγω σύσταση.

(10)  Βλέπε ιδίως την έρευνα του ΟΟΣΑ για τις δεξιότητες των ενηλίκων, που διεξήχθη στο πλαίσιο του προγράμματος διεθνούς αξιολόγησης των ικανοτήτων των ενηλίκων (PIAAC).

(11)  Η μη τυπική εκπαίδευση είναι σημαντική για την προώθηση της κοινωνικής και δημοκρατικής συμμετοχής των νέων, η οποία αποτελεί προτεραιότητα στο πλαίσιο της ΕΕ για τη συνεργασία στον τομέα της νεολαίας (βλέπε έκθεση της ΕΕ για τη νεολαία, 2015).

(12)  Μέτρα πολιτικής για τη βελτίωση της ελκυστικότητας του επαγγέλματος του εκπαιδευτικού στην Ευρώπη, Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2013).

(13)  Αυτές οι ομάδες εργασίας —τις οποίες η Επιτροπή συνέστησε για πρώτη φορά στο πλαίσιο του προγράμματος εργασιών «Εκπαίδευση και κατάρτιση 2010» με σκοπό την εφαρμογή της ανοικτής μεθόδου συντονισμού στην εκπαίδευση και την κατάρτιση— προσφέρουν το πλαίσιο για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών στους εν λόγω τομείς. Συγκεντρώνουν σε εθελοντική βάση εμπειρογνώμονες από τα κράτη μέλη.

(14)  Η παροχή συμβουλών από ομοτίμους είναι ένα μέσο που φέρνει σε επαφή, εθελοντικά και με διαφάνεια, επαγγελματίες ομολόγους από μικρό αριθμό εθνικών διοικήσεων για την παροχή εξωτερικών συμβουλών σε χώρες που βρίσκονται σε διαδικασία σημαντικών πολιτικών μεταρρυθμίσεων. Στόχος αυτού του μέσου είναι να υπερβεί την απλή ανταλλαγή πληροφοριών και να προσφέρει ένα πλαίσιο για την εξεύρεση λύσεων σε εθνικά προβλήματα στο πλαίσιο συμμετοχικής διαδικασίας.

---

---

15.12.2015

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 417/36

---

Συμπεράσματα του Συμβουλίου για τη μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου και την προώθηση της σχολικής επιτυχίας

(2015/C 417/05)

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

—	του στόχου της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» στον τομέα της εκπαίδευσης να μειωθεί το μέσο ευρωπαϊκό ποσοστό μαθητών που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο (1) σε λιγότερο από 10 % ως το 2020 (2)·

—	των συμπερασμάτων του Συμβουλίου της 12ης Μαΐου 2009 σχετικά με στρατηγικό πλαίσιο για την ευρωπαϊκή συνεργασία στην εκπαίδευση και κατάρτιση («ΕΚ 2020») (3)·

—	της κοινής έκθεσης 2015 του Συμβουλίου και της Επιτροπής σχετικά με την εφαρμογή του στρατηγικού πλαισίου για την ευρωπαϊκή συνεργασία στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης (4),

ΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΣ ΥΠΟΨΗ

—	τη σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Δεκεμβρίου 2006, σχετικά με τις βασικές ικανότητες της διά βίου μάθησης (5)·

—	τα συμπεράσματα του Συμβουλίου, της 11ης Μαΐου 2010, σχετικά με την κοινωνική διάσταση της εκπαίδευσης και της κατάρτισης (6)·

—	τα συμπεράσματα του Συμβουλίου για την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα: παροχή σε όλα τα παιδιά μας του καλύτερου δυνατού ξεκινήματος για τον κόσμο του αύριο (7)·

—

τη σύσταση του Συμβουλίου του 2011 σχετικά με πολιτικές για τη μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου (8), ειδικότερα δε το συνημμένο πλαίσιο πολιτικής, καθώς και την έκκλησή του να διασφαλιστεί ότι τα κράτη μέλη θα έχουν θεσπίσει ολοκληρωμένες πολιτικές για τη μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου που περιλαμβάνουν μέτρα πρόληψης, παρέμβασης και αντιστάθμισης ως το τέλος του 2012·

—	το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της 1ης Δεκεμβρίου 2011, σχετικά με την καταπολέμηση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου (9)·

—	τη σύσταση του Συμβουλίου, της 22ας Απριλίου 2013, για τη θέσπιση εγγυήσεων για τη νεολαία (10)·

—	τη Διακήρυξη του Παρισιού, της 17ης Μαρτίου 2015, σχετικά με την προώθηση της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά και τις κοινές αξίες της ελευθερίας, της ανεκτικότητας και της απαγόρευσης των διακρίσεων μέσω της εκπαίδευσης,

ΚΑΙ ΥΠΟ ΤΟ ΦΩΣ

—

του συμποσίου που διοργάνωσε η λουξεμβουργιανή προεδρία με θέμα Σταθερή πορεία — αντιμετώπιση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου και προώθηση της σχολικής επιτυχίας στο Λουξεμβούργο στις 9 και 10 Ιουλίου 2015, στο οποίο συμμετείχαν εκπρόσωποι προερχόμενοι από ολόκληρη την ΕΕ στους τομείς χάραξης πολιτικής, έρευνας και πρακτικής με σκοπό να συζητήσουν για το σημαντικό αυτό θέμα·

—	της διάσκεψης της λουξεμβουργιανής προεδρίας σχετικά με την πολυμορφία και την πολυγλωσσία στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα που πραγματοποιήθηκε στο Λουξεμβούργο στις 10-11 Σεπτεμβρίου 2015·

—	της τελικής έκθεσης 2013 της θεματικής ομάδας εργασίας για την πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου στο πλαίσιο του «ΕΚ2020» και των μηνυμάτων πολιτικής το 2015 της ομάδας εργασίας για τη σχολική εκπαίδευση·

—	της έκθεσης του 2014 της θεματικής ομάδας εργασίας για την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα στο πλαίσιο του «ΕΚ2020» στην οποία προτείνονται βασικές αρχές για ένα πλαίσιο ποιότητας στον εν λόγω τομέα,

ΕΚΤΙΜΑ ΟΤΙ

Στο ενδιάμεσο στάδιο τόσο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» όσο και του στρατηγικού πλαισίου «ΕΚ 2020», και τέσσερα έτη αφότου το Συμβούλιο ενέκρινε σύσταση σχετικά με πολιτικές για τη μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου (11), ήρθε πλέον η στιγμή να γίνει απολογισμός της προόδου που έχει σημειωθεί μέχρι στιγμής, με σκοπό την αναθεώρηση, την εδραίωση και τη βελτίωση μέτρων που αποσκοπούν στον περιορισμό αυτού του φαινομένου και στην προώθηση της επιτυχίας στο σχολείο για όλους.

Μετά την έκδοση της σύστασης του Συμβουλίου το 2011, πολλές προηγούμενες διαπιστώσεις σχετικά με την πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου έχουν βελτιωθεί και συμπληρωθεί από την αλληλοδιδαχή από ομοτίμους και την ανταλλαγή ορθών πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών, μέσω της περαιτέρω έρευνας και της λεπτομερούς ανάλυσης των πολιτικών που υιοθετούνται σε εθνικό επίπεδο. Ο πρωταρχικός στόχος της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» για την πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου έχει διατηρήσει το ζήτημα αυτό σε υψηλή θέση προτεραιότητας στα εθνικά θεματολόγια πολιτικής και έχει συμβάλει στην προώθηση εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων.

Παρόλο που τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί σταθερή πρόοδος στη μείωση των ποσοστών πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου, ακόμη πάρα πολλοί μαθητές εξακολουθούν να εγκαταλείπουν πρόωρα την εκπαίδευση (12). Τεράστιες διαφορές παραμένουν μεταξύ των κρατών μελών αλλά και στο εσωτερικό τους, και οι ολοκληρωμένες στρατηγικές που υποστηρίχθηκαν στο πλαίσιο της σύστασης του Συμβουλίου του 2011 εξακολουθούν να μην υπάρχουν σε πολλές χώρες.

Για το λόγο αυτό, η ΕΕ και τα κράτη μέλη αναγνωρίζουν την ανάγκη να συνεχιστούν ενεργά οι προσπάθειες για την επίτευξη — και, όπου είναι δυνατόν, ακόμη και την υπέρβαση — του στόχου της στρατηγικής «Ευρώπη 2020».

ΤΟΝΙΖΕΙ ΟΤΙ

1.

Η πρόωρη αποχώρηση από το σχολείο τείνει να είναι αποτέλεσμα μιας σειράς αλληλένδετων προσωπικών, κοινωνικών, οικονομικών, πολιτιστικών, εκπαιδευτικών παραγόντων, σχετιζόμενων με την οικογένεια και το φύλο, και συνδέεται με καταστάσεις σωρευτικών μειονεκτημάτων που συχνά έχουν τις ρίζες τους στην πρώιμη παιδική ηλικία. Ομάδες με χαμηλή κοινωνικοοικονομική θέση επηρεάζονται σε μεγαλύτερο βαθμό και τα ποσοστά πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά για ορισμένες ομάδες, όπως παιδιά που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών (συμπεριλαμβανομένων των νεοαφιχθέντων μεταναστών και παιδιών που έχουν γεννηθεί στο εξωτερικό), παιδιά Ρομά και παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.

2.

Ο σχεδιασμός και η ποιότητα των εκπαιδευτικών συστημάτων έχουν επίσης σημαντικό αντίκτυπο στη συμμετοχή και τις επιδόσεις των μαθητών, και ορισμένοι συστημικοί παράγοντες ενδέχεται να επηρεάσουν αρνητικά τη μαθησιακή πορεία. Επιπλέον, παράγοντες όπως το αρνητικό κλίμα στο σχολείο, η βία και ο εκφοβισμός, ένα μαθησιακό περιβάλλον στο οποίο οι μαθητές δεν νιώθουν ότι τους σέβονται ή τους εκτιμούν, μέθοδοι διδασκαλίας και προγράμματα μαθημάτων που ενδέχεται να μην είναι πάντα τα πλέον κατάλληλα, η ανεπαρκής στήριξη των μαθητών, η έλλειψη επαγγελματικού προσανατολισμού και καθοδήγησης ή οι κακές σχέσεις δασκάλου-μαθητή μπορεί να ωθήσουν τους μαθητές να εγκαταλείψουν πρόωρα την εκπαίδευση.

3.

Στις όλο και περισσότερο ποικιλόμορφες κοινωνίες μας, υπάρχει επείγουσα ανάγκη για συνολικές και συντονισμένες απαντήσεις από εκπαιδευτικούς και μη εκπαιδευτικούς φορείς που έχουν ως στόχο την προώθηση των κοινών αξιών, όπως η ανεκτικότητα, ο αμοιβαίος σεβασμός, οι ίσες ευκαιρίες και η απαγόρευση των διακρίσεων, καθώς και τη στήριξη της κοινωνικής ένταξης, της διαπολιτισμικής κατανόησης και της αίσθησης του ανήκειν.

4.

Η εξασφάλιση ότι κάθε νέος έχει ισότιμη πρόσβαση σε ποιοτική και χωρίς αποκλεισμούς εκπαίδευση (13) και την ευκαιρία να αναπτύξει πλήρως τις δυνατότητές του, ανεξαρτήτως ατομικών, οικογενειακών ή σχετιζόμενων με το φύλο παραγόντων, της κοινωνικοοικονομικής θέσης και των βιωμάτων του, είναι καίριας σημασίας για την πρόληψη της περιθωριοποίησης και του κοινωνικού αποκλεισμού, καθώς και για τη μείωση των κινδύνων εξτρεμισμού και ριζοσπαστικοποίησης.

5.

Η ολοκλήρωση της ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ή της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης τείνει να θεωρείται ως το ελάχιστο προσόν πρόσβασης για επιτυχή μετάβαση από την εκπαίδευση στην αγορά εργασίας, καθώς και για φοίτηση στα επόμενα στάδια της εκπαίδευσης και κατάρτισης. Δεδομένου ότι τα άτομα που εγκαταλείπουν πρόωρα την εκπαίδευση και την κατάρτιση αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο ανεργίας, φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού, οι επενδύσεις που στηρίζουν τις εκπαιδευτικές επιδόσεις των νέων μπορούν να βοηθήσουν να σπάσει ο κύκλος της στέρησης και της μεταβίβασης της φτώχειας και της ανισότητας από γενιά σε γενιά.

ΚΑΛΕΙ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ, ΤΗΡΟΥΜΕΝΗΣ ΔΕΟΝΤΩΣ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΙΣ ΕΘΝΙΚΕΣ ΠΕΡΙΣΤΑΣΕΙΣ,

1.

Να επιδιώξουν ενεργά την εφαρμογή της σύστασης του Συμβουλίου του 2011 σχετικά με πολιτικές για τη μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου, ιδίως με τους εξής τρόπους: α) συνέχιση της διαδικασίας ανάπτυξης και υλοποίησης ολοκληρωμένων στρατηγικών — ή ισοδύναμων ολοκληρωμένων πολιτικών που αποτελούνται από τεκμηριωμένα μέτρα πρόληψης, παρέμβασης και αντιστάθμισης — που είναι ενσωματωμένες συνεκτικά στην εκπαίδευση και κατάρτιση υψηλής ποιότητας, και για τις οποίες υπάρχει σταθερή πολιτική δέσμευση με ιδιαίτερη έμφαση στην πρόληψη· β) εξασφάλιση της ενεργού συμμετοχής και της μακροπρόθεσμης συνεργασίας μεταξύ των ενδιαφερομένων από όλους τους σχετικούς τομείς (ειδικότερα την εκπαίδευση και την κατάρτιση, την απασχόληση, τα οικονομικά θέματα, τις κοινωνικές υποθέσεις, την υγεία, τη στέγαση, τη νεολαία, τον πολιτισμό και τον αθλητισμό) και σε όλα τα επίπεδα, βάσει σαφώς καθορισμένων ρόλων και αρμοδιοτήτων και με στενό συντονισμό.

2.

Παράλληλα με τον δείκτη πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου της ΕΕ, να διερευνήσουν δυνατότητες για την ανάπτυξη ή την ενίσχυση των εθνικών συστημάτων συλλογής στοιχείων που συγκεντρώνουν τακτικά ένα ευρύ φάσμα πληροφοριών (14) σχετικά με τους μαθητές, ιδίως όσους κινδυνεύουν να εγκαταλείψουν πρόωρα το σχολείο και όσους το εγκαταλείπουν. Τέτοια συστήματα, τα οποία καλύπτουν όλα τα επίπεδα και τους τύπους εκπαίδευσης και κατάρτισης και σε πλήρη συμμόρφωση με την εθνική νομοθεσία περί προστασίας δεδομένων, θα μπορούσαν: α) να καταστήσουν δυνατή την τακτική παρακολούθηση της εκπαιδευτικής πορείας με στόχο τον έγκαιρο εντοπισμό και την αναγνώριση μαθητών που κινδυνεύουν να εγκαταλείψουν πρόωρα το σχολείο· β) να συμβάλουν στον καθορισμό κριτηρίων και δεικτών για τον εντοπισμό εκπαιδευτικών μειονεκτημάτων· γ) να συμβάλουν στην κατανόηση των αιτίων για την πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου, μεταξύ άλλων μέσω της συγκέντρωσης των απόψεων των μαθητών· δ) να διευκολύνουν τη διαθεσιμότητα δεδομένων και πληροφοριών σε διάφορα επίπεδα πολιτικής και την αξιοποίησή τους για την καθοδήγηση και την παρακολούθηση της ανάπτυξης πολιτικών· ε) να παράσχουν τη βάση για την ανάπτυξη αποτελεσματικής καθοδήγησης και στήριξης στα σχολεία με στόχο να προλαμβάνεται η πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου, καθώς και για την ανάπτυξη μέτρων παρακολούθησης των νέων που εγκαταλείπουν πρόωρα την εκπαίδευση και κατάρτιση.

3.

Κατά περίπτωση, να εξετάσουν τη δυνατότητα να καθορίσουν πιο φιλόδοξους εθνικούς στόχους για τη μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου, ιδίως εάν οι υφιστάμενοι στόχοι έχουν ήδη επιτευχθεί.

4.

Να προσδιορίσουν τα σχολεία ή τα τοπικά περιβάλλοντα που ενέχουν υψηλό κίνδυνο πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου και υψηλά επίπεδα εκπαιδευτικών μειονεκτημάτων και που θα μπορούσαν να τύχουν συμπληρωματικής στήριξης ή πόρων.

5.

Να επιδιώξουν —όπως ενδείκνυται— τη μεταρρύθμιση των εκπαιδευτικών συστημάτων, λαμβάνοντας υπόψη όλο το φάσμα της εκπαίδευσης και κατάρτισης, συμπεριλαμβανομένης της μη τυπικής μάθησης και αναγνωρίζοντας το ρόλο των κοινωνικομορφωτικών δραστηριοτήτων για τους νέους, με στόχο να ενισχυθεί η διαρθρωτική, παιδαγωγική, διδακτική και επαγγελματική συνέχεια, να διευκολυνθούν οι μεταβάσεις, να αντιμετωπιστούν οι διαχωρισμοί και οι ανισότητες στα συστήματα εκπαίδευσης και να προωθηθούν μέτρα τα οποία στηρίζουν την πρόοδο και τις εκπαιδευτικές επιδόσεις των μαθητών και τους παρέχουν κίνητρα για να ολοκληρώσουν την εκπαίδευσή τους.

6.

Να εξασφαλίσουν γενικευμένη, ισότιμη πρόσβαση σε προσιτή, υψηλής ποιότητας προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα. Οι γνωστικές και μη γνωστικές δεξιότητες που αναπτύσσονται στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να αναπτύξουν πλήρως το δυναμικό τους και τους παρέχουν τα θεμέλια για τη ζωή και την επιτυχία στο σχολείο. Οι δομές προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας θα πρέπει επίσης να ενθαρρύνουν την αποτελεσματική εκμάθηση της γλώσσας ή των γλωσσών διδασκαλίας, με παράλληλο σεβασμό της πολιτιστικής και γλωσσικής πολυμορφίας. Η ανάπτυξη της αίσθησης του ανήκειν και η δημιουργία ασφαλών σχέσεων εμπιστοσύνης από νεαρή ηλικία έχουν καίρια σημασία για τη μετέπειτα μάθηση και ανάπτυξη των παιδιών.

7.

Να ενθαρρύνουν και να προωθήσουν συνεργατικές προσεγγίσεις («ολιστική σχολική προσέγγιση») για τη μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου σε τοπικό επίπεδο, παραδείγματος χάριν με τα εξής μέσα: α) μεγαλύτερα περιθώρια χειρισμών για τα σχολεία όσον αφορά θέματα διακυβέρνησης και προγράμματος σπουδών και μεθόδους εργασίας, μεταξύ άλλων μέσω αυξημένης αυτονομίας που συνοδεύεται από ουσιαστική λογοδοσία· β) επαρκείς ανοικτούς και διαφανείς μηχανισμούς διασφάλισης της ποιότητας και διαδικασίες σχολικού σχεδιασμού και βελτίωσης, που θεσπίζονται και εφαρμόζονται με την ενεργό συμμετοχή ολόκληρης της σχολικής κοινότητας (διευθυντές σχολείων, διδακτικό και λοιπό προσωπικό, μαθητές, γονείς και οικογένειες)· γ) ουσιαστικές εταιρικές σχέσεις και διατομεακή συνεργασία μεταξύ σχολείων και εξωτερικών φορέων, συμπεριλαμβανομένων διαφόρων επαγγελματιών, ΜΚΟ, επιχειρήσεων, συλλόγων, διοργανωτών δραστηριοτήτων για νέους, τοπικών αρχών και υπηρεσιών, και άλλων εκπροσώπων της ευρύτερης κοινότητας, ανάλογα με τις τοπικές συνθήκες· δ) συνεργασία μεταξύ σχολείων διαφορετικών τύπων και επιπέδων που βρίσκονται στην ίδια περιοχή, καθώς και κοινότητες μάθησης με δικτύωση και με πολλές επαγγελματικές ομάδες σε περιφερειακό, εθνικό και διεθνές επίπεδο, προκειμένου να προάγεται η ανταλλαγή ορθών πρακτικών· ε) αριστεία στη διοίκηση και διεύθυνση των σχολείων, παραδείγματος χάριν μέσω της βελτίωσης των διαδικασιών πρόσληψης και ευκαιριών συνεχούς επαγγελματικής εξέλιξης για τους διευθυντές σχολείων· στ) πνεύμα στήριξης και συνεργασίας μεταξύ μαθητών, γονέων, οικογενειών και προσωπικού των σχολείων, με στόχο την ενίσχυση της ταύτισης των νέων με το σχολικό σύστημα, αυξάνοντας τα κίνητρά τους για μάθηση και ενθαρρύνοντας τη συμμετοχή τους σε συνεργατικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων· ζ) παροχή στήριξης στα σχολεία όσον αφορά την προσέγγιση όλων των γονέων και των οικογενειών, πέρα από τις τυπικές προϋποθέσεις συμμετοχής, και τη δημιουργία κλίματος αμοιβαίας εμπιστοσύνης και σεβασμού στο οποίο γονείς και οικογένειες αισθάνονται ευπρόσδεκτοι στο σχολείο και νιώθουν ότι συμμετέχουν στη μάθηση των παιδιών τους· η) μηχανισμούς για τον εντοπισμό πρώιμων ενδείξεων της απομάκρυνσης από το σχολείο, όπως συχνές απουσίες ή προβλήματα συμπεριφοράς· θ) πλαίσια συστηματικής στήριξης για μαθητές που κινδυνεύουν να εγκαταλείψουν πρόωρα το σχολείο, συμπεριλαμβανομένης καθοδήγησης, συμβουλευτικής και ψυχολογικής στήριξης, καθώς και δυνατότητα πρόσθετης στήριξης για τους μαθητές των οποίων η μητρική γλώσσα είναι διαφορετική από τις γλώσσες διδασκαλίας· ι) παροχή ευρέος φάσματος προσιτών εξωσχολικών και εκτός σχολείου δραστηριοτήτων —για παράδειγμα, στον αθλητισμό, τις τέχνες, τον εθελοντισμό ή κοινωνικομορφωτικές δραστηριότητες για τους νέους— που μπορούν να συμπληρώσουν την εμπειρία της μάθησης, καθώς και να αυξήσουν τη συμμετοχή, τα κίνητρα και την αίσθηση του ανήκειν των μαθητών.

8.

Παράλληλα με την καλλιέργεια μεγάλων προσδοκιών για όλους τους μαθητές και την προώθηση της πρόσβασης στις βασικές δεξιότητες και γνώσεις που θα τους εξοπλίσουν καλύτερα για το μέλλον, να διερευνήσουν τις δυνατότητες πιο εξατομικευμένων, επικεντρωμένων στο μαθητή μορφών διδασκαλίας και μάθησης, μεταξύ άλλων μέσω ψηφιακών πόρων, καθώς και την αξιοποίηση διαφορετικών μεθόδων αξιολόγησης όπως η διαμορφωτική αξιολόγηση (15).

9.

Να εξασφαλίσουν, λαμβανομένης δεόντως υπόψη της θεσμικής αυτονομίας, ότι η αρχική εκπαίδευση των εκπαιδευτικών και η συνεχής επαγγελματική εξέλιξη παρέχουν στους εκπαιδευτικούς, τους εκπαιδευτές, τους διευθυντές σχολείων, τους επαγγελματίες της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας και στο λοιπό προσωπικό τις δεξιότητες, τις ικανότητες και τις βασικές γνώσεις που χρειάζονται για να κατανοήσουν και να αντιμετωπίσουν τα εκπαιδευτικά μειονεκτήματα και τους πιθανούς παράγοντες κινδύνου που ενδέχεται να οδηγήσουν σε απομάκρυνση ή πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου. Οι εν λόγω δεξιότητες, ικανότητες και γνώσεις θα μπορούσαν να καλύπτουν θέματα όπως στρατηγικές διαχείρισης της τάξης και της πολυμορφίας, οικοδόμηση σχέσεων, επίλυση συγκρούσεων, τεχνικές πρόληψης του εκφοβισμού και επαγγελματικός προσανατολισμός και καθοδήγηση.

10.

Να εξασφαλίσουν ότι ο επαγγελματικός προσανατολισμός και η καθοδήγηση, οι πιο ευέλικτες κατευθύνσεις και η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση υψηλής ποιότητας και ισάξια με τη γενική εκπαίδευση είναι διαθέσιμα σε όλους τους μαθητές.

11.

Να παράσχουν πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας προγράμματα «δεύτερης ευκαιρίας» και άλλες ευκαιρίες επιστροφής στην κανονική εκπαίδευση σε όλους τους νέους που εγκατέλειψαν πρόωρα την εκπαίδευση, και να εξασφαλίσουν ότι οι γνώσεις, οι δεξιότητες και οι ικανότητες που αποκτώνται με αυτά τα μέσα, μεταξύ άλλων μέσω μη τυπικής και ανεπίσημης μάθησης, είναι επικυρωμένες σύμφωνα με τη σύσταση του Συμβουλίου του 2012 (16).

ΚΑΛΕΙ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

1.

Να αξιοποιήσουν στον μέγιστο δυνατό βαθμό τις ευκαιρίες που προσφέρονται στο πλαίσιο του στρατηγικού πλαισίου «ΕΚ 2020» και μέσω της ανοικτής μεθόδου συντονισμού, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας ενίσχυσης της αλληλοδιδαχής από ομοτίμους και, εφόσον κρίνεται αναγκαίο, της ανάθεσης ερευνητικών συμβάσεων και μελετών, προκειμένου να ενισχύσουν την τεκμηριωμένη χάραξη πολιτικής και να αναπτύξουν και να διαδώσουν επιτυχημένες πρακτικές πολιτικής.

2.

Να αξιοποιήσουν τις χρηματοδοτικές ευκαιρίες που προσφέρουν τα μέσα της ΕΕ, όπως το πρόγραμμα Erasmus+, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (17) για τη στήριξη μέτρων που αποσκοπούν στη μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου στο πλαίσιο ολοκληρωμένων πολιτικών καθώς και στην προαγωγή της συνεργασίας εντός και γύρω από τα σχολεία.

3.

Να εξακολουθήσουν να εντοπίζουν, μέσω της έρευνας και της αλληλοδιδαχής από ομοτίμους, παραδείγματα των πλέον αποτελεσματικών συνεργατικών πρακτικών στο σχολείο και σε τοπικό επίπεδο, με στόχο τον μετριασμό των εκπαιδευτικών μειονεκτημάτων, τη μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου, και την εξασφάλιση εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς. Να εξασφαλίσουν την ευρεία διάδοση αυτών των πρακτικών μεταξύ των ασκούντων συναφή προς το σχολείο επαγγέλματα και όλων των ενδιαφερομένων, ιδίως μέσω της κοινότητας «eTwinning» και της Πύλης Σχολικής Εκπαίδευσης.

ΚΑΛΕΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

1.

Να εξακολουθήσει να παρακολουθεί και να κοινοποιεί πληροφορίες για τις εξελίξεις στα κράτη μέλη και να υποβάλλει περιοδικά εκθέσεις σχετικά με την πρόοδο για την επίτευξη του στόχου της στρατηγικής Ευρώπη 2020 και την εφαρμογή των στρατηγικών των κρατών μελών ή ισοδύναμων ολοκληρωμένων πολιτικών για την πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και των ρυθμίσεων για την υποβολή εκθέσεων βάσει της «ΕΚ 2020», μεταξύ άλλων μέσω της έκθεσης παρακολούθησης της εκπαίδευσης και της κατάρτισης.

2.

Να αναπτύξει περαιτέρω συνεργασία με ερευνητές, κράτη μέλη, σχετικούς ενδιαφερόμενους φορείς, δίκτυα και οργανώσεις, με σκοπό την υποστήριξη της εφαρμογής των εθνικών και ενωσιακών πολιτικών για την πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου.

3.

Να ενισχύσει τη συνεργασία για το θέμα αυτό με αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς, όπως ο ΟΟΣΑ, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη.

4.

Να υπενθυμίσει ότι είναι σημαντικό να διατηρηθεί η έμφαση στην εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς και στη μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου στο πλαίσιο της προγραμματισμένης ενδιάμεσης επανεξέτασης του Erasmus+.

---

(1)  Το ποσοστό του πληθυσμού ηλικίας μεταξύ 18 και 24 ετών που έχει ολοκληρώσει μόνο την κατώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση ή και χαμηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης και δεν παρακολουθεί πλέον εκπαίδευση ή κατάρτιση (Eurostat/Έρευνα για το εργατικό δυναμικό).

(2)  EUCO 13/10, ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I, τέταρτη περίπτωση (σ. 12).

(3)  ΕΕ C 119 της 28.5.2009, σ. 2.

(4)  Βλέπε σελίδα 25 της παρούσας Επίσημης Εφημερίδας.

(5)  ΕΕ L 394 της 30.12.2006, σ. 10.

(6)  ΕΕ C 135 της 26.5.2010, σ. 2.

(7)  ΕΕ C 175 της 15.6.2011, σ. 8.

(8)  ΕΕ C 191 της 1.7.2011, σ. 1.

(9)  ΕΕ C 165E της 11.6.2013, σ. 7.

(10)  ΕΕ C 120 της 26.4.2013, σ. 1.

(11)  Το Ηνωμένο Βασίλειο καταψήφισε τη σύσταση.

(12)  Σύμφωνα με τα στοιχεία του 2014, το 11,1 % των ατόμων ηλικίας 18-24 ετών εγκατέλειψαν την εκπαίδευση και την κατάρτιση χωρίς να έχουν ολοκληρώσει ένα πρόγραμμα ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, και το ποσοστό αυτό αντιπροσωπεύει περίπου 4,4 εκατ. νέους (πηγή: Eurostat (ΕΕΔ), 2014).

(13)  Για τους σκοπούς των παρόντων συμπερασμάτων, ο όρος εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς αναφέρεται στο δικαίωμα όλων στην ποιοτική εκπαίδευση που ανταποκρίνεται σε βασικές μαθησιακές ανάγκες και εμπλουτίζει τη ζωή των μαθητών.

(14)  ένα ευρύ φάσμα πληροφοριών σημαίνει ειδικότερα απόκτηση περισσότερων πληροφοριών σχετικά με:

—	την ηλικία στην οποία διακόπτεται η εκπαίδευση και κατάρτιση,

—	τη σχέση μεταξύ της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου και των αδικαιολόγητων απουσιών,

—	τις διαφορές όσον αφορά την πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου, ανάλογα με το φύλο, τις σχολικές επιδόσεις ή τα επιτευχθέντα επίπεδα εκπαίδευσης,

—	το κοινωνικοοικονομικό υπόβαθρο ή, ελλείψει αυτού, αντίστοιχες πληροφορίες, όπως πληροφορίες σχετικές με τη γειτονιά,

—	το περιβάλλον προέλευσης ή/και τη μητρική γλώσσα του μαθητή.

(15)  Για το σκοπό των παρόντων συμπερασμάτων, ο όρος διαμορφωτική αξιολόγηση αναφέρεται στα μέσα που χρησιμοποιούνται για τον επακριβή προσδιορισμό των αναγκών των μαθητών και την έγκαιρη και συνεχή ανατροφοδότηση με πληροφορίες ως μέρος της μαθησιακής διαδικασίας.

(16)  ΕΕ C 398 της 22.12.2012, σ. 1.

(17)  Κανονισμός (ΕΕ) 2015/1017 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Ιουνίου 2015, για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων, τον Ευρωπαϊκό Κόμβο Επενδυτικών Συμβουλών και την Ευρωπαϊκή Πύλη Επενδυτικών Έργων και την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1291/2013 και (ΕΕ) αριθ. 1316/2013 (ΕΕ L 169 της 1.7.2015, σ. 1).

---

15.12.2015

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 417/41

---

Συμπεράσματα του Συμβουλίου για τον πολιτισμό στο πλαίσιο των εξωτερικών σχέσεων της ΕΕ και ιδίως της συνεργασίας για την ανάπτυξη

(2015/C 417/06)

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

1.

ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΟΝΤΑΣ ότι στο άρθρο 167 παράγραφοι 3 και 4 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) η Ένωση και τα κράτη μέλη της καλούνται να ενισχύσουν τη συνεργασία με τις τρίτες χώρες και τους αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς στον τομέα του πολιτισμού, η δε Ένωση καλείται να συνεκτιμά τις πολιτιστικές πτυχές στις δράσεις που αναλαμβάνει δυνάμει άλλων διατάξεων των Συνθηκών, αποβλέποντας ειδικότερα στον σεβασμό και την προώθηση της πολυμορφίας των πολιτισμών της·

2.

ΤΟΝΙΖΟΝΤΑΣ ότι ο πολιτισμός στο πλαίσιο των εξωτερικών σχέσεων της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της συνεργασίας για την ανάπτυξη, συγκαταλέγεται στις προτεραιότητες της ευρωπαϊκής ατζέντας για τον πολιτισμό (1) και των σχεδίων εργασιών για τον πολιτισμό (2) που καταρτίστηκαν ακολούθως από το Συμβούλιο, καθώς και ότι η διατομεακή συνεργασία είναι σημαντική για την ενίσχυση της συνοχής των διαφόρων πολιτικών, όπως υπογραμμίζεται σε σειρά πρόσφατων συμπερασμάτων του Συμβουλίου (3)·

3.

ΕΧΟΝΤΑΣ ΥΠΟΨΗ ότι, σύμφωνα με το άρθρο 208 της ΣΛΕΕ, η πολιτική της Ένωσης στον τομέα της συνεργασίας για την ανάπτυξη ασκείται στο πλαίσιο των αρχών και των στόχων της εξωτερικής δράσης της Ένωσης και ότι η πολιτική της Ένωσης όσον αφορά τη συνεργασία για την ανάπτυξη και οι αντίστοιχες πολιτικές των κρατών μελών αλληλοσυμπληρώνονται και αλληλοενισχύονται·

4.

ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΟΝΤΑΣ αφενός το εγκριθέν από τον ΟΗΕ θεματολόγιο για τη βιώσιμη ανάπτυξη με ορίζοντα το 2030 (4), το οποίο περιλαμβάνει ρητές αναφορές στον πολιτισμό στο πλαίσιο διαφόρων στόχων του, και αφετέρου τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 16ης Δεκεμβρίου 2014 σχετικά με ένα μετασχηματιστικό θεματολόγιο για τη μετά το 2015 περίοδο (5), όπου αναγνωρίζεται ότι ο πολιτισμός, συμπεριλαμβανομένης της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και των κλάδων της δημιουργίας, μπορεί να έχει σημαντικό ρόλο στην επίτευξη βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης·

5.	ΤΟΝΙΖΟΝΤΑΣ ότι η ΕΕ έχει ως γνώμονα τον οικουμενικό, αδιαίρετο, αλληλένδετο και αλληλεξαρτώμενο χαρακτήρα όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων — ατομικών, πολιτικών, οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών (6)·

6.

ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΟΝΤΑΣ ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη της έχουν προσχωρήσει στη σύμβαση της Unesco του 2005 για την προστασία και την προώθηση της πολυμορφίας των πολιτιστικών εκφράσεων και, ως εκ τούτου, έχουν δεσμευθεί να εφαρμόσουν την εν λόγω σύμβαση, στην οποία τονίζεται, μεταξύ άλλων, ότι ο πολιτισμός πρέπει να ενσωματωθεί ως στρατηγικό στοιχείο στις αναπτυξιακές πολιτικές και ότι η πολιτιστική πολυμορφία μπορεί να προστατευθεί και να προαχθεί μόνον εάν είναι κατοχυρωμένα τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι θεμελιώδεις ελευθερίες·

ΕΙΝΑΙ ΠΕΠΕΙΣΜΕΝΟ ότι ο πολιτισμός πρέπει να αποτελεί μέρος μιας στρατηγικής και διατομεακής προσέγγισης όσον αφορά τις εξωτερικές σχέσεις της Ένωσης και τη συνεργασία για την ανάπτυξη, δεδομένων των σημαντικών δυνατοτήτων του να ενισχύσει τις πολιτικές αυτές συμβάλλοντας στην οικοδόμηση μακροχρόνιων σχέσεων με βάση τις ανταλλαγές μεταξύ των λαών, την αμοιβαία κατανόηση, την εμπιστοσύνη και την αξιοπιστία·

ΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΣ ΔΕΟΝΤΩΣ ΥΠΟΨΗ τα αντίστοιχα πεδία αρμοδιότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών, καθώς και την αρχή της επικουρικότητας·

ΥΠΟΓΡΑΜΜΙΖΕΙ ΤΑ ΕΞΗΣ:

Ο πολιτισμός στο πλαίσιο των εξωτερικών σχέσεων της ΕΕ

7.

Για να αξιοποιηθούν οι δυνατότητες που έχει ο πολιτισμός να αποτελέσει σημαντική συνιστώσα των εξωτερικών σχέσεων, είναι αναγκαίο να γίνουν βήματα πέρα από την προβολή της πολυμορφίας των ευρωπαϊκών πολιτισμών και να επιδιωχθεί η διαμόρφωση ενός νέου πνεύματος διαλόγου, επικοινωνίας και αμοιβαίας κατανόησης, κοινής ανάπτυξης ικανοτήτων και παγκόσμιας αλληλεγγύης (7), όπως συνεστήθη στο πλαίσιο της προπαρασκευαστικής ενέργειας για τον πολιτισμό στις εξωτερικές σχέσεις της ΕΕ (8) και στην έκθεση για τον πολιτισμό και τις εξωτερικές σχέσεις με την Κίνα (9).

8.

Χρειάζεται, ωστόσο, καλύτερος συντονισμός των προσπαθειών προς την κατεύθυνση μιας στρατηγικής ευρωπαϊκής προσέγγισης με στόχο τη συνεπή και συνεκτική ενσωμάτωση του πολιτισμού στις εξωτερικές σχέσεις της ΕΕ και την ενίσχυση της συμπληρωματικότητας των δραστηριοτήτων της Ένωσης με αυτές των κρατών μελών της. Η προσέγγιση αυτή θα μπορούσε να περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, θεματικές και γεωγραφικές προτεραιότητες, ρεαλιστικούς στόχους και αποτελέσματα, ομάδες-στόχους, κοινά συμφέροντα και πρωτοβουλίες, χρηματοδότηση, συμμετοχή των πολιτών και λεπτομέρειες σχετικά με την εφαρμογή.

9.

Μια στρατηγική προσέγγιση σε επίπεδο ΕΕ θα μπορούσε επίσης να διευκολύνει την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση τρεχουσών προκλήσεων, όπως είναι η μεταναστευτική κρίση, η ριζοσπαστικοποίηση και η ξενοφοβία, η καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς και οι συναφείς απειλές, καθώς και η παράνομη διακίνηση πολιτιστικών αντικειμένων.

Πολιτισμός στη συνεργασία για την ανάπτυξη

10.

Η προώθηση της συνοχής των πολιτικών έχει καίρια σημασία όσον αφορά τη συνεργασία για την ανάπτυξη, δεδομένου του σημαντικού ρόλου που διαδραματίζουν τα κράτη μέλη και η ΕΕ σε αυτόν τον τομέα αλλά και σε σχέση με το θεματολόγιο για τη βιώσιμη ανάπτυξη με ορίζοντα το 2030.

11.

Ο πολιτισμός είναι ουσιώδες στοιχείο της ανθρώπινης, κοινωνικής, οικονομικής και περιβαλλοντικής διάστασης της ανάπτυξης και, κατά συνέπεια, βασικό στοιχείο της βιώσιμης ανάπτυξης, δεδομένου ότι: — οι δυναμικοί κλάδοι του πολιτισμού και της δημιουργίας, συμπεριλαμβανομένης της πολιτιστικής κληρονομιάς, στις χώρες εταίρους μπορούν να συμβάλουν στη μείωση της φτώχειας, καθώς αποτελούν σημαντικούς καταλύτες για την ανάπτυξη, την απασχόληση, την κοινωνική συνοχή και την ευημερία σε τοπικό επίπεδο, — ο πολιτισμός, καθώς και η προώθηση και ο σεβασμός της πολιτισμικής πολυμορφίας διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην πρόληψη των συγκρούσεων, την εδραίωση της ειρήνης και τη συμφιλίωση σε εμπόλεμες περιοχές και περιοχές που εξέρχονται από συγκρούσεις, — ο διαπολιτισμικός διάλογος προωθεί την καλύτερη κατανόηση και διευκολύνει την εμβάθυνση των εταιρικών σχέσεων μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών, — ένας ανεξάρτητος κλάδος πολιτισμού και μέσων επικοινωνίας αποτελεί θεμελιώδη προϋπόθεση για την ελευθερία της γνώμης και της έκφρασης, την πολιτιστική πολυμορφία, την ιδιότητα του ενεργού δημοκρατικού πολίτη και τη βιώσιμη δημοκρατική ανάπτυξη, — η υιοθέτηση ειδικών στρατηγικών όσον αφορά τον πολιτισμό και τη συνεργασία για την ανάπτυξη οδηγεί σε πιο αποτελεσματικές και βιώσιμες δράσεις σε μεγάλο αριθμό τομέων.

12.

Ωστόσο, για την πλήρη αξιοποίηση των μεγάλων δυνατοτήτων του πολιτισμού όσον αφορά τη συνεργασία για την ανάπτυξη θα πρέπει να αναπτυχθεί μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση, που να περιλαμβάνει την ενσωμάτωση της πολιτιστικής διάστασης στα αναπτυξιακά προγράμματα και κατάλληλη στήριξη των πολιτιστικών φορέων σε πιο μακροχρόνια βάση και όχι με μεμονωμένες παρεμβάσεις.

13.

Μια τέτοια προσέγγιση θα μπορούσε να βασιστεί, μεταξύ άλλων, στα ακόλουθα στοιχεία: — την αναγνώριση της αξίας του πολιτισμού, αυτοτελώς αλλά και ως φορέα συνεργασίας για την ανάπτυξη, — τον καθορισμό, με βάση μια κοινή αντίληψη σχετικά με τη συνοχή και τη συνέπεια, πρακτικών τρόπων για την ενσωμάτωση της πολιτιστικής διάστασης κατά την προετοιμασία τομεακών αναπτυξιακών προγραμμάτων, — τη στήριξη για οργανωμένη και μακρόπνοη ανάπτυξη των κλάδων του πολιτισμού και της δημιουργίας στις χώρες εταίρους, ιδίως όσον αφορά τη δημιουργία ικανοτήτων, την πολιτιστική διακυβέρνηση και τα συστήματα διανοητικής ιδιοκτησίας, — την ενίσχυση των προσπαθειών για την προστασία και τη διαφύλαξη της παγκόσμιας υλικής και άυλης πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς, — την προώθηση του ρόλου της εκπαίδευσης στην ενθάρρυνση του πλουραλισμού, της απαγόρευσης των διακρίσεων, της ανοχής, της δικαιοσύνης, της αλληλεγγύης και της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών, — τον καθορισμό ρεαλιστικού αριθμού προτεραιοτήτων, με δυνατότητα τακτικής επανεξέτασης, ώστε να αποκτάται σαφής εικόνα των αποτελεσμάτων των έργων και της συμβολής τους στη βιώσιμη ανάπτυξη και τη μείωση της φτώχειας, καθώς και στην κοινωνική συνοχή, την ανάπτυξη και την απασχόληση, — τη συμπληρωματικότητα μεταξύ των υφιστάμενων προγραμμάτων και χρηματοδοτικών καθεστώτων και μέσων της Ένωσης, των κρατών μελών και άλλων φορέων και, κατά περίπτωση, την αύξηση των δυνατοτήτων να στήριξης πρωτοβουλιών πολιτιστικού χαρακτήρα, — μια προσέγγιση από τη βάση προς την κορυφή που να ευνοεί την αίσθηση του «συνανήκειν» σε εθνικό και τοπικό επίπεδο και να εξασφαλίζει τη συμμετοχή των χωρών εταίρων και όλων των ενδιαφερόμενων μερών, ιδίως των ΜΚΟ, της κοινωνίας των πολιτών και του ιδιωτικού τομέα.

14.

Έχει ιδιαίτερη σημασία να υπάρξει άμεση αντίδραση ενόψει της μελλοντικής εφαρμογής και παρακολούθησης των στόχων για τη βιώσιμη ανάπτυξη που περιλαμβάνονται στο θεματολόγιο για το 2030 (10), ώστε να εξασφαλιστεί ότι ο πολιτισμός θα ληφθεί επαρκώς υπόψη και θα μπορέσει να επιτελέσει τον ρόλο του στο πλαίσιο αυτό.

ΚΑΛΕΙ ΣΥΝΕΠΩΣ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ:

15.

Να συμμετάσχουν στην ad hoc ομάδα εργασίας που θα φιλοξενηθεί από το Λουξεμβούργο. Η εν λόγω ομάδα θα συμβάλει στην εκπόνηση συγκεκριμένης, τεκμηριωμένης, κοινής και μακρόπνοης προσέγγισης όσον αφορά τον πολιτισμό και τη συνεργασία για την ανάπτυξη. Προκειμένου να διευκολυνθεί η συνοχή των ενεργειών των σχετικών φορέων στο πεδίο της δράσης, η ομάδα θα συλλέγει και θα ανταλλάσσει βέλτιστες πρακτικές όσον αφορά τον πολιτισμό και τη συνεργασία για την ανάπτυξη και θα εξετάζει τα εμπειρικά στοιχεία σχετικά με τον αντίκτυπο του πολιτισμού στην ανάπτυξη. Η ομάδα θα συνεδριάζει κατά την αρχική περίοδο 2016-2017, θα είναι από τη φύση της άτυπη και η συμμετοχή σε αυτήν θα είναι εθελοντική. Θα είναι ανοικτή σε φορείς τόσο του τομέα του πολιτισμού όσο και του τομέα της ανάπτυξης, κυρίως από τα κράτη μέλη (ιδίως την εκάστοτε προεδρία του Συμβουλίου και τις επόμενες Προεδρίες), την Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σχετικούς διεθνείς οργανισμούς που δραστηριοποιούνται στον τομέα της ανάπτυξης και του πολιτισμού, χώρες εταίρους, εξωτερικούς εταίρους, ιδίως τα εθνικά πολιτιστικά ινστιτούτα της ΕΕ (EUNIC), καθώς και την κοινωνία των πολιτών και τις διάφορες πλατφόρμες ΜΚΟ. Τα αποτελέσματα των εργασιών της εν λόγω ομάδας θα παρουσιαστούν στα αρμόδια προπαρασκευαστικά όργανα του Συμβουλίου, ιδίως στον τομέα του πολιτισμού και της συνεργασίας για την ανάπτυξη.

ΚΑΙ ΚΑΛΕΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ:

16.

να ενισχύσει τον πολιτισμό ως ειδική διάσταση παρέμβασης στο πλαίσιο της συνεργασίας για την ανάπτυξη,

17.

να αναπτύξει και να παρουσιάσει στο Συμβούλιο, από κοινού με την Ύπατη Εκπρόσωπο της Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας, μια πιο στρατηγική προσέγγιση για τον πολιτισμό στο πλαίσιο των εξωτερικών σχέσεων, η οποία θα βασίζεται στις αρχές που εκτίθενται ανωτέρω και θα πρέπει να στηρίζει, μεταξύ άλλων, την καλλιτεχνική ελευθερία, την ελευθερία της πολιτιστικής έκφρασης και τον σεβασμό της πολιτιστικής πολυμορφίας.

---

(1)  Εγκρίθηκε με το ψήφισμα του Συμβουλίου της 16ης Νοεμβρίου 2007 σχετικά με μια ευρωπαϊκή ατζέντα για τον πολιτισμό (ΕΕ C 287 της 29.11.2007, σ. 1).

(2)  Το πιο πρόσφατο από αυτά είναι το πρόγραμμα εργασιών στον πολιτιστικό τομέα (2015-2018) (ΕΕ C 463 της 23.12.2014, σ. 4).

(3)  Τα πιο πρόσφατα από αυτά είναι τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 26ης Νοεμβρίου 2012 σχετικά με την πολιτιστική διακυβέρνηση (ΕΕ C 393 της 19.12.2012, σ. 8).

(4)  Η διάσκεψη κορυφής του ΟΗΕ για τη βιώσιμη ανάπτυξη (Νέα Υόρκη, 25-27 Σεπτεμβρίου 2015) ενέκρινε το θεματολόγιο για τη βιώσιμη ανάπτυξη με ορίζοντα το 2030 («Αλλάζουμε τον κόσμο μας»), το οποίο περιλαμβάνει μια ενιαία δέσμη παγκόσμιων στόχων για τη βιώσιμη ανάπτυξη (ΣΒΑ), οι οποίοι θα αντικαταστήσουν τους αναπτυξιακούς στόχους της χιλιετίας (ΑΣΧ), https://sustainabledevelopment.un.org/post2015/transformingourworld

(5)  Έγγρ. 16716/14.

(6)  Κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για την ελευθερία της έκφρασης εντός και εκτός διαδικτύου (έγγρ. 9647/14).

(7)  Επίσης, σύμφωνα με το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 12ης Μαΐου 2011 σχετικά με τις πολιτιστικές διαστάσεις των εξωτερικών δράσεων της ΕΕ.

(8)  Η προπαρασκευαστική ενέργεια για τον πολιτισμό στις εξωτερικές σχέσεις της ΕΕ, η οποία δρομολογήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2012, υλοποιήθηκε την περίοδο 2012-2013 με στόχο τόσο την υποστήριξη της εν εξελίξει μελέτης και ανάπτυξης πολιτικών για την ενίσχυση του ρόλου του πολιτισμού στις εξωτερικές σχέσεις όσο και την προώθηση περαιτέρω εργασιών στο συγκεκριμένο πεδίο. Η τελική έκθεση δημοσιεύτηκε το 2014, http://cultureinexternalrelations.eu/main-outcomes/

(9)  Μια στρατηγική για τις πολιτιστικές σχέσεις ΕΕ-Κίνας: έκθεση της ομάδας εμπειρογνωμόνων για τον πολιτισμό και τις εξωτερικές σχέσεις — Κίνα (Νοέμβριος 2012).

(10)  Ιδίως των στόχων 4 (υποστόχου 4.7), 8 (υποστόχου 8.9), 11 (υποστόχου 11.4) και 12 (υποστόχου 12.β).

---

15.12.2015

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 417/44

---

Συμπεράσματα του Συμβουλίου και των εκπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών, συνελθόντων στο πλαίσιο του Συμβουλίου, για την τροποποίηση του προγράμματος εργασιών στον πολιτιστικό τομέα (2015-2018) όσον αφορά την προτεραιότητα του διαπολιτισμικού διαλόγου

(2015/C 417/07)

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙ ΤΩΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΝ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ, ΣΥΝΕΡΧΟΜΕΝΟΙ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,

ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΟΝΤΑΣ τα συμπεράσματα του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών, συνελθόντων στο πλαίσιο του Συμβουλίου, σχετικά με πρόγραμμα εργασιών στον πολιτιστικό τομέα (2015-2018) (1),

ΥΠΟ ΤΟ ΦΩΣ των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Οκτωβρίου 2015 (2), στα οποία αναφέρεται ότι η αντιμετώπιση της μεταναστευτικής και προσφυγικής κρίσης αποτελεί κοινή υποχρέωση που απαιτεί συνολική στρατηγική και αποφασιστική προσπάθεια σε βάθος χρόνου με πνεύμα αλληλεγγύης και ευθύνης,

ΥΠΟΓΡΑΜΜΙΖΟΝΤΑΣ ότι μετά την πρόνοια για τις άμεσες ανάγκες των μεταναστών και των προσφύγων, η προσοχή πρέπει να στραφεί στην κοινωνική και οικονομική τους ένταξη,

ΤΟΝΙΖΟΝΤΑΣ ότι ο πολιτισμός και οι τέχνες διαδραματίζουν ρόλο στη διαδικασία ένταξης των προσφύγων στους οποίους θα χορηγηθεί καθεστώς ασύλου, δεδομένου ότι μπορούν να τους βοηθήσουν να κατανοήσουν καλύτερα το νέο τους περιβάλλον και την αλληλεπίδρασή του με το δικό τους κοινωνικοπολιτιστικό υπόβαθρο, συμβάλλοντας έτσι σε μια πιο συνεκτική και ανοιχτή κοινωνία,

ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΟΝΤΑΣ ότι ο διαπολιτισμικός διάλογος μπορεί να συμβάλει στην προσέγγιση ατόμων και λαών και να βοηθήσει στην πρόληψη των συγκρούσεων και τη διαδικασία συμφιλίωσης (3), και ότι ο διάλογος αυτός βρίσκεται στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τομέα του πολιτισμού από το 2002 και αποτελεί επί του παρόντος τομέα προτεραιότητας του Προγράμματος εργασιών στον πολιτιστικό τομέα (2015-2018),

ΣΥΜΦΩΝΟΥΝ, στο πλαίσιο της μεταναστευτικής και προσφυγικής κρίσης και με σκοπό να προωθήσουν μια κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς με βάση την πολιτιστική πολυμορφία, να τροποποιηθεί το πρόγραμμα εργασιών στον πολιτιστικό τομέα (2015-2018), με την προσαρμογή του τομέα προτεραιότητας Δ3α) για τον διαπολιτισμικό διάλογο ως εξής:

Τομέας προτεραιότητας Δ: Προώθηση της πολιτιστικής πολυμορφίας, του πολιτισμού στις εξωτερικές σχέσεις της ΕΕ και της κινητικότητας

Ευρωπαϊκή ατζέντα για τον πολιτισμό: Πολιτιστική πολυμορφία και διαπολιτισμικός διάλογος (3.1), Ο πολιτισμός ως ζωτικό στοιχείο στις διεθνείς σχέσεις (3.3)

Στρατηγική «Ευρώπη 2020»: Βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη (προτεραιότητες 2 και 3), Αξιοποίηση των μέσων εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ.

Φορείς	Θεματικά πεδία	Μέσα και εργασιακές μέθοδοι (συμπεριλαμβανομένων των διατομεακών)	Επιδιωκόμενα αποτελέσματα και ενδεικτικό χρονοδιάγραμμα
Επιτροπή/Κράτη μέλη	α)   Διαπολιτισμικός διάλογος Στο πλαίσιο της μεταναστευτικής και προσφυγικής κρίσης, διερεύνηση των τρόπων με τους οποίους ο πολιτισμός και η τέχνη μπορούν να συμβάλουν στην προσέγγιση ατόμων και λαών, να αυξήσουν τη συμμετοχή τους στην πολιτιστική και κοινωνική ζωή και να προάγουν τον διαπολιτισμικό διάλογο και την πολιτιστική πολυμορφία. Θα δημιουργηθούν σύνδεσμοι με άλλα δίκτυα ένταξης και άλλες βάσεις δεδομένων σε επίπεδο ΕΕ (4).	ΑΜΣ Οι εμπειρογνώμονες θα προβούν σε απολογισμό των πολιτικών και των υφιστάμενων βέλτιστων πρακτικών όσον αφορά τον διαπολιτισμικό διάλογο (5),με ιδιαίτερη έμφαση στην ένταξη μεταναστών και προσφύγων στις κοινωνίες μέσω των τεχνών και του πολιτισμού.	2016 Εγχειρίδιο βέλτιστων πρακτικών.

---

(1)  ΕΕ C 463 της 23.12.2014, σ. 4.

(2)  Έγγρ. EUCO 26/15.

(3)  Συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με την προαγωγή της πολιτισμικής ποικιλομορφίας και του διαπολιτισμικού διαλόγου στις εξωτερικές σχέσεις της Ένωσης και των κρατών μελών της (ΕΕ C 320 της 16.12.2008, σ. 10).

(4)  Όπως ο Ευρωπαϊκός Ιστοχώρος για την Ένταξη: https://ec.europa.eu/migrant-integration/pratiques-dintegration

(5)  Στην έκθεση του 2014 των εμπειρογνωμόνων της ΑΜΣ για τον ρόλο των δημόσιων καλλιτεχνικών και πολιτιστικών ιδρυμάτων στην προαγωγή της πολιτιστικής πολυμορφίας και του διαπολιτισμικού διαλόγου περιλαμβάνεται ανθολογία των υφιστάμενων πολιτικών και πρακτικών για την προαγωγή της πολιτιστικής πολυμορφίας και του διαπολιτισμικού διαλόγου: http://ec.europa.eu/culture/library/reports/201405-omc-diversity-dialogue_en.pdf

---

15.12.2015

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 417/45

---

Συμπεράσματα του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών, συνερχομένων στο πλαίσιο του Συμβουλίου, για την αναθεώρηση του ψηφίσματος του 2011 σχετικά με την εκπροσώπηση των κρατών μελών της ΕΕ στο Διοικητικό Συμβούλιο του Παγκόσμιου Οργανισμού κατά της Φαρμακοδιέγερσης (WADA) και τον συντονισμό των θέσεων της ΕΕ και των κρατών μελών της πριν από τις συνεδριάσεις του WADA

(2015/C 417/08)

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΙ ΤΩΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΝ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ

ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΟΝΤΑΣ

Το ψήφισμα του Συμβουλίου και των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών, συνερχομένων στο πλαίσιο του Συμβουλίου, σχετικά με την εκπροσώπηση των κρατών μελών της ΕΕ στο Διοικητικό Συμβούλιο του Παγκόσμιου Οργανισμού κατά της Φαρμακοδιέγερσης (WADA) και το συντονισμό των θέσεων της ΕΕ και των κρατών μελών της πριν από τις συνεδριάσεις του WADA και δη το γεγονός ότι έως τις 31 Δεκεμβρίου 2015 θα πραγματοποιηθεί επισκόπηση της εμπειρίας που αποκτήθηκε από την εφαρμογή του ψηφίσματος (1).

ΕΠΙΣΗΜΑΙΝΟΝΤΑΣ

Τις συζητήσεις κατά την άτυπη υπουργική σύνοδο για τον αθλητισμό, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Λουξεμβούργο στις 6-7 Ιουλίου 2015, όπου ανταλλάχθηκαν απόψεις σχετικά με την εφαρμογή του ψηφίσματος.

ΣΥΜΦΩΝΕΙ ΟΤΙ

Το σύστημα εκπροσώπησης και οι ρυθμίσεις συντονισμού, όπως ορίζονται στο ψήφισμα του 2011, θα πρέπει να παραμείνουν σε ισχύ.

ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΕΙ ΟΤΙ ΤΑ ΑΚΟΛΟΥΘΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΝΙΣΧΥΘΟΥΝ:

—	τακτικότερη συμμετοχή της προεδρίας του Συμβουλίου στο Συμβούλιο της Ευρώπης (συμπεριλαμβανομένης της CAHAMA) και στις συνεδριάσεις του WADΑ·

—	τακτικότερες συνεισφορές από την Επιτροπή κατά την εκπόνηση του σχεδίου εντολής της ΕΕ για τα θέματα αρμοδιότητας της ΕΕ·

—	αύξηση της επιστημονικής εμπειρογνωμοσύνης μεταξύ των κρατών μελών και της προεδρίας του Συμβουλίου, π.χ. χρησιμοποιώντας το υπάρχον άτυπο δίκτυο εμπειρογνωμόνων·

—	βελτίωση των ad hoc και επιτόπου συνεδριάσεων συντονισμού καθώς και των προετοιμασιών για τις «συνεδριάσεις δημόσιων αρχών».

ΣΥΜΦΩΝΕΙ ΟΤΙ

Μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2018, το Συμβούλιο και οι αντιπρόσωποι των κυβερνήσεων των κρατών μελών, συνερχόμενοι στο πλαίσιο του Συμβουλίου, θα επανεξετάσουν τις εμπειρίες που αποκτήθηκαν από την περαιτέρω εφαρμογή του ψηφίσματος του 2011 και θα κρίνουν κατά πόσον πρέπει να αναπροσαρμοσθούν οι ρυθμίσεις που ορίζονται από αυτό το ψήφισμα.

---

(1)  ΕΕ C 372 της 20.12.2011, σ. 7.

---

15.12.2015

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 417/46

---

Συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με την προώθηση των κινητικών δεξιοτήτων και της σωματικής και αθλητικής δραστηριότητας των παιδιών (1)

(2015/C 417/09)

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΕ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΙ ΤΩΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΝ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ

I.

ΥΠΕΝΘΥΜΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ, ΟΠΩΣ ΕΚΤΙΘΕΤΑΙ ΣΤΟ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ, ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΚΟΛΟΥΘΑ 1. Τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 27ης Νοεμβρίου 2012 σχετικά με την προώθηση της σωματικής δραστηριότητας για τη βελτίωση της υγείας (HEPA) (2), όπου υπογραμμίζεται ότι «Η σωματική δραστηριότητα μέσα από τη θετική συμβολή της στον τομέα της πρόληψης, της θεραπείας και της αποκατάστασης, ωφελεί κάθε ηλικία». 2. Τη σύσταση του Συμβουλίου της 26ης Νοεμβρίου 2013 σχετικά με την προώθηση της σωματικής άσκησης για τη βελτίωση της υγείας σε όλους τους τομείς (3), όπου τα κράτη μέλη καλούνται να αναπτύξουν διατομεακές πολιτικές και ολοκληρωμένες στρατηγικές που να εμπεριέχουν τον αθλητισμό, την παιδεία, την υγεία, τις μεταφορές, το περιβάλλον, την πολεοδομία, ενώ υπογραμμίζεται ότι «Η φυσική αγωγή στο σχολείο έχει τη δυνατότητα να καταστεί αποτελεσματικό εργαλείο για μεγαλύτερη συνειδητοποίηση της σημασίας της HEPA και τα σχολεία θα μπορούσαν να αναλάβουν εύκολα και αποτελεσματικά την υλοποίηση σχετικών δραστηριοτήτων». 3. Το δεύτερο πρόγραμμα εργασιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τον αθλητισμό (2014-2017) (4), που εγκρίθηκε στις 21 Μαΐου του 2014, το οποίο θέτει τη σωματική άσκηση για τη βελτίωση της υγείας μεταξύ των προτεραιοτήτων της συνεργασίας σε επίπεδο ΕΕ στον τομέα του αθλητισμού, και με βάση το οποίο συγκροτήθηκε η ομάδα εμπειρογνωμόνων για τη HEPA προκειμένου να προτείνει συστάσεις για να ενθαρρυνθεί η σωματική αγωγή στα σχολεία, περιλαμβανομένων των κινητικών δεξιοτήτων στην προσχολική ηλικία, καθώς και για να δημιουργηθούν πολύτιμες συνεργίες με τον τομέα του αθλητισμού, τις τοπικές αρχές και τον ιδιωτικό τομέα.

II.

ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΟΤΙ 4. Η διεθνής κοινότητα έχει από καιρό αναγνωρίσει τη σημασία του παιχνιδιού και της ψυχαγωγίας στη ζωή κάθε παιδιού. Στο άρθρο 31, η σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού των ΗΕ (ΣΔΠΗΕ) του 1989 ορίζει ρητά ότι «Τα συμβαλλόμενα κράτη αναγνωρίζουν στο παιδί το δικαίωμα στην ανάπαυση και στις δραστηριότητες του ελεύθερου χρόνου, στην ενασχόληση με ψυχαγωγικά παιχνίδια και δραστηριότητες που είναι κατάλληλες για την ηλικία του και στην ελεύθερη συμμετοχή στην πολιτιστική και καλλιτεχνική ζωή». Όλες οι δραστηριότητες για παιδιά, καθώς και οι αθλητικές δραστηριότητες και η φυσική αγωγή, πρέπει πάντοτε να διεξάγονται σύμφωνα με τη σύμβαση για τα δικαιώματα του παιδιού των ΗΕ. 5. Στις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για τη σωματική δραστηριότητα (5) επισημαίνεται ότι οι καθημερινές συνήθειες των παιδιών μικρής ηλικίας έχουν αλλάξει τα τελευταία χρόνια λόγω των νέων προτύπων αναψυχής (τηλεόραση, διαδίκτυο, βιντεοπαιχνίδια, έξυπνα τηλέφωνα κ.λπ.) και ότι το γεγονός αυτό έχει οδηγήσει στη μείωση της σωματικής τους άσκησης. Επιπλέον, η τάση αυτή μπορεί να εξηγηθεί από την έλλειψη χρόνου, τους κοινωνικούς και οικονομικούς περιορισμούς, τις αλλαγές στον τρόπο ζωής ή την απουσία κατάλληλων αθλητικών εγκαταστάσεων στον περιβάλλοντα χώρο. Στις κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ τονίζεται ότι υπήρξε ιδιαίτερος προβληματισμός για το κατά πόσο η σωματική άσκηση των παιδιών και νέων έχει αντικατασταθεί από καθιστικές κυρίως δραστηριότητες. 6. Παρά τη γενική τάση των παιδιών να είναι σωματικά δραστήρια, η σωματική τους δραστηριότητα έχει μειωθεί κατά την τελευταία εικοσαετία. Η αλλαγή αυτή συμπίπτει με τα αυξανόμενα ποσοστά παιδικού σωματικού βάρους και παχυσαρκίας καθώς και με προβλήματα υγείας ή σωματικών ανεπαρκειών, όπως οι μυοσκελετικές διαταραχές. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Πρωτοβουλίας για την Παρακολούθηση της Παιδικής Παχυσαρκίας του ΠΟΥ (COSI), περίπου ένα στα τρία παιδιά ηλικίας 6-9 ετών στην ΕΕ ήταν υπέρβαρα ή παχύσαρκα το 2010 (6). Σημειώνεται μια ανησυχητική αύξηση από το 2008, όταν οι εκτιμήσεις ανέφεραν ένα στα τέσσερα παιδιά (7). Στις εκβιομηχανισμένες χώρες, για τα παιδιά κάτω των 5 η παρουσία υπερβολικού βάρους και παχυσαρκίας αυξήθηκε από 8 % το 1990 σε 12 % το 2010, ενώ αναμένεται να ανέλθει στο 14 % το 2020 (8). Η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας έχει εξάλλου αρνητικές συνέπειες για τα συστήματα υγείας και την οικονομία στο σύνολό της. Υπολογίζεται ότι περίπου 7 % των εθνικών προϋπολογισμών υγείας στο σύνολο της ΕΕ απορροφάται ετησίως από ασθένειες που συνδέονται με την παχυσαρκία (9). 7. Για να αποφευχθούν αυτά τα προβλήματα υγείας και ανάπτυξης στην παιδική ηλικία, όλα τα παιδιά (περιλαμβανομένων των παιδιών με αναπηρίες) πρέπει να ενθαρρυνθούν να είναι σωματικά δραστήρια. Τα χρόνια της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας (ECEC) είναι σημαντικά διότι βασικές δεξιότητες αναπτύσσονται κατά την περίοδο αυτή. Μέσω του παιχνιδιού και της σωματικής δραστηριότητας, τα παιδιά μαθαίνουν και εξασκούν δεξιότητες που θα χρειαστούν σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Η μαθησιακή διαδικασία που ονομάζεται ανάπτυξη κινητικών δεξιοτήτων δεν αναπτύσσεται πάντοτε φυσιολογικά. Ως εκ τούτου, έχει μέγιστη σημασία η ενίσχυση της επίγνωσης και η δημιουργία ευκαιριών για το παιδί ώστε να είναι σωματικά δραστήριο. 8. Ο ΠΟΥ χαρακτήρισε την ανεπαρκή σωματική δραστηριότητα ως τον τέταρτο κυριότερο παράγοντα κινδύνου πρόωρης θνησιμότητας και ασθενειών παγκοσμίως (10). Τα οφέλη της σωματικής δραστηριότητας είναι ευρέως γνωστά. Η σωματική δραστηριότητα αποτελεί έναν από τους πλέον αποτελεσματικούς τρόπους για την πρόληψη των μη μεταδοτικών ασθενειών, την καταπολέμηση της παχυσαρκίας και τη διατήρηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής (11). Επίσης, υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις για τη θετική σχέση μεταξύ σωματικής άσκησης, ψυχικής υγείας και γνωστικών διεργασιών (12). Οι εκθέσεις του ΠΟΥ (13) έχουν καταδείξει ότι η συμμετοχή σε τακτική, ήπια έως έντονη μορφή άθλησης ή σωματικής δραστηριότητας (14) (τουλάχιστον 60 λεπτά την ημέρα για τα παιδιά σχολικής ηλικίας και 3 ώρες για τα παιδιά της προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας (ECEC)) δημιουργεί μια μακροχρόνια έφεση για σωματική δραστηριότητα που αυξάνεται κατά τη διάρκεια της εφηβείας και της ενήλικης ζωής (15). Μελέτες έχουν επίσης καταδείξει ότι, όταν τα παιδιά αρχίζουν να αθλούνται από μικρή ηλικία, τείνουν να έχουν καλύτερες σχολικές επιδόσεις, αντιμετωπίζουν λιγότερα προβλήματα συμπεριφοράς και πειθαρχίας και μπορούν να συγκεντρώνονται καλύτερα στην τάξη απ' ό,τι οι συμμαθητές τους (16). 9. Στο πλαίσιο αυτό, το εκπαιδευτικό περιβάλλον παίζει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο, δεδομένου ότι τα παιδιά συμμετέχουν σε σωματικές δραστηριότητες και αθλούνται στο σχολείο. Για τον λόγο αυτόν, τα σχολεία και οι διδάσκοντες διευκολύνουν τη σωματική δραστηριότητα των παιδιών, μαζί με τους εκπαιδευτές στους χώρους προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας (ECEC) και σε αθλητικούς συλλόγους. Για τα παιδιά, οι γονείς, η οικογένεια και η ευρύτερη κοινότητα παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο. 10. Κατά τους εμπειρογνώμονες, η κατάλληλη σωματική δραστηριότητα για παιδιά κάτω των 12 ετών θα πρέπει να οργανωθεί κατά ηλικιακή ομάδα (17). Οι δραστηριότητες στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα και σε πρωτοβάθμιο επίπεδο περιλαμβάνουν δομημένες και μη δομημένες δραστηριότητες που βοηθούν τα παιδιά να αναπτύξουν δεξιότητες όπως το τρέξιμο, τα άλματα ή οι ρίψεις. 11. Ορισμένα κράτη μέλη έχουν ήδη διαμορφώσει επιμέρους εθνικές στρατηγικές, σε διαφορετικό βαθμό, προκειμένου να ενθαρρύνουν την ανάπτυξη κινητικών δεξιοτήτων παιδιών προσχολικής ηλικίας καθώς και σωματικές και αθλητικές δραστηριότητες για παιδιά κάτω των 12, ιδίως σε συνεργασία με τον αθλητικό τομέα και αθλητικούς συλλόγους ή ομοσπονδίες (18). 12. Με βάση την εντολή της, η ομάδα εμπειρογνωμόνων για την προώθηση της σωματικής άσκησης για τη βελτίωση της υγείας (HEPA XG) πρότεινε τον Ιούνιο του 2015 μια δέσμη συστάσεων για να ενθαρρυνθεί η φυσική αγωγή στα σχολεία, η οποία περιλαμβάνει τις κινητικές δεξιότητες στην προσχολική ηλικία.

III.

ΚΑΛΟΥΝ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΕΕ ΝΑ ΠΡΟΒΟΥΝ ΣΤΙΣ ΑΚΟΛΟΥΘΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ: 13. Να εξετάσουν την εφαρμογή διατομεακών πολιτικών με τους τομείς της εκπαίδευσης, της νεολαίας και της υγείας μεταξύ άλλων, για να προωθήσουν σωματικές δραστηριότητες και κινητικές δεξιότητες στην προσχολική ηλικία, λαμβάνοντας υπόψη, ιδίως, τις ακόλουθες συστάσεις της HEPA XG: — Να παρουσιάσουν στο κοινό την περίοδο πριν την προσχολική και τη σχολική εκπαίδευση ως δυνητική ευκαιρία για την προώθηση της σωματικής δραστηριότητας για τα παιδιά, ιδίως μέσω της ανάπτυξης βασικών κινητικών δεξιοτήτων και στοιχειώδους σωματικής κατάρτισης. — Να κάνουν όλους τους φορείς του σχολικού και εξωσχολικού τομέα (διδάσκοντες, προπονητές, γονείς κ.λπ.) να αντιληφθούν τη σημασία της ανάπτυξης σωματικών και αθλητικών δραστηριοτήτων κατάλληλων για παιδιά. — Να δημιουργήσουν σχέσεις μεταξύ σχολείων και ειδικών οργανώσεων (αθλητικές οργανώσεις, κοινωνικοί και ιδιωτικοί φορείς και τοπικές αρχές) για την προώθηση και ενίσχυση της διαθεσιμότητας εξωσχολικών δραστηριοτήτων. — Να ενθαρρύνουν τα σχολεία να δημιουργήσουν ένα πλαίσιο συνεργασίας με τις αθλητικές οργανώσεις και άλλους τοπικούς (εθνικούς) φορείς αθλητικών δραστηριοτήτων με σκοπό να προωθηθούν τόσο σχολικές όσο και εξωσχολικές δραστηριότητες και να εξασφαλιστεί η διαθεσιμότητα ασφαλών υποδομών και εξοπλισμού υψηλής ποιότητας για τη φυσική αγωγή και εξωσχολικές ή μετασχολικές δραστηριότητες, καθώς και για τη διεξαγωγή τοπικών εκστρατειών ευαισθητοποίησης. — Να διερευνήσουν πρωτοβουλίες με σκοπό να ενθαρρύνουν τις τοπικές αρχές να δημιουργήσουν συνθήκες για την ανάπτυξη ενεργητικών τρόπων μεταφοράς από και προς το σχολείο. 14. Να ενθαρρύνουν και να στηρίξουν πρωτοβουλίες για όλους τους εμπλεκόμενους (εκπαιδευτικούς, γονείς, σχολεία, λέσχες, διδάσκοντες κ.λπ.) στο κατάλληλο επίπεδο με στόχο να προωθήσουν τις κατάλληλες κινητικές δεξιότητες και σωματικές δραστηριότητες. 15. Να ενθαρρύνουν κατάλληλες αθλητικές και σωματικές δραστηριότητες από την πιο νεαρή ηλικία μέχρι την ΠΕΦ και την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, σύμφωνα με τις ειδικές ανάγκες και τις ηλικίες των παιδιών, παρέχοντας παράλληλα κατευθυντήριες οδηγίες στους γυμναστές/εκπαιδευτές. 16. Να ενθαρρύνουν εκστρατείες ευαισθητοποίησης και την παροχή πληροφόρησης, σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, για να τονώσουν το ενδιαφέρον για τις κινητικές δεξιότητες και τις δραστηριότητες φυσικής αγωγής για παιδιά: 17. Να ενθαρρύνουν τους γονείς, την οικογένεια και την ευρύτερη κοινότητα να συμμετέχουν ενεργά σε σωματικές δραστηριότητες με τα παιδιά τους χρησιμοποιώντας κατάλληλες εγκαταστάσεις (π.χ. ποδηλατοδρόμους και ασφαλείς παιδικές χαρές). 18. Να εξετάσουν το ενδεχόμενο να υποστηρίξουν πρωτοβουλίες για τη βελτίωση των αθλητικών υποδομών για τα παιδιά, ιδίως εντός των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, και να ενθαρρύνουν τη συνεργασία μεταξύ σχολείων και αθλητικών συλλόγων για την παροχή εξοπλισμού και εγκαταστάσεων για παιδιά σε τοπικό επίπεδο. 19. Να εξετάσουν την παροχή κινήτρων σε αθλητικές οργανώσεις και συλλόγους, σχολεία, εκπαιδευτικά ιδρύματα, κέντρα νεολαίας και άλλες κοινοτικές ή εθελοντικές οργανώσεις που προωθούν τις σωματικές δραστηριότητες για παιδιά.

IV.

ΚΑΛΟΥΝ ΤΗΝ ΠΡΟΕΔΡΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ, ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ, ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΩΝ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΩΝ ΤΟΜΕΩΝ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥΣ: 20. Να σημειώσουν τις συστάσεις της HEPA XG για τη βελτίωση της υγείας ως βάση για περαιτέρω πολιτική δράση τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε επίπεδο κρατών μελών, καθότι παρέχουν τεκμηριωμένα στοιχεία και πρακτική καθοδήγηση. 21. Να ενισχύσουν τη συνεργασία μεταξύ των τομέων πολιτικής που συνδέονται με την προώθηση των κινητικών δεξιοτήτων και της φυσικής αγωγής για παιδιά, σύμφωνα με τις συστάσεις της HEPA XG, ιδίως στους τομείς του αθλητισμού, της υγείας, της παιδείας, της νεολαίας και των μεταφορών. 22. Για την προετοιμασία της ευρωπαϊκής εβδομάδας Αθλητισμού, να εξετάσουν το ενδεχόμενο να δώσουν ιδιαίτερη έμφαση σε πρωτοβουλίες στήριξης και προαγωγής των σχολικών και εξωσχολικών αθλητικών δραστηριοτήτων. 23. Να προωθήσουν, όπου χρειάζεται, την υλοποίηση εθνικών συστημάτων παρακολούθησης, μελετών ή αξιολογήσεων προκειμένου να προσδιοριστούν τα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας και οι συνήθειες των παιδιών. 24. Να προβληματισθούν πώς η προώθηση της ανάπτυξης κινητικών δεξιοτήτων στην προσχολική ηλικία και στρατηγικές για να αποθαρρύνεται η καθιστική ζωή των παιδιών, μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικότερα στο πλαίσιο των μελλοντικών εργασιών στο επίπεδο της ΕΕ. 25. Να ενθαρρύνουν τη χρηματοδοτική στήριξη πρωτοβουλιών για τις κινητικές δεξιότητες και τη φυσική αγωγή μέσω υφιστάμενων προγραμμάτων της ΕΕ, όπως το πρόγραμμα Erasmus + και τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία και να θεωρήσουν ευπρόσδεκτη πρόσθετη ενημέρωση από την Επιτροπή σχετικά με την εφαρμογή ενωσιακών προγραμμάτων χρηματοδότησης υπέρ του αθλητισμού.

V.

ΚΑΛΟΥΝ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΝΑ ΠΡΟΒΕΙ ΣΤΙΣ ΑΚΟΛΟΥΘΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ: 26. Να προωθήσει και να στηρίξει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών πάνω στις κινητικές δεξιότητες και τη φυσική αγωγή για παιδιά στο πλαίσιο της ΕΕ. 27. Να βελτιώσει τη βάση στοιχείων υποστηρίζοντας τη συλλογή ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων (19) που συνδέονται με τη σωματική δραστηριότητα, τους δείκτες φυσικής κατάστασης και τη συμμετοχή παιδιών σε αθλητικές δραστηριότητες εντός και εκτός της ΠΕΦ ή των σχολείων, σε στενή συνεργασία με την ΠΟΥ. 28. Να αναπτύξει κατευθυντήριες γραμμές για τη σωματική άσκηση των παιδιών σε χώρους ΠΕΦ, σχολεία και αθλητικά σωματεία, σε συνεργασία με επιστημονικούς εμπειρογνώμονες, περιλαμβανομένης της ΠΟΥ, στοχεύοντας ιδίως τους υπευθύνους χάραξης πολιτικής, τις τοπικές αρχές, τους γονείς, την οικογένεια και την ευρύτερη κοινότητα.

VI.

ΚΑΛΟΥΝ ΤΟ ΑΘΛΗΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΝΑ ΕΞΕΤΑΣΕΙ ΤΟ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΟ: 29. Να προσφέρει ένα εύρος μη αγωνιστικών αθλητικών δραστηριοτήτων κατάλληλων για παιδιά, προσαρμοσμένων στο κατάλληλο επίπεδο, με σκοπό να βελτιωθεί η υγεία τους και η προσωπική τους ανάπτυξη. 30. Να στηρίξει την οργάνωση δραστηριοτήτων που να προωθούν σχολικές και εξωσχολικές αθλητικές δραστηριότητες καθώς και κινητικές δεξιότητες παιδιών προσχολικής ηλικίας, μεταξύ άλλων στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής εβδομάδας Αθλητισμού. 31. Να συμβάλει στην ανάπτυξη στενών συμπράξεων, κοινών στόχων και επικοινωνιακών εκστρατειών με τους δήμους και τις κοινότητες και τους τομείς της εκπαίδευσης, της νεολαίας, της υγείας μεταξύ άλλων, για να καταπολεμήσουν τον καθιστικό τρόπο ζωής προάγοντας τον αθλητισμό εντός και εκτός σχολείου. 32. Να αναλάβει μεγαλύτερη δέσμευση να προαγάγει πρωτοβουλίες άθλησης και σωματικής δραστηριότητας που αποσκοπούν στην καταπολέμηση του καθιστικού τρόπου ζωής των παιδιών μέσω συμπράξεων και συνεργασίας μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα.

---

(1)  Στο πλαίσιο των παρόντων συμπερασμάτων με τον όρο «παιδιά» νοούνται τα παιδιά ηλικίας 0-12 ετών.

(2)  ΕΕ C 393 της 19.12.2012.

(3)  ΕΕ C 354 της 4.12.2013.

(4)  ΕΕ C 183 της 14.6.2014.

(5)  Κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ για τη σωματική δραστηριότητα: Οι συνιστώμενες δράσεις πολιτικής προς στήριξη της σωματικής δραστηριότητας για τη βελτίωση της υγείας (2008) έγιναν δεκτές με ικανοποίηση στα συμπεράσματα της προεδρίας στο πλαίσιο της άτυπης συνόδου των υπουργών της ΕΕ που είναι αρμόδιοι για τον αθλητισμό. http://ec.europa.eu/sport/library/doc/c1/pa_guidelines_4th_consolidated_draft_en.pdf

(6)  Σχέδιο δράσης της ΕΕ για την παιδική παχυσαρκία, 2014-2020 (http://ec.europa.eu/health/nutrition_physical_activity/docs/childhoodobesity_actionplan_2014_2020_en.pdf)

(7)  COM(2005)0637.

(8)  www.toybox-study.eu.

(9)  Σχέδιο δράσης της ΕΕ για την παιδική παχυσαρκία, 2014-2020.

(10)  Global Recommendations on Physical Activity for Health, WHO, 2010

(11)  Lee IM, Shiroma EJ, Lobelo F, Puska P, Blair SN, Katzmarzyk PT, Lancet Physical Activity Series Working Group. Effect of physical activity on major non-communicable disease worldwide: an analysis of burden of disease and life expectancy 2012 Jul. Lancet.

(12)  Strong, WB, RM Malina, CJR Blimkie, SR Daniels, RK Dishman, B Gutin, AC Hergenroeder, A Must, PA Nixon, JM Pivarnik, T Rowland, S Trost, F Trudeau (2005), «Evidence Based Physical Activity for School-Age Youth», The Journal of Pediatrics, 146(6):732-737.

U.S. Department of Health and Human Services. Physical Activity Guidelines Advisory Committee Report, 2008. (http://www.health.gov/paguidelines/Report/pdf/CommitteeReport.pdf.)

Study of University Saint-Gallen, 2011.

(13)  Global recommendations on Physical Activity for Health, World Health Organisation 2010 (http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/44399/1/9789241599979_eng.pdf),

U.S. Department of Health and Human Services. Physical Activity Guidelines Advisory Committee Report, 2008. (http://www.health.gov/paguidelines/Report/pdf/CommitteeReport.pdf)

Study of University Saint-Gallen conducted in 2011.

(14)  Π.χ. Department of Health and Aging: National Physical Activity Guidelines for Australians. Canberra: Commonwealth of Australia; 2014 or UK Physical activity guidelines and National Health Service (NHS) in England: Physical activity guidelines for children (under five years) (http://www.nhs.uk/Livewell/fitness/Pages/physical-activity-guidelines-for-children.aspx)

(15)  G.J. Welk, J.C. Eisenmann, et J. Dolman, «Health-related physical activity in children and adolescents: A bio-behavioural perspective», The handbook of physical education, eds. D. Kirk, D. MacDonald και M. O'Sullivan, Λονδίνο: Sage Publications Ltd., 2006, σ. 665-684

(16)  Physical Activity May Strengthen Children's Ability To Pay Attention http://www.sciencedaily.com/releases/2009/03/090331183800.htm and «The Association between school-based physical activity, Including Physical education and academic performance» U.S. Department of Health and human Services July 2010 http://www.cdc.gov/healthyyouth/health_and_academics/pdf/pa-pe_paper.pdf

(17)  Οι κατηγορίες προτείνονται με βάση τον καναδικό ορισμό της μακροχρόνιας ανάπτυξης των αθλητών (LTAD).

(18)  Για παράδειγμα: Η Γαλλία και ομοσπονδίες πολλών αθλημάτων (Ufolep, Usep) ή ομοσπονδίες ενός αθλήματος (γυμναστική ή κολύμβηση) παρέχουν ειδική προπόνηση για παιδιά ηλικίας 0-6 ετών. Στις Κάτω Χώρες, προβλέπονται ειδικά μαθήματα για παιδιά σε τρυφερή ηλικία για αθλήματα όπως η γυμναστική και η κολύμβηση. Στην Αυστρία, το πρόγραμμα «Υγιής κίνηση των παιδιών» (Kinder Gesund bewegen) έχει ως στόχο να οικοδομήσει συνεργασία των αθλητικών συλλόγων με νηπιαγωγεία και δημοτικά και να προωθήσει ένα δραστήριο τρόπο ζωής με σωματική άσκηση των παιδιών μεταξύ 2 και 10 ετών.

(19)  Με βάση το πλαίσιο παρακολούθησης που ορίζεται στη σύσταση του Συμβουλίου για την HEPA (26 Νοεμβρίου 2013).

---

---