I.

Ελέγξαμε:

II.

Σύμφωνα με τα άρθρα 317 έως 318 της ΣΛΕΕ και τον δημοσιονομικό κανονισμό, η Επιτροπή φέρει την ευθύνη για την κατάρτιση και την ακριβοδίκαιη παρουσίαση των ενοποιημένων λογαριασμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, βάσει των διεθνώς αποδεκτών προτύπων ελέγχου για τον δημόσιο τομέα, καθώς και για τη νομιμότητα και κανονικότητα των πράξεων στις οποίες αυτοί βασίζονται. Η ευθύνη αυτή περιλαμβάνει τον σχεδιασμό, την εφαρμογή και τη διατήρηση συστήματος εσωτερικού ελέγχου με σκοπό την κατάρτιση και παρουσίαση οικονομικών καταστάσεων οι οποίες να μην περιέχουν ουσιώδεις ανακρίβειες, οφειλόμενες σε απάτη ή σφάλμα. Η Επιτροπή φέρει την τελική ευθύνη για τη νομιμότητα και κανονικότητα των πράξεων στις οποίες βασίζονται οι λογαριασμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης (άρθρο 317 ΣΛΕΕ).

III.

Ευθύνη μας είναι, βάσει του ελέγχου που διενεργούμε, να παρέχουμε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο δήλωση τόσο ως προς την αξιοπιστία των λογαριασμών όσο και ως προς τη νομιμότητα και κανονικότητα των πράξεων στις οποίες αυτοί βασίζονται. Διενεργήσαμε τον έλεγχό μας σύμφωνα με τα διεθνή ελεγκτικά πρότυπα και τους κώδικες δεοντολογίας της IFAC, καθώς και με τα διεθνή πρότυπα των ανώτατων οργάνων ελέγχου του INTOSAI. Τα εν λόγω πρότυπα επιτάσσουν τη συμμόρφωσή μας με τους ισχύοντες δεοντολογικούς κανόνες, καθώς και τον σχεδιασμό και τη διενέργεια του ελέγχου κατά τρόπον ώστε να αποκομίζουμε εύλογη βεβαιότητα τόσο σχετικά με την απουσία ουσιωδών ανακριβειών στους ενοποιημένους λογαριασμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και σχετικά με τη νομιμότητα και κανονικότητα των πράξεων στις οποίες αυτοί βασίζονται.

IV.

Ο έλεγχος συνεπάγεται την εφαρμογή διαδικασιών για τη συγκέντρωση αποδεικτικών στοιχείων ελέγχου σχετικά με τα ποσά και τις πληροφορίες που δημοσιοποιούνται στους ενοποιημένους λογαριασμούς, καθώς και σχετικά με τη νομιμότητα και κανονικότητα των πράξεων στις οποίες αυτοί βασίζονται. Η επιλογή των διαδικασιών επαφίεται στην κρίση του ελεγκτή, συμπεριλαμβανομένης της εκτίμησης των κινδύνων ύπαρξης ουσιωδών ανακριβειών στους ενοποιημένους λογαριασμούς και ουσιώδους μη συμμόρφωσης των σχετικών πράξεων με τις απαιτήσεις του νομικού πλαισίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οφειλόμενων σε απάτη ή σφάλμα. Κατά την εκτίμηση των κινδύνων αυτών, εξετάζεται το σύστημα εσωτερικού ελέγχου που αφορά την κατάρτιση και την ακριβοδίκαιη παρουσίαση των ενοποιημένων λογαριασμών, καθώς και τη νομιμότητα και κανονικότητα των σχετικών πράξεων, προκειμένου να σχεδιαστούν οι αρμόζουσες στις περιστάσεις ελεγκτικές διαδικασίες, αλλά όχι προκειμένου να διατυπωθεί γνώμη σχετικά με την αποτελεσματικότητα του συστήματος εσωτερικού ελέγχου. Επίσης, ο έλεγχος περιλαμβάνει αξιολόγηση της καταλληλότητας των λογιστικών πολιτικών, του ευλόγου των λογιστικών εκτιμήσεων και της συνολικής παρουσίασης των ενοποιημένων λογαριασμών.

V.

Όσον αφορά τα έσοδα, αφετηρία της εξέτασης των ιδίων πόρων που βασίζονται στον φόρο προστιθέμενης αξίας και στο ακαθάριστο εθνικό εισόδημα αποτελούν τα σχετικά μακροοικονομικά μεγέθη επί τη βάσει των οποίων αυτοί υπολογίζονται. Αξιολογούμε τα συστήματα που εφαρμόζει η Επιτροπή για την επεξεργασία των δεδομένων αυτών, μέχρι την είσπραξη των εισφορών των κρατών μελών και την καταχώρισή τους στους ενοποιημένους λογαριασμούς. Όσον αφορά τους παραδοσιακούς ιδίους πόρους, εξετάζουμε τους λογαριασμούς των τελωνειακών αρχών και αναλύουμε τη ροή των δασμών, μέχρι την είσπραξη των ποσών από την Επιτροπή και την καταχώρισή τους στους λογαριασμούς.

VI.

Όσον αφορά τις δαπάνες, εξετάζουμε τις πράξεις πληρωμών αφού πραγματοποιηθούν, καταχωριστούν και εγκριθούν οι δαπάνες. Η εξέταση αυτή καλύπτει όλες τις κατηγορίες πληρωμών (συμπεριλαμβανομένων εκείνων που πραγματοποιούνται για την αγορά στοιχείων ενεργητικού), εκτός των προπληρωμών, κατά τη χρονική στιγμή της εκτέλεσής τους. Οι προπληρωμές εξετάζονται όταν ο αποδέκτης των κεφαλαίων απαιτείται να αιτιολογήσει ή αιτιολογεί την ορθή χρησιμοποίησή τους και η προπληρωμή εκκαθαρίζεται ή καθίσταται ανακτήσιμη.

VII.

Φρονούμε ότι τα αποδεικτικά στοιχεία ελέγχου που συγκεντρώσαμε είναι επαρκή και κατάλληλα για τη θεμελίωση των γνωμών μας.

VIII.

Κατά τη γνώμη μας, οι ενοποιημένοι λογαριασμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το οικονομικό έτος που έληξε την 31η Δεκεμβρίου 2014 παρέχουν ακριβοδίκαιη εικόνα, από κάθε ουσιώδη πλευρά, της οικονομικής κατάστασης της Ένωσης την 31η Δεκεμβρίου 2014, των αποτελεσμάτων των πράξεών της, των ταμειακών ροών της και των μεταβολών του καθαρού ενεργητικού για το οικονομικό έτος που έληξε την ημερομηνία αυτή, σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό και λογιστικούς κανόνες που βασίζονται στα διεθνώς αποδεκτά λογιστικά πρότυπα για τον δημόσιο τομέα.

IX.

Κατά τη γνώμη μας, τα έσοδα στα οποία βασίζονται οι λογαριασμοί για το οικονομικό έτος που έληξε την 31η Δεκεμβρίου 2014 είναι, από κάθε ουσιώδη πλευρά, νόμιμα και κανονικά.

X.

Οι δαπάνες που καταχωρίστηκαν το 2014 υπό τους τομείς 1 έως 4 του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (3), οι οποίοι καλύπτουν το σύνολο των επιχειρησιακών δαπανών, περιέχουν ουσιώδη σφάλματα. Κατά την εκτίμησή μας, το επίπεδο σφάλματος που αφορά τις πληρωμές στις οποίες βασίζονται οι λογαριασμοί είναι 4,4 %. Το συμπέρασμά μας ενισχύεται περαιτέρω από την εκ μέρους της Επιτροπής ανάλυση των ποσών σε κίνδυνο που περιέχει η συγκεφαλαιωτική έκθεσή της.

XI.

Κατά τη γνώμη μας, λόγω της σοβαρότητας των ζητημάτων που παρουσιάζονται στο ανωτέρω σημείο υπό τον τίτλο «Στοιχεία για τη θεμελίωση αρνητικής γνώμης σχετικά με τη νομιμότητα και κανονικότητα των πληρωμών στις οποίες βασίζονται οι λογαριασμοί», οι πληρωμές στις οποίες βασίζονται οι λογαριασμοί για το οικονομικό έτος που έληξε την 31η Δεκεμβρίου 2014 περιέχουν ουσιώδη σφάλματα.

XII.

Το έγγραφο με τίτλο «Οικονομικές καταστάσεις — Συζήτηση και ανάλυση» δεν αποτελεί μέρος των οικονομικών καταστάσεων. Τα πληροφοριακά στοιχεία που περιέχει το εν λόγω έγγραφο είναι συνεπή με τις οικονομικές καταστάσεις.

1.1.

Οι δαπάνες της ΕΕ συνιστούν σημαντικό μέσο για την επίτευξη των διαφόρων στόχων πολιτικής. Άλλα σημαντικά μέσα είναι η εφαρμογή της νομοθεσίας και η ελεύθερη κίνηση αγαθών, υπηρεσιών, κεφαλαίου και ανθρώπων εντός της Ένωσης. Κατά μέσο όρο, οι δαπάνες της ΕΕ αντιστοιχούν στο 1,9 % των συνολικών δαπανών γενικής κυβέρνησης των κρατών μελών της ΕΕ (βλέπε γράφημα 1.1 ).

1.2.

Ο ρόλος μας, όπως ορίζεται στη Συνθήκη, συνίσταται στα εξής:

Με τις εργασίες μας προς υποστήριξη της δήλωσης αξιοπιστίας εκπληρώνουμε τον πρώτο και τον δεύτερο από τους ανωτέρω στόχους. Στο πλαίσιο αυτό, εντοπίζουμε τους κινδύνους που επηρεάζουν την οικονομία, την αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητα. Όλα αυτά συμβάλλουν καθοριστικά στις γνώμες που διατυπώνουμε επί προτεινόμενης δημοσιονομικής νομοθεσίας.

1.3.

Στο παρόν κεφάλαιο της ετήσιας έκθεσης:

1.4.

Οι παρατηρήσεις μας αφορούν τους ενοποιημένους λογαριασμούς (5) (εφεξής «οι λογαριασμοί») της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το οικονομικό έτος 2014. Οι λογαριασμοί, μαζί με τη δήλωση πληρότητας του υπολόγου, περιήλθαν σε μας στις 23 Ιουλίου 2015 (6). Οι λογαριασμοί συνοδεύονται από το έγγραφο με τίτλο «Οικονομικές καταστάσεις — Συζήτηση και ανάλυση» (7). Η ελεγκτική γνώμη μας δεν καλύπτει την εν λόγω ανάλυση. Εντούτοις, σύμφωνα με τα ελεγκτικά πρότυπα, αξιολογήσαμε τη συμφωνία της με τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στους λογαριασμούς.

1.5.

Από τους λογαριασμούς (οι οποίοι συνοψίζονται στο παράρτημα 1.3 ) προκύπτει ότι, στις 31 Δεκεμβρίου 2014, το σύνολο των στοιχείων παθητικού ανερχόταν σε 220,7 δισεκατομμύρια ευρώ έναντι 162,7 δισεκατομμυρίων ευρώ που ήταν το σύνολο των στοιχείων ενεργητικού. Από το οικονομικό αποτέλεσμα για το 2014 προκύπτει έλλειμμα ύψους 11,3 δισεκατομμυρίων ευρώ (βλέπε επίσης σημεία 2.12 και 2.13).

1.6.

Στο πλαίσιο του ελέγχου μας διαπιστώσαμε ότι οι λογαριασμοί δεν περιείχαν ουσιώδεις ανακρίβειες (βλέπε επίσης παράρτημα 1.2 ). Οι παρατηρήσεις μας σχετικά με τη δημοσιονομική και χρηματοοικονομική διαχείριση των πόρων της ΕΕ διατυπώνονται στο κεφάλαιο 2.

1.7.

Το 2014 η Επιτροπή προέβη σε αρκετές αλλαγές όσον αφορά την παρουσίαση των λογαριασμών. Οι αλλαγές αυτές λαμβάνουν υπόψη το νέο ΠΔΠ και προάγουν περαιτέρω την εναρμόνιση με τα διεθνή πρότυπα. Σημειώθηκαν επίσης αξιοσημείωτες βελτιώσεις όσον αφορά την παρουσίαση ορισμένων σημειώσεων των λογαριασμών (8).

1.7.

1.8.

Τα ακόλουθα ζητήματα επηρεάζουν τους λογαριασμούς:

α)

Η Επιτροπή έχει πραγματοποιήσει σημαντική πρόοδο όσον αφορά την παρουσίαση της σημείωσης 6 των λογαριασμών (με τίτλο «Προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ»), σύμφωνα με την ανάλυσή μας στο σημείο 1.13 της ετήσιας έκθεσής μας για το οικονομικό έτος 2013 και στο σημείο 2 του πίνακα παρακολούθησης που περιλαμβάνεται στην παρούσα έκθεση ( παράρτημα 1.2 ). Η σημείωση περιλαμβάνει πλέον περισσότερο στοχευμένα πληροφοριακά στοιχεία. Όσον αφορά τον τομέα της συνοχής, αναφέρεται ο βαθμός στον οποίο πραγματοποιούνται διορθώσεις πριν από την καταχώριση των δαπανών, κατά την εκτέλεσή τους και κατά το κλείσιμο. Η σημείωση περιγράφει πλέον (χωρίς να προσδιορίζει πάντοτε ποσοτικώς) τον αντίκτυπο των διαφόρων διορθωτικών μέτρων στον προϋπολογισμό της ΕΕ (λόγου χάριν, δημιουργία εσόδων με ειδικό προορισμό, ανακλήσεις και αντικαταστάσεις εκ μέρους των κρατών μελών κ.λπ.) (9).

α)

Όσον αφορά τη σημείωση 6, παρέχει σύνοψη των αποτελεσμάτων των διορθωτικών μέτρων της Επιτροπής (που αποφασίστηκαν και εφαρμόστηκαν), καθώς και των προληπτικών ενεργειών της για το έτος 2014. Περισσότερες πληροφορίες για το θέμα αυτό περιλαμβάνονται στην ετήσια ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ.

β)

Στη σημείωση 2.5.2 σχετικά με τις προχρηματοδοτήσεις (προκαταβολές σε κράτη μέλη) αναφέρεται ότι η Επιτροπή διαθέτει περιορισμένα πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τη χρησιμοποίηση των κεφαλαίων που προκαταβάλλονται σε χρηματοοικονομικά μέσα στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης (3,8 δισεκατομμύρια ευρώ) και σε άλλα καθεστώτα ενισχύσεων (3,6 δισεκατομμύρια ευρώ). Αυτό μπορεί να επηρεάζει την αποτίμησή τους στο τέλος του οικονομικού έτους. Η Επιτροπή ενδέχεται να χρειαστεί να προβεί σε σημαντικές προσαρμογές κατά το κλείσιμο της περιόδου προγραμματισμού 2007-2013.

1.9.

Εξετάζουμε τα έσοδα και τις δαπάνες της ΕΕ προκειμένου να αξιολογήσουμε κατά πόσον συμφωνούν με τους ισχύοντες νόμους και κανονισμούς. Τα αποτελέσματα του ελέγχου μας όσον αφορά τα έσοδα παρουσιάζονται στο κεφάλαιο 4 και όσον αφορά τις δαπάνες στα κεφάλαια 5 έως 9 (βλέπε πίνακα 1.1 ).

1.10.

Τα έσοδα δεν περιείχαν ουσιώδη σφάλματα (βλέπε σημείο 4.26). Όσον αφορά τις δαπάνες, εξακολουθούμε να διαπιστώνουμε την ύπαρξη σημαντικού επιπέδου σφάλματος. Το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος στις δαπάνες (μετά από συνυπολογισμό των σχετικών διορθωτικών δράσεων, βλέπε σημείο 1.32 (10)) ήταν 4,4 %, ήτοι παρόμοιο με το αντίστοιχο επίπεδο του 2013 (4,5 % (11)) (βλέπε πίνακα 1.1 ). Οι δαπάνες του τομέα 5 του ΠΔΠ («Διοίκηση») δεν περιείχαν ουσιώδη σφάλματα (βλέπε σημείο 9.15). Οι δαπάνες για όλους τους υπόλοιπους τομείς, περιλαμβανομένων των λειτουργικών δαπανών, περιείχαν ουσιώδη σφάλματα (βλέπε σημεία 5.32 και 5.33, 6.76 και 6.77, 7.72 και 7.73 και 8.26 και 8.27).

1.10.

1.11.

Τα συνολικά αποτελέσματα του ελέγχου παρέμειναν σχετικά σταθερά, σε επίπεδο που υπερβαίνει σημαντικά την τιμή αναφοράς μας για το επίπεδο σημαντικότητας κατά τα τελευταία τρία έτη (βλέπε γράφημα 1.2 ).

1.11.

Η Επιτροπή υπογραμμίζει ότι δεσμεύεται από τον δημοσιονομικό κανονισμό, ο οποίος στο άρθρο 32 παράγραφος 2 στοιχείο ε) ορίζει ότι το σύστημα εσωτερικού ελέγχου θα πρέπει να εξασφαλίζει, μεταξύ άλλων, «επαρκή διαχείριση των κινδύνων που σχετίζονται με τη νομιμότητα και την κανονικότητα των υποκείμενων πράξεων, λαμβανομένου υπόψη του πολυετούς χαρακτήρα των προγραμμάτων καθώς και της φύσης των σχετικών πληρωμών».

Στη συγκεφαλαιωτική έκθεση του 2014 [COM(2015) 279 final], η Επιτροπή εκτίμησε ότι ο μελλοντικός αντίκτυπος των διορθωτικών μηχανισμών ανέρχεται σε 2,7 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό το οποίο αντιπροσωπεύει το 1,9 % των πληρωμών που πραγματοποιήθηκαν από τον προϋπολογισμό της ΕΕ.

Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να ασκεί τον εποπτικό της ρόλο με την εφαρμογή δημοσιονομικών διορθώσεων και ανακτήσεων στο επίπεδο που αντιστοιχεί στο επίπεδο των παρατυπιών και των ελλείψεων που εντοπίζονται καθόλη τη διάρκεια της περιόδου, ακόμη και μετά το κλείσιμο των προγραμμάτων.

1.12.

Δύο είναι τα κύρια είδη προγραμμάτων δαπανών της ΕΕ που περιέχουν διακριτούς τύπους κινδύνου (13):

—

Τα προγράμματα βάσει δικαιωμάτων, στο πλαίσιο των οποίων οι πληρωμές εξαρτώνται από την πλήρωση ορισμένων προϋποθέσεων. Στα προγράμματα αυτά εντάσσονται οι υποτροφίες φοιτητών και ερευνητών (κεφάλαιο 5), άμεσες ενισχύσεις στους γεωργούς (κεφάλαιο 7), η άμεση δημοσιονομική στήριξη (14) (κεφάλαιο 8), μισθοί και συντάξεις (κεφάλαιο 9).

—

Τα συστήματα απόδοσης των δαπανών, στο πλαίσιο των οποίων η ΕΕ αποδίδει επιλέξιμες δαπάνες για επιλέξιμες δραστηριότητες. Στα συστήματα αυτά εντάσσονται ερευνητικά έργα (κεφάλαιο 5), επενδυτικά προγράμματα στους τομείς της περιφερειακής και αγροτικής ανάπτυξης (κεφάλαια 6 και 7), εκπαιδευτικά προγράμματα (κεφάλαιο 6) και αναπτυξιακά έργα (κεφάλαιο 8).

1.13.

Για το οικονομικό έτος 2014, επικαιροποίησαμε την προσέγγισή μας όσον αφορά τον ποσοτικό προσδιορισμό των σοβαρών παραβιάσεων των κανόνων περί δημόσιων συμβάσεων. Με την επικαιροποίηση αυτή, αποσαφηνίσαμε τον τρόπο με τον οποίο εκτιμάμε τον αντίκτυπο των εν λόγω παραβιάσεων. Συγκεκριμένα, εφαρμόσαμε αναλογική προσέγγιση για τον υπολογισμό των σφαλμάτων που σχετίζονται με τις τροποποιήσεις των συμβάσεων.

1.13.

1.14.

Προκειμένου να διασφαλιστεί η συγκρισιμότητα των αποτελεσμάτων που παρουσιάζονται στην παρούσα έκθεση, προσαρμόσαμε τα αριθμητικά στοιχεία για το 2013 και το 2012 που παρουσιάζονται στον πίνακα 1.1 και τα γραφήματα 1.2 , 1.3 , 1.4, 1.5 και 1.6 ώστε να είναι εναρμονισμένα με την επικαιροποιημένη προσέγγιση. Στο παράρτημα 1.4 παρατίθενται μη προσαρμοσμένα ιστορικά στοιχεία σχετικά με το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος που αναφέρθηκε για την περίοδο 2009-2013. Ο αντίκτυπος της προσαρμογής αυτής ήταν η μείωση του συνολικού εκτιμώμενου επιπέδου σφάλματος κατά 0,2 % το 2013 και κατά 0,3 % το 2012. Η προσαρμογή αυτή δεν επιφέρει επηρεάζει καθόλου τα συμπεράσματά μας κατά τα αντίστοιχα έτη. Το επίπεδο σφάλματος παραμένει σαφώς σημαντικό.

1.15.

Για το οικονομικό έτος 2015 σκοπεύουμε να προσαρμόσουμε την προσέγγισή μας όσον αφορά την πολλαπλή συμμόρφωση στο τροποποιημένο νομικό πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής. Θα αναφερόμαστε μεν στα στοιχεία που θα μας διαβιβάζει η Επιτροπή σχετικά με την πολλαπλή συμμόρφωση, αλλά δεν θα περιλαμβάνουμε πλέον το συγκεκριμένο στοιχείο στις ελεγκτικές δοκιμασίες μας. Για το υπό εξέταση έτος, διαπιστώσαμε πολλά σφάλματα πολλαπλής συμμόρφωσης στο ένα τέταρτο των γεωργικών εκμεταλλεύσεων που επισκεφθήκαμε. Τα σφάλματα αυτά συνέβαλαν κατά 0,2 εκατοστιαίες μονάδες (έναντι ομοίως 0,2 εκατοστιαίων μονάδων το 2013) (15) στο συνολικό εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος και κατά 0,6 εκατοστιαίες μονάδες στο εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος για το κεφάλαιο «Φυσικοί πόροι» (έναντι 0,5 εκατοστιαίων μονάδων το 2013).

1.15.

1.16.

Όπως περιγράφεται στη γενική εισαγωγή (σημεία 0.5 έως 0.7), επικαιροποιήσαμε τη δομή των κεφαλαίων της ετήσιας έκθεσης. Για λόγους συγκρισιμότητας, παρουσιάζουμε κατωτέρω ( γράφημα 1.3 ) τα αποτελέσματα του ελέγχου του παρελθόντος έτους, όπως αυτά θα εμφανίζονταν βάσει της νέας δομής, λαμβάνοντας υπόψη την επικαιροποιημένη προσέγγιση για τον ποσοτικό προσδιορισμό των δημόσιων συμβάσεων (βλέπε σημεία 1.13 και 1.14). Τα εν λόγω αριθμητικά στοιχεία παρουσιάζονται στον πίνακα 1.1 .

1.17.

Όπως φαίνεται στο γράφημα 1.4 , ο τομέας που συνέβαλε περισσότερο στο εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος για το 2014 ήταν η «Συνοχή», ενώ ακολουθούν οι τομείς «Φυσικοί Πόροι», «Ανταγωνιστικότητα» και «Η Ευρώπη ως παγκόσμιος παράγοντας». Η εν λόγω κατανομή είναι συνεπής προς τις διαπιστώσεις μας για το 2013.

1.18.

Τα σφάλματα επιλεξιμότητας στα συστήματα απόδοσης δαπανών διεκδικούν το μεγαλύτερο μερίδιο μεταξύ των σφαλμάτων που εντοπίστηκαν για το οικονομικό έτος 2014 (βλέπε επίσης σημεία 1.20 έως 1.22, γράφημα 1.5 και γράφημα 1.6 ).

α)

Όσον αφορά τις δαπάνες απόδοσης, το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος είναι 5,5 % (έναντι 5,6 % το 2013). Στα συνηθέστερα σφάλματα που εντοπίστηκαν στον τομέα αυτό περιλαμβάνονται:

α)

Η Επιτροπή έχει επίσης εντοπίσει παρόμοια προβλήματα στο πλαίσιο των ελέγχων της. Η Επιτροπή κατέβαλε σημαντικές προσπάθειες κατά τη διάρκεια της περιόδου προγραμματισμού 2007-2013 προκειμένου να εντοπίσει τα βαθύτερα αίτια των προβλημάτων και να εφαρμόσει διορθωτικά μέτρα κατά περίπτωση.

β)

Όσον αφορά τα προγράμματα βάσει δικαιωμάτων, το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος είναι 2,7 % (έναντι 3,0 % το 2013). Στα συνηθέστερα σφάλματα που εντοπίστηκαν στον τομέα αυτό περιλαμβάνονται:

1.19.

Η παρουσίαση των αριθμητικών στοιχείων που παρατίθενται στο γράφημα 1.5 για το οικονομικό έτος 2013 στηρίζεται επί της αυτής βάσης με εκείνη που ελήφθη για το 2014, ήτοι πραγματοποιείται σύμφωνα με την προσέγγιση που περιγράφεται στο σημείο 1.13.

1.20.

Αναλύσαμε τη σχέση μεταξύ του είδους των δαπανών και των επιπέδων του σφάλματος. Χαρακτηριστικό γνώρισμα των δαπανών της ΕΕ είναι ο βαθμός στον οποίο ο ορθός υπολογισμός των πληρωμών προς τους αποδέκτες χρηματοδότησης εξαρτάται από τα πληροφοριακά στοιχεία που παρέχουν οι ίδιοι οι αποδέκτες. Αυτό ισχύει για τη σημαντικότερη κατηγορία δαπανών βάσει δικαιωμάτων, ήτοι τις επιδοτήσεις βάσει έκτασης που καταβάλλονται στους γεωργούς. Η σχέση αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική στην περίπτωση δραστηριοτήτων για τις οποίες αποδίδονται δαπάνες: οι αποδέκτες των ενισχύσεων οφείλουν να παρέχουν στοιχεία προς υποστήριξη της δήλωσής τους ότι ασκούν δραστηριότητα επιλέξιμη για ενίσχυση και ότι έχουν πραγματοποιήσει δαπάνες των οποίων δικαιούνται την απόδοση. Αυτό ισχύει για όλες τις μορφές διαχείρισης (16).

1.20.

Το LPIS έχει δημιουργηθεί και συντηρείται από τις εθνικές αρχές. Οι πληρωμές προς τους τελικούς δικαιούχους μπορούν να πραγματοποιούνται μόνον αφού το αίτημά τους διασταυρωθεί με τις διαθέσιμες πληροφορίες στο LPIS.

Ως αποτέλεσμα του LPIS, το επίπεδο σφαλμάτων για τις εκταρικές επιδοτήσεις είναι χαμηλότερο σε σύγκριση με τα άλλα είδη επιδοτήσεων στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης.

Η Επιτροπή θεωρεί ότι τα πλαίσια 1.2 και 1.3 επιβεβαιώνουν την άποψη αυτή.

1.21.

Το γράφημα 1.6 βασίζεται στο σύνολο των ελεγκτικών δοκιμασιών στις οποίες υποβλήθηκαν οι δαπάνες της ΕΕ κατά τα τελευταία δύο έτη (17), στο πλαίσιο των ετήσιων εκθέσεων σχετικά με τον γενικό προϋπολογισμό και τα Ευρωπαϊκά Ταμεία Ανάπτυξης. Οι ροές πληρωμών κατηγοριοποιούνται ανάλογα με τη φύση τους. Το μέγεθος των κύκλων στο εν λόγω γράφημα αντικατοπτρίζει την αναλογία τους επί του συνόλου των δαπανών, η θέση τους επί της γραμμής των 45o υποδηλώνει το αντίστοιχο επίπεδο του εκτιμώμενου σφάλματος, το δε χρώμα τους υποδεικνύει εάν οι δαπάνες βασίζονται σε δικαίωμα ή σε απόδοση.

1.22.

Στο κατωτέρω γράφημα ενσωματώνονται τόσο στοιχεία επαγγελματικής κρίσης (αξιολόγηση του αντίκτυπου των συστημάτων και των κινδύνων που σχετίζονται με το συγκεκριμένο είδος πράξης — βλέπε παράρτημα 1.1 , σημείο 1) όσο και εμπειρικά στοιχεία (μέτρηση των εκτιμώμενων επιπέδων σφάλματος για μία διετία). Το γράφημα παρατίθεται, αφενός, ως απάντηση σε αιτήματα ενδιαφερομένων για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα διαφορετικά προφίλ κινδύνου και, αφετέρου, ως μέσο διευκόλυνσης της Επιτροπής για τη λήψη μέτρων σε τομείς με μονίμως υψηλά επίπεδα σφάλματος.

(1)

Όσον αφορά τον τομέα «Η Ευρώπη ως παγκόσμιος παράγοντας», η απόδοση δαπανών περιλαμβάνει έργα πολλαπλών χορηγών βοήθειας τα οποία, στην πράξη, έχουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά με τις δαπάνες βάσει δικαιωμάτων, ενώ παρουσιάζουν χαμηλότερα επίπεδα σφάλματος.

1.23.

Όσον αφορά τον τομέα «Ανταγωνιστικότητα» (κεφάλαιο 5), το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος είναι 5,6 %, ήτοι υψηλότερο από τα αντίστοιχα αποτελέσματα για το 2013 (4,0 % (18)). Μεγάλο μέρος των δαπανών πραγματοποιείται στο πλαίσιο της απόδοσης εξόδων και τα σχετικά σφάλματα αντικατοπτρίζουν κατ’ ουσίαν διαφορετικές κατηγορίες μη επιλέξιμων δαπανών (ιδίως δαπάνες προσωπικού και άλλες άμεσες δαπάνες και έμμεσες δαπάνες).

1.23.

1.24.

Όσον αφορά τον τομέα «Συνοχή» (κεφάλαιο 6), το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος είναι 5,7 %, ήτοι υψηλότερο από τα αντίστοιχα αποτελέσματα για το 2013 (5,3 % (18). Το σύνολο σχεδόν των δαπανών στον τομέα αυτό εμφανίζονται ως απόδοση εξόδων. Στις βασικές αιτίες σφαλμάτων περιλαμβάνονται οι σοβαρές παραβιάσεις των κανόνων περί δημόσιων συμβάσεων (περί το ήμισυ του εκτιμώμενου επιπέδου σφάλματος) και ακολουθούν τα μη επιλέξιμα στοιχεία κόστους στις δηλώσεις δαπανών (άνω του ενός τετάρτου του εκτιμώμενου επιπέδου σφάλματος). Το υπόλοιπο των σφαλμάτων ανάγεται στη μη συμμόρφωση με τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων και σε μη επιλέξιμα έργα.

1.24.

1.25.

Όσον αφορά τον τομέα «Φυσικοί πόροι» (κεφάλαιο 7), το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος είναι 3,6 %, ήτοι χαμηλότερο σε σύγκριση με τα αντίστοιχα αποτελέσματα για το 2013 (4,4 % (18)). Άνω των τριών τετάρτων των δαπανών στον συγκεκριμένο τομέα αναλογούν στο Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ), το οποίο περιέχει λιγότερα σφάλματα από την αγροτική ανάπτυξη, όπου από μακρού εντοπίζουμε υψηλά επίπεδα σφάλματος, ιδίως στις δαπάνες που πραγματοποιούνται βάσει της απόδοσης εξόδων. Συνολικά, οι εκ μέρους των γεωργών δηλώσεις γεωργικών εκτάσεων ή αριθμών ζώων καθ’ υπέρβαση των πραγματικών αποτελούν την πηγή σχεδόν του ενός τρίτου του εκτιμώμενου επιπέδου σφάλματος. Οι μη επιλέξιμοι δικαιούχοι, οι μη επιλέξιμες δραστηριότητες ή οι μη επιλέξιμες δαπάνες ήταν η δεύτερη κατά σειρά αιτία σφαλμάτων (περίπου το ένα τέταρτο του εκτιμώμενου επιπέδου σφάλματος). Οι παραβάσεις στο πλαίσιο της πολλαπλής συμμόρφωσης (ένα έκτο) και τα διοικητικά σφάλματα (ένα έκτο) αποτελούν τις σημαντικότερες μεταξύ των υπόλοιπων αιτιών.

1.25.

Βλ. επίσης τις απαντήσεις στα σημεία 1.15 και 1.20, 7.15 έως 7.19 και 7.25 έως 7.29.

1.26.

Όσον αφορά τον τομέα «Η Ευρώπη ως παγκόσμιος παράγοντας», το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος είναι 2,7 %, ήτοι υψηλότερο σε σύγκριση με τα αντίστοιχα αποτελέσματα για το 2013 (2,1 % (18)) (19). Περισσότερο από το ήμισυ του συνόλου ανάγεται στις μη επιλέξιμες δαπάνες που αποδόθηκαν από την Επιτροπή. Οι καταβληθείσες πληρωμές για μη πραγματοποιηθείσα εκτέλεση έργου, παροχή υπηρεσιών ή αγορά προμηθειών αντιστοιχούν στο ένα τέταρτο του συνόλου. Το υπόλοιπο οφείλεται στην απουσία δικαιολογητικών (περίπου το ένα δέκατο του εκτιμώμενου επιπέδου σφάλματος), τον εσφαλμένο υπολογισμό δαπανών και τη μη συμμόρφωση με τους κανόνες περί σύναψης συμβάσεων.

1.26.

1.27.

Όσον αφορά τον τομέα «Διοίκηση» (κεφάλαιο 9), το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος είναι 0,5 %, ήτοι χαμηλότερο σε σύγκριση με τα αντίστοιχα αποτελέσματα για το 2013 (1,1 % (18)). Το μεγαλύτερο μέρος των δαπανών του εν λόγω τομέα αφορά μισθούς, συντάξεις και επιδόματα που καταβλήθηκαν από θεσμικά και λοιπά όργανα της ΕΕ. Το ποσοστό σφάλματος στον τομέα αυτό, το οποίο στο σύνολό του δεν είναι σημαντικό, ανάγεται ως επί τον πλείστον σε έναν μικρό αριθμό σφαλμάτων στα επιδόματα.

1.27.

1.28.

Όπως διευκρινίζεται στη γενική εισαγωγή, δεν αφιερώνουμε χωριστό κεφάλαιο στις δαπάνες που δεν εμπίπτουν στους τομείς 1 — 2 και 4 — 5 του ΠΔΠ. Ως εκ τούτου, τα στοιχεία που αφορούν τις υπόλοιπες δαπάνες, ανερχόμενες σε 2,1 δισεκατομμύρια ευρώ (1,5 % των δαπανών που κάλυψε ο έλεγχός μας), αναφέρονται στο παρόν κεφάλαιο (20). Εκ του συνόλου των 2,1 δισεκατομμυρίων ευρώ, τα 0,5 δισεκατομμύρια αντιστοιχούν στις δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν από ή μέσω δέκα οργανισμών που καλύπτονται από τις ειδικές ετήσιες εκθέσεις μας (21). Τα κύρια σφάλματα που εντοπίστηκαν στον τομέα αυτό ήταν η απόδοση μη επιλέξιμων δαπανών (βλέπε πλαίσιο 1.1).

1.29.

Το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος για τις συνολικές δαπάνες στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης ανέρχεται σε 4,6 % (έναντι 4,9 % το 2013 (22)), ενώ για όλα τα άλλα είδη επιχειρησιακών δαπανών (23) ανέρχεται σε 4,6 % (έναντι 3,7 % το 2013 (22)). Το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος για τις διοικητικές δαπάνες είναι 0,5 % (έναντι 1,0 % το 2013 (22)).

1.30.

Με την εξέταση «των σφαλμάτων και των διορθώσεων» επιδιώκουμε να αποσαφηνίσουμε τους περίπλοκους μηχανισμούς που εφαρμόζονται όσον αφορά τη λήψη και την καταγραφή διορθωτικών μέτρων, καθώς και να αναλύσουμε τους διάφορους τρόπους με τους οποίους οι μηχανισμοί αυτοί μπορούν να επηρεάσουν τις δικές μας ελεγκτικές εργασίες. Σε ορισμένους τομείς δαπανών, η Επιτροπή θα διαθέτει νέα εργαλεία μόλις εκκινήσουν οι δαπάνες της νέας περιόδου προγραμματισμού.

1.30.

1.31.

Επιδίωξή μας είναι να λαμβάνουμε υπόψη τα διορθωτικά μέτρα που εφαρμόζουν τα κράτη μέλη και η Επιτροπή, όταν αυτά προηγούνται της πληρωμής ή της εξέτασής μας. Λαμβάνουμε επίσης υπόψη τις διορθώσεις που εφαρμόζονται έπειτα από τη γνωστοποίηση των αποτελεσμάτων του δικού μας ελέγχου, δεν μπορούμε, ωστόσο, να μειώσουμε το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος όταν οι διορθώσεις επέρχονται συνεπεία του δικού μας ελέγχου (24). Ελέγχουμε την εφαρμογή των διορθώσεων αυτών (στις οποίες περιλαμβάνονται ανακτήσεις από τους δικαιούχους και διορθώσεις σε επίπεδο έργου) και προσαρμόζουμε τον ποσοτικό προσδιορισμό του σφάλματος, κατά περίπτωση. Εντούτοις, ο αντίκτυπος των διορθωτικών μέτρων ποικίλλει σημαντικά, ανάλογα με τον τομέα δαπανών, καθώς και με το είδος των διορθωτικών μέτρων.

1.31.

Στη συγκεφαλαιωτική έκθεση του 2014 [COM(2015) 279 final], η Επιτροπή εκτίμησε ότι ο μελλοντικός αντίκτυπος των διορθωτικών μηχανισμών ανέρχεται σε 2,7 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό το οποίο αντιπροσωπεύει το 1,9 % των πληρωμών που πραγματοποιήθηκαν από τον προϋπολογισμό της ΕΕ.

Για την κατανομή των αριθμητικών στοιχείων ανά τομέα πολιτικής βλ. πίνακα 1 στη συγκεφαλαιωτική έκθεση.

Η Επιτροπή υπογραμμίζει ότι όλα τα είδη των δημοσιονομικών διορθώσεων και ανακτήσεων αποκλείουν την επιστροφή από τον προϋπολογισμό της ΕΕ δαπανών που πραγματοποιούνται κατά παράβαση της νομοθεσίας (βλ. σημείωση 6 στους λογαριασμούς).

1.32.

Σε δείγμα 24 πράξεων που ελήφθη για το οικονομικό έτος 2014, η Επιτροπή και αρχές των κρατών μελών είχαν εφαρμόσει διορθωτικά μέτρα με άμεσο αντίκτυπο στην αντίστοιχη πράξη, τα οποία επηρέασαν τους υπολογισμούς μας. Τα εν λόγω μέτρα μείωσαν το εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος κατά 1,1 εκατοστιαίες μονάδες (έναντι 1,6 εκατοστιαίων μονάδων το 2013) οι οποίες αντιστοιχούσαν σε 1,6 δισεκατομμύρια ευρώ. Οι μεταβολές του αριθμού των πράξεων επί των οποίων εφαρμόστηκαν διορθώσεις και του αντίκτυπου που αυτές είχαν στο εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος δεν υποδηλώνουν αύξηση ή μείωση της αποτελεσματικότητας των διορθωτικών μέτρων. Δεδομένου ότι τα μέτρα αυτά εφαρμόζονται σε σχετικά μικρό τμήμα του δείγματος, οι διακυμάνσεις από έτος σε έτος είναι αναμενόμενες.

1.33.

Η Επιτροπή χρησιμοποιεί τους όρους «δημοσιονομικές διορθώσεις» και «ανακτήσεις» προκειμένου να καλύψει ευρύ φάσμα διορθωτικών μέτρων, τα οποία εφαρμόζονται τόσο πριν όσο και μετά την πραγματοποίηση (ή την απόδοση) των δαπανών.

1.33.

1.34.

Στη σημείωση 6.2.2 των λογαριασμών παρατίθεται η συνολική αξία των διορθωτικών δράσεων που εφαρμόστηκαν το 2014, η οποία ανέρχεται σε 3  285 εκατομμύρια ευρώ. Στο γράφημα 1.7 παρουσιάζουμε την ταξινόμηση των ποσών των διορθώσεων που πραγματοποιήθηκαν κατά τα διάφορα στάδια του κύκλου εκτέλεσης των δαπανών. Το ένα τέταρτο του συνόλου των διορθωτικών δράσεων που εφαρμόστηκαν το 2014 αποτελούν διορθώσεις και ανακτήσεις «στην πηγή» (ήτοι προτού η Επιτροπή προβεί στη σχετική πληρωμή) (25). Ένα άλλο τέταρτο συνίσταται στην ανάκληση και αντικατάσταση έργων στον τομέα της συνοχής (είτε κατά το στάδιο υλοποίησης είτε κατά το κλείσιμο επιχειρησιακών προγραμμάτων).

(*)

Αποφάσεις της Επιτροπής (κυρίως αποφάσεις περί συμμόρφωσης στον τομέα της γεωργίας), διορθώσεις κατά το κλείσιμο που οδηγούν σε αποδεσμεύσεις πιστώσεων και σε ανακτήσεις από δικαιούχους.

(**)

Μείωση των αποδιδόμενων δαπανών και ένταξη νέων έργων / δαπανών κατά την εκτέλεση και το κλείσιμο των προγραμμάτων.

(***)

Διορθώσεις πριν από την πληρωμή στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης , μη επιλέξιμα ποσά και πιστωτικά σημειώματα στο πλαίσιο της άμεσης και της έμμεσης διαχείρισης (καταχωριζόμενα ως «ανακτήσεις» στη σημείωση 6).

1.35.

Οι διορθωτικές δράσεις που αναλύονται στην παρούσα ενότητα της ετήσιας έκθεσης αφορούν επίσης τις εργασίες των αρμόδιων αρχών των κρατών μελών και τις ανακτήσεις τις οποίες πραγματοποιούν τόσο οι ίδιες όσο και η Επιτροπή.

1.36.

Σε όλους τους σχετικούς τομεακούς κανονισμούς σχετικά με την επιμερισμένη διαχείριση ορίζονται κανόνες για πρωτοβάθμιους ελέγχους ή μειώσεις των ποσών που δηλώνουν οι τελικοί δικαιούχοι που πραγματοποιούνται από τις εθνικές αρχές προτού πιστοποιηθεί οποιαδήποτε δαπάνη. Επίσης, ενίοτε οι εθνικές αρχές συμφωνούν να μειώσουν ή να απαλείψουν από τις δηλώσεις ορισμένες μόνιμες δαπάνες, επειδή περιέχουν σφάλματα με μακροπρόθεσμο αντίκτυπο (όπως οι συνεχείς πληρωμές δυνάμει σύμβασης που περιέχει σφάλμα που εμπίπτει στο πεδίο των δημόσιων συμβάσεων). Οι εν λόγω προσαρμογές μπορούν να έχουν μετρήσιμο αντίκτυπο στο ύψος του ποσού που ζητείται προς απόδοση για μεμονωμένα έργα ή στην επιδότηση που καταβάλλεται σε μεμονωμένους γεωργούς, με αποτέλεσμα η διόρθωση να μειώνει το επίπεδο σφάλματος που προκύπτει από τις εκτιμήσεις μας.

1.37.

Στο πλαίσιο της άμεσης και της έμμεσης διαχείρισης, οι «ανακτήσεις» που καταχωρίζονται από την Επιτροπή περιλαμβάνουν τα μη επιλέξιμα ποσά που αφαιρούνται από τις δηλώσεις δαπανών πριν από την έγκριση της πληρωμής. Η επιλεξιμότητα των ποσών κρίνεται με υποβολή σε έλεγχο των διαθέσιμων εγγράφων ή βάσει των αποτελεσμάτων των διενεργούμενων ελέγχων (βλέπε επίσης γράφημα 1.7 ). Κατ’ αυτό τον τρόπο, μπορεί και πάλι να μειωθεί το κατά τις εκτιμήσεις μας επίπεδο σφάλματος.

1.37.

1.38.

Συχνά οι περί συμμόρφωσης αποφάσεις («δημοσιονομικές διορθώσεις» στον τομέα της γεωργίας) λαμβάνονται σε κατ’ αποκοπήν βάση. Συνήθως αφορούν συστημικές αδυναμίες και όχι σφάλματα στο επίπεδο των τελικών δικαιούχων, σπανίως δε οδηγούν σε ανάκτηση από τους εμπλεκόμενους γεωργούς. Τα εν λόγω διορθωτικά μέτρα αποτελούν κίνητρο ώστε τα κράτη μέλη να βελτιώσουν τα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου που εφαρμόζουν. Εφόσον με τις διορθώσεις αυτές εξασφαλίζεται η δυνατότητα συνεχούς βελτίωσης των δηλώσεων που εγκρίνουν οι οργανισμοί πληρωμών, αυτές μπορούν να συμβάλλουν και στην κανονικότητα και τη νομιμότητα των πράξεων σε επίπεδο τελικών δικαιούχων (βλέπε πλαίσια 1.2 και 1.3).

1.38.

Δεν οδηγούν άμεσα σε ανακτήσεις από τους γεωργούς, διότι η Επιτροπή δεν καταβάλλει ποσά απευθείας στους τελικούς δικαιούχους, αλλά επιστρέφει τις πληρωμές που πραγματοποιούν τα κράτη μέλη στους γεωργούς. Ωστόσο, όταν μπορούν να εντοπιστούν τέτοιες παράτυπες πληρωμές ως αποτέλεσμα της διαδικασίας εκκαθάρισης ως προς τη συμμόρφωση, προσδοκία της Επιτροπής είναι τα κράτη μέλη να δίνουν συνέχεια με μέτρα ανάκτησης από τους εν λόγω δικαιούχους. Βλ. απάντηση στο πλαίσιο 1.3.

1.39.

Οι οργανισμοί πληρωμών εφαρμόζουν τις περί συμμόρφωσης αποφάσεις μειώνοντας τις μελλοντικές αιτήσεις για απόδοση δαπανών από την Επιτροπή στο πλαίσιο των καταβαλλόμενων στους γεωργούς ενισχύσεων. Η Επιτροπή καταχωρίζει ως δαπάνη το συνολικό ποσό που καταβάλλεται στους γεωργούς (ήτοι με τη διόρθωση δεν μειώνεται το ύψος των καταχωρισμένων πληρωμών). Αντιθέτως, στους λογαριασμούς καταχωρίζεται η διαφορά μεταξύ των ενισχύσεων που καταβλήθηκαν στους γεωργούς και των ποσών που αποδόθηκαν στους οργανισμούς πληρωμών ως έσοδα με ειδικό προορισμό, τα οποία είναι διαθέσιμα για τη χρηματοδότηση γεωργικών δαπανών (26).

1.40.

Στον τομέα της συνοχής, άνω των δύο τρίτων του συνόλου των καταχωρισμένων «δημοσιονομικών διορθώσεων» αφορούν περιπτώσεις κατά τις οποίες οι αρχές των κρατών μελών ανακαλούν τις δηλωθείσες δαπάνες και τις αντικαθιστούν με νέες. Σε ορισμένες περιπτώσεις ανακλήσεων, δεν υπάρχουν συγκεκριμένα έργα που να χαρακτηρίζονται ως ανακληθέντα. Αντ’ αυτού, τα κράτη μέλη δηλώνουν πρόσθετα έργα και, κατ’ αυτό τον τρόπο, μειώνεται στην πράξη το ποσοστό συγχρηματοδότησης. Οι ανακλήσεις μπορούν να θεωρηθούν αποτελεσματικό διορθωτικό μέτρο μόνον όταν οι δαπάνες αντικατάστασης δεν περιέχουν και οι ίδιες ουσιώδες σφάλμα.

1.40.

1.41.

Όταν δεν είναι δυνατή η αντικατάσταση, οι διορθώσεις οδηγούν σε απώλεια πόρων της ΕΕ για το εκάστοτε κράτος μέλος της (27). Αυτό μπορεί να συμβεί στη σχετικά σπάνια περίπτωση κατά την οποία τα κράτη μέλη δεν είναι σε θέση να παρουσιάσουν επαρκείς επιλέξιμες δαπάνες και η αντικατάσταση δεν είναι πλέον δυνατή (28) ή δεν επιτρέπεται (29). Η Επιτροπή αναμένει ότι μεταβολές στην ισχύουσα νομοθεσία θα επιφέρουν συχνότερες καθαρές διορθώσεις στο μέλλον.

1.41.

Εξάλλου, η Επιτροπή θεωρεί ότι στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης, όλες οι δημοσιονομικές διορθώσεις και οι ανακτήσεις έχουν αρνητικές επιπτώσεις στους εθνικούς προϋπολογισμούς, ανεξάρτητα από τη μέθοδο εκτέλεσης. Το κράτος μέλος, προκειμένου να μη χάσει την ενωσιακή χρηματοδότηση, πρέπει να αντικαταστήσει τις μη επιλέξιμες δαπάνες με πρόσθετες επιλέξιμες πράξεις.

Αυτό σημαίνει ότι το κράτος μέλος αντιμετωπίζει με τον εθνικό προϋπολογισμό του τις δημοσιονομικές συνέπειες της απώλειας ενωσιακής συγχρηματοδότησης των δαπανών που κρίνονται μη επιλέξιμες, εκτός εάν ανακτήσει τα ποσά από τους μεμονωμένους δικαιούχους.

1.42.

Στα πλαίσια 1.2 έως 1.4 παρουσιάζονται διάφορα είδη διορθωτικών μέτρων, καθώς και ο αντίκτυπός τους:

1.43.

Στη σημείωση 6 των λογαριασμών παρατίθενται ως επί το πλείστον πληροφορίες που γνωστοποιούνται εκουσίως (η γνωστοποίησή τους δεν είναι υποχρεωτική βάσει των λογιστικών προτύπων). Σημαντικό μέρος των πληροφοριών αυτών δεν προέρχεται από τα λογιστικά συστήματα. Στη σημείωση περιγράφεται, χωρίς να προσδιορίζεται πάντοτε ποσοτικώς, ο διαφορετικός αντίκτυπος των διαφόρων διορθωτικών προσαρμογών στον προϋπολογισμό της ΕΕ.

1.43.

1.44.

Η ικανότητα της Επιτροπής να βελτιώνει την ποιότητα των δαπανών δεν αποτελεί απλή συνάρτηση των σχετικών ποσών αλλά του αντίκτυπου τους. Για την αυστηρή αξιολόγηση του αντίκτυπου των διορθωτικών μέτρων απαιτούνται καλύτερες πληροφορίες σχετικά με το είδος του σφάλματος που έχει διορθωθεί και τον τρόπο εφαρμογής των διορθώσεων (34). Όταν οι αρμόδιες γενικές διευθύνσεις της Επιτροπής αξιολογούν τον αντίκτυπο των διορθωτικών μέτρων που λαμβάνουν, προβαίνουν στις απαιτούμενες προσαρμογές των αριθμητικών στοιχείων που προέρχονται από τη σημείωση 6 (βλέπε σημείο 1.55).

1.44.

1.45.

Κάθε γενική διεύθυνση της Επιτροπής καταρτίζει ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων. Στην έκθεση αυτή περιλαμβάνονται:

1.46.

Η συγκεφαλαιωτική έκθεση συνοψίζει τις πληροφορίες αυτές και περιέχει δήλωση ότι η Επιτροπή αναλαμβάνει, με την έγκριση της έκθεσης, τη συνολική πολιτική ευθύνη για τη διαχείριση του προϋπολογισμού της ΕΕ.

1.47.

Στην παρούσα ενότητα παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της εκ μέρους μας ανάλυσης των ετήσιων εκθέσεων δραστηριοτήτων των γενικών διευθύνσεων, καθώς και της συγκεφαλαιωτικής έκθεσης της Επιτροπής (35). Εστιάζουμε στη συνέπεια και την καταλληλότητα των εκτιμήσεων της Επιτροπής σχετικά με:

1.48.

Όταν οι γενικοί διευθυντές δεν είναι σε θέση να παράσχουν διασφάλιση για σημαντικό τμήμα των δαπανών, διατυπώνουν επιφύλαξη (βλέπε πλαίσιο 1.5). Επιφύλαξη οφείλουν να διατυπώσουν σε περίπτωση κατά την οποία:

—

στη διατύπωση τριών νέων επιφυλάξεων από τους γενικούς διευθυντές της Γενικής Διεύθυνσης Επικοινωνιακών Δικτύων, Περιεχομένου και Τεχνολογιών (37) και της Γενικής Διεύθυνσης Γειτονίας και Διαπραγματεύσεων για τη Διεύρυνση (38)  (39), καθώς και τον προϊστάμενο της Υπηρεσίας Μέσων Εξωτερικής Πολιτικής (FPI) (40),

—

στη διαίρεση μίας επαναλαμβανόμενης επιφύλαξης σε δύο (41), και

—

στην άρση μίας επιφύλαξης (42).

1.49.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο ψήφισμά του σχετικά με την απαλλαγή για το οικονομικό έτος 2013 (44), κάλεσε την Επιτροπή «να αποσαφηνίσει περαιτέρω τον υπολογισμό των ποσών σε κίνδυνο και να αναλύσει τον εκτιμώμενο αντίκτυπο των διορθωτικών μηχανισμών επ’ αυτού του αριθμητικού στοιχείου».

1.50.

Ανταποκρινόμενη στο αίτημα της αρμόδιας για την απαλλαγή αρχή, η Επιτροπή ανέπτυξε το 2014 περαιτέρω εσωτερικές κατευθυντήριες γραμμές (45) σχετικά με την παρουσίαση των πληροφοριών στις ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων. Ζήτησε από τους γενικούς διευθυντές να παρουσιάσουν ένα «μέσο ποσοστό εντοπισθέντος σφάλματος» (46). Η εφαρμογή του εν λόγω ποσοστού σφάλματος στο σύνολο των πληρωμών του έτους οδηγεί στον υπολογισμό του «ποσού σε κίνδυνο» (47). Στη συγκεφαλαιωτική έκθεση παρουσιάζεται το ποσό αυτό παρουσιάζεται μαζί με εκτίμηση της μελλοντικής διορθωτικής ικανότητας των κατασταλτικών ελέγχων της Επιτροπής.

1.50.

1.51.

Στη συγκεφαλαιωτική έκθεση του 2014, η Επιτροπή αναφέρει ότι το «ποσό σε κίνδυνο» κυμαίνεται μεταξύ 3,7 και 5 δισεκατομμυρίων ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί σε 2,6 % έως 3,5 % των πληρωμών του 2014 τις οποίες καλύπτει η εν λόγω έκθεση (48). Από τα αριθμητικά αυτά στοιχεία καταδεικνύεται ότι οι συνολικές δαπάνες περιέχουν σημαντικό επίπεδο σφάλματος.

1.51.

1.52.

Η συγκεφαλαιωτική έκθεση του 2014 περιέχει πρόβλεψη του συνολικού ποσού των εκτιμώμενων μελλοντικών διορθώσεων (ή της διορθωτικής ικανότητας). Βάσει των καταχωρισμένων διορθώσεων των έξι τελευταίων ετών (49), η Επιτροπή εκτιμά ότι, κατά τα επόμενα χρόνια, «θα εντοπίσει και θα διορθώσει σφάλματα συνολικού ύψους 2,7 δισεκατομμυρίων ευρώ περίπου» (50).

1.52.

1.53.

Για περισσότερο από τα τρία τέταρτα των δαπανών του 2014 (τομείς 1β και 2 του ΠΔΠ), οι γενικές διευθύνσεις βασίζουν τις εκτιμήσεις τους όσον αφορά τα ποσά σε κίνδυνο σε στοιχεία που διαβιβάζουν οι εθνικές αρχές. Ωστόσο, η Επιτροπή αναφέρει στη συγκεφαλαιωτική έκθεση ότι «η αξιοπιστία των εκθέσεων ελέγχου των κρατών μελών εξακολουθεί να συνιστά πρόβλημα» (51). Συνεπεία αυτού, οι γενικές διευθύνσεις προβαίνουν σε σημαντικές προσαρμογές των ποσοστών σφάλματος που αναφέρουν τα κράτη μέλη (52). Οι εν λόγω προσαρμογές είναι αναγκαίες, αλλά η Επιτροπή δεν προβαίνει σε συγκεφαλαίωση των εργασιών της (επί των οποίων βασίζει τις προσαρμογές).

1.53.

Κάθε σχετική ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων περιλαμβάνει: α) περιγραφή της διαδικασίας ελέγχου και πιστοποίησης ή την προσαρμογή των πληροφοριών που παρέχονται από τα κράτη μέλη, β) συνοπτικό πίνακα που περιγράφει τα αποτελέσματα της προσαρμογής ανά κράτος μέλος και, γ) από το τρέχον έτος, λεπτομερή στοιχεία για κάθε επιχειρησιακό πρόγραμμα ή οργανισμό πληρωμών για όλες τις εμπλεκόμενες ΓΔ.

1.54.

Οι περισσότεροι γενικοί διευθυντές που ασκούν άμεση και έμμεση διαχείριση εφάρμοσαν τη νέα μεθοδολογία. Ωστόσο, για τους σκοπούς της συγκεφαλαιωτικής έκθεσης, η Επιτροπή αύξησε το εκτιμώμενο ποσό σε κίνδυνο για τη ΓΔ Διεθνούς Συνεργασίας και Ανάπτυξης κατά 60 εκατομμύρια ευρώ περίπου (53).

1.54.

1.55.

Η ΓΔ Προϋπολογισμού διαβίβασε στους γενικούς διευθυντές το μέσο ποσό των ανακτήσεων και των δημοσιονομικών διορθώσεων που αφορούσε τις υπηρεσίες τους από το 2009 βάσει των πληροφοριών που περιέχονταν στη σημείωση 6 των λογαριασμών (βλέπε σημεία 1.8 και 1.44). Αρκετοί γενικοί διευθυντές προσάρμοσαν αυτά τα αριθμητικά στοιχεία, ώστε να ληφθούν υπόψη τα προβλήματα συνέπειας που εμφάνιζαν τα μη επεξεργασμένα δεδομένα. Οι σημαντικότερες προσαρμογές ήταν οι εξής:

1.55.

1.56.

Η από μέρους πολλών ΓΔ εκτίμηση των μελλοντικών διορθώσεων υπερβαίνει το εκτιμώμενο ποσό σε κίνδυνο (55). Στον τομέα της πολιτικής συνοχής, η Επιτροπή δηλώνει ότι αυτό οφείλεται ως επί το πλείστον στο γεγονός ότι η διορθωτική ικανότητα βασίζεται στον μέσο όρο έξι ετών, ενώ το ποσό σε κίνδυνο αναφέρεται στο εκτιμώμενο επίπεδο σφάλματος που υπολογίστηκε το 2014 και το οποίο είναι χαμηλότερο σε σύγκριση με το αντίστοιχο ποσοστό των προηγούμενων ετών.

1.57.

Μία από τις κυριότερες καινοτομίες της τελευταίας σημαντικής αναθεώρησης του δημοσιονομικού κανονισμού, που εγκρίθηκε τον Οκτώβριο του 2012, ήταν η θέσπιση της υποχρέωσης της Επιτροπής να αξιολογεί τομείς που παρουσιάζουν σταθερά υψηλά επίπεδα σφάλματος. Μολονότι, σύμφωνα με τις εσωτερικές οδηγίες (56), η εν λόγω αξιολόγηση πρέπει να πραγματοποιηθεί μετά την παρέλευση τριετίας, η Επιτροπή, στη συγκεφαλαιωτική έκθεσή της, ανακοινώνει ότι δεν προτίθεται να προβεί σε αυτές τις επισκοπήσεις έως ότου μπορέσει να προσδιορίσει τις συνέπειες των νέων συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου της περιόδου προγραμματισμού 2014-2020 στο επίπεδο σφάλματος (57).

1.58.

Οι περιπτώσεις πιθανολογούμενης απάτης που εντοπίζονται στο πλαίσιο των ελέγχων μας παραπέμπονται στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) προς ανάλυση και, ενδεχομένως, υποβολή σε έρευνα. Δεν μπορούμε να διατυπώσουμε σχόλια σχετικά με επιμέρους περιπτώσεις ή σχετικά με τη συνέχεια που δίδεται σε αυτές από την OLAF. Ωστόσο, στο πλαίσιο των ελέγχων για το οικονομικό έτος 2014:

—

Αξιολογήσαμε τη νομιμότητα και κανονικότητα περίπου 1  200 πράξεων.

—

Εντοπίσαμε 22 περιπτώσεις πιθανολογούμενης απάτης (έναντι 14 το 2013), τις οποίες παραπέμψαμε στην OLAF (58).

—

Οι συχνότερες περιπτώσεις πιθανολογούμενης απάτης αφορούσαν δηλώσεις δαπανών που δεν πληρούσαν τα κριτήρια επιλεξιμότητας, και ακολουθούσαν οι περιπτώσεις σύγκρουσης συμφερόντων και άλλων παρατυπιών στους τομείς των δημόσιων συμβάσεων, καθώς και οι περιπτώσεις τεχνητής δημιουργίας των συνθηκών που απαιτούνταν για την εξασφάλιση επιδοτήσεων.

1.59.

Το παρόν κεφάλαιο αποσκοπεί κυρίως στην υποστήριξη των ελεγκτικών γνωμών που παρουσιάζονται στη δήλωση αξιοπιστίας.

1.60.

Τα αποτελέσματα του ελέγχου μας είναι σε μεγάλο βαθμό συνεπή προς αυτά των προηγούμενων ετών.

1.61.

Τα αποτελέσματά μας, όπως παρουσιάζονται στο γράφημα 1.6 , καταδεικνύουν τη στενή σχέση μεταξύ του είδους των δαπανών και του επιπέδου σφάλματος. Η ανάλυση αυτή, αφενός, ανταποκρίνεται στα αιτήματα των ενδιαφερομένων για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα διαφορετικά προφίλ κινδύνου και, αφετέρου, αποσκοπεί να βοηθήσει την Επιτροπή να λάβει μέτρα για την αντιμετώπιση των τομέων που παρουσιάζουν σταθερά υψηλά επίπεδα σφάλματος.

1.62.

Τα διορθωτικά μέτρα που περιγράφονται στη σημείωση 6 των λογαριασμών περιλαμβάνουν ορισμένα σημαντικά μέσα για τον αποκλεισμό παράτυπων δαπανών και την παροχή κινήτρων για τη βελτίωση των συστημάτων ελέγχου. Κατά την αξιολόγηση των επιμέρους πράξεων και στο μέτρο του δυνατού, λαμβάνουμε υπόψη τα σχετικά διορθωτικά μέτρα. Αυτό συνέβαλε στη μείωση του εκτιμώμενου επιπέδου σφάλματος για το 2014.

1.63.

Στη συγκεφαλαιωτική έκθεση, η Επιτροπή αναγνώρισε ότι οι συνολικές δαπάνες περιέχουν σημαντικό επίπεδο σφάλματος.

1.64.

Η Επιτροπή έχει λάβει μέτρα προς την κατεύθυνση της βελτίωσης της ανάλυσής της όσον αφορά τον αντίκτυπο των διορθωτικών δράσεων. Κατ’ αυτό τον τρόπο, έχει μειώσει, χωρίς ωστόσο να έχει εξαλείψει εντελώς, τον κίνδυνο υπερεκτίμησης ή περιορισμένης συνάφειας του αντίκτυπου αυτού. Κρίνεται ότι υπάρχει ακόμη περιθώριο βελτίωσης της εκ μέρους της Επιτροπής αξιολόγησης του αντίκτυπου των διορθωτικών δράσεων.

1.64.

1.65.

Η εξασφάλιση συνέπειας στην παρουσίαση των ποσών σε κίνδυνο και της διορθωτικής ικανότητας συνιστά σημαντική πρόκληση. Τόσο η Επιτροπή όσο και τα κράτη μέλη διαθέτουν ευρύ φάσμα συστημάτων από τα οποία λαμβάνονται πληροφορίες σχετικά με τα ποσά σε κίνδυνο και τη διορθωτική ικανότητα. Η εξασφάλιση της συνέπειας των συστημάτων αυτών μεταξύ τους δεν είναι εύκολη υπόθεση. Οι νέες κατευθυντήριες γραμμές που εξέδωσε η Επιτροπή (βλέπε σημείο 1.50) οδήγησαν σε ορισμένες βελτιώσεις στην παρουσίαση της εκτίμησης του πιθανότερου ποσοστού σφάλματος, όχι όμως και στην εξάλειψη του κινδύνου σημαντικής υποεκτίμησης του επιπέδου του σφάλματος ή, ακόμη λιγότερο, υπερεκτίμησης της διορθωτικής ικανότητας. Οι προσαρμογές στις οποίες προέβησαν πολλές ΓΔ (βλέπε σ. 12 της συγκεφαλαιωτικής έκθεσης) θα έπρεπε να διευκολύνουν την Επιτροπή στην περαιτέρω βελτίωση των συστημάτων πληροφοριών.

1.65.

Επιπλέον, οι προσαρμογές απορρέουν από την εφαρμογή ποιοτικών ελέγχων από την Επιτροπή. Όπως αναφέρεται στη συγκεφαλαιωτική έκθεση, η Επιτροπή έκρινε ότι τα εν λόγω στοιχεία ήταν τα καλύτερα διαθέσιμα στοιχεία για την εκτίμηση της μελλοντικής διορθωτικής ικανότητας.

(Βλ. απάντηση στο σημείο 1.53).

1.66.

Η Επιτροπή δεν προέβη ακόμη σε ανάλυση των τομέων που παρουσιάζουν σταθερά υψηλά επίπεδα σφάλματος. Εκτιμούμε ότι είναι σημαντικό η ανάλυση αυτή να διενεργηθεί πριν από την ενδιάμεση αξιολόγηση του ΠΔΠ της περιόδου 2014-2020 ή στο πλαίσιο αυτής.

1.66.