28.6.2014   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 200/1

1.

1.1.

1.2.

1.3.

2.

3.

3.1.

3.2.

3.3.

3.4.

3.5.

3.6.

3.7.

3.8.

3.9.

3.10.

3.11.

4.

5.

6.

7.

(1)

Για να αποφευχθεί το ενδεχόμενο οι κρατικές ενισχύσεις να επιφέρουν στρέβλωση του ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά και να επηρεάσουν τις συναλλαγές μεταξύ των κρατών μελών κατά τρόπο που αντιβαίνει στο κοινό συμφέρον, το άρθρο 107 παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης («η Συνθήκη») ορίζει την αρχή της απαγόρευσης των κρατικών ενισχύσεων. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, οι κρατικές ενισχύσεις μπορούν να είναι συμβατές με την εσωτερική αγορά βάσει του άρθρου 107 παράγραφοι 2 και 3 της Συνθήκης.

(2)

Σύμφωνα με το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της Συνθήκης, η Επιτροπή δύναται να θεωρήσει συμβατές με την εσωτερική αγορά τις κρατικές ενισχύσεις για την προώθηση της ανάπτυξης ορισμένων οικονομικών δραστηριοτήτων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εφόσον δεν αλλοιώνουν τους όρους των συναλλαγών κατά τρόπο που θα αντέκειτο προς το κοινό συμφέρον.

(3)

Η στρατηγική «Ευρώπη 2020» (1) επικεντρώνεται στη δημιουργία των συνθηκών για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Για τον σκοπό αυτό, έχουν τεθεί ορισμένοι πρωταρχικοί στόχοι, συμπεριλαμβανομένων στόχων για την κλιματική αλλαγή και την ενεργειακή βιωσιμότητα: i) μείωση κατά 20 % των ενωσιακών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990· ii) αύξηση κατά 20 % του ποσοστού της ενωσιακής κατανάλωσης ενέργειας που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές· και iii) βελτίωση κατά 20 % της ενεργειακής απόδοσης της ΕΕ σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. Οι δύο πρώτοι από αυτούς τους δεσμευτικούς σε εθνικό επίπεδο στόχους τέθηκαν σε εφαρμογή με τη «Δέσμη μέτρων για το κλίμα και την ενέργεια» (2).

(4)

Στις 22 Ιανουαρίου 2014 η Επιτροπή πρότεινε τους στόχους σχετικά με την ενέργεια και το κλίμα που πρέπει να εκπληρωθούν έως το 2030 στην ανακοίνωση με τίτλο «Πλαίσιο πολιτικής για το κλίμα και την ενέργεια κατά την περίοδο από το 2020 έως το 2030» (3) (πλαίσιο 2030). Οι πυλώνες του προτεινόμενου πλαισίου είναι: i) μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 40 % σε σύγκριση με τις εκπομπές του 1990, ii) δεσμευτικός στόχος σε επίπεδο ΕΕ για ποσοστό συμμετοχής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές τουλάχιστον 27 %, iii) ανανεωμένες φιλόδοξες πολιτικές ενεργειακής απόδοσης και iv) νέο σύστημα διακυβέρνησης και σύνολο νέων δεικτών για τη διασφάλιση ανταγωνιστικού και ασφαλούς ενεργειακού συστήματος.

(5)

Οι γενικοί στόχοι που αναφέρονται στην αιτιολογική σκέψη (3) έχουν ιδιαίτερη σημασία για τις παρούσες κατευθυντήριες γραμμές. Η πρωτοβουλία «Μια Ευρώπη που χρησιμοποιεί αποτελεσματικά τους πόρους» (4) είναι μία από τις επτά εμβληματικές πρωτοβουλίες οι οποίες προτείνονται στη στρατηγική «Ευρώπη 2020» για τη στήριξη της επίτευξης τω στόχων αυτών. Αυτή η εμβληματική πρωτοβουλία αποσκοπεί στη δημιουργία ενός πλαισίου πολιτικών που θα υποστηρίζουν τη μετάβαση προς μια οικονομία με αποτελεσματική χρήση των πόρων και με χαμηλές εκπομπές άνθρακα, η οποία συμβάλλει:

(6)

Θα πρέπει να υπενθυμιστεί ότι τόσο στον χάρτη πορείας για μια αποδοτική, από πλευράς πόρων, Ευρώπη (5) όσο και σε σειρά συμπερασμάτων του Συμβουλίου ζητείται η σταδιακή κατάργηση των επιζήμιων για το περιβάλλον επιδοτήσεων (6). Συνεπώς, στις παρούσες κατευθυντήριες γραμμές θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι αρνητικές επιπτώσεις των επιζήμιων για το περιβάλλον επιδοτήσεων, συνεκτιμώντας παράλληλα την ανάγκη να διασφαλιστούν οι ισορροπίες μεταξύ των διαφόρων τομέων και πολιτικών, όπως αναγνωρίζεται στην εμβληματική πρωτοβουλία. Οι ενισχύσεις για την εξόρυξη ορυκτών καυσίμων δεν περιλαμβάνονται στις παρούσες κατευθυντήριες γραμμές.

(7)

Ο χάρτης πορείας ζητεί επίσης από τα κράτη μέλη να καλύψουν τα κενά στις επιδόσεις τους όσον αφορά την αποκόμιση των οφελών που παρέχει η ενωσιακή νομοθεσία (7). Για να αποφευχθούν οι επιζήμιες επιπτώσεις των μέτρων κρατικής ενίσχυσης στο περιβάλλον, τα κράτη μέλη πρέπει επίσης να διασφαλίζουν τη συμμόρφωση προς την ενωσιακή περιβαλλοντική νομοθεσία και να διενεργούν εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων όταν τούτο απαιτείται από το δίκαιο της Ένωσης, καθώς και να εξασφαλίζουν όλες τις σχετικές άδειες.

(8)

Στην ανακοίνωση με τίτλο «Ενέργεια 2020 – Μια στρατηγική για ανταγωνιστική, αειφόρο και ασφαλή ενέργεια» (8), η οποία συνιστά μέρος της εμβληματικής πρωτοβουλίας «Μια Ευρώπη που χρησιμοποιεί αποτελεσματικά τους πόρους», διατυπώνεται το συμπέρασμα ότι οι στόχοι για μια ασφαλή, προσιτή και αειφόρο ενεργειακή αγορά θα υπονομευθούν εκτός και αν αναβαθμιστούν τα δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, οι απαρχαιωμένες εγκαταστάσεις αντικατασταθούν από ανταγωνιστικές και καθαρότερες εναλλακτικές λύσεις και η ενέργεια χρησιμοποιηθεί αποδοτικότερα σε ολόκληρη την ενεργειακή αλυσίδα.

(9)

Στο πλαίσιο 2030) διατυπώνεται μια φιλόδοξη δέσμευση για μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου σύμφωνα με τον χάρτη πορείας για το 2050. Για να επιτευχθεί ο συγκεκριμένος στόχος θα πρέπει να ακολουθηθεί μια αποδοτική ως προς το κόστος προσέγγιση, η οποία θα παρέχει ευελιξία στα κράτη μέλη προκειμένου να καθορίσουν τη μετάβαση σε ένα σύστημα χαμηλών επιπέδων ανθρακούχων εκπομπών κατάλληλο για τις ειδικές συνθήκες τους και να ενθαρρύνουν την πολιτική έρευνας και καινοτομίας για να στηρίξουν το πλαίσιο για το κλίμα και την ενέργεια μετά το 2020. Οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές τηρούν τις εν λόγω αρχές και προετοιμάζουν το έδαφος για το πλαίσιο 2030.

(10)

Στις παρούσες κατευθυντήριες γραμμές η Επιτροπή καθορίζει τους όρους βάσει των οποίων οι ενισχύσεις στον τομέα της ενέργειας και του περιβάλλοντος δύνανται να θεωρηθούν συμβατές με την εσωτερική αγορά σύμφωνα με το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της Συνθήκης.

(11)

Στην ανακοίνωσή της για τον εκσυγχρονισμό των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις (9), η Επιτροπή ανακοίνωσε τρεις στόχους, η υλοποίηση των οποίων επιδιώκεται με τον εκσυγχρονισμό του ελέγχου των κρατικών ενισχύσεων:

(12)

Συγκεκριμένα, η ανακοίνωση ζητούσε την υιοθέτηση μιας κοινής προσέγγισης ως προς την αναθεώρηση των διαφόρων κατευθυντήριων γραμμών και πλαισίων, η οποία θα βασίζεται στην ενίσχυση της εσωτερικής αγοράς, στην αύξηση της αποτελεσματικότητας των δημόσιων δαπανών μέσω της καλύτερης συμβολής των κρατικών ενισχύσεων στους στόχους κοινού ενδιαφέροντος, στον αυστηρότερο έλεγχο όσον αφορά τον χαρακτήρα κινήτρου, στον περιορισμό της ενίσχυσης στο ελάχιστο απαιτούμενο και στην αποτροπή δυνητικών αρνητικών επιπτώσεων των ενισχύσεων στον ανταγωνισμό και τις συναλλαγές. Οι όροι συμβατότητας που ορίζονται στις παρούσες κατευθυντήριες γραμμές βασίζονται σε αυτές τις κοινές αρχές αξιολόγησης.

(13)

Οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές εφαρμόζονται στις κρατικές ενισχύσεις που χορηγούνται για σκοπούς προστασίας του περιβάλλοντος ή για ενεργειακούς σκοπούς σε όλους τους τομείς που διέπονται από τη Συνθήκη, εφόσον τα μέτρα καλύπτονται από την ενότητα 1.2. Εφαρμόζονται επίσης στους τομείς εκείνους που υπόκεινται σε ειδικούς ενωσιακούς κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις (μεταφορές (10), άνθρακας, γεωργία, δασοκομία, αλιεία και υδατοκαλλιέργεια), εκτός εάν οι ειδικοί αυτοί κανόνες ορίζουν διαφορετικά.

(14)

Για τη γεωργία, την αλιεία και την υδατοκαλλιέργεια, οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές εφαρμόζονται στις ενισχύσεις για την προστασία του περιβάλλοντος υπέρ των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στη μεταποίηση και εμπορία προϊόντων και, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην πρωτογενή παραγωγή. Στους εν λόγω τομείς εφαρμόζονται οι ακόλουθοι όροι:

(15)

Οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές δεν εφαρμόζονται:

(16)

Οι ενισχύσεις για το περιβάλλον και την ενέργεια δεν μπορούν να χορηγούνται σε προβληματικές επιχειρήσεις, όπως ορίζονται για τους σκοπούς των παρουσών κατευθυντήριων γραμμών από τις εφαρμοστέες κατευθυντήριες γραμμές όσον αφορά τις κρατικές ενισχύσεις για τη διάσωση και την αναδιάρθρωση προβληματικών επιχειρήσεων (19), όπως τροποποιήθηκαν ή αντικαταστάθηκαν.

(17)

Κατά την αξιολόγηση των ενισχύσεων που χορηγούνται σε επιχείρηση για την οποία εκκρεμεί εντολή ανάκτησης ενισχύσεων κατόπιν προηγούμενης απόφασης της Επιτροπής με την οποία μια ενίσχυση κηρύσσεται παράνομη και ασυμβίβαστη με την εσωτερική αγορά, η Επιτροπή θα λαμβάνει υπόψη το ποσό της ενίσχυσης που απομένει να ανακτηθεί (20).

(18)

Η Επιτροπή έχει εντοπίσει σειρά περιβαλλοντικών και ενεργειακών μέτρων για τα οποία οι κρατικές ενισχύσεις υπό ορισμένους όρους ενδέχεται να είναι συμβατές με την εσωτερική αγορά σύμφωνα με το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της Συνθήκης:

(19)

Για τους σκοπούς των παρουσών κατευθυντήριων γραμμών, ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί:

(20)

Οι μεμονωμένες ενισχύσεις που χορηγούνται βάσει κοινοποιηθέντος καθεστώτος ενισχύσεων εξακολουθούν να υπόκεινται στην υποχρέωση κοινοποίησης σύμφωνα με το άρθρο 108 παράγραφος 3 της Συνθήκης, εφόσον υπερβαίνουν τα κάτωθι όρια κοινοποίησης (32) και δεν χορηγούνται βάσει ανταγωνιστικής διαδικασίας υποβολής προσφορών:

(21)

Οι φορολογικές απαλλαγές, οι εκπτώσεις από περιβαλλοντικούς φόρους και οι εξαιρέσεις από τη χρηματοδότηση της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές που καλύπτονται από την ενότητα 3.7 δεν θα υπόκεινται στους όρους για τις μεμονωμένα κοινοποιηθείσες ενισχύσεις. Ωστόσο, οι ενισχύσεις που χορηγούνται με τη μορφή φορολογικής ενίσχυσης και δεν καλύπτονται από την ενότητα 3.7 των παρουσών κατευθυντήριων γραμμών θα υπόκεινται σε μεμονωμένη αξιολόγηση εάν υπερβαίνουν τα όρια που αναφέρονται στην εν λόγω ενότητα. Αυτό ισχύει επίσης ασχέτως αν ο μεμονωμένος δικαιούχος τυγχάνει συγχρόνως φορολογικής έκπτωσης ή απαλλαγής που καλύπτεται από την ενότητα 3.7.

(22)

Οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές παρέχουν τα κριτήρια συμβατότητας για τα καθεστώτα ενισχύσεων και τις μεμονωμένες ενισχύσεις για στόχους περιβαλλοντικής προστασίας και ενεργειακούς στόχους που υπόκεινται στην υποχρέωση κοινοποίησης σύμφωνα με το άρθρο 108 παράγραφος 3 της Συνθήκης.

(23)

Οι κρατικές ενισχύσεις στους τομείς της περιβαλλοντικής προστασίας και της ενέργειας θα θεωρούνται συμβατές με την εσωτερική αγορά υπό την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της Συνθήκης εάν, βάσει των κοινών αρχών αξιολόγησης που ορίζονται στο παρόν κεφάλαιο, έχουν ως αποτέλεσμα αυξημένη συμβολή στους περιβαλλοντικούς ή ενεργειακούς στόχους της ΕΕ χωρίς να αλλοιώνουν τους όρους των συναλλαγών κατά τρόπο που θα αντέκειτο προς το κοινό συμφέρον. Τα ειδικά μειονεκτήματα των ενισχυόμενων περιοχών θα λαμβάνονται υπόψη.

(24)

Στο παρόν κεφάλαιο η Επιτροπή διευκρινίζει τον τρόπο με τον οποίο θα εφαρμόζει τις αρχές που ορίζονται στην ενότητα 3.1 κατά την αξιολόγηση των μέτρων ενίσχυσης και, κατά περίπτωση, καθορίζει ειδικούς όρους για τις μεμονωμένες ενισχύσεις (είτε χορηγούνται βάσει καθεστώτος είτε ad hoc).

(25)

Στην ενότητα 3.2 ορίζονται οι γενικοί όροι συμβατότητας που εφαρμόζονται σε όλα τα μέτρα ενίσχυσης που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των παρουσών κατευθυντήριων γραμμών, εκτός εάν οι ειδικές ενότητες του κεφαλαίου 3 προσδιορίζουν ή τροποποιούν τους εν λόγω γενικούς όρους συμβατότητας. Αντιστοίχως, η ενότητα 3.2 εφαρμόζεται ιδίως στα ακόλουθα μέτρα τα οποία δεν εμπίπτουν στις ειδικές ενότητες του κεφαλαίου 3:

(26)

Για την αξιολόγηση του κατά πόσον ένα κοινοποιηθέν μέτρο ενίσχυσης μπορεί να θεωρηθεί συμβατό με την εσωτερική αγορά, η Επιτροπή εν γένει αναλύει κατά πόσον ο σχεδιασμός του μέτρου ενίσχυσης διασφαλίζει ότι ο θετικός αντίκτυπος της ενίσχυσης για την επίτευξη ενός στόχου κοινού ενδιαφέροντος είναι μεγαλύτερος από τις δυνητικές αρνητικές επιπτώσεις του εν λόγω μέτρου στις συναλλαγές και τον ανταγωνισμό.

(27)

Η ανακοίνωση σχετικά με τον εκσυγχρονισμό των κρατικών ενισχύσεων, της 8ης Μαΐου 2012 (33), ζητούσε τον εντοπισμό και τον καθορισμό των κοινών αρχών που ισχύουν για την αξιολόγηση της συμβατότητας όλων των μέτρων ενίσχυσης την οποία διενεργεί η Επιτροπή. Για τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή θα θεωρεί ότι ένα μέτρο κρατικής ενίσχυσης είναι συμβατό με την εσωτερική αγορά μόνον εφόσον πληροί καθένα από τα ακόλουθα κριτήρια:

(28)

Ορισμένες κατηγορίες καθεστώτων μπορεί επίσης να υπόκεινται σε απαίτηση εκ των υστέρων αξιολόγησης, όπως περιγράφεται στο κεφάλαιο 4. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η Επιτροπή δύναται να περιορίσει τη διάρκεια των εν λόγω καθεστώτων (συνήθως σε τέσσερα έτη ή λιγότερο), με δυνατότητα εκ νέου κοινοποίησης της παράτασής τους στη συνέχεια.

(29)

Επιπλέον, εάν ένα μέτρο κρατικής ενίσχυσης ή οι όροι που το συνοδεύουν (συμπεριλαμβανομένης της μεθόδου χρηματοδότησης όταν αυτή αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του μέτρου) επιφέρουν αδιάρρηκτη παραβίαση του ενωσιακού δικαίου, η ενίσχυση δεν μπορεί να κηρυχθεί συμβατή με την εσωτερική αγορά (34). Για παράδειγμα, στον τομέα της ενέργειας, οποιαδήποτε εισφορά που αποσκοπεί στη χρηματοδότηση μέτρου κρατικής ενίσχυσης πρέπει να συμμορφώνεται με άρθρα 30 και 110 της Συνθήκης (35).

(30)

Ο γενικός στόχος των ενισχύσεων στον τομέα του περιβάλλοντος είναι η αύξηση του επιπέδου περιβαλλοντικής προστασίας σε σύγκριση με το επίπεδο που θα μπορούσε να επιτευχθεί ελλείψει ενίσχυσης. Η στρατηγική «Ευρώπη 2020», ειδικότερα, θέτει στόχους και σκοπούς για βιώσιμη ανάπτυξη με σκοπό τη στήριξη της μετάβασης προς μια ανταγωνιστική οικονομία με αποδοτική χρήση των πόρων και χαμηλές ανθρακούχες εκπομπές. Μια οικονομία χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών με σημαντικό μερίδιο μεταβλητής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές απαιτεί προσαρμογή του ενεργειακού συστήματος και, κυρίως, σημαντικές επενδύσεις σε ενεργειακά δίκτυα (36). Ο πρωταρχικός στόχος των ενισχύσεων στον τομέα της ενέργειας είναι η εξασφάλιση ενός ανταγωνιστικού, αειφόρου και ασφαλούς ενεργειακού συστήματος σε μια εύρυθμη ενωσιακή αγορά ενέργειας (37).

(31)

Τα κράτη μέλη που σκοπεύουν να χορηγήσουν ενισχύσεις για το περιβάλλον ή την ενέργεια θα πρέπει να ορίζουν επακριβώς τον επιδιωκόμενο στόχο και να αναλύουν την προβλεπόμενη συμβολή του μέτρου στην επίτευξη του στόχου αυτού. Κατά την εισαγωγή ενός μέτρου που συγχρηματοδοτείται από τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία, τα κράτη μέλη μπορούν να βασίζονται στο σκεπτικό των συναφών επιχειρησιακών προγραμμάτων όσον αφορά τον καθορισμό των επιδιωκόμενων περιβαλλοντικών ή ενεργειακών στόχων.

(32)

Οι περιβαλλοντικές μελέτες μπορούν να συμβάλουν στην επίτευξη ενός κοινού στόχου όταν συνδέονται άμεσα με επιλέξιμες επενδύσεις βάσει των παρουσών κατευθυντήριων γραμμών, επίσης όταν μετά τα πορίσματα μιας προπαρασκευαστική μελέτης η υπό εξέταση επένδυση δεν πραγματοποιηθεί.

(33)

Για να αποδείξει τη συμβολή μεμονωμένα κοινοποιήσιμης ενίσχυσης στην αύξηση του επιπέδου περιβαλλοντικής προστασίας, το κράτος μέλος μπορεί να χρησιμοποιεί, όσο το δυνατόν περισσότερο σε ποσοτικοποιήσιμους όρους, ποικιλία δεικτών και κυρίως τους δείκτες που παρατίθενται κατωτέρω:

(34)

Παρά το γεγονός ότι είναι εν γένει αποδεκτό ότι οι ανταγωνιστικές αγορές τείνουν να αποφέρουν θετικά αποτελέσματα όσον αφορά τις τιμές, την παραγωγή και τη χρήση των πόρων, όταν παρουσιάζονται ανεπάρκειες της αγοράς (38) η κρατική παρέμβαση μπορεί να βελτιώσει την αποτελεσματική λειτουργία των αγορών. Πράγματι, τα μέτρα κρατικών ενισχύσεων μπορούν, υπό ορισμένους όρους, να διορθώσουν τις ανεπάρκειες της αγοράς και, ως εκ τούτου, να συμβάλλουν στην επίτευξη του κοινού στόχου στον βαθμό που η αγορά από μόνη της δεν δύναται να παραγάγει ικανοποιητικά αποτελέσματα. Για να αξιολογηθεί εάν μια κρατική ενίσχυση είναι αποτελεσματική για την επίτευξη του στόχου είναι αναγκαίο να έχει προηγηθεί διάγνωση και προσδιορισμός του προβλήματος που χρήζει αντιμετώπισης. Η κρατική ενίσχυση πρέπει να στοχεύει σε καταστάσεις όπου μπορεί να φέρει ουσιαστική βελτίωση την οποία η αγορά δεν δύναται να επιτύχει από μόνη της.

(35)

Για την κατάρτιση κατευθυντήριων γραμμών που θα διασφαλίζουν ότι τα μέτρα ενίσχυσης επιτυγχάνουν τον κοινό στόχο, τα κράτη μέλη θα πρέπει να εντοπίζουν τις ανεπάρκειες της αγοράς που παρεμποδίζουν την εξασφάλιση αυξημένου επιπέδου περιβαλλοντικής προστασίας ή μιας εύρυθμης, ασφαλούς, οικονομικά προσιτής και βιώσιμης εσωτερικής αγοράς ενέργειας. Οι ανεπάρκειες της αγοράς που σχετίζονται με περιβαλλοντικούς και ενεργειακούς στόχους ενδέχεται να διαφέρουν ή να είναι παρόμοιες, αλλά μπορούν να παρεμποδίζουν την επίτευξη του βέλτιστου αποτελέσματος και να οδηγούν σε μη ικανοποιητικά αποτελέσματα για τους εξής λόγους:

(36)

Μόνον η ύπαρξη ανεπαρκειών της αγοράς σε ένα δεδομένο πλαίσιο δεν επαρκεί για να δικαιολογηθεί η κρατική παρέμβαση. Ειδικότερα, ενδέχεται να έχουν τεθεί ήδη σε εφαρμογή άλλες πολιτικές και μέτρα με σκοπό την αντιμετώπιση ορισμένων από τις ανεπάρκειες της αγοράς που έχουν εντοπιστεί. Στα μέτρα ή τις πολιτικές αυτές περιλαμβάνονται η τομεακή ρύθμιση, τα υποχρεωτικά πρότυπα για τη ρύπανση, οι μηχανισμοί τιμολόγησης, όπως το ενωσιακό σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών (ΣΕΔΕ) και οι φόροι ανθρακούχων εκπομπών. Πρόσθετα μέτρα, συμπεριλαμβανομένων των κρατικών ενισχύσεων, μπορούν να λαμβάνονται μόνο με στόχο την αντιμετώπιση εναπομένουσας ανεπάρκειας της αγοράς, δηλαδή ανεπάρκειας της αγοράς που δεν αντιμετωπίζεται με τις εν λόγω άλλες πολιτικές και μέτρα. Είναι επίσης σημαντικό να καταδεικνύεται ο τρόπος με τον οποίο η κρατική ενίσχυση ενισχύει τις άλλες πολιτικές και τα μέτρα που εφαρμόζονται για την αποκατάσταση της ίδιας ανεπάρκειας της αγοράς. Συνεπώς, τα επιχειρήματα για την αναγκαιότητα της κρατικής ενίσχυσης είναι αδύναμα εάν η ενίσχυση αντιβαίνει σε άλλες πολιτικές που αποσκοπούν στην αποκατάσταση της ίδιας ανεπάρκειας της αγοράς.

(37)

Η Επιτροπή θα θεωρεί ότι χρειάζεται η ενίσχυση εάν το κράτος μέλος αποδείξει ότι η ενίσχυση έχει πράγματι ως στόχο την αποκατάσταση (εναπομένουσας) ανεπάρκειας της αγοράς.

(38)

Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ανεπάρκειες της αγοράς ενδέχεται να υφίστανται εν γένει και τα μέτρα ενίσχυσης μπορεί, καταρχήν, να είναι άρτια σχεδιασμένα ώστε να στοχεύουν στην εξασφάλιση ικανοποιητικού αποτελέσματος στην αγορά, είναι πιθανό οι εν λόγω ανεπάρκειες της αγοράς να μην αφορούν όλες τις επιχειρήσεις στον ίδιο βαθμό. Κατά συνέπεια, για τις μεμονωμένα κοινοποιήσιμες ενισχύσεις, η Επιτροπή θα αξιολογεί τη συγκεκριμένη ανάγκη για ενίσχυση στην εκάστοτε περίπτωση. Αποτελεί ευθύνη του κράτους μέλους να αποδείξει ότι υπάρχει μια ανεπάρκεια της αγοράς η οποία εξακολουθεί να μην αντιμετωπίζεται όσον αφορά τη συγκεκριμένη δραστηριότητα για την οποία χορηγείται η ενίσχυση και κατά πόσον η ενίσχυση στοχεύει αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση της συγκεκριμένης ανεπάρκειας της αγοράς.

(39)

Ανάλογα με τη συγκεκριμένη ανεπάρκεια της αγοράς που αντιμετωπίζεται, η Επιτροπή θα λαμβάνει υπόψη τους ακόλουθους παράγοντες:

(40)

Το προτεινόμενο μέτρο ενίσχυσης πρέπει να αποτελεί κατάλληλο μέσο για την αντιμετώπιση του εκάστοτε στόχου πολιτικής. Ένα μέτρο ενίσχυσης δεν θα θεωρείται συμβατό με την εσωτερική αγορά εφόσον η ίδια θετική συνεισφορά στον κοινό στόχο μπορεί να επιτευχθεί με άλλα λιγότερο στρεβλωτικά μέσα πολιτικής ή μέσα ενίσχυσης.

(41)

Οι κρατικές ενισχύσεις δεν είναι το μοναδικό μέσο πολιτικής που έχουν στη διάθεσή τους τα κράτη μέλη για την προώθηση αυξημένων επιπέδων περιβαλλοντικής προστασίας ή για την επίτευξη μιας εύρυθμης, ασφαλούς, οικονομικά προσιτής και βιώσιμης ευρωπαϊκής ενεργειακής αγοράς. Είναι σημαντικό να λαμβάνεται υπόψη ότι ενδέχεται να υφίστανται άλλα μέσα που ενδείκνυνται περισσότερο για την επίτευξη των στόχων αυτών. Οι κανονιστικές ρυθμίσεις και τα μέσα που βασίζονται στην αγορά αποτελούν τα πλέον σημαντικά εργαλεία για την επίτευξη περιβαλλοντικών και ενεργειακών στόχων. Ήπια μέσα, όπως τα προαιρετικά οικολογικά σήματα και η διάδοση τεχνολογιών φιλικών προς το περιβάλλον, μπορούν επίσης να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην επίτευξη υψηλότερου επιπέδου περιβαλλοντικής προστασίας.

(42)

Τα διάφορα μέτρα που αποσκοπούν στην αποκατάσταση της ίδιας ανεπάρκειας της αγοράς ενδέχεται να έρχονται σε αντίθεση μεταξύ τους. Τούτο συμβαίνει στις περιπτώσεις όπου ένας αποτελεσματικός μηχανισμός που βασίζεται στην αγορά έχει τεθεί σε εφαρμογή προκειμένου να αντιμετωπιστεί συγκεκριμένα το πρόβλημα των εξωτερικοτήτων. Ένα πρόσθετο μέτρο στήριξης για την αντιμετώπιση της ίδιας ανεπάρκειας της αγοράς ενέχει τον κίνδυνο να υπονομεύσει την αποτελεσματικότητα του μηχανισμού που βασίζεται στην αγορά.

(43)

Τα διάφορα μέτρα που αποσκοπούν στην αποκατάσταση διαφορετικών ανεπαρκειών της αγοράς ενδέχεται και αυτά να έρχονται σε αντίθεση μεταξύ τους. Ένα μέτρο για την αντιμετώπιση του προβλήματος της επάρκειας παραγωγής πρέπει να εξισορροπηθεί με τον περιβαλλοντικό στόχο της σταδιακής κατάργησης των επιζήμιων σε περιβαλλοντικό ή οικονομικό επίπεδο επιδοτήσεων, μεταξύ άλλων για ορυκτά καύσιμα. Ομοίως, ένα μέτρο για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μπορεί να αυξήσει την προσφορά μεταβλητής ενέργειας, γεγονός που ενδέχεται να επηρεάσει αρνητικά τα ζητήματα που αφορούν την επάρκεια παραγωγής.

(44)

Η τήρηση της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει» μέσω της περιβαλλοντικής νομοθεσίας εξασφαλίζει καταρχήν ότι η ανεπάρκεια της αγοράς που συνδέεται με τις αρνητικές εξωτερικότητες θα επανορθωθεί. Κατά συνέπεια, οι κρατικές ενισχύσεις δεν συνιστούν κατάλληλο μέσο και δεν είναι δυνατή η χορήγησή τους εφόσον υπάρχει η πιθανότητα ο δικαιούχος της ενίσχυσης να θεωρηθεί ότι υπέχει ευθύνη για ρύπανση δυνάμει της ισχύουσας ενωσιακής ή εθνικής νομοθεσίας (40).

(45)

Οι ενισχύσεις για το περιβάλλον και την ενέργεια μπορούν να χορηγούνται σε διάφορες μορφές. Το κράτος μέλος θα πρέπει ωστόσο να εξασφαλίζει ότι η ενίσχυση χορηγείται με τη μορφή που είναι πιθανόν να προκαλέσει τις λιγότερες στρεβλώσεις στις συναλλαγές και τον ανταγωνισμό. Εν προκειμένω, απαιτείται από το κράτος μέλος να καταδείξει τους λόγους για τους οποίους άλλες μορφές ενίσχυσης που προκαλούν ενδεχομένως λιγότερες στρεβλώσεις όπως επιστρεπτέες προκαταβολές σε σύγκριση με άμεσες επιχορηγήσεις, ή φορολογικές πιστώσεις σε σύγκριση με φορολογικές ελαφρύνσεις ή μορφές ενίσχυσης που βασίζονται σε χρηματοδοτικά μέσα όπως χρεωστικούς ή συμμετοχικούς τίτλους (για παράδειγμα, δάνεια με χαμηλό επιτόκιο ή επιδοτήσεις επιτοκίου, κρατικές εγγυήσεις ή εναλλακτική παροχή κεφαλαίων υπό ευνοϊκούς όρους) είναι λιγότερο κατάλληλες.

(46)

Η επιλογή του μέσου ενίσχυσης πρέπει να είναι συναφής με την ανεπάρκεια της αγοράς την οποία το μέτρο ενίσχυσης αποσκοπεί να αντιμετωπίσει. Ειδικότερα, όταν υπάρχει αβεβαιότητα ως προς τα πραγματικά έσοδα, για παράδειγμα στην περίπτωση των μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας, οι επιστρεπτέες προκαταβολές ενδέχεται να συνιστούν το κατάλληλο μέσο. Για καθεστώτα ενισχύσεων που υλοποιούν στόχους κ. προτεραιότητες επιχειρησιακών προγραμμάτων, το χρηματοδοτικό μέσο που επιλέγεται στο πρόγραμμα αυτό θεωρείται ως κατάλληλο μέσο.

(47)

Για τις ενισχύσεις λειτουργίας, το κράτος μέλος πρέπει να αποδείξει ότι η ενίσχυση είναι κατάλληλη για την επίτευξη του στόχου του καθεστώτος στο πλαίσιο του οποίου χορηγείται η ενίσχυση. Για να αποδείξει την καταλληλότητα της ενίσχυσης, το κράτος μέλος δύναται να υπολογίσει εκ των προτέρων το ποσό της ενίσχυσης ως ένα κατ’ αποκοπή ποσό που καλύπτει το προβλεπόμενο πρόσθετο κόστος κατά τη διάρκεια δεδομένης χρονικής περιόδου, με στόχο την παροχή κινήτρων στις επιχειρήσεις προκειμένου να ελαχιστοποιήσουν το κόστος τους και να αναπτύξουν την επιχειρηματική τους δραστηριότητα με αποτελεσματικότερο τρόπο σε μακροπρόθεσμο επίπεδο (41).

(48)

Για την απόδειξη της καταλληλότητας των καθεστώτων, τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να βασίζονται στα αποτελέσματα παλαιότερων αξιολογήσεων όπως αναφέρεται στο κεφάλαιο 4.

(49)

Οι ενισχύσεις στους τομείς της ενέργειας και του περιβάλλοντος μπορούν να θεωρηθούν συμβατές με την εσωτερική αγορά, μόνον εφόσον λειτουργούν ως κίνητρο. Η ενίσχυση λειτουργεί ως κίνητρο όταν προτρέπει τον δικαιούχο να μεταβάλει τη συμπεριφορά του ώστε να επιτυγχάνεται αύξηση του επιπέδου περιβαλλοντικής προστασίας ή βελτίωση της λειτουργίας μιας ασφαλούς, οικονομικά προσιτής και βιώσιμης ενεργειακής αγοράς, μια αλλαγή συμπεριφοράς που δεν θα συνέβαινε χωρίς τη χορήγηση ενίσχυσης. Οι ενισχύσεις δεν πρέπει να επιδοτούν το κόστος μιας δραστηριότητας με το οποίο θα επιβαρυνθεί ούτως ή άλλως μια επιχείρηση και δεν πρέπει να αντισταθμίζουν τον συνήθη επιχειρηματικό κίνδυνο μιας οικονομικής δραστηριότητας.

(50)

Η Επιτροπή θεωρεί ότι η ενίσχυση δεν λειτουργεί ως κίνητρο για τον δικαιούχο σε κάθε περίπτωση όπου η υλοποίηση του έργου είχε ήδη αρχίσει πριν ο δικαιούχος υποβάλει την αίτηση ενίσχυσης στις εθνικές αρχές. Σε ανάλογες περιπτώσεις, όταν ο δικαιούχος έχει ήδη ξεκινήσει την υλοποίηση έργου πριν από την υποβολή της αίτησης ενίσχυσης, οποιαδήποτε χορηγηθείσα ενίσχυση που αφορά το συγκεκριμένο έργο δεν θα θεωρείται συμβατή με την εσωτερική αγορά.

(51)

Τα κράτη μέλη πρέπει να θεσπίσουν και να χρησιμοποιούν έντυπο υποβολής αίτησης. Στο εν λόγω έντυπο περιλαμβάνεται τουλάχιστον η επωνυμία και το μέγεθος της αιτούσας επιχείρησης, περιγραφή του έργου, συμπεριλαμβανομένης της τοποθεσίας και της ημερομηνίας έναρξης και λήξης του έργου, το ποσό της ενίσχυσης που απαιτείται για την υλοποίησή του και οι επιλέξιμες δαπάνες. Στο έντυπο της αίτησης οι δικαιούχοι πρέπει να περιγράφουν την κατάσταση εάν δεν χορηγηθεί ενίσχυση, κατάσταση η οποία αναφέρεται ως αντιπαράδειγμα ή ως εναλλακτικό σενάριο ή εναλλακτικό έργο. Επιπλέον, οι μεγάλες επιχειρήσεις πρέπει να υποβάλλουν αποδεικτικά στοιχεία προς στήριξη του αντιπαραδείγματος που περιγράφεται στο έντυπο της αίτησης.

(52)

Κατά την παραλαβή της αίτησης, η χορηγούσα αρχή πρέπει να διενεργεί έλεγχο αξιοπιστίας του αντιπαραδείγματος και να επιβεβαιώνει ότι η ενίσχυση έχει τον απαιτούμενο χαρακτήρα κινήτρου. Το αντιπαράδειγμα είναι αξιόπιστο εφόσον είναι αληθινό και σχετίζεται με τους παράγοντες λήψης αποφάσεων που επικρατούν κατά τον χρόνο της απόφασης εκ μέρους του δικαιούχου όσον αφορά την επένδυση. Δεν απαιτείται η εκπλήρωση των όρων που αναφέρονται στις παραγράφους (50) και (51) όταν η ενίσχυση χορηγείται βάσει ανταγωνιστικής διαδικασίας υποβολής προσφορών.

(53)

Η Επιτροπή θεωρεί ότι οι ενισχύσεις που χορηγούνται για την προσαρμογή σε μελλοντικά ενωσιακά πρότυπα έχουν καταρχήν χαρακτήρα κινήτρου, μεταξύ άλλων όταν το πρότυπο έχει ήδη εκδοθεί αλλά δεν έχει ακόμα τεθεί σε ισχύ. Ωστόσο, στην τελευταία περίπτωση, οι ενισχύσεις έχουν χαρακτήρα κινήτρου εφόσον ενθαρρύνουν την υλοποίηση της επένδυσης πολύ πριν την έναρξη ισχύος του προτύπου. Οι ενισχύσεις που χορηγούνται για την προσαρμογή σε ήδη εκδοθέντα ενωσιακά πρότυπα που δεν έχουν ακόμα τεθεί σε ισχύ θα πρέπει να θεωρούνται ότι έχουν χαρακτήρα κινήτρου εάν η επένδυση υλοποιείται και ολοκληρώνεται τουλάχιστον ένα έτος πριν από την έναρξη ισχύος των ενωσιακών προτύπων

(54)

Ως περαιτέρω εξαίρεση των προβλεπόμενων στην παράγραφο (53), ενδέχεται η ενίσχυση να λειτουργεί ως κίνητρο εάν χορηγείται:

(55)

H Επιτροπή θεωρεί θετική τη συμβολή στους περιβαλλοντικούς ή ενεργειακούς στόχους των ενισχύσεων που χορηγούνται για επενδύσεις που παρέχουν τη δυνατότητα στον δικαιούχο να λάβει μέτρα που υπερβαίνουν τα ισχύοντα ενωσιακά πρότυπα. Προκειμένου να μην αποτρέπονται τα κράτη μέλη από τον καθορισμό υποχρεωτικών εθνικών προτύπων αυστηρότερων από τα αντίστοιχα ενωσιακά, η εν λόγω θετική συμβολή υφίσταται ανεξαρτήτως της ύπαρξης υποχρεωτικών εθνικών προτύπων αυστηρότερων του ενωσιακού πρότυπου. Σε αυτά περιλαμβάνονται για παράδειγμα μέτρα για τη βελτίωση της ποιότητας των υδάτων και του αέρα πέραν των υποχρεωτικών ενωσιακών προτύπων. H εν λόγω θετική συμβολή υφίσταται επίσης στην ύπαρξη υποχρεωτικού εθνικού προτύπου που εκδόθηκε ελλείψει ενωσιακών προτύπων,

(56)

Βάσει της οδηγίας 2012/27/ΕΕ (42) («η οδηγία για την ενεργειακή απόδοση» ή «η ΟΕΑ»), οι μεγάλες επιχειρήσεις πρέπει να διενεργούν ενεργειακούς ελέγχους κάθε τέσσερα έτη. Συνεπώς, οι ενισχύσεις για τη διενέργεια ενεργειακών ελέγχων για μεγάλες επιχειρήσεις μπορούν να έχουν χαρακτήρα κινήτρου μόνο στον βαθμό που δεν αντισταθμίζουν ενεργειακό έλεγχο που απαιτείται από την ΟΕΑ. Δεδομένου ότι η ίδια υποχρέωση δεν επιβάλλεται σε ΜΜΕ, οι κρατικές ενισχύσεις που χορηγούνται σε ΜΜΕ για τη διενέργεια του ενεργειακού ελέγχου μπορούν να έχουν χαρακτήρα κινήτρου.

(57)

Η προηγούμενη παράγραφος ισχύει με την επιφύλαξη της αξιολόγησης του χαρακτήρα κινήτρου της κρατικής ενίσχυσης για μέτρα ενεργειακής απόδοσης που προβλέπονται από τον ενεργειακό έλεγχο ή εφαρμόζονται ως αποτέλεσμα αυτού ή για μέτρα που προκύπτουν από άλλα μέσα, όπως τα συστήματα ενεργειακής διαχείρισης και τα συστήματα περιβαλλοντικής διαχείρισης.

(58)

Για τα μέτρα που υπόκεινται σε μεμονωμένη κοινοποίηση, τα κράτη μέλη πρέπει να αποδείξουν πλήρως στην Επιτροπή τον χαρακτήρα κινήτρου της ενίσχυσης. Οφείλουν να παράσχουν σαφή αποδεικτικά στοιχεία ότι η ενίσχυση έχει πραγματικό αντίκτυπο στην επενδυτική απόφαση κατά τρόπο που μεταβάλλει τη συμπεριφορά του δικαιούχου, οδηγώντας τον δικαιούχο να ενισχύσει το επίπεδο περιβαλλοντικής προστασίας ή συνεπάγεται καλύτερη λειτουργία της ενωσιακής αγοράς ενέργειας. Για να καταστεί δυνατή μια διεξοδική αξιολόγηση, το κράτος μέλος πρέπει να παράσχει όχι μόνον πληροφορίες για το ενισχυόμενο έργο αλλά και διεξοδική περιγραφή του αντιπαραδείγματος, κατά το οποίο ο δικαιούχος δεν λαμβάνει ενίσχυση από κανένα άλλο κράτος μέλος.

(59)

Τα πλεονεκτήματα των νέων επενδύσεων ή μεθόδων παραγωγής δεν περιορίζονται συνήθως στον άμεσο αντίκτυπό τους στο περιβάλλον ή στον αντίκτυπό τους στην αγορά ενέργειας. Τα εν λόγω πλεονεκτήματα μπορούν ειδικότερα να είναι πλεονεκτήματα παραγωγής (43) ενώ οι κίνδυνοι αφορούν ιδίως την αβεβαιότητα σχετικά με το κατά πόσον η επένδυση θα είναι τόσο παραγωγική όσο αναμένεται.

(60)

Ο χαρακτήρας κινήτρου πρέπει, καταρχήν, να εντοπίζεται μέσω της ανάλυσης του αντιπαραδείγματος, συγκρίνοντας τα επίπεδα της σχεδιαζόμενης δραστηριότητας με ενίσχυση και χωρίς ενίσχυση. Στην ουσία, αυτό αντιστοιχεί στον έλεγχο της κερδοφορίας του έργου ελλείψει ενίσχυσης, προκειμένου να αξιολογηθεί κατά πόσον το κέρδος είναι όντως μικρότερο του κέρδους που θα αποκομίσει η εταιρεία από την υλοποίηση του εναλλακτικού έργου.

(61)

Στο πλαίσιο αυτό, το επίπεδο της κερδοφορίας μπορεί να αξιολογείται βάσει μεθοδολογιών που συνιστούν πάγια πρακτική στον συγκεκριμένο κλάδο και που δύνανται να περιλαμβάνουν μεθόδους για τον υπολογισμό της καθαρής παρούσας αξίας του έργου (ΚΠΑ) (44), του εσωτερικού ποσοστού απόδοσης (ΕΠΑ) (45) ή της μέσης απόδοσης του απασχολούμενου κεφαλαίου (ΑΑΚ). Η κερδοφορία του έργου συγκρίνεται με τα συνήθη ποσοστά απόδοσης που εφαρμόζει η εταιρεία σε άλλα παρόμοια επενδυτικά έργα. Στις περιπτώσεις όπου τα ποσοστά αυτά δεν είναι διαθέσιμα, η κερδοφορία του έργου θα συγκρίνεται με το κόστος κεφαλαίου της επιχείρησης ως συνόλου ή με τα ποσοστά απόδοσης που παρατηρούνται συνήθως στον οικείο κλάδο.

(62)

Όπου δεν είναι γνωστό κάποιο συγκεκριμένο αντιπαράδειγμα, ο χαρακτήρας κινήτρου της ενίσχυσης μπορεί να υποτεθεί όταν υπάρχει έλλειμμα χρηματοδότησης, δηλαδή οι επενδυτικές δαπάνες υπερβαίνουν την ΚΠΑ των προβλεπόμενων κερδών εκμετάλλευσης της επένδυσης βάσει εκ των προτέρων επιχειρηματικού σχεδίου.

(63)

Τα κράτη μέλη καλούνται, ειδικότερα, να βασίζονται σε τρέχοντα, συναφή και αξιόπιστα αποδεικτικά στοιχεία, για παράδειγμα επίσημα έγγραφα του διοικητικού συμβουλίου, εκθέσεις της επιτροπής πιστώσεων, εκτιμήσεις κινδύνων, χρηματοοικονομικές εκθέσεις, εσωτερικά επιχειρηματικά σχέδια, γνώμες εμπειρογνωμόνων και άλλες μελέτες που σχετίζονται με το υπό αξιολόγηση επενδυτικό έργο. Για την επαλήθευση του χαρακτήρα κινήτρου μπορούν να χρησιμεύσουν έγγραφα που περιλαμβάνουν πληροφορίες για την προβλεπόμενη ζήτηση, προβλέψεις ως προς το κόστος, οικονομικές προβλέψεις, έγγραφα που υποβάλλονται σε επιτροπή επενδύσεων και πραγματεύονται διάφορα επενδυτικά σενάρια ή έγγραφα που παρέχονται στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.

(64)

Για να διασφαλιστεί ότι ο χαρακτήρας κινήτρου εδραιώνεται σε αντικειμενική βάση, η Επιτροπή μπορεί, κατά την αξιολόγηση που διεξάγει όσον αφορά τον χαρακτήρα κινήτρου, να συγκρίνει στοιχεία που αφορούν ειδικά την επιχείρηση με στοιχεία που αφορούν τον κλάδο στον οποίο δραστηριοποιείται η επιχείρηση, γνωστή ως συγκριτική αξιολόγηση. Συγκεκριμένα, το κράτος μέλος θα πρέπει, όπου είναι δυνατόν, να παρέχει στοιχεία ειδικά για τον κλάδο που καταδεικνύουν ότι το αντιπαράδειγμα της επιχείρησης, το απαιτούμενο επίπεδο κερδοφορίας του και οι αναμενόμενες ταμειακές ροές του έχουν λογική βάση.

(65)

Η Επιτροπή δύναται να διαπιστώσει ότι υπάρχει χαρακτήρας κινήτρου σε περιπτώσεις όπου μια επιχείρηση μπορεί να διαθέτει ένα κίνητρο για την υλοποίηση ενός έργου, με ενίσχυση, ακόμα και εάν το ενισχυόμενο έργο δεν επιτυγχάνει το συνήθως απαιτούμενο επίπεδο κερδοφορίας. Αυτό μπορεί να δικαιολογηθεί για παράδειγμα λόγω ευρύτερων οφελών που δεν αντικατοπτρίζονται στην κερδοφορία του ίδιου του έργου. Στις περιπτώσεις αυτές, τα αποδεικτικά στοιχεία που παρέχονται για την υποστήριξη της ύπαρξης χαρακτήρα κινήτρου καθίστανται ιδιαιτέρως σημαντικά.

(66)

Όταν η επιχείρηση προσαρμόζεται σε εθνικό πρότυπο το οποίο υπερβαίνει τα ενωσιακά πρότυπα ή έχει εκδοθεί ελλείψει ενωσιακών προτύπων, η Επιτροπή επαληθεύει ότι ο δικαιούχος της ενίσχυσης θα είχε επηρεαστεί σημαντικά από πλευράς αυξημένων δαπανών και δεν θα ήταν σε θέση να αναλάβει το κόστος που συνεπάγεται η άμεση εφαρμογή των εθνικών προτύπων.

(67)

Για τις επενδύσεις που παρέχουν τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις να υπερβούν τα ελάχιστα επίπεδα που απαιτούνται βάσει των ενωσιακών προτύπων, η Επιτροπή μπορεί να θεωρήσει ότι δεν υπάρχει χαρακτήρας κινήτρου, ιδίως εάν οι επενδύσεις αυτές αντιστοιχούν στα ελάχιστα τεχνικά πρότυπα που διατίθενται στην αγορά.

(68)

Εάν η ενίσχυση δεν μεταβάλλει τη συμπεριφορά του δικαιούχου δίνοντας ώθηση σε πρόσθετες δραστηριότητες, η εν λόγω ενίσχυση δεν διαθέτει χαρακτήρα κινήτρου όσον αφορά την προώθηση περιβαλλοντικής συμπεριφοράς στην Ένωση ή την ενίσχυση της λειτουργίας της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας. Ως εκ τούτου, η ενίσχυση δεν θα εγκρίνεται σε περιπτώσεις όπου προκύπτει ότι οι ίδιες δραστηριότητες θα μπορούσαν να διεξαχθούν χωρίς τη χορήγηση ενίσχυσης.

(69)

Οι ενισχύσεις στους τομείς του περιβάλλοντος και της ενέργειας θεωρούνται αναλογικές εάν το ποσό της ενίσχυσης ανά δικαιούχο περιορίζεται στο ελάχιστο αναγκαίο για την επίτευξη του επιδιωκόμενου στόχου περιβαλλοντικής προστασίας ή του ενεργειακού στόχου.

(70)

Ως γενική αρχή, η ενίσχυση θα θεωρείται ότι περιορίζεται στο ελάχιστο αναγκαίο εάν αντιστοιχεί στο καθαρό πρόσθετο κόστος που απαιτείται για την επίτευξη του στόχου, σε σύγκριση με το αντιπαράδειγμα ελλείψει ενίσχυσης. Το καθαρό πρόσθετο κόστος προκύπτει από τη διαφορά μεταξύ των οικονομικών οφελών και των δαπανών (συμπεριλαμβανομένης της επένδυσης και της λειτουργίας) του ενισχυόμενου έργου και των αντίστοιχων παραμέτρων του εναλλακτικού επενδυτικού έργου το οποίο θα υλοποιούσε η επιχείρηση ελλείψει ενίσχυσης, δηλαδή του αντιπαραδείγματος.

(71)

Ωστόσο, είναι ενδεχομένως δύσκολο να ληφθούν πλήρως υπόψη όλα τα οικονομικά οφέλη που θα αποκομίσει μια επιχείρηση από μια πρόσθετη επένδυση (46). Κατά συνέπεια, για μέτρα τα οποία δεν υπόκεινται σε μεμονωμένη αξιολόγηση, μπορεί να χρησιμοποιηθεί μια απλουστευμένη μέθοδος η οποία θα εστιάζει στον υπολογισμό των πρόσθετων επενδυτικών δαπανών, δηλαδή δεν θα λαμβάνει υπόψη τα λειτουργικά οφέλη και τις λειτουργικές δαπάνες. Τα μέτρα που δεν υπόκεινται σε μεμονωμένη αξιολόγηση θα θεωρούνται αναλογικά εάν το ποσό της ενίσχυσης δεν υπερβαίνει τη μέγιστη ένταση της ενίσχυσης, δηλαδή ένα συγκεκριμένο ποσοστό των επιλέξιμων δαπανών, όπως ορίζεται στις παραγράφους (72) έως (76). Αυτή η μέγιστη ένταση ενίσχυσης αποτελεί επίσης το ανώτατο όριο της ενίσχυσης που δίδεται για κοινοποιήσιμα μέτρα.

(72)

Οι επιλέξιμες δαπάνες για περιβαλλοντικές ενισχύσεις είναι οι πρόσθετες επενδυτικές δαπάνες σε υλικά και/ή άυλα στοιχεία ενεργητικού που συνδέονται άμεσα με την επίτευξη του κοινού στόχου.

(73)

Οι επιλέξιμες δαπάνες ορίζονται ως εξής:

(74)

Στο παράρτημα 2 παρουσιάζεται κατάλογος συναφών αντιπαραδειγμάτων ή υπολογισμοί επιλέξιμων δαπανών, που αντικατοπτρίζουν το αντιπαράδειγμα που θα πρέπει να χρησιμοποιείται σε παρόμοιες περιπτώσεις. Η Επιτροπή δύναται να αποδέχεται εναλλακτικά αντιπαραδείγματα εφόσον είναι δεόντως δικαιολογημένα από το κράτος μέλος.

(75)

Αναφορικά με τα μέτρα στήριξης που παρέχεται σε ολοκληρωμένα έργα όπως ολοκληρωμένα μέτρα ενεργειακής απόδοσης ή έργα βιοαερίου, μπορεί να είναι δύσκολος ο προσδιορισμός αντιπαραδείγματος. Στις περιπτώσεις που δεν μπορεί να καθοριστεί αξιόπιστα ένα αντιπαράδειγμα, η Επιτροπή δύναται να εξετάσει το συνολικό κόστος ενός έργου ως εναλλακτικού το οποίο δύναται να συνεπάγεται χαμηλότερες εντάσεις ενίσχυσης προκειμένου να αντικατοπτρίζεται ο διαφορετικός υπολογισμός των επιλέξιμων δαπανών.

(76)

Οι κανόνες που αναφέρονται στις παραγράφους (73) έως (75) εφαρμόζονται για την κατασκευή των μονάδων παραγωγής στο πλαίσιο ενεργειακά αποδοτικών έργων τηλεθέρμανσης ή τηλεψύξης. Ωστόσο, η προσέγγιση του ελλείμματος χρηματοδότησης θα εφαρμόζεται για ενισχύσεις για την κατασκευή του δικτύου, κατά παρόμοιο τρόπο με την αξιολόγηση της ενεργειακής υποδομής.

(77)

Για τη διασφάλιση προβλεψιμότητας και ισότιμων όρων ανταγωνισμού, η Επιτροπή εφαρμόζει μέγιστες εντάσεις ενίσχυσης όπως προβλέπεται στο παράρτημα 1. Οι εντάσεις αυτές αντικατοπτρίζουν την ανάγκη για κρατική παρέμβαση, όπως ορίζεται, αφενός, από τη συνάφεια της ανεπάρκειας της αγοράς, και, αφετέρου, από το αναμενόμενο επίπεδο στρέβλωσης του ανταγωνισμού και των συναλλαγών.

(78)

Υψηλότερες εντάσεις ενίσχυσης ενδέχεται να επιτρέπονται για ορισμένα είδη ενίσχυσης ή για επενδύσεις που πραγματοποιούνται σε ενισχυόμενη περιοχή, αλλά η ένταση της ενίσχυσης δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να υπερβαίνει το 100 % των επιλέξιμων δαπανών. Υψηλότερες εντάσεις ενίσχυσης δύνανται να επιτρέπονται στις εξής περιπτώσεις:

(79)

Κατά συνέπεια, η Επιτροπή θα θεωρεί την ενίσχυση συμβατή με την εσωτερική αγορά εάν υπολογίζονται ορθώς οι επιλέξιμες δαπάνες και τηρούνται οι μέγιστες εντάσεις ενίσχυσης σύμφωνα με το παράρτημα 1.

(80)

Στις περιπτώσεις που η ενίσχυση προς τον δικαιούχο χορηγείται στο πλαίσιο ανταγωνιστικής διαδικασίας υποβολής προσφορών βάσει σαφών, διαφανών και αμερόληπτων κριτηρίων, το ποσό της ενίσχυσης αυτής μπορεί να ανέλθει στο 100 % των επιλέξιμων δαπανών (53). Η εν λόγω διαδικασία υποβολής προσφορών δεν πρέπει να εισάγει διακρίσεις και οφείλει να εξασφαλίζει τη συμμετοχή ικανού αριθμού επιχειρήσεων. Επιπλέον, ο προϋπολογισμός που συνδέεται με τη διαδικασία υποβολής προσφορών πρέπει να αποτελεί δεσμευτικό περιορισμό, με την έννοια ότι δεν μπορεί να χορηγηθεί ενίσχυση σε όλους τους συμμετέχοντες. Τέλος, η ενίσχυση πρέπει να χορηγείται βάσει της αρχικής προσφοράς του συμμετέχοντος, αποκλείοντας έτσι μεταγενέστερες διαπραγματεύσεις.

(81)

Ενισχύσεις μπορούν να χορηγούνται ταυτόχρονα στο πλαίσιο διαφόρων καθεστώτων ενίσχυσης ή να σωρεύονται με ενισχύσεις ad hoc, υπό τον όρο ότι το συνολικό ποσό της κρατικής ενίσχυσης για τη δραστηριότητα ή το έργο δεν υπερβαίνει τα καθορισμένα ανώτατα όρια ενίσχυσης που προβλέπονται στις παρούσες κατευθυντήριες γραμμές. Η χρηματοδότηση της ΕΕ την οποία διαχειρίζεται κεντρικά η Επιτροπή και δεν βρίσκεται άμεσα ή έμμεσα υπό τον έλεγχο του κράτους μέλους (54), δεν συνιστά κρατική ενίσχυση. Στις περιπτώσεις όπου η χρηματοδότηση της ΕΕ συνδυάζεται με κρατική ενίσχυση, λαμβάνεται υπόψη μόνο η τελευταία για τον καθορισμό του κατά πόσον τηρούνται τα όρια κοινοποίησης και οι μέγιστες εντάσεις ενίσχυσης, υπό τον όρο ότι το συνολικό ποσό της χορηγούμενης δημόσιας χρηματοδότησης που αφορά τις ίδιες επιλέξιμες δαπάνες δεν υπερβαίνει το μέγιστο ή τα μέγιστα ποσοστά χρηματοδότησης που ορίζονται στους εφαρμοστέους κανόνες της ενωσιακής νομοθεσίας.

(82)

Οι ενισχύσεις δεν πρέπει να σωρεύονται με ενισχύσεις ήσσονος σημασίας (de minimis) για τις ίδιες επιλέξιμες δαπάνες εφόσον η σώρευση αυτή θα είχε ως αποτέλεσμα ένταση ενίσχυσης που θα υπερέβαινε εκείνη που καθορίζεται στις παρούσες κατευθυντήριες γραμμές.

(83)

Για τις μεμονωμένες ενισχύσεις, η συμμόρφωση με τις μέγιστες εντάσεις ενίσχυσης που ορίζονται στην παρούσα ενότητα και στο παράρτημα 1 δεν επαρκεί για τη διασφάλιση της αναλογικότητας. Οι εν λόγω μέγιστες εντάσεις ενίσχυσης χρησιμοποιούνται ως ανώτατο όριο για τις μεμονωμένες ενισχύσεις (55).

(84)

Κατά γενικό κανόνα, οι μεμονωμένα κοινοποιήσιμες ενισχύσεις θα θεωρείται ότι περιορίζονται στο ελάχιστο εάν το ποσό της ενίσχυσης αντιστοιχεί στο καθαρό πρόσθετο κόστος της ενισχυόμενης επένδυσης, σε σύγκριση με το αντιπαράδειγμα στην περίπτωση μη χορήγησης ενίσχυσης. Όλες οι σχετικές δαπάνες και τα οφέλη πρέπει να λαμβάνονται υπόψη καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής του έργου.

(85)

Εάν δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστεί ως αντιπαράδειγμα συγκεκριμένο εναλλακτικό έργο, η Επιτροπή θα εξακριβώνει κατά πόσον το ποσό της ενίσχυσης υπερβαίνει το ελάχιστο αναγκαίο για την εξασφάλιση επαρκούς κερδοφορίας του ενισχυόμενου έργου, για παράδειγμα κατά πόσον αυξάνει το ΕΠΑ πέραν των συνήθων ποσοστών απόδοσης που εφαρμόζει η οικεία επιχείρηση σε άλλα παρόμοια επενδυτικά έργα. Στην περίπτωση που δεν υφίσταται αυτό το μέγεθος αναφοράς, το κόστος κεφαλαίου της επιχείρησης ως συνόλου ή τα ποσοστά απόδοσης που παρατηρούνται συνήθως στον συγκεκριμένο κλάδο μπορούν να χρησιμοποιούνται για τον σκοπό αυτόν.

(86)

Το κράτος μέλος θα πρέπει να παρέχει αποδεικτικά στοιχεία για το ότι το ποσό της ενίσχυσης διατηρείται στο ελάχιστο αναγκαίο. Οι υπολογισμοί που γίνονται για την ανάλυση του χαρακτήρα κινήτρου μπορούν επίσης να χρησιμεύσουν για να αξιολογηθεί εάν η ενίσχυση είναι αναλογική. Το κράτος μέλος πρέπει να αποδεικνύει την αναλογικότητα βάσει τεκμηρίωσης, όπως εκείνη που αναφέρεται στην παράγραφο (63).

(87)

Για τις ενισχύσεις λειτουργίας που χορηγούνται μέσω διαγωνισμού, θεωρείται ότι η μεμονωμένη ενίσχυση είναι αναλογική εφόσον πληρούνται οι γενικοί όροι.

(88)

Προκειμένου οι ενισχύσεις να θεωρηθούν συμβατές με την κοινή αγορά θα πρέπει, αφενός, να περιορίζονται οι αρνητικές συνέπειες του μέτρου ενίσχυσης όσον αφορά τις στρεβλώσεις του ανταγωνισμού και τον αντίκτυπο στις συναλλαγές μεταξύ των κρατών μελών και, αφετέρου, να αντισταθμίζονται από τα θετικά αποτελέσματα όσον αφορά τη συμβολή στην επίτευξη του στόχου κοινού ενδιαφέροντος.

(89)

Η Επιτροπή εντοπίζει δύο βασικές δυνητικές στρεβλώσεις που προκαλούνται από τις ενισχύσεις, δηλαδή τις στρεβλώσεις της αγοράς προϊόντων και τις επιπτώσεις του τόπου εγκατάστασης. Και οι δύο περιπτώσεις ενδέχεται να οδηγήσουν σε αναποτελεσματική διάθεση των πόρων που υπονομεύει τα οικονομικά αποτελέσματα της εσωτερικής αγοράς και σε προβλήματα κατανομής που επηρεάζουν την κατανομή της οικονομικής δραστηριότητας μεταξύ των περιφερειών.

(90)

Οι ενισχύσεις για περιβαλλοντικούς σκοπούς θα τείνουν, από τη φύση τους, να ευνοούν φιλικά προς το περιβάλλον προϊόντα και τεχνολογίες σε βάρος άλλων, περισσότερο ρυπογόνων προϊόντων και τεχνολογιών και αυτή η επίπτωση των ενισχύσεων δεν θα θεωρείται, καταρχήν, ως αδικαιολόγητη στρέβλωση του ανταγωνισμού, δεδομένου ότι συνδέεται εγγενώς με τον ίδιο τον σκοπό των ενισχύσεων, δηλαδή την οικολογικότερη οικονομία. Κατά την αξιολόγηση των δυνητικών αρνητικών συνεπειών των περιβαλλοντικών ενισχύσεων, η Επιτροπή θα λαμβάνει υπόψη τον συνολικό περιβαλλοντικό αντίκτυπο του μέτρου σε σχέση με τις αρνητικές επιπτώσεις που ενδέχεται να έχει για τη θέση στην αγορά και, κατά συνέπεια, για τα κέρδη των επιχειρήσεων που δεν λαμβάνουν ενίσχυση. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή θα εξετάζει ειδικότερα τις στρεβλωτικές επιπτώσεις στους ανταγωνιστές που επίσης δραστηριοποιούνται σε μια φιλική προς το περιβάλλον βάση, ακόμα και χωρίς τη λήψη ενισχύσεων. Ομοίως, όσο μικρότερος είναι ο αναμενόμενος περιβαλλοντικός αντίκτυπος του υπό εξέταση μέτρου, τόσο σημαντικότερο είναι να εξακριβώνονται οι επιπτώσεις του στα μερίδια αγοράς των ανταγωνιστών και στο επίπεδο των κερδών στην αγορά εν γένει.

(91)

Ένα δυνητικά επιζήμιο αποτέλεσμα των κρατικών ενισχύσεων για περιβαλλοντικούς και ενεργειακούς στόχους είναι ότι παρεμποδίζουν τον μηχανισμό της αγοράς από το να παράγει ικανοποιητικά αποτελέσματα μέσω της επιβράβευσης των πλέον αποδοτικών και καινοτόμων παραγωγών και της άσκησης πίεσης στους λιγότερο αποδοτικούς για βελτίωση, αναδιάρθρωση ή έξοδο από την αγορά. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια κατάσταση όπου, λόγω της χορήγησης ενίσχυσης σε ορισμένες επιχειρήσεις, οι περισσότερο αποδοτικοί ή καινοτόμοι ανταγωνιστές, παραδείγματος χάριν ανταγωνιστές με μια διαφορετική, ενδεχομένως ακόμη και καθαρότερη τεχνολογία που, υπό άλλες συνθήκες, θα μπορούσαν να εισέλθουν στην αγορά και να επεκταθούν, δεν είναι σε θέση να το πράξουν. Μακροπρόθεσμα, η παρέμβαση στην ανταγωνιστική διαδικασία εισόδου και εξόδου ενδέχεται να ανακόψει την καινοτομία και να επιβραδύνει τη βελτίωση της παραγωγικότητας σε ολόκληρο τον κλάδο.

(92)

Οι ενισχύσεις μπορούν επίσης να έχουν στρεβλωτικές επιπτώσεις όσον αφορά την αύξηση ή τη διατήρηση της σημαντικής ισχύος του δικαιούχου στην αγορά. Ακόμη και όταν οι ενισχύσεις δεν συμβάλλουν άμεσα στην αύξηση της σημαντικής ισχύος στην αγορά, μπορεί να το πράττουν έμμεσα, αποθαρρύνοντας την επέκταση υφιστάμενων ανταγωνιστών ή δημιουργώντας κίνητρα για την έξοδό τους, ή αποθαρρύνοντας την είσοδο νέων ανταγωνιστών.

(93)

Εκτός από στρεβλώσεις στις αγορές προϊόντων, οι ενισχύσεις μπορούν, επίσης, να έχουν επιπτώσεις στις συναλλαγές και στην επιλογή τοποθεσίας. Οι εν λόγω στρεβλώσεις μπορεί να προκύψουν σε επίπεδο κρατών μελών, είτε όταν οι επιχειρήσεις ανταγωνίζονται σε διασυνοριακό επίπεδο είτε όταν εξετάζουν διαφορετικούς τόπους για την πραγματοποίηση επενδύσεων. Οι ενισχύσεις που αποσκοπούν στη διατήρηση της οικονομικής δραστηριότητας σε μία περιοχή ή στην απομάκρυνσή της από άλλες περιοχές εντός της εσωτερικής αγοράς ενδέχεται να μην οδηγούν άμεσα σε στρεβλώσεις στην αγορά προϊόντων, ωστόσο, ενδέχεται να μετατοπίζουν δραστηριότητες ή επενδύσεις από μία περιοχή σε άλλη, χωρίς καθαρό περιβαλλοντικό αντίκτυπο.

(94)

Καταρχήν, το μέτρο ενίσχυσης και το πλαίσιο στο οποίο εφαρμόζεται πρέπει να αναλυθούν για να προσδιοριστεί ο βαθμός στον οποίο το εν λόγω μέτρο μπορεί να θεωρηθεί ότι προκαλεί στρεβλώσεις. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένες περιπτώσεις στις οποίες οι αρνητικές συνέπειες υπερβαίνουν προδήλως οποιαδήποτε θετικά αποτελέσματα. Στις περιπτώσεις αυτές, η ενίσχυση δεν μπορεί να θεωρηθεί συμβατή με την εσωτερική αγορά.

(95)

Η Επιτροπή καθορίζει τις μέγιστες εντάσεις των ενισχύσεων που συνιστούν βασική απαίτηση συμβατότητας και που έχουν σκοπό την αποφυγή της χρησιμοποίησης κρατικών ενισχύσεων για έργα στα οποία η αναλογία μεταξύ του ποσού της ενίσχυσης και των επιλέξιμων δαπανών θεωρείται πολύ υψηλή με αποτέλεσμα να είναι πολύ πιθανή η πρόκληση στρεβλώσεων.

(96)

Ομοίως, δεν θα θεωρούνται συμβατές με την εσωτερική αγορά οι ενισχύσεις για περιβαλλοντικούς και ενεργειακούς στόχους που οδηγούν απλώς στην αλλαγή του τόπου εγκατάστασης της οικονομικής δραστηριότητας χωρίς να βελτιώνουν το υφιστάμενο επίπεδο περιβαλλοντικής προστασίας στα κράτη μέλη.

(97)

Κατά την αξιολόγηση των αρνητικών συνεπειών του μέτρου ενίσχυσης, η Επιτροπή επικεντρώνεται στις στρεβλώσεις που προκύπτουν από τον αντίκτυπο που αναμένεται να έχει η περιβαλλοντική και ενεργειακή ενίσχυση στον ανταγωνισμό μεταξύ επιχειρήσεων στις επηρεαζόμενες αγορές προϊόντος και στον τόπο εγκατάστασης της οικονομικής δραστηριότητας. Εάν τα μέτρα κρατικών ενισχύσεων είναι ορθώς στοχευμένα στην ανεπάρκεια της αγοράς που αποσκοπούν να αντιμετωπίσουν, ο κίνδυνος αδικαιολόγητης στρέβλωσης του ανταγωνισμού είναι περισσότερο περιορισμένος.

(98)

Εάν η ενίσχυση είναι αναλογική και περιορίζεται στις πρόσθετες επενδυτικές δαπάνες, τότε καταρχήν μετριάζονται οι αρνητικές συνέπειες της ενίσχυσης. Ωστόσο, ακόμα και όταν η ενίσχυση είναι απαραίτητη και αναλογική, μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγή της συμπεριφοράς των δικαιούχων κατά τρόπο που προκαλεί στρέβλωση του ανταγωνισμού. Μια επιχείρηση που επιδιώκει το κέρδος, κατά κανόνα, θα αυξήσει το επίπεδο της προστασίας του περιβάλλοντος πέραν των υποχρεωτικών απαιτήσεων μόνον εάν θεωρήσει ότι αυτό θα της αποφέρει έστω και οριακά κάποια πλεονεκτήματα.

(99)

Προκειμένου να ελαχιστοποιήσει τις στρεβλώσεις των συναλλαγών και του ανταγωνισμού, η Επιτροπή θα δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη διαδικασία επιλογής: όπου είναι δυνατό, η διαδικασία επιλογής πρέπει να διεξάγεται με τρόπο αμερόληπτο, διαφανή και ανοικτό και χωρίς να αποκλείει άνευ λόγου επιχειρήσεις οι οποίες μπορούν να ανταγωνιστούν με έργα για την επίτευξη του ίδιου περιβαλλοντικού ή ενεργειακού στόχου. Η διαδικασία επιλογής πρέπει να αποσκοπεί στην επιλογή δικαιούχων οι οποίοι είναι σε θέση να επιτύχουν τους περιβαλλοντικούς ή ενεργειακούς στόχους χρησιμοποιώντας τη χαμηλότερη δυνατή ενίσχυση ή επιτυγχάνοντας την πλέον συμφέρουσα σχέση κόστους-οφέλους.

(100)

Η Επιτροπή θα αξιολογεί ειδικότερα τις αρνητικές επιπτώσεις της ενίσχυσης λαμβάνοντας υπόψη τα ακόλουθα στοιχεία:

(101)

Το κράτος μέλος πρέπει να διασφαλίζει ότι οι αρνητικές επιπτώσεις, όπως περιγράφονται στην ενότητα 3.2.6.1, είναι περιορισμένες. Εκτός από τα στοιχεία που ορίζονται στην ενότητα 3.1.6.2, η Επιτροπή θα λαμβάνει υπόψη και θα αξιολογεί, όσον αφορά τη μεμονωμένη ενίσχυση, κατά πόσον έχει ως αποτέλεσμα:

(102)

Η Επιτροπή μπορεί να εξετάζει την προγραμματισμένη θέσπιση ενεργειακών και περιβαλλοντικών καθεστώτων στήριξης, πέραν αυτού που έχει κοινοποιηθεί, τα οποία άμεσα ή έμμεσα ωφελούν τον δικαιούχο, με σκοπό την αξιολόγηση των σωρευτικών επιπτώσεων των ενισχύσεων.

(103)

Η Επιτροπή θα αξιολογεί, επίσης, κατά πόσον η ενίσχυση έχει ως αποτέλεσμα ορισμένες περιοχές να επωφελούνται από ευνοϊκότερες συνθήκες παραγωγής, ιδίως εξαιτίας του σχετικά χαμηλότερου κόστους παραγωγής που οφείλεται στην ενίσχυση ή εξαιτίας των υψηλότερων παραγωγικών προτύπων που επιτυγχάνονται μέσω της ενίσχυσης. Το στοιχείο αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την παραμονή ή τη μετεγκατάσταση επιχειρήσεων σε ενισχυόμενες περιοχές ή τη μετατόπιση εμπορικών ροών προς τις ενισχυόμενες περιοχές. Κατά την ανάλυση των κοινοποιήσιμων μεμονωμένων ενισχύσεων, η Επιτροπή θα λαμβάνει υπόψη τυχόν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι ο δικαιούχος της ενίσχυσης έχει εξετάσει εναλλακτικούς τόπους εγκατάστασης.

(104)

Τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίζουν τη δημοσίευση των ακόλουθων πληροφοριών σε κεντρικό ιστότοπο σχετικά με κρατικές ενισχύσεις, σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο: το πλήρες κείμενο του εγκριθέντος καθεστώτος ενισχύσεων ή της μεμονωμένης απόφασης για τη χορήγηση της ενίσχυσης και τις διατάξεις σχετικά με την εφαρμογή, ή σχετικό σύνδεσμο, την ταυτότητα της χορηγούσας αρχής/των χορηγουσών αρχών, την ταυτότητα των μεμονωμένων δικαιούχων, τη μορφή και το ποσό της ενίσχυσης ανά δικαιούχο, την ημερομηνία χορήγησης, τον τύπο της επιχείρησης (ΜΜΕ/μεγάλες εταιρείες), την περιφέρεια στην οποία είναι εγκατεστημένος ο δικαιούχος (σε επίπεδο NUTS II), και τον κύριο οικονομικό κλάδο στον οποίο δραστηριοποιείται ο δικαιούχος, σε επίπεδο ομάδων της NACE.

(105)

Αναφορικά με καθεστώτα υπό μορφή φορολογικών οφελών και ενισχύσεις υπό μορφή μειώσεων στη χρηματοδοτική στήριξη για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, οι πληροφορίες σχετικά με μεμονωμένα ποσά ενισχύσεων μπορούν να παρέχονται εντός των ακόλουθων κλιμακίων (σε εκατ. ευρώ): [0,5-1]· [1-2]· [2-5]· [5-10]· [10-30]· [30 και άνω].

(106)

Οι εν λόγω πληροφορίες πρέπει να δημοσιεύονται μετά τη λήψη της απόφασης για χορήγηση της ενίσχυσης, να τηρούνται επί τουλάχιστον 10 έτη και να διατίθενται στο ευρύ κοινό χωρίς περιορισμούς (57). Τα κράτη μέλη υποχρεούνται να παρέχουν τις πληροφορίες αυτές μετά την 1η Ιουλίου 2016. Η απαίτηση για δημοσίευση των πληροφοριών μπορεί να εξαιρεθεί όσον αφορά μεμονωμένες χορηγήσεις ενισχύσεων κάτω των 500 000 ευρώ.

(107)

Η Ένωση έχει θέσει φιλόδοξους στόχους όσον αφορά την κλιματική αλλαγή και την ενεργειακή βιωσιμότητα, ιδίως στο πλαίσιο της στρατηγικής «ΕΕ 2020». Αρκετές ενωσιακές νομοθετικές πράξεις υποστηρίζουν ήδη την επίτευξη των στόχων αυτών, όπως το ενωσιακό ΣΕΔΕ, η οδηγία 2009/28/ΕΚ (58) («η οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας» ή «ΑΠΕ») και η οδηγία 2009/30/ΕΚ (59) («η οδηγία για την ποιότητα των καυσίμων»). Ωστόσο, η εφαρμογή τους ενδέχεται να μην αποφέρει σε κάθε περίπτωση τα πλέον ικανοποιητικά αποτελέσματα στην αγορά και, υπό ορισμένους όρους, οι κρατικές ενισχύσεις μπορούν να αποτελέσουν κατάλληλο μέσο συμβολής στην επίτευξη των στόχων της Ένωσης και των συναφών εθνικών στόχων.

(108)

Οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές εφαρμόζονται για τη χρονική περίοδο έως το 2020. Ωστόσο, πρέπει να προετοιμάσουν το έδαφος για την επίτευξη των στόχων που αναφέρονται στο πλαίσιο για το 2030. Ιδίως, αναμένεται ότι κατά την περίοδο 2020-2030 οι προσδιορισθείσες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα καταστούν ανταγωνιστικές σε επίπεδο δικτύου μεταφοράς, πράγμα που συνεπάγεται ότι οι επιδοτήσεις και οι απαλλαγές από αρμοδιότητες εξισορρόπησης θα πρέπει να καταργηθούν σταδιακά κατά φθίνοντα τρόπο. Οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές συνάδουν με τον στόχο αυτό και διασφαλίζουν τη μετάβαση σε μία παράδοση συμφέρουσα από άποψη κόστους-οφέλους μέσω αγορακεντρικών μηχανισμών.

(109)

Οι μηχανισμοί της αγοράς, όπως η δημοπράτηση ή η ανταγωνιστική διαδικασία υποβολής προσφορών ανοιχτή σε όλες τις εταιρείες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές που ανταγωνίζονται επί ίσοις όροις σε επίπεδο ΕΟΧ, θα πρέπει κανονικά να διασφαλίζουν ότι οι επιδοτήσεις μειώνονται στο ελάχιστο δυνατό με στόχο την πλήρη, σταδιακή κατάργησή τους.

(110)

Ωστόσο, δεδομένου του διαφορετικού σταδίου τεχνολογικής εξέλιξης των τεχνολογιών που αφορούν την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές επιτρέπουν στα κράτη μέλη να διενεργούν διαγωνισμούς για συγκεκριμένη τεχνολογία, βάσει του μακροπρόθεσμου δυναμικού μιας δεδομένης νέας και καινοτόμου τεχνολογίας, της ανάγκης να επιτυγχάνεται διαφοροποίηση, των περιορισμών δικτύου και της σταθερότητας δικτύου μεταφοράς και του κόστους (ολοκλήρωσης) του συστήματος.

(111)

Περιλαμβάνονται ειδικές εξαιρέσεις για εγκαταστάσεις ορισμένου μεγέθους, για το οποίο δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι ενδείκνυται διαδικασία υποβολής προσφορών, ή για εγκαταστάσεις σε στάδιο επίδειξης. Η συμπερίληψη των εν λόγω εγκαταστάσεων είναι προαιρετική.

(112)

Λόγω της υπερβάλλουσας δυναμικότητας στην αγορά βιοκαυσίμων από εδώδιμα φυτά, η Επιτροπή δεν θα θεωρεί δικαιολογημένες τις επενδυτικές ενισχύσεις σε νέα και υφιστάμενη δυναμικότητα για βιοκαύσιμα από τρόφιμα. Ωστόσο, οι επενδυτικές ενισχύσεις για τη μετατροπή μονάδων παραγωγής βιοκαυσίμων από τρόφιμα σε μονάδες παραγωγής προηγμένων βιοκαυσίμων επιτρέπονται προκειμένου να καλυφθούν οι δαπάνες για την εν λόγω μετατροπή. Πλην αυτής της ιδιαίτερης περίπτωσης, οι επενδυτικές ενισχύσεις για βιοκαύσιμα δύνανται να χορηγούνται μόνο για προηγμένα βιοκαύσιμα.

(113)

Ενώ οι επενδυτικές ενισχύσεις για τη στήριξη της παραγωγής βιοκαυσίμων από τρόφιμα θα παύσουν από την ημερομηνία εφαρμογής των κατευθυντήριων γραμμών, οι λειτουργικές ενισχύσεις προς τα βιοκαύσμα από τρόφιμα μπορούν να χορηγούνται μόνο μέχρι το 2020. Συνεπώς, οι ενισχύσεις αυτές μπορούν να παρέχονται μόνο σε μονάδες που άρχισαν να λειτουργούν πριν τις 31 Δεκεμβρίου του 2013 μέχρι την πλήρη απόσβεση της εγκατάστασης, σε κάθε όμως περίπτωση το αργότερο έως το 2020.

(114)

Επιπλέον, η Επιτροπή θα θεωρεί ότι η ενίσχυση δεν αυξάνει το επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος και ως εκ τούτου δεν μπορεί να θεωρηθεί συμβατή με την εσωτερική αγορά εάν η ενίσχυση χορηγείται για βιοκαύσιμα τα οποία υπόκεινται σε υποχρέωση εφοδιασμού ή μείξης βιοκαυσίμων (60), εκτός εάν το κράτος μέλος είναι σε θέση να αποδείξει ότι η ενίσχυση περιορίζεται στα βιώσιμα βιοκαύσιμα τα οποία είναι υπερβολικά ακριβά για να διατεθούν στην αγορά μόνο με σε υποχρέωση εφοδιασμού ή μείξης.

(115)

Ειδικότερα, ενώ το ΣΕΔΕ της ΕΕ και οι φόροι στις εκπομπές CO2 εσωτερικεύουν το κόστος των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ενδέχεται να μην το εσωτερικεύουν ακόμη πλήρως. Οι κρατικές ενισχύσεις μπορούν, κατά συνέπεια, να συμβάλουν στην επίτευξη των συναφών, αλλά διακριτών, ενωσιακών στόχων για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Κατά συνέπεια η Επιτροπή τεκμαίρει, εκτός εάν υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία για το αντίθετο, ότι εξακολουθεί να υφίσταται εναπομένουσα ανεπάρκεια της αγοράς, η οποία μπορεί να αντιμετωπιστεί μέσω ενισχύσεων για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

(116)

Προκειμένου τα κράτη μέλη να μπορέσουν να επιτύχουν τους στόχους τους σύμφωνα με τους στόχους της στρατηγικής «ΕΕ 2020», η Επιτροπή τεκμαίρει την καταλληλότητα της ενίσχυσης καθώς και τις περιορισμένες στρεβλωτικές επιπτώσεις της ενίσχυσης εφόσον πληρούνται όλοι οι υπόλοιποι όροι.

(117)

Όσον αφορά τις ενισχύσεις για την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας, οι επιπτώσεις τους μπορεί να είναι διττές: αφενός, οι ενισχύσεις αυτές έχουν θετικό αντίκτυπο όσον αφορά τις χαμηλές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και, αφετέρου, ενδέχεται να έχουν επίσης αρνητικές συνέπειες για τα υδατικά συστήματα και τη βιοποικιλότητα. Ως εκ τούτου, κατά τη χορήγηση ενίσχυσης για την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας, τα κράτη μέλη πρέπει να τηρούν την οδηγία 2000/60/ΕΚ (61) και ιδίως το άρθρο 4 παράγραφος 7, στο οποίο ορίζονται κριτήρια όσον αφορά νέες τροποποιήσεις υδατικών συστημάτων.

(118)

Βασική αρχή της ενωσιακής νομοθεσίας για τα απόβλητα είναι η λεγόμενη ιεράρχηση των αποβλήτων η οποία ταξινομεί κατά σειρά προτεραιότητας τους τρόπους με τους οποίους πρέπει να πραγματοποιείται η επεξεργασία των αποβλήτων (62). Οι κρατικές ενισχύσεις για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές που χρησιμοποιούν απόβλητα, όπως η απορριπτόμενη θερμότητα, ως εισροή καυσίμου, μπορούν να συμβάλουν θετικά στην περιβαλλοντική προστασία, υπό την προϋπόθεση ότι δεν καταστρατηγούν αυτή την αρχή.

(119)

Οι ενισχύσεις για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μπορούν να χορηγούνται ως επενδυτικές ενισχύσεις ή ως ενισχύσεις λειτουργίας. Για τα καθεστώτα επενδυτικών ενισχύσεων και τις μεμονωμένα κοινοποιούμενες επενδυτικές ενισχύσεις θα ισχύουν οι όροι που καθορίζονται στην ενότητα 3.2.

(120)

Για τα καθεστώτα ενισχύσεων λειτουργίας, θα εφαρμόζεται η γενική διάταξη της ενότητας 3.2, όπως τροποποιείται από τις ειδικές διατάξεις που ορίζονται στην παρούσα ενότητα. Όσον αφορά τις μεμονωμένα κοινοποιηθείσες ενισχύσεις λειτουργίας, ισχύουν οι όροι που καθορίζονται στην ενότητα 3.2, λαμβανομένων, κατά περίπτωση, υπόψη των τροποποιήσεων που επιφέρει η παρούσα υποενότητα για τα καθεστώτα ενισχύσεων λειτουργίας.

(121)

Η Επιτροπή θα εγκρίνει καθεστώτα ενισχύσεων για μέγιστη περίοδο δέκα ετών. Σε περίπτωση διατήρησής του, το εν λόγω μέτρο θα κοινοποιείται εκ νέου μετά την εν λόγω περίοδο. Αναφορικά με τα βασισμένα σε τρόφιμα βιοκαύσιμα, τα ισχύοντα και προσφάτως κοινοποιηθέντα καθεστώτα θα πρέπει να περιοριστούν στο 2020.

(122)

Η Ένωση καθόρισε έναν συνολικό στόχο της Ένωσης όσον αφορά το μερίδιο της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στην τελική κατανάλωση ενέργειας, τον οποίο μετέτρεψε σε υποχρεωτικούς εθνικούς στόχους. Η οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας περιλαμβάνει μηχανισμούς συνεργασίας (63) για τη διευκόλυνση της διασυνοριακής στήριξης με σκοπό την επίτευξη των εθνικών στόχων. Στα καθεστώτα ενισχύσεων λειτουργίας θα πρέπει καταρχήν να μπορούν να συμμετέχουν άλλες χώρες του ΕΟΧ και συμβαλλόμενα μέρη της Ενεργειακής Κοινότητας με σκοπό τον περιορισμό των συνολικών στρεβλωτικών επιπτώσεων. Με τον τρόπο αυτό ελαχιστοποιούνται οι δαπάνες για τα κράτη μέλη των οποίων μοναδικός σκοπός είναι η επίτευξη του εθνικού στόχου για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που καθορίζεται στην ενωσιακή νομοθεσία. Τα κράτη μέλη, ωστόσο, ενδέχεται να επιθυμούν να έχουν θέσει σε εφαρμογή έναν μηχανισμό συνεργασίας πριν να επιτραπεί η παροχή διασυνοριακής στήριξης, διότι διαφορετικά η παραγωγή από εγκαταστάσεις σε άλλες χώρες δεν θα καταλογίζεται στον εθνικό τους στόχο δυνάμει της οδηγίας για τις ΑΠΕ (64). Η Επιτροπή θα εκτιμά θετικά τα καθεστώτα που μπορούν να εφαρμόζονται σε άλλες χώρες του ΕΟΧ ή της Ενεργειακής Κοινότητας.

(123)

Οι ενισχύσεις για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές θα πρέπει, καταρχήν, να συμβάλλουν στην ενσωμάτωση της ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στην αγορά. Ωστόσο, για ορισμένες τεχνολογίες ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ή μικρούς τύπους εγκαταστάσεων, αυτό μπορεί να μην είναι εφικτό ή κατάλληλο.

(124)

Προκειμένου να δοθούν κίνητρα για την ολοκλήρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, είναι σημαντικό οι δικαιούχοι να πωλούν την ηλεκτρική τους ενέργεια απευθείας στην αγορά και να υπόκεινται σε υποχρεώσεις της αγοράς. Οι ακόλουθοι σωρευτικοί όροι εφαρμόζονται από 1ης Ιανουαρίου 2016 σε όλα τα νέα καθεστώτα και μέτρα ενισχύσεων:

(125)

Οι όροι που αναφέρονται στην παράγραφο (124) δεν ισχύουν για εγκαταστάσεις με εγκατεστημένη δυναμικότητα ηλεκτροπαραγωγής μικρότερη των 500 kW ή έργα επίδειξης εκτός της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από αιολική ενέργεια για την οποία ισχύει όριο εγκατεστημένης δυναμικότητας ηλεκτροπαραγωγής 3 MW ή 3 μονάδων παραγωγής.

(126)

Κατά το μεταβατικό στάδιο που καλύπτει την περίοδο 2015-2016, ενισχύσεις για τουλάχιστον 5 % της σχεδιαζόμενης νέας δυναμικότητας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές θα πρέπει να χορηγούνται στο πλαίσιο μιας ανταγωνιστικής διαδικασίας υποβολής προσφορών βάσει σαφών, διαφανών και αμερόληπτων κριτηρίων.

Από 1ης Ιανουαρίου 2017 ισχύουν οι ακόλουθες απαιτήσεις.

Οι ενισχύσεις θα χορηγούνται στο πλαίσιο μιας ανταγωνιστικής διαδικασίας υποβολής προσφορών βάσει σαφών, διαφανών και αμερόληπτων κριτηρίων (66), εκτός εάν:

Εάν οι εν λόγω ανταγωνιστικές διαδικασίες υποβολής προσφορών είναι ανοιχτές σε όλους τους φορείς που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές σε αμερόληπτη βάση, η Επιτροπή θα τεκμαίρεται ότι οι ενισχύσεις είναι αναλογικές και δεν στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό κατά τρόπο που θα αντέκειτο στην εσωτερική αγορά.

Η διαδικασία υποβολής προσφορών μπορεί να περιοριστεί σε συγκεκριμένες τεχνολογίες όταν μια διαδικασία ανοιχτή σε όλους τους φορείς ενδεχομένως οδηγήσει σε κατώτερο του βέλτιστου αποτέλεσμα το οποίο δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί κατά τον σχεδιασμό της διαδικασίας λαμβάνοντας υπόψη ιδίως:

(127)

Οι ενισχύσεις δύνανται να χορηγούνται χωρίς την ανταγωνιστική διαδικασία υποβολής προσφορών που περιγράφεται στην παράγραφο (126) σε εγκαταστάσεις με εγκατεστημένη δυναμικότητα ηλεκτροπαραγωγής μικρότερη του 1 MW ή έργα επίδειξης εκτός της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από αιολική ενέργεια για εγκαταστάσεις με εγκατεστημένη δυναμικότητα ηλεκτροπαραγωγής έως 6 MW ή 6 μονάδων παραγωγής.

(128)

Ελλείψει ανταγωνιστικής διαδικασίας υποβολής προσφορών, εφαρμόζονται οι όροι των παραγράφων (124) και (125) και οι όροι για τις ενισχύσεις λειτουργίας για παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές εκτός της ηλεκτρικής ενέργειας που αναφέρεται στην παράγραφο (131).

(129)

Οι ενισχύσεις μπορούν να χορηγούνται μόνον έως την πλήρη απόσβεση των εγκαταστάσεων σύμφωνα με τους ισχύοντες λογιστικούς κανόνες και οποιεσδήποτε προηγουμένως ληφθείσες επενδυτικές ενισχύσεις πρέπει να αφαιρούνται από τις ενισχύσεις λειτουργίας.

(130)

Οι όροι αυτοί ισχύουν με την επιφύλαξη της δυνατότητας των κρατών μελών να λαμβάνουν υπόψη ζητήματα χωροταξικού σχεδιασμού, παραδείγματος χάριν την απαίτηση έκδοσης οικοδομικών αδειών πριν από τη συμμετοχή στη διαδικασία υποβολής προσφορών ή την απαίτηση επενδυτικών αποφάσεων εντός ορισμένης χρονικής περιόδου.

(131)

Αναφορικά με την ενέργεια που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές εκτός της ηλεκτρικής ενέργειας, οι ενισχύσεις λειτουργίας για νέες εγκαταστάσεις θα θεωρούνται συμβατές με την εσωτερική αγορά εφόσον πληρούνται οι ακόλουθοι σωρευτικοί όροι:

(132)

Σε αντίθεση με την πλειονότητα των άλλων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, για τη βιομάζα απαιτούνται σχετικά χαμηλές επενδύσεις αλλά υψηλότερες δαπάνες λειτουργίας. Οι υψηλότερες δαπάνες λειτουργίας ενδέχεται να εμποδίσουν τη λειτουργία μιας μονάδας καύσης (68) βιομάζας ακόμη και μετά την απόσβεση της εγκατάστασης, καθώς οι μεταβλητές δαπάνες λειτουργίας μπορεί να είναι υψηλότερες από τα οριακά έσοδα (αγοραία τιμή). Από την άλλη πλευρά, η υφιστάμενη μονάδα βιομάζας μπορεί να λειτουργεί με τη χρήση ορυκτών καυσίμων αντί της βιομάζας ως εισροής, εάν η χρήση ορυκτών καυσίμων ως εισροής είναι πιο συμφέρουσα οικονομικά από τη χρήση βιομάζας. Για τη διατήρηση της χρήσης βιομάζας και στις δύο περιπτώσεις, η Επιτροπή μπορεί να θεωρεί τις ενισχύσεις συμβατές με την εσωτερική αγορά ακόμα και μετά την απόσβεση της εγκατάστασης.

(133)

Η Επιτροπή θα θεωρεί τις ενισχύσεις λειτουργίας για βιομάζα μετά την απόσβεση της εγκατάστασης συμβατές με την εσωτερική αγορά εάν ένα κράτος μέλος αποδείξει ότι οι μεταβλητές δαπάνες λειτουργίας που βαρύνουν τον δικαιούχο μετά την απόσβεση της εγκατάστασης εξακολουθούν να είναι υψηλότερες από την αγοραία τιμή της συγκεκριμένης μορφής ενέργειας και υπό την προϋπόθεση ότι πληρούνται οι κάτωθι σωρευτικοί όροι:

(134)

Η Επιτροπή θα θεωρεί τις ενισχύσεις λειτουργίας για βιομάζα, μετά την απόσβεση της εγκατάστασης, συμβατές με την εσωτερική αγορά εάν το κράτος μέλος αποδείξει ότι, ανεξάρτητα από την αγοραία τιμή της συγκεκριμένης ενέργειας, η χρήση ορυκτών καυσίμων ως εισροής ενέργειας είναι πιο συμφέρουσα οικονομικά από τη χρήση βιομάζας και εφόσον πληρούνται οι κάτωθι σωρευτικοί όροι:

(135)

Τα κράτη μέλη μπορούν να παρέχουν στήριξη για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας χρησιμοποιώντας μηχανισμούς της αγοράς, όπως τα «πράσινα πιστοποιητικά». Οι εν λόγω μηχανισμοί της αγοράς (69) επιτρέπουν σε όλους τους παραγωγούς ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές να επωφελούνται έμμεσα από εγγυημένη ζήτηση για την ενέργεια που παράγουν, σε τιμή υψηλότερη της αγοραίας τιμής της συμβατικής ενέργειας. Η τιμή των εν λόγω «πράσινων πιστοποιητικών» δεν καθορίζεται εκ των προτέρων, αλλά διαμορφώνεται βάσει της προσφοράς και της ζήτησης της αγοράς.

(136)

Η Επιτροπή θα θεωρεί τις ενισχύσεις που αναφέρονται στην παράγραφο (135) συμβατές με την εσωτερική αγορά εάν τα κράτη μέλη μπορούν να παράσχουν επαρκή αποδεικτικά στοιχεία ότι η εν λόγω στήριξη i) είναι απαραίτητη για να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα των σχετικών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ii) δεν οδηγεί, για το καθεστώς στο σύνολό του, σε υπεραντιστάθμιση συν τω χρόνω και μεταξύ των τεχνολογιών ή σε υπεραντιστάθμιση για επιμέρους λιγότερο ανεπτυγμένες τεχνολογίες εφόσον έχει θεσπιστεί διαφοροποίηση των ενισχύσεων ανάλογα με τη χρησιμοποιούμενη τεχνολογία στο βαθμό που χρησιμοποιούνται διαφοροποιημένα επίπεδα πιστοποιητικών ανά μονάδα παραγωγής και iii) δεν αποτρέπει τους παραγωγούς ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές από το να καταστούν περισσότερο ανταγωνιστικοί.

(137)

Η Επιτροπή θεωρεί ειδικότερα ότι δεν δύναται να εφαρμοστεί καμία διαφοροποίηση των επιπέδων στήριξης μέσω των «πράσινων πιστοποιητικών» εκτός εάν το κράτος μέλος αποδείξει την ανάγκη διαφοροποίησης βάσει των αιτιολογήσεων που αναφέρονται στην παράγραφο (126). Οι όροι που καθορίζονται στις παραγράφους (124) και (125) εφαρμόζονται εφόσον είναι τεχνικά εφικτό. Οποιεσδήποτε προηγουμένως ληφθείσες επενδυτικές ενισχύσεις πρέπει να αφαιρούνται από τις ενισχύσεις λειτουργίας.

(138)

Η Ένωση έθεσε ως στόχο την επίτευξη εξοικονόμησης της κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας στην Ένωση κατά 20 % έως το 2020. Ειδικότερα, η Ένωση εξέδωσε την οδηγία για την ενεργειακή απόδοση, η οποία καθιερώνει ένα κοινό πλαίσιο προώθησης της ενεργειακής απόδοσης στην Ένωση επιδιώκοντας τον γενικό στόχο επίτευξης του πρωταρχικού στόχου της Ένωσης για το 2020 όσον αφορά την ενεργειακή απόδοση και προετοιμάζει το έδαφος για περαιτέρω βελτιώσεις της ενεργειακής απόδοσης πέραν του 2020.

(139)

Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι ενισχύσεις συμβάλλουν σε ένα υψηλότερο επίπεδο περιβαλλοντικής προστασίας, οι ενισχύσεις για την τηλεθέρμανση, την τηλεψύξη και τη συμπαραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας (ΣΗΘ) θα θεωρούνται συμβατές με την εσωτερική αγορά μόνο αν χορηγούνται για επενδύσεις, συμπεριλαμβανομένων των αναβαθμίσεων, σε ΣΗΘ υψηλής απόδοσης και σε αποδοτικά από άποψη ενέργειας συστήματα τηλεθέρμανσης/τηλεψύξης. Για μέτρα που συγχρηματοδοτούνται από τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία, τα κράτη μέλη μπορούν να βασίζονται στο σκεπτικό των συναφών επιχειρησιακών προγραμμάτων.

(140)

Οι κρατικές ενισχύσεις για εγκαταστάσεις συμπαραγωγής και τηλεθέρμανσης που χρησιμοποιούν απόβλητα, όπως η απορριπτόμενη θερμότητα, ως εισροή καυσίμου, μπορούν να συμβάλλουν θετικά στην περιβαλλοντική προστασία, υπό την προϋπόθεση ότι δεν καταστρατηγούν την αρχή ιεράρχησης των αποβλήτων [η οποία αναφέρεται στην παράγραφο (118)].

(141)

Για να καταδειχθεί η συμβολή των ενισχύσεων στην αύξηση του επιπέδου της περιβαλλοντικής προστασίας, τα κράτη μέλη μπορούν να χρησιμοποιούν, όσο το δυνατόν περισσότερο σε ποσοτικοποιήσιμους όρους, διάφορους δείκτες, ιδίως την ποσότητα της ενέργειας που εξοικονομείται χάρη στην καλύτερη, χαμηλότερη ενεργειακή απόδοση και την υψηλότερη ενεργειακή παραγωγικότητα ή οφέλη απόδοσης λόγω μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας και της εισροής καυσίμου.

(142)

Τα μέτρα ενεργειακής απόδοσης στοχεύουν στην αντιμετώπιση των αρνητικών εξωτερικοτήτων όπως αναφέρονται στην παράγραφο (35) δημιουργώντας μεμονωμένα κίνητρα για την επίτευξη περιβαλλοντικών στόχων όσον αφορά την ενεργειακή απόδοση και τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Εκτός από τις γενικές ανεπάρκειες την αγοράς που εντοπίζονται στην ενότητα 3.2, ένα παράδειγμα ανεπάρκειας της αγοράς που μπορεί να προκύψει στον τομέα των μέτρων ενεργειακής απόδοσης αφορά τα μέτρα για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων. Κατά την εξέταση της αναγκαιότητας πραγματοποίησης εργασιών ανακαίνισης στα κτίρια, τα οφέλη των μέτρων ενεργειακής απόδοσης κατά κανόνα δεν τα καρπώνεται ο ιδιοκτήτης του κτιρίου, ο οποίος επιβαρύνεται γενικότερα με το κόστος της ανακαίνισης, αλλά ο ενοικιαστής. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή θεωρεί ότι ενδέχεται να απαιτούνται κρατικές ενισχύσεις για την προώθηση των επενδύσεων στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της ΟΕΑ.

(143)

Η ΟΕΑ επιβάλλει την υποχρέωση στα κράτη μέλη να επιτύχουν στόχους και στους τομείς της ενεργειακά αποδοτικής ανακαίνισης των κτιρίων και της τελικής κατανάλωσης ενέργειας. Ωστόσο, η ΟΕΑ δεν επιβάλλει στόχους ενεργειακής απόδοσης σε επιχειρήσεις και εν προκειμένω δεν θα εμποδίσει ενισχύσεις στον τομέα της ενεργειακής απόδοση από το να έχουν χαρακτήρα κινήτρου

(144)

Ο χαρακτήρας κινήτρου της ενίσχυσης θα αξιολογείται με βάση τους όρους που αναφέρονται στην ενότητα 3.2.4 των παρουσών κατευθυντήριων γραμμών.

(145)

Οι κρατικές ενισχύσεις μπορούν να θεωρηθούν κατάλληλο μέσο για τη χρηματοδότηση μέτρων ενεργειακής απόδοσης, ανεξάρτητα από τη μορφή με την οποία χορηγούνται.

(146)

Για τα μέτρα ενεργειακής απόδοσης, η επιστρεπτέα προκαταβολή μπορεί να θεωρηθεί ως κατάλληλο μέσο κρατικής ενίσχυσης, ιδίως αν τα έσοδα από το μέτρο ενεργειακής απόδοσης είναι αβέβαια.

(147)

Κατά την αξιολόγηση των κρατικών ενισχύσεων που χορηγούνται συγκεκριμένα για την ενεργειακά αποδοτική ανακαίνιση των κτιρίων, το χρηματοδοτικό μέσο που θεσπίζεται από το κράτος μέλος για τη χρηματοδότηση των εργασιών ανακαίνισης μπορεί να θεωρηθεί κατάλληλο για τη χορήγηση κρατικών ενισχύσεων.

(148)

Οι επιλέξιμες δαπάνες καθορίζονται ως πρόσθετες επενδυτικές δαπάνες όπως ορίζονται στην παράγραφο (73). Για τα μέτρα ενεργειακής απόδοσης, το αντιπαράδειγμα μπορεί να είναι δύσκολο να καθοριστεί, ιδίως στην περίπτωση ολοκληρωμένων έργων. Για τα εν λόγω έργα, η Επιτροπή δύναται να θεωρήσει μια προσεγγιστική μεταβλητή για τον καθορισμό των επιλέξιμων δαπανών όπως ορίζεται στην παράγραφο (75).

(149)

Ισχύουν οι εντάσεις ενίσχυσης, όπως ορίζονται στο παράρτημα 1.

(150)

Η Επιτροπή θα θεωρεί τις ενισχύσεις λειτουργίας για ενεργειακή απόδοση αναλογικές μόνον εφόσον πληρούνται οι κάτωθι σωρευτικοί όροι:

(151)

Οι ενισχύσεις λειτουργίας για μονάδες συμπαραγωγής υψηλής ενεργειακής απόδοσης μπορούν να χορηγούνται βάσει των όρων που εφαρμόζονται σε ενισχύσεις λειτουργίας για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές όπως ορίζονται στην ενότητα 3.3.2.1 και μόνο:

(152)

Η εμβληματική πρωτοβουλία της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» για μια «Ευρώπη που χρησιμοποιεί αποτελεσματικά τους πόρους» έχει ως στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη εντοπίζοντας και δημιουργώντας νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες, μεταξύ άλλων, μέσω νέων και καινοτόμων μέσων παραγωγής, επιχειρηματικών μοντέλων και σχεδιασμού προϊόντος. Καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο αυτού του είδους η ανάπτυξη διαχωρίζεται από τη χρήση των πόρων και τον συνολικό περιβαλλοντικό της αντίκτυπο.

(153)

Οι ανεπάρκειες της αγοράς όπως ορίζονται στην παράγραφο (35) έχουν ιδιαίτερη σημασία για την αποδοτικότητα των πόρων. Επιπλέον, οι ανεπάρκειες της αγοράς σε αυτόν τον τομέα δεν αντιμετωπίζονται συχνά με άλλες πολιτικές και μέτρα, όπως η επιβολή φορολογίας ή οι κανονιστικές ρυθμίσεις. Οι κρατικές ενισχύσεις ενδέχεται σε τέτοιες περιπτώσεις να είναι αναγκαίες.

(154)

Όσον αφορά τα μεμονωμένα μέτρα, τα κράτη μέλη πρέπει να αποδεικνύουν μετρήσιμα οφέλη σε αυτόν τον τομέα πολιτικής, ιδίως την ποσότητα των εξοικονομούμενων πόρων ή τα κέρδη από την αποδοτική χρήση των πόρων.

(155)

Η Επιτροπή υπενθυμίζει, δεδομένων των στενών δεσμών με τα νέα πρωτοποριακά μέσα παραγωγής, ότι τα μέτρα για την προώθηση της αποδοτικότητας των πόρων μπορούν να επωφεληθούν, εφόσον πληρούνται τα σχετικά κριτήρια, από μια πρόσθετη πριμοδότηση για οικολογικές καινοτομίες, όπως ορίζεται στην παράγραφο (78).

(156)

Ειδικότερα, και σύμφωνα με την αρχή ιεράρχησης των αποβλήτων (που αναφέρεται στην παράγραφο (118), το έβδομο πρόγραμμα δράσης της ΕΕ για το περιβάλλον προσδιορίζει την πρόληψη, την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση ως μία από τις κορυφαίες προτεραιότητές του. Τα κράτη μέλη υποχρεούνται να εκπονούν σχέδια διαχείρισης αποβλήτων (71) και θα πρέπει να τηρούν την εν λόγω ιεράρχηση και να σχεδιάζουν μέτρα κρατικών ενισχύουν τα οποία να συνάδουν με την εφαρμογή αυτών των σχεδίων. Μια άλλη βασική έννοια που διαπνέει την ενωσιακή νομοθεσία στον τομέα του περιβάλλοντος είναι η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», που περιγράφεται στην παράγραφο (44).

(157)

Οι κρατικές ενισχύσεις για τη διαχείριση των αποβλήτων, ιδίως για δραστηριότητες επαναχρησιμοποίησης, ανακύκλωσης αποβλήτων, μπορούν να συμβάλλουν θετικά στην προστασία του περιβάλλοντος, υπό την προϋπόθεση ότι δεν καταστρατηγούν τις αρχές που αναφέρονται στην προηγούμενη παράγραφο. Αυτό περιλαμβάνει την επαναχρησιμοποίηση ή την ανακύκλωση των υδάτων ή των ορυκτών που διαφορετικά θα έμεναν αχρησιμοποίητα ως απόβλητα. Ειδικότερα, λαμβάνοντας υπόψη την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει», οι επιχειρήσεις που παράγουν απόβλητα δεν θα πρέπει να απαλλάσσονται από το κόστος της επεξεργασίας τους. Επιπλέον, η κανονική λειτουργία της αγοράς δευτερογενών υλικών δεν θα πρέπει να επηρεάζεται αρνητικά.

(158)

Η Επιτροπή θα θεωρεί ότι οι ενισχύσεις για τη διαχείριση των αποβλήτων εξυπηρετούν ένα στόχο κοινού ενδιαφέροντος, σύμφωνα με τις αρχές της διαχείρισης αποβλήτων που αναφέρονται ανωτέρω, εφόσον πληρούνται οι κάτωθι σωρευτικοί όροι:

(159)

Οι ενισχύσεις οι οποίες, αντίθετα με όσα ορίζονται στην παράγραφο (158) στοιχείο α), προορίζονται για τη διαχείριση των αποβλήτων του δικαιούχου θα αξιολογούνται με βάση τα γενικά κριτήρια της ενότητας 3.2 που ισχύουν για τις ενισχύσεις σε επιχειρήσεις που υπερβαίνουν τα ενωσιακά πρότυπα ή που αυξάνουν τα επίπεδα προστασίας του περιβάλλοντος ελλείψει ενωσιακών προτύπων σύμφωνα με την παράγραφο (25) στοιχείο γ).

(160)

Όπως αναγνωρίζεται από την οδηγία 2009/31/ΕΚ (73) (οδηγία CCS) και την ανακοίνωση της Επιτροπής για το μέλλον της δέσμευσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα στην Ευρώπη (74), η CCS είναι μια τεχνολογία που μπορεί να συμβάλει στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής. Κατά τη μετάβαση σε μια οικονομία εξ ολοκλήρου χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών, η τεχνολογία CCS μπορεί να συμβιβάσει τη ζήτηση για ορυκτά καύσιμα με την ανάγκη μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Σε ορισμένους βιομηχανικούς κλάδους, η τεχνολογία CCS μπορεί να αντιπροσωπεύει σήμερα τη μοναδική επιλογή τεχνολογίας που είναι σε θέση να μειώσει μακροπρόθεσμα τις εκπομπές που σχετίζονται με την επεξεργασία στην απαιτούμενη κλίμακα. Δεδομένου ότι το κόστος της δέσμευσης, της μεταφοράς και της αποθήκευσης συνιστά σημαντικό εμπόδιο για την υιοθέτηση της τεχνολογίας CCS, οι κρατικές ενισχύσεις μπορούν να συμβάλουν στην προώθηση της ανάπτυξης αυτής της τεχνολογίας.

(161)

Με σκοπό την προώθηση των μακροπρόθεσμων στόχων της απαλλαγής από ανθρακούχες εκπομπές, η Επιτροπή θεωρεί ότι οι ενισχύσεις για την CCS συμβάλλουν στον κοινό στόχο της προστασίας του περιβάλλοντος.

(162)

Η Ένωση έχει αναλάβει ποικίλες πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση των αρνητικών εξωτερικοτήτων. Ειδικότερα το ενωσιακό ΣΕΔΕ διασφαλίζει την εσωτερίκευση του κόστους των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, γεγονός το οποίο ενδέχεται, ωστόσο, να μην διασφαλίζει (ακόμη) την επίτευξη των μακροπρόθεσμων ενωσιακών στόχων για απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές. Συνεπώς, η Επιτροπή τεκμαίρεται ότι επί του παρόντος οι ενισχύσεις για την τεχνολογία CCS αντιμετωπίζουν εναπομένουσα ανεπάρκεια της αγοράς, εκτός εάν διαθέτει αποδεικτικά στοιχεία ότι η εν λόγω εναπομένουσα ανεπάρκεια της αγοράς δεν υφίσταται πλέον.

(163)

Με την επιφύλαξη ιδίως των ενωσιακών κανονιστικών ρυθμίσεων στον εν λόγω τομέα, η Επιτροπή θα θεωρεί δεδομένη την καταλληλότητα των εν λόγω ενισχύσεων, εφόσον πληρούνται όλοι οι άλλοι όροι. Επιτρέπονται οι ενισχύσεις λειτουργίας και οι επενδυτικές ενισχύσεις.

(164)

Οι ενισχύσεις δύνανται να χορηγούνται για τη στήριξη σταθμών ηλεκτροπαραγωγής από ορυκτά καύσιμα ή σταθμών ηλεκτροπαραγωγής από βιομάζα (μεταξύ άλλων σταθμοί συνδυασμένης ηλεκτροπαραγωγής με ορυκτά καύσιμα και βιομάζα) ή άλλων βιομηχανικών εγκαταστάσεων που διαθέτουν εξοπλισμό για τη δέσμευση, τη μεταφορά και την αποθήκευση του CO2, ή επιμέρους στοιχεία της αλυσίδας CCS. Ωστόσο, οι ενισχύσεις για τη στήριξη έργων CCS δεν περιλαμβάνουν ενισχύσεις για αυτές καθαυτές τις εγκαταστάσεις που εκπέμπουν CO2 (βιομηχανικές εγκαταστάσεις ή σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής), αλλά ενισχύσεις για τις δαπάνες που προκύπτουν από το έργο CCS.

(165)

Οι ενισχύσεις περιορίζονται στις πρόσθετες δαπάνες για τη δέσμευση, τη μεταφορά και την αποθήκευση του εκπεμπόμενου CO2. Είναι γενικά αποδεκτό ότι το αντιπαράδειγμα θα περιλαμβάνει μια κατάσταση κατά την οποία το έργο που δεν εκτελείται ως CCS είναι παρεμφερές με συμπληρωματική υποδομή που δεν χρειάζεται να λειτουργεί ως εγκατάσταση. Λαμβάνοντας υπόψη το εν λόγω αντιπαράδειγμα, οι επιλέξιμες δαπάνες ορίζονται ως έλλειμμα χρηματοδότησης. Επίσης, συνυπολογίζονται όλα τα έσοδα, συμπεριλαμβανομένης, για παράδειγμα, της εξοικονόμησης δαπανών από τη μειωμένη ανάγκη για δικαιώματα ΣΕΔΕ και τη χρηματοδότηση των ΕΕΠΑ και NER300 (75).

(166)

Η Επιτροπή αξιολογεί τις στρεβλωτικές επιπτώσεις των ενισχύσεων με βάση τα κριτήρια που ορίζονται στην ενότητα 3.2.6, λαμβάνοντας υπόψη εάν έχουν συναφθεί οποιεσδήποτε συμφωνίες ανταλλαγής γνώσεων, εάν τρίτα μέρη έχουν πρόσβαση στις υποδομές και εάν η στήριξη επιμέρους στοιχείων της αλυσίδας CCS έχει θετικό αντίκτυπο στις άλλες εγκαταστάσεις ορυκτών καυσίμων που ανήκουν στον δικαιούχο.

(167)

Οι περιβαλλοντικοί φόροι επιβάλλονται προκειμένου να αυξηθεί το κόστος των συμπεριφορών που είναι επιβλαβείς για το περιβάλλον, αποθαρρύνοντας κατά αυτόν τον τρόπο τις εν λόγω συμπεριφορές και αυξάνοντας το επίπεδο περιβαλλοντικής προστασίας. Καταρχήν, οι περιβαλλοντικοί φόροι θα πρέπει να αντικατοπτρίζουν το συνολικό κόστος για την κοινωνία και, αντίστοιχα, το ποσό του φόρου που καταβάλλεται ανά μονάδα εκπομπής θα πρέπει να είναι το ίδιο για όλες τις επιχειρήσεις που εκπέμπουν ρύπους. Καίτοι οι εκπτώσεις ή οι απαλλαγές από περιβαλλοντικούς φόρους μπορεί να έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στην επίτευξη του στόχου αυτού (76), η εν λόγω προσέγγιση δύναται παρ’ όλα αυτά να απαιτείται σε περιπτώσεις όπου οι δικαιούχοι θα περιέρχονταν άλλως σε δυσμενή ανταγωνιστική θέση, γεγονός που δεν θα επέτρεπε την επιβολή του περιβαλλοντικού φόρου εξαρχής.

(168)

Πράγματι, η χορήγηση ευνοϊκότερης φορολογικής μεταχείρισης σε ορισμένες επιχειρήσεις ενδέχεται να διευκολύνει τη διαμόρφωση υψηλότερου γενικού επιπέδου περιβαλλοντικών φόρων. Κατά συνέπεια, οι εκπτώσεις ή οι απαλλαγές από περιβαλλοντικούς φόρους (77) συμπεριλαμβανομένων επιστροφών φόρων μπορούν να συμβάλλουν έμμεσα τουλάχιστον σε ένα υψηλότερο επίπεδο προστασίας του περιβάλλοντος. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να υπονομεύεται ο γενικός στόχος του περιβαλλοντικού φόρου που αποθαρρύνει συμπεριφορές επιζήμιες για το περιβάλλον. Οι φορολογικές εκπτώσεις θα πρέπει να είναι αναγκαίες και να βασίζονται σε αντικειμενικά, διαφανή και αμερόληπτα κριτήρια, και οι ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις θα πρέπει να συμβάλλουν στην ενίσχυση της προστασίας του περιβάλλοντος. Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί με τη χορήγηση αντιστάθμισης υπό μορφή επιστροφών φόρου, κατά τις οποίες οι επιχειρήσεις δεν απαλλάσσονται από τον φόρο αυτόν καθαυτό αλλά λαμβάνουν καθορισμένη ετήσια αντιστάθμιση για την προβλεπόμενη αύξηση του οφειλόμενου φόρου.

(169)

Η Επιτροπή θα εγκρίνει καθεστώτα κρατικών ενισχύσεων για μέγιστες περιόδους 10 ετών, μετά από τις οποίες το κράτος μέλος μπορεί να κοινοποιεί εκ νέου το μέτρο, εφόσον έχει αξιολογήσει εκ νέου την καταλληλότητα των σχετικών μέτρων ενίσχυσης.

(170)

Η Επιτροπή θα θεωρεί ότι οι φορολογικές μειώσεις δεν υπονομεύουν τον γενικό επιδιωκόμενο στόχο και ότι συμβάλλουν, τουλάχιστον έμμεσα, στην αύξηση του επιπέδου προστασίας του περιβάλλοντος, εάν το κράτος μέλος αποδεικνύει ότι i) οι εκπτώσεις στοχεύουν ορθώς σε επιχειρήσεις που πλήττονται περισσότερο από την υψηλότερη φορολογία και ii) εφαρμόζεται εν γένει υψηλότερος φορολογικός συντελεστής από όσο χωρίς την απαλλαγή.

(171)

Για τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή θα αξιολογεί τις πληροφορίες που παρέχουν τα κράτη μέλη. Οι εν λόγω πληροφορίες θα πρέπει να περιλαμβάνουν, αφενός, τους αντίστοιχους τομείς ή κατηγορίες δικαιούχων που καλύπτονται από τις εκπτώσεις ή μειώσεις και, αφετέρου, την κατάσταση των βασικών δικαιούχων σε κάθε συγκεκριμένο τομέα και τον τρόπο με τον οποίον η φορολογία δύναται να συμβάλλει στην περιβαλλοντική προστασία. Οι εξαιρούμενοι τομείς θα πρέπει να περιγράφονται καταλλήλως και θα πρέπει να καταρτίζεται κατάλογος των μεγαλύτερων δικαιούχων για κάθε τομέα (λαμβάνοντας ιδίως υπόψη τον κύκλο εργασιών, τα μερίδια αγοράς και το μέγεθος της φορολογικής βάσης).

(172)

Κατά την εναρμόνιση των περιβαλλοντικών φόρων, η Επιτροπή μπορεί να εφαρμόζει μια απλουστευμένη προσέγγιση για την αξιολόγηση της αναγκαιότητας και της αναλογικότητας της ενίσχυσης. Στο πλαίσιο της οδηγίας 2003/96/ΕΚ (78) (ETD), η Επιτροπή μπορεί να εφαρμόζει μια απλουστευμένη προσέγγιση για μειώσεις φόρων τηρώντας το ελάχιστο ενωσιακό επίπεδο φόρου. Για όλους τους άλλους περιβαλλοντικούς φόρους, απαιτείται μια περισσότερο εμπεριστατωμένη αξιολόγηση της αναγκαιότητας και της αναλογικότητας της ενίσχυσης.

(173)

Η Επιτροπή θα θεωρεί τις ενισχύσεις υπό μορφή φορολογικών μειώσεων αναγκαίες και αναλογικές εφόσον i) οι δικαιούχοι καταβάλλουν τουλάχιστον το ελάχιστο ενωσιακό επίπεδο φόρου που προβλέπει η σχετική εφαρμοστέα οδηγία, ii) η επιλογή των δικαιούχων πραγματοποιείται βάσει αντικειμενικών και διαφανών κριτηρίων, και iii) οι ενισχύσεις χορηγούνται καταρχήν με τον ίδιο τρόπο για όλους τους ανταγωνιστές του ίδιου τομέα εάν αντιμετωπίζουν την ίδια πραγματική κατάσταση.

(174)

Τα κράτη μέλη μπορούν να χορηγούν ενισχύσεις υπό μορφή μείωσης του φορολογικού συντελεστή ή ως καθορισμένο ποσό ετήσιας αντιστάθμισης (επιστροφή φόρου) ή ως συνδυασμό αμφοτέρων. Το πλεονέκτημα της προσέγγισης της επιστροφής φόρου είναι ότι οι επιχειρήσεις παραμένουν εκτεθειμένες στο μήνυμα σχετικά με τις τιμές που παρέχει ο περιβαλλοντικός φόρος. Σε περιπτώσεις που χρησιμοποιείται, το ποσό της επιστροφής φόρου θα πρέπει να υπολογίζεται βάσει προηγούμενων δεδομένων, δηλαδή του επιπέδου παραγωγής, και της κατανάλωσης ή ρύπανσης που έχει παρατηρηθεί για την επιχείρηση σε δεδομένο έτος βάσης. Το επίπεδο της επιστροφής φόρου δεν πρέπει να υπερβαίνει το ελάχιστο ενωσιακό ποσό φόρου που θα προκύπτει για το έτος βάσης.

(175)

Εάν οι δικαιούχοι καταβάλλουν λιγότερο από το ελάχιστο ενωσιακό επίπεδο φόρου που προβλέπει η σχετική εφαρμοστέα οδηγία, οι ενισχύσεις θα πρέπει να αξιολογούνται με βάση τους όρους για τους μη εναρμονισμένους περιβαλλοντικούς φόρους όπως ορίζονται στις παραγράφους (176) έως (178).

(176)

Για όλους τους υπόλοιπους μη εναρμονισμένους περιβαλλοντικούς φόρους και στην περίπτωση εναρμονισμένων φόρων κάτω από τα ελάχιστα ενωσιακά επίπεδα της οδηγίας για τη φορολόγηση της ενέργειας [βλέπε παράγραφο (172)] και προκειμένου να αποδειχθεί η αναγκαιότητα και η αναλογικότητα της ενίσχυσης, το κράτος μέλος θα πρέπει να ορίζει σαφώς το πεδίο εφαρμογής των μειώσεων φόρου. Για τον σκοπό αυτό, τα κράτη μέλη θα πρέπει να παρέχουν τις πληροφορίες που προσδιορίζονται στη παράγραφο (171). Τα κράτη μέλη δύνανται να αποφασίζουν τη χορήγηση ενισχύσεων σε δικαιούχους υπό μορφή επιστροφής φόρου [όπως αναφέρεται στην παράγραφο (174). Η προσέγγιση αυτή εξακολουθεί να εκθέτει τους δικαιούχους των ενισχύσεων στο μήνυμα ως προς την τιμή που ο περιβαλλοντικός φόρος αποσκοπεί να δώσει, περιορίζοντας ταυτόχρονα την προβλεπόμενη αύξηση του οφειλόμενου φόρου.

(177)

Η Επιτροπή θα θεωρεί την ενίσχυση αναγκαία εφόσον πληρούνται οι κάτωθι σωρευτικοί όροι:

(178)

Η Επιτροπή θα θεωρεί την ενίσχυση αναλογική εφόσον πληρούται ένας τουλάχιστον από τους κάτωθι όρους:

(179)

Στην περίπτωση επιβολής φόρου σε ενεργειακά προϊόντα που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, ο προμηθευτής ηλεκτρικής ενέργειας υποχρεούται να καταβάλει τον φόρο. Ο εν λόγω φόρος ανθρακούχων εκπομπών μπορεί να σχεδιαστεί κατά τρόπο που στηρίζει και συνδέεται άμεσα με την τιμή των δικαιωμάτων του ενωσιακού ΣΕΔΕ με τη φορολόγηση των ανθρακούχων εκπομπών. Ωστόσο, η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας αυξάνεται εάν το κόστος αυτό μετακυλιστεί στον καταναλωτή ηλεκτρικής ενέργειας. Στην περίπτωση αυτή, οι επιπτώσεις του φόρου στους καταναλωτές με υψηλή κατανάλωση ενέργειας είναι συγκρίσιμες με τις επιπτώσεις του κόστους των δικαιωμάτων του ΣΕΔΕ που μετακυλίεται και συμπεριλαμβάνεται στην τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας, ως έμμεσο κόστος εκπομπών.

(180)

Συνεπώς, εάν ο φόρος που αναφέρεται στην παράγραφο (179) είναι σχεδιασμένος κατά τρόπο που συνδέεται άμεσα με την τιμή δικαιωμάτων του ενωσιακού ΣΕΔΕ και αποσκοπεί να αυξήσει την τιμή των δικαιωμάτων, δύναται να εξεταστεί η χορήγηση αντιστάθμισης για το εν λόγω υψηλότερο έμμεσο κόστος. Η Επιτροπή θα θεωρεί το μέτρο συμβατό με την εσωτερική αγορά μόνον εάν πληρούνται οι ακόλουθες σωρευτικές προϋποθέσεις:

(181)

Η χρηματοδοτική στήριξη για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μέσω της επιβολής τελών δεν στοχεύει, αυτή καθαυτή, σε αρνητική εξωτερικότητα και, κατά συνέπεια, δεν έχει άμεσο αντίκτυπο στο περιβάλλον. Συνεπώς, οι επιβαρύνσεις αυτές διαφέρουν θεμελιωδώς από τους έμμεσους φόρους που επιβάλλονται στην ηλεκτρική ενέργεια όπως ορίζεται στην παράγραφο (167) ακόμα και αν δύνανται να οδηγήσουν επίσης σε υψηλότερες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας. Η αύξηση του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας μπορεί να είναι άμεση μέσω ενός ειδικού τέλους που εισπράττεται από τους καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας επιπλέον της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας ή έμμεση μέσω πρόσθετων δαπανών με τις οποίες βαρύνονται οι προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας λόγω υποχρεώσεων αγοράς ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, οι οποίες δαπάνες στη συνέχεια μετακυλίονται στους πελάτες τους, τους καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας. Ένα τυπικό παράδειγμα θα ήταν η υποχρεωτική αγορά από τους προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας ορισμένου ποσοστού ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μέσω «πράσινων πιστοποιητικών», για την οποία αγορά οι προμηθευτές δεν λαμβάνουν αντιστάθμιση.

(182)

Καταρχήν και στον βαθμό που το κόστος της χρηματοδοτικής στήριξης για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ανακτάται από καταναλωτές ενέργειας, θα πρέπει να ανακτηθεί κατά τρόπο που δεν εισάγει διακρίσεις μεταξύ των καταναλωτών ενέργειας. Ωστόσο, ενδέχεται να απαιτηθούν ορισμένες στοχοθετημένες μειώσεις του εν λόγω κόστους προκειμένου να διασφαλιστεί επαρκής χρηματοδοτική βάση για τη στήριξη της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και ως εκ τούτου να συνδράμει την επίτευξη των στόχων για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές σε ενωσιακό επίπεδο (82). Αφενός, προκειμένου οι επιχειρήσεις που πλήττονται ιδιαίτερα από το κόστος χρηματοδοτικής στήριξης για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές να μην περιέλθουν σε σημαντικά δυσχερή ανταγωνιστική θέση, τα κράτη μέλη ενδέχεται να θελήσουν να χορηγήσουν μερική αντιστάθμιση για το πρόσθετο κόστος. Χωρίς την εν λόγω αντιστάθμιση η χρηματοδότηση της ανανεώσιμης στήριξης μπορεί να καταστεί μη βιώσιμη και ενδέχεται να περιοριστεί η δημόσια αποδοχή της θέσπισης φιλόδοξων μέτρων στήριξης για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Από την άλλη πλευρά, αν η αντιστάθμισηη είναι πολύ υψηλή ή χορηγείται σε πάρα πολλούς καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας, η συνολική χρηματοδοτική στήριξη της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μπορεί να απειληθεί, όπως επίσης η δημόσια αποδοχή της στήριξης για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μπορεί εξίσου να παρεμποδιστεί και ενδέχεται να είναι ιδιαίτερα υψηλές οι στρεβλώσεις του ανταγωνισμού και των συναλλαγών.

(183)

Για την αξιολόγηση των κρατικών ενισχύσεων που χορηγούνται για την αντιστάθμιση της χρηματοδοτικής στήριξης για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, η Επιτροπή θα εφαρμόζει μόνο τους όρους που καθορίζονται στην παρούσα ενότητα και στην ενότητα 3.2.7.

(184)

Προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η ενίσχυση διευκολύνει τη χρηματοδοτική στήριξη για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, τα κράτη μέλη θα πρέπει να αποδεικνύουν ότι οι πρόσθετες δαπάνες που αντικατοπτρίζονται στην αύξηση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας με τις οποίες επιβαρύνονται οι δικαιούχοι προκύπτουν μόνον από τη στήριξη για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Οι πρόσθετες δαπάνες δεν μπορούν να υπερβαίνουν τη χρηματοδοτική στήριξη για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές (83).

(185)

Η ενίσχυση θα πρέπει να περιορίζεται σε τομείς που θεωρείται ότι εκτίθενται σε κίνδυνο όσον αφορά την ανταγωνιστική τους θέση λόγω του κόστους που προκύπτει από τη χρηματοδοτική στήριξη της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ως συνάρτηση της έντασης της ηλεκτρικής ενέργειας και της έκθεσής τους στον διεθνή κλάδο. Ως εκ τούτου, η ενίσχυση μπορεί να χορηγείται μόνον εάν η επιχείρηση ανήκει στους τομείς που απαριθμούνται στο παράρτημα 3 (84). Ο εν λόγω κατάλογος προορίζεται να χρησιμοποιείται μόνον για επιλεξιμότητα για τη συγκεκριμένη μορφή αντιστάθμισης.

(186)

Επιπλέον, για να αιτιολογήσει το γεγονός ότι ορισμένοι τομείς μπορεί να παρουσιάζουν ετερογένεια όσον αφορά την ένταση της ηλεκτρικής ενέργειας, το κράτος μέλος μπορεί να συμπεριλάβει μια επιχείρηση στο εθνικό καθεστώς του για τη χορήγηση μειώσεων του κόστους που προκύπτει από την ανανεώσιμη στήριξη εάν η επιχείρηση έχει ένταση της ηλεκτρικής ενέργειας τουλάχιστον 20 % (85) και ανήκει σε έναν τομέα με ένταση του κλάδου τουλάχιστον 4 % σε ενωσιακό επίπεδο, ακόμα και αν δεν ανήκει σε κάποιον από τους τομείς που απαριθμούνται στο παράρτημα 3 (86). Για τον υπολογισμό της έντασης της ηλεκτρικής ενέργειας της επιχείρησης πρέπει να χρησιμοποιούνται τυποποιημένες τιμές αναφοράς του κλάδου για την απόδοση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας όπου διατίθενται.

(187)

Εντός του επιλέξιμου κλάδου, τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίζουν ότι η επιλογή των δικαιούχων πραγματοποιείται βάσει αντικειμενικών, αμερόληπτων και διαφανών κριτηρίων και ότι η ενίσχυση χορηγείται καταρχήν με τον ίδιο τρόπο σε όλους τους ανταγωνιστές του ίδιου κλάδου εάν αντιμετωπίζουν την ίδια πραγματική κατάσταση.

(188)

Η Επιτροπή θα θεωρεί την ενίσχυση αναλογική εάν οι δικαιούχοι των ενισχύσεων καταβάλλουν τουλάχιστον το 15 % του επιπρόσθετου κόστους χωρίς τη μείωση.

(189)

Ωστόσο, δεδομένης της σημαντικής αύξησης των ανανεώσιμων πρόσθετων δαπανών τα τελευταία έτη, μια ίδια συνεισφορά 15 % επί του συνόλου των πρόσθετων ανανεώσιμων δαπανών θα μπορούσε να υπερβαίνει τη δυνατότητα των επιχειρήσεων που πλήττονται ιδιαίτερα να επωμιστούν την επιβάρυνση. Συνεπώς, όταν απαιτείται, τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα να περιορίσουν περαιτέρω το ποσό του κόστους που προκύπτει από τη χρηματοδότηση των ενισχύσεων για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές που πρέπει να καταβληθεί σε επίπεδο επιχείρησης στο 4 % της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας (87) της συγκεκριμένης επιχείρησης. Για επιχειρήσεις που έχουν ένταση της ηλεκτρικής ενέργειας τουλάχιστον 20 %, τα κράτη μέλη μπορούν να περιορίσουν το συνολικό καταβλητέο ποσό στο 0,5 % της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας της συγκεκριμένης επιχείρησης.

(190)

Σε περιπτώσεις που τα κράτη μέλη αποφασίσουν να υιοθετήσουν τους περιορισμούς αντίστοιχα 4 % και 0,5 % της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας, οι εν λόγω περιορισμοί πρέπει να εφαρμόζονται σε όλες τις επιλέξιμες επιχειρήσεις.

(191)

Τα κράτη μέλη δύνανται να λαμβάνουν μέτρα προκειμένου να διασφαλίσουν ότι τα δεδομένα για την ακαθάριστη προστιθέμενη αξία που χρησιμοποιούνται για τον σκοπό της παρούσας ενότητας καλύπτουν το συνολικό σχετικό κόστος εργασίας.

(192)

Τα κράτη μέλη μπορούν να χορηγούν την ενίσχυση υπό μορφή μείωσης των τελών, είτε ως καθορισμένο ποσό ετήσιας αντιστάθμισης (επιστροφή φόρου) είτε ως συνδυασμό αμφοτέρων (88). Όταν η ενίσχυση χορηγείται υπό μορφή μείωσης των τελών, πρέπει να θεσπιστεί μηχανισμός εκ των υστέρων παρακολούθησης για να διασφαλιστεί ότι οποιαδήποτε αχρεωστήτως καταβληθείσα ενίσχυση θα αποπληρωθεί πριν από την 1η Ιουλίου του έτους που ακολουθεί. Όταν η ενίσχυση χορηγείται υπό μορφή καθορισμένου ποσού ετήσιας αντιστάθμισης, πρέπει να υπολογίζεται βάσει προηγούμενων δεδομένων, δηλαδή των παρατηρούμενων επιπέδων κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας και της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας σε δεδομένο έτος βάσης. Το ποσό της αντιστάθμισης δεν θα υπερβαίνει το ποσό της ενίσχυσης που θα λάμβανε η επιχείρηση το έτος βάσης, εάν εφάρμοζε τις παραμέτρους που αναφέρονται στην παρούσα ενότητα.

(193)

Τα κράτη μέλη πρέπει να εφαρμόζουν τα κριτήρια επιλεξιμότητας και αναλογικότητας που ορίζονται στην ενότητα 3.7.2. το αργότερο την 1η Ιανουαρίου 2019. Οι ενισχύσεις που χορηγήθηκαν όσον αφορά χρονική περίοδο πριν από τη συγκεκριμένη ημερομηνία θα θεωρούνται συμβατές εφόσον πληρούν τα ίδια κριτήρια.

(194)

Επιπλέον, η Επιτροπή θεωρεί ότι όλες οι ενισχύσεις που χορηγήθηκαν για τη μείωση της επιβάρυνσης σχετικά με τη χρηματοδοτική στήριξη για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές όσον αφορά τα έτη πριν από το 2019 μπορούν να κηρυχθούν συμβατές με την εσωτερική αγορά στον βαθμό που αυτό συνάδει με ένα σχέδιο προσαρμογής.

(195)

Προκειμένου να αποφευχθεί αιφνίδια διαταραχή για μεμονωμένη επιχείρηση, ένα τέτοιο σχέδιο προσαρμογής συνεπάγεται προοδευτική προσαρμογή στα επίπεδα ενισχύσεων που προκύπτουν από την εφαρμογή των κριτηρίων επιλεξιμότητας και αναλογικότητας όπως καθορίζονται στην ενότητα 3.7.2.

(196)

Στον βαθμό που οι ενισχύσεις χορηγήθηκαν για χρονική περίοδο πριν από την ημερομηνία εφαρμογής των παρουσών κατευθυντήριων γραμμών, το σχέδιο προβλέπει επίσης προοδευτική εφαρμογή των κριτηρίων για τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο.

(197)

Στον βαθμό που η ενίσχυση με τη μορφή μείωσης ή απαλλαγής από την επιβάρυνση συνδέεται με χρηματοδοτική στήριξη για ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές η οποία χορηγήθηκε πριν από την ημερομηνία εφαρμογής των παρουσών κατευθυντήριων γραμμών σε επιχειρήσεις που δεν είναι επιλέξιμες δυνάμει της ενότητας 3.7.2., η ενίσχυση αυτή μπορεί να κηρυχθεί συμβατή υπό τον όρο ότι το σχέδιο προσαρμογής προβλέπει ελάχιστη ιδία συμμετοχή 20 % του πρόσθετου κόστους της προσαύξησης χωρίς μείωση, που θα πραγματοποιηθεί σταδιακά και το αργότερο την 1η Ιανουαρίου 2019.

(198)

Το σχέδιο προσαρμογής λαμβάνει υπόψη όλους τους σχετικούς οικονομικούς παράγοντες που συνδέονται με την πολιτική για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

(199)

Το σχέδιο προσαρμογής εγκρίνεται από την Επιτροπή.

(200)

Το σχέδιο προσαρμογής κοινοποιείται στην Επιτροπή το αργότερο 12 μήνες μετά την ημερομηνία εφαρμογής των παρουσών κατευθυντήριων γραμμών.

(201)

Οι σύγχρονες ενεργειακές υποδομές είναι ζωτικής σημασίας για την καθιέρωση μιας ενοποιημένης αγοράς ενέργειας, που αποτελεί καίριο στοιχείο για τη διασφάλιση της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού στην Ένωση, και προκειμένου η Ένωση να είναι σε θέση να επιτύχει τους ευρύτερους στόχους της για το κλίμα και την ενέργεια. Η Επιτροπή εκτιμά ότι οι συνολικές επενδυτικές ανάγκες σε ενεργειακές υποδομές ευρωπαϊκής σημασίας έως το 2020 ανέρχονται σε περίπου 200 δισεκατ. ευρώ (89). Η εν λόγω εκτίμηση βασίστηκε σε αξιολόγηση των υποδομών που κρίνονται αναγκαίες προκειμένου η Ένωση να μπορέσει να ανταποκριθεί στους γενικούς στόχους της πολιτικής για την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ενέργειας, τη διασφάλιση της ασφάλειας του εφοδιασμού και τη διευκόλυνση της ενσωμάτωσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Σε περίπτωση που οι φορείς της αγοράς δεν μπορούν να προσφέρουν τις αναγκαίες υποδομές, ενδέχεται να απαιτηθούν κρατικές ενισχύσεις προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι ανεπάρκειες της αγοράς και να διασφαλιστεί ότι καλύπτονται οι σημαντικές ανάγκες της Ένωσης σε υποδομές. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τα σχέδια έργων υποδομής που έχουν διασυνοριακές επιπτώσεις ή συμβάλλουν στην περιφερειακή συνοχή. Οι ενισχύσεις για ενεργειακές υποδομές θα πρέπει να είναι καταρχήν επενδυτικές ενισχύσεις, συμπεριλαμβανομένων του εκσυγχρονισμού και της αναβάθμισης.

(202)

Οι ενεργειακές υποδομές αποτελούν προϋπόθεση για την εύρυθμη λειτουργία της ενεργειακής αγοράς. Συνεπώς, οι ενισχύσεις για τις ενεργειακές υποδομές ενισχύουν την εσωτερική αγορά ενέργειας. Ενισχύουν τη σταθερότητα του συστήματος, την επάρκεια της παραγωγής, την ενσωμάτωση των διαφόρων πηγών ενέργειας και τον ενεργειακό εφοδιασμό σε δίκτυα με χαμηλή ανάπτυξη. Η Επιτροπή θεωρεί, κατά συνέπεια, ότι οι ενισχύσεις για τις ενεργειακές υποδομές είναι επωφελείς για την εσωτερική αγορά και, ως εκ τούτου, συνεισφέρουν σε έναν στόχο κοινού ενδιαφέροντος.

(203)

Οι επενδύσεις σε ενεργειακές υποδομές χαρακτηρίζονται συχνά από ανεπάρκειες της αγοράς. Οι ανεπάρκειες της αγοράς που μπορεί να προκύψουν στον τομέα των ενεργειακών υποδομών συνδέονται με προβλήματα συντονισμού. Τα αποκλίνοντα συμφέροντα των επενδυτών, η αβεβαιότητα σχετικά με το αποτέλεσμα της συνεργασίας και τα αποτελέσματα του δικτύου ενδέχεται να εμποδίζουν την ανάπτυξη ενός έργου ή τον αποτελεσματικό σχεδιασμό του. Παράλληλα, οι ενεργειακές υποδομές ενδέχεται να δημιουργήσουν σημαντικές θετικές εξωτερικότητες, κατά τις οποίες το κόστος και τα οφέλη των υποδομών ενδέχεται να κατανέμονται με ασύμμετρο τρόπο μεταξύ των διαφόρων συμμετεχόντων στην αγορά και των κρατών μελών.

(204)

Για την αντιμετώπιση των ανεπαρκειών της αγοράς που αναφέρονται στην παράγραφο (203), οι ενεργειακές υποδομές συνήθως υπόκεινται σε κανονιστικές ρυθμίσεις όσον αφορά τα τιμολόγια και την πρόσβαση, και σε απαιτήσεις διαχωρισμού σύμφωνα με τη νομοθεσία της εσωτερικής αγοράς ενέργεια ς (90).

(205)

Όσον αφορά τη χρηματοδότηση, η χορήγηση κρατικών ενισχύσεων είναι ένας τρόπος για την αντιμετώπιση των ανεπαρκειών της αγοράς, πέραν των υποχρεωτικών τιμολογίων των χρηστών. Ως εκ τούτου, για να καταδειχθεί η αναγκαιότητα των κρατικών ενισχύσεων στον τομέα των ενεργειακών υποδομών, ισχύουν οι αρχές που περιγράφονται στις παραγράφους (206) και (207).

(206)

Η Επιτροπή θεωρεί ότι για τα έργα κοινού ενδιαφέροντος όπως ορίζονται στον κανονισμό αριθ. 347/2013 (91) για τα ευφυή δίκτυα μεταφοράς και για τις επενδύσεις σε υποδομές στις ενισχυόμενες περιοχές, οι ανεπάρκειες της αγοράς όσον αφορά τις θετικές εξωτερικότητες και τα προβλήματα συντονισμού είναι τέτοιες που η χρηματοδότηση μέσω των τιμολογίων ενδέχεται να μην είναι επαρκής και μπορεί να χορηγηθεί κρατική ενίσχυση.

(207)

Για έργα ενεργειακών υποδομών που καλύπτονται από την παράγραφο (206) και εξαιρούνται εν μέρει ή συνολικά από τη νομοθεσία για την εσωτερική αγορά ενέργειας και για έργα που δεν καλύπτονται από την παράγραφο (206), η Επιτροπή θα προβαίνει σε κατά περίπτωση αξιολόγηση της ανάγκης για χορήγηση κρατικών ενισχύσεων. Στην αξιολόγησή της, η Επιτροπή θα εξετάζει τους ακόλουθους παράγοντες: i) τον βαθμό στον οποίο μια ανεπάρκεια της αγοράς οδηγεί σε μη βέλτιστη παροχή των αναγκαίων υποδομών, ii) τον βαθμό στον οποίο οι υποδομές είναι ανοιχτές στην πρόσβαση τρίτων και υπόκεινται στη ρύθμιση των τιμολογίων, και iii) τον βαθμό στον οποίο το έργο συμβάλλει στη διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού της Ένωσης.

(208)

Για έργα πετρελαϊκών υποδομών, η Επιτροπή υποθέτει ότι δεν υπάρχει ανάγκη κρατικών ενισχύσεων. Ωστόσο, τα κράτη μέλη δύνανται να χορηγούν κρατική ενίσχυση σε εξαιρετικές περιστάσεις, δεόντως αιτιολογημένες.

(209)

Η Επιτροπή θεωρεί ότι τα τιμολόγια (92) συνιστούν τα κατάλληλα κύρια μέσα για τη χρηματοδότηση των ενεργειακών υποδομών. Ωστόσο, στην περίπτωση των έργων κοινού ενδιαφέροντος, ευφυών δικτύων μεταφοράς και επενδύσεων σε υποδομές σε ενισχυόμενες περιοχές, οι κρατικές ενισχύσεις μπορούν να θεωρηθούν κατάλληλο μέσο για τη μερική ή συνολική χρηματοδότηση των εν λόγω υποδομών. Σε τέτοιες περιπτώσεις, οι ανεπάρκειες της αγοράς συχνά εμποδίζουν την πλήρη εφαρμογή της αρχής «ο χρήστης πληρώνει» στην οποία στηρίζεται η ρύθμιση των τιμολογίων διότι, για παράδειγμα, η αύξηση των τιμολογίων για τη χρηματοδότηση νέων επενδύσεων σε υποδομές θα ήταν τόσο σημαντική ώστε θα απέτρεπε τις επενδύσεις ή δυνητικούς πελάτες από τη χρήση των υποδομών.

(210)

Ο χαρακτήρας κινήτρου της ενίσχυσης θα αξιολογείται με βάση τους όρους που καθορίζονται στην ενότητα 3.2.4.

(211)

Το ποσό της ενίσχυσης πρέπει να περιορίζεται στο ελάχιστο αναγκαίο για την επίτευξη των επιδιωκόμενων στόχων σχετικά με τις υποδομές. Όσον αφορά τις ενισχύσεις για υποδομές, ως αντιπαράδειγμα θεωρείται η κατάσταση κατά την οποία δεν υλοποιηθεί το έργο. Ως εκ τούτου, οι επιλέξιμες δαπάνες είναι το έλλειμμα χρηματοδότησης.

(212)

Τα μέτρα ενίσχυσης για τη στήριξη των υποδομών δεν πρέπει να υπερβαίνουν ένταση ενίσχυσης της τάξης του 100 % των επιλέξιμων δαπανών.

(213)

Η Επιτροπή θα ζητεί από τα κράτη μέλη να προσδιορίζουν σαφώς και ξεχωριστά οποιοδήποτε άλλο μέτρο ενίσχυσης το οποίο ενδέχεται να έχει αντίκτυπο στα μέτρα ενίσχυσης για τις υποδομές.

(214)

Λαμβανομένων υπόψη των υφιστάμενων απαιτήσεων δυνάμει της νομοθεσίας για την εσωτερική αγορά ενέργειας, οι οποίες αποσκοπούν στην ενίσχυση του ανταγωνισμού, η Επιτροπή θα θεωρεί ότι οι ενισχύσεις για τις ενεργειακές υποδομές που υπόκεινται στη ρύθμιση της εσωτερικής αγοράς δεν έχουν αδικαιολόγητες στρεβλωτικές επιπτώσεις.

(215)

Στην περίπτωση των υποδομών που εν μέρει ή συνολικά εξαιρούνται ή δεν υπόκεινται στη νομοθεσία για την εσωτερική αγορά ενέργειας και στην περίπτωση υπόγειων εγκαταστάσεων αποθήκευσης φυσικού αερίου, η Επιτροπή θα προβαίνει σε κατά περίπτωση αξιολόγηση των δυνητικών στρεβλώσεων του ανταγωνισμού, λαμβάνοντας υπόψη, ειδικότερα, τον βαθμό πρόσβασης τρίτων στις ενισχυόμενες υποδομές, την πρόσβαση σε εναλλακτικές υποδομές και το μερίδιο αγοράς του δικαιούχου.

(216)

Με την αύξηση του μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, σε πολλά κράτη μέλη η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στρέφεται από ένα σύστημα σχετικά σταθερού και συνεχούς εφοδιασμού σε ένα σύστημα με πολυάριθμες και μικρής κλίμακας παροχές από μεταβλητές πηγές. Η εν λόγω στροφή δημιουργεί νέες προκλήσεις για τη διασφάλιση της επάρκειας του δυναμικού παραγωγής.

(217)

Επιπλέον, οι αδυναμίες της αγοράς και οι ρυθμιστικές ατέλειες ενδέχεται να έχουν ως αποτέλεσμα ανεπαρκείς επενδύσεις σε δυναμικότητα ηλεκτροπαραγωγής, για παράδειγμα, σε περίπτωση που καθορίζονται ανώτατα όρια στις τιμές χονδρικής πώλησης και οι αγορές ηλεκτρικής ενέργειας αδυνατούν να δημιουργήσουν επαρκή κίνητρα για επενδύσεις.

(218)

Ως αποτέλεσμα, ορισμένα κράτη μέλη εξετάζουν το ενδεχόμενο θέσπισης μέτρων για τη διασφάλιση της επάρκειας παραγωγής, συνήθως μέσω της χορήγησης χρηματοδοτικής στήριξης στους φορείς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας για την εξασφάλιση απλώς της διαθεσιμότητας δυναμικότητας παραγωγής (93)

(219)

Τα μέτρα για την επάρκεια παραγωγής μπορούν να σχεδιαστούν με διάφορους τρόπους, υπό τη μορφή επενδυτικών ενισχύσεων και ενισχύσεων λειτουργίας (καταρχήν ανταμείβοντας μόνο τη δέσμευση για τη διαθεσιμότητα παροχής ηλεκτρικής ενέργειας), και μπορούν να επιδιώκουν διαφορετικούς στόχους. Μπορούν, για παράδειγμα, να αποσκοπούν στην αντιμετώπιση βραχυπρόθεσμων προβληματισμών που προκαλεί η έλλειψη ευέλικτης δυναμικότητας παραγωγής με σκοπό την αντιμετώπιση αιφνίδιων εναλλαγών στη μεταβλητή παραγωγή αιολικής και ηλιακής ενέργειας, ή μπορούν να καθορίζουν έναν στόχο για την επάρκεια παραγωγής την οποία τα κράτη μέλη ενδέχεται να επιθυμούν να εξασφαλίσουν ανεξάρτητα από βραχυπρόθεσμες εκτιμήσεις.

(220)

Οι ενισχύσεις για την επάρκεια παραγωγής ενδέχεται να αντιβαίνουν στον στόχο της σταδιακής κατάργησης των επιζήμιων για το περιβάλλον επιδοτήσεων μεταξύ άλλων για τα ορυκτά καύσιμα. Συνεπώς, τα κράτη μέλη θα πρέπει καταρχάς να εξετάζουν εναλλακτικούς τρόπους για την επίτευξη επάρκειας παραγωγής οι οποίοι δεν έχουν αρνητικό αντίκτυπο στον στόχο της σταδιακής κατάργησης των περιβαλλοντικά ή οικονομικά επιζήμιων επιδοτήσεων, όπως η διευκόλυνση της διαχείρισης από την πλευρά της ζήτησης και η ενίσχυση της δυναμικότητας διασύνδεσης.

(221)

Ο ακριβής στόχος στον οποίο αποσκοπεί το μέτρο θα πρέπει να ορίζεται με σαφήνεια, καθώς και ο χρόνος και ο τόπος όπου αναμένεται να προκύψει το πρόβλημα επάρκειας παραγωγής. Η διαπίστωση προβλήματος επάρκειας παραγωγής θα πρέπει να είναι συνεπής με την ανάλυση της επάρκειας παραγωγής που διεξάγει τακτικά το Ευρωπαϊκό δίκτυο διαχειριστών συστημάτων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας σύμφωνα με τη νομοθεσία για την εσωτερική αγορά ενέργειας (94)

(222)

Η φύση και τα αίτια του προβλήματος επάρκειας παραγωγής και, ως εκ τούτου, η ανάγκη για κρατικές ενισχύσεις για τη διασφάλιση της επάρκειας παραγωγής, πρέπει να αναλύονται και να ποσοτικοποιούνται καταλλήλως, για παράδειγμα όσον αφορά την έλλειψη δυναμικότητας φορτίου αιχμής ή εποχικής δυναμικότητας ή την υψηλή ζήτηση σε περίπτωση αδυναμίας της βραχυπρόθεσμης αγοράς χονδρικής να αντιστοιχίσει τη ζήτηση και την προσφορά. Θα πρέπει να περιγράφεται η μονάδα μέτρησης για την ποσοτικοποίηση καθώς και η μέθοδος υπολογισμού της.

(223)

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να αποδεικνύουν με σαφήνεια τους λόγους για τους οποίους η αγορά δεν αναμένεται να παρέχει επαρκή δυναμικότητα ελλείψει παρέμβασης, λαμβάνοντας υπόψη τις εξελίξεις της αγοράς καθώς και τις τεχνολογικές εξελίξεις (95).

(224)

Κατά την αξιολόγησή της η Επιτροπή θα λαμβάνει υπόψη, μεταξύ άλλων και κατά περίπτωση, τα ακόλουθα στοιχεία που το κράτος μέλος οφείλει να παρέχει:

(225)

Οι ενισχύσεις θα πρέπει να ανταμείβουν μόνο την υπηρεσία πλήρους διαθεσιμότητας που παρέχει ο παραγωγός, δηλαδή τη δέσμευση περί διαθεσιμότητας για παροχή ηλεκτρικής ενέργειας και την αντίστοιχη αποζημίωση γι’ αυτήν, επί παραδείγματι όσον αφορά την ανταμοιβή ανά διαθέσιμο μεγαβάτ (MW) δυναμικότητας. Οι ενισχύσεις δεν πρέπει να περιλαμβάνουν ανταμοιβή για την πώληση ηλεκτρικής ενέργειας, δηλαδή ανταμοιβή ανά πωλούμενη MWh.

(226)

Το μέτρο θα πρέπει να είναι ανοικτό και να παρέχει επαρκή κίνητρα τόσο στους υφιστάμενους όσο και στους μελλοντικούς φορείς παραγωγής και διαχειριστές που χρησιμοποιούν τεχνολογίες μεταξύ των οποίων υπάρχει δυνατότητα υποκατάστασης, όπως η ανταπόκριση από την πλευρά της ζήτησης ή οι λύσεις αποθήκευσης. Συνεπώς, οι ενισχύσεις θα πρέπει να παρέχονται μέσω ενός μηχανισμού που προβλέπει δυνητικά διαφορετικούς χρόνους παράδοσης, οι οποίοι αντιστοιχούν στα χρονικά διαστήματα που απαιτούνται για την υλοποίηση νέων επενδύσεων από νέους φορείς παραγωγής που χρησιμοποιούν διαφορετικές τεχνολογίες. Το μέτρο θα πρέπει επίσης να λαμβάνει υπόψη τον βαθμό στον οποίο η δυναμικότητα διασύνδεσης μπορεί να αποκαταστήσει οποιοδήποτε πιθανό πρόβλημα επάρκειας παραγωγής.

(227)

Ο χαρακτήρας κινήτρου της ενίσχυσης θα αξιολογείται με βάση τους όρους που αναφέρονται στην ενότητα 3.1.4 των παρουσών κατευθυντήριων γραμμών.

(228)

Ο υπολογισμός το συνολικού ποσού της ενίσχυσης πρέπει να οδηγεί στην εξασφάλιση στους δικαιούχους ποσοστού απόδοσης που να μπορεί να θεωρηθεί εύλογο.

(229)

Η ανταγωνιστική διαδικασία υποβολής προσφορών βάσει σαφών, διαφανών και αμερόληπτων κριτηρίων, με αποτελεσματική στόχευση στον καθορισμένο στόχο, θα θεωρείται ότι οδηγεί σε εύλογα ποσοστά απόδοσης υπό κανονικές συνθήκες.

(230)

Το μέτρο πρέπει να ενσωματώνει μηχανισμούς που θα διασφαλίζουν ότι δεν μπορούν να προκύψουν απροσδόκητα κέρδη.

(231)

Το μέτρο πρέπει να είναι δομημένο έτσι ώστε να διασφαλίζει ότι η τιμή που καταβάλλεται για τη διαθεσιμότητα τείνει αυτόματα προς το μηδέν όταν το επίπεδο της παρεχόμενης δυναμικότητας αναμένεται να είναι επαρκές για την ικανοποίηση του επιπέδου της ζητούμενης δυναμικότητας.

(232)

Το μέτρο θα πρέπει να έχει σχεδιαστεί κατά τρόπο που να καθιστά δυνατή τη συμμετοχή σε αυτό οποιασδήποτε δυναμικότητας η οποία μπορεί να συμβάλλει αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση του προβλήματος επάρκειας παραγωγής, ιδίως, λαμβάνοντας υπόψη τους ακόλουθους παράγοντες:

(233)

Το μέτρο:

(234)

Είναι δυνατή η διαμόρφωση καθεστώτων εμπορεύσιμων αδειών με σκοπό τη μείωση των εκπομπών ρύπων, επί παραδείγματι τη μείωση των εκπομπών NΟχ  (98) Μπορούν να συμπεριλαμβάνουν κρατική ενίσχυση, ιδίως όταν τα κράτη μέλη χορηγούν άδειες και δικαιώματα κάτω της αγοραίας αξίας τους. Εφόσον ο συνολικός αριθμός των αδειών που χορηγούνται από το κράτος μέλος είναι χαμηλότερος από τις συνολικά προβλεπόμενες ανάγκες των επιχειρήσεων, το συνολικό αποτέλεσμα στο επίπεδο της προστασίας του περιβάλλοντος θα είναι θετικό. Στο επίπεδο κάθε μεμονωμένης επιχείρησης, εφόσον τα χορηγούμενα δικαιώματα δεν καλύπτουν το σύνολο των προβλεπόμενων αναγκών της επιχείρησης, η επιχείρηση πρέπει είτε να μειώσει τη ρύπανση που προκαλεί, συμβάλλοντας συνεπώς στη βελτίωση του επιπέδου προστασίας του περιβάλλοντος, ή να αγοράσει συμπληρωματικά δικαιώματα στην αγορά, καταβάλλοντας συνεπώς αποζημίωση για τη ρύπανση που προκαλεί.

(235)

Τα καθεστώτα εμπορεύσιμων αδειών θα θεωρούνται συμβατά, εφόσον πληρούνται οι κάτωθι σωρευτικοί όροι:

(236)

Η Επιτροπή θα αξιολογεί την αναγκαιότητα και την αναλογικότητα της κρατικής ενίσχυσης που ενυπάρχει σε ένα καθεστώς εμπορεύσιμων αδειών βάσει των κάτωθι κριτηρίων:

(237)

Σκοπός των επενδυτικών ενισχύσεων για τη μετεγκατάσταση επιχειρήσεων είναι η δημιουργία μεμονωμένων κινήτρων προκειμένου να μειωθούν οι αρνητικές εξωτερικότητες με τη μετεγκατάσταση επιχειρήσεων που δημιουργούν σοβαρή ρύπανση σε περιοχές όπου η εν λόγω ρύπανση θα έχει λιγότερο επιζήμιες επιπτώσεις που θα μειώσουν το εξωτερικό κόστος. Οι ενισχύσεις δύνανται συνεπώς να δικαιολογούνται εάν η μετεγκατάσταση πραγματοποιείται για περιβαλλοντικούς λόγους, αλλά πρέπει να αποφεύγεται η χρησιμοποίηση των ενισχύσεων που χορηγούνται για μετεγκατάσταση για άλλο σκοπό.

(238)

Οι επενδυτικές ενισχύσεις για τη μετεγκατάσταση επιχειρήσεων σε νέες τοποθεσίες για λόγους προστασίας του περιβάλλοντος θεωρούνται συμβατές με την εσωτερική αγορά εφόσον πληρούνται οι όροι που καθορίζονται στις ενότητες 3.2.4 και 3.2.7 και οι ακόλουθοι σωρευτικοί όροι:

(239)

Ο δικαιούχος μπορεί να είναι:

(240)

Προκειμένου να καθοριστεί το ποσό των επιλέξιμων δαπανών στην περίπτωση ενισχύσεων μετεγκατάστασης, η Επιτροπή θα λάβει υπόψη της, ειδικότερα:

(241)

Οι εντάσεις ενισχύσεων καθορίζονται στο παράρτημα 1.

(242)

Για να διασφαλιστεί περαιτέρω ότι οι στρεβλώσεις του ανταγωνισμού είναι περιορισμένες, η Επιτροπή δύναται να απαιτεί για ορισμένα καθεστώτα ενισχύσεων να υπόκεινται σε χρονικό περιορισμό (διάρκειας συνήθως 4 ετών ή λιγότερο), καθώς και στην αξιολόγηση που αναφέρεται στην παράγραφο (28). Οι αξιολογήσεις θα διενεργούνται για καθεστώτα στα οποία οι δυνητικές στρεβλώσεις του ανταγωνισμού είναι εξαιρετικά έντονες, δηλαδή που ενδέχεται να οδηγήσουν σε σημαντικό περιορισμό ή στρέβλωση του ανταγωνισμού, εάν η εφαρμογή τους δεν επανεξεταστεί σε εύθετο χρόνο.

(243)

Δεδομένων των στόχων της και για να αποφευχθεί η δυσανάλογη επιβάρυνση των κρατών μελών και των μικρότερων ενισχυόμενων έργων, η αξιολόγηση ισχύει μόνο για καθεστώτα ενίσχυσης με μεγάλους προϋπολογισμούς ενίσχυσης, που περιλαμβάνουν καινοτόμα χαρακτηριστικά ή όταν προβλέπονται σημαντικές αγοραίες, τεχνολογικές ή ρυθμιστικές αλλαγές. Η αξιολόγηση πρέπει να διενεργείται από εμπειρογνώμονα ανεξάρτητο από την αρχή που χορηγεί την ενίσχυση βάσει κοινής μεθοδολογίας που εξασφαλίζει η Επιτροπή και να δημοσιοποιείται. Το κράτος μέλος πρέπει να κοινοποιεί, από κοινού με το καθεστώς ενισχύσεων, ένα σχέδιο αξιολόγησης, το οποίο θα αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της αξιολόγησης του καθεστώτος από την Επιτροπή.

(244)

Στην περίπτωση καθεστώτων ενισχύσεων που εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής του γενικού κανονισμού απαλλαγής κατά κατηγορία αποκλειστικά λόγω του μεγάλου προϋπολογισμού τους, η Επιτροπή θα αξιολογεί τη συμβατότητα του καθεστώτος ενισχύσεων, με εξαίρεση το σχέδιο αξιολόγησης, βάσει των κριτηρίων που ορίζονται στον εν λόγω κανονισμό αντί των παρουσών κατευθυντήριων γραμμών.

(245)

Η αξιολόγηση πρέπει υποβάλλεται εγκαίρως στην Επιτροπή προκειμένου να επιτραπεί η αξιολόγηση πιθανής παράτασης του καθεστώτος ενίσχυσης και σε κάθε περίπτωση με τη λήξη του καθεστώτος. Το ακριβές πεδίο και οι λεπτομέρειες κάθε αξιολόγησης θα καθορίζονται στην απόφαση έγκρισης του καθεστώτος ενίσχυσης. Οποιοδήποτε επακόλουθο μέτρο ενίσχυσης με παρεμφερή στόχο [συμπεριλαμβανομένης ενδεχόμενης τροποποίησης των καθεστώτων που αναφέρονται στην παράγραφο (244)] πρέπει να λαμβάνει υπόψη τα αποτελέσματα της αξιολόγησης.

(246)

Οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές θα εφαρμόζονται από την 1η Ιουλίου 2014 και θα αντικαταστήσουν τις κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις για την προστασία του περιβάλλοντος της 1ης Απριλίου 2008 (101). Θα εφαρμόζονται μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2020.

(247)

Η Επιτροπή θα εφαρμόζει τις παρούσες κατευθυντήριες γραμμές σε όλα τα κοινοποιούμενα μέτρα ενίσχυσης για τα οποία καλείται να λάβει απόφαση μετά την εφαρμογή τους, ακόμη και για τα έργα τα οποία κοινοποιήθηκαν πριν από την ημερομηνία εκείνη. Ωστόσο, οι μεμονωμένες ενισχύσεις που χορηγούνται βάσει εγκεκριμένων καθεστώτων και κοινοποιήθηκαν στην Επιτροπή σύμφωνα με υποχρέωση μεμονωμένης κοινοποίησης αυτού του είδους των ενισχύσεων θα αξιολογούνται βάσει των κατευθυντήριων γραμμών που εφαρμόζονται για το εγκεκριμένο καθεστώς ενισχύσεων στο οποίο βασίζονται οι μεμονωμένες ενισχύσεις.

(248)

Οι παράνομες ενισχύσεις στους τομείς του περιβάλλοντος ή της ενέργειας θα αξιολογούνται με βάση τους ισχύοντες κανόνες κατά την ημερομηνία χορήγησης της ενίσχυσης, σύμφωνα με την ανακοίνωση της Επιτροπής για τον καθορισμό των εφαρμοστέων κανόνων για την αξιολόγηση παράνομης κρατικής ενίσχυσης (102) με την ακόλουθη εξαίρεση:

Οι παράνομες ενισχύσεις υπό τη μορφή μειώσεων στη χρηματοδοτική στήριξη για παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές θα αξιολογούνται σύμφωνα με τις διατάξεις των ενοτήτων 3.7.2 και 3.7.3.

Από 1ης Ιανουαρίου 2011, το σχέδιο προσαρμογής που προβλέπεται στην παράγραφο (194) προβλέπει επίσης σταδιακή εφαρμογή των κριτηρίων της ενότητας 3.7.2 και της ιδίας συμμετοχής που προβλέπεται στην παράγραφο (197). Πριν από την ημερομηνία αυτή, η Επιτροπή θεωρεί ότι όλες οι ενισχύσεις που χορηγήθηκαν με τη μορφή μειώσεων στη χρηματοδοτική στήριξη για την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μπορούν να κηρυχθούν συμβατές με την εσωτερική αγορά (103).

(249)

Μεμονωμένες ενισχύσεις που χορηγούνται βάσει παράνομων καθεστώτων ενισχύσεων θα αξιολογούνται βάσει των κατευθυντήριων γραμμών που εφαρμόζονται στο παράνομο καθεστώς ενισχύσεων κατά τη χρονική στιγμή που χορηγήθηκε η μεμονωμένη ενίσχυση. Εάν ο δικαιούχος της μεμονωμένης ενίσχυσης έλαβε επιβεβαίωση από κράτος μέλος ότι θα επωφεληθεί από ενισχύσεις λειτουργίας προς στήριξη της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και της συμπαραγωγής στο πλαίσιο παράνομου καθεστώτος για προκαθορισμένη περίοδο, η εν λόγω ενίσχυση είναι δυνατό να χορηγηθεί για ολόκληρη την περίοδο υπό τους όρους που καθορίζονται στο καθεστώς κατά τη χρονική στιγμή της επιβεβαίωσης στον βαθμό που η ενίσχυση είναι συμβατή με τους κανόνες που εφαρμόζονται κατά τη χρονική στιγμή της επιβεβαίωσης.

(250)

Η Επιτροπή προτείνει στα κράτη μέλη, βάσει του άρθρου 108 παράγραφος 1 της Συνθήκης, τα ακόλουθα κατάλληλα μέτρα για τα υφιστάμενα καθεστώτα ενισχύσεων στους τομείς του περιβάλλοντος και της ενέργειας:

Τα κράτη μέλη πρέπει να τροποποιούν, όπου είναι αναγκαίο, τα εν λόγω καθεστώτα ώστε να τα ευθυγραμμίσουν με τις παρούσες κατευθυντήριες γραμμές το αργότερο την 1η Ιανουαρίου 2016, με τις ακόλουθες εξαιρέσεις:

Εφόσον κρίνεται αναγκαίο, τα υφιστάμενα καθεστώτα ενισχύσεων κατά την έννοια του άρθρου 1 στοιχείο β του κανονισμού αριθ. 659/1999 (104) του Συμβουλίου όσον αφορά ενισχύσεις λειτουργίας για τη στήριξη της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και της συμπαραγωγής πρέπει να προσαρμόζονται στις παρούσες κατευθυντήριες γραμμές μόνο όταν τα κράτη μέλη παρατείνουν τα υφιστάμενα καθεστώτα τους, οφείλουν να τα επανακοινοποιούν μετά τη λήξη της δεκαετούς περιόδου ή μετά τη λήξη ισχύος της απόφασης της Επιτροπής ή αλλαγής (105) αυτών.

Οσάκις ο δικαιούχος έχει λάβει επιβεβαίωση από κράτος μέλος ότι θα επωφεληθεί από κρατική ενίσχυση στο πλαίσιο ενός τέτοιου καθεστώτος για προκαθορισμένο χρονικό διάστημα, η εν λόγω ενίσχυση είναι δυνατό να χορηγηθεί για ολόκληρη την περίοδο, υπό τους όρους που καθορίζονται στο καθεστώς κατά τη χρονική στιγμή της επιβεβαίωσης.

(251)

Τα κράτη μέλη καλούνται να διαβιβάσουν τη ρητή και άνευ όρων συγκατάθεσή τους ως προς τα προτεινόμενα κατάλληλα μέτρα εντός δύο μηνών από την ημερομηνία δημοσίευσης των παρουσών κατευθυντηρίων γραμμών στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εάν δεν λάβει απάντηση, η Επιτροπή θα θεωρήσει ότι το κράτος μέλος δεν συμφωνεί με τα προταθέντα μέτρα.

(252)

Σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 659/1999 του Συμβουλίου της 22ας Μαρτίου 1999 και τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 794/2004 της Επιτροπής, της 21ης Απριλίου 2004 σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 659/1999 (106) και τις επακόλουθες τροποποιήσεις τους, τα κράτη μέλη οφείλουν να υποβάλλουν ετήσιες εκθέσεις στην Επιτροπή.

(253)

Τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίζουν ότι τηρούνται λεπτομερή αρχεία σχετικά με όλα τα μέτρα που αφορούν τη χορήγηση ενισχύσεων. Τα αρχεία αυτά πρέπει να περιέχουν όλες τις πληροφορίες που είναι απαραίτητες για να αποδειχθεί ότι έχουν τηρηθεί οι όροι που αφορούν, κατά περίπτωση, επιλέξιμες δαπάνες και τη μέγιστη επιτρεπόμενη ένταση ενίσχυσης. Τα αρχεία αυτά πρέπει να τηρούνται επί 10 έτη από την ημερομηνία χορήγησης της ενίσχυσης και να διαβιβάζονται στην Επιτροπή κατόπιν σχετικού αιτήματος.

(254)

Η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να επανεξετάσει ή να τροποποιήσει τις παρούσες κατευθυντήριες γραμμές, ανά πάσα στιγμή, εφόσον αυτό κριθεί απαραίτητο για λόγους πολιτικής ανταγωνισμού ή για να ληφθούν υπόψη άλλες ενωσιακές πολιτικές και διεθνείς δεσμεύσεις.