103η σύνοδος ολομέλειας της 7ης και 9ης Οκτωβρίου 2013

5.12.2013

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 356/3

Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Συστάσεις για την καλύτερη διαχείριση των δαπανών»

2013/C 356/02

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

—	υπογραμμίζει τη σημασία των τοπικών και των περιφερειακών προϋπολογισμών ως ποσοστού των δημοσίων δαπανών στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Επομένως, τονίζει τη σκοπιμότητα της θεώρησης των κονδυλίων της πολιτικής για τη συνοχή ως επενδύσεων και όχι ως απλών δαπανών δημοσίου χαρακτήρα·

—

φρονεί πως, για τη βελτίωση της διαχείρισης των δαπανών, δεν αρκεί απλά η αύξηση της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας στην κατανομή των πόρων, αλλά είναι αναγκαίο να ληφθούν επίσης υπόψη οι εδαφικές διαφορές και οι φραγμοί που ενδέχεται να δυσχεραίνουν την ανάπτυξη σε ορισμένες περιφέρειες, να αναλυθεί η επίδρασή τους στις παρεμβάσεις και να αναζητηθεί τρόπος άμβλυνσης των επιπτώσεών τους στον αντίκτυπο της πολιτικής για τη συνοχή·

—	υπογραμμίζει πως η πολυεπίπεδη διακυβέρνηση και η συνεργασία μεταξύ των διάφορων επιπέδων διοίκησης έχουν θεμελιώδη σημασία για την καλύτερη αξιοποίηση των πόρων, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της στρατηγικής «Ευρώπη 2020»·

—

επαναλαμβάνει πως οι εκ των προτέρων αιρεσιμότητες πρέπει να περιορίζονται στους τομείς που σχετίζονται άμεσα με την υλοποίηση της πολιτικής για τη συνοχή και πως είναι σημαντικό να αποφευχθεί η επιβάρυνση της πολιτικής αυτής με αρμοδιότητες που δεν της αναλογούν και που συμβάλλουν στην αύξηση της γραφειοκρατίας·

—	υποστηρίζει ότι —όπως και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο— αντιτίθεται σθεναρά στη μακροοικονομική αιρεσιμότητα·

—	εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι το Συμβούλιο επιμένει στο αποθεματικό επίδοσης. Αντίθετα, επαναλαμβάνει την πρότασή της περί δημιουργίας αποθεματικού ευελιξίας, το οποίο θα χρηματοδοτείται με τους πόρους που θα αποδεσμεύονται αυτόματα·

—

προτείνει ως δυνητικούς μηχανισμούς απλοποίησης της διαχείρισης την ομογενοποίηση των διαδικασιών και την τυποποίηση των εγγράφων, τη χρήση κοινών εργαλείων πληροφορικής και τη δημιουργία αποτελεσματικών «ενιαίων θυρίδων», ώστε να αποφεύγονται διατμηματικές διαδικασίες εντός της ίδιας διοικητικής αρχής.

Εισηγητής

Alberto NUÑEZ FEIJÓO (ES/EPP), Πρόεδρος της Αυτόνομης κοινότητας της Γαλικίας

Έγγραφο αναφοράς

I. ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Ο ρόλος της πολιτικής για τη συνοχή και των τοπικών και περιφερειακών προϋπολογισμών

τονίζει τη σημασία που είχε μέχρι σήμερα η πολιτική συνοχής στη διαδικασία σύγκλισης των περιφερειών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και επισημαίνει τον ρόλο που θα συνεχίσει να διαδραματίζει στο μέλλον, ως βάση για τη δημιουργία απασχόλησης, την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης και την ενίσχυση της κοινωνικής και εδαφικής συνοχής, συνεισφέροντας έτσι στην επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Πράγματι, τα διαρθρωτικά ταμεία αντιπροσωπεύουν πάνω από το 60 % των συνολικών δημοσίων επενδύσεων σε έξι κράτη μέλη και μεταξύ 30 % και 60 % των δημοσίων επενδύσεων σε άλλα επτά κράτη μέλη·

υπογραμμίζει τη σημασία των τοπικών και των περιφερειακών προϋπολογισμών ως ποσοστού των δημοσίων δαπανών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που αντιστοιχούσε στο 16,7 % του ΑΕγχΠ το 2011 και στο 34 % του συνόλου των δημοσίων δαπανών της Ευρωπαϊκής Ένωσης· σημαντικό ρόλο εντός των προϋπολογισμών αυτών διαδραματίζουν οι άμεσες επενδύσεις, οι οποίες αποτελούν ζωτικό στοιχείο για ταχεία οικονομική ανάκαμψη. Ως εκ τούτου, τονίζει τη σκοπιμότητα της θεώρησης των κονδυλίων της πολιτικής για τη συνοχή ως επενδύσεων και όχι ως απλών δαπανών δημοσίου χαρακτήρα·

Παράγοντες που μπορούν να συμβάλουν στην καλύτερη διαχείριση των δαπανών

φρονεί πως, για τη βελτίωση της διαχείρισης των δαπανών, δεν αρκεί απλά η αύξηση της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας στην κατανομή των πόρων, αλλά είναι αναγκαίο να ληφθούν υπόψη οι εδαφικές διαφορές και οι φραγμοί που ενδέχεται να δυσχεραίνουν την ανάπτυξη σε ορισμένες περιφέρειες, να αναλυθεί η επίδρασή τους στις παρεμβάσεις και να αναζητηθεί τρόπος άμβλυνσης των επιπτώσεών τους στον αντίκτυπο της πολιτικής για τη συνοχή·

συνιστά οι προερχόμενοι από ευρωπαϊκή χρηματοδότηση πόροι να επικεντρωθούν στους τομείς που έχουν μεγαλύτερη στρατηγική σημασία στην εκάστοτε περιοχή, κυρίως δε στους τομείς της γνώσης, της παιδείας, της έρευνας και της καινοτομίας, οι οποίοι έχουν αποτέλεσμα μόχλευσης στο σύνολο της οικονομίας των περιφερειών·

πιστεύει ότι οι δημόσιες επενδύσεις αποτελούν κοινή αρμοδιότητα όλων των επιπέδων διακυβέρνησης και επικροτεί το σχέδιο σύστασης σχετικά με τις βασικές αρχές των αποτελεσματικών δημοσίων επενδύσεων που προτείνει ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) (1)· ζητά να υιοθετηθούν αυτές οι βασικές αρχές σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και προτείνει την τακτική παρακολούθηση της εφαρμογής τους στον πίνακα αποτελεσμάτων της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης που έχει καταρτίσει η Επιτροπή των Περιφερειών·

Συντονισμός των παρεμβάσεων

θεωρεί θετική την ολοκληρωμένη προσέγγιση του Κοινού Στρατηγικού Πλαισίου για τη νέα προγραμματική περίοδο, όπου συγκεντρώνεται το σύνολο των πόρων που διατίθενται προς όφελος των περιφερειών· επισημαίνει ωστόσο τη δυσκολία συντονισμού μεταξύ των παρεμβάσεων, λόγω του ότι οι θεματικοί στόχοι που καθορίζονται στην πρόταση κανονισμού περί κοινών διατάξεων διαφέρουν από τις έξι προτεραιότητες του ΕΓΤΑΑ και του ΕΤΘΑ·

επαναλαμβάνει πως η πολιτική συνοχής και η στρατηγική «Ευρώπη 2020» είναι αλληλένδετες και τονίζει ότι οι συνολικοί στόχοι ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας και της απασχόλησης (διατηρήσιμη ανάπτυξη, απασχόληση και ευημερία) εξακολουθούν να ισχύουν. Γι αυτό, είναι σημαντική η ώθηση που έδωσε η πολιτική συνοχής στην Ε+Α+κ και στη γνώση, πράγμα που επέτρεψε την ανάπτυξη καινοτόμων προγραμμάτων, αυξάνοντας την κοινοτική προστιθέμενη αξία και αναδεικνύοντας τη σημασία του συντονισμού των προγραμμάτων και των μέσων χρηματοδότησης της πολιτικής για τη συνοχή με τις πολιτικές για την καινοτομία και την έρευνα·

υπενθυμίζει τη σημασία της παρακολούθησης των αποτελεσμάτων που προκύπτουν από την υλοποίηση της πολιτικής συνοχής για τη μέτρηση του αντικτύπου της. Κάθε παρέμβαση πρέπει να μπορεί να εκφραστεί ποσοτικά και να αναλυθεί βάσει κριτηρίων αποτελέσματος, προκειμένου να μετρηθεί η συμβολή της στην τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη. Παράλληλα, μια προσέγγιση που βασίζεται σε στόχους και όχι στα κριτήρια επιλεξιμότητας για ενίσχυση επιτρέπει στις περιφέρειες να επιλέγουν καλύτερα τα κατάλληλα μέσα και εργαλεία και να τα προσαρμόζουν στις ανάγκες τους·

Διακυβέρνηση και αποκέντρωση

υπογραμμίζει πως η πολυεπίπεδη διακυβέρνηση και η συνεργασία μεταξύ των διάφορων επιπέδων διοίκησης έχουν θεμελιώδη σημασία για την καλύτερη αξιοποίηση των πόρων, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Γι’ αυτό, επιδοκιμάζει τη συμπερίληψη της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης και της αρχής της εταιρικής σχέσης στις οριζόντιες αρχές του Κοινού Στρατηγικού Πλαισίου και δεσμεύεται να εκφράσει τις παρατηρήσεις της για το σχέδιο πρότασης της Επιτροπής σχετικά με τον ευρωπαϊκό κώδικα δεοντολογίας που προβλέπεται στο άρθρο 5 παράγραφος 3 του κανονισμού περί κοινών διατάξεων, ώστε να τονωθεί, σε όλα τα στάδια του κύκλου προγραμματισμού, η ενεργός συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών, των οικονομικών και κοινωνικών εταίρων και των αντιπροσωπευτικών οργανώσεων της κοινωνίας πολιτών·

10.

επαναλαμβάνει πως η αύξηση της αποκέντρωσης όσον αφορά το έργο του σχεδιασμού, του προγραμματισμού και της εκτέλεσης μπορεί να αυξήσει την αποδοτικότητα, τόσο από άποψη κόστους όσο και ποιότητας υπηρεσιών, λόγω της εγγύτητας με τους πολίτες, και πως εμφανίζει σημαντικά προτερήματα όσον αφορά την αναγνώριση των αναγκών και των απαιτήσεων, καθώς και τον σχεδιασμό πολιτικών για την ενίσχυση της διατηρήσιμης και ανταγωνιστικής ανάπτυξης, ενισχύοντας παράλληλα την τοπική αυτονομία και δημοκρατία·

11.

θεωρεί πως η αποκέντρωση μέσω των περιφερειακών και τοπικών οργανισμών διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο για τη μείωση των υφιστάμενων οικονομικών και κοινωνικών αποκλίσεων μεταξύ των περιφερειών της Ευρώπης, συνεισφέροντας έτσι στην άμβλυνση των επιπτώσεων της εγκατάλειψης της υπαίθρου από τις φτωχότερες περιφέρειες προς τα μεγάλα αστικά κέντρα, καθώς και της μετανάστευσης από ένα κράτος μέλος σε άλλο, η οποία αποδυναμώνει την αγορά εργασίας σε ορισμένες χώρες. Επισημαίνει ότι ο εκ των προτέρων μακροπρόθεσμος και ετήσιος σχεδιασμός και προγραμματισμός των επενδύσεων σε περιφερειακό επίπεδο είναι ζωτικής σημασίας για καλύτερα στοχευμένες και αποτελεσματικές επενδύσεις. Η ανιούσα προσέγγιση έχει καθοριστική σημασία για τον αρτιότερο σχεδιασμό των επενδυτικών και αναπτυξιακών προγραμμάτων των κρατών·

12.

επισημαίνει πως η προστιθέμενη αξία των δαπανών στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι συνάρτηση των επιμέρους φραγμών που απαντώνται σε κάθε περιφέρεια και πως, κατά συνέπεια, δεν είναι εφικτή η θέσπιση κοινής στρατηγικής που θα εφαρμόζεται γενικά σε όλες τις περιφέρειες, πράγμα που καθιστά απαραίτητο ένα βαθμό ευελιξίας στο κανονιστικό πλαίσιο για την προγραμματική περίοδο·

13.

εκτιμά πως για την επίτευξη των επιδιωκόμενων στόχων, ανεξάρτητα από τις διαφορές μεταξύ των περιφερειών, απαιτείται σημαντική συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στην αξιοποίηση των πόρων την περίοδο 2014-2020, από την κατάρτιση του κανονιστικού πλαισίου που θα τη διέπει μέχρι την υλοποίηση των παρεμβάσεων·

14.

συνιστά την αποκέντρωση της επιχειρησιακής διαχείρισης σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, πράγμα που θα ενισχύσει τον συντονισμό και τη συμπληρωματικότητα μεταξύ των ταμείων και θα διασφαλίσει ανιούσα προσέγγιση που θα βασίζεται στις ανάγκες και τα χαρακτηριστικά κάθε περιοχής. Επιπλέον, με αυτήν την αποκέντρωση θα ανατεθούν στις τοπικές και περιφερειακές αρχές που έχουν αναλάβει την υλοποίηση των παρεμβάσεων οι αρμοδιότητες που αντιστοιχούν σε κάθε αρχή διαχείρισης των επιχειρησιακών προγραμμάτων·

Τήρηση της αρχής της επικουρικότητας

15.

υπογραμμίζει πως η Συνθήκη της Λισαβόνας ενίσχυσε την αρχή της επικουρικότητας και επαναλαμβάνει πως πρέπει να διατηρηθεί και να αναπτυχθεί περαιτέρω η προσέγγιση της πολιτικής για τη συνοχή που θα βασίζεται στην επικουρικότητα, ώστε να ενισχυθεί ο ρόλος των τοπικών και των περιφερειακών αρχών σε όλα τα στάδια του κύκλου ζωής των διαρθρωτικών δράσεων·

16.

απευθύνει έκκληση για την εφαρμογή του κριτηρίου της επικουρικότητας μαζί με αυτού της αναλογικότητας, και αυτό όχι μόνο για τη βελτίωση της αποδοτικότητας: για παράδειγμα, πρέπει να διατηρηθεί ή ακόμη και να ενισχυθεί το υφιστάμενο αποκεντρωμένο σύστημα σχεδιασμού των επιχειρησιακών προγραμμάτων, προκειμένου να προωθηθεί η περιφερειακή και τοπική αυτονομία στην υλοποίηση της ευρωπαϊκής πολιτικής για τη συνοχή· αυτό θα οδηγήσει σε προγραμματισμό που θα αντιστοιχεί καλύτερα στις ανάγκες και τις προτεραιότητες κάθε περιοχής·

17.

εκτιμά πως οι περιφερειακές και τοπικές αρχές πρέπει να αναλάβουν τις μέγιστες δυνατές αρμοδιότητες στα προγράμματα και τις παρεμβάσεις που αναπτύσσονται σε κάθε περιοχή, προκειμένου να επιτευχθεί μία πραγματικά ολοκληρωμένη προσέγγιση με τοπικό προσανατολισμό, καθότι αποτελούν τους καταλληλότερους συνομιλητές με τους φορείς των ταμείων σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και μπορούν να λειτουργήσουν ως σύνδεσμος μεταξύ των ευρωπαϊκών, των εθνικών, των περιφερειακών και των τοπικών πρωτοβουλιών·

Αιρεσιμότητα και πολιτική συνοχής

18.

19.

υπενθυμίζει την τοποθέτησή της επί της πρότασης γενικού κανονισμού για την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020, στην οποία τόνισε πως οι περιφερειακές και οι τοπικές αρχές δεν είναι αρμόδιες, στην πλειονότητά τους, για την επίτευξη των στόχων οικονομικής διακυβέρνησης, πράγμα που σημαίνει ότι η εφαρμογή μακροοικονομικών αιρεσιμοτήτων σε εθνικό επίπεδο θα οδηγούσε σε μια πιο άδικη πολιτική συνοχής, ενώ θα δημιουργούσε αβεβαιότητα ως προς τη χρηματοδότηση νέων έργων στο μέλλον·

20.	υποστηρίζει ότι —όπως και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο— αντιτίθεται σθεναρά στη μακροοικονομική αιρεσιμότητα·

Μηχανισμοί παρακολούθησης

21.

είναι υπέρ μιας διαφοροποιημένης προσέγγισης όσον αφορά τη χρήση ποιοτικών και ποσοτικών δεικτών που θα είναι κατάλληλοι και θα επιλέγονται με τον δέοντα τρόπο και με γνώμονα το αποτέλεσμα και τα μακροπρόθεσμα οφέλη των έργων αντί των θεωρητικών υποθέσεων, προκειμένου να εναρμονιστούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο τα κριτήρια αξιολόγησης των αποτελεσμάτων από τις παρεμβάσεις των ταμείων·

22.

εκφράζει την ξεκάθαρη υποστήριξή της στην ανάπτυξη της αξιολόγησης, που επιτρέπει τη συνεχή βελτίωση της ποιότητας των στρατηγικών και των διαδικασιών, και συνιστά την προώθηση της ανταλλαγής εμπειριών και βέλτιστων πρακτικών μεταξύ εθνικών και περιφερειακών αρχών από όλη την Ευρώπη. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, προτείνεται να δημιουργηθεί μια ολοκληρωμένη βάση δεδομένων, η οποία θα περιέχει βέλτιστες πρακτικές και καλύτερες τεχνολογίες χρηματοδοτούμενες από οποιοδήποτε από τα ταμεία του Κοινού Στρατηγικού Πλαισίου·

Αποθεματικά

23.

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι το Συμβούλιο επιμένει στο αποθεματικό επίδοσης. Αντίθετα, επαναλαμβάνει την πρότασή της περί δημιουργίας αποθεματικού ευελιξίας, το οποίο θα χρηματοδοτείται με τους πόρους που θα αποδεσμεύονται αυτόματα, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στους αρμόδιους πολιτικούς φορείς να κατευθύνουν τη μεσοπρόθεσμη στρατηγική και ενθαρρύνοντας την εκτέλεση των δαπανών που κατανέμονται εξ αρχής σε κάθε επιχειρησιακό πρόγραμμα·

Ολοκληρωμένες εδαφικές επενδύσεις

24.

εκτιμά πως η δυνατότητα σχεδιασμού και εφαρμογής στρατηγικών μέσω ολοκληρωμένων εδαφικών επενδύσεων, που θα επιτρέπουν την υλοποίηση εγκάρσιων δράσεων, χρηματοδοτούμενων από έναν ή περισσότερους άξονες ή προγράμματα, θα συμβάλει ώστε τα προγράμματα που θα επιλέγονται να έχουν μεγαλύτερο πραγματικό αντίκτυπο στον τόπο υλοποίησής τους, ενώ θα δώσει στα ταμεία μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία, ενισχύοντας την απόδοση των δαπανών·

Διαχείριση των προγραμμάτων

25.

συμμερίζεται την ιδέα της αντιστοιχίας των χρηματοδοτικών μέσων και των ενισχύσεων ως συμπληρωματικών εργαλείων που συνεισφέρουν στην ισορροπημένη περιφερειακή ανάπτυξη και την ευφυή οικονομική μεγέθυνση· η κατάλληλα συνδυασμένη αξιοποίησή τους πρέπει να αποτελέσει βασικό στοιχείο στο οποίο θα βασίζονται οι πολιτικές επενδύσεων για την περίοδο 2014-2020. Αυτό αναφέρει το Κέντρο Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής (CEPS) σε έκθεσή του προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στην οποία υποστηρίζει πως τα καινοτόμα μέσα χρηματοδότησης δεν πρέπει να υποκαθιστούν τις ενισχύσεις και δεν είναι κατάλληλα παρά μόνο για οικονομικώς αποδοτικά προγράμματα·

26.

εκτιμά πως κατά την υλοποίηση των πολυετών πλαισίων ανακύπτουν ζητήματα που μπορεί να μεταβάλουν τους αρχικούς στόχους και προτεραιότητες. Συνεπώς, παρότι δεν είναι επιθυμητές οι συχνές αλλαγές του προγράμματος, θα πρέπει να υπάρξει μεγαλύτερη ευελιξία όσον αφορά τη δυνατότητα εσωτερικής ανακατανομής μέρους των πόρων του. Αυτή η ανακατανομή θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να συνάδει με τους αρχικούς στόχους και να γίνεται σε βαθμό που δεν θα επηρεάζει ουσιαστικά την επίτευξή τους, ενώ παράλληλα θα επιτρέπει την προσαρμογή τους στη νέα πραγματικότητα που αντιμετωπίζει η εκάστοτε περιοχή·

Απλοποίηση

27.

θεωρεί πως, παρά τις αυστηρότερες προϋποθέσεις εφαρμογής και διατάξεις δημοσιονομικού ελέγχου, δεν υλοποιήθηκαν οι απλοποιήσεις που ανακοινώθηκαν την περίοδο 2007-2013· αντιθέτως, δημιουργήθηκαν δυσανάλογες επιβαρύνσεις. Γι αυτό, επαναλαμβάνει την ανάγκη πραγματικής απλοποίησης του διοικητικού φόρτου, με την επικέντρωση των προσπαθειών στη διαχείριση των προγραμμάτων. Αυτή η απλοποίηση πρέπει να εκτείνεται από την Επιτροπή μέχρι τους δυνητικούς δικαιούχους και να συνάδει με τις αναγκαίες απαιτήσεις επαλήθευσης και ελέγχου των παρεμβάσεων και τήρησης των εγγυήσεων των δικαιούχων·

28.

είναι πεπεισμένη πως όλα τα μέτρα απλοποίησης που θα υιοθετηθούν σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν θα έχουν ουσιαστικό αντίκτυπο στη διαχείριση των προγραμμάτων αν δεν συνοδεύονται από πραγματικά μέτρα απλοποίησης σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, δυνάμει των αρμοδιοτήτων κάθε διοικητικού επιπέδου·

29.

30.	συνιστά την προώθηση της γενικευμένης χρήσης της ηλεκτρονικής διοίκησης, η οποία μπορεί να αποτελέσει θεμελιώδες στοιχείο της ανάπτυξης των πόρων και των σχέσεων μεταξύ των δικαιούχων, πραγματικών φορέων δημιουργίας πλούτου, και των αρχών και φορέων διαχείρισης των διαφόρων παρεμβάσεων·

31.	συνιστά την εναλλακτική προσέγγιση του προτύπου κόστους ως μορφής έγκρισης και τεκμηρίωσης δαπανών με μικρότερη διοικητική επιβάρυνση που δεν μεταβάλλει τους στόχους των παρεμβάσεων·

32.	επαναλαμβάνει τη δυνατότητα περιορισμού και άλλων γραφειοκρατικών διατυπώσεων μέσω της απλοποίησης των εκθέσεων και των ελέγχων για τη μέτρηση της προόδου, των ελέγχων της αξιοπιστίας των διαδικασιών παρακολούθησης και εποπτείας, αλλά και του λογιστικού ελέγχου των προγραμμάτων·

33.

υπενθυμίζει τη χρησιμότητα των μονοταμειακών προγραμμάτων, τα οποία επέτρεψαν την απλοποίηση των διαδικασιών έγκρισης και αναθεώρησης των ολοκληρωμένων προγραμμάτων, και επισημαίνει τα πλεονεκτήματα των επιχειρησιακών προγραμμάτων που βασίζονται σε πολλαπλά ταμεία. Αυτά τα τελευταία επιτρέπουν τη μεγιστοποίηση του θετικού αντικτύπου της παρέμβασης της ΕΕ στις περιφέρειες, καθώς αξιοποιούν κατά τρόπο ολοκληρωμένο τις δυνατότητες που δημιουργούν τα διαφορετικά εργαλεία ανάπτυξης·

34.

επισημαίνει πως δυνητική εστία συγκρούσεων στη διαχείριση των ταμείων αποτελεί η μεταφορά των κοινοτικών διατάξεων στη νομοθεσία των κρατών. Για αυτόν τον λόγο, ζητά από τις αρμόδιες αρχές τη μεγαλύτερη δυνατή αυστηρότητα στην κατάρτιση των διατάξεων, ιδίως όσων έχουν οριζόντιο αντίκτυπο στα προγράμματα, όπως οι συμβάσεις ή οι ενισχύσεις·

35.

θεωρεί πως η στενή σχέση της πολιτικής για τη συνοχή με τις ευρωπαϊκές διατάξεις για τις κρατικές ενισχύσεις και τις υπηρεσίες κοινής ωφελείας επιβάλλει σε κάθε μεταρρύθμιση μέριμνα για τη συμβατότητα μεταξύ των μηχανισμών χρηματοδότησης και την αποφυγή πρόσθετης διοικητικής επιβάρυνσης στη διαχείριση των προγραμμάτων·

36.	εμμένει στη σκοπιμότητα σαφούς πλαισίου εφαρμογής των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις όσον αφορά τα μέσα χρηματοδότησης και τις συμπράξεις δημοσίου-ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ), ώστε να αποφεύγονται διακοπές ή καθυστερήσεις στην υλοποίηση των έργων·

37.

προτείνει την αξιοποίηση της απλοποίησης που προτείνει η Επιτροπή για τον περιορισμό του αριθμού των κριτηρίων επιλεξιμότητας όσον αφορά τις κρατικές ενισχύσεις για συγκεκριμένες παρεμβάσεις. Γι αυτό, ζητά να εισαχθούν στις διαδικασίες επιλογής των έργων δείκτες που θα επιτρέπουν την ανάλυση τόσο του αντικτύπου της επένδυσης όσο και του βαθμού ωριμότητας των έργων, ώστε να επιτευχθεί αποδοτικότερη κατανομή των πόρων με προτεραιότητα στα έργα με μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία και ουσιαστικότερο αντίκτυπο στην οικονομία. Η ενίσχυση των διοικητικών ικανοτήτων των τοπικών αρχών, ιδίως στις περιπτώσεις που αποτελούν τους τελικούς δικαιούχους των έργων, όσον αφορά τις δημόσιες συμβάσεις, την τεχνική εποπτεία και την διαχείριση του ενεργητικού μετά την επένδυση, είναι καθοριστικής σημασίας για τη μακροπρόθεσμη επιτυχία των επενδύσεων·

Εναλλακτικοί τρόποι χρηματοδότησης

38.

συνιστά στις αρμόδιες αρχές να αξιοποιούν τη δυνατότητα ιδιωτικής συγχρηματοδότησης των έργων, δεδομένου ότι συνιστά μια πρόσθετη ευκαιρία για την πολιτική συνοχής σε συγκυρία αυξανόμενης δημοσιονομικής στενότητας και αναμφίβολα θα προσθέσει αξία στην εν λόγω πολιτική. Υπό αυτό το πνεύμα, μπορούν τα πρότυπα συμπράξεων δημοσίου-ιδιωτικού τομέα να αναπτυχθούν περαιτέρω ως μέσο κατά τη νέα περίοδο προγραμματισμού. Επίσης, η ιδιωτική συγχρηματοδότηση έργων ανάπτυξης επιχειρηματικών δράσεων συμβάλλει στην εξασφάλιση της τοπικής χρησιμότητας των προσπαθειών, καθώς και στη δέσμευση των επιχειρήσεων και την εκ μέρους τους οικείωση των πρωτοβουλιών·

39.	επισημαίνει τον σημαντικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η ΕΤΕπ σε αυτό το πλαίσιο και τονίζει τις πρόσθετες ευκαιρίες που προσφέρουν τα «συνολικά δάνεια» και τα «δάνεια διαρθρωτικών προγραμμάτων»·

40.	υποστηρίζει πως πρέπει να εξετασθεί, όπως έχει αναφερθεί σε προηγούμενες γνωμοδοτήσεις, η δυνατότητα έκδοσης ομολόγων για τη χρηματοδότηση σημαντικών έργων μεσοπρόθεσμης οικονομικής απόδοσης·

Χρηματοδοτικά μέσα

41.

αναγνωρίζει τις δυσκολίες στη λειτουργία των χρηματοδοτικών μέσων κατά την παρούσα συγκυρία, επισημαίνοντας τις ειδικές ανάγκες και ανησυχίες των πόλεων και των αστικών περιοχών όσον αφορά την ανάπτυξη του μέσου Jessica, αποτέλεσμα των εντάσεων μεταξύ των διαχειριστικών αρχών των προγραμμάτων και των δημοτικών αρχών. Γι αυτό, εμμένει στην ανάγκη να διευκολυνθεί, κατά την υλοποίηση της πολιτικής για τη συνοχή, η χρήση μέσων που θα βασίζονται στον δανεισμό στα κατάλληλα πλαίσια, λόγω του μοχλευτικού τους αποτελέσματος και της τόνωσης της αποτελεσματικότητας των παρεμβάσεων, καθώς και του ότι απαιτούν μικρότερη συνεισφορά των περιφερειακών και τοπικών προϋπολογισμών, και προτείνει να ληφθεί υπόψη προς τούτο η συμμετοχή των αναπτυξιακών τραπεζών, μεταξύ άλλων φορέων·

Αναδρομικότητα των διατάξεων

42.

απορρίπτει τη θέσπιση διατάξεων αναδρομικού χαρακτήρα και κρίνει πως πρέπει να αποφευχθεί στο μέλλον, καθότι δυσχεραίνει τη διαχείριση και δημιουργεί νομική αβεβαιότητα· ζητεί δε την εξέταση της εφαρμογής της αρχής της αναλογικότητας που θα αντιστοιχεί τις απαιτήσεις ελέγχου στην κλίμακα των προγραμμάτων που συγχρηματοδοτούνται από τα διαρθρωτικά ταμεία·

Αναλογικότητα στον έλεγχο

43.	θεωρεί πως η σύναψη «συμβάσεων εμπιστοσύνης» μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των περιφερειών μπορεί να αποτρέψει επικαλύψεις στις διαδικασίες λογιστικού ελέγχου, κατ εφαρμογή της αρχής της αναλογικότητας·

44.

κρίνει απαραίτητο να αντιμετωπιστεί με συγκεκριμένο τρόπο το θέμα της χάραξης κατευθυντήριων γραμμών σε ενωσιακή κλίμακα όσον αφορά τους μηχανισμούς διαχείρισης και ελέγχου που εφαρμόζονται στα έργα που χρηματοδοτούνται από πολλά ταμεία ή προγράμματα, ώστε να αποφεύγονται οι διοικητικές επικαλύψεις που ενδέχεται να λειτουργούν αποτρεπτικά για τη χρήση τους. Τούτο αφορά ιδίως τον ορισμό ενιαίας αρμόδιας αρχής, τη συνολική λογοδοσία και τη διεξαγωγή ολοκληρωμένων ελέγχων για το εκάστοτε έργο. Δηλώνει, εν προκειμένω, την πρόθεσή της να εκφράσει τις παρατηρήσεις της όσον αφορά τις κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή των νέων πολυταμειακών έργων·

45.

επισημαίνει πως οι αρμόδιες διαχειριστικές αρχές των προγραμμάτων πρέπει να επιδεικνύουν αυξημένη ευαισθησία στην απόδοση των επιπλέον πόρων που η Ευρωπαϊκή Ένωση θέτει στη διάθεση των περιφερειών και, κατά συνέπεια, συνιστά να προσαρμόσουν την οργάνωσή τους κατά τρόπο που να εξασφαλίζεται ικανή και κατάλληλη οργανωτική δομή για την βέλτιστη αξιοποίηση των πόρων αυτών.

Βρυξέλλες, 8 Οκτωβρίου 2013

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής των Περιφερειών

Ramón Luis VALCÁRCEL SISO

(1) Βλ. έγγραφο GOV/TDPC/(2013)3. Στις εν λόγω αρχές περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, οι εξής: εφαρμογή ολοκληρωμένης στρατηγικής, προσαρμοσμένης στον εκάστοτε τόπο· υιοθέτηση αποτελεσματικών μηχανισμών συντονισμού της κρατικής με την υποκρατική διοίκηση· συντονισμός μεταξύ των αρχών υποκρατικής διοίκησης ώστε οι επενδύσεις να πραγματοποιούνται στην καταλληλότερη κλίμακα· εκ των προτέρων αξιολόγηση του αντίκτυπου και των κινδύνων των δημοσίων επενδύσεων σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα· συμμετοχή των ενδιαφερόμενων παραγόντων σε όλες τις φάσεις του επενδυτικού κύκλου· κινητοποίηση των ιδιωτικών φορέων και των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων με στόχο τη διαφοροποίηση των πηγών χρηματοδότησης και την ενίσχυση των επενδυτικών ικανοτήτων· ενίσχυση των ικανοτήτων των ατόμων και των φορέων που συμμετέχουν στις δημόσιες επενδύσεις· απόδοση προσοχής στα αποτελέσματα και στην προώθηση της μάθησης· ανάπτυξη φορολογικού πλαισίου κατάλληλου για τους επιδιωκόμενους στόχους των επενδύσεων· απαίτηση αυστηρής και διαφανούς δημοσιονομικής διαχείρισης σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης· διαφάνεια και έξυπνη αξιοποίηση των δημοσίων συμβάσεων· προώθηση ποιοτικού και συνεπούς ρυθμιστικού πλαισίου σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης.

5.12.2013

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 356/9

Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Αστική αγροτική σύμπραξη και διακυβέρνηση»

2013/C 356/03

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

—

αναγνωρίζει ότι υπάρχει μια σειρά νομοθετικών, διοικητικών, φορολογικών και δημοσιονομικών φραγμών, οι οποίοι δυσχεραίνουν τη δημιουργία αστικών-αγροτικών συμπράξεων, καθώς και τη λειτουργία τους. Αυτοί οι φραγμοί πρέπει να εντοπιστούν και να αρθούν, ούτως ώστε να εξασφαλιστεί η εφαρμογή ενός νομικού και δημοσιονομικού πλαισίου που προάγει την ανάπτυξη συμπράξεων·

—

συνιστά στις εθνικές αρχές διαχείρισης των κρατών μελών τη χρήση των νέων μέσων εδαφικής ανάπτυξης που έχει θεσπίσει η ΕΕ στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής πολιτικής περιφερειακής και αγροτικής ανάπτυξης: των ολοκληρωμένων εδαφικών επενδύσεων (ITI), της τοπικής ανάπτυξης με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων (CLLD), των συνολικών επιχορηγήσεων και της πολυταμειακής προσέγγισης·

—

τονίζει ότι, αναφορικά με τα κριτήρια επιλεξιμότητας για χρηματοδότηση από τα ταμεία, κρίνεται αναγκαίο να αναγνωριστούν οι λειτουργικές περιφέρειες και, συγχρόνως, να ενσωματωθούν οι πηγές χρηματοδότησης που είναι διαθέσιμες στο πλαίσιο της περιφερειακής πολιτικής και της κοινής γεωργικής πολιτικής της ΕΕ·

—

θεωρεί απολύτως απαραίτητη τη βελτίωση της συλλογής δεδομένων σε επίπεδο λειτουργικών περιφερειών. Έτσι θα δημιουργηθεί μια βάση δεδομένων για τον καλύτερο εδαφικό σχεδιασμό εκ μέρους των αρμοδίων για τη λήψη αποφάσεων, με πλήρη γνώση της κατάστασης και σε συμφωνία με τις απαιτήσεις από πλευράς αναλογικότητας·

—	τονίζει τις διασυνοριακές πτυχές των αστικών-αγροτικών συμπράξεων και τον τρόπο χρήσης των χρηματοδοτικών μέσων που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την προώθηση του δυναμικού οικονομικής ανάπτυξης των διασυνοριακών αστικών-αγροτικών διασυνδέσεων·

—

εμμένει στην ανάγκη συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα και της κοινωνικής οικονομίας, η συμβολή των οποίων είναι πολύτιμη σε ό,τι αφορά τα κριτήρια επιδόσεων, την επιχειρηματική ικανότητα και την ικανότητα καινοτομίας, την αξιοποίηση των ευκαιριών, την κινητοποίηση των κοινωνιών, αλλά, πρωτίστως, σε ό,τι αφορά την προσέλκυση κεφαλαίου και τη συγκρότηση συμπράξεων δημόσιου-ιδιωτικού τομέα.

Εισηγητής	ο κ. Romeo STAVARACHE (RO/ALDE), Δήμαρχος του Bacău
Έγγραφο αναφοράς

I. ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Παρατηρήσεις σχετικά με την αστική-αγροτική σύμπραξη

Μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών αναπτύσσονται δεσμοί δημογραφικού και οικονομικού χαρακτήρα και ταυτόχρονα διαμορφώνονται συνδέσεις υποδομών για την πρόσβαση στις δημόσιες υπηρεσίες. Οι ιθύνοντες που λαμβάνουν τις αποφάσεις σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης θα πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στις διασυνδέσεις μεταξύ πόλεων και υπαίθρου που δημιουργούνται ως αποτέλεσμα της μεταφοράς αγαθών, των μετακινήσεων μεταξύ κατοικίας και εργασίας, των υπηρεσιών εκπαίδευσης, υγείας, ύδρευσης και διαχείρισης αποβλήτων, των οικονομικών συναλλαγών, της πρόσβασης σε φυσικούς πόρους, καθώς και των πολιτιστικών και των ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων. Ο τρόπος διαχείρισης αυτών των διασυνδέσεων επηρεάζει την οικονομική και την κοινωνική ανάπτυξη των λειτουργικών περιφερειών και, κατά συνέπεια, την ποιότητα ζωής των κατοίκων τους.

Η έλλειψη συντονισμού στις σχέσεις πόλης-περιβάλλουσας υπαίθρου συχνά οδηγεί σε εσφαλμένες εξελίξεις τόσο στα αστικά κέντρα όσο και στην ύπαιθρο. Ομοίως, οι λύσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ύπαιθρος μπορούν να παρουσιαστούν στις πόλεις και αντιστρόφως. Η συνειδητοποίηση και η κατανόηση αυτών των αλληλεξαρτήσεων μπορούν να συμβάλουν στην επίλυση των προβλημάτων των αστικών και των αγροτικών περιοχών. Σε αμφότερες τις πλευρές θα πρέπει να προωθηθεί η ανάπτυξη δεσμών και λειτουργικών αλληλεξαρτήσεων.

3.	Οι προϋποθέσεις για τον καθορισμό των βέλτιστων προτύπων αστικής-αγροτικής διακυβέρνησης συνίστανται στην κατανόηση των δεσμών και τον προσδιορισμό των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν τόσο οι αστικές όσο και οι αγροτικές περιοχές. Η προσέγγιση της «ενιαίας αντιμετώπισης» πρέπει να απορριφθεί εξαρχής.

Η δημογραφική μείωση (κυρίως στις απομονωμένες περιοχές), η περιβαλλοντική αειφορία και η διαφύλαξη του τοπίου, η άνευ όρων πρόσβαση στους φυσικούς και τους πολιτιστικούς πόρους, στις δημόσιες υπηρεσίες και τα καταναλωτικά αγαθά, η επέκταση των αστικών περιοχών σε βάρος των αγροτικών περιοχών, η οικονομική ύφεση, η ανταγωνιστικότητα των περιφερειών, η διασύνδεση περιφερειών, η αποτελεσματικότητα των δημόσιων πολιτικών και η αξιοποίηση των δυνατοτήτων εξωτερικής χρηματοδότησης αποτελούν σημαντικές προκλήσεις για την αστική-αγροτική σύμπραξη.

Το ευρύ φάσμα των προκλήσεων αντικατοπτρίζεται επίσης στους στόχους που έχουν τεθεί στο πλαίσιο των συμπράξεων αστικών και αγροτικών περιοχών: οικονομική ανάπτυξη, ολοκληρωμένος κοινός προγραμματισμός, αξιοποίηση των συνεργειών, ενίσχυση της περιφερειακής ανταγωνιστικότητας, επίτευξη οικονομιών κλίμακας χάρη στην κοινή παροχή υπηρεσιών, προώθηση σε όλες τις περιοχές κοινών δραστηριοτήτων προώθησης συμφερόντων και στρατηγικής συνεργασίας με στόχο την εξασφάλιση της πρόσβασης σε δημόσια ή ιδιωτική χρηματοδότηση κλπ.

Βάσει των οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών δεσμών που έχουν αναπτυχθεί μεταξύ περιοχών μπορούν να καθοριστούν συγκεκριμένες αστικές-αγροτικές λειτουργικές περιφέρειες. Αυτού του είδους οι περιφέρειες είναι αναγκαίες, δεδομένου ότι η παραδοσιακή αντίληψη στην οποία στηρίζονται οι πολιτικές ανάπτυξης δήμων και κοινοτήτων περιορίζεται από τα διοικητικά σύνορα και δεν ανταποκρίνεται στην τοπική κοινωνικοοικονομική πραγματικότητα.

Ο γενικός ορισμός που χρησιμοποιεί ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) για τις «λειτουργικές περιφέρειες» είναι ο εξής: γεωγραφική ζώνη της οποίας τα όρια δεν συμπίπτουν, κατά κανόνα, με τα διοικητικά όρια και στην οποία παρατηρούνται ιδιαίτερες εδαφικές αλληλεξαρτήσεις (λειτουργίες) για τις οποίες, ενδεχομένως, απαιτείται μια μορφή διακυβέρνησης.

Ένα βασικό χαρακτηριστικό των αστικών-αγροτικών συμπράξεων είναι η μεταβλητή γεωμετρία. Αυτή η μεταβλητότητα απορρέει από: (1) τον σκοπό της σύμπραξης, η οποία μπορεί να εστιάζεται σε έναν ή σε περισσότερους τομείς· (2) το σκεπτικό στο οποίο στηρίζεται η σύμπραξη, όπως διαχείριση ενός συγκεκριμένου έργου ή ολοκληρωμένη διαχείριση μιας λειτουργικής περιφέρειας· και (3) το πρότυπο διακυβέρνησης που έχει επιλεγεί, π.χ από την κορυφή προς τη βάση ή από τη βάση προς την κορυφή.

Από την πρακτική εμπειρία καταδεικνύεται ότι οι προσεγγίσεις και τα προβλήματα διαφέρουν μεταξύ περιφερειών και μεταξύ χωρών. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι εθνικές διοικήσεις έχουν θεσμοθετήσει το πλαίσιο αστικής-αγροτικής συνεργασίας, ενώ σε άλλες περιπτώσεις αυτή η συνεργασία είναι πιο ευέλικτη. Η πολυμορφία αποτελεί πραγματικό πλεονέκτημα για την ΕΕ, καθότι προσφέρει δυνατότητες διερεύνησης και καινοτομίας, καθώς και εφαρμογής διαφορετικών προτύπων και πρακτικών μεθόδων.

10.	Ανεξάρτητα από το πλαίσιο στο οποίο αναπτύσσεται, ένας κοινός καθοριστικός παράγοντας για μια επιτυχημένη συνεργασία είναι ο διάλογος και η αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ των εταίρων, καθώς και η αναγνώριση και η συνεκτίμηση των κοινών αναγκών της περιοχής.

11.

Η έλλειψη εμπιστοσύνης ανάμεσα στους τοπικούς εταίρους (οριζόντιος άξονας) και ανάμεσα στους δημόσιους οργανισμούς των διαφόρων επιπέδων διακυβέρνησης μπορεί να είναι επιβλαβής και, κατά κανόνα, επιβραδύνει τη διαδικασία συνεργασίας. Θα πρέπει να καταβληθούν πολιτικές προσπάθειες από όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς λήψης αποφάσεων για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης και την εξεύρεση λύσεων σε περίπλοκα προβλήματα κοινού ενδιαφέροντος.

Προκλήσεις σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης

12.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μολονότι τα τελευταία χρόνια μειώθηκαν οι αναπτυξιακές ανισότητες μεταξύ των κρατών μελών, σε περιφερειακό επίπεδο διαπιστώνεται αύξηση των διαφορών, σύμφωνα με τις μακροοικονομικές αναλύσεις που πραγματοποιήθηκαν βάσει των στατιστικών δεδομένων πριν από την κρίση. Θα πρέπει να εξευρεθούν οι καταλληλότερες λύσεις, ούτως ώστε να μειωθούν οι διαπεριφερειακές ανισότητες και να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής στις περιφέρειες που υστερούν ως προς την οικονομική ανάπτυξη, προκειμένου να αναπτυχθούν οι κλάδοι της βιομηχανίας και των υπηρεσιών, καθώς και οι οικολογικές τεχνικές καλλιέργειας.

13.

Συχνά, ο χωροταξικός σχεδιασμός πραγματοποιείται αποκλειστικά στο επίπεδο των διοικητικών και εδαφικών οντοτήτων και όχι στο επίπεδο των λειτουργικών περιφερειών, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η αλληλεξάρτηση μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών. Το γεγονός αυτό μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες στην εδαφική συνοχή και να περιορίσει τις ευκαιρίες ανάπτυξης τοπικών συνεργιών, με τις οποίες μπορεί να εδραιωθεί η οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη.

14.

Για λόγους αποτελεσματικότητας, μια ολοκληρωμένη προσέγγιση των αναπτυξιακών πολιτικών δεν θα πρέπει να περιορίζεται αυστηρά στα διοικητικά σύνορα που χωρίζουν τις αστικές από τις αγροτικές περιοχές. Είναι σημαντικό να συνυπολογιστεί η λειτουργική διάσταση. Οι περιοχές που βρίσκονται γύρω από τις πόλεις, οι λεγόμενες «περιαστικές» περιοχές, συμβάλλουν στη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, προμηθεύουν ενέργεια, καθώς και περιβαλλοντικούς και πολιτιστικούς πόρους, βελτιώνοντας κατ' αυτόν τον τρόπο την ποιότητα ζωής. Είναι γνωστό ότι οι πόλεις αποτελούν πυρήνες για τις δημόσιες υπηρεσίες, το εμπόριο, την υγεία, την τριτοβάθμια εκπαίδευση, τις μεταφορές, την καινοτομία και τις θέσεις εργασίας.

15.

Τα διοικητικά όρια σε επίπεδο δήμων και κοινοτήτων, πολλές φορές, διαφέρουν από την οικονομική γεωγραφία της περιφέρειας. Επιπλέον, οι λειτουργικές περιφέρειες χαρακτηρίζονται από μια διαρκή δυναμική και, ως εκ τούτου, οι εδαφικές πολιτικές θα πρέπει να είναι προσαρμόσιμες, ολοκληρωμένες και επαρκώς ευέλικτες. Για παράδειγμα, όσον αφορά τον συχνότερο παράγοντα αλληλεξάρτησης ανάμεσα σε αστικές και αγροτικές περιοχές, δηλαδή, τις μετακινήσεις μεταξύ κατοικίας και εργασίας, είναι γνωστό ότι η βέλτιστη διάρκεια της μετακίνησης θα πρέπει να είναι το πολύ μία ώρα· όταν αυτή η χρονική διάρκεια αυξάνεται, η πρόσβαση στον τόπο εργασίας επηρεάζεται αρνητικά.

16.

Μία ολοκληρωμένη προσέγγιση μέσω συμπράξεων αστικών και αγροτικών περιοχών μπορεί να δημιουργήσει νέες, δυναμικές δυνατότητες οικονομικής ανάπτυξης. Η βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς οικονομική ανάπτυξη σε περιφερειακό επίπεδο εξαρτάται, σε μεγάλο βαθμό, από την αξιοποίηση του δυναμικού συνεργασίας μεταξύ πόλεων και υπαίθρου.

17.

Με δεδομένο ότι μεταξύ των αστικών και των γειτονικών αγροτικών περιοχών δεν θα πρέπει να υπάρχει ανταγωνισμός, αλλά συμπληρωματικότητα, ο συντονισμός των παρεμβάσεων των δημόσιων αρχών συνιστά μια πραγματική πρόκληση. Μόνον με αυτόν τον τρόπο μπορούν οι αστικές ζώνες και η ύπαιθρος να εξεύρουν αμοιβαία επωφελείς λύσεις, αποφεύγοντας τυχόν συγκρούσεις συμφερόντων.

18.

Για τις αστικές-αγροτικές συμπράξεις χρειάζεται η υιοθέτηση μιας μακροπρόθεσμης προσέγγισης σε ό,τι αφορά την κατάρτιση των στρατηγικών και των προγραμμάτων και, ιδίως την ανάπτυξη των δομών διακυβέρνησης. Τα κύρια πλεονεκτήματα μιας μακροπρόθεσμης προσέγγισης είναι η συνοχή και η επίτευξη σταθερών αποτελεσμάτων. Οι συμπράξεις μπορούν να συμβάλλουν στην επίλυση των πραγματικών προβλημάτων, ανταποκρινόμενες στις τοπικές ανάγκες, τόσο στις αστικές όσο και στις αγροτικές περιοχές, και εφαρμόζοντας κοινές πρακτικές λύσεις. Οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές θα πρέπει να επιμείνουν ώστε η μακροπρόθεσμη στρατηγική προσέγγιση να αποτελέσει προτεραιότητα στο πλαίσιο του πολυετούς προγραμματισμού και της εκτέλεσης του προϋπολογισμού της ΕΕ, προκειμένου να εξαλειφθούν οι δυσλειτουργίες που προκύπτουν από τις κανονιστικές ρυθμίσεις διαδικαστικού χαρακτήρα.

19.

Οι περιπτωσιολογικές μελέτες των αστικών-αγροτικών συμπράξεων καταδεικνύουν ότι η επιτυχία τους δεν εξαρτάται πλήρως από τις δημόσιες παρεμβάσεις που υλοποιούνται στα υψηλότερα επίπεδα διακυβέρνησης, όπως π.χ. οι νομοθετικές ή οι χρηματοδοτικές δράσεις, ανεξάρτητα αν πρόκειται για εθνικές ή ευρωπαϊκές παρεμβάσεις. Ωστόσο, αυτού του είδους οι δράσεις μπορούν να επηρεάσουν καθοριστικά την εξέλιξη των συμπράξεων, σε ό,τι αφορά τη βιωσιμότητα, τα κίνητρα, την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητά τους ως προς την επίτευξη των επιδιωκόμενων στόχων. Επίσης, υπάρχουν περιπτώσεις όπου η σύσταση και η διαχείριση των συμπράξεων συνεπάγεται δαπάνες που οι εταίροι αδυνατούν να αναλάβουν με δίκαιο τρόπο. Σε τέτοιες περιπτώσεις, προκειμένου να εξασφαλιστεί η συνοχή της σύμπραξης απαιτείται χρηματοδοτική στήριξη ή/και τεχνική συνδρομή. Αποτελεί πρόκληση για την ΕΕ ο προσδιορισμός των μέτρων παρέμβασης με τα οποία μπορούν να δρομολογηθούν και να διατηρηθούν συμπράξεις –χωρίς, ωστόσο, να δημιουργηθεί εξάρτηση από χρηματοδοτικές ενισχύσεις– και να αποφευχθεί η δημιουργία συμπράξεων που υφίστανται «μόνον στα χαρτιά», οι οποίες δεν εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον των κοινοτήτων.

20.

Η πολυεπίπεδη διακυβέρνηση που εφαρμόζεται στο πλαίσιο των αστικών-αγροτικών συμπράξεων προϋποθέτει τη συμμετοχή όλων των επιπέδων των δημοσίων αρχών και των ενδιαφερόμενων θεσμικών εταίρων. Συχνά, τα όργανα που είναι επιφορτισμένα με τη διαχείριση των μέσων αστικής και αγροτικής πολιτικής σε εθνικό ή σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεν λαμβάνουν υπόψη τις αλληλεξαρτήσεις μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών, αλλά ούτε τις συναφείς προκλήσεις ή τους κινδύνους και τα δυνητικά πλεονεκτήματα.

21.	Με το προοδευτικό άνοιγμα των συνόρων στο εσωτερικό της ΕΕ αναπτύχθηκε μια νέα δυναμική για τις μεθοριακές περιφέρειες. Η προώθηση διασυνοριακών αστικών-αγροτικών συμπράξεων παρουσιάζει σημαντικό δυναμικό ανάπτυξης, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να διαδραματίσει ζωτικό ρόλο στην αξιοποίησή τους.

Η οπτική γωνία των τοπικών και των περιφερειακών αρχών

22.

Η προστιθέμενη αξία των αστικών-αγροτικών συμπράξεων έγκειται στην αυξημένη αποτελεσματικότητα των δημόσιων παρεμβάσεων, τη μεγαλύτερη συνοχή όσον αφορά τη χρήση των ταμείων, την προώθηση ολοκληρωμένων λύσεων σε κοινά προβλήματα και, τέλος, το σημαντικότερο, στην αλληλεγγύη που αναπτύσσεται σε περιφερειακό επίπεδο.

23.	Η δράση των τοπικών αρχών στις αστικές και αγροτικές περιοχές πρέπει να επικεντρωθεί στη συμμετοχή των τοπικών αρχών στον σχεδιασμό και στην εφαρμογή των μέτρων. Η αποτελεσματικότητα αυτής της δράσης εξαρτάται από την ενεργό συμμετοχή αυτών των αρχών.

24.

Ενώ η αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων είναι καθοριστική για την αντιμετώπιση των προβλημάτων, των συχνών μεταβολών και των γεωγραφικών προκλήσεων των περιφερειών, θα πρέπει να υπογραμμιστεί το γεγονός ότι χρειάζεται περισσότερος χρόνος για να εδραιωθεί η διακυβέρνηση. Συνεπώς, οι ενδιαφερόμενοι φορείς –ιδίως δε αυτοί της αστικής συνιστώσας– θα πρέπει να ενεργούν ανιδιοτελώς, να είναι σε θέση να αντιμετωπίζουν τις προκαταλήψεις, να προωθούν την ίση μεταχείριση μεταξύ των εταίρων παρά τις διοικητικές ή τις οικονομικές ανισορροπίες, να αναλαμβάνουν σταθερές δεσμεύσεις και να καταβάλλουν εντατικότερες πολιτικές προσπάθειες για την ανάπτυξη ικανοτήτων και την υιοθέτηση μιας ευέλικτης προσέγγισης.

25.

Υπάρχει μια σειρά νομοθετικών, διοικητικών, φορολογικών και δημοσιονομικών φραγμών, οι οποίοι δυσχεραίνουν τη δημιουργία αστικών-αγροτικών συμπράξεων, καθώς και τη λειτουργία τους. Αυτοί οι φραγμοί πρέπει να εντοπιστούν και να αρθούν, ούτως ώστε να εξασφαλιστεί η εφαρμογή ενός νομικού και δημοσιονομικού πλαισίου που προάγει την ανάπτυξη συμπράξεων.

26.	Οι αλληλεξαρτήσεις στην παροχή δημόσιων υπηρεσιών, η βιώσιμη ανάπτυξη και οι επιχειρηματικές ευκαιρίες που προκύπτουν από τη σύμπραξη αστικών και αγροτικών περιοχών αποτελούν ένα καλό κίνητρο, δεδομένου ότι ενθαρρύνουν τόσο τους αστικούς όσο και τους αγροτικούς εταίρους να αναπτύσσουν συνεργασίες.

27.

Είναι απαραίτητη η παρακολούθηση και η αξιολόγηση των οφελών που απορρέουν από τις συμπράξεις. Ενώ τα απτά οφέλη μπορούν να εκτιμηθούν ευκολότερα, είναι δύσκολο να μετρηθούν τα άυλα οφέλη, μολονότι είναι εξίσου σημαντικά. Επιπλέον, σε περίπτωση εξωγενών παρεμβάσεων εκ μέρους φορέων που χρηματοδοτούν τη σύμπραξη, κρίνεται ακόμη σημαντικότερη η ποσοτική εκτίμηση των οφελών αυτών, ακόμη και αν οι εταίροι εκφράζουν ικανοποίηση σχετικά με το επίπεδο προόδου που έχει επιτευχθεί.

Πολιτικές συστάσεις

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

28.

Επαναβεβαιώνει τη στήριξή της για την πρωτοβουλία RURBAN που πρότειναν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αυτή η πρωτοβουλία βρίσκεται επί του παρόντος στο στάδιο υλοποίησης και θα θέσει τις βάσεις για νέα μέτρα σε επίπεδο ΕΕ, ούτως ώστε να υποστηριχθούν η ολοκληρωμένη εδαφική ανάπτυξη και η αστική-αγροτική σύμπραξη.

29.

Επικροτεί την πρόοδο που σημείωσαν τα κράτη μέλη όσον αφορά την εφαρμογή της Εδαφικής Ατζέντας 2020 και των εγγράφων πολιτικής που υιοθέτησαν οι αρμόδιοι υπουργοί για την πολιτική συνοχής: του Χάρτη της Λειψίας για τις βιώσιμες ευρωπαϊκές πόλεις, της διακήρυξης της Μασσαλίας σχετικά με το πλαίσιο αναφοράς για την ευρωπαϊκή βιώσιμη πόλη και της δήλωσης του Τολέδο σχετικά με τον ρόλο της ολοκληρωμένης αστικής ανάπτυξης ως μέσου για την επίτευξη της στρατηγικής «Ευρώπη 2020».

30.	Επαναδιατυπώνει τις συστάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τη χρηστή διακυβέρνηση όσον αφορά την περιφερειακή πολιτική της ΕΕ: διαδικασίες συνδρομής και ελέγχου από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ζητεί την εφαρμογή τους κατά τη νέα περίοδο προγραμματισμού 2014-2020 (1).

31.	Εμμένει στην ανάγκη να διευκολυνθεί η ανταλλαγή ορθών πρακτικών και γνώσεων σχετικά με τις συμπράξεις και τη διακυβέρνηση μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών (2).

32.

Αναγνωρίζει τη σημασία της εναρμόνισης των ευρωπαϊκών κανονισμών όσον αφορά τη συνοχή και τις πολιτικές αγροτικής ανάπτυξης μέσω του νέου κανονισμού περί καθορισμού κοινών διατάξεων για τα Διαρθρωτικά Ταμεία, ο οποίος παρέχει μεγαλύτερη ευελιξία στις τοπικές αρχές όσον αφορά τον σχεδιασμό διαθεματικών ολοκληρωμένων εδαφικών έργων, και κυρίως μέσω προτάσεων σχετικά με τις ολοκληρωμένες εδαφικές επενδύσεις (ΙΤΙ) και την τοπική ανάπτυξη με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων (CLLD).

33.

Συνιστά στις εθνικές αρχές διαχείρισης των κρατών μελών τη χρήση των νέων μέσων εδαφικής ανάπτυξης που έχει θεσπίσει η ΕΕ στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής πολιτικής περιφερειακής και αγροτικής ανάπτυξης: των ολοκληρωμένων εδαφικών επενδύσεων (ITI), της τοπικής ανάπτυξης με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων (CLLD), των συνολικών επιχορηγήσεων και της πολυταμειακής προσέγγισης.

34.

Συνιστά την προώθηση της ολοκληρωμένης εδαφικής προσέγγισης κατά τη νέα περίοδο προγραμματισμού με την ενσωμάτωση στις συμφωνίες εταιρικής σχέσης της εδαφικής διάστασης των δράσεων και των μέτρων στήριξης και με ρητή αναφορά σε αυτήν, ιδιαίτερα εκείνων που προορίζονται για τις αστικές-αγροτικές συμπράξεις στις λειτουργικές περιφέρειες.

35.

Τονίζει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές διαρθρώνουν τα προγράμματα επενδύσεών τους με γνώμονα τους θεματικούς στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», εντούτοις, για την οριοθέτηση της καλυπτόμενης γεωγραφικής περιοχής μπορούν να κάνουν χρήση των λειτουργικών περιφερειών. Αναφορικά με τα κριτήρια επιλεξιμότητας για χρηματοδότηση από τα ταμεία, κρίνεται αναγκαίο να αναγνωριστούν οι λειτουργικές περιφέρειες και, συγχρόνως, να ενσωματωθούν οι πηγές χρηματοδότησης που είναι διαθέσιμες στο πλαίσιο της περιφερειακής πολιτικής και της κοινής γεωργικής πολιτικής της ΕΕ.

36.

Συμφωνεί με την άποψη ότι οι αστικές-αγροτικές συμπράξεις δεν αποτελούν μέσο αναδιανομής του οικονομικού δυναμικού ούτε ανακατανομής της χρηματοδότησης σε μια λειτουργική περιφέρεια. Στόχο της αστικής-αγροτικής σύμπραξης συνιστά η ορθή χρήση του υφιστάμενου δυναμικού και η διασύνδεση των διαφόρων φορέων, ώστε να προαχθεί η τοπική ανάπτυξη.

37.

Φρονεί ότι πρέπει να βελτιωθεί η ποσοτική εκτίμηση των κινδύνων του θεσμικού κατακερματισμού στο πλαίσιο της σύμπραξης μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών: πιθανές συγκρούσεις συμφερόντων μεταξύ των εταίρων και η οικονομική διάσταση των συγκρούσεων αυτών· συγκρούσεις συμφερόντων όσον αφορά τις δυνατότητες μεταρρύθμισης για τη βελτίωση των οικονομικών επιδόσεων, αλλά, ταυτόχρονα, και όσον αφορά τη σταθερότητα με στόχο την αναγνώριση της νομιμότητας των παρεμβάσεων· χρηματοοικονομική αδυναμία και χρηματοπιστωτική βιωσιμότητα· ενδεχόμενες αναντιστοιχίες μεταξύ αναγκών χρηματοδότησης και υφιστάμενων δυνατοτήτων· κίνδυνος ανεπαρκούς συμμετοχής των ενδιαφερόμενων φορέων και των ιδιωτικών παραγόντων κλπ.

38.

Εκτιμά ότι πρέπει να προβληθούν και να αναγνωριστούν καλύτερα σε ευρωπαϊκό επίπεδο τα οφέλη των συμπράξεων. Η εδραίωση των θεσμικών ικανοτήτων των τοπικών αρχών στην οργάνωση δημοσίων υπηρεσιών, η ανάπτυξη και αξιοποίηση των υφιστάμενων ικανοτήτων και η αύξηση της παραγωγικότητας, ο εξορθολογισμός των πόρων και η εξασφάλιση καλύτερης πρόσβασης στους φυσικούς πόρους, θα πρέπει να υποστηριχθούν από όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένου του ευρωπαϊκού. Η μεγαλύτερη προβολή των λειτουργικών περιφερειών, ο περιορισμός του αρνητικού αντικτύπου που συνεπάγεται ο ανταγωνισμός μεταξύ όμορων δήμων (ιδίως σε ό,τι αφορά τη φορολογία), καλύτερες οικονομίες κλίμακας για τις επενδύσεις, η οικονομική βιωσιμότητα, η πρόσβαση σε υπηρεσίες, η κινητοποίηση των αναξιοποίητων πόρων, η βελτίωση των τοπικών γνώσεων μέσω της ανταλλαγής πληροφοριών και η επιβράδυνση της άναρχης αστικής επέκτασης, αποτελούν παραδείγματα των προκλήσεων που τίθενται στον τομέα της αστικής-αγροτικής συνεργασίας.

39.	Προτείνει να υποστηριχθούν οι λειτουργικές περιφέρειες και οι διασυνοριακές αστικές-αγροτικές συμπράξεις ως σημεία αναφοράς για την υλοποίηση ορισμένων πολυετών αναπτυξιακών προγραμμάτων, τα οποία χρηματοδοτούνται από τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία.

40.

Εμμένει στο γεγονός ότι τα ευρωπαϊκά προγράμματα πρέπει να είναι ευέλικτα, προκειμένου να είναι σε θέση να συμβαδίζουν με τις καταστάσεις που αντιμετωπίζουν οι λειτουργικές περιφέρειες, και να αναπτύσσουν μηχανισμούς οι οποίοι συμβάλλουν και ενθαρρύνουν την καλύτερη συνεργασία μεταξύ αγροτικών και αστικών περιοχών με στόχο την προώθηση αποτελεσματικότερων πολιτικών λύσεων.

41.

Θεωρεί απολύτως απαραίτητη τη βελτίωση της συλλογής δεδομένων σε επίπεδο λειτουργικών περιφερειών. Έτσι θα δημιουργηθεί μια βάση δεδομένων για τον καλύτερο εδαφικό σχεδιασμό εκ μέρους των αρμοδίων για τη λήψη αποφάσεων, με πλήρη γνώση της κατάστασης και σε συμφωνία με τις απαιτήσεις από πλευράς αναλογικότητας: δηλαδή, ο εδαφικός σχεδιασμός είναι αναγκαίο να πραγματοποιείται εκεί όπου ανακύπτουν ουσιαστικά τα προβλήματα ή οι μεταβολές. Επιπροσθέτως, για να εστιαστεί η προσοχή στα στοιχεία που καταδεικνύουν κατά πόσον λειτουργεί ή όχι μία αστική-αγροτική σύμπραξη, χρειάζονται πρακτικά παραδείγματα τα οποία να καθιστούν σαφή την προστιθέμενη αξία και τα οφέλη κάθε σύμπραξης για τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη (3). Προς τούτο, ύψιστη σημασία για τους πολιτικούς φορείς και τους αναδόχους έργων θα έχει η ανάλυση του ESPON.

42.

Είναι πεπεισμένη ότι η καλύτερη κατανόηση τόσο των απτών όσο και άυλων οφελών είναι ζωτικής σημασίας για την αξιολόγηση της ποιότητας των αστικών-αγροτικών συμπράξεων. Τα οφέλη αυτά καταδεικνύουν ότι οι αστικές-αγροτικές συμπράξεις διαθέτουν προστιθέμενη αξία και, κατά συνέπεια, μπορούν να συμβάλουν στην επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Επομένως, κρίνεται σκόπιμο να αναπτυχθούν κοινοί δείκτες βάσει των οποίων θα γίνεται ποσοτική εκτίμηση των οφελών. Οι τοπικές αρχές θα μπορούσαν να ενθαρρυνθούν να κάνουν χρήση αυτών των δεικτών. Μακροπρόθεσμα, οι συμπράξεις θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντικείμενο συγκριτικών αξιολογήσεων, κυρίως στην περίπτωση προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται από τα ευρωπαϊκά ταμεία.

43.	Ενθαρρύνει τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές να σχεδιάσουν καινοτόμα πρότυπα αστικής-αγροτικής διακυβέρνησης, ούτως ώστε να μεγιστοποιηθεί ο αντίκτυπος της συνεργασίας μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών, καθώς και τα αποτελέσματά του.

44.

Προτείνει οι αστικές-αγροτικές συμπράξεις να αποτελέσουν μια από τις προτεραιότητες του προγράμματος URBACT και των καινοτόμων δράσεων, με στόχο την αξιοποίηση των εμπειριών που αποκομίζονται και των πρακτικών που εφαρμόζονται στο πλαίσιο των αστικών-αγροτικών συμπράξεων στην ΕΕ και την προώθηση καινοτόμων προτύπων διακυβέρνησης.

45.

Θεωρεί αναγκαία την ενίσχυση της συνεργασίας (ιδίως στις διασυνοριακές περιοχές) και της χρηματοδοτικής στήριξης που παρέχεται μέσω των προγραμμάτων της ΕΕ για την από κοινού κάλυψη του επιχειρησιακού κόστους των συμπράξεων, το οποίο μπορεί να είναι αυξημένο (για παράδειγμα, του διοικητικού κόστους και του κόστους των ανθρωπίνων πόρων). Κρίνεται σκόπιμο να αξιολογείται η σχέση κόστους-ωφέλειας αυτών των δαπανών προκειμένου να διασφαλίζεται η βιωσιμότητα της σύμπραξης.

46.	Πιστεύει ότι μια αποτελεσματική σύμπραξη πρέπει να περιλαμβάνει στους βασικούς της εταίρους τον ιδιωτικό τομέα, τον τομέα της κοινωνικής οικονομίας και τον μη κυβερνητικό τομέα, ούτως ώστε να εξασφαλίζεται η στήριξη της κοινής γνώμης.

47.	Τονίζει τις διασυνοριακές πτυχές των αστικών-αγροτικών συμπράξεων και τον τρόπο χρήσης των χρηματοδοτικών μέσων που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την προώθηση του δυναμικού οικονομικής ανάπτυξης των διασυνοριακών αστικών-αγροτικών διασυνδέσεων.

48.	Υπογραμμίζει τη σημασία του διαλόγου με τους πολίτες, ο οποίος είναι απολύτως απαραίτητος στη διαδικασία αστικής-αγροτικής διακυβέρνησης, προκειμένου να επιτυγχάνεται συναίνεση ως προς ένα κοινό όραμα και κοινούς στόχους και να οικοδομείται εμπιστοσύνη.

49.

Θεωρεί αναγκαία τη λήψη μέτρων για την αποτροπή της άναρχης αστικής επέκτασης, η οποία έχει ανεπιθύμητο αντίκτυπο στις δυνατότητες αειφόρου ανάπτυξης, δεδομένου ότι έχει επίδραση στη στεγανοποίηση του εδάφους, αυξάνει τον κίνδυνο πλημμυρών, δυσκολεύει την πρόληψη των κινδύνων και τη διασφάλιση της υδροδότησης, και βλάπτει την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα. Εξάλλου, η άναρχη αστική επέκταση έχει επιπτώσεις και στην κινητικότητα –καθότι προκαλεί, για παράδειγμα, προβλήματα κυκλοφοριακής συμφόρησης και πρόσθετο κόστος για τις υποδομές– και, γενικά, στον χωροταξικό σχεδιασμό. Αυτά τα προβλήματα μπορούν να επιλυθούν όταν οι αστικές και οι αγροτικές περιοχές συνεργάζονται στο πλαίσιο συμπράξεων.

50.

Εμμένει στην ανάγκη συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα και της κοινωνικής οικονομίας, η συμβολή των οποίων είναι πολύτιμη σε ό,τι αφορά τα κριτήρια επιδόσεων, την επιχειρηματική ικανότητα και την ικανότητα καινοτομίας, την αξιοποίηση των ευκαιριών, την κινητοποίηση των κοινωνιών, αλλά, πρωτίστως, σε ό,τι αφορά την προσέλκυση κεφαλαίου και τη συγκρότηση συμπράξεων δημόσιου-ιδιωτικού τομέα.

51.

Υπενθυμίζει τους μείζονες παράγοντες που εξασφαλίζουν την επιτυχία των αστικών-αγροτικών συμπράξεων: οικοδόμηση εμπιστοσύνης, προσδιορισμός όλων των υφιστάμενων ευκαιριών, προσέγγιση που εστιάζει στην υλοποίηση συγκεκριμένων σχεδίων, εντοπισμός επωφελών λύσεων τόσο για το αστικό όσο και για το αγροτικό περιβάλλον, προσέλκυση κεφαλαίων και εξασφάλιση της διαχρονικής συνοχής και της βιωσιμότητας των συμπράξεων.

Βρυξέλλες, 8 Οκτωβρίου 2013

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής των Περιφερειών

Ramón Luis VALCÁRCEL SISO

(1) Έκθεση (2009/2231(INI)) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου: http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+REPORT+A7-2010-0280+0+DOC+XML+V0//EL

(2) Συστάσεις του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ)- ολοκληρωμένη μελέτη σχετικά με την αστική-αγροτική σύμπραξη· μελέτη την οποία πραγματοποίησε το Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Ερευνών στον τομέα των κτιρίων, των αστικών υποθέσεων και της χωροταξικής ανάπτυξης «Εταιρική σχέση για βιώσιμη αστική-αγροτική ανάπτυξη: τα αποδεικτικά στοιχεία» (Partnership for sustainable urban-rural development: the proof)· η έκθεση των Ευρωπόλεων «Οι πόλεις — συνεργασία πέρα από τα σύνορά τους: αποδεικτικά στοιχεία μέσα από την εμπειρία των ευρωπαϊκών πόλεων) και η έκθεση του Συμβουλίου Ευρωπαϊκών Δήμων και Περιφερειών (CEMR) σχετικά με την αστική-αγροτική σύμπραξη για την ολοκληρωμένη εδαφική ανάπτυξη.

(3) Εν προκειμένω, μπορεί να γίνει αναφορά στο ευρωπαϊκό δίκτυο PURPLE, στο πλαίσιο του οποίου οι περιαστικές περιφέρειες διαφόρων κρατών μελών της ΕΕ συνεργάζονται με θέμα την ποιότητα ζωής στις αγροτικές περιοχές που βρίσκονται στις παρυφές των αστικών κέντρων

5.12.2013

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 356/15

Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Σχέδιο προϋπολογισμού της ΕΕ για το 2014»

2013/C 356/04

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

—	υπογραμμίζει ότι η διαδικασία κατάρτισης ετήσιου προϋπολογισμού της ΕΕ έχει πολιτική και στρατηγική σημασία για τις τοπικές και περιφερειακές αρχές και προτείνει επίσημες διαβουλεύσεις ενόψει των προϋπολογισμών των επόμενων ετών,

—

επιδοκιμάζει τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να παράσχει πληροφορίες σχετικά με τους αποδέκτες ενωσιακών χρηματοδοτήσεων. Ωστόσο, θεωρεί ότι οι διαθέσιμες πληροφορίες είναι μάλλον ακατάλληλες και ελλιπείς για να σχηματιστεί μια γενική εικόνα σχετικά με τα ενωσιακά κονδύλια τα οποία διαχειρίζονται και δαπανούν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές,

—	υπογραμμίζει ότι θα παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς κατά πόσο μια αργή εκκίνηση του προγραμματισμού και οι χαμηλοί ρυθμοί απορρόφησης των κονδυλίων θα επιδρούν αρνητικά στην προγραμματισμένη για το 2016 ενδιάμεση επανεξέταση του ΠΔΠ·

—	επισημαίνει ότι σχεδόν το ένα τρίτο του συνολικού υπολοίπου προς εκκαθάριση (ήτοι 70,7 δισ. ευρώ) θα καταβληθεί εντός του 2014, αλλά συμφωνεί με τις ανησυχίες που εκφράζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως προς τα οικονομικά έτη 2015 και 2016,

—	κρίνει απαράδεκτη την καθυστέρηση των πληρωμών και ζητά επιτακτικά να καταστεί δεσμευτική η προθεσμία πληρωμής εντός 60 ημερών για τα προγράμματα επιμερισμένης διαχείρισης, και να προβλέπονται νομικές ή οικονομικές κυρώσεις σε περίπτωση μη τήρησης της προθεσμίας,

—	διαφωνεί με την απουσία αναφορών του εγγράφου της πολιτικής παρουσίασης των προτεραιοτήτων του προϋπολογισμού της ΕΕ για το 2014 στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο,

—	προτείνει η πλήρης προκαταβολική κάλυψη των δαπανών της Πρωτοβουλίας για την απασχόληση των νέων τη διετία 2014-2015 να συνοδεύεται από τα κατάλληλα μέτρα (π.χ. ανάπτυξη διοικητικών ικανοτήτων) με σκοπό την ταχεία υλοποίηση.

—	ζητεί την προκαταβολική κάλυψη των πιστώσεων ανάληψης υποχρεώσεων μέχρι 200 εκατ. ευρώ για το Horizon 2020, 150 εκατ. ευρώ για το Erasmus και 50 εκατομμύρια ευρώ για το COSME την περίοδο 2014-2015.

—	τάσσεται υπέρ της μεταφοράς 351,9 εκατ. ευρώ από τον πρώτο στον δεύτερο πυλώνα της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ) και εκφράζει εκ νέου την πλήρη αντίθεσή της σε μια αντίστροφη μεταφορά·

—	προτείνει η αυξημένη αυτή ελαστικότητα του «Συνολικού περιθωρίου για την ανάπτυξη και την απασχόληση» να εφαρμοστεί στον τομέα 1 β).

Εισηγητής

ο κ. Luc VAN DEN BRANDE (BE/EPP) Πρόεδρος του Γραφείου Συνδέσμου Φλάνδρας-ΕΕ

Έγγραφα αναφοράς

Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το οικονομικό έτος 2014 (για την κατάρτιση του σχεδίου προϋπολογισμού του 2014)

SEC(2013) 370 του Ιουνίου 2013.

Συμβούλιο της Ευρωπαϊκή Ένωσης, Σχέδιο κανονισμού του Συμβουλίου για τον καθορισμό του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου για την περίοδο 2014-2020

11655/13, 27 Ιουνίου 2013.

I. ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

σημειώνει ότι είναι η πρώτη φορά που εκπονεί γνωμοδότηση με θέμα την ετήσια διαδικασία κατάρτισης προϋπολογισμού της ΕΕ με σκοπό να προβάλει τις απόψεις των τοπικών και περιφερειακών αρχών όσον αφορά τους τομείς του προϋπολογισμού για τους οποίους είναι οι κύριοι δικαιούχοι και οι άμεσα ενδιαφερόμενοι,

υπογραμμίζει ότι η ετήσια διαδικασία κατάρτισης προϋπολογισμού της ΕΕ έχει πολιτική και στρατηγική σημασία για τις τοπικές και περιφερειακές αρχές και προτείνει στο εξής να συμμετέχει σε επίσημες διαβουλεύσεις της Επιτροπής, του Συμβουλίου ή του Κοινοβουλίου ενόψει των προϋπολογισμών των επόμενων ετών, έτσι ώστε να μπορέσει να λάβει θέση όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα έχει γνωστοποιήσει τον προϋπολογισμό και, κατά προτίμηση, πριν το Συμβούλιο τον διαβιβάσει στο Κοινοβούλιο,

3.	τονίζει ότι η παρούσα γνωμοδότηση δεν πραγματεύεται διοικητικές δαπάνες που συνδέονται με τον τομέα V του προϋπολογισμού,

επικεντρώνεται μέσω της παρούσας γνωμοδότησης στους τομείς του προϋπολογισμού που ενδιαφέρουν πρωτίστως την ΕτΠ και τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, συμπεριλαμβανομένων των Διαρθρωτικών Ταμείων, του «Ορίζοντα 2020», του προγράμματος για την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και τις ΜΜΕ (COSME), του Ταμείου Συνοχής και λοιπών προγραμμάτων επιμερισμένης διαχείρισης όπως το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ), το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και το LIFE+,

Ο προϋπολογισμός της ΕΕ και οι τοπικές και περιφερειακές αρχές

επισημαίνει ότι ο προϋπολογισμός της ΕΕ έχει ιδιαίτερη βαρύτητα για τις τοπικές και περιφερειακές αρχές καθότι αυτές διαχειρίζονται άμεσα ορισμένα ενωσιακά προγράμματα επιμερισμένης διαχείρισης. Επομένως, επηρεάζονται άμεσα από το ύψος των πιστώσεων ανάληψης υποχρεώσεων και των πιστώσεων πληρωμών σε αυτούς τους τομείς, ιδίως όσον αφορά τις καθυστερήσεις των πληρωμών λόγω της συσσώρευσης εκκρεμοτήτων στις διαταγές πληρωμής από παλαιότερα έτη, στοιχείο που επηρεάζει άμεσα τα δημόσια οικονομικά πολλών τοπικών και περιφερειακών αρχών ανά την ΕΕ,

6.	επισημαίνει ότι πολλές τοπικές και περιφερειακές αρχές που χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), το Ταμείο Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το ΕΓΤΑΑ ή το ΕΤΘΑ εξαρτώνται εν πολλοίς από αυτά τα ταμεία για την εκπλήρωση των στόχων πολιτικής που έχουν θέσει,

υπενθυμίζει επίσης ότι ο προϋπολογισμός της ΕΕ αφ’ ενός αποτελεί ελάχιστο μέρος (περίπου 2 %) των συνολικών δημόσιων δαπανών εντός της ΕΕ και αφ’ ετέρου δεν επαρκεί για την κάλυψη των άμεσων μελλοντικών επενδύσεων ύψους 1,8 τρισ. ευρώ για τις ανάγκες της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Επομένως, η ΕτΠ κρίνει καθοριστική την πιο ενεργό συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών στο νέο πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης στην ΕΕ και τονίζει τη σημασία της ανάμειξής τους στις συμφωνίες εταιρικής σχέσης,

υπογραμμίζει ότι οι επενδύσεις από τον προϋπολογισμό της ΕΕ λειτουργούν πολλαπλασιαστικά μέσω της δημόσιας και ιδιωτικής συγχρηματοδότησης σε τοπική, περιφερειακή και εθνική κλίμακα. Σε πολλά κράτη μέλη, οι δημόσιες επενδύσεις εξαρτώνται εν πολλοίς από τα Διαρθρωτικά Ταμεία, η συμμετοχή των οποίων αντιστοιχεί σε πάνω από το 30 % των δημόσιων επενδύσεων σε 13 κράτη μέλη και σε πάνω από το 60 % σε άλλα 6 κράτη μέλη,

σημειώνει ότι δεν είναι σαφές τι μερίδιο αναλογεί ακριβώς στις τοπικές και περιφερειακές αρχές, μολονότι εκτιμάται ότι μεγάλο μέρος του προϋπολογισμού της ΕΕ διατίθεται από αυτές και τις εθνικές αρχές, τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, τις ΜΚΟ, τις οργανώσεις μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, τις οργανώσεις-νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, τις επιχειρήσεις, τα πανεπιστημιακά και λοιπά εκπαιδευτικά ιδρύματα, τους ιδιώτες κ.λπ. Επίσης υπολογίζεται ότι συνολικά το ένα τρίτο των δημόσιων δαπανών και τα δύο τρίτα των δημόσιων επενδύσεων πραγματοποιούνται σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο

10.

εκφράζει την πεποίθηση ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές διαδραματίζουν ζωτικό και αναντικατάστατο ρόλο στην εφαρμογή των ενωσιακών πολιτικών. Οι εν λόγω αρχές συμμετέχουν άμεσα ή έμμεσα στα εξής:

—	τα προγράμματα απασχόλησης για τους ανέργους, τους μετανάστες, τις γυναίκες κ.λπ.

—	τα προγράμματα για την ενίσχυση της απασχόληση των νέων,

—	την κοινωνική ενσωμάτωση των ευπαθών κοινωνικών ομάδων,

—	τον περιορισμό των διακρίσεων στον χώρο εργασίας,

—	τον διαπολιτισμικό διάλογο και τη διάδοση του πολιτισμού,

—	την ένταξη και συμμετοχή των νέων στο κοινωνικό γίγνεσθαι,

—	την ενίσχυση της συμμετοχής των ανθρώπων με αναπηρία στο κοινωνικό γίγνεσθαι,

—	την υποστήριξη του οπτικο-ακουστικού τομέα,

—	την προστασία του περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας,

—	την εφαρμογή του 7ου προγράμματος-πλαισίου για την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη,

—	τα προγράμματα εκσυγχρονισμού και ενίσχυσης της ποικιλομορφίας των οικονομικών δομών, καθώς και τα προγράμματα δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας σε κλάδους όπως η ΤΠΕ, ο τουρισμός, η ενέργεια, η υγεία, το περιβάλλον, η έρευνα κ.λπ.,

—	την προώθηση της καινοτομίας και της γνώσης,

—	την πρόσβαση στις συγκοινωνίες και στις τηλεπικοινωνίες,

—	την προαγωγή της υψηλής ενεργειακής αποδοτικότητας και των δημόσιων συγκοινωνιών,

—	τις ανανεώσιμες μορφές ενέργειας·

—	τη διασυνοριακή, διακρατική και διαπεριφερειακή συνεργασία,

—	την επίλυση συγκεκριμένων προβλημάτων σε πόλεις, απομακρυσμένες περιοχές κ.λπ.,

—	την κατασκευή ευρωπαϊκών δικτύων μεταφορών,

—	τα προγράμματα περιορισμού της κλιματικής αλλαγής,

—	τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του γεωργικού τομέα,

—	τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στις αγροτικές περιοχές,

—	την ενίσχυση της πολυμορφίας της αγροτικής οικονομίας,

—	την αειφόρο ανάπτυξη των αλιευτικών περιοχών κ.λπ.

11.	συνάγει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές συμμετέχουν άμεσα ή έμμεσα στη διαχείριση ή διάθεση άνω του 75 % του προϋπολογισμού της ΕΕ (1);

12.

επιδοκιμάζει τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να παράσχει πληροφορίες σχετικά με όσους εισπράττουν ενωσιακές χρηματοδοτήσεις, είτε άμεσα από την ίδια, είτε μέσω των εθνικών και περιφερειακών αρχών για λόγους διαφάνειας και κατ’ επέκταση καλλιέργειας του αισθήματος ευθύνης. Ωστόσο, θεωρεί ότι οι δημοσιευόμενες πληροφορίες είναι μάλλον ακατάλληλες και ελλιπείς με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατόν να σχηματιστεί μια γενική εικόνα των ενωσιακών κονδυλίων που διαχειρίζονται και διαθέτουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές,

13.

εκφράζει τη λύπη της για την έλλειψη στατιστικών στοιχείων που δυσχεραίνει το συμβουλευτικό έργο της ΕτΠ και καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αρχής γενομένης από το 2014, να κοινοποιεί:

—	ενοποιημένα στοιχεία για το ύψος των κονδυλίων που λαμβάνουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές και το υπόλοιπο προς εκκαθάριση (2) ανά γραμμή προϋπολογισμού και ανά είδος δικαιούχου (ιδίως όσον αφορά τις υποεθνικές δημόσιες αρχές),

—	την αναλυτική παρουσίαση των εκκρεμών διαταγών πληρωμής, όχι μόνο ανά χώρα, αλλά και ανά κατηγορία δικαιούχων (εθνικές έναντι υποεθνικών δημόσιων αρχών),

—	το ύψος των κονδυλίων που συγκεντρώνει κάθε εθνική ή υποεθνική αρχή για τη συγχρηματοδότηση έργων επιμερισμένης διαχείρισης,

14.	καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να αναβαθμίσουν και να εναρμονίσουν τον τρόπο παρουσίασης των αλλαγών στα σχέδια προϋπολογισμού για λόγους διευκόλυνσης του δημοκρατικού ελέγχου,

15.

υπογραμμίζει, εν προκειμένω, ότι η αποτελεσματικότητα της πολιτικής της ΕΕ εξαρτάται από την άρτια εφαρμογή της αρχής της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, μιας αρχής που διέπει εν γένει τα Διαρθρωτικά Ταμεία (3)· τούτο σημαίνει ότι όλα τα επίπεδα της δημόσιας διοίκησης, αναλόγως με τις αρμοδιότητες του καθενός, συνεργάζονται με αποτελεσματικό τρόπο για την υλοποίηση των στόχων της πολιτικής της ΕΕ. Σημειωτέον δε ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές δεν μπορούν να θεωρηθούν δικαιούχοι στην ίδια βάση με τις ΜΚΟ, τις οργανώσεις-νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, τις επιχειρήσεις, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα κ.λπ·

16.

τάσσεται υπέρ της πρωτοβουλίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με θέμα τον Ευρωπαϊκό κώδικα δεοντολογίας σχετικά με την εταιρική σχέση (ΕΚΔΕΣ), ως συμπλήρωμα του Κανονισμού περί κοινών διατάξεων. Με τον εν λόγω ευρωπαϊκό κώδικα δεοντολογίας επεκτείνεται και καθίσταται πιο ουσιαστική η εταιρική σχέση στην εκπόνηση, εφαρμογή και αξιολόγηση των προγραμμάτων και κονδυλίων υπό το κοινό στρατηγικό πλαίσιο (CSF). Επίσης, η ΕτΠ εκτιμά ότι μια τέτοια εταιρική σχέση αποτελεί το καλύτερο εχέγγυο για την αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων και για την εναρμόνιση με τις ανάγκες κάθε περιφέρειας ή τοπικής κοινότητας. Παράλληλα δε, η ΕτΠ εκφράζει την απογοήτευσή της για την απόφαση του Συμβουλίου να μην συμπεριλάβει τον ΕΚΔΕΣ στα προς διαπραγμάτευση ζητήματα, μολονότι συνιστά σημαντικό διαχειριστικό μέσο ενόψει της περιόδου 2014-2020·

17.	ζητά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εκθέσει με σαφήνεια τον τρόπο με τον οποίο οι τοπικές και περιφερειακές αρχές έλαβαν μέρος έγκαιρα και οργανωμένα στην εκπόνηση των συμφωνιών εταιρικής σχέσης και των λειτουργικών προγραμμάτων για την περίοδο 2014-2020·

18.	επαναλαμβάνει την ανάγκη περιορισμού του διοικητικού φόρτου των τοπικών και περιφερειακών αρχών και προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να θεσπίσουν νέους κανόνες για τις τοπικές και περιφερειακές αρχές με αυτό κατά νου·

19.

υπενθυμίζει το αίτημά της να υποβάλει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτάσεις που να λαμβάνουν υπόψη την ποιότητα των δημόσιων δαπανών στην μακροοικονομική λογιστική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών. Στις προτάσεις αυτές θα πρέπει, πιο συγκεκριμένα, να εξετάζεται η περίπτωση του διαχωρισμού των τρεχουσών δαπανών από τις επενδύσεις στους υπολογισμούς του ελλείμματος του προϋπολογισμού, ώστε να αποφευχθεί το ενδεχόμενο οι επενδύσεις με μακροπρόθεσμα καθαρά κέρδη να υπολογίζονται ως αρνητικές·

20.	εκφράζει την ικανοποίησή της για τις προσπάθειες που κατέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εντοπίσει τις δημόσιες δαπάνες που αφορούν τις δράσεις για το κλίμα,

Το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) και οι τοπικές και περιφερειακές αρχές

21.	επικροτεί την πολιτική συμφωνία που επιτεύχθηκε στις 27 Ιουνίου 2013 μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της Προεδρίας του Συμβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ως προς το ΠΔΠ της περιόδου 2014-2020·

22.	εκφράζει, ωστόσο, την ανησυχία της για το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν διαθέτει ουσιαστική στρατηγική διαχείρισης κινδύνου, η οποία θα προβλέπει σε ποιο βαθμό θα μπορεί να λειτουργεί η πολιτική συνοχής βάσει των ετήσιων προϋπολογισμών ελλείψει ενός ΠΔΠ·

23.

δηλώνει ιδιαίτερα προβληματισμένη λόγω του συνολικού ύψους του επόμενου ΠΔΠ –όπως αυτό αποφασίστηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο– καθότι θεωρεί ότι ενδέχεται να αποδειχθεί ανεπαρκές να καλύψει τις φιλοδοξίες της ΕΕ βάσει της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και του «Συμφώνου για την ανάπτυξη και την απασχόληση»·

24.

διαφωνεί με τη μείωση του ανώτατου ορίου των πιστώσεων ανάληψης υποχρεώσεων του ΠΔΠ κατά 34 δισ. ευρώ (ήτοι 960 δισ. ευρώ) σε σχέση με την περίοδο 2007-2013, ιδίως σε μια συγκυρία κατά την οποία η ΕΕ πρέπει να ανακάμψει από την τρέχουσα κρίση με συντονισμένες ενέργειες. Παράλληλα δε, εκφράζει την αντίθεσή της για το γεγονός ότι το εν λόγω ανώτατο όριο των 960 δισ. ευρώ είναι κατά 80 δισ. ευρώ χαμηλότερο από αυτό που είχε αρχικά προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή·

25.	ενστερνίζεται την πρόταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να μην υιοθετηθεί επίσημα ο κανονισμός πριν να επιτευχθεί πολιτική συμφωνία ως προς τις σχετικές νομικές βάσεις·

26.

αποδοκιμάζει την απουσία ουσιαστικής προόδου στο ζήτημα της αναθεώρησης του συστήματος των ιδίων πόρων ως μέσου περιορισμού των άμεσων εισφορών των κρατών μελών στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Ως εκ τούτου, προτρέπει το Συμβούλιο, την Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να αποφασίσουν, χωρίς καθυστέρηση, σχετικά με την εντολή και τη σύνθεση της ομάδας εργασίας «Ίδιοι πόροι», όπως προβλέπεται στη συμφωνία της 27ης Ιουνίου, προκειμένου να τηρηθεί η προθεσμία μιας πρώτης αξιολόγησης το 2014. Η ομάδα εργασίας θα πρέπει να συγκαλείται την περίοδο της επίσημης έγκρισης του κανονισμού σχετικά με το ΠΔΠ

27.

επικροτεί τη συμφωνία που επιτεύχθηκε όσον αφορά την ενισχυμένη ευελιξία με σκοπό την πλήρη αξιοποίηση των αντίστοιχων ανώτατων ορίων του ΠΔΠ, βάσει της οποίας αφ’ ενός επιτρέπεται η αυτόματη μεταφορά αχρησιμοποίητων πιστώσεων από το ένα οικονομικό έτος στο άλλο και αφ’ ετέρου επιβάλλονται η αξιολόγηση και η συνακόλουθη αναθεώρηση του ΠΔΠ έως τα τέλη του 2016·

28.

επαναλαμβάνει ότι είναι κάθετα αντίθετη σε κάθε μορφή μακροοικονομικών προϋποθέσεων και κρίνει μη σκόπιμη τη δυνατότητα επιβολής της σε όλους τους τομείς του προϋπολογισμού –όπως ζητήθηκε από ορισμένα κράτη μέλη– καθότι ενέχει τον κίνδυνο επιβολής σοβαρών κυρώσεων εις βάρος όσων τοπικών και περιφερειακών αρχών δεν ευθύνονται για την αποτυχία συμμόρφωσης με αυτές τις προϋποθέσεις του κράτους μέλους στο οποίο ανήκουν. Ομοίως, αποδοκιμάζει την εκ νέου αναφορά στις μακροοικονομικές προϋποθέσεις στο άρθρο 6 του Σχεδίου κανονισμού του Συμβουλίου για τον καθορισμό του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου για την περίοδο 2014-2020·

29.

επαναλαμβάνει ότι απορρίπτει την καθιέρωση αποθεματικού με βάση την απόδοση δεδομένου ότι ενδέχεται να αποτελέσει αντικίνητρο για την καινοτομία και την ανάληψη φιλόδοξων έργων. Ως εκ τούτου, είναι αντίθετη με τη μνεία που γίνεται σε αυτό στην πολιτική παρουσίαση του σχεδίου προϋπολογισμού για το έτος 2014·

30.

τάσσεται υπέρ της πρότασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να μην υπερψηφιστεί ο κανονισμός του ΠΔΠ, εκτός αν δοθούν απόλυτες διαβεβαιώσεις ότι θα καλυφθούν πλήρως οι εκκρεμείς εντολές πληρωμής για το 2013 και, συνεπώς, ότι, το Συμβούλιο δεν θα λάβει μόνο μια επίσημη απόφαση για το Προσχέδιο διορθωτικού προϋπολογισμού (DAB 2/2013 ύψους 7,3 δισ. ευρώ), αλλά θα τηρήσει την πολιτική του δέσμευση να υιοθετήσει χωρίς καθυστέρηση έναν νέο διορθωτικό προϋπολογισμό (ύψους 3,9 δισ. ευρώ έτσι ώστε να φθάσει τελικά στα 11,2 δισ. ευρώ (4), όπως είχε ζητηθεί). Υπό αυτήν την έννοια, επικροτεί την επιλογή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να συναρτήσει το σχέδιο προϋπολογισμού της για το 2014 με την υιοθέτηση των δύο αυτών διορθωτικών προϋπολογισμών·

31.	υπογραμμίζει ότι θα παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς κατά πόσο μια αργή εκκίνηση του προγραμματισμού και οι χαμηλοί ρυθμοί απορρόφησης των κονδυλίων θα επιδρούν αρνητικά στην προγραμματισμένη για το 2016 ενδιάμεση επανεξέταση του ΠΔΠ·

Το διαρθρωτικό έλλειμμα του προϋπολογισμού της ΕΕ

32.

εκφράζει την ανησυχία της για το γεγονός ότι με το ΠΔΠ της περιόδου 2014-2020 δημιουργείται επιπρόσθετο έλλειμμα της τάξης των 52 δισ. ευρώ στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τα ενωσιακά κονδύλια θεωρούν ότι πρόκειται για μια ιδιαίτερα επικίνδυνη τάση καθότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ελλείψει πιστώσεων πληρωμών, δεν θα μπορεί να τηρεί εγκαίρως τις ανειλημμένες δεσμεύσεις. Επισημαίνει δε ότι η δημιουργία αυτού του διαρθρωτικού ελλείμματος στον προϋπολογισμό της ΕΕ αντίκειται στις διατάξεις των άρθρων 310 και 323 της ΣλΕΕ·

33.

εκφράζει τη μεγάλη της έκπληξη καθότι, ακόμα και αν εγκριθούν οι δύο διορθωτικοί προϋπολογισμοί για το 2013 (με τους οποίους θα προστεθούν 11,2 δισ. ευρώ για το 2013), θα υπάρχει ακόμα στα τέλη του 2013 ένα υπόλοιπο προς εκκαθάριση της τάξης περίπου των 225 δισ. ευρώ (5) από την περίοδο προγραμματισμού 2007-2013 ενόψει της νέας δημοσιονομικής περιόδου, ήτοι σχεδόν 25 % επί του συνολικού ανώτατου ορίου πληρωμών του ΠΔΠ για την περίοδο 2014-2020 (908,4 δισ. ευρώ) και 1,6 φορά μεγαλύτερο από τον ετήσιο προϋπολογισμό της ΕΕ·

34.

παρατηρεί ότι το ύψος του υπολοίπου προς εκκαθάριση δεν είναι συμβατό με τους πολιτικούς στόχους που διατύπωσε σε μια νέα βάση το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο ξεκίνημα της προγραμματικής περιόδου. Προειδοποιεί δε ότι στα τέλη του έτους 2020 το υπόλοιπο προς εκκαθάριση θα ανέρχεται περίπου στα 227 δισ. ευρώ (6) και ότι η απόκλιση αυτή (δηλαδή το διαρθρωτικό έλλειμμα) θα αυξάνεται από ΠΔΠ σε ΠΔΠ·

35.

σημειώνει ότι τα δύο πεδία που αναλογούν περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο στο συνολικό υπόλοιπο προς εκκαθάριση είναι η πολιτική συνοχής (δύο τρίτα επί του συνόλου) και αυτό της αγροτικής ανάπτυξης και προτείνει να βρεθούν λύσεις για την αποφυγή της διόγκωσης του υπολοίπου προς εκκαθάριση από χρόνο σε χρόνο·

36.

υποστηρίζει την έκκληση που το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απηύθυνε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή «να υποβάλλει μηνιαίες εκθέσεις (…) σχετικά με την εξέλιξη των αιτήσεων πληρωμών των κρατών μελών για τα διαρθρωτικά ταμεία, το ταμείο συνοχής και τα ταμεία αγροτικής ανάπτυξης και αλιείας (ανάλυση ανά κράτος μέλος και ανά ταμείο)»,

37.

επισημαίνει ότι σχεδόν το ένα τρίτο του συνολικού υπολοίπου προς εκκαθάριση (ήτοι 70,7 δισ. ευρώ) θα καταβληθεί εντός του 2014, αλλά συμφωνεί με τις ανησυχίες που εκφράζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως προς τα οικονομικά έτη 2015 και 2016. Επίσης, η ΕτΠ σημειώνει ότι ενώ για το 2014, ως πρώτο έτος του νέου ΠΔΠ, θα υπάρχουν ακόμα περιθώρια ελιγμών με τις πιστώσεις πληρωμών (και τούτο διότι θα χρειαστεί καιρός μέχρι να τεθούν σε λειτουργία τα νέα προγράμματα, ιδίως αυτά της επιμερισμένης διαχείρισης), τα περιθώρια αυτά θα αρχίσουν να στενεύουν με την πάροδο των ετών·

38.	υπογραμμίζει, ως προς τούτο, τόσο τη θετική πτυχή της συμφωνίας για το ΠΔΠ (7) και την ευελιξία που αυτό προσφέρει όσο και το λεγόμενο «συνολικό περιθώριο πληρωμών» (8)

39.

εκφράζει την ανησυχία της για το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει προβλέψει περιθώρια για το 2014. Οι πληρωμές έχουν καθοριστεί στα 136,1 δισ. ευρώ, το οποίο σημαίνει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν θα έχει άλλα περιθώρια για το 2015 και δεν αποκλείεται το διαρθρωτικό έλλειμμα να εξακολουθήσει να διογκώνεται με την έλευση των προγραμμάτων της περιόδου 2014-2020 και τις εκκρεμότητες της περιόδου 2007-2013 (περίπου 155 δισ. ευρώ).

40.

εφιστά την προσοχή στις συνέπειες του νέου κανόνα ν + 3 για τις αποδεσμεύσεις στο πεδίο της πολιτικής συνοχής ως προς τη διόγκωση του υπολοίπου προς εκκαθάριση κατά τα επόμενα έτη. Υπό αυτήν την έννοια, η ΕτΠ προτείνει να δοθεί προτεραιότητα στην τακτοποίηση των εκκρεμών πληρωμών της περιόδου 2007-2013 κατά την τριετία 2014-2016 (70 δισ. ευρώ ετησίως), δεδομένου ότι οι διαταγές πληρωμής θα αρχίσουν πιθανότατα να συσσωρεύονται τη διετία 2017-2018 (ήτοι 2014 + 3 έτη, συνυπολογίζοντας τις καθυστερήσεις στην έναρξη των προγραμμάτων το 2014 εξαιτίας της καθυστερημένης επίτευξης της συμφωνίας για το νέο ΠΔΠ)·

41.

κρίνει απαράδεκτη την καθυστέρηση των πληρωμών και ζητά επιτακτικά να καταστεί δεσμευτική η προθεσμία πληρωμής εντός 60 ημερών για τα προγράμματα επιμερισμένης διαχείρισης, να προβλέπονται νομικές ή οικονομικές κυρώσεις σε περίπτωση μη τήρησης της προθεσμίας, καθώς και την ενδεχόμενη επιβολή του ήδη ισχύοντος προστίμου (τόκος υπερημερίας) για τα προγράμματα κεντρικής διαχείρισης (π.χ. έργα υπό το πρόγραμμα-πλαίσιο 7 ή τον «Ορίζοντα 2020») και σε άλλα ταμεία, εφόσον διαπιστώνονται εκπρόθεσμες πληρωμές. Τούτο είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τις τοπικές και περιφερειακές αρχές που αναμένουν ακόμα επιστροφές δαπανών. Επομένως, η ΕτΠ ελπίζει ότι θα βρεθεί μια λύση κατά την επόμενη αναθεώρηση του δημοσιονομικού κανονισμού της ΕΕ·

42.

αποδοκιμάζει την πληθώρα διορθωτικών προϋπολογισμών κατά το έτος εφαρμογής, η οποία οφείλεται σε μη ρεαλιστικές, χαμηλές εκτιμήσεις των αναγκών σε πληρωμές τις οποίες επέβαλαν το Συμβούλιο, η Επιτροπή και το Κοινοβούλιο. Ήδη κατά το 2013 έχουν κατατεθεί 5 σχέδια διορθωτικού προϋπολογισμού και το 2010 είχαν καταρτιστεί άλλα 10·

43.	προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να βρουν δομικές λύσεις για τη διευθέτηση του διαρθρωτικού ελλείμματος της ΕΕ έτσι ώστε να μην κινδυνεύουν πλέον τα σχετικά έσοδα των τοπικών και περιφερειακών αρχών λόγω της μη καταβολής των ενωσιακών πιστώσεων προς αυτές·

Σχέδιο προϋπολογισμού για το 2014: στρατηγικές προτεραιότητες για τις τοπικές και περιφερειακές αρχές

Η στρατηγική «Ευρώπη 2020»

44.

επαναλαμβάνει ότι οι δημόσιες υποεθνικές επενδύσεις συγκεντρώνονται συνήθως σε τομείς προτεραιότητας που είναι καθοριστικής σημασίας για την ευόδωση της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Ως εκ τούτου, ζητά για άλλη μια φορά να δοθεί προτεραιότητα μέσω των πολιτικών στη δημιουργία συνεργιών μεταξύ των προϋπολογισμών της ΕΕ, των κρατών μελών των τοπικών και περιφερειακών αρχών με γνώμονα την εκπλήρωση των συμπεφωνημένων προτεραιοτήτων της ΕΕ·

45.

επικροτεί μεν την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να εντοπίσει όλες τις δαπάνες που αφορούν τη χρηματοδότηση της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», αλλά εκφράζει την έκπληξή της για το γεγονός ότι ως βάση χρησιμοποιούνται οι 7 εμβληματικές πρωτοβουλίες αντί των 5 πρωταρχικών στόχων (δηλαδή απασχόληση, καινοτομία, εκπαίδευση, κοινωνική ένταξη, ενέργεια — κλιματική αλλαγή)·

46.

διαφωνεί με την απουσία οποιασδήποτε μνείας στους 11 θεματικούς στόχους του Κανονισμού περί κοινών διατάξεων, στους οποίους πρέπει να επικεντρωθούν τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (9) και οι οποίοι πρέπει να είναι εναρμονισμένοι με το κοινό στρατηγικό πλαίσιο που εισηγήθηκε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 14 Μαρτίου 2012,

47.	Επαναλαμβάνει δε το αίτημά της για περισσότερη ευελιξία έτσι ώστε να γίνονται σεβαστές οι ιδιαιτερότητες κάθε δήμου ή περιφέρειας·

48.

διαφωνεί με την απουσία αναφορών του εγγράφου της πολιτικής παρουσίασης των προτεραιοτήτων του προϋπολογισμού της ΕΕ για το 2014 στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο. Επίσης, αποδοκιμάζει το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αγνόησε την έκκληση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το οποίο «ζητεί, ειδικότερα, από την Επιτροπή να παράσχει αντικειμενικά και συγκεκριμένα στοιχεία σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο το προτεινόμενο σχέδιο προϋπολογισμού της ΕΕ μπορεί να διαδραματίσει στην πράξη δραστικό, καταλυτικό, συνδυαστικό και συμπληρωματικό ρόλο ως προς τις επενδύσεις σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο για την υλοποίηση των προτεραιοτήτων που συμφωνήθηκαν στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου» (10) γι αυτό και ζητά, στο όνομα της αρχής της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, να επιδιωχθεί η συμμετοχή των περιφερειών, και δη όσων διαθέτουν νομοθετικές αρμοδιότητες, στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο·

Η Πρωτοβουλία για την απασχόληση των νέων

49.

στηρίζει την Πρωτοβουλία για την απασχόληση των νέων και ζητά να συμπεριληφθεί στις μελλοντικές συμφωνίες εταιρικής σχέσης, τονίζοντας παράλληλα ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές πρέπει να συμμετέχουν πλήρως στην υλοποίηση κάθε πρωτοβουλίας για την απασχόληση. Τούτο δε διότι αφ’ ενός είναι οι καταλληλότεροι φορείς για την αξιολόγηση των τοπικών αγορών εργασίας και των ειδικών προγραμμάτων για τη νεολαία και αφ’ ετέρου πολλές περιφέρειες διαθέτουν πλήρεις αρμοδιότητες στον συγκεκριμένο τομέα πολιτικής·

50.	διαφωνεί με το γεγονός ότι η εν λόγω πρωτοβουλία αναλαμβάνεται στο πλαίσιο άλλων ταμείων αντί να χρησιμοποιούνται οι πόροι του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου, με αποτέλεσμα την πρόσθετη επιβάρυνση των δικαιούχων με διοικητικές διατυπώσεις·

51.

επισημαίνει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εισηγηθεί την πλήρη προκαταβολική κάλυψη των δαπανών της Πρωτοβουλίας για την απασχόληση των νέων (6 δισ. ευρώ) (11) τη διετία 2014-2015. Από την πλευρά της, η ΕτΠ προτείνει αυτή η κάλυψη να συνοδεύεται από τα κατάλληλα μέτρα (π.χ. ανάπτυξη διοικητικών ικανοτήτων) για την ταχεία υλοποίηση της πρωτοβουλίας, δεδομένης αφ’ ενός της αδυναμίας υιοθέτησης του Σχεδίου κανονισμού περί κοινών διατάξεων και του Κανονισμού για το ΕΚΤ πριν από τον Κανονισμό για το ΠΔΠ (δηλαδή προς τα τέλη του 2013) και της συνακόλουθης καθυστερημένης εφαρμογής της και αφ’ ετέρου της γενικότερης αβεβαιότητας που επικρατεί ως προς τον τρόπο υλοποίησης της πρωτοβουλίας από τα κράτη μέλη ή τις περιφέρειες και ως προς την ταχύτητα απορρόφησης των κονδυλίων. Ζητά, επίσης, την τροποποίηση του στοιχείου στ) του άρθρου 9 του Κανονισμού για το ΠΔΠ κατά τρόπο που να αφαιρεθεί το ρητό όριο των 3 δισ. ευρώ που περιλαμβάνει η νέα γραμμή του προϋπολογισμού για την Πρωτοβουλία για την απασχόληση των νέων. Η τροποποίηση αυτή είναι, μάλιστα, απαραίτητη προκειμένου να αποφευχθεί το ενδεχόμενο επιβάρυνσης εκ των υστέρων, μετά το 2016, των προγραμμάτων εκείνων που είναι κρίσιμα για τη διασφάλιση της συνοχής, όπως τα προγράμματα διασυνοριακής συνεργασίας ή ορισμένα τμήματα της Διευκόλυνσης «Συνδέοντας την Ευρώπη»·

Περικοπές του προϋπολογισμού σε ιδιαίτερα σημαντικά προγράμματα

52.

δηλώνει ιδιαίτερα ανήσυχη εξαιτίας των περικοπών σε αρκετούς τομείς του προϋπολογισμού (ιδίως όσον αφορά την πολιτική συνοχής, την αγροτική ανάπτυξη, COSME και τον «Ορίζοντα 2020»), οι οποίοι κρίνονται απαραίτητοι για την πραγματοποίηση μακροπρόθεσμων επενδύσεων υπέρ της γρήγορης οικονομικής ανάκαμψης·

53.

ζητά βάσει του άρθρου 9 στ) του Σχεδίου κανονισμού του Συμβουλίου για το ΠΔΠ (της 27 Ιουνίου 2013), την επιπρόσθετη προκαταβολή κατά τη διετία 2014-2015 έως και 200 εκατ. ευρώ για πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων που αφορούν τον «Ορίζοντα 2020», 150 εκατ. ευρώ για το πρόγραμμα «Έρασμος» και 50 εκατ. ευρώ για το COSME·

54.

δεν εκπλήσσεται από το χαμηλότατο επίπεδο των πιστώσεων ανάληψης υποχρεώσεων ενόψει του 2014 στο πεδίο της πολιτικής συνοχής δεδομένων των καθυστερήσεων (12) που αναμένεται να σημειωθούν στην εφαρμογή των συμφωνιών εταιρικής σύμβασης και των λειτουργικών προγραμμάτων, αλλά καλεί τα κράτη μέλη να εστιάσουν στα λειτουργικά προγράμματα έτσι ώστε να μπορούν ήδη από το 2014 να αντλήσουν τα σχετικά κονδύλια·

55.	διαφωνεί με την απαλοιφή της θέσης του προϋπολογισμού για το πρόγραμμα «Έρασμος για εκλεγμένους τοπικούς εκπροσώπους» υπό τον τομέα 1 β) (θέση του προϋπολογισμού 13 03 77 11) και, βάσει της εμπειρίας της όσον αφορά τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία, η ΕτΠ ζητά τη διατήρησή της·

56.	επικροτεί μεν την αύξηση των πιστώσεων ανάληψης υποχρεώσεων για το πρόγραμμα LIFE+ κατά 10,3 % σε σχέση με το 2013, αλλά αδυνατεί να καταλάβει τη σκοπιμότητα της μείωσης των πιστώσεων πληρωμών (κατά 1,1 %)·

57.	χαιρετίζει τη ριζική αλλαγή από την άμεση στην επιμερισμένη διαχείριση του ΕΤΘΑ, μολονότι αυτό συνεπάγεται χαμηλότερες ενισχύσεις στις αρχές της δημοσιονομικής περιόδου·

58.

επιδοκιμάζει τη διάταξη που προστέθηκε στο άρθρο 8 του Σχεδίου κανονισμού για το ΠΔΠ, μέσω της οποίας προβλέπεται η δυνατότητα αναθεώρησης του ΠΔΠ με σκοπό τη μεταφορά των πιστώσεων που δεν θα χρησιμοποιηθούν το 2014 στα επόμενα οικονομικά έτη, καθ’ υπέρβαση των αντίστοιχων ανώτατων ορίων δαπανών, σε περίπτωση υιοθέτησης των νέων κανόνων ή έγκρισης των προγραμμάτων επιμερισμένης διαχείρισης μετά την 1η Ιανουαρίου 2014·

Ελαστικότητα του προϋπολογισμού

59.	τάσσεται υπέρ της μεταφοράς 351,9 εκατ. ευρώ από τον πρώτο στον δεύτερο πυλώνα της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ) και εκφράζει εκ νέου την πλήρη αντίθεσή της σε μια αντίστροφη μεταφορά·

60.

υπογραμμίζει ότι ούτε στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 7ης και 8ης Φεβρουαρίου 2013 ούτε στο Σχέδιο κανονισμού του Συμβουλίου για το ΠΔΠ της 27ης Ιουνίου 2013, προβλέπεται υπο-όριο για την πολιτική συνοχής, και αντ’ αυτού προβλέπεται σχετικός υποτομέας. Υπό αυτήν την έννοια, η ΕτΠ αμφισβητεί τις πολυάριθμες αναφορές της παρουσίασης του σχεδίου προϋπολογισμού για το έτος 2014 στο υπο-όριο (13) και, συνεπώς, προκρίνει –όπου κρίνεται σκόπιμο– τις μεταφορές πιστώσεων ανάληψης υποχρεώσεων και πιστώσεων πληρωμών υπό τον τομέα 1·

61.

επιδοκιμάζει την καθιέρωση του «Συνολικού περιθωρίου για την ανάπτυξη και την απασχόληση», το οποίο θα αποτελείται από τα διαθέσιμα περιθώρια κάτω από τα ανώτατα όρια του ΠΔΠ για τις πιστώσεις αναλήψεων υποχρεώσεων της περιόδου 2014-2017. Εκτιμά ότι οι συναφείς πιστώσεις αναλήψεων υποχρεώσεων μπορούν να χρησιμοποιηθούν επιπλέον των ανώτατων ορίων για την περίοδο 2016-2020 (14) και προτείνει η αυξημένη αυτή ελαστικότητα να εφαρμοστεί στον τομέα 1 β).

Βρυξέλλες, 8 Οκτωβρίου 2013

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής των Περιφερειών

Ramón Luis VALCÁRCEL SISO

(1) Ο υπολογισμός αυτός βασίζεται στις δεσμεύσεις του αρχικού προϋπολογισμού του 2013. Τα σημαντικότερα κονδύλια του προϋπολογισμού αφορούν τα εξής: το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, προγράμματα αγροτικής ενίσχυσης, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης τα Διευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών, το πρόγραμμα Life +, ερευνητικά προγράμματα, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ταμείο Συνοχής, τον Μηχανισμό προενταξιακής βοήθειας, το Ολοκληρωμένο πρόγραμμα δια βίου μάθησης, το πρόγραμμα «Πολιτισμός» (Culture), το Πρόγραμμα «Νεολαία σε δράση», το πρόγραμμα «Media 2007» και τον Ευρωπαϊκό μηχανισμό γειτονίας και εταιρικής σχέσης.

(2) RAL/reste à liquider ή «υπόλοιπο προς εκκαθάριση», ήτοι: η ετήσια διαφορά του ύψους των δεσμεύσεων και αυτού των συναφών πληρωμών ισούται με το πρόσθετο υπόλοιπο προς εκκαθάριση του υπό εξέταση έτους.

(3) Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου περί καθορισμού κοινών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας, τα οποία καλύπτονται από το κοινό στρατηγικό πλαίσιο, περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ταμείο Συνοχής και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006

{SEC(2011) 1141 final} {SEC(2011) 1142 final}.

(4) Στα τέλη του 2012 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε επικαλεστεί το αντιφατικό ποσό των 16,2 δισ. ευρώ ως προς τις εκκρεμείς πληρωμές, αλλά πλέον προκρίνει άλλο ποσό για το 2013: τα 11,2 δισ. ευρώ αφορούν όλους τους τομείς του προϋπολογισμού της ΕΕ, εκ των οποίων ο τομέας 1 β) (πολιτική συνοχής) ανέρχεται στα 9 δισ. ευρώ.

(5) Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το οικονομικό έτος 2014 (για την κατάρτιση του σχεδίου προϋπολογισμού του 2014), SEC(2013)370, Ιούνιος 2013, Παράρτημα ΙΙΙ — Επισκόπησης αίτησης πληρωμής σ. 86

(6) Η απόκλιση των 227 δισ. Formula την περίοδο 2007-2013 και προηγούμενες περιόδους που αναμένεται να καταβληθεί την περίοδο 2014-2020.

(7) Σχέδιο κανονισμού του Συμβουλίου για τον καθορισμό του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου για την περίοδο 2014-2020, άρθρο 3Α

(8) Σύμφωνα με το «συνολικό περιθώριο πληρωμών» κάθε έτος, αρχής γενομένης από το 2015, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προσαρμόζει αυξητικά το ανώτατο όριο πληρωμών με πόσο ίσο με τη διαφορά της εκτέλεσης πληρωμών από το ανώτατο όριο πληρωμών του ΠΔΠ για το έτος ν — 1 (π.χ. το 2014).

(9) Lambert van Nistelrooij/Constanze Angela Krehl, Σχέδιο έκθεσης με θέμα την πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου περί καθορισμού κοινών διατάξεων (…), υιοθετήθηκε από την αρμόδια επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 10 Ιουλίου, άρθρο 9: Θεματικοί στόχοι: 1) ενίσχυση έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης, καινοτομίας, 2) βελτίωση της πρόσβασης και της χρήσης και της ποιότητας των τεχνολογιών των πληροφοριών και των επικοινωνιών, 3) βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, του γεωργικού τομέα, του τομέα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας, 4) την υποστήριξη της μετάβασης προς μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα σε όλους τους τομείς, 5) την προαγωγή της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, της πρόληψης και της διαχείρισης των κινδύνων, 6) προστασία του περιβάλλοντος και προώθηση της αποδοτικότητας των πόρων, 7) άρση των προβλημάτων σε βασικές υποδομές δικτύων και διόρθωση των ελλείψεων στις συνδέσεις, 8) προώθηση της βιώσιμης και ποιοτικής απασχόλησης, καθώς και υποστήριξη της κινητικότητας της εργασίας, 9) προώθηση της κοινωνικής ένταξης, καταπολέμηση της φτώχειας και κάθε μορφής των διακρίσεων, 10) επένδυση στην εκπαίδευση, την επαγγελματική κατάρτιση, την απόκτηση δεξιοτήτων και τη διά βίου μάθηση, 11) ενίσχυση της θεσμικής ικανότητας των δημόσιων αρχών και φορέων, καθώς και της αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης.

(10) Σημείο 22 του ψηφίσματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 13ης Μαρτίου 2013 σχετικά με τις γενικές κατευθυντήριες γραμμές για την κατάρτιση του προϋπολογισμού του 2014, Τμήμα III — Επιτροπή.

(11) Δηλ. η προκαταβολή τόσο της ειδικής χορήγησης ανεφοδιασμού (ύψους 2,143 δισ. ευρώ) που αποφάσισαν το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο πλαίσιο της συμφωνίας της 27ης Ιουνίου 2013 (άρθρο 9 στ) για το ΠΔΠ όσο και των 3 δισ. ευρώ που δεσμεύτηκαν από τον προϋπολογισμό του ΕΚΤ.

(12) Το 2006 ο γενικός κανονισμός δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα τέλη Ιουλίου. Ωστόσο, αυτή τη φορά δεν αναμένεται να υπάρξει δημοσίευση πριν από τον Νοέμβριο ή τον Δεκέμβριο, το οποίο σημαίνει καθυστέρηση 5-6 μηνών σε σύγκριση με την προηγούμενη δημοσιονομική περίοδο (στην οποία είχε ήδη σημειωθεί σημαντική καθυστέρηση).

(13) Τα μόνα συμφωνηθέντα υπο-όρια αφορούν τις δαπάνες που σχετίζονται με την αγορά και τις άμεσες ενισχύσεις (τομέας 2 του προϋπολογισμού) και τις διοικητικές δαπάνες (τομέας 5 του προϋπολογισμού).

(14) Βλ. άρθρο 9 ζ) του Σχεδίου κανονισμού του Συμβουλίου για το ΠΔΠ.

5.12.2013

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 356/23

Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Η θέση των τοπικών και περιφερειακών αρχών σχετικά με το σχιστολιθικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο και το συμπαγές φυσικό αέριο και το έγκλειστο πετρέλαιο (μη συμβατικοί υδρογονάνθρακες)»

2013/C 356/05

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

—

συμφωνεί με τον Ευρωπαίο Επίτροπο για το Περιβάλλον ότι οι μελέτες που έχουν διεξαχθεί μέχρι σήμερα μαρτυρούν σειρά κενών ή αβεβαιότητας στην νομοθεσία της ΕΕ. Τονίζει ότι η αντιμετώπιση των υγειονομικών και περιβαλλοντικών κινδύνων θα είναι καθοριστικής σημασίας για τη δημόσια αποδοχή του κλάδου και καλεί την Επιτροπή να θεσπίσει πλαίσιο διαχείρισης των κινδύνων και αντιμετώπισης των ελλείψεων της σχετικής νομοθεσίας της ΕΕ·

—

ζητά να γίνουν σεβαστές τυχόν αποφάσεις των τοπικών και περιφερειακών αρχών για την απαγόρευση, τον περιορισμό και τον έλεγχο των δραστηριοτήτων που σχετίζονται με την εξόρυξη μη συμβατικών υδρογονανθράκων. Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές πρέπει να έχουν το δικαίωμα να εξαιρούν ευαίσθητες περιοχές (π.χ. ζώνες προστασίας των πόσιμων υδάτων, χωριά, αρόσιμη γη κλπ.) από ενδεχόμενες δραστηριότητες ανάπτυξης μη συμβατικών υδρογονανθράκων·

—

υπογραμμίζει ότι πρέπει να γίνεται σεβαστή η θεμελιώδης αρχή της διαφάνειας και της συμμετοχής των άμεσα ενδιαφερόμενων τοπικών ή περιφερειακών και εν γένει δημόσιων αρχών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων σε αυτό το ευαίσθητο ζήτημα. Επίσης, εκφράζει την ανησυχία της για το γεγονός ότι οι αρχές αυτές δεν λαμβάνονται υπόψη σε όλα τα κράτη μέλη με την ίδια σοβαρότητα·

—

στηρίζει την πρόταση οι μη συμβατικοί υδρογονάνθρακες να συμπεριληφθούν στο Παράρτημα Ι της αναθεωρημένης οδηγίας για την εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων (Ε.Π.Ε.), ώστε τα σχετικά έργα να υπόκεινται συστηματικά σε τέτοια εκτίμηση. Καλεί δε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διερευνήσει την πιθανότητα θέσπισης κοινών περιβαλλοντικών προδιαγραφών για την αναζήτηση και εξόρυξη μη συμβατικών υδρογονανθράκων στην ΕΕ για να διευκολύνει την παραγωγή κατανοητών και συνεκτικών Ε.Π.Ε.

Εισηγητής	ο κ. Brian MEANEY (IE/EA), Συμβούλιο της Κομητείας του Clare και Περιφερειακή Αρχή του Mid-West
Έγγραφο αναφοράς	Γνωμοδότηση πρωτοβουλίας

Ι. ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

αναγνωρίζει την ανάγκη της Ευρώπης για προσιτές, ουδέτερου ισοζυγίου άνθρακα, βιώσιμες, ανταγωνιστικές σε παγκόσμιο επίπεδο, ασφαλείς ενεργειακές πηγές. Πρόκειται για σημαντική πρόκληση που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Οδήγησε δε στην ανάγκη των κρατών μελών να αναζητήσουν κάθε εναλλακτική, πράγμα που δημιούργησε σημαντικό ενδιαφέρον για τους μη συμβατικούς υδρογονάνθρακες. Αυτό το ενδιαφέρον αναπτύχθηκε στο πλαίσιο ενός, προς το παρόν διαφοροποιούμενου και ασυντόνιστου κανονιστικού πλαισίου στην ΕΕ. Υπενθυμίζει, ωστόσο, ότι οι υδρογονάνθρακες από μη συμβατικά κοιτάσματα δεν είναι βιώσιμοι ούτε από άποψης αλλαγής του κλίματος ούτε όσον αφορά τον μακροπρόθεσμο εφοδιασμό σε ενέργεια και ότι επιπλέον περικλείουν σοβαρούς κινδύνους·

2.	αναγνωρίζει τους σημαντικούς περιβαλλοντικούς και υγειονομικούς κινδύνους που ενέχει η διαδικασία της οριζόντιας υδραυλικής ρωγμάτωσης υψηλού όγκου νερού χαμηλού ιξώδους (slickwater) (ανάπτυξη μη συμβατικών υδρογονανθράκων) που χρησιμοποιείται για την πρόσβαση σε μη συμβατικούς υδρογονάνθρακες·

υπογραμμίζει την ανάγκη για μια ισχυρή πολιτική απάντηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και της ζητά να απαιτήσει από τα κράτη μέλη να παρέχουν στις αρμόδιες τοπικές και περιφερειακές αρχές τους πόρους για την ορθή εκτέλεση των κανονιστικών και εποπτικών τους ρόλων και αρμοδιοτήτων, κυρίως όσον αφορά κοινωνικά και περιβαλλοντικά θέματα αλλά και την ορθή διαχείριση του συνόλου των φυσικών πόρων, σε συνάρτηση με τις ποικίλες εξουσίες των περιφερειακών και τοπικών αρχών ανά την ΕΕ·

τονίζει ότι είναι σημαντικό να διατηρηθεί κατά νου η δυνατότητα της μετάβασης προς ποσοστό 100 % ΑΠΕ και να διασφαλιστεί ότι οι αντισυμβατικές ή άλλες μορφές ενέργειας δεν θα αποσπάσουν ούτε την προσοχή ούτε τους πόρους που χρειάζονται για την απαιτούμενη ενεργειακή μετάβαση. Αναγνωρίζει τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσουν οι μη συμβατικοί υδρογονάνθρακες κατά το μεταβατικό στάδιο από την ενέργεια που παράγεται με ορυκτά καύσιμα προς την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές ·

Α. Γενικές αρχές

επισημαίνει ότι σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λισαβόνας (2009, Άρθρο 194) κάθε κράτος μέλος έχει το δικαίωμα «να καθορίζει τους όρους εκμετάλλευσης των ενεργειακών του πόρων, την επιλογή του μεταξύ διαφόρων ενεργειακών πόρων και τη γενική διάρθρωση του ενεργειακού του εφοδιασμού». Υφίστανται κατά συνέπεια πολύ διαφορετικές στάσεις απέναντι στο σχιστολιθικό φυσικό αέριο ανά την ΕΕ. Η ΕτΠ ζητεί οι αρμοδιότητες, οι ευθύνες, οι γνώμες και οπτικές των τοπικών και περιφερειακών αρχών να αναγνωριστούν, να γίνουν σεβαστές και να ληφθούν υπόψη από όλους, και ιδιαίτερα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κατά την κατάρτιση των προτάσεων για την ασφαλή εξόρυξη, με σεβασμό των τοπικών φυσικών πόρων, μη συμβατικών υδρογονανθράκων·

ζητεί, δεδομένων των αρμοδιοτήτων, ειδικών τοπικών γνώσεων και δημοσιονομικών περιορισμών των τοπικών και περιφερειακών αρχών και λαμβάνοντας υπόψη τις πολυάριθμες ουσιαστικές συνέπειες και κινδύνους της εξόρυξης μη συμβατικών υδρογονανθράκων, να γίνουν σεβαστές τυχόν αποφάσεις των τοπικών και περιφερειακών αρχών για την απαγόρευση, τον περιορισμό και τον έλεγχο των δραστηριοτήτων που σχετίζονται με την εξόρυξη μη συμβατικών υδρογονανθράκων. Τονίζει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές πρέπει να έχουν το δικαίωμα να εξαιρούν ευαίσθητες περιοχές (π.χ. ζώνες προστασίας των πόσιμων υδάτων, χωριά, αρόσιμη γη κλπ.) από ενδεχόμενες δραστηριότητες ανάπτυξης μη συμβατικών υδρογονανθράκων ή όταν οι δραστηριότητες αυτές αποτελούν τροχοπέδη για να επιτύχουν οι αρχές τους στόχους τους όσον αφορά τη μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Επιπλέον, θα πρέπει να ενισχυθεί η αυτονομία των τοπικών και περιφερειακών αρχών όσον αφορά τις αποφάσεις απαγόρευσης δραστηριοτήτων ανάπτυξης μη συμβατικών υδρογονανθράκων στην επικράτειά τους. Υπενθυμίζει σε αυτό το πλαίσιο την απαγόρευση της εξόρυξης υδρογονανθράκων από μη συμβατικά κοιτάσματα που επέβαλαν χώρες όπως η Βουλγαρία, η Γαλλία, το Λουξεμβούργο, καθώς το καντόνι του Φράιμπουργκ στην Ελβετία ή η περιφέρεια της Καντάμπρια στην Ισπανία·

συμφωνεί με το ΕΚ ότι οι υφιστάμενες προαιρετικές κατευθυντήριες γραμμές για τον κλάδο, που απαιτούν από τις εταιρίες την αντιμετώπιση του αρνητικού κοινωνικού και περιβαλλοντικού αντικτύπου των δραστηριοτήτων της εξορυκτικής βιομηχανίας, όπως η πρωτοβουλία για την υποβολή εκθέσεων απολογισμού σε παγκόσμιο επίπεδο (Global Reporting Initiative), το «Παγκόσμιο συμβόλαιο» του ΟΗΕ και οι Κατευθυντήριες γραμμές του ΟΟΣΑ για Πολυεθνικές εταιρίες δεν επαρκούν για την άμβλυνση του αρνητικού αντικτύπου της εξόρυξης·

συμφωνεί με τον Ευρωπαίο Επίτροπο για το Περιβάλλον ότι οι μελέτες που έχουν διεξαχθεί μέχρι σήμερα μαρτυρούν σειρά κενών ή αβεβαιότητας στην νομοθεσία της ΕΕ, τονίζει ότι η αντιμετώπιση των υγειονομικών και περιβαλλοντικών κινδύνων θα είναι καθοριστικής σημασίας για τη δημόσια αποδοχή του κλάδου και καλεί την Επιτροπή να θεσπίσει πλαίσιο διαχείρισης των κινδύνων και αντιμετώπισης των ελλείψεων της σχετικής νομοθεσίας της ΕΕ·

9.	καλεί την Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο να ζητήσει από τα κράτη μέλη να περιορίσουν την ανάπτυξη μη συμβατικών υδρογονανθράκων μέχρι την κάλυψη των κανονιστικών κενών στις σχετικές οδηγίες της ΕΕ·

10.

επισημαίνει ότι, με την επιφύλαξη του δικαιώματος των κρατών μελών στην εκμετάλλευση των ενεργειακών τους πόρων, κάθε ανάπτυξη μη συμβατικών υδρογονανθράκων πρέπει να εξασφαλίζει ίσο πεδίο ανταγωνισμού σε όλη την Ένωση, σε πλήρη συμμόρφωση με την ισχύουσα ευρωπαϊκή νομοθεσία για την προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας. Απαιτείται σαφές και νομικά δεσμευτικό κανονιστικό πλαίσιο της ΕΕ, κατά προτίμηση υπό μορφή οδηγίας για την αναζήτηση και εξόρυξη μη συμβατικών υδρογονανθράκων που θα παρέχει ικανή εγγύηση απέναντι στους κινδύνους για το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία από τις δραστηριότητες σχιστολιθικού φυσικού αερίου·

11.

φρονεί ότι η αρχή της προφύλαξης στην περιβαλλοντική πολιτική της ΕΕ πρέπει να εφαρμόζεται με συνέπεια σε όλη την ΕΕ και ότι η εκτίμηση περιβαλλοντικού αντικτύπου πρέπει να καταστεί υποχρεωτική, ανεξάρτητα από το μέγεθος της αναζήτησης και εξόρυξης μη συμβατικών υδρογονανθράκων, με συνεκτίμηση των οικονομικών συμφερόντων, της απαραίτητης ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού και της προώθησης της βιώσιμης ανάπτυξης·

12.	τονίζει ότι η υποχρεωτική Ανάλυση κύκλου ζωής πρέπει να διεξάγεται για κάθε έργο ανάπτυξης μη συμβατικών υδρογονανθράκων πριν από την έγκριση της εκμετάλλευσης, ως ακρογωνιαίος λίθος νέας οδηγίας της ΕΕ σχετικά με την αναζήτηση και εκμετάλλευση μη συμβατικών υδρογονανθράκων στην ΕΕ·

13.

υπογραμμίζει τη θεμελιώδη σημασία της αρχής της διαφάνειας, καθώς και της συμμετοχής του ενδιαφερόμενου πληθυσμού και των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην λήψη απόφασης σχετικά με αυτό το ευαίσθητο θέμα και ανησυχεί για το γεγονός ότι προς το παρόν δεν δίνουν όλα τα κράτη μέλη τη δέουσα σημασία σε αυτές τις αρχές·

B. Γενικές παρατηρήσεις

14.

έχει επίγνωση των τεχνικών και οικονομικών περιορισμών του σχιστολιθικού αερίου στην ΕΕ, λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόσφατη τεχνολογική πρόοδος οδήγησε σε ταχεία, εμπορικής κλίμακας εξόρυξη μη συμβατικών υδρογονανθράκων σε ορισμένες περιοχές του κόσμου και ειδικότερα στις ΗΠΑ όπου το σχιστολιθικό φυσικό αέριο θεωρείται παράγοντας που «αλλάζει τα δεδομένα». Γίνεται ολοένα σαφέστερο ότι η Ευρώπη πιθανότατα δε θα βιώσει την έκρηξη που παρατηρείται στις ΗΠΑ (1). Οι ευρωπαϊκοί πόροι μη συμβατικού αερίου θεωρείται ότι, στην καλύτερη περίπτωση, θα αντισταθμίσουν την πτώση της παραγωγής συμβατικού αερίου, καθότι περιορίζονται από τη διαφορετική γεωλογία (2), τη νομοθεσία και την υψηλότερη πυκνότητα πληθυσμού. Αναγνωρίζει ότι χρειάζεται πιο ουσιαστική αξιολόγηση στον τομέα αυτόν·

15.

σημειώνει επίσης ότι τα φρέατα μη συμβατικών υδρογονανθράκων εξαντλούνται γρηγορότερα από τα φρέατα συμβατικών υδρογονανθράκων, πράγμα που απαιτεί περισσότερες γεωτρήσεις με ανάλογη αύξηση του κόστους παραγωγής. Επισημαίνει, ωστόσο, ότι η εξόρυξη των υδρογονανθράκων από τα μη συμβατικά κοιτάσματα πραγματοποιείται με τη χρήση σύγχρονων τεχνολογιών, όπως οι οριζόντιες γεωτρήσεις και τα αποκαλούμενα «multi-well pads» (δέσμες πολλαπλών φρεάτων), οι οποίες περιορίζουν δραστικά τις επιπτώσεις στο περιβάλλον και στη γύρω περιοχή·

16.

θεωρεί ότι, με τις σημερινές τιμές του αερίου, το δυναμικό του σχιστολιθικού αερίου είναι υπερβολικά χαμηλό για να επηρεάσει ουσιαστικά την ευρωπαϊκή προσφορά αερίου. Ακόμα και η επιτάχυνση της ανάπτυξης σχιστολιθικού αερίου στην Ευρώπη δε θα συνέβαλλε παρά με μονοψήφιο, στην καλύτερη περίπτωση, ποσοστό στην ευρωπαϊκή προσφορά αερίου. Δεν πρόκειται να ανατρέψει τη συνεχιζόμενη τάση πτώσης της εγχώριας παραγωγής και ανόδου της εξάρτησης από εισαγωγές (3). Αναγνωρίζει ότι χρειάζεται πιο ουσιαστική αξιολόγηση στον τομέα αυτόν·

17.

έχει επίγνωση του γεγονότος ότι η χαλαρή νομοθεσία ενδέχεται να αποτελεί προαπαιτούμενο για την οικονομική βιωσιμότητα του σχιστολιθικού αερίου, καθότι η εξαίρεσή του από σειρά διατάξεων προστασίας του περιβάλλοντος αποτέλεσε έναν από τους παράγοντες που προκάλεσαν την εκρηκτική ανάπτυξη του σχιστολιθικού αερίου στις ΗΠΑ — για παράδειγμα, η ακριβής σύνθεση των πρόσθετων ουσιών ρωγμάτωσης προστατεύεται από τον νόμο περί ευρεσιτεχνιών και δεν είναι υποχρεωτική η αποκάλυψή της. Υπογραμμίζει για τον λόγο αυτόν με έμφαση ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, απόλυτη προϋπόθεση για την αδειοδότηση παρόμοιων έργων πρέπει να είναι η αποκάλυψη όλων των χημικών συστατικών που περιέχονται στο υγρό ρωγμάτωσης·

18.

επισημαίνει πως κατά τη γεώτρηση, ο αναπόφευκτος αντίκτυπος της εξόρυξης σχιστολιθικού αερίου και έγκλειστου πετρελαίου απαιτεί μεγάλες εκτάσεις γης εντατικής εκμετάλλευσης με πιθανή απειλή για τους βιώσιμους αστικούς ή γεωργικούς οικισμούς και τους φυσικούς οικοτόπους, λόγω των επιφανειών γεώτρησης, των χώρων στάθμευσης και ελιγμών των φορτηγών, του εξοπλισμού, των εγκαταστάσεων επεξεργασίας και μεταφοράς αερίου και των οδών πρόσβασης. Μείζονες αποδεδειγμένες και δυνητικές επιπτώσεις είναι οι εκπομπές ρυπογόνων αερίων, η μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα λόγω των ανεξέλεγκτων ροών αερίου ή ρευστών από την υποχώρηση του εδάφους ή τις διαρροές, η διοχέτευση υγρού θραύσης στο περιβάλλον, και η ανεξέλεγκτη απόρριψη λυμάτων. Τα υγρά θραύσης περιέχουν επικίνδυνες ουσίες, τα λύματα περιέχουν βαρέα μέταλλα και ραδιενεργά υλικά από την αποθήκευσή τους, ενώ η γεώτρηση για σχιστολιθικό φυσικό αέριο ενέχει «υψηλό κίνδυνο» για την ανθρώπινη υγεία (4) και για το περιβάλλον, μεγαλύτερο από ό,τι τα άλλα ορυκτά καύσιμα (5) πόσω μάλλον όταν πραγματοποιούνται περισσότερες γεωτρήσεις για την ίδια εξορυσσόμενη ποσότητα·

19.

εκφράζει την ανησυχία της διότι η υφιστάμενη νομοθεσία για την εξόρυξη στην Ευρώπη και οι συναφείς διατάξεις που αφορούν τις εξορυκτικές δραστηριότητες δεν αντιμετωπίζουν τις ειδικές πτυχές της ανάπτυξης μη συμβατικών υδρογονανθράκων. Υφίστανται μεγάλες διαφορές μεταξύ των σχετικών με την εξόρυξη διατάξεων στα κράτη μέλη της Ένωσης. Συχνά, τα δικαιώματα εξόρυξης έχουν προτεραιότητα σε σχέση με τα δικαιώματα των πολιτών, ενώ οι τοπικές πολιτικές αρχές συχνά δεν διαθέτουν τη δυνατότητα να επηρεάσουν τυχόν έργα ή χώρους εξόρυξης, καθότι οι σχετικές άδειες δίδονται από εθνικές αρχές ή κυβερνήσεις. Επισημαίνει, επίσης, ότι σε αντίθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, στη Ευρώπη οι ιδιοκτήτες γης δεν διαθέτουν αυτομάτως δικαιώματα επί των ορυκτών πόρων που βρίσκονται στις εκτάσεις που τους ανήκουν, και συνεπώς δεν επωφελούνται οπωσδήποτε από την εξόρυξη·

20.

ζητεί να αξιολογηθεί σωστά το πραγματικό δυναμικό του μη συμβατικού φυσικού αερίου στην ΕΕ, ως μεταβατικού πόρου προς την επίτευξη υψηλότερου ποσοστού ανανεώσιμης ενέργειας στην ΕΕ, καθώς η πτυχή αυτή μπορεί να αποδειχθεί καίριας σημασίας για οποιονδήποτε ενεργειακό και/ή πολιτικό σχεδιασμό πρόκειται να γίνει. όπως έχει δηλωθεί σε σημαντικά έγγραφα κατευθύνσεων του ενεργειακού μέλλοντος της Ευρώπης μεταξύ των οποίων ο Χάρτης πορείας προς το 2050. Κατ αυτόν τον τρόπο θα μπορέσει επίσης να εξακριβωθεί αν υπάρχουν δυνατότητες συστηματικότερης αξιοποίησης των τοπικών πηγών ενέργειας. Ένας από τους στόχους αυτών των σχεδιασμών και πολιτικών, πρέπει να είναι η εγγύηση πως η μετάβαση σε μελλοντικές πηγές ενέργειας, οικονομικά ανταγωνιστικές και με το μικρότερο δυνατό αποτύπωμα άνθρακα, θα επιτευχθεί χωρίς η ΕΕ να απολέσει σε ανταγωνιστικότητα έναντι άλλων γεωπολιτικών περιοχών. Πέραν των μη προβλέψιμων κινδύνων για το περιβάλλον, το κλίμα και την ανθρώπινη υγεία, το σχιστολιθικό αέριο θα μπορούσε επίσης να υπονομεύσει την ανάπτυξη ανανεώσιμων μορφών ενέργειας και να παγιδεύσει την Ευρώπη σε ακόμα βαθύτερη εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα. Το σχιστολιθικό αέριο, όπως η δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα, δεν μπορεί να αποτελέσει πολιτικό στόχο ανεξάρτητο από τις ανάγκες των πολιτών και δεν πρέπει να προωθηθεί ως «πράσινη» εναλλακτική για το ενεργειακό μέλλον της Ευρώπης. Δεδομένης της υψηλής έντασης άνθρακα, των εκτάσεων και των επενδύσεων που απαιτούνται, πρέπει να διευκρινιστεί πώς το σχιστολιθικό αέριο θα μπορούσε να αποτελέσει «μεταβατικό καύσιμο». Ο αντίκτυπος των φθινουσών τιμών του αερίου ως συνέπεια της αυξημένης ανάπτυξης σχιστολιθικού αερίου στις ΗΠΑ θα μπορούσε να απειλήσει τη βιωσιμότητα εναλλακτικών χαμηλού άνθρακα και να δημιουργήσει πιέσεις στα κυβερνητικά προγράμματα υποστήριξης·

21.

φοβάται ότι η αυξημένη εξόρυξη και παραγωγή σχιστολιθικού φυσικού αερίου παγκοσμίως θα οδηγήσει σε σημαντική αύξηση διαφευγουσών εκπομπών μεθανίου, του οποίου το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι 20 έως 25 φορές ισχυρότερο από το CO2, και ότι το συνολικό δυναμικό αύξησης της υπερθέρμανσης του πλανήτη (GWP) λόγω του σχιστολιθικού φυσικού αερίου προβλέπει άνοδο κατά περισσότερο από 3,5 βαθμούς (6)· (Η ανώτατη επιτρεπόμενη αύξηση είναι κατά 2 βαθμούς). Επιπλέον, η εκμετάλλευση μη συμβατικών πόρων πετρελαίου και φυσικού αερίου ενδέχεται να εμποδίσει την επίτευξη του έβδομου αναπτυξιακού στόχου της χιλιετίας (ΑΣΧ 7) του ΟΗΕ — που εξασφαλίζει την περιβαλλοντική βιωσιμότητα — και να υπονομεύσει τις τελευταίες διεθνείς δεσμεύσεις σχετικά με την αλλαγή του κλίματος που περιέχονται στη συμφωνία της Κοπεγχάγης·

22.

στηρίζει την ιδέα της αύξησης της ευρωπαϊκής στήριξης Ε&Α στον τομέα του οικολογικού σχεδιασμού μέσω των Διαρθρωτικών Ταμείων, του Ταμείου Συνοχής και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, επισημαίνοντας ωστόσο ότι πέραν αυτών των προσπαθειών θα πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στις στρεβλωτικές συνέπειες της υιοθέτησης νέων προδιαγραφών στον ανταγωνισμό· χαιρετίζει την πρώτη αξιολόγηση του περιβαλλοντικού νομικού πλαισίου που διέπει τους μη συμβατικούς υδρογονάνθρακες από την Επιτροπή, την οποία καλεί επειγόντως:

α.	να πραγματοποιήσει ενδελεχή αξιολόγηση της καταλληλότητας των εν λόγω διατάξεων ως προς την πλήρη κάλυψη όλων των πτυχών της αναζήτησης και της πλήρους, υψηλού όγκου, εμπορικής εκμετάλλευσης της ανάπτυξης μη συμβατικών υδρογονανθράκων στην Ευρώπη·

β.

να εντοπίσει κενά και ελλείψεις στην υφιστάμενη περιβαλλοντική νομοθεσία και να καταθέσει, όπου αυτό απαιτείται, κατάλληλες προτάσεις που θα την προσαρμόζουν στις ιδιαιτερότητες της ανάπτυξης μη συμβατικών υδρογονανθράκων και θα κλείνουν «παράθυρα» που επιτρέπουν παρερμηνείες ή αποκλίσεις όσον αφορά την ανάπτυξη μη συμβατικών υδρογονανθράκων κατά τη μεταφορά της νομοθεσίας σε εθνικό επίπεδο, επηρεάζοντας τις τοπικές και περιφερειακές αρχές·

γ.	να διεξαγάγει αξιολόγηση της ορθής μεταφοράς βασικών ευρωπαϊκών περιβαλλοντικών νομοθετικών διατάξεων σε όλα τα κράτη μέλη και να λάβει άμεση δράση σε περιπτώσεις μη συμμόρφωσης·

δ.	να εξετάσει, να παρατηρήσει και να διδαχθεί από τις εμπειρίες των κομητειακών και πολιτειακών αρχών στις ΗΠΑ·

Τεχνικά ζητήματα που σχετίζονται με την προαναφερθείσα προτίμηση προς μια οδηγία

Γ. Βασικές εκτιμήσεις

23.

καλεί την Επιτροπή να απαιτήσει από τη βιομηχανία να μεριμνήσει για τον ανεξάρτητο και επαληθεύσιμο προσδιορισμό των υφιστάμενων περιβαλλοντικών συνθηκών σε περιοχές όπου προτείνεται η ανάπτυξη μη συμβατικών υδρογονανθράκων:

α.	ο στοιχειώδης προσδιορισμός πρέπει να δίδει ειδική έμφαση στο ιστορικό των συνθηκών της ανθρώπινης και ζωικής υγείας, στην ποιότητα και τη συνδεσιμότητα των φυσικών οικοτόπων ·

β.	γεωλογικό υπόβαθρο που συνδέεται με την αποθήκευση και την κίνηση των υπόγειων υδάτων·

γ.	το οικοσύστημα που τα ίδια τα υπόγεια ύδατα παρέχουν σε μικροβιακή πανίδα και χλωρίδα·

δ.	τα υφιστάμενα στοιχεία όσον αφορά την ποιότητα των επιφανειακών υδάτων, του εδάφους, του αέρα και της σεισμολογίας, συμπεριλαμβανομένης μελέτης φυσικών προϋπαρχόντων γεωλογικών ρηγμάτων·

ε.	επαληθεύσιμα μικρο-σεισμολογικά δεδομένα·

στ.	απεικόνιση των συστημάτων υπογείων υδάτων σε 3D και 4D·

Δ. Εκτίμηση Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΕΠΕ)

24.

επισημαίνει με ανησυχία ότι η ισχύουσα οδηγία ΕΠΕ δε λαμβάνει υπόψη τα επίπεδα ημερήσιας παραγωγής μη συμβατικών υδρογονανθράκων. Αυτό σημαίνει ότι παρά τον περιβαλλοντικό τους αντίκτυπο, τα σχετικά έργα δεν υπόκεινται σε υποχρεωτική ΕΠΕ. Σύμφωνα με την αρχή της προφύλαξης, και με όσα ζητήθηκαν από το Κοινοβούλιο στο ψήφισμα της 21ης Νοεμβρίου 2012, η ΕτΠ στηρίζει την πρόταση οι μη συμβατικοί υδρογονάνθρακες να συμπεριληφθούν στο Παράρτημα Ι της αναθεωρημένης οδηγίας, ώστε τα σχετικά έργα να υπόκεινται συστηματικά σε ΕΠΕ·

25.	καλεί την Επιτροπή να διερευνήσει την πιθανότητα θέσπισης κοινών περιβαλλοντικών προδιαγραφών για την αναζήτηση και εξόρυξη μη συμβατικών υδρογονανθράκων στην ΕΕ για να διευκολύνει την παραγωγή κατανοητών και συνεκτικών ΕΠΕ·

26.

αναγνωρίζει την έλλειψη εμπειρίας και εμπειρογνωσίας στην Ευρώπη· τονίζει ότι η ορθή ρύθμιση της αναζήτησης και εξόρυξης μη συμβατικών υδρογονανθράκων εξαρτάται εν μέρει από την ικανότητα και τους πόρους των περιφερειακών και τοπικών αρχών. Αναγνωρίζει, επίσης, την ανάγκη ενίσχυσης των ικανοτήτων και αύξησης των ανθρώπινων πόρων των περιφερειακών και των τοπικών αρχών στο πεδίο των μη συμβατικών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων·

E. Ύδατα

27.

φρονεί ότι, δεδομένου του βάθους 2 και πλέον χιλιομέτρων όπου λαμβάνει χώρα η ανάπτυξη μη συμβατικών υδρογονανθράκων, ο πρώτος και κύριος παράγων όσον αφορά τη μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα είναι η ακεραιότητα των φρεάτων και η ποιότητα της σωλήνωσης και της τσιμέντωσης. Η εμπειρία των ΗΠΑ δείχνει ότι το 6% των φρεάτων εμφάνιζε διαρροές (7)·

28.	ζητεί τον έλεγχο κάθε σταδίου ρωγμάτωσης και την καταγραφή των στοιχείων του μέγιστου μήκους ρωγμής και της απόστασης από τον υδροφόρο ορίζοντα·

29.

καλεί την Επιτροπή να απαιτήσει από τη βιομηχανία να θεσπίσει διαδικασία διορθωτικής δράσης σε περίπτωση απελευθέρωσης μεθανίου ή φυσικού ραδιενεργού υλικού στα υπόγεια ύδατα ή απόρριψης άλλων ουσιών που βλάπτουν την ποιότητα αυτών των υπόγειων υδάτων, σύνδεσης των ρωγμών με υπόγεια ύδατα ή ελλιπούς ακεραιότητας της σωλήνωσης και της τσιμέντωσης·

30.	ζητεί την υποχρεωτική καταγραφή της σύνδεσης του τσιμέντου στη σωλήνωση και την δοκιμή της πίεσης της επιφανειακής σωλήνωσης και τσιμέντωσης πριν από την έναρξη οποιασδήποτε δραστηριότητας·

31.

τονίζει ότι η αποτελεσματική πρόληψη απαιτεί το συνεχή έλεγχο της αυστηρής συμμόρφωσης στις καθιερωμένες ανώτατες προδιαγραφές και πρακτικές κατασκευής φρεάτων· υπογραμμίζει ότι τόσο η βιομηχανία όσο και οι αρμόδιες αρχές πρέπει να εξασφαλίσουν τακτικούς ποιοτικούς ελέγχους της ακεραιότητας της σωλήνωσης και της τσιμέντωσης·

32.	ζητεί οι φορείς, οι ρυθμιστικές αρχές και οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης να προετοιμάσουν από κοινού υποχρεωτικά σχέδια Πρόληψης, Ελέγχου και επείγουσας Αντιμετώπισης Διαρροών (ΠΕΑΔ)·

33.	ζητεί τη θέσπιση ελάχιστων αποστάσεων μεταξύ των πλατφορμών γεώτρησης και των δημοσίων ή ιδιωτικών πηγών ή φρεάτων υδάτων·

34.

επισημαίνει ότι τα απορρίμματα και τα απόβλητα που παράγονται κατά την εξόρυξη μη συμβατικών υδρογονανθράκων, δημιουργούν ορισμένα προβλήματα όσον αφορά την ασφαλή εναπόθεσή τους, την ανακύκλωση ή την επεξεργασία τους και ότι επομένως χρειάζεται να θεσπιστεί σχετική νομοθεσία. Σε αυτήν την περίπτωση είναι απολύτως απαραίτητη η συμμετοχή των ενδιαφερόμενων τοπικών και περιφερειακών αρχών, οι οποίες συχνά είναι αρμόδιες για την διαχείριση απορριμμάτων·

ΣΤ. Διαχείριση αποβλήτων

35.

ζητεί ανακύκλωση των υδάτων που προκύπτουν από την υδραυλική ρωγμάτωση, κατά τρόπο που να ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο εκχείλισης και διαρροής. Αναγνωρίζει τον μεγάλο όγκο λυμάτων που περιέχουν διάφορους ρύπους από την υδραυλική ρωγμάτωση. Φρονεί ότι η επιτόπια, κλειστού κυκλώματος ανακύκλωση των υδάτων κατά τη διερεύνηση ή ανάπτυξη του κοιτάσματος με χρήση χαλύβδινων δεξαμενών αποθήκευσης αποτελεί μέσο επεξεργασίας των υδάτων αναρροής με ελαχιστοποίηση του όγκου υδάτων, των κινδύνων επιφανειακής διαρροής και του κόστους/της κυκλοφορίας/της οδικής βλάβης από τη μεταφορά υδάτων προς επεξεργασία· ζητεί την παύση της χρήσης σωληνωμένων φρεάτων λόγω του υψηλότερου κινδύνου διαρροών και εκχειλίσεων·

36.	ζητεί τη δημοσίευση της ποσότητας και του περιεχομένου των υγρών θραύσης που δεν ανακτώνται κατά την ανάπτυξη μη συμβατικών υδρογονανθράκων, καθώς και του δυνητικού του αντικτύπου στο έδαφος, στο νερό και στην πανίδα έχοντας επίγνωση της σύνθεσης και της γεωλογίας του εδάφους·

37.

επισημαίνει ότι οι δημοτικές και εθνικές εγκαταστάσεις επεξεργασίας αποβλήτων ή επεξεργασίας λυμάτων και ειδικών αποβλήτων που παράγονται από αυτή, ενδέχεται να μην έχουν τη δυνατότητα ή τις τεχνικές προδιαγραφές για τη διαχείριση του όγκου και της ειδικής σύνθεσης των λυμάτων· ζητεί τη θέσπιση προδιαγραφών επεξεργασίας λυμάτων και την κατάρτιση υποχρεωτικών σχεδίων διαχείρισης των υδάτων από τους φορείς σε συνεργασία με τις αρχές επεξεργασίας αποβλήτων και τις αρμόδιες εγκριτικές αρχές·

38.	υπενθυμίζει ότι το ραδιενεργό υλικό, που δημιουργείται φυσικά σε γεωλογικούς σχηματισμούς, διαφέρει από τον ένα σχιστόλιθο στον άλλο· τονίζει την ανάγκη εκτίμησης του ραδιενεργού περιεχομένου πριν από την έγκριση της παραγωγής·

Ζ. Χημικά προϊόντα

39.

εκφράζει την ανησυχία της για το ότι δεν υφίσταται σήμερα σε επίπεδο ΕΕ υποχρέωση γνωστοποίησης του χημικού περιεχομένου των υγρών θραύσης· υποστηρίζει ότι απαιτείται πλήρης διαφάνεια και υποχρεωτική γνωστοποίηση από τους φορείς και ότι τα στοιχεία αυτά λαμβάνονται υπόψη κατά τις διαδικασίες αξιολόγησης των επιπτώσεων στο περιβάλλον· καλεί την Επιτροπή να εξετάσει την καταλληλότερη πράξη προκειμένου να θεσπιστεί αυτή η υποχρέωση σε ευρωπαϊκό επίπεδο·

40.	ζητεί περισσότερες προσπάθειες για την ανάπτυξη πρόσθετων ουσιών για τα υγρά θραύσης οι οποίες θα έχουν τη χαμηλότερη δυνατή τοξικότητα και περιβαλλοντικό κίνδυνο·

Η. Έδαφος, αέρας και άλλες παράμετροι

41.

υπογραμμίζει ότι τα γεωλογικά χαρακτηριστικά των πετρωμάτων μιας περιοχής προσδιορίζουν το σχεδιασμό των δραστηριοτήτων εξόρυξης και τη μέθοδο που θα χρησιμοποιηθεί. Ενθαρρύνει την ενεργό και έγκαιρη συμμετοχή των εθνικών γεωλογικών ινστιτούτων, καθώς και των ενδιαφερόμενων τοπικών και περιφερειακών αρχών. Απευθύνει έκκληση για υποχρεωτική διενέργεια γεωλογικής ανάλυσης της βαθιάς και ρηχής γεωλογικής δομής σε πιθανό σημείο εξόρυξης σχιστολιθικού φυσικού αερίου ή σχιστολιθικού πετρελαίου πριν από την αδειοδότηση, συμπεριλαμβανομένων εκθέσεων σχετικά με τυχόν παλαιότερες ή τρέχουσες δραστηριότητες εξόρυξης στην περιοχή. Επιπλέον, ζητεί τη συλλογή των αποτελεσμάτων γεωτρητικής έρευνας·

42.	σημειώνει ότι τα πολλαπλά οριζόντια φρέατα σε μία επιφάνεια γεώτρησης ελαχιστοποιούν τη χρήση γης και τη διαταραχή του τοπίου·

43.	συνηγορεί υπέρ της χρήσης πράσινων συστημάτων ολοκλήρωσης για τη μείωση των εκπομπών ή την ανάκτηση μεθανίου κατά την ολοκλήρωση φρεάτων·

44.	υπενθυμίζει ότι τα ατυχήματα σε εγκαταστάσεις προκαλούνται συχνά από ανεκπαίδευτο προσωπικό, αμέλεια, ή εσφαλμένη συμπεριφορά σε ό,τι αφορά τις οδηγίες ασφαλείας·

45.	συνιστά την εκπόνηση τυποποιημένων σχεδίων αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, καθώς και τη σύσταση εξειδικευμένων ομάδων αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης·

Θ. Συμμετοχή του κοινού και δημόσια υγεία

46.	απευθύνει έκκληση για ιδιαίτερη παρακολούθηση της υγείας των πολιτών που ζουν κοντά σε σημεία γεώτρησης και συνηγορεί υπέρ της δημιουργίας περιφερειακού μητρώου για τη δημόσια υγεία·

47.

συνιστά η διάδοση των δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τους μη συμβατικούς υδρογονάνθρακες στον πληθυσμό να πραγματοποιείται από ομάδες τοπικών και μη τοπικών εμπειρογνωμόνων που, λαμβάνοντας υπόψη τα τοπικά περιβαλλοντικά και οικονομικά χαρακτηριστικά, μπορούν να εξετάσουν αντικειμενικά κάθε στάδιο της εκμετάλλευσης, τονίζοντας τα οικονομικά οφέλη καθώς και τους κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς κινδύνους που ενέχει·

48.

πιστεύει ότι η συμμετοχή του κοινού θα πρέπει να εξασφαλιστεί μέσω υποχρεωτικής εφαρμογής ενός ευρέος φάσματος αποτελεσματικών συμμετοχικών εργαλείων και μεθόδων σχεδιασμού πριν από το στάδιο της εξερεύνησης και μέσω δημόσιας διαβούλευσης πριν από το στάδιο της εκμετάλλευσης. Ζητεί μεγαλύτερη ενημέρωση και εκπαίδευση του κοινού σχετικά με δραστηριότητες που αφορούν μη συμβατικούς υδρογονάνθρακες ούτως ώστε να διασφαλισθεί η κατανόηση, η αποδοχή και η εμπιστοσύνη του κοινού στην κανονιστική ρύθμιση των εν λόγω δραστηριοτήτων·

Ι. Εγκατάλειψη φρεάτων, «ορφανά» φρέατα, αποτυχημένα φρέατα και λίμνες αναρροής

49.

λαμβάνοντας υπόψη την προηγούμενη εμπειρία τους, οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές θα απαιτούν την κατάθεση εγγύησης που θα ανέρχεται στο 150% της δαπάνης για το κατάλληλο φράξιμο και σφράγιση κάθε ερευνητικής γεώτρησης, για την αδρανοποίησή της. Αυτό το κόστος περιλαμβάνει το σύνολο των υλικών, καθώς και την εμπειρογνωμοσύνη για την εργασία και την αξιολόγηση της τελικής διαδικασίας·

50.

επιπλέον, απαιτεί να κατατίθενται εγγυήσεις στις τοπικές αρχές, προκειμένου να εξασφαλιστούν οι βέλτιστες πρακτικές κατά τα στάδια διάτρησης και θραύσης. Το ποσό αυτών των εγγυήσεων πρέπει να είναι υψηλό, προκειμένου να εξασφαλιστεί η αποκατάσταση μιας περιοχής σε περίπτωση που δεν υφίσταται πλέον επιχειρηματική οντότητα·

51.	ζητεί από τη βιομηχανία να συμβάλει και αυτή οικονομικά, ή ειδάλλως, να εξασφαλίσει τις βέλτιστες πρακτικές στην εξυγίανση και την αποκατάσταση μονάδων εξόρυξης μη συμβατικών υδρογονανθράκων·

52.	απευθύνει έκκληση να παρασχεθούν σε όσες τοπικές αρχές διαθέτουν σχετικές αρμοδιότητες οι απαραίτητοι πόροι για την παρατεταμένη παρακολούθηση της ατμόσφαιρας και των υπόγειων υδάτων σε περιοχές στις οποίες πραγματοποιείται ή πραγματοποιήθηκε εξόρυξη μη συμβατικών υδρογονανθράκων·

Κ. Διοικητικές και οικονομικές προκλήσεις για τις τοπικές αρχές

53.

επισημαίνει ότι η ανάπτυξη σε πολλαπλά στάδια του σχιστολιθικού φυσικού αερίου μπορεί να παρουσιάσει διοικητικές προκλήσεις προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι ακολουθούνται οι σωστές νομοθετικές διαδικασίες για το σχεδιασμό, την παρακολούθηση του περιβάλλοντος και τις δράσεις υλοποίησης. Η ΕτΠ απευθύνει έκκληση στα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές διαθέτουν τους κατάλληλους πόρους για την αντιμετώπιση αυτής της πρόκλησης·

Λ. Κοινωνικός και οικονομικός αντίκτυπος για τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές

54.	επισημαίνει πως τα στοιχεία σχετικά με τις πιέσεις σε τοπικές αρχές με μικρό προϋπολογισμό, τα οικονομικά συμφέροντα και το ενδεχόμενο μερικής ενεργειακής ανεξαρτησίας υποβαθμίζουν την ανάλυση των κοινωνικών κινδύνων, δρομολογώντας μη αναστρέψιμες εξελίξεις·

55.

λαμβάνοντας υπόψη την εμπειρία των τοπικών και των περιφερειακών αρχών σε ό,τι αφορά τους κύκλους άνθησης/ύφεσης της βιομηχανίας εξόρυξης, η ΕτΠ έχει επίγνωση ότι:

α.	η άνθηση ενός τομέα της οικονομίας, όπως αυτός της εξόρυξης άνθρακα, σχιστολιθικού φυσικού αερίου, ή σχιστολιθικού πετρελαίου, οδηγεί σε ισχυρή και πολλές φορές απότομη αύξηση των καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας χαμηλών δεξιοτήτων στον εν λόγω τομέα,

β.	η διαθεσιμότητα τέτοιων θέσεων εργασίας αποτρέπει νέους εργαζόμενους από το να προχωρήσουν τις σπουδές τους ή να αδράξουν άλλες ευκαιρίες υψηλής εξειδίκευσης,

γ.	οι υπόλοιπες βιομηχανίες αποφεύγουν την περιοχή, τόσο λόγω των μειωμένων επαγγελματικών προσόντων του εργατικού δυναμικού, όσο και των υψηλότερων μισθών στην περιοχή,

δ.	καθώς η διαθεσιμότητα των φυσικών πόρων μειώνεται, λόγω της εξόρυξης — ή όταν η αξία τους μειώνεται λόγω άλλων οικονομικών παραγόντων — σημειώνεται απότομη μείωση της απασχόλησης στον τομέα,

ε.	δεδομένου ότι δεν υπάρχουν άλλες βιώσιμες επιλογές, ο οικονομικός μαρασμός αναγκάζει τους εργαζόμενους να μεταναστεύσουν αλλού, σε αναζήτηση άλλων ευκαιριών·

στ.	ως εκ τούτου, απευθύνει έκκληση τα κράτη μέλη να λαμβάνουν υπόψη τις εν λόγω ενδεχόμενες επιπτώσεις, οι δε τοπικές και περιφερειακές αρχές να καταρτίζουν σχέδια για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας των κοινοτήτων, όταν ένας μη συμβατικός υδρογονάνθρακας έχει εξαντληθεί ή δεν είναι πλέον βιώσιμος.

Βρυξέλλες, 9 Οκτωβρίου 2013

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής των Περιφερειών

Ramón Luis VALCÁRCEL SISO

(1) Δρ. Werner Zittel, Ευρωπαϊκές προοπτικές του σχιστολιθικού αερίου, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 14 Μαΐου 2013

(2) http://www.kpmg.com/Global/en/IssuesAndInsights/ArticlesPublications/shale-gas/Documents/cee-shale-gas-2.pdf

(3) Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο http://europeecologie.eu/IMG/pdf/shale-gas-pe-464-425-final.pdf

(4) Εκτίμηση κινδύνου για την ανθρώπινη υγεία από τις εκπομπές αερίων λόγω της ανάπτυξης μη συμβατικών πόρων φυσικού αερίου, Lisa M. McKenzie, Roxana Z. Witter, Lee S. Newman, John L. Adgate, Colorado School of Public Health, University of Colorado, Anschutz Medical Campus, Aurora, Colorado, ΗΠΑ

(5) http://ec.europa.eu/environment/integration/energy/unconventional_en.htm

(6) ΔΟΕ, Χρυσοί κανόνες για το Χρυσό αιώνα του Φυσικού αερίου ( Golden Rules for a Golden age of Gas), σελίδα 91

(7) Στοιχεία για τη μετακίνηση του μεθανίου (Methane Migration Data) Pennsylvania DEP

5.12.2013

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 356/30

Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Πράσινη Βίβλος σχετικά με μια ευρωπαϊκή στρατηγική για τα πλαστικά απόβλητα στο περιβάλλον»

2013/C 356/06

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

—

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προβεί στην απαγόρευση, έως το 2020, της υγειονομικής ταφής των πλαστικών αποβλήτων και των εξαιρετικά εύφλεκτων αποβλήτων, να μεριμνήσει για τη θέσπιση ειδικών και φιλόδοξων στόχων πρόληψης, προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωσης πλαστικών αποβλήτων, πράγμα που θα πρέπει, στη συνέχεια, να οδηγήσει σε εναρμόνιση όλων των σχετικών οδηγιών. Οι στόχοι θα πρέπει να αντανακλούν τις περιβαλλοντικές σταθμίσεις για τα υλικά, θα δε μπορούσε να εξεταστεί και να διαπραγματευτεί με τα κράτη μέλη η λύση μεσοπρόθεσμων στόχων και μεταβατικών περιόδων·

—

ζητά από την από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο χρηματοδότησης, στο μέλλον, των υποδομών που ανακυκλώνουν με αποτελεσματικότητα τα πλαστικά απόβλητα και να σταματήσει τη χρηματοδότηση της υγειονομικής ταφής και της αποτέφρωσης. Η ενωσιακή χρηματοδότηση πρέπει να χορηγείται σε εγκαταστάσεις ενεργειακής ανάκτησης οι οποίες αποτελούν μέρος μιας συνεπούς πολιτικής διαχείρισης αποβλήτων, με αρκετές εγκαταστάσεις για τα αρχικά στάδια της διαδικασίας ιεράρχησης των αποβλήτων·

—

ζητά την πλήρη τήρηση της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει» και καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναζητήσει τον καλύτερο τρόπο εφαρμογής της διευρυμένης ευθύνης των παραγωγών στην επικράτεια της ΕΕ· Η καταβολή προκαταβολής και η προώθηση προγραμμάτων απόσυρσης είναι μέτρα που πρέπει να εφαρμοστούν σε ενωσιακή κλίμακα για ορισμένα πλαστικά προϊόντα και προϊόντα που περιέχουν πλαστικό. Πρέπει να ενθαρρυνθεί η εφαρμογή της «πληρωμής κατά την απόρριψη» για τα ογκώδη αντικείμενα με μεθόδους αποκομιδής που θα επιλέγουν οι τοπικές ή περιφερειακές αρχές. Πέραν δε της παροχής κινήτρων υπέρ της εκ νέου χρησιμοποίησης, πρέπει να εξεταστεί η λύση της απαγόρευσης της χρήσης πλαστικής σακούλας για τα ψώνια·

—

θεωρεί απαραίτητο να μειωθούν, βάσει σχεδίου, οι τύποι πλαστικών που δεν συνδυάζονται με άλλα υλικά και να επισημαίνεται σαφώς ο τύπος του πλαστικού στις συσκευασίες και στα προϊόντα προς διευκόλυνση της εκ νέου χρήσης και ανακύκλωσής τους. Τάσσεται επίσης υπέρ μιας υποχρεωτικής ελάχιστης ανακύκλωσης περιεχομένου στον μελλοντικό σχεδιασμό τον προϊόντων·

—

απευθύνει έκκληση για τη σύναψη διεθνούς συμφωνίας με σκοπό την απαγόρευση της χρήσης αποσυντιθέμενων πλαστικών μικροσφαιριδίων σε καλλυντικά προϊόντα και σε άλλα προϊόντα προσωπικής χρήσης, έτσι ώστε να αποφευχθεί το ενδεχόμενο αυτή η σχετικά νέα πηγή ρύπανσης να παρεισφρήσει στην τροφική αλυσίδα. Πιστεύει δε ότι υπάρχουν σημαντικά στοιχεία που αιτιολογούν την απαγόρευση των οξοδιασπώμενων πλαστικών έως ότου περαιτέρω έρευνα επιβεβαιώσει ότι τα προϊόντα αυτά έχουν προστιθέμενη αξία.

Εισηγήτρια

η κ. Linda GILLHAM, δημοτικός σύμβουλος Runnymede (UK/EA)

Έγγραφο αναφοράς

Πράσινη βίβλος σχετικά με μια ευρωπαϊκή στρατηγική για τα πλαστικά απόβλητα στο περιβάλλον

COM(2013) 123 final

I. ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

χαιρετίζει την Πράσινη Βίβλο για τα πλαστικά απόβλητα στο περιβάλλον –η βέλτιστη διαχείριση των αποβλήτων αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν σήμερα οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές (ΤΠΑ), τόσο από την άποψη της μείωσης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της αυξημένης παραγωγής αποβλήτων με τη δημιουργία και τη χρηματοδότηση υποδομών για την επεξεργασία και τη διάθεση των αποβλήτων όσο και από την άποψη της διατήρησης των φυσικών πόρων·

2.	επισημαίνει, ωστόσο, ότι η αποφυγή παραγωγής αποβλήτων πρέπει να αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα· εκτός από τη βελτιστοποίηση της διαχείρισης αποβλήτων, πρωταρχική πρόκληση συνιστά η ανάπτυξη συνολικών και φιλόδοξων στρατηγικών για την αποφυγή παραγωγής αποβλήτων·

στο πλαίσιο αυτό, ζητεί την πλήρη εφαρμογή της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει», καθώς αποτελεί μία από τις πιο αποτελεσματικές μεθόδους για την πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων που θα μπορούσε να βοηθήσει τις τοπικές και περιφερειακές αρχές στην επίτευξη των στόχων τους όσον αφορά τα απόβλητα, αλλά και στον περιορισμό της συνακόλουθης οικονομικής και οργανωτικής επιβάρυνσης·

αναγνωρίζει ότι η συμμετοχή των νοικοκυριών μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην επίτευξη των στόχων της πρόληψης, της συλλογής και της ανακύκλωσής τους· στο πλαίσιο αυτό, οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές είναι σε θέση, από την πλευρά τους, να παρέχουν στους πολίτες πληροφορίες και σχετικές εγκαταστάσεις, αφενός για να προσαρμόσουν τις καταναλωτικές τους συνήθειες και αφετέρου για να αυξηθεί το φάσμα και η ποιότητα των υλικών που συλλέγονται· για να συμβούν αυτά, θα πρέπει, καταρχήν, να γίνει αποδεκτή η ιδέα ότι τα πλαστικά απόβλητα αποτελούν έναν δυνητικά πολύτιμο πόρο και να αναληφθεί η σχετική δέσμευση·

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι πλαστικά απόβλητα δεν παράγονται μόνο στα ιδιωτικά νοικοκυριά και ότι η προσοχή πρέπει να εστιαστεί περισσότερο στη βιομηχανία (π.χ. αυτοκινητοβιομηχανία ), στον κατασκευαστικό τομέα αλλά και σε άλλους βιομηχανικούς κλάδους, καθότι οι κλάδοι αυτοί χρησιμοποιούν εξαιρετικά υψηλό ποσοστό πλαστικών υλών·

δέχεται ότι υπάρχουν διαφορές μεταξύ των κρατών μελών στον τομέα της διαχείρισης των αποβλήτων· για πολλούς λόγους –μεταξύ άλλων, εξαιτίας αντιδράσεων της κοινής γνώμης–, σε πολλά κράτη μέλη οι επενδύσεις σε εγκαταστάσεις διαχείρισης αποβλήτων άργησαν να εξασφαλιστούν, με αποτέλεσμα να έχει καθυστερήσει η παράδοση των σχετικών υποδομών·

εκφράζει τη λύπη της για την έλλειψη στρατηγικού σχεδιασμού ή για τον αργό ρυθμό του, κατά μήκος της αλυσίδας διαχείρισης των αποβλήτων: στις δράσεις πρόληψης και προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση, στα συστήματα συλλογής, στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας, στις αναπτυξιακές πρωτοβουλίες της αγοράς — ασφαλείς αγορές θα μπορέσουν να διαμορφωθούν μόνον εάν οι ποσότητες των πλαστικών ανακυκλωμένων υλικών είναι επαρκείς·

8.	καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μεριμνήσει ώστε η ισχύουσα περιβαλλοντική νομοθεσία της ΕΕ να εφαρμόζεται πλήρως και να επιβάλλεται σε όλα τα 28 κράτη μέλη· θεωρεί ότι, αυτή τη στιγμή, υπάρχει έλλειψη πόρων για την εφαρμογή της και για τη διεξαγωγή των αντίστοιχων ελέγχων·

χαιρετίζει την πρόθεση να αναθεωρηθεί, το 2014, η οδηγία περί υγειονομικής ταφής· φρονεί ότι η αναθεώρηση θα πρέπει να οδηγήσει στην απαγόρευση, έως το 2020, της υγειονομικής ταφής των πλαστικών αποβλήτων και των εξαιρετικά εύφλεκτων αποβλήτων η ΕτΠ αναγνωρίζει ότι ο κλάδος της διαχείρισης των αποβλήτων και οι ΤΠΑ χρειάζονται χρόνο, επενδύσεις και συνθήκες ασφάλειας για να μπορέσουν να εξασφαλίσουν τους κατάλληλους πόρους στις κατάλληλες υποδομές συλλογής, διαλογής, ανακύκλωσης και αποτελεσματικής τελικής επεξεργασίας· ενώ τα κράτη μέλη που υστερούν ενδέχεται να χρειάζονται μια περίοδο σταδιακής εφαρμογής όσον αφορά την εν λόγω απαγόρευση, όλα τα πλαστικά απόβλητα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως πόρος, όπως προβλέπεται από τον «Χάρτη πορείας για μια αποδοτική, από πλευράς πόρων, Ευρώπη», ώστε να καταστεί δυνατό να επιτευχθούν οι στόχοι που έχουν τεθεί για το 2020·

10.

αναγνωρίζει ότι, ενώ επτά κράτη μέλη προβαίνουν σε υγειονομική ταφή χαμηλότερη του 10% των αποβλήτων τους, έντεκα κράτη μέλη εξακολουθούν να προβαίνουν σε υγειονομική ταφή σε ποσοστό μεγαλύτερο του 60%· οι υπεύθυνοι για τη διαχείριση των αποβλήτων θα πρέπει να αναγνωρίσουν την ιδιαίτερη αξία του πλαστικού, βελτιώνοντας και αυξάνοντας την αποτελεσματικότητα των συστημάτων συλλογής αποβλήτων, ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι περιπτώσεις μόλυνσης·

11.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υιοθετήσει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση έναντι όλων των πλαστικών, συμπεριλαμβάνοντας στις μελλοντικές αναθεωρήσεις της σχετικής νομοθεσίας τα απόβλητα ειδών ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού (ΑΗΗΕ), τα οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους (ΟΤΚΖ) και τις συσκευασίες στόχοι της οδηγίας πλαίσιο για τα απόβλητα (ΟΠΑ) είναι πολύ περιορισμένοι και δεν εξετάζουν πιο συγκεκριμένα τα πλαστικά απόβλητα·

12.

εμμένει στην άποψη ότι, κατά την επιλογή των νέων στόχων για τα πλαστικά, θα πρέπει να εξεταστεί το ζήτημα του υπολογισμού του βάρους σε τόνους, που δεν είναι κατάλληλο ως εργαλείο μέτρησης των πλαστικών αποβλήτων, ειδικά για το πολύ ελαφρύ πλαστικό φιλμ –οι στόχοι θα πρέπει να αντανακλούν τις περιβαλλοντικές σταθμίσεις για τα υλικά, ώστε να αυξηθεί η αξία των πλαστικών, που συχνά παραβλέπεται έναντι αυτής των βαρύτερων ανακυκλώσιμων υλικών·

13.

σημειώνει ότι όλα τα κράτη μέλη έχουν υιοθετήσει την αρχή της «ανάκτησης ενέργειας από απόβλητα» (ΕαΑ) ως νόμιμη εναλλακτική λύση της υγειονομικής ταφής υπολειμματικών αποβλήτων μετά την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση. Σε αυτό το πλαίσιο επαναλαμβάνει ότι η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση θα πρέπει να παρέχεται στις εγκαταστάσεις ανάκτησης ενέργειας που αποτελούν μέρος μιας συνεκτικής στρατηγικής για τη διαχείριση των αποβλήτων, η οποία περιλαμβάνει επαρκείς εγκαταστάσεις για τα αρχικά στάδια διαλογής, καθαρισμού και ανακύκλωσης των αποβλήτων. Εκτιμά επίσης ότι, επειδή τα πλαστικά παρέχουν ένα καύσιμο υψηλής θερμογόνου αξίας, είναι σημαντικό να τεθούν στόχοι για την ανακύκλωση των πλαστικών ανά υλικό, που να βασίζονται στην ικανότητα επεξεργασίας, ώστε να αποφευχθεί η ζήτηση για καύσιμα που καταλήγει στην αποτέφρωση πολύτιμων πόρων·

14.

φρονεί ότι οι στόχοι που έχουν τεθεί θα πρέπει να επιδιώκονται με αποτελεσματικότερους τρόπους· υποστηρίζει, εξάλλου, τη θέσπιση δεσμευτικών ειδικών και φιλόδοξων –αλλά εφικτών– στόχων πρόληψης δημιουργίας, προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωσης πλαστικών αποβλήτων —πέραν της υγειονομικής ταφής, καθώς τα αποτελέσματα είναι ευκολότερο να μετρηθούν με ακρίβεια— πράγμα που θα πρέπει, στη συνέχεια, να οδηγήσει σε εναρμόνιση όλων των σχετικών οδηγιών. Θα μπορούσαν να εξεταστούν ενδιάμεσοι στόχοι και μεταβατικές περίοδοι και να αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης με τα κράτη μέλη και τις τοπικές και περιφερειακές αρχές που δεν έχουν επιτύχει ικανοποιητική πρόοδο όσον αφορά τους στόχους των αποβλήτων·

15.	ζητά τον καθορισμό αυτών των στόχων, σύμφωνα με τις αρχές της αναλογικότητας, της εγγύτητας και της προφύλαξης·

16.

φρονεί ότι τα μέτρα αυτά θα έχουν σαν αποτέλεσμα να αναβαθμιστούν τα πλαστικά απόβλητα στην ιεράρχηση των αποβλήτων και υποστηρίζει το αίτημα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να απαγορευτεί η υγειονομική ταφή όλων των ανακυκλώσιμων και των βιολογικών αποβλήτων έως το 2020, προειδοποιεί, εντούτοις, ότι υπάρχει ο κίνδυνος να αυξηθούν οι εξαγωγές πλαστικών αποβλήτων εκτός Ευρώπης, εκτός και εάν η ανακύκλωση πλαστικών αναπτυχθεί περαιτέρω στην ΕΕ·

17.

ζητά να προβάλλονται περισσότερο η ανακύκλωση πλαστικού σε όλα τα στάδια παραγωγής των προϊόντων, για να ενθαρρύνεται μια κυκλική οικονομία· κατά τον αρχικό σχεδιασμό τους θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη όχι μόνον η ανακύκλωση στο τέλος του κύκλου ζωής τους, αλλά να επιδιώκεται και ο εξορθολογισμός των πολυμερών που χρησιμοποιούνται κατά την παραγωγή, καθώς και η χρήση περιορισμένου αριθμού απλών πλαστικών υλών που δεν έχουν αναμειχθεί με άλλα υλικά, ώστε να διευκολύνεται ο διαχωρισμός για ανακύκλωση·

18.	παροτρύνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προωθήσει τις πράσινες δημόσιες συμβάσεις, παρέχοντας περισσότερα κίνητρα για την πρόληψη, την προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση, την ανακύκλωση και την αύξηση της περιεκτικότητας σε ανακυκλωμένα πλαστικά των νέων προϊόντων·

19.

ζητά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο χρηματοδότησης, στο μέλλον, των υποδομών που ανακυκλώνουν με αποτελεσματικότητα τα πλαστικά απόβλητα και να σταματήσει τη χρηματοδότηση της υγειονομικής ταφής και της αποτέφρωσης, υποστηρίζοντας ταυτόχρονα, την αγορά ανακυκλωμένων πλαστικών και, κατ’ επέκταση, τη δημιουργία θέσεων εργασίας·

20.

αναγνωρίζει ότι η ανακύκλωση υλικών επιτρέπει στην ΕΕ να είναι πιο αυτάρκης από πλευράς πρώτων υλών στις εγκαταστάσεις παραγωγής της, και ότι η ανάκτηση ενέργειας θα πρέπει να παραμείνει επικουρική επιλογή, σύμφωνη με την ιεράρχηση των αποβλήτων, ώστε να είναι δυνατή η αξιοποίηση του πλήρους δυναμικού των αποβλήτων που εκτρέπονται και να μην προκληθεί αύξηση της αξιοποίησης για ανάκτηση ενέργειας, όπως εξάλλου συνιστάται και στην Πράσινη Βίβλο·

21.

πιστεύει ακράδαντα ότι τα συστήματα κατ’ οίκον συλλογής αποβλήτων θα πρέπει να είναι υποχρεωτικά, αλλά θα πρέπει επίσης να είναι σχεδιασμένα κατά τρόπο που να ενθαρρύνεται ο διαχωρισμός και να μεγιστοποιείται η ανάκτηση ανακυκλώσιμων υλικών υψηλής ποιότητας· πρόκειται για ένα θέμα που άπτεται της επικουρικότητας και, μολονότι, η ανάμεικτη ξηρά ανακύκλωση αποδεικνύεται πολύ αποτελεσματική σε ορισμένα κράτη μέλη, θα πρέπει να αναγνωριστεί ότι οι μέθοδοι συλλογής διαφέρουν μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών και από χώρα σε χώρα· ενώ μία πολιτική ενιαίας αντιμετώπισης του προβλήματος δεν είναι πρακτική, συντρέχουν λόγοι για εκούσιο εξορθολογισμό και τυποποίηση των μεθόδων συλλογής·

22.

επαναλαμβάνει την άποψή της ότι ενδέχεται να προκύψουν ευκαιρίες συνεργασίας των περιφερειακών αρχών στο πλαίσιο της διασυνοριακής διαχείρισης των αποβλήτων και της λειτουργίας των κέντρων επεξεργασίας, στην περίπτωση παρόμοιων τύπων ακινήτων –π.χ. σε διαμερίσματα ουρανοξυστών– προκειμένου να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική διαχείριση των ροών αποβλήτων και η βέλτιστη χρήση των υποδομών και των πόρων που είναι διαθέσιμοι στον συγκεκριμένο τομέα·

23.	θεωρεί ότι πρέπει να ενθαρρυνθεί τόσο η ανακύκλωση υψηλής ποιότητας — μέσω της υποστήριξης μιας αγοράς για την ανακύκλωση των πλαστικών — όσο και η παραγωγή υλικών που σέβονται το περιβάλλον, προκειμένου να μειωθούν οι απορρίψεις πλαστικών στο περιβάλλον·

24.

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι οι τρέχουσες εκθέσεις που αναφέρονται στους στόχους ανάκτησης βάσει της ΟΠΑ, έχουν βασιστεί σε στοιχεία σχετικά με τη συλλογή και όχι με την πραγματική ανακύκλωση ή την πραγματική ανάκτηση ενέργειας· επείγει να αποσαφηνιστούν οι ορισμοί και να εξευρεθεί μια ενιαία μεθοδολογία μέτρησης της απόδοσης της ανακύκλωσης·

25.	αναγνωρίζει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη θεσπίσει ένα πρόγραμμα στήριξης των πολιτικών για τα απόβλητα των δέκα κρατών μελών με τις χαμηλότερες επιδόσεις· εκφράζει τη λύπη της διότι 18 κράτη μέλη εξακολουθούν να απέχουν πολύ από τη συμμόρφωσή τους προς την οδηγία-πλαίσιο για τα απόβλητα·

26.

υποδεικνύει ότι απαιτείται μια σειρά μέτρων, καθώς ένα ενιαίο μέσο πολιτικής δεν είναι σε θέση, από μόνο του, να εξασφαλίσει αρκούντως τη μετάβαση των αποβλήτων από την υγειονομική ταφή στην ανακύκλωση· ωστόσο, η ανακύκλωση των πλαστικών αποβλήτων δεν είναι πάντοτε μια βιώσιμη στρατηγική στις περιπτώσεις όπου υφίστανται τεχνικές δυσκολίες και όπου η ανακύκλωση δεν είναι πάντοτε οικονομικά δικαιολογημένη, κι ας αιτιολογείται πλήρως από περιβαλλοντική άποψη·

27.

πιστεύει ότι η ΕΕ βρίσκεται σε κατάλληλη θέση για να ηγηθεί της παγκόσμιας εκστρατείας για την εξάλειψη των πλαστικών αποβλήτων από τους χώρους υγειονομικής ταφής και, συνεπώς, θα πρέπει να μεριμνά για την ανταλλαγή των βέλτιστων πρακτικών στον τομέα της διαχείρισης των αποβλήτων στο τοπικό, στο περιφερειακό, στο εθνικό και στο διεθνές επίπεδο· η ΕΕ θα πρέπει να προωθεί τις βιώσιμες πρωτοβουλίες και να διασφαλίζει ότι οι φορείς ανακύκλωσης θα μεταφέρουν απόβλητα αποκλειστικά σε μονάδες ανακύκλωσης όπου ισχύουν οι ίδιες υποχρεώσεις διαχείρισης με αυτές που ισχύουν στις μονάδες της ΕΕ· οι τελωνειακοί υπάλληλοι δεν είναι ανακυκλωτές και η ΕτΠ ζητά η παρακολούθηση της εφαρμογής των κανονισμών μεταφοράς στα ευρωπαϊκά λιμάνια να είναι αυστηρότερη·

28.	στο πλαίσιο αυτό, επαναλαμβάνει την υποστήριξή της ως προς τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής πλατφόρμας πληροφόρησης που θα επιτρέπει στις τοπικές και περιφερειακές αρχές να ανταλλάσσουν πληροφορίες σχετικά με την πρόληψη και τη διαχείριση των αποβλήτων εντός και εκτός της ΕΕ·

29.

αναγνωρίζει ότι τα πλαστικά έχουν παγκόσμιο προορισμό και, συνεπώς, οι ορθές πρακτικές κατά το στάδιο του σχεδιασμού της επαναχρησιμοποίησης, της επισκευής και της ανακυκλωσιμότητάς τους θα είναι αποτελεσματικές και εκτός των ορίων της ΕΕ και θα συμβάλουν ώστε να μην μετατρέπονται τα πλαστικά είδη σε μελλοντικά απόβλητα πλοίων·

30.

σημειώνει ότι πολλά καταναλωτικά αγαθά —κυρίως οι ηλεκτρικές και οι ηλεκτρονικές συσκευές— κατασκευάζονται εκτός της ΕΕ και, λόγω του υψηλού κόστους της εργασίας στην ΕΕ, στη συνέχεια επανεξάγονται για αποσυναρμολόγηση, ανακύκλωση ή διάθεση· λαμβάνοντας υπόψη την αρχή της εγγύτητας, η ΕτΠ συνιστά την ανάπτυξη υποδομών ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης στο εσωτερικό της ΕΕ, ώστε τα κράτη μέλη να μπορούν να κάνουν αποτελεσματική χρήση των υφιστάμενων στην ΕΕ υποδομών διαχείρισης των αποβλήτων και να αποφευχθεί, έτσι, η άσκοπη επανάληψη των επενδύσεων· με τον τρόπο αυτό, τα πλαστικά απόβλητα θα μπορούν να υπόκεινται σε επεξεργασία σε γειτονικά κράτη μέλη, δίχως να χρειάζεται να εξασφαλίζονται πολλοί τύποι ανακύκλωσης στα κέντρα επεξεργασίας αποβλήτων κάθε κράτους μέλους, ενώ θα μπορούσε να προγραμματιστεί η κατασκευή ειδικών υποδομών για την εξειδικευμένη επεξεργασία ορισμένων τύπων αποβλήτων σε όλη την έκταση της ΕΕ, για να αποφευχθεί το ενδεχόμενο επικαλύψεων· η ΕτΠ αναγνωρίζει ότι θα πρέπει να προβλεφθούν οι κατάλληλοι διασυνοριακοί έλεγχοι κατά τη διακίνηση των αποβλήτων οι οποίοι και να εφαρμόζονται·

31.

πιστεύει ότι, ενώ η εθελοντική δράση μπορεί να συμπληρώνει τη νομοθεσία, ταυτόχρονα χρειάζονται κανονιστικές ρυθμίσεις για να εξασφαλιστεί ένα αποδοτικό, αποτελεσματικό, ασφαλές και βιώσιμο πλαίσιο για τα απόβλητα· ωστόσο, η ΕτΠ φρονεί ότι, πριν προταθούν φόροι ή επιβληθούν απαγορεύσεις, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να λάβει μέτρα για την ενημέρωση των καταναλωτών και των μελών των νοικοκυριών, έτσι ώστε να αλλάξει η συμπεριφορά τους·

32.

ζητά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μελετήσει πώς μπορεί να εφαρμοστεί καλύτερα η διευρυμένη ευθύνη του παραγωγού και του εισαγωγέα στην ΕΕ, κυρίως για τα πλαστικά απόβλητα, η διαχείριση των οποίων βαρύνει πολύ συχνά τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές. Χάρη στην αρτιότερη εφαρμογή της αρχής αυτής αναμένεται ότι τα προϊόντα που θα διατίθενται στην αγορά θα δημιουργούν λιγότερα πλαστικά απόβλητα και πιο εύκολα ανακυκλώσιμα. Η καταβολή εγγύησης επιστροφής και η υποχρέωση του παραγωγού σε απόσυρση του προϊόντος στο τέλος του κύκλου ζωής του είναι επιλογές που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν για ορισμένα πλαστικά προϊόντα και προϊόντα που περιέχουν πλαστικά σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε να απαλλαγούν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές από μια σημαντική επιβάρυνση. Η ΕτΠ πιστεύει ότι είναι επίσης σκόπιμο να προωθηθούν προγράμματα απόσυρσης για τους εμπόρους λιανικής, τα σχολεία και τους χώρους εργασίας, όπου συχνά συσσωρεύονται ποσότητες μεμονωμένων πολύτιμων πόρων, ώστε η ανακύκλωση να αποβεί πιο βιώσιμη — παραδείγματα αυτού του είδους είναι τα κινητά τηλέφωνα και οι θήκες μελάνης εκτυπωτών·

33.

θεωρεί, επίσης, ότι η προσέγγιση «πληρωμή κατά την απόρριψη» (PAYT — Pay As You Throw) για τα ογκώδη αντικείμενα θα πρέπει να ενθαρρυνθεί με μεθόδους συλλογής που θα αποφασίζουν οι ΤΠΑ, με ανάλογη ευαισθητοποίηση καθώς και με ενισχυμένο έλεγχο της διαδρομής των αποβλήτων, ώστε να αποφεύγεται η ολοένα συχνότερη εναπόθεση (πλαστικών) αποβλήτων εκτός των κατάλληλα εξοπλισμένων τεχνικών εγκαταστάσεων και η αποτέφρωσή τους π.χ. στον οικιακό φούρνο ή η παράνομη εναπόθεσή τους·

34.

αναγνωρίζει ότι υπάρχουν περιθώρια ανάπτυξης συστημάτων για την παρακράτηση ποσών και την απόσυρση ειδών, ανάλογα με την περίπτωση· η ανάκτηση των φιαλών ποτών και δοχείων έχει αποδειχθεί επιτυχής σε ορισμένα κράτη μέλη και προσφέρει ποιοτικό υλικό προς ανακύκλωση –αυτό θα μπορούσε να αποδειχθεί μια πολύτιμη εναλλακτική λύση στις αγροτικές περιοχές, όπου η χωριστή συλλογή δεν είναι βιώσιμη· επίσης, οι ΤΠΑ θα μπορούσαν να ενθαρρύνουν περαιτέρω τη συλλογή συγκεκριμένων τύπων πλαστικών αποβλήτων, όπως το PET (τερεφθαλικό πολυαιθυλένιο), μέσω προγραμμάτων βιώσιμης διαχείρισης του περιβάλλοντος, στο πλαίσιο μεγάλων δημόσιων εκδηλώσεων, εκτός εάν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις για τις φιάλες από PET που είναι φιλικές προς το περιβάλλον·

Οικολογικός σχεδιασμός

35.

θεωρεί ότι ο σχεδιασμός προϊόντων είναι ζωτικής σημασίας για την ελαχιστοποίηση των αποβλήτων. Πιστεύει ότι, ενώ η ισχύουσα οδηγία περί οικολογικού σχεδιασμού επικεντρώνεται στην κατανάλωση νερού και ενέργειας, κατά την αναθεώρησή της θα μπορούσε πλέον να διευρυνθεί το πεδίο εφαρμογής της, ώστε να καλύπτει και άλλα πλαστικά προϊόντα, και να θεσπισθούν απαιτήσεις προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση, καταπολέμησης της τεχνητής γήρανσης, δυνατότητας επισκευής και ανακύκλωσης, σε συνδυασμό με την παροχή συμβουλών προς τους καταναλωτές σχετικά με την ανθεκτικότητα κάθε προϊόντος (μία ιδέα θα ήταν να συνοδεύεται το προϊόν με ένα «διαβατήριο»)· ο σχεδιασμός είναι σημαντικός για τους καταναλωτές, αλλά και για τις αρχές ανακύκλωσης που έχουν την ευθύνη της διαχείρισης του «τέλους του κύκλου ζωής» των προϊόντων· ο καλός σχεδιασμός ενός προϊόντος και της συσκευασίας και αποσυναρμολόγησής του μπορεί να προβλέπει και να βελτιώνει τη δυνατότητα ανακύκλωσής του·

36.

εφιστά την προσοχή στην τάση για «ελαφρού βάρους» συσκευασίες και στην εισαγωγή θυλάκων στο σχεδιασμό συσκευασίας καταναλωτικών προϊόντων (μετάβαση από γυαλί ή μέταλλο σε πλαστικό), ούτως ώστε να μειώνεται το κόστος μεταφοράς και κατά συνέπεια οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Εντούτοις αναγνωρίζει ότι, ενώ τα αποτελέσματα είναι επωφελή για όλους, μια τέτοια εξέλιξη μπορεί να αποδειχθεί πολύ κερδοφόρα για τους παραγωγούς εις βάρος των τοπικών και περιφερειακών αρχών που θα έχουν μεγαλύτερο κόστος συλλογής και επεξεργασίας·

37.

θεωρεί απαραίτητο να μειωθούν οι τύποι πλαστικών (σύνθεση του πλαστικού), προκειμένου να επιτραπεί η σύντηξη διαφορετικών συμβατών πλαστικών· επίσης, για να διευκολύνεται η διαλογή, πρέπει να επισημαίνεται σαφώς ο τύπος του πλαστικού στις συσκευασίες και στα προϊόντα. Επιπλέον, τα πλαστικά δεν θα πρέπει να περιέχουν PoPs (έμμονους οργανικούς ρύπους) ή χημικές ουσίες που απαγορεύονται βάσει του κανονισμού REACH ·

38.

πιστεύει ότι η παροχή καθοδήγησης ως προς τον βιώσιμο σχεδιασμό των προϊόντων για το σύνολο του κύκλου ζωής τους –συμπεριλαμβανομένης της επεξεργασίας στο τέλος του κύκλου ζωής τους– θα βοηθήσει τους χρήστες να αντιληφθούν την πραγματική αξία ενός προϊόντος και θα επιτρέψει να αποφευχθεί η άσκοπη σπατάλη ορισμένων πολύτιμων πόρων·

39.

τάσσεται υπέρ, στο πλαίσιο των μελλοντικών αναθεωρήσεων του σχεδιασμού, μιας υποχρεωτικής ελάχιστης ανακύκλωσης περιεχομένου, ενώ, παράλληλα, θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι ορισμένες χρήσεις που συνδέονται με τη διατροφή και την προσωπική υγιεινή απαιτούν την τήρηση καθορισμένων προτύπων ως προς κάθε υλικό·

40.

ζητά να καταργηθεί σταδιακά η χρήση επικίνδυνων ουσιών στα πλαστικά υλικά, όχι μόνο για τα νέα προϊόντα αλλά και για τα ανακυκλωμένα, ώστε να περιοριστούν οι κίνδυνοι που συνδέονται με τη χρήση τους και να αυξηθούν οι δυνατότητες ανακύκλωσής τους· η ΕτΠ υποστηρίζει την πρόταση που διατυπώνεται στον «Χάρτη πορείας για μια αποδοτική, από πλευράς πόρων, Ευρώπη» να εξασφαλιστεί ότι, μέχρι το 2020, όλες οι ουσίες που εμπνέουν πολύ μεγάλες ανησυχίες θα υπαχθούν στον κατάλογο υποψηφίων ουσιών του REACH· στην περίπτωση αυτή, θα μπορούσαν να περιληφθούν τα εν λόγω συνθετικά πρόσθετα· εν προκειμένω, ζητά να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στα μικροπλαστικά και τα νανοσωματίδια, τα οποία θέτουν νέα προβλήματα, που δεν προβλέπονται κατ’ ανάγκη στον κανονισμό REACH·

41.	ζητά να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στον οικολογικό σχεδιασμό όσον αφορά τους τρισδιάστατους εκτυπωτές, η ανάπτυξη των οποίων ενδέχεται να έχει σημαντική επίδραση στην ποσότητα και την ποιότητα των παραγόμενων πλαστικών αποβλήτων·

Πλαστικά μιας χρήσεως

42.

είναι της γνώμης ότι πρέπει να υπάρξει ένας συνδυασμός μέτρων για την διαχείριση των βραχύβιων πλαστικών ειδών μιας χρήσεως, όπως π.χ. μέτρα για τον περιορισμό της χρήσης τους και την προώθηση επαναχρησιμοποιήσιμων ειδών — οι άδειες πλαστικές σακούλες και πλαστικές φιάλες που απορρίπτονται ανεύθυνα είναι η μικρογραφία της κοινωνίας της σπατάλης και καταστρέφουν το περιβάλλον μας. Εκτός από την παροχή κινήτρων για την επαναχρησιμοποίηση, το γεγονός ότι απαγορεύεται να διατίθενται δωρεάν πλαστικές σακούλες έχει οδηγήσει σε θετικά αποτελέσματα σε ορισμένες περιφέρειες και θα πρέπει συνεπώς να ληφθεί υπόψη·

43.

φρονεί ότι οι εθελοντικές πρωτοβουλίες σε εθνικό επίπεδο –συμπεριλαμβανομένης της ευθύνης της απόσυρσης που αναλαμβάνουν οι λιανοπωλητές– θα μπορούσαν να βοηθήσουν ώστε το κόστος της διαχείρισης ορισμένων τύπων πλαστικών αποβλήτων να μην αναλαμβάνουν μόνον οι αρμόδιες για τα απόβλητα και το περιβάλλον αρχές, αλλά όλοι οι «κρίκοι» της αλυσίδας αξίας· τα μέτρα αυτά πρέπει, εξάλλου, να περιλαμβάνουν ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης των καταναλωτών·

44.	θεωρεί ότι η «απόσυρση» θα μπορούσε να ενθαρρυνθεί και να επεκταθεί και σε άλλους πολυσύχναστους χώρους (οι χώροι εργασίας και τα σχολεία διαθέτουν συχνά μικρά αντίστοιχα προγράμματα που τους επιτρέπουν να συλλέγουν μια βιώσιμη ποσότητα ειδών προς ανακύκλωση)·

Βιοαποικοδομήσιμα πλαστικά

45.	εκφράζει την ανησυχία της μήπως οι καταναλωτές παραπλανηθούν από τον όρο «βιοαποικοδομήσιμα», καθώς τα πλαστικά απόβλητα συχνά βιοαποικοδομούνται σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις λιπασματοποίησης, σε υψηλές θερμοκρασίες·

46.	τονίζει ότι είναι σημαντικό να γίνει διάκριση μεταξύ διασπώμενων, βιοαποικοδομήσιμων και λιπασματοποιήσιμων αποβλήτων –αυτοί οι όροι συχνά χρησιμοποιούνται, λανθασμένα, αδιακρίτως: ένα πλαστικό μπορεί να είναι διασπώμενο αλλά όχι βιοαποικοδομήσιμο ή μπορεί να είναι μόνον λιπασματοποιήσιμο·

47.

πιστεύει ότι είναι απαραίτητη η εναρμόνιση και η απλούστευση στον τομέα της επισήμανσης προς όφελος των καταναλωτών· ωστόσο, εκφράζει την ανησυχία της ότι ορισμένες πληροφορίες δημιουργούν σύγχυση ή μπορεί να αποδειχθούν παραπλανητικές και ενδεχομένως να πρέπει να αποσυρθούν· οι πληροφορίες σχετικά με τις κατάλληλες διαδικασίες ανακύκλωσης και το ανακυκλωμένο περιεχόμενο θα πρέπει να είναι εύκολο να γίνουν κατανοητές·

48.

ανησυχεί, επίσης, ότι ο όρος «βιοπλαστικά» ενδέχεται να δώσει την εντύπωση ότι πρόκειται για οικολογικά υλικά, όταν η βιομάζα που θα έχει χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή τους πιθανόν να μην είναι βιώσιμη ή να παράγεται σε εκτάσεις που βρίσκονται σε ανταγωνιστική σχέση με εκτάσεις που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή τροφίμων. Τάσσεται υπέρ της ενίσχυσης και της στήριξης της έρευνας και ανάπτυξης «βιοπλαστικών». Σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να δοθεί έμφαση σε έναν φιλικό προς το περιβάλλον σχεδιασμό όσον αφορά τις πρώτες ύλες (στο μέτρο του δυνατού από απόβλητα), τις πρόσθετες ύλες (ακίνδυνες για το περιβάλλον και την υγεία), την επισκευή (να είναι εύκολη η επισκευή τους), τις δυνατότητες ανακύκλωσης και τη βιοαποικοδομησιμότητα τους·

49.

ζητά, συνεπώς, να εφαρμοστούν πλήρως τα υφιστάμενα ευρωπαϊκά πρότυπα τυποποίησης (όπως τα ΕΝ 13432, ΕΝ 14995) για την λιπασματοποίηση (τόσο την βιομηχανική, όσο και την οικιακή), την βιοαποικοδομησιμότητα και την διασπασιμότητα, καθώς και να εξεταστεί η εγκυρότητά τους σε κατάλληλα περιβάλλοντα, όπως το έδαφος, το θαλάσσιο και το γλυκό νερό, οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων και αναερόβιας ζύμωσης προκειμένου να επιτευχθεί η καθιέρωση ενός συστήματος επισήμανσης σε ολόκληρη την ΕΕ εντός του οποίου θα γίνεται σαφής διάκριση μεταξύ αυτών των ισχυρισμών·

50.

απευθύνει έκκληση για τη σύναψη διεθνούς συμφωνίας με σκοπό την απαγόρευση της χρήσης αποσυντιθέμενων πλαστικών μικροσφαιριδίων σε καλλυντικά προϊόντα απολέπισης προσώπου, σε οδοντόπαστες και σε άλλα προϊόντα προσωπικής χρήσης, ώστε να αποφευχθεί το ενδεχόμενο αυτή η σχετικά νέα πηγή ρύπανσης να εισαχθεί στην τροφική αλυσίδα·

51.

εκφράζει την ανησυχία της για το γεγονός ότι τα λεγόμενα «οξοβιοαποικοδομήσιμα» πλαστικά είναι απλώς «οξοδιασπώμενα» και όχι «βιολογικά διασπώμενα», κατά την διάσπασή τους, μάλιστα, υπάρχει το ενδεχόμενο να υπάρξει έκλυση μικροσωματιδίων πλαστικού στο περιβάλλον· όταν εισάγονται στην διαδικασία ανακύκλωσης, τα οξοδιασπώμενα πλαστικά έχει αποδειχθεί ότι αποτελούν πηγή μόλυνσης και ότι θέτουν σε κίνδυνο την ποιότητα του ανακυκλωμένου υλικού· και στην περίπτωση αυτή, υπάρχουν σημαντικά στοιχεία που αιτιολογούν την απαγόρευση των οξοδιασπώμενων πλαστικών έως ότου περαιτέρω έρευνα επιβεβαιώσει ότι τα προϊόντα αυτά έχουν προστιθέμενη αξία·

Θαλάσσια απόβλητα

52.

συμφωνεί με την Πράσινη Βίβλο ότι «τα περισσότερα απόβλητα στις θάλασσες και τους ωκεανούς είναι πλαστικά» και αυτό αποτελεί σοβαρό παγκόσμιο πρόβλημα· πιστεύει ότι η μείωση του όγκου των πλαστικών που εισέρχονται στο θαλάσσιο περιβάλλον θα πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα για όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς του κύκλου ζωής των πλαστικών·

53.

αναγνωρίζει την ανάγκη να διεξαχθούν περαιτέρω μελέτες, ώστε να εξεταστούν οι πηγές, ο τρόπος μεταφοράς και η εμφάνιση τόσο των μακροπλαστικών όσο και των μικροπλαστικών απορριμμάτων στο περιβάλλον· είναι επίσης απαραίτητο να γίνει κατανοητή η επίδραση αυτών των μικροσκοπικών σωματιδίων στη θαλάσσια ζωή·

54.

ζητά την ενίσχυση της παρακολούθησης και της συλλογής στοιχείων, ώστε να μπορέσει να αξιολογηθεί η επιτυχία ή η αποτυχία συγκεκριμένων μέτρων και να καταστεί δυνατή η ανάπτυξη πιθανών λύσεων· θεωρεί ότι μόνον εάν υπάρχουν διαθέσιμα ακριβή στοιχεία σχετικά με τον τρέχοντα όγκο των θαλασσίων απορριμμάτων θα μπορέσει να ορισθεί ένας συγκεκριμένος στόχος μείωσης των θαλασσίων απορριμμάτων·

55.

υποστηρίζει μια διττή στρατηγική:

(α)	μία στρατηγική για την ξηρά και τη θάλασσα, για να αποφευχθεί η περίπτωση εισαγωγής πλαστικών αποβλήτων στο υδάτινο περιβάλλον·

(β)	μία στρατηγική για τη θάλασσα, για να διασφαλιστεί η υπεύθυνη διαχείριση των αποβλήτων από τις δραστηριότητες που ασκούνται στους ωκεανούς και τις θάλασσες

η στρατηγική για την ξηρά και τη θάλασσα βασίζεται στα μέτρα που προαναφέρθηκαν, ενώ η στρατηγική για τη θάλασσα βασίζεται στην βελτιωμένη εφαρμογή της MARPOL (Διεθνής Σύμβαση για την πρόληψη της ρύπανσης από πλοία) και σε άλλες συμβάσεις·

56.

συνιστά τον καλύτερο συντονισμό και την αποτελεσματικότερη εφαρμογή της σχετικής πολιτικής μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (δηλ. της υπηρεσίας των Ηνωμένων Εθνών που έχει την ευθύνη της ασφάλειας της ναυσιπλοΐας και της πρόληψης της θαλάσσιας ρύπανσης από πλοία)·

57.

αναγνωρίζει ότι με την οδηγία-πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική της ΕΕ έχουν τεθεί στόχοι για τα θαλάσσια απορρίμματα και, άρα, τυχόν νέοι στόχοι θα πρέπει να είναι συνεπείς προς τους προϋπάρχοντες στόχους· θα μπορούσε να εξεταστεί το ενδεχόμενο επιλογής ειδικών στόχων για τα πλαστικά απόβλητα, αλλά κάθε στόχος θα πρέπει να τηρεί τα κριτήρια SMART και όχι απλώς να συνιστά έκκληση για μείωση των πλαστικών απορριμμάτων· η ισχύουσα νομοθεσία για τα απόβλητα και τους πόρους βάσει της MARPOL πρέπει να εφαρμόζεται πλέον καλύτερα·

58.

αναγνωρίζει, επίσης, τον ρόλο των τοπικών και των περιφερειακών αρχών και των εταίρων τους όσον αφορά την αύξηση της ευαισθητοποίησης του προβλήματος· η συνειδητοποίηση της εξάπλωσης των πλαστικών απορριμμάτων στο ποτάμιο και στο θαλάσσιο περιβάλλον αποτελεί προϋπόθεση για την διόρθωση και τη μείωση του μεγέθους του προβλήματος· αυτό θα μπορούσε, μεταξύ άλλων να επιτευχθεί, με την προώθηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων στα σχολεία, την ενθάρρυνση υπεύθυνων συμπεριφορών στον τουριστικό κλάδο και με πρωτοβουλίες της βιομηχανίας πλαστικών· η καθιέρωση των «Ευρωπαϊκών εβδομάδων απορρύπανσης» ή παρόμοιων πρωτοβουλιών, θα προβάλει, με την κατάλληλη δημοσιότητα, το πρόβλημα·

59.

ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ των τοπικών και των περιφερειακών αρχών και των εταίρων τους για την καλύτερη εστίαση των ωφέλιμων πρωτοβουλιών «απορρύπανσης»· ενώ οι ημέρες παράκτιας απορρύπανσης και οι συλλογές απορριμμάτων από κάδους και από παραλίες συγκεντρώνουν μόνον ένα μικρό ποσοστό των απορριμμάτων, μπορούν, ταυτόχρονα, να συμβάλουν στην αύξηση της ευαισθητοποίησης των τοπικών κοινοτήτων· εξάλλου, θα μπορούσαν να προωθηθούν και εκστρατείες αλίευσης απορριμμάτων κατά τις ημέρες μη αλίευσης και διάθεσης των απορριμμάτων στο πλησιέστερο λιμάνι και όχι στο λιμάνι νηολογίου εκ μέρους του κλάδου αλιείας. Από αυτή την άποψη, η ΕτΠ υποστηρίζει τα σχέδια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την καθιέρωση, αρχής γενομένης από το 2014, μιας «ημέρας καθαρισμού» σε ολόκληρη την Ευρώπη και προσφέρεται να διερευνήσει τις δυνατότητες συνεργασίας στο πλαίσιο αυτής της πρωτοβουλίας·

60.

πιστεύει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές δεν μπορούν, από μόνες τους, να καλύψουν το κόστος της διαχείρισης των θαλάσσιων απορριμμάτων και ζητά την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης, καθώς και στο επίπεδο των αρμόδιων οργάνων, των αρμόδιων για θέματα ύδρευσης αρχών, των λιμενικών αρχών και της βιομηχανίας διαχείρισης αποβλήτων, ώστε να βρεθούν οικονομικά σύμφοροι τρόποι για την αποτροπή της διείσδυσης πλαστικών αποβλήτων στο θαλάσσιο περιβάλλον·

61.	απευθύνει έκκληση για βελτίωση της βάσης γνώσεων, μέσω προγραμμάτων υποστηριζόμενων από την ΕΕ όπως το LIFE+ ή τα κονδύλια του ΕΤΠΑ, για να εξεταστεί ο αντίκτυπος των πλαστικών αποβλήτων τόσο στο έδαφος όσο και στο θαλάσσιο περιβάλλον·

Τελική παρατήρηση

62.

καλεί όλους τους παράγοντες του κλάδου διαχείρισης αποβλήτων να συνεργαστούν για τον περιορισμό της παρουσίας και των επιπτώσεων των πλαστικών στο περιβάλλον και της χρήσης των πρώτων υλών και για την αναγνώριση των δυνατοτήτων τους ως πολύτιμου πόρου· πρόκειται για πρόκληση, καθώς το πλαστικό είναι φθηνό και ευπροσάρμοστο, διαθέτει δε αυξανόμενες δυνατότητες εφαρμογής, αλλά και αντοχή που συνιστά μόνιμο πρόβλημα· ενώ η αυξανόμενη συσσώρευση πλαστικών απορριμμάτων στο παγκόσμιο θαλάσσιο περιβάλλον μας καλεί να αντιδράσουμε, είναι πλέον γνωστό ότι το μεγαλύτερο μέρος αυτής της ανεξέλεγκτης διάθεσής τους στη θάλασσα προέρχεται από την ξηρά — τα πλαστικά απορρίμματα σε οποιοδήποτε περιβάλλον είναι απλώς απαράδεκτα!

Βρυξέλλες, 8 Οκτωβρίου 2013

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής των Περιφερειών

Ramón Luis VALCÁRCEL SISO

5.12.2013

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 356/37

Γνωμοδότηση της επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή»

2013/C 356/07

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

—

—	εκτιμά ότι οι πράσινες υποδομές συνιστούν κλασική επιλογή προσαρμογής «με ελάχιστα μειονεκτήματα και χαμηλό κόστος» («low regrets, low-cost adaptation») η οποία θα συμβάλει στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας στις αστικές περιοχές,

—	εκφράζει την ανησυχία της για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη γεωργική παραγωγή, τη δασοκομία και την αλιεία,

—	θεωρεί αναγκαία την επίδειξη μεγαλύτερης προσοχής, στο πλαίσιο της στρατηγικής της ΕΕ για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, στην περαιτέρω προώθηση της προσαρμογής σε τοπικό επίπεδο, εκεί όπου οι επιπτώσεις γίνονται εντονότερα αισθητές και όπου είναι εγκατεστημένοι οι πρώτοι «παρεμβαίνοντες»,

—	παραδέχεται ότι η χρηματοδότηση διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο για την ανάληψη παρεμβάσεων προσαρμογής σε τοπικό επίπεδο,

—

αναγνωρίζει τη σημασία των τοπικών και περιφερειακών δικτύων για την προώθηση των παρεμβάσεων προσαρμογής και θεωρεί ότι πρέπει να τυγχάνουν της κατάλληλης χρηματοδοτικής στήριξης από την ΕΕ. Ωστόσο, η ΕτΠ δεν προκρίνει κάποια νέα οργάνωση ή εθελοντική δέσμευση για την προσαρμογή, όπως συνιστάται στη στρατηγική της ΕΕ για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, διότι κάτι τέτοιο θα δημιουργούσε επικαλύψεις, θα προκαλούσε σύγχυση στους συμμετέχοντες και θα σπαταλούσε πολύτιμους πόρους. Το υφιστάμενο Σύμφωνο των Δημάρχων κρίνεται σκόπιμο να έχει στη διάθεσή του περισσότερους πόρους και να δρομολογηθεί εκ νέου ως δίκτυο επικεντρωμένο σε αμφότερες τις συνιστώσες της δράσης για το κλίμα, δηλ. στον μετριασμό και στην προσαρμογή,

—

καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, λόγω του επείγοντος χαρακτήρα του προβλήματος, η προτεινόμενη επανεξέταση της στρατηγικής αυτής το 2017, θα πρέπει όχι μόνο να επικεντρωθεί στην πρόοδο των εθνικών στρατηγικών προσαρμογής και στην ανάγκη θέσπισης –ή μη– μελλοντικής νομοθεσίας, αλλά και να αποτελέσει την τελευταία διορία για την επίτευξη ορισμένων βασικών στόχων σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης· θα ήταν επίσης σκόπιμο η στρατηγική για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή να διασφαλίσει την παροχή καθοδήγησης και στήριξης τόσο προς τους υποεθνικούς φορείς όσο και προς τα κράτη μέλη, με μέλημα την επίτευξη των εν λόγω στόχων.

Εισηγητής:

ο κ. Neil SWANNICK (UK/PES), Μέλος του Δημοτικού Συμβουλίου του Manchester

Έγγραφο αναφοράς

Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών — Στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή

COM(2013) 216 final

I. ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

αναγνωρίζει ότι η συμφωνία των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή που αναμένεται να συναφθεί το 2015 θα καλύψει όχι μόνο το ζήτημα του μετριασμού αλλά και το ζήτημα της προσαρμογής. Η ανάπτυξη της ανθεκτικότητας στην κλιματική αλλαγή –ιδιαίτερα στις πιο φτωχές και αδύναμες χώρες του κόσμου– είναι ζωτικής σημασίας για τη σύναψη μιας δίκαιης συμφωνίας·

τονίζει ότι ο μετριασμός της κλιματικής αλλαγής είναι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης πολυάριθμων βασικών προκλήσεων όσον αφορά την προληπτική προσαρμογή. Τονίζει επίσης ότι όσο πιο ισχυρά και φιλόδοξα είναι τα μέτρα για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, τόσο πιο περιορισμένα θα μπορέσουν να παραμείνουν τα μέτρα προσαρμογής·

3.	διαπιστώνει ότι ο πλανήτης έχει υπερβεί ένα επικίνδυνο όριο, καθώς το επίπεδο διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα ανέρχεται πλέον σε 400 ppm·

4.	καλεί τους διαπραγματευτές της ΕΕ να θέσουν υψηλότερες φιλοδοξίες και να εξασφαλίσουν διεθνή υποστήριξη για τη σύναψη, το 2015, μιας συμφωνίας η οποία να προβλέπει απερίφραστα τη μετατροπή του παγκόσμιου ενεργειακού συστήματος·

έχει απόλυτη επίγνωση του γεγονότος ότι πολλές αναπτυσσόμενες χώρες απειλούνται λόγω της βραδείας εκδήλωσης φαινομένων σχετιζόμενων με την κλιματική αλλαγή, όπως η άνοδος της στάθμης της θάλασσας και η υπερθέρμανση, που επιτείνουν τις απειλές εξαιτίας ακραίων καιρικών συνθηκών και υπονομεύουν σοβαρά τις προοπτικές για την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης σε παγκόσμια κλίμακα·

6.	τονίζει, αφενός, ότι οι υδάτινοι πόροι επηρεάζονται άμεσα από την κλιματική αλλαγή και, αφετέρου, ότι η διαχείριση των εν λόγω πόρων επιδρά στα οικοσυστήματα και στη φυτική και ζωική παραγωγή, στις κοινωνικοοικονομικές δραστηριότητες και στην ανθρώπινη υγεία·

καλεί το Συμβούλιο και την Επιτροπή να μεριμνήσουν για τη συμμετοχή της ΕτΠ όχι μόνο στις εργασίες για τον μετριασμό της αλλαγής του κλίματος, αλλά και στις τεχνικές εργασίες που σχετίζονται με το πρόγραμμα εργασίας του Ναϊρόμπι, το οποίο εστιάζεται στην προσαρμογή με βάση το οικοσύστημα και στη βιοποικιλότητα·

Προσαρμογή και ανθεκτικότητα

επικροτεί τις αναφορές στην ανθεκτικότητα στο πλαίσιο της στρατηγικής της ΕΕ για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, καθώς και τον γενικό στόχο της ο οποίος συνίσταται στην «ενίσχυση της ανθεκτικότητας της Ευρώπης στην κλιματική αλλαγή». Η ΕτΠ εκτιμά ότι η αντιμετώπιση της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή ως μια διάσταση της παραμέτρου της ανθεκτικότητας αποτελεί πρόσφορη προσέγγιση. Μια πόλη μπορεί να ανακάμψει από έναν κλυδωνισμό του αστικού συστήματος (λόγω κλιματικής ή άλλης αιτίας) εφόσον διαθέτει υψηλή ανθεκτικότητα, αλλά και να αποδυναμωθεί σοβαρά σε περίπτωση μειωμένης ανθεκτικότητάς της·

9.	θεωρεί ότι η διασύνδεση της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, αφενός, και της διαχείρισης του κινδύνου καταστροφών και του σχεδιασμού για έκτακτες καταστάσεις σε επίπεδο κοινοτήτων, αφετέρου, είναι μείζονος σημασίας·

10.

όσον αφορά την ανθεκτικότητα, εκτιμά ότι η προσαρμογή έγκειται στα εξής:

—	σε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα δράσης το οποίο να καλύπτει πληθώρα συστημάτων, τομέων, χωρικών κλιμάκων και χρονοδιαγραμμάτων·

—	σε ένα στοιχείο μιας ευρύτερης στρατηγικής, η οποία είναι αναγκαία για την ανάπτυξη της ανθεκτικότητας της Ευρώπης, καθώς και των πόλεων και των περιφερειών εντός της επικράτειάς της· και

—	σε μια διαδικασία εντοπισμού και εν συνεχεία περιορισμού των κινδύνων λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων και κλιματικών μεταβολών, με συνακόλουθη μείωση της έντασης των συντελούμενων κλυδωνισμών·

11.

αντιλαμβάνεται ότι αρνητικές επιπτώσεις ενδέχεται να προκληθούν ακόμη και σε περιοχές όπου έχουν ήδη προβλεφθεί ισχυρές παρεμβάσεις προσαρμογής και όπου γίνεται σεβαστός ο στόχος του περιορισμού της αύξησης της θερμοκρασίας σε 2 °C. Προτεραιότητα αποτελεί η απόκτηση ανθεκτικότητας έναντι τέτοιων συμβάντων και, ως εκ τούτου, η χρήση του όρου «ανθεκτικότητα στο κλίμα» (climate-resilience) κρίνεται πιο ενδεδειγμένη από τη χρήση του όρου «θωράκιση έναντι του κλίματος» (climate-proofing)·

12.

αναγνωρίζει ότι οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής σε παγκόσμια κλίμακα θα μπορούσαν να είναι εξίσου σημαντικές με την τοπική επίδραση που ασκείται σε ορισμένες ευρωπαϊκές πόλεις και περιφέρειες διαμέσου των συνεπειών για τον παγκόσμιο κλάδο της εφοδιαστικής και των αλυσίδων εφοδιασμού, την επισιτιστική ασφάλεια και τη μετανάστευση (μετανάστευση ανθρώπων, ζώων και φυτών, καθώς και μετάδοση ασθενειών) και θεωρεί, επομένως, αναγκαίο να εστιαστεί ευρύτερα το ενδιαφέρον σε στρατηγικές προσαρμογής πέραν της ΕΕ. Η προσαρμογή χρήζει υποστήριξης κατά τον ίδιο τρόπο με τον οποίο υποστηρίζονται σε παγκόσμιο επίπεδο οι κλάδοι της ανάπτυξης και της συνεργασίας, των τροφίμων και της ενέργειας, συνεκτιμώντας τους πιθανούς κινδύνους και τα ενδεχόμενα οφέλη για την ΕΕ·

13.

επισημαίνει τον ερευνητικό κορμό που έχει ως αντικείμενο τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην πολιτιστική κληρονομιά και θεωρεί σκόπιμο οι στρατηγικές προσαρμογής να περιλαμβάνουν εκτιμήσεις ευπάθειας των πολιτιστικών αγαθών, όπως τα κτίρια, τα έργα τέχνης και τα αρχεία, σε περίπτωση ακραίων καιρικών φαινομένων και υποβάθμισης του περιβάλλοντος·

14.

εκτιμά ότι οι πράσινες υποδομές συνιστούν κλασική επιλογή προσαρμογής «με ελάχιστα μειονεκτήματα και χαμηλό κόστος» («low regrets, low-cost adaptation») η οποία θα συμβάλει στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας στις αστικές περιοχές, μέσω του μετριασμού των θερμοκρασιών επιφανείας και της μείωσης των απορροών ομβρίων υδάτων. Μια προσέγγιση της προσαρμογής βασισμένη σε φυσικά και αστικά συστήματα θεωρείται θεμελιώδους σημασίας όπως, παραδείγματος χάρη, η δημιουργία οικολογικών διαδρόμων οι οποίοι θα ήταν σκόπιμο να τέμνουν τα διοικητικά όρια για την υποστήριξη της μετανάστευσης των άγριων ζώων στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής. Ως εκ τούτου, θα ήταν πρόσφορο να προαχθεί ο χαρακτηρισμός των οικοσυστημάτων ή των πράσινων υποδομών ως «κρίσιμων υποδομών»·

15.

υποστηρίζει ότι εάν εξασφαλιστούν υγιή οικοσυστήματα και πλούσια βιοποικιλότητα, θα ενισχυθεί η ανθεκτικότητα του τοπικού και του περιφερειακού επιπέδου στην αλλαγή του κλίματος, ενώ παράλληλα θα καταστεί σαφές ότι και αυτά τα ίδια τα συστήματα απειλούνται, επίσης, από τις κλιματικές μεταβολές. Η σημασία του ζητήματος αυτού θα πρέπει να αναγνωρίζεται με μεγαλύτερη σαφήνεια στη στρατηγική της ΕΕ για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, στις εθνικές στρατηγικές προσαρμογής και στα προγράμματα της ΕΕ·

Προσαρμογή και οικονομική ανταγωνιστικότητα

16.

χαιρετίζει τη σύνδεση που πραγματοποιείται στη στρατηγική της ΕΕ για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή μεταξύ της προσαρμογής σε ακραία καιρικά φαινόμενα και της αντιμετώπισης των κινδύνων της κλιματικής αλλαγής, αφενός, και της προάσπισης της μελλοντικής οικονομικής ευημερίας της Ευρώπης, αφετέρου· προειδοποιεί, ωστόσο, ότι τα μέτρα που θα ληφθούν για την προώθηση της προσαρμογής, με σκοπό τη διατήρηση της ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας, δεν θα πρέπει να αποβούν εις βάρος της κοινωνικής πρόνοιας και της υγείας·

17.

αναγνωρίζει τις σημαντικές άμεσες δαπάνες που συναρτώνται με τις καιρικές συνθήκες και τους κλιματικούς κινδύνους, όπως η πρόκληση ζημιών σε κτίρια και υποδομές. Κατά συνέπεια, κρίνει σκόπιμη την ενθάρρυνση επιλογών προσαρμογής οι οποίες να περιλαμβάνουν τόσο την αναβάθμιση ήδη υφιστάμενων αγαθών όσο και την ενσωμάτωση της παραμέτρου της ανθεκτικότητας σε μελλοντικά συστήματα, όπως οι σιδηροδρομικές γραμμές και τα οικιστικά συγκροτήματα·

18.

επισημαίνει ότι οι ασφαλιστικοί φορείς μπορούν να εκτιμήσουν ότι η επικράτεια, τα κτίρια και οι υποδομές μιας πόλης ή μιας περιφέρειας δεν προστατεύονται επαρκώς από τους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής. Τούτο σημαίνει ότι υπάρχει ενδεχόμενο περιορισμού των δυνατοτήτων ασφάλισης ή αύξησης του κόστους ασφαλιστικής κάλυψης. Οι περιοχές που αντιμετωπίζουν τέτοιου είδους προβλήματα ενδέχεται να δυσκολευθούν να εκπληρώσουν τις αναπτυξιακές προσδοκίες τους, ενώ ορισμένες αστικές περιοχές θα μπορούσαν να καταστούν «μη ασφαλίσιμες». Συγχαίρει συνεπώς την Επιτροπή για την αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος στην Πράσινη Βίβλο σχετικά με την ασφάλιση κατά των κινδύνων φυσικών και ανθρωπογενών καταστροφών·

19.

προβάλλει τη σημασία που έχει η εκτίμηση του κόστους των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, με σκοπό να επιτευχθεί η σύγκριση της αξίας των διαφόρων προληπτικών δράσεων προσαρμογής, η οποία θα ευνοούσε τόσο την ευχερέστερη κατανόηση των οικονομικών δυνατοτήτων από πλευράς προσαρμογής όσο και την εξοικονόμηση κόστους. Στην Έκθεση Stern εξετάζονται οι οικονομικές πτυχές της κλιματικής αλλαγής. Η περαιτέρω διερεύνηση του εν λόγω ζητήματος θα πρέπει να ενθαρρυνθεί προκειμένου να υποστηριχθεί η εκπόνηση εκθέσεων επιχειρησιακής σκοπιμότητας (business cases) για την ενσωμάτωση της παραμέτρου της προσαρμογής σε κάθε πολιτική και στρατηγική·

20.

προκρίνει μια προσέγγιση του «συνόλου του κύκλου ζωής» για την εκτίμηση κόστους-οφέλους των κεφαλαίων, με στόχο τη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης απόσβεσης «ανθεκτικών από κλιματική άποψη» (climate-resilient) επενδύσεων. Οι εκτιμήσεις και τα μητρώα κινδύνου θα πρέπει να εμπεριέχουν υποχρεωτικά τις οικονομικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις των δράσεων και των κεφαλαιακών επενδύσεων που παραβλέπουν να συνεκτιμήσουν την κλιματική αλλαγή·

21.

είναι της γνώμης ότι το ενδεχόμενο διατάραξης συστημάτων δικτύων υποδομών εξαιτίας ακραίων καιρικών φαινομένων και κλιματικών μεταβολών βρίσκεται στο επίκεντρο των στρατηγικών προσαρμογής. Η πρόκληση ζημιών που σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες και τους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής, όπως η απώλεια κάποιου ηλεκτρικού υποσταθμού ή κόμβου ΤΠΕ, μπορεί να έχει έμμεσες ή αλυσιδωτές επιπτώσεις σε πολυάριθμους τομείς της οικονομίας και της παροχής υπηρεσιών·

22.	παρατηρεί ότι διασύνδεση των κοινωνικοοικονομικών συστημάτων, της κλιματικής αλλαγής και των υποδομών μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη διαφοροποίηση των ταξιδιωτικών προτιμήσεων ή των συνηθειών ενεργειακής κατανάλωσης, επηρεάζοντας έτσι σημαντικά τη ζήτηση και την προσφορά υπηρεσιών υποδομής·

23.

εκφράζει την ανησυχία της για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη γεωργική παραγωγή, τη δασοκομία και την αλιεία. Ζητά οι ευρωπαϊκές πολιτικές σε αυτούς τους τομείς να συμβάλουν ώστε οι απαραίτητες πρωτογενείς πηγές παραγωγής και τα οικοσυστήματα που επιτρέπουν τις εν λόγω παραγωγές να καταστούν πιο ανθεκτικά στην αλλαγή του κλίματος·

Ο στόχος της προσαρμογής

24.

παραδέχεται ότι επικρατεί αβεβαιότητα όσον αφορά τις μελλοντικές ατμοσφαιρικές συγκεντρώσεις αερίων θερμοκηπίου και τη συνακόλουθη υπερθέρμανση και τις επιπτώσεις της. Η στρατηγική της ΕΕ για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή επικεντρώνεται στην προσαρμογή στις επιπτώσεις που προκύπτουν σε έναν πλανήτη θερμότερο κατά 2 °C. Ωστόσο, βάσει τόσο των σημερινών επιστημονικών στοιχείων όσο και των πορισμάτων της τέταρτης έκθεσης αξιολόγησης της IPCC (1), συνάγεται ότι οι τρέχουσες ατμοσφαιρικές συγκεντρώσεις (εάν απλώς διατηρηθούν ως έχουν) θα προκαλέσουν υπερθέρμανση άνω των 2 °C. Επομένως, σύμφωνα με την αρχή της προφύλαξης, συνιστάται να ληφθούν μέτρα τα οποία να ανταποκρίνονται στις ανάγκες προσαρμογής σε μελλοντική υπερθέρμανση υψηλότερη της αναμενόμενης·

Τρωτότητα σε ακραία καιρικά φαινόμενα και κινδύνους της κλιματικής αλλαγής

25.

επιδοκιμάζει τις αναφορές που πραγματοποιούνται στην τρωτότητα στο πλαίσιο της στρατηγικής της ΕΕ για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή ως σημαντικό στοιχείο για την κατανόηση της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή σε αυτήν· πρωταρχικό στόχο της προσαρμογής αποτελεί η μείωση της ευάλωτης θέσης των «δεκτών» (συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων, των υποδομών και των οικονομικών κλάδων) στην πρόκληση ζημιών οφειλόμενων σε ακραία καιρικά φαινόμενα και κινδύνους της κλιματικής αλλαγής·

26.

προτάσσει μια προσέγγιση της προσαρμογής εστιασμένη στην τρωτότητα διότι:

—

η εξασφάλιση προβλέψεων για την κλιματική αλλαγή σε τοπικό επίπεδο είναι δύσκολη από πλευράς μεθοδολογίας, χρονοβόρα και δαπανηρή, ενώ η πρόσβαση σε δεδομένα σχετικά με τους παράγοντες που επηρεάζουν την τρωτότητα είναι κατά κανόνα ευχερέστερη. Μια προσέγγιση εστιασμένη στην τρωτότητα καθιστά δυνατή την επίτευξη ταχείας προόδου ελλείψει ενδελεχών τοπικών προβλέψεων σχετικά με την κλιματική αλλαγή·

—	η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ) επισημαίνει ότι η κλιματική αλλαγή αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση για τη δημόσια υγεία κατά τον 21ο αιώνα·

—

οι ευπαθέστερες ομάδες του πληθυσμού, όπως οι ηλικιωμένοι, τα πολύ μικρά παιδιά και οι κοινωνικοοικονομικά αδύναμοι, απειλούνται περισσότερο από τα ακραία καιρικά φαινόμενα και την κλιματική αλλαγή επειδή δεν διαθέτουν επαρκείς πόρους και πρόσβαση στην ασφάλιση. Μια προσέγγιση βασισμένη στην τρωτότητα ευνοεί την ενσωμάτωση των παραμέτρων της υγείας και της κοινωνικής δικαιοσύνης, ως αναπόσπαστο τμήμα του σκεπτικού που διαπνέει την ανάληψη δράσης για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.

27.	σημειώνει ότι η αποσαφήνιση όρων όπως «κίνδυνος», «τρωτότητα», «έκθεση» και «αντοχή» συμπεριλαμβανομένων και βασικών ορισμών, θα απέβαινε προς όφελος της στρατηγικής της ΕΕ για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή·

Πολυεπίπεδη διακυβέρνηση

28.

διαπιστώνει ότι η στρατηγική της ΕΕ για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή εστιάζεται μεν στην ενσωμάτωση της προσαρμογής στη δράση της ΕΕ και στην ανάπτυξη εθνικών στρατηγικών προσαρμογής, αλλά επιδεικνύει λιγότερη προσοχή στη σημασία που έχει η υποστήριξη των κρατών μελών για την εδραίωση της προσαρμογής σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο·

29.

τονίζει ότι απαιτείται η σαφέστερη αναγνώριση του ρόλου της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης για την υλοποίηση των παρεμβάσεων προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. Η αναγνώριση αυτή θα συνέβαλε, ειδικότερα, στα εξής:

—	στη μεγαλύτερη προβολή του γεγονότος ότι η αντιμετώπιση της προσαρμογής και οι σχετικές απαιτήσεις διαφέρουν ανάλογα με την εκάστοτε χρησιμοποιούμενη χωρική κλίμακα·

—	στην καλύτερη αποσαφήνιση της ευθύνης που χαρακτηρίζει τις παρεμβάσεις προσαρμογής στις διάφορες χωρικές κλίμακες, π.χ. η ευθύνη όσον αφορά στρατηγικούς και τοπικούς οδικούς άξονες·

—	στην αναγνώριση της σημασίας των διασυνοριακών θεμάτων προσαρμογής σε επίπεδο κρατών μελών και σε περιφερειακή κλίμακα, παραδείγματος χάρη για τη διαχείριση των κινδύνων υπερχείλισης·

—	στην υποστήριξη της διάδοσης των πολιτικών προσαρμογής των κρατών μελών στο περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, εκεί όπου θα τεθούν σε εφαρμογή·

30.	αναγνωρίζει ότι οι εθνικές στρατηγικές μπορούν να εξασφαλίσουν μια υψηλού επιπέδου επισκόπηση των επιπτώσεων και των κινδύνων, αλλά συχνά παραβλέπουν –όπως είναι άλλωστε κατανοητό– ιδέες και θέματα που προκύπτουν σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο·

31.

τονίζει, αφενός, ότι οι εθνικές στρατηγικές προσαρμογής θα πρέπει να διανοίξουν οδούς διακυβέρνησης για τη στήριξη της διαδικασίας προσαρμογής σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο και, αφετέρου, ότι τα κράτη μέλη, σε συνεργασία με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, θα πρέπει να παρακολουθούν τη διαμόρφωση και την εφαρμογή των στρατηγικών προσαρμογής σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο: η ΕΕ θα ήταν σκόπιμο να διασφαλίσει την παροχή καθοδήγησης σχετικά με τον τρόπο επιτέλεσης των εν λόγω καθηκόντων·

32.	τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενθαρρυνθούν για τη δημιουργία δικτύων με τη συμμετοχή ενδιαφερομένων φορέων προερχόμενων από ένα ευρύ φάσμα τομέων ενόψει της από κοινού διαμόρφωσης στρατηγικών προσαρμογής σε όλες τις χωρικές κλίμακες·

33.

υποστηρίζει ότι οι περιφερειακές στρατηγικές προσαρμογής είναι οι πλέον κατάλληλες για τη διασφάλιση του ενδεδειγμένου πλαισίου, την υπόδειξη των απαιτούμενων πόρων και την παροχή καθοδήγησης για την υποστήριξη της ανάληψης τοπικής δράσης. Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές μπορούν επίσης να προβάλουν τις ευρύτερα διαδεδομένες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, οι οποίες έχουν συχνά περιφερειακό χαρακτήρα λόγω των διαφορετικών συνθηκών που επικρατούν κατά τόπους, όπως π.χ. στα νησιά, στις ορεινές περιοχές, στις πόλεις και στις παράκτιες ζώνες·

34.

παραδέχεται ότι υφίστανται διαφορές μεταξύ των κρατών μελών ως προς τις δομές διακυβέρνησης για την εφαρμογή των στρατηγικών σε τοπικό επίπεδο, καθώς ορισμένα εξ αυτών –αλλά όχι όλα– διαθέτουν αρμόδιες δομές περιφερειακού σχεδιασμού· υποστηρίζει ωστόσο ότι απαιτείται σε κάθε περίπτωση ένα ορισμένο υποεθνικό πλαίσιο καθοδήγησης για την προσαρμογή, με σκοπό τη διάδοση των επενδύσεων, της νομοθεσίας και της πολιτικής όσον αφορά την προσαρμογή των κρατών μελών στο τοπικό επίπεδο·

35.

θεωρεί αναγκαία την επίδειξη μεγαλύτερης προσοχής, στο πλαίσιο της στρατηγικής της ΕΕ για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, στην περαιτέρω προώθηση της προσαρμογής σε τοπικό επίπεδο, εκεί όπου οι επιπτώσεις γίνονται εντονότερα αισθητές και όπου είναι εγκατεστημένοι οι πρώτοι «παρεμβαίνοντες». Η επιτυχής έκβαση της ευρωπαϊκής προσπάθειας προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή θα αξιολογηθεί σύμφωνα με τον βαθμό στον οποίο οι διάφορες περιοχές θα κατορθώσουν να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν παρεμβάσεις προσαρμογής για τον περιορισμό των ακραίων καιρικών φαινομένων και των κινδύνων της κλιματικής αλλαγής·

36.

αναγνωρίζει ότι οι παρεμβάσεις προσαρμογής καθίστανται ζωτικής σημασίας στις πόλεις, όπου κατοικεί η πλειονότητα των πολιτών της ΕΕ. Οι πόλεις μεγιστοποιούν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής (π.χ. το φαινόμενο αστικής θερμικής νησίδας), περιλαμβάνουν ευπαθείς «δέκτες» και αποτελούν μείζονα οικονομικά και πολιτιστικά κέντρα·

37.	υπογραμμίζει ότι η παράμετρος της προσαρμογής θα πρέπει να ενσωματωθεί ειδικά σε τομείς όπως ο χωροταξικός σχεδιασμός, δεδομένου του καθοριστικού ρόλου που διαδραματίζει ο εν λόγω τομέας για τη διασφάλιση των μακροπρόθεσμων μεταβολών που συντελούνται στο τοπίο και στο δομημένο περιβάλλον·

Υλοποίηση των παρεμβάσεων προσαρμογής σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο

38.

χαιρετίζει τη δέσμευση σχετικά με τη διάθεση του 20 % τουλάχιστον του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου 2014-2020 στην αύξηση των δαπανών που σχετίζονται με το κλίμα και την ενσωμάτωση της παραμέτρου της προσαρμογής στο πλαίσιο της ενωσιακής χρηματοδότησης, της πολιτικής και των ερευνητικών προγραμμάτων, συμπεριλαμβανομένων των διαρθρωτικών ταμείων, του προγράμματος «Ορίζοντας 2020», του προγράμματος Life + και του προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης·

39.	δέχεται ότι, δυνάμει της αρχής της επικουρικότητας, τα κράτη μέλη έχουν την τελική ευθύνη για την ενθάρρυνση της ένταξης της ενσωμάτωσης της παραμέτρου της προσαρμογής στην περιφερειακή και τοπική πολιτική και πρακτική·

40.

αναγνωρίζει ότι το επίπεδο της προσαρμογής θα ποικίλλει μεταξύ των κρατών μελών, των περιφερειών και των πόλεων, λόγω της έκτασης των κινδύνων της κλιματικής αλλαγής, της ευπάθειας στους εν λόγω κινδύνους και της ικανότητας προσαρμογής, πράγμα το οποίο επηρεάζει, με τη σειρά του, την ικανότητα προετοιμασίας και αντίδρασής τους σε ακραίες καιρικές συνθήκες και κλιματικές μεταβολές·

41.

τάσσεται υπέρ της κατάρτισης «τυπολογιών προσαρμογής» προκειμένου να υποστηριχτεί η διαμόρφωση στρατηγικής σε αστική κλίμακα. Ο εντοπισμός των ομοιοτήτων που υφίστανται μεταξύ πόλεων, όπως οι υπάρχοντες και οι προβλεπόμενοι κλιματικοί κίνδυνοι και τα κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά, μπορεί να βοηθήσει στη σύσταση σχηματισμού δικτύων απαρτιζόμενων από πόλεις που εμπίπτουν σε γενικού τύπου ομάδες με παρεμφερείς ανάγκες προσαρμογής. Αυτές οι ομάδες πόλεων θα προωθήσουν τον αποτελεσματικότερο στρατηγικό σχεδιασμό της προσαρμογής και της χάραξης πολιτικής, την κατανομή των πόρων, την παροχή της κατάλληλης καθοδήγησης και τη δημιουργία δικτύων μάθησης. Σημειώνει δε ότι υπάρχουν ήδη ορισμένες εθελοντικές οργανώσεις οι οποίες χρήζουν υποστήριξης·

42.

επισημαίνει ότι, δεδομένης της ποικιλομορφίας των αιτημάτων και των ικανοτήτων προσαρμογής, όπως η ύπαρξη διαφορών όσον αφορά τις ρυθμίσεις διακυβέρνησης, την πρόσβαση σε πόρους και τα βιοφυσικά χαρακτηριστικά που επηρεάζουν τη διαμόρφωση και την υλοποίηση των παρεμβάσεων προσαρμογής, ο όρος «βέλτιστες πρακτικές» είναι παραπλανητικός. Συνεπώς, εφόσον οι εκάστοτε πρακτικές δεν μπορούν να εφαρμοστούν κατά πλήρη αναλογία, θα ήταν σκόπιμο να προτιμηθεί ο όρος «ορθές πρακτικές»·

43.

η ανάπτυξη ικανότητας προσαρμογής αποτελεί σημαντικό θεμέλιο για τη διαμόρφωση και την υλοποίηση των παρεμβάσεων προσαρμογής. Ως εκ τούτου, η δημιουργία κόμβων –τόσο σε επίπεδο κρατών μελών όσο και σε υποεθνικό επίπεδο– με μέλημα την επίτευξη του στόχου της ανάπτυξης ικανότητας προσαρμογής, της κατάρτισης και της ανταλλαγής πληροφοριών και εμπειριών μεταξύ των πόλεων και των περιφερειών προσλαμβάνει θεμελιώδη σημασία·

44.

εξαίρει τη σημασία της περιβαλλοντικής αγωγής και ενημέρωσης και τον καθοριστικό ρόλο των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στον τομέα αυτόν· τονίζει ότι είναι σημαντικό η ενημέρωση, ιδιαίτερα όσον αφορά την αλλαγή του κλίματος, να είναι κάθε φορά προσαρμοσμένη στο τοπικό ακροατήριο και στις τοπικές συνθήκες και ότι θα πρέπει να προβλεφθεί χρηματοδοτική στήριξη για εκπαιδευτικές και ενημερωτικές εκστρατείες αυτού του είδους·

45.

παραδέχεται ότι η χρηματοδότηση διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο για την ανάληψη παρεμβάσεων προσαρμογής σε τοπικό επίπεδο. Απαιτείται να αποσαφηνιστεί η πηγή από την οποία θα μπορούσαν να προέλθουν τα μεγάλα χρηματικά ποσά που χρειάζονται για τις παρεμβάσεις προσαρμογής, δεδομένου ιδίως ότι υφίστανται ορισμένες αμφιβολίες σχετικά με τα έσοδα από τους πλειστηριασμούς που διεξάγονται στο πλαίσιο του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου της ΕΕ. Υπάρχει συγκεκριμένη ανάγκη ενσωμάτωσης της προσαρμογής στη χρήση των διαρθρωτικών ταμείων, όπως το ΕΤΠΑ, κατά την επόμενη περίοδο προγραμματισμού, και αυτό, χωρίς να μειωθεί ο προϋπολογισμός που είναι απαραίτητος για τον μετριασμό της αλλαγής του κλίματος·

46.

47.

τονίζει την ανάγκη το όραμα που προβάλλεται σχετικά με την προσαρμογή στη στρατηγική της ΕΕ για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή να έχει περισσότερο προορατικό παρά αντιδραστικό χαρακτήρα: κατά τη διαμόρφωση και υλοποίηση παρεμβάσεων προσαρμογής θα πρέπει να επιδεικνύεται προσοχή σε αμφότερες τις στρατηγικές για τον περιορισμό των μακροπρόθεσμων κινδύνων και την ενίσχυση της ετοιμότητας και της ικανότητας ανταπόκρισης στις σημερινές ακραίες καιρικές και κλιματικές συνθήκες·

Προσαρμογή/Μετριασμός — Συνέργειες και αντιπαραθέσεις

48.

δέχεται ότι η προσαρμογή και ο μετριασμός αποτελούν βασικές συνιστώσες μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για την κλιματική αλλαγή. Παρότι η προσαρμογή στις τρέχουσες και στις μελλοντικά αναπόφευκτες ακραίες καιρικές και κλιματικές μεταβολές είναι ζωτικής σημασίας, δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως υποκατάστατο του μετριασμού. Η Συμφωνία της Κανκούν, η οποία επιτεύχθηκε βάσει της σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή, ορίζει ότι τα ενδιαφερόμενα μέρη θα πρέπει να δίδουν εξίσου προτεραιότητα στα ζητήματα της προσαρμογής και του μετριασμού. Ωστόσο, ο τρόπος διάθεσης των πόρων σε υποεθνικό επίπεδο αναμένεται ότι θα ποικίλλει·

49.

επισημαίνει ότι η παρότρυνση των κοινωνιών και των οικονομιών να καταστούν πιο ανθεκτικές στην κλιματική αλλαγή, αποτελεί καθοριστικό στοιχείο για την τόνωση της ανταγωνιστικότητας και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στην Ευρώπη κατά τις επόμενες δεκαετίες. Ωστόσο, είναι απαραίτητο να αυξηθούν το συντομότερο δυνατό τα μέτρα για τη σημαντική μείωση των εκπομπών επιβλαβών αερίων που ευθύνονται για την αλλαγή του κλίματος·

50.

σημειώνει ότι –παρότι η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και ο μετριασμός των επιπτώσεών της συνδέονται κατ’ αρχήν στενά μεταξύ τους– η ανάληψη ολοκληρωμένης δράσης προσαρμογής/μετριασμού είναι επί του παρόντος σπάνια, με αποτέλεσμα, να υπάρχει επιτακτική ανάγκη αναγνώρισης και ενθάρρυνσης των συνεργειών στα πεδία της πολιτικής, της πρακτικής και της έρευνας. Εξάλλου, είναι σημαντικό το σύνολο των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης να συμβάλλει σε αυτούς τους δύο στόχους·

51.

αναγνωρίζει τα οφέλη που μπορούν να επιτευχθούν με την εφαρμογή μέτρων για τη διευθέτηση των ζητημάτων του μετριασμού και της προσαρμογής κατά τρόπο συμπληρωματικό, καθώς και τις αρνητικές συνέπειες που ενδέχεται να προκληθούν σε περίπτωση αντικρουόμενων μέτρων προσαρμογής και μετριασμού, όπως παραδείγματος χάρη η εγκατάσταση συστημάτων μηχανικής ψύξης για την αντιμετώπιση των υψηλών θερμοκρασιών εντός των κτιρίων που αυξάνει τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου·

52.

καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, λόγω του επείγοντος χαρακτήρα του προβλήματος, η προτεινόμενη επανεξέταση της στρατηγικής αυτής το 2017, θα πρέπει όχι μόνο να επικεντρωθεί στην πρόοδο των εθνικών στρατηγικών προσαρμογής και στην ανάγκη θέσπισης –ή μη– μελλοντικής νομοθεσίας, αλλά και να αποτελέσει την τελευταία διορία για την επίτευξη ορισμένων βασικών στόχων σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης, ενδεχομένως με τη χρήση της προσέγγισης που συνίσταται στην κατάρτιση «πίνακα αποτελεσμάτων ετοιμότητας προσαρμογής»· η στρατηγική για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή θα ήταν επίσης σκόπιμο να διασφαλίσει την παροχή καθοδήγησης και στήριξης τόσο προς τους υποεθνικούς φορείς όσο και προς τα κράτη μέλη, με μέλημα την επίτευξη των εν λόγω στόχων·

53.	θεωρεί ότι οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στη στρατηγική της ΕΕ για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή είναι συνεπείς με τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας.

Βρυξέλλες, 8 Οκτωβρίου 2013

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής των Περιφερειών

Ramón Luis VALCÁRCEL SISO

(1) Διακυβερνητική Ομάδα για την Αλλαγή του Κλίματος, 4η έκθεση αξιολόγησης.

5.12.2013

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 356/43

Γνωμοδότηση της επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Πράσινη υποδομή — Ενίσχυση του φυσικού κεφαλαίου της Ευρώπης»

2013/C 356/08

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

—

Τονίζει τον καθοριστικό ρόλο των τοπικών και περιφερειακών αρχών κατά τη χάραξη και την υλοποίηση της πρωτοβουλίας, και τις καλεί να δραστηριοποιηθούν στα πλαίσια όλων των σχετικών τομεακών πολιτικών και ιδιαίτερα στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων τους όσον αφορά τη χωροταξία και την πολεοδομία προκειμένου να σχεδιάσουν και να οργανώσουν την πράσινη υποδομή ·τονίζει ότι το κλειδί της επιτυχίας της πράσινης υποδομής έγκειται στη συνεργασία μεταξύ όλων των επιπέδων διακυβέρνησης και στη συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων παραγόντων·

—

προτρέπει την Επιτροπή να καθιερώσει στο συντομότερο δυνατόν συγκεκριμένους οδηγούς υλοποίησης προκειμένου να ενσωματωθεί η πράσινη υποδομή στις διάφορες πολιτικές της Ένωσης. Ζητεί να καταρτιστούν συμπληρωματικά τεχνικά δελτία για την αστική πράσινη υποδομή. Επιθυμεί να περιληφθεί η πράσινη υποδομή στο Σύστημα Αναφοράς για τις Βιώσιμες Πόλεις, καθώς και στο μελλοντικό Δίκτυο Αστικής Ανάπτυξης·

—

καλεί την Επιτροπή να ενσωματώσει τις απαιτήσεις σχετικά με την πρόληψη της απώλειας βιοποικιλότητας και των υπηρεσιών οικοσυστήματος στην νομοθεσία της ΕΕ· καλεί την Επιτροπή να συνεχίσει και να επεκτείνει τα κριτήρια περιβαλλοντικής πολλαπλής συμμόρφωσης των ευρωπαϊκών πόρων χρηματοδότησης· προτείνει να αφαιρεθεί ένα ορισμένο ποσοστό από όλες τις επιδοτήσεις της ΕΕ που χορηγούνται για την εφαρμογή γκρίζων υποδομών, προκειμένου να τροφοδοτηθεί ένα συμπληρωματικό ταμείο βιοποικιλότητας με τους πόρους αυτούς

—	χαιρετίζει την πρόθεση της Επιτροπής να δημιουργήσει, σε συνεργασία με την ΕΤΕπ και μέχρι το 2014, έναν ενωσιακό μηχανισμό χρηματοδότησης για τη στήριξη φορέων που υλοποιούν έργα πράσινης υποδομής και εύχεται να συμμετάσχουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές στον σχεδιασμό αυτού του μηχανισμού

—	επικροτεί την πρωτοβουλία για το σχέδιο ΔΕΔ-Π και εύχεται τα ΔΕΔ-Π να αναγνωριστούν ως δίκτυα ενωσιακής σημασίας, στον ίδιο βαθμό όπως και τα δίκτυα μεταφορών, ενέργειας ή ΤΠ· καλεί την Επιτροπή να διερευνήσει τις δυνατότητες θέσπισης ευρωπαϊκής νομοθεσίας στον τομέα αυτόν·

Εισηγήτρια

η κα Annabelle JAEGER (FR/PSE), Μέλος του περιφερειακού Συμβουλίου της περιφέρειας Provence-Alpes — Côte d’Azur

Έγγραφο αναφοράς

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών: «Πράσινη Υποδομή — Ενίσχυση του φυσικού κεφαλαίου της Ευρώπης»

COM(2013) 249 final

Ι. ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Γενικές παρατηρήσεις

επικροτεί με ενθουσιασμό την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Πράσινη υποδομή — ενίσχυση του φυσικού κεφαλαίου της Ευρώπης» που αποτελεί πρόδρομο της στρατηγικής της ΕΕ στον τομέα αυτόν. Θεωρεί τις προτάσεις που διατυπώνονται μείζονος σημασίας για την επίτευξη των στόχων της ΕΕ με ορίζοντα το 2020 όσον αφορά την αποτελεσματική χρήση των πόρων, την κοινωνική και περιφερειακή συνοχή, την αειφόρο και έξυπνη ανάπτυξη, την ελκυστικότητα, τη βελτίωση της βιοποικιλότητας και της ποιότητας του τοπίου, την προστασία απέναντι σε φυσικούς κινδύνους, τη δημιουργία βιώσιμου αστικού προτύπου, τη διατήρηση και τη δημιουργία θέσεων εργασίας σε τοπικό επίπεδο, σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, τη βελτίωση της δημόσιας υγείας και την εξάλειψη των ανισοτήτων, καθότι κατ' αυτόν τον τρόπο, στηρίζεται η υλοποίηση των στόχων της στρατηγικής της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2020 ενώ, παράλληλα, οι προτάσεις εναρμονίζονται με τις οδηγίες για τα πτηνά και τα ενδιαιτήματα, τις οποίες και ενισχύουν, και προωθούν τη διασύνδεση των προστατευόμενων περιοχών του δικτύου Natura 2000 (1)·

η ΕτΠ ευελπιστεί ότι η μελλοντική εφαρμογή των πράσινων υποδομών (ΠΥ) στην ΕΕ θα συμβάλει στην επίτευξη του δεύτερου στόχου της στρατηγικής της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2020, ο οποίος εστιάζεται στην αποκατάσταση ποσοστού τουλάχιστον 15 % των υποβαθμισμένων οικοσυστημάτων μέχρι το 2020, καθώς και στην ανάσχεση της απώλειας βιοποικιλότητας και της υποβάθμισης των οικοσυστημάτων, αλλά και στην αποκατάσταση των οικοσυστημάτων στο σύνολο της ευρωπαϊκής επικράτειας και όχι μόνον στους οικοτόπους που συμπεριλαμβάνονται στο δίκτυο Natura 2000·

θεωρεί, εξάλλου, ότι οι διάφορες στρατηγικές και τα προγράμματα που έχουν εφαρμοστεί έως σήμερα σε διεθνές, ευρωπαϊκό ή εθνικό επίπεδο δεν απέδωσαν ακόμη αποτελέσματα αντίστοιχα με τις προκλήσεις που απειλούν τη βιοποικιλότητα και διαπιστώνει ότι υπάρχει συναίνεση για την ανάγκη αναθεώρησης των προτύπων της κοινωνίας μας όσον αφορά την παραγωγή και την κατανάλωση, καθότι αποτελούν τους κύριους παράγοντες απώλειας της βιοποικιλότητας, λόγω της καταστροφής και του κατακερματισμού των φυσικών βιοτόπων και των ποικίλων ειδών ρύπανσης. Αν δεν επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί, οι δεσμεύσεις που αναλήφθηκαν στα πλαίσια της Σύμβασης για τη Βιοποικιλότητα και την Στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2020 θα είναι μάταιες·

εμμένει συνεπώς στον θεμελιώδη ρόλο της Επιτροπής για την προαγωγή μίας οριζόντιας στρατηγικής με βάση την πράσινη υποδομή, ως μοναδικής ευκαιρίας για όλους τους ευρωπαίους παράγοντες –κράτη, τοπικές και περιφερειακές κυβερνήσεις, επιχειρήσεις, ερευνητές, ενώσεις πολιτών– ώστε να δραστηριοποιηθούν με στόχο τον συνδυασμό της οικονομίας, της κοινωνίας και της βιόσφαιρας·

κρίνει ενδιαφέροντα τον προτεινόμενο ορισμό που συνεκτιμά τόσο το ζήτημα της διασύνδεσης όσον αφορά τα είδη και τα ενδιαιτήματα όσο και εκείνο της επιδίωξης ενός ποιοτικού συνεκτικού ιστού σε όλα τα επίπεδα, , συμπεριλαμβανομένου του αστικού, από την πιο σπάνια έως και την πιο συνήθη βιοποικιλότητα των προστατευμένων περιοχών, από τις φυσικές λύσεις έως και τις λύσεις που εφαρμόζει ο άνθρωπος εμπνεόμενος από τη φύση. Εύχεται, ωστόσο, να διευκρινιστεί περαιτέρω ο ορισμός αυτός στους οδηγούς υλοποίησης που πρόκειται να δημοσιευτούν, με τη συμπερίληψη των εννοιών της διαπερατότητας και του φιλόξενου περιβάλλοντος για τους ζώντες οργανισμούς. Προς τούτο πρέπει επισημανθεί ιδιαίτερα η δημιουργία και η χρήση οικολογικών και λειτουργικών διασυνδέσεων σε όλα τα επίπεδα·

εκφράζει την ικανοποίησή της για την ορθή αναγνώριση της πληθώρας των οικονομικών, περιβαλλοντικών, σχετικών με την προστασία από κινδύνους και κοινωνικών οφελών που προσφέρουν τα οικοσυστήματα τα οποία λειτουργούν ικανοποιητικά και ζητά επιτακτικά αυτή η χρηστική πτυχή της παραγωγής προϊόντων ή υπηρεσιών χρήσιμων για τον άνθρωπο να συνεκτιμάται πάντα προς υποστήριξη της δεοντολογικής πτυχής της προστασίας της φύσης και της βιοποικιλότητας·

υπενθυμίζει, αφενός, ότι η πράσινη υποδομή υπερβαίνει από τη φύση της τα διοικητικά και γεωγραφικά σύνορα και, αφετέρου, ότι η ανάπτυξή της, η διατήρησή της ή η απειλή της ύπαρξής της εξαρτώνται κατά κύριο λόγο από τις πολιτικές χωροταξίας και διατήρησης των φυσικών πόρων που ασκούν τα κράτη μέλη και οι τοπικές μια περιφερειακές αρχές·

επικροτεί και στηρίζει αυτή τη σφαιρική προσέγγιση με την οποία η πράσινη υποδομή εντάσσεται σταθερά στις προσπάθειες για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και την άμβλυνση των συνεπειών της. Τονίζει με έμφαση τον καθοριστικό ρόλο των τοπικών και περιφερειακών αρχών κατά τη χάραξη και την υλοποίηση τέτοιου είδους στρατηγικών·

είναι πεπεισμένη ότι η διαφύλαξη, ανάπτυξη και διατήρηση πράσινης υποδομής συνεπάγεται μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα αισθητά μικρότερο κόστος από ό,τι οι «γκρίζες υποδομές», λαμβανομένου υπόψη του συνολικού κόστους τους, αλλά και του εξωτερικού κόστους που επιβαρύνει σήμερα την κοινωνία. Οι λύσεις που εμπνέονται από τη φύση ή βασίζονται σε αυτήν και επιτυγχάνονται σε συνέργεια με τη βιοποικιλότητα (περιβαλλοντική μηχανική) απαιτούν μικρότερης έντασης ενέργεια και λιγότερη συντήρηση και επισκευή από ό,τι οι συμβατικές λύσεις και είναι, συνεπώς, αποτελεσματικότερες και πιο βιώσιμες·

10.

υπενθυμίζει ότι θα πρέπει δοθεί προτεραιότητα στην πρόληψη της υποβάθμισης των οικοσυστημάτων και στην αποκατάσταση των λειτουργιών υποβαθμισμένων οικοσυστημάτων, καθότι τα μέτρα για τη διαχείριση των συνεπειών της διατάραξης της περιβαλλοντικής ισορροπίας, λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας, είναι πάντα πιο δαπανηρά και χρονοβόρα και, κυρίως, έχουν αβέβαια αποτελέσματα·

11.

κρίνει ότι, αν και η οικονομική αξιολόγηση των υπηρεσιών οικοσυστήματος μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμη σε ορισμένες αναλύσεις κόστους-ωφελιμότητας προκειμένου να διευκολυνθεί η επιλογή μεταξύ αντιφατικών στόχων, παρουσιάζει ωστόσο κάποιες δυσκολίες όσον αφορά τη μεθοδολογία –ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να είναι ακόμη και ακατάλληλη– και επηρεάζει αδιαμφισβήτητα τους κανόνες δεοντολογίας. Θα πρέπει, επομένως, να τονιστεί ότι το κόστος της απώλειας βιοποικιλότητας μπορεί επίσης να υπολογιστεί με βάση μία διαφορετική λογική: δηλαδή, με βάση την εκτίμηση του κόστους διατήρησης του οικολογικού δυναμικού για την αποκατάσταση αυτής της απώλειας, μέσω του υπολογισμού του κόστους των απαραίτητων επενδύσεων για τη διατήρηση ή τη βελτίωση της κατάστασης της βιοποικιλότητας, με στόχο την εξασφάλιση της αειφορίας της ροής περιβαλλοντικών υπηρεσιών. Η Επιτροπή των Περιφερειών επιθυμεί να δοθεί προτεραιότητα σε αυτήν την τελευταία μέθοδο·

12.	καλεί όλες τις τοπικές και περιφερειακές αρχές να δραστηριοποιηθούν στα πλαίσια όλων των σχετικών τομεακών πολιτικών και ιδιαίτερα στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων τους όσον αφορά τη χωροταξία και την πολεοδομία προκειμένου να σχεδιάσουν και να οργανώσουν την πράσινη υποδομή·

13.	απευθύνει έκκληση προς την ΕΕ και τα κράτη μέλη να στηρίξουν τις αρχές αυτές κατάλληλα με ανθρώπινους, τεχνικούς και οικονομικούς πόρους που να ανταποκρίνονται στο ύψος των τιθέμενων προκλήσεων (2)·

Γεωργία, δάση, γη και έδαφος

14.

θεωρεί ότι η καταπολέμηση της απώλειας των εδαφικών λειτουργιών, η εντατικοποίηση της χρήσης γης και η υποβάθμιση του εδάφους πρέπει να αποτελούν απόλυτη προτεραιότητα κατά τον χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό. Η «καθαρή μηδενική απώλεια» πρέπει να υπερισχύει έναντι της επέκτασης των πόλεων. Ορισμένες τοπικές και περιφερειακές αρχές ήδη άρχισαν να ενσωματώνουν με διάφορους τρόπους τις έννοιες της πράσινης υποδομής και της μηδενικής καθαρής απώλειας στα έγγραφά τους σχετικά με τον πολεοδομικό και χωροταξικό σχεδιασμό·

15.

επαναλαμβάνει ότι τάσσεται υπέρ της έναρξης των απαραίτητων συζητήσεων εκ μέρους των κρατών μελών με σκοπό την υιοθέτηση κοινού νομικού πλαισίου της ΕΕ για την προστασία και την αποκατάσταση των λειτουργιών του εδάφους, που αποτελεί αναπόδραστο μέσο για την αντιμετώπιση αυτής της πρόκλησης ζωτικής σημασίας (3).

16.

υπενθυμίζει τη συμβολή της δασοκομίας στην πράσινη υποδομή, η οποία μπορεί να είναι είτε ενεργός, μέσω της αποκατάστασης της συνέχειας δασικών εκτάσεων ή της υιοθέτησης πρακτικών διαχείρισης φιλικών προς το περιβάλλον, είτε παθητική, μέσω της προστασίας των παρυφών του δάσους. Ειδικά σε περιοχές όπου οι δασικές εκτάσεις είναι πολύ κατακερματισμένες και ιδιόκτητες, η δημιουργία πράσινης υποδομής προϋποθέτει ότι θα δημιουργηθούν ενώσεις ιδιοκτητών και θα λειτουργούν δεόντως, καθώς και ότι οι περιφερειακές και οι τοπικές αρχές θα διαθέτουν τα μέσα για την κινητοποίηση αυτών των ιδιωτών ιδιοκτητών, μέσα όπως: κτηματολόγιο, κατάρτιση, τεχνική υποστήριξη, αλληλοβοήθεια ή ακόμη και οικονομική υποστήριξη·

17.

λαμβάνει γνώση των αποφάσεων της ΕΕ στα πλαίσια της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής για την περίοδο 2014-2020 και διερωτάται αν μπορεί η πράσινη υποδομή να υλοποιηθεί αποτελεσματικά στους τομείς αυτούς έως το 2020. Η Επιτροπή των Περιφερειών τονίζει επομένως τη σημασία της δράσης των αρμόδιων αρχών, οι οποίες θα πρέπει να καταστήσουν την πράσινη υποδομή μία από τις κατευθυντήριες γραμμές για τη χρήση των μέσων δράσης τους σε θέματα διατήρησης και αποκατάστασης της βιοποικιλότητας, προσδίδοντας «πράσινο» χαρακτήρα στις άμεσες ενισχύσεις για τις ζώνες περιβαλλοντικής αξίας και αξιοποιώντας το ΕΓΤΑΑ μέσω της συνεπούς τοπικής εφαρμογής των μέτρων αγροτικού και περιβαλλοντικού χαρακτήρα, καθώς και με τη διάθεση κονδυλίων στα μέτρα. Παράλληλα, οφείλουν να εξοικονομήσουν μέσα για την αποκατάσταση της βιοποικιλότητας στο γεωργικό περιβάλλον, ιδίως με την υποστήριξη της βιολογικής γεωργίας και της γεωργοδακοκομίας·

18.

για την προώθηση της αειφόρου γεωργίας και της δασοκομίας στο πλαίσιο των πράσινων υποδομών (ΠΥ), θεωρεί ότι η ανάπτυξη οικοδομικών υλικών βιολογικής προέλευσης είναι απαραίτητη στα πλαίσια της αλληλεγγύης μεταξύ αγροτικών και αστικών περιοχών, καθότι η αξιοποίηση παραδοσιακών υλικών για την κατασκευή κτιρίων στην πόλη και για τις γκρίζες υποδομές επιβαρύνει έντονα το αγροτικό αλλά ακόμη και το θαλάσσιο περιβάλλον. Έχει καθοριστική σημασία να προωθηθεί η χρήση ξυλείας και άλλων υλικών που προέρχονται από παραπροϊόντα της γεωργίας ή από καλλιέργειες συμπληρωματικές προς τις συνήθεις (άχυρο, κάνναβη, λινάρι, μαλλί κ.λπ.) προς όφελος των κατά τόπους ενδιαφερομένων. Ως εκ τούτου, η ΕτΠ κρίνει ότι πρέπει να ευνοούνται οι τοπικές δυναμικές, ιδιαίτερα μέσω των ενισχύσεων για την διάρθρωση των κλάδων, των επενδύσεων σε βιομηχανικά εργαλεία μεταποίησης, αλλά επίσης μέσω της διάρθρωσης της αγοράς χάρη σε υποδειγματικές δημόσιες προμήθειες ή σε κίνητρα προς τις κοινότητες που προκρίνουν αυτά τα υλικά. Απαιτείται επίσης να αναπτυχθούν ερευνητικά προγράμματα σχετικά με τις τεχνικές ιδιότητες των υλικών αυτών, καθώς και με τις συνθήκες παραγωγής τους σε συνάρτηση με τη διαφύλαξη των οικοσυστημάτων. Τέλος, πρέπει να παρέχονται στους χρήστες πληροφορίες σχετικά με την προέλευση και τις συνθήκες παραγωγής των υλικών μέσω της καθιέρωσης κατάλληλης επισήμανσης·

Επιμερισμός της διαχείρισης

19.

τονίζει ότι το κλειδί της επιτυχίας της πράσινης υποδομής έγκειται στη συνεργασία μεταξύ όλων των επιπέδων διακυβέρνησης, στην αποτελεσματική εφαρμογή των αρχών της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης και στη συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων, όλων των παραγόντων, ακόμη και του ευρύτερου κοινού σε τοπικό επίπεδο, στο σχεδιασμό και στην υλοποίησή της·

20.	τάσσεται υπέρ των συμμετοχικών προσεγγίσεων από τις οποίες θα προκύψουν οι –προερχόμενες από τη βάση– απαραίτητες και συμπληρωματικές πρωτοβουλίες, από παράγοντες που συμμετέχουν άμεσα στον χωροταξικό σχεδιασμό και στη χρήση του χώρου, όπως οι τοπικές κοινότητες (4)·

Νέα ιδιότητα του πολίτη

21.

σημειώνει την έντονη ζήτηση της κοινωνίας όσον αφορά την παρουσία της φύσης στην πόλη, που συνδέεται τόσο με την ανάγκη για εγγύτητα με τη φύση, υπό διάφορες μορφές (τόποι ανάπαυσης και αναψυχής, χώροι που προορίζονται για κηπουρική και καλλιέργεια, στοιχεία τοπίου και εξωραϊσμού, χώροι με άγρια φύση κ.λπ.), όσο και με την αίσθηση ευεξίας που προσφέρει, αλλά και με ζητήματα που αφορούν τη δημόσια υγεία και την καταπολέμηση των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων. Η απάντηση στις ανάγκες αυτές αφορά προφανώς τόσο τους νέους όσο και τους ηλικιωμένους και τους μειονεκτούντες·

22.

παρακολουθεί με ενδιαφέρον και ενθαρρύνει τις πρωτοβουλίες πολιτών σχετικά με την πράσινη υποδομή, κυρίως στους αστικούς και περιαστικούς χώρους (συμμετοχική καταγραφή της βιοποικιλότητας, συμμετοχή στον προσδιορισμό νέων αστικών χώρων που συνδέονται με τη βιοποικιλότητα, αναβάθμιση ακαλλιέργητων και εγκαταλειμμένων εκτάσεων, από κοινού διαχειριζόμενοι κήποι κλπ.)· η διασύνδεση όλων αυτών των χώρων μέσω διαδρομών κατάλληλων για μη μηχανοκίνητα μέσα μεταφοράς είναι ζωτικής σημασίας για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών·

Δυναμικό καινοτομίας και νέων επαγγελμάτων

23.

επισημαίνει ότι η πράσινη υποδομή συμβάλει στην έρευνα και στην καινοτομία, που συνιστούν εξίσου σημαντικές ευκαιρίες ανάπτυξης για τους φορείς που διαμορφώνουν τις υποδομές αυτές, π.χ. κατασκευάζοντας πράσινους τοίχους και σκεπές ή μέσω της περιβαλλοντικής αποκατάστασης. Διευκρινίζει, ωστόσο, ότι η επίτευξη οφέλους μέσω της πράσινης υποδομής, σε σχέση με την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή εξαρτάται από την ποιότητα της υλοποίησής της. Πρέπει να ενθαρρύνονται μόνον λειτουργικές λύσεις, προσαρμοσμένες στο κλίμα και στη βιοποικιλότητα·

24.	στηρίζει την πρόταση της Επιτροπής να περιοριστούν οι κίνδυνοι που έχουν σχέση με την καινοτομία με τη χρήση χρηματοοικονομικών μέσων (όπως οι πρακτικές επιμερισμού των κινδύνων) και ενθαρρύνει την πρόθεσή της να στηρίξει έργα που χρηματοδοτούνται με δημόσια και ιδιωτικά κεφάλαια·

25.

παρατηρεί με ενδιαφέρον την ανάδυση νέων επαγγελμάτων που συνδέονται με την πράσινη υποδομή, όπως η περιβαλλοντική μηχανική για την αποκατάσταση, τη συντήρηση και την ανάκτηση υποβαθμισμένων οικοσυστημάτων, και υπογραμμίζει τη σημασία της συνεκτίμησης έμμεσων ή παράπλευρων επαγγελμάτων (παραγωγή φυτών, αγροτικοί κλάδοι κλπ.). Οι περιφερειακές και οι τοπικές αρχές που είναι αρμόδιες για την οικονομική ανάπτυξη πρέπει να συνοδεύουν και να στηρίζουν αυτό το κίνημα δημιουργίας απασχόλησης·

26.

θεωρεί ότι η πράσινη υποδομή στηρίζεται στα οικοσυστήματα και τις συναφείς ανθρώπινες καλλιεργητικές δραστηριότητες, οι οποίες διαφέρουν έντονα λόγω των βιολογικών και γεωγραφικών συνθηκών, αλλά και για ιστορικούς λόγους· συνεπώς, συνιστά φορέα τοπικής ανάπτυξης οικονομικών κλάδων και θέσεων εργασίας που δεν μπορούν να μετεγκατασταθούν. Η ΕτΠ υπενθυμίζει, εν προκειμένω, ότι η νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης περί δημοσίων συμβάσεων τελεί υπό αναθεώρηση και ότι η Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (ΕΚ) διευκρίνισε, στις 11 Ιανουαρίου 2013, ότι οι αναθέτουσες αρχές θα πρέπει να αναθέτουν τις δημόσιες συμβάσεις με βάση το κριτήριο της πλέον συμφέρουσας οικονομικά προσφοράς. Η ΕτΠ υποστηρίζει την άποψη του ΕΚ ότι στο εν λόγω κριτήριο μπορούν να περιλαμβάνονται, εκτός από την τιμή ή το κόστος, και ποιοτικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές παράμετροι, όπως, πιο συγκεκριμένα, κοινωνικά, περιβαλλοντικά και καινοτόμα χαρακτηριστικά, συμπεριλαμβανομένης, ενδεχομένως, της εξοικονόμησης, από πλευράς κόστους, που μπορεί να επιτευχθεί λόγω εγγύτητας·

Μέτρα ενθάρρυνσης

27.

προτρέπει την Επιτροπή να καθιερώσει το συντομότερο δυνατόν πρακτικούς, επακριβείς και συγκεκριμένους οδηγούς υλοποίησης προκειμένου να ενσωματωθεί η πράσινη υποδομή στις διάφορες πολιτικές της Ένωσης και προτείνει, οι περιφερειακές και οι τοπικές αρχές που ήδη έχουν δρομολογήσει δράση προώθησης της πράσινης υποδομής, να συμμετάσχουν στην εκπόνηση αυτών των οδηγών ώστε να σχεδιάσουν από κοινού με την Επιτροπή τις επιμέρους τοπικές εκδοχές τους που θα είναι περισσότερο προσαρμοσμένες στους βιότοπους, στη γνωστική βάση και στην τεχνογνωσία που υπάρχουν σε τοπικό επίπεδο· αναγνωρίζει δε ότι, σε πρώτο στάδιο, μπορούν να αξιοποιηθούν οι προσανατολισμοί που περιέχονται ήδη στον «Οδηγό για τις επενδύσεις πολλαπλών ωφελειών της πολιτικής συνοχής σε φυσικές και πράσινες υποδομές» (Guide to multi-benefit cohesion policy investments in nature and green infrastructure) (5)

28.	ζητά να καταρτιστούν συμπληρωματικά τεχνικά δελτία για την αστική πράσινη υποδομή που θα συνέβαλαν επίσης στην ενεργοποίηση σχεδίων στα πλαίσια των νέων μέτρων σχετικά με τα Διαρθρωτικά Ταμεία, τα οποία προβλέπουν την επένδυση κεφαλαίων ύψους 5 % των πιστώσεων στη βιώσιμη αστική ανάπτυξη·

29.	επιθυμεί να περιληφθεί η πράσινη υποδομή στο ευρωπαϊκό σύστημα αναφοράς για τις βιώσιμες πόλεις (6), καθώς και στο μελλοντικό δίκτυο αστικής ανάπτυξης που προβλέπεται από την πολιτική συνοχής για την περίοδο 2014-2020·

30.	ζητά να περιληφθεί στην Οδηγία 2001/42/ΕΚ σχετικά με την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων, κατά τη μελλοντική αναθεώρησή της, η έννοια της πράσινης υποδομής, ως επιπλέον κριτήριο για τον καθορισμό της ενδεχόμενης σημασίας των επιπτώσεων·

31.

τονίζει ότι είναι αναγκαίο, όταν υπάρχουν γκρίζες υποδομές που κρίνονται απαραίτητες έπειτα από προκαταρκτική εξέταση όλων των εναλλακτικών λύσεων που βασίζονται στην πράσινη υποδομή, να σχεδιάζονται οι υποδομές αυτές κατά τέτοιο τρόπο ώστε να αποφεύγονται στον μέγιστο δυνατό βαθμό οι επιπτώσεις, να περιορίζονται στη συνέχεια οι απομένουσες επιπτώσεις και τέλος, να επιβάλλονται αντισταθμιστικά μέτρα, που να είναι έγκυρα από άποψη οικολογικής και εδαφικής αντιστοιχίας (7). Η Επιτροπή των Περιφερειών καλεί την Επιτροπή να μεταφέρει το σύνολο αυτών των απαιτήσεων στο ευρωπαϊκό δίκαιο, συνεκτιμώντας τις παρεμβάσεις που έχει υλοποιήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη δράση 7β) σχετικά με την «Εξασφάλιση μηδενικής καθαρής απώλειας βιοποικιλότητας και οικοσυστημικών υπηρεσιών», η οποία συμπεριλαμβάνεται στη στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2020·

Παρακολούθηση και αξιολόγηση

32.

χαιρετίζει την πρόταση να πραγματοποιηθεί το 2017 επισκόπηση της προόδου που θα έχει σημειωθεί στον τομέα της πράσινης υποδομής και επιβεβαιώνει τη βούληση των περιφερειακών και των τοπικών αρχών να συμβάλουν σε αυτό το εγχείρημα, κινητοποιώντας τα υφιστάμενα τοπικά τους παρατηρητήρια στον τομέα της βιοποικιλότητας, της οικονομικής δραστηριότητας, της δημόσιας υγείας, των κοινωνικών ανισοτήτων, προκειμένου να μεταφερθούν στο ευρωπαϊκό επίπεδο χρήσιμα στοιχεία·

33.

διερωτάται σχετικά με την εκτίμηση της αποτελεσματικότητας της πράσινης υποδομής και επιμένει ότι είναι αναγκαίο να στηριχθεί η ανάπτυξη ενός μέσου ταχείας αξιολόγησης της λειτουργικής υγείας των οικοσυστημάτων, το οποίο να μπορεί να χρησιμοποιηθεί και να κατανοηθεί εύκολα από τα ενδιαφερόμενα μέρη προκειμένου να μετρηθεί η αποτελεσματικότητα, αλλά και να συγκριθεί με τις γκρίζες υποδομές·

34.

θεωρεί ότι πρέπει να καταστεί εφικτή η πλήρης αξιολόγηση της σχέσης των γκρίζων υποδομών με τη φύση και στηρίζει τις εργασίες που έχει ξεκινήσει η Επιτροπή για την χαρτογράφηση και την αξιολόγηση των υπηρεσιών οικοσυστήματος και των οφελών τους στην Ευρώπη (MAES). Τονίζει επίσης ότι είναι αναγκαίο να υποστηριχθεί η ανάπτυξη μεθοδολογιών και εργαλείων μέτρησης και υπολογισμού που να επιτρέπουν την επίτευξη σαφούς χαρακτηρισμού των οικονομικών δραστηριοτήτων και των προϊόντων στο σύνολο της σχέσης τους με τη φύση και τις υπηρεσίες οικοσυστήματος, με βάση την ανάλυση του κύκλου ζωής·

Επικοινωνία, ευαισθητοποίηση και διαπαιδαγώγηση

35.

συνιστά μία φιλόδοξη εκστρατεία επικοινωνίας υπό την αιγίδα της ΕΕ σε συνεργασία με τα άλλα επίπεδα διακυβέρνησης, την οποία να μπορούν να υιοθετήσουν ιδιαίτερα οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές (8) καθώς και άλλοι τοπικοί παράγοντες (ενώσεις, επιχειρήσεις …). Η εκστρατεία αυτή θα μπορεί να βασιστεί στο τριπλό όφελος που προσφέρει η πράσινη υποδομή –περιβαλλοντικό, οικονομικό και κοινωνικό– καθώς και στις ορθές πρακτικές που εφαρμόζονται στα κράτη μέλη·

36.

υποστηρίζει ότι είναι απαραίτητο να ενισχυθεί η προβολή των ορθών πρακτικών. Η Επιτροπή, σε συνεργασία με άλλους θεσμικούς παράγοντες, ενώσεις και περιφερειακές και τοπικές αρχές που ήδη συλλέγουν τέτοιες πληροφορίες, πρέπει να συνεχίσει τον προσδιορισμό, τη διάδοση και την προβολή επιτυχημένων εμπειριών μέσω μίας πλατφόρμας ανταλλαγών, αλλά και συναντήσεων και τακτικών εκπαιδευτικών συνεδρίων, που οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές είναι πρόθυμες να διοργανώσουν με την υποστήριξή της, καθότι διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο όσον αφορά την ευαισθητοποίηση για την πράσινη υποδομή·

37.	παροτρύνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συμπεριλάβει στοιχεία της πράσινης υποδομής στα υφιστάμενα ή προς ανάπτυξη ευρωπαϊκά προγράμματα περιβαλλοντικής επισήμανσης, είτε πρόκειται για χώρους (φυσικά πάρκα σε αγροτικές, περιαστικές ή αστικές περιοχές), είτε για προϊόντα (οικοδομικά υλικά…)·

Χρηματοδότηση

38.

η Επιτροπή των Περιφερειών, μολονότι αναγνωρίζει τη χρησιμότητα της συνδυασμένης χρηματοδότησης για τον προσανατολισμό των τομεακών πολιτικών προς τα ζητήματα της βιοποικιλότητας, τονίζει ότι είναι δύσκολο να κινητοποιηθεί αυτή η χρηματοδότηση για διάφορους λόγους, που μπορεί να ποικίλλουν από τη διαφορετική ονομασία κάθε μέσου χρηματοδότησης έως και την πολυπλοκότητα της χρηματοοικονομικής τεχνικής. Ζητά, συνεπώς να καταρτιστούν σαφείς οδηγοί χρήσης·

39.

υπογραμμίζει ότι επείγει ο καθορισμός των λεπτομερειών σχετικά με την συμπερίληψη της πράσινης υποδομής ως δράσης προτεραιότητας στις συμφωνίες εταιρικής σχέσης και τα ευρωπαϊκά επιχειρησιακά προγράμματα, τα οποία εκπονούνται επί του παρόντος για το Ταμείο Συνοχής και τα διαρθρωτικά ταμεία κατά την περίοδο 2014-2020, ώστε οι αρμόδιες αρχές να αναλάβουν πλήρως την ευθύνη τους όσον αφορά τη χρηματοδότηση αυτού του τομέα· ενθαρρύνει τις αρμόδιες τοπικές και τις περιφερειακές αρχές να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες χρηματοδότησης των λύσεων ΠΥ που είναι προσαρμοσμένες σε κάθε τοποθεσία και να πραγματοποιήσουν τις αναγκαίες επενδύσεις στην οικοδόμηση διατομεακών ικανοτήτων, τη συγχρηματοδότηση και την ανάπτυξη δικτύων προκειμένου να εξασφαλιστεί η επιτυχημένη υλοποίησή τους·

40.

επιδοκιμάζει την ανάγκη δημιουργίας ενός μέσου χρηματοδότησης αφιερωμένου στα σχέδια που συνιστούν την πράσινη υποδομή και εκφράζει την πλήρη ικανοποίησή της διότι η Επιτροπή ανακοίνωσε την πρόθεσή της να δημιουργήσει, σε συνεργασία με την ΕΤΕπ και μέχρι το 2014, έναν ενωσιακό μηχανισμό χρηματοδότησης για τη στήριξη των φορέων που προτίθενται να υλοποιήσουν έργα πράσινης υποδομής. Η ΕτΠ εύχεται να συμμετάσχουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές στον προσδιορισμό του·

41.

προτείνει να αφαιρεθεί ένα ορισμένο ποσοστό από όλες τις επιδοτήσεις της ΕΕ που χορηγούνται για την εφαρμογή γκρίζων υποδομών, προκειμένου να τροφοδοτηθεί ένα συμπληρωματικό ταμείο βιοποικιλότητας με τους πόρους αυτούς. Το ταμείο αυτό θα χρησιμοποιείται για την υλοποίηση πράσινης υποδομής στα κράτη μέλη για τα οποία σχεδιάζονται αυτές οι γκρίζες υποδομές, με βάση τη λογική της ανακεφαλαιοποίησης·

42.	παροτρύνει την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τις τοπικές αρχές να συνεχίσουν με συνέπεια, και σε όλα τα επίπεδα χρηματοδότησης, την κατάργηση των επιδοτήσεων και των φορολογικών μέτρων που βλάπτουν τη βιοποικιλότητα·

43.

καλεί την Επιτροπή να συνεχίσει και να επεκτείνει τα κριτήρια περιβαλλοντικής πολλαπλής συμμόρφωσης (9) των ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών πόρων, καθώς και της συμμόρφωσής τους με τη διασφάλιση της βιοποικιλότητας (10) ώστε να εξασφαλιστεί ότι αξιολογούνται οι επιπτώσεις που έχει για τις πράσινες υποδομές (ΠΥ) και τη βιοποικιλότητα κάθε σχέδιο που χρηματοδοτείται από την ΕΕ και ότι προσαρμόζεται αναλόγως το επίπεδο της χρηματοδότησης·

44.	ζητά από την Επιτροπή να προβάλει και να αναδείξει στην ενδιάμεση αναθεώρηση των Διαρθρωτικών Ταμείων για την περίοδο 2014-2020 και του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη», τις επόμενες δράσεις σχετικά με την πράσινη υποδομή·

Πρωτοβουλία ΔΕΔ-Π

45.

επικροτεί με ενθουσιασμό το σχέδιο ΔΕΔ-Π και ζητά κάθε προκαταρκτική μελέτη να συνεκτιμά την περιφερειακή και τοπική διάσταση των πράσινων υποδομών ευρωπαϊκής εμβέλειας, ώστε να εξασφαλίζονται η συνοχή, η αποτελεσματικότητά τους επί της αποκατάστασης των λειτουργιών των οικοσυστημάτων –και συνεπώς επί της διαφύλαξης της βιοποικιλότητας και της ανθεκτικότητάς της στις κλιματικές αλλαγές– καθώς και η καλύτερη οικειοποίησή τους από τους πολίτες και τα ενδιαφερόμενα μέρη·

46.	εύχεται τα ΔΕΔ-Π να αναγνωριστούν ως δίκτυα ενωσιακής σημασίας, στον ίδιο βαθμό όπως και τα δίκτυα μεταφορών, ενέργειας ή τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας και καλεί την Επιτροπή να διερευνήσει τις δυνατότητες θέσπισης ευρωπαϊκής νομοθεσίας στον τομέα αυτόν·

Προκλήσεις διασυνοριακού και πανευρωπαϊκού επιπέδου

47.	παροτρύνει τις περιφερειακές και τις τοπικές αρχές να συνεργαστούν με βάση κοινές περιβαλλοντικές διασυνδέσεις ώστε να εξασφαλιστεί η συνοχή της πράσινης υποδομής και καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εντάξει αυτήν τη διασυνοριακή συνεργασία σε ένα γενικό πλαίσιο ενωσιακής κλίμακας·

48.

ζητά να επεκταθεί η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για την πράσινη υποδομή πέρα από τα ευρωπαϊκά σύνορα, με την εντατικότερη αξιοποίηση των μηχανισμών της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας για επενδύσεις σε πράσινες υποδομές (ΠΥ) στις αγροτικές και τις αστικές περιοχές. Οι υφιστάμενες πρωτοβουλίες όπως τα δίκτυα Emeraude, Man and Biosphere και Pan-European Ecological Network μπορούν να συμβάλουν προς αυτήν την κατεύθυνση·

Επικουρικότητα

49.

κρίνει ότι οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την ενσωμάτωση της πράσινης υποδομής στις άλλες ευρωπαϊκές πολιτικές και η υποστήριξη που προτίθεται να προσφέρει σε άλλα επίπεδα διακυβέρνησης προκειμένου να αναπτύξουν τη δική τους πολιτική στον τομέα αυτόν, συνάδουν με τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας.

Βρυξέλλες, 8 Οκτωβρίου 2013

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής των Περιφερειών

Ramón Luis VALCÁRCEL SISO

(1) CdR 22/2009 fin, CdR 112/2010 fin

(2) CdR 22/2009 fin, CdR 112/2010 fin

(3) CdR 112/2010 fin

(4) CdR 112/2010 fin

(5) http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docgener/studies/pdf/guide_multi_benefit_nature.pdf

(6) Πλαίσιο αναφοράς για βιώσιμες ευρωπαϊκές πόλεις (Reference Framework for Sustainable European Cities — RFSC), κοινή πρωτοβουλία των κρατών μελών της ΕΕ, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και οργανώσεων των τοπικών αυτοδιοικήσεων. Βλ. http://www.rfsc-community.eu/

(7) Ώστε να επιτευχθεί ο στόχος της μηδενικής καθαρής απώλειας σε βιοποικιλότητα.

(8) CdR 112/2010 fin

(9) CdR 22/2009 fin, CdR 218/2009 fin.

(10) ΙΕΕΠ (Ινστιτούτο Ευρωπαϊκής Πολιτικής Περιβάλλοντος), Δεκέμβριος 2012: Background Study towards biodiversity proofing of the EU budget

5.12.2013

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 356/49

Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Διαστημική βιομηχανική πολιτική της ΕΕ»

2013/C 356/09

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

—	επισημαίνει ότι σχετικές προς ρύθμιση πτυχές στο πλαίσιο της θεσπιζόμενης διαστημικής πολιτικής της ΕΕ θα είναι οι εξής: τα βιομηχανικά πρότυπα, τα ζητήματα που σχετίζονται με τις τεχνικές λειτουργίες και η εμπορική εκμετάλλευση των δορυφορικών υποδομών επικοινωνιών·

—	συμφωνεί ότι, αν και η προσανατολισμένη προς τη ζήτηση δημόσια πολιτική για τον διαστημικό τομέα της ΕΕ έχει ως στόχο να ενδυναμώσει τη θέση των χρηστών, δεν μπορεί να περιορίζεται σε επιδοτήσεις προς τους καταναλωτές·

—	προτρέπει την Επιτροπή να καθορίσει τα κριτήρια χρησιμότητας από την άποψη των αρμοδιοτήτων και των αναγκών των δημοσίων αρχών, τα οποία να χρησιμοποιηθούν για την εκτίμηση της ζήτησης των χρηστών·

—	τονίζει ότι η στενή σχέση μεταξύ τοπικού και περιφερειακού επιπέδου — το οποίο συνεργάζεται με βιομηχανίες για να εντοπίσει και να υποστηρίξει τα πρώτα βήματά τους — καθώς και με το εθνικό/κοινοτικό επίπεδο, θα πρέπει να αποτελέσει ζωτική πτυχή της βιομηχανικής πολιτικής της ΕΕ·

—

επιθυμεί να επιστήσει την προσοχή στα στοιχεία που αντλούνται από τις βέλτιστες πρακτικές σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο, δηλαδή ότι στην πλειονότητα των περιπτώσεων, οι κατάντι υπηρεσίες Copernicus/GMES ανταποκρίνονται στις ανάγκες δημόσιας πολιτικής και έχουν αποδείξει τη χρησιμότητά τους για τους δημόσιους στόχους·

—

προτείνει οι υπηρεσίες και εφαρμογές που αναπτύσσονται στη βάση διαστημικών τεχνολογιών να συγχρηματοδοτηθούν από τα Διαρθρωτικά Ταμεία, με την προϋπόθεση ότι υπάρχει αρκετή πολιτική βούληση και ευαισθητοποίηση από τους διαχειριστές των ταμείων. Ένας τέτοιος μηχανισμός είχε ήδη χρησιμοποιηθεί στο πλαίσιο του δημοσιονομικού πλαισίου 2007-2013, όπου τα μη χρησιμοποιηθέντα κονδύλια για τη συνοχή/κονδύλια του ΕΤΠΑ χορηγήθηκαν σε μια νέα προτεραιότητα: στο δορυφορικό ευρυζωνικό διαδίκτυο για τις απομακρυσμένες περιοχές·

—

είναι της άποψης ότι το επιχειρησιακό στάδιο του Copernicus έχει κρίσιμη σημασία για την οικονομική επιτυχία των νέων τεχνολογικών εξελίξεων, αλλά ότι θα χρειαστεί χρηματοδοτική στήριξη για να υπερκερασθούν τα έξοδα εκκίνησης που απαιτούνται για την υιοθέτηση της νέας τεχνολογίας από πολλούς χρήστες

Εισηγητής

ο κ. Adam STRUZIK (PL/EPP) Κυβερνήτης της Περιφέρειας της Μαζοβίας

Έγγραφο αναφοράς

Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών «Διαστημική βιομηχανική πολιτική της ΕΕ — αξιοποίηση των δυνατοτήτων για οικονομική ανάπτυξη στον διαστημικό τομέα»

COM(2013) 108 final

I. ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

1.	επικροτεί την ανακοίνωση της Επιτροπής, στην οποία διατυπώνεται με σαφή τρόπο η σημασία της διαστημικής βιομηχανικής πολιτικής της ΕΕ·

Προκαταρκτικές παρατηρήσεις

τονίζει ότι ο τομέας του διαστήματος αποτελεί βασικό στοιχείο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και των εμβληματικών πρωτοβουλιών της, ιδίως της Ένωσης Καινοτομίας και της Βιομηχανικής Πολιτικής. Η διαστημική τεχνολογία έχει ιδιαίτερη σημασία για την οικονομία που βασίζεται στη γνώση, συμβάλλει στη μελλοντική οικονομική ανταγωνιστικότητα και παρέχει τα μέσα για την επίλυση άλλων πιεστικών προβλημάτων. Ως διαστημικό υποπροϊόν μπορεί να οριστεί κάτι που διδαχθήκαμε ή κάτι που άλλαξε στη διάρκεια διαστημικών δραστηριοτήτων, το οποίο στη συνέχεια χρησιμοποιείται ή μεταφέρεται σε άλλα πλαίσια, δημιουργώντας έτσι πρόσθετη οικονομική αξία·

σημειώνει ότι σύμφωνα με την εκτίμηση του ΕΟΔ όσον αφορά τους κατάντι κλάδους των εφαρμογών βασισμένων στο διάστημα με προστιθέμενη αξία, η ευρωπαϊκή αγορά είναι μικρότερη και λιγότερο εξειδικευμένη στον ιδιωτικό τομέα απ’ ό,τι η παγκόσμια αγορά. Επίσης, αντίθετα με άλλα διαστημικά έθνη, η διαστημική βιομηχανία δεν θέτει αρχικά κριτήρια και δραστηριότητες. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι περισσότερες επιχειρήσεις λειτουργούν σε πολλά τμήματα και κατά μήκος της αλυσίδας αξίας. Στην Ευρώπη, οι φορείς που ελέγχουν το σύνολο της αλυσίδας αξίας είναι ελάχιστοι. Συνολικά, η ειδίκευση στην Ευρώπη (η οποία εστιάζει σε συγκεκριμένες εφαρμογές δορυφορικής πλοήγησης) κυμαίνεται σε επίπεδα ελαφρώς χαμηλότερα απ’ ό,τι σε παγκόσμιο επίπεδο·

4.	έχει πλήρη επίγνωση των βασικών ζητημάτων πολιτικής για τον διαστημικό κλάδο της ΕΕ, στα οποία περιλαμβάνεται η οργάνωση της αγοράς, η διοικητική απλούστευση, οι αρχές που διέπουν την ανάθεση συμβάσεων, η πρόσβαση σε δεδομένα, η ιδιότητα των δημοσίων αρχών ως καταναλωτών και το κανονιστικό πλαίσιο·

αναγνωρίζει ότι, γενικά, η διαστημική βιομηχανία της ΕΕ έχει σημαντικό αντίκτυπο στην επιστημονική και τεχνολογική θέση της Ευρώπης. Σε αυτό περιλαμβάνονται η ενθάρρυνση της ευρωπαϊκής βάσης για την επιστήμη και τεχνολογία, καθώς και τα γενικότερα αποτελέσματα της διαστημικής τεχνολογίας στην ευρύτερη οικονομίας·

συμφωνεί με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 30ής Μαΐου 2013 σχετικά με τη Διαστημική βιομηχανική πολιτική της ΕΕ — Αξιοποίηση των δυνατοτήτων για οικονομική ανάπτυξη στο διαστημικό τομέα ότι δηλαδή, «χάριν μιας ευρείας και ισορροπημένης βιομηχανικής βάσης, η συμμετοχή των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην αλυσίδα εφοδιασμού αποτελεί ουσιαστικό συστατικό της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής διαστημικής βιομηχανίας» και, από κοινού με το Συμβούλιο, απευθύνει έκκληση στην Επιτροπή να αξιολογήσει περαιτέρω την ανάγκη για νέα καινοτόμα μέσα χρηματοδότησης·

εκτιμά ότι, από την άποψη των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να προωθηθεί η χρήση διαστημικών εφαρμογών στις πολιτικές της ΕΕ, και ότι, ως εκ τούτου, η ΕΕ θα πρέπει να λάβει μέτρα για την τόνωση της εξέλιξης και της ανάπτυξης διαστημικών εφαρμογών για δημόσιους και ιδιωτικούς χρήστες — ειδικότερα τις περιφερειακές και τοπικές αρχές και τον κλάδο των μικρομεσαίων επιχειρήσεων — καθώς και σχετικά μέτρα για την υποστήριξη της καινοτομίας·

A. Στόχοι και δράσεις της διαστημικής βιομηχανικής πολιτικής

συμμερίζεται την άποψη της Επιτροπής ότι ο τομέας του διαστήματος είναι ιδιαίτερα σημαντικός για την ΕΕ και τους πολίτες της και, όπως και η Επιτροπή, διαβλέπει τις μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η διαστημική βιομηχανία της ΕΕ ενόψει των εξελίξεων στις νέες αναδυόμενες δυνάμεις στον τομέα του διαστήματος (όπως η Κίνα και η Ινδία). Όπως επισημαίνεται στην ανακοίνωση, αυτή η κατάσταση είναι το αποτέλεσμα ανεπαρκούς χρηματοδότησης και όχι έλλειψης αποτελεσματικότητας του ευρωπαϊκού διαστημικού τομέας·

κατανοεί ότι, σε μια περίοδο στην οποία η ΕΕ και τα κράτη μέλη της έρχονται αντιμέτωπα με οικονομικές δυσκολίες, η διαστημική πολιτική της ΕΕ θα πρέπει να εστιάσει στη δημιουργία θεμελίων για τη μελλοντική τόνωση του τομέα στην παγκόσμια αγορά και στην άρση των εμποδίων τα οποία θα μπορούσαν να τεθούν σε αυτή τη διαδικασία. Ως εκ τούτου, η ΕτΠ υποστηρίζει πλήρως τους στόχους που περιγράφονται στην ανακοίνωση: θέσπιση κανονιστικού πλαισίου, ανάπτυξη ανταγωνιστικής βιομηχανικής βάσης τόνωση της σχέσης κόστους-αποδοτικότητας, ανάπτυξη αγορών για δορυφορικές εφαρμογές και υπηρεσίες και εξασφάλιση τεχνολογικής ανεξαρτησίας και ανεξάρτητης πρόσβασης στο διάστημα·

10.

υποστηρίζει το επιχείρημα ότι για την αποτελεσματική «διαστημική διακυβέρνηση» στην Ευρώπη απαιτείται συμφωνία μεταξύ των βασικών ενδιαφερόμενων φορέων, δηλαδή της Επιτροπής, του ΕΟΔ και των κρατών μελών, επισημαίνοντας παράλληλα ότι, από πολιτική άποψη, η απόφαση για μια κοινή ευρωπαϊκή αμυντική πολιτική θα διευκολύνει την επικοινωνία μεταξύ των εθνικών στρατιωτικών τομέων, πράγμα που μπορεί να ωφελήσει τον μη στρατιωτικό διαστημικό τομέα·

11.

αναγνωρίζει τα επιτεύγματα της αγοράς του ευρωπαϊκού διαστημικού κλάδου, ιδίως στον τομέα της δορυφορικής επικοινωνίας (SatCom) και υποστηρίζει την Επιτροπή στις προσπάθειές της να διατηρήσει ανταγωνιστικό αυτόν τον τομέα στην παγκόσμια αγορά. Από αυτή την άποψη, η ΕτΠ υποστηρίζει με σθένος την πρωτοβουλία για την εξασφάλιση της πρόσβασης των ευρωπαϊκών φορέων εκμετάλλευσης στα κανάλια ραδιοσυχνότητας. Το ζήτημα αυτό έχει σημασία για τις περιφέρειες, καθώς η δορυφορική επικοινωνία προσφέρει τα μέσα για τη γεφύρωση του ευρυζωνικού φάσματος στις αραιοκατοικημένες περιοχές·

12.

αναγνωρίζει τη σημασία της τεχνολογικής ανεξαρτησίας του ευρωπαϊκού διαστημικού τομέα και συμφωνεί με τις προτεινόμενες λύσεις — την αλληλεπίδραση με τους μη διαστημικούς κλάδους, τη δρομολόγηση σχετικών προσκλήσεων υποβολής σχεδίων στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζοντας 2020» και την επένδυση στην κατάρτιση ειδικευμένου εργατικού δυναμικού για τη διαστημική βιομηχανία·

13.

διερωτάται, ωστόσο, κατά πόσον η διαθέσιμη χρηματοδότηση (π.χ. στο πλαίσιο του «Ορίζοντας 2020») θα είναι αρκετή για να γίνει ένα σημαντικό βήμα προς την ανάπτυξη της τεχνολογικής ανεξαρτησίας. Ως εκ τούτου, προτρέπει την Επιτροπή να παρουσιάσει ένα λεπτομερές σχέδιο σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο θα επιτευχθεί αυτός ο στόχος·

14.

σε ό,τι αφορά το ειδικευμένο εργατικό δυναμικό, υποστηρίζει ότι η αρχική προτεραιότητα θα πρέπει να είναι η έρευνα στα νέα κράτη μέλη της ΕΕ, τα οποία εξέφρασαν το ενδιαφέρον και τη φιλοδοξία να εισέλθουν στην ομάδα των διαστημικών εθνών και, επιπλέον, επιδεικνύουν υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης στη μηχανική και τις φυσικές επιστήμες·

15.	υποστηρίζει σθεναρά την ανάπτυξη της αγοράς για διαστημικές εφαρμογές και υπηρεσίες και σημειώνει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές μπορούν να διαδραματίσουν ουσιαστικό ρόλο σε αυτήν τη διαδικασία·

16.

σε αυτό το πλαίσιο, επιθυμεί να υπενθυμίσει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές είναι σημαντικοί τελικοί χρήστες διαστημικών υπηρεσιών. Ωστόσο, για να αξιοποιηθεί πλήρως το δυναμικό των διαστημικών εφαρμογών, οι χρήστες ΤΠΑ θα πρέπει να ευαισθητοποιηθούν σε ό,τι αφορά τα οφέλη των εν λόγω εφαρμογών. Είναι απαραίτητο να διεξαχθεί πιο εντατικός διάλογος μεταξύ παρόχου υπηρεσιών και τελικού χρήστη·

17.

επιπλέον, πιστεύει ότι, στο εσωτερικό τους, οι ΤΠΑ συγκεντρώνουν διάφορους οικονομικούς φορείς και παράγοντες που συμμετέχουν στο τρίπτυχο της καινοτομίας. Οι ΤΠΑ είναι αρμόδιες για προγράμματα καινοτομίας και ΜΜΕ τα οποία θα μπορούσαν να συνδεθούν με τα προγράμματα για το διάστημα και, ως εκ τούτου, να συμβάλουν στρατηγικά στη βελτίωση της διαστημικής αγοράς·

18.

σημειώνει επίσης ότι, λόγω της εγγύτητάς τους με το κοινό, οι ΤΠΑ έχουν μοναδική πρόσβαση σε διάφορες ομάδες της κοινωνίας στο εσωτερικό τους και, ως εκ τούτου, βρίσκονται σε ιδανική θέση για να ενημερώσουν το κοινό σχετικά με τα οφέλη των διαστημικών υπηρεσιών. Στο πλαίσιο αυτό, πολύ σημαντικά είναι διάφορα δίκτυα τοπικών και περιφερειακών αρχών, όπως το NEREUS (Network of European Regions Using Space Technologies/ Δίκτυο των Ευρωπαϊκών Περιφερειών χρηστών διαστημικών τεχνολογιών)·

B. Γενικές τοπικές και περιφερειακές ανησυχίες

19.

αναγνωρίζει — δεδομένου ότι οι περιφέρειες είναι ένας από τους κύριους χρήστες δορυφορικών εφαρμογών, ιδίως των υπηρεσιών και των προϊόντων Copernicus/GMES — ότι η διαστημική βιομηχανική πολιτική της ΕΕ θα πρέπει να υποστηρίξει την τεχνική καινοτομία και να άρει τους φραγμούς στην ανάπτυξή της. Η επιτυχία της διαστημικής πολιτικής της ΕΕ θα υπολογιστεί με βάση την ανάπτυξη, την βελτιστοποίηση του κόστους, τις διατομεακές επιπτώσεις και τη δημιουργία ευκαιριών για παραγωγικά επαγγέλματα υψηλής ειδίκευσης·

20.

συμμερίζεται την άποψη της Επιτροπής ότι η ενθάρρυνση της καινοτομίας από την πλευρά της ζήτησης αποτελεί την κύρια πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπίσει η διαστημική πολιτική της ΕΕ προκειμένου να αποφέρει οικονομικά οφέλη στις περιφέρειες και τους πολίτες της ΕΕ από πόρους που έχουν ήδη επενδυθεί για το διάστημα στο πλαίσιο των προγραμμάτων-πλαισίων·

21.	συμφωνεί ότι, αν και η προσανατολισμένη προς τη ζήτηση δημόσια πολιτική για τον διαστημικό τομέα της ΕΕ έχει ως στόχο να ενδυναμώσει τη θέση των χρηστών, δεν μπορεί να περιορίζεται σε επιδοτήσεις προς τους καταναλωτές·

22.	προτρέπει την Επιτροπή να καθορίσει τα κριτήρια χρησιμότητας από την άποψη των αρμοδιοτήτων και των αναγκών των δημοσίων αρχών, τα οποία να χρησιμοποιηθούν για την εκτίμηση της ζήτησης των χρηστών·

23.	παρατηρεί, από περιφερειακή σκοπιά, ότι οι τελικοί χρήστες σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο θα υποστηρίξουν τις υπηρεσίες και τα προϊόντα Copernicus μόνο αν αναπτύξουν επιχειρηματικό ενδιαφέρον για τη χρήση τους·

24.

συνιστά η Επιτροπή να εξετάσει το ζήτημα των μηχανισμών χρηματοδότησης για τους υφιστάμενους και τους δυνητικούς χρήστες, οι οποίοι θα μπορούσαν να τεθούν στη διάθεση της ΕΕ και των κρατών μελών της όταν οι υπηρεσίες γίνουν λειτουργικές. Στην Ευρώπη, όπως και αλλού στον κόσμο, η παρατήρηση της Γης είναι δημόσια υποδομή και η εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος συνεπάγεται ότι εξαρτάται από δημόσια χρηματοδότηση για έρευνα και ανάπτυξη, καθώς και για την επιχειρησιακή ανάπτυξη υπηρεσιών·

25.

26.	αναμένει ότι οι χρήστες όπως οι τοπικές αρχές, οι περιφερειακές αρχές και οι ΜΜΕ θα συνεχίσουν να χρειάζονται κίνητρα και υποστήριξη από την ΕΕ και από κράτη μέλη, σημειώνει δε ότι ο ΕΟΔ θα πρέπει επίσης να συμμετάσχει στην παροχή υποστήριξης προς τους χρήστες·

27.

28.

Γ. Αντιμετώπιση των προβλημάτων του τομέα

29.

σημειώνει ότι ο διαστημικός τομέας χαρακτηρίζεται από μεγάλους κύκλους ανάπτυξης. Αυτό αυξάνει τους κινδύνους της αγοράς, καθώς το δυναμικό της αγοράς για νέες εφαρμογές πρέπει να αξιολογείται σε όσο το δυνατό νωρίτερο στάδιο. Ως αποτέλεσμα, είναι δύσκολο για τους επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στον τομέα του διαστήματος να προσελκύσουν επενδυτές. Επιπλέον, η μακρά διάρκεια λειτουργικής ζωής των διαστημικών πόρων (10-15 χρόνια για έναν δορυφόρο τηλεπικοινωνιών) καθιστά την αγορά κυκλική και, ως εκ τούτου, δυσκολεύει την ταχεία προσαρμογή της προσφοράς στις μεταβαλλόμενες συνθήκες ζήτησης·

30.

αναγνωρίζει ότι στον ανάντι τομέα, το υψηλό σταθερό κόστος — το οποίο οφείλεται σε μεγάλες επενδύσεις σε Ε&Α, στον μεγάλο χρόνο ανάπτυξης και στο μικρό μέγεθος της αγοράς — εμποδίζει τη δημιουργία οικονομιών κλίμακας και ενισχύει την τάση συγκέντρωσης της αγοράς (π.χ. στον τομέα της εκτόξευσης). Από την άλλη, στον κατάντι τομέα είναι δυνατόν να επιτευχθούν μεγάλες οικονομίες κλίμακας, πράγμα που καθιστά τις μεγαλύτερες αγορές πιο βιώσιμες οικονομικά. Η ίδια φύση αυτών των προκλήσεων σημαίνει ότι ο κεντρικός ρόλος των κυβερνήσεων στην ευρωπαϊκή οικονομία του διαστήματος δεν μπορεί να παραγνωριστεί·

31.

τονίζει ότι έχει κρίσιμη σημασία η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της, από κοινού με τον ΕΟΔ, να λάβουν χωρίς καθυστέρηση τις αναγκαίες πολιτικές, νομικές και τεχνικές αποφάσεις προκειμένου να παράσχουν τους απαραίτητους χρηματοδοτικούς πόρους για να εξασφαλιστεί η ανεξάρτητη πρόσβαση στο διάστημα, να ολοκληρωθούν τα διαστημικά συστήματα που αναπτύσσονται ή σχεδιάζονται επί του παρόντος, καθώς και για να προωθηθεί η Ε&Α και η ανάπτυξη καινοτόμων διαστημικών υπηρεσιών και εφαρμογών·

32.

αντιλαμβάνεται ότι, παρά τη στρατηγική σημασία της, η μεταποιητική διαστημική βιομηχανία δεν είναι ακόμα σημαντικός παράγοντας των εθνικών οικονομιών — σε σύγκριση με άλλους βιομηχανικούς κλάδους στην Ευρώπη — και απευθύνει έκκληση η μελλοντική διαστημική βιομηχανία της ΕΕ να μεριμνήσει ώστε η ΕΕ να εξαρτάται λιγότερο από την προμήθεια στρατηγικών συστατικών από τρίτες χώρες·

33.

ενθαρρύνει τον ΕΟΔ να συνεχίσει να υποστηρίζει οργανώσεις που ενδιαφέρονται να μεταφέρουν τεχνολογία του διαστήματος σε άλλες βιομηχανίες μέσω της χρηματοδότησης μελετών σκοπιμότητας, αναλύσεων της αγοράς και κατασκευής πρωτοτύπων. Η υποστήριξη των νεοσύστατων επιχειρήσεων γίνεται μέσω «φυτωρίων» επιχειρήσεων, καθώς και με την παροχή «κινήτρων» (ή αρχικής χρηματοδότησης) από το Γραφείο του προγράμματος μεταφοράς τεχνολογίας του ΕΟΔ (TTPO). Η ΕτΠ ζητά επίσης τη διεξαγωγή διαλόγου ο οποίος να είναι δυνατό να οδηγήσει στην αύξηση των δυνατοτήτων που έχουν οι παράγοντες σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο·

34.	εκφράζει την άποψη ότι, για να μην παρουσιάζει η ΕΕ υστέρηση σε σχέση με τους διεθνείς ανταγωνιστές της, είναι ζωτικής σημασίας να προωθήσει «έξυπνη ειδίκευση» και συνεργασία μεταξύ των προγραμμάτων χρηματοδότησης των περιφερειών και της καινοτομίας·

35.

συμφωνεί με τα συμπεράσματα του Συμβουλίου ότι βασικό στοιχείο της έξυπνης ειδίκευσης είναι η συμμετοχή των περιφερειών ως βασικών παραγόντων στην πολιτική καινοτομίας της Ευρώπης, πράγμα που μπορεί επίσης να βοηθήσει τον τομέα της έρευνας να αξιοποιήσει το σημαντικό δυναμικό χρηματοδότησης των περιφερειακών ταμείων της ΕΕ. Η ανάπτυξη επιχειρηματικών μοντέλων και η βελτίωση των επιχειρηματικών δεξιοτήτων οι οποίες παρέχονται στις ΜΜΕ στον τομέα των υπηρεσιών που σχετίζονται με την παρακολούθηση της Γης έχουν εξαιρετική σημασία από την άποψη των τοπικών και των περιφερειακών αρχών·

36.

ζητά τον συντονισμό των ευρωπαϊκών και των εθνικών πολιτικών για να επιταχυνθεί η διαδικασία ωρίμανσης του ευρωπαϊκού τομέα παρακολούθησης της Γης, τόσο από πλευράς προσφοράς όσο και από πλευράς ζήτησης. Το πρόσφατο κύμα ενοποιήσεων είναι μήνυμα ότι η ίδια η βιομηχανία ετοιμάζεται για το επόμενο στάδιο. Είναι η κατάλληλη στιγμή για σημαντικές ομάδες πελατών — όπως οι κυβερνήσεις — να υιοθετήσουν εφαρμογές παρακολούθησης της Γης σε ευρεία κλίμακα. Όταν οι κυβερνήσεις κατορθώσουν να ενοποιήσουν τη ζήτηση σε πλαίσιο ΕΕ, αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της ζήτησης αφενός και την τυποποίηση (και την επίτευξη οικονομιών κλίμακας για τη βιομηχανία) αφετέρου·

Δ. Επίδραση του διαστημικού τομέα

37.

σημειώνει ότι πολλά προϊόντα των βιοεπιστημών που είναι υποπροϊόντα της τεχνολογίας του διαστημικού τομέα δεν αξιοποιούνται ακόμη επαρκώς στην ΕΕ, και ότι θα υπάρξουν τεράστια οφέλη σε ευρωπαϊκό επίπεδο από τη χάραξη μιας εστιασμένης στρατηγικής υποπροϊόντων στην αρχή του διαστημικού προγράμματος, όπου θα συμμετέχουν εκπρόσωποι άλλων βιομηχανιών·

38.

τονίζει τη σημασία της δορυφορικής τεχνολογίας στον διαστημικό τομέα της ΕΕ και σημειώνει ότι περίπου δύο τρίτα όλων των πωλήσεων δορυφόρων γίνονται για εφαρμογές τηλεπικοινωνιών. Ως εκ τούτου, στο πλαίσιο της διαστημικής βιομηχανικής πολιτικής της ΕΕ είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι αυτή η αγορά γνωρίζει κυκλικές διακυμάνσεις, οι οποίες αντικατοπτρίζουν κυρίως τις αλλαγές στη ζήτηση γεωστατικών τηλεπικοινωνιακών δορυφόρων και σχετικών υπηρεσιών εκτόξευσης·

39.

παρατηρεί ότι τα κινητά τηλέφωνα, το Διαδίκτυο, οι πιστωτικές κάρτες, τα διόδια, οι τηλεοπτικές εκπομπές και τα δελτία καιρού αποτελούν ορισμένα μόνο παραδείγματα δραστηριοτήτων της καθημερινής ζωής που βασίζονται μερικώς ή πλήρως στους δορυφόρους. Άλλες πιο στρατηγικές λειτουργίες περιλαμβάνουν για παράδειγμα τη γεωργία, την παρακολούθηση των ρευμάτων των ωκεανών και του αέρα, την πλοήγηση των πλοίων και των αεροσκαφών, καθώς και την παρακολούθηση των καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, της ρύπανσης, του κλίματος και του περιβάλλοντος·

40.

σημειώνει επίσης ότι η ανάπτυξη ιδιωτικών φορέων στο διάστημα συνέβαλε ώστε να καταστούν πιο προσιτές από οικονομική άποψη και προσβάσιμες η διαστημική τεχνολογία και οι υπηρεσίες, πράγμα που επέτρεψε σε κράτη χωρίς εθνικά διαστημικά προγράμματα — ή σε αναπτυσσόμενα κράτη — να ωφεληθούν από ορισμένα από τα οφέλη που μπορεί να παράσχει το διάστημα·

41.

αναγνωρίζει ότι το ευρωπαϊκό πρόγραμμα πλαίσιο (ΠΠ7) συνέβαλε σημαντικά στην προώθηση της καινοτομίας στα προγράμματα Galileo/EGNOS και στις συναφείς υπηρεσίες. Ωστόσο, ο εισηγητής εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι, εντός του ΠΠ7, δεν δόθηκε αρκετή προσοχή για αιτήσεις, καθώς συγκεντρώθηκε στον ανάντι τομέα·

Ε. Μελλοντική προσέγγιση της διαστημικής βιομηχανικής πολιτικής της ΕΕ

42.

διερωτάται κατά πόσον είναι αρκετή η έμφαση που δόθηκε μέχρι στιγμής στην αγορά εργασίας, τις υποδομές και την τήρηση της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού (με άλλα λόγια, την ποιότητα του οικονομικού περιβάλλοντος), ή αντίθετα αν θα πρέπει να υπάρξει μεγαλύτερη εστίαση στην ικανότητα παραγωγής εξαγώγιμων αγαθών και υπηρεσιών·

43.	εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ για την περίοδο 2014-2020 λαμβάνει υπόψη τα προγράμματα GALILEO και Copernicus·

44.

τονίζει ότι, παρά το γεγονός ότι η ευρωπαϊκή στρατηγική για την περίοδο 2014-2020 εστιάζει στην έρευνα και ανάπτυξη και την υψηλή τεχνολογία, η ΕΕ θα μπορούσε να χάσει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημά της στον τομέα προς όφελος των αναπτυσσόμενων, υπό εκβιομηχάνιση χωρών όπως η Ινδία, η Κίνα και η Βραζιλία, αν ο προϋπολογισμός των κρατών μελών για έρευνα και ανάπτυξη παραμείνει μικρότερος από τον στόχο της στρατηγικής της Λισαβόνας·

45.

σημειώνει ότι η επιτυχία κάθε βιομηχανικής πολιτικής συνδέεται άρρηκτα με τις μακροοικονομικές τάσεις στην ΕΕ και στις εθνικές οικονομίες και απευθύνει έκκληση για την ανάπτυξη βιομηχανικής παραγωγής υψηλής τεχνολογίας και έντασης έρευνας, στο πλαίσιο της οποίας το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα μπορεί να χρησιμοποιηθεί·

46.

εκτιμά ότι έχει σημασία η ισόρροπη εφαρμογή της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Ως εκ τούτου, διερωτάται κατά πόσον η ανταγωνιστικότητα σε καινοτόμους τομείς είναι αρκετή για τη βελτίωση της απασχόλησης και της ανάπτυξης της οικονομίας της ΕΕ, απευθύνει δε έκκληση να υποστηριχθεί ο τομέας του διαστήματος, έτσι ώστε η δομή του τομέα να είναι πιο ισόρροπη σε ό,τι αφορά τις μεγάλες, μεσαίες και μικρές επιχειρήσεις·

47.

αναγνωρίζει ότι, αν και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει θέσει σε εφαρμογή εργαλεία (όπως η έξυπνη ειδίκευση) για να εξασφαλίσει τη μεγαλύτερη γεωγραφική προσέγγιση της βιομηχανικής πολιτικής στους βασικούς τομείς, πρέπει ακόμα να γίνουν πολλά για να εξασφαλιστεί επαρκής πρόσβαση σε χρηματοδότηση (κεφάλαιο κινδύνου) από πηγές που δεν είναι υπερβολικά απρόθυμες να αναλάβουν κινδύνους·

48.	τονίζει ότι η στενή σχέση μεταξύ τοπικού και περιφερειακού επιπέδου — το οποίο συνεργάζεται με βιομηχανίες για να εντοπίσει και να υποστηρίξει τα πρώτα βήματά τους — καθώς και με το εθνικό/κοινοτικό επίπεδο, θα πρέπει να αποτελέσει ζωτική πτυχή της βιομηχανικής πολιτικής της ΕΕ·

ΣΤ. Επικουρικότητα και αναλογικότητα

49.

συμφωνεί με την άποψη της Επιτροπής, ότι σύμφωνα με το άρθρο 4 παρ. 3 της ΣλΕΕ, στους τομείς της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και του διαστήματος, η Ένωση έχει αρμοδιότητα να αναλαμβάνει δράσεις, κυρίως όσον αφορά τον καθορισμό και την εφαρμογή των προγραμμάτων, χωρίς η άσκηση της αρμοδιότητας αυτής να έχει ως αποτέλεσμα να κωλύει την άσκηση των αρμοδιοτήτων των κρατών μελών. Οι συντρέχουσες αρμοδιότητες θα διατηρηθούν μέχρι η ΕΕ να θεσπίσει παράγωγο ευρωπαϊκό δίκαιο σε αυτούς τους τομείς, οπότε και τα εθνικά κοινοβούλια θα πρέπει να αποσύρουν κάθε αντίθετο κανόνα της εθνικής νομοθεσίας·

50.

σημειώνει ότι η αποσπασματική και περιορισμένη χρηματοδότηση για τη διαστημική έρευνα θεωρείται ένα από τα κύρια εμπόδια στην περαιτέρω ανάπτυξη των διαστημικών δραστηριοτήτων και, ως εκ τούτου, απευθύνει έκκληση για καλύτερο συντονισμό των διαστημικών δραστηριοτήτων μεταξύ της ΕΕ, του ΕΟΔ και των αντίστοιχων κρατών μελών, προκειμένου να μπορέσει η Ευρώπη να εξασφαλίσει ηγετική θέση σε παγκόσμιο επίπεδο στον τομέα του διαστήματος. Η σημασία της συμμετοχής της ΕΕ στη χρηματοδότηση δραστηριοτήτων διαστημικής έρευνας υποστηρίζεται από το γεγονός ότι πολλές δραστηριότητες διαστημικής έρευνας δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν χωρίς τη βοήθεια της Επιτροπής. Ως εκ τούτου, η δράση της ΕΕ κρίνεται απαραίτητη σε αυτό το πλαίσιο·

51.

είναι της άποψης ότι η δράση που προτείνεται στην ανακοίνωση είναι αναγκαία διότι το ζήτημα που πρέπει να ρυθμιστεί έχει διεθνικές πτυχές που δεν μπορούν να ρυθμιστούν ικανοποιητικά από τα κράτη μέλη και διότι τα υφιστάμενα μέτρα της ΕΕ και η στοχευμένη βοήθεια σε αυτό το πλαίσιο δεν επαρκούν για την επίτευξη των επιδιωκόμενων στόχων. Η προτεινόμενη δράση θα παράσχει σαφές όφελος, λόγω της κλίμακας και της αποτελεσματικότητάς της, σε σύγκριση με την κατακερματισμένη δράση σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο, κυρίως λόγω των οικονομιών κλίμακας, δεδομένου ότι ένα ολοκληρωμένο διαστημικό πρόγραμμα απαιτεί επενδύσεις τις οποίες τα κράτη μέλη δεν μπορούν να καλύψουν μόνα τους·

52.

σημειώνει, επιπλέον, ότι η παρούσα πρωτοβουλία δεν αποσκοπεί στο να αντικαταστήσει πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί από τα κράτη μέλη. Επιδιώκει να συμπληρώσει τις δράσεις που αναλαμβάνονται σε αυτό το επίπεδο και να ενισχύσει τον συντονισμό, όπου αυτός είναι απαραίτητος για την επίτευξη κοινών στόχων·

53.	εκτιμά ότι τα επιχειρήματα είναι σαφή, κατάλληλα και πειστικά. Ως εκ τούτου, η δράση της ΕΕ που περιγράφεται στην ανακοίνωση συνάδει με την αρχή της επικουρικότητας·

54.

συμφωνεί με την Επιτροπή πως, σε ό,τι αφορά την αναλογικότητα, η ΕΕ θα πρέπει να νομοθετεί μόνο στον βαθμό που αυτό είναι απαραίτητο. Θα πρέπει να προτιμηθεί η ενθάρρυνση του ανταγωνισμού μεταξύ κρατών μελών, ο συντονισμός των εθνικών δράσεων ή η συμπλήρωση και η υποστήριξη τέτοιων δράσεων από κατευθυντήριες γραμμές, η θέσπιση μηχανισμών ανταλλαγής πληροφοριών κλπ. Σχετικές προς ρύθμιση πτυχές στο πλαίσιο της θεσπιζόμενης διαστημικής πολιτικής της ΕΕ θα είναι τα βιομηχανικά πρότυπα, τα ζητήματα που σχετίζονται με τις τεχνικές λειτουργίες και η εμπορική εκμετάλλευση των δορυφορικών υποδομών επικοινωνιών.

Βρυξέλλες, 8 Οκτωβρίου 2013

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής των Περιφερειών

Ramón Luis VALCÁRCEL SISO

5.12.2013

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 356/55

Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «CARS 2020: σχέδιο δράσης για μια ανταγωνιστική και βιώσιμη αυτοκινητοβιομηχανία στην Ευρώπη»

2013/C 356/10

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

—	διαπιστώνει ότι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει η βιομηχανία αυτοκινήτων σε πολλά κράτη μέλη οφείλονται σε αίτια διαρθρωτικού χαρακτήρα, τα οποία απαιτούν θεμελιώδεις αλλαγές·

—

τονίζει ότι είναι σημαντικό να εξαντληθούν όλες οι δυνατότητες που υφίστανται σε επίπεδο περιφερειακής και τοπικής αυτοδιοίκησης· ανάλογα με τις αρμοδιότητες που τους ανατίθενται σε εθνικό επίπεδο, οι ΟΤΑ μπορούν να συμβάλουν στην εξάλειψη της γραφειοκρατίας, στην επιτάχυνση των διαδικασιών έγκρισης, στη λήψη μέτρων στον τομέα της επαγγελματικής κατάρτισης και επιμόρφωσης, στη δημιουργία κέντρων δεξιοτήτων και καινοτομίας, καθώς και στην προκήρυξη διαγωνισμών για καινοτόμα έργα·

—

παραπέμπει σχετικά στις δυνατότητες που προσφέρουν τα διαρθρωτικά ταμεία όπως, για παράδειγμα, η ενίσχυση έργων στον τομέα της έρευνας και της ανάπτυξης ή η δημιουργία συνεργατικών σχηματισμών. Σε ορισμένες περιοχές, οι «συνεργατικοί σχηματισμοί αυτοκινητοβιομηχανιών» μετεξελίχτηκαν σε «συνεργατικούς σχηματισμούς κινητικότητας», μέσω της συμπερίληψης των σιδηροδρομικών και των αεροπορικών μεταφορών, αλλά ακόμη και του ποδηλάτου, και ιδιαίτερα του ηλεκτρικού ποδηλάτου και του ποδηλάτου με ηλεκτρική υποβοήθηση (pedelec). Χάρη στη διαφοροποίηση της παραγωγής, διατηρήθηκε η παραγωγική ικανότητα των επιχειρήσεων, ακόμη και σε περίοδο κρίσης. Η τάση αυτή ενισχύεται κυρίως με την αξιοποίηση των συνεργειών στον τομέα της καινοτομίας και της τεχνολογίας·

—

επιδοκιμάζει πλήρως την προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να συστήσει ομάδα εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου με αποστολή την παρακολούθηση της εφαρμογής και την εκ των υστέρων προσαρμογή των μέτρων του σχεδίου δράσης. Επιδοκιμάζει επίσης το γεγονός ότι και η Επιτροπή των Περιφερειών κλήθηκε να συμμετάσχει στις εργασίες της ομάδας.

Εισηγητής

ο κ. Christian BUCHMANN (AT/EVP), Μέλος της περιφερειακής κυβέρνησης της Στυρίας

Έγγραφο αναφοράς

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών: «CARS 2020: Σχέδιο δράσης για μια ανταγωνιστική και βιώσιμη αυτοκινητοβιομηχανία στην Ευρώπη»

COM(2012) 636 final

I. ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

1.	Στην ΕΕ, η αυτοκινητοβιομηχανία αντιπροσωπεύει 12 εκατομμύρια άμεσες ή έμμεσες θέσεις εργασίας και 8 δισεκατομμύρια ευρώ επενδύσεων σε έρευνα και καινοτομία (2009). Επίσης, συνιστά πολλαπλασιαστικό παράγοντα ανάπτυξης, που συμβάλει σημαντικά και θετικά στο εμπορικό ισοζύγιο της ΕΕ·

2.	Η αυτοκινητοβιομηχανία διέρχεται σοβαρή κρίση η οποία κινδυνεύει να επιδεινωθεί και έχει επιπτώσεις σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή οικονομία·

Ενώ οι αγορές τρίτων χωρών, όπως αυτές των χωρών BRIC, ανθίζουν, η ζήτηση αυτοκινήτων στην Ευρώπη παραμένει στάσιμη, όπως δείχνουν σαφώς τα στοιχεία σχετικά με τις νέες άδειες κυκλοφορίας αυτοκινήτων στην Ευρώπη. Ο αριθμός των νέων αδειών κυκλοφορίας αυτοκινήτων τον Ιανουάριο 2013 ήταν μόλις 885 159, που αντιστοιχεί σε μείωση κατά 8,7 %, -ο χαμηλότερος αριθμός που έχει σημειωθεί ποτέ Ιανουάριο από τότε που άρχισε η στατιστική καταγραφή (1)·

Ορισμένοι μόνον ευρωπαίοι κατασκευαστές μπόρεσαν και μπορούν να επωφεληθούν από το δυναμικό που προσφέρουν οι ξένες αγορές, και αυτό σε διαφορετικό βαθμό. Ενώ ο όμιλος PSA Peugeot Citroen, ή οι εταιρίες Ford ή Fiat σημειώνουν σαφώς απώλειες, οι κατασκευαστές αυτοκινήτων ανώτερης κατηγορίας όπως BMW, Audi και Daimler αύξησαν αισθητά τις πωλήσεις τους. Οι βιομηχανίες αυτοκινήτων μαζικής παραγωγής που πωλούσαν τα μικρά και μεσαία οχήματά τους κυρίως στην ευρωπαϊκή αγορά, αντιμετωπίζουν μία διαρκώς δυσκολότερη οικονομική κατάσταση·

Σύμφωνα με εκτιμήσεις εμπειρογνωμόνων, η κατάσταση δεν αναμένεται να βελτιωθεί κατά τα επόμενα τρία χρόνια. Αναμένονται περαιτέρω αναδιαρθρώσεις, καταργήσεις θέσεων εργασίας και κλείσιμο εργοστασίων στη βιομηχανία αυτοκινήτων. Συγχρόνως τίθεται το ζήτημα του εύρους ενδεχόμενων ενισχύσεων καθώς και της εντατικοποίησης της δραστηριότητας στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας·

II. ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ,

6.	διαπιστώνει ότι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει η βιομηχανία αυτοκινήτων σε πολλά κράτη μέλη οφείλονται σε αίτια διαρθρωτικού χαρακτήρα, τα οποία απαιτούν θεμελιώδεις αλλαγές·

7.	τονίζει ότι οι αλλαγές αυτές πρέπει να συνοδεύονται από έναν εντατικό κοινωνικό διάλογο, ώστε να περιοριστούν όσο το δυνατόν περισσότερο οι συνέπειες για τους θιγόμενους·

8.	επιδοκιμάζει ρητά την ανακοίνωση της Επιτροπής «CARS 2020» στην οποία προτείνεται ένα σχέδιο δράσης για μια ανταγωνιστική και βιώσιμη αυτοκινητοβιομηχανία στην Ευρώπη·

9.	συμφωνεί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι, λαμβανομένης υπόψη της γενικής κατάστασης όπως περιγράφηκε, τα μέτρα αυτά πρέπει να εφαρμοστούν ταχύτατα·

10.	επισημαίνει ότι η ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία πρέπει να συμβάλει στην ανάπτυξη μιας κοινωνίας που να είναι βιώσιμη μακροπρόθεσμα. Για το σκοπό αυτό, είναι πολύ σημαντικό να ληφθούν μέτρα για το περιβάλλον και το κλίμα, καθώς και για την οδική ασφάλεια·

11.

12.

διαπιστώνει με ανησυχία ότι οι προτάσεις της Επιτροπής στερούνται της απαραίτητης συνοχής. Συχνά, οι Γενικές Διευθύνσεις για τις επιχειρήσεις, το κλίμα, το περιβάλλον, την απασχόληση, την ενιαία αγορά ή το εμπόριο εργάζονται η μία παράλληλα στην άλλη, χωρίς να εναρμονίζονται επαρκώς οι πρωτοβουλίες των επιμέρους τομέων·

13.

αναφέρει εν είδη παραδείγματος τον περιορισμό των ενισχύσεων για μεγάλες επιχειρήσεις και το επί του παρόντος πολύ χαμηλό όριο για τον προσδιορισμό μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ), όπως έχει επισημάνει και στην γνωμοδότησή της για τις «Κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις περιφερειακού χαρακτήρα 2014-2020» (CdR 2232/2012_00_00_TRA_AC)·

14.

υπογραμμίζει σχετικά την ιδιαίτερη σημασία ευέλικτων μέσων για την στήριξη προβληματικών επιχειρήσεων και παραπέμπει στη γνωμοδότησή της με θέμα «Κατευθυντήριες γραμμές της ΕΕ όσον αφορά τις κρατικές ενισχύσεις για τη διάσωση και την αναδιάρθρωση προβληματικών επιχειρήσεων» (CdR 240/2013_00_00_TRA_AC)·

15.

υπενθυμίζει ότι η επεξεργασία ευρωπαϊκών κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με τα οικονομικά κίνητρα για την προώθηση καθαρών οχημάτων, ήταν μία από τις συστάσεις που είχαν διατυπωθεί στην τελική έκθεση για το CARS 21 που υιοθετήθηκε τον Ιούνιο 2012. Εκφράζει σε αυτό το πλαίσιο τη λύπη της για το γεγονός ότι η Επιτροπή επεξεργάστηκε τις κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τα οικονομικά κίνητρα απλώς σε έγγραφο εργασίας και όχι σε ένα έγγραφο νομοθετικού χαρακτήρα. Επίσης εκφράζει τη λύπη της επειδή το έγγραφο εργασίας περιέχει μόνον «πέντε βασικές συστάσεις» που δεν είναι δεσμευτικές, ενώ δεν διευκρινίζει τον αντίκτυπο που θα έχουν στη λειτουργία της ενιαίας αγοράς οι σημαντικές διαφορές που υφίστανται όσον αφορά τα φορολογικά κίνητρα·

16.

τονίζει ότι είναι σημαντικό να εξαντληθούν όλες οι δυνατότητες που υφίστανται σε επίπεδο περιφερειακής και τοπικής αυτοδιοίκησης· ανάλογα με τις αρμοδιότητες που τους ανατίθενται σε εθνικό επίπεδο, οι ΟΤΑ μπορούν να συμβάλουν στην εξάλειψη εμποδίων γραφειοκρατικού χαρακτήρα, στην επιτάχυνση των διαδικασιών έγκρισης, στη λήψη μέτρων στον τομέα της επαγγελματικής κατάρτισης και επιμόρφωσης, στη δημιουργία κέντρων δεξιοτήτων και καινοτομίας, καθώς και στην προκήρυξη διαγωνισμών για καινοτόμα έργα·

17.

σημειώνει στο πλαίσιο αυτό, ότι μία πρωτοβουλία που θα μπορούσε να αναληφθεί σε τοπικό ή περιφερειακό επίπεδο είναι η συνεργασία για κοινόχρηστα περιβάλλοντα δοκιμών για την ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία. Τα κοινά αυτά σχέδια θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, τη βιομηχανία, ερευνητές, κλπ., και θα μπορούσαν δυνητικά να μειώσουν σημαντικά το συνολικό κόστος ανάπτυξης της αυτοκινητοβιομηχανίας και να έχουν μια μακροπρόθεσμη θετική επίδραση στην ανταγωνιστικότητα του κλάδου στην παγκόσμια οικονομία·

18.

επισημαίνει ότι η ανακοίνωση επικεντρώνεται στην ανάπτυξη της εξεύρεσης ενεργειακής αποδοτικότητας των οχημάτων, αλλά παραμελεί ένα ζήτημα ύψιστης σημασίας για την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και το περιβάλλον: την ενεργειακή αποδοτικότητα των ίδιων των εγκαταστάσεων κατασκευής οχημάτων και της επικουρικής βιομηχανίας, η οποία θα έπρεπε να αποτελεί έναν από τους άξονες εργασίας προς εξέταση εντός του σχεδίου δράσης «Cars 2020»·

ΕΠΕΝΔΥΣΗ ΣΤΗΝ Ε&Α

19.

στηρίζει την άποψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι οι επενδύσεις στην έρευνα και στην ανάπτυξη διαδραματίζουν καίριο ρόλο στη μελλοντική εξέλιξη της ευρωπαϊκής βιομηχανίας αυτοκινήτων, όπως έχει επισημάνει και στη γνωμοδότησή της με θέμα «Ορίζοντας 2020 — Πρόγραμμα πλαίσιο για την έρευνα και την καινοτομία» (CdR 402/2011 fin)·

20.

τονίζει, μεταξύ άλλων, τη δημογραφική εξέλιξη, η οποία καθιστά επιτακτικότερη την ανάγκη για σημαντικές επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη. Η γήρανση του πληθυσμού δημιουργεί νέες απαιτήσεις όσον αφορά την προσαρμογή των τεχνολογιών και λειτουργιών των οχημάτων ώστε να ανταποκρίνονται στις μεταβαλλόμενες ανάγκες των ηλικιωμένων που τα χρησιμοποιούν. Η παραγωγή οχημάτων περισσότερο αποδοτικών, άνετων, ασφαλών, αθόρυβων, εύχρηστων και πιο εύκολα συνδεόμενων θα μπορούσε να αποτελέσει σύγχρονο παράγοντα ανταγωνιστικότητας, ικανό να ενισχύσει την ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία σε μακροπρόθεσμη βάση·

21.	τονίζει ότι οι ΜΜΕ που καινοτομούν στον τομέα της κατασκευής εξαρτημάτων και δημιουργούν θέσεις εργασίας, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη βιομηχανία αυτοκινήτων Οι ενισχύσεις ευρωπαϊκού επιπέδου που αναφέρονται στο «CARS 2020» αποκτούν ιδιαίτερη σημασία, κυρίως σε αυτόν τον τομέα·

22.

υπενθυμίζει ότι οι εμπειρίες από τα ερευνητικά προγράμματα πλαισίου των τελευταίων ετών καταδεικνύουν ότι οι ΜΜΕ, παρά τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη βελτίωση της κατάστασης, επωφελούνται ελάχιστα από τις ενισχύσεις των ευρωπαϊκών προγραμμάτων έρευνας. Βασικά αίτια είναι η υπερβολική γραφειοκρατία, το μεγάλο χρονικό διάστημα που απαιτείται για το σχεδιασμό και την παραγωγή νέων οχημάτων, και γενικά το χαμηλό επίπεδο των πιστώσεων με αποτέλεσμα να είναι ελάχιστος ο αριθμός των χρηματοδοτούμενων έργων·

23.	στηρίζει τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την απλοποίηση της ενίσχυσης έργων στα πλαίσια του προγράμματος «Ορίζοντας 2020» και καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να υποστηρίξει τις προτάσεις που έχουν υποβληθεί για την κατάργηση της γραφειοκρατίας και τον περιορισμό του φόρτου των ελέγχων·

24.	εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι δεν υιοθετήθηκαν οι προτάσεις της Επιτροπής σχετικά με τον προϋπολογισμό του προγράμματος «Ορίζοντας 2020»·

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΔΙΑΡΘΡΩΤΙΚΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ

25.	υποστηρίζει ότι πρέπει να αξιοποιηθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα διαρθρωτικά ταμεία από τους ΟΤΑ, στα πλαίσια των δυνατοτήτων που προσφέρει η νομοθεσία περί ενισχύσεων·

26.

παραπέμπει σχετικά στις δυνατότητες που προσφέρουν τα διαρθρωτικά ταμεία όπως, για παράδειγμα, η ενίσχυση έργων στον τομέα της έρευνας και της ανάπτυξης ή η δημιουργία συνεργατικών σχηματισμών. Σε ορισμένες περιοχές, οι «συνεργατικοί σχηματισμοί αυτοκινητοβιομηχανιών» μετεξελίχτηκαν σε «συνεργατικούς σχηματισμούς κινητικότητας», μέσω της συμπερίληψης των σιδηροδρομικών και των αεροπορικών μεταφορών, αλλά ακόμη και του ποδηλάτου, και ιδιαίτερα του ηλεκτρικού ποδηλάτου και το ποδήλατο με ηλεκτρική υποβοήθηση (pedelec). Χάρη στη διαφοροποίηση της παραγωγής, διατηρήθηκε η παραγωγική ικανότητα των επιχειρήσεων, ακόμη και σε περίοδο κρίσης. Η τάση αυτή ενισχύεται κυρίως με την αξιοποίηση των συνεργειών στον τομέα της καινοτομίας και της τεχνολογίας·

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΠΡΟΣΟΝΤΑ

27.	υπογραμμίζει τα προβλήματα που επισημαίνονται και στην ανακοίνωση «Cars 2020» όσον αφορά την επαγγελματική εκπαίδευση και την συνεχή κατάρτιση, τις δημογραφικές μεταβολές, την έλλειψη ειδικευμένου εργατικού δυναμικού, καθώς και το θέμα της αισθητής έλλειψης νέων αποφοίτων πολυτεχνείων·

28.

τονίζει την ανάγκη να χρησιμοποιούνται εύστοχα οι πόροι του ΕΚΤ για την περαιτέρω εξειδίκευση εργαζομένων που δεν απειλούνται ακόμη από την ανεργία. Ο προγραμματισμός της χρήσης των πιστώσεων του ΕΚΤ υπόκειται στην αρμοδιότητα των κρατών μελών. Αυτό επιτρέπει τη συνεκτίμηση των ειδικών αναπτυξιακών αναγκών κάθε περιφέρειας·

29.	υποστηρίζει, στο πλαίσιο αυτό, τη διεκδίκηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να υποβάλει η Επιτροπή πρόταση οδηγίας σχετικά με την ενημέρωση και τη διαβούλευση με τους εργαζομένους, την πρόβλεψη και τη διαχείριση των αναδιαρθρώσεων·

30.	ζητεί μια επαρκή χρηματοδότηση και την ευέλικτη διαμόρφωση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Παγκοσμιοποίησης για την άμβλυνση των επιπτώσεων της παγκοσμιοποίησης στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και στους εργαζόμενους·

31.

παραπέμπει στις θετικές εμπειρίες που αποκτήθηκαν με την έγκαιρη κατάρτιση νέων στα διττά συστήματα επαγγελματικής κατάρτισης, στα πλαίσια των οποίων οι επιχειρήσεις καταρτίζουν οι ίδιες τους ειδικευμένους εργαζόμενους που χρειάζονται και οι νέοι διαθέτουν έτσι μετά την περίοδο κατάρτισης καλές δυνατότητες να βρουν αμέσως εργασία·

32.

στηρίζει τη λήψη εύστοχων μέτρων προκειμένου τα τεχνικά επαγγέλματα να καταστούν ελκυστικά για τις γυναίκες. Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, το ποσοστό των γυναικών που αποφοιτούν από τα πολυτεχνεία ανέρχεται σε λιγότερο από 10 %.. Οι εμπειρίες που έχουν αποκτηθεί σε διάφορες περιφέρειες δείχνουν ότι οι γυναίκες διαθέτουν μια ευαισθησία που είναι ιδιαίτερα πολύτιμη στην Ε&Α, γεγονός που εκτιμάται ιδιαίτερα στον τομέα του σχεδιασμού αυτοκινήτων. Επιπλέον, οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν, με περισσότερο από 50 %, την ισχυρότερη κατηγορία αγοραστών·

33.	ενθαρρύνει τη συνέχιση της συνεργασίας μεταξύ των συστημάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και των επιχειρήσεων, την οποία θεωρεί ως μέσο καλύτερης ευθυγράμμισης των προγραμμάτων σπουδών με τις μεταβαλλόμενες ανάγκες της αγοράς εργασίας·

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΚΑΥΣΙΜΑ ΚΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ

34.

καλεί τη βιομηχανία να προωθήσει εντατικότερα την ανάπτυξη εναλλακτικών τεχνολογιών κίνησης και να διαθέσει στην αγορά πρακτικά εφαρμόσιμες λύσεις, προκειμένου να επιτευχθούν οι επιδιωκόμενοι κλιματικοί στόχοι αλλά και να αξιοποιηθεί το τεχνολογικό προβάδισμα και από οικονομική άποψη (μείωση του κόστους των καυσίμων, εμπορικό ισοζύγιο, απασχόληση για την παραγωγή βιοκαυσίμων) και από άποψη εξοικονόμησης ενέργειας. Αυτό συμπεριλαμβάνει επίσης διαδικασίες και τεχνολογίες για την συγκέντρωση και αποθήκευση ενέργειας από νέες πηγές·

35.	προτείνει την εντατική ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ όλων των κρατών μελών σχετικά με τη χρήση ορθών πρακτικών στη συνεργασία εκπαιδευτικού συστήματος και επιχειρήσεων, προκειμένου να επωφεληθούν όλες οι περιφέρειες·

36.

ζητεί, σε αυτό το πλαίσιο, να προωθηθεί η ανάπτυξη διαφόρων τεχνολογιών μέσω ακριβώς προσδιορισμένων στόχων χωρίς να αποκλείεται καμία εναλλακτική λύση. ανάλογα με το σκοπό της εφαρμογής τους, οι επιμέρους τεχνολογίες παρουσιάζουν πλεονεκτήματα και αδύνατα σημεία. Συγχρόνως, θα πρέπει κατά τη ρύθμιση της χρήσης εναλλακτικών καυσίμων από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας να λαμβάνεται υπόψη ο συνολικός ενεργειακός ισολογισμός, συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας που καταναλώνεται για την παραγωγή του εν λόγω καυσίμου·

37.

τονίζει σχετικά τη σημασία της δημιουργίας των απαραίτητων υποδομών, χωρίς τις οποίες είναι δύσκολη η διείσδυση στην αγορά. Θα πρέπει επομένως να καταβληθούν κοινές προσπάθειες για την προαγωγή των εναλλακτικών καυσίμων και τη δημιουργία των απαραίτητων υποδομών. Θα μπορούσαν να συσταθούν προς τούτο ειδικά συντονιστικά συμβούλια με συμμετοχή του κλάδου και των αρμοδίων για τον σχεδιασμό των υποδομών. Η ανάπτυξη των υποδομών αυτών πρέπει να στηρίζεται σε εκ των προτέρων μελέτες και σε ολοκληρωμένα προγράμματα κινητικότητας, ώστε να εξετάζονται διάφορες επιλογές, ανάλογα με τα μέσα μεταφοράς και με τις εκάστοτε τοπικές ανάγκες·

38.	ζητεί την ανάπτυξη ευρωπαϊκών κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με τα οικονομικά κίνητρα για καθαρότερα οχήματα, που θα πρέπει να βασίζονται σε αντικειμενικά και διαθέσιμα δεδομένα, όπως οι εκπομπές CO2·

39.	χαιρετίζει, σε αυτό το πλαίσιο, την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Καθαρή ενέργεια για τις μεταφορές» και παραπέμπει στη σχετική γνωμοδότηση της ΕτΠ (CdR 28/2013_00_00_TRA_AC)·

40.	διαπιστώνει ότι καινοτόμες λύσεις μπορούν να αναζητηθούν και στον τομέα της ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων. Ειδικά στα αστικά κέντρα, οι εναλλακτικές τεχνολογίες κίνησης μπορούν να στηριχθούν με επενδύσεις του δημόσιου τομέα (προσαρμογή του στόλου οχημάτων)·

41.	Πολλά θετικά παραδείγματα στις περιφέρειες και στους δήμους δείχνουν ότι χαράσσονται νέοι δρόμοι με τον συνδυασμό μέτρων για την ενίσχυση ηλεκτροκίνητων οχημάτων, τη διαχείριση χώρων στάθμευσης και τις υποδομές (σταθμοί φορτώσεως)·

ΣΥΝΕΚΤΊΜΗΣΗ ΤΟΥ ΚΥΚΛΟΥ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ

42.

παραπέμπει στην οδηγία της ΕΕ 2000/53/-ΕΚ της 18ης Σεπτεμβρίου 2000 στην οποία ορίζεται ότι από το 2015 θα πρέπει να ανακυκλώνεται το 95 % του βάρους κάθε αυτοκινήτου. Με την αξιοποίηση των ανακυκλωμένων πόρων μειώνεται η κατανάλωση πόρων και περιορίζεται η εξάρτηση από τις εισαγωγές πρώτων υλών. Συγχρόνως, η ανακύκλωση που προσανατολίζεται στις διεργασίες δημιουργεί προστιθέμενη αξία και ειδικευμένες θέσεις εργασίας στις περιφέρειες της Ευρώπης·

43.

τονίζει ότι η συνεπής συνεκτίμηση του κύκλου ζωής αρχίζει ήδη από τον σχεδιασμό ενός αυτοκινήτου και καλύπτει όλες τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της παραγωγικής διαδικασίας, συμπεριλαμβανομένης της θέσης σε λειτουργία, αλλά τελικά και την ανακύκλωση, δηλαδή την επεξεργασία για μεταγενέστερη ανάκτηση των υλικών·

44.	σημειώνει ότι η σφαιρική αυτή προσέγγιση προσφέρει κυρίως μεγάλες δυνατότητες για την ανάπτυξη νέων, βιώσιμων υλικών και ανταλλακτικών και συμβάλει στην επίτευξη των στόχων σχετικά με τις εκπομπές CO2, που θεμελιώνονται στην στρατηγική «ΕΕ-2020»·

45.	παρατηρεί ότι, δεδομένου ότι εξάγεται περισσότερο από το 75 % των παλαιών οχημάτων που βρίσκονται στο τέλος του κύκλου ζωής, χάνεται ένα τεράστιο ποσοστό πρώτων υλών με αποτέλεσμα να χρειάζονται για την κατασκευή νέων οχημάτων νέες πρώτες ύλες που αγοράζονται στην Ασία (σπάνιες γαίες)·

46.	υπογραμμίζει τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει σε αυτό το πλαίσιο η ανακύκλωση όσον αφορά τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και τον περιορισμό της εξάρτησης από τους προμηθευτές πρώτων υλών·

47.	ζητεί, συνεπώς, να καταβληθούν εντατικότερες κοινές προσπάθειες για την μεγαλύτερη αξιοποίηση παλαιών οχημάτων με σκοπό την ανάκτηση υλικών. Στόχος πρέπει να είναι η θέσπιση σαφούς ρύθμισης για την υποχρεωτική ανακύκλωση και την ενθάρρυνση της ανάπτυξης βιώσιμων υλικών·

48.	ζητά να δοθεί περισσότερη προσοχή στην αγορά μεταχειρισμένων αυτοκινήτων και στην ανάλυση των συνηθειών των καταναλωτών κατά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων σχετικά με την αξιολόγηση της αυτοκινητοβιομηχανίας και σχετικών ζητημάτων·

49.

θεωρεί λυπηρό ότι το σχέδιο δράσης περιέχει μόνο μια παράγραφο για την αγορά μεταχειρισμένων αυτοκινήτων και επισημαίνει τα χαρακτηριστικά του πεπαλαιωμένου στόλου οχημάτων στις ανατολικές χώρες της ΕΕ. Αυτά οφείλονται αφενός στη σχέση μεταξύ της (φθηνότερης) τιμής των μεταχειρισμένων αυτοκινήτων, των τιμών των νέων αυτοκινήτων και των μέσων καθαρών αποδοχών, και αφετέρου στη μείωση του βιοτικού επιπέδου.

Βρυξέλλες, 9 Οκτωβρίου 2013

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής των Περιφερειών

Ramón Luis VALCÁRCEL SISO

(1) Στοιχεία της ACEA — European Automobile Manufactures Association:

http://www.acea.be/index.php/news/news_detail/passenger_car_registrations_-8.7_in_january_2013 [21.2.2013].

5.12.2013

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 356/60

Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Δέσμη μέτρων της ΕΕ για τις κοινωνικές επενδύσεις»

2013/C 356/11

H ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

—

εκτιμά τη στρατηγικής σημασίας πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να δώσει έμφαση, μέσω της δέσμης μέτρων της ΕΕ για τις κοινωνικές επενδύσεις, στην ενίσχυση των ικανοτήτων των πολιτών και της συμμετοχής τους στην κοινωνία και στην αγορά εργασίας, με στόχο τη βελτίωση της ατομικής ευημερίας, την τόνωση της οικονομίας και την έξοδο της EE από την κρίση πιο ισχυρής, συνεκτικής και ανταγωνιστικής·

—

διαπιστώνει με απογοήτευση ότι στη δέσμη μέτρων της ΕΕ για τις κοινωνικές επενδύσεις ο ρόλος των τοπικών και περιφερειακών αρχών βρίσκεται σε δεύτερη μοίρα. Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές γνωρίζουν από «πρώτο χέρι» τα κοινωνικά προβλήματα και συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στον συντονισμό και στην υλοποίηση της δράσης για την αντιμετώπισή τους·

—

σημειώνει ότι ήδη πολλές τοπικές και περιφερειακές αρχές αναπτύσσουν και εφαρμόζουν με επιτυχία προγράμματα για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που θίγονται στη δέσμη μέτρων της ΕΕ για τις κοινωνικές επενδύσεις. Ως εκ τούτου, κρίνεται σκόπιμο να προαχθεί η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ τοπικών και περιφερειακών αρχών·

—

καλεί την ΕΕ να εξετάσει τη δυνατότητα –σε συμφωνία με τα κράτη μέλη– να ορίσει ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο για την κοινωνική στέγαση. Τούτο δε καθότι η κοινωνική στέγαση συμβάλλει αποφασιστικά στην αντιμετώπιση του προβλήματος των αστέγων και στην πραγμάτωση των στρατηγικών με γνώμονα τη στέγαση και την πρόληψη δημιουργίας αστέγων που εισηγείται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή·

—	επισημαίνει, συνεπώς, ότι το ΕΚΤ πρέπει να αντεπεξέρχεται στις πραγματικές ανάγκες των πολιτών, παρέχοντας στις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές μεγαλύτερη ευελιξία έτσι ώστε να μπορούν να θέτουν στόχους σε τοπική κλίμακα·

—

Εισηγητής

ο κ. Ahmed ABOUTALEB (NL/PES), δήμαρχος Ρότερνταμ

Έγγραφο αναφοράς

Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών με θέμα «Στοχεύοντας στις κοινωνικές επενδύσεις για την ανάπτυξη και τη συνοχή — συμπεριλαμβανομένης της εφαρμογής του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (2014-2020)»

COM(2013) 83 final

Ι. ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ:

Ιστορικό πλαίσιο και αιτιολόγηση κατάρτισης της γνωμοδότησης

2.	υπενθυμίζει τη γνωμοδότησή της με θέμα την ενεργητική ένταξη (2008/C 257/01), στην οποία επισημαίνεται ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές είναι οι βασικοί παράγοντες των πολιτικών που προωθούν την ενεργητική ένταξη·

εκτιμά ότι η επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης, ισοσκελισμένων προϋπολογισμών και κοινωνικής συνοχής είναι εφικτή μόνο εάν καταβληθεί περισσότερη προσπάθεια για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και τη βελτίωση της κοινωνικής προστασίας και της κοινωνικής ένταξη. Αυτό το μέλημα πρέπει να αποτυπωθεί πλήρως στο ευρωπαϊκό εξάμηνο με την ενσωμάτωση στους μηχανισμούς επόπτευσης και συντονισμού συγκεκριμένων στόχων προς διασφάλιση αξιοπρεπών θέσεων απασχόλησης, μείωση των ανισοτήτων και συνεπώς εξισορρόπηση των οικονομικών με τους κοινωνικούς στόχους, καθώς και με την αδιάλειπτη προσπάθεια για προώθηση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής, έτσι ώστε να μειωθούν οι οικονομικές και κοινωνικές διαφορές μεταξύ των περιφερειών·

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι τα προβλήματα που αφορούν την φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό είναι, σε απόλυτους όρους, ιδιαιτέρως έντονα στις αστικές περιοχές, όπου διαβιεί το 80 % του ευρωπαϊκού πληθυσμού και παράγεται το 85 % του ΑΕγχΠ της ΕΕ, ενώ οι αγροτικές περιοχές, λόγω των χαμηλότερων εισοδηματικών επιπέδων και της μικρής πληθυσμιακής τους πυκνότητας, αντιμετωπίζουν σοβαρά κοινωνικά προβλήματα σε σχετικούς όρους. Στις αστικές περιοχές, τα κοινωνικά προβλήματα συσσωρεύονται κυρίως σε ορισμένες γειτονιές, δημιουργώντας θυλάκους στέρησης ανεξαρτήτως της ευμάρειας·

Γενικές παρατηρήσεις

τονίζει ότι για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού είναι ζωτικής σημασίας να εξασφαλιστεί, όπως ορίζει ο Χάρτης Θεμελιωδών δικαιωμάτων της ΕΕ, η ισότιμη πρόσβαση όλων των πολιτών στις βασικές υπηρεσίες κοινής ωφελείας, όπως η στέγαση, η εκπαίδευση, η υγειονομική περίθαλψη, η απασχόληση και η πρόσβαση στις κοινωνικές υπηρεσίες. Η επίδειξη αλληλεγγύης μεταξύ των πολιτών όλων των κοινωνικών στρωμάτων συνιστά μια από τις κυριότερες προϋποθέσεις για την επίτευξη αυτού του στόχου. Η παροχή των εν λόγω βασικών υπηρεσιών προϋποθέτει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση, με βραχυπρόθεσμο όσο και μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, στο πλαίσιο της οποίας οι πολίτες θα βρίσκονται στο επίκεντρο της διαδικασίας εξεύρεσης λύσεων·

ζητά την ανάληψη ρητής δέσμευσης εκ μέρους όλων των θεσμικών οργάνων της ΕΕ για τη συμμετοχή των πολιτών σε όλα τα στάδια της διαμόρφωσης πολιτικών, από τη συζήτηση έως την εφαρμογή τους. Κατά την παρούσα συγκυρία, θεωρείται υψίστης σημασίας να μεριμνήσουμε ώστε να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών στους δημοκρατικούς θεσμούς μας, αποδεικνύοντας ότι μπορούμε να ανταποκριθούμε πλήρως στις ανάγκες και στις προσδοκίες τους. Επιπλέον, η αναζήτηση απαντήσεων στο επίπεδο των τοπικών κοινοτήτων και η αξιοποίηση της ενεργητικότητας, της βούλησης για αλλαγή και της γνώσης της τοπικής πραγματικότητας των πολιτών, θα μας προσφέρει περισσότερα εφόδια για την εξεύρεση πιο ρεαλιστικών και αποτελεσματικών λύσεων για την αντιμετώπιση των κοινωνικών προκλήσεων. Η πραγματοποίηση επενδύσεων σε κοινότητες σε (υπό-)τοπικό επίπεδο προσδίδει σταθερότητα στις γειτονιές, ενισχύοντας έτσι το αίσθημα ασφάλειας·

7.	επιδοκιμάζει το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σέβεται την αρχή της επικουρικότητας, αναγνωρίζοντας ότι η απασχόληση και η κοινωνική πολιτική εμπίπτουν πρωτίστως στις αρμοδιότητες των κρατών μελών και των τοπικών και περιφερειακών αρχών·

υποστηρίζει την άποψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι στην προσπάθεια καταπολέμησης της ανεργίας πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση σε μέτρα υπέρ της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας, της μείωσης της ανεργίας, της διά βίου μάθησης, των δράσεων για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας στην αγορά εργασίας, της εκπαίδευσης, της κατάρτισης, των ίσων ευκαιριών και εν γένει της καλλιέργειας των προσόντων και των δεξιοτήτων του ατόμου. Στα μέτρα αυτά περιλαμβάνονται η ενίσχυση της κινητικότητας των εργαζομένων και η παροχή μικροδανείων σε όσους επιθυμούν να ξεκινήσουν τη δική τους επιχείρηση ή να επεκτείνουν την ήδη υπάρχουσα·

διαπιστώνει με απογοήτευση ότι στη δέσμη μέτρων της ΕΕ για τις κοινωνικές επενδύσεις ο ρόλος των τοπικών και περιφερειακών αρχών βρίσκεται σε δεύτερη μοίρα. Οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την πλειονότητα των πολιτών στην ΕΕ, οι οποίοι ζουν, εργάζονται, σπουδάζουν ή δέχονται ειδική φροντίδα (άτομα με αναπηρία και εξαρτώμενα άτομα) σε περιοχές υπό την ευθύνη των αρχών αυτών. Εξάλλου, στο επίπεδο των τοπικών και περιφερειακών αρχών παρέχονται οι περισσότερες κοινωνικές υπηρεσίες και καταβάλλεται το μεγαλύτερο μέρος των κοινωνικών ενισχύσεων·

10.

πιστεύει ότι η ανάληψη ισχυρότερου ρόλου από τις τοπικές και περιφερειακές αρχές στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων θα αποβεί προς όφελος της ολοκληρωμένης υλοποίησης των στρατηγικών ενεργού ένταξης, που προκρίνουν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές γνωρίζουν από «πρώτο χέρι» τα κοινωνικά προβλήματα και συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στον συντονισμό και στην υλοποίηση της δράσης για την αντιμετώπισή τους. Η πείρα στην αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων είναι καθοριστική για την επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Για αυτόν τον λόγο πρέπει να εξασφαλιστεί ουσιαστικός ρόλος για τις τοπικές και περιφερειακές αρχές στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο και στις διαπραγματεύσεις για τα εθνικά προγράμματα μεταρρυθμίσεων και την εφαρμογή τους·

11.

τονίζει ότι η εργασία πρέπει να αμείβεται. Αυτό συνεπάγεται την εγγύηση ενός κατάλληλου κατώτατου μισθού και θέσεων εργασίας καλής ποιότητας. Αν ένα άτομο (προσωρινά) δεν μπορεί (ακόμα) να εργαστεί, πρέπει να του εξασφαλίζονται τα προς το ζην με ισότιμη πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες πρόληψης, παροχής δεξιοτήτων και ενεργοποίησης. Ως εκ τούτου, η ΕτΠ απευθύνει έκκληση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να καλύψει την ανάγκη εφαρμογής της σύστασης του Συμβουλίου του 1992 σχετικά με το ελάχιστο εισόδημα·

12.

σημειώνει ότι οι τοπικές αρχές πρέπει να συντονίζουν τις δυνάμεις όλων των ατόμων, της κοινωνίας πολιτών και των επιχειρήσεων που συρρέουν στα αστικά κέντρα. Πρέπει να ενθαρρυνθεί το πνεύμα καινοτομίας των κοινωνικών επιχειρηματιών που μπορούν και προτίθενται να προτείνουν νέες λύσεις για την κάλυψη των αναγκών σε υπηρεσίες και υποδομές. Πρέπει οι δήμοι και οι περιφέρειες να επιδιώξουν την από κοινού δημιουργία μέσω παραγωγικών συμπράξεων με τον ιδιωτικό τομέα και ομάδες της κοινωνίας πολιτών και παράλληλα μέσω της προαγωγής της ουσιαστικής και πραγματικής συμμετοχής των πολιτών σε όλα τα στάδια της κοινωνικής καινοτομίας (ιδέες, σχεδιασμός, πιλοτική εφαρμογή, ανάπτυξη και τελική υλοποίηση)·

13.

θεωρεί ότι, αναφορικά με τις πολιτικές κοινωνικής ένταξης και ενσωμάτωσης, σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, είναι καθοριστικής σημασίας η συμμετοχή όλων των κατοίκων, χωρίς να γίνονται διακρίσεις μεταξύ των υπηκόων τρίτων χωρών και των πολιτών της ΕΕ. Εφιστά δε την προσοχή στο γεγονός ότι η έλευση των άρτι αφιχθέντων –απόρροια της κινητικότητας που παρατηρείται εντός της ΕΕ– και η προσαρμογή τους δημιουργούν νέα δεδομένα ως προς την πρόνοια και την παροχή δημόσιων υπηρεσιών στους πολίτες (στέγαση, εργασία, και εκπαίδευση). Γενικά, οι βασικές προϋποθέσεις για την ένταξη ενός πολίτη της ΕΕ στον κοινωνικό ιστό δεν διαφέρουν από εκείνες των άρτι αφιχθέντων. Οι νεοφερμένοι καλούνται να ανταπεξέλθουν στις δυσκολίες που παρουσιάζουν η νέα γλώσσα, οι νέοι θεσμοί και ενίοτε οι διαφορετικοί κοινωνικοί κανόνες·

14.

εκφράζει την απογοήτευσή της για το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενστερνίζεται μόνο εν μέρει την έκθεση πρωτοβουλίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με το Σύμφωνο Κοινωνικών Επενδύσεων (07.25.2012, 2012/2003 INI), στην οποία ζητείται η βελτίωση της διακυβέρνησης για την επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» στον κοινωνικό τομέα και στον τομέα της απασχόλησης, χωρίς να προτείνονται διόλου επιπρόσθετοι πόροι. Η δέσμη μέτρων της ΕΕ για τις κοινωνικές επενδύσεις δεν πρέπει να περιορίζεται στη διατύπωση ορισμένων συστάσεων πολιτικής προς τα κράτη μέλη και στην εξαγγελία μιας σειράς νομοθετικών πρωτοβουλιών. Ειδικά κατά την τρέχουσα περίοδο κρίσης, τόσο μέσω του προϋπολογισμού της ΕΕ όσο και μέσω των εθνικών προϋπολογισμών θα πρέπει να επιδιώκεται η συμπερίληψη προγραμμάτων σχετικών με την απασχόληση και τις κοινωνικές επενδύσεις·

15.

σημειώνει ότι η δέσμη μέτρων της ΕΕ για τις κοινωνικές επενδύσεις περιέχει αρκετές πληροφορίες για τις κοινωνικές τάσεις στην Ευρώπη. Τα στοιχεία και οι πληροφορίες που χρησιμοποιήθηκαν βασίζονται σε τάσεις και στατιστικές εθνικής ή περιφερειακής εμβέλειας. Ωστόσο, αυτό το άθροισμα πληροφοριών δεν αποτυπώνει επαρκώς τα τοπικά προβλήματα ή τις διαφορετικές κοινωνικές ανάγκες και τη στέρηση που υφίστανται σε κλίμακα πόλης, περιφέρειας ή κράτους. Κρίνεται απαραίτητη η συλλογή στοιχείων σχετικά με τις επιτυχημένες λύσεις και τις δυσλειτουργίες σε τοπικό επίπεδο για την αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα των μέτρων που λαμβάνονται με σκοπό την εκπλήρωση των στόχων της κοινωνικής πολιτικής. Η ΕτΠ ενθαρρύνει τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να συγκεντρώνουν στοιχεία για τις κοινωνικές τάσεις σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο και, να εκτιμούν και να αξιολογούν τις πολικές κοινωνικής ένταξης που ακολουθούνται από τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές, ιδιαίτερα στις μεγαλουπόλεις·

16.

επισημαίνει τις συνεχόμενες διακρίσεις λόγω φύλου που πλήττουν ακόμη περισσότερο τα πολλαπλώς μειονεκτούντα άτομα (π.χ. γυναίκα και μητέρα μονογονεϊκής οικογένειας) και χαιρετίζει το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει επίγνωση αυτής της ιδιαίτερης πρόκλησης και προτίθεται να της αφιερώσει ιδιαίτερη προσοχή·

17.

αναγνωρίζει, ωστόσο, ότι η ανακοίνωση θα μπορούσε να αποτελέσει ένα κρίσιμο σημείο για την κοινωνική πολιτική ως μορφή επένδυσης στην κοινωνία και όχι κόστους που γεννά η αποτυχία της αγοράς. Η περιγραφή της κοινωνικής πολιτικής με αυτούς τους όρους θα μπορούσε να προκαλέσει μία μεταστροφή από τα διορθωτικά στα προληπτικά μέτρα κοινωνικής πολιτικής, και έτσι να καταστήσει δυνατή την αντιμετώπιση ζητημάτων, όπως ο κοινωνικός αποκλεισμός, πριν επεκταθούν ή την υποχώρηση της εξάρτησης χάρη στην προώθηση της προσωπικής αυτονομίας και της ενεργού γήρανσης·

18.

επικροτεί την αναγνώριση της ανάγκης ενίσχυσης της κοινωνικής διάστασης της ΟΝΕ από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 27ης και 28ης Ιουνίου 2013. Η πρόκληση είναι να εξοπλιστεί η ΕΕ με τα κατάλληλα εργαλεία για να διατηρήσει το δυναμικό πραγματικής οικονομικής σύγκλισης και κοινωνικής προόδου για όλα τα κράτη μέλη, αντί να βασίζεται σε μηχανισμούς εσωτερικής υποτίμησης μόνο και μόνο για την αντιμετώπιση ασύμμετρων κρίσεων. Ως εκ τούτου, προσβλέπει στην ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την κοινωνική διάσταση της ΟΝΕ, η οποία έχει προγραμματιστεί για τις αρχές Οκτωβρίου του 2013·

19.

εκτιμά ότι η κοινωνική διάσταση της ΟΝΕ θα μπορούσε –όπως πρότεινε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (1)– να βασιστεί σε ένα Σύμφωνο κοινωνικών επενδύσεων κατά τα πρότυπα του Συμφώνου για το ευρώ +. Με το σύμφωνο αυτό θα μπορούσαν να τεθούν στόχοι για την πραγματοποίηση από τα κράτη μέλη κοινωνικών επενδύσεων με σκοπό την επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» για την απασχόληση, την κοινωνία και την εκπαίδευση. Το Σύμφωνο κοινωνικών επενδύσεων θα πρέπει επίσης να συμπληρωθεί με την εισαγωγή πίνακα αποτελεσμάτων της κοινωνικής πολιτικής και πολιτικής απασχόλησης σε συμφωνία με το άρθρο 148 της ΣλΕΕ, υπό το Συμβούλιο EPSCO (Απασχόληση, Κοινωνική Πολιτική, Υγεία και Καταναλωτές), προκειμένου να εντοπίζονται οι εργασιακές και κοινωνικές ανισότητες που θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τη σταθερότητα της ΟΝΕ·

20.	ενθαρρύνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διερευνήσει περαιτέρω τη σκοπιμότητα ενός ενωσιακού καθεστώτος για το επίδομα ανεργίας, το οποίο θα μπορούσε δυνητικά να χρησιμεύσει ως αυτόματος σταθεροποιητής σε επίπεδο ΟΝΕ·

21.

επικροτεί την έμφαση που δίνεται στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, σύμφωνα με τα οποία «οι δυνατότητες που προσφέρει το υφιστάμενο δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ για να εξισορροπηθούν οι ανάγκες παραγωγικών δημόσιων επενδύσεων με τους στόχους δημοσιονομικής πειθαρχίας μπορούν να αξιοποιηθούν» (2) περαιτέρω στο προληπτικό σκέλος του Συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης. Ως εκ τούτου, η ΕτΠ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αποδώσει μεγαλύτερη σημασία στην ποιοτική χρήση των δημόσιων δαπανών, διαχωρίζοντας –μεταξύ άλλων– τις επενδύσεις από τις τρέχουσες δαπάνες κατά τον υπολογισμό του δημοσιονομικού ελλείμματος έτσι ώστε να μην προβάλλονται προσκόμματα στις δημόσιες επενδύσεις με καθαρά μακροπρόθεσμα κέρδη·

Συστάσεις

22.

εμμένει στη θέση της ότι η εκπαίδευση (επίσημη και άτυπη) πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο της δέσμης μέτρων της ΕΕ για τις κοινωνικές επενδύσεις. Οι άνισες ευκαιρίες απόκτησης εκπαίδευσης –και δη υψηλής ποιότητας, η οποία αφ’ ενός θα προετοιμάζει κατάλληλα τους νέους να αδράξουν τις επαγγελματικές ευκαιρίες που θα προσφέρει μια κοινωνία της πληροφορίας χωρίς αποκλεισμούς και αφ’ ετέρου θα τους βοηθά να συμμετέχουν ενεργά στα κοινά σε μια πολυσύνθετη και δημοκρατική κοινωνία– αποτελούν τροχοπέδη στην προσπάθεια περιορισμού της φτώχειας και ενίσχυσης της οικονομικής ανάπτυξης. Υποχρέωση των κρατών μελών είναι να επιδείξουν προσήλωση στον στόχο της έρευνας στην εκπαίδευση, στη διά βίου μάθηση και στην κατάρτιση για όλους, δίνοντας έμφαση στην προσχολική εκπαίδευση, στην πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, στη συνεργασία μεταξύ επιχειρήσεων και σχολείων, στην επιμόρφωση παράλληλα με την εργασία και στην ειδική κατάρτιση για τη στελέχωση κλάδων με ελλείψεις σε έμψυχο δυναμικό (π.χ. ιατρικός τομέας, καθαρή τεχνολογία, ΤΠΕ κ.λπ.) και στη μείωση του ποσοστού πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου·

23.

συμφωνεί με την έμφαση που δίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην εκπαίδευση και στην κατάρτιση και πιστεύει ότι, κατ’ αυτόν τον τρόπο, πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στην επαγγελματική κατάρτιση και στην ποιότητά της, με την εφαρμογή συγκεκριμένων μέτρων τόσο στη φάση προσανατολισμού όσο και στη φάση κατάρτισης και μάθησης. Τούτο δε καθότι, εάν θέλουμε να είμαστε παγκοσμίως ανταγωνιστικοί, η οικονομία της ΕΕ χρειάζεται περισσότερους τεχνίτες, μηχανικούς και τεχνικούς. Δυστυχώς, όλο και λιγότεροι άνθρωποι στην ΕΕ ενδιαφέρονται για την τεχνική επαγγελματική κατάρτιση, μολονότι αυτή προσφέρει περισσότερες δυνατότητες για την καταπολέμηση της ανεργίας και την αειφόρο ανάπτυξη της οικονομίας·

24.

επιμένει ότι η συνεχής και διά βίου επαγγελματική κατάρτιση πρέπει να τυγχάνει της δέουσας εκτίμησης. Η ΕΕ οφείλει να υποβάλει επαρκείς προτάσεις μακροπρόθεσμων μέτρων και να δεσμεύσει ικανή χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) για τη βελτίωση του επιπέδου της τεχνικής επαγγελματικής κατάρτισης·

25.

υπογραμμίζει ότι, πέραν της ιδιαίτερης σημασίας που πρέπει να αποδοθεί στην προσφορά πραγματικά απασχολήσιμου έμψυχου δυναμικού, αντιστοίχως πρέπει να δοθεί έμφαση στη ζήτησή του στην αγορά εργασίας. Είναι γεγονός ότι οι άνεργοι είναι κυρίως εργατικό δυναμικό με περιορισμένα προσόντα και ότι οι κενές θέσεις εργασίας προϋποθέτουν υψηλή εξειδίκευση. Στην περίοδο κρίσης που διανύουμε, καλούμαστε να συμπληρώσουμε τα μέτρα υπέρ της ενίσχυσης της ζήτησης εργατικού δυναμικού με μέσα παροχής αυτού· μέσα τα οποία δεν θα εξαντλούνται στην απορρύθμιση των αγορών εργασίας, στη μείωση του κόστους εργασίας και στην παροχή κινήτρων προς τους ανέργους να αναλαμβάνουν εργασία με πενιχρές απολαβές. Πρέπει να μεριμνήσουμε για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων των ανέργων και όσων διαθέτουν περιορισμένα επαγγελματικά προσόντα, παρέχοντάς τους τις απαραίτητες μαθησιακές δυνατότητες·

26.

προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τις τοπικές και περιφερειακές αρχές να φροντίσουν για την καλύτερη πρόβλεψη των μελλοντικών αναγκών σε δεξιότητες, να επιδιώξουν την καλύτερη αντιστοίχιση μεταξύ δεξιοτήτων και αναγκών της αγοράς εργασίας και να μεριμνήσουν για τη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ εκπαιδευτικού και εργασιακού περιβάλλοντος. Τούτο δε κυρίως στα χαμηλότερα τμήματα της αγοράς εργασίας, στα οποία η συμμετοχή του εργατικού δυναμικού πρέπει να ενθαρρυνθεί κατά τρόπο ευέλικτο και μη γραφειοκρατικό. Στις Κάτω Χώρες, για παράδειγμα, η κυβέρνηση, οι επιχειρήσεις και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα υπέγραψαν το λεγόμενο Τεχνολογικό Σύμφωνο, με στόχο την καλύτερη σύζευξη της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας στους τομείς της τεχνολογίας και κατ’ επέκταση με σκοπό τον περιορισμό των ελλείψεων σε προσωπικό με τεχνική κατάρτιση. Μολονότι το Τεχνολογικό Σύμφωνο έχει υπογραφεί σε επίπεδο κεντρικών κυβερνήσεων των κρατών μελών, σε μεγάλο βαθμό περιλαμβάνει δράσεις περιφερειακού και τομεακού χαρακτήρα με τη χρήση ήδη υφιστάμενων δομών όπως λ.χ. τα διάφορα τοπικά κέντρα ειδίκευσης για την ανάπτυξη των ταλέντων, των βιώσιμων πόλεων και της δημόσιας υγείας στην πόλη του Ρότερνταμ (τα λεγόμενα kenniswerkplaatsen)·

27.	τονίζει ότι πρέπει να αξιοποιηθεί στο έπακρο το σύνολο του διαθέσιμου εργατικού δυναμικού. Για όσους βρίσκονται στο περιθώριο της αγοράς εργασίας ενδείκνυται να ληφθούν μέτρα στήριξης που να εμπίπτουν στις αρμοδιότητες των εθνικών και/ή υποεθνικών αρχών·

28.

εισηγείται την προσθήκη της παραμέτρου της (κοινωνικής) συμμετοχής στους τρεις πυλώνες που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (επαρκής εισοδηματική στήριξη, ενεργητική ένταξη και παροχή ποιοτικών υπηρεσιών) για την προώθηση της ενεργητικής ένταξης των πλέον απομακρυσμένων από την αγορά εργασίας ατόμων. Η συμμετοχή στα κοινά και η κοινωνική ένταξη πρέπει να τεθούν στο επίκεντρο της προσπάθειας αφ’ ενός υλοποίησης των κοινωνικών φιλοδοξιών μας και αφ’ ετέρου ανάπτυξης και διατήρησης της αποτελεσματικότητας των κρατών πρόνοιάς μας. Πρέπει να μπορούν οι πολίτες να αξιοποιούν πλήρως και να αναπτύσσουν περαιτέρω τις δυνατότητες και τις δεξιότητές τους, με σκοπό την απόκτηση οικονομικής αυτάρκειας·

29.

ζητά περισσότερες διευκρινίσεις ως προς τις προϋποθέσεις που τίθενται για την πρόσβαση στα συστήματα κοινωνικής πρόνοιας. Οι προϋποθέσεις μπορούν να θεωρηθούν αποδεκτές εφόσον υφίστανται κοινωνικές μεταβιβάσεις μέσω των οποίων θα παρέχονται στο άτομο στήριξη και κίνητρα για την εκ νέου εύρεση εργασίας, την εκπαίδευση και την κατάρτισης·

30.	λαμβανομένου υπόψη ότι περί τα 56 εκατομμύρια ατόμων στην ΕΕ άνω της ηλικίας των 15 ετών δεν διαθέτουν τραπεζικό λογαριασμό, η ΕτΠ επικροτεί την πρόταση της Επιτροπής να παράσχει σε κάθε άτομο της ΕΕ το δικαίωμα βασικού τραπεζικού λογαριασμού·

31.

συμφωνεί με την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να διερευνήσει την προοπτική χρήσης νέων χρηματοδοτικών μέσων και δη των επενδύσεων κοινωνικής ωφέλειας και των ομολόγων κοινωνικών επενδύσεων για την αύξηση της απόδοσης των δημόσιων κοινωνικών επενδύσεων. Ζητά δε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να καταθέσει εν προκειμένω λεπτομερέστερες προτάσεις ορίζοντας ενωσιακούς κανόνες σύναψης δημοσίων συμβάσεων που θα προϋποθέτουν την απόδοση των κοινωνικών επενδύσεων. Υποστηρίζει στο πλαίσιο αυτό την προτεινόμενη καθιέρωση λογαριασμού ταμιευτηρίου της ΕΕ που θα μπορούσε να εξασφαλίσει στην ΕΕ μία συμπληρωματική χρηματοδότηση που θα συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων του προγράμματος «Ευρώπη 2020» για την απασχόληση και την ανάπτυξη σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο·

32.

υπογραμμίζει ότι τα κράτη μέλη κράτη μέλη, οι περιφέρειες και οι τοπικές αρχές θα πρέπει να αξιοποιούν τον πλουραλισμό της ταυτότητας των πολιτών τους. Μια περιεκτική κουλτούρα που θα προστατεύει τη μοναδικότητα του καθενός και τη σύνδεσή του με τους άλλους μέσω αυτού του πλουραλισμού συνιστά βασική προϋπόθεση καινοτομίας·

33.

σημειώνει ότι ήδη πολλές τοπικές και περιφερειακές αρχές αναπτύσσουν και εφαρμόζουν με επιτυχία προγράμματα για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που θίγονται στη δέσμη μέτρων της ΕΕ για τις κοινωνικές επενδύσεις. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν οι υπηρεσίες ενιαίας εξυπηρέτησης (κέντρα νεολαίας), τα περιφερειακά κέντρα νεότητας και οικογένειας, οι στρατηγικές με γνώμονα τη στέγαση και την πρόληψη δημιουργίας αστέγων, η κοινωνική απόδοση των επενδύσεων, τα «ομόλογα κοινωνικού χαρακτήρα», τα κέντρα ανάπτυξης ταλέντων (talent houses), οι φιλικές προς το παιδί γειτονιές και η πλήρης δραστηριοποίηση. Ως εκ τούτου, κρίνεται σκόπιμο να προαχθεί η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ τοπικών και περιφερειακών αρχών. Η ανάπτυξη εταιρικών σχέσεων και σχεδίων συνεργασίας μεταξύ των τοπικών αρχών τούς παρέχει τη δυνατότητα να συγκεντρώνουν περισσότερους χρηματικούς πόρους και εμπειρίες, προάγοντας συγχρόνως την ευρεία συμμετοχή στην αναπτυξιακή προσπάθεια εταίρων προερχόμενων από διάφορους τομείς. Πρέπει να λάβουμε πλήρως υπόψη αυτές τις εμπειρίες κατά την ανάπτυξη της τράπεζας γνώσεων που προτείνεται στη δέσμη μέτρων της ΕΕ για τις κοινωνικές επενδύσεις και την προαγωγή των ανταλλαγών μέσω του προγράμματος για την απασχόληση και την κοινωνική καινοτομία·

34.

επισημαίνει ότι ορισμένα προγράμματα κοινωνικής ένταξης έχουν χρηματοδοτηθεί τόσο μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ένταξης Υπηκόων Τρίτων Χωρών όσο και μέσω του ΕΚΤ. Πολλές φορές, ωστόσο, η πηγή της χρηματοδότησης περιόριζε την εμβέλεια των παρεχόμενων υπηρεσιών. Πρέπει να τονιστεί ότι, δεδομένης της συνεχώς αυξανόμενης κινητικότητας των ατόμων εντός της ΕΕ, στον επόμενο προϋπολογισμό του προγράμματος πρέπει να προβλέπεται χρηματοδότηση για την υποστήριξη των μετακινούμενων πολιτών της ΕΕ, συνδυάζοντας τις προτεραιότητες αμφότερων των ταμείων και δημιουργώντας ένα χρηματοδοτικό πρόγραμμα για τους υπηκόους όλων των χωρών. Αυτά τα νέα κονδύλια θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν επίσης για την ένταξη πολιτών της ΕΕ σε προγράμματα εκμάθησης ξένης γλώσσας και επαγγελματικού προσανατολισμού, σε στενή συνεργασία με άλλους παράγοντες όπως οι ΜΚΟ και ιδίως οι εταίροι από τον ιδιωτικό τομέα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να ασκήσει επιρροή στις τοπικές και περιφερειακές αρχές από τις χώρες προέλευσης των μεταναστών προκειμένου να κάνουν χρήση του ΕΚΤ και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και να προβούν σε γενναίες επενδύσεις στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη των κοινοτήτων τους·

35.

σημειώνει ότι, αν και οι εισροές μεταναστών στα κράτη μέλη από τρίτο κράτος ή άλλο κράτος μέλος αποτελεί για τα άτομα αυτά μια λύση στο πρόβλημα της οικονομικής ύφεσης, μια πιο βιώσιμη αντιμετώπιση του προβλήματος θα ήταν η πραγματοποίηση συνολικότερων και πιο μακροπρόθεσμων κοινωνικών επενδύσεων στις περιφέρειες και στις δημοτικές αρχές, οι οποίες γνωρίζουν καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο τις ιδιαιτερότητες του τόπου και των κοινοτήτων τους. Τούτο δε μετριάζοντας τις πιέσεις που υφίστανται οι κάτοικοί τους να αφήσουν το σπίτι, την οικογένεια και την κοινότητά τους προς αναζήτηση εργασίας. Συν τοις άλλοις, τροχοπέδη στην προσπάθεια του ατόμου να μεταναστεύσει σε άλλο κράτος μέλος για να βρει δουλειά ή να σπουδάσει είναι η ανεπαρκής γνώση της γλώσσας του τόπου. Ως εκ τούτου, πρέπει να γίνουν νέες προσπάθειες ενίσχυσης της διδασκαλίας των ξένων γλωσσών για την υποστήριξη της βραχυπρόθεσμης μετανάστευσης μέχρι να βρεθούν πιο μακροχρόνιες λύσεις. Εξάλλου, κατ’ αυτόν τον τρόπο προάγεται η κοινωνική ένταξη του μετανάστη·

36.

υποστηρίζει την άποψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφορικά με τις τοπικές επιπτώσεις των δημογραφικών αλλαγών και της γήρανσης του πληθυσμού, φαινόμενα που συνεπάγονται νέες απαιτήσεις ως προς τις κοινωνικές υποδομές και την προσβασιμότητα των δημόσιων χώρων. Με την όξυνση του φαινομένου της φτώχειας σε μεγάλη ηλικία δημιουργείται η ανάγκη για βιώσιμα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης και βιώσιμες κοινωνικές υπηρεσίες διαθέσιμα και οικονομικά προσιτά σε όλους τους πολίτες. Πρέπει να αντικαταστήσουμε το παρόν σύστημα περίθαλψης, προκρίνοντας μάλλον ένα προληπτικό σύστημα πρόνοιας, το οποίο θα παρατείνει την ενεργό αυτονομία του ατόμου και τη συμμετοχή του στις διαπροσωπικές σχέσεις. Ιδιαίτερη δε προσοχή θα πρέπει να επιδειχθεί στην προαγωγή της ενεργού και υγιούς γήρανσης των Ευρωπαίων πολιτών, με στόχο τη μεταστροφή από μια θεσμική προσέγγιση προς μια προσέγγιση επίκεντρο της οποίας θα είναι οι τοπικές κοινότητες ·

37.

εκφράζει την αντίθεσή της με το γεγονός ότι το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής «Μακροχρόνια περίθαλψη στις γηράσκουσες κοινωνίες» δεν αντιμετωπίζει τα ζητήματα της φτώχειας, του κοινωνικού αποκλεισμού και του αξιοπρεπούς εισοδήματος για τους ηλικιωμένους, κάτι το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη ανάγκη για μακροχρόνια περίθαλψη. Επίσης, η ΕτΠ διαπιστώνει την απουσία πιο ενδελεχούς ανάλυσης του τρόπου με τον οποίο τα διαρθρωτικά ταμεία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να στηρίξουν τις επενδύσεις σε μακροχρόνια περίθαλψη·

38.

θεωρεί ότι η δέσμη κοινωνικών επενδύσεων θα πρέπει να συνοδευθεί με αυξημένη αναγνώριση του ρόλου της κοινωνικής οικονομίας, αφού είναι γνωστό ότι σε επίπεδο ΕΕ, οι επιχειρήσεις κοινωνικής οικονομίας αντιπροσωπεύουν 2 εκατομμύρια επιχειρήσεις (δηλαδή το 10 % του συνόλου των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων) και απασχολούν πάνω από 11 εκατομμύρια αμειβόμενους εργαζόμενους (που ισοδυναμεί με το 6 % του ενεργού πληθυσμού της ΕΕ). Επαναλαμβάνει συνεπώς την έκκλησή της σχετικά με την θέσπιση του καταστατικού της Ευρωπαϊκής Ένωσης Κοινωνικής Αλληλεγγύης που είχε εγκριθεί τον Μάρτιο 2013 από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο·

39.

υπογραμμίζει τη σημασία της διακλαδικής συνεργασίας στους τομείς της υγείας και της κοινωνικής πρόνοιας καθώς και μεταξύ των επίσημων και άτυπων δικτύων της κάθε κοινότητας. Εν προκειμένω κρίνεται απαραίτητη η γνώση διαφόρων τύπων πληροφοριών για την υποστήριξη του ατόμου σε επίπεδο γειτονιάς και για τους συμπληρωματικούς ρόλους των εθελοντών, των επαγγελματιών και των απλών γειτόνων που παρέχουν υποστηρικτικές υπηρεσίες. Θα ήταν σκόπιμο οι επαγγελματίες να ταυτίζονται περισσότερο με την κάθε γειτονιά, επιδιώκοντας και διευκολύνοντας τη συνεργασία και λειτουργώντας ως μεσάζοντες για την υποστήριξη στις γειτονιές και στο σχετικό έργο των εθελοντών. Αυτή η νέα διαχειριστική προσέγγιση, η οποία έχει ήδη γνωρίσει επιτυχία σε ορισμένες ευρωπαϊκές πόλεις, πρέπει να ενισχυθεί με ενωσιακής κλίμακας μέσα με σκοπό τη διάδοση των βέλτιστων μεθόδων ανά την ΕΕ. Μια πρόσφορη μέθοδος φαίνεται να είναι η καθιέρωση συστημάτων που αξιοποιούν και τις πληροφορίες για τον πολίτη (κοινωνικό ιστορικό και ιατρικό ιστορικό) και την πρόσβαση στην ενημέρωση περί διαθέσιμων πόρων και υπηρεσιών (κατάλογος ή φάκελος υπηρεσιών και πόρων, εφαρμόσιμες καινοτόμες τεχνολογίες, όπως συστήματα προηγμένης τηλεβοήθειας, εξ αποστάσεως ελέγχου κ.λπ.)·

40.

καλεί την ΕΕ να εξετάσει τη δυνατότητα –σε συμφωνία με τα κράτη μέλη– να ορίσει ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο για την κοινωνική στέγαση, όπως είχε ζητήσει η ΕτΠ στη γνωμοδότησή της του Οκτωβρίου 2011 και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο ψήφισμά του της 11ης Ιουνίου 2013. Αν και η κοινωνική στέγαση δεν συγκαταλέγεται στις ρητές αρμοδιότητες της ΕΕ, πολλές ενωσιακές πολιτικές (πολιτική ανταγωνισμού, ενιαία αγορά, διαρθρωτικά ταμεία, πολιτική για την ενεργειακή αποδοτικότητα, περιβαλλοντικά πρότυπα κ.ά.) έχουν άμεσο αντίκτυπο στην κοινωνική στέγαση. Απαιτείται, συνεπώς, ένα πλαίσιο συντονισμού, ούτως ώστε να εξασφαλίζεται η συνοχή με τα θεμελιώδη δικαιώματα, καθώς και μεταξύ των ενωσιακών πολιτικών που έχουν αντίκτυπο στη στέγαση. Η ΕτΠ υπενθυμίζει σχετικά ότι, σύμφωνα με τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι δημόσιες αρχές είναι ελεύθερες να καθορίζουν τόσο τον τρόπο οργάνωσης της κοινωνικής στέγασης όσο και ποια νοικοκυριά υπάγονται στους δικαιούχους. Πιστεύει δε ότι η κοινωνική στέγαση αποτελεί κλειδί για την κοινωνική συνοχή, καθώς και ότι δεν πρέπει να περιορίζεται στους μη προνομιούχους για λόγους κοινωνικού συγκερασμού.

41.

υπενθυμίζει στα κράτη μέλη και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι οι δαπάνες κοινωνικής στέγασης συμβάλλουν στην ικανοποίηση έκτακτων κοινωνικών αναγκών ως βάση για την πραγματοποίηση στρατηγικών κοινωνικών επενδύσεων. Επίσης, οι επενδύσεις αυτές συντελούν στη βιώσιμη δημιουργία τοπικών θέσεων εργασίας που δεν μπορούν να «εξαχθούν» από τον τόπο, στη σταθεροποίηση της οικονομίας μέσω της πρόληψης φαινομένων στεγαστικής «φούσκας», στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και στην καταπολέμηση της ενεργειακής πενίας. Συν τοις άλλοις, η ΕτΠ υπογραμμίζει ότι η κοινωνική στέγαση συμβάλλει αποφασιστικά στην αντιμετώπιση του προβλήματος των αστέγων και στην πραγμάτωση των στρατηγικών με γνώμονα τη στέγαση και την πρόληψη δημιουργίας αστέγων που εισηγείται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή·

42.

συμφωνεί με την προσθήκη του ζητήματος των αστέγων στις θεματικές προτεραιότητες της δέσμης και την έκκληση να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα «μέσω ολοκληρωμένων στρατηγικών που βασίζονται στην πρόληψη, μέσω προσεγγίσεων με βάση τη στέγαση και αναθεώρησης των κανονισμών και των πρακτικών για την έξωση, λαμβάνοντας υπόψη τα βασικά πορίσματα της καθοδήγησης για την αντιμετώπιση του προβλήματος των αστέγων που περιέχονται στην εν λόγω δέσμη». Μέσα σε αυτό το περίγραμμα η ΕτΠ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναπτύξει συγκεκριμένο ενωσιακό πλαίσιο για την υποστήριξη της προσπάθειας των διάφορων άμεσα ενδιαφερομένων –ιδίως των αρμόδιων εθνικών, τοπικών και περιφερειακών αρχών– να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα των αστέγων, λαμβάνοντας υπόψη τη σχετική γνωμοδότηση πρωτοβουλίας της ΕτΠ·

43.

υπογραμμίζει ότι προϋπόθεση για την επιτυχή έκβαση των κοινωνικών μας στόχων αποτελεί η αλλαγή της γραμμής που ακολουθείται με σκοπό την αποτελεσματικότητα και την επίτευξη καλύτερων επιδόσεων και αποτελεσμάτων για τους δικαιούχους. Απαιτούνται ρηξικέλευθα μέτρα κοινωνικής πολιτικής για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Τα μέτρα αυτά πρέπει να συμπεριληφθούν στους κανονισμούς των Διαρθρωτικών Ταμείων, να τύχουν ιδιαίτερης προσοχής στο πρόγραμμα «Ορίζοντα 2020», καθώς και υποστήριξης βάσει του Ευρωπαϊκού προγράμματος για την κοινωνική αλλαγή και την καινοτομία. Για τον σκοπό αυτό οι εμβληματικές πρωτοβουλίες της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και ιδίως η ευρωπαϊκή πλατφόρμα για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού θα πρέπει να αποτελούν το πλαίσιο αναφοράς για την καλύτερη επίτευξη των προβλεπόμενων στόχων·

44.

επισημαίνει ότι οι σύγχρονες κοινωνίες βασίζονται στην επιστήμη και στην τεχνολογία όχι μόνο για την οικονομική τους ανάπτυξη, αλλά και για την ευημερία και την πρόοδό τους. Εντούτοις, η αλληλεπίδραση της επιστήμης-έρευνας με την κοινωνία και τους πολίτες συχνά είναι ελλιπής, αν όχι ανύπαρκτη. Επομένως, η χρηματοδότηση της μελλοντικής ευρωπαϊκής έρευνας πρέπει να γίνει με γνώμονα όχι μόνο τις τεχνολογικές επιστήμες, αλλά και τις κοινωνικές και ανθρωπιστικές με σκοπό αφ’ ενός μεν την προαγωγή της γνώσης με πρακτικές εφαρμογές και της έρευνας με θέμα τα προβλήματα και τον τρόπο διαβίωσης σε ορισμένες γειτονιές πόλεων και σε αραιοκατοικημένες περιοχές, αφ’ ετέρου δε τη διάδοση αυτής της πρακτικής γνώσης με αποδέκτες τους υπευθύνους χάραξης αστικής και χωροταξικής πολιτικής. Πιο συγκεκριμένα, προτείνεται ο σχεδιασμός σύγχρονων ερευνών αξιολόγησης με σκοπό τη συστηματική συγκέντρωση στοιχείων για την αποτελεσματικότητα των μέτρων των κοινωνικών πολιτικών, τους λόγους επιτυχίας τους, με ποιες κοινωνικές ομάδες ως αποδέκτες και υπό ποιες προϋποθέσεις. Επικροτεί δε τις πρωτοβουλίες που αναλαμβάνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ενίσχυση της κοινωνικής καινοτομίας και τις προσπάθειες ανταλλαγής εμπειριών ως προς την καινοτομία·

45.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι, ήδη από το 1989, η περιφερειακή πολιτική της ΕΕ προάγει τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη. Μέσω των Διαρθρωτικών Ταμείων, η περιφερειακή πολιτική επενδύει σε έργα που προάγουν τη χρηστή τοπική διακυβέρνηση, ένα πιο βιώσιμο αστικό περιβάλλον, την κοινωνική ένταξη και την ισότητα, την ανάπλαση διάφορων αστικών περιοχών, την οικονομική ανάπτυξη και την απασχόληση. Όσον αφορά την εγγύτητα των τοπικών και περιφερειακών αρχών προς τους πολίτες τους, αλλά και τη γνώση που διαθέτουν για τον εντοπισμό των τοπικών αναγκών και προσδοκιών, κρίνεται σκόπιμο να επισημανθεί ότι η υφιστάμενη δομή χρηματοδότησης χρήζει περαιτέρω προσαρμογής στις τοπικές ανάγκες, προκειμένου να ανατεθούν στις πόλεις και στις αστικές περιοχές σημαντικότερες αρμοδιότητες και πρωταγωνιστικός ρόλος στον συντονισμό ολοκληρωμένων προσεγγίσεων σε επίπεδο πόλεων ή μητροπολιτικών περιοχών. Για τη στήριξη της εδαφικής συνοχής και την υιοθέτηση ολοκληρωμένων προσεγγίσεων ανά περιοχή, χρειάζεται να βελτιωθεί ο συντονισμός μεταξύ του ΕΚΤ και του ΕΤΠΑ.

46.

επικροτεί την πρόταση να δεσμευτεί τουλάχιστον το 20 % του ΕΚΤ σε κάθε κράτος μέλος με σκοπό την προώθηση της κοινωνικής ένταξης και την καταπολέμηση της φτώχειας. Εν προκειμένω η ΕτΠ θα ήθελε να λάβει ορισμένες διαβεβαιώσεις ως προς τη σωστή διαχείριση και τη διάθεση των κονδυλίων σε όσους τα χρειάζονται περισσότερο. Τούτο ενδεχομένως να σημαίνει τη δέσμευση κονδυλίων σε κάθε κράτος μέλος, περισσότερο σε περιφερειακό παρά σε κεντρικό επίπεδο, βάσει ενός συνόλου παραγόντων που να καθορίζουν τη μεγαλύτερη ανάγκη στήριξης (δείκτες φτώχειας, κατά κεφαλήν ΑΕγχΠ, απασχόληση, εκπαίδευση, μετανάστευση κ.λπ.)·

47.

ζητά την άμεση εφαρμογή της «Πρωτοβουλίας για την απασχόληση των νέων» και τονίζει ότι πρέπει να συμπεριληφθούν στα προγράμματα παροχής εγγυήσεων για τη νεολαία νέοι ηλικίας μέχρι και 30 ετών. Ασπάζεται την εισήγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με αντικείμενο την «Εγγύηση για τη νεολαία», η οποία αποσκοπεί στην έγκαιρη επέμβαση υπέρ όσων απειλούνται με αποκλεισμό από την εκπαίδευση, την απασχόληση ή την κατάρτιση. Τονίζει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές έχουν να διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο στην εφαρμογή της. Εκφράζει τις ανησυχίες της σχετικά με την έλλειψη επαρκούς χρηματοδότησης για την «Εγγύηση για τη νεολαία» στο πλαίσιο της επόμενης περιόδου προγραμματισμού (6 δισεκατομμύρια ευρώ) και ζητά επειγόντως να προβλεφθεί προκαταβολική κάλυψη της γραμμής του προϋπολογισμού για την Εγγύηση για τη νεολαία στα πρώτα έτη του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου. Τα διαθέσιμα κονδύλια για την εφαρμογή του προγράμματος των εγγυήσεων ανά την ΕΕ πρέπει να αυξηθούν τουλάχιστον στα 10 δισ. ευρώ για το ΠΔΠ της περιόδου 2014 — 2020. Σημαντικό μέρος αυτών των κονδυλίων θα διατεθεί σε ειδικά μέτρα για τη δημιουργία νέων και αξιοπρεπών θέσεων εργασίας. Η υπαγωγή στις NUTS II δεν θα πρέπει να εξαρτάται αποκλειστικά από το κριτήριο του 25 % ως ποσοστού ανεργίας των νέων, αλλά θα πρέπει να συνεκτιμώνται οι μεγάλες αποκλίσεις σε περιφερειακή κλίμακα από το μέσο εθνικό ποσοστό ανεργίας των νέων·

48.

επισημαίνει, συνεπώς, ότι το ΕΚΤ πρέπει να αντεπεξέρχεται στις πραγματικές ανάγκες των πολιτών, παρέχοντας στις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές μεγαλύτερη ευελιξία έτσι ώστε να μπορούν να θέτουν στόχους σε τοπική κλίμακα. Οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές πρέπει να συμμετέχουν τόσο στην επιλογή των προτεραιοτήτων υπό το ΕΚΤ όσο και στη διαχείριση των κονδυλίων του. Ως προς τη νομοθεσία, στον κανονισμό που ρυθμίζει το μελλοντικό ΕΚΤ θα πρέπει να προβλέπεται λεπτομερώς η ενισχυμένη παρουσία των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στη στρατηγική διαχείρισή του. Επίσης, η ΕτΠ ζητά να προβλεφθεί η υποχρέωση των διαχειριστικών αρχών του ΕΚΤ να αποδεικνύουν την ενεργό συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στην επιλογή των προτεραιοτήτων των επιχειρησιακών προγραμμάτων και στη συνακόλουθη στρατηγική διαχείριση των κονδυλίων του.

49.

ειδικότερα, παραπέμποντας και στις παλαιότερες γνωμοδοτήσεις της σχετικά με το ευρωπαϊκό πρόγραμμα για το αστικό περιβάλλον και στη σύνοδο κορυφής της του 2012 στην Κοπεγχάγη, η ΕτΠ φρονεί ότι υπάρχουν αρκετές επιλογές για την ενίσχυση της ουσιαστικής συμπερίληψης των δήμων: επιχειρησιακά προγράμματα με σαφή αστικό χαρακτήρα· συμμετοχή των δήμων ως διαμεσολαβητικών οργάνων και στα διοικητικά συμβούλια του ΕΚΤ, στις διαχειριστικές επιτροπές και στις συμβουλευτικές ομάδες· διαχειριστικές αρχές του ΕΚΤ που συνεργάζονται με τις δημοτικές αρχές στον σχεδιασμό και στην υλοποίηση των προγραμμάτων. Ίσως μάλιστα να ήταν σκόπιμο ορισμένοι μεγάλοι δήμοι να έχουν τα δικά τους επιχειρησιακά προγράμματα·

50.	ζητά την προαγωγή μέσω του ΕΚΤ καινοτόμων προτύπων υπηρεσιών, καθώς και τη διευκόλυνση και χρηματοδότηση μέσω του νέου νομοθετικού πλαισίου της ανάπτυξης υπηρεσιών βασισμένων στην κοινότητα για τη στήριξη μέτρων της πολιτικής για την αγορά εργασίας·

51.

επισημαίνει ότι ο προϋπολογισμός της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής (ΚΓΠ) της ΕΕ είναι πενταπλάσιος του προϋπολογισμού του ΕΚΤ — στοιχείο το οποίο οφείλεται ασφαλώς στο γεγονός ότι η ΚΓΠ είναι η μοναδική κοινή πολιτική της ΕΕ–, ενώ η χρηματοδότηση της κοινωνικής πολιτικής εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τους εθνικούς και υποεθνικούς προϋπολογισμούς. Ωστόσο, η εν λόγω ανισορροπία μπορεί να ερμηνευτεί από την κοινή γνώμη και ως απόρροια της όχι αρκετής σημασίας που αποδίδεται στην ενωσιακή κοινωνική πολιτική. Επομένως, η ΕτΠ εμμένει στο γεγονός ότι η εκ νέου έμφαση στις ενωσιακές κοινωνικές πολιτικές πρέπει να συνοδεύεται από παράλληλη αύξηση των πόρων του ΕΚΤ·

52.

συμφωνεί με την προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έναντι της Ολοκληρωμένης εδαφικής επένδυσης (ΟΕΕ) κατά τη νέα προγραμματική περίοδο του ΕΚΤ που αποσκοπεί στην εδραίωση της κοινωνικής, οικονομικής και φυσικής ανάπτυξης. Λαμβανομένης υπόψη της ζωτικής σημασίας των πόλεων για την κοινωνική, οικονομική και εδαφική συνοχή, κρίνεται σκόπιμο να αυξηθεί η στήριξη πολύ πάνω από το προτεινόμενο μέχρι σήμερα ελάχιστο ποσοστό του 5 %·

53.

παρατηρεί ότι οι αυστηρές ρυθμίσεις της ΕΕ στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων και των κρατικών ενισχύσεων θα πρέπει να ευθυγραμμιστούν καλύτερα με τις κοινωνικές πολιτικές, καθιστώντας έτσι δυνατή την αποτελεσματικότερη διαμόρφωση και εφαρμογή των πολιτικών αυτών. Για να λάβει συγκεκριμένη μορφή αυτή η ευθυγράμμιση, η ΕτΠ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παρουσιάσει πρόταση για τη βελτίωση της ποιότητας και της προσιτότητας των κοινωνικών υπηρεσιών κοινής ωφελείας δυνάμει του άρθρου 14 της ΣλΕΕ·

54.

συνιστά την εφαρμογή όσων διαλαμβάνει το έγγραφο συνδυαστικά με το περιεχόμενο άλλων εγγράφων εργασίας των υπηρεσιών της ανακοίνωσης με σκοπό τη συνεπή και αποτελεσματική υλοποίησή τους. Η ΕτΠ προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προσεγγίσει το ζήτημα σφαιρικά και να συνεργαστεί άμεσα με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές στην εν λόγω διαδικασία·

55.

προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εκπονήσει συγκεκριμένο σχέδιο εφαρμογής για τη δέσμη. Το σχέδιο πρέπει να περιλαμβάνει μηχανισμούς εποπτείας, συντονισμού, διακρατικών ανταλλαγών και αμοιβαίας εκμάθησης όσον αφορά θεματικές προτεραιότητες όπως η ανεργία των νέων, η εκπαίδευση, οι άστεγοι, η παιδική φτώχεια και η μέριμνα για τα άτομα με αναπηρία και τα εξαρτώμενα άτομα. Στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, πρέπει να διεξάγονται διαβουλεύσεις με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές για την πραγματοποίηση της ετήσιας επισκόπησης της ανάπτυξης. Συν τοις άλλοις, οι εν λόγω αρχές πρέπει να διαδραματίζουν σημαντικότερο ρόλο στη διαδικασία εποπτείας. Δεδομένου ότι πολλές από τις κοινωνικές επενδύσεις αφορούν κατ’ εξοχήν τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, πρέπει να ασκηθούν πιέσεις στις κεντρικές κυβερνήσεις των κρατών μελών έτσι ώστε να αυξηθεί ο βαθμός στον οποίο οι τοπικές και περιφερειακές αρχές ενημερώνονται, συναποφασίζουν και συμμετέχουν σε διαβουλεύσεις.

Βρυξέλλες, 9 Οκτωβρίου 2013

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής των Περιφερειών

Ramón Luis VALCÁRCEL SISO

(1) Ψήφισμα της 20ής Νοεμβρίου 2012 με θέμα «Το Σύμφωνο Κοινωνικών Επενδύσεων — ως αντίδραση στην κρίση»

(2) Συμπεράσματα Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, 13-14 Δεκεμβρίου 2012, I. Οικονομική πολιτική, σημ. 2.

5.12.2013

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 356/68

Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Πρόγραμμα δράσης για την επιχειρηματικότητα 2020»

2013/C 356/12

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

—	αναγνωρίζοντας τη σπουδαιότητα του εξεταζόμενου προγράμματος, τονίζει τη σημασία του συντονισμού μεταξύ των δράσεων των αρχών του υπερεθνικού, του εθνικού και προπαντός του περιφερειακού και τοπικού επιπέδου για την επιτυχημένη υλοποίηση των στόχων του προγράμματος·

—

επισημαίνει ότι η συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών και των άλλων ενδιαφερομένων στην υλοποίηση του προγράμματος δράσης έχει καθοριστική σημασία, επειδή οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές είναι το πλησιέστερο επίπεδο διακυβέρνησης στις ΜΜΕ και στους φορείς στήριξης των επιχειρήσεων και επειδή οι περισσότερες ΜΜΕ έχουν τις ρίζες τους και αναπτύσσουν τις δραστηριότητές τους σε περιφερειακές και τοπικές αγορές·

—

κρίνει ότι πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη σημασία στην αυτοαπασχόληση και στη σύσταση νέων επιχειρήσεων, στοιχεία που θα πρέπει να θεωρηθούν ρεαλιστική και ευπρόσδεκτη εναλλακτική λύση. Τονίζει ότι είναι σημαντικό να προαχθεί ακόμη περισσότερο η κοινωνική επιχειρηματικότητα, ως πολύτιμη εναλλακτική επιλογή αντί των παραδοσιακών τρόπων λειτουργίας τόσο των κερδοσκοπικών όσο και των μη κερδοσκοπικών επιχειρήσεων.

—	υπογραμμίζει ότι η Ευρώπη οφείλει να παρουσιάζει στους νέους την επιχειρηματικότητα ως βιώσιμη και υποσχόμενη μελλοντική σταδιοδρομία, αναζωπυρώνοντας έτσι το επιχειρηματικό πνεύμα.

Εισηγητής

ο κ. Pawel ADAMOWICZ (PL/EPP), Δήμαρχος του Γκντανσκ

Έγγραφο αναφοράς

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών «Πρόγραμμα δράσης για την επιχειρηματικότητα 2020 — Επιστροφή του επιχειρηματικού πνεύματος στην Ευρώπη»

COM(2012) 795 final

I. ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

Η ΕΠΙΤΡΟΠΉ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΏΝ

επικροτεί την ανακοίνωση της Επιτροπής «Πρόγραμμα δράσης για την επιχειρηματικότητα 2020», η οποία αποσκοπεί στην ενδυνάμωση της επιχειρηματικής νοοτροπίας στην Ευρώπη, στη βελτίωση της πρόσβασης στη χρηματοδότηση, στην ανάπτυξη υψηλής ποιότητας υπηρεσιών στήριξης των επιχειρήσεων, στην ανάδειξη προτύπων προς μίμηση και στην προσέγγιση ειδικών ομάδων·

2.	επαναλαμβάνει την πλήρη υποστήριξή της στα μέτρα που αποσκοπούν στην ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας και στην άρση των εμποδίων για την ανάπτυξη των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, αναγνωρίζοντας τη σημαντική συμβολή των ΜΜΕ στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

τονίζει ότι όλες οι αρχές σε όλα τα επίπεδα θα πρέπει να επιδιώξουν τον εξορθολογισμό των διαδικασιών αδειοδότησης και παρακολούθησης, καθώς και άλλα διοικητικά μέτρα. Θα πρέπει να εργαστούν για την ανάπτυξη ενός απλοποιημένου συστήματος ανταλλαγής πληροφοριών, τυποποιημένης ορολογίας και λειτουργικών συστημάτων ροής, τα οποία επιτρέπουν την αυτόματη άντληση πληροφοριών από άλλα συστήματα και βάσεις δεδομένων·

4.	υπογραμμίζει τη σημασία της ταχείας εφαρμογής των αποφάσεων που έχουν ήδη ληφθεί. Φρονεί ότι οι περαιτέρω θεωρητικές συζητήσεις δεν συμβάλλουν στην ανάπτυξη του επιχειρηματικού περιβάλλοντος·

5.	τονίζει ότι η πρόσφατη οικονομική ύφεση αποδείχθηκε πολύ δύσκολη για τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες της ΕΕ, ιδίως στις περιφέρειες, όπου σημειώθηκε σημαντική άνοδος του δείκτη πτωχεύσεων επιχειρήσεων·

6.	αναγνωρίζει την καθοριστική σημασία του κατάλληλου επιχειρηματικού περιβάλλοντος και της ολοκληρωμένης ενιαίας αγοράς για την οικονομική ανάκαμψη και την αύξηση της κοινωνικής συνοχής στην Ευρώπη·

επισημαίνει ότι το τοπικό και περιφερειακό επιχειρηματικό περιβάλλον αποτελεί καθοριστικής σημασίας παράγοντα επιτυχίας: πρέπει να ληφθούν μέτρα για την ανάπτυξη της ικανότητας καινοτομίας και να καλλιεργηθεί ένα πνεύμα που να ευνοεί το άνοιγμα της καινοτομίας, ακρογωνιαίοι λίθοι των οποίων είναι η αποτελεσματική χρήση των γνώσεων από διαφορετικές πηγές καθώς και ο εμπνευσμένος διάλογος, η συνεργασία και η από κοινού δημιουργία·

8.	θεωρεί το πρόγραμμα δράσης απαραίτητο βήμα για την ενθάρρυνση της δημιουργίας ενός περιβάλλοντος υποστήριξης των επιχειρηματιών στην ενιαία αγορά και τη συμβολή στην οικονομική ανάκαμψη του συνόλου της ΕΕ·

συμφωνεί με την επιλογή των προτεραιοτήτων του προγράμματος δράσης, όπως αυτή αντανακλάται στους τρεις πυλώνες του (ανάπτυξη της επιχειρηματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, δημιουργία κατάλληλου επιχειρηματικού περιβάλλοντος και προβολή προτύπων προς μίμηση/προσέγγιση ειδικών ομάδων) και επικροτεί τα αποτελέσματα που αναμένονται από το πρόγραμμα δράσης·

10.

τονίζει ότι πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη σημασία στην αυτοαπασχόληση και στη σύσταση νέων επιχειρήσεων, στοιχεία που θα πρέπει να θεωρηθούν ρεαλιστική και ευπρόσδεκτη εναλλακτική λύση. Πράγματι, οι πτυχές αυτές είναι απαραίτητες για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας και πρέπει, ως εκ τούτου, να τύχουν ολοκληρωμένης πολυεπίπεδης στήριξης. Αυτό συνεπάγεται τη λήψη μέτρων από όλα τα επίπεδα διοίκησης για τη δραστική μείωση της γραφειοκρατίας όσον αφορά τους αυτοαπασχολούμενους, τη βελτίωση της κοινωνικής τους προστασίας και των συνταξιοδοτικών τους δικαιωμάτων και τη μείωση της φορολογικής πίεσης·

11.

αναγνωρίζει την υποεκπροσώπηση των γυναικών στον επιχειρηματικό τομέα, όπου μόλις 30 % των επιχειρηματιών είναι γυναίκες, και τον σημαντικό αντίκτυπο της εξειδικευμένης κατάρτισης και στήριξης ανά φύλο στην ενίσχυση του αριθμού γυναικών επιχειρηματιών, ενώ ζητεί τη δημιουργία ειδικών επιχειρηματικών κέντρων για τις γυναίκες·

12.

επαναλαμβάνει το αίτημά της προς την Επιτροπή, το οποίο έχει διατυπώσει στις πρόσφατες γνωμοδοτήσεις για τη βιομηχανική πολιτική (1) και για τις κρατικές ενισχύσεις περιφερειακού χαρακτήρα (2), να εξετάσει το πρόβλημα των «φαινομένων κατωφλίου» που συνδέονται με τον καθορισμό των κατηγοριών των επιχειρήσεων και να επανεξετάσει τον ορισμό της ΜΜΕ. Συγκεκριμένα η Επιτροπή θα πρέπει «βελτιώσει την αναλυτική της ικανότητα και τα εργαλεία στήριξης των επιχειρήσεων και να εξετάσει τη δυνατότητα να δημιουργηθεί, όπως στην περίπτωση της αγροεπισιτιστικής βιομηχανίας, μια νέα κατηγορία επιχείρησης που θα τοποθετείται μεταξύ ΜΜΕ και μεγάλων επιχειρήσεων, θα απασχολεί από 250 έως 750 εργαζόμενους και θα έχει κύκλο εργασιών μικρότερο των 200 εκατ. ευρώ. Η Επιτροπή των Περιφερειών ζητά, επίσης να ξεκινήσει προβληματισμός σχετικά με τη συνεκτίμηση των επιχειρήσεων μεσαίου μεγέθους, που προέρχονται από αναπτυγμένες ΜΜΕ, οι οποίες θα παράγουν στο μέλλον τον πλούτο της Ευρώπης και απασχολούν 250 έως 5 000 εργαζόμενους. Αυτές οι νέες κατηγορίες επιχειρήσεων θα μπορούσαν να τυγχάνουν κατάλληλης στήριξης, υψηλότερης από εκείνη των μεγάλων επιχειρήσεων και χαμηλότερης από εκείνη των ΜΜΕ·

13.

τονίζει ότι η βιοτεχνία —ένα τμήμα του κλάδου των ΜΜΕ— έχει διαδραματίσει και εξακολουθεί να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην οικονομική μεγέθυνση της Ευρώπης ως βάση για την ανάπτυξη της βιομηχανίας και θα πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στις ιδιαίτερες ανάγκες της· αυτό αφορά ιδίως τη δημιουργία και τη βελτίωση των κέντρων επαγγελματικής κατάρτισης·

14.

επιθυμεί επίσης να τονίσει τον ιδιαίτερο ρόλο των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον τομέα της κοινωνικής και αλληλέγγυου οικονομίας. Οι επιχειρήσεις αυτές συμβάλλουν στην οικονομική δραστηριότητα και στην ανάπτυξη του κοινωνικού ιστού σε μειονεκτικές περιοχές και εκτελούν καθήκοντα δημόσιου συμφέροντος, γεγονός που δικαιολογεί μία διαφορετική μεταχείριση, ιδιαίτερα όσον αφορά τη ρύθμιση του ποσοστού της δημόσιας παρέμβασης·

15.	επισημαίνει ότι η περαιτέρω αποβιομηχάνιση μπορεί να έχει επιπτώσεις στην απασχόληση και στην ευημερία της ΕΕ. Η ΕΕ θα πρέπει να προωθήσει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, προκειμένου να αυξηθεί το βιομηχανικό δυναμικό της ΕΕ και να ενισχυθεί η διεθνής της ανταγωνιστικότητα·

16.	συμφωνεί ότι ο ρόλος των επιχειρηματιών στην κοινωνία αξίζει μεγαλύτερη αναγνώριση και ότι θα πρέπει να ενισχυθεί σημαντικά·

17.	επικροτεί την ανοιχτή και χωρίς αποκλεισμούς προσέγγιση του προγράμματος δράσης, το οποίο απευθύνεται σε μια ευρεία ομάδα ενδιαφερομένων και προβλέπει συνεργασία με ευρύ φάσμα ήδη υφιστάμενων ΜΜΕ και νεόκοπων ή επίδοξων επιχειρηματιών·

18.	δεσμεύεται να προωθήσει την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής επιχειρηματικότητας και την πλήρη εφαρμογή και της «Small Business Act» για την Ευρώπη στο τοπικό και το περιφερειακό επίπεδο·

19.

εκφράζει την απογοήτευσή της για το γεγονός ότι ο ρόλος των τοπικών και των περιφερειακών αρχών δεν έχει τη δέουσα αναγνώριση στο πρόγραμμα δράσης, παρότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές διαδραματίζουν καθοριστικής σημασίας ρόλο στην υλοποίηση όλων των στόχων που έχουν τεθεί στους τρεις κύριους πυλώνες του Προγράμματος δράσης·

20.

υπογραμμίζει τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές στους κυριότερους τομείς παρέμβασης του προγράμματος δράσης για την επιχειρηματικότητα 2020, που είναι η εκπαίδευση και η κατάρτιση, η εξασφάλιση διαφανών διοικητικών διαδικασιών, η δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για τους επιχειρηματίες και η προώθηση της επιχειρηματικότητας·

21.	τονίζει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές σε όλα τα κράτη μέλη έχουν ήδη λάβει πολλά σημαντικά μέτρα και πρωτοβουλίες στους τομείς παρέμβασης του προγράμματος δράσης·

22.	εκφράζει την απογοήτευσή της για το γεγονός ότι δεν λαμβάνεται επαρκώς ο ρόλος των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στην υλοποίηση του προγράμματος δράσης, ενώ η περιφερειακή διάσταση αναφέρεται μόνο ως τμήμα ενός οριζόντιου δικτύου για τη στήριξη των επιχειρήσεων·

23.

τονίζει ότι η συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών και των άλλων ενδιαφερομένων στην υλοποίηση του προγράμματος δράσης έχει καθοριστική σημασία, επειδή οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές είναι το πλησιέστερο επίπεδο διακυβέρνησης στις ΜΜΕ και στους φορείς στήριξης των επιχειρήσεων και επειδή οι περισσότερες ΜΜΕ έχουν τις ρίζες τους και αναπτύσσουν τις δραστηριότητές τους σε περιφερειακές και τοπικές αγορές·

24.

υπογραμμίζει τον κεντρικό ρόλο των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στην παροχή οργανωτικής και πολιτικής ώθησης για την ανάπτυξη συνεργειών από τη συνεργασία φορέων με βαθιές περιφερειακές ρίζες, όπως είναι τα εμπορικά ή τα τεχνικά επιμελητήρια, οι επαγγελματικές οργανώσεις, τα τεχνολογικά κέντρα, τα τεχνολογικά πάρκα, τα «εκκολαπτήρια» επιχειρήσεων, τα πανεπιστήμια, οι συνεργατικοί σχηματισμοί και άλλοι εταίροι που μπορούν να στηρίξουν τις ΜΜΕ, τους νεόκοπους επιχειρηματίες, τις νεοσύστατες επιχειρήσεις με μεγάλο αναπτυξιακό δυναμικό κ.ά. στην υλοποίηση των έργων τους·

25.	τονίζει ότι οι τοπικοί και οι περιφερειακοί φορείς είναι υπεύθυνοι για τη διαμόρφωση περιφερειακών επιχειρηματικών στρατηγικών, οι οποίες θα μπορέσουν να λάβουν τη μεγαλύτερη στήριξη από ποτέ στο πλαίσιο των επόμενων δημοσιονομικών προοπτικών της ΕΕ, ιδίως από τα διαρθρωτικά ταμεία·

26.

επισημαίνει ότι χρειάζεται περισσότερη δημόσια παρέμβαση και στήριξη για την παροχή δημόσιων αγαθών και υπηρεσιών, πληροφοριών, εμπειρογνωσίας και χρηματοδότησης στις καινοτόμους ΜΜΕ και στις νεοσύστατες επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης και της κατάρτισης των διοικητικών στελεχών, ιδίως στον τομέα του δημοσιονομικού σχεδιασμού, της στρατηγικής και του μάρκετινγκ για προοδευτικούς επιχειρηματίες·

27.

εκτιμά πως πρέπει να βελτιωθούν η προσέγγιση και οι διαδικασίες που εφαρμόζουν πολλές τράπεζες για την αξιολόγηση του επιχειρηματικού κινδύνου και της χρηματοδότησης νεοσύστατων επιχειρήσεων και ΜμΕ. Αυτό πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα στις περιπτώσεις στις οποίες οι δημόσιες αρχές συνεχίζουν να στηρίζουν τις τράπεζες·

28.

τονίζει ότι το βραβείο της Ευρωπαϊκής Επιχειρηματικής Περιφέρειας (ΕΕΠ), το οποίο απονέμει η Επιτροπή των Περιφερειών από το 2010, μπορεί να χρησιμεύσει ως ευρωπαϊκό κριτήριο αναφοράς για τη χάραξη και εφαρμογή πολιτικών που ευνοούν την επιχειρηματικότητα και ειδικών στρατηγικών στήριξης και προσανατολισμού των ΜΜΕ. Μέσω του βραβείου μπορεί επίσης να υποστηριχθεί η ανάπτυξη τοπικών και περιφερειακών «συμπράξεων ΜΜΕ» για τη διαμόρφωση «επιχειρηματικών συμπράξεων» που θα συμβάλουν στην υλοποίηση των στόχων τόσο του εξεταζόμενου προγράμματος δράσης για την επιχειρηματικότητα και όσο του προγράμματος COSME (Πρόγραμμα για την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις)·

29.

αναγνωρίζει τον κεφαλαιώδη ρόλο των ΜΜΕ ως βασικού μοχλού οικονομικής μεγέθυνσης και δημιουργίας απασχόλησης στην Ευρώπη (το 85 % των καθαρών νέων θέσεων εργασίας στην ΕΕ κατά το διάστημα 2002-2010 δημιουργήθηκε από ΜΜΕ) και υπογραμμίζει την πρόκληση της προσέγγισης των ΜμΕ από τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές, της προσαρμογής της στήριξης στους πολλούς και διάφορους τύπους ΜΜΕ —και ιδιαίτερα στις πολύ μικρές επιχειρήσεις— και της προσφοράς των βέλτιστων μηχανισμών για τη στήριξή τους·

30.	αναγνωρίζει ότι, παρόλο που οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην άρση των εμποδίων στην επιχειρηματικότητα, η ΕΕ διαδραματίζει μείζονα ρόλο σε αυτή τη διαδικασία, εξομαλύνοντας τη λειτουργία της ενιαίας αγοράς και βελτιώνοντας το επιχειρηματικό περιβάλλον·

31.	αναγνωρίζοντας τη σπουδαιότητα του εξεταζόμενου προγράμματος, τονίζει τη σημασία του συντονισμού μεταξύ των δράσεων των αρχών του υπερεθνικού, του εθνικού και προπαντός του περιφερειακού και τοπικού επιπέδου για την επιτυχημένη υλοποίηση των στόχων του προγράμματος·

32.	λαμβάνοντας υπόψη τον οριζόντιο, διατομεακό χαρακτήρα των προγραμμάτων προώθησης της επιχειρηματικότητας, τονίζει την ανάγκη ενισχυμένης συνεργασίας μεταξύ των διάφορων Γενικών Διευθύνσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής·

33.

κατόπιν τούτου, καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξασφαλίσει πλήρη συμπληρωματικότητα μεταξύ των διάφορων προγραμμάτων της ΕΕ για τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων και, ιδιαίτερα, μεταξύ του προγράμματος COSME, των Διαρθρωτικών Ταμείων και του προγράμματος «Ορίζοντας 2020», ώστε να αξιοποιηθούν οι συνέργειες στο μέγιστο και να αποφευχθούν οι αναποτελεσματικές επικαλύψεις·

34.	τονίζει ότι οι ενδεχόμενες επικαλύψεις των προσπαθειών μπορεί να αποδειχθούν αναποτελεσματικές και ατελέσφορες· ζητεί, επομένως, εξορθολογισμό και συντονισμό των μέτρων πολιτικής που θα εφαρμοσθούν στα διάφορα επίπεδα διακυβέρνησης·

35.	λόγω της βαρύτητας του προβλήματος, ζητεί αναλυτικότερες πληροφορίες όσον αφορά τη συγκεκριμένη κατανομή της χρηματοδότησης μεταξύ των διάφορων προτεινόμενων μέτρων·

36.

εκφράζει την απογοήτευσή της για το γεγονός ότι στην ανακοίνωση δεν λαμβάνεται υπόψη η ιδιαιτερότητα των διαφορετικών επιχειρηματικών νοοτροπιών και οικοσυστημάτων που υπάρχουν στις ευρωπαϊκές περιφέρειες, με τις μεγαλύτερες διαφορές να παρατηρούνται ιδίως μεταξύ των «παλαιών» και των «νέων» κρατών μελών, μεταξύ των μητροπολιτικών και των μη μητροπολιτικών περιοχών και μεταξύ των κεντρικών και των απόκεντρων περιφερειών·

37.	καλεί τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές να εντείνουν το ενδιαφέρον τους για την προώθηση του επιχειρηματικού δυναμισμού και την ενθάρρυνση της βιώσιμης ανάπτυξης μέσω καινοτόμων εταιρειών της περιοχής τους·

38.	επισημαίνει ότι απαιτούνται μέτρα για την καθιέρωση της επιχειρηματικής ανακάλυψης (Entrepreneurial discovery), που συνιστά βασικό στοιχείο στα πλαίσια της χρήσης των διαρθρωτικών ταμείων και της έξυπνης εξειδίκευσης

39.

καλεί τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές να καταρτίζουν τα επιχειρησιακά τους προγράμματα έτσι ώστε να μπορούν μελλοντικά να ενσωματώσουν και ειδικά μέτρα για την προώθηση των στόχων του προγράμματος δράσης και να εξασφαλίσουν πως η πολυμορφία και η ισότητα των φύλων αντικατοπτρίζονται στις συμπράξεις των Διαρθρωτικών ταμείων·

40.

υπογραμμίζει ότι το σήμα που απονέμει η Επιτροπή των Περιφερειών με το βραβείο της Ευρωπαϊκής Επιχειρηματικής Περιφέρειας αποτελεί καλό παράδειγμα, που καταδεικνύει ότι οι περιφέρειες μπορούν να αναπτύξουν μελλοντοστραφείς στρατηγικές με ιδιαίτερη έμφαση στην επιχειρηματικότητα και στην ειδική στήριξη των ΜΜΕ, ώστε να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν καλύτερα τόσο στις κοινές όσο και στις ειδικές περιφερειακές τους προκλήσεις·

41.	τονίζει ότι όλες οι περιφέρειες που βραβεύθηκαν κατά το διάστημα 2011-2013 έχουν εγκαινιάσει ενδιαφέροντα νέα μέτρα ή παρατείνει προϋπάρχοντα, για τη διαμόρφωση του τρόπου χάραξης της περιφερειακής οικονομικής πολιτικής τους·

42.	ζητεί την ανάπτυξη του «δικτύου των Ευρωπαϊκών Επιχειρηματικών Περιφερειών», με τη χρήση του εμβληματικού προγράμματος COSME (2014-2020) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ως πρόσφορου διαύλου·

43.

ζητεί να υλοποιηθούν οι στόχοι του προγράμματος COSME, που είναι η διευκόλυνση της πρόσβασης των ΜΜΕ στη χρηματοδότηση, η δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για τη σύσταση και την ανάπτυξη των επιχειρήσεων, η καλλιέργεια του επιχειρηματικού πνεύματος στην Ευρώπη, η ενίσχυση της βιώσιμης ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, η βοήθεια προς τις μικρές επιχειρήσεις προκειμένου να επεκταθούν σε αγορές εκτός της χώρας τους και η βελτίωση της πρόσβασης των ΜΜΕ στις αγορές·

44.

επικροτεί την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να απλοποιήσει τη διαχείριση του προγράμματος COSME σε σύγκριση με τους προδρόμους του, όπως το πρόγραμμα-πλαίσιο για την επιχειρηματικότητα και την καινοτομία (ΠΑΚ) για την περίοδο 2007-2013, ώστε να μειωθεί το διοικητικό κόστος και το επίκεντρο να εστιαστεί σε μέτρα καλύτερης στήριξης των επιχειρήσεων·

45.	ζητεί να προσκαλείται η Επιτροπή των Περιφερειών στις μελλοντικές συνεδριάσεις της επιτροπής διαχείρισης του προγράμματος COSME·

46.	τονίζει ότι το πρόγραμμα δράσης θα πρέπει να επικεντρωθεί στο γενικό πολιτικό πλαίσιο και απογοητεύεται από το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μοιάζει να αντιλαμβάνεται το επιχειρηματικό δίλημμα ως ποσοτική κυρίως πρόκληση (αύξηση του αριθμού των επιχειρήσεων)·

47.	επισημαίνει ότι πρέπει να ληφθούν μέτρα που να αυξάνουν σημαντικά τον αριθμό σύστασης επιχειρήσεων που συνδέονται με πανεπιστήμια και άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Το βασικό εργαλείο είναι η μοντελοποίηση αποδεδειγμένων βέλτιστων πρακτικών κατά τρόπο που να μπορούν να αναπαραχθούν σε ολόκληρη την ΕΕ·

48.

τονίζει ότι οι καινοτόμοι και ανταγωνιστικές επιχειρήσεις έχουν κεφαλαιώδη σημασία για την οικονομική μεγέθυνση και ότι πρέπει να τονωθούν οι προσδοκίες ανάπτυξης στα πλαίσια παγκοσμίων αγορών και η επιθυμία ανταγωνιστικότητας σε παγκόσμιο επίπεδο. Αν θέλουμε οι αναπτυξιακά καθυστερημένες περιφέρειες να καλύψουν την υστέρησή τους (να συγκλίνουν) και οι υπόλοιπες να διατηρήσουν τη διεθνή τους ανταγωνιστικότητα, είναι απαραίτητο να ενθαρρύνουμε την ανάπτυξη επιτυχημένων εταιρειών·

49.

εκφράζει την ανησυχία της για το γεγονός ότι, λόγω της δημογραφικής αλλαγής, πολλοί επικεφαλής οικογενειακής επιχείρησης θα φτάσουν την ηλικία συνταξιοδότησης τα επόμενα χρόνια, αλλά δεν βρίσκουν πάντοτε διάδοχο να αναλάβει την επιχείρηση, πράγμα που θέτει σε κίνδυνο το μέλλον της επιχείρησης και των θέσεων εργασίας·

50.

συνιστά τη βελτίωση των γλωσσικών δεξιοτήτων τόσο των επιχειρηματιών όσο και των μαθητών και των φοιτητών, προκειμένου να διευκολυνθεί η διεθνοποίηση των επιχειρήσεων, καθώς και τη διεύρυνση των γνώσεων όσον αφορά τις ευκαιρίες που παρέχει η ενιαία αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το παγκόσμιο περιβάλλον των αγορών·

51.

υπενθυμίζει πως πρέπει να υποστηριχθεί η υιοθέτηση του μοντέλου της μαθητείας στην κοινωνική επιχειρηματικότητα με πόρους χρηματοδότησης της ΕΕ. Η μεταφορά γνώσεων μεταξύ των γενεών δημιουργεί σημαντική προστιθέμενη αξία, επειδή οι παλαιότεροι εργαζόμενοι μεταφέρουν τρόπους σκέψεως και τεχνογνωσία, ενώ οι νεότεροι εργαζόμενοι προσφέρουν νέες ιδέες και ενθουσιασμό. Έτσι, το μοντέλο της μαθητείας λειτουργεί αμφίδρομα (3)·

52.

τονίζει ότι οι τοπικοί και οι περιφερειακοί φορείς παροχής επιχειρηματικής στήριξης θα πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους, ώστε να μπορέσουν οι ΜΜΕ να επωφεληθούν πλήρως από τις δυνατότητες της ενιαίας αγοράς της ΕΕ· στο πλαίσιο αυτό, τονίζει ότι θα πρέπει να συνεχιστούν οι δραστηριότητες του δικτύου «Enterprise Europe Network»·

53.

τονίζει ότι θα πρέπει να αναδιοργανωθεί η συμμετοχή των άλλων περιφερειακών φορέων (παρόχων επιχειρηματικής στήριξης, πανεπιστημίων, κέντρων μεταφοράς τεχνολογίας, συνεργατικών σχηματισμών κλπ.) στο περιφερειακό αναπτυξιακό πλαίσιο, προκειμένου να προσδιοριστούν οι καλύτερες δυνατές μορφές συνεργασίας, που θα επιτρέπουν στις περιφερειακές επιχειρήσεις να λάβουν επαγγελματική και γενικότερη στήριξη και να κατακτήσουν νέες αγορές·

54.

συμφωνεί ότι, ανεξάρτητα από τη στενή συνεργασία και τις συμπράξεις, κάθε περιφέρεια της ΕΕ πρέπει να μπορεί να προσδιορίζει η ίδια το αναπτυξιακό δυναμικό της και να προωθεί την καινοτομία στους τομείς τόσο υψηλού όσο και χαμηλού τεχνολογικού επιπέδου, αναπτύσσοντας επί παραδείγματι στρατηγικές έξυπνης εξειδίκευσης σύμφωνα με τις ιδιαίτερες περιφερειακές της συνθήκες·

55.

αναγνωρίζει ότι οι βασικές τεχνολογίες ευρείας εφαρμογής (όπως τα υλικά προηγμένης τεχνολογίας, η νανοτεχνολογία, η μικρο- και η νανο-ηλεκτρονική, η βιοτεχνολογία ή η φωτονική) θα μπορούσαν, σε ορισμένες ευρωπαϊκές περιφέρειες, να διαδραματίσουν σημαντικότατο ρόλο ως παράγοντες οικονομικής ανάπτυξης και δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας. Οι τομείς αυτοί αποτελούν τμήμα της μετάβασης σε μια γνωσιοκεντρική οικονομία χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών. Οι επιχειρηματίες που ασχολούνται με τις τεχνολογίες αυτές θα μπορούσαν να συμβάλουν σημαντικά στην αντιμετώπιση των σημερινών κοινωνιακών προβλημάτων και στον εκσυγχρονισμό της βιομηχανίας της ΕΕ·

56.	τονίζει τη σημασία που έχει, παράλληλα με τη συμβατική επιχειρηματικότητα, η επίσπευση της λήψης μέτρων που θα αυξήσουν σημαντικά την ακαδημαϊκή επιχειρηματικότητα των διδακτορικών και μεταδιδακτορικών φοιτητών σε όλα τα κράτη μέλη·

57.	τονίζει ότι η ΕΕ έχει συντρέχουσες αρμοδιότητες στους τομείς που καλύπτει το πρόγραμμα δράσης, υποκείμενες στην αρχή της επικουρικότητας. Υπογραμμίζει ότι το πρόγραμμα δράσης προβλέπει ένα προαιρετικό σύστημα για τις τοπικές και περιφερειακές αρχές ·

58.	αναγνωρίζει ότι τα προτεινόμενα μέτρα αποσκοπούν ειδικά στην αντιμετώπιση αδυναμιών της πολιτικής και της αγοράς, όπως οι ασυμμετρίες στην ενημέρωση, οι οποίες μπορούν να διορθωθούν μόνο σε επίπεδο ΕΕ· επομένως, τα προτεινόμενα μέτρα συνάδουν με τη Συνθήκη της Λισαβόνας·

59.	αναγνωρίζει ότι το πρόγραμμα δράσης συνάδει με την αρχή της αναλογικότητας. Η έκταση και η κλίμακα της σκοπούμενης δράσης αναμένεται ότι θα έχει θετικό αντίκτυπο, μέσω των σωρευτικών και των πολλαπλασιαστικών της αποτελεσμάτων, στην αντιμετώπιση συγκεκριμένων αδυναμιών της αγοράς·

Προώθηση της επιχειρηματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης

60.	υπογραμμίζει ότι η Ευρώπη πρέπει να παρουσιάσει στους νέους την επιχειρηματικότητα ως βιώσιμη και υποσχόμενη μελλοντική σταδιοδρομία, αναζωπυρώνοντας έτσι το επιχειρηματικό πνεύμα·

61.	υπογραμμίζει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές έχουν την αρμοδιότητα να προωθούν την εκπαίδευση προσφέροντας και μία επιχειρηματική διάσταση·

62.	τονίζει ότι πρέπει να αναγνωριστεί η ικανότητα των τοπικών και των περιφερειακών αρχών να προωθήσουν την επιχειρηματικότητα ·

63.	καλεί τους τοπικούς και τους περιφερειακούς οργανισμούς κατάρτισης και τα εκπαιδευτικά συστήματα να παρέχουν πιο εξειδικευμένες δυνατότητες επίσημης και ανεπίσημης κατάρτισης στην επιχειρηματικότητα και τη σύσταση επιχειρήσεων, απευθυνόμενες σε ειδικές ομάδες-στόχους·

64.	τονίζει τη σπουδαιότητα του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Βασικών Δεξιοτήτων, το οποίο αναγνωρίζει ως πολύ σημαντική την επιχειρηματική εκπαίδευση, παράλληλα με τα μαθηματικά, τις τεχνικές επίλυσης προβλημάτων, την επικοινωνία, την εκμάθηση ξένων γλωσσών και άλλες δεξιότητες·

65.

καλεί την Επιτροπή να παροτρύνει τα κράτη μέλη να δρομολογήσουν προγράμματα εκπαίδευσης στην επιχειρηματικότητα από την γενική μέχρι και την τριτοβάθμια εκπαίδευση, με έμφαση στην απόκτηση πρακτικών δεξιοτήτων και στην άτυπη και αμοιβαία μάθηση μεταξύ των επιχειρηματιών και των μαθητών ή σπουδαστών·

66.	καλεί τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές να θεσπίσουν προγράμματα επιχειρηματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης ή να βελτιώσουν την ποιότητα των ήδη υφιστάμενων προγραμμάτων·

67.	τονίζει τη σημασία των προγραμμάτων αφύπνισης του επιχειρηματικού πνεύματος και βελτίωσης των επιχειρηματικών δεξιοτήτων ήδη από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, με στόχο την καλλιέργεια των καινοτομικών ικανοτήτων και των τάσεων πειραματισμού της νέας γενιάς·

68.	φρονεί πως οι τοπικές και περιφερειακές αρχές είναι ικανές να δρομολογήσουν αυτά τα εκπαιδευτικά προγράμματα, που θα ενισχύσουν το επιχειρηματικό πνεύμα των νέων σε ειδικούς ανά περιφέρεια κλάδους της οικονομίας, συνεισφέροντας στην ανάπτυξη του εν λόγω κλάδου, αλλά και της περιοχής·

69.	τονίζει τη σημασία του διαλόγου μεταξύ νεόκοπων και επίδοξων επιχειρηματιών, όπως εκείνος που προωθείται μέσω του ευρωπαϊκού προγράμματος «Erasmus για νέους επιχειρηματίες»·

70.

υπογραμμίζει ότι ορισμένες Ευρωπαϊκές Επιχειρηματικές Περιφέρειες συμμετείχαν σοβαρά στο προαναφερόμενο πρόγραμμα και τα αποτελέσματα ήταν πολύ ενθαρρυντικά για τους επιχειρηματίες. Το πρόγραμμα προσφέρει στους μελλοντικούς επιχειρηματίες κατάρτιση σε καταξιωμένες ΜΜΕ, όπου οι έμπειροι επιχειρηματίες ωφελούνται επίσης από τους νεαρούς και ενθουσιώδεις (επίδοξους) επιχειρηματίες, που τους παρέχουν μια νέα ματιά στις καθημερινές τους προκλήσεις (παραγωγικές ή άλλες διαδικασίες που εφαρμόζουν). Κατ’ αυτόν τον τρόπο, υπάρχουν μεγάλες δυνατότητες ενίσχυσης του καινοτομικού δυναμικού των εταιρειών που συμμετέχουν σε τέτοιες ανταλλαγές·

71.

τονίζει ότι είναι σημαντικό να προαχθεί ακόμη περισσότερο η κοινωνική επιχειρηματικότητα, ως πολύτιμη εναλλακτική επιλογή αντί των παραδοσιακών τρόπων λειτουργίας τόσο των κερδοσκοπικών όσο και των μη κερδοσκοπικών επιχειρήσεων. Η κοινωνική επιχειρηματικότητα μπορεί να αποβεί πολύ αποδοτική επιχειρηματική δραστηριότητα, ιδίως ενώπιον των επίμονων οικονομικών και δημοσιονομικών εκκλήσεων για πιο βιώσιμη επιχειρηματική δραστηριότητα·

Δημιουργία περιβάλλοντος εντός του οποίου οι επιχειρηματίες θα μπορούν να ακμάσουν και να αναπτυχθούν

72.	αναγνωρίζει ότι οι επιχειρήσεις και οι επίδοξοι επιχειρηματίες θα πρέπει να ευαισθητοποιηθούν περισσότερο έναντι των δυνατοτήτων που προσφέρει η ενιαία αγορά·

73.

προτρέπει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να άρουν ολοσχερώς τα εναπομένοντα εμπόδια στην επιχειρηματικότητα, όπως αναφέρεται στον δεύτερο πυλώνα του προγράμματος δράσης. θεωρεί δε πως τα συστήματα κοινωνικής ασφάλισης δεν πρέπει να κάνουν διακρίσεις σε βάρος των επιχειρηματιών και των αυτοαπασχολούμενων·

74.	παρατηρεί ότι για τη δημιουργία συνθηκών που να ευνοούν την ανάπτυξη επιχειρήσεων, οι δημόσιες αρχές θα πρέπει να επενδύσουν σε υποδομές υψηλής ποιότητας, είτε πρόκειται για τις μεταφορές είτε για τις ψηφιακές υπηρεσίες, και χρειάζονται για τον λόγο αυτόν τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

75.

αναγνωρίζει ειδικότερα ότι, κατά τα προσεχή έτη, εκατοντάδες χιλιάδες ηλικιωμένοι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων στην ΕΕ θα πρέπει είτε να μεταβιβάσουν τις επιχειρήσεις τους στην επόμενη γενιά είτε να τις κλείσουν· θα χρειαστεί, συνεπώς, να εφαρμοστούν στρατηγικές επιχειρηματικής διαδοχής και να αυξηθεί η συνειδητοποίηση του προβλήματος. Η Επιτροπή των Περιφερειών επαναλαμβάνει σε αυτό το πλαίσιο το αίτημα που είχε διατυπώσει στη γνωμοδότηση για τις κρατικές ενισχύσεις περιφερειακού χαρακτήρα, (4) να καταστούν επιλέξιμες, βάσει των κατευθυντήριων γραμμών για τις περιφερειακές ενισχύσεις, οι μεταβιβάσεις οικονομικής δραστηριότητας.

76.	συμφωνεί ότι πρέπει να απλοποιηθούν οι διαδικασίες πτώχευσης, ώστε να παρέχεται στους επιχειρηματίες μια δεύτερη ευκαιρία·

Ανάδειξη προτύπων προς μίμηση και προώθηση της επιχειρηματικότητας μεταξύ ειδικών ομάδων-στόχων

77.	εκτιμά ότι είναι ζωτικής σημασίας οι συνεχείς προσπάθειες εξάλειψης της γραφειοκρατίας που συνδέεται με την ίδρυση, την εγκατάσταση ή την επέκταση επιχειρήσεων·

78.	συμφωνεί με την ιδέα της προώθησης της επιχειρηματικότητας μεταξύ ειδικών ομάδων-στόχων, με συνεκτίμηση των ιδιαίτερων προβλημάτων που αντιμετωπίζουν·

79.	τονίζει τον σημαντικό ρόλο των επιχειρηματιών μεγαλύτερης ηλικίας στην οικονομία της ΕΕ και υπογραμμίζει ότι, με τις παρατηρούμενες δημογραφικές εξελίξεις, ο ρόλος τους κατά πάσα πιθανότητα θα ενισχυθεί·

80.	εκτιμά το γεγονός ότι το πρόγραμμα δράσης αναγνωρίζει τον ρόλο των ηλικιωμένων επιχειρηματιών ως πολύτιμο πόρο για την επιχειρηματικότητα στην ΕΕ και επιτρέπει έτσι τις δυνητικές συνέργειες με τις κοινωνικές πολιτικές, για την αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας της γενιάς άνω των 50·

81.	υπογραμμίζει ότι, χάρη στη μακροχρόνια επαγγελματική τους εμπειρία, οι εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας αποτελούν πλούσια πηγή γνώσεων και μπορούν να συνδράμουν καθοριστικά τη νέα γενιά επιχειρηματιών στη σύσταση ή την εδραίωση των επιχειρήσεών τους·

82.

συμφωνεί ότι οι φορείς παροχής επιχειρηματικής στήριξης στο τοπικό και το περιφερειακό επίπεδο πρέπει να προσδιορίσουν και άλλα εργασιακά πρότυπα που επιτρέπουν στους εργαζόμενους μεγαλύτερης ηλικίας να παραμείνουν ενεργοί, εφόσον το θέλουν οι ίδιοι, και να συμβάλουν στην αύξηση της απασχολησιμότητας τόσο των σπουδαστών όσο και των νεόκοπων επιχειρηματιών (μέσω προγραμμάτων επιχειρηματικής καθοδήγησης)·

83.

σε αυτό το πλαίσιο, συνιστά την ενθάρρυνση μιας «νοοτροπίας ενεργού γήρανσης» στις εταιρείες. Η ενεργός γήρανση δεν ωφελεί μόνο τους άμεσα ενδιαφερομένους, αλλά μπορεί να αποτελέσει επίσης πηγή ανάπτυξης και καινοτομίας. Στο τοπικό και το περιφερειακό επίπεδο, οι πολιτικοί ιθύνοντες θα μπορούσαν να διερευνήσουν περαιτέρω και να προωθήσουν τις «χρυσές ευκαιρίες» που παρέχει η «πολιά οικονομία», οι οποίες θα εξαρτηθούν στενά από την αλλαγή νοοτροπίας και την υιοθέτηση πολιτικών που συνεκτιμούν τον παράγοντα ηλικία·

84.

υπογραμμίζει ότι ορισμένες ευρωπαϊκές περιφέρειες έχουν ήδη εστιάσει στην αύξηση του επιχειρηματικού δυναμικού ειδικών ομάδων και προτρέπει τις υπόλοιπες να αξιοποιήσουν την αποκομισθείσα γνώση. Ένα καλό σχετικό παράδειγμα είναι το πρόγραμμα «Principi Attivi», που εφαρμόζει η περιφέρεια της Απουλίας (Puglia)·

Ενίσχυση του καινοτομικού δυναμικού της Ευρώπης μέσω της επιχειρηματικότητας

85.	συμφωνεί ότι η πράσινη οικονομία προσφέρει σημαντικές δυνατότητες καινοτομίας, τις οποίες θα μπορούσαν να στραφούν πιο αποτελεσματικά οι ευρωπαϊκές ΜΜΕ·

86.

επισημαίνει τον σημαντικό ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν τα «εκκολαπτήρια επιχειρήσεων», οι πρωτοβουλίες συσπείρωσης και οι συνεργατικοί σχηματισμοί στην προώθηση της ομαλότερης μεταφοράς επιστημονικής τεχνογνωσίας και μετάδοσης βιώσιμων γνώσεων προς την πραγματική οικονομία, καθώς και στην ενίσχυση της ανταγωνιστικής βάσης των περιφερειακών οικονομιών· ενθαρρύνει την εμπορική εκμετάλλευση των επιστημονικών γνώσεων·

87.

υπογραμμίζει ότι, σε πολλές από τις περιφέρειες που έχουν βραβευθεί με τον τίτλο της Ευρωπαϊκής Επιχειρηματικής Περιφέρειας, υπάρχουν υποσχόμενα παραδείγματα δημιουργίας νέων προϊόντων και υπηρεσιών με αναπτυξιακές δυνατότητες, από πρωτοβουλίες συνεργατικών σχηματισμών και από εκκολαπτήρια για νέους επιχειρηματίες. Παραδείγματα τέτοιων επιτυχιών είναι το Eco World στη Στυρία (Ευρωπαϊκή Επιχειρηματική Περιφέρεια 2013), το Επιστημονικό Πάρκο Golm στο Βρανδεμβούργο (Ευρωπαϊκή Επιχειρηματική Περιφέρεια 2011) ή το Επιστημονικό Πάρκο με εκκολαπτήριο επιχειρήσεων στη Μούρθια (Ευρωπαϊκή Επιχειρηματική Περιφέρεια 2011)·

88.	επικροτεί την ενίσχυση του δικτύου «Enterprise Europe Network» και την αύξηση του προϋπολογισμού για τον ειδικό στόχο «Βελτίωση της πρόσβασης στις αγορές», ο οποίος υποστηρίζεται από το εν λόγω δίκτυο·

89.	καλεί όλους τους αρμόδιους περιφερειακούς φορείς να εκπροσωπηθούν στο δίκτυο «Enterprise Europe Network», ώστε να μπορέσουν να προσεγγίσουν το σύνολο των διάφορων τύπων ΜΜΕ και να συσφίξουν τις σχέσεις τους με αυτές.

Βρυξέλλες, 9 Οκτωβρίου 2013

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής των Περιφερειών

Ramón Luis VALCÁRCEL SISO

(1) Γνωμοδότηση της ΕτΠ της 11ης Απριλίου, CDR2255-2012_00_00_TRA_AC, σημείο 18

(2) Γνωμοδότηση της ΕτΠ της 31ης Ιανουαρίου 2013, CDR2232-2012_00_00_TRA_AC, σημείο 45

(3) CdR 14/2012 fin, ECOS-V-025, σημείο 64

(4) Γνωμοδότηση της 31ης Ιανουαρίου 2013, CDR2232-2012_00_00TRA_AC, σημείο 49

5.12.2013

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 356/75

Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Πράσινη Βίβλος μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση της ευρωπαϊκής οικονομίας»

2013/C 356/13

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

—

επιδοκιμάζει την επίκαιρη πρωτοβουλία της Επιτροπής με τίτλο «Πράσινη Βίβλος — Μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση της ευρωπαϊκής οικονομίας» και συμφωνεί ότι πρέπει να διεξαχθεί ευρεία συζήτηση με τη μορφή δημόσιας διαβούλευσης ώστε να εξευρεθούν τρόποι βελτίωσης της προσφοράς μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης, καθώς και ενίσχυσης και διαφοροποίησης του συστήματος ενόψει της μελλοντικής εξέλιξης της ΕΕ·

—

συμφωνεί με την Επιτροπή ότι από την έναρξη της οικονομικής κρίσης ο ευρωπαϊκός χρηματοπιστωτικός τομέας διοχετεύει με μεγαλύτερη δυσκολία τις αποταμιεύσεις σε μακροπρόθεσμες επενδύσεις. Η χρηματοπιστωτική κρίση και ιδιαίτερα η τρέχουσα αδύναμη μακροοικονομική συγκυρία έχουν δημιουργήσει κλίμα ανασφάλειας και απροθυμίας ανάληψης κινδύνων, κυρίως στα κράτη μέλη που βρίσκονται υπό οικονομική πίεση·

—	ανησυχεί, επίσης, για το γεγονός ότι όσον αφορά την παροχή μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης και τα χαρακτηριστικά μέτρα για μακροπρόθεσμες επενδύσεις, δεν λαμβάνονται επαρκώς υπόψη οι ιδιαιτερότητες των τοπικών και των περιφερειακών αρχών.

—

εκφράζει επιφυλάξεις για το γεγονός ότι η ΕΕ περιόρισε τον ανταγωνισμό και τα περιθώρια ελιγμών των κυβερνήσεων σε ορισμένους τομείς επενδύσεων, που έχουν ιδιαίτερη σημασία κυρίως για τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές. Οι διαδικασίες συντονισμού και έγκρισης είναι υπερβολικά χρονοβόρες και πολύπλοκες, με αποτέλεσμα να επηρεάζουν την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης στην παγκόσμια αγορά και να καθίστανται άλλες περιοχές του κόσμου πιο ελκυστικές για τους επενδυτές.

Εισηγητής

ο κ. Uno SILBERG (EE/EA), Μέλος του δημοτικού συμβουλίου του Kose

Έγγραφο αναφοράς

«Πράσινη Βίβλος: Μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση της ευρωπαϊκής οικονομίας»

COM(2013) 150 final

I. ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ,

Έξυπνη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη

επιδοκιμάζει την επίκαιρη πρωτοβουλία της Επιτροπής με τίτλο «Πράσινη Βίβλος — Μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση της ευρωπαϊκής οικονομίας» και συμφωνεί ότι, ενόψει της μελλοντικής εξέλιξης της ΕΕ πρέπει να διεξαχθεί ευρεία συζήτηση με τη μορφή έρευνας ώστε να εξευρεθούν τρόποι βελτίωσης της προσφοράς μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης, καθώς και ενίσχυσης και διαφοροποίησης του συστήματος για τη χρηματοδότηση μακροπρόθεσμων επενδύσεων στην Ευρώπη, ενόψει της μελλοντικής ανάπτυξης της ΕΕ·

συμμερίζεται την άποψη της Επιτροπής ότι η Ευρώπη βρίσκεται μπροστά στην πιεστική πρόκληση να επαναφέρει την ΕΕ σε τροχιά έξυπνης, βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης. συγχρόνως θα πρέπει να υπάρξει μέριμνα ώστε να ληφθούν περισσότερο υπόψη οι τοπικές και περιφερειακές συνθήκες, καθώς και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ΜΜΕ.

υπογραμμίζει ότι έχει καθοριστική σημασία η ύπαρξη γενικευμένης συνεργασίας σε όλους τους τομείς, βασιζόμενης κυρίως στην αρχή της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, μεταξύ των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, των κρατών μελών, των πόλεων και των περιφερειών, των Οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των ομάδων συμφερόντων, προκειμένου να ξεπεραστεί η οικονομική κρίση, να αντιμετωπιστούν οι νέες προκλήσεις και να τεθούν και να υλοποιηθούν κοινοί στόχοι.

υποστηρίζει ότι μπορεί να δοθεί αποτελεσματική αναπτυξιακή ώθηση στην οικονομία εάν αυξηθεί η μέση προστιθέμενη αξία των επιχειρήσεων της παραγωγικής οικονομίας που ανήκουν σε κλάδους που απασχολούν πολλούς εργαζόμενους. Η ενίσχυσή τους μέσω της καινοτομίας και απλοποιημένων διαδικασιών πρόσβασης στο κεφάλαιο θα μπορούσε να επιδράσει θετικά σε ολόκληρη την οικονομία.

επισημαίνει ότι ήδη σήμερα, τα βασιζόμενα στη γνώση περιουσιακά στοιχεία των μεγαλύτερων επιχειρήσεων στον κόσμο αποτελούν το 80 % των περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης (σύμφωνα με τον δείκτη μετοχών S&P 500 επιχειρήσεων που είναι εισαγμένες στο χρηματιστήριο) Οι μοχλοί ανάπτυξης εντοπίζονται κυρίως σε οικονομικούς κλάδους που παρουσιάζουν παγκοσμίως το μεγαλύτερο δυναμικό ανάπτυξης: πράσινη οικονομία, γεωργία (μεταξύ άλλων αποτελεσματικότερη χρήση των τοπικών βιολογικών πόρων και βιολογική παραγωγή), υπηρεσίες για τους ηλικιωμένους, προσφορά προϊόντων και υπηρεσιών στον τομέα της υγείας και στον κοινωνικό τομέα, αξιοποίηση λύσεων των ΤΠ και αξιοποίηση της δημιουργικής οικονομίας σε ορισμένους τομείς της οικονομίας και της ζωής. Για παράδειγμα στις ΗΠΑ, μεγάλο μέρος των νέων θέσεων εργασίας (σχεδόν 60 %) θα μπορούσε να δημιουργηθεί κατά την επόμενη δεκαετία σε τομείς προϊόντων και υπηρεσιών, που δεν υπάρχουν ακόμη σήμερα. Με τη βοήθεια εφαρμογών των ΤΠ, θα μπορούσε το οικονομικό όφελος από την αξιοποίηση ή την επαναξιοποίηση πληροφοριών του δημόσιου τομέα να ανέλθει έως και σε 140 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, με αντίστοιχη αύξηση του ΑεγχΠ (1).

παραπέμπει σε παλαιότερες γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής των Περιφερειών σχετικά με το ίδιο θέμα όπως: Συνέργειες μεταξύ ιδιωτικών επενδύσεων και δημόσιας χρηματοδότησης σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο (2), Κινητοποίηση των ιδιωτικών και δημόσιων επενδύσεων για την ανάκαμψη και τη μακροπρόθεσμη διαρθρωτική αλλαγή: ανάπτυξη συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (3) Πρόγραμμα για την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (2014-2020) (4) Ανάπτυξη των συνεργιών μεταξύ των προϋπολογισμών της ΕΕ, των κρατών μελών και των υποεθνικών αρχών (5) Ο ρόλος των τοπικών και περιφερειακών αρχών για την προώθηση της ανάπτυξης και την ενίσχυση της δημιουργίας θέσεων εργασίας (6)

II. ΟΙ ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Προσφορά μακροπρόθεσμων χρηματοδοτήσεων και χαρακτηριστικά των μακροπρόθεσμων επενδύσεων

συμφωνεί με την ανάλυση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην οποία γίνονται οι εξής σημαντικές διαπιστώσεις: οι επενδυτές δεν διαθέτουν νομική ασφάλεια και επιδεικνύουν ιδιαίτερη προσοχή όταν επενδύουν, προτιμούν δε βραχυπρόθεσμες, ευκολότερα ρευστοποιήσιμες μορφές επενδύσεων, καθώς και επενδύσεις σε ιδιωτικά επενδυτικά προϊόντα. Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στρέφονται συχνά προς τις αναπτυσσόμενες χώρες που σημειώνουν ταχεία ανάπτυξη και έχουν χαμηλό επίπεδο μισθών.

εκφράζει τις ανησυχίες της για το γεγονός ότι οξύνεται ο διεθνής ανταγωνισμός για εξωτερικά κεφάλαια επειδή τα χρεωμένα κράτη χρειάζονται επειγόντως νέες πηγές χρηματοδότησης προκειμένου να πραγματοποιήσουν αναπτυξιακές επενδύσεις και να μπορούν να εξυπηρετήσουν τα συσσωρευμένα χρέη. Ωστόσο, η προσοχή δεν πρέπει να εστιάζεται ή τουλάχιστον δεν πρέπει να εστιάζεται αποκλειστικά, στα δάνεια αλλά και σε άλλες πηγές χρηματοδότησης.

10.

επισημαίνει ότι στις χρηματοπιστωτικές αγορές οι δήμοι και οι περιφέρειες διαδραματίζουν πολλούς και διάφορους ρόλους. Πραγματοποιούν δικές τους μακροπρόθεσμες επενδύσεις, αλλά κατά το μάλλον ή ήττον επενδύουν και για δικό τους λογαριασμό, για παράδειγμα, μέσω δημοτικών επιχειρήσεων ή για λόγους βιομηχανικής πολιτικής. Εξάλλου οι δήμοι και οι περιφέρειες αποτελούν προορισμό επενδύσεων στις χρηματοπιστωτικές αγορές·

11.

παρατηρεί ότι ο δημόσιος τομέας λειτουργεί σε διαφορετικό περιβάλλον και με διαφορετικούς στόχους στις χρηματοπιστωτικές αγορές από ό,τι ο ιδιωτικός τομέας. Για παράδειγμα, η απαίτηση απόδοσης των επενδύσεων, ο επενδυτικός ορίζοντας και η ανοχή του κινδύνου διαφέρουν πολύ μεταξύ των δημόσιων και ιδιωτικών επενδυτών. Για τον λόγο αυτό, η Επιτροπή πρέπει να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στη δραστηριότητα του δημόσιου τομέα όταν πρόκειται για μακροπρόθεσμες χρηματοδοτήσεις.

12.	ανησυχεί, επίσης, για το γεγονός ότι όσον αφορά την παροχή μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης και τα χαρακτηριστικά μέτρα για μακροπρόθεσμες επενδύσεις, δεν λαμβάνονται επαρκώς υπόψη οι ιδιαιτερότητες των τοπικών και των περιφερειακών αρχών.

13.

14.

ζητεί να διευκολύνονται και να ενθαρρύνονται οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές ώστε να προβαίνουν, ακόμη και σε δύσκολους οικονομικούς καιρούς, σε μακροπρόθεσμες επενδύσεις οι οποίες να βελτιώνουν την απασχόληση, να προωθούν την τεχνολογική καινοτομία και την πράσινη ανάπτυξη καθώς και την ανάπτυξη των υποδομών ενέργειας, μεταφορών και επικοινωνιών.

Ενίσχυση της μακροπρόθεσμης χρηματοδότησης της ευρωπαϊκής οικονομίας, δυνατότητα των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων να διοχετεύουν μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση ,εμπορικές τράπεζες

15.

υπενθυμίζει ότι στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Δεκεμβρίου 2012 (7) επισημαίνεται ότι «Οι δυνατότητες που προσφέρει το υφιστάμενο δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ μπορούν να αξιοποιηθούν στο προληπτικό σκέλος του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης». Σε αυτό το πλαίσιο επαναλαμβάνει ότι πρέπει να αναθεωρηθεί το Σύμφωνο Σταθερότητας προκειμένου να διαχωριστούν οι τρέχουσες δαπάνες από τις επενδυτικές δαπάνες κατά τον υπολογισμό των δημοσιονομικών ελλειμμάτων, με στόχο να μην εμποδίζονται οι μακροπρόθεσμα αποδοτικές δημόσιες επενδύσεις.

16.	εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι οι τράπεζες άρχισαν να ανακτούν την ικανότητά τους να διοχετεύουν μακροπρόθεσμες χρηματοδοτήσεις, αλλά διαπιστώνει ότι προς το παρόν η χρηματοδότηση διατίθεται σε τοπικό επίπεδο μόνον υπό αρκετά ακατάλληλους όρους.

Εθνικές και πολυμερείς τράπεζες ανάπτυξης και χρηματοοικονομικά κίνητρα

17.

θεωρεί σημαντικό οι εθνικές και πολυμερείς τράπεζες ανάπτυξης α) να στηρίζουν επενδύσεις στρατηγικής σημασίας, ιδιαίτερα στον τομέα των υποδομών και του ενεργειακού εφοδιασμού και β) να εφαρμόζουν αντικυκλική πολιτική, δηλαδή σε καιρούς οικονομικής ανάπτυξης να συγκρατούν τη χρηματοδότηση και να αυξάνουν τις επενδύσεις κυρίως σε περίοδο οικονομικής κρίσης.

18.	αν και συμμερίζεται την άποψη ότι θα πρέπει να αποφευχθεί η υπερβολική ενοποίηση των τραπεζών σε επίπεδο ΕΕ, συνιστά από την άλλη πλευρά την ανάπτυξη της συνεργασίας προκειμένου να συγκεντρωθούν διαθέσιμα κεφάλαια χρηματοδότησης για επενδύσεις σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.

19.

όσον αφορά τις επενδύσεις για την ενίσχυση της αειφόρου ανάπτυξης, φρονεί ότι πρέπει να συνδέονται με ελέγχους μακρύτερης διάρκειας, και ζητεί να συνεχιστούν τα τρέχοντα επενδυτικά σχέδια. Τα ομόλογα χρηματοδότησης έργων θα μπορούσαν μακροπρόθεσμα να εξασφαλίσουν και την αειφόρο ανάπτυξη σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.

20.

εκφράζει την άποψη ότι οι μακροπρόθεσμες επενδύσεις σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο μπορούν να στηριχτούν όχι μόνον με πολιτικά μέτρα και τη χάραξη βασικού πλαισίου, αλλά επιπλέον με την εξάλειψη της γραφειοκρατίας, την ανάπτυξη της ηλεκτρονικής επικοινωνίας και την επιτάχυνση της διαδικασίας λήψης αποφάσεων.

Θεσμικοί επενδυτές

21.

συμφωνεί ότι οι θεσμικοί επενδυτές διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στη μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση, καθώς και ότι πρέπει να τηρείται η οδηγία Φερεγγυότητα ΙΙ. Ο ρόλος των επενδυτών αυτών ενισχύεται ασφαλώς στον βαθμό που αυξάνονται και τα επενδυόμενα κεφάλαια. Θα πρέπει, ωστόσο, να διασφαλίζεται ότι τα διαθέσιμα κεφάλαια θα επενδύονται στην ΕΕ και όχι στην οικονομία χωρών της Ασίας ή άλλων περιοχών της γης.

Οι συνδυασμένες επιδράσεις της κανονιστικής μεταρρύθμισης στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα

22.

επισημαίνει ότι οι τρέχουσες και μελλοντικές μεταρρυθμίσεις των κανόνων προληπτικής εποπτείας θα προκαλέσουν μακροπρόθεσμες συνδυασμένες επιπτώσεις. Το κανονιστικό σύστημα πρέπει να μελετηθεί εμπεριστατωμένα σε αυτή τη φάση και πρέπει να παρακολουθούνται επισταμένως οι ενδεχόμενες συνέπειες, ακόμη και σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.

Αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα των χρηματοπιστωτικών αγορών στο να προσφέρουν μακροπρόθεσμα χρηματοδοτικά μέσα

23.

τονίζει ότι η χρηματοδότηση μακροπρόθεσμων επενδύσεων από τις κεφαλαιαγορές μπορεί να βελτιωθεί με την ενίσχυση της εσωτερικής κεφαλαιαγοράς της ΕΕ και των υποδομών για την υποστήριξη των τοπικών και των περιφερειακών χρηματοδοτικών ιδρυμάτων, καθώς και με την παροχή ουσιαστικής προστασίας στους επενδυτές. Φρονεί επίσης ότι τα πρέπει να συμπεριληφθούν και τα συνταξιοδοτικά ταμεία που πραγματοποιούν αναπτυξιακές επενδύσεις σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.

24.	Εκτιμά ότι υπάρχει ανάγκη να αναπτυχθούν περαιτέρω επενδυτικά προϊόντα ή δέσμες δυνητικών επενδύσεων (όπως οδικά ή κοινωφελή έργα) για να διευκολυνθεί η άμεση επένδυση σε αυτά από τα συνταξιοδοτικά ταμεία.

25.

θεωρεί επειγόντως απαραίτητη την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας. Αυτή θα πρέπει να προσαρμόζεται διαρκώς σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο οικονομικό περιβάλλον. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, μπορεί να αποβεί ευνοϊκό το ενδεχόμενο να μπορούν και να επιθυμούν οι εργαζόμενοι να είναι μέτοχοι αλλά και επενδυτές που εστιάζουν το ενδιαφέρον τους στην πραγματοποίηση μακροπρόθεσμων επενδύσεων στις επιχειρήσεις όπου εργάζονται. Στην περίπτωση των τοπικών επενδύσεων, ιδίως στους τομείς της ενέργειας και του περιβάλλοντος, υπάρχει ανάγκη να καθιερωθούν καθεστώτα επενδύσεων στο πλαίσιο των οποίων η τοπική αυτοδιοίκηση θα μπορεί να εμφανίζεται ως χρηματοδοτικός φορέας και όχι μόνο ως καταναλωτής·

26.

υπογραμμίζει ότι για την αλλαγή και την τοπική ανάπτυξη μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να είναι χρήσιμο οι εργαζόμενοι να είναι ταυτόχρονα μέτοχοι και επενδυτές, εφόσον το επιθυμούν και εφόσον υπάρχει δυνατότητα συμμετοχής στην επιχείρηση στο πλαίσιο της υφιστάμενης διάρθρωσης της αγοράς. Η αναθεώρηση των λογιστικών κανόνων, καθώς και η επίτευξη μεγαλύτερης διαφάνειας ενδέχεται να ενισχύσουν τη διάθεση συμμετοχής των εργαζομένων.

27.

φρονεί ότι είναι απαραίτητο να ενισχυθεί η συμμετοχή των πολύ μικρών επιχειρήσεων και των ΜμΕ, να βελτιωθεί η διαφάνεια στους τόπους διαπραγμάτευσης και να ενθαρρυνθεί η συμμετοχή των επενδυτών. Κρίνεται σκόπιμο να αυξηθεί το μερίδιο της αγοράς ομολόγων που προέρχονται εκτός του χρηματοπιστωτικού τομέα και να διευκολυνθεί η πρόσβαση στην αγορά ομολόγων ΜμΕ.

28.

τονίζει ότι η αγορά τιτλοποίησης της ΕΕ μπορεί να αναζωογονηθεί εφόσον ελέγχεται ο τρόπος με τον οποίο τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα επενδύουν τα κεφάλαια και εφόσον μπορεί να εξασφαλιστεί ότι, με την εφαρμογή ενιαίων και διαφανών μεθόδων αξιολόγησης, θα ληφθούν υπόψη μόνον τα επαρκώς ασφαλισμένα κεφάλαια. Η εφαρμογή των μέτρων θα αποφέρει ελεύθερα κεφάλαια, τα οποία θα μπορούσαν να διατεθούν σε επενδύσεις, ενώ, συγχρόνως, πρέπει να εξασφαλιστεί η ρευστότητα της αγοράς ομολόγων για χρηματοδότηση έργων για τις ΜμΕ.

Οριζόντιοι παράγοντες που επιτρέπουν τη μακροπρόθεσμη αποταμίευση και χρηματοδότηση

29.	θεωρεί ότι η δημιουργία διαφόρων μοντέλων για συγκεκριμένο λογαριασμό ταμιευτηρίου που θα είναι διαθέσιμος σε επίπεδο ΕΕ και η δυνητική σκοπιμότητα αυτών των μοντέλων συνδέονται με το ερώτημα του κατά πόσο μπορούν να εξασφαλιστούν οι αποδόσεις των αποταμιεύσεων.

30.

εκφράζει την ανησυχία ότι ένας δεσμευτικός ή εν μέρει δεσμευτικός ευρωπαϊκός αποταμιευτικός λογαριασμός ενδέχεται να απορριφθεί εντελώς σε πολλά κράτη μέλη, ενώ, ακόμη και στην περίπτωση που διατηρηθεί ο εθελοντικός χαρακτήρας, δεν αναμένεται μεγάλο ενδιαφέρον από το κοινό. Κατά την επιλογή ενός μοντέλου για έναν συγκεκριμένο αποταμιευτικό λογαριασμό στην ΕΕ θα πρέπει οπωσδήποτε να προτιμηθούν τα μοντέλα που ενδείκνυνται περισσότερο για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης που έχει κλονισθεί και τα οποία μπορούν να συμβάλουν στην επίτευξη των στόχων απασχόλησης και ανάπτυξης της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο.

Φορολόγηση

31.	Ενδείκνυται να εξεταστεί η δυνατότητα συντονισμένης ευρωπαϊκής προσέγγισης για την επιβολή χαμηλότερων φορολογικών συντελεστών.

32.

είναι της άποψης ότι, στο πλαίσιο της παροχής των σωστών κινήτρων για μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση, θα πρέπει να αναπτυχθεί προβληματισμός σχετικά με την εφαρμογή φορολογικών ελαφρύνσεων σε εθνικό επίπεδο, χάρη στις οποίες θα ενθαρρυνθούν οι πολύ μικρές επιχειρήσεις και οι ΜμΕ σε ταχείες καθαρές επενδύσεις των κερδών, σε μακροπρόθεσμες επενδύσεις και σε επενδύσεις κεφαλαίου. Θα ήταν σκόπιμο να γίνει διαφοροποίηση μεταξύ εισοδήματος από κεφάλαιο και εισοδήματος από άλλες πηγές. Εκτός αυτού, προτείνεται να εξεταστεί το ενδεχόμενο διαβάθμισης των φορολογικών συντελεστών και η φορολογική απαλλαγή των μακροπρόθεσμων αποταμιεύσεων.

33.

συνιστά να συνεκτιμηθούν οι θετικές ή οι αρνητικές εμπειρίες που έχουν αποκομισθεί μέχρι σήμερα κατά την αξιολόγηση των οφελών που προκύπτουν από τις ελαφρύνσεις στην φορολογία εισοδήματος των εταιρειών. Για παράδειγμα, σε ορισμένα κράτη μέλη, το σύνολο των κερδών παραμένει μέχρι σήμερα αφορολόγητο, ανεξάρτητα εάν έχει ή όχι επανεπενδυθεί, ενώ φορολογούνται ορισμένες μόνον από τις χρήσεις τους, μέσω των οποίων πραγματοποιούνται εκροές χρημάτων από τις εταιρείες, όπως π.χ. μερίσματα, ειδικά ευεργετήματα ή παροχές σε είδος (natural benefits), κλπ. Τελικά, ο πραγματικός φορολογικός συντελεστής ανέρχεται περίπου σε 4-5 %. Με αυτό το σύστημα δεν μπορούν να προωθηθούν οι τοπικές επενδύσεις.

34.

υπογραμμίζει ότι σε πολλές δημοσκοπήσεις σχετικά με τις επενδυτικές αποφάσεις, το σύστημα φορολογίας κατέχει την τέταρτη έως την έκτη θέση. Σύμφωνα με αυτές τις δημοσκοπήσεις, υπάρχουν σημαντικότεροι παράγοντες, όπως, για παράδειγμα, η διαθεσιμότητα εργατικού δυναμικού επί τόπου και η δέουσα κατάρτισή του, η ύπαρξη ενεργειακών, υδάτινων, κ.α. πόρων και οι χαμηλές βασικές δαπάνες για τις εταιρείες ή και άλλοι παράγοντες που μπορούν άμεσα ή έμμεσα να επηρεάσουν την επιχειρηματική δραστηριότητα, όπως, λόγου χάρη, η διαφθορά.

35.	συνιστά να εξεταστεί η δυνατότητα μη φορολόγησης του τμήματος των κερδών που επανεπενδύεται και των τόκων που προέρχονται από επενδύσεις και, επίσης, να προβλεφθούν φορολογικές ελαφρύνσεις για σχέδια στους τομείς της έρευνας, της ανάπτυξης και του περιβάλλοντος.

36.

εξάλλου, υποστηρίζει τον στενότερο συντονισμό με στόχο την απλούστευση του συστήματος φορολόγησης του εισοδήματος των εταιρειών, τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης και τη μείωση των φορολογικών συντελεστών. Θα πρέπει να περιοριστούν οι κρατικές παρεμβάσεις στην οικονομία και τη ζωή των προσώπων, ενώ θα πρέπει να αυξηθεί αντιστοίχως η ιδία ευθύνη των εταιρειών και των πολιτών για την οικονομική τους κατάσταση και, συγχρόνως, να προωθηθούν οι διάφορες συλλογικές πρωτοβουλίες.

Λογιστικές αρχές

37.	παρατηρεί ότι οι λογιστικές αρχές της εύλογης αξίας δεν εφαρμόζονται σε όλα τα κράτη μέλη. Χρησιμοποιούνται από τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται ταυτόχρονα σε περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ. Μέχρι σήμερα, οι λογιστικές αρχές της εύλογης αξίας δεν έχουν μεταβάλει τη συμπεριφορά των επενδυτών.

38.

θεωρεί ότι θα πρέπει να εξασφαλιστεί η σταθερότητα των λογιστικών αρχών, οι οποίες θεμελιώνονται σε μια αξιολόγηση των στοιχείων ενεργητικού και των υποχρεώσεων με τη διαμεσολάβηση της αγοράς στο πλαίσιο μακροπρόθεσμων περιόδων χρηματοδότησης, ενώ, παράλληλα, θα πρέπει να προβλεφθούν εναλλακτικά μέτρα για την ομαλή, άνευ κινδύνων, ολοκλήρωση των μακροπρόθεσμων χρηματοδοτήσεων, λαμβάνοντας υπόψη την αγοραία αξία των στοιχείων ενεργητικού και των πηγών τους.

Ρυθμίσεις εταιρικής διακυβέρνησης

39.

πιστεύει ότι οι μέτοχοι μπορούν να κινητοποιηθούν σε μια μακροπρόθεσμη συμμετοχή αν χορηγηθούν φορολογικές ελαφρύνσεις για τα μερίσματα. Το ίδιο ισχύει εάν διανεμηθεί μεγαλύτερο μέρος των εσόδων που προέρχονται από μερίσματα σε μετόχους που επενδύουν τα έσοδα αυτά σε μακροπρόθεσμη βάση. Εκτός αυτού, θα πρέπει να εξασφαλιστούν φορολογικά πλεονεκτήματα για μακροπρόθεσμες επενδύσεις που διοχετεύονται στην τοπική και την περιφερειακή ανάπτυξη.

40.

κρίνει ότι, σε περιπτώσεις όπου τα κίνητρα προς τους διαχειριστές στοιχείων ενεργητικού λειτουργούν αντιπαραγωγικά, θα πρέπει ασφαλώς να ενισχυθεί η διαφάνεια των λογιστικών αρχών, ούτως ώστε να εξασφαλιστεί η εμπιστοσύνη μεταξύ πολιτών, ιδιοκτητών εταιρειών, διευθυντικών στελεχών επιχειρήσεων και εργαζομένων.

Πληροφορίες και υποβολή εκθέσεων

41.

φρονεί ότι, στο πλαίσιο της αυξημένης ενσωμάτωσης οικονομικής και μη οικονομικής φύσεως πληροφοριών, η οποία συνδράμει στη διαμόρφωση σαφέστερης εικόνας όσον αφορά τη μακροπρόθεσμη απόδοση μιας εταιρείας και μπορεί να συμβάλει σε καλύτερη λήψη επενδυτικών αποφάσεων, θα ήταν σφάλμα να καταργηθεί η τριμηνιαία υποβολή εκθέσεων, δεδομένου των σύγχρονων ρυθμών ζωής και των δυνατοτήτων της ψηφιακής εποχής. Εξάλλου, με την τριμηνιαία υποβολή εκθέσεων καθίσταται δυνατή η αξιολόγηση μιας μεταβληθείσας κατάστασης προτού σωρευθούν τα προβλήματα και προτού η αντιμετώπιση των συνεπειών καταστεί σαφώς πιο δαπανηρή.

42.

προτείνει να συνυπολογιστεί το πλήθος και το εύρος των τριμηνιαίων δεικτών, λαμβανομένου υπόψη του συνόλου των δυνατοτήτων της ψηφιακής εποχής. Συγχρόνως, είναι σημαντικό τα δεδομένα να μην δημοσιεύονται στα ειδικευμένα μέσα ενημέρωσης με μεροληπτικό αλλά με αντικειμενικό και αξιόπιστο τρόπο, και να συνοδεύονται από κατανοητές περιλήψεις. Εφόσον κρίνεται απαραίτητο, θα πρέπει να συμμετέχουν εμπειρογνώμονες και να επισυνάπτεται σύντομη ανάλυση.

43.

εκτιμά ότι οι οικονομικές επιστήμες και η στατιστική διαθέτουν ήδη επαρκείς μακροπρόθεσμους συγκριτικούς δείκτες, γεγονός που καθιστά εξαιρετικά περίπλοκη την εφαρμογή, τον έλεγχο και την ανάλυση των υφιστάμενων δεικτών. Επομένως, δεν κρίνεται ιδιαίτερα σκόπιμη η εισαγωγή νέων δεικτών. Αυτό μπορεί να αλλάξει, εφόσον εντοπιστεί ένας δείκτης ή ένας διάμεσος συγκριτικός δείκτης με αυξημένη πληροφοριακή αξία.

Η δυνατότητα των ΜΜΕ να έχουν πρόσβαση σε τραπεζική και μη τραπεζική χρηματοδότηση

44.	συμμερίζεται την άποψη ότι οι ΜμΕ έχουν δυσχερέστερη πρόσβαση σε χρηματοδότηση σε σχέση με τις μεγάλες επιχειρήσεις, και ότι σε αυτό προστίθεται το γεγονός ότι, σε ορισμένα κράτη μέλη, οι δραστηριότητες των ΜμΕ δυσχεραίνονται λόγω διακριτικής σε μεγάλο βαθμό νομοθεσίας.

45.	προτείνει να εξεταστούν οι δυνατότητες δημιουργίας ενός δημόσιου χρηματιστηρίου ή ανάπτυξης μιας αγοράς ομολόγων μέσω διαδικτύου, στην οποία ο καθένας θα μπορεί ελεύθερα, και χωρίς τη μεσολάβηση ενός χρηματιστή, να πραγματοποιεί επενδύσεις στην τοπική ή την περιφερειακή ανάπτυξη.

46.

συνιστά οι ΜμΕ να αξιοποιήσουν ως συμπληρωματικούς δανειστές τους χρηματοπιστωτικούς συνεταιρισμούς, τα στεγαστικά ταμιευτήρια καθώς και παρεμφερείς μικρούς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, το μερίδιο αγοράς των οποίων είναι, δυστυχώς, πολύ μικρό στις περισσότερες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, ενώ η ανάπτυξή τους, συχνά, δεν ενθαρρύνεται επαρκώς από κρατικής πλευράς. Λόγου χάρη, σε ορισμένα κράτη μέλη, αφενός προβλέπεται η εγγύηση των τραπεζικών καταθέσεων, αφετέρου, όμως, οι χρηματοπιστωτικοί συνεταιρισμοί εξαιρούνται από αυτήν.

47.

προτείνει οι τοπικές και οι περιφερειακές κυβερνήσεις, οι οργανώσεις υπεράσπισης της οικονομίας, οι οργανώσεις που έχουν εξουσίες όσον αφορά τον δημόσιο πλούτο και οι οργανώσεις της χρηματαγοράς να δημιουργήσουν τοπικούς και περιφερειακούς συνεταιρισμούς, οι οποίοι να είναι σε θέση να παρέχουν εναλλακτικές πηγές πόρων για τοπική και περιφερειακή μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση·

48.	ζητεί να εξετάσει η Επιτροπή την υιοθέτηση νομοθετικών τροποποιήσεων και τη διατύπωση αντίστοιχων προτάσεων, οι οποίες είναι απαραίτητες και ενδεδειγμένες για την αποτελεσματική λειτουργία των χρηματοπιστωτικών συνεταιρισμών.

49.

εκτιμά ότι ένα τέτοιο δίκτυο μικρών χρηματοπιστωτικών οργανισμών θα μπορούσε να αποτελέσει τη λύση σε πολλά τοπικά και περιφερειακά προβλήματα και ότι πρέπει να εξασφαλιστεί στις ΜμΕ ένα εγγυημένο μερίδιο στα επιχειρηματικά κεφάλαια. Ταυτοχρόνως, θα πρέπει να εξεταστεί η δυνατότητα μεγαλύτερης αξιοποίησης της ενισχυμένης πιστωτικής στήριξης.

50.

υπογραμμίζει ότι η ανάπτυξη ενός ευρωπαϊκού ρυθμιστικού πλαισίου εναλλακτικών μη τραπεζικών πηγών χρηματοδότησης για τις ΜΜΕ θα μπορούσε σαφώς, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, να αποφέρει οφέλη για την τοπική και την περιφερειακή ανάπτυξη, δεδομένου ότι το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο μάλλον περιορίζει παρά ευνοεί τις ΜμΕ.

Βρυξέλλες, 9 Οκτωβρίου 2013

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής των Περιφερειών

Ramón Luis VALCÁRCEL SISO

(1) Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Πληροφορίες του δημόσιου τομέα — ανεπεξέργαστα στοιχεία σχετικά με νέες υπηρεσίες και προϊόντα (http://bit.ly/wa4AR).

(2) CdR 272/2013·

(3) CdR 21/2010·

(4) CdR 98/2012·

(5) CdR 1778/2012·

(6) CdR 1186/2012·

(7) Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, 13 και 14 Δεκεμβρίου 2012, I. Οικονομική πολιτική, σημείο 2

5.12.2013

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 356/80

Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με Θέμα «Βιώσιμη ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών»

2013/C 356/14

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

—	επισημαίνει ότι, παρόλο που οι περιφέρειες αγροτικού κυρίως χαρακτήρα έχουν αρχίσει να καλύπτουν την υστέρησή τους, το αναπτυξιακό τους επίπεδο παραμένει χαμηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ·

—	εκφράζει τη λύπη της για τη σημαντική περικοπή των πόρων για την αγροτική ανάπτυξη σε σύγκριση με τις δημοσιονομικές προοπτικές 2007-2013·

—

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι εξετάζεται επί του παρόντος το ενδεχόμενο διεύρυνσης των δυνατοτήτων χρήσης των πόρων του δεύτερου πυλώνα της ΚΓΠ. Λυπάται για αυτήν την εξέλιξη, η οποία θα επιφέρει απλώς περαιτέρω εξασθένιση των χρηματοδοτικών πόρων για τη βελτίωση της τεχνικής και της κοινωνικής υποδομής στην ύπαιθρο·

—	η υποχρεωτική διάθεση τουλάχιστον του 5% των πόρων του ΕΓΤΑΑ για το πρόγραμμα LEADER αποτελεί ανεπαρκές επίπεδο για την τόνωση μιας αγροτικής οικονομίας·

—	θεωρεί σκόπιμη την εκτενή και άμεση συνεργασία των αγροτικών κοινοτήτων που ανήκουν σε μία λειτουργική περιοχή, ιδίως κατά τη χάραξη των στρατηγικών για τις διαπραγματεύσεις με τις πόλεις της ίδιας περιοχής·

—	αναγνωρίζει ότι οι αναπτυξιακές στρατηγικές αυτών των περιοχών θα πρέπει να προσδιορίζουν πολυετή πλαίσια διάρκειας τουλάχιστον 10 ετών·

—	ζητεί συστηματική και πλήρη χαρτογράφηση των θυλάκων φτώχειας στις αγροτικές περιοχές (τουλάχιστον στο επίπεδο NUTS 3), προκειμένου να εξασφαλιστεί πιο αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων για την καταπολέμηση των φαινομένων κοινωνικής περιθωριοποίησης·

—

πιστεύει ότι η μελλοντική ευρωπαϊκή πολιτική αγροτικής ανάπτυξης θα πρέπει:

—	να είναι συμβατή με τη βιωσιμότητα των αγροτικών περιοχών,

—	να αναγνωρίζει ότι οι αγροτικές περιοχές προσφέρουν προοπτικές ανάπτυξης και μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της Ευρώπης,

—	να αναγνωρίζει ότι η ποικιλομορφία των αγροτικών περιοχών της Ευρώπης αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την αντιμετώπιση των μελλοντικών προκλήσεων,

—	να είναι διαφανής και σαφής προκειμένου να εξασφαλιστεί η ευρεία αποδοχή της,

—	να αξιοποιεί την περιφερειακή πολυμορφία για την επίτευξη ενός κοινού ευρωπαϊκού στόχου, μεριμνώντας ώστε καμία περιφέρεια να μην μείνει στο περιθώριο.

Εισηγητής

ο κ. Jerzy ZAJĄKAŁA, Δήμαρχος της Łubianka (PL/EA)

I. ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Η σημασία της βιωσιμότητας των αγροτικών περιοχών

υπενθυμίζει ότι, σύμφωνα με την τρέχουσα κατηγοριοποίηση της Eurostat, πάνω από το 23% του πληθυσμού της ΕΕ ζει σε περιοχές αποκλειστικά αγροτικές και ένα άλλο 35% σε περιοχές ενδιάμεσες. Επισημαίνει επίσης ότι, σε ορισμένα κράτη μέλη, ο πληθυσμός που διαμένει σε αποκλειστικά αγροτικές περιοχές είναι σημαντικά μεγαλύτερος. Αυτό συμβαίνει μάλιστα σε 17 από τα 27 κράτη μέλη, μεταξύ των οποίων στην Ιρλανδία (73%), τη Σλοβακία (50%), την Εσθονία (48%), τη Ρουμανία (46%), τη Φινλανδία, την Ελλάδα, τη Λιθουανία και τη Δανία (43%)·

υπογραμμίζει ότι οι αγροτικές περιοχές διαθέτουν μεγάλο δυναμικό από άποψη ανθρώπινων πόρων (πολιτιστικών και κοινωνικών), φυσικού περιβάλλοντος και βιοποικιλότητας, πρώτων υλών και άλλων οικονομικών πόρων που είναι ιδιαίτερα σημαντικοί για την κοινωνική ζωή και την ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο πλαίσιο αυτό, αναγνωρίζει ως ιδιαίτερα σημαντικά τα μέτρα που αποσκοπούν στη διατήρηση της βιωσιμότητας των αγροτικών περιοχών από κοινωνική, πολιτιστική, φυσική, περιβαλλοντική και οικονομική άποψη·

επισημαίνει ότι οι αγροτικές περιοχές χαρακτηρίζονται από πολύ μεγάλη ποικιλομορφία. Ορισμένες πλήττονται από το πρόβλημα της απερήμωσης, το οποίο τους δημιουργεί σοβαρές δυσκολίες, ενώ άλλες —κυρίως όσες βρίσκονται κοντά σε πόλεις— έχουν να αντιμετωπίσουν την αυξανόμενη ζήτηση εδαφών, καθώς και δημογραφικές πιέσεις. Ορισμένες αγωνίζονται ακόμη ενάντια σε μια σοβαρή ύφεση που προέκυψε από τη γενικότερη οικονομική κρίση, μεταξύ των άλλων και στη γεωργία, ενώ άλλες γνωρίζουν ολοένα και μεγαλύτερη επιτυχία χάρη στον τουρισμό και στην ποιότητα του φυσικού τους περιβάλλοντος·

εκφράζει την ανησυχία της για τη δραστική μείωση και την αυξανόμενη γήρανση του πληθυσμού σε ευρύτερες αγροτικές περιοχές της ΕΕ. Για να διατηρηθεί η δυνατότητα διαβίωσης στις περιοχές αυτές, είναι αναγκαίο να εδραιωθεί η ύπαιθρος ως χώρος διαβίωσης και εγκατάστασης οικονομικών δραστηριοτήτων που να αποφέρουν επαρκή εισοδήματα. Για την επίτευξη αυτού του στόχου απαιτούνται προσπάθειες από το σύνολο της κοινωνίας, καθώς και εξειδικευμένα σχέδια για κάθε περιοχή, βασιζόμενα στο ενδογενές δυναμικό·

υπογραμμίζει ότι η ποιότητα ζωής στις αγροτικές περιοχές έχει μεγάλη σημασία για τις αποφάσεις που λαμβάνουν οι αγρότες, οι οικογένειές τους, οι άλλοι επαγγελματίες που εκμεταλλεύονται άλλους πρωτογενείς πόρους και όσοι τους αξιοποιούν και τους μεταποιούν καθώς και οι υπόλοιποι κάτοικοι των αγροτικών κοινοτήτων, που δεν ασχολούνται με αγροτικές εργασίες, για το αν θα φύγουν ή θα συνεχίσουν να ζουν και να εργάζονται στις περιοχές αυτές. Οι αποφάσεις τους έχουν εν συνεχεία αντίκτυπο στον όγκο και στη δημογραφική σύνθεση του πληθυσμού και στη διατήρηση της βιωσιμότητας των αγροτικών περιοχών·

6.	υπογραμμίζει την ανάγκη διατήρησης και αναζωογόνησης των παραδοσιακών πολιτιστικών χαρακτηριστικών των αγροτικών περιοχών, ως σημαντικού στοιχείου της τοπικής, περιφερειακής, εθνικής και ευρωπαϊκής ταυτότητας·

αναγνωρίζει τον σημαντικό ρόλο της γεωργίας στην παροχή ουσιωδών δημόσιων αγαθών όπως το φυσικό τοπίο ή τα ασφαλή τρόφιμα. Υποστηρίζει, επομένως, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να συνεχίσει τη χρηματοδοτική της υποστήριξη προς τις αγροτικές εκμεταλλεύσεις που συμβάλλουν στην παροχή αυτών των αγαθών. Φρονεί, εξάλλου, ότι οι αγροτικές περιοχές θα είναι από τις πλέον ευάλωτες στις προβλεπόμενες μεταβολές που θα προκύψουν από την αλλαγή του κλίματος και, συνεπώς, απαιτείται να προβλεφθούν μέτρα τόσο για τον μετριασμό των επιπτώσεων όσο και για την προσαρμογή των μηχανισμών χωροταξικού σχεδιασμού και διαχείρισης και του προϋπολογισμού, ούτως ώστε να καταστεί δυνατή η βιώσιμη ανάπτυξη, χάρη στους συμμετοχικούς μηχανισμούς και τις αγροτικές πρακτικές·

8.	θεωρεί αναγκαία την εκπαίδευση όλης της κοινωνίας και ιδιαίτερα της νέας γενιάς, ώστε να κατανοήσουν και να εκτιμήσουν τις θετικές πτυχές των αγροτικών περιοχών και τη σημασία της διατήρησης της βιωσιμότητάς τους για το σύνολο του πληθυσμού·

Η οικονομική διάσταση της βιώσιμης ανάπτυξης των αγροτικών περιοχών

αναγνωρίζει ότι είναι αναγκαία η συνέχιση της εφαρμογής και η βελτίωση της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής, ως σημαντικού μέσου της ΕΕ για την επίτευξη βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων στόχων, τη θετική συμβολή στην ευρωπαϊκή οικονομία και στον ανταγωνισμό της ΕΕ στις παγκόσμιες αγορές και στην εξασφάλιση της εδαφικής συνοχής μεταξύ όλων των περιφερειών των κρατών μελών·

10.

θεωρεί ότι οι αγροτικές περιοχές αναμένεται να αλλάξουν σημαντικά από τις επιπτώσεις των πολιτικών ενέργειας, κλίματος και αποτελεσματικότερης χρήσης των πρώτων υλών, που θα τους δώσουν σημαντικότερο ρόλο στον πρωτογενή τομέα της οικονομίας, καθώς και ότι η εξέλιξη αυτή πρέπει να προβλεφθεί ήδη από τώρα, προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι η ανάπτυξη θα είναι βιώσιμη και θα συνδυάζει αρμονικά τις οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές ανησυχίες. Πρέπει επίσης να αναφερθεί ότι η εναλλαγή καλλιεργειών παραμένει πολύ σημαντική για τις αγροτικές περιοχές, διότι μπορεί να συμβάλει στη μείωση της εξάρτησης από εισαγωγές σόγιας, στη βελτίωση της ποιότητας των εδαφών, στη μείωση της χρήσης λιπασμάτων, στην επίτευξη σταθερής οικονομικής δραστηριότητας στις αγροτικές περιοχές και στην αποκατάσταση του εμπορικού ισοζυγίου της ΕΕ·η ΕτΠ εκφράζει, ωστόσο, τη λύπη της που η γνωμοδότησή για τα ανώτατα όρια και τον οικολογικό προσανατολισμό δεν ελήφθη υπόψη στις αποφάσεις των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της 26ης Ιουνίου, οι οποίες αποδυναμώνουν τις αγροτικές περιοχές τόσο από πλευράς ποικιλομορφίας όσο και βιωσιμότητας·

11.

ταυτόχρονα, υποστηρίζει την εκτενή χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεσματικών προγραμμάτων παροχής κινήτρων για τους νέους γεωργούς και τη χρηματοδοτική υποστήριξη των αγροτικών εκμεταλλεύσεων ημιεπιβίωσης, καθώς και εκείνων που βρίσκονται σε μειονεκτούσες περιοχές, επειδή αποτελούν σημαντικά στοιχεία για τη διατήρηση της βιωσιμότητας των αγροτικών περιοχών. Επισημαίνει, επίσης, ότι απαιτείται αύξηση των ενισχύσεων και των επιδοτήσεων για δράσεις που συνδέονται με την αποκατάσταση, τη διαφύλαξη και τη βελτίωση των προστατευόμενων περιοχών, προκειμένου να συνδυαστεί η διαφύλαξη του φυσικού περιβάλλοντος με τη βιώσιμη ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών, στις οποίες βρίσκονται οι περισσότερες προστατευόμενες ζώνες·

12.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι τα έσοδα που κερδίζουν οι αγρότες, τόσο από τις αγροτικές τους δραστηριότητες όσο και από τις ισοδύναμες πληρωμές και επιδοτήσεις δυνάμει των δύο πυλώνων της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής, έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην κατάσταση των αγροτικών περιοχών όπου ζουν και αναπτύσσουν τις αγροτικές τους δραστηριότητες. Τα έσοδα αυτά δεν έχουν αντίκτυπο μόνο στην αποτελεσματικότητα κατά την άσκηση των αγροτικών δραστηριοτήτων και στην ποιότητα ζωής των αγροτών και των οικογενειών τους, αλλά και στο ύψος των φορολογικών εσόδων της τοπικής τους κοινότητας. Το ύψος αυτών των εσόδων έχει επίσης σημαντικό αντίκτυπο στην πραγματική δυνατότητα και στην προσωπική δέσμευση των αγροτών να βελτιώσουν το επίπεδο ζωής στις αγροτικές περιοχές·

13.

εκφράζει ανησυχία για την προβλεπόμενη μείωση των πόρων που προορίζονται για την αγροτική ανάπτυξη στις δημοσιονομικές προοπτικές 2014-2020. Λυπάται για τη σημαντική περικοπή των πόρων για την αγροτική ανάπτυξη σε σύγκριση με τις δημοσιονομικές προοπτικές 2007-2013, από 95,7 δισ. σε κάτω των 85 δισ. ευρώ. Αυτό το χρηματοδοτικό κονδύλιο, που είναι πραγματικά προσιτό στους αγροτικούς δήμους και κοινότητες, μπορεί να μειωθεί ακόμη περισσότερο εάν επιτραπεί στα κράτη μέλη, όπως σχεδιάζεται, να μεταφέρουν έως και το 15% των πόρων (ακόμη και το 25% σε ορισμένες ευρωπαϊκές περιφέρειες) από τον δεύτερο πυλώνα της ΚΓΠ στον πρώτο·

14.

εφιστά επίσης την προσοχή στο γεγονός ότι εξετάζεται επί του παρόντος το ενδεχόμενο διεύρυνσης των δυνατοτήτων χρήσης των πόρων του δεύτερου πυλώνα της ΚΓΠ, ώστε να περιλάβουν και τα καταπιστευματικά ταμεία για την κάλυψη των οικονομικών απωλειών που οφείλονται σε ασθένειες των φυτών ή των ζώων, σε περιβαλλοντικά συμβάντα ή σε σημαντική συρρίκνωση των αγροτικών εισοδημάτων, τα οποία υπάγονταν παραδοσιακά στον πρώτο πυλώνα της ΚΓΠ. Λυπάται για αυτήν την εξέλιξη, η οποία θα επιφέρει απλώς περαιτέρω εξασθένιση των χρηματοδοτικών πόρων για τη βελτίωση της τεχνικής και της κοινωνικής υποδομής στην ύπαιθρο·

15.

επιδοκιμάζει το γεγονός ότι το Κοινό Στρατηγικό Πλαίσιο και οι συμφωνίες εταιρικής σχέσης δημιουργούν συνθήκες που ευνοούν τον συντονισμό και την ολοκλήρωση για να στηρίξουν τη βιώσιμη ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών. Η υποχρεωτική διάθεση τουλάχιστον του 5% των πόρων του ΕΓΤΑΑ για το πρόγραμμα LEADER αποτελεί σημαντική προσέγγιση για τη στήριξη της τοπικής ανάπτυξης. Επιθυμεί, ωστόσο, να δηλώσει ότι το επίπεδο αυτό είναι ανεπαρκές για την τόνωση μιας αγροτικής οικονομίας·

16.

είναι υπέρ της ένταξης μέτρων τοπικής ανάπτυξης με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων (CLLD) στα προγράμματα των διαρθρωτικών ταμείων, με τη μορφή τοπικής αναπτυξιακής στρατηγικής που θα υλοποιείται από τους τοπικούς φορείς. Θεωρεί, εντούτοις, ότι μία στρατηγική που βασίζεται σε πολλά ταμεία θα πρέπει να συνοδεύεται από τον απαραίτητο συντονισμό των αντίστοιχων κανονισμών για τα ταμεία. Η λύση του ενδιάμεσου σταδίου που προτείνεται από την Επιτροπή είναι ανεπαρκής. Στο πλαίσιο αυτής, μεταβιβάζεται μεν η αρμοδιότητα σε μία συγκεκριμένη διοικητική αρχή, και όχι σε περισσότερες, αλλά οι διοικητικές διαδικασίες καθαυτές δεν απλουστεύονται. Οι νομοθετικές διατάξεις δεν είναι ιδιαιτέρως συνεκτικές μεταξύ τους και υπάρχει, προφανώς, κίνδυνος να δαπανηθούν περισσότερος χρόνος και περισσότεροι πόροι για τη διαχείριση καταγγελιών, παρά για την επίτευξη προόδου·

17.

λυπάται που στα επιχειρησιακά προγράμματα του ΕΤΠΑ και του ΕΚΤ η πρωτοβουλία LEADER δεν έχει παρά προαιρετικό χαρακτήρα και μπορεί να χρηματοδοτηθεί μόνο βάσει του 9ου θεματικού στόχου («Προώθηση της κοινωνικής ένταξης και καταπολέμηση της φτώχειας»). Ο κανόνας αυτός θα περιορίσει το δυνητικό περιθώριο ελιγμού των τοπικών ομάδων δράσης, όπως και τη δυνατότητα σύνδεσης διάφορων ταμείων στην εφαρμογή της τοπικής αναπτυξιακής στρατηγικής·

18.	επισημαίνει ότι για τη διατήρηση υψηλής ποιότητας δημόσιων και ιδιωτικών υπηρεσιών συχνά απαιτείται έντονη πολιτική, κοινωνική και οικονομική κινητοποίηση, βάσει μιας πιο αποφασιστικής εξισορρόπησης των διαφορών, η οποία προϋποθέτει μεγαλύτερη αλληλεγγύη μεταξύ αγροτικών και αστικών περιοχών·

19.

προβλέπει ότι η σχεδιαζόμενη περαιτέρω απορρύθμιση των ευρωπαϊκών γεωργικών αγορών θα αυξήσει τις διακυμάνσεις των τιμών των γεωργικών προϊόντων, απειλώντας προπάντων τις μικρές και μεσαίες οικογενειακές αγροτικές εκμεταλλεύσεις. Επισημαίνει επίσης ότι η ελευθέρωση των ποσοστώσεων γάλακτος μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερη εκβιομηχάνιση και συγκέντρωση των γαλακτοκομικών κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων, επιταχύνοντας έτσι την κλιματική αλλαγή και την εγκατάλειψη των αγροτικών περιοχών από τους κατοίκους τους. Εκτιμά ότι είναι σημαντικό να αποζημιώνονται οι αγρότες για τα δημόσια αγαθά που προσφέρουν, όπως για παράδειγμα η φυσική και πολιτιστική κληρονομιά που στερούνται της εμπορικής αξίας που παρέχουν οι ανοικτοί βοσκότοποι. Εάν αποδειχθεί ότι η κατάργηση του συστήματος ποσοστώσεων για το γάλα θα οδηγήσει σε ανεπιθύμητες μορφές κτηνοτροφίας, θα χρειαστεί να ληφθούν πολιτικά μέτρα, ώστε να υποστηριχθεί η καλύτερη πληροφόρηση των καταναλωτών και της αγοράς συνολικά, καθώς και να εξασφαλιστεί η ευημερία των ζώων σε εντός της ΕΕ·

20.

επισημαίνει τη δυνατότητα να συνδεθούν οι δραστηριότητες στήριξης του προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης (δεύτερος πυλώνας) με αυτές των περιφερειακών, κοινωνικών και αλιευτικών ταμείων, ήτοι των ταμείων του ΚΣΠ. Η παραγωγή βιοαερίου, οι εδαφικές υποδομές ΤΠΕ, η καινοτομία, η καλλιέργεια ειδικευμένης γνώσης, η επιχειρηματική ανάπτυξη και η CLLD (τοπική ανάπτυξη με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων) αποτελούν τομείς που υπάγονται στο πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης, αλλά σχετίζονται και με άλλα ταμεία, όπου διαφορετικές βιομηχανίες μπορούν να αλληλοβοηθηθούν και όπου οι ανάγκες και οι πόροι των πόλεων και της περιφέρειας συνδυάζονται επιτυχώς·

Η σημασία των λειτουργικών συνδέσεων μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών

21.	κατανοεί τις ιδιαίτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι αγροτικές κοινότητες σε περιοχές άμεσης επιρροής μεσαίων και μεγάλων πόλεων και συνιστά να προτιμάται η λειτουργική προσέγγιση κατά τη χάραξη των αναπτυξιακών στρατηγικών για τις περιοχές αυτές·

22.

σημειώνει ότι τόσο οι πόλεις όσο και οι αγροτικές κοινότητες των λειτουργικών περιοχών διαθέτουν πολύτιμους και εξαιρετικά χρήσιμους κοινωνικούς και οικονομικούς πόρους. Κατά την προετοιμασία αναπτυξιακής στρατηγικής για μια λειτουργική περιοχή, συνιστά να πραγματοποιείται πάντοτε ανάλυση όλων των πόρων που υπάρχουν στην περιοχή, με συνεκτίμηση και επιδίωξη της βέλτιστης αξιοποίησης του δυναμικού τόσο των αγροτικών κοινοτήτων όσο και των πόλεων με γνώμονα τη βιωσιμότητα. Ταυτόχρονα, εφιστά την προσοχή στους κινδύνους που ενδέχεται να αντιμετωπίσουν οι αγροτικές περιοχές, όταν δεν υπάρχει ισόρροπη ανάπτυξη των πόλεων και των αγροτικών κοινοτήτων επειδή η πόλη εκμεταλλεύεται την πληθυσμιακή και οικονομική υπεροχή της·

23.	θεωρεί σκόπιμη την εκτενή και άμεση συνεργασία των αγροτικών κοινοτήτων που ανήκουν σε μία λειτουργική περιοχή, ιδίως κατά τη χάραξη των στρατηγικών για τις διαπραγματεύσεις με τις πόλεις της ίδιας περιοχής·

24.

θεωρεί επιθυμητό, κατά τη χάραξη των στρατηγικών βιώσιμης ανάπτυξης για τις λειτουργικές περιοχές, να εφαρμόζεται μεθοδολογία που εξασφαλίζει τη συμμετοχή των τοπικών αρχών και της τοπικής κοινωνίας τόσο των πόλεων όσο και των αγροτικών κοινοτήτων. Η συμμετοχή αυτή θα πρέπει μάλιστα να εξασφαλίζεται τόσο κατά τις προπαρασκευαστικές εργασίες (διάγνωση και ανάλυση) όσο και κατά τη λήψη των αποφάσεων για τον προσδιορισμό της τελικής μορφής της στρατηγικής·

25.

επισημαίνει ακόμη ότι, στις αγροτικές κοινότητες που βρίσκονται στις ζώνες επιρροής των πόλεων, μόνο ένα μέρος του πληθυσμού ασκεί αγροτική δραστηριότητα. Ο πληθυσμός που έχει μεταναστεύσει στις περιοχές αυτές από τις πόλεις συχνά έχει την προσδοκία να σταματήσουν ορισμένες μορφές αγροτικών δραστηριοτήτων τις οποίες θεωρεί οχληρές, όπως η χρήση φυσικών και τεχνητών λιπασμάτων, οι εργασίες των αγροτικών μηχανημάτων, η εκτροφή και η βόσκηση ζώων κ.ά. Συνιστάται να προβλέπονται και να αντιμετωπίζονται αυτά τα προβλήματα στο πλαίσιο του χωροταξικού σχεδιασμού, κυρίως με μια στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης που να συμβιβάζει τα οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά συμφέροντα όλων των ενδιαφερόμενων πλευρών, π.χ. με τον προσδιορισμό ζωνών που προορίζονται κατ’ εξοχήν για αγροτική παραγωγή, ούτως ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι πιθανές κοινωνικές συγκρούσεις·

26.	είναι της γνώμης ότι τα προγράμματα κοινωνικής ενσωμάτωσης στις αγροτικές περιοχές που δέχονται σταθερές εισροές αστικού πληθυσμού αποτελούν ένα μέσο αποφυγής των ενδεχόμενων κοινωνικών συγκρούσεων που δημιουργούνται όπου συγκεντρώνονται τόσο διαφορετικοί τρόποι ζωής, αξίες και κοινωνικά πρότυπα·

27.	εφιστά την προσοχή στην ανάγκη δίκαιου καταμερισμού, μεταξύ των αστικών και των αγροτικών περιοχών, του κόστους της αντιμετώπισης των οικονομικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών συνεπειών της άτακτης εξάπλωσης των πόλεων («urban sprawl»)·

Οι προκλήσεις των αγροτικών κοινοτήτων στις απόκεντρες περιοχές

28.

επισημαίνει ότι η μεγάλη πλειονότητα των αγροτικών κοινοτήτων βρίσκεται εκτός των ζωνών άμεσης επιρροής των μεγάλων και μεσαίου μεγέθους πόλεων. Η κατάσταση αυτή επιβάλλει την εφαρμογή ειδικών μέσων για τη στήριξη αυτών των περιοχών. Συνιστά, συνεπώς, να συμπεριληφθούν τόσο στην Κοινή Γεωργική Πολιτική όσο και στην πολιτική συνοχής, η οποία υλοποιείται επίσης με τη χρήση μέσων περιφερειακής ανάπτυξης, λύσεις που συμβάλλουν πραγματικά στην επίτευξη της εδαφικής συνοχής και στην εξισορρόπηση των αναπτυξιακών ευκαιριών με γνώμονα τη βιωσιμότητα·

29.	αναγνωρίζοντας τη σημασία της διατήρησης των αγροτικών περιοχών, ζητεί να αυξηθεί η στήριξη των τοπικών αρχών για τη δημιουργία και τη συντήρηση των τεχνικών και των κοινωνικών υποδομών που συμβάλλουν στη διατήρηση της βιωσιμότητάς τους·

30.

εφιστά την προσοχή στη λειτουργική σύνδεση των απόκεντρων αγροτικών περιοχών με μικρά αστικά κέντρα και ζητά να δημιουργηθούν κατάλληλοι μηχανισμοί για την ενθάρρυνση της ανάληψης κοινών δράσεων για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στις περιοχές αυτές, ιδίως στο πεδίο της εξασφάλισης της παροχής από τα μικρά αστικά κέντρα των τοπικών υπηρεσιών που είναι απαραίτητες για την εύρυθμη λειτουργία της περιοχής·

31.

τονίζει ότι τα στρατηγικά έγγραφα όπου περιγράφονται οι αναπτυξιακές πολιτικές αυτών των περιοχών θα πρέπει να αποτελούν προϊόν διακοινοτικής (διμερούς και ευρύτερης) συνεργασίας και συμφωνίας, τόσο μεταξύ των γειτονικών τοπικών κοινοτήτων όσο και στο πλαίσιο της γενικότερης περιφερειακής πολιτικής·

Οι σχέσεις αγροτικών-αστικών περιοχών και η σημαντική συμβολή τους στην περιφερειακή ανάπτυξη

32.

υπογραμμίζει για άλλη μια φορά την ιδιαίτερη σημασία και αναγκαιότητα της συνεργασίας των αγροτικών περιοχών και των πόλεων στο πλαίσιο λειτουργικών περιοχών. Ταυτόχρονα, αναγνωρίζει ότι οι αναπτυξιακές στρατηγικές αυτών των περιοχών θα πρέπει να προσδιορίζουν πολυετή πλαίσια διάρκειας τουλάχιστον 10 ετών·

33.	συνιστά να λαμβάνει η συνεργασία αγροτικών και αστικών περιοχών τη μορφή εδαφικής εταιρικής σχέσης·

34.

φρονεί ότι, πριν από την έναρξη της συνεργασίας στο πλαίσιο μιας λειτουργικής περιοχής, θα πρέπει να διενεργείται ευρεία δημόσια συζήτηση με κατάληξη την κυρίαρχη απόφαση της κάθε τοπικής κοινότητας. Από την άλλη πλευρά, η ενδεχόμενη απόσυρση μιας κοινότητας από τη συνεργασία σε μια λειτουργική περιοχή μετά την έναρξή της, λόγω της ύπαρξης δικτύου κοινωνικών συνδέσεων και συνδέσεων υποδομής, θα πρέπει να υπόκειται στην έγκριση όλων των δήμων και των κοινοτήτων που μετέχουν στη συνεργασία στη δεδομένη λειτουργική περιοχή·

35.	υπογραμμίζει την αλληλεξάρτηση που υπάρχει μεταξύ των πόλεων και των αγροτικών κοινοτήτων στο εσωτερικό κάθε λειτουργικής περιοχής, λόγω της κοινής χρήσης των ανθρώπινων, των φυσικών και των οικονομικών πόρων και της κοινής οργάνωσης των δημόσιων υπηρεσιών·

36.

σε σχέση με τις τρέχουσες τάσεις του τρόπου ζωής στις αστικές κοινωνίες, συνιστά να ενθαρρυνθεί η αξιοποίησή τους για την προώθηση των αξιών των αγροτικών περιοχών. Επισημαίνει ότι η δικτύωση προσφέρει μια πρωτοφανή στα χρονικά ευκαιρία για στενούς δεσμούς μεταξύ των αγροτών και των καταναλωτών των τροφίμων. Υπογραμμίζει ότι αυτού του είδους οι πρωτοβουλίες μπορούν να αποτελέσουν εξαιρετικά πολύτιμη συμβολή στην ανάπτυξη ενός νέου τύπου σχέσεων μεταξύ αγροτικών και αστικών περιοχών·

37.

υπογραμμίζει ότι οι βραχείες αλυσίδες εφοδιασμού με αγροτικά προϊόντα συμβάλλουν στην επίτευξη βιώσιμης παραγωγής και υπεύθυνης κατανάλωσης. Ανταποκρίνονται στην αυξανόμενη μεταξύ των καταναλωτών ζήτηση για αυθεντικά προϊόντα, που πληρούν τα κριτήρια της εποχικότητας, της εγγύτητας του τόπου παραγωγής και της σύνδεσης με την τοπική κοινότητα. Πρόκειται επίσης για ένα κοινωνικά συνειδητό πρότυπο κατανάλωσης που σέβεται το περιβάλλον, επιδιώκει τον περιορισμό του όγκου των συσκευασιών, τη μείωση των εκπομπών CO2 και την υποστήριξη των βιώσιμων μεθόδων παραγωγής. Η στήριξη προς τις βραχείες αλυσίδες πρέπει να συνυπάρχει με την προώθηση της συνένωσης σε συνεταιρισμούς, ως στοιχείου που ενισχύει τη θέση των αγροτών στις αγορές. Η συγκέντρωση της προσφοράς έχει καθοριστική σημασία ως αποτελεσματικό μέσο εξασφάλισης δίκαιων τιμών για τους αγρότες και κάλυψης της αυξανόμενης ζήτησης τροφίμων·

38.

τονίζει, ωστόσο, ότι οι παραγωγοί που επιθυμούν να συμμετάσχουν σε αυτή την πρωτοβουλία αντιμετωπίζουν πλήθος προβλημάτων. Συχνά, τους είναι δύσκολο να εξασφαλίσουν τον τακτικό και σταθερό εφοδιασμό των καταναλωτών, οι οποίοι ζητούν συνήθως σταθερή προσφορά προϊόντων σε επαρκή ποσότητα και ποικιλία. Για τη δραστηριότητα αυτού του τύπου απαιτείται συνήθως ακριβός εξοπλισμός (κατάλληλο όχημα, σύστημα ψύξης, σημεία πώλησης, χώροι κατεργασίας κλπ.). Συνιστά, συνεπώς, τη στήριξη δραστηριοτήτων αυτού του τύπου·

39.

υπογραμμίζει ότι η προσβασιμότητα των αγροτικών περιοχών, η απόστασή τους από τα κέντρα αποφάσεων και έρευνας και η περιορισμένη πρόσβασή τους στις νέες τεχνολογίες δημιουργούν δυσχέρειες, τις οποίες πολλές αγροτικές κοινότητες δυσκολεύονται να υπερνικήσουν, αλλά οι οποίες αποτελούν βασική προϋπόθεση για αναπτυξιακές δυνατότητες, ισότητα ευκαιριών και ποιότητα διαβίωσης. Επιπροσθέτως, στις αγροτικές περιοχές το ποσοστό απασχόλησης του εργατικού δυναμικού είναι χαμηλότερο από ό,τι στις αστικές και δημιουργούνται λιγότερες νέες θέσεις εργασίας·

40.

σημειώνει ότι στα μέχρι σήμερα προβλήματα προστίθενται και νέες προκλήσεις, όπως η επίδραση της κλιματικής αλλαγής, η απώλεια βιοποικιλότητας και άλλα περιβαλλοντικά προβλήματα, ο περιορισμός των αγροτικών και ιδιαίτερα των γεωργικών εδαφών και η δημογραφική γήρανση. Υπογραμμίζει δε ότι πρέπει να καταβληθεί προσπάθεια για να κατανοηθεί το ζήτημα αυτό και να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα για την επίλυσή του, χρησιμοποιώντας ενεργές πολιτικές για την αντιμετώπιση του προβλήματος της εγκατάλειψης της υπαίθρου·

41.

λυπάται για την απώλεια δυναμισμού που υφίστανται οι αγροτικές περιοχές σε σύγκριση με τις αστικές. Υπογραμμίζει δε ότι στην 5η έκθεση για την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή, του Νοεμβρίου 2010, επισημαίνεται η κοινωνική και οικονομική δυσαναλογία που υπάρχει ανάμεσα στις ευρωπαϊκές περιφέρειες·

42.

επισημαίνει ότι, παρόλο που οι περιφέρειες αγροτικού κυρίως χαρακτήρα έχουν αρχίσει να καλύπτουν την υστέρησή τους, το αναπτυξιακό τους επίπεδο παραμένει χαμηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ. Υπενθυμίζει ότι αυτή η διαφορά είναι ιδιαίτερα ορατή σε σύγκριση με τις περιφέρειες αστικού κυρίως χαρακτήρα. Στην ΕΕ-12, το μέσο ΑΕγχΠ των αγροτικών περιοχών είναι κατά 73% χαμηλότερο από το ΑΕγχΠ των αστικών. Η δυσαναλογία μεταξύ αγροτικών και αστικών περιοχών είναι ιδιαίτερα ορατή στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη καθώς και στη Νότια Ευρώπη·

43.	ζητεί συστηματική και πλήρη χαρτογράφηση των θυλάκων φτώχειας στις αγροτικές περιοχές (τουλάχιστον στο επίπεδο NUTS 3), προκειμένου να εξασφαλιστεί πιο αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων για την καταπολέμηση των φαινομένων κοινωνικής περιθωριοποίησης·

44.

επισημαίνει για μία ακόμη φορά ότι η καθιέρωση ενός πλαισίου πολυεπίπεδης διακυβέρνησης αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την αποτελεσματική μεταρρύθμιση των ευρωπαϊκών και των εθνικών πολιτικών, συμπεριλαμβανομένης της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής, μετά το 2013. Στο πλαίσιο αυτό εγείρονται αμφιβολίες, οι οποίες θα πρέπει να λυθούν επειγόντως. Παρότι η αρχή αυτή αναγνωρίστηκε ρητώς στην πρόταση γενικού κανονισμού, δεν είναι ακόμη σαφής ο ρόλος των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στις συμφωνίες εταιρικής σχέσης. Οι περιφέρειες και οι τοπικές κοινότητες στις αγροτικές περιοχές δεν μπορούν πλέον να είναι ικανοποιημένες με απλό καθεστώς των φορέων συγχρηματοδότησης που δεν συμμετέχουν στην επιλογή των προτεραιοτήτων ή των μεθόδων εφαρμογής και διαχείρισης. Στον οδηγό για την προετοιμασία των συμφωνιών εταιρικής σχέσης, τον οποίο συνέταξε η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θα πρέπει να υπογραμμιστεί σαφώς η σημασία της συμμετοχής εκπροσώπων των αγροτικών περιοχών στην εν λόγω προετοιμασία.

Η Ευρωπαϊκή στρατηγική και οι πολιτικές για τις αγροτικές περιοχές μέχρι το 2030

45.

Πιστεύει ότι η μελλοντική ευρωπαϊκή πολιτική αγροτικής ανάπτυξης θα πρέπει:

—	να είναι συμβατή με τη βιωσιμότητα των αγροτικών περιοχών,

—	να αναγνωρίζει ότι οι αγροτικές περιοχές προσφέρουν προοπτικές ανάπτυξης και μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της Ευρώπης,

—	να αναγνωρίζει ότι η ποικιλομορφία των αγροτικών περιοχών της Ευρώπης αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την αντιμετώπιση των μελλοντικών προκλήσεων,

—	να είναι διαφανής και σαφής προκειμένου να εξασφαλιστεί η ευρεία αποδοχή της,

—	να αξιοποιεί την περιφερειακή πολυμορφία για την επίτευξη ενός κοινού ευρωπαϊκού στόχου, μεριμνώντας ώστε καμία περιφέρεια να μην μείνει στο περιθώριο·

46.	εκτιμά ότι, για την επίτευξη αυτών των στόχων, η μελλοντική πολιτική αγροτικής ανάπτυξης θα πρέπει να εξασφαλίσει ότι οι αγρότες συμμετέχουν περισσότερο στην παροχή δημόσιων υπηρεσιών·

47.	εκτιμά ότι, στην επόμενη περίοδο προγραμματισμού, η τρέχουσα τάση εστίασης της χρηματοδότησης της αγροτικής ανάπτυξης κυρίως στον γεωργικό τομέα θα πρέπει να εξισορροπηθεί, προκειμένου να εξασφαλιστεί πραγματική οικονομική ανάπτυξη στις αγροτικές περιοχές.

Βρυξέλλες, 9 Οκτωβρίου 2013

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής των Περιφερειών

Ramón Luis VALCÁRCEL SISO

5.12.2013

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 356/86

Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Ενδυνάμωση των τοπικών αρχών στις χώρες εταίρους για τη βελτίωση της διακυβέρνησης και την ενίσχυση των αποτελεσμάτων στον τομέα της ανάπτυξης»

2013/C 356/15

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

—	συμφωνεί πλήρως με την προσέγγιση που υιοθετεί η Επιτροπή στη νέα ανακοίνωσή της, όπου αναγνωρίζεται ο πολιτικός ρόλος των ΤΠΑ ως φορέων χάραξης πολιτικής και λήψης αποφάσεων, πράγμα το οποίο συνεπάγεται επαρκές επίπεδο αυτονομίας, ανάπτυξη ικανοτήτων και οικονομικούς πόρους·

—

—	ενθαρρύνει την Επιτροπή να υιοθετήσει τους κανόνες (Κανόνες εφαρμογής του δημοσιονομικού κανονισμού) για την πλήρη χρηματοδότηση «όταν είναι προς το συμφέρον της Κοινότητας να αποτελεί τον μοναδικό δωρητή σε μιαν ενέργεια», π.χ. στο πρόγραμμα «Μη κρατικοί φορείς και τοπικές αρχές»·

—

συμφωνεί με την Επιτροπή ότι η ΕΕ πρέπει να προσαρμόσει την υποστήριξή της στον αυξανόμενο ρόλο, τις δυνατότητες και τις ανάγκες των τοπικών και περιφερειακών αρχών και των ενώσεων αυτών στις χώρες εταίρους, με σκοπό τη μετάβαση από την αποτελεσματική βοήθεια στην αποτελεσματική ανάπτυξη· τονίζει ότι αυτό συνεπάγεται αύξηση των προβλεπόμενων κονδυλίων για δράσεις στήριξης της αποκέντρωσης και την ενδυνάμωση των ΤΠΑ και των ενώσεών τους·

—	εκφράζει την προθυμία της να συμβάλει, με την τεχνική και οικονομική υποστήριξη της Επιτροπής, στην ανάπτυξη ενός μέσου αξιολόγησης και παρακολούθησης των πτυχών της αποκέντρωσης στις χώρες εταίρους, σε συνεργασία με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη·

—

δηλώνει ότι, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ευρεία συμμετοχή των τοπικών αρχών στην ημερήσια διάταξη την περίοδο μετά το 2015, είναι απαραίτητη μια πραγματικά συμμετοχική διαδικασία και, σε αντίθεση με την περίπτωση της εκπόνησης των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας, η συμμετοχή αυτή πρέπει να εξασφαλιστεί από νωρίς στο στάδιο ανάπτυξης της ημερήσιας διάταξης για την περίοδο μετά το 2015. Για το σκοπό αυτό, πρέπει να αποδεσμευτούν οι απαραίτητοι οικονομικοί πόροι·

—	επαναλαμβάνει ότι υποστηρίζει την πρόταση να ανακηρυχθεί το 2015 Ευρωπαϊκό έτος για την ανάπτυξη και ζητά να προβλεφθούν επαρκείς χρηματοδοτικοί πόροι στον προϋπολογισμό για τις «πρωτοβουλίες» των τοπικών και των περιφερειακών αρχών·

—	επιβεβαιώνει εκ νέου την ετοιμότητά της να προσφέρει στις ευρωπαϊκές ΤΠΑ ένα πολιτικό χώρο για την ανάπτυξη της διεθνούς και διασυνοριακής συνεργασίας τους.

Εισηγητής ο κ.

Hans JANSSEN (NL/EPP), Δήμαρχος Oisterwijk

Έγγραφο αναφοράς

Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών: Ενδυνάμωση των τοπικών αρχών στις χώρες εταίρους για τη βελτίωση της διακυβέρνησης και την ενίσχυση των αποτελεσμάτων στον τομέα της ανάπτυξης

COM(2013) 280 final

I. ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Γενικές παρατηρήσεις

χαιρετίζει τη νέα ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ενδυνάμωση των τοπικών αρχών στις χώρες εταίρους για τη βελτίωση της διακυβέρνησης και την ενίσχυση των αποτελεσμάτων στον τομέα της ανάπτυξης. Πρόκειται για ένα νέο και σημαντικό βήμα προς τη ρητή αναγνώριση και την ανάπτυξη της ειδικής θέσης των τοπικών και περιφερειακών αρχών (ΤΠΑ) ως εταίρων στην αναπτυξιακή πολιτική της ΕΕ, από κοινού αλλά και διακριτώς από τους λοιπούς εταίρους και φορείς, όπως οι κεντρικές κυβερνήσεις και οι οργανώσεις της κοινωνίας πολιτών·

υπενθυμίζει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (EC) δημοσίευσε το 2008 την πρώτη ανακοίνωσή της (1) σχετικά με τον ρόλο των τοπικών και περιφερειακών αρχών όσον αφορά την ανάπτυξη. Επρόκειτο για ένα σημαντικό βήμα προς την αναγνώριση της θέσης, του ρόλου και της προστιθέμενης αξίας των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην πολιτική ανάπτυξης και συνεργασίας·

παραπέμπει σε προγενέστερες γνωμοδοτήσεις της ΕτΠ, και δη στις πιο πρόσφατες που αναφέρονται στην ανακοίνωση «Παγκόσμια Ευρώπη: μια νέα προσέγγιση για τη χρηματοδότηση της εξωτερικής δράσης της ΕΕ» και στην ανακοίνωση «Αύξηση του αντικτύπου της αναπτυξιακής πολιτικής της ΕΕ: ένα πρόγραμμα δράσης για αλλαγή», στις οποίες τονίζονται η συγκεκριμένη θέση και ο ρόλος των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην εξωτερική δράση της ΕΕ·

4.	συμφωνεί πλήρως με την προσέγγιση που υιοθετεί η Επιτροπή στη νέα ανακοίνωσή της, όπου αναγνωρίζεται ο πολιτικός ρόλος των ΤΠΑ ως φορέων χάραξης πολιτικής και λήψης αποφάσεων, πράγμα το οποίο συνεπάγεται επαρκές επίπεδο αυτονομίας, ανάπτυξη ικανοτήτων και οικονομικούς πόρους·

υπενθυμίζει ότι κάθε τύπος «τοπικής» αρχής — περιφέρεια, επαρχία, κομητεία, διαμέρισμα, δήμος, κοινότητα κ.λπ — διαδραματίζει στρατηγικό ρόλο στην ενίσχυση της δημοκρατικής διακυβέρνησης και συμβάλλει στην επίτευξη πιο αποτελεσματικής ανάπτυξης. Κατά συνέπεια δεν κατανοεί την επιλογή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να εστιάσει την Ανακοίνωση πρωτίστως στο δημοτικό επίπεδο, όπως αναφέρεται στην υποσημείωση 1·

χαιρετίζει την ενίσχυση των τοπικών και περιφερειακών αρχών στις χώρες εταίρους, όπως συνιστάται στην ανακοίνωση, καθώς τούτο θα βοηθήσει τις τοπικές και περιφερειακές αρχές να επιτελέσουν το σημαντικό ρόλο που τους ανατίθεται, μεταξύ άλλων, με την Ατζέντα για την Αλλαγή, στους τομείς των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της δημοκρατίας και σε άλλα βασικά στοιχεία της χρηστής διακυβέρνησης, καθώς και στην αειφόρο και χωρίς αποκλεισμούς μεγέθυνση για την ανθρώπινη ανάπτυξη·

επαναλαμβάνει ότι οι ευρωπαϊκές ΤΠΑ διαθέτουν πλούσια εμπειρία σε πολλούς τομείς στους οποίους οι ομόλογοί τους στις χώρες εταίρους πρέπει να αναπτύξουν ικανότητες. Αυτό πρέπει να αναγνωριστεί ρητά στην ανακοίνωση, η οποία θα πρέπει επίσης να επικεντρωθεί στον τρόπο μεταφοράς των συγκεκριμένων εμπειριών, μεταξύ άλλων και μέσω της ανταλλαγής γνώσεων μεταξύ ομοτίμων, και εφαρμογής τους στις τοπικές συνθήκες·

πιστεύει ότι, με βάση την ανάλυση που γίνεται στην ανακοίνωση, οι ΤΠΑ θα πρέπει να συμμετάσχουν ενεργά στη διαμόρφωση της αναπτυξιακής ατζέντας για την περίοδο μετά το 2015. Ο σημαντικός ρόλος των ΤΠΑ δεν αφορά μόνο τη βιώσιμη ανάπτυξη, αλλά και συναφείς τομείς, όπως η αστικοποίηση χωρίς αποκλεισμούς, η κοινωνική συνοχή, η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, η ασφάλεια των ανθρώπων, κλπ.. Για τον λόγο αυτό:

—	επιδοκιμάζει την έκθεση που εξέδωσε η Υψηλού Επιπέδου Ομάδα Προσωπικοτήτων του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ σχετικά με το αναπτυξιακό πρόγραμμα για την περίοδο μετά το 2015·

—	επικροτεί το γεγονός ότι η διάσκεψη HABITAT III (2), που θα πραγματοποιηθεί το 2016, θα επικεντρωθεί σε ένα νέο πρόγραμμα για το αστικό περιβάλλον·

—	τονίζει την ανάγκη οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές να συμμετάσχουν πλήρως, συμπεριλαμβανομένης της προκαταρκτικής διαδικασίας, στην διαμόρφωση των συμβολών και των θέσεων της ΕΕ·

9.	αναγνωρίζει την ανοικτή διαδικασία που ακολουθήθηκε κατά την προπαρασκευαστική φάση της ανακοίνωσης. Οι ΤΠΑ είχαν τη δυνατότητα να υποβάλουν προτάσεις και ιδέες, ενώ πραγματοποιήθηκε και ανταλλαγή απόψεων με διάφορες ευκαιρίες, όπως κατά τη συνεδρίαση της επιτροπής CIVEX της ΕτΠ·

10.

σημειώνει ότι αναγνωρίζεται στην ανακοίνωση ο βασικός ρόλος της ΕτΠ στην προώθηση και τον συντονισμό των προσπαθειών ανάπτυξης των ΤΠΑ και προσφέρεται να συνεχίσει αδιαλείπτως τη συνεργασία της για την περαιτέρω διαμόρφωση και την εφαρμογή της αναπτυξιακής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παραγωγικά βήματα προς το σκοπό αυτό είναι η Διάσκεψη για την αποκεντρωμένη συνεργασία, που διευκολύνει τον διάλογο μεταξύ των τοπικών και περιφερειακών αρχών από την ΕΕ και τις αναπτυσσόμενες χώρες αλλά και με τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, και, ιδίως όσον αφορά τη συνεργασία στο πλαίσιο των προσπαθειών της ΕΕ για τη στήριξη της ανάπτυξης στις γειτονικές χώρες, οι ARLEM και CORLEAP — δύο συνελεύσεις που συγκεντρώνουν τους τοπικούς και περιφερειακούς εκπροσώπους από την ΕΕ και (τις γειτονικές) χώρες εταίρους.

Ιστορικό

11.

συμφωνεί με την Επιτροπή ότι οι κεντρικά κατευθυνόμενες, από την κορυφή προς τη βάση, πολιτικές και προγράμματα δεν μπορούν από μόνες τους να ανταποκριθούν στον πολύπλοκο χαρακτήρα της βιώσιμης ανάπτυξης και στην καταπολέμηση της φτώχειας, και ότι οι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς έχουν ρόλο να διαδραματίσουν, ιδιαίτερα σε τοπικό επίπεδο·

12.

συμφωνεί με την καλά ισορροπημένη θέση που παίρνει η Επιτροπή ως προς το βασικό ρόλο των τοπικών και περιφερειακών αρχών: από τη μία πλευρά, ο βασικός ρόλος τους ισχύει ανεξάρτητα από το πώς λειτουργούν οι κεντρικές αρχές (για παράδειγμα σε ασταθή κράτη), από την άλλη πλευρά, ο καίριος ρόλος τους μπορεί να υπονομευθεί από αρνητικούς παράγοντες, μεταξύ άλλων και σε τοπικό επίπεδο·

13.	χαιρετίζει την πρόταση για μια περισσότερο στρατηγική συνεργασία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τις ΤΠΑ στις χώρες εταίρους, με σκοπό την ενδυνάμωσή τους και την επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων·

14.

συμμερίζεται την άποψη της Επιτροπής ότι η πολιτική αναγνώριση του ρόλου των τοπικών και περιφερειακών αρχών στις αναπτυξιακές διαδικασίες θα πρέπει να συνοδεύεται από ένα επαρκές επίπεδο αυτονομίας, ανάπτυξη ικανοτήτων και οικονομικούς πόρους, προκειμένου η ενδυνάμωσή τους να είναι πλήρης, και να συνάδει με την κατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ των διαφόρων επιπέδων διακυβέρνησης·

15.

καλεί την Επιτροπή να ενσωματώσει αυτές τις πολύ ορθές παρατηρήσεις στις προτεραιότητες που συμφωνεί με τις χώρες εταίρους για τα προγράμματα συνεργασίας μαζί τους. Δεδομένης της σημασίας τους, οι ΤΠΑ θα πρέπει να συμμετέχουν πλήρως στην προετοιμασία και την υλοποίηση αυτών των προγραμμάτων, μεταξύ άλλων και μέσω των αντιπροσωπευτικών τους ενώσεων.

Απελευθέρωση του αναπτυξιακού δυναμικού της τοπικής αυτοδιοίκησης

16.

χαιρετίζει την ιδέα ότι με τη στήριξη του δημόσιου τομέα στις χώρες εταίρους, με στόχο την ενθάρρυνση ενός περισσότερο αποτελεσματικού και αποδοτικού σχεδιασμού και την εφαρμογή των εθνικών αναπτυξιακών πολιτικών και σχεδίων, θα πρέπει επίσης να λαμβάνεται υπόψη ο σημαντικός ρόλος του δημόσιου τομέα του τοπικού και του περιφερειακού επιπέδου. Αυτό συμπίπτει με την έκκληση της Επιτροπής των Περιφερειών για καλύτερη συμμετοχή των ΟΤΑ στην αναπτυξιακή πολιτική, τόσο εντός της ΕΕ όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες εταίρους·

17.

συμφωνεί με τη σημασία που δίνει η Επιτροπή στην συνεργασία των ενδιαφερόμενων μερών και τους μηχανισμούς διαλόγου σε επίπεδο δικαιούχων ως ένα τρόπο έναρξης διαλόγου αυτών με τις αρμόδιες κεντρικές αρχές, προκειμένου να εξασφαλιστεί η γνωστοποίηση και η συνεκτίμηση των αναγκών και των ενδιαφερόντων τους. Αυτό συνάδει με την προσέγγιση της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης. Ταυτοχρόνως, η πολυεπίπεδη προσέγγιση επιβάλει στις κεντρικές αρχές να επιδιώκουν από την πλευρά τους το διάλογο με τους ΟΤΑ προκειμένου να γνωρίσουν τις ανάγκες και τις ανησυχίες που υπάρχουν σε τοπικό επίπεδο·

18.

επισημαίνει ότι η απαίτηση συγχρηματοδότησης εμποδίζει τη συμμετοχή ορισμένων φορέων τόσο από κράτη μέλη της ΕΕ όσο και από χώρες εταίρους. Στην περίπτωση των χωρών εταίρων, οι περιορισμοί όσον αφορά τους οικονομικούς πόρους ενδέχεται να εμποδίσουν τη συμμετοχή τοπικών φορέων, ενώ σε ορισμένα κράτη μέλη όπως η Σουηδία, οι τοπικές και περιφερειακές αρχές δεν μπορούν να συμμετάσχουν σε προγράμματα όπως το «Μη κρατικοί φορείς και τοπικές αρχές» διότι δεν επιτρέπεται η χρήση τοπικής φορολόγησης για τη χρηματοδότηση της διεθνούς αναπτυξιακής συνεργασίας. Δεδομένων των συγκεκριμένων στόχων του προγράμματος και των ποικίλων εμπειριών των διαφόρων ευρωπαϊκών χωρών (κοινωνική μέριμνα, αποκέντρωση, υγειονομική περίθαλψη κλπ.) τούτο δεν κρίνεται σκόπιμο για την ΕΕ και για το πρόγραμμα εξωτερικής συνεργασίας της. Για την αποφυγή αυτής της κατάστασης, η Επιτροπή των Περιφερειών ενθαρρύνει την Επιτροπή να υιοθετήσει τους κανόνες (Κανόνες εφαρμογής του δημοσιονομικού κανονισμού) για την πλήρη χρηματοδότηση “όταν είναι προς το συμφέρον της Κοινότητας να αποτελεί τον μοναδικό δωρητή σε μιαν ενέργεια” (Άρθρο 253 — 1(ε))·

19.

τονίζει τη σημασία της περιφερειακής προσέγγισης για την ανάπτυξη, όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση, και καλεί την ΕΕ να συνεργαστεί με άλλους αναπτυξιακούς εταίρους για την επεξεργασία και την εφαρμογή αυτής της προσέγγισης. Η ΕΕ πρέπει επίσης να καλλιεργήσει κίνητρα, όπως πρόσθετη χρηματοδοτική στήριξη για τις χώρες εταίρους οι οποίες, στο πλαίσιο διαλόγου με τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές και τις εθνικές ενώσεις τους, κάνουν πραγματικά βήματα προόδου όσον αφορά την εφαρμογή μιας περιφερειακής προσέγγισης στο εθνικό σχέδιο (ή στα εθνικά σχέδια) ανάπτυξής τους·

Διαμόρφωση της στήριξης της ΕΕ με στόχο τη βελτίωση της διακυβέρνησης και καλύτερα αποτελέσματα της αναπτυξιακής προσπάθειας σε τοπικό επίπεδο

20.

σημειώνει ότι, ενώ η πρόταση της Επιτροπής για δράση υπέρ των νόμιμων αρχών είναι ορθή, η ειδική αναφορά της πρώτης παραγράφου του κεφαλαίου 3 στις «δυνατότητες συντονισμού με τις περιφερειακές αρχές» δεν είναι κατανοητή, κατά την άποψή της, εάν ληφθεί υπόψη η προκαταρκτική διευκρίνιση της υποσημείωσης 1 της ανακοίνωσης ότι η χρήση του όρου «τοπικές αρχές» θα καλύπτει διάφορα επίπεδα διακυβέρνησης, δηλ. όχι μόνο χωριά και δήμους, αλλά και διαμερίσματα, επαρχίες και περιφέρειες·

21.

συμφωνεί με την Επιτροπή ότι η πολιτική βούληση συνιστά προϋπόθεση της επιτυχούς αποκέντρωσης. Σύμφωνα με την ανακοίνωση, ωστόσο, αυτή η πολιτική βούληση θα πρέπει να προωθηθεί, για παράδειγμα, στον πολιτικό διάλογο. Και όταν επιδεικνύεται, πρέπει να επιβραβεύεται μέσω κινήτρων στη συνεργασία με την ΕΕ·

22.

συμμερίζεται την άποψη ότι η υποστήριξη της ΕΕ για την αποκέντρωση θα πρέπει να επικεντρωθεί στη δημιουργία ενός ευνοϊκού νομικού και πολιτικού περιβάλλοντος, στη θεσμική ενίσχυση και την ανάπτυξη ικανοτήτων. Η ΕτΠ υποστηρίζει επίσης τις πρόσθετες προσδιορισμένες προτεραιότητες, όπως ισχυρή έμφαση στην φορολογική αποκέντρωση, διαχείριση των δημόσιων οικονομικών και λογοδοσία, και μια μακροπρόθεσμη και επικεντρωμένη στη ζήτηση προσέγγιση της ανάπτυξης ικανοτήτων·

23.

επαναλαμβάνει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές από τις χώρες της ΕΕ διαθέτουν πλούτο γνώσεων και εμπειρίας σε πολλούς τομείς, όπου οι ΤΠΑ στις χώρες εταίρους πρέπει να αναπτύξουν ικανότητα, και θεωρεί ότι, πέραν από και σε συνδυασμό με τη διμερή συνεργασία μεταξύ των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην ΕΕ και τις χώρες εταίρους, οι ενώσεις τους θα πρέπει να θεωρούνται στρατηγικοί εταίροι στη διαχείριση των προγραμμάτων ανάπτυξης ικανοτήτων για τους ΟΤΑ·

24.

συμφωνεί με την Επιτροπή ότι οι ενώσεις των τοπικών και περιφερειακών αρχών μπορούν να συμβάλουν στη χρηστή διακυβέρνηση και να ενισχύσουν τα αναπτυξιακά αποτελέσματα σε τοπικό επίπεδο, και επισημαίνει ότι, εκτός από τις έξι κύριες λειτουργίες που διακρίνονται στην ανακοίνωση, θα πρέπει να γίνει αναφορά και στην παροχή υπηρεσιών προς τα μέλη των ενώσεων αυτών. Ο ενώσεις των ΤΠΑ καλούνται συχνά από τα μέλη τους να παράσχουν υπηρεσίες ανάπτυξης ικανοτήτων και εκπαίδευσης, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της ανάπτυξης. Η παροχή των υπηρεσιών αυτών έχει αποδειχθεί ζωτικής σημασίας για την προβολή, την στήριξη της δέσμευσης των μελών και, συνεπώς, τη βιωσιμότητα των ενώσεων. Έτσι, προσφέρονται επίσης πληροφορίες και γνώσεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στις δραστηριότητες δημιουργίας λόμπι και υποστήριξης των ενώσεων αυτών·

25.

συμφωνεί με την άποψη της Επιτροπής ότι σε πολλές χώρες-εταίρους οι ενώσεις των τοπικών και περιφερειακών αρχών είναι ακόμη αδύναμες. Για να εκπληρώσουν τους ρόλους τους στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους, χρειάζεται σημαντική μακροπρόθεσμη υποστήριξη. Αυτό μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους. Για παράδειγμα, με την παροχή άμεσης χρηματοδότησης στο πλαίσιο των προϋπολογισμών που διαχειρίζονται οι αντιπροσωπείες της ΕΕ, καθώς και με τη δημιουργία ή τη συνέχιση μεγαλύτερων, διασυνδεδεμένων προγραμμάτων, όπως το πρόγραμμα ARIAL που αναφέρεται στην ανακοίνωση. Σε όλες τις περιπτώσεις, η χρήση των γνώσεων και της εμπειρίας των ευρωπαϊκών ενώσεων των τοπικών και περιφερειακών αρχών, η μάθηση με τη βοήθεια ομολόγων και η ανταλλαγή εμπειριών, είναι καίριας σημασίας·

Πρόοδος: περισσότερο αποτελεσματικά και ευέλικτα μέσα στήριξης

26.	συμφωνεί με την Επιτροπή ότι η ΕΕ πρέπει να προσαρμόσει την υποστήριξή της στον αυξανόμενο ρόλο, τις δυνατότητες και τις ανάγκες των τοπικών και περιφερειακών αρχών και των ενώσεων αυτών στις χώρες εταίρους, με σκοπό τη μετάβαση από την αποτελεσματική βοήθεια στην αποτελεσματική ανάπτυξη·

27.

τονίζει ότι αυτό συνεπάγεται αύξηση των προβλεπόμενων κονδυλίων για δράσεις στήριξης της αποκέντρωσης και την ενδυνάμωση των ΤΠΑ και των ενώσεών τους. Τώρα είναι η ώρα να γίνει αυτό, στην αρχή της νέας περιόδου χρηματοδότησης. Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές θα πρέπει να είναι σαφώς επιλέξιμες σε όλα τα μέσα της δέσμης «Η Ευρώπη στον κόσμο». Χρειάζεται και μια σημαντική αλλαγή στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης. Η θεματική συνολική αξιολόγηση της στήριξης της Επιτροπής για τις διαδικασίες αποκέντρωσης (3), του Φεβρουαρίου του 2012, δείχνει ότι οι άμεσες ενισχύσεις στην αποκέντρωση αντιπροσώπευαν μόνο το 1 % της συνολικής χρηματοδότησής της από την Επιτροπή (σε όλους τους τομείς και τις χώρες) την περίοδο 2000-2004, μόνο γύρω στο 2,5 % σε σχέση με την περίοδο 2004-2008, και πολύ λιγότερο τα τελευταία έτη της αξιολόγησης (2008-2009). Η ενδυνάμωση των τοπικών αρχών για την ενίσχυση της διακυβέρνησης και την επίτευξη καλύτερων αναπτυξιακών αποτελεσμάτων αξίζει περισσότερο·

28.

χαιρετίζει τη βούληση της Επιτροπής να διερευνήσει τη χρήση καινοτόμων χρηματοδοτικών σχημάτων και την ιδέα της ενδεχόμενης διασύνδεσης αυτού με την αξιολόγηση της θεσμικής απόδοσης των ΤΠΑ. Πολύ συχνά, ωστόσο, οι αξιολογήσεις αυτές αποτελούν ασκήσεις καθοδηγούμενες εκ των άνω, οι οποίες καταλήγουν σε κυρώσεις για όσους έχουν λιγότερο καλές επιδόσεις. Αυτό περιορίζει γενικά τη διαφάνεια μεταξύ των συμμετεχόντων. Λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη ανάπτυξης των ικανοτήτων των τοπικών και περιφερειακών αρχών, ενθαρρύνει τη χρήση οριζόντιων διαδικασιών μάθησης, με την εφαρμογή μέσων όπως η συγκριτική αξιολόγηση και η διαφανής σύγκριση, που βοηθούν τις ενώσεις των τοπικών και των περιφερειακών αρχών να αυξήσουν τη συμβολή τους στην ενίσχυση της αποδοτικότητας, μπορούν πιο εύκολα να συνδεθούν με θετικά οικονομικά κίνητρα, και είναι περισσότερο κατάλληλες και καρποφόρες σε μακροπρόθεσμη βάση·

29.

συμφωνεί με την άποψη ότι η ΕΕ πρέπει να εξασφαλίσει επαρκή ευελιξία στα προγράμματά της για να υποστηρίξει τις πρωτοβουλίες των ΤΠΑ και των ενώσεών τους. Στην πραγματικότητα, αυτό είναι ένα βασικό στοιχείο της επιλογής μιας πιο στρατηγικής δέσμευσης για την ενδυνάμωσή τους. Η ευελιξία αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει τη δυνατότητα άμεσης χρηματοδότησης των ΤΠΑ και των ενώσεών τους γι αυτές τις «ίδιες πρωτοβουλίες», καθώς και τη χρηματοδότηση των πρωτοβουλιών αυτών με ή μέσω των ΤΠΑ με τις οποίες συνεργάζονται και των ενώσεων που είναι εταίροι αυτών στην Ευρώπη·

30.

συμμερίζεται την άποψη της Επιτροπής ότι, στο πλαίσιο της δημοσιονομικής στήριξης, η ΕΕ πρέπει να στηρίξει συστήματα για την παρακολούθηση των μεταβιβάσεων πόρων από την κεντρική κυβέρνηση στις ΤΠΑ. Αυτό πρέπει επίσης να συμβάλει στην ανάπτυξη πιο ολοκληρωμένων μέσων σε περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο, μέσων που παρέχουν προσανατολισμούς για τις διαδικασίες αποκέντρωσης και μια βάση για την παρακολούθηση της κατάστασης, όπως συμβαίνει με τον Ευρωπαϊκό Χάρτη Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε ευρωπαϊκό επίπεδο·

31.

εκφράζει την προθυμία της να συμβάλει, με την τεχνική και οικονομική υποστήριξη της Επιτροπής, στην ανάπτυξη ενός μέσου αξιολόγησης και παρακολούθησης των πτυχών της αποκέντρωσης στις χώρες εταίρους, σε συνεργασία με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, ιδίως τις ενώσεις των τοπικών και περιφερειακών αρχών, καθώς και άλλους οργανισμούς (UN-Habitat, UNDP) ή οντότητες, συμπεριλαμβανομένων αυτών των αναπτυσσόμενων χωρών (CCT της UEMOA, για παράδειγμα)·

32.

θεωρεί ότι παρόμοια ολοκληρωμένα όργανα προσφέρουν μια πολύτιμη συμβολή στον πολιτικό διάλογο μεταξύ της ΕΕ και των χωρών εταίρων της. Επιτρέπουν να συνεκτιμηθεί στο διάλογο ο συντονισμός της πολιτικής, η συμπληρωματικότητα και η συνοχή μεταξύ των διαφόρων επιπέδων διακυβέρνησης σε μια χώρα. Ο πολιτικός διάλογος μπορεί να ενισχυθεί με οικονομικά κίνητρα που σχετίζονται με τα θέματα αυτά, σε συμφωνία με την επιθυμία να διερευνηθεί η χρήση καινοτόμων χρηματοδοτικών σχημάτων·

33.

συμφωνεί με την Επιτροπή ότι η ΕΕ θα πρέπει να υποστηρίξει την αποκεντρωμένη και διασυνοριακή συνεργασία μεταξύ των ΤΠΑ από την Ευρώπη και τις χώρες εταίρους πάνω στη βάση μακροπρόθεσμων και ισότιμων θεσμικών εταιρικών σχέσεων. Από μια ευρωπαϊκή προοπτική, ο συντονισμός των εταιρικών σχέσεων σε ευρύτερα δίκτυα ή η συνεργασία σε κοινά προγράμματα θα πρέπει να ενθαρρύνονται και να διευκολύνονται. Επισημαίνει ότι η δικτυακή πύλη για την αποκεντρωμένη συνεργασία για την ανάπτυξη διευκολύνει το συντονισμό με την παροχή πληροφοριών για υφιστάμενα σχέδια και επιτρέποντας τη συζήτηση με σκοπό την ανάπτυξη νέων. Η ΕτΠ είναι πρόθυμη να συνεχίσει να διαδραματίζει το ρόλο της στον τομέα αυτό, μαζί με τις ενώσεις των τοπικών και περιφερειακών αρχών, για παράδειγμα. Λόγω του ενισχυμένου αντίκτυπου που αναμένεται να προκύψει από τις πιο συντονισμένες προσεγγίσεις, αυτό θα πρέπει να ενθαρρυνθεί με την αύξηση της διαθέσιμης χρηματοδότησης της ΕΕ για τέτοιες προσεγγίσεις·

34.

επικροτεί την άποψη της Επιτροπής ότι η ΕΕ πρέπει να υποστηρίξει τον ρόλο που διαδραματίζουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές και οι ενώσεις αυτών στη διαμόρφωση της αναπτυξιακής ατζέντας για την περίοδο μετά το 2015· διαπιστώνει με ικανοποίηση ότι η άποψη αυτή υποστηρίζεται από το Συμβούλιο (4), το οποίο καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη της, σε συνεργασία με την Επιτροπή των Περιφερειών εφόσον ενδείκνυται, να λαμβάνουν υπόψη τους τη γνώμη και την εμπειρία των τοπικών αρχών και να υποστηρίζουν την εκπροσώπησή τους στις συζητήσεις εθνικού και διεθνούς επιπέδου επί θεμάτων πολιτικής, συμπεριλαμβανομένων των συζητήσεων σχετικά με την ανάπτυξη του προγράμματος για την περίοδο μετά το 2015 και με τη διάσκεψη HABITAT III·

35.

36.

επαναλαμβάνει ότι υποστηρίζει την πρόταση να ανακηρυχθεί το 2015 Ευρωπαϊκό έτος για την ανάπτυξη (5), θεωρεί δε ότι θα αποτελέσει την κατάλληλη ευκαιρία για να προωθηθούν και να υποστηριχθούν, μεταξύ άλλων και οικονομικά, δραστηριότητες στο τοπικό και στο περιφερειακό επίπεδο· ζητά, συνεπώς, να προβλεφθούν επαρκείς χρηματοδοτικοί πόροι στον προϋπολογισμό για τις «πρωτοβουλίες» των τοπικών και των περιφερειακών αρχών·

37.	επιβεβαιώνει εκ νέου την ετοιμότητά της να προσφέρει στις ευρωπαϊκές ΤΠΑ ένα πολιτικό χώρο για την ανάπτυξη της διεθνούς και διασυνοριακής συνεργασίας τους·

38.

επιβεβαιώνει τη δέσμευσή της να συμβάλει στην περαιτέρω ανάπτυξη της πολιτικής και καινοτομιών, με βάση, μεταξύ άλλων, την παρούσα ανακοίνωση και την εμπειρία της αποκεντρωμένης συνεργασίας για την ανάπτυξη, και σε συνεργασία με τα δίκτυα και τις ενώσεις των τοπικών και περιφερειακών αρχών. Όλα αυτά έχουν ως στόχο την ενδυνάμωση των τοπικών και περιφερειακών αρχών στις χώρες εταίρους για την ενίσχυση της διακυβέρνησης και τη βελτίωση των αναπτυξιακών αποτελεσμάτων.

Βρυξέλλες, 9 Οκτωβρίου 2013

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής των Περιφερειών

Ramón Luis VALCÁRCEL SISO

(1) COM(2008) 626 final.

(2) Τρίτη διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τη Στέγαση και τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη.

(3) http://ec.europa.eu/europaid/how/evaluation/evaluation_reports/2012/1300_docs_en.htm

(4) Βλ. «Συμπεράσματα του Συμβουλίου για τις τοπικές αρχές στην ανάπτυξη», σύνοδος του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων, Βρυξέλλες, 22 Ιουλίου 2013, και «Το γενικό πρόγραμμα για την περίοδο μετά το 2015», σύνοδος του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων, Λουξεμβούργο, 25 Ιουνίου 2013.

(5) Πρόταση απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με το Ευρωπαϊκό Έτος Ανάπτυξης (2015), COM(2013) 509 final.

103η σύνοδος ολομέλειας της 7ης και 9ης Οκτωβρίου 2013

5.12.2013

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 356/92

Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Τέταρτη δέσμη μέτρων για τους σιδηροδρόμους»

2013/C 356/16

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

—	συμφωνεί με την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να προβεί στην απαραίτητη για την υλοποίηση του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Σιδηροδρομικού Χώρου (ΕΕΣΧ) συμπλήρωση του οικείου κανονιστικού πλαισίου·

—

θεωρεί ότι η ελευθέρωση του τομέα δεν πρέπει να αποτελεί αυτοσκοπό και ότι απώτερος στόχος είναι η αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών. Το άνοιγμα στον ανταγωνισμό δεν μπορεί να εκτιμηθεί χωρίς να ληφθούν υπόψη οι επενδύσεις στις υποδομές, οι αποτελεσματικές συνθήκες λειτουργίας της αγοράς ή ακόμα και οι τεχνικές παράμετροι της διαλειτουργικότητας·

—

υπενθυμίζει ότι η αρχή του αυτοδιοίκητου επιτρέπει στις δημόσιες τοπικές αρχές να επιλέγουν κατά το δοκούν τον τρόπο οργάνωσης των συγκοινωνιακών υπηρεσιών που αυτές παρέχουν· ωστόσο, θεωρεί ότι η θέσπιση υπέρμετρα χαμηλών ανώτατων ορίων για την άμεση ανάθεση αποτελεί δραματικό περιορισμό της αρχής του αυτοδιοίκητου των τοπικών και περιφερειακών αρχών·

—

επιδοκιμάζει την ενίσχυση του ρόλου του διαχειριστή υποδομών και τον ορισμό συντονιστικών επιτροπών επιφορτισμένων με την εποπτεία των ενισχυμένων δραστηριοτήτων του διαχειριστή υποδομών και τη μέριμνα για τη συνολική εύρυθμη λειτουργία του συστήματος. Οι τοπικές αρχές πρέπει να συμμετέχουν συστηματικά σε αυτές τις διαδικασίες και όχι απλώς «κατά περίπτωση»·

—	τάσσεται υπέρ της ταχείας ενεργοποίησης ενός ευρωπαϊκού δικτύου διαχειριστών υποδομών, απαραίτητου για τη λειτουργία του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Σιδηροδρομικού Χώρου και τον συντονισμό των συνδέσεων πέραν των εθνικών συνόρων·

—	κρίνει ως θετική την ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Σιδηροδρόμων με σκοπό την υποστήριξη της τεχνικής διαλειτουργικότητας και την εναρμόνιση των διαδικασιών ασφαλείας για την αποφυγή σημαντικών προβλημάτων που ανακύπτουν εξαιτίας των αποκλίσεων μεταξύ των 26 διαφορετικών εθνικών αρχών.

Εισηγητής

ο κ. Pascal MANGIN (FR/EPP), Περιφερειακός σύμβουλος Αλσατίας

Έγγραφα αναφοράς

Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών για την «Τέταρτη δέσμη μέτρων για τους σιδηρόδρομους — Ολοκλήρωση του ενιαίου ευρωπαϊκού σιδηροδρομικού χώρου για την προώθηση της ανταγωνιστικότητας και της ανάπτυξης»

COM(2013) 25 final,

Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την κατάργηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 1192/69 του Συμβουλίου περί κοινών κανόνων για τη διευθέτηση των λογαριασμών των σιδηροδρομικών επιχειρήσεων

COM(2013) 26 final,

Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τον Οργανισμό Σιδηροδρόμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 881/2004

COM(2013) 27 final,

Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1370/2007 σχετικά με το άνοιγμα της αγοράς εγχώριων επιβατικών σιδηροδρομικών μεταφορών

COM(2013) 28 final,

Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση της οδηγίας 2012/34/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 21ης Νοεμβρίου 2012 για τη δημιουργία ενιαίου ευρωπαϊκού σιδηροδρομικού χώρου, όσον αφορά το άνοιγμα της αγοράς εσωτερικών σιδηροδρομικών επιβατικών μεταφορών και τη διακυβέρνηση της σιδηροδρομικής υποδομής

COM(2013) 29 final,

Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη διαλειτουργικότητα του σιδηροδρομικού συστήματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Αναδιατύπωση)

COM(2013) 30 final,

Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων (Αναδιατύπωση)

COM(2013) 31 final,

Έκθεση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών σχετικά με τις προόδους που έχουν σημειωθεί ως προς τη διαλειτουργικότητα του σιδηροδρομικού συστήματος

COM(2013) 32 final,

Έκθεση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών σχετικά με το προφίλ και τα καθήκοντα των λοιπών μελών πληρώματος αμαξοστοιχίας

COM(2013) 33 final,

Έκθεση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών σχετικά με την εφαρμογή των διατάξεων της οδηγίας 2007/58/ΕΚ για το άνοιγμα της αγοράς διεθνών σιδηροδρομικών επιβατικών μεταφορών που συνοδεύει την ανακοίνωση προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την τέταρτη δέσμη μέτρων για τους σιδηροδρόμους

COM(2013) 34 final

I. ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

A. Υποχρεώσεις παροχής δημοσίων υπηρεσιών

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Γενικές παρατηρήσεις

1.	συμφωνεί με την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να προβεί στην απαραίτητη για την υλοποίηση του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Σιδηροδρομικού Χώρου (ΕΕΣΧ) συμπλήρωση του οικείου κανονιστικού πλαισίου·

υπενθυμίζει τη θέση που έχει ήδη υποστηρίξει σε πολλές περιπτώσεις, π.χ. στη γνωμοδότηση με θέμα «Πιο οικολογικές μεταφορές», ότι ένας από τους σημαντικότερους στόχους της ευρωπαϊκής πολιτικής μεταφορών έγκειται στη μετατόπιση της μεταφοράς ανθρώπων και εμπορικών αγαθών, ιδίως της μεταφοράς εμπορευμάτων και βαρέων εμπορευμάτων, από το οδικό προς το σιδηροδρομικό δίκτυο, καθότι οι σιδηροδρομικές μεταφορές αποτελούν το πλέον φιλικό προς το περιβάλλον μέσο μεταφοράς. Η ΕΕ οφείλει να διασφαλίσει την επίτευξη αυτού του στόχου μέσω κατάλληλων μέτρων, εφόσον υπάρχουν επαρκείς σχετικές δυνατότητες·

θεωρεί ότι η ελευθέρωση του τομέα δεν πρέπει αποτελεί αυτοσκοπό και ότι απώτερος στόχος είναι η αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών. Το άνοιγμα στον ανταγωνισμό δεν μπορεί να εκτιμηθεί χωρίς να ληφθούν υπόψη οι επενδύσεις στις υποδομές, οι αποτελεσματικές συνθήκες λειτουργίας της αγοράς ή ακόμα και οι τεχνικές παράμετροι της διαλειτουργικότητας·

επιθυμεί να υιοθετήσει μια σφαιρική προσέγγιση των πραγμάτων, στην οποία συνεκτιμώνται η αναλογικότητα, η επικουρικότητα και ο έλεγχος της αγοράς από μια ισχυρή ρυθμιστική αρχή. Υπό αυτή την έννοια, η ΕτΠ κρίνει θετικές τόσο τις συνθήκες αναλογικότητας στην παροχή των δημόσιων υπηρεσιών, τις οποίες εισηγείται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όσο και τον έλεγχο του συντονισμού των εμπορικών και των δημοσίων υπηρεσιών από την αρμόδια ρυθμιστική αρχή·

5.	ευελπιστεί ότι θα δοθεί η ευκαιρία στις τοπικές και περιφερειακές αρχές να συμμετάσχουν ενεργά στην εκπόνηση και εφαρμογή των μέτρων για τους σιδηροδρόμους που αφορούν άμεσα τους χρήστες και τις ίδιες τις καθ’ ύλην αρμόδιες αρχές·

6.	πιστεύει ότι η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της λειτουργίας των σιδηροδρομικών δικτύων και δη των συμβάσεων παροχής δημόσιων υπηρεσιών θα αποβεί προς όφελος των τοπικών και περιφερειακών αρχών, δεδομένων μάλιστα των ισχυρών χρηματοδοτικών και δημοσιοοικονομικών περιορισμών που υφίστανται·

υπενθυμίζει ότι η αρχή του αυτοδιοίκητου επιτρέπει στις δημόσιες τοπικές αρχές να επιλέγουν κατά το δοκούν τον τρόπο οργάνωσης των συγκοινωνιακών υπηρεσιών που αυτές παρέχουν. Υπό αυτήν την έννοια, δεν πρέπει να αμφισβητηθούν όσα διαλαμβάνει το άρθρο 5 παράγραφος 2, καθότι δυνάμει αυτού προβλέπεται η δυνατότητα προσφυγής σε έναν πάροχο υπηρεσιών εκ των έσω· ωστόσο, θεωρεί ότι η θέσπιση υπέρμετρα χαμηλών ανώτατων ορίων για την άμεση ανάθεση αποτελεί δραματικό περιορισμό της αρχής του αυτοδιοίκητου των τοπικών και περιφερειακών αρχών·

8.	εμμένει στον οικονομικά προσιτό χαρακτήρα που πρέπει να έχουν οι δημόσιες συγκοινωνίες·

Το κανονιστικό πλαίσιο

Σχέδια δημόσιων μεταφορών

ζητά να προβλέπονται στα σχέδια των δημόσιων μεταφορών η επαρκής προβολή και κατοχύρωση των χρηστών και των παρόχων υπηρεσιών σε όλα τα είδη μεταφορών με σκοπό την προαγωγή της διατροπικότητας. Πρέπει να συνεκτιμηθούν τα ζητούμενα της κοινωνικής και κατά τόπους συνοχής, καθώς και της αειφόρου ανάπτυξης·

10.

τάσσεται υπέρ του αιτήματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τα σχέδια των μεταφορών να καλύπτουν όλα τα είδη μεταφορών. Δεδομένου ότι τα σχέδια μεταφορών επηρεάζονται από διάφορες περιστασιακές αλλαγές, πρέπει οι αρμόδιες τοπικές αρχές να μπορούν να τα προσαρμόζουν εύκολα. Εξάλλου, πρέπει να ενθαρρυνθεί και να διασφαλιστεί η αποτελεσματική διακρατική συνεργασία των αρμόδιων αρχών, ιδίως μέσω των ευρωπαϊκών ομίλων εδαφικής συνεργασίας (ΕΟΕΣ), με σκοπό τον συντονισμό των σχεδίων μεταφοράς που εκπονούν για όλα τα είδη μεταφορών·

11.	ζητά να μην είναι οργανωτικά ή οικονομικά επαχθείς οι υποχρεώσεις όσον αφορά την εφαρμογή των σχεδίων μεταφορών που θα επιβληθούν στις τοπικές αρχές·

Κοινωνική διάσταση

12.

επιδοκιμάζει μεν τις αναφορές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην κοινωνική διάσταση του θέματος, αλλά κρίνει ότι πρέπει να διευκρινιστούν, έτσι ώστε να περιοριστεί ο κίνδυνος εκδήλωσης φαινομένων κοινωνικού ντάμπιγκ. Αντιθέτως, οι αναφορές αυτές δεν πρέπει να αποτελούν τροχοπέδη στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του τομέα των σιδηροδρόμων και πρέπει να προάγουν τον πλουραλισμό των δεξιοτήτων του προσωπικού του κλάδου·

Τρόποι επιλογής των παρόχων

13.	σημειώνει ότι η ανάθεση συμβάσεων παροχής δημόσιας υπηρεσίας κατόπιν πρόσκλησης υποβολής προσφοράς μπορεί να αποτελέσει, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, πιο αποτελεσματική και οικονομική λύση για τις αρμόδιες αρχές, επιτυγχάνοντας εξίσου συμφέρουσες ή ακόμα και καλύτερες προσφορές·

14.

ζητά, ωστόσο, να εξακολουθήσουν οι αρμόδιες αρχές να επιλέγουν εάν θα προβούν σε πρόσκληση υποβολής προσφοράς (ανοίγοντας μερικώς ή ολικώς στην αγορά τη σύμβαση δημόσιας υπηρεσίας), σε αυτοδιαχείριση ή σε απευθείας ανάθεση. Προς αποφυγή εκδήλωσης μονοπωλιακών φαινομένων, η απευθείας ανάθεση πρέπει να πληροί αυστηρότερα κριτήρια, ιδίως ως προς την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, και όχι απλώς το αντίτιμό τους. Αυτό που διακυβεύεται για τις αρχές διαχείρισης των μεταφορών, είναι να επιτύχουν τη διαφάνεια των τιμών σε σχέση με τις παρεχόμενες υπηρεσίες, χάρη στη δυνατότητα διεκδίκησης των αγορών·

15.	τονίζει ότι η επιλογή μεταφορέα με ευέλικτο τρόπο από τις αρμόδιες τοπικές και περιφερειακές αρχές πρέπει να γίνεται με κριτήριο και τον βαθμό ανάπτυξης της περιφερειακής αγοράς μεταφορών στο κάθε κράτος μέλος·

16.

διερωτάται ως προς τις πραγματικές συνθήκες ανταγωνισμού, δεδομένου ότι σε ορισμένες προσκλήσεις υποβολής προσφοράς ο ανταγωνισμός είναι πολύ περιορισμένος. Ως εκ τούτου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλείται να διασαφήσει τα κριτήρια για το ουσιαστικό άνοιγμα στον ανταγωνισμό, βασιζόμενη κυρίως στο διοικητικό κόστος ανταπόκρισης σε μια πρόσκληση υποβολής προσφοράς ή στη διάρκεια των συμβάσεων που προτείνουν οι αρμόδιες αρχές·

17.

επιμένει ότι οι επιχειρήσεις εκμετάλλευσης σιδηροδρομικών μεταφορών που παρέχουν υπηρεσίες δημόσιου χαρακτήρα πρέπει να είναι εξίσου υπεύθυνες για την ακρίβεια των πληροφοριών που παρέχονται κατά την υποβολή προσφοράς για την ανανέωση ή μεταβίβαση της σύμβασης, χωρίς να παραβιάζεται το επαγγελματικό απόρρητο·

Πρόσβαση στην αγορά τροχαίου υλικού

18.	αντιλαμβάνεται ότι η υποχρέωση αγοράς τροχαίου υλικού ενίοτε αποτελεί φραγμό στην προσπάθεια ενός ενδιαφερόμενου να εισέλθει στην αγορά·

19.	δεν θέλει να αποκλείσει καμιά μέθοδο εγγύησης έναντι της υπολειμματικής αξίας του υλικού αυτού·

Κρατικές ενισχύσεις

20.	υπενθυμίζει ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο έχουν ήδη γνωστοποιήσει την αντίθεσή τους προς την κατάργηση του άρθρου 9 του ισχύοντος οικείου κανονισμού·

21.	συμφωνεί με τη μη αποδοχή από πλευράς Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου της υποχρέωσης συστηματικής κοινοποίησης όλων των συμβολών προς τις δημόσιες επιβατικές υπηρεσίες, δεδομένων των ιδιαιτεροτήτων του τομέα των μεταφορών·

B. Άνοιγμα των αγορών και διαχείριση

22.

υποστηρίζει ότι, εφόσον είναι απολύτως εγγυημένες οι συνθήκες θεμιτού ανταγωνισμού και ανοίγματος προς όλες τις ευρωπαϊκές σιδηροδρομικές εταιρίες, καθώς και η απουσία στρεβλώσεων του ανταγωνισμού στην αγορά, τα κράτη μέλη θα πρέπει να έχουν την ελευθερία να επιλέγουν μεταξύ του μοντέλου διαχωρισμού ή ολοκλήρωσης των επιχειρήσεων για την οργάνωση και ανάπτυξη του σιδηροδρομικού τους συστήματος·

23.

επιδοκιμάζει την ενίσχυση του ρόλου του διαχειριστή υποδομών με σκοπό τον εξορθολογισμό των σιδηροδρομικών συστημάτων. Ο διαχειριστής υποδομών οφείλει να προσφέρει μια μονοαπευθυντική υπηρεσία για την πρόσβαση στο δίκτυο και πιο συγκεκριμένα ως προς τις οργανωτικές αρχές. Άρα το διοικητικό ή εποπτικό συμβούλιο του διαχειριστή πρέπει να απαρτίζεται από μια επιτροπή εκπροσώπων των περιφερειακών οργανωτικών αρχών·

24.

επιδοκιμάζει τον ορισμό συντονιστικών επιτροπών επιφορτισμένων με την εποπτεία των ενισχυμένων δραστηριοτήτων του διαχειριστή υποδομών και τη μέριμνα για τη συνολική εύρυθμη λειτουργία του συστήματος. Οι τοπικές αρχές πρέπει να συμμετέχουν συστηματικά σε αυτές τις διαδικασίες και όχι απλώς «κατά περίπτωση»·

25.	ζητά τον ορισμό εκπροσώπων του διαχειριστή υποδομών με αρμοδιότητα τις επαφές με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές·

26.	υπενθυμίζει την υποχρέωση της τήρησης των αρχών της αναλογικότητας και της επικουρικότητας, ιδίως εφόσον η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιθυμεί να της εκχωρηθούν νέες εξουσίες στη λήψη αποφάσεων·

27.	τάσσεται υπέρ της ταχείας ενεργοποίησης ενός ευρωπαϊκού δικτύου διαχειριστών υποδομών, απαραίτητου για τη λειτουργία του Ενιαίου Ευρωπαϊκού Σιδηροδρομικού Χώρου και τον συντονισμό των συνδέσεων πέραν των εθνικών συνόρων·

28.	επιμένει ότι οι αρμόδιοι οργανισμοί για τη λειτουργία των σιδηροδρομικών σταθμών πρέπει να τεθούν προ των ευθυνών τους έναντι των τοπικών και περιφερειακών αρχών. Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι οι σιδηροδρομικοί σταθμοί αποτελούν ισχυρούς πόλους έλξης για έναν τόπο·

29.

υπενθυμίζει ότι η απελευθέρωση δεν αποτελεί αυτοσκοπό και ότι ο πραγματικός στόχος πρέπει να είναι η βελτίωση της προσφοράς και της ποιότητας των υπηρεσιών. Εντούτοις, η πείρα από την έκθεση στον ανταγωνισμό των αστικών επιβατικών σιδηροδρομικών συνδέσεων στην Ευρώπη είναι ακόμα περιορισμένη. Πρέπει να ενθαρρύνουμε αυτό το άνοιγμα, διατηρώντας ωστόσο τις δημόσιες υπηρεσίες και χωρίς να υπονομεύεται η οικονομική τους ισορροπία·

30.

υπογραμμίζει ότι θα ήταν σκόπιμο να διατηρηθούν οι σημερινοί κανόνες που επιτρέπουν στις εταιρείες που λειτουργούν ως διαχειριστές υποδομών και ως πάροχοι υπηρεσιών τοπικής εμβέλειας σε συγκεκριμένες σιδηροδρομικές υποδομές μικρού μεγέθους να συνεχίσουν να λειτουργούν με το υπάρχον καθεστώς. Μια τέτοια τοπική υποδομή δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 150 χλμ·

31.

επιδοκιμάζει μεν τις αναφορές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην κοινωνική διάσταση του θέματος, αλλά κρίνει ότι πρέπει να διευκρινιστούν, έτσι ώστε να περιοριστεί ο κίνδυνος εκδήλωσης φαινομένων κοινωνικού ντάμπιγκ. Αντιθέτως, οι αναφορές αυτές δεν πρέπει να αποτελούν τροχοπέδη για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του τομέα των σιδηροδρόμων και πρέπει να προάγουν τον πλουραλισμό των δεξιοτήτων του προσωπικού του κλάδου·

32.

στηρίζει την ανάδειξη ελεγκτικών οργάνων και ενθαρρύνει τη συνεργασία τους σε ευρωπαϊκή κλίμακα, κυρίως ως προς την αξιολόγηση της διατάραξης της οικονομικής ισορροπίας μιας επιχείρησης. Πρέπει επίσης να δοθούν εύλογες προθεσμίες στις τοπικές και περιφερειακές αρχές έτσι ώστε να μπορούν να προσφεύγουν στα ελεγκτικά όργανα εφόσον κρίνεται ότι απειλείται αυτή η ισορροπία·

33.	υπενθυμίζει ότι η έκδοση εισιτηρίων αποτελεί ζήτημα άμεσα συνδεδεμένο με το άνοιγμα των αγορών. Εν προκειμένω, κρίνεται απαραίτητος ο καλύτερος συντονισμός των σιδηροδρομικών επιχειρήσεων με τις αρμόδιες τοπικές και περιφερειακές αρχές·

34.

εκτιμά ότι πρέπει να γενικευθεί η απαίτηση της συμμετοχής των επιχειρήσεων που παρέχουν υπηρεσίες εθνικής εμβέλειας σε ένα σύστημα ενημέρωσης για τη –διαλειτουργική– προσφορά και έκδοση εισιτηρίων, καθότι η ανάπτυξη συνδεδεμένων υπηρεσιών συνιστά καταλυτικό παράγοντα για την αναβάθμιση των μαζικών μεταφορών και δη των σιδηροδρομικών·

Γ. Τεχνικό σκέλος

35.	συμφωνεί με τις διαπιστώσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ως προς τα κύρια προβλήματα και τα όρια του ισχύοντος ενωσιακού νομοθετικού πλαισίου ως προς τα τεχνικά ζητήματα·

36.

κρίνει ως θετική την ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Σιδηροδρόμων (με έδρα τη γαλλική πόλη της Βαλανσιέν) με σκοπό την υποστήριξη της τεχνικής διαλειτουργικότητας, την εναρμόνιση των διαδικασιών ασφαλείας, την επίσπευση της εισαγωγής ενιαίας άδειας θέσεως των οχημάτων σε κυκλοφορία και την ενίσχυση των αρμοδιοτήτων του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Σιδηροδρόμων για την αποφυγή σημαντικών προβλημάτων που ανακύπτουν εξαιτίας των αποκλίσεων μεταξύ των 26 διαφορετικών εθνικών αρχών. Οχήματα, τα οποία πρόκειται να χρησιμοποιούνται μόνο στο εσωτερικό μίας χώρας, θα μπορούν να εξακολουθήσουν να αδειοδοτούνται από τις εθνικές αρχές ασφαλείας·

37.	ζητά, πάντως, να προβλεφθεί μεταβατική περίοδος πριν από την έναρξη της κανονικής λειτουργίας του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Σιδηροδρόμων με τις νέες του αρμοδιότητες·

38.	υποστηρίζει τον στόχο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να περιορίσει το πλήθος των εθνικών κανόνων, καταργώντας τους περιττούς και όσους αντίκεινται στο Ενωσιακό Δίκαιο ή τις τεχνικές προδιαγραφές διαλειτουργικότητας·

39.

επιδοκιμάζει ορισμένες θέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσον αφορά τον ρόλο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Σιδηροδρόμων και τη σύσταση στους κόλπους του ενός οργάνου προσφυγών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εισηγείται την αναβάθμιση των αρμοδιοτήτων του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Σιδηροδρόμων και τη δημιουργία μονοαπευθυντικής υπηρεσίας λήψης αποφάσεων για τα οχήματα και τα πιστοποιητικά ασφαλείας για τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις. Η ενίσχυση και η διασάφηση των εξουσιών του Οργανισμού, των χρηματοδοτικών μέσων, του έμψυχου δυναμικού και των αρμοδιοτήτων του κρίνονται επίσης απαραίτητες ενέργειες. Το ίδιο ισχύει, άλλωστε, και για το τμήμα προσφυγών·

40.	ζητά να συμπεριληφθεί η Επιτροπή των Περιφερειών στη διαδικασία εκπόνησης των προγραμμάτων του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Σιδηροδρόμων·

41.	ζητά να μην αγνοηθούν οι εκτιμήσεις κόστους-οφέλους των μέτρων διαλειτουργικότητας και ιδίως των προεκτάσεών τους για τις τοπικές και περιφερειακές αρχές.

II. ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΕΣ ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ

Τροπολογία 1

COM (2013) 28 final

Νέα αιτιολογική σκέψη μετά την αιτιολογική σκέψη 9

Σχέδιο γνωμοδότησης

Τροπολογία της ΕτΠ

Η αρχή της αμοιβαιότητας αποτελεί σημαντικό μέσο για την αντιμετώπιση της στρέβλωσης του ανταγωνισμού· η εν λόγω αρχή θα πρέπει να εφαρμόζεται στις επιχειρήσεις από τρίτες χώρες που επιθυμούν να συμμετέχουν σε διαδικασίες υποβολής προσφορών εντός της Ένωσης.

Αιτιολογία

Δεν πρέπει να δίνεται η δυνατότητα σε επιχειρήσεις τρίτων χωρών να συμμετέχουν σε ανταγωνιστικές διαδικασίες υποβολής προσφορών στα κράτη μέλη της ΕΕ όταν οι ενδιαφερόμενες τρίτες χώρες δεν έχουν ακόμη ανοίξει την αγορά τους σε επιχειρήσεις των κρατών μελών της ΕΕ.

Τροπολογία 2

COM (2013) 28 final

Αιτιολογική σκέψη 15

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Η προετοιμασία των σιδηροδρομικών επιχειρήσεων για τον υποχρεωτικό δημόσιο διαγωνισμό για τις συμβάσεις δημόσιας υπηρεσίας απαιτεί επιπλέον χρόνο για την αποτελεσματική και βιώσιμη εσωτερική αναδιάρθρωση των εταιρειών στις οποίες είχαν στο παρελθόν ανατεθεί απευθείας τέτοιες συμβάσεις. Τα μεταβατικά μέτρα είναι, επομένως, απαραίτητα για τις συμβάσεις που θα έχουν ανατεθεί απευθείας από την έναρξη ισχύος του παρόντος κανονισμού έως τις 3 Δεκεμβρίου 2019.

Τροπολογία 3

COM (2013) 28 final

Αιτιολογική σκέψη 18

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

18.

Στο πλαίσιο των τροποποιήσεων του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 994/98 (εξουσιοδοτικός κανονισμός), η Επιτροπή πρότεινε επίσης να τροποποιηθεί ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1370/2007 (COM(2012) 730/3). Για να εναρμονισθεί η προσέγγιση των κανονισμών απαλλαγής κατά κατηγορία στο πεδίο των κρατικών ενισχύσεων και, σύμφωνα με τις διαδικασίες που προβλέπονται στο άρθρο 108 παράγραφος 4 και στο άρθρο 109 της Συνθήκης, πρέπει να διευκολυνθεί με βάση το πεδίο εφαρμογής του εξουσιοδοτικού κανονισμού ο συντονισμός της μεταφοράς ή η επιστροφή για την εκτέλεση ορισμένων υποχρεώσεων εγγενών της δημόσιας υπηρεσίας, όπως αναφέρει το άρθρο 93 της Συνθήκης.

18.

Αιτιολογία

Η μετάθεση σε άλλο κείμενο της αναφοράς στην απαλλαγή από την υποχρέωση κοινοποίησης των αντισταθμίσεων ανατρέπει τη συνολική διάταξη του κανονισμού που ρυθμίζει τις υποχρεώσεις δημόσιας υπηρεσίας και θέτει σοβαρό ζήτημα έλλειψης ασφάλειας δικαίου στο καθεστώς λειτουργίας των υπηρεσιών δημόσιων μεταφορών.

Τροπολογία 4

COM (2013) 28 final

Άρθρο 2, στοιχείο γ)

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

γ)	«αρμόδια τοπική αρχή»: κάθε αρμόδια αρχή της οποίας η γεωγραφική περιοχή δικαιοδοσίας δεν είναι εθνική και η οποία καλύπτει τις μεταφορικές ανάγκες ενός αστικού οικισμού ή μιας αγροτικής περιοχής·

γ)

«αρμόδια τοπική αρχή»: κάθε αρμόδια αρχή της οποίας η γεωγραφική περιοχή δικαιοδοσίας δεν είναι εθνική καλύπτει όλη την επικράτεια ενός κράτους μέλους και η οποία ή καλύπτει τις μεταφορικές ανάγκες μιας περιφέρειας, ενός αστικού οικισμού ή μιας αγροτικής περιοχής, ακόμα και πέραν των εθνικών συνόρων·

Αιτιολογία

Η φράση «δεν είναι εθνική» ερμηνεύεται με δύο τρόπους: α) ότι δεν καλύπτει όλη την επικράτεια ενός κράτους μέλους ή β) μια αρμόδια τοπική αρχή, η οποία ενδέχεται να εκτείνεται σε δύο ή και περισσότερα κράτη μέλη. Ο ορισμός χρήζει διευκρίνισης για να καλύπτει νεοσυσταθείσες οργανώτριες αρχές με διασυνοριακές αρμοδιότητες.

Συν τοις άλλοις, πρέπει ο υπό εξέταση κανονισμός να καλύπτει χωρίς αμφισημίες τις περιφέρειες.

Τροπολογία 5

COM (2013) 28 final

Άρθρο 2, στοιχείο ε)

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

ε)	Από το πεδίο εφαρμογής των υποχρεώσεων δημόσιας υπηρεσίας εξαιρούνται όλες οι υπηρεσίες δημόσιων μεταφορών που υπερβαίνουν όσα απαιτούνται για την επίτευξη αποτελεσμάτων τοπικού, περιφερειακού ή υπο-εθνικού δικτύου.

ε)

Από Στο πεδίο εφαρμογής των υποχρεώσεων δημόσιας υπηρεσίας περιλαμβάνονται εξαιρούνται όλες οι υπηρεσίες δημόσιων μεταφορών που παράγουν αποτελέσματα υπερβαίνουν όσα απαιτούνται για την επίτευξη αποτελεσμάτων τοπικού, περιφερειακού ή υπο-εθνικού δικτύου. Τα εν λόγω αποτελέσματα δικτύου μπορούν να προέρχονται από συνδυασμό αποδοτικών και μη-αποδοτικών δρομολογίων.

Αιτιολογία

Εάν μια περιφερειακή σύνδεση είναι οικονομικά βιώσιμη ή κερδοφόρα, πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα ένταξής της σε μια σύμβαση δημόσιων υπηρεσιών με άλλες ελλειμματικές συνδέσεις έτσι ώστε να χρησιμοποιηθούν τα κέρδη που παρουσιάζει στη χρηματοδότηση των ελλειμματικών συνδέσεων ή, ενδεχομένως, να βελτιστοποιηθούν τα απαραίτητα τεχνικά μέσα λειτουργίας.

Τροπολογία 6

COM (2013) 28 final

Άρθρο 2α, παράγραφος 1

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

1. Οι αρμόδιες αρχές καταρτίζουν και επικαιροποιούν ανά τακτά χρονικά διαστήματα σχέδια δημόσιων επιβατικών μεταφορών που καλύπτουν όλους τους σχετικούς τρόπους μεταφοράς στην επικράτεια για την οποία είναι υπεύθυνες. Η εν λόγω υποχρέωση αφορά αποκλειστικά τα αστικά κέντρα των οποίων ο πληθυσμός υπερβαίνει τους 100 000 κατοίκους.

Αυτά τα σχέδια δημόσιων μεταφορών καθορίζουν τους στόχους της πολιτικής δημόσιων μεταφορών και τα μέσα εφαρμογής τους, καλύπτοντας όλους τους συναφείς τρόπους μεταφοράς για την επικράτεια για την οποία είναι υπεύθυνες. Περιλαμβάνουν τουλάχιστον τα εξής:

α)	τη δομή του δικτύου ή των γραμμών·

α)	τη δομή του δικτύου ή των γραμμών·

β)

βασικές απαιτήσεις που πρέπει να πληρούνται από την προσφορά δημόσιων μεταφορών, όπως προσβασιμότητα, εδαφική σύνδεση, ασφάλεια, διασυνδέσεις μέσων μεταφοράς και διατροπικές διασυνδέσεις σε βασικούς συνδετικούς κόμβους, χαρακτηριστικά προσφοράς, όπως οι χρόνοι λειτουργίας, η συχνότητα των δρομολογίων και το ελάχιστο επίπεδο χρησιμοποίησης της μεταφορικής ικανότητας·

β)

βασικές απαιτήσεις που πρέπει να πληρούνται από την προσφορά δημόσιων μεταφορών, όπως προσβασιμότητα, εδαφική σύνδεση, ασφάλεια, διασυνδέσεις μέσων μεταφοράς και διατροπικές διασυνδέσεις σε βασικούς συνδετικούς κόμβους, χαρακτηριστικά προσφοράς, όπως οι χρόνοι λειτουργίας το σκεπτικό διαμόρφωσης των ωρών και, η συχνότητα των δρομολογίων και το ελάχιστο επίπεδο χρησιμοποίησης της μεταφορικής ικανότητας·

γ)

πρότυπα ποιότητας που σχετίζονται με παράγοντες όπως τα χαρακτηριστικά του εξοπλισμού των στάσεων και του τροχαίου υλικού, η χρονική ακρίβεια και η αξιοπιστία, η καθαριότητα, η εξυπηρέτηση και η ενημέρωση των πελατών, η διαχείριση και η επανόρθωση παραπόνων, η παρακολούθηση της ποιότητας των δρομολογίων·

γ)

δ)	αρχές της πολιτικής τιμών·

δ)	αρχές της πολιτικής τιμών·

ε)	επιχειρησιακές απαιτήσεις, όπως η μεταφορά ποδηλάτων, η διαχείριση της κυκλοφορίας, το σχέδιο έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση διαταραχών.

ε)	επιχειρησιακές απαιτήσεις, όπως η μεταφορά ποδηλάτων, η διαχείριση της κυκλοφορίας, το σχέδιο έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση διαταραχών·

στ)	οι απαιτήσεις της κοινωνικής και τοπικής συνοχής.

Κατά την έγκριση σχεδίων δημοσίων μεταφορών, οι αρμόδιες αρχές λαμβάνουν ιδίως υπόψη τους εφαρμοστέους κανόνες που αφορούν τα δικαιώματα των επιβατών, τις εργασιακές σχέσεις, την απασχόληση, και την περιβαλλοντική προστασία και την κοινωνική διάσταση του θέματος, έτσι ώστε να αποτραπεί η εκδήλωση κάθε μορφής ντάμπιγκ στα διάφορα αυτά πεδία.

Τα σχέδια για τις δημόσιες μεταφορές πρέπει να υποβάλλονται στο ελεγκτικό όργανο, για την έκδοση απλής γνωμοδότησης από αυτό, έναν μήνα πριν από τη δημοσίευσή τους.

Οι αρμόδιες αρχές θα συνεργάζονται μεταξύ τους για τον συντονισμό των πληροφοριών που θα περιέχουν τα σχέδια για τις δημόσιες μεταφορές της καθεμίας και θα εκπονούν κοινά σχέδια για τις περιφερειακές υπηρεσίες μεταφορών πέραν των εθνικών συνόρων.

Οι αρμόδιες αρχές εγκρίνουν τα σχέδια δημόσιων μεταφορών κατόπιν διαβούλευσης με τα οικεία ενδιαφερόμενα μέρη και τα δημοσιεύουν. Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισμού, τα οικεία ενδιαφερόμενα μέρη που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη είναι τουλάχιστον οι μεταφορείς, οι διαχειριστές υποδομών, κατά περίπτωση, και οι οργανώσεις εκπροσώπησης επιβατών και εργαζομένων.

Οι παλαιότεροι ή νυν πάροχοι δημόσιων υπηρεσιών οφείλουν να διαθέτουν στις αρμόδιες αρχές τα απαραίτητα στοιχεία εντός μηνός κατόπιν του σχετικού αιτήματος των εν λόγω αρχών, ακόμα και αν πρόκειται για τις αρχές γειτονικού κράτους μέλους.

Αιτιολογία

Τα σχέδια δημόσιων επιβατικών μεταφορών μπορούν να αποτελέσουν επιβαρυντικές και πρόσθετες υποχρεώσεις, αλλά δεν έχουν επίδραση στις κύριες σιδηροδρομικές γραμμές που διέπονται από περιφερειακές συμφωνίες σχεδιασμού. Η παρούσα τροπολογία προτείνει να περιοριστεί η υποχρέωση μόνο σε αστικά κέντρα ορισμένου μεγέθους.

Λαμβανομένου υπόψη του σύνθετου και μεταβλητού χαρακτήρα (για λόγους που δεν μπορούν να ελεγχθούν από τις αρμόδιες υπηρεσίες) των ωραρίων λειτουργίας, είναι ρεαλιστικότερο να γίνει αναφορά στις αρχές που διέπουν τα ωράρια σε ένα σχέδιο μεταφορών.

Στις λιγότερο δημοφιλείς γραμμές, η δέσμευση σε έναν ελάχιστο βαθμό χρήσης των δυνατοτήτων ενδέχεται να έχει αρνητικές επιπτώσεις για την αντίστοιχη δημόσια υπηρεσία και θα ήταν, συνεπώς, αντίθετη στο συμφέρον της αρμόδιας αρχής.

Η διατροπικότητα και η διασυνοριακή συνεργασία πρέπει να ενθαρρυνθούν.

Τα σχέδια δημοσίων μεταφορών απαιτούν συγκεκριμένα στοιχεία για τις εξελίξεις στην αγορά διαφόρων τρόπων μεταφοράς. Οι φορείς της αγοράς διαθέτουν τις βασικές πηγές πληροφόρησης και πρέπει να τις μοιράζονται με τις δημόσιες αρχές.

Τροπολογία 7

COM (2013) 28 final

Άρθρο 2α, παράγραφος 4

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Οι προδιαγραφές των υποχρεώσεων παροχής δημόσιας υπηρεσίας και η σχετική αποζημίωση του καθαρού οικονομικού αποτελέσματός των υποχρεώσεων δημόσιας υπηρεσίας πρέπει:

α)	να επιτυγχάνουν τους στόχους του σχεδίου δημόσιων μεταφορών με τον πλέον συμφέροντα οικονομικά τρόπο·

α)	να επιτυγχάνουν τους στόχους του σχεδίου δημόσιων μεταφορών με τον πλέον αποτελεσματικό συμφέροντα οικονομικά τρόπο·

Τροπολογία 8

COM (2013) 28 final

Άρθρο 4, παράγραφος 8

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή	Τροπολογία της ΕτΠ
8. Οι αρμόδιες αρχές καθιστούν διαθέσιμες σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη συναφείς πληροφορίες για την κατάρτιση προσφοράς στο πλαίσιο διαγωνισμού.	8. Οι αρμόδιες αρχές καθιστούν διαθέσιμες σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη συναφείς πληροφορίες για την κατάρτιση προσφοράς στο πλαίσιο διαγωνισμού. Οι διαχειριστές των σιδηροδρομικών υποδομών και οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις, οι οποίες είχαν ή έχουν αναλάβει την εκτέλεση της σύμβασης παροχής δημόσιας υπηρεσίας, οφείλουν να επικουρούν τις αρμόδιες αρχές στην παροχή όλων των σχετικών πληροφοριών. Είναι δε υπεύθυνοι για την ακρίβεια των πληροφοριών που διατίθενται στην αρμόδια αρχή.
Οι πληροφορίες αυτές περιλαμβάνουν πληροφορίες για τη ζήτηση των επιβατών, τους ναύλους, το κόστος και τα έσοδα που σχετίζονται με τη δημόσια επιβατική μεταφορά που καλύπτεται από την προσφορά και στοιχεία σχετικά με τις προδιαγραφές υποδομής που αφορούν τη λειτουργία των απαιτούμενων οχημάτων ή τροχαίου υλικού, ώστε να μπορέσουν να καταρτίσουν τεκμηριωμένα επιχειρηματικά σχέδια. Οι διαχειριστές σιδηροδρομικών υποδομών στηρίζουν τις αρμόδιες αρχές παρέχοντας όλες τις σχετικές προδιαγραφές υποδομών.	Οι πληροφορίες αυτές περιλαμβάνουν πληροφορίες για τη ζήτηση των επιβατών, τους ναύλους, το κόστος και τα έσοδα που σχετίζονται με τη δημόσια επιβατική μεταφορά που καλύπτεται από την προσφορά και στοιχεία σχετικά με τις προδιαγραφές υποδομής που αφορούν τη λειτουργία των απαιτούμενων οχημάτων ή τροχαίου υλικού, ώστε να μπορέσουν να καταρτίσουν τεκμηριωμένα επιχειρηματικά σχέδια. Οι διαχειριστές σιδηροδρομικών υποδομών στηρίζουν τις αρμόδιες αρχές παρέχοντας όλες τις σχετικές προδιαγραφές υποδομών.
Η μη συμμόρφωση με τις διατάξεις που αναφέρονται ανωτέρω υπόκειται στη νομική αναθεώρηση που προβλέπεται στο άρθρο 5 παράγραφος 7.	Η μη συμμόρφωση με τις διατάξεις που αναφέρονται ανωτέρω υπόκειται στη νομική αναθεώρηση που προβλέπεται στο άρθρο 5 παράγραφος 7.
	Ο σημερινός φορέας εκμετάλλευσης μιας σύνδεσης ή ενός δικτύου, που αποτελεί αντικείμενο ανταγωνιστικής πρόσκλησης υποβολής προσφοράς, πρέπει να παρέχει δωρεάν στην αρμόδια αρχή τις απαραίτητες για την κατάρτιση της προσφοράς πληροφορίες· οι πληροφορίες αυτές πρέπει να είναι πλήρεις και ακριβείς, ιδίως όσον αφορά την ζήτηση ταξιδίων και τα έσοδα από τη μεταφορά του επιβατικού κοινού, χωρίς να παραβιάζεται το επαγγελματικό απόρρητο.
	Ο προηγούμενος φορέας εκμετάλλευσης και ο διαχειριστής υποδομών οφείλουν να αποζημιώσουν τους υπόλοιπους φορείς εκμετάλλευσης για οιαδήποτε ζημία προκλήθηκε από προσφορές που κατατέθηκαν με ανακριβείς ή ελλιπείς πληροφορίες.

Αιτιολογία

Δεν αρκεί η παροχή των πληροφοριών του διαχειριστή υποδομών καθότι δεν περιέχουν τα εμπορικά στοιχεία του σιδηροδρομικού φορέα εκμετάλλευσης. Οι προηγούμενοι ή/και οι σημερινοί ανάδοχοι –ιδίως οι επί χρόνια φορείς εκμετάλλευσης– οφείλουν να παρέχουν σχετικές πληροφορίες, κατοχυρώνοντας έτσι τη δυνατότητα ελεύθερης προσπέλασης των στοιχείων. Είναι αναγκαίο να ληφθεί μέριμνα για συνεπή διατύπωση σε αυτό το ζήτημα, ειδάλλως υπάρχει ο κίνδυνος να επιβληθούν στις αρμόδιες αρχές υποχρεώσεις στις οποίες δεν θα μπορούν να ανταποκριθούν.

Τροπολογία 9

COM (2013) 28 final

Άρθρο 5 νέα παράγραφος μετά την παράγραφο 3

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Η αρμόδια αρχή μπορεί να αποκλείσει φορείς τρίτων χωρών από τις διαδικασίες σύναψης συμβάσεων με ανταγωνισμό, εφόσον οι εν λόγω τρίτες χώρες δεν προβλέπουν διαδικασίες σύναψης συμβάσεων με διαγωνισμό για επιχειρήσεις των κρατών μελών της Ένωσης.

Αιτιολογία

Δεν θα πρέπει να δίδεται σε τρίτες χώρες η δυνατότητα συμμετοχής σε διαδικασίες σύναψης συμβάσεων με διαγωνισμό σε κράτη μέλη της ΕΕ, εφόσον αυτές δεν έχουν ανοίξει την αγορά τους για τα κράτη μέλη της ΕΕ.

Τροπολογία 10

COM (2013) 28 final

Άρθρο 5, παράγραφος 4

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

4. Εφόσον το εθνικό δίκαιο δεν το απαγορεύει, οι αρμόδιες αρχές δύνανται να αποφασίσουν να αναθέσουν απευθείας συμβάσεις δημόσιας υπηρεσίας:

α)	στην περίπτωση που η μέση ετήσια αξία τους εκτιμάται: κατώτερη των 1 000 000 ευρώ ή κατώτερη των 5 000 000 ευρώ στην περίπτωση σύμβασης δημόσιας υπηρεσίας που περιλαμβάνει σιδηροδρομικές μεταφορές· ή

α)	στην περίπτωση που η μέση ετήσια αξία τους εκτιμάται: κατώτερη των 1 000 000 ευρώ ή κατώτερη των 5 000 000 ευρώ στην περίπτωση σύμβασης δημόσιας υπηρεσίας που περιλαμβάνει σιδηροδρομικές μεταφορές· ή

β)	στην περίπτωση που αφορούν την ετήσια εκτέλεση λιγότερων των 300 000 χιλιομέτρων δημόσιων επιβατικών μεταφορών ή λιγότερων των 150 000 χιλιομέτρων στην περίπτωση σύμβασης δημόσιας υπηρεσίας που περιλαμβάνει δημόσιες σιδηροδρομικές μεταφορές.

β)	στην περίπτωση που αφορούν την ετήσια εκτέλεση λιγότερων των 300 000 χιλιομέτρων δημόσιων επιβατικών μεταφορών ή λιγότερων των 150 000 500 000 χιλιομέτρων στην περίπτωση σύμβασης δημόσιας υπηρεσίας που περιλαμβάνει δημόσιες σιδηροδρομικές μεταφορές.

Αιτιολογία

Το ετήσιο όριο των 150 000 χιλιομέτρων που προτείνει η Επιτροπή για τις δημόσιες σιδηροδρομικές μεταφορές αποκλείει στην πράξη κάθε σιδηροδρομική γραμμή την οποία θα αφορούσε το εν λόγω μέτρο. Το όριο των 500 000 χιλιομέτρων επιτρέπει να περιοριστούν οι εξαιρέσεις στον κανόνα της πρόσκλησης υποβολής προσφορών σε μονές γραμμές με μήκος που είναι εύλογο για τις σιδηροδρομικές μεταφορές και με ένα βιώσιμο επίπεδο υπηρεσιών για τις σιδηροδρομικές μεταφορές.

Τροπολογία 11

COM (2013) 28 final

Άρθρο 5, νέα παράγραφος μετά την παράγραφο 4

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή	Τροπολογία της ΕτΠ
	Η απόφαση απευθείας ανάθεσης σύμβασης για την παροχή των υπηρεσιών υποβάλλεται προς διαβούλευση εντός δίμηνης προθεσμίας με τον ρυθμιστικό φορέα, όπως ορίζεται στο άρθρο 55 της οδηγίας 2012/34/ΕΕ.

Αιτιολογία

Το εν λόγω νέο σημείο επιτρέπει τη συμμετοχή του αρμόδιου ρυθμιστικού φορέα στη διαδικασία οργάνωσης των σιδηροδρομικών μεταφορών, χωρίς να περιορίζονται οι αρμοδιότητες των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην απευθείας ανάθεση σύμβασης για την παροχή των υπηρεσιών σε παρόχους από το εσωτερικό. Παράλληλα, στο υπό εξέταση σημείο καθορίζονται οι όροι της απευθείας ανάθεσης σύμβασης για την παροχή των υπηρεσιών έτσι ώστε να περιορίζονται οι καταστάσεις ολιγοπωλίου.

Τροπολογία 12

COM (2013) 28 final

Άρθρο 5, νέα παράγραφος μετά την παράγραφο 6

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Πλην των περιπτώσεων σχετικής απαγόρευσης από την εθνική νομοθεσία, οι αρμόδιες αρχές μπορούν να αναθέτουν απευθείας τις συμβάσεις δημόσιας υπηρεσίας για τις σιδηροδρομικές μεταφορές, με εξαίρεση άλλα μέσα μαζικής μεταφοράς σταθερής τροχιάς, όπως το μετρό ή το τραμ. Κατά παρέκκλιση του άρθρου 4, παράγραφος 3, οι συμβάσεις αυτές δεν θα υπερβαίνουν τα 10 έτη, εκτός των περιπτώσεων στις οποίες ισχύει το άρθρο 4, παράγραφος 4. Εάν η ίδια σύμβαση έχει ανατεθεί ξανά απευθείας και οι δείκτες ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών έχουν σημειώσει μέση πτώση μεγαλύτερη του 10% στο σύνολο της διάρκειας της σύμβασης για λόγους που οφείλονται στον φορέα που παρέχει τις εν λόγω δημόσιες υπηρεσίες, η επόμενη σύμβαση πρέπει να ανατίθεται κατόπιν πρόσκλησης υποβολής προσφορών. Έξι μήνες πριν από τη θέσπιση του παρόντος κανονισμού, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα καθορίσει τα κριτήρια ποιότητας με κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις βασιζόμενη σε ένα σύνολο δεικτών επιδόσεων, οι οποίοι θα απεικονίζουν, μεταξύ άλλων, και τη χρονική συνέπεια.

Αιτιολογία

Ναι μεν κρίνεται σκόπιμο να ενεργοποιηθεί εκ νέου η δυνατότητα απευθείας ανάθεσης, αλλά εντός συγκεκριμένων χρονικών ορίων. Εάν τα αποτελέσματα δεν είναι ικανοποιητικά, η αρμόδια αρχή θα πρέπει να ανατρέχει υποχρεωτικά στην πρόσκληση υποβολής προσφορών.

Τροπολογία 13

COM (2013) 28 final

Άρθρο 5α, παράγραφος 2

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

[…]

Η αρμόδια αρχή δύναται να συμμορφώνεται με την προβλεπόμενη στο πρώτο εδάφιο απαίτηση με έναν από τους εξής τρόπους:

Η αρμόδια αρχή δύναται να συμμορφώνεται με την προβλεπόμενη στο πρώτο εδάφιο απαίτηση με έναν από τους εξής διάφορους τρόπους και με γνώμονα την επίτευξη οικονομιών κλίμακας:

α)

αποκτώντας η ίδια το τροχαίο υλικό που χρησιμοποιείται για την εκτέλεση της σύμβασης δημόσιας υπηρεσίας ώστε να το διαθέσει στον επιλεγμένο φορέα δημόσιας υπηρεσίας σε εμπορική τιμή ή στο πλαίσιο της σύμβασης δημόσιας υπηρεσίας, σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 1 στοιχείο β), το άρθρο 6 και, κατά περίπτωση, το παράρτημα·

α)

β)

παρέχοντας εγγύηση για τη χρηματοδότηση του τροχαίου υλικού που χρησιμοποιείται για την εκτέλεση της σύμβασης δημόσιας υπηρεσίας σε εμπορική τιμή ή στο πλαίσιο της σύμβασης δημόσιας υπηρεσίας, σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 1 στοιχείο β), το άρθρο 6 και, κατά περίπτωση, το παράρτημα. Η εν λόγω εγγύηση δύναται να καλύπτει τον κίνδυνο υπολειμματικής αξίας, συμμορφούμενη με τους σχετικούς κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων, κατά περίπτωση·

β)

γ)	παρέχοντας δέσμευση στη σύμβαση δημόσιας υπηρεσίας για την ανάληψη του τροχαίου υλικού στο τέλος της σύμβασης σε εμπορικές τιμές.

γ)	παρέχοντας δέσμευση στη σύμβαση δημόσιας υπηρεσίας για την ανάληψη του τροχαίου υλικού στο τέλος της σύμβασης σε εμπορικές τιμές.·

δ)	συνεργαζόμενη με τις τοπικές αρχές με σκοπό την αύξηση του διαθέσιμου τροχαίου υλικού·

ε)	ζητώντας από το κράτος μέλος στο οποίο ανήκει να συμβάλει σε μία από τις μεθόδους εγγύησης έναντι της υπολειμματικής αξίας του τροχαίου υλικού.

[…]

Αιτιολογία

Δεν θα πρέπει να αποκλείεται καμία μέθοδος τοπικής χρηματοδότησης (εγγύηση, εξαγορά, άμεση αγορά κ.λπ.). Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι τα κράτη μέλη μπορούν να αποποιούνται τις ευθύνες τους και να μεταθέτουν αδικαιολόγητα τα βάρη στις τοπικές αρχές. Πρέπει το νομοθετικό και το κανονιστικό πλαίσιο να μπορούν να παρέχουν κίνητρα στην αγορά τροχαίου υλικού, ιδίως ενθαρρύνοντας τις οικονομίες κλίμακας και τα κατάλληλα χρηματοδοτικά σχήματα.

Τροπολογία 14

COM (2013) 28 final

Άρθρο 8 παράγραφος 2 στοιχείο α)

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

2α. Οι συμβάσεις δημόσιας υπηρεσίας για δημόσιες επιβατικές σιδηροδρομικές μεταφορές που ανατίθενται απευθείας από την 1η Ιανουαρίου 2013 έως τις 2 Δεκεμβρίου 2019 επιτρέπεται να συνεχίσουν να ισχύουν έως την ημερομηνία λήξης τους. Ωστόσο, δεν συνεχίζουν σε καμία περίπτωση πέραν της 31ης Δεκεμβρίου 2022.

2α. Οι συμβάσεις δημόσιας υπηρεσίας για δημόσιες επιβατικές σιδηροδρομικές μεταφορές που ανατίθενται απευθείας από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του παρόντος κανονισμού από την 1η Ιανουαρίου 2013 έως τις 2 Δεκεμβρίου 2019 επιτρέπεται να συνεχίσουν να ισχύουν έως την ημερομηνία λήξης τους. Ωστόσο, δεν συνεχίζουν σε καμία περίπτωση πέραν της 31ης Δεκεμβρίου 2022. Αυτό δεν ισχύει για όσες συμβάσεις έχουν συναφθεί πριν την έναρξη ισχύος του παρόντος κανονισμού.

Αιτιολογία

Η έναρξη ισχύος των προτεινόμενων αλλαγών πρέπει να αντιστοιχεί στην έναρξη ισχύος του αναθεωρημένου κανονισμού. Η απαίτηση αυτή δεν πρέπει να αφορά τις συμβάσεις που έχουν συναφθεί προηγουμένως.

Τροπολογία 15

COM (2013) 29 final

Αιτιολογική σκέψη 10

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Οι υφιστάμενες απαιτήσεις της οδηγίας 2012/34/ΕΕ περιλαμβάνουν μόνο νομική, οργανωτική ανεξαρτησία και ανεξαρτησία στη λήψη αποφάσεων. Οι διατάξεις αυτές δεν αποκλείουν εντελώς τη δυνατότητα διατήρησης μιας ολοκληρωμένης επιχείρησης, εφόσον εξασφαλίζονται αυτές οι τρεις κατηγορίες ανεξαρτησίας. Όσον αφορά την ανεξαρτησία λήψης αποφάσεων, πρέπει να εξασφαλίζεται ότι κατάλληλες ασφαλιστικές δικλίδες αποκλείουν τον έλεγχο των αποφάσεων που λαμβάνει ένας διαχειριστής υποδομής από μια ολοκληρωμένη επιχείρηση. Ωστόσο, ακόμα και η πλήρης εφαρμογή των εν λόγω ασφαλιστικών δικλίδων δεν αποκλείει εντελώς κάθε δυνατότητα πραγματοποίησης διακρίσεων κατά ανταγωνιστών, η οποία υφίσταται λόγω της ύπαρξης μιας κάθετα ολοκληρωμένης επιχείρησης. Συγκεκριμένα, η δυνατότητα διεπιδοτήσεων εξακολουθεί να υφίσταται σε ολοκληρωμένες δομές ή, τουλάχιστον, είναι πολύ δύσκολο για τους ρυθμιστικούς φορείς να ελέγχουν και να επιβάλλουν τις ασφαλιστικές δικλίδες που έχουν θεσπιστεί για την πρόληψη των εν λόγω διεπιδοτήσεων. Ο θεσμικός διαχωρισμός της διαχείρισης υποδομών και των μεταφορικών δραστηριοτήτων είναι το αποτελεσματικότερο μέτρο για την επίλυση αυτών των προβλημάτων.

Οι υφιστάμενες απαιτήσεις της οδηγίας 2012/34/ΕΕ περιλαμβάνουν μόνο νομική, οργανωτική ανεξαρτησία και ανεξαρτησία στη λήψη αποφάσεων. Οι διατάξεις αυτές δεν αποκλείουν εντελώς τη δυνατότητα διατήρησης μιας ολοκληρωμένης επιχείρησης, εφόσον εξασφαλίζε ονται αυτές οι τρεις κατηγορίες ανεξαρτησίας η ανεξαρτησία μεταξύ μεταφορέα και διαχειριστή υποδομής σε ό,τι αφορά τα ουσιαστικά καθήκοντα, ήτοι τη λήψη αποφάσεων για την κατανομή των διαδρομών και τη λήψη αποφάσεων για τη χρέωση των υποδομών, τους σιδηροδρομικούς σταθμούς, τις επενδύσεις και τη συντήρηση. Όσον αφορά την ανεξαρτησία λήψης αποφάσεων, πρέπει να εξασφαλίζεται ότι κατάλληλες ασφαλιστικές δικλίδες αποκλείουν τον έλεγχο των αποφάσεων που λαμβάνει ένας διαχειριστής υποδομής από μια ολοκληρωμένη επιχείρηση. Ωστόσο, ακόμα και η πλήρης εφαρμογή των εν λόγω ασφαλιστικών δικλίδων δεν αποκλείει εντελώς κάθε δυνατότητα πραγματοποίησης διακρίσεων κατά ανταγωνιστών, η οποία υφίσταται λόγω της ύπαρξης μιας κάθετα ολοκληρωμένης επιχείρησης. Συγκεκριμένα, η δυνατότητα διεπιδοτήσεων εξακολουθεί να υφίσταται σε ολοκληρωμένες δομές ή, τουλάχιστον, είναι πολύ δύσκολο για τους ρυθμιστικούς φορείς να ελέγχουν και να επιβάλλουν τις ασφαλιστικές δικλίδες που έχουν θεσπιστεί για την πρόληψη των εν λόγω διεπιδοτήσεων. Ο θεσμικός διαχωρισμός της διαχείρισης υποδομών και των μεταφορικών δραστηριοτήτων είναι το αποτελεσματικότερο μέτρο για την επίλυση αυτών των προβλημάτων.

Αιτιολογία

Η Επιτροπή ξεκινά από την παραδοχή ότι η καλύτερη δυνατή λύση είναι ο πλήρης διαχωρισμός των δραστηριοτήτων. Πρόκειται όμως για παραδοχή, η οποία δεν πρέπει να ενσωματωθεί στο σχέδιο οδηγίας, καθώς αυτό πρέπει να παραμείνει ουδέτερο από αυτή την άποψη.

Τροπολογία 16

COM (2013) 29 final

Άρθρο 6 παράγραφος 2

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή	Τροπολογία της ΕτΠ
Η Επιτροπή προτείνει τη διαγραφή της παραγράφου 2 του άρθρου 6 της οδηγίας 2012/34/ΕΕ	Να τροποποιηθεί το άρθρο 6, παράγραφος 2, της οδηγίας 2012/34/ΕΕ ως εξής:
	6.2 Τα Προκειμένου να αποφευχθούν δυσανάλογα έξοδα συναλλαγής, τα κράτη μέλη μπορούν, εξάλλου, να προβλέπουν ότι ο διαχωρισμός αυτός περιλαμβάνει χωριστά οργανικά τμήματα στα πλαίσια της ίδιας επιχείρησης υπό την προϋπόθεση ότι η εν λόγω επιχείρηση απασχολεί τουλάχιστον 3 000 υπαλλήλους και ότι οι δραστηριότητές της περιορίζονται στις τοπικές μεταφορές, σε υποδομές μικρότερες των 150 χιλιομέτρων ή ότι η διαχείριση της υποδομής και της μεταφορικής δραστηριότητας εξασφαλίζεται από ξεχωριστούς φορείς.

Αιτιολογία

Όσον αφορά τον θεσμικό διαχωρισμό της διαχείρισης υποδομών από τη παροχή υπηρεσιών μεταφορών, προτείνεται να διατηρηθούν οι ισχύοντες κανόνες για τις εταιρείες οι δραστηριότητες των οποίων περιορίζονται στην παροχή υπηρεσιών περιφερειακής εμβέλειας. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι στις περιπτώσεις μικρών εταιρειών που παρέχουν υπηρεσίες σε συγκεκριμένες υποδομές, ο εν λόγω θεσμικός διαχωρισμός μπορεί να συνεπάγεται σημαντικό κατακερματισμό των εταιρειών και άνοδο του λειτουργικού κόστους και άρα των αποζημιώσεων που καλύπτονται από τα κρατικά ταμεία.

Τροπολογία 17

COM (2013) 29 final

Άρθρο 7, παράγραφος 1

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή	Τροπολογία της ΕτΠ
Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι ο διαχειριστής υποδομής εκτελεί όλα τα καθήκοντα που αναφέρονται στο άρθρο 3 παράγραφος 2 και είναι ανεξάρτητος από οποιαδήποτε σιδηροδρομική επιχείρηση.	Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι ο διαχειριστής υποδομής εκτελεί όλα τα καθήκοντα που αναφέρονται στο άρθρο 3 παράγραφος 2 και είναι ανεξάρτητος από οποιαδήποτε σιδηροδρομική επιχείρηση σε ό,τι αφορά τα ουσιαστικά καθήκοντα, ήτοι τη λήψη αποφάσεων για την κατανομή των διαδρομών και τη λήψη αποφάσεων για τη χρέωση των υποδομών, τους σιδηροδρομικούς σταθμούς, τις επενδύσεις και τη συντήρηση. Προκειμένου να εξασφαλισθεί η ανεξαρτησία του διαχειριστή υποδομής, τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι οι διαχειριστές υποδομής είναι οργανωμένοι σε εταιρεία νομικά διακριτή από κάθε σιδηροδρομική επιχείρηση μπορούν να οργανωθούν όπως το επιθυμούν, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας.
Προκειμένου να εξασφαλισθεί η ανεξαρτησία του διαχειριστή υποδομής, τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι οι διαχειριστές υποδομής είναι οργανωμένοι σε εταιρεία νομικά διακριτή από κάθε σιδηροδρομική επιχείρηση.

Τροπολογία 18

COM (2013) 29 final

Άρθρο 7, παράγραφος 5

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Σε περίπτωση που κατά την ημερομηνία έναρξης ισχύος της παρούσας οδηγίας, ο διαχειριστής υποδομής ανήκει σε κάθετα ολοκληρωμένη επιχείρηση, τα κράτη μέλη μπορούν να αποφασίσουν να μην εφαρμόσουν τις παραγράφους 2 έως 4 του παρόντος άρθρου. Στην περίπτωση αυτή, το οικείο κράτος μέλος εξασφαλίζει ότι ο διαχειριστής υποδομής εκτελεί όλα τα καθήκοντα που αναφέρονται στο άρθρο 3 παράγραφος 2 και έχει ουσιαστική οργανωτική ανεξαρτησία και ανεξαρτησία λήψης αποφάσεων έναντι οποιασδήποτε σιδηροδρομικής επιχείρησης, σύμφωνα με τις απαιτήσεις των άρθρων 7α έως 7γ

Σε περίπτωση που κατά την ημερομηνία έναρξης ισχύος της παρούσας οδηγίας, ο διαχειριστής υποδομής ανήκει σε κάθετα ολοκληρωμένη επιχείρηση, τ Τα κράτη μέλη μπορούν να αποφασίσουν να μην εφαρμόσουν τις παραγράφους 2 έως 4 του παρόντος άρθρου. Στην περίπτωση αυτή, το οικείο κράτος μέλος εξασφαλίζει ότι ο διαχειριστής υποδομής εκτελεί όλα τα καθήκοντα που αναφέρονται στο άρθρο 3 παράγραφος 2 και έχει ουσιαστική οργανωτική ανεξαρτησία και ανεξαρτησία λήψης αποφάσεων έναντι οποιασδήποτε σιδηροδρομικής επιχείρησης, σύμφωνα με τις απαιτήσεις των άρθρων 7α έως 7γ.

Αιτιολογία

Επιτρέπει την επιστροφή σε ένα ολοκληρωμένο μοντέλο, ανεξάρτητα από κατάσταση κατά την έναρξη ισχύος της οδηγίας.

Τροπολογία 19

COM (2013) 29 final

Άρθρο 7β, παράγραφος 3

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή	Τροπολογία της ΕτΠ
3. Ο διαχειριστής υποδομής διαθέτει εποπτικό συμβούλιο αποτελούμενο από εκπροσώπους των τελικών ιδιοκτητών της κάθετα ολοκληρωμένης επιχείρησης.	3. Ο διαχειριστής υποδομής διαθέτει εποπτικό συμβούλιο αποτελούμενο από εκπροσώπους των τελικών ιδιοκτητών της κάθετα ολοκληρωμένης επιχείρησης, καθώς και από εκπροσώπους των αρμόδιων τοπικών και περιφερειακών αρχών, σε περίπτωση που αυτές δεν εκπροσωπούνται ήδη στο διοικητικό συμβούλιο του διαχειριστή υποδομής.
[…]	[…]

Αιτιολογία

Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές αποτελούν ισότιμους εταίρους στο σιδηροδρομικό σύστημα. Ως εκ τούτου, πρέπει να συμμετέχουν στα όργανα λήψης αποφάσεων ή ελέγχου του διαχειριστή υποδομής σε φυσικές μονοπωλιακές συνθήκες. Οι εν λόγω αρχές αποτελούν τον συνδετικό κρίκο μεταξύ των φορέων εκμετάλλευσης και των τελικών χρηστών, έχοντας επίγνωση των αναγκών των τελευταίων.

Τροπολογία 20

COM (2013) 29 final

Άρθρο 7β, παράγραφος 5

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

5. […] Οι μεταφορές προσωπικού πέραν αυτών που αναφέρονται στο σημείο γ) μεταξύ του διαχειριστή υποδομής και των άλλων νομικών οντοτήτων της κάθετα ολοκληρωμένης επιχείρησης είναι εφικτές μόνο σε περίπτωση που διασφαλίζεται ότι δεν ανταλλάσσονται ευαίσθητες πληροφορίες μεταξύ τους. Ωστόσο, το ενδιαφερόμενο προσωπικό δεσμεύεται να τηρεί το επαγγελματικό απόρρητο ως προς τις παρελθούσες δραστηριότητες, σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις του Εμπορικού Δικαίου.

Αιτιολογία

Πρόκειται για περίπτωση όπου πρέπει να εφαρμοστεί η αρχή της αναλογικότητας. Η έννοια των ευαίσθητων πληροφοριών παραείναι αόριστη για να αποτρέψει τις εσωτερικές μετακινήσεις στους ομίλους σιδηροδρομικών επιχειρήσεων. Οι περίοδοι ανάπαυλας και άλλα «Σινικά Τείχη» αρκούν ως εχέγγυα της μη διαρροής ευαίσθητων πληροφοριών από τη μία θυγατρική ενός ομίλου σιδηροδρομικών επιχειρήσεων στην άλλη. Πάντως, όπως είθισται στο Εμπορικό Δίκαιο, το προσωπικό δεσμεύεται από το επαγγελματικό απόρρητο.

Τροπολογία 21

COM (2013) 29 final

Άρθρο 7β, νέα παράγραφος μετά την παράγραφο 7

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή οφείλει να έχει εφαρμόσει μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2019 συγκεκριμένες διατάξεις όσον αφορά τους μετακινούμενους εργαζόμενους με σκοπό την αποφυγή φαινομένων ντάμπιγκ και μισθολογικού ανταγωνισμού, μέσω μιας διαδικασίας χορήγησης ειδικής διαπίστευσης του πληρώματος.

Αιτιολογία

Πρέπει να αποφεύγονται φαινόμενα ντάμπιγκ στον τομέα των σιδηροδρομικών μεταφορών και μισθολογικού ανταγωνισμού που καταγράφονται στους τομείς των οδικών ή θαλάσσιων μεταφορών.

Τροπολογία 22

COM (2013) 29 final

Άρθρο 7γ

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Διαδικασία ελέγχου της συμμόρφωσης

1. Κατόπιν αιτήματος κράτους μέλους ή με δική της πρωτοβουλία, η Επιτροπή αποφασίζει εάν οι διαχειριστές υποδομής που αποτελούν μέρος μιας κάθετα ολοκληρωμένης επιχείρησης πληρούν τις απαιτήσεις του άρθρου 7α και του άρθρου 7β και εάν η εφαρμογή των απαιτήσεων αυτών είναι ικανοποιητική για να διασφαλιστούν ίσοι όροι ανταγωνισμού για όλες τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις και απουσία στρέβλωσης του ανταγωνισμού στη σχετική αγορά.

1. Κατόπιν αιτήματος κράτους μέλους ή με δική της πρωτοβουλία, η Επιτροπή αποφασίζει εάν οι διαχειριστές υποδομής που αποτελούν μέρος μιας κάθετα ολοκληρωμένης επιχείρησης πληρούν τις απαιτήσεις των άρθρων του άρθρου 7, 7α και του άρθρου 7β και εάν η εφαρμογή των απαιτήσεων αυτών είναι ικανοποιητική για να διασφαλιστούν ίσοι όροι ανταγωνισμού για όλες τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις και απουσία στρέβλωσης του ανταγωνισμού στη σχετική αγορά.

2. Η Επιτροπή δικαιούται να απαιτήσει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες εντός εύλογης προθεσμίας από το κράτος μέλος στο οποίο είναι εγκατεστημένη η κάθετα ολοκληρωμένη επιχείρηση. Η Επιτροπή διαβουλεύεται με τον οικείο ρυθμιστικό φορέα ή φορείς και, ενδεχομένως, το δίκτυο των ρυθμιστικών φορέων που αναφέρονται στο άρθρο 57.

2. Η Επιτροπή δικαιούται να απαιτήσει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες εντός εύλογης προθεσμίας από το κράτος μέλος στο οποίο είναι εγκατεστημένη η κάθετα ολοκληρωμένη επιχείρηση. Η Επιτροπή διαβουλεύεται με τον οικείο ρυθμιστικό φορέα ή φορείς, τις αρμόδιες αρχές και, ενδεχομένως, το δίκτυο των ρυθμιστικών φορέων που αναφέρονται στο άρθρο 57.

3. Τα κράτη μέλη μπορούν να περιορίσουν τα δικαιώματα πρόσβασης που προβλέπονται στο άρθρο 10 στις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις που αποτελούν μέρος της κάθετα ολοκληρωμένης επιχείρησης στην οποία ανήκει ο διαχειριστής υποδομής, εάν η Επιτροπή ενημερώσει τα κράτη μέλη ότι δεν έχει υποβληθεί αίτηση σύμφωνα με την παράγραφο 1, ή εν αναμονή της εξέτασης του αίτησης από την Επιτροπή, ή εάν αποφασίσει, σύμφωνα με τη διαδικασία που αναφέρεται στο άρθρο 62 παράγραφος 2, ότι:

α)	δεν έχουν δοθεί επαρκείς απαντήσεις στις αιτήσεις παροχής πληροφοριών της Επιτροπής, σύμφωνα με την παράγραφο 2, ή

α)	δεν έχουν δοθεί επαρκείς απαντήσεις στις αιτήσεις παροχής πληροφοριών της Επιτροπής, σύμφωνα με την παράγραφο 2, ή

β)	ο οικείος διαχειριστής υποδομής δεν πληροί τις απαιτήσεις των άρθρων 7α και 7β, ή

β)	ο οικείος διαχειριστής υποδομής δεν πληροί τις απαιτήσεις των άρθρων 7, 7α και 7β, ή

γ)	η εφαρμογή των απαιτήσεων των άρθρων 7α και 7β δεν είναι επαρκής για να εξασφαλίσει ισότιμους όρους ανταγωνισμού για όλες τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις και την απουσία της στρέβλωσης του ανταγωνισμού στο κράτος μέλος όπου είναι εγκατεστημένος ο οικείος διαχειριστής υποδομής.

γ)	η εφαρμογή των απαιτήσεων των άρθρων 7, 7α και 7β δεν είναι επαρκής για να εξασφαλίσει ισότιμους όρους ανταγωνισμού για όλες τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις και την απουσία της στρέβλωσης του ανταγωνισμού στο κράτος μέλος όπου είναι εγκατεστημένος ο οικείος διαχειριστής υποδομής.

Η Επιτροπή αποφασίζει εντός εύλογου χρονικού διαστήματος.

Η Επιτροπή αποφασίζει εντός 30 εργάσιμων ημερών εύλογου χρονικού διαστήματος.

4. Το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος μπορεί να ζητήσει από την Επιτροπή να ανακαλέσει την απόφασή της που αναφέρεται στην παράγραφο 3, σύμφωνα με τη διαδικασία που αναφέρεται στο άρθρο 62 παράγραφος 2, όταν το εν λόγω κράτος μέλος αποδείξει, προς ικανοποίηση της Επιτροπής, ότι οι λόγοι της απόφασης δεν υφίστανται πλέον. Η Επιτροπή αποφασίζει εντός εύλογου χρονικού διαστήματος.

4. Το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος μπορεί να ζητήσει από την Επιτροπή να ανακαλέσει την απόφασή της που αναφέρεται στην παράγραφο 3, σύμφωνα με τη διαδικασία που αναφέρεται στο άρθρο 62 παράγραφος 2, όταν το εν λόγω κράτος μέλος αποδείξει, προς ικανοποίηση της Επιτροπής, ότι οι λόγοι της απόφασης δεν υφίστανται πλέον. Η Επιτροπή αποφασίζει εντός 30 εργάσιμων ημερών εύλογου χρονικού διαστήματος.

5. Με την επιφύλαξη των παραγράφων 1 έως 4, η συμμόρφωση με τις απαιτήσεις των άρθρων 7α και 7β παρακολουθείται διαρκώς από τον ρυθμιστικό φορέα που αναφέρεται στο άρθρο 55. Κάθε αιτών έχει το δικαίωμα άσκησης προσφυγής στον ρυθμιστικό φορέα, εάν θεωρεί ότι δεν πληρούνται οι εν λόγω απαιτήσεις. Ο ρυθμιστικός φορέας αποφασίζει επί της εν λόγω ένστασης, εντός των προθεσμιών που αναφέρονται στο άρθρο 56 παράγραφος 9, σχετικά με όλα τα απαιτούμενα μέτρα αποκατάστασης.

5. Με την επιφύλαξη των παραγράφων 1 έως 4, η συμμόρφωση με τις απαιτήσεις των άρθρων 7, 7α και 7β παρακολουθείται διαρκώς από τον ρυθμιστικό φορέα που αναφέρεται στο άρθρο 55. Κάθε αιτών έχει το δικαίωμα άσκησης προσφυγής στον ρυθμιστικό φορέα, εάν θεωρεί ότι δεν πληρούνται οι εν λόγω απαιτήσεις. Ο ρυθμιστικός φορέας αποφασίζει επί της εν λόγω ένστασης, εντός των προθεσμιών που αναφέρονται στο άρθρο 56 παράγραφος 9, σχετικά με όλα τα απαιτούμενα μέτρα αποκατάστασης

Αιτιολογία

Η Επιτροπή προβαίνει σε διακρίσεις εις βάρος των κάθετα ολοκληρωμένων επιχειρήσεων. Η έκταση των ελέγχων της Επιτροπής θα έπρεπε να είναι η αυτή και για τις ολοκληρωμένες και για τις χωριστές επιχειρήσεις. Όπως κάθε ρυθμιστικός φορέας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να τηρεί συγκεκριμένες προθεσμίες για λόγους ασφάλειας δικαίου όσον αφορά το σύνολο των φορέων.

Τροπολογία 23

COM (2013) 29 final

Άρθρο 7δ, παράγραφος 1

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή	Τροπολογία της ΕτΠ
Επιτροπή συντονισμού	Επιτροπή συντονισμού
1. Τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι οι διαχειριστές υποδομής συγκροτούν και οργανώνουν επιτροπές συντονισμού για κάθε δίκτυο. Η συμμετοχή σε αυτήν την επιτροπή είναι ανοικτή τουλάχιστον στον διαχειριστή υποδομής, στους γνωστούς αιτούντες κατά την έννοια του άρθρου 8 παράγραφος 3 και, κατόπιν αιτήσεώς τους, σε δυνάμει αιτούντες, στις οργανώσεις εκπροσώπησής τους, στους εκπροσώπους χρηστών των εμπορευματικών και των επιβατικών μεταφορών και, κατά περίπτωση, στις περιφερειακές και τοπικές αρχές. Οι εκπρόσωποι των κρατών μελών και ο οικείος ρυθμιστικός φορέας προσκαλούνται ως παρατηρητές στις συνεδριάσεις της επιτροπής συντονισμού.	1. Τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι οι διαχειριστές υποδομής συγκροτούν και οργανώνουν επιτροπές συντονισμού για κάθε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό δίκτυο. Η συμμετοχή σε αυτήν την επιτροπή είναι ανοικτή τουλάχιστον στον διαχειριστή υποδομής, στους γνωστούς αιτούντες κατά την έννοια του άρθρου 8 παράγραφος 3 και, κατόπιν αιτήσεώς τους, σε δυνάμει αιτούντες, στις οργανώσεις εκπροσώπησής τους, στους εκπροσώπους χρηστών των εμπορευματικών και των επιβατικών μεταφορών και, κατά περίπτωση, στις ενδιαφερόμενες περιφερειακές και τοπικές αρχές. Οι εκπρόσωποι των κρατών μελών και ο οικείος ρυθμιστικός φορέας προσκαλούνται ως παρατηρητές στις συνεδριάσεις της επιτροπής συντονισμού.

Αιτιολογία

Ως μείζων παράγοντας της συγκοινωνιακής πολιτικής, πρέπει να συμπεριληφθούν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές στις επιτροπές συντονισμού.

Τροπολογία 24

COM (2013) 29 final

Άρθρο 7ε, παράγραφος 1

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή	Τροπολογία της ΕτΠ
Ευρωπαϊκό δίκτυο διαχειριστών υποδομής	Ευρωπαϊκό δίκτυο διαχειριστών υποδομής
1. Τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι οι διαχειριστές υποδομής συμμετέχουν και συνεργάζονται σε ένα δίκτυο για την ανάπτυξη των σιδηροδρομικών υποδομών της Ένωσης, και ιδίως για την εξασφάλιση της έγκαιρης και αποτελεσματικής εφαρμογής του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών, συμπεριλαμβανομένων των διαδρόμων του κεντρικού δικτύου, των σιδηροδρομικών εμπορευματικών διαδρόμων σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 913/2010 και του σχεδίου ανάπτυξης του Ευρωπαϊκού Συστήματος Διαχείρισης Κυκλοφορίας Σιδηροδρόμων (ERTMS) που καθορίζεται στην απόφαση 2012/88/UE.	1. Κατά τη διάρκεια των δύο ετών που έπονται της εφαρμογής του παρόντα κανονισμού, Τ τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι οι θα αξιώνουν από τους διαχειριστές υποδομής να συμμετέχουν και να συνεργάζονται σε ένα δίκτυο για την ανάπτυξη των σιδηροδρομικών υποδομών της Ένωσης, και ιδίως για την εξασφάλιση της έγκαιρης και αποτελεσματικής εφαρμογής του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών, συμπεριλαμβανομένων των διαδρόμων του κεντρικού δικτύου, των σιδηροδρομικών εμπορευματικών διαδρόμων σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 913/2010 και του σχεδίου ανάπτυξης του Ευρωπαϊκού Συστήματος Διαχείρισης Κυκλοφορίας Σιδηροδρόμων (ERTMS) που καθορίζεται στην απόφαση 2012/88/UE ΕΕ, καθώς και την αποτελεσματικότητα της διασυνοριακής περιφερειακής συνεργασίας στον τομέα των σιδηροδρόμων.
Η Επιτροπή είναι μέλος του δικτύου. Συντονίζει και υποστηρίζει το έργο του δικτύου και διατυπώνει συστάσεις προς το δίκτυο, εφόσον ενδείκνυται. Εξασφαλίζει την ενεργή συνεργασία των κατάλληλων διαχειριστών υποδομής.	Η Επιτροπή είναι μέλος του δικτύου. Συντονίζει και υποστηρίζει το έργο του δικτύου και διατυπώνει συστάσεις προς το δίκτυο, εφόσον ενδείκνυται. Εξασφαλίζει την ενεργή συνεργασία των κατάλληλων διαχειριστών υποδομής. Επίσης, καταθέτει ανά διετία εκθέσεις προόδου του δικτύου υπόψη της Επιτροπής των Περιφερειών και του δικτύου ρυθμιστικών φορέων (βλ. άρθρο 57).

Αιτιολογία

Το ευρωπαϊκό δίκτυο διαχειριστών υποδομών παρέχει την ευκαιρία να αντιμετωπιστούν στο κατάλληλο επίπεδο τα διασυνοριακά λειτουργικά προβλήματα και πρέπει οι τοπικές και περιφερειακές αρχές να συμμετάσχουν σε αυτή τη διαδικασία. Ομοίως, το δίκτυο ρυθμιστικών φορέων πρέπει να ενημερώνεται για τις εξελίξεις στο δίκτυο διαχειριστών υποδομών.

Τροπολογία 25

COM (2013) 29 final

Νέο άρθρο μετά το άρθρο 7ε

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Ο διαχειριστής υποδομής ορίζει έναν εκπρόσωπο από το προσωπικό του, ο οποίος καθίσταται αρμόδιος για τις σχέσεις με τις τοπικές ή περιφερειακές αρχές. Ο εν λόγω εκπρόσωπος θα πρέπει να μπορεί να δώσει απάντηση, εξ ονόματος του διαχειριστή υποδομής, σε αιτήματα μίας τοπικής ή περιφερειακής αρχής εντός προθεσμίας 5 ημερών.

Αιτιολογία

Η ενίσχυση των αρμοδιοτήτων των διαχειριστών υποδομής θα πρέπει να συνοδεύεται από μεγαλύτερη ανταπόκριση σε ερωτήματα, σε διεθνές επίπεδο χάρις στο δίκτυο διαχειριστών υποδομής, αλλά και σε τοπικό επίπεδο. Ως πραγματική υπηρεσία μίας στάσης, ο υπεύθυνος επικοινωνίας με τις τοπικές ή περιφερειακές αρχές θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να απαντά ταχέως στις ερωτήσεις που του απευθύνονται.

Τροπολογία 26

COM (2013) 29 final

Άρθρο 10, νέα παράγραφος μετά την παράγραφο 2

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Προκειμένου να εξασφαλιστεί η πρόσβαση χωρίς διακρίσεις στους σταθμούς, οι διαχειριστές των σταθμών και των αποβαθρών τους θέτουν στη διάθεση των φορέων εκμετάλλευσης και κάθε ενδιαφερόμενου ένα έντυπο υποβολής καταγγελίας, το οποίο θα διατίθεται επιγραμμικά. Οι οργανισμοί ελέγχου και οι σχετικές αρμόδιες υπηρεσίες λαμβάνουν ετήσια έκθεση σχετικά με τις εν λόγω καταγγελίες.

Αιτιολογία

Η πρόσβαση χωρίς διακρίσεις θα πρέπει να μπορεί να αξιολογείται σε τακτά χρονικά διαστήματα, ιδίως από τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, οι οποίες έχουν συμφέρον να απολαύουν οι χρήστες υπηρεσιών μεταφοράς με υψηλή ποιότητα.

Τροπολογία 27

COM (2013) 29 final

Άρθρο 11, παράγραφος 2

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Για να προσδιοριστεί εάν τίθεται σε κίνδυνο η οικονομική ισορροπία μιας σύμβασης παροχής δημόσιας υπηρεσίας, ο οικείος ή οι οικείοι ρυθμιστικοί φορείς που αναφέρονται στο άρθρο 55 πραγματοποιούν αντικειμενική οικονομική ανάλυση και βασίζουν την απόφασή τους σε προκαθορισμένα κριτήρια. Η εκτίμηση αυτή πραγματοποιείται κατόπιν αιτήματος οιουδήποτε από τους κατωτέρω, το οποίο υποβάλλεται εντός ενός μηνός από την ενημέρωση για την σχεδιαζόμενη υπηρεσία μεταφοράς επιβατών που αναφέρεται στο άρθρο 38 παράγραφος 4:

Για να προσδιοριστεί εάν τίθεται σε κίνδυνο η οικονομική ισορροπία μιας σύμβασης παροχής δημόσιας υπηρεσίας, ο οικείος ή οι οικείοι ρυθμιστικοί φορείς που αναφέρονται στο άρθρο 55 πραγματοποιούν αντικειμενική οικονομική ανάλυση και βασίζουν την απόφασή τους σε προκαθορισμένα κριτήρια. Η εκτίμηση αυτή πραγματοποιείται κατόπιν αιτήματος οιουδήποτε από τους κατωτέρω, το οποίο υποβάλλεται εντός ενός μηνός δύο μηνών από την ενημέρωση για την σχεδιαζόμενη υπηρεσία μεταφοράς επιβατών που αναφέρεται στο άρθρο 38 παράγραφος 4:

α)	της αρμόδιας αρχής ή αρχών που ανέθεσαν τη σύμβαση παροχής δημόσιας υπηρεσίας·

α)	της αρμόδιας αρχής ή αρχών που ανέθεσαν τη σύμβαση παροχής δημόσιας υπηρεσίας·

β)	κάθε άλλης ενδιαφερόμενης αρμόδιας αρχής με το δικαίωμα να περιορίζει την πρόσβαση δυνάμει του παρόντος άρθρου·

β)	κάθε άλλης ενδιαφερόμενης αρμόδιας αρχής με το δικαίωμα να περιορίζει την πρόσβαση δυνάμει του παρόντος άρθρου·

γ)	του διαχειριστή της υποδομής·

γ)	του διαχειριστή της υποδομής·

δ)	της σιδηροδρομικής επιχείρησης που εκτελεί τη σύμβαση παροχής δημόσιας υπηρεσίας.

δ)	της σιδηροδρομικής επιχείρησης που εκτελεί τη σύμβαση παροχής δημόσιας υπηρεσίας.

Αιτιολογία

Η προθεσμία του ενός μηνός είναι πολύ σύντομη για τη διατύπωση ενστάσεων ως προς μια νέα υπηρεσία μεταφορών, η οποία επηρεάζει την οικονομική ισορροπία μιας σύμβασης παροχής δημόσιας υπηρεσίας.

Τροπολογία 28

COM (2013) 29 final

Άρθρο 13α, παράγραφος 1

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή	Τροπολογία της ΕτΠ
Κοινά συστήματα πληροφοριών και ενοποιημένα συστήματα έκδοσης εισιτηρίων	Κοινά συστήματα πληροφοριών και ενοποιημένα συστήματα έκδοσης εισιτηρίων
1. Με την επιφύλαξη του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1371/2007 και της οδηγίας 2010/40/ΕΕ, τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα να ζητούν από τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις που εκτελούν εσωτερικές επιβατικές μεταφορές να συμμετέχουν σε κοινό σύστημα πληροφοριών και ενοποιημένο σύστημα έκδοσης εισιτηρίων για τη χορήγηση εισιτηρίων, ενιαίων εισιτηρίων και κρατήσεων, ή να αποφασίσουν να παρέχουν εξουσιοδότηση στις αρμόδιες αρχές για την καθιέρωση του εν λόγω συστήματος. Εάν καθιερωθεί το εν λόγω σύστημα, τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι δεν δημιουργεί στρεβλώσεις στην αγορά ή διακρίσεις μεταξύ των σιδηροδρομικών επιχειρήσεων και ότι τη διαχείρισή του ασκεί δημόσια ή ιδιωτική νομική οντότητα ή ένωση όλων των σιδηροδρομικών επιχειρήσεων που εκτελούν εσωτερικές επιβατικές μεταφορές.	1. Με την επιφύλαξη του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1371/2007 και της οδηγίας 2010/40/ΕΕ, τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα να ζητούν από τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις που εκτελούν εσωτερικές επιβατικές μεταφορές να συμμετέχουν σε κοινό σύστημα πληροφοριών και ενοποιημένο σύστημα έκδοσης εισιτηρίων για τη χορήγηση εισιτηρίων, ενιαίων εισιτηρίων και κρατήσεων, ή να αποφασίσουν να παρέχουν εξουσιοδότηση στις αρμόδιες αρχές για την καθιέρωση του εν λόγω συστήματος. Εάν Όταν καθιερωθεί το εν λόγω σύστημα, τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι δεν δημιουργεί στρεβλώσεις στην αγορά ή διακρίσεις μεταξύ των σιδηροδρομικών επιχειρήσεων και ότι τη διαχείρισή του ασκεί δημόσια ή ιδιωτική νομική οντότητα ή ένωση όλων των σιδηροδρομικών επιχειρήσεων που εκτελούν εσωτερικές επιβατικές μεταφορές.
	Μία ομάδα εκπροσώπων των τοπικών και περιφερειακών αρχών συμμετέχει στην εν λόγω νομική οντότητα ή ένωση και εμπλέκεται πλήρως στις αποφάσεις της.

Αιτιολογία

Το εν λόγω άρθρο αποτελεί τη νομική βάση για τον στόχο των περιφερειών να εναρμονίσουν το σύστημα έκδοσης εισιτηρίων σε μία ανταγωνιστική αγορά. Τους δίδει την ευκαιρία να αντιμετωπίσουν τα διάφορα προβλήματα που προέκυψαν στα συστήματα έκδοσης εισιτηρίων στους σταθμούς υπό τη διαχείριση των παραδοσιακών φορέων εκμετάλλευσης.

Οι εταιρίες που διαχειρίζονται εθνικά συστήματα πρέπει να υποχρεούνται να συμμετέχουν σε ένα εθνικό σύστημα πληροφόρησης, διότι η ανάπτυξη των συνδεδεμένων υπηρεσιών αποτελεί εξαιρετικά σημαντικό παράγοντα για τη βελτίωση της ελκυστικότητας των δημοσίων μεταφορών και ιδίως των σιδηροδρομικών μεταφορών. Στο πλαίσιο αυτό, οι τοπικές αρχές πρέπει να συμμετέχουν στις αρχές διαχείρισης του συστήματος.

Τροπολογία 29

COM (2013) 29 final

Άρθρο 59, νέα παράγραφος μετά την παράγραφο 3

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Οι κάθετα ολοκληρωμένες σιδηροδρομικές επιχειρήσεις που διαχειρίζονται υποδομές μικρότερες από 150 χιλιόμετρα ή που παρέχουν αποκλειστικά τοπικές σιδηροδρομικές υπηρεσίες δεν υπόκεινται στα άρθρα 7 και 7α έως γ, εφόσον οι εν λόγω υπηρεσίες εμπίπτουν στη βοηθητική διαχείριση εγκαταστάσεων εσωτερικών ή θαλασσίων λιμένων, με την επιφύλαξη του άρθρου 13 παρ. 3 της παρούσας οδηγίας και της μεταφοράς εμπορευμάτων «βραχείας γραμμής» ("short line").

Αιτιολογία

Η εν λόγω τροπολογία έχει ως στόχο να αποκλείσει από το πεδίο εφαρμογής των άρθρων 7 και 7α έως γ τα μικρά σιδηροδρομικά δίκτυα καθώς και τις τοπικές δραστηριότητες που επιτρέπουν την ανταπόκριση σε τοπικές και περιορισμένες ανάγκες. Υπενθυμίζεται επίσης η πρόσβαση στις εγκαταστάσεις χωρίς διακρίσεις.

Τροπολογία 30

COM (2013) 29 final

Άρθρο 59, νέα παράγραφος μετά την παράγραφο 3

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Οι κάθετα ολοκληρωμένες σιδηροδρομικές επιχειρήσεις που διαχειρίζονται συγκεκριμένα επενδυτικά προγράμματα που προβλέπονται στο άρθρο 32 παρ. 3 της παρούσας οδηγίας και αντιμετωπίζουν άμεσο ανταγωνισμό από άλλους τρόπους μεταφοράς δεν υπόκεινται στα άρθρα 7 και 7α έως γ·

Αιτιολογία

Η εν λόγω τροπολογία, σύμφωνη με τις υπόλοιπες διατάξεις της οδηγίας 2012/34/ΕΕ, έχει ως στόχο να αποκλείσει από το πεδίο εφαρμογής των άρθρων 7 και 7α έως γ την ειδική περίπτωση των συγκεκριμένων επενδυτικών προγραμμάτων, η απόδοση των οποίων είναι εγγυημένη μόνο πολύ μακροπρόθεσμα.

Τροπολογία 31

COM (2013) 27 final

Αιτιολογική σκέψη 29

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

(29)

Προκειμένου να εξασφαλιστεί αποτελεσματικά η εκτέλεση των λειτουργιών του Οργανισμού, τα κράτη μέλη και η Επιτροπή θα πρέπει να εκπροσωπούνται σε διοικητικό συμβούλιο το οποίο να διαθέτει τις απαραίτητες αρμοδιότητες, συμπεριλαμβανομένων των αρμοδιοτήτων κατάρτισης του προϋπολογισμού και έγκρισης των ετήσιων και πολυετών προγραμμάτων εργασιών.

(29)

Αιτιολογία

Το δίκτυο των αντιπροσωπευτικών φορέων του τομέα των σιδηροδρόμων και η Επιτροπή των Περιφερειών πρέπει να συμμετέχουν επίσης στις διαβουλεύσεις με θέμα το ετήσιο και πολυετές πρόγραμμα εργασιών του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Σιδηροδρόμων, καθότι τους αφορούν άμεσα τα αποτελέσματα και οι προτεραιότητες των εργασιών του Οργανισμού.

Τροπολογία 32

COM(2013) 27 final

Άρθρο 33 παράγραφος 5

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

CoR amendment

Οι εθνικές αρχές που είναι αρμόδιες για την έκδοση των αδειών και των πιστοποιητικών που αναφέρονται στην παράγραφο 2 στοιχεία γ) και δ), κοινοποιούν εντός μηνός στον Οργανισμό κάθε μεμονωμένη απόφαση που αφορά έκδοση, άρνηση έκδοσης, αναθεώρηση, τροποποίηση ή ανάκληση των εν λόγω αδειών και πιστοποιητικών, με αιτιολόγηση αυτής. Ο Οργανισμός επικυρώνει ή ανακαλεί αυτήν την απόφαση σε διάστημα ενός μηνός, μετά από ακρόαση των ενδιαφερομένων μερών.

Αιτιολογία

Για τη αποφυγή του ενδεχομένου οι εθνικές αρχές να αποτρέπουν προσφυγές κατά των αποφάσεών τους ενώπιον του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πρέπει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Σιδηροδρόμων να συμμετέχει στην επικύρωση ή την ανάκληση των εθνικών αποφάσεων που αντιβαίνουν το πνεύμα του Ενιαίου ευρωπαϊκού σιδηροδρομικού χώρου.

Τροπολογία 33

COM (2013) 27 final

Άρθρο 48, παράγραφος 5

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

5. Επιπλέον, το διοικητικό συμβούλιο εκδίδει και επικαιροποιεί έως την 30η Νοεμβρίου κάθε έτους στρατηγικό πολυετές πρόγραμμα εργασιών. Λαμβάνεται υπόψη η γνώμη της Επιτροπής. Πραγματοποιείται διαβούλευση επί του σχεδίου με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα αναφερόμενα στο άρθρο 34 δίκτυα. Το εγκεκριμένο πολυετές πρόγραμμα εργασιών διαβιβάζεται στα κράτη μέλη, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Επιτροπή και τα αναφερόμενα στο άρθρο 34 δίκτυα.

5. Επιπλέον, το διοικητικό συμβούλιο εκδίδει και επικαιροποιεί έως την 30η Νοεμβρίου κάθε έτους στρατηγικό πολυετές πρόγραμμα εργασιών. Λαμβάνεται υπόψη η γνώμη της Επιτροπής. Πραγματοποιείται διαβούλευση επί του σχεδίου με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, την Επιτροπή των Περιφερειών και τα αναφερόμενα στο άρθρο 34 δίκτυα. Το εγκεκριμένο πολυετές πρόγραμμα εργασιών διαβιβάζεται στα κράτη μέλη, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Επιτροπή, την Επιτροπή των Περιφερειών και τα αναφερόμενα στο άρθρο 34 δίκτυα.

Αιτιολογία

Θα πρέπει να ζητείται και η γνώμη της Επιτροπής των Περιφερειών για το πολυετές πρόγραμμα εργασιών του Οργανισμού, δεδομένου ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές συμμετέχουν στη χρηματοδότηση του τροχαίου υλικού και έχουν άμεσο συμφέρον για τη βελτίωση της διαλειτουργικότητας και της ασφάλειας.

Τροπολογία 34

COM (2013) 27 final

Άρθρο 54, παράγραφος 1

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

1. Είναι δυνατόν να ασκηθεί προσφυγή ενώπιον του τμήματος προσφυγών κατά αποφάσεων που λαμβάνονται από τον Οργανισμό σύμφωνα με τα άρθρα 12, 16, 17 και 18.

1. Είναι δυνατόν να ασκηθεί προσφυγή ενώπιον του τμήματος προσφυγών κατά αποφάσεων που λαμβάνονται από τον Οργανισμό σύμφωνα με τα άρθρα 12, 16, 17 και 18 ή εφόσον αυτός δεν έχει προβεί σε κάποια ενέργεια εντός των ορισμένων προθεσμιών.

Αιτιολογία

Πρέπει να προβλέπεται η δυνατότητα προσφυγής και σε περίπτωση που ο Οργανισμός δεν έχει προβεί σε κάποια ενέργεια ή δεν έχει λάβει κάποια απόφαση εντός των ορισμένων προθεσμιών.

Τροπολογία 35

COM (2013) 27 final

Άρθρο 56, παράγραφος 1

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή	Τροπολογία της ΕτΠ
1. Κατά την εξέταση της προσφυγής, το τμήμα προσφυγών ενεργεί ταχέως. Καλεί τους διαδίκους, οσάκις απαιτείται, να υποβάλουν, εντός καθορισμένης προθεσμίας, παρατηρήσεις επί των κοινοποιήσεων που τους έχει απευθύνει ή επί των ανακοινώσεων που προέρχονται από τους λοιπούς διαδίκους. Η ακρόαση των διαδίκων στη διαδικασία προσφυγής είναι δυνατόν να πραγματοποιείται προφορικά.	1. Κατά την εξέταση της προσφυγής, το τμήμα προσφυγών ενεργεί ταχέως. Καλεί τους διαδίκους, οσάκις απαιτείται, να υποβάλουν, εντός καθορισμένης προθεσμίας, παρατηρήσεις επί των κοινοποιήσεων που τους έχει απευθύνει ή επί των ανακοινώσεων που προέρχονται από τους λοιπούς διαδίκους. Η ακρόαση των διαδίκων στη διαδικασία προσφυγής είναι δυνατόν να πραγματοποιείται προφορικά.
	Το τμήμα προσφυγών θα εξετάζει όλες τις προσφυγές, θα ζητά, κατά περίπτωση, σχετική πληροφόρηση και θα διαβουλεύεται με τους άμεσα ενδιαφερόμενους εντός ενός μηνός από την ημερομηνία παραλαβής της προσφυγής. Το τμήμα προσφυγών οφείλει να αποφαίνεται για κάθε προσφυγή, να λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος και να γνωστοποιεί στους άμεσα ενδιαφερόμενους την αιτιολογημένη απόφασή του εντός εύλογου χρονικού διαστήματος, ορισμένου εκ των προτέρων και το οποίο, σε κάθε περίπτωση, δεν θα υπερβαίνει τους δυο μήνες από την ημερομηνία παραλαβής όλων των σχετικών πληροφοριών. Εφόσον ο Οργανισμός δεν προβεί εμπρόθεσμα σε κάποια ενέργεια, το τμήμα προσφυγών μπορεί να εκδώσει δικαστική εντολή, επιβάλλοντας, εάν χρειαστεί, χρηματικό πρόστιμο.

Αιτιολογία

Πρέπει να διευκρινιστούν οι διαδικασίες και οι προθεσμίες που ακολουθεί το τμήμα προσφυγών κατά την εξέταση των προσφυγών (π.χ. πρέπει να καθοριστεί το χρονικό σημείο στο οποίο θεωρείται ότι ελήφθη το αίτημα προσφυγής έτσι ώστε να υπολογίζεται η προθεσμία της διαδικασίας).

Πρέπει να δοθούν ειδικές εξουσίες στο τμήμα προσφυγών έτσι ώστε να μπορεί να εφαρμόζει τις αποφάσεις του (δικαστική εντολή ή επιβολή χρηματικών προστίμων/ποινών) ιδίως σε περιπτώσεις παράλειψης εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας.

Τροπολογία 36

COM (2013) 27 final

Νέο άρθρο μετά το άρθρο 77

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

1. Ο Οργανισμός λαμβάνει τις αποφάσεις σύμφωνα με τα άρθρα 12, 16, 17 και 18 που τίθενται σε ισχύ (δύο έτη μετά την έναρξη της ισχύος του παρόντος κανονισμού). Μέχρι εκείνη την ημερομηνία, τα κράτη μέλη θα συνεχίσουν να εφαρμόζουν τις εφαρμοστέες νομοθετικές και κανονιστικές διατάξεις.

2. Στη διάρκεια συμπληρωματικής μεταβατικής περιόδου 42 μηνών από την ημερομηνία που αναφέρεται στην παράγραφο 1, τα κράτη μέλη εξακολουθούν να εκδίδουν πιστοποιητικά και εξουσιοδοτήσεις κατά παρέκκλιση από τις διατάξεις των άρθρων 12, 16, 17 και 18, υπό τις συνθήκες που έχει καθορίσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στους κανόνες που αφορούν την εφαρμογή τους σύμφωνα με το άρθρο 75. Πριν από την έκδοση των αποφάσεών του, ο Οργανισμός πρέπει να αξιολογεί κατά πόσο:

—	μειώνεται το επίπεδο ασφαλείας των σιδηροδρόμων και/ή

—	τούτο συνιστά αυθαίρετη διάκριση ή καταχρηστικό περιορισμό υπηρεσίας σιδηροδρομικών μεταφορών.

Ο Οργανισμός δύναται να ζητήσει από τις αρμόδιες εθνικές αρχές ασφαλείας να τροποποιήσουν την απόφαση, να αναβάλουν την εφαρμογή της ή ακόμα και να την ανακαλέσουν. Εάν η εθνική αρχή ασφαλείας αρνηθεί να πράξει τα δέοντα, ο Οργανισμός δύναται να απευθυνθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στην επιτροπή που αναφέρεται στο άρθρο 75.

Αιτιολογία

Πρέπει να προβλεφθεί μηχανισμός για τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Σιδηροδρόμων, κατά τα πρότυπα της μεταβατικής φάσης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια της Αεροπορίας (EASA) όσον αφορά την ευθύνη έκδοσης πιστοποιητικού για αεροσκάφη· τούτο δε με σκοπό τη σταδιακή στελέχωση με πρόσθετο προσωπικό και την κατάρτιση του στα νέα καθήκοντα.

Τροπολογία 37

COM (2013) 30 final

Παράρτημα I, 4.2

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

3. Ελεγχοσ διαφορων μορφων κοστουσ

Στην εκτίμηση κόστους-οφέλους των προτεινομένων μέτρων θα συνυπολογίζονται, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα:

—	κόστος του προτεινόμενου μέτρου,

—	οφέλη για τη διαλειτουργικότητα της επέκτασης του πεδίου εφαρμογής σε ορισμένες υποκατηγορίες δικτύων και οχημάτων,

—	μείωση του κόστους κεφαλαίου και των επιβαρύνσεων, λόγω των εξοικονομήσεων οικονομιών κλίμακας και της καλύτερης χρήσης των οχημάτων,

—	μείωση των δαπανών επενδύσεων και του κόστους συντήρησης/επιχειρησιακής λειτουργίας χάρη στον αυξημένο ανταγωνισμό μεταξύ των κατασκευαστών σιδηροδρομικού υλικού και των επιχειρήσεων συντήρησης,

—	περιβαλλοντικά οφέλη λόγω τεχνικών βελτιώσεων του σιδηροδρομικού συστήματος,

—	αύξηση της ασφάλειας της επιχειρησιακής λειτουργίας.

Επιπλέον, στην εκτίμηση αυτή θα εκτίθενται οι αναμενόμενες προεκτάσεις για όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς και οικονομικούς παράγοντες, μη εξαιρουμένων των τοπικών και περιφερειακών αρχών.

Αιτιολογία

Πρέπει να συμπεριληφθεί εκ νέου το ανωτέρω απόσπασμα (Παράρτημα I, 4.2) της ισχύουσας οδηγίας έτσι ώστε να πραγματοποιηθεί μια εκτίμηση κόστους-οφέλους όλων των προτεινομένων τεχνικών λύσεων για κάθε τεχνική προδιαγραφή διαλειτουργικότητας. Τούτο δε με σκοπό την υλοποίηση πιο βιώσιμων λύσεων, ιδίως προς όφελος των τοπικών και περιφερειακών αρχών.

Βρυξέλλες, 8 Οκτωβρίου 2013

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής των Περιφερειών

Ramón Luis VALCÁRCEL SISO

5.12.2013

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 356/116

Γνωμοδότησης της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Προσανατολισμοί για τα διευρωπαϊκά δίκτυα τηλεπικοινωνιών»

2013/C 356/17

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

—

λαμβάνει υπόψη της την τροποποίηση από πλευράς Ευρωπαϊκής Επιτροπής (στο εξής: Επιτροπή) της πρότασης για την υιοθέτηση Κανονισμού που θα καθορίζει τους προσανατολισμούς στον τομέα των διευρωπαϊκών δικτύων τηλεπικοινωνιών και τονίζει τις προτεραιότητες που εκτίθενται στο υπό εξέταση έγγραφο — όπως: δίκτυα υψηλών ταχυτήτων, δημόσιες διασυνοριακές υπηρεσίες, πρόσβαση σε πληροφορίες του δημόσιου τομέα που μπορούν να ξαναχρησιμοποιηθούν και σε πολυγλωσσικές υπηρεσίες, καθώς και σε υποδομές υπηρεσιών για ασφαλέστερη χρήση του διαδικτύου υπηρεσιών — τομείς στους οποίους οι πόλεις και οι περιφέρειες είναι ταυτόχρονα παράγοντες, πάροχοι και δικαιούχοι·

—

υπογραμμίζει τον καίριο ρόλο των διευρωπαϊκών δικτύων τηλεπικοινωνιών, τόσο αυτών που εξυπηρετούν εμπορικούς σκοπούς όσο και αυτών που εξυπηρετούν μη εμπορικούς σκοπούς, καθώς και των επενδύσεων στην έρευνα με σκοπό την υποστήριξη συγκεκριμένων δραστηριοτήτων και την ανάπτυξη εφαρμογών που θα αυξήσουν την αξία του τομέα των τηλεπικοινωνιών·

—

προτείνει να αξιοποιηθεί το σύνολο του δυναμικού της Ευρώπης, ώστε να αναπτυχθούν υπηρεσίες ΤΠΕ τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, οι δε ΤΠΕ να χρησιμοποιούνται κατά τρόπο που να βελτιώνονται οι υπηρεσίες των ΤΠΑ σε τομείς όπως οι υγειονομικές υπηρεσίες, η εκπαίδευση, οι δημόσιες συμβάσεις, η ασφάλεια και οι κοινωνικές υπηρεσίες αλλά και σε λοιπές δράσεις της υποστήριξης της λήψης απόφασης στην περιφερειακή και τοπική αυτοδιοίκηση·

—

υπογραμμίζει τη σημασία της προώθησης τόσο δημόσιων όσο και ιδιωτικών επενδύσεων στο πλαίσιο αμοιβαία επωφελών συμπράξεων για τις αγροτικές και αραιοκατοικημένες περιοχές, αλλά και για τις αστικές περιοχές που αντιμετωπίζουν κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα και εφιστά, ως εκ τούτου, την προσοχή στον συντονισμό της πρόσβασης στην ευρυζωνικότητα από την διοίκηση, τη δημόσια ασφάλεια, τα τοπικά σχολεία και τις εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης.

Γενικός εισηγητής

ο κ. Alin-Adrian NICA (RO/ALDE), Δήμαρχος του Dudeștii Noi

Έγγραφα αναφοράς

Τροποποιημένη πρόταση Κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με προσανατολισμούς για τα διευρωπαϊκά δίκτυα τηλεπικοινωνιών και την κατάργηση της απόφασης αριθ. 1336/97/ΕΚ

COM(2013) 329 final

I. ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ:

2.	σημειώνει τη σημασία της προσεκτικής αναθεώρησης της ισχύουσας ευρωπαϊκής νομοθεσίας, την οποία αιτήθηκε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, καθώς και την προσαρμογή της στις τρέχουσες ανάγκες·

εκφράζει τις επιφυλάξεις της σχετικά με τη δραστική μείωση του κονδυλίου για τις τηλεπικοινωνίες υπό τον μηχανισμό «Διευκολύνοντας την Ευρώπη» από 9,2 δισ. σε 1 δισ. ευρώ και επισημαίνει ότι ενδέχεται τα δίκτυα τηλεπικοινωνιών να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα όσον αφορά την εφαρμογή και την ανάπτυξη των μελλοντικών ψηφιακών υπηρεσιών και της ψηφιακής οικονομίας· υπό αυτήν την έννοια, η ΕτΠ είναι αντίθετη με την κατάργηση για δημοσιονομικούς λόγους δύο υπηρεσιών, των «Διευρωπαϊκών υψίρρυθμων συνδέσεων κορμού για δημόσιες διοικήσεις» και των «Λύσεων τεχνολογιών πληροφοριών και επικοινωνιών για ευφυή δίκτυα ενέργειας και για την παροχή ευφυών ενεργειακών υπηρεσιών», οι οποίες δεν θεωρούνται πλέον έργα κοινού ενδιαφέροντος·

5.	θεωρεί ότι αυτές οι τεχνολογίες μπορούν να αποτελέσουν πολύτιμα αγαθά για τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τις διοικήσεις, και να συμβάλουν στη βελτίωση των προϊόντων και της ποιότητας των δημόσιων υπηρεσιών·

6.	επιβεβαιώνει τη σημασία των επενδύσεων στην έρευνα ΤΠΕ, προκειμένου να εξασφαλιστεί η μεγέθυνση και η ανάπτυξη νέων επιχειρήσεων και επισημαίνει ότι η χρήση των ΤΠΕ στην καινοτομία θα μπορούσε να αντιμετωπίσει βασικές κοινωνικό-οικονομικές προκλήσεις·

7.	υπενθυμίζει ότι, κατά την ανάπτυξη ΤΠΕ που στηρίζουν μια ανοικτή σε όλους κοινωνία της πληροφορίας, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι ανάγκες όλων των μελών της κοινωνίας, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων που κινδυνεύουν να υποστούν κοινωνικό αποκλεισμό·

8.	υπογραμμίζει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές (ΤΠΑ) δεν πρέπει να θεωρούνται μόνον χρήστες πανευρωπαϊκών ηλεκτρονικών υπηρεσιών, αλλά και σημαντικοί πάροχοι υπηρεσιών στο πλαίσιο της πρότασης·

9.	ζητά να ενθαρρυνθούν οι ιδιωτικές επενδύσεις καθώς και οι επενδύσεις από δημόσιες πηγές, εκτός από τη ΔΣΕ, συμπεριλαμβανομένης της ευρύτερης συμβολής επιχειρήσεων και θεσμικών φορέων όπως η ΕΤΕπ (Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων)·

10.	επιβεβαιώνει τη σημασία των συνεργειών μεταξύ του προγράμματος Horizon2020, των Διαρθρωτικών Ταμείων (ΔΤ) και των εθνικών πολιτικών ως προς τους ευρύτερους στόχους της ΕΕ για την ανταγωνιστικότητα και τη συνοχή·

11.

επισημαίνει τον καίριο ρόλο που οι τοπικές και περιφερειακές αρχές (στο εξής: ΤΠΑ) διαδραματίζουν όσον αφορά την προώθηση τεκμηριωμένου διαλόγου με το ευρύ κοινό, τη διευκόλυνση της συνεργασίας μεταξύ χρηστών και παραγωγών καινοτομιών ΤΠΕ σε διάφορα επίπεδα διακυβέρνησης και διοίκησης, καθώς και την αντιμετώπιση, κοντά στους πολίτες, των ανησυχιών του κοινού·

12.	επισημαίνει ότι η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ περιφερειών και ΤΠΑ όχι μόνον θα ήταν χρήσιμη, αλλά θα έπρεπε στην ουσία να αποτελεί ζωτικό τμήμα της πρότασης·

II. ΟΙ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

13.	ενθαρρύνει τις ΤΠΑ να συμμετάσχουν σε μια προσπάθεια ευρύτερης συνεργασίας με στόχο τη βελτίωση της διαλειτουργικότητας στη δημόσια διοίκηση και της αποτελεσματικότητας της παροχής δημόσιων υπηρεσιών·

14.	υπογραμμίζει τον καθοριστικό ρόλο των τοπικών και περιφερειακών αρχών στη διευκόλυνση της παροχής διασυνοριακών —συμβατικών, αλλά και ψηφιακών— υπηρεσιών. Επιμένει, λοιπόν, ότι στη διαχείριση αυτού του προγράμματος πρέπει να συμμετέχουν πλήρως και οι εν λόγω αρχές·

15.	αναγνωρίζει ότι, αν και η ανταγωνιστικότητα των επιμέρους τομέων πρέπει να εξακολουθήσει να προωθείται με την ίδια προσοχή, είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι η μελλοντική ευημερία της Ευρώπης θα εξαρτάται όλο και περισσότερο από τις διατομεακές δραστηριότητες (1)·

II.1 Ευρυζωνικά δίκτυα

16.

επαναλαμβάνει ότι οι ΤΠΑ μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στα εξής: στη διασφάλιση συνδέσεων υψηλής ταχύτητας σε όλους και σε προσιτή τιμή σε περιοχές στις οποίες δεν επαρκούν οι μηχανισμοί της αγοράς, στη διαχείριση προτύπων σχεδίων που επιδιώκουν τη γεφύρωση του χάσματος της ηλεκτρονικής προσβασιμότητας και στην ανάπτυξη νέων προσεγγίσεων για την παροχή ηλεκτρονικών δημόσιων υπηρεσιών εστιασμένων στους πολίτες (2)·

17.

18.

υπενθυμίζει ότι οι εταιρικές σχέσεις δημοσίου-ιδιωτικού τομέα που έχουν συναφθεί μεταξύ ΤΠΑ και ΜΜΕ που δραστηριοποιούνται στην ανάπτυξη ΤΠΕ στον τομέα της παροχής δημόσιων υπηρεσιών ΤΠΕ και υποστηρίζονται από την ΕΕ μπορούν κάλλιστα να αποτελέσουν τον ακρογωνιαίο λίθο της ανάπτυξης τοπικών δεξιοτήτων και γνώσεων σε όλη την ΕΕ (3)·

19.

επισημαίνει ότι, μολονότι από την άποψη των επενδυτών θα μπορούσαν να θεωρηθούν ότι παρουσιάζουν κινδύνους, τα υπερταχέα ευρυζωνικά δίκτυα αποτελούν την καταλληλότερη επιλογή για επενδυτές, δεδομένου ότι το διαδίκτυο υψηλής ταχύτητας εξασφαλίζει καλύτερη πρόσβαση στις ψηφιακές υπηρεσίες· οι σχετικές δράσεις πρέπει να συνοδεύονται από σχέδια, τα οποία να ενθαρρύνουν και να διευκολύνουν τη χρήση αυτών των υπηρεσιών από τους πολίτες, σύμφωνα με τους στόχους που έχουν τεθεί στο ευρωπαϊκό ψηφιακό θεματολόγιο·

20.

υπενθυμίζει ότι η χρηματοδότηση και τα άλλα μέτρα στήριξης θα πρέπει να προωθούν τη δημιουργία ευρυζωνικών δικτύων ανοικτής πρόσβασης τα οποία βασίζονται σε οριζόντια δομημένη αρχιτεκτονική δικτύου και εξαίρει την ανάγκη υιοθέτησης ενός επιχειρηματικού προτύπου που να διαχωρίζει την πρακτική πρόσβαση στο δίκτυο από την παροχή υπηρεσιών και ότι τα σύγχρονα δίκτυα οπτικών ινών θα ανοίξουν τον ανταγωνισμό. Στην πράξη αυτό σημαίνει την ενεργό προώθηση της ανοικτής πρόσβασης σε επιχειρηματικά μοντέλα για την αποκαλούμενη μαύρη οπτική ίνα — η οποία είναι ένα είδος παθητικής υποδομής·

21.

II.2 Διακυβέρνηση και διαλειτουργικότητα

22.

ζητά να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στο ζήτημα της ευαισθητοποίησης του περιφερειακού και τοπικού επιπέδου, ως προς τη σημασία της διαλειτουργικότητας των υποδομών ψηφιακών υπηρεσιών με σκοπό την άρτια αποπεράτωση έργων κοινού ενδιαφέροντος εντός και εκτός συνόρων. Συν τοις άλλοις, επιμένει ότι πρέπει να αναβαθμιστούν οι υποδομές για την ανάπτυξη και τη λειτουργία των διευρωπαϊκών δικτύων τηλεπικοινωνιών·

23.	αναγνωρίζει την ανάγκη ανάπτυξης ευρωπαϊκού πλαισίου, προκειμένου να εξασφαλιστεί η μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα των ερευνητικών υποδομών και να εξαλειφθούν τα εμπόδια στις διεθνείς ερευνητικές δραστηριότητες·

24.

θεωρεί ότι πρέπει να εξασφαλίζεται σε όλα τα μέλη του πληθυσμού η αποτελεσματική υποδομή της κοινωνίας των πληροφοριών, ανεξαρτήτως από τον τόπο κατοικίας τους και αναγνωρίζει ότι ταχείες και αξιόπιστες λειτουργικές συνδέσεις επικοινωνίας, σε συνδυασμό με αποτελεσματικές ασύρματες κινητές υπηρεσίες, διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην προώθηση της περιφερειακής ανταγωνιστικότητας, της προσβασιμότητας και της ισότητας μεταξύ ανθρώπων (5).

25.	ενθαρρύνει την ανάπτυξη των διασυνοριακών υπηρεσιών δημοσίων αρχών, καλύπτοντας πτυχές της διαλειτουργικότητας και την ηλεκτρονική ταυτοποίηση των πολιτών, τις ηλεκτρονικές υπογραφές, την ηλεκτρονική επίδοση εγγράφων και άλλα δομικά στοιχεία της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης·

II.3 Πρόσβαση σε ψηφιακούς πόρους

26.	επιβεβαιώνει ότι η ψηφιακή ενιαία αγορά αποτελεί θεμελιώδη βάση του ψηφιακού θεματολογίου για την Ευρώπη πουθα προωθήσει μια αναπτυσσόμενη, επιτυχημένη και ζωντανή πανευρωπαϊκή αγορά με δυνατότητα πρόσβασης στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες (6)·

27.	τονίζει την ανάγκη για συντονισμένη προσπάθεια στον τομέα της ψηφιοποίησης και σημειώνει ότι η επιγραμμική προσβασιμότητα του πολιτιστικού υλικού θα επιτρέψει στους πολίτες ολόκληρης της Ευρώπης να έχουν πρόσβαση σε αυτό και να το χρησιμοποιούν για ψυχαγωγία, μελέτη ή εργασία·

28.	ενθαρρύνει τη δημιουργία και διανομή νόμιμου ψηφιακού υλικού και την παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών, καθώς και τη διευκόλυνση της ευέλικτης και ασφαλούς πρόσβασης των καταναλωτών σε ψηφιακό υλικό και αγορές υπηρεσιών·

29.

επιδοκιμάζει το γεγονός ότι οι ψηφιακοί πόροι της ευρωπαϊκής κληρονομιάς είναι εκ των προτέρων επιλέξιμοι για χρηματοδότηση υπό το πρόγραμμα. Επισημαίνει δε τον αντίκτυπο που θα έχει στους πολίτες σε ολόκληρη την Ευρώπη η επιγραμμική προσβασιμότητα πολιτιστικού υλικού και τονίζει ότι η διαδικασία αυτή συμβάλλει στο να αποκτήσει η ποικιλόμορφη και πολυγλωσσική ευρωπαϊκή κληρονομιά σαφή χαρακτηριστικά στο Διαδίκτυο. Επομένως, επικροτεί τη συνεχή υποστήριξη που παρέχεται στην υφιστάμενη δικτυακή πύλη Europeana, τη διαδικτυακή βιβλιοθήκη, μουσείο και αρχειοθήκη της Ευρώπης·

30.

θεωρεί ότι μπορεί να γίνει περαιτέρω χρήση του ψηφιοποιημένου υλικού — για εμπορικούς και μη εμπορικούς σκοπούς — για χρήσεις όπως η ανάπτυξη μαθησιακού και εκπαιδευτικού περιεχομένου, ντοκιμαντέρ, τουριστικές εφαρμογές, παιχνίδια, κινούμενα σχέδια και εργαλεία σχεδιασμού, υπό την προϋπόθεση ότι αυτό γίνεται με πλήρη σεβασμό των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και των συγγενικών δικαιωμάτων·

31.	υπενθυμίζει ότι έχει καίρια σημασία να διαθέτουν οι δημόσιοι οργανισμοί στο περιφερειακό και τοπικό επίπεδο επαρκείς ικανότητες, στο πλαίσιο των καθηκόντων τους, και βιώσιμους οικονομικούς πόρους για ψηφιοποίηση, έτσι ώστε να περιοριστεί σημαντικά το κόστος·

II.4 Πρόσβαση σε πληροφορίες του δημόσιου τομέα για περαιτέρω χρήση

32.

κρίνει αναγκαίο να γίνεται διάκριση μεταξύ της πρόσβασης στις δημόσιες πληροφορίες που ρυθμίζεται από τα κράτη μέλη και της περαιτέρω χρήσης τους, με πλήρη τήρηση των κανόνων για την προστασία των δεδομένων, προκειμένου να βελτιωθούν τα οφέλη για τον παραγωγό των πληροφοριών, ο οποίος ενδέχεται να μην καλύπτει πλήρως τα έξοδα παραγωγής των αντίστοιχων πληροφοριών, και για να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος απογοήτευσης του καταναλωτή σε περιπτώσεις κατά τις οποίες περιορίζεται η πρόσβαση σε δημόσιες πληροφορίες (7)·

33.

τονίζει τη σημασία και την ανάγκη θέσπισης κοινών κανόνων και πρακτικών που να διέπουν την περαιτέρω χρήση και εκμετάλλευση των πληροφοριών του δημόσιου τομέα προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι ίδιοι βασικοί όροι εφαρμόζονται σε όλους τους συντελεστές στην ευρωπαϊκή αγορά πληροφοριών, ότι οι όροι για την περαιτέρω χρήση αυτών των πληροφοριών είναι πιο διαφανείς, και ότι εξαλείφονται οι στρεβλώσεις της εσωτερικής αγοράς, σύμφωνα με τα όσα διαλαμβάνει η οδηγία 2013/37/ΕΕ (8)·

34.

επισημαίνει ότι η άμεση πρόσβαση σε δεδομένα του δημόσιου τομέα για επαναχρησιμοποίηση ενισχύει την οικονομική ανάπτυξη και δημιουργεί νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες και για τις μικρές επιχειρήσεις, ανεξάρτητα από τον τόπο εγκατάστασής τους, σημειώνει ότι η συμμετοχή μέσω επαναχρησιμοποίησης από τις ΜΜΕ, ειδικότερα, πρέπει να ενθαρρύνεται και να εξασφαλίζεται η απαραίτητη αναχρηματοδότηση για την παραγωγή, αποθήκευση και επικαιροποίηση των εγγράφων του δημόσιου τομέα (9)·

35.

τονίζει ότι η πλήρης ικανότητα περαιτέρω χρήσης των πληροφοριών του δημόσιου τομέα θα μπορούσε να επιτευχθεί με τη στενότερη συμμετοχή των ΤΠΑ οι οποίες θα μπορούσαν να συμβάλουν σημαντικά στην προώθηση της περαιτέρω χρήσης των πληροφοριών του δημόσιου τομέα, προκειμένου να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα και να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας (10)·

II.5 Προστασία και ασφάλεια

36.

ζητεί να τηρούνται όλες οι απαιτήσεις ασφαλείας σε κάθε επίπεδο κατά την περαιτέρω ανάπτυξη των υποδομών και υπηρεσιών στο πλαίσιο του Ψηφιακού θεματολογίου για την Ευρώπη, προκειμένου να διασφαλίζεται το βέλτιστο επίπεδο προστασίας της ιδιωτικής ζωής και της προστασίας των προσωπικών δεδομένων και να προλαμβάνεται η μη εξουσιοδοτημένη ανίχνευση κάθε είδους προσωπικών πληροφοριών και χαρακτηριστικών, όπως καταναλωτικές προτιμήσεις, ιατρικό καθεστώς και ιατρικό ιστορικό κλπ (11)·

37.

προτείνει να αναγνωριστεί από διάφορους οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένων των δημόσιων αρχών, ότι η αντιμετώπιση της εγκληματικότητας στον κυβερνοχώρο αποτελεί συνεχή αγώνα, και ότι χρειάζεται να δοθεί προτεραιότητα στην απειλή διαταραχών και επιθέσεων στον κυβερνοχώρο μέσω του προσδιορισμού των τρωτών σημείων και της ανάπτυξης οργανωτικών ικανοτήτων για τη διαχείριση των παραβιάσεων·

38.

σημειώνει ότι η εγκληματικότητα στον κυβερνοχώρο, σε όλες τις μορφές της, είναι μια ταχέως αναπτυσσόμενη, εξελιγμένη νέα απειλή για τα κράτη μέλη, τους οργανισμούς και τους πολίτες της ΕΕ στον 21ο αιώνα, μια απειλή με συνεχώς αυξανόμενη συχνότητα και πολυπλοκότητα, η οποία δεν μπορεί να εμποδιστεί από σύνορα·

39.

τονίζει ότι οι ΤΠΑ θα μπορούσαν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην καταπολέμηση του εγκλήματος στον κυβερνοχώρο, ταξινομώντας κυβερνο-δεδομένα και προστατεύοντας την ασφάλεια των δεδομένων, διότι οι παραβιάσεις της ασφάλειας αποτελούν απειλή για τις υπηρεσίες κοινής ωφέλειας — τοπικά ύδατα, ενέργεια, και διότι χρησιμοποιούν και κατέχουν πολλά προϊόντα και υπηρεσίες ψηφιακής πληροφορίας·

40.

ζητεί να ενθαρρυνθούν και να αναπτυχθούν οι εταιρικές σχέσεις μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων φορέων έτσι ώστε να διαμορφωθούν συντονισμένες ενέργειες για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο και να βελτιωθεί η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο, με σκοπό την καταπολέμηση του ηλεκτρονικού εγκλήματος και την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεών του, οι οποίες οφείλονται στην άμεση κλοπή οικονομικής ή πνευματικής ιδιοκτησίας, στη διατάραξη των επικοινωνιών ή στις βλάβες σε σημαντικά επαγγελματικά δεδομένα (12)·

II.6 Τελικές παρατηρήσεις

41.	θεωρεί ότι οι προβλεπόμενες, στην τροποποιημένη πρόταση κανονισμού, δράσεις δεν φαίνεται, στην παρούσα μορφή τους, να παρουσιάζουν πρόβλημα από άποψη συμμόρφωσης με την αρχή της επικουρικότητας και της αναλογικότητας·

42.	υπογραμμίζει τον ρόλο των ΤΠΑ στην προώθηση κοινών ερευνητικών προγραμμάτων, δεδομένου ότι τούτες αποτελούν βασικούς παράγοντες ανάπτυξης περιφερειακών στρατηγικών έρευνας και καινοτομίας και συχνά διαχειρίζονται ερευνητικά ιδρύματα και υποστηρίζουν καινοτόμα περιβάλλοντα·

43.

τονίζει ότι πρέπει να πραγματοποιείται συστηματικά διαβούλευση με τις ΤΠΑ κατά τη σύλληψη, την υλοποίηση και τη διαχείριση των μέτρων χρηματοδότησης των διευρωπαϊκών δικτύων τηλεπικοινωνιών (ιδίως όσον αφορά την εισαγωγή της ευρυζωνικής τεχνολογίας σε πιο αραιοκατοικημένες περιοχές, την παροχή διασυνοριακών υπηρεσιών κ.λπ.) ·

III. ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΕΣ ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ

Τροπολογία 1

Προοίμιο

Νέα

Τροπολογία της ΕτΠ

(10)

κατά την περαιτέρω ανάπτυξη της υποδομής των ψηφιακών υπηρεσιών, πρέπει να πληρούνται σε κάθε επίπεδο όλες οι απαιτήσεις ασφάλειας για την εξασφάλιση βέλτιστων επαρκών επιπέδων εμπιστευτικότητας και προστασίας των προσωπικών δεδομένων και για την πρόληψη μη εξουσιοδοτημένης ανίχνευσης προσωπικών πληροφοριών και χαρακτηριστικών,

Αιτιολογία

Σήμερα, είναι σημαντικό να διασφαλίζεται η προστασία των προσωπικών δεδομένων και να εφαρμόζονται τα πρότυπα της ιδιωτικής ζωής ως απαιτήσεις ασφαλείας, λόγω των τρωτών σημείων που θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο ατομικές προσωπικές πληροφορίες, όπως οι καταναλωτικές προτιμήσεις, το ιατρικό καθεστώς και το ιατρικό ιστορικό κλπ.

Τροπολογία 2

Προοίμιο, σημείο 1

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία

Τα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα και οι υπηρεσίες καθίστανται ολοένα και περισσότερο διαδικτυακές υποδομές, όπου τα ευρυζωνικά δίκτυα συνδέονται στενά με τις ψηφιακές υπηρεσίες. Το διαδίκτυο γίνεται η κυρίαρχη πλατφόρμα για επικοινωνίες, υπηρεσίες και επιχειρηματική δραστηριότητα. Επομένως, η διευρωπαϊκή διάθεση γρήγορης πρόσβασης στο διαδίκτυο και τις ψηφιακές υπηρεσίες προς το δημόσιο συμφέρον είναι απαραίτητα στοιχεία για την οικονομική μεγέθυνση και την εσωτερική αγορά.

Τα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα και οι υπηρεσίες καθίστανται ολοένα και περισσότερο διαδικτυακές υποδομές, όπου τα ευρυζωνικά δίκτυα συνδέονται στενά με τις ψηφιακές υπηρεσίες. Το διαδίκτυο γίνεται η κυρίαρχη πλατφόρμα για επικοινωνίες, υπηρεσίες και επιχειρηματική δραστηριότητα. Επομένως, η διευρωπαϊκή διάθεση γρήγορης και οικονομικά προσιτής πρόσβασης στο διαδίκτυο σε όλες τις περιφέρειες της ΕΕ και τις ψηφιακές υπηρεσίες προς το δημόσιο συμφέρον είναι απαραίτητα στοιχεία για την ανταγωνιστικότητα, την οικονομική μεγέθυνση, την κοινωνική ενσωμάτωση και την εσωτερική αγορά.

Αιτιολογία

Η ανταγωνιστικότητα και η κοινωνική ενσωμάτωση είναι δύο σημαντικές παράμετροι που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη.

Τροπολογία 3

Προοίμιο, σημείο 7

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Σχέδιο γνωμοδότησης

Όσον αφορά τις υποδομές ψηφιακών υπηρεσιών, τα δομοστοιχεία προηγούνται έναντι άλλων υποδομών ψηφιακών υπηρεσιών, δεδομένου ότι αποτελούν προϋπόθεση για αυτές. Οι υποδομές ψηφιακών υπηρεσιών πρέπει, μεταξύ άλλων, να παράγουν προστιθέμενη αξία για την Ευρώπη και να καλύπτουν πάγιες ανάγκες. Πρέπει να βρίσκονται σε επαρκές επίπεδο ωρίμανσης για εγκατάσταση, τόσο από τεχνική όσο και από επιχειρησιακή άποψη, όπως αποδεικνύεται ειδικότερα από την επιτυχία του πιλοτικού έργου. Πρέπει δε να βασίζονται σε συγκεκριμένο σχέδιο βιωσιμότητας ώστε να διασφαλίζεταιη μακροχρόνια λειτουργία των πλατφορμών βασικών υπηρεσιών πέρα από τη ΔΣΕ. Συνεπώς, η οικονομική βοήθεια που παρέχεται βάσει του παρόντος κανονισμού πρέπει να καταργηθεί σταδιακά, όπου αυτό είναι εφικτό, και να αντληθούν κεφάλαια από άλλες πηγές πέρα από τη ΔΣΕ.

Όσον αφορά τις υποδομές ψηφιακών υπηρεσιών, τα δομοστοιχεία και οι υποδομές παροχής ψηφιακών υπηρεσιών, με στοιχεία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν και από άλλους παρόχους υπηρεσιών, προηγούνται έναντι άλλων υποδομών ψηφιακών υπηρεσιών, δεδομένου ότι αποτελούν προϋπόθεση τη βάση για την ανάπτυξη των υπολοίπων αυτές. Οι υποδομές ψηφιακών υπηρεσιών πρέπει, μεταξύ άλλων, να παράγουν προστιθέμενη αξία για την Ευρώπη και να καλύπτουν πάγιες ανάγκες. Πρέπει να βρίσκονται σε επαρκές επίπεδο ωρίμανσης για εγκατάσταση, τόσο από τεχνική όσο και από επιχειρησιακήάποψη, όπως αποδεικνύεται ειδικότερα από την επιτυχία του πιλοτικού έργου. Πρέπει δε να βασίζονται σε συγκεκριμένο σχέδιο βιωσιμότητας ώστε να διασφαλίζεται η μακροχρόνια λειτουργία των πλατφορμών βασικών υπηρεσιών πέρα από τη ΔΣΕ. Συνεπώς, η οικονομική βοήθεια που παρέχεται βάσει του παρόντος κανονισμού πρέπει να καταργηθεί σταδιακά, όπου αυτό είναι εφικτό, και να αντληθούν κεφάλαια από άλλες πηγές πέρα από τη ΔΣΕ·

Τροπολογία 4

Προοίμιο, σημείο 22

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Σχέδιο γνωμοδότησης

Η Επιτροπή επικουρείται από ομάδα εμπειρογνωμόνων αποτελούμενη από εκπροσώπους των κρατών μελών, η οποία παρέχει συμβουλές και συμβάλλει, μεταξύ άλλων, στην παρακολούθηση της εφαρμογής αυτών των προσανατολισμών, στον σχεδιασμό, στην αξιολόγηση και στην αντιμετώπιση προβλημάτων εφαρμογής.

Η Επιτροπή επικουρείται από ομάδα εμπειρογνωμόνων αποτελούμενη από εκπροσώπους των κρατών μελών και έναν εκπρόσωπο των τοπικών και περιφερειακών αρχών, η οποία παρέχει δε συμβουλές και συμβάλλει, μεταξύ άλλων, στην παρακολούθηση της εφαρμογής αυτών των προσανατολισμών, στον σχεδιασμό, στην αξιολόγηση και στην αντιμετώπιση προβλημάτων εφαρμογής.

Αιτιολογία

Λόγω της λειτουργίας των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην παροχή των υπηρεσιών, η συμμετοχή εκπροσώπου τους θα ήταν χρήσιμη στη διαδικασία διαβούλευσης.

Τροπολογία 5

Άρθρο 3 παράγραφος 2 εδάφιο β)

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

3.2 (β)

βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών, των επιχειρήσεων και των κυβερνήσεων μέσω της προαγωγής της διασύνδεσης και της διαλειτουργικότητας εθνικών, περιφερειακών και τοπικών τηλεπικοινωνιακών δικτύων, καθώς και της πρόσβασης σε τέτοια δίκτυα.

3.2 (β)

βελτίωση της καθημερινότητας και των κοινωνικών και οικονομικών δραστηριοτήτων των πολιτών, των επιχειρήσεων και των κυβερνήσεων μέσω της προαγωγής της διασύνδεσης και της διαλειτουργικότητας εθνικών, περιφερειακών και τοπικών τηλεπικοινωνιακών δικτύων, καθώς και της πρόσβασης σε τέτοια δίκτυα.

Αιτιολογία

Οι κοινωνικές και οικονομικές δραστηριότητες συνδέονται με την καθημερινή ζωή και αποτελούν μέρος των τοπικών και περιφερειακών προτεραιοτήτων και μαζί θα μπορούσαν να τονώσουν την ανάπτυξη και να προωθήσουν πιο αποτελεσματικές δημόσιες υπηρεσίες και επιχειρήσεις.

Τροπολογία 6

Άρθρο 3 παράγραφος 3 εδάφιο β)

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

3.3 (β)

αποτελεσματική διοχέτευση ιδιωτικών και δημόσιων επενδύσεων στην τόνωση της εγκατάστασης και του εκσυγχρονισμού των ευρυζωνικών δικτύων, με σκοπό τη συμβολή στην επίτευξη των ευρυζωνικών στόχων του ψηφιακού θεματολογίου για την Ευρώπη.

3.3 (β)

αποτελεσματική διοχέτευση ιδιωτικών και δημόσιων επενδύσεων και στην ανάπτυξη της ηλεκτρονικής μάθησης στην τόνωση της εγκατάστασης και του εκσυγχρονισμού των ευρυζωνικών δικτύων, με σκοπό τη συμβολή στην επίτευξη των ευρυζωνικών στόχων του ψηφιακού θεματολογίου για την Ευρώπη.

Αιτιολογία

Η ανάπτυξη των αγορών ηλεκτρονικής μάθησης παρέχει εναλλακτικές λύσεις για τη χρηματοδότηση της ψηφιοποίησης περιεχομένου.

Τροπολογία 7

Άρθρο 4 παράγραφος 2

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Σχέδιο γνωμοδότησης

Τα έργα κοινού ενδιαφέροντος μπορεί μπορούν καλύπτουν ολόκληρο τον κύκλο του τους, περιλαμβανομένων των μελετών σκοπιμότητας, της υλοποίησης, της συνεχούς λειτουργίας, του συντονισμού και της αξιολόγησης.

Τα έργα κοινού ενδιαφέροντος μπορεί μπορούν να καλύπτουν ολόκληρο τον κύκλο τους, περιλαμβανομένων των μελετών σκοπιμότητας, της υλοποίησης, της συνεχούς λειτουργίας, του συντονισμού και της αξιολόγησης. Πρέπει δε να γίνεται σεβαστή η αρχή της τεχνολογικής ουδετερότητας, η οποία αποτελεί τη βάση της δομής των ηλεκτρονικών επικοινωνιών στην ΕΕ.

Αιτιολογία

Είναι σημαντικό να διευκρινιστούν οι αρχές που διέπουν τη δομή των ηλεκτρονικών επικοινωνιών, ιδίως όταν πρόκειται για την εκπόνηση έργων κοινού ενδιαφέροντος.

Τροπολογία 8

Άρθρο 7

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Σχέδιο γνωμοδότησης

Η Ένωση μπορεί να αποκαταστήσει επαφές, να συζητά, να ανταλλάσσει πληροφορίες και να συνεργάζεται με τις δημόσιες αρχές ή οποιοδήποτε άλλο οργανισμό σε τρίτες χώρες για την επίτευξη οποιουδήποτε στόχου που επιδιώκεται με αυτούς τους προσανατολισμούς, εφόσον η συνεργασία αυτή παράγει ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία. Μεταξύ άλλων στόχων, με τη συνεργασία αυτή επιδιώκεται προώθηση της διαλειτουργικότητας μεταξύ των διευρωπαϊκών δικτύων τηλεπικοινωνιών στην Ένωση και τηλεπικοινωνιακών δικτύων τρίτων χωρών.

Η Ένωση μπορεί να αποκαταστήσει επαφές, να συζητά, να ανταλλάσσει πληροφορίες και να συνεργάζεται με τις δημόσιες αρχές ή οποιοδήποτε άλλο οργανισμό σε τρίτες χώρες —εφόσον αυτό κρίνεται σκόπιμο για λόγους δημόσιου συμφέροντος— για την επίτευξη οποιουδήποτε στόχου που επιδιώκεται με αυτούς τους προσανατολισμούς, εφόσον η συνεργασία αυτή παράγει ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία. Μεταξύ άλλων στόχων, με τη συνεργασία αυτή επιδιώκεται προώθηση της διαλειτουργικότητας μεταξύ των διευρωπαϊκών δικτύων τηλεπικοινωνιών στην Ένωση και τηλεπικοινωνιακών δικτύων τρίτων χωρών. Η συνεργασία αυτή θα συνδυάζεται με τις στρατηγικές που εκπονούνται στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής της Ένωσης και με όσες αφορούν τις ήδη εφαρμοζόμενες ή υπό εκπόνηση μακροπεριφερειακές στρατηγικές.

Αιτιολογία

Πρέπει το δημόσιο συμφέρον να αποτελεί προτεραιότητα κατά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Επίσης, θα ήταν σκόπιμο να παρακολουθούνται οι σημερινές πολιτικές και στρατηγικές παράλληλα με τη δημιουργία μηχανισμών εξωτερικής συνεργασίας.

Τροπολογία 9

Άρθρο 8.1

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Σχέδιο γνωμοδότησης

Με βάση τις πληροφορίες που λαμβάνονται σύμφωνα με το άρθρο 21 του κανονισμού ΧΧΧ για τη θέσπιση της ΔΣΕ διευκόλυνσης Συνδέοντας την Ευρώπη, τα κράτη μέλη και η Επιτροπή ανταλλάσσουν πληροφορίες και βέλτιστες πρακτικές σχετικά με την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στην εφαρμογή αυτών των προσανατολισμών. Θα αποστέλλεται δε ετήσια επισκόπηση αυτών των πληροφοριών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Τα δε κράτη μέλη θα μεριμνούν για τη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών στη διαδικασία.

Αιτιολογία

Μια πρόταση για τη βελτίωση της διαδικασίας διαφάνειας.

Τροπολογία 10

Άρθρο 8.2

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

8.2 Η Επιτροπή συμβουλεύεται και επικουρείται από ομάδα εμπειρογνωμόνων, αποτελούμενη από έναν εκπρόσωπο από κάθε κράτος μέλος.

8.2 Η Επιτροπή συμβουλεύεται και επικουρείται από ομάδα εμπειρογνωμόνων, αποτελούμενη από έναν εκπρόσωπο από κάθε κράτος μέλος, συμπεριλαμβανομένου ενός εκπροσώπου της τοπικής και ενός της περιφερειακής αυτοδιοίκησης.

Αιτιολογία

Η συμμετοχή του τοπικού και περιφερειακού επιπέδου διακυβέρνησης θα ήταν επωφελής, δεδομένου ότι οι δημόσιες υπηρεσίες στην Ευρώπη παρέχονται κατά κύριο λόγο από τις τοπικές και περιφερειακές αρχές και αποτελούν υπηρεσίες που είναι σημαντικές για την καθημερινή ζωή και την ελεύθερη κυκλοφορία σε επίπεδο επιχειρήσεων και μεμονωμένων ατόμων.

Τροπολογία 11

Παράρτημα — τμήμα 2 ζ)

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Σχέδιο γνωμοδότησης

ζ) Υποδομή υπηρεσιών για ασφαλέστερη χρήση του διαδικτύου: πρόκειται για πλατφόρμα με σκοπό την απόκτηση, λειτουργία και συντήρηση κοινόχρηστων εγκαταστάσεων υπολογιστών, βάσεων δεδομένων και εργαλείων λογισμικού για τα κέντρα ασφαλέστερης χρήσης του διαδικτύου (SIC) στα κράτη μέλη. Η υποδομή περιλαμβάνει επίσης υποστηρικτικές υπηρεσίες για τη διεκπεραίωση καταγγελιών σχετικά με περιεχόμενο σεξουαλικής κακοποίησης, σύνδεση με αστυνομικές αρχές, περιλαμβανομένων διεθνών οργανισμών όπως η Ιντερπόλ, και κατά περίπτωση, υπηρεσίες αφαίρεσης αυτού του περιεχομένου από τους συναφείς ιστότοπους. Τα παραπάνω θα υποστηρίζονται από κοινές βάσεις δεδομένων.

ζ) Υποδομή υπηρεσιών για ασφαλέστερη χρήση του διαδικτύου: πρόκειται για πλατφόρμα με σκοπό την απόκτηση, λειτουργία και συντήρηση κοινόχρηστων εγκαταστάσεων υπολογιστών, βάσεων δεδομένων και εργαλείων λογισμικού, καθώς και για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών για στα κέντρα ασφαλέστερης χρήσης του διαδικτύου (SIC) στα κράτη μέλη. Η λειτουργία των εν λόγω κέντρων στα κράτος μέλος, εν είδει προστιθέμενης αξίας που προσδίδει η ΕΕ, αποτελεί το κλειδί στις υποδομές υπηρεσιών για ασφαλέστερη χρήση του διαδικτύου· μεγάλη είναι δε η σημασία των εθνικών τηλεφωνικών γραμμών άμεσης βοήθειας και υποστήριξης, των κέντρων ευαισθητοποίησης και δράσεων παρεμφερούς χαρακτήρα. Η υποδομή περιλαμβάνει επίσης υποστηρικτικές υπηρεσίες για τη διεκπεραίωση καταγγελιών σχετικά με περιεχόμενο σεξουαλικής κακοποίησης, σύνδεση με αστυνομικές αρχές, περιλαμβανομένων διεθνών οργανισμών όπως η Ιντερπόλ, και κατά περίπτωση, υπηρεσίες αφαίρεσης αυτού του περιεχομένου από τους συναφείς ιστότοπους. Τα παραπάνω θα υποστηρίζονται από κοινές βάσεις δεδομένων και κοινά συστήματα λογισμικού.

Αιτιολογία

Τα παραδείγματα βέλτιστων πρακτικών μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά τη λειτουργία των κέντρων ασφαλέστερης χρήσης του διαδικτύου.

Βρυξέλλες, 8 Οκτωβρίου 2013

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής των Περιφερειών

Ramón Luis VALCÁRCEL SISO

(1) CdR 39/2006

(2) CdR 5/2008 fin

(3) CdR 156/2009 fin

(4) CdR 10/2009 fin

(5) CdR 104/2010 fin

(6) CdR 104/2010 fin

(7) CdR 247/2009 fin

(8) CdR 247/2009 fin

(9) CdR 626/2012 fin

(10) CdR 247/2009 fin

(11) CdR 247/2009 fin

(12) CDR1646-2013

5.12.2013

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 356/124

Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Πρόταση οδηγίας για τη θέσπιση πλαισίου για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό και την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών»

2013/C 356/18

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

—

υπογραμμίζει ότι η προτεινόμενη οδηγία εκπονήθηκε ενώ ένας ορισμένος αριθμός κρατών μελών είτε διαθέτουν ήδη πολιτικές ΘΧΣ και ΟΔΠΖ είτε βρίσκονται στο στάδιο της χάραξης τέτοιων πολιτικών στις οποίες οι τοπικές και περιφερειακές αρχές διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο· επιπλέον, τονίζει ότι η πρόταση δεν θα πρέπει να θίγει με κανέναν τρόπο τις αρμοδιότητες που διαθέτουν τα κράτη μέλη ή που ασκούνται εντός της επικράτειάς τους στον τομέα του χωροταξικού σχεδιασμού·

—	εκτιμά ότι το ζήτημα του κατά πόσον η ΕΕ θα πρέπει να νομοθετεί παραμένει ανοικτό και ότι ο τρόπος κατά τον οποίο θα ήταν σκόπιμο να νομοθετεί χρήζει επίσης αντιμετώπισης· είναι εν προκειμένω της γνώμης ότι η πρόταση, υπό την παρούσα διατύπωσή της, καταστρατηγεί την αρχή της αναλογικότητας·

—

πιστεύει ότι η προτεινόμενη οδηγία δεν παρέχει επαρκή ευελιξία ως προς την εφαρμογή της, διότι: (α) παρεμβαίνει σε άτυπες διαδικασίες της ΟΔΠΖ που είναι ήδη εδραιωμένες σε ορισμένα κράτη μέλη· και (β) οι προτάσεις που διατυπώνονται όσον αφορά ιδιαίτερα την ΟΔΠΖ προσκρούουν άμεσα στις υφιστάμενες χωροταξικές αρμοδιότητες και στις πρακτικές που ακολουθούνται σε περιφερειακό ή/και τοπικό επίπεδο·

—	υπογραμμίζει ότι η οδηγία-πλαίσιο δεν θα πρέπει να καθορίσει το περιεχόμενο των θαλάσσιων χωροταξικών σχεδίων·

—

πιστεύει ότι η οδηγία-πλαίσιο θα πρέπει να θέτει κοινούς στόχους και να διευκολύνει τη διασυνοριακή συνεργασία, αφήνοντας τις αρχές των κρατών μελών να ορίζουν τις «παράκτιες ζώνες» όπου αυτό κρίνεται αναγκαίο και με τρόπο συμβατό με την πολιτική χωροταξίας και τις πρακτικές που ακολουθούνται σε κάθε αρχή·

—

υπογραμμίζει ότι η προτεινόμενη οδηγία, υπό την παρούσα διατύπωσή της, θα έχει αρνητικές συνέπειες για την τοπική/περιφερειακή χωροταξική πολιτική και τις σχετικές διαδικασίες διότι, βάσει της πρότασης, τα χωροταξικά σχέδια με παράκτια διάσταση θα υπόκεινται σε ορισμένες ελάχιστες ειδικές ανά τομέα απαιτήσεις ως προς το περιεχόμενό τους οι οποίες υπονομεύουν σε μεγάλο βαθμό την αυτονομία των χωροταξικών αρχών για την εξισορρόπηση των αναγκών σχετικά με όλες τις ενδεδειγμένες χρήσεις·

Εισηγητής

ο κ. Paul O'DONOGHUE, (IE/ALDE), Μέλος του συμβουλίου της κομητείας του Kerry και της περιφερειακής αρχής του South West

Έγγραφο αναφοράς

Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση πλαισίου για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό και την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών

COM(2013) 133 final

I. ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Γενικές παρατηρήσεις

τάσσεται υπέρ των γενικών στόχων της προτεινόμενης οδηγίας όσον αφορά τα εξής: την επίτευξη της αποτελεσματικότερης διαχείρισης των θαλάσσιων δραστηριοτήτων και της αποδοτικής χρήσης των θαλάσσιων πόρων· τη διαμόρφωση συνεκτικών και τεκμηριωμένων αποφάσεων και την ενδυνάμωση της συνεργασίας για την παράκτια και θαλάσσια διαχείριση· τη διευκόλυνση της συνεπούς υλοποίησης των βασικών στόχων πολιτικής της ΕΕ (1) και την προαγωγή της βιώσιμης μεγέθυνσης και της ανάπτυξης της «γαλάζιας οικονομίας»·

χαιρετίζει τις προσπάθειες για την επίτευξη καλύτερου συντονισμού μεταξύ των χερσαίων και των θαλάσσιων δραστηριοτήτων· υποστηρίζει μια συνεκτική ευρωπαϊκή πολιτική, βασισμένη στις διεθνείς βέλτιστες πρακτικές και θετικά διακείμενη προς τις εδραιωμένες εθνικές πρακτικές· και επιδοκιμάζει τη διαμόρφωση κοινών αρχών για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό (ΘΧΣ) και την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών (ΟΔΠΖ)·

4.	λαμβάνοντας υπόψη ότι «ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός» προϋποθέτει τον συντονισμό μεταξύ των κρατών μελών σε τακτικά διαστήματα, ο ρόλος της ΕΕ στον τομέα αυτόν θα πρέπει να περιορίζεται στη θέσπιση διαδικαστικού πλαισίου ή διαδικαστικών κανόνων·

5.	εκφράζει τη λύπη της επειδή η εκτίμηση επιπτώσεων δεν αποτέλεσε αντικείμενο στοχοθετημένης διαβούλευσης τόσο με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές όσο και με τις χωροταξικές αρχές και τους κυριότερους αρμόδιους φορείς για την εφαρμογή της προτεινόμενης οδηγίας·

Νομική βάση

αναγνωρίζει ότι η προτεινόμενη οδηγία αποτελεί συνέχεια της Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Πολιτικής του 2007 και της υιοθέτησης της ατζέντας «γαλάζια ανάπτυξη» του 2012, μολαταύτα ζητά να συνεκτιμηθούν ορισμένες από τις ανησυχίες που εκφράστηκαν σχετικά με την πολλαπλή νομική βάση της προτεινόμενης οδηγίας·

στο πλαίσιο αυτό επισημαίνει τη γνωμοδότηση της Νομικής Υπηρεσίας (2) του Συμβουλίου όσον αφορά την πολλαπλή νομική βάση που χρησιμοποιήθηκε για την προτεινόμενη οδηγία· θεωρεί ότι θα απαιτηθεί μεγαλύτερη σαφήνεια όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα υποβάλει μελλοντικές προτάσεις επί τη βάσει πολλαπλών νομικών βάσεων ή κατ' εφαρμογήν του άρθρου 3 (ΣΕΕ-εδαφική συνοχή) που μπορεί να έχουν άμεσες ή / και έμμεσες συνέπειες για την χωροταξική πολιτική και την πρακτική των κρατών μελών·

Αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας

τονίζει ότι ο έλεγχος της επικουρικότητας εκ μέρους εθνικών (και περιφερειακών) κοινοβουλίων είχε ως αποτέλεσμα την έκδοση εννέα «αρνητικών» αιτιολογημένων γνωμών (3)· συμφωνεί με την άποψη ότι τα στοιχεία της προτεινόμενης οδηγίας δεν ανταποκρίνονται επαρκώς στις απαιτήσεις αναγκαιότητας και προστιθέμενης αξίας που είναι προϋπόθεση της νομοθεσίας σε επίπεδο ΕΕ·

επιδοκιμάζει το γεγονός ότι εκφράζονται ανησυχίες ως προς τα εξής: (α) αρμοδιότητα — απουσία σαφών αρμοδιοτήτων σε επίπεδο ΕΕ, ενώ ο ΘΧΣ και η ΟΔΠΖ αποτελούν ήδη εθνικές, περιφερειακές ή/και τοπικές αρμοδιότητες σε ορισμένα κράτη μέλη· (β) αδυναμία της προτεινόμενης οδηγίας να συνεκτιμήσει επαρκώς τις περιφερειακές/τοπικές ιδιαιτερότητες των παράκτιων ζωνών και των υφιστάμενων πρακτικών στον τομέα του χωροταξικού σχεδιασμού και της διαχείρισης· και (γ) καταλληλότητα της χρήσης της νομοθεσίας της ΕΕ για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων διασυνοριακών θεμάτων και επάρκεια του επιπέδου της ΕΕ για την πλαισίωση της συνεργασίας με τρίτες χώρες, όπου εφαρμόζονται ήδη οι διεθνείς ναυτιλιακές συμβάσεις·

10.	εκτιμά ότι το ζήτημα του κατά πόσον η ΕΕ θα πρέπει να νομοθετεί παραμένει ανοικτό και ότι ο τρόπος κατά τον οποίο θα ήταν σκόπιμο να νομοθετεί χρήζει επίσης αντιμετώπισης· είναι εν προκειμένω της γνώμης ότι η πρόταση, υπό την παρούσα διατύπωσή της, καταστρατηγεί την αρχή της αναλογικότητας·

11.

θεωρεί ότι η προτεινόμενη οδηγία έχει υπερβολικά κανονιστικό χαρακτήρα· διαφωνεί με την εισαγωγή ελάχιστων απαιτήσεων στα άρθρα 6 έως 8 επειδή οι εν λόγω απαιτήσεις μειώνουν τα περιθώρια καθορισμού περιφερειακών ή τοπικών προτεραιοτήτων και αντίκεινται προς τους δεδηλωμένους στόχους της οδηγίας διότι έχουν απλώς διαδικαστικό χαρακτήρα και δεν αφορούν τον λεπτομερή χωροταξικό σχεδιασμό·

12.

13.

αμφισβητεί, επιπλέον, την κανονιστική προσέγγιση που προκρίνεται και σε άλλες πτυχές της πρότασης, όπως στην περίπτωση των προθεσμιών που επιβάλλονται για την επανεξέταση των σχεδίων και των στρατηγικών (άρθρο 6) και των απαιτήσεων που τίθενται για την υποβολή εκθέσεων (άρθρο 15)· θεωρεί ότι η συνακόλουθη αύξηση της γραφειοκρατίας, των διοικητικών επιβαρύνσεων και διαφόρων επιπρόσθετων δαπανών για την εφαρμογή της οδηγίας, ιδίως σε τοπικό επίπεδο, υποσκάπτει ακόμη περισσότερο την προστιθέμενη αξία της·

14.

διατηρεί επιφυλάξεις όσον αφορά την προτεινόμενη χρήση περαιτέρω εκτελεστικών πράξεων σχετικά με τα επιχειρησιακά στάδια για τον καθορισμό των σχεδίων και των στρατηγικών (άρθρο 16) πιστεύει ότι τούτο βαίνει πέραν των απαιτούμενων για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων της οδηγίας και αφήνει να εννοηθεί ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί ότι η οδηγία, όπως αυτή προτείνεται επί του παρόντος, χρειάζεται επιπρόσθετη ενίσχυση· συνιστά να επανεξεταστεί η προτεινόμενη χρήση εκτελεστικών πράξεων έτσι ώστε αυτές να επικεντρώνονται αποκλειστικά και μόνο σε διαδικαστικές πτυχές·

Θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός (ΘΧΣ)

15.

επικροτεί πλήρως την ανάπτυξη θαλάσσιων χωροταξικών σχεδίων, ως πολυτομεακού εργαλείου ικανού να διευκολύνει την εφαρμογή της προσέγγισης που σχετίζεται με τα οικοσυστήματα, προκειμένου να υποστηριχθεί η ορθολογική χρήση των θαλάσσιων πόρων, να συμφιλιωθούν συνδρομικά ασκούμενες ανθρώπινες δραστηριότητες και να ελαχιστοποιηθούν οι επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον, αλλά και να καταστούν οι θαλάσσιες και οι παράκτιες περιοχές ανθεκτικές στην κλιματική αλλαγή· επιπλέον τάσσεται υπέρ μια σχεδιασμένης προσέγγισης η οποία θα παρέχει σαφείς κανόνες για την τόνωση των μακροπρόθεσμων επενδύσεων και, επομένως, για τη μεγιστοποίηση της συμβολής των θαλάσσιων δραστηριοτήτων στην επίτευξη των στόχων της στρατηγική «Ευρώπη 2020»·

16.

υπογραμμίζει ότι ο ΘΧΣ πρέπει να διαμορφωθεί ως ουδέτερο εργαλείο σχεδιασμού το οποίο να εμπεριέχει ένα ορισμένο επίπεδο ευελιξίας προκειμένου να συμπεριλάβει ενδεδειγμένες διαδικασίες πολιτικής για ποικίλα θαλάσσια περιβάλλοντα· επιπλέον ζητά την αποσαφήνιση του πεδίου εφαρμογής της προσέγγισης με βάση το οικοσύστημα που προτείνεται στο σχέδιο οδηγίας διότι θα απαιτηθεί η επίτευξη ισορροπίας μεταξύ οικονομικής ανάπτυξης και προστασίας του περιβάλλοντος· ως εκ τούτου, απορρίπτει τον καθορισμό προτεραιοτήτων «από την κορυφή προς τη βάση» και ελάχιστων απαιτήσεων για τα σχέδια διαχείρισης, καθώς και τη χρήση του ΘΧΣ ως μέσου για τη διασφάλιση της εφαρμογής ειδικών ανά τομέα στόχων πολιτικής·

17.

θεωρεί ότι η προτεινόμενη οδηγία, υπό την παρούσα διατύπωσή της, είναι υπερβολικά λεπτομερής και δεν διαθέτει επαρκή ευελιξία για την πλήρη συνεκτίμηση των ακόλουθων παραμέτρων: των ήδη υφιστάμενων πρακτικών ΘΧΣ· της ανάγκης διατήρησης του καθορισμού των προτεραιοτήτων όσον αφορά τη διαχείριση σε εθνικό ή υποεθνικό επίπεδο· και των περιφερειακών ιδιαιτεροτήτων των θαλάσσιων πόρων·

18.

επικροτεί, εντούτοις, την έκδοση οδηγίας-πλαίσιο για τη καθιέρωση του ΘΧΣ στην Ευρωπαϊκή Ένωση η οποία –συνεκτιμώντας τις ήδη υφιστάμενες πρακτικές σε ορισμένα κράτη μέλη– θα πρέπει: να επιβάλει την υποχρέωση διαμόρφωσης θαλάσσιων χωροταξικών σχεδίων· να θεσπίσει κοινές αρχές· να θέσει ελάχιστες απαιτήσεις για τη διασυνοριακή συνεργασία και τον συντονισμό των θαλάσσιων σχεδίων· και να θεσπίσει αρχές με σκοπό τη συμφιλίωση των ανταγωνιστικών χρήσεων του θαλάσσιου χώρου και των αντικρουόμενων στόχων των διαφόρων θαλάσσιων χωροταξικών σχεδίων·

19.	υπογραμμίζει ότι η οδηγία-πλαίσιο δεν θα πρέπει να καθορίσει το περιεχόμενο των θαλάσσιων χωροταξικών σχεδίων·

20.	τονίζει ότι, όσον αφορά την υποστήριξη του ΘΧΣ, η ανάπτυξη της «γαλάζιας οικονομίας» προϋποθέτει ολοκληρωμένη διαχείριση στο πλαίσιο της οποίας ο ΘΧΣ αποτελεί μέρος της λύσης, αλλά όχι την ίδια τη λύση, καθώς και ότι η θαλάσσια διακυβέρνηση χρήζει βελτίωσης·

21.

διαπιστώνει συνεπώς προς έκπληξή της ότι το σχέδιο οδηγίας, λόγω του κανονιστικού χαρακτήρα του, αποσιωπά τις απαιτούμενες αρχές διακυβέρνησης· θεωρεί, ως εκ τούτου, ότι η θαλάσσια πολιτική και ειδικότερα ο ΘΧΣ χρειάζονται μια πολυεπίπεδη και διατομεακή προσέγγιση της διακυβέρνησης· αναγνωρίζει ότι –αν και η διαχείριση των χωρικών υδάτων και των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών (ΑΟΖ) εμπίπτει στην αρμοδιότητα των κρατών μελών– οι περιφερειακές και τοπικές αρχές είναι σε θέση να διασφαλίσουν τη συνοχή και το συντονισμό των προσεγγίσεων του θαλάσσιου και του χερσαίου χωροταξικού σχεδιασμού δυνάμει των αρμοδιοτήτων που διαθέτουν στον τομέα του χωροταξικού σχεδιασμού και της διαχείρισης·

Ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών (ΟΔΠΖ)

22.

επισημαίνει ότι προασπίζει και υποστηρίζει επί μακρόν την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών και αναγνωρίζει ότι η ΟΔΠΖ μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο ενόψει της καθιέρωσης συνεργιών μεταξύ των πλαισίων σχεδιασμού για τα θαλάσσια και χερσαία περιβάλλοντα και της επίτευξης συναίνεσης μεταξύ των ενδιαφερομένων φορέων·

23.

εφιστά την προσοχή στον ορισμό της «παράκτιας ζώνης» (άρθρο 3, παρ. 1), και ιδίως στις συνέπειες που αυτός συνεπάγεται για τις τοπικές/περιφερειακές χωροταξικές αρχές· ειδικότερα, εκτιμά, αφενός, ότι ο καθορισμός της θαλάσσιας πλευράς της ζώνης για τη συμπερίληψη του συνόλου των χωρικών υδάτων αποτελεί εξαιρετικά εκτεταμένη οριοθέτηση και υπερβαίνει το εύρος των δυνατοτήτων των υφιστάμενων χωροταξικών αρχών (συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπινων και οικονομικών πόρων τους) σε ορισμένα κράτη μέλη και, αφετέρου, ότι η οριζόμενη ως χερσαία πλευρά της ζώνης στερείται σαφήνειας και επηρεάζει αναμφίβολα τα υπάρχοντα σχέδια χρήσεων γης και τις ακολουθούμενες πρακτικές··

24.

πιστεύει ότι η οδηγία πλαίσιο θα πρέπει να θέτει κοινούς στόχους και να διευκολύνει τη διασυνοριακή συνεργασία, καθώς και τη συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρχών που είναι αρμόδιες για θέματα των ακτών, αφήνοντας τις αρχές των κρατών μελών να ορίζουν τις «παράκτιες ζώνες» όπου αυτό κρίνεται αναγκαίο και με τρόπο συμβατό με την πολιτική χωροταξίας και τις πρακτικές που ακολουθούνται σε κάθε αρχή·

25.

θεωρεί ότι η διεπαφή ξηράς/θάλασσας στον τομέα του χωροταξικού σχεδιασμού χρειάζεται μια πιο ολιστική προσέγγιση, δεδομένου ότι οι διασυνδέσεις μεταξύ ξηράς και θάλασσας υπερβαίνουν την «παράκτια ζώνη» (όπως π.χ. η επίδραση που ασκούν οι λεκάνες απορροής των ποταμών στην ενδοχώρα, η σημασία των λιμένων ως πόλων περιφερειακής ανάπτυξης, η διασύνδεση των οδών μεταφοράς και των συστημάτων παραγωγής και μεταφοράς ενέργειας κ.λπ.)·και είναι της άποψης ότι τα κράτη μέλη πρέπει να διαθέτουν μεγαλύτερη ευελιξία να προσδιορίζουν ποια εργαλεία θα χρησιμοποιούν για τον αποτελεσματικό συντονισμό μεταξύ χερσαίων και θαλάσσιων δραστηριοτήτων·

26.

αμφισβητεί, ως εκ τούτου, τη σκοπιμότητα της μετατροπής μιας επί του παρόντος άτυπης προσέγγισης έναντι της διαχείρισης σε ένα πρόσθετο επίσημο εργαλείο σχεδιασμού· δεν θεωρεί πειστικό το άρθρο 2, παρ. 3, στο οποίο υποστηρίζεται ότι «οι διατάξεις της παρούσας οδηγίας δεν θίγουν τις αρμοδιότητες των κρατών μελών για την πολεοδομία και τη χωροταξία» διότι είναι της γνώμης ότι η θέσπιση νομοθεσίας για την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών εντάσσεται στη νομοθεσία που διέπει τον χερσαίο χωροταξικό σχεδιασμό, ο οποίος εμπίπτει κατά κύριο λόγο στην αρμοδιότητα των κρατών μελών, παρότι σε ορισμένα κράτη η σχετική νομοθετική αρμοδιότητα ανήκει στις περιφέρειες·· πιστεύει ότι η εφαρμογή της οδηγίας θα έχει άμεσο αντίκτυπο στην πρακτική σχεδιασμού σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο και, για αυτόν τον λόγο, τρέφει σοβαρές επιφυλάξεις σχετικά με τη μετατροπή της διαδικασίας διαμόρφωσης στρατηγικών ΟΔΠΖ σε υποχρέωση για όλα τα παράκτια κράτη μέλη (4)·

27.

υπενθυμίζει τη σύσταση του 2002 σχετικά με την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών, σύμφωνα με την οποία «λόγω της ποικιλομορφίας των συνθηκών που επικρατούν στις παράκτιες ζώνες και των νομικών και θεσμικών πλαισίων των κρατών μελών, οι στόχοι της προβλεπόμενης δράσης [για την εφαρμογή της ΟΔΠΖ στην Ευρώπη] μπορούν να επιτευχθούν καλύτερα μέσω της καθοδήγησης σε κοινοτικό επίπεδο» (5)· είναι της γνώμης ότι έκτοτε ελάχιστα πράγματα έχουν αλλάξει. Εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν εξέτασε εις βάθος όλες τις μη δεσμευτικές επιλογές για την ενίσχυση της εφαρμογής της ΟΔΠΖ··

28.

πιστεύει, εντούτοις, ότι η ΟΔΠΖ οφείλει να συνεχίσει να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο ως συμπλήρωμα του ΘΧΣ και ως βοήθημα για τη διαχείριση των παράκτιων πόρων και τη συμμετοχή των ενδιαφερομένων μερών· ζητά να επανεξετάσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον τρόπο κατά τον οποίο θα μπορούσε να αναζωογονηθεί η εν λόγω διαδικασία με τον καθορισμό καταλληλότερων μη δεσμευτικών μέτρων· προτείνει να αποφανθούν τα κράτη μέλη σχετικά με όποια συγκεκριμένα μέτρα κρίνουν αναγκαία για τη διασφάλιση μεγαλύτερης συνοχή μεταξύ των σχεδίων χρήσεων γης και των θαλάσσιων χωροταξικών σχεδίων·

Τοπικές και περιφερειακές επιπτώσεις

29.

εξαίρει τον ρόλο που διαδραματίζουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές στο πλαίσιο της χωροταξικής πολιτικής, συμπεριλαμβανομένων των υφιστάμενων πρακτικών ΘΧΣ και ΟΔΠΖ· τονίζει επίσης ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές ασχολούνται ήδη με τον διμερή διασυνοριακό συντονισμό σε θέματα χωροταξικής πολιτικής·

30.

υποστηρίζει τις υφιστάμενες πρωτοβουλίες περιφερειακής συνεργασίας τόσο σε μακροπεριφερειακό επίπεδο όσο και σχετικά με τις θαλάσσιες λεκάνες· εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η προτεινόμενη οδηγία δεν περιλαμβάνει συγκεκριμένες διατάξεις όσον αφορά την ποικιλομορφία των θαλάσσιων περιβαλλόντων και τις δυνατότητες στενότερης συνεργασίας με τη συνεκτίμηση των εν λόγω περιφερειακών ιδιαιτεροτήτων· κρίνει επιπλέον σκόπιμη τη θέσπιση διατάξεων εστιασμένων στον απρόβλεπτο χαρακτήρα της συνεργασίας με ορισμένες τρίτες χώρες και στην πολυσχιδή φύση των εξόχως απόκεντρων περιφερειών·

31.

εκτιμά ότι η δυνητική εκούσια και ακούσια επίδραση της προτεινόμενης οδηγίας σε τοπικό/περιφερειακό επίπεδο θα είναι αξιοσημείωτη, ιδίως όσον αφορά: α) τη δημιουργία αρνητικού αντικτύπου στις υφιστάμενες τοπικές/περιφερειακές αρμοδιότητες στον τομέα της χωροταξικής πολιτικής και πρακτικής· και β) την επιβολή πρόσθετων διοικητικών και χρηματοοικονομικών επιβαρύνσεων·

32.

33.

θεωρεί εξαιρετικά φιλόδοξο το προτεινόμενο χρονοδιάγραμμα για τη θέσπιση των θαλάσσιων χωροταξικών σχεδίων και των στρατηγικών για την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών εντός χρονικής περιόδου 36 μηνών ύστερα από την έναρξη ισχύος της παρούσας οδηγίας· επισημαίνει ότι η συμμόρφωση προς την εν λόγω προθεσμία θα είναι αδύνατη εκεί όπου ο ΘΧΣ και η ΟΔΠΖ βρίσκονται σε νηπιακό στάδιο και προτείνει κατά συνέπεια την παράτασή της·

34.

αμφισβητεί, πιο συγκεκριμένα, το σκεπτικό σύμφωνα με το οποίο επιβάλλεται η επανεξέταση των θαλάσσιων χωροταξικών σχεδίων και των στρατηγικών για την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών τουλάχιστον ανά 6 έτη, δεδομένου ότι συνιστά δύσκολο και δαπανηρό εγχείρημα για τις αρμόδιες αρχές και συγχρόνως ενδέχεται να μην εμπίπτει κατ’ ανάγκη στον ήδη καθιερωμένο κύκλο επανεξέτασης των σχεδίων που ισχύει στα κράτη μέλη.

35.

τονίζει ότι η εφαρμογή της προτεινόμενης οδηγίας θα επιφέρει σημαντικές πρόσθετες επιβαρύνσεις για τις χωροταξικές αρχές σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο και ταυτόχρονα θα τις υποχρεώσει –σε μια περίοδο δημοσιονομικών περιορισμών– να εξασφαλίσουν πρόσθετους οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους, συμπεριλαμβανομένων και (δυσεύρετων) δεόντως εξειδικευμένων ατόμων στον τομέα του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού, προκειμένου να συμμορφωθούν προς τις διατάξεις της εν λόγω οδηγίας·

36.

εκφράζει την ανησυχία της για το γεγονός ότι δεν διενεργήθηκε εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ενδελεχής αξιολόγηση του εύρους των πρόσθετων διοικητικών επιβαρύνσεων και του κόστους εφαρμογής, σημαντικό τμήμα των οποίων θα επωμισθούν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές· είναι της γνώμης ότι οι επιπτώσεις αυτές υποσκάπτουν την προστιθέμενη αξία που θα μπορούσε να έχει η προτεινόμενη οδηγία για τις εν λόγω αρχές··

37.

Ως εκ τούτου συνιστά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προβεί σε λεπτομερή εκ των προτέρων εκτίμηση: (α) του αντικτύπου της οδηγίας στην υφιστάμενη πολιτική και πρακτική σχεδιασμού στις παράκτιες περιοχές και, (β) του πρόσθετου κόστους που συνεπάγεται η εφαρμογή της οδηγίας, ιδίως σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο

II. ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΕΣ ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ

Τροπολογία 1

Αιτιολογική σκέψη 3

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης θαλάσσιας πολιτικής ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός και η ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων περιοχών προσδιορίζονται ως διατομεακά μέσα πολιτικής ώστε οι δημόσιες αρχές και οι ενδιαφερόμενοι να εφαρμόζουν μια συντονισμένη και ολοκληρωμένη προσέγγιση. Η εφαρμογή μιας προσέγγισης με βάση το οικοσύστημα θα συμβάλει στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης των θαλάσσιων και παράκτιων οικονομιών και στη βιώσιμη χρήση των θαλάσσιων και παράκτιων πόρων.

Στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης θαλάσσιας πολιτικής ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός και η ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων περιοχών προσδιορίζονται ως διατομεακά μέσα πολιτικής ώστε οι δημόσιες αρχές και οι ενδιαφερόμενοι να εφαρμόζουν μια συντονισμένη, και ολοκληρωμένη και διασυνοριακή προσέγγιση. Η εφαρμογή μιας προσέγγισης με βάση το οικοσύστημα θα συμβάλει στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης των θαλάσσιων και παράκτιων οικονομιών και στη βιώσιμη χρήση των θαλάσσιων και παράκτιων πόρων.

Αιτιολογία

Η ενίσχυση της διασυνοριακής συνεργασίας είναι απολύτως απαραίτητη για την ολοκληρωμένη θαλάσσια πολιτική, και ειδικότερα για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό (ΘΧΣ) και την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών (ΟΔΠΖ).

Τροπολογία 2

Αιτιολογική σκέψη 12

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Ενώ είναι σκόπιμο να θεσπίζει η Ένωση κανόνες σχετικά με τα θαλάσσια χωροταξικά σχέδια και τις στρατηγικές για την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών, τα κράτη μέλη και οι αρμόδιες αρχές τους εξακολουθούν να είναι υπεύθυνα για τον σχεδιασμό και τον καθορισμό, στο πλαίσιο των θαλάσσιων υδάτων και των παράκτιων ζωνών τους, του περιεχομένου των εν λόγω σχεδίων και στρατηγικών, καθώς και για την κατανομή του θαλάσσιου χώρου στις διάφορες τομεακές δραστηριότητες.

Ενώ είναι σκόπιμο να θεσπίζει η Ένωση κανόνες το πλαίσιο σχετικά με τα θαλάσσια χωροταξικά σχέδια και τις στρατηγικές για την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών, τα κράτη μέλη και οι αρμόδιες αρχές τους εξακολουθούν να είναι υπεύθυνα για τον σχεδιασμό και τον καθορισμό, στο πλαίσιο των θαλάσσιων υδάτων και των παράκτιων ζωνών τους, του περιεχομένου των εν λόγω σχεδίων και στρατηγικών, καθώς και για την κατανομή του θαλάσσιου χώρου στις διάφορες τομεακές δραστηριότητες και χρήσεις .

Τροπολογία 3

Άρθρο 3 παράγραφος 2

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Ως «Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική», η πολιτική της Ένωσης που έχει ως στόχο να προαγάγει τη συντονισμένη και συνεκτική λήψη αποφάσεων με σκοπό τη μεγιστοποίηση της βιώσιμης ανάπτυξης, της οικονομικής μεγέθυνσης και της κοινωνικής συνοχής των κρατών μελών, ιδίως σε ό,τι αφορά τις παράκτιες, νησιωτικές και εξόχως απόκεντρες περιοχές της Ένωσης καθώς και τους θαλάσσιους τομείς της, μέσω συνεκτικών και συνδεόμενων με τη θάλασσα πολιτικών και μέσω της συναφούς διεθνούς συνεργασίας.

Ως «Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική», η πολιτική της Ένωσης που έχει ως στόχο να προαγάγει τη συντονισμένη και συνεκτική λήψη αποφάσεων διατομεακή και διασυνοριακή διαχείριση του θαλάσσιου χώρου, η οποία να συμβάλει στη με σκοπό τη μεγιστοποίηση της βιώσιμης ανάπτυξης, της οικονομικής μεγέθυνσης και της κοινωνικής συνοχής των κρατών μελών, ιδίως σε ό,τι αφορά τις παράκτιες, νησιωτικές και εξόχως απόκεντρες περιοχές της Ένωσης καθώς και τους θαλάσσιους τομείς της, μέσω συνεκτικών και συνδεόμενων με τη θάλασσα πολιτικών και μέσω της συναφούς διεθνούς συνεργασίας .

Τροπολογία 4

Άρθρο 5

Στόχοι των θαλάσσιων χωροταξικών σχεδίων και των στρατηγικών για την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

Τα θαλάσσια χωροταξικά σχέδια και οι στρατηγικές για την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών πρέπει να εφαρμόζουν μια προσέγγιση με βάση το οικοσύστημα για τη διευκόλυνση της συνύπαρξης και της πρόληψης των συγκρούσεων μεταξύ ανταγωνιζόμενων τομέων δραστηριοτήτων στα θαλάσσια και στα παράκτια ύδατα, και πρέπει να έχουν ως στόχο να συμβάλουν, μεταξύ άλλων:

α)

…

β)

…

Τα θαλάσσια χωροταξικά σχέδια και οι στρατηγικές για την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών πρέπει να εφαρμόζουν μια προσέγγιση με βάση το οικοσύστημα για τη διευκόλυνση της συνύπαρξης και της πρόληψης των συγκρούσεων μεταξύ ανταγωνιζόμενων τομέων δραστηριοτήτων στα θαλάσσια και στα παράκτια ύδατα, και πρέπει να καθορίζουν στόχους στους οποίους δύναται να περιλαμβάνεται η συμβολή έχουν ως στόχο να συμβάλουν, μεταξύ άλλων:

α)

…

β)

…

Αιτιολογία

Θα πρέπει να καταστεί σαφές ότι οι στόχοι του προτεινόμενου νομικού κειμένου είναι ενδεικτικοί. Απαιτείται να παρέχεται επαρκής ευελιξία προκειμένου να μπορούν οι αρμόδιες αρχές να αποφασίζουν σχετικά με τις προτεραιότητες που ενδείκνυνται για το δικό τους θαλάσσιο περιβάλλον, καθώς και σχετικά με τον τρόπο υλοποίησής τους.

Τροπολογία 5

Άρθρο 6

Κοινές ελάχιστες απαιτήσεις για θαλάσσια χωροταξικά σχέδια και στρατηγικές για την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

1. Τα θαλάσσια χωροταξικά σχέδια και οι στρατηγικές για την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών πρέπει να θεσπίζουν επιχειρησιακά στάδια για την επίτευξη των στόχων που καθορίζονται στο άρθρο 5, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις σχετικές δραστηριότητες και τα μέτρα που εφαρμόζονται σε αυτούς.

2. Στο πλαίσιο αυτό, τα θαλάσσια χωροταξικά σχέδια και οι στρατηγικές για την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών πρέπει τουλάχιστον:

α)	να αποτελούν αντικείμενο αμοιβαίου συντονισμού, εφόσον δεν είναι ολοκληρωμένα·

β)	να εξασφαλίζουν την αποτελεσματική διασυνοριακή συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών και μεταξύ των εθνικών αρχών και των οικείων τομεακών πολιτικών·

γ)

να προσδιορίζουν τις διασυνοριακές συνέπειες των θαλάσσιων χωροταξικών σχεδίων και των στρατηγικών για την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών στα θαλάσσια ύδατα και στις παράκτιες ζώνες υπό την κυριαρχία και/ή τη δικαιοδοσία τρίτων χωρών της ιδίας θαλάσσιας περιοχής ή υποπεριοχής και των συναφών παράκτιων ζωνών και να τις αντιμετωπίζουν σε συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές των χωρών αυτών σύμφωνα με τα άρθρα 12 και 13·

3. Τα θαλάσσια χωροταξικά σχέδια και οι στρατηγικές για την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών πρέπει να επανεξετάζονται τουλάχιστον ανά 6 έτη.

α)	να αποτελούν αντικείμενο αμοιβαίου συντονισμού, εφόσον δεν είναι ολοκληρωμένα·

β)	να εξασφαλίζουν την αποτελεσματική διασυνοριακή συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών και μεταξύ των εθνικών αρχών και των οικείων τομεακών πολιτικών·

γ)

3. Τα θαλάσσια χωροταξικά σχέδια και οι στρατηγικές για την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών πρέπει να επανεξετάζονται σύμφωνα με τον κύκλο επανεξέτασης των σχεδίων σε εθνικό επίπεδο τουλάχιστον ανά 6 έτη.

Αιτιολογία

Οι κύκλοι εφαρμογής των προγραμμάτων πρέπει να διαφέρουν από το ένα κράτος μέλος στο άλλο, καθότι το ζητούμενο είναι η μείωση των απαιτούμενων διοικητικών επιβαρύνσεων και η διασφάλιση του γεγονότος ότι η εφαρμογή της οδηγίας συνάδει με την ισχύουσα και καθιερωμένη πρακτική που ακολουθείται στα κράτη μέλη.

Τροπολογία 6

Άρθρο 7

Ειδικές ελάχιστες απαιτήσεις για τα θαλάσσια χωροταξικά σχέδια

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

1. Τα θαλάσσια χωροταξικά σχέδια πρέπει να περιέχουν τουλάχιστον χαρτογράφηση των θαλάσσιων υδάτων, η οποία να εντοπίζει την πραγματική και δυνητική χωρική και χρονική κατανομή όλων των σχετικών θαλάσσιων δραστηριοτήτων για να επιτύχει τους στόχους που ορίζονται στο άρθρο 5.

2. Κατά την κατάστρωση θαλάσσιων χωροταξικών σχεδίων τα κράτη μέλη λαμβάνουν υπόψη τουλάχιστον τις παρακάτω δραστηριότητες:

α)	τις εγκαταστάσεις για την εξόρυξη ενέργειας και για την παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας·

β)	τις εγκαταστάσεις και υποδομές για την εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου·

γ)	τις οδούς θαλάσσιων μεταφορών·

δ)	τις διαδρομές υποβρύχιων καλωδίων και αγωγών·

ε)	τις περιοχές αλιείας·

στ)	τις θαλάσσιες εγκαταστάσεις εκτροφής·

ζ)	τους τόπους προστασίας της φύσης.

(α)	τις εγκαταστάσεις για την εξόρυξη ενέργειας και για την παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας

β)	τις εγκαταστάσεις και υποδομές για την εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου

γ)	τις οδούς θαλάσσιων μεταφορών και τις ζώνες ναυσιπλοΐας αναψυχής·

δ)	τις διαδρομές υποβρύχιων καλωδίων και αγωγών·

ε)	τις περιοχές αλιείας·

στ)	τις θαλάσσιες εγκαταστάσεις εκτροφής·

ζ)	τους τόπους προστασίας της φύσης.

η)	τις λιμενικές ζώνες (εμπόριο, αλιεία, αναψυχή)

Αιτιολογία

Απαιτείται να παρέχεται επαρκής ευελιξία προκειμένου να μπορούν οι αρμόδιες αρχές να αποφασίζουν σχετικά με τις προτεραιότητες που ενδείκνυνται για το δικό τους θαλάσσιο περιβάλλον, καθώς και σχετικά με τον τρόπο υλοποίησής τους.

Σε ορισμένες περιοχές της Ευρώπης οι δραστηριότητες αναψυχής είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένες και συνεπώς είναι απαραίτητο να συνεκτιμηθεί η δραστηριότητα αυτή κατά τον χωροταξικό σχεδιασμό, καθώς και να προβλεφθούν λιμενικές ζώνες που αποτελούν σημαντική πρόκληση του θαλάσσιου αλλά και του χερσαίου χωροταξικού σχεδιασμού (διασυνδέσεις με το οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο).

Τροπολογία 7

Άρθρο 8

Ειδικές ελάχιστες απαιτήσεις για τις στρατηγικές ολοκληρωμένης διαχείρισης των παράκτιων ζωνών

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

1. Οι στρατηγικές για την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών πρέπει να περιλαμβάνουν τουλάχιστον απογραφή των υφιστάμενων μέτρων που εφαρμόζονται σε παράκτιες ζώνες και ανάλυση της ανάγκης για πρόσθετα μέτρα για την επίτευξη των στόχων που αναφέρονται στο άρθρο 5. Οι στρατηγικές αυτές θα προβλέπουν την ολοκληρωμένη και διατομεακή εφαρμογή πολιτικής και θα εξετάζουν τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ χερσαίων και θαλάσσιων δραστηριοτήτων.

2. Κατά την κατάρτιση στρατηγικών για την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών τα κράτη μέλη λαμβάνουν υπόψη τουλάχιστον τις παρακάτω δραστηριότητες:

α)	τη χρησιμοποίηση συγκεκριμένων φυσικών πόρων, συμπεριλαμβανομένων των εγκαταστάσεων για την εξόρυξη ενέργειας και για την παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας·

β)	την ανάπτυξη υποδομής, εγκαταστάσεων ενέργειας, μεταφορών, λιμένων, θαλάσσιων έργων και άλλων δομών, συμπεριλαμβανομένης της πράσινης υποδομής·

γ)	τη γεωργία και τη βιομηχανία·

δ)	την αλιεία και την υδατοκαλλιέργεια·

ε)	τη διατήρηση, την αποκατάσταση και τη διαχείριση των παράκτιων οικοσυστημάτων, των οικοσυστημικών υπηρεσιών και των φυσικών περιοχών, του παράκτιου τοπίου και των νησιών·

στ)	τον μετριασμό και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.

α)	τη χρησιμοποίηση συγκεκριμένων φυσικών πόρων, συμπεριλαμβανομένων των εγκαταστάσεων για την εξόρυξη ενέργειας και για την παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας·

β)	την ανάπτυξη υποδομής, εγκαταστάσεων ενέργειας, μεταφορών, λιμένων, θαλάσσιων έργων και άλλων δομών, συμπεριλαμβανομένης της πράσινης υποδομής·

γ)	τη γεωργία και τη βιομηχανία·

δ)	την αλιεία και την υδατοκαλλιέργεια·

ε)	τη διατήρηση, την αποκατάσταση και τη διαχείριση των παράκτιων οικοσυστημάτων, των οικοσυστημικών υπηρεσιών και των φυσικών περιοχών, του παράκτιου τοπίου και των νησιών·

στ)	τον μετριασμό και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.

Αιτιολογία

Εκτιμάται ότι η θέσπιση νομοθεσίας για την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών είναι ισοδύναμη με τη θέσπιση της νομοθεσίας για τις χρήσεις γης, η οποία εμπίπτει στην αρμοδιότητα των κρατών μελών. Επιπλέον, η προστιθέμενη αξία της επισημοποίησης ενός ήδη υπάρχοντος άτυπου εργαλείου διαχείρισης θεωρείται αμελητέα.

Τροπολογία 8

Άρθρο 14

Αρμόδιες αρχές

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

1. Κάθε κράτος μέλος ορίζει για κάθε παράκτια ζώνη και θαλάσσια περιοχή ή υποπεριοχή την αρμόδια ή τις αρμόδιες αρχές για την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας, προκειμένου να εξασφαλιστεί η συνεργασία με άλλα κράτη μέλη, όπως ορίζεται στο άρθρο 12 και η συνεργασία με τρίτες χώρες, όπως ορίζεται στο άρθρο 13.

2. Κάθε κράτος μέλος παρέχει στην Επιτροπή κατάλογο των αρμόδιων αρχών του, από κοινού με τα πληροφοριακά στοιχεία που αναφέρονται στο παράρτημα Ι της παρούσας οδηγίας.

3. Παράλληλα, τα κράτη μέλη διαβιβάζουν στην Επιτροπή κατάλογο των αρμόδιων αρχών τους όσον αφορά τους διεθνείς φορείς στους οποίους συμμετέχουν, που σχετίζονται με την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας.

4. Τα κράτη μέλη ενημερώνουν την Επιτροπή για τυχόν μεταβολές των πληροφοριών που έχουν διαβιβάσει δυνάμει της παραγράφου 1 εντός έξι μηνών από την ημερομηνία κατά την οποία αρχίζει η μεταβολή.

1. Κάθε κράτος μέλος, λαμβάνοντας υπόψη την ανάγκη ισχυρής πολυεπίπεδης διακυβέρνησης και διατομεακής προσέγγισης, ορίζει για κάθε παράκτια ζώνη και θαλάσσια περιοχή ή υποπεριοχή την αρμόδια ή τις αρμόδιες αρχές για την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας, προκειμένου να εξασφαλιστεί η συνεργασία με άλλα κράτη μέλη, όπως ορίζεται στο άρθρο 12 και η συνεργασία με τρίτες χώρες, όπως ορίζεται στο άρθρο 13.

Αιτιολογία

Επισήμανση στο νομικό κείμενο ότι, για την εφαρμογή της οδηγίας, απαιτείται μια προσέγγιση βασισμένη στην πολυεπίπεδη διακυβέρνηση.

Τροπολογία 9

Άρθρο 16

Πράξεις εφαρμογής

Κείμενο που προτείνει η Επιτροπή

Τροπολογία της ΕτΠ

1. Η Επιτροπή μπορεί, με εκτελεστικές πράξεις, να θεσπίζει διατάξεις σχετικά με:

(α)

επιχειρησιακές προδιαγραφές για τη διαχείριση των δεδομένων που αναφέρονται στο άρθρο 10, υπό τον όρο ότι δεν έχουν καθοριστεί από άλλη ενωσιακή νομοθεσία, όπως η οδηγία 2007/2/ΕΚ και 2008/56/ΕΚ σχετικά με

—	την κοινοχρησία των δεδομένων και τη διεπαφή με τις υφιστάμενες διαδικασίες διαχείρισης και συλλογής δεδομένων· και

(β)

τα επιχειρησιακά στάδια για τον καθορισμό των θαλάσσιων χωροταξικών σχεδίων και των στρατηγικών για την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών, και για την υποβολή σχετικών εκθέσεων:

—	τη συνοχή των υποχρεώσεων υποβολής εκθέσεων που προβλέπονται στην παρούσα οδηγία με τη λοιπή σχετική ενωσιακή νομοθεσία·

—	τους κύκλους παρακολούθησης και αναθεώρησης·

—	τις λεπτομέρειες της διασυνοριακής συνεργασίας·

—	τη δημόσια διαβούλευση.

1. Η Επιτροπή μπορεί, με εκτελεστικές πράξεις, να θεσπίζει διατάξεις σχετικά με:

(α)

—	την κοινοχρησία των δεδομένων και τη διεπαφή με τις υφιστάμενες διαδικασίες διαχείρισης και συλλογής δεδομένων· και

(β)

τα επιχειρησιακά στάδια για τον καθορισμότων θαλάσσιων χωροταξικών σχεδίων και των στρατηγικών για την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών, και για την υποβολή σχετικών εκθέσεων:

—	τη συνοχή των υποχρεώσεων υποβολής εκθέσεων που προβλέπονται στην παρούσα οδηγία με τη λοιπή σχετική ενωσιακή νομοθεσία·

—	τους κύκλους παρακολούθησης και αναθεώρησης·

—	τις λεπτομέρειες της διασυνοριακής συνεργασίας·

—	τη δημόσια διαβούλευση.

2. Οι εκτελεστικές πράξεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1 εκδίδονται σύμφωνα με τη διαδικασία που αναφέρεται στο άρθρο 17 παράγραφος 2.

Αιτιολογία

Εκφράζονται σημαντικές επιφυλάξεις σχετικά με τη χρήση εκτελεστικών πράξεων, ιδίως σε ό,τι αφορά επιχειρησιακές πτυχές για τον καθορισμό σχεδίων και στρατηγικών που βαίνουν πέραν των απαιτούμενων για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων της οδηγίας.

Βρυξέλλες, 9 Οκτωβρίου 2013

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής των Περιφερειών

Ramón Luis VALCÁRCEL SISO

(1) Ειδικότερα, της οδηγίας-πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική (MSFD), των οδηγιών για τους οικοτόπους (ενδιαιτήματα) και τα πτηνά και της αναθεωρημένης Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής.

(2) Γνωμοδότηση της Νομικής Υπηρεσίας του Συμβουλίου στις 12 Ιουλίου 2013 (12283/13)

(3) «Αρνητικές» αιτιολογημένες γνώμες εκδόθηκαν από το Βέλγιο (BE), τη Γερμανία (DE), τη Φιλανδία (FI), την Ιρλανδία(IE), τη Λιθουανία (LT), τις Κάτω Χώρες (NL), την Πολωνία (PL) και τη Σουηδία (SV), ενώ υπήρξαν και δύο «θετικές» γνώμες εκ μέρους της Πορτογαλίας (PT) και της Ρουμανίας (RO).

(4) Η Σύμβαση της Βαρκελώνης επιβάλλει ήδη ορισμένες συναφείς υποχρεώσεις στα κράτη μέλη της Μεσογείου.

(5) Σύσταση σχετικά με την εφαρμογή στην Ευρώπη της ολοκληρωμένης διαχείρισης των παράκτιων ζωνών (2002/413/ΕΚ), Αιτιολογική σκέψη (17).

		ISSN 1977-0901 doi:10.3000/19770901.C_2013.356.ell
Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης		C 356

Έκδοση στην ελληνική γλώσσα	Ανακοινώσεις και Πληροφορίες	56ό έτος 5 Δεκεμβρίου 2013

Ανακοίνωση αριθ	Περιεχόμενα	Σελίδα
	I Ψηφίσματα, συστάσεις και γνωμοδοτήσεις
	ΨΗΦΙΣΜΑΤΑ
	Επιτροπή των Περιφερειών
	103η σύνοδος ολομέλειας της 7ης και 9ης Οκτωβρίου 2013
2013/C 356/01	Ψήφισμα της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα Σύμβαση-πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για τις κλιματικές μεταβολές COP 19 — Προαγωγή του διεθνούς θεματολογίου για την κλιματική αλλαγή	1

	ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΕΙΣ
	Επιτροπή των Περιφερειών
	103η σύνοδος ολομέλειας της 7ης και 9ης Οκτωβρίου 2013
2013/C 356/02	Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα Συστάσεις για την καλύτερη διαχείριση των δαπανών	3

2013/C 356/03	Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα Αστική αγροτική σύμπραξη και διακυβέρνηση	9

2013/C 356/04	Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα Σχέδιο προϋπολογισμού της ΕΕ για το 2014	15

2013/C 356/05	Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα Η θέση των τοπικών και περιφερειακών αρχών σχετικά με το σχιστολιθικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο και το συμπαγές φυσικό αέριο και το έγκλειστο πετρέλαιο (μη συμβατικοί υδρογονάνθρακες)	23

2013/C 356/06	Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα Πράσινη Βίβλος σχετικά με μια ευρωπαϊκή στρατηγική για τα πλαστικά απόβλητα στο περιβάλλον	30

2013/C 356/07	Γνωμοδότηση της επιτροπής των Περιφερειών με θέμα Στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή	37

2013/C 356/08	Γνωμοδότηση της επιτροπής των Περιφερειών με θέμα Πράσινη υποδομή — Ενίσχυση του φυσικού κεφαλαίου της Ευρώπης	43

2013/C 356/09	Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα Διαστημική βιομηχανική πολιτική της ΕΕ	49

2013/C 356/10	Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα CARS 2020: σχέδιο δράσης για μια ανταγωνιστική και βιώσιμη αυτοκινητοβιομηχανία στην Ευρώπη	55

2013/C 356/11	Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα Δέσμη μέτρων της ΕΕ για τις κοινωνικές επενδύσεις	60

2013/C 356/12	Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα Πρόγραμμα δράσης για την επιχειρηματικότητα 2020	68

2013/C 356/13	Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα Πράσινη Βίβλος μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση της ευρωπαϊκής οικονομίας	75

2013/C 356/14	Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με Θέμα Βιώσιμη ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών	80

2013/C 356/15	Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα Ενδυνάμωση των τοπικών αρχών στις χώρες εταίρους για τη βελτίωση της διακυβέρνησης και την ενίσχυση των αποτελεσμάτων στον τομέα της ανάπτυξης	86

	III Προπαρασκευαστικές πράξεις
	ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ
	103η σύνοδος ολομέλειας της 7ης και 9ης Οκτωβρίου 2013
2013/C 356/16	Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα Τέταρτη δέσμη μέτρων για τους σιδηροδρόμους	92

2013/C 356/17	Γνωμοδότησης της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα Προσανατολισμοί για τα διευρωπαϊκά δίκτυα τηλεπικοινωνιών	116

2013/C 356/18	Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα Πρόταση οδηγίας για τη θέσπιση πλαισίου για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό και την ολοκληρωμένη διαχείριση των παράκτιων ζωνών	124