(3).

Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο

12, rue Alcide De Gasperi, 1615 Luxembourg, LUXEMBOURG

1.1.

Στο παρόν κεφάλαιο της ετήσιας έκθεσης:

1.2.

Το Ελεγκτικό Συνέδριο προβαίνει σε δήλωση αξιοπιστίας προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με την αξιοπιστία των λογαριασμών και την κανονικότητα των πράξεων στις οποίες αυτοί βασίζονται. Το Συνέδριο συμπληρώνει τη δήλωση αυτή με ειδικές εκτιμήσεις για κάθε μείζονα τομέα δραστηριότητας της ΕΕ (4). Ο ρόλος αυτών των ειδικών εκτιμήσεων δεν ισοδυναμεί με ελεγκτική γνώμη· πρωταρχικός στόχος τους είναι η παρουσίαση σημαντικών ζητημάτων για τις ομάδες πολιτικής, τις αρμόδιες για την απαλλαγή αρχές και άλλους ενδιαφερόμενους. Το συμπέρασμα κάθε ειδικής εκτίμησης βασίζεται στα συνολικά αποδεικτικά στοιχεία ελέγχου που συγκεντρώνονται στο επίπεδο της ομάδας πολιτικής.

1.3.

Στόχος των εργασιών σχετικά με την αξιοπιστία των λογαριασμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η συγκέντρωση επαρκών και κατάλληλων αποδεικτικών στοιχείων βάσει των οποίων να συνάγεται, αφενός, κατά πόσον τα έσοδα, οι δαπάνες και τα στοιχεία του ενεργητικού και παθητικού έχουν καταχωριστεί δεόντως και, αφετέρου, εάν οι ενοποιημένοι λογαριασμοί (βλέπε απόσπασμα στο παράρτημα 1.3) αντικατοπτρίζουν πιστά την οικονομική κατάσταση στις 31 Δεκεμβρίου 2012, καθώς και τα έσοδα, τις δαπάνες και τις ταμειακές ροές για το οικονομικό έτος που έληξε την ημερομηνία αυτή (βλέπε σημεία 1.9 και 1.10).

1.4.

Στόχος των εργασιών σχετικά με την κανονικότητα των πράξεων στις οποίες βασίζονται οι ενοποιημένοι λογαριασμοί του 2012 είναι η συγκέντρωση επαρκών και κατάλληλων αποδεικτικών στοιχείων βάσει των οποίων να συνάγεται, αφενός, κατά πόσον οι πράξεις αυτές είναι σύμφωνες με τους ισχύοντες κανονισμούς ή τις συμβατικές διατάξεις και, αφετέρου, κατά πόσον είναι ορθοί οι σχετικοί υπολογισμοί (βλέπε σημεία 1.11 έως 1.35 για επισκόπηση των αποτελεσμάτων και κεφάλαια 2 έως 9 για περισσότερες λεπτομέρειες).

1.5.

Στόχος της εξέτασης των ετήσιων εκθέσεων δραστηριοτήτων των υπηρεσιών της Επιτροπής και της σχετικής συγκεφαλαιωτικής έκθεσης, είναι να εκτιμηθεί κατά πόσον αυτές παρέχουν ορθή αξιολόγηση της ποιότητας της δημοσιονομικής διαχείρισης (συμπεριλαμβανομένων των εναπομενόντων επιπέδων σφάλματος) συμβάλλοντας επομένως στη διαμόρφωση μιας άποψης σχετικά με την αξιοπιστία των λογαριασμών της ΕΕ και την κανονικότητα των εσόδων και εξόδων (βλέπε σημεία 1.36 έως 1.45, καθώς και τις σχετικές παρατηρήσεις οι οποίες διατυπώνονται στην ενότητα «Αποτελεσματικότητα των συστημάτων» των κεφαλαίων 2 έως 9).

1.6.

Ο τρόπος προσέγγισης όσον αφορά την εξέταση της κανονικότητας των πράξεων έχει ανανεωθεί και εναρμονιστεί. Το δείγμα πράξεων του Συνεδρίου περιλαμβάνει πλέον μόνον ενδιάμεσες πληρωμές, τελικές πληρωμές και την εκκαθάριση των προπληρωμών («πληρωμές που καταχωρίζονται ως δαπάνες»). Οι πράξεις στις ομάδες πολιτικής «Εξωτερικές σχέσεις, βοήθεια και διεύρυνση (κεφάλαιο 7) και «Έρευνα και λοιπές εσωτερικές πολιτικές» (κεφάλαιο 8) εξετάζονται πλέον, όπως συνέβαινε ήδη με όλες τις άλλες ομάδες πολιτικής, στο σημείο κατά το οποίο οι τελικοί αποδέκτες των κονδυλίων της ΕΕ έχουν αναλάβει δραστηριότητες ή πραγματοποιήσει δαπάνες και η Επιτροπή δέχεται ότι για τις εν λόγω δραστηριότητες ή δαπάνες δικαιολογείται πληρωμή από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Αυτό είναι σύμφωνο με την υποχρέωση που υπέχει το Συνέδριο βάσει της Συνθήκης, ήτοι να ελέγχει τις δαπάνες αφού «πραγματοποιηθούν». Παρά την αλλαγή αυτή, όλες οι πληρωμές εκτός των προπληρωμών υποβάλλονται σε έλεγχο κατά το έτος που πραγματοποιούνται. Αυτό περιλαμβάνει τις πληρωμές οι οποίες χρησιμοποιούνται για την αγορά στοιχείων ενεργητικού (και ως εκ τούτου αποτελούν δαπάνες του προϋπολογισμού αλλά όχι δεδουλευμένες δαπάνες). Ο αντίκτυπος της εξέλιξης αυτής εξετάζεται στα σημεία 1.14 και 1.15 και στο γράφημα 1.1 .

1.6.

Η Επιτροπή θεωρεί ότι η νέα αυτή ερμηνεία από το Συνέδριο έχει σημαντικές επιπτώσεις (βλέπε απαντήσεις στα σημεία 1.7, 1.12, 1.14 και 1.19 έως 1.35). Ως εκ τούτου, είναι πολύ σημαντικό να υπάρχουν σαφείς επεξηγήσεις, μέθοδοι και όροι που επιτρέπουν στους ενδιαφερόμενους να κατανοούν τις τροποποιήσεις που πραγματοποιούνται και να αξιολογούν τις επακόλουθες επιπτώσεις.

1.7.

Ο εν λόγω τρόπος προσέγγισης όσον αφορά τη δειγματοληψία ακολουθεί τις αρχές που διέπουν τη λογιστική σε δεδουλευμένη βάση (5). Ένα ακόμη πλεονέκτημα της εξέλιξης αυτής είναι ότι όλοι οι τομείς της επιμερισμένης και μη επιμερισμένης διαχείρισης εξετάζονται πλέον σε συγκρίσιμη βάση. Επιπλέον, οι υπό έλεγχο πληθυσμοί θα είναι σταθερότεροι με την πάροδο των ετών, δεδομένου ότι ο αντίκτυπος των διακυμάνσεων στα επίπεδα των προπληρωμών θα εξαλειφθεί. Οι προπληρωμές συνεχίζουν να καλύπτονται τόσο μέσω της εξέτασης της κανονικότητας στην εκκαθάριση των προπληρωμών όσο και μέσω των εργασιών σχετικά με την αξιοπιστία των λογαριασμών.

1.7.

Η Επιτροπή παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις εξελίξεις στη μεθοδολογία του Συνεδρίου για να ληφθεί υπόψη ο τυχόν δυνητικός αντίκτυπος στο εκτιμώμενο ποσοστό σφάλματος (βλέπε απάντηση στα σημεία 3.9 και 4.8).

1.8.

Επίσης, το Συνέδριο, κατόπιν εκτενών διαβουλεύσεων με τις αρμόδιες για τον προϋπολογισμό αρχές, εναρμόνισε τον τρόπο προσέγγισης που εφαρμόζει για την αντιμετώπιση των σφαλμάτων που αφορούν τις δημόσιες συμβάσεις. Προηγουμένως σοβαρά σφάλματα αντιμετωπίζονταν ως προσδιορίσιμα ποσοτικώς σφάλματα, όταν το σφάλμα διέπρατταν οι αρχές των κρατών μελών ή διεθνείς οργανισμοί. Το Συνέδριο καταχώριζε όλα τα σφάλματα των οργάνων και οργανισμών της ΕΕ ως «μη προσδιορίσιμα ποσοτικώς», εξαιρώντας τα κατ’ αυτό τον τρόπο από το εκτιμώμενο ποσοστό σφάλματος. Από το 2012 και εξής, τα σοβαρά σφάλματα στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων από όλους τους φορείς αντιμετωπίζονται ως προσδιορίσιμα ποσοτικώς. Ωστόσο, το Συνέδριο δεν προσέδωσε αναδρομική ισχύ στον τρόπο προσέγγισής του ώστε να καλυφθούν οι δραστηριότητες των οργάνων και οργανισμών της ΕΕ στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων που έλαβαν χώρα πριν από το 2011 (6).

1.9.

Οι παρατηρήσεις του Συνεδρίου αφορούν τους ενοποιημένους λογαριασμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το οικονομικό έτος 2012, οι οποίοι καταρτίστηκαν από τον υπόλογο της Επιτροπής και εγκρίθηκαν από την Επιτροπή σύμφωνα με τον δημοσιονομικό κανονισμό (7), και κατόπιν περιήλθαν στο Συνέδριο, μαζί με τη δήλωση πληρότητας του υπολόγου, στις 29 Ιουλίου 2013. Στους ενοποιημένους λογαριασμούς περιλαμβάνονται:

1.10.

Με τον έλεγχο του Συνεδρίου επί των ενοποιημένων λογαριασμών του 2012 διαπιστώθηκε ότι αυτοί δεν περιείχαν ουσιώδεις ανακρίβειες (βλέπε επίσης παράρτημα 1.2 ).

1.11.

Το Συνέδριο παρέχει ειδικές εκτιμήσεις σχετικά με τα έσοδα στο κεφάλαιο 2 και σχετικά με τα έξοδα στα κεφάλαια 3 έως 9 (βλέπε πίνακα 1.1 ).

1.12.

Τα αποτελέσματα του ελέγχου του 2012 καταδεικνύουν ότι τα έσοδα (139 541 εκατομμύρια ευρώ) και οι πράξεις στην ομάδα πολιτικής «Διοικητικές και λοιπές δαπάνες» (9 985 εκατομμύρια ευρώ) δεν περιείχαν ουσιώδη σφάλματα και ότι τα εξετασθέντα συστήματα εποπτείας και ελέγχου υπήρξαν αποτελεσματικά (βλέπε πίνακα 1.2 , καθώς και σημεία 2.40 έως 2.42 και σημείο 9.17). Όλες οι ομάδες πολιτικής που καλύπτουν επιχειρησιακές δαπάνες περιείχαν ουσιώδη σφάλματα (βλέπε σημεία 3.35, 4.42, 5.62 έως 5.63, 6.39 έως 6.40, 7.25 έως 7.26 και 8.39 έως 8.40). Οι αναλήψεις υποχρεώσεων δεν περιείχαν ουσιώδη σφάλματα.

1.12.

Η Επιτροπή θα συνεχίσει να εκπληρώνει τον εποπτικό της ρόλο, ιδίως με την εφαρμογή δημοσιονομικών διορθώσεων και ανακτήσεων σε επίπεδο που αντιστοιχεί στο επίπεδο των παρατυπιών και των ελλείψεων που εντοπίζονται. Λόγω του νομικού πλαισίου για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της πολυπλοκότητας των σχετικών διαδικασιών, είναι αναπόφευκτο η διόρθωση των σφαλμάτων να μην μπορεί να γίνει παρά μόνο αφού παρέλθουν αρκετά έτη από τη στιγμή που αυτά εντοπίζονται. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή θεωρεί ότι ετήσιο αντιπροσωπευτικό ποσοστό σφάλματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου θα πρέπει να εξετασθεί σε αυτό το πλαίσιο. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η ίδια η Επιτροπή εν γένει χρησιμοποιεί το εναπομένον ποσοστό σφάλματος, το οποίο λαμβάνει υπόψη τις δημοσιονομικές διορθώσεις και τις ανακτήσεις κατά τη διάρκεια της πολυετούς περιόδου υλοποίησης, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων για τα επόμενα έτη. Επιπλέον, κατά την αξιολόγηση του επιπέδου του κατ’ εκτίμηση σφάλματος το 2012, η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη τον αντίκτυπο των κατ’ αποκοπή διορθώσεων εντός του έτους, οι οποίες εξαιρούνται από την εκτίμηση του Συνεδρίου σχετικά με το ποσοστό σφάλματος.

Η Επιτροπή θεωρεί ότι το εναπομένον ποσοστό σφάλματος παρέχει μια καλή ένδειξη για τον βαθμό στον οποίο ο προϋπολογισμός της ΕΕ εξακολουθεί να επηρεάζεται από δαπάνες οι οποίες πραγματοποιούνται κατά παράβαση της νομοθεσίας μετά την εφαρμογή των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου.

1.13.

Το Συνέδριο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι πληρωμές που καταχωρίσθηκαν ως δαπάνες περιείχαν, στο σύνολό τους, ουσιώδη σφάλματα και ότι τα συστήματα εποπτείας και ελέγχου που εξετάστηκαν για τις πληρωμές που καταχωρίσθηκαν ως δαπάνες υπήρξαν, εν γένει, μερικώς αποτελεσματικά (βλέπε πίνακα 1.2 ).

1.13.

Αυτό δεν σημαίνει ότι όλες οι ανακτήσεις και οι δημοσιονομικές διορθώσεις που εφαρμόστηκαν κατά το έτος Τ μπορούν να αφαιρεθούν από τα σφάλματα του έτους Τ. Ωστόσο, σημαίνει ότι κατά την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του συνολικού συστήματος εσωτερικού ελέγχου για την προστασία του προϋπολογισμού της ΕΕ σε πολυετή βάση, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τόσο τα ποσοστά σφάλματος όσο και οι ανακτήσεις/δημοσιονομικές διορθώσεις.

1.14.

Τα αποτελέσματα του υπό εξέταση οικονομικού έτους καταδεικνύουν εκ νέου αύξηση των συνολικών εκτιμώμενων ποσοστών σφάλματος. Το πιθανότερο ποσοστό σφάλματος για τις πληρωμές συνολικά έχει αυξηθεί από 3,9 % σε 4,8 %. Όλοι οι τομείς των επιχειρησιακών δαπανών συνέβαλαν στην αύξηση αυτή, με την ομάδα πολιτικής «Αγροτική ανάπτυξη, περιβάλλον, αλιεία και υγεία» (κεφάλαιο 4) να εξακολουθεί να ενέχει τον μεγαλύτερο κίνδυνο σφάλματος.

1.14.

Ως εκ τούτου, η Επιτροπή εκτιμά ότι το συνολικό επίπεδο σφάλματος των πράξεων στις οποίες βασίζονται οι ενοποιημένοι λογαριασμοί της ΕΕ συμφωνεί σε γενικές γραμμές με τα ποσοστά σφάλματος που παρουσιάστηκαν από το Συνέδριο για τα τρία τελευταία έτη. Αυτό οφείλεται στις ενισχυμένες διατάξεις ελέγχου της περιόδου προγραμματισμού 2007-2013 και στην αυστηρή πολιτική των διακοπών/αναστολών/δημοσιονομικών διορθώσεων/ανακτήσεων που εφαρμόζονται όταν εντοπίζονται αδυναμίες.

1.15.

Η μεταβολή στο πιθανότερο ποσοστό σφάλματος που αποδίδεται στην εξέλιξη του τρόπου προσέγγισης του Συνεδρίου όσον αφορά τη δειγματοληψία (βλέπε σημεία 1.6 και 1.7) δεν υπερβαίνει τις 0,3 ποσοστιαίες μονάδες. Αυτή η αλλαγή τρόπου προσέγγισης αποτελεί και τον βασικό αναγνωρίσιμο λόγο αύξησης του εκτιμώμενου ποσοστού σφάλματος για τα κεφάλαια 7 («Εξωτερικές σχέσεις, βοήθεια και διεύρυνση») και 8 («Έρευνα και λοιπές εσωτερικές πολιτικές»).

1.15.

1.16.

Σύμφωνα με υπολογισμούς του Συνεδρίου, το συνολικό εκτιμώμενο ποσοστό σφάλματος για τις δαπάνες που υπόκεινται σε επιμερισμένη διαχείριση ανέρχεται σε 5,3 %, ενώ για όλες τις άλλες μορφές επιχειρησιακών δαπανών (8) σε 4,3 %.

1.16.

1.17.

Η ανάλυση των ειδών σφαλμάτων που εντοπίζονται στις διάφορες ομάδες πολιτικής καταδεικνύει ότι τα σφάλματα επιλεξιμότητας αντιστοιχούν σε περισσότερο από τα δύο τρίτα του συνολικού εκτιμώμενου ποσοστού σφάλματος: σοβαρές αδυναμίες τήρησης των κανόνων περί δημοσίων συμβάσεων (1,4 ποσοστιαίες μονάδες), πλήρως μη επιλέξιμα έργα/δραστηριότητες ή δικαιούχοι (1,1 ποσοστιαίες μονάδες), μη επιλέξιμες δαπάνες που συμπεριλαμβάνονται στις δηλώσεις δαπανών (1,0 ποσοστιαίες μονάδες) και λανθασμένες δηλώσεις γεωργικών εκτάσεων (0,8 ποσοστιαίες μονάδες) (βλέπε γράφημα 1.2 ).

1.17.

1.18.

Από την ανάλυση του συνολικού εκτιμώμενου ποσοστού σφάλματος ανά κεφάλαιο προκύπτει ότι στην ομάδα πολιτικής «Περιφερειακή πολιτική, ενέργεια και μεταφορές» (κεφάλαιο 5) αντιστοιχούν περισσότερο από τα δύο πέμπτα του συνολικού εκτιμώμενου ποσοστού σφάλματος, στην ομάδα πολιτικής «Γεωργία: αγορά και άμεση στήριξη» (κεφάλαιο 3) αντιστοιχεί το ένα τέταρτο και στην ομάδα πολιτικής «Αγροτική ανάπτυξη, περιβάλλον, αλιεία και υγεία» (κεφάλαιο 4) αντιστοιχεί περισσότερο από το ένα έκτο (βλέπε γράφημα 1.3 ).

1.18.

1.19.

Οι δημοσιονομικές διορθώσεις που αναφέρθηκαν ως πραγματοποιηθείσες (9) το 2012 ανήλθαν σε 3,7 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό υπερτριπλάσιο σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2011 (1,1 δισεκατομμύρια ευρώ). Οι ανακτήσεις παρέμειναν ουσιαστικά σταθερές στα 678 εκατομμύρια ευρώ (2011: 733 εκατομμύρια ευρώ) (10). Οι περισσότερες διορθώσεις που πραγματοποιήθηκαν το 2012 αφορούσαν την περίοδο προγραμματισμού 2000-2006. Στην παρούσα ενότητα της ετήσιας έκθεσης εξετάζονται μηχανισμοί δημοσιονομικών διορθώσεων και ανακτήσεων καθώς και η εκτίμηση του Συνεδρίου για τον αντίκτυπο των ανακτήσεων και των δημοσιονομικών διορθώσεων. Το Συνέδριο προβαίνει σε συνεχή αναθεώρηση του αντικτύπου των δημοσιονομικών διορθώσεων (11). Ο τρόπος προσέγγισης που εφαρμόστηκε το 2012 ακολουθεί αυτόν που καθορίστηκε το 2009.

1.19 έως 1.35.

Η Επιτροπή θα συνεχίσει να εκπληρώνει τον εποπτικό της ρόλο, ιδίως με την εφαρμογή δημοσιονομικών διορθώσεων και ανακτήσεων σε επίπεδο που αντιστοιχεί στο επίπεδο των παρατυπιών και των ελλείψεων που εντοπίζονται. Λόγω του νομικού πλαισίου για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της πολυπλοκότητας των σχετικών διαδικασιών, σε πολλούς τομείς είναι αναπόφευκτο η διόρθωση των σφαλμάτων να μην μπορεί να γίνει παρά μόνο αφού παρέλθουν αρκετά έτη από τη στιγμή που αυτά εντοπίζονται. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή θεωρεί ότι ετήσιο αντιπροσωπευτικό ποσοστό σφάλματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου θα πρέπει να εξετασθεί σε αυτό το πλαίσιο.

1.20.

Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη έχουν την δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν διάφορους μηχανισμούς για να μειώσουν τον κίνδυνο σφάλματος πριν εγκριθούν από την Επιτροπή οι δαπάνες που δήλωσαν οι δικαιούχοι. Οι εν λόγω μηχανισμοί περιλαμβάνουν την έγκριση των συστημάτων ελέγχου· διοικητικούς ελέγχους των δηλώσεων πληρωμών· επιτόπιες επισκέψεις (όπως επιθεωρήσεις γεωργικών εκμεταλλεύσεων)· πιστοποίηση των επιλέξιμων δαπανών από ανεξάρτητο φορέα· διακοπή ή αναστολή πληρωμών προς τα κράτη μέλη.

1.21.

Μόλις πραγματοποιηθούν οι πληρωμές, και εφόσον εγκριθεί η χρήση των κονδυλίων, τόσο η Επιτροπή όσο και τα κράτη μέλη μπορούν να προβούν σε ελέγχους εκ των υστέρων σχετικά με τη λειτουργία των συστημάτων ελέγχου και με τις δηλωθείσες δαπάνες. Οι έλεγχοι αυτοί μπορούν να έχουν δύο ειδών δημοσιονομικές συνέπειες: ανακτήσεις από δικαιούχους· και την επιβολή δημοσιονομικών διορθώσεων στις αρχές των κρατών μελών.

1.21.

Επιπλέον των οικονομικών συνεπειών που αναφέρονται από το Συνέδριο, σε ορισμένους τομείς πολιτικής, τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να εφαρμόσουν μια διόρθωση αποσύροντας τις μη επιλέξιμες δαπάνες από μεταγενέστερη αίτηση πληρωμής και με την επαναχρησιμοποίηση των κεφαλαίων που ελευθερώνονται κατ’ αυτόν τον τρόπο σε άλλα επιλέξιμα έργα. Στις περιπτώσεις αυτές η ανάκτηση των διορθωμένων ποσών από τους δικαιούχους γίνεται πλέον σε εθνικό επίπεδο, δεδομένου ότι ο προϋπολογισμός της ΕΕ προστατεύεται και επηρεάζεται πλέον από τα αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά.

1.22.

Μέτρα ανάκτησης λαμβάνονται τόσο από τις αρχές των κρατών μελών (για δαπάνες που καλύπτονται από επιμερισμένη διαχείριση) όσο και από την Επιτροπή (ιδίως στους τομείς όπου αυτή έχει την αποκλειστική αρμοδιότητα για τη διαχείριση των δαπανών, όπως στην έρευνα και σε μεγάλο μέρος των εξωτερικών δαπανών). Ανάκτηση σημαίνει ότι ο δικαιούχος επιστρέφει το σύνολο ή μέρος των κονδυλίων που έλαβε στον φορέα που πραγματοποίησε την αρχική πληρωμή. Στους περισσότερους τομείς του προϋπολογισμού, τα κονδύλια αυτά καθίστανται διαθέσιμα προς καταβολή σε άλλους δικαιούχους (12).

1.22.

1.23.

Όσον αφορά τις δαπάνες που υπόκεινται σε επιμερισμένη διαχείριση, η Επιτροπή μπορεί να προβεί σε δημοσιονομικές διορθώσεις σε περίπτωση που παρατηρούνται σοβαρές ανεπάρκειες ή που το κράτος μέλος ασκεί ανεπαρκώς τις αρμοδιότητές του όσον αφορά τον εντοπισμό και τη διόρθωση των παράτυπων δαπανών.

1.24.

Τα προβλήματα που διαπιστώνονται συνδέονται συχνά με αδυναμίες των συστημάτων ελέγχου ή τη μη συμμόρφωση με κανόνες της ΕΕ για τη διαχείριση ενός προγράμματος που έχει αποδεδειγμένα δημοσιονομικό αντίκτυπο (ήτοι επιτρέπεται η πραγματοποίηση μη επιλέξιμων δαπανών). Το ποσό της δημοσιονομικής διόρθωσης μπορεί να υπολογιστεί με βάση την εξέταση μεμονωμένων περιπτώσεων ή με βάση την παρέκταση αποτελεσμάτων ελέγχου ή, όταν δεν είναι δυνατό να χρησιμοποιηθεί καμία από αυτές τις δύο μεθόδους, μέσω της εφαρμογής μιας κατ’ αποκοπήν διόρθωσης.

1.25.

Ο αντίκτυπος των δημοσιονομικών διορθώσεων στα κράτη μέλη εξαρτάται (13) από τις ισχύουσες κανονιστικές διατάξεις:

1.25.

Το άρθρο 80 παράγραφος 4 του δημοσιονομικού κανονισμού προβλέπει ότι:

«Η Επιτροπή προβαίνει σε δημοσιονομικές διορθώσεις για τα κράτη μέλη, προκειμένου να αποκλείσει από τη χρηματοδότηση της Ένωσης δαπάνες οι οποίες πραγματοποιούνται κατά παράβαση της νομοθεσίας. Η Επιτροπή βασίζει τις δημοσιονομικές της διορθώσεις στον εντοπισμό αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών και στις επιπτώσεις για τον προϋπολογισμό. Εάν αυτά τα ποσά δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστούν με ακρίβεια, η Επιτροπή μπορεί να εφαρμόζει διορθώσεις κατά παρέκταση ή κατ' αποκοπή, σύμφωνα με τους τομεακούς κανόνες.

Όταν αποφασίζει σχετικά με το ποσό της δημοσιονομικής διόρθωσης, η Επιτροπή λαμβάνει υπόψη τη φύση και τη σοβαρότητα της παραβίασης της εφαρμοστέας νομοθεσίας και τις χρηματοοικονομικές επιπτώσεις στον προϋπολογισμό, συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων κατά τις οποίες διαπιστώνονται ελλείψεις στα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου …».

Σκοπός των δημοσιονομικών διορθώσεων δεν είναι η τιμωρία των κρατών μελών, αλλά να εξασφαλιστεί η προστασία του προϋπολογισμού (δηλαδή η κανονικότητα όλων των δαπανών που καταλογίζονται στον προϋπολογισμό της ΕΕ), αποκλείοντας δαπάνες που πραγματοποιούνται κατά παράβαση της νομοθεσίας.

α)

Όσον αφορά τη γεωργία, οι αποφάσεις συμμόρφωσης οδηγούν σε δημοσιονομικές διορθώσεις [σημείο 4.26, στοιχείο β)], οι οποίες επιβάλλονται μέσω μείωσης της χρηματοδότησης για το οικείο κράτος μέλος (14).

β)

Όσον αφορά την πολιτική συνοχής, ο αντίκτυπος των δημοσιονομικών διορθώσεων εξαρτάται από την αποδοχή ή όχι της διόρθωσης, που προτείνει η Επιτροπή, εκ μέρους του κράτους μέλους (15):

β)

Και στις δύο περιπτώσεις [σημεία 1.25 β) i) και ii)], οι οικονομικές συνέπειες της απώλειας της συγχρηματοδότησης της ΕΕ για τις δαπάνες που κρίνονται μη επιλέξιμες βαρύνουν τον εθνικό προϋπολογισμό του ίδιου του κράτους μέλους, εκτός εάν έχει τη δυνατότητα να ανακτήσει τα ποσά από τους επιμέρους δικαιούχους.

1.26.

Όσον αφορά τη γεωργία, τα κράτη μέλη έχουν την υποχρέωση να ανακτούν τις παράτυπες δαπάνες (16)· ωστόσο, στο πλαίσιο των δημοσιονομικών διορθώσεων που επιβάλλονται από την Επιτροπή, σπάνια ζητείται η επιστροφή ποσών από τους γεωργούς και τους λοιπούς δικαιούχους (17).

1.26.

1.27.

Στην πολιτική συνοχής, οι αρχές των κρατών μελών είναι υποχρεωμένες να πραγματοποιήσουν δημοσιονομικές διορθώσεις όσον αφορά τις παρατυπίες που εντοπίζονται στα έργα (18). Όπως αναλύεται κατωτέρω, υπάρχουν μεγάλες διακυμάνσεις όσον αφορά το ύψος των ποσών που ανακτάται από τους δικαιούχους (βλέπε πλαίσια 1.2 και 1.3).

1.27.

1.28.

Λαμβάνεται υπόψη κάθε ανάκτηση που είχαν πραγματοποιήσει τα κράτη μέλη κατά την περίοδο του ελέγχου του Συνεδρίου και τα σχετικά ποσά δεν συμπεριλαμβάνονται πλέον στον υπολογισμό του σφάλματος.

1.29.

Πολλές δημοσιονομικές διορθώσεις πραγματοποιούνται αρκετά έτη μετά από την αρχική εκταμίευση των κονδυλίων [βλέπε τις ειδικές εκθέσεις του Συνεδρίου αριθ. 7/2010 για τη γεωργία (19) και αριθ. 3/2012 για τα διαρθρωτικά ταμεία (20)]. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένα σημαντικά παραδείγματα πολύ ταχύτερης επιβολής δημοσιονομικών διορθώσεων από την Επιτροπή το 2012. Άλλα παραδείγματα κατωτέρω επεξηγούν ορισμένα από τα σχετικά ζητήματα (βλέπε πλαίσια 1.1 έως 1.3).

1.29.

Ιδίως στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την εφαρμογή της μεταρρύθμισης της ΚΓΠ, η Επιτροπή θα συνεχίσει τις προσπάθειες για τη βελτίωση και την επιτάχυνση της διαδικασίας, με γνώμονα την ανάγκη να διατηρηθούν τα πρότυπα ποιότητας, καθώς και το δικαίωμα του κράτους μέλους να απαντήσει.

Για τα διαρθρωτικά ταμεία, τα δύο τρίτα των σωρευτικών δημοσιονομικών διορθώσεων κατά την περίοδο 2000-2012 αποφασίστηκαν μετά την έγκριση του σχεδίου δράσης της Επιτροπής του 2008. Αυτό αποτελεί απόδειξη της επιτάχυνσης των διαδικασιών, σύμφωνα με τη δέσμευση που είχε αναλάβει η Επιτροπή.

—

—

—

—

—

—

1.30.

Το Συνέδριο εκφράζει την ικανοποίησή του σχετικά με την άμεση ενεργοποίηση της Επιτροπής για την επιβολή δημοσιονομικών διορθώσεων στη Ρουμανία, την Τσεχική Δημοκρατία και τη Σλοβακία. Επισημαίνει ότι σημειώθηκε πρόοδος όσον αφορά τη δημοσιονομική διόρθωση που εκκρεμούσε για την Ισπανία. Ο χρόνος και το είδος των δημοσιονομικών διορθώσεων επηρεάζουν τον αντίκτυπό τους στον προϋπολογισμό, στα κράτη μέλη, στους δικαιούχους και στο έργο του Συνεδρίου.

1.31.

Το Συνέδριο έχει εξετάσει τον αντίκτυπο που έχουν οι εν λόγω διορθώσεις στα συμπεράσματα του ελέγχου του:

α)

Η δημοσιονομική διόρθωση για την Ισπανία (βλέπε πλαίσιο 1.1) καλύπτει προβλήματα που διαπιστώθηκαν έως το 2008. Ωστόσο, θα συνεχίσουν να πραγματοποιούνται πληρωμές το 2013 (πιθανώς και σε μεταγενέστερα οικονομικά έτη), οι οποίες ενδέχεται να εξεταστούν από το Συνέδριο μέσω του κανονικού κύκλου των ελεγκτικών εργασιών του.

α)

Επιπλέον, η Επιτροπή επισημαίνει ότι οι πληρωμές, τα σφάλματα και οι διορθώσεις στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής πρέπει να εκτιμηθούν στο πολυετές πλαίσιο των προγραμμάτων. Η Επιτροπή σημείωσε πρόσφατα σε έκθεση που ζήτησε η αρμόδια για την απαλλαγή αρχή ότι οι δημοσιονομικές διορθώσεις από την Επιτροπή για τα προγράμματα της περιόδου 2000-2006, λαμβανομένων επίσης υπόψη των συμπληρωματικών διορθώσεων που πραγματοποιήθηκαν από τα κράτη μέλη, καθώς και των δημοσιονομικών διορθώσεων για την Ισπανία, ανέρχονται τουλάχιστον στο 5,6 % των χορηγήσεων ΕΤΠΑ για την περίοδο 2000-2006 (και 6,2 % στις 31 Μαρτίου 2013).

β)

Οι ρουμανικές διορθώσεις του ΕΚΤ και οι τσεχικές διορθώσεις του ΕΤΠΑ ήταν κατ’ αποκοπήν διορθώσεις. Οι διορθώσεις που πραγματοποιήθηκαν δεν αφορούν ανακτήσεις (βλέπε πλαίσιο 1.2) από τους δικαιούχους ή αναλυτική διόρθωση σε επίπεδο έργων. Ως εκ τούτου, τα σφάλματα που εντοπίστηκαν από το Συνέδριο παραμένουν τμήμα των δαπανών (21) που δηλώθηκαν από τα κράτη μέλη προκειμένου να αιτιολογήσουν την απόδοση δαπανών.

β)

γ)

Η διόρθωση του ρουμανικού ΕΤΠΑ και ένα μέρος της διόρθωσης του σλοβακικού ΕΤΠΑ (βλέπε πλαίσιο 1.3) πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του 2012 και ενσωμάτωσαν λεπτομερείς διορθώσεις σε επίπεδο έργων. Το γεγονός αυτό ελήφθη υπόψη από το Συνέδριο όταν εξετάστηκαν τα προγράμματα τα οποία αφορούσε η διόρθωση: τα σφάλματα σε αυτά τα έργα δεν προσδιορίζονταν πλέον ποσοτικά από το Συνέδριο και ως εκ τούτου εξαιρούνται από την εκτίμηση του ποσοστού σφάλματος (22).

γ)

1.32.

Όσον αφορά τις γεωργικές δαπάνες, οι αποφάσεις συμμόρφωσης της Επιτροπής απευθύνονται στα κράτη μέλη και, στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν οδηγούν σε ανακτήσεις από τους δικαιούχους (βλέπε σημείο 1.26) αλλά αναφέρονται σε δαπάνες του παρελθόντος (βλέπε σημείο 4.28 του κεφαλαίου 4). Κατά συνέπεια, είναι πολύ αργά ώστε οι επιπτώσεις των εν λόγω δημοσιονομικών διορθώσεων να επηρεάσουν την εκτίμηση του Συνεδρίου σχετικά με το επίπεδο σφάλματος για το υπό εξέταση οικονομικό έτος.

1.32.

1.33.

Οι δημοσιονομικές διορθώσεις που δρομολογήθηκαν από την Επιτροπή και οδήγησαν σε λεπτομερή διόρθωση των δαπανών των έργων ή σε απόδοση δαπανών κατά τη διάρκεια του έτους μείωσαν το εκτιμώμενο ποσοστό σφάλματος για το 2012. Οι κατ’ αποκοπήν δημοσιονομικές διορθώσεις, οι οποίες δεν αφαιρούν τις παράτυπες δαπάνες από τη δήλωση ούτε διορθώνουν τις παράτυπες δαπάνες σε επίπεδο έργων, δεν έχουν αντίκτυπο στο εκτιμώμενο ποσοστό σφάλματος του Συνεδρίου.

1.33.

Βλέπε τις απαντήσεις στα σημεία 1.29 έως 1.31.

1.34.

Η Επιτροπή καταβάλλει σημαντικές προσπάθειες προκειμένου να εντοπίσει και να βελτιώσει τα αναποτελεσματικά συστήματα εποπτείας και ελέγχου σύμφωνα με τις απαιτήσεις της νομοθεσίας της ΕΕ. Η Επιτροπή δεν μπορεί να προβεί σε περαιτέρω ενέργειες, ήτοι να αναγκάσει τα κράτη μέλη να ανακτήσουν ποσά από τους δικαιούχους.

1.34.

Στο ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με το ολοκληρωμένο πλαίσιο εσωτερικού ελέγχου που εκδόθηκε τον Ιούλιο του 2013 ζητείται η αυστηρή εφαρμογή του άρθρου 32 παράγραφος 5 του δημοσιονομικού κανονισμού το οποίο ορίζει ότι: «Εάν, κατά τη διάρκεια της εφαρμογής, το επίπεδο σφάλματος είναι σταθερά υψηλό, η Επιτροπή εντοπίζει τις αδυναμίες στα συστήματα ελέγχου, αναλύει το κόστος και τα οφέλη των ενδεχόμενων διορθωτικών μέτρων και λαμβάνει ή προτείνει κατάλληλα μέτρα, όπως η απλοποίηση των ισχυουσών διατάξεων, η βελτίωση των συστημάτων ελέγχου και ο ανασχεδιασμός του προγράμματος …».

Ιδίως λόγω της αναμενόμενης μείωσης των ανθρώπινων πόρων, των δυσχερειών κατά την νομοθετική διαδικασία για την περίοδο 2014-2020 να διασφαλιστούν η προτεινόμενη απλούστευση και του στόχου της οικονομικής αποδοτικότητας των ελέγχων, η Επιτροπή θεωρεί ότι ιδίως στον τομέα της επιμερισμένης διαχείρισης, η εφαρμογή της νέας αυτής υποχρέωσης δεν μπορεί να περιοριστεί σε ενέργειες που επικεντρώνονται μόνο στην επίτευξη ενός αποτελέσματος στο ετήσιο ποσοστό σφάλματος σε επίπεδο των τελικών αποδεκτών. Οι δημοσιονομικές διορθώσεις και οι ανακτήσεις στο επίπεδο των κρατών μελών, οι οποίες διενεργούνται κατά τη διάρκεια των πολυετών προγραμμάτων, θα είναι πάντοτε σημαντικός παράγων που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη, όπως και οι συνεχιζόμενες προσπάθειες για την απλούστευση των κανόνων, τον επανασχεδιασμό και την ενίσχυση των συστημάτων.

1.35.

Για την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020, η Επιτροπή πρότεινε οι παρατυπίες που εντοπίζονται μετά από την υποβολή του ετήσιου λογαριασμού των εθνικών αρχών να οδηγούν αυτομάτως σε καθαρή μείωση της χρηματοδότησης της ΕΕ, ενισχύοντας κατ’ αυτό τον τρόπο το κίνητρο για αποτελεσματικούς ελέγχους από τα κράτη μέλη (23). Εάν υιοθετηθεί η πρόταση αυτή, το Συνέδριο θα εξετάσει εάν υπάρχουν συνέπειες για τη μεθοδολογία του.

1.35.

1.36.

Η Επιτροπή αναθέτει την καθημερινή διαχείριση του προϋπολογισμού στους γενικούς διευθυντές των γενικών διευθύνσεων της Επιτροπής και στον διοικητικό διευθυντή της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης [γενικοί διευθυντές (24)]. Η Επιτροπή ζητεί από τους εν λόγω γενικούς διευθυντές να παρέχουν δηλώσεις αξιοπιστίας σχετικά με τη νομιμότητα και την κανονικότητα των πράξεων στις οποίες βασίζονται οι λογαριασμοί στο πλαίσιο ετήσιων εκθέσεων δραστηριοτήτων (25). Στις οδηγίες της Επιτροπής σχετικά με την κατάρτιση των δηλώσεων αναφέρεται ότι οι γενικοί διευθυντές πρέπει να διατυπώνουν γνώμη με επιφυλάξεις α) όταν έχει συμβεί ένα γεγονός με σοβαρές επιπτώσεις για τη φήμη της Επιτροπής ή β) όταν ο αντίκτυπος των εκτιμώμενων ποσοστών σφάλματος, εκτός των δημοσιονομικών διορθώσεων και ανακτήσεων που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί, παραμένει ουσιώδης.

1.37.

Το 2012 όλοι οι γενικοί διευθυντές δήλωσαν ότι αποκόμισαν εύλογη βεβαιότητα ότι οι πόροι που διατέθηκαν για τις δραστηριότητες της υπηρεσίας χρησιμοποιήθηκαν για τους προβλεπόμενους σκοπούς και σύμφωνα με τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, καθώς και ότι οι ελεγκτικές διαδικασίες που τέθηκαν σε εφαρμογή παρέχουν τις αναγκαίες εγγυήσεις για τη νομιμότητα και κανονικότητα των σχετικών πράξεων. Ωστόσο, 14 γενικοί διευθυντές διατύπωσαν συνολικά 23 προσδιορίσιμες ποσοτικώς επιφυλάξεις όσον αφορά τις δαπάνες (βλέπε πίνακα 1.3 ). Επιπλέον, όπως και το προηγούμενο έτος, ο Γενικός Διευθυντής της ΓΔ Προϋπολογισμού διατύπωσε επιφυλάξεις στη δήλωσή του σχετικά με τα έσοδα.

1.38.

Τρεις γενικοί διευθυντές (26) υπεβλήθησαν σε «περιορισμένο έλεγχο» από την Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου. Ως αποτέλεσμα, η ΓΔ Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης αναφέρει μεγαλύτερες επιφυλάξεις σε σύγκριση με το παρελθόν. Η ΓΔ Ανάπτυξης και Συνεργασίας — EuropeAid και η ΓΔ Έρευνας και Καινοτομίας αναφέρουν επίσης μεγαλύτερες επιφυλάξεις, μολονότι αυτές δεν συνδέονται με τα συμπεράσματα των περιορισμένων ελέγχων της Υπηρεσίας Εσωτερικού Ελέγχου. Στις ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων του 2012 δεν εφαρμόστηκαν όλες οι συστάσεις σχετικά με τις ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων και η Υπηρεσία Εσωτερικού Ελέγχου συνεχίζει να εξετάζει ευρύτερο φάσμα γενικών διευθύνσεων για τις ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων του 2013.

1.38.

1.39.

Η συγκεφαλαιωτική έκθεση των επιτευγμάτων της Επιτροπής όσον αφορά τη διαχείριση το 2012 («συγκεφαλαιωτική έκθεση) (27) εγκρίθηκε από την Επιτροπή στις 5 Ιουνίου 2013. Η συγκεφαλαιωτική έκθεση είναι ένα μέσο το οποίο εξυπηρετεί:

1.39.

1.40.

Η συγκεφαλαιωτική έκθεση δεν χρειάζεται να περιλαμβάνει ρητή δήλωση ότι τα κονδύλια δαπανήθηκαν σύμφωνα με τους κανονισμούς τους οποίους το δίκαιο της ΕΕ ζητεί πλέον να τηρούν οι εθνικοί φορείς που είναι υπεύθυνοι για τη διαχείριση των κονδυλίων της ΕΕ (28).

1.40.

1.41.

Η συγκεφαλαιωτική έκθεση συγκεντρώνει (29) τα «ποσά σε κίνδυνο» που εντοπίζονται στις μεμονωμένες ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων (βλέπε πίνακα 1.3 ). Ο όρος «ποσά σε κίνδυνο» δεν προσδιορίζεται στη συγκεφαλαιωτική έκθεση και δεν υπολογίζεται σε συνεκτική βάση από τις διάφορες γενικές διευθύνσεις (30). Συνολικά, η Επιτροπή υπολογίζει ότι τα «ποσά σε κίνδυνο» κυμαίνονται μεταξύ του 1,9 % (2,6 δισεκατομμύρια ευρώ) και του 2,6 % (3,5 δισεκατομμύρια ευρώ) των συνολικών πληρωμών του έτους. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι το επίπεδο σφάλματος στις δαπάνες είναι πιθανό να είναι ουσιώδες. Δεν είναι δυνατό να συγκριθούν άμεσα τα προσδιορισμένα ποσοτικώς από την Επιτροπή «ποσά σε κίνδυνο» και το εκτιμώμενο από το Συνέδριο ποσοστό σφάλματος. Ωστόσο, η ίδια η συγκεφαλαιωτική έκθεση αναφέρει ότι τα ποσά σε κίνδυνο σε ορισμένους τομείς, ιδίως στον τομέα της αγροτικής ανάπτυξης, ενδέχεται να έχουν υποτιμηθεί λόγω προβλημάτων αξιοπιστίας που εντοπίστηκαν από την ΥΕΕ. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή περιέλαβε στη συγκεφαλαιωτική έκθεσή της οδηγία προς τις κεντρικές υπηρεσίες της να επανεξετάσουν τους διαφορετικούς τρόπους προσέγγισης που ακολουθούν για την αξιολόγηση των ποσών που εκτιμάται ότι βρίσκονται σε κίνδυνο (βλέπε υποσημείωση 30).

1.41.

Όπως φαίνεται από τη συγκεφαλαιωτική έκθεση, η Επιτροπή είναι ενήμερη για τα θέματα που έθιξε το Συνέδριο και λαμβάνει μέτρα ώστε να εναρμονιστούν οι μεθοδολογίες για τον υπολογισμό του ποσού που διακυβεύεται.

Είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι τα υπάρχοντα προβλήματα προκαλούνται κατά κύριο λόγο από αναξιόπιστα ποσοστά σφάλματος που κοινοποιούνται από τα κράτη μέλη. Η Επιτροπή καταβάλλει προσπάθειες προκειμένου να βελτιωθεί η αξιοπιστία τους, ιδίως με την προς τα άνω διόρθωσή τους εάν κριθεί απαραίτητο (βλέπε απαντήσεις στα σημεία 3.31 έως 3.36, 4.38 έως 4.39 και 6.35 έως 6.39).

1.42.

Η συγκεφαλαιωτική έκθεση συγκρίνει το σύνολο των «ποσών σε κίνδυνο» με το μέσο ύψος των δημοσιονομικών διορθώσεων των τελευταίων τεσσάρων ετών και σημειώνει ότι το μέσο ύψος των δημοσιονομικών διορθώσεων και ανακτήσεων τα τελευταία τέσσερα έτη προσεγγίζει το ύψος του ποσού σε κίνδυνο για το 2012. Πρέπει να διευκρινιστούν τα εξής όσον αφορά την αντιπαραβολή αυτή:

1.42.

—

το Συνέδριο έχει αναλύσει στα σημεία 1.19 έως 1.35 τον χρόνο πραγματοποίησης των δημοσιονομικών διορθώσεων και τον αντίκτυπό τους στα κράτη μέλη και τους δικαιούχους·

—

—

στη συγκεφαλαιωτική έκθεση αναγνωρίζεται ότι τα προσδιορισθέντα «ποσά σε κίνδυνο» ενδέχεται να είναι υποτιμημένα λόγω των μεθόδων που χρησιμοποιούνται, παραδείγματος χάριν, στην πολιτική συνοχής (βλέπε κεφάλαιο 5, σημεία 5.57 και 5.58) και στην αγροτική ανάπτυξη (βλέπε κεφάλαιο 4, σημείο 4.38), καθώς και λόγω ανεπαρκειών στις πληροφορίες που διαβιβάζουν στην Επιτροπή άλλοι φορείς οι οποίοι διαχειρίζονται κονδύλια της ΕΕ·

—

—

το αποτέλεσμα μιας δημοσιονομικής διόρθωσης είναι συνήθως η δήλωση νέων δαπανών από το εκάστοτε κράτος μέλος, οι οποίες θα μπορούσαν με τη σειρά τους να περιέχουν σφάλματα.

—

1.43.

Η συγκεφαλαιωτική έκθεση δεν περιορίζεται στην ανάλυση της νομιμότητας και κανονικότητας. Μεταξύ των άλλων σημαντικών ζητημάτων που εξετάζονται στη συγκεφαλαιωτική έκθεση περιλαμβάνονται οι οδηγίες προς τις υπηρεσίες της Επιτροπής όσον αφορά τη βελτίωση του πλαισίου επιδόσεων, προκειμένου να εδραιωθεί μια «νοοτροπία στους κόλπους του οργανισμού με επίκεντρο τις επιδόσεις» (31). Επιπλέον, η Επιτροπή εκφράζει τον προβληματισμό της για το γεγονός ότι δεν υιοθετούνται αρκετές από τις προτάσεις τομεακής νομοθεσίας που υπέβαλε για τη νέα περίοδο προγραμματισμού, με στόχο τη διασφάλιση ενός απλούστερου νομικού πλαισίου.

1.44.

Στη συγκεφαλαιωτική έκθεση αντιπαραβάλλεται το ύψος των κονδυλίων που δαπανώνται κατά παράβαση της κανονιστικής ρύθμισης με τον αντίκτυπο των δημοσιονομικών διορθώσεων. Το Συνέδριο θεωρεί ότι τα εν λόγω αριθμητικά στοιχεία πρέπει να ενταχθούν στο κατάλληλο πλαίσιο. Στην ίδια τη συγκεφαλαιωτική έκθεση σημειώνεται ότι τα αριθμητικά στοιχεία που παρουσιάζονται ενδέχεται να υποτιμούν το συνολικό επίπεδο κινδύνου. Το Συνέδριο επεσήμανε τους εγγενείς περιορισμούς των δημοσιονομικών διορθώσεων ως μέσου διόρθωσης των σφαλμάτων (βλέπε σημεία 1.19 έως 1.35). Οι δημοσιονομικές διορθώσεις μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην παροχή κινήτρων βελτίωσης της ποιότητας των δαπανών, αλλά είναι σημαντικό να μην υπερεκτιμάται ο αντίκτυπός τους όσον αφορά τη διασφάλιση της κανονικότητας των δαπανών.

1.44.

Η Επιτροπή εφάρμοσε μια συνετή προσέγγιση με στόχο να προσδιορίσει τα συναφή ποσά. Η Επιτροπή συμπεριέλαβε στην ανάλυσή της μόνο τις δημοσιονομικές διορθώσεις (το 2012 περίπου 3,7 δισεκατ. ευρώ) και τις ανακτήσεις (το 2012 περίπου 0,7 δισεκατ. ευρώ) που τέθηκαν σε εφαρμογή από την ίδια για την άμεση αντιμετώπιση των σφαλμάτων ή κινδύνου σφαλμάτων που προκαλούνται από αδυναμίες στα συστήματα εποπτείας και ελέγχου των κρατών μελών (το 2012 συνολικά 4,4 δισεκατ. ευρώ).

Σύμφωνα με την προσέγγιση αυτή, η Επιτροπή δεν περιλαμβάνει:

1.45.

Αποτελεί αντικείμενο προβληματισμού εάν η συγκεφαλαιωτική έκθεση εξακολουθεί να είναι κατάλληλη για την επίτευξη των στόχων τόσο της εσωτερικής όσο και της εξωτερικής λογοδοσίας. Η συγκεφαλαιωτική έκθεση οριστικοποιείται σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που ορίζει ο δημοσιονομικός κανονισμός, αλλά με μεγάλη καθυστέρηση ώστε να συμβάλλει ουσιαστικά στο έργο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Δεν δημοσιεύεται μαζί με τους ενοποιημένους λογαριασμούς και δεν περιλαμβάνει, ούτε χρειάζεται να περιλαμβάνει, ρητή δήλωση, ανάλογη με αυτή που απαιτείται σε άλλους τομείς (32).

1.45.

Η Επιτροπή εκτιμά ότι ο συνδυασμός των ετήσιων εκθέσεων δραστηριοτήτων και της συγκεφαλαιωτικής έκθεσης πληροί τους στόχους εσωτερικής και εξωτερικής λογοδοσίας που θεσπίζονται από το Συνέδριο. Οι ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων έχουν ολοκληρωθεί εγκαίρως ώστε να ληφθούν υπόψη από το Συνέδριο και περιέχουν ρητή δήλωση συγκρίσιμη με εκείνη άλλων τομέων. Η συγκεφαλαιωτική έκθεση αποτελεί τη σύνοψη των ετήσιων εκθέσεων δραστηριοτήτων και είναι το έγγραφο με το οποίο το Σώμα των Επιτρόπων αναλαμβάνει την πολιτική ευθύνη βάσει του άρθρου 317 της ΣΛΕΕ.

Οι ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων και οι συγκεφαλαιωτικές εκθέσεις αποτελούν δημόσια έγγραφα που είναι εύκολα διαθέσιμα για όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Η Επιτροπή θα ακολουθήσει την πρόταση του Συνεδρίου να δημιουργήσει σύνδεσμο από τους ενοποιημένους λογαριασμούς στις σελίδες στις οποίες δημοσιεύονται η συγκεφαλαιωτική έκθεση και οι ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων.

1.46.

Το 2012, η Επιτροπή δεν μπόρεσε να ικανοποιήσει όλες τις αιτήσεις πληρωμών από τον διαθέσιμο προϋπολογισμό. Μεταξύ των παραγόντων που συνέβαλαν σε αυτήν την κατάσταση ήταν η αύξηση του κενού μεταξύ των πιστώσεων για αναλήψεις υποχρεώσεων και των πιστώσεων για πληρωμές, καθώς επίσης και η συσσώρευση των εκκρεμών αναλήψεων υποχρεώσεων από προηγούμενα έτη (33).

1.46.

Η Επιτροπή χρησιμοποίησε όλα τα μέσα που είχε στη διάθεσή της προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η εκτέλεση του προϋπολογισμού, μεταξύ των οποίων τη «μεταφορά στο τέλος του έτους» που θεσπίστηκε προσφάτως στον δημοσιονομικό κανονισμό. Με τον τρόπο αυτό, κατέστη δυνατή η συγκέντρωση πιστώσεων που δεν είχαν χρησιμοποιηθεί από όλους τους τομείς και η πραγματοποίηση πληρωμών ύψους 211 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο της περιφερειακής πολιτικής στο τέλος του Δεκεμβρίου.

1.47.

Ο τελικός προϋπολογισμός της ΕΕ επέτρεψε στα θεσμικά όργανα να προβούν σε αναλήψεις υποχρεώσεων ύψους 148,7 (34) δισεκατομμυρίων ευρώ και να πραγματοποιήσουν πληρωμές ύψους 136,8 (35) δισεκατομμυρίων ευρώ.

1.48.

Οι εν λόγω πιστώσεις αξιοποιήθηκαν πλήρως· οι πραγματοποιηθείσες αναλήψεις υποχρεώσεων ανέρχονται στο 99,6 % του συνολικού ποσού που εγκρίθηκε (99,3 % το 2011) και οι πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν ανέρχονται στο 99,1 % του ορίου του προϋπολογισμού (98,6 % το 2011).

1.49.

Οι πιστώσεις για αναλήψεις υποχρεώσεων στις οποίες εφαρμόζεται το ανώτατο όριο του δημοσιονομικού πλαισίου ήταν χαμηλότερες από το ανώτατο όριο κατά 0,8 δισεκατομμύρια ευρώ. Άλλες αναλήψεις υποχρεώσεων, οι οποίες συνίστανται σε κονδύλια στα οποία δεν εφαρμόζεται το ανώτατο όριο του δημοσιονομικού πλαισίου, ανήλθαν συνολικά σε 1,2 δισεκατομμύρια ευρώ (36). Όσον αφορά τις πιστώσεις για πληρωμές, οι δαπάνες ήταν χαμηλότερες του ανώτατου ορίου κατά 5,6 δισεκατομμύρια ευρώ, όλων των κονδυλίων συμπεριλαμβανομένων.

1.50.

Τα έσοδα υπερέβησαν τις πληρωμές (37) κατά 1,0 δισεκατομμύριο ευρώ (38) το 2012 (1,5 δισεκατομμύρια ευρώ το 2011). Το πλεόνασμα αυτό (39) θα χρησιμοποιηθεί για να αντισταθμιστούν οι ίδιοι πόροι που θα συγκεντρωθούν από τα κράτη μέλη το 2013.

1.51.

Όπως σημείωσε το Συνέδριο στην ετήσια έκθεση για το οικονομικό έτος 2011 (40), η Επιτροπή δυσκολεύεται ολοένα και περισσότερο να ικανοποιήσει όλες τις αιτήσεις πληρωμών μέσα στο έτος, στο πλαίσιο των πιστώσεων πληρωμών που έχουν προϋπολογιστεί. Το 2012 η Επιτροπή ζήτησε πρόσθετες πιστώσεις για πληρωμές το τέταρτο τρίμηνο του έτους. Υπέβαλε αίτημα για πιστώσεις πληρωμών ύψους 9 δισεκατομμυρίων ευρώ μέσω του διορθωτικού προϋπολογισμού αριθ. 6 που κατατέθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2012, εκ των οποίων τα 6 δισεκατομμύρια ευρώ εγκρίθηκαν από την αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή στις 12 Δεκεμβρίου 2012. Η πίεση που ασκείται για τις πληρωμές αποτυπώνεται επίσης στην αύξηση του ποσού των εκκρεμών αναλήψεων υποχρεώσεων (βλέπε σημεία 1.54 και 1.55).

1.51.

1.52.

Η κατάσταση αυτή οφείλεται μεταξύ άλλων στο γεγονός ότι οι πιστώσεις για αναλήψεις υποχρεώσεων προσέγγιζαν το ανώτατο όριο που ορίζεται στο δημοσιονομικό πλαίσιο καθ' όλη τη διάρκεια της περιόδου 2007-2013, ενώ οι πιστώσεις πληρωμών υπολείπονταν του ανώτατου ορίου στην εκάστοτε περίοδο (βλέπε πίνακα 1.4 ). Ως εκ τούτου, το σωρευτικό σύνολο των πιστώσεων για αναλήψεις υποχρεώσεων που διατέθηκε κατά τη διάρκεια της περιόδου 2007-2013 ήταν υψηλότερο κατά 114 δισεκατομμύρια ευρώ από το σωρευτικό σύνολο των πιστώσεων για πληρωμές της ίδιας περιόδου. Το ποσό αυτό είναι κατά 64 δισεκατομμύρια ευρώ υψηλότερο από τη διαφορά των 50 δισεκατομμυρίων ευρώ ανάμεσα στα δύο σύνολα η οποία προβλεπόταν στο δημοσιονομικό πλαίσιο.

1.53.

Άλλοι παράγοντες που άσκησαν πίεση στον προϋπολογισμό για την πραγματοποίηση πληρωμών το 2012 είναι η αύξηση της ροής των αιτήσεων πληρωμής από τα κράτη μέλη το προτελευταίο έτος της περιόδου προγραμματισμού (41) και οι συνέπειες της καθυστερημένης έναρξης της διαδικασίας εκταμίευσης των δαπανών συνοχής κατά την τρέχουσα περίοδο προγραμματισμού. Το αποτέλεσμα ήταν να κατατεθούν διορθωτικοί προϋπολογισμοί που μετέφεραν πιστώσεις για πληρωμές (αλλά όχι για αναλήψεις υποχρεώσεων) σε άλλα κονδύλια του προϋπολογισμού και να ακυρωθούν ορισμένες πιστώσεις πληρωμών.

1.53.

Ο διορθωτικός προϋπολογισμός περιλάμβανε μόνο πιστώσεις πληρωμών: δεν απαιτούνται συμπληρωματικές πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων δεδομένου ότι αυτές καθορίζονται στο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο.

1.54.

Οι εκκρεμείς δημοσιονομικές αναλήψεις υποχρεώσεων της Επιτροπής (42) οι οποίες δεν έχουν ακόμη πληρωθεί ή/και αποδεσμευθεί αυξήθηκαν κατά 10 δισεκατομμύρια ευρώ (5,0 %) φθάνοντας τα 217 δισεκατομμύρια ευρώ και αντιστοιχούν σε διαχωριζόμενες αναλήψεις υποχρεώσεων 2 ετών και 3 μηνών (43) ή διαχωριζόμενες πληρωμές 2 ετών και 7 μηνών, βάσει του ποσοστού εκτέλεσης για το 2012.

1.55.

Οι περισσότερες εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων αφορούν τον υποτομέα 1β (συνοχή για την ανάπτυξη και την απασχόληση) (βλέπε γράφημα 1.4 ). Στον τομέα αυτόν, οι εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων ανήλθαν σε 140 δισεκατομμύρια ευρώ (44) (64,1 % του συνόλου των εκκρεμών δημοσιονομικών αναλήψεων υποχρεώσεων) και αντιστοιχούν σε αναλήψεις υποχρεώσεων 2 ετών και 8 μηνών ή διαχωριζόμενες πληρωμές 2 ετών και 11 μηνών (2011: 3 έτη και 2 μήνες) στον εν λόγω τομέα, βάσει του ποσοστού εκτέλεσης για το 2012. Η αναλογία μεταξύ των εκκρεμών αναλήψεων πληρωμών και των ετήσιων προϋπολογισμών είναι ωστόσο παρόμοια και σε άλλους τομείς που υπόκεινται σε διαχωριζόμενες πιστώσεις. Η μείωση του αριθμού των ετών όσον αφορά το ισότιμο των πληρωμών σε σύγκριση με το 2011 οφείλεται κατά κύριο λόγο στις πιστώσεις πληρωμών ύψους 4,4 δισεκατομμυρίων ευρώ που διατέθηκαν για τον τομέα της συνοχής από τον διορθωτικό προϋπολογισμό αριθ. 6. Παρά την εν λόγω αύξηση των πιστώσεων πληρωμών, στο τέλος του 2012 εκκρεμούσαν αιτήσεις πληρωμών ύψους 16,2 δισεκατομμυρίων ευρώ (45) (10,7 δισεκατομμύρια ευρώ στο τέλος του 2011 και 6,4 δισεκατομμύρια ευρώ στο τέλος του 2010). Ως εκ τούτου, έχει αυξηθεί σημαντικά τα τρία τελευταία έτη το ποσό για τις πληρωμές που πρέπει να καλυφθεί από τους μελλοντικούς προϋπολογισμούς.

1.55.

1.56.

Η εκκαθάριση μιας ανάληψης υποχρέωσης (μέσω μιας πληρωμής) δεν τερματίζει κατ’ ανάγκη τη διαδικασία καταχώρισης της δαπάνης. Η Επιτροπή καταχωρίζει την τελική δαπάνη μόνο όταν έχουν πραγματοποιηθεί δραστηριότητες, έχουν κοινοποιηθεί στην ίδια και έχουν εγκριθεί. Ο πίνακας 1.5 εμφαίνει το επίπεδο των εκταμιεύσεων προχρηματοδότησης για τις οποίες η Επιτροπή δεν έχει ακόμη εγκρίνει και επικυρώσει την τελική χρήση από τους δικαιούχους. Οι ακαθάριστες προχρηματοδοτήσεις ανήλθαν σε 80,1 δισεκατομμύρια ευρώ στο τέλος του 2012 (46).

1.56.

1.57.

Κατά μέσο όρο, το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα για την έγκριση μιας δαπάνης μετά από τη δέσμευσή της παρατηρείται στον τομέα 4 (η ΕΕ ως παγκόσμιος παράγων) καθώς, για τη διεκπεραίωση μιας συνηθισμένης πράξης, πρέπει να μεσολαβήσουν 3 έτη και 11 μήνες από τη στιγμή που θα πραγματοποιηθεί η ανάληψη της υποχρέωσης μέχρι τη στιγμή που η Επιτροπή θα καταχωρίσει την τελική σχετική δαπάνη (47). Μια περιττή παράταση του χρονικού διαστήματος που απαιτείται για την πραγματοποίηση μιας προχρηματοδότησης μπορεί να οδηγήσει στην αύξηση του κινδύνου σφάλματος ή απώλειας (βλέπε κεφάλαιο 7, πλαίσιο 7.1).

1.57.

1.58.

Μεταξύ των βασικών παραγόντων που συνέβαλαν στην πίεση που δέχθηκε ο προϋπολογισμός για πληρωμές το 2012, συγκαταλέγονται οι σημαντικές διαφορές στις ανισορροπίες, όπως καταγράφονται στο σημείο 1.52, και η ανάγκη εκκαθάρισης του υπολοίπου των αχρησιμοποίητων αναλήψεων υποχρεώσεων. Η πίεση που δέχεται ο προϋπολογισμός για την πραγματοποίηση πληρωμών καθιστά ουσιώδη την ανάγκη σχεδιασμού των απαιτήσεων πληρωμών σε μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη βάση από την Επιτροπή. Οι μελλοντικοί προϋπολογισμοί δεν πρέπει μόνο να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις για ταμειακές ροές που θα προκύψουν από τις εκκρεμείς δημοσιονομικές αναλήψεις υποχρεώσεων, αλλά και να χρηματοδοτήσουν πληρωμές ώστε να καλυφθούν τα στοιχεία παθητικού που έχουν καταχωριστεί στον ισολογισμό της Ένωσης (48). Όλες αυτές οι απαιτήσεις αντιστοιχούν σε μελλοντική ανάγκη εκταμιεύσεων ύψους 313 δισεκατομμυρίων ευρώ περίπου, στις 31 Δεκεμβρίου 2012.

1.58.

1.59.

Το Συνέδριο είναι της γνώμης ότι η Επιτροπή πρέπει να καταρτίσει και να δημοσιεύσει μια μεγάλης κλίμακας πρόγνωση για τις ταμειακές ροές, στην οποία θα προβλέπονται οι μελλοντικές απαιτήσεις πληρωμών, προκειμένου να συμβάλει στον προσδιορισμό των μελλοντικών αναγκών και στον σχεδιασμό των προτεραιοτήτων του προϋπολογισμού, και να διασφαλίσει ότι οι απαραίτητες πληρωμές θα μπορούν να καλυφθούν από τους εγκριθέντες ετήσιους προϋπολογισμούς. Στην ανάλυση πρέπει να εξεταστεί κατά πόσον η ΕΕ θα χρειαστεί να πραγματοποιήσει πληρωμές προχρηματοδότησης προκειμένου να εκπληρώσει τις μελλοντικές ανάγκες εκταμίευσης που θα προκύψουν από τα στοιχεία παθητικού που έχουν ήδη καταχωρηθεί στον ισολογισμό της Ένωσης.

1.59.

Η Επιτροπή θα αναλύσει ποιος θα ήταν ο καλύτερος τρόπος για την προετοιμασία και την γνωστοποίηση μιας μακροπρόθεσμης πρόβλεψης των ταμειακών ροών που θα περιλαμβάνει και τις υποχρεώσεις που έχουν ήδη καταχωριστεί σε ισολογισμό της Ένωσης.

1.

1.

1.

—

ότι η εκκαθάριση των εκκρεμών προχρηματοδοτήσεων δεν πραγματοποιείται πάντοτε ορθά. Ορισμένες εκκαθαρίσεις είτε δεν πραγματοποιήθηκαν καθόλου είτε αφορούσαν λανθασμένα ποσά·

—

ότι ορισμένες γενικές διευθύνσεις δεν επεξεργάζονται τις διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με τη σημειωθείσα πρόοδο και τις σχετικές πραγματοποιηθείσες δαπάνες, ούτε εκκαθαρίζουν την αντίστοιχη προχρηματοδότηση σύμφωνα με την εν λόγω πρόοδο, αλλά χρησιμοποιούν προσεγγίσεις κατά τον καθορισμό του διαχωρισμού των οικονομικών ετών·

—

για πρώτη φορά στην ετήσια έκθεσή του για το οικονομικό έτος 2010, ότι σε έναν διαρκώς αυξανόμενο αριθμό περιπτώσεων, η Επιτροπή δεν είχε καταχωρίσει ορθά τις πληρωμές ως στοιχείο του ενεργητικού, ιδίως όσον αφορά τα μέσα χρηματοοικονομικής τεχνικής και τις προπληρωμές για άλλα καθεστώτα ενισχύσεων.

2.

2.

2.

3.

3.

3.

2.1.

Στο παρόν κεφάλαιο παρουσιάζεται η ειδική εκτίμηση του Συνεδρίου σχετικά με τα έσοδα, τα οποία αποτελούνται από τους ιδίους πόρους και τα λοιπά έσοδα. Στον πίνακα 2.1 παρατίθενται τα βασικά πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τα έσοδα κατά το 2012.

2.2.

Οι ίδιοι πόροι αποτελούν μακράν την κύρια πηγή χρηματοδότησης των δαπανών του προϋπολογισμού (92,4 %). Τρεις είναι οι κατηγορίες των ιδίων πόρων (1): ίδιοι πόροι που βασίζονται στο ακαθάριστο εθνικό εισόδημα (ΑΕΕ) των κρατών μελών, παραδοσιακοί ίδιοι πόροι (ΠΙΠ), ήτοι δασμοί που εισπράττονται επί των εισαγωγών και τέλη παραγωγής ζάχαρης, και ίδιοι πόροι που υπολογίζονται βάσει του φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) τον οποίο εισπράττουν τα κράτη μέλη.

2.3.

Οι ίδιοι πόροι που βασίζονται στο ΑΕΕ προκύπτουν από την εφαρμογή ενιαίου συντελεστή στο ΑΕΕ των κρατών μελών. Ο υπολογισμός των εισφορών των κρατών μελών για το τρέχον οικονομικό έτος (97 856 εκατομμύρια ευρώ, ήτοι 70,1 % των εσόδων) βασίζεται σε προβλέψεις για το ΑΕΕ (2). Τα εν λόγω δεδομένα είναι δυνατό να αναθεωρηθούν για χρονικό διάστημα τουλάχιστον τεσσάρων ετών, μετά την παρέλευση του οποίου παραγράφονται (3). Οι αναθεωρήσεις λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό των υπολοίπων και των αναπροσαρμογών ΑΕΕ των κρατών μελών (4) των προηγούμενων ετών, που επίσης συνεισφέρουν στον ετήσιο προϋπολογισμό εσόδων. Ο κύριος κίνδυνος για την κανονικότητα είναι είτε οι υποκείμενες στατιστικές να μην έχουν καταρτιστεί σύμφωνα με τους κανόνες της EE είτε η επεξεργασία τους να μην έχει γίνει σύμφωνα με τους εν λόγω κανόνες.

2.4.

Αφού ληφθεί υπόψη το σύνολο των ΠΙΠ, των ιδίων πόρων ΦΠΑ και των λοιπών εσόδων, οι ίδιοι πόροι ΑΕΕ χρησιμοποιούνται για την ισοσκέλιση του προϋπολογισμού της ΕΕ. Τυχόν υποεκτίμηση (ή υπερεκτίμηση) του ΑΕΕ για συγκεκριμένο κράτος μέλος, μολονότι δεν επηρεάζει συνολικά τους ιδίους πόρους που βασίζονται στο ΑΕΕ, συνεπάγεται αύξηση (ή μείωση) των εισφορών των λοιπών κρατών μελών, έως ότου διορθωθούν τα δεδομένα που αφορούν το ΑΕΕ.

2.5.

Τόσο η βεβαίωση όσο και η είσπραξη των ΠΙΠ πραγματοποιείται από τα κράτη μέλη. Τα τρία τέταρτα των εν λόγω ποσών καταβάλλονται στον προϋπολογισμό της ΕΕ (16 454 εκατομμύρια ευρώ, ήτοι 11,8 % των εσόδων), το δε υπόλοιπο 25 % παρακρατείται για την κάλυψη των δαπανών είσπραξης. Κάθε κράτος μέλος διαβιβάζει στην Επιτροπή μηνιαία κατάσταση των βεβαιωθέντων δικαιωμάτων («λογιστική A»), καθώς και τριμηνιαία κατάσταση των βεβαιωθέντων δικαιωμάτων που δεν περιλαμβάνονται στην πρώτη κατάσταση («λογιστική B») (5). Οι κύριοι κίνδυνοι που συνδέονται με τους ΠΙΠ αφορούν την πληρότητα, την ακρίβεια και την έγκαιρη καταβολή των δικαιωμάτων που τίθενται στη διάθεση της Ένωσης.

2.6.

Οι ίδιοι πόροι που υπολογίζονται βάσει του ΦΠΑ είναι εισφορές που προκύπτουν από την εφαρμογή ενιαίου συντελεστή στις θεωρητικά εναρμονισμένες βάσεις υπολογισμού του ΦΠΑ των κρατών μελών (14 648 εκατομμύρια ευρώ, ήτοι 10,5 % των εσόδων). Οι κύριοι κίνδυνοι αφορούν, αφενός, την πληρότητα και την ακρίβεια της εναρμονισμένης βάσης υπολογισμού του ΦΠΑ που παρέχουν τα κράτη μέλη και, αφετέρου, την ακρίβεια και την έγκαιρη καταβολή των εισφορών των κρατών μελών.

2.7.

Στην περίπτωση του Ηνωμένου Βασιλείου εφαρμόζεται διόρθωση των δημοσιονομικών ανισορροπιών («διόρθωση υπέρ του Ηνωμένου Βασιλείου»), η οποία συνεπάγεται μείωση του ποσού των ιδίων πόρων που καταβάλλει το συγκεκριμένο κράτος μέλος βάσει του ΑΕΕ (6). Επιπλέον, στην περίπτωση της Γερμανίας, των Κάτω Χωρών, της Αυστρίας και της Σουηδίας εφαρμόζεται μειωμένος συντελεστής καταβολής ΦΠΑ, ενώ για τις Κάτω Χώρες και τη Σουηδία εφαρμόζεται επίσης ακαθάριστη μείωση της ετήσιας εισφοράς τους που βασίζεται στο ΑΕΕ για την περίοδο 2007-2013 (7). Ο κύριος κίνδυνος είναι ο εσφαλμένος υπολογισμός από πλευράς Επιτροπής, ιδίως στην περίπτωση των πολύπλοκων υπολογισμών που σχετίζονται με τη διόρθωση υπέρ του Ηνωμένου Βασιλείου.

2.8.

Τα λοιπά έσοδα που υποβάλλονται σε έλεγχο αποτελούνται κυρίως από το πλεόνασμα του προϋπολογισμού του προηγούμενου οικονομικού έτους, τις εισφορές στο πλαίσιο των συμφωνιών της Ένωσης/Κοινότητας (συμπεριλαμβανομένης της ΕΖΕΣ), τόκους υπερημερίας και πρόστιμα. Οι κύριοι κίνδυνοι όσον αφορά τα λοιπά έσοδα περιλαμβάνουν τη διαχείριση των προστίμων από την Επιτροπή και σφάλματα στο πλαίσιο του υπολογισμού των εισφορών που σχετίζονται με συμφωνίες της Ένωσης/Κοινότητας.

2.9.

Ο συνολικός τρόπος προσέγγισης και η μεθοδολογία ελέγχου του Συνεδρίου περιγράφονται στο μέρος 2 του παραρτήματος 1.1 του κεφαλαίου 1. Όσον αφορά τον έλεγχο των εσόδων, επισημαίνονται ειδικότερα τα εξής:

2.10.

Αφετηρία του ελέγχου αποτέλεσαν οι συμφωνηθείσες προβλέψεις σχετικά με τα δεδομένα για το ΑΕΕ για το 2012. Στη συνέχεια, πραγματοποιήθηκε αξιολόγηση των συστημάτων που χρησιμοποίησε η Επιτροπή για την επεξεργασία των δεδομένων αυτών, προκειμένου να προσδιοριστούν τα ποσά που έπρεπε να περιληφθούν στους οριστικούς λογαριασμούς του προϋπολογισμού. Κατ' αυτό τον τρόπο, το Συνέδριο εξέτασε τόσο την κατάρτιση του προϋπολογισμού της ΕΕ όσο και την ορθότητα των εισφορών των κρατών μελών με βάση τις εν λόγω προβλέψεις.

2.11.

Το Συνέδριο πραγματοποίησε αξιολόγηση των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου της Επιτροπής, τα οποία αποσκοπούν στην παροχή εύλογης διασφάλισης ότι οι ίδιοι πόροι ΑΕΕ υπολογίζονται και εισπράττονται ορθώς. Επίσης, ο έλεγχος κάλυψε τη διαχείριση, εκ μέρους της Επιτροπής, των επιφυλάξεων σχετικά με τα δεδομένα ΑΕΕ για το 2012. Το Συνέδριο δεν δύναται να διατυπώσει κρίση σχετικά με την ποιότητα των δεδομένων που συμφωνήθηκαν μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών.

2.12.

Ωστόσο, το Συνέδριο αξιολόγησε επίσης την αποτελεσματικότητα της επαλήθευσης των δεδομένων ΑΕΕ από την Επιτροπή (10) για την περίοδο 2002–2010, η οποία ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 2012. Η επισκόπηση επικεντρώθηκε στην περίοδο 2002-2007, τα δεδομένα ΑΕΕ της οποίας, καθώς και αυτά του 2008, οριστικοποιήθηκαν το 2012, χωρίς να υφίσταται περαιτέρω δυνατότητα τροποποίησής τους για τον υπολογισμό των αναπροσαρμογών των ιδίων πόρων ΑΕΕ, με εξαίρεση τα διακριτά στοιχεία που καλύπτονται από συγκεκριμένες επιφυλάξεις (βλέπε σημείο 2.25). Οι εν λόγω εργασίες λαμβάνονται υπόψη και κατά την αξιολόγηση των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου της Επιτροπής.

2.13.

Το Συνέδριο προέβη σε αξιολόγηση των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου σε επιλεγμένα κράτη μέλη (Βέλγιο, Πολωνία και Φινλανδία), τα οποία συνεισφέρουν από κοινού περίπου 13 % του συνόλου των ΠΙΠ. Εξέτασε τα λογιστικά συστήματα που εφαρμόζουν (λογιστική Α και Β), καθώς και τη ροή των ΠΙΠ από τη βεβαίωση έως τη δήλωσή τους στην Επιτροπή, προκειμένου να αποκομίσει εύλογη βεβαιότητα σχετικά με την ακρίβεια και την πληρότητα των καταχωρισθέντων ποσών. Στο πλαίσιο του ελέγχου, το Συνέδριο υπέβαλε σε δοκιμασίες βασικές δικλίδες ελέγχου σε σχέση με την αξιοπιστία των δεδομένων που περιέχονται στις διασαφήσεις εισαγωγής (προτιμησιακοί κωδικοί και χώρα προέλευσης), με τους ελέγχους μετά τον εκτελωνισμό και την ανάλυση κινδύνου, καθώς και με τη χορήγηση απαλλαγών από την υποχρέωση γνωστοποίησης κατά το στάδιο της εισαγωγής στα κράτη μέλη όπου πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις.

2.14.

Επιπλέον, το Συνέδριο αξιολόγησε τα συστήματα εποπτείας και ελέγχου σε επίπεδο Επιτροπής, συμπεριλαμβανομένων των επιθεωρήσεων που πραγματοποίησε η τελευταία σε κράτη μέλη, της διαδικασίας διαγραφής μη ανακτήσιμων ποσών και της διαδικασίας παρακολούθησης της συνέχειας που δόθηκε σε προγενέστερες διαπιστώσεις της ίδιας και του Συνεδρίου.

2.15.

Ο έλεγχος του Συνεδρίου επί των πράξεων στις οποίες βασίζονται οι λογαριασμοί δεν είναι δυνατόν να καλύπτει μη δηλωθείσες εισαγωγές ή εισαγωγές που διέλαθαν της τελωνειακής επιτήρησης.

2.16.

Οι ίδιοι πόροι ΦΠΑ βασίζονται στον ΦΠΑ που πραγματικά εισπράττεται από τα κράτη μέλη και αναπροσαρμόζεται με τη χρήση μακροοικονομικών στατιστικών στοιχείων και εκτιμήσεων («εναρμονισμένη βάση υπολογισμού του ΦΠΑ»). Αφετηρία του ελέγχου αποτέλεσε η εναρμονισμένη βάση υπολογισμού του ΦΠΑ που καταρτίζουν τα κράτη μέλη. Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε αξιολόγηση των συστημάτων που χρησιμοποιεί η Επιτροπή για την επεξεργασία των δεδομένων, προκειμένου να προσδιοριστούν τα ποσά που έπρεπε να περιληφθούν στους οριστικούς λογαριασμούς του προϋπολογισμού. Κατ' αυτό τον τρόπο, το Συνέδριο εξέτασε τόσο την κατάρτιση του προϋπολογισμού της ΕΕ όσο και την ορθότητα των εισφορών των κρατών μελών.

2.17.

Το Συνέδριο πραγματοποίησε αξιολόγηση των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου της Επιτροπής, τα οποία αποσκοπούν στην παροχή εύλογης διασφάλισης ότι οι ίδιοι πόροι ΦΠΑ υπολογίζονται και εισπράττονται ορθώς. Το Συνέδριο αξιολόγησε επίσης τις εργασίες που πραγματοποίησε η Επιτροπή στα κράτη μέλη σχετικά με την επαλήθευση της εναρμονισμένης βάσης υπολογισμού του ΦΠΑ και τη διαχείριση των επιφυλάξεων εκ μέρους της Επιτροπής. Στο πλαίσιο του ελέγχου δεν υποβλήθηκαν σε άμεσες δοκιμασίες τα στατιστικά στοιχεία και τα δεδομένα που διαβίβασαν τα κράτη μέλη.

2.18.

Τα αποτελέσματα των δοκιμασιών στις οποίες υποβλήθηκαν οι πράξεις συνοψίζονται στο παράρτημα 2.1 . Καμία από τις 55 πράξεις τις οποίες το Συνέδριο υπέβαλε σε έλεγχο δεν περιείχε σφάλμα.

2.19.

Με τον έλεγχο του Συνεδρίου δεν διαπιστώθηκαν σφάλματα όσον αφορά τον υπολογισμό από την Επιτροπή των εισφορών των κρατών μελών, η πλειονότητα των οποίων βασίζονται στα δεδομένα πρόβλεψης του 2012 για το ΑΕΕ, και την καταβολή τους. Ωστόσο, στο πλαίσιο της εξέτασης του Συνεδρίου διαπιστώθηκαν ορισμένες ανεπάρκειες στη μεθοδολογία και τη διαδικασία επαλήθευσης που εφαρμόζει η Επιτροπή (βλέπε σημεία 2.28 έως 2.30). Οι εν λόγω ανεπάρκειες δεν είχαν ουσιώδη αντίκτυπο στους καταχωρισθέντες ιδίους πόρους ΑΕΕ (βλέπε σημείο 2.30).

2.20.

Το Συνέδριο διαπίστωσε ότι, συνολικά, τα εντάλματα είσπραξης που εξέδωσε η Επιτροπή αντικατοπτρίζουν τις καταστάσεις της λογιστικής Α που διαβίβασαν τα κράτη μέλη.

2.21.

Με τον έλεγχο του Συνεδρίου δεν διαπιστώθηκαν σφάλματα στον υπολογισμό και την καταβολή των εισφορών των κρατών μελών.

2.22.

Με τον έλεγχο του Συνεδρίου δεν διαπιστώθηκαν σφάλματα στον υπολογισμό ή την πληρωμή πράξεων που συνδέονται με τα λοιπά έσοδα. Ωστόσο, με τον έλεγχο του Συνεδρίου διαπιστώθηκαν αδυναμίες διοικητικής φύσεως όσον αφορά τις διαδικασίες που εφαρμόζει η Επιτροπή για τον υπολογισμό τμήματος της εισφοράς συγκεκριμένου κράτους μέλους της ΕΖΕΣ (11).

2.22.

2.23.

Τα αποτελέσματα της εξέτασης των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου από το Συνέδριο συνοψίζονται στο παράρτημα 2.2 .

2.23.

2.24.

Η επιφύλαξη (12) αποτελεί μέσο που καθιστά εφικτή την πραγματοποίηση διορθώσεων στα αμφισβητούμενα στοιχεία που περιλαμβάνουν τα δεδομένα ΑΕΕ τα οποία υποβάλλουν τα κράτη μέλη, μετά την παρέλευση της τετραετούς προθεσμίας που ορίζει η σχετική κανονιστική ρύθμιση. Επομένως, η χρήση των επιφυλάξεων αποτελεί μέρος της διαδικασίας εσωτερικού ελέγχου. Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη οφείλουν να καταβάλλουν προσπάθειες για την ταχύτερη δυνατή αποσαφήνιση των αμφισβητούμενων στοιχείων (13).

2.24.

2.25.

Η Επιτροπή αντικατέστησε όλες τις υφιστάμενες γενικές επιφυλάξεις για τα κράτη μέλη της ΕΕ των 25 με 103 συγκεκριμένες επιφυλάξεις (14). Οι συγκεκριμένες επιφυλάξεις καλύπτουν την περίοδο 2002–2010 για τα κράτη μέλη της ΕΕ των 15 και την περίοδο 2004–2010 για τα κράτη μέλη της ΕΕ των 10. Επιπλέον, μολονότι δεν προβλέπονται στις διαδικασίες της Επιτροπής, διατυπώθηκαν έξι εγκάρσιες συγκεκριμένες επιφυλάξεις (15) που αφορούσαν τα κράτη μέλη της ΕΕ των 25. Το Συνέδριο διαπίστωσε αδυναμίες όσον αφορά την επαλήθευση των δεδομένων ΑΕΕ από την Επιτροπή, οι οποίες επηρεάζουν και τη διαχείριση των επιφυλάξεων (βλέπε σημείο 2.28 στοιχείο β), δεύτερη και τρίτη περίπτωση, και σημείο 2.29).

2.25.

2.26.

Το 2012 δεν ήρθη καμία από τις εν λόγω συγκεκριμένες επιφυλάξεις σχετικά με τα δεδομένα για το ΑΕΕ. Επιπλέον, στο τέλος του 2012 εκκρεμούσαν ακόμη δύο συγκεκριμένες επιφυλάξεις σχετικά με τα δεδομένα για το ΑΕΠ (16) που αφορούσαν την περίοδο 1995-2001. Η κατάσταση ανά κράτος μέλος παρουσιάζεται στον πίνακα 2.2 . Η Επιτροπή δεν προβαίνει σε εκτίμηση του ενδεχόμενου αντικτύπου των επιφυλάξεων.

2.26.

Καθώς οι εθνικοί λογαριασμοί είναι ένα πολύπλοκο σύστημα ελέγχων και ισορροπιών, η επίδραση των επιμέρους στοιχείων δεν είναι δυνατόν να ληφθεί μεμονωμένα και έτσι δεν είναι δυνατός ο ακριβής ποσοτικός προσδιορισμός του δυνητικού αντίκτυπου των επιφυλάξεων (συχνά δεν είναι εύκολο να προσδιοριστεί κατά πόσον θα είναι θετικός ή αρνητικός).

2.27.

Η Επιτροπή διατύπωσε γενική επιφύλαξη για τα ελληνικά δεδομένα ΑΕΕ για το έτος 2008, δεδομένου ότι το κράτος μέλος δεν ήταν σε θέση να τηρήσει την προθεσμία της 22ας Σεπτεμβρίου 2012 για τη διαβίβασή τους στη Eurostat. Σε διαφορετική περίπτωση, τα δεδομένα για το 2008 θα καθίσταντο οριστικά και η διόρθωσή τους δεν θα ήταν πλέον δυνατή.

2.28.

Το Συνέδριο εξέτασε την αποτελεσματικότητα της επαλήθευσης των δεδομένων ΑΕΕ από την Επιτροπή για τα οικονομικά έτη 2002-2007 που έχουν κλείσει. Με την εξέταση αυτή, η οποία ολοκληρώθηκε το 2012, διαπιστώθηκαν τα εξής:

α)

Ο τρόπος με τον οποίο η Eurostat προγραμμάτισε και ιεράρχησε τις εργασίες της δεν είναι ο ενδεδειγμένος, καθώς δεν αξιολογήθηκαν δεόντως οι κίνδυνοι που σχετίζονται με την κατάρτιση των δεδομένων ΑΕΕ από τα κράτη μέλη, ενώ η αρχή κόστους-οφέλους (17) δεν εφαρμόστηκε ορθά κατά την επιλογή των τομέων που υποβάλλονται σε επαλήθευση.

α)

β)

Η Eurostat δεν ακολούθησε μια συνεκτική προσέγγιση επαλήθευσης, καθώς:

—

διαπιστώθηκαν αδυναμίες στο επίπεδο της διενέργειας της άμεσης επαλήθευσης. Η Eurostat επέλεξε τους προς ανάλυση τομείς βάσει διαφορετικών κριτηρίων, τα οποία δεν τεκμηριώθηκαν σε όλες τις περιπτώσεις, ενώ δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι η Eurostat επαλήθευε συστηματικά τους ελέγχους που πραγματοποιούσαν οι εθνικές στατιστικές υπηρεσίες στα δεδομένα που χρησιμοποιούνταν για την εκτίμηση των επιλεγεισών συνιστωσών,

—

—

δεν παρασχέθηκε κανένα στοιχείο που να αποδεικνύει ότι χρησιμοποιήθηκαν κριτήρια για τη διατύπωση συγκεκριμένων επιφυλάξεων για μια χώρα σύμφωνα με την αρχή κόστους-οφέλους,

—

—

ορισμένες εγκάρσιες συγκεκριμένες επιφυλάξεις διατυπώθηκαν εσφαλμένα. Αυτό συνέβη, παραδείγματος χάριν, στην περίπτωση της επιφύλαξης σχετικά με τη μεταχείριση συνεταιριστικών κατοικιών, όπου 14 κράτη μέλη δήλωσαν ότι δεν είχαν πράξεις αυτού του είδους, και στην περίπτωση της επιφύλαξης σχετικά με τη μεταχείριση των οντοτήτων με ελάχιστη ή μηδενική φυσική παρουσία, όπου ο αναμενόμενος αντίκτυπος στο ΑΕΕ είναι περιορισμένος.

—

2.29.

Το Συνέδριο διαπίστωσε επίσης προβλήματα όσον αφορά την κατάρτιση των εκτιμήσεων των εθνικών λογαριασμών, τα οποία δεν είχε εντοπίσει η Eurostat. Ορισμένα από αυτά τα προβλήματα (18), θα έπρεπε να είχαν οδηγήσει στη διατύπωση πρόσθετων συγκεκριμένων ανά χώρα επιφυλάξεων από την Επιτροπή, ενώ άλλα (19) αποκάλυψαν ασυνέπειες στη διατύπωση επιφυλάξεων μεταξύ των κρατών μελών.

2.29.

2.30.

Μολονότι το γεγονός αυτό δεν θα είχε αντίκτυπο στον υπολογισμό των ιδίων πόρων ΑΕΕ για το οικονομικό έτος 2012, οι επιμέρους εισφορές των κρατών μελών για την περίοδο 2002-2007 θα ήταν διαφορετικές (20).

2.30.

2.31.

Σε όλα τα κράτη μέλη όπου πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις, ο έλεγχος του Συνεδρίου (βλέπε σημείο 2.13) αποκάλυψε ανεπάρκειες στην εθνική τελωνειακή επιτήρηση όσον αφορά τους ελέγχους μετά τον εκτελωνισμό και την ανάλυση του κινδύνου. Στις περιπτώσεις που η εθνική τελωνειακή επιτήρηση είναι μερικώς αποτελεσματική, αυξάνεται ο κίνδυνος είσπραξης εσφαλμένων ποσών ΠΙΠ.

2.31.

Λαμβάνοντας υπόψη τις απαντήσεις και τα επιχειρήματα των τριών κρατών μελών στα οποία πραγματοποίησε επίσκεψη το Ελεγκτικό Συνέδριο, η Επιτροπή θα παρακολουθήσει τις ελλείψεις που διαπιστώθηκαν σε αυτά τα κράτη μέλη και, κατά περίπτωση, θα τους ζητήσει να λάβουν τα αναγκαία διορθωτικά μέτρα. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να εξετάζει την εθνική τελωνειακή επιτήρηση κατά τις επιθεωρήσεις της και, όπου διαπιστωθούν αδυναμίες, θα ζητήσει από τα κράτη μέλη να λάβουν μέτρα για την αντιμετώπιση των εν λόγω αδυναμιών.

2.32.

Οι αδυναμίες των συστημάτων που εντοπίστηκαν στο Βέλγιο και επισημάνθηκαν στις ετήσιες εκθέσεις για το 2010 και το 2011, αντιμετωπίζονται επί του παρόντος από την Επιτροπή και το κράτος μέλος. Στην ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων της ΓΔ Προϋπολογισμού για το 2012 διατυπώνεται επιφύλαξη σχετικά με την αξιοπιστία των λογιστικών στοιχείων του εν λόγω κράτους μέλους.

2.32.

2.33.

Επιπλέον, στα άλλα δύο κράτη μέλη όπου πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις (Πολωνία και Φινλανδία), το Συνέδριο εντόπισε άλλες ήσσονος σημασίας αδυναμίες των συστημάτων που αφορούσαν τις καταστάσεις της λογιστικής Α και της λογιστικής Β.

2.33.

2.34.

Το 2012, η Επιτροπή διατύπωσε 54 επιφυλάξεις και ήρε 57. Σύμφωνα με την Επιτροπή, το καθαρό αποτέλεσμα των δραστηριοτήτων ελέγχου στα κράτη μέλη όπου ήρθησαν οι επιφυλάξεις ήταν η μείωση των ιδίων πόρων ΦΠΑ κατά περίπου 4 εκατομμύρια ευρώ (21). Στο τέλος του έτους, εκκρεμούσαν συνολικά 153 επιφυλάξεις (βλέπε πίνακα 2.3 ). Επί του συνόλου των επιφυλάξεων που διατύπωσε η Επιτροπή, 44 αφορούν παραβάσεις της νομοθεσίας περί ΦΠΑ. Οι εν λόγω επιφυλάξεις μπορούν να αρθούν μόνο μετά την περάτωση της διαδικασίας επί παραβάσει και τον καθορισμό του αντικτύπου επί της βάσης ΦΠΑ για τα σχετικά έτη. Τα ίδια τα κράτη μέλη διατύπωσαν 17 επιφυλάξεις.

2.35.

Σύμφωνα με τον ορισμό του Συνεδρίου, οι επιφυλάξεις σχετικά με τον ΦΠΑ που εκκρεμούν από μακρού είναι εκείνες που αφορούν οικονομικό έτος τουλάχιστον προ δεκαετίας, ήτοι επιφυλάξεις εκκρεμούσες στο τέλος του 2012, οι οποίες αφορούν έτη έως και το 2003. Η κατάσταση σε γενικές γραμμές δεν έχει αλλάξει σε σχέση με τα προηγούμενα έτη. Στο τέλος του έτους υπήρχαν 16 επιφυλάξεις που εκκρεμούσαν από μακρού, ορισμένες εκ των οποίων από το 1995, έναντι 15 στο τέλος του 2011. Από τις επιφυλάξεις που εκκρεμούν από μακρού, 5 αφορούν παραβάσεις και 3 διατυπώθηκαν από κράτη μέλη.

2.35.

2.36.

Στο τέλος του 2012 το 98 % περίπου των εκκρεμών προστίμων (22) είχε καλυφθεί είτε από προσωρινή πληρωμή είτε από εγγύηση. Οι κανόνες εφαρμογής του δημοσιονομικού κανονισμού (23) προβλέπουν ότι η Επιτροπή οφείλει να εκτελεί την ανάκτηση των απαιτήσεων με κάθε μέσο που έχει στη διάθεσή της, εφόσον δεν έχει γίνει προσωρινή είσπραξη και οι οφειλέτες δεν έχουν καταθέσει εγγύηση για την κάλυψη ολόκληρου του ποσού έως την καταληκτική ημερομηνία.

2.36.

2.37.

Το Συνέδριο εξέτασε δείγμα 30 προστίμων που δεν είχαν καλυφθεί ούτε από προσωρινή πληρωμή ούτε από εγγύηση και διαπίστωσε ότι σε 12 περιπτώσεις η Επιτροπή δεν είχε χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα που είχε στη διάθεσή της για την εκτέλεση της ανάκτησης. Το Συνέδριο αναφέρθηκε στο θέμα αυτό στην ετήσια έκθεσή του για το οικονομικό έτος 2011 (24).

2.37.

2.38.

Στην ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων της για το 2012, η ΓΔ Προϋπολογισμού αναφέρει ότι αποκόμισε εύλογη βεβαιότητα όσον αφορά την ακρίβεια και την πληρότητα των δεδομένων ΑΕΕ που χρησιμοποιούνται για τους σκοπούς των ιδίων πόρων, με βάση τη γνώμη της επιτροπής ΑΕΕ και τα αποτελέσματα των δραστηριοτήτων επαλήθευσης της Eurostat. Το Συνέδριο θεωρεί ότι η εμβέλεια της γνώμης της επιτροπής ΑΕΕ είναι περιορισμένη (25) και ότι η ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων της Eurostat παρέχει μόνο μερική αξιολόγηση των επαληθεύσεων που διενεργήθηκαν για τα δεδομένα ΑΕΕ για τους σκοπούς των ιδίων πόρων. Η ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων της ΓΔ Προϋπολογισμού θα έπρεπε να περιλαμβάνει αναφορά στους εν λόγω περιορισμούς.

2.38.

2.39.

Σε συνέχεια της απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου (26), με την οποία ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1193/2009 της Επιτροπής (27) κηρύσσεται άκυρος, η Επιτροπή υπολόγισε ότι θα πρέπει να επιστραφεί στους παραγωγούς ζάχαρης το ποσό των 285,5 εκατομμυρίων ευρώ (28). Από το ποσό αυτό, 214 εκατ. ευρώ πρέπει να καταβληθούν σε κράτη μέλη. Το Συνέδριο θεωρεί ότι αυτό το σημαντικό γεγονός θα έπρεπε να είχε αναφερθεί στην ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων της ΓΔ Προϋπολογισμού.

2.39.

2.40.

Βάσει των ελεγκτικών εργασιών του, το Συνέδριο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, για το έτος που έληξε στις 31 Δεκεμβρίου 2012,

Από το σύνολο των αποδεικτικών στοιχείων ελέγχου συνάγεται ότι τα έσοδα δεν περιέχουν σημαντικό επίπεδο σφάλματος.

2.41.

Τα συστήματα εποπτείας και ελέγχου για τους ιδίους πόρους ΑΕΕ κρίθηκαν εν γένει αποτελεσματικά όσον αφορά τη διασφάλιση της νομιμότητας και κανονικότητας των πράξεων στις οποίες βασίζονται τα έσοδα, με εξαίρεση την επαλήθευση από την Επιτροπή των δεδομένων ΑΕΕ η οποία κρίθηκε ότι ήταν μερικώς αποτελεσματική για τους εξής λόγους:

—

Ο τρόπος με τον οποίο η Eurostat προγραμματίζει και ιεραρχεί τις εργασίες της δεν είναι ο ενδεδειγμένος, και δεν εφαρμόζει μια συνεκτική προσέγγιση στα διάφορα κράτη μέλη (βλέπε σημείο 2.28).

—

—

Διαπιστώθηκαν επίσης προβλήματα όσον αφορά την κατάρτιση των εκτιμήσεων των εθνικών λογαριασμών, τα οποία δεν είχαν εντοπιστεί από τη Eurostat (βλέπε σημεία 2.29 έως 2.30).

—

Παρακαλείστε να ανατρέξετε στην απάντηση στα σημεία 2.29 και 2.30.

2.42.

Επίσης, το Συνέδριο εφιστά την προσοχή στα ζητήματα που αναφέρονται κατωτέρω:

α)

Διαπιστώνονται αδυναμίες όσον αφορά τη διαχείριση από την Επιτροπή των επιφυλάξεων για τους ιδίους πόρους ΑΕΕ. Θα έπρεπε να είχαν διατυπωθεί πρόσθετες συγκεκριμένες επιφυλάξεις ανά χώρα, ενώ ορισμένες επιφυλάξεις διατυπώθηκαν με ασυνεπή τρόπο μεταξύ κρατών μελών (βλέπε σημείο 2.25). Επιπλέον, η Επιτροπή δεν είχε άρει ακόμη τις δύο εναπομείνασες συγκεκριμένες επιφυλάξεις σχετικά με τα δεδομένα ΑΕΠ για την περίοδο 1995-2001 (σημείο 2.26).

α)

β)

Υφίστανται επιφυλάξεις που εκκρεμούν από μακρού σε σχέση με τους ιδίους πόρους που προέρχονται από τον ΦΠΑ (σημείο 2.35).

β)

Παρακαλείστε να ανατρέξετε επίσης στην απάντηση στα σημεία 2.25 και 2.26.

Πέρα από την επακόλουθη άρση των πέντε επί μακρόν εκκρεμών επιφυλάξεων οι οποίες σχολιάζονται στην απάντηση στο σημείο 2.35, συνεχίζεται η δράση με τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη για την άρση περισσοτέρων επιφυλάξεων. Έχουν προσδιοριστεί στρατηγικές επίλυσης και βρίσκονται σε εξέλιξη για άλλες δύο.

γ)

Ο έλεγχος του Συνεδρίου αποκάλυψε αδυναμίες στην εθνική τελωνειακή επιτήρηση (σημεία 2.31 και 2.33). Το Συνέδριο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα συστήματα εποπτείας και ελέγχου των κρατών μελών που ελέγχθηκαν είναι μόνο μερικώς αποτελεσματικά όσον αφορά τη διασφάλιση της πληρότητας και της ακρίβειας της καταχώρισης των ΠΙΠ.

2.43.

Το αποτέλεσμα της επισκόπησης του Συνεδρίου όσον αφορά τη συνέχεια που δόθηκε στις συστάσεις οι οποίες διατυπώθηκαν σε προγενέστερες ετήσιες εκθέσεις του παρουσιάζεται στο παράρτημα 2.3 . Στις ετήσιες εκθέσεις του για τα οικονομικά έτη 2009 και 2010, το Συνέδριο διατύπωσε έξι συστάσεις. Η Επιτροπή εφάρμοσε πλήρως δύο εξ αυτών, μία ως προς τις περισσότερες πτυχές, δύο ως προς ορισμένες πτυχές ενώ μία δεν έχει εφαρμοστεί.

2.43.

Όπως επιβεβαιώνεται από τις τακτικές επιθεωρήσεις της Επιτροπής η λογιστική Β είναι μηχανοργανωμένη στα περισσότερα κράτη μέλη και έτσι μειώνεται ο αριθμός των ποσών που δηλώνονται αδικαιολόγητα στη λογιστική Β. Τα περισσότερα από τα πορίσματα της Επιτροπής που προκύπτουν από τις επιθεωρήσεις της λογιστικής Β αφορούν την οικονομική ευθύνη των κρατών μελών για μη ικανοποιητικές διαδικασίες ανάκτησης ή για διοικητικά σφάλματα και δεν έχουν άμεση σχέση με τη διαχείριση του λογαριασμού καθαυτού. (2010/2009, σημείο 3 του παραρτήματος 2.3)

Η Επιτροπή παρουσίασε μια θεματική έκθεση σχετικά με τις διαδικασίες τοπικού εκτελωνισμού, που ενοποιεί τα αποτελέσματα των επιθεωρήσεων οι οποίες διενεργούνται σε όλα σχεδόν τα κράτη μέλη, στη συμβουλευτική επιτροπή των ιδίων πόρων και στην ομάδα τελωνειακής πολιτικής, το 2012, όπου επισημαίνονται τα κύρια σημεία για τα οποία απαιτείται η λήψη περαιτέρω μέτρων. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να εξετάζει τα επανορθωτικά μέτρα που ελήφθησαν από τα κράτη μέλη έως ότου τακτοποιηθούν οι ελλείψεις. (2010/2009, σημείο 4 του παραρτήματος 2.3)

Η Επιτροπή καθώς και τα κράτη μέλη έχουν λάβει μέτρα για την εφαρμογή της σύστασης. Από τις 20 επί μακρόν εκκρεμούσες επιφυλάξεις που οδήγησαν στη σύσταση του Ελεγκτικού Συνεδρίου το 2009, οι 17 έχουν επιλυθεί και αρθεί. Για τις υπόλοιπες τρεις απαιτούνται δικαστικές ενέργειες για την άρση της μιας εξ αυτών και έχουν χαραχθεί στρατηγικές για την επίλυση των άλλων δύο. (2009 του παραρτήματος 2.3)

2.44.

Σε συνέχεια της επισκόπησης αυτής, καθώς και των διαπιστώσεων και συμπερασμάτων του για το 2012, το Συνέδριο συνιστά στην Επιτροπή τα εξής:

—

Σύσταση 1: να επανεξετάσει το πλαίσιο ελέγχου όσον αφορά την επαλήθευση των δεδομένων ΑΕΕ, μεταξύ άλλων μέσω της διενέργειας ανάλυσης κόστους-οφέλους με δομημένο και τυποποιημένο τρόπο, της διεξοδικής επαλήθευσης των ουσιωδών συνιστωσών του ΑΕΕ που εγκυμονούν κινδύνους, του περιορισμού της χρήσης των γενικών επιφυλάξεων και του καθορισμού κριτηρίων σημαντικότητας για τη διατύπωση επιφυλάξεων·