27.8.2010

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 232/1

---

Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Αλληλεγγύη στον τομέα της υγείας: Μείωση των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας στην ΕΕ»

(2010/C 232/01)

I.   ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Εισαγωγή

1.   επιδοκιμάζει την αποφασιστικότητα με την οποία η Επιτροπή προτίθεται να υποστηρίξει και να συμπληρώσει τις προσπάθειες των κρατών μελών και των τοπικών και των περιφερειακών αρχών για την καταπολέμηση των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η αναγνώριση του εύρους της πρόκλησης που συνιστά η ύπαρξη τεράστιων ανισοτήτων στον τομέα της υγείας, τόσο μεταξύ των κρατών μελών, όσο και στο εσωτερικό τους είναι σημαντική. Η άποψη της Επιτροπής, σύμφωνα με την οποία οι ανισότητες στον τομέα της υγείας αποτελούν πρόκληση για τη δέσμευση της ΕΕ έναντι της αλληλεγγύης, της κοινωνικής και οικονομικής συνοχής, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ίσων ευκαιριών, θεωρείται ορθή και γίνεται πλήρως αποδεκτή. Ωστόσο, η Επιτροπή θα μπορούσε να έχει δώσει μεγαλύτερη έμφαση στο στόχο της «εδαφικής συνοχής» που εισήχθη προσφάτως στη Συνθήκη της Λισσαβώνας·

2.   αποδέχεται και ενστερνίζεται τον ορισμό της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (ΠΟΥ) ως προς την έννοια της υγείας, σύμφωνα με τον οποίο «health is a complete state of mental and physical wellbeing and not merely the absence of infirmity or disease». (υγεία είναι μια κατάσταση πλήρους φυσικής, πνευματικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι απλά η απουσία ασθένειας ή αναπηρίας)·

3.   υπενθυμίζει στην Επιτροπή ότι, δυνάμει του άρθρου 3 της Συνθήκης της Λισσαβώνας, τα θεσμικά όργανα απαιτείται πλέον να προάγουν την ευημερία των ευρωπαίων πολιτών·

4.   εφιστά την προσοχή της Επιτροπής στην έκθεση που εκπονήθηκε από τον Sir Michael Marmot για την ΠΟΥ, με τίτλο «Closing the Gap in a Generation – Health Equity through action on the social determinants of health» (Γεφύρωση του χάσματος εντός μιας γενεάς – Ισότητα στον τομέα της υγείας δια της ανάληψης δράσης σχετικά με τους κοινωνικούς καθοριστικούς παράγοντες της υγείας). Η ΕΤΠ εκτιμά ότι το έργο της ΠΟΥ επί του θέματος θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί από την ΕΕ ως βασικό μέσο στην προσπάθειά της να καταπολεμήσει τις ανισότητες στον τομέα της υγείας·

5.   δέχεται την αξιολόγηση της Επιτροπής ότι το πρόβλημα των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας είναι ένα ιδιαίτερα περίπλοκο θέμα που εξαρτάται από πολλούς και διάφορους παράγοντες, ειδικότερα όσον αφορά τα εξής: την αναγνώριση του γεγονότος ότι οι ανισότητες μπορούν να κάνουν την εμφάνισή τους σε όλα τα επίπεδα, από το ευρωπαϊκό έως το συνοικιακό· τον ρόλο της κοινωνικής διαβάθμισης και τη στενή σχέση μεταξύ υγείας και ευημερίας· τις συνέπειες για την υγεία των ευάλωτων και των κοινωνικά αποκλεισμένων ομάδων· και, τέλος, τις διαφοροποιούμενες επιπτώσεις των αποφάσεων κοινωνικής πολιτικής στην παροχή υγειονομικής περίθαλψης και κοινωνικής υποστήριξης·

6.   επικροτεί την ισορροπία που επιτυγχάνεται στο έγγραφο μεταξύ ευρωπαϊκής συνεργασίας και επικουρικότητας, σύμφωνα με το άρθρο 168 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ)· επισημαίνει ωστόσο επ’ αυτού ότι ο περιορισμός των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας στα κράτη μέλη εξακολουθεί να υπάγεται στις αντίστοιχες εθνικές πολιτικές, ακόμη και μετά τη θέση σε ισχύ της Συνθήκης της Λισσαβώνας·

Συμβολή των πολιτικών της ΕΕ στη μείωση των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας

7.   αναγνωρίζει τη συμβολή που μπορούν να έχουν οι πολιτικές πλαισίωσης της ΕΕ εν γένει σύμφωνα με το στόχο που τίθεται τόσο στο άρθρο 168 της ΣΛΕΕ όσο και στο άρθρο 35 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, όπου ορίζεται ότι: «κατά τον καθορισμό και την εφαρμογή όλων των πολιτικών και δράσεων της Ένωσης, εξασφαλίζεται υψηλού επιπέδου προστασία της υγείας του ανθρώπου»·

8.   υπενθυμίζει ότι, δυνάμει του άρθρου 35 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, «κάθε πρόσωπο δικαιούται να έχει πρόσβαση στην πρόληψη σε θέματα υγείας και να απολαύει ιατρικής περίθαλψης, σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που ορίζονται στις εθνικές νομοθεσίες και πρακτικές»·

9.   επικροτεί τους γενικούς στόχους της στρατηγικής της ΕΕ για την υγεία που προωθεί την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, την πρόληψη των νόσων και την προαγωγή της υγιούς διαβίωσης·

10.   παρακινεί την Επιτροπή να διαβεβαιώσει την Επιτροπή των Περιφερειών ότι η πρόταση οδηγίας για την εφαρμογή των δικαιωμάτων των ασθενών στη διασυνοριακή υγειονομική περίθαλψη –εφόσον τεθεί σε εφαρμογή– θα αξιολογήσει πλήρως και ενδελεχώς τον αντίκτυπο των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας·

11.   λαμβανομένης υπόψη της έμφασης που δίδει το άρθρο 168 της ΣΛΕΕ στη βελτίωση των υγειονομικών υπηρεσιών στις παραμεθόριες περιοχές, η Επιτροπή των Περιφερειών ζητά να υποστηριχθούν οι όμορες περιφέρειες των διαφόρων κρατών μελών με στόχο την προώθηση εθελοντικών ρυθμίσεων για τη μείωση των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας σε διασυνοριακό επίπεδο. Η Επιτροπή των Περιφερειών τονίζει εν προκειμένω τις ευκαιρίες που παρέχει ο Ευρωπαϊκός Όμιλος Εδαφικής Συνεργασίας (ΕΟΕΣ), οι οποίες έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί από διάφορες ομάδες. Ωστόσο, κατά την άποψη της Επιτροπής των Περιφερειών, είναι σαφές ότι οι ρυθμίσεις για διασυνοριακή υγειονομική περίθαλψη σε ευρύτερη κλίμακα χρήζουν προσεκτικής αξιολόγησης προκειμένου να διασφαλισθεί ότι η διασυνοριακή μετακίνηση των ασθενών δεν ευνοεί τις ομάδες που επωφελούνται ήδη υγειονομικής περίθαλψης εις βάρος άλλων ομάδων, οξύνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τις ανισότητες στον τομέα της υγείας. Απαιτείται να αναληφθεί σαφής δέσμευση έναντι όλων των περιφερειών, σύμφωνα με την οποία οι διασυνοριακές ρυθμίσεις θα διασφαλίζουν ισότιμη πρόσβαση για τη βελτίωση των αποτελεσμάτων των ευάλωτων ομάδων και των ομάδων με χαμηλές επιδόσεις στον τομέα της υγείας, στις περιπτώσεις κατά τις οποίες τα δικαιώματα των εν λόγω ομάδων βρίσκονται σε ανταγωνισμό για την απόκτηση πόρων υγειονομικής περίθαλψης. Η πρόσβαση στη διασυνοριακή υγειονομική περίθαλψη θα πρέπει να εξασφαλίζεται μόνον με εκ των προτέρων έγκριση, κατά τρόπο ώστε τα άτομα με χαμηλά εισοδήματα να έχουν ισότιμη πρόσβαση στις σχετικές υπηρεσίες·

12.   επιδοκιμάζει την αναγνώριση του ρόλου που διαδραματίζει η Κοινή Γεωργική Πολιτική σε θέματα υγείας και αναγνωρίζει τη συμβολή προγραμμάτων, όπως η διανομή γάλακτος στα σχολεία, η διανομή τροφίμων στους απόρους και το σχέδιο προώθησης της κατανάλωσης φρούτων στα σχολεία, για την προαγωγή της σωστής διατροφής και της υγιούς διαβίωσης. Όσον αφορά τα τρόφιμα που προορίζονται για δημόσια ιδρύματα, όπως σχολεία και νοσοκομεία, πρωταρχικό μέλημα θα πρέπει να αποτελεί –στο μέτρο του δυνατού– η παροχή υγιεινών τροφίμων τοπικής προέλευσης, πλούσιων σε θρεπτικά συστατικά. Η ΕΤΠ τάσσεται επίσης υπέρ της αναγνώρισης του αντικτύπου που μπορεί να έχει η ΚΓΠ, καθώς και άλλες πολιτικές, για την υγεία στις αγροτικές περιοχές, μέσω δράσεων σχετικά με τους κοινωνικούς καθοριστικούς παράγοντες της υγείας. Η ΕΤΠ αναγνωρίζει ότι οι αγροτικές περιοχές αντιμετωπίζουν συγκεκριμένες προκλήσεις στον τομέα της υγείας: η ανεπαρκής πρόσβαση σε υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης στις αγροτικές περιοχές μπορεί να επιφέρει ανισότητες στον τομέα της υγείας σε ορισμένα κράτη μέλη· επίσης, η σχέση μεταξύ της γεωργικής οικονομίας και της μετανάστευσης μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία κοινοτήτων με ιδιαίτερες ανάγκες και ανισότητες στον τομέα της υγείας. Και στις δύο αυτές περιπτώσεις, η ΚΓΠ μπορεί να διαδραματίσει κάποιο ρόλο για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και είναι, ως εκ τούτου, ιδιαίτερα σημαντική·

13.   δεν συμμερίζεται την άποψη σύμφωνα με την οποία θεωρείται αρκετό ότι η πολιτική της ΕΕ για το περιβάλλον και οι πολιτικές για την αγορά στο πλαίσιο της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής υποστηρίζουν μια σειρά πρωτοβουλιών που μπορούν να συμβάλουν στη βελτίωση της υγείας. Παρότι η Κοινή Γεωργική Πολιτική θα μπορούσε να έχει ενδεχομένως μια τέτοιου είδους συμβολή, κατά βάση η ΚΓΠ δεν έχει σχεδιασθεί με μέλημα την παροχή προτεραιότητας στα αποτελέσματα ή στις ανισότητες στον τομέα της υγείας· είναι λοιπόν θεμιτό να διερευνηθεί η αρνητική επίδραση που μπορεί να έχει στα αποτελέσματα στον τομέα της υγείας η έλλειψη ισορροπημένης προσέγγισης έναντι της παραγωγής γάλακτος και κρέατος σε σύγκριση με την παραγωγή φρούτων και λαχανικών. Κατά τη μεταρρύθμιση της ΚΓΠ υπάρχει δυνατότητα επανεξέτασης των εν λόγω ανισορροπιών και η προβολή της σημασίας που έχει η επιδίωξη ικανοποιητικών και ισότιμων αποτελεσμάτων στον τομέα της υγείας κρίνεται σκόπιμη σε όλα τα στάδια της διαδικασίας μεταρρύθμισης·

Ανισότητες στον τομέα της υγείας και οικονομικά ζητήματα

14.   εκφράζει τη λύπη της για την αδυναμία της Επιτροπής να ασχοληθεί διεξοδικά με το ζήτημα της υπερβολικής κατανάλωσης οινοπνεύματος και άλλων ναρκωτικών και του ρόλου που διαδραματίζει για την πρόκληση βλαβών στην υγεία και για την περαιτέρω επίταση των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας. Όσον αφορά το οινόπνευμα, η ΕΤΠ έχει επίγνωση της ιδιαίτερης πρόκλησης που θέτει το εν λόγω ζήτημα για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, οι οποίοι οφείλουν επίσης να σταθμίσουν τις επιπτώσεις του, τόσο για τον δημόσιο όσο και για τον ιδιωτικό τομέα, στην τοπική και περιφερειακή οικονομία. Σε αυτό το πλαίσιο κρίνεται σκόπιμο να αναγνωρισθεί ότι η κανονιστική ρύθμιση της κατανάλωσης οινοπνεύματος θέτει δυσκολίες, αλλά αυτό δεν είναι αρκετός λόγος ούτε για να αγνοηθούν οι επιπτώσεις της εν λόγω κατανάλωσης στην υγεία ούτε για να ελαχιστοποιηθεί η προσοχή που επιδεικνύεται έναντι της κατάχρησης οινοπνεύματος και οποιωνδήποτε άλλων ψυχοτρόπων ουσιών·

15.   αναγνωρίζει ότι τα κράτη μέλη σε ολόκληρη την ΕΕ πλήττονται από μια σοβαρότατη χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση και ότι το γεγονός αυτό θα έχει αναπόφευκτες συνέπειες για την υγεία και την ευημερία των πολιτών της. Παρότι αληθεύει ότι η οικονομική κατάσταση ενδέχεται να διευρύνει περαιτέρω το χάσμα που υφίσταται ως προς τα αποτελέσματα στον τομέα της υγείας, εντούτοις το γεγονός αυτό δεν πρέπει να αποτελέσει δικαιολογία για την μη προσαρμογή των πολιτικών κατά τρόπο ο οποίος να καθιστά δυνατή την καλύτερη διευθέτηση των ανισοτήτων. Η αποτυχία των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων παγκοσμίως υποχρεώνει τα κράτη μέλη, τις περιφέρειες και τις περιοχές να επανεξετάσουν την προσέγγισή τους για την οικοδόμηση βιώσιμων κοινοτήτων. Οι πολιτικές που εστιάζονται υπερβολικά στην οικονομική ευημερία μπορούν να οδηγήσουν σε ανισότητες στον τομέα της υγείας. Αν και οι οικονομικές δυσχέρειες δύνανται να έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση της οικονομικής ευημερίας, αυτό δεν αποτελεί ωστόσο εμπόδιο για την παροχή μεγαλύτερης προτεραιότητας στον περιορισμό των ανισοτήτων στην οικονομία, την κοινωνία και την υγεία. Η Επιτροπή έχει πλέον την ευκαιρία, στο πλαίσιο του ΠΠ7 και του δημοσιονομικού σχεδιασμού, να επανεξετάσει τις προτεραιότητες και να δώσει μεγαλύτερη έμφαση στα μέτρα που αποσκοπούν στην καταπολέμηση των ανισοτήτων·.

16.   είναι της γνώμης ότι οι τρέχουσες οικονομικές δυσχέρειες υποδηλώνουν ότι η οικονομική διάσταση των υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης και ο οικονομικός αντίκτυπος ενός υγιούς πληθυσμού προσλαμβάνουν ολοένα και μεγαλύτερη σημασία. Οι υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης είναι σημαντικοί εργοδότες και παράγουν οικονομική ευημερία μέσω διαφόρων συνδεδεμένων τομέων, όπως η έρευνα και η καινοτομία στον τομέα της υγείας, με την εμφάνιση σημαντικών ευκαιριών στις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Συγχρόνως, η απώλεια μελών του εργατικού δυναμικού εξαιτίας πρόωρου θανάτου και αναπηρίας συνεπάγεται μείωση της παραγωγικότητας και αύξηση της πίεσης που ασκείται στα συστήματα κοινωνικής υποστήριξης·

17.   συμφωνεί με την αναγνώριση της σημασίας που έχει η βελτίωση της υγείας όλων των πληθυσμιακών ομάδων, ενόψει της γήρανσης του πληθυσμού. Οι συνέπειες των δημογραφικών αλλαγών έχουν ήδη αρχίσει να γίνονται αισθητές στα συστήματα κοινωνικής προστασίας. Παρότι η επιμήκυνση της διάρκειας ζωής είναι ευπρόσδεκτη, εάν το ζητούμενο είναι να παραμείνουν τα συστήματα κοινωνικής προστασίας στο επίπεδο που έχουν συνηθίσει να αναμένουν οι Ευρωπαίοι, τότε απαιτείται να καταβληθεί μεγαλύτερη προσπάθεια για τη διαχείριση της ζήτησης υπηρεσιών. Κατά συνέπεια, η αύξηση των ετών υγιούς ζωής για εκείνους που έχουν λιγότερο ευοίωνες προοπτικές αποτελεί ζήτημα προτεραιότητας. Λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος των κοινωνικο-οικονομικών αλλαγών που θα επιφέρει η γήρανση του πληθυσμού στην ΕΕ, η ΕΤΠ επιθυμεί να τονίσει τη σημασία της έρευνας και ανάπτυξης που θα στοχεύει στη βελτίωση της υγειονομικής περίθαλψης των ηλικιωμένων·

Η συμβολή της πολιτικής συνοχής της ΕΕ έναντι των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας

18.   θεωρεί βάσιμο το επιχείρημα σύμφωνα με το οποίο η πολιτική συνοχής της ΕΕ είναι καθοριστική για την επίτευξη των στόχων της «ΕΕ 2020» ως προς την οικονομική και κοινωνική συνοχή και μπορεί να αποτελέσει αποτελεσματικό μέσο για την καταπολέμηση των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας. Με τη χάραξη και την έγκριση της στρατηγικής «ΕΕ 2020» παρέχεται, κατά το 2010, μια σημαντική ευκαιρία για τον προσανατολισμό των διαρθρωτικών ταμείων αρχής γενομένης από το 2013. Η Επιτροπή αναμένει ότι η στρατηγική «ΕΕ 2020» θα επικεντρωθεί ιδιαίτερα στην καταπολέμηση του αποκλεισμού, θέμα το οποίο θα μπορούσε εν συνεχεία να συνδεθεί σαφώς με τις ανισότητες στον τομέα της υγείας·

19.   θεωρεί ότι τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την επέκταση της υγειονομικής περίθαλψης σε τοπικό επίπεδο ως τμήμα μιας στρατηγικής περιφερειακής ανάπτυξης· και τούτο διότι όλοι οι ευρωπαίοι πολίτες δεν έχουν πρόσβαση σε ίσες ευκαιρίες, συμπεριλαμβανομένων των ευκαιριών που σχετίζονται με την υγεία, ενώ πρόκειται για έναν από τους θεμελιώδεις στόχους της πολιτικής συνοχής και των διαρθρωτικών ταμείων της ΕΕ·

20.   αποδέχεται τους τρεις ακόλουθους τομείς που υποδεικνύονται από την Επιτροπή ως επιδεχόμενοι βελτίωσης: καλύτερη γνώση των δυνατοτήτων χρησιμοποίησης των ταμείων σε αυτό τον τομέα· καλύτερο συντονισμό μεταξύ των υπηρεσιών κάθε κράτους μέλους· και καλύτερη τεχνική ικανότητα για την ανάπτυξη επενδύσεων σε αυτό τον τομέα. Εντούτοις, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι οι προαναφερθέντες τομείς είναι εκείνοι οι οποίοι χρήζουν βελτίωσης κατά απόλυτη προτεραιότητα. Ειδικότερα, ο συντονισμός μεταξύ περιφερειακών και τοπικών οργανισμών –όπου οι εν λόγω οργανισμοί είναι υπεύθυνοι για την άμεση παροχή υπηρεσιών– μπορεί να έχει τεράστιο αντίκτυπο. Επίσης, η τεχνική ικανότητα ενδέχεται να υπάρχει σε εθνικό επίπεδο, αλλά όχι σε επίπεδο τοπικών και περιφερειακών οργανισμών υγείας. Συνεπώς, για την επίτευξη των επιθυμητών αποτελεσμάτων είναι σκόπιμο να κατευθύνονται οι παρεμβάσεις προς το ενδεδειγμένο επίπεδο·

Συλλογή δεδομένων, παρακολούθηση και ανάλυση

21.   υποστηρίζει την πρόταση, σύμφωνα με την οποία το μέτρο που χρησιμοποιείται σήμερα για την καταγραφή της συντελούμενης προόδου στο πλαίσιο της ατζέντας «ΕΕ 2020» θα μπορούσε να αναπτυχθεί περαιτέρω κατά τρόπο ώστε να απεικονίζει τη σημασία που έχει η μείωση των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας. Ο δείκτης ετών υγιούς ζωής παρέχει ένα μέτρο για την παρακολούθηση των αποτελεσμάτων στον τομέα της υγείας, αλλά θα πρέπει να συμπληρωθεί με περαιτέρω μέτρα τα οποία να αντικατοπτρίζουν πόσο σημαντικός είναι ο περιορισμός του χάσματος που υφίσταται μεταξύ των περισσότερο και των λιγότερο υγιών ατόμων·

22.   δέχεται την αξιολόγηση των αποκλίσεων που υφίστανται μεταξύ των κρατών μελών ως προς τη συλλογή και την ανάλυση των δεδομένων. Η ανάπτυξη δεικτών σχετικών με την υγεία από την EUROSTAT είναι χρήσιμη. Επιπλέον, θεωρεί ότι η αμοιβαία υποστήριξη των κρατών μελών, μέσω της μεταφοράς τεχνογνωσίας για τη βελτίωση της προστασίας της δημόσιας υγείας, συνιστά αποτελεσματικό μέσο περιορισμού των ανισοτήτων που υφίστανται μεταξύ των κρατών μελών στον εν λόγω τομέα·

23.   παρακινεί την Επιτροπή να αναγνωρίσει τις ιδιαίτερες προκλήσεις που τίθενται από πλευράς παρακολούθησης των αποτελεσμάτων στον τομέα της υγείας σχετικά με τους μετανάστες και τις κοινότητες μεταναστών. Οι παροδικοί ή οι μεταναστευτικοί πληθυσμοί έχουν λιγότερες πιθανότητες να επιδείξουν ικανοποιητικά αποτελέσματα στον τομέα της υγείας και μπορούν να βρεθούν αντιμέτωποι με συγκεκριμένα εμπόδια για την απόκτηση πρόσβασης σε υπηρεσίες της κοινωνικής υποστήριξης. Στην ανακοίνωση οι μετανάστες υποδεικνύονται ως ευάλωτη ομάδα. Για την αποτελεσματική παρακολούθηση των δεδομένων θα πρέπει να επιδειχθεί προσοχή στις συγκεκριμένες προκλήσεις που συνεπάγεται η παρακολούθηση των αποτελεσμάτων στον τομέα της υγείας όταν πρόκειται για μεταναστευτικές ή διακινούμενες ομάδες πληθυσμού·

24.   παρακινεί την Επιτροπή να αναγνωρίσει τις ανισότητες που υφίστανται μεταξύ των δύο φύλων στον τομέα της υγείας και να προωθήσει τη συλλογή, την παρακολούθηση και την ανάλυση δεδομένων και στατιστικών διαχωρισμένων ανά φύλο. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στο δικαίωμα πρόσβασης των γυναικών και των ανδρών στην προληπτική υγειονομική περίθαλψη, με στόχο την αποτελεσματική αντιμετώπιση των ανισοτήτων που παρατηρούνται τόσο μεταξύ όσο και εντός των κρατών μελών·

Ο ρόλος των περιφερειακών και των τοπικών αρχών

25.   επιδοκιμάζει την αναγνώριση του ρόλου που διαδραματίζουν οι περιφερειακές και οι τοπικές αρχές όσον αφορά τόσο την επίτευξη αποτελεσμάτων στον τομέα της υγείας όσο και την παροχή των υπηρεσιών που σχετίζονται με τους κοινωνικούς καθοριστικούς παράγοντες της υγείας·

26.   συνιστά να τεθεί μεγαλύτερη έμφαση στη σημασία της ανάληψης τοπικής δράσης για την προαγωγή υγιών τρόπων ζωής και την πρόληψη επιβαρυντικών για την υγεία παραγόντων. Ορισμένες περιφέρειες έχουν ήδη χαράξει δικές τους στρατηγικές, με τις οποίες επιδιώκουν την υλοποίηση των στόχων που καθορίζονται στην ανακοίνωση και τη διαμόρφωση πλαισίου για την εφαρμογή μιας σφαιρικής πολιτικής εστιασμένης στην προαγωγή της υγείας. Η ΕΤΠ τονίζει ότι τα εκπαιδευτικά προγράμματα στα σχολεία είναι ζωτικής σημασίας για την προαγωγή της υγιεινής διατροφής και της υγιούς διαβίωσης Υπάρχουν πολυάριθμοι οργανισμοί οι οποίοι είναι σε θέση να συμβάλουν στην ενίσχυση της προληπτικής δράσης, αλλά για την αποτελεσματική πρόληψη θα απαιτηθεί σε πολλές περιπτώσεις η ανάληψη εξαιρετικά τοπικών ενεργειών, κατάλληλα προσαρμοσμένων στις ανάγκες των συγκεκριμένων κοινοτήτων. Ακόμη κι αν η φύση των προβλημάτων που επιδεινώνουν την κατάσταση της υγείας είναι κοινή στα κράτη μέλη, η μετάδοση μηνυμάτων για υγιή διαβίωση απαιτεί συχνά περιορισμένης κλίμακας παρεμβάσεις, βασισμένες στη γνώση της τοπικής πραγματικότητας. Οι παρεμβάσεις αυτές μπορούν να είναι αποτελεσματικές σε περιοχές που εκτείνονται σε πολλά κράτη μέλη –οι γεωγραφικά διαχωρισμένες περιοχές ενδέχεται να κληθούν να αντιμετωπίσουν παρεμφερείς προκλήσεις, όπως η έξαρση της ανεργίας λόγω διακοπής της λειτουργίας μιας βαριάς βιομηχανίας. Με τη μελλοντική δράση θα πρέπει να επιδιωχθεί, σε ολόκληρη την επικράτεια της ΕΕ, η σύνδεση διαφόρων μικρών κοινοτήτων που αντιμετωπίζουν παρόμοιες προκλήσεις τις οποίες δεν μπορούν να μοιραστούν με τους πιο κοντινούς περιφερειακούς γείτονές τους. Η συνεργασία σε εθνικό επίπεδο μπορεί να αποδειχθεί ατελέσφορη για την άντληση των απαιτούμενων γνώσεων σχετικά με τις προσεγγίσεις που ενδείκνυνται για συγκεκριμένες μικρές κοινότητες·

27.   επικροτεί πλήρως την άποψη της Επιτροπής, σύμφωνα με την οποία η βελτίωση της ανταλλαγής πληροφοριών και του συντονισμού των πολιτικών μεταξύ διαφόρων επιπέδων διακυβέρνησης και διαφόρων τομέων μπορεί να καταστήσει τα μέτρα πιο αποτελεσματικά και τα αποτελέσματά τους ευρύτερα και συνεκτικότερα. Η ΕΤΠ θεωρεί σκόπιμο να δοθεί ακόμη μεγαλύτερη έμφαση σε αυτήν την άποψη: ο συντονισμός και η ανταλλαγή πληροφοριών όχι μόνον μπορούν να καταστήσουν αποτελεσματικότερα και εποικοδομητικότερα τα μέτρα, αλλά συγχρόνως αποτελούν και βασικό προαπαιτούμενο για τη μείωση των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας. Η ανάληψη δέσμευσης για τη μείωση των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας παρέχει μια σημαντική ευκαιρία στα κράτη μέλη προκειμένου να εξετάσουν το επίπεδο συνεργασίας εντός των συνόρων τους και να αντλήσουν διδάγματα από τα κράτη μέλη που κατόρθωσαν να επινοήσουν καλύτερες εταιρικές σχέσεις μεταξύ των διαφόρων επιπέδων διακυβέρνησης και των διαφόρων τομέων·

Δομές συνεργασίας σε επίπεδο ΕΕ

28.   υπογραμμίζει το ενδιαφέρον που έχει ήδη επιδείξει η Επιτροπή των Περιφερειών κατά το παρελθόν, προκειμένου το θέμα των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας να τεθεί στο επίκεντρο της περιφερειακής συνεργασίας στον εν λόγω τομέα. Η Επιτροπή των Περιφερειών δεσμεύεται έναντι της αρχής της δομημένης αλληλεπίδρασης που προωθείται από τα μέλη της. Η ΕΤΠ ενδιαφέρεται επίσης να χρησιμοποιήσει την εν λόγω δομημένη αλληλεπίδραση για την ανάπτυξη σχέσεων συνεργασίας με τη ΓΔ SANCO στο πλαίσιο του έργου που επιτελεί η εν λόγω Γενική Διεύθυνση σχετικά με τις ανισότητες στον τομέα της υγείας·

29.   πιστεύει ότι η δομημένη αλληλεπίδραση εκ μέρους της Επιτροπής των Περιφερειών θα πρέπει να συμπληρωθεί με την εκπροσώπησή της στις σχετικές με την υγεία επιτροπές της ΕΕ και στις ομάδες εργασίας που ασχολούνται με θέματα υγείας. Η ΕΤΠ δέχεται μεν ότι τα κράτη μέλη διαθέτουν διακριτική ευχέρεια για τον ορισμό των εκπροσώπων που συμμετέχουν στις εν λόγω ομάδες εργασίας, αλλά θεωρεί επωφελή την εξέταση της προόδου που σημειώνεται σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο σχετικά με την καταπολέμηση των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας·

Ευάλωτες ομάδες

30.   χαιρετίζει την αναγνώριση των αναγκών των ευάλωτων ομάδων και την ιδιαίτερη προσοχή που απαιτείται να επιδειχθεί στις ανάγκες των ανθρώπων που ζουν σε συνθήκες φτώχειας, των μειονεκτουσών ομάδων μεταναστών και των εθνοτικών μειονοτήτων, των ατόμων με αναπηρία, των ηλικιωμένων και των παιδιών που ζουν σε συνθήκες φτώχειας·

31.   ζητεί να δοθεί προσοχή στις ανάγκες και άλλων ευάλωτων ομάδων, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις κατά τις οποίες οι ανισότητες στον τομέα της υγείας ενδέχεται να κάνουν την εμφάνισή τους με την πάροδο του χρόνου. Η κατανόηση της μεταβαλλόμενης φύσης της κοινωνίας και των ανισοτήτων που προκύπτουν εξαιτίας αυτού του φαινομένου είναι μείζονος σημασίας για την αντιμετώπιση αποφευκτών ανισοτήτων. Σε αυτό το πλαίσιο μπορούν να ενταχθούν οι ανάγκες των ενηλίκων που ζουν απομονωμένοι λόγω διάσπασης της οικογένειάς τους, των ατόμων που στερούνται της ελευθερίας τους, των εγκλείστων σε ιδρύματα ή των ατόμων που ζουν σε αγροτικές περιοχές με φθίνουσα οικονομική βάση. Προσοχή θα πρέπει επίσης να επιδειχθεί στη σημασία που έχει η κατανόηση των κοινωνικών και πολιτισμικών επιρροών που επικρατούν σε διάφορες κοινοτικές ομάδες, λαμβανομένης υπόψη της σημαντικής επίδρασης που μπορούν να έχουν οι εν λόγω επιρροές στην ατομική συμπεριφορά·

32.   τονίζει ότι, στο πλαίσιο της δράσης για την υποστήριξη των ευάλωτων ομάδων, θα πρέπει να αναγνωρισθεί η αμφισημία του ορισμού των «μεταναστών». Σχετικά με το θέμα των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας, οποιαδήποτε μετακίνηση πληθυσμού –ανεξαρτήτως εάν η μετακίνηση αυτή ξεκίνησε εντός ή εκτός της ΕΕ– μπορεί να προκαλέσει κοινωνικά προβλήματα, ανεπαρκή πρόσβαση σε υπηρεσίες κοινωνικής υποστήριξης και, επομένως, ανισότητες στον τομέα της υγείας. Οι ομάδες πληθυσμού που μετακινούνται εντός της ΕΕ έχουν άνιση πρόσβαση σε υπηρεσίες όπως η στέγαση και μπορούν να μείνουν άστεγες. Η έλλειψη στέγης μπορεί να έχει τεράστια επίδραση στην υγεία. Απαιτείται να αναληφθεί συγκεκριμένη δράση για την εξέταση των αποτελεσμάτων στον τομέα της υγείας των πληθυσμών που μετακινούνται εντός της ΕΕ·

Ο ρόλος του τοπικού και του περιφερειακού επιπέδου στην παροχή χρηματοδότησης και υπηρεσιών

33.   εκτιμά ότι, στις περιπτώσεις κατά τις οποίες οι δίαυλοι χρηματοδότησης εστιάζονται στην υγεία, οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές θα πρέπει να διαθέτουν ευελιξία προκειμένου να έχουν τη δυνατότητα να αποφασίσουν εάν απαιτείται να δώσουν μεγαλύτερη βαρύτητα στη δημιουργία δεξιοτήτων, γνώσης και ικανοτήτων στο πλαίσιο των οργανισμών παροχής υπηρεσιών ή στην ανάπτυξη υποδομών υγειονομικής περίθαλψης. Η πραγματοποίηση επενδύσεων σε υποδομές υγείας ενδέχεται να αποτελεί προτεραιότητα σε ορισμένα κράτη μέλη και σε κάποιες περιφέρειες ή περιοχές με υπανάπτυκτες υποδομές, ενώ σε άλλες περιοχές, όπου παρατηρούνται σημαντικές ανισότητες στον τομέα της υγείας, μπορεί οι υποδομές υγείας να είναι ικανοποιητικές. Σε αυτές τις περιοχές οι επενδύσεις θα πρέπει να στραφούν σε ένα εξαιρετικά τοπικό επίπεδο για τη δημιουργία δεξιοτήτων, γνώσης και ικανοτήτων τόσο στους οργανισμούς υγείας όσο και μεταξύ των τοπικού πληθυσμού·

34.   υποστηρίζει –αναγνωρίζοντας συγχρόνως ότι η εφαρμογή σε εθνικό επίπεδο της κοινοτικής νομοθεσίας για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία συμβάλλει στον περιορισμό των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας σε εθνική κλίμακα δια της προστασίας της υγείας των εργαζομένων– ότι οι περιφερειακές και οι τοπικές αρχές μπορούν επίσης να διαδραματίσουν κάποιο ρόλο στη διαμόρφωση μοντέλων βέλτιστων πρακτικών στον τομέα της απασχόλησης. Τούτο αφορά τις εν λόγω αρχές με την ιδιότητά τους ως σημαντικοί εργοδότες στις περιφέρειες και στις περιοχές τους, αλλά και επειδή έχουν τη δυνατότητα να επηρεάζουν τις πρακτικές απασχόλησης και άλλων φορέων και οργανισμών στις περιφέρειες και στις περιοχές τους·

35.   υπενθυμίζει το αίτημά της όσον αφορά τη διασφάλιση μεγαλύτερης ασφάλειας δικαίου στους παρόχους κοινωνικών υπηρεσιών κοινής ωφελείας έναντι των κανόνων ανταγωνισμού της ΕΕ και ευελπιστεί ότι η Επιτροπή θα συμπεριλάβει την πρόταση αυτή στο πρόγραμμα εργασίας της για το 2010. Επισημαίνει επ’ αυτού τη δέσμευση που ανέλαβε ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τη διαμόρφωση ενός ποιοτικού πλαισίου για τις δημόσιες υπηρεσίες.

Συστάσεις

Η Επιτροπή των Περιφερειών συνιστά:

36.   Μεγαλύτερη αναγνώριση, στο πλαίσιο της στρατηγικής «ΕΕ 2020», της υγείας και της ευημερίας ως βασικών παραμέτρων για την καταπολέμηση του αποκλεισμού.

37.   Χρήση ενδεχομένως των διαρθρωτικών ταμείων με στόχο την καταπολέμηση των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας.

38.   Ενσωμάτωση πρόσθετων δεικτών, πέραν των ετών υγιούς ζωής, στη διαδικασία παρακολούθησης της ατζέντας της Λισσαβώνας και, ειδικότερα, δεικτών οι οποίοι να αντικατοπτρίζουν το χάσμα που υφίσταται μεταξύ διαφορετικών ομάδων ως προς τα αποτελέσματα στον τομέα της υγείας.

39.   Αναγνώριση του γεγονότος ότι η παρούσα χρηματοπιστωτική κρίση θα επιτείνει ακόμη περισσότερο τις ανισότητες στον τομέα της υγείας εις βάρος των πολιτών της ΕΕ που πλήττονται από την ανεργία, την έλλειψη στέγης ή τη φτώχεια. Εν προκειμένω, η ΕΤΠ απευθύνει έκκληση για περαιτέρω επενδύσεις ενόψει της χρηματοδότησης προγραμμάτων όπως το ΠΠ7 και το πρόγραμμα PROGRESS, με στόχο να επικουρηθούν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές για την καταπολέμηση των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας –τόσο βραχυπρόθεσμα, κατά την έξοδο από τα τρέχοντα προγράμματα, όσο και πιο μακροπρόθεσμα για την αντιμετώπιση του διευρυνόμενου χάσματος στον τομέα της υγείας.

40.   Αναγνώριση και προβολή από την ΕΕ του έργου της επιτροπής της ΠΟΥ για τους κοινωνικούς καθοριστικούς παράγοντες της υγείας, καθώς και των απαντήσεων των εθνικών κυβερνήσεων προς την εν λόγω επιτροπή της ΠΟΥ.

41.   Ανάληψη δέσμευσης για τη χρησιμοποίηση ανοικτής μεθόδου συντονισμού, ως μέσου για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και την πραγματοποίηση συγκριτικής αξιολόγησης με στόχο την καταπολέμηση των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας εντός των κρατών μελών, χωρίς την υπονόμευση των προσπαθειών που αναλαμβάνονται ήδη σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.

---

27.8.2010

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 232/7

---

Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Η αντιμετώπιση των επιπτώσεων της δημογραφικής γήρανσης στην ΕΕ (έκθεση για τη δημογραφική γήρανση 2009)»

(2010/C 232/02)

I.   ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ:

1.   επιδοκιμάζει την ανακοίνωση της Επιτροπής: «Η αντιμετώπιση των επιπτώσεων της δημογραφικής γήρανσης στην ΕΕ» στην οποία διαπιστώνεται ότι η γήρανση του πληθυσμού έχει σοβαρές επιπτώσεις για τις συντάξεις, την προστασία της υγείας και την μακροχρόνια φροντίδα. Στην ανακοίνωση της Επιτροπής τονίζεται ότι οι κυβερνήσεις έχουν ακόμα κάποια «περιθώρια δράσης» για λιγότερο από δέκα χρόνια, έως ότου συνταξιοδοτηθεί η γενιά των «πολυτέκνων». Η κατάσταση επείγει και οι προκλήσεις και οι ευκαιρίες είναι μεγάλες και απαιτούν συγκεκριμένες πολιτικές παρεμβάσεις. Τα μέτρα για την αντιμετώπιση της γήρανσης αυτής της γενιάς πρέπει να συνδέονται στενά με τις πολιτικές ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών κατά τρόπον ώστε να αντιμετωπιστεί η παρούσα κατάσταση αύξησης της φτώχειας ή επιδείνωσης των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών την οποία αντιμετωπίζουν οι γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας, καθώς και υποβιβασμού της ποιότητας ζωής λόγω του υψηλότερου ποσοστού νοσηρότητας και της μεγαλύτερης εξάρτησης, που αποτελούν προβλήματα άμεσα συνδεόμενα με το φύλο·

2.   εκφράζει τις ευχαριστίες της προς τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, τις μη κυβερνητικές οργανώσεις και άλλους εταίρους της για την ενεργό συμβολή τους στην κατάρτιση της παρούσας γνωμοδότησης. Αυτό ισχύει ιδιαιτέρως για τη συνεδρίαση της επιτροπής ECOS της 4ης Σεπτεμβρίου 2009, τη συνάντηση στρογγυλής τραπέζης της 18ης Νοεμβρίου 2009 και τη συνεδρίαση της ειδικής ομάδας της 14ης Δεκεμβρίου 2009·

3.   τονίζει ότι η δημογραφική γήρανση δεν αποτελεί μεμονωμένο φαινόμενο, αλλά εντάσσεται στο πλαίσιο μιας ευρύτερης δημογραφικής μετάβασης η οποία επιφέρει έντονες αλλαγές στο μέγεθος και τη σύνθεση του πληθυσμού σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Υπάρχουν πολλοί και διάφοροι παράγοντες που επηρεάζουν την ακριβή εξέλιξη και τον αντίκτυπο της εν λόγω δημογραφικής μετάβασης (γεννητικότητα, θνησιμότητα, προθυμία μετοίκισης και μετανάστευση). Η γήρανση του πληθυσμού είναι μια αυτόνομη διαδικασία, η επίγνωση και αναγνώριση της οποίας συνιστά προϋπόθεση για την επιτυχή αντιμετώπιση των συνεπειών της·

4.   διαπιστώνει ότι για κάθε άτομο που θα έχει περάσει την ηλικία των 65 ετών, η αναλογία εκείνων που βρίσκονται σε παραγωγική ηλικία θα μειωθεί από 4 σε 2. Πρόκειται για μακροπρόθεσμη πρόγνωση. Παρότι όμως θεωρείται χρήσιμο να λαμβάνονται υπόψη οι μακροπρόθεσμες προγνώσεις, η δημογραφική γήρανση δεν είναι ένα ζήτημα που θα προκύψει αύριο ή μεθαύριο. Είναι ένα ζήτημα το οποίο υφίσταται ήδη. Υπάρχουν περισσότερες από 60 περιφέρειες όπου το ποσοστό των εξαρτημένων ηλικιωμένων υπερβαίνει το 29 %, ενώ περισσότερες από 70 περιφέρειες πλήττονται από μείωση του πληθυσμού (ορισμένες από αυτές σε ποσοστό υψηλότερο του 1 % ετησίως)·

5.   σημειώνει ότι οι ηλικιωμένες γυναίκες, τα άτομα με αναπηρίες και οι μετανάστες ενδέχεται να αντιμετωπίζουν ιδιαίτερες δυσκολίες ως προς την υγιή τους γήρανση, στοιχείο που πρέπει να εξεταστεί δεόντως·

6.   θεωρεί ότι η αντιμετώπιση της γήρανσης του πληθυσμού πρέπει να ενταχθεί στη στρατηγική «Ευρώπη 2020» και στοχεύει στην αξιοποίηση των ευκαιριών που παρέχει το φαινόμενο αυτό προς ενίσχυση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής. Η στρατηγική «Ευρώπη 2020» υποθέτει ότι κάθε συγκεκριμένος πολίτης και κάθε περιφέρεια συμβάλλουν στην ισχύ της Ένωσης μέσα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τα ποιοτικά στοιχεία που διαθέτουν. Η ενεργός και υγιής γήρανση των ευρωπαίων πολιτών προσφέρει ένα -προς το παρόν- άγνωστο δυναμικό. Το ζήτημα αυτό απαιτεί μια πολιτική που να είναι προσανατολισμένη όχι μόνο στους ηλικιωμένους αλλά σε όλους τους ευρωπαίους πολίτες σε όλα τα στάδια της ζωής τους·

7.   έχει ήδη επισημάνει ότι οι δημογραφικές εξελίξεις ασκούν σημαντικές επιδράσεις σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Οι ΟΤΑ επωμίζονται σημαντικά καθήκοντα στους τομείς της υγείας, της πρόνοιας, της αμειβόμενης και της δωρεάν φροντίδας, της αγοράς εργασίας και για την παροχή υπηρεσιών και υποδομών σε σχέση με τη στέγαση, τις (δημόσιες) συγκοινωνίες και την εκπαίδευση. Έχουν δε υποχρέωση, στα πλαίσια της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», να μεριμνήσουν με δημιουργικό και καινοτόμο τρόπο για την αντιμετώπιση των συνεπειών της δημογραφικής γήρανσης στην περιοχή τους. Προϋπόθεση για να γίνει αυτό είναι η ύπαρξη αλληλεγγύης μεταξύ ηλικιωμένων και νέων, αναπτυσσόμενων περιοχών και περιοχών των οποίων ο πληθυσμός φθίνει, αγροτικών περιοχών και πόλεων, καθώς και μεταξύ περιφερειών και κρατών μελών·

II.   ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ:

8.   προτείνει ένα είδος νέας συμφωνίας («new deal») για την πανευρωπαϊκή αντιμετώπιση του προβλήματος της δημογραφικής γήρανσης στην Ε.Ε. με βάση τρεις προτεραιότητες οι οποίες πρέπει να διαμορφωθούν κατάλληλα για να εφαρμοστούν σε διαπεριφερειακά και/ή υπερπεριφερειακά πιλοτικά προγράμματα. Οι εν λόγω προτεραιότητες συνάδουν με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Θα δοθεί έμφαση στις βασικές αρμοδιότητες των τοπικών και περιφερειακών φορέων γύρω από τα θέματα της υγείας και της φροντίδας, την αγορά εργασίας και της προσφοράς υπηρεσιών:

—	«υγιής γήρανση»· βασική επιδίωξη είναι η παροχή στον ευρωπαϊκό πληθυσμό κινήτρων για να παραμένει όσο το δυνατόν περισσότερο υγιής και δραστήριος·

—	εργασιακή συμμετοχή και παραγωγικότητα· βασική επιδίωξη είναι η προαγωγή μιας ευρωπαϊκής κοινωνίας στην οποία όλοι θα μπορούν διά βίου να μαθαίνουν, να συμμετέχουν και να συμβάλλουν στη διαμόρφωσή της, καθώς και να εργάζονται με ή χωρίς αμοιβή·

—	διασφάλιση της πρόσβασης στις υπηρεσίες και στις υποδομές· βασική επιδίωξη είναι ο εμπλουτισμός της προσφοράς υπηρεσιών στο γηράσκοντα πληθυσμό·

9.   επισημαίνει την άμεση σχέση που υπάρχει μεταξύ των τριών κεντρικών σημείων προσανατολισμού. Οι άνθρωποι που γηράσκουν υγιείς μπορούν να χρησιμοποιούν ευκολότερα διάφορες υπηρεσίες και υποδομές και έχουν περισσότερες δυνατότητες στην αγορά εργασίας. Απαραίτητες προϋποθέσεις για την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας είναι η ύπαρξη ενός υγιούς ενεργού πληθυσμού και ικανοποιητική προσφορά υπηρεσιών και υποδομών. Οι υπηρεσίες και υποδομές μπορεί να συμβάλουν στην υγιή γήρανση και στην αύξηση της εργασιακής συμμετοχής και παραγωγικότητας. Επίσης, τάσσεται υπέρ μιας προσέγγισης σχετικά με το φύλο που θα προάγει την υγιή γήρανση και την ισότητα συνθηκών μεταξύ γυναικών και ανδρών·

10.   αναγνωρίζει ότι τα προαναφερθέντα τρία κεντρικά σημεία προσανατολισμού υποδηλώνουν σαφώς την ύπαρξη ενός κοινωνικού προγράμματος. Η ευρωπαϊκή κοινωνία δείχνει την αλληλεγγύη της με τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει τους ηλικιωμένους. Πρόκειται, μεταξύ άλλων, για την καταπολέμηση κάθε είδους διάκρισης (ιδιαιτέρως για λόγους ηλικίας), την άρση των εμποδίων για την κοινωνική συμμετοχή των ηλικιωμένων και την προσφορά ενός στοχοθετημένου κοινωνικού δικτύου προστασίας. Οι χρήστες αυτού του δικτύου προστασίας πρέπει επίσης να μπορούν να υπολογίζουν σε μια αξιοπρεπή μεταχείριση. Το εν λόγω κοινωνικό πρόγραμμα συνιστά συλλογική ευθύνη των αρχών και των (κοινωνικών) εταίρων τους·

11.   συμπαρατάσσεται με την πρωτοβουλία για την ανακήρυξη «Έτους της υγιούς και ενεργού γήρανσης και της αλληλεγγύης μεταξύ των γενεών», με την πλήρη συμμετοχή των παιδιών, κατά την επόμενη θητεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και θεωρεί ότι οι προτεραιότητες και τα πιλοτικά προγράμματα που προτάθηκαν συνιστούν σημαντικό συμπλήρωμα του έτους αυτού·

12.   διαπιστώνει ότι οι τοπικοί παράγοντες οι οποίοι καταβάλλουν προσπάθειες για να προωθήσουν την ενεργό συμμετοχή των πολιτών (και στο πλαίσιο της παρούσας γνωμοδότησης, κυρίως των ηλικιωμένων) στα κοινωνικά δρώμενα μπορεί να αποτελέσουν πηγή έμπνευσης. Η αντιμετώπιση των συνεπειών της δημογραφικής γήρανσης απαιτεί συνεργασία με το σύνολο της κοινωνίας των πολιτών. Στην περίπτωση αυτή, πρόκειται για την ενεργό συμμετοχή των πολιτών, τις κοινωνικές οργανώσεις, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και τις ιδιωτικές οργανώσεις. Οι κοινωνικές πρωτοβουλίες που αναλαμβάνονται από τους φορείς αυτούς κάνουν τη διαφορά και είναι απολύτως απαραίτητες για τη διαμόρφωση και την υλοποίηση των πιλοτικών προγραμμάτων που προτάθηκαν·

ΥΓΙΗΣ ΓΗΡΑΝΣΗ

«Άνθρωποι δραστήριοι και υγιείς για όσο το δυνατό μεγαλύτερο διάστημα»

13.   υπό την έννοια της υγιούς γήρανσης, αντιλαμβάνεται κάθε προσπάθεια που συμβάλλει στην αναχαίτιση των επιπτώσεων της σωματικής, ψυχολογικής και κοινωνικής γήρανσης. Η υγιής γήρανση απαιτεί μιαν ολοκληρωμένη προσέγγιση της πορείας του ανθρώπινου βίου (η οποία αρχίζει ήδη από την παιδική ηλικία). Επίκεντρο του ενδιαφέροντος είναι τα αίτια των προβλημάτων υγείας που προκύπτουν στην πορεία της ζωής των ανθρώπων και η αναζήτηση δυνατοτήτων αποτελεσματικής πρόληψης αλλά και των παραγόντων που επηρεάζουν την υγεία·

14.   θεωρεί ότι η γήρανση του ευρωπαϊκού πληθυσμού αποτελεί σαφώς θετική (αυτόνομη) εξέλιξη και ένδειξη ευημερίας. Η υγιής γήρανση αφορά το ερώτημα πώς μπορεί ο πληθυσμός να προστατεύσει για όσο το δυνατό μεγαλύτερο διάστημα την υγεία και την ευημερία του παραμένοντας κοινωνικά δραστήριος και με έμφαση στην κοινωνική και οικονομική συμβολή του. Το στοιχείο που έχει κεντρική σημασία δεν είναι η (βιολογική) ηλικία αλλά η κατάσταση διαβίωσης·

15.   τονίζει ότι η υγιής γήρανση προσφέρει ευκαιρίες για τη συγκράτηση της αύξησης του κόστους της δημογραφικής γήρανσης. Με την αύξηση του πληθυσμού των ανθρώπων που γηράσκουν παραμένοντας υγιείς αυξάνεται και το διάστημα κατά το οποίο μπορούν να συμμετέχουν στην οικονομική και κοινωνική ζωή. Για την προαγωγή της υγιούς γήρανσης χρειάζονται νέες κοινωνικοπολιτικές αντιλήψεις, καινοτομίες, έρευνες (αναζήτηση θεραπευτικών ή άλλων μεθόδων, όπως για παράδειγμα βοηθητικών οργάνων) και ευρύς προσανατολισμός στην ανάπτυξη κατάλληλων για τους ηλικιωμένους πόλεων ή συνθηκών διαβίωσης με την προσφορά ανάλογων προϊόντων. Είναι επίσης αναγκαίο να αυξηθεί ο αριθμός των ειδικευμένων επαγγελματιών, κυρίως στον κοινωνικό και υγειονομικό τομέα, μέσω της βελτίωσης των ακαδημαϊκών και μη ακαδημαϊκών εκπαιδευτικών προγραμμάτων που αφορούν το θέμα της γήρανσης· αυτό θα μας δώσει τη δυνατότητα να μπορούμε να στηριχθούμε σε εκπαιδευμένους επαγγελματίες, ικανούς να προσεγγίσουν τις διάφορες πτυχές της γήρανσης. Πρέπει ιδιαίτερα να προωθηθούν τα επαγγελματικά προφίλ που σχετίζονται με την περίθαλψη, την εξάρτηση και την προαγωγή της υγείας. Η υγιής γήρανση ενισχύει σαφώς τη στρατηγική «Ευρώπη 2020»:

16.   προτείνει, προκειμένου να περιοριστεί το κόστος από τη γήρανση του πληθυσμού, οι αρμόδιες αρχές να εφαρμόσουν πολιτικές που θα παρέχουν τη δυνατότητα και θα ενθαρρύνουν τους ηλικιωμένους να παραμένουν στο σπίτι όσο το δυνατόν περισσότερο·

ΣΤΟΧΟΙ

17.   επιδιώκει να παροτρύνει όλες τις περιφέρειες της ΕΕ να αναζητήσουν, δραστήρια, σημεία επαφής του θέματος της υγιούς γήρανσης με τις πολιτικές που εφαρμόζουν. Μπορεί από κοινού να γίνει μια προσπάθεια αναζήτησης των καλύτερων τρόπων για την προαγωγή της καινοτομίας και της έρευνας στο χώρο της υγιούς γήρανσης και για την παρακολούθηση της προόδου που σημειώνεται. Για την επιτυχία αυτής της προσπάθειας, χρειάζεται μια συγκεκριμένη πολιτική καινοτομίας. Όλες οι δημόσιες αρχές πρέπει να πρωτοστατήσουν μαζί με τους (ασχολούμενους με την καλλιέργεια γνώσεων) εταίρους τους στην προσπάθεια για την προαγωγή της υγιούς γήρανσης·

18.   απευθύνει έκκληση συνεργασίας υπέρ της υγιούς γήρανσης (τόσο εντός όσο και μεταξύ περιφερειών) με επίκεντρο τα ακόλουθα σημεία (η έμφαση, στο σημείο αυτό, δίνεται στην υγεία. Οι άλλες προτεραιότητες επικεντρώνονται στην οικονομική συμμετοχή και την παροχή των υπηρεσιών και διευκολύνσεων αντίστοιχα):

—	πρόληψη σε νεαρή ηλικία. Η υγιής γήρανση απαιτεί μια καλή αρχή. Η αντιμετώπιση κινδύνων για την υγεία όπως το υπερβολικό σωματικό βάρος, οι διατροφικές συνήθειες και ο τρόπος ζωής προσφέρει καλύτερες προοπτικές όσο πιο έγκαιρη από πλευράς ηλικίας είναι η παρέμβαση·

—

κατάλληλη φροντίδα και ταχεία επανένταξη. Σε περίπτωση που κατά τη διάρκεια μιας ζωής παρουσιαστούν παρ' ελπίδα προβλήματα υγείας, πρέπει να αντιμετωπίζονται αμέσως και με αποτελεσματικό τρόπο. Πρέπει δηλαδή να υπάρχει μια αποδοτική ως προς το κόστος αντιμετώπιση. Έτσι, οι άνθρωποι μπορούν να επανεντάσσονται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και να συνεχίζουν να συμμετέχουν στα κοινωνικά δρώμενα. Αυτό συμβάλλει σημαντικά, μεταξύ άλλων, στην αύξηση της εργασιακής συμμετοχής και της κοινωνικής υποστήριξης·

—

(μακρόχρονη) φροντίδα των ηλικιωμένων. Η φροντίδα των ηλικιωμένων προϋποθέτει μια ειδική προσέγγιση. Αυτό καταρχάς επειδή οι ηλικιωμένοι είναι κάπως περισσότερο ευάλωτοι, πράγμα το οποίο μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την επιτυχία μιας θεραπείας. Κατά δεύτερον, επειδή τα προβλήματα υγείας των ηλικιωμένων συνίστανται ολοένα και πιο συχνά σε ένα συνδυασμό παθήσεων. Για την προσφορά επαρκούς (μακρόχρονης) φροντίδας στους ηλικιωμένους, το προσωπικού του αντίστοιχου κλάδου πρέπει να μετεκπαιδεύεται κατά το δέοντα τρόπο στις σύγχρονες και αποτελεσματικές θεραπείες καθώς και σε άλλες πτυχές της υγείας (όπως η αποκατάσταση)·

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ

«Όλοι πρέπει να είναι σε θέση να μαθαίνουν, να εργάζονται και να συμμετέχουν στην κοινωνία καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής τους»

19.   υπογραμμίζει ότι οι ηλικιωμένοι πρέπει να έχουν το δικαίωμα να λαμβάνουν ένα εισόδημα πάνω από τα όρια της φτώχειας προκειμένου να μπορούν να ζουν αξιοπρεπώς. Πολλοί ηλικιωμένοι, και ιδίως γυναίκες, ζουν κοντά σε αυτά τα όρια ή και κάτω από αυτά·

20.   διαπιστώνει ότι η (κοινωνική) συμμετοχή συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στη δημιουργία της αίσθησης της ευεξίας και της ευημερίας μεταξύ των ηλικιωμένων. Σημαντικότερη προϋπόθεση γι' αυτό είναι η συμμετοχή στην αγορά εργασίας. Εκτός αυτού, η αύξηση της εργασιακής συμμετοχής και της παραγωγικότητας συνιστά σημαντική προϋπόθεση για την υγεία της οικονομίας γενικά αλλά και των δημόσιων οικονομικών και των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης στο πλαίσιο της δημογραφικής γήρανσης. Η συμμετοχή είναι δικαίωμα αλλά και υποχρέωση κάθε πολίτη, ιδιαιτέρως ενόψει των μελλοντικών εξελίξεων. Γι' αυτό οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι πρέπει να δείξουν την απαραίτητη ευελιξία. Παράλληλα, οι κοινωνικοί εταίροι και οι δημόσιες αρχές έχουν καθήκον να μεριμνήσουν ούτως ώστε να επιτραπεί η συμμετοχή στην αγορά εργασίας χωρίς περιορισμούς. Η Επιτροπή των Περιφερειών τάσσεται, συνεπώς, υπέρ μιας αναλυτικής οδηγίας κατά της διακριτικής μεταχείρισης με επίκεντρο την προσβασιμότητα των διαφόρων αγαθών και υπηρεσιών (της οποίας σημαντική πτυχή θα αποτελεί η καταπολέμηση διακρίσεων λόγω ηλικίας). Σήμερα εξακολουθούν να υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ περιφερειών και ομάδων στόχων σε ό,τι αφορά τη συμμετοχή στην παραγωγική διαδικασία. Σε μια σύγχρονη (γηράσκουσα) κοινωνία, οι δεξιότητες των ηλικιωμένων πρέπει να αξιοποιούνται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Πρέπει να υπάρξει μέριμνα για την προσφορά ποιοτικών και κατάλληλα προσαρμοσμένων θέσεων εργασίας, έτσι ώστε να μπορούν οι άνθρωποι να παραμένουν ενεργοί για μεγαλύτερο διάστημα. Το θέμα δεν αφορά μόνο τις συνθήκες εργασίας, αλλά και τη δυνατότητα εναλλαγής στο χώρο της εργασίας και άλλα παρόμοια. Ο περιορισμός της κινητικότητας και ο αποκλεισμός από την αγορά εργασίας για λόγους ηλικίας, αλλά και για λόγους φύλου, (εθνοτικής) προέλευσης ή αναπηρίας, είναι απαράδεκτοι·

21.   τονίζει ότι η εκπαίδευση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο για την αύξηση της εργασιακής παραγωγικότητας και συμμετοχής. Είναι καιρός για μια αλλαγή νοοτροπίας προσανατολισμένης στη δια βίου μάθηση και απασχόληση –με σκοπό τη μακροπρόθεσμη απασχολησιμότητα– και, συνεπώς, στην (κοινωνική) συμμετοχή. Αυτό προϋποθέτει εξασφάλιση της πρόσβασης σε υπηρεσίες και υποδομές για την παρακολούθηση μαθημάτων, την εκπαίδευση και την κατάρτιση. Οι πολίτες, οι δημόσιες αρχές, οι εργοδότες, οι εργαζόμενοι και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα συμμερίζονται την ευθύνη της προσπάθειας για την υλοποίηση του έργου αυτού·

22.   διαβλέπει ότι η ιδέα της δια βίου καλλιέργειας δεξιοτήτων και απασχόλησης μπορεί να αποτελέσει τη βάση για την καθιέρωση μιας περιόδου συνταξιοδότησης η οποία εν καιρώ μπορεί να προσλάβει περισσότερο το χαρακτήρα μιας «προσαρμοσμένης, δηλαδή προσανατολισμένης στην καλλιέργεια δεξιοτήτων, περιόδου απασχόλησης». Η «ασημένια οικονομία» (οικονομία της τρίτης ηλικίας) προσφέρει πάρα πολλές ευκαιρίες για την ενίσχυση της οικονομίας. Ο εθελοντισμός και η φροντίδα προσφέρουν πολύτιμες υπηρεσίες για την πλήρωση αυτής της προσαρμοσμένης περιόδου εργασίας. Το σημαντικότερο είναι να παραμένουν οι πολίτες ενεργοί για όλη τους τη ζωή·

23.   αντιλαμβάνεται ότι η (επιλεκτική) μετανάστευση μπορεί επίσης να συμβάλει στην αντιμετώπιση του προβλήματος της έλλειψης εργατικού δυναμικού. Έτσι, η Επιτροπή επισημαίνει το σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει μια καλά οργανωμένη πολιτική νόμιμης μετανάστευσης για την κάλυψη των κενών στην αγορά εργασίας. Η αναγνώριση πτυχίων και η απλούστευση των διαδικασιών είναι ζητήματα στα οποία πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή (ενώ ταυτόχρονα πρέπει να συνεκτιμώνται οι τυχόν επιπτώσεις της «αφαίμαξης εγκεφάλων» στη χώρα προέλευσης) ·

ΣΤΟΧΟΙ

24.   επιδιώκει τη βελτίωση της διαθεσιμότητας σύσσωμου του ενεργού πληθυσμού. Πρέπει να αξιοποιηθούν με τον βέλτιστο τρόπο οι ικανότητες και δεξιότητες όλων των ανθρώπων, και ιδιαίτερα των ηλικιωμένων. Η προσωπική υγεία και η προσφορά υγιεινών συνθηκών εργασίας είναι παράγοντες που καθορίζουν τη διαθεσιμότητα των ανθρώπων. Την ευθύνη για την καλύτερη αξιοποίηση των διαθέσιμων δεξιοτήτων φέρουν κατά πρώτο λόγο οι κοινωνικοί εταίροι. Πρέπει να κληθούν οι πολίτες, τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες, να καλλιεργούν δια βίου τις δεξιότητες τους για να μπορούν να αντεπεξέρχονται στις διαρκώς μεταβαλλόμενες απαιτήσεις της κοινωνίας και της οικονομίας και να τοποθετούνται έναντι αυτών με τον τρόπο που θεωρούν κατάλληλο. Οι δημόσιες αρχές προσφέρουν διευκολύνσεις και κίνητρα. Πρέπει να αξιοποιηθούν στο μέγιστο η δημιουργικότητα και το επιχειρηματικό πνεύμα πολιτών και ιδιωτικών φορέων. Τα εκπαιδευτικά και τα επιμορφωτικά ιδρύματα πρέπει να προσαρμόζουν τα προγράμματά τους στις ανάγκες των ηλικιωμένων για να τους επιτρέπουν να καλλιεργήσουν τις γνώσεις και τις δεξιότητες που χρειάζονται για το σκοπό αυτό. Είναι δε ιδιαίτερα σημαντικό να ενθαρρύνονται και να υποστηρίζονται οι ηλικιωμένοι πολίτες έτσι ώστε να μεριμνούν για την πιστοποίηση και αναγνώριση των δεξιοτήτων τους·

25.   απευθύνει έκκληση για την προαγωγή της εργασιακής συμμετοχής και παραγωγικότητας μέσα από ένα συγκεκριμένο συνδυασμό μέτρων που αντιστοιχούν στα δεδομένα κάθε περιφέρειας και ομάδας στόχου. Ως γενικές προϋποθέσεις θεωρούνται τα ακόλουθα:

—	η επένδυση στην παιδεία, την κατάρτιση και την καλλιέργεια δεξιοτήτων, μεταξύ άλλων, με ρυθμίσεις για την προαγωγή της ανέλιξης των νέων στην αγορά εργασίας·

—	η προώθηση ρυθμίσεων για τον καλύτερο συνδυασμό του επαγγελματικού με τον ιδιωτικό βίο, μεταξύ άλλων με το σύστημα της φροντίδας των παιδιών, της άδειας για οικογενειακούς λόγους και της γονικής άδειας, καθώς και με τεχνολογικές καινοτομίες (τηλεργασία)·

—

η προστασία της υγείας στον τόπο εργασίας. Παρότι το προσδόκιμο επιβίωσης στην ΕΕ ακολουθεί αυξητική πορεία, δεν συμβαίνει το ίδιο και με την ανθρώπινη υγεία. Αυτό σημαίνει ότι στην παραγωγική διαδικασία θα συμμετέχουν ολοένα και περισσότεροι εργαζόμενοι με προβλήματα υγείας και χρόνιες παθήσεις. Γι' αυτό, χρειάζονται (περισσότερο) υγιεινές συνθήκες εργασίας·

—	η αναγνώριση και πιστοποίηση της προϋπηρεσίας και των δεξιοτήτων των ηλικιωμένων·

—

η αναζήτηση δυνατοτήτων για την βελτιωμένη διοχέτευση επαγγελματιών από χώρες εκτός Ε.Ε. σε τομείς της αγοράς εργασίας στους οποίους παρατηρείται έλλειψη δυναμικού (όπως συμβαίνει σήμερα σε ορισμένους κλάδους του τομέα της κοινωνικής μέριμνας και σε ορισμένους άλλους κλάδους υψηλής έντασης γνώσεων, και όπως μπορεί στο μέλλον να συμβεί και σε άλλους τομείς) ·

26.   τονίζει ότι ο κίνδυνος να απολέσουν μέρος ή και το σύνολο των συνταξιοδοτικών τους δικαιωμάτων όταν διαθέτουν και άλλες πηγές εισοδήματος μετά την ηλικία συνταξιοδότησης, είναι συχνά ο λόγος για τον οποίο οι ηλικιωμένοι εργάτες δεν παραμένουν ενεργοί. Επομένως, πρέπει να αναζητηθούν τρόποι υιοθέτησης πιο ελαστικών κανόνων στα κατάλληλα επίπεδα·

27.   υπογραμμίζει τη σημασία ευαισθητοποίησης των εταιρειών και κυρίως των διευθυντών προσωπικού και των υπεύθυνων προσλήψεων στην πρόσληψη ατόμων μεγάλης ηλικίας και δη γυναικών. Θα πρέπει δε να υποστηρίζονται οι εταιρείες που καταβάλλουν ιδιαίτερες προσπάθειες υπέρ της εσωτερικής κινητικότητας για τους ηλικιωμένους εργαζόμενους, της παροχής συνθηκών ελαστικής εργασίας ή όσες εταιρείες δίνουν έμφαση στις ειδικές ανάγκες των ηλικιωμένων εργαζομένων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να συγκεντρώνει και να διαδίδει όλες τις βέλτιστες πρακτικές εν προκειμένω. Είναι εξάλλου σημαντικό να ευαισθητοποιούνται και να ενημερώνονται και οι ίδιοι οι ηλικιωμένοι εργαζόμενοι ως προς αυτό το θέμα·

ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΕ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΕΣ

«Εμπλουτισμός της προσφοράς υπηρεσιών»

28.   με την προσφορά υπηρεσιών και υποδομών εννοεί τις εκτεταμένες κοινωνικές, οικονομικές και εδαφικές υποδομές που συμβάλλουν στην ποιότητα του κοινωνικού βίου σε τοπική και περιφερειακή κλίμακα. Στο σημείο αυτό, θα ήταν σκόπιμο να γίνει διάκριση μεταξύ τοπικών και περιφερειακών υπηρεσιών και υποδομών (όπως οι δημόσιες συγκοινωνίες, η μέριμνα, η εκπαίδευση, οι κοινωνικές εκδηλώσεις, η φροντίδα) και εθνικών κοινωνικών ρυθμίσεων (όπως οι συντάξεις κ.λπ.). Η προσφορά υπηρεσιών και υποδομών απαιτεί μια ολοκληρωμένη και συνεκτική προσέγγιση, προκειμένου να αξιοποιηθούν οι κοινωνικές, οικονομικές και εδαφικές δυνατότητες·

29.   διαπιστώνει ότι η σημερινή προσφορά υπηρεσιών και υποδομών δεν είναι προσαρμοσμένη στην επιρροή που ασκεί η γήρανση του πληθυσμού στη ζήτηση. Η ασκούμενη πολιτική πρέπει να έχει ως στόχο να επιτρέπει στους ανθρώπους να χρησιμοποιούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις διαθέσιμες υπηρεσίες και υποδομές, έτσι ώστε να μπορούν να παραμένουν ενεργοί και να συμμετέχουν στα κοινωνικά δρώμενα. Δεδομένης της αύξησης της ζήτησης και της ανεπάρκειας των κρατικών πόρων, είναι απαραίτητος ο εμπλουτισμός της προσφοράς υπηρεσιών και υποδομών. Το δυναμικό καινοτομίας πρέπει είτε να αξιοποιηθεί τα μέγιστα ή να χρησιμοποιηθεί με διαφορετικό τρόπο. Επιπλέον, η γήρανση του πληθυσμού συνιστά πρόσθετη πρόκληση στην προσπάθεια για την ανεύρεση ικανού αριθμού κατάλληλα εκπαιδευμένων επαγγελματιών που θα πρωτοστατήσουν στο έργο της διασφάλισης της πρόσβασης σε υπηρεσίες και υποδομές. Προς αυτή την κατεύθυνση θα συμβάλουν και η αύξηση της συμμετοχής στην αγορά εργασίας και της παραγωγικότητας (αν και θα χρειαστεί να αναληφθούν και επιπρόσθετες δράσεις)·

30.   τονίζει ότι στις περιοχές οι οποίες υφίστανται ραγδαίες δημογραφικές μεταβολές, οι υπηρεσίες και οι υποδομές δεν μπορεί πάντα να παρέχονται με τον παραδοσιακό τρόπο. Μεταξύ άλλων, με την ονομαζόμενη «ηλεκτρονική ένταξη», προάγεται ένα άλλο είδος εξασφαλισμένης πρόσβασης. Εδώ θα μπορούσε να γίνει αναφορά στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες, την ηλεκτρονική εκπαίδευση, την ηλεκτρονική φροντίδα και την ηλεκτρονική υποστήριξη. Η παραδοσιακή - και συχνά συναρτημένη με την ηλικία - διάκριση μεταξύ φυσικών υποδομών και ηλεκτρονικών υπηρεσιών ξεθωριάζει ολοένα και περισσότερο Στο μέλλον, θα χρειαστεί μια καινοτόμος περιφερειακή προσέγγιση. Με βάση αυτή την καινοτόμο προσέγγιση, πρέπει να συσταθεί ένα περιφερειακά προσανατολισμένο δίκτυο υπηρεσιών και υποδομών που θα επιτρέπουν όχι μόνο την φυσική αλλά και την ψηφιακή πρόσβαση. Ένα πρώτο βήμα είναι, π.χ., οι τηλεφωνικές αλυσίδες·

31.   τονίζει επίσης ότι η ύπαρξη ενός καλά οργανωμένου και προσανατολισμένου συστήματος μεταφορών συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στην προσπελασιμότητα των υπηρεσιών και των υποδομών, πολλώ δε μάλλον καθώς οι τελευταίες κατέχουν κεντρική θέση και κατά συνέπεια ένα καλό σύστημα (δημοσίων) συγκοινωνιών δύναται να διευκολύνει την πρόσβαση σε αυτές. Αυτό ισχύει τόσο για υποδομές (φροντίδας) που απευθύνονται στους ηλικιωμένους όσο, για παράδειγμα, και για σχολεία και εκπαιδευτικά ιδρύματα για νέους και ενήλικες. Για το σκοπό αυτό, έχει ιδιαίτερη σημασία η προσαρμογή του συστήματος (δημοσίων) συγκοινωνιών στις περιφερειακές ανάγκες·

32.   παραπέμπει στην πρωτοβουλία της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας που αποσκοπεί στην προαγωγή Υγιών Πόλεων (Healthy Cities) όπου οι (φυσικές) υποδομές και υπηρεσίες προσαρμόζονται με καλύτερο τρόπο στις ανάγκες του γηράσκοντος πληθυσμού. Η ενεργός συμμετοχή (των ηλικιωμένων) μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην κατάρτιση της πολιτικής για τις υγιείς πόλεις. Η αντιμετώπιση αυτή είναι στενά συνδεδεμένη με την επιδίωξη της ΕτΠ, σχετικά με την προσπελασιμότητα υπηρεσιών και υποδομών·

ΣΤΟΧΟΙ

33.   έχει ως επιδίωξη μια κατάσταση η οποία επιτρέπει στους ανθρώπους την καλύτερη δυνατή χρήση υπηρεσιών και υποδομών, έτσι ώστε να μπορούν να συνεχίσουν να συμμετέχουν ενεργά στα κοινωνικά δρώμενα. Η προσφορά τοπικών και περιφερειακών υπηρεσιών και υποδομών πρέπει τα επόμενα χρόνια να εμπλουτιστεί με γνώμονα τη μεταβαλλόμενη ζήτηση. Στο πλαίσιο αυτό, η αντίληψη της ζήτησης δεν βασίζεται μόνο στην ηλικία, αλλά κυρίως στον τρόπο ζωής. Όντως, άνθρωποι με υγιή τρόπο ζωής ζητούν συνήθως λιγότερες και διαφορετικές υποδομές από εκείνους που ακολουθούν ανθυγιεινό τρόπο ζωής·

34.   απευθύνει έκκληση για την προαγωγή της καλλιέργειας και της ανταλλαγής γνώσεων σχετικά με την προσφορά υπηρεσιών και υποδομών (τόσο εντός όσο και μεταξύ περιφερειών). Οι βασικές επιδιώξεις είναι οι ακόλουθες:

—

ενίσχυση της συνεργασίας. Η προσφορά υπηρεσιών και υποδομών απαιτεί καλή συνεργασία. Η συνεργασία σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο μεταξύ δημόσιων αρχών, εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, κοινωνικών οργανώσεων (ιδιαίτερα ΜΚΟ) και επιχειρήσεων αποτελεί το εφαλτήριο για την ενίσχυση του ερείσματος (από ποιοτική και ποσοτική άποψη) των υπηρεσιών και υποδομών·

—

προαγωγή της δημιουργικής επιχειρηματικότητας, της καινοτομίας και της «ηλεκτρονικής ένταξης», αξιοποιώντας το φαινόμενο της γήρανσης του πληθυσμού της Ευρώπης ως ευκαιρία για την τόνωση της ανταγωνιστικότητας των οικονομικών φορέων. Καλούνται οι τοπικοί δημόσιοι και ιδιωτικοί παράγοντες να κάνουν χρήση των νέων μεθόδων και τεχνολογιών με στόχο τη βέλτιστη οργάνωση και χρηματοδότηση της προσφοράς υπηρεσιών και υποδομών, για παράδειγμα με ευρυζωνικές συνδέσεις και «ηλεκτρονική ένταξη» (οικιακός αυτοματισμός, δομοτική τηλεφροντίδα, τηλεαγορές και τηλεμάθηση). Το ίδιο ισχύει και για την ανάπτυξη νέων περιφερειακών συστημάτων μεταφορών ή την περαιτέρω ανάπτυξη υφιστάμενων συστημάτων δημόσιων μεταφορών·

—	τροποποίηση της προσφοράς. Η προσφορά υπηρεσιών και υποδομών, τόσο ηλεκτρονικών υπηρεσιών όσο και άτυπων υπηρεσιών περίθαλψης, θα προσαρμοστεί στις μεταβαλλόμενες ανάγκες των πολιτών·

—	προώθηση της χρήσης των ΤΠΕ για την επίτευξη μεγαλύτερης κοινωνικής και εδαφικής ένταξης των ηλικιωμένων·

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

35.   τάσσεται υπέρ μιας περιφερειακής αντιμετώπισης του φαινομένου της δημογραφικής γήρανσης σε ό,τι αφορά α) την υγιή γήρανση, β) την συμμετοχή στην εργασία και την παραγωγικότητα και γ) την πρόσβαση στις υπηρεσίες και υποδομές. Κατ' αυτόν τον τρόπο, η Επιτροπή των Περιφερειών επιλέγει μια ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του θέματος της δημογραφικής γήρανσης στο πλαίσιο μιας ευρύτερης δημογραφικής μετάβασης. Πρόκειται για μια προσέγγιση που καλύπτει ολόκληρο το ανθρώπινο βίο και στηρίζεται στην βέλτιστη αξιοποίηση των υφιστάμενων δυνατοτήτων και στην περιφερειακή διαφοροποίηση. Έτσι, αρχίζει ένα είδος «νέας συμφωνίας» («new deal») για την αντιμετώπιση των συνεπειών της δημογραφικής γήρανσης στην Ε.Ε. που ανταποκρίνεται στις ευθύνες που φέρουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές να προσφέρουν εποικοδομητικές και καινοτόμες λύσεις στην περιοχή τους·

36.   καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δώσει ιδιαίτερη προσοχή:

—	στην καλλιέργεια της περαιτέρω συνειδητοποίησης, την ανταλλαγή γνώσεων, την τεχνολογική καινοτομία και την ανάπτυξη βέλτιστων πρακτικών και παρεμβατικών στρατηγικών εκ μέρους όλων των παραγόντων στην ΕΕ (ΜΚΟ, θεσμικών οργάνων με σχετικές γνώσεις, ιδιωτικών φορέων και δημόσιων αρχών)·

—

στην παρακολούθηση και την πρόβλεψη σε περιφερειακό επίπεδο της ευρείας δημογραφικής μετάβασης, πράγμα που είναι απαραίτητο να συνεκτιμάται κατά την προετοιμασία και την εκτέλεση των διαφόρων πολιτικών. Υπάρχουν σημαντικές περιφερειακές διαφορές οι οποίες δεν γίνονται ορατές σε εθνικό επίπεδο αλλά είναι απολύτως απαραίτητες για την πρόληψη των συνεπειών της δημογραφικής γήρανσης·

—

στην ενσωμάτωση του θέματος της γήρανσης ως τμήματος μιας ευρείας δημογραφικής μετάβασης στα διάφορα ευρωπαϊκά προγράμματα, με τη μορφή μέσων για την ενίσχυση των περιφερειακών, στοχοθετημένων, ολοκληρωμένων και καινοτόμων προσεγγίσεων. Οι περιφέρειες καλούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συνεργαστεί μαζί τους στενά και άμεσα ως προς το σημείο αυτό·

37.   προτείνει συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την έναρξη διαφόρων διαπεριφερειακών και/ή υπερπεριφερειακών πιλοτικών προγραμμάτων με τρεις βασικές προτεραιότητες. Πρωταρχικός στόχος των πιλοτικών προγραμμάτων είναι η ανταλλαγή γνώσεων και βέλτιστων πρακτικών. Πρόκειται για δράσεις οι οποίες υπερβαίνουν σαφώς την απλή ευαισθητοποίηση. Στα προγράμματα αυτά πρέπει να εφαρμοστούν και να ανταλλαγούν συγκεκριμένες μέθοδοι. Με δεδομένο τον καθολικό χαρακτήρα που έχει το θέμα της δημογραφικής γήρανσης, η ΕτΠ θεωρεί σημαντικό να προωθηθεί η διάδοση των γνώσεων όχι μόνο σε σχέση με τις τρεις προτεραιότητες, αλλά και με οριζόντιο τρόπο, μεταξύ των τριών προτεραιοτήτων. Η καλλιέργεια γνώσεων διευκολύνεται εντός των πιλοτικών προγραμμάτων. Για την υλοποίηση των επιμέρους σκελών τους, τα πιλοτικά προγράμματα μπορούν να χρησιμοποιούν αυτόνομα τις διαφορές πηγές χρηματοδότησης της Ε.Ε.. Στο έντυπο «Προώθηση της ευγηρίας στην Ευρώπη: Μέσα και εργαλεία στη διάθεση των τοπικών και περιφερειακών φορέων», η ΕτΠ συνεργάστηκε με την AGE για να παρουσιάσει όλες τις διαθέσιμες πηγές χρηματοδότησης (ΕτΠ, 2009). Πρόκειται για μέσο που είναι χρήσιμο για την εκκίνηση των πιλοτικών προγραμμάτων. Τα μέλη της ΕτΠ θα επεξεργασθούν προτάσεις για το σκοπό αυτό·

38.   προτείνει το ακόλουθο πλαίσιο για τα πιλοτικά προγράμματα: Πρέπει να είναι προσανατολισμένα στην παραγωγή πρακτικών καθώς και επιστημονικών γνώσεων (εφαρμοσμένων αλλά και βασικών) που να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των συνεπειών της δημογραφικής γήρανσης στην Ε.Ε. Η βασική έρευνα πρέπει να συμβάλει μακροπρόθεσμα στον περιορισμό των αναγκών φροντίδας. Στο πλαίσιο αυτό, σημαντικές πηγές πληροφοριών είναι οι μελέτες κοόρτης και οι βιοτράπεζες. Για να γνωρίζουμε πώς μπορεί ένας άνθρωπος να διατηρεί καλύτερα την υγεία του γηράσκοντας, έτσι ώστε να αναβάλλεται η ζήτηση σε φροντίδα, πρέπει να έχουμε επίγνωση των (κυτταρικών) διαδικασιών που προκαλούν τη γήρανση. Χρειάζονται διαπεριφερειακές και/ή υπερπεριφερειακές συμπράξεις εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, κεντρικής διοίκησης και τοπικής αυτοδιοίκησης και ιδιωτικών φορέων που θα αναλάβουν την ανάπτυξη καινοτόμων και περιφερειακών μεθόδων που θα δοκιμαστούν εμπράκτως. Στα πλαίσια αυτά, σημαντικό ρόλο μπορούν να διαδραματίσουν οι κοινωνικοί εταίροι, διάφορα ιδρύματα στο χώρο της κοινωνικής πρόνοιας και φροντίδας και άλλες μη κυβερνητικές οργανώσεις. Οι περιφερειακές συμπράξεις μπορούν να διαμορφωθούν με επίκεντρο συγκεκριμένες γνωστικές δεξιότητες ή αλυσιδωτές συνεργασίες που υφίστανται σε μια ορισμένη περιοχή ή με αντικείμενο θέματα που έχουν άμεση σχέση με την γήρανση του πληθυσμού και αφορούν μια συγκεκριμένη περιοχή. Μία δυνατότητα είναι η διασύνδεση με τα υφιστάμενα προγράμματα INTERREG. Συμπληρωματικά προς τις προτεραιότητες που προαναφέρθηκαν, επισημαίνονται και οι ακόλουθες:

—

Υγιής γήρανση: η ενίσχυση των δικτύων παροχής μέριμνας (μέριμνα με τη συνεργασία των διαφόρων παραγόντων που δρουν καθ' όλη τη διάρκεια του βίου και αντίστοιχη ζήτηση εκ μέρους των πολιτών) με την αξιοποίηση ερευνητικών πορισμάτων σε νέα προϊόντα, τεχνολογίες και υπηρεσίες, και την αξιοποίηση εμπειριών από την πράξη για την υλοποίηση ερευνητικών προγραμμάτων·

—	Συμμετοχή στην εργασία και παραγωγικότητα: Με αντικείμενο την ανάπτυξη μιας ευρωπαϊκής κοινωνίας η οποία επιτρέπει σε όλους την δια βίου μάθηση, τη συμμετοχή στα κοινωνικά δρώμενα και στη διαμόρφωση αυτών καθώς και την εργασία με ή χωρίς αμοιβή ·

—	Πρόσβαση σε υπηρεσίες και υποδομές: Ανάπτυξη περιφερειακών μεθόδων για τον εμπλουτισμό της προσφοράς υποδομών·

39.   καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να υποστηρίξει την έκκληση της Επιτροπής των Περιφερειών για την αντιμετώπιση σε περιφερειακή κλίμακα του επείγοντος και επίκαιρου θέματος της δημογραφικής γήρανσης (ως τμήματος μιας ευρύτερης δημογραφικής μετάβασης) με την εφαρμογή διαπεριφερειακών και/ή υπερπεριφερειακών πιλοτικών προγραμμάτων και να συμμετάσχει στις πρωτοβουλίες για την εκκίνηση αυτών.

---

27.8.2010

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 232/14

---

Διερευνητική γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Το μέλλον της πολιτικής για τη συνοχή»

(2010/C 232/03)

I.   ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Η ΕΠΙΤΡΟΠΉ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΏΝ

Εισαγωγή

1.   Επιδοκιμάζει το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με τη έκδοση της 4ης έκθεσης για την συνοχή τον Μάιο 2007, της Πράσινης Βίβλου για την εδαφική συνοχή τον Σεπτέμβριο 2008, την έκθεση «Barca» τον Απρίλιο 2009, καθώς και με τις ενδιάμεσες εκθέσεις της, εγκαινίασε έγκαιρα τον διάλογο σχετικά με την μελλοντική διαμόρφωση της πολιτικής για τη συνοχή μετά το 2013.

2.   Εκφράζει, επίσης, την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε από την Επιτροπή των Περιφερειών να εκδώσει διερευνητική γνωμοδότηση σχετικά με τις δυνατότητες διατήρησης της πολιτικής συνοχής ως αποτελεσματικού μέσου για την αρμονική και αειφόρο ανάπτυξη της Ευρωπαϊκή Ένωσης και αξιοποίησης της πολιτικής αυτής για την αντιμετώπιση των μελλοντικών προκλήσεων κατά εφαρμογή των πολιτικών της ΕΕ.

3.   Υπογραμμίζει ότι, σύμφωνα με τους όρους της Συνθήκης της Λισσαβώνας, πρωταρχικός στόχος της ΕΕ πρέπει να είναι και στο μέλλον η ανάπτυξη πολιτικής για την ενίσχυση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής με στόχο την αρμονική ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως συνόλου. Ο στόχος αυτός συνεπάγεται ειδικότερα τη μείωση των διαφορών ως προς το επίπεδο ανάπτυξης των διάφορων περιφερειών και της καθυστέρησης των πλέον μειονεκτικών περιοχών. Μεταξύ των εν λόγω περιοχών, δίδεται ιδιαίτερη προσοχή στις αγροτικές περιοχές, τις περιοχές στις οποίες συντελείται βιομηχανική μετάβαση και τις περιοχές που πλήττονται από σοβαρά και μόνιμα φυσικά ή δημογραφικά προβλήματα, καθώς επίσης και τις υπερβόρειες περιφέρειες που είναι ιδιαίτερα αραιοκατοικημένες και τις νησιωτικές, διασυνοριακές και ορεινές περιοχές. Πρέπει επίσης να αναγνωριστεί το πρόβλημα της μακροχρόνιας φτώχειας που πλήττει τις αστικές περιοχές, τόσο τις μικρές όσο και τις μεγάλες πόλεις.

4.   Για τους λόγους αυτούς, κρίνει ότι η ανάπτυξη της ευρωπαϊκής πολιτικής για τη συνοχή πρέπει να στοχεύει και στο μέλλον στην κάλυψη του αναπτυξιακού χάσματος με αειφόρο τρόπο, στην ενίσχυση της αειφόρου ανάπτυξης και της απασχόλησης στις περιφέρειες της Ευρώπης, στην υποστήριξη της κοινωνικής ένταξης και της ανταγωνιστικότητας σε όλα τα κράτη μέλη και σε όλες τις περιφέρειες, στη διασφάλιση της επικουρικότητας και της χρηματοδότησης και στην περαιτέρω βελτίωση της αποτελεσματικότητας των κοινοτικών πολιτικών.

5.   Εκτιμά ότι η συζήτηση για το μέλλον της ευρωπαϊκής πολιτικής για τη συνοχή πρέπει να προηγείται της αντίστοιχης συζήτησης για την επανεξέταση του ευρωπαϊκού δημοσιονομικού πλαισίου, εφόσον οι πολιτικοί στόχοι πρέπει να ορίζονται πριν τον προσδιορισμό των μέσων προς διάθεση. Η παρούσα γνωμοδότηση δεν εξετάζει τη δημοσιονομική πτυχή της μελλοντικής πολιτικής για τη συνοχή. Το θέμα αυτό θα εξετασθεί στο πλαίσιο της επικείμενης επανεξέτασης του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού συστήματος και των διαπραγματεύσεων για τις επόμενες δημοσιονομικές προοπτικές. Η ΕΤΠ συνιστά, ωστόσο, από τώρα, να αφιερωθεί και στο μέλλον σημαντικό μέρος του προϋπολογισμού της ΕΕ για την προώθηση των δραστηριοτήτων διαρθρωτικού χαρακτήρα των περιφερειακών και των τοπικών αρχών·

Οι μελλοντικές προκλήσεις της πολιτικής για τη συνοχή μετά το 2013

6.   Συμφωνεί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι διαγράφονται νέες προκλήσεις όσον αφορά την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή, οι οποίες πρέπει να αντιμετωπισθούν, αφού ληφθούν υπόψη τα χαρακτηριστικά της εδαφικής ανάπτυξης, οι διαθέσιμοι πόροι και η αναπτυξιακή στρατηγική κάθε περιοχής. Η προσαρμοστικότητα σε μεταβαλλόμενές προβληματικές και ευκαιρίες αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της περιφερειακής και της διαρθρωτικής πολιτικής. Η ΕΤΠ είναι, συνεπώς, πεπεισμένη ότι το περιφερειακό και το τοπικό επίπεδο διακυβέρνησης, σε συνεργασία με τους παράγοντες του τοπικού επιπέδου, μπορεί να συμβάλλει ιδιαίτερα στην αντιμετώπιση προκλήσεων όπως η κλιματική αλλαγή, η ενεργειακή πολιτική, η δημογραφική εξέλιξη ή η παγκοσμιοποίηση, στα πλαίσια στενού συντονισμού με τις προσπάθειες που καταβάλλονται στο ανώτερο επίπεδο διακυβέρνησης. Σημασία έχει, επίσης, η εφαρμογή των αρχών της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης καθώς και η συνεργασία μεταξύ των διαφόρων επιπέδων της δημόσιας διοίκησης.

7.   Υπογραμμίζει ότι οι προκλήσεις αυτές αγγίζουν την πολιτική για τη συνοχή από τη στιγμή που συντελούν στην αύξηση των οικονομικών και κοινωνικών διαφορών στις περιφέρειες της Ευρώπης. Από αυτή την άποψη, προτείνεται να εξετασθεί περαιτέρω με ποιό τρόπο θα μπορούσαν, να λαμβάνονται σε μεγαλύτερο βαθμό υπόψη και οι νέες προκλήσεις κατά τον σχεδιασμό της πολιτικής για τη συνοχή. Ταυτόχρονα θα πρέπει να εξετασθεί αν πρέπει να αντιμετωπισθούν οι προκλήσεις αυτές και με την προσαρμογή της νομοθεσίας ή μέσω γενικών πολιτικών διαδικασιών.

8.   Τονίζει ότι η ευρωπαϊκή πολιτική για τη συνοχή μπορεί να συμβάλλει στην αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων στο βαθμό που ενισχύει την ανταγωνιστικότητα και την ελκυστικότητα των περιφερειών. Ήδη σήμερα, μέσω της προώθησης των οικολογικών καινοτομιών, καθώς και των μέτρων για την αύξηση της ενεργειακής αποδοτικότητας, την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, την προστασία του κλίματος, η πολιτική για τη συνοχή συμβάλλει στον μετριασμό των πολλαπλών συνεπειών της αλλαγής του κλίματος και στην διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού. Χάρη σε αυτήν την ευελιξία, η διαρθρωτική πολιτική ποσαρμόστηκε και κατά το παρελθόν στις νέες προκλήσεις. Συνεπώς, μπορεί να το πράξει και στο μέλλον.

9.   Δεν θεωρεί, ωστόσο, απαραίτητη τη δημιουργία νέων μέσων διαρθρωτικής πολιτικής ή τη θέσπιση εντελώς νέων, πρόσθετων στόχων ενόψει των νέων προκλήσεων. Όμως, ακόμη και λαμβανομένων υπόψη των νέων προκλήσεων, ο γενικότερος στόχος της διαθρωτικής πολιτικής, δηλαδή η αύξηση της ανταγωνιστικότητας και της απασχόλησης σε όλες τις περιφέρειες της Ευρώπης και ταυτόχρονα η επιτάχυνση της σύγκλισης των περιφερειών που παρουσιάζουν ακόμη καθυστέρηση, παραμένει απαραίτητος. Επιπλέον, η χρήση των πόρων των ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών Ταμείων πρέπει να συνεχιστεί και μετά το 2013 σε όλες τις περιφέρειες της Ευρώπης, ώστε να εξασφαλιστεί η οικονομική και η κοινωνική συνοχή και να περιοριστούν οι εδαφικές αποκλίσεις μεταξύ των περιφερειών και εντός των περιφερειών.

10.   Υποστηρίζει, συνεπώς, τον στόχο της Εδαφικής Ατζέντας αλλά και τα κυριότερα αποτελέσματα της συζήτησης όσον αφορά την Πράσινη Βίβλο για την εδαφική συνοχή, να αντιμετωπιστούν οι ολοκληρωμένες στρατηγικές περιφερειακής ανάπτυξης, που έχουν ως άξονα την αύξηση του δυναμικού, ως μέσα κατάλληλα να συμβάλλουν στην ενίσχυση της συνοχής της Ευρώπης. Ενόψει των επικείμενων προκλήσεων, η Ευρώπη δεν έχει πλέον την πολυτέλεια να παραιτηθεί από τον κοινώς συμφωνημένο προσανατολισμό των πολιτικών της σε διάφορα επίπεδα και σε διάφορους τομείς. Δεν μπορεί να υπάρξει αποτελεσματική ανταπόκριση στις νέες προκλήσεις χωρίς τη συντονισμένη δράση της ευρωπαϊκής, εθνικής και της περιφερειακής πολιτικής.

11.   Συνιστά γι αυτό να εξετασθεί σε βάθος το ερώτημα κατά πόσον τα μέσα των ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών Ταμείων, παράλληλα με άλλα μέσα, μπορούν να αξιοποιηθούν με τον αποτελεσματικότερο τρόπο κυρίως για την αξιοποίηση των ευκαιριών που προσφέρουν οι νέες προκλήσεις για μια ταχύτερη σύγκλιση της Ευρώπης, για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς της σε παγκόσμιο επίπεδο και για τη μετάβαση σε μια οικονομία με χαμηλή ένταση άνθρακα. Η ανάλυση αυτή θα πρέπει να συνοδεύεται από την ανάλυση των αλληλεπιδράσεων μεταξύ της πολιτικής συνοχής και της στρατηγικής της Λισσαβώνας για την περίοδο 2007-2013, καθώς και του βαθμού στον οποίο η χρήση των πόρων των Διαρθρωτικών Ταμείων με βάση τους στόχους της εν λόγω στρατηγικής είχε αντίκτυπο στη συνοχή. Η εξέταση αυτού του θέματος θα έδινε τη δυνατότητα να επαναπροσανατολισθούν, εν ανάγκη, οι στρατηγικές κατευθυντήριων γραμμών για την πολιτική συνοχής.

12.   Διαπιστώνει ότι κατά την τρέχουσα περίοδο στήριξης 2007-2013, τα Διαρθρωτικά Ταμεία έχουν ήδη συμβάλει ουσιαστικά στην εφαρμογή της στρατηγικής της Λισσαβώνας διότι ενίσχυσαν τη συμμετοχή των περιφερειών στην εφαρμογή της. Θεωρεί δε απαραίτητο να αξιοποιηθούν οι δυνατότητες της ευρωπαϊκής διαρθρωτικής πολιτικής και για την υλοποίηση της ανανεωμένης στρατηγικής της Λισσαβώνας και να διατηρηθεί ο προσανατολισμός της πολιτικής για τη συνοχή προς τους στόχους της εν λόγω στρατηγικής. Τούτο, όμως, χωρίς να απεμπολείται ο αρχικός στόχος της πολιτικής για τη συνοχή, ήτοι ο περιορισμός των αποκλίσεων μεταξύ των λιγότερο αναπτυγμένων περιοχών και της υπόλοιπης ΕΕ. Η αποτελεσματικότητα και ο αντίκτυπος της πολιτικής για τη συνοχή εξαρτώνται βασικά από τις εκάστοτε μακροοικονομικές συνθήκες. Η ύπαρξη ευνοϊκών βασικών οικονομικών συνθηκών που να προωθούν την αύξηση της ανταγωνιστικότητας και την απασχόλησης στις περιφέρειες, έχει ζωτική σημασία για την επίτευξη μιας αυτόνομης οικονομικής ανάπτυξης των περιφερειών. Από αυτή την άποψη, η πολιτική για τη συνοχή συνιστά τη σημαντικότερη βοηθητική πολιτική για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των περιοχών που παρουσιάζουν καθυστέρηση.

13.   Υπογραμμίζει επίσης ότι η αποτελεσματικότητα και ο αντίκτυπος της πολιτικής συνοχής συνδέονται άρρηκτα με τις μακροοικονομικές συνθήκες. Η ύπαρξη ευνοϊκού οικονομικού κλίματος, κατάλληλου για τη στήριξη της ανταγωνιστικότητας και της απασχόλησης στις περιφέρειες, έχει εξαιρετική σημασία για την εδραίωση μιας αυτοτροφοδοτούμενης οικονομικής ανάπτυξης στις περιφέρειες. Σε αυτό το πλαίσιο, η πολιτική συνοχής αποτελεί τον πιο σημαντικό παράγοντα ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας στις περιφέρειες με χαμηλό ρυθμό ανάπτυξης.

14.   Υποστηρίζει, ως εκ τούτου, τη διαπίστωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η οποία στην ανακοίνωσή της για τη στρατηγική για την Ευρώπη του 2020, αναφέρει ότι η οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή παραμένουν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της στρατηγικής για την Ευρώπη του 2020. Η πολιτική συνοχής και τα Διαρθρωτικά Ταμεία δεν είναι μόνο εγγενώς σημαντικά μέσα της πολιτικής της Ένωσης, αλλά και αποφασιστικής σημασίας καταλύτες για την υλοποίηση μιας καινοτόμου και βιώσιμης ανάπτυξης των κρατών μελών και των περιφερειών χωρίς αποκλεισμούς. Η στενή διασύνδεση των στόχων της οικονομικής, της κοινωνικής και της περιβαλλοντικής πολιτικής συνιστά προϋπόθεση για την επιτυχία της στρατηγικής. Ωστόσο, οι προτεινόμενες πρωτοβουλίες δεν πρέπει να οδηγήσουν σε συρρίκνωση της ευρωπαϊκής πολιτικής συνοχής. Τα Διαρθρωτικά Ταμεία πρέπει να συνεχίσουν να δίνουν ολοκληρωμένες λύσεις σε προβλήματα περιφερειακού επιπέδου· ο ρόλος τους δεν πρέπει να περιορισθεί στην επίτευξη τομεακών στόχων.

15.   Υπογραμμίζει ότι η ευρωπαϊκή πολιτική για τη συνοχή, συμβάλλει τόσο στη προώθηση της κοινωνικής συνοχής όσο και στη μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Επιτροπή των Περιφερειών επισημαίνει, συνεπώς ότι, ακριβώς λόγω των κοινωνικών επιπτώσεων της χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης, το πολιτικό περιεχόμενο της κοινωνικής συνοχής πρέπει να συνδέεται άρρηκτα με την εδαφική συνοχή, γεγονός που δεν πρέπει να παραμεληθεί ούτε στο μέλλον. Δεν πρέπει, πάντως, να λησμονάται το γεγονός ότι η πολιτική συνοχής πρέπει να είναι μια πολιτική μακροπρόθεσμη, με την επιφύλαξη της δυνατότητας αντίδρασης στις προσωρινές αλλαγές που επιφέρει μια επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης.

16.   Είναι πεπεισμένη ότι λόγω των επιπτώσεων της χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης για τις αγορές εργασίας, αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία μια στρατηγική για τη συνοχή, προσανατολισμένη προς την απασχόληση. Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ), ως σημαντικότερο μέσο ενίσχυσης της πολιτικής για την αγορά εργασίας και την απασχόληση, συνιστά επιβεβλημένο μέσο για την υλοποίηση αυτής της στρατηγικής. Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο πρέπει να αποτελεί και στο μέλλον μέσο χρηματοδότησης στην υπηρεσία του στόχου κοινωνικής συνοχής στα πλαίσια της πολιτικής για τη συνοχή. Επιπλέον, είναι απαραίτητο να διατηρηθεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για την εφαρμογή των διαρθρωτικών ταμείων στις ευρωπαϊκές περιφέρειες. Το ΕΚΤ πρέπει να διαθέτει επαρκείς πόρους για την πλήρη επίτευξη των στόχων της ευρωπαϊκής πολιτικής για τη αγορά εργασίας και την απασχόληση και την κοινωνική ένταξη.

17.   Εκφράζει την άποψη ότι η ιδιαίτερη αξία της ευρωπαϊκής πολιτικής για τη συνοχή πρέπει να αντικατοπτρίζεται στα αποτελέσματά της και παραπέμπει σχετικά στη γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα το αποτέλεσμα μόχλευσης της πολιτικής για τη συνοχή. Τα ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά Ταμεία συνιστούν σημαντικό εργαλείο για τη δημιουργία, σε όλες τις περιφέρειες, προϋποθέσεων για την αξιοποίηση του ενδογενούς αναπτυξιακού δυναμικού τους για την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης, απασχόλησης και ευημερίας. Τα ευρωπαϊκά προγράμματα με άξονα κοινές ευρωπαϊκές προτεραιότητες, στηρίζονται σε συμφωνημένες στρατηγικές ανάπτυξης και εφαρμόζονται σε αποκεντρωμένο επίπεδο. Συμβάλλουν καταυτόν τον τρόπο καθοριστικά στην ανάδειξη του αναπτυξιακού δυναμικού που διαθέτουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές.

18.   Τονίζει ότι από το ευρύ φάσμα των επιτυχιών της ευρωπαϊκής πολιτικής για τη συνοχή αξίζει να υπογραμμιστεί ιδιαίτερα η ώθηση που έδωσε στην έρευνα και στην καινοτομία καθώς και στην παροχή υπηρεσιών εντάσεως γνώσης. Πολλά σχέδια ιδιαίτερης σημασία για τη διαρθρωτική ανάπτυξη, ειδικά στον τομέα των επιστημονικών και των τεχνικών υποδομών αλλά και στα πλαίσια καινοτόμων προσεγγίσεων στον τομέα της πολιτικής για την αγορά εργασίας και την απασχόληση, υλοποιήθηκαν, τόσο στις μειονεκτικές όσο και στις υπόλοιπες περιοχές της Ευρώπης, μόνο χάρη στους πόρους που διατέθηκαν από τα Διαρθρωτικά Ταμεία. Με αυτόν τον τρόπο υλοποιήθηκαν πολυάριθμα σχέδια σε ολόκληρη την Ευρώπη, τα οποία καταδεικνύουν περίτρανα την ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία των ευρωπαϊκών ενισχύσεων με πόρους των Διαρθρωτικών Ταμείων. Η πολιτική συνοχής με περιφερειακό προσανατολισμό, που συμπληρώνει την προώθηση της αριστείας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, συμβάλλει ώστε κάθε ευρωπαϊκή πολιτική καινοτομίας να έχει τον ευρύ αντίκτυπο που είναι απαραίτητος για την επιτυχία της στρατηγικής ΕΕ2020. Προς αυτήν την κατεύθυνση της μεγιστοποίησης και ενίσχυσης του αντικτύπου και των συνεπειών της έρευνας και της καινοτομίας στις περιφέρειες, αξίζει να αναφερθεί η σημασία του συντονισμού των προγραμμάτων και των χρηματοδοτικών μέσων των πολιτικών που αφορούν την καινοτομία, την έρευνα και την πολιτική συνοχής.

19.   Επισημαίνει, συγχρόνως, ότι ο αντίκτυπος των Διαρθρωτικών Ταμείων δεν επιτυγχάνεται αποκλειστικά μέσω των πόρων που διατέθηκαν. Συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στη σύγκλιση των στόχων των στρατηγικών περιφερειακής και διαρθρωτικής πολιτικής που εφαρμόζουν οι παράγοντες που δρουν σε διάφορα επίπεδα διακυβέρνησης. Συνεπώς, η Επιτροπή των Περιφερειών είναι πεπεισμένη ότι με αυτόν τον τρόπο αυξάνεται σαφώς η αποτελεσματικότητα του συνόλου των ευρωπαϊκών, εθνικών, περιφερειακών και τοπικών πόρων που διατίθενται για την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή. Το σύστημα της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης με αποκεντρωμένη ευθύνη όσον αφορά τα προγράμματα στις ενισχυόμενες περιοχές, διασφαλίζει την επιδίωξη κοινών στόχων από την Ευρώπη να επιδιώκει κοινούς στόχους, με συντονισμένα μέτρα, αφήνοντας ταυτόχρονα περιθώρια για τον προσδιορισμό περιφερειακών και τοπικών προτεραιοτήτων. Σε αυτό έγκειται, κατά τη γνώμη της Επιτροπής των Περιφερειών, η προστιθέμενη αξία της ευρωπαϊκής διαρθρωτικής πολιτικής, που υπερβαίνει το πλαίσιο της απλής χρηματοπιστωτικής αλληλεγγύης.

20.   Φρονεί ότι η συνεχής εκ των υστέρων αξιολόγηση της τελευταίας περιόδου χρηματοδότησης και η επικείμενη ενδιάμεση αξιολόγηση, θα πρέπει να αξιοποιηθούν για την προβολή των θετικών επιπτώσεων και του δυναμικού των ενισχύσεων με πόρους των Διαρθρωτικών Ταμείων.

Οι αρχές της πολιτικής για τη συνοχή μετά το 2013

21.   Συμφωνεί με τη διαπίστωση που εκφράζεται στην έκθεση Barca, σύμφωνα με την οποία η διαρθρωτική πολιτική πρέπει να συνδέεται και με τους γενικότερους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δηλαδή με την αύξηση της οικονομικής μεγέθυνσης, της ευμάρειας και της συνοχής, καθώς και τη διασφάλιση της ειρήνης και θεωρεί ότι είναι αναγκαίο η πολιτική αυτή να μην περιορίζεται στις μειονεκτικές περιοχές αλλά να εφαρμόζεται σε όλες τις περιοχές της Ευρώπης με ιδιαίτερη έμφαση στις πιο μειονεκτικές περιοχές. Η διαρθρωτική πολιτική συνιστά βασικό πυλώνα της διαδικασίας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και συμβάλλει στην οικειοποίηση του σχεδίου «Ευρώπη» από τους πολίτες. Συνεπώς, ο κανόνας για τη διαμόρφωση της μελλοντικής πολιτικής για τη συνοχή θα μπορούσε να είναι ο εξής: Ευρωπαϊκά προγράμματα ενίσχυσης ενταγμένα σε στρατηγικό βασικό πλαίσιο, σε συνδυασμό με τις δεξιότητες των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στην επίλυση προβλημάτων οδηγούν στην οικονομική, κοινωνική και συνοχή.

22.   Κρίνει απαραίτητη την επεξεργασία μιας μεθόδου για την αξιολόγηση του αποτυπώματος άνθρακα των σχεδίων που χρηματοδοτούνται από τα διαρθρωτικά ταμεία. Συνιστά πιο συγκεκριμένα την ενσωμάτωση του μελλοντικού προγραμματισμού σε μια προοπτική με μηδενικές εκπομπές άνθρακα. Όπως προβλέπεται ήδη σε ορισμένα κράτη μέλη, οι επενδύσεις δεν θα πρέπει να δημιουργούν πρόσθετες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.

23.   Υπενθυμίζει, σε αυτό το πλαίσιο, ότι η αποκεντρωμένη προσέγγιση της πολιτικής για τη συνοχή έχει αποδειχθεί ως αποτελεσματική και πρέπει επομένως να διατηρηθεί. Ταυτόχρονα θα πρέπει, όμως, να εξετασθεί ποιές διαδικασίες θα μπορούσαν να απλουστευθούν περαιτέρω, προκειμένου να μειωθεί η γραφειοκρατία που συνεπάγεται η διαχείριση της πολιτικής συνοχής.

24.   Τάσσεται υπέρ μιας διαφοροποιημένης αξιοποίησης προσεκτικά επιλεγμένων και τεκμηριωμένων δεικτών για την αξιολόγηση της πολιτικής για τη συνοχή, ώστε να επιτευχθεί μια απόλυτα στοχοθετημένη χρήση των πόρων καθώς και μια ολοκληρωμένη παρουσίαση των επιπτώσεων της διαρθρωτικής πολιτικής.

25.   Επισημαίνει ότι και άλλοι τομείς πολιτικών της ΕΕ επηρεάζουν την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή και ότι συνεπώς, θα πρέπει οι πολιτικές αυτές να λαμβάνουν υπόψη τους στόχους της πολιτικής για τη συνοχή. Συνιστά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να καταρτίσει εκ των προτέρων μελέτες σχετικά με τις εδαφικές επιπτώσεις των νομοθετικών ή μη νομοθετικών προτάσεων στους τομείς με σαφή εδαφική διάσταση (δημόσιες υπηρεσίες, μεταφορές, ενέργεια, περιβάλλον, ανταγωνισμός, γεωργία κλπ.). Η ΕΤΠ, συνιστά επίσης στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προσέξει ιδιαίτερα το γεγονός αυτό, κατά την κατάρτιση της 5ης έκθεσης για την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή. Από αυτή την άποψη, η Επιτροπή των Περιφερειών χαιρετίζει ιδιαίτερα τις προσπάθειες της Επιτροπής να συνδέσει καλύτερα την πολιτική για τη συνοχή με άλλες πολιτικές που έχουν σαφείς επιπτώσεις για το περιφερειακό επίπεδο και να επιτύχει σχετικές συνέργειες.

26.   Κρίνει ότι υπάρχει ουσιώδης συνάφεια μεταξύ της πολιτικής για τη συνοχή και των διατάξεων περί κρατικών ενισχύσεων της ευρωπαϊκής νομοθεσίας καθώς και με τις διατάξεις που εφαρμόζονται για τις υπηρεσίες γενικού οικονομικού συμφέροντος. Συνεπώς, η αναθεώρηση της πολιτικής συνοχής πρέπει να συνοδεύεται και από την αναθεώρηση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας περί κρατικών ενισχύσεων. Μπορεί να απαιτηθούν διαφοροποιημένες λύσεις, ιδίως ως προς τους τόπους εγκατάστασης που βρίσκονται σε διεθνή ανταγωνισμό και τις επενδύσεις σε βιομηχανίες του μέλλοντος. Στον τομέα των υπηρεσιών γενικού οικονομικού συμφέροντος, η ΕτΠ καλεί την Επιτροπή να κάνει χρήση της νέας νομικής βάσης που παρέχει το άρθρο 14 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της ΕΕ, κυρίως, για να τονισθεί η συμβατότητα των μηχανισμών χρηματοδότησης των εν λόγω υπηρεσιών με τους κατάλληλους μηχανισμούς της ΕΕ.

27.   Επιβεβαιώνει ότι η αρχή της εταιρικής σχέσης, που είναι συνυφασμένη με την συμμετοχή των οικονομικών και κοινωνικών εταίρων και άλλων παραγόντων του περιφερειακού και τοπικού επιπέδου, σε όλα τα στάδια της ενίσχυσης με πόρους των διαρθρωτικών ταμείων, έχει αποδείξει την αξία της συμβάλλοντας στην μεγαλύτερη αποδοχή και ευστοχία των επενδύσεων. Προτείνει, συνεπώς, να υποστηριχθεί περισσότερο η διαπεριφερειακή ανταλλαγή ορθών πρακτικών με στόχο την ενίσχυση της εταιρικής σχέσης. Αντιθέτως, η ΕΤΠ δεν κρίνει απαραίτητη τη θέσπιση πιο εκτενών νομικών διατάξεων σχετικά με τη μορφή της εταιρικής σχέσης.

28.   Αναγνωρίζει ότι είναι αναγκαίο να εξετάζονται επανειλημμένα τόσο η λειτουργία όσο και η αποτελεσματικότητα της ευρωπαϊκής πολιτικής για τη συνοχή, κυρίως επειδή μειώνονται διαρκώς οι διατιθέμενοι πόροι. Από αυτή την άποψη, η εντατικότερη αξιοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων αυξάνει τις δυνατότητες υλοποίησης της πολιτικής για τη συνοχή. Σε κάθε περίπτωση, η χρήση ιδιωτικών κεφαλαίων θα πρέπει πάντα να αποτελεί κίνητρο και ποτέ υποκατάστατο στο πλαίσιο της πολιτικής για τη συνοχή.

29.   Υπογραμμίζει, σε συνάρτηση με τα παραπάνω, ότι είναι αναγκαίο να διευκολυνθεί η χρησιμοποίηση ανανεώσιμων κεφαλαίων στους κατάλληλους τομείς, στα πλαίσια της πολιτικής για τη συνοχή, ώστε να αξιοποιούνται σε μεγαλύτερο βαθμό τα μέσα δανεισμού για την υλοποίηση της πολιτικής. Επισημαίνει, σε αυτό το πλαίσιο, τον σημαντικό ρόλο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και προγραμμάτων όπως το JEREMIE και το JASPERS στην ανάπτυξη και στην υλοποίηση προγραμμάτων των Διαρθρωτικών Ταμείων βασιζόμενων στον δανεισμό.

30.   Τάσσεται υπέρ μιας πιο συνεπούς εφαρμογής των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας στα πλαίσια της πολιτικής για τη συνοχή. Οι αρχές αυτές δεν πρέπει βέβαια να περιορίζονται σε θεωρήσεις αποτελεσματικότητας. Έχει αποδειχθεί η αξία του υφιστάμενου αποκεντρωμένου συστήματος που εφαρμόζεται στην ευρωπαϊκή πολιτική συνοχής και το οποίο προβλέπει την κατάρτιση επιχειρησιακών προγραμμάτων σε εθνικό, σε περιφερειακό επίπεδο, στα πλαίσια ενός διαλόγου με πνεύμα συνεργασίας με την Επιτροπή και στη συνέχεια την υλοποίηση των προγραμμάτων αυτών με ευθύνη των εθνικών, των περιφερειακών και των τοπικών αρχών. Το σύστημα αυτό αξίζει να διατηρηθεί με στόχο την περαιτέρω ενίσχυση της αυτονομίας των περιφερειών και της τοπικής αυτοδιοίκησης κατά την λειτουργική εφαρμογή της ευρωπαϊκής πολιτικής για τη συνοχή.

31.   Επιδοκιμάζει ρητά το βήμα που πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια τρέχουσας περιόδου στήριξης 2007-2013 με την επιλογή μιας πιο στρατηγικής προσέγγισης της ευρωπαϊκής διαρθρωτικής πολιτικής. Μια προσέγγιση με γνώμονα τους στόχους παρά τα κριτήρια επιλεξιμότητας, επιτρέπει στις περιφέρειες να επιλέγουν, και ενδεχομένως να προσαρμόζουν, τα μέτρα και τα μέσα που ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες τους, λαμβάνοντας ταυτόχρονα υπόψη την ανάγκη συνοχής με τους γενικότερους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

32.   Επαναλαμβάνει επίσης την αναγκαιότητα καλύτερου συντονισμού των δράσεων αγροτικής ανάπτυξης στο πλαίσιο του 2ου πυλώνα της ΚΓΠ και της περιφερειακής πολιτικής, με στόχο την αύξηση της συμπληρωματικότητας μεταξύ αγροτικής και αστικής ανάπτυξης. Ο συντονισμός αυτός θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα στρατηγικό πλαίσιο σε ευρωπαϊκό επίπεδο με τη μορφή κοινοτικών στρατηγικών προσανατολισμών που είναι κοινοί για τα Διαρθρωτικά Ταμεία και το ΕΓΤΑΑ.

33.   Είναι πεπεισμένη ότι η καθιέρωση αναφοράς και εποπτείας προσαρμοσμένων με συνέπεια στους ευρωπαϊκούς στρατηγικούς στόχους, για την αξιολόγηση της προόδου και της αξιοπιστίας των διαδικασιών εξακρίβωσης και ελέγχου που εφαρμόζουν τα κράτη μέλη προκειμένου να διεξάγουν λιγότερους, αλλά καλύτερους ελέγχους, σε συνδυασμό με ένα σαφές και σταθερό σύστημα ελέγχου, θα υπηρετούσε απόλυτα αυτήν τη στρατηγική προσέγγιση, και θα περιόριζε κάθε περιττή γραφειοκρατική επιβάρυνση.

34.   Εκφράζει τη γνώμη ότι έχει επίσης αποδειχθεί η αποτελεσματικότητα των μονοταμειακών προγραμμάτων που εισήχθηκαν για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ). Με το σύστημα των μονοταμειακών προγραμμάτων απλοποιήθηκαν ουσιαστικά οι διαδικασίες έγκρισης και τροποποίησης, σε σύγκριση με τα πολυταμειακά προγράμματα που εφαρμόζονταν στο παρελθόν. Με τη ρύθμιση αυτή, που επιτρέπει, έως έναν βαθμό, την ενσωμάτωση σε ένα πρόγραμμα μέτρων του άλλου ταμείου, επιτεύχθηκε η απαιτούμενη ευελιξία. Ο συντονισμός μεταξύ των ταμείων και των επιχειρησιακών προγραμμάτων τους πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω, με απώτερο στόχο την καλύτερη συμπληρωματικότητα μεταξύ του ΕΚΤ και του ΕΚΠΑ σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.

35.   Επαναλαμβάνει το μόνιμο αίτημα για μείωση του διοικητικού φόρτου και κατά συνέπεια για συστηματική απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών κατά την κατανομή, τη χρήση, την τιμολόγηση και τον έλεγχο των χρηματικών πόρων από τα Διαρθρωτικά Ταμεία της ΕΕ. Αυτό θα πρέπει να αποτελεί κανόνα και για τον σχεδιασμό μελλοντικών προγραμμάτων.

36.   Διαπιστώνει ότι κατέστησαν αυστηρότερες οι απαιτήσεις σχετικά με το σύστημα εφαρμογής και τους κανόνες ελέγχου της χρηματοδότησης για την τρέχουσα περίοδο στήριξης. Ορισμένες απλουστεύσεις που είχαν ανακοινωθεί επέφεραν ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα και προκάλεσαν δυσανάλογα μεγάλη επιβάρυνση. Επιπλέον, η έρευνα που ακολούθησε έδειξε ότι εξουδετερώνεται η αποτελεσματικότητα του αναπτυξιακού έργου. Η Επιτροπή των Περιφερειών τάσσεται υπέρ απλών και διάφανων αλλά αποτελεσματικών διαδικασιών ελέγχου. Προκειμένου να επιτευχθεί αυτό, δεν χρειάζεται, κατά τη γνώμη της ΕΤΠ, να διεξάγεται κατά τη διάρκεια κάθε περιόδου στήριξης μια πλήρης διαδικασία ελέγχου της συμμόρφωσης. Ο έλεγχος μπορεί να επιτευχθεί και με την αναγνώριση των αποδεδειγμένα αποτελεσματικών διατάξεων του εθνικού δικαίου στον τομέα των ενισχύσεων. Με στόχο πάντα την απλοποίηση, θα πρέπει επίσης να επανεξετασθούν η διάθρωση των αρχών εποπτείας, οι κανόνες ελέγχου και ο προσδιορισμός και η διαπίστωση ποσοστών σφάλματος. Η επανειλημμένη αναδρομική θέσπιση ρυθμίσεων και κανόνων περιπλέκει τα πράγματα, δυσχεραίνει σημαντικά την κανονική διεκπεραίωση διοικητικών διαδικασιών και, συνεπώς, πρέπει να αποφεύγεται στο μέλλον. Ένα συμπληρωματικό πεδίο μελέτης θα μπορούσε να είναι η εφαρμογή μιας γενικής αρχής αναλογικότητας με στόχο την προσαρμογή των κανονιστικών απαιτήσεων ελέγχου στο μέγεθος των σχεδίων που χρηματοδοτούνται από τα Διαρθρωτικά Ταμεία.

37.   Παρατηρεί ότι η νέα ρύθμιση που εισάγεται με τη Συνθήκη της Λισσαβώνας όσον αφορά τη συνυπευθυνότητα των κρατών μελών για την εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ, προσφέρει ενδεχομένως νέες δυνατότητες απλοποίησης. Η ΕΤΠ επισημαίνει ότι μια επιπλέον απλούστευση θα επιτευχθεί μέσω της ανάλυσης των διαδικασιών ελέγχου των κρατών μελών από την Επιτροπή και της σύναψης «συμβάσεων εμπιστοσύνης» με τις περιφέρειες, προκειμένου να αποφευχθεί η επικάλυψη των διαδικασιών ελέγχου. Προκειμένου να μειωθούν τα εμπόδια, πρέπει να εφαρμοσθεί η αρχή της αναλογικότητας των κανόνων σε σχέδια μικρής έκτασης και σημασίας

Η μελλοντική αρχιτεκτονική της πολιτικής για τη συνοχή μετά το 2013

38.   Επιδοκιμάζει το γεγονός ότι από το 2000 η ευρωπαϊκή διαρθρωτική πολιτική, εγκαταλείποντας πολλούς από τους αρχικούς στόχους και μεγάλο αριθμό ειδικών κοινοτικών πρωτοβουλιών, συνέβαλε στην μεταρρύθμιση του συστήματος στήριξης με αποτέλεσμα να σημειωθεί σημαντική πρόοδος ως προς τη σαφήνεια και την απλοποίηση. Δεν θα πρέπει να τεθεί και πάλι σε κίνδυνο η πρόοδος που επιτεύχθηκε.

39.   Εκφράζει τη γνώμη ότι γενικά έχει αποδειχθεί η ορθότητα της επικέντρωσης σε μικρό αριθμό στόχων, η συμμετοχή όλων των περιφερειών της Ευρώπης -με ιδιαίτερο βάρος στις μειονεκτικές περιφέρειες- η κατανομή των αρμοδιοτήτων μεταξύ των επιπέδων διακυβέρνησης, με δεδομένο το γεγονός ότι οι περιφέρειες φέρουν την ευθύνη για την αποκεντρωμένη ανάπτυξη και εφαρμογή των προγραμμάτων.

40.   Θεωρεί, ωστόσο, απαραίτητο, με τη βοήθεια της ευρωπαϊκής πολιτικής συνοχής, να συνεχίσει να βελτιώνεται η οικονομική, η κοινωνική και η εδαφική συνοχή της Κοινότητας και η ανταγωνιστικότητά της, ώστε να διασφαλιστεί βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, υψηλά επίπεδα απασχόλησης, η κοινωνική ένταξη καθώς και η ποιότητα και η αποτελεσματικότητα των δημόσιων υπηρεσιών και τονίζει ότι πρέπει να εξασφαλιστεί η πανευρωπαϊκή ισότιμη αντιμετώπιση των εν λόγω κρατών μελών και περιφερειών. Η ενίσχυση ιδιαίτερα των λιγότερο αναπτυγμένων περιφερειών πρέπει να συνεχισθεί και μελλοντικά, ανεξαρτήτως κράτους μέλους στο οποίο βρίσκονται. Η ευρωπαϊκή πολιτική για τη συνοχή αποτελεί βασικό στοιχείο για τη δέσμευση των πολιτών, σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο, για τις σφαιρικές στρατηγικές πολιτικής της ΕΕ.

41.   Θεωρεί ότι η ευρωπαϊκή πολιτική για την συνοχή έχει μετατραπεί σε μεγάλο βαθμό και σε ένα εργαλείο προώθησης της καινοτομίας, της ανταγωνιστικότητας και της ανάπτυξης και, κατά συνέπεια, της βιώσιμης απασχόλησης.

42.   Συμφωνεί με την εκτίμηση της Επιτροπής ότι η ευρωπαϊκή πολιτική για τη συνοχή πρέπει να συνεχίσει να προσδίδει ιδιαίτερη βαρύτητα στη στήριξη των διαδικασιών κάλυψης της υστέρησης στις περιφέρειες των νέων κρατών μελών. Συνεπώς, συνιστά να επικεντρωθούν τα μέσα της πολιτικής για τη συνοχή στα συγκεκριμένα κράτη μέλη και περιφέρειες. Η πολιτική για τη συνοχή πρέπει να συμβάλλει στην αξιοποίηση των ευκαιριών που προσφέρονται γενικά από την εσωτερική αγορά και την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Ωστόσο, πρέπει να αποφευχθεί η μετατροπή της πολιτικής συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε απλό εργαλείο για την μεταφορά πόρων.

43.   Θεωρεί ότι για την ενίσχυση της συνοχής στην Ευρώπη, είναι επίσης απαραίτητο να αφιερωθεί μελλοντικά το μεγαλύτερο μέρος των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών πόρων στις περιφέρειες που παρουσιάζουν αναπτυξιακή υστέρηση, προκειμένου να σημειωθεί περαιτέρω πρόοδος στην εξάλειψη των μεγαλύτερων περιφερειακών ανισοτήτων. Για τον προσδιορισμό των περιφερειών που εντάσσονται στην κατηγορία αυτή και δικαιούνται χρηματοδότηση, το όριο αναφοράς που χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα και έχει αποδειχθεί ικανοποιητικό, είναι το 75 % του μέσου κατά κεφαλήν ΑΕγχΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε επίπεδο NUTS-II. Για την αξιολόγηση της πολιτικής για τη συνοχή πρέπει να βρεθούν δείκτες κάτω από το επίπεδο των NUTS-II προκειμένου να ανακλώνται καλύτερα οι ιδιαιτερότητες και η κατάσταση των περιφερειών.

44.   Θεωρεί ότι οι περιφέρειες που δεν δικαιούνται πλέον τη μεγαλύτερη δυνατή χρηματοδότηση συνεχίζουν να χρειάζονται στήριξη η οποία να περέχεται με κατάλληλα και αξιόπιστα μέσα με μεγάλη εμβέλεια δράσης και με συνεκτίμηση της ιδιαίτερης κατάστασης των περιφερειών αυτών, έτσι ώστε να μπορέσουν να κινητοποιήσουν μακροπρόθεσμα όλο το δυναμικό τους προς όφελος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο σύνολό της. Μόνον έτσι μπορεί να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα των επιτυχιών που έχουν σημειωθεί στις περιφέρειες αυτές χάρη στη στήριξη των διαρθρωτικών πόρων. Για τις δικαιούχες περιφέρειες (συμπεριλαμβανομένων των περιφερειών του λεγόμενου στατιστικού αντίκτυπου), πρέπει να διαμορφωθούν οι κατάλληλες μεταβατικές ρυθμίσεις που να είναι προσαρμοσμένες στο στόχο της σύγκλισης, προκειμένου να αποφευχθεί το ενδεχόμενο απότομης διακοπής της στήριξης μόλις υπάρξει υπέρβαση του ορίου του 75 % και, με τον τρόπο αυτό, να παρασχεθεί στις περιφέρειες η ασφάλεια που χρειάζονται για να συνεχίσουν να ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα τους. Σε κάθε περίπτωση και ανεξάρτητα από τη μελλοντική διάρθρωση της περιφερειακής πολιτικής και των στόχων της θα πρέπει να εξασφαλίζεται η χρηματοδότηση για τις περιφέρειες οι οποίες για πρώτη φορά εξαιρούνται από τον στόχο της σύγκλισης.

45.   Εκφράζει την ικανοποίησή της διότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνώρισαν σαφώς την ιδιαίτερη κατάσταση των περιφερειών που δεν θα δικαιούνται μέγιστη στήριξη με βάση τον στόχο της σύγκλισης μετά το 2013.

46.   Από κοινού με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, καλεί την Επιτροπή «να θεσπίσει ένα συνεκτικότερο σύστημα σταδιακής μεταβατικής ενίσχυσης σε περιοχές που θα υπερβούν σύντομα το κατώτατο όριο του 75 % ΑΕγχΠ προκειμένου να αποκτήσουν σαφέστερο καθεστώς και μεγαλύτερη ασφάλεια στην πορεία ανάπτυξής τους».

47.   Υπογραμμίζει ότι χρειάζεται να συνεχιστεί η ευρεία στήριξη και μετά το 2013 στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής πολιτικής για τη συνοχή προς τις περιφέρειες που εντάσσονται στον στόχο «Περιφερειακή ανταγωνιστικότητα και απασχόληση», δεδομένου ότι οι περιοχές αυτές περιέχουν σημαντικούς θύλακες φτώχειας, αλλά και επειδή οι κοινωνικές και εδαφικές ανισότητες γίνονται ολοένα και πιο αισθητές σε αυτές τις περιοχές σε όλη την Ευρώπη. Οι εν λόγω περιφέρειες μετέχουν σημαντικά στην εφαρμογή της στρατηγικής της Λισσαβώνας. Προκειμένου να είναι σε θέση να συμβάλλουν κατά τρόπο βιώσιμο στη συνοχή και την ανταγωνιστικότητα, είναι απαραίτητο να πραγματοποιηθούν συνεχείς προσπάθειες για την διατήρηση της ανταγωνιστικότητας, της καινοτομίας και ενός υψηλού ποσοστού απασχόλησης που να συνάδει με τις απαιτήσεις της βιωσιμότητας.

48.   Εκφράζει την ικανοποίησή της διότι, αφενός, τα περισσότερα κράτη μέλη τάσσονται υπέρ της συνέχισης του στόχου «Περιφερειακή ανταγωνιστικότητα και απασχόληση» (όπως ανέφερε και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην Πέμπτη Έκθεση Προόδου για την οικονομική και κοινωνική συνοχή) και, αφετέρου, προβλέπεται να ακολουθηθεί η ίδια προσέγγιση, τόσο στο έγγραφο προβληματισμού που δημοσίευσε τον Απρίλιο 2009 η τότε επίτροπος για περιφερειακά θέματα, η κ. Danuta Hübner, όσο και στη μελέτη του Fabrizio Barca όσον αφορά τη μεταρρύθμιση της ευρωπαϊκής πολιτικής για τη συνοχή.

49.   Συμφωνεί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι οι διαρθρωτικά ισχυρότερες περιφέρειες, οι οποίες εντάσσονται επί του παρόντος στο δεύτερο στόχο των διαρθρωτικών ταμείων με τίτλο «Περιφερειακή ανταγωνιστικότητα και απασχόληση», οφείλουν να αυξήσουν τις επενδύσεις τους υπέρ της δημιουργικότητας και της καινοτομίας και να επιταχύνουν τη μετατροπή των νέων ιδεών σε νέα προϊόντα, υπηρεσίες ή διαδικασίες.

50.   Συμπεραίνει, με βάση τις διατάξεις της νέας συνθήκης της ΕΕ για την εδαφική συνοχή, ότι η εδαφική πτυχή της πολιτικής για τη συνοχή θα αποκτήσει μεγαλύτερη σημασία στο μέλλον. Καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να λάβει υπόψη κατά τον προβληματισμό σχετικά με το μέλλον της πολιτικής για τη συνοχή, τις 400 συμβολές που ελήφθησαν κατά τη διάρκεια της διαβούλευσης σχετικά με την Πράσινη Βίβλο για την εδαφική συνοχή (βλ. γνωμοδότηση ΕΤΠ). Σχετικά, θα πρέπει οι περιφέρειες να διευκρινίσουν οι ίδιες τα ισχυρά τους σημεία και να αναπτύξουν στρατηγικές προσαρμοσμένες στις ανάγκες τους. Στο μέλλον, η εδαφική ανάπτυξη θα συνεχίσει να εμπίπτει στην αρμοδιότητα των κρατών μελών της ΕΕ και θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η κατανομή των εσωτερικών τους αρμοδιοτήτων. Με τη συμμετοχή του τοπικού και περιφερειακού επιπέδου θα διασφαλιστεί μια εδαφική ανάπτυξη που θα βασίζεται στην εξειδικευμένη εφαρμογή στην πράξη και στο χώρο καθώς και μια πιο αποτελεσματική χρήση των πόρων.

51.   Τάσσεται υπέρ της διατήρησης της αστικής διάστασης στην ευρωπαϊκή πολιτική για τη συνοχή. Οι πόλεις και οι μητροπολιτικές περιφέρειες αποτελούν σημαντικές κινητήριες δυνάμεις για την ανάπτυξη και την καινοτομία. Ωστόσο, προκειμένου να συνεχίσουν να ασκούν αυτή τη λειτουργία, πρέπει στο μέλλον να ληφθούν μέτρα για τη διαφύλαξη της κοινωνικής και οικονομικής σταθερότητας των πόλεων και των αστικών ζωνών που παρουσιάζουν προβλήματα, ιδίως δε στις λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες της ΕΕ. Οι πόλεις και οι μητροπολιτικές περιοχές αποτελούν επίσης παράγοντες διάδοσης των αναπτυξιακών διεργασιών στα περίχωρα. Εξασφαλίζουν επίσης πρόσβαση στις γνώσεις, στις υπηρεσίες και στα αγαθά στο κατάλληλο επίπεδο. Η διαμόρφωση της αστικής πολιτικής θα πρέπει να βασιστεί στην υποστήριξη των ενδογενών παραγόντων ανάπτυξης των αστικών περιοχών και στην ενίσχυση των σχέσεων και των δεσμών μεταξύ των αστικών κέντρων.

52.   κρίνει ότι η πολιτική συνοχής θα πρέπει πλέον να αναγνωρίζει περισσότερο την αλληλένδετη φύση των αστικών και αγροτικών περιοχών στο πλαίσιο ευρύτερων λειτουργικών οικονομικών περιοχών. Η πολιτική συνοχής μπορεί να προσφέρει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση της ανάπτυξης, μέσω της οποίας μπορούν να αντιμετωπισθούν ζητήματα εντός και μεταξύ των διαφόρων συνδυασμών αστικών και αγροτικών περιοχών. Είναι συνεπώς απαραίτητο να εναρμονισθούν καλύτερα οι στόχοι και τα μέσα των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών ταμείων και του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης. Δεδομένου του ότι τα εκάστοτε προβλήματα εντοπίζονται σε συγκεκριμένες περιφέρειες, ορισμένοι ισχυρίζονται ότι κάθε περιφέρεια μπορεί να ορίσει, εντός ορισμένων ορίων, τους δικούς της στόχους και μέτρα προκειμένου να διευθετήσει αυτόνομα την ανάπτυξή της επιβοηθούμενη από τα κονδύλια της ΕΕ.

53.   Θεωρεί ότι πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στη στήριξη των αγροτικών ζωνών και στο ρόλο των μικρών και μεσαίων πόλεων που βρίσκονται σε αυτές. Μόνον έτσι μπορούν να αντιμετωπιστούν τα διαρθρωτικά ελλείμματα, οι τάσεις αστυφιλίας και η γήρανση του πληθυσμού που πλήττουν πολλές αγροτικές ζώνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι συνεπώς απαραίτητο να εναρμονισθούν καλύτερα οι στόχοι και τα μέσα των ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών Ταμείων και του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης.

54.   Επισημαίνει την ανάγκη, κατ'εφαρμογήν της αρχής της εδαφικής συνοχής που κατοχυρώθηκε με τη Συνθήκη της Λισσαβώνας, να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις περιοχές όπου σημειώνονται βιομηχανικές μεταλλαγές αλλά και σε εκείνες με σοβαρά και μόνιμα φυσικά ή δημογραφικά μειονεκτήματα, όπως π.χ. στις υπερβόρειες περιφέρειες που είναι ιδιαίτερα αραιοκατοικημένες και τις νησιωτικές, διασυνοριακές, ορεινές και εξόχως απόκεντρες περιοχές.

55.   Υπογραμμίζει ότι η στήριξη που παρέχεται μέχρι σήμερα στην διασυνοριακή, διακρατική και διαπεριφερειακή συνεργασία στο πλαίσιο του τρίτου στόχου των διαρθρωτικών ταμείων με τίτλο «Ευρωπαϊκή περιφερειακή συνεργασία» έχει να επιδείξει θετικά αποτελέσματα και ότι θα πρέπει να συνεχιστεί μετά το 2013 και να ενισχυθεί. Η εδαφική συνεργασία είναι απαραίτητη για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της οικονομικής, κοινωνικής και, κυρίως, της εδαφικής συνοχής της στο μέτρο που αξιοποιεί το πρόσθετο δυναμικό που δημιουργείται από τη δικτύωση των τοπικών και περιφερειακών αρχών. Ακόμη, θα πρέπει στο μέλλον να συνενωθούν τα υφιστάμενα προγράμματα όπως το ESPON, οι «Περιφέρειες για την οικονομική αλλαγή» ή το URBACT δεδομένου ότι αποτελούν τα οριζόντια μέτρα εδαφικής συνεργασίας και είναι ωφέλημα και για τις τρεις μορφές συνεργασίας. Στην περίπτωση των συνοριακών περιφερειών, όσες πληρούν την προϋπόθεση συμβολής στην οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή πρέπει να συνεχίσουν να έχουν τη δυνατότητα χρηματοδότησης στο πλαίσιο του Στόχου της εδαφικής συνεργασίας.

56.   Επικροτεί, στο πλαίσιο αυτό, τις εργασίες της Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσον αφορά τη θέσπιση του Ευρωπαϊκού Ομίλου Εδαφικής Συνεργασίας (ΕΟΕΣ), καλεί τις τοπικές και περιφερειακές αρχές να προσφεύγουν περισσότερο από ό,τι κατά το παρελθόν στο μέσο αυτό στο πλαίσιο της εφαρμογής της εδαφικής συνεργασίας, και καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διορθώσει τα προβλήματα των ισχυόντων κανονισμών, όπως αυτό της διασυνοριακής συνιστώσας που υπονομεύει τη δημιουργία λειτουργικών τομέων ναυτιλιακής συνεργασίας μεταξύ των περιφερειών (λόγω του ορίου 150 χιλιομέτρων που ισχύει στους κανονισμούς), όπως επίσης και να διευκρινίσει λεπτομερέστερα το ρόλο των μακροπεριφερειών καθώς και τις θεματικές στρατηγικές στο πλαίσιο των προτάσεων της όσον αφορά τη μελλοντική διαμόρφωση της εδαφικής συνεργασίας. Πρέπει, επίσης να διασφαλιστί ότι θα συμμετάσχουν περισσότερο οι τοπικές και περιφερειακές αρχές στην εκπόνηση και στην εφαρμογή των εν λόγω στρατηγικών.

57.   Προτείνει να εξετασθεί η πρόταση του Fabrizio Barca, να αφιερωθεί για την προσεχή περίοδο χρηματοδότησης, ένα πολύ μικρό τμήμα του προϋπολογισμού από την πολιτική για τη συνοχή σε μέτρα καινοτομίας τα οποία θα διαχειρίζεται άμεσα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έτσι ώστε να προωθηθούν καινοτόμες προσεγγίσεις στον τομέα της περιφερειακής πολιτικής στο σύνολο της ΕΕ.

Συστήματα εφαρμογής της πολιτικής για τη συνοχή

58.   Θεωρεί ότι η αποκεντρωμένη ευθύνη των περιφερειών όσον αφορά τόσο τη σύλληψη επιχειρησιακών προγραμμάτων με βάση στρατηγικές περιφερειακής ανάπτυξης όσο και την εφαρμογή τους (η οποία εντάσσεται σε ένα σύστημα διαβουλεύσεις και εταιρικής σχέσης με τα ανώτερα επίπεδα), έχει αποδείξει την αποτελεσματικότητα της κατά τη διάρκεια πολλών περιόδων προγραμματισμού. Στο μέλλον, θα πρέπει λοιπόν να διατηρηθεί το σύστημα κοινής διαχείρισης των πόρων, το οποίο να συνοδεύεται από προγραμματισμό και εφαρμογή σε περιφερειακό επίπεδο. Με τον τρόπο αυτό, θα ενισχυθούν οι αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας. Συγκεκριμένα, στο περιφερειακό επίπεδο και στο τοπικό επίπεδο μπορεί να αξιοποιηθεί το υφιστάμενο αναπτυξιακό δυναμικό καθώς και να κινητοποιηθούν και να συγκεντρωθούν σε δίκτυα οι τοπικοί και περιφερειακοί φορείς.

59.   Συνεπώς, τάσσεται αποφασιστικά υπέρ της διατήρησης των περιφερειακών αρμοδιοτήτων στην ευρωπαϊκή διαρθρωτική πολιτική και αντιτίθεται ρητά στην μεταφορά αρμοδιοτήτων στο ευρωπαϊκό επίπεδο, ιδίως στον τομέα της επιλογής των σχεδίων.

60.   Αναφέρει ότι χρειάζεται να συνεχιστούν και να εντατικοποιηθούν οι προσπάθειες που καταβάλλονται για τη μείωση της γραφειοκρατίας και την απλούστευση των διαδικασιών και προτείνει, κατά τη διάρκεια της παρούσας περιόδου χρηματοδότησης, πρώτον, να ληφθούν υπόψη στη διαμόρφωση των μελλοντικών διοικητικών διαδικασιών τα συμπεράσματα της ομάδας εργασίας για την διοικητική απλούστευση που έχει συσταθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και, δεύτερον, να συμμετάσχει η Επιτροπή των Περιφερειών σε πρώιμο στάδιο της διαδικασίας. Οι απλές και διαφανείς διαδικασίες αποτελούν ουσιαστικές προϋποθέσεις για την αποτελεσματική χρήση των πόρων.

61.   Θεωρεί σκόπιμο να εξεταστεί εάν και άλλες πτυχές της πολιτικής στήριξης, τις οποίες διαχειρίζεται κεντρικά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή – π.χ. η στήριξη στην καινοτομία – θα έπρεπε να μεταφερθούν στο αποκεντρωμένο σύστημα των διαρθρωτικών πόρων της ΕΕ και να υπάγονται στην αρμοδιότητα των τοπικών αρχών, για τον πρόσθετο λόγο ότι σήμερα η στήριξη στην καινοτομία αποτελεί ήδη μία από τις βάσεις των ευρωπαϊκών προγραμμάτων για τα διαρθρωτικά ταμεία. Στο μέτρο που οι περιφέρειες ενσωματώνουν τις έννοιες της τοπικής ανάπτυξης των πόλεων και των υποπεριφερειών κατά την επεξεργασία των στρατηγικών τους για την περιφερειακή ανάπτυξη και κινητοποιούν τους τοπικούς και περιφερειακούς μη κρατικούς φορείς για την υλοποίηση των προγραμμάτων, δίνουν τη δυνατότητα στο υποπεριφερειακό επίπεδο να συνδεθεί ενεργά με την εφαρμογή της ευρωπαϊκής διαρθρωτικής πολιτικής.

62.   Υπογραμμίζει το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια, οι τοπικές και περιφερειακές αρχές έχουν αποκτήσει πολυάριθμες εμπειρίες, σε γενικές γραμμές θετικές, όσον αφορά τις έννοιες της ανάπτυξης, της διαμόρφωσης των δομών περιφερειακής διαχείρισης στις υπο- περιφέρειες καθώς και την έννοια της ολοκληρωμένης αστικής ανάπτυξης. Πρόσφατα, η Γενική Διεύθυνση περιφερειακής πολιτικής συγκέντρωσε τις εμπειρίες αυτές υπό το γενικό τίτλο «Μέθοδοι τοπικής ανάπτυξης». Οι εμπειρίες αυτές ενσωματώθηκαν ήδη τόσο στα επιχειρησιακά προγράμματα για τις περιόδους 2000-2006 και 2007-2013 όσο και στην εφαρμογή τους.

63.   Θεωρεί ότι χάρη σε ένα σύστημα πολυετούς στήριξης, το οποίο να προσανατολίζεται σε κοινές ευρωπαϊκές προτεραιότητες και να βασίζεται σε μια περιφερειακή στρατηγική ανάπτυξης καθώς και στην εφαρμογή σε περιφερειακό επίπεδο, τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά ταμεία προσφέρουν προστιθέμενη αξία σε σχέση με τις εθνικές, περιφερειακές πολιτικές. Ο πολυετής χαρακτήρας του προγραμματισμού παρέχει σταθερό πλαίσιο σε όλους τους συμμετέχοντες και επιτρέπει, συγκεκριμένα, την δρομολόγηση καινοτόμων πολιτικών προσεγγίσεων. Διασφαλίζει ότι η διαρθρωτική πολιτική προσανατολίζεται σε στρατηγικούς στόχους και προτεραιότητες και διαφυλάσσει από τον κίνδυνο μιας βραχυπρόθεσμες πολιτικής στήριξης η οποία να βασίζεται μόνο στη βούληση για την ανάληψη δράσης με τη διαφύλαξη απαρχαιωμένων δομών. Τα επταετή προγράμματα που εφαρμόζονται από το 2000 είναι δοκιμασμένα. Δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να μειωθεί ο κύκλος ενός προγράμματος. Επειδή η περιφερειακή πολιτική αποτελεί σημαντική πτυχή της πολιτικής της ΕΕ κάθε απόπειρα επανεθνικοποίησης θα πρέπει να απορριφθεί.

64.   Χαιρετίζει θερμά την καθιέρωση μιας νοοτροπίας αξιολόγησης η οποία χάρη, στους ευρωπαϊκούς διαρθρωτικούς πόρους, εφαρμόζεται προοδευτικά στην πολιτική στήριξης όλων των περιφερειών και επιτρέπει τη συνεχή βελτίωση της ποιότητας των στρατηγικών και των μέσων. Η συμμετοχή όλων των περιφερειών στη στήριξη που παρέχεται μέσω των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών πόρων διασφαλίζει την ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ των εθνικών και περιφερειακών αρχών σε ευρωπαϊκή κλίμακα και δίνει τη δυνατότητα απόκτησης εμπειριών μέσω παραδειγμάτων βέλτιστων πρακτικών. Παράλληλα, η διαδικασία αυτή παρέχει ευρεία και σταθερή βάση για την μετέπειτα ανάπτυξη της ευρωπαϊκής διαρθρωτικής πολιτικής.

Μελλοντικός ρόλος των τοπικών και περιφερειακών αρχών και της Επιτροπής των Περιφερειών

65.   Επικρίνει την υφιστάμενη τάση να εκτελούνται τα προγράμματα των διαρθρωτικών ταμείων ολοένα και περισσότερο από το εθνικό επίπεδο και, συνεπώς, στο πλαίσιο της ενδιάμεσης έκθεσης για την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή, προτείνει να καταρτίζεται τακτική έκθεση όσον αφορά τη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην θέση σε εφαρμογή της πολιτικής για τη συνοχή. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή των Περιφερειών εφιστά την προσοχή στις εργασίες της πλατφόρμας παρακολούθησης της στρατηγικής της Λισσαβώνας που έχει συστήσει η ίδια στους κόλπους της.

66.   Υπογραμμίζει την ανάγκη ενίσχυσης του ρόλου των τοπικών και περιφερειακών αρχών όσον αφορά την χάραξη, την εφαρμογή και την αξιολόγηση της πολιτικής για τη συνοχή, έτσι ώστε να συνάδει με το πνεύμα της επικουρικότητας και της εγγύτητας με τους πολίτες.

67.   Προτείνει επίσης να συνεχιστεί η εταιρική σχέση με την Επιτροπή των Περιφερειών, προκειμένου να δρομολογηθεί εκτεταμένη και εποικοδομητική συνεργασία με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές σε ευρωπαϊκό επίπεδο κατά τη μελλοντική διαμόρφωση και εφαρμογή της πολιτικής για τη συνοχή.

Συμπεράσματα

68.   Η οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή, λόγω του στόχου της που συνίσταται στη διασφάλιση της αρμονικής ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στη μείωση των διαφορών μεταξύ των επιπέδων ανάπτυξης των διαφόρων περιοχών και τη μείωση της καθυστέρησης των πλέον μειονεκτικών περιοχών, αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του ευρωπαϊκού προτύπου ολοκλήρωσης το οποίο ενισχύεται ακόμα περισσότερο από τη Συνθήκη της Λισσαβώνας και απαιτείται προς το σκοπό αυτό να συνεχιστεί ακόμη και μετά το 2013.

69.   Η πολιτική συνοχής, λόγω της αποκεντρωμένης προσέγγισης και του συστήματος πολυεπίπεδης διακυβέρνησης που αποτελούν χαρακτηριστικά στοιχεία της, είναι η μοναδική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης που επιτρέπει τη σύνδεση των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και τις νέες προκλήσεις με τις ανάγκες των τοπικών και περιφερειακών αρχών. Συνεπώς, είναι απαραίτητο να συνεχιστεί ο προσανατολισμός αυτής της πολιτικής προς τους στόχους της αειφόρου ανάπτυξης, της κοινωνικής ένταξης και της απασχόλησης καθώς και προς την καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος. Η πολιτική για τη συνοχή συνδέει τα διάφορα επίπεδα διακυβέρνησης και ενισχύει την τοπική και περιφερειακή διάσταση. Σε αυτό το πλαίσιο, οι επτά εμβληματικές πρωτοβουλίες που περιλαμβάνονται στην στρατηγική «Ευρώπη 2020» πρέπει να εκληφθούν ως επιπρόσθετα και συμπληρωματικά μέτρα.

70.   Η πολιτική για τη συνοχή θα πρέπει να συνεχίσει να προσανατολίσει το μεγαλύτερο μέρος των διαθέσιμων πόρων στα κράτη μέλη και τις περιφέρειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που παρουσιάζουν τα περισσότερα προβλήματα και ανάγκες, έτσι ώστε να καλυφθεί η αναπτυξιακή υστέρηση και να παρασχεθεί συγκεκριμένη συμβολή, αφενός, υπέρ της ισότητας των ευκαιριών μεταξύ των περιφερειών και, αφετέρου, υπέρ της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης. Τα κριτήρια που χρησιμοποιούνται για τον καθορισμό των επιλέξιμων περιφερειών για χρηματοδότηση έχουν δοκιμαστεί με επιτυχία.

71.   Και οι περιφέρειες σε μεταβατική φάση χρειάζονται ειδική στήριξη έτσι ώστε η διακοπή της χρηματοδότησης να μην θέσει σε κίνδυνο τις ωφέλειες που επιτεύχθηκαν χάρη στους διαρθρωτικούς πόρους. Η βιωσιμότητα των ευρωπαϊκών παρεμβάσεων επιδιώκει να παράσχει στις περιφέρειες αυτές αναπτυξιακή ασφάλεια που να αντιστοιχεί στις συγκεκριμένες ανάγκες τους.

72.   Είναι απαραίτητο να συνεχιστεί η στήριξη σε όλες τις υπόλοιπες περιφέρειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω του στόχου «Περιφερειακή ανταγωνιστικότητα και απασχόληση», προκειμένου να ενισχυθούν προπάντων η καινοτομία, η κοινωνική συνοχή και η ανταγωνιστικότητά τους.

73.   Η εδαφική συνεργασία, λόγω της υψηλής ευρωπαϊκής προστιθέμενης αξίας της, πρέπει να παραμείνει κεντρική επιδίωξη με σκοπό την προώθηση της διασυνοριακής, διακρατικής και διαπεριφερειακής συνεργασίας, ώστε να συμβάλλει ενεργά στην εδαφική συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

74.   Η πολιτική για τη συνοχή θα μπορούσε επίσης να προβλέπει τη δυνατότητα ανάπτυξης νέων καινοτόμων προσεγγίσεων στον τομέα της περιφερειακής πολιτικής. Για τον σκοπό αυτό, θα μπορούσε να εξετασθεί το ενδεχόμενο να αφιερωθεί στο μέλλον ένα μικρό μέρος των πόρων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην προώθηση καινοτόμων μέτρων.

75.   Είναι πλέον δοκιμασμένες οι αρχές της πολιτικής για τη συνοχή όσον αφορά το σύστημα πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, τον πολυετή προγραμματισμό, την εταιρική σχέση, τη συγκέντρωση των πόρων, την διαχείριση των προγραμμάτων σύμφωνα με δείκτες καθώς και την αξιολόγηση. Για τον λόγο αυτό, δεν επικροτείται η μείωση της επταετούς διάρκειας της περιόδου προγραμματισμού.

76.   Το ισχύον σύστημα διαχείρισης των πόρων είναι εξαιρετικά περίπλοκο και μπορεί να οδηγήσει σε σφάλματα. Συνεπώς, ο κοινός στόχος όλων των ενδιαφερομένων μερών πρέπει να είναι η μείωση του περιθωρίου και η απλούστευση της διαχείρισης των πόρων και των διαδικασιών διακανονισμού και ελέγχου. Συγκεκριμένα, θα πρέπει να καταβληθούν εντονότερες προσπάθειες απ' ό,τι στο παρελθόν για την εξεύρεση προσαρμοσμένων λύσεων στις εθνικές ιδιαιτερότητες, με την έμπρακτη υιοθέτηση της αρχής της αναλογικότητας.

77.   Χρειάζεται να διατηρηθεί και να αναπτυχθεί περαιτέρω η προσέγγιση της πολιτικής για τη συνοχή που βασίζεται στην αρχή της επικουρικότητας. Για τον λόγο αυτό, θα πρέπει προπάντων να ενισχυθεί περαιτέρω ο ρόλος των τοπικών και περιφερειακών αρχών σε όλα τα στάδια του προγραμματισμού, της εφαρμογής και του ελέγχου της πολιτικής για τη συνοχή.

78.   Χρειάζεται συνεπώς, κατά την αξιολόγηση της πολιτικής για τη συνοχή, να ληφθούν καλύτερα υπόψη απ' ό,τι στο παρελθόν τα συγκεκριμένα επιτεύγματα των τοπικών και περιφερειακών αρχών. Η Επιτροπή των Περιφερειών στηρίζει επομένως όλες τις προσπάθειες να προσανατολιστεί η εφαρμογή της πολιτικής για τη συνοχή στην αρχή αυτή.

---

27.8.2010

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 232/23

---

Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας»

(2010/C 232/04)

I.   ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

1.   Η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την περιοχή της Βαλτικής (COM(2009) 248 τελικό) αποτελεί σημαντικό έγγραφο για την ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η εν λόγω στρατηγική θέτει το πλαίσιο της περιφερειακής συνεργασίας στη Βαλτική, αλλά και συγχρόνως ανοίγει το δρόμο για την καθιέρωση μακροπεριφερειών εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνέβαλε στην πολιτική ανάπτυξη των μακροπεριφερειών. Τα κράτη μέλη με γεωγραφική γειτνίαση βρίσκονται ενώπιον κοινών προκλήσεων και στόχων που επιδιώκουν να αντιμετωπίζουν δια της εξεύρεσης λύσεων στο πλαίσιο της περιφερειακής συνεργασίας.

2.   Στην ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επισημαίνεται ότι ενώ η περιοχή της Βαλτικής είναι εξαιρετικά ανομοιογενής από οικονομική, περιβαλλοντική και πολιτιστική άποψη, τα μέλη της μοιράζονται ωστόσο πολλούς κοινούς πόρους και εμφανίζουν μεγάλη αλληλεξάρτηση. Σημειώνεται δε περαιτέρω ότι η περιοχή αυτή θα μπορούσε να αναδειχθεί σε υπόδειγμα περιφερειακής συνεργασίας και να αποτελέσει πεδίο στο οποίο θα μπορούσαν να δοκιμαστούν και, συν τω χρόνω, να αναπτυχθούν νέες ιδέες και προσεγγίσεις ως παραδείγματα βέλτιστης πρακτικής. Η Επιτροπή των Περιφερειών επισημαίνει ότι η στρατηγική θα πρέπει να υποστηρίξει τους στόχους της πολιτικής συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μεγάλες διαφορές υφίστανται σε περιφερειακό και σε υποπεριφερειακό επίπεδο όσον αφορά τις δημόσιες υπηρεσίες και τις υποδομές.

3.   Η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την περιοχή της Βαλτικής είναι πρωτίστως ζήτημα εσωτερικής πολιτικής της ΕΕ, το οποίο καλύπτει δράσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της ΕΕ, αλλά και θέματα που δεν εμπίπτουν στην εν λόγω αρμοδιότητα. Στόχος της στρατηγικής είναι η προαγωγή αρτιότερου συντονισμού των πολιτικών και αποτελεσματικότερης νομοθεσίας μέσω της εφαρμογής μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης.

4.   Στην υπό εξέταση ανακοίνωση η Επιτροπή αναφέρει τα εξής: «ο καλύτερος συντονισμός και η πιο στρατηγική χρήση των κοινοτικών προγραμμάτων αποτελούν στοιχεία νευραλγικής σημασίας, ιδίως σε περίοδο κρίσης, για να εξασφαλιστεί ότι τα κεφάλαια που διατίθενται και οι πολιτικές που εφαρμόζονται στην περιοχή συμβάλλουν πλήρως στη στρατηγική». Έχει επανειλημμένως υπογραμμισθεί ότι η εν λόγω στρατηγική πρέπει να προσδώσει προστιθέμενη αξία στην ΕΕ. Το υφιστάμενο οικονομικό και νομικό πλαίσιο παρέχει τεράστιες ευκαιρίες για εποικοδομητική δράση, μέσω της ενίσχυσης της συνεργασίας και του συντονισμού.

5.   Η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την περιοχή της Βαλτικής είναι σημαντικό έγγραφο όχι μόνο για τη Βαλτική, αλλά και για άλλες αναδυόμενες μακροπεριφέρειες της Ευρώπης. Η Βαλτική αποτελεί πιλοτική περιοχή για το σχηματισμό μακροπεριφερειών στην ΕΕ. Οι λύσεις που θα επιτευχθούν στη Βαλτική για την προώθηση και την εφαρμογή της εν λόγω στρατηγικής θα χρησιμεύσουν ως υπόδειγμα και, συγχρόνως, θα διαμορφώσουν ορθές πρακτικές και για άλλες δυνητικές μακροπεριφέρειες. Οι περιφερειακοί και οι τοπικοί φορείς στην περιοχή της Βαλτικής θα εγκαινιάσουν πρακτικές προς υιοθέτηση και από άλλες περιφέρειες της Ευρώπης. Παραδείγματος χάρη, η Επιτροπή ασχολείται επί του παρόντος με την εκπόνηση εγγράφου στρατηγικής για την περιοχή του Δούναβη· ομοίως, αυτή τη στιγμή συζητείται το ενδεχόμενο κατάρτισης αντίστοιχων εγγράφων στρατηγικής και για άλλες μακροπεριφέρειες.

6.   Το ζήτημα της δημιουργίας μακροπεριφερειών στην ΕΕ δεν είναι προφανές. Κατά τη γνώμη των περιφερειών και των τοπικών κοινοτήτων είναι αναγκαίο να επιταθεί η μεταξύ τους συνεργασία και να επεκταθεί σε διάφορους τομείς πολιτικής της ΕΕ, αλλά και συγχρόνως να τέμνει εγκάρσια τους εν λόγω τομείς πολιτικής. Οι μακροπεριφέρειες δεν θα πρέπει να εξελιχθούν σε νέο θεσμικό επίπεδο μεταξύ της ΕΕ και των κρατών μελών, αλλά να αποτελέσουν μέσο συνεργασίας μεταξύ των περιφερειών, των κρατών μελών και της Ένωσης. Οι μακροπεριφέρειες θα είναι σε θέση να προσδώσουν προστιθέμενη αξία στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση μόνον εάν κατορθώσουν να ενισχύσουν τη συνεργασία μεταξύ του εθνικού επιπέδου, αφενός, και του τοπικού και του περιφερειακού επιπέδου, αφετέρου, επιτυγχάνοντας μια αποτελεσματικότερη πολιτική της ΕΕ.

7.   Σύμφωνα με την ανακοίνωση, η έκταση της μακροπεριφέρειας ποικίλλει ανάλογα με το θέμα, ουσιαστικά όμως πρόκειται για μία εσωτερική στρατηγική της ΕΕ που αφορά οκτώ κράτη μέλη. Ωστόσο, στην ανακοίνωση επισημαίνεται ότι είναι επίσης απαραίτητη η στενή συνεργασία της ΕΕ με τη Ρωσία, προκειμένου να αντιμετωπιστούν από κοινού πολλές από τις περιφερειακές προκλήσεις. Η Επιτροπή των Περιφερειών επισημαίνει ότι η Νορβηγία αποτελεί επίσης έναν σημαντικό μη κοινοτικό εταίρο στην περιοχή της Βαλτικής. Επιπροσθέτως υπάρχει ανάγκη εποικοδομητικής συνεργασίας με τη Νορβηγία και τη Λευκορωσία.

Εξωτερική διάσταση

8.   Παρότι οι περιφερειακές στρατηγικές είναι εσωτερικές στρατηγικές της ΕΕ, ενδέχεται να αποδειχθούν επίσης σημαντικές για τρίτες χώρες που συνορεύουν με μακροπεριφέρειες. Υπάρχουν δύο κράτη που βρίσκονται σε άμεση γειτνίαση με την περιοχή της Βαλτικής, η Νορβηγία και η Ρωσία. Η Νορβηγία είναι ήδη συνδεδεμένη με την περιοχή της Βαλτικής μέσω της συμφωνίας ΕΟΧ. Η συμφωνία αυτή συνδέει τη Νορβηγία με την εσωτερική αγορά της ΕΕ και η θέση της δεν πρόκειται να αλλάξει από αυτή την άποψη. Εντούτοις, η στρατηγική για την περιοχή της Βαλτικής περιλαμβάνει τομείς πολιτικής οι οποίοι δεν καλύπτονται από τη συμφωνία ΕΟΧ· ένας τέτοιος τομέας είναι, παραδείγματος χάρη, η θαλάσσια πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είναι μείζονος σημασίας για τη Νορβηγία και στην εφαρμογή της οποίας η χώρα αυτή καλείται να διαδραματίσει μείζονα ρόλο.

9.   Η θέση της Ρωσίας και η σχέση της με την ΕΕ είναι άλλο θέμα. Η σχέση αυτή διέπεται από ξεχωριστές συμφωνίες και προγράμματα και βασίζεται στη Συμφωνία Εταιρικής Σχέσης και Συνεργασίας μεταξύ της ΕΕ – και των κρατών μελών της – και της Ρωσικής Ομοσπονδίας (1994). Επιπλέον, υπάρχει μεγάλος αριθμός συμφωνιών μεταξύ Ρωσίας και ΕΕ επί ειδικών θεμάτων· υφίσταται επίσης ένας μηχανισμός πολιτικών διαβουλεύσεων μεταξύ των δύο μερών. Η απτή εφαρμογή των συμφωνιών δεν σημείωσε την αναμενόμενη πρόοδο, ούτε κατέστη δυνατό να επιτευχθεί μια αναθεωρημένη συμφωνία εταιρικής σχέσης και συνεργασίας, παρά τις προσπάθειες που κατεβλήθησαν προς τον σκοπό αυτό.

10.   Η σχέση μεταξύ της Ρωσίας και της ΕΕ στην περιοχή της Βαλτικής εδράζεται σε μεγάλο βαθμό σε διμερείς σχέσεις και τα προγράμματα.

11.   Στην ανακοίνωση σχετικά με τη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την περιοχή της Βαλτικής δίδεται έμφαση στην πολιτική για τη Βόρεια Διάσταση και αναφέρεται ότι «οι σχέσεις με τρίτες χώρες πρέπει να αναπτυχθούν πρωτίστως μέσω της Βόρειας Διάστασης, αλλά με τη δυνατότητα χρήσης και εναλλακτικών διαύλων, όταν αυτοί είναι χρήσιμοι».

12.   Η πολιτική για τη Βόρεια Διάσταση, ως πολιτική στρατηγική της Ένωσης, συμπληρώνει τη στρατηγική για την περιοχή της Βαλτικής. Μέσω δε της πολιτικής για τη Βόρεια Διάσταση η Ισλανδία συμμετέχει και αυτή στη συνεργασία στην περιοχή της Βαλτικής.

13.   Κατά την απτή εφαρμογή της εν λόγω στρατηγικής, θα πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στα ζητήματα που αφορούν την εξωτερική διάστασή της. Το πεδίο εφαρμογής της εξωτερικής διάστασης της περιοχής της Βαλτικής θα πρέπει να διευρυνθεί, κατά τρόπο ώστε να συμπεριληφθούν σε αυτό οι χώρες της λεκάνης απορροής της Βαλτικής, δηλαδή η Λευκορωσία και η Ουκρανία. Η μεγαλύτερη συμμετοχή των κρατών αυτών στην προσπάθεια υλοποίησης της συγκεκριμένης στρατηγικής θα ευνοούσε την περαιτέρω εξοικείωση των εν λόγω χωρών με τις ευρωπαϊκές αξίες.

14.   Η επιτυχημένη εφαρμογή της στρατηγικής για την περιοχή της Βαλτικής εξαρτάται από τη συμμετοχή τρίτων χωρών. Παραδείγματος χάρη, στους τομείς του περιβάλλοντος, των μεταφορών, της εφοδιαστικής και της εθνικής ασφάλειας υπάρχει ανάγκη συνεργασίας η οποία υπερβαίνει τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Η ενεργειακή πολιτική στην περιοχή της Βαλτικής είναι επίσης ένας τομέας της πολιτικής για τη συγκεκριμένη περιοχή που επεκτείνεται πέραν των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ.

15.   Η έμπρακτη εφαρμογή της στρατηγικής για την περιοχή της Βαλτικής λαμβάνει τη μορφή επιτόπιων σχεδίων, για τα οποία δεν χρειάζονται απαραιτήτως εκτεταμένες πολιτικές διασυνδέσεις. Στο πλαίσιο αυτών ακριβώς των επιτόπιων σχεδίων παρέχεται η ευκαιρία να καταδειχθεί το αμοιβαίο όφελος που μπορεί να προκύψει, παραδείγματος χάρη, από τη συνεργασία με τη Ρωσία.

16.   Οι περιφέρειες και οι τοπικές κοινότητες έχουν σημαντικό ρόλο να διαδραματίσουν για την εφαρμογή της εσωτερικής και της εξωτερικής διάστασης της εν λόγω στρατηγικής. Οι περιφέρειες και οι τοπικές κοινότητες συμμετέχουν σε πολλές συμπράξεις που υπερβαίνουν τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Παραδείγματος χάρη, οι αδελφοποιήσεις πόλεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση προσφέρουν ευκαιρίες για την αξιοποίηση διαφόρων συνιστωσών της στρατηγικής για την περιοχή της Βαλτικής. Με στόχο την περαιτέρω προαγωγή της στρατηγικής αυτής, η ΕΕ και οι λοιποί φορείς της συγκεκριμένης περιοχής θα πρέπει να αναζητήσουν και να επινοήσουν τρόπους ενίσχυσης της εξωτερικής διάστασης της εν λόγω στρατηγικής προκειμένου να βελτιωθεί η απτή εφαρμογή της.

17.   Στην περιοχή της Βαλτικής χρησιμοποιούνται τα συνήθη προγράμματα και μέσα χρηματοδότησης της ΕΕ. Ιδιαίτερη πρόκληση συνιστά η χρήση των μέσων αυτών για την επίτευξη των στόχων που τίθενται στο πλαίσιο της στρατηγικής για την περιοχή της Βαλτικής. Το γεγονός αυτό καθίσταται ακόμη σημαντικότερο, δεδομένου ότι η ανακοίνωση της Επιτροπής δεν περιλαμβάνει καμία πρόταση σχετικά με επιπλέον χρηματοδότηση ή με άλλους πρόσθετους πόρους. Έχει συνεπώς ιδιαίτερη σημασία να διασφαλιστεί ότι οι διαθέσιμοι για το σκοπό αυτό πόροι της ΕΕ θα χρησιμοποιηθούν στο έπακρο τώρα και στη μελλοντική περίοδο προγραμματισμού για την επίτευξη των στόχων της εν λόγω στρατηγικής.

18.   Η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την περιοχή της Βαλτικής βασίζεται – και πρέπει όντως να βασίζεται – στην εφαρμογή της αρχής επικουρικότητας. Με άλλα λόγια, η στρατηγική αυτή θα πρέπει να επικεντρωθεί πρωτίστως στην αντιμετώπιση των θεμάτων που δεν μπορούν να διευθετηθούν μόνον με εθνικά ή τοπικά μέσα. Στην υπό εξέταση ανακοίνωση εκτίθενται οι προτεραιότητες της εν λόγω στρατηγικής με τη μορφή τεσσάρων βασικών στόχων, οι οποίοι είναι οι εξής:

—	Εξασφάλιση βιώσιμου περιβάλλοντος

—	Ενίσχυση της ευημερίας της περιοχής

—	Αύξηση της προσπελασιμότητας και της ελκυστικότητας

—	Εδραίωση της ασφάλειας στην περιοχή.

19.   Για την εφαρμογή της προαναφερθείσας στρατηγικής, η ανακοίνωση της Επιτροπής συνοδεύεται από ξεχωριστό σχέδιο δράσης, το οποίο διαρθρώνεται σε τρία επίπεδα. Κατ’ αρχάς καθορίζονται τέσσερις πυλώνες που αντιστοιχούν στις τέσσερις βασικές προκλήσεις οι οποίες προαναφέρθηκαν. Οι πυλώνες αυτοί διαιρούνται σε 15 τομείς προτεραιότητας, οι οποίοι διαιρούνται με τη σειρά τους σε 78 βασικά έργα. Οι τομείς προτεραιότητας επιλέχθηκαν με γνώμονα την έμπρακτη εφαρμογή της στρατηγικής αυτής, είτε επειδή προωθούν την υλοποίηση των προβλεπόμενων στόχων είτε επειδή παρέχουν τη δυνατότητα να αντιμετωπισθούν οι μείζονες προκλήσεις που τίθενται στην περιοχή της Βαλτικής · τα θέματα που καλύπτουν είναι γενικού περιεχομένου και συχνά ιδιαίτερα εκτεταμένα. Αντίθετα, τα βασικά έργα έχουν συγκεκριμένη μορφή και είναι πιο πρακτικής φύσεως.

20.   Στο πλαίσιο της προετοιμασίας της εν λόγω στρατηγικής, η Επιτροπή προέβη σε εκτεταμένες διαβουλεύσεις με τους ενδιαφερομένους φορείς, οι οποίες είχαν τρεις βασικές συνιστώσες: υποβολή ανεπίσημων εγγράφων από τις κυβερνήσεις και άλλους επίσημους φορείς της περιοχής· διοργάνωση εκδηλώσεων με τη συμμετοχή των διαφόρων εμπλεκόμενων παραγόντων για να δοθεί η δυνατότητα στους δημόσιους φορείς, στις μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ) και στους φορείς του ιδιωτικού τομέα να καταθέσουν την πείρα τους· δημόσιες διαβουλεύσεις μέσω του ιστοτόπου Εuropa, στις οποίες συμμετείχε πολύ μεγάλος αριθμός ενδιαφερομένων φορέων.

21.   Στη διαδικασία διαβούλευσης συμμετείχαν συνολικά 109 ομάδες ενδιαφερομένων φορέων, συμπεριλαμβανομένων των οκτώ κρατών μελών της περιοχής και των τριών τρίτων χωρών (Ρωσία, Νορβηγία και Λευκορωσία). Επιπλέον, εξέφρασαν τις απόψεις τους 48 διακυβερνητικές οργανώσεις και 31 περιφερειακές και τοπικές αρχές, καθώς και 19 εκπρόσωποι του ιδιωτικού τομέα. Κατά τη διαδικασία διαβούλευσης, οι περιφερειακοί ενδιαφερόμενοι φορείς εξέθεσαν πολλές ιδέες και προτάσεις σχετικά με την προετοιμασία της στρατηγικής για την περιοχή της Βαλτικής.

22.   Κρίνεται σκόπιμο να παρασχεθεί στους συμμετέχοντες στη διαδικασία διαβούλευσης – και ιδιαίτερα στους εκπροσώπους των ενδιαφερομένων οργανώσεων και των τοπικών και των περιφερειακών αρχών – άμεση δυνατότητα συμμετοχής στη διαμόρφωση της εν λόγω στρατηγικής. Η Επιτροπή των Περιφερειών θεωρεί ότι απαιτείται να επιδειχθεί εξαιρετική προσοχή στην αξιολόγηση της ανακοίνωσης, καθώς και στη συνέχεια που θα δοθεί τόσο στην ανακοίνωση αυτή όσο και στο συνοδευτικό της σχέδιο δράσης. Η πρόταση που διατυπώνεται στην εν λόγω ανακοίνωση σχετικά με τη διοργάνωση ετήσιου φόρουμ είναι μεν ορθή, όχι όμως επαρκής. Η ΕΤΠ πιστεύει ότι η αξιολόγηση θα πρέπει να είναι συνεχής και ανοικτή σε όλους τους φορείς που επιθυμούν να συμμετάσχουν σε αυτήν.

23.   Βάσει της διαδικασίας διαβούλευσης, η Επιτροπή καταλήγει στο συμπέρασμα ότι δεν απαιτείται κανένας νέος φορέας για την εφαρμογή της εν λόγω στρατηγικής. Η περιοχή της Βαλτικής διαθέτει ήδη πολλές δομές συνεργασίας και δεν χρειάζεται να δημιουργηθούν νέοι φορείς διότι κατ’ αυτόν τον τρόπο θα προέκυπταν απλώς πρόσθετες διοικητικές δαπάνες, χωρίς να προάγεται η ανάληψη αποτελεσματικότερης δράσης. Στην περιοχή της Βαλτικής υπάρχουν εκατοντάδες διαφορετικές οργανώσεις και δίκτυα, μεγάλος αριθμός εκ των οποίων συστάθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του ’90, μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, με στόχο να βοηθήσουν τα ενδιαφερόμενα κράτη να προσχωρήσουν στην ΕΕ να προσαρμοστούν στις συνθήκες της ευρωπαϊκής συνεργασίας.

24.   Παρότι υπάρχει μεγάλος αριθμός οργανώσεων και δικτύων στη συγκεκριμένη περιοχή, πολλά εξ αυτών δεν έχουν πλέον λόγο ύπαρξης και έχουν πάψει να είναι απαραίτητα έπειτα από τη διεύρυνση του 2004. Οι οργανώσεις που είχαν αρχικά συσταθεί για να προετοιμάσουν την ένταξη δεν κατόρθωσαν ποτέ να αποκτήσουν νέο ρόλο και καινούρια καθήκοντα. Η στρατηγική για την περιοχή της Βαλτικής και η εφαρμογή της παρέχουν στις εν λόγω οργανώσεις τη δυνατότητα ανάληψης νέων καθηκόντων. Απαιτείται να διερευνηθεί και να αξιολογηθεί από κοινού από όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς μέχρι ποιού σημείου είναι σκόπιμο να ασχοληθεί ένα δίκτυο με την εφαρμογή της στρατηγικής για την περιοχή της Βαλτικής.

25.   Για την ενεργοποίηση των οργανώσεων και των δικτύων χρειάζεται να αναληφθεί μια εκτεταμένη εκστρατεία ενημέρωσης και επικοινωνίας σχετικά με το περιεχόμενο της στρατηγικής για την περιοχή της Βαλτικής και με τις ευκαιρίες που παρέχει η εν λόγω στρατηγική. Η Επιτροπή δεν επισύρει την προσοχή σε αυτήν την πτυχή της πρότασής της. Η Επιτροπή των Περιφερειών συνιστά να κληθούν οι Αντιπροσωπείες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στα κράτη μέλη να οργανώσουν επαρκώς εκτενείς και εκτεταμένες ενημερωτικές δράσεις.

26.   Εντούτοις, η ΕΤΠ επιθυμεί να τονίσει ότι η συνεργασία μεταξύ των τοπικών και των περιφερειακών αρχών έχει ενισχυθεί μετά από τη διεύρυνση, καθώς και ότι οι οργανώσεις και τα δίκτυα που συστάθηκαν από τις εν λόγω αρχές δραστηριοποιούνται περισσότερο. Οι ομάδες αυτές εκδήλωσαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον κατά τη διάρκεια της διαδικασίας διαβούλευσης και οι θέσεις που υποστήριξαν υπήρξαν συχνά προϊόν ενδελεχούς προετοιμασίας.

27.   Στην ανακοίνωση της Επιτροπής αναφέρονται επίσης τα εξής: «Όχι απλώς μια στρατηγική. Πρέπει να υπάρξουν ενέργειες – συγκεκριμένες, ορατές ενέργειες – για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των προκλήσεων που υπάρχουν στην περιοχή. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή, στο σχέδιο δράσης της, τονίζει ότι τα κράτη μέλη και οι άλλοι εμπλεκόμενοι παράγοντες πρέπει να αναλάβουν ευθύνη ως επικεφαλής εταίροι για συγκεκριμένους τομείς προτεραιότητας και για βασικά έργα, …».

28.   Η Επιτροπή των Περιφερειών θα ήθελε να επισημάνει ότι η ευχή αυτή δεν εκπληρώθηκε κατά το πρώτο στάδιο έγκρισης της εν λόγω στρατηγικής. Στο σχέδιο δράσης, η ευθύνη για την εφαρμογή των τομέων προτεραιότητας έχει ανατεθεί κατά κύριο λόγο στα κράτη μέλη. Μόνον ένας από τους 15 τομείς προτεραιότητας έχει αφεθεί στην αρμοδιότητα του περιφερειακού επιπέδου· πρόκειται για τον τομέα που αφορά την ανάπτυξη της περιφερειακής πολιτικής για τον τουρισμό, όπου η αρμοδιότητα συντονισμού έχει ανατεθεί στο κρατίδιο Mecklenburg-Vorpommern. Στον ίδιο τομέα προτεραιότητας, η αρμοδιότητα για την προαγωγή της υγείας ανατέθηκε στην εταιρική σχέση της Βόρειας Διάστασης για τη δημόσια υγεία και την κοινωνική ευημερία (NDPHS). Στόχος είναι να πραγματοποιηθεί η απτή τήρηση των τομέων προτεραιότητας σε στενή συνεργασία με την Επιτροπή.

29.   Κατά τη στιγμή της υιοθέτησης της παρούσας ανακοίνωσης, η ανάθεση ηγετικού ρόλου στις περιφέρειες δεν είχε προβλεφθεί για κανένα από τα (78) βασικά έργα. Εντούτοις, τα βασικά έργα είναι ακριβώς τα έργα για τα οποία οι περιφέρειες θα μπορούσαν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο. Η Επιτροπή των Περιφερειών είναι της γνώμης ότι, όταν θα λαμβάνονται στο μέλλον αποφάσεις σχετικά με τα βασικά έργα, θα πρέπει να παρέχεται στις περιφέρειες και στις τοπικές αρχές η δυνατότητα να διαδραματίζουν ενεργό ρόλο για την εφαρμογή των έργων αυτών.

Εφαρμογή της στρατηγικής

30.   Η Επιτροπή των Περιφερειών διαπιστώνει ότι στην ανακοίνωση επιδεικνύεται ελάχιστο ενδιαφέρον ως προς την περιγραφή της διαδικασίας εφαρμογής της στρατηγικής για την περιοχή της Βαλτικής. Η στρατηγική αυτή λειτουργεί ως πρότυπο για νέου είδους μακροπεριφερειακή συνεργασία, καθοριστικά στοιχεία της οποία είναι η συμμετοχή των φορέων διαφόρων βαθμίδων διακυβέρνησης καθώς και η συντονισμένη δράση. Η Επιτροπή των Περιφερειών παροτρύνει την Επιτροπή να δώσει έμφαση κυρίως στη στήριξη μιας αποφασιστικής αλλά ευέλικτης εφαρμογής και διαχείρισης της στρατηγικής.

31.   Στην ανακοίνωση καθορίζεται μια προσέγγιση τριών σταδίων για την εφαρμογή της εν λόγω στρατηγικής, η οποία είναι εν γένει σύμφωνη με το πρότυπο της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης. Η προτεινόμενη προσέγγιση συνάδει με την κοινοτική μέθοδο που χρησιμοποιείται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η πρόταση είναι δεσμευτική ως προς την εφαρμογή της, σύμφωνα με τη συνήθη διαδικασία που ακολουθείται στην ΕΕ. Η αρμοδιότητα για τη χάραξη πολιτικής εμπίπτει στο Συμβούλιο, βάσει συστάσεων που διατυπώνονται από την Επιτροπή. Η Επιτροπή είναι επίσης επιφορτισμένη με την υποβολή τακτικών εκθέσεων προόδου στο Συμβούλιο σχετικά με τη στρατηγική για την περιοχή της Βαλτικής. Η Επιτροπή των Περιφερειών θεωρεί σημαντική την υιοθέτηση της κοινοτικής μεθόδου προκειμένου να επιτευχθεί η εφαρμογή της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, θα μπορέσει να διασφαλισθεί η συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών φορέων στην εφαρμογή της στρατηγικής αυτής.

32.   Σύμφωνα με την προσέγγιση της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, η Επιτροπή διαδραματίζει ζωτικό ρόλο στην εφαρμογή της στρατηγικής για την περιοχή της Βαλτικής. «Η Επιτροπή θα είναι αρμόδια για το συντονισμό, τον έλεγχο, την υποβολή εκθέσεων, τη διευκόλυνση της εφαρμογής και την παρακολούθηση της συνέχειας. Σε συνεργασία με τους παράγοντες της περιοχής, πρέπει να καταρτίζει τακτικές εκθέσεις προόδου και να χρησιμοποιεί το δικαίωμα πρωτοβουλίας της για να υποβάλλει προτάσεις προσαρμογής της στρατηγικής και του σχεδίου δράσης, όταν χρειάζεται. Στο πλαίσιο του συντονισμού, πρέπει να παρακολουθείται ο τρόπος με τον οποίο η χρήση των πόρων συμβάλλει στις προτεραιότητες της στρατηγικής».

33.   Η ανακοίνωση δεν περιέχει καμία πρόταση σχετικά με τον τρόπο οργάνωσης του έργου της Επιτροπής ενόψει της εφαρμογής της στρατηγικής για την περιοχή της Βαλτικής. Ως αφετηρία εκλαμβάνεται το γεγονός ότι «οι αρχές προγραμματισμού μπορούν να αναθεωρήσουν τα κριτήρια χορήγησης και να διευκολύνουν την επιλογή σχεδίων που ευθυγραμμίζονται με τη στρατηγική. Ακόμη, η Επιτροπή θα χαιρετίσει τις κατάλληλες τροποποιήσεις των προγραμμάτων, όπου είναι απαραίτητο». Ως προς τούτο υπάρχει κίνδυνος, λαμβανομένων υπόψη των πολυάριθμων τομέων αρμοδιότητας της Επιτροπής, να μην διατεθούν επαρκείς πόροι στην ίδια την Επιτροπή για την εφαρμογή της εν λόγω στρατηγικής. Χρήσιμη θα μπορούσε να αποδειχθεί η σύσταση πολυτομεακών ομάδων δράσης, τύπου «task force», στο πλαίσιο της Επιτροπής, απαρτιζόμενων από υπαλλήλους της και επιφορτισμένων με τη διεκπεραίωση των καθηκόντων που σχετίζονται με τη συγκεκριμένη στρατηγική. Η Επιτροπή καλείται να επωμισθεί έναν καθοριστικό ρόλο για την εφαρμογή της εν λόγω στρατηγικής, πράγμα που προϋποθέτει τη διάθεση επαρκών πόρων για τον σχεδιασμό, τον έλεγχο, το συντονισμό και την υποβολή εκθέσεων.

34.   Το τρίτο στάδιο εφαρμογής περιλαμβάνει τους «εταίρους». Το στάδιο της πρακτικής εφαρμογής είναι θεμελιώδες για την εφαρμογή της στρατηγικής για την περιοχή της Βαλτικής, αλλά στο έγγραφο της Επιτροπής παρέχεται μόνον μια σύντομη περιγραφή του σταδίου αυτού. Η ιδέα είναι να ευθυγραμμιστεί η επιτόπια εφαρμογή και το έργο των φορέων εφαρμογής με τους στόχους της στρατηγικής. Ο ρόλος της Επιτροπής είναι καθοριστικός και σε αυτήν την περίπτωση: «Η Επιτροπή θα συνεργαστεί με τα άλλα όργανα, τα κράτη μέλη και τις περιφέρειες, τα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, τους διεθνείς φορείς προγραμματισμού και τις διακυβερνητικές οργανώσεις, όπως η HELCOM, για να ορίσει τους συντονιστικούς φορείς για κάθε τομέα προτεραιότητας και τους επικεφαλής εταίρους για τα κυριότερα σχέδια».

35.   Στην ανακοίνωση της Επιτροπής ως μακροπεριφέρεια ορίζεται μια περιοχή «που καλύπτει διάφορες επιμέρους διοικητικές περιφέρειες, οι οποίες όμως έχουν αρκετά κοινά ζητήματα, ώστε να δικαιολογείται η εφαρμογή ενιαίας στρατηγικής προσέγγισης». Ο ορισμός αυτός αναφέρεται περισσότερο σε διοικητικές περιφέρειες παρά σε χώρες, γεγονός το οποίο αφήνει να εννοηθεί ότι οι φορείς του περιφερειακού και του τοπικού επιπέδου διακυβέρνησης αντιμετωπίζονται επί ίσοις όροις με τις εθνικές κυβερνήσεις, καθώς αποτελούν τη βάση της εκάστοτε περιφέρειας. Η Επιτροπή των Περιφερειών εκτιμά ότι οι περιφερειακοί και τοπικοί φορείς θα πρέπει να αναλάβουν εξέχοντα ρόλο στο πλαίσιο της εν λόγω διαδικασίας. Οι περιφέρειες και οι τοπικοί φορείς είναι το επίπεδο διακυβέρνησης που βρίσκεται πιο κοντά στους πολίτες. Η ορατή συμβολή των φορέων αυτών θα μπορούσε να βοηθήσει στην προσπάθεια να καταστεί η στρατηγική για την περιοχή της Βαλτικής προσιτή στους πολίτες, πράγμα το οποίο αποτελεί βασικό προαπαιτούμενο για την επιτυχία της. Η εγγύτητα και η νομιμότητα που σχετίζονται με αυτήν την προσπάθεια αποτελούν αναπόδραστη προϋπόθεση για την επιτυχία της εν λόγω στρατηγικής. Οι αρχές αυτές μπορούν να τεθούν σε εφαρμογή κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο σε συνεργασία με τους τοπικούς και περιφερειακούς φορείς.

36.   Οι τοπικοί και οι περιφερειακοί φορείς διαθέτουν επίσης εμπεριστατωμένη γνώση των συνθηκών και των αναγκών που επικρατούν στις περιφέρειες της περιοχής της Βαλτικής· έχουν αποκομίσει μακροχρόνια και εποικοδομητική εμπειρία τόσο από τη μεταξύ τους συνεργασία όσο και από τη συνεργασία που αναπτύσσουν με τις ΜΚΟ. Αξίζει επίσης να υπενθυμισθεί ότι οι τοπικοί και οι περιφερειακοί φορείς διαθέτουν μακροχρόνια εμπειρία από δραστηριότητες τριμερούς συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και με τις κυβερνήσεις των κρατών μελών που αφορούν τη διαχείριση των χρηματοδοτικών μέσων και των πολιτικών της ΕΕ· πρόκειται δε για φορείς που έχουν αρμοδιότητες σχετικές με τις πολιτικές της ΕΕ εν γένει. Επιπλέον, κρίνεται σκόπιμο να επισημανθεί ότι οι περιφερειακοί και οι τοπικοί φορείς επέδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον για τις διαβουλεύσεις που πραγματοποιήθηκαν με τους ενδιαφερομένους φορείς και είχαν αξιοσημείωτη συμμετοχή σε αυτές.

37.   Η Επιτροπή των Περιφερειών ελπίζει ότι η Επιτροπή θα αναγνωρίσει τον κεντρικό ρόλο των περιφερειακών και των τοπικών φορέων, καθώς και τις ικανότητες που διαθέτουν όσον αφορά την εφαρμογή της στρατηγικής για την περιοχή της Βαλτικής. Θα πρέπει να εξασφαλισθεί στο περιφερειακό και το τοπικό επίπεδο μια θέση-κλειδί, λαμβανομένης υπόψη της καθιερωμένης συμμετοχής του εν λόγω επιπέδου στο σύστημα πολυεπίπεδης διακυβέρνησης κατά τον προσδιορισμό και την επιλογή των οργανισμών συντονισμού, στο πλαίσιο των τομέων προτεραιότητας και των επικεφαλής εταίρων για τα βασικά έργα.

38.   Η Επιτροπή των Περιφερειών σημειώνει με ικανοποίηση ότι, κατόπιν προτάσεως του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, περιλαμβάνεται στον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετική πίστωση για την προώθηση της στρατηγικής. Η ΕτΠ θεωρεί ότι η πίστωση, αν και ανεπαρκής ως προς τις ανάγκες, είναι ένα ενθαρρυντικό βήμα και ελπίζει ότι θα αυξηθεί κατά τα επόμενα χρόνια. Η ΕτΠ εκτιμά ότι οι πόροι πρέπει να αποσκοπούν κυρίως στη βελτίωση της ικανότητας των περιφερειών και των πολυάριθμων φορέων της περιοχής της Βαλτικής να συμμετάσχουν στην εφαρμογή της στρατηγικής.

39.   Η Επιτροπή των Περιφερειών συμμερίζεται την πρόταση σχετικά με την καθιέρωση ενός ετήσιου φόρουμ, αλλά δεν θεωρεί ότι ένα τέτοιο φόρουμ επαρκεί για την παρακολούθηση της εφαρμογής της υπό εξέταση στρατηγικής. Το γεγονός ότι το φόρουμ αυτό «θα δίνει τη δυνατότητα στους φορείς που εμπλέκονται στις διάφορες πτυχές της στρατηγικής, συμπεριλαμβανομένων και φορέων από ενδιαφερόμενες τρίτες χώρες, να εξετάζουν και να συζητούν την πορεία της στρατηγικής και να διατυπώνουν συστάσεις για θέματα εφαρμογής» δεν είναι αρκετό. Για τον έλεγχο της εφαρμογής της εν λόγω στρατηγικής απαιτείται επιπλέον στενότερη παρακολούθηση της επιτόπιας εφαρμογής της. Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει να εξεταστεί ο καλύτερος τρόπος μετάδοσης των πληροφοριών όσον αφορά τα αποτελέσματα των διαφόρων μέτρων. Θα πρέπει επίσης να αναζητηθεί λύση για τον τρόπο συγκέντρωσης των υφιστάμενων δεδομένων για την περιοχή της Βαλτικής ώστε να υποστηριχθεί η επίτευξη των στόχων που θέτει η στρατηγική.

40.   Στο σχέδιο δράσης γίνεται συχνά αναφορά στη σημασία που έχει η δέσμευση των ενδιαφερομένων φορέων. Η επιτυχημένη εφαρμογή της στρατηγικής για την περιοχή της Βαλτικής απαιτεί την ισχυρή πολιτική δέσμευση των φορέων της εν λόγω περιοχής. Η διασφάλιση και η διατήρηση της πολιτικής δέσμευσης αποτελεί θεμελιώδες ζήτημα. Η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την περιοχή της Βαλτικής δημοσιεύθηκε υπό εξαιρετικές συνθήκες, εν μέσω σοβαρής παγκόσμιας ύφεσης.

41.   Η ύφεση έπληξε σκληρά την οικονομική περιοχή της Βαλτικής, η οποία πριν από λίγο καιρό αποτελούσε την ταχύτερα αναπτυσσόμενη από οικονομικής πλευράς περιοχή της Ευρώπης. Τώρα πια, τον Ιούνιο του 2009, τη στιγμή της δημοσίευσης του σχεδίου δράσης, η περιοχή της Βαλτικής ήταν μια από τις περιφέρειες που είχαν πληγεί σοβαρότερα από την κρίση. Η εμφάνιση της κρίσης ενδέχεται να ευνοήσει την επιτάχυνση της εφαρμογής του σχεδίου δράσης. Η στρατηγική για την περιοχή της Βαλτικής θα μπορούσε να προσφέρει νέα στοιχεία στο πλαίσιο των προσπαθειών που καταβάλλονται για την υπερνίκηση της οικονομικής κρίσης. Από την άλλη πλευρά, όμως, στο σχέδιο δράσης που συνοδεύει την ανακοίνωση της Επιτροπής εκτιμάται ότι το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής των μέτρων που περιλαμβάνονται στην εν λόγω στρατηγική θα μπορούσε να καθυστερήσει λόγω της κρίσης που πλήττει τον τομέα των δημοσίων οικονομικών.

42.   Η εκτίμηση σύμφωνα με την οποία οι ενδιαφερόμενοι φορείς έχουν δεσμευτεί στην τήρηση της στρατηγικής για την περιοχή της Βαλτικής απορρέει από το ζωηρό ενδιαφέρον που επέδειξαν οι εν λόγω φορείς κατά την προετοιμασία της στρατηγικής αυτής. Οι κυβερνήσεις των κρατών μελών κατέχουν καθοριστική θέση έναντι της ανάληψης δεσμεύσεων. Οι κυβερνήσεις θέτουν τους στόχους της στρατηγικής και αποφασίζουν σχετικά με τις γενικές κατευθύνσεις και τις προτεραιότητές της. Όμως, διαδραματίζουν επίσης ζωτικό ρόλο προκειμένου να ενθαρρύνουν την επίδειξη ενδιαφέροντος και την ανάληψη δεσμεύσεων εκ μέρους και άλλων ενδιαφερομένων φορέων της περιοχής. Διαμέσου των αποφάσεών τους, οι κυβερνήσεις οφείλουν να δημιουργήσουν τις κατάλληλες προϋποθέσεις που θα ευνοήσουν την ενεργό συμμετοχή και άλλων φορέων.

43.   Στην περιοχή της Βαλτικής υπάρχουν ήδη ορισμένοι οργανισμοί που αποσκοπούν στη διακυβερνητική συνεργασία. Η συνεργασία μεταξύ των σκανδιναβικών χωρών, η οποία ξεκίνησε στη δεκαετία του ’50, διαθέτει τους δικούς της αρμόδιους οργανισμούς, δηλαδή εν προκειμένω το Σκανδιναβικό Συμβούλιο και το Σκανδιναβικό Συμβούλιο Υπουργών. Επίσης, με τη συμμετοχή των τριών κρατών της Βαλτικής συστάθηκαν το Συμβούλιο Υπουργών των Κρατών της Βαλτικής και το Συμβούλιο των Κρατών της Βαλτικής. Το 1992 δημιουργήθηκαν δύο οργανισμοί οι οποίοι καλύπτουν ολόκληρη την περιοχή της Βαλτικής: το Συμβούλιο των Κρατών της Βαλτικής (CBSS) και ένα αντίστοιχο κοινοβουλευτικό σώμα, η Κοινοβουλευτική Διάσκεψη της Βαλτικής (BSPC).

44.   Για την ενδυνάμωση της διακυβερνητικής συνεργασίας δεν απαιτείται να συσταθούν νέοι οργανισμοί, αλλά μάλλον να επιδιωχθεί να καταστούν αποτελεσματικότεροι οι ήδη υπάρχοντες και να χρησιμοποιηθούν ως ενδεδειγμένα πλαίσια με στόχο την εφαρμογή της στρατηγικής για την περιοχή της Βαλτικής. Η εν λόγω στρατηγική θα μπορούσε να αποτελέσει νέο πεδίο δραστηριότητας για τους προαναφερθέντες οργανισμούς.

45.   Ο ρόλος αυτών των τριών οργανισμών που περιλαμβάνουν στη σύνθεσή τους βουλευτές, θα μπορούσε να είναι η δημιουργία ενός φόρουμ το οποίο θα παρείχε στους πολιτικούς τη δυνατότητα να συζητούν θέματα πολιτικής για την περιοχή της Βαλτικής. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, θα καθίστατο δυνατή η ενδυνάμωση του ενδιαφέροντος και της δέσμευσης των πολιτικών κομμάτων και των βουλευτών έναντι της προαναφερθείσας πολιτικής, γεγονός το οποίο θα μπορούσε να αποδειχθεί εξαιρετικά σημαντικό ως προς την εφαρμογή της στρατηγικής για την περιοχή της Βαλτικής.

46.   Επιπροσθέτως, υπάρχουν και άλλοι φορείς και οργανισμοί, οι οποίοι αποτελούν κατάλληλα δυνητικά πλαίσια για την εφαρμογή της συγκεκριμένης στρατηγικής και, προπαντός, για την εξασφάλιση της δέσμευσης των ενδιαφερομένων φορέων προς το σκοπό αυτό. Η στρατηγική για την περιοχή της Βαλτικής θα μπορούσε επίσης να δώσει νέα πνοή στη δράση πολλών οργανώσεων που έχουν χάσει πλέον τον λόγο ύπαρξής τους.

---

27.8.2010

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 232/29

---

Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Σχέδιο δράσης για την αστική κινητικότητα»

(2010/C 232/05)

I.   ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Ιστορικό

1.   Το 2008 η Επιτροπή των Περιφερειών κατήρτισε γνωμοδότηση (1) αναφορικά με το «Πράσινο βιβλίο - Διαμόρφωση νέας παιδείας αστικής κινητικότητας» (2) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το έγγραφο αυτό διαδέχθηκε η γνωμοδότηση του Απριλίου 2009 με τίτλο «Σχέδιο δράσης για την αστική κινητικότητα» (3) ως απάντηση στην έκθεση πρωτοβουλίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (4), στην οποία η ΕΤΠ επικροτεί τις πολυάριθμες πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί σε επίπεδο ΕΕ για την αστική κινητικότητα·

2.   η ΕΤΠ έχει εισηγηθεί τη δημιουργία ενός μοντέλου εφαρμογής των σχεδίων αστικής κινητικότητας μέσω των «συμφωνιών κινητικότητας», δηλαδή βιώσιμων μακροπρόθεσμων συμφωνιών μεταξύ φορέων του δημόσιου τομέα ή μεταξύ φορέων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Επίσης, ζητά από την Επιτροπή να θεσπίσει, στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής, ένα χρηματοδοτικό μέσο που θα διατίθεται απευθείας στις περιφέρειες και στις αστικές περιοχές, και το οποίο θα ενθαρρύνει τις αστικές περιοχές να καταρτίσουν σχέδια κινητικότητας. Ο σχεδιασμός και η εφαρμογή των εν λόγω σχεδίων θα πρέπει να αποτελούν αρμοδιότητα των ίδιων των πόλεων·

3.   επιπλέον, ζητήθηκε από την Επιτροπή να προσδώσει προστιθέμενη αξία στη διαδικασία με κίνητρα χρηματοδότησης, μηχανισμούς επιβράβευσης και ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών με την εφαρμογή ενός συστήματος αντίστοιχου του πανευρωπαϊκού συστήματος της γαλάζιας σημαίας, η οποία θα απονέμεται βάσει συγκεκριμένων δεικτών, σε αστικές περιοχές με χαμηλά επίπεδα ρύπανσης και κυκλοφοριακής συμφόρησης·

4.   πιστεύει ότι επιβάλλεται πανευρωπαϊκή εναρμόνιση των τεχνικών προδιαγραφών ιδιαιτέρως για τα αυτοκίνητα οχήματα (π.χ. τον εξοπλισμό των κυκλοφορούντων οχημάτων με φίλτρα αιθάλης του άνθρακα για ντηζελοκινητήρες), τον εξοπλισμό υποδομών και τις υπηρεσίες μεταφορών, καθώς και τη σήμανση (πινακίδες) για την πρόσβαση σε ευαίσθητες περιβαλλοντικές ζώνες σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα που ισχύουν για τα καυσαέρια και το θόρυβο·

5.   συν τοις άλλοις, η ΕΤΠ εξέφρασε την άποψη ότι επιβάλλεται να δοθεί περισσότερη έμφαση στην κοινωνική διάσταση της αστικής κινητικότητας, καθότι συνιστά μέσο προαγωγής τόσο της κοινωνικής όσο και της εδαφικής συνοχής στις αστικές και περιαστικές περιοχές (5)·

6.   η Επιτροπή ενέκρινε το σχέδιο δράσης για την αστική κινητικότητα (6), στο οποίο προτείνονται είκοσι μέτρα που σκοπό έχουν να ενθαρρύνουν και να συνδράμουν τις τοπικές, τις περιφερειακές και τις εθνικές αρχές στην επίτευξη των στόχων τους όσον αφορά τη βιώσιμη αστική κινητικότητα. Έτσι, παρουσιάζεται για πρώτη φορά μια πλήρης δέσμη μέτρων στήριξης στον τομέα της αστικής κινητικότητας·

7.   τα μέτρα που προτείνει η Επιτροπή θα αρχίσουν να εφαρμόζονται από την υιοθέτηση του σχεδίου δράσης και για περίοδο τεσσάρων ετών. Ωστόσο, το 2012 η Επιτροπή πρόκειται να επανεξετάσει τις παραμέτρους της εφαρμογής του εν λόγω σχεδίου και θα αξιολογήσει την ανάγκη ανάληψης περαιτέρω δράσης·

Παρατηρήσεις αναφορικά με το σχέδιο δράσης για την αστική κινητικότητα της Επιτροπής

8.   η ΕΤΠ συγχαίρει την Επιτροπή που εν τέλει δημοσίευσε το σχέδιο δράσης για την αστική κινητικότητα, ένα έγγραφο που απηχεί τα κύρια ζητήματα τα οποία έχουν τεθεί επί τάπητος για την αναβάθμιση της κινητικότητας στις πόλεις μας·

Τα οικονομικά και περιβαλλοντικά επιχειρήματα υπέρ του σχεδίου δράσης

9.   η Επιτροπή αναφέρει ότι το 72 % (7) του ευρωπαϊκού πληθυσμού ζει σε αστικές περιοχές και το ποσοστό αυτό θα ανέλθει στο 84 % έως το 2050. Οι αστικές περιοχές αντιμετωπίζουν σήμερα την πρόκληση να καταστήσουν τις μεταφορές βιώσιμες τόσο από πλευράς ανταγωνιστικότητας (κυκλοφοριακή συμφόρηση, κόστος συγκοινωνιών) όσο και από περιβαλλοντική άποψη (ατμοσφαιρική ρύπανση και ηχορύπανση)·

10.   η ΕΤΠ αντιλαμβάνεται τη ζωτική σημασία της αστικής κινητικότητας και των αστικών συγκοινωνιών για το μέλλον της Ευρώπης, καθότι άπτεται των τριών βασικών πυλώνων της βιώσιμης ανάπτυξης, δηλαδή:

—

του οικονομικού πυλώνα, δεδομένου ότι η κυκλοφοριακή συμφόρηση αποτελεί τροχοπέδη για την οικονομική ανταγωνιστικότητα (καθυστερήσεις στις εμπορικές δραστηριότητες, υψηλότερο κόστος μεταφοράς εμπορευμάτων κ.τ.λ.). Οι αστικές περιοχές συνιστούν την ατμομηχανή της ευρωπαϊκής οικονομίας, καθότι εκεί παράγεται περισσότερο από το 70 % του οικονομικού πλούτου στην ΕΕ. Ωστόσο, το 7 % αυτού του πλούτου σπαταλάται στο εξωτερικό κόστος που προκύπτει από τα ατυχήματα, την κυκλοφοριακή συμφόρηση ή την επιβάρυνση του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας,

—

του περιβαλλοντικού πυλώνα, αφού η ρύπανση που προέρχεται από την κυκλοφορία των αυτοκινήτων και των φορτηγών και τη σχετική συμφόρηση στα μητροπολιτικά και λοιπά αστικά κέντρα, όπως και στις περιαστικές περιοχές, αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα εμπόδια για την επίτευξη του στόχου 20-20-20. Οι αστικές μηχανοκίνητες μεταφορές αντιπροσωπεύουν αφενός μεν το 40 % των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που προέρχονται από τις συνολικές οδικές μεταφορές, αφετέρου δε το 70 % περίπου των εκπομπών άλλων ρύπων. Καθίσταται λοιπόν σαφές ότι μια ριζική μεταστροφή των τάσεων στις αστικές μεταφορές (με βασική λύση τις δημόσιες συγκοινωνίες) θα ενισχύσει τη βιωσιμότητα της ευρωπαϊκής ανάπτυξης,

—

του κοινωνικού πυλώνα, διότι η αναβάθμιση των συστημάτων των δημόσιων μεταφορών και ο περιορισμός της κυκλοφοριακής συμφόρησης θα βελτιώσουν τόσο την ποιότητα ζωής του πολίτη, όσο και τη δημόσια υγεία. Επίσης, θα διευκολυνθεί έτσι η σύνδεση των υποβαθμισμένων συνοικιών και κοινοτήτων με το κέντρο της πόλης, δημιουργώντας περισσότερες επαγγελματικές ευκαιρίες, και καθιστώντας πιο προσιτές τις υπηρεσίες (υγείας, εκπαίδευσης) και τις πολιτιστικές δραστηριότητες·

Ρόλοι και αρμοδιότητες

11.   η ΕΤΠ εκφράζει την ικανοποίησή της για το γεγονός ότι η Επιτροπή τηρεί έμπρακτα και στο ακέραιο την αρχή της επικουρικότητας, δεδομένου ότι στο σχέδιο δράσης της αναγνωρίζεται ότι οι πολιτικές στον τομέα της αστικής κινητικότητας εμπίπτουν κατά κύριο λόγο στην αρμοδιότητα των τοπικών, περιφερειακών και εθνικών αρχών· τούτο δε παρότι οι αποφάσεις που λαμβάνονται σε τοπικό επίπεδο εντάσσονται συχνά σε ένα πλαίσιο το οποίο καθορίζεται από την εθνική και κοινοτική πολιτική·

12.   η Επιτροπή θεωρεί εξαιρετικά επωφελή την υιοθέτηση μιας προσέγγισης συμπράξεων, με πλήρη σεβασμό τόσο της αρχής της επικουρικότητας όσο και των διάφορων αρμοδιοτήτων και ευθυνών σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης·

13.   τα είκοσι μέτρα που προτείνει το σχέδιο δράσης αφορούν τα μέσα με τα οποία οι πόλεις και οι περιφέρειες θα θεσπίσουν μια βιώσιμη πολιτική κινητικότητας και αντανακλούν εν πολλοίς τις συστάσεις της ΕΤΠ κατά το παρελθόν. Τα μέσα αυτά συνίστανται στα εξής:

—	ανταλλαγή πληροφοριών και βέλτιστων πρακτικών,

—	δημοσίευση πληροφοριών και έκδοση εγγράφων καθοδήγησης για την κατάρτιση σχεδίων αστικής κινητικότητας,

—	διεξαγωγή διαλόγου με δημόσιους οργανισμούς συγκοινωνιών προκειμένου να καθοριστούν ορισμένες οικειοθελείς δεσμεύσεις ως προς τα δικαιώματα των επιβατών,

—	δημιουργία διαδικτυακού οδηγού για τα «καθαρά» οχήματα και διεξαγωγή συζητήσεων με τα κράτη μέλη για τον τρόπο καθιέρωσης τεχνικών ενεργειακά αποδοτικής οδήγησης στα πλαίσια των εξετάσεων για την απόκτηση διπλώματος οδήγησης,

—	συγκρότηση παρατηρητηρίου για την αστική κινητικότητα,

—	διενέργεια σειράς μελετών στο πεδίο της αστικής κινητικότητας, με θέμα –μεταξύ άλλων– τη λειτουργία των διαφορετικών τύπων χώρων πρασίνου στην ΕΕ·

14.   το σχέδιο δράσης για την αστική κινητικότητα παρέχει τη δυνατότητα να διαμορφωθεί ένα πλαίσιο της ΕΕ το οποίο θα βοηθήσει τις τοπικές, τις περιφερειακές και τις εθνικές αρχές να αναλάβουν δράση στις αστικές περιοχές στις οποίες χρειάζεται να αναπτυχθούν βιώσιμα δίκτυα μεταφορών και να υιοθετηθούν νέες τεχνολογικές λύσεις, σύμφωνα με τις διάφορες αρμοδιότητες και ευθύνες, τόσο για τη θέσπιση μέτρων τα οποία θα παρέχουν στους πολίτες της ΕΕ οικολογικά μέσα μεταφοράς στις αστικές περιοχές όσο και για τη διαφοροποίηση του τρόπου αντιμετώπισης της αστικής κινητικότητας, με σκοπό την επίτευξη των στόχων της περιβαλλοντικής και οικονομικής ανταγωνιστικότητας και της κοινωνικής συνοχής της ΕΕ·

15.   στο σχέδιο δράσης της Επιτροπής καθορίζονται έξι θέματα που προέκυψαν από τις διαβουλεύσεις για την Πράσινη Βίβλο. Για καθένα από αυτά τα θέματα θεωρείται σκόπιμη η διατύπωση πρόσθετων παρατηρήσεων·

Προώθηση ολοκληρωμένων πολιτικών

16.   ίσως η σημαντικότερη εκ των τριών δράσεων που προτείνονται προς αυτή την κατεύθυνση είναι η υποστήριξη που προβλέπεται να παρασχεθεί στις τοπικές αρχές για την εκπόνηση σχεδίων βιώσιμης αστικής κινητικότητας, τα οποία θα καλύπτουν τις εμπορευματικές και τις επιβατικές μεταφορές σε αστικές και περιαστικές περιοχές. Η συγκεκριμένη δράση ήταν άλλωστε βασική σύσταση της ΕΤΠ (8)·

17.   εντούτοις, ενδιαφέρουσα προσθήκη –η οποία χρήζει υποστήριξης– αποτελεί η πρόταση που αφορά την ενσωμάτωση της διάστασης της αστικής κινητικότητας στα σχέδια βιώσιμης ενέργειας που προετοιμάζουν οι πόλεις που συμμετέχουν στο Σύμφωνο των Δημάρχων (9), με στόχο να προαχθεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση συσχετισμού της ενέργειας και της κλιματικής αλλαγής με θέματα σχετικά με τη βιωσιμότητα των μεταφορών και της κινητικότητας·

18.   η Επιτροπή εξετάζει επίσης την προοπτική παροχής πληροφοριών αναφορικά με τη σχέση μεταξύ μέτρων για τη βιώσιμη αστική κινητικότητα και των στόχων της περιφερειακής πολιτικής, περιλαμβανομένου του συσχετισμού των αστικών μεταφορών με το διευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών (ΔΕΔ-Μ)·

Έμφαση στον πολίτη

19.   αναγνωρίζεται ότι η προστασία των δικαιωμάτων των επιβατών και η διαθεσιμότητα πληροφοριών σχετικά με την αξιοπιστία, την ασφάλεια, κ.τ.λ., αποτελούν βασική προϋπόθεση για να καταστούν ελκυστικές στο επιβατικό κοινό οι συγκοινωνίες με λεωφορείο, τραμ, μετρό και άλλα δημόσια μέσα μεταφοράς. Η Επιτροπή σκοπεύει να καθορίσει βέλτιστες πρακτικές σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και να προωθήσει ένα σύνολο οικειοθελών δεσμεύσεων για την ενίσχυση των δικαιωμάτων των επιβατών των δημόσιων συγκοινωνιών. Πρόκειται, μάλιστα, για πρωτοβουλία που έχει ήδη λάβει την υποστήριξη της ΕΤΠ (8)·

20.   η Επιτροπή προτίθεται να συνεργαστεί με δημόσιους οργανισμούς συγκοινωνιών και με άλλους φορείς για τη διευκόλυνση της πληροφόρησης του επιβατικού κοινού, με απώτατο στόχο να αποκτήσουν οι χρήστες των δημόσιων συγκοινωνιών ανά την ΕΕ μία σχετική διαδικτυακή πύλη, με έμφαση στα κύρια μέσα μεταφοράς του ΔΕΔ-Μ και στις τοπικές και περιφερειακές συνδέσεις, όπως έχει ήδη προτείνει η ΕΤΠ (8)·

21.   η Επιτροπή προτείνει τη διενέργεια μελέτης για τους κανόνες πρόσβασης σε χώρους πρασίνου ανά την ΕΕ, προκειμένου να διευκολυνθεί η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών. Η πρόταση αυτή συμβαδίζει με την εισήγηση της ΕΤΠ (8) για την καθιέρωση ετήσιου ευρωπαϊκού βραβείου για εξέχουσες και «μεταβιβάσιμες» πρωτοβουλίες στον τομέα των μεταφορών, κατ’ αντιστοιχία με το πανευρωπαϊκό «σύστημα γαλάζιας σημαίας», και το οποίο θα απονέμεται σε αστικές περιοχές με χαμηλά επίπεδα ρύπανσης και συμφόρησης («σύστημα πράσινης σημαίας»). Στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής εβδομάδας κινητικότητας, η Επιτροπή προτείνει τη βελτιστοποίηση του υπάρχοντος συστήματος βράβευσης και την καθιέρωση ειδικού βραβείου με στόχο να ενθαρρυνθεί η υιοθέτηση σχεδίων βιώσιμης αστικής κινητικότητας·

22.   η ενεργειακά αποδοτική οδήγηση αποτελεί ήδη υποχρεωτικό σκέλος της εκπαίδευσης και της εξέτασης των επαγγελματιών οδηγών. Η Επιτροπή θα συζητήσει με τα κράτη μέλη εάν και πώς μπορεί να ενταχθεί η ενεργειακά αποδοτική οδήγηση στις εξετάσεις και για τα οχήματα Ι.Χ.·

Πιο οικολογικές αστικές μεταφορές

23.   η Επιτροπή θεωρεί ότι η ανάληψη δράσης σε επίπεδο ΕΕ θα συμβάλει στην ενίσχυση της αγοράς τεχνολογιών νέων και καθαρών οχημάτων και εναλλακτικών καυσίμων. Κατά συνέπεια, προτείνει να συνεχιστεί η υποστήριξη σε προγράμματα έρευνας και επίδειξης που χρηματοδοτούνται από το 7ο πρόγραμμα-πλαίσιο, έτσι ώστε να διευκολυνθεί η διάδοση οχημάτων χαμηλότερων και μηδενικών εκπομπών και των εναλλακτικών καυσίμων στην αγορά. Μάλιστα, γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στην «ευρωπαϊκή πρωτοβουλία πράσινων αυτοκινήτων» (10) που εστιάζεται στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και στις σχετικές υποδομές σε αστικές περιοχές·

24.   θα δημιουργηθεί ένας διαδικτυακός οδηγός για καθαρά και ενεργειακά αποδοτικά οχήματα, ο οποίος θα υποστηρίζει τον από κοινού εξοπλισμό των δημόσιων υπηρεσιών με τέτοια οχήματα·

25.   αφ’ ης στιγμής διαμορφωθεί το ευρωπαϊκό πλαίσιο ενσωμάτωσης του εξωτερικού κόστους, η Επιτροπή θα ξεκινήσει μελέτη για τις αστικές πτυχές της εν λόγω ενσωμάτωσης, λαμβάνοντας υπόψη την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα των διαφόρων λύσεων τιμολόγησης που μετακυλίουν το εξωτερικό κόστος (περιβαλλοντικό, κυκλοφοριακή συμφόρηση κ.τ.λ.) στον χρήστη·

Ενίσχυση της χρηματοδότησης

26.   σύμφωνα με συγκεκριμένη σύσταση που διατυπώθηκε σε προηγούμενη γνωμοδότηση της ΕΤΠ (8), «προϋπόθεση για την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και συγχρηματοδότηση των προγραμμάτων αστικών συγκοινωνιών πρέπει να είναι η ύπαρξη ολοκληρωμένων σχεδίων κινητικότητας, πέραν της προώθησης των προγραμμάτων αυτών από την ΕΕ». Η Επιτροπή των Περιφερειών υποστήριξε «την καθιέρωση ευρωπαϊκού χρηματοδοτικού μέσου […] που θα επιτρέπει τη συγχρηματοδότηση των Σχεδίων Αστικής Κινητικότητας, […] στο πλαίσιο των Συμφωνιών Αστικής Κινητικότητας» στον δημόσιο τομέα ή και μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα «με κεφάλαια προερχόμενα από τον ιδιωτικό τομέα και από τοπικά, περιφερειακά και εθνικά προγράμματα»·

27.   το σχέδιο δράσης της Επιτροπής σημαίνει ότι «η αξιοποίηση της κοινοτικής χρηματοδότησης, στην οποία συμπεριλαμβάνονται τα εργαλεία της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, μπορεί να παράσχει σημαντικά κίνητρα και να βοηθήσει στη συγκέντρωση καταλυτικών ιδιωτικών κεφαλαίων», υποστηρίζοντας έτσι τις αρμόδιες αρχές και τους ενδιαφερόμενους παράγοντες να διερευνήσουν τις υπάρχουσες δυνατότητες χρηματοδότησης και να αναπτύξουν καινοτόμα προγράμματα σύμπραξης του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα·

28.   επίσης, η Επιτροπή αναγνωρίζει την ανάγκη να συνεχίσει να ενισχύει την πρωτοβουλία CIVITAS και μετά την τρίτη σειρά έργων που άρχισαν το 2008, όπως άλλωστε είχε εισηγηθεί και η ΕΤΠ (8)·

Ανταλλαγή εμπειριών και γνώσεων

29.   η Επιτροπή σκοπεύει να προωθήσει μια μελέτη σχετικά με τον τρόπο βελτίωσης και αναβάθμισης της συλλογής δεδομένων για τις αστικές μεταφορές και την κινητικότητα και να δημιουργήσει μια εικονική πλατφόρμα προκειμένου να καταστούν δυνατές η ανταλλαγή πληροφοριών, δεδομένων και στατιστικών, η παρακολούθηση των εξελίξεων και η διευκόλυνση της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών (11). Η δράση αυτή έχει επικροτηθεί παλαιότερα από την ΕΤΠ·

Βελτιστοποίηση της αστικής κινητικότητας

30.   η Επιτροπή επιδιώκει να διευκολύνει τη μεταστροφή σε τρόπους μεταφοράς πιο φιλικούς προς το περιβάλλον και να προωθήσει μια αποτελεσματική υλικοτεχνική υποστήριξη των μεταφορών. Προς τούτο, προτίθεται να διοργανώσει διάσκεψη για τις αστικές εμπορευματικές μεταφορές το 2010. Πρόκειται δε για άλλη μια πρωτοβουλία που επιδοκιμάζει η ΕΤΠ·

31.   η Επιτροπή σχεδιάζει επίσης να παράσχει συνδρομή για την εφαρμογή ευφυών συστημάτων μεταφορών (ITS), κατά προτίμηση με τη βοήθεια διαλειτουργικών πρωτοκόλλων επικοινωνίας και τη μεταφορά δεδομένων προκειμένου να αναβαθμίσει την αστική κινητικότητα σε σχέση, λόγου χάρη, με την ηλεκτρονική έκδοση και πληρωμή εισιτηρίων, τη διαχείριση της κυκλοφορίας, την πληροφόρηση του επιβατικού κοινού, κ.τ.λ.·

II.   ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

32.   επικροτεί το σχέδιο δράσης της Επιτροπής για την αστική κινητικότητα και τάσσεται υπέρ των προτεινόμενων μέτρων, εφόσον τα μέτρα αυτά δεν υπονομεύουν την αρχή της επικουρικότητας ή τις πρωταρχικές αρμοδιότητες των τοπικών, περιφερειακών και εθνικών αρχών, θεωρώντας ότι οι προκλήσεις της αστικής κινητικότητας είναι εξίσου σημαντικές με αυτές των συγκοινωνιακών υποδομών της περιφέρειας και των μεγάλων αποστάσεων, και σε κάθε περίπτωση τα μέτρα αποτελούν συμπληρωματικές δράσης σε διαφορετικά εδαφικά και λειτουργικά πεδία δράσης·

Χρηματοδότηση της ριζικής μεταστροφής στις δημόσιες συγκοινωνίες

33.   θεωρεί ότι τα μέτρα τεχνολογικού χαρακτήρα (τεχνολογίες νέων κινητήρων, καλύτερα καύσιμα και λοιπές βελτιώσεις) που χρηματοδοτούνται από το 7ο πρόγραμμα-πλαίσιο δεν επαρκούν για την επίτευξη του στόχου των ποιοτικών, ασφαλών και οικονομικά προσιτών συστημάτων δημόσιων συγκοινωνιών και, επομένως, για την υλοποίηση της επιθυμητής ριζικής μεταστροφής και της αποσυμφόρησης των αστικών περιοχών· θα πρέπει να ενθαρρυνθεί η μεταστροφή προς όλες τις μορφές δημόσιων μεταφορών, καθώς και οι μετακινήσεις με ποδήλατο ή με τα πόδια·

34.   ομοίως, προτρέπει την Επιτροπή να ενδιαφερθεί για την κινητικότητα στις αστικές και τις περιαστικές περιοχές της ΕΕ, μέσω των διαρθρωτικών ταμείων και της πολιτικής συνοχής, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης·

35.   επίσης, κατά την επόμενη αναθεώρηση των δημοσιονομικών προοπτικών της ΕΕ, συνιστά θερμά να ληφθούν υπόψη οι ανάγκες σε αστικές μεταφορές, δεδομένης, κυρίως, της μεγάλης συμβολής που μπορούν να έχουν τα χρηματοδοτούμενα σχέδια αστικής κινητικότητας στην ενίσχυση του οικονομικού, περιβαλλοντικού και κοινωνικού πυλώνα και της βιώσιμης ανάπτυξης στα μητροπολιτικά κέντρα·

36.   στηρίζει τις προτάσεις που κατατίθενται στο σχέδιο έκθεσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, σύμφωνα με το οποίο στις δημοσιονομικές προοπτικές για την περίοδο 2014-20 θα πρέπει να εξετασθεί ένα ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό μέσο που θα επιτρέπει τη συγχρηματοδότηση:

—	των σχεδίων αστικής και μητροπολιτικής μετακίνησης (σχέδια αστικής κινητικότητας) και

—	των επενδύσεων στον τομέα της αστικής και μητροπολιτικής κινητικότητας που ανταποκρίνονται στους περιβαλλοντικούς και κοινωνικοοικονομικούς στόχους της ΕΕ·

37.   πιστεύει ότι αυτά τα μέτρα είναι θεμιτά, καθότι ο εξοπλισμός των ευρωπαϊκών πόλεων και των περιαστικών περιοχών με ποιοτικά, ασφαλή και οικονομικά προσιτά συστήματα δημόσιων συγκοινωνιών θα παράσχει τη δυνατότητα:

—

να προαχθούν η οικονομική ανάπτυξη και η ανταγωνιστικότητα χάρη στην αποσυμφόρηση και στον περιορισμό του κόστους των μεταφορών, η αποτελεσματικότητα της διαχείρισης των επιβατικών και εμπορευματικών μεταφορών, η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στα συστήματα δημόσιων συγκοινωνιών, καθώς και το αποτέλεσμα μόχλευσης των εν λόγω επενδύσεων (12)·

—

να αναβαθμιστεί το περιβάλλον με τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και λοιπών ρύπων, τον περιορισμό της κίνησης στις οδικές αρτηρίες, την εξοικονόμηση ενέργειας (13), τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα και του μετριασμού του αντικτύπου τους στην ανθρώπινη υγεία (αναπνευστικές και καρδιοαγγειακές παθήσεις)·

—	να ενισχυθεί η κοινωνική και εδαφική συνοχή (14) με την αύξηση της κινητικότητας των ατόμων από περιθωριοποιημένες κοινότητες και υποβαθμισμένα προάστια, και να βελτιωθεί, ταυτόχρονα, στα αστικά κέντρα το περιβάλλον των οικιστικών περιοχών και των σημείων τουριστικού ενδιαφέροντος·

Η υιοθέτηση μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης στις πολιτικές για τις αστικές περιοχές

38.   κρίνει ότι πρέπει να υπάρχει μεγαλύτερη συνάφεια μεταξύ των ευρωπαϊκών πολιτικών και πρωτοβουλιών και, κυρίως, μια ολοκληρωμένη προσέγγιση στις πολιτικές για τις αστικές περιοχές και τον χωροταξικό σχεδιασμό, έτσι ώστε οι πρωτοβουλίες για την κυκλοφοριακή αποσυμφόρηση και τον έλεγχο της ρύπανσης του περιβάλλοντος –στο πλαίσιο της εκπόνησης σχεδίων αστικής κινητικότητας για τα μητροπολιτικά κέντρα– να μην ακυρώνονται, για παράδειγμα, από τις πολεοδομικές ή τις στεγαστικές πολιτικές·

39.   τάσσεται εκ νέου υπέρ της εκπόνησης σχεδίων βιώσιμης αστικής κινητικότητας –τουλάχιστον για τις μεγαλουπόλεις, τις αστικές και τις περιαστικές περιοχές– που θα δώσουν αφενός μεν απαντήσεις στα προβλήματα πρόσβασης όλων των κατοίκων και θα καλύψουν τις ανάγκες αυτών των περιοχών σε εμπορευματικές μεταφορές, αφετέρου δε θα συμβάλουν στην αντιμετώπιση της κυκλοφοριακής συμφόρησης και των συνεπειών για την υγεία και το περιβάλλον·

40.   ζητά τη λήψη μέτρων για την παροχή κινήτρων σε επίπεδο ΕΕ, έτσι ώστε στις κατάλληλες αστικές και περιαστικές περιοχές η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και συγχρηματοδότηση των σχεδίων αστικών μεταφορών να εξαρτώνται από την ύπαρξη βιώσιμων σχεδίων αστικής και μητροπολιτικής κινητικότητας και από τη σύναψη συμφωνιών κινητικότητας· οι τελευταίες –μέσω συμφωνιών μεταξύ ιδιωτικών και κρατικών εταίρων– θα αντλούν πόρους από τον ιδιωτικό τομέα, καθώς και από τοπικά, περιφερειακά και εθνικά χρηματοδοτούμενα προγράμματα·

41.   αναγνωρίζει ότι πολλές πόλεις έχουν ήδη καταρτίσει σχέδια κινητικότητας, όμως θεωρεί ότι, εάν αυτή η προσέγγιση υιοθετείτο σε όλες τις μεγάλες αστικές περιοχές με την ενεργό συμμετοχή των εκάστοτε εταίρων, οι μεν πόλεις θα διατηρούσαν την ελευθερία να προσαρμόσουν τα σχέδια κινητικότητας στις ανάγκες τους, η δε Επιτροπή θα μπορούσε να αναδείξει την προστιθέμενη αξία του κάθε προγράμματος σε επίπεδο ΕΕ·

42.   σημειώνει ότι, κατά το παρελθόν, η Επιτροπή είχε ζητήσει από τις τοπικές αρχές να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν βιώσιμα σχέδια αστικών μεταφορών (15) και, πλέον, η ίδια θα πρέπει να προτρέψει τα κράτη μέλη να καταστήσουν αυτά τα σχέδια υποχρεωτικά για όλες τις μεγάλες αστικές και περιαστικές περιοχές και να παράσχει κίνητρα στους δήμους και τις περιφέρειες ούτως ώστε να διευκολύνεται η εκπόνηση τέτοιων σχεδίων·

43.   ζητά να αυξηθεί η χρηματοδότηση της πρωτοβουλίας CIVITAS με την προϋπόθεση ότι η τελευταία θα επεκταθεί, πέραν των σχεδίων επίδειξης και της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών, στην ενίσχυση της προώθησης και εφαρμογής των σχεδίων αστικής κινητικότητας·

44.   προτρέπει την Επιτροπή να παράσχει περαιτέρω κίνητρα για την κατάρτιση και εφαρμογή σχεδίων αστικής κινητικότητας με την καθιέρωση ετήσιου ευρωπαϊκού βραβείου για εξέχουσες και «μεταβιβάσιμες» πρωτοβουλίες στον τομέα των μεταφορών, στο πλαίσιο του πανευρωπαϊκού «Συστήματος πράσινης σημαίας». Το συγκεκριμένο βραβείο θα απονέμεται σε αστικές περιοχές οι οποίες, για παράδειγμα, θα υιοθετούν τα εν λόγω σχέδια και θα επιτυγχάνουν χαμηλά επίπεδα ρύπανσης και κυκλοφοριακής συμφόρησης στις πόλεις ή θα σημειώνουν ιδιαίτερες επιτυχίες κατά την προσπάθεια της επιλογής των μεταφορικών μέσων (Modal Split)·

45.   συνιστά στην Επιτροπή να εφαρμόσει ένα σύνολο δεικτών βάσει των οποίων θα απονέμεται η «πράσινη σημαία». Εντούτοις, αναγνωρίζει ότι η επίτευξη χαμηλών επιπέδων ρύπανσης (ατμοσφαιρικής και ηχορύπανσης) και κυκλοφοριακής συμφόρησης (ταχύτητα και αξιοπιστία μετακινήσεων) θα αποτελέσει μεταβλητό μέγεθος-πρόκληση για τις πόλεις, δεδομένης της σημαντικής διαφοροποίησης των χαρακτηριστικών της εκάστοτε πόλης και του κάθε συστήματος αστικών μεταφορών·

46.   συνιστά να λαμβάνεται υπόψη, κατά την απονομή της «πράσινης σημαίας», και η ενίσχυση του «πράσινου» ή/και φιλικού προς το περιβάλλον τρόπου σκέψης στα αστικά κέντρα, όπως συμβαίνει με την προώθηση εναλλακτικών τρόπων μετακίνησης (μέσω της επέκτασης των πεζόδρομων και των ποδηλατοδρόμων και την προώθηση άλλων εναλλακτικών μέσων μεταφοράς κλπ.)·

Ενθάρρυνση μιας ριζικής μεταστροφής στις μεταφορές

47.   αναγνωρίζει ότι οι πολίτες της ΕΕ –χάρη στην αυξημένη ευαισθησία που επιδεικνύουν σε θέματα κλιματικής αλλαγής– θα αποδεχθούν πλέον ευκολότερα τα μέτρα βάσει των οποίων το εξωτερικό κόστος των συστημάτων μεταφορών (περιβαλλοντικό, κυκλοφοριακή συμφόρηση και άλλοι τύποι κόστους) θα μετακυλίεται στον χρήστη, σε περιπτώσεις όπου οι κρατικές αρχές δεν έχουν επενδύσει στις δημόσιες συγκοινωνίες· πρόκειται δηλαδή για την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει»·

48.   προτρέπει την Επιτροπή να ξεκινήσει σύντομα την προταθείσα μελέτη των αστικών πτυχών της ενσωμάτωσης του εξωτερικού κόστους των μέσων μεταφοράς, προκειμένου να ληφθούν μέτρα υπέρ της εκ νέου εξισορρόπησης του κόστους των διαφόρων μέσων μεταφοράς (16), (17) και υπέρ πιο βιώσιμων συστημάτων μεταφορών στις αστικές περιοχές·

49.   κρίνει ότι η καθοδήγηση εκ μέρους της Επιτροπής όσον αφορά τις διάφορες επιλογές μετακύλισης του εξωτερικού κόστους κινητικότητας στο κόστος των μεταφορών θα ενισχύσει τη δημόσια προώθηση καθαρών μέσων μεταφοράς και θα συντείνει στην επιθυμητή ριζική μεταστροφή· συγχρόνως, θα βοηθήσει τους πολίτες να καταλάβουν ότι τα ιδιωτικά μέσα μεταφοράς «φαίνονται» πιο οικονομικά μόνον επειδή το εξωτερικό κόστος δεν εμφανίζεται στους οικονομικούς λογαριασμούς των μεταφορών·

50.   επιδοκιμάζει την υποστήριξη που παρέσχε η Επιτροπή στην έρευνα με θέμα τα καθαρά και ενεργειακά αποδοτικά οχήματα και τα εναλλακτικά καύσιμα. Ωστόσο, επισημαίνει ότι η τεχνολογική πρόοδος θα συνεισφέρει μεν στο περιβαλλοντικό πρόγραμμα δράσης, αλλά προκειμένου να υπάρξει ριζική μεταστροφή, απαιτούνται και μέτρα αντιμετώπισης των περιβαλλοντικών προβλημάτων και της κυκλοφοριακής συμφόρησης στις αστικές περιοχές·

Ενίσχυση των δικαιωμάτων των επιβατών

51.   επικροτεί τις προτάσεις της Επιτροπής όσον αφορά τα δικαιώματα των επιβατών και την παροχή ενημέρωσης σε θέματα ασφάλειας και αξιοπιστίας. Λαμβάνοντας, όμως, υπόψη ότι οι συγκεκριμένες προτάσεις περιορίζονται σε οικειοθελείς δεσμεύσεις βάσει των βέλτιστων πρακτικών ανά την ΕΕ, η Επιτροπή καλείται να ενισχύσει τις προτάσεις της με συνοδευτικές εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης σε όλα τα κράτη μέλη και σε συνεργασία με τις εκάστοτε εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές·

52.   ζητά να περιλαμβάνουν οι εκστρατείες ευαισθητοποίησης πληροφόρηση για την επίδραση που έχουν τα μέτρα αστικής κινητικότητας και οι σχετικές επιλογές του Ευρωπαίου πολίτη στην περιβαλλοντική και οικονομική ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης και των περιφερειών της.

---

(1)  Γνωμοδότηση με θέμα: «Πράσινη βίβλος για τις αστικές συγκοινωνίες», εισηγητής: ο Sir Albert Bore - CdR 236/2007 fin

(2)  COM(2007) 551

(3)  Γνωμοδότηση με θέμα: «Σχέδιο δράσης για την αστική κινητικότητα», εισηγητής: ο Sir Albert Bore - CdR 417/2008 fin.

(4)  Report on an Action Plan on Urban Mobility (Έκθεση σχετικά με το σχέδιο δράσης για την αστική κινητικότητα), εισηγητής: ο κ. Gilles Savary - 2008/2217(INI).

(5)  Γνωμοδότηση με θέμα: «Πράσινη βίβλος για την εδαφική συνοχή», εισηγητής: ο κ. Jean-Yves Le Drian) - CdR 274/2008 fin.

(6)  COM(2009) 490.

(7)  Ηνωμένα Έθνη, World Urbanisation Prospects: The 2007 Revision.

(8)  Βλ. υποσημείωση 3.

(9)  www.eumayors.eu.

(10)  http://ec.europa.eu/research/transport/info/green_cars_initiative_en.html

(11)  π.χ. www.eltis.org

(12)  Οι επενδύσεις στις δημόσιες συγκοινωνίες έχουν πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα ίσο με 2 έως 2,5 επί των τοπικών και περιφερειακών οικονομιών (πηγή: 5ο πρόγραμμα-πλαίσιο 2005, μελέτη Transecon).

(13)  Είναι δυνατή η ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας έως και 400-500kg καυσίμου ανά κάτοικο σε πόλεις που διαθέτουν υψηλό δείκτη UITP (δείκτης της Διεθνούς Ένωσης Δημόσιων Μεταφορών).

(14)  Βλ. υποσημείωση 5.

(15)  Θεματική στρατηγική για το Αστικό Περιβάλλον (COM(2005) 718).

(16)  Τα ναύλα των τρένων και των λεωφορείων αυξάνονται ταχύτερα από το κόστος χρήσης αυτοκινήτων Ι.Χ. (πηγή: έκθεση Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, 3/2004).

(17)  Γνωμοδότηση με θέμα: «Αειφόρο μέλλον για τις μεταφορές: προς ένα ενοποιημένο, καθοδηγούμενο από την τεχνολογία και εύχρηστο σύστημα μεταφορών», εισηγητής: ο κ. Väino Hallikmägi - CdR 146/2009 fin.

---

27.8.2010

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 232/36

---

Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Στρατηγική για τη διεύρυνση και κυριότερες προκλήσεις 2009-2010: Υποψήφιες χώρες»

(2010/C 232/06)

I   ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ,

Γενικές συστάσεις

1.   επαναλαμβάνει πως σκοπός της ΕΕ είναι να προάγει την ειρήνη, τις αξίες και την ευημερία των λαών της. Για αυτό και η Ένωση είναι ανοιχτή σε κάθε ευρωπαϊκή χώρα που πληροί τα κριτήρια της Κοπεγχάγης·

2.   επισημαίνει ότι η διαδικασία της διεύρυνσης αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την εξασφάλιση της ειρήνης και της σταθερότητας στην ευρωπαϊκή ήπειρο και προσφέρει στους πολίτες των υποψηφίων χωρών μια πρόσθετη ευκαιρία να επωφεληθούν από την ευημερία που παράγεται χάρη στον κοινό οικονομικό χώρο·

3.   τονίζει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να επιβεβαιώσει την κατηγορηματική δέσμευσή της έναντι της ενταξιακής προοπτικής όλων των ευρωπαϊκών χωρών που πληρούν τα κριτήρια προσχώρησης και αιρεσιμότητας που προβλέπονται στη Διαδικασία Σταθεροποίησης και Σύνδεσης·

4.   επισημαίνει ότι η επιτυχία της ένταξης εξαρτάται πρωτίστως από τον τρόπο με τον οποίο η ενδιαφερόμενη υποψήφια χώρα προετοιμάζει την προσχώρησή της και πληροί τα κριτήρια της Κοπεγχάγης·

5.   υπογραμμίζει την πλήρη στήριξή της στα μέτρα και τις μεταρρυθμίσεις που εισήγαγαν οι υποψήφιες χώρες προκειμένου να ικανοποιήσουν τα κριτήρια προσχώρησης·

6.   εφιστά την προσοχή στη ζωτική σημασία που έχει για την ενταξιακή διαδικασία ο σεβασμός της αρχής των σχέσεων καλής γειτονίας και η περιφερειακή συνεργασία. Καλεί τις υποψήφιες χώρες να επιλύσουν με αμοιβαία αποδεκτό τρόπο τα ζητήματα που εκκρεμούν με τα γειτονικά τους κράτη στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών προτεραιοτήτων, αρχών και αξιών·

7.   σημειώνει τη σημασία της ενεργού συμμετοχής των τοπικών και περιφερειακών αρχών και των ενώσεών τους σε πρώτο στάδιο, δεδομένου ότι πρόκειται για διαρθρωτική διαδικασία, βαθιά δημοκρατική, που δεν μπορεί να επιτελεσθεί αποκλειστικά σε κεντρικό επίπεδο, χωρίς την ενεργό συμμετοχή όλων των επιπέδων διακυβέρνησης και χωρίς την πλήρη τήρηση των αρχών της επικουρικότητας και της εγγύτητας·

ΚΡΟΑΤΙΑ

Πρόοδος της Κροατίας στην ενταξιακή διαδικασία

8.   επαινεί την Κροατία για τη συνεχή πρόοδο που σημειώνει στην εκπλήρωση των κριτηρίων προσχώρησης στην Ένωση και των ενταξιακών της υποχρεώσεων·

9.   εκφράζει την ικανοποίησή της για τη διμερή συμφωνία διευθέτησης της συνοριακής διαφοράς με τη Σλοβενία έτσι ώστε να επιτευχθεί μία αμοιβαίως αποδεκτή λύση στο θέμα αυτό·

10.   ενθαρρύνει την Κροατία να εντείνει τις προσπάθειές της για την πλήρωση όλων των απαραίτητων κριτήριων και στόχων αναφοράς, περιλαμβανομένης και της πλήρους συνεργασίας με το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την Πρώην Γιουγκοσλαβία (ICTY), για θέματα που εκκρεμούν ακόμη, και να επιταχύνει τις μεταρρυθμίσεις σε ορισμένους καίριους τομείς· οι μεταρρυθμίσεις αυτές αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για την ολοκλήρωση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων εντός του 2010·

11.   εκτιμά ότι έχει σημειωθεί πρόοδος στην πάταξη της διαφθοράς. Επισημαίνει, εντούτοις, ότι διαφθορά συνεχίζει να υφίσταται σε πολλούς τομείς και συνιστά να καταβληθούν πρόσθετες προσπάθειες, καθώς και να διευρυνθούν περαιτέρω οι διοικητικές ικανότητες των φορέων καταπολέμησης της διαφθοράς και να ενισχυθεί η νοοτροπία πολιτικής λογοδοσίας σε όλα τα επίπεδα·

12.   επικροτεί τις νομικές εγγυήσεις και τον γενικό σεβασμό στην ελευθερία και την πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης, επισημαίνει ωστόσο τις απειλές και τις πολιτικές πιέσεις που δέχονται δημοσιογράφοι που ερευνούν υποθέσεις διαφθοράς και οργανωμένου εγκλήματος·

13.   εκφράζει την ανησυχία της για την ανεπαρκή εφαρμογή του νόμου κατά των διακρίσεων. Οι πρόσφατες περικοπές στον προϋπολογισμό δεν πρέπει να αποτελέσουν δικαιολογία για την ανεπαρκή εφαρμογή των διατάξεων αυτών. Επισημαίνει ότι οι διακρίσεις κατά των μειονοτήτων αποτελούν ιδιαίτερο πρόβλημα, καθώς στην πράξη ούτε η προστασία από τις διακρίσεις, ούτε η ποινική δίωξη των υπευθύνων δεν συνάδει με τα πρότυπα της ΕΕ·

Ενίσχυση των ικανοτήτων των τοπικών και των περιφερειακών αρχών

14.   χαιρετίζει την εύρυθμη διεξαγωγή, των πρώτων άμεσων δημοτικών και νομαρχιακών εκλογών του Μαΐου 2009, όπου παρατηρήθηκε υψηλό ποσοστό προσέλευσης των πολιτών και αυξημένη συμμετοχή των γυναικών·

15.   εκφράζει την ικανοποίησή της για την υιοθέτηση της «Εθνικής Στρατηγικής 2009-2013 για την κατάρτιση των υπαλλήλων και του λοιπού προσωπικού των τοπικών και περιφερειακών αρχών». Αναγνωρίζει τη σημασία της για τη βελτίωση των ικανοτήτων της τοπικής αυτοδιοίκησης στην παροχή αποκεντρωμένων υπηρεσιών προς τους πολίτες· παρ’ όλα αυτά τονίζει τις σημαντικές αδυναμίες των διοικητικών διαδικασιών και αναγνωρίζει ότι η νομική βάση για τη δημιουργία σύγχρονης και επαγγελματικής δημόσιας διοίκησης είναι ακόμη ατελής·

16.   επισημαίνει ότι η στρατηγική αποκέντρωσης δεν έχει υιοθετηθεί λόγω έλλειψης πολιτικής δέσμευσης και εκφράζει τη λύπη της για την έλλειψη γενικού συντονισμού σε πολιτικό και τεχνικό επίπεδο, καθώς και μεταξύ της κεντρικής διοίκησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης. Καλεί τις εθνικές αρχές να θεσπίσουν διαδικασίες που θα τους επιτρέπουν να εκπροσωπούνται ικανοποιητικά στη νομοθετική διαδικασία και συνιστά να υιοθετηθούν μέτρα για τη βελτίωση της οικονομικής κατάστασης των τοπικών και των περιφερειακών αρχών·

17.   καλεί τις κεντρικές, τοπικές και περιφερειακές αρχές της Κροατίας να εφαρμόσουν μία πρακτικότερη προσέγγιση όσον αφορά την παρεχόμενη εκπαίδευση και τη βελτίωση των επαγγελματικών δεξιοτήτων και γνώσεων· προτείνει δε την ενίσχυση της συνεργασίας με τα κράτη μέλη της ΕΕ, προκειμένου να καταστεί εφικτή η ταχύτερη αξιοποίηση των εμπειριών τους αλλά και η όσο το δυνατόν ταχύτερη εκπλήρωση των όρων της Συνθήκης προσχώρησης·

18.   αναγνωρίζει την πρόοδο που σημειώθηκε όσον αφορά την απλούστευση της καταχώρησης εταιριών στα σχετικά μητρώα, αλλά υπογραμμίζει ότι το επιχειρηματικό περιβάλλον επηρεάζεται αρνητικά από τους πολυάριθμους εθνικούς και τοπικούς φόρους υπέρ τρίτων, από τη διαφθορά και από την ανεπαρκή δημόσια διοίκηση·

19.   εκτιμά ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές και οι ενώσεις τους πρέπει να συμμετέχουν στη διαδικασία εφαρμογής του κοινοτικού κεκτημένου. Τονίζει ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές πρέπει να είναι καλά προετοιμασμένες ώστε να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τη μελλοντική προσχώρηση στην ΕΕ και να επωφεληθούν από τις ευκαιρίες που αυτή προσφέρει·

ΠΡΩΗΝ ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

Πρόοδος της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας στην ενταξιακή διαδικασία

20.   λαμβάνει υπό σημείωση τη σύσταση της Επιτροπής και τα Συμπεράσματα της συνεδρίασης του ΣΓΥ τον Δεκέμβριο του 2009 και προτρέπει την Κυβέρνηση της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας να εξασφαλίσει σχέσεις καλής γειτονίας και, ειδικότερα, να επισπεύσει τις προσπάθειες για την εξεύρεση αμοιβαίως αποδεκτής λύσης στο ζήτημα της ονομασίας, μέσω διαπραγματεύσεων, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ·

21.   υπενθυμίζει τη σπουδαιότητα των σχέσεων καλής γειτονίας και παροτρύνει την κυβέρνηση της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας να συνεργαστεί με όλους τους εταίρους για να αναπτυχθεί περαιτέρω η περιφερειακή συνεργασία·

22.   χαιρετίζει την απόφαση της ΕΕ να επιτρέψει στους πολίτες της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας να ταξιδεύουν χωρίς ταξιδιωτική θεώρηση στην περιοχή Σένγκεν από 19ης Δεκεμβρίου 2009·

23.   ζητεί από τις αρχές της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας να συνεχίσουν τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειές τους, ιδιαίτερα στους ακόλουθους τομείς: δημόσια διοίκηση και δικαιοσύνη, δικαιώματα των γυναικών και εθνοτικές σχέσεις, βάσει της Συμφωνίας-πλαίσιο της Οχρίδας του 2001, όπου προβλέπεται η κατοχύρωση των δικαιωμάτων των προσώπων κάθε εθνοτικής καταγωγής και η αύξηση της συμμετοχής τους στον δημόσιο βίο και την κρατική διοίκηση·

24.   χαιρετίζει την πρόοδο που συντελέσθηκε όσον αφορά την ενίσχυση και την υλοποίηση του πλαισίου για την πάταξη της διαφθοράς· μολαταύτα, η διαφθορά συνεχίζει να υφίσταται και να αποτελεί σοβαρό πρόβλημα. Η ΕΤΠ καλεί να συνεχιστούν οι απαραίτητες προσπάθειες, ιδιαίτερα όσον αφορά την εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου·

Ενίσχυση των ικανοτήτων των τοπικών αρχών

25.   επιδοκιμάζει την πρόταση σχετικά με τη σύσταση νέας επιτροπής για την τοπική αυτοδιοίκηση·

26.   επικροτεί τη διασυνοριακή συνεργασία ως μέσο για την προώθηση του διαλόγου μεταξύ των τοπικών και περιφερειακών αρχών από γειτονικές χώρες·

27.   εκφράζει την ικανοποίησή της διότι παρατηρητές του ΟΑΣΕ/Γραφείου Δημοκρατικών Θεσμών και του Συμβουλίου της Ευρώπης ανέφεραν ότι οι προεδρικές και οι τοπικές εκλογές του 2009 πληρούσαν τα περισσότερα κριτήρια του ΟΑΣΕ και τα διεθνή πρότυπα δημοκρατικών εκλογών. Η Επιτροπή των Περιφερειών καλεί την Κυβέρνηση να συνεχίσει την εφαρμογή των υπόλοιπων συστάσεων του ΟΑΣΕ/Γραφείου Δημοκρατικών Θεσμών και αναμένει την ουσιαστική διερεύνηση των παρατυπιών που σημειώθηκαν·

28.   ενθαρρύνει τη συνέχιση της αποκέντρωσης και την περαιτέρω μεταφορά αρμοδιοτήτων στους δήμους που αποτελούν τις κατ'εξοχήν αρμόδιες αρχές σύμφωνα με τη Συμφωνία-Πλαίσιο της Οχρίδας· ωστόσο, επισημαίνει ότι χρειάζονται εντονότερες προσπάθειες, ιδίως αναφορικά με το οικονομικό πλαίσιο για τους δήμους. Επίσης, ενθαρρύνει τις προσπάθειες της Ένωσης των Δήμων (ZELS), που είναι ιδιαίτερα σημαντικές για την προώθηση της διαδικασίας αποκέντρωσης·

29.   εκφράζει την ικανοποίησή της για τη θέση σε ισχύ του νόμου για τη διαδημοτική συνεργασία τον Ιούνιο του 2009 και αναμένει την εφαρμογή του, καθώς και τη θέσπιση παρεμφερών νόμων που τελούν υπό προπαρασκευή·

30.   τονίζει τη βελτίωση που σημειώθηκε στην είσπραξη δημοτικών φόρων και στις προσπάθειες για την ενίσχυση των ικανοτήτων των δήμων στη διαχείριση του φόρου περιουσίας, των δημόσιων οικονομικών και του δημόσιου χρέους και του οικονομικού ελέγχου·

31.   επισημαίνει ότι η διοικητική ικανότητα ορισμένων δήμων, ιδιαιτέρως των μικρών σε πληθυσμό, παραμένει χαμηλή στους τομείς της οικονομικής διαχείρισης, της διαχείρισης των φόρων και του οικονομικού ελέγχου, εκφράζει δε τη λύπη της για τη συνεχιζόμενη έλλειψη διαφάνειας και λογοδοσίας των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης·

32.   θεωρεί ότι χρειάζεται βελτίωση της συνεργασίας του κεντρικού επιπέδου με το τοπικό και ότι το Υπουργείο που είναι αρμόδιο για την τοπική αυτοδιοίκηση οφείλει να διευκολύνει τη διαδικασία αποκέντρωσης·

33.   καλεί να εντατικοποιηθεί η εκστρατεία καταπολέμησης του εμπορίου ανθρώπων μέσω της περαιτέρω εφαρμογής του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Καταπολέμηση της Εμπορίας Ανθρώπων και της Παράνομης Μετανάστευσης (ΕΣΔ) και της διασφάλισης καλύτερου συντονισμού σε τοπικό επίπεδο·

34.   χαιρετίζει το γεγονός ότι το ανθρώπινο δυναμικό των δήμων εκπαιδεύεται σταδιακά ώστε να θέτει σε εφαρμογή τμήματα του κοινοτικού κεκτημένου που εφαρμόζονται σε τοπικό επίπεδο καθώς και να διαχειρίζεται η χρηματοδότηση της ΕΕ, και ενθαρρύνει τη συνέχιση αυτών των προσπαθειών·

35.   επισημαίνει ότι η διοικητική ικανότητα για τη θέση σε ισχύ και την εφαρμογή περιβαλλοντικής νομοθεσίας είναι ανεπαρκής τόσο σε κεντρικό όσο και σε τοπικό επίπεδο, και τονίζει τη σημασία που έχει η αποτελεσματική αντιμετώπιση της κατάστασης, λαμβάνοντας υπόψη και τυχόν περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε γειτονικές χώρες·

ΤΟΥΡΚΙΑ

Πρόοδος της Τουρκίας στην ενταξιακή διαδικασία

36.   χαιρετίζει τον ευρύ δημόσιο διάλογο για μια σειρά από παραδοσιακά ευαίσθητα ζητήματα όπως ο ρόλος της δικαστικής εξουσίας, τα δικαιώματα των πολιτών κουρδικής καταγωγής, τα δικαιώματα της κοινότητας των Αλεβιτών, ο ρόλος του στρατού και οι σχέσεις της Τουρκίας με τους γείτονές της, και επαινεί την τουρκική κυβέρνηση για την εποικοδομητική στάση της και τον ρόλο της στη δρομολόγηση του διαλόγου·

37.   επισημαίνει ότι η πρόοδος σε επίπεδο συγκεκριμένων μεταρρυθμίσεων παρέμεινε περιορισμένη το 2009 και ενθαρρύνει την κυβέρνηση να μετατρέψει τις πολιτικές πρωτοβουλίες της σε συγκεκριμένες τροποποιήσεις της νομοθεσίας και στην επακόλουθη εφαρμογή της·

38.   εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι, παρά τη θέσπιση της νομοθεσίας όσον αφορά τα πολιτικά κριτήρια της Κοπεγχάγης, η εφαρμογή της νομοθεσίας αυτής εξακολουθεί να είναι ανεπαρκής, ιδίως στον τομέα των δικαιωμάτων των γυναικών, της εξάλειψης των διακρίσεων, της θρησκευτικής ελευθερίας, της ελευθερίας έκφρασης, της μηδενικής ανοχής στα βασανιστήρια και της πάταξης της διαφθοράς·

39.   εκφράζει την ανησυχία της για την κατάσταση που επικρατεί όσον αφορά την ελευθερία έκφρασης και την ελευθερία του Τύπου, ιδίως μετά το πρωτοφανές πρόστιμο που επιβλήθηκε σε όμιλο μέσων ενημέρωσης·

40.   εκφράζει τη λύπη της για την περιορισμένη πρόοδο που έχει σημειωθεί όσον αφορά τη θρησκευτική ελευθερία και προτρέπει την κυβέρνηση να θεσπίσει ένα νομικό πλαίσιο που να είναι σύμφωνο με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, πλαίσιο που να επιτρέπει σε όλες τις μη μουσουλμανικές θρησκευτικές κοινότητες και στην κοινότητα των Αλεβιτών να λειτουργούν χωρίς αδικαιολόγητους περιορισμούς·

41.   εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η τουρκική κυβέρνηση συνεχίζει να εκφράζει επιφυλάξεις ως προς τον σεβασμό των δικαιωμάτων των μειονοτήτων, όπως αυτά κατοχυρώνονται από το διεθνές δίκαιο· καλεί, συνεπώς, την τουρκική κυβέρνηση να ευθυγραμμίσει την πολιτική της με τα διεθνή πρότυπα στον τομέα αυτό και τα πολιτικά κόμματα να υποστηρίξουν τις προσπάθειες της κυβέρνησης, προτρέπει δε την Τουρκία να υιοθετήσει μέτρα ευθυγραμμισμένα με τις συστάσεις της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την ελληνική μειονότητα στα νησιά Ίμβρος (Gökçeada) καιΤένεδος (Bozcaada), με στόχο να διατηρηθεί ο διαπολιτισμικός χαρακτήρας των δύο νησιών ως πρότυπο συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας·

42.   εκφράζει την αποδοκιμασία της για τη συνεχιζόμενη αθέτηση των δεσμεύσεων που απορρέουν από το πρόσθετο πρωτόκολλο της συμφωνίας σύνδεσης ΕΚ-Τουρκίας και καλεί την Τουρκία να προχωρήσει στην πλήρη και χωρίς διακρίσεις υλοποίησή τους·

43.   καλεί όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη να υποστηρίξουν ενεργά τις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις και να συμβάλουν με συγκεκριμένο τρόπο στην πλήρη επίλυση του κυπριακού ζητήματος, με βάση μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία με διεθνή νομική προσωπικότητα και οντότητα, σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και τις αρχές της ΕΕ, και τις καλεί να διευκολύνουν τη δημιουργία κατάλληλου κλίματος για τις διαπραγματεύσεις, με την απόσυρση των δυνάμεων της Τουρκίας από την Κύπρο, κράτος μέλος της ΕΕ, του ρυθμιστικού ζητήματος των εποίκων και την επιστροφή της περιφραγμένης περιοχής της Αμμοχώστου στους νόμιμους κατοίκους της·

44.   επισημαίνει τη σημασία της Τουρκίας ως χώρας διέλευσης της παράνομης μετανάστευσης· σημειώνει την προοπτική επανέναρξης των διαπραγματεύσεων για σύναψη συμφωνίας επανεισδοχής με την ΕΕ και προτρέπει την Τουρκία να εφαρμόζει πλήρως, στο μεταξύ, τις υφιστάμενες διμερείς συμφωνίες επανεισδοχής με τα κράτη μέλη· καλεί την τουρκική κυβέρνηση να εντείνει τη συνεργασία με την ΕΕ για τη διαχείριση της μετανάστευσης, περιλαμβανομένου του Frontex, ο οποίος περιφρουρεί τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ·

45.   ως προς τα λοιπά περιφερειακά ζητήματα, η ΕτΠ χαιρετίζει τη βελτίωση των σχέσεων της Τουρκίας με τις γείτονες χώρες, ιδίως δε την κοινή συμφωνία με την Αρμενία και υπογραμμίζει τη σημασία που έχει η ταχεία κύρωση των πρωτοκόλλων σύναψης διπλωματικών σχέσεων και η περαιτέρω ανάπτυξη διμερών σχέσεων με την Αρμενία. Η ΕΤΠ αναμένει ότι η Τουρκία θα συνεχίσει τις προσπάθειές της για την εμπέδωση σχέσεων καλής γειτονίας και την ειρηνική επίλυση των διαφορών·.

Προώθηση των ικανοτήτων των τοπικών αρχών

46.   εκφράζει την ικανοποίησή της για τις εν γένει ελεύθερες και δίκαιες δημοτικές εκλογές του Μαρτίου 2009·

47.   εκφράζει τη δυσαρέσκειά της για το γεγονός ότι σημειώθηκε βραδεία πρόοδος στην εκχώρηση αρμοδιοτήτων προς τις τοπικές αρχές, ιδιαίτερα όσον αφορά τη σύσταση λειτουργικών δημοτικών συμβουλίων τα οποία να αποτελούν τη βάση για την ενίσχυση της συμμετοχής του κοινού στη λήψη αποφάσεων από τις τοπικές αρχές·

48.   ζητά την αύξηση της διαφάνειας και της λογοδοσίας ιδιαίτερα, στους εσωτερικούς και εξωτερικούς οικονομικούς ελέγχους των τοπικών αρχών, και υπογραμμίζει τη σημασία της αποκέντρωσης και της ενίσχυσης της ικανότητας των τοπικών αρχών να ασκούν τα καθήκοντα που τους έχουν ανατεθεί·

49.   εκφράζει την ικανοποίησή της για την προτεραιότητα που δίνεται στην πλήρη απασχόληση στις διαπραγματεύσεις καθώς και για την υιοθέτηση εθνικού προγράμματος ενσωμάτωσης του κοινοτικού κεκτημένου· παρ’ όλα αυτά, επισημαίνει ότι μικρή πρόοδος έχει σημειωθεί όσον αφορά την αποτελεσματική υλοποίηση πολιτικών και συνταγματικών μεταρρυθμίσεων·

50.   υπογραμμίζει την Ειδική Έκθεση αριθ. 16/2009 του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου αναφορικά με τη διαχείριση της προενταξιακής βοήθειας στην Τουρκία από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και καλεί την τελευταία να εφαρμόσει τις συστάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου θέτοντας στόχους και υλοποιώντας προγράμματα με βάση τα ενταξιακά κριτήρια·

51.   καλωσορίζει τη θεσμοθέτηση αναπτυξιακών οργανισμών και χαιρετίζει το γεγονός ότι οι σχετικοί περιφερειακοί και τοπικοί φορείς συμμετέχουν στην εκπόνηση του προϋπολογισμού κάθε οργανισμού. Υπογραμμίζει εντούτοις ότι τα κριτήρια επιλογής είναι ασαφή και η διαδικασία αδιαφανής·

52.   επισημαίνει ότι η ευθυγράμμιση με το κοινοτικό κεκτημένο στον τομέα της περιφερειακής πολιτικής και ο συντονισμός των διαρθρωτικών μέσων παραμένουν σε χαμηλό επίπεδο.

53.   εκφράζει την ελπίδα και την πεποίθηση ότι οι ελλείψεις και οι επικρίσεις που διατυπώθηκαν εις βάρος των τουρκικών αρχών και άλλων οργανισμών θα αποτελέσουν αντικείμενο διεξοδικής ανάλυσης και ότι θα ληφθούν τα κατάλληλα νομικά και διοικητικά μέτρα για την αντιμετώπισή τους.

---

27.8.2010

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 232/41

---

Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Βελτίωση των οδηγιών ΕΠΕ και ΣΕΠΕ»

(2010/C 232/07)

I.   ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ,

Α.   Γενικές παρατηρήσεις και ρόλος των τοπικών και των περιφερειακών αρχών

1.   επιβεβαιώνει τη σημασία των οδηγιών ΕΠΕ και ΣΕΠΕ ως θεμελιωδών μηχανισμών της περιβαλλοντικής πολιτικής σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, δεδομένου ότι, βάσει αυτών, μπορούν να προλαμβάνονται πιθανές περιβαλλοντικές επιπτώσεις των προγραμμάτων, έργων ή σχεδίων δημόσιας ή ιδιωτικής χρηματοδότησης·

2.   τονίζει ότι η εφαρμογή των δύο οδηγιών είναι πιθανόν να επιφέρει πρόσθετες δαπάνες στις επιχειρήσεις και τις δημόσιες υπηρεσίες·

3.   επισημαίνει, ωστόσο, ότι καμία από τις δύο οδηγίες δεν θεσπίζει υποχρεωτικούς περιβαλλοντικούς κανόνες· αναθέτουν απλώς στις εθνικές αρχές την εξασφάλιση του ελέγχου ποιότητας των ΕΠΕ και των ΣΕΠΕ·

4.   αναγνωρίζει ότι, παρά το γεγονός ότι στις οδηγίες ΕΠΕ και ΣΕΠΕ εξασφαλίζεται η συμμετοχή των δημοσίων αρχών και η διαφάνεια της διαδικασίας λήψεως αποφάσεων, υπάρχουν ακόμη κενά που πρέπει να καλυφθούν, ειδικότερα όσον αφορά τη φάση έναρξης της δημόσιας διαβούλευσης, το είδος των παρεχόμενων πληροφοριών και την πρόσβαση του κοινού σε αυτές·

5.   εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι ορισμένα χωρία των δύο οδηγιών αλληλεπικαλύπτονται. Παρότι επικεντρώνονται σε διαφορετικά ζητήματα – η οδηγία ΣΕΠΕ εφαρμόζεται εκ των προτέρων σε ορισμένα δημόσια και ιδιωτικά σχέδια και προγράμματα, ενώ η ΕΠΕ εφαρμόζεται για τον έλεγχο δημόσιων και ιδιωτικών έργων – τα όρια διάκρισης μεταξύ σχεδίων, προγραμμάτων και έργων δεν είναι πάντοτε σαφή και παραμένει αμφίβολο κατά πόσον το αντικείμενο της εκτίμησης πληροί τα κριτήρια με τρόπο που να απαιτείται η εφαρμογή και των δύο οδηγιών ή μίας μόνο εξ αυτών. Για τον λόγο αυτό, η αξιολόγηση πρέπει να πραγματοποιηθεί σε δύο στάδια·

6.   τονίζει ότι είναι αναγκαίο να καθιερωθούν, και στις δύο οδηγίες, επίσημοι συσχετισμοί με την οδηγία για τους οικοτόπους – ιδίως όσον αφορά την πτυχή της που σχετίζεται με την ενδεδειγμένη εκτίμηση επιπτώσεων – και το πρόγραμμα δράσης για τη βιοποικιλότητα, με σαφώς καθορισμένη μεθοδολογία για τον προσδιορισμό του αντικτύπου των κλιματικών αλλαγών·

Β.   Οδηγία για την Εκτίμηση των Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΕΠΕ)

7.   επιβεβαιώνει ότι όλα τα κράτη μέλη έχουν θεσπίσει πλήρη ρυθμιστικά πλαίσια και εφαρμόζουν την οδηγία ΕΠΕ, σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις υπερβαίνοντας τις ελάχιστες απαιτήσεις που επιβάλλει η οδηγία·

8.   διαπιστώνει, ωστόσο, ότι η ΕΠΕ χρειάζεται βελτιώσεις σε ορισμένους τομείς και ζητεί να πραγματοποιηθεί συζήτηση εμπειρογνωμόνων σε επίπεδο κρατών μελών, και κυρίως ως προς την εκ των προτέρων εξακρίβωση και εκτίμηση, τη συμμετοχή των δημοσίων αρχών, την ποιότητα των δεδομένων, τις διαδικασίες διασυνοριακής ΕΠΕ και τον συντονισμό της ΕΠΕ με άλλες οδηγίες και θέματα·

9.   εκτιμά ότι ο μηχανισμός εκ των προτέρων εξακρίβωσης και εκτίμησης που προβλέπεται στο άρθρο 4, σε συνδυασμό με τα παραρτήματα ΙΙ και ΙΙΙ, θα πρέπει να απλουστευθεί και να διασαφηνιστεί, με την λεπτομερή καταγραφή των κριτηρίων επιλογής που αναφέρονται στο παράρτημα ΙΙΙ και με τη θέσπιση στην οδηγία κριτηρίων ή συστημάτων ενεργοποίησης. Διαπιστώνεται ότι ορισμένα κράτη μέλη, κατά τον καθορισμό των ορίων, υπερβαίνουν τα περιθώρια εκτιμήσεως που τους παρέχονται, είτε λαμβάνοντας υπόψη ορισμένα μόνον από τα κριτήρια επιλογής που αναφέρονται στο παράρτημα ΙΙΙ, είτε εξαιρώντας εκ προοιμίου συγκεκριμένα σχέδια. Επιπλέον, σε διάφορες περιπτώσεις δεν έχουν ληφθεί υπόψη οι σωρευτικές συνέπειες, ενώ έχουν υιοθετηθεί και πρακτικές «κατακερματισμού» έργων, ιδίως όταν πρόκειται για μεγάλα σχέδια επενδύσεων. Κατά συνέπεια, η ΕτΠ προτείνει τη περιγραφή των τεχνικών χαρακτηριστικών των σχεδίων που περιλαμβάνονται στα Παραρτήματα Ι και ΙΙ για να διευκρινισθεί το συγκεκριμένο πλαίσιο εφαρμογής τους·

10.   συνιστά να προβλεφθεί στην οδηγία η υποχρεωτική οριοθέτηση του πεδίου εφαρμογής, ώστε να προσδιοριστεί το είδος και το εύρος των στοιχείων που θα πρέπει να περιλαμβάνονται στην περιβαλλοντική πληροφόρηση της ΕΠΕ, καθώς και μια διαφανής διαδικασία πιστοποίησης των συμβούλων, όπου χρειάζεται·

11.   συνιστά, επίσης, ως μέτρο που θα συμβάλει στην ποιότητα της ΕΠΕ και συνεπώς στην αποτελεσματικότητά της, να θεσπιστεί στην οδηγία η αξιολόγηση των εναλλακτικών λύσεων που θα έχουν εξετασθεί, ο καθορισμός της διάρκειας ισχύος της ΕΠΕ και η παρακολούθηση της σημαντικής επίδρασης που θα έχει ενδεχομένως στο περιβάλλον η εκτέλεση των έργων, καθώς και της αποτελεσματικότητας των προστατευτικών ή διορθωτικών μέτρων που λαμβάνονται·

12.   τονίζει ότι πρέπει να παρέχεται στο κοινό πραγματική δυνατότητα έγκαιρης συμμετοχής στη διαδικασία λήψεως αποφάσεων. Η έναρξη της διαβούλευσης πρέπει να γίνεται όσο το δυνατόν ενωρίτερα, για παράδειγμα, κατά τη φάση προσδιορισμού του πεδίου και πρότερης εξακρίβωσης/εκτίμησης. Πρέπει, επίσης, να προβλέπονται ελάχιστες απαιτήσεις όσον αφορά τον καλύτερο τρόπο διάθεσης της τεκμηρίωσης ΕΠΕ στο ενδιαφερόμενο κοινό·

Γ.   Οδηγία για τη στρατηγική εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΣΕΠΕ)

13.   εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι η γενική εικόνα όσον αφορά την εφαρμογή και την αποτελεσματικότητα της οδηγίας ΣΕΠΕ στα διάφορα κράτη μέλη εμφανίζει διαφοροποιήσεις ως προς τις θεσμικές και νομικές διατάξεις, αλλά και ως προς τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται τα κράτη μέλη τον ρόλο που τους ανατίθεται (1)·

14.   υπογραμμίζει ότι, παρά το γεγονός ότι χρειάζεται να αποκτηθεί μεγαλύτερη πείρα όσον αφορά την εφαρμογή της οδηγίας ΣΕΠΕ, υπάρχουν στην οδηγία ορισμένα στοιχεία που παραμένουν στη διακριτική ευχέρεια του εκάστοτε κράτους μέλους, και τα οποία θα μπορούσαν να διευκρινιστούν με την ευκαιρία της αναθεώρησης της οδηγίας. Επισημαίνει ότι απαιτούνται τα εξής:

—	να καθοριστεί σαφώς το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας (άρθρο 3 παράγραφος 2 στοιχείο α), σε συνδυασμό με την παράγραφο 3) ως προς τις πιθανές επιπτώσεις ενός σχεδίου ή προγράμματος στο περιβάλλον

—

να προσδιοριστεί σαφέστερα ποιες είναι οι πληροφορίες που πρέπει να περιλαμβάνονται στην περιβαλλοντική μελέτη (άρθρο 5 και παράρτημα Ι). Ο προσδιορισμός του εύρους και του βαθμού ακρίβειας της αξιολόγησης και ένα τυποποιημένο σύνολο περιβαλλοντικών κριτηρίων θα μπορούσαν να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα της οδηγίας·

—	να θεσπιστεί στην περιβαλλοντική μελέτη (άρθρο 5 παράγραφος 1) ειδικός προσδιορισμός των λογικών εναλλακτικών δυνατοτήτων·

—	να θεσπιστεί υποχρεωτική καθιέρωση μεθόδων και δεικτών για τον έλεγχο των σημαντικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την εφαρμογή των σχεδίων και προγραμμάτων (άρθρο 10), καθώς και της αποτελεσματικότητας των προστατευτικών ή διορθωτικών μέτρων που λαμβάνονται·

15.   υπενθυμίζει ότι, σύμφωνα με την κτηθείσα εμπειρία, η εισαγωγή της ΣΕΠΕ στον χωροταξικό σχεδιασμό σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο αυξάνει το κόστος των σχεδίων κατά 0,1 % έως 1 %, και τον χρόνο έγκρισης των σχεδίων κατά 20 % έως 25 % σε σύγκριση με τον συνήθη χρόνο· επομένως, σε περίπτωση υιοθέτησης τροποποιήσεων της ΣΕΠΕ, θα πρέπει αυτό να ληφθεί υπόψη·

16.   εκτιμά ότι η ανάπτυξη ικανοτήτων στα κράτη μέλη με στόχο την εξασφάλιση της αποτελεσματικής εφαρμογής της οδηγίας ΣΕΠΕ συνιστά ζωτική ανάγκη. Από αυτή την άποψη, πρέπει να προωθηθεί δυναμικά η ενίσχυση ικανοτήτων, ιδίως με τη διοργάνωση εκστρατειών για την πρόσληψη και κατάρτιση εμπειρογνωμόνων σε θέματα ΣΕΠΕ και με την κατάρτιση εγγράφων προσανατολισμού·

17.   υποστηρίζει ότι όλες οι πρωτοβουλίες που θα αναληφθούν πρέπει να τηρούν τις αρχές της επικουρικότητας, της αναλογικότητας και της βελτίωσης της νομοθεσίας, να καθιερώνουν την ευρεία διαβούλευση με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, να βελτιώνουν την προστασία της φύσης, να αυξάνουν το επίπεδο εναρμόνισης και να απλουστεύουν τις υφιστάμενες διαδικασίες·

18.   επισημαίνει ότι μπορεί να εξοικονομηθεί χρόνος και χρήμα και να αποφευχθεί η αλληλεπικάλυψη των εργασιών, διότι το κοινό έχει ήδη τη δυνατότητα να εντοπίσει τις επιλογές που εξετάζονται κατά τη διάρκεια των δημόσιων ακροάσεων, τη στιγμή που προετοιμάζεται ο χωροταξικός σχεδιασμός· συνεπώς, η ΣΕΠΕ είναι περιττή ως μέτρο για τη διασφάλιση της συμμετοχής του κοινού. Μία ΣΕΠΕ μπορεί να εφαρμοσθεί για να δοκιμασθούν εναλλακτικές δυνατότητες όσον αφορά τον στόχο, τις τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται ή τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο συγκεκριμένου, δυνητικά επιβλαβούς περιβαλλοντικά σχεδίου.

---

(1)  Για περισσότερες πληροφορίες για την εφαρμογή και την αποτελεσματικότητα αμφότερων των οδηγιών μπορείτε να συμβουλευθείτε τις εξής μελέτες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής:

http://ec.europa.eu/environment/eia/pdf/eia_study_june_09.pdf

http://ec.europa.eu/environment/eia/pdf/study0309.pdf

---

27.8.2010

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 232/44

---

Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Μετάπλαση του ψηφιακού μερίσματος σε κοινωνικά οφέλη και οικονομική μεγέθυνση» και «Σύμπραξη ιδιωτικού-δημόσιου τομέα για το μελλοντικό Ίντερνετ (Διαδίκτυο)»

(2010/C 232/08)

I.   ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

Κοινές παρατηρήσεις σχετικά με τις δύο ανακοινώσεις

1.   εκφράζει την ικανοποίησή της όσον αφορά τόσο την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Μετάπλαση του ψηφιακού μερίσματος σε κοινωνικά οφέλη και οικονομική μεγέθυνση» όσο και την ανακοίνωση με τίτλο «Σύμπραξη δημόσιου - ιδιωτικού τομέα για το Μελλοντικό Ίντερνετ (Διαδίκτυο)», δεδομένου ότι η χρήση του ψηφιακού μερίσματος και η ανάπτυξη του Μελλοντικού Ίντερνετ μπορούν να συμβάλουν σε μεγάλο βαθμό στη γεφύρωση του ψηφιακού χάσματος, καθώς και στην επίτευξη των στόχων της στρατηγικής της Λισσαβώνας και της διαδόχου της στρατηγικής «ΕΕ 2020», και συγχρόνως μπορούν να εκπληρώσουν ορισμένες σημαντικές ανάγκες των ευρωπαίων πολιτών στον κοινωνικό, πολιτιστικό και οικονομικό τομέα·

2.   υπενθυμίζει, όπως έχει ήδη επανειλημμένως τονίσει, ότι το διαιωνιζόμενο ψηφιακό χάσμα αποτελεί πηγή κοινωνικού αποκλεισμού και οικονομικής καθυστέρησης. Η απτή υλοποίηση της ισότητας ευκαιριών από πλευράς πρόσβασης και ψηφιακών δεξιοτήτων είναι συνεπώς αναγκαία τόσο από κοινωνική όσο και από οικονομική άποψη·

3.   υπενθυμίζει, επίσης, ότι η ψηφιακή ένταξη συμβάλλει καθοριστικά στην επίτευξη των στόχων της πρωτοβουλίας «i2010 – Ευρωπαϊκή κοινωνία για την ανάπτυξη και την απασχόληση» (1), καθώς και στους στόχους της στρατηγικής της Λισσαβώνας για την οικονομική ανάπτυξη και την απασχόληση (2)·

4.   υπογραμμίζει ότι η απαίτηση όσον αφορά την προσιτή ευρυζωνική πρόσβαση στο Διαδίκτυο είναι θεμελιώδους σημασίας για την κοινωνική και εδαφική συνοχή και την οικονομική ανάπτυξη, καθώς και για την ηλεκτρονική ένταξη στην επικράτεια της ΕΕ, ιδίως κατά την παρούσα συγκυρία βαθιάς κοινωνικοοικονομικής κρίσης·

5.   διαπιστώνει ότι –ως υπηρεσία εφάμιλλη με άλλες κοινωφελείς υπηρεσίες, όπως η ύδρευση και η ηλεκτροδότηση– η ευρυζωνική σύνδεση εκλαμβάνεται πλέον ολοένα και περισσότερο ως κοινωφελής υπηρεσία (3)·

6.   τονίζει τη σημασία των τοπικών και περιφερειακών αρχών για την ευρωπαϊκή κοινωνία της πληροφορίας, σύμφωνα με τη στρατηγική i2010, δεδομένου ότι αποτελούν την κινητήρια δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης σε τοπικό επίπεδο και παράγουν, χρησιμοποιούν και κατέχουν μεγάλο αριθμό προϊόντων και υπηρεσιών ψηφιακής πληροφορίας· άλλωστε, σε ορισμένα κράτη μέλη, ο συγκεκριμένος τομέας εμπίπτει στο πεδίο αρμοδιότητας των εν λόγω αρχών. Ως εκ τούτου, οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές οφείλουν να έχουν πλήρη και εποικοδομητική συμμετοχή στη διαχείριση της κοινωνίας της πληροφορίας (4)·

7.   υπογραμμίζει, σε αυτό το πλαίσιο, τον σημαντικό ρόλο και την ευθύνη των τοπικών και περιφερειακών αρχών στη διασφάλιση οικονομικά προσιτής ευρυζωνικής πρόσβασης στις περιοχές όπου δεν καταφέρνει να την παράσχει η αγορά, στην παροχή καθοδήγησης σε σχέση με πειραματικά προγράμματα για τη γεφύρωση του «χάσματος της ηλεκτρονικής προσβασιμότητας» και στην ανάπτυξη νέων προσεγγίσεων δημόσιων ηλεκτρονικών υπηρεσιών με εστίαση στον πολίτη (2)·

8.   εκτιμά ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές θα πρέπει να συμμετάσχουν σε μια προσπάθεια εκτεταμένης συνεργασίας με στόχο τη βελτίωση της διαλειτουργικότητας στη δημόσια διοίκηση και την αποτελεσματικότερη παροχή δημόσιων υπηρεσιών (5)·

9.   συνιστά την πλήρη αξιοποίηση της δυναμικής της Ευρώπης για την ανάπτυξη υπηρεσιών ΤΠΕ στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, και κατά συνέπεια τη χρήση των τεχνολογιών πληροφοριών και επικοινωνιών (ΤΠΕ) ως μέσου βελτίωσης των υπηρεσιών των τοπικών και περιφερειακών αρχών σε τομείς όπως η υγειονομική περίθαλψη, η παιδεία, η δημόσια τάξη, η ασφάλεια και οι κοινωνικές υπηρεσίες. Η υποστηριζόμενη από την ΕΕ σύμπραξη δημόσιου -ιδιωτικού τομέα μεταξύ τοπικών και περιφερειακών αρχών (ΤΠΑ) και μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) ανάπτυξης ΤΠΕ στο πεδίο των δημόσιων υπηρεσιών ΤΠΕ μπορεί να χρησιμεύσει ως εξαιρετική βάση ανάπτυξης τοπικών δεξιοτήτων και γνώσεων σε όλη την ΕΕ (6)·

Ειδικές παρατηρήσεις σχετικά με την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Μετάπλαση του ψηφιακού μερίσματος σε κοινωνικά οφέλη και οικονομική μεγέθυνση»

10.   συμμερίζεται τη διαπίστωση της Επιτροπής, σύμφωνα με την οποία η μετάβαση από την αναλογική στην ψηφιακή επίγεια τηλεόραση στην Ευρώπη θα ελευθερώσει πολύτιμες ραδιοσυχνότητες εξαιτίας της καλύτερης απόδοσης της ψηφιακής ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης. Το λεγόμενο «ψηφιακό μέρισμα» διαθέτει σημαντικό δυναμικό για την παροχή πληθώρας υπηρεσιών, καθώς τα ραδιοσήματα σε αυτό το τμήμα του φάσματος έχουν μεγάλη εμβέλεια και ο εξοπλισμός μπορεί να χρησιμοποιηθεί εύκολα σε εσωτερικούς χώρους. Η ΕΤΠ είναι συνεπώς πεπεισμένη ότι αποτελεί μοναδική ευκαιρία για την Ευρώπη ώστε να καλύψει την αυξανόμενη ζήτηση ραδιοφάσματος, ιδιαίτερα για την παροχή ασύρματων ευρυζωνικών υπηρεσιών σε αγροτικές περιοχές, γεφυρώνοντας έτσι το ψηφιακό χάσμα, και για την τόνωση της αφομοίωσης των νέων ασύρματων υπηρεσιών, όπως η επόμενη γενιά των κινητών ευρυζωνικών επικοινωνιών, καθώς και για την υποστήριξη της ανάπτυξης των επίγειων ραδιοτηλεοπτικών μεταδόσεων·

Το ψηφιακό μέρισμα – εργαλείο προς όφελος της οικονομικής ανάπτυξης

11.   σημειώνει ότι –σύμφωνα με τη μελέτη «Ευρωπαϊκή προσέγγιση στο ψηφιακό μέρισμα» («Exploiting the digital dividend – a European approach») που εκπονήθηκε για λογαριασμό της Επιτροπής– η εκτιμώμενη συνολική αξία που θα μπορούσε να προκύψει από το ψηφιακό μέρισμα σε μια 15ετία κυμαίνεται μεταξύ 150 και 700 δισεκατομμυρίων ευρώ σε ολόκληρη την ΕΕ· τονίζει, σε αυτό το πλαίσιο, ότι –σύμφωνα με τις προσφάτως αναθεωρηθείσες διατάξεις του ευρωπαϊκού κανονιστικού πλαισίου για δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών (7)– οι ραδιοσυχνότητες αποτελούν δημόσιο αγαθό με σημαντική κοινωνική, πολιτιστική και οικονομική αξία·

12.   διαπιστώνει ότι η πρόσβαση στο ψηφιακό μέρισμα θα διευκολύνει την παροχή ευρυζωνικών υπηρεσιών σε ολόκληρη την επικράτεια της ΕΕ, συμβάλλοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο στην υλοποίηση της ενιαίας αγοράς ηλεκτρονικών επικοινωνιακών υπηρεσιών, και θα αποτελέσει, κατά συνέπεια, θεμελιώδη συνιστώσα της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας·

Το ψηφιακό μέρισμα – εργαλείο για την καταπολέμηση του ψηφιακού χάσματος

13.   εκφράζει την πεποίθηση ότι η διαιώνιση του ψηφιακού χάσματος παρεμποδίζει την ανάπτυξη και τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής και της ευημερίας και αποτελεί γενεσιουργό αιτία κοινωνικού και οικονομικού αποκλεισμού. Εν προκειμένω, η πρωτοβουλία i2010 αναμένεται ότι θα συμβάλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών και, κατ’ επέκταση, της κοινωνίας (2)·

14.   υπενθυμίζει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι αγορές προκειμένου να παράσχουν ευρυζωνικά δίκτυα υψηλής ταχύτητας σε προσιτές τιμές, σε ορισμένες γεωγραφικές περιοχές. Η ΕΤΠ καλεί, συνεπώς, την Επιτροπή να προωθήσει τη χρήση των ραδιοσυχνοτήτων που θα ελευθερωθούν για τη χάραξη πολιτικών και κατευθύνσεων οι οποίες να αναγνωρίζουν τη συγκεκριμένη αδυναμία της αγοράς και να διευκολύνουν τις πρωτοβουλίες του κράτους και του δημόσιου τομέα για την ανάπτυξη ανοιχτών δικτύων, λειτουργικά ανεξάρτητων από τις υπηρεσίες, στις εν λόγω περιοχές (3)·

Η ελευθέρωση του ραδιοφάσματος και τα πλεονεκτήματα για την ανάπτυξη των δημόσιων υπηρεσιών

15.   επαναλαμβάνει ότι η υψηλής ποιότητας ασύρματη ευρυζωνική πρόσβαση σε προσιτές τιμές μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα και την προσπελασιμότητα των υπηρεσιών που παρέχουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές και, ταυτόχρονα, να διευκολύνει τις πολύ μικρές και τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις να προσφέρουν προς πώληση τα προϊόντα τους. Οι απομακρυσμένες και, ιδιαίτερα, οι εξόχως απόκεντρες περιφέρειες και κοινότητες αναμένεται ότι θα ωφεληθούν σημαντικά από την ευρύτερη και ταχύτερη πρόσβαση σε ευρυζωνικές υπηρεσίες (8)·

16.   θεωρεί ότι η χρήση του ψηφιακού μερίσματος θα διευκόλυνε την ανάπτυξη των λεγόμενων υπηρεσιών «ηλεκτρονικής διακυβέρνησης», το πεδίο εφαρμογής των οποίων μπορεί να καλύπτει, μεταξύ άλλων, τους ακόλουθους τομείς: τις σχέσεις μεταξύ χρηστών και διοικήσεων· τη συμβολή των διοικήσεων στην προαγωγή της δημόσιας συζήτησης (κοινοποίηση ζωτικών δημόσιων δεδομένων, δημόσια φόρουμ, επιγραμμικές διαβουλεύσεις και, γενικότερα, χρήση των νέων μηχανισμών διαβούλευσης με τους πολίτες)· τις σχέσεις των επιχειρήσεων με τη διοίκηση (διαβίβαση κοινωνικών δεδομένων, ανακοινώσεις προσλήψεων, μεταφορά φορολογικών και λογιστικών στοιχείων)· την εφαρμογή των τεχνικών του ηλεκτρονικού εμπορίου στις αγορές και στις δημόσιες προμήθειες (e-procurement)· τις νέες μεθόδους εργασίας και οργάνωσης στο εσωτερικό της διοίκησης (αλλαγή επαγγελματικής δραστηριότητας, συλλογική εργασία, τηλεργασία). Η χρήση του ψηφιακού μερίσματος θα καθιστούσε κατ’ αυτόν τον τρόπο δυνατή την αντιστάθμιση των μειονεκτημάτων που σχετίζονται με την απομακρυσμένη γεωγραφική θέση των αγροτικών περιοχών, μέσω της βελτίωσης της επικοινωνίας μεταξύ διοίκησης και χρηστών, τόσο ιδιωτών όσο και επιχειρήσεων·

17.   υπογραμμίζει ότι ένας από τους κύριους στόχους του οικονομικού εκσυγχρονισμού της ευρωπαϊκής πολιτικής συνοχής κατά την περίοδο 2007-2013 είναι να καταστούν πόλοι έλξης τα κράτη μέλη, οι περιφέρειες και οι πόλεις εκείνες που προσφέρουν εύκολη πρόσβαση και υπηρεσίες κατάλληλης ποιότητας και επιπέδου. Η ΕΤΠ κρίνει ότι η προσέγγιση αυτή ενισχύει την ανάπτυξη των ηλεκτρονικών δημόσιων υπηρεσιών και της οικονομίας της γνώσης, επειδή ενισχύει τις ικανότητες έρευνας και καινοτομίας (2)·

Μια συντονισμένη προσέγγιση σε κοινοτικό επίπεδο

18.   λαμβάνει γνώση του γεγονότος ότι –πάντοτε σύμφωνα με τη μελέτη «Ευρωπαϊκή προσέγγιση στο ψηφιακό μέρισμα»– εάν ο ενδεδειγμένος ευρωπαϊκός συντονισμός του ραδιοφάσματος που προκύπτει από το ψηφιακό μέρισμα ως σύνολο επιτευχθεί πριν από το 2015, ο οικονομικός του αντίκτυπος θα αυξηθεί κατά 20 με 50 δισεκατομμύρια επιπλέον σε μία 15ετία, ανάλογα κυρίως από το πραγματικό επίπεδο της μελλοντικής ζήτησης για υπηρεσίες όπως οι προηγμένες επίγειες εκπομπές και οι ασύρματες ευρυζωνικές·

19.   λαμβάνει επίσης γνώση του γεγονότος ότι τόσο η Ευρωπαϊκή Διάσκεψη Ταχυδρομείων και Τηλεπικοινωνιών (CEPT) (9) όσο και η ομάδα πολιτικής ραδιοφάσματος (RSPG) (10) έδωσαν έμφαση στον μη δεσμευτικό χαρακτήρα οποιασδήποτε εναρμονισμένης προσέγγισης. Διάφοροι λόγοι συνηγορούν υπέρ αυτού του μη δεσμευτικού χαρακτήρα: οι διαφορές που οφείλονται στο μέγεθος και στην τοπογραφία των κρατών· το επίπεδο του ανταγωνισμού με τις άλλες πλατφόρμες παροχής υπηρεσιών, όπως το δορυφορικό ή το καλωδιακό δίκτυο· ή ακόμη η χρήση των ραδιοσυχνοτήτων στις όμορες χώρες, όταν οι χώρες αυτές δεν είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ΕΤΠ θεωρεί εξάλλου ότι, δυνάμει της αρχής της επικουρικότητας, εναπόκειται στα κράτη μέλη –ή στις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές, εάν αυτές είναι οι αρμόδιες– να αποφασίσουν τη διάθεση μια ζώνης ραδιοσυχνοτήτων για κάποια συγκεκριμένη χρήση. Αναγνωρίζει, ωστόσο, ότι απαιτείται να υπάρξει συντονισμός των τεχνικών προϋποθέσεων χρήσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με στόχο τη μεγιστοποίηση των οικονομιών κλίμακας από πλευράς επενδύσεων και τη διασφάλιση της αποτελεσματικής χρήσης του ραδιοφάσματος·

20.   εκτιμά, κατά συνέπεια, ότι μια εναρμονισμένη προσέγγιση του ψηφιακού μερίσματος δικαιολογείται υπό τον όρο να μην είναι δεσμευτική και να συνεκτιμά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των κρατών μελών και τις πολιτικές που αυτά προτίθενται να ασκήσουν. Ως εκ τούτου, η ΕΤΠ επικροτεί την πρόθεση της Επιτροπής να λάβει απόφαση σχετικά με την εναρμόνιση των τεχνικών προϋποθέσεων χρήσης της ζώνης 800 MHz, χωρίς ωστόσο να υποχρεώνει τα κράτη μέλη να ανοίξουν την εν λόγω ζώνη σε νέες εφαρμογές πέραν των ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών·

Το ψηφιακό μέρισμα και οι εθνικές πολιτικές στον τομέα των μέσων ενημέρωσης και επικοινωνίας

21.   διαπιστώνει ότι η κοινοτική πολιτική σχετικά με το ψηφιακό μέρισμα θα επηρεάσει τις πολιτικές των κρατών μελών όσον αφορά τα μέσα ενημέρωσης και επικοινωνίας και κυρίως την ανάπτυξη της επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης. Κάθε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης διαθέτει επί του παρόντος ισοδύναμο αριθμό ζωνών τηλεοπτικής κάλυψης. Η παραχώρηση μιας υποζώνης ραδιοσυχνοτήτων για υπηρεσίες διαφορετικές των ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών θα έχει ωστόσο αντίκτυπο σε αυτές τις ζώνες τηλεοπτικής κάλυψης –αντίκτυπο ο οποίος θα διαφέρει από το ένα κράτος μέλος στο άλλο– θέτοντας έτσι σε κίνδυνο την αρχή της δίκαιης πρόσβασης κάθε κράτους μέλους στο ραδιοηλεκτρικό φάσμα. Η ΕΤΠ εκτιμά, συνεπώς, ότι η κοινοτική πολιτική σχετικά με το ψηφιακό μέρισμα οφείλει να συνεκτιμήσει την εν λόγω δυσκολία και να μεριμνήσει κατά τρόπο ώστε όλα τα κράτη μέλη να διαθέτουν ισοδύναμες ικανότητες για την άσκηση των εθνικών τους πολιτικών που έχουν ως αντικείμενο την ανάπτυξη των ψηφιακών μέσων ενημέρωσης και επικοινωνίας·

22.   εξαίρει τον καθοριστικό ρόλο των υπηρεσιών που παρέχουν τα μέσα ενημέρωσης και επικοινωνίας για την προαγωγή της πολιτισμικής ποικιλομορφίας, του πλουραλισμού και της συμμετοχικής δημοκρατίας, καθώς και για τη διαμόρφωση και την ενδυνάμωση της ταυτότητας των τοπικών, των περιφερειακών και των εθνικών κοινοτήτων στην Ευρώπη. Σημειώνει ότι η επίγεια τηλεόραση εξακολουθεί να αποτελεί το σημαντικότερο μέσο για την παροχή των εν λόγω υπηρεσιών στους πολίτες. Αναγνωρίζει τις προσδοκίες και τις ανάγκες των πολιτών όσον αφορά την ποικιλία των προγραμμάτων, την ποιότητα των υπηρεσιών, την κινητικότητα και την παροχή υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας, επίσης χάρη στις επίγειες πλατφόρμες·

Το ψηφιακό μέρισμα και οι πολιτικές στον τομέα της χωροταξίας και της προστασίας του περιβάλλοντος

23.   επισημαίνει ότι η χρήση του ψηφιακού μερίσματος για τις ασύρματες επικοινωνίες θα απαιτήσει την τοποθέτηση μεγαλύτερου αριθμού κεραιών απ’ ό,τι οι ραδιοτηλεοπτικές μεταδόσεις, γεγονός το οποίο μπορεί να έχει αντίκτυπο στη χωροταξία και το περιβάλλον. Επισημαίνει επίσης ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές είναι, εν γένει, αρμόδιες για τα συγκεκριμένα θέματα. Εφιστά, συνεπώς, την προσοχή στην ανάγκη εξεύρεσης ορθής ισορροπίας μεταξύ της αναπόφευκτης επέκτασης των νέων δικτύων και της άσκησης των εν λόγω αρμοδιοτήτων·

Ειδικές παρατηρήσεις σχετικά με την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Σύμπραξη δημόσιου - ιδιωτικού τομέα για το Μελλοντικό Ίντερνετ (Διαδίκτυο)»

Έρευνα και ανάπτυξη

24.   συγχαίρει την Επιτροπή για τη δέσμευσή της να στηρίξει περαιτέρω την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη σχετικά με το Μελλοντικό Ίντερνετ μέσω του 7ου προγράμματος-πλαίσιο (7ΠΠ), πέραν των υφιστάμενων εξαιρετικών επιτευγμάτων, και συνιστά τη χρήση του προγράμματος για την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία (ΠΑΚ), ως άριστης πλατφόρμας για την προαγωγή της ανάπτυξης των μελλοντικών εφαρμογών του Ίντερνετ. Ειδικότερα, όπως έχει ήδη αναφέρει σε προηγούμενες γνωμοδοτήσεις της (11), η ΕΤΠ καλεί σε συντονισμένη χρήση του 7ου προγράμματος-πλαίσιο, των Διαρθρωτικών Ταμείων (ΔΤ) και του προγράμματος για την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία (ΠΑΚ), διότι τούτο είναι θεμελιώδες για τη συνέργεια της πολιτικής στους τομείς της συνοχής, της έρευνας, της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της καινοτομίας σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο (6)·

25.   διαπιστώνει την ύπαρξη γενικής έλλειψης συντονισμού σε ορισμένους τομείς, όπως η εκπαίδευση, η καινοτομία, η έρευνα, οι επενδύσεις και η εμπορική προώθηση καινοτόμων λύσεων στον τομέα των ΤΠΕ. Από αυτή την άποψη, η έννοια της καινοτομίας που πηγάζει από το χρήστη μπορεί να αποτελέσει βασικό εργαλείο βελτίωσης, που χρησιμοποιείται σε ολοένα και περισσότερες περιφέρειες και δήμους ανά την Ευρώπη, και έχει αποδειχθεί κεντρικός μοχλός για τις επενδύσεις Ε & Α και την είσοδο νέων καινοτομιών στην αγορά· κατά συνέπεια, ζητά την εντονότερη προβολή αυτής της έννοιας στην ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (6)·

26.   υπενθυμίζει ότι έχει ήδη τονίσει τη σημασία της στενής σύνδεσης της Ε & Α και των βιομηχανικών πρακτικών και, συνεπώς, καλεί τα κράτη μέλη και την Επιτροπή να καταβάλουν κάθε προσπάθεια για την προώθηση της ταχείας μετάδοσης της έρευνας στις καθημερινές εμπορικές και δημόσιες πρακτικές (6)·

27.   επισημαίνει εκ νέου ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές μπορούν να δημιουργήσουν ένα καινοτόμο περιβάλλον για την ανάπτυξη ερευνητικής δραστηριότητας, καθώς και για να εξεύρουν νέους τρόπους θεσμικής συνεργασίας ιδιωτικού και δημόσιου τομέα ή διασυνοριακής διαπεριφερειακής συνεργασίας. Εξάλλου, πέραν των επενδύσεων των τοπικών και περιφερειακών αρχών, απαιτούνται επίσης οικονομικοί πόροι από την Ένωση και τα κράτη μέλη (12)·

Διαλειτουργικότητα

28.   παρατηρεί ότι η ανάπτυξη διαδραστικών πλατφορμών, όπως το Web 2.0, είναι σήμερα πιο χρήσιμη λόγω των πολύπλοκων λειτουργιών τους, της ανταλλαγής πληροφοριών και της προηγμένης διαλειτουργικότητας μεταξύ μεγάλου αριθμού δικτύων, που παρέχουν δυνατότητες για τη δημιουργία ή την παροχή περιεχομένου, είτε από ιδιώτες είτε μέσω συνεργατικών ή συλλογικών μορφών· στο πλαίσιο αυτό, η ταχεία ανάπτυξη των τεχνολογιών μαζικής αποθήκευσης είναι ζωτικής σημασίας για τις βάσεις δεδομένων των δημόσιων διοικήσεων, οι οποίες θα περιέχουν την περιγραφή των αντικειμένων που προσδιορίζονται από την διεύθυνσή τους στο διαδίκτυο (13)·

29.   είναι της γνώμης ότι η επιτυχία των προσπαθειών διευκόλυνσης της ανάδυσης αγορών καινοτομίας και επίτευξης διαλειτουργικότητας και κοινών προδιαγραφών εξαρτάται από τη συνεχή στήριξη και συμμετοχή των εθνικών, περιφερειακών και τοπικών αρχών, καθώς και ότι αυτές οι προσπάθειες πρέπει να συνεπικουρούνται από δράσεις σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο·

Ασφάλεια των δεδομένων και προστασία της ιδιωτικής ζωής

30.   θεωρεί ότι, κατά την ανάπτυξη της υποδομής του Μελλοντικού Ίντερνετ και των σχετικών υπηρεσιών, πρέπει να πληρούνται σε κάθε επίπεδο όλες οι απαιτήσεις ασφάλειας για την εξασφάλιση βέλτιστων επιπέδων εμπιστευτικότητας και προστασίας των προσωπικών δεδομένων και για την πρόληψη μη εξουσιοδοτημένης ανίχνευσης προσωπικών πληροφοριών και χαρακτηριστικών, όπως καταναλωτικές προτιμήσεις, ιατρικό καθεστώς και ιστορικό, κλπ. (13)·

31.   εκτιμά ότι η διασφάλιση της προστασίας της ιδιωτικής ζωής εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως η δομή των δημόσιων οργανισμών (η πλειονότητα των οποίων είναι τοπικού επιπέδου), η σύγκλιση της κοινοτικής νομοθεσίας, η προώθηση μιας καινοτόμου συμπεριφοράς μεταξύ των υπαλλήλων των δημόσιων αρχών, παραδείγματος χάρη με τη χρήση κοινού κώδικα δεοντολογίας, και η διαχείριση εφαρμογών ΤΠΕ (13)·

32.   απευθύνει έκκληση για εκτενή κατάρτιση όλου του προσωπικού, ιδίως των εξειδικευμένων τεχνικών (σε δίκτυα, συστήματα, θέματα ασφάλειας και απορρήτου, κλπ.), του προσωπικού που εργάζεται απευθείας με διαδικασίες ασφάλειας που συνδέονται με διάφορες μεθοδολογίες και του προσωπικού που συμμετέχει γενικά ή έμμεσα σε σχέδια καινοτομίας και εκσυγχρονισμού (π.χ. διδασκαλία ψηφιακών γνώσεων σε καταναλωτές) (13)·

33.   υπενθυμίζει ότι έχει ήδη ζητήσει να ενισχυθούν οι προσπάθειες και να δοθεί νέα ώθηση στις δράσεις που αποσκοπούν στην έγκαιρη πρόληψη, αντιμετώπιση και επίλυση προβλημάτων που συνδέονται με την ασφάλεια των δικτύων και των πληροφοριών, έργο στο οποίο συμβάλλει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια Δικτύων και Πληροφοριών (ENISA) (2)·

Ανάγκη ανάληψης κοινής δράσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την ανάπτυξη του Μελλοντικού Ίντερνετ

34.   επιδοκιμάζει την πρόθεση της Επιτροπής να επιδιώξει τη συμμετοχή του Φόρουμ του Μελλοντικού Ίντερνετ (FIF) στην προσπάθεια εφαρμογής των προτάσεων που διατυπώνονται στην ανακοίνωση, δεδομένου ότι απαιτείται συντονισμός των δράσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την αποφυγή του κατακερματισμού των προσπαθειών και για τον εντοπισμό στόχων κοινού ενδιαφέροντος. Εφόσον οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές διαδραματίζουν πρωτεύοντα ρόλο για την ανάπτυξη του Μελλοντικού 'Ίντερνετ, η ΕΤΠ θεωρεί σκόπιμο να παρασχεθεί στις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές δυνατότητα συμμετοχής στο FIF και καλεί την Επιτροπή να διατυπώσει προτάσεις προς τον σκοπό αυτό.

---

(1)  COM(2005) 229 τελικό

(2)  COM(2005) 229 τελικό

(3)  CdR 304/2008 fin.

(4)  CdR 247/2009 fin.

(5)  CdR 10/2009 fin.

(6)  CdR 156/2009 fin

(7)  Οδηγία 2009/140/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Νοεμβρίου 2009, ΕΕ L 337 της 18.12.2009

(8)  CdR 252/2005 fin.

(9)  CEPT Report 22 – Έκθεση B της CEPT ως απάντηση στην επίσημη εντολή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς την CEPT για «τεχνικές εκτιμήσεις σχετικά με τις επιλογές εναρμόνισης του ψηφιακού μερίσματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση», 01/07/2008.

(10)  Γνωμοδότηση της RSPG σχετικά με τις επιπτώσεις του ψηφιακού μερίσματος στην πολιτική φάσματος της ΕΕ, 14/02/2007 – Γνωμοδότηση της RSPG για το ψηφιακό μέρισμα, 18/09/2009.

(11)  CdR 263/2007 fin.

(12)  CdR 84/2007 fin.

(13)  CdR 247/2009

---

27.8.2010

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 232/49

---

Γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών με θέμα «Ανάπτυξη μιας κοινής στρατηγικής για τις βασικές τεχνολογίες γενικής εφαρμογής στην ΕΕ»

(2010/C 232/09)

Ι.   ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

1.   χαιρετίζει την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Επιτροπής) να εκπονήσει την ανακοίνωση με τίτλο: «Προετοιμάζοντας το μέλλον μας: Ανάπτυξη μιας κοινής στρατηγικής για τις βασικές τεχνολογίες γενικής εφαρμογής στην ΕΕ» (Ανακοίνωση KET)·

2.   επισημαίνει ότι αυτές οι τεχνολογίες μπορούν να αποτελέσουν πολύτιμα αγαθά για τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τις διοικήσεις και να συμβάλουν στη βελτίωση των προϊόντων και της ποιότητας των δημόσιων υπηρεσιών·

3.   επικροτεί τα πρόσθετα έγγραφα αναφοράς και εκθέσεις, όπως η Ανακοίνωση με θέμα: «Νανοεπιστήμες και νανοτεχνολογία: Σχέδιο δράσης για την Ευρώπη 2005-2009» (έκθεση για τη νανοτεχνολογία), για την υποστήριξη που παρέχουν στη μελλοντική ανάπτυξη των βασικών τεχνολογιών γενικής εφαρμογής (KET)· σημειώνει ότι η Ανακοίνωση KET αναγνωρίζει τη νανοτεχνολογία ως μία από τις πέντε βασικές τεχνολογίες γενικής εφαρμογής με τη μεγαλύτερη στρατηγική σημασία·

4.   επισημαίνει τον σημαντικό ρόλο των τοπικών και των περιφερειακών αρχών (LRA) για την προώθηση του διαλόγου με το ευρύ κοινό και την αντιμετώπιση των ανησυχιών του κοινού δεδομένου του ότι βρίσκονται κοντά στους πολίτες·

5.   επικροτεί τη μεγαλύτερη έμφαση που η Ανακοίνωση KET προτείνει να δοθεί στον κοινό στρατηγικό προγραμματισμό και στα σχέδια επίδειξης, καθώς και την επιδίωξη μιας πιο στρατηγικής και συντονισμένης προσέγγισης, όχι μόνο από την ΕΕ και τα κράτη μέλη, αλλά και από τις περιφέρειες·

6.   χαιρετίζει την αναφορά της παρούσας Ανακοίνωσης ΚΕΤ στην προώθηση των περιφερειακών ομίλων και δικτύων καινοτομίας, ως στοιχείων απαραίτητων για την επίτευξη και τη διατήρηση καινοτομίας παγκόσμιας εμβέλειας, τα οποία εξυπηρετούν περαιτέρω την εδραίωση των γνώσεων στις εκάστοτε περιφέρειες·

7.   αναγνωρίζει τη σημασία των βασικών τεχνολογιών γενικής εφαρμογής (KET) για τη διεθνή ανταγωνιστικότητα και την αειφόρο ανάπτυξη της ΕΕ· τονίζει ότι θα πρέπει να εντατικοποιηθεί η ανταλλαγή εμπειριών και βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών και άλλων περιοχών στην Ευρώπη και τονίζει με έμφαση τα σπουδαία οφέλη που μπορούν να αντληθούν από τις βέλτιστες πρακτικές παγκοσμίως·

8.   επιβεβαιώνει τη σημασία των συνεργειών μεταξύ των ΠΠ, των διαρθρωτικών ταμείων (ΔΤ) και των εθνικών πολιτικών ως προς τους ευρύτερους στόχους της ΕΕ για την ανταγωνιστικότητα και τη συνοχή·

9.   αναγνωρίζει τη σημασία επανεξέτασης του πλαισίου κρατικών ενισχύσεων για την καινοτομία και ζητά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να την ενημερώνει για τις σχετικές εξελίξεις·

10.   επικροτεί την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη σύσταση ομάδας εμπειρογνωμόνων υψηλού επιπέδου επιφορτισμένης με την ανάπτυξη κοινής, μακροπρόθεσμης στρατηγικής για τις βασικές τεχνολογίες γενικής εφαρμογής και ζητεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να την κρατά ενήμερη από το πρώτο κιόλας στάδιο για τις εξελίξεις σχετικά με την ομάδα αυτή και να της κοινοποιεί τις σχετικές αναλύσεις και συστάσεις πολιτικής·

11.   συμφωνεί με την ανάγκη στην οποία αναφέρεται η έκθεση για τη νανοτεχνολογία να ενσωματωθούν η υγεία, η ασφάλεια και οι περιβαλλοντικές πτυχές στην ανάπτυξη της νανοτεχνολογίας, καθώς και να καθιερωθεί αποτελεσματικός διάλογος με όλους τους ενδιαφερόμενους·

12.   αναγνωρίζει τη σημασία της προσεκτικής αναθεώρησης της ισχύουσας ευρωπαϊκής νομοθεσίας, την οποία αιτήθηκε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, καθώς και τον συντονισμό της με κανονισμούς και πρότυπα για τις περιφέρειες, δεδομένου ότι η έντονη πολυμορφία των κανονισμών πιθανόν να επηρεάσει αρνητικά τη διεθνή ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών περιφερειών και των κρατών μελών·

13.   θεωρεί ότι οι προτεινόμενες δράσεις, όπως διατυπώνονται στην ανακοίνωση με τίτλο: «Προετοιμάζοντας το μέλλον μας: Ανάπτυξη μιας κοινής στρατηγικής για τις βασικές τεχνολογίες γενικής εφαρμογής» (Ανακοίνωση KET) δεν δημιουργούν καμία αμφιβολία ως προς την τήρηση τόσο της αρχής της επικουρικότητας όσο της αρχής της αναλογικότητας.

Αντίκτυπος των βασικών τεχνολογιών γενικής εφαρμογής στην ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία

14.   τονίζει τη σημασία των βασικών τεχνολογιών γενικής εφαρμογής για την υποστήριξη πρακτικών εφαρμογών, τον ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν στο νέο ευρωπαϊκό πρόγραμμα για την καινοτομία καθώς και τις δυνατότητές τους να ενισχύσουν την ποιότητα ζωής και την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών περιφερειών·

15.   αναγνωρίζει ότι, αν και η ανταγωνιστικότητα των επιμέρους τομέων πρέπει να εξακολουθήσει να προωθείται με την ίδια προσοχή, είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι η μελλοντική ευημερία της Ευρώπης θα εξαρτάται όλο και περισσότερο από τις διατομεακές δραστηριότητες (1)·

16.   σημειώνει ότι η ενθάρρυνση της ανάπτυξης ποικίλων εφαρμογών ειδικών γνώσεων σε πολλές ταυτόχρονα αλυσίδες καινοτομίας διασφαλίζει, αφενός, τη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης σε όλα τα επίπεδα και, αφετέρου, τη διατήρηση των γνώσεων αυτών στις περιφέρειες (1)·

17.   απευθύνει έκκληση για την αναθεώρηση του προγράμματος πλαισίου της ΕΕ για την Έρευνα και την Τεχνολογική Ανάπτυξη (ΠΠ) και την καλύτερη προσαρμογή του στις ανάγκες των ΜΜΕ, προκειμένου να διευκολυνθεί η συμμετοχή τους σε κοινά ευρωπαϊκά προγράμματα και να παρασχεθούν περισσότερες δυνατότητες για την ανάπτυξη βασικών τεχνολογιών γενικής εφαρμογής σε περιφερειακό επίπεδο·

18.   διαπιστώνει ότι η Ευρώπη καθίσταται ήδη από τώρα λιγότερο ελκυστική στον εν λόγω τομέα.

Κοινωνικές πτυχές των βασικών τεχνολογιών γενικής εφαρμογής

19.   αναγνωρίζει ότι έχει σημασία, όπως αναφέρεται και στην Ανακοίνωση KET, να γνωρίσει και να κατανοήσει το κοινό τις βασικές τεχνολογίες γενικής εφαρμογής και να υιοθετηθεί μια προορατική στρατηγική, η οποία να φέρει κοντά όλους τους ενδιαφερόμενους, δηλαδή να ανταποκρίνεται στις ανησυχίες του κοινού και να μεταδώσει άμεσα τα μηνύματα σχετικά με τα οφέλη και τους κινδύνους των νέων τεχνολογιών·

20.   υπενθυμίζει ότι είναι απαραίτητη η κατανόηση και επικοινωνία των ωφελημάτων και των κινδύνων που συνεπάγονται οι νέες τεχνολογίες, όπως έχει επισημανθεί σε προγενέστερες γνωμοδοτήσεις της ΕΤΠ (2), και, εν ανάγκη, η ειδική μελέτη για την πληρέστερη κατανόηση των πιθανών κινδύνων που συνεπάγονται τα αναμενόμενα οφέλη·

21.   τάσσεται υπέρ ενός ισχυρότερου ρόλου, εν προκειμένω, της Ευρωπαϊκής Ομάδας Δεοντολογίας για μια τεκμηριωμένη συζήτηση σχετικά με τις ευκαιρίες και τους κινδύνους της βιοτεχνολογίας και της νανοτεχνολογίας·

22.   συμφωνεί ότι είναι σημαντικό να αντιμετωπισθούν οι κοινωνικές προσδοκίες και ανησυχίες, όπως αναφέρεται στην έκθεση για τη νανοτεχνολογία και τα συνοδευτικά αυτής έγγραφα·

23.   ενθαρρύνει την προώθηση της συνεργασίας μεταξύ του ευρωπαϊκού, του εθνικού και του περιφερειακού επιπέδου όσον αφορά τα δεοντολογικά και κοινωνικοοικονομικά ζητήματα·

24.   φρονεί ότι η ΕΕ πρέπει να συστήσει ευρωπαϊκή ειδική ομάδα για την «κοινωνική καινοτομία», η οποία δεν θα πρέπει να είναι ανεξάρτητη από την ευρωπαϊκή βιομηχανική πολιτική, αλλά αντίθετα να αποτελεί τον ίδιο τον πυρήνα της (1)·

25.   καλεί τα κράτη μέλη να αποφασίσουν συντονισμένα και από κοινού με τις περιφέρειες που τα αποτελούν ως προς τις πολιτικές καινοτομίας, καθώς και τα μέτρα και μέσα που θα τις τονώσουν, προκειμένου τα αποτελέσματα που θα επιφέρει η πολιτική να ανταποκρίνονται εξίσου στις τρέχουσες ανάγκες σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο (3)·

26.   επιδοκιμάζει την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να συνάψει διμερείς συμφωνίες, στο πλαίσιο της εμπορικής της πολιτικής, για την εξάλειψη των ανεπίτρεπτων πρακτικών επιδοτήσεων και του ανταγωνισμού βάσει επιδοτήσεων σε τρίτες χώρες. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη πρέπει να διαφυλάξουν τα τεχνολογικά και τα οικονομικά τους συμφέροντα έναντι τρίτων χωρών οι οποίες δεν είναι διατεθειμένες να προβούν στις συμφωνίες αυτές για να διασφαλίσουν την παραμονή των βασικών τεχνολογιών και συνεπώς και της οικονομίας της γνώσης στην Ευρώπη.

Υποδομή και συνοχή

27.   ζητεί να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην ευαισθητοποίηση σε περιφερειακό και σε τοπικό επίπεδο και στην αναβάθμιση των υποδομών, δεδομένου ότι τα στοιχεία αυτά είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη και την εφαρμογή των βασικών τεχνολογιών γενικής εφαρμογής·

28.   επισημαίνει ότι οι ευρωπαϊκές ερευνητικές υποδομές βρίσκονται κυρίως στη Δυτική Ευρώπη, και ότι θα πρέπει συνεπώς να προωθηθεί μια καλύτερη γεωγραφική κατανομή·

29.   αναγνωρίζει την ανάγκη ανάπτυξης ευρωπαϊκού πλαισίου, προκειμένου να εξασφαλιστεί η μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα των ερευνητικών υποδομών και να εξαλειφθούν τα εμπόδια στις διεθνείς ερευνητικές δραστηριότητες·

30.   ζητεί οι Ευρωπαϊκοί Όμιλοι Εδαφικής Συνεργασίας (ΕΟΕΣ) να αντιμετωπισθούν ειδικά ως εναλλακτικό νομικό μέσο για τη δημιουργία ερευνητικών υποδομών με ευρωπαϊκή διάσταση·

31.   υπογραμμίζει τη σημασία των τοπικών και των περιφερειακών αρχών για την προώθηση κοινών προγραμμάτων έρευνας: οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές αποτελούν βασικούς παράγοντες για την ανάπτυξη περιφερειακών στρατηγικών έρευνας και καινοτομίας, διοικούν συχνά ερευνητικά ιδρύματα, και ευνοούν το περιβάλλον καινοτομίας·

32.   προτείνει να παρασχεθούν πρόσθετα κίνητρα στο πλαίσιο των ΔΤ για την υποστήριξη της έρευνας και της καινοτομίας, μεταξύ των οποίων και διαφοροποιημένα ποσοστά επιχορήγησης που θα ευνοούν τις επενδύσεις σε προγράμματα έρευνας και καινοτομίας·

33.   προτρέπει τις πόλεις και τις περιφέρειες να υποστηρίξουν τη μεταφορά γνώσεων και καινοτομίας από την επιστήμη στη βιομηχανία, να διαθέσουν περισσότερα κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου και για διασυνοριακή συνεργασία και να υποστηρίξουν όσες τεχνολογικές εφευρέσεις βασίζονται σε διπλώματα ευρεσιτεχνίας και χρησιμοποιούν ευρεσιτεχνίες·

34.   εξαίρει τον ιδιαίτερο ρόλο της πολιτικής συνοχής για τη στήριξη καινοτόμων δραστηριοτήτων στις περιφέρειες·

35.   επισημαίνει ότι το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) μπορεί να παράσχει οικονομική στήριξη για την ανάπτυξη δεξιοτήτων και τον εκσυγχρονισμό εκπαιδευτικών δομών και συστημάτων, χρηματοδοτώντας φυτώρια επιχειρήσεων και επιστημονικά πάρκα και διευκολύνοντας συνεπώς τις σχέσεις μεταξύ των ΜΜΕ και των πανεπιστημίων.

Μεγαλύτερη συμμετοχή των ΜΜΕ σε συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα

36.   επιβεβαιώνει ότι η ευρωπαϊκή βιομηχανική πολιτική θα πρέπει να επικεντρωθεί περισσότερο στη συνεργασία μεταξύ μεγάλων και μικρομεσαίων επιχειρήσεων, και ιδίως μεταξύ των ΜΜΕ και των ερευνητικών κέντρων (1)· τονίζει τη ζωτική σημασία που έχει το ειδικευμένο εργατικό δυναμικό ως προς την εν λόγω διαδραστική αυτή σχέση και ως προς την εδραίωση της βιομηχανίας στο περιφερειακό επίπεδο·

37.   υπενθυμίζει τον ουσιαστικό ρόλο της συνεργασίας μεταξύ των δημόσιων θεσμικών οργάνων και του ιδιωτικού τομέα, με ιδιαίτερη έμφαση στη συμμετοχή των πανεπιστημίων, των άλλων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και των φορέων έρευνας (4)· επισημαίνει τη σημασία της συσχέτισης των πανεπιστημιακών προγραμμάτων σπουδών με τις τεχνολογίες που είναι κρίσιμες για το εργατικό δυναμικό μιας περιοχής, προκειμένου να παραμείνουν οι γνώσεις και το ανταγωνιστικό δυναμικό στην εν λόγω περιοχή·

38.   ζητεί να γίνει μία σημαντική αλλαγή κατά τη χρήση από τις περιφέρειες των κοινοτικών πόρων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου, με σκοπό την τόνωση της ζήτησης για έρευνα και καινοτομία, προκειμένου να προωθηθεί μια ανοικτή και με γνώμονα το χρήστη καινοτομία ως περιφερειακό δυναμικό (5).

Οι εξελίξεις σε συγκεκριμένους τομείς

39.   αναγνωρίζει ότι έχουν αρχίσει ήδη να γίνονται αισθητές σε πολλούς τομείς θεαματικές καινοτομίες στα προϊόντα και τις αγορές, όπως για παράδειγμα στα τρόφιμα και στα φαρμακευτικά προϊόντα (βιοεπιστήμες), στη βιοϊατρική τεχνολογία, στην αυτοκινητοβιομηχανία και στα συστήματα υψηλής τεχνολογίας (1)·

40.   αναφέρει ότι η βιοτεχνολογία, εκτός από τις δυνατότητες εφαρμογής της στον τομέα της υγείας, της παραγωγής τροφίμων και ζωοτροφών, έχει σημαντικές προοπτικές για εναλλακτικές χρήσεις στη χημική βιομηχανία (2)·

41.   ζητεί να αναπτυχθεί η συνύπαρξη διαφορετικών γεωργικών πρακτικών, και μάλιστα όχι μόνον αναφορικά με τις καλές γεωργικές πρακτικές, αλλά και σε σχέση με την ανεκτικότητα και την αξιοπιστία μεταξύ γεωργών με γειτονικές εκμεταλλεύσεις σε ό,τι αφορά την ανταλλαγή πληροφοριών, το συντονισμό και τη συνεργασία (2)·

42.   επικροτεί τις δραστηριότητες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που αποσκοπούν στην εξασφάλιση της ασφαλούς και αποτελεσματικής χρήσης της σύγχρονης βιοτεχνολογίας στις αναπτυσσόμενες χώρες και την ενίσχυση της ικανότητας των κρατών αυτών να αξιολογήσουν και να διαχειριστούν τους κινδύνους, προκειμένου να στηρίξουν τη διατήρηση και την αειφόρο χρήση των γενετικών πόρων στις χώρες αυτές (2)·

43.   υπογραμμίζει την ανάγκη να αναπτυχθεί μια κατάλληλη μεθοδολογία εκτίμησης της ασφάλειας της νανοτεχνολογίας και να τεθεί σε εφαρμογή μια κατάλληλη πολιτική και ένα κανονιστικό πλαίσιο πριν τεθούν στην αγορά τέτοια προϊόντα·

44.   τονίζει την ανάγκη να δοθεί προτεραιότητα στην ανάπτυξη μιας πιο αξιόπιστης αξιολόγησης της αειφορίας των τεχνολογιών, με επίκεντρο κυρίως το πρώτο στάδιο ανάπτυξης, πολύ πριν τα σχετικά προϊόντα φθάσουν το στάδιο της εμπορίας· σημειώνει ότι αυτό θα μπορούσε ενδεχομένως να οδηγήσει στην εκπόνηση ανεξάρτητων πλαισίων μεθοδολογίας για την αξιολόγηση και τη διαχείριση των κινδύνων και για τις μελέτες κοινωνικών επιπτώσεων·

45.   συνιστά να ενισχυθεί η προγνωστική λειτουργία όλων των υπηρεσιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κυρίως όσον αφορά την τεχνολογία, προκειμένου να διευκολυνθεί η έγκαιρη αναγνώριση νέων ζητημάτων που ανακύπτουν. Χρειάζεται επίσης να επανεξετασθούν η συνάφεια, η συνοχή, η αποτελεσματικότητα της νομοθεσίας και της πολιτικής, η εφαρμογή της πολιτικής καθώς και ο κοινωνικός και οικονομικός της αντίκτυπος (2).

---

(1)  CdR 39/2006 τελικό.

(2)  CdR 174/2007 τελικό.

(3)  CdR 283/2008 τελικό.

(4)  CdR 83/2007 τελικό.

(5)  CdR 263/2007 τελικό.

---