I.

II.

III.

IV.

V.

VI.

VII.

VIII.

IX.

X.

XI.

XII.

XIII.

Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο

12, rue Alcide de Gasperi, L-1615 Λουξεμβούργο

1.1.

Δυνάμει του άρθρου 248 της συνθήκης ΕΚ, το Ελεγκτικό Συνέδριο προβαίνει σε δήλωση αξιοπιστίας προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με την αξιοπιστία των λογαριασμών, καθώς και τη νομιμότητα και κανονικότητα των υποκειμένων πράξεων («την DAS»). Επίσης, βάσει της συνθήκης, το Συνέδριο συμπληρώνει τη δήλωση αυτή με ειδικές εκτιμήσεις για κάθε μείζονα τομέα δραστηριότητας της ΕΕ.

1.2.

Στόχος των εργασιών σχετικά με την αξιοπιστία των λογαριασμών των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων είναι η συγκέντρωση επαρκών και κατάλληλων αποδεικτικών στοιχείων από τα οποία να συνάγεται ο βαθμός στον οποίο τα έσοδα, οι δαπάνες και τα στοιχεία του ενεργητικού και του παθητικού έχουν καταχωριστεί δεόντως, καθώς και εάν οι ετήσιοι λογαριασμοί παρέχουν πιστή και ακριβοδίκαιη εικόνα τόσο της δημοσιονομικής κατάστασης στις 31 Δεκεμβρίου 2008, όσο και των αποτελεσμάτων των πράξεών τους και των ταμειακών ροών για το έτος που έκλεισε την ημερομηνία αυτή (βλέπε σημεία 1.4 έως 1.18).

1.3.

Στόχος των ελεγκτικών εργασιών του Συνεδρίου όσον αφορά την κανονικότητα (7)των υποκειμένων στους λογαριασμούς πράξεων για το 2008 είναι η συγκέντρωση επαρκών και κατάλληλων αποδεικτικών στοιχείων, επί των οποίων να μπορεί να θεμελιωθεί η γνώμη του, αφενός, ως προς την τήρηση των ισχυουσών κανονιστικών ή συμβατικών διατάξεων και, αφετέρου, ως προς την ορθότητα των σχετικών υπολογισμών. Βλέπε σημεία 1.20 έως 1.49 του παρόντος κεφαλαίου για τα γενικά θέματα και τη συνοπτική παρουσίαση των αποτελεσμάτων, καθώς και κεφάλαια 2 και 4 έως 11 για λεπτομερή στοιχεία με τη μορφή ειδικών εκτιμήσεων.

1.4.

Οι παρατηρήσεις του Συνεδρίου αφορούν τους ετήσιους λογαριασμούς για το οικονομικό έτος 2008, οι οποίοι καταρτίστηκαν από τον υπόλογο της Επιτροπής και εγκρίθηκαν από αυτήν σύμφωνα με το άρθρο 129 του δημοσιονομικού κανονισμού της 25ης Ιουνίου 2002 (8)και περιλήλθαν στο Συνέδριο στις 29 Ιουλίου 2009. Οι λογαριασμοί περιλαμβάνουν τις «ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις», οι οποίες καλύπτουν, ιδίως, τον ισολογισμό, όπου παρουσιάζονται τα στοιχεία ενεργητικού και παθητικού στο τέλος του οικονομικού έτους, καθώς και το λογαριασμό οικονομικού αποτελέσματος, και τις «ενοποιημένες εκθέσεις για την εκτέλεση του προϋπολογισμού», οι οποίες καλύπτουν τα έσοδα και τις δαπάνες για το συγκεκριμένο έτος.

1.5.

Ο υπόλογος της Επιτροπής παρέσχε στο Συνέδριο δήλωση πληρότητας με την οποία βεβαιώνεται ότι οι ενοποιημένοι λογαριασμοί είναι πλήρεις και αξιόπιστοι (βλέπε, ωστόσο, σημείο 1.9) και ότι τα περισσότερα τοπικά συστήματα της Επιτροπής επικυρώθηκαν (βλέπε, ωστόσο, σημείο 1.10).

1.6.

Κατά τον έλεγχό του επί των λογαριασμών του 2008, το Συνέδριο επικεντρώθηκε στα ακόλουθα στοιχεία:

1.7.

Τα μέτρα που εισήγαγε ο υπόλογος της Επιτροπής το 2007 (12), με σκοπό τη βελτίωση του περιβάλλοντος του λογιστικού ελέγχου σε επίπεδο επιμέρους γενικών διευθύνσεων, είχαν επίσης αντίκτυπο το 2008 και συνέβαλαν στην ενίσχυση του πλαισίου κατάρτισης των δημοσιονομικών εκθέσεων και των λογιστικών συστημάτων. Ωστόσο, εξακολουθούν να υφίστανται ορισμένες αδυναμίες, οι οποίες πρέπει να αντιμετωπισθούν προκειμένου να διασφαλίζεται η ποιότητα των λογιστικών στοιχείων (βλέπε σημεία 1.10 και 1.11).

1.7.

1.8.

Στον πίνακα 1.1 συνοψίζεται και σχολιάζεται η απάντηση της Επιτροπής στις παρατηρήσεις του Συνεδρίου σχετικά με την αξιοπιστία των λογαριασμών του οικονομικού έτους 2007, καθώς και με τα άλλα θέματα που έθετε το Συνέδριο.

1.9.

Ο υπόλογος της Επιτροπής τόνισε, στη δήλωση πληρότητας, ότι λιγότερα από τα μισά θεσμικά όργανα και οργανισμοί παρείχαν πληροφορίες σχετικά με την επικύρωση των λογιστικών συστημάτων τους στις δηλώσεις πληρότητας που υπέβαλαν.

1.10.

Πολλές γενικές διευθύνσεις χρησιμοποιούν τα δικά τους τοπικά συστήματα τεχνολογίας των πληροφοριών για τους σκοπούς της δημοσιονομικής διαχείρισης και τη δημιουργία πράξεων που αποστέλλονται στο κεντρικό σύστημα λογιστικής (ABAC) μέσω ειδικής διεπαφής. Η πλειονότητα των συστημάτων αυτών έχουν επικυρωθεί (13)από τον υπόλογο της Επιτροπής. Αυτός, ωστόσο, στις συστάσεις του, διαπιστώνει μια σειρά ανοικτών διατομεακών θεμάτων (14), η φύση και η σημασία των οποίων συνεπάγεται ότι θα μπορούσαν ακόμη να διακυβεύσουν την αξιοπιστία των λογαριασμών (15).

1.10.

1.11.

Ο «διαχωρισμός των οικονομικών ετών» αναφέρεται στις σχετικές διαδικασίες που εφαρμόζονται προκειμένου να αποφασιστεί σε ποιο οικονομικό έτος θα πρέπει να καταχωριστεί μια πράξη. Τέτοιες διαδικασίες πρέπει να εφαρμόζονται από τις υπηρεσίες της Επιτροπής για το σύνολο των δεδουλευμένων εξόδων (περισσότερα από 100 δισεκατομμύρια ευρώ). Στις δέκα γενικές διευθύνσεις που ελέγχθηκαν (16)και αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 90 % των δεδουλευμένων εξόδων, το Συνέδριο διαπίστωσε συνεχείς βελτιώσεις κατά τα τελευταία τρία έτη. Εντούτοις, πρέπει να επισημανθεί ότι ορισμένες υπηρεσίες, χρησιμοποιούν τη διαδικασία διαχωρισμού των οικονομικών ετών κατά τη διαδικασία κλεισίματος, προκειμένου να προσαρμόσουν τους εσφαλμένους λογαριασμούς, αντί να διορθώσουν χωριστά τις σχετικές επιρρεπείς σε σφάλμα λογιστικές εγγραφές (π.χ. καταχώριση εσφαλμένων ποσών, διπλές καταχωρίσεις ή παράλειψη καταχώρισης). Το γεγονός αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ανακρίβειες των λογιστικών δεδομένων κατά τη διάρκεια του έτους (βλέπε σημεία 1.13 έως 1.15).

1.11.

1.12.

Από τον έλεγχο του Συνεδρίου επί των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων δεν εντοπίστηκαν σοβαρές ανακρίβειες. Ωστόσο, διαπιστώθηκαν ορισμένα ζητήματα που αφορούν συγκεκριμένα στοιχεία, τα οποία χρήζουν περαιτέρω προσοχής και παρουσιάζονται κατωτέρω.

1.13.

Από τον έλεγχο που διενήργησε το Συνέδριο σε αντιπροσωπευτικό στατιστικό δείγμα 80 προχρηματοδοτήσεων, καταχωρισμένων στο λογιστικό σύστημα, διαπιστώθηκε χαμηλό επίπεδο σφαλμάτων από πλευράς δημοσιονομικών επιπτώσεων όσον αφορά αυτό το στοιχείο του ισολογισμού. Ωστόσο, η συχνότητα αυτών των διαπιστώσεων υπογραμμίζει την ανάγκη περαιτέρω βελτίωσης της ακρίβειας των βασικών λογιστικών στοιχείων σε επίπεδο επιχειρησιακών γενικών διευθύνσεων. Τα συχνότερα είδη σφαλμάτων είναι:

1.13.

1.14.

Πέραν αυτού, επιπρόσθετες εργασίες ελέγχου σχετικά με τον εντοπισμό και την επικύρωση των προχρηματοδοτήσεων αποκάλυψαν προβλήματα πληρότητας/ακρίβειας στον ισολογισμό:

1.15.

Από τον έλεγχο αντιπροσωπευτικού στατιστικού δείγματος 80 τιμολογίων/καταστάσεων εξόδων στο σύνολο των πληρωτέων λογαριασμών που καταχωρίστηκαν στο λογιστικό σύστημα διαπιστώθηκε χαμηλό επίπεδο σφαλμάτων από πλευράς δημοσιονομικών επιπτώσεων όσον αφορά αυτό το στοιχείο του ισολογισμού. Εντούτοις, η συχνότητα των λογιστικών σφαλμάτων υπογραμμίζει την ανάγκη περαιτέρω βελτίωσης της αξιοπιστίας των βασικών λογιστικών στοιχείων σε επίπεδο επιχειρησιακών γενικών διευθύνσεων. Τα περισσότερα σφάλματα αφορούν τη λογιστική καταχώριση τιμολογίων κατά την παραλαβή τους (πριν από τους ελέγχους επιλεξιμότητας) με εσφαλμένα ποσά και τη διόρθωση των εσφαλμένων καταχωρίσεων μέσω προσαρμογών στο πλαίσιο του διαχωρισμού των οικονομικών ετών.

1.15.

1.16.

Κατόπιν σύστασης του Συνεδρίου, στις σημειώσεις που συνοδεύουν τις οικονομικές καταστάσεις παρουσιάζονται περισσότερα πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με την ανάκτηση των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών. Ο έλεγχος του Συνεδρίου καταδεικνύει ότι η Επιτροπή αναφέρει αξιόπιστα αριθμητικά στοιχεία σχετικά με τις δημοσιονομικές διορθώσεις, οι οποίες προκύπτουν από τις δικές της δραστηριότητες ελέγχου. Ωστόσο, πολλές φορές, τα κράτη μέλη, δεν παρέχουν στην Επιτροπή πλήρη και αξιόπιστα πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με τις δημοσιονομικές διορθώσεις στις οποίες προβαίνουν τα ίδια (βλέπε σημείο 6.30). Λόγω της υψηλής αναλογίας μη επιλέξιμων δαπανών τις οποίες το Συνέδριο επανειλημμένως αναφέρει στις ετήσιες εκθέσεις του, το Συνέδριο φρονεί ότι, στον τομέα των διαρθρωτικών δράσεων, στις σημειώσεις των ενοποιημένων λογαριασμών πρέπει να παρουσιάζονται πλήρη και αξιόπιστα λογιστικά στοιχεία σχετικά με αυτούς τους μηχανισμούς διόρθωσης.

1.16.

1.17.

Βάσει της εξέτασης του έγου των οργανισμών πιστοποίησης και της σχετικής ανάλυσης της Επιτροπής, το Συνέδριο διατυπώνει εκ νέου τις αμφιβολίες του όσον αφορά την αξιοπιστία των απαιτήσεων από τα κράτη μέλη στον τομέα της γεωργίας (λογαριασμοί οφειλετών του ΕΓΤΕ) (18). Η Επιτροπή επισήμανε ορισμένες ελλείψεις σχετικά με τους λογαριασμούς οφειλετών για το ένα τέταρτο των οργανισμών πληρωμών (19)και πρότεινε δημοσιονομικές διορθώσεις (20)ύψους 25,3 εκατομμυρίων ευρώ περίπου. Οι εν λόγω διορθώσεις αντιστοιχούν περίπου στο 1,95 % των 1 295 εκατομμυρίων ευρώ τα οποία είναι προς ανάκτηση στο τέλος του οικονομικού έτους 2008. Μολονότι βρίσκονται μόλις κάτω του ορίου σημαντικότητας του 2 %, υποδηλώνουν ότι υφίσταται κίνδυνος ουσιώδους σφάλματος σε επίπεδο λογαριασμών οφειλετών του ΕΓΤΕ συνολικά (βλέπε σημείο 5.56).

1.17.

Η Επιτροπή πρότεινε δημοσιονομικές διορθώσεις ύψους 25,3 εκατ. ευρώ βασιζόμενη στην αξιολόγηση των πληροφοριών που της παρείχαν οι οργανισμοί πιστοποίησης στις εκθέσεις τους και στους υπολογισμούς της για τα πιθανότερα ποσοστά (και ποσά) σφαλμάτων όσον αφορά ιδίως τις οφειλές ορισμένων οργανισμών πληρωμής. Για τις οφειλές χρησιμοποιείται η ίδια λογική με εκείνη που εφαρμόζεται για την επεξεργασία (και την ενδεχόμενη διόρθωση) των σφαλμάτων που προκύπτουν από τον ενδελεχή έλεγχο των δαπανών των Ταμείων.

Τα δημοσιονομικά σφάλματα που εντοπίστηκαν καλύπτονται μέσω των τακτικών διαδικασιών εκκαθάρισης των λογαριασμών.

1.18.

Όσον αφορά τη μακροοικονομική χρηματοδοτική βοήθεια, το ισοζύγιο πληρωμών και τα δάνεια Ευρατόμ, οι Κοινότητες δανείζονται κεφάλαια από τις κεφαλαιαγορές και τα διαθέτουν άμεσα («back-to-back») στους σχετικούς δικαιούχους. Τα διεθνή λογιστικά πρότυπα και ο λογιστικός κανόνας 11 της ΕΚ απαιτούν οι διαφορές μεταξύ του προσφερόμενου επιτοκίου και του επιτοκίου της αγοράς να αντικατοπτρίζονται στους λογαριασμούς. Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν προκύπτει. Οι λόγοι και οι συνέπειες αυτής της απόκλισης από τα πρότυπα δεν αναλύονται επαρκώς στις επεξηγηματικές σημειώσεις που συνοδεύουν τις οικονομικές καταστάσεις των Κοινοτήτων.

1.18.

Η Επιτροπή, όπως υπέδειξε το Συνέδριο, θα παραθέτει αναλυτικότερες πληροφορίες στα παραρτήματα των ετήσιων λογαριασμών των ΕΚ και θα εξετάσει τρόπους διασαφήνισης του λογιστικού κανόνα 11 ώστε να αντικατοπτρίζονται καλύτερα οι ιδιαιτερότητες των εν λόγω πράξεων.

1.19.

Το Συνέδριο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι διαπυπωθείσες παρατηρήσεις δεν έχουν ουσιώδη αντίκτυπο στην αξιοπιστία των λογαριασμών.

1.20.

Στα κεφάλαια 5 έως 11, το Συνέδριο διατυπώνει ειδικές εκτιμήσεις για τις ομάδες των τομέων πολιτικής, στο πλαίσιο των οποίων η κατάρτιση του προϋπολογισμού γίνεται βάσει δραστηριοτήτων (ΠΒΔ) (βλέπε πίνακα 1.2 ). Το κεφάλαιο 4 αφορά τα έσοδα. Κάθε ειδική εκτίμηση περιλαμβάνει εισαγωγή στη σχετική ομάδα πολιτικής, διαπιστώσεις και συμπεράσματα όσον αφορά την κανονικότητα των πράξεων και την αποτελεσματικότητα των συστημάτων, καθώς και παρακολούθηση προγενέστερων παρατηρήσεων.

1.21.

Η προσέγγιση την οποία υιοθετεί το Συνέδριο για τον έλεγχο της κανονικότητας των υποκειμένων στους λογαριασμούς πράξεων περιλαμβάνει δύο βασικά σκέλη: αφενός, άμεσους δοκιμαστικούς ελέγχους των πράξεων προκειμένου να εξακριβωθεί ο βαθμός της κανονικότητάς τους και, αφετέρου, αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του συστήματος εποπτείας και ελέγχου το οποίο εφαρμόζεται προς διασφάλιση της κανονικότητας. Τα ανωτέρω συμπληρώνονται από αποδεικτικά στοιχεία προερχόμενα από τις σχετικές εργασίες άλλων ελεγκτών (εφόσον υπάρχουν), καθώς και από ανάλυση των θέσεων της διοίκησης (21).

1.22.

Ο δοκιμαστικός έλεγχος των πράξεων βασίζεται σε αντιπροσωπευτικό στατιστικό δείγμα των εσόδων ή των πληρωμών, εξαγόμενο από το σύνολο του σχετικού πληθυσμού, συνήθως από την ομάδα των τομέων πολιτικής. Από τον έλεγχο αυτό προκύπτει μια στατιστική εκτίμηση του βαθμού στον οποίο οι περιλαμβανόμενες στο σχετικό πληθυσμό πράξεις είναι κανονικές.

1.23.

Το Συνέδριο, προκειμένου να καθορίζει κάθε φορά το μέγεθος του δείγματος, χρησιμοποιεί ένα μοντέλο διασφάλισης του ελέγχου. Αυτό συνίσταται σε εκτίμηση, αφενός, του εγγενούς κινδύνου οι πράξεις να περιέχουν σφάλματα, και, αφετέρου, του κινδύνου τα συστήματα εποπτείας και ελέγχου να μην αποτρέπουν ή να μην εντοπίζουν και διορθώνουν αυτά τα σφάλματα (επικινδυνότητα του συστήματος εσωτερικού ελέγχου). Στις περισσότερες περιπτώσεις, το Συνέδριο πρέπει να βασίζεται, κατά κύριο λόγο, στους άμεσους δοκιμαστικούς ελέγχους του, δεδομένου ότι τα συστήματα δεν παρέχουν επαρκή διασφάλιση όσον αφορά την κανονικότητα των πράξεων.

1.24.

Οι δοκιμαστικοί έλεγχοι συνίστανται στη λεπτομερή εξέταση των επιλεγόμενων πράξεων, προκειμένου να εξακριβωθεί εάν η αίτηση ή η πληρωμή έχει υπολογιστεί σωστά και σύμφωνα με τους κανόνες και κανονισμούς που διέπουν τη σχετική δαπάνη. Όταν η πράξη έχει υπολογιστεί εσφαλμένα ή δεν συμμορφώνεται προς κανονιστική απαίτηση ή συμβατικές διατάξεις, θεωρείται ότι περιέχει σφάλμα. Μέσω του δείγματος των λογιστικών πράξεων που έχουν καταχωριστεί στη λογιστική του προϋπολογισμού, το Συνέδριο ακολουθεί την πορεία της πληρωμής μέχρι τον τελικό αποδέκτη (π.χ. γεωργό, διοργανωτή μαθημάτων κατάρτισης, ανάδοχο έργου στον τομέα της αναπτυξιακής βοήθειας) και εξετάζει, κατά περίπτωση, τη συμμόρφωση προς τους όρους που ισχύουν σε κάθε επίπεδο.

1.25.

Σφάλματα στις πράξεις εμφανίζονται για πολλούς και διάφορους λόγους και λαμβάνουν ποικίλες μορφές ανάλογα με τη φύση της παράβασης και με το συγκεκριμένο κανόνα ή τη συμβατική απαίτηση που παραβιάζεται. Μπορεί να αφορούν μια προϋπόθεση για την πληρωμή ή ένα άλλο κριτήριο συμμόρφωσης.

1.26.

Το Συνέδριο κατατάσσει τα σφάλματα ως εξής:

1.27.

Το Συνέδριο εκφράζει τη συχνότητα εμφάνισης των σφαλμάτων αναφέροντας το ποσοστό του δείγματος που επηρεάζεται από σφάλματα (τόσο προσδιορίσιμα όσο και μη προσδιορίσιμα ποσοτικώς). Το ποσοστό αυτό υποδεικνύει το πιθανό εύρος των σφαλμάτων στο πλαίσιο της ομάδας πολιτικής, ως συνόλου (βλέπε σημείο 1.3 του μέρους 1 του παραρτήματος 1 των διαφόρων κεφαλαίων).

1.28.

Το Συνέδριο υπολογίζει τις δημοσιονομικές επιπτώσεις των σφαλμάτων μέσω ενός ποσοστού σφάλματος, το οποίο υπολογίζεται μόνο βάσει των προσδιορίσιμων ποσοτικώς σφαλμάτων. Το Συνέδριο αξιολογεί το εκτιμώμενο ποσοστό σφάλματος σε συνάρτηση με ένα όριο σημαντικότητας 2 %, προκειμένου να καθορίσει, με βάση και άλλα αποδεικτικά στοιχεία, εάν οι πληρωμές του συγκεκριμένου τομέα δαπανών είναι απαλλαγμένες από ουσιώδη σφάλματα (γνώμη «χωρίς επιφύλαξη») ή εάν επηρεάζονται από σημαντικό επίπεδο σφαλμάτων «αρνητική» γνώμη (22). Για τις ανάγκες της παρουσίασης των αποτελεσμάτων, το ποσοστό σφάλματος κατατάσσεται σε μία από τις εξής τρεις κατηγορίες:

Οι πληροφορίες αυτές περιλαμβάνονται στο μέρος 1 του παραρτήματος 1 των κεφαλαίων 4 έως 11 και συνοψίζονται στον πίνακα 1.3 .

1.29.

Τα συστήματα εποπτείας και ελέγχου καθιερώνονται από την Επιτροπή (καθώς και από κράτη μέλη και δικαιούχους χώρες στην περίπτωση της επιμερισμένης ή της αποκεντρωμένης διαχείρισης) με σκοπό τη διαχείριση των κινδύνων που επαπειλούν τον προϋπολογισμό, συμπεριλαμβανομένης της κανονικότητας των πράξεων. Ως εκ τούτου, η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των συστημάτων ως προς τη διασφάλιση της κανονικότητας συνιστά βασική ελεγκτική διαδικασία, ιδιαίτερα χρήσιμη για τη διατύπωση συστάσεων βελτίωσης.

1.30.

Κάθε ομάδα πολιτικής διέπεται από πλήθος επιμέρους συστημάτων, ο έλεγχος και η αξιολόγηση δε καθενός από αυτά απαιτεί σημαντικό χρόνο. Για το λόγο αυτό, κάθε χρόνο το Συνέδριο επιλέγει συνήθως προς εξέταση ένα δείγμα συστημάτων. Τα αποτελέσματα των αξιολογήσεων των συστημάτων παρουσιάζονται υπό τη μορφή πίνακα με τίτλο «Αξιολόγηση των επιλεγέντων συστημάτων εποπτείας και ελέγχου», ο οποίος παρατίθεται στο μέρος 2 του παραρτήματος 1 των κεφαλαίων 4 έως 11. Τα συστήματα χαρακτηρίζονται ως «αποτελεσματικά» για τον περιορισμό του κινδύνου σφάλματος στις πράξεις, «μερικώς αποτελεσματικά» (όταν υπάρχουν ορισμένες αδυναμίες που επηρεάζουν τη λειτουργική αποτελεσματικότητα) ή ως «μη αποτελεσματικά» (όταν οι αδυναμίες είναι γενικευμένες και, ως εκ τούτου, υπονομεύεται πλήρως η λειτουργική αποτελεσματικότητα).

1.31.

Επιπλέον, το Συνέδριο προβαίνει σε συνολική αξιολόγηση των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου (παρουσιάζεται επίσης στο μέρος 2 του παραρτήματος 1 των κεφαλαίων 4 έως 11), η οποία λαμβάνει υπόψη τόσο την αξιολόγηση των επιλεγέντων συστημάτων, όσο και τα αποτελέσματα του δοκιμαστικού ελέγχου των πράξεων.

1.32.

Στον τομέα των εσόδων και στην ομάδα πολιτικής Διοικητικές και λοιπές δαπάνες, τα συστήματα εποπτείας και ελέγχου, λαμβανόμενα ως σύνολο, είναι αποτελεσματικά (βλέπε σημεία 4.29 έως 4.30 και 11.20 έως 11.21) και το Συνέδριο εκτιμά ότι οι δημοσιονομικές επιπτώσεις των σφαλμάτων είναι χαμηλότερες του 2 % των συνολικών ποσών (βλέπε πίνακα 1.3 ). Πέραν τούτου, η αξιολόγηση εκ μέρους του Συνεδρίου των δηλώσεων των γενικών διευθυντών και των κύριων διατακτών επιβεβαίωσε ότι δεν έπρεπε να διατυπωθούν επιφυλάξεις (βλέπε σημεία 2.3, 2.4 και 2.9 καθώς και πίνακα 2.1

1.33.

Για την ομάδα πολιτικής Γεωργία και φυσικοί πόροι καθώς και για την ομάδα πολιτικής Εκπαίδευση και ιδιότητα του πολίτη, το Συνέδριο εκτιμά ότι ο συνολικός οικονομικός αντίκτυπος των σφαλμάτων είναι χαμηλότερος του 2 % των συνολικών δαπανών για κάθε σχετική ομάδα πολιτικής. Ωστόσο, το Συνέδριο διαπίστωσε ότι οι δαπάνες για την αγροτική ανάπτυξη, στο πλαίσιο της ομάδας πολιτικής Γεωργία και φυσικοί πόροι, επηρεάζονταν από επίπεδο σφαλμάτων το οποίο υπερβαίνει το 2 % (βλέπε σημείο 5.62), ενώ οι δοκιμαστικοί έλεγχοί του υποδηλώνουν ότι οι ενδιάμεσες/τελικές πληρωμές στο πλαίσιο της ομάδας πολιτικής Εκπαίδευση και ιδιότητα του πολίτη επηρεάζονταν από ουσιώδες σφάλμα (βλέπε σημείο 9.31). Για την ομάδα πολιτικής Οικονομικές και χρηματοδοτικές υποθέσεις, το Συνέδριο εκτιμά ότι το επίπεδο σφαλμάτων υπερβαίνει ελαφρώς το 2 % των συνολικών δαπανών για την εν λόγω ομάδα. Ωστόσο, το Συνέδριο διαπίστωσε ότι οι πληρωμές οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του έκτου προγράμματος-πλαισίου έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης αντιπροσωπεύουν δυσανάλογα μεγάλο τμήμα του συνολικού ποσοστού σφάλματος (βλέπε σημεία 10.12 έως 10.13).

1.33.

Η Επιτροπή σημειώνει ότι για την ομάδα πολιτικής Εκπαίδευση και ιδιότητα του πολίτη το Συνέδριο έχει εντοπίσει σφάλματα προσδιορίσιμα ποσοτικά σε 4 από τις 21 ενδιάμεσες και τελικές πληρωμές που εξέτασε. Βλέπε επίσης την απάντηση στην παράγραφο 9.31.

Στην ομάδα πολιτικής Οικονομικές και χρηματοδοτικές υποθέσεις, δεδομένου ότι το 6ο πρόγραμμα πλαίσιο αντιπροσωπεύει μόνο το 8 % των πληρωμών, η Επιτροπή θεωρεί ότι το γενικό ποσοστό σφαλμάτων στις συναλλαγές στον εν λόγω τομέα πολιτικής, συνολικά, δεν παρουσιάζει ουσιώδη σφάλματα. Όσον αφορά τις πληρωμές του 6ου προγράμματος πλαισίου, τα πορίσματα και τα συμπεράσματα του Συνεδρίου στο εν λόγω κεφάλαιο είναι παρόμοια με εκείνα στο κεφάλαιο 7. Βλέπε επίσης τις απαντήσεις στις παραγράφους 10.12 και 10.13.

1.34.

Το Συνέδριο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, για την ομάδα πολιτικής Γεωργία και φυσικοί πόροι, τα συστήματα εποπτείας και ελέγχου είναι μερικώς αποτελεσματικά ως προς τη διασφάλιση της κανονικότητας των πληρωμών (βλέπε σημείο 5.63). Μολονότι το Συνέδριο επαναλαμβάνει ότι το ΟΣΔΕ είναι, γενικώς, αποτελεσματικό σύστημα ελέγχου για τον περιορισμό του κινδύνου σφαλμάτων ή παράτυπων δαπανών (βλέπε σημείο 5.64), εντόπισε ζητήματα τα οποία χρήζουν αντιμετώπισης τόσο στο πλαίσιο των καθεστώτων ΚΕΕ και ΚΕΣΕ (βλέπε σημείο 5.65) όσο και στον τομέα της αγροτικής ανάπτυξης (βλέπε σημείο 5.66). Το Συνέδριο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα συστήματα εποπτείας και ελέγχου στην ομάδα πολιτικής Εκπαίδευση και ιδιότητα του πολίτη είναι μερικώς αποτελεσματικά (23)(βλέπε σημείο 9.32). Για την ομάδα πολιτικής Οικονομικές και χρηματοδοτικές υποθέσεις, το Συνέδριο εξέτασε τρία συστήματα εποπτείας και ελέγχου. Ενώ δύο από αυτά αξιολογήθηκαν ως αποτελεσματικά, ένα αξιολογήθηκε μόνο ως μερικώς αποτελεσματικό (24)για τη διασφάλιση της νομιμότητας και της κανονικότητας των πληρωμών (βλέπε σημείο 10.28).

1.34.

Το σύστημα εποπτείας και ελέγχου που θεσπίστηκε για την περίοδο 2007-2013 εξασφάλισε στη Γενική Διεύθυνση Εκπαίδευσης και Πολιτισμού ένα υγιές πλαίσιο κατά το 2008. Κατά την εφαρμογή του σημειώθηκε σημαντική πρόοδος χάρη στην ανάλυση των εκ των υστέρων δηλώσεων αξιοπιστίας και στις εντατικές επισκέψεις παρακολούθησης και ελέγχου.

Όσον αφορά την ομάδα πολιτικής Οικονομικές και χρηματοδοτικές υποθέσεις, οι διαπιστώσεις και τα συμπεράσματα του Συνεδρίου σχετικά με το 6ο πρόγραμμα πλαίσιο είναι παρόμοιες με εκείνες στο κεφάλαιο 7, ενώ στις υπόλοιπες δαπάνες δεν υπάρχουν σημαντικά σφάλματα. Η Επιτροπή εκτιμά ότι τα συστήματα εποπτείας και ελέγχου που έχουν θεσπιστεί είναι στο σύνολό τους οικονομικά αποδοτικά, αναλογικά και επαρκή (βλέπε απαντήσεις στις παραγράφους 10.19 και 10.28).

1.35.

Για τις ομάδες πολιτικής Συνοχή (25), Έρευνα, ενέργεια και μεταφορές, Εξωτερική βοήθεια, ανάπτυξη και διεύρυνση, Οικονομικές και χρηματοδοτικές υποθέσεις, το Συνέδριο καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα συστήματα εποπτείας και ελέγχου είναι μερικώς αποτελεσματικά (βλέπε σημεία 6.21, 6.23, 6.36, 7.41, 8.34 και 10.28 καθώς και πίνακα 1.3 Ενώ για την ομάδα πολιτικής Έρευνα, ενέργεια και μεταφορές, Εξωτερική βοήθεια, ανάπτυξη και διεύρυνση και Οικονομικές και χρηματοδοτικές υποθέσεις το εκτιμώμενο από το Συνέδριο ποσοστό σφάλματος κυμαίνεται μεταξύ του 2 % και του 5 % των συνολικών δαπανών, για την ομάδα πολιτικής Συνοχή, το εκτιμώμενο ποσοστό σφάλματος υπερβαίνει το 5 % (βλέπε σημεία 6.17, 6.35, 7.40 και 8.33 καθώς και πίνακα 1.3 Για τις ομάδες πολιτικής Συνοχή και Εξωτερική βοήθεια, ανάπτυξη και διεύρυνση, το Συνέδριο φρονεί ότι το πεδίο αναφοράς των επιφυλάξεων που διατύπωσαν οι γενικοί διευθυντές και οι κύριοι διατάκτες θα έπρεπε να είναι ευρύτερο, προκειμένου να αντικατοπτρίζονται οι σημαντικές αδυναμίες που εξακολουθούν να επηρεάζουν τους εν λόγω τομείς δαπανών, όπως αυτό καθίσταται προφανές στις διαπιστώσεις ελέγχου του Συνεδρίου (βλέπε σημεία 2.6 έως 2.7 και 2.10 έως 2.11 καθώς και πίνακα 2.1 Η Συνοχή παραμένει ο πλέον προβληματικός τομέας, σχετικά με τον οποίο το εκτιμώμενο ποσοστό σφάλματος υπερβαίνει σαφώς αυτό των άλλων τομέων πολιτικής.

1.35.

Έχουν καταβληθεί σημαντικές προσπάθειες για να βελτιωθεί η διαχείριση της πολιτικής στον τομέα της έρευνας εντός των ορίων του ισχύοντος νομικού και δημοσιονομικού πλαισίου. Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει την αυστηρή εφαρμογή των ελέγχων και θα συνεχίσει να εργάζεται για τη μείωση του επιπέδου των εναπομενόντων σφαλμάτων στην εν λόγω ομάδα πολιτικής.

Οι Γενικοί Διευθυντές, στις ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων, παρέχουν εύλογη ασφάλεια για τη νομιμότητα και κανονικότητα των υποκείμενων πράξεων. Στις περιπτώσεις που ο Γενικός Διευθυντής βασίζει την εν λόγω εύλογη ασφάλεια σε εκτιμώμενο ποσοστό σφάλματος χαμηλότερο από το όριο σημαντικότητας, όπως στην αναφερθείσα από το Συνέδριο περίπτωση της Γενικής Διεύθυνσης Διεύρυνσης της ομάδας πολιτικής για την εξωτερική βοήθεια, την ανάπτυξη και τη διεύρυνση, δεν χρειάζεται να διατυπωθεί επιφύλαξη.

Για τον τομέα της εξωτερικής βοήθειας, της ανάπτυξης και της διεύρυνσης, η Επιτροπή έχει σχεδιάσει τους ελέγχους της για την εν λόγω ομάδα πολιτικής κατά τρόπο που να καλύπτουν τον πλήρη κύκλο ζωής των πολυετών σχεδίων της έτσι ώστε να είναι σε θέση να προβλέψει ή να εντοπίσει και να διορθώσει το μεγαλύτερο μέρος των δημοσιονομικών σφαλμάτων κατά την πορεία των ελέγχων της. Οι υποχρεωτικοί δημοσιονομικοί έλεγχοι που προβλέπονται από το σύστημα ελέγχου της Επιτροπής πρέπει να παρέχουν στην Επιτροπή τη δυνατότητα να εντοπίζει και να διορθώνει αυτά τα προ της χρηματοδότησης σφάλματα – σε μεταγενέστερη λογιστική χρήση – πριν πραγματοποιηθούν οι τελικές πληρωμές. Οι εκ των υστέρων έλεγχοι της Επιτροπής επιβεβαιώνουν το χαμηλό επίπεδο ουσιωδών σφαλμάτων.

Βλέπε επίσης την απάντηση στην παράγραφο 8.34.

1.36.

Σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη, έχουν σημειωθεί οι ακόλουθες αλλαγές: μείωση του εκτιμώμενου ποσοστού σφάλματος για τις ομάδες πολιτικής Γεωργία και φυσικοί πόροι (26)και Έρευνα, ενέργεια και μεταφορές (27). Για αυτή την ομάδα πολιτικής Γεωργία και φυσικοί πόροι, το Συνέδριο εκτιμά ότι το συνολικό ποσοστό σφάλματος βρίσκεται ελαφρώς κάτω του 2 % (βλέπε σημείο 5.13), ενώ για την ομάδα πολιτικής έρευνα, ενέργεια και μεταφορές εξακολουθεί να υπερβαίνει το 2 % (βλέπε σημείο 7.40). Όσον αφορά την ομάδα πολιτικής Εκπαίδευση και ιδιότητα του πολίτη, το Συνέδριο εκτιμά ότι οι δημοσιονομικές επιπτώσεις των σφαλμάτων δεν υπερβαίνουν το 2 %. Το Συνέδριο θεωρεί ότι αυτό οφείλεται, εν πολλοίς, στο υψηλό ποσοστό των προκαταβολών, οι οποίες επηρεάζονται λιγότερο από σφάλματα σε σύγκριση με τις ενδιάμεσες και τις τελικές πληρωμές (βλέπε σημεία 9.6 έως 9.7 και 9.31). Στην ομάδα πολιτικής Οικονομικές και χρηματοδοτικές υποθέσεις, το εκτιμώμενο συνολικό ποσοστό σφάλματος για το οικονομικό έτος 2008 υπερβαίνει ελαφρώς το 2 % (το 2007 ήταν ελαφρώς κάτω του 2 %), λόγω των σφαλμάτων που εντοπίστηκαν στο πλαίσιο των δαπανών του 6ου ΠΠ οι οποίες, ωστόσο, αντιπροσωπεύουν μόλις το 8 % των συνολικών δαπανών αυτής της ομάδας πολιτικής (βλέπε σημείο 10.27).

1.36.

1.37.

Το Συνέδριο υπογραμμίζει ότι οι έλεγχοι καταδεικνύουν ότι τα πολύπλοκα ή ασαφή κριτήρια επιλεξιμότητας ή άλλες περίπλοκες νομικές απαιτήσεις, ιδίως στις ομάδες πολιτικής Γεωργία και φυσικοί πόροι, Συνοχή, Έρευνα, ενέργεια και μεταφορές, καθώς και Οικονομικές και χρηματοδοτικές υποθέσεις, επιτείνουν σε μεγάλο βαθμό τον κίνδυνο σφάλματος (βλέπε σημεία 5.17 έως 5.26, 5.34 έως 5.52, 6.18 έως 6.20, 7.12 έως 7.15 και 10.11 έως 10.14).

1.37.

Ωστόσο, η Επιτροπή έχει δεσμευτεί να υποβάλει προτάσεις στη νομοθετική αρχή για περαιτέρω απλουστεύσεις όπου αυτό είναι δυνατό. Εξάλλου, στην πρόταση που θα υποβάλει το 2010 για την τριετή αναθεώρηση του δημοσιονομικού κανονισμού, θα εξετάσει τις δυνατότητες που υπάρχουν για περαιτέρω απλούστευση των κανόνων επιλεξιμότητας. Θα μελετήσει επίσης κανόνες για περαιτέρω απλούστευση της τομεακής νομοθεσίας κατά τον επόμενο κύκλο των βασικών πράξεων που θα τεθούν σε ισχύ από το 2014.

Στον τομέα της γεωργίας και των φυσικών πόρων, τα αποτελέσματα βελτιώθηκαν χάρη στις συνεχείς προσπάθειες για την απλούστευση των νομοθετικών απαιτήσεων/κριτηρίων επιλεξιμότητας στους δύο πυλώνες της ΚΓΠ. Βλέπε επίσης τις επιμέρους απαντήσεις στις παραγράφους 5.17 έως 5.26, 5.34 έως 5.52.

Στον τομέα της συνοχής έγιναν τροποποιήσεις στους κανονισμούς για την περίοδο 2007-2013 με τις οποίες ενσωματώθηκαν απλουστεύσεις που προτάθηκαν από κοινή ομάδα εμπειρογνωμόνων προερχόμενων από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη. Η Επιτροπή εξέδωσε εξάλλου στις αρχές του 2009 σύνοψη των κανόνων επιλεξιμότητας. Βλέπε επίσης την απάντηση της Επιτροπής στις παραγράφους 1.41-1.42 και 6.37α).

Με το 7ο πρόγραμμα-πλαίσιο πραγματοποιείται ένα θετικό βήμα στον τομέα της απλούστευσης. Η Επιτροπή, αφού λάβει υπόψη την εμπειρία που έχει αποκτηθεί κατά την εφαρμογή του προγράμματος και εφόσον το κρίνει σκόπιμο, δύναται να προτείνει αλλαγές στη νομική βάση του προγράμματος.

1.38.

Στις ομάδες πολιτικής Εξωτερική βοήθεια, ανάπτυξη και διεύρυνση καθώς και Οικονομικές και χρηματοδοτικές υποθέσεις, η Επιτροπή διαχειρίζεται τις δαπάνες της ΕΕ από κοινού με διεθνείς οργανισμούς (28), βάσει συμφωνιών οι οποίες διασφαλίζουν, επίσης, τα ελεγκτικά δικαιώματα του Συνεδρίου. Παρ’ όλα αυτά, δεν επιτράπηκε ή επιτράπηκε εν μέρει στο Συνέδριο να έχει πρόσβαση στις εκθέσεις ελέγχου και στα σχετικά δικαιολογητικά του ΟΗΕ ή να πραγματοποιήσει ελέγχους επαλήθευσης στο πλαίσιο της DAS 2008 (βλέπε σημεία 8.13 και 10.10).

1.38.

Βλέπε επίσης την απάντηση στην παράγραφο 8.13.

1.39.

Το παρελθόν έτος, το Συνέδριο επισήμανε ότι, παρά τις θετικές εξελίξεις όσον αφορά το πλαίσιο εσωτερικού ελέγχου της Επιτροπής, σημαντικό μέρος των υποκειμένων στους λογαριασμούς της ΕΕ πράξεων εξακολουθεί να εμφανίζει σημαντικό επίπεδο σφάλματος (σημείο 1.42 της ετήσιας έκθεσης για το οικονομικό έτος 2007). Επιπλέον, ο έλεγχος του Συνεδρίου στο πλαίσιο της DAS καταδεικνύει διαφορές, ενίοτε σημαντικές, ως προς το είδος, τη συχνότητα εμφάνισης και το επίπεδο παρατυπίας από τη μια ομάδα πολιτικής στην άλλη, καθώς και εντός μιας και της αυτής ομάδας. Στα σημεία που ακολουθούν επιχειρείται περαιτέρω εμβάθυνση στην αξιολόγηση του τρόπου με τον οποίο μπορεί να επιτευχθεί πρόοδος προς την κατεύθυνση ενός αποτελεσματικού κοινοτικού πλαισίου εσωτερικού ελέγχου (29).

1.40.

Μολονότι η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει ενιαίο γενικό προϋπολογισμό, πολλές είναι οι διαφορές όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο δαπανώνται οι πόροι του. Σε αυτές περιλαμβάνονται η μορφή της διαχείρισης, τα είδη των δικαιούχων, η περιοδικότητα των ενισχύσεων, οι κατηγορίες των δηλώσεων δαπανών καθώς και οι διάφορες μορφές ελέγχου και τα διάφορα συστήματα ανάκτησης. Οι διαφορές αυτές δημιουργούνται προκειμένου να λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαίτερες συνθήκες του συγκεκριμένου τομέα του προϋπολογισμού, καθώς και οι επιμέρους στόχοι των ενισχύσεων και απηχούν την αναγνώριση του κόστους και της πολυπλοκότητας της διαχείρισης και του ελέγχου των καθεστώτων.

1.41.

Οι κανόνες οι οποίοι διέπουν τον τρόπο με τον οποίο δαπανώνται τα κονδύλια θεσπίζονται προκειμένου να εξασφαλίζεται ότι οι ενισχύσεις επιτυγχάνουν τους επιδιωκόμενους στόχους πολιτικής («δαπάνη για τον κατάλληλο σκοπό στον κατάλληλο χρόνο»). Ορισμένοι από τους κανόνες αυτούς είναι κοινοί για όλα τα είδη των πληρωμών, ενώ άλλοι εξαρτώνται από το είδος της δαπάνης. Ως εκ τούτου, το είδος και η πολυπλοκότητα των κανόνων μπορεί να αποτελεί, επίσης, συνάρτηση του πολύπλοκου χαρακτήρα των στόχων πολιτικής.

1.42.

Όσο περισσότερο επαχθείς και πολύπλοκοι είναι οι κανόνες, τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος μη τήρησής τους, με συνέπεια την αύξηση του κινδύνου εμφάνισης σφαλμάτων στις πράξεις και μη επίτευξης των στόχων πολιτικής. Συγχρόνως, ο υπερβολικά σχολαστικός καθορισμός εξαιρετικά εξειδικευμένων στόχων για τα προγράμματα δεν μπορεί παρά να αυξάνει το κόστος του ελέγχου επίτευξης αυτών των στόχων. Με άλλα λόγια, ορθά σχεδιασμένοι κανόνες και κανονισμοί, σαφείς στην ερμηνεία τους και απλοί στην εφαρμογή τους, μειώνουν τον κίνδυνο σφάλματος (σημείο 1.45 της ετήσιας έκθεσης για το 2007).

1.41-1.42.

Η Επιτροπή έχει δεσμευτεί να επισυνάπτει στο μέλλον σε όλες τις συναφείς νομοθετικές προτάσεις περιγραφή των σχετικών ρυθμίσεων για τον έλεγχο.

H απλούστευση αποτελεί μείζονος σημασίας στοιχείο του προγράμματος της Επιτροπής για τη βελτίωση της νομοθεσίας. Τα κράτη μέλη έχουν επίσης κληθεί να απλουστεύσουν τα κριτήρια επιλεξιμότητας που ισχύουν για τα εθνικά τους προγράμματα. Ωστόσο, ένας ορισμένος βαθμός περιπλοκότητας είναι αναπόφευκτος και πρέπει να ληφθεί υπόψη στις μελλοντικές διαβουλεύσεις για ανεκτό επίπεδο κινδύνου.

Βλέπε επίσης απάντηση στο σημείο 2.35 β).

Στον τομέα της συνοχής, ο κανονισμός του ΕΚΤ για την περίοδο 2007-2013 παρέχει ήδη τη δυνατότητα να δηλώνονται κατ’ αποκοπή οι έμμεσες δαπάνες. Η δυνατότητα της χρήσης κατ’ αποκοπήν συντελεστών, κατ’ αποκοπήν ποσών και ενιαίων κλιμάκων μοναδιαίου κόστους για τα προγράμματα της περιόδου 2007-2013 γενικεύθηκε τόσο για το ΕΤΠΑ όσο και για το ΕΚΤ με την τροποποίηση των κανονισμών για τα Ταμεία το Μάιο του 2009. Νέες απλουστεύσεις θεσπίστηκαν το Δεκέμβριο του 2008 και το Μάιο του 2009. Εξάλλου, τον Ιούλιο του 2009, η Επιτροπή υπέβαλε προτάσεις για περαιτέρω απλουστεύσεις στον εκτελεστικό κανονισμό 1828/2006 και στο γενικό κανονισμό 1083/2006.

Η Επιτροπή, λαμβάνοντας υπόψη την κτηθείσα κατά την εφαρμογή του προγράμματος εμπειρία δύναται, εφόσον το κρίνει σκόπιμο, να προτείνει αλλαγές στην νομική του βάση.

1.43.

Ως ένα βαθμό απαιτείται προσοχή. Η απλούστευση των κανόνων απλώς και μόνο χάριν μείωσης του κινδύνου παρατυπίας ενδέχεται να έχει ορισμένα μειονεκτήματα, καθώς οι περισσότερο γενικοί κανόνες συνεπάγονται λιγότερο στοχοθετημένες δαπάνες. Επιπλέον, σε ορισμένους τομείς (βλέπε λόγου χάριν σημεία 9.6 έως 9.7), η «απλούστευση» θα μπορούσε να σημαίνει χαλάρωση των προϋποθέσεων για την είσπραξη πληρωμών και αύξηση των ποσών που μπορούν να καταβληθούν στο πλαίσιο αυτό. Εντούτοις, αυτού του είδους η απλούστευση πρέπει να υποστηρίζεται από αποτελεσματικά συστήματα, διότι διαφορετικά οι παράτυπες δαπάνες θα καθίσταντο εμφανείς μόνον σε μεταγενέστερο στάδιο της διαδικασίας, όταν τα προγράμματα θα ολοκληρώνονταν εν μέρει ή θα έκλειναν οριστικά. Παρ’ όλες αυτές τις επιφυλάξεις, η απλούστευση πρέπει να παραμείνει πρωταρχικός στόχος.

1.43.

Όσον αφορά τον τομέα πολιτικής Εκπαίδευση και Πολιτισμός, ο σχεδιασμός των νέων προγραμμάτων για την περίοδο 2007–2013 προβλέπει την απλούστευση των κανόνων και την εκτενή χρηματοδότηση με κατ’ αποκοπή ποσά. Τούτο, από κοινού με την αυστηρή διαδικασία έγκρισης των εθνικών συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου, αναμένεται να μειώσει τους κινδύνους που συνδέονται με τις τελικές πληρωμές.

Βλέπε επίσης την απάντηση στην παράγραφο 9.7.

1.44.

Αναγνωρίζεται ότι η διαχείριση του προϋπολογισμού της ΕΕ έχει εξελιχθεί σταδιακά με την πάροδο του χρόνου, ανταποκρινόμενη στο είδος των προγραμμάτων δαπανών τα οποία εισήχθησαν μεταγενέστερα. Οι κανόνες που διέπουν τις δαπάνες καθώς και οι διαχειριστικές μέθοδοι πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες των διαφόρων στόχων στους οποίους αποσκοπούν οι δαπάνες του προϋπολογισμού. Ωστόσο, οι εν λόγω στόχοι δεν πρέπει να είναι υπερβολικά λεπτομερείς, συνεπαγόμενοι υπερβολικό διοικητικό φόρτο και δύσκολα τηρήσιμους κανονισμούς. Για το σκοπό αυτό, η Επιτροπή οφείλει να επανεξετάσει με σύνεση το υποκείμενο κανονιστικό πλαίσιο καθώς και τη διαχειριστική δομή συγκεκριμένων προγραμμάτων δαπανών.

1.44.

Στα πλαίσια αυτά πρέπει να εξεταστούν οι εργασίες της Επιτροπής για τον ανεκτό κίνδυνο σφάλματος δεδομένου ότι προωθούν μια σαφή άποψη για τον κίνδυνο που μπορεί να ελεγχθεί με βάση τους όρους επιλεξιμότητας και το περιβάλλον του ελέγχου και κατά συνέπεια για τον κίνδυνο του οποίου ο έλεγχος δεν είναι οικονομικά αποδοτικός. Η Επιτροπή θα υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις στην αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή σχετικά με τον ανεκτό κίνδυνο σφάλματος στους τομείς της έρευνας, της ενέργειας και των μεταφορών, της αγροτικής ανάπτυξης, της εξωτερικής βοήθειας και των διοικητικών δαπανών κατά το 2010.

Βλέπε επίσης την απάντηση στην παράγραφο 1.41-1.42.

1.45.

Από την άποψη αυτή, το πρώτο και ουσιαστικό καθήκον πρέπει να είναι η συγκέντρωση αξιόπιστων και συνολικών πληροφοριακών στοιχείων, για να καθίσταται δυνατή η έγκυρη αξιολόγηση του τρέχοντος κόστους των ελέγχων (30).

1.45.

1.46.

Ένα εξίσου καθοριστικής σημασίας καθήκον πρέπει να είναι η προσεκτική αξιολόγηση του κατά πόσον το τρέχον επίπεδο των δαπανών για ελέγχους αποφέρει το μέγιστο όφελος. Εάν κρινόταν ότι δεν συντρέχει τέτοια περίπτωση, τότε ο άμεσος στόχος πρέπει να είναι η πλήρης αξιοποίηση των κεφαλαίων που δαπανώνται και των πόρων που κινητοποιούνται ήδη για το σκοπό αυτό (31).

1.46.

Ως αποτέλεσμα του σχεδίου δράσης για τη βελτίωση της εποπτείας των διαρθρωτικών ταμείων, η Επιτροπή έχει ήδη προβεί εκ των προτέρων σε ενέργειες για τη βελτίωση των συστημάτων ελέγχου. Επισημαίνει εξάλλου ότι η κατά 2 %-3 % μείωση στο ποσοστό σφάλματος με τον αποτελεσματικότερο εκ των προτέρων ελέγχο (που αναφέρθηκε για το ΕΤΠΑ στην επεξηγηματική περιπτωσιολογική μελέτη που παρουσιάστηκε στην ανακοίνωση για τον ανεκτό κίνδυνο [COM(2008) 866], προέκυψε από την αξιολόγηση των σφαλμάτων που εντόπισε το Συνέδριο στη δήλωση αξιοπιστίας 2005 και αποτελεί μάλλον μέτρο σχετικό με τον «κίνδυνο ελέγχου» (ο κίνδυνος να μην λειτουργήσουν αποτελεσματικά ορισμένοι έλεγχοι σε ορισμένες περιπτώσεις).

1.47.

Παράλληλα με τα αναγκαία μέτρα προς εξασφάλιση της αποτελεσματικότητας των συστημάτων, ενδείκνυται να εξευρεθεί η κατάλληλη ισορροπία μεταξύ του κόστους των ελέγχων και των οφελών που αυτοί αποφέρουν (βλέπε σύσταση του Συνεδρίου στην ετήσια έκθεση για το οικονομικό έτος 2007, σημείο 1.52).

1.47.

Ακολουθώντας την υπόδειξη του Συνεδρίου, η Επιτροπή θα εξετάσει περαιτέρω την κατάλληλη ισορροπία μεταξύ του κόστους των ελέγχων και των οφελών που αυτοί αποφέρουν κατά την προετοιμασία των προτάσεών της του 2010 για τον ανεκτό κίνδυνο ξεκινώντας από τους τομείς της έρευνας, της ενέργειας και των μεταφορών, της αγροτικής ανάπτυξης, της εξωτερικής βοήθειας και των διοικητικών δαπανών.

1.48.

Κάθε φορά που ένα πρόγραμμα δαπανών εξετάζεται προκειμένου να εγκριθεί, θα ήταν σκόπιμο να παρουσιάζονται οι συναφείς κίνδυνοι καθώς και το κόστος διαχείρισης και ελέγχου που απαιτείται προκειμένου οι εν λόγω κίνδυνοι να διατηρηθούν σε επίπεδο που να εγγυάται τη βέλτιστη σχέση κόστους/αποτελεσματικότητας. Κατ’ αυτό τον τρόπο, το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο θα λάμβαναν τις σχετικές αποφάσεις τους έχοντας στη διάθεσή τους περισσότερα στοιχεία και συνεκτιμώντας με σαφήνεια τους κινδύνους και τις δαπάνες που αυτοί συνεπάγονται.

1.48.

1.49.

Το Συνέδριο υπογραμμίζει πόσο σημαντικός είναι ο περαιτέρω προβληματισμός επί του ζητήματος της απλούστευσης, του κόστους των ελέγχων και του οφέλους που αυτοί αποφέρουν. Η ανάλυση αυτή πρέπει να γίνει σε εύθετο χρόνο, πριν από την εκπόνηση των προτάσεων για το νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (32).

1.49.

Βλέπε επίσης απάντηση στην παράγραφο 1.37.

2.1.

Στο παρόν κεφάλαιο εξετάζεται η πρόοδος που σημείωσε η Επιτροπή το 2008 σχετικά με την αντιμετώπιση των αδυναμιών που εντοπίστηκαν στα συστήματά της εποπτείας και ελέγχου, προκειμένου να διασφαλιστεί η νομιμότητα και κανονικότητα των πράξεων που χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Πιο συγκεκριμένα, αναλύεται κατά πόσο:

2.1.

Η Επιτροπή αναλαμβάνει δράση για να βελτιώσει περαιτέρω το σύστημα εσωτερικού ελέγχου υπό το φως της ιδίας πείρας της και να αντιμετωπίσει τα θέματα που επισημαίνουν οι ελεγκτές. Οι δράσεις που ανελήφθησαν το 2008 περιλαμβάνουν τη θέση σε ισχύ, την 1η Ιανουαρίου 2008, των αναθεωρημένων προτύπων εσωτερικού ελέγχου για την αποτελεσματική διαχείριση, την ολοκλήρωση του σταδίου εφαρμογής του σχεδίου δράσης για το ολοκληρωμένο πλαίσιο εσωτερικού ελέγχου και τη βελτίωση της σαφήνειας και της συνοχής των ετήσιων εκθέσεων δραστηριοτήτων.

2.2.

Επίσης, το Συνέδριο εξέτασε τις ετήσιες συνόψεις (1)σχετικά με τις διαρθρωτικές ενέργειες και το Ευρωπαϊκό Αλιευτικό Ταμείο, καθώς και με τη γεωργία, προκειμένου να αξιολογήσει την προστιθέμενη αξία που παρέχουν και τον τρόπο με τον οποίο αυτή χρησιμοποιήθηκε από τις υπηρεσίες της Επιτροπής (σημεία 2.18 έως 2.22).

2.3.

Όλοι οι γενικοί διευθυντές δήλωσαν ότι είχαν αποκομίσει εύλογη βεβαιότητα ότι οι πόροι που τους είχαν χορηγηθεί χρησιμοποιήθηκαν για τους συγκεκριμένους σκοπούς και ότι οι εσωτερικοί έλεγχοι που αυτοί είχαν θέσει σε εφαρμογή διασφάλισαν την κανονικότητα των υποκειμένων πράξεων. Ωστόσο, σε 12 περιπτώσεις διατυπώθηκαν επιφυλάξεις.

2.4.

Από το σύνολο των δηλώσεων στις οποίες προέβησαν 41 κύριες γενικές διευθύνσεις ή υπηρεσίες κατά το 2008, οι 12 περιείχαν μία ή περισσότερες επιφυλάξεις, η πλειονότητα των οποίων αφορά αδυναμίες σχετικές με την κανονικότητα των υποκειμένων πράξεων. Ο συνολικός αριθμός των επιφυλάξεων μειώθηκε από 17 (το 2007) σε 15 (το 2008). Οι σημαντικότερες επιφυλάξεις στο πλαίσιο της κανονικότητας των υποκειμένων πράξεων παρουσιάζονται στην αριστερή πλευρά του πίνακα 2.1 .

2.4.

Εξάλλου, το 2008, άρθηκαν 3 από μακρού υφιστάμενες επιφυλάξεις (Γενική Διεύθυνση Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης για την εφαρμογή του ΟΣΔΕ στην Ελλάδα, Γενική Διεύθυνση Επικοινωνίας για την έλλειψη συστήματος εκ των υστέρων ελέγχου και Γενική Διεύθυνση Επιχειρήσεων και Βιομηχανίας για τη χρηματοδότηση των ευρωπαϊκών οργανισμών τυποποίησης).

Σε άλλους τομείς πολιτικής, όπως στον τομέα της πολιτικής συνοχής, το πεδίο των επιφυλάξεων μειώθηκε, λαμβανομένων υπόψη των διορθωτικών μέτρων που έχουν ήδη εφαρμοστεί από τα κράτη μέλη.

2.5.

Στην ομάδα πολιτικής Γεωργία και φυσικοί πόροι, ο γενικός διευθυντής Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης ήρε την από μακρού διατυπωθείσα επιφύλαξή του (προ εξαετίας) σχετικά με την ανεπαρκή εφαρμογή του ΟΣΔΕ στην Ελλάδα, εφόσον οι οικείες αρχές θέσπισαν ένα νέο σύστημα αναγνώρισης αγροτεμαχίων, η δε επιφύλαξη σχετικά με την αγροτική ανάπτυξη προσδιορίστηκε λεπτομερέστερα μετά την επαλήθευση και την επικύρωση των στατιστικών ελέγχου από τους οργανισμούς πιστοποίησης του κράτους μέλους. Ωστόσο, ο γενικός διευθυντής δεν παρέχει καμία διαβεβαίωση ότι το σχέδιο δράσης που καταρτίστηκε και εφαρμόστηκε από την Ελλάδα ήταν σε ισχύ στο πλαίσιο της διαδικασίας υποβολής αιτήσεων για το 2007. Εξάλλου, κατά τη γνώμη του Συνεδρίου, οι εργασίες που πραγματοποιήθηκαν για την επικύρωση των στατιστικών ελέγχου, τόσο από την Επιτροπή όσο και από τους οργανισμούς πιστοποίησης στο συγκεκριμένο κράτος μέλος, δεν παρέχουν διασφάλιση στο υψηλό επίπεδο που κρίνεται αναγκαίο.

2.5.

2.6.

Όσον αφορά την ομάδα πολιτικής Συνοχή, οι Γενικές Διευθύνσεις Περιφερειακής Πολιτικής καθώς και Απασχόλησης, Κοινωνικών Υποθέσεων και Ίσων Ευκαιριών διατήρησαν τις επιφυλάξεις τους που αφορούσαν αδυναμίες στα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου για την περίοδο 2000-2006, μολονότι τόσο ο συνολικός αριθμός των κρατών μελών και των επιχειρησιακών προγραμμάτων που αφορά το θέμα, όσο και ο ποσοτικός προσδιορισμός του δημοσιονομικού αντικτύπου μειώθηκαν αισθητά. Το 2008, εμφάνιζαν αδυναμίες 99 επιχειρησιακά προγράμματα συνολικά, έναντι 185 το 2007. Οι γενικές διευθύνσεις υπολόγισαν ότι ο αντίκτυπος αυτών των επιφυλάξεων ανήλθε σε 201 εκατομμύρια ευρώ (το 2007 ανερχόταν σε 726 εκατομμύρια ευρώ) (2).

2.6.

Η μείωση του δημοσιονομικού αντίκτυπου των επιφυλάξεων εξηγείται σαφώς στις αντίστοιχες ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων και επιβεβαιώνει ότι η Επιτροπή ανέλαβε τις ευθύνες της σύμφωνα με τη δέσμευσή της να ενισχύσει τον εποπτικό της ρόλο. Ο ποσοτικοποιημένος αντίκτυπος είναι αποτέλεσμα των έντονων προσπαθειών που κατέβαλε η Επιτροπή για όλα τα προγράμματα κατά το 2008, συμπεριλαμβανομένων και της παρακολούθησης όλων των επιφυλάξεων που διατυπώθηκαν στις ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων 2007, στην ολοκλήρωση 14 εθνικών σχεδίων δράσης επανόρθωσης και στην εφαρμογή διορθώσεων ύψους άνω του 1,5 δισεκατ. ευρώ, που οδήγησαν στην άρση των επιφυλάξεων σε πολλές περιπτώσεις.

Βλέπε επίσης την απάντηση στην παράγραφο 2.17.

2.7.

Οι επιφυλάξεις που διατύπωσαν οι γενικές διευθύνσεις οι οποίες είναι αρμόδιες για τις ομάδες πολιτικής Έρευνα, ενέργεια και μεταφορές καθώς και Οικονομικές και χρηματοδοτικές υποθέσεις είναι σύμφωνες, με τις διαπιστώσεις του Συνεδρίου ότι το εναπομένον ποσοστό σφάλματος (μετά τον συμψηφισμό και τις διορθώσεις) στις δηλώσεις δαπανών στο πλαίσιο του 6ου προγράμματος πλαισίου (6ο ΠΠ) εξακολουθεί να παραμένει πάνω από το όριο σημαντικότητας.

2.7.

Βλέπε επίσης απάντηση στην παράγραφο 7.17.

2.8.

Όσον αφορά την ομάδα πολιτικής Εκπαίδευση και ιδιότητα του πολίτη, ο γενικός διευθυντής της ΓΔ Επικοινωνία αναφέρθηκε στην πρόοδο που σημειώθηκε ως προς την ενίσχυση των συστημάτων ελέγχου, τονίζοντας όμως το γεγονός ότι το 9,4 % των πράξεων που ελέγχθηκαν εμφάνιζαν σφάλματα, μολονότι ο αντίκτυπός τους ήταν περιορισμένος.

2.8.

2.9.

Από την ανάλυση του Συνεδρίου, η οποία παρουσιάζεται στη δεξιά πλευρά του πίνακα 2.1 , προκύπτει ότι οι ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων συμφωνούν με τα συμπεράσματα που διατύπωσε το Συνέδριο στο πλαίσιο της DAS μόνον όσον αφορά τις δαπάνες διοικητικής λειτουργίας και τις οικονομικές και χρηματοδοτικές υποθέσεις. Επομένως, σχετικά με τους τομείς αυτούς πολιτικής, με τους ελέγχους του Συνεδρίου ή της Επιτροπής δεν αποκαλύφθηκε καμία σημαντική αδυναμία που δεν είχε περιληφθεί στις δηλώσεις των γενικών διευθυντών. Όσον αφορά τον τομέα πολιτικής Γεωργία και φυσικοί πόροι, η ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων του γενικού διευθυντή Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης συνάδει, περισσότερο από ό,τι τα προηγούμενα έτη, με τα συμπεράσματα των διαφόρων ειδικών εκτιμήσεων που διατυπώθηκαν στο πλαίσιο της DAS.

2.9.

2.10.

Στην περίπτωση της ομάδας πολιτικής Συνοχή, το Συνέδριο επισημαίνει, όπως και για το 2007, ότι δεδομένης της εμβέλειας και της κλίμακας των επιφυλάξεων, υποεκτιμάται η σοβαρότητα των προβλημάτων παρατυπίας στον τομέα αυτό του προϋπολογισμού (βλέπε σημείο 6.35).

2.10.

Η Επιτροπή θα διασφαλίσει την κατάλληλη παρακολούθηση και τη λήψη διορθωτικών μέτρων για όλες τις περιπτώσεις που εντοπίστηκαν από το Συνέδριο, όπως το έπραξε και κατά τα προηγούμενα έτη.

2.11.

Στην ομάδα πολιτικής Εξωτερική βοήθεια, ανάπτυξη και διεύρυνση, το Συνέδριο διαπίστωσε ότι το επίπεδο των σφαλμάτων είναι σημαντικό (βλέπε σημείο 8.39) και ότι τα συστήματα εποπτείας και έλεγχου δεν είναι παρά μόνο εν μέρει αποτελεσματικά ως προς τη διασφάλιση της κανονικότητας των πληρωμών (βλέπε σημείο 8.44). Τα ευρήματα αυτά δεν αντικατοπτρίζονται δεόντως στις δηλώσεις των γενικών διευθυντών. Το παρόν αποτελεί το τέταρτο κατά σειρά έτος κατά το οποίο το Συνέδριο διατυπώνει τη συγκεκριμένη παρατήρηση (3).

2.11.

Εντούτοις, στο πλαίσιο των συνεχιζόμενων προσπαθειών της για τη βελτίωση του συνολικού συστήματος εσωτερικού ελέγχου και σε συνδυασμό με το έργο της Επιτροπής για τον ανεκτό κίνδυνο σφάλματος, η EuropeAid θα αρχίσει αναθεώρηση της στρατηγικής ελέγχου της το 2010.

2.12.

Η Επιτροπή, εγκρίνοντας τη συγκεφαλαιωτική έκθεση, αναλαμβάνει την πολιτική της ευθύνη για την εφαρμογή του προϋπολογισμού της ΕΕ, σε επιχειρησιακό επίπεδο, από τις γενικούς διευθυντές της (4). Στην έκθεση παρατίθεται αναδρομική αξιολόγηση της δημοσιονομικής διαχείρισης καθ’ όλη την περίοδο της θητείας της απερχόμενης Επιτροπής.

2.13.

Η Επιτροπή θεωρεί ότι, για το 2008, οι «διαδικασίες ελέγχου που έχουν θεσπιστεί παρέχουν τα αναγκαία εχέγγυα σχετικά με τη νομιμότητα και κανονικότητα των υποκειμένων πράξεων, την ευθύνη των οποίων φέρει στο ακέραιο η Επιτροπή, δυνάμει του άρθρου 274 της συνθήκης ΕΚ».

2.14.

Η Επιτροπή αναφέρεται στο αποτέλεσμα ετήσιας αξιολόγησης από ομοτίμους, που διενεργήθηκε στην αρχή του 2009, όπου επισημαίνεται ότι υπάρχει προοπτική περαιτέρω βελτίωσης της ποιότητας των ετήσιων εκθέσεων δραστηριοτήτων, οι οποίες αποτελούν ένα από τα πλέον σημαντικά εργαλεία διακυβέρνησης. Η Επιτροπή αναμένει ότι οι εν λόγω βελτιώσεις θα αντικατοπτριστούν στις ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων από το 2009 και μετά.

2.14.

2.15.

Στη συγκεφαλαιωτική έκθεση παρουσιάζονται ορισμένες διευκρινίσεις σχετικά με τον τρόπο προσέγγισης των επιφυλάξεων από την Επιτροπή. Η Επιτροπή αναφέρει ότι επιφύλαξη διατυπώνεται συστηματικά σχετικά με σημαντικές ανεπάρκειες, εκτός εάν υπάρχουν αξιόπιστα αποδεικτικά στοιχεία ελέγχου ότι έχει τεθεί σε εφαρμογή σχέδιο δράσης το οποίο παράγει αποτελέσματα. Ωστόσο, το Συνέδριο θεωρεί ότι η Επιτροπή οφείλει να δώσει μεγαλύτερη προσοχή στην ανάγκη αποκόμισης περισσότερο αξιόπιστων ενδείξεων ότι τα διορθωτικά μέτρα που προβλέπονται στο πλαίσιο των σχεδίων δράσης υπήρξαν ή ενδέχεται να είναι αποτελεσματικά και ότι, σε πολλές περιπτώσεις, πρέπει να διευρύνεται η εμβέλεια των επιφυλάξεων (βλέπε τα παραδείγματα που παρατίθενται στα σημεία 2.5, 2.10 και 2.11, καθώς και στον πίνακα 2.1 ).

2.15.

Όταν οι γενικοί διευθυντές διατυπώνουν επιφύλαξη, τους ζητείται να καταρτίζουν ένα σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση των αδυναμιών που έχουν εντοπισθεί. Η δράση που αναλαμβάνεται αναφέρεται στη συνέχεια και αξιολογείται στην αντίστοιχη ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων. Αν υπάρχουν επαρκείς αποδείξεις ότι οι δράσεις έχουν μετρήσιμο αντίκτυπο στις αδυναμίες, η επιφύλαξη μπορεί να αρθεί. Οι αποφάσεις για διατύπωση ή άρση επιφυλάξεων είναι ένα από τα αποφασιστικής σημασίας σημεία που συζητώνται στις «αξιολογήσεις από ομοτίμους», αν και η τελική απόφαση λαμβάνεται από τον υπεύθυνο εξουσιοδοτημένο διατάκτη.

Για την περίπτωση του ΟΣΔΕ στην Ελλάδα, βλέπε απάντηση στην παράγραφο 2.5.

Για τον τομέα της πολιτικής συνοχής, βλέπε απάντηση στην παράγραφο 2.6.

Η Επιτροπή παραπέμπει επίσης στις απαντήσεις της στις παραγράφους 2.10 και 2.11.

2.16.

Το Συνέδριο επισημαίνει ότι η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι απαιτούνται περαιτέρω ενέργειες για την επίλυση των προβλημάτων που εντοπίστηκαν σε άλλους τομείς. Με τις ενέργειες αυτές πρέπει να αντιμετωπιστούν, μεταξύ άλλων, ανησυχίες όπως:

α)

η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των εσωτερικών ελέγχων.

β)

η συγκέντρωση των πόρων με στόχο, αφενός, τη βελτίωση της δομής ελέγχου που τέθηκε σε εφαρμογή για τη διαχείριση των δαπανών του δημοσιονομικού πλαισίου 2007-2013 και, αφετέρου, τη θεραπεία των αδυναμιών που είχαν επισημανθεί στο προηγούμενο πλαίσιο, και

β)

γ)

σύνταξη πλήρων και αξιόπιστων εκθέσεων σχετικά με τη διόρθωση των σφαλμάτων, ιδίως σε επίπεδο κρατών μελών.

γ)

2.17.

Όσον αφορά την πολιτική συνοχής, η Επιτροπή αναφέρει ότι έλαβε περισσότερες επίσημες αποφάσεις αναστολής ενδιάμεσων πληρωμών (10 το 2008 έναντι 1 το 2007) και εφάρμοσε ευρύτερες δημοσιονομικές διορθώσεις (1 587 εκατομμύρια το 2008 έναντι 396 εκατομμυρίων το 2007). Εντούτοις, όσον αφορά το σχέδιο δράσης της για την ενίσχυση του εποπτικού ρόλου που ασκεί στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης του τομέα πολιτικής Συνοχή, η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι «απαιτείται περισσότερος χρόνος μέχρι να καταστεί δυνατό ο αντίκτυπος των πράξεων να έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση του ποσοστού σφάλματος».

2.17.

Γενικότερα, η Επιτροπή εφάρμοσε ένα πολυετές σύστημα ελέγχου που βασίζεται στην πρόληψη ή στην επισήμανση και στη διόρθωση. Η βέλτιστη δυνατή εκτίμηση της Επιτροπής των δημοσιονομικών διορθώσεων και ανακτήσεων που αποφασίστηκαν το 2008 ανήλθε σε 2,967 δισεκατ. ευρώ για όλους τους τομείς πολιτικής, καταδεικνύοντας έτσι την ιδιαίτερη προσπάθεια που κατεβλήθη για τις πτυχές του συστήματος ελέγχου της που αφορούν την ανίχνευση και τη διόρθωση (βλέπε μέρος 6 «ανάκτηση αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών» των σημειώσεων των ετήσιων λογαριασμών για το έτος 2008).

2.18.

Το Συνέδριο, στην ετήσια έκθεση για το 2007 διατύπωσε τη διαπίστωση ότι οι ετήσιες συνόψεις, κατά το πρώτο έτος κατάρτισής τους, δεν παρείχαν αξιόπιστη αξιολόγηση της λειτουργίας και της αποτελεσματικότητας των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου και συνέστησε στην Επιτροπή να λάβει μέτρα βελτίωσης των παρεχόμενων πληροφοριών (5).

2.18.

Στον τομέα της Γεωργίας, όλα τα κράτη μέλη με έναν μόνο οργανισμό πληρωμών πρέπει να παρέχουν δήλωση αξιοπιστίας του διευθυντή του οργανισμού πληρωμών και ένα πιστοποιητικό από την αρχή πιστοποίησης, τα οποία εξ ορισμού αποτελούν την ετήσια σύνοψη που αναφέρεται στο δημοσιονομικό κανονισμό και τη διοργανική συμφωνία. Επιπλέον, οι ετήσιες συνόψεις, οι οποίες καλούνται και συγκεφαλαιωτικές εκθέσεις, καταρτίζονται από τα κράτη μέλη με περισσότερους από έναν οργανισμούς πληρωμών.

2.19.

Το Συνέδριο προέβη σε ανάλυση των ετήσιων συνόψεων του 2008 προκειμένου να προσδιορίσει κατά πόσο τηρήθηκαν οι διατάξεις του δημοσιονομικού κανονισμού και εάν τα κράτη μέλη προσκόμισαν συμπληρωματικά πληροφοριακά στοιχεία.

2.20.

Δεν συμμορφώθηκαν όλα τα κράτη μέλη με ό,τι ορίζει ο δημοσιονομικός κανονισμός, ούτε ακολούθησαν τις κατευθυντήριες οδηγίες της Επιτροπής (6). Ωστόσο, σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, η ποιότητα της ανάλυσης που περιλαμβάνουν όλες οι ετήσιες συνόψεις σημείωσε βελτίωση.

2.20.

Η Γενική Διεύθυνση Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης σημείωσε στην ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων της του 2008 ότι τα κράτη μέλη συμμορφώθηκαν με τις νόμιμες υποχρεώσεις τους και κατά κανόνα ακολούθησαν τις κατευθυντήριες γραμμές που καταρτίστηκαν από τις υπηρεσίες της Επιτροπής. Συγκριτικά με το προηγούμενο έτος, η ποιότητα των αναλύσεων που περιλαμβάνονται σε όλες τις ετήσιες συνόψεις βελτιώθηκε, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις η αξιολόγηση ορισμένων βασικών στοιχείων θα μπορούσε να βελτιωθεί περαιτέρω. Η Επιτροπή έθιξε, ως εκ τούτου, αυτό το σημείο με τα κράτη μέλη και αναθεώρησε μία από τις κατευθυντήριες γραμμές.

2.21.

Οι ετήσιες συνόψεις αποτελούν στοιχείο του εσωτερικού ελέγχου, το δε Συνέδριο ενθάρρυνε την Επιτροπή να προσδώσει μεγαλύτερη αξία στη διαδικασία εντοπίζοντας τα κοινά προβλήματα, τις πιθανές λύσεις ή τις βέλτιστες πρακτικές και χρησιμοποιώντας αυτές τις πληροφορίες στο πλαίσιο του εποπτικού ρόλου της (7). Ομοίως, η Επιτροπή ενθάρρυνε τα κράτη μέλη να ενεργήσουν αναλόγως.

2.21.

Η Επιτροπή παραπέμπει επίσης στην απάντησή της στην παράγραφο 2.18.

2.22.

Η ανάλυση του Συνεδρίου κατέδειξε ότι, το 2008, ορισμένα κράτη μέλη (8)υπέβαλαν στοιχεία ή αναλύσεις που προσέδωσαν προστιθέμενη αξία στις ετήσιες συνόψεις, επιδιώκοντας την επισήμανση των συστημικών ανεπαρκειών ή των διατομεακών θεμάτων και τη διατύπωση σχετικών παρατηρήσεων. Οι γενικοί διευθυντές που είναι αρμόδιοι για την ομάδα πολιτικής Συνοχή χρησιμοποίησαν τα στοιχεία στις ετήσιες συνόψεις, ως στοιχεία εισροής στις αξιολογήσεις των εθνικών συστημάτων στις οποίες προέβησαν.

2.22.

Για τον τομέα συνοχής, επτά κράτη μέλη συμπεριέλαβαν στις ετήσιες συνόψεις τους τη δήλωση αξιοπιστίας που προτείνεται στις κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής. Η Επιτροπή θα αναλύσει τις δηλώσεις που έχουν παρασχεθεί ώς σήμερα, με σκοπό να προσδιορίσει τα βασικά στοιχεία που μπορούν να προσδώσουν αξία στις ετήσιες συνόψεις. Τα αποτελέσματα αυτής της ανάλυσης θα ληφθούν υπόψη για την επικαιροποίηση των κατευθυντήριων οδηγιών.

Για τη γεωργία και την αγροτική ανάπτυξη, η αξιοπιστία για τους λογαριασμούς και για τη νομιμότητα και κανονικότητα των υποκείμενων πράξεων παρέχεται από τη δήλωση αξιοπιστίας του διευθυντή του οργανισμού πληρωμών. Η δήλωση αυτή αποτελεί αντικείμενο ελέγχου και γνωμοδότησης εκ μέρους του φορέα πιστοποίησης, ενισχύοντας έτσι την αξιοπιστία. Η συγκεφαλαιωτική έκθεση (που καταρτίζεται από τα κράτη μέλη που διαθέτουν περισσότερους από έναν οργανισμούς πληρωμών) παρέχει προστιθέμενη αξία συνοψίζοντας αυτή την αξιοπιστία σε εθνικό επίπεδο.

2.23.

Τον Οκτώβριο του 2007, η Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση σχετική με την αναθεώρηση των προτύπων εσωτερικού ελέγχου (ΠΕΕ) και του πλαισίου στο οποίο βασίζονται (9). Καθόρισε 16 αναθεωρημένα πρότυπα εσωτερικού ελέγχου για την άσκηση αποτελεσματικής διαχείρισης, προκειμένου να αντικαταστήσουν, από 1ης Ιανουαρίου 2008, την αρχική σειρά των 24 προτύπων.

2.24.

Όσον αφορά τις 16 γενικές διευθύνσεις, το Συνέδριο εξέτασε τα ΠΕΕ που σχετίζονται με τη διασφάλιση της κανονικότητας των πράξεων και διαπίστωσε ότι το επίπεδο εφαρμογής ήταν υψηλό, παρόμοιο με εκείνο των προηγούμενων ετών (10).

2.24.

2.25.

Η αναθεώρηση των ΠΕΕ συνοδεύθηκε από την υποχρέωση να καταδεικνύουν οι γενικοί διευθυντές την αποτελεσματική εφαρμογή ορισμένων προτύπων κατά προτεραιότητα (11). Οι περισσότεροι γενικοί διευθυντές επέλεξαν να το πράξουν σχετικά με τα ΠΕΕ αριθ. 7 έως 11 για το 2008, τα οποία καλύπτουν, σε μεγάλο βαθμό, τον τομέα που αφορά τις «Ελεγκτικές πράξεις και δραστηριότητες» (12). Αντιθέτως, τα πρότυπα που αφορούν τους τομείς των «Διαδικασιών σχεδιασμού και διαχείρισης του κινδύνου» (ΠΕΕ αριθ. 5 και 6), επελέγησαν μόνον από ολιγάριθμες γενικές διευθύνσεις (13)παρά τη σπουδαιότητά τους. Ωστόσο, η Επιτροπή δεν μπόρεσε να καταδείξει κατά πόσο τα συστήματα εποπτείας και ελέγχου είναι επαρκώς αποτελεσματικά ώστε να μειώνουν τον κίνδυνο σφαλμάτων στους εξής τομείς/ομάδες πολιτικής: αγροτική ανάπτυξη στον τομέα της Γεωργίας και των φυσικών πόρων (σημείο 5.63), Συνοχή (σημείο 6.36), Έρευνα, ενέργεια και μεταφορές (σημείο 7.41) και Εξωτερική βοήθεια, ανάπτυξη και διεύρυνση (σημείο 8.34).

2.25.

Δεκατρείς γενικές διευθύνσεις (το ένα τρίτο) επέλεξαν να δώσουν προτεραιότητα σε ένα ή αμφότερα τα πρότυπα των διαδικασιών σχεδιασμού και διαχείρισης του κινδύνου, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων γενικών διευθύνσεων με σημαντικές δαπάνες. Η Επιτροπή θεωρεί ότι αυτό καταδεικνύει τη σημασία αυτών των προτύπων για τις σχετικές γενικές διευθύνσεις.

Για τη γεωργία και τους φυσικούς πόρους ως σύνολο, η εκτιμώμενη αξία του συνολικού σφάλματος είναι ελαφρώς χαμηλότερη από το κατώτατο όριο σοβαρότητας που ανέρχεται στο 2 %. Με την πάροδο του χρόνου, μία τάση δείχνει ότι, σε γενικές γραμμές, τα συστήματα εποπτείας και ελέγχου βελτιώθηκαν σε αυτόν τον τομέα πολιτικής και είναι τώρα αποτελεσματικά, αν και χρειάζονται περισσότερες βελτιώσεις στον τομέα της αγροτικής ανάπτυξης.

Μέσω της εφαρμογής του σχεδίου δράσης για την ενίσχυση του εποπτικού ρόλου της Επιτροπής στη διαχείριση των διαρθρωτικών ενεργειών, η Επιτροπή πραγματοποίησε σημαντική πρόοδο όσον αφορά τη βελτίωση των εποπτικών συστημάτων και το μετριασμό του κινδύνου σφάλματος. Η Επιτροπή ανέλαβε επίσης συμπληρωματικές δράσεις, όπως την απλούστευση των κανόνων για τη δήλωση των δαπανών στον τομέα της πολιτικής συνοχής μέσω της καθιέρωσης κατ’αποκοπήν συντελεστών και ποσών και τυποποιημένων κλιμάκων μοναδιαίου κόστους καθώς και μέσω της ενίσχυσης του πλαισίου ελέγχου για την περίοδο 2007-2013. Η Επιτροπή θεωρεί ότι ο αντίκτυπος αυτών των δράσεων για το ποσοστό σφάλματος μπορεί να αξιολογηθεί μόνον σε περισσότερο μακροπρόθεσμη βάση και, στις αρχές του 2010, θα υποβάλει έκθεση για τον αρχικό αντίκτυπο στις πληρωμές της περιόδου 2007-2013.

Η Επιτροπή παραπέμπει επίσης στην απάντησή της στην παράγραφο 2.17.

Έχουν ήδη καταβληθεί σημαντικές προσπάθειες για τη βελτίωση της διαχείρισης της πολιτικής στον τομέα της έρευνας, της ενέργειας και των μεταφορών εντός των ορίων του εφαρμοστέου νομικού και δημοσιονομικού πλαισίου. Η Επιτροπή θα συνεχίσει την αυστηρή εφαρμογή των ελέγχων (βλέπε επίσης απάντηση στην παράγραφο 7.42 ).

Για τον τομέα της εξωτερικής βοήθειας, της ανάπτυξης και της διεύρυνσης, η Επιτροπή έχει σχεδιάσει τους ελέγχους της για αυτή την ομάδα πολιτικών κατά τρόπον ώστε να καλύπτει τον πλήρη κύκλο ζωής των πολυετών προγραμμάτων της κατά τρόπον ώστε να είναι σε θέση να αποτρέπει ή να επισημαίνει και να διορθώνει την πλειονότητα των δημοσιονομικών σφαλμάτων κατά την συνήθη πορεία των ελέγχων της. Οι υποχρεωτικοί δημοσιονομικοί έλεγχοι που προβλέπονται στο πλαίσιο του συστήματος ελέγχου της Επιτροπής θα της επιτρέψουν να ανιχνεύει και να διορθώνει αυτά τα προχρηματοδοτικά σφάλματα, σε μεταγενέστερη λογιστική χρήση — πριν από την πραγματοποίηση των τελικών πληρωμών. Οι εκ των υστέρων έλεγχοι της Επιτροπής επιβεβαιώνουν αυτό το χαμηλό επίπεδο εναπομένοντος σφάλματος.

2.26.

Το σχέδιο δράσης του 2006 αποσκοπούσε στην αντιμετώπιση συγκεκριμένων κενών που είχαν επισημανθεί στο πλαίσιο του εσωτερικού ελέγχου της Επιτροπής (14). Στην ανακοίνωση που εξέδωσε η Επιτροπή τον Φεβρουάριο του 2009 (15), παρουσιάζεται ενημερωμένη αξιολόγηση των αποτελεσμάτων του σχεδίου δράσης, βασιζόμενη σε δείκτες.

2.27.

Από την ανάλυση αυτής της ανακοίνωσης από το Συνέδριο (βλέπε πίνακα 2.2 ) προκύπτει ότι η Επιτροπή έθεσε σε εφαρμογή το σύνολο των 14 επιμέρους ενεργειών που είχαν επισημανθεί ως εκκρεμείς στην προηγούμενη ετήσια έκθεση του Συνεδρίου (16)και, κατά συνέπεια, ολοκλήρωσε την εφαρμογή του σχεδίου δράσης.

2.28.

Η Επιτροπή παρέχει σειρά δεικτών και περιγραφικών δεικτών για τη μέτρηση και την εκτίμηση του αντικτύπου του σχεδίου δράσης (17). Η ανάλυση του Συνεδρίου (βλέπε πίνακα 2.2 ) καταδεικνύει ότι οι περισσότεροι από αυτούς τους δείκτες μετρούν μόνον τις υλοποιήσεις και τη δραστηριότητα της Επιτροπής κατά (επιμέρους) ενέργεια και όχι την αποτελεσματικότητα. Μολονότι ως προς τα πραγματικά στοιχεία είναι ακριβείς, δεν είναι δυνατό να προσδιοριστεί, βάσει αυτών, εάν το σχέδιο δράσης είχε μετρήσιμο αντίκτυπο στα συστήματα εποπτείας και ελέγχου και, τέλος, στην κανονικότητα των πράξεων.

2.28.

Εξάλλου, η Επιτροπή θεωρεί ότι τα σχέδια δράσης των τελευταίων ετών δημιούργησαν μία κοινή αντίληψη μεταξύ των αρχών των κρατών μελών ή των εξωτερικών φορέων σχετικά με τα μέτρα που απαιτούνται για την πρόληψη των σφαλμάτων στα προγράμματα της ΕΕ. Πρόκειται για πολύ σημαντικό αντίκτυπο ο οποίος θα αποτελέσει τη βάση για μελλοντική δράση και συνεργασία.

2.29.

Όσον αφορά το 2008, το Συνέδριο επισήμανε ότι η Επιτροπή σημείωσε περαιτέρω πρόοδο σχετικά με τα συστήματα εποπτείας και ελέγχου, ιδίως όσον αφορά τον αντίκτυπο των σχετικών επιφυλάξεων στη βεβαιότητα που παρέχουν οι δηλώσεις των γενικών διευθυντών (σημεία 2.5 έως 2.8).

2.29.

2.30.

Ωστόσο, στο πλαίσιο των ελέγχων του Συνεδρίου επισημάνθηκε ότι, σχετικά με ορισμένες ετήσιες εκθέσεις δραστηριοτήτων και δηλώσεις εξακολουθούν να υπάρχουν αδυναμίες, τόσο όσον αφορά την εμβέλεια και την κλίμακα των επιφυλάξεων όσο και την αξιολόγηση και τη λειτουργία των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου (σημεία 2.9 έως 2.11).

2.30.

Η Επιτροπή χαιρετίζει τις βελτιώσεις που σημειώνονται στον πίνακα 2.1 και επαναλαμβάνει τη δέσμευσή της να σημειώσει περαιτέρω πρόοδο σ’αυτόν τον τομέα. Η Επιτροπή αξιολογεί τώρα τους συντελεστές που επηρεάζουν την ποιότητα των ετήσιων εκθέσεων δραστηριοτήτων και θα λάβει μέτρα για να βελτιώσει περαιτέρω την ποιότητά τους.

Βλέπε απαντήσεις στις παραγράφους 2.9, 2.10 και 2.11.

2.31.

Η Επιτροπή σημείωσε τέτοια πρόοδο σχετικά με τη διαχείριση των ετήσιων συνόψεων, ώστε αυτές να παρέχουν επιπλέον βεβαιότητα και να χρησιμοποιούνται προκειμένου να προσδίδεται προστιθέμενη αξία στις δηλώσεις των γενικών διευθυντών. Ωστόσο, δεν συμμορφώθηκαν πλήρως όλα τα κράτη μέλη με τον δημοσιονομικό κανονισμό (σημεία 2.20 και 2.22).

2.31.

Η Επιτροπή έλαβε επίσης κατάλληλα μέτρα για την παρακολούθηση όλων των περιπτώσεων μη συμμόρφωσης προς τις κανονιστικές απαιτήσεις και επέτυχε να προσδώσουν τα κράτη μέλη περισσότερη προστιθέμενη αξία στις ετήσιες συνόψεις τους συγκριτικά με το προηγούμενο έτος.

2.32.

Η Επιτροπή μπορεί να καταδείξει ότι έχουν τεθεί σχεδόν πλήρως σε εφαρμογή τα αναθεωρημένα πρότυπα εσωτερικού ελέγχου (βλέπε σημείο 2.24), και ότι έχει υλοποιήσει τις επιμέρους ενέργειες που περιλαμβάνει το σχέδιο δράσης της για ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο εσωτερικού ελέγχου (σημείο 2.27).

2.33.

Εντούτοις, το Συνέδριο επισημαίνει ότι η Επιτροπή δεν μπορεί να καταδείξει κατά πόσο τα μέτρα που έλαβε για τη βελτίωση των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου είναι αποτελεσματικά προκειμένου να μετριάζουν τον κίνδυνο σφάλματος σε ορισμένους τομείς του προϋπολογισμού (βλέπε σημείο 1.33).

2.33.

Η Επιτροπή παραπέμπει επίσης στις απαντήσεις της στις παραγράφους 2.17 και 2.25.

2.34.

Η βελτίωση των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου πρέπει να αντιμετωπίζεται ως συνεχής διαδικασία, στο πλαίσιο της οποίας θα απαιτηθεί χρόνος μέχρις ότου καταστεί δυνατό τα σχετικά μέτρα να θεωρηθούν ως αποτελεσματικά. Αυτό σημαίνει ότι οι συστάσεις που διατυπώθηκαν στο παρελθόν από το Συνέδριο εξακολουθούν να ισχύουν (18).

2.34.

2.35.

Απαιτείται, πρωτίστως, να δοθεί ιδιαίτερη και μεγαλύτερη προσοχή στους τομείς δαπανών σχετικά με τους οποίους το Συνέδριο εξακολουθεί να αναφέρει ότι εμφανίζουν υψηλό επίπεδο σφαλμάτων. Αυτό συνεπάγεται:

α)

εκτίμηση του κόστους και της αξίας των ελέγχων που διενεργούνται σχετικά με τις πολιτικές.

α)

β)

προαγωγή της απλούστευσης κατά το σχεδιασμό των μελλοντικών προτάσεων χάραξης πολιτικής.

β)

Η Επιτροπή παραπέμπει στο συμπέρασμα του ίδιου του Συνεδρίου στην παράγραφο 1.39, σύμφωνα με το οποίο μπορεί η απλούστευση να μην συμβιβάζεται με τη διασφάλιση της επίτευξης των στόχων της πολιτικής της βοήθειας. Όσον αφορά αυτό το θέμα, αναφέρει ότι οι πολύ εστιασμένοι στόχοι της πολιτικής απαιτούν ορισμένες φορές πολύπλοκους κανόνες για να διασφαλιστεί η επίτευξή τους.

Για την πολιτική συνοχής, το Μάιο του 2009, τροποποιήθηκαν οι κανονισμοί για τα ταμεία ώστε να καταστεί δυνατή η χρήση των κατ’αποκοπή συντελεστών, ποσών και τυποποιημένων κλιμάκων μοναδιαίου κόστους ήδη για τα προγράμματα της περιόδου 2007-2013. Η Επιτροπή ενθάρρυνε σθεναρά τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν αυτές τις απλουστευμένες επιλογές όσον αφορά το κόστος. Τον Ιούλιο του 2009, υπέβαλε περαιτέρω προτάσεις για απλούστευση του κανονιστικού πλαισίου 2007-2013.

γ)

συνέχιση της βελτίωσης του μηχανισμού μέσω του οποίου πραγματοποιούνται οι δημοσιονομικές διορθώσεις, οι αποσύρσεις ή οι ανακτήσεις, προορισμός των οποίων είναι η διόρθωση των σφαλμάτων που σημειώθηκαν, καθώς και λήψη των αναγκαίων μέτρων προκειμένου αυτός ο αντίκτυπος να καταδεικνύεται στην πράξη.

γ)

Η διόρθωση των συστηματικών σφαλμάτων αναμένεται να επιταχυνθεί το 2009 για τον τομέα της έρευνας.

2.36.

Στους τομείς πολιτικής σχετικά με τους οποίους τα κράτη μέλη υπέχουν νομική υποχρέωση υποβολής εκθέσεων κάθε χρόνο, όπως είναι, για παράδειγμα, οι ετήσιες συνόψεις και οι εκ των προτέρων δηλώσεις, η Επιτροπή οφείλει να διασφαλίζει την αποκόμιση μέγιστου οφέλους από αυτές. Επίσης, πρέπει να δίδεται η δέουσα προσοχή στις εθελοντικές πρωτοβουλίες που αναλαμβάνουν τα κράτη μέλη (με τη μορφή εθνικών δηλώσεων) ή τα Ανώτατα Όργανα Ελέγχου, προκειμένου να αποκτούν περισσότερες γνώσεις σχετικά με όλα τα θέματα που θα μπορούσαν να έχουν σχέση με τη διασφάλιση της νομιμότητας και κανονικότητας των δαπανών στο πλαίσιο του προϋπολογισμού της ΕΕ.

2.36.

3.1.

Στο παρόν κεφάλαιο αναλύονται θέματα που άπτονται της εκτέλεσης του γενικού προϋπολογισμού της ΕΕ κατά το 2008. Συγκεκριμένα, το κεφάλαιο εξετάζει το ποσοστό εκτέλεσης του προϋπολογισμού, την εκτέλεση των προγραμμάτων της ΕΕ, ιδίως των δαπανών στο πλαίσιο των πολιτικών του τομέα της συνοχής, τους διορθωτικούς προϋπολογισμούς και το ύψος των εκκρεμών αναλήψεων υποχρεώσεων.

3.2.

Οι πιστώσεις του προϋπολογισμού οι οποίες εγκρίθηκαν για το 2008 (ψηφισθείς προϋπολογισμός και διορθωτικοί προϋπολογισμοί), μαζί με τη μεταφορά από το 2007, ανέρχονταν συνολικά σε 132,3 δισεκατομμύρια ευρώ ως προς τις αναλήψεις υποχρεώσεων και σε 117 δισεκατομμύρια ευρώ ως προς τις πληρωμές, αντιπροσωπεύοντας αύξηση 4,7 % και 1,7 % αντίστοιχα σε σύγκριση με τον οριστικό προϋπολογισμό του 2007 (1). Συνολικά, οι πιστώσεις δημοσιονομικής ανάληψης υποχρεώσεων του έτους ήταν κατά 2,2 δισεκατομμύρια ευρώ χαμηλότερες του ανώτατου ορίου του δημοσιονομικού πλαισίου, ενώ οι πιστώσεις πληρωμών υπολείπονταν του ορίου αυτού κατά 14,0 δισεκατομμύρια ευρώ (βλέπε διαγράμματα III και IV στο παράρτημα I ).

3.3.

Οι 10 διορθωτικοί προϋπολογισμοί που ψηφίστηκαν κατά τη διάρκεια του έτους είχαν ως αποτέλεσμα τη συνολική αύξηση των πιστώσεων για αναλήψεις υποχρεώσεων κατά 1,4 δισεκατομμύρια ευρώ και τη μείωση των πιστώσεων για πληρωμές κατά 4,6 δισεκατομμύρια ευρώ. Η μείωση αποτελεί ουσιαστικά αντίδραση στο γεγονός ότι η εκτέλεση των δαπανών ήταν χαμηλότερη από την αναμενόμενη στους τομείς των πολιτικών συνοχής (4,5 δισεκατομμύρια ευρώ) και των εξωτερικών σχέσεων (0,3 δισεκατομμύρια ευρώ). Η μείωση των πιστώσεων για πληρωμές μέσω διορθωτικών προϋπολογισμών αποτελεί δείγμα ορθής δημοσιονομικής διαχείρισης, καθώς καθιστά δυνατή την προσαρμογή σε μεταβολές και μειώνει το πλεόνασμα του προϋπολογισμού (2)(παρέχοντας κυρίως τη δυνατότητα ταχύτερης επιστροφής ιδίων πόρων στα κράτη μέλη).

3.4.

Η Επιτροπή καταρτίζει μια σειρά εγγράφων τα οποία περιέχουν, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα πληροφοριακά στοιχεία σχετικά με την εκτέλεση του προϋπολογισμού των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (3):

3.5.

Όσον αφορά τα προγράμματα των διαρθρωτικών ταμείων για την περίοδο 2000-2006, η εκτέλεση των πιστώσεων πληρωμών για το 2008 αποδείχθηκε σημαντικά υψηλότερη από την αναμενόμενη. Αντί των προβλεπόμενων 16,3 δισεκατομμυρίων ευρώ, οι πληρωμές ανήλθαν σε 24,0 δισεκατομμύρια ευρώ. Η αρχική εκτίμηση βασιζόταν στην υπόθεση ότι τα ποσά των αιτήσεων πληρωμών θα μειώνονταν το 2008, δεδομένου ότι δεν ίσχυε η προθεσμία ν+2 (6)και ότι από το 2006 δεν είχαν πραγματοποιηθεί νέες αναλήψεις υποχρεώσεων. Εντούτοις, η αναμενόμενη μείωση δεν επήλθε.

3.6.

Η υποβολή από τα κράτη μέλη των δηλώσεων συμμόρφωσης προς έγκριση από την Επιτροπή, προϋπόθεση για τις επιστροφές στο πλαίσιο των προγραμμάτων συνοχής της περιόδου 2007-2013, εξελίχθηκαν με αργό ρυθμό (βλέπε σημείο 6.26). Αυτό είχε ως συνέπεια η εκτέλεση των πιστώσεων πληρωμών να είναι σημαντικά χαμηλότερη από την αναμενόμενη (12,6 δισεκατομμύρια ευρώ). Όλες σχεδόν οι πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν το 2008 για τη νέα περίοδο προγραμματισμού ήταν αρχικές προκαβολές.

3.6.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα κράτη μέλη δεν είχαν υποβάλει αιτήσεις ενδιάμεσης πληρωμής ακόμη και όταν τα έγγραφα αξιολόγησης της συμμόρφωσης είχαν ήδη εγκριθεί. Τούτο αποδεικνύει το βραδύ ρυθμό της επιτόπου εφαρμογής πολλών προγραμμάτων.

3.7.

Στις 26 Νοεμβρίου του 2008, η Επιτροπή σκιαγράφησε τη δομή ενός ευρωπαϊκού σχεδίου για την ανάκαμψη της οικονομίας ως κοινή ευρωπαϊκή απάντηση στην τρέχουσα χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση (7).

3.8.

Ως συμβολή της ΕΕ σε αυτή τη δέσμη κινήτρων, το σχέδιο προτείνει την επιτάχυνση των πληρωμών στο πλαίσιο των διαρθρωτικών ταμείων. Προτάθηκε η απλούστευση των κριτηρίων για την παροχή υποστήριξης από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, ο επαναπρογραμματισμός της εκτέλεσης των δαπανών και η επιτάχυνση της καταβολής των προκαταβολών από τις αρχές του 2009. Κατ’ αυτό τον τρόπο κατέστη νωρίτερα δυνατή η πρόσβαση των κρατών μελών στις προκαταβολές από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, ύψους έως και 1,8 δισεκατομμύρια ευρώ, με στόχο την ενίσχυση των ενεργών πολιτικών στον τομέα της αγοράς εργασίας, τον επαναπροσανατολισμό της υποστήριξης των πλέον ευάλωτων και την επιτάχυνση των δράσεων για την ανάπτυξη ικανοτήτων. Προβλεπόταν επίσης να επιταχυνθεί η διάθεση συμπληρωματικών προκαταβολών από το ΕΤΠΑ, ύψους 4,5 δισεκατομμυρίων ευρώ, για τη χρηματοδότηση του τομέα της συνοχής. Για τη βελτίωση των ενεργειακών διασυνδέσεων και της ευρυζωνικής υποδομής, η Επιτροπή προτίθεται να κινητοποιήσει συμπληρωματικά 5,00 δισεκατομμύρια ευρώ για την περίοδο 2009-2010. Το πακέτο αυτό περιλαμβάνει συνολικά 3,98 δισεκατομμύρια ευρώ προοριζόμενα για επενδύσεις στη δέσμευση και αποθήκευση του διοξειδίου του άνθρακα και για έργα υπεράκτιας αιολικής ενέργειας και σε ενεργειακές διασυνδέσεις και 1,02 δισεκατομμύρια ευρώ για την επέκταση και αναβάθμιση του Διαδικτύου υψηλών ταχυτήτων σε αγροτικές κοινότητες, καθώς και για την αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων στον γεωργοπεριβαλλοντικό τομέα. Οι δημοσιονομικές επιπτώσεις του σχεδίου ανάκαμψης θα γίνουν αντιληπτές μόλις από το 2009 και εξής.

3.9.

Οι εκκρεμείς δημοσιονομικές αναλήψεις υποχρεώσεων (ήτοι οι μη χρησιμοποιηθείσες αναλήψεις υποχρεώσεων οι οποίες μεταφέρονται από το προηγούμενο οικονομικό έτος στο επόμενο για την κάλυψη μελλοντικών δαπανών), κυρίως στο πλαίσιο πολυετών προγραμμάτων, σημείωσαν αύξηση κατά 16,4 δισεκατομμύρια ευρώ (11,8 %), ανερχόμενες σε 155,0 δισεκατομμύρια ευρώ. Αποκλειστικά ως προς τους τομείς πολιτικής που χρηματοδοτούνται μέσω διαχωριζόμενων πιστώσεων (8), το ύψος των εκκρεμών αναλήψεων υποχρεώσεων ανήλθε συνολικά σε 153,8 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό το οποίο από άποψη αξίας αντιστοιχεί σε αναλήψεις υποχρεώσεων 1,8 ετών ή σε πληρωμές 2,3 ετών, με ποσοστό εκτέλεσης των δαπανών αυτό του 2008 στους αντίστοιχους τομείς πολιτικής. Εντούτοις, σχεδόν το 80 % των εκκρεμών αναλήψεων υποχρεώσεων ανάγεται στα έτη 2007 και 2008 και, ως εκ τούτου, εμπίπτει στο δημοσιονομικό πλαίσιο 2007-2013. Η δομή των σωρευθεισών εκκρεμών αναλήψεων υποχρεώσεων φανερώνει τον αντίκτυπο που έχουν οι προσπάθειες τακτοποίησης των εκκρεμών αναλήψεων υποχρεώσεων μέσω πληρωμών πριν από την εφαρμογή του κανόνα της αυτόματης αποδέσμευσης, ο οποίος ισχύει τόσο για τα διαρθρωτικά ταμεία όσο και για το Ταμείο Συνοχής (κανόνας του «ν+2»/κανόνας του «ν+3»).

3.9.

3.10.

Οι εκκρεμείς δημοσιονομικές αναλήψεις υποχρεώσεων προκύπτουν ως άμεση συνέπεια των διαχωριζόμενων δαπανών, στις περιπτώσεις κατά τις οποίες η ολοκλήρωση των προγραμμάτων δαπανών εκτείνεται σε περισσότερα του ενός έτη και οι αναλήψεις υποχρεώσεων πραγματοποιούνται μερικά έτη πριν από τις αντίστοιχες πληρωμές. Καθώς η εκκαθάριση των αναλήψεων υποχρεώσεων γίνεται μέσω των πληρωμών, οι αναλήψεις υποχρεώσεων που υπερβαίνουν σημαντικά τις πληρωμές δημιουργούν μακροπρόθεσμα συσσώρευση εκκρεμών αναλήψεων υποχρεώσεων, κατάσταση η οποία μετακυλίεται από έτος σε έτος.

3.11.

Το μεγαλύτερο μέρος των εκκρεμών αναλήψεων υποχρεώσεων αφορά τον τομέα της συνοχής (βλέπε γράφημα 3.1. ). Στον τομέα αυτό, οι εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων ανήλθαν σε 103 δισεκατομμύρια ευρώ (9)(περί το 66 % του συνολικού ποσού), ποσό το οποίο από άποψη αξίας αντιστοιχεί σε αναλήψεις υποχρεώσεων 2,2 ετών ή σε πληρωμές 2,9 ετών, με ποσοστό εκτέλεσης των δαπανών αυτό του 2008. Η συντριπτική πλειονότητα των εκκρεμών αναλήψεων υποχρεώσεων στον τομέα αυτό (73,8 δισεκατομμύρια ευρώ) εμπίπτει στην τρέχουσα περίοδο 2007-2013. Οι εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων που ανάγονται στο δημοσιονομικό πλαίσιο 2000-2006 ανέρχονται σε 29,3 δισεκατομμύρια ευρώ.

3.11.

3.12.

Το 13,4 % περίπου του συνόλου των μη χρησιμοποιηθεισών αναλήψεων υποχρεώσεων (20,9 δισεκατομμύρια ευρώ) αφορούσε το Ταμείο Συνοχής, παρά το γεγονός ότι το ποσοστό αυτό αντιστοιχεί μόλις στο 6,2 % περίπου των συνολικών αναλήψεων υποχρεώσεων που εγκρίθηκαν για το 2008. Πρόκειται για αύξηση κατά 2,8 δισεκατομμύρια ευρώ ή κατά 15,5 % περίπου σε σύγκριση με το 2007. Από άποψη αξίας, το υψηλό ποσοστό εκκρεμών δημοσιονομικών αναλήψεων υποχρεώσεων όσον αφορά το Ταμείο Συνοχής αντιστοιχεί σε αναλήψεις υποχρεώσεων 1,4 ετών ή σε πληρωμές 4,9 ετών, με ποσοστό εκτέλεσης των δαπανών αυτό του 2008.

3.12.

Εξάλλου, για τα προγράμματα του Ταμείου Συνοχής δεν υπάρχει αυτόματη αποδέσμευση κατά την περίοδο 2000-2006 αντίθετα από ότι συμβαίνει για τα άλλα διαρθρωτικά ταμεία.

Για την περίοδο 2007-2013, ο προγραμματισμός του Ταμείου Συνοχής γίνεται παράλληλα με αυτόν του ΕΤΠΑ και οι κανόνες της αυτόματης αποδέσμευσης εφαρμόζονται στα δύο ταμεία. Τούτο θα μειώσει στο μέλλον τις εκκρεμείς αναλήψεις υποχρεώσεων για το Ταμείο Συνοχής.

3.13.

Το 2008 τα ποσοστά εκτέλεσης των δαπανών παρέμειναν σε υψηλό επίπεδο. Στην περίπτωση του τομέα πολιτικής «Συνοχή», οι αρχικές πιστώσεις πληρωμών μειώθηκαν κατά 4,5 δισεκατομμύρια ευρώ μέσω διορθωτικών προϋπολογισμών, λόγω καθυστέρησης στην εκτέλεση των νέων προγραμμάτων της περιόδου 2007-2013.

3.13.

3.14.

Τα κράτη μέλη βελτίωσαν τις προβλέψεις των δαπανών τους στον τομέα των διαρθρωτικών ταμείων μειώνοντας το ποσοστό των υπερεκτιμήσεων.

3.14.

3.15.

Ως προς τις διαχωριζόμενες δαπάνες, οι εκκρεμείς δημοσιονομικές αναλήψεις υποχρεώσεων παραμένουν σε εξαιρετικά υψηλό επίπεδο, υπερβαίνοντας τις συνολικές πιστώσεις δημοσιονομικής ανάληψης υποχρεώσεων για το 2008. Εντούτοις, οι περισσότερες εκκρεμείς δημοσιονομικές αναλήψεις υποχρεώσεων ανάγονται πλέον στα έτη 2007 και 2008 και, ως εκ τούτου, εμπίπτουν στο τρέχον δημοσιονομικό πλαίσιο. Το Συνέδριο συνιστά στην Επιτροπή να παροτρύνει τα κράτη μέλη να διαβιβάζουν το συντομότερο δυνατόν τα υπολειπόμενα έγγραφα των αξιολογήσεων συμμόρφωσης όσον αφορά τα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου, των οποίων η ποιότητα πρέπει να είναι επαρκής, ώστε να αποτρέπονται οι περαιτέρω καθυστερήσεις των ενδιάμεσων πληρωμών και η επιπλέον αύξηση των εκκρεμών δημοσιονομικών αναλήψεων υποχρεώσεων.

3.15.

Η Επιτροπή έλαβε μέτρα το 2008 και 2009 για να επιτευχθεί πρόοδος στη διαδικασία δηλώσεων συμμόρφωσης μέσω της διαβίβασης επιστολών υπενθύμισης, επαφών και συναντήσεων με τα κράτη μέλη. Οι κανονιστικές διατάξεις που αφορούν την επιστροφή της προχρηματοδότησης λόγω μη υποβολής αίτησης πληρωμών εντός προθεσμίας 24 μηνών, καθώς και η εφαρμογή του κανόνα αυτόματης αποδέσμευσης θα ασκήσουν επίσης πίεση επί των κρατών μελών. Βλέπε και την απάντηση στο σημείο 3.6.

Στις 30 Ιουνίου 2009, ο συνολικός αριθμός των εκθέσεων που ελήφθησαν και εγκρίθηκαν αντιπροσωπεύει το 93 % και 58 % αντίστοιχα των πιστώσεων της περιόδου 2007-2013.

4.1.

Στο παρόν κεφάλαιο παρουσιάζεται η ειδική εκτίμηση του Συνεδρίου σχετικά με τα έσοδα. Τα έσοδα του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελούνται από τους ιδίους πόρους και τα λοιπά έσοδα. Όπως προκύπτει από τον πίνακα 4.1 , οι ίδιοι πόροι αποτελούν μακράν την κύρια πηγή χρηματοδότησης των δαπανών του προϋπολογισμού (89,4 %).

4.2.

Στις 26 Ιανουαρίου 2009, το Συμβούλιο εξέδωσε κανονισμό για την τροποποίηση των λεπτομερειών εφαρμογής (1)της νέας απόφασης σχετικά με το σύστημα των ιδίων πόρων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (2007/436/ΕΚ, Ευρατόμ) (2), που τέθηκε σε ισχύ την 1η Μαρτίου 2009, με αναδρομική ισχύ από 1ης Ιανουαρίου 2007. Δεδομένου ότι η διαδικασία επικύρωσης δεν είχε ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2008, οι αναγκαίοι επανυπολογισμοί των εισφορών των κρατών μελών που βασίζονται στον ΦΠΑ και το ΑΕΕ για τα έτη 2007 και 2008 πραγματοποιήθηκαν το 2009.

4.3.

Το Συνέδριο επέλεξε αντιπροσωπευτικό στατιστικό δείγμα 60 ενταλμάτων είσπραξης που ελήφθησαν από τα μητρώα καταχώρισης των εισπράξεων όλων των εσόδων και εξέτασε την κανονικότητα των πράξεων σε επίπεδο Επιτροπής (βλέπε παράρτημα 4.1 ). Ο έλεγχος περιλάμβανε παρακολούθηση ορισμένων προγενέστερων διαπιστώσεων (βλέπε παράρτημα 4.2 ). Στα σημεία 4.4 έως 4.8 περιγράφονται οι πρόσθετες ελεγκτικές εργασίες που πραγματοποίησε το Συνέδριο.

4.4.

Ο έλεγχος των υποκειμένων στους λογαριασμούς πράξεων, εκ μέρους του Συνεδρίου, δεν δύναται να καλύπτει τις μη δηλωθείσες εισαγωγές ούτε τις εισαγωγές που διέφυγαν της τελωνειακής επιτήρησης.

4.5.

Το Συνέδριο προέβη σε αξιολόγηση των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου σε τρία κράτη μέλη (3)και εξέτασε τα λογιστικά συστήματα που εφαρμόζουν σχετικά με τους παραδοσιακούς ιδίους πόρους. Οι ελεγκτές διενήργησαν τυχαίο δειγματοληπτικό έλεγχο σε 30 διασαφήσεις εισαγωγής σε καθένα από αυτά τα τρία κράτη μέλη.

4.6.

Το Συνέδριο αξιολόγησε τα συστήματα εποπτείας και ελέγχου στην Επιτροπή, συμπεριλαμβανομένων των επιθεωρήσεων που πραγματοποίησε η τελευταία στα κράτη μέλη. Εξέτασε τους λογαριασμούς σχετικά με τους παραδοσιακούς ιδίους πόρους και ανέλυσε την ροή των δικαιωμάτων, προκειμένου να αποκομίσει εύλογη βεβαιότητα σχετικά με την πληρότητα και την ορθότητα των καταχωρισθέντων ποσών. Επίσης, αξιολογήθηκε ο εποπτικός ρόλος της ΣΕΙΠ (4).

4.7.

Οι ίδιοι πόροι ΦΠΑ και ΑΕΕ είναι εισφορές που προκύπτουν από την εφαρμογή ενιαίων ποσοστών στις θεωρητικά εναρμονισμένες βάσεις υπολογισμού του ΦΠΑ των κρατών μελών ή στο ΑΕΕ αυτών και υπολογίζονται σύμφωνα με τους σχετικούς κοινοτικούς κανόνες. Αυτοί οι δύο ίδιοι πόροι βασίζονται σε μακροοικονομικές στατιστικές, τα υποκείμενα στοιχεία των οποίων δεν μπορούν να υποβληθούν σε άμεσο έλεγχο. Για τον λόγο αυτό, αφετηρία του ελέγχου αποτέλεσε η παραλαβή από την Επιτροπή των μακροοικονομικών μεγεθών που είχαν καταρτιστεί από τα κράτη μέλη και, στη συνέχεια, πραγματοποιήθηκε αξιολόγηση των συστημάτων της Επιτροπής για την επεξεργασία των δεδομένων, μέχρις ότου αυτά συμπεριληφθούν στους οριστικούς λογαριασμούς. Κατά συνέπεια, ο έλεγχος κάλυψε την κατάρτιση του ετήσιου προϋπολογισμού και την ορθότητα των εισφορών των κρατών μελών.

4.8.

Επίσης, στο πλαίσιο του ελέγχου αξιολογήθηκαν, αφενός, τα συστήματα εποπτείας και ελέγχου της Επιτροπής, τα οποία αποσκοπούν στην επίτευξη διασφάλισης ότι οι εν λόγω πόροι υπολογίζονται και εισπράττονται ορθώς, και, αφετέρου, ο ρόλος που διαδραματίζουν οι επιτροπές ΣΕΙΠ και ΑΕΕ (5). Επίσης, το Συνέδριο εξέτασε τα συστήματα εποπτείας και ελέγχου των Εθνικών Στατιστικών Υπηρεσιών (ΕΣΥ) για την κατάρτιση των εθνικών λογαριασμών σε τέσσερα κράτη μέλη (6).

4.9.

Ο πόρος που βασίζεται στο ΑΕΕ χρησιμοποιείται για την ισοσκέλιση του προϋπολογισμού. Τυχόν υποεκτίμηση του ΑΕΕ για συγκεκριμένο κράτος μέλος, μολονότι δεν επηρεάζει το σύνολο του ιδίου πόρου που βασίζεται στο ΑΕΕ, συνεπάγεται αύξηση των εισφορών των λοιπών κρατών μελών, μέχρις ότου εντοπιστεί το πρόβλημα και γίνουν οι σχετικές διορθώσεις.

4.10.

Τόσο η βεβαίωση όσο και η είσπραξη των ιδίων πόρων πραγματοποιείται από τα κράτη μέλη. Τα τρία τέταρτα των ποσών αυτών καταβάλλονται στην Κοινότητα, το δε υπόλοιπο 25 % παρακρατείται για την κάλυψη των δαπανών είσπραξης. Κάθε κράτος μέλος διαβιβάζει στην Επιτροπή μηνιαία κατάσταση των βεβαιωθέντων δικαιωμάτων (την κατάσταση λογιστικής «A») καθώς και τριμηνιαία κατάσταση των βεβαιωθέντων δικαιωμάτων που δεν περιλαμβάνονται στην πρώτη κατάσταση (λογιστική «B») (7).

4.11.

Το Συνέδριο διαπίστωσε ότι, συνολικά, οι καταστάσεις των κρατών μελών που διαβιβάστηκαν στην Επιτροπή δεν περιείχαν ουσιώδη σφάλματα.

4.12.

Με τον έλεγχο του Συνεδρίου, διαπιστώθηκε ότι, τόσο ο υπολογισμός των εισφορών που κατέβαλαν τα κράτη μέλη όσο και η καταβολή τους, δεν περιείχαν ουσιώδη σφάλματα.

4.13.

Οι επιτόπιοι έλεγχοι που διενήργησε το Συνέδριο επιβεβαίωσαν ότι, γενικώς, τα συστήματα εποπτείας και ελέγχου που εξετάστηκαν σχετικά με την τελωνειακή λογιστική και τη λογιστική των παραδοσιακών ιδίων πόρων, λειτουργούσαν ορθά.

4.14.

Ωστόσο, όπως και κατά τα προηγούμενα έτη, με τον έλεγχο του Συνεδρίου επισημάνθηκαν τα προβλήματα που πλήττουν τα ποσά που περιλαμβάνει η λογιστική Β, τα οποία, μολονότι δεν είναι αρκετά ουσιώδη ώστε να επηρεάζουν το συνολικό συμπέρασμα, πρέπει να θεραπευθούν:

4.14.

—

καθυστέρηση στη βεβαίωση και την είσπραξη δικαιωμάτων, μολονότι οι τελωνειακές αρχές (8)γνώριζαν ήδη τα οφειλόμενα ποσά και την ταυτότητα των οφειλετών, και

—

—

απουσία εθνικών οδηγιών (9)που να καθιστούν δυνατό τον υπολογισμό του ύψους των οφειλών η είσπραξη των οποίων δεν είναι πιθανή.

—

4.15.

Εξάλλου, σε προγενέστερη ετήσια έκθεση (10)το Συνέδριο διατύπωνε την επισήμανση ότι η συχνότητα των φυσικών ελέγχων που διενεργούνται στις εισαγωγές ήταν ιδιαίτερα χαμηλή. Η Επιτροπή απάντησε ότι αυτό αντισταθμίζεται με την πραγματοποίηση, μεταγενέστερα, «εξακριβώσεων βάσει των ελέγχων που διενεργήθηκαν». Εντούτοις, το Συνέδριο επέκρινε τη συχνότητα αυτών των ελέγχων που βασίζονται σε δοκιμαστικούς ελέγχους μετά τον εκτελωνισμό σε διάφορα κράτη μέλη (11).

4.15.

Για το 2009, η Επιτροπή επέλεξε τις στρατηγικές ελέγχου των κρατών μελών για τους παραδοσιακούς ιδίους πόρους ως γενικό θέμα επιθεώρησης. Κατά τη διάρκεια αυτών των επιθεωρήσεων εξετάζει τη στρατηγική ελέγχου που εφαρμόζεται, τη χρήση της ανάλυσης των κινδύνων κατά την κατάρτιση των προγραμμάτων ελέγχου, την εφαρμογή των προγραμμάτων ελέγχου και την ποιότητα των ελέγχων μετά τον εκτελωνισμό.

4.16.

Το 2008, το Ανώτατο Όργανο Ελέγχου (ΑΟΕ) σε ένα από αυτά τα κράτη μέλη δημοσίευσε έκθεση (12)που περιείχε διαπιστώσεις όμοιες με εκείνες του Συνεδρίου και διατύπωσε επικρίσεις σχετικά με το σύστημα ελέγχου των υποκείμενων σε εισαγωγικούς δασμούς στο συγκεκριμένο κράτος μέλος. Επισήμανε, ιδίως, τα εξής:

4.16.

Η Επιτροπή εκφράζει την ικανοποίησή της για τη δράση των εθνικών υπηρεσιών ελέγχου, ιδίως στον τομέα των παραδοσιακών ιδίων πόρων. Κατά τις επιθεωρήσεις της η Επιτροπή συμβουλεύεται, όταν υπάρχουν, τις εθνικές εκθέσεις ελέγχου προκειμένου να ολοκληρώσει την εκτίμησή της.

—

μολονότι η τελωνειακή αρχή κατόρθωσε να διευκολύνει τις εμπορικές συναλλαγές, οφείλει ακόμη να αναπτύξει την εμπειρογνωμοσύνη και τους πόρους που είναι αναγκαίοι για την εκτέλεση των ελέγχων βάσει εγγράφων που διενεργεί,

—

μειούμενο αριθμό και ασταθή ποιότητα των ελέγχων που βασίζονται στους δοκιμαστικούς ελέγχους μετά τον εκτελωνισμό, παρά το γεγονός ότι ο αριθμός των σφαλμάτων που εντοπίστηκαν στο πλαίσιο αυτό βαίνει αυξανόμενος,

—

ανάγκη καθορισμού στόχων και προτύπων σχετικά με τη συχνότητα και την ποιότητα αυτών των ελέγχων, προκειμένου να διασφαλίζεται ο φορολογικός έλεγχος και η ακεραιότητα του καθεστώτος.

4.17

Οι επιφυλάξεις αποτελούν ένα μηχανισμό που παρέχει στην Επιτροπή τη δυνατότητα να επιφέρει διορθώσεις στα αμφισβητούμενα στοιχεία που περιλαμβάνουν οι καταστάσεις ΦΠΑ τις οποίες υποβάλλουν τα κράτη μέλη, μετά την παρέλευση της τετραετούς προθεσμίας που ορίζεται από την κανονιστική ρύθμιση. Το 2008, διατυπώθηκαν 41 επιφυλάξεις και 15 ήρθησαν, αυξάνοντας τον αριθμό των επιφυλάξεων που είχαν διατυπωθεί στο τέλος του οικονομικού έτους σε 163 (βλέπε πίνακα 4.2 ). 34 από τις επιφυλάξεις αυτές αφορούν έτη προγενέστερα του 2000. Από τις 15 επιφυλάξεις που ήρθησαν το 2008, καμία δεν αφορά τα τρία παλαιότερα οικονομικά έτη, δηλαδή το 1989, το 1993 και το 1995. Η Επιτροπή εξακολουθεί να μην διαθέτει αποτελεσματικά μέσα, ώστε να εξασφαλίζει την έγκαιρη παροχή επαρκών πληροφοριακών στοιχείων εκ μέρους των κρατών μελών, η οποία θα της επέτρεπε να άρει τις εκκρεμείς επιφυλάξεις σχετικά με τον υπολογισμό των ιδίων πόρων που βασίζονται στον ΦΠΑ.

4.17.

4.18.

Η ΓΔ Taxud είναι υπεύθυνη για τη διασφάλιση της ορθής εφαρμογής των οδηγιών που αφορούν τον ΦΠΑ και οφείλει να παρακολουθεί τη μεταφορά τους στην εθνική νομοθεσία, καθώς και τη συμφωνία με τις εθνικές εκτελεστικές διατάξεις που θεσπίζουν τα κράτη μέλη. Το έτος 2008 τέθηκαν σε ισχύ δύο οδηγίες σχετικά με τον ΦΠΑ (13). Εντούτοις, η ΓΔ Taxud δεν προέβη σε παρακολούθηση όλων των μέτρων μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο σχετικά με τις δύο αυτές οδηγίες. Η εσφαλμένη ή η ελλιπής μεταφορά μπορεί να έχει επίπτωση στο ποσό του εισπραττόμενου ΦΠΑ και, κατά συνέπεια, στο ποσό που καταβάλλεται στο πλαίσιο των ιδίων πόρων. Επίσης, θα μπορούσε να προκαλέσει στρέβλωση της λειτουργίας της ενιαίας αγοράς.

4.18.

Όσον αφορά τις δύο οδηγίες για τον ΦΠΑ, που τέθηκαν σε ισχύ το 2008, η πρώτη (14)παρέχει τη δυνατότητα, χωρίς να αποτελεί υποχρέωση, στα κράτη μέλη να θεσπίζουν εθνικές διατάξεις κατά παρέκκλιση από τους συνήθεις κανόνες που περιλαμβάνονται στην οδηγία ΦΠΑ για να αντιμετωπίζουν τη φοροδιαφυγή ή τη φοροαποφυγή. Αυτά τα μέτρα πρέπει να ανακοινώνονται στην επιτροπή ΦΠΑ και θα έχουν, στην περίπτωση που εγκριθούν, θετικό αντίκτυπο στους ιδίους πόρους ΦΠΑ. Η άλλη οδηγία (15)δεν εισάγει σημαντικές αλλαγές στην ισχύουσα νομοθεσία οι ουσιαστικές τροποποιήσεις της οποίας απαριθμούνται λεπτομερώς στο άρθρο 412, και εφαρμόστηκαν καταλλήλως στο εν λόγω κράτος μέλος.

4.19.

Όταν η Επιτροπή θεωρεί ότι ένα κράτος μέλος δεν εκπληρώνει τις υποχρεώσεις που υπέχει δυνάμει της οδηγίας για τον ΦΠΑ, μπορεί να παραπέμψει το ζήτημα ενώπιον του Δικαστηρίου . Το 2008 υπήρξαν τρεις τέτοιες περιπτώσεις (16). In 2008 there were three such cases (17), μία από τις οποίες θα μπορούσε να συνεπαχθεί μείωση των ιδίων πόρων που προέρχονται από τον ΦΠΑ. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, παρήλθαν πάνω από τέσσερα έτη από την εγγραφή της υπόθεσης στο ενιαίο μητρώο δυνητικών παραβάσεων έως τη διαβίβαση της επιστολής για την παραπομπή στο Δικαστήριο από την Επιτροπή το 2008 και παρήλθαν πάνω από 20 μήνες από την ημερομηνία καταχώρισης της καταγγελίας μέχρι την αποστολή της επίσημης επιστολής προειδοποίησης (18).

4.19.

Το νομικό πλαίσιο στα κράτη μέλη είναι συχνά λεπτομερές, περίπλοκο και απαιτεί ουσιαστική ανάλυση. Η Επιτροπή δίνει ιδιαίτερη προσοχή στην προετοιμασία περιπτώσεων που αφορούν την ερμηνεία της νομοθεσίας στον τομέα της έμμεσης φορολογίας.

Επιπλέον, η Επιτροπή τροποποίησε τις διαδικασίες της το περασμένο έτος, έτσι ώστε να παράσχει τη δυνατότητα συχνότερης λήψης αποφάσεων προκειμένου να μειωθούν οι καθυστερήσεις όταν οι κοινοποιήσεις του κράτους μέλους λαμβάνονται λίγο πριν από την αναμενόμενη λήψη του επόμενου διαδικαστικού μέτρου, επιτρέποντας να σημειωθεί πρόοδος στις υποθέσεις αμέσως μόλις ολοκληρωθεί η ανάλυση των νέων στοιχείων. Όταν επισημαίνεται πιθανός αντίκτυπος στους παραδοσιακούς ίδιους πόρους, η Επιτροπή λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα διατυπώνοντας επιφυλάξεις.

4.20.

Η Επιτροπή υπέβαλε, τον Νοέμβριο του 2008, την έκτη έκθεση βάσει του άρθρου 12 (19)παρά το γεγονός ότι έπρεπε να είχε υποβληθεί στο τέλος του 2007. Κύριος στόχος της έκθεσης αυτής είναι η παροχή στην Επιτροπή, καθώς και στο ενδιαφερόμενο κράτος μέλος, της δυνατότητας να εξετάζουν κατά πόσο μπορούν να επέλθουν τυχόν βελτιώσεις προκειμένου να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα των διαδικασιών που εφαρμόζονται για την εγγραφή σε μητρώα των υποκειμένων στο φόρο και για τον καθορισμό και την είσπραξη του ΦΠΑ, καθώς και των συστημάτων ελέγχου σχετικά με τον ΦΠΑ.

4.20.

4.21.

Η έκτη έκθεση περιείχε επικρίσεις σχετικά με την αξία των προγενέστερων εκθέσεων. Κατέληγε στο συμπέρασμα ότι η αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή δεν απάντησε σχετικά με κανένα από τα θέματα που είχαν θιγεί σε προηγούμενες εκθέσεις, ούτε πραγματοποίησε σχετικές συζητήσεις, η δε Επιτροπή δεν μπόρεσε να ανεύρει κανένα ή ανεύρε ελάχιστα στοιχεία που να αποδεικνύουν αμέσως ότι οι συστάσεις συνεπήχθησαν τυχόν αλλαγές στα κράτη μέλη. Ο εισπραττόμενος ΦΠΑ αποτελεί το σημείο εκκίνησης για την εκτίμηση του ποσού που θα καταβληθεί από τα κράτη μέλη στο πλαίσιο των ιδίων πόρων που προέρχονται από τον ΦΠΑ.

4.22.

Μετά την κοινοποίηση στην Επιτροπή των δεδομένων των κρατών μελών σχετικά με το ΑΕΕ για το 2008, η επιτροπή ΑΕΕ θεώρησε ότι, λαμβανομένων δεόντως υπόψη των υφιστάμενων επιφυλάξεων (20), τα δεδομένα των κρατών μελών σχετικά με την ΕΕ-15 ήταν κατάλληλα προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για τους σκοπούς των ιδίων πόρων. Η επιτροπή ΑΕΕ δεν ήταν σε θέση να διαμορφώσει γνώμη για τα δεδομένα σε ό,τι αφορά τα κράτη μέλη της ΕΕ-12 που ενδέχονται να τροποποιηθούν ή να αποτελέσουν αντικείμενο επιφυλάξεων, διότι η ανάλυση των καταλόγων ΑΕΕ συνεχίζει ακόμη (21)(βλέπε σημεία 4.25 και 4.26).

4.23.

Το Συνέδριο εξέτασε, σε τέσσερα κράτη μέλη, βασικές συνιστώσες των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου στα οποία βασίζεται η διαδικασία κατάρτισης των στοιχείων σχετικά με το ΑΕΕ που κοινοποιήθηκαν το 2008 και εντόπισε αδυναμίες όσον αφορά την τεκμηρίωση των διαδικασιών που εφαρμόζονται για την παραγωγή αυτών των στοιχείων. Επίσης, διαπίστωσε ότι οι δειγματοληπτικοί έλεγχοι όσον αφορά την ποιότητα των στατιστικών, δεν τεκμηριώνονταν συστηματικά και/ή ότι δεν πραγματοποιούνταν πάντοτε αξιολόγηση των συστημάτων στα οποία βασίζεται η παραγωγή των στατιστικών.

4.23.

4.24.

Το Συνέδριο εξακολουθεί να θεωρεί (22)ότι οι διαφορές μεταξύ των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου που εφαρμόζουν οι ΕΣΥ θα μπορούσαν να αποδυναμώσουν τη συγκρισιμότητα, την αξιοπιστία και την πληρότητα των εθνικών λογαριασμών.

4.24.

Η Επιτροπή έλαβε υπόψη τις παρατηρήσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τα συστήματα εποπτείας και ελέγχου. Ειδικότερα, η επιτροπή ΑΕΕ έχει συζητήσει τα συστήματα εποπτείας και ελέγχου από το 2006. Ειδικές ερωτήσεις 3 και 4 σχετικά με την περιγραφή και την αξιολόγηση των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου εισήχθησαν στο ενημερωμένο ερωτηματολόγιο αξιολόγησης του καταλόγου ΑΕΕ (GIAQ — GNI Inventory Assessment Questionnaire — έγγραφο GNIC/081 του Απριλίου 2007). Απαιτείται πιο λεπτομερής περιγραφή των διαδικασιών των κρατών μελών στις αναθεωρημένες οδηγίες καταλόγου ΑΕΕ (GNIC/053 αναθ. 2). Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να προωθεί τις ανταλλαγές βέλτιστων πρακτικών μεταξύ χωρών σ’ αυτόν τον τομέα, ιδίως με την διοργάνωση σεμιναρίου το Δεκέμβριο του 2009.

4.25.

Γενικές επιφυλάξεις (23)είχαν διατυπωθεί στο τέλος του 2008 σχετικά με τα δεδομένα για το ΑΕΕ της ΕΕ-15 που αφορούν την περίοδο 2002 έως 2004, αναμένοντας την ανάλυση των ενημερωμένων καταλόγων ΑΕΕ από το 2004 έως το 2006. Τον Ιούνιο του 2008, η Επιτροπή διατύπωσε γενικές επιφυλάξεις για τα δεδομένα σχετικά με το ΑΕΕ της ΕΕ-10, τα οποία καλύπτουν τα έτη από το 2004 έως το 2006.

4.26.

Στις αρχές του 2008, εξακολουθούσαν να εκκρεμούν 25 συγκεκριμένες επιφυλάξεις (24)ΑΕΕ που αφορούσαν την περίοδο από το 1995 έως το 2001. Κατά το 2008, η Επιτροπή προέβη στην άρση 15 επιφυλάξεων, αφήνοντας ένα υπόλοιπο 10 εκκρεμών επιφυλάξεων (25)στο τέλος του οικονομικού έτους.

4.26.

4.27.

Το Συνέδριο, κατά την εξέταση επιτόπου των εγγράφων που είχαν χορηγηθεί από τις ΕΣΥ, διαπίστωσε ότι, σχετικά με δύο επιφυλάξεις που είχε άρει η Επιτροπή το 2008, δεν ήταν διαθέσιμες όλες οι πληροφορίες προκειμένου να στηριχθούν οι τροποποιήσεις που είχαν επέλθει στον υπολογισμό των ιδίων πόρων που βασίζονταν στο ΑΕΕ. Σε μία περίπτωση, η αξιολόγηση του εμπειρογνώμονα που χρησιμοποιήθηκε για την εκτίμηση μιας συνιστώσας των εθνικών λογαριασμών δεν ήταν τεκμηριωμένη και στη δεύτερη περίπτωση τα στοιχεία που προσκόμισε η Επιτροπή δεν βασίζονταν πλήρως στις υποκείμενες στατιστικές, παρακωλύοντας κατ'αυτό τον τρόπο την πλήρη παρακολούθηση της διαδρομής του ελέγχου. Όπως το 2007 (26), το Συνέδριο διαπίστωσε ότι οι εργασίες της Επιτροπής προκειμένου να καταστεί δυνατή η άρση των επιφυλάξεων, δεν περιλάμβαναν ούτε ελέγχους βάσει εγγράφων για την επιβεβαίωση της ακρίβειας των πληροφοριών που παρέχονταν από τα κράτη μέλη μέσω της σύγκρισης με άλλες πηγές, ούτε επιτόπιες επισκέψεις ελέγχου για την επαλήθευση των τροποποιημένων μεγεθών των εθνικών λογαριασμών.

4.27.

4.28.

Μέχρι το τέλος του 2008, η Επιτροπή είχε παραλάβει τους ενημερωμένους ή τους νέους καταλόγους ΑΕΕ (27)και είχε πραγματοποιήσει επισκέψεις ελέγχου σε 16 κράτη μέλη. Σε έξι περιπτώσεις πραγματοποιήθηκε άμεση επαλήθευση των μεγεθών σχετικά με το ΑΕΕ. Ωστόσο, λόγω της έλλειψης εγκεκριμένων εσωτερικών κατευθυντήριων οδηγιών σχετικά με τον τρόπο εφαρμογής αυτής της μεθόδου ελέγχου, όπως είναι τα κριτήρια επιλογής των συνιστωσών του ΑΕΕ που πρέπει να ελέγχονται κατ’ αυτό τον τρόπο, υπάρχει κίνδυνος η άμεση επαλήθευση να μην έχει εφαρμοστεί κατά τρόπο συνεπή στα εν λόγω κράτη μέλη. Εξάλλου, η Επιτροπή δεν αξιολόγησε ακόμη τα συστήματα εποπτείας και ελέγχου που εφαρμόζουν οι ΕΣΥ για την κατάρτιση των εθνικών λογαριασμών.

4.28.

4.29.

Το Συνέδριο, βάσει των ελεγκτικών εργασιών που πραγματοποίησε, συμπεραίνει ότι:

για το οικονομικό έτος που έληξε στις 31 Δεκεμβρίου 2008 δεν περιείχαν σφάλματα.

4.30.

Το Συνέδριο, βάσει των ελεγκτικών εργασιών του, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα συστήματα εποπτείας και ελέγχου είναι αποτελεσματικά ως προς τη διασφάλιση της κανονικότητας των εσόδων (βλέπε παράρτημα 4.1 ). Εντούτοις, το Συνέδριο εφιστά την προσοχή στις αδυναμίες οι οποίες, μολονότι δεν είναι ουσιώδεις για την αποτελεσματικότητα των συστημάτων συνολικά, απαιτούν τη λήψη των μέτρων που αναφέρονται κατωτέρω.

4.31.

Οι έλεγχοι του Συνεδρίου εξακολουθούν να εμφανίζουν προβλήματα σχετικά με τη χρήση της λογιστικής Β και, κατά συνέπεια, το Συνέδριο συνιστά στην Επιτροπή, να συνεχίσει τις προσπάθειές της σχετικά με τη διασφάλιση της ορθής χρήσης τους και, την εποπτεία που ασκεί στο πλαίσιο της βεβαίωσης και της είσπραξης των δικαιωμάτων (σημείο 4.14).

4.31.

4.32.

Λαμβανομένων υπόψη των ανεπαρκειών όσον αφορά τη στρατηγική ελέγχου, σχετικά με τις οποίες διατυπώθηκαν παρατηρήσεις σε προγενέστερες ετήσιες εκθέσεις, το Συνέδριο συνιστά στην Επιτροπή να λάβει υπόψη αυτές τις διαπιστώσεις στο πλαίσιο των επιθεωρήσεων που πραγματοποιεί στα κράτη μέλη. Συγκεκριμένα, πρέπει να ευνοεί την κατάλληλη ισορροπία μεταξύ των φυσικών ελέγχων κατά την εισαγωγή και των ελέγχων που διενεργούνται στις επιχειρήσεις μετά τον εκτελωνισμό. Τόσο η συχνότητα όσο και η ποιότητα αυτών των ελέγχων πρέπει να είναι επαρκούς επιπέδου ώστε να διασφαλίζουν την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Κοινότητας (σημεία 4.15 και 4.16).

4.32.

4.33.

Η Επιτροπή εξακολουθεί να μην διαθέτει αποτελεσματικά μέσα προκειμένου να διασφαλίζει την έγκαιρη παροχή επαρκών πληροφοριακών στοιχείων εκ μέρους των κρατών μελών, τα οποία θα της παρείχαν τη δυνατότητα άρσης των εκκρεμών επιφυλάξεων σχετικά με τον υπολογισμό των ιδίων πόρων που προέρχονται από τον ΦΠΑ. Το Συνέδριο συνιστά στην Επιτροπή να εξακολουθήσει να καταβάλει προσπάθειες (28)για την εξεύρεση λύσης, κατόπιν συμφωνίας με τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη, ώστε να καταστεί δυνατό να αρθούν αυτές οι επιφυλάξεις το συντομότερο δυνατό και να επέλθουν οι αναγκαίες διορθώσεις στις βάσεις υπολογισμού του ΦΠΑ των κρατών μελών (σημείο 4.17).

4.33.

4.34.

Στο πλαίσιο της έκθεσης βάσει του άρθρου 12, το Συνέδριο συνιστά στην Επιτροπή να εξετάζει, κατά τις επισκέψεις ελέγχου που πραγματοποιεί, την αξιοπιστία των διαβεβαιώσεων που περιλαμβάνουν οι πληροφορίες τις οποίες διαβιβάζουν τα κράτη μέλη. Κατά συνέπεια, αυτή η έκθεση θα συνέβαλλε στο να εξασφαλίζεται η πραγματική είσπραξη του συνόλου του οφειλομένου ποσού του ΦΠΑ. Ο εισπραττόμενος ΦΠΑ αποτελεί το σημείο εκκίνησης για την εκτίμηση του ποσού που θα καταβληθεί από τα κράτη μέλη στο πλαίσιο των ιδίων πόρων που βασίζονται στον ΦΠΑ (σημείο 4.21). Αυτό ευσταθεί ακόμη περισσότερο λαμβάνοντας υπόψη τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, υπόθεση αριθ. C-132/06 (29).

4.34.

4.35.

Το 2008 η Επιτροπή προέβη στην άρση 15 συγκεκριμένων επιφυλάξεων, χωρίς να διενεργηθούν έλεγχοι βάσει εγγράφων για την επαλήθευση της ακρίβειας των πληροφοριακών στοιχείων που διαβίβασαν τα κράτη μέλη και χωρίς να πραγματοποιηθούν επισκέψεις ελέγχου επιτόπου για τη διενέργεια άμεσης επαλήθευσης (σημείο 4.27). Κατά τη γνώμη του Συνεδρίου αυτό δεν είναι πάντα επαρκές για την επίτευξη εύλογης διασφάλισης σχετικά με την ακρίβεια των τροποποιημένων δεδομένων.

4.35.

4.36.

Το Συνέδριο συνιστά στην Επιτροπή να καταρτίσει και να εφαρμόζει συγκεκριμένους κανόνες για να προβαίνει στην εξέταση των καταλόγων ΑΕΕ (σημείο 4.28), που θα περιλαμβάνουν τη χρήση άμεσων επαληθεύσεων και θα λαμβάνουν υπόψη τους κινδύνους που ενέχει η κατάρτιση των εθνικών λογαριασμών, την αξιολόγηση των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου στις ΕΣΥ και την αρχή του κόστους-οφέλους.

4.36.

5.1.

Στο παρόν κεφάλαιο παρατίθενται οι ειδικές εκτιμήσεις του Συνεδρίου σχετικά με την ομάδα πολιτικής Γεωργία και φυσικοί πόροι, η οποία περιλαμβάνει τους εξής τομείς πολιτικής: 05 - Γεωργία και αγροτική ανάπτυξη, 07 - Περιβάλλον, 11 - Αλιεία και θαλάσσιες υποθέσεις και 17 - Υγεία και προστασία των καταναλωτών. Στον πίνακα 5.1 παρέχονται λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τις καλυπτόμενες δραστηριότητες, τις δαπάνες του οικονομικού έτους και το είδος της εφαρμοζόμενης διαχείρισης.

5.2.

Δυνάμει της συνθήκης, η Επιτροπή φέρει τη συνολική ευθύνη για την εκτέλεση του προϋπολογισμού της ΕΕ. Ουσιαστικά, όλες οι γεωργικές δαπάνες και οι δαπάνες αγροτικής ανάπτυξης εκτελούνται υπό καθεστώς επιμερισμένης διαχείρισης, στο πλαίσιο της οποίας η αρμοδιότητα άσκησης των εκτελεστικών καθηκόντων μεταβιβάζεται στα κράτη μέλη. Για τους λοιπούς τομείς, οι πιστώσεις του προϋπολογισμού δαπανώνται υπό την άμεση διαχείριση της Επιτροπής, εξαιρουμένου του Ευρωπαϊκού Αλιευτικού Ταμείου για το οποίο εφαρμόζεται επιμερισμένη διαχείριση βάσει πολυετών προγραμμάτων.

5.3.

Ο κοινοτικός προϋπολογισμός χρηματοδοτεί τις δαπάνες της κοινής γεωργικής πολιτικής, κυρίως, μέσω δύο ταμείων (1): το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (εφεξής «ΕΓΤΕ»), για τη χρηματοδότηση μέτρων στήριξης της αγοράς και άμεσων ενισχύσεων, και το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (εφεξής «ΕΓΤΑΑ») για τη χρηματοδότηση των προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης.

5.4.

Τα κύρια μέτρα που χρηματοδοτούνται από το ΕΓΤΕ είναι τα εξής:

5.5.

Μόνον οι γεωργοί είναι επιλέξιμοι για τη χορήγηση άμεσης ενίσχυσης από την ΕΕ. Ως γεωργός ορίζεται το φυσικό ή νομικό πρόσωπο που ασκεί γεωργική δραστηριότητα. Ως γεωργική δραστηριότητα νοείται η παραγωγή, η εκτροφή ή η καλλιέργεια γεωργικών προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων της συγκομιδής, της άμελξης, της αναπαραγωγής και εκτροφής ζώων για γεωργική εκμετάλλευση, ή της διατήρησης της γης σε καλή γεωργική και περιβαλλοντική κατάσταση (ΚΓΠΚ).

5.6.

Η νομοθεσία της ΕΕ ορίζει ότι τα κράτη μέλη οφείλουν να καθορίζουν ελάχιστες απαιτήσεις για την ΚΓΠΚ, βάσει του πλαισίου που έχει θέσει η εν λόγω νομοθεσία. Όσον αφορά τους βοσκοτόπους, οι κανόνες που έχει θέσει η νομοθεσία της ΕΕ, ορίζουν ελάχιστα όρια πυκνότητας ζωικού πληθυσμού ή/και κατάλληλα καθεστώτα για τη διασφάλιση ελάχιστου επιπέδου συντήρησης και την αποφυγή της υποβάθμισης των οικοσυστημάτων.

5.6.

5.7.

Η απαίτηση διατήρησης της γης σε ΚΓΠΚ καθορίζεται στο πλαίσιο της πολλαπλής συμμόρφωσης, η οποία εφαρμόζεται τόσο όσον αφορά το ΚΕΕ όσο και το ΚΕΣΕ. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις της ΚΠΓΚ, η άμεση ενίσχυση μειώνεται ή ακυρώνεται στο πλαίσο της πολλαπλής συμμόρφωσης (7).

5.8.

Οι δαπάνες για την αγροτική ανάπτυξη χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και καλύπτουν μεγάλο αριθμό μέτρων, όπως τα γεωργοπεριβαλλοντικά καθεστώτα, τα αντισταθμιστικά ποσά για τη γεωργία σε μειονεκτούσες περιοχές, τις επενδύσεις σε εκμεταλλεύσεις και τις υποδομές σε αγροτικές περιοχές (10 527 εκατομμύρια ευρώ).

5.9.

'Οσον αφορά το Περιβάλλον, την Αλιεία και τις θαλάσσιες υποθέσεις, καθώς και για την Υγεία και προστασία των καταναλωτών, η Επιτροπή ασκεί τη διαχείριση στο πλαίσιο ειδικών συστημάτων ελέγχου. Αυτά καλύπτουν μέτρα σχετικά με τη δημόσια υγεία, το περιβάλλον, την καλή διαβίωση των ζώων, την προστασία των καταναλωτών, τις διεθνείς αλιευτικές συμφωνίες και το Ευρωπαϊκό Αλιευτικό Ταμείο (1 658 εκατομμύρια ευρώ).

5.10.

Το Συνέδριο, προκειμένου να αποκομίσει εύλογη διασφάλιση σχετικά με την κανονικότητα των πράξεων στις οποίες βασίζονται οι λογαριασμοί της ΕΕ, διενήργησε δοκιμαστικό έλεγχο ενός και μόνο αντιπροσωπευτικού στατιστικού δείγματος 204 πράξεων, το οποίο καλύπτει το σύνολο των δαπανών που πραγματεύεται το παρόν κεφάλαιο (βλέπε σημείο 5.1) και προέβη σε αξιολόγηση των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου. Το κεφάλαιο 1 περιλαμβάνει περιγραφή της εμβέλειας και της μεθοδολογίας του ελέγχου στο πλαίσιο της DAS.

5.11.

Όσον αφορά τα συστήματα εποπτείας και ελέγχου, το Συνέδριο εξέτασε την αξιοπιστία των συστημάτων που εφαρμόζονται σχετικά με τις αιτήσεις στο πλαίσιο του ΕΓΤΕ, τόσο σε ορισμένους οργανισμούς πληρωμών που επελέγησαν σε τέσσερα κράτη μέλη που εφαρμόζουν το καθεστώς ενιαίας στρεμματικής ενίσχυσης (ΚΕΣΕ) – τη Βουλγαρία, την Εσθονία, την Πολωνία και τη Ρουμανία – όσο και σε τέσσερα κράτη μέλη που εφαρμόζουν το καθεστώς ενιαίας ενίσχυσης (ΚΕΕ): το Βέλγιο (Περιφέρεια Βαλλονίας), την Ισπανία (Καταλονία), τη Σλοβενία και το Ηνωμένο Βασίλειο (Σκωτία). Πρέπει να επισημανθεί ότι, για τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, το 2008 ήταν το πρώτο πλήρες γεωργικό έτος εφαρμογής. Όσον αφορά τις δαπάνες για την αγροτική ανάπτυξη, το Συνέδριο εξέτασε τα συστήματα εποπτείας και ελέγχου που εφαρμόζονται στην Τσεχική Δημοκρατία, την Ιρλανδία, την Ελλάδα, την Ισπανία, την Ιταλία, την Ουγγαρία και την Πορτογαλία. Επίσης, το Συνέδριο εξέτασε τα συστήματα εποπτείας και ελέγχου σχετικά με το Ευρωπαϊκό Αλιευτικό Ταμείο.

5.12.

Επιπλέον, το Συνέδριο εξέτασε 62 πιστοποιητικά και εκθέσεις οργανισμών πιστοποίησης που αφορούν 57 οργανισμούς πληρωμών (8). Επίσης, για οκτώ άλλους οργανισμούς πληρωμών με πιστοποιητικά που περιείχαν επιφυλάξεις, εξετάστηκαν οι λόγοι της διατύπωσης των εν λόγω επιφυλάξεων.

5.13.

Το Συνέδριο, βασιζόμενο στα αποτελέσματα του ελεγκτικού έργου του, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, όσον αφορά τις πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του οικονομικού έτους που έληξε στις 31 Δεκεμβρίου 2008 σχετικά με το σύνολο της ομάδας πολιτικής, η εκτιμώμενη αξία του συνολικού ποσοστού σφάλματος υπολείπεται ελαφρώς του ορίου σημαντικότητας του 2 %. Οι δαπάνες στον τομέα της αγροτικής ανάπτυξης εξακολουθούν να πλήττονται από σφάλματα υψηλότερου επιπέδου από ό,τι στην περίπτωση του ΕΓΤΕ, μολονότι το εκτιμώμενο επίπεδο σφαλμάτων είναι χαμηλότερο από ό,τι τα προηγούμενα έτη.

5.13.

5.14.

Από τις 204 πράξεις που εξετάστηκαν, οι 66 (το 32 %) εμφάνιζαν σφάλματα. 45 από τα σφάλματα (το 48 %) ήταν ποσοτικώς προσδιορίσιμα και αφορούσαν, ιδίως, την επιλεξιμότητα και την ακρίβεια. Το αποτέλεσμα του δοκιμαστικού ελέγχου πράξεων βάσει δείγματος παρουσιάζεται στο παράρτημα 5.1 . Η ταξινόμηση των σφαλμάτων από το Συνέδριο επεξηγείται στο κεφάλαιο 1. Κατωτέρω παρατίθενται παραδείγματα των διαφόρων ειδών σφαλμάτων που εντοπίστηκαν.

5.15.

Η ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων του Γενικού Διευθυντή Γεωργίας περιλαμβάνει επιφυλάξεις όσον αφορά τις δαπάνες στο πλαίσιο του προγράμματος SAPARD στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, καθώς και στο πλαίσιο των μέτρων αγροτικής ανάπτυξης σχετικά με τον άξονα 2 (βελτίωση του περιβάλλοντος και της υπαίθρου) (9). Η ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων του Γενικού Διευθυντή Αλιείας και Θαλάσσιων Υποθέσεων (ΓΔ MARE) περιλαμβάνει επίσης επιφύλαξη όσον αφορά τις δαπάνες στο πλαίσιο της κοινής αλιευτικής πολιτικής (10).

5.16.

Όσον αφορά το ΕΓΤΕ, από τις 151 πράξεις του δείγματος, 42 (το 28 %) περιείχαν σφάλματα. 30 από τα σφάλματα (το 54 %) ήταν ποσοτικώς προσδιορίσιμα. Όσον αφορά τις ενέργειες του ΕΓΤΑΑ, από τις 42 πράξεις του δείγματος, οι 17 (το 40 %) πλήττονταν από σφάλματα. 11 από τα σφάλματα (το 55 %) ήταν ποσοτικώς προσδιορίσιμα. Εντούτοις, τα σφάλματα αυτά είναι σχετικά ήσσονος σημασίας από χρηματοοικονομική άποψη.

5.17.

Το Συνέδριο, στον έλεγχο που διενήργησε σχετικά με το ΕΓΤΕ, επισήμανε σφάλματα επιλεξιμότητας  (11)σχετικά με τις πληρωμές που πραγματοποιήθηκαν σε δικαιούχους οι οποίοι δεν ανταποκρίνονταν στον ορισμό του γεωργού, εφόσον δεν είχαν ασκήσει καμία γεωργική δραστηριότητα ούτε είχαν διατηρήσει τη γη σε ΚΓΠΚ (βλέπε σημείο 5.46).

5.17.

5.18.

Στο πλαίσιο του ΕΓΤΑΑ, όσον αφορά την επιλεξιμότητα, το Συνέδριο εντόπισε περιπτώσεις μη τήρησης συγκεκριμένων όρων που συνδέονται με την ενίσχυση για τα γεωργοπεριβαλλοντικά και δασικά μέτρα και την υποβολή αιτήσεων για μη επιλέξιμες εκτάσεις στο πλαίσιο των γεωργοπεριβαλλοντικών μέτρων.

5.18.

5.19.

Όσον αφορά τα σφάλματα ακρίβειας  (13)στο πλαίσιο του ΕΓΤΕ, η πλειονότητα των σφαλμάτων που εντόπισε το Συνέδριο αφορούσε τη δήλωση εκτάσεων για τις οποίες ζητήθηκε ενίσχυση οι οποίες ήταν μεγαλύτερες από τις πραγματικές, γεγονός που συνεπήχθη την καταβολή ποσών αχρεωστήτως.

5.20.

Στο πλαίσιο του ΕΓΤΑΑ, όσον αφορά την ακρίβεια, το Συνέδριο εντόπισε σφάλματα που αφορούσαν τον εσφαλμένο υπολογισμό επιλέξιμων δαπανών και το καταβλητέο ποσό, αιτήσεις ενίσχυσης για εκτάσεις μεγαλύτερες από τις πραγματικές καθώς και τη μη τήρηση των ελάχιστων ποσών ανά εκτάριο που προβλέπει η κοινοτική κανονιστική ρύθμιση.

5.20.

5.21.