31.3.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 76/1

—

πιστεύει ότι ο διαπολιτισμικός διάλογος αποτελεί καίριο μέσο για την προαγωγή της κατανόησης της πολιτισμικής ποικιλομορφίας, για την ενίσχυση και την προσέγγιση των λαών σε μια πολυγλωσσική, πολυπολιτισμική Ευρώπη·

—

είναι πεπεισμένη ότι ο διάλογος μεταξύ θρησκειών και κοσμοθεωριών αποτελεί πρωταρχικό μέσο για τη διεξαγωγή βιώσιμου διαπολιτισμικού διαλόγου·

—

καλεί επομένως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να προωθήσει έναν Ευρωπαϊκό Χάρτη για το Διαπολιτισμικό Διάλογο και προτείνει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να οργανώσουν μια μόνιμη Ευρωπαϊκή Πλατφόρμα Διαπολιτισμικού Διαλόγου, με τη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών, προκειμένου να αναπτυχθεί συστηματικός διάλογος με αφετηρία τις πόλεις και τις περιφέρειές μας·

—

είναι της γνώμης ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές διαθέτουν σημαντικές αρμοδιότητες για την προώθηση του διαπολιτισμικού διαλόγου·

—

εκτιμά ότι οι τοπικές αρχές θα πρέπει να καθιερώσουν ανοικτό διάλογο με τις μεμονωμένες ομάδες ή με τα διάφορα στρώματα της κοινωνίας και εν συνεχεία να ενθαρρύνουν και να υποστηρίξουν την επικοινωνία μεταξύ των ομάδων αυτών, να διοργανώσουν συναντήσεις και να διαπαιδαγωγήσουν τους πολίτες μέσω διαλέξεων, φεστιβάλ, εκθέσεων και άλλου είδους δραστηριοτήτων·

—

επισημαίνει ότι σε πολλά από τα κράτη μέλη οι περιφερειακές και τοπικές αρχές είναι αρμόδιες για τη θέσπιση και την εφαρμογή της νομοθεσίας σχετικά με την πολιτική ένταξης και διαδραματίζουν κατ' αυτόν τον τρόπο καθοριστικό ρόλο για την ένταξη των μεταναστών·

—

θεωρεί ότι ο διαπολιτισμικός διάλογος αποτελεί προϋπόθεση επιτυχούς ένταξης. Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές είναι σε θέση να ενθαρρύνουν την αμοιβαία αναγνώριση και την ενεργητικότερη συμμετοχή στον διαπολιτισμικό διάλογο δεδομένου ότι βρίσκονται πλησιέστερα στους πολίτες.

Εισηγητής

:

Milan Belica (SK/EPP), Κυβέρνηση της Αυτόνομης Περιφέρειας της Nitra

1.

θεωρεί ότι η βασική αρχή στην οποία στηρίζεται η διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης είναι ο σεβασμός και η προώθηση της πολιτισμικής ποικιλομορφίας. Εν προκειμένω, ο διαπολιτισμικός διάλογος αποτελεί καίριο μέσο για την προαγωγή της κατανόησης της πολιτισμικής ποικιλομορφίας, για την ενίσχυση και την προσέγγιση των λαών σε μια πολυγλωσσική, πολυπολιτισμική Ευρώπη·

2.

τονίζει ότι η έννοια του διαπολιτισμικού διαλόγου που συνδέεται με την κοινωνική και την εδαφική συνοχή μπορεί να βοηθήσει στην ενστάλαξη των βασικών αξιών του ιδιωτικού, του κοινωνικού και του δημόσιου βίου, όπως η αλληλεγγύη, η υπευθυνότητα, η ανεκτικότητα, ο σεβασμός, οι παραδοσιακές αξίες, η επιδίωξη κοινωνικής προόδου και η κατανόηση έναντι της κοινωνικής και πολιτισμικής ποικιλομορφίας· η έννοια αυτή μπορεί επίσης να ενισχύσει την ικανότητα επικοινωνίας μεταξύ ατόμων και ομάδων με διαφορετικό πολιτιστικό υπόβαθρο και συμβίωσής τους σε κλίμα αλληλεγγύης·

3.

επισημαίνει ότι η ισότητα πρόσβασης στον πολιτισμό και η ελευθερία πολιτισμικής έκφρασης αποτελούν θεμελιώδη χαρακτηριστικά της ευρωπαϊκής βάσης αξιών και προαπαιτούμενα του διαπολιτισμικού διαλόγου και της ένταξης·

4.

υπογραμμίζει ότι για την αποτελεσματική προώθηση του διαπολιτισμικού διαλόγου απαιτείται συνεργασία σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο με τη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών φορέων που είναι υπεύθυνοι για τη λήψη των αποφάσεων, των κοινωνικών εταίρων, των ιδρυμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης, των μη κυβερνητικών οργανώσεων (ΜΚΟ), των οργανώσεων της νεολαίας, των αθλητικών και πολιτισμικών οργανώσεων, καθώς και δομών που εκφράζουν τους μετανάστες καθώς και άλλων αρμοδίων φορέων στο επίπεδο που βρίσκεται πλησιέστερα στους πολίτες. Οι θρησκευτικές και λαϊκές οργανώσεις είναι επίσης σημαντικές σε αυτό το διάλογο εφόσον αντιλαμβάνονται την ανάγκη για αμοιβαία κατανόηση και ανοχή, υπό την προϋπόθεση, βέβαια, ότι γνωστοποιούν την ανάγκη αυτή·

5.

είναι πεπεισμένη ότι ο διάλογος μεταξύ θρησκειών και κοσμοθεωριών αποτελεί πρωταρχικό μέσο για τη διεξαγωγή βιώσιμου διαπολιτισμικού διαλόγου. Οι οργανώσεις διαφορετικών πεποιθήσεων είναι συχνά θεμελιώδεις συντελεστές της κοινωνίας μας και οι δημόσιες και οι θρησκευτικές αρχές, σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, είναι σε θέση να αναπτύξουν από κοινού μεθόδους εργασίας για την προαγωγή της αμοιβαίας κατανόησης και κατ' επέκταση για την ενίσχυση του διαπολιτισμικού διαλόγου. Η υποστήριξη αυτών των μεθόδων και των δραστηριοτήτων που αναπτύσσονται από το τοπικό και το περιφερειακό επίπεδο μπορεί επίσης να οδηγήσει στην προαγωγή της αρχής της αμοιβαίας κατανόησης·

6.

καλεί επομένως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να προωθήσει έναν Ευρωπαϊκό Χάρτη για το Διαπολιτισμικό Διάλογο και προτείνει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να οργανώσουν μια μόνιμη Ευρωπαϊκή Πλατφόρμα Διαπολιτισμικού Διαλόγου, με τη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών, προκειμένου να αναπτυχθεί συστηματικός διάλογος με αφετηρία τις πόλεις και τις περιφέρειές μας.

7.

είναι της γνώμης ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές διαθέτουν σημαντικές αρμοδιότητες για την προώθηση του διαπολιτισμικού διαλόγου· φέρουν μείζονα ευθύνη για τη διάπλαση και την υποστήριξη της πληθώρας των πολιτισμών μας· διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη διάδοση και την εφαρμογή βέλτιστων πρακτικών, καθώς και στην ανταλλαγή εμπειριών σχετικά με το διαπολιτισμικό διάλογο, προβαίνοντας κυρίως στον συντονισμό πολυδιάστατων τοπικών και περιφερειακών δικτύων στα οποία συμμετέχουν όλοι οι αρμόδιοι φορείς·

8.

πιστεύει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές έχουν εκ θέσεως τη δυνατότητα να ευαισθητοποιήσουν την κοινή γνώμη σχετικά με την πολυσύνθετη επικρατούσα κατάσταση και τη συνύπαρξη διαφόρων πολιτισμικών ταυτοτήτων και συστημάτων πεποιθήσεων. Κατά συνέπεια, είναι σημαντικό για τις εν λόγω αρχές να διαθέτουν πλήρη εικόνα των μεμονωμένων ομάδων, της δραστηριότητάς τους και της επιρροής τους στην κοινωνία. Απαιτείται επομένως να προσδιοριστεί ένα όσο το δυνατόν ευρύτερο φάσμα ενδιαφερομένων φορέων στο πλαίσιο του διαπολιτισμικού διαλόγου και να συμπεριληφθούν αυτοί σε συστήματα με σκοπό μία άμεση και εντατική ανταλλαγή εμπειρίας με τις αντίστοιχες τοπικές και περιφερειακές αρχές·

9.

παρατηρεί ότι η διαχείριση πολυάριθμων διαπολιτισμικών πρωτοβουλιών πραγματοποιείται στο τοπικό ή/και στο περιφερειακό επίπεδο. Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές, λόγω της εγγύτητάς τους προς τους πολίτες, κατέχουν μια στρατηγική θέση που τους επιτρέπει να ανταποκριθούν στις ιδιαίτερες ανάγκες και στα συγκεκριμένα αιτήματα των διαφόρων πολιτισμικών ομάδων που υπάρχουν στην επικράτειά τους και να προωθούν τον ευρύτερο διαπολιτισμικό διάλογο·

10.

εκτιμά ότι οι τοπικές αρχές θα πρέπει να καθιερώσουν ανοικτό διάλογο με τις μεμονωμένες ομάδες ή με τα διάφορα στρώματα της κοινωνίας και εν συνεχεία να ενθαρρύνουν και να υποστηρίξουν την επικοινωνία μεταξύ των ομάδων αυτών, να διοργανώσουν συναντήσεις και να διαπαιδαγωγήσουν τους πολίτες μέσω διαλέξεων, φεστιβάλ, εκθέσεων και άλλου είδους δραστηριοτήτων. Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές θα πρέπει να εγκαινιάσουν έναν ανοικτό διάλογο στον οποίο θα ήταν σκόπιμο να αναλάβουν έναν αμερόληπτο ρόλο, επιδεικνύοντας σεβασμό προς την ελευθερία και τα δικαιώματα των μεμονωμένων ατόμων και των ομάδων· σε ένα μεταγενέστερο στάδιο, θα μπορούσαν να λειτουργήσουν απλώς ως ενδιάμεσοι φορείς, παρέχοντας ενδεχομένως «συμβουλευτικές υπηρεσίες» (ενημέρωση, σχέδια)·

11.

φρονεί ότι οι μετανάστες θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να ψηφίσουν στις τοπικές και περιφερειακές εκλογές καθώς και στις ευρωεκλογές·

12.

προτρέπει συνεπώς τις αρμόδιες αρχές και πολιτικές ομάδες να ενθαρρύνουν τη συμμετοχή τους έτσι ώστε να διευκολύνεται η κοινωνική ένταξη.

13.

θεωρεί ότι ο διαπολιτισμικός διάλογος αποτελεί προϋπόθεση επιτυχούς ένταξης. Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές είναι σε θέση να ενθαρρύνουν την αμοιβαία αναγνώριση και την ενεργέστερη συμμετοχή στον διαπολιτισμικό διάλογο δεδομένου ότι βρίσκονται πλησιέστερα στους πολίτες·

14.

συνιστά να εξασφαλίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, σαφή πλαίσια και προϋποθέσεις επιτυχούς ένταξης, αλλά συγχρόνως αναγνωρίζει αφενός ότι η πολιτική μετανάστευσης και ένταξης αποτελεί εθνική αρμοδιότητα και αφετέρου ότι πρέπει να τηρείται η αρχή της επικουρικότητας·

15.

επισημαίνει την ανάγκη να δημιουργηθούν και να υποστηριχθούν δομές διαχείρισης (one stop shops), των πρακτικών ζητημάτων που αντιμετωπίζουν οι μετανάστες (παράλληλα με τα συνήθη γραφειοκρατικά ζητήματα), ικανές να προσφέρουν πληροφορίες χρηστικές ιδιαίτερα για τους νεοεισερχόμενους·

16.

επισημαίνει ότι σε πολλά από τα κράτη μέλη οι περιφερειακές και τοπικές αρχές είναι αρμόδιες για τη θέσπιση και την εφαρμογή της νομοθεσίας σχετικά με την πολιτική ένταξης και διαδραματίζουν κατ' αυτόν τον τρόπο καθοριστικό ρόλο για την ένταξη των μεταναστών. Οι διαφορές των εθνικών συστημάτων, η γεωγραφική θέση του κάθε κράτους, οι υπάρχουσες παραδόσεις και οι ιστορικές και πολιτιστικές ιδιαιτερότητες πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τη διαμόρφωση των ευρωπαϊκών πλαισίων που συνιστώνται στο σημείο 14. Αυτό σημαίνει επίσης ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές θα πρέπει να εφαρμόζουν ένα πρότυπο ένταξης προσαρμοσμένο στις δικές τους συγκεκριμένες ιδιαιτερότητες·

17.

υπογραμμίζει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές ασχολούνται συχνά με τον καθορισμό της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας διαφόρων πτυχών της πολιτικής ένταξης καθώς εκπληρώνουν τις αρμοδιότητές τους στους εν λόγω τομείς·

18.

απευθύνει έκκληση προκειμένου να παρασχεθούν επαρκείς πόροι για μέτρα ένταξης σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, εξετάζοντας συγχρόνως τις δυνατότητες που παρέχονται στο πλαίσιο ήδη υφισταμένων προγραμμάτων. Οι τοπικές αρχές θα πρέπει να επικουρούνται κατά τη διαχείριση της διαδικασίας ένταξης τόσο με την παροχή ενημέρωσης και χρηματοδότησης όσο και με την ανάπτυξη βέλτιστων πρακτικών. Συνιστάται συνεπώς να συμπεριληφθούν πτυχές και μέτρα που να καθιστούν δυνατή τη χρηματοδότηση σχεδίων και μέτρων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο για να την ένταξη των μεταναστών·

19.

επισημαίνει την εκτεταμένη μετανάστευση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε αυτήν την περίπτωση χρειάζεται ενίσχυση της συνεργασίας και του διαλόγου στο πεδίο του πολιτισμού προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι πολιτισμικές διαφορές δεν προκαλούν δυσαρμονία αλλά μετατρέπονται σε εργαλείο ανάπτυξης, σε μέσο για την ενίσχυση της ανεκτικότητας και της προσέγγισης των λαών σε μια πολυπολιτισμική Ευρώπη βασισμένη στον αμοιβαίο σεβασμό και στην αλληλεγγύη·

20.

θεωρεί αναγκαία την εντατικοποίηση των προσπαθειών για την ανάπτυξη μιας κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής για την διαχείριση της λαθρομετανάστευσης. Πολλές από τις νομικές πτυχές της λαθρομετανάστευσης είναι πέρα των αρμοδιοτήτων των τοπικών αρχών αλλά οι κοινωνικές συνέπειες αυτού του φαινομένου γίνονται αισθητές πρώτα απ' όλα σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Πρέπει να εξευρεθούν ευκαιρίες και να καταβληθούν προσπάθειες διαβούλευσης με τις περιφέρειες κατά το σχεδιασμό κοινών πολιτικών επί του θέματος, για την αντιμετώπιση των συγκεκριμένων προβλημάτων της λαθρομετανάστευσης στα πλαίσια του διαπολιτισμικού διαλόγου·

21.

πιστεύει ότι οι περιφερειακές και τοπικές αρχές διαδραματίζουν ιδιαίτερο ρόλο στον τομέα της μεταναστευτικής πολιτικής διότι πολλές από τις υπηρεσίες αυτές που είναι σημαντικές για μια επιτυχή ένταξη, όπως η στέγαση, η υγεία, η εκπαίδευση, τα εκπαιδευτικά προγράμματα για την απόκτηση δεξιοτήτων και την εκμάθηση γλωσσών, κλπ., παρέχονται από τις τοπικές και περιφερειακές αρχές και ως εκ τούτου τα προβλήματα στους εν λόγω τομείς τις αφορούν πρωτίστως·

22.

επισημαίνει ότι η διαδικασία ένταξης εκτείνεται ορισμένες φορές σε πολλές γενεές —ιδιαίτερα σε τοπικό επίπεδο— και θεωρεί επομένως εξαιρετικά σημαντική τη μέριμνα των τοπικών και περιφερειακών αρχών για την εποικοδομητική ένταξη από διαρθρωτική, κοινωνική, οικονομική και πολιτισμική άποψη, με την απαρέγκλιτη προϋπόθεση ότι θα εξασφαλίζεται η μη διακριτική μεταχείριση έναντι των νεοαφιχθέντων, η απολαβή δικαιωμάτων και η πρόσβαση σε πόρους, απασχόληση και υπηρεσίες για την πλήρη συμμετοχή τους στην ευρωπαϊκή κοινωνία. Καθοριστική σημασία αποκτά το ζήτημα της πρόσβασης στην κανονική αγορά εργασίας, και υπεύθυνα εδώ είναι τα κράτη μέλη·

23.

συνιστά να εξετασθεί η δυνατότητα δημιουργίας ενός συστήματος δικτύου των τοπικών και των περιφερειακών αρχών σε κάθε κράτος μέλος, με στόχο την ενδυνάμωση της συνεργασίας για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών και για την ενσυνείδητη ένταξη των μεταναστών με την προώθηση τοπικών σχεδίων εκ μέρους των αρχών αυτών·

24.

επισημαίνει το Ευρωπαϊκό έτος διαπολιτισμικού διαλόγου — 2008, το οποίο, μέσω της προώθησης της κατανόησης διαφορετικών πολιτισμών, έδωσε σημαντική ώθηση στην ένταξη ατόμων με μεταναστευτικό παρελθόν. Η Επιτροπή πρέπει να εξετάσει κατά πόσον μία ετήσια «Ευρωπαϊκή ημέρα ένταξης και πολιτισμικής ανοχής» μπορεί να συμβάλει στην ενίσχυση της συνείδησης και στον εμπλουτισμό μέσω της πολιτιστικής πολυμορφίας.

25.

συνιστά τη δημιουργία κατάλληλων συνθηκών για την ένταξη των οικογενειών των μεταναστών στο πλαίσιο των τοπικών οικογενειών και κοινοτήτων, μέσω εφαρμογής ολοκληρωμένων προγραμμάτων που θα καταρτισθούν με την ενεργό συμμετοχή των μεταναστών για τη βελτίωση του δομημένου περιβάλλοντος και της χωροταξίας, την παροχή υπηρεσιών, τη βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος και την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού. Επισημαίνει ότι απαιτείται να διεξαχθεί περαιτέρω έρευνα για τη συλλογή εμπειριών από όλα τα κράτη μέλη κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών σχετικά με την ικανότητα (παροχής) στέγασης (στους μετανάστες) με ιδιαίτερη έμφαση στην πείρα που αποκτήθηκε από την εφαρμογή προγραμμάτων αναζωογόνησης γειτονιών με υψηλό αριθμό μεταναστών·

26.

ενθαρρύνει τις τοπικές και περιφερειακές αρχές να προβούν σε χρήση των υφιστάμενων δυνατοτήτων κοινοτικής χρηματοδότησης προκειμένου να συνδράμουν τους μετανάστες, τους αιτούντες άσυλο και τους πρόσφυγες για την εξεύρεση εργασίας και για την απόκτηση πρόσβασης σε κοινωνικές και σε υπηρεσίες υγείας και στέγασης. Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές θα πρέπει να διασφαλίσουν την ποιότητα και την ποσότητα των δημοσίων υπηρεσιών, επίσης όσον αφορά την εκπαίδευση και τα εκπαιδευτικά προγράμματα και την ποιότητα ζωής στις πόλεις, με αποτελεσματικό χωροταξικό σχεδιασμό και την ενδεδειγμένη στεγαστική πολιτική προκειμένου να αποτραπεί η υποβάθμιση των αστικών περιοχών και με την εφαρμογή αποτελεσματικών προγραμμάτων αναζωογόνησης των υποβαθμισμένων αστικών περιοχών.

27.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι, ελλείψει αφενός σχεδίων υποδοχής και ένταξης και αφετέρου σταθερής απασχόλησης, οι μετανάστες ενδέχεται να πέσουν θύματα εκμετάλλευσης και εγκληματικών ενεργειών, ή ακόμα να λάβουν και οι ίδιοι μέρος, εκούσια ή ακούσια, σε εγκληματικές ενέργειες, γεγονός που ενδέχεται να αποτελέσει δυνητική πηγή προβλημάτων από πλευράς ασφάλειας και κοινωνικής συνοχής·

28.

προτείνει όπως τα κράτη μέλη, σε συνεργασία με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές και όλους τους οικονομικούς και κοινωνικούς εταίρους, καταβάλουν προσπάθειες για τη βελτίωση της πρόσβασης των μεταναστών στην εργασία, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων των κρατών μελών, και για την καταπολέμηση των διακρίσεων στην αγορά εργασίας. Τα κράτη μέλη οφείλουν να ενημερώνουν τους μετανάστες σχετικά με τις δυνατότητες που τους παρέχονται και να τους ενθαρρύνουν να προετοιμαστούν για μια θέση εργασίας, μέσω ειδικών προγραμμάτων συνεχούς κατάρτισης.

29.

εκτιμά ότι η αίσθηση του «ανήκειν» αρχίζει να αναπτύσσεται στο σχολείο και θεωρεί ότι η διαμόρφωση προγραμμάτων υποδοχής και ένταξης μπορεί να αποτελέσει αναπόσπαστο τμήμα όλων των προσχολικών, σχολικών και πανεπιστημιακών συστημάτων των κρατών μελών·

30.

είναι της γνώμης ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές θα πρέπει να προβάλουν τον ρόλο και τη σημασία της εκπαίδευσης ως βασικής μεθόδου για την περαιτέρω ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με την ποικιλομορφία·

31.

αιτείται να επιδειχθεί μεγαλύτερη προσοχή στις πολιτισμικές, γλωσσικές και διανοητικές δυνατότητες των μεταναστών, οι οποίες είναι εξαιρετικής σημασίας για την Ευρωπαϊκή Ένωση στον κόσμο της παγκοσμιοποίησης·

32.

τονίζει την ανάγκη υποστήριξης μιας διδασκαλίας εστιασμένης στην αμοιβαία κατανόηση. Προς το σκοπό αυτό, το σχολικό πρόγραμμα θα πρέπει να προσαρμοστεί κατά τρόπο ώστε να αντικατοπτρίζει το πολυπολιτισμικό περιβάλλον της ΕΕ και την αρχή της ενεργού υποστήριξης του πολυπολιτισμικού διαλόγου·

33.

δίδει ιδιαίτερη έμφαση στη διδασκαλία ξένων γλωσσών και στην ανάπτυξη της πολυγλωσσίας κατά την προσχολική ηλικία. Εξαίρει τη σημασία που έχει η ικανοποιητική γνώση της γλώσσας της χώρας υποδοχής και του τόπου όπου ζει κανείς· προτείνει επομένως την ανάπτυξη κατάλληλων μέτρων στήριξης και ευκαιριών εκμάθησης τόσο στα σχολεία, όσο και —όσον αφορά σε μετανάστες διαφορετικών ηλικιακών ομάδων— εκτός του σχολικού περιβάλλοντος·

34.

συμμερίζεται επίσης την ανάγκη ενθάρρυνσης του διαλόγου μεταξύ θρησκευτικών κοινοτήτων και ενώσεων και άλλων πολιτισμικών παραγόντων. Οι πολίτες της ΕΕ πρέπει να γνωρίζουν και να κατανοούν καλύτερα τις χώρες που βρίσκονται είτε εντός είτε εκτός της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης και της ιστορίας και του πολιτισμού τους. Η παιδεία για την Ευρώπη που λαμβάνουν τόσο οι μετανάστες όσο και ο τοπικός πληθυσμός πρέπει να είναι θετική: ανακάλυψη κοινών αξιών και κοινής ιστορικής διαδρομής, αλληλεπίδραση πολιτισμών, παρεμφερή κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα και υποχρεώσεις·

35.

προτείνει να δεσμευτούν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές για την προαγωγή της διαπολιτισμικής ευαισθητοποίησης του προσωπικού των τοπικών και περιφερειακών αρχών και άλλων φορέων παροχής δημοσίων υπηρεσιών, καθώς και για την προώθηση της δίκαιης εκπροσώπησης των μεταναστών/εθνικών μειονοτήτων στο προσωπικό των εν λόγω φορέων·

36.

πιστεύει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές μπορούν να συμβάλουν στη διαμόρφωση ενός περιβάλλοντος για τους αλλοδαπούς σπουδαστές το οποίο θα τους παρέχει τη δυνατότητα να δημιουργήσουν δεσμούς με την πόλη στην οποία σπουδάζουν, όσο σύντομο κι αν είναι το χρονικό διάστημα της παραμονής τους.

37.

προτρέπει τις τοπικές και περιφερειακές αρχές να προωθήσουν, σε στενή συνεργασία με τα τοπικά μέσα ενημέρωσης καθώς και με άλλες οργανώσεις και ενώσεις πολιτισμικών συμφερόντων, ενημερωτικές εκστρατείες σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο με στόχο οι λιγότερο ευνοημένες ομάδες του πληθυσμού να επωφεληθούν όσο το δυνατόν περισσότερο από τις δράσεις προκειμένου να αξιοποιήσουν πλήρως τις διαθέσιμες δυνατότητες·

38.

θεωρεί σημαντικό τον ρόλο των τοπικών μέσων ενημέρωσης να παρέχουν κατά το δυνατόν αντικειμενικότερη πληροφόρηση σχετικά με την κατάσταση και την πραγματικότητα των πολυπολιτισμικών κοινωνιών της Ευρώπης με σκοπό αφενός, τη βελτίωση της προσαρμοστικότητας του πληθυσμού της χώρας υποδοχής (προώθηση της διαπολιτισμικής ευαισθητοποίησης και απόκτησης γνώσεων, αποδοχή της μετανάστευσης), και αφετέρου την ενθάρρυνση των μεταναστών με στόχο τόσο την ένταξή τους, όσο και το σεβασμό των πολιτισμών, των παραδόσεων, των εθίμων και των γλωσσών της χώρας υποδοχής και των υπόλοιπων·

39.

προτείνει την εστίαση στους τοπικούς και περιφερειακούς φορείς μέσω αποκεντρωμένων εκδηλώσεων και δραστηριοτήτων, καθώς και την προώθηση της δέουσας κάλυψης από τα περιφερειακά μέσα ενημέρωσης. Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές θα πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη έμφαση στον εύλογο ρόλο των μέσων ενημέρωσης για την υποστήριξη της ισότητας και της αμοιβαίας κατανόησης, καθώς και για την αδιάλειπτη δημιουργία των κατάλληλων προϋποθέσεων με στόχο την ενίσχυση του πολιτιστικού διαλόγου·

40.

επισημαίνει ότι απαιτείται να προαχθεί η δημιουργία νέων χώρων διαπολιτισμικού διαλόγου (διάφορα «διαδικτυακά περιβάλλοντα», ειδικά αναψυκτήρια, δραστηριότητες σε πάρκα και πλατείες) και προτείνει να υποστηριχθεί η διεξαγωγή συζητήσεων σε επίπεδο πόλεων, ο διάλογος, η εκμάθηση γλωσσών, η επιμόρφωση στο πλαίσιο της διαδικασίας πολιτογράφησης, τα προγράμματα απασχόλησης, η διαπαιδαγώγηση για την προαγωγή της ισότητας ευκαιριών, τα σχέδια για την εξάλειψη των διακρίσεων, κλπ., αλλά και να διασφαλιστεί η συστηματική ανταλλαγή και παρακολούθηση των εμπειριών, των καινοτομιών, των επιτυχιών και των αποτυχιών σε τοπικό επίπεδο.

31.3.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 76/6

—

θεωρεί ότι οι περιφέρειες και οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας (ΕΧΕ), διότι φέρνουν την πολιτική του εγγύτερα στους πολίτες, και βρίσκονται πιο κοντά στην πραγματικότητα των φορέων που δρουν σε αυτόν.

—

στηρίζει την εφαρμογή ενός κοινοτικού νομικού πλαισίου που ζητήθηκε από τα κράτη μέλη, προκειμένου να διευκολυνθεί η δημιουργία και αποτελεσματική υλοποίηση υποδομών αριστείας στην Ευρώπη που προωθούν την έρευνα και που, σε τελική ανάλυση, θα οδηγήσουν σε βελτίωση της ανταγωνιστικής θέσης της Ευρώπης απέναντι σε τρίτες χώρες.

—

για τη διασφάλιση της διεθνικής φύσης των ερευνητικών υποδομών, σε περίπτωση που οι ενεχόμενοι σε αυτές είναι περιφέρειες ή ΟΤΑ, προτείνει να συμμετέχουν τουλάχιστον τρεις περιφέρειες ή ΟΤΑ από διαφορετικά κράτη, ανεξαρτήτως προέλευσης των λοιπών συμμετεχόντων.

—

καλεί να ληφθεί ιδιαίτερα υπόψη η πραγματικότητα των ΕΟΕΣ, ως άλλου νομικού μέσου πραγμάτωσης ερευνητικών υποδομών με ευρωπαϊκή διάσταση (1). Υπό αυτήν την έννοια, τα σημεία 5 και 9 του νέου Κανονισμού του Συμβουλίου θα έπρεπε να αναφέρονται σαφέστερα και πιο ρητά στο θέμα.

—

υπογραμμίζει τη σημασία των περιφερειών και των ΟΤΑ ως φορέων προώθησης των κοινών ερευνητικών προγραμμάτων, καθώς βρίσκονται σε στενότερη επαφή με τις ειδικές τοπικές επιστημονικές, τεχνολογικές και επιχειρηματικές πραγματικότητες, και συνεπώς γνωρίζουν τις ανάγκες συνεργασίας σε στρατηγικούς τομείς.

—

τονίζει τη σημασία που έχει η μεγιστοποίηση του περιφερειακού και τοπικού αντίκτυπου μέσω των αποκεντρωμένων ερευνητικών υποδομών, καθώς και η ανάγκη να συνυπολογίσουν οι ΕΕΥ τη δυνητική στήριξη που θα αποτελέσει για αυτές η εγκαθίδρυση ενός εικονικού δικτύου υποδομών στην Ευρώπη.

Εισηγητής

:

ο κ. AGUIRRE ARIZMENDI (ES/ALDE), Γενικός Γραμματέας Εξωτερικών Υποθέσεων, Αυτόνομη κοινότητα της Χώρας των Βάσκων, Ισπανία

1.

θεωρεί ότι οι περιφέρειες και οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας (ΕΧΕ), διότι φέρνουν την πολιτική του εγγύτερα στους πολίτες, και βρίσκονται πιο κοντά στην πραγματικότητα των φορέων που δρουν σε αυτόν. Έτσι, η ΕΤΠ υποστηρίζει ότι οι περιφέρειες πρέπει να διαδραματίζουν στρατηγικό ρόλο στις πρωτοβουλίες που λαμβάνονται για την ενίσχυση και διεύρυνση του ΕΧΕ, ειδικά δε σε όσες σχετίζονται με τη δημιουργία σταθερών ιδρυμάτων έρευνας σε καινοτόμα πεδία και με δραστηριότητες συνεργασίας και σύμπραξης σε ζητήματα έρευνας·

2.

χαιρετίζει τις δύο πρωτοβουλίες που παρουσιάσθηκαν και τις αναγνωρίζει ως σημαντική συμβολή στην εμβάθυνση και διεύρυνση του ΕΧΕ. Πράγματι, στην έκθεσή της «Ευρωπαϊκός χώρος έρευνας: νέες προοπτικές» (2) η ΕΤΠ έχει ήδη τονίσει ότι πρέπει να αναληφθούν οι απαραίτητες δράσεις για την εντατικοποίηση της διαδικασίας δημιουργίας του ΕΧΕ, στα πλαίσια της προσπάθειας να γίνει η Ευρώπη η πιο δυναμική οικονομία στον κόσμο·

3.

εξακολουθεί να θεωρεί τις περιφέρειες και τους ΟΤΑ ως βασικές μονάδες διαχείρισης, τόσο εδαφικής όσο και οικονομικής, και εμμένει στο ρόλο-κλειδί που οι ευρωπαϊκές περιφέρειες και δήμοι διαδραματίζουν στην εφαρμογή της νέας ατζέντας της Λισσαβώνας για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας, μέσω μιας στρατηγικής με έμφαση στην καινοτομία·

4.

υπογραμμίζει την ιδιαιτερότητα κάθε μίας ευρωπαϊκής περιφέρειας σε ότι αφορά τον επιχειρηματικό ιστό και τα επίπεδα ωριμότητας και εξειδίκευσης. Συνεπώς, εφιστά την προσοχή στην ανάγκη συνυπολογισμού αυτής της ιδιαιτερότητας κατά τη συσχέτιση των περιφερειών με τα μέτρα που έχουν ληφθεί για τη συνολική βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Θα πρέπει συνεπώς να διασφαλιστεί ότι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ορισμένων περιφερειών, όπως ο εξόχως απόκεντρος χαρακτήρας τους, δεν θα αποτελούν αιτία αποκλεισμού όταν υποβάλλεται αίτηση για σύσταση ΕΕΥ. Είναι απαραίτητο να ληφθούν μέτρα για την εξασφάλιση της πρόσβασης των εξόχως απόκεντρων περιφερειών (ΕΑΠ) σε αυτό το εικονικό δίκτυο υποδομών·

5.

καλεί τα κράτη μέλη να αποφασίσουν συντονισμένα και από κοινού με τις περιφέρειες που τα αποτελούν ως προς τις πολιτικές καινοτομίας, καθώς και τα μέτρα και μέσα που θα τις τονώσουν, προκειμένου τα αποτελέσματα που θα επιφέρει η πολιτική να ανταποκρίνονται εξίσου στις τρέχουσες ανάγκες σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο·

6.

συμμερίζεται τα συμπεράσματα του Συμβουλίου Ανταγωνιστικότητας (3) για τη βελτίωση της διακυβέρνησης του ΕΧΕ, που βασίζονται σε μια μακροπρόθεσμη θεώρησή του και αναπτύχθηκαν από κοινού με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη σε συνεργασία με τις ομάδες συμφερόντων και τους πολίτες. Προς τούτο, η Επιτροπή των Περιφερειών εμμένει στην πρόταση για συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων φορέων και ιδιαίτερα της επιστημονικής κοινότητας στη διακυβέρνηση του ΕΧΕ από τα πρώτα στάδια της διαμόρφωσής του, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας και σε διασύνδεση με άλλες πολιτικές, όπως της εκπαίδευσης, της καινοτομίας και της συνοχής·

7.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να λάβουν τα αναγκαία μέτρα που θα επιτρέψουν, κατά τρόπο αποτελεσματικό και πλήρη, τη συμμετοχή των περιφερειακών και τοπικών αρχών στη διαχείριση των δύο πρωτοβουλιών που αποτελούν το αντικείμενο της παρούσας γνωμοδότησης·

8.

στηρίζει την εφαρμογή ενός κοινοτικού νομικού πλαισίου που ζητήθηκε από τα κράτη μέλη, προκειμένου να διευκολυνθεί η δημιουργία και αποτελεσματική υλοποίηση υποδομών αριστείας στην Ευρώπη που προωθούν την έρευνα και που, σε τελική ανάλυση, θα οδηγήσουν σε βελτίωση της ανταγωνιστικής θέσης της Ευρώπης απέναντι σε τρίτες χώρες·

9.

καλεί την Επιτροπή να συμπεριλάβει, κατά τον καθορισμό της φύσης και των προϋποθέσεων των ενεχομένων σε κάθε μία εκ των ΕΕΥ, ως πλήρη μέλη τις περιφέρειες από κοινού με τα κράτη μέλη, τις διακυβερνητικές οργανώσεις και τις τρίτες χώρες. Οι περιφέρειες δεν πρέπει να θεωρούνται ως εκπρόσωποι ενός κράτους μέλους, αλλά ως αυτόνομες μονάδες διαχείρισης, καθώς κατέχουν ικανές αρμοδιότητες και πόρους, καθώς και επιστημονικά και τεχνολογικά συστήματα ώριμα και ικανά που τους επιτρέπουν να συμμετάσχουν με επιτυχία ως ηγετικοί παράγοντες σε μια κοινή προσπάθεια για την ανάπτυξη και υλοποίηση μεγάλων υποδομών αριστείας·

10.

για τη διασφάλιση της διεθνικής φύσης των ερευνητικών υποδομών, σε περίπτωση που οι ενεχόμενοι σε αυτές είναι περιφέρειες ή ΟΤΑ, προτείνει να συμμετέχουν τουλάχιστον τρεις περιφέρειες ή ΟΤΑ από διαφορετικά κράτη, ανεξαρτήτως προέλευσης των λοιπών συμμετεχόντων·

11.

χαιρετίζει το γεγονός ότι οι ΕΕΥ μπορούν να χρηματοδοτούνται τόσο μέσω του Προγράμματος Πλαισίου Έρευνας όσο και μέσω των Διαρθρωτικών Ταμείων. Προτείνει επίσης τη συντονισμένη χρήση άλλων πηγών χρηματοδότησης, τόσο δημοσίων όσο και ιδιωτικών, που διατίθενται στους κόλπους των κρατών μελών·

12.

προτείνει τη θέση σε ισχύ στρατηγικών μηχανισμών συντονισμού σε ευρωπαϊκό επίπεδο, που συμπεριλαμβάνουν τις συναφέστερες ομάδες συμφερόντων για να διασφαλιστεί η αποτελεσματική εφαρμογή μιας πολιτικής με συνοχή για τις ΕΕΥ, συμπεριλαμβανομένων και σημαντικών ζητημάτων όπως η αξιολόγηση των πρωτοβουλιών και η επίλυση προβλημάτων που σχετίζονται με την τοποθεσία των νέων ΕΕΥ·

13.

συμφωνεί με την Επιτροπή στην ανάγκη προώθησης πρωτοβουλιών που βασίζονται στη συνεργασία παραγόντων για τη διευκόλυνση της εκατέρωθεν ανταλλαγής πληροφοριών και γνώσης, προκειμένου να διευρυνθεί η καταλυτική επίδραση που θα έχουν τα οφέλη τους στον επιχειρηματικό, επιστημονικό, ακαδημαϊκό και τεχνολογικό ιστό των διαφόρων περιφερειών και ΟΤΑ. Υπό αυτό το πρίσμα, χαιρετίζει τη διαδικτυακή Πύλη για τις ερευνητικές υποδομές, που δημιουργήθηκε πρόσφατα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα για την Επιστήμη·

14.

αναγνωρίζει τους περιορισμούς των υπαρχουσών νομικών σχημάτων ως προς τη δημιουργία ευρωπαϊκών ερευνητικών υποδομών, και την ανάγκη ύπαρξης ενός ευρωπαϊκού πλαισίου για την καλύτερη λειτουργία των υποδομών και την αποτελεσματική εξάλειψη φραγμών και εμποδίων στην υπερεθνική έρευνα·

15.

υπενθυμίζει ότι υπάρχουν άλλα μέσα, συμπληρωματικά προς τις ΕΕΥ, σε διεθνές, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, και ότι ενώ αυτά δημιουργήθηκαν για συγκεκριμένο σκοπό, άλλα, όπως ο Ευρωπαϊκός Όμιλος Εδαφικής Συνεργασίας (ΕΟΕΣ) έχουν ευρύτερους στόχους: τη διευκόλυνση και προώθηση της εδαφικής συνεργασίας για την ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής σε διαφορετικούς τομείς. Συστήνει ωστόσο τη συνεκτική διασύνδεση των ΕΕΥ με αυτό και άλλα μέσα που έχουν ήδη δημιουργηθεί ώστε να προκύψει το μεγαλύτερο δυνατό όφελος·

16.

καλεί να ληφθεί ιδιαίτερα υπόψη η πραγματικότητα των ΕΟΕΣ, ως άλλου νομικού μέσου πραγμάτωσης ερευνητικών υποδομών με ευρωπαϊκή διάσταση (1). Υπό αυτήν την έννοια, τα σημεία 5 και 9 του νέου Κανονισμού του Συμβουλίου θα έπρεπε να αναφέρονται σαφέστερα και πιο ρητά στο θέμα·

17.

εμμένει στην τρέχουσα γεωγραφική κατανομή των ερευνητικών υποδομών που, για ιστορικούς κυρίως λόγους, βρίσκονται στο δυτικό τμήμα, και θα έπρεπε να σχεδιαστούν κατά τέτοιο τρόπο ώστε να κατανέμονται ομοιογενώς σε όλη την έκταση της Ένωσης και, στο μέτρο του δυνατού, και μεταξύ των κρατών. Αυτή η αποκεντρωμένη κατανομή των εγκαταστάσεων θα αποσκοπεί στην ευθυγράμμιση του περιφερειακού οφέλους με την ανάγκη νέων υποδομών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, και θα μπορούσε να ενισχυθεί μέσω ενός εικονικού δικτύου που θα συνδέει όλες αυτές τις εγκαταστάσεις, δίνοντας έμφαση στις μικρές και μεσαίες ερευνητικές υποδομές που μπορεί να είναι σημαντικές για την ανάπτυξη της γνώσης σε τομείς στρατηγικού ενδιαφέροντος, όπως και για την οικονομική ανάπτυξη και την ανάπτυξη της καινοτομίας στις αντίστοιχες περιοχές ή περιφέρειες·

18.

επικροτεί τα συμπεράσματα του Συμβουλίου Ανταγωνιστικότητας της 30ης Μαΐου 2008 στα οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη καλούνται να στηρίξουν το δυναμικό των ευρωπαϊκών περιφερειών και ΟΤΑ για την πρόσβαση, την κατασκευή και την υλοποίηση ερευνητικών υποδομών. Μεταξύ των πιθανών μέτρων που μπορούν να ληφθούν προς τούτο, η ΕΤΠ προτείνει:

19.

εφιστά την προσοχή στη σημασία των περιφερειών και των ΟΤΑ στην ανάπτυξη καινοτόμου περιβάλλοντος γύρω από τις ΕΕΥ, καθώς οι περιφερειακές πολιτικές έχουν σημαντικό αντίκτυπο τόσο στην προσέλκυση επιστημόνων όσο και στην προώθηση των ΕΕΥ ως κέντρων περιφερειακής ανάπτυξης. Έτσι, οι ΕΕΥ έχουν το δυναμικό που χρειάζεται για να προκύψει σημαντικό κοινωνικοοικονομικό όφελος κερδών για τις πόλεις και τις περιφέρειες στις οποίες είναι εγκατεστημένες.

20.

επικροτεί το γεγονός ότι οι αποφάσεις για τις ΕΕΥ θα λαμβάνονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η ΕΤΠ θεωρεί ότι κατ' αυτόν τον τρόπο, η διαδικασία θα είναι απλούστερη και συντομότερη από ότι στην περίπτωση που κάθε απόφαση για τις ΕΕΥ θα λαμβάνεται μεμονωμένα από το Συμβούλιο. Προκειμένου η διαδικασία να πραγματοποιηθεί έτσι ώστε να διασφαλίζει την πλήρη διαφάνεια και νομιμότητα στη λήψη αποφάσεων, η ΕΤΠ προτείνει να αναλύονται τα κριτήρια αξιολόγησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και να συσταθεί μία επιτροπή διαχείρισης αποτελούμενη από εκπροσώπους των κρατών μελών ή/και, κατά περίπτωση, των περιφερειών, ή των τοπικών και περιφερειακών αρχών ή των συνδέσμων αυτών και η γνώμη των οποίων θα είναι καθοριστική για τις αποφάσεις που θα λαμβάνει η Επιτροπή αναφορικά με τις ΕΕΥ. Επίσης, προτείνει να ορισθούν από τα κράτη οι κατάλληλοι μηχανισμοί συντονισμού που θα επιτρέψουν η γνώμη κάθε κράτους στην επιτροπή διαχείρισης να ανακλά τη γνώμη των περιφερειών ή ΟΤΑ που αντιπροσωπεύει·

21.

χαιρετίζει την εξάλειψη διοικητικών, νομικών και οικονομικών εμποδίων που χαρακτηρίζει τη νομική μορφή που προτείνεται για τις ΕΕΥ στον κανονισμό, σε ό,τι αφορά στις φοροαπαλλαγές και στις ευστοχότερες και πιο ευέλικτες διαδικασίες σύναψης συμβάσεων. Θεωρεί δε ότι αυτό θα συμβάλει στην απλούστευση της υλοποίησης των μεγάλων ερευνητικών υποδομών, καθώς και στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των δραστηριοτήτων και των αποτελεσμάτων που επιτυγχάνουν·

22.

υπογραμμίζει τη σημασία των περιφερειών και των ΟΤΑ ως φορέων προώθησης των κοινών ερευνητικών προγραμμάτων, καθώς βρίσκονται σε στενότερη επαφή με τις ειδικές τοπικές επιστημονικές, τεχνολογικές και επιχειρηματικές πραγματικότητες, και συνεπώς γνωρίζουν τις ανάγκες συνεργασίας σε στρατηγικούς τομείς. Πράγματι, πολλές ευρωπαϊκές περιφέρειες συμμετέχουν ήδη και ηγούνται επιτυχώς μέσων συντονισμού και συνεργασίας ερευνητικών προγραμμάτων, όπως συμβαίνει με τα προγράμματα ERA-NET. Η πρόταση της Επιτροπής των Περιφερειών έχει ως στόχο κινητήρια δύναμη των συμφωνιών συνεργασίας του Κοινού Προγράμματος να μην είναι μόνο τα κράτη μέλη αλλά επίσης —και κυρίως— οι ευρωπαϊκοί ΟΤΑ·

23.

σημειώνει την ανάγκη να συμπεριληφθούν στην πρόταση και να ορισθούν καταλλήλως οι αποτελεσματικότεροι μηχανισμού συντονισμού για την ορθή λειτουργία των συμφωνιών μεταξύ των διαφόρων περιφερειών και ΟΤΑ της Ευρώπης·

24.

αντιλαμβάνεται ότι υπάρχει ανάγκη να καταρτιστεί πρόγραμμα με αυτά τα χαρακτηριστικά,· ωστόσο, θεωρεί ότι η εφαρμογή αυτού του προγράμματος δεν πρέπει να αποτελέσει βάρος για τα κράτη και τις περιφέρειες, και για αυτό συνιστά να υποστηριχθεί από την Επιτροπή όχι μόνο με τη διευκόλυνση των συμφωνιών αλλά και με τη δέσμευση δημοσιονομικών πόρων, στοιχείου που είναι αναγκαίο για την ικανοποιητική απόδοση του προγράμματος. Η ΕΤΠ προτείνει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τη δημιουργία ειδικού ταμείου για τη στήριξη αυτής της πρωτοβουλίας·

25.

θεωρεί ότι πριν την υλοποίηση νέων προγραμμάτων, τόσο η Ένωση όσο και τα κράτη μέλη πρέπει να εκμεταλλεύονται καταλλήλως όλες τις ευκαιρίες συνεργίας μεταξύ των υπερεθνικών πολιτικών και των ήδη υπαρχόντων μέσων συνεργασίας, εγκαθιδρύοντας τους μηχανισμούς που διασφαλίζουν το μέγιστο αποτέλεσμα από τα προγράμματα συντονισμού που εφαρμόζονται ήδη, όπως το πρόγραμμα ERANet, η Ανοικτή Μέθοδος Συντονισμού, οι Ευρωπαϊκές Τεχνολογικές Πλατφόρμες κλπ·

26.

αναγνωρίζει τη σημασία που έχει η ανάληψη πρωτοβουλιών που θα βασίζονται στο συντονισμό και τη συνεργασία των φορέων που αποτελούν την ευρωπαϊκή πραγματικότητα στην Ε+Α+Κ (Έρευνα, Ανάπτυξη, Καινοτομία), με το στόχο που ετέθη στη Στρατηγική της Λισσαβώνας, τη μετατροπή της Ευρώπης στην ανταγωνιστικότερη και δυναμικότερη οικονομία στον κόσμο. Σημειώνει ωστόσο ότι αυτός ο συντονισμός πρέπει να γίνεται «από κάτω προς τα πάνω», σε συμφωνία με τις αρχές της μεταβλητής γεωμετρίας και της επικουρικότητας. Ως προς αυτό, η προαιρετική συμμετοχή των περιφερειών πρέπει να εκληφθεί ως βήμα προς την ενίσχυση της μεταβλητής γεωμετρίας·

27.

συμφωνεί με την Επιτροπή ως προς την ανάγκη από κοινού αντιμετώπισης προκλήσεων που υπερβαίνουν το εθνικό επίπεδο, καθώς οι περιφέρειες και οι ΟΤΑ γνωρίζουν καλύτερα τα προβλήματα και τις δυσχέρειες που καλούνται να αντιμετωπίσουν, και είναι ακριβώς η συνένωση πόρων, ατόμων και γνώσεων που θα διευρύνει την πιθανότητα εύρεσης λύσεων στα πιο σύνθετα επιστημονικά και τεχνολογικά προβλήματα·

28.

επιθυμεί οι αποφάσεις για τις προτεραιότητες του Κοινού Προγράμματος να είναι προϊόν συναίνεσης, λαμβάνοντας υπόψη το μέγιστο αριθμό περιφερειών με σχετικές αρμοδιότητες, καθώς και διαβούλευσης με την επιστημονική κοινότητα και όλες τις ομάδες συμφερόντων που σχετίζονται με κάθε τομέα·

29.

θεωρεί ότι, λόγω της φύσης του και του πνεύματος αλλαγής που το διακρίνει, αυτό το πρόγραμμα πρέπει να προωθήσει μια διαδικασία πραγματιστικής, ευέλικτης και λεπτομερούς ανάπτυξης όπου οι περιφερειακές ερευνητικές προτεραιότητες θα κατέχουν σημαντικό ρόλο.

31.3.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 76/14

—

Τονίζει εκ νέου τη σημασία μιας στρατηγικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο, εστιασμένης στη στήριξη της οικονομικής ανάπτυξης και της απασχόλησης και βασισμένης στην καινοτομία, στην έρευνα και στην ανταγωνιστικότητα, ιδίως στο πλαίσιο της σημερινής κρίσης των χρηματοπιστωτικών αγορών και των δυνητικών επιπτώσεών της στην πραγματική οικονομία· μιας στρατηγικής η οποία πρέπει συγχρόνως να ενισχύσει τη βιωσιμότητά της διαμέσου τόσο της προάσπισης των αρχών της συνοχής και της αλληλεγγύης όσο και της προστασίας του περιβάλλοντος.

—

Παρατηρεί ότι η στρατηγική για την ανάπτυξη και την απασχόληση, όπως ανανεώθηκε από το Εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του 2005 και παρά την έκκλησή του για μια ευρωπαϊκή εταιρική σχέση, δεν κατόρθωσε να επιτύχει πλήρως την απαραίτητη συμμετοχή των θεσμικών φορέων που διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο για την εφαρμογή της. Υπογραμμίζει επίσης ότι το Εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναγνώρισε «το ρόλο του τοπικού και περιφερειακού παράγοντα στην επίτευξη οικονομικής ανάπτυξης και απασχόλησης» εκτιμώντας ότι «ο μεγαλύτερος βαθμός ιδίας ευθύνης όσον αφορά το θεματολόγιο για την ανάπτυξη και την απασχόληση σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης θα οδηγήσει σε συνεκτικότερη και αποτελεσματικότερη χάραξη πολιτικών».

—

Επισημαίνει ότι το έλλειμμα αυτό της προαναφερθείσας ιδίας ευθύνης σχετικά με τη στρατηγική για την ανάπτυξη και την απασχόληση βρίσκεται στο επίκεντρο της ανεπαρκούς μετατροπής των στόχων της στρατηγικής της Λισσαβώνας σε ολοκληρωμένες πολιτικές σε κάθε επίπεδο διακυβέρνησης και, συγχρόνως, έχει ευνοήσει διαδικασίες οι οποίες δεν υπήρξαν πάντοτε οι πλέον αποτελεσματικές ως προς τη χρήση των παραγωγικών, χρηματοοικονομικών, ανθρώπινων και κοινωνικών πόρων που αποσκοπούν στην επίτευξη των στόχων της οικονομικής ανάπτυξης και της βελτίωσης της απασχόλησης.

Εισηγητής

:

ο κ. Flavio Delbono (IT/ALDE), Περιφερειακός σύμβουλος και Αντιπρόεδρος της Αντιπρόεδρος της Περιφέρειας Emilia Romagna

1.

Διαπιστώνει ότι διευρύνεται το χάσμα όσον αφορά την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής οικονομίας στην παγκόσμια σκηνή και κυρίως όσον αφορά την αλλαγή των συνθηκών που προκύπτουν από την παγκοσμιοποίηση των αγορών.

2.

Τονίζει εκ νέου τη σημασία μιας στρατηγικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο, εστιασμένης στη στήριξη της οικονομικής ανάπτυξης και της απασχόλησης και βασισμένης στην καινοτομία, στην έρευνα και στην ανταγωνιστικότητα, ιδίως στο πλαίσιο της σημερινής κρίσης των χρηματοπιστωτικών αγορών και των δυνητικών επιπτώσεών της στην πραγματική οικονομία· μιας στρατηγικής η οποία πρέπει συγχρόνως να ενισχύσει τη βιωσιμότητά της διαμέσου τόσο της προάσπισης των αρχών της συνοχής και της αλληλεγγύης όσο και της προστασίας του περιβάλλοντος.

3.

Παρατηρεί ότι η στρατηγική για την ανάπτυξη και την απασχόληση, όπως ανανεώθηκε από το Εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του 2005 και παρά την έκκλησή του για μια ευρωπαϊκή εταιρική σχέση, δεν κατόρθωσε να επιτύχει πλήρως την απαραίτητη συμμετοχή των θεσμικών φορέων που διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο για την εφαρμογή της. Υπογραμμίζει επίσης ότι το Εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναγνώρισε «το ρόλο του τοπικού και περιφερειακού παράγοντα στην επίτευξη οικονομικής ανάπτυξης και απασχόλησης» εκτιμώντας ότι «ο μεγαλύτερος βαθμός ιδίας ευθύνης όσον αφορά το θεματολόγιο για την ανάπτυξη και την απασχόληση σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης θα οδηγήσει σε συνεκτικότερη και αποτελεσματικότερη χάραξη πολιτικών».

4.

Υπενθυμίζει ειδικότερα ότι, σύμφωνα με όσα προέκυψαν από το εποπτικό έργο της Πλατφόρμας Παρακολούθησης της Λισσαβώνας (ΠΠΛ), υφίσταται ένα «παράδοξο της Λισσαβώνας»: Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές (ΤΠΑ) διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στο πλαίσιο της στρατηγικής για την ανάπτυξη και την απασχόληση (εκπαίδευση, καινοτομία, έρευνα όσον αφορά το τοπικό/περιφερειακό επίπεδο), αλλά σε πολλές περιπτώσεις δεν θεωρούν ότι το γεγονός αυτό αποτελεί τμήμα της στρατηγικής της Λισσαβώνας (έλλειψη οικονομιών κλίμακας/πεδίο εφαρμογής) ούτε και πιστεύουν στην πλειονότητά τους ότι η στρατηγική της Λισσαβώνας είναι πραγματικά χρήσιμη για αυτές.

5.

Θεωρεί, ως βασική προϋπόθεση, ότι η στρατηγική της Λισσαβώνας μπορεί να τεθεί αποτελεσματικά σε εφαρμογή μόνον εάν το τοπικό και περιφερειακό επίπεδο διαθέτει ισχυρή ικανότητα για τη δημιουργία, την προσέλκυση και τη χρήση ανθρώπινων πόρων, ευπροσάρμοστων και πολύπλευρων δεξιοτήτων, ικανοποιητικά προετοιμασμένων ερευνητών και τεχνικών υψηλού επιπέδου· εάν χαρακτηρίζεται από πρότυπα συμπεριφοράς, αξίες, σχέσεις εμπιστοσύνης και οργανωτικές ικανότητες που ευνοούν την αλληλεπίδραση και τη συνεργασία μεταξύ των διαφόρων φορέων και επιχειρήσεων, τη λειτουργία της αγοράς και την ποιότητα ζωής· εάν έχει, ενδεδειγμένες και ανάλογες προς τις ανάγκες, τόσο υλικές όσο και άϋλες, υποδομές· εάν διαθέτει αξιόπιστα και αποτελεσματικά θεσμικά όργανα.

6.

Επισημαίνει ότι το έλλειμμα αυτό της προαναφερθείσας ιδίας ευθύνης σχετικά με τη στρατηγική για την ανάπτυξη και την απασχόληση βρίσκεται στο επίκεντρο της ανεπαρκούς μετατροπής των στόχων της στρατηγικής της Λισσαβώνας σε ολοκληρωμένες πολιτικές σε κάθε επίπεδο διακυβέρνησης και, συγχρόνως, έχει ευνοήσει διαδικασίες οι οποίες δεν υπήρξαν πάντοτε οι πλέον αποτελεσματικές ως προς τη χρήση των παραγωγικών, χρηματοοικονομικών, ανθρώπινων και κοινωνικών πόρων που αποσκοπούν στην επίτευξη των στόχων της οικονομικής ανάπτυξης και της βελτίωσης της απασχόλησης.

7.

Εφιστά εκ νέου την προσοχή σε όσα έχει πρόσφατα αναφέρει η Επιτροπή των Περιφερειών σε ορισμένες γνωμοδοτήσεις σχετικά με τη Στρατηγική της Λισσαβώνας, όσον αφορά τα εξής:

8.

Υπογραμμίζει επομένως την ανάγκη:

9.

Προτείνει, ως προϋπόθεση για την επιτυχία της στρατηγικής, να θέσουν τα διάφορα επίπεδα διακυβέρνησης απαραιτήτως σε εφαρμογή τις αποφάσεις τους, οι οποίες προβλέπονται στις Κατευθυντήριες του Εαρινού Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, διαμέσου του συντονισμού των ημερησίων διατάξεών τους στους σχετικούς τομείς πολιτικής, προκειμένου να επιτευχθεί μια πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση της εργασίας και να καταστεί αποτελεσματικότερη η χάραξη πολιτικής. Σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να ενθαρρυνθούν οι συμφωνίες πολυεπίπεδης διακυβέρνησης.

10.

Προτρέπει τις ΤΠΑ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και τις ενώσεις και τα δίκτυά τους (όπως π.χ. το Lisbon Regions Network), να δραστηριοποιηθούν και πέραν των επισήμων αρμοδιοτήτων τους με στόχο τη δρομολόγηση συγκεκριμένων πολιτικών και πρωτοβουλιών στο πλαίσιο της εν λόγω στρατηγικής για τον προσανατολισμό και την υποστήριξη των οικονομικών και κοινωνικών φορέων κατά την επιδίωξη των στόχων της ανάπτυξης και της απασχόλησης.

11.

Καλεί τις εθνικές κυβερνήσεις της ΕΕ των 27 να προωθήσουν την αποτελεσματικότερη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών της χώρας τους στην εφαρμογή της στρατηγικής της Λισσαβώνας, από την έναρξη έως και την ολοκλήρωσή της. Αυτό είναι δυνατό να επιτευχθεί ως εξής:

12.

Ζητά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να επανεξετάσει διεξοδικότερα την επικρατούσα κατάσταση στην Ετήσια Έκθεσή της που πρόκειται να δημοσιευτεί τον Δεκέμβριο του 2008, προβαίνοντας σε συγκροτημένη ανάλυση για κάθε χώρα του ρόλου και της συμμετοχής των ΤΠΑ στο πλαίσιο της διαχείρισης της εν λόγω στρατηγικής.

13.

Καλεί το επόμενο Εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του 2009 να ενθαρρύνει την ευρύτερη δυνατή διάδοση των μέσων που απαιτούνται για μια ολοκληρωμένη διαδικασία χάραξης πολιτικής και για μια πολυεπίπεδη διακυβέρνηση, ως μόνιμο χαρακτηριστικό γνώρισμα της διαδικασίας χάραξης πολιτικής σε ολόκληρη την επικράτεια της ΕΕ, από τώρα έως το 2010 και αργότερα.

14.

Ανανεώνει τη δέσμευσή της να συνεισφέρει στην επιτυχή έκβαση της στρατηγικής της Λισσαβώνας τόσο μέσω της διαδικασίας παρακολούθησης της εφαρμογής της εν λόγω στρατηγικής σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο όσο και με την ενεργό υποστήριξη των εθνικών ελέγχων διαμέσου και των εθνικών αντιπροσωπειών της.

15.

Παρακινεί επιπλέον την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα θεσμικά όργανα σε όλα τα επίπεδα να επιτείνουν τις προσπάθειές τους στον τομέα της επικοινωνίας για την ενημέρωση, αφενός, των τοπικών και περιφερειακών αρχών σχετικά με τις πολιτικές και τα προγράμματα που διαμορφώνουν για να χρηματοδοτήσουν δράσεις και σχέδια κατά τρόπο συνεκτικό προς με τους στόχους της Ατζέντας της Λισσαβώνας και, αφετέρου, των πολιτών σχετικά με τον αντίκτυπο που μπορεί να έχει στην καθημερινή τους ζωή η στρατηγική για την ανάπτυξη και την απασχόληση, προάγοντας περαιτέρω τη συνειδητοποίηση των αποτελεσμάτων που μπορούν να επιτευχθούν στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών.

16.

Οι συνεχείς αλλαγές που συντελούνται παγκοσμίως και η ελλιπής εφαρμογή της στρατηγικής της Λισσαβώνας επιβάλλουν την ανάπτυξη εκτεταμένου προβληματισμού σχετικά με τη δράση που θα πρέπει να αναληφθεί μελλοντικά ενόψει της υλοποίησης των στόχων για περισσότερη ανάπτυξη και καλύτερη απασχόληση.

17.

Θεωρεί ότι η άμεση και συντονισμένη κινητοποίηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη διασφάλιση και τη ρύθμιση των χρηματοπιστωτικών αγορών αποτελεί καθοριστική προϋπόθεση για την ανάπτυξη και την απασχόληση.

18.

Προσβλέπει, με την απτή ανάμειξη όλων των ενδιαφερομένων φορέων των οποίων η δράση είναι καθοριστικής σημασίας για την επίτευξη των επιδιωκόμενων στόχων, στην έναρξη εκτεταμένου προβληματισμού και ευρείας συζήτησης όσον αφορά τα εξής:

19.

Τονίζει ότι είναι σκόπιμο να εστιαστεί η δράση της ευρωπαϊκής στρατηγικής για την ανάπτυξη και την απασχόληση στην ανταγωνιστικότητα που βασίζεται στην έρευνα και την καινοτομία, ως θεμελιώδες στοιχείο το οποίο είναι σε θέση να καταστήσει πραγματικά ανταγωνιστική την οικονομική και εμπορική επικράτεια της ΕΕ σε διεθνές επίπεδο και να συντελέσει στον επαναπροσδιορισμό της εσωτερικής αγοράς στον τομέα της απασχόλησης από την άποψη της ποσότητας και της ποιότητας της εργασίας. Παράλληλα, τα μέτρα για την προώθηση της ανταγωνιστικότητας των μικρών και των μεσαίων επιχειρήσεων και τη βελτίωση της νομοθεσίας θα πρέπει να συνεχισθούν. Η κοινωνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα της ανάπτυξης, πέραν της χρηματοοικονομικής βιωσιμότητάς της, πρέπει να εξακολουθήσει να αποτελεί βασική παράμετρο για τον καθορισμό των διαδικασιών που απαιτούνται με σκοπό την επιδίωξη του στόχου της ανταγωνιστικότητας.

20.

Προτείνει να μην έχει πια η κοινοτική παρέμβαση τη μορφή στρατηγικής με εκτεταμένη ακτίνα δράσης, αλλά να διαμορφωθεί ως ένα δομημένο σύνολο συντονισμένων και ολοκληρωμένων πολιτικών προκειμένου να εξασφαλιστεί επιπλέον και η ανάληψη πιο εύστοχης και εμπεριστατωμένης δράσης.

21.

Υπογραμμίζει ότι απαιτείται να αναληφθεί ουσιαστικότερη δράση για τη λήψη των αποφάσεων σε κοινοτικό επίπεδο όσον αφορά τη διαμόρφωση, το συντονισμό και την εφαρμογή των πολιτικών και των προγραμμάτων που θα αποτελέσουν τη νέα ατζέντα στον τομέα της ανταγωνιστικότητας. Συγχρόνως, απαιτείται να διασφαλισθούν οι εθνικές αρμοδιότητες, σύμφωνα με την αρχή επικουρικότητας. Εν προκειμένω, κατά την αναθεώρηση του κοινοτικού προϋπολογισμού, κρίνεται επιθυμητό να ληφθούν σημαντικές αποφάσεις προς όφελος των πολιτικών για την ανταγωνιστικότητα αφενός μέσω ποσοτικής αξιολόγησης της χορηγούμενων κονδυλίων και αφετέρου στο πλαίσιο στενού συντονισμού μεταξύ των πολιτικών αυτών καθ' εαυτών. Εκεί όπου η ανάληψη δράσης αφορά αρμοδιότητες των κρατών μελών, η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της οφείλουν να αποκτήσουν αποτελεσματικά μέσα για τη λήψη των αποφάσεων και το συντονισμό μεταξύ των διαφόρων επιπέδων διακυβέρνησης προκειμένου να εξασφαλίσουν την επιτυχία των εν λόγω πολιτικών.

22.

Επισημαίνει ότι απαιτείται να αναληφθεί προσεκτική δράση για την αύξηση και την τόνωση των επενδύσεων στον τομέα της εφαρμοσμένης έρευνας. Όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης πρέπει να επιδιώξουν από κοινού την παροχή ενίσχυσης και στήριξης στις μυριάδες των ΜΜΕ κατά την αναζήτηση επενδυτικών διαδικασιών οι οποίες χρησιμεύουν στη διαφύλαξη της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων στην εσωτερική αγορά, ενώ συγχρόνως μπορούν να αποτελέσουν εφαλτήριο για τις διεθνείς αγορές. Οι δημόσιες επενδύσεις στον τομέα της βασικής έρευνας οφείλουν να συνδυάζονται απαραιτήτως με σημαντικές ιδιωτικές επενδύσεις στον τομέα της εφαρμοσμένης έρευνας για την πραγματοποίηση καινοτομιών σχετικών τόσο με τα προϊόντα όσο και με τις διαδικασίες.

23.

Έχοντας επίγνωση της σημασίας της ενιαίας αγοράς ως αναγκαίας προϋπόθεσης για μια απτή και αποτελεσματική στρατηγική στον τομέα της ανταγωνιστικότητας, ζητά να ανανεωθεί η δέσμευση σχετικά με την εφαρμογή όλων των μέτρων που αποσκοπούν στην ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς. Ζητά επιπλέον να προβληθεί η τοπική και περιφερειακή διάστασή της, με στόχο την εξασφάλιση μεγαλύτερης ανταγωνιστικής ικανότητας στις ΜΜΕ μέσω της ανταγωνιστικής εκμετάλλευσης των διαφόρων τοπικών και περιφερειακών ιδιαιτεροτήτων.

24.

Κατά την εφαρμογή μιας αυθεντικής και αποτελεσματικής στρατηγικής για την ανταγωνιστικότητα, απαιτείται να καταβληθούν ιδιαίτερες προσπάθειες για τον περιορισμό των εργατικών ατυχημάτων.

25.

Υπογραμμίζει ότι χρειάζεται μια ευρωπαϊκή πολιτική για την ενέργεια εστιασμένη στις πτυχές της παραγωγής, της κατανάλωσης και του εφοδιασμού, η οποία να στοχεύει στη σταδιακή μείωση της ενεργειακής εξάρτησης από τρίτες χώρες, γεγονός το οποίο αποτελεί καθοριστικό στοιχείο για τη στήριξη της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων και προπαντός των ΜΜΕ, καθώς και για τη διατήρηση ικανοποιητικής ποιότητας ζωής προς όφελος των ευρωπαίων πολιτών.

26.

Δίδει έμφαση στην ανάγκη προορατικής προσέγγισης και χρήσης ποικίλων μεθόδων με στόχο τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας για τις γυναίκες, έχοντας υπόψη ότι τα μέτρα που υιοθετούνται στον εν λόγω τομέα πρέπει να διαμορφώνονται από τα κράτη μέλη ή από τις τοπικές και περιφερειακές αρχές σύμφωνα με τις αρμοδιότητές τους. Αποδεικνύεται εμπειρικά, αφενός, ότι η γυναικεία εργασία είναι πιο ευαίσθητη ως προς τις καθαρές αποδοχές από ό,τι η ανδρική εργασία και, αφετέρου, ότι σε ορισμένες περιπτώσεις η παροχή κάποιας μορφής κινήτρων ενόψει της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας για τις γυναίκες θα μπορούσε να συμβάλει στη γεφύρωση του σημαντικού χάσματος που εξακολουθεί να υπάρχει σε πολλές χώρες όσον αφορά τους στόχους της Λισσαβώνας.

27.

Επισημαίνει ότι, εκτός από την καταπολέμηση των επιπτώσεων της μείωσης του πληθυσμού σε πολλές περιφέρειες, υπάρχει επείγουσα ανάγκη για την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος που προκύπτει λόγω της γήρανσης του πληθυσμού εντός της ευρωπαϊκής επικράτειας και προϋποθέτει την καθιέρωση μιας νέας μορφής κοινωνικής πρόνοιας για τις οικογένειες, καθώς και την ανάληψη μιας προσεκτικής πολιτικής στον τομέα της μετανάστευσης, με παράλληλη συνεκτίμηση των ανθρώπινων και των κοινωνικών αναγκών. Δεν απαιτούνται πολιτικές μόνο για τη μετανάστευση ατόμων με υψηλό επίπεδο επαγγελματικών δεξιοτήτων, αλλά και —όπου κρίνεται αυτό απαραίτητο— για τη μετανάστευση ανειδίκευτου εργατικού δυναμικού ικανού να υποστηρίξει την παραγωγή των ΜΜΕ, ανάλογα με τις απαιτήσεις των μεμονωμένων κρατών μελών ή/και των τοπικών και περιφερειακών αρχών. Η κοινωνική και η οικονομική παγκοσμιοποίηση δεν αφήνουν περιθώρια για συμπεριφορές οι οποίες συχνά ευθύνονται για παρανομίες στην αγορά εργασίας.

28.

Υπενθυμίζει τη σημασία τόσο της υψηλού επιπέδου επιστημονικής εκπαίδευσης όσο και της πρωτοβάθμιας, της δευτεροβάθμιας και της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, αλλά και της επαγγελματικής κατάρτισης, οι οποίες είναι ζωτικής σημασίας για τη διάνοιξη προοπτικών ικανών να οδηγήσουν στην απόκτηση υψηλού επιπέδου δεξιοτήτων και στη δημιουργία των κατάλληλων προϋποθέσεων και ευκαιριών για την ταυτόχρονη συμμετοχή και των γυναικών στον ενεργό και παραγωγικό βίο. Προς το σκοπό αυτό, θα πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες για τον έμπρακτο περιορισμό του φαινομένου της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου.

29.

Λαμβανομένων υπόψη των ανωτέρω, η Επιτροπή των Περιφερειών τονίζει την ανάγκη διατήρησης, ως σημείο αναφοράς, των θεμελιωδών αξιών του ευρωπαϊκού σχεδίου.

30.

Εφιστά συνεπώς την προσοχή στη σημασία του ευρωπαϊκού κοινωνικού προτύπου και της Ευρωπαϊκής Κοινωνικής Ατζέντας, σε συνδυασμό με τις διαδικασίες της Μπολόνια και της Κοπεγχάγης, στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης. Παρά την ποικιλομορφία τους, τα εθνικά συστήματα μοιράζονται κοινές βάσεις και αρχές οι οποίες διαμορφώνουν μια κοινή αντίληψη για την κοινωνική πρόοδο και, στο πλαίσιο αυτής της κοινής έννοιας της κοινωνικής προόδου, οι κοινωνικοί εταίροι, οι τοπικές και περιφερειακές αρχές και οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών διαδραματίζουν ολοένα και σημαντικότερο ρόλο.

31.

Υπενθυμίζει τη δέσμευση για την προστασία του περιβάλλοντος είτε με δράσεις τοπικής εμβέλειας είτε με παρεμβάσεις σε παγκόσμια κλίμακα, προπαντός σε σχέση με το Πρωτόκολλο του Κυότο για τις κλιματολογικές αλλαγές. Υπογραμμίζει εν προκειμένω τη σημασία που έχει για την τοπική και περιφερειακή διάσταση η νομοθετική δέσμη για την αειφορία (sustainability package) που διαμορφώθηκε από την Επιτροπή και ιδιαίτερα η ανακοίνωση σχετικά με ένα σχέδιο δράσης για μια αειφόρο βιομηχανική πολιτική, ως ολοκληρωμένη στρατηγική προκειμένου η οικονομία της ΕΕ να καταστεί όχι μόνο ανταγωνιστικότερη αλλά και περισσότερο βιώσιμη από περιβαλλοντική άποψη.

32.

Επισημαίνει επιπλέον ότι η γνώση της εδαφικής επικράτειας αποτελεί μια από τις σημαντικότερες πτυχές για την προβολή των δεδηλωμένων στόχων της στρατηγικής της Λισσαβώνας στο τοπικό και περιφερειακό επίπεδο και είναι επομένως μείζονος σημασίας για την ανάπτυξη κοινής στατιστικής πληροφόρησης και ικανότητας ανάγνωσης των δεικτών που θα πρέπει επίσης να προαχθεί και στο τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.

33.

Προτείνει να τεθεί σε ισχύ η στρατηγική για μετά το 2010 βάσει βελτιωμένης διαχείρισης η οποία να είναι σε θέση να εμφυσήσει νέο δυναμισμό και νέα πνοή στην ευρωπαϊκή δράση προς όφελος της οικονομικής ανάπτυξης και της απασχόλησης· μιας διαχείρισης η οποία να είναι σε θέση να υπερνικήσει τις δυσκολίες που απαντώνται στο πλαίσιο των υφισταμένων μηχανισμών (ανοικτή μέθοδος συντονισμού, συμφωνία ως προς τα στοιχεία αναφοράς, διαρθρωτικοί δείκτες και πρόσθετες τεχνικές βελτιώσεις).

34.

Βάσει:

35.

Η Επιτροπή των Περιφερειών θα συμβάλει περαιτέρω στον προβληματισμό ενόψει των αποφάσεων που θα πρέπει να ληφθούν σχετικά με το μέλλον των ευρωπαϊκών πολιτικών για την ανάπτυξη και την απασχόληση μετά το 2010. Προς το σκοπό αυτό, η Επιτροπή των Περιφερειών θα εξετάσει επίσης τη δυνατότητα σύστασης μιας εξειδικευμένης ομάδας εργασίας μεταξύ των μελών της για την ανταλλαγή απόψεων με τα κοινοτικά όργανα σχετικά με τα συναφή θέματα.

31.3.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 76/19

—

υπενθυμίζει στα όργανα της ΕΕ ότι η δράση στο τοπικό επίπεδο αποτελεί καίριο στοιχείο για την επίτευξη του στόχου της βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης κατά 20 %. Ο καθοριστικός ρόλος των περιφερειών και των κοινοτήτων στην επίτευξη αυτού του στόχου αναγνωρίζεται ήδη πλήρως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο·

—

υπενθυμίζει ότι οι μεταφορές, η στέγαση και τα δημόσια κτήρια και οι δημόσιες υποδομές φωτισμού, οι οποίες σχεδιάζονται και παρέχονται από τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, είναι πεδία όπου μπορεί να επιτευχθεί σημαντική μείωση των εκπομπών CO2 και εξοικονόμηση ενέργειας·

—

θεωρεί αναγκαίο να εντάσσονται τα σχέδια δράσης των πόλεων και των μεγαλουπόλεων στο πλαίσιο των περιφερειακών και των εθνικών σχεδίων. Τα περιφερειακά σχέδια θα μπορούσαν να παράσχουν τον σύνδεσμο μεταξύ των τοπικών και των εθνικών πρωτοβουλιών, ώστε να διασφαλίζεται ότι τα τοπικά σχέδια αναπτύσσονται με συνεκτικό τρόπο. Είναι σημαντικό να καθοριστούν στα σχέδια δράσης συγκεκριμένα μέσα για την επίτευξη των στόχων και να διατεθεί επαρκής χρηματοδότηση για την εφαρμογή τους·

—

θεωρεί ότι το Σύμφωνο θα πρέπει να ανανεωθεί, προκειμένου να καταστεί σαφής η δυνατότητα όλων των υποεθνικών αρχών, συμπεριλαμβανομένων των περιφερειών, να γίνουν μέλη του·

—

ζητεί να προσαρμοστούν τα κονδύλια και η χρηματοδότηση της ΕΕ, ώστε να μπορέσουν να ιεραρχηθούν οι δράσεις για την προώθηση της βιώσιμης ενέργειας, όπως η αύξηση από 3 % σε 5 % του ποσοστού της περιφερειακής χρηματοδότησης που θα χορηγείται για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των ιδιωτικών οικιών. Θα πρέπει να υπάρχει εύκολη πρόσβαση σε δάνεια της ΕΤΕ για τις τοπικές αρχές και τις περιφέρειες που επιθυμούν να επενδύσουν σε προγράμματα ενεργειακής απόδοσης, προαγωγής των βιώσιμων πηγών ενέργειας και μείωσης των εκπομπών CO2.

Εισηγήτρια

:

η κα Kay Twitchen (UK/EPP), Μέλος του Κομητειακού Συμβουλίου του Έσσεξ

1.

χαίρεται για την πρόσκληση, που της απηύθυνε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, να εκφράσει τις παρατηρήσεις της σχετικά με τον ρόλο των περιφερειών στο πλαίσιο του «Συμφώνου των Δημάρχων»·

2.

υπογραμμίζει ότι κάθε πολίτης έχει δικαίωμα να γνωρίζει τι κάνουν οι εκλεγμένοι εκπρόσωποί του για να διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα του περιβάλλοντος για τις μελλοντικές γενιές·

3.

τονίζει ότι το «Σύμφωνο των Δημάρχων» παρέχει στους δημάρχους μιαν εξαίρετη ευκαιρία να εμπλέξουν τους πολίτες σε συλλογική και θετική δράση για την καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος, και ότι θα επιτρέψει στην Ευρωπαϊκή Ένωση να αναλάβει πραγματικά ηγετικό ρόλο σε αυτό το πεδίο·

4.

υπενθυμίζει στα όργανα της ΕΕ ότι η δράση στο τοπικό επίπεδο αποτελεί καίριο στοιχείο για την αλλαγή των ατομικών συμπεριφορών, η οποία είναι καθοριστική για την επίτευξη του στόχου της βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης κατά 20 %, και ότι ο καθοριστικός ρόλος των περιφερειών και των κοινοτήτων στην επίτευξη αυτού του στόχου αναγνωρίζεται ήδη πλήρως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (1) και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (2)·

5.

σημειώνει ότι, προωθώντας τη βιώσιμη ενέργεια και την ενεργειακή απόδοση, το «Σύμφωνο των Δημάρχων» μπορεί να προτρέψει τις πόλεις και τις περιφέρειες να εφαρμόσουν αλλαγές για να προστατεύσουν τους πιο ευάλωτους πολίτες τους –και ιδιαίτερα όσους έχουν χαμηλά και σταθερά εισοδήματα– από τις επιπτώσεις των υψηλών τιμών της ενέργειας και από την «ενεργειακή φτώχεια». Πρέπει όμως να ληφθούν μέτρα ώστε να αποφευχθεί η επιδότηση της χρήσης ενέργειας και να ενισχυθούν τα οικονομικά κίνητρα προκειμένου να βελτιωθεί η ενεργειακή απόδοση και, εφόσον είναι δυνατόν, να μειωθεί η χρήση ενέργειας·

6.

επισημαίνει ότι οι περιφερειακές και τοπικές αρχές έχουν ήδη αρχίσει να προβαίνουν σε δραστηριότητες και πρωτοβουλίες που θα συμβάλουν στους σκοπούς και στους στόχους της πολιτικής της ΕΕ για την αλλαγή του κλίματος, αναλαμβάνοντας την ηγεσία με τη θαρραλέα και απαραίτητη απόφαση να αυξήσουν την ενεργειακή απόδοση προς όφελος των πολιτών τους και του περιβάλλοντος. Το«Σύμφωνο των Δημάρχων», μεταξύ πολλών παρεμφερών εθνικών και διεθνών πρωτοβουλιών, παρέχει έναν ισχυρό μηχανισμό που θα δώσει νέα ώθηση για να συνεχιστούν αυτές οι εργασίες·

7.

επιδοκιμάζει τη νέα δυνατότητα συνυπολογισμού των επιτευγμάτων των κοινοτήτων στο χώρο της ενεργειακής απόδοσης ή της εξοικονόμησης ενέργειας, και απευθύνει έκκληση στις πρωτοποριακές κοινότητες να συμμετάσχουν ενεργά και να παρουσιάσουν τα έργα τους στο πλαίσιο του Συμφώνου·

8.

επικροτεί τη θετική έναρξη του Συμφώνου και το υψηλό επίπεδο πολιτικής δέσμευσης των ευρωπαϊκών κοινοτήτων που το έχουν προσυπογράψει να επιτύχουν εξοικονομήσεις ενέργειας σε ποσοστό άνω του 20 %. Ωστόσο, αν προσυπογράψουν μόνο μεγάλες πόλεις, η πρωτοβουλία αυτή κινδυνεύει να καταστεί μια συμβολική μόνο κίνηση. Είναι πλέον καιρός να συμμετάσχουν όλες οι υποεθνικές αρχές, οι κοινότητες και οι περιφέρειες, ανάλογα με την εσωτερική δομή κάθε κράτους μέλους, για να αυξηθούν τα συμβαλλόμενα μέρη του Συμφώνου ή για να ενισχυθεί ο αριθμός των εταίρων που συμμετέχουν σε άλλες πρακτικές εργασίες για τον ίδιο σκοπό. Οι μικρές κοινότητες θα πρέπει να ενημερωθούν για τη δυνατότητα σύμπραξης στο πλαίσιο περιφερειακών δικτύων·

9.

ζητεί, επομένως, να αποτελούν το περιφερειακό και το τοπικό επίπεδο έναν εξίσου απαραίτητο εταίρο στο Σύμφωνο και στην εφαρμογή των δεσμεύσεων της ΕΕ όσον αφορά την αλλαγή του κλίματος·

10.

επικροτεί την πρόοδο που επέφερε στα νομοθετικά πλαίσια η δέσμη μέτρων για την ενέργεια και την αλλαγή του κλίματος, επειδή θα παράσχει ασφάλεια δικαίου και πλαίσιο για την ανάληψη δραστηριοτήτων από το «Σύμφωνο των Δημάρχων». Ωστόσο, απαιτούνται περισσότερες δραστηριότητες σε επίπεδο ΕΕ, για να υλοποιηθεί η δέσμευση των κρατών μελών να μειώσουν την κατανάλωση ενέργειας κατά 20 %·

11.

λυπάται που η δέσμη μέτρων του 2008 για την ενέργεια και την αλλαγή του κλίματος δεν καθιέρωσε ένα δεσμευτικό στόχο για την ενεργειακή απόδοση, ο οποίος αποτελεί τον ελλείποντα κρίκο για την επίτευξη της απαραίτητης μείωσης του CO2·

12.

υπογραμμίζει ότι, χωρίς ένα πλαίσιο το οποίο να θέτει στόχους για το ευρωπαϊκό, το εθνικό, το περιφερειακό και το τοπικό επίπεδο, το Σύμφωνο δεν θα είναι αρκετό για να υλοποιηθεί η δέσμευση των συμβαλλόμενων μερών να επιτύχουν μείωση των εκπομπών τουλάχιστον κατά 20 %. Είναι σημαντικό να συμμετάσχουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές στον καθορισμό των στόχων για το κλίμα και την ενέργεια, να υιοθετηθούν συγκεκριμένα μέσα για την επίτευξη αυτών των στόχων και να διατεθεί επαρκής χρηματοδότηση για την εφαρμογή τους·

13.

επαναλαμβάνει τα μηνύματα που είχε διατυπώσει σε παλαιότερες γνωμοδοτήσεις της για το ίδιο θέμα (3). Οι περιφέρειες είναι, όπως και οι πόλεις και οι μεγαλουπόλεις, βασικοί παράγοντες στο πεδίο της ενέργειας, με αρμοδιότητες για ποικίλες δραστηριότητες που σχετίζονται με τη χωροταξία, την αδειοδότηση, τις επενδύσεις, τη σύναψη συμβάσεων, την παραγωγή και την κατανάλωση. Οι μεταφορές, η στέγαση και τα δημόσια κτήρια και οι δημόσιες υποδομές φωτισμού, που σχεδιάζονται και παρέχονται από τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, είναι πεδία όπου μπορεί να επιτευχθεί σημαντική μείωση των εκπομπών CO2 και εξοικονόμηση ενέργειας·

14.

υπογραμμίζει τον αντίκτυπο που θα έχει στη μείωση των εκπομπών και στη χρήση της ενέργειας ένας γενικός στόχος μείωσης της κατανάλωσης τόσο των καταναλωτικών αγαθών όσο και των φυσικών πόρων όπως το νερό. Σε αρκετές περιπτώσεις, οι περιφέρειες μπορούν να έχουν ευρύτερο αντίκτυπο στην αλλαγή της συμπεριφοράς από ό,τι οι μεμονωμένες τοπικές αρχές, επειδή καλύπτουν τόσο αστικές όσο και αγροτικές περιοχές· βρίσκονται, έτσι, στην κατάλληλη θέση για να επηρεάσουν τους πολίτες να αλλάξουν συμπεριφορά·

15.

υποστηρίζει συνεπώς την έντονη συμμετοχή των περιφερειών και ελπίζει ότι οι αρμόδιες περιφερειακές αρχές θα παρακινήσουν τις πολλές κοινότητες της περιοχής τους να προσχωρήσουν στο Σύμφωνο·

16.

θεωρεί αναγκαίο να εντάσσονται τα σχέδια δράσης των πόλεων και των μεγαλουπόλεων στο πλαίσιο των περιφερειακών και των εθνικών σχεδίων. Τα περιφερειακά σχέδια θα μπορούσαν να παράσχουν τον σύνδεσμο μεταξύ των τοπικών και των εθνικών πρωτοβουλιών, ώστε να διασφαλίζεται ότι τα τοπικά σχέδια αναπτύσσονται με συνεκτικό τρόπο. Είναι σημαντικό να καθοριστούν στα σχέδια δράσης συγκεκριμένα χρηματοδοτικά, τεχνικά και νομοθετικά μέσα, μέσα αξιολόγησης και μέσα στον τομέα των ανθρωπίνων πόρων, καθώς και χρονοδιάγραμμα για την επίτευξη των στόχων και να διατεθεί επαρκής χρηματοδότηση για την εφαρμογή τους·

17.

υπενθυμίζει ότι μεταξύ των περιφερειών υφίστανται μεγάλες αλλαγές, ότι ορισμένα συστήματα, ορισμένοι τομείς και ορισμένες περιφέρειες ενδέχεται να επηρεασθούν ιδιαίτερα από την κλιματική αλλαγή, καθώς επίσης ότι η ικανότητα προσαρμογής, η οποία μεταβάλλεται ανάλογα με τους τομείς και τις περιφέρειες, συνδέεται στενά με την κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη. Οι περιφέρειες και οι τοπικές αρχές διαδραματίζουν εν προκειμένω έναν αποφασιστικό ρόλο·

18.

επικροτεί τη συγκριτική αξιολόγηση ως στοιχείο του Συμφώνου και υπογραμμίζει τον ηγετικό ρόλο που θα μπορούσαν να διαδραματίσουν οι περιφέρειες στον εντοπισμό τοπικών δυνατοτήτων δράσης, στην ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών, στην εξεύρεση εταίρων για τα διάφορα έργα, στον καταμερισμό των πόρων, στη μέτρηση της προόδου και στην ευρεία παρουσίαση των επιτυχιών. Οι τοπικές πρωτοβουλίες θα πρέπει να εντάσσονται σε περιφερειακό ή εθνικό πλαίσιο προκειμένου να μεγιστοποιηθεί ο αντίκτυπός τους και να μπορέσουν να εμφανιστούν δυνατότητες εταιρικών σχέσεων. Επιπλέον θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να θέτουν φιλόδοξους στόχους που είναι βιώσιμοι και υπερβαίνουν τους στόχους των εθνικών πλαισίων·

19.

αναγνωρίζει ότι ένας σημαντικός παράγοντας για την επιτυχία ή αποτυχία του Συμφώνου θα είναι το μέγεθος των εταιρικών σχέσεων που θα δεσμευθούν σε κάθε δράση. Για να είναι οι δράσεις αποτελεσματικές, πρέπει να είναι αρκετά ευρείες ώστε να έχουν αντίκτυπο, αλλά και αρκετά μικρές ώστε να υπάρχει τοπική ταύτιση μαζί τους. Ενώ οι μεγαλύτερες πόλεις μπορούν να επιτύχουν οικονομίες κλίμακας, οι περιφέρειες μπορούν να βοηθήσουν ιδίως τους μικρότερους δήμους και τις αγροτικές κοινότητες να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της ενεργειακής απόδοσης, της προώθησης των βιώσιμων πηγών ενέργειας και της μείωσης των εκπομπών CO2·

20.

υπενθυμίζει στην Επιτροπή τη σημαντική επιρροή που μπορούν να ασκήσουν στις αγορές ενέργειας οι περιφέρειες και οι πόλεις, μέσω του ρόλου τους ως μεγάλων αγοραστών θερμότητας και ηλεκτρισμού, καθώς και ως προμηθευτών ηλεκτρισμού και θερμότητας, μεταξύ άλλων μέσω συστημάτων συνδυασμένης παραγωγής και συστημάτων επεξεργασίας των δημοτικών αποβλήτων, όπως η Παραγωγή Ενέργειας από Απόβλητα, η Αναερόβια Χώνεψη και η παραγωγή Στερεών Ανακτηθέντων Καυσίμων και ότι μπορούν να ενθαρρύνουν την ανάπτυξη ανανεώσιμων και εναλλακτικών πηγών ενέργειας, οι οποίες παράγουν χαμηλές ποσότητες αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου·

21.

κατά συνέπεια, το Σύμφωνο θα πρέπει να ανανεωθεί, προκειμένου να καταστήσει σαφή τη δυνατότητα όλων των υποεθνικών αρχών, συμπεριλαμβανομένων των περιφερειών, να γίνουν μέλη του, ούτως ώστε να αποκτήσει τη μέγιστη δυνατή εδαφική κάλυψη και να περιλάβει και τις αγροτικές περιοχές, οι οποίες αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, την προώθηση των βιώσιμων πηγών ενέργειας και τη μείωση των εκπομπών CO2. Το Σύμφωνο των Δημάρχων θα πρέπει να συντονίζεται με παρόμοιες εθνικές πρωτοβουλίες·

22.

επαναλαμβάνει την υποστήριξή της στους στόχους του Συμφώνου και στο πεδίο εφαρμογής των δραστηριοτήτων του, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης της ζήτησης και της κατανάλωσης ενέργειας, της ανάπτυξης βιώσιμου και ασφαλούς ενεργειακού εφοδιασμού μέσω της προώθησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και της βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης των προϊόντων·

23.

επιμένει ότι ο κύριος στόχος των μέτρων για τη μείωση των εκπομπών είναι η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα και ότι, επομένως, θα πρέπει να προβλεφθούν για τους στόχους και ποιοτικά κριτήρια, προκειμένου να διασφαλιστεί η επίτευξη της βιωσιμότητας·

24.

επισημαίνει ότι, για να έχει το Σύμφωνο μακροπρόθεσμο αντίκτυπο, πρέπει να ενσωματωθεί σταθερά στα καταστατικά των συμβαλλόμενων αρχών, ούτως ώστε να προστατευθούν οι δεσμεύσεις και οι στόχοι του από ενδεχόμενη μελλοντική παρέμβαση ή αποδυνάμωση λόγω αλλαγής της πολιτικής ηγεσίας ή διοικητικών και συνοριακών αλλαγών·

25.

τονίζει ότι οι περιφέρειες και οι πόλεις που λαμβάνουν μακροπρόθεσμες επενδυτικές και πολιτικές αποφάσεις για να βελτιώσουν την ενεργειακή τους απόδοση, να προωθήσουν τη χρήση βιώσιμων πηγών ενέργειας και να μειώσουν τις εκπομπές CO2, αντιμετωπίζουν βραχυπρόθεσμες δημοσιονομικές πιέσεις. Αυτό θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στους εθνικούς στόχους αξιολόγησης των επιδόσεων·

26.

συνιστά ότι, καθώς δεν υπάρχει κοινός ορισμός του «Δημάρχου» ή της «Περιφέρειας» σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι ο τίτλος του Συμφώνου και το συνακόλουθο πεδίο εφαρμογής του δεν αποκλείουν ούτε εμποδίζουν την προσυπογραφή του και από άλλα όργανα·

27.

υπογραμμίζει τις διαφορές που υπάρχουν μεταξύ των πόλεων και των περιφερειών της ΕΕ όσον αφορά την πρόοδο προς τη μείωση των εκπομπών CO2 και τον περιορισμό της κατανάλωσης ενέργειας τα τελευταία χρόνια, όπως και το γεγονός ότι ορισμένες πρωτοπόροι έχουν ήδη προοδεύσει πέρα από το επίπεδο των «φρούτων στα χαμηλότερα κλαδιά». Θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι διαφορές ενεργειακής έντασης της κατανάλωσης, της παραγωγής και των συνακόλουθων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μεταξύ και εντός των κρατών μελών και, ιδιαίτερα, μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών·

28.

ζητεί υποστήριξη για τη χάραξη της βασικής πορείας προς τη μείωση των εκπομπών, καθώς και σαφή καθοδήγηση όσον αφορά τον τρόπο μέτρησης και υποβολής των σχετικών δεδομένων. Η υποστήριξη αυτή είναι απαραίτητη για να μπορέσουν να διενεργηθούν συγκρίσεις και συγκριτική αξιολόγηση·

29.

συνιστά να περιλαμβάνει η συγκριτική αξιολόγηση παραδείγματα τόσο αποτυχίας όσο και επιτυχίας, για να αποφευχθεί η επανάληψη των λαθών. Τα παραδείγματα αυτά θα πρέπει να μπορούν να εφαρμοστούν άμεσα· γι' αυτό, θα ήταν απαραίτητο να παρέχεται αναλυτική περιγραφή των πρωτοβουλιών, συμπεριλαμβανομένου του προϋπολογισμού τους. Η ΕΕ θα πρέπει να αποκομίσει επίσης διδάγματα από τη Διάσκεψη των Δημάρχων των ΗΠΑ και την Πρωτοβουλία της Βορειοανατολικής και της Κεντροατλαντικής Περιφέρειας (των ΗΠΑ) για τα αέρια του θερμοκηπίου·

30.

συνιστά, καθώς πολλές πόλεις και δήμοι είναι μέλη περιφερειακών ή εθνικών δικτύων με αναπτυγμένες μεθοδολογίες και συστήματα λογιστικής, θα πρέπει να εξεταστούν τρόποι χρήσης αυτών των μεθοδολογιών στο πλαίσιο του Συμφώνου και να επιδιωχθεί παράλληλα η εναρμόνιση των εργαλείων μέτρησης και υποβολής των δεδομένων μεσοπρόθεσμα. Θα αποφευχθεί, έτσι, η επινόηση νέων μεθοδολογιών και θα ενθαρρυνθεί ίσως η ευρύτερη συμμετοχή στο Σύμφωνο. Θα πρέπει να επιδιωχθεί η προσυπογραφή του Συμφώνου από τους περισσότερους δήμους που ανήκουν στα υφιστάμενα δίκτυα·

31.

συνιστά να ληφθούν υπόψη στα χρονοδιαγράμματα του Συμφώνου, πριν αναπτυχθούν τα σχέδια δράσης, οι Συγκριτικές Αξιολογήσεις της Αριστείας και άλλες υπάρχουσες πρωτοβουλίες που θεωρούνται βέλτιστες πρακτικές, οι οποίες θα πρέπει να διαδοθούν σε όλα τα κράτη μέλη. Θα διασφαλιστεί, έτσι, η αντανάκλαση αυτής της ορθής πρακτικής σε όλα τα σχέδια δράσης που θα καταρτίσουν οι πόλεις και οι περιφέρειες·

32.

υπογραμμίζει τη σημασία του ευρωπαϊκού και του εθνικού πλαισίου για την επιτυχία της τοπικής δράσης και επισημαίνει, ιδιαίτερα, την έλλειψη δράσης της Επιτροπής και την παράλειψη ενημέρωσης του Σχεδίου Δράσης για την Ενεργειακή Απόδοση του 2006. Η δράση αυτή είναι απαραίτητη για να δοθούν στα κράτη μέλη και στις περιφέρειες και τις πόλεις τους κίνητρα να βελτιώσουν την ενεργειακή τους απόδοση και πέρα από τον στόχο του 20 %·

33.

επαναλαμβάνει την έκκληση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουνίου να επισπεύσουν την εφαρμογή του και να εξετάσουν το ενδεχόμενο αναθεώρησής του·

34.

προτρέπει να συνδεθούν άμεσα τα εθνικά σχέδια δράσης για την ενέργεια με τα αντίστοιχα σχέδια των περιφερειών, επειδή τα τελευταία αποτελούν απαραίτητο κρίκο μεταξύ των εθνικών σχεδίων δράσης για τη βιώσιμη ενέργεια και των αντίστοιχων σχεδίων των πόλεων και των δήμων. Είναι σημαντικό να συμμετάσχουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές στον καθορισμό των στόχων για το κλίμα και την ενέργεια, να υιοθετηθούν συγκεκριμένα μέσα για την επίτευξη αυτών των στόχων και να διατεθεί επαρκής χρηματοδότηση για την εφαρμογή τους·

35.

ζητεί να προσαρμοστούν τα κονδύλια και η χρηματοδότηση της ΕΕ, ώστε να μπορέσουν να ιεραρχηθούν οι δράσεις για την προώθηση της βιώσιμης ενέργειας, όπως η αύξηση από 3 % σε 5 % του ποσοστού της περιφερειακής χρηματοδότησης που θα χορηγείται για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των ιδιωτικών οικιών. Θα πρέπει να υπάρχει εύκολη πρόσβαση σε δάνεια της ΕΤΕ για τις τοπικές αρχές και τις περιφέρειες που επιθυμούν να επενδύσουν σε προγράμματα ενεργειακής απόδοσης, προώθησης των βιώσιμων πηγών ενέργειας και μείωσης των εκπομπών CO2·

36.

συνιστά, συνεπώς, να εξεταστεί κατά την ενδιάμεση αξιολόγηση των χρηματοδοτικών προγραμμάτων της ΕΕ πώς μπορεί να προσαρμοστεί όλο το φάσμα των προγραμμάτων στην υποστήριξη της ενεργειακής απόδοσης, την προώθηση των βιώσιμων πηγών ενέργειας και τη μείωση των εκπομπών CO2, και πώς μπορεί να διασφαλιστεί η πρόσβαση των περιφερειών και των πόλεων στα προγράμματα αυτά. Έτσι για παράδειγμα, οι πιθανές αναθεωρήσεις, πέρα από την αύξηση των πόρων περιφερειακής ανάπτυξης/συνοχής για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των ιδιωτικών οικιών, θα πρέπει να περιλαμβάνουν και περισσότερες επενδύσεις στην υποστήριξη της εμπορικής διάθεσης των νέων τεχνολογιών στο πλαίσιο προγραμμάτων όπως το 7ο ΠΠ. Μπορεί επίσης να χρειασθεί η εξέταση των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις ώστε να καταστεί δυνατή η ανάληψη δράσεων με σκοπό τη βιομηχανική και ενεργειακή μεταλλαγή·

37.

καλεί την Επιτροπή να συνεχίσει την ανάπτυξη και να επισπεύσει την επανεξέταση μέτρων που θα μπορούσαν να βοηθήσουν τις μεγάλες και τις μικρότερες πόλεις και τις περιφέρειες να αλλάξουν συμπεριφορά, π.χ. προωθώντας και ταξινομώντας αποδοτικά από άποψη ενέργειας προϊόντα·

38.

πιστεύει ότι θα βοηθήσει τις περιφέρειες και τις πόλεις στις προσπάθειές τους να εκπληρώσουν και να υπερβούν τον στόχο της βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης κατά 20 % ως το 2020, εάν ο στόχος καταστεί δεσμευτικός και προσαρμοστεί ανάλογα το Σχέδιο Δράσης για την Ενεργειακή Απόδοση του 2006, μαζί με την προσδοκία αναθεώρησης των εθνικών σχεδίων δράσης από τα κράτη μέλη έτσι ώστε να αντανακλάται ο στόχος αυτός.

31.3.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 76/23

—

Διαπιστώνει ότι σήμερα υπάρχουν σημαντικές διαφορές σε ό,τι αφορά στον τρόπο οργάνωσης του έργου των εθελοντών στα διάφορα κράτη μέλη και παρατηρεί ότι στις περισσότερες περιπτώσεις υπάρχει έλλειψη στατιστικών δεδομένων και αξιόπιστων ερευνών που να καλύπτουν το χώρο του εθελοντισμού·

—

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποστηρίξει την προαγωγή της συνεργασίας των εθελοντικών οργανώσεων όχι μόνο με την δημιουργία ευρωπαϊκής δικτυακής πύλης για τους νέους εθελοντές, αλλά και με την κατάρτιση τράπεζας δεδομένων στην οποία θα περιλαμβάνεται σύνοψη καλύτερων πρακτικών, προγραμμάτων, δυνατοτήτων και στοιχείων. Στην περίπτωση αυτή, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να να χρησιμοποιήσει και να παραπέμψει σε πληροφορίες από εθνικούς, περιφερειακούς και τοπικούς φορείς, έτσι ώστε να βελτιωθεί η ενημέρωση των νέων·

—

υποστηρίζει υποστηρίζει με θέρμη την πρωτοβουλία που ανέλαβε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την ανακήρυξη του 2011 σε ευρωπαϊκό έτος εθελοντισμού και είναι διατεθειμένη να συμμετάσχει ενεργά στην πραγματοποίησή του. Το έτος αυτό πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στη νεολαία και στο θέμα της κοινωνικής ένταξης·

—

καλεί την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τους οργανισμούς τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης να προωθήσουν τον εθελοντισμό εντός του εκπαιδευτικού συστήματος, έτσι ώστε οι νέοι να έρχονται σε πρώιμο στάδιο σε επαφή με εθελοντικές δραστηριότητες και να τις θεωρούν φυσιολογική συμβολή στον κοινωνικό βίο. Αυτού του είδους οι δραστηριότητες θα πρέπει να αποτελούν τμήμα της διδακτέας ύλης·

—

Ειδική προσοχή πρέπει να δίνεται στους νέους με λιγότερες ευκαιρίες διότι ο εθελοντισμός αποτελεί ιδιαίτερα πολύτιμη δυνατότητα κινητικότητας για αυτούς τους νέους οι οποίοι, διαφορετικά, επωφελούνται λιγότερο, ή και καθόλου, από τις δυνατότητες κινητικότητας. Αυτοί οι νέοι χρειάζονται διάφορες μορφές. Η υποστήριξη της κατάρτισης και της κινητικότητας των οργανωτών κοινωνικών και μορφωτικών δραστηριοτήτων που ειδικεύονται στους νέους και των εμψυχωτών νέων θα ήταν πολύ χρήσιμη στο πλαίσιο αυτό. Παράλληλα, πρέπει να αξιοποιηθούν οι δυνατότητες που διαθέτουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές για να προσεγγιστεί καλύτερα αυτή η ομάδα-στόχος.

Εισηγήτρια

:

η κ. Rinda den Besten (NL/PES), Δημοτική σύμβουλος Ουτρέχτης

1.

Διαπιστώνει ότι σήμερα υπάρχουν σημαντικές διαφορές σε ό,τι αφορά στον τρόπο οργάνωσης του έργου των εθελοντών στα διάφορα κράτη μέλη και παρατηρεί ότι στις περισσότερες περιπτώσεις υπάρχει έλλειψη στατιστικών δεδομένων και αξιόπιστων ερευνών που να καλύπτουν το χώρο του εθελοντισμού. Δεδομένου ότι η εναρμόνιση των νομοθετικών και των κανονιστικών διατάξεων είναι ανέφικτη αλλά και ανεπιθύμητη, η Επιτροπή των Περιφερειών προτείνει μια σταδιακή προσέγγιση σύμφωνα με μια ορισμένη προοπτική. Σε πρώτη φάση θα πρέπει να διερευνηθούν σε βάθος τα διάφορα συστήματα νομοθετικών και κανονιστικών ρυθμίσεων που ισχύουν στα κράτη μέλη για τον εθελοντισμό, τις επιθυμίες των (δυνητικών) νέων εθελοντών και τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν στην περίπτωση που επιθυμούν να δραστηριοποιηθούν σε διασυνοριακή κλίμακα, καθώς και το όφελος που προσφέρει ο εθελοντισμός στους νέους εθελοντές και στις περιοχές αποστολής και υποδοχής αυτών. Τα εν λόγω δεδομένα μπορούν να προωθήσουν περαιτέρω τη συζήτηση και να οδηγήσουν στη χάραξη μιας νέας πολιτικής η οποία εναρμονίζεται με την πραγματικότητα του εθελοντισμού των νέων στην Ευρώπη·

2.

χαιρετίζει την πρωτοβουλίες Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη διευκόλυνση της κινητικότητας των νέων εθελοντών στην Ευρώπη·

3.

εκτιμά τη δημιουργικότητα που δείχνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις προσπάθειές της για την αναζήτηση τρόπου για την διευκόλυνση των εθελοντικών δραστηριοτήτων νέων ανθρώπων σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, φοβάται όμως ότι η διαλειτουργικότητα των εθνικών ρυθμίσεων που ισχύουν για τις δραστηριότητες των εθελοντών δεν αποτελεί τη λύση του προβλήματος, λόγω των μεγάλων διαφορών που υπάρχουν σε ό,τι αφορά τις μορφές οργάνωσης του εθελοντισμού στις διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Για το λόγο αυτό, προτείνει να προαχθεί η συνεργασία μεταξύ οργανώσεων εθελοντών (είτε της κοινωνίας πολιτών είτε του δημόσιου) εντός και μεταξύ διαφόρων ευρωπαϊκών χωρών και ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να προάγουν διασυνοριακά προγράμματα εθελοντισμού·

4.

καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποστηρίξει την προαγωγή της συνεργασίας των εθελοντικών οργανώσεων όχι μόνο με την δημιουργία ευρωπαϊκής δικτυακής πύλης για τους νέους εθελοντές, αλλά και με την κατάρτιση τράπεζας δεδομένων στην οποία θα περιλαμβάνεται σύνοψη καλύτερων πρακτικών, προγραμμάτων, δυνατοτήτων και στοιχείων. Στην περίπτωση αυτή, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να να χρησιμοποιήσει και να παραπέμψει σε πληροφορίες από εθνικούς, περιφερειακούς και τοπικούς φορείς, έτσι ώστε να βελτιωθεί η ενημέρωση των νέων·

5.

τονίζει το ρόλο που διαδραματίζουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές στην περίπτωση του εθελοντισμού και ιδιαιτέρως σε ό,τι αφορά στη συμμετοχή των λιγότερο ευνοημένων νέων. Ο εθελοντισμός μπορεί να οδηγήσει στην κοινωνική ένταξη των λιγότερο ευνοημένων νέων και, δεδομένου ότι οι αρχές που είναι αρμόδιες για τη νεολαία και διαθέτουν πληθώρα γνώσεων και εμπειριών στο χώρο αυτό είναι οι οργανισμοί τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης, η βαθμίδα αυτή είναι εκείνη στην οποία ευρίσκονται συνήθως καινοφανείς και δημιουργικές λύσεις και όπου συνάπτονται σημαντικές συνεργασίες. Επιπλέον, οι οργανισμοί τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ενθάρρυνση των νέων, δεδομένου ότι ευρίσκονται κοντά στις οργανώσεις που υποδέχονται τους εθελοντές και μπορούν να τις παροτρύνουν να προχωρήσουν στην ανταλλαγή νέων εθελοντών·

6.

καλεί τα κράτη μέλη να μεριμνήσουν για την επάρκεια των πόρων που διαθέτουν οι οργανισμοί τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης για την υλοποίηση κοινών στόχων στο χώρο του εθελοντισμού των νέων και παροτρύνει τα κράτη μέλη να κάνουν χρήση των ταμείων και των προγραμμάτων της ΕΕ (όπως το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το πρόγραμμα η νεολαία σε δράση) για να ενισχύσουν την ποιότητα των διεθνών προγραμμάτων εθελοντισμού με την υποστήριξη και την καθοδήγηση εθνικών, περιφερειακών και τοπικών εθελοντικών οργανώσεων. Η υποστήριξη αυτή έχει στόχο να βοηθήσει τις οργανώσεις στη σύναψη διεθνών επαφών, την ανάπτυξη ιδιαίτερων ικανοτήτων που είναι απαραίτητες για την καθοδήγηση νέων από άλλες χώρες και στην κατάρτιση διεθνών προγραμμάτων·

7.

συμβουλεύει τους οργανισμούς τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης να επιδιώξουν την ανάπτυξη υποδομής για την υποστήριξη του έργου των εθελοντών, χωρίς βεβαίως να θιγεί η αυτονομία του χώρου αυτού. Η δημιουργία τοπικών και περιφερειακών κέντρων εθελοντισμού μπορεί, για παράδειγμα, να συμβάλει στην προαγωγή του έργου αυτού, στην προσφορά πληροφοριών, στην ενθάρρυνση των νέων να αναλάβουν εθελοντικές δραστηριότητες σε διασυνοριακή χρήματα και στην αξιολόγηση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας του έργου τους·

8.

θεωρεί ότι είναι κρίμα να εξακολουθούν να υπάρχουν κοινωνικά, οικονομικά και διοικητικά εμπόδια που δυσχεραίνουν την κινητικότητα των νέων εθελοντών και συνιστά να αναληφθεί πρωτοβουλία για την καταγραφή των εμποδίων αυτών στα πλαίσια ευρύτερης μελέτης με αντικείμενο τον εθελοντισμό (όπως αναφέρεται στο σημείο 1 της παρούσας γνωμοδότησης). Λόγω της έλλειψης δεδομένων σε ό,τι αφορά στον εθελοντισμό, η ΕΤΠ καλεί επίσης τα κράτη μέλη να παρουσιάσουν πριν από το 2011 τα πορίσματα μιας ευρύτερης έρευνας, έτσι ώστε να καταστεί εφικτή η προσαρμογή της πολιτικής που ασκείται στο χώρο του εθελοντισμού·

9.

υποστηρίζει υποστηρίζει με θέρμη την πρωτοβουλία που ανέλαβε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την ανακήρυξη του 2011 σε ευρωπαϊκό έτος εθελοντισμού και είναι διατεθειμένη να συμμετάσχει ενεργά στην πραγματοποίησή του. Το έτος αυτό πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στη νεολαία και στο θέμα της κοινωνικής ένταξης·

10.

επιθυμεί να τονίσει με έμφαση τη σημασία που έχει ο περιορισμός των γλωσσικών εμποδίων στην Ευρώπη με την προαγωγή της εκμάθυνσης ξένων γλωσσών από τους εθελοντές·

11.

τονίζει ότι χρειάζεται ένας ευρύτερος ορισμός της έννοιας του εθελοντισμού από αυτόν που χρησιμοποιείται στην πρόταση. Ο εθελοντισμός μπορεί να συνιστά πλήρη ή μερική δραστηριότητα, για μεγαλύτερο ή μικρότερο διάστημα, με αμοιβή ή με την κάλυψη μικροεξόδων, χωρίς ή με προσωπική συμμετοχή στις δαπάνες, ανάλογα με τη στοχευόμενη ομάδα και τις περιστάσεις·

12.

τονίζει τη σημασία που έχει η αναγνώριση δεξιοτήτων που έχουν αποκτηθεί στο παρελθόν, έτσι ώστε να μπορούν να χρησιμεύουν στην περαιτέρω πορεία των ενδιαφερομένων (εργασία ή σπουδές). Τέλος, ο εθελοντισμός αποτελεί σημαντικό είδος άτυπης μάθησης και συμβάλλει στην ανάπτυξη των νέων και την πρόσβαση που έχουν στην παιδεία. Για το λόγο αυτό, τα σχολεία, αλλά και οι κοινωνικές οργανώσεις και οι επιχειρήσεις θα μπορούσαν να διαδραματίσουν ( μεγαλύτερο) ρόλο στην αναγνώριση δεξιοτήτων που αποκτώνται μέσω του εθελοντισμού και την εφαρμογή των μέσων που υπάρχουν σήμερα για το σκοπό αυτό, του Europass και του Youthpass·

13.

καλεί την Επιτροπή, τα κράτη μέλη και τους οργανισμούς τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης να προωθήσουν τον εθελοντισμό εντός του εκπαιδευτικού συστήματος, έτσι ώστε οι νέοι να έρχονται σε πρώιμο στάδιο σε επαφή με εθελοντικές δραστηριότητες και να τις θεωρούν φυσιολογική συμβολή στον κοινωνικό βίο. Αυτού του είδους οι δραστηριότητες θα πρέπει να αποτελούν τμήμα της διδακτέας ύλης·

14.

θεωρεί ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό να υπάρχει μέριμνα για την διασφάλιση της ισορροπίας σε ό,τι αφορά στην πρόσθετη αξία που αποφέρει ο εθελοντισμός για τους νέους και την κοινωνία (σε όλες της τις πτυχές). Η σημασία που έχει η εξέλιξη των νέων ανθρώπων προέχει πάντα και το όφελος που αποκομίζει η κοινωνία απορρέει από την κοινωνική δραστηριοποίηση και συμμετοχή αυτών·

15.

εκφράζει την εκτίμησή της για την Ευρωπαϊκή Εθελοντική Υπηρεσία (ΕΕΥ) και την ελπίδα της να αναπτυχθεί περαιτέρω στο μέλλον, ώστε να μπορέσουν να συμμετάσχουν στον διασυνοριακό εθελοντισμό όσο το δυνατόν περισσότεροι νέοι.

31.3.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 76/30

—

εκφράζει την ικανοποίησή της για την αυξανόμενη συνειδητοποίηση από την Επιτροπή ότι οι τοπικές αρχές «εκφράζουν όλο και περισσότερο την επιθυμία τους να καταστούν συμμέτοχοι και φορείς ανάπτυξης», αλλά υπογραμμίζει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές δεν είναι αρχάριοι στον τομέα αυτό· δραστηριοποιούνται εδώ και δεκαετίες, έχουν αναλάβει δεσμεύσεις και ενδιαφέρονται να συμμετέχουν ως ενεργοί παράγοντες στην αναπτυξιακή συνεργασία, τη χρηματοδότηση και τη μεταρρύθμισή της·

—

επαναλαμβάνει την ανάγκη δημιουργίας ενός «χρηματιστηρίου» (bourse/ηλεκτρονική πύλη του διαδικτύου) για τις τοπικές και περιφερειακές αρχές που συμμετέχουν ενεργά στην αποκεντρωμένη συνεργασία σύμφωνα με ένα σύστημα το οποίο βασίζεται στο τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Πιο συγκεκριμένα, το σύστημα αυτό θα διευκολύνει τις ανταλλαγές πληροφοριών μεταξύ των ευρωπαϊκών τοπικών και περιφερειακών αρχών που δραστηριοποιούνται στον τομέα της αναπτυξιακής συνεργασίας και θα επιτρέψει την αντιστοίχιση των σχεδίων των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην Ευρώπη και στις αναπτυσσόμενες χώρες. Με τον τρόπο αυτόν θα διευκολυνθεί η ανάπτυξη των έργων αποκεντρωμένης συνεργασίας και θα βελτιωθεί ο συντονισμός τους, θα δημιουργηθούν συνέργειες και θα αποφευχθούν οι επικαλύψεις· σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΤΠ βλέπει ευνοϊκά τη συνεργασία με τη ΓΔ Ανάπτυξη·

—

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι πολλές από τις τοπικές και περιφερειακές αρχές της ΕΕ διατηρούν αναπτυξιακούς συνδέσμους με τους ομολόγους τους στον αναπτυσσόμενο κόσμο και, συνεπώς, έχουν αποκτήσει εμπειρογνωμοσύνη με τον τρόπο αυτό, ιδίως στους τομείς της εκπαίδευσης, της υγείας, των δημοτικών υπηρεσιών (διαχείριση υδάτων και αποβλήτων), της μη βιομηχανικής αλιείας και υδατοκαλλιέργειας, των υποδομών, των μεταφορών, των επικοινωνιών, του περιβάλλοντος, της ανάπτυξης της υπαίθρου, της περιφερειακής οικονομικής ανάπτυξης και της στήριξης της ανάπτυξης των τοπικών φορέων και της πολιτικής αποκέντρωσης·

—

σημειώνει ότι η συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών στις χώρες που λαμβάνουν τη βοήθεια πρέπει να συνεκτιμηθεί στις προσπάθειες για να καταστεί η αναπτυξιακή πολιτική πιο αποτελεσματική και συνεκτική.

Εισηγήτρια

:

Heini Utunen (FI/ALDE), μέλος του δημοτικού συμβουλίου της Jyväskylä

1.

εκφράζει την ικανοποίησή της για την ανακοίνωση της Επιτροπής, διότι η αναπτυξιακή πολιτική είναι επιτακτικά αναγκαία για την καταπολέμηση της φτώχειας παγκοσμίως και των γενεσιουργών αιτίων της, καθώς και για την επίτευξη της ισότητας. Η Ευρώπη δεν μπορεί να αποκοπεί από τα προβλήματα του υπόλοιπου κόσμου·

2.

ελπίζει ότι το 2008 θα αποτελέσει ορόσημο στις προσπάθειες της ΕΕ για την ανάπτυξη, με τις οποίες επιδιώκεται να καταστούν πολιτική προτεραιότητα οι αναπτυξιακοί στόχοι της χιλιετίας·

3.

σημειώνει με ανησυχία ότι ο όγκος της ευρωπαϊκής αναπτυξιακής βοήθειας μειώθηκε για δεύτερη συνεχή χρονιά και ότι μόνο λίγες χώρες (π.χ. Κάτω Χώρες, Σουηδία και Δανία) τηρούν τις διεθνείς δεσμεύσεις όσον αφορά το ποσό της παρεχόμενης βοήθειας·

4.

επίσης, εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η παρεχόμενη βοήθεια από την ΕΕ είναι όχι μόνο πολύ περιορισμένη αλλά και μάλλον αναποτελεσματική·

5.

θεωρεί ότι η Ανακοίνωση είναι πολύ σημαντική για τις τοπικές και περιφερειακές αρχές και, για το λόγο αυτό, εκφράζει την ικανοποίησή της διότι η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι η ΕΕ οφείλει να ακολουθήσει μια προσέγγιση ενσωμάτωσης, στην οποία θα συμμετέχουν η τοπική αυτοδιοίκηση και η κοινωνία των πολιτών, τόσο στην Ευρώπη όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες·

6.

εκφράζει την ικανοποίησή της για την αυξανόμενη συνειδητοποίηση από την Επιτροπή ότι οι τοπικές αρχές «εκφράζουν όλο και περισσότερο την επιθυμία τους να καταστούν συμμέτοχοι και φορείς ανάπτυξης», αλλά υπογραμμίζει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές δεν είναι αρχάριοι στον τομέα αυτό· δραστηριοποιούνται εδώ και δεκαετίες, έχουν αναλάβει δεσμεύσεις και ενδιαφέρονται να συμμετέχουν ως ενεργοί παράγοντες στην αναπτυξιακή συνεργασία, τη χρηματοδότηση και τη μεταρρύθμισή της· επισημαίνει δε ότι ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες και περιφέρειες ήδη πληρούν το στόχο που τους αντιστοιχεί αφού διαθέτουν το 0,7 % του ακαθάριστου εθνικού εισοδήματός τους στη συνεργασία για την ανάπτυξη·

7.

εκφράζει την ικανοποίησή της για την εποικοδομητική συνεργασία μεταξύ της Επιτροπής των Περιφερειών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, γεγονός που αποδεικνύει ότι ο ρόλος της ΕΤΠ και των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην αναπτυξιακή πολιτική αναγνωρίζεται ολοένα και περισσότερο. Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές πρέπει να θεωρούνται σημαντικοί εταίροι, οι οποίοι συμμετέχουν στην αναπτυξιακή πολιτική της ΕΕ·

8.

υπενθυμίζει ότι η αρχή της καλής διακυβέρνησης έχει αποφασιστική σημασία για την επιτυχία της αναπτυξιακής πολιτικής και ότι μια καίρια πτυχή της καλής διακυβέρνησης είναι η συνειδητοποίηση ότι οι καλύτερες αποφάσεις είναι αυτές που λαμβάνονται όσο το δυνατόν πλησιέστερα στη βάση·

9.

αναγνωρίζει τη σημασία της δημοσιονομικής και τομεακής βοήθειας, ειδικότερα για τις φτωχότερες χώρες, αλλά ζητεί να δημιουργηθεί ένας μηχανισμός όσον αφορά τις σχέσεις μεταξύ κεντρικής κυβέρνησης και φορέων της κοινωνίας των πολιτών όπου θα μπορέσει να αναπτυχθεί μια νέα νοοτροπία για τη χρήση της βοήθειας. Τούτο μπορεί να λάβει τη μορφή ενός σχεδίου σε επίπεδο τοπικής και περιφερειακής αρχής προκειμένου να συνδεθεί η αναπτυξιακή βοήθεια της κεντρικής κυβέρνησης με αυτή της κοινωνίας των πολιτών·

10.

σημειώνει ότι μια ισχυρότερη και αποτελεσματικότερη εταιρική σχέση μεταξύ ευρωπαϊκών φορέων θα διασφαλίσει ότι τα μέτρα θα είναι συμπληρωματικά και στρατηγικά βιώσιμα, ιδίως όσον αφορά τη διαχείριση της βοήθειας·

11.

καλεί την Επιτροπή να δώσει προτεραιότητα στη συμπερίληψη του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης (ΕΤΑ) στον κοινοτικό προϋπολογισμό και να διασφαλίσει τον αναγκαίο συντονισμό του με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) στο πλαίσιο μιας διευρυμένης ευρωπαϊκής πολιτικής γειτονίας, με στόχο τον καλύτερο συντονισμό των προσπαθειών της ΕΕ όσον αφορά στις πολιτικές συνεργασίας και ανάπτυξης·

12.

εκφράζει την ικανοποίησή της διότι η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι, προκειμένου να επιτευχθούν οι αναπτυξιακοί στόχοι της χιλιετίας, η ΕΕ οφείλει να υιοθετήσει μια προσέγγιση που να ενθαρρύνει τη συμμετοχή και, συνεπώς, καλεί τις τοπικές και περιφερειακές αρχές καθώς και την κοινωνία των πολιτών να συμμετάσχουν στην αναπτυξιακή πολιτική τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες·

13.

ζητεί να αντιμετωπίζονται η τοπική αυτοδιοίκηση και οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών ως φορείς αυτοί καθαυτοί, ο καθένας από τους οποίους κατέχει σημαντικό αλλά διακριτό ρόλο και σημασία ως προς τις αναπτυξιακές προσπάθειες, και ζητεί επίσης να ενεργούν συντονισμένα, συμπληρωματικά, επαρκώς και αποτελεσματικά, με διαφάνεια και συμμετοχικά·

14.

επαναλαμβάνει την ανάγκη δημιουργίας ενός «χρηματιστηρίου» (bourse/ηλεκτρονική πύλη του διαδικτύου) για τις τοπικές και περιφερειακές αρχές που συμμετέχουν ενεργά στην αποκεντρωμένη συνεργασία σύμφωνα με ένα σύστημα το οποίο βασίζεται στο τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Πιο συγκεκριμένα, το σύστημα αυτό θα διευκολύνει τις ανταλλαγές πληροφοριών μεταξύ των ευρωπαϊκών τοπικών και περιφερειακών αρχών που δραστηριοποιούνται στον τομέα της αναπτυξιακής συνεργασίας και θα επιτρέψει την αντιστοίχιση των σχεδίων των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην Ευρώπη και στις αναπτυσσόμενες χώρες. Με τον τρόπο αυτόν θα διευκολυνθεί η ανάπτυξη των έργων αποκεντρωμένης συνεργασίας και θα βελτιωθεί ο συντονισμός τους, θα δημιουργηθούν συνέργειες και θα αποφευχθούν οι επικαλύψεις· σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΤΠ βλέπει ευνοϊκά τη συνεργασία με τη ΓΔ Ανάπτυξη·

15.

επιδοκιμάζει την πρωτοβουλία που ανέλαβε το Συμβούλιο των Δήμων και Περιφερειών της Ευρώπης (CEMR) για την ανάπτυξη μιας πύλης στο διαδίκτυο, με τη βοήθεια της οποίας οι δήμοι θα μπορούν να αναζητούν τις αδελφοποιήσεις· εγκρίνει την επέκταση της πύλης αδελφοποίησης υπό τη διαχείριση του CEMR, η οποία επιτρέπει την αδελφοποίηση ευρωπαϊκών δήμων με δήμους αναπτυσσόμενων χωρών· η ΕΤΠ θα πρέπει να ενισχύσει και να υποστηρίξει το έργο που πραγματοποιείται τώρα από το CEMR·

16.

τονίζει ότι όλοι οι Ευρωπαίοι, συμπεριλαμβανομένων των δημοσίων αρχών, του ιδιωτικού τομέα και των μεμονωμένων πολιτών, οφείλουν να μοιράζονται την ευθύνη για τα παγκόσμια ζητήματα ανάπτυξης·

17.

σημειώνει ότι —ανάλογα με το κράτος μέλος— δεν κατέχουν απαραιτήτως όλα τα επίπεδα τοπικής αυτοδιοίκησης αρμοδιότητες για αναπτυξιακή συνεργασία, τούτο όμως καθιστά επιτακτική την ανάγκη συλλογικής ευθύνης για τα αναπτυξιακά ζητήματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η αναπτυξιακή συνεργασία πρέπει, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, να ενσωματωθεί στις δραστηριότητες των τοπικών και περιφερειακών αρχών, ακόμη και εάν τούτο δεν πραγματοποιείται απευθείας με τους εταίρους των αναπτυσσόμενων χωρών μέσω σχεδίων χρηματοδοτικής βοήθειας. Οι τρόποι επίτευξης της συνεργασίας αυτής θα μπορούσαν να παρουσιαστούν σε ένα ειδικό «φόρουμ» ανταλλαγών·

18.

από την προοπτική των τοπικών και περιφερειακών αρχών, θεωρεί θετικό ότι η Επιτροπή αναγνωρίζει την ανάγκη να ενσωματωθούν οι αρχές αυτές στην αναπτυξιακή συνεργασία και εκφράζει την ικανοποίησή της διότι η Ανακοίνωση της Επιτροπής συμμερίζεται την άποψη αυτή·

19.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι πολλές από τις τοπικές και περιφερειακές αρχές της ΕΕ διατηρούν αναπτυξιακούς συνδέσμους με τους ομολόγους τους στον αναπτυσσόμενο κόσμο και, συνεπώς, έχουν αποκτήσει εμπειρογνωμοσύνη με τον τρόπο αυτό, ιδίως στους τομείς της εκπαίδευσης, της υγείας, των δημοτικών υπηρεσιών (διαχείριση υδάτων και αποβλήτων), της μη βιομηχανικής αλιείας και υδατοκαλλιέργειας, των υποδομών, των μεταφορών, των επικοινωνιών, του περιβάλλοντος, της ανάπτυξης της υπαίθρου, της περιφερειακής οικονομικής ανάπτυξης και της στήριξης της ανάπτυξης των τοπικών φορέων και της πολιτικής αποκέντρωσης·

20.

θεωρεί ότι τα σχέδια αυτά θα προσδώσουν στις τοπικές και περιφερειακές αρχές νομιμοποίηση, εμπειρογνωμοσύνη και εμπειρία σε εκείνους τους τομείς που είναι ιδιαίτερα σημαντικοί για την οικονομική και κοινωνική πρόοδο των αναπτυσσόμενων χωρών· για τον λόγο αυτό, είναι εξαιρετικά σημαντικό να τους δοθεί σημαντικότερος ρόλος και να αξιοποιηθεί η εμπειρία τους στην αναπτυξιακή πολιτική·

21.

επισημαίνει ότι σε ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ, οι τοπικές και περιφερειακές αρχές κατέχουν το νόμιμο δικαίωμα να συμμετέχουν στην εθνική αναπτυξιακή πολιτική βάσει της αποκεντρωμένης συνεργασίας. Συνεπώς, μπορούν να εκλαμβάνονται ως άμεσοι παράγοντες στο πλαίσιο της αναπτυξιακής πολιτικής και των εξωτερικών υποθέσεων της ΕΕ·

22.

τονίζει τα πλεονεκτήματα της αποκεντρωμένης συνεργασίας και εφιστά την προσοχή στην ανάγκη προώθησής της, δεδομένου ότι πολλές τοπικές και περιφερειακές αρχές χρηματοδοτούν και υλοποιούν την αναπτυξιακή πολιτική. Ο ρόλος τους είναι συμπληρωματικός και καθιστά συνεκτικότερη την αναπτυξιακή πολιτική·

23.

υπογραμμίζει ότι οι δήμοι και οι περιφέρειες επιθυμούν την ενίσχυση της συμμετοχής τους με βάση την εταιρική σχέση και την εμπειρογνωμοσύνη, μέσω των προσπαθειών κυρίως σε ειδικούς τομείς που καλύπτονται από τις τοπικές και περιφερειακές αρχές. Επιπλέον, θα συνεργασθούν με τους φορείς της αναπτυξιακής συνεργασίας για την ευαισθητοποίηση των πολιτών όσον αφορά την αλληλεγγύη στις αναπτυσσόμενες χώρες·

24.

θεωρεί ότι ο ρόλος των τοπικών και περιφερειακών αρχών διαθέτει στην καλύτερη περίπτωση, λόγω της εγγύτητας προς τους πολίτες και της αρχής της επικουρικότητας, μια πολυεπίπεδη προοπτική, η οποία αποτελεί μέρος της εθνικής, ευρωπαϊκής και παγκόσμιας αναπτυξιακής πολιτικής και συμβάλλει στη διασφάλιση και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της βοήθειας·

25.

τονίζει το σημαντικό ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές των εξόχως απόκεντρων περιφερειών ως προνομιακοί εταίροι στη χάραξη πολιτικών συνεργασίας της ΕΕ με γειτονικές τρίτες χώρες, ενώ λειτουργούν και ως εργαστήριο για την υλοποίηση προγραμμάτων που απαιτούν κατάλληλο συντονισμό του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης (ΕΤΑ) και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ)·

26.

σημειώνει ότι η συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών στις χώρες που λαμβάνουν τη βοήθεια πρέπει να συνεκτιμηθεί στις προσπάθειες για να καταστεί η αναπτυξιακή πολιτική πιο αποτελεσματική και συνεκτική·

27.

υπογραμμίζει ότι η τοπική συμμετοχή και η αποκέντρωση πρέπει να αποτελέσουν τις κατευθυντήριες αρχές όσον αφορά τις αναπτυξιακές προσπάθειες και την αναπτυξιακή πολιτική·

28.

επιθυμεί την προώθηση μιας προσέγγισης που επιτρέπει στην τοπική και περιφερειακή αυτοδιοίκηση στην Ευρώπη και στις αναπτυσσόμενες χώρες να στηρίζουν καλύτερα τους ενδιαφερόμενους φορείς και παράγοντες της ανάπτυξης·

29.

συμφωνεί ότι η δημοκρατία δεν σημαίνει απλώς ελευθερία επιλογής, αλλά οικοδομείται καθημερινά και αντανακλά την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη, όπου η τοπική και περιφερειακή αυτοδιοίκηση διαδραματίζει σημαντικό ρόλο·

30.

σημειώνει ότι η προστιθέμενη αξία των τοπικών και περιφερειακών αρχών είναι ιδιαίτερα προφανής όσον αφορά τον ρόλο τους, ο οποίος ιδανικά είναι να εμπεδώνουν τη δημοκρατία και την καλή διακυβέρνηση και να προωθούν το αποκεντρωμένο πρότυπο διακυβέρνησης·

31.

υπογραμμίζει ότι οι εκπρόσωποι των ευρωπαϊκών τοπικών και περιφερειακών αρχών δεν συνεργάζονται μόνο με τους ομολόγους τους στο Νότο, αλλά και με την υπόλοιπη κοινωνία των πολιτών·

32.

εφιστά την προσοχή στα προβλήματα που προκύπτουν από μια μονομερή παροχή βοήθειας μέσω ενός συστήματος από την κορυφή στη βάση· πρόκειται για την πιο διαδεδομένη προσέγγιση που χρησιμοποιείται και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την παροχή βοήθειας. Η πραγματική εταιρική σχέση και η συμμετοχή του τοπικού επιπέδου και των οργανώσεων που το εκπροσωπούν (των ενώσεων τοπικών και περιφερειακών αρχών) απουσιάζουν, γεγονός που σημαίνει ότι η χρηματοδότηση δεν έχει αντίκτυπο στο τοπικό επίπεδο. Παράλληλα, ο αντίκτυπος της βοήθειας που παρέχουν οι ΜΚΟ, ο οποίος αφορά συνήθως το τοπικό επίπεδο, δεν επεκτείνεται απαραίτητα στις δημόσιες αρχές, στις τοπικές και περιφερειακές αρχές και στους θεσμικούς μηχανισμούς, γεγονός που εμποδίζει περαιτέρω τον μακροπρόθεσμο αντίκτυπο και την αποτελεσματικότητα της βοήθειας·

33.

θεωρεί ότι το σύστημα από την κορυφή στη βάση δεν οδηγεί στην κατάλληλη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών ούτε στη συμμετοχή των κατάλληλων ανθρώπων. Ακόμη, δεν επιτρέπει διαφορετικές προσεγγίσεις και ευρύτητα πνεύματος. Κατά συνέπεια, χρειάζεται μια γέφυρα που να συνδέει την κεντρική κυβέρνηση με την κοινωνική βάση. Σε πολλές από τις αναπτυσσόμενες χώρες που είναι αποδέκτες βοήθειας, η τοπική αυτοδιοίκηση και η στήριξή της μπορούν να προσφέρουν απτές λύσεις, οι οποίες βεβαίως θα πρέπει να εφαρμόζονται κατά περίπτωση·

34.

είναι πεπεισμένη ότι η χορήγηση αναπτυξιακής βοήθειας στις τοπικές και περιφερειακές αρχές εντός της αποδέκτριας χώρας θα συμβάλλει, σε πολλές περιπτώσεις, στην καλύτερη, διαφανέστερη και πιο βιώσιμη διακυβέρνηση. Σε αυτό το πλαίσιο, το κόστος για τον χρηματοδότη θα πρέπει να τηρηθεί εντός εύλογων ορίων.

31.3.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 76/34

—

επισημαίνει ότι προθυμοποιείται να συνεργασθεί κατά την εκπόνηση της κοινής μελλοντικής πολιτικής μετανάστευσης και να συνεισφέρει στην πολιτική αυτή·

—

υπογραμμίζει ότι η κοινή μεταναστευτική πολιτική αφορά άμεσα τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές. Από τη μια πλευρά, πλήττονται ιδιαίτερα από τις δυσκολίες της λαθρομετανάστευσης ενώ, από την άλλη πλευρά, είναι αρμόδιες για την παροχή ορισμένων υπηρεσιών στο πλαίσιο της κοινωνικής ένταξης των μεταναστών σε τοπικό επίπεδο. Για τους λόγους αυτούς, οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές πρέπει να λάβουν ενεργά μέρος στη χάραξη του ευρωπαϊκού πλαισίου για τη νόμιμη μετανάστευση, στη θέσπιση μέτρων για την καταπολέμηση της λαθρομετανάστευσης καθώς και στην αναπτυξιακή βοήθεια που παρέχεται στις χώρες προέλευσης·

—

υπογραμμίζει την ιδιαίτερη αξία που έχουν οι μετανάστες λόγω της συμβολής τους στην κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη της ΕΕ. Προκειμένου να ενισχυθεί η διεθνής ανταγωνιστικότητα του ευρωπαϊκού οικονομικού χώρου, πρέπει να βελτιωθεί αισθητά η ελκυστικότητα της ΕΕ για τους εργαζομένους υψηλής ειδίκευσης, ώστε να αξιοποιηθεί καλύτερα το τοπικό και περιφερειακό δυναμικό·

—

επισημαίνει ότι η αρμοδιότητα των κρατών μελών να ορίζουν πόσοι υπήκοοι τρίτων κρατών μπορούν να εισέρχονται στο έδαφός τους από τρίτες χώρες προκειμένου να εργασθούν ως μισθωτοί ή ανεξάρτητοι επαγγελματίες μπορεί να λάβει υπόψη τις εθνικές και περιφερειακές ανάγκες της αγοράς εργασίας·

—

αναγνωρίζει την καθοριστική σημασία της επικράτησης της επίσημης γλώσσας ή των επίσημων γλωσσών της χώρας υποδοχής. Η επιτυχημένη ένταξη διευκολύνεται και σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο με την εκμάθηση της γλώσσας αυτής από νωρίς·

—

τονίζει ότι η παράνομη εισροή μεταναστών και η νόμιμη μετανάστευση αλληλοσυνδέονται και ότι η καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης πρέπει να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο κατά τη χάραξη πολιτικής για τη νόμιμη μετανάστευση. Η παράνομη μετανάστευση πρέπει αφενός να καταπολεμάται με συνέπεια μέσω μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης προκειμένου να πλήττονται αποτελεσματικά τα εγκληματικά κυκλώματα. Αφετέρου, πρέπει να δημιουργηθούν προοπτικές για τη διευκόλυνση της νόμιμης μετανάστευσης, όταν υπάρχει έλλειψη εργατικού δυναμικού ή για βραχυπρόθεσμη παραμονή μεταναστών με στόχο την ανταλλαγή ή τη μεταβίβαση γνώσεων ή για την βελτίωση της επαγγελματικής κατάρτισης.

Εισηγητής

:

ο κ. Werner JOSTMEIER (DE/EVP), μέλος του κοινοβουλίου του κρατιδίου της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας

1.

στηρίζει την κοινή μεταναστευτική πολιτική όπως εξελίχθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Τάμπερε το 1999 έως και το ευρωπαϊκό σύμφωνο για τη μετανάστευση και το άσυλο·

2.

τονίζει ότι είναι πρόθυμη να συνεργαστεί και να συμβάλει στη χάραξη της μελλοντικής κοινής μεταναστευτικής πολιτικής. Στο πλαίσιο αυτό, οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές είναι πρόθυμες να ανταποκριθούν στις νέες προκλήσεις και να προωθήσουν την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών στον συγκεκριμένο τομέα στο επίπεδό τους·

3.

εκφράζει την ικανοποίηση και την ευγνωμοσύνη της για την ενισχυμένη συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία πρέπει να συνεχιστεί·

4.

επιδοκιμάζει το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επέλεξε τη μέθοδο της εταιρικής σχέσης. Στην εταιρική σχέση και την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών και των οργάνων της ΕΕ θα πρέπει να συμμετέχουν και οι τοπικοί και οι περιφερειακοί φορείς. Οι μελλοντικές προκλήσεις απαιτούν συντονισμένες και συνεκτικές ενέργειες, οι οποίες προϋποθέτουν την αποτελεσματική δράση της ΕΕ και των κρατών μελών στο πλαίσιο μιας κοινής μεταναστευτικής πολιτικής·

5.

υπογραμμίζει ότι η κοινή μεταναστευτική πολιτική αφορά άμεσα τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές. Από τη μια πλευρά, πλήττονται ιδιαίτερα από τις δυσκολίες της λαθρομετανάστευσης ενώ, από την άλλη πλευρά, είναι αρμόδιες για την παροχή ορισμένων υπηρεσιών στο πλαίσιο της κοινωνικής ένταξης των μεταναστών σε τοπικό επίπεδο. Για τους λόγους αυτούς, οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές πρέπει να λάβουν ενεργά μέρος στη χάραξη του ευρωπαϊκού πλαισίου για τη νόμιμη μετανάστευση, στη θέσπιση μέτρων για την καταπολέμηση της λαθρομετανάστευσης καθώς και στην αναπτυξιακή βοήθεια που παρέχεται στις χώρες προέλευσης·

6.

συμφωνεί με την Επιτροπή ότι χρειάζονται μηχανισμοί βασισμένοι στην αλληλεγγύη μεταξύ κρατών μελών και ΕΕ, με σκοπό την κατανομή των βαρών και τον συντονισμό των πολιτικών. Οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές υπογραμμίζουν την ανάγκη να διατεθούν πόροι για τη διαχείριση συνοριακών ελέγχων καθώς και για πολιτικές ένταξης, ως πράγμα που έχει επιπτώσεις στα δημόσια οικονομικά σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο·

7.

θεωρεί ότι η μεταναστευτική πολιτική πρέπει να θεμελιώνεται στον σεβασμό των δικαιωμάτων του ανθρώπου, στις αρχές του κράτους δικαίου καθώς και στην ενίσχυση της δημοκρατίας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση εγγυάται αυτές τις ελευθερίες και αρχές, οι οποίες θεσπίζονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, όπως η αξιοπρέπεια του ανθρώπου, οι ελευθερίες, η ισότητα, η αλληλεγγύη, τα δικαιώματα των πολιτών και η δικαιοσύνη. Σε αυτό το πλαίσιο, ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται στα δικαιώματα των γυναικών και των παιδιών. Παραδόσεις ή πράξεις που αντιτίθεται σε αυτές τις αρχές δεν πρέπει να γίνονται ανεκτές. Οι κοινές ευρωπαϊκές αξίες που αποτυπώνονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων είναι αδιαπραγμάτευτες. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση ο καθένας οφείλει να αποδεχτεί τις ευρωπαϊκές θεμελιώδεις αξίες ως δεσμευτικό υπόβαθρο αξιών·

8.

επισημαίνει ότι σε πολλές κοινότητες και περιφέρειες της Ευρώπης οι μετανάστες αποτελούν ήδη σημαντικό και αναπόσπαστο τμήμα του κοινωνικού συνόλου. Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει μια πραγματικά πλούσια και πολυποίκιλη πολιτιστική κληρονομιά, η οποία πρέπει να διαφυλαχθεί και να αναπτυχθεί περαιτέρω. Η UNESCO προσδιορίζει τον πολιτισμό ως σύμπλεγμα, στο οποίο, πέρα από την τέχνη και τη λογοτεχνία, συμπεριλαμβάνονται και οι τρόποι ζωής, τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, τα συστήματα αξιών, οι παραδόσεις και οι θρησκευτικές πεποιθήσεις. Η μετανάστευση μπορεί να συμβάλει στον εμπλουτισμό της πολιτιστικής ποικιλομορφίας. Με την ανακήρυξη του Ευρωπαϊκού Έτους Διαπολιτισμικού Διαλόγου (1), η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αναγνωρίσει την αξία της πολιτιστικής ποικιλομορφίας.

9.

λαμβάνοντας υπόψη τις γνωμοδοτήσεις που έχει ήδη υιοθετήσει, η Επιτροπή των Περιφερειών ζητά να συμμετάσχουν οι τοπικοί και οι περιφερειακοί παράγοντες στα περαιτέρω στάδια της μελλοντικής μεταναστευτικής πολιτικής (2).

10.

υπογραμμίζει ότι οι μετανάστες χάρη στη συμβολή τους στην κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη της ΕΕ είναι πολύ σημαντικοί. Προκειμένου να ενισχυθεί η διεθνής ανταγωνιστικότητα του ευρωπαϊκού οικονομικού χώρου, πρέπει να βελτιωθεί αισθητά η ελκυστικότητα της ΕΕ, ώστε να αξιοποιηθεί καλύτερα το τοπικό και περιφερειακό δυναμικό·

11.

θεωρεί επιτακτική την ανάγκη να θεσπιστούν και να τηρηθούν σαφείς και διαφανείς κανόνες για λόγους που αφορούν στην ασφάλεια δικαίου και την ισότιμη μεταχείριση των υπηκόων τρίτων χωρών·

12.

θεωρεί ότι τα συστήματα παροχής κινήτρων που προσανατολίζονται προς την ένταξη και εξασφαλίζουν ελκυστικές συνθήκες διαμονής για τους υπηκόους τρίτων χωρών και τις οικογένειές τους έχουν καθοριστική σημασία για την προσέλκυση του απαραίτητου εργατικού δυναμικού στον ευρωπαϊκό οικονομικό χώρο. Ένα σχέδιο διαχείρισης της μετανάστευσης βασιζόμενο στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας είναι επιτυχημένο όταν συνυπολογίζει και το θέμα της επανένωσης οικογενειών σύμφωνα με την οδηγία 2003/86/ΕΚ·

13.

επισημαίνει ότι η χάραξη κοινής μεταναστευτικής πολιτικής συμβάλλει στην απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών για την υποδοχή μεταναστών και, συνεπώς, στην σημαντική μείωση της διοικητικής επιβάρυνσης τόσο των κρατών μελών όσο και των περιφερειακών και των τοπικών αρχών·

14.

ζητά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναλύσει ποια θα είναι τα καθήκοντα της τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης βάσει των μέτρων που προτείνει η Επιτροπή και των μέτρων που προβλέπονται σε ευρωπαϊκό και τοπικό επίπεδο. Επίσης, είναι σημαντικό να καλύπτονται τα πιθανά έξοδα που προκύπτουν για τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές από εθνικούς ή κοινοτικούς πόρους·

15.

επισημαίνει ότι οι εθνικές αγορές εργασίας έχουν διαφορετικές απαιτήσεις. Για τον λόγο αυτό είναι απαραίτητο να εξεταστεί η καθιέρωση προτύπων που ισχύουν στην ΕΕ, διαδικαστικών ρυθμίσεων και άδειας διαμονής, όπως η προβλεπόμενη «μπλε κάρτα της ΕΕ», λαμβανομένων υπόψη των διαφορετικών απαιτήσεων των εθνικών, περιφερειακών και τοπικών αγορών εργασίας, της διαφύλαξης της διαχειριστικής αυτονομίας των κρατών μελών και της αρχής της επικουρικότητας. Οι απαιτήσεις της αγοράς απασχόλησης μπορούν να συνεκτιμηθούν με το δικαίωμα των κρατών μελών να καθορίζουν τον αριθμό των εισερχομένων στο έδαφός τους υπηκόων τρίτων χωρών που προέρχονται από τρίτες χώρες με σκοπό την αναζήτηση μισθωτής ή μη μισθωτής εργασίας·

16.

επικροτεί στο πλαίσιο αυτό την πρόταση της Επιτροπής για ενεργό συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην καλύτερη αντιστοίχιση των δεξιοτήτων και των αναγκών των επιμέρους τομέων, προκειμένου να ληφθούν υπόψη ιδιαίτερα οι τοπικές και οι περιφερειακές ιδιαιτερότητες·

17.

υπογραμμίζει τον σημαντικό και ενεργό ρόλο που διαδραματίζουν οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές στην ένταξη των μεταναστών. Στο πλαίσιο της μελλοντικής κοινής μεταναστευτικής πολιτικής, αλλά και των σχετικών συνοδευτικών μέτρων, όπως π.χ. κατά την υλοποίηση μέτρων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ένταξης, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι ειδικές ανάγκες των τοπικών και των περιφερειακών αρχών. Οι αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας πρέπει να τηρηθούν·

18.

φρονεί ότι η άσκηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων είναι συνδεδεμένη με ευθύνες και υποχρεώσεις απέναντι στους συνανθρώπους, στην κοινωνία και στις μελλοντικές γενεές. Η διαφύλαξη του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος αξιών αποτελεί δέσμευση υπέρ του σεβασμού και της ανοχής, στοιχεία που αποτελούν βασική προϋπόθεση για μια ειρηνική και δημοκρατική συμβίωση. Σε αυτό μπορεί να συμβάλει σημαντικά ο διαπολιτισμικός διάλογος σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο·

19.

κρίνει ότι η ενεργός συνεργασία όλων των τμημάτων της κοινωνίας των πολιτών και η θετική στάση των μεταναστών και της κοινωνίας υποδοχής αυτών αποτελούν σημαντική προϋπόθεση για την ένταξη. Οι χώρες προέλευσης μπορούν να συμβάλουν στην ένταξη των υπηκόων τους στις ευρωπαϊκές χώρες υποδοχής·

20.

αναγνωρίζει ότι η εκμάθηση της επίσημης γλώσσας ή των επίσημων γλωσσών της χώρας υποδοχής έχει πρωταρχική σημασία για την ένταξη. Η επιτυχής ένταξη και σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο διευκολύνεται με την έγκαιρη εκμάθηση της γλώσσας. Κρίνεται σκόπιμο να προωθηθεί η εκμάθηση της επίσημης γλώσσας ή των επίσημων γλωσσών της χώρας υποδοχής από τους μετανάστες και κυρίως τα παιδιά τους, ενώ ταυτόχρονα, θα πρέπει να γίνεται σεβαστό και να ενισχύεται το δικαίωμα κατοχής της μητρικής γλώσσας ή γλωσσών·

21.

εκτιμά ότι έχει πρωταρχική σημασία να παρέχονται, κατά τρόπο εύληπτο, βασικές πληροφορίες σχετικά με την πόλη, τον τόπο ή την επαρχία προορισμού και με τις κυριότερες συνήθειες που συναντώνται εκεί·

22.

τονίζει την ιδιαίτερη σημασία που έχουν οι βασικές γνώσεις της ιστορίας και των θεσμών της κοινωνίας υποδοχής. Η παροχή στους μετανάστες της δυνατότητας να αποκτήσουν τις βασικές αυτές γνώσεις είναι καθοριστική για την επιτυχία της ένταξης·

23.

υποστηρίζει την οργάνωση προγραμμάτων και δραστηριοτήτων υποδοχής για τους νεοαφιχθέντες υπηκόους τρίτων χωρών, προκειμένου να αποκτήσουν βασικές γνώσεις της γλώσσας, της ιστορίας, των θεσμών, των κοινωνικο-οικονομικών χαρακτηριστικών, της πολιτιστικής ζωής και των θεμελιωδών αξιών της κοινωνίας υποδοχής·

24.

υποστηρίζει τη χρηματοδότηση καινοτόμων προγραμμάτων ή προτύπων ένταξης, τα οποία θα συμπεριλαμβάνουν γλωσσική κατάρτιση και εργαστήρια επικοινωνίας, καθώς και πληροφόρηση σχετικά με τις πολιτισμικές, πολιτικές και κοινωνικές πτυχές της κοινωνίας υποδοχής·

25.

θεωρεί ότι η εκπαίδευση έχει καθοριστική σημασία για την ένταξη. Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές έχουν σημαντικές αρμοδιότητες στον τομέα της εκπαίδευσης και μπορούν να εξασφαλίσουν την ισότητα ευκαιριών για όλους. Στην Πράσινη Βίβλο που εξέδωσε η Επιτροπή με θέμα «Mετανάστευση και κινητικότητα: προκλήσεις και ευκαιρίες για τα εκπαιδευτικά συστήματα της ΕΕ» (3) αναδεικνύεται ο καθοριστικός ρόλος που διαδραματίζει η εκπαίδευση στην ένταξη. Στο πλαίσιο της αξιολόγησης της διαβούλευσης, η Επιτροπή θα πρέπει να λάβει ιδιαιτέρως υπόψη την εκπλήρωση των καθηκόντων των τοπικών και περιφερειακών αρχών·

26.

υπογραμμίζει τον καθοριστικό ρόλο του επαγγελματικού βίου για την ένταξη των μεταναστών. Η ανεργία συχνά εμποδίζει την επιτυχή ένταξη, ιδίως όταν πλήττει νέους ανθρώπους. Η προσέλευση μεταναστών από τρίτες χώρες πρέπει να αντιστοιχεί στις ανάγκες της αγοράς εργασίας του εκάστοτε κράτους. Η άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ένταξη, δεδομένου ότι η απασχόληση συνεπάγεται και την ένταξη των μεταναστών στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης. Χωρίς την προϋπόθεση αυτή, το άνοιγμα των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης προς τους μετανάστες θα συνεπαγόταν ιδιαίτερη επιβάρυνση για τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές και δύσκολα θα μπορούσε να δικαιολογηθεί στον πληθυσμό των κρατών μελών·

27.

τονίζει ότι η παράνομη εισροή μεταναστών και η νόμιμη μετανάστευση αλληλοσυνδέονται και ότι η καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης πρέπει να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο κατά τη χάραξη πολιτικής για τη νόμιμη μετανάστευση. Η παράνομη μετανάστευση πρέπει αφενός να καταπολεμάται με συνέπεια μέσω μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης προκειμένου να πλήττονται αποτελεσματικά τα εγκληματικά κυκλώματα. Ως εκ τούτου, στις συμφωνίες με τρίτες χώρες είναι σημαντικό να ενσωματώνονται διατάξεις για την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης, καθώς και για την επανεισδοχή υπηκόων τρίτων χωρών που διαμένουν παράνομα στη χώρα. Αφετέρου, πρέπει να δημιουργηθούν προοπτικές για τη διευκόλυνση της νόμιμης μετανάστευσης, όταν πρόκειται για υψηλά ειδικευμένους μετανάστες ή όταν υπάρχει έλλειψη εργατικού δυναμικού ή για βραχυπρόθεσμη παραμονή μεταναστών με στόχο την ανταλλαγή ή τη μεταβίβαση γνώσεων ή για την βελτίωση της επαγγελματικής κατάρτισης, γεγονός που θα ωφελήσει μεταγενέστερα και την ανάπτυξη των χωρών προέλευσης·

28.

ζητά πλήρη ενημέρωση σχετικά με τα συναφή ταμεία και προγράμματα προώθησης της ΕΕ, ώστε όλοι οι παράγοντες που δραστηριοποιούνται σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο να έχουν πρόσβαση σε αυτά τα ταμεία και προγράμματα·

29.

υποστηρίζει ότι, στο πλαίσιο της μελλοντικής ευρωπαϊκής πολιτικής μετανάστευσης, πρέπει να ληφθεί μέριμνα για την θα ήταν απαραίτητη η κατάλληλη επάνδρωση του FRONTEX και τη χορήγηση των οικονομικών πόρων που είναι απαραίτητοι για την ενίσχυση της λειτουργίας του οργανισμού προκειμένου για μέτρα διασυνοριακών ελέγχων και για την αποφυγή κινδύνων σχετικών με την ασφάλεια, ούτως ώστε να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στην αποστολή του·

30.

υπογραμμίζει με έμφαση ότι, στο πλαίσιο της μελλοντικής ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής, πρέπει να ενισχυθούν οι δυνατότητες των τοπικών και των περιφερειακών αρχών όσον αφορά τη διαχείριση των μεταναστευτικών ρευμάτων, με τη χορήγηση κατάλληλων οικονομικών πόρων αλλά και τη διασφάλιση πρόσβασης στα σχετικά ταμεία και προγράμματα της ΕΕ. Γιατί, η αποτυχία εφαρμογής μιας βιώσιμης και αποτελεσματικής (δηλαδή αποδεκτής από όλους τους συμμετέχοντες) πολιτικής για τη μετανάστευση, δεν θα συνεπαγόταν μόνο υψηλό κοινωνικοοικονομικό κόστος, αλλά θα εξέθετε συνάμα σε κίνδυνο την ευμάρεια, την κοινωνική ειρήνη και τις προοπτικές οικονομικής ανάπτυξης·

31.

ως εκ τούτου, ζητά να χορηγηθεί χρηματοδότηση τόσο για την ενταξιακή πολιτική όσο και για τις δράσεις των τοπικών και περιφερειακών αρχών στον εκπαιδευτικό τομέα. Η Πράσινη Βίβλος «Μετανάστευση και κινητικότητα» θα εξετάσει το θέμα της συμβολής των κοινοτικών προγραμμάτων και ταμείων στην ενταξιακή πολιτική. Οι ενέργειες των τοπικών και περιφερειακών αρχών στον τομέα της εκπαίδευσης που έχουν ως στόχο την ένταξη, θα πρέπει να χρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ένταξης.

32.

υπογραμμίζει ότι στο πλαίσιο της μελλοντικής ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής πρέπει να ληφθεί υπόψη η σημασία του διαλόγου και της συνεργασίας με τις χώρες προέλευσης και διέλευσης των μεταναστών. Για τον σκοπό αυτό θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν τα μέσα της ευρωπαϊκής πολιτικής γειτονίας και της Ένωσης της Μεσογείου και να επιδιωχθεί μια αποτελεσματικότερη συνεργασία στο πλαίσιο της αναπτυξιακής βοήθειας. Τονίζει επίσης, ότι οι περιφερειακές και τοπικές αρχές διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην προώθηση αυτής της συνεργασίας. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις περιφερειακές αρχές που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως πλατφόρμες συνεργασίας με όμορες της ΕΕ τρίτες χώρες·

33.

τονίζει την παγκόσμια διάσταση της μετανάστευσης που έχει σημαντικό αντίκτυπο στις χώρες προέλευσης, καθώς και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ως εκ τούτου, πρέπει να ληφθεί ιδιαίτερα υπόψη η αλληλεπίδραση της μετανάστευσης και της ανάπτυξης. Πρέπει να προληφθούν οι αρνητικές οικονομικές συνέπειες (διαρροή εγκεφάλων) που ενδεχομένως να έχει η μετανάστευση υψηλά καταρτισμένων εργαζομένων για τις αναπτυσσόμενες χώρες. Στην περίπτωση της κυκλικής μετανάστευσης οι ειδικευμένοι εργαζόμενοι θα μπορούν, μετά την επιστροφή τους, να αξιοποιήσουν ή να μεταβιβάσουν στην χώρα καταγωγής τις ικανότητες που απέκτησαν·

34.

εκφράζει τη γνώμη ότι, λαμβανομένων υπόψη των προβλημάτων που δημιουργεί η παράνομη μετανάστευση, θα πρέπει κατά τη χάραξη της μελλοντικής μεταναστευτικής πολιτικής να δοθεί προτεραιότητα στη θέσπιση πρακτικά εφαρμόσιμων και εναρμονισμένων μέτρων για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και εγκληματικών οργανώσεων, ώστε να αποφεύγονται ανθρώπινες τραγωδίες·

35.

υποστηρίζει σθεναρά μέτρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την καταστολή της παράνομης μετανάστευσης, η οποία συχνά συνεπάγεται την εκμετάλλευση κυρίως γυναικών και παιδιών. Για το σκοπό αυτό πρέπει να ληφθούν συνεπή μέτρα. Πρέπει να υπάρξει συνεργασία με τις χώρες προέλευσης και διαμετακόμισης για να καταπολεμηθούν τα δίκτυα διακίνησης λαθρομεταναστών και οι ομάδες που οργανώνουν και συμμετέχουν στην εμπορία ανθρώπων. Στις δράσεις συνεργασίας θα πρέπει να προωθηθεί δεόντως η συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών·

36.

θεωρεί ότι μια επιτυχημένη πολιτική μετανάστευσης προσφέρει οφέλη και δυνατότητες τόσο ως παράγοντας οικονομικής ευημερίας όσο και ως παράγοντας πολιτισμικής πολυμορφίας. Οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές υποστηρίζουν μια τέτοια πολιτική, η οποία συμβάλλει στην ενίσχυση του οικονομικού και κοινωνικού δυναμικού της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ταυτόχρονα επαναλαμβάνεται ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να απολαμβάνει πλήρως τα οφέλη της νόμιμης μετανάστευσης, εάν η καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης είναι πλήρης και επιτυχής.

31.3.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 76/38

—

κρίνει ότι για να διατηρηθεί η ισχύς των εννοιών της ένταξης και της αλληλεγγύης, η πολιτική συνοχής πρέπει να συνεχίσει να αποσκοπεί στην οικονομική και κοινωνική ισορροπία χωρίς να υποκύψει στον πειρασμό να επιβαρύνει την πολιτική συνοχής με πάρα πολλούς αντιφατικούς στόχους·

—

θεωρεί ότι οι στόχοι της συνοχής και της ανάπτυξης μπορούν και πρέπει να είναι συμβατοί μεταξύ τους, εφόσον πρόκειται για δύο στενά συνδεμένους στόχους, υπογραμμίζει δε ότι πρέπει να προσδιοριστεί ο τρόπος με τον οποίο η ανάπτυξη θα βελτιώσει τη συνοχή και όχι ο τρόπος με τον οποίο η συνοχή μπορεί θα διευκολύνει την ανάπτυξη·

—

αμφιβάλλει εάν είναι ορθό να αποδοθούν στα μέσα της πολιτικής συνοχής στόχοι ανταγωνιστικότητας για τη στρατηγική ανάπτυξης και καλεί, στο πλαίσιο του προβληματισμού για τη μελλοντική μορφή των Διαρθρωτικών Ταμείων, να αναλυθεί ο αντίκτυπος της κατανομής κονδυλίων (earmarking) σύμφωνα με τη στρατηγική της Λισσαβώνας για τα αποτελέσματα της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής·

—

κρίνει απαραίτητο να μελετηθούν οι δυνατότητες και να αναπτυχθούν οι σημαντικότεροι και πληρέστεροι δείκτες ανάπτυξης και ευημερίας, που να αντικατοπτρίζουν, σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο, τις σημαντικές εισοδηματικές διαφορές, τις διαθέσιμες δημόσιες υπηρεσίες, την ποιότητα των φροντίδων υγείας και την προσφορά επαγγελματικής και πολιτιστικής κατάρτισης·

—

επισημαίνει ότι εάν η πολιτική συνοχής επιδιώκει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής επανεξισορρόπησης, θα πρέπει να διαθέτει τους κατάλληλους πόρους και μέσα, και εκτιμά ότι το σημερινό επίπεδο χρηματοδότησης είναι το ελάχιστο απαραίτητο για την άσκηση αυτής της λειτουργίας.

Εισηγήτρια

:

Marta Vincenzi (PES/IT), Δήμαρχος της Γένοβας

1.

Φρονεί ότι παράλληλα με την οικονομική και κοινωνική συνοχή καθίσταται, όλο και περισσότερο αναγκαίο, να δοθεί στην πολιτική και μια εδαφική διάσταση, διότι παρά τις προόδους και τις βελτιώσεις, όχι μόνο εξακολουθούν να υφίστανται οι διαφορετικοί ρυθμοί ανάπτυξης, αλλά και αυξάνονται τα διαρθρωτικά προβλήματα σε διαπεριφερειακό επίπεδο. Επιμένει ότι είναι σημαντικό να συνοδευτεί αυτή η εδαφική διάσταση από τον σεβασμό των αρχών της ισότητας και της αναλογικότητας.

2.

Συμφωνεί με το γεγονός ότι πολλές δράσεις που χρηματοδοτεί η Ευρωπαϊκή Ένωση παράγουν προστιθέμενη αξία. Η επιλεξιμότητα του σχεδίου συμβάλλει στην ευκολότερη προσέλκυση χρηματοδοτήσεων, ιδιωτικών και δημόσιων, καθώς και στην ταχύτερη ανάπτυξη της καινοτομίας κατά τη διαχείριση και την εφαρμογή.

3.

Εκφράζει τη λύπη της που η Επιτροπή εξακολουθεί να αγνοεί το αποτέλεσμα μόχλευσης των Διαρθρωτικών Ταμείων, υπενθυμίζοντας ότι, στη διερευνητική της γνωμοδότηση για το θέμα αυτό, είχε προτείνει ένα πλαίσιο αξιολόγησης των διαφόρων διαστάσεων της προστιθέμενης αξίας της πολιτικής συνοχής.

4.

Επικροτεί την εισαγωγή της έννοιας των περιφερειών μετάβασης με την οποία νοούνται οι σημερινές περιφέρειες σταδιακής ένταξης (phasing-in) και σταδιακής εξόδου (phasing-out), αλλά και οι περιφέρειες η ενίσχυση των οποίων θα τερματιστεί μετά τη λήξη της περιόδου 2007-2013, και υποστηρίζει την εξεύρεση λύσεων για τις ζώνες αυτές.

5.

Επικροτεί τη διαβούλευση, που προηγήθηκε της δημοσίευσης από την Επιτροπή της Πράσινης Βίβλου για την εδαφική συνοχή, με την οποία αποδεικνύεται ότι όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη συνεχίζουν να αναγνωρίζουν και να υποστηρίζουν τον ρόλο της πολιτικής συνοχής στην οικοδόμηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

6.

Επισημαίνει ότι η δυνατότητα εισαγωγής νέων και διαφορετικών κριτηρίων επιλεξιμότητας αναφέρθηκε στη συζήτηση. Παράλληλα με το ΑΕγχΠ και με το ΑΕΕ αναφέρθηκε και ο επιδιωκόμενος στόχος ότι θα πρέπει ακόμη να εξεταστούν π.χ. η δημογραφική πυραμίδα και η διάθρωση της εγκατάστασης του πληθυσμού (στοιχεία για τη διασπορά του πληθυσμού, τον βαθμό γήρανσης και τα ποσοστά εξάρτησης), η αγορά εργασίας, η προσφορά υπηρεσιών, η χωροταξία, οι διαστάσεις των πόλεων και της υπαίθρου, οι φυσικοί πόροι, η πολιτιστική κληρονομιά, οι περιβαλλοντικοί και κλιματικοί παράγοντες, κτλ. Όλοι αυτοί οι παράγοντες μπορεί να επηρεάσουν την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη. Παράλληλα, οι κοινοτικοί δείκτες για την οριοθέτηση των επιλέξιμων περιοχών αποδείχτηκαν χρήσιμοι, αλλά χρειάζεται να χρησιμοποιηθούν περισσότεροι δείκτες στη βάση μιας ευρύτερης δέσμης στοιχείων για την ουσιαστική αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της πολιτικής συνοχής.

7.

Εκφράζει την ελπίδα ότι κατά την αξιολόγηση των διαφορών του ρυθμού ανάπτυξης και της προόδου ως προς τη συνοχή θα ληφθούν υπόψη, εκτός από το ΑΕγχΠ και το ΑΕΕ, η αγορά εργασίας (στοιχεία για την απασχόληση, την κινητικότητα, την κατάρτιση), η παροχή υπηρεσιών (στοιχεία για την πρόσβαση, την απόδοση, την διανομή), η χωροταξία (στοιχεία διάστασης, συνέχειας, πολυκεντρικότητας), η δημογραφική πυραμίδα και η διάθρωση της εγκατάστασης του πληθυσμού (στοιχεία για τη διασπορά του πληθυσμού, τον βαθμό γήρανσης και τα ποσοστά εξάρτησης), το επίπεδο εκπαίδευσης του πληθυσμού, οι επενδύσεις για ανάπτυξη και καινοτομία (στοιχεία για τους διατιθέμενους πόρους για Ε+Α+Κ ως μέρος του ΑΕγχΠ), καθώς και τα ειδικά γεωγραφικά χαρακτηριστικά κάποιων περιφερειών όπως των εξόχως απόκεντρων, των νησιωτικών ή των ορεινών).

8.

Εκτιμά ότι οι προκλήσεις της αλλαγής του κλίματος και τα προβλήματα ενεργειακού εφοδιασμού θα συνεχίσουν να έχουν συνέπειες, με διαφορετικό τρόπο και ένταση, σε μια σειρά ζητημάτων σχετικά με την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη, και να επηρεάζουν τις προσπάθειες που καταβάλλονται στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής και τα αποτελέσματά της.

9.

Υπογραμμίζει ότι οι εξόχως απόκεντρες περιοχές και οι νησιωτικές περιοχές, αφενός, είναι ιδιαίτερα ευάλωτες σε αυτές τις νέες κλιματικές και ενεργειακές προκλήσεις και, αφετέρου, αποτελούν ευκαιρία για την ΕΕ, αφού μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως φυσικά εργαστήρια για την αξιολόγηση των προβλημάτων και την αναζήτηση λύσεων προς όφελος όλης της ΕΕ.

10.

Τονίζει ότι παρά το ότι οι περιφερειακές στατιστικές αποτελούν βασικό εργαλείο για τη βελτίωση των κριτηρίων επιλεξιμότητας ή για την μετατροπή των δεικτών ανάπτυξης, σε πολλά κράτη μέλη είναι δύσκολη η χρήση ή η επεξεργασία των ήδη διαθέσιμων στατιστικών στοιχείων, όταν δε τα στοιχεία δεν είναι διαθέσιμα, είναι δύσκολο να συλλεχθούν και να μετρηθούν.

11.

Επισημαίνει ότι στόχος εξακολουθεί να είναι η προώθηση της ευρωπαϊκής συνοχής μέσω της μείωσης των διαφορών του ρυθμού ανάπτυξης. Οι ενισχύσεις θα πρέπει επομένως να δοθούν κυρίως στις ασθενέστερες περιφέρειες, όμως για να είναι επιτυχής και εξίσου σημαντική για όλους η πολιτική συνοχής, θα πρέπει να περιλαμβάνει ολόκληρη την ευρωπαϊκή επικράτεια.

12.

Θεωρεί ότι η βασική πρόκληση είναι η επιτάχυνση της σύγκλισης των περιφερειών που παρουσιάζουν καθυστέρηση στην ανάπτυξή τους, ιδιαίτερα δε η πρόκληση της ένταξης των περιφερειών των νέων κρατών μελών, όπως συχνά και σωστά αναφέρεται στις διάφορες εκθέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την πολιτική συνοχής.

13.

Θεωρεί ότι πρέπει να δοθεί υψηλή προτεραιότητα στον εντοπισμό και την αντιμετώπιση των ελλείψεων στις υποδομές.

14.

Υπογραμμίζει ότι η πολιτική συνοχής αποσκοπεί στην ενίσχυση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής, στόχοι με βάση τους οποίους συνεισφέρει σε τομεακές πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή εθνικές πολιτικές των κρατών μελών.

15.

Εκτιμά ότι η ένταξη των τομεακών πολιτικών και της πολιτικής συνοχής είναι ακόμη ιδιαίτερα σπάνια και ότι η ενίσχυση της ολοκληρωμένης προσέγγισης θα απαιτήσει τον καθορισμό των οριζόντιων στόχων για την εναρμόνιση, πριν απ' όλα, της ανάπτυξης της γεωργίας, του περιβάλλοντος, της ενέργειας και των μεταφορών.

16.

Δεδομένης της σημερινής οικονομικοπολιτικής κατάστασης, θεωρεί επιτακτική την ανάγκη για δικτύωση και συνεργατικούς σχηματισμούς, που θα υπερβαίνουν τα περιφερειακά όρια.

17.

Θεωρεί ότι οι στόχοι της συνοχής και της ανάπτυξης μπορούν και πρέπει να είναι συμβατοί μεταξύ τους, εφόσον πρόκειται για δύο στενά συνδεμένους στόχους, υπογραμμίζει δε ότι πρέπει να προσδιοριστεί ο τρόπος με τον οποίο η ανάπτυξη θα βελτιώσει τη συνοχή και όχι ο τρόπος με τον οποίο η συνοχή μπορεί θα διευκολύνει την ανάπτυξη.

18.

Αμφιβάλλει εάν είναι ορθό να αποδοθούν στα μέσα της πολιτικής συνοχής στόχοι ανταγωνιστικότητας για τη στρατηγική ανάπτυξης και καλεί, στο πλαίσιο του προβληματισμού για τη μελλοντική μορφή των Διαρθρωτικών Ταμείων, να αναλυθεί ο αντίκτυπος της κατανομής κονδυλίων (earmarking) σύμφωνα με τη στρατηγική της Λισσαβώνας για τα αποτελέσματα της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής.

19.

Υπογραμμίζει την εκτίμηση όλων των μερών ότι μια ορθολογική οργάνωση των διαδικασιών θα διευκολύνει τη διαχείριση των ταμείων, αλλά προειδοποιεί ότι κατά τις μεταρρυθμίσεις πρέπει επιστηθεί προσοχή, ώστε να μην θυσιασθεί στο βωμό της κοινοτικής διακυβέρνησης η προστιθέμενη αξία της σε πολλαπλά επίπεδα συμμετοχής των τοπικών και περιφερειακών αρχών.

20.

Υποστηρίζει ότι το νομικό και διοικητικό περιβάλλον έχει καθοριστική σημασία για την επιτυχία της πολιτικής συνοχής, επισημαίνει δε ότι η ενίσχυση των θεσμών παρέχει στην υλοποίηση των παρεμβάσεων έναν από τους πολυτιμότερους και λιγότερο εμφανείς πόρους για τη λειτουργία της πολιτικής συνοχής.

21.

Υπενθυμίζει ότι ο αυξανόμενος ανταγωνισμός, όσον αφορά την παραγωγική και διοικητική αποτελεσματικότητα, μεταξύ των ευρωπαϊκών περιφερειών είναι ένας παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπόψη σχετικά με την οικονομική και κοινωνική συνοχή, εφόσον επηρεάζει την προσέλκυση εξωτερικών επενδύσεων και την ένταξη στην παγκόσμια αγορά.

22.

Εκφράζει την ικανοποίησή της για την ανάπτυξη νεότερων και πιο καινοτόμων χρηματοοικονομικών εργαλείων στα πλαίσια της πολιτικής συνοχής (όπως π.χ. τα ταμεία ανανεούμενων πιστώσεων) και επισημαίνει, ταυτόχρονα, ότι η αρχή της συχρηματοδότησης αποτελεί ένα έγκυρο και αξιόπιστο μέσο για τη διασφάλιση της προστιθέμενης αξίας που αποφέρει η πολιτική συνοχής.

23.

Υπογραμμίζει την τεράστια συμβολή που μπορεί να έχει η πολιτική συνοχής στην προβολή του ευρωπαϊκού σχεδίου, και σημειώνει ότι η Επιτροπή, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη και τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, πρέπει να βρίσκει πιο αποτελεσματικούς τρόπους ενημέρωσης του ευρωπαϊκού κοινού σχετικά με τα οφέλη και τα αποτελέσματα της πολιτικής συνοχής.

24.

Επισημαίνει ότι οι αρχές που διέπουν τη σημερινή ευρωπαϊκή πολιτική συνοχής, δηλαδή, η συγκέντρωση, ο προγραμματισμός, η συγχρηματοδότηση, η προσθετικότητα και η εταιρική σχέση έχουν αποδείξει της αξία τους και θεωρεί ότι πρέπει να συνεχίσουν να αποτελούν τον βασικό άξονα της κοινοτικής δράσης στο μέλλον.

25.

Τονίζει ότι η ευρωπαϊκή πολιτική συνοχής πρέπει να συνεχίσει να βασίζεται σε μια ισχυρή εταιρική σχέση όλων των βαθμίδων διακυβέρνησης, με την ολοένα αυξανόμενη συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών σε όλα τα στάδια, από τον ορισμό των σχεδίων έως την αξιολόγηση των προγραμμάτων.

26.

Υπογραμμίζει τη σημασία που έχει η εδαφική συνεργασία για όλες τις διαστάσεις της πολιτικής συνοχής, όσον αφορά την προστιθέμενη αξία και την προβολή ενός τόπου, και απευθύνει έκκληση για την πλήρη αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων που παρέχει το νέο μέσο ΕΟΕΣ (Ευρωπαϊκός Όμιλος Εδαφικής Συνεργασίας).

27.

Ζητεί την ενίσχυση της αστικής διάστασης της πολιτικής συνοχής, υπενθυμίζοντας ότι οι αστικές ζώνες είναι συχνά η κινητήρια δύναμη της οικονομικής ανάπτυξης, κρύβουν ωστόσο επίσης σοβαρά φαινόμενα οικονομικών ανισοτήτων, κοινωνικών ανισοτήτων και πολιτιστικής απομόνωσης.

28.

Εφιστά την προσοχή στην ανάγκη μεγαλύτερου συντονισμού για την αντιμετώπιση των προβλημάτων των αγροτικών ζωνών και των δυσκολιών των αστικών ζωνών, διότι η σχέση μεταξύ αστικής πραγματικότητας και αγροτικού περιβάλλοντος αποτελεί βασικό συστατικό μιας ολοκληρωμένης πολιτικής περιφερειακής ανάπτυξης.

29.

Προτείνει την εκ νέου ένταξη των μέσων της αγροτικής ανάπτυξης στη γενική πολιτική συνοχής, δεδομένου ότι τα Διαρθρωτικά Ταμεία χρηματοδοτούν ήδη πολλές δράσεις με στόχους παράλληλους και η επιλογή αυτή ενδέχεται να είναι η καλύτερη λύση για την αποφυγή αναπαραγωγής σχεδίων και παρεμβάσεων.

30.

Προτείνει τη συνεργασία των οργανισμών διαχείρισης και στατιστικής για την εξεύρεση νέων περιφερειακών στατιστικών μέσων, ώστε να αξιοποιηθεί καταλλήλως και στοχοθετημένα ο αντίκτυπος της πολιτικής συνοχής και να καθοριστούν καλύτερα οι δείκτες ανάπτυξης ή να βελτιωθούν περαιτέρω τα κριτήρια επιλεξιμότητας.

31.

Κρίνει απαραίτητο να μελετηθούν οι δυνατότητες και να αναπτυχθούν οι σημαντικότεροι και πληρέστεροι δείκτες ανάπτυξης και ευημερίας, που να αντικατοπτρίζουν, σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο, τις σημαντικές εισοδηματικές διαφορές, τις διαθέσιμες δημόσιες υπηρεσίες, την ποιότητα της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και την προσφορά επαγγελματικής και πολιτιστικής κατάρτισης.

32.

Επισημαίνει ότι η δυνατότητα χρήσης ολοκληρωμένων μορφών χρηματοδότησης, όπως τα κεφάλαια κίνησης με κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου και τα δάνεια διευκόλυνσης ή τα εγγυημένα δάνεια, θα μπορούσε να έχει θετικό πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα, χωρίς να διαταράσσει το σύστημα επιδοτήσεων της πολιτικής συνοχής.

33.

Θεωρεί ότι οι δημόσιες αρχές, συμπεριλαμβανομένων των τοπικών και περιφερειακών αρχών, θα κληθούν στο μέλλον να προβούν σε μεγάλες επενδύσεις στον εφοδιασμό ή την υποστήριξη των υπηρεσιών κοινής ωφελείας, προκειμένου να καλυφθούν οι υπάρχουσες διαφορές, κυρίως στις υποδομές και στις μεταφορές.

34.

Υπενθυμίζει ότι τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης αντιμετωπίζουν μια δημογραφική πρόκληση λόγω της σταδιακής γήρανσης του πληθυσμού τους και υπογραμμίζει ότι μια πτυχή αυτής της αλλαγής είναι κατά κύριο λόγο η αυξανόμενη ζήτηση δημόσιων υπηρεσιών —κυρίως υπηρεσιών και υπηρεσιών υγείας— που να εγγυώνται σε όλους την ίδια αποτελεσματικότητα και ποιότητα.

35.

Πιστεύει ότι η απλοποίηση της πολιτικής συνοχής πρέπει να βασίζεται στις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, καθώς και στην υποχρέωση απολογισμού και τις διαδικασίες ελέγχου όσον αφορά τις διαστάσεις των παρεμβάσεων και τον γεωγραφικό προσδιορισμό των σχεδίων ώστε να μειωθούν οι δαπάνες και να αποκεντρωθεί η διαχείριση.

36.

Θεωρεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να αναγνωρίσει και να ενισχύσει την εδαφική διάσταση της πολιτικής συνοχής, προκειμένου να καταστεί δυνατή μια οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη που να είναι ισορροπημένη και βιώσιμη μεταξύ των διαφόρων περιφερειών αλλά και πολυκεντρική και αρμονική στο εσωτερικό των ίδιων των περιφερειών.

37.

Υπογραμμίζει ότι η συνοχή εξακολουθεί να αποτελεί σημαντική πρόκληση, επειδή οι μεγάλες ανισότητες σε θέματα οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, μεταξύ διαφορετικών περιφερειών αλλά και στο εσωτερικό των ίδιων των περιφερειών, εξακολουθούν να υπάρχουν και μάλιστα να αμβλύνονται λόγω της τελευταίας διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

38.

Κρίνει ότι για να διατηρηθεί η ισχύς των εννοιών της ένταξης και της αλληλεγγύης, η πολιτική συνοχής πρέπει να συνεχίσει να αποσκοπεί στην οικονομική και κοινωνική ισορροπία χωρίς να υποκύψει στον πειρασμό να επιβαρύνει την πολιτική συνοχής με πάρα πολλούς αντιφατικούς στόχους.

39.

Επισημαίνει ότι εάν η πολιτική συνοχής επιδιώκει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής επανεξισορρόπησης, θα πρέπει να διαθέτει τους κατάλληλους πόρους και μέσα, και εκτιμά ότι το σημερινό επίπεδο χρηματοδότησης είναι το ελάχιστο απαραίτητο για την άσκηση αυτής της λειτουργίας και θα πρέπει να αντιμετωπίζει τις πιέσεις περιορισμού των δαπανών που πηγάζουν από την παγκόσμια συγκυρία της χρηματοπιστωτικής κρίσης, συγκυρία κατά την οποία αυξάνεται η ανάγκη εντονότερης εφαρμογής πολιτικών συνοχής.

40.

Παρατηρεί ότι η συνοχή πρέπει να διατηρήσει την ευρωπαϊκή διάσταση και αποκρούει οιαδήποτε προσπάθεια επανεθνικοποίησης της κοινοτικής προσπάθειας, η προστιθέμενη αξία της οποίας οφείλεται και στο γεγονός ότι είναι μια κοινή ευρεία πολιτική με σαφείς στρατηγικούς στόχους, ικανή να ανταποκριθεί στις ευρωπαϊκές και παγκόσμιες προκλήσεις και να προσαρμοστεί στις τοπικές και περιφερειακές απαιτήσεις.

41.

Υπογραμμίζει το αποτέλεσμα μόχλευσης της πολιτικής συνοχής, εφόσον οι επενδύσεις παράγουν μακροπρόθεσμα διαρθρωτικά αποτελέσματα στις τοπικές και περιφερειακές οικονομίες, προωθούν καινοτόμες προσεγγίσεις για την ανάπτυξη και την απασχόληση και επηρεάζουν σημαντικά την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού των διοικήσεων και των επιχειρήσεων.

42.

Ζητεί την εφαρμογή νέων χρηματοδοτικών μέσων που να μπορούν να συμβάλουν απλούστερα και αποτελεσματικότερα στις επενδύσεις, κυρίως στις περιφέρειες που χρειάζονται αναδιάρθρωση και καινοτομία προκειμένου να υποστηρίξουν τον ρόλο και την ανάπτυξη των ΜΜΕ.

43.

Υπενθυμίζει ότι, σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, είναι απαραίτητη η συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών σε όλα τα στάδια, από τον σχεδιασμό έως την αξιολόγηση, διότι αποτελούν την πλησιέστερη προς τους τελικούς αποδέκτες βαθμίδα διακυβέρνησης και φέρουν την κύρια ευθύνη για την εφαρμογή της πολιτικής συνοχής.

31.3.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 76/42

—

θεωρεί δεσμευτική την υπόσχεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να προσφέρει ευρωπαϊκή προοπτική στο σύνολο των Δυτικών Βαλκανίων, εφόσον οι διάφορες χώρες της περιοχής πληρούν τα κριτήρια ένταξης·

—

προτρέπει τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων να εκπληρώσουν χωρίς χρονοτριβή τις προϋποθέσεις της ΕΕ για τη μείωση των απαιτήσεων της πολιτικής της όσον αφορά τη θεώρηση των διαβατηρίων. Οι απαιτήσεις θεώρησης διαβατηρίων που επιβάλλονται προς το παρόν σε όσους διαμένουν στα Δυτικά Βαλκάνια καθιστούν δύσκολη την ανάπτυξη κοινωνικών επαφών με εταίρους από τα κράτη μέλη της ΕΕ και κωλύουν την υλοποίηση εκπαιδευτικών και αναπτυξιακών σχεδίων· καλεί τα κράτη μέλη της ΕΕ να μειώσουν ακόμη περισσότερο τις απαιτήσεις θεώρησης διαβατηρίων για τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων·

—

υπογραμμίζει τη σημασία των διαδικασιών που άρχισαν να εφαρμόζονται στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων για την αποκέντρωση και την κατανομή της κρατικής εξουσίας· επισημαίνει ότι οι διαδικασίες αυτές δεν πρέπει να στηρίζονται αποκλειστικά σε εθνοτικά κριτήρια, θεωρεί δε σημαντικό να ενισχυθούν τα κεντρικά θεσμικά όργανα σε χώρες με ποικιλόμορφη εθνοτική σύνθεση, προκειμένου να εξασφαλισθεί η ομαλή λειτουργία του κράτους, φροντίζοντας ταυτόχρονα να γίνεται σεβαστή η αυτονομία των περιφερειακών και τοπικών οργάνων και αρχών όσον αφορά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων·

—

τονίζει τη σημασία που έχει η συνεχής καταβολή σύντονων προσπαθειών για την ενίσχυση της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης. Η πάταξη της διαφθοράς και το έργο για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των πολιτών έναντι του δικαστικού συστήματος πρέπει να συνεχισθούν·

—

τάσσεται υπέρ της στενής συνεργασίας των τοπικών και περιφερειακών αρχών και θεσμικών οργάνων με τους εταίρους τους στα κράτη μέλη της ΕΕ και ζητά τη δημιουργία κατάλληλων θεσμικών και χρηματοδοτικών μηχανισμών που θα επιτρέπουν στις τοπικές και περιφερειακές αρχές, καθώς και στις εθνικές ενώσεις τοπικής αυτοδιοίκησης, να συμμετέχουν σε διασυνοριακά και περιφερειακά σχέδια, συμπεριλαμβανομένων πρωτοβουλιών στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ομίλου Εδαφικής Συνεργασίας.

Εισηγητής

:

ο κ. František Knapík (SK/EPP), Δήμαρχος του Košice

1.

θεωρεί δεσμευτική την υπόσχεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να προσφέρει ευρωπαϊκή προοπτική στο σύνολο των Δυτικών Βαλκανίων, εφόσον οι διάφορες χώρες της περιοχής πληρούν τα κριτήρια ένταξης·

2.

χαιρετίζει την πρόοδο που σημείωσαν οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων στην πορεία τους προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η υπογραφή Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης (ΣΣΣ) μεταξύ ΕΕ και Δημοκρατίας της Σερβίας, καθώς και μεταξύ ΕΕ και Βοσνίας — Ερζεγοβίνης έχει καθοριστική σημασία για το μέλλον της περιοχής εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μια ακόμη απόδειξη της προόδου της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης είναι η πραγματική προοπτική του Μαυροβουνίου και της Αλβανίας, τις οποίες θα ακολουθήσουν και άλλες χώρες της περιοχής, να αποκτήσουν καθεστώς υποψήφιας χώρας στο εγγύς μέλλον, καθώς και η πρόοδος στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Κροατία·

3.

συνιστά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αξιοποιήσει περισσότερο την εμπειρία των νέων κρατών μελών όσον αφορά τη διαδικασία ένταξης και μετασχηματισμού. Οι απόψεις των νέων κρατών μελών θα πρέπει να είναι ένα περαιτέρω πλεονέκτημα κατά τη χάραξη των πολιτικών της ΕΕ, ιδίως όσον αφορά τις ενταξιακές φιλοδοξίες των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων·

4.

προτρέπει τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων να εκπληρώσουν χωρίς χρονοτριβή τις προϋποθέσεις της ΕΕ για τη μείωση των απαιτήσεων της πολιτικής της όσον αφορά τη θεώρηση των διαβατηρίων. Οι απαιτήσεις θεώρησης διαβατηρίων που επιβάλλονται προς το παρόν σε όσους διαμένουν στα Δυτικά Βαλκάνια καθιστούν δύσκολη την ανάπτυξη κοινωνικών επαφών με εταίρους από τα κράτη μέλη της ΕΕ και κωλύουν την υλοποίηση εκπαιδευτικών και αναπτυξιακών σχεδίων· καλεί τα κράτη μέλη της ΕΕ να μειώσουν ακόμη περισσότερο τις απαιτήσεις θεώρησης διαβατηρίων για τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων·

5.

υπογραμμίζει τη σημασία των διαδικασιών που άρχισαν να εφαρμόζονται στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων για την αποκέντρωση και την κατανομή της κρατικής εξουσίας· επισημαίνει ότι οι διαδικασίες αυτές δεν πρέπει να στηρίζονται αποκλειστικά σε εθνοτικά κριτήρια, θεωρεί δε σημαντικό να ενισχυθούν τα κεντρικά θεσμικά όργανα σε χώρες με ποικιλόμορφη εθνοτική σύνθεση, προκειμένου να εξασφαλισθεί η ομαλή λειτουργία του κράτους, φροντίζοντας ταυτόχρονα να γίνεται σεβαστή η αυτονομία των περιφερειακών και τοπικών οργάνων και αρχών όσον αφορά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων·

6.

τονίζει ότι η αναγνώριση και η προστασία των μειονοτήτων αποτελεί ένα από τα κριτήρια της Κοπεγχάγης, και ότι η πλήρωση του κριτηρίου αυτού συνιστά προϋπόθεση για την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση· είναι πεπεισμένη ότι ένα βασικό στοιχείο των δικαιωμάτων των μειονοτήτων είναι η διευκόλυνση της ειρηνικής συνύπαρξης των διαφορετικών, από άποψη φυλής, γλώσσας ή θρησκείας πληθυσμών, με την πλειονότητα του πληθυσμού, έτσι ώστε να ικανοποιούνται οι ιδιαίτερες ανάγκες τους·

7.

προτρέπει τις χώρες της περιοχής να λάβουν μέτρα για να ενισχυθεί η συμμετοχή των γυναικών στον πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό βίο και να προωθήσουν την ισότητα γυναικών και ανδρών. Η ΕΤΠ παρατηρεί ότι οι δυσμενείς διακρίσεις εις βάρος των γυναικών και η βία μέσα στο σπίτι συνεχίζονται και γι' αυτό παροτρύνει τις εν λόγω χώρες να επιτείνουν τις προσπάθειές τους για την προαγωγή των δικαιωμάτων των γυναικών·

8.

προτείνει να ενισχυθεί η διοικητική ικανότητα των εθνικών θεσμικών οργάνων και των τοπικών αρχών προκειμένου να ωφεληθούν τα μέγιστα από τις χρηματοδοτήσεις που χορηγούνται στα Δυτικά Βαλκάνια μέσω του Μηχανισμού Προενταξιακής Βοήθειας (IPA)·

9.

τονίζει τη σημασία που έχει η συνεχής καταβολή σύντονων προσπαθειών για την ενίσχυση της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης. Η πάταξη της διαφθοράς και το έργο για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των πολιτών έναντι του δικαστικού συστήματος πρέπει να συνεχισθούν·

10.

εκφράζει τη λύπη της για την εκτεταμένη διαφθορά η οποία παρεμποδίζει την οργάνωση διαφανών υπηρεσιών κοινής ωφέλειας και παρακωλύει την αποτελεσματική διαχείριση και διοίκηση των κεφαλαίων και προγραμμάτων της ΕΕ·

11.

επικροτεί τις προσπάθειες για τη δημιουργία Περιφερειακής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης (RESPA), η οποία θα έχει όλες τις εξουσίες που αρμόζουν σε ένα ίδρυμα επαγγελματικής κατάρτισης δημοσίων υπαλλήλων και θα συμβάλει στην ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων. Η ΕΤΠ συνιστά στις υφιστάμενες σχολές δημόσιας διοίκησης των διαφόρων χωρών να συνεργαστούν όσο το δυνατόν περισσότερο με τη νέα σχολή. Υποστηρίζει επίσης και τα άλλα μέσα που διαθέτει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας, τη δημιουργία θεσμικών οργάνων και την εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ, ιδίως μέσω της αδελφοποίησης και των Προγραμμάτων Τεχνικής Βοήθειας και Ανταλλαγής Πληροφοριών (TAIEX) και Υποστήριξης για τη Βελτίωση της Διακυβέρνησης και της Διαχείρισης (SIGMA)·

12.

χαιρετίζει τον επιτυχή μετασχηματισμό του Συμφώνου Σταθερότητας για τη Νοτιο-Ανατολική Ευρώπη σε Συμβούλιο Περιφερειακής Συνεργασίας· θεωρεί την περιφερειακή συνεργασία ως μία από τις προϋποθέσεις για την πρόοδο της ενταξιακής διαδικασίας των Δυτικών Βαλκανίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η βελτίωση της διασυνοριακής συνεργασίας χρήζει ιδιαίτερης προσοχής, δεδομένου ότι σε πολλές περιπτώσεις οι παραμεθόριες περιοχές ήταν εκείνες που επλήγησαν πιο σκληρά από τις ένοπλες συγκρούσεις της δεκαετίας του '90. Για τον λόγο αυτό, η ΕΤΠ ζητά να προβλεφθεί η ανάπτυξη των διασυνοριακών υποδομών μεταξύ των χωρών της περιοχής·

13.

θεωρεί ότι η ενίσχυση της διαμεθοριακής συνεργασίας μεταξύ των παραθαλάσσιων περιοχών και όσων συνορεύουν με τις χώρες των δυτικών Βαλκανίων και των περιοχών που βρίσκονται απέναντι ή συνορεύουν με κράτη μέλη της ΕΕ είναι η κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθηθεί για την υπέρβαση των διαφορών, των προκαταλήψεων και των καχυποψιών που απορρέουν από τις διενέξεις και τις συγκρούσεις του πρόσφατου και παλαιότερου παρελθόντος μεταξύ των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων και των γειτονικών χωρών που είναι πλέον μέλη της ΕΕ·

14.

χαιρετίζει την πρόοδο που σημειώθηκε όσον αφορά τη δημιουργία ζώνης ελεύθερων συναλλαγών — CEFTA — στα Δυτικά Βαλκάνια· συνιστά στις ενδιαφερόμενες χώρες να επιταχύνουν τη διαδικασία για τη δημιουργία μιας ζώνης που να λειτουργεί αποτελεσματικά σε ολόκληρη την περιοχή, δεδομένου ότι μια περιφερειακή ζώνη ελεύθερων συναλλαγών θα βοηθήσει τις επιμέρους χώρες να προετοιμαστούν για την ένταξή τους στην ενιαία αγορά της ΕΕ·

15.

τάσσεται υπέρ της στενής συνεργασίας των τοπικών και περιφερειακών αρχών και θεσμικών οργάνων με τους εταίρους τους στα κράτη μέλη της ΕΕ και ζητά τη δημιουργία κατάλληλων θεσμικών και χρηματοδοτικών μηχανισμών που θα επιτρέπουν στις τοπικές και περιφερειακές αρχές, καθώς και στις εθνικές ενώσεις τοπικής αυτοδιοίκησης, να συμμετέχουν σε διασυνοριακά και περιφερειακά σχέδια, συμπεριλαμβανομένων πρωτοβουλιών στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ομίλου Εδαφικής Συνεργασίας·

16.

έχει επίγνωση του γεγονότος ότι οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην προώθηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και υποστηρίζει το δίκτυο των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών της περιοχής και την ανάπτυξη κοινών προγραμμάτων.

17.

θεωρεί ότι η καλή λειτουργία των τοπικών και περιφερειακών αρχών διαδραματίζει καθοριστικό παράγοντα τόσο για την εδραίωση της εσωτερικής κατάστασης στις επιμέρους χώρες όσο και για τη διαδικασία εναρμόνισης με την ΕΕ· συνιστά στις κυβερνήσεις να ενισχύσουν την επικοινωνία με τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές για την προώθηση της ιδέας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης·

18.

χαιρετίζει τη θέσπιση ειδικού μηχανισμού για την υποστήριξη των τοπικών και περιφερειακών κυβερνήσεων στα Δυτικά Βαλκάνια στα πλαίσια του Μέσου Προενταξιακής Βοήθειας (IPA), που ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη διάσκεψη των Βρυξελλών, τον Απρίλιο του 2008· συνιστά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να απλοποιήσει όσο το δυνατόν περισσότερο τη διαδικασία παροχής βοήθειας, καθιστώντας ταχύτερους και πιο αποτελεσματικούς τους σχετικούς μηχανισμούς· πιστεύει ότι οι διάφορες ενισχύσεις πρέπει μεν να είναι στοχευμένες, χρειάζεται όμως να ωφελούν όσο το δυνατό περισσότερους δικαιούχους·

19.

έχει επίγνωση των μεγάλων διαφορών που υφίστανται μεταξύ μητροπολιτικών περιοχών και πιο απομακρυσμένων από τα αστικά κέντρα περιοχών σε ό,τι αφορά στις δραστηριότητες των τοπικών και περιφερειακών αρχών που ασχολούνται με την αρμονική και ισορροπημένη εδαφική ανάπτυξη και την προώθηση της ιδέας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης· θεωρεί ότι χρειάζεται να παρασχεθεί βοήθεια στις υποεθνικές αρχές για να λειτουργήσουν αποτελεσματικά στις αγροτικές περιοχές, ιδιαίτερα τις περιοχές όπου συνυπάρχουν πολλές εθνότητες και όπου θα πρέπει να δίδεται έμφαση στην εφαρμογή πολυεθνικών σχεδίων·

20.

γνωρίζει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων διαδραματίζουν ουσιαστικό ρόλο στην εξεύρεση της απαιτούμενης θεσμικής απάντησης στα δικαιώματα των εθνικών μειονοτήτων· αναμένει συνεπώς από τις κυβερνήσεις των κρατών αυτών να ζητούν τη γνώμη των τοπικών και περιφερειακών αρχών όταν συζητούνται και υιοθετούνται κανόνες και νομικά πλαίσια που αφορούν τα δικαιώματα των εθνικών μειονοτήτων με βάση τη συμφωνία πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προστασία των εθνικών μειονοτήτων·

21.

υπογραμμίζει τη σημασία των τοπικών και περιφερειακών αρχών για την άρση των προκαταλήψεων και των διαφορών που υφίστανται μεταξύ των εθνοτήτων της περιοχής και τονίζει τον ρόλο που διαδραματίζουν ως προς την επικοινωνία μεταξύ των περιφερειακών και τοπικών βαθμίδων και της κυβέρνησης των επιμέρους χωρών·

22.

χαιρετίζει τη σημαντική πρόοδο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Κροατία, που αποτελεί μήνυμα προς τις άλλες χώρες των Δυτικών Βαλκανίων για τις δικές τους προοπτικές προσχώρησης, τη στιγμή που θα πληρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις, πιστεύει δε ότι η σημερινή αβεβαιότητα σχετικά με τη θέση σε ισχύ της Συνθήκης της Λισσαβώνας, μετά το ιρλανδικό δημοψήφισμα, δεν θα έχει επιπτώσεις στις τρέχουσες ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Κροατία·

23.

χαιρετίζει την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην περιφερειακή πολιτική και τη διασυνοριακή συνεργασία και εκτιμά το γεγονός ότι η Κροατία εντείνει τις προσπάθειές της για να διευθετήσει τις διαφορές με τους γείτονές της·

24.

τονίζει ότι η Κροατία θα πρέπει να προωθήσει περαιτέρω τη μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος, την καταπολέμηση της διαφθοράς, τα δικαιώματα των εθνικών μειονοτήτων, την επιστροφή των προσφύγων, την αναδιάρθρωση της ναυπηγικής βιομηχανίας, και την επιστροφή των προσφύγων, ώστε να προχωρήσει η ενταξιακή της διαδικασία·

25.

τονίζει ότι η Κροατία πρέπει να επισπεύσει τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης και να βελτιώσει τη διοικητική ικανότητα σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο·

26.

εκτιμά ότι η περαιτέρω πρόοδος της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας προς την αναβάθμιση των σχέσεών της με την Ε.Ε. είναι δυνατή, υπό την προϋπόθεση ότι θα τηρηθούν οι προϋποθέσεις και τα κριτήρια που επέβαλε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουνίου 2008·

27.

εκτιμά η συμβολή της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας στη σταθερότητα των Δυτικών Βαλκάνιων, λαμβάνει υπόψη δε την απόφαση της κυβέρνησης της να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου·

28.

εκφράζει την ικανοποίηση της για τη σύσταση Μικτής Συμβουλευτικής Επιτροπής (ΜΣΕ) ΕΕ — πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας και ενθαρρύνει την εμβάθυνση του πολιτικού διαλόγου μεταξύ των υποεθνικών αρχών της ΕΕ και των ομολόγων τους της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας·

29.

σημειώνει ότι τελικά κατέστη δυνατή η διευθέτηση της πολιτικής κρίσης στην Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας· συνιστά την άμεση λήψη μέτρων προς βελτίωση και ενίσχυση της λειτουργίας των κρατικών αρχών, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα αίτια της προβληματικής διεξαγωγής της εκλογικής διαδικασίας του Ιουνίου 2008, αλλά και να διασφαλιστεί ότι η διεξαγωγή εκλογών στο μέλλον θα είναι σύμφωνη με τα διεθνώς καθιερωμένα πρότυπα· υπογραμμίζει την ανάγκη να ενταθεί ο πολιτικός διάλογος μεταξύ των πολιτικών κομμάτων, προκειμένου να διαμορφωθεί σταθερό πολιτικό κλίμα συναίνεσης για την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων που αποτελούν προϋπόθεση για την προσχώρηση στην ΕΕ·

30.

προτείνει τη συνέχιση της διαδικασίας αποκέντρωσης, τονίζοντας ταυτόχρονα ότι η εθνότητα δεν πρέπει να αποτελεί το βασικό κριτήριο διαμόρφωσης τοπικής ή περιφερειακής αυτοδιοίκησης· ζητά να διατηρηθεί η πολιτική σταθερότητα στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, δίδοντας προτεραιότητα στον διάλογο έναντι των άλλων μέσων·

31.

υποστηρίζει τον εποικοδομητικό ρόλο της Επιτροπής Διακοινοτικών Σχέσεων, τόσο σε εθνικό όσο και σε τοπικό επίπεδο, ως φορέα διαμεσολάβησης μεταξύ των διάφορων εθνοτικών κοινοτήτων και του κοινοβουλίου. Η ΕΤΠ ζητά επίσης τη διατήρηση του πολυεθνικού χαρακτήρα της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας και, ιδίως, τον πλήρη σεβασμό των δικαιωμάτων των μειονοτήτων·

32.

εκφράζει την ικανοποίηση της για την επανάληψη των διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα του ειδικού απεσταλμένου του ΟΗΕ, κ. Matthew Nimetz, και ζητά από την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας να εντείνει τις προσπάθειες της για να λυθεί το θέμα της ονομασίας της χώρας με βάση τα ψηφίσματα 817/93 και 845/93 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ· τονίζει τη σημασία των σχέσεων καλής γειτονίας για την επίτευξη περαιτέρω προόδου στην ευρωπαϊκή πορεία της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας·

33.

συνιστά τη συνέχιση της μεταρρύθμισης της δημόσιας διοίκησης, συμπεριλαμβανομένης της μεταρρύθμισης τοπικής φορολογίας, ώστε να δοθεί μεγαλύτερη αυτονομία στις αρμόδιες για οικονομικά θέματα αρχές·

34.

χαιρετίζει την εφαρμογή των μέτρων για τη μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης και την ανάθεση περισσότερων αρμοδιοτήτων στις τοπικές αρχές·

35.

τονίζει ότι απαιτείται να προωθηθεί η οικονομική ανάπτυξη και να βελτιωθούν οι οικονομικές επιδόσεις. Η οικονομική ευημερία και η αειφόρος οικονομική ανάπτυξη αποτελούν προϋπόθεση για την επιτυχή πορεία προς την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση·

36.

τονίζει την ανάγκη για πολιτική συναίνεση, σε θέματα που αφορούν την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση·

37.

καλεί τα πολιτικά κόμματα να εγκαταλείψουν τις ανεδαφικές θέσεις σε τοπικό επίπεδο, έτσι ώστε να καταστεί δυνατή η λήψη συναινετικών αποφάσεων και να αντιμετωπιστούν τα τοπικά προβλήματα και οι ανάγκες των τοπικών κοινοτήτων·

38.

ζητά την εφαρμογή αποτελεσματικών μηχανισμών για την εξάλειψη της διαφθοράς, τόσο σε εθνικό όσο και σε τοπικό επίπεδο· ταυτόχρονα, απευθύνει έκκληση προς τα αρμόδια θεσμικά όργανα να αναλάβουν πιο δραστικά μέτρα για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος·

39.

επικροτεί την ενίσχυση των εξουσιών των τοπικών αρχών στον τομέα της φορολογίας και των δαπανών σε τοπικό επίπεδο·

40.

συνιστά να ενδυναμωθούν οι αποκεντρωμένες αρμοδιότητες των τοπικών αρχών ·

41.

καλεί την Αλβανία να εφαρμόσει πλήρως τις διατάξεις της Συμφωνίας-Πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προστασία των εθνικών μειονοτήτων, κυρίως όσον αφορά στη χρήση μειονοτικών γλωσσών·

42.

εκφράζει την ικανοποίηση της για την υπογραφή της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και υποστηρίζει το κλείσιμο του Γραφείου του Ανωτάτου Εκπροσώπου (OHR) και την ενίσχυση του Γραφείου του Ειδικού Εντεταλμένου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μόλις πληρωθούν οι απαραίτητες προϋποθέσεις και επιτευχθούν οι σχετικοί στόχοι·

43.

αξιολογεί θετικά το γεγονός ότι το θέμα του οριστικού καθεστώτος του Κοσσυφοπεδίου δεν έχει σημαντικές συνέπειες στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και ότι η γενική πολιτική κατάσταση και η ασφάλεια παρέμειναν ομαλές·

44.

επικροτεί την υιοθέτηση της μεταρρύθμισης της αστυνομίας από το κοινοβούλιο της Βοσνίας λόγω της σημασίας που αυτή έχει για τη συνέχιση της διαδικασίας προσχώρησης στην ΕΕ. Έχει επίγνωση του γεγονότος ότι η μεταρρύθμιση αυτή, με τη μορφή που εγκρίθηκε, είναι προϊόν συναίνεσης μετά από μακρές και περίπλοκες διαπραγματεύσεις μεταξύ όλων των ενεχόμενων μερών· ωστόσο, τονίζει την ανάγκη για περαιτέρω συνταγματικές αλλαγές που θα καταστήσουν πιο λειτουργικά τα εθνικά όργανα και θα συντελέσουν ώστε να μην έχει ο εθνικός παράγοντας καθοριστική σημασία για την οργάνωση της κοινωνίας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης· τονίζει επίσης τη σημασία της στενής συνεργασίας με το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία (ICTY)·

45.

αξιολογεί θετικά τις δημοκρατικές τοπικές εκλογές κατά τον Οκτώβριο 2008 και εκφράζει ικανοποίηση για την ομαλή διεξαγωγή τους, χωρίς επεισόδια· γνωρίζει πόση σημασία έχει η δημοκρατική εκλογή τοπικών φορέων και ο ρόλος τους στη διαδικασία εκδημοκρατισμού της κοινωνίας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και της αποτελεσματικότερης ευθυγράμμισής της με την Ευρωπαϊκή Ένωση·

46.

υποστηρίζει την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας της Διεύθυνσης για την Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης στο Συμβούλιο Υπουργών της χώρας αυτής καθώς και την ικανότητα των άλλων οργάνων και φορέων που εμπλέκονται στη διαδικασία ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Η πρόοδος της Βοσνίας — Ερζεγοβίνης στη διαδικασία ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης θα απαιτήσει περαιτέρω προσπάθειες για την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που σχετίζονται με την Ευρώπη·

47.

έχει επίγνωση του γεγονότος ότι μια συζήτηση σε εθνικό επίπεδο για την ένταξη στην ΕΕ πρέπει να στηρίζεται σε ορισμένα καλά στοχοθετημένα προγράμματα και αφετέρου να συμμετέχουν σε αυτή δημόσιοι υπάλληλοι από το εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, από την πανεπιστημιακή κοινότητα και από τις ΜΚΟ. Η εμπειρία των νέων κρατών μελών μπορεί να αποτελέσει πηγή έμπνευσης, ειδικότερα όσον αφορά τη σύναψη εθνικού Συμφώνου για την ΕΕ, το οποίο απεδείχθη επιτυχές στη Σλοβακία και ξεκίνησε επίσης στη Σερβία το 2006.

48.

χαιρετίζει τη διεξαγωγή δημοκρατικών και διαφανών εκλογών, καθόσον μάλιστα αποτελούν τις πρώτες προεδρικές εκλογές μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Μαυροβουνίου το 2006·

49.

χαιρετίζει την ενεργό συμβολή του Μαυροβουνίου στη σταθεροποίηση της περιοχής, ιδιαίτερα την εποικοδομητική του στάση στην καθιέρωση καλών διμερών σχέσεων με τις γειτονικές χώρες, και λαμβάνει υπόψη την απόφαση της κυβέρνησης του να αναγνωρίσει το ανεξάρτητο κράτος του Κοσσυφοπεδίου·

50.

χαιρετίζει τη δημιουργία αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην πρωτεύουσα της χώρας Ποντγκόριτσα· είναι πεπεισμένη ότι η αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα διευκολύνει και θα βελτιώσει την επικοινωνία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Μαυροβουνίου και θα συμβάλει στην ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση·

51.

ζητά να επιταχυνθεί η μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος και να ενισχυθεί η δημόσια διοίκηση· υποστηρίζει ότι πρέπει να επιτευχθεί περαιτέρω πρόοδος όσον αφορά τη διοικητική και δικαστική μεταρρύθμιση· για την εφαρμογή της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης συνιστά την ενίσχυση του διοικητικού, πολιτικού και νομικού συστήματος·

52.

καλεί τις αρμόδιες αρχές να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την πάταξη της διαφθοράς στις κεντρικές και τοπικές κυβερνητικές υπηρεσίες, και την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, ιδίως της εμπορίας ναρκωτικών και άλλων αγαθών·

53.

χαιρετίζει την υπογραφή της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης μεταξύ της Δημοκρατίας της Σερβίας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης και καλεί τη σερβική κυβέρνηση να εκπληρώσει στο ακέραιο τις υποχρεώσεις όσον αφορά την εφαρμογή της εν λόγω συμφωνίας·

54.

εκφράζει την ικανοποίησή της για τη σύλληψη του Ράντοβαν Κάρατζιτς στην επικράτεια της Σερβίας και εκτιμά τις προσπάθειες που κατέβαλε η νέα σερβική κυβέρνηση προς την κατεύθυνση αυτή· τονίζει τη σημασία που έχει η συνέχιση της συνεργασίας μεταξύ της σερβικής κυβέρνησης και του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για την πρώην Γιουγκοσλαβία (ICTY)·

55.

καλεί την Ε.Ε. να κάνει αποφασιστικά βήματα για την αναβάθμιση των σχέσεών της με τη Σερβία, με την θέση σε ισχύ της Ενδιάμεσης Συμφωνίας και την έναρξη της διαδικασίας κύρωσης της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης από τα Κοινοβούλια των κρατών-μελών, και θεωρεί εφικτή την απόδοση καθεστώτος υποψήφιας χώρας στη Σερβία εντός του 2009·

56.

χαιρετίζει το γεγονός ότι οι προεδρικές εκλογές του Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου του τρέχοντος έτους καθώς και οι πρόωρες κοινοβουλευτικές και τοπικές εκλογές του Μαΐου διεξήχθησαν δημοκρατικά, επικροτεί δε τον δημοκρατικό τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίσθηκε η κυβερνητική κρίση·

57.

τονίζει ότι είναι αναγκαία η αποτελεσματική φορολογική αποκέντρωση και τάσσεται υπέρ της θεσπίσεως νόμου για τα περιουσιακά στοιχεία της τοπικής αυτοδιοίκησης, σύμφωνα με τη διατύπωση που πρότεινε η Μόνιμη Διάσκεψη Δήμων και Κοινοτήτων·

58.

χαιρετίζει την κύρωση του Ευρωπαϊκού Χάρτη Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης από το σερβικό κοινοβούλιο που τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2008·

59.

συνιστά την κατάρτιση στρατηγικής για την αποκέντρωση προκειμένου να εξασφαλιστεί η διαφάνεια και η προβλεψιμότητα της διαδικασίας αποκέντρωσης στη Σερβία· τονίζει ότι πρέπει να ισχυροποιηθούν τα τοπικά όργανα, ζητά δε να επιδειχθεί ιδιαίτερη προσοχή ώστε να διασφαλισθεί ο πλήρης σεβασμός των δικαιωμάτων των εθνικών μειονοτήτων και των εθνοτικών ομάδων·

60.

καλεί το Βελιγράδι να αποδεχτεί την αποστολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την επιβολή του κράτους δικαίου στο Κοσσυφοπέδιο (EULEX)·

61.

χαιρετίζει τη συνεχιζόμενη εγκατάσταση της αποστολής EULEX που απέστειλε η Ευρωπαϊκή Ένωση στο Κοσσυφοπέδιο και επικροτεί το γεγονός ότι η ΕΕ δεσμεύθηκε να αναλάβει μεγάλο μέρος της ευθύνης όσον αφορά τις μελλοντικές εξελίξεις στο Κοσσυφοπέδιο· επικροτεί δε τη συμφωνία για τη μεταβίβαση εξουσιών από την UNMIK (Αποστολή των Ηνωμένων Εθνών στο Κοσσυφοπέδιο) στην αποστολή EULEX,·

62.

εκφράζει την ικανοποίησή της για τα αποτελέσματα της διάσκεψης χορηγών για το Κοσσυφοπέδιο, που διοργάνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις Βρυξέλλες, στις 11 Ιουλίου 2008, και αξιολογεί θετικά τη δέσμευση της ΕΕ για το Κοσσυφοπέδιο και για τη σταθερότητα στα Δυτικά Βαλκάνια·

63.

υποστηρίζει ότι το Κοσσυφοπέδιο πρέπει να συμμετέχει στις περιφερειακές πρωτοβουλίες, κυρίως δε σε όσες αφορούν την ευρωπαϊκή προοπτική των Δυτικών Βαλκανίων, και επισημαίνει ότι η ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν πρόκειται να τελεσφορήσει χωρίς τη συμμετοχή όλων των παραγόντων της περιοχής στην εν λόγω διαδικασία·

64.

επισημαίνει ότι το νέο Σύνταγμα κατοχυρώνει τα δικαιώματα κάθε εθνικής κοινότητας·

65.

χαιρετίζει επίσης τη δημιουργία του Συμβουλίου Εθνικών Κοινοτήτων υπό την αιγίδα του Προέδρου και την καθιέρωση ενός συστήματος διπλής πλειοψηφίας βάσει του οποίου τα θέματα που σχετίζονται με τα ζωτικά συμφέροντα των επιμέρους κοινοτήτων θα πρέπει να εγκρίνονται κατά πλειοψηφία όχι μόνο από τους νομοθέτες, αλλά και από τους αντιπροσώπους των επιμέρους κοινοτήτων. Συνιστά επίσης να συμφωνηθεί η ημερομηνία έναρξης ισχύος του εν λόγω συστήματος, σε συνεννόηση με μέλη της διεθνούς κοινότητας·

66.

ευελπιστεί ότι η μονομερής διακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπέδιο δεν θα παρακωλύσει τις οικονομικές συναλλαγές και τη διακίνηση προσώπων ανά τα Βαλκάνια·

67.

τάσσεται υπέρ της μακροπρόθεσμης διατήρησης της διεθνούς παρουσίας στο Κοσσυφοπέδιο. Καλεί τη διεθνή κοινότητα να παράσχει ουσιαστική βοήθεια για την εφαρμογή του νέου Συντάγματος, δεδομένου ότι τα αρμόδια όργανα του Κοσσυφοπεδίου δεν διαθέτουν επαρκείς διοικητικές ικανότητες·

68.

εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι οι διοικητικές ικανότητες παραμένουν ανεπαρκείς για να διασφαλίσουν την παροχή αποτελεσματικών και διαφανών υπηρεσιών κοινής ωφέλειας και την αποτελεσματική και διαφανή διαχείριση των κεφαλαίων και προγραμμάτων της ΕΕ·

69.

προτρέπει τις εθνικές κοινότητες των μειονοτήτων να συμμετάσχουν στη διαχείριση των «κοινών» του Κοσσυφοπεδίου, όπως προβλέπεται από το νέο Σύνταγμα, και επισημαίνει μετά λύπης την απροθυμία των εκπροσώπων της σερβικής κοινότητας να συμμετάσχουν στην οργάνωση της δημόσιας διοίκησης και στη δημοκρατική διαδικασία ανάδειξης αιρετών αντιπροσώπων στα θεσμικά όργανα του Κοσσυφοπεδίου·

70.

ζητά από τις αρχές του Κοσσυφοπεδίου να σεβασθούν τις διάφορες εθνικές μειονότητες και να τηρήσουν σχετικά όλες τις διεθνείς υποχρεώσεις·

31.3.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 76/48

—

προτείνει όπως και η ομάδα των δυνητικών υποψήφιων χωρών, εφόσον πληροί τις απαιτήσεις που προβλέπονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, να έχει το δικαίωμα και επί των τριών υπολοίπων στοιχείων, έτσι ώστε να ισχύσουν οι ίδιες προϋποθέσεις με εκείνες των υποψηφίων χωρών,

—

προτείνει να αποτελέσει η γνωμοδότηση αυτή τη βάση για μια πιο περιεκτική και λεπτομερή αξιολόγηση των μέχρι σήμερα αποκτηθεισών εμπειριών, αφού η αξιολόγηση μπορεί να διασαφηνίσει και να τεκμηριώσει το ευρύ και σημαντικό έργο που προσέφεραν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές κατά τις προηγούμενες διευρύνσεις. Με την ευκαιρία αυτή προτείνεται να προβεί η ΕΤΠ, με τη βοήθεια πιστώσεων για την έρευνα, σε ενδελεχή ανάλυση της συμμετοχής του τοπικού και περιφερειακού επιπέδου στο ΙΡΑ κατά την περίοδο 2007-2009,

—

προτείνει, να αναλάβει η ΕΤΠ πρωτοβουλία, στις αρχές του 2009, για τη διεξαγωγή συζήτησης στρογγυλής τραπέζης, στην οποία να προσκληθούν εκπρόσωποι της Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, των τοπικών και περιφερειακών αρχών των υποψήφιων και των δυνητικών υποψήφιων χωρών και άλλων σημαντικών φορέων για να εξετάσουν το θέμα αυτό διεξοδικά, πράγμα που θα αποτελέσει την έναρξη της διαδικασίας επαναξιολόγησης,

—

ζητεί, ως τμήμα της εν λόγω αξιολόγησης, την κατάρτιση ενός πολιτικού πλαισίου αναφοράς, μεταξύ της ΕΤΠ και της Επιτροπής για τη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών στη διαδιακασία διεύρυνσης. Η ΕΤΠ θα πρέπει να υιοθετήσει το εν λόγω πολιτικό πλαίσιο αναφοράς καθότι αποτελεί μοναδική ευκαιρία επαναξιολόγησης των σημερινών δομών και μορφών συνεργασίας, με σκοπό την περαιτέρω ανάπτυξη της διασυνοριακής συνεργασίας μεταξύ των τοπικών και περιφερειακών αρχών των κρατών μελών, των υποψηφίων χωρών και των δυνητικών υποψηφίων χωρών.

Εισηγήτρια

:

η κ. Helene Lund (DK/PES), Μέλος του δημοτικού Συμβουλίου της πόλης Furesø

1.

Εκφράζει την ικανοποίησή της για την επιτυχή ολοκλήρωση της πέμπτης διαδικασίας διεύρυνσης, κατά την οποία οι τοπικές και περιφερειακές αρχές της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο για την ανάπτυξη της αειφόρου δημοκρατίας, σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο,

2.

τονίζει ότι είναι σημαντικό να αντληθούν διδάγματα από τις εμπειρίες που αποκτήθηκαν κατά τη διάρκεια των περασμένων διευρύνσεων, όσον αφορά τη διασυνοριακή συνεργασία, προκειμένου να εξελιχθούν και να βελτιωθούν οι δράσεις σχετικά με τις σημερινές ενταξιακές διαπραγματεύσεις με τις υποψήφιες χώρες και με τις δυνητικές υποψήφιες χώρες,

3.

γι' αυτό συνιστά να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στη συνεργασία μεταξύ των τοπικών και περιφερειακών αρχών των κρατών μελών, των υποψήφιων χωρών και των δυνητικών υποψηφίων χωρών,

4.

επικροτεί το Μέσο Προενταξιακής Βοήθειας (IPA) που περιέχεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής (COM (2004) 627 τελικό) και στον κανονισμό του Συμβουλίου (1085/2006) και παραπέμπει στη γνωμοδότησή της με τον τίτλο «θέσπιση μέσου προενταξιακής βοήθειας (IAP)» (CdR 498/2004 τελικό). Η ΕΤΠ υποστηρίζει τη σύσταση του IPA που χωρίζεται στα εξής πέντε συστατικά στοιχεία: α) στην μεταβατική βοήθεια και τη θεσμική ικανότητα, β) στη διασυνοριακή συνεργασία, γ) στην περιφερειακή ανάπτυξη, δ) στους ανθρώπινους πόρους και ε) στην ανάπτυξη των περιοχών της υπαίθρου,

5.

διαπιστώνει ότι το IPA που ισχύει για την περίοδο 2007-2013 αποτελεί σημαντικό μέσο για την δημιουργία βιώσιμων πολιτικών και διοικητικών δομών στις υποψήφιες χώρες και στις δυνητικές υποψήφιες χώρες. Άλλωστε, το IPA, από την 1η Ιανουαρίου 2007, λειτούργησε ως συνολικό μέσο για τα διάφορα τμήματα της προενταξιακής βοήθειας, και ίσχυσε παλαιότερα για την Τουρκία και τα δυτικά Βαλκάνια: Phare, Ispa, Sapard, Cards και το χρηματοδοτικό όργανο για την Τουρκία,

6.

επιδοκιμάζει το ενδεικτικό τριετές χρηματοδοτικό πλαίσιο βάσει του IPA για την κατανομή των πόρων σε κάθε χώρα δικαιούχο, εφόσον αυτό αντανακλά μια ευέλικτη πρόσβαση, και επισημαίνει ότι δεν είναι δυνατόν να βρίσκεται, πάντα, μια λύση που θα ταιριάζει όλα, γι' αυτό χρειάζονται ευέλικτα μέσα, τα οποία θα είναι σε θέση να ανταποκρίνονται στις προκλήσεις και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει κάθε χώρα,

7.

σημειώνει ταυτόχρονα ότι οι χώρες δικαιούχοι χωρίζονται σε δύο ομάδες, στην ομάδα των υποψήφιων χωρών, που αποτελείται από την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, την Κροατία και την Τουρκία που συνθέτουν την πρώτη ομάδα και στην ομάδα των δυνητικών υποψηφίων χωρών που αποτελείται από την Αλβανία, τη Βοσνία — Ερζεγοβίνη, το Μαυροβούνιο, τη Σερβία και το Κοσσυφοπέδιο, που είναι η δεύτερη ομάδα, και παρατηρεί βάσει του ως άνω χωρισμού ότι η ομάδα των υποψηφίων χωρών έχει τη δυνατότητα να ζητήσει βοήθεια και για τα πέντε συστατικά στοιχεία, ενώ η ομάδα των δυνητικών υποψήφιων χωρών μπορεί να ζητήσει βοήθεια μόνο για τα πρώτα δύο, δηλαδή αφενός, για τη μεταβατική βοήθεια και τη θεσμική ικανότητα και, αφετέρου, για την μεθοριακή συνεργασία,

8.

προτείνει όπως και η ομάδα των δυνητικών υποψήφιων χωρών, εφόσον πληροί τις απαιτήσεις που προβλέπονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, να έχει το δικαίωμα και επί των τριών υπολοίπων στοιχείων, έτσι ώστε να ισχύσουν οι ίδιες προϋποθέσεις με εκείνες των υποψηφίων χωρών,

9.

υπογραμμίζει ότι έχει αποφασιστική σημασία να τεθούν αυστηροί όροι για την τεκμηρίωση που θα πρέπει να υποβληθεί όσον αφορά τα αποτελέσματα τα οποία έχουν επιτευχθεί χάρη στο IPA,

10.

επισημαίνει ότι μεγάλο μέρος της νομοθεσίας εφαρμόζεται συχνά, τοπικά και περιφερειακά, (στον τομέα του περιβάλλοντος εφαρμόζεται μέχρι και το 70 % της κοινοτικής νομοθεσίας από το τοπικό και περιφερειακό επίπεδο), γι' αυτό το λόγο είναι σημαντικό να δοθεί στις τοπικές και περιφερειακές αρχές μια αληθινή δυνατότητα υποστήριξης από το IPA ώστε να έχουν τη δυνατότητα να συνεχίσουν το εποικοδομητικό και σημαντικό έργο τους και να συμβάλουν θετικά στην ανάπτυξη ισχυρών διοικητικών δομών και της αειφόρου δημοκρατίας σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο στις υποψήφιες χώρες και στις δυνητικές υποψήφιες χώρες,

11.

τονίζει ότι εάν οι υποψήφιες χώρες και οι δυνητικές υποψήφιες χώρες πρέπει να πληρούν τις απαιτήσεις του κοινοτικού κεκτημένου, τα κριτήρια της Κοπεγχάγης και τα συμπεράσματα της Μαδρίτης του Δεκεμβρίου 1995, είναι σημαντικό να αναπτύξουν οι υποψήφιες χώρες μόνιμες αποκεντρωμένες πολιτικές και διοικητικές δομές,

12.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές αποτελούν συχνά την πρώτη πρόσβαση των πολιτών στο σύστημα και γι' αυτό είναι σημαντικό να προσφέρουν τις υπηρεσίες που ζητούν οι πολίτες. Η πείρα δείχνει τη μεγάλη σημασία που έχει το να αναπτυχθούν αποκεντρωμένες πολιτικές και διοικητικές δομές, αφού αυτές είναι συχνά αδύναμες στις υποψήφιες χώρες και στις δυνητικές υποψήφιες χώρες. Πρόκειται για έναν τομέα στον οποίο οι τοπικές και περιφερειακές αρχές της Ένωσης έχουν μεγάλη πείρα, διότι αυτές αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις σε όλα τα κράτη μέλη. Η Επιτροπή των Περιφερειών τονίζει επίσης τη σημασία που έχει το να μην χειροτερεύσει το επίπεδο των διαφόρων υπηρεσιών που παρέχονται στους πολίτες κατά τη διαδικασία ένταξης, διότι αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα το σχηματισμό αρνητικής άποψης για την ένταξη της χώρας στην ΕΕ,

13.

κατ' επέκταση των ανωτέρω, τονίζει ότι είναι εξίσου σημαντικό να δοθεί προσοχή στην ανάπτυξη ισχυρών αποκεντρωμένων δομών, αφού μεγάλο μέρος του κοινοτικού κεκτημένου εφαρμόζεται σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Γι' αυτό είναι συνεπώς σημαντικό να καταστεί το τοπικό και το περιφερειακό επίπεδο ισότιμος εταίρος του κεντρικού επιπέδου, εφόσον μια καλά οργανωμένη διοικητική οντότητα, σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, που θα είναι σε θέση να παρέχει τις υπηρεσίες που ζητούνται και να διαχειρίζεται τις προκλήσεις που εμφανίζονται, συμβάλει στην ελάφρυνση του κεντρικού επιπέδου,

14.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι για να διασφαλισθεί μια επιτυχής πολιτική και διοικητική βάση των πολιτικών και διοικητικών δομών, σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, είναι σημαντικό, σε συνεργασία με την κοινωνία του πολίτη, να αναπτυχθεί η τοπική δημοκρατία, την οποία θα εμπιστεύονται οι πολίτες και θα αισθάνονται ότι την επηρεάζουν. Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές διαθέτουν πείρα πολλών ετών στον τομέα της συνεργασίας υπεράνω συνόρων, π.χ. στην αδελφοποίηση, στην οποία συμμετέχει η πολιτιστική διάσταση και η διάσταση της ταυτότητας, σε σχέση με την ανάπτυξη της δημοκρατίας και την διοίκηση. Αυτό έχει μια θετική πρόσθετη αξία για την Κοινότητα,

15.

επισημαίνει ακόμη ότι το τοπικό και περιφερειακό επίπεδο διαθέτει εμπειρογνωμοσύνη, αναφορικά με τη διαπολιτισμική συνεργασία, εφόσον πολύ συχνά τα επίπεδα αυτά, έχουν άμεση επαφή με τους πολίτες διαφορετικών πολιτιστικών προελεύσεων. Χάρη στην επαφή αυτή οι τοπικές και περιφερειακές αρχές απέκτησαν πείρα από την εργασία τους διότι έρχονται σε στενή σχέση με τους διάφορους πολιτισμούς, πράγμα που αποτελεί πηγή πλούτου που μπορεί να μεταφερθεί μεταξύ των κρατών μελών, των υποψήφιων χωρών και των δυνητικών υποψήφιων χωρών σχετικά με τη διαδικασία διεύρυνσης,

16.

φρονεί ότι πρέπει να αναπτυχθεί μια συνεκτική προσέγγιση για την διασυνοριακή συνεργασία όσον αφορά τις προενταξιακές διαδικασίες,

17.

υποστηρίζει ότι μια από τις σημαντικότερες προτεραιότητες της ΕΤΠ στον εξωτερικό τομέα πρέπει να είναι το να εξηγήσει στους πολίτες για τις διευρύνσεις (CdR 322/2006 τελικό) και υπογραμμίζει ότι οι δράσεις της ΕΤΠ θα κατανοηθούν καλύτερα και θα διευκολυνθεί η διάδοσή τους, εάν η ΕΤΠ γνωρίζει συστηματικά, τα πρακτικά, εποικοδομητικά και βιώσιμα αποτελέσματα τα οποία επετεύχθησαν από τις τοπικές και περιφερειακές αρχές κατά τη διαδικασία της διεύρυνσης,

18.

απευθύνει τις ευχαριστίες της προς όλες τις τοπικές και περιφερειακές αρχές των κρατών μελών, τις υποψήφιες χώρες και τις δυνητικές υποψήφιες χώρες που συνέβαλαν στην έρευνα αυτή, η οποία αποτελεί τη βάση της παρούσας γνωμοδότησης. Η συμβολή τους ήταν εξαιρετική όσον αφορά την επεξεργασία της γνωμοδότησης διότι συνέβαλαν με τις εμπειρίες που απέκτησαν χάρη στη συνεργασία τους με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές των κρατών μελών, των υποψήφιων χωρών και των δυνητικών υποψήφιων χωρών. Ιδίως, οι πόλεις και οι περιφέρειες της Κροατίας συνέβαλαν σε μεγάλη έκταση, πράγμα που υπογραμμίζει την δέσμευση τους. Οι απαντήσεις που ελήφθησαν από όλες τις χώρες που συνεργάσθηκαν, αποτελούν ένα ισχυρό και πρακτικό οδηγό για το έργο της αξιολόγησης των μέχρι σήμερα δράσεων και τη βάση για την ανάπτυξη δέσμης πολιτικών κατευθυντήριων γραμμών για τις μελλοντικές εργασίες.

19.

προτείνει να αποτελέσει η γνωμοδότηση αυτή τη βάση για μια πιο περιεκτική και λεπτομερή αξιολόγηση των μέχρι σήμερα αποκτηθεισών εμπειριών, αφού η αξιολόγηση μπορεί να διασαφηνίσει και να τεκμηριώσει το ευρύ και σημαντικό έργο που προσέφεραν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές κατά τις προηγούμενες διευρύνσεις. Με την ευκαιρία αυτή προτείνεται να προβεί η ΕΤΠ, με τη βοήθεια πιστώσεων για την έρευνα, σε ενδελεχή ανάλυση της συμμετοχής του τοπικού και περιφερειακού επιπέδου στο ΙΡΑ κατά την περίοδο 2007-2009. Η έρευνα πρέπει να πραγματοποιηθεί σε συνεργασία με τα πανεπιστήμια και τις οργανώσεις των κρατών μελών και των υποψήφιων χωρών. Εν συνεχεία προτείνει τη σύσταση ομάδας παρακολούθησης που θα αποτελείται από εκπροσώπους των πολιτικών ομάδων καθώς και από εκπροσώπους της Επιτροπής, των τοπικών και περιφερειακών αρχών των υποψήφιων και των δυνητικών υποψήφιων χωρών, η οποία θα παρακολουθεί την έρευνα και θα υποβάλλει εκθέσεις στην επιτροπή και στις ομάδες εργασίας προκειμένου να επιτευχθεί ευρεία δέσμευση για το σχέδιο αξιολόγησης,

20.

προτείνει, να αναλάβει η ΕΤΠ πρωτοβουλία, στις αρχές του 2009, για τη διεξαγωγή συζήτησης στρογγυλής τραπέζης, στην οποία να προσκληθούν εκπρόσωποι της Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, των τοπικών και περιφερειακών αρχών των υποψήφιων και των δυνητικών υποψήφιων χωρών και άλλων σημαντικών φορέων για να εξετάσουν το θέμα αυτό διεξοδικά, πράγμα που θα αποτελέσει την έναρξη της διαδικασίας επαναξιολόγησης,

21.

επισημαίνει ότι στο έργο της αξιολόγησης πρέπει να συμμετάσχουν η γραμματεία της ΕΤΠ και οι τρεις ομάδες εργασίας για τα δυτικά Βαλκάνια, την Τουρκία, και την Κροατία, οι οποίες έχουν ήδη εξετάσει, ορισμένες σημαντικές πτυχές της διεύρυνσης καθώς και η ΜΣΕ για την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, διότι θα μπορέσουν να συμβάλουν με σημαντικές γνώσεις όσον αφορά τις προκλήσεις που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν οι υποψήφιες χώρες και οι δυνητικές υποψήφιες χώρες,

22.

ζητεί, ως τμήμα της εν λόγω αξιολόγησης, την κατάρτιση ενός πολιτικού πλαισίου αναφοράς, μεταξύ της ΕΤΠ και της Επιτροπής. Η ΕΤΠ θα πρέπει να υιοθετήσει το εν λόγω πολιτικό πλαίσιο αναφοράς καθότι αποτελεί μοναδική ευκαιρία επαναξιολόγησης των σημερινών δομών και μορφών συνεργασίας, με σκοπό την περαιτέρω ανάπτυξη της διασυνοριακής συνεργασίας μεταξύ των τοπικών και περιφερειακών αρχών των κρατών μελών, των υποψηφίων χωρών και των δυνητικών υποψηφίων χωρών. Το πολιτικό πλαίσιο αναφοράς αποτελέσει μια κοινή βάση αναφοράς μεταξύ της Επιτροπής και της ΕΤΠ για την περαιτέρω ανάπτυξη του ΙΡΑ, μέσω δέσμη συστάσεων συνεργασίας όσον αφορά τη διεύρυνση, έτσι ώστε το ΙΡΑ να ανταποκρίνεται καλύτερα στις ειδικές ανάγκες που αντιμετωπίζουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές,

23.

επισύρει την προσοχή στο γεγονός ότι, οι τοπικές και περιφερειακές αρχές πρέπει να συμμετάσχουν στη διαδικασία διεύρυνσης ως ισότιμος εταίρος, λόγω της μεγάλης εμπειρογνωμοσύνης και γνώσης συμπαραστεκόμενες στις υποψήφιες και δυνητικές υποψήφιες χώρες μέσω της τοπικής και περιφερειακής διασυνοριακής συνεργασίας. Πρόκειται περί μιας κοινής πηγής πλούτου από την οποία θα ωφεληθούν τόσο η Ένωση όσο και τα θεσμικά της όργανα. Γι' αυτό προτρέπονται η Επιτροπή καθώς και οι υποψήφιες και οι δυνητικές υποψήφιες χώρες, όπως σε συνεργασία με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές αναπτύξουν τα αναγκαία νομικά και χρηματοδοτικά πλαίσια συμμετοχής. Το πολιτικό πλαίσιο αναφοράς για τη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών, θα μπορούσε να αποτελέσει το πρώτο βήμα προς την εν λόγω κατεύθυνση,

24.

επισημαίνει ότι μικρότερα διασυνοριακά προγράμματα που εκτελέστηκαν από τις τοπικές και περιφερειακές αρχές έχουν αποφασιστικής σημασίας προστιθέμενης αξία, εφόσον οι εμπειρίες που έχουν αποκτηθεί από πολλές χώρες-μέλη δείχνουν ότι το άνοιγμα, η διαφάνεια και η άμεση επαφή μεταξύ των εταίρων, που εμπνέουν τα μικρότερα προγράμματα, δημιουργούν αμοιβαία εμπιστοσύνη και συγκεκριμένα αποτελέσματα για την αντιμετώπιση πρακτικών προβλημάτων,

25.

τονίζει, με βάση τα ανωτέρω, ότι οι εμπειρίες από τη Ρουμανία και αλλού δείχνουν ότι τα μέσα που μπορεί να ζητηθούν για τη χρηματοδότηση αποκεντρωμένων προγραμμάτων μέσω των προενταξιακών μέσων έχουν μέγιστη σημασία για την ανάπτυξη διοικητικής ικανότητας σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο στις υποψήφιες χώρες και στις δυνητικές υποψήφιες χώρες,

26.

συνιστά να προσαρμοσθούν όλα τα στοιχεία των προγραμμάτων του ΙΡΑ, ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι τοπικές και περιφερειακές αρχές, καθώς και οι ΜΚΟ των οποίων η συμβολή είναι σημαντική στη διαδικασία διεύρυνσης. Οι εμπειρίες από πολλά κράτη μέλη, μεταξύ άλλων από την Αγγλία και τη Δανία, δείχνουν ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές μετά δυσκολίας προσεγγίζουν το ελάχιστο όριο στήριξης, για τα διασυνοριακά προγράμματα του ΙΡΑ,

27.

επισημαίνει εν συνεχεία, ότι είναι σημαντικό να στοχεύει περισσότερο το ΙΡΑ στη δημιουργία διοικητικής ικανότητας, σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, και να μην επικεντρώνεται στη δημιουργία κεντρικής διοίκησης. Εάν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές δεν διαθέτουν διοικητική ικανότητα τότε θα είναι δύσκολο να εφαρμοσθεί το κοινοτικό κεκτημένο με βιώσιμο τρόπο,

28.

εφιστά επίσης την προσοχή στο γεγονός, ότι έχει αποδειχθεί από την πείρα, ότι ένα βασικό κώλυμα για την αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων των προγραμμάτων είναι η έλλειψη ικανοτήτων των υποψήφιων χωρών και των δυνητικών υποψήφιων χωρών για την απορρόφηση μέσων στήριξης. Αυτό αφορά ολόκληρη τη διαδικασία, από το στάδιο της αίτησης έως την εφαρμογή και την υποβολή εκθέσεων, πράγμα που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην έλλειψη πείρας. Σχετικά, επισημαίνεται επίσης, ότι οι γλωσσικές δυσκολίες και η έλλειψη τεχνικών γνώσεων για τις διαδικασίες υποβολής αιτήσεων και τη διαχείριση προγραμμάτων αποτελούν μεγάλες προκλήσεις για την έναρξη και την υλοποίηση τους. Αυτό τονίζει ακόμη περισσότερο τη σημασία των ΙΡΑ, διότι με αυτά πρέπει να υπάρχουν πραγματικές δυνατότητες στήριξης των τοπικών και περιφερειακών αρχών για να δημιουργήσουν τις δικές τους διοικητικές ικανότητες,

29.

προτείνει να εξετασθεί ο προγραμματισμός στο IPA μιας σταδιακής προσέγγισης που θα επιτρέπει την υλοποίηση μικρότερων προγραμμάτων και όταν πλέον θα έχει αποκτηθεί πείρα και αυξηθεί η διοικητική ικανότητα τότε να αρχίζουν μεγαλύτερα,

30.

προτείνει να συσταθεί στο ΙΡΑ μια ειδική γραμμή στον προϋπολογισμό για μικρά προγράμματα, όπως συνέβη με προηγούμενα προγράμματα όπως είναι ο Μηχανισμός Στήριξης Μικρών Σχεδίων στη Βαλτική — Phare και ο Μηχανισμός για Προγράμματα Μικρής Κλίμακος TACIS, και επισημαίνει ότι την περίοδο 1998-2001 εκτελέσθηκαν 259 προγράμματα βάσει των ανωτέρω προγραμμάτων, σε συνεργασία μεταξύ Εσθονίας, Λεττονίας, Λιθουανίας, Πολωνίας, Ρωσίας, Λευκορωσίας, Ουκρανίας και Μολδαβίας και των κρατών μελών, και ότι το 2000 το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο στην αξιολόγηση του για τα Προγράμματα Μικρής Κλίμακος TACIS —και για άλλα— συνέστησε την αύξηση της χρηματοδότησης λόγω της μεγάλης επιτυχίας τους,

31.

επισημαίνει ταυτόχρονα, μεταξύ άλλων, ότι οι εμπειρίες που αποκομίσθηκαν στην Τουρκία έδειξαν, ότι ακριβώς τα μικρότερα προγράμματα, που συχνά περιλαμβάνουν συγκεκριμένες πρωτοβουλίες, προσφέρουν αποφασιστικής σημασίας προστιθέμενη αξία σε ολόκληρη την Ένωση, εφόσον τα προγράμματα αυτά συμβάλλουν συγχρόνως στη διάδοση θετικών πληροφοριών και γνώσεων για την ΕΕ, σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, και αυξάνουν με συγκεκριμένο τρόπο τις γνώσεις για την ΕΕ,

32.

αναφέρει ότι οι εμπειρίες από παλαιότερα προγράμματα στήριξης δείχνουν ότι είναι σημαντικό να είναι η δυνατότητα στήριξης, όσο το δυνατόν λιγότερο γραφειοκρατική, και να μην χωρίζεται σε πολλές φάσεις με ειδικές άδειες, γι'αυτό τονίζει ότι χρειάζονται ευέλικτα πλαίσια για τα προγράμματα, ώστε να είναι δυνατή η μεταφορά πόρων μεταξύ των γραμμών του προϋπολογισμού, ώστε να ανταποκρίνονται στις νέες εξελίξεις και να συμβάλλουν στην ανάπτυξη και τη βελτίωση των προγραμμάτων ενόσω αυτά υλοποιούνται. Με βάση τα ανωτέρω εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι, οι γραφειοκρατικές διαδικασίες μπορεί να παρακωλύσουν ιδίως τα μικρότερα προγράμματα, και επισημαίνει ότι οι εμπειρίες που αποκομίσθηκαν από τη Σερβία δείχνουν π.χ. ότι η καθυστέρηση της μεταφοράς πόρων του προγράμματος στις αρμόδιες αρχές μπορεί να έχουν απρόβλεπτες συνέπειες,

33.

υπογραμμίζει ότι οι εθνικές οργανώσεις μπορεί να διευκολύνουν τη διαδικασία διαχείρισης προγραμμάτων, διαδραματίζοντας π.χ. ενεργό ρόλο και λειτουργώντας ως σημείο επαφής και πάροχοι πληροφοριών, εφόσον διαθέτουν συχνά σημαντικές γνώσεις και μπορεί να συμμετέχουν στην ευρύτερη διάδοση ορθών πρακτικών σχετικά με τη διαχείριση προγραμμάτων,

34.

επισύρει την προσοχή στις επιτυχείς συνεργασίες που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ των κρατών μελών και της Τουρκίας, της Κροατίας, της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας με βάση το Πολιτιστικό πρόγραμμα της ΕΕ, και μεταξύ των κρατών μελών και της Τουρκίας για το πρόγραμμα της ΕΕ για τη δια βίου μάθηση, καθώς και τις θετικές εμπειρίες από τη συνεργασία για το 7ο πρόγραμμα πλαίσιο για την έρευνα στην ΕΕ, στο οποίο συμμετείχαν η Τουρκία, η Κροατία, η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και η Σερβία, και επισημαίνει ότι αυτή η προσέγγιση και η δυνατότητα ανταλλαγής εμπειριών πρέπει να συνεκτιμηθούν σχετικά με το ΙΡΑ, ώστε να καταστεί δυνατή η ανταλλαγή π.χ. εμπειρογνωμόνων τομέων μεταξύ των κρατών μελών, των υποψηφίων χωρών και των δυνητικών υποψηφίων χωρών, σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο,

35.

αναφέρει ότι έχει μεγάλη σημασία το να εστιασθεί η προσοχή στην εμπειρογνωμοσύνη συγκεκριμένων τομέων. Όπως δείχνει η εμπειρία που απεκόμισαν η Πολωνία και η Δανία, η συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών εμπειρογνωμόνων καθιστά δυνατή τη διεξαγωγή διαλόγου σε βάθος για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων καθημερινών προβλημάτων πράγμα που συμβάλλει θετικά στην αμοιβαία επιρροή και στη διαδικασία μάθησης. Κατ' επέκταση, η αγγλική εμπειρία δείχνει ότι η ανταλλαγή εμπειρογνωμόνων πρέπει να θεωρηθεί ως θετική αμφίδρομη διαδικασία, εφόσον μαθαίνουν και τα δύο μέρη, διότι από τη συνεργασία ωφελούνται και οι εθνικοί τομεακοί εμπειρογνώμονες των κρατών μελών και η ιταλική και η κροατική εμπειρία δείχνουν ότι τέτοια προγράμματα, από τα οποία ωφελούνται και τα δύο μέρη, μπορεί να ανοίξουν το δρόμο και για άλλα προγράμματα και για περισσότερη συνεργασία,

36.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι τα προγράμματα της δια βίου μάθησης και κατάρτισης είναι μεγίστης σημασίας, και έχουν εκπονηθεί με τρόπο που να μην διακόπτεται η μάθηση με το κάθε πρόγραμμα αλλά να διασφαλισθεί η συνεχής εξέλιξη και δυναμική, και αναφέρει ότι η πείρα της Ρουμανίας δείχνει, μεταξύ άλλων, ότι η συνεργασία στον τομέα αυτό είναι σημαντική για να διασφαλισθεί ένας αποτελεσματικός και βιώσιμος δημόσιος τομέας,

37.

φρονεί ότι πρέπει να εισαχθεί στον προϋπολογισμό μια γραμμή για τη διερμηνεία και παραπέμπει στις εμπειρίες της Εσθονίας και της Κροατίας, που δείχνουν, μεταξύ άλλων, ότι ο σχεδιασμός και η εκτέλεση προγραμμάτων υπεράνω συνόρων καθίσταται δυσχερής, εάν δεν υπάρχει επαγγελματική διερμηνεία διότι αυτό σημαίνει ότι είναι αδύνατη η επικοινωνία των εταίρων, η οποία είναι σημαντική για την επιτυχία των προγραμμάτων και την αμοιβαία κατανόηση,

38.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη προσοχή στα προγράμματα για τις βάσεις δεδομένων, εφόσον σε ορισμένες περιπτώσεις η πρόσβαση στα δεδομένα ήταν δύσκολη και κυμαινόμενης ποιότητας, γεγονός που μπορεί να έχει απροσδόκητες συνέπειες στην ποιότητα των προγραμμάτων,

39.

φρονεί ότι η ύπαρξη μιας ισχυρής διοικητικής ικανότητας, σε όλα τα επίπεδα των αρχών, έχει αποφασιστική σημασία για την ανάπτυξη θεσμικών μεταρρυθμίσεων και τονίζει ότι αυτές διατρέχουν τον κίνδυνο να υπονομευθούν, εάν υπάρχουν αδυναμίες στη διοικητική δομή, π.χ. όπως εμφαίνεται από την κροατική πείρα η καθυστερημένη εφαρμογή της εθνικής νομοθεσίας επηρεάζει αρνητικά την υλοποίηση των προγραμμάτων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο,

40.

επισημαίνει κατόπιν των ανωτέρω, ότι η προσοχή πρέπει να εστιασθεί στις πιθανές προκλήσεις που μπορεί να παρουσιασθούν, όταν θα πρέπει να συντονιστούν οι νόμοι της ΕΕ με την εθνική νομοθεσία. Π.χ. η σερβική πείρα δείχνει ότι η έλλειψη συμφωνίας μεταξύ των κανόνων της προσφοράς μπορεί να δημιουργήσει αμφιβολίες και καθυστέρηση στην εφαρμογή των προγραμμάτων,

41.

επισημαίνει ότι μια σταθερή ισορροπία είναι σημαντική για τη στήριξη των διαφόρων τομέων. Όπως δείχνει η πείρα που αποκομίσθηκε από παλαιότερες διευρύνσεις, υπάρχουν μεγάλες διαφορές, στην ανάπτυξη διαφόρων τομέων. Ενώ έχει πραγματοποιηθεί πρόοδος στους τομείς που βασίζονται στο κεκτημένο, για τους οποίους αναγνωρίστηκε ότι έχουν σαφώς πολιτική προτεραιότητα, σε άλλους τομείς πραγματοποιήθηκαν πολύ λίγα. Αυτό είχε ως συνέπεια τον περιορισμό της προσοχής σε λίγους τομείς, πράγμα που υστέρησε από άλλους σημαντικούς τομείς, τόσο πόρους, όσο και την προσοχή από το δημόσιο τομέα. Ορισμένες πρωτοβουλίες για τους τομείς αυτούς αναλήφθηκαν βεβιασμένα και κατόπιν μεγάλης πίεσης χρόνου και πόρων, πράγμα που μείωσε τις δυνατότητες για την επίτευξη αποδοτικών αποτελεσμάτων,

42.

υπογραμμίζει ότι η διαδικασία για τα προγράμματα της ΕΕ, βάσει της ανωτέρω πείρας, πρέπει να αρχίζει από νωρίς, ούτως ώστε η υλοποίηση και τα αποτελέσματα να μην αποδυναμώνονται χωρίς λόγο, εξαιτίας χρονικής πίεσης,

43.

φρονεί ότι η εξέταση των πολιτικών κριτηρίων πρέπει να διευρυνθεί, έτσι ώστε να λαμβάνεται υπόψη η ύπαρξη της αναγκαίας ισορροπίας και της αλληλεπίδρασης των πολιτικών κριτηρίων που έχουν θεσπισθεί από την ΕΕ και από τους άλλους εθνικούς τομείς. Η πείρα, που αποκτήθηκε παλαιότερα από το πρόγραμμα PHARE, έδειξε ότι μέρος της στήριξης που παρείχετο για την εκπλήρωση των πολιτικών κριτηρίων ήταν αναποτελεσματική διότι ο στόχος ήταν πολύ περιορισμένος. Η στήριξη δεν αντανακλούσε επαρκώς την ανάγκη, που υπάρχει για την εξέταση της αλληλεπίδρασης μεταξύ των σημαντικών τομέων, όπως για τη μεταρρύθμιση του δημόσιου τομέα, την ανάπτυξη κοινωνίας των πολιτών, τη χρηστή διακυβέρνηση και την καταπολέμηση της διαφθοράς. Επιπλέον, στη στήριξη δεν συμπεριελήφθη το κυριότερο θέμα, ότι δηλαδή πολλές πτυχές των πολιτικών κριτηρίων δεν μπορούσαν να υλοποιηθούν χωρίς να έχουν αντίκτυπο στα οικονομικά κριτήρια. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να συμμετάσχει το τοπικό και περιφερειακό επίπεδο στον καθορισμό των προτεραιοτήτων για το ΙΡΑ, ώστε η βοήθεια να βασισθεί στις πραγματικές ανάγκες και επισημαίνει, βάσει των ανωτέρω, ότι όπως φαίνεται και από την πείρα της Κροατίας μπορεί να δημιουργηθούν προβλήματα εάν δεν υπάρχει συνοχή μεταξύ των εθνικών στρατηγικών ανάπτυξης και των στρατηγικών των εξωτερικών χορηγών,

44.

θεωρεί ότι το τοπικό και περιφερειακό επίπεδο πρέπει να συμμετέχουν από νωρίς στη διαδικασία, εφόσον υπάρχει ανάγκη συντονισμού μεταξύ του τοπικού, περιφερειακού και κεντρικού επιπέδου. Η πείρα μας διδάσκει ότι η έλλειψη συντονισμού οδηγεί στο να ξεκινούν ορισμένες δραστηριότητες από το κεντρικό επίπεδο οι οποίες όμως αργότερα δεν είναι σε θέση να επιλύσουν θέματα που παρουσιάζονται στο τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην αξιοποιούνται πλήρως δράσεις και προγράμματα που έχουν ξεκινήσει,

45.

γι' αυτό συνιστά να αυξηθεί ο συντονισμός μεταξύ του κεντρικού επιπέδου και των αρχών του τοπικού και περιφερειακού επιπέδου και παραπέμπει, μεταξύ άλλων, στις κροατικές περιφέρειες Sisak-Moslavina, Slavonia, Osjecko-Baranjska, Lika-Senj, καθώς και στις πόλεις Varazdin και Karlovac οι οποίες διατυπώνουν την επιθυμία για μεγαλύτερη συμμετοχή στις προετοιμασίες των επιχειρησιακών προγραμμάτων του ΙΡΑ. Αυτό θα βοηθήσει επίσης στο να διασφαλισθεί η συνοχή μεταξύ των υφισταμένων αναγκών και των δράσεων που θα αναληφθούν,

46.

προτείνει συνεπώς όπως τα επιχειρησιακά προγράμματα του ΙΡΑ ενθαρρύνουν τη μεγαλύτερη συμμετοχή των εκλεγμένων τοπικών και περιφερειακών αρχών, όπως συνέβη στην Κροατία βάσει του στοιχείου ΙΙ του ΙΡΑ για τη διασυνοριακή συνεργασία. Η ΕΤΠ επισημαίνει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές είναι αυτές που διαθέτουν την πείρα και γνωρίζουν τις τοπικές και περιφερειακές ανάγκες και συνεπώς είναι σε θέση να προσδιορίσουν τα προβλήματα και να συμβάλουν στη λύση τους. Γι' αυτό συνιστάται να διευρυνθεί η μέθοδος αυτή και σε άλλες υποψήφιες χώρες και να επεκταθεί περαιτέρω ώστε να συμπεριλαμβάνει και τις άλλες προτεραιότητες των προγραμμάτων.

31.3.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 76/54

—

επισημαίνει ότι στις πρόσφατες γνωμοδοτήσεις της έχει χαρακτηρίσει τη διαχείριση της αλλαγής του κλίματος ως μια από τις σημαντικότερες πολιτικές προκλήσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές τα επόμενα χρόνια·

—

συμφωνεί με την Επιτροπή ότι για την επίτευξη, έως το 2020, των φιλόδοξων στόχων που έχουν τεθεί πρέπει να εξασφαλιστεί ότι θα προωθηθούν λύσεις βασισμένες στις τεχνολογίες των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) οι οποίες θα πρέπει να αξιοποιηθούν στο έπακρο·

—

επισημαίνει τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν οι ΤΠΕ στην υλοποίηση της στρατηγικής για την αειφόρο ανάπτυξη της ΕΕ. Επηρεάζουν θετικά την ανάπτυξη με τη βοήθεια νέων τεχνολογικών και εμπορικών καινοτομιών και προωθούν διαρθρωτικές αλλαγές στη χρήση των φυσικών πόρων με τις πλέον ευφυείς και καθαρές διαδικασίες·

—

επισημαίνει ότι το τεράστιο δυναμικό των ΤΠΕ για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης συμβάλλει στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης και στην άνθηση επιχειρηματικών δραστηριοτήτων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο·

—

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές έχουν στη διάθεσή τους αρκετά μέσα τα οποία βοηθούν στην πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων που παρέχουν οι ΤΠΕ για την παρακολούθηση της αλλαγής του κλίματος, όπως για παράδειγμα η ευθύνη και η αρμοδιότητα σε θέματα χωροταξικού σχεδιασμού, ενεργειακού εφοδιασμού, κατασκευής κτηρίων και μεταφορών·

—

προτείνει, κατά τη διάρκεια της ευρωπαϊκής εκδήλωσης για την ενεργειακή απόδοση, να διοργανωθεί από τις τοπικές και περιφερειακές αρχές έκθεση και διαγωνισμός για τα καλύτερα σχέδια χρήσης των ΤΠΕ, η δε ΕΤΠ είναι πρόθυμη να συμμετάσχει τόσο στην έκθεση όσο και στον διαγωνισμό· η Επιτροπή να προβεί στη σύνταξη πρακτικού οδηγού, από κοινού με την Επιτροπή των Περιφερειών και άλλους φορείς, για τον τρόπο με τον οποίο οι τοπικές και περιφερειακές αρχές μπορούν να αξιοποιήσουν τις ΤΠΕ στα προγράμματά τους για την αντιμετώπιση της αλλαγής του κλίματος.

Εισηγητής

:

κ. Risto Koivisto (FI/PES) Πρόεδρος του περιφερειακού συμβουλίου του Pirkanmaa (Τάμπερε)

1.

επισημαίνει ότι στις πρόσφατες γνωμοδοτήσεις της έχει χαρακτηρίσει τη διαχείριση της αλλαγής του κλίματος ως μια από τις σημαντικότερες πολιτικές προκλήσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές τα επόμενα χρόνια·

2.

στηρίζει τους στόχους που έχει θέσει για το 2020 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο όσον αφορά τη μείωση κατά 20 % των εκπομπών σε σχέση με τα επίπεδα του 1990, την αύξηση σε 20 % του ποσοστού χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την εξοικονόμηση κατά 20 % στην κατανάλωση ενέργειας στην ΕΕ σύμφωνα με τις προβλέψεις·

3.

συμφωνεί με την Επιτροπή ότι για την επίτευξη, έως το 2020, των φιλόδοξων στόχων που έχουν τεθεί πρέπει να εξασφαλιστεί ότι θα προωθηθούν λύσεις βασισμένες στις τεχνολογίες των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) οι οποίες θα πρέπει να αξιοποιηθούν στο έπακρο·

4.

επαναλαμβάνει προηγούμενη θέση της σύμφωνα με την οποία πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην ενεργειακή απόδοση σε όλες τις επιλογές της ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής. Για τον λόγο αυτό εκφράζει την ικανοποίησή της που η Επιτροπή στην ανακοίνωσή της εστιάζει το ενδιαφέρον της στην αύξηση της παραγωγής, της διανομής και της απόδοσης της ενέργειας μέσω των ΤΠΕ·

5.

έχοντας προβάλει τις κοινωνικές και οικονομικές διαστάσεις των ΤΠΕ στις γνωμοδοτήσεις σχετικά με τις πρόσφατες πρωτοβουλίες της Επιτροπής i2010, εκφράζει την ικανοποίησή της που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή λαμβάνει τώρα υπόψη τις περιβαλλοντικές πτυχές της κοινωνίας των πληροφοριών·

6.

επισημαίνει τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν οι ΤΠΕ στην υλοποίηση της στρατηγικής για την αειφόρο ανάπτυξη της ΕΕ. Επηρεάζουν θετικά την ανάπτυξη με τη βοήθεια νέων τεχνολογικών και εμπορικών καινοτομιών και προωθούν διαρθρωτικές αλλαγές στη χρήση των φυσικών πόρων με τις πλέον ευφυείς και καθαρές διαδικασίες·

7.

επισημαίνει ότι το τεράστιο δυναμικό των ΤΠΕ για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης συμβάλλει στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης και στην άνθηση επιχειρηματικών δραστηριοτήτων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο·

8.

είναι πεπεισμένη ότι η Επιτροπή προβαίνει στη σωστή επιλογή όταν δίδει προτεραιότητα στη συνεργασία με τις αστικές κοινότητες και στη συμμετοχή τους κατά την επικύρωση και τη δοκιμή λύσεων· θεωρεί δε ότι τούτο αντικατοπτρίζει πλήρως προηγούμενες παρατηρήσεις της σχετικά με τη στρατηγική i2010·

9.

θεωρεί ότι, ακριβώς λόγω των πρακτικών αναγκών, σε επίπεδο τοπικών και περιφερειακών αρχών μπορούν να εφαρμοστούν οι πλέον δημιουργικές και καινοτόμες πρωτοβουλίες που στηρίζουν την στρατηγική i2010 της ΕΕ·

10.

εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές έχουν στη διάθεσή τους αρκετά μέσα τα οποία βοηθούν στην πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων που παρέχουν οι ΤΠΕ για την παρακολούθηση της αλλαγής του κλίματος, όπως για παράδειγμα η ευθύνη και η αρμοδιότητα σε θέματα χωροταξικού σχεδιασμού, ενεργειακού εφοδιασμού, κατασκευής κτηρίων και μεταφορών·

11.

επισημαίνει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές χρησιμοποιούν ήδη ευρέως τις ΤΠΕ σε πολλές δραστηριότητές τους με αποτέλεσμα τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και των εκπομπών, όπως π.χ.:

12.

επικροτεί την πρόταση της Επιτροπής να δώσει, σε αυτή τη φάση, στις ΤΠΕ ουσιαστικό ρόλο κατά τις διαρθρωτικές αλλαγές για τη μείωση του οικολογικού αποτυπώματος·

13.

επισημαίνει επίσης τις μεγάλες δυνατότητες που παρέχουν οι ΤΠΕ στις τοπικές και περιφερειακές αρχές για την αύξηση της παραγωγικότητας, τη βελτίωση των υπηρεσιών με την παράλληλη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και των εκπομπών. Ωστόσο, για την αξιοποίηση των δυνατοτήτων αυτών απαιτείται ευρεία διαρθρωτική μεταρρύθμιση των διοικητικών διαδικασιών όπως π.χ:

14.

δηλώνει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές της Ευρώπης καθώς και τα δίκτυά τους, είναι πρόθυμες να συμμετάσχουν στις διαβουλεύσεις για τις ΤΠΕ και στις διαδικασίες συμπράξεων για την ενεργειακή απόδοση και τη διάδοση των βέλτιστων πρακτικών·

15.

καλεί την Επιτροπή, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, να καταρτίσει κατάλληλα πρότυπα χρηματοδότησης, στα οποία να λαμβάνονται υπόψη οι ανάγκες των τοπικών και περιφερειακών αρχών, και να θέσει ως προτεραιότητα όλων των πηγών χρηματοδότησης την ενεργειακή απόδοση γενικά και τις λύσεις που βασίζονται στις ΤΠΕ ειδικότερα.

16.

εκτιμά ότι, ανεξάρτητα από τις πολλές πρωτοβουλίες που έχουν ήδη αναληφθεί, στην ανακοίνωση θα πρέπει να περιλαμβάνονται και οι μεταφορές μεταξύ των τομέων στους οποίους θα επικεντρώνονται οι δράσεις κατά την αρχική φάση, επειδή διαθέτουν μεγάλη ικανότητα εξοικονόμησης ενέργειας και πολλές δυνατότητες εφαρμογής των ΤΠΕ, πράγμα που έχει καθοριστική σημασία κατά την άποψη των τοπικών και περιφερειακών αρχών·

17.

συμφωνεί με την άποψη της Επιτροπής ότι πρέπει να υποστηριχτεί η ανάπτυξη υπολογιστών χαμηλής κατανάλωσης ενέργειας και καλεί την Επιτροπή να πραγματοποιήσει επενδύσεις στην ανάπτυξη μεθόδων για τη βελτίωση της ανάκτησης της θερμικής ενέργειας που παράγεται κυρίως σε μεγάλους χώρους με υπολογιστές·

18.

πέραν από την ενεργειακή απόδοση την οποία επισημαίνει, η Επιτροπή εφιστά την προσοχή στον αντίκτυπο που έχουν η μεταποίηση, η μεταφορά και η καταστροφή προϊόντων πληροφορικής στο οικολογικό αποτύπωμα του τομέα, και θεωρεί σημαντικό να αντιμετωπιστεί το θέμα αυτό είτε με εθελοντικές συμφωνίες είτε, αν χρειασθεί, με νομοθετικές ρυθμίσεις·

19.

προτείνει τη διατύπωση γενικών κατευθυντήριων γραμμών όσον αφορά την έρευνα που εφαρμόζεται στη χρήση των ΤΠΕ για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, ώστε να συνδυαστούν οι κατακερματισμένοι σε ευρωπαϊκό, εθνικό και περιφερειακό επίπεδο πόροι για την καλύτερη εξυπηρέτηση των κοινών στόχων·

20.

επισημαίνει τη σημασία της κατευθυνόμενης από τον καταναλωτή έρευνας και θεωρεί ότι προϋπόθεση για την επιτυχία της είναι η στενή επιστημονική συνεργασία μεταξύ ΤΠΕ και άλλων επιχειρήσεων, παραγωγών ενέργειας, τοπικών και περιφερειακών αρχών και ενώσεων των καταναλωτών·

21.

δεδομένης της σημασίας των τοπικών και περιφερειακών αρχών στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης, ζητά να τους δοθεί καθοριστικής σημασίας ρόλος στο πρόγραμμα — πλαίσιο για την έρευνα της ΕΕ καθώς και στα αντίστοιχα εθνικά προγράμματα, ιδίως στα πιλοτικά προγράμματα που αναφέρονται στην ανακοίνωση για τη μείωση του οικολογικού αποτυπώματος των ΤΠΕ·

22.

εκφράζει την ανησυχία της για το γεγονός ότι, παρά τη σπουδαιότητα του θέματος, δεν έχουν πραγματοποιηθεί οι κατάλληλες επενδύσεις για τη μετατροπή των αποτελεσμάτων της καινοτομίας σε προϊόντα και υπηρεσίες που να προορίζονται για την ευρεία αγορά, θεωρεί δε ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές, εκτός από το να λειτουργούν ως πρωτοπόροι στην αξιοποίηση της καινοτομίας, μπορούν να προσφέρουν στις επιχειρήσεις του τομέα ένα ευνοϊκό οικονομικό περιβάλλον·

23.

πιστεύει ότι ένα σοβαρό εμπόδιο στην ανάπτυξη της αγοράς αποτελεί η έλλειψη κοινών προτύπων, ιδιαίτερα στους σημαντικότερους τεχνολογικούς τομείς που συνδέονται με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, όπως για παράδειγμα ευφυή συστήματα ελέγχου διαχείρισης των κτηρίων, διαχείρισης του φωτισμού και συστήματα για την κυκλοφορία. Η έλλειψη προτύπων παρεμποδίζει την τεχνική διαλειτουργικότητα, περιορίζει τον ανταγωνισμό της αγοράς και καθιστά πιο περίπλοκες τις δημόσιες συμβάσεις·

24.

τονίζει ότι στους τομείς προτεραιότητας που αναφέρει η Επιτροπή υπάρχει έλλειψη κοινών μεθόδων μέτρησης, με τις οποίες θα μπορούσαν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές να αξιολογήσουν τη σκοπιμότητα των διαφόρων λύσεων·

25.

επισημαίνει ότι η αποκεντρωμένη παραγωγή ενέργειας από δήμους και κοινότητες αποτελεί την κατάλληλη μορφή για τη διανομή ηλεκτρικής ενέργειας και για την ασφάλεια και παρέχει τη δυνατότητα συνδυασμού διαφόρων μέσων παραγωγής. Για τον λόγο αυτό, η ΕΤΠ επικροτεί τα σχέδια της Επιτροπής για αύξηση της ανταλλαγής πληροφοριών και βέλτιστων πρακτικών σε νέα επιχειρηματικά πρότυπα αποκεντρωμένης παραγωγής ενέργειας, βασισμένα σε ΤΠΕ και για επενδύσεις σε δράσεις έρευνας και ανάπτυξης στον τομέα αυτό·

26.

επισημαίνει ότι στην ανακοίνωση δεν προβάλλεται η προώθηση των οικολογικών ΤΠΕ στις δημόσιες συμβάσεις και καλεί να αναπτυχθούν διαδικασίες που να διευκολύνουν περισσότερο από σήμερα τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, δίδοντας προτεραιότητα στην ενεργειακή απόδοση κατά την ανάθεση δημόσιων συμβάσεων, ειδικότερα των προεμπορικών, και στην ανάπτυξη των ΤΠΕ στον τομέα αυτό·

27.

επικροτεί την παρατήρηση της Επιτροπής στην ανακοίνωση ότι αναμένει τη στενή συνεργασία της Επιτροπής των Περιφερειών και προτείνει:

28.

προτείνει, στην επόμενη ανακοίνωση της Επιτροπής για τις ΤΠΕ και το περιβάλλον, που αναμένεται την άνοιξη του 2009:

29.

Όπως έχει ήδη επισημάνει η ΕΤΠ, η ενεργειακή απόδοση και η αυξημένη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας πρέπει να αποτελούν το επίκεντρο της ενεργειακής πολιτικής της Ευρώπης. Οι επενδύσεις με στόχο την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης μέσω των ΤΠΕ βοηθούν τους δήμους και τις κοινότητες να διαχειρίζονται την αλλαγή του κλίματος, να συμβάλλουν στην αποκέντρωση της παραγωγής ενέργειας, να μειώνουν την κατανάλωση ενέργειας και να παρέχουν νέες επιχειρηματικές δυνατότητες στις τοπικές επιχειρήσεις.

30.

Η ΕΤΠ θεωρεί ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός ότι η Επιτροπή προτίθεται, κατά τη φάση επικύρωσης και δοκιμής λύσεων, να βασιστεί στην εμπειρία δήμων και να συνεργαστεί με αυτούς καθώς και με τα υφιστάμενα δίκτυα των τοπικών και περιφερειακών αρχών. Λόγω των πολλών ιδιοτήτων τους (π.χ. ρυθμιστές, καταναλωτές, πάροχοι υπηρεσιών, χρήστες και προμηθευτές ενέργειας, φορείς προώθησης, εμπειρογνώμονες και πρότυπα συμπεριφοράς) οι τοπικές και περιφερειακές αρχές έχουν πολλούς λόγους να ευνοήσουν την πλήρη χρησιμοποίηση των ΤΠΕ με στόχο την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης. Η ΕΤΠ θα καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια προκειμένου να ευαισθητοποιήσει τις αστικές κοινότητες και τα δίκτυα των τοπικών και περιφερειακών αρχών σχετικά με τις προαναφερθείσες δυνατότητες και να τις ενθαρρύνει να λάβουν μέρος στις διαδικασίες εταιρικών σχέσεων.

31.

Η ΕΤΠ ελπίζει ότι η Επιτροπή θα διαθέσει περισσότερους πόρους για την τυποποίηση στον τομέα αυτό, ώστε οι τοπικές και περιφερειακές αρχές να έχουν πρόσβαση σε προϊόντα που χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη διαλειτουργικότητα. Η τυποποίηση και τα κριτήρια ποιότητας προάγουν τον ανταγωνισμό της αγοράς και διευκολύνουν την ανάθεση δημόσιων συμβάσεων με καλύτερο αποτέλεσμα από πλευράς ενεργειακής απόδοσης.

32.

Λόγω της κοινής τους περιβαλλοντικής ευθύνης, οι τοπικές και περιφερειακές αρχές, οφείλουν, με την υποστήριξη της ΕΕ και των κρατών μελών, να δρουν ως πρωτοπόροι και να αποτελούν παράδειγμα για τους υπόλοιπους χρησιμοποιώντας τις ΤΠΕ για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης. Αυτός ο πρωτοποριακός ρόλος περιλαμβάνει τη θέσπιση νέων εταιρικών σχέσεων με επιχειρήσεις ΤΠΕ και παραγωγούς ενέργειας, τον ορθολογισμό της κατανάλωσης ενέργειας μέσω ευφυούς φωτισμού των δημόσιων κτηρίων και την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης στη διοίκηση και στις υπηρεσίες.

33.

Η ΕΤΠ προτείνει στην επόμενη ανακοίνωση για το θέμα αυτό η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δημοσιεύσει το σχέδιο δράσης της ΕΕ σχετικά με τη χρήση των ΤΠΕ για την προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης. Η ΕΤΠ θεωρεί ιδιαίτερα σημαντικό η συνολική ανάλυση να καλύψει τις μεταφορές και το σχέδιο δράσης να περιλαμβάνει μια e-στρατηγική για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, τομεακούς ποσοτικούς στόχους για τις εκπομπές αυτές και μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν από την ΕΕ και τα κράτη μέλη προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί και να καθοριστούν οι δείκτες ανάπτυξης.

31.3.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 76/58

—

τονίζει ότι πρωταρχικός στόχος των μέτρων που υπερβαίνουν το εθνικό πλαίσιο πρέπει να είναι η δημιουργία ευρωπαϊκής προστιθέμενης αξίας. Για τον λόγο αυτό, η ΕΤΠ συμμερίζεται την απαίτηση της Επιτροπής υπέρ μιας καλύτερης αξιοποίησης της πολυμορφίας των σχολικών συστημάτων της Ευρώπης που είναι θεμελιωμένα σε κοινές αξίες και περιλαμβάνουν έναν πυρήνα καινοτόμων και κορυφαίων πρακτικών·

—

υπενθυμίζει ότι πρέπει να εξακολουθήσει να λαμβάνεται υπόψη το επίπεδο αποκέντρωσης σε κάθε κράτος μέλος. Σε πολλά κράτη μέλη ο σχολικός τομέας αποτελεί αρμοδιότητα των τοπικών και περιφερειακών αρχών. Συνεπώς, είναι καθοριστικό να υπάρχει καλή πολιτική και διοικητική συνέργεια μεταξύ όλων των επιπέδων και οι πολιτικές να χαράσσονται από κοινού. Η βελτίωση του σχολικού τομέα μπορεί να επιτευχθεί με τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο εάν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές συμμετέχουν ως ενεργοί εταίροι και αναλαμβάνουν ευθύνη στη διαμόρφωση των αναλυτικών προγραμμάτων στην επικράτειά τους·

—

θεωρεί ότι δεν θα πρέπει να λησμονείται ότι η παιδεία δεν αποκτάται μόνο στο σχολείο, αλλά και στα ιδρύματα προσχολικής εκπαίδευσης, καθώς και στην καθημερινή ζωή εκτός του σχολείου, π.χ. στην οικογένεια, στις δραστηριότητες ελευθέρου χρόνου με συνομηλίκους ή διαμέσου του κυβερνοχώρου και των μέσων μαζικής ενημέρωσης. Οι υπεύθυνοι της εκπαίδευσης ή της πολιτικής για τους νέους θα πρέπει να προσπαθήσουν να συνυπολογίζουν το σύνολο των πτυχών της ζωής των νέων, την εκπαίδευση των οποίων έχουν αναλάβει, και, ως εκ τούτου, να επιδιώκουν, εφόσον είναι δυνατόν, να ενσωματώνουν στους προβληματισμούς τους τις εξωσχολικές εκπαιδευτικές διεργασίες, καθώς και τις συνεπαγόμενες αντιλήψεις σχετικά με τη σχολική και την ανεπίσημη εκπαίδευση·

—

διαπιστώνει ότι, στην Ευρώπη, η προσχολική εκπαίδευση χρηματοδοτείται σε εκτενή βαθμό από τις τοπικές και περιφερειακές αρχές και ότι εδώ και πολλά χρόνια επεκτείνεται και βελτιώνεται συνεχώς, ανάλογα με τα διαθέσιμα μέσα. Πάρα ταύτα, πολλά σχέδια, π.χ. η προώθηση της πολυγλωσσίας κατά την πρώτη παιδική ηλικία, ιδίως σε παραμεθόριες περιφέρειες, δεν θα μπορούσαν, ούτε μπορούν να δρομολογηθούν χωρίς υποστήριξη με πόρους κοινοτικών προγραμμάτων. Η ΕΤΠ εκτιμά ότι τα μέτρα στήριξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε τέτοιες περιπτώσεις θα έπρεπε να προσφέρουν περισσότερη συνέχεια, προκειμένου να αποφευχθεί η διακοπή, μετά την πάροδο μερικών ετών, ποιοτικών προγραμμάτων λόγω έλλειψης χρηματοδότησης και η απώλεια της αποκτηθείσας εμπειρίας· για την πραγματοποίηση των σχεδίων πρέπει να προβλεφθεί χρηματοδοτική ενίσχυση εκ μέρους της ΕΕ·

—

από αυτή την άποψη ευελπιστεί ότι το νέο πρόγραμμα Comenius Regio θα εξασφαλίσει μεγαλύτερα περιθώρια λήψης αποφάσεων στις τοπικές και περιφερειακές αρχές στις περιπτώσεις όπου επιθυμούν να δώσουν προτεραιότητα στην προαγωγή συγκεκριμένων προγραμμάτων·

—

στηρίζει πλήρως την πρόταση της Επιτροπής για συνεργασία. Τονίζει εκ νέου ότι η συνεργασία θα πρέπει να επικεντρωθεί κυρίως στην άμεση ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ των αρμόδιων για την εκπαίδευση φορέων των κρατών μελών.

Εισηγήτρια

:

η κ. Helma Kuhn-Theis (DE/PPE), Μέλος του κοινοβουλίου του ομόσπονδου κρατιδίου του Σάαρ

1.

εκφράζει την ικανοποίησή της για την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με θέμα «Βελτίωση των ικανοτήτων για τον 21ο αιώνα». Στο έγγραφο της Επιτροπής παρουσιάζονται οι βασικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα σχολικά συστήματα στην Ευρώπη. Η ΕΤΠ συμφωνεί εν γένει με την ανάλυση των προβλημάτων στην οποία προβαίνει η Επιτροπή και με τα συμπεράσματα που συνάγονται. Συγκεκριμένα, η ΕΤΠ συμμερίζεται πλήρως την άποψη της Επιτροπής ότι η επένδυση στη νεολαία —κυρίως στον τομέα της εκπαίδευσης— θα πρέπει να αναγορευθεί σε κορυφαία προτεραιότητα·

2.

στο πλαίσιο αυτό, θα ήταν χρήσιμο η Επιτροπή να είχε προχωρήσει σε εκτίμηση της κλίμακας της χρηματοδοτικής δέσμευσης των τοπικών και περιφερειακών αρχών που συνεπάγεται η υλοποίηση των προτάσεών της·

3.

φρονεί, συγκεκριμένα, ότι η επίλυση των προβλημάτων που διαπιστώνει η Επιτροπή βρίσκεται ήδη στο επίκεντρο των προσπαθειών όχι μόνο των κρατών μελών, αλλά επίσης των τοπικών και περιφερειακών αρχών. Ως προς αυτό, η ΕΤΠ εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η Επιτροπή, στους προβληματισμούς της, δεν αναφέρεται στη συμβολή και στους οικονομικούς πόρους που ήδη προσφέρουν και θα εξακολουθήσουν να προσφέρουν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές για την επίλυση των ζητημάτων που εγείρονται, ως αποτέλεσμα των ποικίλων αρμοδιοτήτων που διαθέτουν στον τομέα της εκπαίδευσης, καθώς και χάρη στην ακριβή γνώση της τοπικής και περιφερειακής πραγματικότητας·

4.

κρίνει ωστόσο, από την άλλη πλευρά, ότι πρέπει να αναληφθεί περαιτέρω δράση δεδομένου του καθοριστικού ρόλου της εκπαίδευσης για την οικονομική ανάπτυξη και την ευημερία στην Ευρώπη, καθώς και της ζωτικής σημασίας της σχολικής εκπαίδευσης για τη διά βίου μάθηση. Ως εκ τούτου, επικροτεί κατ' αρχήν την πρόταση για ενίσχυση της ευρωπαϊκής συνεργασίας στον σχολικό τομέα·

5.

τονίζει, ταυτόχρονα, ότι πρωταρχικός στόχος των μέτρων που υπερβαίνουν το εθνικό πλαίσιο πρέπει να είναι η δημιουργία ευρωπαϊκής προστιθέμενης αξίας. Για τον λόγο αυτό, η ΕΤΠ συμμερίζεται την απαίτηση της Επιτροπής υπέρ μιας καλύτερης αξιοποίησης της πολυμορφίας των σχολικών συστημάτων της Ευρώπης που είναι θεμελιωμένα σε κοινές αξίες και περιλαμβάνουν έναν πυρήνα καινοτόμων και κορυφαίων πρακτικών. Η ΕΤΠ επικροτεί ιδιαίτερα την προσέγγιση της Επιτροπής που προτείνει να υποστηριχθούν οι υπεύθυνοι για την οργάνωση και το περιεχόμενο των εκπαιδευτικών συστημάτων φορείς —τόσο σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο όσο και σε εθνικό επίπεδο— με τη διευκόλυνση της ανταλλαγής βέλτιστων εμπειριών·

6.

υπενθυμίζει ότι πρέπει να εξακολουθήσει να λαμβάνεται υπόψη το επίπεδο αποκέντρωσης σε κάθε κράτος μέλος. Σε πολλά κράτη μέλη ο σχολικός τομέας αποτελεί αρμοδιότητα των τοπικών και περιφερειακών αρχών. Συνεπώς, είναι καθοριστικό να υπάρχει καλή πολιτική και διοικητική συνέργεια μεταξύ όλων των επιπέδων και οι πολιτικές να χαράσσονται από κοινού. Η βελτίωση του σχολικού τομέα μπορεί να επιτευχθεί με τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο εάν οι τοπικές και περιφερειακές αρχές συμμετέχουν ως ενεργοί εταίροι και αναλαμβάνουν ευθύνη στη διαμόρφωση των αναλυτικών προγραμμάτων στην επικράτειά τους·

7.

θεωρεί θεμιτό και πρακτικό τον περιορισμό της ανακοίνωσης στον τρόπο διάρθρωσης της ευρωπαϊκής συνεργασίας στον σχολικό τομέα. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να λησμονείται ότι η παιδεία δεν αποκτάται μόνο στο σχολείο, αλλά και στα ιδρύματα προσχολικής εκπαίδευσης, καθώς και στην καθημερινή ζωή εκτός του σχολείου, π.χ. στην οικογένεια, στις δραστηριότητες ελευθέρου χρόνου με συνομηλίκους ή διαμέσου του κυβερνοχώρου και των μέσων μαζικής ενημέρωσης.. Οι υπεύθυνοι της εκπαίδευσης ή της πολιτικής για τους νέους θα πρέπει να προσπαθήσουν να συνυπολογίζουν το σύνολο των πτυχών της ζωής των νέων, την εκπαίδευση των οποίων έχουν αναλάβει, και, ως εκ τούτου, να επιδιώκουν, εφόσον είναι δυνατόν, να ενσωματώνουν στους προβληματισμούς τους τις εξωσχολικές εκπαιδευτικές διεργασίες, καθώς και τις συνεπαγόμενες αντιλήψεις σχετικά με τη σχολική και την ανεπίσημη εκπαίδευση·

8.

υπογραμμίζει τη διαπίστωση της Επιτροπής σύμφωνα με την οποία η απόκτηση ικανοτήτων καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τους ίδιους τους μαθητές και τις μαθήτριες «προβληματιζόμενοι κατά τρόπο κριτικό σχετικά με τους μαθησιακούς τους στόχους, διαχειριζόμενοι τη μάθησή τους με αυτοπειθαρχία, εργαζόμενοι τόσο αυτόνομα όσο και σε συνεργασία, αναζητώντας πληροφορίες και υποστήριξη, όταν χρειάζεται, και χρησιμοποιώντας όλες τις ευκαιρίες που προσφέρουν οι τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών» (βλ. σημείο 2.3)· Ιδιαίτερα σε μια κοινωνία όπου η ικανότητα για διά βίου μάθηση καθίσταται όλο και περισσότερο σημαντική, η «μάθηση της μάθησης», και η αυτόνομη μάθηση, είναι απολύτως απαραίτητες και πρέπει να ενθαρρύνονται ως βασικές δεξιότητες·

9.

για τον λόγο αυτό, η ΕΤΠ κρίνει σημαντικό τα σχολεία να εφαρμόζουν μια συνεκτική παιδαγωγική προσέγγιση, ούτως ώστε οι μαθητές να κατανοούν τον τρόπο διάρθρωσης της εκπαίδευσης που λαμβάνουν και τι αναμένεται από αυτούς. Η μάθηση των παιδιών και των νέων θα πρέπει να χαρακτηρίζεται από προσδοκίες, ένταξη, κίνητρα και προσανατολισμό που βασίζονται σε μια θετική προσέγγιση·

10.

συμφωνεί με την άποψη της Επιτροπής ότι για τη μεταρρύθμιση των προγραμμάτων σπουδών χρειάζεται μια ολιστική και προσανατολισμένη στην απόκτηση προσόντων προσέγγιση, η οποία διασφαλίζει την πλήρη συμμετοχή των εκπαιδευτικών, των μαθητών και των γονέων, καθώς και άλλων συντελεστών (σημείο 2.5). Ωστόσο, πρέπει οι απαιτήσεις από το σχολικό σύστημα να είναι μεγάλες αλλά να έχουμε επίσης επίγνωση ότι το σχολείο εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις κοινωνικές συνθήκες. Αυτό μπορεί να καταδειχθεί με δύο παραδείγματα: Οι προσπάθειες του σχολείου αποφέρουν περισσότερους καρπούς όταν στην οικογένεια και στην προσχολική εκπαίδευση θεμελιώνεται ήδη μια θετική στάση απέναντι στη μάθηση. Προς το τέλος της σχολικής εκπαίδευσης τα μηνύματα που λαμβάνονται από την οικονομία και την αγορά εργασίας είναι εξίσου καθοριστικοί παράγοντες όσον αφορά τα κίνητρα των νέων για μάθηση. Εξάλλου, το σχολείο μπορεί από τη μεριά του να καλλιεργήσει μια νέα στάση όσον αφορά την ιδιότητα του ενεργού πολίτη, μέσω:

11.

συμμερίζεται την άποψη της Επιτροπής ότι η προώθηση των βασικών γνώσεων ανάγνωσης συνιστά μείζον καθήκον του σχολείου. Ορισμένες από τις στρατηγικές στήριξης που αναφέρει η Επιτροπή αποτελούν —ιδίως στον σχολικό τομέα— τυπική αρμοδιότητα των τοπικών και περιφερειακών αρχών, όπως π.χ. η προώθηση των βασικών γνώσεων γραφής και ανάγνωσης της οικογένειας και η βελτίωση των υποδομών για τις βασικές γνώσεις. Ομοίως, για την ανάπτυξη θετικής στάσης απέναντι στα μαθηματικά, την πληροφορική, τις θετικές επιστήμες και την τεχνολογία, καθοριστικός παράγοντας είναι ο εξοπλισμός των σχολείων, η ύπαρξη βιβλιοθηκών πολυμέσων και ψυχαγωγικών εγκαταστάσεων, η χρηματοδότηση των οποίων υλοποιείται ως επί το πλείστον από τις τοπικές και περιφερειακές αρχές·

12.

υπογραμμίζει τη σημασία που έχει η προώθηση στο σχολείο, στο πλαίσιο της γενικής εκμάθησης ανάγνωσης και γραφής, και της διδασκαλίας της «συμπεριφοράς στον κυβερνοχώρο», η οποία επιτρέπει να προετοιμασθούν οι νέοι και να αναπτύξουν συνείδηση κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο, ώστε να μπορέσουν να ζήσουν αυτόνομα και να συμμετάσχουν στη δημιουργία της προστιθέμενης αξίας που δημιουργεί η χρήση των σύγχρονων τεχνολογιών και των πληροφοριών, με τη μορφή της προόδου, τόσο για αυτούς τους ίδιους, όσο και για την κοινωνία.

13.

συμφωνεί με την άποψη της Επιτροπής σχετικά με τη σημασία των εξατομικευμένων μαθησιακών προσεγγίσεων, καθώς και των προτεινόμενων μεθόδων αξιολόγησης. Η αξιολόγηση θα πρέπει να είναι διαμορφωτική, με άλλα λόγια προσανατολισμένη στο μέλλον, προκειμένου να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα και η εξατομίκευση της περαιτέρω μάθησης. Εντούτοις, οι αξιολογήσεις είναι πολύ συχνά συνολικές, δηλαδή οριστικές, και χρησιμοποιούνται με μοναδικό σκοπό τη βαθμολόγηση των μαθητών. Στο πεδίο αυτό η ΕΤΠ κρίνει ότι είναι αναγκαίο να βελτιωθεί η κατάρτιση και η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, στην οποία μπορούν να συμβάλουν επίσης τα ευρωπαϊκά προγράμματα διάδοσης νέων γνώσεων, κυρίως όταν αυτά προορίζονται για τους εκπαιδευτικούς κατά τη διάρκειά της κατάρτισης και της επιμόρφωσής τους·

14.

κρίνει ατυχή την επιλογή της διατύπωσης του τρίτου σημείου της σύνοψης «υιοθέτηση μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης της ανάπτυξης των ικανοτήτων, που θα περιλαμβάνει σχολικά προγράμματα σπουδών, εκπαιδευτικό υλικό, επιμόρφωση των εκπαιδευτικών …», καθότι απουσιάζει η αποσαφήνιση ότι, στην προκειμένη περίπτωση, δεν γίνεται λόγος για μια εναρμονισμένη προσέγγιση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά πρόκειται για μια παρότρυνση προς τα κράτη μέλη και τους αρμόδιους εκπαίδευσης σε εθνικό επίπεδο·

15.

θεωρεί ότι η εκπαίδευση στην επιχειρηματική συμπεριφορά και η ανάπτυξη του επιχειρηματικού πνεύματος συμβαδίζουν στενά με την αρχή που ήδη προαναφέρθηκε, σύμφωνα με την οποία θα πρέπει να προωθηθεί γενικά η ανάπτυξη αυτόνομων προσωπικοτήτων, οι οποίες προτίθενται να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, όχι μόνο στον οικονομικό τομέα, αλλά και ως ενεργοί πολίτες που συμμετέχουν στα κοινά αναλαμβάνοντας συγκεκριμένες ευθύνες· Για τον λόγο αυτό, το σχολείο θα πρέπει να προσφέρει μάθηση υψηλής ποιότητας σε όλους τους μαθητές ( κεφάλαιο 3), και να αποτελεί μια εκπαιδευτική κοινότητα η οποία συμβάλει στην ανάπτυξη της γενικής, της πολιτιστικής και κοινωνικής παιδείας, μεταδίδει γνώσεις και συμβάλει συγχρόνως στην απόκτηση συνείδησης ενεργού πολίτη. Επιπλέον, είναι σημαντικό να υπάρχει στον τομέα αυτή στενή συνεργασία με παράγοντες της τοπικής και περιφερειακής οικονομίας.

16.

συμμερίζεται απόλυτα την έκκληση της Επιτροπής σχετικά με τη βελτίωση των ευκαιριών μάθησης για παιδιά της προσχολικής ηλικίας. Στηρίζει σαφώς την άποψη ότι «Η βελτίωση της παροχής προνηπιακής εκπαίδευσης και η διεύρυνση της πρόσβασης στην εκπαίδευση αυτή αποτελούν δυνητικά τη σημαντικότερη συμβολή (…) για τη βελτίωση των ευκαιριών για όλους και την επίτευξη των στόχων της Λισσαβώνας». Στα ιδρύματα της προσχολικής εκπαίδευσης τίθενται οι βάσεις για τη μεταγενέστερη επιτυχημένη μάθηση των μαθητών καθ' όλη τη διάρκεια της σχολικής τους εκπαίδευσης. Αυτό δεν ισχύει μόνο για τα παιδιά που προέρχονται από μειονεκτούσες ομάδες, καθώς μια καλή προσχολική εκπαίδευση ωφελεί όλους. Πράγματι, πηγαίνοντας στο νηπιαγωγείο, τα παιδιά έχουν για πρώτη φορά τη δυνατότητα να προσεγγίσουν τη γνώση, στο βαθμό που μέσω κοινωνικών και εκπαιδευτικών μέτρων τίθενται, από τα πρώτα χρόνια του βίου, οι βάσεις για μια επιτυχημένη κοινωνικοποίηση, για την απόκτηση θετικής στάσης έναντι της ανάληψης δεσμεύσεων, της μάθησης και της συμμετοχής των οικογενειών στην κατάρτιση των παιδιών τους. Οι καινοτόμες παιδαγωγικές μέθοδοι που εφαρμόζονται στα ιδρύματα προσχολικής εκπαίδευσης μπορούν να εξελιχθούν δεόντως κατά τα επόμενα στάδια της εκπαίδευσης. Ωστόσο, η ΕΤΠ προειδοποιεί ότι, ακόμη και μια ιδανική διαμόρφωση της προσχολικής φάσης, δεν απαλλάσσει τους εκπαιδευτικούς που συμμετέχουν στη μετέπειτα εκπαίδευση των μαθητών από την ευθύνη να κρατούν ζωντανή τη δίψα για μάθηση και τη χαρά της ανακάλυψης νέων πραγμάτων·

17.

διαπιστώνει ότι, στην Ευρώπη, η προσχολική εκπαίδευση χρηματοδοτείται σε εκτενή βαθμό από τις τοπικές και περιφερειακές αρχές και ότι εδώ και πολλά χρόνια επεκτείνεται και βελτιώνεται συνεχώς, ανάλογα με τα διαθέσιμα μέσα. Πάρα ταύτα, πολλά σχέδια, π.χ. η προώθηση της πολυγλωσσίας κατά την πρώτη παιδική ηλικία, ιδίως σε παραμεθόριες περιφέρειες, δεν θα μπορούσαν, ούτε μπορούν να δρομολογηθούν χωρίς υποστήριξη με πόρους κοινοτικών προγραμμάτων. Η ΕΤΠ εκτιμά ότι τα μέτρα στήριξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε τέτοιες περιπτώσεις θα έπρεπε να προσφέρουν περισσότερη συνέχεια, προκειμένου να αποφευχθεί η διακοπή, μετά την πάροδο μερικών ετών, ποιοτικών προγραμμάτων λόγω έλλειψης χρηματοδότησης και η απώλεια της αποκτηθείσας εμπειρίας· για την πραγματοποίηση των σχεδίων πρέπει να προβλεφθεί χρηματοδοτική ενίσχυση εκ μέρους της ΕΕ·

18.

από αυτή την άποψη ευελπιστεί ότι το νέο πρόγραμμα Comenius Regio θα εξασφαλίσει μεγαλύτερα περιθώρια λήψης αποφάσεων στις τοπικές και περιφερειακές αρχές στις περιπτώσεις όπου επιθυμούν να δώσουν προτεραιότητα στην προαγωγή συγκεκριμένων προγραμμάτων·

19.

υποστηρίζει το αίτημα της Επιτροπής για περισσότερη ισότητα ευκαιριών στα εκπαιδευτικά συστήματα, ωστόσο, δεν μπορεί να συμφωνήσει με τις εν μέρει πολύ γενικές δηλώσεις της όσον αφορά τις αποκλίνουσες λύσεις που εφαρμόζονται σε κάθε κράτος μέλος. Αυτό αφορά το ερώτημα σχετικά με την κατάλληλη ηλικία για τον διαχωρισμό των παιδιών σε σχολεία που προσφέρουν απολυτήρια διαφορετικού επιπέδου. Από μια μελέτη McKinsey του 2007 (1) συνάγεται ότι η διάρθρωση της διδασκαλίας είναι πολύ σημαντικότερη για την επιτυχία της μάθησης απ' ό,τι η οργάνωση του σχολικού συστήματος. Όπως ορθά σημειώνει η Επιτροπή σε άλλο σημείο της παρούσας ανακοίνωσης (ενότητα 4), είναι απαραίτητο οι δράσεις να εστιάζονται στη βελτίωση της ποιότητας της κατάρτισης των εκπαιδευτικών·

20.

κρίνει σημαντικό όλα τα κράτη μέλη να καταβάλλουν προσπάθειες για ακόμη μεγαλύτερη ισότητα ευκαιριών όσον αφορά την πρόσβαση στη σχολική εκπαίδευση. Ο στόχος έγκειται στο να εξασφαλιστεί σε όλους η πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας σχολική εκπαίδευση και να διασφαλιστεί ότι οι κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες δεν επηρεάζουν καθοριστικά τα εκπαιδευτικά αποτελέσματα·

21.

έχει επίγνωση του γεγονότος ότι, στις περισσότερες περιπτώσεις, οι μαθητές που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών καλούνται να αντιμετωπίσουν εξαιρετικά περίπλοκα προβλήματα και για αυτόν τον λόγο θα πρέπει να δοθεί σε αυτούς ιδιαίτερη προσοχή. Στο πλαίσιο αυτό επικροτεί το γεγονός ότι η Επιτροπή εξέδωσε Πράσινη Βίβλο (2) σχετικά με αυτό το θέμα, το οποίο θα αποτελέσει αντικείμενο γνωμοδότησης της Επιτροπής των Περιφερειών. Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να υποστηριχθεί η προσπάθεια που καταβάλλει το σχολείο για να εξασφαλίσει την ενσωμάτωση των αλλοδαπών παιδιών και νέων και των οικογενειών τους με προτάσεις διαπολιτισμικής εκπαίδευσης που διασφαλίζουν την προσοχή και το σεβασμό που απαιτούν οι ιδιαιτερότητες του καθενός. Η κατανόηση της βαθιάς σχέσης μεταξύ της γλώσσας και του πολιτισμού καθιστά εμφανή τη σημασία της εκμάθησης των γλωσσών, αρχίζοντας από την ικανότητα κατανόησης του προφορικού και γραπτού λόγου στη γλώσσα της χώρας υποδοχής, ως μέσο επικοινωνίας και σύναψης σχέσεων, μέχρι την καλλιέργεια της γλώσσας της χώρας προέλευσης, ως αναγνώριση της ταυτότητας καθώς ως δείγμα σεβασμού και ιδιαίτερης εκτίμησης της πολυμορφίας.·

22.

θεωρεί ως πολύ σημαντικό καθήκον του σχολείου να υποστηρίζει μαθητές που προέρχονται από μειονεκτούσες ομάδες, να ενισχύει την αυτοπεποίθησή τους και να τους δείχνει δρόμους προς την επιτυχία που να ανταποκρίνονται όσο το δυνατόν περισσότερο στις ατομικές προϋποθέσεις και ανάγκες τους, καθώς επίσης να τους δείξει ότι η πρόοδός τους αναγνωρίζεται. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να λησμονηθεί ότι οι μαθητές που διαθέτουν καλές προϋποθέσεις και είναι προικισμένοι με ιδιαίτερες κλίσεις και δεξιότητες δικαιούνται επίσης να λαμβάνουν κίνητρα, να προωθούνται και να ενθαρρύνονται. Ένα δίκαιο σχολικό σύστημα θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει και αυτή την πτυχή. Ένα από τα σημαντικότερα και δυσκολότερα παιδαγωγικά καθήκοντα είναι η διαμόρφωση της εξατομικευμένης προώθησης όλων των μαθητών, κατά τρόπο ώστε αυτή να μην οδηγεί σε απώλεια της κοινωνικής αλληλεγγύης. Το αίσθημα ευθύνης του ατόμου απέναντι στο σύνολο πρέπει να διατηρηθεί·

23.

ζητεί τη μαζική ενίσχυση τόσο των σχολικών όσο και των εξωσχολικών μέτρων που θα ληφθούν για να μειωθούν οι περιπτώσεις των μαθητών που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο. Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές διαθέτουν στο πλαίσιο αυτό μεγάλη συνυπευθυνότητα και επενδύουν σημαντικούς πόρους στον συγκεκριμένο τομέα. Η ΕΤΠ αναγνωρίζει αναφορικά με αυτό ότι η διάθεση πόρων από τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά ταμεία αποτελεί καθοριστική βοήθεια, κρίνει, εντούτοις, σκόπιμο να εξασφαλιστούν για τις τοπικές και περιφερειακές αρχές περαιτέρω, όσο το δυνατόν λιγότερο γραφειοκρατικές δυνατότητες πρόσβασης στους κοινοτικούς χρηματοδοτικούς πόρους·

24.

στο πλαίσιο της αναφοράς στα «σχολεία δεύτερης ευκαιρίας», η ΕΤΠ υπενθυμίζει τη σημασία μιας δεύτερης εκπαιδευτικής επιλογής όχι μόνο για τους νέους, αλλά καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής. Όλοι οι ενήλικες, και κυρίως εκείνοι που κατά την παιδική και εφηβική ηλικία δεν είχαν την ευκαιρία επαρκούς εκπαίδευσης, πρέπει να έχουν τη δυνατότητα περαιτέρω εξέλιξης·

25.

δεν κρίνει ενδεδειγμένο να θεσπιστούν γενικά πρότυπα σχετικά με το ποια εκπαιδευτικά προγράμματα θα πρέπει να προβλεφθούν για μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Κατ' αρχάς, οι εξατομικευμένες ανάγκες αυτών των παιδιών παρουσιάζουν μεγάλες διαφορές και, κατά δεύτερο, τα συστήματα για μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες διαφέρουν σημαντικά από το ένα κράτος μέλος στο άλλο. Γενικός στόχος των παιδαγωγικών δράσεων θα πρέπει να είναι η έγκαιρη και ευέλικτη υποστήριξη των μαθητών με μαθησιακές δυσχέρειες ή προβλήματα προσαρμογής, ανεξάρτητα από τη μορφή εκπαίδευσης που λαμβάνουν. Επομένως, δεν είναι σωστό η αξιολόγηση της ποιότητας της εκπαίδευσης για μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες να περιορίζεται στο θέμα του τύπου σχολείου όπου φοιτούν. Πολλοί μαθητές αποκτούν πρόσβαση στην εκπαίδευση μόνο μέσω εξειδικευμένων ειδικών σχολείων. Ένα σημείο που έχει ουσιαστική σημασία για τα παιδιά που ενδέχεται να έχουν ειδικές παιδαγωγικές ανάγκες, είναι να αναγνωρίζονται και να καλύπτονται όσο το δυνατό συντομότερα οι ανάγκες αυτές στην προσχολική εκπαίδευση, έτσι ώστε να ενεργοποιούνται οι μηχανισμοί υποστήριξης. Αυτό διευκολύνει ουσιαστικά τα ενδιαφερόμενα παιδιά και τις οικογένειές τους σε σχέση με τη μετάβαση στο κανονικό σχολείο·

26.

υπογραμμίζει τη σημασία της εξέλιξης των σχολείων για τη βιωσιμότητα των μεταρρυθμίσεων που δρομολογούνται στα διάφορα εκπαιδευτικά συστήματα. Σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να εξεταστεί και ο ρόλος των σχολικών επιθεωρήσεων οι οποίες πρέπει να ενημερώνουν και να διευκολύνουν την ευελιξία και την καινοτομία στα σχολεία. Για το λόγο αυτό, η ΕΤΠ καλεί την Επιτροπή να επιδείξει ιδιαίτερη προσοχή κατά την εφαρμογή μέτρων συντονισμού και συνοχής, που θα μπορούσε να «στραγγαλίσει» τους γενικούς στόχους της καινοτομίας και επιχειρηματικότητας των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων σε περίπτωση που αποτελέσουν το μέσο για την τυποποίηση. Η ΕΤΠ θεωρεί ότι η εξέλιξη των σχολείων είναι ένα θέμα στο οποίο μπορούν να επωφεληθούν σε μεγάλο βαθμό από την ανταλλαγή εμπειριών εκτός από τα κράτη μέλη οι τοπικές και περιφερειακές αρχές αλλά και τα ίδια τα σχολεία και αναγνωρίζει ότι τα ευρωπαϊκά προγράμματα, ιδίως το Comenius και το παλαιότερο ARION, απέφεραν και εξακολουθούν να αποφέρουν σημαντικά οφέλη·

27.

συμφωνεί με τη θέση του Συμβουλίου (3), ότι τα σχολεία πρέπει να εξελιχθούν σε «κοινότητες μάθησης», οι οποίες αυτοαξιολογούνται και θέτουν νέους στόχους, συμμετέχουν στην εκπαιδευτική πολιτική των τοπικών αρχών και συμβάλλουν στον καθορισμό της. Σε αυτή την προσέγγιση συμπεριλαμβάνεται και η ενίσχυση της κατάρτισης που παρέχεται στους εκπαιδευτικούς με στόχο τη διαρκή επιμόρφωση και περαιτέρω εξέλιξή τους. Ως προς αυτό, η ΕΤΠ τάσσεται υπέρ της ανάπτυξης στενών επαφών μεταξύ των σχολείων και των εκπαιδευτικών και της κοινότητας στο άμεσο περιβάλλον τους. Κατά τη γνώμη της, το τοπικό και το περιφερειακό επίπεδο διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη θετική εξέλιξη ενός σχολείου.

28.

συμφωνεί με τη θέση της Επιτροπής ότι για την επίτευξη των στόχων της Λισσαβώνας ο ρόλος των εκπαιδευτικών είναι καταλυτικός. Κρίνει ότι αποτελεί βασική προτεραιότητα η παροχή υψηλής ποιότητας αρχικής εκπαίδευσης, τόσο από πλευράς παιδαγωγικής όσο και από πλευράς εξειδικευμένων γνώσεων, στην οποία θα περιλαμβάνεται και η πρακτική άσκηση·

29.

ζητεί την ενίσχυση της κινητικότητας των εκπαιδευτικών στους τομείς της κατάρτισης και της επιμόρφωσης. Μπορεί να αναμένεται ότι οι εκπαιδευτικοί που έχουν αποκτήσει εμπειρίες σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες είναι σε θέση να παρουσιάσουν στους μαθητές τους με παραστατικό τρόπο την πολυμορφία των ευρωπαϊκών παραδόσεων και πολιτισμών, αλλά και να τους εμφυσήσουν την αναγνώριση κοινών αξιών·

30.

εντοπίζει περαιτέρω πτυχές που θα πρέπει να συνυπολογιστούν στην βασική και συνεχή κατάρτιση και στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Αυτές είναι λόγου χάρη: Η μεταβαλλόμενη μαθησιακή συμπεριφορά που επέφερε το Διαδίκτυο και οι συναφείς νεωτερισμοί συνεπώς, πρέπει να μεταβληθεί η εικόνα του εκπαιδευτικού, και οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί πρέπει να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους. Η ευελιξία είναι απολύτως απαραίτητη: Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να αναγνωρίζουν εγκαίρως τις υπάρχουσες εκπαιδευτικές τάσεις και να προωθούν αλλαγές στον εκπαιδευτικό τομέα. Οι εκπαιδευτικοί, οι κοινωνικοί λειτουργοί, και ειδικά εκείνοι που εργάζονται με νέους και πολλοί άλλοι φορείς που δραστηριοποιούνται στον παιδαγωγικό τομέα πρέπει να συνεργάζονται και να καταβάλουν προσπάθειες για αμοιβαία κατανόηση του επαγγελματικού πεδίου του καθενός. Η ομαδική εργασία θα πρέπει να αποτελέσει βασική προτεραιότητα στην βασική και συνεχή κατάρτιση και την επιμόρφωση. Εξίσου σημαντική είναι η δημιουργία δικτύων και η συνεργασία με συναδέλφους άλλων σχολείων·

31.

προτείνει να εξεταστεί επίσης ο ρόλος συμπληρωματικών, ενδεχομένως και ημιεπαγγελματικών δραστηριοτήτων. Σε ορισμένες περιφέρειες π.χ. δημιουργήθηκε η λειτουργία του σύμβουλου μάθησης (Learning Coach), με σκοπό την ανταπόκριση στις εξατομικευμένες ανάγκες συγκεκριμένων μαθητευόμενων. Στον τομέα αυτό ενδέχεται να υπάρχουν ορθά μοντέλα που μπορούν να εφαρμοστούν σε άλλα σχολικά συστήματα·

32.

φρονεί ότι η πρόταση της Επιτροπής για βελτίωση των διαδικασιών πρόσληψης αποτελεί θέμα που χρειάζεται προσοχή. Κρίνει ορθή την προσέγγιση της Επιτροπής που περιέχεται στο σημείο 4.4. σχετικά με τη στοχευόμενη προσέλκυση ικανών υποψηφίων και τη διαρκή παροχή συνδρομής κατά τη διάρκεια της κατάρτισης και της επαγγελματικής σταδιοδρομίας·

33.

συμμερίζεται την άποψη της Επιτροπής ότι οι απαιτήσεις για τα άτομα που αναλαμβάνουν τη διεύθυνση των σχολείων παρουσιάζουν τεράστια αύξηση. Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές έχουν αναγνωρίσει αυτή την εξέλιξη και, στην επιδίωξή τους να προσελκύσουν ικανές προσωπικότητες για αυτό το καθήκον, καταβάλλουν προσπάθειες να καταστήσουν τα σχολεία ελκυστικό τόπο εργασίας και για τους διευθυντές σχολείων·

34.

φρονεί ότι είναι σημαντικό να διεξαχθεί στο πλαίσιο της περαιτέρω συνεργασίας γενική συζήτηση για το ρόλο, τα καθήκοντα και τα απαραίτητα προσόντα των διευθυντών σχολείων. Σε αυτό το πλαίσιο είναι εξίσου σημαντικό να πραγματοποιούνται ανταλλαγές εμπειριών αναφορικά με ορθές πρακτικές διαδικασιών πρόσληψης διευθυντών σχολείων ·

35.

στηρίζει πλήρως την πρόταση της Επιτροπής για συνεργασία. Τονίζει εκ νέου ότι η συνεργασία θα πρέπει να επικεντρωθεί κυρίως στην άμεση ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ των αρμόδιων για την εκπαίδευση φορέων των κρατών μελών.. Η ΕΤΠ κρίνει όντως επιτακτική την ανάγκη οι δράσεις να εστιασθούν στη βελτίωση των βασικών γνώσεων γραφής και ανάγνωσης, στην επέκταση της πρόσβασης στην προσχολική εκπαίδευση και στην ενίσχυση της εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών, πρόταση που διατυπώνει η Επιτροπή στα συμπεράσματά της. Κάνει έκκληση να αυξηθούν και να διευκολυνθούν οι δυνατότητες χρηματοδοτικής υποστήριξης από την ΕΕ της διάδοσης και δοκιμής πρακτικών που έχουν ήδη εφαρμοστεί με επιτυχία στις κοινότητες και στις περιφέρειες. Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει πάντοτε να τηρείται η αρχή ότι η μεταφορά προτύπων από τη μια περιοχή στην άλλη, οφείλει, λόγω του διαφορετικού πολιτισμικού και κοινωνικού πλαισίου, να γίνεται πάντα με συνετό τρόπο, και, εν τέλει, μόνο βάσει συνειδητής απόφασης και με τη ρητή έγκριση των τοπικών αρμόδιων φορέων·

36.

ευχαριστεί την Επιτροπή για την ώθηση που παρέχει με την ανακοίνωσή της και της ζητεί να λάβει υπόψη τις παρατηρήσεις που διατυπώθηκαν παραπάνω στην περαιτέρω εξέλιξη της συζήτησης για αυτό το θέμα.

31.3.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 76/63

1.

εκφράζει την ανησυχία της σχετικά με τις σοβαρές κοινωνικές συνέπειες της χρηματοπιστωτικής κρίσης και τον αντίκτυπό της στο σύνολο της οικονομίας, ιδίως όσον αφορά τις περιφέρειες και τους πολίτες· απευθύνει έκκληση για την ανάληψη αποφασιστικής δράσης προκειμένου να στηριχθεί η πλευρά της ζήτησης της οικονομίας, και επίσης τη λήψη μέτρων προκειμένου να υποστηριχθούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και οι τοπικές και περιφερειακές αρχές, με στόχο τη διατήρηση της συνοχής και τη διαφύλαξη κύριων προγραμμάτων επενδύσεων και υποδομών·

2.

στηρίζει πλήρως το στόχο μιας ασφαλούς ενιαίας χρηματοπιστωτικής αγοράς εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία θα βασίζεται σε όρους υψηλής διαφάνειας και σε ένα προηγμένο και αποτελεσματικό σύστημα εποπτείας στα σχετικά επίπεδα διακυβέρνησης· υπογραμμίζει ότι θα πρέπει να αποφευχθούν μέτρα και κανονισμοί που μπορεί να παραλύσουν τη χρηματοπιστωτική αγορά, και ότι πρέπει να καταβληθούν κοινές προσπάθειες που να προσβλέπουν σε μια χρηστή χρηματοπιστωτική διαχείριση με στόχο την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στην οικονομία·

3.

εκφράζει την ικανοποίησή της για τη συμφωνία που επιτεύχθηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 15ης και 16ης Οκτωβρίου 2008 ως προϋπόθεση για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στις χρηματοπιστωτικές αγορές, και θεωρεί ότι οι σχετικές αποφάσεις, παρά το κόστος που συνεπάγονται για τους προϋπολογισμούς και τους φορολογούμενους, αποτελούν σημαντικά βήματα για την ανοικοδόμηση της εμπιστοσύνης εντός του χρηματοπιστωτικού τομέα και για τον περιορισμό των συνεπειών της κρίσης για την οικονομία·

4.

εγκρίνει την απόφαση της ΕΕ για αύξηση των ελάχιστων εγγυήσεων όσον αφορά τις αποταμιεύσεις των πολιτών στην επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης· θεωρεί ότι πρόκειται για ένα αξιόπιστο μέτρο διαφύλαξης των αποταμιεύσεων των πολιτών στην ΕΕ και αποκατάστασης της εμπιστοσύνης στο τραπεζικό σύστημα βραχυπρόθεσμα, χωρίς επιβαρύνσεις για τους φορολογούμενους ούτε στρέβλωση του ανταγωνισμού, και υποστηρίζει το στόχο που συνίσταται στο να αποφεύγονται οι πτωχεύσεις των κύριων ευρωπαϊκών τραπεζών·

5.

εγκρίνει την ανακοίνωση των κρατών μελών να διαθέσουν 30 δισεκατομμύρια ευρώ πριν το 2011 μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων προκειμένου να στηρίξουν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην Ευρώπη, ωστόσο διατυπώνει την άποψη ότι αυτό συνιστά απλώς ένα πρώτο βήμα στήριξης της οικονομίας·

6.

υπογραμμίζει τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και τα προγράμματα που στοχεύουν να μετριάσουν τις αρνητικές συνέπειες της σημερινής κρίσης, και καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διερευνήσει τις δυνατότητες προσαρμογής των υφιστάμενων μέσων στις τρέχουσες περιστάσεις, συμπεριλαμβανομένης μιας επανεξέτασης του Ευρωπαϊκού Ταμείου Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση, προκειμένου να καταστεί πιο λειτουργικό·

7.

υποστηρίζει πρόσφατες πρωτοβουλίες της Επιτροπής που αποσκοπούν στην τροποποίηση οδηγιών σχετικά με τη ρύθμιση των χρηματοπιστωτικών αγορών με ιδιαίτερη έμφαση στα εποπτικά μέτρα, τη διαχείριση κινδύνων και τη διαχείριση κρίσεων, και απευθύνει έκκληση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να λάβει υπόψη τον ρόλο των τοπικών και περιφερειακών αρχών·

8.

προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει μια οδηγία για την εναρμόνιση των πληροφοριών που παρέχονται από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σχετικά με τα χρηματοπιστωτικά προϊόντα, ορίζοντας μια υποχρέωση ταξινόμησης των σχετικών κινδύνων με εύληπτους τρόπους, απλοποιώντας τις συμβάσεις και θέτοντας σαφείς όρους διαφάνειας για τις τραπεζικές υπηρεσίες·

9.

προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να στηρίξει τη συμφωνία ενός κώδικα δεοντολογίας που θα εγγυάται ότι οι κερδοκεντρικές δραστηριότητες των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων δεν έρχονται σε σύγκρουση με το γενικό δημόσιο συμφέρον·

10.

διατυπώνει την άποψη ότι οι συνέπειες της χρηματοπιστωτικής κρίσης για την οικονομία δεν θα πρέπει να αλλοιώσουν τις καθιερωμένες μακροπρόθεσμες πολιτικές προτεραιότητες της ΕΕ, ήτοι την παροχή υποστήριξης για περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας, την προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας, τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, την ενίσχυση της εδαφικής συνοχής και την καταπολέμηση των αιτιών και των αποτελεσμάτων της υπερθέρμανσης του πλανήτη·

11.

ζητεί να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στα προσωπικά χρέη και ιδιαίτερα στα χρέη σε πιστωτικές κάρτες που αυξάνονται ραγδαία, με αποτέλεσμα να μην μπορούν οι οφειλέτες να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις πληρωμής τους·

12.

εκφράζει την ικανοποίησή της για τον ορισμό μιας ομάδας υψηλού επιπέδου σχετικά με την εποπτική αρχιτεκτονική της χρηματοπιστωτικής αγοράς στην Ευρώπη και σημειώνει ότι η ομάδα αυτή απαρτίζεται από εμπειρογνώμονες που προέρχονται από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, εθνικά υπουργεία οικονομίας, τον τραπεζικό κλάδο και τη βιομηχανία· εκφράζει την απογοήτευσή της για το γεγονός ότι τα τοπικά και περιφερειακά επίπεδα διακυβέρνησης δεν εκπροσωπούνται στην ομάδα De Larosière, συνεπώς ζητεί τον ορισμό ενός εκπροσώπου της Επιτροπής των Περιφερειών·

13.

απευθύνει έκκληση για τη θέσπιση ενός κατάλληλου κανονιστικού πλαισίου με αποτελεσματικά συστήματα κανόνων και μηχανισμούς επιβολής του νόμου·

14.

ζητεί μια γενική επανεξέταση του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος με αυξημένη διαφάνεια των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών, αναθεώρηση των εποπτικών ή λογιστικών κανόνων που εφαρμόζονται στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, αύξηση της ευθύνης των διευθυντικών στελεχών και περιορισμό των διατάξεων του συστήματος που υποστηρίζουν την υπερβολική ανάληψη κινδύνου (π.χ. πολιτικές τιτλοποίησης, αποζημίωσης)· τέλος εμμένει σε έναν καλύτερο συντονισμό μεταξύ των διαφόρων εθνικών εποπτικών αρχών όσον αφορά την εποπτεία διεθνικών χρηματοπιστωτικών ομίλων·

15.

υπενθυμίζει ότι οι ΤΠΑ είναι υπεύθυνες για το ένα τρίτο των δημοσίων δαπανών και άνω των δύο τρίτων των δημοσίων επενδύσεων στην ΕΕ, και ως εκ τούτου πρέπει να συνυπολογίζονται ως ενεργοί παράγοντες για την επίλυση της κρίσης και την εξασφάλιση της μελλοντικής οικονομικής μεγέθυνσης· επιμένει, συνεπώς, ότι θα πρέπει να υποστηριχθούν οι επενδυτικές δραστηριότητες των ΤΠΑ π.χ. για υποδομές, προκειμένου να αποφευχθεί ένας επικίνδυνος φαύλος κύκλος έλλειψης επενδύσεων-απώλειας θέσεων απασχόλησης-έλλειψης πιστώσεων και περαιτέρω έλλειψης επενδύσεων·

16.

υπογραμμίζει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές θίγονται άμεσα από τη χρηματοπιστωτική κρίση, καθώς οι αποταμιευτικές τράπεζες σε πολλές χώρες είναι εδραιωμένες στις περιφέρειες· έχουν άμεσες σχέσεις με τους πολίτες και τις επιχειρήσεις και συμβάλλουν στην οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή, δρώντας ως κινητήριοι μοχλοί πίσω από τη δημιουργία επιχειρήσεων και τις μικρομεσαίες εταιρείες·

17.

ως εκ τούτου προτρέπει το Συμβούλιο, την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αναγνωρίσουν τον σημαντικό ρόλο των τοπικών και περιφερειακών αρχών στη λειτουργία των δημόσιων ενδιάμεσων χρηματοπιστωτικών οργανισμών, και ζητεί τη διενέργεια διαβούλευσης με τις ΤΠΑ στο στάδιο του σχεδιασμού και της υλοποίησης οποιασδήποτε νέας αρχιτεκτονικής του χρηματοπιστωτικού συστήματος στην ΕΕ, προκειμένου να εξασφαλίζεται η ανταλλαγή εμπειριών και η μεταφορά εμπειρογνωμοσύνης από τη βάση στην κορυφή και αντιστρόφως, προς όφελος της οικονομίας, των ΜΜΕ και των πολιτών·

18.

εκφράζει την ικανοποίησή της για την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με την εφαρμογή των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων στα μέτρα που λήφθηκαν για τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς στο πλαίσιο της τρέχουσας παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης (1) και ζητεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παρακολουθεί στενά τις συνέπειες των κρατικών ενισχύσεων που χορηγούνται δυνάμει του άρθρου 87(3)β σε μεμονωμένες τράπεζες, προκειμένου να διασφαλίζει ότι οι εν λόγω ενισχύσεις συγκρατούνται σε ένα ελάχιστο επίπεδο που είναι απαραίτητο και ότι προλαμβάνεται η στρέβλωση του ανταγωνισμού·

19.

εκφράζει την ικανοποίησή της για τη συμφωνία σχετικά με την ελάχιστη εγγύηση των αποταμιεύσεων ύψους 50 000 EUR και ζητεί κατάλληλα φορολογικά κίνητρα για το ευρύ κοινό που συγκρατούν τη στρέβλωση του ανταγωνισμού στο ελάχιστο και εγγυώνται ίσους όρους ανταγωνισμού για όλα τα ιδρύματα του χρηματοπιστωτικού τομέα· τα μέτρα αυτά είναι σημαντικά για την ανάκτηση της εμπιστοσύνης των πολιτών στο χρηματοπιστωτικό σύστημα·

20.

προτείνει την αναθεώρηση του συστήματος βαθμολόγησης με στόχο τη δημιουργία απλών κωδικών ή/και κατηγοριών διάκρισης των τραπεζών με συνετό επενδυτικό προφίλ από εκείνες που ευνοούν πρακτικές υψηλού κινδύνου, και είναι της γνώμης ότι για τους σκοπούς αυτούς η θέσπιση ενός ευρωπαϊκού οργανισμού αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας θα αποτελούσε ένα θετικό βήμα·

21.

υποστηρίζει τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εξάλειψη όλων των στρεβλώσεων στην εσωτερική χρηματοπιστωτική αγορά (Έκθεση σχετικά με την έρευνα για τον κλάδο της λιανικής τραπεζικής της 31ης Ιανουαρίου 2007) και του επίμονου κατακερματισμού σύμφωνα με τις εθνικές κατευθύνσεις, καθώς και των διαφορών στα περιθώρια κέρδους, τις τιμολογικές πρακτικές, τα πρότυπα πωλήσεων και την ασυμμετρία της ενημέρωσης· συμμερίζεται το στόχο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ολοκλήρωση μιας κοινής χρηματοπιστωτικής αγοράς που είναι περισσότερο διαφανής, εύρωστη και ικανή να ανταποκριθεί στις παγκόσμιες προκλήσεις·

22.

υπενθυμίζει ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές αποτελούν κύριους πολιτικούς και δημοσιονομικούς παράγοντες για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που είναι καίριες για τις επόμενες δεκαετίες της Ευρώπης·

23.

υπογραμμίζει ότι η χρηματοπιστωτική κρίση και ο αρνητικός αντίκτυπός της στην οικονομική μεγέθυνση και την απασχόληση θα αυξήσουν τη ζήτηση για βοήθεια, κοινωνικές ενισχύσεις και προνομιακές χρεώσεις των δημόσιων υπηρεσιών, και ότι οι τοπικές και περιφερειακές αρχές είναι στην πρώτη γραμμή όσον αφορά αυτές τις προσδοκίες·

24.

εφιστά την προσοχή στην προβλεπόμενη επιδείνωση των χρηματοπιστωτικών συνθηκών για τους οικονομικούς παράγοντες, καθώς και για τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, η οποία μπορεί να επηρεάσει κατά συνέπεια τη δανειοληπτική τους ικανότητα για νέες επενδύσεις·

25.

ζητεί να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στη χρηματοδοτική ικανότητα των τοπικών και περιφερειακών αρχών και απαιτεί επαρκή υποστήριξη των ΤΠΑ στις περιπτώσεις όπου το αυξημένο κόστος χρηματοδότησης και το ύψος του χρέους θέτουν σε κίνδυνο την έγκαιρη εκτέλεση σχεδίων που υπό άλλες συνθήκες θα ήταν υγιή και τα οποία έχουν ιδιαίτερη αξία και σημασία για τις περιφέρειες και την οικονομία της ΕΕ συνολικά·

26.

ζητεί για την τρέχουσα περίοδο την εισαγωγή περισσότερης ευελιξίας ως προς τη χρήση των διαρθρωτικών ταμείων και προωθεί μεταξύ άλλων τη διάθεση πρόσθετου χρόνου για την κινητοποίηση των διαρθρωτικών ταμείων, από το έτος αναφοράς συν 2 (N+2) στο έτος αναφοράς συν 3 (N+3), προκειμένου τα ποιοτικά σχέδια που αναμένεται να οδηγήσουν σε αποτελεσματικές λύσεις να μην εκτίθενται σε περιττούς κινδύνους απώλειας της κοινοτικής χρηματοδότησης·

27.

καλεί τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, τις ευρωπαϊκές αρχές και τις τράπεζες να παρέχουν επαρκή χρηματοδότηση ή/και εγγυήσεις για επενδύσεις σε υποδομές, καθώς και για καινοτόμα σχέδια αποδεδειγμένης ποιότητας που ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα και την αποτελεσματικότητα· επιμένει ότι θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι η αδυναμία ολοκλήρωσης ανάλογων επενδύσεων εγκαίρως όχι μόνο θα είναι άμεσα επιζήμια για τις σχετικές περιφέρειες και τις ΜΜΕ τους, αλλά θα έχει και αρνητικές συνέπειες στη βιομηχανία της ΕΕ, επηρεάζοντας έτσι την οικονομική μεγέθυνση και θέτοντας σε κίνδυνο πολύτιμες θέσεις εργασίας·

28.

ζητεί να μην υπολογίζονται στους στόχους των εθνικών Συμφώνων Σταθερότητας των διάφορων χωρών τα μερίδια συγχρηματοδότησης των τοπικών και περιφερειακών αρχών στα επιχειρησιακά προγράμματα, όπως συμβαίνει με τα μερίδια του ΕΤΠΑ και του ΕΚΤ. Κατ' αυτόν τον τρόπο, οι τοπικές αρχές θα μπορούν να δρομολογούν προγράμματα για την προαγωγή της μεγέθυνσης και της ανάπτυξης της τοπικής οικονομίας και της αγοράς εργασίας, χωρίς να υφίστανται τους περιορισμούς που προβλέπονται σε ορισμένες χώρες για τις τοπικές αρχές που παραβαίνουν το Σύμφωνο (αποκλεισμός από τη δανειοδότηση, προσλήψεις και περικοπή των δημόσιων πόρων)·

29.

προτείνει μια στενότερη θεσμική εταιρική σχέση μεταξύ της ΕΤΠ και της ΕΤΕπ σύμφωνα με τους στόχους της για την ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής, όπως ορίζονται από τις διατάξεις της Συνθήκης ΕΚ και, πιο συγκεκριμένα, το πρωτόκολλο αριθ. 28 περί οικονομικής και κοινωνικής συνοχής·

30.

υποστηρίζει τα μεταρρυθμιστικά μέτρα τα οποία ανακοίνωσε η ΕΤΕπ σχετικά με την απλούστευση των διαδικασιών πρόσβασης σε δάνεια, την επέκταση της δανειοδότησης σε άυλες επενδύσεις (άδειες, έρευνα, κλπ.), τον επιμερισμό των κινδύνων μεταξύ της ΕΤΕπ και των τραπεζών, και τη διαφάνεια των οικονομικών πλεονεκτημάτων που παρέχονται στις ΜΜΕ· ζητεί την ενίσχυση της ικανότητας παρέμβασης της ΕΤΕπ σε έργα υποδομής, ιδίως με τη χρήση μακροχρόνιων επενδυτικών κεφαλαίων (μετοχών) για την αύξηση της επιρροής της ΕΤΕπ· τέλος προτείνει την ανάπτυξη ενός μηχανισμού με τη συμμετοχή της ΕΤΕπ, ο οποίος θα είναι παρόμοιος με τους μηχανισμούς στήριξης των ΜΜΕ και θα αποσκοπεί στη στήριξη των ΤΠΑ για τη συγχρηματοδότηση προγραμμάτων σχετικά με την εδαφική συνοχή·

31.

επιβεβαιώνει τη δέσμευση της ΕΤΠ όσον αφορά τους κλιματικούς στόχους και ελπίζει ότι οι σχετικοί στόχοι θα επιτευχθούν ανεξαρτήτως των οικονομικών δυσκολιών· ως εκ τούτου θα πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες για την κινητοποίηση ευρωπαϊκών επενδύσεων σε τεχνολογίες ανανεώσιμης ενέργειας μέσω χρηματοδοτικών προγραμμάτων (μεταφορές, κατασκευές, κλπ.) και της χρηματοδότησης της έρευνας, ιδίως στις ΜΜΕ·

32.

επαναλαμβάνει τη δέσμευσή της για την επίτευξη δυναμικής βιώσιμης οικονομικής μεγέθυνσης στο πλαίσιο ενός εύρωστου ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου, για ενεργειακή επάρκεια και μείωση του περιβαλλοντικού αντικτύπου· δηλώνει ότι, ακόμη και υπό τις παρούσες εξαιρετικές περιστάσεις, οι στόχοι αυτοί δεν είναι προς συμβιβασμό ούτε από την ΕΕ ούτε από τις εθνικές, τοπικές ή περιφερειακές αρχές· αντιθέτως προτρέπει τους αρμόδιους φορείς να πρωτοστατήσουν και να μετατρέψουν τους κινδύνους σε ευκαιρίες, υποστηρίζοντας την έρευνα και τις επενδύσεις σε αποτελεσματικές τεχνολογίες που θα παρέχουν μακροχρόνια οικονομική ανάκαμψη με βιώσιμες περιβαλλοντικές πρακτικές·

33.

αναθέτει στον Πρόεδρό της να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στο Συμβούλιο και στις προεδρίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης·

31.3.2009   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 76/66

1.

τονίζει ότι έχει σημασία να δοθεί μια νέα ώθηση στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις σε επίπεδο ΕΕ, προκειμένου να εξευρεθούν λύσεις για την επιτυχή αντιμετώπιση της τρέχουσας χρηματοπιστωτικής κρίσης και του αντικτύπου της στην ευρωπαϊκή και στην παγκόσμια οικονομία· θεωρεί ότι, παρόλο που τα μέτρα έκτακτης ανάγκης αποτελούν σημαντική βοήθεια για να αντεπεξέλθει η Ευρώπη στην παρούσα κρίση βραχυπρόθεσμα, απαιτούνται επίσης μακροπρόθεσμες δράσεις, για να δημιουργηθούν βιώσιμες θέσεις απασχόλησης και αειφόρος ανάπτυξη· οι ποιοτικές υποδομές, οι δημόσιες συγκοινωνίες και οι επενδύσεις σε τεχνολογίες υψηλής ενεργειακής απόδοσης έχουν, συνεπώς, κεφαλαιώδη σημασία·

2.

υπενθυμίζει, στο πλαίσιο αυτό, το ειδικό ψήφισμά της για τη χρηματοπιστωτική κρίση, όπου παρουσιάζει τις κυριότερες ενέργειες που πρέπει να αναληφθούν σε ευρωπαϊκό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο για την αντιμετώπιση της χρηματοπιστωτικής κρίσης και τον όσο το δυνατόν μεγαλύτερο περιορισμό των αρνητικών συνεπειών της·

3.

επικροτεί τη δεδηλωμένη βούληση και τις προτάσεις να ενισχυθεί η εδαφική διάσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ο δημοκρατικός της χαρακτήρας· εκφράζει την πρόθεσή της να συνεχίσει να αναπτύσσει τον πολιτικό και τον θεσμικό ρόλο της ΕΤΠ στην ευρωπαϊκή διαδικασία λήψης αποφάσεων και αναγγέλλει την κατάρτιση Λευκής Βίβλου για την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση, την οποία σκοπεύει να παρουσιάσει κατά τη διάρκεια του 2009·

4.