ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΟΠΤΕΥΟΥΣΑΣ ΑΡΧΗΣ ΤΗΣ ΕΖΕΣ

Αριθ. 147/06/COL

της 17ης Μαΐου 2006

σχετικά με το πρόγραμμα για την ξυλεία

(«Verdiskapningsprogrammet for tre»)

Νορβηγία

Η ΕΠΟΠΤΕΥΟΥΣΑ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΕΖΕΣ,

Έχοντας υπόψη:

τη συμφωνία για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (1), και ιδίως τα άρθρα 61 έως 63 και το Πρωτόκολλο αριθ. 26,

τη συμφωνία μεταξύ των κρατών της ΕΖΕΣ σχετικά με την ίδρυση Εποπτεύουσας Αρχής και δικαστηρίου (2), και ιδίως το άρθρο 24 και το άρθρο 1 παράγραφος 2 του μέρους Ι του Πρωτοκόλλου 3,

τις κατευθυντήριες γραμμές της Αρχής (3) σχετικά με την εφαρμογή και την ερμηνεία των άρθρων 61 και 62 της συμφωνίας για τον ΕΟΧ, και ιδίως τα κεφάλαια 14 και 25, καθώς και τους απαλλακτικούς κανονισμούς για ενισχύσεις υπέρ των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και της επαγγελματικής εκπαίδευσης αντίστοιχα, καθώς και τον κανονισμό σχετικά με τις ενισχύσεις de minimis  (4),

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

I.   ΓΕΓΟΝΟΤΑ

1.   Διαδικασία

Με επιστολή της 1ης Φεβρουαρίου 2005 (αριθ. αναφ.: 307555), η Εποπτεύουσα Αρχή της ΕΖΕΣ (καλούμενη στο εξής «η Αρχή») έλαβε καταγγελία (καλούμενη στο εξής «η καταγγελία») από μια εμπορική ένωση της νορβηγικής τοιχοποιίας και βιομηχανίας σκυροδέματος με την επωνυμία «byggutengrenser.no» (καλούμενη εφεξής «η καταγγέλλουσα»). Στην καταγγελία που ελήφθη και πρωτοκολλήθηκε από την Αρχή στις 3 Φεβρουαρίου 2005, η καταγγέλλουσα δηλώνει ότι το νορβηγικό κράτος χορηγεί κρατικές ενισχύσεις στη βιομηχανία δομικών κατασκευών από ξυλεία, με βάση το «Verdiskapningsprogrammet for tre», που καλείται επίσης «Treprogrammet» (καλούμενο εφεξής «το πρόγραμμα για την ξυλεία» ).

Με επιστολή της 27ης Απριλίου 2005 (Αριθ. αναφ.: 313418), η Αρχή ζήτησε στοιχεία από τη νορβηγική κυβέρνηση. Η νορβηγική κυβέρνηση απάντησε με επιστολή της 27ης Μαΐου 2005 που επισυνάφθηκε σε επιστολή της 1ης Ιουνίου 2005 της νορβηγικής αποστολής στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που ελήφθη και πρωτοκολλήθηκε από την Αρχή την 1η Ιουνίου 2005 (Αριθ. αναφ.: 323464).

Η Αρχή ζήτησε συμπληρωματικά στοιχεία με επιστολή της 31ης Αυγούστου 2005 (Αριθ. αναφ.: 323451) στην οποία η νορβηγική κυβέρνηση απάντησε με επιστολή της 29ης Σεπτεμβρίου 2005, που επισυνάφθηκε σε επιστολή της νορβηγικής αποστολής στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία ελήφθη και πρωτοκολλήθηκε από την Αρχή στις 5 Οκτωβρίου 2005 (Αριθ. αναφ.: 345465).

Εξάλλου, κατά το Νοέμβριο και το Δεκέμβριο του 2005 και τον Ιανουάριο 2006, η Αρχή και η νορβηγική κυβέρνηση είχαν ανεπίσημες επαφές τόσο τηλεφωνικές όσο και μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σχετικά με το πρόγραμμα για την ξυλεία. Τα ληφθέντα στοιχεία από την Αρχή στο πλαίσιο αυτό επιβεβαιώθηκαν από τη νορβηγική κυβέρνηση με επιστολή της 3ης Μαρτίου 2006, που επισυνάφθηκε σε επιστολή της νορβηγικής αποστολής στην Ευρωπαϊκή Ένωση, της 8ης Μαρτίου 2006 η οποία ελήφθη και πρωτοκολλήθηκε από την Αρχή στις 9 Μαρτίου (Αριθ. αναφ.: 365992).

2.   Περιγραφή των μέτρων

2.1.   Στόχος και διαχείριση του προγράμματος για την ξυλεία, όπως περιγράφονται στις προπαρασκευαστικές νομοθετικές εργασίες

Ο στόχος του προγράμματος για την ξυλεία καθορίζεται από την κυβέρνηση σε ένα Λευκό Βιβλίο που τέθηκε υπόψη του Κοινοβουλίου σχετικά με τη δημιουργία αξίας και δυνατοτήτων στο δασοκομικό τομέα (St. meld. αριθ. 17 (1998-1999 «Verdiskapning og miljø — muligheter i skogssektoren») — καλούμενο εφεξής το«Λευκό Βιβλίο».

Ο στόχος του Λευκού Βιβλίου ήταν η χάραξη μιας σφαιρικής πολιτικής για την ορθολογική και βιώσιμη χρησιμοποίηση των δασικών πόρων και η αύξηση της συμβολής του τομέα της δασοκομίας στην εθνική οικονομία και στην γενική ανάπτυξη της νορβηγικής κοινωνίας. Το Λευκό Βιβλίο πρότεινε για την επίτευξη του εν λόγω στόχου τη θέσπιση διαφόρων μέτρων, ένα από τα οποία ήταν το πρόγραμμα για την ξυλεία. Σχετικά με το θέμα αυτό, το Λευκό Βιβλίο πρότεινε την κατάρτιση ενός πενταετούς προγράμματος με σκοπό τη δημιουργία αξίας στον τομέα των ξυλουργικής και των δραστηριοτήτων κατεργασίας (της ξυλείας). Ειδικότερα, το Λευκό Βιβλίο προέβλεπε ότι ο στόχος του προγράμματος για την ξυλεία θα έπρεπε να συνίσταται στην ενίσχυση της δημιουργίας αξίας στους τομείς της δασοκομίας και της κατεργασίας (ξυλείας), καθώς και στην ενίσχυση της συμβολής του τομέα της δασοκομίας στην επίτευξη βιωσιμότερης παραγωγής και κατανάλωσης (5). Στο πλαίσιο των εν λόγω στόχων, το πρόγραμμα για την ξυλεία θα πρέπει να επικεντρώνεται i) στη βελτίωση της κατεργασίας της ξυλείας· ii) στην αυξημένη χρησιμοποίηση της ξυλείας· και iii) στη βελτίωση των σχέσεων, σε διάφορα επίπεδα των συναλλαγών, μεταξύ δασοκομικού τομέα και της αγοράς. (6) Στο Λευκό Βιβλίο τονιζόταν επίσης ότι το νέο αυτό πρόγραμμα θα πρέπει να εστιάζεται στον εντοπισμό των δυνατοτήτων στους τομείς της ανάπτυξης προϊόντων, του σχεδιασμού και της αρχιτεκτονικής και ότι το πρόγραμμα αυτό θα πρέπει να ανοίξει το δρόμο έτσι ώστε να θεωρηθεί η ξυλεία ελκυστικό κατασκευαστικό υλικό με ευρύ φάσμα πιθανών χρήσεων, σε μεγαλύτερο βαθμό σε σχέση με την παρούσα κατάσταση. (7) Τέλος, σε γενικότερη κλίμακα, το Λευκό Βιβλίο επισήμαινε ότι ο στόχος της αύξησης της αξίας στον τομέα της κατεργασίας της ξυλείας θα πρέπει να επιτευχθεί στην εσωτερική αγορά (δηλαδή εντός της Νορβηγίας). (8)

Το πλαίσιο για την κατάρτιση του προγράμματος για την ξυλεία θεσπίστηκε λεπτομερέστερα σε σύσταση την οποία απηύθυνε στο Κοινοβούλιο μόνιμη επιτροπή του Κοινοβουλίου (Innst. S. nr. 208 (1998-1999)), με ημερομηνία 3 Ιουνίου 1999 (καλούμενη στο εξής η «Σύσταση»). Με τη σύσταση προτείνεται μεταξύ άλλων, να δημιουργηθεί μια ομάδα εργασίας προκειμένου να εντοπίσει τις στρατηγικές, την εφαρμογή και τις ανάγκες χρηματοδότησης που απαιτεί το νέο πρόγραμμα.

Λίγο αργότερα, τον Ιούλιο του 1999, συνεστήθη μια «ομάδα εργασίας», αποτελούμενη, μεταξύ άλλων, από εκπροσώπους του υπουργείου γεωργίας, εμπορικών ενώσεων παραγωγών ξυλείας και ιδιοκτητών δασών (αντιστοίχως), ινστιτούτων έρευνας και ανάπτυξης, καθώς και εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτόν. Η ομάδα εργασίας υπέβαλε στις 14 Απριλίου του 2000 έκθεση (καλούμενη εφεξής «έκθεση της ομάδας εργασίας») σχετικά με το περιεχόμενο, την οργάνωση και τη χρηματοδότηση του προγράμματος για την ξυλεία, καθώς και σχετικά με το ζήτημα της ενδεχόμενης πρόσκλησης συναφών τομεακών οργανώσεων για συνεργασία.

Η έκθεση της ομάδας εργασίας υπενθυμίζει τους στόχους του προγράμματος για την ξυλεία οι οποίοι αναφέρονται στο Λευκό Βιβλίο, καθώς και τους στόχους τους οποίους θα πρέπει να εστιάσει το πρόγραμμα για την ξυλεία (βελτίωση της κατεργασίας της ξυλείας· αυξημένη χρησιμοποίηση ξυλείας· και βελτίωση των σχέσεων, σε διάφορα επίπεδα των συναλλαγών, μεταξύ του δασοκομικού τομέα και της αγοράς). (9) Στην έκθεση της ομάδας εργασίας επισημαίνεται επίσης ότι το εν λόγω πρόγραμμα θα πρέπει να περιοριστεί στην αλυσίδα κατεργασίας μεταξύ του δασοκομικού τομέα και της βιομηχανίας μηχανικής κατεργασίας της ξυλείας, θα πρέπει όμως επίσης να περιλαμβάνει τον εφοδιασμό της βιομηχανίας κατεργασίας της ξυλείας με πρώτες ύλες (π.χ. για τη βελτίωση της ποιότητας, την ακρίβεια και το σταθερό ρυθμό των παραδόσεων). (10) Η έκθεση της ομάδας εργασίας επισημαίνει επίσης ότι ένας από τους στόχους είναι να επικεντρώνεται το πρόγραμμα για την ξυλεία στους δασικούς πόρους της Νορβηγίας και οι βελτιώσεις να επιτευχθούν στο πλαίσιο των νορβηγικών δραστηριοτήτων κατεργασίας της ξυλείας.

Η έκθεση της ομάδας εργασίας αναθέτει την ευθύνη της διαχείρισης και της εφαρμογής του προγράμματος για την ξυλεία i) στο «Statens nærings- og distriktsutviklingsfond», που αναφέρεται κατά κανόνα «SND» (που αναδιοργανώθηκε και έλαβε την ονομασία «Innovasjon Norge» από την 1η Ιανουαρίου 2004)· και ii) σε μια ομάδα διαχείρισης (καλούμενη εφεξής «η ομάδα διαχείρισης» αποτελούμενη από φορείς της αγοράς που ορίζονται από το υπουργείο γεωργίας. (11)

Τα καθήκοντα της ομάδας διαχείρισης συνίστανται στη διασφάλιση της δέσμευσης από μέρους της αλυσίδας δημιουργίας αξίας· στην επαλήθευση ότι οι δραστηριότητες στο πλαίσιο του προγράμματος αντιστοιχούν στους στόχους του και τις στρατηγικές του· στην ανάπτυξη και την εφαρμογή των στρατηγικών σε συγκεκριμένες ενέργειες· στην έγκριση γενικών προτεραιοτήτων (όπως όσον αφορά τους τομείς προτεραιότητας ή τις ομάδες — στόχους)· και στη συμβολή στην ανάπτυξη νέων στρατηγικών πρωτοβουλιών και ενεργού επικοινωνίας από την οποία θα προκύψουν πρωτοβουλίες και δεσμεύσεις. Η ομάδα διαχείρισης μεριμνά επίσης για τα συμφέροντα των επιχειρήσεων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Στην έκθεση της ομάδας εργασίας διευκρινίζεται ο τρόπος με τον οποίο οι επιχειρήσεις — μέσω της ομάδας διαχείρισης — θα διαδραματίσουν κεντρικό ρόλο στη στρατηγική ανάπτυξη του προγράμματος, συμμετέχοντας ενεργά στην ανάπτυξη και την υλοποίηση του προγράμματος. Η ομάδα διαχείρισης πρέπει να συντάσσει ετήσιες εκθέσεις για την υλοποίηση δραστηριοτήτων και την ανάπτυξη του προγράμματος. Οι εκθέσεις διαβιβάζονται στο υπουργείο γεωργίας και αποτελούν τη βάση της διαδικασίας προετοιμασίας του προϋπολογισμού στο πλαίσιο του υπουργείου, καθώς και στην κατάρτιση κατευθυντήριων γραμμών για το SND. (12)

Τέλος, από την έκθεση της ομάδας εργασίας προκύπτει ότι, κατά την αρχική φάση, η ανάληψη πρωτοβουλιών πραγματοποιείται με βάση τη χρηματοδότηση στο πλαίσιο του προγράμματος για την ξυλεία, και ότι, στη συνέχεια, οι πρωτοβουλίες πρέπει να προέρχονται από τους φορείς που πρέπει να έχουν την ευθύνη για τα σχέδια. (13) Όλες οι ενέργειες πρέπει να υλοποιούνται υπό μορφή σχεδίων και οι προτάσεις σχεδίων αξιολογούνται με βάση τη χρηματοδότηση και τους σχετικούς στόχους και κριτήρια του προγράμματος για την ξυλεία.

2.2.   Νομική βάση και ετήσιοι προϋπολογισμοί

Από τους κρατικούς προϋπολογισμούς προκύπτει ότι το πρόγραμμα για την ξυλεία χρηματοδοτείται από το υπουργείο γεωργίας (που έχει μετονομαστεί «υπουργείο γεωργίας και τροφίμων» από τις 30 Σεπτεμβρίου του 2004) μέσω ετήσιων επιχορηγήσεων από τον κρατικό προϋπολογισμό. Οι συγκεκριμένες λεπτομέρειες της χρηματοδότησης του προγράμματος για την ξυλεία έχουν καθοριστεί στην πρόταση της κυβέρνησης στο Κοινοβούλιο, που περιλαμβάνει τον κρατικό προϋπολογισμό για το έτος 2000 [St. prp. αριθ. 1 (1999-2000)], στον οποίο η χρηματοδότηση για το πρόγραμμα για την ξυλεία περιλαμβανόταν στο κεφάλαιο 1142, ως σημείο 71. (14)

Από τους κρατικούς προϋπολογισμούς για τα επόμενα έτη διατέθηκαν ποσά στο πρόγραμμα για την ξυλεία για τα έτη 2001, 2002, 2003, 2004 και 2005. (15) Κατά τα πρώτα τέσσερα έτη (από το 2000 έως και το 2003), τα κονδύλια που διατέθηκαν για το πρόγραμμα για την ξυλεία εγγράφηκαν στο σημείο 71 του κεφαλαίου 1142, ενώ για τα δύο τελευταία έτη (το 2004 και το 2005) η χρηματοδότηση του προγράμματος για την ξυλεία προβλέφθηκε στο σημείο 71 του κεφαλαίου 1149 του κρατικού προϋπολογισμού.

Με επιστολή της 29ης Σεπτεμβρίου 2005 οι νορβηγικές αρχές ενημέρωσαν την Αρχή ότι οι προϋπολογισμοί του προγράμματος για την ξυλεία για τα οικονομικά έτη από το 2000 έως το 2005 ήταν οι ακόλουθοι:

Έτος	Προϋπολογισμός σε εκατ. νορβηγικές κορόνες	Εγκριθέντα ποσά σε εκατ. νορβηγικές κορόνες
2000	17	8,8
2001	25	25,7
2002	20	18,0
2003	36	39,4
2004	35	28,3
2005	33	(δεν είναι ακόμα διαθέσιμο)
Σύνολο	166	—

Οι επιχορηγήσεις καταβλήθηκαν εντός τριών ετών μετά από το έτος της έγκρισης («tilsagn») και κατά την ολοκλήρωση του έργου από τον δικαιούχο. Αν ο προϋπολογισμός ενός συγκεκριμένου έτους δεν εξαντλείτο πλήρως, το εναπομένον ποσό μπορούσε να μεταφερθεί στο επόμενο έτος. Κατά συνέπεια, το συνολικό ποσό που καλύπτει τις εγκρίσεις που δόθηκαν σε οποιοδήποτε έτος, δύναται να είναι υψηλότερο από τον προϋπολογισμό του ιδίου έτους.

Οι επιχορηγήσεις για σχέδια στο πλαίσιο του προγράμματος για την ξυλεία προϋποθέτουν τη συμμετοχή των δικαιούχων υπό μορφή συγχρηματοδότησης και διάθεσης εργατικού δυναμικού (16). Δεν υπάρχει γενική ελάχιστη απαίτηση για συγχρηματοδότηση· το ποσοστό εξαρτάται κυρίως από τους στόχους και τη φύση του σχεδίου. Εντούτοις, οι νορβηγικές αρχές δήλωσαν ότι, δεδομένου ότι η ενίσχυση στο πλαίσιο του προγράμματος για την ξυλεία χορηγείται σύμφωνα με τις εντάσεις των ενισχύσεων που καθορίζονται στις κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις — οι οποίες, σύμφωνα με τον πίνακα που κατάρτισαν οι νορβηγικές αρχές — προβλέπουν ανώτατο ποσοστό 75 % του επιλέξιμου κόστους, η συγχρηματοδότηση αφορά το εναπομένον ποσοστό. Εντούτοις, δύνανται επίσης να χρηματοδοτηθούν πλήρως σχέδια από το πρόγραμμα για την ξυλεία, ιδίως εκείνα που αφορούν τον τομέα της ξυλείας γενικά και για τα οποία (σύμφωνα με τις νορβηγικές αρχές) το μέτρο δεν μπορεί να ανατεθεί σε μεμονωμένες επιχειρήσεις και οδηγεί σε μικρό κέρδος μόνο για μια επιχείρηση. Ένα παράδειγμα στο οποίο αναφέρθηκαν οι αρχές είναι η χορήγηση 125 000 ΝΟΚ στο Norsk Treteknisk Institutt για σχέδιο που αφορά την ανάπτυξη πλανισμένων πανό για εσωτερική χρήση. Οι νορβηγικές αρχές δήλωσαν ότι οι εταιρείες-μέλη έχουν πρόσβαση στα αποτελέσματα, αλλά, μέγα μέρος των στοιχείων του Norsk Treteknisk Institutt διατίθεται κατά κανόνα μέσω της βιβλιοθήκης του.

Οι νορβηγικές αρχές επισήμαναν ότι παρά το γεγονός ότι τα σχέδια συγχρηματοδοτούνται, είναι σαφές ότι οι σχετικές δραστηριότητες/σχέδια δεν θα υπήρχαν εάν δεν είχαν χορηγηθεί οι επιχορηγήσεις στο πλαίσιο του προγράμματος για την ξυλεία. Οι επιχορηγήσεις στο πλαίσιο του προγράμματος για την ξυλεία αποσκοπούν ακριβώς στην ενεργοποίηση (ή την ενθάρρυνση) της συμμετοχής και της διάθεσης πόρων από τους φορείς που θα μπορούσαν να υιοθετήσουν σχέδια που καλύπτονται από τους στόχους του προγράμματος για την ξυλεία. (17)

2.3.   Δικαιούχοι της ενίσχυσης στο πλαίσιο του προγράμματος για την ξυλεία

Η έκθεση της ομάδας εργασίας προβλέπει ότι το πρόγραμμα για την ξυλεία πρέπει να απευθύνεται σε εταιρείες και άλλους φορείς με συγκεκριμένα σχέδια, που θα εμπίπτουν στο πλαίσιο των στρατηγικών και των τομέων δραστηριότητας του προγράμματος και που συμβάλλουν στην αύξηση της δημιουργίας αξίας. (18)

Οι νορβηγικές αρχές διευκρίνισαν επιπλέον ότι το πρόγραμμα για την ξυλεία είναι ανοιχτό για όλες τις σχετικές βιομηχανίες (που αναφέρονται ως «βιομηχανίες μηχανικής κατεργασίας της ξυλείας και ένα ολόκληρο φάσμα εταιρειών») και βιομηχανίες που δύνανται να συμβάλουν στην επίτευξη του στόχου του προγράμματος για την ξυλεία, όπως είναι εκείνες που δραστηριοποιούνται προς την κατεύθυνση της χρησιμοποίησης της ξυλείας σε συνδυασμό με άλλα υλικά. Βάσει των παραμέτρων αυτών, το πρόγραμμα είναι ανοιχτό σε ιδιώτες, εταιρείες, αρχές, ενώσεις, ερευνητικά και εκπαιδευτικά ινστιτούτα ανεξάρτητα από τις χώρες εγκατάστασής τους.

Οι νορβηγικές αρχές διαβίβασαν στην Αρχή δύο καταλόγους σχετικά με την κατανομή των ποσών που χορηγήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος για την ξυλεία. Ο πρώτος κατάλογος περιλαμβάνει μια επισκόπηση των χορηγηθέντων ποσών σε δικαιούχους με έγκριση κατά την περίοδο 2000-2004 («Κατάλογος 1 της επισκόπησης των επιχορηγήσεων»). Ο δεύτερος περιλαμβάνει επίσης τις εγκρίσεις που δόθηκαν κατά την περίοδο 2000-2004, εμπεριέχει όμως συμπληρωματικές πληροφορίες, όπως τα ποσά που έχουν «ακυρωθεί» και τα ποσά που καταβλήθηκαν πράγματι σε δικαιούχους («Κατάλογος 2 της επισκόπησης των επιχορηγήσεων» ).

2.4.   Επιλέξιμες δαπάνες και ένταση ενίσχυσης

Σε γενικές γραμμές οι νορβηγικές αρχές δήλωσαν ότι οι επιχορηγήσεις στο πλαίσιο του προγράμματος για την ξυλεία έχουν εγκριθεί σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις και συγκεκριμένα το κεφάλαιο 14 σχετικά με τις ενισχύσεις για την έρευνα και ανάπτυξη και το κεφάλαιο 25 για τις περιφερειακές ενισχύσεις, ή σύμφωνα με τις απαλλαγές κατά κατηγορία για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις («κανονισμός για τις απαλλαγές κατά κατηγορία για ΜΜΕ») ή για τις ενισχύσεις για επαγγελματική εκπαίδευση («κανονισμός απαλλαγών κατά κατηγορία για τις ενισχύσεις για επαγγελματική εκπαίδευση»), εκτός και αν η επιχορήγηση δύναται να θεωρηθεί ως ενίσχυση ήσσονος σημασίας (de minimis) κατά την έννοια του παλαιού άρθρου 12 των κατευθυντήριων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις ή της επακόλουθης ρύθμισης για τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας (εφεξής ο κανονισμός «de minimis»). (19)

Ειδικότερα, οι νορβηγικές αρχές δήλωσαν ότι το πρόγραμμα για την ξυλεία δεν χρηματοδοτεί «… επενδύσεις σε υλικά και άυλα αγαθά, ούτε τις καθημερινές και συνήθεις δραστηριότητες.» αλλά ότι «το πρόγραμμα για την ξυλεία δύναται να χρηματοδοτεί υπηρεσίες παροχής συμβουλών για τη δημιουργία ικανοτήτων και την ανάπτυξη δικτύων, την ανάπτυξη προϊόντων και διαδικασιών, κ.λπ.» Στο πλαίσιο αυτό, από την έκθεση της ομάδας εργασίας προκύπτει ότι «το πρόγραμμα για την ξυλεία χρηματοδοτεί “ήπιες”επενδύσεις, δηλαδή την ανάπτυξη ικανοτήτων, τη δικτύωση, την ανάπτυξη προϊόντων και διαδικασιών (όχι όμως για μηχανήματα), λύσεις στον τομέα της πληροφορίας, συμπεριλαμβανομένης της υποδομής ΤΠ (όχι όμως για μηχανήματα) της ανάπτυξης της αγοράς, και άλλες συναφείς δραστηριότητες. Το πρόγραμμα θα πρέπει κατά κανόνα να παρέχει στήριξη σε υλικές επενδύσεις.»  (20)

Όσον αφορά τις επιλέξιμες δαπάνες, οι νορβηγικές αρχές δήλωσαν ότι οι επιχορηγήσεις στο πλαίσιο του προγράμματος για την ξυλεία εγκρίνονται για επιλέξιμα σχέδια τα οποία «… συμβάλλουν στην επίτευξη του στόχου στο πλαίσιο των στρατηγικών και των τομέων εργασίας του προγράμματος» και τα οποία ενεργοποιούν την καινοτομία. Όσον αφορά τις στρατηγικές, από την έκθεση της ομάδας εργασίας προκύπτει ότι για την επίτευξη των στόχων του προγράμματος για την ξυλεία πρέπει να εφαρμοστούν οι ακόλουθες τρεις στρατηγικές. Καθεμιά από τις εν λόγω στρατηγικές πρέπει να υλοποιηθεί μέσω των δραστηριοτήτων που αναφέρονται κάτω από κάθε στρατηγική. (21) Οι δαπάνες για τις εν λόγω δραστηριότητες είναι επομένως επιλέξιμες για χρηματοδότηση στο πλαίσιο του προγράμματος για την ξυλεία.

Ειδικότερα, όσον αφορά την έρευνα και ανάπτυξη, οι νορβηγικές αρχές δήλωσαν ότι, δεδομένου ότι τα έγγραφα στα οποία βασίζεται το πρόγραμμα για την ξυλεία δεν θέτουν τυχόν όρους που πρέπει να πληρούνται στο πλαίσιο ενός σχεδίου έρευνας και ανάπτυξης προκειμένου να είναι επιλέξιμο για τη χορήγηση ενίσχυσης, οι υπεύθυνοι του φακέλου αξιολόγησαν τα σχέδια με βάση κάθε περίπτωση χωριστά, λαμβάνοντας υπόψη την περιγραφή του σχεδίου η οποία δόθηκε από τους αιτούντες και το κεφάλαιο 14 των κατευθυντήριων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις. Στο πλαίσιο αυτό, οι νορβηγικές αρχές δήλωσαν ότι το επιλέξιμο κόστος θα μπορούσε να περιλαμβάνει έξοδα προσωπικού (ερευνητές, τεχνικοί και βοηθητικό προσωπικό που απασχολούνται αποκλειστικά στον τομέα της έρευνας και ανάπτυξης), τα μέσα, τον εξοπλισμό, το χώρο εργασίας και τα κτίρια (που χρησιμοποιούνται μόνιμα και αποκλειστικά για τις δραστηριότητες έρευνας και ανάπτυξης)· την παροχή συμβουλών και συναφείς υπηρεσίες που χρησιμοποιούνται αποκλειστικά στο πλαίσιο δραστηριοτήτων έρευνας και ανάπτυξης) και τη διαχείριση που συνδέεται άμεσα με τη δραστηριότητα έρευνας και ανάπτυξης. Άλλες επιλέξιμες δαπάνες θα μπορούσαν να είναι οι δαπάνες λειτουργίας, όπως τα χρησιμοποιούμενα υλικά, οι προμήθειες και τα συναφή προϊόντα που συνδέονται άμεσα με τη δραστηριότητα έρευνας και ανάπτυξης.

Οι νορβηγικές αρχές δήλωσαν ότι: «όταν χορηγείται μια ενίσχυση για υπηρεσίες παροχής συμβουλών, η ένταση της ενίσχυσης ανέρχεται μέχρι το 50 % του επιλέξιμου κόστους, ενώ τα αναπτυξιακά σχέδια (Ε&Α) χρηματοδοτούνται σε ποσοστό μέχρι 25/35 % του επιλέξιμου κόστους, ανάλογα με το μέγεθος της δικαιούχου επιχείρησης». Οι αρχές προσέθεσαν στη συνέχεια ότι εξυπακούεται ότι η ένταση της ενίσχυσης πρέπει να είναι 50 % όταν τα σχέδια χρηματοδότησης απευθύνονται σε επιχειρήσεις και ότι, εφόσον οι επιχορηγήσεις υπερβαίνουν το 50 %, πρόκειται για γενικά σχέδια κοινού ενδιαφέροντος Για την περίπτωση αυτή οι νορβηγικές αρχές θεώρησαν ότι η επιχορήγηση δεν αποτελεί παράνομη κρατική ενίσχυση δυνάμει του άρθρου 61 της συμφωνίας ΕΟΧ και ότι το σχετικό ποσό θεωρείται ως ενίσχυση ήσσονος σημασίας. Εντούτοις, οι νορβηγικές αρχές αναφέρθηκαν επίσης (στο πλαίσιο της συγχρηματοδότησης) σε μέγιστη ένταση ενίσχυσης 75 %, χωρίς ωστόσο να συνδέουν την εν λόγω ένταση ενίσχυσης με ειδικές κατευθυντήριες γραμμές. (22)

Οι νορβηγικές αρχές επέμειναν ότι οι επιχορηγήσεις στο πλαίσιο του προγράμματος για την ξυλεία έχουν χορηγηθεί με βάση τα ανώτατα όρια που αναφέρονται στον ακόλουθο πίνακα (μεταφρασμένο από την Αρχή), ο οποίος, σύμφωνα με τις νορβηγικές αρχές, περιλαμβάνει μια επισκόπηση παρελθόντων προγραμμάτων που κοινοποιήθηκαν και εγκρίθηκαν.

—	( ) σημαίνει ότι το πρόγραμμα μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις είναι σχετικό με τους δηλωθέντες στόχους ή/και τύπους επιχειρήσεων

—	Ποσό έως 100 000 ευρώ μπορεί να χορηγηθεί στο πλαίσιο όλων των προγραμμάτων με βάση τους κανόνες για τη χορήγηση ενίσχυσης ήσσονος σημασίας

Μέτρο — Πρόγραμμα	Στόχος	ΜΜΕ (< 250 εργαζόμενοι και δύο άλλα κριτήρια)		Μεγάλες επιχειρήσεις
		Μικρές επιχειρήσεις (< 50 εργαζόμενοι και δύο άλλα κριτήρια)	Μεσαίες επιχειρήσεις (< 250 εργαζόμενοι και δύο άλλα κριτήρια)
Πρόγραμμα καινοτομίας σε εθνική κλίμακα	Επενδύσεις	15 %	7,5 %	0
	Ήπιες ενισχύσεις (Soft aid)	50 %		0
	Ενισχύσεις για την επαγγελματική εκπαίδευση (δεν χορηγούνται από το LI επί του παρόντος)	(Ειδική/γενική — 35 %/70 %)		(Ειδική/γενική — 25 %/50 %)
	Ε & Α:
	— Ανάπτυξη δραστηριοτήτων εμπορίας	35 %		25 %
	Προπαρασκευαστικές τεχνικές μελέτες	75 %		50 %
	— (Μεμονωμένη έρευνα, Προπαρασκευαστικές τεχνικές μελέτες)	(60 %/75 %)		(50 %/75 %)
OFU/IFU	Ε & Α:
	— Ανάπτυξη δραστηριοτήτων εμπορίας	35 % (περιφ. ζώνη + 5 %)		25 % (περιφ. ζώνη + 5 %)
	Προπαρασκευαστικές τεχνικές μελέτες	75 %		50 %
	— (Μεμονωμένη έρευνα, Προπαρασκευαστικές τεχνικές μελέτες)	(60 %/75 %)		(50 %/75 %)
Συνεισφορά υπέρ των δήμων της χώρας, για την ενίσχυση της περιφερειακής ανάπτυξης	Επενδύσεις:
	— Ζώνη A	30 %		25 %
	B	25 %		20 %
	C	20 % (25 %) (23)		10 % (15 %)
	Ήπιες ενισχύσεις (Soft aid)	50 %		0
	Ενισχύσεις για την επαγγελματική εκπαίδευση	Ειδική/γενική — 40 %/75 %		Ειδική/γενική — 30 %/55 %
	Ε & Α:
	— Ανάπτυξη δραστηριοτήτων εμπορίας	40 %		30 %
	Προπαρασκευαστικές τεχνικές μελέτες	75 %
	— (Μεμονωμένη έρευνα, Προπαρασκευαστικές τεχνικές μελέτες)	(65 %/75 %)		55 % (55 %/75 %)
Αναδιοργανώσεις και νέες συστάσεις	Επενδύσεις:			0
	— Εκτός περ. ζώνης	15 %	7,5 %
	— Εντός περ. ζώνης	Ζώνη A: 30 %, B: 25 % και Γ: 20 % (25 %) (24)		Ζώνη A: 25 %, B: 20 % και Γ: 10 % (15%)
	Ήπιες ενισχύσεις:
	— Εκτός περ. ζώνης	50 %
	— Εντός περ. ζώνης	50 %
	Επαγγελ. εκπαίδευση:
	— Εκτός περ. ζώνης	Ειδική/γενική — 35 %/70 %		Ειδική/γενική — 25 %/50 %
	— Εντός περ. ζώνης	Ειδική/γενική — 40 %/75 %		Ειδική/γενική — 30 %/55 %
	Ε & Α:
	Εκτός περιφ. ζώνης:
	— Ανάπτυξη δραστηριοτήτων εμπορίας	35 %		25 %
	Προπαρασκευαστικές τεχνικές μελέτες	75 %		50 %
	— (Μεμονωμένη έρευνα, Προπαρασκευαστικές τεχνικές μελέτες)	(60 %/75 %)		(50 %/75 %)
	Εντός περιφ. ζώνης:
	— Ανάπτυξη δραστηριοτήτων εμπορίας	40 %		30 %
	Προπαρασκευαστικές τεχνικές μελέτες	75 %		55 %
	— (Μεμονωμένη έρευνα, Προπαρασκευαστικές τεχνικές μελέτες)	(65 %/75 %)		(55 %/75 %)
Επιχορήγηση εγκατάστασης	Ενίσχυση ήσσονος σημασίας (de minimis)	Μέγιστο ύψος 400 000 NOK (μεγαλύτερο ποσό σε ορισμένες περιπτώσεις, αλλά όχι άνω των 100 000 ευρώ)

Οι αναφορές σε «ζώνη» αφορούν περιοχές επιλέξιμες για τη χορήγηση περιφερειακής ενίσχυσης σύμφωνα με την απόφαση της Αρχής σχετικά με το Χάρτη περιφερειακών ενισχύσεων για τη Νορβηγία. (25)

2.5.   Ενισχύσεις ήσσονος σημασίας (de minimis)

Όσον αφορά τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας, οι νορβηγικές αρχές υπέβαλαν κατάλογο όσων έλαβαν επιχορηγήσεις από το πρόγραμμα για την ξυλεία και οι οποίες κατά την άποψή τους, μπορούν να χαρακτηριστούν ως ενισχύσεις ήσσονος σημασίας («ο κατάλογος de minimis»). Στα πλαίσια αυτά οι νορβηγικές αρχές διευκρίνισαν ότι η ημερομηνία που έδωσαν οι αρχές την έγκρισή τους («tilsagn») προσδιορίζει εάν στην εξεταζόμενη επιχορήγηση εφαρμόζεται το παλαιό κεφάλαιο 12 των κατευθυντηρίων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις σε σχέση με τον κανόνα de minimis ή ο επακόλουθος κανονισμός de minimis. Επιπλέον, οι αρχές εξήγησαν ότι όταν μια ενίσχυση χορηγείται ως ενίσχυση de minimis, στην επιστολή έγκρισης που αποστέλλεται στον παραλήπτη της ενίσχυσης γίνεται αναφορά στο όριο de minimis και στο χρονικό πλαίσιο καθώς και στην υποχρέωση του παραλήπτη να ενημερώσει για κάθε ενίσχυση που έχει λάβει από άλλες πηγές για διάστημα τριών ετών από τη στιγμή που δόθηκε η έγκριση της ενίσχυσης. (26)

2.6.   Έναρξη και διάρκεια του προγράμματος

Οι νορβηγικές αρχές δήλωσαν ότι το πρόγραμμα για την ξυλεία τέθηκε σε εφαρμογή την 1η Ιουλίου 2000 (ημερομηνία από την οποία ήταν δυνατή η υποβολή αιτήσεων επιχορήγησης) και θα παραμείνει σε ισχύ για πέντε έτη. (27) Tο ίδιο αναφέρεται και στα σχόλια της πρότασης για τον κρατικό προϋπολογισμό (St. prp. nr. 1 (2000-2001) από τα οποία προκύπτει ότι το πρόγραμμα για την ξυλεία τέθηκε σε ισχύ το δεύτερο τρίμηνο του 2000.

2.7.   Εμπόριο προϊόντων ξύλου

Σύμφωνα με το Λευκό Βιβλίο που παρουσίασε η κυβέρνηση στο Κοινοβούλιο σχετικά με τη δημιουργία αξίας και δυνατοτήτων στο δασοκομικό τομέα, η Νορβηγία εξάγει τα προϊόντα ξύλου που παράγει στην ΕΕ. Ειδικά για το θέμα αυτό αναφέρεται στο τμήμα 4.3 του Λευκού Βιβλίου ότι «Η Νορβηγία εξάγει περίπου το 85 % — 90 % της συνολικής παραγωγής της σε προϊόντα ξύλου και χαρτιού και περίπου το 35 % της παραγωγής της σε ξυλεία. Οι εξαγωγές προς τα κράτη της ΕΕ ανέρχονται στο 70 % και στο 90 % του συνόλου των εξαγωγών. Κάθε στρατηγική ή πολιτική παρέμβαση εντός της ΕΕ η οποία μπορεί να επηρεάσει τις εισαγωγές δασικών προϊόντων στην ΕΕ δύναται να έχει σημαντικές συνέπειες στο δασικό τομέα της Νορβηγίας.» (28) Επιπλέον, από τα στατιστικά στοιχεία της Eurostat προκύπτει εκτεταμένο εμπόριο των προϊόντων ξύλου στην ΕΕ. (29) Τέλος, από τα στατιστικά στοιχεία της «Statistics Norway» («Statistisk sentralbyrå») προκύπτει ότι και η Νορβηγία εισάγει σημαντικές ποσότητες ξυλείας, κατεργασμένου ξύλου και προϊόντων ξύλου («Tømmer, trelast og kork …») από την ΕΕ στη Νορβηγία. (30)

II.   ΕΚΤΙΜΗΣΗ

1.   Η ύπαρξη κρατικής ενίσχυσης

Η Αρχή θεωρεί κατά πρώτο λόγο ότι το πρόγραμμα για την ξυλεία υπάγεται στο πεδίο εφαρμογής της συμφωνίας ΕΟΧ. Η άποψη αυτή βασίζεται στο γεγονός ότι βάσει του άρθρου 8 παράγραφος 3 της συμφωνίας ΕΟΧ η εν λόγω συμφωνία εφαρμόζεται για τα προϊόντα που απαριθμούνται στα κεφάλαια 25 έως 97 του εναρμονισμένου συστήματος περιγραφής και κωδικοποίησης των εμπορευμάτων και στο ότι το ξύλο και τα προϊόντα ξύλου καλύπτονται από το κεφάλαιο 44 του εν λόγω συστήματος. Δεδομένου ότι οι ενισχύσεις στο πλαίσιο του προγράμματος για την ξυλεία χορηγούνται σε επιχειρήσεις επεξεργασίας ξύλου και βιομηχανίες του τομέα αυτού, η θέση της Επιτροπής είναι ότι το πρόγραμμα εμπίπτει στο πεδίο της συμφωνίας ΕΟΧ.

1.1.   Κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 61 παράγραφος 1 ΕΟΧ

Το άρθρο 61 παράγραφος 1 της συμφωνίας ΕΟΧ προβλέπει ότι: «Ενισχύσεις που χορηγούνται υπό οιαδήποτε μορφή από τα κράτη μέλη της ΕΚ, τα κράτη της ΕΖΕΣ ή με κρατικούς πόρους και που νοθεύουν ή απειλούν να νοθεύσουν τον ανταγωνισμό δια της ευνοϊκής μεταχειρίσεως ορισμένων επιχειρήσεων ή ορισμένων κλάδων παραγωγής, είναι ασυμβίβαστες με τη λειτουργία της παρούσας συμφωνίας, κατά το μέτρο που επηρεάζουν τις μεταξύ των συμβαλλομένων μερών συναλλαγές, εκτός εάν η παρούσα συμφωνία ορίζει άλλως.»

Για να χαρακτηριστεί ένα μέτρο κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 61 παράγραφος 1 ΕΟΧ πρέπει να πληροί σωρευτικά τα ακόλουθα τέσσερα κριτήρια: Το μέτρο πρέπει i) να παρέχει στους αποδέκτες οικονομικό πλεονέκτημα που δεν λαμβάνουν στις κανονικές συνθήκες της αγοράς, ii) το πλεονέκτημα πρέπει να παρέχεται από το κράτος ή μέσω κρατικών πόρων και πρέπει iii) να είναι επιλεκτικό ευνοώντας ορισμένες επιχειρήσεις ή την παραγωγή ορισμένων αγαθών· και iv) να δημιουργεί στρέβλωση του ανταγωνισμού και να πλήττει το εμπόριο μεταξύ των συμβαλλομένων μερών. Στη συνέχεια εξετάζεται εάν στη παρούσα υπόθεση πληρούνται σωρευτικά τα τέσσερα κριτήρια.

1.2.   Οικονομικό πλεονέκτημα

Tο μέτρο πρέπει να εξασφαλίζει στους αποδέκτες οικονομικό πλεονέκτημα το οποίο δεν λαμβάνουν στις κανονικές συνθήκες της αγοράς.

Στο πλαίσιο του προγράμματος για την ξυλεία οι νορβηγικές αρχές παρέχουν οικονομική επιχορήγηση σε επιχειρήσεις, αρχές, ενώσεις, κλπ. η οποία δύναται να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων του προγράμματος. Οι επιχειρήσεις που λαμβάνουν τέτοιες επιχορηγήσεις απολαύουν οικονομικού πλεονεκτήματος, δηλαδή επιχορήγησης την οποία δεν θα είχαν λάβει υπό κανονικές συνθήκες αγοράς.

1.3.   Ύπαρξη κρατικών πόρων

Το πλεονέκτημα πρέπει να παρέχεται από το κράτος ή μέσω κρατικών πόρων.

Οι επιχορηγήσεις που παρέχονται στο πλαίσιο του προγράμματος για την ξυλεία χρηματοδοτούνται από το υπουργείο Γεωργίας (η νέα ονομασία του οποίου, από την 30ή Σεπτεμβρίου 2004, είναι υπουργείο Γεωργίας και Τροφίμων) και συνεπώς χρηματοδοτούνται από το κράτος.

1.4.   Ευνοϊκή μεταχείριση ορισμένων επιχειρήσεων ή ορισμένων κλάδων παραγωγής

Tο μέτρο πρέπει να ευνοεί ορισμένες επιχειρήσεις ή κλάδους παραγωγής.

Από διάφορα προπαρασκευαστικά νομοθετικά έγγραφα (όπως το Λευκό Βιβλίο, τη σύσταση και την έκθεση της Ομάδας Εργασίας) που οδήγησαν στην εκπόνηση του κρατικού προϋπολογισμό και στη θέσπιση του προγράμματος για την ξυλεία, προκύπτει ότι το πρόγραμμα αποσκοπεί στη βελτίωση i) των επιχειρήσεων κατεργασίας του ξύλου και ii) των σχέσεων στα διάφορα επίπεδα εμπορίας μεταξύ του δασοκομικού τομέα και της αγοράς (περιλαμβανομένου του εφοδιασμού με πρώτη ύλη της βιομηχανίας επεξεργασίας ξύλου) σε συνδυασμό με ένα γενικό στόχο που συνίσταται στην αύξηση της σημερινής χρήσης της ξυλουργικής.

Οι επιχορηγήσεις στο πλαίσιο του προγράμματος για την ξυλεία χορηγούνται μόνο όταν εκτιμάται ότι θα επωφεληθούν από αυτές ο τομέας επεξεργασίας ξύλου και οι σχετικές βιομηχανίες καθώς και ο εφοδιασμός σε πρώτες ύλες των εν λόγω βιομηχανιών. Το πρόγραμμα για την ξυλεία ευνοεί λοιπόν επιχειρήσεις του τομέα επεξεργασίας ξύλου και η φύση του είναι κατά συνέπεια επιλεκτική. Στο θέμα αυτό το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι ένα μέτρο μπορεί να είναι επιλεκτικό ακόμη και αν καλύπτει (επιχειρήσεις σε) έναν ολόκληρο τομέα (31).

Πρέπει να σημειωθεί ότι παρόλο που οι επιχορηγήσεις στο πλαίσιο του προγράμματος για την ξυλεία μπορούν επίσης να χορηγηθούν σε επιχειρήσεις άλλων βιομηχανικών τομέων (όπου για παράδειγμα διερευνάται η χρησιμοποίηση του ξύλου σε συνδυασμό με άλλα υλικά), η δυνατότητα αυτή παρέχεται μόνο σε βιομηχανίες που μπορούν να συμβάλουν στο γενικό στόχο του προγράμματος για την ξυλεία που συνίσταται στη γενική βελτίωση της αξίας των επιχειρήσεων επεξεργασίας ξύλου. Η Αρχή θεωρεί συνεπώς ότι και αυτή ακόμη η δυνατότητα έχει ως απώτερο στόχο να ευνοήσει επιχειρήσεις στον τομέα της επεξεργασίας του ξύλου και βιομηχανίες του εν λόγω τομέα.

1.5.   Στρέβλωση του ανταγωνισμού και επιπτώσεις στο εμπόριο μεταξύ των συμβαλλομένων μερών

Τα μέτρα πρέπει να δημιουργούν στρέβλωση του ανταγωνισμού και να επηρεάζουν το εμπόριο μεταξύ των συμβαλλομένων μερών.

Δυνάμει του προγράμματος για την ξυλεία οι νορβηγικές αρχές επιχορηγούν επιχειρήσεις στον τομέα της επεξεργασίας του ξύλου και τις σχετικές βιομηχανίες. Επιπλέον, η νορβηγική βιομηχανία εξάγει μεγάλο μέρος των προϊόντων ξυλείας και κατεργασμένου ξύλου (μέχρι 90 %) σε άλλες χώρες ΕΟΧ όπου είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένο το εμπόριο προϊόντων ξύλου. Επιπλέον, η Νορβηγία εισάγει επίσης ξυλεία, επεξεργασμένο ξύλο και προϊόντα ξύλου από την ΕΕ. Υπό τις περιστάσεις αυτές, η παρεχόμενη ενίσχυση σε επιχειρήσεις στο πλαίσιο του προγράμματος για την ξυλεία ενισχύει τη θέση των αποδεκτών έναντι άλλων επιχειρήσεων εγκατεστημένων στη Νορβηγία ή σε άλλα κράτη μέλη ΕΟΧ οι οποίες είναι ανταγωνιστικές στον τομέα της επεξεργασίας του ξύλου και στις βιομηχανίες του τομέα. Επιπλέον, καθώς το ξύλο είναι μια μόνο από τις πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται στις επιχειρήσεις κατασκευών, οι επιχορηγήσεις που λαμβάνονται από τις εταιρίες κατασκευών στο πλαίσιο του προγράμματος για την ξυλεία συμβάλλουν στην ενίσχυση της θέσης τους έναντι άλλων ανταγωνιστικών επιχειρήσεων στον τομέα των κατασκευών (32).

Στη βάση αυτή, η Αρχή θεωρεί ότι η οικονομική ενίσχυση σε επιχειρήσεις στο πλαίσιο του προγράμματος για την ξυλεία προκαλεί στρέβλωση του ανταγωνισμού και επηρεάζει το εμπόριο.

1.6.   Συμπέρασμα

Με βάση τα προαναφερόμενα, το προκαταρκτικό συμπέρασμα της Αρχής είναι ότι το πρόγραμμα για την ξυλεία πληροί τα κριτήρια του άρθρου 61 παράγραφος 1 της συμφωνίας ΕΟΧ και συνεπώς συνιστά κρατική ενίσχυση. Η Αρχή εκτιμά ακόμη ότι καθώς το πρόγραμμα για την ξυλεία αποτελεί πράξη βάσει της οποίας, χωρίς να απαιτούνται περαιτέρω εκτελεστικά μέτρα, μπορούν να χορηγηθούν ατομικές ενισχύσεις σε επιχειρήσεις που ορίζονται στην πράξη κατά γενικό και αφηρημένο τρόπο, μπορεί να χαρακτηριστεί ως πρόγραμμα που συνιστά ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 1δ) του μέρους ΙΙ του Πρωτοκόλλου 3 της Συμφωνίας περί εποπτείας και δικαστηρίου.

2.   Συμβιβάσιμο της ενίσχυσης

Λαμβανομένου υπόψη ότι το προκαταρκτικό συμπέρασμα της Αρχής είναι ότι το πρόγραμμα για την ξυλεία πληροί τα κριτήρια του άρθρου 61 παράγραφος 1 της συμφωνίας ΕΟΧ και συνιστά συνεπώς κρατική ενίσχυση, πρέπει να εξετασθεί εάν το πρόγραμμα αυτό μπορεί να θεωρηθεί συμβιβάσιμο με τη λειτουργία της συμφωνίας ΕΟΧ κατά την έννοια του άρθρου 61 παράγραφος 2 ή 3 της συμφωνίας ΕΟΧ.

2.1.   Συμβιβάσιμο με το άρθρο 61 παράγραφος 2 ΕΟΧ

Καμία από τις εξαιρέσεις που προβλέπει το άρθρο 61 παράγραφος 2 ΕΟΧ δεν φαίνεται να έχει εφαρμογή στην συγκεκριμένη περίπτωση καθώς το πρόγραμμα για την ξυλεία δεν αποβλέπει στην επίτευξη των στόχων που απαριθμούνται στις εν λόγω διατάξεις.

2.2.   Συμβιβάσιμο με το άρθρο 61 παράγραφος 3 ΕΟΧ

Ένα μέτρο κρατικής ενίσχυσης θεωρείται συμβιβάσιμο με την λειτουργία της συμφωνίας ΕΟΧ δυνάμει του άρθρου 61 παράγραφος 3 (α) EΟΧ όταν αποσκοπεί στην προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης περιοχών στις οποίες το βιοτικό επίπεδο είναι ασυνήθιστα χαμηλό ή στις οποίες επικρατεί σοβαρή υποαπασχόληση. Ωστόσο, καθώς δεν έχουν προσδιοριστεί τέτοιες περιοχές στο χάρτη περιφερειακών ενισχύσεων της Νορβηγίας, η διάταξη αυτή δεν έχει εφαρμογή (33).

Επιπλέον, δεν μπορεί να εφαρμοστεί η εξαίρεση που προβλέπει το άρθρο 61 παράγραφος 3 β) ΕΟΧ καθώς η κρατική ενίσχυση που παρέχεται στο πλαίσιο του προγράμματος για την ξυλεία δεν αποσκοπεί στην προώθηση της εκτέλεσης σημαντικού σχεδίου κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος ή στην αντιμετώπιση σοβαρής διατάραξης της οικονομίας της Νορβηγίας.

Ωστόσο, η εξαίρεση που προβλέπεται στο άρθρο 61 παράγραφος 3 γ) ΕΟΧ σύμφωνα με την οποία η κρατική ενίσχυση μπορεί να θεωρηθεί συμβιβάσιμη με την κοινή αγορά στις περιπτώσεις που διευκολύνει την ανάπτυξη ορισμένων οικονομικών δραστηριοτήτων ή ορισμένων οικονομικών ζωνών και δεν επηρεάζει αρνητικά τους όρους διεξαγωγής του εμπορίου σε βαθμό που αντίκειται με το κοινό συμφέρον, μπορεί να εφαρμοστεί.

Οι επιχειρήσεις καθίστανται δυνάμει της διάταξης αυτής επιλέξιμες για ενίσχυση όταν είναι εγκατεστημένες σε ορισμένες περιφέρειες που καθορίζονται από το νορβηγικό χάρτη περιφερειακών ενισχύσεων που προαναφέρεται και όταν πληρούνται οι όροι που προβλέπονται στο κεφάλαιο 25 των κατευθυντηρίων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις. Ωστόσο, τα έγγραφα με τα οποία θεσπίζεται το πρόγραμμα για την ξυλεία (π.χ. κρατικοί προϋπολογισμοί, Λευκό Βιβλίο, έκθεση Ομάδας Εργασίας κ.λ.π.) δεν περιλαμβάνουν διατάξεις στις οποίες γίνεται αναφορά στον χάρτη περιφερειακών ενισχύσεων της Νορβηγίας ή στους όρους που προβλέπονται στο κεφάλαιο 25 των κατευθυντηρίων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις.

Οι νορβηγικές αρχές έχουν ωστόσο δηλώσει ότι το πρόγραμμα για την ξυλεία έχει (στην πράξη) εφαρμοστεί με βάση τα ανώτατα όρια (περιφερειακών ενισχύσεων) που αναφέρονται στον πίνακα με τίτλο «Προσάρτημα αριθ. 3 Επισκόπηση — ποσοστά χρηματοδότησης που εφαρμόζονται στο πρόγραμμα για τη ξυλεία» (περιλαμβάνεται στο τμήμα 2.4 του μέρους Ι για τα «Γεγονότα»). Ωστόσο, η Αρχή παρατηρεί ότι ο εν λόγω πίνακας δεν περιλαμβάνει συμπληρωματικές πληροφορίες για την εφαρμογή των ορίων, όπως για παράδειγμα περιγραφή των επιλέξιμων δαπανών. Η Αρχή δεν μπορεί συνεπώς να επιβεβαιώσει ότι οι επιχορηγήσεις στο πλαίσιο του προγράμματος για την ξυλεία είναι σύμφωνες και συμβιβάσιμες με το κεφάλαιο 25 των κατευθυντηρίων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις που εφαρμόζονται στις περιφερειακές ενισχύσεις.

Όπως αναφέρεται στο κεφάλαιο 14 των κατευθυντηρίων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις οι ενισχύσεις που χορηγούνται σε επιχειρήσεις για την έρευνα και την ανάπτυξη μπορούν να θεωρηθούν ως συμβιβάσιμες με τη λειτουργία της συμφωνίας ΕΟΧ, με βάση το άρθρο 61 παράγραφος 3 γ ΕΟΧ. Στο κεφάλαιο 14 παρατίθενται οι ορισμοί διαφόρων τύπων έρευνας και ανάπτυξης όπως «θεμελιώδης έρευνα», «μηχανική έρευνα» και «δραστηριότητα ανάπτυξης σε προανταγωνιστικό στάδιο» καθώς και οι εντάσεις ενισχύσεων που εφαρμόζονται.

Ωστόσο, τα έγγραφα σχετικά με την έκδοση και την εκτέλεση του προγράμματος για την ξυλεία δεν περιλαμβάνουν ορισμούς ή όρους όσον αφορά τα είδη της έρευνας και ανάπτυξης για τα οποία μπορεί να χορηγηθεί ενίσχυση, ούτε περιγράφουν τις δαπάνες που θεωρούνται επιλέξιμες ούτε αναφέρουν οποιοδήποτε όριο για τα μέγιστα ποσά ενισχύσεων που μπορεί να χορηγηθούν.

Οι νορβηγικές αρχές δήλωσαν ότι οι ενισχύσεις για δραστηριότητες έρευνας και ανάπτυξης έχουν (στην πράξη) χορηγηθεί σύμφωνα με τους κανόνες που προβλέπονται στο κεφάλαιο 14 των κατευθυντηρίων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις και ότι τα σχέδια έρευνας και ανάπτυξης χρηματοδοτούνται έως 35/25 % των επιλέξιμων δαπανών, ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρησης του δικαιούχου. Ωστόσο οι νορβηγικές αρχές προέβησαν και σε άλλες δηλώσεις όπου ανέφεραν εντάσεις ενισχύσεων, όπως 50 % όταν τα χρηματοδοτούμενα σχέδια απευθύνονται σε επιχειρήσεις και 100 % όταν η επιχορήγηση δεν θεωρείται ως ενίσχυση είτε επειδή η δραστηριότητα δεν θα μπορούσε να ανατεθεί σε ατομικές επιχειρήσεις είτε επειδή έχει χαρακτηρισθεί ως de minimis. (34) Επιπλέον, στο πλαίσιο της συγχρηματοδότησης οι νορβηγικές αρχές ανέφεραν μέγιστη ένταση ενίσχυσης 75 %.

Όσον αφορά τις επιλέξιμες δαπάνες, οι νορβηγικές αρχές δήλωσαν ότι σ'αυτές μπορούν να περιληφθούν οι δαπάνες προσωπικού, τα εργαλεία, ο εξοπλισμός, ο χώρος εργασίας και τα κτίρια, κλπ. Ενώ οι δαπάνες αυτές αναφέρονται ως επιλέξιμες δαπάνες στο κεφάλαιο 15.6 των κατευθυντηρίων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις, η Αρχή υπενθυμίζει ότι οι επιχορηγήσεις στα πλαίσια του προγράμματος για την ξυλεία μπορούν ακόμη να χορηγηθούν για τη στήριξη των δαπανών που αφορούν διάφορα άλλα στοιχεία όπως οι εκστρατείες, η διάδοση των πληροφοριών, η ίδρυση δικτύων και πυλών στο Διαδίκτυο, τα σημεία επισκέψεων για ειδικές ομάδες, η ανάπτυξη σχεδίων που εστιάζονται στη δημιουργία αξίας και τα συστήματα διοικητικών υπηρεσιών και η χρήση ψηφιακής τεχνολογίας.

Τα προαναφερόμενα δεν επαρκούν για να διασφαλίσουν στην Αρχή ότι οι επιχορηγήσεις που παρέχονται στο πλαίσιο του προγράμματος για την ξυλεία είναι σύμφωνες με το κεφάλαιο 14 των κατευθυντηρίων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις για έρευνα και ανάπτυξη.

Η ενίσχυση που χορηγείται σύμφωνα με τους κανονισμούς απαλλαγής κατά κατηγορία για τις ΜΜΕ ή/και τις ενισχύσεις για την επαγγελματική εκπαίδευση λογίζεται συμβιβάσιμη με τη λειτουργία της συμφωνίας ΕΟΧ και απαλλάσσεται από την υποχρέωση προηγούμενης κοινοποίησης εφόσον το πρόγραμμα πληροί όλους τους όρους του αντίστοιχου κανονισμού απαλλαγής κατά κατηγορία και περιλαμβάνει ρητή αναφορά σε αυτόν (παραθέτωντας τον τίτλο και τα στοιχεία αναφοράς του στην Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων — σήμερα Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης). (35)

Ωστόσο, ούτε οι κρατικοί προϋπολογισμοί ούτε η έκθεση της ομάδας εργασίας ή οιαδήποτε άλλη νομοθετική προπαρασκευαστική πράξη που αφορά το πρόγραμμα για την ξυλεία περιλαμβάνει αναφορά στην εφαρμογή του κανονισμού απαλλαγής κατά κατηγορία για τις ΜΜΕ ούτε στον κανονισμό απαλλαγής κατά κατηγορία για τις ενισχύσεις υπέρ της επαγγελματικής εκπαίδευσης. Επιπλέον, δεν έχουν διαβιβαστεί στην Αρχή πληροφορίες από τις νορβηγικές αρχές σχετικά με την εφαρμογή οιουδήποτε κανονισμού απαλλαγής κατά κατηγορία προς δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Βάσει των ανωτέρω η προκαταρκτική άποψη που διαμορφώνει η Αρχή είναι ότι οι νορβηγικές αρχές δεν έχουν συμμορφωθεί με τις επίσημες απαιτήσεις που προβλέπονται στους κανονισμούς απαλλαγής κατά κατηγορία όσον αφορά το πρόγραμμα για την ξυλεία.

Η Αρχή δύναται να αξιολογήσει άμεσα το πρόγραμμα για την ξυλεία δυνάμει του άρθρου 61 παράγραφος 3γ ΕΟΧ, στηριζόμενη στις βασικές αρχές που προβλέπονται στους κανονισμούς απαλλαγής κατά κατηγορία για τις ΜΜΕ και τις ενισχύσεις για την επαγγελματική εκπαίδευση, προκειμένου να αποφανθεί εάν το πρόγραμμα για την ξυλεία μπορεί να θεωρηθεί συμβιβάσιμο με τη λειτουργία της συμφωνίας ΕΟΧ.

Ωστόσο, ούτε στους κρατικούς προϋπολογισμούς ούτε σε κάποιο άλλο προπαρασκευαστικό νομοθετικό κείμενο που αφορά το πρόγραμμα για την ξυλεία προβλέπεται η χορήγηση ενίσχυσης σε επιχειρήσεις που πληρούν τα κριτήρια για να χαρακτηρισθούν ΜΜΕ, ούτε περιλαμβάνεται σχετικός ορισμός. Δεν προβλέπουν εξάλλου ότι πρέπει να υποστηριχθούν οι ενισχύσεις για την κατάρτιση ούτε περιλαμβάνουν ορισμό της τελευταίας.

Οι νορβηγικές αρχές δήλωσαν απεναντίας ότι το πρόγραμμα για την ξυλεία έχει (στην πράξη) εφαρμοστεί με βάση τα μέγιστα ποσοστά που αναφέρονται στον πίνακα με τίτλο «προσάρτημα αριθ. 3 Επισκόπηση — ποσοστά χρηματοδότησης που εφαρμόζονται στο πρόγραμμα για την ξυλεία» (περιλαμβάνονται στο τμήμα 2.4 στο μέρος Ι «Γεγονότα»). Ωστόσο, ο πίνακας αυτός δεν περιλαμβάνει συμπληρωματικές πληροφορίες για την εφαρμογή των μέγιστων ποσοστών, όπως για παράδειγμα περιγραφή των επιλέξιμων δαπανών. Η Αρχή δεν διαθέτει συνεπώς στοιχεία που να διασφαλίζουν ότι οι επιχορηγήσεις στο πλαίσιο του προγράμματος για την ξυλεία έχουν βασιστεί σε πρακτικές που είναι σύμφωνες με τις βασικές αρχές που διέπουν τη χορήγηση ενίσχυσης στις ΜΜΕ.

Στη βάση αυτή, η προκαταρκτική γνώμη που διαμορφώνει η Αρχή είναι ότι ακόμη και αν ληφθούν υπόψη οι θεμελιώδεις αρχές που ορίζονται στους κανονισμούς για τις απαλλαγές κατά κατηγορία, η Αρχή διατηρεί αμφιβολίες σχετικά με το εάν το πρόγραμμα για την ξυλεία είναι συμβιβάσιμο με τη λειτουργία της συμφωνίας ΕΟΧ δυνάμει του άρθρου 61παράγραφος 3γ) ΕΟΧ.

2.3.   Συμπεράσματα

Η Αρχή, έχοντας διαπιστώσει ότι καμία από τις εξαιρέσεις που προβλέπονται στη συμφωνία ΕΟΧ δεν μπορεί να εφαρμοστεί για το πρόγραμμα για την ξυλεία, διατηρεί συνεπώς αμφιβολίες σχετικά με το εάν το πρόγραμμα για την ξυλεία μπορεί να θεωρηθεί συμβιβάσιμο με τη λειτουργία της συμφωνίας ΕΟΧ.

Τα υποβληθέντα στην Αρχή έγγραφα με τα οποία θεσπίζεται και εκτελείται το πρόγραμμα για την ξυλεία, δεν περιλαμβάνουν σαφείς ορισμούς του είδους των σχεδίων που μπορούν να ενισχυθούν, περιγραφές των επιλέξιμων δαπανών ή των μέγιστων ποσοστών όσον αφορά τα ανώτατα ποσά ενισχύσεων που μπορούν να χορηγηθούν. Η διοικητική πρακτική των νορβηγικών αρχών συνίσταται, ωστόσο, στην εφαρμογή του προγράμματος για την ξυλεία σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις και τις βασικές αρχές των κανονισμών απαλλαγής κατά κατηγορία. Στο πλαίσιο αυτό καλούνται οι νορβηγικές αρχές να υποβάλουν κάθε πληροφορία που αποδεικνύει ότι εκδόθηκαν εσωτερικές οδηγίες ή επίσημες εντολές με σκοπό την εκτέλεση του προγράμματος για την ξυλεία σύμφωνα με τις αρχές που ορίζονται στις κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις ή τις βασικές αρχές που περιλαμβάνονται στους κανονισμούς απαλλαγής κατά κατηγορία.

Η Αρχή υπογραμμίζει ωστόσο, ότι ακόμη και αν αποδειχθεί παρόμοια διοικητική πρακτική, η Αρχή επιφυλάσσεται του δικαιώματός της να αποφανθεί εάν το πρόγραμμα για την ξυλεία μπορεί να θεωρηθεί συμβιβάσιμο κατά την έννοια του άρθρου 61 παράγραφος 3γ καθόσον στο πρόγραμμα για την ξυλεία εφαρμόζεται η πρακτική να επιχορηγούνται κατά 100 % σχέδια για τα οποία η αρμόδια για τη διαχείριση αρχή έχει κρίνει ότι η επιχορήγηση δεν θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ενίσχυση επειδή η δραστηριότητα δεν ήταν δυνατόν να ανατεθεί σε ατομικές επιχειρήσεις και επειδή είχε ως συνέπεια περιορισμένο κέρδος μόνο για ατομική επιχείρηση. Πράγματι στο παράδειγμα που δίδεται στο τμήμα 2.2 (Μέρος I των «Γεγονότων» τίτλος «συγχρηματοδότηση») σύμφωνα με το οποίο το πρόγραμμα για την ξυλεία χρηματοδότησε κατά 100 % τις δαπάνες αναπτυξιακού σχεδίου, η παρουσία κρατικής ενίσχυσης δεν μπορεί να αποκλειστεί μόνο με τη δικαιολογία ότι τα αποτελέσματα κοινοποιήθηκαν στις συνεταιριζόμενες εταιρείες. Οι νορβηγικές αρχές καλούνται να υποβάλουν κάθε πληροφορία που έχουν στη διάθεσή τους σχετικά με την πρακτική αυτή, περιλαμβανομένης της ύπαρξης ενδεχόμενων εσωτερικών οδηγιών για την εφαρμογή του προγράμματος για την ξυλεία με τον τρόπο αυτό.

3.   Ενισχύσεις ήσσοντος σημασίας (De minimis)

Οι νορβηγικές αρχές διατύπωσαν την άποψη ότι οι επιχορηγήσεις που δόθηκαν με βάση τις ειδικές διατάξεις του προγράμματος για την ξυλεία πληρούν τους όρους για να χαρακτηρισθούν ενισχύσεις de minimis. Με άλλα λόγια, σύμφωνα με τις νορβηγικές αρχές, το πρόγραμμα για την ξυλεία περιλαμβάνει διατάξεις που καθορίζουν όρους οι οποίοι, εφόσον πληρούνται, διασφαλίζουν τον χαρακτηρισμό των επιχορηγήσεων ως ενισχύσεων de minimis.

Η παρεχόμενη ενίσχυση μπορεί να χαρακτηρισθεί ως de minimis βάσει του προηγούμενου κεφαλαίου 12 των κατευθυντηρίων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις ή του επακόλουθου κανονισμού de minimis (που αντικατέστησε το κεφάλαιο 12 από την 1η Φεβρουαρίου 2003) (36) με συνέπεια το μέτρο να θεωρείται ότι δεν περιλαμβάνει κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 61 παράγραφος 1 της συμφωνίας ΕΟΧ και δεν υφίσταται υποχρέωση για κοινοποίηση. (37) Δεδομένου ότι το πρόγραμμα για την ξυλεία ήταν σε εφαρμογή από την 1η Ιουλίου 2000 μέχρι τα τέλη του 2005, ισχύουν αμφότερα τα σύνολα των κανόνων de minimis. Σύμφωνα με τις νορβηγικές αρχές, από την ημερομηνία κατά την οποία οι εν λόγω αρχές έδωσαν την έγκρισή τους («tilsagn») καθορίζεται εάν στην εν λόγω επιχορήγηση εφαρμόζεται το προηγούμενο κεφάλαιο 12 των κατευθυντηρίων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις ή ο επακόλουθος κανονισμός de minimis.

Από το άρθρο 3 παράγραφος 1 του κανονισμού de minimis προκύπτει ότι οι εθνικές αρχές μπορούν να χορηγήσουν ενίσχυση ήσσονος σημασίας μόνο αφού εξακριβώσουν ότι το συνολικό ποσό των ενισχύσεων ήσσονος σημασίας που έχει λάβει η εταιρεία δεν αυξάνεται από άλλες ενισχύσεις ήσσονος σημασίας τις οποίες έχει λάβει κατά τα τρία προηγούμενα έτη. Το προηγούμενο κεφάλαιο 12 των κατευθυντηρίων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις περιελάμβανε αντίστοιχη διάταξη σύμφωνα με την οποία έπρεπε να διασφαλίζεται ότι κάθε πρόσθετη ενίσχυση που χορηγείται στον ίδιο αποδέκτη δεν πρέπει να αυξάνει το συνολικό ποσό της χορηγούμενης ενίσχυσης πέραν του ανωτάτου ορίου για τις εν λόγω ενισχύσεις. Σύμφωνα με τον κανονισμό de minimis, ένας τρόπος για να επαληθευθεί η τήρηση του ανωτάτου ορίου de minimis είναι η κοινοποίηση αναλυτικών πληροφοριών από τον παραλήπτη για το θέμα αυτό. Σύμφωνα με το προηγούμενο κεφάλαιο 12 των κατευθυντηρίων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις, ο κανόνας de minimis πρέπει να επαληθεύεται με ελεγκτική ρύθμιση (π.χ. μηχανισμό ελέγχου). Κατά την άποψη της Αρχής, ο έλεγχος αυτός θα μπορούσε επίσης να συνίσταται στην παροχή από τον παραλήπτη ολοκληρωμένης πληροφόρησης για το θέμα των ενισχύσεων.

Στο πλαίσιο του προγράμματος για την ξυλεία, η Innovasjon Norge έκανε αναφορά στους κανόνες de minimis και πληροφόρησε τους παραλήπτες για την υποχρέωσή τους να ενημερώσουν τις αρχές για κάθε άλλη ενίσχυση de minimis που έχουν λάβει εντός των τριών ετών από την έγκριση της χορήγησης της ενίσχυσης de minimis. Ωστόσο, η υποχρέωση αυτή ενημέρωσης αφορά μόνο τις ενισχύσεις de minimis που έχουν ληφθεί μετά την χορήγηση της ενίσχυσης στο πλαίσιο του προγράμματος για την ξυλεία και συνεπώς δεν απαιτήθηκε από τους παραλήπτες να διαβιβάσουν πληροφορίες για ενδεχόμενη ενίσχυση de minimis που είχαν λάβει πριν από την παραλαβή της ενίσχυσης de minimis στο πλαίσιο του προγράμματος για την ξυλεία. Συνεπώς δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να είχαν λάβει οι παραλήπτες άλλη ενίσχυση de minimis πριν από τις επιχορηγήσεις που έλαβαν στο πλαίσιο του προγράμματος για την ξυλεία, με αποτέλεσμα η συνολική ενίσχυση να ενδέχεται να υπερβαίνει το ανώτατο όριο de minimis. Η Αρχή δεν μπορεί συνεπώς να είναι βέβαιη ότι η ενίσχυση την οποία οι νορβηγικές αρχές έχουν δηλώσει ως de minimis στο πλαίσιο του προγράμματος για την ξυλεία πληροί πράγματι τους όρους για να της δοθεί ο χαρακτηρισμός αυτός. Η προκαταρκτική γνώμη που διαμορφώνει επομένως η αρχή είναι ότι τα μέτρα στο πλαίσιο του προγράμματος για την ξυλεία, που συνιστούν ενδεχομένως πρόγραμμα de minimis, δεν συμβιβάζονται με τους κανόνες de minimis.

4.   Διαδικαστικές απαιτήσεις

Σύμφωνα με το άρθρο 1 παράγραφος 3 του μέρους Ι του πρωτοκόλλου 3 της συμφωνίας περί εποπτείας και δικαστηρίου, «η Εποπτεύουσα Αρχή της ΕΖΕΣ θα ενημερώνεται εγκαίρως για τα σχέδια που αποβλέπουν στο να θεσπίζουν ή να τροποποιήσουν τις ενισχύσεις, ώστε να μπορεί να υποβάλει τις παρατηρήσεις της (…). Το ενδιαφερόμενο κράτος δεν μπορεί να εφαρμόσει τα σχεδιαζόμενα μέτρα πριν καταλήξει η διαδικασία αυτή σε τελική απόφαση».

Οι νορβηγικές αρχές δεν κοινοποίησαν στην Αρχή το πρόγραμμα για την ξυλεία πριν το θέσουν σε εφαρμογή. Η Αρχή παρατηρεί ότι δεν έλαβε πληροφορίες από τις νορβηγικές αρχές από τις οποίες να συνάγεται ότι το πρόγραμμα για την ξυλεία αποτελεί συνέχεια προηγουμένου προγράμματος παρόμοιου με το πρόγραμμα για την ξυλεία από άποψη ουσίας και διάρθρωσης. Επιπλέον, το πρόγραμμα για την ξυλεία δεν καλύπτεται από οιοδήποτε άλλο πρόγραμμα ενισχύσεων που έχει κοινοποιηθεί στην Αρχή από τις νορβηγικές αρχές. Λαμβανομένου υπόψη ότι το προκαταρκτικό συμπέρασμα στο οποίο κατέληξε η Αρχή είναι ότι το πρόγραμμα για την ξυλεία περιλαμβάνει κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 61 παράγραφος 1 ΕΟΧ, η προκαταρκτική γνώμη της Αρχής είναι ότι οι νορβηγικές αρχές δεν εκπλήρωσαν τις υποχρεώσεις τους όσον αφορά την ενημέρωση δυνάμει του άρθρου 1 παράγραφος 3 του μέρους Ι του πρωτοκόλλου 3 της συμφωνίας περί εποπτείας και δικαστηρίου. Κάθε κρατική ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 61 παράγραφος 1 της συμφωνίας ΕΟΧ η οποία δεν κοινοποιείται αντιμετωπίζεται ως «παράνομη ενίσχυση» κατά την έννοια του άρθρου 1 στ του μέρους ΙΙ του πρωτοκόλλου 3 της συμφωνίας περί εποπτείας και δικαστηρίου.

Οι νορβηγικές αρχές καλούνται να επιβεβαιώσουν ότι το πρόγραμμα για την ξυλεία έχει ολοκληρωθεί αναφέροντας την συγκεκριμένη ημερομηνία ολοκλήρωσής του.

5.   Συμπέρασμα

Με βάση τις πληροφορίες που υπέβαλαν οι νορβηγικές αρχές, η προκαταρκτική γνώμη που έχει διαμορφώσει η Αρχή είναι ότι το πρόγραμμα για την ξυλεία συνιστά ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 61 παράγραφος 1 της συμφωνίας ΕΟΧ. Επιπλέον, η Αρχή διατηρεί αμφιβολίες σχετικά με το εάν το πρόγραμμα για την ξυλεία μπορεί να θεωρηθεί συμβιβάσιμο με το άρθρο 61 παράγραφος 3γ) της συμφωνίας ΕΟΧ σε συνδυασμό με τις απαιτήσεις που προβλέπουν τα κεφάλαια 14 και 25 των κατευθυντηρίων γραμμών της Αρχής για τις κρατικές ενισχύσεις. Επιπλέον, η προκαταρκτική γνώμη της Αρχής είναι ότι οι νορβηγικές αρχές δεν συμμορφώθηκαν με τους απαλλακτικούς κανονισμούς όσον αφορά τις ενισχύσεις προς τις ΜΜΕ και την επαγγελματική εκπαίδευση καθώς και ότι το πρόγραμμα για την ξυλεία δεν μπορεί να εγκριθεί άμεσα βάσει του άρθρου 61 παράγραφος 3γ) ΕΟΧ δυνάμει των βασικών αρχών των απαλλακτικών κανονισμών. Κατά συνέπεια, η Αρχή διατηρεί αμφιβολίες για το συμβιβάσιμο του προγράμματος για την ξυλεία με τη λειτουργία της συμφωνίας ΕΟΧ.

Επιπλέον, η Αρχή διατηρεί αμφιβολίες σχετικά με το εάν οι διατάξεις υπό τις οποίες εικάζεται ότι έχει χορηγηθεί η ενίσχυση de minimis συμφωνούν με το προηγούμενο κεφάλαιο 12 των κατευθυντηρίων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις και τον κανονισμό de minimis.

Κατά συνέπεια, και σύμφωνα με το άρθρο 13 παράγραφος 1, βλ. άρθρο 4 παράγραφος 4 του μέρους ΙΙ του Πρωτοκόλλου 3 της συμφωνίας περί εποπτείας και δικαστηρίου, η Αρχή υποχρεούται να κινήσει τη διαδικασία που προβλέπει το άρθρο 1 παράγραφος 2 του μέρους Ι του Πρωτοκόλλου για τη συμφωνία περί εποπτείας και δικαστηρίου. Η απόφαση για να κινηθεί η διαδικασία δεν προδικάζει την τελική απόφαση της Αρχής, η οποία μπορεί να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το πρόγραμμα για την ξυλεία είναι συμβιβάσιμο με τη λειτουργία της συμφωνίας ΕΟΧ.

Καθώς το πρόγραμμα για την ξυλεία δεν κοινοποιήθηκε στην Αρχή, κάθε ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 61 παράγραφος 1 ΕΟΧ που χορηγείται στο πλαίσιο του προγράμματος για την ξυλεία συνιστά παράνομη ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 1 στ) του μέρους ΙΙ του Πρωτοκόλλου 3 της συμφωνίας περί εποπτείας και δικαστηρίου. Όπως συνάγεται από το άρθρο 14 του μέρους ΙΙ του Πρωτοκόλλου 3 της συμφωνίας περί εποπτείας και δικαστηρίου, η Αρχή αποφασίζει ότι κάθε παράνομη ενίσχυση που δεν συμβιβάζεται με τους κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων της συμφωνίας πρέπει να ανακτηθεί από τους δικαιούχους.

Με βάση τις ανωτέρω εκτιμήσεις, η Αρχή, στο πλαίσιο της διαδικασίας του άρθρου 1 παράγραφος 2 του μέρους Ι του Πρωτοκόλλου 3 της συμφωνίας περί εποπτείας και δικαστηρίου καθώς και του άρθρου 6 παράγραφος 1 του μέρους ΙΙ, καλεί τις νορβηγικές αρχές να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους και να παράσχουν κάθε χρήσιμη πληροφορία για την αξιολόγηση της χορηγηθείσας ενίσχυσης στο πλαίσιο του προγράμματος για την ξυλεία εντός προθεσμίας ενός μηνός από την ημερομηνία παραλαβής της παρούσας απόφασης,

ΕΞΕΔΩΣΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΠΟΦΑΣΗ:

Άρθρο 1

Η Αρχή αποφάσισε να κινήσει την επίσημη διαδικασία έρευνας, που προβλέπεται στο άρθρο 1 παράγραφος 2 του μέρους Ι του Πρωτοκόλλου 3 της συμφωνίας περί εποπτείας και δικαστηρίου, κατά της Νορβηγίας σε σχέση με το πρόγραμμα για την ξυλεία.

Άρθρο 2

Οι νορβηγικές αρχές καλούνται, δυνάμει του άρθρου 6 παράγραφος 1 του μέρους ΙΙ του Πρωτοκόλλου 3 της συμφωνίας περί εποπτείας και δικαστηρίου, να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά με την έναρξη της επίσημης διαδικασίας έρευνας εντός ενός μηνός από την κοινοποίηση της παρούσας απόφασης και να παράσχουν κάθε σχετική πληροφορία που δύναται να συμβάλει στην αξιολόγηση του προγράμματος για την ξυλεία.

Άρθρο 3

Τα άλλα μέρη της ΕΖΕΣ, τα κράτη μέλη των ΕΚ και τα ενδιαφερόμενα μέρη ενημερώνονται με τη δημοσίευση της παρούσας απόφασης στην αυθεντική γλωσσική απόδοση, συνοδευόμενη από περίληψη στις γλώσσες εκτός της αυθεντικής γλωσσικής απόδοσης, στο τμήμα για τον ΕΟΧ και στο συμπλήρωμα για τον ΕΟΧ της επίσημης εφημερίδας των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, και καλούνται να υποβάλουν παρατηρήσεις εντός ενός μηνός από την ημερομηνία δημοσίευσης.

Άρθρο 4

Το κείμενο της απόφασης στην αγγλική γλώσσα είναι το μόνο αυθεντικό.

Άρθρο 5

Η απόφαση απευθύνεται στο Βασίλειο της Νορβηγίας.

---

(1)  Καλούμενη στο εξής «Συμφωνία για τον ΕΟΧ» ή «ΕΟΧ».

(2)  Καλούμενη στο εξής «Συμφωνία περί εποπτείας και δικαστηρίου».

(3)  Διαδικαστικοί και ουσιαστικοί κανόνες στον τομέα των κρατικών ενισχύσεων — κατευθυντήριες γραμμές για την εφαρμογή και ερμηνεία των άρθρων 61 και 62 της συμφωνίας ΕΟΧ και του άρθρου 1 του Πρωτοκόλλου 3 της συμφωνίας περί εποπτείας και δικαστηρίου, όπως θεσπίστηκαν και εκδόθηκαν από την Εποπτεύουσα Αρχή της ΕΖΕΣ, στις 19 Ιανουαρίου 1994, και δημοσιεύθηκαν στην ΕΕ L 231, της 3.9.1994, σ. 1, Συμπλήρωμα ΕΟΧ αριθ. 32, της 3.9.1994, σ. 1, όπως τροποποιήθηκε τελευταία με την απόφαση της Αρχής αριθ. 69/06/COL, της 22ας Μαρτίου 2006, για τα βασικά επιτόκια αναφοράς (καλούμενες στο εξής «κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις»).

(4)  Κανονισμός (EΚ) αριθ. 68/2001 της Επιτροπής, της 12ης Ιανουαρίου 2001, σχετικά με την εφαρμογή των άρθρων 87 και 88 της συνθήκης ΕΚ στις ενισχύσεις για επαγγελματική εκπαίδευση (ΕΕ L 10, της 13.1.2001, σ. 20, όπως τροποποιήθηκε με την ΕΕ L 63, της 28.2.2004, σ. 20)· Κανονισμός (EΚ) αριθ. 70/2001 της Επιτροπής, της 12ης Ιανουαρίου 2001, σχετικά με την εφαρμογή των άρθρων 87 και 88 της συνθήκης ΕΚ στις κρατικές ενισχύσεις προς μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΕΕ L 10, της 13.1.2001, σ. 33 όπως τροποποιήθηκε με την ΕΕ L 63, της 28.2.2004, σ. 22)· και κανονισμός (EΚ) αριθ. 69/2001 της Επιτροπής, σχετικά με την εφαρμογή των άρθρων 87 και 88 της συνθήκης ΕΚ στις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας (ΕΕ L 10, της 13.1.2001, σ. 30). Ο τελευταίος αυτός κανονισμός αντικαθιστά το προηγούμενο κεφάλαιο 12 των κατευθυντηρίων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις (όπως τροποποιήθηκε με την απόφαση αριθ. 54/96/COL της Αρχής, της 15ης Μαΐου 1996, ΕΕ L 245, της 25.9.1996, σ. 28). Όλοι οι κανονισμοί έχουν ενσωματωθεί στο παράρτημα 15 (στα τμήματα 1δ)-στ)) της συμφωνίας για τον ΕΟΧ, με την απόφαση αριθ. 88/2002 της μικτής επιτροπής (ΕΕ L 266, της 3.10.2002, σ. 56 και Συμπλήρωμα για τον ΕΟΧ αριθ. 49, της 3.10.2002, σ. 42) και την απόφαση αριθ. 131/2004 της μικτής επιτροπής (ΕΕ L 64, της 10.3.2005, σ. 67 και Συμπλήρωμα για τον ΕΟΧ αριθ. 12, της 10.3.2005, σ. 49).

(5)  Τμήμα 7.3.3 του Λευκού Βιβλίου.

(6)  Τμήμα 7.3.3 του Λευκού Βιβλίου.

(7)  Τμήμα 2.4.1 του Λευκού Βιβλίου.

(8)  Τμήμα 6.1.1 του Λευκού Βιβλίου. Όσον αφορά την εστίαση στη νορβηγική βιομηχανία, στο τμήμα 6.1.1 του Λευκού Βιβλίου επισημαίνεται επίσης ότι (μεταφρασμένο από την Αρχή): Προκειμένου να αυξηθεί η δημιουργία αξίας είναι σημαντικό να εξεταστούν η δυνατότητα μείωσης του κόστους σε επίπεδο κατεργασίας, καθώς και στις πωλήσεις και να αυξηθεί και να βελτιωθεί η χρήση/εκμετάλλευση της παραγόμενης στη Νορβηγία ξυλεία.

(9)  Στο τμήμα 2.1 της έκθεσης της ομάδας εργασίας καθορίζεται η αξιακή αλυσίδα με βάση τα δάση (ή το δασοκομικό τομέα), δεδομένου ότι εμπλέκεται το σύνολο των φορέων, από την υλοτομία μέχρι τον τελικό χρήστη. Η έννοια του «δάσους» καλύπτει τους προμηθευτές (ιδιοκτήτες δασών και ενώσεις τους) και το εμπορικό επίπεδο (δασοκομικές επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένης της μεταφοράς, της μέτρησης και του κύκλου εργασιών, της δασοκομίας, του επιχειρησιακού σχεδιασμού, κ.λπ). Η «παραγωγή» καλύπτει ολόκληρο το στάδιο της κατεργασίας της ξυλείας σε προϊόντα κατάλληλα για τους τελικούς χρήστες, με έμφαση όμως στην αλυσίδα μηχανικής κατεργασίας της ξυλείας (που καλύπτει παραδοσιακά πριονιστήρια, καθώς και γενικές ξυλουργικές εργασίες και την περαιτέρω κατεργασία σε πόρτες, παράθυρα, σκάλες και άλλα δομικά υλικά, όπως και την παραγωγή ξύλινων επίπλων, ξύλινων κατοικιών καθώς και χειροποίητες κατασκευές). Η έννοια της «αγοράς» καλύπτει τους τελικούς χρήστες, περιλαμβάνει όμως επίσης διαφορετικά επίπεδα εμπορίας και άλλους φορείς που εμπλέκονται στο σύστημα παραγωγής προϊόντων με βάση την ξυλεία, όπως είναι οι υπεργολάβοι εμπορευμάτων και υπηρεσιών σχετικών με τη δασοκομία καθώς και η βιομηχανία προϊόντων με βάση την ξυλεία.

(10)  Στο τμήμα 1.4 της έκθεσης της ομάδας εργασίας αναφέρεται επίσης ότι το πρόγραμμα δεν καλύπτει τις καλλιέργειες, τις υποδομές, τις μεταφορές, τα δάση, τα δασοκομικά προϊόντα διακόσμησης, και τη βιοενέργεια, τομείς που θα πρέπει να αποτελέσουν το αντικείμενο άλλων μέτρων της κυβέρνησης.

(11)  Τμήματα 1.5, 6.2 και 6.3 της έκθεσης της ομάδας εργασίας. Το υπουργείο γεωργίας καθορίζει επίσης την εντολή της ομάδας διαχείρισης.

(12)  Τμήματα 1.5, 6.2 και 6.3 της έκθεσης της ομάδας εργασίας.

(13)  Τμήμα 4.7 της έκθεσης της ομάδας εργασίας.

(14)  Βλ. επίσης τον αναθεωρημένο προϋπολογισμό [St. prp. αριθ. 61 (1999-2000)]. Το πρόγραμμα για την ξυλεία αναφέρεται κατά διαφορετικούς τρόπους, συμπεριλαμβανομένου του «Treprogrammet» και «Verdiskapningsprogrammet for tre», ή μέσω της αρχικής σύστασης της μόνιμης επιτροπής στο Κοινοβούλιο [Innst. S. αριθ. 208 (1998-1999)].

(15)  2001: St. prp. αριθ. 1 (2000-2001) και αναθεωρημένος προϋπολογισμός [St. prp. αριθ. 84 (2000-2001)]· 2002: St. prp. αριθ. 1 (2001-2002) και αναθεωρημένος προϋπολογισμός [St. prp. αριθ. 1 Tillegg αριθ. 4 (2001-2002)]· 2003: St. prp. αριθ. 1 (2002-2003) και αναθεωρημένος προϋπολοιγισμός [St. prp. nr. 65 (2002-2003)]· 2004: St. prp. αριθ. 1 (2003-2004) και αναθεωρημένος προϋπολογισμός (St. prp. αριθ. 63)· 2005: St. prp. αριθ. 1 (2004-2005) και αναθεωρημένος προϋπολογισμός [St. prp. αριθ. 65 (2004-2005)].

(16)  Τμήματα 1.4 και 7.1 της έκθεσης της ομάδας εργασίας.

(17)  Τμήμα 7.1 της ομάδας εργασίας. Βλ. επίσης σημείο 3 του τμήματος 7.2 της έκθεσης της ομάδας εργασίας και την τρίτη παράγραφο του τμήματος 4.7, στην οποία δηλώνεται ότι η χρηματοδότηση από το πρόγραμμα για την ξυλεία πρέπει να λειτουργεί ως ενεργοποίηση σχεδίων.

(18)  Τμήμα 4.6 της έκθεσης της ομάδας εργασίας.

(19)  Κανονισμοί αριθ. 68/2001 (ενισχύσεις για επαγγελματική εκπαίδευση), 70/2001 (ενισχύσεις προς μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις) και 69/2001 (ενισχύσεις ήσσονος σημασίας). Ο κανονισμός de minimis αντικατέστησε το παλαιό κεφάλαιο 12 των κατευθυντήριων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις. Βλ. αναφορές σε όλους τους κανονισμούς και το κεφάλαιο 12 των κατευθυντήριων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις, υποσημείωση 4.

(20)  Μετάφραση (από την Αρχή) του δεύτερου σημείου στο τμήμα 7.2 της έκθεσης της ομάδας εργασίας. Οι νορβηγικές αρχές έχουν προσθέσει ότι «οι αρχές αυτές εφαρμόζονται και έχουν κοινοποιηθεί στους δικαιούχους.»

(21)  Τμήματα 4.1- 4.4 και 5 της έκθεσης της ομάδας εργασίας.

(22)  Βλέπε τμήμα 2.2 ανωτέρω.

(23)  Δύναται να διατεθεί ποσό μέχρι 25 %/15 % για μέτρα τα οποία αναμένεται να έχουν σημαντικά αποτελέσματα σε επίπεδο περιφέρειας. Στις Κομητείες Vest-Agder, Rogaland και Hordaland το όριο της ενίσχυσης ενδέχεται να μην υπερβαίνει το 10 %/20 %.

(24)  Ποσό έως 25 %/15 % μπορεί να διατεθεί για μέτρα τα οποία αναμένεται ότι θα έχουν σημαντικά αποτελέσματα σε περιφερειακή κλίμακα. Στις Κομητείες Vest-Agder, Rogaland και Hordaland τα όρια μπορεί να μην υπερβαίνουν το 10 %/20 %.

(25)  Απόφαση αριθ. 327/99/COL της Αρχής, της 16ης Δεκεμβρίου 1999, σχετικά με το χάρτη ενισχυόμενων περιοχών και τα επίπεδα ενίσχυσης (Νορβηγία).

(26)  Η υποχρέωση αυτή παροχής πληροφοριών διατυπώνεται ως εξής: «EØS-regelverket — opplysningsplikt: Tildelingen av tilskuddet skjer i henhold til reglene for bagatellmessig støtte. Ved eventuelle nye søknader om offentlig støtte (uansett støttekilde) har støttemottaker plikt til å opplyse om dette tilskuddet. Opplysningsplikten gjelder i 3 år fra tilsagnstidspunktet. Støttemottakeren må ikke motta mer enn til sammen 100 000 Euro (ca. kr 815 000,-) i støtte etter reglene for bagatellmessig støtte over et tidsrom på 3 år.»

(27)  Στην έκθεση της Ομάδας Εργασίας αναφέρεται επίσης ότι το πρόγραμμα για την ξυλεία προβλέπεται να τεθεί σε ισχύ το δεύτερο τρίμηνο του έτους 2000 και να παραμείνει σε ισχύ για τα επόμενα πέντε έτη.

(28)  Μετάφραση από την Αρχή του ακόλουθου κειμένου: «Norge eksporterer ca 85-90 % av produksjonen av tremasse og papirprodukter og ca 35 % av trelast-produksjonen. Leveransene til EU-land utgjør henholdsvis 70 % og 90 % av eksporten. Eventuelle strategier eller politiske vedtak innen EU som kan påvirke EUs import av skogindustriprodukter vil kunne få store konsekvenser for den norske skogsektoren.»

(29)  Από τα στατιστικά στοιχεία της EUROSTAT για τα έτη 1999-2004 που καλύπτουν τόσο τις εισαγωγές όσο και τις εξαγωγές διαφόρων ποικιλιών κατεργασμένου ξύλου και ξυλείας εντός της ΕΕ (η αξία είναι εκφρασμένη σε χιλιάδες κυβικά μέτρα ή τόνους) προκύπτει εκτεταμένο εμπόριο των προϊόντων ξύλου εντός της ΕΕ. Τα σχετικά στατιστικά στοιχεία αφορούν i) εισαγωγές και εξαγωγές στρογγυλής ξυλείας εντός της ΕΕ-25, «table fores51»· ii) εισαγωγές πολτού ξύλου και χαρτιού καθώς και χαρτονιού εντός της ΕΕ-25, «table fores62»· iii) εξαγωγές ξυλοπολτού εντός της ΕΕ-25 «table fores62»· iv) εισαγωγές εντός της ΕΕ-25 πριστής ξυλείας και σανίδες με βάση την ξυλεία, «table fores61»· και v) εξαγωγές εντός ΕΕ πριστής ξυλείας «table fores61». Όλα τα στοιχεία περιλαμβάνονται στη διεύθυνση

http://europa.eu.int/comm/eurostat

ή παρέχονται με πρόσβαση στη EUROSTAT μέσω της ιστοσελίδας της.

(30)  Βλέπε την ιστοσελίδα:

http://www.ssb.no/muh/tab15-01.shtml

η οποία περιλαμβάνει τον πίνακα 15, με τίτλο «Εμπόριο με επιλεγμένες χώρες από SITC με δύο νούμερα. Ιανουάριος-Μάρτιος 2006. Εκατομμύρια κορώνες».

(31)  Υπόθεση C-75/97 Bέλγιο κατά Επιτροπής[1999] Συλλογή I-3671, παράγραφος 33, Υπόθεση C-66/02 Iταλία κατά Επιτροπής της 15ης Δεκεμβρίου 2005, που δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί, παράγραφος 95, συνεκδικασθείσες υποθέσεις E-5/04, E-6/04 και E-7/04 Fesil και Finnfjord, Pil και λοιποί και το Βασίλειο της Νορβηγίας κατά Αρχή Εποτείας ΕΖΕΣ [2005] και Έκθεση του Δικαστηρίου ΕΖΕΣ, σ. 121, παράγραφοι 77-79.

(32)  Βλέπε σχετικά υπόθεση 730/79 Philip Morris κατά Επιτροπής [1989] Συλλογή 2671, στην παράγραφο 11 όπου αναφέρεται ότι «Όταν η κρατική ενίσχυση ισχυροποιεί τη θέση επιχείρησης έναντι άλλων ανταγωνιστικών επιχειρήσεων στο ενδοκοινοτικό εμπόριο πρέπει να θεωρηθεί ότι το τελευταίο πλήττεται από την ενίσχυση αυτή».

(33)  Απόφαση της Αρχής 327/99/COL της 16ης Δεκεμβρίου 1999 για το χάρτη των ενισχυόμενων περιοχών και τα επίπεδα της ενίσχυσης (Νορβηγία).

(34)  Βλέπε τμήματα 2.4 και 2.2 ανωτέρω.

(35)  Βλέπε άρθρο 3 παράγραφος 3 των κανονισμών απαλλαγής κατά κατηγορία για τις ΜΜΕ και τις ενισχύσεις για επαγγελματική εκπαίδευση αντίστοιχα.

(36)  Το προηγούμενο κεφάλαιο 12 των κατευθυντηρίων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις απαλείφθηκε με την απόφαση αριθ. 198/03/COL της 5ης Νοεμβρίου 2003 της Αρχής, αλλά όπως προαναφέρεται, το κεφάλαιο 12 είχε ήδη αντικατασταθεί από τον κανονισμό de minimis από την 1η Φεβρουαρίου 2003.

(37)  Η δεύτερη παράγραφος του προηγούμενου κεφαλαίου 12 των κατευθυντηρίων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις σχετικά με τις ενισχύσεις de minimis και το άρθρο 2 παράγραφος 1 του κανονισμού de minimis.