Κώδικας δεοντολογίας σχετικά με τη συμπληρωματικότητα και τον καταμερισμό της εργασίας στην αναπτυξιακή πολιτική

Αποσκοπώντας στη βελτίωση της άσκησης της πολιτικής συνεργασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), η Επιτροπή προτείνει έναν προαιρετικό κώδικα δεοντολογίας για μια καλύτερη κατανομή των εργασιών μεταξύ των χορηγών βοήθειας της ΕΕ στις αναπτυσσόμενες χώρες. Ο κώδικας βασίζεται σε έντεκα αρχές που στοχεύουν στη μείωση των διοικητικών διατυπώσεων, τη χρήση των πόρων εκεί που είναι περισσότερο απαραίτητοι, τη συγκέντρωση της ενίσχυσης και την κατανομή των εργασιών ώστε να παρασχεθεί μεγαλύτερη, αποτελεσματικότερη και ταχύτερη ενίσχυση.

ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, της 28ης Φεβρουαρίου 2007, με τίτλο «Κώδικας δεοντολογίας της ΕΕ για τον καταμερισμό της εργασίας στην αναπτυξιακή πολιτική» [COM(2007) 72 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

ΣΥΝΟΨΗ

Η παρούσα ανακοίνωση προτείνει έναν κώδικα δεοντολογίας που στοχεύει στην ενίσχυση της συμπληρωματικότητας και του καταμερισμού της εργασίας μεταξύ χρηματοδοτών της ΕΕ (Ένωση και κράτη μέλη) στις αναπτυσσόμενες χώρες. Ο κώδικας δεοντολογίας εκδόθηκε στις 15 Μαΐου 2007 από το Συμβούλιο «Γενικές υποθέσεις και εξωτερικές σχέσεις» και τους εκπροσώπους των κυβερνήσεων των κρατών μελών στο πλαίσιο του Συμβουλίου. Με την ευκαιρία αυτή, το Συμβούλιο τροποποίησε ορισμένα σημεία της πρότασης της Επιτροπής, προσθέτοντας ιδίως μια ενδέκατη αρχή στις δέκα προταθείσες αρχές.

Συμβαίνει συχνά οι χρηματοδότες να επικεντρώνονται στις ίδιες χώρες και στους ίδιους τομείς. Η κατάσταση αυτή συνεπάγεται διοικητικές δαπάνες και υψηλό κόστος συναλλαγής στις δικαιούχες χώρες, διασκορπίζει τον πολιτικό διάλογο, μειώνει τη διαφάνεια και αυξάνει τον κίνδυνο διαφθοράς. Αντίθετα, ορισμένες χώρες σχεδόν παραμελούνται από τους χρηματοδότες.

Ο κώδικας δεοντολογίας καθορίζει τις επιχειρησιακές αρχές της συμπληρωματικότητας στον τομέα της αναπτυξιακής συνεργασίας. Ελλείψει διεθνούς αναγνωρισμένου ορισμού της συμπληρωματικότητας, η Επιτροπή την ορίζει ως τον βέλτιστο καταμερισμό της εργασίας μεταξύ διαφόρων φορέων για την επίτευξη της βέλτιστης χρησιμοποίησης των ανθρώπινων και των οικονομικών πόρων. Αυτό συνεπάγεται ότι κάθε φορέας επικεντρώνει τη συνεργασία του στους τομείς όπου μπορεί να προσφέρει τη μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία, σε συνάρτηση με τους άλλους.

Ο κώδικας βασίζεται στις βέλτιστες πρακτικές που επιτεύχθηκαν επιτόπου και συντάχθηκε σε συνεργασία με τους εμπειρογνώμονες των κρατών μελών. Βασίζεται στις αρχές που περιέχονται στη Διακήρυξη του Παρισιού σχετικά με την αποτελεσματικότητα της αναπτυξιακής ενίσχυσης (ίδια ευθύνη, ευθυγράμμιση, εναρμόνιση, διαχείριση εστιασμένη στα αποτελέσματα και αμοιβαία ευθύνη (DE) (EN) (ES) (FR)), καθώς και στους συμπληρωματικούς στόχους και στις αξίες που υπογραμμίστηκαν στην ευρωπαϊκή συναίνεση.

Ο κώδικας προτείνει γενικές κατευθυντήριες γραμμές που καθορίζουν τις αρχές της συμπληρωματικότητας στην αναπτυξιακή ενίσχυση. Συγκεκριμένα, ο κώδικας αποτελείται από έντεκα κατευθυντήριες αρχές:

• επικέντρωση των δραστηριοτήτων σε περιορισμένο αριθμό εθνικών τομέων (τομείς εστίασης). Οι χορηγοί της ΕΕ θα πρέπει να περιορίσουν τις παρεμβάσεις τους σε μία χώρα εταίρο σε δύο τομείς για τους οποίους παρουσιάζουν το καλύτερο συγκριτικό πλεονέκτημα, όπως θα αναγνωριστεί από την κυβέρνηση της χώρας εταίρου και τους λοιπούς χορηγούς. Πέραν των δύο αυτών τομέων, οι χορηγοί μπορούν να παρέχουν γενική δημοσιονομική στήριξη και να χρηματοδοτούν προγράμματα που αφορούν την κοινωνία των πολιτών, την έρευνα και την εκπαίδευση·
• αναπροσανατολισμός των άλλων δραστηριοτήτων σε εθνικό επίπεδο (τομείς εκτός εστίασης). Όσον αφορά τους τομείς εκτός εστίασης, οι χορηγοί θα πρέπει είτε να δεσμεύονται μέσω συμφωνιών κύριου χορηγού και κατ' εξουσιοδότηση συνεργασίας/εταιρικών σχέσεων * είτε να αναπροσανατολίσουν τους ελευθερωθέντες πόρους στη γενική δημοσιονομική στήριξη είτε να αποδεσμευθούν με υπεύθυνο τρόπο·
• ενθάρρυνση της εφαρμογής σε κάθε τομέα προτεραιότητας, μιας συμφωνίας κύριου χορηγού βοήθειας, υπεύθυνου για τη συνεργασία μεταξύ όλων των χορηγών βοήθειας στον τομέα, ώστε να μειωθούν οι δαπάνες συναλλαγής·
• ενθάρρυνση της εφαρμογής συμφωνιών κατ' εξουσιοδότηση συνεργασίας/εταιρικής σχέσης, μέσω των οποίων ένας χορηγός βοήθειας εξουσιοδοτείται να ενεργεί εξ ονόματος άλλων χορηγών σχετικά με τη διαχείριση πόρων και το διάλογο με την κυβέρνηση εταίρο σχετικά με την πολιτική που θα εφαρμοστεί στον σχετικό τομέα·
• εξασφάλιση της κατάλληλης υποστήριξης σε στρατηγικούς τομείς. Τουλάχιστον ένας χορηγός συμμετέχει ενεργά σε κάθε στρατηγικό τομέα που θεωρείται σημαντικός για τη μείωση της φτώχειας. Εξάλλου, για κάθε τομέα θα πρέπει να υπάρχουν κατ' ανώτατο όριο τρεις έως πέντε ενεργοί χορηγοί·
• εφαρμογή της πρακτικής αυτής καταμερισμού της εργασίας σε περιφερειακό επίπεδο, μέσω της εφαρμογής των αρχών καταμερισμού της εργασίας σε επίπεδο μιας χώρας στο πλαίσιο της συνεργασίας με τους περιφερειακούς οργανισμούς εταίρους·
• καθορισμός περιορισμένου αριθμού χωρών προτεραιότητας για κάθε χορηγό, μέσω διαλόγου στο πλαίσιο της ΕΕ·
• χορηγήσεις κατάλληλης χρηματοδότησης στις «περιθωριακές» της βοήθειας χώρες, που συχνά είναι ευάλωτες και η σταθεροποίησή τους έχει γενικότερα θετικό αντίκτυπο στην ευρύτερη περιοχή·
• ανάλυση και επέκταση των τομέων αρμοδιότητας: οι χορηγοί βοήθειας της ΕΕ θα εμβαθύνουν στην αξιολόγηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων τους, αποσκοπώντας σε μεγαλύτερη εξειδίκευση·
• επίτευξη προόδου σε άλλες πλευρές της συμπληρωματικότητας, όπως η κάθετη συμπληρωματικότητα * και η συμπληρωματικότητα όσον αφορά τους τρόπους και τα μέσα·
• εμβάθυνση της μεταρρύθμισης των συστημάτων ενίσχυσης: οι αλλαγές που υποδεικνύονται από τον κώδικα απαιτούν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και επιπτώσεις σε επίπεδο προσωπικού.

Η Επιτροπή εκτιμά ότι ο εν λόγω κώδικας δεοντολογίας θα επιτρέψει στην Ένωση να διαδραματίσει κινητήριο ρόλο στον τομέα της συμπληρωματικότητας και του καταμερισμού εργασίας στο πλαίσιο της διεθνούς διαδικασίας εναρμόνισης και ευθυγράμμισης (Διακήρυξη του Παρισιού).

Η επιτυχία της εφαρμογής θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από το ρόλο των αντιπροσωπειών της Επιτροπής και των επιτόπου εκπροσώπων των κρατών μελών. Εξάλλου, η εφαρμογή του θα αποτελέσει αντικείμενο ετήσιας παρακολούθησης που θα βασίζεται σε δειγματοληψία των ενδιαφερόμενων χωρών, έναν αναθεωρημένο Άτλαντα των χορηγών της ΕΕ και την έκθεση για την ανάπτυξη.

Ο κώδικας δεοντολογίας είναι ένα εξελικτικό έγγραφο που θα αποτελέσει αντικείμενο περιοδικών επανεξετάσεωνβάσει των διδαγμάτων που θα εξαχθούν από την εφαρμογή και την παρακολούθηση των αποτελεσμάτων.

Πλαίσιο

Η προώθηση και ο καταμερισμός της εργασίας στην αναπτυξιακή πολιτική της ΕΕ δεν αποτελεί νέο στόχο. Από το 1995 έως το 1999, το Συμβούλιο είχε ήδη εκδώσει αποφάσεις σχετικά με τη συμπληρωματικότητα μεταξύ της κοινοτικής πολιτικής συνεργασίας για την ανάπτυξη και των πολιτικών των κρατών μελών. Στη συνέχεια, η δήλωση του Νοεμβρίου 2000 σχετικά με την αναπτυξιακή πολιτική αποτελούσε απόπειρα για την επίτευξη επιχειρησιακής συμπληρωματικότητας μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών, βάσει των ζωνών προστιθέμενης αξίας της κοινοτικής παρέμβασης. Πάντως, η προσέγγιση αυτή δημιούργησε πολιτικές και επιχειρησιακές δυσχέρειες. Το 2004, η ΕΕ αποφάσισε να εκπονήσει μια επιχειρησιακή στρατηγική προς τη συμπληρωματικότητα, αποτέλεσμα της οποίας είναι η παρούσα ανακοίνωση. Εξάλλου, η δέσμευση αυτή προς μια καλύτερη συμπληρωματικότητα κατέστη βασικό στοιχείο της ευρωπαϊκής συναίνεσης και του σχεδίου δράσης για την αποτελεσματικότητα της ενίσχυσης.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 27.10.2011