Σχέδιο δράσης προς όφελος των οικολογικών τεχνολογιών

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θεσπίζει σχέδιο δράσης γα την προαγωγή των οικολογικών τεχνολογιών (τεχνολογιών που έχουν μικρότερες αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον απ’ ό,τι άλλες, κατάλληλες τεχνικές) προκειμένου να μειωθεί η πίεση στους φυσικούς πόρους, να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής των Ευρωπαίων και να ενθαρρυνθεί η οικονομική ανάπτυξη. Το εν λόγω σχέδιο δράσης αποβλέπει στην άρση των εμποδίων, στην εκμετάλλευση ολόκληρου του δυναμικού των οικολογικών τεχνολογιών, στην ενίσχυση του καθοριστικού ρόλου της Ένωσης στην εφαρμογή του και στην κινητοποίηση όλων των ενδιαφερόμενων μερών για την επίτευξη των εν λόγω στόχων.

ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, της 28ης Ιανουαρίου 2004, με τίτλο: «Τόνωση των τεχνολογιών υπέρ της αειφόρου ανάπτυξης: πρόγραμμα δράσης για τις περιβαλλοντικές τεχνολογίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση» [COM(2004) 38 τελικό –Επίσημη Εφημερίδα C 98 της 23ης Απριλίου 2004].

ΣΥΝΟΨΗ

Το παρόν σχέδιο δράσης για τις περιβαλλοντικές (οικολογικές) τεχνολογίες αναφέρεται σε τεχνολογίες που αποβλέπουν στον περιορισμό της ρύπανσης, σε προϊόντα και υπηρεσίες που είναι λιγότερο ρυπογόνα ή που έχουν ανάγκη από λιγότερους πόρους, καθώς και σε αποδοτικά μέσα διαχείρισης των πόρων. Οι περιβαλλοντικά ήπιες αυτές τεχνολογίες μπορούν να εφαρμοστούν σε όλους τους τομείς της οικονομικής δραστηριότητας. Περιορίζουν το κόστος, μειώνοντας την κατανάλωση πόρων και ενέργειας και, κατ’ αυτό τον τρόπο, αυξάνουν την ανταγωνιστικότητα, δημιουργώντας εκ παραλλήλου λιγότερες εκπομπές και απόβλητα.

Καθοριστικοί παράγοντες προαγωγής των οικολογικών τεχνολογιών

Η Επιτροπή αναφέρει παράγοντες οι οποίοι, κατ’ αυτήν, κρίνονται αποφασιστικοί για την προαγωγή των οικολογικών τεχνολογιών. Οι εν λόγω παράγοντες αποτελούν τη βάση του παρόντος σχεδίου δράσης και είναι οι ακόλουθοι:

οι οικολογικές τεχνολογίες παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία και μπορούν να εφαρμοστούν σε όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας·
πολλές οικολογικές τεχνολογίες αποτελούν το αντικείμενο υποεκμετάλλευσης λόγω, μεταξύ άλλων, της μικρής συνειδητοποίησης των πλεονεκτημάτων τους εκ μέρους των καταναλωτών, των δυσκολιών πρόσβασης στη χρηματοδότηση και των τιμών στην αγορά που δεν αντανακλούν τα οικολογικά πλεονεκτήματα·
ειδικά και αποδοτικά κίνητρα μπορούν να συμβάλουν στην επιτυχή υιοθέτηση των οικολογικών τεχνολογιών·
η άρση των παραγόντων αβεβαιότητας σε ό,τι αφορά την εξέλιξη των αγορών θα είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση των επενδύσεων στις οικολογικές τεχνολογίες·
η πείρα και η στράτευση των διαφόρων εμπλεκομένων κρίνονται απαραίτητες για την προαγωγή των οικολογικών τεχνολογιών·
η βέλτιστη χρήση των πολιτικών και οικονομικών μέσων (όπως, π.χ., νομοθεσία, εθελοντικά μέτρα κ.λπ.) μπορεί να επιταχύνει την υιοθέτηση των οικολογικών τεχνολογιών·
ορισμένα από τα μέτρα που είναι αναγκαία για την προαγωγή των οικολογικών τεχνολογιών ενδεχομένως να μην έχουν άμεση επίδραση στις επενδυτικές αποφάσεις.

Στο παράρτημα ΙΙ της παρούσας ανακοίνωσης, η Επιτροπή επισημαίνει τα εμπόδια που παρεμβάλλονται στην ανάπτυξη των τεχνολογιών που σέβονται το περιβάλλον. Ταξινομούνται σε τέσσερις τύπους: οικονομικοί φραγμοί, κανονιστικοί φραγμοί, τεχνολογικοί φραγμοί και φραγμοί διάδοσης.

Προτεινόμενες δράσεις στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης

Οι προτεινόμενες δράσεις στο παρόν σχέδιο μπορούν να ταξινομηθούν, ανάλογα με τα αποτελέσματά τους, σε τρεις ομάδες:

μεταφορά των οικολογικών τεχνολογιών από τα ερευνητικά εργαστήρια στις αγορές·
βελτίωση των συνθηκών της αγοράς, ώστε να ευνοηθεί η υιοθέτηση των οικολογικών τεχνολογιών·
προαγωγή των οικολογικών τεχνολογιών σε παγκόσμιο επίπεδο.

Προκειμένου να διευκολυνθεί η μεταφορά των οικολογικών τεχνολογιών από τα ερευνητικά εργαστήρια στις αγορές, προτείνονται τρεις δράσεις προτεραιότητας:

ενίσχυση και εστίαση της έρευνας, της επίδειξης και της διάδοσης·
διαμόρφωση κοινής θεώρησης μέσω τεχνολογικών πλατφορμών σχετικά με τις περιβαλλοντικές τεχνολογίες·
θέσπιση ευρωπαϊκών δικτύων τυποποίησης, πειραματισμών και ελέγχου των επιδόσεων σε ό,τι αφορά τις οικολογικές τεχνολογίες.

Προκειμένου να βελτιωθούν οι συνθήκες της αγοράς, η Επιτροπή προτείνει ιδίως τα εξής:

να καθοριστούν στόχοι όσον αφορά τις επιδόσεις για τα κυριότερα προϊόντα, υπηρεσίες και διαδικασίες·
να χρησιμοποιηθούν χρηματοδοτικά μέσα (δάνεια, κεφάλαια υψηλού επιχειρηματικού κινδύνου, μηχανισμοί εγγυήσεων), ούτως ώστε να υπάρχει μια κατανομή των κινδύνων που συνεπάγονται οι επενδύσεις στις οικολογικές τεχνολογίες·
να επανεξεταστούν οι προσανατολισμοί σε ό,τι αφορά τις κρατικές ενισχύσεις·
να επανεξεταστούν οι επιχορηγήσεις που έχουν αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον·
να ενθαρρυνθούν οι επενδύσεις στις οικολογικές τεχνολογίες·
να ευαισθητοποιηθούν οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις στις οικολογικές τεχνολογίες·
να οργανωθούν εκπαιδευτικές δραστηριότητες με συγκεκριμένο στόχο, σε θέματα οικολογικών τεχνολογιών.

Προκειμένου να προαχθούν οι οικολογικές τεχνολογίες σε παγκόσμιο επίπεδο, η δράση προτεραιότητας που προτείνει η Επιτροπή συνίσταται στην προαγωγή των υπεύθυνων επενδύσεων στις σεβόμενες το περιβάλλον τεχνολογίες, καθώς και στη χρήση των οικολογικών τεχνολογιών στις αναπτυσσόμενες χώρες, καθώς και στις χώρες που βρίσκονται σε μεταβατικό στάδιο οικονομικής ανάπτυξης.

Πλαίσιο

Το πρόγραμμα αυτό δράσης βασίζεται στα πορίσματα των διαβουλεύσεων των διαφόρων συμβαλλόμενων μερών και στην αξιολόγηση των εμποδίων τα οποία παρεμβάλλονται στην ανάπτυξη των οικολογικών τεχνολογιών.

Το πρόγραμμα αυτό δράσης εφαρμόζεται σε συνέργια με τη διαδικασία της Λισσαβόνας και το έκτο πρόγραμμα πλαίσιο έρευνας και ανάπτυξης.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Παρακολούθηση του σχεδίου δράσης

Ανακοίνωση της Επιτροπής, της 2ας Μαίου 2007: Έκθεση σχετικά με το σχέδιο δράσης για τις περιβαλλοντικές τεχνολογίες (2005-2006) [COM(2007) 162 τελικό – Επίσημη Εφημερίδα C 181 της 03.08.2007].

Στην έκθεσή της, η Επιτροπή υπογραμμίζει ότι οι περιβαλλοντικές απειλές εντείνονται συνεχώς και ότι οι οικολογικές τεχνολογίες, οι οποίες θεωρούνται σήμερα ως βασικό στοιχείο της στρατηγικής της Λισαβόνας, προσφέρουν λύσεις για την αντιμετώπιση των εν λόγω απειλών. Το 2006, ο τομέας των οικολογικών τεχνολογιών αντιπροσωπεύει το 2,1% του ΑΕΠ της ΕΕ και 3,5 εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Ορισμένοι τομείς γνωρίζουν θεαματική ανάπτυξη, ιδίως δε η αιολική και η φωτοβολταϊκή ενέργεια, η διαχείριση του νερού και η ανακύκλωση, ενώ η ΕΕ αντιπροσωπεύει σημαντικό μέρος της παγκόσμιας αγοράς περιβαλλοντικών τεχνολογιών. Ωστόσο, η Επιτροπή θεωρεί ότι πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες για την προώθηση της ανάπτυξης και της χρήσης, σε μεγαλύτερη κλίμακα, των οικολογικών τεχνολογιών στην ΕΕ και παγκοσμίως. Συνιστά, για το μέλλον, να επικεντρωθούν οι προσπάθειες σε πέντε μέτρα που αυξάνουν τη ζήτηση (προώθηση των οικολογικών δημόσιων διαγωνισμών, κινητοποίηση των σημαντικότερων χρηματοδοτικών επενδύσεων, θέσπιση συστημάτων ελέγχου των τεχνολογιών και των στόχων όσον αφορά τις επιδόσεις, στήριξη στις ελπιδοφόρες πρακτικές των κρατών μελών, επικέντρωση στους αποδοτικότερους τομείς) και σε τρία μέτρα υποστήριξης (δημιουργία δεξαμενής στρατηγικών γνώσεων στον τομέα της « οικολογικής καινοτομίας » (οικο-καινοτομίας), προώθηση της ευαισθητοποίησης και της ενεργού συμμετοχής, χρήση της έρευνας.

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο, της 27ης Ιανουαρίου 2005, με τίτλο: Έκθεση σχετικά με την εφαρμογή του προγράμματος δράσης για τις περιβαλλοντικές τεχνολογίες (ΕΤΑΠ) το 2004 [COM(2005) 16 τελικό – Επίσημη Εφημερίδα C 123 της 21.5.2005].

Η Επιτροπή θεωρεί ότι η εφαρμογή των προτεραιοτήτων του σχεδίου δράσης έχει ήδη αρχίσει, σε επίπεδο, ιδίως, της κατάρτισης τεχνολογικών πλατφορμών και βασικών εντύπων προσανατολισμού που επιτρέπουν την προώθηση της ανάπτυξης των οικολογικών τεχνολογιών, της χρηματοδοτικής υποστήριξης εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ), και της σύστασης διεθνούς ταμείου στήριξης. Η Επιτροπή τονίζει ωστόσο την ανάγκη να καταβληθούν εντονότερες προσπάθειες, κυρίως όσον αφορά την κινητοποίηση των ευρωπαϊκών μέσων χρηματοδότησης των δραστηριοτήτων υψηλού επιχειρηματικού κινδύνου, τον προσδιορισμό στόχων οικολογικών επιδόσεων για τις υπηρεσίες, τα προϊόντα και τις διαδικασίες, καθώς και την κατάρτιση ευρωπαϊκού συστήματος δοκιμών και ελέγχου των οικολογικών τεχνολογιών, στο πλαίσιο της αναθεώρησης των κατευθυντηρίων γραμμών σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις, τον καθορισμό αναπτυξιακών δεικτών της αγοράς και βιομηχανικών επιδόσεων, την κατάρτιση εθνικών οδικών χαρτών καθώς και τον προσδιορισμό εθνικών σχεδίων δράσης υπέρ των δημόσιων συμβάσεων.

See also