Η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκει να προστατεύσει τους καταθέτες κάθε πιστωτικού ιδρύματος και να διασφαλίσει τη σταθερότητα ολόκληρου του τραπεζικού συστήματος.

Οδηγία 94/19/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 30ής Μαΐου 1994, περί των συστημάτων εγγυήσεως των καταθέσεων [Βλέπε πράξεις τροποποίησης].

Η εγγύηση των καταθέσεων * αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο της ολοκλήρωσης της εσωτερικής αγοράς και απαραίτητο συμπλήρωμα του συστήματος εποπτείας των πιστωτικών ιδρυμάτων * λόγω της αλληλεγγύης που επιβάλλει μεταξύ όλων των ιδρυμάτων μιας δεδομένης χρηματοπιστωτικής αγοράς σε περίπτωση που ένα ίδρυμα αδυνατεί να τηρήσει τις υποχρεώσεις του.

Η εναρμόνιση πρέπει να διασφαλίζει, σε συντομότατο χρονικό διάστημα, πληρωμή σύμφωνα με την εγγύηση η οποία έχει υπολογιστεί βάσει ενός εναρμονισμένου ποσού. Τα συστήματα εγγύησης των καταθέσεων πρέπει να παρεμβαίνουν μόλις καθίστανται μη διαθέσιμες οι καταθέσεις.

Η παρούσα οδηγία απαιτεί κατ' αρχήν από όλα τα πιστωτικά ιδρύματα να συμμετέχουν σε ένα σύστημα εγγύησης των καταθέσεων.

Εξαιρούνται από οποιαδήποτε επιστροφή από τα συστήματα εγγύησης των καταθέσεων: ορισμένες καταθέσεις καθώς και όλοι οι τίτλοι οι οποίοι εμπίπτουν στον ορισμό των «ιδίων κεφαλαίων» πιστωτικών ιδρυμάτων.

Η οδηγία επιβάλλει σε κάθε κράτος μέλος τη σύσταση και την επίσημη αναγνώριση στο έδαφός του ενός ή περισσότερων συστημάτων εγγύησης των καταθέσεων. Ωστόσο, εάν πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις, μεταξύ των οποίων και η ισοδύναμη προστασία για τους καταθέτες, ένα κράτος μέλος μπορεί να απαλλάξει ένα πιστωτικό ίδρυμα από τη συμμετοχή σε σύστημα εγγύησης των καταθέσεων, εάν το εν λόγω πιστωτικό ίδρυμα είναι εντεταγμένο σε ένα σύστημα που στοχεύει στη διατήρηση της λειτουργίας των ιδρυμάτων που συμμετέχουν σ’ αυτό.

Η οδηγία ορίζει με ακρίβεια τη διαδικασία που πρέπει να εφαρμοστεί εάν ένα πιστωτικό ίδρυμα δεν τηρεί τις υποχρεώσεις που υπέχει ως μέλος συστήματος εγγύησης των καταθέσεων· οι αρμόδιες αρχές λαμβάνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα, περιλαμβανομένης της επιβολής κυρώσεων που μπορεί να φτάνουν μέχρι και την ανάκληση της άδειας λειτουργίας, για να εξασφαλίσουν ότι το πιστωτικό ίδρυμα τηρεί τις υποχρεώσεις του.

Τα συστήματα εγγύησης των καταθέσεων που έχουν συσταθεί και αναγνωρισθεί επίσημα σε κράτος μέλος καλύπτουν τους καταθέτες υποκαταστημάτων *, τα οποία έχουν δημιουργήσει πιστωτικά ιδρύματα σε άλλα κράτη μέλη.

Σε περίπτωση ανάκλησης της άδειας ενός πιστωτικού ιδρύματος, οι καταθέσεις που υφίστανται εξακολουθούν να καλύπτονται από το σύστημα εγγύησης.

Τα υποκαταστήματα που ιδρύονται από πιστωτικά ιδρύματα με έδρα εκτός της Κοινότητας πρέπει να έχουν κάλυψη (και πληροφόρηση) ισοδύναμη με εκείνη της παρούσας οδηγίας. Εφόσον δεν συμβαίνει αυτό, τα κράτη μέλη δύνανται να προβλέπουν τη συμμετοχή των υποκαταστημάτων αυτών σε σύστημα εγγύησης των καταθέσεων που λειτουργεί στην επικράτειά τους. Τα υποκαταστήματα οφείλουν, ωστόσο, να πληροφορούν τους καταθέτες και υποψήφιους καταθέτες τους σχετικά με τις ρυθμίσεις εγγύησης που καλύπτουν τις καταθέσεις τους.

Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε η εγγύηση για το σύνολο καταθέσεων κάθε καταθέτη να αντιστοιχεί τουλάχιστον στο ποσό των 50 000 ευρώ, σε περίπτωση που οι καταθέσεις καθίστανται μη διαθέσιμες. Η οδηγία προβλέπει ότι τα κράτη μέλη πρέπει να ορίσουν το ποσό αυτό στα 100 000 ευρώ μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2010, εκτός εάν η Επιτροπή διατυπώσει σχετικές επιφυλάξεις στην έκθεση που πρέπει να καταρτίσει στα τέλη του 2009.

Η Επιτροπή έχει τη δυνατότητα να προσαρμόσει τα ανωτέρω ποσά ανάλογα με τον πληθωρισμό στην Ευρωπαϊκή Ένωση, βασιζόμενη στον εναρμονισμένο δείκτη τιμών καταναλωτή (ΕνΔΤΚ),

Όταν ο καταθέτης δεν είναι ο απόλυτος δικαιούχος των ποσών που έχουν κατατεθεί στο λογαριασμό, από την εγγύηση καλύπτεται ο απόλυτος δικαιούχος· εάν υπάρχουν πολλοί απόλυτοι δικαιούχοι, λαμβάνεται υπόψη το μερίδιο που αναλογεί στον καθένα. Η διάταξη αυτή δεν ισχύει για τους οργανισμούς συλλογικών επενδύσεων.

Η οδηγία καθορίζει τις πληροφορίες που πρέπει να παρέχονται στους καταθέτες. Οι πληροφορίες αυτές περιλαμβάνουν τις διατάξεις που διέπουν το σύστημα εγγύησης των καταθέσεων ή οποιεσδήποτε άλλες ισχύουσες ρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένου του ποσού και του πεδίου της παρεχόμενης από το σύστημα εγγύησης κάλυψης. Στην περίπτωση που μια κατάθεση δεν καλύπτεται από σύστημα εγγύησης καταθέσεων, το πιστωτικό ίδρυμα πρέπει να ενημερώνει τον καταθέτη. Οι παρεχόμενες πληροφορίες πρέπει να είναι σαφείς και προσβάσιμες.

Επίσης, κατόπιν αιτήσεως παρέχονται στον καταθέτη πληροφορίες σχετικά με τις προϋποθέσεις αποζημίωσης.

Οι δεόντως αποδεδειγμένες απαιτήσεις πρέπει να καταβάλλονται εντός τριμήνου (20 εργάσιμων ημερών από τα τέλη του 2010 και μετά) από την ημερομηνία κατά την οποία οι αρμόδιες αρχές διαπίστωσαν τη μη διαθεσιμότητα των καταθέσεων. Η προθεσμία αυτή, η οποία δεν μπορεί να υπερβεί τους έξι μήνες (10 εργάσιμες ημέρες από τα τέλη του 2010 και μετά), μπορεί να παραταθεί σε έκτακτες περιστάσεις και για ειδικές περιπτώσεις.

Πριν το τέλος του 2009, η Επιτροπή θα δημοσιεύσει έκθεση που θα αφορά:

Η οδηγία 94/19/ΕΚ προσφέρει στους αποταμιευτές τη δυνατότητα βασικής κάλυψης των καταθέσεών τους. Η χρηματοπιστωτική κρίση που ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2008, όμως, δημιούργησε μεγάλη αβεβαιότητα σε ό,τι αφορά την εγγύηση των καταθέσεων. Πρέπει, λοιπόν, να ενισχυθεί αυτή η εγγυητική κάλυψη μέσω της αύξησης του ελάχιστου επιπέδου εγγύησης και της δημιουργίας των βάσεων ενός κοινοτικού πλαισίου εγγύησης των καταθέσεων.

Λέξεις-κλειδιά της πράξης

Κατάθεση: το πιστωτικό υπόλοιπο, που προκύπτει από κεφάλαια κατατεθειμένα σε λογαριασμό ή από μεταβατικές καταστάσεις απορρέουσες από συνήθεις τραπεζικές συναλλαγές και το οποίο το πιστωτικό ίδρυμα πρέπει να επιστρέψει βάσει των ισχυόντων νόμιμων και συμβατικών όρων, καθώς και χρέη για τα οποία το εν λόγω πιστωτικό ίδρυμα έχει εκδώσει παραστατικούς τίτλους. Τα μερίδια οικοδομικών συνεταιρισμών («building societies») του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας, εκτός από εκείνα που έχουν χαρακτήρα κεφαλαίου και εμπίπτουν στο άρθρο 2, αντιμετωπίζονται ως καταθέσεις. Οι ομολογίες που πληρούν τους όρους του άρθρου 22 παράγραφος 4 της οδηγίας 85/611/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 10ης Δεκεμβρίου 1985, για το συντονισμό των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων σχετικά με ορισμένους οργανισμούς συλλογικών επενδύσεων σε κινητές αξίες (ΟΣΕΚΑ) δεν θεωρούνται καταθέσεις. Για τον υπολογισμό του πιστωτικού υπολοίπου, τα κράτη μέλη εφαρμόζουν τους κανόνες και τις διατάξεις περί συμψηφισμού και ανταπαιτήσεων, σύμφωνα με τους νομικούς και συμβατικούς όρους που ισχύουν για την κατάθεση.
Πιστωτικό ίδρυμα: η επιχείρηση, η δραστηριότητα της οποίας συνίσταται στο να δέχεται καταθέσεις ή άλλα επιστρεπτέα κεφάλαια από το κοινό και να χορηγεί πιστώσεις για λογαριασμό της.
Υποκατάστημα: έδρα εκμεταλλεύσεως, που αποτελεί ένα, άνευ νομικής προσωπικότητας, τμήμα πιστωτικού ιδρύματος και πραγματοποιεί αμέσως, εν όλω ή εν μέρει, τις συμφυείς προς τη δραστηριότητα των πιστωτικών ιδρυμάτων πράξεις· όσα υποκαταστήματα δημιουργούνται στο ίδιο κράτος μέλος από πιστωτικό ίδρυμα το οποίο έχει την έδρα του σε άλλο κράτος μέλος θεωρούνται ως ένα και μόνο υποκατάστημα.

Παραπομπες

Πράξη	Θέση σε ισχύ	Προθεσμία για τη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών	Επίσημη Εφημερίδα
Οδηγία 94/19/ΕΚ	31.5.1994	1.7.1995	ΕΕ L 135 της 31.5.1994

Πράξη(εις) τροποποίησης	Θέση σε ισχύ	Προθεσμία για τη μεταφορά στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών	Επίσημη Εφημερίδα
Οδηγία 2005/1/EK [COD/2003/0263]	13.4.2005	13.5.2005	ΕΕ L 79 της 24.3.2005
Οδηγία 2009/14/ΕΚ	16.3.2009	30.6.2009	ΕΕ L 68 της 13.3.2009