Επισήμανση, παρουσίαση και διαφήμιση των τροφίμων

Τα προσυσκευασμένα τρόφιμα πρέπει να συμμορφώνονται με τους κανόνες σχετικά με την επισήμανση, παρουσίαση και διαφήμισή τους. Οι εν λόγω κανόνες εναρμονίζονται σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε να επιτρέπουν στους ευρωπαίους καταναλωτές να επιλέγουν με πλήρη επίγνωση, και προκειμένου να εξαλειφθούν τα εμπόδια στην ελεύθερη κυκλοφορία των τροφίμων και οι άνισοι όροι ανταγωνισμού.

ΠΡΑΞΗ

Οδηγία 2000/13/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Μαρτίου 2000, για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με την επισήμανση, την παρουσίαση και τη διαφήμιση των τροφίμων [Βλέπε πράξεις τροποποίησης].

ΣΥΝΟΨΗ

Η οδηγία εφαρμόζεται στα προσυσκευασμένα τρόφιμα που προορίζονται να παραδοθούν ως έχουν στον τελικό καταναλωτή ή στα εστιατόρια, τα νοσοκομεία και άλλες παρόμοιες μονάδες ομαδικής εστίασης. Δεν εφαρμόζεται στα προϊόντα που προορίζονται για εξαγωγή εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).

Η επισήμανση, η παρουσίαση και η διαφήμιση των τροφίμων δεν πρέπει να είναι τέτοιας φύσεως ώστε:

• να οδηγούν σε πλάνη τον αγοραστή ως προς τα χαρακτηριστικά ή τα αποτελέσματα του τροφίμου·
• να αποδίδουν σε ένα τρόφιμο ιδιότητες πρόληψης, αγωγής και θεραπείας οποιασδήποτε ανθρώπινης ασθένειας (πλην των φυσικών μεταλλικών νερών και των τροφίμων που προορίζονται για ειδική διατροφή για τα οποία υπάρχουν ιδιαίτερες κοινοτικές διατάξεις).

ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΕΣ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗΣ

Η επισήμανση των τροφίμων πρέπει να περιλαμβάνει τις υποχρεωτικές ενδείξεις. Οι ενδείξεις αυτές πρέπει να είναι εύκολα κατανοητές, ευδιάκριτες, ευανάγνωστες και ανεξίτηλες. Ορισμένες από αυτές πρέπει να ευρίσκονται στο ίδιο οπτικό πεδίο.

Οι υποχρεωτικές ενδείξεις περιλαμβάνουν:

• Την ονομασία πώλησης
• Τον κατάλογο των συστατικών όπου απαριθμούνται κατά σειρά ελαττούμενης περιεκτικότητος ως προς το βάρος, και αναφέρονται με το ειδικό τους όνομα, με την επιφύλαξη ορισμένων παρεκκλίσεων που προβλέπονται στα παρατήματα Ι, ΙΙ, ΙΙΙ και ΙΙΙα. Τα συστατικά που ανήκουν σε πλείονες κατηγορίες αναφέρονται με την κύρια λειτουργία τους. Υπό ορισμένες προϋποθέσεις, η αναφορά των συστατικών δεν απαιτείται για: Ορισμένα ένζυμα και πρόσθετα δε θεωρούνται συστατικά. Πρόκειται για εκείνα που χρησιμοποιούνται ως υποβοηθητικά της τεχνολογίας ή περιέχονται σε συστατικό αλλά δεν εξυπηρετούν κανένα τεχνολογικό σκοπό στο τελικό προϊόν.
• Την ποσότητα των συστατικών ή των κατηγοριών συστατικών εκφρασμένη ως ποσοστόΗ απαίτηση αυτή εφαρμόζεται όταν το συστατικό ή η κατηγορία συστατικών:
• Την καθαρή ποσότητα
• εκφράζεται σε μονάδες όγκου για τα υγρά και σε μονάδες μάζας για τα λοιπά προϊόντα. Ωστόσο, προβλέπονται ειδικές διατάξεις για τα τρόφιμα που πωλούνται με το κομμάτι και για τα στερεά τρόφιμα που προσφέρονται σε υγρό κάλυψης.
• Την ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας
• Η ημερομηνία αυτή αποτελείται από την ημέρα, το μήνα και το έτος, εκτός εάν πρόκειται για τρόφιμα με διατηρησιμότητα μικρότερη από 3 μήνες (αρκούν η ημέρα και ο μήνας), τρόφιμα με μέγιστη διατηρησιμότητα 18 μηνών (αρκούν ο μήνας και το έτος) ή με διατηρησιμότητα μεγαλύτερη από 18 μήνες (το έτος αρκεί).Δίνεται με την ένδειξη «Ανάλωση κατά προτίμηση πριν από…» εφόσον περιλαμβάνεται και η ακριβής ημέρα ή «Ανάλωση κατά προτίμηση πριν από το τέλος…» στις υπόλοιπες περιπτώσεις.Δεν απαιτείται ημερομηνία διατηρησιμότητας στα ακόλουθα προϊόντα: Για τα εξαιρετικώς αλλοιώσιμα τρόφιμα η ημερομηνία διατηρησιμότητας αντικαθίσταται από την τελική ημερομηνία ανάλωσης·
• τις ιδιαίτερες συνθήκες διατήρησης και χρήσης·
• το όνομα ή την εμπορική επωνυμία και τη διεύθυνση του κατασκευαστή ή του συσκευαστή ή ενός πωλητή εγκατεστημένου στο εσωτερικό της Κοινότητας. Για το βούτυρο που παράγεται στην επικράτειά του, το κράτος μέλος μπορεί να απαιτήσει μόνον την ένδειξη του κατασκευαστή, του συσκευαστή ή του πωλητή·
• τον τόπο καταγωγής ή προέλευσης, σε περίπτωση που η παράλειψη της ένδειξης αυτής είναι δυνατόν να οδηγήσει σε πλάνη τον καταναλωτή·
• τις οδηγίες χρήσεως που πρέπει να δίδονται με τρόπο που να επιτρέπει την κατάλληλη χρήση του τροφίμου·
• την αναγραφή του κτηθέντος κατ’ όγκον αλκοολικού τίτλου για τα ποτά με περιεκτικότητα σε οινόπνευμα μεγαλύτερη από 1,2 % κατ’όγκον.

ΠΑΡΕΚΚΛΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Οι ευρωπαϊκές διατάξεις που διέπουν ειδικά τρόφιμα επιτρέπουν τον προαιρετικό χαρακτήρα των ενδείξεων που αφορούν τον κατάλογο συστατικών και την ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας. Οι διατάξεις αυτές προβλέπουν άλλες υποχρεωτικές ενδείξεις, με την προϋπόθεση ότι δεν βλάπτεται η πληροφόρηση του αγοραστή.

Προβλέπονται ειδικές διατάξεις όσον αφορά:

• τις επαναχρησιμοποιούμενες γυάλινες φιάλες και τις συσκευασίες μικρών διαστάσεων·
• τα προσυσκευασμένα τρόφιμα. Όταν τα προσυσκευασμένα τρόφιμα διατίθενται στο εμπόριο σε στάδιο προγενέστερο της πώλησης στον τελικό καταναλωτή ή παραδίδονται για επεξεργασία σε μονάδες ομαδικής εστίασης, οι ενδείξεις μπορούν να αναγράφονται μόνον στα εμπορικά έγγραφα με την προϋπόθεση ότι η ονομασία πώλησης, η ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας και τα στοιχεία του κατασκευαστή ή του συσκευαστή αναγράφονται επί της εξωτερικής συσκευασίας του τροφίμου.
• τα τρόφιμα που δεν προσφέρονται προσυσκευασμένα προς πώληση ή για τα τρόφιμα που συσκευάζονται κατά την πώληση εφόσον το ζητήσει ο αγοραστής

ΡΗΤΡΑ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ

Το εμπόριο των τροφίμων που ανταποκρίνονται στην οδηγία μπορεί να απαγορευθεί μόνον στο πλαίσιο εφαρμογής μη εναρμονισμένων εθνικών διατάξεων οι οποίες δικαιολογούνται από ιδιαίτερους λόγους, όπως η προστασία της δημόσιας υγείας, η καταστολή της απάτης ή η προστασία της εμπορικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας.

ΕΠΙΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ

Η εφαρμογή της οδηγίας εξασφαλίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η οποία επικουρείται από τη μόνιμη επιτροπή τροφίμων (π.χ.: έγκριση των εθνικών διατάξεων που προβλέπουν, για ορισμένα τρόφιμα, την αναφορά των συστατικών δίπλα στην ονομασία πώλησης, παρεκκλίσεις από τις υποχρεωτικές ενδείξεις, χαρακτηρισμό ενός πρόσθετου ως συστατικού, τροποποίηση των παραρτημάτων, θέσπιση μεταβατικών μέτρων κ.τ.λ.).

Η οδηγία 2000/13/ΕΚ αντικαθιστά την οδηγία 79/112/ΕΟΚ του Συμβουλίου σχετικά με την επισήμανση και την παρουσίαση των τροφίμων και τη διαφήμισή τους.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 30ης Ιανουαρίου 2008 σχετικά με την παροχή πληροφοριών για τα τρόφιμα στους καταναλωτές [COM(2008) 40 – Δεν έχει δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα]. Η παρούσα πρόταση κανονισμού στοχεύει στην ενοποίηση των οδηγιών 2000/13/ΕΚ και 90/496/ΕΟΚ σχετικά με τη διατροφική επισήμανση, αντίστοιχα, με σκοπό τη βελτίωση των επιπέδων ενημέρωσης και προστασίας των ευρωπαίων καταναλωτών.

Η πρόταση θεσπίζει νέες απαιτήσεις σε θέματα επισήμανσης. Οι υποχρεωτικές ενδείξεις θα πρέπει κυρίως να αφορούν την ταυτότητα των τροφίμων, τη σύνθεσή τους και τα διατροφικά τους χαρακτηριστικά, την προέλευσή τους καθώς και τους όρους για την ασφαλή τους χρήση (τη διατηρησιμότητα, τις επιπτώσεις και το ενδεχόμενων επιβλαβούς αντίκτυπου για την υγεία). Οι ενδείξεις αυτές, που παρέχονται κατά θεμιτό τρόπο, πρέπει να είναι ευανάγνωστες και κατανοητές από τον καταναλωτή. Το μέγεθος των χαρακτήρων τους πρέπει να είναι τουλάχιστον 3mm.

Η διατροφική επισήμανση θα πρέπει να περιλαμβάνει υποχρεωτικές πληροφορίες, όπως:

• την ενεργειακή αξία·
• την ποσότητα ορισμένων θρεπτικών ουσιών που αποτελούν μέρος της σύνθεσης, τα λιπαρά, τα κορεσμένα, τους υδατάνθρακες, καθώς και ειδική αναφορά στα σάκχαρα και το αλάτι.

Επιπλέον, οι καταναλωτές θα πρέπει να μπορούν να έχουν πρόσβαση σε κατάλληλη πληροφόρηση, κυρίως κατά την αγορά τροφίμων μέσω Διαδυκτίου ή με άλλους τρόπους πώλησης εξ αποστάσεως. Καθώς και σχετικά με την παρουσία αλλεργιογόνων ουσιών στα τρόφιμα, συμπεριλαμβανομένων των τροφίμων που πωλούνται χύδην και των γευμάτων σε εστιατόρια.

Τα κράτη μελή διατηρούν τη δυνατότητα να υιοθετήσουν πρόσθετες υποχρεωτικές ενδείξεις για ορισμένες κατηγορίες τροφίμων, με σκοπό να προστατεύσουν την υγεία και τη δημόσια ασφάλεια, καθώς και τα δικαιώματα βιομηχανικής και εμπορικής ιδιοκτησίας. Οι προβλεπόμενες ενδείξεις κοινοποιούνται εν είδει σχεδίου στην Επιτροπή, η οποία μπορεί να εκδώσει αρνητική γνώμη.

Διαδικασία συναπόφασης (2008/0028/COD)

ΧΡΗΣΗ ΓΛΩΣΣΩΝ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ

Στις 10 Νοεμβρίου 1993, η Επιτροπή εξέδωσε ερμηνευτική ανακοίνωση σχετικά με τη χρήση των διαφόρων γλωσσών κατά την εμπορία των τροφίμων μετά την απόφαση «Peeters» του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου [COM(93) 532 τελικό - Επίσημη Εφημερίδα C 345 της 23.12.1993]. Στην ανακοίνωση αυτή, η Επιτροπή υπογραμμίζει ότι η επισήμανση των τροφίμων τα οποία προορίζονται να πωληθούν ως έχουν στον τελικό καταναλωτή πρέπει να είναι διατυπωμένη σε γλώσσα εύκολα κατανοητή· πρόκειται, κατά κανόνα, για την ή τις επίσημες γλώσσες της χώρας εμπορίας. Ωστόσο, πρέπει να γίνονται αποδεκτοί όροι ή εκφράσεις σε ξένη γλώσσα, οι οποίοι όμως θα είναι εύκολα κατανοητοί από τον καταναλωτή.

See also

• Επισήμανση και συσκευασία προϊόντων

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 16.11.2010