Χρόνος οδήγησης και περίοδοι ανάπαυσης στον τομέα των οδικών μεταφορών

ΣΫΝΟΨΗ ΤΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ:

Κανονισμός (EΚ) αριθ. 561/2006 όσον αφορά τον χρόνο οδήγησης, τα διαλείμματα και τις περιόδους ανάπαυσης

Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 165/2014 σχετικά με τους ταχογράφους στον τομέα των οδικών μεταφορών

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΩΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΩΝ;

• Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 561/2006, όπως τροποποιήθηκε από τους κανονισμούς (ΕΕ) 2020/1054 και (ΕΕ) 2024/1258, θεσπίζει κανόνες για τον χρόνο οδήγησης, τα διαλείμματα και τις περιόδους ανάπαυσης για τους οδηγούς φορτηγών, πούλμαν και λεωφορείων με σκοπό τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας και της οδικής ασφάλειας.
• Ο κανονισμός (ΕE) αριθ. 165/2014, όπως τροποποιήθηκε από τον κανονισμό (ΕΕ) 2020/1054, καθορίζει απαιτήσεις σχετικά με την κατασκευή, την εγκατάσταση, τη χρήση, τη δοκιμή και τον έλεγχο των ταχογράφων με τους οποίους πρέπει να εξοπλίζονται τα οχήματα που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 561/2006.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 561/2006:

• εφαρμόζεται στην οδική μεταφορά εμπορευμάτων με οχήματα συνολικού βάρους άνω των 3,5 τόνων και στην οδική μεταφορά επιβατών με οχήματα διαμορφωμένα για τη μεταφορά άνω των εννέα ατόμων (συμπεριλαμβανομένου του οδηγού)·
• από την 1η Ιουλίου 2026, θα εφαρμόζεται για την οδική μεταφορά εμπορευμάτων που πραγματοποιείται σε διεθνείς μεταφορές ή σε ενδομεταφορές με οχήματα (συμπεριλαμβανομένου οποιουδήποτε ρυμουλκούμενου ή ημιρυμουλκούμενου) συνολικού βάρους άνω των 2,5 τόνων·
• εφαρμόζεται ανεξάρτητα από τη χώρα εκδόσεως της άδειας κυκλοφορίας του οχήματος, όταν η οδική μεταφορά πραγματοποιείται στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και μεταξύ κρατών μελών της ΕΕ, της Ελβετίας και των χωρών του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου.

Ελάχιστη ηλικία

Οι βοηθοί οδηγών και οι ελεγκτές πρέπει να είναι τουλάχιστον 18 ετών, εκτός από ορισμένες περιστάσεις που ισχύουν για τους εκπαιδευόμενους βοηθούς οδηγών για τους οποίους το ελάχιστο όριο ηλικίας είναι το 16ο έτος (βλέπε άρθρο 5 για περισσότερες λεπτομέρειες).

Κανόνες για τον χρόνο οδήγησης, τα διαλείμματα και τις περιόδους ανάπαυσης

Ορίζονται λεπτομερείς κανόνες γι’ αυτά στα άρθρα 6, 7, 8, 8α και 9.

• Οι εν λόγω κανόνες περιλαμβάνουν:
  • μέγιστο όριο ημερήσιου χρόνου οδήγησης εννέα ωρών, που μπορεί να παρατείνεται σε δέκα ώρες όχι περισσότερες από δύο φορές την εβδομάδα·
  • μέγιστο όριο εβδομαδιαίου χρόνου οδήγησης 56 ωρών·
  • μέγιστη συνολική διάρκεια οδήγησης 90 ωρών, η οποία σωρεύεται κατά τη διάρκεια δύο διαδοχικών εβδομάδων·
  • μετά από περίοδο οδήγησης τεσσεράμισι ωρών, ο οδηγός πρέπει να κάνει διάλειμμα 45 τουλάχιστον λεπτών χωρίς διακοπή, εκτός εάν λάβει περίοδο ανάπαυσης·
  • μέγιστο όριο ημερήσιου χρόνου οδήγησης 11 ωρών, που μπορεί να μειώνεται σε 9 ώρες, όμως όχι περισσότερες από τρεις φορές μεταξύ δύο οποιωνδήποτε περιόδων εβδομαδιαίας ανάπαυσης·
  • κανονική περίοδο εβδομαδιαίας ανάπαυσης τουλάχιστον 45 ωρών, και μειωμένη περίοδο εβδομαδιαίας ανάπαυσης τουλάχιστον 24 ωρών.
• Για τους οδηγούς τουριστικών λεωφορείων, ο τροποποιητικός κανονισμός (ΕΕ) 2024/1258 θεσπίζει κάποιον βαθμό ευελιξίας όσον αφορά τα διαλείμματα και τις περιόδους ανάπαυσης για επαγγελματίες οδηγούς που εκτελούν έκτακτες μεταφορές επιβατών τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Η εν λόγω ευελιξία δεν αλλάζει τους τρέχοντες κανόνες σχετικά με τα συνολικά κατώτατα όρια για τα διαλείμματα, τα ανώτατα όρια για τον χρόνο οδήγησης ανά ημέρα και ανά εβδομάδα, τα ανώτατα όρια για τον χρόνο οδήγησης ανά δεκαπενθήμερο και τον μέγιστο χρόνο εργασίας σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Οι οδηγοί αυτοί έχουν τη δυνατότητα να χωρίζουν το επιβαλλόμενο διάλειμμά τους σε δύο χωριστά διαλείμματα διάρκειας τουλάχιστον 15 λεπτών έκαστο, τηρώντας παράλληλα το συνολικό απαιτούμενο διάλειμμα των τουλάχιστον 45 λεπτών. Μπορούν να αναβάλλουν την έναρξη των περιόδων ημερήσιας ανάπαυσής τους για μέγιστη περίοδο μίας ώρας, σε περίπτωση που ο συνολικός συσσωρευμένος χρόνος οδήγησης για την εν λόγω ημέρα δεν υπερβαίνει τις επτά ώρες, και εφόσον αυτή η επιλογή γίνεται μόνο μία φορά κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού τουλάχιστον 6 ημερών, ή δύο φορές κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού τουλάχιστον οκτώ ημερών. Μπορούν επίσης να αναβάλουν την περίοδο εβδομαδιαίας ανάπαυσης για έως και 12 διαδοχικές ημέρες μετά από μια κανονική περίοδο εβδομαδιαίας ανάπαυσης.
• Οι εταιρίες μεταφορών πρέπει να οργανώνουν την εργασία των οδηγών κατά τέτοιο τρόπο ώστε οι οδηγοί να μπορούν να επιστρέψουν στην έδρα λειτουργίας του εργοδότη την οποία έχει κανονικά ως βάση ο οδηγός στο κράτος μέλος ή ώστε να μπορούν να επιστρέφουν στον τόπο κατοικίας τους, και να περνούν τουλάχιστον μία κανονική περίοδο εβδομαδιαίας ανάπαυσης (ή περίοδο εβδομαδιαίας ανάπαυσης διάρκειας μεγαλύτερης των 45 ωρών που λαμβάνεται ως αντιστάθμιση για τη μειωμένη περίοδο εβδομαδιαίας ανάπαυσης) εντός κάθε περιόδου τεσσάρων διαδοχικών εβδομάδων.
• Οι οδηγοί πρέπει να μπορούν να λαμβάνουν τη 45ωρη εβδομαδιαία ανάπαυσή τους σε κατάλληλα καταλύματα όπου δεν γίνονται διακρίσεις λόγω φύλου, με επαρκείς εγκαταστάσεις ύπνου και υγιεινής (δηλαδή εκτός του θαλάμου του οχήματος), το κόστος του οποίου οφείλει να αναλάβει η εταιρία μεταφορών που εμφανίζεται ως εργοδότης.
• Οι κανονικές περίοδοι ημερήσιας ανάπαυσης, οι μειωμένες περίοδοι εβδομαδιαίας ανάπαυσης και οι κανονικές περίοδοι εβδομαδιαίας ανάπαυσης των οδηγών δεν πρέπει να διακόπτονται περισσότερες από δύο φορές από άλλες δραστηριότητες, η συνολική διάρκεια των οποίων δεν υπερβαίνει τη μία ώρα, σε περιπτώσεις που οι εν λόγω οδηγοί συνοδεύουν οχήματα που μεταφέρονται με πορθμείο ή σιδηρόδρομο. Η διακοπή της κανονικής περιόδου ημερήσιας ανάπαυσης και της μειωμένης περιόδου εβδομαδιαίας ανάπαυσης είναι δυνατή μόνο για την περίπτωση των οδηγών που έχουν πρόσβαση σε καμπίνα ύπνου, κλίνη ή κουκέτα στο πορθμείο ή στον σιδηρόδρομο και, στην περίπτωση της κανονικής εβδομαδιαίας ανάπαυσης, η διακοπή είναι δυνατή μόνον όταν η προγραμματισμένη διάρκεια ταξιδιού είναι οκτώ ή περισσότερες ώρες και ο οδηγός έχει πρόσβαση σε καμπίνα ύπνου.
• Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εκδώσει μια κατ’ εξουσιοδότηση πράξη, τον κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμό (ΕΕ) 2022/1012, θεσπίζοντας πρότυπα που καθορίζουν το επίπεδο εξυπηρέτησης των ασφαλών και προστατευμένων χώρων στάθμευσης για τους οδηγούς, και τις διαδικασίες πιστοποίησης για την ασφάλεια και προστασία των εν λόγω χώρων.

Ελάχιστες προϋποθέσεις για την εφαρμογή του κανονισμού

• Η οδηγία 2006/22/ΕΚ, όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία (ΕΕ) 2020/1057, καθορίζει τις ελάχιστες προϋποθέσεις για την εφαρμογή των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 561/2006 και (ΕΕ) αριθ. 165/2014 (βλ. ενότητα για τους ταχογράφους παρακάτω).
• Επιδιώκει να εξασφαλίζει την ορθή εφαρμογή και την εναρμονισμένη ερμηνεία των κοινωνικών κανόνων στις οδικές μεταφορές με τον καθορισμό ελάχιστων απαιτήσεων για τον ομοιόμορφο και αποτελεσματικό έλεγχο εκ μέρους των κρατών μελών της συμμόρφωσης προς τους σχετικούς κανόνες. Οι εν λόγω έλεγχοι θα πρέπει να χρησιμεύουν στη μείωση και την πρόληψη των παραβάσεων.
• Παράλληλα, απαιτεί από τα κράτη μέλη να θεσπίζουν ένα σύστημα αξιολόγησης του κινδύνου για τις εταιρίες μεταφορών ανάλογα με τον σχετικό αριθμό και τη σοβαρότητα των παραβάσεων που διαπράττει μια συγκεκριμένη εταιρία. Οι εταιρίες υψηλής επικινδυνότητας πρέπει να ελέγχονται στενότερα και συχνότερα.

Ταχογράφοι

• Δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) αριθ.165/2014 (βλέπε σύνοψη), οι ταχογράφοι πρέπει να εγκαθιστώνται σε όλα τα οχήματα οδικής μεταφοράς εμπορευμάτων άνω των 3,5 τόνων και σε οχήματα που μπορούν να μεταφέρουν περισσότερα από εννέα άτομα (συμπεριλαμβανομένου του οδηγού), με ορισμένες εξαιρέσεις. Από την 1η Ιουλίου 2026, πρέπει να εγκαθίστανται ταχογράφοι σε οχήματα άνω των 2,5 τόνων που εκτελούν δρομολόγια στον τομέα των διεθνών οδικών μεταφορών ή των ενδομεταφορών.
• Η τεχνολογία του ταχογράφου εξελίχθηκε αρχικά από αναλογική σε ψηφιακή και στη συνέχεια από ψηφιακή σε ακόμη πιο προηγμένη ψηφιακή, δηλ. έξυπνη.
• Ο κανονισμός (EΕ) αριθ. 165/2014 θέσπισε κανόνες αναφορικά με τους ευφυείς ταχογράφους — μια νέα γενιά συσκευών εγκατεστημένων στο όχημα για την εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ όσον αφορά τον χρόνο οδήγησης και ανάπαυσης των επαγγελματιών οδηγών. Οι ευφυείς ταχόγραφοι 1ης έκδοσης είναι υποχρεωτικοί σε όλα τα νέα οχήματα για τα οποία έχει εκδοθεί άδεια κυκλοφορίας μετά τις 15 Ιουνίου 2019 και 2ης έκδοσης μετά τις 21 Αυγούστου 2023. Οι ευφυείς ταχογράφοι καταγράφουν αυτόματα, μέσω δορυφορικού εντοπισμού, τον χρόνο οδήγησης, τα διαλείμματα και τις περιόδους ανάπαυσης, καθώς και τις περιόδους διαθεσιμότητας και τις άλλες εργασίες που αναλαμβάνει ένας οδηγός. Αναμένεται να βελτιώσουν τη συμμόρφωση και να επιτρέπουν τον έγκαιρο εντοπισμό πιθανής απάτης ή κατάχρησης.
• Δυνάμει του τροποποιητικού κανονισμού (ΕΕ) 2024/1258, στο πλαίσιο των καθ’ οδόν ελέγχων, έως ότου καταστεί διαθέσιμο ψηφιακό φύλλο πορείας, οι οδηγοί πρέπει να φέρουν επί του οχήματος συμπληρωμένα έντυπα ή ηλεκτρονικά αντίγραφα των φύλλων πορείας που καλύπτουν τις προηγούμενες 28 ημέρες και, από τις 31 Δεκεμβρίου 2024, τις προηγούμενες 56 ημέρες. Η Επιτροπή αναμένεται να εξετάσει τις επιλογές για την ψηφιοποίηση του φύλλου πορείας μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2026.
• Ο τροποποιητικός κανονισμός (ΕΕ) 2024/1258 επιτρέπει επίσης σε ένα κράτος μέλος να εξουσιοδοτήσει τις αρμόδιες αρχές να επιβάλλουν κυρώσεις κατά επιχείρησης ή/και οδηγού για παράβαση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 165/2014 [μέχρι τώρα αποκλειστικά για παράβαση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 561/2006] που διαπιστώνεται στην επικράτειά του και για την οποία δεν έχει ήδη επιβληθεί κύρωση, ακόμη και όταν η παράβαση έχει διαπραχθεί στην επικράτεια άλλου κράτους μέλους ή τρίτης χώρας.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ;

• Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 561/2006 εφαρμόζεται από τις 11 Απριλίου 2007.
• Ο κανονισμός (ΕE) αριθ. 165/2014 εφαρμόζεται από τις 2 Μαρτίου 2015, εξαιρουμένων των περιπτώσεων που αναγράφονται στο άρθρο 48.
• Ο κανονισμός (ΕE) 2020/1054, ο οποίος τροποποίησε τόσο τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 561/2006 όσο και τον κανονισμό (ΕE) αριθ. 165/2014, εφαρμόζεται από την 1η Αυγούστου 2020. Ωστόσο, το άρθρο 1 παράγραφος 15 και το άρθρο 2 παράγραφος 12 θα τεθούν σε ισχύ από τις 31 Δεκεμβρίου 2024.
• Ο τροποποιητικός κανονισμός (ΕΕ) 2024/1258 εφαρμόζεται από τις 22 Μαΐου 2024.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Για περισσότερες πληροφορίες, βλέπε:

• Χρόνος οδήγησης και περίοδοι ανάπαυσης (Ευρωπαϊκή Επιτροπή)
• Ταχογράφος (Ευρωπαϊκή Επιτροπή).

ΒΑΣΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 561/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Μαρτίου 2006, για την εναρμόνιση ορισμένων κοινωνικών διατάξεων στον τομέα των οδικών μεταφορών και για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΟΚ) αριθ. 3821/85 και (ΕΚ) αριθ. 2135/98 του Συμβουλίου καθώς και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 3820/85 του Συμβουλίου (ΕΕ L 102 της 11.4.2006, σ. 1-14).

Οι διαδοχικές τροποποιήσεις του κανονισμού (ΕK) αριθ. 561/2006 έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη έκδοση αποτελεί απλώς εργαλείο τεκμηρίωσης.

Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 165/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 4ης Φεβρουαρίου 2014, για τους ταχογράφους στον τομέα των οδικών μεταφορών, ο οποίος καταργεί τον κανονισμό (ΕΟΚ) αριθ. 3821/85 του Συμβουλίου σχετικά με τη συσκευή ελέγχου στον τομέα των οδικών μεταφορών και τροποποιεί τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 561/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την εναρμόνιση ορισμένων κοινωνικών διατάξεων στον τομέα των οδικών μεταφορών (ΕΕ L 60 της 28.2.2014, σ. 1-33).

Βλέπε την ενοποιημένη έκδοση.

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) 2022/1012 της Επιτροπής, της 7ης Απριλίου 2022, για τη συμπλήρωση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 561/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά τη θέσπιση προτύπων που καθορίζουν λεπτομερώς το επίπεδο υπηρεσιών και ασφάλειας των ασφαλών και προστατευμένων χώρων στάθμευσης και τις διαδικασίες πιστοποίησής τους (ΕΕ L 170 της 28.6.2022, σ. 27-37).

Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2016/799 της Επιτροπής, της 18ης Μαρτίου 2016, σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 165/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, ο οποίος καθορίζει τις απαιτήσεις κατασκευής, δοκιμής, εγκατάστασης, λειτουργίας και επισκευής ταχογράφων και των δομικών στοιχείων τους (ΕΕ L 139 της 26.5.2016, σ. 1-506).

Βλέπε την ενοποιημένη έκδοση.

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1073/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 21ης Οκτωβρίου 2009, για τη θέσπιση κοινών κανόνων πρόσβασης στη διεθνή αγορά μεταφορών με πούλμαν και λεωφορεία και την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 561/2006 (αναδιατύπωση) (ΕΕ L 300 της 14.11.2009, σ. 88-105).

Βλέπε την ενοποιημένη έκδοση.

Οδηγία 2006/22/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Μαρτίου 2006, για καθορισμό ελάχιστων προϋποθέσεων για την εφαρμογή των κανονισμών (ΕΟΚ) αριθ. 3820/85 και (ΕΟΚ) αριθ. 3821/85 του Συμβουλίου σχετικά με την κοινωνική νομοθεσία όσον αφορά δραστηριότητες οδικών μεταφορών και για την κατάργηση της οδηγίας 88/599/ΕΟΚ του Συμβουλίου (EE L 102 της 11.4.2006, σ. 35-44).

Βλέπε την ενοποιημένη έκδοση.

Οδηγία 2002/15/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Μαρτίου 2002, για την οργάνωση του χρόνου εργασίας των εκτελούντων κινητές δραστηριότητες οδικών μεταφορών (ΕΕ L 80 της 23.3.2002, σ. 35-39).

τελευταία ενημέρωση 01.08.2024