Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία για τη Διαφάνεια (ΕΠΔ)

Η παρούσα ανακοίνωση εκδίδεται σε συνέχεια της Πράσινης Βίβλου σχετικά με την ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για τη διαφάνεια (ΕΠΔ) και τη δημόσια διαβούλευση που ακολούθησε. Πραγματεύεται ζητήματα εκπροσώπησης συμφερόντων, προδιαγραφών διαβούλευσης και δημοσίευσης της ταυτότητας των δικαιούχων κοινοτικών κονδυλίων.

Ανακοίνωση της Επιτροπής της 21ης Μαρτίου 2007 – Παρακολούθηση της εφαρμογής τής Πράσινης Βίβλου «Ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για τη διαφάνεια» [COM(2007) 127 τελικό – Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

Η παρούσα ανακοίνωση αποτελεί συνέχεια της Πράσινης Βίβλου της 3ης Μαΐου 2006 σχετικά με την «ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για τη διαφάνεια» (ΕΠΔ). Απαντά στα επιχειρήματα που προέβαλαν οι συμμετέχοντες στη διαβούλευση (αποτελέσματα στο έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής SEC(2007) 360), και προβλέπει μέτρα που προτίθεται να λάβει η Επιτροπή.

Εκπροσώπηση των ομάδων συμφερόντων * («lobbying»)

Οι φορείς που απάντησαν στη διαβούλευση επέκριναν την αρνητική εννοιολογική χροιά τού όρου «εκπροσώπηση των ομάδων συμφερόντων». Ωστόσο, η Επιτροπή τονίζει ότι ο ορισμός δεν εμπεριέχει σε καμία περίπτωση αρνητική χροιά και ότι οι δραστηριότητες εκπροσώπησης των ομάδων συμφερόντων αποτελούν δημοκρατική επιταγή. Εντούτοις, το μητρώο που προτείνει η Πράσινη Βίβλος θα έχει τον τίτλο «Μητρώο των εκπροσώπων συμφερόντων».

Η σύσταση αυτού του μητρώου ως μητρώου με εκούσιο χαρακτήρα έτυχε μεγάλης υποστήριξης. Ωστόσο, πολλοί έκριναν ότι μόνο ένα υποχρεωτικό μητρώο θα παρείχε εγγυήσεις πλήρους διαφάνειας. Παρ’ όλα αυτά, η Επιτροπή θα ακολουθήσει προσέγγιση εκούσιας εγγραφής που θα βασίζεται σε κίνητρα, για την πληρέστερη κάλυψη των ευρωπαίων εκπροσώπων συμφερόντων. Για την ενίσχυση του κινήτρου εγγραφής στο μητρώο, η Επιτροπή θα συνδυάσει το μητρώο με τυποποιημένο υπόδειγμα για διαβουλεύσεις μέσω του Διαδικτύου. Οι συμμετέχοντες σε διαβούλευση θα καλούνται συστηματικά να εγγράφονται σε αυτό. Θα πρέπει να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τα συμφέροντα που εκπροσωπούν, την αποστολή τους και τον τρόπο χρηματοδότησής τους.

Η Πράσινη Βίβλος επισημαίνει ότι οι εγγραφόμενοι εκπρόσωποι συμφερόντων* θα πρέπει να προσυπογράψουν κώδικα δεοντολογίας. Ωστόσο, η διαβούλευση δεν εξέτασε λεπτομερώς τον τρόπο δημιουργίας ή ελέγχου ενός τέτοιου κώδικα. Έκρινε ότι η ευθύνη για τη σύνταξη ενός τέτοιου κώδικα θα έπρεπε να βαρύνει τους εκπροσώπους των ομάδων συμφερόντων. Αλλά οι απαντήσαντες κατέληξαν ότι αυτό θα ήταν δύσκολο να υλοποιηθεί στην πράξη. Συνεπώς, η Επιτροπή αντ’ αυτού θα επανεξετάσει και θα αναπροσαρμόσει τις ελάχιστες απαιτήσεις που θεσπίστηκαν το 1992.

Η διοργανική προσέγγιση, βάσει της οποίας τουλάχιστον η Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα έχουν κοινό μητρώο και κώδικα δεοντολογίας, υποστηρίχθηκε ιδιαίτερα από τους απαντήσαντες. Η Επιτροπή είναι επίσης θετικά διακείμενη ως προς αυτή την επιλογή, καθώς πιστεύει ότι η εν λόγω επιλογή προσφέρει ένα ακόμα κίνητρο εγγραφής. Επομένως, καλεί τα άλλα θεσμικά όργανα να εξετάσουν αυτή τη δυνατότητα πιο διεξοδικά.

Οι συζητήσεις για τον κώδικα δεοντολογίας θα αρχίσουν πριν από το καλοκαίρι του 2007. Το μητρώο των εκπροσώπων συμφερόντων θα ξεκινήσει την άνοιξη του 2008. Η Επιτροπή θα επανεξετάσει τη λειτουργία τού μητρώου αυτού την άνοιξη του 2009.

Οι προδιαγραφές διαβούλευσης της Επιτροπής έτυχαν μάλλον θετικής ανάδρασης από τους απαντήσαντες. Ωστόσο, επισημάνθηκαν ορισμένες αδυναμίες, όπως η ανάδραση σχετικά με τις επιπτώσεις και την τήρηση της προθεσμίας των οκτώ εβδομάδων για τις διαβουλεύσεις, καθώς και η εξισορρόπηση των στοχοθετημένων διαβουλεύσεων μεταξύ των ενδιαφερόμενων φορέων. Για τη βελτίωση της ποιότητας των διαβουλεύσεων, η Επιτροπή σκοπεύει να ενισχύσει την εφαρμογή των προδιαγραφών διαβούλευσης με συντονισμένη προσέγγιση, εξασφαλίζοντας την πολυφωνία, και βελτιώνοντας τις αναδράσεις.

Δημοσίευση της ταυτότητας των δικαιούχων κοινοτικών κονδυλίων

Κατόπιν της δημοσίευσης της Πράσινης Βίβλου, η Επιτροπή άρχισε με τα κράτη μέλη, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερόμενων φορέων συζητήσεις σχετικά με τη δημοσίευση πληροφοριών που αφορούν τους δικαιούχους κοινοτικών κονδυλίων. Αυτές οι συζητήσεις οδήγησαν σε γενική συναίνεση για τη δημοσίευση των σχετικών στοιχείων. Κατά συνέπεια, αυτή ενσωματώθηκε στον δημοσιονομικό κανονισμό.

Πέρα από τις νομοθετικές μεταβολές, πρέπει να αναληφθεί δράση και σε πρακτικό επίπεδο. Οι απαντήσαντες στη διαβούλευση επισήμαναν την επιθυμία τους για μια κεντρική βάση δεδομένων, ανοιχτή στην έρευνα, η οποία θα υπόκειται στη διαχείριση της Επιτροπής και θα περιέχει πληροφορίες σχετικά με τους δικαιούχους των κονδυλίων. Ωστόσο, η συλλογή δεδομένων και η δημοσίευση συνεχίζουν να αποτελούν ευθύνη των εκτελεστικών οργάνων των κρατών μελών. Προκειμένου να αρχίσει η δημοσίευση των δεδομένων από το 2008, θα υιοθετηθεί η ακόλουθη διαδικασία σε συνεργασία με τον ευρωπαίο επόπτη προστασίας δεδομένων:

Λέξεις- κλειδιά τής πράξης

Εκπροσώπηση των ομάδων συμφερόντων («lobbying»): όλες οι δραστηριότητες που αναπτύσσονται με στόχο να επηρεάσουν τη διαμόρφωση της πολιτικής και τη διαδικασία λήψης αποφάσεων των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων.
Εκπρόσωποι των ομάδων συμφερόντων («lobbyists»): τα άτομα που αναπτύσσουν τέτοιες δραστηριότητες, εργαζόμενα σε οργανισμούς, όπως γραφεία μελετών για δημόσιες υποθέσεις, δικηγορικά γραφεία, ΜΚΟ, ομάδες προβληματισμού ή επαγγελματικές ενώσεις.

Ανακοίνωση της Επιτροπής της 27ης Μαΐου 2008 – Ευρωπαϊκή πρωτοβουλία στον τομέα τής διαφάνειας – Πλαίσιο που διέπει τις σχέσεις με τους εκπροσώπους συμφερόντων (μητρώο και κώδικας δεοντολογίας) [COM(2008) 323 τελικό – Δεν έχει δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

See also