Περίπου 7 εκατομμύρια πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) ταξιδεύουν ή διαμένουν εκτός της ΕΕ σε μέρη όπου η χώρα τους δεν διαθέτει πρεσβεία ή προξενείο.
Κατά τη διάρκεια της διαμονής τους ίσως χρειαστούν τη συνδρομή προξενικών αρχών, για παράδειγμα, εάν το διαβατήριό τους απολεσθεί ή κλαπεί, εάν πέσουν θύματα ατυχήματος ή εάν βρεθούν εν μέσω πολιτικής κρίσης από την οποία απαιτείται να απομακρυνθούν.
Καθορίζει πότε και πώς οι πολίτες της ΕΕ που βρίσκονται σε δυσχερή θέση σε τρίτη χώρα έχουν το δικαίωμα να απολαύουν της προστασίας των πρεσβειών ή των προξενείων άλλων χωρών της ΕΕ, εφόσον η χώρα τους δεν αντιπροσωπεύεται εκεί.
Αμερόληπτη προξενική προστασία
Άλλες χώρες της ΕΕ οφείλουν να προσφέρουν σε μη αντιπροσωπευόμενους πολίτες της ΕΕ οποιαδήποτε συνδρομή θα παρείχαν στους δικούς τους υπηκόους, όπως
Επίσης, η οδηγία αποσαφηνίζει σε ποιο βαθμό μέλη της οικογένειας από τρίτες χώρες μπορούν να λάβουν συνδρομή.
Μέτρα συντονισμού και συνεργασίας
Η νέα οδηγία αποσαφηνίζει επίσης τους κανόνες για τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να συντονίζεται η συνδρομή μεταξύ των χωρών της ΕΕ καθώς και τον ρόλο των αντιπροσωπειών της ΕΕ.
Η χώρα από την οποία ο πολίτης ζητά βοήθεια θα διαβουλεύεται πάντα με τη χώρα καταγωγής των πολιτών της ΕΕ και αυτή η τελευταία μπορεί, ανά πάσα στιγμή, να αποφασίσει να μεριμνήσει για τους πολίτες της, ακόμη και εάν δεν διαθέτει πρεσβεία ή προξενείο στην οικεία χώρα (για παράδειγμα, παρέχοντας πληροφορίες τηλεφωνικά, επικοινωνώντας με την οικογένεια ή με φίλους, ή μέσω επιγραμμικών προξενικών υπηρεσιών).
Οι πολίτες μπορούν να παραπέμπονται από τη μια πρεσβεία σε άλλη, καθώς οι χώρες της ΕΕ με παρουσία στη χώρα μπορούν να συμφωνήσουν επιτόπου σχετικά με το ποια θα πρέπει να μεριμνήσει και για ποιον, ώστε να διασφαλίζεται αποτελεσματική προστασία για τους πολίτες της ΕΕ. Οι εν λόγω συμφωνίες πρέπει να δημοσιοποιούνται.
Οι πολίτες μπορούν να λαμβάνουν πληροφορίες για τη διαθέσιμη συνδρομή και για τυχόν συμφωνίες σε ισχύ μεταξύ προξενείων, επικοινωνώντας με την αντιπροσωπεία της ΕΕ στην εν λόγω χώρα.
Καταστάσεις κρίσης
Η οδηγία θεσπίζει κανόνες με σκοπό να διασφαλίζει ότι οι μη αντιπροσωπευόμενοι πολίτες λαμβάνονται δεόντως υπόψη και τυγχάνουν πλήρους συνδρομής σε καταστάσεις κρίσης. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η σαφής κατανομή αρμοδιοτήτων και ο συντονισμός είναι πολύ σημαντικά για να αποφεύγεται η παραμέληση πολιτών της ΕΕ.
Οικονομικές διαδικασίες
Εάν η συνδρομή που παρέχεται συνεπάγεται έξοδα ή τέλη, οι μη αντιπροσωπευόμενοι πολίτες της ΕΕ δεν θα πρέπει να πληρώνουν περισσότερα από τους πολίτες της χώρας της ΕΕ η οποία τους συντρέχει.
Οι πολίτες που δεν δύνανται να καταβάλουν αυτά τα έξοδα επιτόπου καλούνται να υπογράψουν έντυπο με το οποίο αναλαμβάνουν την υποχρέωση να επιστρέψουν αυτά τα έξοδα στις δικές τους αρχές.
Από την 1η Μαΐου 2018.
Οι Συνθήκες της ΕΕ εξασφαλίζουν το δικαίωμα όλων των πολιτών της ΕΕ σε ίση μεταχείριση όσον αφορά την προστασία που τους παρέχουν οι διπλωματικές και προξενικές αρχές όταν ταξιδεύουν ή διαμένουν εκτός της ΕΕ και η δική τους χώρα δεν αντιπροσωπεύεται (βλ. άρθρο 20 παράγραφος 2 στοιχείο γ) και άρθρο 23 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης·άρθρο 46 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ).
Υπό το προηγούμενο νομικό καθεστώς, οι χώρες της ΕΕ έπρεπε να θεσπίσουν τους αναγκαίους κανόνες που θα ίσχυαν μεταξύ τους. Αυτό απέκτησε τη μορφή απόφασης του Συμβουλίου (απόφαση 95/553/ΕΚ του Συμβουλίου σχετικά με την προξενική προστασία των μη αντιπροσωπευόμενων πολιτών της ΕΕ).
Η νέα οδηγία θα αντικαταστήσει την απόφαση 95/553/ΕΚ από την 1η Μαΐου 2018. Ο στόχος είναι να διευκολυνθεί περαιτέρω η συνεργασία και ο συντονισμός ανάμεσα στις προξενικές αρχές και να ενισχυθεί το δικαίωμα των πολιτών της ΕΕ σε προξενική προστασία.
Για περισσότερες πληροφορίες, δείτε:
Οδηγία (ΕΕ) 2015/637 του Συμβουλίου, της 20ής Απριλίου 2015, περί των μέτρων συντονισμού και συνεργασίας προς διευκόλυνση της προξενικής προστασίας για μη αντιπροσωπευόμενους πολίτες της Ένωσης σε τρίτες χώρες και την κατάργηση της απόφασης 95/553/ΕΚ
Πράξη |
Έναρξη ισχύος |
Προθεσμία για μεταφορά στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών |
Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης |
Οδηγία (ΕΕ) 2015/637 του Συμβουλίου |
14.5.2015 |
1.5.2018 |
95/553/ΕΚ: Απόφαση των αντιπροσώπων των κυβερνήσεων των κρατών μελών συνερχομένων στα πλαίσια του Συμβουλίου, της 19ης Δεκεμβρίου 1995, σχετικά με την προστασία των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης εκ μέρους των διπλωματικών και προξενικών αντιπροσωπειών (ΕΕ L 314 της 28.12.1995, σ. 73-76)
Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο - Προξενική προστασία για τους πολίτες της ΕΕ σε τρίτες χώρες: Ισχύουσα κατάσταση και μελλοντική πορεία [COM(2011) 149 τελικό της 23.3.2011]
τελευταία ενημέρωση 19.08.2015