Ο κανονισμός ενημερώνει την προηγούμενη νομοθεσία της ΕΕ για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις (γνωστός ως «κανονισμός Βρυξέλλες I»). Στόχο έχει να καταστήσει πιο εύκολη και πιο γρήγορη την ελεύθερη κυκλοφορία των αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις εντός ΕΕ, σύμφωνα με τα όσα ορίζουν η αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης και το Πρόγραμμα της Στοκχόλμης.
Ο κανονισμός εφαρμόζεται σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις. Ωστόσο, δεν εφαρμόζεται στο οικογενειακό δίκαιο, τη πτώχευση, τα θέματα κληρονομιάς και άλλα εξειδικευμένα ζητήματα που αναφέρονται στον κανονισμό, όπως η κοινωνική ασφάλεια ή η διαιτησία.
Σύμφωνα με τη νέα νομοθεσία, η διαδικασία που ήταν γνωστή ως κήρυξη εκτελεστότητας βάσει του «κανονισμού Βρυξέλλες I» καταργήθηκε. Αυτό σημαίνει ότι η απόφαση που εκδίδεται σε μια χώρα της ΕΕ αναγνωρίζεται σε άλλες χώρες της ΕΕ χωρίς να απαιτείται κάποια ειδική διαδικασία. Εφόσον είναι εκτελεστή στη χώρα όπου εκδίδεται, είναι ομοίως εκτελεστή και στις υπόλοιπες χώρες χωρίς να απαιτείται κήρυξη εκτελεστότητας.
Το πρόσωπο κατά του οποίου ζητείται η εκτέλεση της απόφασης πρέπει να ενημερώνεται για αυτό με μία «βεβαίωση που θα αφορά απόφαση σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις». Αυτή συντάσσεται κατόπιν αιτήσεως οποιουδήποτε ενδιαφερομένου (σχετικό πρότυπο παρέχεται στον κανονισμό). Η βεβαίωση πρέπει να συνοδεύεται από την απόφαση (εάν δεν έχει ήδη επιδοθεί). αυτή η βεβαίωση πρέπει να επιδοθεί στο πρόσωπο σε εύλογο χρονικό διάστημα πριν την εκτέλεση της απόφασης.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, το πρόσωπο κατά του οποίου επιδιώκεται η εκτέλεση μπορεί να υποβάλει αίτηση άρνησης της αναγνώρισης ή της εκτέλεσης της απόφασης. Τούτο μπορεί να προκύψει όταν θεωρεί ότι συντρέχει λόγος άρνησης που αναφέρεται ρητώς στον κανονισμό (π.χ. όταν η αναγνώριση αντίκειται προδήλως στη δημόσια τάξη). Οι χώρες της ΕΕ πρέπει να ενημερώνουν την Επιτροπή σχετικά με τα αρμόδια δικαστήρια όπου θα πρέπει να υποβληθεί η αίτηση.
Κοινοί κανόνες περί διεθνούς δικαιοδοσίας
Οι δικαστικές διαδικασίες που υπάγονται στην παρούσα νομοθεσία πρέπει να παρουσιάζουν σύνδεσμο με το έδαφος των χωρών της ΕΕ. Οι κοινοί κανόνες περί διεθνούς δικαιοδοσίας θα πρέπει, κατά κανόνα, να εφαρμόζονται όταν ο εναγόμενος έχει την κατοικία του σε χώρα της ΕΕ. Ο εναγόμενος που δεν έχει την κατοικία του σε χώρα της ΕΕ (δηλ. όταν εκείνος δεν μένει μόνιμα σε χώρα της ΕΕ) θα πρέπει γενικώς να υπόκειται στους εθνικούς κανόνες περί διεθνούς δικαιοδοσίας που ισχύουν στη χώρα του επιληφθέντος δικαστηρίου (το δικαστήριο όπου κινήθηκαν αρχικά οι διαδικασίες).
Ωστόσο, ορισμένοι κανόνες διεθνούς δικαιοδοσίας ισχύουν, ανεξαρτήτως του τόπου κατοικίας του εναγομένου, προκειμένου:
Οι κανόνες διεθνούς δικαιοδοσίας ενδέχεται επίσης, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, να ισχύουν και για διαδίκους που κατοικούν εκτός ΕΕ. Τούτο μπορεί να προκύψει, π.χ. σε περίπτωση που οι εν λόγω διάδικοι έχουν συμφωνήσει ότι τα δικαστήρια μιας χώρας της ΕΕ θα πρέπει να έχουν δικαιοδοσία.
Ενίσχυση του σεβασμού για τις συμφωνίες παρέκτασης
Η νομοθεσία βελτιώνει την αποτελεσματικότητα των συμφωνιών παρέκτασης: η περίπτωση όπου τα μέρη έχουν ορίσει συγκεκριμένο δικαστήριο ή δικαστήρια για την επίλυση της διαφοράς τους. Δίδεται προτεραιότητα στο ορισθέν δικαστήριο ώστε να αποφασίσει επί της διεθνούς δικαιοδοσίας του, ανεξαρτήτως του εάν έχει επιληφθεί πρώτο ή δεύτερο. Οποιοδήποτε άλλο δικαστήριο πρέπει να αναστείλει τη διαδικασία έως ότου το ορισθέν δικαστήριο διαπιστώσει τη διεθνή δικαιοδοσία του ή -στην περίπτωση που η συμφωνία δεν είναι έγκυρη- την έχει απορρίψει.
Το ΗΒ (1) και η Ιρλανδία έλαβαν μέρος στην έκδοση και την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού. Η Δανία έχει υιοθετήσει τον κανονισμό στη βάση της συμφωνίας της 19ης Οκτωβρίου 2005 μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και της Δανίας σχετικά με τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις.
Εφαρμογή των κανόνων του κανονισμού ΒρυξέλλεςI από το Ενιαίο Δικαστήριο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίαςκαι το Δικαστήριο της Benelux
Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 542/2014 προβλέπει νέους κανόνες για τη σχέση ανάμεσα σε διαδικασίες ενώπιον ορισμένων δικαστηρίων που είναι κοινά για περισσότερες χώρες (όπως το Ενιαίο Δικαστήριο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας και το Δικαστήριο της Benelux) αφενός, και των δικαστηρίων των χωρών της ΕΕ βάσει του κανονισμού Βρυξέλλες Ι, αφετέρου. Αυτό σημαίνει ότι οι αποφάσεις που εκδίδονται από αυτά τα δικαστήρια θα πρέπει να αναγνωρίζονται και να εκτελούνται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1215/2012.
Έντυπα για αποφάσεις σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις (Διαδικτυακή πύλη της ευρωπαϊκής ηλεκτρονικής δικαιοσύνης)
Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1215/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Δεκεμβρίου 2012, για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις.
Πράξη (-εις) τροποποίησης |
Έναρξη ισχύος |
Προθεσμία για μεταφορά στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών |
Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής 'Ενωσης |
Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1215/2012 |
9.1.2013 Αίτηση της 10.1.2015. |
- |
Πράξη (εις) τροποποίησης |
Έναρξη ισχύος |
Προθεσμία για μεταφορά στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών |
Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής 'Ενωσης |
Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 542/2014 |
30.5.2014 |
- |
|
Κανονισμός (ΕΕ) 2015/281 |
26.2.2015 |
- |
Η συμφωνία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και του Βασιλείου της Δανίας για τη διεθνή δικαιοδοσία, την αναγνώριση και την εκτέλεση αποφάσεων σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις (Επίσημη Εφημερίδα L 79, 21.3.2013, σ. 4-4)
τελευταία ενημέρωση 24.09.2015
(1) Το Ηνωμένο Βασίλειο αποχωρεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση και γίνεται τρίτη χώρα (χώρα εκτός ΕΕ) από την 1η Φεβρουαρίου 2020.