Σύστημα ελέγχου της αλιείας της ΕΕ

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

• Οι κύριοι στόχοι του συστήματος ελέγχου είναι οι εξής:
  • να διασφαλιστεί ότι μόνο οι επιτρεπόμενες ποσότητες θαλάσσιων βιολογικών πόρων αλιεύονται ή καλλιεργούνται για εμπορικούς σκοπούς·
  • να συλλέγονται τα απαραίτητα δεδομένα για τη διαχείριση των αλιευτικών αποθεμάτων·
  • να αποσαφηνισθούν οι ρόλοι των κρατών μελών, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Ελέγχου της Αλιείας (EFCA)·
  • να διασφαλιστεί ότι οι κανόνες της ΚΑλΠ εφαρμόζονται, ελέγχονται και επιβάλλονται με τον ίδιο τρόπο για όλα τα είδη αλιείας και τις επιχειρήσεις, και ότι υπάρχουν εναρμονισμένες κυρώσεις σε όλη την ΕΕ·
  • να διασφαλιστεί ότι όλες οι παρτίδες¹ προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας είναι ανιχνεύσιμες ψηφιακά κατά μήκος όλης της αλυσίδας εφοδιασμού, από το δίχτυ μέχρι το πιάτο, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα στάδια αλιείας ή καλλιέργειας, εκφόρτωσης, διεργασίας, μεταφοράς και εμπορίας.
• Ο κανονισμός εφαρμόζεται για:
  • όλες τις αλιευτικές δραστηριότητες στα ύδατα της ΕΕ·
  • τις αλιευτικές δραστηριότητες των αλιευτικών σκαφών της ΕΕ στα ύδατα της ΕΕ και εκτός αυτών·
  • την εμπορική αλιεία χωρίς σκάφος·
  • επιχειρήσεις στην αλυσίδα εφοδιασμού που σχετίζονται με παρτίδες προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας, που μπορεί είτε να μην εισάγονται είτε να εισάγονται στην ΕΕ·
  • την ερασιτεχνική αλιεία.

Πρόσβαση στα ύδατα και στους αλιευτικούς πόρους

• Για την εμπορική εκμετάλλευση θαλάσσιων βιολογικών πόρων, ένα αλιευτικό σκάφος πρέπει να διαθέτει έγκυρη αλιευτική άδεια που εκδίδεται από το κράτος μέλος σημαίας. Οι πληροφορίες που περιέχονται στην άδεια πρέπει να είναι ακριβείς και συνεπείς με τις πληροφορίες που περιέχονται στο ενωσιακό μητρώο αλιευτικών σκαφών.
• Τα σκάφη που δραστηριοποιούνται σε ενωσιακά ύδατα επιτρέπεται να πραγματοποιούν αλιευτικές δραστηριότητες μόνον εφόσον αυτές οι δραστηριότητες περιέχονται σε έγκυρη άδεια αλίευσης. Οι δραστηριότητες για τις οποίες χορηγείται άδεια μπορεί να υπόκεινται σε καθεστώς αλιευτικής προσπάθειας, πολυετές σχέδιο, περιοχή περιορισμένης αλιείας ή αλιεία για επιστημονικούς λόγους.
• Θεσπίζονται λεπτομερείς κανόνες σχετικά με τη σήμανση και την ταυτοποίηση αλιευτικών σκαφών και των εργαλείων τους.
• Κάθε κράτος μέλος πρέπει να θέτει σε λειτουργία ένα δορυφορικό Σύστημα Παρακολούθησης Σκαφών (VMS) για τη συστηματική παρακολούθηση των θέσεων και των κινήσεων των σκαφών. Τα μεγαλύτερα σκάφη πρέπει να έχουν εγκαταστήσει μια συσκευή VMS επί του σκάφους· τα μικρότερα σκάφη μήκους κάτω των 12 μέτρων δεν χρειάζεται να εγκαταστήσουν μια συσκευή VMS αλλά πρέπει να διαθέτουν μια συσκευή επί του σκάφους που να τους επιτρέπει τον εντοπισμό και την ταυτοποίησή τους από μια συσκευή ανίχνευσης σε τακτά διαστήματα· ορισμένα μικρότερα παράκτια σκάφη μήκους κάτω των 9 μέτρων εξαιρούνται από την απαίτηση VMS μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2029.
• Κάθε κράτος μέλος πρέπει να ιδρύσει και να θέσει σε λειτουργία ένα Κέντρο Παρακολούθησης Αλιείας για την παρακολούθηση των αλιευτικών δραστηριοτήτων και των προσπαθειών των σκαφών που φέρουν τη σημαία του, καθώς και των σκαφών άλλων κρατών μελών και των χωρών που έχουν άδεια να πραγματοποιούν αλιευτικές δραστηριότητες στα ύδατά τους.

Έλεγχος της αλιείας

• Οι πλοίαρχοι αλιευτικών σκαφών πρέπει να χρησιμοποιούν ηλεκτρονικά συστήματα υποβολής εκθέσεων (ERS) για την καταγραφή και τη διαβίβαση αλιευτικών δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των αλιευμάτων, των μεταφορτώσεων και των εκφορτώσεων. Όλα τα σκάφη θα υποχρεούνται να διαθέτουν αυτά τα συστήματα από το 2028, παρόλο που γίνονται ορισμένες εξαιρέσεις για τα μικρότερα σκάφη μέχρι τότε.
• Ο κανονισμός αναφέρει λεπτομερώς τις πληροφορίες που πρέπει να τηρούνται στο ημερολόγιο. Για ορισμένα μεγαλύτερα σκάφη, θα χρησιμοποιούνται εξ αποστάσεως ηλεκτρονικά μέσα παρακολούθησης προκειμένου να διασφαλίζεται ότι τα ανεπιθύμητα αλιεύματα δεν απορρίπτονται στη θάλασσα κατά παράβαση της υποχρέωσης εκφόρτωσης.
• Τα κράτη μέλη πρέπει να καταχωρίζουν όλα τα σχετικά δεδομένα για τα αλιεύματα και τις αλιευτικές προσπάθειες και να τα διαβιβάζουν στην Επιτροπή. Έχουν την ευθύνη να διασφαλίζουν ότι η συνολική αλιευτική ικανότητα που αντιστοιχεί στις αλιευτικές άδειες που έχουν εκδώσει δεν υπερβαίνει, ανά πάσα στιγμή, τα μέγιστα επίπεδα της αλιευτικής ικανότητάς τους. Πρέπει επίσης να ενημερώνουν άμεσα την Επιτροπή αν διαπιστώσουν ότι έχει εξαντληθεί το 80 % μιας ποσόστωσης ή το 80 % των μέγιστων επιπέδων των αλιευτικών προσπαθειών που συνδέονται με κάποιο αλιευτικό εργαλείο ή κάποιο είδος αλιείας.
• Τα παράκτια κράτη μέλη πρέπει να εγκαταστήσουν ένα ηλεκτρονικό σύστημα καταχώρισης και διαβίβασης αλιευμάτων από την ερασιτεχνική αλιεία προκειμένου να συλλέγουν πληροφορίες για αλιεύματα από φυσικά πρόσωπα που αλιεύουν είδη, αποθέματα ή ομάδες αποθεμάτων για τα οποία καθορίζονται αλιευτικές δυνατότητες από την ΕΕ, καλύπτονται από κάποιο πολυετές σχέδιο ή υπόκεινται στην υποχρέωση εκφόρτωσης.

Έλεγχος της αλυσίδας εφοδιασμού

• Τα κράτη μέλη έχουν την ευθύνη να διασφαλίζουν ότι οι κανόνες της ΚΑλΠ τηρούνται στην επικράτειά τους σε όλα τα στάδια της εμπορίας των προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας, από τη διάθεσή τους στην αγορά μέχρι τις λιανικές πωλήσεις τους, συμπεριλαμβανομένης της μεταφοράς. Πρέπει να διασφαλίζουν ότι η χρήση των αλιευτικών προϊόντων κάτω από το ισχύον ελάχιστο μέγεθος αναφοράς διατήρησης που υπόκειται στην υποχρέωση εκφόρτωσης το οποίο καθορίζεται στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1380/2013 περιορίζεται σε σκοπούς πέρα από την άμεση ανθρώπινη κατανάλωση.
• Τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα προϊόντα για τα οποία εφαρμόζονται κοινά πρότυπα εμπορίας διατίθενται στην αγορά μόνο εφόσον συμμορφώνονται με τα εν λόγω πρότυπα. Πρέπει να διεξάγουν ελέγχους ώστε να εξασφαλιστεί η συμμόρφωση σε όλα τα στάδια της αλυσίδας εφοδιασμού, συμπεριλαμβανομένης της μεταφοράς και των υπηρεσιών τροφοδοσίας.
• Προσδιορίζεται η σύνθεση μιας παρτίδας προϊόντων αλιείας ή προϊόντων υδατοκαλλιέργειας που εμπίπτουν στο κεφάλαιο 3 της συνδυασμένης ονοματολογίας (ΣΟ), η οποία θεσπίστηκε από τον κανονισμό (ΕΟΚ) αριθ. 2658/87, και ορίζονται ορισμένες εξαιρέσεις από τους κανόνες αυτούς πριν από τη διάθεση των εν λόγω προϊόντων (ιχθύων, καρκινοειδών, μαλάκιων και υδρόβιων ασπόνδυλων) στην αγορά.
• Οι επιχειρήσεις πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα προϊόντα αλιείας και υδατοκαλλιέργειας κατανέμονται σε παρτίδες και είναι ανιχνεύσιμα σε όλα τα στάδια παραγωγής, κατεργασίας και διανομής, από την αλιεία ή την καλλιέργεια μέχρι το στάδιο λιανικής πώλησης.
• Οι επιχειρήσεις πρέπει να εγκαθιστούν συστήματα και διαδικασίες ώστε να διασφαλίζουν ότι, για κάθε παρτίδα προϊόντων αλιείας ή υδατοκαλλιέργειας που εμπίπτουν στο κεφάλαιο 3 της ΣΟ, οι ελάχιστες πληροφορίες ιχνηλασιμότητας που έχουν καθοριστεί καταχωρίζονται και διατίθενται ψηφιακά στις επιχειρήσεις στις οποίες τα προϊόντα αυτά έχουν παρασχεθεί και, κατόπιν αιτήματος, στις αρμόδιες αρχές.
• Ορίζονται οι ελάχιστες πληροφορίες ιχνηλασιμότητας για μια παρτίδα προϊόντων αλιείας ή υδατοκαλλιέργειας που εμπίπτουν στο κεφάλαιο 3 της ΣΟ. Οι κανόνες σχετικά με τις παρτίδες προϊόντων αλιείας ή υδατοκαλλιέργειας που εμπίπτουν σε αυτό το κεφάλαιο της ΣΟ θα τεθούν σε εφαρμογή από τις 10 Ιανουαρίου 2026.
• Για παρτίδες προϊόντων αλιείας ή υδατοκαλλιέργειας που εμπίπτουν στις κλάσεις 1604 και 1605 του κεφαλαίου 16 της ΣΟ (παρασκευάσματα ιχθύων, καρκινοειδών, μαλάκιων ή άλλων υδρόβιων ασπόνδυλων) και για παρτίδες προϊόντων αλιείας ή υδατοκαλλιέργειας που εμπίπτουν στη διαίρεση 1212 21 του κεφαλαίου 12 της ΣΟ (φύκια και άλλου είδους άλγη), οι ελάχιστες πληροφορίες ιχνηλασιμότητας, συμπεριλαμβανομένων των ψηφιακών συστημάτων που πρέπει να χρησιμοποιούνται, θα καθοριστούν σε κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις και θα τεθούν σε εφαρμογή από τις 10 Ιανουαρίου 2029.
• Τα κράτη μέλη μπορούν να εξαιρούν από τις εν λόγω απαιτήσεις ιχνηλασιμότητας τις μικρές ποσότητες προϊόντων που πωλούνται απευθείας από τα αλιευτικά σκάφη σε καταναλωτές, εφόσον τα εν λόγω προϊόντα προορίζονται μόνο για ιδιωτική κατανάλωση και εφόσον οι ποσότητες δεν υπερβαίνουν τα 10 kg αλιευτικών προϊόντων ανά καταναλωτή ανά ημέρα. Στην περίπτωση της Βαλτικής Θάλασσας, το όριο αυτό δεν πρέπει να υπερβαίνει τους δύο μεμονωμένους σολομούς ανά καταναλωτή ανά ημέρα.

Επιτήρηση και επιθεωρήσεις

• Καθορίζονται λεπτομερείς κανόνες για επιτήρηση και επιθεωρήσεις από επιθεωρητές της ΕΕ που μπορούν να δραστηριοποιούνται στην επικράτεια των κρατών μελών και σε ενωσιακά ύδατα, και σε αλιευτικά σκάφη της ΕΕ εκτός των υδάτων της ΕΕ.
• Τα κράτη μέλη είναι υπεύθυνα για τον έλεγχο και την επιβολή της ΚΑλΠ και πρέπει να διαθέτουν κατάλογο των υπαλλήλων που είναι διαθέσιμοι για τη διεξαγωγή των επιθεωρήσεων.
• Οι επιθεωρήσεις πρέπει να διεξάγονται έτσι ώστε να μην γίνονται διακρίσεις εν πλω, στους λιμένες, κατά τη διάρκεια της μεταφοράς, σε εγκαταστάσεις μεταποίησης και κατά τη διάρκεια της εμπορίας των αλιευτικών προϊόντων.
• Ο κανονισμός θέτει ένα πλαίσιο για παρατηρητές ελέγχου της ΕΕ επί αλιευτικών σκαφών που πρέπει να επαληθεύουν τη συμμόρφωση των σκαφών με τους κανόνες της ΚΑλΠ, συμπεριλαμβανομένων των κανόνων για την ασφάλεια και την ανεξαρτησία τους από τους ιδιοκτήτες.

Αξιολόγηση και έλεγχος από την Επιτροπή

Η Επιτροπή θα διενεργεί ελέγχους, επαληθεύσεις και αυτοτελείς επιθεωρήσεις για τον έλεγχο και την αξιολόγηση της εφαρμογής των κανόνων της ΚΑλΠ από τα κράτη μέλη.

Κυρώσεις

• Τα κράτη μέλη πρέπει να λαμβάνουν το κατάλληλο διοικητικό μέτρο, όπως κυρώσεις ή ποινικές διαδικασίες, σε περίπτωση παράβασης των κανόνων. Σε περίπτωση σοβαρών παραβάσεων, τα κράτη μέλη πρέπει επίσης να εφαρμόζουν σύστημα επιβολής μορίων ποινής για τους κατόχους αλιευτικών αδειών και για τους πλοιάρχους αλιευτικών σκαφών. Η σώρευση μορίων μπορεί να οδηγήσει σε αναστολή και τελικά σε αφαίρεση της άδειας.
• Στα κράτη μέλη μπορούν επίσης να επιβληθούν κυρώσεις για μη ορθή επιβολή των κανόνων της ΚΑλΠ, συμπεριλαμβανομένης της απαγόρευσης ενός είδους αλιείας ή της μείωσης των ποσοστώσεων (στην περίπτωση υπεραλίευσης ).

Συλλογή δεδομένων

• Τα κράτη μέλη υποχρεούνται να διαθέτουν μια ασφαλή βάση δεδομένων, προσβάσιμη στην Επιτροπή, με όλες τις πληροφορίες που συλλέγονται κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους δυνάμει του κανονισμού. Πρέπει να δημιουργήσουν έναν επίσημο δικτυακό τόπο που θα περιέχει πληροφορίες όπως λιμένες που έχουν καθοριστεί, απαγορεύσεις σε πραγματικό χρόνο, σημεία επαφής, έναν κατάλογο επιχειρήσεων που έχουν εξουσιοδοτηθεί να διεξάγουν ζύγιση και άλλα στοιχεία.
• Ο κανονισμός θεσπίζει επίσης ένα σύστημα αμοιβαίας συνδρομής, διοικητικής συνεργασίας και ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών, της Επιτροπής, της EFCA και τρίτων χωρών.

Συντονισμός

• Για να ενθαρρύνει τη στενότερη συνεργασία και την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών, η EFCA διοργανώνει εκστρατείες κοινών ελέγχων, στους οποίους συμμετέχουν επιθεωρητές από διάφορα κράτη μέλη.

Κανόνες για ειδικά προγράμματα ελέγχου και επιθεώρησης όσον αφορά ορισμένους τύπους αλιείας

• Μπορούν να θεσπιστούν κανόνες για ειδικά προγράμματα ελέγχου και επιθεώρησης όσον αφορά ορισμένους τύπους αλιείας από την Επιτροπή. Τον Δεκέμβριο του 2018, η Επιτροπή εξέδωσε την εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2018/1986 για τη θέσπιση ειδικών προγραμμάτων ελέγχου και επιθεώρησης όσον αφορά ορισμένους τύπους αλιείας, που ελέγχονται από κοινού από τα οικεία κράτη μέλη υπό τον συντονισμό της EFCA στο πλαίσιο κοινών σχεδίων ανάπτυξης.