Δικαίωμα παρακολούθησης υπέρ του δημιουργού ενός πρωτότυπου έργου τέχνης

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Οδηγία 2001/84/ΕΚ σχετικά με το δικαίωμα παρακολούθησης υπέρ του δημιουργού ενός πρωτότυπου έργου τέχνης

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ;

Αποσκοπεί στη θέσπιση υποχρεωτικού δικαιώματος παρακολούθησης* υπέρ των δημιουργών πρωτότυπων έργων τέχνης σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ).

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Έργα τέχνης τα οποία αφορά το δικαίωμα παρακολούθησης

Εφόσον τα έργα τέχνης έχουν εκτελεστεί από τον καλλιτέχνη ή πρόκειται για αντίτυπα σε περιορισμένο αριθμό που θεωρούνται πρωτότυπα έργα τέχνης σύμφωνα με την επαγγελματική χρήση (έργα περιορισμένης παραγωγής ή υπογεγραμμένα, για παράδειγμα), το δικαίωμα παρακολούθησης ισχύει μεταξύ άλλων για:

• πίνακες·
• κολάζ·
• έργα ζωγραφικής·
• σχέδια·
• εικόνες χαρακτικής·
• εκτυπώσεις·
• εικόνες λιθογραφίας·
• γλυπτά·
• εργόχειρα χαλιά τοίχου (ταπισερί)·
• προϊόντα κεραμικής·
• προϊόντα υαλουργίας και
• φωτογραφίες.

Το δικαίωμα παρακολούθησης δεν εφαρμόζεται για τα πρωτότυπα χειρόγραφα συγγραφέων και συνθετών.

Αντικείμενο του δικαιώματος παρακολούθησης

• Το δικαίωμα παρακολούθησης καταβάλλεται κατά κανόνα από τον πωλητή. Ωστόσο, οι χώρες της ΕΕ μπορούν να θεσπίσουν νόμους οι οποίοι θα επιτρέπουν σε έναν επαγγελματία εκτός του πωλητή να είναι αποκλειστικά ή από κοινού με τον πωλητή υπεύθυνος για την καταβολή του δικαιώματος παρακολούθησης.
• Επίσης, οι χώρες της ΕΕ μπορούν να ορίσουν ότι το δικαίωμα παρακολούθησης δεν εφαρμόζεται:
  • στις μεταπωλήσεις αν ο πωλητής έχει αποκτήσει το έργο απευθείας από τον δημιουργό λιγότερο από τρία έτη πριν, και
  • εφόσον η τιμή μεταπώλησης δεν υπερβαίνει τα 10 000 ευρώ.

Διάρκεια προστασίας του δικαιώματος παρακολούθησης

Η διάρκεια προστασίας καθορίζεται από την οδηγία 2006/116/ΕΚ, η οποία εναρμονίζει τη διάρκεια προστασίας του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας και ορισμένα συγγενή δικαιώματα, και εκτείνεται σε μια περίοδο 70 ετών μετά τον θάνατο του δημιουργού.

Υπολογισμός του δικαιώματος παρακολούθησης

• Οι χώρες της ΕΕ υποχρεούνται να ορίσουν κατώτατη τιμή πώλησης για τις πωλήσεις που υπόκεινται στο δικαίωμα παρακολούθησης. Αυτή η κατώτατη τιμή δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 3 000 ευρώ.
• Οι καλλιτέχνες λαμβάνουν δικαιώματα που υπολογίζονται ως ποσοστό επί της τιμής πώλησης των έργων τους. Οι τιμές πώλησης διαιρούνται σε πέντε τμήματα, και το ποσοστό των δικαιωμάτων κυμαίνεται από 4 % έως 0,25 %, ανάλογα με το τμήμα.
• Ωστόσο, το συνολικό ποσό των δικαιωμάτων δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 12 500 ευρώ.

Δικαιούχοι

• Το δικαίωμα παρακολούθησης εισπράττεται από τον δημιουργό του έργου και, μετά τον θάνατό του, από τους δικαιοδόχους του.
• Οι δημιουργοί που είναι υπήκοοι χωρών εκτός της ΕΕ μπορούν να απολαύουν του δικαιώματος παρακολούθησης εάν η νομοθεσία της χώρας τους επιτρέπει την προστασία του δικαιώματος παρακολούθησης στη συγκεκριμένη χώρα για έργα δημιουργών από κράτη μέλη της ΕΕ.
• Ωστόσο, μια χώρα της ΕΕ μπορεί να αποφασίσει την εφαρμογή αυτής της οδηγίας και για δημιουργούς οι οποίοι είναι υπήκοοι χωρών εκτός της ΕΕ, αλλά έχουν τη συνήθη διαμονή τους στην εν λόγω χώρα της ΕΕ.

Δικαίωμα συλλογής πληροφοριών

Για μία τριετία μετά τη μεταπώληση, οι δικαιούχοι των δικαιωμάτων μπορούν να απαιτούν από οποιονδήποτε επαγγελματία της αγοράς έργων τέχνης κάθε πληροφορία απαραίτητη για την ασφαλή καταβολή των ποσοστών που οφείλονται επί της μεταπώλησης.

Έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας και βασικές αρχές και συστάσεις

Το 2011 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας. Η έκθεση πρότεινε την καθιέρωση διαλόγου μεταξύ των εμπλεκόμενων παραγόντων (συμπεριλαμβανομένων των οργανισμών συλλογικής διαχείρισης, συγγραφέων και επαγγελματιών της αγοράς έργων τέχνης, όπως έμποροι έργων τέχνης, γκαλερί, δημοπράτες) με σκοπό την υποβολή συστάσεων για τη βελτίωση του συστήματος συλλογής και διανομής του δικαιώματος παρακολούθησης στην ΕΕ. Το 2014 οι εκπρόσωποι αυτών των οργανισμών υπέγραψαν τις «Βασικές αρχές και προϋποθέσεις σχετικά με τη διαχείριση του δικαιώματος παρακολούθησης των δημιουργών».

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Η ΟΔΗΓΙΑ;

• Η οδηγία αυτή εφαρμόζεται σε όλα τα πρωτότυπα έργα τέχνης που κατά την 1η Ιανουαρίου 2006:
  • προστατεύονταν από τη νομοθεσία των χωρών της ΕΕ περί πνευματικής ιδιοκτησίας ή
  • πληρούσαν τα κριτήρια προστασίας σύμφωνα με τις διατάξεις της παρούσας οδηγίας.
• Η οδηγία τέθηκε σε εφαρμογή στις 13 Οκτωβρίου 2001 και έπρεπε να γίνει νόμος στις χώρες της ΕΕ έως την 1η Ιανουαρίου 2006.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Παρά το γεγονός ότι η Σύμβαση της Βέρνης για την προστασία των λογοτεχνικών και καλλιτεχνικών έργων προβλέπει το δικαίωμα παρακολούθησης για τον δημιουργό ενός πρωτότυπου έργου τέχνης, αυτό δεν είναι δεσμευτικό, κάτι το οποίο σημαίνει ότι ορισμένες χώρες της ΕΕ δεν το εφαρμόζουν. Ως αποτέλεσμα αυτού, υπάρχουν εμπόδια στην εσωτερική αγορά και στρεβλώσεις του ανταγωνισμού στο εσωτερικό της, καθώς και έλλειψη προστασίας για τους δημιουργούς των πρωτότυπων έργων τέχνης.

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Οδηγία 2001/84/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 27ης Σεπτεμβρίου 2001, σχετικά με το δικαίωμα παρακολούθησης υπέρ του δημιουργού ενός πρωτότυπου έργου τέχνης (EE L 272 της 13.10.2001, σ. 32-36)

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Έκθεση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή: Έκθεση σχετικά με την εφαρμογή και τα αποτελέσματα της οδηγίας για το δικαίωμα παρακολούθησης (2001/84/ΕΚ) [COM(2011) 878 τελικό, 14.12.2011]

Οδηγία 2006/116/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 12ης Δεκεμβρίου 2006, για τη διάρκεια προστασίας του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας και ορισμένων συγγενικών δικαιωμάτων (κωδικοποίηση) (ΕΕ L 372 της 27.12.2006, σ. 12-18)

Οι μεταγενέστερες τροποποιήσεις της οδηγίας 2006/116/ΕΚ έχουν ενσωματωθεί στο βασικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη έκδοση είναι απλώς βοήθημα τεκμηρίωσης.

τελευταία ενημέρωση 11.01.2019