Νομική προστασία: βάσεις δεδομένων

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Οδηγία 96/9/ΕΚ σχετικά με τη νομική προστασία των βάσεων δεδομένων

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ;

Η οδηγία αποσκοπεί στην παροχή νομικής προστασίας για τις βάσεις δεδομένων* η οποία έχει δύο πτυχές:

την προστασία βάσει του δικαιώματος του δημιουργού για τα πνευματικά δημιουργήματα που συμμετέχουν στην επιλογή και διευθέτηση του υλικού·
την προστασία ειδικής φύσεως* για ουσιώδεις επενδύσεις (χρηματοδοτικές και, όσον αφορά τους ανθρώπινους πόρους, προσπάθειες και ενέργεια) κατά την απόκτηση, τον έλεγχο ή την παρουσίαση του περιεχομένου της βάσης δεδομένων.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Πεδίο εφαρμογής

Η οδηγία:

εφαρμόζεται στις βάσεις δεδομένων, ανεξαρτήτως μορφής [π.χ. ηλεκτρονικές (επιγραμμικές) ή μη ηλεκτρονικές (απογραμμικές)]·
δεν εφαρμόζεται στο λογισμικό που χρησιμοποιείται για την κατασκευή ή τη λειτουργία της βάσης δεδομένων ή στα έργα και στο υλικό που περιέχει.

Η οδηγία δεν θίγει τους νομικούς κανόνες που αφορούν ιδίως τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, τα σήματα, τα σχέδια και υποδείγματα ή τον αθέμιτο ανταγωνισμό.

Δικαίωμα του δημιουργού

Θα παρέχεται προστασία σε μια βάση δεδομένων βάσει του δικαιώματος του δημιουργού εάν η επιλογή ή η διευθέτηση του περιεχομένου της είναι αποτέλεσμα προσωπικής πνευματικής εργασίας του δημιουργού.
Ο δημιουργός βάσης δεδομένων έχει ορισμένα αποκλειστικά δικαιώματα (πράξεις που υπόκεινται σε περιορισμούς), π.χ. αναπαραγωγή, μετατροπή, διανομή κ.λπ.
Ο νόμιμος χρήστης βάσης δεδομένων μπορεί να εκτελεί τις πράξεις που υπόκεινται σε περιορισμούς και είναι αναγκαίες για τη χρήση της βάσης δεδομένων.
Επιπλέον, προβλέπονται και άλλες εξαιρέσεις (π.χ. παράδειγμα κατά τη διδασκαλία ή την επιστημονική έρευνα).

Δικαιώματα ειδικής φύσεως

Εκτός από το καθεστώς του δικαιώματος του δημιουργού, η οδηγία προβλέπει καθεστώς του δικαιώματος ειδικής φύσεως, ώστε ο δημιουργός βάσης δεδομένων να μπορεί να απαγορεύει την εξαγωγή ή/και επαναχρησιμοποίηση του περιεχομένου της χωρίς άδεια.
Τα δικαιώματα ειδικής φύσεως είναι οικονομικά δικαιώματα και, επομένως, μπορούν να μεταβιβάζονται, να εκχωρούνται ή να παραχωρούνται δωρεάν με συμβατική άδεια.
Οι νόμιμοι χρήστες δύνανται να εξάγουν και να επαναχρησιμοποιούν, χωρίς άδεια, επουσιώδη μέρη του περιεχομένου βάσης δεδομένων. Ωστόσο, δεν δύνανται να εκτελούν πράξεις που θίγουν αδικαιολογήτως τα νόμιμα συμφέροντα του δημιουργού της βάσης δεδομένων ή προσώπου που παρέχει τα έργα ή τις υπηρεσίες που περιέχει.
Επιπλέον, προβλέπονται και άλλες εξαιρέσεις (π.χ. παράδειγμα κατά τη διδασκαλία ή την επιστημονική έρευνα).
Το δικαίωμα αποτροπής της εξαγωγής ή/και επαναχρησιμοποίησης χωρίς άδεια του περιεχομένου βάσεων δεδομένων παρατείνεται για περίοδο 15 ετών, με ισχύ από την ημερομηνία ολοκλήρωσης της δημιουργίας της βάσης δεδομένων.
Παραχωρείται προστασία από την εξαγωγή ή την επαναχρησιμοποίηση χωρίς άδεια στις βάσεις δεδομένων οι οποίες έχουν δημιουργηθεί από υπήκοο της ΕΕ και από εταιρεία ή επιχείρηση που εδρεύει στην ΕΕ ή έχει την καταστατική της έδρα, την κεντρική της διοίκηση ή την κύρια εγκατάστασή της στην ΕΕ.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Η ΟΔΗΓΙΑ;

Η οδηγία εφαρμόζεται από τις 16 Απριλίου 1996 και έπρεπε να θεσπιστεί νομοθετικά στις χώρες της ΕΕ έως τις 31 Δεκεμβρίου 1997.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Έχουν διενεργηθεί δύο αξιολογήσεις της οδηγίας, η πρώτη το 2005 και η δεύτερη το 2018.

Για περισσότερες πληροφορίες, βλέπε:

Προστασία των βάσεων δεδομένων (Ευρωπαϊκή Επιτροπή).

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΟΙ

Βάση δεδομένων: η συλλογή έργων, δεδομένων ή άλλων ανεξάρτητων στοιχείων, διευθετημένων κατά συστηματικό ή μεθοδικό τρόπο και ατομικώς προσιτών με ηλεκτρονικά μέσα ή κατ’ άλλον τρόπο.

Δικαίωμα ειδικής φύσεως: δικαίωμα ιδιοκτησίας, παρόμοιο αλλά διαφορετικό από το δικαίωμα του δημιουργού. Υπάρχει για να αναγνωρίζονται οι ουσιώδεις επενδύσεις που πραγματοποιούνται για την απόκτηση, τον έλεγχο ή την παρουσίαση του περιεχομένου της βάσης δεδομένων, ακόμη και όταν αυτές δεν περιλαμβάνουν τη δημιουργική πτυχή που αντικατοπτρίζει το δικαίωμα του δημιουργού.

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Οδηγία 96/9/ΕΟΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Μαρτίου 1996, σχετικά με τη νομική προστασία των βάσεων δεδομένων (ΕΕ L 77 της 27.3.1996, σ. 20-28)

τελευταία ενημέρωση 11.01.2019